Από τθ Γερμανικι ζκδοςθ παρουςιάηουμε μόνο το λιμμα HELLIGE STRASSE (ΙΕΡΑ ΟΔΟ΢)

για εκπαιδευτικοφσ, ερευνθτικοφσ και μθ κερδοςκοπικοφσ λόγουσ.

Η μετάφραςθ του λιμματοσ ζγινε με τθν ευγενικι προςφορά του
Μανώλθ ΢κουντάκθ (κλαςςικoφ φιλολόγου)
ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ. Οη Αζελαίνη θαινύζαλ «Ηεξά Οδό» ηνλ δξόκν, ν νπνίνο ζπλέδεε ηελ
Αζήλα κε ηελ Διεπζίλα, όπσο ζεκεηώλεη ν Παπζαλίαο. Απηή ηελ νδό αθνινπζνύζαλ
νη Μύζηεο ηελ εκέξα ησλ Μεγάισλ Μπζηεξίσλ. Ζ επίζεκε νλνκαζία οδόρ η
Ελεςζινάδε (νδόο, πνπ νδεγεί ζηελ Διεπζίλα) θαζηεξώζεθε, θαηά ηα θαηλόκελα, ηνλ
4ν αηώλα π.Χ., όπσο κπνξεί θαλείο λα ζπκπεξάλεη από ηνπο καξκάξηλνπο νξνδείθηεο
(εηθόλα 225), νη νπνίνη αλεπξέζεζαλ θαηά κήθνο ηεο Οδνύ θαη θέξνπλ ηελ επηγξαθή:
όπορ ηηρ οδού ηηρ Ελεςζινάδε «όξηα ηεο νδνύ, πνπ νδεγεί ζηελ Διεπζίλα» (IG I 2
881, II 2 2624).

