‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪1‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬
‫وﺳﺎﻳﻞ ﮐﺎرﺑﺮد در دراوﻳﻨﮓ‬

‫درﻣﻀﻤﻮن دراوﻳﻨﮓ از وﺳﺎﻳﻞ و ﺁﻻت ذﻳﻞ ﺑﺮاﯼ اﻧﺠﺎم ﮐﺎرهﺎﯼ ﺁن اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎﻳﺪ هﻤﻴﺸﻪ‬
‫ﭘﺎﮎ ﺑﻮدﻩ و ﺁﻣﺎدﻩ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻳﻌﻨﯽ ﭘﻨﺴﻞ هﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻧﻮﮎ ﺗﻴﺰ و ﻣﺜﻠﺚ هﺎ ﺻﺎﻓﯽ ﺷﺪﻩ و ﺧﻂ ﮐﺶ ﻧﻴﺰ ﭘﺎﮎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻂ ﮐﺶ ‪ T‬و ﺗﺨﺘﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺸﯽ و ﻳﺎ ﻣﻴﺰ دراوﻳﻨﮓ ﻧﻴﺰ ﺻﺎﻓﯽ ﮐﺮدﻩ و ﭘﺎﮎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﺗﺎ اوراق ﮐﺎر ﮐﻪ ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﻣﻄﻠﻮب ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ ,‬ﭘﺎﮎ و ﻧﻈﻴﻒ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .1-1‬ﭘﻨﺴﻞ هﺎ)‪: (Pencils‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﻨﺴﻞ هﺎ داراﯼ ﮔﺮاﻓﻴﺖ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﻣﻴﺰان ﺳﺨﺘﯽ و ﻧﺮﻣﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺿﺮا ﻳﺐ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫‪ H, B‬و ‪ HB‬ﻧﻤﺎﻳﺶ دادﻩ ﺷﺪﻩ و اﻳﻦ ﮔﺮاﻓﻴﺖ ﺑﻪ دﻗﺖ ﺗﻌﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪﻩ اﺳﺖ‪ ‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم ﻣﺎ ﭘﻨﺴﻞ هﺎ را ﺑﻪ ﺳﻪ‬
‫دﺳﺘﻪ ﻗﺮار ذﻳﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﭘﻨﺴﻞ هﺎﯼ ﻧﺮم‪:‬‬
‫در ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺸﯽ رول ﻋﻤﺪﻩ را اﻳﻔﺎ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻄﻮط ﺳﺮﺣﺪﯼ اﮐﺜﺮٌا ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ‬اﻳﻦ‬
‫ﻧﻮع ﭘﻨﺴﻞ هﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺿﺮاﻳﺐ ) ‪ (7B & 6B ,5B ,4B ,3B ,2B‬ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﭘﻨﺴﻞ هﺎﯼ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﻨﺴﻞ هﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻄﻮط ﻧﺎﻣﺮﺋﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ و اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﻨﺴﻞ هﺎ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺿﺮاﻳﺐ )‪ (B HBH,2H ,3H‬ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﭘﻨﺴﻞ هﺎﯼ ﺳﺨﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﻨﺴﻞ هﺎ اﮐﺜﺮٌا در ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻄﻮط ﻣﺮﮐﺰﯼ‪ ‬ﺧﻄﻮط ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻏﻴﺮﻩ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ,‬و اﻳﻦ‬
‫ﭘﻨﺴﻞ هﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺿﺮاﻳﺐ )‪ (4H ,5H ,6H ,7H, 8H‬ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪.1-2‬ﺧﻂ ﮐﺶ ‪: T‬‬
‫ﺧﻂ ﮐﺶ ‪ T‬ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ داﺷﺘﻦ ﺷﮑﻞ ‪ T‬ﺑﻪ اﺳﻢ ﻣﺘﺬﮐﺮﻩ ﻣﺴﻤٌﺎ ﮔﺮدﻳﺪﻩ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ‬
‫ﺧﻄﻮط اﻓﻘﯽ و ﺑﻌﻀٌﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺑﺎ ﻣﺜﻠﺚ هﺎ) ﻗﺮار ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ( ﺑﺮاﯼ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻄﻮط ﻣﺎﻳﻞ و ﻋﻤﻮد ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪2‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .1-3‬ﺗﺨﺘﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺸﯽ‪:( DRAWING BOARD) -‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺑﺎ ﮐﻴﻔﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺨﺘﻪ هﺎﯼ ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺸﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺨﺘﻪ هﺎ ازﭼﻮب ﭘﺮس ﺷﺪﻩ‬
‫ﮐﻪ ﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎرﺳﺨﺖ وﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎرﻧﺮم ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ,‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯼ وﻗﺎﻳﻪ روﯼ ﺗﺨﺘﻪ ﻳﮏ ﮐﺎﻏﺬ ﻧﺴﺒﺘ ًﺎ ﺿﺨﻴﻢ را ﺑﺮ‬
‫روﯼ ﺁن ﻣﻴﭽﺴﭙﺎ ﻧﻨﺪ وﮐﺎﻏﺬ ﻧﻘﺸﻪ را ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻴﭗ و ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻞ ﻣﻴﺨﮏ هﺎ ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻪ ﻧﺼﺐ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .1-4‬ﻣﺜﻠﺚ هﺎ وﻧﻘﺎﻟﻪ )‪( PROTRACTOR & SET- SQUARES‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻄﻮط ﻋﻤﻮد وﻣﺎﻳﻞ ازﻣﺜﻠﺚ هﺎ ﮐﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺜﻠﺚ )‪ ( 30° X 60°‬زواﻳﺎﯼ ﺳﯽ وﺷﺼﺖ و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺜﻠﺚ )‪ (45°‬زاوﻳﻪ ﭼﻬﻞ وﭘﻨﺞ درﺟﻪ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫و اﮔﺮاﻳﻦ دو ﻣﺜﻠﺚ را ﺑﺸﮑﻞ ﺗﺮﮐﻴﺒﯽ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮐﻨﻴﻢ زوا ﻳﺎﯼ ﭘﺎﻧﺰدﻩ وهﻔﺘﺎدوﭘﻨﺞ ﻧﻴﺰ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﺘﻮا ﻧﻨﺪ و‬
‫ﺑﺮاﯼ ﮐﺸﻴﺪن زواﻳﺎﯼ دﻳﮕﺮازﻧﻘﺎﻟﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ .1-5‬ﻣﻘﻴﺎس هﺎ وﻳﺎﺳﮑﻴﻞ هﺎ )‪: ( SCALES‬‬

‫ﺟﻬﺖ اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮﯼ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ ﺳﮑﻴﻞ را ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﻠﯽ ﺑﻨﺎم ﺧﻂ ﮐﺶ ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ وﻟﯽ‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﺘﺎط ﺑﻮد زﻳﺮا در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻧﺎم ﺧﻂ ﮐﺶ ﺑﺎﻻﯼ ﺳﮑﻴﻞ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ ,‬ازاﻳﻦ ﺳﺎﻣﺎن ﺣﺴﺎس ﺑﺮاﯼ‬
‫ﮐﺸﻴﺪن ﺧﻄﻮط اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺻﻮرت ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ .1-6‬داﻳﺮﻩ ﮐﺶ ) ‪:(COMPASS‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻨﺤﻨﯽ هﺎﯼ ﮐﻪ داراﯼ ﺷﻌﺎع ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ,‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬داﻳﺮﻩ ﮐﺶ ﺑﺰرگ ﺑﺮا ﯼ‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻢ دواﻳﺮﻳﮑﻪ ﺷﻌﺎع ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻴﺶ ازدوﺳﺎ ﻧﺘﻴﻤﺘﺮﺑﺎﺷﻨﺪ و داﻳﺮﻩ ﮐﺶ ﮐﻮﭼﮏ ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ دواﻳﺮﻳﮑﻪ ﺷﻌﺎع ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ‬
‫ازدوﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻴﺮوﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻌﺎع داﻳﺮﻩ ﺑﺴﻴﺎرﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ ازﺁﻟﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻨﺎم داﻳﺮﻩ ﮐﺶ ﻣﻴﻠﻪ ﻳﯽ‬
‫)‪ (BEAM- COMPASS‬ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪3‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .1-7‬ﻣﻨﺤﻨﯽ هﺎﯼ ﻓﺮاﻧﺴﻮﯼ )‪:(IRREGULAR Or FRENCH- CURVES‬‬

