BİLANÇO

TANIMI VE TEMEL EŞİTLİĞİ

Bilanço, bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıkları ve bu varlıkların
sağlandığı
kaynakları gösteren bir mali tablodur. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi bir
bilançonun başlığında
Bilançonun ait olduğu işletmenin adı,
Bilançonun düzenlendiği tarih,
Bilanço kelimesinin yer alması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Bir bilanço şekli aşağıdaki gibi olmalıdır.
İLKTUĞ TİCARET İŞLETMESİ
01.01.1995 TARİHLİ
AKTİF AÇILIŞ BİLANÇOSUDUR PASİF
DÖNEN VARLIKLAR YAB. KAYNAKLAR
DURAN VARLIKLAR ÖZ KAYNAKLAR
TOPLAM TOPLAM
Yukarıda da görüldüğü gibi bilançonun aktif tarafında varlıklar, pasif tarafında
ise kaynaklar
gösterilir.
Bilanço, bir işletmenin varlıklarını ve bu varlıkların sağlandığı kaynakları
gösterildiğine göre,
bilançoda yer alan varlık ve kaynakların doğal olarak birbirine eşit olması
gerekir. Bu eşitlik aşağıdaki
gibi açıklanabilir.
Varlıklar = Kaynaklar
olarak belirtilebilir.
Varlıklar; mevcutlar ve alacaklardan, kaynaklar ise sermaye ve borçlardan
oluşur. Buna göre
yukarıdaki eşitlik şu şekilde ifade edilebilir.
Mevcutlar + Alacaklar = Sermaye + Borçlar
Varlıklar = Kaynaklar
Bilanço, bu eşitliğin bir çizelge haline getirilmiş şeklidir. Bu çizelgede eşitliğin sol
yanında
kalan bölüme aktif, sağ yanında kalan bölüme pasif denir. Başka bir söyleyişle;
mevcutlar ve alacaklar
aktifi, sermaye ve borçlar pasifi oluşturur.
Varlıklar; işletmenin sahip olduğu para, mal, makine, bina, taşıt gibi maddi ve
haklar
şerefiyeler, kuruluş giderleri gibi maddi olmayan değerlerden ve işletmenin
alıcılardan, personelden,
diğer üçüncü kişilerden olan alacaklarından meydana gelir.
Pasif bölümlerinden sermaye; işletme sahibi ya da sahiplerinin işletmeye
sermaye olarak
verdiği değerlerden doğma haklarını, borçlar bölümü ise işletmenin satıcılara,
bankalara, personele
ve diğer üçüncü kişilere olan borçlarını gösterir.
MALİ İŞLEMLERİN BİLANÇOYA ETKİSİ
Bilanço temel eşitliği, mali işlemler sonucu çeşitli değişikliklere uğrar. Ancak,
varlıklar
kaynaklardan az veya çok olamayacağından, eşitlik sürekli olarak korunur.
Örneğin; aktif değerlerden
bir kısmının pasifte yer alan sermaye sahibine ya da alacaklılara verilmesi,
üçüncü kişilerin borç olarak
bir değer vermeleri, varlıkların biri azalırken diğerinin artması, pasif
değerlerden biri azalırken
diğerinin artması, bu işlemlerden birden fazlasının bir arada yapılması gibi
işlemler bilanço
denkleminin yapısını değiştirir, ancak eşitlik bozulmaz.
Sermaye Konulması: Bir işletmeyi başlatan kişi bu işletme emrine bazı değerleri
verir. İşe
başlamadan önce bunların değerlerinin belirlenip kayıtlara alınması gerekir. Bir
örnekle açıklayacak
olursak:
İşletme sahibi Ali Kaya 100.000 TL ticari mal ile bir işletme açıyor.
Ali Çelik ...... Tarihli açılış bilançosudur
DÖNEN VARLIKLAR 100.000 YAB. KAYNAKLAR
153 Ticari Mallar 100.000
DURAN VARLIKLAR ÖZ KAYNAKLAR 100.000
500 Sermaye
Hesabı
100.000
TOPLAM 100.000 TOPLAM 100.000
Alacaklanma: Bay Ali Çelik bir süre sonra ticari işlerine başlamış ve 10.000 TL
malı veresiye
olarak satmıştır. Bu durumda bilançonun durumu şu şekilde olacaktır.
Ali Çelik ..........tarihli Bilançosudur
DÖNEN VARLIKLAR YAB. KAYNAKLAR
153 Ticari Mallar
Hesabı
90.000
120 Alıcılar Hesabı 10.000
DURAN VARLIKLAR ÖZ KAYNAKLAR 100.000
500 Sermaye
Hesabı
100.000
TOPLAM 100.000 TOPLAM 100.000
Borçlanma: İşletmenin bu şekilde kredili olarak veya senet karşılığında ticari
işlerde
bulunması sonucunda borçlanma işlemleri ortaya çıkacaktır. Bunu aynı
örneğimize devam ederek
açıklayalım. Ali Kaya işletmesi 20.000 TL senetli mal satın almıştır.
Ali Çelik işletmesi .... tarihli bilançosudur
DÖNEN VARLIKLAR YAB. KAYNAKLAR
153 Ticari Mal Hesabı 110.000 320 Satıcılar Hesabı 20.000
120 Alıcılar Hesabı 10.000
DURAN VARLIKLAR ÖZ KAYNAKLAR 100.000
500 Sermaye Hesabı 100.000
TOPLAM 120.000 TOPLAM 120.000