‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.

com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫ﺑﺨﺶ دوم‬

‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬

‫ﺧﻄﻮط ﻣﺘﺪاوﻟﻪ )‪: ( Conventional Lines‬‬

‫اﮔﺮ ﻳﮏ ﻧﻘﺸﻪ ﻓﻨﯽ و ﺗﺨﻨﻴﮑﯽ را ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار دهﻴﻢ در ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺬﮐﻮر اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﺧﻄﻮط را ﺧﻮاهﻴﺪ دﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﻄﻮط ﺑﻨﺎم اﻟﻔﺒﺎﯼ ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺸﯽ ﻣﺴﻤﯽ ﮔﺮدﻳﺪﻩ اﻧﺪ و داراﯼ اﻧﻮاع ذﻳﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ .1-4‬ﺧﻂ ﺳﺮﺣﺪﯼ )‪:( Border Line‬‬

‫ﺧﻂ ﺿﺨﻴﻢ ﺑﻮدﻩ و ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﻮدن ﺣﺪود ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .2-4‬ﺧﻂ ﻧﺎﻣﺮﺋﯽ )‪:(Hidden Line‬‬

‫اﻳﻦ ﺧﻄﻮط داراﯼ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻮدﻩ و ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺎرﻩ هﺎﯼ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ دﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .3-4‬ﺧﻂ ﻣﺮﮐﺰﯼ )‪:( Center Line‬‬

‫اﻳﻦ ﺧﻂ ﺑﺎرﻳﮏ ﺑﻮدﻩ و ﺑﺮاﯼ ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮدن ﻣﻮﻗﻒ هﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯼ ﺑﻼﮎ ﻳﺎ ﺣﺼﻪ هﺎﯼ ﺁن ﺑﮑﺎر ﻣﻴﺮد و هﻤﻴﺸﻪ از‬
‫ﺳﺮﺣﺪات ﺑﻼﮎ ﺗﺠﺎوز ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .4-4‬ﺧﻂ اﻧﺪازﻩ )‪:( Dimension Line‬‬

‫ﺧﻂ ﺑﺎرﻳﮏ ﺑﻮدﻩ و ﺟﻬﺖ اراﺋﻪ اﻧﺪازﻩ هﺎﯼ ﺑﻼﮎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫‪.5-4‬ﺧﻂ ﺑﺮش)‪:(Break Line‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺧﻄﻮط ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪﯼ ﮔﺮدﻳﺪﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ هﺮ ﻳﮏ ﻋﺒﺎرت اﻧﺪ از‪:‬‬
‫‪ : (a‬ﺧﻂ ﺑﺮش ﮐﻮﺗﺎ)‪ :( Short Break Line‬ﺿﺨﻴﻢ ﺑﻮدﻩ و ﺳﺮﺣﺪ ﺑﺮش ﮐﻮﺗﺎ را در ﺑﻼﮎ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻴﺴﺎزد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 29‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ :(b‬ﺧﻂ ﺑﺮش ﻃﻮﻳﻞ)‪ :( Long Break Line‬ﺑﺎرﻳﮏ ﺑﻮدﻩ و ﻣﻮﻗﻒ ﻗﻄﻊ ﻃﻮﻳﻞ را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ‪.‬‬

‫‪ .6-4‬ﺧﻂ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻃﻊ)‪:(Cutting Plane Line‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻮدن ﺑﻼﮎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮔﺮدﻳﺪﻩ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻃﻊ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .7-4‬ﺧﻂ ﻓﺎﻧﺘﻮم)‪:( Phantom Line‬‬

‫ﺧﻂ ﺑﺎرﻳﮏ ﺑﻮدﻩ و ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮدن ﺳﺮﺣﺪ ﻧﻬﺎﯼ ﺣﺮﮐﺖ ﻳﮏ ﺟﺰ ﻣﺘﺤﺮﮎ‪ ‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫‪ .8-4‬ﺧﻂ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ)‪:(Construction Line‬‬

‫ﺧﻄﻮط ﺑﺎرﻳﮏ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻘﺸﻪ اوﻟﻴﻪ و هﻤﭽﻨﺎن ﺟﻬﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻘﺎط از ﻳﮏ ﻣﺮﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺮﺟﻊ دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .9-4‬ﺧﻂ رﻳﻔﺮﻧﺲ)‪:(Reference Line‬‬

‫ﺧﻂ ﺿﺨﻴﻢ ﺑﻮدﻩ و ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺳﺮﺣﺪ ﺟﺪاﯼ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻤﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ ‬اﻳﻦ ﺧﻂ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﺷﮑﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻂ ﻓﺎﻧﺘﻮم ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ وﻟﯽ ﺗﻔﺎوت اﻧﻬﺎ در ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﺸﺎن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 30‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫‪ .1-5‬ﺳﮑﭻ ﺁزاد )‪:( Free Hand Sketching‬‬

