BASAURI GALDAKAO

ZARATAMO ETXEBARRI
ARRIGORRIAGA UGAO
ZEBERIO HEGO URIBE
HERRI KOMUNIKABIDEA
DOAN · #073 · 2021.04.08
GEURIA.EUS

SEME-ALABAK HEZTEN IKASTEN JOSE LUIS BARROSO ERIZAINA

15 urte bete ditu Guraso Topaguneak "BASURTUKO BIZKORTZE UNITATEAN
Etxebarrin, hezkuntzan eta sozializazioan
lagunduz. Loly eta Ibon kide dira  19 OHE GUZTIAK BETETA DITUGU"  2

Basconia lur-sailean proiektu oso bat

zehazteko lanean dira Udala eta Sepes
BASAURI Epe labur-ertainean planaren nondik Abenduan aho batez onartutako HAPOak jasotzen
norakoak zehaztea espero du Udalak, eta Lurarren du, besteak beste, Basconiako lur-eremuetan esku
Estatuko erakundearekin "sintonia ona" duela dio hartzeko negoziaketak piztea  5

UGAO  21

APIRILEKO ZIRIMIRIA
Andaluziako dantzak Ugaora ekartzen ditu Zirimiri
dantza taldeak, ‘Apirileko azoka’ berezia sortuz

ZARATAMO  23 HEGO URIBE  16 GALDAKAO  12

Aiora Renteria musika irakaslea: Belardi Rockers musika kolektiboa: Daniel Arenas eta Asterix bikejoring
“Nire helburu nagusia haurrek “Artisten arteko lankidetza falta da, txapeldunak: “Hotz egiten duen
musikarekin disfrutatzea da, libre eta horretan jarri nahi dugu gure lekuetan entrenatzen dugu, batez ere
egiten gaituleko” esfortzua” txakurrak eroso egoteko”
BERBAZ 2 · IRITZIAK 4 · BASAURI 5 · GALDAKAO 10 · ARRIGORRIAGA 14 · ETXEBARRI 18 · UGAO 20 · ZARATAMO 22 · ZEBERIO 24 · AISIA 26 · AGENDA 27 · GEURIA TXIKI 28 · KOMUNITATEA 30 · KONTRA 32
Berbaz
2 GEURIA #073
JOSE LUIS BARROSO CANALES
2021.04.08
ARRIGORRIAGA
JOSE LUIS BARROSO CANALES
ERIZAINA BASURTUKO BIZKORTZE UNITATEAN
“Gu gara munduko pandemia nagusia”
Abusuko erizainak lehen eskutik kontatu dizkigu Basurtuko Areiltza pabiloiko bizkortze unitatean
koronabirusarekin izandako bizipen guztiak, eta pandemiak utziko digun balizko etorkizunaz egin dugu berba
testua eta argazkiak
JON GOIKOURIA LARRABEITI
Basurtuko ospitaleko Areiltza pabiloiko
bizkortze unitatean egiten du lan Abu-
suko Jose Luis Barroso Canalesek (Arri-
gorriaga, 1986) erizain bezala. 2016az ge-
roztik ari da Bilboko ospitalean lanean eta
oso gertutik bizitzen ari da koronabirusak
eragindako ondorioak. Bere unitatean
ebakuntza-gelatik zein larrialdietatik da-
tozen gaixoak tratatzen dituzte eta unita-
te horrek berebiziko garrantzia hartu du
birusaren ondorioz, bertatik igaro baitira
covid-19ak kutsatutako gaixorik larrie-
nak. Covid-19ak arrigorriagarraren eta
bere lankideen lan egiteko moduan eta
bizitza pertsonalean eragin bortitza izan
du, erizaintzatik harago. Momentu bene-
tan gogorrak eta ahaztezinak bizi izan ditu
2020ko martxotik aurrera, eta gaur egun,
Areiltzan birusaren aurkako txertaketak
egiten ari dira. Horregatik bertara hurbil-
du ahal izan gara erizainarekin berba egi-
tera. Argazkiak kanpotik egiteko aukera
izan dugu soilik, mutazio berrien meha-
txua ikusita, unitatea barrutik ikusi ahal
izateko aukerarik ez dagoelako.
Nola hasi zinen erizaintzan?
Hasiera batean ez nuen erizaintzan jardu-
teko asmorik, ez zen nire ametsetako ogi-
bidea. Institutua bukatu ostean ez nekien
zer egin eta diagnosi-klinikoko laborate-
giko teknikaria izateko goi-mailako ikas-
ketak egin nituen. Ikasketak bukatu eta
gero, lagun gehienak erizaintzan hasten
zirela ikusi nuen. Momentu hartan mur-
gildu nintzen mundu honetan.
Egun Basurtun egiten duzu lan. Beti ari-
tu izan zara bertan?
Basurtuko unitate koronarioan izan ziren
nire hastapenak. Baina goizeko sei ordu-
tako txandak egiteko eskaintza egin zi-
daten, formazio bezala. 2010ko udan hasi
nintzen erizain bezala lanean, bizpahi-
ru hilabeteko udako kontratu txikiekin.
Hortik aurrera Gurutzetan, Galdakaoko
ospitalean eta Basurtun egon naiz. For-
makuntza trinkoa bukatu bezain pronto
zerbitzu berezietan gelditu nintzen.
Zeintzuk dira zerbitzu berezi horiek?
Zerbitzu horietan dialisia, eguneko os-
pitalea eta larrialdiak bezalako espezia-
litateak daude. Lanean hasteko aukera
ona izan zen, bertako zerrendatik jende
askorik deitzen ziotelako lan egiteko eta
bertan ikasitakoa benetan erabilgarria
delako. Kontuan izan erizain arrunt ba-
tek batez besteko 10 gaixo artatzen di-
tuela solairu bakoitzeko. Bada, zerbitzu
berezietan erizain batek gaixo bi zaintzen
ditu, eta lan izugarria da, gaixo bakoitzeko
kontrol osoa izan behar duelako erizainak.
Gaur egun bizkortze unitatean dihardu-
zu. Nolakoa da zure lana?
Basurtuko bizkortze unitatea bestelako
ospitaleetan Zainketa Intentsiboen Uni-
tatea dugu (ZIU). Zentzu literalean ez gara
bizkortze unitatea soilik, horrela izateko-
tan ebakuntza-gelatik eratorritako gai-
xoak izango genituzkeelako bakarrik; la-
rrialdietatik datozen gaixoak ere tratatzen
ditugu.
Zelan dabil pabiloia koronabirusaren
garai hauetan?
Covid-19a duten gaixoentzat 16 ohe di-
tugu gure unitatean, eta bakarra dau-
kagu libre momentu honetan. Hasiera
batean koronabirusak kutsatutako gaixo
larrienak izan genituen gure unitatean,
eta pabiloia gaixoz beteta izan genuen.
Solairuko oheak beteta zeudenean, gai-
nontzekoak beheko solairura eramaten
genituen. Bizkortzeko unitatea jendez
gainezka egoten hasi zenean, ospitaleko
beste eremu batzuk betetzen hasi ziren.
Momentu honetan Covid unitateak ireki
eta itxi egiten ditugun momentu horretan
gaude, eskariaren beharretara moldatuz,
nolabait.
Koronabirusa iritsi zenean ez zegoen
inolako protokolorik eta ezustean ha-
rrapatu gintuen. Inolako garapenik
egon al da urtebete igaro ostean gaixoak
tratatzeko orduan?
Egoerak aurrera egin ahala ikasten joan
gara: EPIa nola jarri eta nola kendu, seda-
tutako gaixoek hobeto arnas egiteko birak
nola egin... gaixo bati buelta ematea beza-
lako maniobra horiek lehen noizean behin
egiten genituen, eta eguneroko eginki-
zuna dira gaur egun. Hilabeteetan zehar
ezjakintasuna izan da jasandako beldur
nagusia.
Olatuen garaian murgilduta, zer egiten
ari gara gaizki?
Gizakiok uste dugu birus hau, gainontze-
ko gaixotasunekin gertatzen den bezala,
ez dugula sekula pairatuko, eta erreali-
tatea bestelakoa da: gaixotasun honek
ezustean harrapa gaitzake. Gripearekin
ere antzekoa gertatu zen eta jende askok
jasan zuen. Fisikoki ikusten ez den gaitza
denez, ez dugula jasango uste dugu. Gai-
nera, denborak aurrera egin ahala erla-
xatzen hasi gara eta beldurra galdu diogu
koronabirusari.
Nolako eragina izan du birusak zure bi-
zitzan?
Gurasoekin batera bizi naiz Abusun, eta
lehen itxiera egin baino lehen herrira bi-
dali nituen, Kantabriara. Uda ostera arte
"Gizakiok uste dugu
birus hau ez dugula
sekula pairatuko, eta
errealitatea bestelakoa
da: gaixotasun honek
ezustean harrapa
gaitzake"
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a
BERBAZ
JOSE LUIS BARROSO CANALES 3

egon dira bertan. Egoera nolakoa den eta

nik non lan egiten dudan jakinda etxera
bueltatu ziren. Nire lankide askok eri-
zainentzat prestatutako hotelean egiten
zuten lo pasa den urteko udaberrian, se-
nideak ez kutsatzeko prebentzio-neurri
modura. Orain euren etxeetara bueltatu
dira, segurtasun neurriak errespetatuz
betiere. Hala ere, kutsatzeko arriskua hor
dago, baina egia da gure unitatean ez dela
kutsatze kasurik egon langileoi dagoki-
gunez.

Nolako egoera bizi duzue ospitalean?

Egoera berri honek sortutako baldintze-
tan lan egin eta bizitzen ikasi dugu, gai-
xoak balizko hesi baten atzetik tratatuz
(EPIa). Gaixoak isolatuta daude, bakar-
dadean. Erizainaren betebehar nagusia
gaixoa dugu eta oso gogorra da gaixo bat
intubatzean agur esaten duen momen-
tu hori gertutik bizitzea, geroa nolakoa
izango den jakin barik. Askotan bizi izan
dugun egoera da, eta badirudi ‘norma-
lizatu’ dela. Askotan ez dakigu zer esan
ere. Egoera oso gogorrak bizi izan ditu-
gu denbora tarte oso txikian jende as-
korekin. Gure gaixoek, gainera, normala Lore-sortekin batera, musukoak ere hilerrietan ikusi ditugu / Geuria
baino denbora gehiago ematen dute uni-
tatean, 15 egun gutxienez, eta amaierak
askotan garratzak izan ohi dira.
"Covid-19a jasaten ari "Gogorra da gaixo "Koronabirusa behin
Orain txertaketa fasean gabiltza, eta diren gaixoentzako 16 bat intubatzean agur betirako desagertuko
zuk, osasun saileko langile bezala,
txertoa jarri zenuen.
ohe ditugu bizkortze esaten duen momentu den zalantza daukat,
Txertaketa faseko lehen taldean nago unitatean eta orain, gaur, hori gertutik bizitzea. mundu mailara hedatu
eta egia da nekea eta sukar apur bat izan denak beteta daude" Askotan bizi izan dugu baita, eta bere eragina
nuela. Egia da txerto batzuek eragin han-
diagoa izan duela pertsona batzuengan
egoera hori eta badirudi kontrolatu beharko
beste batzuengan baino, baina bestelako 'normalizatu' dela" litzatekeela uste dut"
medizinek ere antzeko efektua sortu dute
pertsona jakin batzuengan.

Zein jarri zizuten zuri eta zergatik ari
dira egiten bereizketa hauek?
Pfizer txertoa jarri zidaten. Lehenengo
txertoak nekea eragin bazidan, bigarre-
nak min muskular apur bat sortu zidan,
mendira igo banintz bezalakoa. Argi ber-
dea izan zuten lehen txertoak Pfizer eta
Moderna izan ziren, eta horiek lehen
taldera zuzendu zituzten. Astra Zeneca
markakoari dagokionez, Osasun Sailak
azaldu du ez dela gomendagarria 65 ur-
tetik gorakoei jartzea, inmunitatea ez
omen delako jende gaztearengan sortzen
duena bezain eraginkorra.
Txertoa jartzearekin batera normalita-
tera itzuliko garela uste duzu?
Hori espero dut. Nagusien egoitzetan bi-
rusaren agerpenak ekidin dituzte. Hala
ere, koronabirusak aldaera asko dauz-
ka eta ez dakit behin betiko konponbi-
dea izango den. Garrantzitsua da ahalik
eta lasterren txertoa jartzea eta osasun
neurriak betetzen jarraitzea, Gobernuak
dioenari so eginez.
tzera ohitu gara. Koronabirusa behin
betirako desagertuko den zalantza
daukat, azken batean mundu mailan
hedatu baita, baina bere eragina kon-
trolatu beharko litzatekeela uste dut,
elgorriarekin edo baztangarekin ira-
ganean gertatu zen bezalaxe.
Gauzak horrela, mehatxu gehiago
izango ditugu etorkizunean?
Ziur nago. Gu geu gara munduko pan-
demia nagusia: Industria Iraultzatik
aurrera neurri barik hedatu gara gi-
zakiok planetan. Ekosistema baten
parte gara, eta ekosistemek zirkulu-
-noranzkoa jarraitzen dute. Momentu
honetan, gizakia munduko jaun eta
jabe da, baina laster edo berandu gau-
zak aldatuko direla uste dut: planeta
etengabe kaltetzen ari gara eta den-
bora kontua da aldaketa gertatzea.

Zure unitateko covid gaixoen perfila al-

datuz joan al da denborak aurrera egin
ahala?
Hasiera batean jende nagusia eta jende
askoz osatutako familiak geneuzkan gure
unitatean, eta honek erakutsi digu senide
eta lagunekin ere ezin dezakegula alar-
ma jaitsi. Nire ustez, koronabirusarekin
A gripearekin gertatu zenaren antzeko
zerbait gertatuko da: birusarekin bizitzen
ikasiko dugu, nolabait.

Baina A gripearen iraupena bestelakoa

izan zen koronabirusarenarekin alde-
ratuta.
A gripeak ez zuen Koronabirusak beste-
ko kutsadura kasu eduki, baina gaur egun
badira A gripearen ondorioz ospitalera
datozen gaixoak. Gripea tratatzeko ba-
dago tratamendu eraginkorra, baina hala
eta guztiz ere gaixotasun horrekin bizi-
Iritziak
IRITZIA
JUNE MONTERO VIGUERA
ikaslea
Hogei urte
H ogei urte betetzear nagoela esaten du-
danean, oroitzapenez jositako begiradek
bizitza osoa aurretik dudala xuxurla-
tzen didate. Zortea omen dugu azken urteotan
jaio garenok, gure guraso eta aitona-amonen
iraganeko mamuetatik urrun eta etorkizuneko
ametsetatik gero eta hurbilago. Inoiz baino as-
keagoa den gizarte batean omen gaude, gizadia
aurrerapen etengabean egongo balitz bezala.
Mendebaldeko ikuspuntu pribilegiatuaz begira-
tzen diogu munduari, baina oso estua den pira-
midearen punta horretan ez dago guztiontzako
lekurik. Gizakiak atzera ez begiratzeko duen
ohitura horrek, gure egungo eskubideen gazte-
tasuna bera ere ahaztera bultzatzen gaitu, haien
betierekotasuna bermatua dagoela pentsatuz.
Normalizatze edo arrunt bihurtze hori da agian
gizarte-mugimenduen arerio arriskutsuena.
Hogei urte igaro dira historian lehen aldiz
ezkontza homosexuala onartu zenetik ere, Her-
behereetan, 2001eko apirilaren lehenean. Mun-
duko 193 herrialdeetatik 30etan soilik da legala
genero bereko bi pertsonen arteko ezkontza eta
gainera, 72 estatutan homosexuala izate hutsa
zigortzen da, kasu batzuetan heriotzaren bidez.
Europa bereizkeriaz sendatuta dagoela pen-
tsatzea homofobia bera bezain kaltegarria da,
egoera ikaragarri hau ez baita Hirugarren Mundu
deitutakora mugatzen. Hala ere, egunerokoan
entzuten dira “normalitate berri” bat ezartzen
ari garela dioten eskuin muturreko sektoreak,
HazteOir talde ultrakatolikoa eta sexu hezkun-
tza bere osotasunean irakastearen kontra egiten
duten instituzio eta familiak horren adibide
argia direlarik. Horien biktimak ez dira pertsona
homosexualak soilik, orientazio eta genero-
-adierazpen normatiboaren kontra egiten duten
guztiak baizik.
Legearen aurreko berdintasun berri hori
eskuratu den lekuetan, badirudi helburua lortu
dela pentsatzen dutela askok, mezu eskuindar
eta atzerakoiek sustatuta. Egonkortasunak, bes-
te zenbait mugimendu sozialetan gertatzen den
bezala, nolabaiteko pasibotasun eta egoeraren
onarpen batera eraman ditu herritarrak, erreali-
tatearen aurrean itsutuz eta eraso eta jazarpenak
salbuespen bihurtuz. Baina ez ezazue ahantzi,
hogei urte baino ez dira igaro.
BIDALI ZURE IRITZIA
info@geuria.eus
IRITZIA
SARA LAVADO
kazetaria
Dantzan jarrai
dezatela
T xikitatik aitarengandik edoski dudan maita-
suna da Athletic, eta hasieran gorrotatu nuen
arren, benetako zale amorratua bilakatu nin-
tzen gaztetan. Partida egunetan lagunekin geratu
eta walkmana poltsikoan sartzen nuen. Biharamu-
nean ezinbesteko hitzordua neukan ’El día después’
telebista saioarekin eta 19:30erako etxera joaten
nintzen. Kuadrillakoek zorotzat hartzen ninduten.
Denborarekin neurrira ekartzea lortu dut, modera-
tzea.
Azken urteotan hainbat finaletara sailkatu dira
lehoiak, baina Errege Kopako Realaren kontrakoa
berezia zen: denboran gehiegi luzatu delako, derbia
izateagatik, gaur egungo egoeragatik, sortutako
giroagatik...
Aspaldi ez nuela herria hain koloretsu eta bizirik
somatzen, aspaldi ez nituela lagunak, ezagunak
eta auzokideak hain alai ikusten. Athleticek poz-
tasun ugari eman dizkigu aurten futbol-zaleoi eta
balkoiak, terrazak eta, orohar, kaleak, zuri-gorriz
ikustea gozamena iruditzen zaidala aitortu beharra
daukat.
Ez dut hemen neurketaren kronikarik egingo,
baina Cartujakoa zartada izugarria izan da. Porrota-
gatik, noski, baina batez ere, ez genuelako espe-
rotako Athletic ikusi, ez zelako ohiko jarrera eta
lehiakortasunaren izpirik egon eta ondorioz, tristura
baino, amorrua azaleratzen da.
Horrela oheratu eta esnatu ginen etxean, mutur-
tuta. Mendian txangotxo bat eta ogitarteko gozo-
-gozoa sendagarri izan ziren. “Dolua” gaindituta,
gris ikusten duguna zuri-gorri ikusiko dugu berriro
ere. Banderek, bufandek eta apaingarri guztiek
beste bi astez dantzatzen jarraituko dute eta txuri-
-urdinen aurka jasotako zaplaztekoa Barçaren aurka
mesedegarri izatea espero dugu.
PD: Faborez, norbaitek esan diezaiola Iker
Muniani finala jokatu aurretik kopa ukitzeak zorte
txarra dakarrela.
GEURIA #073
IRITZIAK 4
2021.04.08
IRITZIA
FERNANDO GOMEZ
herritarra
No Time For Love
Y ouTuberen iradokizun batek eraman nau Her-
tzainaken kantak berriro entzutera, edo agian
nostalgia izateko garaia heldu zait eta nire
burua engainatzeko aitzakia baten bila nabil. Berdin
da zelan izan den, baina orain dela aste batzuetatik
hona daukat buruan sartuta izenburuko kanta hori.
“Zuen legeak guretzat...”.
Bazkalosteko kafea Teleberriarekin irensten dut,
edo akaso aldrebes da. Hainbat daturekin hasten da
egunero, adierazle eta zenbakien uholde hori infor-
mazioa omen da. Neuk ordea gauza handirik ez dut
ulertzen, zenbakien gorabeherak izan ezik. Horrela-
koetan gogora etortzen zait nire jefe bat, oso gogoko
baitzituen adierazleak. Bere esanetan “neurtzen ez
duzuna ezin duzu hobetu” eta horretarako gure la-
nari buruzko hamaika adierazle bidali behar genion
hilero; egoera, ordea, ez zen asko aldatzen hilabete
batetik bestera. Agian kasu batzuetan ez aldatzea
hobera egitea da. Adierazle hotzak eta adierazpen
hutsak, hori dugu egungo Spama, bitartean xamur-
tasun gutxi antzematen da.
1972an Bhutaneko erregeak proposatu zuen Bar-
ne Produktu Gordinaren ordez Barne Zoriontasun
Gordina hautatuko zuela herrialdearen benetako
garapena neurtzeko. Antza denez pobrezia orokorra
zen orduan Bhutanen eta kritikei aurre egiteko hori
izan zen bere proposamena. Ordutik ideia garatu eta
horretan jarraitzen dute; ez omen dira heldu mundu
mailako potentzia bat izatera, baina jendea zorion-
tsu bizi omen da bertan.
Adierazleak aukeratzean errealitate baten
irudikapena da helburua, segun eta nork eta non
ipini erakuslea hori lortu. Fokutik kanpo dagoen
guztia ezkutuan geratzen da. Maldan behera doanak
maldan behera jarraituko du. Bizitzak zirrikitueta-
tik jarraituko du, dudarik ez, hori bai, auskalo zein
norabidearekin. Noiz zuzenduko dugu? Hutsunea
sumatzean ala zulora erortzean?
“Ez dute uzten maitatzen gauean / Ez agurrik
ez negarrik gauean / Ez zergatik ez norarik Gabe /
Sirenotsa garraixi bakarra gauean”.
Basauri
Basaurik duen lur-eremu zabalena, / Geuria
Basconiako eremuan proiektu oso bat
zehazteko lanean dira Udala eta Sepes
Asier Iragorri alkatea Sepeseko arduradunekin bildu da: “Sintonia oso ona dago bi erakundeen
artean, eta epe labur edo ertainean proiekturen bat zehaztea espero dugu”, diote Udaletik
testua MAIDER IBAÑEZ ESPINOSA
Azken egunotan Basauriko Udala Sepes
erakundearekin harremanetan egon da.
Hala adierazi diote udal-iturriek GEURIAri.
La Basconia lursailaren etorkizuna zehaz-
teko asmoz, hirigintza-planak eta propo-
samen ekonomiko-enpresarialak izan di-
tuzte hizpide. “Herriko alkatea Sepeseko
arduradunekin hitz egiten aritu da azken
egunotan, lursailetan hirigintza-planak
(etxebizitzak) eta plan ekonomiko-enpre-
sarialak abian jartzea azkartzeko”, diote
udal ordezkariek: “Sintonia oso ona dago
bi erakundeen artean, eta epe labur edo
ertainean proiekturen bat zehaztea espero
dugu”. Horiek horrela, martxoaren 26an
prentsaurrekoa egin zuen EH Bilduk Ba-
sauriko Basconia lantegia zenaren lursai-
laren aurrean, Udala eta Espainiako Gober-
Trintxerako behin-behineko aparkalekuaren
ordutegia luzatu du Udalak, 20:00etatik 10:00etara
Orain arte 20:00etatik
08:00etara bitartean erabili
zitekeen, baina hemendik
aurrera 20:00etatik
10:00etara bitartean erabili
ahalko da
nua “lehenbailehen” jesartzea eskatzeko
eta lurrak Basauriren esku egon daitezen
eskatzeko. Horri Udalak erantzuna eman
nahi izan dio: “Ez da beharrezkoa EH Bil-
duk Udalari Sepesekin (Lurraren Estatuko
erakundea) hitz egiteko eskatzea. Alkatea
Sepeseko arduradunarekin berba egiten
egon da azken egunotan. Sintonia oso ona
da”.
Basauriko udalbatzak aho batez onartu
zuen abenduko osoko bilkuran Hiri-anto-
lamenduaren Plan Orokorra (HAPO) egu-
neratzea. Dokumentuak etorkizuneko Ba-
saurira begiratzen du, eta datozen 15 edo 20
urtetan udalerriaren garapen urbanistikoa-
ri forma ematen dio. Besteak beste, Bas-
conia eremuan esku hartzea aurreikusten
du dokumentu berriak. “Senatuan gune
honen etorkizunari buruz galdera egin ge-
nuen EH Bildutik. Erantzuna izan zen prest
GIZARTEA. San Fausto plazako behin-
-behineko aparkalekuaren ordutegia
luzatu du Basauriko Udalak. Orain arte
20:00etatik 08:00etara bitartean era-
bili zitekeen, baina hemendik aurrera
20:00etatik 10:00etara bitartean era-
bili ahalko da. Hau da, bi orduz luzatu
du Udalak Trintxerako behin-behineko
aparkalekuaren ordutegia. “Ordutegi
berriak aukera ematen jarraitzen du au-
zotarrek eta haurrek plaza bera aisial-
dirako gune gisa ere erabiltzeko”, diote
udal ordezkariek. Guztira, 30 kotxeren-
daudela elkarrizketak edukitzeko eta prest
daudela baita ere interes orokorra errespe-
tatzeko eta babesteko. Horrelako erantzun
batekin argi ikusten duguna da pausoak
emateko momentua dela”, dio Idurre Bi-
deguren EH Bilduko senatariak: “Interes
orokorra errespetatzeko konpromiso hori
benetan baldin badago, interes orokorra
argi erakusten duen dokumenturik ga-
rrantzitsuetako bat da HAPOa. Gainera,
kontuan izan behar dugu dokumentu hori
aho batez onartu zela Basauriko Udalean.
Hau da, basauritar guztiek argi daukate he-
rriaren etorkizuna eta gune honen berre-
raikitzea nondik joan behar den. Basaurik
badaki zenbat etxebizitza behar dituen,
zelako espazio libreak behar dituen, zelako
industria eta jarduera ekonomikoa behar
duen. Hortaz, beste erakunde publiko guz-
tiek egin behar dutena da hori ahalbidetu”.
tzako lekua dago. Urtarrilean erabaki
zuen Udalak ostalaritzako terraza bat
jartzeko aurretiazko baimenik ez du-
ten establezimenduei aukera ematea
aparkatzeko guneetan terrazak jartze-
ko. Baimenak 2021eko urriaren 31ra arte
emango dituzte, “edo larrialdi-egoerak
edo hura ordezten duen araudiak osta-
laritza-jarduera mugatzea ezartzen duen
bitartean”. Trintxerako behin-behine-
ko aparkalekua otsailaren 19tik aurrera
dago erabilgarri.
GEURIA #073
BASAURI 5
2021.04.08
LABURREAN
163 dendak eta tabernak
bat egin dute Basauri
Bonua kanpainarekin
GIZARTEA. Udalerriko merkataritzaren
eta ostalaritzaren jarduera ekonomikoa
berpizteko asmoz, Basauri Bonuak ja-
rriko ditu salgai Udalak. Bi bonu mota
izango dira: 4 euroko bonuak, 6 euro-
ko gastu-gaitasunarekin, eta 10 euroko
bonuak, 15 euroko gastu-gaitasunare-
kin. “Hau da, 4 euroko bonuen kasuan,
bezeroak 4 euro ordainduko ditu 6 euro
balio duen produktu bat erostean, eta
bi euroko diferentzia hori Basauriko
Udalak hartuko du bere gain. 10 euroko
bonuen kasuan, berdin jokatuko da”,
dio Asier Iragorri alkateak. Bonuak api-
rilaren 12tik maiatzaren 30era bitartean
egongo dira salgai kanpainara atxiki di-
ren dendetan zein tabernetan, eta Ba-
sauriko herritarrez gain, beste herrieta-
ko herritarrek ere eros ditzakete Basauri
Bonuak. NAN bakoitzeko gehienez 60
euro arteko bonuak eros daitezke: “Ezin
izango dira eskudirutan trukatu, eta
erabili ezean, ez da bonuari dagokion
diru-kopurua itzuliko”, dio Iragorrik.
Kanpaina hau berezia da, izan ere, ez
da bonu fisikorik egongo: herritarrek
bonuak dendan edo tabernan bertan
eskatu ahal izango dituzte. “Kanpaina-
ra atxikita dauden establezimenduetan
erosi eta trukatuko dira bonuak, eta be-
zeroak soilik bere NAN zenbakia adiera-
zi beharko dio dendariari edo taberna-
riari”, dio Jose Ramon Suarez Udaleko
Merkataritza arloko zinegotziak: “Ba-
sauri Bonuaren kanpaina oso erraza da:
bonuak erosterako orduan bezeroek ez
dute Internet erabili beharko”. Guztira
163 saltoki atxiki dira kanpainara, tar-
tean, hamabi taberna eta jatetxe.
Udalekuak izango dira
uztailean Basaurin,
osasun-egoerak uzten
baldin badu
AISIA. Udal-udalekuen kudeaketa kon-
tratatzeko prozesua hasi du Basauriko
Udalak, 232.000 euroko lizitazio-au-
rrekontuarekin, betiere egoera pan-
demikoak horretarako aukera ematen
badu. Aurreko urteetan bezala, ez da
plazen zozketarik egingo eta udalekue-
tarako eskaera guztiak onartuko dira,
Basaurin erroldatuta dauden 2009. eta
2017. urteen artean jaiotako haurren-
tzat. Udalekuak bi txandatan banatu-
ko dira: uztailaren 1etik 14ra eta 15etik
28ra. Hiru udaleku-modalitate egongo
dira: eguerdikoa (09:00etatik 13:30era),
egun osokoa (09:00etatik 15:00etara,
hamaiketakoa barne) eta kiroletakoa
(09:00etatik 15:00etara, hamaiketakoa
barne). Udalekuetako jardueretan, osa-
sun-arduradunek aisialdirako zehazten
dituzten gomendioak beteko direla dio-
te udal ordezkariek, “maskarak nahi-
taez erabiltzea barne”. Txangoetan,
irteeretan eta bisitatzen den edozein
zentrotan edo instalaziotan beteko dira
neurriak. Era berean, jarduerak egiten
diren zentro eta instalazioetan garbike-
ta-zerbitzuen maiztasuna indartu egin-
go du Udalak.
6 HERRIAK
BASAURI
Pozokoetxen 32 etxebizitza eraikitzeko
lehiaketa publikoa zabalduko du Udalak
Agirre Lehendakaritik hurbilen dagoen lurzatia da, merkatuaren aurrean dagoena. Lizitazio-
prezioa 3,2 milioi eurokoa izango da, baina lizitatzaileek salneurri hori hobetu ahal izango dute
Honakoa da eraitsiko duten etxebizitza Pozokoetxeko lur-eremuan / Geuria
testua MAIDER IBAÑEZ ESPINOSA
San Fausto, Bidebieta eta Pozokoetxeko
hiri-berrikuntzako plan berezia garatzen
jarraitzeko, Basauriko Udaleko gobernu
taldeak Pozokoetxeko lurzatietako bat sal-
tzeko lehiaketa publikoa zabaltzea propo-
satu zuen martxoaren 15ean Ogasuneko
Informazio Batzordean. Horren bitartez
enpresa esleipendunak 32 etxebizitza, ga-
rajeak, trastelekuak eta merkataritza-lo-
kalak eraiki beharko ditu Pozokoetxen,
baita ingurunea urbanizatu ere. Orubeak
560,49 metro karratuko azalera du, eta
3.440 metro karratuko eraikigarritasun
geometrikoa. Agirre Lehendakaritik hur-
bilen dagoen lurzatia da, Merkatuaren au-
rrean dagoena. Lizitazio-prezioa 3,2 mi-
lioi eurokoa izango da, baina lizitatzaileek
salneurri hori hobetu ahal izango dute.
Hiri-berrikuntzako plan berezi honek hi-
rigintza-eraldatze sakona aurreikusten du
herrigunean. Besteak beste, zenbait erai-
kinen birgaitze integrala (San Fausto 13,
20 eta 22); 254 etxebizitza (libreak eta ba-
bestuak) eta alokairu baxuko 24 etxebizitza
eraikitzea; eta irisgarritasunari lotutako
arazoak dituzten etxebizitzak botatzea.
Ildo horretan, Autonomia kalearen jarrai-
pena izango den bidearen proiektua idazten
ari dira gaur egun. Egitasmo horrek Agirre
Lehendakaria kaleko 31. zenbakiko etxe-
bizitza eraistea ekarriko du. 2019ko urrian
kale horretako 27. eta 29. atariak eraitsi
zituzten, baita San Fausto kaleko 4. eta 6.
zenbakiak ere. Esandakoaz gain, Udalak
maisu-maistren etxea zegoen orubea saldu
zuen 2018ko azaroan eta 2019ko abuztuan
eraisketa-lanak hasi zituzten. Dagoene-
ko, proiektatutako etxebizitzak eraikitzen
ari da bertan Grupo Eibar taldea. Gainera,
beste gauza garrantzitsua da planari esker
udalerriko zenbait auzoren arteko komuni-
kazioa hobetuko dela, “trenbide-trintxera
gainean oinezkoentzako pasabide bat erai-
kita edota Pozokoetxen hiri-parke berria
sortuta”, diote udal ordezkariek.
San Fausto, Bidebieta eta Pozokoetxe-
ko plan bereziak “bere burua finantza-
tzen” duela dio Udalak, eta aurrera doala
“erritmo onean: San Fausto plaza berriaren
proiektua idazteko lana adjudikatu berri
da, eta ADIFek Bidebietako tren-geltoki
berriaren proiektua idazteko lana adjudi-
katu du duela gutxi”. Martxoko osoko bil-
kuran aho batez onartu zuten planarekin
aurrera egitea.
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a
LABURREAN
Hiri-hondakinak gaika
biltzeko transferentzia-
gunea eraikitzeko obrak
esleitu ditu Udalak
GIZARTEA. Lapatza auzoan hiri-hon-
dakinen transferentzia-gune bat erai-
kitzeko obrak esleitu ditu dagoeneko
Basauriko Udalak. Industrialdeetan,
jarduera ekonomikoetan, eraikin pu-
blikoetan edota ekitaldietan jasotako
hondakinak instalazio berri horietan
aldi baterako biltegiratuko dituzte,
“tratamendu-gunera edo kudeatzai-
le baimenduaren instalazioetara bidali
arte”, diote udal ordezkariek. “Birzi-
klapena sustatuko da industrialdeetan
hondakin asko sortzen duten enpresen
artean, bilketa atez ate egingo delako
eta enpresek ez dituztelako hondaki-
nak edukiontzietan utzi beharko. On-
dorioz, hondakin-bolumen handiagoa
bilduko da jarduera produktibo horie-
tan. Atez ate bilduko dira udalerriko
arrandegietako hondakinak ere, eta
azpiegitura berrira eramango dira, on-
doren balorizatuak izateko (irin, arrain
olio... bihurtzeko tratamendua)”, dio
Nerea Renteria Basauriko Udaleko Hi-
rigintza eta Ingurumen arloetako or-
dezkariak.
Obrak Excavaciones Basauri S.L.
enpresak burutuko ditu 151.026 euro-
rengatik. Behin lanak hasita, bi hila-
beteko epean amaituko dituzte. Az-
piegitura berriak kamioien etengabeko
joan-etorria eragingo duenez, Udalak
berrurbanizatu egingo du Araztoi eta
Lapatza kaleen espaloien zati bat hor-
migoi inprimatu bidez. Obraren ardatz
nagusiak izango dira azpiegituraren
obra zibila egitea, hura martxan jartze-
ko behar diren hiri-zerbitzuen exeku-
zioa eta instalazioaren zati bat estaltzea,
ondoren ipiniko diren trinkogailuak,
edukiontziak eta arrain-hondakineta-
rako hotz-ganbera babesteko. Bai trin-
kogailuak bai hotz-ganbera estalpean
egongo dira. “Azpiegitura berriaren
helburua izango da emisioak eta hon-
dakinen garraioaren kostua txikitzea,
transferentzia-guneari esker optimi-
zatu egingo baita kamioien joan-etorri
kopurua, aldi bakoitzean garraiatutako
kantitatea maximizatuta. Hori guztia,
gaikako bilketa zabaltzeko egungo ere-
duari dagokionez, Europak 2025. ur-
teari begira hiri-hondakinen bilketan
finkatu dituen helburuak betetzeko”,
dio Renteriak.
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a
HERRIAK
BASAURI 7

