FILIPINO

Quarter 3 – Week 1:
Ibat’ ibang Uri ng Teksto
I- PANIMULA
IBA’T IBANG URI NG TEKSTO

Pamilyar ka na ba sa iba’t ibang uri ng teksto? Anu- ano ang mga ito? Paano
nagkakaiba-iba ang bawat uri nito?

Isa sa mga mabisang paraan upang matuto ng mga bagong kaalaman ay sa

pamamagitan ng pagbabasa. At ang mga babasahin,tulad ng aklat at mga
pahayagan ay nagtataglay ng mga teksto.

Ano ang Teksto?

Tinatawag na teksto ang mga pangunahing salita sa anumang babasahin na

nagtataglay ng iba’t ibang impormasyon.Maaari rin itong nagbibigay ng mensahe o
damdamin ng sinuman sa paraang pasulat o nakalimbag.
Matutukoy ring teksto ang orihinal na mga salita o pahayag ng isang awtor sa isang
dokumento kabilang ang kanyang mga paliwanag,puna pagsasalaysay ng
karanasan,paglalarawan ng mga bagay,pagbibigay ng pagtataya o paglalahad ng
impormasyon o pag-aanalisa.

Sa akademikong uri ng pag-aaral ang teksto ay maaari ring sumaklaw sa ilan

pang isinusulat na akda katulad ng mga pelikula,programa sa telebisyon, awiting
patalastas at iba pang nakalimbag na paalala.

Ibat Ibang Uri ng Teksto

1. Informativ/impormatibo- ang isang teksto kung ito ay naglalahad ng mga

bagong kaalaman, bagong pangyayari, bagong paniniwala at mga bagong
informasyon. Ang mga kaalaman ay nakaayos ng sekwensyal at inilalahad nang
buong linaw at kaisahan

Halimbawa: mga kasaysayan, mga balita

1. Sampaguita ang pambansang bulaklak ng Pilipinas

2. Mapapanood ang “Kapuso Mo,Jessica Soho’ tuwing Linggo ng gabi.

“Ilo-ilo, Yaman ng Pilipinas”

Ang Lalawigan ng Iloilo ay matatagpuan sa timog-silangang bahagi ng Islang

Panay. Itoay kabilang sa rehiyon ng Kanlurang Kabisayaan. Napaliligiran ito ng mga
lalawigan ng Capiz sa hilaga, ng Antique sa kanluran, ng Dagat Kabisayaan at Kipot
Guimaras sa silangan, at Golpo ng Panay at Kipot ng Iloilo sa timog.Pinaniniwalaang
binili ng 10 datu mula sa Borneo ang isla ng Panay sa pinuno ng mga Negrito na si
Marikudo noong 1212. Isang gintong salakot at gintong kwintas ang ipinambayad ng
mga datu.Napunta kay Datu Paiburong ang teritoryo ng Irong-irong. Nang dumating
ang mga Espanyol, nagtayo sila ng pamayanan sa Ogtong (Oton ngayon). Itinatag
ng mga mananakop na Espanyol ang Fuerza San Pedro sa Irong-Irong.

1
Ang mga Espanyol rin ang nagbigay ng pangalang Iloilo sa lungsod. Ito na rin ang
ipinangalan sa buong lalawigan. Itinatag noong Marso 10, 1917 ang Lalawigan ng
Iloilo.
Ang Iloilo ay isa sa mga pangunahing pinagmumulan ng bigas sa Pilipinas.
Bukod sa bigas, ang ilan pa sa mga pangunahing produkto na nagmumula rito ay
tubo, niyog, mais, saging,mangga, kape, at iba pang lamang-ugat na halaman.Ang
pangisngisda ay isa ring mahalagang pinagkakakitaan ng mga taga-Iloilo.

Ang mga bangus at hipon ay pinagmumulan ng malaking kitang dolyar ng

lalawihan.Kilala naman ang abayan ng La Paz dahil sa masarap na batsoy. Ang ilo-
ilo ay isa sa mga yamang ipangmamalaki ng Pilipinas hindi lamang sa mga yaman
ng agrikultura dito kundi sa makasaysayang pook na matatagpuan sa lalawigang ito.