‫اﺳﺘﻌﺪاد ﺳﮑﭻ ﻧﻤﻮدن ﻳﮑﯽ از ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ اﻧﺠﻨﻴﺮ و ﺗﮑﻨﺎﻟﻮﺟﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺮا دارا ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮐﺜﺮٌا ﻣﻔﮑﻮرﻩ‬
‫هﺎﯼ ﻃﺮح و دﻳﺰاﻳﻦ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺳﮑﭻ ﺁزاد ﺗﺒﺎرز ﻣﻴﮑﻨﺪ و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻬﺎﺋﯽ ﺑﺸﮑﻞ ﻳﮏ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻳﮑﯽ از ﺧﻮﺑﯽ هﺎﯼ ﺳﮑﭻ ﺁزاد اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﮑﭻ ﮐﻨﻨﺪﻩ را از اﺳﺘﻌﻤﺎل وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺸﯽ ﺑﯽ ﻧﻴﺎز ﻣﻴﺴﺎزد و‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮاد ﮐﻪ او ﺑﻪ ﺁن ﺿﺮورت دارد ﻋﺒﺎرت از ﭘﻨﺴﻞ‪ ‬ﮐﺎﻏﺬ و ﭘﻨﺴﻞ ﭘﺎﮎ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ ‬ﮐﻪ هﺮ ﮐﺲ ﺑﻪ ﺁن دﺳﺖ رﺳﯽ‬
‫ﭘﻴﺪا ﮐﺮدﻩ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪.2-5‬اﻧﻮاع ﺳﮑﭻ ﺁزاد‪:‬‬
‫ﺳﮑﭻ ﺁزاد ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮔﺮدﻳﺪﻩ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺳﮑﭻ ﺁزاد ارﺗﺴﺎم ﻗﺎﻳﻢ )‪:(Orthographic Sketches‬‬
‫‪ -2‬ﺳﮑﭻ ﺁزاد ﺗﺼﻮﻳﺮﯼ)‪:(Pictorial Sketches‬‬
‫‪.1-2-5‬ﺳﮑﭻ ﺁزاد ارﺗﺴﺎم ﻗﺎﻳﻢ )‪:(Orthographic Sketches‬‬
‫در ﺳﮑﭻ ﺁزاد ارﺗﺴﺎم ﻗﺎﺋﻢ‪ ‬ﻧﻤﺎﯼ هﺮ وﺟﻪ ﺑﻼﮎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻼﮐﻬﺎ ﺑﻄﻮر‬
‫ﻋﻤﻮم ﺣﺎوﯼ ﺷﺶ وﺟﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ وﻟﯽ اﮐﺜﺮٌا ﻧﻤﺎهﺎﯼ اﺳﺎﺳﯽ اﻧﻬﺎ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرت از ﻧﻤﺎﯼ ﺟﻠﻮ)‪ ( Front‬ﻧﻤﺎﯼ‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ)‪ (Side‬و ﻧﻤﺎﯼ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ)‪; (Top‬ﺳﮑﭻ ﻣﻴﮕﺮدد‬

‫‪.-2-2-5‬ﺳﮑﭻ ﺁزاد ﺗﺼﻮﻳﺮﯼ)‪:(Pictorial Sketches‬‬

‫در ﺳﮑﭻ ﺗﺼﻮﻳﺮﯼ ﺑﻼﮎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻤﺎهﺎﯼ اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺼﻮرت ﻣﺠﺴﻢ ﺳﮑﭻ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬در ﻧﻘﺸﻪ هﺎﯼ ﻋﺎدﯼ‬
‫ﻣﻌﻤﻮ ٌﻻ ﻧﻤﺎهﺎﯼ اﺳﺎﺳﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ وﻟﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﺠﺴﻢ ﺑﻼﮎ اﮐﺜﺮٌا ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺖ و ﺗﺤﺖ هﻤﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﮑﭻ ﺗﺼﻮﻳﺮﯼ ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺪا ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬در ﺳﺎﺣﻪ ﻋﻤﻞ از ﺳﻪ ﻧﻮع ﺳﮑﭻ اﮐﺜﺮٌا ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻼ ﻣﻮرد ﺑﺮﺳﯽ‬‫ﺑﻨﺎﻣﻬﺎﯼ ﺳﮑﭻ اﻳﺰوﻣﺘﺮﻳﮏ‪ ٫‬ﺳﮑﭻ ﻣﺎﻳﻞ و ﺳﮑﭻ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪﺗ ٌﺮ ﻣﻔﺼ ٌ‬
‫ﻗﺮار ﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ هﺎﯼ ﺳﮑﭻ ﺗﺼﻮﻳﺮﯼ ﻗﺮار ذﻳﻞ اﻧﺪ‪:‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 31‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪.3-5‬ﺧﻄﻮط در ﺳﮑﭻ ﺁزاد‪:‬‬