testua
SILVIA ANDRES / MAIDER IBAÑEZ

Nagore Lopategi basauritarrak (Basauri,

1984) erantzukizun sozialean eta gara-
penerako lankidetzan oinarritu du bere
ibilbide profesionala. Basauriko Arizko
Ikastolan eta Urbi Institutuan egin zituen
ikasketak, 2006tik hainbat herrialde-
tan bizi izan da eta 2011z geroztik Peruko
komunitate askotan garatu ditu proiek-
tuak. Gaur egun, Gizarte Berrikuntza eta
Ekonomia Solidarioa masterra egiten ari
da, eta Basauriko tokiko merkataritzaren
aniztasuna aztertzen ari da, “udalerriko
migrazio-ekintzailetzari buruzko per-
tzepzioa, estereotipoak eta jarrerak eza-
gutzeko”, dio.

Noiz eta nola erabaki zenuen Basauritik

kanpo joatea zure lana egiteko?
2006an Ekonomiako karrerako azken ur-
tea ikasi nuen Lyonen, Frantzian. Nire
lehen esperientzia izan zen atzerrian bi-
zitzen, eta une hartan herrialde desber-
dinetan biziko nintzela erabaki nuen.
2007an Madrilera joan nintzen bizitzera
eta bertan hiru urte eta erdi eman nituen.
Garapenerako Lankidetzako masterra eta
Gizarte Komunikazioko beste ikasketa
batzuk egin nituen. Mugarik Gabeko Me-
dikuak erakundean lan egiten nuen, baina
egoera zaila zen lanean, eta gero eta au- BASAURI NAGORE LOPATEGUI
kera gutxiago zeuden, batez ere gazteen- EKONOMIA SOLIDARIOAN MASTERRA
tzat. 2011n Perura bidaiatzeko aukera sor-

"Basaurin bizi diren nazionalitate

tu zitzaidan eta ez nuen zalantzarik izan.
Ordutik Perun bizi naiz. Hainbat proiektu
egin ditut Perun, jendea, paisaia, kultura

ezberdinetako ia 3.000 pertsonek egiten

eta tradizio desberdinak ezagutuz.

Nolakoa da Peruko errealitate soziala?

dute herria pluralagoa eta anitzagoa"

Peru dibertsitate handiko herrialdea da:
55 herri indigena baino gehiago ditu eta
jatorrizko 47 hizkuntza. Bere lurraldeetan
aberastasun handia du historiari, prakti-
kari eta jakintza zaharrei dagokienez. Hala
ere, desberdintasun-maila handiak dau-
de, baita ustelkeria eta egiturazko arazoak
ere. Horren ondorioz, 6,4 milioi pertsona
pobrezia-egoeran daude, batez ere, An-
deetako eta Peruko Amazoniako landa-
-populazio eta populazio indigenetan.
Eta zein proiektutan ari zara lanean gaur
egun?
Peruko herriaren borrokarako eta erresis-
tentziarako estrategia nagusia komunitate
antolaketa da, herri jantokiekin, eltze ko-
munalekin eta batez ere emakumeek bul-
tzatutako beste elkartasun sare batzuekin.
Urte hauetan, eta hainbat GKEtan, nire
lana izan da genero-proiektuak dituzten
oinarrizko erakundeekin artikulatzea.
Proiektu horien helburua gaitasunak in-
dartzea eta ekonomia- eta gizarte-in-
klusiorako aukerak sustatzea da. 2016tik
Tamboras Resistencia kolektiboan parte
hartzen dut, emakumeak musikaren eta
danborraren bidez biltzen dituen talde fe-
ministan.
Beste herrialde batzuetan ere egon zara,
Kolonbian adibidez.
2015ean Bogotan urtebetez bizitzeko au-
kera izan nuen. Aldeas Infantiles SOS
GKEn lan egin nuen, Gizarte Erantzukizu-
naren arloan. Enpresekin eta Kolonbiako
sektore publikoarekin aliantzak eginez,
familiengandik banandu diren eta gatazka
armatuak, indarkeria matxistak edo la-
rrialdi-egoerek eragin dieten haur, nerabe
eta gazteei harrera eta aterpea emateko
proiektuak finantzatzea lortzen genuen.
Latinoamerikako herrialde askotako
egoerak emigratzera behartzen ditu per-
tsona asko. Zure ustez, nolakoa da ha-
rrera herrialde hartzaileetan?
Giza-mugikortasuna beti presente egon
da planeta honetan eta historiaren aldi
guztietan. Pertsonak etengabeko mugi-
Nagore Lopategui basauriarra Perun bizi da gaur egun. Basauriko tokiko
merkataritzaren aniztasunari buruzko azterlan bat egiten ari da, "herriko migrazio-
ekintzailetzari buruzko pertzepzioa, estereotipoak eta jarrerak ezagutzeko"
menduan gaude, aukera gehiagoren bila
edo babes bila. Migratzea ez da prozesu
erraza: familiarengandik eta zure inguru-
netik urruntzea da, leku berri batera iritsi
eta hutsetik hasteko. Euskal Herriak asko
daki horretaz, ia denok ditugu migrazioari
edo erbesteari lotutako familia-istorioak
penintsulako edo atzerriko beste lurralde
batzuetan.
Euskal gizartea nolakoa den galdetuko
banizu.
Euskal gizartea, oro har, nahiko harkorra
dela uste dut. Baina galdera horri eran-
tzuteko, askoz ere interesgarriagoa li-
tzateke biztanleria migratuak berak duen
pertzepzioa ezagutzea. Haien ahots, tes-
tigantza eta sentsazioetatik. Nire ustez,
esperientziak entzuteko eta trukatzeko
ariketa hauekin asko ikas genezake.
Migratzaileek zailtasun handiak dituzte
oraindik beren bizi-proiektua beste he-
rrialde batzuetan garatzeko?
Biztanleria migratzailea oso anitza da,
baina beti izan du ahultasun-egoera bat
lan-merkaturako sarbidean. Horren
ondorioz, langabezia-egoerak edo in-
"Ikerketa egiteko
galdeketa prestatu nuen,
zabaldu eta astebetean
650 basauriarrek baino
gehiagok hartu dute
parte. Beraz, eskerrik
asko, Basauri!"
formaltasun-baldintza eskasak, behin-
-behinekotasuna, lanaldi partzialak edo-
ta soldaten murrizketa jasaten dituzte.
Talentu handia izan arren, gure begirada
arrazista, klasista eta matxistak hainbat
sektoretan kokatzen ditu migratzaileak,
hala nola, ostalaritzan eta eraikuntzan edo
etxeko lanetan, zaintzan eta garbiketan.
Horren aurrean, azken urteotan, Go-
searen Aurkako Ekintzan lan egin dut,
ekintzailetza- eta autoenplegu-proiektuak
bultzatuz, zapalduen eta aukera gutxien
dituzten biztanleria-taldeak garatzeko
eta gizarteratzeko alternatiba gisa. Oso
emaitza onak izan ditugu. Nire ustez, es-
trategia interesgarria izan daiteke Basauri
bezalako udalerrientzat; izan ere, hainbat
nazionalitatetako pertsonek bultzatutako
negozioak ugaritzen, tokiko merkataritza
indartzen eta auzoetako bizitza dinamiza-
tzen ari dira.
Hain zuzen ere, Basauriko migratzaileen
egoera aztertzen ari zara orain.
Basauriko garapen soziala eta ekonomikoa
migrazio-mugimenduekin lotuta dago
historikoki. Joan den mendean, herrialde-
ko hainbat lekutatik etorritako langile fa-
milien etorrerak aurrekaririk gabeko eral-
daketa ekarri zuen. Basauri landa-herria
izatetik inguruko industria-gune nagusie-
tako bat izatera pasa zen. Zazpi hamarkada
eskasetan, 2.000 biztanle izatetik, 55.000
baino gehiago izatera igaro zen 80. ha-
markadan. Hau da, 28 aldiz biderkatu zen
Basauriko biztanleria. Gaur egun, herrian
bizi diren etnia, kultura eta nazionalitate
ezberdinetako ia 3.000 pertsonek egiten
dute Basauri pluralagoa eta anitzagoa.
Orain Basauriko tokiko merkataritza-
ren aniztasunari buruzko azterlan bat egi-
ten ari naiz, udalerriko migrazio-ekintzai-
letzari buruzko pertzepzioa, estereotipoak
eta jarrerak ezagutzeko.
Eta zelan egin duzu azterlana?
Galdetegi labur bat partekatu nuen sare
sozialetan, eta astebetean 650 pertsona
baino gehiagok parte hartu zuten inkes-
tan. Beraz, eskerrak eman nahi dizkiet
parte hartu zuten Basauriko herritarrei,
parte hartzeko prest agertu direlako beste
behin ere.
Basaurin hainbat ekimen garatu dira,
hala nola, Zurrumurruen Aurkako Estra-
tegia, eta kulturartekotasuna bultzatze-
ko elkarteak daude.
55 herrialdetatik baino gehiagotatik eto-
rritako pertsonen presentziarekin, XX.
mendean baino anitzagoa da Basauri XXI.
mendean. Eszenatoki multikultural ho-
riek aukera eta erronka berriak adierazten
dituzte. Horren aurrean, garrantzitsua da
politika publikoetan kulturarteko ikus-
pegia zeharkakotzea; errealitatea hobeto
ezagutzeko azterlanak eta diagnostikoak
egitea eta ekintza eraginkorrak garatzea;
kulturen arteko bizikidetza indartzeko
herritarren partaidetza eta artikulaziorako
espazioak sustatzea. Ia 15 urte darama-
tzat Basauritik kanpo bizitzen. Hala ere,
Udalak, Zurrumurruen Aurkako Sareak,
Marieneak edo Emakumeak Aniztasunean
elkarteak egiten duten lana ezagutu ahal
izan dut. Nire ustez, oso lan baliotsua da
aniztasunaren sentsibilizazioan eta susta-
penean.
8 HERRIAK
BASAURI
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a

Urbi Erasmus+ proiektuan lanean dabil, LABURREAN

Portugalekin eta Lituaniarekin batera Hitz-erdiko Kontaketak

‘+Participatory democracy, +Active Citizenship Erasmus+’ proiektua garatzen jarraitzen
du Basauriko institutuak Portugaleko eta Lituaniako bi ikastetxerekin batera
Covid-a dela eta modu telematikoan ari dira gaur egun / Urbi Institutua
testua MAIDER IBAÑEZ ESPINOSA
Urbi Institutuak Europara begira jarrai-
tzen du. Urteak dira elkartrukeak egiten
dituztela beste herrialdeetako ikaste-
txeekin, eta eTwinning programan parte
hartzen du baita ere. “Covid-ak ekarri
digun egoera berezi honetan Basauriko
Urbi ikastetxeak jarraitzen du europar
proiektuak garatzen. Orain arte topaketa
fisikoak egiteari utzi behar izan badiogu
ere, ez da inolako eragozpenik izan urru-
tiko topaketak eta ekintza birtualak egi-
teko”, dio Karmele Lopez de Abetxuko
Urbi Institutuko Erasmus eta eTwinning
proiektuen arduradunak. Portugaleko
Famalicão herriko Agrupamento Escolas
Camilo Castelo Branco (AECCB) eskolare-
kin, eta Lituaniako Siauliai hiriko Siauliu
Juliaus Janonio Gimnazija ikastetxeekin
batera '+Participatory democracy, +Ac-
tive Citizenship Erasmus+' proiektu-
ko ekintza eta jarduerekin jarraitzen du
Basauriko institutuak: “Europa Klubak
martxan jarraitzen du topaketa birtualak
sortu eta antolatzen. Nabarmentzekoa da
martxoaren 9an ospatutako online bilera.
Hiru ikastetxeetako 240 partaidek Litua-
niako Indepentzia Eguna ospatzeko pa-
rada izan genuen. Bereziki aipagarria da
Lituaniako ohorezko kontsula Portugalen,
Jorge Antas de Barrosen, eta Lituaniako
Euskarazko eTwinning
proiektua Atarrabiako eta
Donibane Lohitzuneko
eskolekin garatu du Urbik
enbaxadorea Portugalgo Errepublikan,
Renatas Norkusen parte-hartzea”, dio
Lopez de Abetxukok.
Euskarazko eTwinning
Bestalde, Urbi Institutuak badu esku ar-
tean euskaraz garatzen den beste eTwin-
ning europar proiektua Nafarroako Ata-
rrabiako Paz de Ziganda ikastetxearekin
eta Donibane Lohitzuneko Maurice Ra-
vel ikastetxearekin batera: IKEe (Iraku-
rri, Kontatu, Elkar e-Zagutuz). Lopez de
Abetxukok azaldu bezala, proiektu honen
helburuak hauexek dira: euskarazko ida-
tzizko zein ahozko komunikazioa bultza-
tzea; Euskal ahozko literatura ezagutzea,
produktu berriak sortzeko; Ikasle eta ira-
kasleen konpetentzia digitalak hobetzea;
ikasle, familia eta irakasleen konpeten-
tzia sozialak hobetzea; 3 ikastetxeren ar-
teko adiskidetasun harremana sendotzea,
euskaraz egindako talde lana bultzatuz;
Ikasleei benetako hizkuntza egoera errea-
la izateko aukera ematea; Ohitura aman-
komunak ulertzea eta norberarenak eza-
gutzea; irakurritako Fernando Morilloren
hiru literatura obrak hobeto ulertzea ai-
patzen diren lekuak bisitatuz (birtualki
edo bertaratuz); mugazgaindiko familia
eta komunitateen arteko adiskidetasuna
areagotzea.
lehiaketak euskarazko
203 ipuin jaso ditu,
marka berria ezarriz
LITERATURA. Hitz-erdiko Kontaketak
euskarazko ipuin lehiaketak itxi du
bere laugarren edizioa. Guztira 203
ipuin jaso dituzte antolatzaileek, par-
te-hartze marka berria lortuz. Jaso
dituzten kontakizunetatik 121 adin-
gabeek idatzitakoak izan dira. Kon-
takizunak epaimahaiaren esku daude
dagoeneko, eta apirilaren bukaera al-
dera emango dituzte jakitera irabaz-
leen izenak. Guztira lau sari banatuko
dituzte: lehenengo sailkatuarentzako
200 euroko bonua, bigarren sailka-
tuarentzako 125 eurokoa, hirugarren
sailkatuarentzako 75 eurokoa eta El-
kar Saria jasoko duenarentzako 150
euroko bonua. Gainera, sarituriko lau
kontakizunak GEURIAn argitaratuko
ditugu.
Aurtengo edizioan partaideek
“Zoragarria, besterik ez...” esaldia-
rekin hasi behar izan dituzte beren
kontakizunak. Eta, iazko nobeda-
deari helduz eta jarraipena emanez,
liburuxka berezia kaleratuko dute
2021eko urtarrila eta martxoa bitar-
tean jasotako kontaketa sortarekin.
Ale kopuru mugatua egongo da esku-
ragarri Basauriko Gazte Informazio
Bulegoan eta Elkar dendan. Hitz-er-
diko Kontaketak euskarazko ipuin
lehiaketa ZirtZart Basaurik —Basau-
riko Udalaren Gazteria Ataleko pro-
gramak— antolatzen du, Elkar Euskal
Kulturgintzaren eta GEURIA Hego
Uribeko herri komunikabidearen la-
guntzarekin. Lehiaketa 12 eta 35 urte
bitarteko gazteei dago zuzendua, eta
helburu du idazmenean interesa du-
tenen talentua sustatzea.