2. Deskriptiv/Deskriptibo- ang isang teksto kung ito ay naglalayong maglarawan

ng mga katangian ng mga , pangyayari,lugar,tao,ideya paniniwala at iba
pa.Nagbibigay ng karagdagang detalyeupang tumatak sa isipan ng mambabasa
ang isang karanasan o imahe ng paksang tinatalakay.

Halimbawa: talaarawan,talambuhay,polyetong panturismo,suring-basa,obserbasyon,

at
ibang akdang pampanitikan

1. Mahalimuyak ang mga bulaklak sa hardin ni Aling Ana.

2. Napakabilis umiyak ng batang si Marco kapag inaasar.

May Ginto sa Kapaligiran

Tumingin sa paligid. Tumingala sa kalawakan. Damhin ang hanging

dumadampi sa balat. Tingnan ang lupang tinatapakan…. Pansinin ang lawak at
masasabing “Kayganda ng kapaligirang ipinagkaloob ng Maykapal sa kanyang
nilikha!’ Malalawak ang kabukiran, kagubatan at karagatang nagtataglay ng
makukulay na kaanyuan. Paraisong kaysarap tirahan!
Hindi mapipigilan ang mabilis na pag-inog ng mundo. Mabilis din ang pagdami ng
kanyang nilalang na may taglay na talinong paunlarin ang buhay. Hindi tumigil sa
paghanap ng mga paraan upang mailagay ang buhay sa magandang kalagayan.

Lingid sa kaalaman, nabulabog ang kalikasan. Sa mga interaksyong

nagaganap, napipinsala ang pisikal na kapaligiran. Oo ang tahimik na biktima. Hindi
ito kataka-taka… Nilikha ang kapaligiran upang magsilbi at mapakinabangan ng tao.

Masdan ang kapaligiran. Ang mga bukiring malalawak ay lumiliit na dahil sa

mga gusaling itinayo. Maging ang halaman at hayop ay naaapektuhan ng mga
pagbabagong ginagawa ng tao sa kanyang paligid.
Maliwanag sa atin ang katotohanang ang kapaligiran ay para sa tao at ang tao ay
para sa kapaligiran. May tungkulin ang taong pangalagaan ang mga ito para rin sa
patuloy niyang kapakinabangan.
Dahil sa mga pang-aabuso at kapabayaan sa kapaligiran, nagiging sanhi ito ng
pagkamatay ng iba’t ibang bahagi ng kalikasan. Ito ang dahilan kung bakit may
polusyon ng hangin, tubig at lupa sa maraming lugar sa daigdig.
2
 Ang polusyon ay nagdudulot ng iba’t ibang uri ng sakit. Palasak na senaryo
ngayon ang maraming taong naoospital. Hindi tuloy nagiging epektibong
mamamayan. Nakapipinsala rin ito sa kabuhayan ng mga magsasaka at
mangingisda kayat nakaaapekto sa ekonomiya ng bansa.

Maraming senaryo na tayong nasaksihan kung paano nilapastangan ang

paraisong kaloob ng maykapal. Napaluha na rin tayo sa mga nasabing senaryo.

Magkatuwang ang tao at kapaligiran sa pagkamit ng kaunlaran. May

kakayahan ang taong harapin ang suliranin at kakayahang lumutas sa mga suliranin
sa kapaligiran. Pagyamanin at di patayin ang likas na yamang kaloob ng Diyos sa
atin. Laging isaisip may ginto sa paligid na dapat pahalagaan.

.3. Persweysiv/Persuweysib- Tekstong nangungumbinse o nanghihikayat.

Halimbawa: mga nakasulat na propaganda sa eleksyon, mga advertisement.

1. Laking mahirap, may malasakit sa kapwa. Laging maaasahan.Iboto! Juan

De
La Cruz para Mayor.
2. Mas makapagpapaputi ng damit kaysa Brand X. Gumamit ng Tide Clean
Plus.Para sa puting walang katulad.

MAHALAGA ANG VAT SA EKONOMIYA NG BANSA

Matatag ang prinsipyong pinanghahawakan ng ating administrasyon.

