9

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Unang Markahan – Modyul 1
Layunin ng Lipunan:
Kabutihang Panlahat
Edukasyon sa Pagpapakatao– Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 1: Layunin ng Lipunan: Kabutihang Panlahat
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan.
Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o
trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng
karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa
paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-
aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan
nang walang pahintulot saKagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Phoebe D. Diocares – Teacher ll, Ivy Joy C. Punto – Teacher 1
Editor: Carlo C. Melendres- EPS-VE, Ramir G. Flores – Master Teacher I,
Tagasuri: Arlene C. Bagayas, HT III,Fil.
Tagaguhit: Reggie D. Galindez
Tagalapat: Angelou D. Samillano,T-I
Tagapamahala: Allan G. Farnazo, CESO IV – Regional Director
Fiel Y. Almendra, CESO V – Assistant Regional Director
Crispin A. Soliven Jr.,CESE -Schools Division Superintendent
Roberto J. Montero, EdD, CESE- Assistant Schools Division Superintendent
Gilbert B. Barrera – Chief, CLMD
Arturo D. Tingson Jr. – REPS, LRMS
Peter Van C. Ang-ug – REPS, ADM
Carlo C. Melendres, PhD – DEPS, EsP
Belen L. Fajemolin, PhD- CID Chief
Evelyn C. Frusa, PhD-Division EPS In Charge of LRMS
Bernardita M. Villano-Division ADM Coordinator

Inilimbag sa Pilipinas ng Department of Education – SOCCSKSARGEN Region

Office Address Regional Center, Brgy. Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax (083) 2288825/ (083) 2281893
E-mail Address region12@deped.gov.ph
 9

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Unang Markahan – Modyul 1
Layunin ng Lipunan:
Kabutihang Panlahat
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Edukasyon sa Pagpapakatao - 9 ng

Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Layunin ng Lipunan:
Kabutihang Panlahat!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador

mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong
tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mgapaalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral

kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang
pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan
ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

ii
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Edukasyon sa Pagpapakatao – 9 ng Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul ukol sa Layunin ng Lipunan: Kabutihang Panlahat.

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at mag-
sakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na ikaw,
bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga kaugnay
na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang – akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

iii
 Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay
Gawain sa iyong panibagong gawain upang
pagyamanin ang iyong kaalaman o
kasanayan sa natutuhang aralin.

Susi saPagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anomang
marka o sulat ang anomang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat s iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag
mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin
humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
 Alamin
“Marami ka pang kailangang malaman at intindihin sa mundo.” Naalala mo
pa ba ang mga linyang ito mula sa awit na “Batang Bata Ka Pa” na inawit ninyo
noong nasa Baitang 7? May mga bagay sa iyong paligid noon na hindi mo maaaring
pakialaman dahil bata ka pa; pero lumilipas ang panahon at nagbabago ang
maraming bagay. Darating talaga ang pagkakataong mas mahalaga para sa isang
kabataang katulad mo ang makialam.

Napapansin mo ba ang sarili mo sa kasalukuyan? Nag-iiba na ba ang mga

reaksiyon mo sa mga nangyayari sa iyong paligid tulad ng mga balita at mga isyung
nagingibabaw sa media? Kung oo ang sagot mo sa mga tanong na ito, ibig sabihin
ay lumalabas na sa iyong sarili ang iyong pagtingin, mayroon ka ng pakialam sa
lipunang kinabibilangan mo. Nakikilala mo na hindi ka lamang nabubuhay para sa
iyong sarili at para sa iyong pamilya, na mayroong mas malawak na mundong iyong
kinabibilangan at ikaw ay isang mahalagang bahagi nito. Kung hindi naman ang
iyong sagot, huwag kang mag-alala at darating din ang pagkakataong mababago ang
iyong pananaw sa buhay. Maaaring naghihintay lamang ito ng tamang pagkakataon.
Maaaring makatulong nang malaki sa iyo ang mga aralin sa baitang na ito.

Sa dalawang taon mong pag-aaral ng Edukasyon sa Pagpapakatao, nagkaroon

ka ng pagkakataong masuri ang iyong pananagutan sa sarili at sa iyong kapuwa.
Ngayong taon naman ay mamumulat ang iyong mga mata sa lipunang iyong
ginagalawan. Napag-aralan mo sa asignaturang Araling Panlipunan ang maraming
bagay tungkol sa lipunan, ang kahulugan nito, layunin at marami pang iba. Sa
pagkakataong ito, mauunawaan mo ang pagkakaiba at pagkakaugnay nito sa mga
aralin sa Edukasyon sa Pagpapakatao sa baitang na ito.

