Professional Documents
Culture Documents
Ilovepdf Merged Organized
Ilovepdf Merged Organized
II moduli
2.1
samyaro
sur. 18.1
18
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
zogierT galaqtikas
Tanamgzavri galaqtikebi
axlavs. maT Sorisaa Cveni
galaqtikac. mas didi da mc-
ire, magelanis Rrublebad
wodebuli, ori Tanamgzavri
galaqtika axlavs. 18.1 su-
raTze, qveviT, ori TeTri a b
naRvenTi CvenTan uaxloe-
si galaqtikebi _ magela- sur. 19.1
19
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
saSinao cda
20
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
varskvlavebis 2.2
sicocxlis cikli
22
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
82
23
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
24
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
25
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
2.4
warmodgenebi samyaros Sesaxeb
1924 wels amerikelma astronomma edvin hablma (1889-1953) aCvena, rom Cveni
galaqtikis garda sxva bevri galaqtika arsebobs da gazoma manZili am galaq-
tikebamde. es weli SeiZleba samyaros Tanamedrove suraTis daTariRebis
wlad miviCnioT.
1929 wels hablma, eqsperimentis Sedegebze dayrdnobiT, gamoaqveyna Sro-
ma, romlis mixedviT galaqtikebis umetesobas wiTeli wanacvleba axasiaTebs,
edvin hablis daskvniT galaqtikebi erTmaneTsac Sordebian da Cvenc gvSor-
debian siCqariT,M romelic pirdapirproporciulia Cvenamde manZilis.
es sensaciuri aRmoCena iyo. im dros umetesobas egona, rom galaqtikebi sa-
myaroSi uwesrigod moZraobdnen.
27
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
28
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
2.5
isev samyaros Sesaxeb
30
96
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
31
98
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
100
32
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
2.6
SeamowmeT Tqveni codna
testi
102
33
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
am TavSi gaixsenebT
da gaecnobiT
III Tavi.
Ä bunebaSi arsebuli urTierTq-
medebis oTx tips;
Ä elementarul nawilakebs lep-
tonebsa da adronebs;
Ä kvarkebsa da gluonebs;
elementaruli
Ä eleqtrons, fotons, protonsa
nawilakebis da neitrons;
Ä antinawilakebs;
fizika Ä elementarul nawilakTa klasi-
fikacias;
Ä amaCqareblebs.
104
34
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
3.1
elementaruli nawilakebi
1. nivTiereba Sedgeba
a. fotonebisgan; b. eleqtronebisgan; g. protonebisgan;
d. molekulebisgan;
e. eleqtronebisa da mis garSemo moZravi atombirTvisgan.
2. molekula Sedgeba
a. fotonebisgan; b. atomebisgan; g. protonebisgan;
d. eleqtronebisgan;
e. eleqtronebisa da mis garSemo mbrunavi atombirTvisgan.
3. atomi Sedgeba
a. fotonebisgan; b. eleqtronebisgan; g. protonebisgan;
d. molekulebisgan;
e. atombirTvisa da mis garSemo mbrunavi eleqtronebisgan.
108
36
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
cxrili
3.2 bunebaSi arsebuli
urTierTqmedebebi
114
39
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
cxrili
3.3 leptonebi, adronebi, kvarkebi,
gluonebi
116
40
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
118
41
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
120
42
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
124
44
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
126
45
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
p+p→p+p+ +p.
128
46
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
130
47
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
davaleba
132
48
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
gaecaniT
informaciis wamkiTx-
veli mowyobiloba
magnitu-
ri zoli
naRdi
fulis sabanko
Senaxvis plastikuri
adgili baraTi
kompiuteri, romelSic
inaxeba informacia
kli entebis angari Se-
bisa da sabanko opera-
ciebis Sesaxeb. es ko-
mpiuterive axor ci e-
lebs angariSsworebas. sur. 56.1
56
147
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
4.1
informacia da kavSiri
148
57
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
T2
K1
damiweba
damiweba
5 2 7
4 3
1 8
berketi
6
K1 K2
zambara
150
58
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
optikur-
boWkovani
sadeni kompiuteri
kompiuteri
davaleba
152
59
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
naxevrad gamWvir-
vale sarke
lazeris
sxivi lalis Rero
impulsuri naTura
sisxlZarRvovani
garsi
sur. 61.1
156
61
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
saWrisi saxvretela
saRaravi xerxi
saxexi wnexi
158
62
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
4.3
energiis wyaroebi
162
64
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
sur. 65.2
164
65
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
davaleba
166
66
maswavleblis sarekomendacio wigni
standartTan kavSiri
კვლ. XII. 1. მოსწავლეს შეუძლია განსაზღვროს კვლევის საგანი და მისი შესწავლის ეტაპები.
შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:
• განსაზღვრავს და აყალიბებს კვლევის მიზანს;
• განსაზღვრავს შესაბამისი ინფორმაციის მოძიების წყაროებს;
• განსაზღვრავს მონაცემების მოპოვების გზებს (მაგ., ცდით, საველე სამუშაოს ჩატარებით,
გამოკითხვით, საკითხის ირგვლივ ლიტერატურის მოძიებით);
• განსაზღვრავს მონაცემების აღრიცხვის ფორმებს (ცხრილები, გრაფიკები, სიები, ფოტოები,
ჩანაწერები).
167'
66'
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
4.4
samyaros erTiani suraTi
170
68
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
davaleba
172
69
XII klasis saxelmZRvanelo. II moduli
4.5
SeamowmeT Tqveni codna
174
70
maswavleblis sarekomendacio wigni
1. Zabvis qveS myof gamtarTan sveli xeliT Sexeba ufro saSiSia, radganac teni
xelebze Seicavs marilebs, romlebic disociaciisas qmnis ionebs, ris gamoc sveli
xeli denis ufro kargi gamtaria, vidre mSrali.
6. rodesac xes mexi daecema, Weqa-quxilisas zogjer deni xis qveS mdgom adami-
anzec gadadis, radganac adamianis sxeuli denis gamtaria.
8. Rrubeli zamTarSi ufro dablaa, vidre zafxulSi. asec unda iyos, radgan
haeris civi fena, romelSic wylis orTqli kondensirdeba da warmoiqmneba Rrubeli,
zamTarSi ufro axlosaa dedamiwis zedapirTan, vidre zafxulSi.
11. rodesac moTxilamures didi siCqaris ganviTareba surs, moZraobs win daxrili,
igi TiTqos TaviT haers miapobs. amis Sedegad haerTan Sexebis farTobis Semcirebis
gamo, mcirdeba haeris winaaRmdegobis Zala.
175'
70'