‫ﻼ دﻗﻴﻖ ﻧﺒﻮدﻩ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺼﻮرت ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ‬ﻣﺎﻳﻞ و ﻳﺎ‬
‫در ﺳﮑﭻ ﺁزاد ﺧﻄﻮط ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻄﻮط ﻧﻘﺸﻪ هﺎﯼ ﻓﻨﯽ ﮐﺎﻣ ٌ‬
‫ﻼ‬
‫ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ دﺳﺖ ﺑﺮاﯼ ﺳﮑﭻ ﻧﻤﻮدن ﺧﻄﻮط اﻓﻘﯽ از ﻃﺮف ﭼﭗ ﺑﻄﺮف راﺳﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ذﻳ ٌ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻴﺮ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﻄﻮط ﻣﺎﻳﻞ در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ زاوﻳﻪ ﺣﺎدﻩ ﺑﺎﺷﺪ از ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ و در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ زاوﻳﻪ ﻣﻨﻔﺮﺟﻪ و ﻳﺎ ﻗﺎﺋﻤﻪ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﮑﭻ اﮐﺜﺮ اﺷﮑﺎل ﻣﻐﻠﻖ او ٌﻻ ﺑﺸﮑﻞ ﻣﺮﺑﻊ و ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺳﮑﭻ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﺑﻌﺪٌا ﻣﺸﺨﺼﺎت دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺁن ﻋﻼوﻩ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﻼ ارﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮﻳﻖ ﺳﮑﭻ ﻧﻤﻮدن ﻣﺮﺑﻊ و ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ذﻳ ٌ‬

‫و هﻤﭽﻨﺎن ﺟﻬﺖ ﺳﮑﭻ ﺑﻴﻀﻮﯼ از ﻣﺮاﺣﻞ ذﻳﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ‪:‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 32‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫ﺑﺮاﯼ ﺳﮑﭻ ﻧﻤﻮدن ﻳﮏ زاوﻳﻪ او ٌﻻ زاوﻳﻪ ﻗﺎﺋﻤﻪ را ﺑﺼﻮرت ﺧﻴﺮﻩ ﺳﮑﭻ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ و ﺑﻌﺪٌا زاوﻳﺎﯼ ﻣﻄﻠﻮب دﻳﮕﺮ را‬
‫از روﯼ ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت ﺗﻘﺮﻳﺒﯽ زاوﻳﻪ ﻗﺎﺋﻤﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﺳﮑﭻ ﻧﻤﻮدن ﻳﮏ ﻣﻨﺤﻨﯽ او ٌﻻ ﻧﻘﺎط ﺁن را در ﻣﺴﻴﺮ‬
‫ﻣﻄﻠﻮب ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻧﻤﻮدﻩ و ﺑﻌﺪٌا ﺁن ﻧﻘﺎط را ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺖ ﺁزاد وﺻﻞ ﻧﻤﻮدﻩ و ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻣﻄﻠﻮب را ﺳﮑﭻ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺑﺮاﯼ ﺳﮑﭻ ﻧﻤﻮدن ﻗﻮس هﺎ ﭼﻪ ﺑﺸﮑﻞ ﻣﺤﺪب و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﻌﺮ ﺁن‪ ‬از دو ﺧﻂ ﮐﻪ ﺣﺎوﯼ ﺁن ﻗﻮس هﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻴﺂﻳﺪ‪.‬‬

‫و ﺑﺮاﯼ ﺳﮑﭻ ﻧﻤﻮدن دواﻳﺮ ﻳﺎ از ﻣﺮﺑﻊ و ﻳﺎ از ﺧﻄﻮط ﻗﺮار ذﻳﻞ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 33‬‬
‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ .4-5‬ﺳﮑﭻ ﻳﺎ ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺜﻴﺮاﻟﻤﻨﻈﺮ)‪:( Multiview Sketch or Drawing‬‬

