Professional Documents
Culture Documents
Martlmadidebeli Eklesiis Armosavletis Sapatriarqoebi (Ix Saukunemde)
Martlmadidebeli Eklesiis Armosavletis Sapatriarqoebi (Ix Saukunemde)
ternovski
marTlmadidebeli eklesiis
aRmosavleTis sapatriarqoebi
(IX saukunemde)
TBILISI THEOLOGICAL ACADEMY
PUBLISHING HOUSE
TBILISI 2017
Tbilisis sasuliero akademia
marTlmadidebeli eklesiis
aRmosavleTis sapatriarqoebi
(IX saukunemde)
seminariis gamomcemloba
Tbilisi 2017
bibliuri geografiis codna aucilebelia wminda werilis
jerovnad gagebisaTvis. winamdebare wignSi swored adreu-
li Sua saukuneebis epoqis istoriuli geografiis proble-
mebi aris ganxiluli. asaxulia aRmosavleTis qristianuli
qveynebis eklesiebis istoria _ moTxrobilia ierusalimis,
aleqsandriis, antioqiis, konstantinopolis sapatriarqoebis,
aseve, sparseTisa da kvi prosis eklesiebis DSesaxeb. naSromi
gankuTvnilia damxmare saxelmZRvanelod sasuliero saswav-
leblis studentebisaTvis.
ISBN 978-9941-9258-9-4
mTargmneli nora gabriaZe
EDITOR TAMAR CHUBINIDZE
7
`marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi”. es aris
pirveli rusulenovani gamokvleva axlo aRmosavleTis qristianu-
li eklesiis Sesaxeb. naSromi gvaZlevs istoriul movlenebsa da
geografiaSi orientaciis saSualebas qristianobis pirveli cxra
saukunis ganmavlobaSi. aq aRwerilia aRmosavleTis sapatriarqoe-
bis: ierusalimis, aleqsandriis, antioqiis, konstantinopolis, kvi-
prosisa da sparseTis eklesiaTa teritoriebi; moTxrobilia sapa-
triarqoebis urTierTobaTa Sesaxeb, maT administraciul dayofaze,
Sida istoriasa da saistorio-saeklesio RirsSesaniSnaobebze. pal-
estinis aRwerisas avtori sargeblobs ara mxolod qristianuli, ar-
amed ebrauli saistorio wyaroebiTac, maT Sorisaa ioseb flaviosis
istoriuli traqtatebi da Talmudi. wignSi detalurad aris war-
modgenili uZvlesi toponimika, aRwerilia TiTqmis mTeli axlo aR-
mosavleTisa da mcire aziis yvela regionis bunebrivi da geografi-
uli pirobebi. gamocemas didi mniSvneloba aqvs axlo aRmosavleTis
adreqristianuli istoriis SeswavlisaTvis.
miuxedavad imisa, rom saukuneze meti dro gavida am wignis dawe
ridan, mas mniSvneloba ar daukargavs. geografia da arqeologia
istoriuli faqtebis kvlevisas fundamenturi dasayrdenebia, ramde-
nadac warsulis nebismieri movlena xdeba istoriul sivrcesa da
istoriul droSi. am damxmare saxelmZRvanelos mizania, ganixilos
adreuli Sua saukunebis epoqis istoriuli geografiis probleme-
bi aRmosavleTis qristianuli kulturis qveynebSi. umniSvnelovanes
istoriul problemas warmoadgens antikuri warmarTuli qalaqis
transformacia Sua saukuneebis qristianul qalaqad _ cvlilebe-
bi topografiaSi, cvlilebebi toponimikaSi, saeklesio nagebobebis
CarTva qalaqis arqiteqturul qsovilSi, warmarTuli taZrebis bedi,
qalaqSi sasaflaoebis gaCena da sxv. naSromSi yovelive amis Sesaxeb
sainteresod aris moTxrobili.
bibliuri geografiis codna sruliad aucilebelia istoriuli
movlenebis jerovnad SefasebisaTvis. eklesiis istoriis Seswavlisas
saWiroa gansakuTrebuli, specifikuri geografiuli codnis floba.