Sa modyul na ito ay inaasahang masasagot mo ang Mahalagang Tanong na:

Paano makakamit at mapananatili ang kabutihang panlahat? Bakit mahalagang
makamit ito at mapanatili? Handa ka na bang alamin at makialam sa lipunan?
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na kaalaman,
kakayahan, at pag-unawa:

a. Natutukoy ang mga elemento ng kabutihang panlahat

b. Nakapagsusuri ng mga halimbawang pagsasaalang-alang sa kabutihang
panlahat sa pamilya, paaralan, pamayanan, o lipunan
c. Naipaliliwanag ang Batayang Konsepto ng aralin
d. Nakagagawa ng proyektong makatutulong sa isang pamayanan o sector
sa pangangailangang pangkabuhayan, pangkultura, at
pangkapayapaan.

1
 Subukin
Panuto: Basahing mabuti ang bawat pangungusap at unawain ang tanong. Piliin ang
pinakaangkop na sagot at isulat ang titik sa sagutang papel.

1. Ano ang tawag sa samahan ng mga taong may iisang layunin at nag-uugnayan
sa isa’t isa sa pamamagitan ng pinagkasunduang sistema at pamamaraan?
A. Lipunan C. Institusyon
B. Komunidad D. Pamahalaan

2. Ano ang kabutihang panlahat?

A. Kabutihan ng marami.
B. Kabutihan ng mga mayayaman.
C. Kabutihan ng mga pangkat na kasapi ng lipunan.
D. Kabutihan ng bawat indibidwal na kasapi ng lipunan.

3. Alin sa mga sumusunod ang hindi elemento ng kabutihang panlahat?

A. Kapatiran
B. Kapayapaan
C. Paggalang sa indibidwal na tao
D. Tawag ng katarungan o kapakanang panlipunan ng lahat?

4. “Huwag mong itanong kung ano ang magagawa ng bansa para sa iyo, kundi
itanong mo kung ano ang magagawa mo para sa iyong bansa.” Sino ang nagwika
nito?
A. Aristotle C. Bill Clinton
B. St. Thomas Aquinas D. John F. Kennedy

5. Ang mga sumusunod ay hadlang sa pagkamit ng kabutihang panlahat maliban

sa:
A. paggawa ng tao ayon sa kaniyang pansariling hangad.
B. pagkakait ng tulong para sa kapwa na nangangailangan.
C. pagkakaroon ng pakiramdam na mas malaki ang naiiambag ng sarili
kaysa sa nagagawa ng iba.
D. Pakikinabang sa benepisyong hatid ng kabutihang panlahat subalit
tumatanggi sa pagbabahagi para sa pagkamit nito.

2
 Aralin
Layunin ng Lipunan:
1 Kabutihang Panlahat
Nang nilikha ng Diyos ang unang tao sa mundo, nakita Niya na hindi
magiging maligaya at makabuluhan ang buhay nito kung walang makakasama.

Dahil dito nilikha Niya ang unang babae upang maging katuwang nito sa
pagsasagawa ng misyong ninais Niya para sa tao. Subalit hindi sapat na sila
lamang dalawa. Pinagbilinan silang humayo at magpakarami.

Sa paglipas ng panahon, dumami ang tao at dito na nagsimula ang

pagkakaroon ng lipunan.

Alam mo ba kung ano ang lipunan? Para kanino ito?

Balikan

PIYESTA MUNISIPYO

OPISYAL UNIBERSIDAD

LIPUNAN
MGA PANINIWALA
ADHIKAIN

PAMAHALAAN

3
Para sa iyo ano ang kahulugan sa lipunan? Ano pa ang mga maidaragdag mong mga
salita o simbolo na kaugnay ng iyong konsepto ng lipunan? Alin ang may
pinakamalaking na epekto sa iyo bilang miyembro ng lipunan? Bakit?

Sa bahaging ito ay inaasahan na mas lalawak

ang iyong kaalaman at pang-unawa tungkol sa
lipunan at ng layunin nito. Maaari mong balikan ang
mga kasagutan at katanungan na nabuo sa unang
bahagi ng yunit na ito upang mapagtibay ang tamang
kasagutan at maiwasto ang maling sagot o
konseptong nabuo kung meron man. Basahin ang
teksto sa ibaba.

Tuklasin
Mulat ka ba sa mga nangyayari sa lipunan sa kasalukuyan? Hindi lamang sa ating
bansa kundi maging sa buong mundo ay mapapansin ang hindi pagkakasundo o
alitan ng mga tao. Hindi lamang mga kalahok sa Miss Universe ang maaaring
mangarap ng kapayapaan sa mundo. Hindi man tuwirang nabibigkas ng maraming
tao ay marami rin ang nangangarap ng matiwasay na lipunan, at marahil ay isa ka
sa mga ito.

Basahin at unawain ang mensahe ng tula sa ibaba.

GISING, JUAN
EL Estranghero

Hindi man natin maibalik ang kahapon,

Magagawa pa rin nating magkaisa para sa ikauunlad ng nayon
Hindi na natin kailangan pang ulitin ang nakaraan,
Pagkat ang nagdaan ay tapos na.

