សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ

ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

ជំពូកទី៣ សមីការ និង វិសមីការ

❑ ក្មក្រៀនទី១ សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ

ា ត

១.៣ រ ូបមនតសមីការដឺក្ម្រកទី២
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

❑ វតថបំ
ុ ណងននក្មក្រៀន

➢ ប្រើរូរមន្តសមីការដឺប្េទី២េនុងការរេឬសសមីការ

➢ េំណត់តម្មៃឫសម្ន្សមីការតាមតម្មៃឌីស្រីមីណង់
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

១.៣ រ ូបមនតសមីការដឺក្ម្រកទី២
ក.ដំក្ ោះម្រាយសមីការដឺក្ម្រកទី២ តាមឌីសម្ររីមីណង់
ជាទូក្ៅ ចបមៃើយម្ន្សមីការ ax + bx + c = 0, a  0
2
តាមឌីស្រី
មីណង់  = b 2 − 4ac
❑ ចំប ោះេរណី   0 ប ោះសមីការមាន្ឫសពីរជាចំន្ួន្ពិតប្សេងគ្នស
−b +  −b − 
x1 = ន្ិង x 2 = ។
2a 2a
b
❑ ចំប ោះេរណី  = 0 ប ោះសមីការមាន្ឫសឌុរx 1 = x 2 = − ។
2a
❑ ចំប ោះេរណី   0 ប ោះសមីការមាន្ឫសពីរជាចំន្ួន្េុំ្ៃិចឆ្លសស់គ្នស
−b + i − ន្ិង −b − i −
x1 = x2 = ។
2a 2a
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

ឧទាហរណ៍ ចូរប ោះ្ាយសមីការខាងប្កាម៖

េ. x
2
+ 5x + 6 = 0 ខ. x
2
+ 4x + 4 = 0 រ. x
2
+ 2x + 5 = 0
ដំក្ ោះម្រាយ
េ. x + 5x + 6 = 0
2

a = 1, b = 5, c = 6  = b 2
− 4ac = 5 − 4  6  1 = 25 − 24 = 1
2

  = 1=1
❑ ចំប ោះេរណី   0 ប ោះសមីការមាន្ឫសពីរជាចំន្ួន្ពិតប្សេងគ្នស
−b +  −5 + 1 −4
x1 = = = = −2
2a 21 2
−b −  −5 − 1 −6
x2 = = = = −3
2a 21 2
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

ខ. x + 4x + 4 = 0
2

a = 1, b = 4, c = 4
 = b − 4ac = 4 − 4  1  4 = 16 − 16 = 0
2 2

b
❑ ចំប ោះេរណី  = 0 ប ោះសមីការមាន្ឫសឌុរx 1 = x 2 = −
2a
4
x 1 = x 2 = − = −2
2
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

រ. x + 2x + 5 = 0
2

a = 1, b = 2, c = 5
 = b − 4ac = 2 − 4  1  5 = 4 − 20 = −16  0
2 2

( )
i − −16 = i 42 = 4i

❑ ចំប ោះេរណី   0 ប ោះសមីការមាន្ឫសពីរជាចំន្ួន្េុំ្ច

ៃិ ឆ្លសស់គ្នស
−b + i − −2 + 4i 2 ( −1 + 2i )
x1 = = = = −1 + 2i
2a 21 2
−b − i − −2 − 4i 2 ( −1 − 2i )
x2 = = = = −1 − 2i
2a 21 2
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

ខ.ដំក្ ោះម្រាយសមីការដឺក្ម្រកទី២ តាមឌីសម្ររីមីណង់

ជាទូក្ៅ ចបមៃើយម្ន្សមីការ ax + bx + c = 0, a  0
2
តាមឌីស្រី
មីណង់  ' = b ' − ac, b = 2b ' តាមេរណីb រូ
2

❑ ចំប ោះេរណី  '  0 ប ោះសមីការមាន្ឫសពីរជាចំន្ួន្ពិតប្សេងគ្នស

−b '+  ' −b '−  '
x1 = ន្ិងx 2 = ។
a a
b'
❑ ចំប ោះេរណី  ' = 0 ប ោះសមីការមាន្ឫសឌុរ x 1 = x 2 = − ។
a
❑ ចំប ោះេរណី  '  0 ប ោះសមីការមាន្ឫសពីរជាចំន្ួន្េុំ្ៃិចឆ្លសស់គ្នស
−b '+ i − ' ន្ិង −b '− i − '
x1 = x2 = ។
a a
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

ឧទាហរណ៍ ចូរប ោះ្ាយសមីការខាងប្កាម៖

េ. x
2
+ 6x + 5 = 0 ខ. x
2
+ 4x + 4 = 0 រ. x
2
+ 2x + 5 = 0
ដំក្ ោះម្រាយ
េ. x + 6x + 5 = 0
2
a = 1, b = 6, c = 5  b ' = 3
 ' = (b ') − ac = 3 − 1  5 = 9 − 5 = 4   ' = 4 = 2
2
2

❑ ចំប ោះេរណី  '  0 ប ោះសមីការមាន្ឫសពីរជាចំន្ួន្ពិតប្សេងគ្នស

−b '+  ' −3 + 2
x1 = = = −1
a 1
−b '−  ' −3 − 2
x2 = = = −5
a 1
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

ខ. x + 4x + 4 = 0
2

a = 1, b = 4, c = 4  b ' = 2
( )
2
 ' = b ' − ac = 2 − 1  4 = 4 − 4 = 0
2

b'
❑ ចំប ោះេរណី  ' = 0 ប ោះសមីការមាន្ឫសឌុរ x 1 = x 2 = −
a
2
x 1 = x 2 = − = −2
1
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

រ. x + 2x + 5 = 0
2

a = 1, b = 2, c = 5  b ' = 1
( )
2
 ' = b ' − ac = 1 − 1  5 = 1 − 5 = −4  0
2

( )
i − −4 = i 22 = 2i
❑ ចំប ោះេរណី  '  0 ប ោះសមីការមាន្ឫសពីរជាចំន្ួន្េុំ្ច
ៃិ ឆ្លសស់គ្នស
−b '+ i − ' −1 + 2i
x1 = = = −1 + 2i
a 1
−b '− i − ' −1 − 2i
x2 = = = −1 − 2i
a 1
សមីការដឺក្ម្រកទី២ ានមួយអញ្ញ
ា ត សម្រាប់ថ្នាក់ទី១០

កិច្ចការផ្ទោះ
ចូរប ោះ្ាយសមីការខាងប្កាម៖
េ. x
2
+ 8x + 7 = 0 ខ. x
2
+ 6x + 9 = 0 រ. x
2
+ 2x + 10 = 0
a).ប ោះ្ាយសមីការតាម  b). ប ោះ្ាយសមីការតាម  '