Σν κήθνο ηεο Οδνύ, ππνινγηζκέλν από ηνλ βσκό ησλ Γώδεθα Θεώλ, ν νπνίνο
ρξεζηκνπνηνύληαλ σο ζεκείν εθθίλεζεο γηα ηνλ ππνινγηζκό ηεο απόζηαζεο, κέρξη
ηελ είζνδν ηνπ Ηεξνύ ηεο Διεπζίλαο έθηαλε ηα 20,5 ρικ. (εηθόλα 228). Αλά ηαθηέο
απνζηάζεηο κήθνπο ελόο ξσκατθνύ κηιίνπ ήηαλ ηνπνζεηεκέλεο εξκατθέο ζηήιεο,
πάλσ ζηηο νπνίεο ήηαλ ζεκεησκέλε ε απόζηαζε από ην ζεκείν εθθίλεζεο (εηθόλεο
226-227). Βξέζεθαλ ζπλνιηθά ηέζζεξεηο εξκατθέο ζηήιεο από ηελ επνρή ηνπ
Αδξηαλνύ, ηξεηο κε ηελ ππόδεημε εξ Άζηεωρ θαη ηνπο αξηζκνύο Γ, Ε, ΗΒ (IG II 2 5181,
5182, 5202). Ζ ηέηαξηε ζηήιε κε ηελ ειιελν-ιαηηληθή επηγξαθή (IG II 2 5204) θαη ε
ζηήιε κε ηνλ αξηζκό ΗΒ (IG II 2 5202) αλαθέξνπλ επίζεο νλόκαηα άιισλ
απηνθξαηόξσλ. Φαίλεηαη, όηη θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο εμνπζίαο ηνπο, από ηα ηέιε ηνπ
3νπ κέρξη ηηο αξρέο ηνπ 5νπ αηώλα κ. Χ., δηελεξγήζεθαλ εξγαζίεο ζπληήξεζεο ηεο
Οδνύ.
Έμσ από ηελ έθηαζε ηνπ Κεξακεηθνύ, όπνπ ην Γεξκαληθό Αξραηνινγηθό
Ηλζηηηνύην έθεξε θαηά ηελ αλαζθαθή ηνπ ζηελ επηθάλεηα έλα ηκήκα ηεο Ηεξάο Οδνύ
πξηλ ηελ Ηεξή Πύιε, από όπνπ μεθηλνύζαλ, ν Γεκήηξηνο Κακπνύξνγινπ 1891/92
δηεξεύλεζε έλα κεγάιν θνκκάηη ηεο Οδνύ από ηνλ ιόθν Πξνθήηεο Ζιίαο ζην
Χατδάξη κέρξη ην Ηεξό ηεο Αθξνδίηεο. ΢πζηεκαηηθέο αλαζθαθέο θαηά κήθνο ηεο
Οδνύ, από ην Γαθλί κέρξη ηε ιίκλε Κνπκνπλδνύξνπ, επηρείξεζαλ ην ρξνληθό
δηάζηεκα 1932-1939 νη Κσλζηαληίλνο Κνπξνπληώηεο θαη Ησάλλεο Σξαπιόο (εηθόλεο
237-241). Σέινο, ε 3ε Δθνξία Αξραηνηήησλ (Αζήλα) δηεμήγαγε έξεπλεο από ην 1960
κέρξη ζήκεξα ζε κία κεγάιε πεξηνρή, από ηνλ Κεξακεηθό κέρξη ηνλ Πξνθήηε Ζιία.
Δπίζεο, ζε κεξηθά νηθόπεδα ζηελ Διεπζίλα ήξζαλ ζην θσο ηκήκαηα ηεο αξραίαο
Οδνύ θαη πνιινί ηάθνη επ’ επθαηξία ηεο αλέγεξζεο ζύγρξνλσλ νηθηώλ.
Ο Παπζαλίαο (Η, 36, 3 – 38, 8) πεξηγξάθεη κε όιεο ηηο ιεπηνκέξεηεο ηα
δηάθνξα κλεκεία θαη ηεξά θαηά κήθνο ηεο Ηεξάο Οδνύ, από ηα νπνία παξόι’ απηά
ειάρηζηα έρνπλ αλεπξεζεί. Σν κλεκείν ηεο Ππζηνλίθεο, ην νπνίν αλαθέξνπλ ν
Παπζαλίαο (Η, 37, 5) θαη άιινη αξραίνη ζπγγξαθείο, είλαη έλα από ηα ζεκαληηθόηεξα.
Ζ ηνπνζεζία ηνπ ηαπηίζηεθε κε έλα θαιά νξαηό ζεκείν λνηηνδπηηθά ηνπ Πξνθήηε
Ζιία (εηθόλα 228). Δθεί απέδεημε ν Κακπνύξνγινπ κε ηηο αλαζθαθέο ηνπ, όηη ν
βξάρνο είρε ζε κεγάιν βάζνο απνμεζηεί, ζίγνπξα κε ζθνπό λα ρξεζηκνπνηεζεί σο
βάζε ελόο κλεκείνπ. ΢ην έδαθνο, ην νπνίν είρε επηθαιύςεη ην ζεκείν, βξήθε επίζεο
πνιιά ζξαύζκαηα καξκάξνπ, πνπ πηζαλώο αλήθαλ ζηνπο θαηαζθεπαζηηθνύο αξκνύο
ηνπ κλεκείνπ ηεο Ππζηνλίθεο.
΢ην Γαθλί, ζηελ βόξεηα πιεπξά ηεο απιήο ηνπ κνλαζηεξηνύ, βξέζεθαλ
δηαηεξεκέλεο ζεκέιηεο ιίζνη από ζπζζσξεπκέλε κάδα πέηξαο, νη νπνίνη είλαη δπλαηόλ
λα αλήθαλ ζε κία κεγάιε ζηνά. Ο λαόο ηνπ Απόιισλα, ηνλ νπνίν αλαθέξεη ν
Παπζαλίαο (Η, 37, 6), είλαη πνιύ πηζαλό λα βξίζθεηαη θξπκκέλνο θάησ από ηελ
βπδαληηλή εθθιεζία ηνπ 11νπ αηώλα (εηθόλεο 229-230). Σν ηείρνο, πνπ αλεγέξζεθε
από πέηξηλα κπινθ θαη βξέζεθε κπξνζηά από ηνλ λάξζεθα, απνηεινύζε πηζαλώο ην
δπηηθό ηειείσκα κηαο πξσηνρξηζηηαληθήο Βαζηιηθήο, κάιινλ ηεο πξώηεο εθθιεζίαο,