Kung natuto nga talaga tayo sa nakaraan,

Bakit kailangang ulitin ang kasaysayan?
Kung pwede namang tapusin ang lahat
At magsimulang muli tungo sa kaunlaran.

Ngunit bakit tila hindi yata natuto?

Sa nakaraan ay walang pinagkatandaan tayo.
Kailangan pa bang mabuhay muli ang mga patay?
Para ang ipamukha sa atin, “Juan, mali ka na naman!”

4
O may kailangang may isa uling manindigan para sa lahat?
Isang taong tatayo para ipaglaban ang ating bayan.
Kailangan bang muling may magbuwis ng buhay
Para magising, nahihimlay na dugong makabayan,
Para lamang matuto tayong muli na lumaban?

Tapos na ang panahon ng pagbubulag -bulagan,

Ang panahon ng pagkakawatak- watak.
Hindi ba pwedeng tayo ay magkaisa
Tungo sa pagbabago at kaunlaran?

Bakit kailangang magkanya – kanya

Kung kabutihang panlahat lang din ang ipinaglalaban?
‘Di ba pwedeng kaimutan ang hidwaan?
Kapit-bisig, magtulungan tungo sa isang maunlad
at mapayapang Pilipinas.

Hihintayin pa ba nating bumangon sa hukay

Mga bayaning nagtanggol sa bayan,
Nang sa ganoon tayo’y matauhan?
Hindi na makababalik pa ang mga pumanaw na
mahuhusay na pinuno

Para tayo ay muling pamunuan.

Panahon nila ay tapos na,
Kailanma’y di na maibabalik pa
Pero tayo, nandito at humihinga pa
Ang tanong, “Ano na ba ang nagawa natin para sa bayan?”

Tanong:
1. Ano ang ipinahihiwatig ng may-akda? Ipaliwanag.
2. Ano ang pinakamahalagang sangkap sa pagkakaroon ng matiwasay na
lipunan? Ipaliwanag.

5
3. Para sa iyo, ano ang mukha ng isang matiwasay na lipunan? Ilarawan o
iguhit ito sa loob ng kahon sa ibaba.

6
 Suriin
Ang bawat institusyon ng lipunan ay may ipinasusunod na batas, gawain,
kaugalian at paniniwala. Ilan sa kanila ay makikita sa mga isyu sa ibaba. Suriin ang
nasabing isyu at ipahayag ang iyong opinyon sa klase kung ang mga ito ay may
moral na batayan at nagpapaunlad ng ispiritwal na buhay kaya’t dapat ipagpatuloy .

INSTITUSYON MGA ISYU PANININDIGAN

Hal: Paaralan Pambubulas (bullying) bilang Dapat na iwasan at
katuwaan sugpuin
PAMILYA Pagiging liberal na pamamalakad
ng pamilya
Istriktong pamamalakad ng
pamilya
Pagpapasakop ng babae sa
kanyang asawa
PAARALAN Pagpapatalsik (kick-out) sa
estudyante bilang parusa
NO ID NO ENTRY Policy
PAMAHALAAN Pagpigil ng pamahalaan sa paglaki
ng populasyon
Legalisasyon ng sugal
Pagpataw ng parusang kamatayan
sa kriminal
SIMBAHAN Pagsali ng mga pari/pastor sa
politika
Pagkampanya ng “Procreation” o
kampanya laban sa
“contraceptives”
NEGOSYO Pagpapatupad ng batas laban sa
contractualization

Pagsusuri
1. Ano ang iyong naging batayan sa pagpapasya ng iyong paninindigan?
Ipaliwanag
2. Ano – ano ang mga tungkulin ng bawat institusyon ng lipunan?
3. Sa iyong pagsusuri sa mga gawain, kaugalian, batas at paniniwala ng mga
institusyon, makatutulong kaya ang mga ito upang marating o makamtan mo
ang iyong tunguhin bilang tao? Bakit?
4. Paano napapaunlad o nahahadlangan ng mga ito ang ispiritwal at moral na
buhay ng mga Pilipino?

7
 Pagyamanin
Ang buhay ng tao ay panlipunan. Kalooban ng Diyos na ang tao ay sosyal
kung kaya likas sa kanya na makipag – ugnayan sa ibang tao at bumuo ng samahan
o lipunan. Walang sinomang tao ang maaaring mabuhay para sa kanyang sarili
lamang. Kinakailangan niyang makibahagi at mamuhay sa lipunan. Isa ito sa mga
itinalagang likas na katangian ng mga nilikha ayon sa Likas na Batas.

Ano ang Lipunan?