eklesiis istoriis SemswavlelisTvis arc imdenad mniSvnelovania
informacia dedaqalaqebisa Tu sawarmoo centrebis, ama Tu im qveynis
mcxovrebTa garegnuli keTildReobis Sesaxeb, ramdenadac codna ud-
abnoebsa da monastrebze, taZrebsa da mosaxleobis RvTivsaTnoebis
Sesaxeb; warmodgena im adgilebis Sesaxeb, romlebic xSirad TiTqos
arafriT iyo gamorCeuli, magram iq cxovrobdnen eklesiis didi mame-
bi. Cveulebrivi geografiis saxelmZRvaneloebi ver gagvcemen pasuxs
imaze, Tu sad mosagreobdnen, magaliTad, Teodorite kvireli, kozma
8
maiumeli, spiridon trimifunteli. . .
bibliuri geografiis codna imTaviTve miiCneoda aucileblad
wminda werilis jerovnad gagebisaTvis. jer kidev pirvelma saekle-
sio istorikosma evsevi kesarielma da wminda werilis cnobilma
ganmmartebelma netarma ieronimem, dagvitoves Txzulebebi bibliu-
ri geografiis Sesaxeb. ZvelaRTqmiseuli geografia bunebrivad gr-
Zeldeba axali aRTqmisa da qristianuli eklesiis geografiaSi, es
aris niSani RvTaebrivi WeSmaritebis uwyvetobisa. mravalma saukunem
Caiara qristes Sobidan, moxda uamravi umniSvnelovanesi movlena
qristianuli eklesiis istoriaSi. maT gasaanalizeblad saWiroa sa-
Tanado saeklesio geografiis saxelmZRvanelos arseboba. winamde-
bare Targmani swored am mizans emsaxureba.
wignSi warmodgenilia aRmosavleTis damoukidebeli eklesiebi:
ierusalimis, antioqiis, aleqsandriis, sparseTis, kvi prosisa da kon-
stantinopolis. am eklesiaTa Soris ar moCans saqarTvelos eklesia.
es gasagebi xdeba, Tuki gaviTvaliswinebT imas, rom naSromis Sed-
genisas, me-19 saukunis bolos, saqarTvelos eklesia, rogorc aseTi,
aRar arsebobda – ruseTma Cveni eklesiis avtokefalia gaauqma iseve,
rogorc aRarc Tavad saqarTvelo iTvleboda qveyanad, is ruseTis
guberniad iyo qceuli.
naSromis Targmnisa da redaqtirebisas gansakuTrebiT rTuli Seiq-
na toponimTa qarTul enaze gadmotana. toponimika, rogorc viciT,
enaTmecnierebis erT-erT vrcel ganStoebas warmoadgens. toponimTa
monacemebs farTod iyenebs mecnierebis sxvadasxva dargi: istori-
uli geografia, eTnografia, arqeologia, enaTmecniereba, folklor-
istika. toponimia mniSvnelovani wyaroa ama Tu im xalxis istoriis
dasadgenad. toponimebi orgvari bunebisaa, maTSi, erTi mxriv, kar-
gad aris Semonaxuli arqaizmebi da dialeqtizmebi – gansakuTrebiT
es mTebisa da wylebis saxelebs exeba, meore mxriv ki, toponimebi
mudmiv cvalebadobas ganicdis _ istoriul-politikuri viTarebis
cvalebadobis Sesabamisad. amis naTel magaliTs warmoadgens Tun-
dac Cvens droSi uamravi geografiuli adgilis saxelwodebis Secv-
la: peterburgi, petrogradi _ leningradi _ peterburgi, ceiloni _
Sri-lanka, raguza _ dubrovniki, iurievi _ tartu, koromo _ toiota
da mravali sxva. naSromSi uxvad mocemuli toponimebis qarTulad
gadmotanisas ramodenime saxis dabrkolebis winaSe aRmovCndiT, ese-
nia: maTi gansxvavebuli forma saTargmn, anu rusul enaze; Tavad am
toponimTa sxvadasxvaenovani warmoSoba: ebrauli, berZnuli, siri-
uli, egvi pturi, kopturi, laTinuri, sparsuli, Turquli; foneti-
kuri cvlilebebi, rac am saxelebma saukuneTa manZilze ganicades,
9
Sesabamisad, dRes isini, SesaZloa, sruliad sxvagvari JReradobis
sityvebad warmogvidges; dabolos, Zvel toponimTa oficialuri
likvidacia – saxelTa gadarqmeva sxvadasxva politikuri mizeziT,
es gansakuTrebiT exeba konstantinopolis sapatriarqos teritoriis
toponimebs. dRes odindeli bizantiis adgilze sxva qveyanaa, sxva
enisa da sxva aRmsareblobis xalxiT, romelTac yvelafers, mTebsa
da wylebsac ki Seucvales saxelebi. am labirinTSi gzis gakvlevas
didi dro da energia dasWirda. qarTul enaze gadmotanisas, cxadia,
gaviTvaliswineT rogorc dRevandeli warmoTqmis wesi, ise - isto-
riulad damkvidrebuli tradicia. aseve moviqeciT pirTa saxelebis
gadmotanis drosac.
