HAP NOTLAR KASIM 2020

YENİLEME SÜRELERİ /RUTİN OLARAK /YILDA

RİSK ACİL
EĞİTİM SAĞLIK DEĞERLENDİRME
EYLEM
PLANI
ÇOK
1 1 2 2
TEHLİKELİ
TEHLİKELİ 2 3 4 4
AZ
3 5 6 6
TEHLİKELİ
ESRA
İGÜ ÇALIŞAN AYDA İŞÇİ
ÇALIŞMA SAYISI BAŞINA
SÜRESİ ÇALIŞMA
(HİZMET) SÜRESİ

AZ TEHLİKELİ 1000 10 DAKİKA

TEHLİKELİ 500 20 DAKİKA

ÇOK 250 40 DAKİKA

TEHLİKELİ

İH ÇALIŞMA ÇALIŞAN AYDA İŞÇİ

SÜRESİ SAYISI BAŞINA DSP ÇALIŞMA ÇALIŞAN AYDA İŞÇİ
(HİZMET) ÇALIŞMA SÜRESİ SAYISI BAŞINA SÜRE
SÜRESİ (HİZMET)
AZ TEHLİKELİ 2000 5 DAKİKA
ÇOK TEHLİKELİ 250 VE ÜZERİ 20 DAKİKA
TEHLİKELİ 1000 10 DAKİKA
50-249 15 DAKİKA
ÇOK 750 15 DAKİKA 10-49 10 DAKİKA
TEHLİKELİ

İGU İSG YIL SÜRE

EĞİTİMLERİ (EN AZ)
TEMEL ÇOK TEHLİKELİ 1 16 saat
İSG
EĞİTİMİ TEHLİKELİ 2 12 saat
AZ TEHLİKELİ 3 8 saat
İŞE BAŞLAMA EĞİTİMİ 2 saat
İŞVEREN VEYA VEKİLİNİN İSG KENDİSİ 10 dakika
VERMESİ (Çalışan Başına ayda)
 MUVAZAA ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNİN KURULABİLMESİ

1- İşyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine
ilişkin asıl işin bir bölümünde uzmanlık
gerektirmeyen işlerin alt işverene verilmesini,
2- Daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile
kurulan alt işverenlik ilişkisini,
3- Asıl işveren işçilerinin alt işveren tarafından işe
alınarak hakları kısıtlanmak suretiyle çalıştırılmaya
devam ettirilmesini,
4- Kamusal yükümlülüklerden kaçınmak veya
işçilerin iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi yahut
çalışma mevzuatından kaynaklanan haklarını
kısıtlamak ya da ortadan kaldırmak gibi tarafların
gerçek iradelerini gizlemeye yönelik işlemleri,
ihtiva eden sözleşme.
* Asıl işverenin işyerinde mal veya hizmet üretimi işlerinde çalışan
kendi işçileri de bulunmalıdır.
* Alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretiminin
yardımcı işlerinden olmalıdır. Asıl işin bölünerek alt işverene
verilmesi durumunda ise, verilen iş işletmenin ve işin gereği ile
teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olmalıdır.
* Alt işveren, üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o
işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır.
* Alt işverene verilen iş, işyerinde yürütülen mal veya hizmet
üretimine ilişkin bir iş olmalı, asıl işe bağımlı ve asıl iş sürdüğü
müddetçe devam eden bir iş olmalıdır.
* Alt işveren, daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kimse
olmamalıdır. Ancak daha önce o işyerinde çalıştırılan işçinin
bilahare tüzel kişi şirketin ya da adi ortaklığın hissedarı olması, alt
işveren ilişkisi kurmasına engel teşkil etmez.

Asıl iş; a) İşletmenin ve işin gereği, b) Teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektirmesi, şartlarının birlikte gerçekleşmesi
hâlinde bölünerek alt işverene verilebilir.
Asıl işin bir bölümünde iş alan alt işveren, üstlendiği işi bölerek bir başka işverene vereme z.
Muvazaanın incelenmesinde;
a) Alt işverene verilen işin, işyerinde asıl işveren tarafından yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin asıl işin
yardımcı işlerinden olup olmadığı,
b) Alt işverene verilen işin işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren bir iş olup
olmadığı,
c) Alt işverenin daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kişi olup olmadığı,
ç) Alt işverenin işe uygun yeterli ekipman ile tecrübeye sahip olup olmadığı,
d) İstihdam edeceği işçilerin niteliklerinin yapılacak işe uygun olup olmadığı,
e) Alt işverene verilen işte asıl işveren adına koordinasyon ve denetimle görevlendirilenlerden başka asıl
işverenin işçisinin çalışıp çalışmadığı,
f) Yapılan alt işverenlik sözleşmesinin iş hukukunun öngördüğü kamusal yükümlülüklerden kaçınmayı
amaçlayıp amaçlamadığı,
g) Yapılan alt işverenlik sözleşmesinin işçilerin iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi yahut mevzuattan
kaynaklanan bireysel veya kolektif haklarını kısıtlamaya ya da ortadan kaldırmaya yönelik yapılıp yapılmadığı,hususları
göz önünde bulundurulur.
MUVAZAA’NIN İNCELENMESİ SONUCU YAPILACAK İŞLEMLER;

Asıl işveren - alt işveren ilişkisinin iş müfettişlerince incelenmesi sonucunda muvazaanın tespitine ilişkin gerekçeli
müfettiş raporu ve tutulan tutanaklar Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünce işverenlere tebliğ edilir. Tebliğ
tarihinden itibaren otuz işgünü içinde işverenlerce yetkili iş mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz üzerine görülecek olan
dava basit yargılama usulüne göre dört ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi hâlinde Yargıtay
altı ay içinde kesin olarak karar verir. Kamu idarelerince bu raporlara karşı yetkili iş mahkemelerine itiraz edilmesi ve
mahkeme kararlarına karşı diğer kanun yollarına başvurulması zorunludur.

Rapora otuz iş günü içinde itiraz edilmemiş veya mahkeme muvazaalı işlemin tespitini onamış ise tescil işlemi iptal
edilir ve alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılır.
 ANALIK İZNİ HAKKI
Doğumdan önce 8 hafta /doğumdan sonra 8 hafta çalıştırılmaması esas---toplam 16 hafta
Çoğul gebelikte doğumdan önce 8+2 hafta
Doktor raporu olursa doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir.
Erken doğum /iznin kullanılamaması---- doğum sonrası sürelere ekleme yapılır.
Annenin ölümü-----izni baba kullanır.
3 yaşını doldurmamış çocuk evlat alınırsa---- çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta
ÇALIŞMA SÜRESİNİN YARISI KADAR ÜCRETSİZ İZİN HAKKI
Analık izninin bitiminden itibaren/ 3 yaşını 1.doğum 60 gün
doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek 2.doğum 120 gün Çoğul doğum varsa +30
işçilere istekleri hâlinde Sonraki doğumlar 180 gün gün
Engelli doğum 360 gün
Ücretsiz izinden yararlanan kadın işçiye, bir yaşından küçük çocuğunu emzirmesi için günde toplam 1,5 saat olan süt
izni uygulanmaz.
Kadın işçiye, analık izninin bitiminden itibaren isteği hâlinde 6 aya kadar ücretsiz izin verilir.
Kısmi süreli çalışma talebinin şartları ;
Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eş
kısmi süreli çalışma talebinde bulunamaz. Ancak,
ebeveynlerden birinin çalışma şartı;
a) Ebeveynlerden birinin sürekli bakım ve
tedavisini gerektiren bir hastalığının olması ve bu
hastalığın tam teşekküllü hastane ya da üniversite
hastanesinden alınacak doktor raporuyla
belgelendirilmesi,
b) Velayetin mahkemece eşlerden birine verilmesi
hâlinde çocuğun velayetine sahip ebeveynin talepte
bulunması,
c) Üç yaşını doldurmamış bir çocuğun münferiden
evlat edinilmesi hâllerinde aranmaz.
Kısmi süreli çalışma talebinin işverence karşılanması ;
(1)Usulüne uygun olarak yapılan kısmi süreli
çalışma talebi, bildirim tarihinden itibaren en geç bir ay
içinde işveren tarafından karşılanır.
(2) İşveren; işçiye, talebin karşılandığını yazılı
olarak bildirir.
(3) İşveren tarafından süresi içinde işçinin talep
dilekçesine cevap verilmemesi hâlinde, talep işçinin
dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu tarihi takip eden ilk
iş gününde geçerlilik kazanır.
(4) İşçinin belirtilen tarihte iş edimini sunmaya
başlaması kaydıyla kısmi süreli çalışma talebi geçerli fesih
nedeni sayılmaz.

Kısmi süreli çalışma yapılabilecek işler ; Tam süreli çalışmaya geçiş;

(1) Özel sağlık kuruluşlarında ilgili mevzuat
uyarınca mesul müdür, sorumlu
hekim, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden
sayılan işlerde tam zamanlı çalışması öngörülenler
tarafından yerine getirilen işlerde,
(2) Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için
durmaksızın birbiri ardına postalar hâlinde işçi
çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan işlerde,
(3) Nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren
mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde,
(4) İş süresinin haftanın çalışma günlerine
bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri bakımından
uygun olmayan işlerde işverenin uygun bulması hâlinde
yapılabilir.
(1)Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk
için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam süreli
çalışmaya dönebilir.
(2) Tam süreli çalışmaya geri dönmek isteyen işçi,
işverene en az bir ay önce yazılı olarak talebini bildirir.
(3) Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin tam süreli
çalışmaya başlaması hâlinde yerine alınan işçinin iş
sözleşmesi kendiliğinden sona erer.
(4) Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin iş
sözleşmesini feshetmesi hâlinde, yerine alınan işçinin iş
sözleşmesi yazılı onayı olması koşuluyla fesih tarihinden
itibaren belirsiz ve tam süreli sözleşmeye dönüşür.

ASANSÖR PERİYODİK KONTROL YÖNETMELİĞİ

Asansör: Belirli seviyelere hizmet veren, esnek olmayan ve yatayla 15 dereceden fazla açı yapan kılavuzlar boyunca
hareket eden bir taşıyıcısı olan kaldırma tertibatını veya sabit bir seyir yolu üzerinde esnek olmayan kılavuzlar üzerinde
olmasa da hareket eden kaldırma tertibatı ifade eder.

İdari tedbirler

* Akreditasyonu TÜRKAK tarafından askıya alınan A tipi muayene kuruluşu tarafından 60 gün içerisinde gerekli önlemler
alınmamış olması ve dolayısıyla A tipi muayene kuruluşunun sahip olduğu akreditasyonuna ilişkin askı halinin sürmesi
durumunda, A tipi muayene kuruluşunun yetkisi Bakanlık tarafından iptal edilir.

* Yetkilendirmeyi takip eden üç yıl içerisinde yetkisi Bakanlık tarafından iki defa iptal edilen A tipi muayene kuruluşunun
yapacağı yetkilendirme başvurusu, ikinci iptal kararının alındığı tarih itibarıyla en az iki yıl boyunca kabul edilmez.

Periyodik kontrol dönemi ve yaptırma sorumluluğu

( 1) Binada/yapıda sürekli olarak kullanılan asansörün periyodik kontrolü, yılda en az bir defa, Bakanlık tarafından
yetkilendirilen ve ilgili idare ile protokol imzalayan A tipi muayene kuruluşuna yaptırılır.

(2) Piyasaya arz edilen asansörün ilk periyodik kontrolü tescil aşamasından önce, asansör yaptırıcısının müracaatı
üzerine en geç 15 gün içerisinde A tipi muayene kuruluşu tarafından yapılır. İlk periyodik kontrolün yaptırılmasına ve
ücretinin ödenmesine dair sorumluluk, asansör yaptırıcısındadır.
(3) Periyodik kontrolün yaptırılmasına dair yükümlülük ilgili idare ve bina sorumlusuna aittir.

PERİYODİK KONTROL SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

YEŞİL Kusursuz Uygun , güvenli

MAVİ Hafif kusurlu Bina Uygunsuzlukların bir sonraki periyodik kontrole kadar
giderilmesi
Sorumlusu
SARI Kusurlu Ugunsuzlukların en fazla 120 gün içerisinde giderilmesi

KIRMIZI Güvensiz En fazla 60 gün içerisinde güvenli hale getirilmesi

Mühür bozma tutanağı bir defaya mahsus düzenlenir ve bu tutanakta öngörülen düzeltme süresi 45 işgününden fazla
olamaz.

MUAYENE PERSONELİ

*A tipi muayene kuruluşu yetki süresi içerisinde en az bir teknik yöneticiyi ve en az beş muayene elemanından oluşan
personeli tam zamanlı olarak istihdam eder. A tipi muayene kuruluşu iş sözleşmesi feshedilen personelin yerine, söz
konusu sözleşmenin feshedildiği tarih itibarıyla yirmi işgünü içerisinde yeni personeli tam zamanlı olarak istihdam
etmek zorundadır.
*Teknik yöneticinin, makina veya elektrik veya elektronik veya elektrik-elektronik veya elektronik ve haberleşme veya
mekatronik alanlarında mühendislik/teknoloji fakültelerinin birinde yükseköğrenimini tamamlamış olması, konu ile ilgili
olarak en az üç yıllık muayene ve/veya sektör tecrübesinin bulunması ve tam zamanlı olarak istihdam edilmesi gerekir.
*Muayene elemanının makina veya elektrik veya elektronik veya elektrik-elektronik veya elektronik ve haberleşme
veya mekatronik alanlarında mühendislik/teknoloji fakültelerinden birinde yükseköğrenimini tamamlamış olması
gerekir. İlk kez muayene elemanı olarak görevlendirilecek olan adayın en az 100 adet asansörün periyodik kontrolüne
katılım şartını sağlaması zorunludur.
* Muayene elemanının ilgili meslek odaları veya bu kapsamda TS EN ISO/IEC 17024 standardına göre akredite olan
personel belgelendirme kuruluşlarınca belgelendirilmesi zorunludur. Söz konusu belge beş yılda bir yenilenir.
* A tipi muayene kuruluşu genel müdür, genel müdür yardımcısı ve yönetim kurulu üyelerini, teknik yönetici ve/veya
muayene elemanı olarak görevlendiremez.
KONTROL SAYISI

* Muayene elemanı, bir tam gün içerisinde en fazla beş adet asansörün periyodik kontrolünü yapar.
* Muayene elemanı, bir tam gün içerisinde en fazla on adet asansörün takip kontrolünü yapar.
* Muayene elemanı, bir tam gün içerisinde en fazla iki adet asansörün tescil öncesi ilk periyodik kontrolünü yapar. Söz
konusu muayene elemanına ilave periyodik kontrol ve/veya takip kontrolü yaptırılamaz.
Kontrol Teçhizatı

a) Lüksmetre,
b) Takometre,
c) Pensampermetre/Pensmultimetre,
ç) Kuvvet ölçer,
d) Şeritmetre,
e) Kumpas,
f) Üçgen anahtar,
g) Alçak gerilim dedektörü ve el feneri,
ğ) Kişisel koruyucu donanımlar,
h) Küresel yer belirleme sistemine uyumlu ve Bakanlık web servislerine veri gönderebilecek özellikte tablet veya
benzeri mobil elektronik cihaz.
Kontrol raporu
(1) Rapor, periyodik kontrolün tamamlandığı tarihte muayene elemanı tarafından tanzim edilir ve aynı tarihte teknik
yönetici onayına sunulur.
(2) Rapor, elektronik ortamda online olarak oluşturulur.
(3) Rapor, periyodik kontrol tarihini takip eden en geç üç işgünü içerisinde sorumlu teknik yönetici tarafından onaylanır.
(4) Güvensiz veya kusurlu olarak tanımlanan asansöre ait rapor; onaylandığı tarihi takip eden işgününde ilgili idareye,
asansör monte edene veya onun yetkili servisine ve bina sorumlusuna A tipi muayene kuruluşunca iletilir.
(5) Hafif kusurlu veya kusursuz olarak tanımlanan asansöre ait rapor, onaylandığı tarihten itibaren en geç üç işgünü
içerisinde asansör monte edene veya onun yetkili servisine ve bina sorumlusuna A tipi muayene kuruluşunca iletilir.
(6) Bina sorumlusunun atanmadığı veya atanamadığı durumlarda rapor bütün kat maliklerine veya ka t
malikinin/maliklerinin bağlı bulunduğu muhtarlığa A tipi muayene kuruluşunca iletilir.
(7) Rapor, A tipi muayene kuruluşu tarafından posta, elektronik posta, elden teslim veya kısa mesaj ile bilgilendirmek
suretiyle kendi internet sitesinden ilgili taraflara erişim sağlanarak iletilir. İletime dair bütün bilgiler Bakanlığa
ispatlanmak üzere dokümante edilir ve en az iki yıl saklanır.
Asansör kimlik numarası
*Periyodik kontrole tabi tutulacak olan her asansör için bir defaya mahsus asansör kimlik numarası periyodik kontrol
aşamasından önce A tipi muayene kuruluşunca oluşturulur.
* Etiket; 85x50 mm boyutlarında, asansör kimlik numarasını oluşturan rakamlar ise Arial yazı tipinde, 28 karakter
boyutunda, gri zemin üzerine siyah renkli yazılarak hazırlanır ve asansörün periyodik kontrolünde, asansör kabininin
içerisinde kumanda butonu hizasında kabin tabanından en az 160 cm yüksekliğe kolayca sökülemeyecek şekilde A tipi
muayene kuruluşunca iliştirilir. Kabin kumanda panelinde asansör kimlik numarasının bulunması durumunda ayrıca
etiket iliştirilmez.

Bilgi etiketi
* Kırmızı renkli bilgi etiketi, güvensiz asansöre iliştirilir.
* Sarı renkli bilgi etiketi, kusurlu asansöre iliştirilir.
* Mavi renkli bilgi etiketi, hafif kusurlu asansöre iliştirilir.
* Yeşil renkli bilgi etiketi, uygun asansöre iliştirilir.

TAKİP KONTROLÜ

Takip kontrolü periyodik kontrol raporunun ilgili idareye, bina sorumlusuna ve asansör monte edene veya onun yetkili
servisine iletildiği tarihten itibaren

KIRMIZI Güvensiz 60 gün sonra

SARI Kusurlu A tipi muayene kuruluşunca 120 gün sonra

GÜVENSİZ VEYA KUSURLU OLDUĞU TESPİT EDİLEN ASANSÖRLERİN BİLDİRİMİ

(1) Güvensizlikten dolayı kırmızı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan asansörün kullandırılmaması ve altmış gün içerisinde
güvenli hale getirilmesinin sağlanmasına dair bilgi, ilgili idare adına bina sorumlusuna A tipi muayene ku ruluşunca
iletilir.
(2) Kusurlu olarak tanımlanan ve sarı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan asansörün yüz yirmi gün içerisinde güvenli hale
getirilmesinin sağlanmasına dair bilgi, ilgili idare adına bina sorumlusuna A tipi muayene kuruluşunca iletilir .
(3) Kırmızı veya sarı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan asansörde, tespit edilen uygunsuzlukların ve rilen süre sonunda
giderilmediğinin takip kontrolünde belirlenmesi durumunda, asansörün ana besleme sisteminden elektriğinin
kesilerek mühürlenmesi yoluyla hizmetten men edilmesini sağlamak üzere ilgili idareye gerekli bilgi A tipi muayene
kuruluşunca iletilir.

BİNA SORUMLUSUNUN YÜKÜMLÜLÜĞÜ

(1) Bina sorumlusu, asansörün güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlamak üzere yılda en az bir defa periyodik kontrolünü
yaptırır.
(2) Bina sorumlusu, engellilerin erişilebilirliği için asansörün sürekli olarak güvenli kullanımını sağlar.
 ASANSÖR İŞLETME VE BAKIM YÖNETMELİĞİ
Asansörün tescili
Asansör monte eden, tescil işlemi için aşağıda belirtilen belgelerin bir sureti ile birlikte ilgili idareye başvurur:
a) Sanayi sicil belgesi.
b) Onaylanmış kuruluşça düzenlenen uygunluk belgesi veya raporu.
c) AB uygunluk beyanı.
ç) Garanti belgesi.
d) AB uygunluk beyanı ve garanti belgesini imzalayan yetkiliye ait imza sirküleri.
e) TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi.
f) Montaj işçiliği bedeli de dâhil olmak üzere her bir birim asansör bedelini içerecek şekilde asansör yaptırıcısına kesilen
fatura.
g) Tescil öncesi ilk periyodik kontrol raporu.

Bu Yönetmeliğe göre bakım;
a) Yağlama ve temizlemeyi,
b) Kontrolleri,
c) Kurtarma çalışmalarını,
ç) Ayarlama işlemlerini,
d) Kullanıma veya yıpranmaya bağlı
olarak meydana gelebilen bileşen
onarımını veya değişimini,
KAPSAR.
BAKIMIN KAPSAMI
Bu Yönetmeliğe göre bakım;
a) Asansörün yerinin değiştirilmesini,
b) Tahrik ünitesi, askı sistemi, taşıyıcı/kabin, durak kapısı ve/veya asansör
güvenlik aksamlarının değişimini,
c) Asansör kumanda sisteminde yapılan değişiklikleri,
ç) İtfaiye tarafından yapılan kurtarma çalışmalarını,
d) Asansör kuyusunun dış bölümlerinin temizlenmesini,
e) Taşıyıcı/kabin iç kısmının temizlenmesini,
KAPSAMAZ.

BAKIMLA İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR

*Bina sorumlusu bakım föylerini asansörün makina veya makara dairesinde veya binaya/yapıya ait yönetim bürosunda
kalıcı olarak muhafaza eder.
* Bina sorumlusu asansör monte eden veya onun yetkili servisi vasıtasıyla asansörün güvenli hale getirilmesini sağlamakla
yükümlüdür.
* Asansör monte eden veya onun yetkili servisi, asansörde yapılan aksam ve parça değişiklikleri ile bildirilen kazaları
asansör kayıt defterine işler.
* Bakım sözleşmesi yapıldıktan sonra asansör monte eden veya onun yetkili servisi, binadaki/yapıdaki asansör sayısı
dikkate alınarak bina sorumlusunun belirleyeceği sayıda kişiye acil durumlarda kurtarma çalışması konusunda yılda en az
bir defa eğitim verir.
* Asansör monte eden, piyasaya arz ettiği her tip ve özellikteki asansör için yedek aksam ve parçayı en az üç yıl süreyle
temin etmekle yükümlüdür.
* Periyodik kontrol neticesinde güvensiz olarak tanımlanan ve kırmızı renkli bilgi etiketi iliştirilen asansöre; kusurlu, hafif
kusurlu veya kusursuz hale getirilinceye kadar bakım hizmeti sunulamaz. Güvensiz olma durumundan, kusurlu duruma
geçen ve periyodik kontrol tarihi başlangıç kabul edilerek 120 gün içerisinde hafif kusurlu veya kusursuz hale getirilmeyen
asansöre de söz konusu sürenin sona erdiği zaman itibarıyla bakım hizmeti sunulamaz.
* Asansör monte eden tarafından piyasaya arz edilen her asansör, piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla en az üç yıl süre ile
garanti edilir.
* Garanti süresi boyunca, o asansörü piyasaya arz eden asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından
asansörde değiştirilecek olan aksam veya parça, söz konusu değişimin yapıldığı tarih itib arıyla en az iki yıl süre ile garanti
edilir.
YETKİLİ SERVİS İLE İLGİLİ ŞARTLAR
* Asansör monte eden kendi bünyesinde en az bir merkez servisini kurmak zorundadır.
* Yetkili servis sözleşmesi noter huzurunda yapılır ve iki yılda bir yenilenir.
* Yetkili servis merkezinin veya bölgesinin bünyesinde, en az bir servis teknik sorumlusunun, en az iki teknik bakım ve
onarım personelinin ve en az bir idari personelin tam zamanlı olarak istihdam edilmesi zorunludur.
 BİNA SORUMLUSUNUN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
(1) Bina sorumlusu, asansörün güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere bakımını yaptırmaktan ve bakım ücretinin
ödenmesinden sorumludur.
(2) Bina sorumlusu, engellilerin erişilebilirliği için asansörün güvenli bir şekilde sürekli olarak çalıştırılmasını sağlar.
Kamuya açık alanlarla ilgili olarak birinci cümlede belirtilen konuya ilişkin şikâyetler ilgisi nedeniyle Valilik bünyesinde
bulunan erişilebilirlik izleme ve denetleme komisyonuna, konutlarla/meskenlerle ilgili şikâyetler ise konutun/meskenin
bağlı bulunduğu ilgili idaresine iletilir.
(3) Bina sorumlusu, asansörle ilgili herhangi bir tehlikeli durumu bakım sözleşmesi imzalanan asansör monte eden veya
onun yetkili servisine iletir ve söz konusu asansöre, asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafınd an müdahale
edilene kadar gerekli güvenlik tedbirini alır.

ASBEST TÜRLERİ HASTALIKLAR TWA 0.1 lif/cm³

Aktinolit *Asbestoz ÖLÇÜMÜ Lif sayımı, faz-kontrast mikroskobu
Antofilit *Mezotelyoma Havadaki asbestin ölçülmesinde, uzunluğu 5 mikrondan daha büyük,
Grünerin(Amosit) *Akciğer Kanseri eni 3 mikrondan daha küçük ve boyu eninin 3 katından büyük olan
Krizotil *Mide- bağırsak lifler hesaba katılır.
Krosidolit Kanseri İşyeri hekimi, akciğer radyografilerini uygun sürelerle tekrarlar, bu
Tremolit süre 2 yılı aşamaz.
İşyeri hekimi, iş sağlığındaki gelişmeleri göz önüne alarak balgam
sitoloji testi, bilgisayarlı tomografi, tomodansitometri gibi daha ileri
tetkikler isteyebilir.
Kayıtlar en az 40 yıl süreyle saklanır.
Asbest söküm uzmanlarının eğitimi İSGÜM tarafından yürütülür.
İSGÜM tarafından yapılan Asbest söküm uzmanı eğitimlerinde sınıf mevcudu 25 kişiden fazla, 10 kişiden az olamaz. Adaylar,
günde 6 saat olmak üzere beş günlük toplam 30 saatlik yüz yüze yapılan eğitime katılırlar.
Asbest söküm uzmanı, her 5 yılın bitiminde İSGÜM tarafından düzenlenecek 1 günlük (6 saatlik) yenileme eğitimine katılır ve
belgesi vize edilir.
Asbest söküm çalışanları, eğitimleri düzenleyen kurum ve kuruluşlar tarafından verilen 6 saatlik eğitime katılırlar.
Asbest C Grubundadır yani Pnömokonyozlar ve diğer meslekî solunum sistemi hastalıklar .
Asbestin yükümlülük süresi 10 yıldır.
*Asbest kullanan işyerinin kapanması halinde kayıtlar Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne teslim edilir.

Bildirimde aşağıdaki hususlar yer alır;
1) İşyerinin ticari unvanı ve adresi,
2) Sökümü yapılacak asbestin türü ve miktarı,
3) Yapılacak işler ve işlemler,
4) Çalışan sayısı,
5) İşe başlama tarihi ve işin tahmini süresi,
BİLDİRİM VE İŞ PLANI
İş planında, çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için yapılan risk
değerlendirmesi çerçevesinde işyerinde alınacak önlemler belirtilir. Bu planda
özellikle;
a) İşin çeşidi ve tahmini süresi,
b) İşin yürütüleceği yer,
6) Asbest söküm uzmanı belgesi, c) Asbest ve/veya asbest içeren malzemelerin uzaklaştırılmasında kullanılacak
7) Asbest söküm çalışanı belgesi. metot,
ç) Asbest sökümü ve uzaklaştırılması işleminde kullanılacak ekipmanın özellikleri,
d) İşi yapanların korunmaları ve arındırılmaları,
e) İşlem sırasında ortamda veya yakınında bulunan diğer kişilerin korunması,
f) Asbest ve/veya asbestli malzemelerin yerinde kalmasının daha büyük bir risk
oluşturmadığı haller dışında, yıkıma başlanmadan önce bina ve tesislerden bu
malzemelerin uzaklaştırılması işlemlerine ilişkin hususlar yer alır.
Asbest veya asbestli malzeme tozuna maruziyet riski bulunan çalışmalarda aşağıdaki önlemler alınır.

a) Asbest olduğu belirlenen çalışma alanlarında;

1) Gerekli işaretlemeler yapılır ve uyarı levhaları konulur.
2) Görevli olanlar dışındaki çalışanların girmesi önlenir.
3) Sigara içilmesi yasak olan alanlar belirlenir.
4) Yeme içme için ayrılan yerler, asbest tozu ile kirlenme riski bulunan yerlerin dışında seçilir.
b) Asbestle çalışılan işyerlerinde;
1) Çalışanlara koruyucu giysi, solunum cihazları gibi yapılan işe uygun kişisel koruyucu donanım verilir.
2) Kişisel koruyucu donanımlar işyeri dışına çıkarılmaz. Koruyucu giysiler işyerinde veya temizlik işlerinin yapıldığı yerler de
temizlenir ve işyerinden yalnızca kapalı kaplar içerisinde çıkarılır.
3) Koruyucu giysiler ile çalışanların kendilerine ait giysileri ayrı ayrı yerlerde muhafaza edilir.
4) Çalışanlara uygun el ve yüz yıkama yerleri, tozlu işlerde ise duş imkanı sağlanır.
5) Kullanılan kişisel koruyucu donanımlar, özel olarak belirlenmiş yerlerde saklanır, her kullanımdan sonra kontrol edilip
temizlenir, tamir ve bakımı yapılır.

Çalışanların ve/veya temsilcilerinin bilgilendirilmesi

a) Asbest ve/veya asbestli malzemeden yayılan tozun neden olabileceği sağlık riskleri,
b) Yönetmelikte belirtilen sınır değerler ve ortam havasında sürekli yapılması gereken ölçümler,
c) Sigara içilmemesi de dahil uyulması gereken hijyen kuralları,
ç) Kişisel koruyucu donanımların kullanımı ve alınacak önlemler,
d) Asbest maruziyetini en aza indirmek için tasarlanmış özel önlemler.

ASBESTİN GENEL ÖZELLİKLERİ

• Isıya dayanıklıdır.
• Yüksek gerilme direncine sahiptir.
• Isı ve elektrik iletkenliği çok düşüktür.
• Kimyasallara karşı dayanıklıdır.
• Sürtünme ve aşınmaya karşı dayanıklıdır.
• Çeşitli maddelerle birlikte kolay şekillenebilir.

TWA/ZAODÇapı ≤3.5 µm,

Mineral Lifler lif/cm 3
uzunluğu≥ 10 µm. olan lifler

Taş yünü 3 lif/cm3 5 mg/m3

Fırın Curuf yünü 3 lif/cm3 5 mg/m3

Sentetik Cam
3 lif/cm3 5 mg/m3
yünü

BALIKÇI GEMİLERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

Denizde çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyen veya etkileyebilecek herhangi bir olayın meydana geldiği
durumlarda, bu olayı ayrıntılı olarak bir rapor halinde Sosyal Güvenlik Kurumuna ve olayın meydana geldiği mahallin
bağlı bulunduğu liman başkanlığına bildirir. Olay, gemi jurnaline yazılır, jurnal tutma mecburiyeti olmayan gemilerde
ise raporun bir örneği saklanır.
Gemilerdeki çalışanları veya çalışan temsilcileri gemilerde alınacak sağlık ve güvenlikle ilgili tüm önlemler hakkında yazılı
ve sözlü olarak bilgilendirilir.
Limanda veya denizde ayda bir kez, hayat kurtarma tatbikatı yapılır.
Çalışanların eğitimi;
Eğitim, özellikle yangınla mücadele, can kurtarma ekipmanının kullanılması, balık avlama ve çekme ekipmanının
kullanılması ve el işaretleri dâhil çeşitli işaretlerin kullanılması hususlarını kapsar.
Acil durum elektrik güç kaynağı, açık gemiler hariç, makine dairesinin dışına konulur ve herhangi bir yangın veya ana
elektrik ekipmanının çalışmadığı diğer durumlarda, aşağıdaki sistemlerin en az üç saat süreyle aynı anda çalışmasını
sağlayabilecek şekilde düzenlenir.
- Dahili haberleşme sistemi, yangın dedektörleri ve acil durum sinyalleri,
- Seyir fenerleri ve acil durum aydınlatması,
- Telsiz haberleşme ekipmanı,
- Varsa, acil durum elektrikli yangın pompası

BASINÇLI KAPLAR

ÇELİK ALÜMİNYUM

300 OC 100 OC

Karbon 0,25 Alüminyum miktarı 99,5

Kükürt ve fosfor 0,05

Çekme mukavemeti 580 N/mm² Gerilme direnci en çok 350

N/mm2

Et kalınlığı 2 mm Et kalınlığı 3 mm

Et kalınlığı, kapların ortam sıcaklığında, azamî çalışma basıncının

en az 5 katı basınca dayanabilecek şekilde

BASINÇLI EKİPMAN TASARIMI GÜVENLİ KURULUM, İŞLETME VEYA KULLANIM, BAKIM VE

- İç/dış basınç.
- Çevre ve işletme sıcaklığı.
- İşletme ve test koşullarında statik basınç ve içeriğin
kütlesi.
- Trafik, rüzgâr ve deprem yükü.
-Taşıma, bağlantılar, boru donanımı ve benzeri gibi
durumlardan kaynaklanabilen karşı kuvvetler ve
momentleri.
- Korozyon ve aşınma, yorulma ve benzeri.
PERİYODİK MUAYENESİ İÇİN GEREKLİ BİLGİLER
- Basınçlı ekipmanın litre cinsinden hacmi V.
- Boru donanımı için standart çapı, DN.
- Bar cinsinden uygulanan test basıncı PT ve tarihi.
- Güvenlik aletinin ayar basıncı, bar olarak.
- Basınçlı ekipmanın çıkış gücü kW.
- Uygulanan gerilim V (volt).
- Amaçlanan kullanımı.
- Dolum oranı kg/L.
- Kg olarak maksimum doldurma kütlesi.
 - Kararsız olan akışkanların bileşiminin bozulması. - Dara ağırlığı kg.
- Ürün grubu.
Basınçlı ekipman için izin verilebilen gerilim, çalışma koşullarında öngörülebilen makul arıza şekli dikkate alınarak
sınırlandırılır. Bu noktada, güvenlik katsayısı imalatta gerçek işletme şartları, gerilmeler, hesaplama modelleri ve
malzemenin özellikleri ile ortaya çıkan her belirsizliği tamamen yok etmek için uygulanır.

