MAK 208: MUKAVEMET

Öğr.Gör.Dr. Ahmet Taşkesen

GERİLMELER
Çekme-Basma-Kesme

Dr. Ahmet TAŞKESEN

ÖRNEK
Alüm ve çelikteki tellerin kesitlerini
φd AB tablasının sapma çısını bulunuz?
Çelik □a cm σemçelik = 10000 N/cm2 σemAl = 4000 N/cm2
Alüm
70cm
1500N
40cm
30cm 20cm

A B

Dr. Ahmet TAŞKESEN

□ b Bakır tel ÖRNEK

Ağaç ve bakırın kesitlerini ?
30cm
Ağacın sapma çısını bulunuz?
σembakır = 2000 N/cm2 σemAğaç = 150 N/cm2

□ a Ağaç 3000 N
40cm

1
 ÖRNEK
Şekilde gösterilen bağlantı elemanı çelikten yapılmış ve 50 kN luk bir çekme kuvvetini
iletmektedir. Cıvata çapı 15 mm olduğuna göre:
a) Civatadaki kesme gerilmesini?
b) Plakadaki gerilmeyi?
c)Plakanın A yüzeyindeki gerilmeyi bulunuz?
Civata

A
Civatadaki
Kesme sistemi

c) Plakada çekme
a) Civatada kesme
F 20 ⋅103
τ= = =141,5 MN/m2 F 25 ⋅103
2⋅ A (0,006) 2 σ= = = ... MN/m2
2 ⋅π ⋅ A ( 50 − 15 ) ⋅ 6
4
b) Plakada çekme 1000 1000
F 50 ⋅103
σ= = = .... MN/m2
A ( 50 − 15 ) ⋅ 6
1000 1000
Dr. Ahmet TAŞKESEN
Civata

c) Plakada Basma
F 50000
σ= =
A 6 15
⋅
1000 1000
Plakada Çekme hesabında boşluk çıkarılır:
A= (50· 6- 15· 6)
φ15mm
6mm

50mm
Dr. Ahmet TAŞKESEN

ÖRNEK
F = 29 kN, pim çapı 12 mm
dir. AA kesitindeki mil çapı
22 mm ise pimdeki kesme
gerilmesi ve A kesitindeki
çekme gerilmesi nedir?

2
 SORU Pim çapı nedir?
σem = 6000 N/mm2

10 kN 10 kN

10 kN 10 kN

Dr. Ahmet TAŞKESEN

SORU
1,8 mm kalınlığındaki levha
üzerinde 3 cm çapında delik
açacak zımba kuvvetini
bulunuz? σk = 37000 N/cm2

Dr. Ahmet TAŞKESEN

SORU
1,8 mm kalınlığındaki levha
üzerinde 3 cm çapında delik
açacak zımba kuvvetini 3 cm
bulunuz? σk = 37000 N/cm2
Kesilen
parça
Kesilen
parça
Alan
π⋅3 F F
τ= = = 3700⋅0,8
1,8cm A 1,8 ⋅ π ⋅ 3

F = 50160 N

3
 SORU
Aynı kalınlıkta aşağıdaki profil şekillerini açacak zımbanın
kuvvetini bulunuz ? σk = 37000 N/cm2

A= (3+3π/2)⋅0,18 A= (3+3π/4)⋅0,18 A= (2+3+3,6)⋅0,18 A= (1,5+3π/2+1,5π/2)⋅0,18

Dr. Ahmet TAŞKESEN

ÖRNEK
0,6 cm çapında delinmiş bir Alüminyum plaka
tarafından mesnetlenmiş şekilde gösterilen çelik
pime F kuvveti uygulanmaktadır. Çelik pim için
müsaade edilen kayma gerilmesi 18 Pa, alüminyum
plaka için 10 Pa olduğu bilindiğine göre,
Uygulanabilecek en büyük F kuvvetini bulunuz?

Dr. Ahmet TAŞKESEN

Alüminyum
SORU
Zincir çapı dz, pim çapı dp ve h
ölçülerini
h Bulunuz? (Pim boşluklarını dikkate
Ağaç Çelik
5cm alarak)
σemçelik = 9000 N/cm2
3000N σemAğaç = 200 N/cm2
σemAlüm = 4000 N/cm2

A B ∑MA = 0
―3000⋅50 +Fz⋅80 = 0
50cm 30cm
Fz =1875 N FA =1125 N
PİMDE KESME
FA 1125 ZİNCİRDE KESME
τ= = = 4000 ⋅0,5 N/cm2 F 1875
2 ⋅ AP dp 2
τ= Z = = 9000 ⋅0,5 N/cm2
2⋅π ⋅ dp = 0,6cm 2 ⋅ AZ dz
2
4 2⋅π ⋅
4 dz = 0,52cm
ZİNCİRDE KESME ve ÇEKME
LEVHADA ÇEKME, BASMA
PİMDE KESME