πνπ πςώζεθε πάλσ ζηελ ηνπνζεζία ηνπ λανύ ηνπ Απόιισλα.
Γπηηθά ηεο Μνλήο Γαθλίνπ, ζηελ βαζππξάζηλε πιαγηά ηνπ Αηγάιεσ,
βξίζθεηαη έλα κηθξό ζπήιαην, ην νπνίν ν πεξηπαηεηήο βιέπεη ζηα αξηζηεξά ηνπ, όηαλ
βαδίδεη ηελ Ηεξά Οδό. Ήηαλ αθηεξσκέλν ζηνλ Πάλα, όπσο απνδεηθλύεηαη από ηα
ραξαθηεξηζηηθά εηδώιηα θαη αγγεία ηνπ 5νπ π. Χ. αηώλα, ηα νπνία βξέζεθαλ ζηελ
αλαζθαθή, πνπ εγώ δηελήξγεζα ην 1932 (εηθόλεο 235-236). Όκσο, ην πην ελδηαθέξνλ
ηεξό ηεο Ηεξάο Οδνύ, πνπ κε ζηγνπξηά έρεη ηαπηηζηεί, είλαη εθείλν ηεο Αθξνδίηεο κε
ηηο ζθαιηζκέλεο κέζα ζηνπο βξάρνπο θόγρεο, πνπ ρξεζηκνπνηνύληαλ γηα ηελ
ηνπνζέηεζε ησλ αλαζεκάησλ, πνιιά εθ ησλ νπνίσλ βξέζεθαλ ζηελ αλαζθαθή
(εηθόλεο 231-234). Σν ηεηξάγσλν ηέκελνο κε ην όκνξθν ηείρνο δηαζηάζεσλ 15 x 25
κ., ην νπνίν βξηζθόηαλ ζηελ άιιε πιεπξά ηεο αξραίαο Οδνύ, έλαληη ηνπ Ηεξνύ,
ρξεζίκεπε πηζαλόηαηα σο θαηάιπκα θπιάθσλ, θαη κάιινλ πξέπεη λα ηαπηηζηεί κε ην
αμηνζέαην ηείρνο «από αθαηέξγαζηεο ιίζνπο», ηείσορ απγών λίθων θέαρ άξιον, πνπ
αλαθέξεη ν Παπζαλίαο (Η, 37, 7).
Από ην Ηεξό ηεο Αθξνδίηεο μεθηλά έλαο αλεθνξηθόο δξόκνο, ν νπνίνο ζα
κπνξνύζε λα θαηαπνλήζεη βηαζηηθνύο νδνηπόξνπο, έσο ην ύςνο ηεο ιίκλεο
Κνπκνπλδνύξνπ, θαη έπεηηα ώζπνπ λα μαλαβξεζνύλ ζηελ Ηεξά Οδό. Ζ ιίκλε απηή
καδί κε κία άιιε ζηα δπηηθά ηεο αλήθαλ θαηά ηελ αξραηόηεηα ζην Ηεξό ηεο
Διεπζίλαο. Καη νη δύν νλνκάζηεθαλ πειηοί (εηθόλεο 239-240). Ήηαλ αθηεξσκέλεο
ζηελ Γήκεηξα θαη ηελ Κόξε, θαη σο ελέπηπηε ζηηο αξκνδηόηεηεο ηνπ Ηεξνύ ηεο
Διεπζίλαο, λα κεξηκλά γηα ηελ θαλνληθή ξνή ηνπ λεξνύ θαη ηε ζπληήξεζε απηνύ ηνπ
ηκήκαηνο ηεο Ηεξάο Οδνύ, ην νπνίν ζα δηεξρόηαλ ε πνκπή ησλ Μπζηεξίσλ.
΢ε κία επηγξαθή από ηελ Διεπζίλα ηνπ έηνπο 421 π. Χ. (IG I 2 81) είλαη
θαηαγεγξακκέλν έλα ςήθηζκα, ην νπνίν επηηάζζεη ηελ θαηαζθεπή κηαο γέθπξαο ζ’
εθείλε ηελ Ρεηηό, ε νπνία βξίζθεηαη ζηελ πιεπξά ηεο πόιεο. Ζ γέθπξα όθεηιε λα
θαηαζθεπαζηεί από ηηο πέηξεο ηνπ θαηεζηξακκέλνπ λανύ ηεο Διεπζίλαο. Ζ
θαηαζθεπή ηεο γέθπξα πξαγκαηνπνηήζεθε ηαπηόρξνλα κ’ εθείλε ηεο γέθπξαο ζηελ
Βξαπξώλα (ζει. 55). Σν πιάηνο ηεο κεηξνύζε πέληε πόδεο, δει. πεξίπνπ 1, 50 κ. Ωο
εθ ηνύηνπ δελ κπνξνύζε λα ρξεζηκνπνηεζεί από ηξνρνθόξα αιιά κνλάρα από ηνλ
ιαό θαη ηηο ηέξεηεο, νη νπνίεο κεηέθεξαλ ην «ύςηζην ηεξό». Ο Παπζαλίαο αλαθέξεη,
όηη νη ιίκλεο Ρεηηνί απνηεινύζαλ θαηά ηελ αξραηόηεηα ην ζύλνξν κεηαμύ Αζελώλ θαη
Διεπζίλαο. Απηή ε παξάδνζε θαίλεηαη λα δηαηεξήζεθε θαη κεηά ηελ έλσζε ησλ δύν
πόιεσλ. Οη Διεπζίληνη έξρνληαλ ζηελ πνκπή ησλ Μπζηεξίσλ κε ηελ ηεξή άκαμα, ε
νπνία κεηέθεξε ηα ηεξά αληηθείκελα, κέρξη ην παιαηό ζύλνξν, δει. κέρξη ηηο ιίκλεο
Ρεηηνύο. Δθεί δηέβαηλαλ ηελ γέθπξα πεδή, θαη από ηελ άιιε πιεπξά νη Αζελαίνη
ππνδέρνληαλ θαη έπαηξλαλ ην «ύςηζην ηεξό» θαη ην κεηέθεξαλ κε ηηο δηθέο ηνπο
άκαμεο κέζα ζηελ πόιε.
Μία άιιε γέθπξα ηεο Ηεξάο Οδνύ, ε νπνία κέρξη ζήκεξα έρεη δηαηεξεζεί ζε
πνιύ θαιή θαηάζηαζε, πεξλά πάλσ από ηνλ ειεπζίλην Κεθηζό, αθξηβώο έλα
ρηιηόκεηξν πξηλ ηελ είζνδν ζην Ηεξό (εηθόλα 243). Αλαζθάθεθε ζπζηεκαηηθά από