BASİT BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ

Bu Yönetmelik, aşağıdaki özelliklere sahip seri olarak imal edilen basit basınçlı kapları (bundan sonra “kap” olarak
anılacaktır) kapsar:
a) Kaynaklı, 0,5 bar’dan daha yüksek iç basınca tabi tutulması amaçlanan, hava ve azot gazı içeren ve yakma amacı dışında
kullanılan kaplar.
b) Alaşımsız çelikten veya alaşımsız alüminyumdan veya yaşlandıkça sertleşmeyen alüminyum alaşımından yapılmış olan,
basınç altında kabın direncine katkıda bulunan parçalar ve donanımlar.
c) Dışa doğru bombeleşerek kapatılmış, dairesel kesitli ve/veya düz uçları silindirik olan kısımla aynı eksen etrafında
dönen silindirik bölümden veya iki bombeli ucu aynı eksen etrafında dönen bir silindirik bö lümün herhangi birinden
yapılan kap.
ç) Kabın azami çalışma basıncı 30 bar’dan fazla ve bu basınç ile kabın kapasitesi (PS x V’nin çarpımı) 10.000 bar × litreden
fazla olmayan kaplar.
d) Asgari çalışma sıcaklığı –50°C’den düşük; azami çalışma sıcaklığı ise çelik için 300°C’den, alüminyum veya alüminyum
alaşımlı kaplar için 100°C’den fazla olmayan kaplar.

( 2) Bu Yönetmelik,
a) Arıza durumunda radyoaktif yayılıma neden olabilecek, özellikle nükleer amaçlı kullanım için tasarlanmış basınçlı
kapları,
b) Özellikle gemi ve uçakların çalıştırılması veya içine yerleştirilmesi amacına yönelik basınçlı kapları,
c) Yangın söndürücüleri,
KAPSAMAZ.

KAP VERİ PLAKALARI
a) Azami çalışma basıncı (bar cinsinden PS).
b) Azami çalışma sıcaklığı (Tmax, °C cinsinden).
c) Asgari çalışma sıcaklığı (Tmin, °C cinsinden).
ç) Kabın kapasitesi (V, L cinsinden).
d) İmalatçının adı, tescilli ticari adı veya tescilli ticari
markası ve adresi.
e) Kabın tipi ve seri veya parti kimlik bilgileri.
*Kap aileleri: Bir kap grubu aynı tipteki modellerden
en fazla 3000 kaptan oluşur.
*İç basınç, azami çalışma basıncını sürekli olarak
geçmemelidir. Ancak çalışma basıncı çok kısa
sürelerle %10 oranında aşılabilir.
*Basınçlı kapların imalatı sonrasında yapılacak
basınç testleri Tasarım basıncının 1.5 katına eşit bir
basınçla hidrostatik test ya da pnömatik test
uygulanır.

Alevlenme Isınan maddeden çıkan gazların, bir alevin geçici olarak yaklaştırılıp uzaklaştırılması sonucunda
noktası yanmayı sürdürdüğü en düşük sıcaklık
LPG: Sıvılaştırılmış petrol gazı LNG: sıvılaştırılmış doğal gaz CNG: Sıkıştırılmış Doğal Gaz
Yanma Noktası Alevlenme noktasının birkaç derece üzerinde bir sıcaklıktır. Tutuşma sıcaklığı da denilmektedir.
Parlama Parlayıcı sıvıların hava ile yanıcı bir karışım meydana getiren buhar çıkardıkları, en düşük sıcaklıktır.
Noktası
Hızlı Yanma Yanıcı maddelerin oksijenle reaksiyona girmeleri ve yanma noktasına kadar ısıtılmaları sonucu olan
reaksiyondur. Bazı yanıcı maddeler gaz çıkarmadıkları halde yanarlar. Bu olaya Korlaşma den ir. Gazı
alınmış Kok ve Odun kömürü buna örnektir.
Yavaş Yanma Maddenin yapısı gereği yanıcı buhar oluşturmadığı ve ortamdaki ısının yetersiz olduğu şartlarda
maddenin oksijenle reaksiyonu, yani maddenin oksitlenmesi (yükseltgenmesi) olayıdır.
Kendi Kendine Yavaş yanmanın zaman içinde hızlı yanma olayına dönüşmesidir. Bitkisel kökenli maddelerin normal
Yanma hava ısısında oksitlenmeye başlaması, oksitlenme neticesinde ortamdaki ısının yükselmesi ve yanma
noktasına ulaştığında da kendi kendine yanması olayıdır. Kömür yığınlarının ya da kömür ocaklarının
kendiliğinde yanmaları buna en iyi örnektir.

YANGINLAR YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER

A SINIFI Odun, kömür, kâğıt, ot, doküman ve plastik gibi yanıcı Öncelikle çok maksatlı kuru kimyevi tozlu
katı maddeler yangınını veya sulu
B SINIFI Benzin, benzol, makine yağları, laklar, yağlı boyalar, Öncelikle kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli
katran ve asfalt gibi yanıcı sıvı maddeler yangınını veya köpüklü

C SINIFI Metan, propan, bütan, LPG, asetilen, havagazı ve Öncelikle kuru kimyevi tozlu veya
hidrojen gibi yanıcı gaz maddeler yangınını karbondioksitli

D SINIFI Lityum, sodyum, potasyum, alüminyum ve Öncelikle kuru metal tozlu

magnezyum gibi yanabilen hafif ve aktif metaller ile
radyoaktif maddeler gibi metaller yangınını

Yangın Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı en az 60 dakika yangına
kompartımanı karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölge .

Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan konut harici binalarda ve bina yüksekliği 30.50 m’den fazla
olan konut binalarında belirtilen yüksekliklerden daha yukarıda olan katlarında en çok üç kat bir
yangın kompartımanı olarak düzenlenir.
Bina tehlike 1-Düşük tehlikeli yerler 2- Orta tehlikeli yerler 3- Yüksek tehlikeli yerler
sınıflandırması
Kaçış yolları kapsamına;
a) Oda ve diğer bağımsız mekânlardan çıkışlar,
b) Her kattaki koridor ve benzeri geçitler,
c) Kat çıkışları,
ç) Zemin kata ulaşan merdivenler,
d) Zemin katta merdiven ağızlarından aynı katta yapı son çıkışına götüren yollar,
e) Son çıkış DÂHİLDİR.
Asansörler kaçış yolu olarak kabul edilmez.

KAÇIŞ YOLLARININ BELİRLENMESİ

1-Yapının kullanım sınıfı 2- Kullanıcı yükü 3- Kat alanı 4-Çıkışa kadar alınacak yol 5- Çıkışların kapasitesi
Kullanıcı sayısı 50 kişiyi geçen katlarda kaçış yollarının kapasite ve sayı bakımından en az yarısının korunmuş olması
gerekir.
Toplam kullanıcı sayısı 50 ila 500 kişi arasında 100 cm
KAÇIŞ 501 ila 2000 kişi arasında 150 cm den az
GENİŞLİĞİ 2001 ve daha fazla ise 200 cm olamaz.
Kaçış yolu yapının mekânlarına hizmet veren koridor ve hol olarak 110 cm
kullanılıyorsa
 Yüksek binalarda kaçış yollarının ve merdivenlerin genişliği 120 cm
Bütün yapılarda, aksi belirtilmedikçe, en az 2 çıkış tesis edilmesi ve çıkışların korunmuş olması gerekir. Aksi
belirtilmedikçe, 25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli mekânlar ile 50 kişinin aşıldığı her mekânda en az 2 çıkış bulunması
şarttır. Kişi sayısı 500 kişiyi geçer ise en az 3 çıkış ve 1000 kişiyi geçer ise en az 4 çıkış bulunmak zorundadır.
Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan binalarda, bina dışında açık merdivenlere izin verilmez.
KAÇIŞ YOLU KAPILARI Kaçış yolu kapılarının en az temiz genişliği 80 cm’den ve yüksekliği 200 cm’den az olamaz.
Kaçış yolu kapılarında eşik olmaması gerekir. Dönel kapılar ile turnikeler, çıkış kapısı olarak
kullanılamaz.
Yapı yüksekliği 51.50 m’den yüksek olan konutlarda, birbirlerine alternatif ve yangın güvenlik holü olan ve
basınçlandırılan en az 2 kaçış merdiveni yapılması şarttır.
LPG kullanılan kazan daireleri bodrum katta yapılamaz. Bodrumlarda LPG tüpleri bulundurulamaz.
Kazan dairesinde en az 1 adet 6 kg’lık çok maksatlı kuru kimyevi tozlu yangın söndürme cihazı ve büyük kazan
dairelerinde en az 1 adet yangın dolabı bulundurulur.
Kazan dairesi, binanın diğer kısımlarından, yangına en az 120 dakika dayanıklı bölmelerle ayrılmış olarak merkezi bir
yerde ve bütün hâlinde bulunur.
Isıl kapasiteleri 50 kW-350 kW arasında olan kazan dairelerinde en az bir kapı, döşeme alanı 100 m2 ’nin üzerindeki veya
ısıl kapasitesi 350 kW’ın üzerindeki kazan dairelerinde en az 2 çıkış kapısı olur.
Akaryakıt depoları; merdiven altına, merdiven boşluğuna, mutfağa, banyoya ve yatak odasına konulamaz.
Kömürlük alanı 1.5 m kömür yüksekliği esas alınarak hesaplanır.
Duman tahliye sisteminin binanın diğer bölümlerine hizmet veren sistemlerden bağımsız olması ve saatte en az 10 hava
değişimi sağlaması gerekir.
ÇATILAR
*Çatı aralarında kolay alevlenici, parlayıcı ve patlayıcı madde bulundurulamaz.
*Isıtma, soğutma, haberleşme ve iletişim alıcı ve verici elektrikli cihazlarının çatı arasına yerleştirilmesi gerektiği
takdirde, elektrikli cihazlar için, yangına dayanıklı kablo kullanılması ve çelik boru içerisinden geçirilmesi gibi, yangına
karşı ilave tedbirler alınarak yetkili kişiler eliyle ilgili yönetmeliklere uygun elektrik tesisatı çekilebilir.
* Çatı giriş kapısı devamlı kapalı ve kilitli tutulur. Çatıya bina sahibi, yöneticisi veya bina yetkilisinin izni ile çıkılabilir. Çatı
araları periyodik olarak temizlenir.
ASANSÖRLERİN ÖZELLİKLERİ
Asansör kuyusu ve makina dairesi, yangına en az 60 dakika dayanıklı ve yanıcı olmayan malzemeden yapılır.
Aynı kuyu içinde 3’den fazla asansör kabini düzenlenemez.
Asansör kapısı, yangın merdiven yuvasına açılamaz.
Asansörlerin, yangın uyarısı alındığında, kat ve koridor çağrılarını kabul etmemesi gerekir.
Yapı yüksekliği 51.50 m'den daha fazla olan yapılarda, en az 1 asansörün acil hâllerde kullanılmak üzere acil duru m
asansörü olarak düzenlenmesi şarttır.
Jeneratörün kurulacağı odanın duvarları, tabanı ve tavanı en az 120 dakika süreyle yangına dayanabilecek şekilde
yapılır.
ACİL a) Hastaneler ve huzur evlerinde ve eğitim amaçlı binalarda,
DURUM AYDINLATMASI b) Kullanıcı yükü 200'den fazla olan bütün binalarda,
YAPILMASI c) Zemin seviyesinin altında 50 veya daha fazla kullanıcısı olan binalarda,
ŞART OLAN YERLER ç) Penceresiz binalarda,
d) Otel, motel ve yatakhanelerde,
e) Yüksek tehlikeli yerlerde,
f) Yüksek binalarda.
Acil durum aydınlatmasının normal aydınlatmanın kesilmesi hâlinde en az 60 dakika süreyle sağlanması şarttır. Acil
durum çalışma süresinin kullanıcı yükü 200’den fazla olduğu takdirde en az 120 dakika olması gerekir. Herhangi bir
noktada acil durum aydınlatma seviyesi en az 1 lux olacak şekilde yapılır.

*Acil durum yönlendirmesinin normal aydınlatmanın kesilmesi hâlinde en az 60 dakika süreyle sağlanması gerekir.
Kullanıcı yükünün 200’den fazla olması hâlinde, acil durum yönlendirmesinin çalışma sür esinin en az 120 dakika olması
şarttır.
*Yönlendirme işaretleri, yerden 200 cm ilâ 240 cm yüksekliğe yerleştirilir.
*Yangın uyarı butonları, yer-den en az 110 cm ve en fazla 130 cm yüksekliğe yerleştirilir.
* Sesli uyarı cihazları binanın her yerinde, yerden 150 cm yükseklikte ölçülecek ve ses seviyesi ortalama ortam ses
seviyesinin en az 15 dBA üzerinde olacak şekilde yerleştirilir. Sesli uyarı cihazlarının 3 m uzaklıkta en az 75 dBA ve en
çok 120 dBA ses seviyesi elde edilecek özellikte olması şarttır.
ANONS SİSTEMLERİ a) Binadaki yatak sayısı 200’den fazla olan otel, motel ve yatakhanelerde,
KURULMASI MECBURİ
OLAN YERLER b) Yapı inşaat alanı 5000 m2’den büyük olan veya toplam kullanıcı sayısı 1000 kişiyi aşan
topluma açık binalarda, alışveriş merkezlerinde, süpermarketlerde, endüstri tesislerinde ve
benzeri binalarda,
c) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen bütün binalarda.
Yapı yüksekliği 51.50 m’nin üzerinde olan binaların hol ve koridor gibi ortak alanlarında duman k ontrol sistemi yapılması
mecburidir.
Basınçlandırma sistemi çalıştığı zaman, bütün kapılar kapalı iken basınçlandırılan merdiven yuvası ile bina kullanım
alanları arasındaki basınç farkının en az 50 Pa olması şarttır. Açık kapı durumu için basınç farkı en az 15 Pa olması gerekir.
Su deposu hacmi, düşük tehlike için 30 dakika, orta tehlike için 60 dakika ve yüksek tehlike için 90 dakika e sas alınarak
bulunur.
HİDRANT SİSTEMİ
*Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900 l/dak olması şarttır. Debi, binanın tehlike sınıfına göre artırılır. Hidrant
çıkışında 700 kPa basınç olması gerekir.
* Hidrantlar arası uzaklık çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m, orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli
bölgelerde 150 m alınır.
* Normal şartlarda hidrantlar, korunan binalardan ortalama 5 ilâ 15 m kadar uzağa yerleştirilir.
OTOMATİK YAĞMURLAMA SİSTEMİ KURULMASI MECBURİ OLAN YERLER
a) Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut haricindeki bütün binalarda,
b) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen konutlarda,
c) Alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda ve 10’dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı
otoparklarda,
ç) Birden fazla katlı bir bina içerisindeki yatılan oda sayısı 100’ü veya yatak sayısı 200’ü geçen otellerde, yurtlarda,
pansiyonlarda, misafirhanelerde ve yapı yüksekliği 21.50 m’den fazla olan bütün yataklı tesislerde,
d) Toplam alanı 2000 m2’nin üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret ve eğlence yerlerinde,
e) Toplam alanı 1000 m2’den fazla olan, kolay alevlenici ve par layıcı madde üretilen veya bulundurulan yapılarda.
Sistemde basınç düşürücü vana kullanılması hâlinde, her bir basınç düşürücü vanan ın önüne ve arkasına 1’er adet
manometre konulur.

YANGIN TÜPLERİ
**Düşük tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her 250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet
olmak üzere, uygun tipte 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları bulundurulması
gerekir.
** Söndürme cihazlarına ulaşma mesafesi en fazla 25 m olur.
** 4 kg’dan daha ağır ve 12 kg’dan hafif olan cihazların zeminden olan yüksekliği yaklaşık 90 cm’yi aşmayacak şekilde
montaj yapılır.
** Söndürme cihazlarının standartlarda belirtilen hususlar doğrultusunda yılda bir kez yerinde genel kontrolleri yapıl ır
ve dördüncü yılın sonunda içindeki söndürme maddeleri yenilenerek hidrostatik testleri yapılır.
TEHLİKELİ MADDELERİN SINIFLARI
a) Patlayıcı maddeler,
b) Parlayıcı ve patlayıcı gazlar,
c) Yanıcı sıvılar,
ç) Yanıcı katı maddeler,
d) Oksitleyici maddeler,
e) Zehirli ve iğrendirici maddeler,
f) Radyoaktif maddeler,
g) Dağlayıcı maddeler,
ğ) Diğer tehlikeli maddeler.
Basınçlı gazlar Kritik sıcaklığı 10 ºC'ın altında olan gazlar
Sıvılaştırılmış Kritik sıcaklığı 10 ºC'ın üzerinde olup mutlak buhar basınçları 50 ºC de 300 kPa'ı aşan gazlar
gazlar
BASINÇLI GAZ TÜPLERİNİN DEPOLANMASI
a) Dolu tüplerin sıcaklık değişmelerine, güneş ışınlarına, radyasyon ısısına ve neme karşı korunması bakımından ilgili
standart hükümlerine uyulur.
b) Dolu tüpler, işyerlerinde tehlike yaratmayacak miktarda depolanır. Tüpler, yangına en az 120 dakika dayanıklı ayrı
binalarda veya bölmelerde, radyatör ve benzeri ısı kaynaklarından uzakta bulundurulur ve tüplerin devrilmemesi veya
yuvarlanmaması için gerekli tedbirler alınır.
c) Tüpler, içinde bulunan gazın özelliğine göre sınıflanarak depolanır ve boş tüpler ayrı bir yerde toplanır.
ç) Tüplerin depolandığı yerlerin, uygun havalandırma tertibatının ve yeteri kadar kapısının bulunması gerekir.
d) Yanıcı basınçlı gaz ihtiva eden tüplerin depolandığı yerlerde ateş ve ateşli maddeler kullanma yasağı uygulanır.
e) Tüplerin depolandığı yerlere ikaz levhaları konulur.
LPG DEPOLANACAK BİNALAR
a) Müstakil ve tek katlı olması,
b) Döşemesinin, tavanın ve duvarlarının yangına en az 120 dakika dayanıklı malzeme ile yapılması,
c) Çatısında hafif malzemeler kullanılması,
ç) Dış duvarlarında veya çatısında, her 3 m³ depo hacmi için en az 0.2 m²'lik kırılmaz cam veya benzeri hafif malzeme
ile kaplanmış bir boşluk bırakılması,
d) Depo kapılarının yangına karşı en az 90 dakika dayanıklı malzemeden yapılması, şarttır.
TÜP DEPOLANAN YERLERDE HAVALANDIRMA FAN İLE YAPILIYORSA
a) Patlama ve kıvılcım güvenlikli (ex–proof) malzeme kullanılması,
b) Havalandırma debisinin döşemenin her bir m2’si için en az 0.3 m 3 /dak olması,
c) Havalandırma çıkış ağzının diğer binalardan en az 3 m uzaklıkta bulunması,
ç) Havalandırma kanalının zeminden itibaren tespit edilmesi,
d) Kablo ve pano tesisatının kıvılcım güvenlikli olması şarttır.
* Tüpler, vanalarının üzerinde emniyet tıpası takılmış olarak ve dolu tüpler ise, vanalarının üzerinde ilk kullanım kapağı
takılmış olarak depolanır.
* Boş tüpler tercihen açıkta depolanır. Bina içinde depolanacaklar ise, depolama miktarının hesaplanmasında dolu
tüp gibi kabul edilir.
*Depolarda ısıtma sadece merkezi sistem ile yapılır ve ısı merkezi dışarıda olur. Tüplerin kalorifer radyatörlerinden en
az 2 m uzaklıkta bulundurulması gerekir.
* Özel olarak inşa edilmiş LPG dağıtım depolarında, tüplere doldurulmuş durumda en çok 10000 kg gaz
bulundurulabilir. Bu binaların okul ve cami gibi kamuya açık binaların arsa sınırından en az 25 m ve diğer binaların
arsa sınırından en az 15 m uzaklıkta bulunması gerekir. LPG ve ticari propan tüpleri, birbiriyle karışmayacak şekilde
depolanır.

LPG PERAKENDE SATIŞ YERLERİ

*Perakende satış yerlerinde en çok 500 kg LPG bulundurulabilir. LPG bayilerine ait özel depolar var ise, 750 kg daha
LPG bulundurulabilir. Perakende satış yerlerinin kapalı mahallerinde ticari propan tüpü bulundurulamaz.
* Perakende satış yerleri, tercihen tek katlı ahşap olmayan binalarda, bunun mümkün olmaması hâlinde, çok katlı
ahşap olmayan binaların zemin katında bulunabilir. Perakende satış yerlerinin başka bir işyeri veya mesken ile kapı
veya pencere ile bağlantısının bulunmaması gerekir.
* LPG perakende satış yerleri, iş hanları, oteller, eğlence yerleri, pansiyonlar ve kahve-haneler gibi topluma açık yerler
ile kolay yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddeler ile benzeri maddelerin depo ve satış yerleri altında, üstünde ve
bitişiğinde bulunamaz.
* Perakende satış yerleri bodrumlarda, zemin üstü asma katlarda veya halkın rahatlıkla tahliyesine imkân verecek
genişlikte çıkışı olmayan yerlerde tesis edilemez.
LPG İKMAL İSTASYONLARI
* LPG ikmal istasyonlarındaki tanklar yeraltında tesis edilir.
* Tankın çevresi, tank dış cidarının en az 1 m uzağından itibaren en az 180 cm yükselikte tel örgü veya tel çit ile çevirilir.
* Tankların 3 m yakınında yanıcı madde bulundurulamaz ve bu uzaklıktaki kolay tutuşabilen kuru ot ve benzeri
maddelerle gerekli mücadele yapılır.
* İstasyon sahası içerisinde, çapraz ve karşılıklı konumda, 2 adet spiral hortumlu yangın dolabı ve 1 adet sis lansı
bulundurulması, bunlar için en az 20 m³ kapasitede yangın suyu deposu tesis edilmesi ve yangın dolaplarının 700 kPa
basıncı olan pompa ile su deposuna bağlanması mecburidir.
YANICI SIVILAR Parlama noktası 37.8 °C ve daha yüksek olan sıvılardır.( Sınıf II, Sınıf IIIA, Sınıf IIIB)
PARLAYICI Parlama noktası 37.8 °C’ın altında ve 37.8 °C’daki buhar basıncı 276 kPa’ı aşmayan sıvılar
SIVILAR parlayıcı sıvılardır. (Sınıf I)
TEHLİKE BÖLGELERİNİN TANIMLARI
a) 0. Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının devamlı surette veya uzun süre mevcut olduğu boru ve kap içleri gibi
bölgelerdir.
b) 1. Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olduğu dolum borusu civarı ve
armatürler gibi bölgelerdir.
c) 2. Bölge: Patlayıcı gaz-hava karışımının normal çalışma sırasında oluşma ihtimalinin olmadığı ve fakat olması hâlinde
yalnız kısa bir süre için mevcut olduğu, tankların yakın çevresi gibi bölgelerdir.
 ACİL DURUM EKİPLERİ
Yapı yüksekliği 30.50 m.’den fazla olan konut binaları ile içinde 50 kişiden fazla insan bulunan konut dışı her türlü
yapıda, binada, tesiste, işletmede ve içinde 200’den fazla kişinin barındığı sitelerde aşağıdaki acil dur um ekipleri
oluşturulur.
a) Söndürme ekibi,
b) Kurtarma ekibi,
c) Koruma ekibi,
ç) İlk yardım ekibi.
Ekipler, en büyük amirin onayıyla kurulur. Söndürme ve kurtarma ekipleri en az 3'er kişiden; koruma ve ilk yardım
ekipleri ise, en az 2'şer kişiden oluşur.
EKİPLERİN GÖREVLERİ
a) Söndürme ekibi; binada çıkacak yangına derhal müdahale ederek yangının genişlemesine mani olmak ve söndürmek,
b) Kurtarma ekibi; yangın ve diğer acil durumlarda can ve mal kurtarma işlerini yapmak,
c) Koruma ekibi; kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve evrakı korumak, yangın nedeniyle ortaya çıkması muhtemel panik
ve kargaşayı önlemek,
ç) İlk Yardım ekibi; yangın sebebiyle yaralanan veya hastalanan kişilere ilk yardım yapmak.

YAĞMURLAMA SİSTEMİ
a) Bina yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut ve büro haricindeki bütün binalarda,
b) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen büro binalarında,
c) Toplam alanı 1000 m2’den fazla olan kapalı otoparklar ile 10’dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklarda,
ç) İkiden fazla katlı bir bina içerisindeki yatak sayısı 200’ü geçen otellerde, pansiyonlarda, misafirhanelerde,
d) Birden fazla katlı ve toplam yapı inşaat alanı 3000 m2’nin üzerinde olan mağazalarda, alışveriş ve eğlence yerleri ile
kongre ve toplantı salonları gibi yerlerde,
e) Aksi belirtilmedikçe, birden fazla katlı binalardaki, kolay alevlenen madde bulundurulan ve toplam kapalı alanı,
bodrum katlarda 2000 m2 ve diğer katlarda 4000 m2 ’den fazla olan depolarda.

BİYOLOJİK İnsanda Çalışanlar Topluma Etkili Bakanlığa

ETMENLER hastalığa için tehlike yayılma korunma bildirim
yol açma riski riski ve tedavi
ihtimali yöntemi

Grup 1 Yok - - - Yapılmaz

Grup 2 Var Var(zarar) Yok Var İşin

başlamasın
Grup 3 Var(ağır) Var(ciddi) Var Var dan 30 gün
önce
Grup 4 Var(ciddi) Var(ciddi) Var( yüksek) Yok yapılır.

Biyolojik etkenler Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenme ye neden olabilen, genetik olarak
değiştirilmiş olanlar da dâhil mikroorganizmaları, hücre kültürlerini ve insan endoparazitleri
Hücre kültürü Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in–vitro olarak geliştirilmesi
Mikroorganizma Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda
olmayan mikrobiyolojik varlık
Virülans Bir mikroorganizmanın hastalık oluşturma yeteneğinin derecesi
Patojenite Enfeksiyöz bir ajanın hastalık oluşturabilme yeteneği
İnvazyon Bakteri, parazit, mantar veya virüslerin konak hücrelere veya dokulara girişi ve vücutta
yayılması
İnfektivite Etkenin sağlam kişiye ulaşabilme ve dokulara yerleşip üreyebilme özelliği
 BİYOLOJİK RİSK

- Üçgen şeklinde
- Sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah
çerçeve (sarı kısımlar işaret alanının en az
% 50’sini kapsayacaktır)

*İşverenler, grup 3 ve/veya grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan ç alışanların listesini, yapılan işin türünü, mümkünse
hangi biyolojik etkene maruz kaldıklarını ve maruziyetler, kazalar ve olaylarla ilgili kayıtları, uygun bir şekilde tutar. Bu
liste ve kayıtlar, maruziyet sona erdikten sonra en az 15 yıl saklanır; ancak aşağıda belirtilen enfeksiyonlara neden
olabilecek biyolojik etkenlere maruziyet söz konusu olduğunda, bu liste, bilinen son maruziyetten sonra en az 40 yıl
boyunca saklanır:
a) Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyet.
b) Eldeki bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen enfeksiyonlara sebep
olan biyolojik etkenlere maruziyet.
c) Hastalığın gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.
ç) Tedaviye rağmen uzun süreler boyunca tekrarlayan hastalıklarla sonuçlanan biyolojik etkenlere maruziyet.
d) Uzun süreli ciddi hasar bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.
*İnsanda hastalığa yol açabilecek fakat asıl amaçları kültür veya onların konsantre halinde bulunmaları gibi biyolojik
etkenlerle çalışmak olmayan, biyolojik etkenleri içerip içermediği belirsiz olan maddelerle yapılan laboratuvar
çalışmalarında koruma düzeyi en az 2 olan önlemler uygulanır.
*Bakanlıkça daha alt düzeydeki koruma önlemlerinin yeterli olduğu belirtilmedikçe, gerekli olduğu bilinen ya da
şüphelenilen durumlarda koruma düzeyi 3 veya 4 olan önlemler uygulanır.
*Çalışanlar için ciddi sağlık riski oluşturabilecek, ancak kesin bir değerlendirme yapılamayan biyolojik etkenlerle
çalışmaların yapıldığı tüm işyerlerinde koruma düzeyi en az 3 olan önlemler alınır.
*İşveren, biyolojik etkenin ortama yayılmasına ve insanda ciddi enfeksiyona veya hastalığa sebep olabilecek herhangi
bir kaza veya olayı derhal Bakanlığa ve Sağlık Bakanlığına bildirir.
İşletmenin faaliyeti sona erdiğinde, biyolojik etkene maruz kalan çalışanların listesi ile tüm tıbbi kayıtlar Çalışma ve iş
kurumu il müdürlüğüne verilir.
HEPA (High EfficiencyParticulateAir) : Büyüklüğü 0,3 mikron olan aerosolları, maksimum 1,52 metre/dakika hava akım
hızında, minimum % 99,97 oranında tutabilen özellikte kuru tip değiştirilebilir filtre.

BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYETİN OLABİLECEĞİ BAZI İŞLER LİSTESİ (Yönetmelik eki)

1-Gıda üretilen fabrikalarda çalışma.
2-Tarımda çalışma.
3-Hayvanlarla ve/veya hayvan kaynaklı ürünlerle çalışma.
4-Sağlık hizmetlerinin verildiği yerlerde, karantina dahil morglarda çalışma.
5-Mikrobiyolojik teşhis laboratuvarları dışındaki klinik, veterine rlik ve teşhis laboratuvarlarındaki çalışma.
6-Atıkları yok eden fabrikalarda çalışma.
7-Kanalizasyon, arıtma tesislerindeki çalışma.
İnsanda yeni izole edilen ve henüz değerlendirilmemiş olan ve bu ekte yer almayan bütün virüslerin hastalığa neden
olmadığı kanıtlanmadıkça en az Grup 2’de sınıflandırılmış sayılacaktır.
BİYOLOJİK GÖSTERGELER
Biyolojik etkenin alerjik veya toksik reaksiyonlara sebep olma ihtimalinin bulunduğunu, etkili aşısının olduğunu veya
maruz kalan çalışanların isim listesinin 15 yıldan daha fazla tutulmasının tavsiye edildiği de gösterilmiştir.
Bu göstergeler aşağıdaki harflerle ifade edilir.
A: Olası alerjik etkileri olan.
D: Bu biyolojik etkene maruz kalan çalışanların listesinin bilinen son maruziyetten sonra 15 yıldan daha fazla
saklanması gereken.
T: Toksin üretimi olan.
V: Etkili aşısı bulunan.
“spp.” ifadesi, insanda patojen olduğu bilinen diğer türleri belirtir.
 MESLEKSEL BAKTERİYEL ENFEKSİYON AJANLARI
MARUZ MESLEKİ HASTALIK AJAN KORUNMA
KALAN KAYNAK YOLLARI
MESLEKLER
Dokumacılar ( keçi yünü, yün ya Alınan yündeki Antraks Bacillus Bağışıklama
da post işleyiciler), kasaplar, toz (sporlar), (Şarbon) anthracis
veterinerler, tarım çalışanları keçi yünü ve
postlar
Paketleme ve kesimhane Kan, idrar, süt, Bruselloz Brucella abortus, Kişisel hijyen, enfekte
çalışanları, çiftlik hayvanı salgılar, ve sığır, (Malta B. suis, hayvanlarınserolojik
üreticileri, veterinerler ve avcılar domuz, koyun ve humması) B. melitensis olarak tanımlanması
geyik dokularından B. canis

Balıkçılar, kümes hayvancılığı Balık, kabuklu Erizipeloid Erysipelothrix Kişisel hijyen,

çalışanları, veterinerler deniz ürünleri, Rhusiopathiae eldivenler
et ve kümes (insidiosa)
hayvanları
Tarımda alanda çalışanlar, Evcil ya da yabanıl Leptospiroz Leptospira Kişisel hijyen, botlar,
kesimhane çalışanları, çiftçiler, Hayvanların idrarı ya interrogans eldivenler; hayvan
kanalizasyon çalışanları, da dokuları veya aşılaması; kontamine
veterinerler, madenciler, kemirgen dışkısı, su gereçlerinin
balıkçılar kontamine su. saptanması,
doksisiklinprofilaksisi
Avcılar, tuzak kuranlar Enfekte yarasaların Veba Yersiniapestis Bağışıklama
pireleri, sincaplar,
çayır köpekleri
İnşaat çalışanları, bahçıvanlar, Toprak, temiz Tetanos Clostridium Bağışıklama
çiftçiler olmayan keskin bir tetani
nesne ile cilt
bütünlüğünün
bozulması
Hasta bakıcılar, laboratuvar Enfekte hastalardan Tüberküloz Mycobacterium PPD deri testi pozitif
çalışanları, primat bakıcıları ya da diğer tuberculosis olanlarda uygun
primatlardan proflaksinin başlanması
Avcılar, orman işçileri, çiftçiler, Enfekte hayvanlar ya Tularemi Francisella Kişisel hijyen,
veterinerler da artropodların tularensis eldivenler,
kan, doku, salgıları ya bağışıklama ve böcek
da ısırıkları ile kontrolü

SINIFLANDIRILMIŞ MESLEKİ BİYOLOJİK ETKENLER LİSTESİ

VİRÜSLER BAKTERİLER PARAZİTLER MANTARLAR
Lassa Actinomyces Angiostrongylus Aspergillus
Junin Bartonella Ascaris Blastomycesdermatitidis
Sabia Bordetella Babesia Candida
Machupo Borrelia Brugia Cryptococcus
Crimean–Congo Brucella Capillaria Emmonsia
Ebola Campylabacter Clonorchis Fonsecaea
Marburg Chlamydia Cryptosporidium Histoplasma
Hepatitis C Clostridium Echinococcus Madurella
Hepatitis B Corynebacterium Fasciola Scedosporium
Hypr Legionella Hymenolepis Trichophyton
Herpesviridae Leprae Leishmania
Paramyxoviridae Tuberculosis Mansonella
Poxviridae Mycoplasma Schistosoma
Reoviridae Nocardia Taenia
Togaviridae Proteus Trypanosoma
Proteus
Rickettsia
Salmonella
Shigella
Streptococcus
Treponema
Vibrio
Yersinia

BİYOLOJİK ETKENLER SINIFLANDIRMASI ( ÖNEMLİLERİ)

BAZI GRUP 2 ETKENLER BAZI GRUP 3 BAZI GRUP 4 ETKENLER
ETKENLER
Lejyonella Tüberküloz(verem) Lassa virüsü
Leptospiroz (Weil) Cüzzam Guanarito virüsü
Salmonella Brusella Junin virüsü
Orf Şarbon Sabia virüsü
Difteri Veba Machupo virüsü
Kaba Kulak (mumps) Hepatit B Kırım kongo
Kızamık (Measles) Covid 19 (Yeni Ebola virüsü
Herpesvirusvaricella–zoster (çocuklarda koronavirüs) Marburg virüsü
suçiçeği yetişkinlerde herpes zoster SARS Variola virüsü
hastalığına neden olur) Mers Kırım kongo
Ebola virüsü
Marburg virüsü
Latinceleri tarafımdan İSG SINAVLARINA HAZIRLIK PLATFORMU için
Türkçe ’ye çevrilmiştir.