‫هﺪف اﺳﺎﺳﯽ ﻳﮏ ﻧﻘﺸﻪ ﻓﻨﯽ ﻋﺒﺎرت از ﺷﺮح ﮔﺮاﻓﻴﮑﯽ ﻳﮏ ﺑﻼﮎ و ﻳﺎ ﭘﺮوژﻩ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﻃﻮرﻳﮑﻪ از‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﮐﺎﻓﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ﺁن ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ‪ ‬زﻳﺮا ﺑﻼﮎ ﻳﺎ ﭘﺮوژﻩ در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻣﺮ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺎس ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻄﺮوﺣﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺮﺳﻮﻧﻞ ﻓﻨﯽ ﺗﺤﺖ ﭘﺮوﺳﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪﯼ و ﻳﺎ ﺗﻌﻤﻴﺮﯼ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﻧﺒﺎﻳﺪ هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺷﮏ و‬
‫ﺗﺮدﻳﺪﯼ در ﺑﺎرﻩ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺁن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ‬ﺑﺮاﯼ ﻧﺎﺋﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ هﺪف از ﻣﻴﺘﻮد هﺎﯼ ﻗﺒﻮل ﺷﺪﻩ و اﺳﺘﻨﺪارد‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺗﺸﺮﻳﺢ و ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻧﻤﺎهﺎﯼ ﺑﻼﮎ و ﭘﺮوژﻩ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻴﻮرﯼ ارﺗﺴﺎم ﻗﺎﺋﻢ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ارﺗﺴﺎم ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻤﺎهﺎﯼ ﻳﮏ ﺑﻼﮎ ﮐﻪ از زاواﻳﺎﯼ ﻣﺸﺨﺺ دﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﻃﻮرﯼ ﺗﺮﺗﻴﺐ و اﻧﺴﺠﺎم ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻳﮏ ﺑﺪﻳﮕﺮﯼ ارﺗﺒﺎط ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﯼ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .1-4-5‬ارﺗﺴﺎم ﻗﺎﺋﻢ)‪:(Orthographic Projection‬‬
‫زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ ﻣﺎ ﻳﮏ ﺑﻼﮎ را در ﻣﺎوراﯼ ﻳﮏ ﺳﻄﺢ ﺷﻔﺎف ﻗﺮار دهﻴﻢ و اﻧﺮا ﻃﻮرﯼ ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺧﻄﻮط ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻮازﯼ ﺑﺎﺷﻨﺪ ) ﻳﻌﻨﯽ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻻﻳﺘﻨﻬﺎﯼ از ﺑﻼﮎ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد( در اﻳﻨﺼﻮرت ﺷﮑﻞ واﻗﻌﯽ ﺁن ﻃﺮف ﺑﻼﮎ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﻔﺎف ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ ‬ﺑﺎﻻﯼ ﺳﻄﺢ ﺷﻔﺎف ﻣﺬﮐﻮر ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻣﻴﮕﺮدد ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ارﺗﺴﺎم ﻗﺎﺋﻢ ﺁن ﺳﻤﺖ ﺑﻼﮎ‬
‫ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﺳﻄﺢ ﺷﻔﺎف را ﻳﮏ ﻣﺮاﺗﺒﻪ در ﺟﻠﻮ ﺑﻼﮎ‪ ‬ﻣﺮﺗﺒﻪ دﻳﮕﺮ در ﺣﺼﻪ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺑﻼﺧﺮﻩ در ﺟﺎﻧﺐ راﺳﺖ‬
‫ﺁن ﻗﺮار دهﻴﻢ ﺳﻪ ﻧﻤﺎﯼ ﺟﻠﻮ)‪ (Front View‬ﻧﻤﺎﯼ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ )‪ (Top View‬و ﻧﻤﺎﯼ ﺟﺎﻧﺒﯽ )‪(Side View‬ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﻴﺎﻳﺪ و هﺮ ﺳﻪ ﻧﻤﺎ را در ﻣﺠﻤﻮع ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﻤﺎهﺎﯼ اﺳﺎﺳﯽ)‪ (Principal Views‬ﻣﺴﻤﯽ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ ﮐﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫ارﺗﺴﺎم هﺎﯼ ﻗﺎﻳﻢ ﺑﻼﮎ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ارﺗﺴﺎم ﻗﺎﺋﻢ را ﺑﺸﮑﻞ ﮔﺮاﻓﻴﮏ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﺳﻄﻮح ارﺗﺴﺎم در ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ در ﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺷﻴﺸﻪ ارﺗﺴﺎم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﻠﻮ )‪ ( Front‬ﺑﻼﮎ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺷﻴﺸﻪ ارﺗﺴﺎم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﺎﻧﺐ راﺳﺖ )‪ ( Side‬ﺑﻼﮎ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 34‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ -3‬ﺷﻴﺸﻪ ارﺗﺴﺎم ﺑﺎﻻﯼ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﯽ )‪ ( Top‬ﺑﻼﮎ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫و ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎدﻩ ﺗﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ‪:‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 35‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫ﺣﺎﻻ اﮔﺮ هﺮ ﺳﻪ ﺷﻴﺸﻪ ﺷﻔﺎف ارﺗﺴﺎم را ﻃﻮرﯼ ﺑﺎهﻢ وﺻﻞ ﺳﺎزﻳﻢ ﮐﻪ ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﺠﺎور را ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪ و ﺑﻪ‬
‫هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﻪ ﺷﻴﺸﻪ دﻳﮕﺮ را ﺑﺎ اﻧﻬﺎ ﻋﻼوﻩ ﮐﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻳﮏ ﺟﻌﺒﻪ ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﻮد‪ ‬اﻳﻦ ﺟﻌﺒﻪ را ﺟﻌﺒﻪ ارﺗﺴﺎم‬
‫)‪ (Glass Box‬ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫هﺮ ﺳﻄﺢ ﺟﻌﺒﻪ ارﺗﺴﺎم را ﺑﻨﺎم ﺳﻄﺢ ارﺗﺴﺎم )‪ (Plane of Projection‬و ﺗﻘﺎﻃﻊ دو ﺳﻄﺢ ارﺗﺴﺎم را ﺑﻨﺎم ﺧﻂ‬
‫ﻣﺮﺟﻊ ﻳﺎ)‪ (Reference Line‬ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺁﺳﺎﻧﯽ ﮐﺎر ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮ ﺟﻌﺒﻪ ارﺗﺴﺎم را ﺑﻨﺎم ﺧﻂ ﻣﺮﺟﻊ ‪ T/F‬و ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮ و‬
‫ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺟﻌﺒﻪ ارﺗﺴﺎم را ﺑﻨﺎم ﺧﻂ ﻣﺮﺟﻊ ‪ F/R‬ﻧﺎﻣﮕﺬرﯼ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺎل اﮔﺮ ﺷﻴﺸﻪ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺷﻴﺸﻪ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺟﻌﺒﻪ ارﺗﺴﺎم را ﺑﻪ دور ﺧﻄﻮط ﻣﺮﺟﻊ دوران دهﻴﻢ ﺗﺎ اﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﻴﺸﻪ ﺟﻠﻮﯼ‬
‫ﺟﻌﺒﻪ ارﺗﺴﺎم در ﻳﮏ ﺳﻄﺢ ﻣﺴﺘﻮﯼ ﻋﻤﻮدﯼ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ‬دراﻳﻨﺼﻮرت ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﺂﻳﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 36‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫از ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﺷﮑﻞ ﻓﻮق ﻧﺘﺎﻳﺞ ذﻳﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﺂﻳﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬ارﺗﻔﺎع ﺑﻼﮎ ﺑﻴﻦ ﻧﻤﺎﯼ ﺟﻠﻮﯼ و ﻧﻤﺎﯼ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺸﺘﺮﮎ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﯽ داراﯼ ﻋﻴﻦ ارﺗﻔﺎع ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻋﻤﻖ ﺑﻼﮎ ﺑﻴﻦ ﻧﻤﺎﯼ ﺟﺎﻧﺒﯽ و ﻧﻤﺎﯼ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻋﺮض ﺑﻼﮎ ﺑﻴﻦ ﻧﻤﺎﯼ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﻧﻤﺎﯼ ﺟﻠﻮﯼ ﻣﺸﺘﺮﮎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮﯼ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ ﺧﻄﯽ ﺑﺰاوﻳﻪ ˚‪ 45‬از ﻧﻘﻄﻪ ‪ 0‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻢ در اﺛﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎل اﻳﻦ ﺧﻂ ﻣﺎ‬
‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ هﺎ و اﺑﻌﺎد را از ﻳﮏ ﻧﻤﺎ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯼ دﻳﮕﺮ اﻧﺘﻘﺎل دهﻴﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻮن دو ﻧﻤﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺳﻪ ﺑﻌﺪ را ﻧﻤﺎﻳﺶ دهﺪ ﺑﻨٌﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻳﮏ ﺑﻼﮎ دو ﻧﻤﺎ ﮐﻔﺎﻳﺖ ﻣﻴﮑﻨﺪ و هﻤﭽﻨﺎن ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ از دو ﻧﻤﺎ‪ ‬ﻧﻤﺎﯼ ﺳﻮم را ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻘﺎط و اﺑﻌﺎد ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪.5-5‬ﺳﮑﭻ اﻳﺰوﻣﺘﺮﻳﮏ)‪:(Isometric Sketch‬‬