BASAURI

BULTZA EUSKALTEGIAK
BULTZA EUSKARA
EUSKARA. Martxoaren 28an zen Korrika 2021
bukatzekoa, igandez. Pandemiak behartuta,
baina, aurten ezin izan da Korrika egin. Ho-
rri aurre egiteko, Solobarria plazan ‘Bultza
Euskaltegiak! Bultza Euskara! AEK’ ekitaldia
ospatu zen eta mezu indartsua bota zuten:
“Datorren urtean bai, Korrika izango dugu!”.
Txarraska gaztetxeko txalaparta berbalagun
taldeak eta egunerako sortutako musika tal-
detxoak girotuta, Bolintxu AEKko arduradu-
nek, orain arte egin bezala, Euskaltegiari eta
Euskarari herriak emandako babesa inoiz bai-
no indartsuagoa izatea eskatu zuten.

argazkiak JON VILLAPUN ARBIDE

bilduma GEURIA.EUS data 2021.03.28
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a
BASAURI
JOSU HERNANDEZ 'TIMELIPSIS'
MUSIKARIA
"Gaur egun musikan 30 eurorekin duela hogei urte
imajinatu ezin zitekeen soinu kalitatea lor daiteke"
Josu Hernandez basauriarrak “Observador Inercial” bere lehenengo lana plazaratu zuen azaroan. Gaur
egungo teknikak baliatuta, musika sortzeko egiten duen prozesua bere logelan hasi eta bukatzen du
testua eta argazkia
MIKEL GARCÍA MARTIKORENA
Pasa den azaroaren 24an, Josu Hernandez
'Timelipsis'-ek (Basauri, 2000) bere lehe-
nengo EPa plazaratu zuen, 'Observador
Inercial' izenekoa. Bere musika inon ko-
katu beharko balitz, indie estiloan kokatu
luke berak; hala ere, hainbat estilo mu-
sikaletatik edaten du. Berak esan bezala,
diskoan Led Zeppelin taldetik gertu egon
daitezkeen zertzeladak nabarmendu dai-
tezke. 'Timelipsis' bera bakarrik da, eta
gaur egungo teknologiaren garapenari es-
ker, bere logelan sortu eta ekoitzi ahal izan
du EP osoa.
Nolakoak izan ziren EPa argitaratu au-
rreko egunak? Oso urduri nengoen. Lehe-
nengo aldia da zerbait profesionala egiten
dudana. Honi gehitu behar zaio lehenengo
aldiz letra sartu diedala kantei; izan ere,
aurretik abestiak egiten nituen, baina ari-
keta bezala, ikasteko. Inoiz ez nuen foku-
rik jarri letretan. Hori da urdurien jartzen
ninduena, kanten letrak ez direlako oso
positiboak eta hori nire barnetik atera de-
lako. Beldurgarria da jendearen aurrean
horrelako biluztasun batekin agertzea. Zuk
idatzitakoak motibo artistikoak izan ditza-
ke edo zure benetako pentsamenduak izan
daitezke. Baina hori dakien bakarra zu zara.
Zer iruditu zaizu publikoaren harrera?
Ez nekien jendeak nola hartuko zuen, eta
horregatik nengoen urduri. Baina egia da
harrera paregabea izan duela lehen EPa
izateko. Nik espero nuena baino askoz ho-
bea. Argitaratu nuenean jarraipena egiteko
aplikazio denak deskargatu nituen, eta egin
behar nion publizitate guztia egin ez nion
arren, datu oso onak bildu nituen. Ez dut
oso ondo gogoratzen, baina lehenengo 24
orduetan 150 pertsona baino gehiagok en-
tzunda zeukaten EPa; eta guztira, 400 en-
tzunaldi inguru zeuden. Oso datu onak.
Zenbat denbora egon zara proiektu ho-
netan lan egiten? Ezin dut denbora tarte
finko bat esan. Lan honetan duela bost urte
nituen ideiak eta egungoak batu ditut. Nik
argi nuen disko bat grabatu nahi nuela; are
gehiago, hasieran beste ideia bat nuen dis-
koarentzat, baina azkenean alde batera utzi
behar izan nuen eta egun entzun daitekeen
EParekin jarri nintzen lanean. Denbora
tarte bat jartzeagatik, urtebete daramada-
la lanean esan daiteke; hala ere, duela bost
urte idatzi nituen kantak hartu eta moldatu
ditut gaur dudan estilora. Hasieran, oso na-
baria zen momentu desberdinetan sortuak
izan zirela, baina denborarekin lortu dut
kantu denak moldatzea estilo berdinean
egon daitezen.
Garapen teknologikoek musikan izan-
dako eraginaz zer esango zenuke? Azken
urteetan musikaren inguruko ingeniari-
tzan egon den aldaketa itzela izan da. Esa-
terako, gaur egun 30 euroren truke soinu
txartel bat erosi dezakezu, zure logelako
ordenagailuan erabiltzeko. Txartel horie-
tan antzina estudioetan erabiltzen ziren
gailu guztiak daude, eta horiek guztiak es-
kura izateko hogei mila eurotik gorako au-
rrekontua behar zenuen. Gaur egun, beraz,
bakoitzak bere logelan musika ekoizteko
aukera du. Diruak sortzen zuen 'handicap'
hori desagertu egin da; pixka bat demokra-
tizatu egin da. Nik ez ditut material one-
nak, ezta gutxiago ere; hala ere, ditudan
gailuekin, duela hogei urte imajinatu ezin
zuten soinu kalitatea lor dezaket.
Eta ezin dugu ahaztu internet zoraga-
rria. Nik nire musika Spotifyra igo dut eta
hori plataforma profesionalagoa da, horrek
dakarren guztiarekin. Baina ez baduzu zer-
bait hain profesionala egin nahi, YouTube
bezalako milaka plataforma daude. Honi
esker, zure burua ezagutzera eman deza-
kezu; munduak jakin dezala zu hor zaudela
eta musika egiten duzula. Hau da, oso diru
gutxirekin zerbait profesionala egin deza-
kezu munduak entzun dezan.
Bakarrik lan egiteak izango ditu bere
abantaila eta desabantailak. Niretzat de-
sabantailarik handiena talde sentsazioaren
galera da. Taldean konposatzea eta bakarka
egitea bi gauza oso ezberdin dira. Taldean
bakoitzak bere iritzia ematen du eta horiek
kontrajarriz pieza oso on bat atera daiteke,
alde guztiei garrantzia emanez. Bakarrik
zaudenean, berriz, buruan daukazun ideia
batetik irtetea oso zaila da, ez dagoelako
inor beste ikuspuntu bat emateko horren
inguruan. Ideia denak ildo beretik joango
dira. Beraz, zerbait ez bada aterako, ez da
aterako, inork ez duelako kontrapunturik
ekarriko. Eta horri grabaketa gehitu behar
zaio. Inor ez da olagarro bat; beraz, kanta
atalez atal grabatu behar duzu. Ezin duzu
mikro bat estudioaren erdian jarri eta abes-
ti osoa saiakera bakarrean grabatu.
Hori bai, taldean egin behar diren lan
guztietan bezala, musikan ere, gustu-
ko ez duzun zerbait proposatzen denean,
moduak bilatu behar dituzu hori kentze-
ko besteari min egin gabe. Eta batzuetan
negoziaketetan egon behar zara zer sartu
edo ez erabakitzeko. Nik bakarrik egiten
dudanez lan, hori aurrezten dut. Ez dago
ordutegi arazorik: zuk nahi duzunean sor-
tu dezakezu, inori itxaron gabe. Niretzat
modu hau oso erabilgarria da, baina hori
bakoitzaren gustuen araberakoa da.
Etiketa bat jarri beharko bazenio zure
musikari, zein izango litzateke? Galdera
berdina egin diot neure buruari mila aldiz.
Disko bat egin baino lehen, aurreneko pau-
soa hori da: zeure buruari galdetu ea zer
musika mota egingo duzun. Hala ere, nik
ez dut gehiegi pentsatu horretan eta nire
barnetik irten dena entzun daiteke orain.
Sortzeko momentuan entzuten nuen mu-
sika motak eragin handia izan du, noski.
Beraz, etiketa bat jarri beharko banu; indie,
ez dagoelako ezer indieagorik zure logelan
dena sortzea baino; psikodelia apur bat eta
rocka. Beno, egia esanda, popa ere nabari
daiteke kantu batzuetan.
Nondik datorkizu inspirazioa letrak
idazterakoan? Egia esan, hasieran ez nuen
letrarik idatzi nahi. Musika eta kito. Nik ez
dut inoiz trebezia handirik izan idazterako
orduan; beraz, ez nekien zer atera zitekeen
nire saiakeretatik. Askotan saiatu naiz
kantuen letrak idazten, falta zitzaidana
zelako, baina ez nuen inoiz ezer lortzen.
Inflexio puntua koaderno bat hartzea izan
zen. Nik normalean mugikorra erabiltzen
nuen abestiak idazteko, eta nire amari kasu
eginez, metodologia hori alde batera uztea
HERRIAK
BASAURI 9
erabaki nuen eta koaderno batekin hastea.
Badirudi baliagarria izan dela. Hortik au-
rrera, egoera bat imajinatzen nuen eta ni
bertan jartzen nintzen. Bizi ditugun egu-
nak direla eta ez direla, egia da egoera ho-
riek ez zirela poztasunez beterikoak. Hala
ikus daiteke letretan. Gauza bat argi nuen
hasieratik: nire kantek jende guztiarentzat
balio behar dute; bakoitzak bere irakurketa
pertsonala egiteko gai izan behar du kantu
hauekin.
Bilboko Azkena antzokiak zer dakarzu
burura? Azaroaren 21ean jo behar genuen
bertan EPa aurkezteko. Kontzertu horrek
sekulakoa izan behar zuen: EPa aurkeztu
eta lagun batzuekin jo behar nuen oholtza
gainean. Azkena antzokian jotzea ez da
edonolako gauza; oso leku ona da. Festa
erraldoia izan behar zuen. Baina ezinezkoa
izan da, denok dakigunagatik. Hasieratik
bagenekien ziurrenik bertan behera utzi
beharko genuela kontzertua; beraz, ez da
kolpe hain latza izan. Gainera, beharbada
jo genezakeen, baina hamar pertsonen au-
rrean jotzea, neurriak direla medio, ez du
merezi. Uste dut hobea dela orain ez jotzea
eta egoerak ahalbidetzen duenean kon-
tzertu on bat ematea.
Badirudi gaur egun musikan norbait
izan nahi baduzu ia astero kanta berri
bat atera behar duzula. Nire ingurukekin
askotan hitz egin dut joera berri horri bu-
ruz, single-en moda da hau. Nire ustez hau
gure bat-bateko bizimoduaren ondorioa
da. Interneten dena momentuan dauka-
gu, eta dena momentuan nahi dugu; beraz,
gizarteak pazientzia galdu duela dirudi.
Gaur egun inork ez du bi urtez itxaron nahi
disko berri bat entzuteko. Hori dela eta,
musikariek nahiago dute, gehiago saltzen
baitu, kantak banaka plazaratzea. Agian
disko osoa prestaturik daukate jada, baina
komenigarriagoa da pixkanaka-pixkanaka
zabaltzen joatea. Nik joera hau ez dut gus-
tuko. Egia da oso komenigarria dela musi-
katik bizitzeko, baina, ez dut gustuko. Gaur
egun jendeak ez du disko bat hasieratik
bukaeraraino entzuten. Musikaz gozatzen
duenak bai, baina biztanleriaren gehien-
goak abesti bat entzun, hiruzpalau aldiz
dantzatu, eta ahaztu egiten du. Horrek ez
du esan nahi nik single-ik plazaratuko ez
dudanik, baina ez da nire helburu nagusia.
Zein dira zure hurrengo proiektuak?
Hainbat gauza ditut esku artean; bi sin-
gle ditut martxan momentu honetan. Eta
ideiak beti dituzu buruan. Baina, oraindik
ez dut lan guztia bukatu EP honekin, publi-
zitate kanpaina bat egin edo kontzerturen
batean jo... Beraz, beste proiektu horiek
alde batean daude momentu honetan. La-
gun batekin beste talde bat sortzea pen-
tsatu dut, beste estilo batekin, bluesetik
gertuago. Horrez gain, YouTuben kanal
bat sortuko dut gutxi barru, nik ikasi du-
dan guztia, nire ostean datozenek ezagutu
dezaten. Ez ditzatela nik bezala ordu pilo
bat sartu hamar minututan egin daitekeen
zerbait egiteko. Fabore bat egitea jendeari,
azken finean.
Galdakao
GEURIA #073
GALDAKAO 10
2021.04.08

Usansolo herri bihurtzeko erronka luzatu LABURREAN

dute: 5.000 biztanleko errolda osatzea Meatzeta bidea

Gutxi gorabehera 4.500 herritar bizi dira Usansolon. "Foru-arauak dio 2.500 biztanle izan
behar dugula udalerri independente izateko; Espainiak 5.000 markatzen ditu", diote
Usansolon bizi direnen errolda zenbatu nahi du UHk / Desanexioa UH
testua MAIDER IBAÑEZ ESPINOSA
Usansoloren desanexioaren prozesuak au-
rrera jarraitzen du. Batzorde Mistoa iazko
azaroan osatu zuten (Iñigo Hernando alka-
tea, idazkaria, UHko hiru ordezkari, EAJko
bi ordezkari eta Bizkaiko Foru Aldundiko
bi teknikari -hitza dute, baina botorik ez-)
eta orain arte hiru aldiz batu da. Usansolok
udalerri independente izateko Foru Arauak
ezartzen dituen baldintza guztiak bete-
tzen dituela egiaztatzeko egin beharreko
azterlanak kontratatu ditu, eta horiek dira
txosten soziologikoak, ekonomikoak, mu-
gaketakoak eta juridikoak. Gaur egun “az-
kenengo txanpan” daudela adierazi dute
Usansolo Herriako (UH) ordezkariek: “De-
sanexio prozesuaren azkenengo txanpan
gaude dagoeneko. Pandemiaren kontu ho-
nekin badirudi inoiz baino itzaliago gaude-
la, baina egia esan, oso bizirik egon behar-
ko genuke. Benetan zer garen eta Usansolo
zer den erakutsi beharko genuke”, dio
Monika Mena Usansoloren desanexio pro-
zesuaren UHko bozeramaileak. Horretara-
ko martxoaren 27an, larunbatez, manifes-
tazioa egin zuten ‘Usansoloko legea foru
araua da. Erroldatu’ lemapean. Manifes-
tazioan erabili zuten lemari erreparatuz,
Usansolon erroldatzeko deia egin du UHk,
desanexio prozesuan “traba gehiago jar ez
ditzaten”. Izan ere, gaur egun “beste oz-
topo” baten aurrean daudela adierazi du
Menak: “Espainiako legea gura digute in-
posatu. Gure prozesuan Usansolo Bizkaian
kokatzen da, eta lurraldetasunaren kon-
petentzia duen erantzule bakarra Bizkaiko
Foru Aldundia da”, dio Menak: “Orain arte
egin diren azterlan guztiek arrazoia eman
digute, eta Usansolok udalerri indepen-
dente izateko baldintza guztiak betetzen
dituela egiaztatuko duten azterlan guztiak
eguneratzen ari dira”. Usansolo herri iza-
teko funtsezko baldintzetako bat da biz-
tanleria: “Foru-arauak dio 2.500 biztanle
izan behar dugula udalerri independente
izateko; Espainiak 5.000 markatzen ditu.
Aldundiak, beste aitzakia bat bilatzeko eta
bidean beste traba bat jartzeko, 5.000 biz-
tanlera iritsi beharko dugula dio, eta fase
horretan gaude orain: zenbat usansolotar
garen eta hemen zenbat bizi garen egiaz-
tatzea. Horretarako, hasiera gisa, berta-
koak direnak erroldatzea eskatzen dugu.
Behintzat ez dezatela izan aukera edo ai-
tzakia txikienik ere beste traba bat jartze-
ko”, dio Menak. Gauzak horrela, Usanso-
lon zenbat biztanle dauden zenbatzen ari
dira orain. “Gutxi gorabehera, 4.500 biz-
tanle baino gehiago ditu Usansolok, baina
datu zehatza orain ari gara informazio itu-
rri ezberdinetan kontrastatzen”, dio Me-
nak. Erroldatze kanpainarekin 5.000 biz-
tanlera iritsiko ote diren aztertzen ari dira.
Auzitegietara jotzeko prest
Batzorde Mistoak sei hilabete ditu Biz-
kaiko Foru Aldundiari memoria bat aur-
kezteko, “BFAk ezartzen dituen baldintza
guztiak betetzen ditugun ala ez esateko”,
dio Menak: “Usansolok, aurreko azterla-
nek erakutsi bezala, geure legeak ezartzen
dituen baldintza guzti-guztiak betetzen
ditu, eta horregatik eman beharko ligukete
desanexioa. Baina datu bat egiaztatu behar
dugu: zenbat biztanle gara Usansolon?”.
Datu hori egiaztatzeko Batzorde Mistoa
“gehienez ere” hiru hilabetez etetea eska-
tu du UHk: “Eten horretan zenbat biztanle
garen egiaztatzen ari gara”.
Prozesua azkeneraino eramango dutela
dio Menak, ikerketa eta guzti. "Batzorde
Mistoak txosten bat egingo du, eta ber-
tan adieraziko du Bizkaiko Foru Aldundiak
esaten dituen baldintza guztiak betetzen
ditugula. Hemen BFAk agintzen du eta
ez Espainiak, geuk foraltasunarekin bat
egiten dugu; eta beharrezkoa balitz, geuk
behintzat hori auzitegietan ere defendatu-
ko dugu”.
ibilgailuentzako betirako
ixtea aztertzen ari da
Udala
GIZARTEA. Meatzeta bidea ibilgai-
luentzako itxita dago behin behinean
inausketa lanak direla eta. Momentu
honetan oinezkoek eta larrialdi zerbi-
tzuetarako ibilgailuek soilik igaro de-
zakete Puentelatorre eta Unkina lotzen
dituen bidea: “Hesitua dago ibilbidea,
eta gainontzeko ibilgailuek galarazi-
ta dute bertatik igarotzea”, diote udal
ordezkariek. Bidea itxita dago behin
behinean ibilgailuentzako, baina Uda-
la aztertzen ari da horrela mantentzea
behin-betiko: “Ibilbide horren egoe-
raren inguruko hausnarketa egiten ari
gara. Eremu hori ez da autoen eten-
gabeko joan-etorrientzakoa, eta au-
rrerantzean ere igarobidea mugatzeko
aukera aztertzen ari gara”, diote. Hala
egitea erabakiko balute, orain dauden
behin behineko hesien ordez piboteak
jarriko lituzkete: “Ibilgailuentzat itxita
geratuko litzateke bidea betirako, eta
oinezkoek, bizikletek, larrialdiko zer-
bitzuek eta bertako bizilagunen ibilgai-
luek soilik igaro ahalko lukete bertatik
aurrerantzean”, diote udal ordezka-
riek.
Edukiontzi marroiaren
kanpaina berriarekin bat
egin dute 852 familiak
GIZARTEA. Hondakin organikoak bir-
ziklatzeko sentsibilizazio-kanpaina
abiarazi zuen Udalak martxoaren 1etik
9ra eta horri esker 852 familia berrik
eman dute izena edukiontzi marroia
erabiltzeko. Oraindik ere izena eman
daiteke Esan bulegoan. Martxoaren
1etik aurrera landare-jatorriko hon-
dakinak edukiontzi marroian biltzeaz
gain, animalia-jatorriko hondakinak
ere isuri daitezke edukiontzi marroira.

2022ko martxoaren 31tik

apirilaren 10era izango
da 22. Korrika
EUSKARA. Aurten Korrika antolatu
ezinik, ‘Bultza euskaltegiak, bultza
euskara!’ ekimen sinbolikoak antolatu
zituzten martxoaren 28an Euskal He-
rriko 80 herritan. Galdakaon Torreza-
balen egin zuten ekitaldia eta bertara
ehun bat herritar gerturatu zen. Itziar
Ituño aktore basauriarra aurkezle la-
netan ibili zen, Karmele Gorroño gal-
dakoztarrak ilustrazio bat egin zuen
zuzenean, eta Jon Maia eta Miren
Amuriza bertsotan aritu ziren. Ekital-
diaren amaieran Janire Egaña eta Asier
Martin Barandiaran AEKko irakasleek
hartu zuten hitza, eta adierazi zuten
22. Korrika 2022ko martxoaren 31tik
apirilaren 10era izango dela.
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a
Galdakaoko eta Usansoloko
1.200 etxebizitza huts merkatuan
jartzeko lanean da Udala
Udalak eta Alokabidek
hitzarmena sinatu dute
udalerrian dauden
etxebizitza hutsak
alokairuan jartzeko
erraztasunak emateko,
jabeei zein alokairuan
hartu nahi dutenei
testua MAIDER IBAÑEZ ESPINOSA
Udalak eta Alokabidek hitzarmena si-
natu dute udalerrian dauden etxebizitza
hutsak alokairuan jartzeko erraztasunak
emateko. Errolda datuen arabera, 1.200
etxebizitza daude hutsik Galdakaon, eta
Udala etxebizitza horiek merkaturatzen
saiatuko da, alokairuan jarri nahi dituz-
ten jabeei zein etxea alokairuan hartu
nahi dutenei laguntzeko. Udalak zubi-la-
na egingo du Alokabideren eta etxebizitza
hutsen jabeen artean. “Etxebizitza hu-
tsen arazoari irtenbidea eman nahi diogu.
Udala harremanetan jarriko da etxebizitza
horien jabeekin, Alokabideren berri izan
eta euren etxebizitza hutsak alokairuan
jartzera animatzeko”, dio Nerea Orozko
Etxebizitza arloko zinegotziak. Alokatze-
ko aukera “berme guztiekin” egingo dela
dio Orozkok: “Etxea alokairuan jartzen
duenari segurtasun eta ordainketa berme
guztiak eskainiko dizkiogu. Hala nola, hi-
lero kobratuko duela alokairuaren errenta
eta etxebizitza zainduta egongo dela alo-
kairua hasi eta amaitu bitartean”. Zehaz-
Kasernak 'Gelditu da denbora'
lehen lana aurkeztuko du
apirilaren 14an, Bilbon
'Gelditu da denbora' diskoa kaleratu du Kaserna talde
galdakoztarrak. Lehen bideoklipa ere argitaratu dute
KULTURA. Musika talde berri bat sortu da
Hego Uribe eskualdean: Kaserna. Iaz era-
tu zuten taldea, Mr Pongo proiektuaren
errautsetatik jaioa. Markel Fuentes (aho-
tsa), Iker Arana (gitarra), Urtzi Moreno
(baxua), Beñat Armentia (teklatua), Ki-
moSoundz (DJ), Mikel Fernandez (saxoa)
eta Bittor Meabe (bateria) kideek osa-
tzen dute Kaserna eta martxoaren 17an
‘Gelditu Da Denbora’ euren lehen diskoa
kaleratu dute Taupaka Elkartearen bitar-
tez. Eurek diotenez, “rock eta hip-hopaz
bustitako lana da, reggae, funk edo elek-
tronika tantatxoekin zipriztindua”. Dis-
koaren aurrerapen gisa martxoren 10ean
lehen bideoklipa publikatu zuten: ‘Irailak
11’. Bideoklipa urtarrilean grabatu dute
Udala harremanetan jarriko da hutsik dauden etxebizitzen jabeekin / Geuria
ki, Alokabidek alor hauek bermatuko ditu:
etxebizitza hutsen errentamenduaren
kudeaketa integrala; errentaren sei urte-
ko alokairua eta errenta hilero kobratzea
(hiru urtetara alokairua bertan behera
utzi dezake etxebizitzaren jabeak); etxe-
bizitzaren mantentze lanak eta kontser-
bazioa; kontratua amaitzean etxebizitza
kontserbazio egoera berean itzultzeko
bermea; eta etxeko arrisku anitzeko ase-
guru baten kontratazioa, Alokabideren
kontura.
Veronica Pablos Etxebizitzarako ad-
ministraria arituko da bitartekari lanetan:
“Etxebizitza hutsen jabeekin harremane-
tan jartzen saiatuko gara beren etxeetara
gutun eta triptikoak bidaliz, programa
horrek dituen abantailen berri emateko”,
dio Pablosek: “Hutsik dagoen etxebizitza-
ren jabeak Alokabideren esku utziko luke
etxea, eta alokatzen hasten den unetik
hilero jasoko luke dagokion dirua, bai-
ta etxean inor bizi ez den garaietan ere,
edota maizterrak ordainduko ez balu ere.
Etxearen kontserbazio eta zaintza egokia
ere Alokabidek bermatuko luke”.
Ollargan auzoan, Abusun. Apirilaren
14an, asteazkenez, ‘Gelditu Da Den-
bora’ lana aurkeztuko dute Bilboko
Biran. Solasaldia izango da eta kanta
batzuk ere joko dituzte. Sarrera librea
da leku guztiak bete arte, baina sarre-
rak erreserbatzeko aukera ere badago
programazioabira@gmail.com helbi-
de elektronikora idatzita edo BIRAn
bertan emanaldiaren egunean bertan.
“Taldearen izenak berak adierazten
duen moduan, proiektuak bizitzan
ematen diren dikotomien inguruan
hausnartu nahi du: errepresioa, isola-
mendua, biolentzia vs maitasuna, ba-
besa, komunitatea...”, diote Taupaka
Elkartetik.
380 herritar Etxebiden
Alokatzeko aukera izan nahi dutenek
Etxebiden izen emanda egon behar
dute. “Gaur egun 380 galdakoztar ingu-
ru daude izena emanda Etxebiden. Jen-
de asko etxebizitza baten edo alokairu
baten beharrean dago, baina agian ez
dakite Etxebiden izena eman behar du-
tenik ere. Guk lagunduko diegu galda-
koztarrei tramite horretan”, dio Oroz-
kok. Zentzu horretan, Udalak zerbitzu
hauek eskainiko ditu: Alokabideren
edukiei eta abantailei buruzko informa-
zioa ematea; etxebizitza hutsen jabeei
eskabide inprimakiak helaraztea; Gal-
dakaoko etxebizitza hutsen inskripzioa,
Alokabideren programan; alokairuko
etxebizitzen eskatzaileei informazioa
ematea eta Etxebideko inskripzioan la-
guntzea; dauden diru-laguntzen berri
ematea; eta gazteen beharrizanak arre-
ta bereziz lantzea. “Tramitazioak egite-
ko bide horretan lagunduko dio Udalak
herritarrari, baliabideak beharra duten
herritarren esku jar daitezen eta jabeek
lasai alokatzeko berme guztiak izan di-
tzaten. Guztien onerako izango da”, dio
Orozkok. Etxebizitza alokairuan har-
tuko duenak bere errentaren arabera
ordainduko du alokairua. Informazio
gehiagorako edo tramitazioetarako la-
guntza eskatzeko 944 010 529 telefono
zenbakia dago herritarren eskura.
HERRIAK
GALDAKAO 11
LABURREAN
Agortu dira Zetak taldea
Torrezabalen ikusteko
sarrerak
KULTURA. Zetak talde nafarrak ‘Zeinen
ederra izango den’ bigarren diskoa aurkez-
tuko du Galdakaon eskainiko duten kon-
tzertuan. Apirilaren 17an, larunbatez, izan-
go da 18:00etan Torrezabal Kultur Etxean
eta akustiko formatuan izango da. Sarrerak
martxoaren 27an jarri zituzten salgai eta
ordu gutxitan agortu ziren. Galdakaoko
Udaleko Gazteria Sailak antolatu du kon-
tzertua. Gaur egungo euskarazko musika
proposamenik ezagunenetako bat ekarriko
dute herrira, konfinamenduan egindako
Talde Onenaren, Zuzeneko Onenaren eta
Gai/Bideo Onenaren 2020ko Gaztea sariak
lehiaketaren irabazlea. Iazko abenduan Ga-
tibu taldeak ere kontzertu akustikoa eskai-
ni zuen Torrezabalen. Kontzertua Udalaren
Youtube kanalean dago ikusgai.
Eskualdeko bost preso
gerturatu eta beste bi
lekualdaketa iragarri ditu
Espetxe Erakundeak
GIZARTEA. Hego Uribe eskualdeko bost
preso gertuagoko espetxeetara lekual-
datu dituzte martxoa eta apirila hasieran
zehar, horien artean Iker Lima Sagarna
eta Jon Bienzobas Arretxe galdakozta-
rrak. Lima Huelvako espetxetik (1.000
km) Leongo espetxera (370 km) lekual-
datu dute, eta Bienzobas Cadiztik (1.020
km) Palentziako espetxera (310 km). Ho-
riez gain, martxoan Maite Pedrosa Barre-
netxea ugaotarra (gaur egun Zaragozan)
eta Gorka Vidal Alvaro zaratamarra (Lo-
groñotik Zaballara), eta apirilean Zigor
Orbe Sevillano basauriarra (Puerto IIItik
Zaballara) lekualdatu dituzte. Urtarri-
lean Jon Crespo Ortega galdakoztarra ere
Murtziatik Kantabriara gerturatu zuten.
Gainera, Espainiako Espetxe Erakundeak
beste lekualdaketa baten berri eman du:
Xabier Garcia Gaztelu galdakoztarra Huel-
vatik Estremerara (Madril). 2020an es-
kualdeko sei preso gertuko espetxeetara
lekualdatu zituzten: Josune Oña Ispizua
(Galdakao), Iñigo Vallejo Franco (Basau-
ri), Gorka Vidal Alvaro (Zaratamo), Ugaitz
Perez Sorriketa (Galdakao), Joseba Borde
Gaztelumendi (Ugao) eta Idoia Martinez
Garcia (Arrigorriaga). Txus Martinen ka-
suan iaztik etxean dago preso.
Berbaz
12 GEURIA #073
DANIEL ARENAS FIDALGO
2021.04.08
GALDAKAO DANIEL ARENAS FIDALGO
BIKEJORING TXAPELDUNA
"Hotz egiten duen lekuetan
entrenatzen dugu, batez ere
txakurrak eroso egoteko"
Bikejoring modalitateko Master40 kategorian izan da irabazle Daniel Arenas
Fidalgo, Asterix 8 urteko txakurrarekin batera. Arantzile parkean eurekin
elkartu gara eta kirol honen inguruan hitz egin dugu
testua eta argazkia
MAIDER IBAÑEZ ESPINOSA
Espainiako bikejoring txapelduna da Daniel
Arenas, Galdakaon bizi den elgoibartarra
(Elgoibar, 1976). Otsailaren 28an Espainia-
ko Mushing txapelketa jokatu zen Olvegan
(Soria) eta Bikejoring modalitateko Mas-
ter40 kategorian izan zen irabazle Arenas,
Asterix 8 urteko txakurrarekin batera. Bi-
kejoring modalitatean txakurrek bizikleta-
tik tira egiten dute. 2019an, bikejoring-ean
hasi eta hilabete gutxira Munduko txapel-
dun izan zen Arenas Sua txakurrarekin.
Arantzile parkean elkartu gara Danielekin
eta Asterixekin eta kirol honen inguruan
hitz egin dugu.
Espainiako Bikejoring txapeldun zarete
Asterix eta zeu. Zorionak!
Bai, eskerrik asko! Maila emozionalean
txapelketa oso gogorra izan zen hainbat
arrazoirengatik, baina oso ondo kudea-
tu genuen Asterixek eta biok eta irabaztea
lortu genuen. Benetan oso pozik gaude.
Konta iezaguzu zerbait Asterixi buruz.
Iaz neurea den Suarekin eta oraindik nirea
ez zen Asterixekin lehiatu nintzen. Aurten
Silvia nire bikotea Suarekin lehiatzen da eta
ni Asterixekin. Alejandro Gomez nire lagu-
naren txakurra zen Asterix. Atleta olinpi-
koa izan zen Alejandro eta urtarrilean zen-
du zen garuneko tumore baten ondorioz.
Udan Galiziara bisitan joan gintzaizkion
eta Asterix gurean hartzeko eskatu zigun,
berak 28 txakur zituelako eta emaztea ho-
riekin guztiekin gaizki egongo zelako. Nik
bi txakur nituen jada, Sua eta Bruc, eta irai-
lean Nit ekartzekotan ginen. Uste genuen
lau txakurrekin lan asko edukiko genuela,
baina azkenean lagunari mesede bat egi-
tearren Asterix ekarri genuen Galdakaora.
Ondo egokitu al zen Galdakaora?
Bronkitisak jota etorri zen. Tratamendua
ipini genion hemen eta etxean ematen
diogun janariarekin sendatu zen. Azken
batean, txabola batean egotetik pisu ba-
tean egotera pasa zen, etxe bero batean,
eta menua jaten, azkenean guztiz sendatu
eta handik hilabete batzuetara, begira, Es-
painiako txapeldun!
Nolakoa da Asterix?
Hasieran, normala den bezala, etxeko
beste txakurrekin oso lotsatia zen. Orain,
gozamena da. Oso ondo portatzen da, oso
maitekorra eta mainosoa da. Ez du apenas
lanik ematen. Txabolako txakurra izatetik
(lehen lursail zabal batean bizi zen) etxeko
txakurra izatera alde handia dago, baina
egia esan ez du lanik ematen: ez du ez pi-
xarik ez kakarik etxean egiten. Egia da ka-
lean kostatu egiten zaiola ohitzea: ikaratu
egiten da jendearekin eta zaratekin. Nos-
ki, hori normala da: lehen herrixka batean
bizi zen eta orain jendez eta zarataz beteta
dagoen herri batean. Bestetik, oso grina-
tsua da, bai bazkaltzeko orduan bai kalera
irteteko orduan, baina hori kenduta, txa-
kur zoragarria da.
Ondo konpontzen al da Asterix dituzuen
beste txakurrekin?
Bai, oso ondo konpontzen da etxeko beste
txakurrekin (Bruc, Sua eta Nit). Asterix ez
dago guztiz hezita, baina oso ondo kon-
pontzen da besteekin.
Bikejoring-az hitz egingo dugu orain.
Zer da zehazki?
Bikejoring Espainiako Neguko Kirol Fede-
rakundeari atxikitako mushing modalitate
bat da. Kirol-modalitate honetan, pertso-
na bat bere bizikleta gainean doa, txakur
batekin, tira elastikoko lerro bati lotuta
eta arnes berezi batekin, bere burua kalte-
tu gabe, bizikletatik tira egin ahal izateko.
Eta mushing?
Mushing-a kirol ezaguna da gaur egun,
nahiz eta urteetan garraiobidetzat baino
ez den hartu. Bere izena frantsesezko hitz
batetik dator, martxa hasteko erabiltzen
dena. ‘Goazen’ izan liteke bere itzulpena.
Batez ere tenperatura baxuko herrialdee-
tan egiten den kirola da, hala nola, Europa
iparraldeko herrialdeetan edo Ipar Ameri-
kan. Gehienbat elurretan praktikatzen da;
hala ere, lur gaineko modalitate berriak
ezarri dituzte eta horrek beste herrialdee-
tan ere praktikatzea ahalbidetzen du. Esa-
terako, Espainian.
Duela gutxi hasiko zinen bikejoring-ean.
Bai. Orain hasi da kirola ezaguna egiten
gurean, eta ni duela gutxi hasi nintzen
praktikatzen, 2019an. Kanikrosa utzita
hasi nintzen bikejoring-arekin.
Beraz, aurretik txakur krosa egiten ze-
nuen.
Nire bikotekideak eta biok Eslovenian eza-
gutu genuen txakur krosa, eta probatzeko
gogoa sortu zitzaidan. Etxera itzultzean,
txakur baten bila hasi ginen, eta Sua eka-
rri genuen familiara. Bilboko Udaltzain-
goaren txakurrekin lan egiten duen lagun
batek deitu zidan esanez belgiar malinois
artzain-txakur arrazako txakur bat iritsi
zitzaiela. Hasieran zalantzak nituen, izan
ere, oso etxe txikia genuen, eta dena apur
zezakeela iruditzen zitzaigun. Hala ere,
ikustera joan ginen eta handik bi egunera,
haren bila jo genuen.
Suarekin hasi zinen lehiatzen, ezta?
Hala da. Bizkaia Kopa Trail zirkuituan hasi
ginen kanikrosean Sua eta biok. Laster-
keta guztietan podiumean sartzea lor-
tzen genuen. Lasterketak motzak ziren:
txakurra oso ondo ibiltzen zen, baina nik
lehertuta bukatzen nuen. Bihotz maizta-
sun altuan ibiltzen nintzen eta medikua-
renera joatea erabaki nuen. Esfortzu proba
bat egin zidaten, eta medikuak esan zidan
bihotzeko balbula batek ez zuela ondo
funtzionatzen, eta kirola aldatzea gomen-
datu zidan.
Eta orduan aldatu zenuen txakur krosa
bikejoring-agatik?
Suarekin Bizkaia Kopa Trail zirkuituko
txapeldun izan ginen, baina bide horretan
ezin nuela jarraitu ikusi nuen eta bikejo-
ring-a probatzea erabaki nuen. Hondarri-
bian lehenengo bikejoring lasterketa egin
genuen eta denetarik pasatu zitzaigun:
txakurra erotuta, beste txakurren atzetik
abiatzen zen, bat-batean gelditu egiten
zen, kaka egiteko geratzen zen... Hala ere,
pixkanaka bizikletarekin ibiltzera molda-
tu zen. Beteranoen artean eta nire mailan,
belgiar artzain txakurren arrazakoen ar-
tean, munduko txapelketarako sailkatzea
lortu genuen. Han hasi zen gure ibilbidea.
2019an hasi zinen bikejoring-ean eta hi-
labete gutxira munduko txapeldun izan
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a
GALDAKAO
DANIEL ARENAS FIDALGO 13

