Professional Documents
Culture Documents
Makine Elemanları 1-2
Makine Elemanları 1-2
• Faydalı iş yapan
4
• Enerji üreten, döndüren veya transfer eden,
faydalı bir iş yapan teknik sistemlerdir.
Makine
Kuvvet Makineleri
Elektrik
Hidrolik
Isı Enerjilerini Mekanik Enerjiye çevirirler.
Kimyasal Enj.
Nükleer Enj.
Rüzgar
İş Makineleri
Kama
Konik Geçme
Sıkı Geçme
Sıkma Geçme
Kamalı Mil
Profilli Mil
Bağlama elemanları, iki veya daha çok elemanı birbirine
veya makineleri temele bağlayan elemanlardır. Bunlara kaynak,
lehim, yapıştırma, perçin, civata, pim, perno, kama, mil, sıkı
geçme bağlantıları örnek olarak verilebilir. Bu elemanların
dayanımları, kullanım şekilleri ve maliyetleri birbirinden farklıdır.
Kullanılacağı yere göre, kullanım amacına bağlı olarak istenilen
bağlama elemanı seçilir. Kaynak, lehim ve perçin gibi bazı
bağlama elemanları kullanıldıktan sonra sökülüp bir daha
kullanılamazlar. Ama cıvata gibi bazı bağlama elemanlar takılıp
sökülüp tekrar tekrar kullanılabilirler.
Mekanik enerji biriktirme elemanları, belirli bir enerjiyi şekil değiştirme
ile biriktiren ve bunu istenildiği durumda geri veren elemanlardır. Örneğin yaylar;
Yaylar mekanik enerji biriktirme elemanlarıdır. Yaylar, kendilerine bir kuvvet
uygulandığında şekil değiştirerek bu kuvveti depolama ve kuvvet kaldırıldığında bu
kuvvetleri geri verebilme özellikleri vardır.
Taşıma elemanları, dişli çark, kasnak, volan gibi silindirik dönel elemanları
taşıyan elemanlardır. Örneğin mil, aks bağlantıları; Akslar dönmekte olan elemanları
sadece taşırlar. Aksların kuvvet iletme görevleri yoktur. Miller ise hem bu elemanları
taşırlar, hem de birinden diğerine bir kuvvet aktarırlar. Bu nedenle akslarda sadece
bir eğilme momenti meydana gelir. Millerde ise yaptıkları görev nedeniyle hem
eğilme momenti hem burulma momenti meydana gelir.
Destekleme elemanları, genellikle hareket halindeki elemanları
desteklemek amacıyla kullanılır. Örneğin kaymalı yataklar; Bir milin yüzeyi üzerinde
kayarak dönmesini sağlayan elemanlara kaymalı yatak denir. Kaymalı yatakta birinci
amaç mil ile yatak arasında kalın bir yağ filmi oluşturarak metalin metale temasını
engellemek, böylece sürtünmeyi düşürmek ve aşınmayı ortadan kaldırmaktır.
İrtibat elemanları, iki eleman arasında genellikle eksenel yönden irtibat
sağlayan elemanlardır. Örneğin kaplin ve kavramalar; Kavramalar, aynı doğrultu
üzerinde dönmekte olan iki mil arasındaki hareket bağlantısını kesmek yada birinin
hareketini öbürüne iletmek için kullanılan elemanlardır.
Güç ve hareket iletim elemanları: Makinenin esas fonksiyonunu yerine getiren
ve makinenin güç kaynağından iş kısmına doğru enerji akışını sağlayan elemanlardır. Örnek
olarak dişli çark, kayış kasnak mekanizmaları, zincir bağlantıları verilebilir.
Kaymalı Yatak
Rulmanlı Yatak Perçin
tanımlanabilir.
gerçekleşebilir.
Kuvvet ve kuvvet çifti iletiminde
Kama, feder, pim gibi çözülebilen Sıkı geçme, konik geçme gibi mekanik
bağlantılarla sürtünme
kullanımı olmaktadır.
Konstrüksiyon Nedir?
hazırlanması,
olabilirler.
Konstrüksiyon
Mak. El.
Makine Konstrüksiyonunun Genel İstekleri
1. Makine bir ihtiyaç sonucudur. Bu ihtiyaçlar bir hedef ortaya koyar.
3. Makinanın fonksiyonu, giriş çıkış tayini, boyut, ağırlık ve benzer sınırlayıcı şartları
kapsayan kademedir.
1.Çelik
Dökme Demir: Karbon miktarı % 2.. 4 arasında olan demir. (Gevrek, daha
az mukavemetli)
Kır D.D.
Beyaz D.D.
Temper Döküm
3. Sinter Malzeme
Hafif, nispeten düşük imalat maliyetleri , elektrik ve ısıyı yalıtmaları nedeni ile
kullanımı gittikçe artan malzemelerdir. Mekanik özellikleri sıcaklık ve zamana
bağlıdır. Molekül yapılarına göre:
Termoplastlar: Isınınca yumuşarlar
Duroplastlar: Isınınca yumuşamazlar
Elastomerler: Kauçuğa benzer elastik, plastik davranış gösterirler
Sıcaklık
İşe yaramama,
• Elemanın kopmasından,
• Aşınmadan,
Zamana bağlı işe yaramamada ömür kavramı ortaya çıkar. İşe yaramaz hale
gelinceye kadarki çalışma süresidir. Sonlu veya sonsuz iki şekilde göz
önüne alınır.
Sonsuz Ömürde ise çalışma zamanı teorik olarak sonsuz, pratik olarak
nispeten uzun bir zamandır.
Maliyeti düşürmek için belirli bir çözüm yolu yoktur. Bazı prensipler
vardır. Standart malzeme ve eleman kullanımı
takip edilmeli,
konmalı,
T den türetilmiştir.
• Kinetik ise L ve T den başka üçüncü bir ana boyutta
gereksinim göstermiştir. Bu üçüncü boyut mühendisler
tarafından “ KUVVET = K “, fizikçiler tarafından ise “
KÜTLE = M “ olarak kabul edilmiştir. Bu durum iki farklı
ana boyut sistemini ortaya çıkarmıştır.
FREKANS HERTZ Hz 1 Hz = 1 s
MAGNETİK ENDÜKSİYON
AKIŞI MAGNETİK AKI
WEBER Wb 1 Wb = 1 V.s
Uluslararası (SI) Birimlerinin Çarpanları
BİRİMİN ÖN BİRİMİN ÖN
SABİT SABİT
ÇARPILDIĞI ÇARPAN ÇARPILDIĞI ÇARPAN
ADI ADI
FAKTÖR SEMBOLÜ FAKTÖR SEMBOLÜ
10 tera T 10 santi c
10 giga G 10 mili m
10 mega M 10 mikro µ
10 kilo k 10 nano n
10 hekto h 10 piko p
10 deka da 10 femto f
10 desi d 10 atto a
• SI birimleri ve çarpanları ile birlikte kullanılabilen SI birimleri dışında
kalan pratik önemi büyük olan bazı birimler vardır. Bu birimler uluslar
arası Ağırlık ve Ölçüler Komitesi tarafından tanınmıştır.
BİRİMİN
BÜYÜKLÜK BİRİMİN ADI TARİF
SEMBOL
5
AKIŞKANIN BASINCI BAR bar 1 bar = 10 Pa