Akışkan Sayfalar Dergisi,

Akışkan Sayfalar
TransMetu alt başlıklı projemizin
ilk sayısıyla sizleri sevgiyle, ve onur-
Sayı: 1 / Aralık 2017
la selamlıyoruz.

Akışkan Sayfalar Dergisi öncelikli

olarak ODTÜ’deki trans+ öğrenci-
Proje Sahibi:
lerin arasındaki iletişimi kuvvetlen-
Murat Korkmaz dirmek ve trans+ öğrencilere kam-
püste kültür, sanat, edebiyat, felsefe
ve diledikleri birçok alanda kendile-
Genel Editör:
rini geliştirebilecekleri; ifade edebi-
Murat Korkmaz, Arda Aksoy lecekleri ve dilerlerse seslerini du-
yurabilecekleri bir alan oluşturma
amacındadır. Bu vesileyle ODTÜ
Konsept Danışman & Tasarım: ve diğer üniversiteler başta olmak
Murat Korkmaz üzere Türkiye’nin birçok bölgesin-
den trans+/nonbinary kişiler ara-
sındaki iletişimin kuvvetlendirilmesi
Kapak Resmi: Divine ve daha çok ortaklaşarak dayanış-
manın arttırılması; cinsiyet mücade-
lesi anlamında yeni, güçlü projelere
Basım Tarihi: 1 Aralık 2017
imza atılması hedeflenmektedir.

Akışkan Sayfalar, ODTÜ’nün sade-

ce Trans+ yazarlardan oluşan ilk
trans+ fikir, kültür & sanat dergisi
olması açısından tarihi bir öneme
sahiptir. Dergi, trans+/nonbinary
öğrenciler başta olmak üzere, her
kesimden insanın, kendi güçlerinin
farkına varıp, hayatları ve hayalleri
için mücadele etmeleri gerektiğine
dair uçsuz bucaksız hikayeler ve
büyük bir emek barındırmaktadır,
barındıracaktır.

Bu dergi, Sivil Düşün AB Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır.
Derginin içeriğinin sorumluluğu tamamıyla Murat Korkmaz’a aittir ve AB’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.
“Cinsiyet politiktir. Trans+/Non-Binary cinsiyetler cisheteronormatif
ayrımcı politikanın alt üst edilişinin ana aktörleridir.”

Fotoğraf: junkyard-bodhisattva tarafından

Claude Cahun’den esinlenilmiş bir çalışma.
İÇİNDEKİLER

Nereden Doğduk?.…………………………………...….…….4
Tanımlar.………………………………………….…………....6
70’lerden günümüze bir Trans Süperstar:
CANDY DARLING………………………………….…….....10
JUDITH BUTLER……..…………………………….….......14
Bir Yönelim & Cinsiyet Ayrımcılığı Turnusolü Olarak:
SENSE8.…………………………………………….………..18
Alt Üst Edilen Kavramlar:
Heteroseksüelllik……………………………………….........23
LGBT+ Öğrencilere yönelik
Söylemleri ile ODTÜ Akademik Kadrosu……………......……27
İstanbul’dan Berlin’e Sanat:

“ğ – yumuşak g – göçün queer halleri”………………….....30

THE FUTURE IS QUEER: Trans+ Ünlüler………….....32
ODTÜ’de Cinsiyet Belirtmeyen Zamir Kullanımına
Teşvik Çalışması………………..……..…..……………........36

Pozitif Bak: HIV+ ve AIDS.……………………...…….....38

Fotoğraf Arşivi: “ODTÜ 2017”………….…….………..…..44
Bir Ayrımcılık Çeşidi Olarak Cissexism
ve Günlük Yaşamdaki Yansımaları……...…………..…….……...46

Karikatür: Assigned Male Comics by Sophie Labelle…...50

Ne Dinlemeli? ………………………………….….….......52
Goth Queering: Dilara Fındıkoğlu……………..…….......54

Fotoğraf: Mildred Pierce

 NEREDEN
DOĞDUK?
Marsha P. Johnson’dan, Slyvia Rive-
ra’dan, Miss Major’dan,
Stonewall’dan, Christine Jorgen-
sen’dan, Bülent Ersoy’dan, Emel Ay-
dan’dan; ölüm kamplarından, sahne
yasaklarından, 80’lerde sürgün edilen
translardan, açlık grevlerinden,
1993’ten, zincirlerden, evi taşlanan
kadınlardan, bıçak darbelerinden, ne-
fessiz kalan bedenlerimizden, barlar-
dan, caddelerden, ev toplanmaların-
dan, nezaret işkencelerinden, baltala-
nan yerlerimizden,

Ayaz Utku’dan, Onur Kayır’dan, Ok-

yanus’tan, on yedisi’nden, Çağla Jo-
ker’den, Gaye’den, Seçil Anne’den,
Sevda Başar’dan, Azize Ömrüm’den,
Dora Özer’den, Figen’den, Emel’den,
Tutku Linda’dan, Günce Hatun’dan,
Serap’tan, Leyla’dan, Nükhet Kızılka-
ya’dan, Tuğçe Şahin’den, Didem So-
ral’dan, Eylül Cansın’dan, Hande Ka-
Fotoğraf:

der’den,

İstanbul Onur Yürüyüşü

4
Seyhan’ın, Esmeray’ın, Öktiş’in ne-
şesinden, Ayta’nın kor sesinden,
Boysan’ın, Zeliş’in bize emanet etti-
ği yerden, dragların parıltısından,
dönme superstarlardan, peşi bırakıl-
mamış davaların gücünden, Deni-
se’nin yükselişinden, üniversitelere
adım atan her bir dönmenin kalbin-
den, kampüsün, sokakların sesin-
den, fazla gelen tüylerden, istenme-
yen memelerden, Legato’dan, lu-
BUnya’dan, İÜ Radar’dan, Cins
Arı’dan, Queer Deer’dan, Flu Bay-
kuş’tan, Pembe Caretta’dan, Renkli
Düşün’den; kampüse ilk kez adım
atan transların tedirginliğinden

Akışkan Sayfalar, tam da buradan

doğmuştur. Birbirine değen her bir
yaşam öyküsünden, ortaklaşan acı-
Slyvia Rivera
larımızdan, ele avuca sığmayan hür
olma arzumuzdan, hayallerimizden,
öfkeden, ölümden, deli gibi sev-
mekten, hüzünden, gidip gelen hal-
lerimizden, neşeden, yutkunama-
maktan,

tutunama-
maktan. Marsha P. Johnson

Sevgi ve özlemle...
5

Cinsiyet Kimliği: Cinsi-
yet kimliği bireylerin ken-
dilerini nasıl gördüğü,
cinsiyetleri nasıl algıladığı
ve kendi cinsiyeti konu-
sunda aldığı karardır. Cin-
siyet kimliği bireylerin de-
neyim ve duygulanımla-
rıyla sıkı sıkıya bağlıdır.
Cinsiyet İfadesi: Kişi-
lerin kendi cinsiyet kim-
liklerini nasıl ifade ettik-
lerini anlatan kavramdır.
TANIMLAR
Transgender/Trans: Cin-
siyet kimliği ve/veya cinsi-
yet ifadesi ile doğumda ata-
nan cinsiyeti birbirinden
farklı olan kişileri ifade
eden kavramdır. Doğumda
atanan cinsiyeti kadın olan
bir birey; eğer kendisine ata-
nan cinsiyeti reddederek
kendisini farklı biçimlerde
tanımlıyor ise transgender
kategorisi içerisindedir.
6
Toronto Onur Yürüyüşü
Cisgender: Cinsiyet kimli-
ği, doğumda atanan cinsiye-
ti ile aynı olan kişileri ifade
eden kavramdır. Yani, do-
ğumda atanan cinsiyeti ka-
dın olan bir birey; kendisini
kadın olarak tanımlıyor ise
bu kişi cisgender kategori-
sine dahildir. Transgender
olmayan; toplumsal cinsiyet
rollerine uyan kişileri ifade
etmek için kullanılır.
Akışkan Cinsiyet: kişinin kendini za-
man, durum, olay, kişiler gibi değişken-
lerden etkilenerek veya etkilenmeyerek
birbirinden farklı cinsiyetlerde hissettiği
cinsiyet kimliğidir. Bu akışkanlık apora-
gender şemsiyesi altındaki cinsiyetler
arasında gerçekleşebileceği gibi kadın
erkek cinsiyetleri veya agender cinsiyet
kimliği arasında da deneyimlenebilir.
Aporagender: Kadın, erkek ve ikisi arasın-
daki cinsiyet kimliklerinin haricindeki bir
cinsiyet kimliği olmakla birlikte, kategoriye
dahil olan bireylerin kendilerini bir cinsiyete
ait hissettiği; cinsiyetsizlik hali olmayan,
şemsiye bir terimdir. Aporagender tanımı
genderqueer, non-binary kişileri kapsarken
agender ve kadın & erkek kategorisinde
olan cinsiyetleri kapsamaz.

Gender Nonbinary: İkili

cinsiyetin dışında olan cin-
siyetleri ifade edebilmek
için kullanılan bir şemsiye
kavramdır ve spesifik ola-
rak kişilerin kendilerini ta-
nımladığı bir cinsiyet kimli-
ği olarak da kullanılmakta-
dır.
Bigender: Kişinin kendisi-
ni iki farklı cinsiyet ile ta-

İstanbul Onur Yürüyüşü

nımladığı cinsiyet kimliği-
dir. İkiden fazla cinsiyet
deneyimleyen kişiler multi-
gender kavramını da kul-
lanmaktadır.