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA SIK GÖRÜLEN ENFEKSİYONLAR

BAKTERİYEL VİRAL MANTAR
1.Tüberküloz 1.Hepatit B 1.Histoplazmosis
2.Menengokoksik 2.AIDS 2.Candidadis
menenjit 3.Kızamıkçık
3.GIS efeksiyonları 4.Kabakulak
4.Lejyoner Hastalığı 5.Herpes Enfeksiyonu
5.Difteri 6.Suçiçeği
6.Boğmaca 7.Kızamık
 8.Sitomegalovirüs

Türkiye’ de Mesleki Bulaşıcı hastalıklar (MBH)

GRUP HASTALIK RİSKLİ İŞLER
D-1: Helminthiasis Ankiloştomiasis, Tünel, yeraltı maden işleri, killi-nemli
Necatoriasis torakta ve pirinç tarlalarında çalıma

D-2: Tropik Hastalıklar Malarya, Amobiasis, Bu hastalıklarla ilgili sağlık kuruluşları ve ilgili
Dank,Lepra laboratuvarlar

D-3: hayvanlardan insana Bruselloz , tetanoz , Hayvan bakıcılığı, hayvan ürünleri ile ilgili
buluşan hastalıklar şarbon , salmonelloz, işler, kasap, sakatat işleri, süt ve süt ürünleri
kuduz, tüberküloz işleme tesisleri

D-4: Meslek gereği Viral hepatit, Sağlık kuruluşları ve laboratuvar çalışmaları

enfeksiyon hastalıklarına tüberküloz
özellikle maruz kişilerdeki
enfeksiyon hastalıkları

TÜRKİYE’DE SIK GÖRÜLEN MESLEKİ HASTALIKLAR

Hastalık Su-­­Besin Hava Vektör Temas Plasenta Türkiye’de En Sık

Şarbon X X ? X Enfekte et ve deriye dokunma
Kuduz X Hasta hayvan tarafından ısırılma
Bruselloz X X ? Kaynamamış süt, taze beyaz peynir
Toksoplazmozis X X X X Kedi dışkısı, plasenter
Psittakozis X X X Ev kuşlarından solunum yoluyla
Listeriozis X X X X Süt ve besin maddeleri
Ruam X X Direkt tenas ile deri ve mukozadan
Tularemi X X X Su kemiricileri, kene yoluyla
Dönek Humma X X Kemiricilerden kene yoluyla
Leptospirozis ? X Kontamine sularda yüzme, çıplak ayak
Veba X X X Fareden pire aracılığıyla
Dermatofitler X Doğrudan temas
Salmonella X Kontamine et-­­yumurtayı pişirmeden
Hidatiidoz X Et yiyen köpeğin enfekte dışkısı
Tetanoz X Kirli gereçlerle yaralanma

MESLEKSEL VİRAL ENFEKSİYON AJANLARI

MARUZ KALAN MESLEKİ HASTALIK AJAN KORUNMA YOLLARI
MESLEKLER KAYNAK
Virüs Laboratuvar Ensefalit Arbovirus Biyogüvenlik
laboratuvarı Virüs kültürleri, uygulamalarına
çalışanları Enfekte artropodlar uyma, bağışıklama,böcek
öldürücüler
Ağız cerrahları, diş hekimleri, Enfekte insan kanı Hepatit B Hepatit B Kişisel hijyen,
kan alma uzmanları, klinik ve kan ürünleri virüsü bağışıklanma
laboratuvar çalışanları, hasta ile kaza sonucu
bakım işinde çalışanlar temas
Kümes hayvancılığı Kümes Newcastle Paramiksovirüs Kişisel hijyen
yapanlar, veterinerler, hayvan hayvanları hastalığı
laboratuvarları çalışanları
Laboratuvar çalışanları, Yaban hayvanları Kuduz Kuduz virüsü İnsan temasında aşılama
veterinerler, tuzak kuranlar, (kurt, rakun, ve belirli hayvan türlerinde
avcılar, yaban hayatı veya yarasa, kokarca), aşılama (kedi, köpek)
tanımlanmamış hayvanlar ile ender olarak evcil
çalışan kişiler hayvanlarda
Sağlık bakımı Enfekte
çalışanları insanlar Rubella Rubella virüsü Bağışıklama
Sağlık bakımı Enfeke AIDS HIV Evrensel
çalışanları insanların korunma
vücut sıvıları önlemleri

SAĞLIK PERSONELİNDE GÖRÜLEBİLEN BAŞLICA BULAŞICI HASTALIKLAR

VİRUSLARLA MEYDANA GELEN BAKTERİLERLE MEYDANA GELEN DİĞER ETKENLERE BAĞLI

Herpessimpleks Tüberküloz Mikoplazma enfeksiyonu
Hepatit B,C Salmonella enfeksiyonu Chlamydiapsittaci
HIV Menengokok enfeksiyonu Coxiellaburnetii
İnfluenza Şigellaenfeksiyonu
Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Difteri
Su çiçeği Bordetella enfeksiyonu
Sitomegalovirus

TARIM VE HAYVANCILIK İŞLERİNDE ÇALIŞANLARDA BULAŞICI HASTALIKLAR

Hastalık Belirtileri Kaynak Riskli işler

Şarbon Deride siyah püstül Enfekte koyun, inek ve Çiftçi, kasap, veteriner
ürünleri
Tüberküloz Öksürük, ateş, terleme Enfekte hayvan Çiftçi, kasap, veteriner
Brusellozis Ateş, terleme, eklem ağrısı Hasta koyun, keçi, Besici, sütçü, veteriner
inek, ...
Salmonellozis Ateş, üşüme, ishal, baş Kümes hayvanı, kedi, Veteriner, aşçı, mezbaha
ağrısı köpek işçisi
Kedi sıyrığı Ateş, deri lezyonu, lenf bezi Kedi, köpek Veteriner, kedi-­­köpek sahibi
hastalığı büyümesi ve bakıcısı
Kuduz Baş ağrısı, ajitasyon, salya Kedi, köpek, tilki Veteriner, çiftçi, hayvan
bakıcısı
BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ VE ETKİLERİNİN AZALTILMASI
Ramak kala olay: Kuruluşta meydana gelen; insanı, kuruluşu veya çevreyi zarara uğratma potansiyeli olduğu halde
zarara uğratmayan olay
Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma, çevre kirliliği ya da başka zararlı sonuçların meydana gelme i htimali
Tehlike: Kuruluşta var olan ya da dışarıdan gelebilecek; insanı, kuruluşu veya çevreyi etkileyebilecek zarar veya hasar
verme potansiyeli
Tesis: Kuruluş içerisinde, tehlikeli maddelerin kullanıldığı, işlendiği, üretildiği veya depolandığı; teçhizat, yapılar, boru
tesisatı, iş ekipmanları ile demiryolu rampa hatlarını, tersaneleri ve doldurma-boşaltma rıhtımları, platformları,
şamandıra sistemleri, yüzen veya sabit dalgakıranları, ambarları veya benzer yapıları da içeren teknik ünite
BİLDİRİMLER

İşletmeci;
a) Beyan edilen tehlikeli maddelerin miktarında kuruluşun seviyesini etkileyecek bir değişiklik olması,
b) Beyan edilen tehlikeli maddelerin niteliğinde bir değişiklik olması,
c) Beyan edilen tehlikeli maddelerin fiziki şeklinde ve/veya uygulanan proseslerde kuruluşun seviyesini etkileyecek bir
değişiklik olması,
ç) Bildirim sistemi üzerinden verilen kuruluş bilgilerinde herhangi bir değişiklik olması,
d) Kuruluşun faaliyetine son vermesi, devredilmesi veya bu Yönetmeliğin kapsamı dışına çıkması,
hallerinde otuz gün içerisinde bildirimini günceller.
BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZA FREKANSININ SINIR DEĞERİ

İşletmeci, büyük kazaya sebep olabilecek tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyük endüstriyel kazanın
meydana gelme frekans değerini 1x10 -4 /yıl veya bundan daha küçük bir değere indirir.
BÜYÜK KAZA ÖNLEME POLİTİKA BELGESİ
İşletmeci, büyük kaza önleme politika belgesini;
a) Faaliyet halindeki kuruluşlar için bu maddenin yürürlüğe girmesini müteakiben altı ay içerisinde,
b) Kuruluşun, bulundurduğu tehlikeli maddelerin cinsi ve/veya miktarındaki değişiklik nedeniyle alt seviyeli bir kuruluş
haline gelmesi durumunda kapsama dâhil olduğu tarihi müteakiben bir yıl içerisinde,
c) Diğer durumlarda faaliyete geçmeden önce,
hazırlar ve kuruluşta muhafaza eder.
Güvenlik raporunun, büyük kaza önleme politika belgesinin ve büyük kaza senaryo dokümanının
güncellenmesi
İşletmeci tarafından hazırlanan güvenlik raporu, büyük kaza önleme politika belgesi ve büyük kaza senaryo
dokümanı;
a) Tehlikeli maddelerin niteliğinde, fiziki şeklinde veya depolama şeklinde değişiklik olması,
b) Tehlikeli maddelerin depolandığı veya kullanıldığı proseslerde değişiklikler olması,
c) Kuruluşta büyük endüstriyel kaza veya büyük endüstriyel kaza tanımı kapsamında ramak kala olay
meydana gelmesi,
ç) Güvenlik yönetim sisteminde bir değişiklik yapılması,
d) Bildirim sistemi üzerinden verilen kuruluş bilgilerinde herhangi bir değişiklik olması,
durumlarında gözden geçirilir ve güncellenir.
DÂHİLİ ACİL DURUM PLANI
*İşletmeci, üç yılı aşmayan aralıklarla dâhili acil durum planını gözden geçirir, gerektiğinde günceller, tatbik eder ve acil
hizmet birimlerinin yeterli düzeyde tatbikata katılmasını sağlamak için gerekli çalışmaları yapar.
Büyük endüstriyel kaza meydana gelmesi sonrasında işletmeci tarafından sağlanması gereken bilgiler
Valilik, çevre ve şehircilik il müdürlüğü, il afet ve acil durum müdürlüğü, bağlı bulunduğu belediye ve/veya büyükşehir
itfaiye teşkilatına ve kuruluşun organize sanayi bölgesi veya endüstri bölgesi içinde yer alması durumunda bağlı
bulunduğu bölge yönetimleri itfaiye teşkilatına, il sağlık müdürlüğünü ve kuruluş organize sanayi bölgesinde veya
endüstri bölgesinde ise ilgili bölge yönetimlerini meydana gelen kazadan derhal haberdar eder ve bu kaza ile il gili
aşağıdaki bilgileri sağlar:
1) Kazanın oluşumu ve gelişim seyri.
2) İlgili tehlikeli maddeler ve miktarları.
3) Kazanın insan sağlığı, çevre ve mallar üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi için gerekli olan mevcut veriler.
4) Alınan acil durum önlemleri.
5) İrtibat için kuruluş içi acil durum yönetim merkezinde tüm operasyonu yönetmekle sorumlu olan baş kontr olörün
isim ve iletişim bilgileri.
Denetimlerde;
Üst seviyeli bir kuruluşun güvenlik raporunun olmaması durumunda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
tarafından kuruluşun tamamında iş durdurulur.
BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARLA İLGİLİ HAZIRLANACAK BÜYÜK KAZA SENARYO DOKÜMANI TEBLİĞİ
TANIMLAR
Bağımsızlık prensibi: Aynı senaryodaki bir tedbirin, kök neden/nedenlerden veya diğer tedbirlerin başarısızlığından
etkilenmemesi ilkesi
Büyük kaza senaryosu: Tehlikelere ilişkin kök neden/nedenlerden, istenmeyen olayın meydana gelmesine kadar olan
süreç
Büyük kaza senaryo dokümanı: Kuruluşta büyük endüstriyel kaza tehlikelerinin belirlenmesi ve bu te hlikelerden
kaynaklanacak risklerin değerlendirilmesi amacıyla hazırlanan doküman
Etkinlik prensibi: Bir tedbirin tasarımlandığı şekilde çalıştığında istenmeyen sonucun oluşmasını önlemesi ya da etkisini
azaltması ilkesi
Kök neden: Doğrudan veya dolaylı olarak, istenmeyen bir sonucun ortaya çıkmasına sebep olan olaylar zincirinin
başlangıç nedeni
Kritik ekipman: Arızası halinde tehlikeli ekipmanda büyük bir endüstriyel kazanın meydana gelmesine ya da büyük
endüstriyel kazanın etkisinin artmasına sebebiyet verebilecek, önleme, tespit, kontrol, azaltma gibi fonksiyonları icra
eden enstrüman, sistem, kontrol elemanı veya ekipman
Ortak nedenli hata: Birden fazla tedbirin tek bir olay veya nedenle fonksiyonunu yerine getirememesi
Tehlikeli ekipman: İçerdiği tehlikeli maddenin niteliği, miktarı ve proses koşulları ile tesisteki yerleşimi nedeniyle büyük
endüstriyel kazaya sebebiyet verme veya bu kazanın etkisini arttırma potansiyeline sahip olan ekipman

Ekibin belirlenmesi
İşletmeci, büyük kaza senaryo dokümanın hazırlanması için bir ekip oluşturur. Bu ekip asgari olarak aşağıdakilerden
oluşur:
a) İşletmeci.
b) Proses güvenliğinden sorumlu birimde görevli çalışanlardan en az bir kişi.
c) Kuruluştaki her bir tesisi temsilen mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi en az
bir çalışan.
ç) Yukarıda sayılanlar dışında işletmecinin ihtiyaç duyduğu diğer kişiler.
Büyük kaza senaryo dokümanı aşağıdaki adımlar izlenerek hazırlanır:
a) Tehlikeli maddelerin belirlenmesi ve sınıflandırılması.
b) Tehlikeli ekipmanların belirlenmesi.
c) Belirlenen tehlikeli ekipmanlar üzerinden dahili tehlikelerin tanımlanması.
ç) Tehlikeli ekipmanlara etki edebilecek kuruluş dışından kaynaklanabilecek harici tehlikelerin tanımlanması.
Harici tehlikelerin tanımlanmasında aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
a) Kuruluşun sınır komşusu işyerlerinden kaynaklanacak ve kuruluşta büyük endüstriyel kazalara sebebiyet verebilecek
herhangi bir olay.
b) Kuruluşun bulunduğu alan itibarıyla deprem, sel, heyelan ve kaya düşmesi gibi çevresel özelliklerine ilişkin bilgi.
c) Boru hatları ve benzeri tüm altyapı çalışmaları ile üstyapı çalışmaları, hafriyat, made ncilik veya diğer sondaj
çalışmaları, taşıma faaliyetleri, yüksek gerilim enerji hatları, denizcilik faaliyetleri gibi kuruluşun etrafındaki alanda
bulunan diğer faaliyetler.
ç) Kuruluşun bulunduğu arazi ve çevresi üzerinde yapılmış ve göçüklere sebep olab ilecek geçmişteki madencilik ve diğer
sondaj faaliyetleri.
d) Yıldırım, fırtına gibi meteorolojik hadiseler.
e) İşletmeci tarafından öngörülen diğer hususlar.
Operatörün kök neden olduğu ya da operatör müdahalesinin yer aldığı büyük kaza senaryolarının me ydana gelme
frekanslarının hesaplanmasında operatörün hata yapma olasılığı analiz edilir.
Bu bölümde yer alan operatörün hata yapma olasılığı;
a) Operatörün kök neden olduğu hesaplamalarda en az “0,01”,
b) Operatör müdahalesinin yer aldığı hesaplamalarda en az “0,1” olarak,
değerlendirilir. Bundan daha düşük olasılık verileri hesaplamalarda dikkate alınamaz.

İşletmeci; büyük endüstriyel kaza veya doğası nedeniyle büyük bir kazaya yol açması beklenen kontrol dışı olayların
erken algılanması ve ilgili personelin ikaz edilmesi için gerekli sistemleri kurar ve işletilmesini sağlar. Ayrıca; bu tür acil
durumların kuruluş personeline anons ve diğer yöntemlerle en hızlı şekilde duyurulması için aşağıdaki tedbirleri alır:
a) Alarm ve ikaz sistemleri tanımlanması ve kurulması,
b) Komşu kuruluşa alarm ve ikazların iletilmesine yönelik ilave tedbirlerin belirlenmesi,
c) Kuruluş dışına yapılacak ikazlar ve sosyal medyanın kullanılması.
* İşletmeci, hazırlanan tehlikeli maddeye müdahale kartını kazalara müdahale amacıyla kullanılmak üzere hazırlar ve
nihai halini kuruluşta bulundurur.
* İşletmeci bu kartı nihai hale getirmeden önce aşağıdaki kuruluşlarla görüş alışverişinde bulunur:
a) İl afet ve acil durum müdürlüğü,
b) İl sağlık müdürlüğü,
c) Bağlı bulunduğu belediye ve/veya büyükşehir itfaiye teşkilatı,
ç) Kuruluşun organize sanayi bölgesi veya endüstri bölgesi içinde yer alması duru munda bağlı bulunduğu bölge
yönetimleri itfaiye teşkilatı.
* İşletmeci, tehlikeli maddeye müdahale kartı ile ilgili uygun görüş aldıktan sonra kartın nihai halini belirtilen kurumlara
5 gün içinde gönderir ve nihai dâhili acil durum planı ile eş zamanlı bildirim sistemine yükler.
İşletmeci, büyük endüstriyel kazaların meydana gelmesi durumunda hızlı ve etkin tahliyenin sağlanması ve can
kurtarma için aşağıdaki tedbirleri alır:
a) Tahliye yollarının belirlenmesi, bunların gece aydınlatılmasının sağlanması ve vaziyet planına işlenmesi,
b) Toplanma noktalarının belirlenmesi, bunların gece aydınlatılmasının sağlanması ve vaziyet planına işlenme si,
c) Sığınakların veya korunaklı alanların belirlenmesi ve vaziyet planına işlenmesi,
ç) Acil kaçış yollarının, varsa yangın pompa ve jeneratörlerin yerlerinin, çevre hidrantlarının, yangın dolaplarının, su
deposunun yerinin, itfaiye su alma ve verme ağızlarının vaziyet planına işlenmesi,
d) Tahliye edilemeyen kişilerin kurtarılması için arama ve kurtarma ekibi oluşturulması,
e) Yukarıdaki tedbirlerin etkin uygulanması için prosedürler ile görev ve sorumlulukların belirlenmesi.
 GÜRÜLTÜ KKD
En Düşük Eylem 80 dB(A) * Kullanıma hazır bulundurulur.
Değeri

En Yüksek Eylem 85 dB(A) *Kullanılacaktır.

Değeri

Sınır Değer 87 dB(A) *Kullanılacaktır. Hiçbir koşulda

aşılmayacaktır.

KAYNAK YER KONUM BASINÇ (Pa) ŞİDDET (dBA) İŞİTİLEBİLİR

FREKANS
Eşik Şiddeti/ 0,00002 0 20-20 000 Hz
İşitme Eşiği 20 Hz-20 kHz
Ağrı-Acı eşiği 200 140

Gürültünün teknik yollarla
azaltılması
Gürültünün,işorganizasyonu
ile azaltılması
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma, gürültü emici örtüler ve
benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım, sönümleme ve benzeri
yöntemlerle azaltılması,
1) Maruziyet süresi ve düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin düzenlenmesi,

İşyerinde en yüksek a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak, gürültüye maruziyeti azaltmak
maruziyet eylem için teknik veya iş organizasyonuna yönelik önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur
değerlerinin aşıldığının ve uygulamaya koyar.
tespiti halinde işveren; b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun şekilde işaretle r. İşaretlenen
alanların sınırlarını belirleyerek teknik olarak mümkün ise bu alanlara girişlerin
kontrollü yapılmasını sağlar.
İşveren tarafından sağlanan a) Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve
kulak koruyucu donanımlar Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana özel olarak sağlanır.

Gürültü Türleri 1-Kararlı gürültü 2-Kararsız gürültü 3-Aralıklı gürültü 4-Darbe gürültü
Kararlı Gürültü Sürekli olarak aynı düzeyde olan gürültüyü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bir ya da
birden fazla sayıdaki motorun sürekli olarak aynı tempoda çalışması ile olur. Dokuma
fabrikalarında, enerji santrallerinde rastlanan gürültü tipidir.
Kararsız Gürültü Ses basıncı düzeyi zaman zaman iniş çıkışlar gösterir. Pek çok iş yerinde bulunan gürültü bu
türdendir. Örnek trafik gürültüsü
Aralıklı gürültü Aralıklı çalışan motorun çıkardığı ses bu türe örnektir. Gürültü düzeyinin artması ve azalması belli
bir periyodik süre gösterebilir. Motorun çalışmadığı zamanlarda ses düzeyi azdır, ancak motorun
çalışmaya başlaması ile birlikte düzeyi artar. Örneğin kompresörün çalışması sırasında gürültü
düzeyi aralıklı olarak artma ve azalma gösterir.
Darbe Gürültüsü Aralıklı gürültünün özel bir şeklidir. Çekiç veya pres makinasının çıkardığı türdendir. Çarpma
olduğu anda yüksek düzeyde gürültü olur.

SESİN HIZI m/s
Sesin maddesel ortamlarda
birim zamanda aldığı yoldur.
SESİN YOĞUNLUĞU (W/m2)
SES BASINCI bar& SESİN GÜCÜ (Akustik güç) (Watt-W)
Newton/cm 2 &mPa
Titreşen ses dalgalarının maddesel Ses kaynağının kulaktan 1 metre uzaklıktaki
ortamda oluşturduğu basınçtır. ses basıncı düzeyidir.
Ses titreşimlerinin hava basıncında
yol açtığı değişimler akustik basınç
olarak adlandırılır.
SES YOĞUNLUK DÜZEYİ (Bell) SESİN ŞİDDETİ dB

Ses gücünün belirlenmiş
birim zamanda birim alana
düşen miktarıdır. Sesin
yoğunluğu bakımından
kaynak ile etkilenen yer
arasındaki uzaklık önemlidir.
Birim alandaki sesin yoğunluk
düzeyidir. İnsan kulağına gelen sesleri
ölçmek için logaritmik bir ölçü
geliştirilmiştir. Bu ölçü birimine bell
denir.
Ses enerjisinin hareket yönünde dik , birim
alanda ve birim zamandaki akım gücüne
,enerjiye ,basınca sesin şiddeti denir. İşitme
kayıplarında en önemli unsurdur.

ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ

 İGU İSG EĞİTİMLERİ YIL SÜRE
(EN AZ)

TEMEL ÇOK TEHLİKELİ 1 16 saat

EĞİTİM TEHLİKELİ 2 12 saat

AZ TEHLİKELİ 3 8 saat

İŞE BAŞLAMA EĞİTİMİ 2 saat

BİLGİ YENİLEME EĞİTİMİ 6 ay fazla işten uzak kalma
İŞE BAŞLAMA EĞİTİMİ Çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın yapacağı işe, varsa kullanacağı iş
ekipmanına ve işyerine özgü iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini içeren konularda uygulamalı
olarak verilen eğitimi
TEMEL EĞİTİM Asgari yönetmelik ekinde belirtilen konuları içeren ve düzenli aralıklarla tekrarlanan eğitim
UZAKTAN EĞİTİM İletişim teknolojileri aracılığıyla elektronik ortamda gerçekleştirilen eğitim faaliyetleri
a) Programların hazırlanması ve uygulanmasını,
b) Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini,
İŞVEREN c) Çalışanların bu programlara katılmasını ve katılımların eğitim katılım tutanağı ile kayıt altına
alınmasını,
ç) Program sonunda katılanlar için eğitim belgesi düzenlenmesini sağlar.
İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri
ile ilgili yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere
gelen çalışanları işe başlatamaz.
İŞE BAŞLAMA EĞİTİMLERİ işverence veya işveren tarafından görevlendirilen bilgi sahibi ve deneyimli çalışanlarca
verilebilir. İşe başlama eğitimleri, temel eğitimlerin gerçekleştirilmesine kadar geçen sürede çalışanın tehlike ve risklere
karşı korunmasını sağlayacak nitelikte olmalı ve uygulamalı olarak verilmelidir. İşe başlama eğitimi her çalışan için en
az 2 saat olarak düzenlenir. Bu eğitimlerde geçen süreler temel eğitim sürelerinden sayılmaz.

ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİ

İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana işe dönüşünde çalışmaya başlamadan önce, kazanın veya
meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir.
Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi
verilir.
İşyerinde 15 yaşını bitirmiş ancak 18 yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi
özel politika gerektiren grupların özellikleri dikkate alınarak gerekli eğitimler verilir.
Destek elemanlarına ve çalışan temsilcilerine, görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verilir.
Çırak ve stajyerlerin eğitim ve bilgilendirilmelerinden uygulamalı eğitim alınan işyerinin işvereni sorumludur. Ancak
işverenin kabul etmesi halinde çırak ve stajyerlerin eğitimini devam ettirdiği eğitim ve öğretim kurumunda tamamladığı
iş sağlığı ve güvenliği dersleri veya kursları temel eğitim yerine geçer.
İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.
Eğitim sürelerinin bütün olarak değerlendirilmesi esas olmakla birlikte bir saatten az olmamak kaydıyla işyerindeki
vardiya ve benzeri iş programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde de değerlendirilebilir.
 EĞİTİM KONULARI
1. Genel konular
a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler,
b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,
c) İşyeri temizliği ve düzeni,
ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar,
2. Sağlık konuları
a) Meslek hastalıklarının sebepleri,
b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması,
c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri,
ç) İlkyardım,
d) Tütün ürünlerinin zararları ve pasif etkilenim,
3. Teknik konular
a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri,
b) Elle kaldırma ve taşıma,
c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,
ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,
d) Ekranlı araçlarla çalışma,
e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,
f) İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin uygulanması,
g) Güvenlik ve sağlık işaretleri,
ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı,
h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü,
ı) Tahliye ve kurtarma,
4. Diğer konular (çalışanın yaptığı işe özgü yüksekte çalışma, kapalı ortamda çalışma, radyasyon riskinin
bulunduğu ortamlarda çalışma, kaynakla çalışma, özel risk taşıyan ekipman ile çalışma, kanserojen maddelerin
yol açtığı olası sağlık riskleri ve benzeri)

ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI

**Patlayıcı ortam: Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve
herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışım
** İşveren, patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla, yapılan işlemlerin doğasına uygun olan
teknik ve organizasyona yönelik önlemleri alır. Bu önlemler alınırken aşağıda belirtilen temel ilkelere ve verilen öncelik
sırasına uyulur;
a) Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek,
b) Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın
tutuşmasını önlemek,
c) Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde patlamanın zararlı etkilerini azaltacak önlemleri almak.
**İşveren, 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliğine uygun risk değerlendirmesi çalışmalarını yaparken, patlayıcı ortamdan kaynaklanan özel risklerin
değerlendirmesinde aşağıdaki hususları da dikkate alır:

a) Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı,

b) Statik elektrik de dâhil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri,
c) İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri,
ç) Olabilecek patlama etkisinin büyüklüğü.
Parlama veya patlama riski değerlendirilirken patlayıcı ortamların oluşabileceği yerler e açık olan veya açılabilen yerler
de dikkate alınarak bir bütün olarak değerlendirilir.

PATLAYICI ORTAM (6 BÖLGE)

GAZ, BUHAR, SİS TOZLAR

Bölge 0 Bölge 1 Bölge 2 Bölge 20 Bölge 21 Bölge 22

Sürekli Ara sıra Oluşma ihtimali Sürekli Ara sıra Oluşma ihtimali
olmayan/ çok olmayan/ çok kısa
kısa süren süren

Kategori 1 Kategori 1 Kategori 1, 2 Kategori 1 Kategori 1 Kategori 1, 2 veya 3

ekipman veya 2 veya 3 ekipman ekipman veya 2 ekipman
ekipman ekipman

PATLAYICI ORTAM OLUŞABİLECEK YERLER İÇİN

UYARI İŞARETİ

Üçgen şeklinde, siyah kenarlı, sarı zemin

üzerine siyah yazılı ve sarı zeminin işaret
alanının en az %50’ si olacak şekilde

TİTREŞİM Sınır Değer Eylem Değer Rahatsızlık

m/s2 =ivme

El-kol 5 m/s² 2.5 m/s² Damar, kemik, eklem, sinir ve kas

bozuklukları

Bütün Vücut 1.15 m/s² 0.5 m/s² Bel bölgesinde rahatsızlık ve

omurgada travma

Deniz taşımacılığında, 1 Hz`in üzerindeki titreşimler değerlendirmeye alınacaktır.

Oktav bandı / Vibrasyon detektörü ile ölçüm

Beyaz parmak – Ölü el- mesleki raynaud sendromu

 MESLEK HASTALIKLARI LİSTESİ ( 5 Grup)
A Grubu Kimyasal maddelerle olan meslek Arsenik, Organik fosfor
hastalıkları Krom, Kurşun, Solventler,Civa, Nikel, Amonyak

B Grubu Meslekî cilt hastalıkları Deri kanserleri, Kanserleşmeyen deri hastalıkları

C Grubu Pnömokonyozlar ve diğer meslekî Silikozis, Asbestozis, Bissinosiz, Bronşial Astım,

solunum sistemi hastalıkları Slikotüberkuloz, KİP,Siderozis

D Grubu Meslek bulaşıcı hastalıklar Viral hepatit, Şarbon,Burselloz, Salmonella, Kuduz, Malaria
vb.
E Grubu Fizik etkenlerle olan meslek Gürültü, Titreşim, Basınç, Radyasyon, Termal faktörler
hastalıkları

Balthazard Formülü Birden fazla iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik dereceleri veya birden
fazla özürlülük derecelerinin birleştirilmesinde kullanılan hesaplama şekli
Meslek hastalığı Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük
hâlleri
Malullük İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiği
Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar
Erken yaşlanma hâli 55 yaşını dolduran sigortalılar
Pnömokonyozun meslek hastalığı sayılabilmesi için, sigortalının, havasında pnömokonyoz yapacak yoğunluk ve nitelikte
toz bulunan yeraltı veya yerüstü işyerlerinde toplam olarak en az üç yıl çalışmış olması şarttır.

GENÇ İŞÇİ 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını

tamamlamamış kişi

ÇOCUK İŞÇİ 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış

ve ilköğretimini tamamlamış kişi

ARA DİNLENME 2 saat < X< 4 saat------ 30 dakika

(çocuk ve gençler)
4 saat < X < 7.5 saat ----- 1 saat

Temel eğitimini tamamlamış Günde 7 saat hafta da 35 saat

okula gitmeyen
Eğer 15 yaşını tamamlamışsa günde 8 saat
haftada 40 saat

Okula devam eden çocuklar Günde 2 saat haftada 10 saat

Hafta tatili 40 saatten az olamaz

24 saatlik dilimde 14 saat dinlenme süresi

Yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz

ÇOCUK İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILABİLECEKLERİ HAFİF İŞLER

1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama
işleri,
2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri,
3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,
4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,
5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),
6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,
7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,
8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç),
9. Spor tesislerinde yardımcı işler,
10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.

GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILABİLECEKLERİ İŞLER

1. Meyve ve sebze konserveciliği, sirke, turşu, salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imalatı işleri,
2. Meyve ve sebze kurutmacılığı ve işlenmesi işleri,
3. Helva, bulama, ağda, pekmez imalatı işleri,
4. Kasaplarda yardımcı işler,
5. Çay işlemesi işleri,
6. Çeşitli kuru yemişlerin hazırlanması işleri,
7. Küçükbaş hayvan besiciliğinde yardımcı işler,
8. Süpürge ve fırça imalatı işleri,
9. Elle yapılan ağaç oymacılığı, kemik, boynuz, kehribar, lüle taşı, Erzurum taşı ve diğer maddelerden süs eşyası, düğme,
tarak, resim, ayna, çerçeve, cam ve emsali eşya imalatı işleri,
10. Toptan ve perakende satış mağaza ve dükkanlarında satış, etiketleme ve paketleme işleri,
11. Büro işyerlerinde büro işleri ve yardımcı işler,
12. İlaçlama ve gübreleme hariç çiçek yetiştirme işleri,
13. İçkili yerler ve aşçılık hizmetleri hariç olmak üzere hizmet sektöründeki işler,
14. Diğer giyim eşyası, baston ve şemsiye imalatı işleri,
15. Yiyecek maddelerinin imalatı ve çeşitli muamelelere tabi tutulması işleri,
16. Yorgancılık, çadır, çuval, yelken ve benzeri eşyaların imalatı ve dokuma yapmaksızın diğer hazır eşya imalatı işleri,
17. Sandık, kutu, fıçı ve benzeri ambalaj malzemeleri, mantar, saz ve kamıştan sepet ve benzeri eşya imalatı işleri ,
18. Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler (fırın işleri ve silis ve quar ts tozu saçan işler hariç),
19. El ilanı dağıtımı işleri,
20. Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme imalathanelerinde üretime ilişkin işler (fırın işleri v e silis ve quarts tozu saçan
işler, ısıl işlem, renklendirme ve kimyasal işler hariç),
21. Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler (karbon sülfür gibi
parlayıcı veya tahriş edici çözücülerle yapılan prine veya benzeri yağlı maddelerin ekstrasyon yoluyla yağ üretimi
işlerinde ekstrasyon kademeleri hariç),
22. Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerinin hallaç, tarak ve kolalama tezgahlarından ve
boyama ile ilgili işlemlerden bölme ile ayrılmış ve fenni iklim ve aspirasyon tesisatı olan iplikhane ve dokuma hazırlama
işleri,
23. Balıkhane işleri,
24. Şeker fabrikalarında üretime hazırlamaya yardımcı işler,
25. Araçsız olarak 10 kg’dan fazla yük kaldırılmasını gerektirmeyen torbalama, fıçılama, istifleme ve benzeri işler,
26. Su bazlı tutkal, jelatin ve kola imali işleri,
27. Sandal, kayık ve emsali küçük deniz araçlarının imalatı ve tamiratı işleri (boya ve vernik işleri hariç) .

16 YAŞINI DOLDURMUŞ FAKAT 18 YAŞINI BİTİRMEMİŞ GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILABİLECEKLERİ İŞLER

1. Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve
mimari malzeme işleri.
2. Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC yüzey kaplamalı suni
tahta imali işleri ile emprenye işleri.
3. Parafinden eşya imali işleri.
4. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler.
5. Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı
hariç)
6. Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri).
7. Kağıt ve odun hamuru üretimi işleri.
8. Selüloz üretimi işleri.
9. Kağıt ve kağıt ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri.
10. Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler.
11. Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri.
EKRANLI ALANLARDA ÇALIŞMA ORTAMI İLE
İLGİLİ TEHLİKELİ BAŞLIKLAR
*Gerekli alan
*Aydınlatma
*Yansıma ve parlama
*Gürültü
*Isı
*Radyasyon
*Nem

EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE EKRANLI ARAÇ EĞİTİMLERİ

GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
a) Hareketli makine ve araçların kumanda kabinlerinde ve a) Ekranlı araçlarla çalışmalarda riskler ve korunma
sürücü mahallinde, yolları,
b)Taşıma araçlarında aracın kumandasındaki bilgisayar b) Doğru oturuş,
sistemlerinde, c) Gözlerin korunması,
c) Toplumun kullanımına açık bilgisayar sistemlerinde, ç) Gözleri en az yoran yazı karakterleri ve renkler,
ç)İşyerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde, d) Çalışma sırasında gözleri kısa sürelerle dinlendirme
d) Hesap makineleri, yazar kasa ve benzeri veri veya ölçüm alışkanlığı,
sonuçlarını gösteren küçük ekranlı cihazlarda, e) Gözlerin, kas ve iskelet sisteminin dinlendirilmesi,
e) Ekranlı daktilolarda, f) Ara dinlenmeleri ve egzersizler.
UYGULANMAZ.
Ekranlı araçlarla çalışmalarda operatörlerin gözlerinin korunması için;
a) Ekranlı araçlarla çalışmaya başlamadan önce,
b) Yapılan risk değerlendirmesi sonuçlarına göre işyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
c) Ekranlı araçlarla çalışmadan kaynaklanabilecek görme zorlukları yaşandığında,
GÖZ MUAYENELERİ YAPILIR.

ELEKTRİK
Küçük Gerilim 42 V

Tehlikeli Gerilim AC 50 V

DC 120 V

Alçak Gerilim 1000 V ve Altı - Üçgen şeklinde

- Sarı zemin üzerine siyah
Yüksek Gerilim 1000 V Üstü piktogram, siyah çerçeve (sarı
kısımlar işaret alanının en az
% 50’sini kapsayacaktır)

ELEKTRİK
Akım Hissedilme 0.01 mA
Sınırı

Fibrilasyon 80-100 mA
Kaçak Akım rölesi Tali Pano 30 mA

Ana Pano 300mA

Parafudrlar Elektrik Hatlarına

Paratonerler Yıldırımsavar –
Binalara ve tesislere
Küçük gerilimlerin elde edilmesi için aşağıdaki Kurşun - asitli bataryalar aşağıdaki gibi yerleştirilebilir
aygıtlar kullanılabilir
-Güvenlik transformatörleri, - Taş, tuğla ya da betondan yapılmış döşeme ya da düz yerlere konulan
-Sargıları elektriksel olarak birbirinden ayrı olan elektrolitlere dayanıklı yalıtkanlar üzerine,
çeviriciler. - Raflar üzerine. Bu durumda raflar elektrolit etkilerine karşı dayanıklı
-Akümülatörler, olmalıdır. Rafların altındaki yerler de temizlenebilmelidir. Bu geçitlerin
-Piller. tavan yüksekliği 2 m'den az olmamalıdır.

Kablo kesitinin belirlenmesinde göz önünde Topraklama tesislerinin kurulmasında dört koşul yerine getirilmelidir
bulundurulacak koşullar
- Gelecekte yük artışları 1) Mekanik dayanım ve korozyona karşı dayanıklılığın sağlanması,
- İzin verilen iletken sıcaklığı (sürekli kullanmadaki 2) Isıl bakımdan en yüksek hata akımına dayanıklılık,
iletken sıcaklığı, 3) İşletme araçları ve nesnelerin zarar görmesinin önlenmesi,
seçilen kablo tipi için belirtilen değerlerden büyük 4) En yüksek toprak hata akımı esnasında, topraklama tesislerinde
olmamalıdır.) ortaya çıkabilecek gerilimlere karşı insanların güvenliğinin sağlanması.
- Kabloda oluşan ısının dışarıya atılmasında etkili Bu koşullardan dolayı topraklama tesislerinin boyutlandırılması için
olan ortam koşulları (toprağın ısıl direnci vb.) aşağıdaki parametreler önemlidir:
- Kablonun tek ya da çok damarlı oluşu -Hata akımının değeri -Hatanın süresi -Toprağın özellikleri
- Kablonun havada ya da yeraltında döşenmiş
olması
- Kablonun döşenme yöntemi
- Özgül ısı dayanımı
TOPRAKLAMA İLETKENLERİ Topraklayıcı olarak aşağıdaki malzemeler kullanılabilir
- Bakır 16 mm2 - Çubuk topraklayıcı veya boru topraklayıcı,
- Alüminyum 35 mm2 - Şerit veya örgülü iletken topraklayıcı,
- Çelik 50 mm2 - Levha topraklayıcı (kullanılması tavsiye edilmez),
- Temel topraklayıcı ,
- Toprağa gömülü beton içindeki demir donatı
Ana topraklama baraları: Her tesiste bir ana
topraklayıcı barası öngörülmek zorundadır.
Aşağıdaki iletkenler bunlara bağlanmalıdır:
- Topraklama iletkenleri,
- Koruma iletkenleri,
- Ana potansiyel dengeleme iletkenleri,
- Gerektiği taktirde, fonksiyon topraklaması için
kullanılan topraklama iletkenleri.
TOPRAKLAYICI ÇEŞİTLERİ
ALÇAK GERİLİM TESİSLERİNDE DOLAYLI TEMASA KARŞI KORUMA
YÖNTEMLERİ
- Beslemenin otomatik olarak ayrılması ile koruma,
- Koruma sınıfı II olan donanım kullanarak veya eşdeğeri yalıtım ile
koruma,
- İletken olmayan mahallerde koruma,
- Topraklamasız tamamlayıcı yerel (mahalli) eşpotansiyel kuşaklama ile
koruma,
- Elektriksel ayırma ile koruma,

Konuma Göre Topraklayıcılar Biçim Ve Profile Göre Topraklayıcılar

Yüzeysel topraklayıcı Şerit topraklayıcı

Derin topraklayıcı Boru ve profil topraklayıcı
Örgülü iletken topraklayıcı
Doğal topraklayıcı
Topraklayıcı etkisi olan kablo
Çıplak topraklayıcı bağlantı iletkeni
Temel topraklayıcı

ELEKTRİK İŞLETME ELEMANLARININ KORUMA SINIFLARI

Koruma sınıfı II

Koruma sınıfı I

Elektrik çarpmasına karşı korumanın sadece temel

yalıtıma dayanmadığı işletme elemanlarıdır. Ek bir
koruma önlemi, kısımların sabit tesisata ilişkin
koruma iletkenine bağlanmasıyla sağlanır; bu
durumda temel yalıtımdaki bir hatada gerilim kalıcı
olamaz.
Elektrik çarpmasına karşı korumanın sadece temel yalıtıma
dayanmadığı, ikinci bir yalıtım veya kuvvetlendirilmiş yalıtım gibi ek
koruma önlemlerinin de alınmış olduğu işletme elemanlarıdır.
Bunlarda koruma iletkeninin bağlanmasına olanak yoktur ve bu husus
tesisat koşullarından bağımsızdır.

İLETKENLER
AG YG
Bakır 10 mm2 16mm2
Tam Alüminyum 21 mm2 -
Çelik/Alüminyum - 21/4 mm2
Çelik 16 mm2 16 mm2
Bronz 16 mm2 16 mm2
 ELLE TAŞIMA İŞLERİ
YÜKLE İLGİLİ RİSK FAKTÖRLERİ
1. Yükün özellikleri 2.Fiziksel güç 3. Çalışma ortamının özellikleri 4. İşin gerekleri
gereksinimi
Yük; İş; - Çalışılan yer, işi yapmak için yeterli - Özellikle vücudun
- Çok ağır veya çok büyükse, - Çok yorucu ise, genişlik ve yükseklikte değil ise, belden dönmesini
- Kaba veya kavranılması - Sadece vücudun - Zeminin düz olmamasından gerektiren aşırı sık veya
zorsa, bükülmesi ile kaynaklanan düşme veya kayma aşırı uzun süreli
- Dengesiz veya içindekiler yapılabiliyorsa, tehlikesi varsa, bedensel çalışmalar,
yer değiştiriyorsa, - Yükün ani hareketi - Çalışma ortam ve şartları, çalışanların - Yetersiz ara ve
- Vücuttan uzakta ile sonuçlanıyorsa, yükleri güvenli bir yükseklikte veya dinlenme süresi,
tutulmasını veya vücudun - Vücut dengesiz bir uygun bir vücut pozisyonunda - Aşırı kaldırma,
eğilmesini veya pozisyonda iken taşımasına uygun değil ise, indirme veya taşıma
bükülmesini gerektiren bir yapılıyorsa, - İşyeri tabanında veya çalışılan mesafeleri,
konumdaysa, bedenen çalışma zeminlerde yüklerin indirilip - İşin gerektirdiği,
- Özellikle bir çarpma şekli ve harcanan kaldırılmasını gerektiren seviye farkı çalışan tarafından
halinde yaralanmaya neden güç, bilhassa sırt ve varsa, değiştirilemeyen
olabilecek yoğunluk ve bel incinmesi - Zemin veya üzerinde durulan yer çalışma temposu.
şekildeyse, riskine neden dengesiz ise,
elle taşınması, bilhassa sırt olabilir. - Sıcaklık, nem veya havalandırma
ve bel incinmesi riskine uygun değil ise,
neden olabilir. bilhassa sırt ve bel incinmesi riskini
artırabilir.

BİREYSEL RİSK FAKTÖRLERİ

- Yapılacak işi yürütmeye fiziki yapılarının uygun olmaması,
- Uygun olmayan giysi, ayakkabı veya diğer kişisel eşyaları kullanmaları,
- Yeterli ve uygun bilgi ve eğitime sahip olmamaları durumunda risk altında olabilirler.

İLK YARDIMCI ÇALIŞAN EĞİTİM SÜRELERİ

BAŞINA
AZ TEHLİKELİ 20 Eğitim süreleri;
a) İlkyardım eğitimi 16 saat,
TEHLİKELİ 15 b) İlkyardım eğitici eğitimi 40 saat,
c) İlkyardım eğitici eğitmeni eğitimi 40 saat,
ÇOK TEHLİKELİ 10 ç) Temel yaşam desteği eğitimi 2 saat,
Belge geçerlilik süresi 3 yıldır. d) Afetlerde ilkyardım eğitimi 4 saat,
olarak düzenlenir.

EKİPMANLARININ PERİYODİK KONTROL SÜRELERİ

Kaldırma ve/veya iletme araçları Yapı İskeleleri 6 ay
Kalorifer kazanları Taşınabilir gaz tüpleri 3 yıl
(Dikişli, dikişsiz)
Havalandırma ve Klima Tesisatı

Buhar kazanları Sıvılaştırılmış gaz tankları

(LPG, ve benzeri)
Manifoldlu tüp demetleri (yerüstü)

Manifoldlu asetilen tüp demetleri Sıvılaştırılmış gaz tankları 10 yıl

(LPG, ve benzeri) (yer
altı)
Kullanımdaki LPG tüpleri 1 yıl
Basınçlı hava tankları Tehlikeli sıvıların
bulunduğu tank ve
Yürüyen merdiven ve yürüyen bant depolar

İstif Makinesi (forklift, transpalet, lift) Kriyojenik tanklar standartında

belirtilen sürelerde
Taşınabilir asetilen
Tezgâhlar tüpleri

Elektrik Tesisatı, Topraklama Tesisatı, Yangın Söndürme cihazı

Paratoner
Akümülatör, Transformatör LPG tanklarında bulunan 5 yıl
Yangın Tesisatı ve Hortumlar, emniyet valfleri
Motopomplar, Boru Tesisatı

Vinçlerin periyodik kontrolünde uygulanan Gerçekleştirilen periyodik kontrole ek olarak vinçler, yılda en az bir kez
yük testlerinin “ASME B30.17” standardına uygun tahribatsız muayene yöntemleri ile kontrol edilir ve nominal yüke
uygun olarak nominal yükte yapılması maruz bırakarak vinçlerin taşıyıcı kirişlerinde sehim kontrolü yapılır.
durumunda
Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az 1,25 katı,
dinamik deneyde ise en az 1,1 katı olması gerekir.
Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, etkili ve
güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri
bulunur.

Periyodik kontrol süreleri API 510 standardı esas alınarak belirlenen basınçlı ekipmanlarda; basınçlı ekipmandaki içerik
(basınç ve benzeri) kayıpları ile korozyon gibi nedenlerle meydana gelen bozulmalar dikkate alınarak yapılan risk
değerlendirmesi ve yönetimi çerçevesinde belirlenen pe riyodik kontrol süreleri, ekipmanın kalan ömrünün yarısını ve
her halükarda 5 yılı aşmaması gerekir.
Kademeli sıkıştırma yapan kompresörlerin her kademesinde hidrostatik basınç deneyi, basınçlı hava tankları ile
bunların sabit donanımlarının, o kademede müsaade edilen en yüksek basıncının 1,5 katı ile yapılır.
İŞ EKİPMANLARININ PERİYODİK KONROLLERİNİ KİMLER YAPABİLİR?
Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, Elektrik mühendisleri, elektrik eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler,
paratoner tesisatı ile akümülatör ve elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri
transformatör
Elektrik dışında kalan diğer tesisatın Makine mühendisleri, makine ve metal eğitimi bölümü mezunu teknik
periyodik kontrolleri öğretmenler, makine tekniker veya yüksek teknikerleri
Kaldırma ve iletme ekipmanları Makine mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik
öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri
Söz konusu periyodik kontrollerde tahribatsız muayene yöntemlerinin
kullanılması durumunda, bu yöntemler sadece TS EN ISO 9712 standardına
göre eğitim almış mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek
teknikerler tarafından uygulanabilir.
Basınçlı kap ve tesisatların periyodik Makine mühendisleri, metalurji ve malzeme mühendisleri, makine veya
kontrolleri metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker
veya yüksek teknikerleri
Söz konusu periyodik kontrollerde tahribatsız muayene yöntemlerinin
kullanılması durumunda, bu yöntemler sadece TS EN ISO 9712 standardına
göre eğitim almış mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek
teknikerler tarafından uygulanabilir.
İskelenin karmaşıklığına bağlı olarak Yapı işlerinde inşaat mühendisi, inşaat veya yapı eğitimi bölümü mezunu
kurma, kullanma ve sökme planı teknik öğretmen, inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; gemi inşası ve
sökümü işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi
İskelelerin kurulması, sökülmesi veya İnşaat mühendisi, inşaat veya yapı eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmen,
üzerinde önemli değişiklik yapılması inşaat teknikeri veya yüksek teknikeri; tersanelerde ise gemi inşaatı
mühendisi gözetimi altında yapacakları işle ilgili yeterli eğitim almış çalışanlar
tarafından yapılır.
İŞ EKİPMANININ PERİYODİK KONTROLÜ SONUCUNDA DÜZENLENECEK RAPORUN BÖLÜMLERİ
1.Genel bilgiler
2. İş ekipmanına ait teknik özellikler
3. Periyodik kontrol metodu
4. Tespit ve değerlendirme
5. Test, deney ve muayene
6. İkaz ve öneriler
7. Sonuç ve kanaat
8. Onay

HALAT KULLANILARAK YAPILAN ÇALIŞMALAR

* Sistemde biri, inip çıkmada veya destek olarak kullanılan çalışma halatı, diğeri ise güvenlik halatı olacak şekilde ayrı
kancalı en az iki halat bulunur.
* Çalışanlara, çalışma halatına bağlı paraşütçü tipi emniyet kemeri verilir ve kullandırılır. Emniyet kemerinin ayrıca
güvenlik halatı ile bağlantısı sağlanır.
* Çalışma halatı, güvenli iniş ve çıkış araçları ile teçhiz edilir ve kullanıcının hareket kontrolünü kaybetmesi halinde,
düşmesini önlemek için kendiliğinden kilitlenebilen sisteme sahip olması gerekir. Güvenlik halatında da, çal ışan ile
birlikte hareket eden düşmeyi önleyici bir sistem bulunur.
* Çalışan tarafından kullanılan alet, edevat ve diğer aksesuarlar paraşütçü tipi emniyet kemerine veya oturma yerine
veya başka uygun bir yere bağlanarak güvenli hale getirilir.

EL MERDİVENLERİNİN KULLANIMI İLE İLGİLİ ÖZEL HÜKÜMLER

*El merdivenleri, kullanımı sırasında sağlam bir şekilde yerleştirilir. Portatif el merdivenleri, basamakları yatay
konumda olacak şekilde düzgün, sağlam, ölçüsü uygun, sabit pabuçlar üzerinde durmalıdır. Asıl ı duran el merdivenleri
güvenli bir şekilde tutturulur, ip merdivenler hariç, yerlerinden çıkarılması ve sallanması önlenir.
*Portatif el merdivenlerinin kullanımı sırasında üst veya alt uçları sabitlenerek veya kaymaz bir malzeme kullanılarak
veya aynı korumayı sağlayan diğer tedbirlerle, ayaklarının kayması önlenir. Platformlar a çıkmakta kullanılan el
merdivenleri, platformda tutunacak yer bulunmadığı durumlarda, güvenli çıkışı sağlamak için platform seviyesini
yeteri kadar aşacak uzunlukta tesis edilir. Uzatılıp kilitlenebilir ve eklenebilir el merdivenleri, parçalarının birbir inden
ayrı hareket etmeleri önlenecek şekilde kullanılır. Mobil el merdivenleri, üzerine çıkılmadan önce hareketleri
durdurulur ve sabitlenir.
* El merdivenlerinde her zaman çalışanların elleriyle tutunabilecekleri uygun yer ve sağlam destek bulunur. Özellikle,
bir el merdiveni üzerinde elle yük taşınıyorsa bu durum elle tutacak yer bulunması zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.
Sabit Olarak Kurulacak İş Ekipmanı Çalışanları Kaldırma Veya Taşımada Kullanılan İş Ekipmanlarında
a) Çalışanlara çarpması, a) Taşıma kabininin düşme riski uygun araçlarla önlenir,
b) Tehlikeli bir şekilde sürüklenmesi veya b) Kullanıcının kendisinin kabinden düşme riski önlenir,
düşmesi, c) Özellikle cisimlerle istenmeyen temas sonucu, kullanıcının çarpma,
c) İstem dışı kurtulması, sıkışma veya ezilme riski önlenir,
riskini azaltacak şekilde tesis edilir. ç) Herhangi bir olay neticesinde kabin içinde mahsur kalan çalışanların
tehlikeye maruz kalmaması ve kurtarılması sağlanır.
Üzerinde bir veya daha fazla çalışanın bulunduğu FORKLİFTLERİN devrilmesinden kaynaklanan risklerin azaltılması
için
a) Sürücü için kabin bulunur veya
b) Forklift devrilmeyecek yapıda olur veya
c) Forkliftin devrilmesi halinde, yer ile forkliftin belirli kısımları arasında taşınan çalışanlar için, yeterli açıklık kalmasını
sağlayacak yapıda veya
ç) Forklift, devrilmesi halinde sürücünün forkliftin parçaları tarafından ezilmesini önleyecek yapıda olur.
KORUYUCULAR VE KORUMA DONANIMI
a) Sağlam yapıda olur,
b) İlave bir tehlikeye sebep olmayacak özellikte olur,
c) Kolayca yerinden çıkarılmayacak veya etkisiz hale getirilemeyecek şekilde olur,
ç) Tehlike bölgesinden yeterli uzaklıkta bulunur,
d) Ekipmanın görülmesi gereken operasyon noktalarına engel olmayacak özellikte olur,
e) Sadece işlem yapılan alana erişimi kısıtlar ve bunların çıkarılmasına gerek kalmadan parça takılması, sökülmesi ve
bakımı için gerekli işlemlerin yapılması mümkün olur.

ACİL DURUM *Arama, Kurtarma, tahliye

EKİPLERİ * Yangınla Mücadele
ACİL DURUMLARIN BELİRLENMESİ
Az Tehlikeli 50
*Risk değer sonuçları
Tehlikeli 40 *Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden
kaynaklanan yayılım ve patlama ihtimali
Çok Tehlikeli 30 *İlk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar
10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer *Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali
alan işyerlerinde bir kişi görevlendirilmesi * Sabotaj ihtimali
yeterlidir.

GEBE VEYA EMZİREN KADINLARIN Günde 7.5 saatten fazla

İZİN SÜRELERİ çalıştırılamaz

Yeni doğum yapmış 1 yıl boyunca gece

çalıştırılmaları yasaktır.

Gebe oldukları sağlık raporuyla Gece çalışmaya zorlanamazlar

tespitinden itibaren doğuma kadar

Periyodik kontroller Ücretli izin verilir.

100-150 En çok 250 mt uzaklıkta bir

emzirme odası

150 ‘den çok kadın çalışı olan Yurt zorunlu. Mesafe 250 m
işyerlerinde fazla ise araç zorunlu

Oda ve yurtlarda 1) Eğitim yönetimi, sosyal hizmetler, çocuk gelişimi ve eğitimi, okul öncesi eğitim, psikoloji,
çalışacak yöneticiler çocuk sağlığı veya çocuk gelişimi ve anaokulu alanlarından birinde yükseköğrenim görmüş
olmak,
2) Okul öncesi öğretmeni unvanını almış olmak.
Oda ve yurtlarda İşyeri hekimi ile işyeri hemşiresi
çalışacak sağlık
personeli
 Oda ve yurtların emzirme odalarında her 10 çocuk için bir kadın çocuk bakıcısı
bulundurulur. Çocuk bakıcılarından en az birinin Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi
Diğer personel Bölümü mezunu veya benzeri mesleklerden olması zorunludur. Yurtlarda, her 20 çoc uk için
bir çocuk bakıcısı ile Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunu veya
benzeri meslek mensubu eleman bulundurulur.
Gebe çalışanın çalıştığı yerdeki gürültü seviyesinin, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 dB(A) yı geçmemesi
sağlanır.
Gebe veya emziren çalışanlar iyonize radyasyon kaynaklarının bulunduğu ve radyasyonla kirlenmiş olan yerlerde ve
işlerde çalıştırılmaz.
Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışanın grup 2, grup 3 ve grup 4 biyolojik etkenlerin risk teşkil ettiği yerlerde ve
işlerde çalıştırılmaları yasaktır.
Kanserojen, mutajen, çok toksik, toksik, zararlı, alerjik, üreme için toksik ve emzirilen çocuğa zararlı olabilen
kimyasalların üretildiği, işlendiği, kullanıldığı işlerde gebe, yeni doğum yapmış ve emziren çalışanın çalıştırılması esas
olarak yasaktır.

İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZ LABORATUVARLARI

İşveren, işyerinde iş hijyeni ölçüm, test ve analiz kayıtlarını ilgili mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak saklar.
Mevzuatla belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi 10 yıldır.
Uzun Süreli Referans Maruziyet Süresi Bir Vardiya 8 Saat
Kısa Süreli Referans Maruziyet Süresi 15 Dakika
LABORATUVARIN ASGARİ ÖZELLİKLERİ
Ofis alanının büyüklüğü en az 15 metrekare
Numunelerin teslim alındığı numune kabul bölümü analiz yapan laboratuvarlar 5 metrekare
Tartım işleminin yapıldığı laboratuvarda tartım odası 5 metrekare
Enstrümantal analiz cihazlarıyla çalışılıyorsa, her bir cihaz için 5 metrekare
Kimyasal maddeler varsa, bunların depolanması için 6 metrekare
Laboratuvar personeli; laboratuvar yöneticisi, kalite yöneticisi ve deney personeli olmak 3 kişiden oluşur.
üzere en az
İhtar puanı 300’e ulaşan laboratuvarın, ön yeterlik veya yeterlik belgesi altı ay süre ile askıya alınır. İhtar puanı
nedeniyle belgesi askıya alınan laboratuvarın 300 ihtar puanı askı süresi bitiminde silinir.
İş hijyeni ölçüm, test veya analiz yapılmadan rapor düzenlendiği tespit edilen laboratuvarın ön yeterlik veya
yeterlik belgesi altı ay süre ile askıya alınır.
Aşağıdaki hallerde laboratuvarın ön yeterlik veya yeterlik belgesi doğrudan iptal edilir:
a) İSGÜM’e verilen başvuru evraklarından herhangi birinin gerçeğe aykırılığının tespiti halinde.
b) Yeterlik belgesinin geçerlik süresince üç defa yeterlik belgesinin geçerliliği askıya alındığında.
c) Laboratuvarın ön yeterlik veya yeterlik belgesinin askı süresi içinde hizmet verdiğinin tespiti halinde.
ç) Laboratuvarın ölçüm, test ve analiz yapmadan rapor düzenlediğinin tespiti halinde.

TWA 8 saatlik belirlenen referans süre içinde ölçülen veya hesaplanan

zaman ağırlıklı ortalama

STEL 15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet üst sınır değeri

ESD Günde 8 saat veya hafta da 40 saat çalışma süresi

MAK Günde 8 saat ve hafta da 45 saatlik çalışma süresi

LEL Alt patlama limit

UEL Üst patlama limiti

LD50 Öldürücü doz

LC50 Öldürücü konsantrasyon

Alerjik madde Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve
daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden
olan maddeler
Aşındırıcı Canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddeler
madde
Biyolojik sınır Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki
değer göstergesinin üst sınırı
Alevlenir Parlama noktası 21°C - 55°C arasında olan sıvı haldeki maddeler
madde
Kolay alevlenir Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak
madde alevlenen maddeyi veya ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş
kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki maddeyi veya parlama
noktası 21°C’nin altında olan sıvı haldeki maddeyi veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli
miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeler
Çok kolay 0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler
alevlenir madde ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeler
Toksik madde Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı
üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler
Çok toksik Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı
madde üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler
Mesleki Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan
maruziyet sınır kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırı
değeri
Oksitleyici Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde ekzotermik
madde reaksiyona neden olan maddeler
Patlayıcı madde Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya kısmen
kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak
parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddeler
Solunum Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön
bölgesi kısmında kalan yarısı
Tahriş edici Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokaleritem, eskar
madde veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddeler
Zararlı madde Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya
kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeler
Mutajen madde Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlar a yol
açabilecek veya bu etkinin oluşumunu hızlandırabilecek madde veya müstahzarlar

MESLEKİ MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ

SINIR DEĞERLERİ
MADDENİN ADI
Mg/m³ ppm
Benzen 3.25 1
Vinilklorür 7.77 3
Sert ağaç tozları 5.0 -
-Mg/m³: bir metre küp havadaki maddenin miligram olarak
değeri (20 C° sıcaklıkta ve 760 mm cıva basıncında )
-ppm: bir metre küp havadaki maddenin milimetre olarak değeri
 KURŞUN
Bağlayıcı
Biyolojik 70µg Pb/100ml kan
sınır değeri
Havadaki 0.075mg/m³
Tıbbi ölçüm
Gözetim
Kandaki 40µg/100
ölçüm ml
İnorganik
kurşun ve 0.15 mg/m³
bileşikleri
KULLANILMASI YASAK OLAN KİMYASAL
MADDELER İLE YAPILMASI YASAKLANAN İŞLER
MADDE İSMİ YASAK UYGULANMAYACAK
LİMİT DEĞER
2-naftilamin ve tuzları
4-aminodifenil ve %0.1(ağırlıkça)
tuzları
Benzidin ve tuzları
4-nitrodifenil
 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI
50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu + 6 aydan fazla KURUL ÜYELERİ
süren sürekli işler a) İşveren veya işveren vekili,
b) İş güvenliği uzmanı,
Çok tehlikeli Tehlikeli Az tehlikeli
c) İşyeri hekimi,
1 ay 2 ay 3 ay
ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali
*katılanların salt çoğunluğu ile karar alır
işleri yürütmekle görevli bir kişi,
*48 saat önce gündem
d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,
*iş güvenliği uzmanı ---sekreteri
e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,
*tam zamanlı İş güvenliği uzmanı yoksa insan
f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi
kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali
olması halinde baş temsilci.
işleri yürütmekle görevli bir kişi
b) İş güvenliği uzmanı, c) İşyeri hekimi,
ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve İşveren veya işveren vekili tarafından atanırlar.
mali işleri yürütmekle görevli bir kişi,
d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı
Birden fazla iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekiminin İşveren tarafından görevlendirme yapılır.
bulunduğu işyerlerinde
e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta O işyerindeki formen, ustabaşı veya ustaların yarıdan
fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla seçilir. Seçimle
belirlenememesi halinde işveren tarafından atanır.
e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta, Kurul üyelerinin aynı usullerle yedekleri seçilir.
f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan
temsilcisi olması halinde baş temsilci.
URUL ÜYELERİNİN VE YEDEKLERİNİN ÇALIŞMA USULLERİ
EĞİTİMLERİ
a) Kurulun görev ve yetkileri, *Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri
b) İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal gerektiren önemli hallerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu
mevzuat ve standartlar, olağanüstü toplantıya çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul
c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli başkanına veya sekreterine yapılması gerekir.
vakaların nedenleri, *Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması asıldır.
ç) İş hijyeninin temel ilkeleri, Kurulun toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma süresinden
d) İletişim teknikleri, sayılır.
e) Acil durum önlemleri, *Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren
f) Meslek hastalıkları, vekili başkanlığında toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar
g) İşyerlerine ait özel riskler, alır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu
ğ) Risk değerlendirmesi. kararı belirler. Çoğunluğun sağlanamadığı veya başka bir nedenle
toplantının yapılmadığı hallerde durumu belirten bir tutanak
düzenlenir.
Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere ilgililere duyurulur. Ayrıca çalışanlara duyurulması faydalı görülen
konular işyerinde ilân edilir.
Kurulca işyerinde ilân edilen kararlar işverenleri ve çalışanları bağlar.
 DESTEKTEN YARARLANACAK İŞYERLERİNİN TESPİTİ
a) Aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli işyerinin bulunması halinde, aynı işveren tarafından Türkiye
genelinde tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalıştırılan toplam sigortalı sayısı esas alınır.
b) İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar toplam çalışan sayısına dahil edilir.
c) İşyerinde çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeye n sigortalılar toplam çalışan sayısına
dahil edilir.
ç) Her bir ayda Kuruma verilmiş asıl ve ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısından, iptal
nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısı düşülür.
d) Ay içinde işe giren veya işten çıkan sigortalılar da sigortalı sayısına dahil edilir.
e) Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler çalışan sayısının
tespitinde dikkate alınmaz.
Kapsam Kamu kurum ve kuruluşları hariç olmak üzere ondan az çalışanı bulunanlardan, tehlikeli ve çok
tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelinin sigortalı başına
günlük miktarı 16 yaşından büyük sigortalılar için belirlenen prime esas kazanç alt sınırının günlük tutarının sırasıyla
%1,4 ve %1,6’sıdır.