εκέλα ην 1950. Ζ αζπλήζηζηε θαηαζθεπή ηεο από ζθιεξό πεηξατθό αζβεζηόιηζν θαη
ε ζαπκάζηα δηαηήξεζή ηεο θαζηζηνύλ απηήλ έλα από ηα νκνξθόηεξα κλεκεία ηνπ
είδνπο ηεο, πνπ δηαζώζεθαλ ζηελ Διιάδα. Έρεη ζπλνιηθό κήθνο 50 κ. θαη ελώλεηαη
από ηέζζεξα ηόμα. Σα κεζαία έρνπλ δηάκεηξν 6,90 κ. θαη ηα εμσηεξηθά 4,30 κ.
(εηθόλα 244). Ζ 8 κέηξσλ πιάηνπο θνίηε ηνπ πνηακνύ ήηαλ κε κεγάιε βεβαηόηεηα
θάησ από ηελ γέθπξα ζ’ έλα κήθνο 30 κέηξσλ ζηξσκέλε κε ηεηξάγσλεο πιάθεο. Ζ
θξνληηζκέλε επεμεξγαζία ησλ ιίζσλ ηεο γέθπξαο νδήγεζε ηνπο παιαηόηεξνπο
εξεπλεηέο, λα ηελ ραξαθηεξίζνπλ έξγν ηεο ειιεληζηηθήο επνρήο. Όκσο, ε πνηθίιε
ρξήζε αζβεζηνθνληάκαηνο, ην ζρήκα ησλ ζπλδέζκσλ θαη νη πνιινί ιαηηληθνί
αξηζκνί, πνπ βξίζθνληαη εγραξαγκέλνη πάλσ ζε πνιιά κπινθ, ζε ζπλδπαζκό κε ηηο
ινγνηερληθέο καξηπξίεο, ηνπνζεηνύλ ηελ θαηαζθεπή ηεο γέθπξαο ζηα ρξόληα ηνπ
Αδξηαλνύ θαη κάιηζηα ζηελ επνρή ηεο πξώηεο ηνπ επίζθεςεο ζηελ Αζήλα ην έηνο
125 κ. Χ. Ο Δπζέβηνο (Χπονικά, έθδνζε Α. Schöne, ηόκ. 2, 166) γξάθεη
ραξαθηεξηζηηθά: Ο αςηόρ (δει. ν Αδξηαλόο) …σειμάζαρ ειρ Αθήναρ και μςηθείρ ηα
Ελεςζίνια και γεθςπώζαρ Ελεςζίνα καηακλςζθείζαν ςπό Κηθιζού ποηαμού «ν ίδηνο
μερεηκώληαζε ζηελ Αζήλα θαη κπήζεθε ζηα ειεπζίληα Μπζηήξηα θαη θαηαζθεύαζε
κία γέθπξα πξνο ηελ Διεπζίλα, ε νπνία είρε θαηαθιπζζεί από ηνλ πνηακό Κεθηζό».
Ζ γέθπξα θαίλεηαη λα ηέζεθε εθηόο ρξήζεο θαηά ηνλ Μεζαίσλα θαη ζηε ζέζε ηεο
πςώζεθε έλαο πύξγνο. Μία επηγξαθή, ε νπνία αλαθέξεη ηνλ αξραίν Γήκν Κόπξν θαη
βξέζεθε ρηηζκέλε κέζα ζηνλ πύξγν, ππνδεηθλύεη πηζαλώο, όηη απηόο ν Γήκνο πξέπεη
λα αλαδεηεζεί θνληά ζ’ απηή ηελ πεξηνρή. Σα έηε 1973/74 ε 3ε Δθνξία Αξραηνηήησλ
(Αζήλα) αλαθάιπςε δύν κεγάια ηκήκαηα ηεο Ηεξάο Οδνύ, ζηελ πεξηνρή αλάκεζα ζηε
γέθπξα θαη ηνλ λαό ηεο Διεπζίλαο. Ζ θαηαζθεπή ηνπο είλαη ελδηαθέξνπζα: έρνπλ
πιάηνο 5 κέηξα θαη πεξηθιείνληαη θαη από ηηο δύν πιεπξέο από ηείρνο, ην νπνίν είλαη
θαιά ρηηζκέλν από κηθξέο πέηξεο. Γεμηά θαη αξηζηεξά ηνπ ηκήκαηνο ηεο Οδνύ
ππήξραλ πνιινί ηάθνη θαη κλεκεία. Δδώ πξέπεη λα αλαθεξζεί θαη ην ηαθηθό κλεκείν,
πνπ ν Γεώξγηνο Μπισλάο αλαθάιπςε ην 1931 ζην νηθόπεδν ηνπ Άγγεινπ Κνξηδή,
όπσο επίζεο θαη ε όκνξθε ξσκατθή ζαξθνθάγνο - ζήκεξα ζηελ απιή ηνπ κνπζείνπ
ηεο Διεπζίλαο -, ε νπνία βξέζεθε ηπραία ην 1929 θαη αλαπαξηζηά ην θπλήγη ηνπ
θαιπδώληνπ θάπξνπ.
Κνληά ζηε ζεκεξηλή θεληξηθή πιαηεία ηεο πόιεο, αθξηβώο ζηελ πνξεία ηεο
αξραίαο Οδνύ, ρηίζηεθε ε πξσηνρξηζηηαληθή βαζηιηθή ηνπ Αγίνπ Εαραξία (εηθόλα
213), εθεί όπνπ ην 1859 βξέζεθε ην γλσζηό αλάγιπθν ηνπ Σξηπηόιεκνπ (Δζληθό
Μνπζείν 126, εηθόλα 174), ην νπνίν ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ ιηζόζηξσζε ηεο
εθθιεζίαο. ΢ηελ απόιεμε ηεο Ηεξάο Οδνύ, πεξίπνπ 200 κ. δπηηθά ηεο εθθιεζίαο ηνπ
Αγίνπ Εαραξία, ν Παπζαλίαο αλαθέξεη ηνλ λαό ηνπ Σξηπηόιεκνπ, ηνλ λαό ηεο
Αξηέκηδνο Πξνππιαίαο θαη ηνπ Πνζεηδώλα, όπσο επίζεο ηελ θξήλε ηνπ Καιιίρνξνπ.
Όια απηά ηα κλεκεία βξίζθνληαη ζηελ ξσκατθή απιή, πξηλ ηελ κλεκεηώδε είζνδν
ζην Ηεξό ηεο Διεπζίλαο.
 ΔΗΚΟΝΔ΢