‫ﻣﻨﺤﻨﯽ هﺎﯼ ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ﻣﻨﺤﻨﯽ هﺎﯼ ﻓﺮاﻧﺴﻮﯼ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ,‬ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻨﺤﻨﯽ هﺎﯼ ﮐﻪ داراﯼ ﺷﻌﺎع ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ,‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬دراﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﯽ هﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻴﻀﻮﯼ ‪ ،‬ﻣﺎرﭘﻴﭽﯽ ‪ ،‬ودﻳﮕﺮ ﻣﻨﺤﻨﯽ هﺎﯼ اﻟﺠﺒﺮﯼ‬
‫ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ً ﻧﻘﺎط ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﺜﺒﻴﺖ و ﺑﻌﺪًا ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻮﯼ وﺻﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .1-8‬دو ﺳﻮزﻧﻪ)‪:(Divider‬‬
‫ﺑﺮاﯼ ﻃﺮح و اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺪازﻩ هﺎ از دو ﺳﻮزﻧﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ .1-9‬ﺷﺎﭘﻠﻮن)‪: ( Template‬‬
‫ﻳﮏ اﺻﻄﻼح ﺟﺮﻣﻨﯽ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺁن اﺷﮑﺎل هﻨﺪﺳﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻮﺳﻬﺎ‪ ‬داﻳﺮﻩ هﺎ و ﻏﻴﺮﻩ را ﺗﺮﺳﻴﻢ‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪4‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .1-10‬ﺑﺮس)‪: (Brush‬‬
‫ﺑﺮاﯼ ﭘﺎﮎ ﻧﻤﻮدن ﺿﺎﻳﻌﻪ هﺎﯼ ﭘﻨﺴﻞ ﭘﺎﮎ و دﻳﮕﺮ ﮐﺜﺎﻓﺖ روﯼ ﻣﻴﺰ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪5‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬
‫ﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ )‪( Lettering‬‬

‫هﺮﺣﺼﻪ ﻳﮏ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﺨﻨﻴﮑﯽ و ﻓﻨﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط و ﻣﻬﺎرت ﺗﮑﻤﻴﻞ ﮔﺮدد‪ ,‬ﺣﺘﯽ ﺣﺮوف وﮐﻠﻤﺎﺗﻴﮑﻪ ﺑﺎﻻﯼ ﺁن‬
‫ﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ,‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﺘﻨﺪرد ﻗﺒﻮل ﺷﺪﻩ ﺣﺮوف ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا از ﻳﮏ ﻃﺮف ﻧﻘﺸﻪ ﻳﮏ اﺛﺮ ﻣﺴﻠﮑﯽ‬
‫اﺳﺖ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻳﮏ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﻓﮑﺎرﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ درﺁن ﻧﺒﺎﻳﺪ هﻴﭻ اﺑﻬﺎﻣﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﺮﮐﺘﺮ ﻳﮏ‬
‫ﻧﻘﺸﻪ ﻓﻨﯽ ﺑﻪ ﮐﺮﮐﺘﺮ ﺧﻄﻮط ﻣﺘﺪاوﻟﻪ ) ‪ ( COnventiOnal Lines‬و ﮐﺮﮐﺘﺮ ﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ ﺁن ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫دارد‪ .‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻳـــــــﮏ ﻧﻘﺸﻪ ازﻧﻘﺸﻪ ﮐﺸﯽ ﻋﺎﻟﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ ﻏﻴﺮ ﻣﺎهﺮاﻧﻪ ارزش ﺁﻧﺮا‬
‫ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎورد‪ .‬ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﺬاﺷﺖ ﮐﻪ ﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﺨﻨﻴﮑﯽ ﻳﮏ ﻧﻮع ﺗﺤﺮﻳﺮ ﻳﺎ ﮐﺘﺎﺑﺖ ﺗﻠﻘﯽ و ﺗﻌﺒﻴﺮ‬
‫ﻧﺸﻮد‪ ,‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻬﺎرت درﻓﻦ ﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ ﺟﺰء ﻣﻬﺎرت درﻧﻘﺸﻪ ﮐﺸﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﮔﺮدﻳﺪﻩ ودرﺗﻌﻠﻴﻤﺎت ﺗﺨﻨﻴﮑﯽ وﻓﻨﯽ‬
‫هﻤﻴﺸﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .2-1‬اﺷﮑﺎل ﻣﺮوﺟﻪ ﺣﺮوف‪:‬‬

‫ﺣﺮوف ﻻﺗﻴﻦ ﺑﻪ ﭼﻬﺎرﻧﻮع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد اﺳﺘﻌﻤﺎل دارد‪.‬‬
‫‪ -1‬ﮔﻮﺗﻴﮏ ‪Gothic‬‬
‫‪ -2‬روﻣﯽ ‪Roman‬‬
‫‪ -3‬اﺗﺎﻟﻴﮏ ‪Italic‬‬
‫‪ -4‬ﺗﮑﺴﺖ ‪Text‬‬
‫‪.2-1-1‬ﺣﺮوف ﮔﻮﺗﻴﮏ‪:‬‬
‫درﻧﻮع ﮔﻮﺗﻴﮏ ﺗﻤﺎم ﺣﺼﻪ ﺣﺮوف ازﺿﺨﺎﻣﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮﺧﻮرداراﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .2-1-2‬ﺣﺮوف روﻣﯽ‪:‬‬
‫ﺣﺮوف ﺑﻪ ﺷﮑﻞ روﻣﯽ درﺑﻌﻀﯽ ﺣﺼﺺ دراﯼ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻮدﻩ ودرﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮﺁن ﺑﺎرﻳﮏ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .2-1-3‬ﺣﺮوف اﺗﺎﻟﻴﮏ‪:‬‬
‫درﻧﻮع اﺗﺎﻟﻴﮏ ﺣﺮوف‪ ,‬ﭼﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮔﻮﺗﻴﮏ و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ روﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ داراﯼ زاوﻳﻪ ﻣﻴﻼن)‪ 75°‬ﻳﺎ ‪( 63°‬‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .2-1-4‬ﺣﺮوف ﺗﮑﺴﺖ‪:‬‬
‫ﺗﮑﺴﺖ ﻧﻮع ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﺗﻄﺒﻴﻘﺎت ﻋﻤﻠﯽ ﺁن درﻣﺴﻠﮏ ا ﻧﺠﻨﻴﺮﯼ وﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺧﻴﻠﯽ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺑﻮدﻩ‬
‫وﺳﺒﮏ ﻗﺪﻳﻢ ﺣﺮوف ﻻﺗﻴﻦ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺮوف درﻧﻮﺷﺘﻦ ﺑﻌﻀﯽ ﻋﻨﺎوﻳﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻌﻤﺎل دارد‪.‬‬

‫‪ .2-2‬ﺧﻄﻮط رهﻨﻤﺎ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﻄﻮط ﺳﻪ ﻧﻮع ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺧﻄﻮط رهﻨﻤﺎﻳﯽ اﻓﻘﯽ‬
‫‪ - -2‬ﺧﻄﻮط رهﻨﻤﺎﻳﯽ ﻋﻤﻮدﯼ‬
‫‪ -3‬ﺧﻄﻮط رهﻨﻤﺎﻳﯽ ﻣﺎﻳﻞ ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪6‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .2-2-1‬ﺧﻄﻮط رهﻨﻤﺎﻳﯽ اﻓﻘﯽ ‪:‬‬

‫ﻋﺒﺎرت از ﻳﮏ ﺟﻮرﻩ ﺧﻄﻮط ﻣﻮازﯼ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﮐﻨﺘﺮول ارﺗﻔﺎع ﺣﺮوف اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .2-2-2‬ﺧﻄﻮط رهﻨﻤﺎﻳﯽ ﻋﻤﻮدﯼ‪:‬‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﺣﺮوف ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻋﻤﻮدﯼ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .2-2-3‬ﺧﻄﻮط رهﻨﻤﺎﻳﯽ ﻣﺎﻳﻞ‪:‬‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﻣﻴﻼن ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺣﺮوف ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺎﻳﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﮕﺮدد ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﯼ ﺁﻧﻬﺎ ذﻳﻼ اراﺋﻪ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .2-3‬ﺳﺘﺮوﮎ ﺣﺮوف‪:‬‬
‫ﺳﺘﺮوﮎ ﺣﺮوف ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﮔﯽ از ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺣﺮوف ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ٫‬ﻳﻌﻨﯽ ﮐﺪام ﺣﺼﻪ ﺣﺮف در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول و ﮐﺪام‬
‫ﺣﺼﻪ ﺣﺮوف در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم و ﮐﺪام ﺣﺼﺺ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪﯼ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .2-4‬ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻋﺮض‪ ،‬ارﺗﻔﺎع و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺮوف‪:‬‬

