1.Gjej informacione mbi Bias cognitive.

Bias Cognitive

Bias Cognitive ose ndryshe anësia njohëse është një paragjykim njohës është një model
sistematik i devijimit nga norma ose racionaliteti në gjykim.  Individët krijojnë "realitetin e tyre
subjektiv" nga perceptimi i tyre i kontributit. Ndërtimi i një individi të realitetit, jo
i inputit objektiv , mund të diktojë sjelljen e tij në botë. Kështu, paragjykimet njohëse ndonjëherë
mund të çojnë në shtrembërim perceptues, gjykim të pasaktë, interpretim jo logjik ose në atë që
quhet gjerësisht irracionalitet .

Megjithëse mund të duket se keqkuptime të tilla do të ishin devijime, paragjykimet mund t'i
ndihmojnë njerëzit të gjejnë të përbashkëtat dhe shkurtesat për të ndihmuar në lundrimin e
situatave të zakonshme në jetë. 

Disa paragjykime njohëse janë me sa duket adaptive. Paragjykimet njohëse mund të çojnë

në veprime më efektive në një kontekst të caktuar.  Për më tepër, lejimi i paragjykimeve njohëse
mundëson vendime më të shpejta të cilat mund të jenë të dëshirueshme kur afatet kohore janë më
të vlefshme sesa saktësia, siç ilustrohet në heuristics .  Paragjykimet e tjera njohëse janë një
"nënprodukt" i kufizimeve të përpunimit njerëzor,  që rezultojnë nga mungesa e mekanizmave të
duhur mendorë ( racionaliteti i kufizuar ), ndikimi i kushtetutës së individit dhe gjendja
biologjike (shih njohjen e mishëruar ), ose thjesht nga një kapacitet i kufizuar për përpunimin e
informacionit. 

Një listë në zhvillim e sipër e vazhdimisht e paragjykimeve njohëse është identifikuar gjatë

gjashtë dekadave të fundit të hulumtimit mbi gjykimin njerëzor dhe vendimmarrjen në shkencën
njohëse , psikologjinë sociale dhe ekonominë e sjelljes . Daniel Kahneman dhe Tversky (1996)
argumentojnë se paragjykimet njohëse kanë implikime praktike efikase për fushat, duke përfshirë
gjykimin klinik, sipërmarrjen, financat dhe menaxhimin. 

Punoi:Ndoj Shkambi
2.Analizo dhe krahaso me konceptin e Kantit per objektin dhe subjektin.
Rregullat morale kthehen në imperativ

(urdhëruese të sjelljes)

Emanuel Kanti (Kant Emmanuel), lindi më 1724. Ai u pagëzua me emrin “Emanuel” por më vonë, pasi
mësoi hebraishten, e ndryshoi atë në “Immanuel”, që do të thotë: Zoti me ne.Ai e kaloi të gjithë jetën në
qytetin e lindjes, në atë kohë kryeqytet i Prusisë Lindore.Vdiq më 12 shkurt 1804. Mbi varrin e tij janë
shkruar fjalët e veprës “Kritikëe arsyes praktike”: “Qielli me yje mbi mua, ligji moral për mua”.Ai u rrit
me frymën fetare të mëshirës, në fillim nga nëna dhe më pas nëkolegj, të cilin e filloi në vitin 1732. Në
rini Kanti ishte nxënës i mirë, por jo ishkëlqyer. Ai mori edukim të ashpër, të rreptë, ndëshkues dhe
disiplinor. Kjogjë e ndihmoi në mësimin e fesë dhe të latinishtes, si dhe në formimin mbishkencat dhe
matematikën.E. Kanti la universitetin në kohën kur i vdiq babai. Për të jetuar, punoi simësues privat
pranë familjeve të ndryshme në rrethinat e vendlindjes.Në 1755, fitoi titullin Doktor me tezën e titulluar,
“Mbi zjarrin”. Kantifilloi punën në mësimdhënie, ku përveç filozofisë, jepte leksione edhe përlogjikën,
matematikën, shkencat fizike dhe natyrore, gjeografinë fizike dhepedagogjinë.Botimi i parë “Mendime
mbi vlerësimin e vërtetë të forcave të gjalla” (1749),përbën fillimin e një vargu shkrimesh shkencore të
tij.Në vitin 1781, u botua vepra më e rëndësishme, “ Kritika e arsyes së kulluar”.I gjithë mendimi
filozofik, zhvillohet rreth tri çështjeve:Çfarë mund të njoh unë? Çfarë duhet të bëj unë? Çfarë më lejohet
të shpresoj?Përgjigjet e pyetjeve gjenden në veprën e tij, të cilën e nis me kuptimin e arsyessë
kulluar.Filozofia e E. Kantit analizon me sy kritik mundësitë që kanë njerëzit përtë njohur saktë botën. Ai
vazhdimisht pohon se ne vazhdojmë në pafundësipërpjekjet për të njohur gjithçka që ka të bëjë me
objektet dhe fenomenet, tëcilat përbëjnë përvojën tonë.Njohja njerëzore përdor shqisat dhe arsyen në
këtë proces.Përmes këtyre dy burimeve, brezat i kalojnë njëri - tjetrit përvoja të mira dhetë këqija,
nëpërmjet elementëve të ndryshëm të kulturës.Nga objektet që na rrethojnë, njohim vetëm atë që na
ofrojnë shqisat dhe kapmendja jonë. Me kalimin e kohës, kuptojmë se nuk e kishim njohur plotësisht
sendin.Pra, sipas E.Kantit, ka një pjesë të sendit, të cilën e kemi të pamundur tanjohim dhe ky quhet
send në vetvete ose noumen; ndërsa pjesa që mund të njohinshqisat dhe arsyeja jonë quhet send për
ne, ose fenomen.Emanuel Kanti.Njohja është rezultat i përvojës njerëzore

Për E. Kantin, arsyeja e kulluar është shkalla më e lartë e arsyes. Ajo

nuk ka të bëjë me pjesën empirike, por me aftësinë e lartë njerëzore të

përgjithësimit.

Arsyeja praktike, është pjesa që merret me parimet e të vepruarit. Të dyja

pjesët zgjidhin probleme të ndryshme të njeriut, të pavarura nga njëra - tjetra.

Sipas Kantit, arsyeja njerëzore ka disa dhunti. Ajo mund të lidhë cilësitë e

veçanta të objekteve të ndryshme në hapësirë dhe kohë.

Këtë veçori ai e quan apriori.

Pra sipas tij, nuk kemi dije apriori, por kemi mënyrën e lindur të përbashkët,

Punoi:Ndoj Shkambi
që i shohim sendet në kohë dhe hapësirë.

Dije teorike të vërteta mund të japin sipas E.Kantit, vetëm matematika dhe

shkencat e natyrës, sepse ato mbështeten në format apriori të arsyes.

Imperativi kategorik i E.Kantit

Punoi:Ndoj Shkambi