Ang salitang lipunan ay nagmula sa salitang "lipon" na

nangangahulugang pangkat. Ang mga tao ay may mga kinabibilangang pangkat na
may iisang layunin o tunguhin. Sa isang banda, madalas gamitin ang salitang
komunidad upang tukuyin ang lipunan. Ito ay galing sa salitang Latin na communis
na ang ibig sabihin ay common o nagkakapareho. Ang isang komunidad ay binubuo
ng mga indibidwal na nagkakapareho ng mga interes, ugali o pagpapahalagang
bahagi ng isang partikular na lugar. Sa isang komunidad, mas nabibigyang halaga
ang mga natatanging katangian ng mga kasapi o kabahagi. Ang bawat indibidwal ay
may kanya-kanyang mga layunin o tunguhin sa buhay. Ang lipunan ay para sa tao
at hindi maaaaring magkabaligtad ito.

Ang iba’t ibang sektor at institusyon ng lipunan tulad ng pamilya, simbahan,

paaralan, pamahalaan at negosyo ay gumaganap ng mahalagang bahagi sa
pagkakamit ng ispiritwal ng kabutihang panlahat. Isa sa mga nalilinang ng mga ito
ay ang moral at ispiritwal na buhay ng mamamayan. Ang bawat gawain at mga batas,
kaugalian at paniniwala na pinaiiral sa bawat sektor ay dapat na may basehang
moral na may layuning tungo sa kabutihang panlahat.

PAMAHALAAN. Nararapat na magkaroon ng mga batas at programa na

makapagbibigay sa mamamayan ng kanilang mga pangangailangan upang
matulungan silang matamo ang kanilang kaganapan.

PAMILYA. Simula at batayan ng lipunan . Dapat itong maging bahagi hindi lamang
ng pagdaragdag ng mga kasapi ng lipunan kundi maging sa pagpapalaki at
paghubog ng mga kasaping ito upang maging mga katuwang sila sa pagsasaayos ng
lipunan.

SIMBAHAN. May tungkuling magdala sa tao sa Diyos sa pamamagitan ng

paglalahad sa kanila ng katotohanang maisasaayos ang lipunan ayon sa plano ng
Diyos.

PAARALAN. Nararapat na humubog sa tao sa kanyang bahaging gagampanan sa

lipunan. Ito ay sa pamamagitan ng pagtuturo sa kanya ng kailangang mga kaalaman

8
at kakayahan para siya ay magkaroon ng masagana, matagumpay at maunlad na
buhay.

NEGOSYO. Nagsisilbing hanapbuhay ng mga entrepreneur. Dito nabibili ng mga

mamamayan ang kanilang mga pangangailangan sa buhay.

Ang lipunan ay bunga ng pagmamahalan dahil ito ay nabuo sa oras na

magkaisa ang mga tao na gumawa ng bagay para sa kanilang kabutihan na gusto
rin nilang lahat. Hindi lahat ng pagtitipon ay bumubuo ng isang lipunan.
Nagkakaroon lamang ng isang lipunan kapag ang mga tao ay nagkakabuklod para
sa iisang mithiin at para sa kabutihang panlahat na siyang dahilan ng kanilang
pagkakabuklod.

Ano ang kabutihang panlahat?

Sa simpleng pananalita, masasabing ito ay kabutihan ng bawat isang nasa

lipunan. Kailangang maunawaan na ang layunin ng lipunan ay hindi ang kabutihan
lamang ng indibidwal o ang koleksyon ng indibidwal na kabutihan ng mga taong
bumubuo nito. Kapag ganito ang paniniwalang mangingibabaw, patuloy na
mabibigyan ng laya ang mga malalakas na apihin ang mga mahihina. Ang tunay na
tunguhin ng lipunan ay ang kabutihan ng komunidad na nararapat bumalik sa lahat
ng indibidwal na kasapi nito.

Ang kabutihang panlahat ay natatamo sa pamamagitan ng pagkakaisa at

pagtutulungan. Ang mga kasapi sa tunay na lipunan ay pinagbuklod ng
pagmamahalan, pagbabalikatan at pagdadamayan.

Samakatwid, kung ang kabutihang panlahat ang hangad ng tao kaya sila
bumuo ng lipunan, dapat magkatugma ang personal na kabutihan at panlipunang
kabutihan upang matamo ang ganap na kabutihan

9
 Ganap na
Kabutihan
(Diyos)

Kabutihang Panlahat
(Lipunan)

Pansariling Kabutihan
(Kasapi)

Mga Elemento ng Kabutihang Panlahat

Ang kabutihang panlahat ay binubuo ng tatlong mahahalagang elemento:

1. Ang paggalang sa indibidwal na tao. Upang maging makatarungan ang

lipunan, kailangang nasisiguro ng namumuno rito na ang karapatan ng
bawat indibidwal ay kinikilala, iginagalang, pinoprotektahan at
pinahahalagahan. Halimbawa nito ay ang paggamit ng tao ng kanyang
bokasyon, tungo sa paglinang ng kanyang sarili.