Dahilan kung bakit buo ang loob na makasumpong ng mga alternativong
mapagkukunan ng salapi para sa lumalaking gastusin ng pamahalaan, para sa mga
proyeektong pangkaunlaran. Kaya’t hindi kataka-takang sa panahon pa ng dating
Pangulong Fidel V. Ramos ay itinulak na siya ng pangangailangan sa kaunlaran sa
pamamagitan ng sunud-sunod na pagbisita sa iba’t ibang bansa na ipinagpatuloy
naman ng Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo upang makapag-uwi ng mga foreign
investments na esensyal na modernisasyon ng lokal na industriya.
Sinimulan ding palawakin noong 1992 ang “privatization” na nagpasok ng
malaking salapi sa kaban ng bayan. Ibinenta nila sa mga lokal na negosyante ang
Philippine Airlines, PLDT, Meralco, Manila Hotel at Petron.
At ngayon, ang pagpapatupad ng isang mas mahusay na sistema o batas ng
pagbubuwis sa pamamagitan ng EVAT, o EXPANDED VALUE ADDED TAX LAW.
Ang EVAT ay hindi laban sa nakararaming Pilipino. Higit na magiging maayos
ang takbo ng buhay ng mga Pilipino. Ang tanging sakop nito ay ang mga luxury
services o tertiary commodities na karamihan ang mga mayayaman lamang ang
mayroon tulad ng lodge-inn sa hotel, restawrants, taxikabs, rent-a-car,
advertisement, real estate at iba pa.
Hindi sakop ng EVAT ang mga primary goods na karaniwang binibili ng mga
mamamayan tulad ng bigas, baboy, petrolyo, gulay at pasahe sa bus at jeepney.

3
Ang EVAT ay ipinatupad upang mapahusay ang “taxation” at masugpo ang “tax
evasion” na naglalabas ng P3 B taun-taon sa kaban ng bayan.
Tunay na kailangan natin ang VAT. Ang pamahalaan ay hindi kailanman
nagnais ng masama sa bawat batas na kanilang ipinatutupad. Hindi pagrerelaks ang
plano nila sa ating bayan. Tagumpay sa ekonomiya at maayos na pamumuhay ang
hangad nito sa tao. Kung minsan, sa ating mga Pilipino mas nauuna ang reklamo
kaysa pagdinig sa problema. Kung nais nating mapadali ang industriyalisasyon at
kaunlaran, matutuhan sana nating magsakripisyong pansarili para sa pag-unlad ng
Pilipinas.
Tangkilikin natin ang VAT!

4. Narativ/Naratibo- Naglalahad ng magkakasunod-sunod na pangyayari, o

simpleng
nagsasalayasay
Halimbawa: Anekdota, talambuhay,paglalakbay,nobela ,maikling kwento at iba
pang
akdang pampanitikan.

1. Ipinalabas noong Hulyo 31, ang pelikulang Hello, Love, Goodbye na

pinagbibidahan nina Alden Richards at Kathryn Bernardo. Ito rin ang
itinanghal na pinakapinanood na pelikula ng taon.

5. Argumentativ/Argumentatibo- ang isang teksto kung ito ay naglalahad ng mga

posisyong umiiral na kaugnayan ng mga proposisyon na nangangailangan ng
pagtalunan o pagpapaliwanagan.Ang ganitong uri ng teksto ay tumutugon sa
tanong
na bakit.

Halimbawa: mga editorial

1. Dapat nang itigil ang laban kontra droga ng administrasyong Duterte dahil
marami nang mga inosenteng buhay ang nadadamay.
2. Maraming Pilipino ang nakararanas ng hirap dahil sa angking katamaran
at hindi dahil walang opurtunidad dito sa bansa.

6. Prosijural/Prosidyural- ang isang teksto kung ito ay nagpapakita at naglalahad

ng wastong pagkakasunod-sunod ng hakbang ng malinaw na hakbang sa
pagsasaka-
tuparan ng anumang gawain. Naglalahad ng wastong pagkakasuno-sunod ng
hakbang sa paggawa ng isang bagay.

Halimbawa: 1. Ihalo ang itlog sa giniling at haluin gamit ang ispatula.Haluin ng maigi
at ihulma ng pabilog gamit ang mga kamay.
2. Hatiin sa apat ang papel at gupitin ng maliliit na piraso. Idikit ito sa
isang malinis na bond paper upang makabuo ng mosaic.