Gender Queer: Cinsiyet Agender: Kişinin kendini yukarıda yazılan veya yazılma-
kimliği ve/veya cinsiyet yan diğer herhangi bir cinsiyet kimliğiyle tanımlamadığı
ifadesi, baskın toplumsal anlamına gelen şemsiye bir kavramdır.
cinsiyet normlarının dışın-
da kalan kişileri ifade eden
kavramdır.
7
Trans Erkek: Doğumda atanılan kadın
cinsiyetinin reddedilmesi ve kendini er-
kek olarak tanımlama halidir. Kişi trans
şemsiye altında tanımlanmak istemeyebi-
leceğinden sadece erkek kelimesini kulla-
nabilir, bu sebeple kişi beyan etmeden
trans ekinin kullanılıp kullanılmayacağı
bilinemez.
Resim: newschoolfreepress.com
Ayrımcılık: Toplum içerisinde bir
grup insanın, gerçekten sahip olduğu
ya da sahip olduğu varsayılan özellik-
leri nedeniyle, diğerlerine sağlanan
hak ve/veya ayrıcalıklardan yoksun
bırakılması durumudur.
8
Trans Kadın: Doğumda atanılan erkek
cinsiyetini reddederek kendini kadın olarak
tanımlama halidir. Kişi trans şemsiye altın-
da tanımlanmak istemeyebileceğinden sa-
dece kadın kelimesini kullanabilir, bu se-
beple kişi beyan etmeden trans ekinin kul-
lanılıp kullanılmayacağı bilinemez.
Nefret Söylemi: Bir grup insana yönelik
kişilerin din, dil, ırk, cinsiyet kimliği, cin-
sel yönelimlerini hedef alan ayrımcılık ba-
rındıran söylemlerdir. Aşağılama, tehdit,
hor görme, “anormal” ve/veya “hasta”
olarak adlandırma şekillerinde ortaya çı-
kabilir.
Cinsiyetçilik: Belirli cinsiyetlere yö-
nelik gerçekleştirilen ayrımcı tutumlar
bütünüdür.
Misgendering: Birine kendi cinsiyeti
ile uyuşmayan bir cinsiyet atamaktır.
Bazı dillerde zamirlerin kullanımı
sırasında ortaya çıkabilir. Çoğunlukla
cinsiyetini bilmediğimiz kişilere
cinsiyet atayacak ifadelerin kullanıl-
ması ile ortaya çıkar (Buyrun beye-
fendi?, Merhaba Hanımlar!). Örneğin,
telefonda konuştuğunuz ve sizi hiç
tanımayan birinin ses tonunuzdan ya
da adınızdan ötürü size bey/hanım
şeklinde seslenmesi.
Cisseksizm: Cisgender kişileri kayıra-
rak doğumda atanan cinsiyetlerini red-
deden bireyleri hedef alan; devlet ve
toplum nezdinde trans+ bireylere yö-
nelik ayrımcılık, nefret söylemleri ve
önyargıların sürdürülmesine neden
olan sistematik bir ayrımcılık türüdür
9
Trans+fobi: Doğumda toplum tarafından
atanan cinsiyetini reddeden kişilere yönelik
toplumsal, kurumsal ve bireysel olarak ger-
çekleştirilebilen şiddet, nefret ve ayrımcı dav-
ranışlar bütünüdür.
Cissimilasyon: Trans+ kişilerden, özellikle
trans kadın ve trans erkekler olmak üzere,
cisgender norm, performans ve cinsiyet ifa-
delerine uygun davranmalarının beklenmesi-
dir. Örneğin: trans kadın bireyin cis kadın be-
deniyle kıyas edilmesi veya cis-kadınlık üze-
rinden cinsiyetinin geçerliliğinin belirlenmesi.
Cinsiyet İkiciliği: Cisseksizmle paralel olan;
yalnızca doğumda atanmış - kadın ve erkek -
cinsiyetleri “meşru”, “normal” kabul eden
sistematik bir ayrımcılık türüdür.
Resim: JASPER BEHRENDS
hazırlayan
arda aksoy, murat korkmaz
70’lerden günümüze bir Trans Süperstar:

CANDY DARLING
murat korkmaz

Candy Darling 1944 yılında
New York’ta doğdu. Ken-
disine doğumda atanan cin-
siyeti erkekti ve ona James
Lawrence Slattery ismi ve-
rilmişti. Fakat Darling bun-
ları reddederek kendi yolu-
nu çizmeye başladı. İlk ola-
rak kendisine “Hope Slat-
tery” ismini seçti. Daha
sonrasında ise Hope Dahl,
Candy Dahl, Candy Cane
1. www.warholstars.org adresinin Candy Darling başlıklı bölümü referans alınmıştır.
isimlerini kullandı. Bir arka- daşının söylediğine göre
Candy Darling şekerleri
çok sevdiği için “Candy”
isminde karar kılmıştı. Dar-
ling’in ortaya çıkışında ise
bir arkadaşının ona sürekli
olarak “Come on, let’s go,
Candy, darling” şeklinde
seslenmesinin etkili olduğu
söyleniyor.1 Sürekli tekrar-
lanan bu iki “Candy, darling”
birbiriyle bütünleşerek
Candy Darling’i yaratmıştı.
10
Andy Warhol ile Candy Darling’in yollarının kesişmesi bir oyun sonrası Sheridan
Square’deki Salvation isimli clubta gerçekleşmişti. Darling Jackie Curtis aracılığı ile
dönemin “yıldız avcısı” Warhol ile tanıştı. Bir sene sonra Darling’in rol aldığı ilk
Warhol yapımı film olan “Flesh”te Jackie Curtis’in yanında küçük bir sahnesi vardı.
Flesh’te her ne kadar küçük bir rolü olsa da, bu film onun dikkatleri üzerine çekme-
sini sağladı.

Bu kez 1971’de Andy Warhol’un bir başka filmin-

de Jackie Curtis ile baş rolü paylaştı:

Women in Revolt.

Darling, Andy Warhol’un fabrikasında kendine

özgü duruşuyla; trans kimliğini hiç çekinmeden
açık bir şekilde yaşayışıyla; çok ayrı bir yer edin-
miş ve bu ortama ilham kaynağı olmuştu. Pop
kültürü içerisinde böylesi bir etki yaratan ilk
trans oyuncu olması açısından da çok önemli
bir yere sahipti.

11
Öyle ki Candy Darling’in yaşamını anla-
tan “Beautiful Darling” isimli bir belgesel
yapılmıştır. The Velvet Underground gru-
bunun üyesi Lou Reed’e ilham kaynağı
olmuş ve adına “Candy Says” isminde bir
şarkı yapılmıştır.

Darling, Rolling Stones’un “Their Satanic

Majesties Request” isimli albümündeki
“Citadel” adlı parçada da rol almıştır.

Madonna en büyük ilham kaynaklarından

birinin Candy Darling olduğunu belirte-
rek, onun hayatını anlatan filmde Darling’i
canlandırmak için büyük çaba sarf etmiş-
tir.

Jane Fonda ve Sophia Loren gibi ünlü

Jackie Curtis oyuncularla da ortak çalışmalarda yer
alan Darling’in diğer filmlerinden bazı-
ları:

Brand X, Silent Night, Bloody Night,

Klute, Lady Liberty’dir.

Candy Darling
Candy Darling, 1974 yılında çok genç
yaşta New York’ta hayatını kaybetti.
Ölüm nedeni fazla hormon (östrojen)
kullanımından kaynaklandığı düşünü-
len kanserdir.

12
 Andy Warhol

13
 JUDITH BUTLER
murat korkmaz
Yüksek öğrenimini ve doktorasını Ya-
le Üniversitesi’nde yapan Butler; fel-
sefe doktorasının ardından tezini
“Arzu Özneleri: Yirminci Yüzyıl Fran-
sa'sında Hegelci Yansımalar” adıyla ya-
yımladı. Wesleyan, George Washing-
ton, ve Johns Hopkins üniversitele-
rinde görev yaptı. Feminizmin önka-
bullenmiş kavramları üzerine eleştirel
ve güçlü argümanlarda bulunan But-
ler; queer kuramı inşa ettiği kabul edi-
len Cinsiyet Belası isimli kitabında top-
lumsal cinsiyet çalışmalarının yönünü
değiştirecek savlar ortaya koydu. Şu-
anda California Üniversitesi’nde Re-
torik ve Karşılaştırmalı Edebiyat da-
lında profesör olarak çalışmalarına
devam ediyor.
İkinci dalga feminizm geleneğinden
çıkan Butler’ın çalışmalarında özellik-
le Foucault, Beauviour ve Irigaray’dan
büyük ölçüde etkilendiği bilinmekte-
dir. Feminist felsefe, queer kuramı,
siyaset felsefesi ve etik dallarına katkı
sağlamış post-yapısalcı bir düşünür-
dür. Butler, bedenin kültür ve norm-
lar üzerinden inşası ve
Judith Butler
heteronormatif hegemonya ile karşılaşıp
cinsiyetli bir varlık olarak nasıl üretildiği
üzerine düşünür. Bu süreçte ortaya atmış
olduğu sorulara cevaplar arar. Toplumsal
cinsiyetin, cinsiyetli performanslar yoluyla
tekrarlanarak oluşturulduğunu ve bu yolla
kendisini “normalleştirdiğini” iddia eder.
(Butler, 2002, p. 15)
Toplumsal cinsiyetin bu “performatif” yapı-
sından bahsederken Lacancı psikanalizden
ve söz-edimi kuramından da yararlanmıştır.
Cinsiyetin “doğallığı” üzerine ses getiren
tartışmalara yer verdiği “Cinsiyet Belası” kita-
bı Butler’ın cinsiyetin performatif oluşuna
dair en sağlam savlarını ortaya koyduğu me-
tin olma özelliği taşımaktadır.
14
Butler, davranışların sürekli olarak ikili
toplumsal cinsiyet normları içerisinde
tekrarlanarak bu yapıyı sürdürüyor
oluşuna vurgu yapar. Heteronormatif
temelli ikili cinsiyet normlarının alt-üst
edilebilmesi adına ise ikili cinsiyete dair
sınırların dışarısında olan performans-
ların sergileniyor ve tekrarlanıyor ol-
ması gerektiğini savunur. Bunun üze-
rinden de drag queen performansları-
na odaklanır.
Butler (2002), bedenin kurgulandığına
ve cinsiyetli öznenin toplumsal olarak
oluşturulduğuna vurgu yapar, bu yak-
laşımı ile biyolojik determinizmin kar-
şısındadır. Toplumsal cinsiyet bir per-
formans olarak düşünüldüğünde, orta-
da bir “öz” olmadığı aşikar bir hale
gelmektedir. Yani Butler’a göre top-
lumsal cinsiyet; kromozomlardan, cin-
sel organlardan bağımsız olarak, öğre-
nilmiş; sergilenen bir pratikler bütü-
nünden ibarettir. Bireylerin toplum
içerisindeki davranışları, söylemleri ve
bunların tekrarı ile toplumsal cinsiyetin
araçsallaştırılmasıyla oluşturulmuştur.
Butler, kişilerin doğumlarıyla birlikte
kendilerini bu roller içerisinde bulduk-
larına vurgu yapar. Yani, birey kendisi-
ne doğumunda atanan cinsiyet ile bir-
likte cinsiyetlendirilmiş davranışlar,
15
söylemlerle çevrili bir dünyaya açar gözle-
rini. Bu noktada heteroseksüel dünyadaki
bireylerin kadın ve erkek rollerini yerine
getirdikleri ölçüde kadın ve erkek olduk-
larını vurgular.
Butler’a göre heteroseksüel matris bir
kültürel idrak çerçevesi rolü üstlenir. Bu
idrak edilebilirliğin sınırlarını belirleyen
heteroseksüel matris ise zorunlu hetero-
seksüellik sistemi; normalize edilen cinsi-
yetler & ilişkilenmeler olarak tanımlan-
maktadır. Heteroseksüel matris, bedenle-
rin doğumdan itibaren heteroseksüelleşti-
rilmesi, heteroseksüelliğe dayanan evlilik-
ler ve üreme biçimleri ile kendisini yeni-
den üretmekte; kaynağını oluşturmakta-
dır. Bu üretimle birlikte, toplumsal cinsi-
yet normları sürdürülür; yeni bedenlerin
heteroseksüelleştirilmesi ve sonraki jene-
rasyonlara aktarımı sağlanır. Ayrıca hete-
roseksüelliğin doğallaştırılmasıyla toplum-
sal kurgu görünmez kılınmaktadır ve cin-
siyet “öz”e indirgenmektedir.(Butler, p.
178)
Referans
Butler, J. (1990). Gender trouble: feminism
and the subversion of identity. Great Britain:
Routledge
Fotoğraf: Annie Liebowitz

GELECEK
DÖNME-
DİR.