‫هﺮ ﺣﺼﻪ ﺣﺮف ﺑﺎ ﺣﺼﻪ دﻳﮕﺮ ﺁن ﻳﮏ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺧﺎص دارد‪ .‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﻋﺮض‪ ،‬ارﺗﻔﺎع و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻳﮏ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻣﻌﻴﻴﻦ‬
‫را دارا اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﮐﻨﺘﺮول و ﺁﺷﻨﺎﻳﯽ ﺑﺎ ﺁن ) ﺗﺎ زﻣﺎن ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺮدن ﻣﻬﺎرت( ازﻣﺮﺑﻌﺎت ﮔﺮاف – دار‬
‫ﮐﺎر ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮارﺗﻔﺎع )‪ (h‬ﺣﺮوف ﮐﻼن را ﻣﻌﻴﺎر ﻗﺮار دهﻴﻢ ﺑﺎ اﺳﺎس ﺁن ﻋﺮض )‪ (b‬ﺣﺮوف و ﻓﺎﺻﻠﻪ )‪(A‬‬
‫ﺑﻴﻦ ﺣﺮوف وﮐﻠﻤﺎت را ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪-‬‬
‫‪h=6‬‬ ‫‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﺣﺮوف ﮐﻼن و اﻋﺪاد ‪h = 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪h ......h‬‬ ‫‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﺣﺮوف ﺧﻮرد ‪b , d , y ,t ,p ,q , l , k , j , h , g , f‬‬
‫)‪4/6 (h‬‬ ‫‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﺣﺮوف ﺧﻮرد دﻳﮕﺮ ‪5/7 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ .‬ﻋﺮض ﺣﺮف ﮐﻼن )‪1/6 (h) 1/7 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (I‬‬
‫)‪5/6 (h‬‬ ‫‪ .‬ﻋﺮض ﺣﺮف ﮐﻼن )‪3/7 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (J‬‬
‫)‪8/6 (h‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪ .‬ﻋﺮض ﺣﺮف ﮐﻼن )‪. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (W‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪ .‬ﻋﺮض ﺣﺮوف ﮐﻼن )‪ (A‬و )‪5/7 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . (M‬‬
‫)‪5/6 (h‬‬ ‫‪ .‬ﻋﺮض ﺣﺮوف ﮐﻼن دﻳﮕﺮ ‪4/7 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫)‪2/6 (h‬‬ ‫‪ .‬ﻋﺮض ﺣﺮوف ﺧﻮرد ‪2/7 (h) . . . . . . . . . . ( t , l , j ,i ) . . . . . . .‬‬
‫)‪2/6 (h‬‬ ‫‪ .‬ﻋﺮض ﺣﺮوف ﺧﻮرد ‪3/7 (h) . . . . . . . . . (t , r , f , ) . . . . . . . .‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪ .‬ﻋﺮض ﺣﺮوف ﺧﻮرد ‪. . . . . . . . ( w , m ) . . . . . . . . .‬‬
‫)‪4/6 (h‬‬ ‫‪ .‬ﻋﺮض ﺣﺮوف ﺧﻮرد دﻳﮕﺮ ‪4/7 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫)‪1/6 (h‬‬ ‫‪ .‬ﺿﺨﺎ ﻣﺖ ﺣﺮوف ﮐﻼن ‪1/7 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ .‬ﺿﺨﺎ ﻣﺖ ﺣﺮوف ﺧﻮرد ‪1/10 (h) 1/10 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺣﺮوف ﻳﮏ ﮐﻠﻤﻪ ‪2/6 (h) 2/7 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫)‪3/2 (h‬‬ ‫‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﮐﻠﻤﺎت ‪3/2 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬
‫)‪3/2 (h‬‬ ‫‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺮهﺎ ‪3/2 (h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬‬

‫‪ .2-5‬ﺗﺨﻨﻴﮏ ﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ ‪:‬‬

‫درﺗﺨﻨﻴﮏ ﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ ﭼﻬﺎر ﻣﻮﺿﻮع ازاهﻤﻴﺖ ﺧﺎص ﺑﺮﺧﻮرداراﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪7‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .2-5-1‬ﺗﻨﺎﺳﺐ ‪:‬‬
‫هﺪف از ﺗﻨﺎﺳﺐ در اﻳﻨﺠﺎﻋﺒﺎرت ازﻧﻮﺷﺘﻦ ﺣﺮوف ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺘﻮازﯼ ﺗﺎهﺮﺣﺼﻪ ﺣﺮف ازاﻧﺪازﻩ ﻻزﻣﻪ ﺁن‬
‫ﻋﺪول ﻧﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .2-5-2‬ﺗﺮﮐﻴﺐ‪:‬‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺮوف درﺟﻮارهﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﺎ هﻢ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺘﻮازن ﻗﺮار دادﻩ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﯽ ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﻴﻦ ﺣﺮوف ﺗﺤﺖ‬
‫ﮐﻨﺘﺮول ﺟﺪﯼ ﻗﺮارﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .2-5-3‬ﻳﮏ ﻧﻮاﺧﺘﯽ‪:‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﺣﺮوف ﺑﺎﻳﺪ از ﻳﮏ ﻧﻮع ﺧﺎص ﭘﻴﺮوﯼ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .2-5-4‬ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪﻋﻼوﻩ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮﺣﺮوف ﮔﺬارﯼ ازﻃﺮﻳﻖ »ﺗﻤﺮﻳﻦ« ﻣﻴﺴﺮاﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .2-6‬ﻧﻮع ﺣﺮوف از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺰرﮔﯽ و ﮐﻮﭼﮑﯽ‪:‬‬

‫ازاﻳﻦ ﻧﮕﺎﻩ ﺣﺮوف ﻻﺗﻴﻦ را ﺑﻪ دو ﻧﻮع ذﻳﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺮوف ﺑﺰرگ )‪ (Upper Case‬وﺣﺮوف ﮐﻮﭼﮏ )‪ (LOwer Case‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .2-6-1‬ﺣﺮوف ﮐﻼن‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺮوف ﺿﺮورت ﺑﻪ دو ﺧﻂ رهﻨﻤﺎﯼ اﻓﻘﯽ داﺷﺘﻪ و ﺣﺮوف ﮐﻼن را ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻋﻤﻮدﯼ و ﻳﺎ اﻓﻘﯽ‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ و در هﺮ دو ﺻﻮرت ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﻴﻦ ارﺗﻔﺎع و ﻋﺮض ﺣﺮوف ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮار ذﻳﻞ ﺣﺮوف ﮐﻼن ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ﻣﺎﻳﻞ و ﻋﻤﻮد ﺑﺎ درﻧﻈﺮداﺷﺖ ﺳﺘﺮوﮎ هﺎﯼ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪8‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .2-6 -2‬ﺣﺮوف ﺧﻮرد ‪:‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺣﺮوف ﺧﻮرد‪ ,‬ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﺧﻄﻮط رهﻨﻤﺎﯼ ﻋﻤﻮدﯼ و ﻣﺎﻳﻞ‪ ٫‬ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﺧﻄﻮط اﻓﻘﯽ ﺿﺮورت دارﻳﻢ ﮐﻪ‬
‫هﺮ ﻳﮏ ﺑﻨﺎم هﺎﯼ ذﻳﻞ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺧﻂ ﮐﻼهﯽ )‪(Cap Lline‬‬
‫‪ -2‬ﺧﻂ ﮐﻤﺮ)‪(Waist Line‬‬
‫‪ -3‬ﺧﻂ ﻗﺎﻋﺪﻩ )‪(Base Line‬‬
‫‪ -4‬ﺧﻂ اﻓﺘﺎدﻩ )‪( DrOp Line‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪9‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .2-7‬اﻋﺪاد و ﮐﺴﻮر‪:‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ اﻋﺪاد و ﺧﻄﻮط‪ ,‬ﻣﺎ ﺿﺮورت ﺑﻪ ‪ 5‬ﺧﻂ رهﻨﻤﺎ دارﻳﻢ و هﻤﭽﻨﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺮوف داراﯼ ﺳﺘﺮوﮎ هﺎ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻴﺘﻮان از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺎﻳﻞ ﻳﺎ ﻋﻤﻮد در ﺗﺮﺳﻴﻢ اﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪10‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫اﺷﮑﺎل ذﻳﻞ را ﺗﻮﺳﻂ وﺳﺎﻳﻞ درواﻳﻨﮓ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ 11 (1) ‫دراوﻳﻨﮓ‬

Mechanical Engineering Department. A.Maiwand

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪12‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬
‫اﺷﮑﺎل هﻨﺪﺳﯽ)‪(Geometric Constructions‬‬
‫در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺗﺮﺳﻴﻤﺎت اﺳﺎﺳﯽ هﻨﺪﺳﯽ ﮐﻪ از اﻧﻬﺎ در اﻧﺠﻨﻴﺮﯼ ﮔﺮاﻓﻴﮏ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﺎﻳﺪ‪ ٫‬ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و‬
‫ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .3-1‬ﺗﻨﺼﻴﻒ ﻳﮏ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻳﮏ ﻗﻮس ﺑﺎ ﺷﻌﺎع ﺛﺎﺑﺖ‪:‬‬