‫ﻋﺒﺎرت از ﺳﮑﭻ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﺁن ﺳﻪ وﺟﻪ ﺑﻼﮎ در ﻋﻴﻦ زﻣﺎن ﻧﺸﺎن دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﻳﻦ وﺟﻮﻩ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ‬
‫ﻳﮏ ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدﯼ و دو ﻣﺤﻮر ﻣﺎﻳﻞ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬او ٌﻻ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻋﻤﻮدﯼ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪﻩ و ﺑﻌﺪٌا دو ﻣﺤﻮر ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ‬
‫زاوﻳﻪ ˚‪ 60‬ﺑﻪ دو ﻃﺮف ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدﯼ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و هﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎد ﺁور ﺷﺪ ﮐﻪ در ﺳﮑﭻ اﻳﺰوﻣﺘﺮﮎ ﺧﻄﻮط‬
‫ﻧﺎﻣﺮﺋﯽ )‪ (Hidden Lines‬ﻧﺸﺎن دادﻩ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺳﮑﭻ اﻳﺰوﻣﺘﺮﻳﮏ ﻗﺪم هﺎﯼ ذﻳﻞ را ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺤﻮر هﺎﯼ اﺳﺎﺳﯽ اﻳﺰوﻣﺘﺮﻳﮏ او ٌﻻ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺎﻻﯼ اﻳﻦ ﻣﺤﻮر هﺎ ﻃﻮل‪ ‬ﻋﺮض و ارﺗﻔﺎع ﺑﻪ ﺳﮑﻴﻞ هﺎﯼ واﻗﻌﯽ ﺷﺎن ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﻼﮎ ﺑﻪ اﺳﺎس اﺑﻌﺎد ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺷﺪﻩ ﭼﻮﮐﺎت ﺑﻨﺪﯼ ﻣﻴﮕﺮدد و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺁن ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺧﻴﺮﻩ ﺳﮑﭻ ﮔﺮدﻳﺪﻩ و‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺧﻄﻮط ﻧﻬﺎﺋﯽ روﺷﻦ و ﺗﻴﺮﻩ ﺳﮑﭻ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .6-5‬ﺳﮑﭻ ﻣﺎﻳﻞ)‪:(Oblique Sketch‬‬

