ΣΠΑΣΙΜΟ ΡΑΒΔΟΥ ΚΑΙ ΚΡΟΥΣΗ

Λεπτή ομογενής και άκαμπτη ράβδος μήκους ℓ και μάζας 𝑚 = 4 𝑘𝑔 συγκρατείται σε οριζόντια θέση μέσω
αρθρώσεων στα άκρα της Α και Β με τις οποίες δεν εμφανίζει τριβές, όπως φαίνεται στο σχήμα.

Στο κέντρο μάζας Κ της ράβδου στερεώνεται ακλόνητα σώμα Σ1 μάζας 𝑚1 = 1 𝑘𝑔, ενώ στο σημείο Λ που
ℓ
απέχει από το άκρο Β απόσταση , τοποθετείται σώμα Σ2 μάζας 𝑚2 = 1 𝑘𝑔, χωρίς να στερεωθεί.
4

Δ1. Να βρεθούν οι δυνάμεις που ασκούνται στη ράβδο από τις αρθρώσεις στα σημεία Α και Β,
υποθέτοντας ότι έχουν κατακόρυφη διεύθυνση.

Κάποια στιγμή η ράβδος σπάει στο σημείο Λ και τα δύο κομμάτια της στρέφονται γύρω από τα σημεία Α
και Β, ενώ το σώμα Σ2 πέφτει ελεύθερα.

Δ2. Να βρεθεί ο λόγος των κινητικών ενεργειών του συστήματος του σώματος Σ1 με το 1 ο κομμάτι της
ράβδου προς την κινητική ενέργεια του 2ου κομματιού της ράβδου, όταν βρεθούν σε κατακόρυφη θέση.

Το σώμα Σ2 αφού πέσει κατά ℎ = 1,25 𝑚 συναντά δίσκο μάζας 𝑀 = 4 𝑘𝑔 που είναι προσαρμοσμένος στο
𝑁
άκρο κατακόρυφου ιδανικού ελατηρίου σταθεράς 𝑘 = 100 , το άλλο άκρο του οποίου είναι ακλόνητα
𝑚
στερεωμένο στο δάπεδο. Το σύστημα δίσκος – ελατήριο συγκρατείται έτσι ώστε το ελατήριο να έχει
συμπιεστεί επιπλέον κατά 𝑥1 = 0,1 𝑚 από τη θέση που θα ισορροπούσε με το δίσκο πάνω του.

Η κρούση που ακολουθεί είναι πλαστική.

Δ3. Να βρεθεί το ποσοστό της κινητικής ενέργειας του Σ2 που έγινε θερμότητα κατά την κρούση.

Δ4. Να βρεθεί η μέγιστη παραμόρφωση του ελατηρίου.

𝑚
Δίνεται: 𝑔 = 10
𝑠2

Σελίδα 1 από 3
ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Δ1.

Αφού η ράβδος ισορροπεί, η συνισταμένη των ροπών ως προς άξονα που διέρχεται από το Α θα είναι
μηδενική.
ℓ ℓ 3ℓ 𝒎𝟐 𝒈
𝛴𝜏𝛢 = 0 ⇒ 𝑤 + 𝑤1 + 𝑤2 = 𝐹𝐵 ℓ ⇒ 𝑭𝑩 = (𝒎 + 𝒎𝟏 + ) ⇒
2 2 4 𝟐 𝟐
⇒ 𝐹𝐵 = 32,5 𝑁
Επίσης:

𝛴𝐹 = 0 ⇒ 𝐹𝐴 + 𝐹𝐵 = 𝑤 + 𝑤1 + 𝑤2 ⇒ 𝑭𝑨 = (𝒎 + 𝒎𝟏 + 𝒎𝟐 )𝒈 − 𝑭𝑩 ⇒
⇒ 𝐹𝐴 = 27,5 𝑁
Δ2.