‫اﮔﺮﻳﮏ ﺳﮑﻤﻴﻨﺖ ‪ Δ‬دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ذﻳﻞ ﺁن را ﺗﻨﺼﻴﻒ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ )ﺳﮑﻤﻴﻨﺖ ﻗﻄﻌﻪ ﺧﻂ را ﮔﻮﻳﻨﺪ و‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﺧﻂ ‪ ،‬ﺧﻄﯽ را ﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺒﺪا و اﻧﺠﺎم ﺁن ﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ( ‪.‬‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول از اﻧﺠﺎم هﺎﯼ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪﻩ ﺧﻂ دو ﻗﻮس ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻧﺼﻒ ﻃﻮل ﺧﻂ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ و ﺑﺎ‬
‫اﻧﺠﺎم دادن اﻳﻦ ﻋﻤﻞ دو ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﻗﻮس هﺎ را درﻳﺎﻓﺖ ﮐﺮدﻩ و ﺑﻌﺪٌا ﻧﻘﺎط ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ را ﺑﺎهﻢ وﺻﻞ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ‪٫‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺧﻂ ﺗﻨﺼﻴﻒ ﺑﺎ ﺧﻂ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ٫‬ﺳﮑﻤﻴﻨﺖ ‪ Δ‬ﻳﺎ ﻗﻄﻊ ﺧﻂ ‪ AB‬را ﺑﻪ دو ﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .3-2‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻂ ﻣﻮازﯼ از ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻪ ﺧﻂ دادﻩ ﺷﺪﻩ‪:‬‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ ﻳﮏ ﺧﻂ ﻣﻮازﯼ از ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎ ﻳﮏ ﺧﻂ را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ ٫‬در اﺑﺘﺪا از ﻧﻘﻄﻪ دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﻳﮏ ﻗﻮس ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ﮐﻴﻔﯽ را ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ‪ ,‬ﻃﻮرﻳﮑﻪ ﺧﻂ را در ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻌﺪًا ﺑﻪ ﻋﻴﻦ ﺷﻌﺎع ﻗﻮس دﻳﮕﺮ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺮﮐﺰ دادن ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ‪ ,‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ و ﺳﭙﺲ ﺷﻌﺎع دﻳﮕﺮ از ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺧﻂ ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺧﺎرج از‬
‫ﺧﻂ را ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮدﻩ و از ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺛﺎﻧﯽ ﻳﮏ ﻗﻮس را ﻗﺮار ﺷﮑﻞ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ را از‬
‫ﺗﻘﺎﻃﻊ دو ﻗﻮس ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﺎورﻳﻢ و در اﺧﻴﺮ اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ را ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ اوﻟﯽ وﺻﻞ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ‪ .‬ﺧﻂ ﺑﺪﺳﺖ اﻣﺪﻩ از اﺗﺼﺎل دو‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ‪ ٫‬ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪13‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-3‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻳﮏ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺣﺼﺺ ﻣﺴﺎوﯼ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﻳﮏ ﺧﻂ ‪ ΔA‬را ﺑﺨﻮاهﻴﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ ٫‬در اﺑﺘﺪا از ﻳﮏ اﻧﺠﺎم ﺧﻂ‪ ,‬ﻳﮏ ﺧﻂ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ‬
‫زاوﻳﻪ ﮐﻴﻔﯽ وﻟﯽ ﺑﻪ ﻃﻮل ﮐﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺁن ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻪ ﺣﺼﻪ هﺎﯼ دادﻩ ﺷﺪﻩ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ٫‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ و در‬
‫ﻗﺪم ﺛﺎﻧﯽ ﺧﻂ ﺑﻪ زاوﻳﻪ ﮐﻴﻔﯽ را ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺣﺼﻪ هﺎﯼ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮدﻩ و اﻧﺠﺎم ﺧﻂ را ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺧﻂ اول وﺻﻞ‬
‫ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ از ﻧﻘﺎط دادﻩ ﺷﺪﻩ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﻳﮏ ﻳﮏ ﺧﻂ ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ ﺧﻂ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم هﺎ را ﺑﺎهﻢ وﺻﻞ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ٫‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫هﺮﮔﺎﻩ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ ﻳﮏ ﺧﻂ را ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ ٫‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻮق ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ و ﻳﮕﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﺁن درﺗﻌﻴﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﻪ اﺳﺎس ﺣﺼﻪ هﺎﯼ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .3-4‬ﺗﻨﺼﻴﻒ ﻳﮏ داﻳﺮﻩ ﺑﻪ دو ﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ‪:‬‬

‫هﺮ ﮔﺎﻩ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ ﻳﮏ زاوﻳﻪ را ﺑﻪ دو ﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ ,‬ﻣﺮاﺣﻞ ذﻳﻞ را ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬از راس زاوﻳﻪ ﻳﮏ ﻗﻮس ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ﮐﻴﻔﯽ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -2‬از ﻧﻘﺎط ﺗﻘﺎﻃﻊ ﻗﻮس ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ اﺿﻼع زاوﻳﻪ‪ ,‬دو ﻗﻮس ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ﺛﺎﺑﺖ ) ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻧﺼﻒ ﻗﻮس ﺗﺮﺳﻴﻢ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ( را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻧﻘﻄﻪ )ﮐﻪ از اﺛﺮ ﺗﻘﺎﻃﻊ دو ﻗﻮس اﻳﺠﺎد ﺷﺪﻩ اﺳﺖ( را ﺑﻪ راس زاوﻳﻪ وﺻﻞ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪14‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-5‬ﺗﺮ ﺳﻴﻢ داﻳﺮﻩ از ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ دادﻩ ﺷﺪﻩ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ B, A‬و ‪ C‬دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺧﻄﻮط ‪ AB‬و‪ BC‬را ﺑﻪ دو ﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ دو ﺧﻂ ﻧﺎﺻﻒ ﻣﺮﮐﺰ داﻳﺮﻩ اﻳﺠﺎد ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪.‬‬
‫‪ .3-6‬درﻳﺎﻓﺖ ﻣﺮﮐﺰ داﻳﺮﻩ‪:‬‬
‫هﺮ ﺑﺨﻮاهﻴﻢ ﻣﺮﮐﺰ داﻳﺮﻩ را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ در اﻳﻨﺼﻮرت ﻣﺎ ﺑﺎﻻﯼ ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮﻩ دو وﺗﺮ ﮐﻴﻔﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻩ ﺳﭙﺲ‬
‫اﻧﻬﺎ را ﺑﻪ دو ﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪ ٫‬ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻮ ﻧﺎﺻﻒ وﺗﺮهﺎ ﻣﺮﮐﺰ داﻳﺮﻩ را ﻣﺮﮐﺰ داﻳﺮﻩ را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻴﺪهﺪ‬
‫وﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ دﻳﮕﺮ‪:‬‬
‫از اﻧﺠﺎم هﺎﯼ وﺗﺮ ﺧﻄﻮط ﻋﻤﻮد ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﻮدﻩ ﺗﺎ ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮﻩ را در ﻧﻘﺎط ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮدﻩ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻗﺮار ﺷﮑﻞ‬
‫ﻧﻘﺎط دادﻩ ﺷﺪﻩ را دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم هﺎﯼ ﻣﺨﺎﻟﻒ وﺻﻞ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ‪ ,‬ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺧﻄﻮط ﻋﺒﺎرت از ﻣﺮﮐﺰ داﻳﺮﻩ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .3-7‬ﻣﻤﺎﺳﻬﺎ‪:‬‬
‫‪ .3-7-1‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻤﺎس ﺑﺎﻻﯼ ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮﻩ‪:‬‬
‫از هﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ﻣﻤﺎس ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ‪ ٫‬و ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻤﺎس ﻣﺘﺬﮐﺮﻩ از ﻣﺮاﺣﻞ ذﻳﻞ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻤﺎس را ﺑﺎ ﻣﺮﮐﺰ داﻳﺮﻩ وﺻﻞ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬از ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻤﺎس ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ﮐﻴﻔﯽ ﻗﻮس را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ﮐﻪ ﺷﻌﺎع و اﻣﺘﺪاد ﺷﻌﺎع را در ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺧﻂ ﮐﻪ از اﻣﺘﺪاد و ﻣﺮﮐﺰ داﻳﺮﻩ اﻳﺠﺎد ﻣﻴﮕﺮدد‪ ٫‬ﺑﻪ دو ﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺧﻂ ﻧﺎﺻﻒ ﻋﺒﺎرت از ﻣﻤﺎس ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﻧﻘﻄﻪ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﮕﺬرد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪15‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-7 -2‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻤﺎس از ﻧﻘﻄﻪ ﺧﺎرﺟﯽ داﻳﺮﻩ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬در ﺧﺎرج داﻳﺮﻩ ‪ O‬واﻗﻊ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬را ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ وﺻﻞ ﻧﻤﻮدﻩ و ﺧﻂ ﺣﺎﺻﻠﻪ را در ﻧﻘﻄﻪ ‪ M‬ﺗﻨﺼﻴﻒ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﻤﺮﮐﺰ ‪ M‬و ﺷﻌﺎع ﻣﺴﺎوﯼ ﺑﻪ ﻧﺼﻒ ‪ CO‬ﻳﮏ داﻳﺮﻩ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺮدﻩ ﺗﺎ داﻳﺮﻩ دادﻩ ﺷﺪﻩ را در ﻧﻘﺎط ‪T1, T2‬‬
‫ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺧﻄﻮط‪ PT1‬و ‪ PT2‬ﻋﺒﺎرت از ﻣﻤﺎس هﺎﯼ ﻣﻄﻮب اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .3-7-3‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻂ ﻣﻤﺎس ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪ دو داﻳﺮﻩ دادﻩ ﺷﺪﻩ‪:‬‬