4
 BICOL EXPRESS
Mga Sangkap
4 na tasang hiniwang siling haba 3 butil ng tinadtad na bawang
1 kutsaritang asin 1 tinadtad na sibuyas
2 tasang gata asin na pantimpla
1 ½ tasang sariwang alamang 1 tasa ng kakanggata
¼ kilong liempo

MGA HAKBANG SA PAGLULUTO

1. Ibabad ang sili sa tubig na inasnan. Itabi ng 30 minuto at pagkatapos ay
hugasang maigi.Patuluin.
2. Sa kawali, paghaluin ang gata,alamang, karne,bawang, sibuyas, at
asin.Pakuluin.
3. Hinaang ang apoy at isalang pa nang sampung minuto
4. Idagdag ang sili at lutuin hanggang halos matuyo.
5. Ibuhos ang kakanggata at hayaang magmantika.

Cohesive Devices

II. KASANAYANG PAMPAGKATUTO at KODA:

Nakasusulat ng ilang halimbawa ng iba’t ibang uri ng teksto (F11PU – IIIb –
89)

1. Nakatutukoy sa iba;t ibang uri ng teksto at mga cohesive devices.

2. Nakasusulat ng ilang halimbawa ng iba’t ibang uri ng teksto gamit an mga
Cohesive
Devices.
3. Nabibigyang-halaga ang mga katangian ng bawat teksto sa pamamagitan ng
pagkilala sa mga katangian nito.

III. PAMAMARAAN

GAWAIN 1:

Panuto: A- Tukuyin kung anong uri ng teksto ang mga sumusunod. Bilugan ang titik
ng
iyong sagot.

1.Ang isang uri ng tekstong nagsasaad ng pagkakasunod-sunod ng mga partikular

na
hakbang upang maisakatuparan ang anumang Gawain.
A. Prosidyural B. Persweysib C. Naratibo D.Impormatibo
2. Di-piksyon na pagsulat upang kumbinsihin ang mga mambabasa na sumang-ayon
sa
manunulat hinggil sa isang isyu.
A.Deskriptibo B. Persweysiv C. Argumento D.Impormatibo

5
3. Tekstong naglalahad o nagkukuwento ng pangyayari ayon sa kronolohikal na
ayos.
A. Impormatibo B. Naratibo C .Argumentatibo D. Deskriptibo
4.Tekstong naglalahad ng posisyon ng isang manunulat sa kaugnay na usapin na
dapat
pagtalunan.Tumutugon an mga ganitong akda sa tanong na bakit?.
A. Impormatibo B. Naratibo C. Argumentatibo D. Deskriptibo
5.Tekstong naglalayong maglarawan ng mga katangian ng mga pangyayari,lugar,
tao,ideya paniniwala at iba pa.
A. Impormatibo B. Naratibo C. Argumentatibo D.
Deskriptibo
6. Tekstong may layuning maghatid ng mga impormasyon sa mga mambababasa.
A. Naratibo B. Persweysib C. prosidyural D. Argumento

B: Kilalanin kung anong uri ng teksto ang mga sumusunod na sitwasyon. Isulat
lamang
ang iyong sagot sa inilaang patlang bago ang bilang.

_ _________________1. Sinabi ng iyong guro na gumawa ka ng mga hakbang sa

pagluluto ng pritong itlog.

___________________2. Ginabi ka ng uwi dahil tinapos mo ang iyong proyekto

kasama ng iyong mga kaklase.Pag-uwi mo ng bahay ay pinagalitan ka ngunit
nangatwiran ka at sinabi mo ang totoo. Bilang patunay ay ibinigay mo ang cellphone
number ng iyong kaklase upang patotohanan ang iyong pangangatwiran.

___________________3. Ipinakukuwento ng iyong ina ang tungkol sa

pagkakasunod-sunod ng eksena ng pelikulang pinanood mo.

___________________4. Hinihikayat ka ng kaibigan mong gumamit ng shampoo na

ayon sa kanyang napanood na patalastas sa telebisyon ay nakakaganda raw ito ng
buhok.