saTargmn teqstSi moyvanilia sigrZis inglisuri da Zveli ru-
suli erTeulebi: mili, saJeni, versi, arSini, futi. Cven movaxdineT
maTi Sesabamisi unificireba erTeulTa saerTaSoriso sistemis me-
triTa da kilometriT.
dasasruls, SevniSnavT, rom wignis avtors, s. ternovskis, naS-
romis Sedgenisas usargeblia Semdegi literaturiT:
10
ierusalimis sapatriarqo
ierusalimis sapatriarqo
11
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
ierusalimi.
aRdgomis taZari, macxovris saflavi.
12
ierusalimis sapatriarqo
13
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
14
ierusalimis sapatriarqo
15
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
16
ierusalimis sapatriarqo
meore palestina
17
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
18
ierusalimis sapatriarqo
19
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
20
ierusalimis sapatriarqo
21
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
22
ierusalimis sapatriarqo
23
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
24
ierusalimis sapatriarqo
25
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
26
ierusalimis sapatriarqo
27
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
28
ierusalimis sapatriarqo
29
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
30
ierusalimis sapatriarqo
31
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
32
ierusalimis sapatriarqo
33
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
pirveli palestina
34
ierusalimis sapatriarqo
35
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
36
ierusalimis sapatriarqo
37
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
38
ierusalimis sapatriarqo
39
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
40
ierusalimis sapatriarqo
41
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
42
ierusalimis sapatriarqo
43
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
44
ierusalimis sapatriarqo
45
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
46
ierusalimis sapatriarqo
47
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
48
ierusalimis sapatriarqo
49
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
50
ierusalimis sapatriarqo
51
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
52
ierusalimis sapatriarqo
53
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
54
ierusalimis sapatriarqo
55
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
mTa bezeTa, anu `axali qalaqi~ mas ewoda imis gamo, rom aSenda
xalxis momravlebis Semdgom.
qalaqi gaSenebulia am oTx mTaze. mas samxreTiT _ erTi, xolo
CrdiloeTiT sami kedeli ertya. am kedlebze gansazRvruli
SualedebiT aRmarTuli iyo oTxkuTxedi mtkice koSkebi, saidanac
advilad SeiZleboda qalaqis dacva. pirvel kedelze 60 koSki
iyo meoreze _ 14, xolo mesameze _ 90. amiT aixsneba is rTuli da
56
ierusalimis sapatriarqo
57
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
58
ierusalimis sapatriarqo
59
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
60
ierusalimis sapatriarqo
61
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
62
ierusalimis sapatriarqo
63
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
64
ierusalimis sapatriarqo
65
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
66
ierusalimis sapatriarqo
67
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
68
ierusalimis sapatriarqo
69
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
70
ierusalimis sapatriarqo
71
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
72
ierusalimis sapatriarqo
73
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
74
ierusalimis sapatriarqo
75
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
76
ierusalimis sapatriarqo
mesame palestina
77
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
78
ierusalimis sapatriarqo
79
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
80
aleqsandriis sapatriarqo
aleqsandriis sapatriarqo
81
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
aleqsandria.
xarebis marTlmadidebluri taZari.
82
aleqsandriis sapatriarqo
83
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
84
aleqsandriis sapatriarqo
85
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
86
aleqsandriis sapatriarqo
10 ptolemeos III evergeti _ egvi ptis mefe, ptolemeos II-is vaJi, ptol-
emeosTa dinastiis erT-erTi yvelaze mZlavri warmomadgeneli, mefobda 246-
222 ww-Si (red. Sen.).
87
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
88
aleqsandriis sapatriarqo
89
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
90
aleqsandriis sapatriarqo
91
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
92
aleqsandriis sapatriarqo
93
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
94
aleqsandriis sapatriarqo
95
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
96
aleqsandriis sapatriarqo
97
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
98
aleqsandriis sapatriarqo
99
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
100
aleqsandriis sapatriarqo
101
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
102
aleqsandriis sapatriarqo
103
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
antioqiis sapatriarqo.