TRANS METU
Bir Yönelim & Cinsiyet Ayrımcılığı Turnusolü olarak:
SENSE8
arda aksoy
Sense8, senaristliğini ve yönetmenliği-
ni Wachowskilerin üstlendiği ve 2015
yılında yeterince duyuru çalışması ya-
pılmadığından olsa gerek sessizce lis-
telere girmiş bir dizidir. Kısaca tanıt-
mak gerekirse, Wachowskiler; önceden
Bulut Atlası (Cloud Atlas), Matrix, V
for Vandetta gibi filmlere imza atmış,
kendileri de trans kadın oldukları be-
18
yanında bulunmuş iki başarılı yönet-
men & senarist kardeştir. Toplumsal
değişim kaygılarını yansıtmak ve top-
lumdaki adaletsizlikler konusunda
eleştiride bulunmak için filmlerin za-
man ve değinilebilir detay kısıtlamala-
rından sıyrılarak hem sanatlarını hem
sosyal kaygılarını karakterlerin ve gün-
lük hayatta tanık olduğumuz olayların
içine yedirerek aktarma imkanını bu dizi-
de bulmuşlardır. LGBTİ+ karakterlerin
gerçeğe uygun, adil ve kapsayıcı bir şekil-
de sunulması sebebiyle GLAAD 2016
ödülüne layık bulunmuş olan Sense8, ko-
nusu itibariyle ve 7 farklı ülkenin kültürü-
nün aktarılması gerekçesiyle bu bahsedi-
len amaçlar için oldukça uygun bir zemin
hazırlamıştır.
Dizinin konusu kısaca; Chicago, Califor-
nia, Seul, Mumbai, Nairobi, Londra, Ber-
lin, Mexico City şehirlerinde hayatını sür-
düren 8 farklı karakterin “küme doğumu”
diye bahsedilen psişik bir olay sonucu zi-
hinsel olarak birbirine bağlanması ve birer
Sense8’e yani diziye adını veren duyusal
karakterlere dönüşmesi üzerine kurulu-
19
dur. Bu yeni hayatlarında birbirlerinin
zihinlerine ve dolayısıyla duyguları,
gördükleri, duydukları ve hissettikleri-
ne ansızın ziyaretler gerçekleştiren bu
8 kişi, diğerlerinin konuştuğu dilleri
konuşabilir, yeteneklerini paylaşabilir
ve zor zamanlarında birbirine destek
olabilir hale gelmektedir. Bu duygu &
deneyim paylaşımı ve zihinsel ziyaret-
ler dizinin karakterlerinden Amani-
ta’nın tanımıyla “Facetime without a
phone” (çevirisi: telefonsuz gerçek-
leştirilen görüntülü konuşma) olarak
tanımlanabilir. Hikayede gerilim un-
surları, karakterlerin birbirleri arasın-
da değil, bir dış faktör olan “Sense8
avcıları”na yönelik verilen bir savaş
olarak inşa edilmiştir. Bu da diziyi iz-
lerken karakterler arasında olumlu,
sıcak ve oldukça saydam ilişkilere ta-
nık olma imkanını biz izleyicilere sun-
maktadır.
Diziyi oldukça farklı kılan bir niteliği
ise, birçok sahnenin bahsi geçen ülke-
lerde tekrardan çekilmesi ve kurguda
kimi zaman 7 farklı ülkedeki bu gö-
rüntülerin birbiriyle iç içe geçmiş hale
getirilmesidir. Bu teknik, karakterlerin
birbirlerinin hayatlarına olan ziyaretle-
rini gerçeklik algımızın süzgecine ta-
kılmadan geçecek şekilde görmemizi
sağlamaktadır.
Yine bu sebepten olmalı ki dizinin her Medyada LGBTİ+ kişi sunumuna yönelik
bölümü söylentilere göre 9 milyon do- çok net ve radikal bir çözüm örneği oluş-
lara mal olmaktadır. turan oldukça kapsayıcı bir LGBTİ+ ka-
rakter inşası içeren Sense8 dizisini bu açı-
Dizinin, yazının başlığıyla ilgili olan kıs-
dan eleştiri odağına almak; en fazla bir di-
mı ise birçok sosyal medya platformun-
ğer cis-gender heteroseksüel karakter ka-
da, dizide “gereğinden fazla” LGBTİ+
dar hayatı hakkında detay verilmiş bir ka-
karakter ve bu karakterler arasında ge-
rakterin yöneliminden ve cinsiyet kimli-
çen cinsellik ve romantizm içeren sah-
ğinden rahatsız olmak apaçık homofobik
neler olduğuna dair yapılan eleştiriler-
ve / veya transfobik bir tutumdur. Eşit
dir. LGBTİ+ olduğundan emin dahi
derecede ayrımcı olmakla birlikte daha üs-
olmamıza müsaade edilecek kadar de-
tü kapalı bir şekilde dışa vurulan bir diğer
tay sunulmadan resmedilen fakat top-
fobik tutum ise; belki de bugüne dek çeki-
lumda LGBTİ+ olarak anılan diğer bir-
len en kapsamlı, farklı coğrafyalardaki ye-
çok medya ürünlerindeki karakterler
rel kültürlere özgü ayrımcılıkları da odağı-
bugüne dek eleştirilmezken ve bu ay-
na alarak sosyal mesaj ve eleştiri üretme
rımcılık dillendirilmezken “gereği ka-
kaygısı içeren bu dizinin neredeyse tama-
dar” LGBTİ+ karakter gibi bir ölçüt-
men LGBTİ+ ve transgender kişi hakları
ten bahsedilmesi, isterse dizideki tüm
eşitliği için çekilmiş bir proje olduğunu id-
karakterler trans, queer, genderfluid,
dia etmektir.
agender… olsun yine ayrımcı olacaktır.

20

Velev ki böyle olsun, niçin bir dizi-
nin her sene öldürülen, intihara zor-
lanan, tuvaletten eğitime akla gelebi-
lecek her sosyal alanda ayrımcılığa
maruz bırakılan sayısız trans bireyin
ve LGBTİ+ bireyin haklarını savu-
nuyor olması ve daha güvenli bir
dünya inşa edecek olması bir eleştiri
sebebi olsun? Bunu eleştirmek,
özünde tam tersi bir dünyayı norm
kabul etmek değil de nedir?
Kaldı ki Sense8, Kenya’da üst sınıfın
eriştiği ucuz ve temiz suya karşılık,
toplumun büyük bir kesiminin kirli
ve pahalı suya mahkum bırakılması
üzerinden sınıf çatışmasına, HIV+
kişiler için sahte olmayan ve maddi
21
olarak karşılanabilir bir ilaca erişimin
zorluğuna, Kenya’daki ve çevre bölge-
lerindeki köyler arasındaki ırk temelli
çatışmalara ve ırk ayrımcılığının ten
rengini kapsamakla birlikte aslında köy,
yer, yurt gibi kriterler üzerinden de
gerçekleştirilebileceğine, Güney Ko-
re’de aile kurumu temelinde kadınların
hayatının erkek kardeşleri için feda edi-
lebilir oluşuna, dövüş sporlarının er-
keklerin tekelinde kabul edilişine, dev-
letlerin hapishanelerdeki zulüm dolu
olan bir diğer yüzlerine, Hindistan’ın
bazı bölgelerinde kadın cinselliğinin
ayıplanan ve sakınılması gereken bir
ahlaksızlık olarak kodlanmış olmasına,
kişinin ailesini mutlu etmek için evlilik
kurumuna dahil olmak zorunda hisset-
tirilmesine ve din-ateizm çatışmasının
Asya toplumlarındaki sonuçlarına,
ABD’deki polis ve beyaz olmayan kişi-
ler arasındaki adil olmayan güç ilişkile-
rine, devletlerin güvenlik kurumlarının
cinsiyetçilikle ve kişisel çıkarlarla nasıl
iç içe işlediğine, Berlinli karakter üze-
rinden Nazi eleştirisi ve Doğu Batı ça-
tışmasına, çocuklara yönelik aile şidde-
tine değinilen bir dizidir. Bu senaryoya
bir eşcinsel erkek ana karakteri ve bir
trans kadın ana karakteri sığdıramamak
ve varlıklarından rahatsız olmak belirli
yönelim ve cinsiyetlere karşı alınan ay-
rımcı bir tutumdur.
Bugüne dek maruz kaldığımız, ger-
çeği çoğu zaman yansıtmayan ve tek
yönlü LGBTİ+ & trans kişi sunu-
muna kapsayıcı bir alternatif olarak
karşımıza çıkan Sense8 dizisini uzun
yıllar öncesinde yapılması gerekeni
yaptığı için eleştirmek ayrımcılığın
devam etmesini desteklemektir.
Son olarak dizinin bu farklı yapısı
sizin de ilginizi çektiyse ve imkanla-
rınız varsa diziyi lütfen Netflix üze-
rinden izlemeyi tercih ediniz. 2. Se-
zonu yayınlanmış olan bu dizinin 3.
Sezonu yeterince Netflix izleyicisi
edinemediği için iptal edilmiştir. Fakat
düzenlenen imza kampanyalarıyla bir-
likte 500.000’den çok kişinin talebiyle
Netflix 2 saatlik özel bir bölüme izin
vererek sezon finalindeki merak unsur-
larının giderilmesini sağlayacağının sö-
zünü vermiştir. Dahası, yönetmenler-
den Lana Wachowski ise bir konuşma-
sında “Sense8 dizisinin izleyicilerinin
gücüne inandığım için 3. Sezonun se-
naryosunu da yazıyorum” demiş ve as-
lında Netflix’in yeterli izleyiciye ulaşıl-
ması durumunda dizinin 3. Sezonuna
onay verebileceğinin sinyallerini ver-
miştir.
22