Φ.225- Οξνδείθηεο ηεο Ηεξάο Οδνύ πξνο Διεπζίλα, Πιάηνο 0,38 κ. 4νο αη. π. Χ. IG II
2 2624. Δπηγξαθηθό Μνπζείν 10186.

Φ.226, 227- Δξκατθέο ζηήιεο ηεο Ηεξάο Οδνύ κε πιεξνθνξίεο γηα ηηο απνζηάζεηο.
Πιάηνο 0,26. Μέζα ηνπ 2νπ αη. κ. Χ. IG II 2 5181-5182.
Φ.228- Ζ πνξεία ηεο Ηεξάο Οδνύ, από ηνλ βσκό ησλ Γώδεθα Θεώλ ζηελ Αζήλα κέρξη
ηελ είζνδν ηνπ Ηεξνύ ηεο Διεπζίλαο.
Φ.229 - Ζ εθθιεζία ηεο Μνλήο Γαθλίνπ. Όςε από λόηηα. 11νο αη. κ.Χ.
Φ.230- Ο Παληνθξάησξ. Μσζατθό ζηνλ ηξνύιν ηεο εθθιεζίαο ηεο Μνλήο
Γαθλίνπ.
Φ.231- ΢ρέδην ηνπ Ηεξνύ ηεο Αθξνδίηεο ζην πιάη ηεο Ηεξάο Οδνύ.