‫در ﺳﮑﭻ ﻣﺎﻳﻞ ﻧﻴﺰ ﺳﻪ وﺟﻪ ﺑﻼﮎ در ﻋﻴﻦ زﻣﺎن دﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ وﻟﯽ از ﺳﮑﭻ اﻳﺰوﻣﺘﺮﻳﮏ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت را دارد ﮐﻪ‬
‫در ﺳﮑﭻ ﻣﺎﻳﻞ وﺟﻪ ﺟﻠﻮﯼ )‪ (Front View‬ﺑﻼﮎ ﺑﺸﮑﻞ ﺣﻘﻴﻘﯽ ﺁن دﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ هﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻣﺸﮑﻠﺘﺮﻳﻦ‬
‫وﺟﻪ ﺑﻼﮎ را)ﺧﺼﻮﺻٌﺎ اﮔﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن داﻳﺮوﯼ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ( در ﺟﻠﻮﯼ ﺳﮑﭻ ﻣﺎﻳﻞ ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﮑﭻ ﻧﻴﺰ ﺳﻪ ﻣﺤﻮر اﺳﺎﺳﯽ ﻗﺮار دارد‪ ‬ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدﯼ‪ ‬ﻣﺤﻮر اﻓﻘﯽ و ﻣﺤﻮر ﻣﺎﻳﻞ ) ﺑﻪ زاوﻳﻪ ˚‪( 45‬‬
‫و ﺟﻬﺖ ﺳﮑﭻ ﻣﺎﻳﻞ ﻗﺪم هﺎﯼ ذﻳﻞ را ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ارﺗﻔﺎع‪ ‬ﻋﺮض و ﻃﻮل ﺑﻼﮎ را ﺑﺎ ﻣﺤﻮر هﺎﯼ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﻧﻬﺎ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬از ﻧﻘﺎط ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺷﺪﻩ ﺧﻄﻮط ﻣﻮازﯼ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮد وﺑﻼﮎ ﭼﻮﮐﺎت ﺑﻨﺪﯼ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 37‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪ -3‬ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﺮ وﺟﻪ ﺑﻼﮎ ﺑﻪ اﻧﻬﺎ ﻋﻼوﻩ ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ و زاوﻳﻪ ﻣﺤﻮر ﻣﺎﻳﻞ را ﻣﻴﺘﻮان ﮐﻴﻔﯽ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﮐﺮد وﻟﯽ زاواﻳﺎﯼ ˚‪ 45‬و ˚‪ 30‬ﺗﺮﺟﻴﺢ دادﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ .7-5‬داﻳﺮﻩ در ﺳﮑﭻ هﺎﯼ اﻳﺰوﻣﺘﺮﻳﮏ‪:‬‬

‫در ﺳﮑﭻ اﻳﺰوﻣﺘﺮﻳﮏ و ﻣﺎﻳﻞ داﻳﺮﻩ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺑﻴﻀﻮﯼ دﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬در ﺳﮑﭻ ﻧﻤﻮدن اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﻴﻀﻮﯼ هﺎ از‬
‫ﻣﺮﺑﻊ ﻣﺤﻴﻄﯽ داﻳﺮﻩ ﻗﺮار اﺷﮑﺎل ذﻳﻞ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 38‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪.8-5‬ﺳﮑﭻ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ)‪:(Perspective Sketches‬‬