‫‪ -1‬دو داﻳﺮﻩ ﺑﺎ ﻣﺮاﮐﺰ)‪ (O1‬و )‪ (O2‬وﺷﻌﺎﻋﯽ )‪ R1‬و ‪ (R2‬دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺧﻂ ﻣﻤﺎس ﺧﺎرﺟﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻄﻠﻮب‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺎ ﻣﺮاﮐﺰ )‪ (O2‬وﺷﻌﺎع )‪ ( R1 - R2‬ﻳﮏ داﻳﺮﻩ رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺎﺻﻠﻪ )‪ (O1 – O2‬را درﻧﻘﻄﻪ )‪ (X‬ﺗﻨﺼﻴﻒ ﻧﻤﻮدﻩ وﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ ( X – O1‬ﻳﮏ داﻳﺮﻩ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ‬
‫داﻳﺮﻩ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪﻩ اوﻟﯽ را درﻧﻘﻄﻪ )‪ (F‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻣﺮﮐﺰ )‪ (O1‬را ﺑﻪ )‪ (F‬وﺻﻞ ﻧﻤﻮدﻩ اﻣﺘﺪاد ﻣﻴﺪهﻴﻢ ﺗﺎ داﻳﺮﻩ )‪ (O1‬را درﻧﻘﻄﻪ )‪ ( H1‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ازﻣﺮﮐﺰ)‪ (O2‬ﺧﻂ )‪ (H2 – O2‬را ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ )‪ (H1 – O1‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺧﻂ )‪ (H1 H2‬ﻋﺒﺎرت از ﺧﻂ ﻣﻤﺎس ﺧﺎرﺟﯽ دو داﻳﺮﻩ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮت‪ -‬ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ دو داﻳﺮﻩ ﻳﮏ ﺧﻂ ﻣﻤﺎس ﺧﺎرﺟﯽ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ دارد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪16‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-7-4‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻂ اﻳﮑﻪ ﻣﻤﺎس داﺧﻠﯽ ﺑﻪ دوداﻳﺮﻩ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬دوداﻳﺮﻩ ﺑﺎ ﺷﻌﺎع )‪ (R1‬و )‪ (R2‬دادﻩ ﺷﺪﻩ وﻣﻤﺎس داﺧﻠﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺎ ﻣﺮﮐﺰ)‪ (O1‬وﺷﻌﺎع )‪ (R1 +R2‬داﻳﺮﻩ ﺗﺮﺳﻴﻤﺎﺗﯽ ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺧﻂ )‪ (O1 O2‬را درﻧﻘﻄﻪ )‪ (X‬ﺗﻨﺼﻴﻒ ﻧﻤﻮدﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (XO1‬داﻳﺮﻩ دﻳﮕﺮﯼ ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ﺗﺎ داﻳﺮﻩ‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻤﺎﺗﯽ اول را درﻧﻘﻄﻪ )‪ (F‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺧﻂ )‪ (FO1‬داﻳﺮﻩ )‪ (O1‬را درﻧﻘﻄﻪ )‪ (T1‬ﻗﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ازﻧﻘﻄﻪ )‪ (T1‬ﺧﻂ )‪ (T1 T2‬را ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ )‪ (FO2‬ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ‪ ،‬ﺧﻂ )‪ (T1 T2‬ﻋﺒﺎرت ازﻣﻤﺎس داﺧﻠﯽ دو‬
‫داﻳﺮﻩ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﻮت ـ ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﻳﮏ ﻣﻤﺎس داﺧﻠﯽ دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺎﺑﻪ وﻣﺘﻨﺎﻇﺮ اﻳﻦ ﻣﻤﺎس داﺧﻠﯽ ﻧﻴﺰﻣﻮﺟﻮد ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪17‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-7 -5‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻳﮏ ﻗﻮس ﻣﻤﺎس ﺑﻪ ﻳﮏ ﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وﻳﮏ ﻗﻮس دادﻩ ﺷﺪﻩ‪:‬‬

‫‪ -1‬داﻳﺮﻩ )‪ (P‬ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (R1‬وﺧﻂ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ )‪ ( AB‬دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻮس ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (R2‬ﻣﻤﺎس ﺑﻪ هﺮدو ﻣﻄﻠﺐ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ )‪ (P‬وﺷﻌﺎع )‪ (R1 +R2‬ﻗﻮس ﻣﻴﺰﻧﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺧﻂ )‪ (CD‬را ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ )‪ ( R2‬ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ )‪ (AB‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺟﺎﻳﻴﮑﻪ ﺧﻂ )‪ (CD‬ﻗﻮس اوﻟﯽ را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ٫‬ﻣﺮﮐﺰ ﻗﻮس ﻣﻤﺎس ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‬

‫‪ .3-7-6‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻳﮏ ﻗﻮس‪ ،‬ﻣﻤﺎس ﺑﻪ دوﻗﻮس دادﻩ ﺷﺪﻩ‪:‬‬

‫‪ -1‬دوﻗﻮس ﺑﺎ ﺷﻌﺎع هﺎﯼ )‪ (R1‬و )‪ (R2‬ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ)‪ (P1‬و )‪ (P2‬دارﻳﻢ ‪ .‬ﻗﻮس ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (R3‬ﻣﻤﺎس ﺑﻪ هﺮدو‬
‫ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻗﻮس ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (R1 + R3‬رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻗﻮس دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (R2 + R3‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺟﺎﻳﻴﮑﻪ اﻳﻦ دوﻗﻮس ﻳﮑﺮﻳﮕﺮ را ﻗﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﻣﺮﮐﺰﻗﻮس ﻣﻤﺎس ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪18‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-7 -7‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻗﻮس ﻣﻤﺎس ﺑﻪ دو داﻳﺮﻩ ﺗﺎ ﻳﮑﯽ ﻳﺎ هﺮ دوﯼ ﺁﻧﻬﺎ را درﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ اول ‪ -‬ﻗﻮس ﻣﻤﺎس ﻳﮑﯽ ازدو داﻳﺮﻩ را در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺑﺎﻣﺮﮐﺰ)‪ (O1‬وﺷﻌﺎع )‪ (R +R1‬ﻳﮏ ﻗﻮس رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺎﻣﺮﮐﺰ)‪ (O2‬وﺷﻌﺎع )‪ (R – R2‬ﻗﻮس دﻳﮕﺮﯼ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬اﻳﻦ دوﻗﻮس ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را درﻧﻘﻄﻪ )‪ (O‬ﻗﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻗﻮس ﻣﻤﺎس ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ دوم‪ -‬ﻗﻮس ﻣﻤﺎس ﮐﻪ هﺮ دو داﻳﺮﻩ را در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﺑﺎ ﻣﺮﮐﺰ ‪ O1‬و ﺷﻌﺎع )‪ ( R-R1‬ﻳﮏ ﻗﻮس ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺎ ﻣﺮﮐﺰ ‪ O2‬و ﺷﻌﺎع )‪ (R-R2‬ﻗﻮس دﻳﮕﺮﯼ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬اﻳﻦ دو ﻗﻮس ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را در ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬ﻗﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻗﻮس ﻣﻤﺎس ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪19‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-8‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻣﻌﮑﻮس‪:‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ اول‪ -‬دوﺧﻂ ﻣﻮازﯼ را ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻣﻌﮑﻮس ﮐﻴﻔﯽ وﺻﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺧﻄﻮط ﻣﻮازﯼ )‪ (AN‬و )‪ (BM‬دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻧﻘﻄﻪ )‪ (A‬را ﺑﻪ )‪ (B‬وﺻﻞ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ وﻧﻘﻄﻪ )‪ (T‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻴﻔﯽ ﺑﺎﻻﯼ ﺁن اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬درﻧﻘﺎط )‪ (A‬و )‪ (B‬ﻋﻤﻮدهﺎ ﺑﺎﻻﯼ ﺧﻄﻮط ﻣﻮازﯼ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻧﺎﺻﻒ هﺎﯼ ﻋﻤﻮدﯼ )‪ (AT‬و)‪ (BT‬را ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ﺗﺎ ﻋﻤﻮدهﺎ را درﻧﻘﺎط )‪ O1‬و‪ ( O2‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ O1T1 ) -5‬و‪ ( O2T2‬ﺷﻌﺎع هﺎﯼ ﻗﻮﺳﻬﺎﯼ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻣﻌﮑﻮس ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ‪ – 2‬ﺧﻄﻮط ‪ AB‬و ‪ CD‬ﻏﻴﺮ ﻣﻮازﯼ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬درﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬ﻋﻤﻮدﯼ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﻮدﻩ و)‪ (BG‬را ﻃﻮر دﻟﺨﻮاﻩ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ وﻗﻮس ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ‪ G‬را رﺳﻢ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -2‬درﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬ﻋﻤﻮد دﻳﮕﺮﯼ رﺳﻢ وﻓﺎﺻﻠﻪ )‪ (CE‬را ﻣﺴﺎوﯼ ﺑﻪ )‪ (BG‬ﺟﺪا ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻧﻘﺎط ‪ G‬و ‪ E‬را وﺻﻞ ﻧﻤﻮدﻩ ﻧﺎﺻﻒ ﻋﻤﻮدﯼ ﺁﻧﺮا ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -4‬اﻳﻦ ﻧﺎﺻﻒ ﻋﻤﻮدﯼ ﻋﻤﻮد درﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬و اﻣﺘﺪاد ﺁن را درﻧﻘﻄﻪ ‪ F‬ﻗﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻧﻘﺎط ‪ F‬و‪ G‬را وﺻﻞ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ اﻧﻌﻄﺎف ‪ T‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﺎﻳﺪ‪ (FT) ٫‬ﺷﻌﺎع ﺣﺼﻪ دوم ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻣﻌﮑﻮس‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺒﺼﺮﻩ‪ -‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻣﻌﮑﻮس ﻣﺨﺼﻮﺻ ًﺎ دروﺻﻞ ﻧﻤﻮدن ﺳﺮﮐﻬﺎﯼ ﻣﻮازﯼ وﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻮازﯼ داراﯼ اهﻤﻴﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮا‬
‫ﻣﺴﻴﺮ وﺳﺎﻳﻂ ﻧﻘﻠﻴﻪ دراﻳﻦ ﻧﻘﺎط اﻳﻦ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﺤﻨﯽ را دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪20‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-9‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺜﻴﺮاﻻﺿﻼع هﺎ ‪:‬‬