ACİL ÇIKIŞ YOLLARI VE KAPILARI

a) Doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması sağlanır ve önlerinde ya da arkalarında çıkışı önleyecek hiçbir engel
bulunmaz.
b) Herhangi bir tehlike durumunda, bütün çalışanların işyerini derhal ve güvenli bir şekilde te rk etmelerini mümkün
kılacak şekilde tesisi sağlanır. Gerekli durumlarda bu konuyla ilgili planlar hazırlanarak düzenli tatbikatlar yapılır.
c) Sayısı, nitelikleri, boyutları ve yerleri; yapılan işin niteliğine, işyerinin büyüklüğüne, kullanım şekline, işyerinde
bulunan ekipmana ve bulunabilecek azami kişi sayısına göre belirlenir.
ç) Acil çıkış kapılarının, acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca açabilecekleri şekilde olması sağlanır. Bu kapılar
dışarıya doğru açılır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz.
d) Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak hiçbir engel bulunmaması, acil çıkış
kapılarının kilitli veya bağlı olmaması sağlanır.
e) Acil çıkış yolları ve kapıları uygun şekilde işaretlenir. İşaretlerin uygun yerlere konulması ve kalıcı olması sağlanır.
f) Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve kapılarında, elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak ayrı
bir enerji kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi bulundurulur.
KAPALI İŞYERLERİNİN HAVALANDIRILMASI
*Yeterli hava hacminin tespitinde, çalışma yöntemi, çalışan sayısı ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınır.
* Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar verebilecek atıkların ve artıkların derhal dışarı atılması
sağlanır. Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ile toz, buğu, duman ve fena kokuları ortam dışına atacak şekil ve nitelikte,
genel havalandırma sisteminden ayrı olarak mekanik (cebri) havalandırma sistemi kurulur.
* Mekanik havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanır. Havalandırma
sisteminin çalışmaması, iş sağlığı ve güvenliği yönünden tehlikeli ise arızayı bildiren kontrol sistemi tesis edilir. Mekanik
ve genel havalandırma sistemlerinin bakım ve onarımları ile uygun filtre kullanım ve değişimleri yıllık olarak yetkili
kişilere yaptırılır.
* Pasif (suni) havalandırma sistemlerinde hava akımının, çalışanları rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik
durumlarını olumsuz etkilemeyecek, ani ve yüksek sıcaklık farkı oluşturmayacak şekilde olması sağlanır.

KAPILAR VE GİRİŞLER
a) Kapı ve girişlerin yerlerinin, sayılarının, boyutlarının ve yapıldıkları malzemelerin, bulundukları oda ve alanların yapıs ı
ile kullanım amacına ve çalışanların rahatça girip çıkmalarına uygun olması sağlanır.
b) Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden yapılır veya bu kapılarda karşı tarafın görünmesini sağlayan
saydam kısımlar bulunur.
c) Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri çalışanlar için tehlike oluşturmayan güvenli malzemeden yapılır veya
kırılmalara karşı korunur. Saydam kapıların üzeri kolayca görünür şekilde işaretlenir.
ç) Raylı kapılarda raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur.
d) Yukarı doğru açılan kapılarda aşağı düşmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur.
e) Kaçış yollarında bulunan kapılar, uygun şekilde işaretlenir. Bu kapılar yardım almaksızın her zaman ve her durumda
içeriden açılabilir özellikte olur.
f) Araçların kullanıldığı geçit ve kapılar yayaların geçişi için güvenli değilse bu mahallerde yayalar için ayrı geçiş kapıları
bulunur. Bu kapılar açıkça işaretlenir ve bu kapıların önlerinde hiçbir engel bulunmaz.
g) Mekanik kapıların çalışanlar için kaza riski taşımayacak şekilde çalışması sağlanır. Bu kapılarda kolay fark edilebilir ve
ulaşılabilir acil durdurma cihazları bulunması ve herhangi bir güç kesilmesinde otomatik olarak açılır olmaması
durumunda kapıların el ile de açılabilmesi sağlanır.
DİNLENME YERLERİ VE YEMEK YEME YERİ
*Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla çalışanın
bulunduğu işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri sağlanır. İş aralarında uygun dinle nme imkânı bulunan büro ve benzeri
işlerde ayrıca dinlenme yeri aranmaz. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, yemek
yeme yerleri dinlenme yeri olarak kullanılabilir.
* Çalışma süresi, işin gereği olarak sık ve düzenli aralıklarla kesiliyorsa ve ayrı bir dinlenme yeri yoksa çalışanların sağlığı
ve güvenliği açısından gerekli olan hallerde, bu aralarda çalışanların dinlenebileceği uygun yerler sağlanır.
* İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması şartıyla, dinlenme yerler i yemek yeme yeri olarak
kullanılabilir. İşveren, çalışanlarına belirtilen şartları taşımak kaydıyla işyeri dışında yemek imkânı sağlayabilir.
AÇIK ALANDA YAPILAN ÇALIŞMALARDA RİSKLER BARINMA YERLERİ
DEĞERLENDİRİLEREK ÇALIŞANLAR
a) Olumsuz hava şartlarına ve gerekli hallerde cisim Barınma, dinlenme ve sosyal amaçlı kullanılan tesisler,
düşmelerine, yanıcı olmayan ve kolay tutuşmayan malzemeden inşa
b) Zararlı düzeyde gürültüden ve gaz, buhar, toz gibi zararlı edilir. Barınma amacıyla çadır ve branda kullanılmaz.
dış etkilere, Barınma yerlerinin ısıtılmasında, duman, gaz ve yangın
c) Düşme ve kaymalara, tehlikesine karşı gerekli tedbirler alınır, mangal, maltız,
karşı korunur. açık ateş vb. kullanılmaz.

İŞYERLERİNDE İŞVEREN VEYA İŞVEREN VEKİLİ TARAFINDAN YÜRÜTÜLECEK İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ
Elliden az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren veya
işveren vekili tarafından yürütülebilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
- Çalışan sayısının elliden az olup olmadığının tespitinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
a) Aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinin olması halinde, iş sağlığı
ve güvenliği hizmetleri üstlenilebilecek işyerlerinin belirlenmesinde Sosyal Güvenlik Kurumundaki tescil kayıtları esas
alınır.
b) İşverenden iş alan alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar çalışan sayısına dâhil edilmez.
c) Mesleki Eğitim Kanunu ile Yükseköğretim Kanunu kapsamındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler, çalışan
sayısının tespitinde dikkate alınmaz.
İşveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek için çalışan başına aylık en az 10 dakika
ayırmak zorundadır.
EĞİTİM KONULARI TABLOSU EĞİTİM KONULARI
1. Genel Konular
a) Çalışma mevzuatı (İşveren ve çalışanların yasal hak ve sorumlulukları)
1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
2. İş Kanunu
3. İlgili diğer mevzuat ( 5510 S. SSGSS Kanunu, 6098 S. Borçlar K.vb.)
b) İş sağlığı ve güvenliğinde önleyici yaklaşım
1. Güvenlik kültürü
2. Tehlike ve risk tanımı
3. Risk değerlendirmesi nedir? Nasıl hazırlanır?
4. Risklerden korunma ilkeleri
c) İş kazası ve meslek hastalıkları ile sonuçları
1. İş kazası ve meslek hastalığı tanımı ve bildirimi
2. İş kazası ve meslek hastalıklarının raporlanması
3. İş kazası ve meslek hastalıklarının maliyeti
4. İş kazası ve meslek hastalıklarının hukuki sonuçları
5. Ramak kala olayların tanımı, raporlanması, çıkarılacak dersler
ç) İş sağlığı ve güvenliği alanında iyi uygulama örnekleri.
2. Sağlık ve Güvenlik Konuları ile Korunma Yöntemleri
a) İşin yürütümü ve çalışma ortamına ilişkin risk faktörleri
1. İş ekipmanları (Makinalar ve el aletleri),
2. Elektrik,
3. Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,
4. Atık yönetimi,
5. Elle kaldırma ve taşıma,
6. Yükleme, boşaltma, istifleme ve depolama,
7. Fiziksel faktörler (Titreşim, gürültü, termal konfor, radyasyon, aydınlatma, havalandırma vb.),
8. Kimyasal faktörler,
9. Biyolojik faktörler,
10. Ergonomik faktörler,
11. İşyeri bina ve eklentileri,
12. İşyerinde temizlik ve düzen,
13. Ekranlı araçlarla çalışma,
14. Sağlık ve güvenlik işaretleri,
15. Acil durumlar.
b) Bireysel ve organizasyona ilişkin faktörler
1. İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri,
2. Meslek hastalıklarının sebepleri ve korunma prensipleri,
3. İlkyardım,
4. Psikososyal risk etmenleri,
5. Kişisel koruyucu donanım kullanımı.
c) Dokümantasyon
1. Risk değerlendirmesi dokümanının hazırlanması,
2. Acil durum planının hazırlanması,
3. İSG eğitimlerinin belgelendirilmesi,
4. Çalışan temsilcisinin görevlendirilmesi.

ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve
benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışan
ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ SAYISININ NİTELİKLERİ
a)İş yerinin tam süreli daimi çalışanı olması
b)En az 3 yıllık iş deneyiminin bulunması
c)En az ortaokul düzeyinde öğrenim görmüş olması
*Yetkili sendika temsilcisinin çalışan temsilci olarak görev yapması halinde bu nitelikler aranmaz.
ÇALIŞAN TEMSİLCİSİNİN BELİRLENMESİ *İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, işyeri sendika temsilcileri
2-50 çalışan 1 çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.
51-100 çalışan 2 * Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci,
101-500 çalışan 3 çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir.
501-1000 çalışan 4
1001-2000 5
2001 ve üzeri 6

İSGB ve OSGB FİZİKSEL ŞARTLARI

İH İGU ACİL MÜDAHEL E BEKLEME ARŞİV HELA
ODASI ODASI /İLK YARDIM YERİ
ODASI

İSGB 8 m2 8 m2 12 m 2 Gerekmez Gerekmez

OSGB 10 m 2 10 m 2 15 m 2 12 m 2 Gerekir

OSGB Tam süreli iş sözleşmesiyle

çalışan en az bir
Kurulabilmesi ve hizmet a) İşyeri hekimi,
sunabilmesi için b) İş güvenliği uzmanı,
c) Diğer sağlık personeli,
istihdamı zorunludur.
Kabul edilebilir risk seviyesi: Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun, kayıp veya
yaralanma oluşturmayacak risk seviyesi
Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskle ri ortadan
kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümü
Ramak kala olay: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli
olduğu halde zarara uğratmayan olay
Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali
Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilece k zarar veya hasar
verme potansiyeli

RİSK DEĞERLENDİRMESİ EKİBİ

a) İşveren veya işveren vekili.

b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.
c) İşyerindeki çalışan temsilcileri.
ç) İşyerindeki destek elemanları.
d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut
veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.

RİSK KONTROL ADIMLARI

a) Planlama
b) Risk kontrol tedbirlerinin
kararlaştırılması
c) Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması
ç) Uygulamaların izlenmesi

RİSK YÖNETİM SÜRECİ

1 Elemine etme ( Eliminasyon, Yok etme, Ortadan kaldırma , bertaraf)
KAYNAKTA KORUMA 2 İkame etme ( Yerine koyma, Değiştirme, Substitusyon)

ORTAMDA KORUMA 3 Tecrit etme (Yalıtım, kontrol, izolasyon)

4 Yönetimsel önlemler ( Mühendislik önlemleri, proses)
KİŞİDE KORUMA 5 Topu koruma önlemleri
6 Bireysel önlemler (KKD)

KADIN ÇALIŞANLAR
Gece Normalde 7,5 saat
çalışması
Turizm, turizm, özel 7,5 saatten fazla çalışabilir
güvenlik ve sağlık hizmeti
*Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce, gece postalarında
çalıştırılmalarında sakınca olmadığına ilişkin sağlık raporu işyerinde görevli işyeri hekiminden alınır.
Gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın çalışanlar ise doğum
tarihinden başlamak üzere kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla bir yıl süre ile gece
postalarında çalıştırılamazlar. Ancak emziren kadın çalışanlarda bu süre, anne veya çocuğun sağlığı
açısından gerekli olduğunun işyerinde görevli işyeri hekiminden alınan raporla belgelenmesi halinde altı ay
daha uzatılır.
 MADEN İŞLERİ
En geç 6 ayda bir olmak üzere düzenli olarak gerekli tatbikatlar yapılır.
-Takip sistemi kayıtları en az bir yıl süreyle saklanır.
- Çalışma gerilimi 42 voltun üzerinde ise, elektrik kaçağı yapabilecek elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar, topraklamayla
güvenlik altına alınır.
-Barajların arkasında bulunan oksijen, metan, karbonmonoksit, hidrojensülfür vb. ocak gazları ile sıcaklık ölçümleri 10 günde
bir, değişiklik tespit edilmesi halinde sürekli yapılır ve kayıt altına alınır
- Bir patlama olasılığına karşı, patlayıcı madde depolarının karşısına, dirseklerden en az 3 metre derinlikte hız kesici cepler
yapılmalıdır.
*Yeraltı deposunda, sıcaklığın 8 dereceden aşağı ve 30 dereceden yukarı olmaması sağlanır.
-Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı 10 kilogramı geçemez.
- Lağım atıldıktan sonra, elektrikli ateşlemede en az 5 dakika, fitil veya benzeri ateşlemede 1 saat geçmeden ve yetkili kimseler
tarafından dikkatle muayene edilip tehlike kalmadığı bildirilmedikçe ateşleme alanına kimsenin girmesine izin verilmez.-
patlamamış lağım deliğinin en az 30 santimetre yakınında, ona paralel başka bir delik delinip doldurularak ateşlenir.
- destek elemanı sayısının 10’dan az olduğu ocaklarda en az 10 çalışanın konu ile ilgili eğitim alması sağlanır. Çalışan sayısının
10’dan az olduğu durumlarda bu eğitimi her çalışanın alması sağlanır. Bu eğitimler; yapılan işin niteliğine uygun olarak ve gerekli
teorik ve pratik eğitimleri içerecek şekilde verilir, belgelendirilir ve bu eğitimler her altı ayda bir yenilenir.
- yarıçapı en çok 50 kilometre olan alan içinde bulunan maden işyerleri, merkezi bir yerde, ortaklaşa bir kurtarma istasyonu
kurabilirler.
GRİZULU MADEN OCAKLARI
Kontrol sondajı—25 m
Metan oranı ölçüm--%1 altına düşünceye kadar.
Ölçümler-en geç 10 günde bir

-Taşıma yollarındaki hava içinde patlamaya neden olabilecek miktarda kömür tozu bulunan veya metan oranı % 0.3’ü geçen
kömür ocaklarıyla kükürt tozu bulunan kükürt ocaklarında, elektrikli lokomotifler kullanılmaz.
- Taşıma halatıyla kafes -güvenlik katsayısı en az 12 olmalıdır.
-Taşıyıcı halatla kafes arasındaki koşum düzeni, altı ayda en az bir kez kontrol
-* İnsan ve malzeme taşımasında kullanılan kuyularda, lağımlarda, ana nefeslik yollarında, eğimli ve düz yollarda, hava hızı,
saniyede 8 metreyi geçmez.
*Havasında % 19’dan az oksijen, % 2’den çok metan, % 0.5’ten çok karbondioksit, 50 ppm (%0.005) den çok karbonmonoksit ve
diğer tehlikeli gazlar bulunan yerlerde gerekli güvenlik önlemleri alınarak mevcut olan tehlikeyi bertaraf etmek ama cıyla önleyici
faaliyetler ve kurtarma çalışmaları dışında çalışılmaz.
*8 saatlik çalışma için müsaade edilen en yüksek hidrojensülfür oranı 20 ppm (% 0,002)’dir.
*Tozların havaya karışmasına engel olacak tedbirler alınmadığı takdirde ocak dışında hava giriş kuyusuna 80 metreden daha yakın
eleme ve ayıklama tesisi kurulmaz.

-Genel havasındaki metan oranı % 1,5’i geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların gerilimi derhal kesilir ve şartlar
düzelmedikçe yeniden verilmez
- Ateşleyici, lağımların doldurulmasından sonra ve ateşlemeden önce ölçümü tekrarlar. Metan oranı % 1’in altındaysa lağımlar
ateşlenir, üstündeyse % 1’in altına düşünceye kadar ateşleme yapılmaz.
- Uluslararası Elektroteknik Komisyonu IEC ve EN e göre PATLAMA GRUBU I : Metan

Kullanılacak taş tozu, olabildiğince

✓ Nem tutmayacak,
✓ Silis içermeyecek,
✓ İçinde % 1,5’dan çok organik madde bulunmayacak ve
Sağlığa zararlı etki yapmayacak nitelikte olur.

Elle kazı-----3 metre Yeraltı çalışma planları en geç ayda bir

Sağlam arazi—60 derece şev güncelleştirilir ve işyerinde
Çöküntülü arazi-45 derece şev bulundurulur.
Kaygan sulu arazi—30 derece şev

AYAK BACA BARAJ BÜR

İki galeri arasında Sürülen galeri Yeraltında yangın, su, zararlı gaz ve Yerüstüyle bağlantısı
cephe halinde üretim diğer tehlikeleri önleyici engeller olmayan kuyu
yapılan yer

CEP VARAGEL OCAK KADEME

Galeri, varagel ve vinç Dolu araba aşağıya Kuyuları ve giriş çıkış yollarıyla Açık işletmelerde
dip ve başlarıyla ara inerken boş arabanın yeraltındaki bütün kazıları, bu belirli aralık, kot ve
katlarında ve yukarıya çıkmasını kazılardan çıkan pasanın çıkartıldığı eğimlerle meydana
ızgaralarda görevli sağlayan ve karşılıklı yatımlı ve düz galerileri, diğer yolları ve getirilen basamak
çalışanların ve ağırlık esasına göre, üretim yerlerini, çıkarma, taşıma, şeklindeki çalışma
ateşleme görevlilerinin eğimli düzey üzerinde havalandırma tesislerini, yeraltında yerleri
korunmaları amacıyla fren ve halat kullanılan enerjinin sağlanmasında ve
serbestçe kullanılarak yapılan iletilmesinde kullanılan sabit tesisleri,
sığınabilecekleri taşıma yeri açık işletmelerde giriş çıkış yolları ile
biçimde yapılan yuvalar tüm maden kazıları, bu kazılardan çıkan
pasanın döküldüğü döküm sahaları
NEFESLİK LAĞIM RÖSET ŞEV

Ocak havasının giriş ve Taş içerisinde sürülen Kuyu ve başaşağıların dip ve başlarının Kademe, alın ve
çıkış yolu galeri katlardaki yatay yollarla olan bağlantı yüzlerindeki eğimi
yerleri
TOPUK GRİZU FRENO

İşletmelerde güvenlik Metanın havayla Varagel üzerinde taşımayı sağlayan

için bırakılan maden karışımı sistem
kısımlar

MAKİNE EMNİYET
STATİK DENEY (a) Manuel çalıştırılan makinalar ve kaldırma
KATSAYISI aksesuarları: 1,5,
(b) Diğer makinalar: 1,25.

DİNAMİK DENEY Katsayı 1,1

KATSAYISI
Halatın bütünü ve uçları kat sayı 5’tir.
Kaldırma zincirleri katsayı 4’tür.
Tel-halat/halat-halat ucu kombinasyonları kat sayısı 5’e eşittir.
Kaynaklı baklalı zincirler kullanıldığında kat sayı 4’e eşittir.
Dokuma halat veya sapanların katsayısı 7’ye eşittir.
Bir sapanı oluşturan ve sapanla birlikte kullanılan bütün metalik
aksamlar katsayı 4’e eşittir.

MAKİNALARDA ERGONOMİ KUMANDA TERTİBATLARI

- Operatörün fiziksel ölçüleri, kuvveti ve dayanma gücü
değişebilirliklerine imkân vermesi,
- Operatörün uzuvlarının hareket için yeterli yerin
sağlanması,
- Makina için belirlenen çalışma aralığından kaçınılması,
- Uzun süre dikkati gerektiren izlemelerden kaçınılması,
- İnsan/makina ara yüzünün operatörün öngörülebilir
karakteristiklerine uyarlanması
- Uygun yerlerde resimli gösterimler kullanılarak açıkça ve
görünür ve tanınabilir olmalı,
- Tereddüde mahal vermeden veya zaman kaybına ve
belirsizliğe yol açmadan güvenli bir şekilde çalıştırılacak
şekilde konumlandırılmalı,
- Kumanda tertibatının hareketi ile etkisi tutarlı olacak
şekilde tasarımlanmalı,
 - Acil durdurma veya uzaktan kumandalı programlama
cihazı (teachpendant) gibi bazı kumanda tertibatlarının
gerekli olduğu durumlar haricinde, tehlike alanları dışına
yerleştirilmeli,
- Kumanda tertibatlarının çalışması ilave risk
oluşturmayacak şekilde konumlandırılmalı,
MAKİNALARIN İŞARETLENMESİ - Bir tehlike söz konusu olduğunda, istenen hareketin
sadece maksatlı bir eylem ile başarılabileceği şekilde
- İmalatçının ve ilgili olduğunda, yetkili temsilcisinin ticari
tasarımlanmalı veya korunmalı,
unvanı ve tam adresi,
- Öngörülebilir kuvvetlere dayanacak şekilde yapılmalı;
- Makinanın tanımı,
kayda değer kuvvetlere maruz olma eğilimindeki acil
- CE İşaretlemesi
durdurma tertibatlarına özel önem gösterilmelidir.
- Seri veya tip tanımlaması,
- Varsa seri numarası,
- İmalat yılı, yani imalât işleminin tamamlandığı yıl.

TOKSİK (ZEHİRLİ) GAZLAR Klor (Cl2 )

Hidrojensülfür (H2 S)
Amonyak (NH3 )
Karbonmonoksit (CO)
BASİT BOĞUCU GAZLAR Azot (N2 ),
karbondioksit (CO 2 )
metan (CH4 )
Etan
Propan vb.
KİMYASAL BOĞUCU GAZLAR Karbonmonoksit (CO)
Hidrojensiyanür (HCN)
Hidrojensülfür (H2 S)Lağım kanallarında, foseptiklerde, eritme tesislerinde
bulunur.

TAHRİŞ YAPAN GAZLAR Amonyak (NH3 )

Klor (Cl2 )
Azotdioksit (NO 2 )
Kükürtdioksit (SO 2 )
Ozon (O 3 ) vb
SİSTEMİK ZEHİR ETKİSİ GÖSTEREN Arsin
GAZLAR Fosfin
 Stibinvb
*Alt Patlama Sınırı (LowerExplosion Limit (LEL)): Ortam havasında bulunduğunda, hacimsel olarak patlama oluşturabilecek
en az miktardır.
*Üst Patlama Sınırı (UpperExplosion Limit (UEL)): Ortam havasında bulunduğunda, hacimsel olarak patlama özelliğini
sürdürebileceği en üst sınırdır.
Kimyasalların Vücuda Giriş Yolları Solunum
Absorbsiyon (deri veya gözlerden absorbe edilerek)
Sindirim (yiyerek, içerek)

benzen-benzol,
benzin-gazolin,
KİMYASAL İSMİ-TİCARİ ( HALK etil alkol-etanol-alkol,
ARASINDAKİ) İSMİ hidrojen bromür-bromik asit,
hidrojen klorür-hidroklorik asit- tuz ruhu,
nitrik asit-kezzap,
kerosen-gazyağı,
nitrojen oksit-azot oksit,
sodyum hidroksit- kostik soda
IARC KANSER YAPICI MADDELER SINIFLANDIRMASI

Grup 1: Kesin kanserojen maddeler,

Grup 2a: Muhtemel kanserojenler,
Grup 2b: Şüpheli (olası) kanserojenler,
Grup 3: Kansere neden olmayanlar (İnsandaki kanserojenik etkileri önünden
sınıflandırılabilir olmayanlar) ve
Grup 4: Henüz sınıflandırılmayanlar (insanda kanserojenik etkisi olmayanlar)
 PESTİSİT ÇEŞİTLERİ

İnsektisit : Böcek, haşerelere karşı kullanılan ilaçlardır.

Fungusit : Funguslara (Mantar) karşı kullanılan ilaçlardır.
Herbisit : Yabancı otlara karşı kullanılan ilaçlardır.
Mollusit : Yumuşakçalara karşı kullanılan ilaçlardır.
Rodentisit : Kemirgenlere karşı kullanılan ilaçlardır.
Nematisit : Nematotlara karşı kullanılan ilaçlardır.
Akarisit : Akarlara karşı kullanılan ilaçlardır.

SRC1 Uluslararası yolcu taşıma

SRC2 Yurt içi yolcu taşıma
SRC3 Uluslararası eşya-kargo taşımacılığı
SRC4 Yurt içi eşya-kargo taşımacılığı
SRC5 Tehlikeli madde taşımacılığı

Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik

Bu Yönetmelik, aşağıda belirtilen kişisel koruyucu donanımları kapsamaz.
a) Özel olarak çalışanın sağlığını ve güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan iş
elbiseleri ve üniformalar,
b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetlerinde kullandıkları ekip man,
c) Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı
gibi kamu düzeninin sağlanmasına yönelik kurumların faaliyetlerinde kullandıkları kişisel
koruyucular,
ç) Kara taşımacılığında kullanılan kişisel koruyucular,
d) Spor ekipmanı,
e) Nefsi müdafaayı veya caydırmayı hedefleyen ekipman,
f) Riskleri ve istenmeyen durumları saptayan ve ikaz eden taşınabilir cihazlar.

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ’NE GÖRE KKD NEDİR?

1) Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan,
çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç
ve cihazlar
2) Kişiyi bir veya birden fazla riske karşı korumak amacıyla üretici tarafından bir bütün haline getirilmiş cihaz,
alet veya malzemeden oluşmuş donanım
3) Belirli bir faaliyette bulunmak için korunma amacı olmaksızın taşınan veya giyilen donanımla birlikte
kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki koruyucu cihaz, alet veya malzeme
4) Kişisel koruyucu donanımın rahat ve işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür
donanımlarla kullanılan değiştirilebilir parçalar

TÜM KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR

1) Kendisi ek risk oluşturmadan ilgili riski önlemeye uygun olur.
2) İşyerinde var olan koşullara uygun olur.
3) Kullananın ergonomik gereksinimlerine ve sağlık durumuna uygun olur.
4) Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uyar.
5) Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği kapsamına giren ürünlerde uygun şekilde CE
işareti ve Türkçe kullanım kılavuzu bulundurur.
 GÜNDE YEDİ BUÇUK SAATTEN DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER

a) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler (iniş, çıkış, geçiş dâhil):
1) 20-25 (20 hariç) m. derinlik veya 2-2,5 (2 hariç) kg/cm2 basınçta 7 saat.
2) 25-30 (25 hariç) m. derinlik veya 2,5-3 (2,5 hariç) kg/cm2 basınçta 6 saat.
3) 30-35 (30 hariç) m. derinlik veya 3-3,5 (3 hariç) kg/cm2 basınçta 5 saat.
4) 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta 4 saat.
5) Dalgıçlar için bu süreler, 18 metreye kadar 3 saat, 40 metreye kadar olan derinliklerde 1/2 saattir.
b) Cıva işleri:
1) Cıva izabe fırınlarında görülen işler 6 saat.
2) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işler 6 saat.
c) Kurşun işleri:
Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işleri 4 saat.
ç) Karbon sülfür işleri:
Karbon sülfürden etkilenme tehlikesi bulunan işler 6 saat.
d) İnsektisitler:
Karbamatlı ve organik fosforlu insektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak hazırlanması ve
uygulanması işleri 6 saat.
I.TANZİMAT ÖNCESİ
1766 Kütahya Fincancılar Sözleşmesi Bazı Kaynaklarda İlk Toplu İş Sözleşmesi Diye Geçiyor.
Lonca (Orta Sandığı – Teavün Sandığı)

II.TANZİMAT VE MEŞRUTİYET DÖNEMİ

1845 Polis Nizamnamesi
1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi
1869 Maadin Nizamnamesi
1871 Ameleperver Cemiyeti
1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti

III. CUMHURİYET DÖNEMİ

1921 Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun
1923 İktisat kongresi
1926 Borçlar Kanunu
1930 Umumi Hıfzıssıha Kanunu
1936 3008 Sayılı İş Kanunu

BİLİM ADAMI YAPTIĞI FAALİYET

HİPOKRATES İlk kez kurşunun zararlı etkileri üzerinde durmuş, kurşun koliğinden söz ederek onu tanımlamış, aynı
zamanda halsizlik, görme bozuklukları ve felçler ile kurşuna maruziyet arasında ilişki bulunduğuna dikkat
çekmiştir.
DİOSCORİDES Zehirleri bitkisel, hayvansal ve mineral kaynaklı olmak üzere kökenine göre üçe ayırmış ve bu ayrım
yüzyıllar boyunca kullanılmıştır
JUVENAL Demircilerde görülen göz hastalıklarının işten kaynaklandığını, sürekli ayakta çalışanlarda varis
oluşabileceğini açıklamıştır
PLİNİ Çalışma ortamındaki tehlikeli tozlara karşı çalışanların maske yerine geçmek üzere başlarına torba
geçirmelerini önermiştir
AGRICOLA Dünyada ilk minerolojibilgini olarak bilinmektedir. “De Re Metallica” isimli kitabında, Madencilerde
ortaya çıkan hastalıkları tanımlamış, bunlara karşı korunma önlemlerini anlatmış, toza karşı maden
ocağının havalandırılmasından, iş kazalarından ve korunma yöntemlerinden söz etmiştir.

Madencilerde ve baca temizleyicilerinde meslek hastalıkları saptamış, bu gün pnömokonyoz diye bilinen
kronik akciğer hastalıklarının klinik tablosunu çizmiş ve "me slek hastalıkları riskinin artması, endüstriyel
PARACELSUS gelişmenin sonucudur’’ demiştir.Modern toksikolojinin başlangıcı sayılmaktadır.
İlk iş yeri hekimliği kitabı olan “De MorbisMetallici”i yazmıştır.
• İş sağlığının babası iş sağlığının kurucusu sayılmaktadır.
• Epidemiyoloji profesörüdür.
BERNARDİNO • De MorbisArtificumDiatribakitabının adıdır.
RAMAZZİNİ • Hastalara sorulan gelenekselleşmiş sorulara işçi sağlığı ve iş güvenliği ilkesini eklemiştir. Bu
ilke, kişinin karşılaştığı etkenlerin bilinmesi ile sonuca kolayca ulaşılmasını sağlamıştır.
• İş yerlerindeki çalışma ortamından kaynaklanan olumsuz koşulların düzeltilmesi ile iş
veriminin artacağını ileri sürmüştür.
• İş yerlerinde işçinin çalışma şeklinin, iş-işçi uyumunun sağlık ve iş verimi üzerinde etkili olduğu
düşüncesini ortaya koyarak ergonomi ilkelerini daha on yedinci yüzyılda açıklamıştır.
PERCİVAL POTT Baca temizleme işinde çalışanların kanser hastalığına yakalanmaları konusunda yaptığı çalışmalar ve
fabrikalarda baca temizleme işlerinde çocuk işçi çalıştırılması nedeniyle Baca Temizleyicileri Kanunu
çıkarılmıştır. Strokom kanseri teşhisi koymuştur.
İlk defa hastanelerde meslek hastalıklarının tedavi edilmesi için özel bölümler kurulmasını önermiştir.
TİSSOT
İskoçya'daki fabrikasında on yaşının altında kimseyi çalıştırmadan, çalışma saatini azaltarak, gençler ve
ROBERT OWEN yetişkinler için eğitim programları hazırlayarak ve işyerindeki çevre koşullarını düzelterek ticari
başarısının devam ettiğini göstermiştir.
Bilimsel yöntemlerle iş analizi çalışmaları yapmıştır. Çalışanların becerilerini artırmak ,işin daha verimli
TAYLOR yapılmasını sağlamak üzerine çalışmıştır. İnsan fizyolojisi ile yapılan iş arasındaki ilişkiye yönelik
çalışmaları olmuştur.
 Çok ağır işlerin işçileri yıprattığı ve meslek hastalıklarına yol açtığını bu nedenle de iş verimini artırmak
VAUBAN VE için işlerin iyi organize edilmesi gerektiğini söylemişlerdir.
BELİDOR
Fabrikalarda iş kazası ve meslek hastalıklarıyla ilgili istatistiki verilerin toplanmasına çalışmış, hastalık
PATİSSİER veya kaza nedeniyle meydana gelen ölüm ve sakatlıkları incelemiştir.