zinen Suarekin. Hasiberriak eta mundu-
ko txapeldunak!
Egia esan, sorpresa handia izan zen iri-
tsi eta mundiala irabaztea. Txekiar Erre-
publikan izan zen txapelketa eta ondo
prestatzeko entrenamendu bereziak egin
genituen. Nik, adibidez, ultra lasterketa
batzuk egin nituen. Esperientzia ahazte-
zina izan zen.
Munduko txapelketetan parte hartzea
zaila ala erraza da?
Federazioaren araberakoa da hori. FMBB
Federazioan (Fédération Mondiale du Ber-
ger Belge), esaterako, lehenik eta behin
arraza-aitorpena izan behar duzu, eta
gero, horretarako hautatua izan.
Bikejoring-a eta oro har Mushing-a Eus-
kal Herrian edo Espainian ezagunagoa
dela esan duzu.
Bai, gero eta ezagunagoa da, baina, zori-
dugu, lesioak saihestuz eta errendimen-
dua handituz.
Herriko kirolariak zaindu eta motibatu
behar direla esan zenuen 2019an Galda-
kaoko Udalak Munduko txapelketa ira-
bazi eta geroko aitortza ekitaldian.
Bai, gogoan dut esan nuena. Nola zain-
duko eta motibatuko nituzke herriko ki-
rolariak? Bada irabazten duten txapelke-
taren arabera emango nieke beka atletei
—edozein modalitatekoak izanda ere—.
Adibidez: Euskadiko txapelketa irabaztea-
gatik hainbeste euro, Espainiako txapel-
keta irabazteagatik horrenbeste, Europa-
ko txapelketagatik beste horrenbeste eta
Mundiala irabazteagatik beste hainbeste.
Berdin dio bikejoring, petanka edo futbo-
lekoak diren.
Geuria-TORREZABAL-185X240-ok.pdf
Bikejoring-a praktikatu aurretik beste
kiroletan ere aritu izan zara: atletismoa,
txirrindularitza, ehiza, mendiko laster-
ketak, kulturismoa, arroilen jaitsiera...
Kirolari nekaezina eta saiatua zarela on-
doriozta daiteke, ezta?
Bai (kar, kar, kar). Bizitza osoa daramat
kirola egiten, lehiaketetan parte hartzen
beti. Kirola egiteko behar dudan guztia
ondo kudeatzea gustuko dut, entrena-
menduak eta elikadura, kasu. Dena den,
kirola eta pilates egitetik bizi naiz. Kirola
nire bizitza da.
Praktikatu dituzun kirol bakoitzetik zer
nabarmenduko zenuke?
Kirol guztiek dute zerbait nabarmentze-
ko. Denek irakasten dizute ezer. Batez
ere, diziplina, pazientzia, iraunkortasu-
na, lana, lan ona eta apala izatea. Lesioak
1 6/4/21 14:22
ere nabarmentzekoak dira, baina kontran,
alde txarrean daude.
Pandemiak eraginik izan al du zure en-
trenamenduetan edota txapelketan?
Bai, zoritxarrez, mundialak, Europako
zein Espainiako txapelketak bertan behe-
ra utzi dituzte. Aurten, irabazi dugun txa-
pelketa hura baino ez da ospatu.
Epe laburrean, ertainean edo luzean las-
terketarik baduzu?
Europako txapelketak eta mundialak egin
ahal izatea espero dut, baina zail ikusten
dut pandemiagatik, baina are zailagoa ba-
liabide ekonomikorik ez izateagatik. Txa-
kurrei dagokienez, 10 urterekin jada ez
dute lehiaketetan parte hartzen, legeek
hala diotelako. Beraz, espero dut Asterixe-
kin datozen bi urteetan gehiago lehiatzea.

txarrez, oraindik gutxiengo baten kirolak

dira. Hedabideek eta markek gutxi lagun-
tzen dute. Txakur krosa izango litzateke
ezagunena.

Babeslerik ba al dago?
Ni pribilegiatua izan naiz, nahikoa babes-
APIRILA
lerekin hasi bainintzen, baina orain egoe-
ra bestelakoa da. Babesleak gutxi dira, eta
hori areagotu egin da pandemiaren eragi-
nez, baita lasterketa gutxi antolatzen di-
relako ere.
TORREZABAL
Laguntzarik baduzue txapelketetara joa-
teko?
Oso gutxi, eta ematen dituzten laguntzak
ez dira ia ezertarako iristen. Gure gain
KULTUR ETXEA
hartu behar izaten dugu gastu guztia: las-
terketetara joateko bidaiak, gasolina, bi-
desariak...
944 010 598 • ngarrido@galdakao.eus

Entrenamenduez galdetuko banizu.

Galdakaoko Udala. Kultura arloa

Egunero entrenatzen dugu. Txakurrak

egunero ateratzen ditugu kalera ordu eta
erdi eta bi ordu artean. Goizeko 5etako
freskoarekin atera ohi gara etxetik eta
INFORMAZIO GEHIAGO

mendi aldera jotzen dugu jendearekin ez

www.galdakao.eus

elkartzeko. Gero, denboraldiaren arabera,

lasterketak simulatzen ditugu. Nik era as-
kotako entrenamenduak egiten ditut, oso C
ondo pentsatuta eta dena Zuzen Pilates
zentroan antolatuta. M

Non entrenatzen duzue?

Y
Apirilak 16. 19:00, LURRUN MINEZ, antzerkia
Garaiaren arabera, leku batzuetara edo CM

besteetara joaten gara. Beti bilatzen dugu

MY

hotz egiten duen lekuren bat, batez ere

txakurrak ondo egoteko eta arriskurik CY

gabe entrenatu ahal izateko. Nafarroara CMY

edo udan Frantziara joaten gara.

K

Zenbat txakur dituzu?

Lau txakur ditut, denak harrak: hiru alas-
kanar (Bruc, Nit eta Asterix) —mushing-
-erako txakur espezifikoak— eta artzain
begikar bat (Sua). Sua eta Bruc bageni-
tuen, eta gero etorri ziren ia batera Nit eta
Asterix.

Lehiatzerako orduan txakurrarekin kon-

plizitate osoa izatea garrantzitsua izan- Apirilak 23. 18:00, DARDARA, musika-zinea
go da.
Txakurra eta nire arteko lotura oso garran-
tzitsua da niretzat. Txakurrekin orduak
pasatzen ditut —etxean bizi dira gurekin—
eta horrekin lortzen dugu konplizitatea.

Dieta berezirik behar dute txakurrek?

Gure txakurrek Petkisek haientzat pres-
tatutako menu bereziak jaten dituzte.
Nafarroatik izoztuta bidaltzen dizkigute
eurentzako jakiak.

Pilateseko irakaslea zara. Zer onura du

pilates egiteak kirolari batentzat?
Nire kasuan, ariketa zuzentzaileekin pila-
tes egiteko modua funtsezkoa da edozein
kirolarirentzat. Izan ere, ariketa horiekin Apirilak 30. 19:00, ZEHAR (Ertza), dantza-argazkiak
gorputza jarduera horretarako prestatzen
Arrigorriaga
Arrigorriagak martxan jarri du
Mendikosolo tabernako esleipena
Parkeko taberna eroango duen enpresak urte biko kontratua izango du, beste urte biz
luzatzeko aukerarekin. Interesdunek apirilaren 12ra arte egin ditzakete euren eskaintzak
Mendikosolo parkeko taberna, gaur egun itxita / Geuria
testua JON GOIKOURIA LARRABEITI
Udalak iragarri du bertan arituko den en-
presak urte biko kontratua izango duela,
beste bi luzatzeko aukerarekin. Interes-
dunek apirilaren 12ra arte egin ditzakete
eskaintzak. Prozesua Udal-kontratatzai-
learen profilean ikus daiteke, kontratazio
publikoko plataforman. Bertan definitzen
dira bete beharreko irizpide tekniko eta
administratiboak. Urte biko kontratua-
gatik 16.422,96 euro ordaindu beharko
lizkioke enpresa aukeratuak Udalari, hi-
labete bakoitzeko gutxieneko kanona
684,29 eurokoa izanik. “Kanon bat ezarri
da, legeak aurreikusten duen txikiena,
eskaintza 600 eurotik aurrera egingo dute
interesdunek” azaldu du Udal gobernuak.
Esleipen-irizpide bakarra prezio onena
izango da eta enpresa aukeratuak izango
dituen betekizunen artean aipagarria da
euskara administrazio esparruan derri-
gorrez erabiltzea: seinaleetan, argitalpe-
netan, jakinarazpenetan eta erabiltzaileei
zuzendutako bestelako komunikazioetan,
besteak beste.
“2010ean egin zen esleipenak bere
osotasunean hartzen zuen parkearen
kudeaketa, eta oraingoak ez” azaldu du
Udalak. “Orain tabernaren esleipena egin
da, eta gero ingurumen kudeaketari eta
mantenuari dagokiona egingo dugu, pro-
zesu parte-hartzailearen bidez”, proze-
sua hala egitea “logikoagoa” dela argituz:
“Kontuan hartu behar da orain arte udalak
diru kopuru bat ordaindu duela kudeake-
ta-prozesu guztiagatik, taberna barne,
jakin badakigunean taberna errentagarria
izan dela.
“Behin eta berriz esan dugu udal go-
bernu honek Mendikosolo parkerako ku-
deaketa-eredu garden eta jasangarriaren
aldeko apustu irmoa egin duela, eta gure
hitza betetzen ari gara. Argi genuen ku-
deaketa-eredua aldatu behar zela, taber-
na eta ingurumen-kudeaketa bereiziz “,
izan dira Maria Jesús Acedo Ingurumen
eta Jasangarritasun zinegotziaren hitzak.
“Esleipen honek hasieratik egin ditugun
langileen subrogazioak aurreikusten ditu.
Beti esan izan dugu hori zela gure kezka
nagusietako bat”. Horrela, subrogatutako
langileen zerrenda iragarri dute plegue-
tan, eta horien arabera 14 langile kontratu
beharko liratekeela zehazten da, horiek
horrela nahi izanez gero: 10 jardunaldi
osoan (arduradun bat, sukaldari bat, hiru
zerbitzari, laguntzaile bi eta hiru garbi-
tzaile) eta lau jardunaldi erdian (hiru la-
guntzaile eta garbitzaile bat).
Parkea zabalik egon arren, Mendiko-
solo hutsik dago eta herritarrak paseoan
edo kirola egiten ikus daitezke urtegiaren
inguruetan. Inoiz baino animalia gehiago
ikus daiteke bertan. Pasa den otsailaren
hasieran taberna eraikineko zilarrezko
hoditeriak eta bestelako materialak la-
purtu zituztela azaldu zuen Udalak, eta
horregatik bideo-bigilantzia eta alarmak
jarri zituztela azaldu zuen Acedok.
Prozesu parte-hartzailea
Behin tabernaren ardura hartuko duen
enpresa hautatuta, Mendikosolon “urte-
giari eta ingurumen kudeaketari lotutako
aldaketa nabariak” ikusiko direla iragarri
du Arrigorriagako Udalak, maiatzean ber-
tan urtegiaren etorkizuna erabakiko duen
prozesu parte-hartzailea abian jarriko
baitute, eta aldaketa horien garrantziaz
mintzatu da Maite Ibarra Arrigorriaga-
ko alkatea: “Arrigorriagako herritarrek
merezi dute jakitea urtegia zein egoera-
tan egon den eta aukerak zeintzuk diren.
Hortik aurrera, eta beti ere eraikitzeko as-
moarekin, herritarrekin batera elkarrekin
erabakitzeko prozesua jarriko dugu abian.
Helburua aurkitu ditugun kudeaketa-ara-
zo guztiak konpontzea eta Mendikosolo
parkearen etorkizun oparoa bermatzea
da, modu garden eta jasangarrian”.
Iazko azaroaren 25ean, EH Bildu eta
Arrigorriaga Garak 2021eko aurrekon-
tuen proiektua adostu eta aurkeztu zuten
NOArekin, eta ardatz nagusien artean 75.
eskakizuna zegoen, Mendikosolo proiek-
tua. Udalaren arabera, 100.000 euroko
inbertsioa egiteko asmoa dago 2021eko
udan. “Aukera bi dauzkagu Mendikosolo
parkearen arazoari irtenbidea emateko”,
azaldu zuen Acedok. “Lehen aukera ur-
tegiari A motako kalifikazioa ematea”.
2019aren amaieran Gobernu Taldeak
Mendikosoloko azterketa-prozesua abia-
razi zuen. 2011n, Konfederazio Hidrogra-
fikoak urtegiaren katalogazioa A motako
presara aldatzea eskatu zion Arrigorria-
gako Udalari. Urtegi baten katalogazioa
beronen segurtasunaren, inguruan egin
daitezken lanen eta ebakuazio-planaren
arabera egiten da. “A kategoriako urte-
giek 100.000 euroko inbertsioa egiteaz
gainera 50.000 euroko urteroko kontrol
zehatzak exijitzen dituzte. Aurten Eusko
Jaurlaritzarekin eta Konfederazio Hidro-
grafikoarekin berba egin ostean, dirua
ordaindu arren ez du uholde arriskua de-
sagerrarazten”. Bigarren aukera urtegia
zerbitzuz kanpo uztea da: “Aukera inte-
resgarria izan daiteke bioaniztasunaren
birsorkuntza ahalbidetzen duten proiek-
tuak burutu daitezkeelako, eta dagoeneko
hainbat aukera aztertzen ari gara paisaia-
-estudio baten bidez”. Aukera biek obra
garrantzitsuak ekarriko dituztela iragarri
zuen zinegotziak otsailaren amaieran.
GEURIA #073
ARRIGORRIAGA 14
2021.04.08
LABURREAN
Osoko bilkurak
zuzenean ikusteko
streaming sistema ezarri
du Arrigorriagak
GIZARTEA. Udalak Osoko bilkurak
emititzeko streaming sistema jarri du
martxan, osasun-neurrien edukiera
murrizketek kalte handienak eragiten
ari diren garaian. Egitasmo hau Udal
gobernuaren ‘Ehun Neurriko Progra-
man' jasotzen da, eta orain bideo-akta
sistema ezartzeko asmoa du Udalak,
Batzorde eta Osoko bilkurak grabatu
eta internet bidez emititu ahal izate-
ko: “Herritarrekiko komunikazio eta
gardentasunari begira orain arte hartu
diren erabakien segida da bideo-ak-
ta sistema ezartzea. Garrantzitsua da
herritarrek osoko bilkurak jarraitzeko
aukera izatea, are gehiago pandemiak
eragindako egoera honetan”, azaldu
du Eñaut Barandiaran Komunikazio,
Parte-Hartze eta Gardentasun zine-
gotziak, eta prozedura eraberritu dela
azaldu du: “Orain arte udal langile ba-
tek Osoko Bilkuraren grabazioa trans-
kribatu behar izan du, eta idazkariak
aktan jasotakoa zuzena zela bermatu
behar zuen. Hori guztia ekidingo da
orain, bideoa bera akta bilakatuko bai-
ta, berme legal guztiekin”.
Proiektu honetarako 17.295 euro-
ko partida dauka Udalak eta zerbitzua
urruneko kontrolaren bidezkoa dela
argitu du, Euskaltel enpresako ‘Tiivii’
sistemarekin. Zinegotziak azaldu du
kamerak ezarri dituztela Osoko bilku-
ren aretoan: “Ekoizpena internet bidez
egiten da eta ez da operadorerik behar
saioak grabatu eta emititzeko”.
Garbiketa bereziak
eta konponketak egin
dituzte hainbat auzotan
GARBIKETAK. Azken hilabete honetan
garbiketa bereziak egin ditu Arrigo-
rriagako Udalak herriko hainbat leku-
tan: presiozko garbiketak mantendu
dituzte herriko haurren parkeetan eta
oraingo honetan kantxa urdinaren on-
doko aparkalekuko zonaldea garbitu
dute, baita Abusuko Olatxu eta Santa
Isabel kaleak zein Lonbo aretoko es-
kaileretako zonaldea ere. Bestalde,
herriko pasabide eta igogailuen gar-
biketak mantendu direla adierazi du
Udalak. Garbiketa berezi horiez gaine-
ra, argiteria berria jarri dute San Andres
auzotik kubo auzorako pasabidean. Argi
berrien fokuak ordutegi-aldaketa egin
zenean berbideratu eta doitu zituzten,
horretarako gauaren iluntasuna apro-
betxatuz.
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a
HERRIAK
ARRIGORRIAGA 15

Arrigorriagako Udaleko Berdintasun Kontseiluak emakumeen udal

espazio publikoko ikusgarritasuna handitzeko asmoa azaldu du
Lehen proiektua Kultur Etxe berriaren izenarekin lotua dago, Udalak Edurne Garitazelaia proposatu baitu. Bigarrena,
herriko kale-izendegiarekin, Udalak azaldu baitu udal kale-izendegian ez dagoelako emakume izenen presentziarik

rik ere ez dago”, azaldu du Udalak pren- Prozesuaren erabakia

Kultur Etxe berria / Geuria
testua JON GOIKOURIA LARRABEITI
Udaleko Berdintasun Kontseiluak propo-
samen bi egin zituen emakumeek udal-
-eremu publikoan duten presentzia han-
ditzeko, pasa den martxoaren 17ko Osoko
bilkuran. Lehenengoa Kultur Etxearen
izenaren proposamenarekin lotuta dago,
eta bigarrena Arrigorriagako kale-izen-
degiarekin. Kontseiluak Kultur etxearen
izena Edurne Garitazelaia izatea proposatu
zion alkatetzari. Dagoeneko, 2021eko ur-
tarrilaren 21eko bileran erabaki zen kultur
etxe berriaren inaugurazioak aukera ezin
hobea eskaintzen zuela espazio publikoan
emakumeen presentzia handitzeko: “Gure
udalerrian, udal kale-izendegian ia ema-
kumerik ez egoteaz gain, emakume bakar
baten eskulturarik, plakarik edo bestelako
aitorpen pertsonal edo kolektibo publiko-
tsa ohar baten bidez. Bilera horren ostean
epea zabaldu zuten batzar horretara gertu-
ratu ez ziren Kontseiluko kideek ekarpe-
nak eta oharrak egin ditzaten: “Epe horre-
tan jasotako ekarpen bakarra PSOEko eta
EAJko udal-taldeek egindako proposame-
na izan da: proposatutako izena egokitzat
jo zuten arren, ez zuten egokitzat jo Kultur
Etxea izendatzeko erabiltzea, eraikinaren
barruko areto baterako baizik: liburutegi-
rako”. Udalak azaldu du alderdi biek egin-
dako azken proposamen horrek ez zuela
Kontseiluko kideen aldeko botorik izan:
“Denek bat egin zuten esatean ez zaiela
egokia iruditzen izena barneko espazio ba-
tera baztertzea, helburua emakume haren
ekarpenari balioa ematea eta ikusgarrita-
suna ematea denean”.
Emakumeak eta toponimia
Edurne Garitazelaiaren irudia eta testuin-
guru historikoa kokatzeko hedapen eta
sentsibilizazio kanpaina egiteko beharra
azaldu zuen Kontseiluak, Berdintasun-or-
denantzan jasotako 11. puntuan kokatuta-
koa, horrela dioena: “Udalerriaren histo-
rian eta garapenean emakumeek egindako
lana ikusaraztea eta aitortzea bermatuko
duten neurriak eta estrategiak diseina-
tzea eta abian jartzea, berariaz sustatuz
emakumeen presentzia tokiko memoria
eta oinarriak gaindituta,
berau apirila bukaeran
martxan jartzeko asmoa du
Arrigorriagako Udalak
kontserbatu eta zabaltzeko hainbat ele-
mentutan (kale-izendegia, monumen-
tuak, etab.).” Urte hasierako bilera hartan,
Kontseiluak txosten berezi bat egitea es-
katu zion Malmasingo Lagunak elkarteari.
Bertan herriko kale-izendegian Memo-
ria Historikoaren Legea errespetatzen ez
dituzten izenak ageri direla argitzen da,
herrian Lepanto, Pedro Muro eta Concha
Espina kaleak daude eta. Gauzak horrela,
Kontseiluak hurrengo proposamena egin
du: Frankismoko izen horiek borroka fe-
ministaren emakumeen edo mugarrien
izenak bilduko dituen partaidetza-prozesu
sinple baten bidez irtengo diren izenez or-
dezkatzea. Parte hartzeko prozesuari ha-
siera emateko erabakia eta berau arautuko
dituen oinarriak gaindituta, apirilaren bu-
kaeran abiarazteko asmoa azaldu du Uda-
lak. Orri bat igoko dute Udal webgunera,
eta bertan eskuragarri egongo dira txoste-
na, prozesuaren inguruko informazio osa-
tua eta bertan parte hartu ahal izateko bete
beharreko formularioa.