‫ﺳﮑﭻ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﺑﺮوﯼ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺧﻄﻮط ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻓﺎﺻﻠﻪ دورﺗﺮ از ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ در ﻳﮏ‬
‫ﻼ ﺳﺮﮎ ﻣﻮازﯼ ﭼﻨﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ در دور ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را ﻗﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻼﻗﯽ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﻣﺜ ٌ‬
‫دور را ﮐﻪ ﺧﻄﻮط ﻣﻮازﯼ هﻤﺪﻳﮕﺮ را ﻗﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﺑﻨﺎم ﻧﻘﻄﻪ ﻓﺮار )‪ (Vanishing Point‬ﻳﺎد ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻓﺮار ﺑﺎﻻﯼ ﺧﻂ اﻓﻖ ﮐﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﯽ از ارﺗﻔﺎع ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ‬ﻗﺮار دارد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ اﻧﻮاع‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ دارد وﻟﯽ دراﻳﻨﺠﺎ ﺳﻪ ﻧﻮع اﻧﺮا ﻗﺮار ذﻳﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﻴﻢ‪:‬‬
‫‪ .1 -8-5‬ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻮﯼ )‪:(One Point Perspective‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﮑﭻ هﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﮑﭻ ﻣﺎﻳﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ ﮐﻪ در ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻮﯼ ﺧﻄﻮط ﻧﻈﺮ در‬
‫ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻓﺮار ﺗﻼﻗﯽ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ و در ﺳﮑﭻ ﻣﺎﻳﻞ ﺧﻄﻮط ﻧﻈﺮ ﺑﺎهﻢ ﻣﻮازﯼ اﻧﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻮﯼ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ ذﻳﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻄﺒﻴﻖ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪ (GL) -1‬را در ﺟﺎﯼ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﻪ ﻣﻴﺨﻮاهﻴﻢ ﺑﻼﮎ در اﻧﺠﺎ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ (PP) -2‬را ﺗﻌﻴﻦ و ﺑﺎﻻﯼ ﺁن ﻧﻤﺎﯼ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺑﻼﮎ را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ SP‬را ﻧﻈﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دﻳﺪ‪ ‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺧﻂ )‪ (H‬را ﺑﻪ ﻳﮏ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع دﻳﺪ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ واز ‪ SP‬ﻳﮏ ﻋﻤﻮد ﺑﺎﻻﯼ ‪H‬‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺮدﻩ و ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﮐﻪ از اﺛﺮ اﻳﻦ ﻋﻤﻮد اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد)ﻧﻘﻄﻪ ﻓﺮار(‪ ‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﺂورﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺧﻄﻮط ﻋﻤﻮدﯼ را ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﻮاﺻﻞ ارﺗﻔﺎﻋﯽ ﺑﻼﮎ‪ ‬از ﻧﻤﺎﯼ ﺟﺎﻧﺒﯽ اﻧﺘﻔﺎل ﻣﻴﺪهﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﻃﻮل را از ﻧﻤﺎﯼ ‪ Top‬اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻴﺪهﻴﻢ ﻗﺴﻤﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻧﻘﺎط ﺑﺎﻻﯼ ‪ PP‬ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻘﺎط ﻣﻨﻄﺒﻖ را ﻣﺴﺘﻘﻴﻤٌﺎ‬
‫ﺑﻪ ‪ GL‬اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻴﺪهﻴﻢ ‪ ‬اﮔﺮ ﻧﻘﺎط ﮐﻪ از ‪ PP‬ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ‬اﻧﻬﺎ را در ﻗﺪم اول ﺑﻪ ‪ SP‬وﺻﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫و از ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻊ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ‪ SP‬و ﺧﻂ ‪ PP‬ﻳﮏ ﺧﻂ ﻋﻤﻮد را ﺑﻪ ﺧﻂ ‪ GL‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮐﺮدﻩ ﮐﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻌﺪ ﻋﺮﺿﯽ ﺑﻼﮎ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ -7‬ﺗﻤﺎم راس هﺎﯼ ﺑﻼﮎ در ‪ GL‬را ﺑﻪ ‪ VP‬وﺻﻞ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ -8‬از ﺧﻄﻮط ﻋﻤﻮدﯼ‪ ‬اﻓﻘﯽ و ﺧﻄﻮط وﺻﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ‪ VP‬ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻴﺂﻳﺪ‪.‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 39‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫اﺷﮑﺎل ذﻳﻞ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻮﯼ را در ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻌﯽ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪:‬‬

‫‪.2 -8-5‬ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ دو ﻧﻘﻄﻮﯼ)‪: ( Two Point Perspective‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ دو ﻧﻘﻄﻮﯼ از ﻣﻴﺘﻮد ذﻳﻞ ﮐﺎر ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪:‬‬