2. Ang tawag ng katarungan o kapakanang panlipunan ng pangkat. Ang pag-

unlad ang kabuuang pokus ng panlipunang tungkuling kailangang maibigay
sa mga tao. Karaniwang sinusukat ito halimbawa sa (a) mga pampublikong
sistema ng pangangalaga sa kalusugan; (b) epektibong pampublikong
pangkaligtasan at seguridad; (c) kapayapaang namamagitan sa bawat bansa
sa mundo; (d) makatarungang sistemang legal at pampulitika; (e) malinis na
kapaligiran at umuunlad na sistemang pang-ekonomiya. Mahalagang may
mamagitan upang masigurong nakakayanan at nararating ang bawat isa sa
lipunan. Kapag nangyayari ito, natutugunan ang tawag ng katarungan o
kapakanang panlipunan ng pangkat.

10
3. Ang kapayapaan (Peace) Kalimitang sinasabi na ang kapayapaan ay ang
pagkakaroon ng katahimikan, kapanatagan o kawalan ng kaguluhan sa lahat
ng aspeto ng buhay tulad ng isip, kalooban, pamilya, lipunang ginagalawan
at iba pa. Subalit ang kapayapaan ay resulta ng pagkakaroon ng katahimikan,
kapanatagan at kawalan ng kaguluhan. May kapayapaan kapag iginagalang
ang bawat indibidwal at umiiral ang katarungan. Ang kapayapaan ay
indikasyon ng pagkakaroon ng kabutihang panlahat, ang katatagan at
seguridad ng makatarungang kaayusan.

Pinapakahulugan ng mga elementong ito na ang kabutihang panlahat

ay hindi lamang nangyayari nang kusa. Upang makamit at mapanatili ang
kabutihang panlahat, nangangailangan ng sama – samang pagkilos ng tao,
hindi ng iilan kundi ng lahat. Halimbawa, kahit na anong pagnanais ng
pangulo ng isang bansa na matiyak na hindi mananaig ang korapsiyon sa
pamahalaan, hindi siya magtatagumpay kung hindi ito yayakapin ng lahat ng
mga namumuno sa ilalim ng kanyang pamamahala.

Ayon kay Dr. Manuel Dy Jr.,binubuo ng lipunan ang tao at binubuo

naman ng tao ang lipunan. Binubuo ng lipunan ang tao sapagkat mula sa
pagkasilang nariyan na ang pamilyang umaaruga at gumagabay sa kaniyang
paglaki. Nariyan din ang kaniyang kapwa, ang paaralan, ang simbahan, ang
batas na kaniyang sinusunod na may kani – kaniyang ambag sa paghubog ng
iba’t ibang aspeto ng kaniyang pagkatao. Ang tao rin ang bumubuo sa lipunan
sapagkat matatagpuan ang mga tao sa bawat bahagi nito. Kaya’t ano man ang
ginagawa ng tao para sa kabutihang panlahat ang siyang ibinabalik ng
lipunan sa tao. Kaya’t ang bawat mamamayan ay may pananagutang mag –
ambag para sa kabutihang panlahat. Lahat ay maaaring mag – ambag para
sa pagkamit at pagpapanatili ng kabutihang panlahat, sa iba – iba mang
pamamaraan dahil ito ay ayon sa kani – kaniyang kakayahan, katayuan, at
kinalalagyan sa lipunan. Totoo ito sapagkat hindi mo maibibigay ang ano
mang bagay na hindi mo taglay at hindi mo magagawa ang bagay na wala sa
iyong kapangyarihang gawain.

Nakakalungkot nga ang isiping bagama’t nauunawaan ng ilan ang

kahalagahan at kapakinabangan ng pag – ambag sa pagtamo ng kabutihang
panlahat, may mga ilan pa ring hindi nakikisangkot at nakikiisa upang
matamo ito. Ang hamon ng dating pangulo ng Amerika na si John F. Kennedy
na ‘’Huwag mong itanong kung ano ang magagawa ng iyong bansa para sa
iyo, kundi itanong mo kung ano ang magagawa mo para sa iyong bansa,” ay
nananatiling totoo hanggang sa ngayon.

Bilang isang kabataan, ano na ba ang nagawa mo para sa bansa

o sa iyong komunidad? Mayroon ka bang kayang gawin ngunit
hindi mo pinagsikapang gawin? Ano kaya ang maitutulong ng
munting magagawa ng kabataan para sa bansa?

11
Mga Hadlang sa Pagkamit ng Kabutihang Panlahat

Narito ang mga hadlang sa pagkamit ng kabutihang panlahat:

1. Nakikinabang lamang sa benepisyong hatid ng kabutihang panlahat, subalit

tinatanggihan ang bahaging dapat gamapanan upang mag – ambag sa
pagkamit nito. Ang mahalaga sa iba ay ang pakinabang na kanyang
makukuha sa kabutihang panlahat na nagmula sa malasakit at
pagsasakripisyo ng iba. Nakikinabang lamang siya ngunit walang ambag o
pakikibahagi na nanggagaling sa kanya.