3ℓ 3𝑚 ℓ
Μετά το σπάσιμο της ράβδου, το αριστερό κομμάτι έχει μήκος και μάζα , ενώ το δεξί έχει μήκος
4 4 4
𝑚
και μάζα .
4

Είναι:
3𝑚 3ℓ ℓ 9𝑚
𝛫1 𝑊𝐵𝛼𝜌 + 𝑊𝛣1 𝐾1 𝑔 + 𝑚1 𝑔 𝐾1 + 𝑚1 𝑲𝟏 𝟐𝟓
= ⇒ = 4 8 2 ⇒ = 16 𝑚 ⇒ =
𝛫2 𝑊𝐵𝛿𝜀𝜉 𝐾2 𝑚 ℓ 𝐾2 𝑲𝟐 𝟏
𝑔 16
4 8
Δ3.

Σελίδα 2 από 3
Εφαρμόζω το ΘΜΚΕ για την πτώση του Σ2 μέχρι ακριβώς πριν την κρούση.
1 𝑚
𝛫2 − 𝛫02 = 𝑊𝐵2 ⇒ 𝑚2 𝜐22 = 𝑚2 𝑔ℎ ⇒ 𝜐2 = √2𝑔ℎ ⇒ 𝜐2 = 5
2 𝑠
Για την κρούση που ακολουθεί εφαρμόζω την αρχή διατήρησης της ορμής.
𝜋𝜌𝜄𝜈 𝜇𝜀𝜏𝛼 𝑚2 𝑚
𝑝𝜎𝜐𝜎 = 𝑝𝜎𝜐𝜎 ⇒ 𝑚2 𝜐2 = (𝑚2 + 𝑀)𝑣𝐾 ⇒ 𝑣𝐾 = 𝜐2 ⇒ 𝑣𝐾 = 1
𝑚2 + 𝑀 𝑠
Έστω 𝛱 το ποσοστό της κινητικής ενέργειας του Σ2 που έγινε θερμότητα κατά την κρούση.
𝟏 𝟏
𝛫2 − 𝛫𝜎𝜐𝜎 𝒎𝟐 𝝊𝟐𝟐 − (𝒎𝟐 + 𝑴)𝒗𝟐𝑲
𝛱= 100% ⇒ 𝜫 = 𝟐 𝟐 𝟏𝟎𝟎% ⇒ 𝛱 = 80%
𝛫2 𝟏
𝒎𝟐 𝝊𝟐𝟐
𝟐
Δ4.

Στη θέση ισορροπίας του δίσκου, το ελατήριο είναι παραμορφωμένο κατά 𝛥ℓ0 . Είναι:
𝑀𝑔
𝛴𝐹 = 0 ⇒ 𝑘𝛥ℓ0 = 𝑀𝑔 ⇒ 𝛥ℓ0 = ⇒ 𝛥ℓ0 = 0,4 𝑚
𝑘
Εφαρμόζω το ΘΜΚΕ από τη θέση κρούσης και ακριβώς μετά από αυτήν μέχρι τη θέση που το σύστημα
θα σταματήσει στιγμιαία.

𝛫𝜏𝜀𝜆 − 𝛫𝛼𝜌𝜒 = 𝑊𝐵 + 𝑊𝐹𝜀𝜆 ⇒ 𝛫𝜏𝜀𝜆 − 𝛫𝛼𝜌𝜒 = 𝑊𝐵 + 𝑈𝜀𝜆𝛼𝜌𝜒 − 𝑈𝜀𝜆𝜏𝜀𝜆 ⇒

1 1 1
⇒ − (𝑀 + 𝑚2 )𝑣𝐾2 = (𝑀 + 𝑚2 )𝑔(𝛥ℓ𝑚𝑎𝑥 − 𝛥ℓ0 − 𝑥1 ) + 𝑘(𝛥ℓ0 + 𝑥1 )2 − 𝑘𝛥ℓ2𝑚𝑎𝑥 ⇒
2 2 2
5 ± √5
⇒ 𝛥ℓ𝑚𝑎𝑥 = 𝑚
10
από τις οποίες δεκτή είναι αυτή που είναι μεγαλύτερη από την αρχική παραμόρφωση (𝛥ℓ0 + 𝑥1 ). Άρα:

𝛥ℓ𝑚𝑎𝑥 = (0,5 + 0,1√5) 𝑚

Σελίδα 3 από 3