‫‪ .3-9-1‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﺜﻠﺚ درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻃﻮل اﺿﻼع ﺁن ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺿﻠﻊ دادﻩ ﺷﺪﻩ )‪ (a‬را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﻮدﻩ وﺁﻧﺮا )‪ (BC‬ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻧﻘﻄﻪ )‪ (B‬را ﻣﺮﮐﺰ ﻗﺮاردادﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (c‬وﻧﻘﻄﻪ )‪ (C‬را ﻣﺮﮐﺰ ﻗﺮاردادﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (b‬ﻗﻮﺳﻬﺎ رﺳﻢ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را درﻧﻘﻄﻪ )‪ (A‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪ -3‬ﻣﺜﻠﺚ)‪ (ABC‬ﻣﺜﻠﺚ ﻣﻄﻠﻮب ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .3-9-2‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻳﮏ ﻣﺮﺑﻊ ﮐﻪ ﻳﮏ ﺿﻠﻊ ﺁن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﺿﻠﻊ )‪ (AB‬ﻣﺮﺑﻊ را او ًﻻ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺿﻠﻊ )‪ (AB‬را ﺑﻪ ﻃﺮف ﭼﭗ اﻣﺘﺪاد دادﻩ ﻧﻘﺎط ‪ X‬و ‪ Y‬را ﺑﻪ دو ﻃﺮف ﺁن ﻣﺴﺎوﯼ اﻟﻔﺎﺻﻠﻪ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻧﺎﺻﻒ ﻋﻤﻮدﯼ )‪ (XY‬را ﺗﺮﺳﻴﻢ و ﺑﺎﻻﯼ ﺁن ﺿﻠﻊ دادﻩ ﺷﺪﻩ را ﺟﺪا ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ ‪ D‬ﺑﻪ وﺟﻮد ﺁﻳﺪ ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻧﻘﺎط ‪ B‬و ‪ D‬را ﻣﺮﮐﺰ ﻗﺮا ر دادﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ﺿﻠﻊ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﻗﻮﺳﻬﺎ رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ درﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (ABCD) -5‬ﻣﺮﺑﻊ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪21‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-9-3‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻳﮏ ﭘﻨﺞ ﺿﻠﻌﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﻳﺎ ﻣﺨﻤﺲ ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻳﮏ داﻳﺮﻩ ﮐﻴﻔﯽ ‪ O‬را رﺳﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺷﻌﺎع )‪ (OA‬را درﻧﻘﻄﻪ ‪ X‬ﺗﻨﺼﻴﻒ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬درﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬ﻋﻤﻮدﯼ ﺑﺎﻻﯼ ‪ OA‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ داﻳﺮﻩ را درﻧﻘﻄﻪ ‪ B‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ ( XB‬ﻗﻮس )‪ (BY‬را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ﺗﺎ اﻣﺘﺪاد )‪ (XO‬را درﻧﻘﻄﻪ ‪ Y‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (YB‬ﻗﻮس رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ ‪ Z‬ﺑﺎﻻﯼ ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮﻩ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ (BZ) -6‬ﺿﻠﻊ ﻣﺨﻤﺲ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻌﺎع ﻗﻮﺳﻬﺎ رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻣﺨﻤﺲ ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ .3-9-4‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻳﮏ ﺷﺶ ﺿﻠﻌﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﻳﺎ ﻣﺴﺪس‪:‬‬