2. Ang indibidwalismo o paggawa ng tao ng kanyang personal na naisin. Nais ng

taong maging malaya sa pagkamit ng pansariling tunguhin nang walang ibang
nanghihimasok o nakikialam sa kaniya. Ayaw ng taong ganito na magambala
ang kanyang personal na buhay – nagnanais na “mapag – isa.” Hindi niya
pinapakay ang pakinabang mula sa kabutihang hatid ng sakripisyo ng iba
subalit ayaw rin niyang magambala para sa kabutihan ng iba. Sa kulturang
ito, mahirap makumbinse ang taong isakrispisyo ang kaniyang kaunting
kalayaan, personal na hangarin at pansariling interes para sa kapakanan ng
“kabutihang panlahat” dahil sa kaniya, hindi niya kailangang mag – ambag
sa kabutihang panlahat kundi ang manatiling malaya sa pagkamit ng
kanyang personal na kabutihan.

3. Ang pakiramdam na siya ay nalalamangan o mas malaki ang naiaambag niya

kaysa nagagawa ng iba. Upang mapanatili ang kabutihang panlahat,
hinihingi sa ilan ang mas malaki at mabigat na pananagutan kaysa sa iba.
Halimbawa, upang kayanin ng mga mahihirap ang pagbili ng produkto,
kailangang tanggapin ng negosyante ang mababang tubo o kita mula sa mga
produkto. Ang tingin ng ilan sa ganitong sitwasyon ay hindi makatarungan.

Mga Kondisyon sa Pagkamit ng Kabutihang Panlahat

Tatlong kondisyon ang kailangan upang makamit ang kabutihang panlahat
ayon kay Joseph de Torre (1987):

1. Ang lahat ng tao ay dapat na mabigyan ng pagkakataong makakilos nang

malaya na ginagabayan ng diyalogo, pagmamahal at katarungan. Mahalagang
palaging nasa isip ng lahat ang tunay na kahulugan ng kalayaan dahil may
panganib na isipin ng ilan na walang hanggan ang kanyang kalayaan.
Mahalaga ang diyalogo upang maibahagi sa bawat isa ang kanilang saloobin,
damdamin at pananaw. Madalas na ang sanhi ng hindi pagkakaunawaan ng
mga tao ay ang kakulangan ng pag – uusap. Kung hindi mananaig ang
pagmamahal at katarungan sa kanila sa lahat ng pagkakataon, hindi ganap
na kakayanin ng simuman na isantabi sa ilang pagkakataon ang kanyang

12
 pansariling kaligayahan at kapakanan para sa kabutihang panlahat. Ang
dalawang pagpapahalagang ito ang susi upang makamit ng lipunan ang
kanyang tunay na layunin at tunguhin.
2. Ang pangunahing karapatang pantao ay nararapat na mapangalagaan. Hindi
magiging ganap ang isang lipunan at ang mga taong kasapi nito kung hindi
naigagalang ang pangunahing karapatan ng tao. Ang karapatan ang
nangangalaga sa dignidad ng tao at nagtataguyod ng pagkakapantay – pantay.
Hangga’t nananaig ang diskriminasyon sa lipunan, nagpapahiwatig itong
hindi pa ganap ang pagsasaalang – alang ng mga tao sa kabutihang panlahat.

3. Ang bawat indibidwal ay nararapat na mapaunlad patungo sa kaniyang

kaganapan. Ang lipunan ang dapat na maging instrumento upang makamit
ng tao ang kanyang kaganapan bilang tao. Kung walang nagagawa ang
lipunang kaniyang ginagalawan upang siya ay umunad bilang tao,
masasabing hindi pa tunay na patungo ang lipunan sa tunay nitong layunin,
ang kabutihang panlahat. Maaaring hindi rin nagagawa ng bawat sektor ng
lipunan ang kanyang tunay na gampanin para sa tao at para sa lipunan.
Tandaang binanggit sa unang bahagi ng babasahing ito na, binubuo ng
lipunan ang tao, hindi lamang ang tao ang bumubuo sa lipunan.

Kaya mahalaga ring matiyak na ang integridad at katatagan ng pamilya

ay mapangalagaan dahil ang pamilya ang pangunahing yunit sa paghubog ng
mapanagutang mamamayang mulat sa tunay na kahulugan ng kabutihang
panlahat.

Hindi namimili ng edad o antas sa buhay ang pagtiyak na mananaig

ang kabutihang panlahat. Ito ay nakabatay sa iyong puso at pagmamalasakit
sa iyong kapwa.

Tandaan, ang tunay na paggalang sa dignidad ng tao ay

nangangailangan ng pagkamit sa kabutihang panlahat. Ganap lamang na
masasabing tunay na kinikilala ang dignidad ng tao kung nananaig sa lahat
ng pagkakataon ang kabutihang panlahat. Nararapat magmalasakit ang lahat
upang lumikha o sumuporta sa mga institusyong panlipunan.