104
antioqiis sapatriarqo
antioqiis sapatriarqo
105
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
106
antioqiis sapatriarqo
107
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
108
antioqiis sapatriarqo
arabeTis provincia
109
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
dasavleTis provinciebi
110
antioqiis sapatriarqo
111
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
112
antioqiis sapatriarqo
113
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
114
antioqiis sapatriarqo
115
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
116
antioqiis sapatriarqo
117
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
118
antioqiis sapatriarqo
siria
119
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
120
antioqiis sapatriarqo
121
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
122
antioqiis sapatriarqo
123
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
124
antioqiis sapatriarqo
125
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
126
antioqiis sapatriarqo
127
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
128
antioqiis sapatriarqo
129
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
130
antioqiis sapatriarqo
meore siria
131
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
siria.
wm. svimeon mesvetis saxelobis uZvelesi monasteri.
132
antioqiis sapatriarqo
kilikia
133
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
134
antioqiis sapatriarqo
135
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
136
antioqiis sapatriarqo
137
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
138
antioqiis sapatriarqo
kilikia.
gadmocemis Tanaxmad, aq iqadaga pirvelad
wm. petre mociqulma
139
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
isavria
provincia isavria mdebareobda kilikiasa da pamfilias Soris.
es saxelwodeba provinciam miiRo aq mdebare Zveli qalaqis, isav-
riisagan an amave saxelis matarebeli ori soflisgan. SemdgomSi
isavriis mTavar qalaqad iqca selevkia, romelic odesRac emi-
jneboda mas. amis gamo mTlianad isavria, romelic uwin lika-
onias, konstantinopolis sapatriarqos provincias, miekuTvneboda,
kilikiasTan erTad miuerTda antioqiis sapatriarqos. es moxda
nikeis krebis Semdeg da gagrZelda mxolod imperator leon
isavrielamde, romelic warmoSobiT iyo isavriidan. imperatorma
gaiTvaliswina antioqiis olqis mZime mdgomareoba sarkinozebis
Tavdasxmebis gamo da isavriis provincia kvlav dauqvemdebara
konstantinopolis sapatriarqos. isavriis qveynis buneba mTiani
iyo, mis SuagulSi miedineboda mdinare celidoniumi. mosaxleo-
bis umetes nawils zRvaosnoba SeeZlo da mekobreobas misdevda.
saepiskoposo qalaqebi isavriaSi ise cota iyo, rogorc arsad
sxvagan, saxeldobr, ocdaaTi, da isavriis episkoposebi eklesiis
cxovrebis aqtiuri monawileni iyvnen. nestorianuli SfoTis dros
isini marTlmadideblebTan dadgnen.25
140
antioqiis sapatriarqo
antioqiis sapatriarqos
aRmosavleTis provinciebi
141
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
142
antioqiis sapatriarqo
143
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
144
antioqiis sapatriarqo
145
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
146
antioqiis sapatriarqo
147
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
148
antioqiis sapatriarqo
149
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
150
antioqiis sapatriarqo
151
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
152
antioqiis sapatriarqo
153
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
154
antioqiis sapatriarqo
155
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
kvi prosi.
kanakarias RvTismSoblis saxelobis taZari.
156
kvi prosis eklesia
157
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
158
kvi prosis eklesia
159
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
160
sparseTis eklesia
sparseTis eklesia
sparseTi uSualod emijneboda atnioqiis sapatriarqos aR-
mosavleT provinciebs: evfratsa da mesopotamias. saxelwodeba
`sparseTSi~ igulisxmeba uzarmazari teritoria, sadac arsebod-
nen Zveli samefoebi: asiria, babiloni, midia da sparseTi. am ukanask-
nelma monarqiam STanTqa adrindelni da 536 w. qristemde, kirosis
dros, warmoiqmna axali imperia. sparselebma TavianT imperiaSi
SeinarCunes midielTa religia da zne-Cveulebani, Tayvans scemdnen
cecxls da scnobdnen or sawyiss: yovelive sikeTis Semoqmeds _
ormuzds da yovelive borotebis mizezs _ arimans. qristemde 300
w. sparseTi dai pyro aleqsandre makedonelma, xolo qristemde
me-2 saukunis II naxevridan Cveni welTaRricxvis 226 wlamde
sparseTs ganagebdnen parTelebi. me-3 saukunis Suidan sasanidebma
daaarses sparseTis monarqia, romlis arsebobamac 400 weli gasta-
na, me-7 saukunemde.