murat korkmaz
Alt Üst Edilen Kavramlar
“Heteroseksüellik”
Cinsiyet kimlikleri ve cinsel yönelimler
üst başlıklı mücadelelerde, kavramların
kimler tarafından oluşturulduğu, nelere
karşılık geldiği, sınırlarının nasıl belirlen-
diği önem teşkil etmektedir.
Bilindiği üzere günümüz LGBT+ Müca-
delesi’nin dünyadaki ilk kıvılcımları 1969
yılındaki Stonewall İsyanı’yla eşcinsel ve
trans kişilerden oluşan bir kitle tarafın-
23
Fotoğraf: İstanbul Pride
dan atılmıştı. Fakat uzun yıllar boyunca
transgender kişiler LGBT+ topluluklar
içerisinde azınlık olarak var olabildiler.
Tıpkı biseksüeller, aseksüeller, demisek-
süeller, genderqueerler, akışkan cinsiyet-
ler ve sayamadığım ama hep var olmuş
artı’lar gibi. Geyler ve lezbiyenler müca-
delenin odak noktası idi. Bunun neden-
lerinden bir tanesi elbette “kadın”lık ve
“erkek”liğin sorgulanamaz -doğuştan-
oluşu ve ilişkilenmelerin -bir noktaya
kadar da olsa- çeşitlenebileceğine daya-
nan toplumsal “tekerlemeler”di.
Bu yazıda LGBT+ Mücadelesi’ndeki gördüğüm hatalı kavramsallaştırmaların teme-
linde bu “kapsayıcılığı bulunmayan” mücadele biçiminin olduğunu iddia ediyorum.
Eğer yıllar boyunca dünyada gey & lezbiyen mücadelesi verilmek yerine cinsiyet
kimliği & ilişkilenmeler temelli toptan bir mücadele verilmiş olsaydı, şu anda cinsi-
yetçi, trans+fobik, ace+fobik bir mücadele tarihine sahip olmamızın acısını yaşamı-
yor olacaktık.

Bahsettiğim hatalı kavramsallaştırmalardan bir tanesi “heteroseksüel” dir. Bu yazıda

heteroseksüel sözcüğünü irdeleyeceğim. Aynı zamanda “heteroseksüel” sözcüğün-
den türetilen “heteroseksizm” “heteronormatif ” gibi LGBT+ mücadelesinin teme-
lini -karşıtı olduğu bir noktadan- oluşturan kavramları da.

Heteroseksüel sözcüğünün ne anlama geldiğini fakat cisseksist ve trans+fobik bir

mücadele sonucunda nasıl kavramsallaştırıldığına bakalım. Mevcut LGBT+ müca-
delesi içinde ve bu alanda yapılmakta olan çalışmalardaki tanım aşağıdaki gibidir:

Heteroseksüel: Karşı cinsten olan bireye yönelik cinsel çekim

deneyimleyen kişi. (SexInfo Online, University of California)

Bu tanımlamayı analiz ettiğimizde; tanı- Hetero diğeri, benzemezliği, birbirin-

mın karşıt cinsiyetlerin söz konusu oldu-
ğunu iddia ettiği; bahsi geçen karşıtlığı
ise (diğer kaynaklar da dikkate alınarak)
ikili cinsiyet (yani kadın-erkek) üzerinden
kurduğu görülmektedir. Bu nedenle
trans+ kimliklerin varlığını reddeden bir
noktadan çıktığı aşikardır. Heteroseksüel
kavramını oluşturan “hetero” ve
“seksüel” sözcükleri incelendiğinde daha
net anlaşılacağını düşünüyorum:
den farklı olmayı ifade eder.
Seksüel cinsel anlamına gelmektedir.
Bu iki sözcüğün kombinasyonu ile
karşımıza çıkan “heteroseksüel” söz-
cüğü aslında birbirine benzemeyen,
birbirinden farklı cinsiyetlerin cinselli-
ğini ifade etmektedir. Fakat tabloda
görüldüğü üzere “heteroseksüel” söz-
cüğü sözde karşıt cinsiyetler “kadın-
erkek” arasındaki cinselliği ifade ede-

24
cek şekilde kullanılmaktadır. Bu se-
beple, heteroseksüel sözcüğü günü-
müz şartlarında cisseksist ve
trans+fobik bir tanımlamaya sahip-
tir.

Bununla birlikte LGBT+ mücadele-

sinin “heteroseksizm karşıtlığı”
“heteronormativite karşıtlığı” söyle-
mi ile aynı trans+fobiyi yeniden
ürettiği aşikardır. Bu durumu trans-
fobi olarak değerlendirmemin nede-
ni kavram olarak heteroseksüelliğin
aslında trans+ birliktelikleri de kap-
sayabileceğidir. Örneğin; akışkan
cinsiyetli bir kişi ile bigender olan
bir kişi arasındaki cinsel ilişkilenme
-birbirinden farklı cinsiyetler olması
nedeniyle- heteroseksüel bir ilişki-
lenmedir. Günümüzde kullanılan
“heteroseksüel” kavramı bunu göz
ardı edecek; ikili cinsiyetçi;
trans+fobik bir biçimde oluşturul- dır. Bu yolla cinsiyet ikiciliği sürdürülmektedir.
muştur. Heteroseksüelliğin sadece En temel nedenlerinden biri ise mücadelenin
kadın ve erkek arasındaki cinselliğe yanlış bir noktadan başlatılmış olmasıdır.
karşılık gelecek bir biçimde kullanıl- Bu anlamda, toplumsal kadın ve erkek arasındaki
ması, sistemin ve yıllar boyunca de- cinsel ilişkilenmenin heteroseksüel üst kategorisi
vam eden LGBT+ mücadelesinin altında cisheteroseksüellik olarak adlandırılması
cinsiyeti ikili algılamasından; mev- çok daha yerinde olacaktır. Bu yazının odak
cut diğeri yine kadın veya erkek ola- noktası olan ve kavramsallaştırmayı özetleyen şe-
rak görmesinden kaynaklanmakta- ma aşağıdaki gibidir:

25
 Heteroseksüel: kendi cinsiyetinden farklı bir cinsiyet-
ten biri ile cinsel çekim/arzu/birleşim deneyimleme durumu.

Cisheteroseksüellik

Transgender & Heteroseksüel Tam olarak günümüzde kullanılan hetero-

seksüelliği ifade etmektedir. Cinsiyeti, do-
Transgender bir cinsiyet kimliğidir. He-
ğumda atanan cinsiyetiyle ile aynı kadın ve
teroseksüel bir cinsel yönelimdir.
erkek olan kişilerin birbirini arzulaması;
Transgender+ bir kişinin heteroseksüel
birbirleriyle cinsel birliktelik içerisinde bu-
olması durumu ise; trans+ bir kişinin
lunmalarını ifade eder. Cisgender ve hete-
aynı cinsiyet kimliğinden olmayan kişi-
roseksüel olmak cisheteroseksüellikten
lere yönelik cinsel arzuya sahip olması
farklıdır. Cisgender ve heteroseksüel bir
ve/veya aynı cinsiyet kimliğinden ol-
birey kendi cinsiyetinden farklı herhangi
mayan kişilerle cinsel birliktelik dene-
bir cinsiyetten kişiyi arzularken; cishetero-
yimliyor oluşudur. Bir üst kategori ola-
seksüellik doğumda atanan cinsiyetiyle
rak da değerlendirilebilir.
uyumlu olan kadın-erkek arasındaki cinsel
ilişkilenmeyi ifade etmektedir. Bu kavram-
sallaştırmadan hareketle aslında karşısında
durduğumuz yapı -günümüz toplumların-
da herhangi bir karşılığı olmayan hetero-
seksizmden ziyade “cisheteroseksizm”dir.

Not: Cisgender bir birey ile transgender bir bi-

rey arasındaki cinsel ilişkilenme de birbirinden
farklı cinsiyetler olması açısından heteroseksüel
kategorisindedir.

26
LGBT+ Öğrencilere yönelik Söylemleri ile
ODTÜ Akademik Kadrosu

“Cinsiyetsiz Tuvalet talebi

“Eşcinsellikle ilgili söyleşiye ne gerek
görüşüldü, konuşuldu ve ODTÜ
var. Ben 18 yıldır ODTÜ’deyim, hiç
yönetimi tarafından kesinlikle
eşcinsel görmedim.” ODTÜ’nün bir
uygun görülmedi." Odtü Rektörlük
dönemki Kültür İşleri Müdür Yardımcısı
Basın Açıklaması, 2017

Kampüsünde Cinsiyetsiz Tuvalet bulunan

üniversiteler: Yale University, University of Monta-
Biz varız! En başından beri.
na, The University of California, Binghamton Univer-
sity, Dublin City University, Boğaziçi Üniversitesi,
... şeklinde devam eden liste.

“Bir tür akıl hastalığının sağıltımını “ODTÜ’de eşcinsel öğrenci kulübü

değil yayılmasını amaçlayan kurulmasına izin vermeyiz.”
hareketinize sempati duymam mümkün
değildir.” Odtü Eski Rektörlerinden, U. A.

Öğretim Üyesi, G. Ü., 2016

Resmi LGBT+ Topluluğu olan Üniversiteler: Bo-
ğaziçi Üniversitesi, Bilgi Üniversitesi, Çukurova Üni-
versitesi, Hacettepe Üniversitesi, Koç Üniversitesi, İs-
tanbul Teknik Üniversitesi, Galatasaray Üniversitesi,
Bilkent Üniversitesi

Size rağmen, Size rağmen,

çiçekler açacağız! biz öğrenciler
Şarkılar söyleyip, dans Bu kampüsü
edeceğiz! yaşanılır kılacağız!