MİCHEL SADLER 1832 yılında parlamentoya yeni bir yasa önerisi getirmiş ve 1833 yılında “Fabrikalar Yasası” adı altında
yürürlüğe girmesini sağlamıştır. Bu yasa ile fabrikaların denetimi iç in müfettiş atanması zorunlu
kılınmış, 9 yaşın altındaki çocukların işe alınması ve 18 yaşından küçüklerin ise 12 saatten fazla
çalıştırılmaları yasaklanmıştır.
THOMAS LEGGE Kurşun zehirlenmesi gibi şarbonun da meslek hastalığı olduğunu ileri sürmüştür.
BUTLIN Gençlerde görülen skrotum ve cilt kanserlerinin nedeni olarak kömür katranı, madeni yağları
tanımlamıştır.
RHEN Boya sanayinde mesane kanserinin çokluğuna dikkati çekmiş ve hastalığı tanımlamıştır.
Prof. Dr. Ayakkabıcılar üzerindeki istatistiki çalışmaları sonucunda benzen'in lösemiye yol açtığını ortaya
Muzaffer AKSOY çıkarmıştır.
*İş kazasına uğrayanlara tazminat ödenmesi ilk olarak Almanya’da uygulanmaya başlanmıştır.
BAZI İLKLER
*İş sağlığı ve güvenliği alanında bilimsel anlamdaki ilk gelişmeler İtalya’da ortaya çıkmasına rağmen
konunun gelişimi İngiltere’de olmuştur.

Dilaver Paşa 100 maddeden oluşan Nizamname günlük çalışma süresini 10 saat olarak belirlemiştir, işçilere çalışma
Nizamnamesi süresinin dışında dinlenme süresi verilmesini, işçilere yatacak yer sağlanmasını, işçi ücretlerinin öncelikli
olarak ödenmesini ve işe hazır bekleyen işçilere çalıştırılmasalar bile ücret ödenmesini düzenlemiştir.
İşçilerin önemsiz sayılabilecek hastalıklarının madenlerde bulundurulacak doktor tarafından tedavi
edilmesi belirtilmiştir. Hastalık, iş sözleşmesinin sona ermesinin nedeni sayılmıştır. Nizamnamede, iş
kazalarından söz edilmemiştir ve bunlara
karşı önlem alınması üzerinde durulmamıştır.
Madenlerde zorla çalıştırma sistemi tamamıyla ortadan kaldırılmıştır. Nizamnamede, mühendislere
Maaddin kazaların önlenmesi için gerekli önlemleri alma ve bu amaçla ihtiyaç duyulan araç ve gereci idareden
Nizamnamesi isteme hakkı verilmiştir. Kazaların idareye bildirilmesi, madenlerde doktor ve eczane bul undurma
yükümlülüğü getirilmiş, iş kazasına uğrayan işçilere ve ailelerine işveren tarafından tazminat ödenmesi,
iş kazasında kusurlu bulunan işverenlerin para cezası ile cezalandırılması gibi düzenlemeler yapılmıştır.
Mecelle Türkiye’nin ilk medeni kanunu olan Mecelle’de, iş sağlığı ve güvenliği alanında işçinin, işverenin
kusuruyla zarara uğraması halinde işverene bu zararı tazmin yükümlülüğü getirilmiştir.

Ereğli 10 Eylül 1921 tarih ve 151 sayılı yasadır. Bu yasa ile kömür işçilerinin çalışma koşullarının
HavzaiFahmiyesi düzeltilmesine yönelik hükümler getirilmiştir. Ayrıca bu yasa ile İhtiyat ve Teavün Sandığı adıyla
Maden yardımlaşma sandıkları kurulmasını ve bunların Amele Birliği içinde birleştirilmesi öngörülmüştür . Yine
Amelesinin bu yasa ile hastalık ve iş kazaları durumlarında gerekli yardımların yapılması sağlanmıştır.151 sayılı
Hukukuna Yasa ile kömür işçilerinin çalışma koşullarının düzeltilmesine yönelik hükümler getirilmiştir.
Müteallik
CUMHURİYETİN İLANINDAN SONRASI

*1921 yılındaki Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun ile madenlerde 18 yaşından küçük
olanların çalıştırılması yasaklanmış, günlük çalışma süresi 8 saatle sınırlandırılmıştır. Maden işleten işverenler hastalanan
veya kazaya uğrayan işçileri tedavi ettirmek, madenin etrafında hastane, eczane ve hekim bulundurmak zorundadırlar.
* 1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Kanunu,1935 tarihli ve 2739 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun
yürürlüğe girmiştir.
*1926 yılında yürürlüğe giren Borçlar Yasası’nın 332. maddesi işverenin iş kazaları ve meslek hastalıklarından doğan hukuki
sorumluluğunu getirmiştir.
*1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nda, çalışma hayatında kadınların ve çocukların korunması, en az 50
işçi çalıştırılan iş yerlerinde hekim bulundurulması zorunluluğu, belirli büyüklükteki iş yerlerinde revir ya da hastane
yapılması söylenmiştir.
*1936 tarih ve 3008 sayılı iş kanunu ilk iş kanunudur. Kanunun uygulanması için çok fazla tüzük çıkarılmıştır.
*1945 tarihinde ise Aile,Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı kurulmuştur. 4792 sayılı İşçi Sigortaları Kurumu ve
sonrasında 4772 sayılı iş kazalarıyla Meslek hastalıkları ve analık sigortaları kanunu yürürlüğe girmiştir.
*1580 sayılı Belediyeler Yasası’na göre iş yerlerinin işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden bazı açılardan denetlenmesi görevi
belediyelere verilmiştir.
*1964 yılında 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu yürürlüğe girmiştir.2006 yılında ise 5510 yürürlüğe girmiştir.
*3008 sayılı İş Yasası’nın yerine 1967 yılında 931 sayılı İş Yasası çıkarılmıştır.
*1971 yılında 1475 sayılı İş Yasası (İş Kanunu) yürürlüğe konulmuştur.1475 sayılı İş Yasası’nın 74. maddesi sağlık ve
güvenlik ile ilgili tüzüklerin hazırlanmasını öngörmüştür.
*2003’de ise 4857 sayılı iş kanunu yürürlüğe girmiştir.
*2012 tarihine kadar ülkemizdeki iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili düzenleyici hükümler 4857 sayılı İş Kanunu bünyesinde yer
almakta iken 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile beraber mevzuatımızda müstakil bir İSG yaklaşımına yer verilmiştir.

A TİPİ KİŞİLİK B TİPİ KİŞİLİK

ÖZELLİKLERİ ÖZELLİKLERİ
Sürekli hareket eder. Zaman ile ilgilenmez.
Hızlı yürür. Sabırlıdır.
Hızlı yer. Eğlenmek için oyun
oynar.
Hızlı konuşur. Suçluluk duymadan
dinlenir.
Sabırsızdır. Acelesi yoktur.
İki şeyi aynı anda yapar. İşi bitirmek için zaman
saplantısı yoktur.
Başarıyı, miktarı ile
ölçer.
Rekabeti sever.
Zaman baskısını
hisseder.

GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ

1)Güvenlik kültürü, grup veya daha üst seviyelerde, örgütün bütün üyeleri veya bütün grup tarafından paylaşılan
değerleri ifade eden bir kavramdır.
2)Güvenlik kültürü, bir örgütteki formel güvenlik sorunlarıyla da ilgilidir. Ancak sadece yönetim ve denetim sistemleriyle
de sınırlı değildir.
3)Güvenlik kültürü, bir organizasyondaki her seviyedeki çalışanların katılımı üzerinde durmaktadır. 4)Güvenlik
kültürü, örgüt üyelerinin işteki davranışını etkiler.
5)Güvenlik kültürü, genellikle ödül sistemleri ve güvenlik performansı arasındaki ihtimali de yansıtır. 6)Güvenlik
kültürü, bir organizasyonda olaylardan, kazalardan ve hatalardan öğrenme ve gelişmeyle ilgili gönüllülüğü yansıtır.
7)Güvenlik kültürü, değişime karşı oldukça dayanıklı, sabit ve dirençlidir.

GÜVENLİK KÜLTÜRÜ OLGUNLAŞMA MODELİ

Fleming (2000) tarafından geliştirilen bu modele göre güvenlik kültürü en alt seviyeden en üst seviyeye kadar 5
aşamadan oluşan süreçtir. Bu modelin güvenlik kültürü oluşturma süreci ve her bir süreci n kendi içinde
özellikleri Şekilde görülmektedir. Model sırasıyla önceki seviyedeki zayıflıkların ortadan kaldırılması ve
güçlendirilmesi üzerine temellendirilmiştir. Bu nedenle örgütün bir seviyeyi atlaması tavsiye edilmemektedir.
Örneğin, ikinci seviye olan yönetme aşamasından üçüncü seviye olan katılma aşamasına geçmeden önce,
yöneticilerin güvenliğe yönelik bağlılıklarını geliştirmesi ve ilk düzey ç alışanları, güvenlikle ilgili süreçlere dâhil etme
ihtiyacını anlaması örgüt için önemlidir. Bu modele göre örgütü güvenlik performansı her bir seviye arttıkça
artmaktadır. Buna göre işyerleri en zayıf güvenlik performansını “ortaya çıkma” evresinde göster irken, en yüksek
performans düzeyine “sürekli iyileştirme” evresinde ulaşmaktadır.
 SEVİYE 5
SÜREKLİ İYİLEŞTİRME
Uyum ve
mücadele
SEVİYE 4 Gönüllülüğü
İŞBİRLİĞİ geliştirme
Bütün personelin
İşbirliği geliştirmeye
SEVİYE 3 ve Katılımı ve güvenliği
KATILMA iyileştirici bağlılık

İlk Düzey personelin

SEVİYE 2
Önemini anlama ve
YÖNETME
Kişisel sorumluluğu

Yönetim
SEVİYE 1
Bağlılığını
ORTAYA ÇIKMA
Geliştirme

KARŞILIKLI GÜVENLİK KÜLTÜRÜ MODELİ

Bu model Cooper tarafından ortaya konulmuştur. Model, subjektif iç psikolojik faktörler, gözlemlenebilir güvenlikle
ilgili davranışlar ve objektif durumsal özellikler olmak üzere üç bileşenden oluşmaktadır. İç psikolojik faktörler
(örneğin, tutumlar ve algılar) anketler yardımıyla, güvenlikle ilgili davranışlar, davranışsal güvenlik niyetlerinin bir
parçası olarak geliştirilen kontrol listeleri ile ve durumsal özellikler ise, güvenlik yönetim sistemi denetim ve kontrolü
ile değerlendirilebilir. Her üç bileşenin kendi içlerinde değerlendirilmesi güvenlik kültürünün farklı örgütse l
seviyelerde sayısallaştırılabilmesine imkân sağlamaktadır. Ayrıca bu model, örgütlere kendilerini diğer iş birimleri
veya örgütlerle karşılaştırmaları için bir referans çerçevesi sağlamaktadır.

Güvenliğe Yönelik Tutumların Tasarım Modeli

Bu model temel olarak organizasyonda güvenlikle ilgili tutumları 4 temel kategori altında incelemektedir:
1-Donanım: Güvenlik donanımı ve fiziksel tehlikeler.
2-Yazılım: Kurallar ve prosedürler, mevzuat, güvenlik yönetimi ve politikası.
3-İnsan/Personel: Çalışanlar, denetleyiciler, yönetim, güvenlik kurulu, uzmanlar, otoriteler, sendikalar gibi bütün
gruplar.
4-Riskler: Riskli davranış ve onun düzenlenmesi. Bu model güvenliğe yönelik düzenlemelerin etkinliğinin
değerlendirilmesini, bireysel sorumlulukla yapıcı inanç gelişimini ve iş çevresi güvenliğinin değerlendirilmesini içerir.

TOPLAM GÜVENLİK KÜLTÜRÜ MODELİ

Geller tarafından geliştirilen model, Şekildeki gibi insan, çevre ve davranış arasında interaktif ve dinamik bir “güvenlik
üçgeni” üzerine vurgu yapmaktadır
TOPLAM GÜVENLİK KÜLTÜRÜ MODELİ

İnsan Çevre
Bilgi,yetenekler
Beceriler,zeka.kişilik ekipman,araçlar,makineler
Temiz iş çevresi

Uyum,koçluk,tanıma,iletişim,gösterme

Toplam güvenlik kültürü modeli, çevresel faktörleri (örneğin; ekipman, araçlar, fiziksel düzen ve sıcaklık), kişisel
faktörleri (tutumlar, inançlar ve kişilikler) ve davranışsal faktörleri (güvenli ve güvensiz iş uygulamaları, diğer
çalışanların güvenliğine ilgi gösterme) içerir. Bu üç faktörün dinamik ve interaktif yapısından dolayı, bir faktördeki
değişim diğer iki faktör üzerinde de etkili olmaktadır. Örneğin; yaralanma ihtimalini azaltan davranışlar (özellikle bu
davranışlar gönüllü bir şekilde yapılıyorsa) çevresel değişimi ve güvenli davranışlarla tutarlı tutumların üretilmesini
gerektirir. Bu modele göre toplam güvenlik kültürünün sağlanmasında şu 10 prensip önem arz etmektedir:
1.Kültür güvenlik sürecini yürütmelidir.
2.Davranış temelli ve kişi temelli faktörler başarıyı belirlemektedir.
3.Çıktılar üzerinde değil süreç üzerinde odaklanılır.
4.Sonuçlar tarafından motive edilmiş ve aktifleştirmelere yönelik davranışlar söz konusudur. 5.Başarısızlıklardan
sakınma üzerine değil, süreç başarısı üzerine odaklanılır.
6.Güvenli davranışlara yol gösterici gözlem ve geribildirim vardır.
7.Davranış ve kişi temelli koçluk yolu ile etkin bir geribildirim sağlanır.
8.Gözlem ve koçluk, sürece yönelik aktif ilgide anahtar bir rol oynar.
9.Benlik algısı, ait olma ve güvenliğe yönelik yetkilendirme vardır.
10.Vardiya güvenliği bir öncelik olmaktan ziyade bir değerdir.

Berends’in Güvenlik Kültürü Modeli

Bu modelde güvenlik kültürüyle ilgili bütün kavramlar, normlar ve inançlar olmak üzere temelde iki başlık altında
sınıflandırılmaktadır. Normlar; bireysel, etkileşimsel, örgütsel normlar olarak alt kategorilere ayrılmakta ve bu
kategorilerin her biri kendi içinde alt bölümlere ayrılmaktadır. Diğer taraftan inançlar da, güvenlik kontrol edilebilirliği,
kaza sebepleri, insan doğası gibi alt başlıklara ayrılmaktadır.

KAZA SEBEP TEORİLERİ

1 Domino Teorisi
2 İnsan Faktörü Teorisi
3 Kaza-Olay Teorisi
4 Kombinasyon Teorisi
5 Epidemiyoloji Teorisi
6 Sistem Teorisi
Kalıtsal ve Sosyal Çevre KAZALARIN TEMEL NEDENLERİ (4M)
Kişinin hatası Man (İnsan):Hatalara neden olan insan
Güvensiz hareket ve faktörü
koşullar Machine (Makine):Uygun olmayan
Kaza koruyucusuz makine ve ekipman gibi
Yaralanma fiziksel faktörler
Media( ortam-çevre):Bilgi bilgilendirme
çalışma metotları ve çevresel faktörler)
Management(Yönetim): Yönetimsel
faktörler

TEHLİKELİ HAREKETLER - DURUMLAR

TEHLİKELİ HAREKETLER(%88)
Tehlikeli hareket tamamen çalışanlara bağlı ve iş
kazası yaptıran durumlardır (Kişinin bilgisizliği,
tecrübesinin yetersizliği, dikkatsiz olması, o andaki
psikolojik durumu, bana bir şey olmaz düşüncesi vb.
-Tehlikeli davranışa karşı her türlü teknik tedbir
alınmışsa kaza ihtimali sıfır olacaktır
TEHLİKELİ DURUMLAR(%10)
Tehlikeli durum ise daha çok işyerinin olumsuz
şartlarına (kullanılan aletve makinelerden gibi) çok
az bir kısmı da çalışanlara bağlı durumlardır
-Tehlikeli durumun olduğu bilinen bir ortamda çok
dikkatli davranılır ve hiçbir riskli davranışta
bulunulmazsa kaza ihtimali de çok düşük olur

1- Emniyetsiz çalışma (vaziyet alma) 1 - Kusurlu alet, makine, teçhizat kullanma,

2- Gereksiz şekilde hızlı çalışma 2- Emniyetsiz yapılmış alet-makineler
 3- Emniyet donanımını kullanılmaz hele getirme 3- Yetersiz ve bakımsız bina, alet ve makine
4- Alet ve makineleri tehlikeli şekilde kullanma 4- Yetersiz ve/veya fazla aydınlatma
5- Emniyetsiz taşıma, yükleme, istifleme yapma 5- Yetersiz ve/veya havalandırma
6- Tehlikeli yerlerde çalışma 6- Kkd’lerin olmaması nedeniyle kullanmama
7- Şaşırma, kızgınlık, üzgün, telaş, şakalaşma 7- Emniyetsiz yöntem ve şartlar
8- KKD kullanmama 8-Uygun olmayan kkd kullanma

* WHO ya göre İş sağlığı---Fiziksel, ruhsal ve sosyal iyilik hali İş Güvenliği: İş yerlerini, işin yürütümü nedeniyle oluşan
tehlikelerden ve sağlığa zarar verebilecek koşullardan arındırarak, daha iyi bir çalışma ortamı sağlamak için yapılan
sistemli çalışmalardır.
* WHO iş kazası: “Önceden planlanmamış, çoğu zaman yaralanmalara, makine ve teçhizatın zarara uğramasına veya
üretimin bir süre durmasına yol açan olay”
*ILO ise iş kazası “Belirli bir zarar veya yaralanmaya yol açan, önceden planlanmamış beklenmedik bir olay”
* 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği Kanunu göre iş kazası İş yerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen,
ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olay.
SGK’YA GÖRE İŞ KAZASI İş kazası (5510 sayılı Kanun 13. maddesi)
* Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
* İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte
olduğu iş nedeniyle,
* Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl
işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
* emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
* Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında
İŞ KAZASI SIKLIK HIZI
Bir takvim yılında çalışılan 1.000.000 iş sattine karşılık kaç kaza olduğunu gösterir

İş kazası sıklık hızı=[İKS/(PTEGS*8)]X1.000.000

İKS= İş kazası sayısı

PTEGS*8= Bir yıl içindeki toplan çalışılan saat
İŞ KAZALARI AĞIRLIK HIZLARI
* İŞ KAZALARI AĞIRLIK HIZLARI
- I.YÖNTEM: Bir takvim yılında çalışılan 1.000.000 saatte kaç iş gününün iş kazası nedeniyle kaybedildiğini
gösterir
İş kazası ağırlık hızı= (TGK/(PTEGS*8))*1.000.000

II. YÖNTEM= Çalışılan her 100 saatte kaç saatin kaybedildiğini gösterir. Formülü aşağıdaki gibidir.
İş kazası ağırlık hızı= (((TGK)/(PTRGS))*100

TGK: İş kazası sonucu toplam gün kaybı

TGK= (Geçici iş göremezlik süreleri)+(Sürekli iş göremezlik de receleri toplamı*75)+(ölüm vak’a sayısı*7500)
PTEGS= Toplam prim tahakkuk eden gün sayısı
PTEGS, HER GÜN İÇİN 8 Saatlik tam çalışma ile çarpılarak tüm sigortalıların bir yıl içinde toplam çalışma saati
bulunur.

KRİSTAL YAPIDA SİO2 ASBEST ÇEŞİTLERİ

ÇEŞİTLERİ
Asbest :
1-Kuvars 1) Aktinolit Asbest
2-Tridimit 2) Antofilit Asbest
3-Kristobaliti 3) Grünerit Asbest (Amosit)
4) Krizotil
5) Krosidolit
6) Tremolit Asbest

TOZA BAĞLI HASTALIKLAR

İnorganik Silikozis
Toza bağlı Asbestozis
Antrakozis (KİP)
Siderosizvb
Organik toza bağlı Bisinozis
Bagasozis vb
Renk Anlamı veya Amacı Talimat ve Bilgi
Kırmızı Yasak işareti Tehlikeli hareket veya davranış
Tehlike alarmı Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et
Yangınla mücadele ekipmanı Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve tanımlanması
Sarı Uyarı işareti Dikkatli ol, önlem al, kontrol et
Mavi (1) Özel bir davranış ya da eylem
Zorunluluk işareti
Kişisel koruyucu donanım kullan
Yeşil Acil çıkış, ilk yardım işareti Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler

Tehlike yok Normale dön

(1) Mavi: Sadece dairevi bir şekil içinde kullanıldığında emniyet rengi olarak kabul edilir.

(2) Parlak turuncu: Emniyet işaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doğal görüş
şartlarında floresan özellikli bu renk çok dikkat çekicidir.
 SABİT VE KALICI İŞARETLER
1. Sabit ve kalıcı işaret levhaları; yasaklamalar, uyarılar
ve yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yollarının ve ilk
yardım bölümlerinin yerlerinin belirtilmesi ve
tanınması için kullanılacaktır.
GEÇİCİ İŞARETLER
1. Gerekli hallerde ve işaretlerin birlikte ve birbirinin yerine
kullanılma imkanı da dikkate alınarak; tehlike sinyali vermek,
gerekli önlemlerin alınması için ilgili kişinin çağrılması ve
çalışanların acil tahliyesi için ışıklı işaretler, sesli sinyaller
ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır.
Yangınla mücadele ekipmanının bulunduğu yerle r, 2. Gerekli durumlarda, tehlikeye yol açabilecek ya da tehlikeli
işaret levhası ve kırmızı renkle kalıcı şekilde manevralar yapan kimseleri yönlendirmek için el işaretleri
işaretlenecektir. ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır.
2. Konteynır ve borular üzerindeki işaretler
3. Engellere çarpma veya düşme riski olan yerler, işaret
levhası ve güvenlik rengi ile kalıcı şekilde
belirlenecektir.
4. Trafik yolları güvenlik rengi ile kalıcı olarak
işaretlenecektir.
Aynı Derecede Etkili İse, Aşağıdaki İşaretlerden Aşağıda belirtilen işaretler birlikte kullanılabilir
Herhangi Biri Kullanılabilir

– Engel veya düşme tehlikesi olan yerlerde; işaret – Işıklı işaret ve sesli sinyal
levhası veya güvenlik rengi – Işıklı işaret ve sözlü iletişim
– Işıklı işaret, sesli sinyal veya sözlü iletişim – El işaretleri ve sözlü iletişim
– El işaretleri veya sözlü iletişim
Görülmesini veya işitilmesini zorlaştıracak veya engelleyecek, aynı türden bir başka emisyon kaynağının bulunması
önlenecek, özellikle;
1. Çok sayıda işaret birbirine çok yakın bir şekilde yerleştirilmeyecektir.
2. Karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret aynı anda kullanılmayacaktır.
3. Işıklı bir işaret bir diğer ışıklı işaretin çok yakınında kullanılmayacaktır.
4. Birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacaktır.
5. Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde sesli sinyal kullanılmayacaktır.
ENGELLER VE TEHLİKELİ YERLERDE KULLANILAN İŞARETLER

1. Engellere çarpma, düşme ya da nesnelerin düşme 3. Sarı–siyah ya da kırmızı–beyaz şeritler yaklaşık olarak 45
tehlikesinin bulunduğu yerler ile işletme tesisleri içinde derece açıyla ve aynı büyüklükte boyanır.
çalışanların çalışmaları esnasında dolaştıkları bölgeler,
birbirini takip eden sarı ve siyah ya da kırmızı ve beyaz
renk şeritleriyle işaretlenir.

2. İşaretlerin boyutu, engelin ya da tehlikeli bölgenin

büyüklüğü ile orantılı olur.

MALZEME MUAYENESİ
Tahribatsız Muayene Tahribatlı Muayene
Ultrasonik muayene Çekme testi
Penetrent Yorulma
Manyetik Partiküller Sertlik
Radyografi Çentik darbe
Eddy Akımları Burulma
Eriksen Çökertme
Metalografi
Tahribatsız Muayene Yöntemleri Tahribatlı Muayene Yöntemleri
(MEGEP’e göre) (MEGEP’e göre)
Gözle muayene Çekme deneyi
Penetran Sıvı ile muayene Basma deneyi
Ultrasonik muayene Kırma deneyi
Röntgen ışınlarıyla muayene Eğme deneyi
Manyetik kontrol
Basınçla Kontrol
 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
*Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri İŞ SAĞLIĞI VE **Kamu kurum ve kuruluşları hariç
işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel GÜVENLİĞİ **10’dan az çalışanı bulunanlardan,
kolluk kuvvetleri ve MİT Başkanlığının faaliyetleri. HİZMETLERİNİN **Çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer
* Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri. DESTEKLENMESİ alan işyerleri
* Ev hizmetleri. ŞARTLARI
* Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına *10’dan az çalışanı bulunanlardan az tehlikeli sınıfta yer
mal ve hizmet üretimi yapanlar. alan işyerlerinin destekten faydalanmasına kim karar verir?
* Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri CUMHURBAŞKANI
sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan iş yurdu, İstihdam ettiği kişilerin sigortalılık bildiriminde bulunmadığı
eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri. tespit edilen işverenler
UYGULANMAZ sağlanan destekten 3 yıl süreyle faydalanamaz.
*Belirlenen niteliklere ve gerekli
İSG HİZMETLERİNİ belgeye sahip olmalı yoksa Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan
İŞVERENİN KENDİSİNİN Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı
VERMESİ tamamlamalı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun
*50’den az çalışanı bulunan ve az tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin
tehlikeli sınıfta yer alan işyeri alınmasına karar verilmesini talep edebilir.
olmalı
* İşe giriş ve periyodik muayeneler
ve tetkikler hariç

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
İşveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde iş yeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınca, Bakanlığın yetkili
birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine, yoksa çalışan temsilcisine bildirilir. Bildirim yapmadığı tespit edilen işyeri
hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi üç ay, tekrarında ise altı ay süreyle askıya alınır. Kötü niyetle gerçek dışı
bildirim—6 ay belge askıya alınır.
Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya
meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanın yetki belgesi
askıya alınır.

İŞ KAZASI VE MESLEK SGK-3 iş günü Kolluk Kuvvetleri-Derhal

HASTALIKLARININ KAYIT VE Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık
BİLDİRİMİ hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç 10 gün içinde
SGK
Ölümlü iş kazası meydana gelen maden işyerlerinde SAĞLIK RAPORLARI
kusuru yargı kararı ile tespit edilen işveren, mahkeme Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları işyeri
hekiminden alınır.
tarafından 2 yıl süreyle kamu ihalelerine katılmaktan 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için ise
yasaklanır. kamu hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden de
alınabilir.
İŞYERİNİN VEYA BİR
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacaklar,
BÖLÜMÜNÜN DEVRİ Sorumluluk-2 yıl
yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu
olmadan işe başlatılamaz.
Bilgi yenileme eğitimi: Herhangi bir sebeple 6 aydan
fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe
başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.
İŞİN DURDURULMASI
*Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük
endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.
*3 iş müfettişinden oluşan heyet 2 gün içerisinde işin durdurulmasına karar verebilir. İşin durdurulması kararı, ilgili mülki
idare amirine ve işyeri dosyasının bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu il müdürlüğüne bir gün içinde gönderilir.
*İşin durdurulması kararı, mülki idare amiri tarafından kolluk kuvvetleri marifetiyle yirmi dört saat içinde yerine getirilir. *
İşveren, yerine getirildiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde, yetkili iş mahkemesinde işin durdurulması kararına itiraz
edebilir. İtiraz, işin durdurulması kararının uygulanmasını etkilemez. Mahkeme itirazı öncelikle görüşür ve 6 iş günü içinde
karara bağlar. Mahkeme kararı kesindir.
* İşverenin işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirmesi hâlinde, en geç 7 gün
içinde işyerinde inceleme yapılarak işverenin talebi sonuç landırılır.
* İşyerinde durdurulan işlerde izinsiz çalışma yaptıran işveren veya işveren vekillerine 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası
verilir.
 4857 SAYILI İŞ KANUNU
İŞÇİ Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi
İŞVEREN Çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar
İŞ İLİŞKİSİ İşçi ile işveren arasında kurulan ilişki
İŞ YERİ İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddî olan ve olmayan unsurlar ile işçinin
birlikte örgütlendiği birime
İşverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler
(işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve meslekî eğitim ve
avlu gibi diğer eklentiler ve araçlar da işyerinden sayılır.
4857 AŞAĞIDAKİLERE UYGULANMAZ… 4857 AŞAĞIDAKİLERE UYGULANIR

a) Deniz ve hava taşıma işlerinde,
b) 50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman
işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde,
c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her
çeşit yapı işleri,
d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü
derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri
katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı
işlerde,
e) Ev hizmetlerinde,
f) Çıraklar hakkında,
g) Sporcular hakkında,
h) Rehabilite edilenler hakkında,
ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2’ nci
maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı
işyerlerinde.
BUNLARIN DIŞINDA TÜMÜNE UYGULANIR.
a) Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve
karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri,
b) Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işler,
c) Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının
yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler,
d) Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri,
e) Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumunda
olan park ve bahçe işleri,
f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden
sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler,
BU KANUN HÜKÜMLERİNE TABİDİR

İŞ YERİNİ BİLDİRME 1 ay içinde bildirim İŞYERİNİN VEYA

(iş yerini kapatma, devir, İtiraz iş mahkmesi-30 gün BİR Sorumluluk-
değiştirme vb.) İtirazın sonuçlanması-4 ay BÖLÜMÜNÜN 2 yıl
Kararın temyizi hâlinde Yargıtay- 6 DEVRİ
ay içinde karar verir
GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ
Geçici iş ilişkisi en fazla dört ay süreyle kurulabilir. Yapılan bu sözleşme ikinci fıkranın (g) bendi hariç toplam sekiz ayı
geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilir. Geçici işçi çalıştıran işveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini fesih
tarihinden itibaren 6 ay geçmeden geçici iş ilişkisi kapsamında çalıştıramaz.
Özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde
görevlendirme yapılmak suretiyle kurulabilir.
a) Bu Kanunun 13 üncü maddesinin beşinci fıkrası ile 74 üncü maddesinde belirtilen hâllerde, işçinin askerlik hizmeti
hâlinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerde,
b) Mevsimlik tarım işlerinde,
c) Ev hizmetlerinde,
d) İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde,
e) İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya
çıkması hâlinde,
f) İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve
öngörülemeyen şekilde artması hâlinde,
g) Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları hâlinde, kurulabilir.
Kamu kurum ve kuruluşlarında/Yer altında maden çıkarılan işyerlerinde geçici iş ilişkisi kurulamaz.
Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini
feshedebileceği belirtilir. Bu süre üç ayı geçemez.
Ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam
bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin
banka hesabına yatırır

İşverenin, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçisini, holding bünyesi içinde veya aynı şirketler
topluluğuna bağlı başka bir işyerinde iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi hâlinde de geçici
iş ilişkisi kurulmuş olur. Bu fıkra kapsamında geçici iş ilişkisi, yazılı olarak altı ayı geçmemek üzere kurulabilir ve en
fazla iki defa yenilenebilir.

İŞ SÖZLEŞMESİ, TÜRLERİ VE FESHİ

** İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden
oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.
** Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.
** Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da
haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin
süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.
SÜREKLİ VE SÜREKSİZ ** Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla
İŞLERDEKİ devam edenlere sürekli iş denir. Süreksiz işlerde, bu maddelerde düzenlenen
İŞ SÖZLEŞMELERİ konularda Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.

Haftalık çalışma süresi 20 saat DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ

ÇAĞRI ÜZERİNE *En az 4 gün önce çağrı *Deneme süresi en çok 2 ay
ÇALIŞMA *En az 4 saat üst üste *Toplu iş sözleşmeleriyle 4 ay
çalıştırmak zorunluluğu
İşçiyi 1 ay içinde işe başlatmak zorunlu
*** Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az İşveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye
altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini en az dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti
fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya GEÇERSİZ tutarında tazminat
davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin SEBEPLE
gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe YAPILAN
dayanmak zorundadır. FESHİN *Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı
SONUÇLARI süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş
**FESİH BİLDİRİMİNE İTİRAZ VE USULÜ bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.
-bir ay içinde İŞ MAHKEMESİNDE dava açabilir *İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem
-kararın temyizi halinde, YARGITAY bir ay içinde kesin kararının tebliğinden itibaren 10 işgünü
olarak karar verir içinde işe başlamak için işverene başvuruda
bulunmak zorundadır.

Uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından 6 işgünü içinde yazılı olarak kabul
ÇALIŞMA KOŞULLARINDA edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz.
DEĞİŞİKLİK YENİ İŞ ARAMA İZNİ: 2 saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini
birleştirerek toplu kullanabilir.

İŞVERENİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI

*İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına 2 işgünü veya bir ay içinde iki defa
herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda 3 işgünü işine devam etmemesi.
*İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı
olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla
ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
*OLAĞANÜSTÜ HALLERDE FAZLA ÇALIŞMA-----Cumhurbaşkanı
ÜCRET VE ÜCRETİN ÖDENMESİ ÜCRET KESME CEZASI
Ücret alacaklarında zaman aşımı süresi 5 İşveren toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler
yıldır . dışında işçiye ücret kesme cezası veremez.
Ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün **İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye derhal
içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir. İşçi ücretlerinden bu yolda
işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut
kaçınabilir yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük
İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden kazancından fazla olamaz.
fazlası haczedilemez

Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir. FAZLA ÇALIŞMA
**Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla
olamaz.
**Kanunda belirtilen hâller dışında yer altında maden işlerinde
çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.
** Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere, haftalık 37,5 aşan
her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışm a
ücretinin saat başına düşen miktarının %100 den az olmamak üzere
arttırılması suretiyle ödenir. Madenlerde normal çalışma süresi
37,5 saattir. Bazı hallerde yapılabiliyor.
**Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık
45 saati aşan çalışmalardır.
**Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret
normal çalışma ücretinin saat başına
düşen miktarının %50 yükseltilmesi suretiyle
ödenir.
** Fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz
dakikayı

FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA TELAFİ ÇALIŞMASI

**Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında
belirlendiği durumlarda kanunda belirtilen esaslar dahilinde
uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate
kadar yapılan çalışmalar
** Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma
ücretinin saat başına düşen miktarının %25 yükseltilmesiyle
ödenir.
** Fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat on beş
dakikayı
Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve
genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil
edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal
çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında
çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin
talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren
DÖRT AY içinde çalışılmayan süreler için telafi
çalışması yaptırabilir. (2 ay gitti 4 ay oldu)
Cumhurbaşkanı bu süreyi iki katına kadar
artırmaya yetkilidir. Bu çalışmalar fazla çalışma
veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz.

Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma

süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla
olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması
yaptırılamaz.

YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI VE İZİN SÜRELERİ

** İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRESİ
içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık HİZMET SÜRESİ Gün (az olamaz)
ücretli izin verilir.
*Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. Yıllık izin süreleri 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) 14
iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. 5 yıldan fazla 15 yıldan az 20
*Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 15 yıl (dahil) ve daha fazla 26
dörder gün arttırılarak uygulanır.
Yer Altı İşlerinde Çalışan İşçilerin Yıllık Ücretli İzin Süreleri
18 ve daha küçük yaştaki işçiler 20 günden az HİZMET SÜRESİ Gün (az olamaz)
50 ve daha yukarı yaştaki işçilere olamaz 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) 18
5 yıldan fazla 15 yıldan az 24
15 yıl (dahil) ve daha fazla 30

ÇALIŞMA SÜRELERİ GÜNLÜK HAFTALIK

ÇOCUK İÇİ OKUL VARSA 2 saat 10 saat
OKUL YOKSA 7 saat 35 saat
GENÇ İŞÇİ 8 saat 40 saat

ARA DİNLENME
YETİŞKİN ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİ
2 saatten fazla 4 saatten az süren işler - 30 dakika
4 saat veya daha kısa süreli işler 15 dakika -
4 saatten fazla 7,5 saate kadar (7,5 saat dâhil) 30 dakika 1 saat
7,5 saatten fazla 1 saat -
Ara dinlenmeler çalışma süresinden sayılmaz.
Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir.
Dinlenmeler bir iş yerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir.
İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu
işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az 30 gün önceden bir yazı ile işyeri sendika temsilcilerine,
TOPLU İŞÇİ ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirir.
ÇIKARMA İŞÇİ SAYISI ÇIKARMA
20-100 En az 10
101-300 en az %10
301 ve fazlası en az 30
ÇALIŞMA SÜRESİ GECE SÜRESİ VE GECE ÇALIŞMALARI
***Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok 45 ****Çalışma hayatında "gece" en geç saat 20.00'de
saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen ve her halde
haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek en fazla 11 saat süren dönemdir.
uygulanır. ****İşçilerin gece çalışmaları 7,5 saati geçemez.
****Turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen
***Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedi buçuk
süresi; günde en çok 7,5, haftada en çok 37,5 saattir. saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir.
****Postası değiştirilecek işçi kesintisiz en az 11 saat
***Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma dinlendirilmeden diğer postada çalıştırılamaz.
süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde **Kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8
11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir . hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için
çalıştırılmamaları esastır.
**İki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma
süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. *Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak
Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya sekiz haftalık süreye 2 hafta süre eklenir
kadar artırılabilir.
***Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için
haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık ücretli izin verilir.
çalışma süresini aşamaz; denkleştirme süresi toplu iş
sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.
İsteği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden
sonra 6 aya kadar ücretsiz izin verilir. Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam
1,5 saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu
süre günlük çalışma süresinden sayılır.

İş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmeleri ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık görevi,
Türkiye İş Kurumu ve bu hususta izin verilen özel istihdam bürolarınca yerine getirilir.
Devlet, çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın uygulanmasını izler, denetler ve teftiş eder. Bu ödev Aile, Çalışma ve Sosyal
Hizmet Bakanlığına bağlı ihtiyaca yetecek sayı ve özellikte teftiş ve denetlemeye yetkili iş müfettişlerince yapılır.
İşçilerin kanundan, iş ve toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin başvuruları üzerine, iş
sözleşmesinin devam etmesi kaydıyla birinci fıkra hükmü uyarınca işlem yapılabilir.
Askeri işyerleriyle yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin denetim ve teftişi konusu ve sonuçlarına
ait işlemler Milli Savunma Bakanlığı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmet Bakanlığınca birlikte hazırlanacak yönetmeliğe
göre yürütülür.
4857’dre tanımlı İdari Ceza Hükümleri
İşyerini bildirme yükümlülüğüne aykırılık
Genel hükümlere aykırılık
Toplu işçi çıkarma ile ilgili hükümlere aykırılık
Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğuna aykırılık
Ücret ile ilgili hükümlere aykırılık
Yıllık ücretli izin hükümlerine aykırılık
İşin düzenlenmesine ilişkin hükümlere aykırılık
İş ve işçi bulma hükümlerine aykırılık
İş hayatının denetim ve teftişi ile ilgili hükümlere aykırılık

SANAYİ, TİCARET, TARIM VE ORMAN İŞLERİ

Sanayiden sayılacak işlerin esasları şunlardır:
a) Her türlü madenleri arama ve topraktan çıkarma, taş, kum ve kireç ocakları.
b) Ham, yarı ve tam yapılmış maddelerin işlenmesi, temizlenmesi, şeklinin değiştirilmesi, süslenmesi, satış için
hazırlanması.
c) Her türlü kurma, onarma, sökme, dağıtma ve yıkma.
d) Bina yapılması ve onarımı, değiştirilmesi, bozulması, yıkılması ve bunlara yardımcı her türlü sınai yapım.
e) Yol, demiryolu, tramvay yolu, liman, kanal, baraj, havaalanı, dalgakıran, tünel, köprü, lağım ve kuyuların yapılması
ve onarımı, batıkların çıkarılması ve bataklık kurutma.
f) Elektrik ve her çeşit muharrik kuvvetlerin elde edilmesi, değiştirilmesi, taşınması, kurma ve dağıtma.
g) Su ve gaz tesisatı kurma ve işletmesi.
h) Telefon, telgraf, telsiz, radyo ve televizyon kurma.
i) Gemi ve vapur yapımı, onarımı, değiştirilmesi ve bozup dağıtma.
j) Eşyanın istasyon, antrepo, iskele, limanlar ve havaalanlarında yükletilmesi, boşaltılması.
k) Basımevleri.

Ticaretten sayılacak işlerin esasları şunlardır:

a) Ham, yarı ve tam yapılmış her çeşit bitkisel, hayvani veya sınai ürün ve malların alımı ve satımı.
b) Bankacılık ve finans sektörü ile ilgili işlerle, sigortacılık, komisyonculuk, depoculuk, ambarcılık, antrepoculuk.
c) Su ürünleri alımı ve satımı.
d) Karada, göl ve akarsularda insan veya eşya ve hayvan taşıma.

Tarım ve orman işlerinden sayılacak işlerin esasları şunlardır:

a) Her çeşit meyveli ve meyvesiz bitkiler; çay, pamuk, tütün, elyaflı bitkiler; turunçgiller; pirinç, baklagiller; ağaç,
ağaççık, omca, tohum, fide, fidan; sebze ve tarla ürünleri; yem ve süt bitkilerinin yetiştirilmesi, üretimi, ıslahı,
araştırılması, bunlarla ilgili her türlü toprak işleri, ekim, dikim, aşı, budama, sulama, gübreleme, hasat, harman,
devşirme, temizleme, hazırlama ve ayırma işleri, hastalık ve zararlılarla mücadele, toprak ıslahı, çayır, mera, toprak
ve su korunması.
b) Ormanların korunması, planlanması (amenajman), yetiştirilmesi, işletilmesi, sınırlandırılması çalışmaları, bunlara
ait alt yapı çalışmaları ile tohum toplama, fidanlık, ağaçlandırma, erozyon kontrolü, etüt proje ve rehabilitasyonu,
ormancılık araştırma ile milli park, orman içi dinlenme yerleri ve kent ormanlarının kurulması, bakım ve
geliştirilmesi.
c) Her türlü iş ve gelir hayvanlarının (arı, ipek böceği ve benzerleri dahil) yetiştirilmesi, üretimi, ıslahı ve bunlarla
ilgili bakım, güdüm, terbiye, kırkım, sağım ve ürünlerinin elde edilmesi, toplanması, saklanması ile bu hayvanların
hastalık ve asalaklarıyla mücadele.
d) 854 sayılı Deniz İş Kanununun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, kara ve su avcılığı ve üreticiliği ile bu yoldan elde
edilen ürünlerin saklanması ve taşınması.

Üçlü Danışma Kurulu

Çalışma barışının ve endüstri ilişkilerinin geliştirilmesinde, çalışma hayatıyla ilgili me vzuat çalışmalarının ve
uygulamalarının izlenmesi amacıyla; Hükümet ile işveren, kamu görevlileri ve işçi sendikaları konfederasyonları
arasında etkin danışmayı sağlamak üzere, üçlü temsile dayalı istişari mahiyette bir danışma kurulu oluşturulur.
Kantin açılması
İşyerlerinde, 150 ve daha fazla işçi çalıştırılması halinde, işçilerin ve ailelerinin gerekli ihtiyaçlarının karşılanması
amacıyla işçiler tarafından kurulacak tüketim kooperatiflerine işverenlerce yer tahsisi yapılabilir.
GEÇİCİ MADDE
Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların
ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren
tarafından feshedilemez.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen
ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih
hakkı vermez.
Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen
her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.
Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.
TERMAL KONFORU BELİRLEYEN FAKTÖRLER

1.Hava sıcaklığı
2. Havanın nemi
3. Hava akım hızı
4. Radyant ısı

İYİ BİR İŞ YERİ AYDINLATMASI YAPILAN İŞE GÖRE;

❖ Yeterli Şiddette,
❖ Tek Düze,
❖ İyi Yayılmış,
❖ Gölge Vermeyen,
❖ Göz Kamaştırmayan…..
Aydınlatma şeklinde olmalıdır!..

DEKOMPRESYON HASTALIĞI( VURGUN)

Basınç arttıkça kandaki azot yoğunluğu ( gaz basıncı)

da atar.
Atmosferik basınca dönme hızlı olursa (akciğerin gazı
atacağı kadar zamanı olmaz) kanda eriyik haldeki
azot hızla kanda ve dokularda baloncuklara
dönüşerek dolaşım yetmezliğine ve lokal doku
hasarına neden olur. 10 dakika ile 2 hafta arasında
ortaya çıkabilir.
ETKİLENME;
❑ Hava Basıncına
❑ Su Altında ki derinliğe
❑ Maruziyer süresine
BAĞLIDIR!..
 BASINÇ

1 Birim yüzey üzerine uygulanan kuvvete basınç denir.

2 Normal Atmosferik Hava

%20 oksijen
%80 Azot’tanoluşur.

3 Bunun anlamı deniz seviyesinde havanın parsiyelbasıncı 0.2 ATA O₂,0.8 ATA
N₂’ dur.
Örneğin denizin 40 m altında parsiyel basınç; 1 ATA O₂ VE 4 ATA N₂olur.

4 Denizde her 10 m derinlikte basınç 1 atmosfer artar.

5 Normalde 4 Bar (Newton/cm²) ‘lik basınç değişimi organizmada rahatsızlık hissi

dışında herhangi bir sağlık sorunu oluşturmaz

6 Birimi ; paskal(Pa):N/cm²/ Bar :kg/cm²/ 1 ATM : 760 mmHg= 1.013kg/cm²

Not: yerküre atmosferi deniz seviyesinde ;100kPa bir basınç oluşturur. 100
kPa=1 ATA

7 BASINÇ ÖLÇEN ALET: BARAMOTRE- MANOMETRE

Barometre; hava basıncını ölçmeye yarayan alettir. Çeşitli tipleri vardır. İlk
yapılan cıvalı barometredir.1643 de İtalyan tarihçi TORİÇELLİ bulmuştur. Cıva
sütununun yüksekliği barometre basıncı seviyesini gösterir. Bu basınç deniz
seviyesinde 760 mm cıva sütununa eşittir.
Manometre; kapalı alanlardaki gazın basıncını gösteren alettir. Açık ve Kapalı
Uçlu olmak üzere 2 tiptir.
ILO 1919 yılında, Birinci Dünya Savaşı’na son veren VERSAY ANLAŞMASIN da ön görülen ‘’MİLLETLER CEMİYETİ’’
kapsamında kurulmuştur.
ILO Sekretaryası: Cenevre

1946 yılında BM'nin (Birleşmiş Milletler) uzmanlık kuruluşu olmuştur.

Kuruluşunun 50. Yılında ( 1969 ) NOBEL BARIŞ ödülü’nü almıştır.
ILO’nun dört stratejik hedefi bulunmaktadır:
1. Çalışma yaşamında standartların, temel ilkelerin ve hakların yaygınlaştırılması ve yaşama geçirilmesi
2. Kadınların ve erkeklerin insana yakışır işlerde çalışıp insana yakışır kazanç sağlayabilmeleri için gerekli
fırsatların artırılması
3. Herkes için sosyal korumanın kapsamının genişletilmesi ve etkililiğinin artırılması
4. Üç taraflılığın ve sosyal diyaloğun güçlendirilmesi

Uluslararası Çalışma Konferansı: Uluslararası çalışma standartları ve ILO’nun genel politikaları her yıl toplanan
Uluslararası Çalışma Konferansı tarafından belirlenir. Sıkça emeğin uluslararası parlamentosu olarak atıfta bulunulan
Konferans aynı zamanda belli başlı toplumsal ve çalışma yaşamına ilişkin konuların tartışıldığı bir forum durumundadır.
ILO Yönetim Kurulu : Yönetim kurulu ILO’nun icra organı olup yılda üç kez Cenevre’de toplanır. Kurul ILO politikalarına
ilişkin kararlar alır, onaylanmak üzere Konferansa sunulacak programı ve bütçeyi hazırlar.
ILO, hükümet, işveren ve işçi temsilcilerinin yer aldıkları üç taraflı tek BM kuruluşudur.
Türkiye’nin 1932 yılında üye olmuştur.

İLO’nun HEDEFLERİ:
İstihdam ve işsizliğin önlenmesi
Maksimum çalışma saatlerinin düzenlenmesi
Uygun asgari ücret
İşçilerin genel ve mesleki hastalıklara ve iş kazalarına karşı korunması
Çocukların ,gençlerin ve kadınların korunması
Yaşlılıkta ve maluliyette koruma
Eşit işe eşit ücret
Örgütlenme özgürlüğü
Teknik ve mesleki eğitimin düzenlenmesi, sürekli eğitim
Sendikal özgürlük ilkesinin sağlanması
ILO sözleşme : İlke ve kuralların belirlenmesinde temel araçtır. Uluslar arası antlaşma niteliğindedir, ulusal politikaya yol
gösterir ve onaylayan ülkeyi bağlar.
ILO tavsiye kararı: Sözleşmeyle eşzamanlı çıkarılan, onaylanması› gerekmeyen, bağlayıcı olmayan, ilke ve kuralların nasıl
uygulanacağını açıklayan sözleşmeyi tamamlayan bir araçtır.
Türkiye
Temel Sözleşmeler: 8’inin tamamı
Yönetişim Sözleşmeleri (Öncelikli): 4’ünden 3’ü
Teknik Sözleşmeler: 177 Sözleşmeden 48’sı onayladı

Temel ILO Sözleşmeleri
Türkiye'nin Onayladığı Bazı ILO
Sözleşmeleri
Özgün Risklerden Korunma
İlkeleri ve Kuralları
Özgün İşkollarındaki Korunma
İlkeleri ve Kuralları
AB(Avrupa Birliği)
89/391/EEC Avrupa
Birliğinin İSG alanındaki
temel çerçeve direktifidir.
AB İş yeri ve İş Teçhizatı Hakkındaki Direktifler
• İşyerlerindeki Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (89/654/EEC),
• İşçilerin işte iş Teçhizatı Kullanmalarında Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (89/655/EEC),
No.29 Zorla Çalıştırma Sözleşmesi
No.87 Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması
Sözleşmesi
No.98 Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Sözleşmesi
No.100 Eşit Ücret Sözleşmesi
No.105 Zorla Çalıştırmanın Yasaklanması Sözleşmesi
No.111 Ayrımcılık (İstihdam ve Meslek) Sözleşmesi
No.138 Asgari Yaş Sözleşmesi
No.182 Çocuk İşçiliğinin En kötü Biçimleri Sözleşmesi
81 No’lu İş Teftişi Sözleşmesi
119 No’lu Makinaların Korunma Tertibatı ile Techizi Sözleşmesi
127 No’lu Azami Ağırlık Sözleşmesi
155 No'lu İş Sağliği ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme
161 No'lu Sağlık Hizmetlerine İlişkin Sözleşme
167 No'lu İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi
176 No'lu Madenlerde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi
187 No'lu İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi
*Radyasyondan Korunma Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı
*Çalışma Çevresi (Hava Kirliliği, Gürültü ve Titreşim) Sözleşmesi
ve Tavsiye Kararı
*Mesleki Kanserler Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı
*Asbest Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı
*Kimyasallar Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı
*Büyük Sanayi Kazalarının Önlenmesi Sözleşmesi ve Tavsiye
Kararı
*Hijyen (Ticaret ve Büro) Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı(No.120)
*Yapı işlerinde Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi (No.167) ve Tavsiye Kararı(No.175)
*Madenlerde Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi (No.176) ve Tavsiye Kararı
(No.183)
*Tarımda Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi (No.184) ve Tavsiye Kararı
(No.192)
Tüzük : Belirlenen bir ilke ve kurallara ulusal mevzuata yansıtmadan uyulması için
istendiğinde çıkarılan üyeler için bağlayıcı olan ve doğrudan uygulanan bir
düzenlemedir
Direktif: Her üyenin direktiflerindeki ilke ve kuralları belirtilen sürede mevzuatında
tanımlanan uygun yöntem ve araçları kullanarak iç hukukuna yansıtmakla yükümlü
olduğu isg alanında sıklıkla kullanılan bağlayıcı bir araçtır
Karar: Düzenlediği konuda hedef tarafı bağlayan bir metindir
Tavsiye ve görüşler: Mevzuattan sayılmayan bağlayıcı olmayan ama politika
hazırlanırken yol gösteren araçlardır
• İşçilerin İşyerinde Kişisel Koruyucu Donanım Kullanmalarında Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif
(89/656/EEC),
• İşte Sağlık ve/veya Güvenlik İşaretleri Kullanırlarken Uyulacak Asgari Gerekler Hakkında Direktif (9 2/58/EEC),
• Üye Ülkelerde Patlama Potansiyeli Olan Ortamlarda Kullanılacak Koruyucu Araç ve Sistemler i le ilgili Mevzuat
Hazırlanması Hakkında Direktif (94/9/EC).

AB İşkolları ve Özellikli İşler Hakkındaki Direktifler

• İşçilerde Özellikle Sırt incinmesi Riski Yaratan Ağır Yük Kaldırma ve Taşıma İşlerinde Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri
Hakkında Direktif (90/269/EEC),
• Ekranlı Araçlarla Yapılan Çalışmalarda Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (90/270/EEC),
• Teknelerde Tıbbi Müdahalenin iyileştirilmesinde Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (92/29/EEC),
• Geçici ve Seyyar inşaat şantiyelerinde Uyulacak Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (92/57/EEC),
• Sondajla Maden Çıkarma Sanayilerinde işçilerin Sağlık ve Güvenliğinin Daha iyi Korunması› için Uyulacak Asgari
Gerekler Hakkında Direkti(92/91/EEC),
• Yeraltından ve Yerüstünden Maden Çıkarma Sanayilerindeki işçilerin Sağlık ve Güvenliğinin Daha iyi Korunması için
Uyulacak Asgari Gerekler Hakkında Direktif (92/104/EEC),
• Balıkçı Teknelerindeki İşlerde Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri Hakkında Direktif (93/103/EEC).

AB İş sağlığı ve güvenliği alanında kararların alınması ve asgari gerekleri belirleyen direktiflerin çıkarılmasında nitelikli
çoğunluk yönteminin belirlenmesi, direktifler üzerinde uzlaşmayı kolaylaştırması, Topluluğun karar alma gücünü ve
hızını arttırılmıştır.

AB Risk Gruplarının Korunması Hakkındaki Direktifler

• Belirli Süreli veya Geçici İş ilişkisi ile Çalışan İşçilerin Sağlık ve Güvenliğini İyileştirmek için Alınacak Önlemleri
Tamamlayan Direktif (91/383/EEC),
• Gebe, Yeni Doğurmuş veya Emziren İşçilerin İş Sağlığı ve Güvenliğinin Geliştirilmesini Destekleyen Önlemler Hakkında
Direktif (92/85/EEC),
• Gençlerin İşte Korunması Hakkında Direktif (94/33/EC).
Kendi Hesabına Çalışan İşçilerin Sağlık ve Güvenliğinin Daha İyi Korunması› Hakkında Tavsiye (2003/134/EC)

24 Ekim 1945'te kurulmuştur. Merkezi: New York

Türkiye, BM’nin kurucu üyelerindendir.

*BM’ye göre 18 yaşına kadar herkes çocuk sayılmaktadır.

*BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 1948 de yayınlandı. Her şahsın

çalışmaya, işini serbestçe seçmeye adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten
korunmaya hakkı vardır.

1948 Yılında kuruldu.

*Türkiye; 9 Haziran 1949 tarih ve 5062 sayılı Kanun’la Dünya Sağlık Örgütü
WHO (DÜNYA SAĞLIK Anayasası’nı onaylayarak WHO’ya resmen üye olmuştur.
ÖRGÜTÜ)
Yangın A B C D E
Çeşitleri
Cinsi Katı Sıvı Gaz Metal Elektrik
Yanıcı Madde Kağıt, Odun, Boya, Tiner, Doğalgaz, Mağnezyum, Elektrik
Ahşap, Kumaş, Yağ, Akaryakıt Metan, LPG, Aliminyum,
Pamuk vb. Vb. Propan , Sodyum vb.
Asetilen
Söndürme Soğutma, Engelleme, Engelleme Soğutma İlk iş elektriğin
Yöntemi Yanmayı Boğma, Boğma kesilmesi
engelleme Soğutma
Kullanılan Su, ABC Tozlu ABC ve BC ABC ve BC Sadece D tozlu ABC ve B Tozlu
söndürücü ve Köpüklü tozlu, Halon tozlu, Halon söndürücü , Halon Gazlı
Söndürücü Gazlı, CO2 ve Gazlı, CO2 Gazlı söndürücü
köpüklü Söndürücü
söndürücü
0
METODLAR RİSK RİSK DEĞERİNİ HESAPLAMA FORMÜLLERİ
FMEA RÖS Olasılık x Şiddet x Farkedilebilirlik
FİNE-KİNNEY RD Olasılık x Şiddet x Frekans
JOHN-RİDLEY RD Frekans x (Olasılık + Potansiyel Kayıp)
JSA RD Olasılık x Şiddet
L-TİPİ MATRİS RD Olasılık x Şiddet
(Şiddet x Olasılık=A) + (Olasılık x 5 Yıllık Kazalar=B)
+ (5 Yıllık
X-TİPİ MATRİS RD
Kazalar x Personel Sayısı=C) + (Şiddet x Personel
Sayısı=D)

Manyetik alanda sapmadıkları için belirli bir elektrikle yüklü değillerdir.

1. Elektromanyeti
İçine girdiği ortama iyonlara ayrıştıran radyasyonlara denir

k radyasyonlar
İYONLAŞTIRICI RADYASYON

Gama ışınları elektromanyetik dalgalardan meydana gelmiştir. Radyoaktif

bozunmalar ya da nükleer reaksiyonlar sonucu oluşan kararsız atom
Gama (γ) çekirdeklerinden yayılan bir çeşit elektromanyetik ışınlardır
Işınlar
X Işınları Hızlandırılmış yüksek atom numaralı elektronlar hedef seçilen atomların
çekirdeklerine yaklaştıklarında, yavaşlamalar olur. Bu yavaşlamalar
sonucu x ışınları oluşur
(+) yüklü parçacıklardan oluşur. Bu yöndeki çalışmalar alfa ışınlarının artı
yüklü helyum çekirdeklerinden (He++) meydana geldiğini göstermiştir. Bir
2. Parçacıklı radyasyonlar

Alfa (α) kağıt parçası veya cildimiz tarafından durdurulabilir.

Işınları
Beta (β) (+) ve (-) elektrik yüklerinden meydana gelmişlerdir. İnce bir su, metal
Işınları levha yada cam tabakası bu elektronları durdurmak için yeterlidir.
Serbest Bunlar radyasyonla oluşan yüksüz parçacıklardır. Bu nedenle her maddeye
Nötronlar kolayca girebilirler. Bunların doğrudan iyonlaştırıcı özellikleri yoktur.
Ancak bu serbest nötronların, girdikleri maddelerin nötronları ile
etkileşimleri sonucu, α β γ ve x ışınları gibi ışınımlar oluştururlar. Bu ışınlar
ise etkileşme sonucu girdiği maddenin atomundan koparak iyonlaşmayı
gerçekleştirir.
Optik Ultraviyole Asıl kaynağı güneştir. UV ışınları güneş tam doğarken bolca yayılmaktadır. UV
İYONLAŞTI

OLMAYAN
RADYASY

Radyasyon ışınları ışınları beyaz elbise giyilerek engellenebilir. Bazen bu ışınlar kar veya kumdan
yansıyarak kar ve güneş körlüğü yapabilir. UV’nin derine inmesi (giriciliği) az
RICI

olduğu için büyük oranda deri ve gözleri etkilemektedir. Bu nedenle der i

ON

kanserlerinin %80’i UV ışınlarından kaynaklanmaktadır.

 EMR Nitelikli Radyo dalgaları, mikrodalgalar, mobil ve cep telefonları, radyo FM ve TV
Radyasyonlar vericileri, radarlar, trafolar, bilgisayarlar, akım taşıyan kablolar bu gruba
girmektedirler.

ROL BELİRSİZLİĞİ
Rol belirsizliği; çalışanın işteki rolü(görevi) hakkında yeterince bilgilendirilmediğinde(görev tanımı
tam yapılmadığında) ortaya çıkar
İş yerlerinde bunu destekleyen durumlar
- Amaç ve hedeflerde belirsizlik
- Beklentilerde belirsizlik
- Yetki ve sorumluluklarda belirsizlik
ROL YETERSİZLİĞİ
İşyerinin(örgütün) çalışanın;
- Yeteneklerinden
- Tecrübesinden
- Eğitiminden
- Bilgisinden
…yeterince yararlanamadığı durumlarda ortaya çıkar

Mobbing(Psikolojik Taciz-Şiddet- Yıldırma(Tanımlar)

Mobbing, bir işyerinde çalışanların, bir başka kişiyi ya da kişileri rahatsız edici, ahlak dışı
ve sistematik söz ve davranışlarla taciz ettikleri; kısaca başkalarına karşı psikolojik şiddet
uyguladıkları bir süreçtir.
Mobbing;İşyerinde bir veya birkaç kişi tarafından diğer bir kişiye veya kişilere yönelik olarak,
düşmanca ve ahlak dışı yöntemlerle sistematik bir biçimde uygulanan psikolojik terördür

KAROSHİ (Aşırı Çalışmaya Bağlı Ölüm)

Bu vakalarda ölüm nedeni beyin veya kalp damarlarından birinde kanamaya yol açan dolaşım sistemi
sorunlarıdır.
Bir kişinin yaptıkları işin gereklerinin çok ağır, sosyal desteğin zayıf, işin gereklerini denetleme
olanağının ise değişken olduğu görülmüştür.
Ölenler, işini seven, işine çok bağımlı, dinlenme sürelerini bile kullanmayan kişilerdir.

STRESLE İLGİLİ BELİRTİLER

Fiziksel Duygusal Zihinsel Sosyal

*Baş Ağrısı *Kaygı veya endişe *Konsatrasyon ve *İnsanlara karşı

*Düzensiz Uyku *Depresyon veya karar verme güvensizlik
*Sırt Ağrıları çabuk ağlama güçlüğü *Başkalarını
*Çene kasılması veya *Ruhsal durum *Unutkanlık suçlama
diş gıcırdaması değişikliği *Zihin karışıklığı *Randevulara
*Döküntü *Asabilik *Hafızada zayıflık gitmemek veya
*Kas Ağrıları *Gerginlik *Aşırı derecede kısa zaman kala
*Hazımsızlık *Özgüven azalması hayal kurma iptal etmek
*Ülser *Aşırı hassasiyet *Tek bir fikirde *İnsanlarda hata
*YüksekTansiyon *Öfke patlaması meşgül olma bulmaya çalışmak
*Kalp Krizi *Saldırganlık- *Mizah anlayışı *Haddinden fazla
*Aşırı Terleme düşmanlık kaybı savunmacı
*İştahta değişiklik *Tükendiğini *Hatalarda artış davranmak
*Yorgunluk veya hissetme *Muhakemede *küs olmak
enerji kaybı zayıflama *Konuşmamak
*Kazalarda artış
 STRES YÖNETİMİ

Sonuç * İşçilere stresin nedenleri, etkileri ve uzak durmanın yolları, durulamıyorsa başa çıkmanın yolları öğretilir.
Olarak *Bazı stres kaynakları kaçınılmaz olarak işin doğasında bulunabilir. Stres kaynaklarından bazılarını yok etmede
çalışma ortamını daha stressiz ve verimli hale getirilmesi gerekir.
KİŞİSEL STRES KAYNAKLARI İŞYERİ STRES KAYNAKLARI

*Gevşeme;nefes alma,meditasyon,zihinsel *Denetim /karar serbestisi

gevşeme *Karara katılım(iletişim)
*Fiziksel Egzersiz;Oksijen kullanımı artar, *özerklik
yüksek verim için haftada 2-3 kez *Esnek çalışma
*Perhiz( Sağlıklı Beslenme);Streste genelde *Görev(iş) tanımı
metabolizma yavaşlar. *kariyer gelişimi
*Davranış değişikliği;Davranışlarını *Uygun statü
değiştirmesi istenebilir. Özgüveni artırmaya *Yeterli ücret
yönelik eğitimler *İş garantisi-güvence
*Düzenli uyku *sosyal destek
*Zaman yönetimi

STRESLE MÜCADELEDE DKBY MODELİ

D: Değiştir
Stres kaynağıyla yüzleş Yardım iste Zamanı iyi kullan ‘’hayır’’demeyi öğren Arada mola Stres kaynağını
ver önceden tahmin et

K:Kabul et
Düşünce tarzını değiştir Kaygılanma Öfkene hakim ol Durumu daha kötüleştirme
 B: Boşver
Vazgeçmeyi öğren İşleri üst üste ekleme Neden boşvermen gerektiğini bil Kaçın Kabul et

Y:Yaşam Tarzını Yönet

Negatif mücadeleden kaçın Pozitif yaşam tarzının Diyet yap Egzersiz yap Rahatla Destek
benimse ol

1.GÖRSEL ARAÇLAR 2.İŞİTSEL ARAÇLAR 3.GÖRSEL-İŞİTSEL ARAÇLAR

*Kitap, dergi, broşür *Radyo *Film

*Yazı tahtası *Teyp *Televizyon
*Resimler *Pikap *Video
*Gerçek eşyalar, modeller *Ses bantları *DVD
*Projektörler *Akıllı tahtalar

G-İ Araçların Avantajları G-İ Araçların Dezavantajları

.Öğrencilerin güdülenme düzeyleri artar. *Öğrencilerin düşünmelerini azaltabilir.

*Öğrenmeyi somutlandırır. *Kimi durumlarda dili daha çok kullanmayı
*Bir yaşantı ortamı sağlar. gerektirmeyebilir.
*Öğretme ve öğrenme sürecine çeşitlilik katar. *Aracın temini pahalı ve sürekli taşınması zahmetli
*Laf kalabalığını önler ve zamanı daha iyi olabilir.
değerlendirmeyi olanaklı kılar. *İstenilen her aracı anında etkili bir şekilde kullanmak
*Öğrenilecek konular üzerinde daha etkili alıştırma ve için gerekli zaman ve hazırlık yeterli olmayabilir.
pratik yapmayın sağlar. *Bazı araçların kullanımında ilgi çabuk dağılabilir.
 ERGONOMİ
1 Fizyolojik açıdan İş Fizyolojisi, Yüklenme Zorlanma, Kassal Çalışma, Yorulma ve Dinlenme
2 Antropometrik İnsan ölçümleri, Statik ve Dinamik Antropometri, İş istasyonu Tasarımında
açıdan Antropometri,
3 Bilgi tekniğine
Dayalı
4 Güvenlik tekniğine
Dayalı
5 Psikolojij açıdan
6 Çevresel faktörler
açısından
İnsan- Makine Sistemleri, Göstergeler, Denetim Organları
Doğrudan, Dolaylı ve Uyarıcı Güvenlik Tekniği uygulamaları
Motivasyon, Renk Düzenleme, Müzik
Aydınlatma, Gürültü, Titreşim, Havalandırma, İklimlendirme, Toz ve zararlı
Maddeler

BİR İŞİN ERGONOMİK OLMA ŞARTLARI

1-Yapılabilirlik
2-Katlanabilirlik
3-Kabuledilebilirlik
4-Hoşnutluk
ERGONOMİ

Statik (Yapısal) antropometrik veriler: Bunlar bireyin statik (sabit) pozisyonlarda vücut boyutlarının ölçülmesi ile elde
edilen verilerdir. Ölçümler ya tam olarak belirli bir anatomik yapıdan bir diğer anatomikyapıya, ya da uzayda sabit bir
noktayagöre yapılmaktadır.