Zvelad am olqebSi cnobili iyo qalaqebi: babiloni, ninevia,
persepolisi da ekbatana.
161
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
sparseTi.
qalaqi ninevia, adadis karibWe.
162
sparseTis eklesia
163
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
164
sparseTis eklesia
165
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
konstantinopoli.
wm. sofias sakaTedro taZari.
166
konstantinopolis sapatriarqo
konstantinopolis sapatriarqo
konstantinopolis daarseba
167
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
168
konstantinopolis sapatriarqo
169
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
170
konstantinopolis sapatriarqo
171
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
172
konstantinopolis sapatriarqo
konstantinopolis
sapatriarqos daarseba
173
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
174
konstantinopolis sapatriarqo
175
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
176
konstantinopolis sapatriarqo
* * *
qalkedonis krebis 28-e kanoniT konstantinopolis patriarqs
eqvemdebareboda Semdegi diocezebi: ponto, azia (kilikiisa da
isavriis gamoklebiT) da miwebis nawili balkaneTis naxevarkunZu-
lze.
mcire azias gaaCnda udidesi msoflio-istoriuli mniSvnelo-
ba rogorc samoqalaqo, ise saeklesio TvalsazrisiT. is gaxldaT
Suamavali Sua aziisa da evropis xalxebs Soris, maTi cxovre-
biseuli gamocdilebis, e.w. kulturis gacvlis gzas. es gacv-
la-gamocvla aziasa da evropas Soris gansakuTrebiT gaZlierda
istoriis Zveli periodis bolos da qristianobis gaCenis dasawy-
isSi, aleqsandre makedonelidan dawyebuli Sua saukuneebamde.
es navmisadgomebiTa da koncxebiT arSiaSemovlebuli, mdinareebiT
daserili qveyana gansakuTrebiT mosaxerxebeli iyo vaWrobisa da
naosnobisaTvis. amasTan, aq iyo rbili klimati da adgilobrivi
produqtebis simravle. Txisa da cxvris farebi, puri, zeTi, Rvino,
samxreTis xili, bewveuli, Sali, marmarilo da metalebi aq uxvad
i poveboda. qveyanas TiTqmis Suaze kveTs tavris mTebi, romlis
ferdebic dafarulia simwvaniT, mSvenieri muxis, fiWvisa da
nekerCxlis tyeebiT. es qedi mravali mdinaris mSobelia da qveynis
Suagulidan myudro gzas ukafavs maT zRvebisaken.
Zveli mwerlebis sityviT, mcire azias dasavleTidan aRmosav-
leTisken 700 km-mde teritoria eWira, CrdiloeTidan samxreTisak-
en _ 250 km. cxadia, es maCvenebeli mTlad zusti araa.
mcire aziis naxevarkunZulis mTels am sivrces romaelebi
or, TiTqmis Tanatol, nawilad hyofdnen. Crdilo-aRmosavleTiT,
Sav zRvasTan mdebare mxares uwodebdnen pontos; meores, samx-
reT-dasavleTisas uwodebdnen sakuTriv azias. orive maTgani, Tavis
mxriv, ramodenime provinciad iyofoda, romelTa ricxvic sxvadasxva
dros sxvadasxvagvari iyo, daaxloebiT aTamde. Teodorite aziaSi
iTvlis TerTmet arqonts _ mmarTvels, da amdenives _ pontoSi.
mcire azia kidev ufro wvril erTeulebad iyofoda eklesiuri
TvalsazrisiT, ramdenadac yovel provinciaSi ramodenime saepis-
koposo kaTedra arsebobda. mTels mcire aziaSi 450 saepiskoposo
kaTedras iTvlidnen.GTu am cifrs daaxloebiT zustad miviCnevT
da mcire aziis mTels teritorias SevusabamebT, aRmoCndeba, rom
177
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
pontos diocezi
178
konstantinopolis sapatriarqo
179
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
180
konstantinopolis sapatriarqo
181
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
kapadokia.
wm. grigol nazianzelis saxelobis taZari.