Odtü 2017 Mezuniyet Töreni

İstanbul’dan Berlin’e Sanat:

“ğ – yumuşak g – göçün queer halleri”

murat korkmaz

Sergi, 2-29 Mart tarihle- lüğünü Türkiye’den Al- daki teması arttıracağını
ri arasında Berlin manya’ya göç etmiş sa- ve bütünleştirici bir gü-
Schwules Museum’da natçı Emre Busse ile Ay- cü olacağını düşündüğü-
sanatseverlerle buluştu. kan Safoğlu üstleniyor. nü belirtmişti. Ğ kulla-
Türkiye ve Almanya Emre Busse verdiği bir nımı içinse, “ ‘ğ’ birden
arasında oluşmuş röportajda farklı queer çok hissiyatı bünyesinde
LGBTIQ+ köprüyü; bu pratiklerin ifade edileceği barındıran ancak tek ba-
hattaki queer etkileşim- bu serginin; Türkiye ve şına seslendirilmesi zor
leri anlatan eserlere yer Almanya’daki olan bir yerden bizi ça-
veren serginin küratör- LGBTIQ+ kişiler arasın- ğırıyor.” ifadelerini kul-
landı.

30
Sergi için yapılan basın met-
ninden bir paragraf ise şu şe-
kilde:

ğ, Türkçede bir harf, doğum tarihi

Türkçe’nin Latin alfabesi ile yazıl-
maya başlandığı harf devrimini im-
liyor: 1928. O tarihlerde Türk-
çe’nin modernizasyonu ve batılılaş-
ması üzerinde çalışan dil bilimciler
Osmanlıca’da yoğunlukla kullanı-
lan Arapça )‫غ‬ghayn) sesinin
Latin alfabesinde harf karşılığı ol-
madığı için yeni dilde kaybolacağını
öngörüyor ve bu emsalsiz melez for-
mu yaratıyorlar. Bu harfin kendin-
den önce gelen sesli harfi uzatmak
dışında başka bir işlevi yok, kelime
başlarına gelemiyor, ve hiçbir za- Emre Busse Aykan Safoğlu

man büyük yazılmıyor. Bu nedenle

Türkçe alfabenin en kuir harfi. ğ, Sergide eserlerine yer
bir nev-î batılı bedene göç eden doğu- verilen sanatçılar:
lu bir ses-harf ve diyebiliriz ki, Yeşim Akdeniz, Ha-
ğ’nin öyküsü 20. yüzyıl başlarından san Aksaygın, Meh-
ilginç bir beden geçiş hikayesi, aslın- tap Baydu, Taner
da. Ceylan, Ayşe Erk-
men, Banu Cenne-
toğlu, Philippine Hoegen, Cihangir Gü-
müştürkmen, Nilbar Güreş, Aykan Sa-
foğlu, Erinç Seymen, Viron E. Vert,
Ming Wong.

31
 THE FUTURE
IS
QUEER

murat korkmaz

SEYHAN ARMAN

1980 doğumlu transgender oyuncu, şarkıcı ve

drag queen. Aynı zamanda bir insan hakları
aktivisti olan Seyhan Arman, 1994 yılında Ada-
na Kardeş Oyuncular Tiyatrosu ile oyunculuğa
başladı. Daha sonra profesyonel olarak Aktif
Sanat Tiyatrosu, Özürlüler Sahne Tiyatrosu,
Tiyatro Gerçek, Adana Birlik Sahnesi, Adana
Sanat Tiyatrosu, Gamsız Kabare ve Tiyatro
Maan'da çalıştı. Dilruba Saatçi’den oyunculuk
eğitimi almış ve Engin Alkan’ın oyunculuk
workshopuna katılmıştır. 1997 yılında Seyhan
Arman Böyle mi Olacaktı? isimli dizi ile ilk
kez ekran karşısına çıktı. Yeditepe İstanbul, lerde sunuculuk da yapmaktadır. Teslimiyet adlı
Sil Baştan, Behzat Ç. Bir Ankara Polisiye- filmindeki rolü ile 22. Ankara Uluslararası Film
si, Akasya Durağı, Melekler Adası, Menek- Festivali kapsamında Jüri Oyunculuk Özel Ödülü
şe ile Halil gibi dizilerde de rol alan Arman; ve Güneşi Gördüm filmindeki rolü ile 23. Ulus-
birçok kısa film ve sinema filminde oynadı. lararası Singapur Film Festivali kapsamında En İyi
Güneşi Gördüm, Beyza’nın Kadınları, Git- Performans ödüllerine layık görüldü. 2016 yılında,
mek: Benim Marlon ve Brandom, Komik BBC’nin dünyanın dört bir yanından çevrelerine
bir Aşk Hikayesi, Teslimiyet, Köpek rol al- ilham veren kadınların belgeseline yer verdiği
dığı filmlerden birkaçıdır. Oyunculuğunun yanı “100 Women” projesine rol aldığı filmler ve sos-
sıra drag queenlik yapan Seyhan Arman, yarat- yal sorumluluk projeleri sebebiyle seçilmiştir.
tığı Matmazel Coco karakteri ile özel davet-
32
AYTA SÖZERİ
1976 yılı, Almanya doğumlu transgender
oyuncu ve müzisyen.

1980 yılında ailesiyle İzmir’e yerleşen ve

Ege Üniversitesi İşletme Bölümü’nden
mezun olan Ayta Sözeri, daha sonra
Dokuz Eylül Üniversitesi Türk Sanat
Müziği korosunda Türk Müziği eğitimi
aldı. Ünlü isimlerin sıkça sahnesini ziya-
ret ettiği bir müzisyen olan Sözeri fasıl
müziği, popüler müzik türünde ve yu-
nanca şarkılarla dolu bir repertuara sa-
hip. Sezen Aksu yoğun bir sevgi duydu-
ğu Sözeri’nin doğum gününe katılmış ve
ona “topla eşyalarını gel bana, birlikte iki
kız kardeş yaşayalım.” demiştir ve 2013
yılında Ayta Sözeri Sezen Aksu’nun
konserlerinde sahnesine konuk olmuş-
tur.

Sinemaya, oyunculuğa merakı çok küçük yaşlardayken başlayan Sözeri, bir röportajında ilkokul yıl-
larında skeçler yazarak arkadaşlarıyla oynadığını belirtiyor. Şimdiye kadar Güneşi Gördüm, Tesli-
miyet, Kayıp Şehir, Ulan İstanbul, Paramparça, Dadı, Akasya Durağı, Dudaktan Kalbe,
Arka Sokaklar, Kuzey Rüzgarı gibi film ve dizilerde rol alan Sözeri “Güneşi Gördüm” filmi ile
23.Uluslararası Singapur Film Festivali’nde filmin bütün oyuncularıyla birlikte “En İyi Performans
Ödülü”ne ve 22. Ankara Film Festivali’nde “Teslimiyet” filmiyle “Seçici Kurul Oyunculuk Özel
Ödülü”ne layık görüldü.

ESMERAY

Kars doğumlu, trans feminist bir insan hak-

ları savunucusu olan Esmeray, oyunculuk ve
köşe yazarlığı yapmaktadır. İstanbul’a 1988
yılında gelmiş; 1993 yılında ise açık kimlikli
rinde sahne alan Esmeray; Dario Fo’nun “Tecavüz”
bir trans olarak hayatını sürdürmeye başla-
ve “Yalnız Kadın” oyunlarını da sahnelemiştir.
mıştır. Esmeray, 2007 yılında başladığı oto-
“Cinsiyet Algısı” başlığı ile TEDx Tunalı projesinde
biyografik çalışması “Cadının Bohçası”
bir konuşması bulunmaktadır. Esmeray 2012 yılından
isimli tiyatro oyunuyla izleyicilerin karşısına
beri Taraf Gazetesi’nde köşe yazalığı yapmaktadır.
ilk kez çıkmıştır. Türkiye’nin bir çok şeh-
33
DENİSE TÜRKAN

İstanbul doğumlu Amerikalı trans

oyuncu, drag queen. Türkiye’de
Oya Başar & Levent Kırca Tiyat-
rosu, Koza Tiyatrosu, Gamsız Ka-
bare gibi tiyatrolarda yer aldı. Yak-
laşık üç yıl kadar Olacak O Kadar
isimli Tv programında rolü olan
Denise Türkan; Amerika’ya gitme-
den önce oyunculuğunun yanı sıra
Cahide’de Drag Queen olarak şov-
lar yaptı. New York’a taşındıktan
sonra önce dil eğitimi almaya baş-
ladı. Bu esnada bir radyo programı
yapma şansı yakaladı. Amerika’da oyunculuk hayatına TAASNY, LaGuardia Performing Arts Cen-
ter, ve New Dance Alliance gibi topluluklarla devam etti. New York’ta bir Türk Tiyatrosu toplulu-
ğu olan TAASNY’nin Yedi Kocalı Hürmüz oyununda Safinaz rolünü oynadı. Ayrıca Denise
Türkan Türk-Amerikan yapımı “Melissa” isimli bir kısa filmde rol almış ve Amerikan Tv dizile-
rinden olan “Elementary”de bir sahnede yer almıştır. Türkan, Broadway sahnesine ilk adımını
bir Amerikan tiyatro klasiği olan “The Skin of Our Teeth” isimli müzikalde rol alarak attı. Twit-
ter hesabından Netflix’in sevilen dizilerinden olan Orange Is the New Black’in 6. sezonunda ko-
nuk oyuncu olarak yer alacağını duyuran Türkan; başrollerden birinin yeni geçtiği koğuşta yatan
trans kadın bir mahpusu canlandıracak.

EMEL AYDAN

1951 doğumlu transgender striptiz-

ci ve sinema oyuncusu. Bir müddet
İsviçre’de gece klüplerinde striptiz-
cilik yaptı. “Kutu” filmiyle oyuncu-
luğa başladı. Yeşilçam’da seks filmlerinin yoğun olduğu dönemde otuzu aşkın filmde rol aldı. Hız-
lım Benim, Ne Olacak Şimdi, Babanın Kızları, Aşk Arzu ve Silah rol aldığı filmlerden birka-
çıdır. Translara yönelik gerçekleştirilen sahne yasakları Emel Aydan’ın da sinema kariyerinin son-
lanmasına neden olmuştur.

34
BİHTER KARAL

Bihter Karal, 1987 doğumlu; Hacettepe

Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü mezu-
nudur.

İnsan hakları aktivisti olan Karal, uzun

bir süre kendi ismi ile açtığı youtube ka-
nalıyla aktivizm çalışmalarına devam etti.
Toplumu LGBT+ konusunda bilinçlen-
dirmeyi amaçlayan; kendi trans kimliğine
dair yaşadığı süreçleri takipçileri ile payla-
şarak deneyim aktarımında bulunan Ka-
ral, kısa sürede birçok LGBT+’nın özel-
likle transgender gençlerin yakından takip
ettiği bir isim haline geldi. Şuanda videolu
aktivizme ara vermiş durumda. Kırmızı
Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği’nde İzleme ve Destek Sorumlusu olarak çalışmaları-
na devam ediyor.