Malmasingo Lagunak elkarteko Asier Ibarretxek ‘Arrigorriagako

Hiztegi Toponimikoa’ aurkeztuko du Abusun eta hirigunean
Abusuko aurkezpena apirilaren 13an izango da Zentro
Soziokulturalean, eta hirigunekoa Lonbo aretoan, hilaren
15ean. Bi saioak 19:00etan izango dira

KULTURA. ‘Arrigorriagako Hiztegi Topo- bategietako dokumentu historikoetan.

nimikoa’ izeneko liburua aurkeztuko du
Asier Ibarretxe Fernandez de Larrinoak:
Abusuko Zentro Soziokulturalean apiri-
laren 13an 19:00etan eta apirilaren 15ean
Lonbo aretoan ordu berean. Liburuak 1.100
toponimo baino gehiago jasotzen ditu eta
Arrigorriagako toponimia historikoa eza-
gutzeko aukera ematen du Malmasingo
Lagunak elkarteko Ibarretxek urteetan
zehar egindako lanak. Malmasingo Lagu-
nak elkarteak azaldu du liburuak argazkiz
hornitutako “aurkezpen xumea” duela,
“gure herriko historian sakontzeko ezin-
besteko lana”.
Ibarretxek azaldu du duela urte batzuk
hasi zirela Arrigorriagako datu eta lekuen
izenak biltzen hainbat artxibategitatik.
“Bilketa-lanetan ari ginela, gaur egun eze-
zagunak diren lekuen izenak zeudela ikusi
genuen eta korpus bat osatzea erabaki ge-
nuen”. Material osatua bildu zutenean,
Malmasingo Lagunak elkartearen bidez
liburua argitaratzea erabaki zuten. Duela
urte bi, jasotako material horri forma ema-
ten hasi ziren elkartekoak eta 2020aren
amaieran bukatu zuten lana. “Ikerketak
gaur egungo Arrigorriaga osoa eta zonal-
de gehiago hartzen ditu kontuan”, azaldu
du egileak. “Arrigorriagako parte ez diren
zonalde batzuk ere aipatzen dira: Basau-
ri modu apalean agertzen da, esaterako,
XVI. mendera arte Arrigorriagako parte
izan zelako eta horrela jasotzen da artxi-
Gauza bera gertatzen da Alonsotegiko alde
batekin: Garai batean, Ganekogortatik
Cadagua ibaira arteko zatia Arrigorriagari
zegokion". Bestalde, liburuak Bilboko eta
Ugaoko zonalde jakin batzuen inguruko
dokumentazio historikoa jasotzen due-
la aurreratu du Asierrek: Seberetxe, Buia,
Buia-Goiti, Betelu... eta baita Markio, Lu-
pardo eta Beresa auzoetakoak ere, besteak
beste.
NON EROSI
LIBURUA
Apirilaren 13an Abusuko Zentro
Soziokulturalean 19:00etan izan-
go da lehen aurkezpena. Apirilaren
15ean Lonbo aretoan antolatu dute,
19:00etan ere. Aurkezpenak egin os-
tean Arrigorriagako hainbat lekutan
jarriko dute salgai liburua, 18 euroko
prezioan:
Pinpilinpauxa: Severo Ochoa Kalea, 13
Gailur: Mikel Alonsotegi Kalea, 3
Arco Iris: Severo Ochoa Kalea, 10
Niko: Severo Ochoa Kalea, 3
Aldapa taberna: Urgoiti Kalea, 30
Asier Ibarretxe / Malmasingo Lagunak Elkartea
Berbaz
16 GEURIA #073
BELARDI ROCKERS
2021.04.08
HEGO URIBE BELARDI ROCKERS
MUSIKA ETA KULTURA KOLEKTIBOA
"Artisten arteko lankidetza falta da, eta
horretan jarri nahi dugu gure esfortzua"
Urtetan zehar egindako lana fruituak ematen ari da, eta Belardi Rockers taldea musika berriaz kargatuta
dator. “Hell Boy” abestia kaleratu dute, eta “Esperanza” izeneko albuma dute labean abiatzeko zorian
testua
OLAIA MARTIN NUÑEZ
Gazteak, sorkuntza, hizkuntza, tik tok,
elkarlana... Horiek guztiak batzen ditu Be-
lardi Records kolektiboak: sorkuntzaren
ekoizpenean murgiltzen den mugimen-
du kulturala sustatzen duen lagun taldea.
2017an hasi ziren martxan, orduan ‘Logica
del Norte' izenpean, Asier Romanen ‘Ja-
sier’ (Arrigorriaga, 1997) eta Markel Gon-
zalezen ‘Mark-L’ (Arrigorriaga, 1998) es-
kutik. Arrigorriagako institutuan ezagutu
zuten elkar eta rap abestiak idazten hasi zi-
ren. Hurrengo urtean, eta Asierren lehen-
gusu nagusiaren laguntzarekin, Bergoi Se-
villaren ‘Berso’ (Etxebarri, 1992) eta Gorka
Munitisen ‘Surk.O’ (Gernika, 1992) lagun-
tzaz, laukote gisa jarraitu zuten. Azken
bikote honen ekoizle eta DJ lanari esker,
musika eskaintza zabalagoa eta zuzene-
ko txukunak lantzeari ekin zioten. 2019an
hasieran, Cristian Jofré “Krijo” (Buenos
Aires, 1972) musikagile eta ekoizlea kolek-
tibora batu zen. Orduan hasi ziren helburu
trinkoak finkatzen eta era koordinatua-
goan lan egiten. Musikan ibilbide zeharo
desberdinak dituzten taldekideek, Belardi
Records izeneko zigilu independente eta
autogestionatu bat sortzea erabaki zuten,
eta horren inguruan hitz egin digute.
Zergatik ‘Belardi’ hitza unibertso oso
bat eraikitzeko?
Asier Roman: Belardi aukeratu genuen
euskal paisaian dagoen ezaugarri oso na-
barmena delako; belardi berde handiak,
hain zuzen ere. Hortaz, kontzeptu hori
hartu eta Rockers hitza erantsi genion esa-
nahiaK borrokarekin lotura zuzena duela-
ko, eta bi hitz horien baturarekin gure tal-
dearen izena sortu genuen.
Markel Gonzalez: Talde gisa lotu gaituena
musika da. Txikitatik gustatu izan zaigu,
eta gure erara hurbildu gara musikara bide
ezberdinetatik. Sentimendu bat sorrarazi
digu eta elkar ezagutu genuenean pixkana-
ka-pixkanaka talde berri baten ideia sortu
zen.
Zer egin duzue Belardi Recordsetik?
Bergoi Sevilla: Hibridazio musikaletik
abiatuta, 360 gradutara begira materiala
sortzen dugun kolektibo bat garela esan
genezake, bai artistikoa, bai sortzailea.
Gutxi gara oraindik baina gure intentzioa
arlo guztiez arduratzea da, musikaren adar
guztiak bultzatuz.
Gorka Munitis: Belardi Rockers abesla-
rien taldea da eta Belardi Records beste
alde batetik planteatu dugu, esparru za-
balagoak barnean hartuz. Besteak beste,
grabaketa saioak, ikus-entzunezko mun-
taiak eta ekoizpen pertsonalizatuak es-
kaintzen ditugu.
Zer ekarpen egiten diozue bost kideeta-
ko bakoitzak taldeari?
G.M.: Gure rolak borobiltzen saiatzearren,
Markel eta Asier abeslari gisa aritzen dira
gehienbat, eta Bergoi, Cristian eta hirurok
teknikari modura lan egiten dugu. Baina
bakoitzak esparru guztietako alderdi gutxi
batzuk hartzen ditu; orduan, denon artean
besteek egiten dutenetik ikasten ari gara,
eta modu batera edo bestera elkarren osa-
garri gara.
B.S.: Gu ez gara profesionalak, baina de-
netarik egiten dugu. Gustatzen zaiguna
ahal dugun hobekien egiten saiatzen gara,
ikuspuntu ezberdinak partekatuz.
Musika talde gisa, zein gai jorratzen di-
tuzue, oro har, zuen abestietan?
A.R.: Alderdi hori oso subjektiboa dela
esango nuke. Nire kasuan, letretan kritika
soziala egiten ahalegintzen naiz batik bat.
Bestalde, sentimenduen inguruko haus-
narketa ere egiten dut batzuetan.
M.G.: Niretzat musika sentimenduak
adierazteko modu bat da, eta pentsatzen
dudana edota bizi dudana abestietan is-
latzea gustatzen zait. Bergoik ere bere
abestiak egiten ditu eta Gorka pixkanaka
gerturatzen hasi da.
2019ko urrian atera zenuten zuen lehen
EP-a edo erreprodukzio hedatua.
M.G.: Aurkezpen moduko bat izan zen,
entzuleek zer-nolako musika egingo ge-
nuen jakin ahal izateko. Hiru abestiz osa-
tuta dago, bata Bersorena, bestea Jasierre-
na eta azkena nirea. Bertan, bakoitzaren
estiloak batu genituen; reggaea, rapa eta
trapa bereziki.
A.R.: Uneoro eraldatzen ari gara, bai musi-
kalki, bai talde bezala. Gure burua birplan-
teatzen eta estilo berriak bilatzen ditugu;
hau da, ez gara estilo bakar batera ixten,
gauza gehiago probatu behar ditugula uste
dugulako. Musika jakin batean oinarri-
tu izan gara beti, baina denborak aurrera
egin ahala modernoagoak diren soinuak
hartzen joan garela esan dezakegu.
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a
"Abestien funtsa ez da
soilik mezuan geratzen,
irudiak duen inpaktu
bisuala garrantzitsua da"
Chill Mafiari buruz:
"Hori egin behar
dugu: kontzeptua
aldatu, modernizatu,
baina sustrai politak
mantendu"
Urte hasieran 'Hell Boy' izeneko kanta
berria aurkeztu zenuten.
M.G.: “Hell Boy” abestia duela gutxi gra-
batu genuen eta publikoaren harrera oso
ona izan da nire ikuspuntutik. Ez ditugu
milaka erreprodukzio, baina gure lagu-
nei eta ingurukoei gustatu egin zaie. Gaur
egun publikoak entzun nahi duen letra bat
da, egunerokoari buruzkoa. Emozio guz-
tietatik pasatu behar dugula uste dut, eta
letra hori idatzi nuenean nire punturik go-
renean nengoen.
B.S.: Bat-batean sortu zen ideia. Estu-
diora iritsi eta Mark-L eta Krijo grabatzen
ikusi nituen. Egiten ari zirena probatzera
gonbidatu ninduten, gustatu egin zitzai-
gun eta aurrera ateratzea erabaki genuen.
Nahiko ondo funtzionatzen duen kanta
dela uste dut, milaka aldiz egin dena, eta
orain hortik aurrera egin behar dugula.
Ondo dago horrelakoak egitea eta geltoki
horretatik igarotzea, baina nire ustez ez
dugu horretan bakarrik geratu behar.
Jai herrikoietan eta hainbat ekitalditan
parte hartu duzue. Zein da orain arte
gehien gozatu duzuen esperientzia?
M.G.: Dudarik gabe, iazko 40 Minutu Roc-
kean egin genuen kontzertua paregabea
izan zen. Nire bizitzako egunik onena.
Azken finean, gure ibilbidea ez da hain lu-
zea, eta oraindik jaiotzen ari garela esango
nuke. Profesional izatetik hurbilen egon
garen unea bezala bizi izan genuen.
G.M.: Aiala Dot artistak gonbidatu gintuen
eta musika arloan eduki dugun esperien-
tziarik onena izan da. Gainera, gurekin lan
egin duen pertsona batek gonbidatzeak
garrantzi berezia ematen dio eta pilo bat
eskertzen diogu. Ni DJa naizenez, gogo-
ratzen dut lehena izan nintzela eszenato-
kira igotzen, eta lehenengo instrumentala
sartu nuenean belaunak gora eta behera
dardarka hasi zitzaizkidan. Gero, Markel
igo zen abesten hasteko, eta hain gogo-
tsu ikusi nuen, non nerbio guztiak kendu
baitzitzaizkidan, eta kontzertua izugarri
ondo joan zen.
Kolektibotik kanpoko zein artistekin
lan egin duzue dagoeneko?
G.M.: Nahikotxorekin, batez ere Euskal
Herriko rap eszenan. Aiala Dot, P de Ra-
peru, Ziztada eta R-Lantz, Beñaranks...
Reggae eszenako hainbat selektorerekin
ere baditugu elkarlanak. Bestalde, kolek-
tibo ezberdinei elkarrizketak egin dizkie-
gu; adibidez, Brutality Sound System, Yare
Collective, Bihurri Dub edo Herriko Kings.
A.R.: Artista askorekin hitz egitea eta zer-
bait prestatzea falta zaigu, baina aurrera
egiteko gogoa dugu. Oso esperientzia po-
sitiboak izan dira guztiak. Euskal Herrian
artisten arteko lankidetza falta dela uste
dugu, eta horretan inbertitu nahi dugu
gure denbora eta esfortzua, Euskal He-
rri mailan musika bultzatzeko gakoa izan
daitekeelako. Musika urbanoa industrian
sartu nahi baldin badugu guztion arteko
elkarlana funtsezkoa izango da.
Hasi zarete etorkizuneko proiekturen
bat lantzen?
B.S.: Album bat daukagu grabatuta jada,
10-11 abestiz osatuta dagoena. Hainbat gai
jorratu ditugu, hala nola barne-borroka
edo amodioa, eta 'Esperanza' izena jarri
diogu, une honetan denok behar duguna.
Aurten pentsatzeko denbora asko izan
dugu, paperean ideia pilo bat jarri ditugu
eta oso dibertigarria izan daitekeela uste
dugu. Estilo aldetik, rap klasikoa, trap
kañeroa eta reggae kutsu batzuk izango
ditu, eta uda baino lehen atera ahal izatea
espero dugu.
A.R.: Hala ere, aurreko etapa baten modu-
ra ikusten dugu, aspaldi egin genuelako.
Gure materiala kaleratzeko ahalmena oso
urria denez, argitaratzerako denbora luzea
joan da. Ez da profesionalek egiten du-
ten bezala: grabatu eta segituan kaleratu.
Prozesu bat darama eta lan handia egiten
dugu gauzak ondo atera daitezen.
Proiektu mordoa egin duzue ahalegin
eta dedikazio handiz, inolako laguntza
barik.
M.G.: Guk ere ez dakigu nola egiten du-
gun. Lana eta pazientzia. Denbora ematen
dugu gustuko dugun honetan. Euskarri
digital askotan eskuragarri daude gure la-
nak: YouTube, Instagam, Spotify, Band-
camp, SoundCloud... Erraztasunak jartzen
ditugu jendeak gure musika edozein le-
kutatik deskargatu eta entzun ahal izate-
ko, baina egia da YouTuberi eta Instagra-
mi pisu handiagoa ematen diogula. Gaur
egun, musika ikus-entzunezko produktu
bihurtu da, begietatik belarrietatik baino
lehenago sartzen delako.
B.S.: Premia bat da guretzat, musikaren
yonkiak gara eta ezin dugu (ezta nahi ere)
utzi. Zabalkundea da guretzat zailena,
ez baitakigu marketin-estrategiei buruz
gauza handirik. Baina egiten dugun guztia
%100 organikoa da.
G.M.: Guk kudeatu dugu dena hasieratik,
eta urteetan zehar bildutako dirua ekipoan
inbertitu dugu. Kontzertuetan egia da diru
askorik ez dugula irabazten, beraz, bakoi-
tzaren ekarpenaren arabera doa ekipoaren
hazkundea. Pixkanaka ikasten joan gare-
narekin eta erosten joan garenarekin pro-
dukzio ezberdinak kaleratu ditugu.
Musikaren industria eta negozio-eredua
asko aldatu da egungo egoera sozial,
ekonomiko eta teknologikoaren eragi-
nez. Zein da zuen iritzia ekoizle eta era-
biltzaile gisa?
B.S.: Egun, Spotify eta YouTuberen inpak-
tua izugarria da. Plataforma handi asko
daude denon eskura, baina ez dakigu nora
doazen. Bandcamp, adibidez, plataforma
libre bat da, artista bakoitzari bere musi-
karen prezioa jartzeko aukera ematen dio-
na. Horrek bere alde onak eta txarrak ditu,
musika asko entzutea ahalbidetzen duela-
ko, baina, bestetik, ez dauka iragazkirik.
Ez dago inolako kontrolik.
G.M.: Nik nabari dudan aldaketarik sako-
nena musika kontsumitzeko era da. Lehen
musika MP3 txikietan edo diskoetan en-
tzuten zen eta ez zenuen bisualki inolako
estimulurik. Baina gaur egun abesti batek
askoz ikustaldi gehiago jasotzen ditu bi-
deo batekin, eta horrek eragina du erabil-
tzaileengan ere. Azkenean, abesti horren
funtsa ez da abeslariak transmititu nahi
duen mezuan geratzen, bideo horrek duen
inpaktu bisualean baizik. Hortaz, alde ba-
tetik egia da merkatua gero eta handiagoa
dela, baina musikaren balioa jaitsi egin da.
Teknologiarekin batera, Autotunea.
Egun danok izan gaitezke abeslari?
M.G.: Ez dugu aterik itxi behar, eta beste
musika-tresna bat bezala ikusten dugu.
Azken finean, nik abestu nahi baldin ba-
dut baina ez badut ondo abesten, zergatik
ez erabili? Gustatu ahal zaizu edo ez, oso
"Gure burua birplanteatzen
dugu, estilo berriak bilatuz;
oraindik gauza asko
probatu behar ditugula
uste dugu"
Tik Tok-i buruz: "Musika
15 segundoko piluletan
nahi du orain jendeak"
"Premia bat da guretzat,
musikaren yonkiak gara
eta ezin dugu utzi, ezta
nahi ere"
subjektiboa da. Guk askotan erabili dugu
eta erabiltzen jarraituko dugu, nahiz eta
gaiari buruzko eztabaida egon. Musikaren
munduan sartu den elementu berri bat da,
kontrolatzen ikasi behar den beste balia-
bide bat.
Orain dela hilabete, Chill Mafia talde
nafarra ezagutu genuen. Zuen filosofia
Chill Mafia eta Chill Mafia Recordsen
antzekoa dela ikusi dugu. Bat-bateko
arrakasta txikia lortu dutela esan daite-
ke.
B.S.: Chill Mafia Nafarroako gazte batzuk
dira, jende askorengana heldu direnak
tradizionalismo batekin apurtu dutelako.
Kontzeptuari buelta eman diote. Xabier
Leteren kantak eta mezu kostunbristak
XXI. mendeko egunerokotasunarekin
nahastu dute. Niri pertsonalki asko gus-
tatu zait jarrera punki hori. Publikoak fli-
patu egin du eta hori egin behar dela uste
dut: kontzeptua aldatu, modernizatu, bai-
na sustrai politak mantendu. Esango nuke
talde gisa dugun filosofia haien antzekoa
dela ekoizpenari begira. Era guztietako
estiloak egiten dituzte, eta uste dut hori
dela arrakastarako sekretua. Gainera,
Niko ezagutzen dut eta ziur nago kolabo-
razioren bat landuko dugula haiekin.
Beraz, gaur egungo gazteak musikaren
sorkuntzara inguratzen ari dira?
G.M.: Gero eta gehiago. Izan ere, Interneti
esker erraztasun gehiago ditugu ikasteko
eta ekoizten hasteko. Gainera, Tik Tok eta
horrelako plataformak eragin handia izan
dutela uste dugu. Enpresa handi bihurtu
dira, biralak egin eta boterea hartu dute-
nak, eta zein abestiri garrantzi handiagoa
eman aukeratzeko gaitasuna dute. Zein
abesti ez ezik, formatua zein izango den
eta ikusgai bihurtuko diren estiloak zein
izango diren ere erabakitzen dute, eta oso
arriskutsua iruditzen zait. Orain jendeak
15 segundoko piluletan nahi du musika.
Eta Tik Token formatua horixe bera da:
irabiagailuan sartutako abesti bat, zeine-
tik 15 segundoko zati bat ateratzen den eta
arrakasta lortzen duen.
Trap-rap-musika urbanoaren protes-
ta eta kriminalizazioa... Gauza asko
nahasten dira kontzeptu hauetan, eta
erdian, gazteak.
A.R.: Estiloak alde batera utzita, jorratzen
diren gaiek garrantzi handia dute. Musika
gizartea eraldatzeko tresna izan daiteke,
herritarren kontzientzia eta interesa piz-
teko. Beraz, abesti batean lantzen diren
mezuak horretan eragina izateko egin
behar direla uste dut, erantzukizun bat
badagoela. Historikoki beti lotu izan da
gazteria errebeldia eta delinkuentziare-
kin. Gazteek sortu dituzten estilo berriak
kritika soziala egiteko eta haien hira kan-
poratzeko izan dira, eta orain rap, hip hop
BERBAZ
BELARDI ROCKERS 17
eta traparen txanda heldu da. Eta 40 urte
barru beste estilo batzuk helduko dira.
B.S.: Arazoa gizartea da. Bakoitzaren
erantzukizuna da nola interpretatzen
duen artista baten mezua. Artista askok
dioten bezala, ez dute bere musikarekin
inor hezi behar. Hori batzuetan nahas-
tu egiten dugu, figura publiko batek hezi
behar gaituela espero dugulako. Badira,
halaber, Anuel AA bezalako izar handiak
gizartera mezu toxikoak eramaten dituz-
tenak, emakumeei buruzkoak adibidez,
eta hori normalizatzea oso arriskutsua da.
M.G.: Garrantzitsua da nabarmentzea alde
batetik artista dagoela eta bestetik pertso-
na. Batzuetan eraikitako pertsonaiak dira,
C.Tangana esaterako. Askotan ahaztu egi-
ten da hori, artista baten atzean beste per-
tsona bat dagoela. Artea da eta interpreta-
zio mota asko daude, inolaz ere kritikatu
behar ez direnak.
Izan ere, azken urteetan, adierazpen as-
katasuna zalantzan jarritako gaia izan da.
A.R.: Guk argi dugu, gure adierazpen-as-
katasuna zeurea hasten den unean amai-
tzen da; hau da, beste pertsona bati kalte
egiten diozunean. Adierazpen askatasu-
nak hori izan behar du: nahi duzun horre-
tan, nahi duzun bezala, baina beti erres-
petuz. Muga hori ezin da inoiz zeharkatu.
Mundu guztiak ditu eskubide eta askata-
sun berberak.
Kolaborazio batzuk euskaraz egin badi-
tuzue ere, zuen sorkuntzan euskara ez
dago hain presente. Zer da zuentzat hiz-
kuntza batean aritzea?
A.R.: Euskal Herrian bizitzeagatik pentsa-
tzen dugu gaztelaniaz gain euskarak ere
pisu handia izan behar duela. Abesti ba-
tzuk euskaraz egiten saiatzen gara, nahiz
eta trebetasun bera ez izan. Ez da gauza
bera rap abestiak gaztelaniaz edo euskaraz
egitea, eta gaztelaniaz hobeto moldatzen
gara. Hizkuntza ere talde baten identita-
tea izan daiteke.
G.M.: Kantak gaztelaniaz egiten ditugu-
nean ez dugu kontzienteki egiten, erraz-
tasunagatik baizik. Ez dago inolako as-
morik. Euskaraz egin ditugunak, aldiz,
euskaraz izatea nahi izan dugulako izan
dira. Eta euskaraz egiten jarraituko dugu,
hizkuntza bultzatu nahi dugulako. Are
gehiago, oraindik ez ditugu kaleratu, bai-
na dagoeneko prest eta labean daude, ga-
rrantzitsua iruditzen zaigulako euskaraz-
ko materiala egitea.
Zeintzuk dira epe luzerako aurreikusi
dituzuen helburuak?
M.G.: 'Hell Boy' abestian esaten dugun
bezala: badakigu nondik gatozen, baina
ez nora goazen. Zalantzarik gabe, gure
asmoa musika egiten jarraitzea da. Baita
elkarlana bultzatzea eta jende askorekin
lan egitea ere.
B.S.: Eta etorkizunean profesionalizatze-
ko aukera baldin badugu, primeran. Es-
tudioa handitzea eta hobetzea gustatuko
litzaiguke, eta ekoiztetxe txiki gisa lan
egitea. Gure lana pauso bat aurrerago era-
matea.
Elkarrizketaren bideo laburpena,
'Hell-Boy' abestiaren bideoklipa eta
argazki-bilduma:
GEURIA.EUS
Etxebarri
eTwinning School izango da Etxebarriko
Institutua 2021 eta 2022 ikasturteetan
Etxebarriko Institutuak Erasmus+ proiektuaren eTwinning sari europarra jaso du
‘sÜRreÂLíST’ proiektuarekin, gaztelaniaz garatutakoa beste sei ikastetxerekin batera
Etxebarriko Institutuko ikasleak eTwinning ziurtagiriarekin / Etxebarriko Institutua
testua MAIDER IBAÑEZ ESPINOSA
Etxebarri Institutuko Kultura Zientifi-
koko 2019-2020 ikasturteko ikasleek eta
irakasleak eTwinning sari europarra ira-
bazi dute, ‘sÜRreÂLíST’ proiektuagatik.
Gaztelaniazko hizkuntzan, proiektu hori
beste sei ikastetxerekin elkarlanean bu-
rutu zuten: Lyceé de Grombalia (Grom-
balia, Tunisia), Oleksandriya School
(Oleksandriya, Ukrainia), Miguel de Cer-
vantes (Sofia, Bulgaria), Julio Caro Baroja
Etxebarritarren merkataritza-gastu osoaren %53
udalerritik kanpo egiten da; hori 23,4 milioi dira
Siadeco enpresarekin batera, Udalak herriko merkataritzaren diagnosia egin du. Jasotako
datuen hausnarketa egin ondotik, tokiko merkataritza biziberritzeko plan berria martxan da
testua MAIDER IBAÑEZ ESPINOSA
Merkataritza Biziberritzeko Plan Berezia
(MBPB) aurkeztu du Etxebarriko Udalak.
Asmoa da merkataritza-jarduerako plan
bat egitea, haren egitura sozio-komer-
tziala hobetzeko, haren erakargarritasuna
eta funtzionaltasuna hobetzeko, garapena
bultzatzeko eta herritarren bizi-kalitatea
integratzeko eta hobetzeko tresna izateko.
“Etxebarriko eta inguruko merkataritza-
-sistema barrutik aztertu nahi dugu. In-
plikatutako eragileen ikuspegia txertatzea,
haien dinamizazioa eta inplikazioa lortzen
saiatuz”, dio Diego Sánchez Merkataritza
arloko zinegotziak. Hain zuzen ere, mar-
txoaren 23an Siadeco enpresarekin batera
MBPBa aurkeztu zien Udalak Etxebarriko
merkataritza- eta ostalaritza sareko kideei.
(Iruñea, Nafarroa), Melchor de Macanaz
(Hellin, Albacete) eta Leopoldo Queipo
(Melilla). Saria otsailean jaso zuten, Hez-
kuntza eta Lanbide Heziketako Ministe-
rioak babestua.
“sÜRreÂLíST proiektuan Surrealis-
moaren korronte kulturala landu dugu,
hainbat diziplinatatik: Historia (surrea-
lismoaren denboraren lerroa), Hizkuntza
eta Literatura (poema dadaistak), Biologia
eta Ingurumen Zientziak (Klima Alda-
ketaren aldeko Zoo surrealista, espezie
“Etxebarriko merkataritzak eta ostalari-
tzak interes handiko eskaera potentziala
du. Izan ere, inguruko beste udalerri ba-
tzuekin alderatuta, dinamika demografiko
positiboa du udalerriak”, dio Loren Oliva
alkateak: “Azken 10 urteetan biztanleria %
26 igo da, eta gaur egun 11.460 biztanle in-
guru ditu Etxebarrik (Eustat, 2020)”. Mer-
kataritza-eskaintzari dagokionez, 1.000
biztanleko 4,81 saltoki daude Etxebarrin.
Bizkaiaren kasuan 1.000 biztanleko 10,47
saltoki daude, eta Hego Uribe eskualdean,
Basaurin adibidez, 11,85. “Horrek hain-
bat alderdirekin du zerikusia: Etxebarrik
dituen garraio-konexio onei esker, mer-
kataritza-eskaintza oso indartsua duen
ingurune batean dago”.Hala eta guztiz
ere, Etxebarriko biztanleriaren merkata-
ritza-gastu osoaren % 53 udalerritik kanpo
berrien izen zientifikoarekin), Plastika
(obra piktoriko surrealistak eta Museoa),
Matematika (Dalíren lanen azterketa
urrezko proportzioari buruz), Heziketa
Fisikoa (dantza surrealista) eta Musika
(ikasleek sortutako musika surrealista).
Jarduera horiek guztiak nazioarteko talde
mistoetan egin dira, parte hartzen duten
ikastetxe guztietako kideekin. Elkarre-
kintzan ere egin dira, hala nola, ikasleen,
zentroaren, hirien aurkezpena eta proiek-
tuaren logoa aukeratzea”, dio Amaya
Alonso Cabria Etxebarriko Institutuko
irakasleak: “Sari hau nazioarteko talde
mistoetan egindako diziplinarteko lana-
ren kalitateagatik eman da, eta, gainera,
asko baloratu da pandemiaren inguruaba-
rrak gorabehera gauzatu izana, ikasleen
eta irakasleen partaidetza- eta inplikazio-
-maila handiarekin”.
eTwinning Erasmus+ programaren
atala da, Europar Batasunak hezkuntza,
prestakuntza, gazteria eta kirolerako
duen programaren barruan. Helburua da
eTwinning-en parte hartzen duten he-
rrietako irakasle-ikasleen arteko ideia
trukea eta lankidetza sustatzea eta harre-
manak erraztea IKTen bidez.
eTwinning School 2021-2022
Etxebarriko Institutua eTwinning School
izango da 2021 eta 2022 urteetan. “Ai-
torpen horrek Institutua Europan hez-
kuntza-jardunbide egokien zentro gisa
kokatzen du, non ikasleak aldaketa-era-
gileak diren eta proiektu eta jarduera be-
rritzaileak, sortzaileak eta inklusiboak
egiten diren. Era berean, eTwinning prak-
tika-eredua gara, eta konpromiso handia
dugu diziplina anitzeko eta lankidetzako
talde-lanarekin”, dio Alonsok. Martxoa-
ren 22an argitaratu zuten eTwinning zen-
troen zerrenda.
egiten dela adierazi dute udal ordezkariek:
“Hau da, gutxi gorabehera 23,4 milioi eu-
roko irteera suposatzen du horrek. Tokiko
merkataritzari eragiten dion beste han-
dicap bat da hainbat gunetan barreiatuta
dagoela: San Estebanen eta Kukullaga-San
Antonion, esaterako. Horri erosketa elek-
tronikoaren ohitura pixkanaka hedatzen
ari dela gehitzen zaio”, diote.
Etxebarriko biztanleek batez bes-
te 7,1eko puntuazioa ematen diote tokiko
merkataritzari, “baina hobetu beharreko
hainbat alderdirekin”, diote udal ordezka-
riek. Tokiko merkataritza hobetzeko alder-
dien artean daude: denden aniztasuna eta
produktuen aniztasuna, eskaintza teknolo-
gia berrien bidez bistaratzea eta komunika-
tzea, lokalak berritzea eta modernizatzea,
eta prezioen eta beherapenen politika.
GEURIA #073
ETXEBARRI 18
2021.04.08
LABURREAN
Kirol anitzeko lehen
kantxa eraikitzen ari dira
Kukullaga parkean
AISIA. Kirol anitzeko kantxa eraikitzen
ari dira Etxebarrin, Kukullaga parkean,
kiroldegitik gertu. Besteak beste, fut-
bolean jokatzeko ateak eta saskibaloian
jokatzeko saskiak izango ditu kantxak,
“baita polietilenozko panelak ere, lau
izkinetan hainbat jolas eta kirol egi-
tea errazteko“, diote udal ordezkariek.
Kantxak 23 metro luze eta 12 metro
zabal izango ditu. Kirol anitzeko kan-
txa eraikitzeko obrak martxoan hasi
zituzten. Lehendabizi hormigoizko
zorua jarri du Construcciones Cormax
enpresak eta esku-hartze horretara
22.000 euro bideratu ditu Udalak. Kan-
txa Montajes Garra enpresak jarriko du
hormigoi leunduzko zolata berdearen
gainean. Etxebarrik izango duen mota
horretako lehen instalazioa da. “Era-
bilera eta erabilgarritasuna ebaluatuz,
udalerriko beste punturen batean, ahal
izanez gero, horrelako zerbitzuak ins-
talatzeko aukera baloratuko dugu”,
diote udal ordezkariek. Hego Uribe es-
kualdean kirol anitzeko kantxarik ere
badago; hala nola, Galdakaon Lapurdi
kalean, Torrezabal Kultur Etxearen eta
Tximelarre bidearen artean.
Internet bidez izapideak
egiteko BakQ txartela
lortu dezakete
etxebarritarrek KZgunean
GIZARTEA. BakQ Txartelaren emisioa
eta erabilera bultzatu eta sustatuko
du Etxebarriko Udalak KZgunearekin
batera. Txartel horrek aukera ematen
du Internet bidez euskal administra-
zioekin izapideak eta kontsultak egi-
teko, hala nola, erroldatzeak, errenta
aitorpena edota eskaera orokorrak.
Horrekin, Administrazio Publikoa he-
rritarrengana hurbildu nahi dute, eta
izapide elektronikoetarako ziurtagiri
digitala erabiltzeak dakartzan abantai-
la ugariak ezagutarazi. BakQ txartela
lortzeko, herritarrek Etxebarriko KZ-
gunearen bulegora jo dezakete, Cime
eraikineko lehen solairuan, eta bertan
emango diete arreta, astelehenetik
ostiralera, 09:00etatik 13:00etara eta
16:00etatik 20:00etara. BakQ txarte-
la lortzeko aurretiko hitzordua eskatu
behar dute interesdunek 944 033 347
telefono zenbakira deituta edo www.
kzgunea.eus webgunera sartuta.
Motorren aparkalekuak
antolatu eta arautu ditu
Etxebarriko Udalak
GIZARTEA. Motorrak aparkatzeko 35 gune
egokitu ditu Udalak. Gune hauetako ba-
tzuk oinezko bideen aurretik kokatu di-
tuzte bide-segurtasuna eta hiri-mugi-
kortasuna hobetzeko asmoz. Horrez gain,
motorrak ezin izango dira aparkatu pla-
zetan, lorategietan, arkupeetan edo oi-
nezkoentzako lehentasunezko kaleetan,
kontrakorik jartzen ez duen bitartean.
GEURIA #073
2021eko apirilaren 8a
ETXEBARRI
LOLY LOPEZ ETA IBON LIZARRAGA
GURASO TOPAGUNEA
"Umeak hezteko lana zaila bada
ere, bidea polita izatea bilatzen
dugu Guraso Topagunearekin"
130 familia inguruk hartu
du parte aurten Guraso
Topagunea programan.
Saio guztiak online
egin behar izan dituzte
pandemia dela eta
testua eta argazkia
MAIDER IBAÑEZ ESPINOSA
Etxebarriko familiei laguntzeko balia-
bideak eta beharrezkoak diren hezkun-
tza- eta sozializazio-funtzioak garatzeko
sortu zuten duela 15 urte inguru Guraso
Topagunea programa Etxebarrin. Aur-
tengo ikasturtean Covid-19 pandemiara
egokitu behar izan dute eta modu tele-
matikoan elkartu dira gurasoak. Progra-
ma hau Etxebarriko hezkuntza-eragileek
osatutako batzorde batek antolatzen du,
eta horiek dira: Kukullaga ikastetxea, El-
kar Guraso Elkartea, Etxebarri Institutua,
Bidea Sortzen Guraso Elkartea eta Harri-
bide Fundazioa. Loly Lopez -Harribide-
(Etxebarri, 1976) eta Ibon Lizarraga -Elkar
Guraso Elkartea- (Donostia, 1984) Guraso
Topaguneko talde eragileko kideekin izan
gara solasean.
Zer da Guraso Topagunea?
Guraso Topagunea guraso-funtzioekin lo-
tutako alderdiei buruzko informazio- eta
hausnarketa-gunea da, hau da, Etxeba-
rriko familiei laguntzeko baliabideak eta
beharrezkoak diren hezkuntza- eta sozia-
lizazio-funtzioak gara ditzagun. Progra-
ma prebentiboa da, familia-dinamikako
jarraibide osasungarriak eskuratzen la-
guntzen duena.
Zertan jartzen du fokua Guraso Topagu-
neak?
Programaren helburua da Etxebarriko fa-
miliei laguntza ematea. Umeak hezteko
lana zaila bada ere, bidea polita izatea ere
bilatzen dugu Guraso Topagunearekin.
Askotan esan ohi da: “Haurrak ez datoz
jarraibideen eskuliburu batekin”. Eta hori
egia borobila da. Familien egunerokoa
zaila da, horregatik saiatzen gara Guraso
Topagunean gaiak ahalik eta errealenak
izan daitezen. Emozioetatik hezteko mo-
dua bereziki azpimarratzen dugu, egoera
desberdinak ulertzeko, enpatia sentitze-
ko, eta horrela arazoak tankera txikiko
arazo izan daitezen.
Euskararekiko arreta berezia ere jar-
tzen duzue.
Hala da. Urtero azpimarratzen dugu eus-
kararen garrantzia, haren erabilera susta-
tzeko. Eskolako lanetan gure seme-alabei
eman ahal diegun laguntzatik harago,
gure hizkuntza txikitatik erabil dezaten
saiatzen gara. Badakigu Etxebarri ez dela
herri oso euskalduna, eta hori gure pun-
turik ahulenetakoa da. Guraso gazte asko
dago eta euskararen erabilera handiagoa
izan liteke.
Lortu duzue saioak euskaraz egitea?
Oraingoz ez dugu lortu saioak euskaraz
egitea, izena ematen duten familia askok
nahiago dutelako gaztelaniaz izatea. Gai
sakonei buruz hitz egiterakoan gehien-
goak nahiago du saioak gaztelaniaz iza-
tea. Saio monografiko elebidunen bat egin
dugu, hizlariak euskaraz hitz egin du eta
jendeak euskaraz edo gaztelaniaz hitz egin
zezakeen. Adibidez, oso polita izan zen
Porrotxekin duela hiru bat urte egindako
saio bat.
Guraso Topaguneak 15 urte inguru dara-
ma Etxebarrin.
Bai. Ekimena berez Etxebarriko aisialdi-
ko taldeek eta Harribidek hasi zuten. Jose
Alberto, San Antonio parrokiako apaiza,
oso pertsona proaktiboa da eta familiekin
lan egiteko beharra ikusi zuen. Hasieran
12 bat gurasorekin osatu zuten taldea eta
gaiak eta kezkak azaleratzen zituzten, eta
Jose Albertok laguntza ematen zien. Hala
ere, konturatu ziren hori ez zela nahikoa.
Gai eta kezka horiek tratatzeko eskar-
mentu handiko profesional baten beharra
ikusi zuten eta Udalean proiektu bat aur-
keztea erabaki zuten. Buelta batzuk eman
ondoren, Udalak diru partida bat bideratu
zuen. Programa hobeto egituratu nahian,
ikastetxeek eta familiek Guraso Elkarteen
bidez parte hartuko duten talde eragile bat
egitea erabaki zen, eta horrela iritsi gara
gaur egun dugunera.
Harribide Fundazioak, Guraso Elkarteek
eta bi ikastetxeek osatzen duzue talde
eragilea, Udalarekin batera.
Hala da. Koordinazioan lan egiten dugu,
hiruzpalau bilera egiten ditugu, eta ho-
rietan ideiak aurkezten ditugu, programa
adosten dugu eta ebaluatu egiten dugu.
Zehazkiago, Guraso Elkarteek eta ikaste-
txeek galdeketa-lana egiten dute familie-
tan, zeintzuk diren kezkak, interesatzen
zaizkien gaiak, ordutegiak eta, ondoren,
programaren hedapen-lan handia egi-
ten dute. Hori guztia oso garrantzitsua da
programarentzat, zuzenean inplikatuta
baitaude. Udalak laguntza ematen du ku-
deaketan, karteletan, programaren kon-
trastean eta laguntza ekonomikoa ematen
du. Eta Harribide proiektuaren koordina-
zioaz, profesionalen kontratazioaz, heda-
penaren garapenaz, deialdiez eta progra-
maren laguntza orokorraren kudeaketaz
arduratzen da.
Ibon eta biok Etxebarriko bizikide-
tza-batzordean parte hartzen dugu eta
bertan hitz egiten denarekin, dauden
beharrizanak kontuan hartuta, Guraso To-
pagunerako gaiak ere ateratzen ditugu.
Aurtengo saioak online egin behar izan
dituzue. Zein da egiten duzuen balora-
zioa?
Balorazioa ona da. Egoera ikusita, egin zi-
tekeena egin dugu eta dena oso ondo atera
da. Egia da proiektu honen funtsa aurrez
aurre egitea dela, eta konturatu gara on-
line saioetan parte hartzea gehiago kos-
tatzen dela. Aurtengoak entzuteko eta
apunteak hartzeko saioak izan dira, eta
baliteke informazio teoriko gehiago jaso
izana, baina kezka pertsonalak edo galde-
rak egiterako orduan egia da hotzagoa izan
dela dena. Saio guztietan eman da gal-
detzeko aukera, baina ikusi dugu galdera
gutxiago egin direla aurten presentziale-
tan baino. Beste alde batetik, agian erra-
zagoa izan da aurten, beste gauza batzuk
egiten genituen bitartean konektatzeko
eta entzuteko aukera izan dugulako. Nos-
ki, arreta ez da berdina. Hauek gure per-
tzepzioak dira. Ebaluazio-formulario bat
bidaliko diegu parte hartzaileei eta orduan
jakingo dugu zein izan den gurasoen balo-
razioa. Gero, talde eragilearen ebaluazioa
egingo dugu. Ahal den guztietan aurrez
aurreko saioak egingo ditugu, baina, jaki-
na, ez dugu baztertzen ekintza batzuk on-
line egiteko ideia.
HERRIAK
ETXEBARRI 19
Pandemiak halabeharrez eragina izan
du zuen jardunean.
Egia esan, pandemiak gauza guztietan
eragin du. Iaz, hain zuzen ere, saioak
amaitzen ari ginen etxean konfinatu gin-
tuztenean. Falta ziren saioak —zorionez,
gutxi ziren— bertan behera utzi behar
izan genituen. Horiek online egitea balo-
ratu genuen, baina azkenean ez genituen
egin eta hurrengo ikasturteko progra-
man zentratzea egokiago zela pentsatu
genuen. 2020/2021 programa prestatzen
hasi ginenean, aurrez aurreko saioei eus-
tea pentsatu genuen, baina oztopo batzuk
izan genituen. Lehenik eta behin, urte
amaierako “olatuan” ginen eta murriz-
keta gehiago etorriko ziren, eta ondoren,
saioak egiteko erabiltzen ditugun loka-
lak (Tarrasta edota Talka) erabiltzea ezi-
nezkoa zitzaigunez, saioak online egitea
erabaki genuen. Teknologia berrien au-
rrerapenarekin, horrelako batean sartu
beharko genuen. Hasieran saioren bat on-
line izango zela uste genuen, baina pande-
miak behartu gaitu publizitatea, deialdiak
eta saio guztiak online egitera.
Zenbat familiak hartu du parte aurtengo
Guraso Topagunean?
Aurten online inprimakiaren bidez eman
da izena, eta guztira 105 pertsonak eman
du izena. Horietako batzuek bloke batean
baino gehiagotan eman dute izena, beraz
orotara 134 parte-hartzaile izan ditugu.
Eta hasiera-hasieratik gaur egunera arte
badakizue zenbat familiak hartu duten
parte?
Zaila da proiektuaren hasieratik Guraso
Topagunetik igaro diren pertsonak zenba-
tzea. Familia asko izan dira partaide. Urte-
tik urtera hainbat urtetan parte hartu du-
ten familiak egon dira, baita txandaka edo
urte jakinen batean egin dutenak ere. Egia
esan, partaidetza-indizea nahiko ona da,
hainbat urte daramatza programak urte
bakoitzeko 100 familien langa gainditzen.
Urtero sortzen den giroa oso positiboa da,
parte hartzen duten familiek oso pozik
bukatzen dituzte saioak, eta oro har, fa-
miliekin oso ondo konektatzen duten pro-
fesionalak izan ditugu. Esan behar dugu,
halaber, parte-hartzea ona den arren eta
beste udalerri batzuetako beste familia-
-eskola batzuekin alderatuta oso ona den
arren, iruditzen zaigula ez garela iristen
Etxebarriko familia guztietara, nahiz eta
erraztasun, ordutegi, espazio, hedapen eta
ahoz ahoko guztiak mahai gainean jartzen
ditugun.
Guraso Topaguneak urteetan zehar izan
duen bilakaeraz galdetuko banizue.
Bilakaera handia izan du. Guztion artean,
urtero programa hobetzen eta gauza be-
rriak probatzen saiatzen gara, familien
premiekin ahalik eta gehien asmatzeko
eta Etxebarriko familiei hezkuntza eta
bizikidetza pixka bat errazago egiteko.
Horretarako, hainbat formatutatik igaro
gara. Hasieran, talde heterogeneoak ziren,
adinaren arabera bereizketarik egin gabe,
eta bertan planteatzen ziren gaiak. On-
doren, adin-taldeen arabera eta blokeka
bereizten hasi ginen (0-2 urte; 3-6 urte;
7-10 urte; nerabeak). Talde bakoitzeko
gai espezifikoak jorratzeko egokiagoa zen
horrela egitea. Era berean, monografikoak
deritzoguna ere sartu genituen: familien-
tzat interesgarria den gai baten saio es-
pezifikoak dira monografikoak. Behin ai-
tona-amonen talde bat antolatu genuen.
Umeekin orduak pasatzen dituztela-eta,
eta familietan hain garrantzitsuak dire-
la-eta, erabaki genuen saio hori egitea;
beste behin familia osoak parte hartzeko
saioak egin izan ditugu; ipuin-kontalarien
familia-saioak; edota mindfulness eta
musikaterapia. Hauek guztiak aurrez au-
rreko saioak izan dira, eta ikasturte hone-
tara arte ez ditugu online saioak antolatu.
Ugao
El Jaroko aparkalekua hobetzeko lursail
bat lagako dio Foru Aldundiak Ugaori
Ugaoko Udalak azaldu du 15 aparkaleku berriez gainera, norabide biko errepidea izango
duela aparkaleku berriak, Bi-3524 errepidearekin konexio zuzena ezarriz
El Jaro kiroldegiko aparkalekua, gaur egun / Geuria
testua JON GOIKOURIA LARRABEITI
Lursail honen bidez 15 aparkaleku gehia-
go egongo dira, errepideak errei bikoitza
izango du, biribilgune txiki batekin, eta
konexioa izango du Bi-3524 errepidera.
Udalak iragarri du aparkalekua handitze-
ko lanak udan hasiko dituztela eta obra
lizitatzeko 75.789 euroko aurrekontua
dagoela: “Lanak udan hastea aurreikus-
ten dugu, ahalik eta eragin txikiena izan
dezaten kiroldegiaren ohiko jardueran”,
Azken osoko bilkura bertan
behera, idazkariak konfinatu
behar izan dutelako
Iñigo Alegria, Ekaitz Mentxakaren aldamenean, Osoko bilkura batean / Geuria
POLITIKA. Ugaoko udaletxean martxoa-
ren 30ean egin behar zuten Osoko bilkura
bertan behera utzi behar izan zuten Iñigo
Alegría Iturri Udal ordezkari kontu-har-
tzailea konfinatu behar izan zutelako:
"Martxoaren 30ean egin behar genuen
Osoko bilkura bertan behera utzi behar
azaldu zuen Ekaitz Mentxaka Ugaoko al-
kateak. Aparkalekua handitzea herritar
askoren eskakizun nagusia izan da.
Lur zatia El Jaroko aparkalekua handi-
tzeko izango da, eta helburu hori eskritura
publikoa ematen denetik gehienez bost
urteko epean bete beharko da, definitu-
tako erabilera 30 urtekoa izanik. Gober-
nu taldearen arabera, partzela lagatzea
lehentasuna izan da “El Jaro kiroldegiaren
inguruko instalazioak nabarmen hobetuko
dituelako”.
izan dugu Iñigo Alegria idazkaria konfina-
tu behar izan dutelako", izan ziren Ekaitz
Mentxaka alkatearen hitzak. Horrela,
Mentxakak azaldu du hurrengo Osoko bil-
kuraren data momentuz zehaztuta ez bada-
go ere, jakin bezain pronto iragarriko duela
Ugaoko Udalak.
Aparkalekua handitzeko
lanak udan hasiko
dituztela iragarri du
Udalak, 75.789 euroko
aurrekontuarekin"
Errenta aitorpena
euskaraz egiteko aukera
dagoela gogorarazi dute
Ugaok eta Zeberiok
EKONOMIA. Apirilaren 7an 2020ko
Errenta-Aitorpena interneten bidez
egiteko zirriborroa eskatu eta tra-
mitatzeko epea zabaldu zen eta Ugao
zein Zeberioko Udalek berau eus-
karaz egiteko aukera zabaldu dute
aurten ere: "2020ko errenta-aitor-
pena internet bidez, telefonoz, oga-
sunaren egoitzan, banketxean edo
aholkularitzan egin daiteke. Erren-
ta-aitorpena euskaraz". Errenta ai-
torpenaren zirriborroarekin Pertsona
Fisikoen Errentaren Gaineko Zer-
ga-aitorpenak eska daitezke. Maia-
tzaren 4an telefono bidezko aurre-
tiko hitzordua eskatu ahal izango da
eta 6an errenta-aitorpena telefonoz
egin ahal izateko epea zabalduko da.
Ekainaren 2an, Zerga Administrazio-
ko Estatu Agentziako bulegoak prest
egongo dira errenta-aitorpeneko
kanpainarako. Ekainaren 30a erren-
ta-aitorpenaren kanpainaren azken
eguna izango da.
GEURIA #073
UGAO 20
2021.04.08
testua eta argazkiak
JON GOIKOURIA LARRABEITI
Isa Ordoñez Fernandez (Jaen, 1981) eta
Inma Vera Giménez (Cadiz, 1970) pasa
den mende erdialdeko industrializa-
zioak eragindako migrazio-mugimen-
duak ekarritako Andaluziako emakume
adoretsu bi dira. Batak zein besteak
zainetan daramate dantza eta Zirimiri
dantza taldeko kideak ditugu. 12 urte
eman ditu taldeak sevillanak, fandan-
goak eta runbak eskualdeko hainbat
lekutan dantzatzen eta azken urtean
elkarte bilakatu da. Koronabirusa gure
bizitzara heldu baino lehen Apirileko
Azokak antolatzen zituzten Ugaoko
Nervión kafetegia eta Aker tabernaren
aurrean, egun batez bada ere Andalu-
ziako jai ospetsuak dantza artean gogo-
rarazteko. Aurtengo Azokaren edizioa
antolatzea posible izango ez bada ere,
euren ibilbidea gogoratu dute Zirimiri
elkarteko emakumeek inoiz baino do-
toreago, El Jaro kiroldegiaren aurrean.
Nolakoa da Zirimiri dantza taldearen
jatorria?
Inma Vera: Duela urte batzuk, Laudion
bizi ziren Andaluziako neska batzuk
jende bila hasi ziren Ugaon, sevillanak
dantzatzeko. Gezurra badirudi ere ha-
siera batean jende pila batek eman zuen
izena, 30 pertsonak baino gehiagok.
Isa Ordoñez: Eta horren haritik El Jaro
kiroldegian dantzatzen hasi ginen.
Zirimiri taldea edo elkartea da?
I.O: Duela urtebete arte taldea zen soi-
lik, baina 2020tik aurrera elkarte be-
zala gabiltza, entseguak egiteko lokala
doakoa izateko.
Nolako jarduerak egin dituzue?
I.O: Gure ikuskizun guztiak irabazi-as-
morik gabekoak izan dira. Koronabiru-
saren garaia heldu arte Apirileko Azo-
ka (Feria de Abril, erdaraz) ospatzen
genuen urtero. Garai hartan elkartea
ez ginenez, ekitaldia guk geuk antola-
tzen genuen, horren truke ezertxo ere
jaso barik. Egia da jende askok elkarte
bihurtzeko animatu izan gaituela, az-
ken batean herrian badirelako gurea
bezalako elkarteak. Horregatik, dan-
tza-talde bezala 12 urte aritu ostean,
elkarte bilakatu ginen.
Nondik ibili zarete?
I.V: Hainbat lekutan ibilitakoak gara,
baina bereziki nagusien egoitzetan
eta deitzen gaituzten ekitaldi askotan:
Arrigorriagan, Zeberion...
I.O: Eta urtero Apirileko Azoka antola-
tzen dute Nervión kafetegiak eta Aker
tabernak apirila eta maiatza bitartean.
Oso ekitaldi berezia da Apirileko Azo-
ka guretzat, eta goiz osoa ematen dugu
bertan, dantzan.
I.V: Behin baino gehiagotan asteburu
osoa ere eman dugu dantzan (barreak)
Aurten Ugaoko Apirileko Azokarik
egingo ez baduzue ere, bere jatorria
ezagutzea ondo legoke
I.V: Aker tabernako jabea gure laguna
da eta egun batean hain esanguratsua
den Andaluziako ospakizun horren
birsorkuntza egitea bururatu zitzaigun.
Lehen edizioa antolatu genuenean bel-
dur handia genuen, ez genekielako zer
nolako harrera izan zuen herritarren