182
konstantinopolis sapatriarqo
183
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
184
konstantinopolis sapatriarqo
185
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
186
konstantinopolis sapatriarqo
187
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
188
konstantinopolis sapatriarqo
189
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
190
konstantinopolis sapatriarqo
191
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
192
konstantinopolis sapatriarqo
193
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
194
konstantinopolis sapatriarqo
195
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
196
konstantinopolis sapatriarqo
197
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
198
konstantinopolis sapatriarqo
199
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
tis savane.34
200
konstantinopolis sapatriarqo
201
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
202
konstantinopolis sapatriarqo
aziis diocezi
203
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
204
konstantinopolis sapatriarqo
205
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
206
konstantinopolis sapatriarqo
207
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
208
konstantinopolis sapatriarqo
209
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
210
konstantinopolis sapatriarqo
211
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
212
konstantinopolis sapatriarqo
213
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
da gavleniani sinagoga.
qristianuli eklesia smirnaSi daarsda ara ugvinaes 64 wlisa,
varaudiT, ioane RmrTismetyvelis mier. wm. ioanes `gamocxadebaSi~
naxsenebia angelozis gansakuTrebuli mimarTva smirnis eklesiisad-
mi. markus avreliusis mmarTvelobis xanaSi aq moxda qristianebis
Zlieri devna. maSin ewama smirnis episkoposi polikarpe, romelic
cnobilia rogorc Tavisi epistoleebiT, ise _ paseqis aRniSvnis
drois sakiTxis gadawyvetaze zrunviT da kidev imiTac, rom misi
mowafe iyo irineos lioneli. msgavsi devna iyo smirnaSi deciu-
sis drosac; imJamad smirnaSi ewama presviteri pioniusi.58 Tavis
sityvaSi is gvacnobs smirnis mosaxleobas da mezobeli qveynebis
mdgomareobas. `smirnis mkvidrno, romlebic amayobT Tqveni qalaqis
silamaziTa da misi homerosiT, da Tqven, aq dabadebulo iudevele-
bo, yvelani sixaruliT eZiebT Cvens sikvdils. magram Tqven, elinebo,
gmarTebdaT mogesminaT Tqveni moZRvris, homerosisTvis, romelmac
Tqva: `ukeTuria, gixarodes kacis sikvdili.~ Tqven ki, iudevelno,
mose gibrZanebT: `Tqveni mtris viric rom dainaxoT, dacemuli
tvirTis simZimiT, gverds nu auvliT, wamoayeneT.~
me-5 s-Si aq RmrTismSoblis taZari daaarsa kirosma, romelic
maSin prefeqti iyo, Semdgom ki smirnis episkoposi Seiqna. me-6 s-Si
smirnaSi mosagreobda romanoz melodosi.
smirna amJamadac arsebobs. miwisZvram eqvsjer daaqcia qalaqi,
magram eqvsjerve aRadgines nangrevebidan. Zvel berZnebSi ar-
sebobda rwmena, rom meSvide miwisZvra smirnisTvis ukanaskneli
Seiqneboda.59
214
konstantinopolis sapatriarqo
215
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
216
konstantinopolis sapatriarqo
217
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
218
konstantinopolis sapatriarqo
219
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
220
konstantinopolis sapatriarqo
221
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
222
konstantinopolis sapatriarqo
223
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
224
konstantinopolis sapatriarqo
225
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
226
konstantinopolis sapatriarqo
227
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
228
konstantinopolis sapatriarqo
229
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
230
konstantinopolis sapatriarqo
231
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
232
konstantinopolis sapatriarqo
233
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
234
konstantinopolis sapatriarqo
235
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
236
konstantinopolis sapatriarqo
berZnul wes-Cveulebebs.83
237
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
238
konstantinopolis sapatriarqo
239
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
240
konstantinopolis sapatriarqo
241
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
242
konstantinopolis sapatriarqo
Trakiis diocezi
243
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
244
konstantinopolis sapatriarqo
245
marTlmadidebeli eklesiis aRmosavleTis sapatriarqoebi...
246
Tbilisis sasuliero akademiisa da seminariis
gamomcemloba
2017
redaqciis misamarTi:
Tbilisi, sionis q. #13/40.
E-mail: gamomcemloba@mail.ru
daibeWda
gamomcemloba `meridianSi~
Tbilisi, al. yazbegis gamz. #47
tel.: 239-15-22
E-mail: meridiani777@gmail.com