Φ.232 - Απνκεηλάξηα ηνπ Ηεξνύ ηεο Αθξνδίηεο ζην πιάη ηεο Ηεξάο Οδνύ, κε ηηο
αλαζεκαηηθέο θόγρεο ζηνλ βξάρν.
Φ.233- Μαξκάξηλα πεξηζηέξηα, εθ ησλ νπνίσλ ην έλα κε επηγξαθή (IG II 2 4577).
Αλαζεκαηηθέο πξνζθνξέο από Ηεξό ηεο Αθξνδίηεο ζην Γαθλί. Ύςνο 0,20-0,25 κ.
Δζληθό Μνπζείν 1592-1593.

Φ.234- Δπξήκαηα ησλ αλαζθαθώλ 1891-1892 ζην Ηεξό ηεο Αθξνδίηεο.

Φ.235- Σνκή ιίγν πάλσ από ην έδαθνο, κέζα από ην ζπήιαην ηνπ Παλόο ζην Γαθλί.

Φ.236- Σν εζσηεξηθό ηνπ ζπειαίνπ ηνπ Παλόο ζην Γαθλί.

Φ.237- Σκήκα ηεο Ηεξάο Οδνύ κπξνζηά από ην Ηεξό ηεο Αθξνδίηεο.

Φ.238- Σν θαιύηεξα δηαηεξεκέλν ηκήκα ηεο Ηεξάο Οδνύ δπηηθά ηνπ Ηεξνύ ηεο
Αθξνδίηεο.
Φ.239- Ζ Ηεξά Οδόο θαηά κήθνο ηεο αθηήο, ζην πιάη ηεο Ρεηηνύ (ιίκλε
Κνπκνπλδνύξνπ).

Φ.240- Ζ Ηεξά Οδόο δίπια ζηελ Ρεηηό. ΢ηελ θνξπθή ν Η. Σξαπιόο.

Φ.241- Σκήκα ηεο Ηεξάο Οδνύ δίπια ζηελ Ρεηηό. Οξαηά είλαη ηα ίρλε ηνπ αμαξιηού.

Φ.242- Ζ ξσκατθή ζαξθνθάγνο κε ην θπλήγη ηνπ θαιπδώληνπ θάπξνπ. 1,03 x 2,35 κ.,
Ύςνο 1,03 κ. Μνπζείν Διεπζίλαο 5243.
Φ.243- Απνκεηλάξηα ηεο γέθπξαο πάλσ από ηνλ ειεπζίλην Κεθηζό, όπσο ηα
απεηθόληζε ν Carl Rottmann ην 1843.

Φ.244- Όςε ηεο γέθπξαο πάλσ από ηνλ ειεπζίλην Κεθηζό, κεηά ηελ αλαζθαθή ηνπ 1950.
Η εκτφπωςθ είναι αναμνθςτικι με τθν ευκαιρία τθσ δενδροφφτευςθσ που πραγματοποιικθκε από τον Α΢ΔΑ
μετά από αίτθμα του ΟΙΚΟ.ΠΟΛΙ.΢. – Διαρκοφσ Κίνθςθσ – Περιβαλλοντικοφ Αφαίασ, Μάρτιοσ 2011.
Η δενδροφυτευμζνθ περιοχι ονομάςτθκε «Αλςφλλιο αρχαιολόγου Ιωάννθ Σραυλοφ»

Θερμοπυλών 92, 124 61, Χαϊδάρι/ xpolis@gmail.com

URL: xpolis.blogspot.com ieraodo.blogspot.com