UGAO
ISA ORDOÑEZ ETA INMA VERA
ZIRIMIRI DANTZA ELKARTEKO DANTZARIAK
“Euskal dantzekin fusioa ere egin dugu”
Zirimiri dantza elkarteak Andaluziako freskotasuna ekarri du Ugaora. Urtero Apirileko Azoka propioa antolatzen
badute ere, aurtengoa ere bertan behera utzi behar izan dute, 2022koa inoiz baino bereziagoa prestatzeko
artean. Baina tira: taberna biak goraino
beteta egon ziren, inoiz baino biziago.
I.O: Plazako tabernak bete-betean inpli-
katzen dira jaian: terrazak jartzen dituzte,
‘rebujitoak’ eta Andaluziako gastronomiako
tipikoak diren janariak prestatzen dituzte...
Zergatik izan dezake horrenbesteko
arrakasta zuen eskaintza honek?
I.V: Nire ustez, ikuskizun diferentea dela-
ko. Azken batean, euskal jai eta dantzetara
ohituta gaude, eta zoragarriak izan arren
antzeko giroa bizi daiteke herri bakoi-
tzean. Guk eskaintzen dugun ikuskizuna
bestelakoa da, eta gainera, uste baino An-
daluziako jende gehiago bizi da Ugaon.
Zirimiri, ekitaldi batean / Zirimiri dantza elkartea
Joan den mende erdian industrializa-
zioak eragindako migrazio mugimen-
duagatik, agian.
I.O: Ni neu 13 urterekin heldu nintzen
Ugaora. Aitak lan egiten zuen lantegiko
ateak itxi zituzten eta bertan zeukaten
makina Ugaoko enpresa batera ekarri zu-
ten. Aita izan zen hona etorri zen lehena,
egoera nolakoa zen ikustera. Linaresera
bueltan (Jaen) galdetu zigun: “Jaenen ge-
ratuko gara, ezjakintasunean murgilduta
edo Ugaora joango gara lan bila?”. Familia
osoa bertara etorri ginen.
I.V: Nire familiarekin ere antzeko zerbait
gertatu zen: aita Ugaora etorri ostean, fa-
milia osoak etxez aldatu genuen.
Gaur egun emakumeen taldea dugu Ziri-
miri. Betidanik izan al da horrela?
I.O: Lehen mutil bi geneuzkan taldean,
baina oso gutxi iraun zuten.
I.V: Taldea sortu genuenean jende askok
izena eman zuen, fenomeno berria zela-
ko Ugaon. Gaur egun 14 lagunek osatzen
dugu Zirimiri, eta bertan gabiltzanok ha-
siera-hasieratik daramagu taldean.
I.O: Gure taldekideak berez euskal herri-
tarrak dira, sustraiak Andaluzian eta Ex-
tremaduran dituzten arren. Eta hemen
jaiotakoak bi baino ez dauzkagu taldean.
Zer nolako dantzak egiten dituzue?
I.V: Sevillanak, fandangoak, alegriak,
Rumbak... eta baita aurreskuak ere! Eus-
kal dantzekin fusioa ere egin dugu, eta
egia esateko oso harrera ona izan du he-
rrian. Oso polita da Ugaoko Herriko Taber-
na Apirileko Azoka egiten dugun lekuaren
parean egotea eta bertako jendea ikuski-
zunaz gozatzen ikustea.
Zenbatez behin egiten dituzue dantza-
-saioak?
I.O: Ostiralero, bi orduz. Gure klaseetan
Rocío izeneko Andaluziako irakasle bat
dugu.
Zer nolakoa da Ugaoko Udalarekin du-
zuen harremana?
I.O: Harreman ona daukagu. Diru-la-
guntzak jaso ahal izateko ikuskizun jakin
batzuk antolatu behar ditugu herrian, bi
urtero prestatzen diren kultura arteko to-
paketak, besteak beste. Rociok animatzen
gaitu era horretako kultura ikuskizunetan
Berbaz
21 GEURIA #073
ZIRIMIRI DANTZA ELKARTEA
2021.04.08
"Benetan polita da
Herriko Tabernaren
parean antolatzea
eta bertako jendea
ikuskizunaz gozatzen
ikustea"
"Guk eskaintzen
dugun ikuskizuna
bestelakoa da, eta uste
baino Andaluziako jende
gehiago bizi da Ugaon"
parte hartzera eta gu poz-pozik joan ohi
gara. Hala ere, azken urte honetan ezin
izan dugu inolako ekitalditan parte hartu.
I.V: Dena den, Ekaitz Mentxaka alkatea-
rekin harreman sanoa dugu, eta beharren
bat izan dugun bakoitzean, laguntzeko
prest agertu da beti.
Elkarte izanik eta pentsatzeko denbo-
ra duzuelarik, ametsik ba al daukazue
etorkizunari begira?
I.V: Ni edozein lekutara joango nintzateke
dantza egitera, egia esateko.
I.O: Behin baino gehiagotan komentatu
dugu dirua aurreztu beharko genukeela
urteren batean El Rociora joateko. Nire
kasuan, Linareseko azokan egondakoa
naiz, baina ez naiz sekula El Rocion egon.
Zaratamo
Gurutzalde eskolako sarrera / Geuria
‘Ametsetako Jolastokia’ diseinatuko
dute aurten Gurutzaldeko ikasleek
Zentroko ikasleek diseinatutako proiektu inklusiboa burutzeko prozesu parte-hartzailea
abiaraziko dute eta herriaren auzolana berebizikoa izango dela azaldu dute arduradunek
testua JON GOIKOURIA LARRABEITI
Zaratamoko Gurutzalde eskolako patioan
eraldaketa egin nahi du Udalak, eskolako
Gurasoen Elkarteak eta zentroko langileek
osatutako lantaldeak zentroko ikasle gaz-
teek diseinatuko duten ‘Ametsetako Jo-
lastokia’ errealitate bilakatu ahal izateko.
Horretarako, herriko hainbat eragilek sor-
tutako lantaldeak prozesu parte-hartzaile
baten bidez burutuko duen proiektu in-
klusiboa martxan jarriko du, ikasleek be-
raiek euren beharrizanen arabera diseina-
tutakoa. Gurutzalde eskolak zentro askok
amesten duten jolastoki eremua dauka:
aire zabalean kokatutakoa, naturan ber-
tan eta azalera handikoa. Bertan ez dago
autoen zein herri handietako bestelako
iskanbilarik, ezta kutsadurarik ere. Jolas-
tokiaren alde zabalenean biribilgune txiki
bat, porlanean jarritako futbol zelai bi eta
saskibaloi kantxa bat dago, eta belarretan
futbolean aritzeko beste futbol zelai bat
eta hainbat berdegune, alboko lursailetan
auzotar modura zaldi jator birekin.
“2019an eskolako jolastokiaren ingu-
ruko genero-diagnostikoa egin zen Gu-
raso Elkartearen bidez kanpoko espazio
horren erabilerari dagokionez”, azaldu du
Irati Azkueta Pujana irakasleak (Zaratamo,
1989). “Diagnostikoaren emaitzek, bes-
teak beste, genero ikuspegitik bereizketa
egiten ari zela erakutsi zuten, hainbat es-
koletako jolastokietan gertatzen den beza-
laxe: futbol zelaiak espazio handia hartzen
duela, neskek baztertuta jolasten dutela
euren artean...”.
Lantalde osatua
Eskolako Gurasoen Elkartea, zentroko
langileekin batera, eta Zaratamoko Uda-
la egoera horri aurre egiteko prest agertu
ziren elkarlanean jolastokiaren eraldaketa
burutu ahal izateko prozesu baten bidez.
Garrantzia umeen beharrei eman behar
zaiela azaldu du Iratik: “Umeen nahietatik
hasiko den eta eskola komunitate osoa-
ren eta herriaren inplikazioa behar izango
duen proiektua izango da honako hau: az-
ken batean, eskola ez da irla bat, herriaren
parte baizik”, izan dira irakaslearen hitzak,
eta jolastokiaren eraldaketaren helburua
espazio aske, natural eta aberatsa eskain-
tzea da, errespetuzko elkarbizitzaren alde:
“Frogatuta dago jolastokia edo kanpo es-
pazioa zenbat eta aberatsagoa izan orduan
eta hobea dela ikasleen bizikidetza eta isti-
luak nabarmenki gutxitzen direla. Eralda-
ketaren bidez haurrei ikasteko, ikertzeko
eta esperimentatzeko aukera emango dien
espazio bat sortu gura dugu, jolas librean
eta naturarekin harremanean oinarrituta”.
“Zaratamo eskolako jolastokian eral-
daketa bat egin nahi dugu eskola komuni-
tatearentzat eta baita herriarentzat ere”,
azaldu du Izaskun Soto arkitektoak (Za-
ratamo, 1994). “Ikasleek espazio horretan
ordu asko ematen dituzte eta leku horrek
derrigorrez inklusiboa izan behar du, hez-
kidetzan eta berdintasunean oinarrituta”.
Hausnarketa egin ostean, euren ame-
tsetako patio hori nolakoa izan beharko
litzatekeen pentsatzen eta diseinatzen
hasiko ginateke: “Ikasleak erdigunean ja-
rri behar dira. Azken batean, eurentzako
espazioa da, eta ondoren helduek diseinu
hori errealitatera eramango dute”, azaldu
du Irati Azkuetak. Prozesu parte-hartzai-
le bat zabalduko da, umeak protagonistak
izanik, baina ez eurak bakarrak: zentroko
irakasleak, langileak, Guraso elkarteak,
guraso eta zaintza komunitateak eta herri-
tarrek ere parte hartuko dute jolastokian
egin behar izango diren auzolanetan”.
Moiordin irisgarriaren
planaren zirriborroa
aurkeztu du Udalak
HERRI-LANAK. Zaratamoko Udalak
Moiordin auzoko Irisgarritasun pla-
na aurkeztu zuen martxoaren 22an,
Moiordineko Txokoan. Udalak auzo-
ko hainbat zonaldetan egin beharreko
auzolanen proposamenak plazaratu
zituen industria-gunean, erdigunean,
Mendieta biribilgunean eta Mendie-
ta-Elexalde zatian. Bertara hurbildu
ziren auzotarrek zalantzak eta ke-
xak azaldu zituzten, Udalak auzoa-
ren erdialdean egiteko proposamenak
zehaztu zituenean bereziki. Erreporta-
je osoa GEURIA.eus webgunean iraku-
rri dezakezu.
GEURIA #073
ZARATAMO 22
2021.04.08
testua eta argazkiak
JON GOIKOURIA LARRABEITI
Euskal Herriko ahots esanguratsue-
netarikoa da Zea Mayseko Aiora Ren-
teriarena (Bilbo, 1976). Artista eta
irakaslea, Aiorak urteak daramatza
Zaratamoko Gurutzalde eskolan mu-
sika irakasle bezala jarduten. Irakasle
eta abeslari bezala, Aiorak bizitza osoa
eskaini dio musikari eta bere helburu
nagusia haurrek musikaz gozatzea da,
irakaslearen hitzetan, gauza askotara-
ko libre egiten baitu gizakia. Gurutzal-
deko eskolako bizipenez gainera, gaur
egungo musika industriaren egoeraz
eta eskualdean bizitako azken espe-
rientziez egin dugu berba Elexaldeko
eskolako gela batean, klaseak bukatu
bezain pronto eta etxera bueltatu bai-
no lehen.
Nolakoak izan ziren zure hastape-
nak musikan?
Sei urte nituela solfeoa ikasten sartu
gintuzten familiako seme-alaba guz-
tiak, eta geroxeago musika tresna bat
ikasten hasi nintzen: biolina. Ondoren
biolontxeloa, eta 13 urte nituela gitarra
jotzen eta abestiak egiten hasi nin-
tzen. Urteak igarota eta unibertsita-
teko ikasketak bukatu nituenean Zea
Mays sortu nuen. Bizitza musikaren
inguruan eraiki dut, eta hastapenak
musika klasikoan egin banituen ere
paraleloan abestiak sortzen nituen gi-
tarrarekin, eta horrela sortu zen mu-
sika taldea.
Zer nolako musika ikasketak dituzu?
Seigarren mailara arte solfeoa ika-
si nuen, oinarrizko ikasketak eginez.
Ezin izan nuen erdi-mailako gradua
atera biolontxeloarekin. Nagusiagoa
egin nintzenean Musika-Hezkuntza
gradua atera nuen unibertsitatean.
Irakasle bezala oso azkar hasi nintzen
lanean, baina taldearekin diskoa gra-
batzen hasi nintzenean atzera bota
behar izan nuen lan bat. Ondorioz,
urte batzuk eman nituen hezkuntza
publikoan beharrik egin gabe. Hala
ere, egindako lan guztiek konexioa
izan dute musikarekin, nola edo hala:
eskolaz kanpoko jarduerak, gitarra
klaseak... Horrela ibili nintzen eskola
publikoan sartu arte.
Zein eskolatan lan egindakoa zara?
Eskola publikoan egonda, hamaika to-
kitan egon naiz lanean: urtebete eman
nuen Iurretan, urte pare bat Txurdina-
gan eta azken esperientzia Zaratamon
bizitzen ari naiz.
Zelan zabiltza Zaratamoko Guru-
tzalde eskolan bertako umeekin?
Bederatzi urte daramatzat bertan eta
esperientzia ona izaten ari da. Men-
dian kokatutako eskola dugu eta hain-
beste urte bertan egon ostean umeak
txikitatik ezagutzen ditut. Gainera,
eskola sistema ondo baino hobeto eza-
gutzen dut eta Zaratamok eskaintzen
duen leku honetan aritzea plazera da,
oso herrikoia baita eta lankideen lagun
egin naiz. Oso gustura nabil bertan.
Musika irakaslea izanik, nolakoa da
gazteen pertzepzioa musikarekiko?
Bakoitzaren kontua da hori. Ume as-
kori pilo bat gustatzen zaie musika
eta egia da txikitan bereziki oso ondo