MADIR ÖKTİŞ

1992 doğumlu olan Madır Öktiş Boğa-

ziçi Üniversitesi Felsefe Bölümü Mezu-
nu. 5 yıldır LGBT+ hareketi içerisinde.
Lady Gaga’nın yakından takipçisi olan
Öktiş, onun hayranlarıyla arasındaki
kurduğu anne-küçük canavar ilişkisinin
parodisini yapmaya başladığını söylü-
yor. İsmi Madır Öktiş ise buradan geli-
yor. Cinsiyet/Beden politikaları, Lady
Gaga, ve Pokemon 3 büyük tutkusu. Kendisini tanıttığı videosunda Youtube kanalının cinsiyete dair
her şeyi darmadağın etmeyi amaçladığını vurguluyor. Arda Bektaş ve Hocam’la (Gamze Öztürk) or-
tak youtube video çalışmaları var. Youtube videolarından birkaçının ismi: Chubby Bunny Challen-
ge ft. Hocam, EŞCİNSEL DEĞİLİM | Cinsiyet, Cinsellik ve Romans, At Üstünde Cenk
Eden Adam Makyajı ft. Serk*n İnci + ÇEKİLİŞ, Prezervatifle İzmir Makyajı ft. Arda Bek-
taş, Referandum Makyajı (Yokmuş Gibi Makyaj). Öktiş, Boğaziçi Üniversitesi’nde ve yürüyüş-
lerde gördüğümüz dans ve queer performanslarıyla toplumsal cinsiyet rollerini darmadağın etmeye
devam ediyor.

35
ODTÜ’de Cinsiyet Belirtmeyen Zamir
Kullanımına Teşvik Çalışması

Psikoloji Bölümü’nde okuyan iki trans+/nonbinary

öğrencinin özellikle derslerde kendilerine ve cinsiye-
ti bilinmeyen öznelere yönelik ikili cinsiyetçi he/she
zamirlerinin kullanımı nedeniyle başlattıkları bilgi-
lendirme amacı taşıyan ayrımcılık karşıtı kampanya-
dır. Öncelikli olarak akademisyenleri bilinçlendirerek
derslerde trans+fobik cinsiyet atamalarını azaltmayı
amaçlayan proje öğrenciler arasında da dikkat çek-
miştir. Pratik olarak birkaç ay dikkat edilmesine rağ-
men ne yazık ki hem akademisyenler hem de öğren-
ciler ikili cinsiyetçi zamir kullanımlarına devam et-
mektedirler. Bu ise bölümdeki trans+/nonbinary
öğrencilerin ayrımcılıklara birebir maruz kaldıkları
ve dünyaya trans+fobik bir eğitim ile cisseksist psi-
kologların salındığı anlamına gelmektedir.

Proje kapsamında akademisyenlere ve öğrencilere

yönelik olmak üzere benzer içeriklerde iki metin ha-
zırlanmıştır. Akademisyenlere hazırlanan metin her
bir hocayla birebir görüşülerek iletilmiştir. Öğrenci-
ler için hazırlanan ise ODTÜ Beşeri Bilimler Fakül-
tesi binası panolarına asılmıştır. Her iki metin de
sosyal medyada ilgili haber siteleri ve gruplarda
mevcuttur. Panolara asılan metnin içeriği aşağıdadır.

“Toplumsal cinsiyet alanında yapılmakta olan çalış-

malardan da aşina olunduğu üzere cinsiyet kavramı
biyolojik donanımlar ve uzuvlarla sınırlandırabilir bir
kavram olmaktan uzaktır. Fiziksel görünüm, kişinin
cinsiyeti hakkında herhangi bir bilgi vermemektedir.
36
 Kişilerin cinsiyetlerine dair bilgiye ancak ve an-
cak kendi beyanları doğrultusunda ulaşılabilir.
Bu temelde cinsiyet beyanı olmaksızın yalnızca
yasal kimlik bilgilerine, isimlerine ya da kişinin
görünümüne bakarak kişilere he/she gibi cin-
siyet belirten zamirlerle hitap edilmesi ikili cin-
siyet sisteminin istemeden de olsa sürdürülme-
sine neden olmaktadır. Üstelik böyle bir
“cinsiyet atama” kişinin kendi bedeni ve cinsi-
yeti adına karar verme hakkı üzerine dışarıdan
bir müdahale teşkil etmektedir. Cinsiyet beyanı
bulunmayan ve ikili cinsiyetin dışında yer alan
kişiler için (örneğin; transgender, genderqueer,
gender nonbinary, agender, bigender, gender-
fluid, + kişiler) “They” zamirinin kullanılması
önemlidir. “They” zamiri tıpkı “you” zamirinde
olduğu gibi herhangi bir biçimde grammar
değişikliği yapılmadan tekil olarak da
kullanılmaktadır. Ayrıca “they” kullanımını so-
runlu bulanların kullanabileceği Ne/Ve/Ey/
Ze/Xe gibi cinsiyet belirtmeyen zamirler de
mevcuttur.”
37
POZİTİF BAK
HIV Nedir?
Türkçede “İnsan Bağışıklık Yetmezliği
Virüsü” şeklinde adlandırılan HIV
(Human Immmunodeficiency Virus) bir
tür virüstür ve insanın bağışıklık siste-
minin zayıflamasına neden olmaktadır.
Tedavi alınmadığı takdirde bağışıklık
sisteminin çökmesine ve vücudun en
küçük hastalıkları dahi atlatamayacak bir
noktaya gelmesine neden olabilir. HIV
enfeksiyonunun insan vücuduna yayıl-
ması şu şekilde gerçekleşir: İnsan kanına
karışan virüs, sağlıklı hücreleri istila
eder, kendi kopyalarını yaratarak vücut-
taki sağlıklı hücrelere yayılmaya başlar.
HIV tedavisinin işlevi ise buradaki işle-
yişin basamaklarından birini engelleye-
rek virüsün diğer hücrelere yayılmasını
engellemektir.
38
AIDS Nedir?
AIDS’in açılımı “Acquired Immune
Deficiency Syndrome”dur. Türkçede-
ki karşılığı ise “Edinsel Bağışıklık Yet-
mezliği Sendromu” olup bir hastalık-
lar bütünüdür. HIV tedavisi gerçek-
leştirilmeyen kişilerin bağışıklık siste-
mi hücreleri bir süre sonra büyük
oranda tahrip olur. Zamanla çeşitli
enfeksiyonlar gelişmeye başlar. İşte
bu evre ve bu süreçte enfeksiyonlara
bağlı artan hastalıklar bütünü AIDS
olarak adlandırılmaktadır. AIDS’in
kesin bir tedavisi olmamakla birlikte,
ilaçlarla kontrol altına alınabilmekte-
dir. HIV vücuda girdikten sonra uzun
bir süre belirti göstermeyebilir. Fakat
HIV’in erken teşhisi ve tedaviye baş-
lanması AIDS evresini önlemektedir ve
tedaviye erken başlayan kişiler AIDS
evresini yaşamamaktadırlar.
Hatta AIDS ile yaşayan kişiler gereken
ilaçların kullanılması ve iyi bir tedavi ile
yeniden HIV pozitif aşamaya dönmek-
tedirler.
Türkiye’de ve Dünyada HIV
Türkiye’de ilk defa 1980’lerde 3
HIV vakası bulunduğu bilinmek-
tedir. Daha sonraki yıllarda ise bu
sayı dramatik bir biçimde yüksel-
miştir. Son yıllarda Türkiye’de
HIV pozitif tanısı olan kişi sayısı
çok büyük oranda artmış ve bu
oran Avrupa’daki en yüksek artış
oranlarının arasında yer almakta-
dır.
39
HIV Terminolojisi | Bildikle-
rimiz, Bilmediklerimiz?
-HIV’in açılımı Human Immmunodefici-
ency Virus’tır. Bu yüzden “HIV virüsü”
kullanımı yanlıştır. Yalnızca “HIV” ya da
“HIV enfeksiyonu” ifadeleri kullanılmak-
tadır.
-HIV ile enfekte olan kişilere HIV’li-
AIDS’li demek yerine “HIV pozitif ” ve-
ya “HIV ile yaşayan kişi” denilmektedir.
-“AIDS hastalığı” yerine kullanılması ge-
reken kavram “HIV statüsü” dür. Çünkü
AIDS bir hastalık değil hastalıklar bütü-
nü/sendromdur.
-HIV; din, dil, etnik köken, cinsiyet, cin-
sel yönelim, meslek, yaş ayırmaz.
-”HIV kapmak” yanlış bir kullanımdır.
Doğru kullanım biçimi “HIV ile enfekte
olmak” tır.
HIV Nasıl Bulaşır? Nasıl Bulaş-
maz?
Bilindiği üzere HIV pozitif kişilere karşı
çok büyük önyargılar bulunmaktadır.
HIV’in bulaş yollarını bilmek hem kendi
sağlığımız açısından hem de HIV ile ya-
şayan kişilerin sosyal hayattan izole edil-
memesi; ayrımcılığa maruz kalmamaları
açısından önemlidir.
HIV;

• Yan yana durmakla ve konuş-

makla bulaşmaz.

• Aynı odada bulunmakla bulaş-

maz.

• Aynı tuvaleti kullanmakla bu-

laşmaz.

• Aynı bardaktan su içmekle bu-

laşmaz.

• Öpüşmekle ve el sıkışmakla
bulaşmaz.

• Aynı tabaktan yemek yemek

ile bulaşmaz.