GAWAIN 2

Panuto: Piliin sa ibaba ang mga katangian ng mga sumusunod na

pangungusap.Isulat lamang ang titik ng iyong sagot sa patlang na inilaan bago ang
bilang.Pagkatapos ay kilalanin ang uri ng teksto na isusulat naman sa patlang sa
hulihan ng pangungusap.

A. Naglalarawan D. Naglalahad ng mga posisyon

B. Nanghihikayat E. Nagkakasunod-sunod ang mga hakbang
C. Nagsasalaysay G. Naglalahad ng mga bagong kaalaman

6
 _____1. Nararapat lamang na parusahan ng mga magulang ang mga anak
nilang
pasaway upang maturuan ng disiplina at maging mabuti.____________
_____2.Gumamit ng Eskinol with papaya extract. Para sa linis- kinis na walang
katulad . __________________
_____3. Pumunta sa website ng DOLE at hanapin ang forms. I-click an
complaints
forms at i-download ito.Punan ang mga patlang at ipadala sa e- mail ng
DOLE.________________
_____4. Ipinanganak si Jose P. Rizal noong Hunyo 19,1861 sa Calamba
,Laguna.Kinitil siya ng Disyembre 30,1896 sa
Bagumbayan.___________
_____5. Kumukutitap na ang mga ilaw sa napakagandang bahay nina Jonas.-
_____
_____6. Pinasimulan ng pamahalaang Duterte ang laban kontra iligal na
droga.________.
_____7. Malulusog at masasarap kumain ang pamilya Sanchez.
_____8. Ang surf ay nagbibigay ng todong linis at todong bango.Surf with
Fabcon.Todo sa linis,todo sa bango._________________
_____9.Hindi totoo ang mga nanghuhula sa Quiapo dahil lumabas sa pag-aaral
ng
mga aksperto na raket o modus lamang ito ng mga manloloko.
_____10.Tila isang abandonadong lugar ang kanyang silid dahil sa sobrang
dumi._________

GAWAIN 3.
Panuto: Sumulat ng isang halimbawang teksto ayon sa mga pamantayan na
nasa ibaba..Malaya kang pumili ng paksa at uri ng tekstong nais
isulat

Rubriks sa Pagsulat ng Teksto

PAMANTAYAN Inilaang Puntos
Malinaw na nailalahad ang 10
layunin sa pagsulat ng teksto.
May kaisahan o banghay ang 10
teksto.
Nakapupukaw sa damdamin, 5
interes o reaksyon ng mga
mambabasa.
-Sumusunod sa wastong 5
balarila tayutay, at mga
panuntunan sa pagsulat
-Angkop at wasto ang ginamit
na mga salita.
Kabuuang puntos 30

7
IV – PAGLALAHAT- Ang teksto ay nagkakaiba-iba ng layuning nais ipabatid sa
mga
mambabasa.Makikilla ito sa angkin nitong katangian.

1. Informativ/impormatibo- naglalahad ng bagong kaalaman

2. Deskriptiv/Deskriptibo- naglalayong maglarawan
3. Persweysiv/Persuweysib- nangungumbinse o nanghihikayat
4. Narativ/Naratibo- Naglalahad ng magkakasunod-sunod na pangyayari, o
simpleng nagsasalayasay
5. Argumentativ/Argumentatibo- naglalahad ng mga posisyong umiiral
6. Prosijural/Prosidyural- ang isang teksto kung ito ay nagpapakita at naglalahad
ng wastong pagkakasunod-sunod ng hakbang

V.SANGGUNIAN

Atanacio, Heidi C., et.al,Pagbasa at Pagsusuri ng iba’t ibang teksto Tungo sa Pananaliksik,Quezon
City,South Triangle: C & E Publishing, Inc,2016.

VI- SUSI SA PAGWAWASTO

1.A 1. A 2. B 3. B 4. C 5. B 6. A
B. 1. Prisidyural 2. Argumentatibo 3. Naratibo 4. Persweysiv

II. 1. D -Argumentatibo 6. F – Impormatibo

2. B – Persweysiv 7. A - Deskriptibo
3. E – Prosidyural 8. B – Perswesiv
4. F – Impormatibo 9. D -Argumentatibo
5. A – Deskriptibo 10. A – Deskriptibo

III- Depende sa output ng mag-aaral.

INIHANDA NI:
GINA L. BARCOSO