ZARATAMO AIORA RENTERIA AGIRRE
MUSIKA IRAKASLEA GURUTZALDE ESKOLAN
“Musikak berpizten gaitu”
Bederatzi urte daramatza Zea Mays taldeko Aiora Renteriak Zaratamoko ikasleak
soinuen munduan murgiltzen, helburu nagusia ikasleek musikaz gozatzea izanik
pasatzen dutela. Ikasketei seriotasuna
gehitzen zaienean iritzi ezberdinak azal-
tzen dira musikaren inguruan: musika
entzutea gogoko dute, baina txirularekin
hastean, esaterako, batzuek beste ba-
tzuek baino erraztasun gehiago dute. Nire
helburua haurrek musikarekin ondo pa-
satzea eta disfrutatzea da, gauza askota-
rako libre egiten gaituelako. Musikak ar-
terantz jotzeko aukera ere zabaltzen du.
Aldearik ba al dago eskolan irakatsitako
musikaren eta betidaniko musika esko-
letan irakatsitako solfeoaren artean?
Bai, noski. Eskolan musikaren eta sol-
feoaren hastapenak irakasten dizkiegu
umeei. Adimenarentzako oso onuragarria
da hori, besteak beste, solfeoa matemati-
ka hutsa baita musikan, era erraz batean
plasmatuta. Esan beharrekoa da baita ere
musika irakasteko era aldatu egin dela az-
ken urteetan: eskolan modu lausoagoan
irakasten da eta notak irakasten saiatzen
bagara ere, dantza asko egiten dugu, as-
kotariko abestiak ikasten ditugu, euskal
abestiak barne. Askoz ere jostagarriagoa
da, eta alde horretatik solfeo soiletik al-
dendu egiten da.
Nolako aldaketak egon dira musika
hezkuntzan atzera begiratzen badugu?
Hasteko, musika klaseak ez ziren lehen
hezkuntzan eskaintzen, musikari ez zi-
tzaion behar besteko garrantzirik ema-
ten eta eskolatik kanpo ematen zen sol-
feoa oso gogorra izan ohi zen, aparteko
ikasketak balira bezala, umeei txikitatik
irakatsiz. Gaur egun musika eskoletan
eskaintzen dutenak ez dauka zerikusirik
"Mendian kokatutako irakasteko modu harekin.
eskola dugu Gurutzalde,
eta bertan bederatzi urte Erreferentziak irakasteaz gainera,
eman ostean txikitatik umeei sortzeko aukera ematen al die-
zue Zaratamon?
ezagutzen ditut umeak" Eskolan irakasten zaiena oso murriztua
da eta ikasleek sortutakoa maila horre-
takoa izan ohi da: abesti txikiak, errepi-
"Nire helburu nagusia kapen txikiak eta era horretako edukiak,
haurrek musikarekin besteak beste.
disfrutatzea da, libre Irakaslea izateaz gainera, duela gutxi
egiten gaituelako eta Ugaoko Udazken musikatuan izan zi-
arterantz jotzeko aukera nen, baina artista bezala.
Udazken Musikatuan izan ginen Piti eta
zabaltzen duelako" biok, formatu akustikoan, benetan gus-
tura. Jane Jauregiko ganbara leku polita
da eta formatu akustikoak egitearen oso
"Iraganean ez ziren aldekoak ez bagara ere ezin gara jende as-
musika klaseak egiten korengana heldu formatu elektrikoan. Es-
lehen hezkuntzan eta kaintza oso erakargarria egin ziguten an-
tolaketatik eta esperientzia itzela izan zen.
eskolaz kanpoko solfeoa
oso gogorra izan ohi zen" Nola ikusi zenuen Ugaoko publikoa ko-
ronabirusak baldintzatutako saio inti-
mo horretan?
"Adimenarentzako oso Ondo, formal-formal eserita eta lasai-
onuragarria da musika. tasuna transmitituz. Argi dago musikak
nolabait berpiztu egiten gaituela, eta
Azken batean, solfeoa normaltasun ez erreal batera garamatza.
matematika hutsa Momentu hauetan guztiz beharrezkoa
da, era erraz batean dugu hori.
plasmatutakoa" Kultura segurua al da gaur egungo egoe-
ra ikusita?
Bada, bai. Behar den gauza bakarra ema-
naldi horiek egiteko espazioa izatea da,
Berbaz
23 GEURIA #073
AIORA RENTERIA AGIRRE
2021.04.08
eserleku kopuru jakin batekin. Era hone-
tako jarduerak osasun neurriak jarraituz
egiten badira, guztiz segurua da kultura.
Koronabirusa heldu baino lehen, lan
handia zeukan talde hasiberri batek au-
rrera egiteko. Nolakoa da egoera gaur
egun?
Oso zail dauka talde hasiberri batek au-
rrera egiteko. Guk zorte izugarria dauka-
gu, denbora daramagulako honetan eta
kultur etxeetan zein Udaletan arazo barik
sartzen garelako. Non sartuko dira talde
txikiak orain?
Nola hasi zen Zea Maysen oihartzuna?
'Gaztea Maketa Lehiaketa' irabazi genue-
nean. Gure zabalkundea gaztetxeei esker
izan zen astebururo kontzertuak eskainiz
han eta hemen. Momentu honetan auke-
ra hori ez da existitzen talde txikientzat.
Zer egin daiteke gaurko egoera ikusita?
Gobernuaren aldetik ez dago lan handirik
talde txikiak bultzatzeko, euren zeregi-
nak beste gai batzuk direlako. Bestalde,
ez dakit egoerak zein puntutaraino uzten
duen horren inguruko ezer antolatzen.
Zenbat aulki jar daitezke gaztetxe txiki
batean? Horren guztiaren kontrola iza-
tea benetan lan zaila da. Agian, aretoek
talde txikiak kontratatu beharko lituz-
kete talde handiekin batera, baina gaur
egun talde bi eszenatoki berean ikustea
oso zaila da. Garai txarrak dira eszenato-
kietara igotzeko eta baita entseguak egin
ahal izateko ere, talde profesionalek egin
ditzaketelako entsegu-saioak.
Zeberio
Biomasa galdara berria jarri du
Zeberiok Eskola Zaharrean
7.185 euroko laguntza izan du Zeberioko Udalak 176.325 euroko proiektuarentzat eta
guztira lau hilabetetako lana izan dute Eskola Zaharrean galdara berria jarri ahal izateko.
Karlos Idirin, galdara berriaren ondoan / Geuria
testua JON GOIKOURIA LARRABEITI
22.684 euroko inbertsioa eta lau hilabe-
tetako lana ekarri duen instalazio honek
udaletxea eta kultur etxea berotuko ditu
karbonorik gabeko energia berriztaga-
rriaren bidez. 2016an Udalak herriko ar-
giteriaren eraldaketa martxan jarri zuen,
lurrin sodiotik LED sistemara salto eginez.
Ondoren, bizikleta elektrikoak jarri zituen
irisgarritasun jasangarrirako pausoa ema-
nez: “Orain depositurako pelleten horni-
kuntzaren bidezko biomasa galdara jarri
dugu”, azaldu du Karlos Idirin alkateak.
Proiektu hau burutu ahal izateko Foru
Aldundiko Jasangarritasun eta Ingurumen
'Zeberio Ezagututen' herriko ondarearen inguruko
lehiaketaren lehen edizioa abiarazi du Udalak
Herriko ondarea ezagutzeko Juan Manuel Etxebarriaren laguntza izan du Udalak eta
parte-hartzaileek galdera sortak erantzunez eskuratuko dituzte puntuak, sariak lortzeko
LEHIAKETA. Udalak 'Zeberio Ezagututen'
galdera bidezko lehiaketako lehen edi-
zioa abiarazi du. "Lehiaketa honen as-
moa geurea ezagutzea eta ezagutaraztea
da: gure herria eta bertako ondarea; baita
euskaran murgildu eta bertoko berbak
ikastea bere. Modu parte-hartzailean,
etxeko txikienak nagusienekin, berta-
koak etorri berriekin, jakinduria trans-
mititzea da xedea, geure hizkuntzan,
modu arin eta jostagarrian". Lehiaketa
honetan Juan Manuel Etxebarria Ayes-
ta izan da laguntzaile, Zeberioko Uda-
larekin elkarlanean. Hamabost egunero
Saileko 120.000 euroko laguntza eta Ener-
giaren Euskal Erakundearen (EEE) 7.185
euroko laguntza izan du Zeberioko Uda-
lak lau hilabeteko iraupena izan duten lan
hauek egin ahal izateko. Proiektu osorako
176.325 euro bideratu dira guztira aurre-
kontu eta diru-laguntzen artean. Idirinek
azaldu du Udalak estimatutakoa baino
22.684 euro gutxiago bideratu dituela.
Galdara-aldaketa
Lan hauetan 200,8 Kwko gasoleoko gal-
dara zahar biak kendu dituzte. Galdara
zahar horiek %86,5eko errendimendua
zuten. Horien ordez 150 Kwko potentzia-
dun galdara bakarra jarri dute, %96,65eko
hainbat galdera berri argitaratuko ditu
Udalak sare sozialetan elkarbanatuz
joango den formulario baten bidez, he-
rriko jaiak heldu arte.
Aukera bakarra
Udalak azpimarratu du parte-hartzaile
bakoitzak galdera sorta bakarra erantzun
dezakeela aldi batean, helbide elektroni-
ko bakarra erabiliz. Hori izango da modu
bakarra eskuratutako puntu guztiak era
zuzenean gorde ahal izateko. Lehen gal-
dera sortan parte hartzeko epea apirila-
ren 15era arte luzatuko da. Zuzen eran-
errendimendukoa. “Bero sorgailuak kon-
binatuz gaitasun totala gutxitu egiten da
eta era berean eraginkortasuna handitzen
da”, azaldu du herriko alkateak.
Etorkizuneko erronkei begira, Idiri-
nek azaldu du hurrengo helburuen artean
eskolako instalazioen zein turismo iker-
keten eraikina eraldatzea dagoela. Etorki-
zuneko helburu bi horiek erdietsiz herriko
eraikin publiko guztiak energia berrizta-
garrikoak liratekeela azaldu du Karlosek:
“Horrela, Iraunkortasunaren Euskal Le-
gea beteko litzateke, euskal administrazio
publikoak jasangarritasun energetikorako
ekintzak politika publikoetan txertatzera
behartzen dituena”.
tzundako galdera bakoitzagatik puntu bat
lortuko du parte-hartzaile bakoitzak.
Herriko jaietan bertan ekitaldia an-
tolatuko dute, egoerak hala ahalbidetzen
badu, eta bertan jakinaraziko dituzte
lehiaketako hiru irabazleen izenak. Ho-
rrela, hiru sari nagusi banatuko dituzte
guztira: lehen saria 150 euroko opari-
-txartela; bigarren saria 100 euroko opa-
ri-txartela; hirugarren saria 50 euroko
opari-txartela. Herriko ondarearen in-
guruko galdera sortak bete ahal izateko
dokumentu birtuala sare sozialetan es-
kegi du Udalak.
GEURIA #073
ZEBERIO 24
2021.04.08
testua eta argazkiak
JON GOIKOURIA LARRABEITI
Jesus Zubiaur (Zeberio, 1955) eta Iñigo
Urkiaga (Usansolo, 1975) -argazkian
ezkerretik hasita hirugarren eta lauga-
rren- Austarri Mendi Taldeko bazkide
federatuak ditugu. Eurekin arratsalde
bat eman dugu Zeberioko Hogarrean
mendi taldeak izan duen bilakaeraren,
bazkideei eskaintzen dizkien aukeren
eta etorkizunean burutu nahi dituz-
ten proiektuen inguruan. Hala ere, lau
pertsonez osatutako taldeetan bada ere,
irteerak egin dituzte euren kabuz eta
mendi taldearen materiala eskuragarri
dago bazkide guztientzat. Iñigo zein
Jesusentzat, mendia askatasunaren si-
nonimoa da eta zaila da eurentzat ton-
torrera igo gabeko egunik irudikatzea.
Nola sortu zen Austarri Mendi Taldea?
Iñigo Urkiaga: Zeberion 2011ko aza-
roaren 26an 32 lagun bildu ginen ba-
tzar batean, Austarri Kultur Taldearen
mendi saila izanik. Mendi taldea sor-
tzea izan zen helburua eta Austarri
Mendi Taldea izena onartu zen bertan.
Batzarrean estatutuak idatzi eta mendi
taldea sortu zen eta 2012an gure lehen
egutegi ofiziala argitaratu genuen.
Hortik aurrera mendietan barrena
ibiltzen hasi ginen denon artean, urtez
urte irteerak antolatuz eta udal loka-
lean gaur egun topa daiteken materiala
erosiz, taldeko kamisetak salduz...
Zenbat kidek osatzen dute Austarri
gaur egun?
I.U: Gaur egun 222 bazkide daude tal-
dean, horietatik 86 emakumeak dira.
Guztira 110 bazkide federatu ditugu.
Jesus Zubiaur: Haurrak, gazteak, hel-
duak eta nagusiak dauzkagu taldean.
Non ibilitakoak zarete?
I.U: Euskal Herri osoan ibiliak gara.
Estatu mailan Huescan, Errioxan,
Kantabrian...
J.Z: Urtean zehar asteburu osoko ir-
teera bi antolatzen ditugu normalean.
Eta atzerrian?
J.Z: Talde bezala ez, baina talde honen
barruan, badago Alpeetara birritan
irteerak egin dituen zazpi edo zortzi
pertsonek osatutako talde txiki bat.
Montblancen izandakoak gara, eta
bertako mendietan ibilitakoak gara.
I.U: Alpeak ez dira edonolako mendiak
eta prestakuntza fisiko jakin bat eska-
tzen duten mendiak daude bertan. Ho-
rregatik gutako batzuk baino ez gara
joan bertara.
Nolako esperientzia izan zen?
J.Z: Oso gogorra. Gu joan ginenean
eguraldi zakarra izan genuen eta hala
ere mendira igo ginen. 20 gradu zero
azpitik, haize gogorra, ez ziren ibilbi-
deko markak ikusten... Ni neu bertan
lotuko nintzela pentsatu nuen. Zorio-
nez, esperientzia ondo amaitu genuen
denok eta dagoeneko esperientzia
errepikatu dugu (barreak).
Zenbat denbora eman zenuten ber-
tan?
J.Z: Montblanc mendia igotzeko biz-
pahiru egun behar dira, baina aklima-
tazioa landu behar da lehenago.
I.U: Bederatzi egun eman genituen
bertan, hasiera batean inguruetako
mendiak igoz.