‫‪ -1‬داﻳﺮﻩ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ‪ O‬وﺷﻌﺎع ‪ R‬دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ازﻧﻘﻄﻪ ﮐﻴﻔﯽ ‪ A‬داﻳﺮﻩ ﺷﺮوع ﻧﻤﻮدﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ‪ R‬ﺷﺶ ﻗﻮس رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻧﻘﺎط ‪F , E , D , C , B‬‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬اﻳﻦ ﻧﻘﺎط را اﮔﺮ وﺻﻞ ﮐﻨﻴﻢ ﻣﺴﺪس ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪22‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-9-5‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻳﮏ هﺸﺖ ﺿﻠﻌﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﻳﺎ ﻣﺜﻤﻦ ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻳﮏ ﻣﺮﺑﻊ ﮐﻴﻔﯽ را اوﻻ رﺳﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﻗﻄﺎر ‪ AC‬و ‪ BD‬را رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ در ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬رس هﺎﯼ ﻣﺮﺑﻊ را ﻣﺮﮐﺰ ﻗﺮار دادﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ‪ OA‬ﻳﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻗﻮﺳﻬﺎ رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ اﺿﻼع ﻣﺮﺑﻊ را‬
‫درﻧﻘﺎط ‪ 3 ، 2، 1‬وﻏﻴﺮﻩ ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬اﮔﺮاﻳﻦ ﻧﻘﺎط را ﺑﺎ هﻢ وﺻﻞ ﮐﻨﻴﻢ ﻣﺴﺪس ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .3-9-6‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻳﮏ ﮐﺜﻴﺮاﻻﺿﻼع ﮐﻪ ﻃﻮل ﻳﮏ ﺿﻠﻊ ﺗﻌﺪاد اﺿﻼع ﺁن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺿﻠﻊ دادﻩ ﺷﺪﻩ )‪ (a‬وﺗﻌﺪاد اﺿﻼع )‪ (n=7‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺎ ﻣﺮﮐﺰ‪ O‬ﻧﻴﻢ داﻳﺮﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (a‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ و ﺁﻧﺮا ﺑﻪ هﻔﺖ ﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ ﺗﻮﺳﻂ دوﺳﻮزﻧﻪ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ وﻧﻘﺎط ﻣﺬﮐﻮر را ﺑﻪ ‪ . . . . ، 3 ، 2 ، 1‬ﻧﺎم ﮔﺬارﯼ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬را ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪ 2‬وﺻﻞ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪ (O-2).‬ﺿﻠﻊ دوﻣﯽ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬را ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ‪ . . 5 ، 4 ، 3‬وﺻﻞ ﻧﻤﻮدﻩ اﻣﺘﺪاد ﻣﻴﺪهﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ 2‬را ﻣﺮﮐﺰ ﻗﺮاردادﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (a‬ﻗﻮس رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ راس ‪ A‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫هﻤﻴﻨﻄﻮر‪ A‬را ﻣﺮﮐﺰ ﻗﺮاردادﻩ راس ‪ B‬را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﺎورﻳﻢ ﺗﺎ ﮐﺜﻴﺮاﻻﺿﻼع ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪23‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-10‬ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺮوط‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﻳﮏ ﻣﺨﺮوط ﻗﺎﻳﻢ را ﺑﺎ ﺳﻄﺤﯽ ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﺁن ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ ﻣﻘﻄﻊ ﺣﺎﺻﻠﻪ داﻳﺮﻩ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪-1‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻃﻊ زاوﻳﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﺑﺴﺎزد ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮاز زاوﻳﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺎ ﻣﺤﻮراﺳﺖ دراﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﻄﻊ‬ ‫‪-2‬‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻀﻮﯼ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻃﻊ ﻋﻴﻦ زاوﻳﻪ را ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﺳﺎزد ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﻣﻴﺴﺎزد‪ ،‬دراﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﻄﻊ ﺣﺎﺻﻠﻪ‬ ‫‪-3‬‬
‫ﭘﺎراﺑﻮل ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻃﻊ زاوﻳﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﺳﺎزد ﮐﻪ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ از زاوﻳﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺎ ﻣﺤﻮراﺳﺖ دراﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﻄﻊ‬ ‫‪-4‬‬
‫ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻳﮏ هﺎﻳﭙﺮاﺑﻮل ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻄﻮح ﻗﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻔﻪ درﺷﮑﻞ ذﻳﻞ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .3-10-1‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺑﻴﻀﻮﯼ ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺤﺮاﻗﻬﺎ ‪:‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﻴﺘﻮد ازﺧﺎﺻﻴﺖ ذاﺗﯽ ﺑﻴﻀﻮﯼ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ زﻳﺮا ﺑﻴﻀﻮﯼ ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﻓﻮاﺻﻞ هﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺁن‬
‫ازﻣﺤﺮا ق هﺎ ﻣﺴﺎوﯼ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ اﻋﻈﻤﯽ ﺁن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -1‬اﻗﻄﺎراﻋﻈﻤﯽ و اﺻﻐﺮﯼ ﺑﻴﻀﻮﯼ ﻣﻄﻠﻮب دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (AO‬وﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ‪ C‬وﻳﺎ ‪ D‬دوﻗﻮس رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻣﺤﺮاﻗﻬﺎﯼ )‪ F1‬و ‪ (F2‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻧﻘﺎط ﮐﻴﻔﯽ ) ‪ ( . . . 3 ، 2 ، 1‬ﺑﺎﻻﯼ ﻗﻄﺮ )‪ ( AB‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (A -1‬و ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ‪ F1‬و ‪ F2‬ﭼﻬﺎر ﻗﻮس رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺑﻪ ﺷﻌﺎع )‪ (B-1‬و ﺑﻤﺮاﮐﺰ ‪ F1‬و ‪ F2‬ﭼﻬﺎر ﻗﻮس ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﭼﻬﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻴﻀﻮﯼ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻗﺴﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻧﻘﻄﻪ )‪ (2‬ﭼﻬﺎر ﻧﻘﻄﻪ دﻳﮕﺮ وﺑﺎ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻧﻘﻄﻪ )‪ (3‬ﭼﻬﺎرﻧﻘﻄﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻴﻀﻮﯼ را‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ ﺁورﻳﻢ ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻘﺎط ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺿﺮورت ﺑﺎ ﺷﺪ از ﻧﻘﺎط ‪ 5‬و ‪ 6‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﺑﺎ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻮﯼ وﻳﺎ ﺑﺎ دﺳﺖ ﺁزاد ﻧﻘﺎط ﺣﺎﺻﻠﻪ را ﺑﺎ هﻢ وﺻﻞ ﻧﻤﻮدﻩ و ﺑﻴﻀﻮﯼ ﻣﻄﻠﻮب را‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪهﻴﻢ ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪24‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-10-2‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﭘﺎراﺑﻮل‪:‬‬
‫ﭘﺎراﺑﻮل ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺮوط اﺳﺖ‪ ,‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ در اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﭘﺎرا‬
‫ﺑﻮل ﺑﺎ ﻣﺤﺮاق و ﻣﻮﺟﻪ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻴﺘﻮد از ﺧﻮاص اﺳﺎﺳﯽ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﭘﺎراﺑﻮل اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎراﺑﻮل ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ هﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺁن ازﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺤﺮاق ﻣﺴﺎوﯼ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺁن ازﺧﻂ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺤﺮاق ‪ F‬و ﻣﻮﺟﻪ ‪ AB‬دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﭘﺎراﺑﻮل ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻧﻘﺎط ﮐﻴﻔﯽ )‪ (. . . 3، 2 ، 1‬را ﺑﺎﻻﯼ ﻣﺤﻮرﻳﮑﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺎﻻ ﯼ ﻣﻮﺟﻪ اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮدﻩ و درﺁن ﻧﻘﺎط‬
‫ﻋﻤﻮدهﺎ ﺑﺎﻻﯼ ﻣﺤﻮر رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﻪ ﻃﻮرﻣﺜﺎل ﻓﺎﺻﻠﻪ )‪ ( X-1‬را ﺷﻌﺎع ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﻣﺮﮐﺰ ‪ F‬ﻳﮏ ﻗﻮس ﻣﻴﺰﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻧﻘﻄﻪ )‪ (1‬را درﻧﻘﺎط‬
‫‪ m‬و ‪ n‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﺗﻘﺎﻃﻊ ﻋﺒﺎرت از ﻧﻘﺎط ﭘﺎراﺑﻮل ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻓﺎﺻﻠﻪ هﺎﯼ ‪ X-2‬و ‪ X-3‬را ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻓﺎ ﺻﻠﻪ ‪ X-1‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻧﻘﺎط ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻧﻘﺎط ﺣﺎﺻﻠﻪ را ﺑﺎ هﻢ وﺻﻞ ﻧﻤﻮدﻩ و ﭘﺎراﺑﻮل ﻣﻄﻠﻮب را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻴﺎورﻳﻢ ‪.‬‬

‫‪ .3-10-3‬ﺗﺮﺳﻴﻢ هﺎﻳﭙﺎراﺑﻮل ازﻃﺮﻳﻖ ﻣﺤﺮاﻗﻬﺎ‪:‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﻴﺘﻮد ازﺧﺎﺻﻴﺖ ذاﺗﯽ هﺎﻳﭙﺎراﺑﻮل اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬هﺎﻳﭙﺎراﺑﻮل ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻔﺎﺿﻞ ﻓﺎ ﺻﻠﻪ هﺎ ﯼ هﺮ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﺁن ﻣﺴﺎوﯼ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻴﻦ رس هﺎﯼ ﺁن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻣﺤﻮرﻳﮑﻪ دو راس هﺎﻳﭙﺎراﺑﻮل را در ﺑﺮ دارد ﺑﻨﺎم ﻣﺤﻮر‬
‫ﻗﺎﻃﻊ)‪ (Transverse Axis‬ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -1‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ رس ‪ AB‬ودو ﻣﺤﺮاق )‪ F2‬و ‪ ( F1‬دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -2‬دراﻣﺘﺪاد ﻣﺤﻮر ﻗﺎﻃﻊ ﻧﻘﺎط ‪ . 3 ، 2 ، 1‬را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻴﻔﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺎﺻﻠﻪ )‪ (A-1‬را ﺷﻌﺎع ﻗﺮا ردادﻩ ﭼﻬﺎر ﻗﻮس رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻗﻮﺳﻬﺎ )‪ F2‬و ‪ ( F1‬ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺑﻌﺪًا ﻓﺎﺻﻠﻪ )‪ (B-1‬را ﺷﻌﺎع ﻗﺮا ردادﻩ ﺑﺎ ﻣﺮاﮐﺰ )‪ F2‬و ‪ (F1‬ﭼﻬﺎر ﻗﻮس دﻳﮕﺮ رﺳﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ﮐﻪ ﭼﻬﺎر ﻗﻮس‬
‫اوﻟﯽ را درﭼﻬﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﻘﺎﻃﻊ ﻗﻮﺳﻬﺎ ﻧﻘﺎط ﺑﺎﻻﯼ ﭘﺎراﺑﻮل اﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﻃﺮﻳﻖ ازﻧﻘﺎط )‪ ( . . 3 ، 2‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ وﻧﻘﺎط ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺎراﺑﻮل را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻴﺎورﻳﻢ ‪.‬‬
‫‪ -6‬اﻳﻦ ﻧﻘﺎط را ﺑﺎ دﺳﺖ ﺁزاد ﻳﺎ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻓﺮا ﻧﺴﻮﯼ وﺻﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ﺗﺎ ﭘﺎراﺑﻮل ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪25‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-11‬ﻣﻨﺤﻨﯽ هﺎﯼ ﻣﻐﻠﻖ‪:‬‬

‫‪ .3-11-1‬ﺗﺮﺳﻴﻢ اﻧﻮﻟﻮت )ﮐﺜﻴﺮاﻻﺿﻼع(‪:‬‬
‫اﻧﻮﻟﻮت ﻣﻨﺤﻨﯽ اﻳﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻳﮏ ﺗﺎر ﭘﻴﭽﺎﻧﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺪورﻳﮏ ﺟﺴﻤﻴﮑﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺁن داﻳﺮﻩ وﻳﺎ‬
‫ﮐﺜﻴﺮاﻻﺿﻼع اﺳﺖ درهﻨﮕﺎم ﺑﺎز ﺷﺪن ﺗﺎر ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -1‬ﮐﺜﻴﺮاﻻﺿﻼع )‪ (LMNO‬دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺎ ﻣﺮﮐﺰ‪ L‬وﺷﻌﺎع ‪ LO‬ﻗﻮﺳﯽ ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ﺗﺎ اﻣﺘﺪاد ‪ LM‬را درﻧﻘﻄﻪ ‪ L‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﺎ ﻣﺮﮐﺰ‪ M‬وﺷﻌﺎع ‪ ML‬ﻗﻮﺳﯽ ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ﺗﺎ اﻣﺘﺪاد ‪ MN‬را درﻧﻘﻄﻪ ‪ M‬ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬اﻳﻦ ﭘﺮوﺳﻪ را ﺑﻪ اﺿﻼع دﻳﮕﺮ ﮐﺜﻴﺮاﻻﺿﻼع ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻧﻤﻮدﻩ وﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻨﺤﻨﯽ را دوام ﻣﻴﺪهﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻗﻮﺳﻬﺎ ﯼ داﻳﺮوﯼ وﺻﻞ ﺷﺪﻩ اﻧﻮﻟﻮت ﮐﺜﻴﺮاﻻﺿﻼع را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪهﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪26‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-11-2‬ﺗﺮﺳﻴﻢ اﻧﻮﻟﻮت ﻳﮏ داﻳﺮﻩ‪:‬‬