4
PLAKADA ÇEKME h
FA 1125 5cm
1125
σ= = = = 200 N/cm2
A 5 ⋅ h − 5 ⋅ d p 5 ⋅ h − 5 ⋅ 0,52
h = 1,65 cm SEÇİLİR

PLAKADA BASMA h
FA 1125
σ= = = 200 N/cm2 ⇒ dp = 1,13cm
A 5⋅d p 5cm
dp

Dr. Ahmet TAŞKESEN

Çelik zincir SORU

Zincir, boru pim ve ağaç kesitlerini bulunuz?
σemçelik = 9000 N/cm2 σemAğaç = 200 N/cm2
53o Fz
ZİNCİRDE KESME ve ÇEKME 53o
LEVHADA ÇEKME, BASMA
PİMDE KESME
∑Fx = 0 30o
FA
―FA⋅Sin30 ―Fz⋅Sin53 = 0 2000N
Ağaç B
∑Fy = 0
―FA⋅Cos30 + Fz⋅Cos53 ― 2000 = 0
FA = -1610 N Fz = 1008 N
30o
h

2000N ZİNCİRDE KESME

F
4

1008
τ= Z = = 9000⋅0,5 N/cm2
2 ⋅ AZ dz2
2⋅π ⋅ dz = 0,378 cm
A 4
φd boru çelik

Dr. Ahmet TAŞKESEN

PİMDE KESME
FA 1610
τ= = = 9000 ⋅0,5 N/cm2
2 ⋅ AP (D2 − d 2 )
2⋅π ⋅ dp =1,95 cm
4

AĞAÇ LEVHADA BASMA (PİMİN EZDİĞİ)

FA 1610
σ= = = 200 N/cm2 ⇒ D = 2,01cm
A 4 ⋅ Dp

AĞAÇ LEVHADA BASMA

FA 1610 1610
σ= = = = 200 N/cm2
A 4 ⋅ h − 4 ⋅ D p 4 ⋅ h − 4 ⋅ 2,01

⇒ h = 4,02cm

5
 SORU
Çelik pim Çelik zincir ve pim çaplarını dz, dp?
1 m boyundaki Alüminyum profil
h
ölçülerini
a Alüminyum Ve uzamayı bulunuz?a=? h = ? ΔL = ?
AB plakasının sapma açısı?
3000N
σemalüm = 3000 N/cm2 σemçelik =
12000 N/cm2

A B ZİNCİRDE KESME ve ÇEKME

AL. LEVHADA ÇEKME,PİMİN EZMESİ
50cm 30cm
PİMDE KESME

h
a

Dr. Ahmet TAŞKESEN

SORU
Çelik pim Çelik zincir ve pim çaplarını dz,
dp?
a Alüm 1 m boyundaki Alüminyum profil
a ölçülerini
Ve uzamayı bulunuz?e=? a = ?
3000N
ΔL = ?
σemalüm = 3000 N/cm2
σemçelik = 12000 N/cm2
A B

100cm 40cm

Dr. Ahmet TAŞKESEN

ÖRNEK AAğaç=1cm2
10 cm 15 cm 5 cm Toplam uzamayı
bulunuz?
2500N ΔL = ?
A B C D EAğaç=106 N/cm2
3000N 4500N
1000 ⋅10
AB arası ΔLAB = = 0,01 cm (+) CD arası
1 ⋅106
1000
B FCD =2500N(+) 2500N
A FAB=1000(+)
D
2500 ⋅ 5
BC arası
ΔLCD = = 0,0125 (+)
1 ⋅106
1000
B
3000N FBC =2000N(-)

2000 ⋅15
ΔLBC = = 0,03 (―)
ΔLt = +0,01 ―0,03 +0,0125 = ― 0,0075
1 ⋅106

6
 ÖRNEK
AB ve BC B’de kaynaklanmış ve şekilde görüldüğü gibi kuvvetlere maruz bırakılmıştır.
d1 = 30 mm ve d2 = 50 mm olduğuna göre AB ve BC arası gerilmeler nelerdir?
σAB = ? σBC = ?

0,9 m 1,2 m
125 kN
B C
A

60 kN
φd1
125 kN φd2

ÖRNEK
AB ve BC B’de kaynaklanmış ve şekilde görüldüğü gibi kuvvetlere maruz bırakılmıştır.
d1 ve d2 = 50 mm çapları nedir? σem = 10000 N/cm2

0,9 m 1,2 m
125 kN B C
A

60 kN
φd1
125 kN φd2

ÖRNEK
AB ve BC B’de kaynaklanmış ve şekilde görüldüğü gibi kuvvetlere maruz bırakılmıştır.
d1 = 80 cm ve d2 = 60 cm olduğuna göre AB ve BC arası gerilmeler nelerdir?
σAB = ? σBC = ?

30 m

φd1
B

12 kN
25 m

φd2
C

10 kN

7
 ÖRNEK BD çubuğu 30 mm boyunda ve 12
mm genişliğindedir. Pim çapları 10
mm ise BD çubuğundaki gerilme
nedir?
20 kN

FBD
C
B

20 kN
B
D
FBD
FBD
RAy

A RAx

ÖRNEK 20 kN
BD çubuğu 30 mm boyunda ve 12
mm genişliğindedir. Pim çapları 10
mm ise BD çubuğundaki gerilme
nedir?
FBD
B İki kuvvet elemanı

D
FBD

SORU 20 kN C

30o D
A

FBD 20 kN C
B

D
FBD FBD
RAy

A RAx

8
ÖRNEK

480 N

Şekildeki çerçeve dört çubuk

elemandan oluşmaktadır. ABC, DEF
BE ve CF. Her bir eleman 2×4 cm
dikdörtgen profilde ve pimlerin her
biri 0,5 m çapındadır. BE ve CF
çubuğundaki max dik gerilmeyi
bulunuz?

Dr. Ahmet TAŞKESEN