ZEBERIO
JESUS ZUBIAUR ETA IÑIGO URKIAGA
AUSTARRI MENDI TALDEKO KIDEAK
"Zeberion 1.000 gara; bada 200 herritar
Austarri Mendi taldeko bazkideak dira"
Zeberioko Austarri Mendi Taldearen egutegia airean dago koronabirusaren ondorioz, eta taldearen jatorriaz eta
bilakaeraz berba egiteko aukera izan dugu Jesus Zubiaur eta Iñigo Urkiaga kideekin, Hogarreko lokalean
"Mandoipetik eta
Arginatxatik igarotzen
den PRa berreskuratu
genuen 2017an, bidea
markatuz eta definituz"
"Alokatzen dugun
material guztiaren artean
umetxoentzako motxilak
dauzkagu, 150 euroko
baliodunak"
Koronabirusak eraginik izan al du el-
kartean?
I.U: Bai, handia gainera. Talde bezala ez
dugu irteerarik egin itxialditik, eta pan-
demia igaro arte jarduerarik ez egitea era-
baki genuen. Lokala zabalik izan dugu eta
maileguak egin dizkiegu elkarteko bazki-
deei, baina ez dugu irteerarik programatu
ez dugulako arriskurik bizi nahi.
J.Z: Gutako batzuk Frantziako Pirinioetan
egon gara, Taillonen.
Lokala zabalik daukazue edonongo baz-
kideentzat.
I.U: Berdin dio nongoa izan. Austarri
mendi taldeko kidea izatean, bazkideak
lokaleko pioletak, kranpoiak, kaskoak, li-
buruak, raketak... alokatzeko aukera dau-
ka euro baten truke, prezio sinbolikoa.
Horretarako, liburutegietan bezala, inte-
resdun bazkideak fitxa bat bete behar du
eta materiala aste baterako eroan dezake.
Mendiko materiala erostea ez da batere
merkea, gainera.
J.Z: Mendira gutxitan bazoaz ez du merezi
materiala erostea.
I.U: Elkarteko kide batzuek ideia zoraga-
rria izan zuten azken boladan: umetxoak
mendira eroateko motxilak material ho-
rri guztiari gehitzea. Horrelako motxi-
la berri batek 150 euro baino gehiagoko
prezioa du eta uste baino gutxiagotan
erabiltzen den materiala izan ohi da.
Ideia horretatik abiatuz, Zeberioko kide
bati bere motxila mendi taldeari uztea
bururatu zitzaion. Gaur egun zenbait
motxila dauzkagu elkartean, elkartekoek
alokatzeko.
Nolakoak dira bazkideak eta zenbat or-
daindu behar dute urtero?
J.Z: 0tik 14 urterainoko umeek 4 euro or-
daintzen dute, 14tik 18ra bitarteko gaz-
teek 8 euro eta 18tik goragoko helduek 15
euro.
I.U: Bazkideez gainera, federatuak dau-
de gure taldean. Federatuok seguru bat
daukagu mendira goazen bakoitzean, ez-
beharrik gertatuz gero erreskatea estalita
edukitzeko eta ospitale zehatz batzuetan
atentzio arinagoa izateko.
Aurten ekintzarik egingo al duzue?
J.Z. Balizko egutegia prestatu dugu, bai-
na jarduera guztiak airean daude.
I.U. Gure irteera aipagarrienak eta gogo-
rrenak Kanporamartxokoa eta Silvestre
Egunekoa dira, eta horiez gain irteera-
txoa antolatu ohi dugu Zugaztieta eta
bertako museora, umeekin bateragarria
den jarduerarekin. Azken batean, hau-
rrak gure etorkizuna dira eta irteeretara
gurasoekin batera datoz. Horrez gainera,
urtean behin ‘Mendizale Eguna’ antola-
tzen dugu Arratiako mendi taldeekin. Bi
urterik behin Zeberio Harana mendi-
-martxa ere antolatu ohi dugu, martxa
laburren zirkuituan, eta 150 pertsona in-
guru etorri ohi dira herrira. 2016an izan
zen lehen edizioa eta 2018an bigarrena.
2020an koronabirusagatik ezin izan ge-
nuen antolatu, baina aurten maiatzean
egiteko asmoa dugu, egoerak hala uzten
badu.
Berez, Zeberio Mugarik Muga martxan
du jatorria.
I.U: 30 urte badira ‘Zeberio Mugarik
Muga’ antolatu zenetik, baina urteek
aurrera egin ahala, herriko jendeak mar-
txa egiteari utzi dio eta berezitasun hura
galdu zuen jarduerak. Austarrikooi pena
handia eman zigun, ibilbide oso polita
delako eta ‘Zirkuitu Laburretan’ sartzea
erabaki genuen. Bizkaiko Mendi Federa-
zioak antolatzen du 50 kilometroko mar-
txa mota hori bi urterik behin Murga,
Ikubikotz, Untzeta, Ugao, Artanda, Upo,
Mandoia eta Arginatxatik igaroz.
Nolako ekarpenak egin dizkio elkar-
teak Zeberiori?
I.U. Herrian bertan behera utzitako bost
PR zeuden ('Pequeño Recorrido', gazte-
leraz) eta guk Mandoipetik eta Argina-
txatik igarotzen dena berreskuratu ge-
nuen 2017an, behar bezala markatuz eta
definituz. Udala ibilbidearen mantentze-
-lanez arduratzen da. Ibilbideak 11 kilo-
metroko distantzia du eta zailtasun maila
gutxikoa da. Honen haritik, Federazioak
‘Xendatasun Liga’ antolatzen du urtero
eta hainbat herrietako PRek hartzen dute
parte 11 PRrekin. Urte bitan parte hartu
Berbaz
25 GEURIA #073
AUSTARRI MENDI TALDEA
2021.04.08
du Austarrik bertan, lehena PR origina-
larekin eta bigarrena, PR hura eraldatuz.
Sustorik izan al duzue inoiz mendian?
J.Z: Iñigok eta biok izan ditugu. Mendian
askotariko arriskuak gerta daitezke. Baz-
kide batek 300 metroko jausia izan zuen
elurretan eta saihetsak eta bularrezurra
apurtu zituen, besteak beste.
Mendizalea al da Zeberio?
J.Z. Bai, noski! 1.000 biztanle gara he-
rrian eta horietako 200 Austarriko bazki-
deak dira. Poztekoa da hori!
I.U. Aipagarria da Mendi talde bezala hiru
buzoi jarri ditugula mendi tontorretan:
lehena Tontorrandin izan zen, 2012an.
Oso buzoi polita da eskuz eginda dagoe-
lako eta Zeberioko baserri baten euska-
rria daukalako. Pikubikoitz (2013) eta
Upon (2014) jarritakoak, bestalde, fabri-
katutakoak dira. Momentu honetan Axu-
puru (Orozko, 2021) eta Arrizuriganan
(Larrabetzu, 2022) jartzekoak prestatzen
ari gara.
Nolakoa da Zeberioko Udalarekin dau-
kazuen harremana?
J.Z. Harreman ona daukagu. Urtero 1.800
euroko diru-laguntza jasotzen dugu eta
lokala uzten digu. Orain arte eskola zaha-
rrean egon gara, baina biomasako insta-
lazioen obrak egiten ari zirenez lekuz
aldatu behar izan genuen eta Hogarreko
goiko solairura etorri ginen.
I.U. Ostiralero bertan egon ohi gara,
20:00etatik 21:00ak arte. Tarte horretan
bazkideak etor daitezke materiala aloka-
tzeko, federazioko txartelak jasotzeko,
bazkide bezala izena emateko eta beste-
lako kontsultetarako.
 Aisia
GEURIA #073
AISIA 26
2021.04.08

HITZ GEZIDUNAK HITZ GEZIDUNAK MUSIKARI GALDAKOZTARRA SUDOKUA

Eboluzioa *
Izena
Udagoiena
Dardara
*
Deitura
Kuartela
Ipar EH-n,
oso, erabat

Erretegiak

Sastraka

Bizkaieraz, Kontsonante Kenketa

mirua Kriptona
bustia adierazteko

Ubideko Atera, Burutuak, Leuntasunez SUDOKUA

herritar jalgi gauzatuak

Bizkaiko
ibaia

Arnas ezak
hilak

Erbioa Genuen,
haiei
Gisu
Ontzi batean Ibai gaineko
sartuak igarobide

Santua Zintzo Bokala

Zintzarri Bokalik gabe- Anno

handia ko dosia Domini

Senegalgo
hiriburua

Lehen
letra
SUDOKUA

Bokala Ikasketa
lagun

 HITZ GURUTZATUAK
Musikari galdakaoztarra
HITZ GURUTZATUAK KEKRUZ
1 2 3 4 5 6 7 SUDOKUAK
Ezker-eskuma
Ezker-eskuma
1 1.-1.-
Gogoan har ezazu: 1etik 9ra arteko zenbaki Norbaiten
guztiek
Norbaiten esku
esku dagoen
ageri behar
dagoen aginpide edo
dute errenkada,
aginpide zutabe eta 3x3 lauki guztietan
erabakitzeko ahalmen.
edo erabakitzeko 2.- Meatze,
ahalmen. 2.- mea-
toki. 3.- Gure lurraldeko mendia, dama
2 Sudoku oso erraza Meatze,
guztiz
mendia,
meatoki.
ezagunaren Sudoku erraza
3.- Gure lurraldeko
dama guztiz egoitza. 4.- Taupadaka,
ezagunaren Sudoku zaila
egoitza. 4.-5.-
pilpiraka. Taupadaka, pilpiraka.
Laga. Ingelesez, da. 6.- Urre-
5.- Laga.
aren Ingelesez,
ikur kimikoa. da. 6.- Urrearen
Metalezko soka. 7.- Ka-
3 ikur kimikoa.
koen bidezMetalezko
lotua. soka. 7.- Ka-
koen bidez lotua.
4 Goitik behera
Goitik behera
1.- Baretuak, leunduak, eztitua. 2.- Legeen
1.- Baretuak, leunduak, eztitua. 2.-
5 bigarren
Legeen bigarrenirakurketa etaeta
irakurketa haiei
haieiburuzko
ohar eta
buruzko iruzkinak
ohar egitenegiten
eta iruzkinak dituen di-ganbera.
3.- ganbera.
tuen Kasa.3.- Kasa.
Potasioa
Potasioa balio
balio du.
6 4.- 4.-
du. Utopiari
Utopiaridagokio.
dagokio. 5.- Lurrean gauzak
5.- Lurrean KeKruz jolasaren azalpena: Errepikatu barik, 1etik
elkarren
gauzak gainean
elkarren jarriz
gainean egiten
jarriz egitenden pila. 8rako zenbakiekin bete hamar laukizuzenak eta,
7 den pila. Kanpo, aldi berean, lerro horizontalak, bertikalak eta dia-
Kanpo, landa. landa. 6.- Moldatu.
6.- Moldatu. 7.
7. Lehenengo
Lehenengo pertsona. Guztiz betea. gonalak. Javier Oruek egindako denborapasa.
pertsona. Guztiz betea.

E A I K A lagun
Ikasketa
Bokala
A U T O K A K
R D U N B A
let
Leh

hiribu
Seneg E T A K U A
HITZ GURUTZATUAK

E S K U M E N
A D E U N A handia
Zintzarri

K S I I Z T U
HITZ GEZIDUNAK
EMAITZAK

Gisu

A K A P U A T
M E A T E G I
A
R
SUDOKUA
SUDOKUA

O T O B N A
SUDOKUA

mirua
Bizkaieraz,

A
KEKRUZ

A N B O T O
K I G E T A E M
I
N E U M K S E
Dardara

T A U P A K A
U T Z I I S
A U K A T E
K A K O T U A
Agenda
GEURIA #073
AGENDA 27
2021.04.08

DARDARA FILMA
BASAURI API 18 | SOCIAL ANTZOKIA GALDAKAO API 23 | TORREZABAL

ERAKUSKETAK MUSIKA ANTZERKIA ANABASA

MAR 22-API 23 / BASAURI API 17 / GALDAKAO API 16 / BASAURI API 9 / ARRIGORRIAGA
ALBERTO PALOMERAREN ERAKUSKETA ZETAK. SARRERAK AGORTUTA AMERIKETAKO BIDAIA BIDE-ZIRKUITUA ETA MAGIA-SAIOA.
Pozokoetxe Kultur Etxea 18:00 Torrezabal 19:00 Social Antzokia BIDE-SEGURTASUNA
17:00 Abusu
MAR 31-API 30 / BASAURI API 25 / UGAO API 16 / GALDAKAO
BASAURIKO ARGAZKILARI ELKARTEA JON BASAGUREN AKUSTIKOAN LURRUN MINEZ API 10 / ARRIGORRIAGA
Arizko Dorretxea 18:30 Jane Jauregia 19:00 Torrezabal ZUMBA MASTERCLASSA
12:00 Kiroldegia
API 26-MAI 28 / BASAURI API 18 / BASAURI
ATHLETIC CLUBEKO ISTORIOAK. ETXERIK TXIKIENA API 13 + 15 / ARRIGORRIAGA
MUNDUKO TALDETIK ONENA TAILERRAK 12:30 Social Antzokia ‘ARRIGORRIAGAKO HIZTEGI
Pozokoetxe Kultur Etxea TOPONIMIKOA’ LIBURUAREN
API 8 / ARRIGORRIAGA API 24 / GALDAKAO AURKEZPENA. ASIER IBARRETXE
ESKULANAK ETA JOKO ERRALDOIAK: BOTADUN KATUA 13: 19:00 Abusu Zentro Soziokulturala
ZINEA INGURUMENA 18:00 Torrezabal 15: 19:00 Lonbo Aretoa
17:00 Abusu
API 8 / ARRIGORRIAGA
API 9 / ZEBERIO
POKEMON: PIKACHU DETEKTIBEA
ZIRKUKO JOLASAK
12:30 Lonbo Aretoa
11:00-14:00 Aterpea
API 9 / GALDAKAO
API 24 / BASAURI
NON DAGO MIKEL?
KOSMETIKO NATURALAK
18:00 Torrezabal
11:00 Nai Lua Teteria
API 10 / GALDAKAO
API 29-MAI 20 / BASAURI
TOM ETA JERRY
XUXURLAK, GORPUTZA ETA DESIRAK
16:00 Torrezabal
18:00 Marienea
API 18 / BASAURI
API 30 / GALDAKAO
DARDARA. BERRI TXARRAK
GURASOLAGUN
Social Antzokia
16:30 Torrezabal
API 23 / GALDAKAO
DARDARA. BERRI TXARRAK
18:00 Torrezabal
LITERATURA
DANTZA API 9 / BASAURI
IPUIN KONTALARIA: SORGINA TXIRULINA
API 30 / BASAURI 11:30 San Migeleko Liburutegia
CHARADAS
19:00 Social Antzokia API 16 / ZARATAMO API 25 | JANE JAUREGIA | 18:30 UGAO
IPUIN KONTALARIA: SORGINA TXIRULINA

JON BASAGUREN
API 30 / GALDAKAO 18:00 Arkotxako eliza
ZEHAR
19:00 Torrezabal API 26 / GALDAKAO
IRAKURKETA TALDEA:
MAI 8 / BASAURI
HNUY ILLA (KUKAI&TANTTAKA)
19:00 Social Antzokia
‘ZORIONTSUAK IZATEA AUKERATU
GENUEN’ (MIKEL AYLLON)
18:30 Meet plataforma AKUSTIKOAN
Geuriatxiki
GEURIA #073
GEURIA TXIKI 28
2021.04.08

MARRAZTU
......

OINETAKOA
...................................
......

BIHOTZA
...................................
......

ARRAINA
...................................
......

ESKUA
...................................
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Geuria txiki
GEURIA #073

2021eko apirilaren 8a

EMAITZAK
29

Joko gehiago plazanbazan.eus

Komunitatea
BERBAZ
ZARATAMO
GORKA IGLESIAS / JON URRUTIKOETXEA
Esku pilota. Federatuen Liga antolatzaileak
"Pilotaren oasia da Zaratamo,
hemen ez dago besterik"
ZEBERIO
JUANJO HIDALGO
Historialaria
"70 bat auzoz eta 15 baselizaz
osatutako unibertsoa da
Zeberio. Non ikus daiteke hori?"
BASAURI
EUSKARABILA
Basauriko Euskaldunon Elkartea
"Euskararen eta Euskal
Herriaren unibertso osoa ekarri
du Euskarabilak gurera"
BASAURI
BALTA HERNANDEZ
Herriko Taldeak-eko presidentea
"Kuadrilla bateko kide
izatea jaiez gozatzea baino
gehiago ere bada: herriarekin
konpromisoa edukitzea"
GALDAKAO
AINHOA ALVAREZ
Athletic Club-eko jokalari ohia
"Nire aurretik jokatu zutenek
ez zuten kontraturik ere izan,
eta haiei esker, nik soldata bat
izan dut"
ARRIGORRIAGA
JUAN LEKUE
Idazlea
"Ahaztuen istorioa kontatu dut:
Ameriketan bizimodu berria
sortzea lortu ezin izan zutenena"
ELKARRIZKETA GUZTIAK IRAKURTZEKO: GEURIA.EUS
IRAKURRIENAK
1 Banaketa eguna: maiatzak 6
Gizon bat atxilotu dute Arrigorriagan
bere etxebizitza gasarekin lehertzeko
mehatxua egin ostean
2
Belardi Records: “Euskal Herriko
artisten arteko lankidetzan jarri
nahi dugu gure indarra”
3 kuragarri izango duzu; eta azkenik,
Dendetan eta tabernetan gastatze-
ko Basauri Bonu digitalak apirilean
aktibatuko dituzte
4
Arrigorriagak distantziak mantendu
ditu M8ko manifestazio jendetsuan
5 taberna, Garai kafetegia, Thomas
Obus bat eztandarazi dute
Galdakaoko Ibaizabal ibaiaren lanen
ondoan
IRUDIAN
d
Arrigorriagako, Basauriko eta
Galdakaoko ‘Bultza!’ ekitaldiak,
Korrika 2022ra begira
d ZARATAMO: Udaletxea, Makatza
Hamabost zuhaitz berri landatu
dituzte herritarrek Etxebarrin
d DATUAK
Etxeko eta zaintzako emakume
langileen errealitatea azaleratu dute
Galdakaon
d
“Printzesa arrosak zergatik ezin
du...?” galderari erantzuna ematen
dion ipuin saioa, Arrigorriagan
GEURIA #073
KOMUNITATEA 30
2021.04.08
PAPEREZKO EDIZIOA
Geuria 074. Maiatza
Edukien epemuga: apirilak 29
Geuria 075. Ekaina
Edukien epemuga: maiatzak 27
Banaketa eguna: ekainak 3
Data guztiak: geuria.eus/datak
Edukiak bidaltzeko: info@geuria.eus
BANAKETA PUNTUAK
Jarraian dituzun banaketa puntue-
tan topatuko duzu Geuria -irekita
egonez gero-; bestetik, etxez etxe-
ko banaketa indartu dugu: herriz
herri eta hilero kale ezberdinetan,
etxeetako kanpoko buzoietan es-
digitalean geuria.eus webgunean
irakurgai ere baduzu.
ARRIGORRIAGA: Udaletxea, Muro
estankoa, Arrigorriaga AEK, Niko
kioskoa, Arco kioskoa, Niko kafe bar,
Arkakuxo albaitaritza, Pinpilinpauxa
liburudenda, Untzigain
BASAURI: Udaletxea (HAZ),
Bolintxu AEK, Helen okindegia, El
Palestino, Garai kafetegia, Quop
okindegia, A Fuego Lento, Pedro
Enrique estankoa, Arrate sukaldeak,
Artunduagako kiroldegia, Erretoki
Arin, San Fausto Digitala, Depikoteo,
Bonboi, Nerbioi taberna, Lubaki
Tavern, Anboto taberna, Aiara
taberna, Naia Lua teteria, Arrate
sukaldeak, Bai Horixe taberna,
Venga Va taberna
GALDAKAO: Udaletxea, Peña
Egunkariak, Barandiaran AEK,
Roquechar harategia, Bizkarra
okindegia, Guzur Aretxa, On Kafe,
Dog & Fox, Petit Komite
ETXEBARRI: Udaletxea, CIME,
Iturriaga estankoa, Ortzi taberna,
Irudi taberna, El Ático, El Bosque,
Burger Freddy, La antigua Tienda de
Gervasio, Kukuiaga okindegia
UGAO: Udaletxea, Udiarraga
estankoa, Bizkarra okindegia
jatetxea (Moiordin), Farmazia (Ar-
kotxa), Txoko taberna (Arkotxa)
ZEBERIO: Udaletxea, Farmazia,
Herriko denda
Aleak: 20.000
Harpidedunak: 576
Banaketa puntuak: 316
BILERAK
Tokikom. 2021eko batzar orokorra
Apirilak 23. 10:00. Eibar / Online
 GEURIA #073
KOMUNITATEA 31
2021.04.08

GEURE MERKATARIAK GERARDO SANCHEZ ZAMBRANO > DOG & FOX TABERNA-JATETXEA

“ELORRITXUETA DA ESKUALDEKO NIRE TXOKORIK

GUSTUKOENA; DESKONEKTATZEKO APROPOSA“
Egun libre bat duzunean, zer egiten Galdakaoko alkatea bazina, zer da
duzu? Batez ere kirola egiten dut. Men- egingo zenukeen lehenengo gauza?
dira joaten naiz. Familiarekin ere egoten Metroa Galdakaora ekarriko nuke. Oso
naiz nire denbora librean. beharrezkoa ikusten dut.
GALDAKAO
HEZ Ostalaria izango ez bazina, zertan Zein musika entzuten duzu? Reg-
GERARDO SANC
RA NO egingo zenuke lan? Informatika alo- gaeton zalea naiz oso. Dantzatzea asko
ZAMB
rrean egingo nuke lan. Hain zuzen ere, gustatzen zait.
Venezuela, 1986
horretan lan egin dut.
Irakurri duzun azken liburua. Ira-
DOG & FOX
Galdakaok dituen alde onak. Bilbon kurri dudan azken liburua Rhonda
Euskadi kalea, 8
) bizi naiz eta Galdakaon lan egiten dudan Byrne-ren ‘El Secreto’ izan da. Hain
Galdakao (Bizkaia
bitartean baino ez nago, baina zalantza zuzen ere, hemen ondoan daukat, bu-
rbitzari la- barik bertako jendea da herriaren one- legoan.
2009an hasi zen ze
tan Galdaka ok o Lehendakari na. Oso jende atsegina da Galdakaokoa.
ne
rinus taber- Bezero finkoak ditugu eta ez digute inoiz Eta ikusi duzun azken filma edo tele-
Agirre plazako Gamb
are n agintea hutsik egin. saila? Egia esan oso gutxi ikusten dut
nan. 2014an, tabern
20 17r a art e; orduan, telebista eta zinemara ere aspaldi ez
hartu zuen
ern a bere Eta, kontran, alde txarrak. Zerbait ne- naizela joaten.
frankizia utzi eta tab
ok itzea era ba ki zuen. gatiboa esan behar badut garraio publi-
estilora eg taber-
g& Fo x koa esango nuke. Bilborekiko lotura urria Galdakaoko edo eskualdeko zein
Orduan hasi zen Do ak'
de a. 'Fu sio me nu da. txoko duzu gustukoen? Vivero asko
naren ibilbi sia:
su n na gu gustatzen zait. Mundutik deskonek-
dira euren berezita ritza.
ne zu ela r su ka lda Zein da egin duzun azken bidaia? tatu behar badut, bertara joaten naiz.
euskal-ve
Marbellara iazko udan, uztailean. Leku aproposa da.

Geuriako bideo guztiak

Smart TBetan ikusgai, YouTube bidez

Jaiak
Albisteak
Ekitaldiak

HARPIDETU

Geuria
HEGO URIBEKO HERRI KOMUNIKABIDEA

Helbidea: Basozelai kalea 11, -3 · 48970 Basauri (Bizkaia)
Bidalketak: 42 Posta Kutxa · 48970 Basauri (Bizkaia)
Kontaktua: 94 440 66 92 · info@geuria.eus
LG: BI-1366-2014 ISSN: 2529-9042 Aleak: 20.000
Administrazioa: Ibai Villapun
Erakunde laguntzaileak
Argitalpen honek Bizkaiko Foru Aldundiaren
laguntza jaso du
HEGO URIBEKO HERRI KOMUNIKABIDEA
DOAKO HARPIDETZA · GEURIA.EUS
2021 APIRILA #073
Koordinatzailea: Jon Villapun - jon@geuria.eus
Erredakzioa: Maider Ibañez - maider@geuria.eus
Jon Goikouria - jongoiko@geuria.eus
Jon Villapun - jon@geuria.eus
Publizitatea: German Castañeda - german@biba.eus
Udal erakunde laguntzaileak
Arrigorriagako Basauriko
Udala Udala
GEURIA #073 | KONTRA | 2021eko apirilaren 8a 32
IRITZIA
OIHANE ARTETXE
EHUko irakaslea
Errespetatzen al du
eskolak familia
aniztasuna?
A
ditu askorentzat familia giza-era-
kunderik zaharrena da. Denbora-
rekin, hura gidatzen duten balioak,
formak eta egiturak izugarri aldatu dira.
Alde batetik, familiaren ideia tradizionala,
lehen, odolkidetasunarekin, ezkontza-
rekin... lotzen zen. Honen inguruan, K.
Marx eta F. Engelsek zioten interes eko-
nomizistetatik sortu zela familia tradizio-
nalaren kontzeptu hau.
Bestalde, emakume batzuek, arrazoi ez-
berdinak tarteko, amatasuna bakardadean
gauzatzea erabaki zuten. Espainiar estatuan
1978ra arte patronatuaren legearekin, ema-
kume horiek (alargunak izan ezik) epaiketa-
rik gabe eta defentsarako eskubiderik gabe,
kartzela moduko zentro batzuetan sartzen
zituzten eta haiekin euren seme-alabak.
Beste emakume batzuei, umeak lapurtu egi-
ten zizkieten, beste familia batzuei saltzeko.
Gaur egun estatuan ia bi milioi ema-
kumek osatzen dute ama ezkongabe gisa
ezagutzen den kolektiboa. Ez dira kartze-
larekin zigortzen, bai ordea ikusezintasu-
narekin, zerga-diskriminazioarekin eta
lan-bazterketarekin, kontziliazio-poli-
tiketatik kanpoz utziz... eta, hain zuzuen
ere, guraso-bakarren familietako seme-
-alabak ere zigortzen dira.
Eskola ez da salbuespen bat, euskal
hezkuntza-sistemak ez du kontuan har-
tzen errealitate soziala, hau da: gaur egun
daukagun familia aniztasuna (homoparen-
talak, pertsona bakarrekoak, nuklearrak,
guraso bakarrekoak...). Familia tradizio-
nala soila lantzen jarraitzen dute, eta gai-
nerakoak gabeziatzat, arazotzat edo dese-
gituratutzat jotzen dituzte.
Haurren babesa eta interes gorena oi-
narri hartuta, ez da ulertzen eskola-jar-
duera mota horiek egiten jarraitzea. Inklu-
sioaren esparrutik planteatutako hainbat
DANI MAIZ Azal-ilustratua AIORA RENTERIA eta hainbat aukera daude.
Ale honetan lagun izan ditugu: Belardi Rockers, Oihane Artetxe, Diseinua: Hirudika | Maketazioa: Geuria
Josu Hernandez, Urbi Institutua, Daniel Arenas, Malmasingo Inprenta: Comeco Gráfico Norte
Lagunak, Jose Luis Barroso, Loly Lopez eta Ibon Lizarraga, Banatzailea: Geuria + Euskalkorreo
Etxebarriko Institutua, Zirimiri Dantza Taldea, Aiora Renteria, Argitaratzailea: Ameba Kultur Elkartea
Austarri Mendi taldea... Edukiak: Creative Commons BY-SA
Hedabidearen bazkidetza
Toki Komunikabideen
Etxebarriko Galdakaoko Ugaoko Zaratamoko Zeberioko Bateragunearen bazkide da
Udala Udala Udala Udala Udala komunikabide hau