Mahirap pa itong isipin at ganap na yakapin sa kasalukuyan ngunit

lahat ng bagay, gaano man kahirap ay magagawa kung talagang nais. Sabi
nga, “kung gusto, may paraan; kung ayaw, palaging may dahilan.”

Kung gusto mong matanggap ang kabutihan mula sa lipunan, paano

ka naman tutugon sa hamon ng kabutihang panahat?

13
Tayahin ang iyong Pag – unawa
Ano ang naunawaan mo sa iyong binasa? Upang masubok ang lalim ng iyong
naunawaan sagutin mo ang sumusunod na tanong:

1. Ano ang kahulugan ng lipunan?

2. Ano ang tunay na layunin ng lipunan? Paano ito makakamit?
3. Paano makakatulong ang lipunan sa pagkamit ng kaganapan ng pagkatao?
4. Sa kasalukuyang kalagayan ng ating bansa, magiging madali ba o mahirap
ang pagkamit ng tunay na layunin ng lipunan? Pangatwiranan.
5. Paano malalampasan ang mga balakid sa pagkamit ng tunay na layunin ng
lipunan? Magbigay ng halimbawa sa bawat isa at ipaliwanag ito.
6. Ano ang maaari mong gawin upang makatulong sa pagkamit ng tunay na
layunin ng lipunan? Ipaliwanag ang bawat isa.

Isaisip

1. Ang lipunan ay samahan ng mga taong may iisang layunin at nag-uugnayan

sa isa’t isa sa pamamagitan ng pinagkasunduang Sistema at pamamaraan.

2. Ang pangunahing layunin ng lipunan ay ang kabutihang panlahat. Ito ay

tumutukoy sa kabuuang kondisyon ng lipunan na nagbibigay daan sa agad
napagtatamo ng kaganapan ng pagkatao ng bawat isang kasapi ng lipunan.

3. Ang kabutihang panlahat ay natatamo sa pamamagitan ng pagkakaisa at

pagtutulungan.

4. Ang kabutihang panlahat ay binubuo ng tatlong mahahalagang elemento (1)

ang paggalang sa indibidwal ng tao; (2) ang tawag ng katarungan o
kapakanang panlipunan ng pangkat; (3) ang kapayapaan.
5. Hadlang sa pagkamit ng kabutihang panlahat:
a. Nakikinabang lamang sa benepisyong hatid ng kabutihang panlahat,
subalit tinatanggihan ang bahaging dapat gampanan upang mag – ambag
sa pagkamit nito.
b. Ang indibidwalismo o paggawa ng tao ng kanyang personal na naisin.
c. Ang pakiramdam na siya ay nalalamangan o mas malaki ang naiaambag
niya kaysa sa nagagawa ng iba.

6. Tatlong kondisyon na kailangan sa pagkamit ng kabutihang panlahat:

a. Ang lahat ng tao ay dapat na mabigyan ng pagkakataong makakilos nang
malaya na ginagabayan ng diyalogo, pagmamahal at katarungan.
b. Ang pangunahing karapatang-pantao ay nararapat na mapangalagaan.
c. Ang bawat indibidwal ay nararapat na mapaunlad patungo sa kaniyang
kaganapan.

14
Paghihinuha ng Batayang Konsepto

Panuto: Anong mahalagang konsepto ang nahinuha mo mula sa babasahin? Buuin

ito gamit ang graphic organizer sa ibaba. Gabay mo ang Mahalagang Tanong na:
Paano makakamit at mapananatili ang kabutihang panlahat? Bakit mahalagang
makamit ito at mapanatili?

ay mga
pwersang
magpapatatag
sa sa
pamamagita
n ng... _______________

15
 Isagawa

Isulat sa unang kahon ang mga personal na kabutihang inaasam mo sa

kasalukuyan. Sa kabilang hanay, isulat kung paano mo maiaalay at maitatalaga ang
bawat isa para sa kabutihang panlahat.

Hal: Pagiging mekaniko Hal: Pagkakaroon ng

upang magkaroon ng isang “shop” upang ma-
mabuting hanapbuhay impleyo ang ibang
manggagawa

16
 Tayahin
A. Sabihin kung TAMA o MALI ang mga sumusunod na pangungusap.

1. Ang lipunan ay may karapatang piliin ang kanyang pangangalagaang

mamamayan.
2. Ang pamilya ang kinikilalang may pinakamabigat na impluwensiya sa
paghubog ng moral at ispiritwal na pagpapahalaga ng tao.
3. Sa isang tunay na lipunan, dapat ay pantay – pantay ang lahat ng tao sa
katarungan, pag – aari, talino at kakayahan.
4. Ang lipunan ay kaloob ng Diyos ay hindi kailanman uunlad dahil ang tao
ay may potensyal na maging mabuti o masama.
5. Dahil pamilya ang mahalaga sa pag – unlad ng tao, ang taong walang
pamilya ay walang kaganapan.