‫‪ -1‬ﺳﻄﻮح ‪ GL‬و ‪ PP‬در در ﺟﺎهﺎﯼ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺳﻄﺢ ‪ H‬را ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع دﻳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ و ﺑﻌﺪٌا ﻧﻤﺎﯼ‬
‫‪ Top‬را ﺑﺪور ﻳﮑﯽ از راﺳﻬﺎﯼ ﺁن ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دوران دادﻩ ﺷﺪﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ SP‬را ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دﻳﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ و ﺳﭙﺲ دو ﺧﻂ ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ دو ﮐﻨﺎرﻩ ﻧﻤﺎﯼ ﺗﺎپ ﻃﻮرﯼ‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﻮدﻩ ﮐﻪ ﺧﻄﻮط ﻣﺬﮐﻮر از ﻧﻘﻄﻪ ‪ SP‬ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺳﻄﺢ ‪ PP‬را در دو ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ و از ﻧﻘﺎط‬
‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪﻩ‪ ‬ﺧﻄﻮط ﻋﻤﻮد ﺑﺎﻻﯼ ﺳﻄﺢ ‪ H‬ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ‪ ٫‬ﻧﻘﺎط ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﻋﺒﺎرت از ﻧﻘﺎط ﻓﺮار ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ SP‬را ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﻧﻤﺎﯼ ﺗﺎپ وﺻﻞ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ اﺷﻌﻪ ﻧﻈﺮ ﺳﻄﺢ ﺗﺼﻮﻳﺮ را ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬از ﻧﻘﺎط ﺗﻘﺎﻃﻊ اﺷﻌﻪ ﻧﻈﺮ و ﺳﻄﺢ ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ ‬ﺧﻄﻮط ﺗﺮﺳﻴﻤﺎﺗﯽ ﻋﻤﻮدﯼ را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺗﺎ اﻳﻦ ﺧﻄﻮط‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﻌﺪ ﻃﻮل و ﻋﺮض ﺑﻼﮎ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﻘﺎط ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ و اﻧﺪازﻩ هﺎﯼ ﮐﻪ در ﺑﻌﺪ‬
‫ارﺗﻔﺎع از ﻧﻤﺎﯼ ﺟﻠﻮ ﻳﺎ ﺟﺎﻧﺐ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻴﺎﺑﻨﺪ‪ ٫‬ﻣﻴﺘﻮان ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ دو ﻧﻘﻄﻮﯼ ﺑﻼﮎ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻗﺮا ر ذﻳﻞ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁورد‪:‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 40‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫ن‬

‫اﺷﮑﺎل ذﻳﻞ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ دوﻧﻘﻄﻮﯼ را در ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻌﯽ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪:‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 41‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫‪.3 -8-5‬ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻮﯼ)‪: ( Three Point Perspective‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻮﯼ از ﻣﻴﺘﻮد ذﻳﻞ ﮐﺎر ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻳﮏ ﻣﺜﻠﺚ ﻣﺘﺴﺎوﯼ اﻻﺿﻼع ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ ﮐﻪ راس هﺎﯼ ﺁن ﻣﺮاﮐﺰ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻓﺮار را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪهﺪ‪ ٫‬اﻳﻦ ﻣﺜﻠﺚ‬
‫ﺑﻪ ﻗﺪر ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮔﺮدد ﺗﺎ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﺰﮔﺘﺮ ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻧﺎﺻﻒ هﺎﯼ ﻋﻤﻮدﯼ اﻳﻦ ﻣﺜﻠﺚ در ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ را )‪ ( SP‬ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻮﯼ‬
‫ﻣﻴﻨﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬از ﻧﻘﻄﻪ )‪ (SP‬ﺧﻂ ‪ PQ‬را ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻣﺜﻠﺚ و ﺧﻂ ‪ RS‬را ﻣﻮازﯼ ﺑﻪ ﺿﻠﻊ ﻃﺮف راﺳﺖ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻢ‬
‫ﮐﻪ اﻳﻦ دو ﺧﻂ را ﺧﻄﻮط اﻧﺪاز ﻣﻴﻨﻤﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺑﺎﻻﯼ ﺧﻂ اﻧﺪازﻩ ‪ PQ‬ﺑﻄﺮف ﭼﭗ ﺁن ﻃﻮل ﻧﻘﺎط ﺑﻼﮎ را و ﺑﻄﺮف راﺳﺖ ﺁن ﻋﺮض ﻧﻘﺎط ﺑﻼﮎ را و ﺑﺎﻻﯼ ﺧﻂ‬
‫اﻧﺪازﻩ ‪ RS‬ﻧﻘﺎط ارﺗﻔﺎع ﺑﻼﮎ را ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﻘﺎط ﻓﺮار ﻃﻮرﻳﮑﻪ در ﺷﮑﻞ دﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﻘﺎط ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺷﺪﻩ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﺑﻼﮎ ﺗﮑﻤﻴﻞ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪S‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪Q‬‬

‫‪R‬‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 42‬‬

‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ"‬ ‫‪http://afg-eng.blogfa.com/‬‬
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ ‫دراوﻳﻨﮓ )‪(1‬‬

‫اﺷﮑﺎل ذﻳﻞ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻮﯼ را در ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻌﯽ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪:‬‬

‫اﺷﮑﺎل ذﻳﻞ ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻬﺘﺮ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮﺳﭙﮑﺘﻴﻒ ﻧﻤﺎﻳﺶ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪:‬‬

‫÷‬

‫‪Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 43‬‬

"‫ﺍﻧﺟﻧﻳﺭ ﻣﻳﺭﻋﺑﺩﺍﻟﻭﻟﯽ "ﺳﺎﺩﺍﺕ‬ http://afg-eng.blogfa.com/
‫ﺑﺨﺶ دوم‬ (1) ‫دراوﻳﻨﮓ‬

Mechanical Engineering Department. A.Maiwand 44