‫ﻳﮏ داﻳﺮﻩ هﻢ درﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﮏ ﭘﻮﻟﻴﮕﻮن اﺳﺖ ﮐﻪ داراﯼ )‪ (n‬ﺿﻠﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﻮﻟﻮت ﺁن ﻗﺮا رذﻳﻞ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -1‬داﻳﺮﻩ ‪ O‬ﮐﻪ ﺷﻌﺎع ﺁن ‪ OA‬اﺳﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮﻩ را ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ ﮐﻴﻔﯽ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ و ﺷﻌﺎﻋﻬﺎﯼ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻧﻘﺎط را ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬دراﻧﺠﺎم ﺷﻌﺎع هﺎ ﻣﻤﺎﺳﻬﺎ درهﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻩ ﻣﺤﻴﻂ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻧﻘﻄﻪ)‪ (l‬را درﻣﺮﮐﺰﻗﺮار دادﻩ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع‪ A-1‬ﻗﻮس ﻣﻴﺰﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﻣﻤﺎس )‪ (l‬را درﻧﻘﻄﻪ )`‪ (l‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻗﺪم ﭼﻬﺎرم را درﻧﻘﺎط )‪ ( .. . 3 ، 2‬ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ﺗﺎ ﻧﻘﺎط ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .3-11 -3‬ﺗﺮﺳﻴﻢ هﻠﮑﺲ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻳﯽ ﻳﺎ ﻣﺨﺮوﻃﯽ ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻧﻤﺎﯼ اﺳﺘﻮاﻧﻪ را ﮐﻪ هﻠﮑﺲ ﺑﺎﻻﯼ ﺁن ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮد دارﻳﻢ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮﻩ ﻗﺎﻋﺪﻩ را ﺑﻪ ﻳﮏ ﺗﻌﺪاد ﺣﺼﺺ ﻣﺴﺎوﯼ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﺎﻻﯼ ﻧﻤﺎﯼ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ارﺗﻔﺎع رﻓﺘﺎر هﻠﮑﺲ را ﺗﻌﻴﻴﻦ وﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﻋﻴﻦ ﺣﺼﺺ ﻣﺴﺎوﯼ )ﻳﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﺣﺼﺺ ﻗﺎﻋﺪﻩ ( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -4‬هﺮ دو ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﻗﺎﻋﺪﻩ وارﺗﻔﺎع رﻓﺘﺎر را ﺗﻮﺳﻂ اﻋﺪاد ﺑﺎﻟﺘﺮﺗﻴﺐ ﻧﺎﻣﮕﺬارﯼ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -5‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺘﺤﺮﮎ ‪ P‬ﻓﺎﺻﻠﻪ را ﺑﺪور اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻃﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ‪ L‬ازﺳﻄﺢ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻧﺼﻒ‬
‫دور اﺳﺘﻮاﻧﻪ را ﻃﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﻧﺼﻒ رﻓﺘﺎر ارﺗﻔﺎع ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ‪ l‬داﻳﺮﻩ را ﻋﻤﻮدًا ﺑﺎﻻ ﯼ‬
‫ﺧﻂ اﻓﻘﯽ اﻳﮑﻪ ازﻧﻘﻄﻪ `‪ l‬ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ارﺗﻔﺎع رﻓﺘﺎر اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻴﺪهﻴﻢ ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ”‪ l‬هﻠﮑﺲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﻧﻘﺎط دﻳﮕﺮ هﻠﮑﺲ را ﻣﺸﺎﺑﻪ هﺪاﻳﺖ ﻗﺪم ﭘﻨﺠﻢ ﻓﻮق ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ ﺁورﻳﻢ ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﻧﻘﺎط ﺣﺎﺻﻠﻪ را ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺖ ﺁزاد وﻳﺎ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻮﯼ وﺻﻞ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ هﻠﮑﺲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ ‫‪27‬‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .3-11 -4‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺳﺎﻳﮑﻼ ﻳﺪ ‪:‬‬

‫ﺳﺎﻳﮑﻼﻳﺪ ﻋﺒﺎرت ازﻣﻨﺤﻨﯽ اﻳﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ واﻗﻊ درﻣﺤﻴﻂ ﻳﮏ داﻳﺮﻩ ﻣﺘﺤﺮﮎ ﺣﺎدث ﻣﻴﺸﻮد وﻗﺘﻴﮑﻪ داﻳﺮﻩ‬
‫ﻣﺬﮐﻮر درﻳﮏ ﺟﻬﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ درﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻨﺤﻨﯽ درﻋﻴﻦ ﺳﻄﺢ داﻳﺮﻩ ﻣﺘﺤﺮﮎ واﻗﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺗﺮﺳﻴﻢ‬
‫ﺳﺎﻳﮑﻼﻳﺪ ﻗﺮا رﺁﺗﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -1‬داﻳﺮﻩ ‪ O‬ﺑﺎﺧﻂ ‪ MN‬ﮐﻪ ﻃﻮل ﺁن ﻣﺴﺎوﯼ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮﻩ ﻣﺘﺤﺮﮎ اﺳﺖ دادﻩ ﺷﺪﻩ ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﺤﻴﻂ داﻳﺮﻩ وﻃﻮل ‪ MN‬را ﺑﻪ ﻋﻴﻦ ﺣﺼﺺ ﻣﺴﺎوﯼ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ .‬وﺁﻧﺮا ﺗﻮﺳﻂ اﻋﺪاد ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻣﺴﻴﺮ ‪ XY‬ﻣﺮﮐﺰ‪ O‬داﻳﺮﻩ را ﻧﻴﺰ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -4‬ازهﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﺑﺎﻻﯼ ﺧﻂ ‪ MN‬ﻋﻤﻮدهﺎ ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ﺗﺎ ﺧﻂ ‪ XY‬را ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ازهﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﺑﺎﻻﯼ داﻳﺮﻩ ﺧﻄﻮط اﻓﻘﯽ ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ ‪ MN‬ﻣﻴﮑﺸﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺑﺎﺷﻌﺎع داﻳﺮﻩ ‪ O‬وﻧﻘﺎط ) `‪(. . 3`, 2`, 1‬ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎﻻﯼ ﺧﻂ ‪ XY‬ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﻣﺮاﮐﺰ ﻗﻮﺳﻬﺎ رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‬
‫درﻧﻘﺎط‬
‫)”‪ (. .3” , 2” , 1‬ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -7‬اﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﺣﺎﺻﻠﻪ را ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺖ ﺁزاد وﻳﺎ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻓﺮا ﻧﺴﻮﯼ وﺻﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ ﺗﺎ ﺳﺎﻳﮑﻼﻳﺪ ﺗﮑﻤﻴﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ .6-11-5‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻨﺤﻨﯽ ارﺷﻤﻴﺪس‪:‬‬

‫ﻋﺒﺎرت از ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از دور ﺷﺪن ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺣﺎدث ﮔﺮدﻳﺪﻩ ﻃﻮرﻳﮑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺁن ﺑﺼﻮرت ﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎ ازدﻳﺎد‬
‫زاوﻳﻪ ﺗﺰاﻳﺪ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻗﺮار ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ‪:‬‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﻳﮏ داﻳﺮﻩ را ﺑﻪ ﭼﻨﺪﺣﺼﻪ ﻣﺴﺎوﯼ »‪ «12‬ﺣﺼﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮐﻨﻴﻢ وﺷﻌﺎﻋﯽ داﻳﺮﻩ را ﻧﻴﺰﺑﻪ دوازدﻩ ﺣﺼﻪ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮐﻨﻴﻢ‪ ,‬ﺷﻌﺎﻋﯽ اول ﻣﺴﺎوﯼ ‪ r1 =R /12‬ﻗﻮس رﺳﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ اول داﻳﺮﻩ را درﻧﻘﻄﻪ ‪ 1‬ﻗﻄﻌﻪ ﮐﻨﺪ و‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻪ و ﺑﻼﺧﺮﻩ ﻧﻘﺎط ﺣﺎﺻﻠﻪ را ﺑﺎ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻓﺮاﻧﺴﻮﯼ ﺑﺎهﻢ وﺻﻞ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand‬‬

‫ﺑﺨﺶ اول‬ 28 (1) ‫دراوﻳﻨﮓ‬

Mechanical Engineering Department. A.Maiwand