B. Piliin ang pinakaangkop na sagot at isulat ang titik sa sagutang papel.

1. Ano ang tawag sa samahan ng mga taong may iisang layunin at nag –
uugnayan sa isa’t isa sa pamamagitan ng pinagkasunduang sistema at
pamamaraan?
A. Lipunan C. Institusyon
B. Komunidad D. Pamahalaan

2. Ano ang kabutihang panlahat?

A. Kabutihan ng marami.
B. Kabutihan ng mga mayayaman.
C. Kabutihan ng mga pangkat na kasapi ng lipunan.
D. Kabutihan ng bawat indibidwal na kasapi ng lipunan.

3. Alin sa mga sumusunod ang hindi elemento ng kabutihang panlahat?

A. Kapatiran
B. Kapayapaan
C. Paggalang sa indibidwal na tao
D. Tawag ng katarungan o kapakanang panlipunan ng lahat?

4. “Huwag mong itanong kung ano ang magagawa ng bansa para sa iyo,
kundi itanong mo kung ano ang magagawa mo para sa iyong bansa.” Sino
ang nagwika nito?
A. Aristotle C. Bill Clinton
B. St. Thomas Aquinas D. John F. Kennedy

17
 5. Ang mga sumusunod ay hadlang sa pagkamit ng kabutihang panlahat
maliban sa:
A. paggawa ng tao ayon sa kaniyang pansariling hangad.
B. pagkakait ng tulong para sa kapwa na nangangailangan.
C. pagkakaroon ng pakiramdam na mas malaki ang naiiambag ng sarili
kaysa sa nagagawa ng iba.
D. pakikinabang sa benepisyong hatid ng kabutihang panlahat subalit
tumatanggi sa pagbabahagi para sa pagkamit nito.

Karagdagang Gawain

Sumulat ng isang pagninilay gabay ang pormat sa ibaba. Gawin ito sa journal.

Ano – ano ang mga Ano ang aking
konsepto at kaalamang pagkaunawa at
pumukaw sa akin? reyalisasyon sa bawat
konsepto at kaalamang
ito?
Ano – anong hakbang ang
aking gagawin upang
mailapat ang mga pang-
unawa at reyalisasyong
ito sa aking buhay?

18
 19
Tayahin Subukin
A.
1. A
1. MALI
2. D
2. TAMA
3. MALI 3. A
4. MALI 4. D
5. MALI 5. B
B.
1. A
2. D
3. A
4. D
5. B
Susi saPagwawasto
Sanggunian

Mga Aklat:

Sheryll T. Gayola, Goeffrey A. Guevara, Maria Tita Y. Bonita, Suzanne M. Rivera,

Elsie G. Celeste, Marivic R. Leano, Benedick Daniel O. Tumul, ASprilyn g. Miranda,
Nestor R. Alagbate (2017) , Edukasyon sa Pagpapakatao 9 Modyul para sa Mag-aaral,
Pasig City: Department of Education- Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)

Twila G. Punsalan, Sylvia T. Caberio, Myra Villa D. Nicolas, Wilma S. Reyes (2007),
Kaganapan sa Paggawa III, Quezon City: Rex Printing Company, INC.

Dr.Twila G. PUNSALAN, Dr. Priscila Arabit, Flora B. Cabangis, Erlinda Pueblos

(1995), Sangguniang Aklat para sa Ikaaapat Edukasyon sa Pagpapahalaga IV,
Quezon City, Bookman Printing House

De Torre, Joseph M. Roots of Society. Manila: Sinag-Tala Publishers, Inc.

1977.DECS. Sangguniang Aklat sa Edukasyon sa Pagpapahalaga IV pp. 177 – 179:
Rex Bookstore. 1995

Mula sa Internet:
http://clipart-library.com/clip-art/silhouette-of-people-holding-hands-22.htm
https://www.pinclipart.com/maxpin/JRhoi/

20
 PAHATID-LIHAM
Ang Sariling Pagkatutong Modyul na ito ay nilinang ng Kagawaran ng
Edukasyon, Rehiyong SOCCSKSARGEN na may pangunahing layunin na
ihanda at tugunan ang pangangailangan sa bagong normal. Ang nilalaman
ng modyul na ito ay batay sa Most Essential Learning Competencies (MELCs)
ng Kagawaran ng Edukasyon. Iyo ay pantulong na kagamitan na gagamitin
ng bawat mag-aaral sa pampublikong paaralan ng Rehiyon XII simula sa
taong panuruan 2020-2021. Ang proseso ng paglinang ay tinutukan sa
paglimbag ng modyul na ito. Ito ay Bersyong 1.0. Mahigpit naming hinihimok
ang anumang puna, komento at rekomendasyon

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – SOCCSKSARGEN

Learning Resource Management System (LRMS)

Regional Center, Brgy.Carpenter Hill, City of Koronadal

Telefax No: (083) 2288825/ (083) 2281893

Email Address: region12@deped.gov.ph