• Aynı yüzme havuzunu kullan-

makla bulaşmaz.
• Sivrisinek gibi canlılardan ve
diğer hayvanlardan bulaşmaz.
Vücut sıvılarının iletimi ile HIV en-
feksiyonu bir kişiden diğerine akta-
rılmaktadır. Kan, meni gibi virüsün
yoğun bulunduğu sıvılar bu iletim-
de büyük bir role sahiptir. HIV’in
oksijenle teması halinde kısa sürede
öldüğü bilinmektedir.
Tükürük, ter, gözyaşı idrar gibi vücut sıvıları
ile HIV iletimi gerçekleşmemektedir. Bu
yüzden tokalaşmakla, öpüşmekle vs. virüs
bulaşmamaktadır. HIV’in 3 temel bulaş yolu
vardır:
• Kan alışverişi
• Korunmasız cinsel ilişki
• Anneden bebeğe (doğum ve anne süt
ile)

40
Korunma Yolları Nelerdir?
HIV’in üç temel bulaş yolu olduğundan
bahsetmiştik. Şimdi korunma yolları neler-
dir onlar üzerine bilgilere yer vereceğim.
HIV enfeksiyonunun cinsel yolla gerçekle-
şen bulaşmasında cinsel sıvıların anüse,
cinsel organa veya açık yaralara teması söz
konusudur. HIV enfeksiyonunun bulaşma
riskini en aza indirmek için bazı önlemler
alınması gerekmektedir. Bunlardan bazıları:
Kişinin cinsel etkinliğe olabildiğince geç
yaşta başlaması. Çünkü gençler HIV’e ve
diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara
çok daha duyarlıdır.
Kondom kullanımı HIV’den korunmak
adına en etkili yöntemlerden biridir. Anal,
oral ve vajinal sekste doğru bir biçimde
kondom kullanıldığı takdirde bulaş riski 0’a
kadar inmektedir. Fakat kondomla birlikte
sperm öldürücü ve kayganlaştırıcı kullanı-
mı önemlidir. Benzer bir biçimde kullanı-
lan kondomun son kullanma tarihinin geç-
memiş olması gerekmektedir. HIV bulaş-
ma riskinin en fazla olduğu anal ilişkilen-
mede kondom ve kayganlık artırıcı kremler
önem teşkil etmektedir.
HIV’in bulaş yollarından bir diğeri ise kan
alışverişi idi. Kan nakli sırasında nakil edi-
lecek kana dair dikkatli olmak ve yasal bir
41
zorunluluk olan gerekli testlerin ya-
pılmasına dikkat etmek gerekiyor.
Test edilmemiş enfekte bir kanın
naklinin gerçekleştirilmesi HIV bu-
laşımını kaçınılmaz hale getirmekte-
dir.
Şırınga, iğne, dövme aletleri, aka-
punktur ve kulak delme iğneleri
mümkünse tek kullanımlık olmalı ve
kullanıldıktan sonra atılmalıdır. Tek
kullanımlık değillerse kullanılmadan
önce mutlaka dezenfekte edilmelidir.
Damariçi uyuşturucu kullanan kişiler
de kullanılan şırınganın virüs barın-
dırmadığından emin olmalıdır.
HIV’in bulaş yollarından sonuncusu
ise anneden bebeğe şeklindedir. HIV
taşıyan anne adayları antiretroviral
ilaçları kullanarak enfeksiyonun be-
beğe bulaşmamasını ko-
nusunda önlem alabilirler.
Bu önlem kesin çözüm
olmasa da virüs geçişini
%0.5 ‘e kadar indirebil-
mektedir. Doğum sonra-
sında HIV pozitif anne-
nin bebeği kendi sütüyle
beslemek yerine, mama-
larla beslemesi öneril-
mektedir.
HIV’in Klinik Belirtileri Nelerdir?
• Ağız, yemek borusu ve genital
organlarda yaralar
• İshal
• Kas ve eklem ağrısı
• Bulantı ve kusma
• Tekrarlayan enfeksiyonlar
• Boğazda iltihaplanma
• Yüksek ateş
• Vücutta döküntü (genelde yüz ve gövde-
de)
• Kilo kaybı

İstanbul Beşiktaş Beledi-

Nerelerde Test
yesi Sağlıklı Yaşam Mer-
Yaptırılabilir? kezi
Hafta içi her gün 9.30-17.00
saatleri arasında HIV/AIDS
Ankara Çankaya İstanbul Şişli Bele- konusunda danışmanlık ve
Belediyesi Halk diyesi Halk Sağlığı bilgi alabilir, test yaptırabilir-
Sağlığı Merkezi Merkezi siniz.
Çankaya Belediyesi Halk Ücretsiz ve anonim şekil- İletişim: 0212 258 24 16
Sağlığı Merkezi’nde Salı de test ve danışmanlık
09.00-20.00, Çarşamba hizmeti vermektedir.
09.00-17.00, Perşembe İzmir Ege Üniversitesi
İletişim: 0212 234 4831 /
09.00-20.00 saatleri ara- HIV/AIDS Araştırma ve
0212 232 18 43 / 0212
sında anonim HIV tes- Uygulama Merkezi
234 03 66
tinden yararlanabiliyor-
Destek Birimi: 0232 390 2968
sunuz. İletişim: 0850 455
02 65 Merkez İletişim: 0232 390 2982
42
HIV/AIDS ile Yaşayan Biri Hangi Kuruluşlarla İletişime Ge-
çebilir?
Pozitif Yaşam Derneği (İstanbul): 0216 418 10 61 numaralı telefonu arayarak bu
konuda bilgi ve destek alabilirsiniz. HIV/AIDS üzerine daha ayrıntılı bilgi için: pozitif-
yasam.org

Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği (Ankara): İleti-

şim numarası - 0 312 419 29 91

Bu yazı; Pozitif Yaşam Derneği web sitesi ilgili bölümlerden ve Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve
İnsan Hakları Derneği - Seks İşçilerine Yönelik CYBE bilgilendirme kitapçığından yararlanıla-
rak oluşturulmuştur.

hazırlayan: murat korkmaz

43
ODTÜ ONUR HAFTASI MAKYAJ ATÖLYESİ

44
 ODTÜ 0NUR YÜRÜYÜŞÜ & MEZUNİYET 2017

ODTÜ 2017 Mezuniyet Töreni

Törende, rektörün kürsüye çıktığı esnada öğrenciler yuhalayarak ve ıslıklar ça-

larak rektöre tepkilerini göstermişti. Bu sırada rektörün kürsüsünün önüne
güvenlik görevlilerin engellemelerine rağmen kocaman bir gökkuşağı bayrağı
açıldı.

Bu protesto, rektörlüğün Cinsiyetsiz Tuvalet, LGBT+ topluluğunun resmiyeti

gibi konulardaki ayrımcı ve nefret söylemleri barındıran açıklamaları ile birlik-
te ODTÜ’de gün geçtikçe artan LGBT+ kişilere yönelik taciz ve ayrımcı tutum-
lar nedeniyle yapıldı.

ODTÜ 2017 Onur Yürüyüşü

ODTÜ 2017 Mezuniyet Töreni ODTÜ 2017 Mezuniyet Töreni

FOTOĞRAFLAR-Makyaj Atölyesi:

45 Mine Cemre Özer

Bir Ayrımcılık Çeşidi Olarak Cissexism ve Günlük Yaşamdaki
Yansımaları

arda aksoy

Metinde cinsiyetlerle ilgili kavramlara

sıkça değinileceği için derginin sekizinci
sayfasındaki kavramlar yazısı incelen-
dikten sonra bu yazıyı okumaya başla-
mak faydalı olabilir.

Cissexism ayrımcılığına ve örneklerine

değinmek için, öncelikle cinsiyet kavra-
mının toplumdaki tanımlanış biçiminin
içerdiği ayrımcılıkları incelemek ve bu
konuda farkındalık kazanmak yazı için
yol gösterici olabilir.

Cinsiyet; doğru ve geçerli bir tanım ol-

mamakla birlikte toplumlarda, belli bir
saç uzunluğu, makyaj varlığı veya yok-
luğu, kimi tavır ve hareketler, hatta
“cinsel” diye etiketlendirilmiş organla-
rın varlığı veya şekli gibi nitelikler üzeri-
ne inşa edilegelmiş, kadın ve erkek ol- kendini tanımlayabileceği, tanımlayamayaca-
mak üzere iki kategoriye indirgenmiş ğı1 veya tanımlamayacağı2, soyut veya geçer-
bir kavramdır. siz olarak nitelenmemesi gereken, biyoloji-
den3 bağımsız bir kavramdır. İlk tanımda yer
Oysa cinsiyet, kişinin; yukarıda sayılan
alan nitelikler incelendiğinde aslında hepsinin
hiçbir kriteri yerine getirmek zorunda
toplumda üretilmiş kriterler olduğunu gör-
olmadığı, tamamen beyanının esas alın-
mek mümkündür. Kişinin saç uzunluğuyla
dığı, kadın veya erkek dahil olmakla bir-
cinsiyeti arasında bağlantı kurmak günümüz-
likte bunlar dışındaki sonsuz biçimlerle
de ne kadar mantıksız ve yapaysa; kişinin or-

46
İkinci tanım, birincideki bu gibi ayrımcı
noktaları işaret ederken bir yandan da
cissexism’e dair kapsamlı bir tanım
oluşturma imkanı sunmaktadır. İkinci
tanımdan hareketle cissexism, kişilerin
kendilerine atadıkları cinsiyetlerin geçer-
liliğinin sorgulanması, kabul edilmemesi
veya görmezden gelinmesi, cinsiyet ifa-
delerinin4 eleştirilmesi veya cinsiyetleri-
ne uygun bulunmaması, kimi organları-
nın ve cinsiyetleriyle ilgili tıbbi geçmiş-
lerinin sorgulanması/yok sayılması/
eleştirilmesi, cis-kadın ve cis-erkek cin-
siyetleri başta olmak üzere bir cinsiyet
referans alınarak pozitif veya negatif
bir şekilde kıyas edilmesi, doğumda ata-
nan cinsiyetinin kişiye dayatılması, cinsi-
yetiyle eşleşmeyen mekan ve gruplara
mahkum bırakılması5 ve cisgender kişi-
leri toplumda avantajlı konuma getiren
davranışlar ve eylemler bütünü olarak
tanımlanabilir. Kısacası cissexism, do-
ğumda toplum tarafından zorla atanan
cinsiyetini reddeden kişilere toplum, bi-
reyler ve kurumlar tarafından uygulanan
ayrımcılıktır. Bu ayrımcılık, kendini
trans şemsiye altındaki kimliklerle ta-
nımlayan kişilere yönelik cinsiyet veya
cinsiyet ifadesi temelli nefret temelli
açık şiddet ve saldırı şeklinde gözlemle-
nebileceği gibi günlük hayatla iç içe geç-
47
miş ve görmezden gelinmeye daha mü-
sait şekillerde de açığa çıkabilir.
Bu durumları örnekleriyle birlikte madde
madde incelemek kişilerin hayatından
cissexist davranışları çıkarmasına yardım-
cı olabilir:
-Cinsiyet beyanı olmaksızın bir kişiden
kadın veya erkek olduğunu varsayarak
bahsetmek. Örneğin cinsiyetini söyleme-
miş bir kişiden görünüşü sebebiyle kadın
olarak söz etmek, kadınlıkla ilgili zamir-
ler kullanmak.
-Trans kişilere doğumda toplum tarafın-
dan zorla atanan cinsiyetlerini veya gün-
celliğini yitirmiş cinsiyet beyanlarını sor-
mak. Örneğin, kişiye “Eskiden de kadın
mıydın?, Doğduğunda cinsiyetin neydi?
Eskiden kendini genderfluid olarak ta-
nımlıyordun ne değişti? Kimlik rengin
nedir?” gibi sorular sormak.
-Bazı organlarla cinsiyetler arasında bağ-
lantı kurmak veya bir bağlantı olduğunu
ima etmek. Örneğin penisin erkek, vaji-
nanın kadın cinsiyetlerine ait birer organ
olduğunu söylemek, kişilerin organların-
dan yola çıkarak cinsiyetlerini tahmin et-
meye çalışmak vs.
-Trans kişileri kadın erkek tuvaletlerine,
ikiye ayrılmış müzik korolarına, ikiye ay-
rılmış soyunma kabinleri ve mağaza re-
yonlarına maruz bırakmak.
-Trans kişilerin hormon terapisi, ameliyat
gibi tıbbi müdahale alıp almadıklarını
sorgulamak, bu müdahaleleri cinsiyet be-
yanlarının geçerliliğine bir ölçüt olarak
kabul etmek veya etmemek. Örneğin,
kendini trans kadın olarak tanımlayan bir
kişiye herhangi bir hormon alıp almadı-
ğını sormak, ameliyat olup olmayacağını
sormak, ameliyat olmadıkları takdirde
kadınlıklarını kabul etmemek.
-Trans kişilerin cinsiyet ifadelerinin öyle
olmayabileceği halde cis-kadın ve cis-
erkekler referans alınarak tanımlanması.
Örneğin kendini agender olarak tanımla-
yan birisine feminen / maskülen / erkek-
si / kadınsı davrandıklarının veya görün-
düklerinin söylenmesi.
-Trans kişilerin organlarını, görünüşleri-
ni, tavırlarını başka bir cinsiyetle, özellik-
le cis-erkek ve cis-kadın cinsiyetleriyle
“iyi” veya kötü kıyaslamak yoluyla şekil-
cilik de içeren ayrımcılıklarda bulunmak.
Örneğin bir cis-kadının trans kişiye
“benden iyi makyaj yapıyorsun, benden
güzel bacakların var, benden kılsızsın,
benden büyük memelerin var” gibi övgü
gibi görünen fakat ayrımcılık içeren söz-
48
ler söylemesi veya trans erkek bir kişiye
“çok değişmişsin bayağı yakışıklı ol-
muşsun!”, “tam bir erkek gibi olmuş-
sun” gibi cümlelerle trans erkeklerin ve
diğer trans cinsiyetlerin cis-erkek cinsi-
yetinden aşağı bir hiyerarşik konumda
yer almasının, “yarım erkek” olmaları-
nın beklendiği anlamına gelen şaşkınlık
ve sözde iltifat ifadelerinin kullanılması.
-Medya ürünlerinde (film, dizi, reklam
vs) cis-erkek ve cis-kadınlara daha çok
yer verilmesi, trans görünürlüğünün
yok sayılması veya olduğundan farklı
yansıtılması.
-Cisgender kişilerin alındığı işlere trans
kişilerin iş tanımını karşılamalarına kar-
şın alınmamaları, iş tanımını karşılama-
larına yönelik eğitimden ve fırsatlardan
mahrum bırakılmaları.
-Çeşitli kurumlarda, devlet tarafından
zorla ve cinsiyetlendirilmiş şekilde veri-
len nüfus cüzdanları (ki bu bile başlı
başına cissexist bir durumdur) ile cinsi-
yet ifadeleri / görünüşleri örtüşmediği
düşünülerek trans kişilerin ekstra sor-
gulamaya ve cinsiyetleriyle ilgili sorulara
maruz bırakılmaları.
Yukarıdaki maddelerden ibaret olma-
makla birlikte bunun gibi cissexism ör-
nekleri, dünyayı ve çevremizi trans kişi-
ler için yaşanabilir ve adil bir dünya
haline getirmek adına üzerinde düşü-
nülmesi ve kaçınılması gereken davra-
nışlardır. Herkes cis-cinsiyetin kişiye
getirdiği ayrıcalıkların farkına varmalı
ve bunu sorgulamalıdır.
1 Kişiler kendilerine belirli bir cinsiyet
atayamayabilir ve farklı şekillerde ta-
nımlayabilirler
2 Kişiler kendilerini bir cinsiyetle ta-
nımlamak istemeyebilirler
3 Toplum tarafından cinsel olarak ad-
49
landırılan fakat cinsel olup olmadığı
tamamen kişinin cinsel yönelimiyle be-
lirlenen organlar, vücudun farklı yerin-
deki kıllar miktarları, vücuttaki kaslar
ve şekilleri vesaire gibi biyolojik yapıla-
rın kriter alınması kastedilmektedir.
4 Kişinin cinsiyetini sunma / sunma-
ma biçimi. Kimi kişiler için hal ve ha-
reketler, saç, makyaj, konuşma gibi ni-
telikleri kapsayabilir.
5 Örneğin: Erkek-Kadın korosu, tuva-
leti, giyinme kabini vs.
St. Louis Onur Yürüyüşü
KARİKATÜR - ASSIGNED MALE COMICS

50
 By Sophie Labelle
Karikatürler “Assigned Male Comics” isimli
facebook sayfasından alınmış Türkçeye çeviri-
leri yapılmıştır. Bir seri halinde basımı ve inter-
net üzerinden paylaşımı yapılan karikatürlerin
yaratıcısı Sophie Labelle’dir. Web formatlarına
ve basımlarına “www.assignedmale.com” adre-
sinden ulaşabilirsiniz.

51 Çeviri: Murat Korkmaz

NE DİNLEMELİ?

murat korkmaz

Pharmakon
Tür: Elektronik; (deneysel, industrial noise)

Pharmakon New York City’de doğup büyü-
yen Margaret Chardiet’in 2007 yılında solo
bir şekilde oluşturduğu bir proje. 17 yaşın-
dan itibaren underground deneysel müzik/
sahne sanatının içinde yer alan Chardiet,
Pharmakonla industrial noise türünde mü-
zik yapıyor. Şimdiye kadar Abandon, Bestial
Burden, Contact isimlerinde 3 albümü bulu-
nuyor. Son albümü Contact’ı 2017 yılında
yayınlayan Chardiet; bu projesinde zihnin
bedenden uzaklaştığı anları yakalamaya ça-
lıştığını söylüyor. Derginin ilk sayısında
Pharmakon projesinin de ilk çıkış albümü
olan Abandon’ı dinlemenizi öneriyorum.

52
 The Body
Tür: Elektronik (dark ambient, doom metal)
Gitar ve vokalde Chip King; davulda Lee
Buford’un olduğu The Body, 1999’da ku-
rulan Amerikalı bir sludge metal grubu.
Karanlık, gürültülü, gergin bir atmosferin
hakim olduğu şarkılarının büyük bir kıs-
mında vokalin çığlıklarını duyuyoruz. The
Haxan Cloak ve Full of Hell gibi müzik
Çabuk ÖNERİ / Transgender & Nonbinary Müzisyenler
GENESIS P-ORRIDGE FIFTY GRAND
(Tür: Spoken Word, Noise) (Tür: Witch House)
gruplarıyla ise ortak çalışmaları mevcut.
All The Waters Of The Earth Turn To
Blood, I Shall Die Here, No One Deserve
Happiness isimlerinde albümleri olan The
Body’nin I Shall Die Here albümünü öne-
riyorum. Hail to Thee, Everlasting Pain
şarkısının gücüyle.
G.L.O.S.S MARCIE FREE
(Tür: Queercore Punk) (Tür: Hard Rock)
53
DİLARA FINDIKOĞLU
murat korkmaz

Son dönemin en çok konuşulan moda “God” ismini verdiği tasarımını ta-
tasarımcıları arasında yer alıyor. Elbette şıyan modelin yüzüne çizilmiş pen-
onu bu sayfalarda mümkün kılan çok ko- tagram işareti ise alt-üst edilen dola-
nuşulması değil; isyankar, teenage ruhlu, yısıyla birbirine geçmiş “iyi ve kö-
gittikçe olgunlaşan; normları alaşağı etme tü/tanrı ve şeytan” ikileminin çok
yetisi olan; “ahlaksız”ı “cadı”yı “kötü”yü açık bir sunumu olsa gerek.
“şeytan”ı kutsayan; Madonna, Björk,
Dilara Fındıkoğlu’nun SS18 kolek-
Lady Gaga ve Rihanna gibi ünlü isimlerin
siyonunu tanıttığı defilesinde Broke
taşıdığı harikülade tasarımları.
Candy’nin yanı sıra “Devil” ismi ile
Son koleksiyonunu Londra Moda Haftası Rupaul’s Drag Race’in 7. sezon ka-
kapsamında Holborn’da bir kilisede su- zanını Drag Queen Violet Chach-
nan Dilara Fındıkoğlu; SS18 defilesinde ki’yi de podyumda görüyoruz.
“the witch” “lucifer” “devil” ismini ver-
diği parçalarını bir başkaldırı edasıyla iz- Londra’da yaşayan Dilara Fındıkoğlu, The Central St Mar-
leyicilerle paylaştı. tins sanat ve tasarım okulundan mezun oldu. Mezuniyet
defilesi için okulun seçtiği öğrencilerin arasında yer almadı-
En büyük ilham kaynaklarından birinin
ğı için seçilmeyen diğer öğrencilerle birlikte alternatif bir
Marilyn Manson olduğu düşünülünce bir
defile organizasyonuna öncülük ederek dikkatleri üzerine
kilisede gerçekleştirdiği ve “satanic orgy”
çekmişti.
şeklinde eleştiriler almış bu şovu bizim
için pek de sürpriz olmadı.
Trans+/non-binary fikir, kültür & sanat dergisi olan Akışkan Sayfalar
transgender/non-binary oyuncuların; müzisyenlerin; yazarların; sanatçı-
ların; düşünürlerin, Trans+ mücadelenin ve çok daha fazlasının yer ala-
cağı dergi projemizin ilk sayısıdır. Bu çalışmanın bir sonraki adımları-
nın bir parçası olmak isteyen; düşünce yazısı, eleştiri, deneme, karikatür
ve dergide yer verebileceğimiz çalışmaları olan veyahut “bu projeye her-
hangi bir şekilde dahil olmak istiyorum” diyen transgender/non-
binary+ kişileri bizimle iletişime geçmeye davet ediyoruz.
Sevgiler
İletişim adresimiz: akiskan.sayfalar@gmail.com

Resim: JASPER BEHRENDS

Liseden henüz mezun transgender

bir öğrenci olan Jasper’a hocaları cin-
siyet ve cinsellik üzerine daha fazla
çalışmaması gerektiğini bunun
“uygunsuz” olduğunu söylemişlerdi.