Statik antropometrik verilerin yararlanıldığı bazı alanlara örnek olarak,mobilya boyutlarının belirlenmesi ve giysi
bedenlerinin alt ve üst sınırlarının ayarlanması sayılabilir.

Dinamik(Fonksiyonel)Antropometrik Veriler: Bu veriler sabit bir referans noktasına göre vücudun birbölümünün
hareketlerini tanımlayan verilerdir. Dinamik antropometri ile, örneğin ayakta duran bir kişinin ileriye doğru ulaşabileceği
maksimum mesafeninverileri elde edilebilir.
Kuvvetsel Antropometrik Veriler: Bu veriler insan vücudu üzerindeki yüklerin mekanik analizini yapmada kullanılır.
Vücut, uzunluğu ve kütlesi bilinen, birbirine bağlı bölümlerdenoluşmuşbir bütünolarak kabuledilir.
TASARIM ÖLÇÜLERİ
– Mimimum Ölçüler
• Uygun antropometrik ölçünün düşük yüzdelik oranı seçilir. ( %1 veya %5)
• Bir kapı kulpunun yüksekliği toplumdaki en küçük bireye göre belirlenir.
• Koltuk yükseklikleri
• Raflar
• Diş fırçası sapı
– Maksimum Ölçüler
• Uygun antropometrik ölçünün yüksek yüzdelik oranı seçilir. ( %90 veya %95 )
• Kapı yüksekliğinde: %95 veya %99 luk değerler seçilirse en uzun insanlar bile buradan geçebilir.
• Koltuk genişliği, toplumdaki en geniş kalçalı insana göre belirlenir

Bağımsız etki: Vücuda alınan her kimyasalın birbirinden bağımsız fizyolojik etkide bulunmasıdır.
Aditif etki: Organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren iki kimyasal maddenin toplu etkisi bunların ayrı ayrı
gösterdikleri etkinin toplamına eşittir.
Sinerjik Etki: Organizmaya giren ve aynı yönde etki gösteren iki kimyasal maddenin toplu etkisi bunların ayrı
ayrı gösterdikleri etkinin toplamından fazladır Antagonizma: Bir kimyasal madde diğerinin etkisini azaltır.
 İŞ YERİ HAVASINDA BULUNMASI GEREKEN MADDE MİKTARLARI

 İşyeri havasının, Cıva miktarı: 0,02 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.

 İşyeri havasının, Baryum miktarı: 0,5 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Florürler (İnorganik) miktarı: 2,5 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Gümüş miktarı: 0,1 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, inorganik kurşun bileşikleri miktarı: 0,15 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, inorganik kalay ve metalik krom bileşikleri miktarı: 2 mg/ m³’ü geçmemesi
sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Nikotin miktarı: 0,5 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır. Deriye nufüz eder
 İşyeri havasının, Asetik asit miktarı: 25 mg/ m³’ ve 10 ppm geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Fosgen miktarı: 0,08 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Naftalin miktarı: 50 mg/ m³ ve 10 ppm geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Karbondioksit miktarı:9000 mg/ m³ ve 5000 ppm geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Platin miktarı: 1 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Gümüş miktarı:0, 1 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Sülfürik asit buharı miktarı: 0, 5 mg/ m³’ü geçmemesi sağlanacaktır.
 İşyeri havasının, Amonyak miktarı:14mg/ m³ ve 20 ppm geçmemesi sağlanacaktır.
 Sülfür dioksit ve Hidrojen gazının yanıcı özeliği yoktur. Patlayıcı gazlardır.
 Hidrojen sülfür zehirli ve yüksek miktarda patlayıcı özeliği vardır. Yanıcı özeliği yoktur.
 Metan gazı; boğucu yanıcı ve patlayıcı özeliğine sahiptir.
 Karbon monoksit gazı; yangın sonucu açığa çıkan bir gazdır. Zehirli ve yüksek miktarda bulunduğunda
patlayıcı özeliğine sahip yanıcı özeliği yoktur.
TEHLİKELİ MADDELERİN VE MÜSTAHZARLARIN SINIFLANDIRILMASI, AMBALAJLANMASI VE
ETİKETLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK te bir çok özellikler aynı olmakla birlikte, madde ve
müstahzarın etiketleme uygulamalarını ayrı ayrı ele alınmıştır.

Madde etiketinde;
Maddenin adı
Maddenin piyasaya arzından sorumlu üretici, ithalatçı ya da dağıtıcının adı, telefon numarası ve
tam adresi
Tehlike sembolleri ve tehlike işareti
- Maddenin birden fazla tehlikesi olması durumunda, aşağıdaki önceliklere göre tek
sembol ve işaret
1) T > C > X
2) C > X
3) E > F > O
Risk (R) ibareleri
Güvenlik (S) ibareleri
EC ve CAS numarası yer almalıdır.
Ayrıca, ambalajın hacmi 125 ml’yi aşmıyorsa:
- Tahriş edici
- Kolay alevlenir
- Alevlenir
- Oksitleyici
maddelerin etiketlerinde R ve S ibaresinin kullanılması gerekmez
- R41(Gözde ciddi hasar riski) ile belirtilenler veya N sembolü ile gösterilip “çevre için zararlı”
olanlar hariç,
“Kolay alevlenir”
“Oksitleyici”
“Tahriş edici”
- “Alevlenir” veya N sembolü ile gösterilmemiş “çevre için tehlikeli” olarak sınıflandırılan
müstahzarlar için
“S” ibaresinin kullanılması gerekmez.
Tarımsal İlaçlamayı Ne zaman Yapmalıyız?
*Zirai mücadele genellikle hastalık ve zararlıların faaliyetlerini göstermeye başladığı ilkbahar, yaz ve sonbahar ayları
boyunca yapılır.
*İlaçlamanın zamanlaması da çok önemlidir.
*Gün içerisinde öğlen saatlerinde ilaçlama yapılmamalıdır.
*Çok rüzgarlı havalarda ilaçlama yapılmamalıdır. Yağmur öncesi ve sonrasında ilaçlama yapılmamalıdır. Çünkü yağmur
suları ile ilaç toprağa karışacaktır ve gereksiz yere toprağımızı da zehirleyecektir.

Bitki İlaçlarken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Zirai ilaçlar sistemik etkili ilaçlar olduğu için bunlara dokunulması ya da solunulması durumunda insanlara büyük zarar
verebilir. Dolayısıyla bu ilaçlara temas ederken başta göz, ağız, burun ve el olmak üzere mutlaka koruyucu önlemler
almak gerekmektedir. İlaçların vücudumuza temas etmemesi için eldiven, gözlük, şapka, maske hatta mümkünse
koruyucu kıyafet giymeliyiz. İlacı hazırlarken ilacın deri ile teması engellemek için eldiven takmamız şarttır.
Eğer elle bir temas gerçekleşmişse, sabunlu su ile birçok kez ellerimizi yıkamalı, göze temas edilmişse de yoğun su ile
temizlemeliyiz. İlacın solunum yollarına girmesi ve zehirlenme ile karşı karşıya kalması halinde, zehirlenmeye tabi olan
kişi derhal açık havaya çıkarılmalı, mümkünse ılık tuzlu su içerilmek suretiyle kusturulmalı ve ilacın panzehiri
kutusunda yazdığı için hızlıca ilacın kutusu ile hastaneye ulaştırılmalıdır. Zirai mücadele ilaçları tüm sıcak kanlı canlılar
için öldürücü etkiye sahiptir.

Tehlikeli maddeler özelliklerine göre sınıflandırılmaktadır.

Uluslararası genel kabul görmüş Tehlikeli Madde Taşıması Hakkında ADR Konvansiyonu ile
ilgili sınıflandırma ise aşağıdaki gibidir:
Sınıf 1 Patlayıcılar (EXPLOSİVES): Bu sınıfa dahil maddeler; Kara Barut, Fişek, Sis Bombası, Cephane, Dinamit
vb
Sınıf 2.1 Yanıcı Gazlar (FLAMMABLE GAS) :Her türlü ısı kaynağından ve personel mahallinden uzağa
istiflenmelidir. Bu sınıfa dahil maddeler; Asetilen, Etan, Etilen, Metan, Hidrojen, Çakmak Gazı vb.
Sınıf 2.2 Zehirli Gazlar (TOXIC GAS): Her türlü ısı kaynaklarından, personel mahallinden ve yiyecek
maddelerinden uzağa istiflenmelidir. Bu sınıfa dahil maddeler; Amonyak, Flor, Prüssik Asit, Klorit, Karbon
Monoksit vb.
Sınıf 2.3 Yanıcı Olmayan Sıkıştırılmış Gazlar (NON-FLAMMABLE COMPRESSED GAS): İyi havalandırılmış serin
yerlerde muhafaza edilmelidir. Bu gazlarla doldurulmuş tüpler ısı aldıkları zaman genleşirler ve bu da
patlamalara neden olduğu için çok tehlikelidirler. Bu sınıfa dahil maddeler; Argon, Helyum, Karbondioksit,
Hava Gazı, Oksijen vb.
Sınıf 3 Yanıcı Sıvılar (FLAMMABLE LIQUID): Benzin, mazot
Sınıf 4.1 Yanıcı Katılar (FLAMMABLE SOLID): Yaşam mahallerinden uzak tutulmalıdırlar. Bu sınıfa dahil
maddeler; Alüminyum Tozu, Sellüloid, Naftalin, Kırmızı Fosfor, Filmler, Neft Yağı, Kuru Lifler vb.
Sınıf 4.2 Kendi Kendine Yanabilen Katılar (SPONTENOUSLY COMBUSTIBLE): Çok iyi havalandırılmış yerlerde
istiflenmeli, istif araları hava sirkülasyonunu sağlayacak şekilde oluşturulmalıdır. Bu sınıfa dahil maddeler;
Kopra, Balık Unu, Kuru Ot, Mangal Kömürü vb.
Sınıf 4.3 Islandığında Yanabilen Katılar (DANGERAOUS WHEN WET): Su ile temas ettiklerinde veya
ıslandıklarında, yanma özelliği gösteren katılardır. İyi havalandırılmış kuru yerlerde muhafaza edilmeli ve su ile
temasından mutlak suretle kaçınılmalıdır. Bu sınıfa dahil maddeler; Alkalin Alaşımlar, Baryum, Karpit, Ferro
Silisyum, Natriyum, Magnezyum vb.

Sınıf 5.1 Oksitleyici Maddeler (OXIDIZING AGENT): Bu sınıfa giren maddeler oksijen açığa çıkartmak suretiyle
yanmayı kolaylaştırıcı bir ortam meydana getirirler. Bu özellikleri nedeniyle yanıcı maddelerin yanına
istiflenmemelidirler. Bu sınıfa dahil maddeler; Nitrat, Suni Gübre, Amonyum Sülfat, Baryum Klorat vb.

Sınıf 5.2 Organik Peroksitler (ORGANIC PEROXIDE): Bu sınıfa giren maddeler yanıcı olabilecekleri gibi, patlayıcı
da olabilirler. Üstleri örtülü olarak, kuru ve serin yerlerde korunmalıdır. Bütün peroksitler bu sınıfa dahildir.

Sınıf 6.1 Zehirleyici Maddeler (TOXIC): Zehirleyici maddeler insan vücuduna ağız yoluyla girebilir ve insanı
öldürebilirler. Bu nedenle yiyecek ve içeceklerden, yaşam mahallerinden, tütün gibi nem çıkaran maddelerden
uzağa istiflenmelidirler. Bu sınıfa dahil maddeler; Arsenik, Anilin, Baryum Oksit, Fenol, Nikotin, Kurşun, Siyanür
Civa ürünleri vb.

Sınıf 6.2 Mikroplu (Biyolojik) Maddeler (INFECTIOUS SUBSTANCE): Bu maddeler mikrop ihtiva ettiklerinden
hastalıklara sebep olabilirler. Bu nedenle yiyecek ve içeceklerden, yaşam mahallerinden, uzağa
istiflenmelidirler. Bu sınıfa dahil maddeler; Kemik, Kemik Yağı, Sıkıştırılmış Et Atıkları, Hayvan Derileri, Kan Tozu
vb.

Sınıf 7 Radyoaktif Maddeler (RADIOACTIVE): Bu maddeler özel kaplar içerisinde nakledilirler. Kapların mutlak
suretle hasarsız olması gerekmektedir. Personel mahallinden, besin maddelerinden, banyo edilmemiş
filmlerden, ilaçlardan ve kimyasal maddelerden uzağa istiflenmelidirler.

Sınıf 8 Aşındırıcı Maddeler

Sınıf 9 Farklı Tehlikeleri Olan Madde ve Nesneler

 İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
2020 DEĞİŞİKLİKLERİ
İtiraz komisyonu: Bu Yönetmelik kapsamında hizmet veren kişi veya kurumların belgelerinin askıya alınma veya iptali
ile ilgili itirazlarını değerlendirmek ve sonuçlandırmak üzere; İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü başkanlığında, ilgili
Genel Müdür Yardımcısı, ilgili Daire Başkanı ile Genel Müdürlükte görevli ve değerlendirmeye konu denetim sürecinde
yer almamış dört personel olmak üzere toplam yedi üyeden oluşan komisyonu
Eğitim kurumları yetkilendirildikleri adrese ilişkin resmi makamlarca tahliye veya yıkım kararı alınması ya da yıkık veya
hasarlı raporu verilmesi durumlarında, yeni adrese taşındıktan sonra otuz gün içerisinde İSG-KÂTİP üzerinden Genel
Müdürlüğe başvuru yapılır. Yapılan başvuru doksan gün içinde tamamlanır. Başvuru sürecine ilişkin diğer hususlar
mevcut adres değişikliği hükümlerine tabi olarak yürütülür. Adres değişikliğinde adres değişikliği bedeli ödenmez.
İtiraz Komisyonunu oluşturan unvan adlarının iptal olması veya değişmesi halinde yerine atanacak üyeler Bakanlık oluru
ile belirlenir.
Salgın hastalık ve doğal afet gibi mücbir sebepler nedeniyle iş güvenliği uzmanlığı eğitim programının teorik kısmının
tamamının uzaktan eğitim ile verilmesine karar vermeye Bakanlık yetkilidir. Bu karar İSG-KATİP üzerinden ilân edilir.
(25. Maddeye eklenmiştir)
İŞYERİ HEKİMİ VE DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA
YÖNETMELİK 2020 DEĞİŞİKLİKLERİ
İtiraz komisyonu: Bu Yönetmelik kapsamında hizmet veren kişi veya kurumların belgelerinin askıya alınma veya iptali
ile ilgili itirazlarını değerlendirmek ve sonuçlandırmak üzere; İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü başkanlığında, il gili
Genel Müdür Yardımcısı, ilgili Daire Başkanı ile Genel Müdürlükte görevli ve değerlendirmeye konu denetim sürecinde
yer almamış dört personel olmak üzere toplam yedi üyeden oluşan komisyon

Eğitim kurumları yetkilendirildikleri adrese ilişkin resmi makamlarca tahliye veya yıkım kararı alınması ya da yıkık veya
hasarlı raporu verilmesi durumlarında, yeni adrese taşındıktan sonra otuz gün içerisinde İSG-KÂTİP üzerinden Genel
Müdürlüğe başvuru yapılır. Yapılan başvuru doksan gün içinde tamamlanır. Başvuru sürecine ilişkin diğer hususlar
mevcut adres değişikliği hükümlerine tabi olarak yürütülür. Adres değişikliğinde adres değişikliği bedeli ödenmez.

İtiraz Komisyonunu oluşturan unvan adlarının iptal olması veya değişmesi halinde yerine atanacak üyeler Bakanlık oluru
ile belirlenir.
Salgın hastalık ve doğal afet gibi mücbir sebepler nedeniyle işyeri hekimliği eğitim programının teorik kısmının
tamamının uzaktan eğitim ile verilmesine karar vermeye Bakanlık yetkilidir. Bu karar İSG-KATİP üzerinden ilân edilir.
(32.maddeye eklendi)
Salgın hastalık ve doğal afet gibi mücbir sebepler nedeniyle diğer sağlık personeli eğitim programının teorik kısmının
tamamının uzaktan eğitim ile verilmesine karar vermeye Bakanlık yetkilidir. Bu karar İSG-KATİP üzerinden ilân edilir.
(33. Maddeye eklendi)
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ 2020 DEĞİŞİKLİKLERİ
İtiraz komisyonu: Bu Yönetmelik kapsamında hizmet veren kişi veya kurumların belgelerinin askıya alınma veya iptali
ile ilgili itirazlarını değerlendirmek ve sonuçlandırmak üzere; İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü başkanlığında, ilgili
Genel Müdür Yardımcısı, ilgili Daire Başkanı ile Genel Müdürlükte görevli ve değerlendirmeye konu denetim sürecinde
yer almamış dört personel olmak üzere toplam yedi üyeden oluşan komisyon
OSGB ve TSMB’lerin yetkilendirildikleri adrese ilişkin resmi makamlarca tahliye veya yıkım kararı alınması ya da yıkık
veya hasarlı raporu verilmesi durumlarında, yeni adrese taşındıktan sonra otuz gün içerisinde İSG-KÂTİP üzerinden
Genel Müdürlüğe başvuru yapılır. Yapılan başvuru doksan gün içinde tamamlanır. Başvuru sürecine ilişkin diğer hususlar
mevcut adres değişikliği hükümlerine tabi olarak yürütülür.
İtiraz Komisyonunu oluşturan unvan adlarının iptal olması veya değişmesi halinde yerine atanacak üyeler Bakanlık oluru
ile belirlenir.

KAYITLARIN SAKLANMASI
Kanserojen ve mutajen maddelerle çalışmaların yapıldığı işyerinde belirtilen kayıtlar maruziyetin sona
ermesinden sonra en az 40 yıl süre ile saklanacaktır.

İşveren;
a) İşyerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine ilişkin her türlü kaydı,
b) İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle çalışanların kişisel sağlık dosyalarını saklar.
Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra kayıtlar en az 40 yıl süreyle saklanır.
Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel
sağlık dosyasını yazılı olarak talep eder, önceki işveren dosyanın bir örne ğini onaylayarak bir ay içerisinde
gönderir.
 ONAYLI DEFTER
Onaylı defter işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, Genel Müdürlük veya noterce
her sayfası mühürlenmek suretiyle onaylanır.
İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği uzmanının işyerindeki tespitlerini onaylı deftere yazar.
Onaylı defter yapılan tespitlere göre iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ile işveren tarafından birlikte veya
ayrı ayrı imzalanır.
Onaylı deftere yazılan tespit ve öneriler işverene tebliğ edilmiş sayılır.
Onaylı defterin asıl sureti işveren, diğer suretleri ise iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi tarafından saklanır.
Defterin imzalanması ve düzenli tutulmasından işveren sorumludur.
Teftişe yetkili iş müfettişlerinin her istediğinde işveren onaylı defteri göstermek zorundadır.
Diğer suretler OSGB’den hizmet alınırsa orada saklanır.

TİTREŞİM m/s2 (ivme)

Ses şiddeti Db
Ses yoğunluğu W/cm2
GÜRÜLTÜ Ses gücü watt
Ses basıncı Newton/cm2
kuvvet newton
HAVA AKIM HIZI m/s
Pascal
BASINÇ Bar
atm
Newton/cm2
Dyn/cm2
Aktivite Becquerel ,bq
Işınlanma dozu Coulomb/kg
RADYASYON Soğrulmuş doz Gray, gy
Doz değeri Sievert,sv
PARLAKLIK apostilb
AYDINLATMA ŞİDDETİ lüx
IŞIK ŞİDDETİ Mum,
candela
IŞIK AKISI lümen

ÖLÇÜM EKİPMANLARI
Altimetre Yükseklik
Ampermetre Akım şiddeti
Anemometre,
velometre, Hava akım hızı
katatermometre
pitot tüpü
Odyometre
Dozimetre (ses için) Ses ölçer
Desibelmetre
sonometre
Higrometre Nem
Psikrometre
Termometre Sıcaklık
Glob termometre Radyant ısı
Katatermometre Aynı zamanda etkin sıcaklık
Barometre Basınç
Manometre
Luksmetre Işık şiddeti
Voltmetre Gerilim
Eksplozimetre Patlayıcı,parlayıcı gaz
ohmmetre Direnç
Dozimetre
Spektrometre Radyasyon
Geiger-Müller Detektörü
Sintilasyon Dedektörleri
Orantılı Sayaçlar
vibrasyon detektörü (oktav bantları) Titreşim
Faz-kontrast mikroskobu Asbest lif sayımı
Konimetre
Filtreli aletler
Gravimetre Toz ölçümü
Isısal çökeltici
Tindalometre
Elektrostatik Presipitatör

TAŞINABİLİR GAZ TÜPLERİ – DİKİŞLİ – KARBON ÇELİĞİNDEN GAZ TÜPLERİ İÇİN PERİYODİK MUAYENE VE
DENEY

*Erimiş naylon, polietilen veya benzeri bir kaplama uygulanmış ve bunların hasara uğradığı görülmüşse veya
bunlar muayenenin tam olarak yapılmasını engelliyorsa, bu kaplama çıkartılmalıdır. Bu kaplama ısı
uygulanarak çıkartılıyorsa, tüp sıcaklığı 300 oC’u aşmamalıdır.

*Bir basınç deneyi uygulandığında, deney sıvısı olarak uygun bir sıvı, genelde su kullanılmalıdır. Deney tüpün
tasarımına uygun bir sızdırmazlık basınç deneyi olmalıdır .Tüpteki basınç, deney basıncına ulaşıncaya kadar
azar azar artırılmalıdır. Tüp deney basıncı, basınç kaynağının tüple bağlantısı kesilerek, en az 30 s aynı
tutulmalı ve bu sırada ulaşılan basınçta herhangi bir düşme olmamalı veya herhangi bir sızıntı belirtisi
görülmemelidir.

* Boyama veya kaplama, tüpün üzerine damgalanan işaretler okunaklı olacak şekilde uygulanmalıdır. Tüp
sıcaklığı hiçbir durumda 300 oC’u aşmamalıdır.

TÜP ÜZERİNDEKİ FİZİKSEL VE MALZEME KUSURLARINA BAĞLI OLARAK RET SINIRLARI

Kusur tipi Tarif Tamir veya kullanım
dışına alma
Şişkinlik Tüpün gözle görünür şekilde şişliği Kullanım dışına alma
Ezilme Tüpte, metalin içine girmesi veya ayrılması sonucu Kullanım dışına alma
oluşmamış ve tüp dış çapının % 1’inden daha derin bir
çöküntü
Kesik veya oyuk Metalin ayrıldığı veya parçalandığı yerde ve derinliği Mümkünse tamir
tüp et kalınlığının % 5’ini geçmeyen keskin bir iz Kullanım dışına alma

Çatlak Metalde yarık veya yırtık Kullanım dışına alma

Ateş hasarı Genellikle aşağıdakilerle beliren, tüpün genel veya Kullanım dışına alma
lokal olarak aşırı ısınması: Mümkünse tamir
1. Tüpün kısmen ergimesi,
2. Tüpün eğrilmesi,
3. Boyanın siyahlaşması veya yanması,
4. Vanada ateş hasarı, plastik kapağın veya tarih
halkasının ergimesi,

Mümkünse tamir
Kapak veya muf geçmeleri Tüp mufu, tabanı veya yan yüzeylere tutturulmuş
geçmeler

Mühürleme Bir metal zımbayla yapılan işaretleme Kullanım dışına alma c

Ark veya torch yanıkları Tüpün kısmen ergimesi, çentikleme veya çukur açma Kullanım dışına alma
yoluyla kaynak metaline ilave veya metalin kopartılması
Kuşkulu işaretler Tüp imalat işlemi veya onaylı tamir dışında oluşmuş İlâve muayeneden
sonra mümkünse
kullanmaya devam
Dikey denge Mümkünse tamir veya
kullanım dışına alma

TÜP ÜZERİNDEKİ KOROZYON İÇİN RET KRİTERLERİ

Korozyon tipi Tarif Tamir veya kullanım
dışına alma
Genel korozyon Tüpün toplam yüzey alanının % 20’sinden daha fazla Mümkünse tamir
bir alan üzerinde et kalınlığında azalma
Kullanım dışına alma
Lokal korozyon Aşağıda tarif edilen diğer lokal korozyon tipleri dışında, Mümkünse tamir
tüpün toplam yüzey alanının % 20’sinden daha az bir
alan üzerinde et kalınlığında azalma
Zincirleme oyuk veya Dar bir doğrusal veya dairesel hat veya şerit şeklinde Mümkünse tamir
çizgisel korozyon ya da hemen hemen bitişik izole edilmiş çukurlar veya
oyuklar biçiminde korozyon
Çatlak korozyon Bir açıklıkta veya hemen yakınında meydana gelen Mümkünse tamir
korozyon
*Bütün sabit boru, esnek boru, vanalar, bağlantı elemanları ve deney donanımının basınç sistemini oluştu ran
bileşenler; deneye tâbi tutulan bir tüpün en yüksek deney basıncının 1,5 katı bir basınca dayanacak şekilde
tasarımlanmalıdır.

GRUP 1 İNSANLAR İÇİN KANSEROJENLER ( PESTİSİTLER VE İLAÇLAR HARİÇ)

KİMYASAL HEDEF ORGANLAR KULLANIM SAHASI

4-Aminobifenil Mesane Kauçuk üretimi

Arsenik ve bileşikleri
Asbest
Benzen
Benzidin
Berilyum ve bileşikleri
Bis (klrometil) eter
Klorometilmetileter
Kadmiyum ve bileşikleri
Krom bileşikleri
Kömür katranı ziftleri
Kömür katranları
Etilen oksit
Mineral yağları
Akciğer, deri Cam ,metal ,pestisit
Akciğer, göğüs zarı, karın iç çeperi İzolasyon, tekstil, filtre malzemesi
lösemi Çözücü ve yakıt endüstrisi
Mesane Boya üretimi, laboratuvar malzemesi
Akciğer Uzay endüstrisi /metaller
Akciğer Kimyasal ara ürün
Akciğer Kimyasal ara ürün
Akciğer Boya /pigment üretimi
Burun boşluğu ,akciğer Metal kaplama, boya/pigment üretimi
Deri, akciğer, mesane İnşaat malzemesi, elektrotlar
Deri, akciğer Yakıt
lösemi Kimyasal ara ürün
deri Yağlama
Hardal gazı Gırtlak, akciğer Savaş gazı
2 naftilamin mesane Boya /pigment üretimi
Nikel Burun boşluğu, akciğer Metalürji, alaşım, katalizör
Shaleoils deri Yağlama, yakıtlar
Soots Deri , Akciğer Pikmentler
Vinilkolrür Karaciğer, akciğer, kan damarları Plastik, monomer
Ağaç odun tozu Burun boşluğu Ağaç odun endüstrisi

KANSEROJEN MADDELERDEN SEÇİLMİŞ ÖRNEKLER

MADDE İLİŞKİLİ KANSER TÜRÜ

Amino bifenil Mesane

Arsenik Akciğer, deri
Asbest Akciğer, mezotelyoma, sindirim sistemi
Benzen Lösemi, akciğer,
Benzidin Mesane
Kadmiyum Prostat
Katran Deri, akciğer
Krom Solunum yolları, sinuslar
Naftilamin Mesane
Nikel Akciğer, solunum yolları
Vinil klorür Karaciğer, anjiyosarkom
İyonizan radyasyon Lösemi, akciğer, deri, kemik
Ultraviyole ışın Deri

KANSER RİSKİ BULUNAN İŞ KOLLLARI

İŞKOLU KANSER TÜRÜ ETKEN
Tarım, orman, balıkçılık Deri, akciğer, dudak Ultraviyole, arsenikli pestisid
Madencilik Deri, akciğer, lösemi Arsenik, radon, asbest
Petrol endüstrisi Deri, skrotum Polinükleeraromatik hidrokarbon
Metal endüstrisi Solunum yolları, akciğer Arsenik, krom ve nikel bileşikleri,
Ulaştırma, gemi yapımı Akciğer, mezotelyoma Asbest
Kimya sanayii Akciğer, karaciğer, sinus, mesane BCME, krom, nikel, vinil klorür, benzidin,
boya maddeleri,
Kok üretimi Akciğer, mesane Benzpiren, naftilamin
Lastik sanayii Mesane, lösemi Aromatik aminler, benzen
İnşaat işleri Akciğer , mezotelyoma Asbest (yalıtım işlemleri)
Deri sanayii, ayakkabıcılık Lösemi, burun boşluğu Benzen, deri tozu
Sağlık çalışanları Lösemi, akciğer Radyasyon, antikanser ilaçlar
Asfalt yol yapımı Akciğer Benzpiren
Pestisit üretimi Akciğer Arsenik
Asbestli malzeme üretimi Akciğer, mezotelyoma Asbest

SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI

GÜVENLİK MESAFELERİ

a) Sıvı Oksijen tankları için:

*Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile oksijen
depolama tankı arasındaki uzaklıklar.

TANK KAPASİTESİ (m³) UZAKLIK (metre)

0-10 m³ 1m

11-50 m³ 2m

51-100 m³ 3m

101-200 m³ 4m

201-10.000 m³ 5m

SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI GÜVENLİK

MESAFELERİ
a) Sıvı Oksijen tankları için:
*Araç park yerleri, işyerinin sınırları, açık alev ve sigara içmeye izin verilen yerler, yüksek
basınçlı yanmayan gaz depoları, yüksek ve orta gerilimdeki elektrik transformatörleri, yanıcı
malzeme depoları (ahşap bina ve yapılar), her türlü makine ve ekipman, maden ocakları, kanal
ve logarlar, kuyu ve benzeri yapılar, yanıcı gaz ve sıvı boru hatlarındaki vanalar, flanşlar ve ek
yerleri ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar.

TANK KAPASİTESİ (m³) Uzaklık (m)

 0-100m³ 3m
101-200m³ 4m

201-400m³ 5m
401-1000 m³ 6m
1001-2000m³ 10 m

2001-3000 m³ 13 m
3001-10.000 m³ 15 m

SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI GÜVENLİK MESAFELERİ

a) Sıvı Oksijen tankları için:

*Ofis, kantin, çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, kompresör, vantilatör, hava çekiş
yerleri, yüksek miktarda parlayıcı gaz ve LPG’nin ulusal kanunlara uygun olarak depolandığı yerler ile oksijen tankı
arasındaki uzaklıklar.

TANK KAPASİTESİ (m³) uzaklık (m)

0-400 m³ 5m

401-1000 m³ 6m

1001-2000 m³ 10 m

2001-3000 m³ 13 m

3001-4000 m³ 14 m

4001-10.000 m³ 15 m

SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI GÜVENLİK MESAFELERİ

b) Sıvı Argon ve Sıvı Azot tankları için:

*Vana, flanş gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı
arasındaki uzaklıklar.

TANK KAPASİTESİ (m³) UZAKLIK (metre)

0-10 0m³ 1m

101-600m³ 2m

601-1000 m³ 3m

1001-3000m³ 4m
 3001-10.000 m³ 5m

SIVI OKSİJEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI GÜVENLİK MESAFELERİ
b) Sıvı Argon ve Sıvı Azot tankları için:
*Araç park yerleri, açık alev ve sigara içilmesine izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları, kantin,
çalışanların ve ziyaretçilerin toplandığı bina ve benzeri yerler, sabit parlayıcı gaz depoları, parlayıcı sıvı ve LPG
depoları, yanıcı, parlayıcı, gaz ve sıvı boru hatlarındaki vana ve flanş gibi ek yerleri ile sıvı argon ve sıvı azot
depolama tankı arasındaki uzaklıklar.

TANK KAPASİTESİ (m³) UZAKLIK (metre)

0-100m³ 3m

101-200m³ 4m

201-400m³ 5m

401-600m³ 6m

601-900m³ 7m

901-1000 m³ 8m

1001-2000 m³ 10 m

2001-3000 m³ 12 m

3001-4000 m³ 14 m

4001-10.000 m³ 15 m
 CIMBIZ Elektronik küçük parçaları tutmaya yarar
NOKTA Daha sonra matkapla delinecek yeri işaretlemede kullanılır
ÇİZECEK Ahşap metal plastik parçaları şekillendirmek için önceden çizilmesine ve
işaretlenmesine yarar
KURBAĞACIK İngiliz anahtarı olarak ta bilinen ağzı ayarlanabilir anahtardır
MENGENE Çalışma tezgahına monte edilen parçaları işlerken eğilirken vs sabit tutturmak ve
sıkıştırmada kullanılan aletlerdir
MURÇ İnşaat işlerinde betonları kırıp parçalamakta kullanılan sağlam uçlu keskin ve sivri
metal parçalarıdır
KARGA Parçaları tutma ve ulaşılması zor alanlara ulaştırmak için kullanılır
BURUN
YAN KESKİ Kablo sıyırma ve tel kesmek için kullanılır
PERÇİN iki yada daha çok malzemeyi birleştirmek için kullanılan bağlantı elemanıdır vida gibi
üzerinde diş yoktur malzeme ile birleşir
PİM İç içe geçen veya üst üste gelen parçaları birleştirmeye yarayan metal veya tahta çivi
biçiminde parçacıklardır malzemelerdeki deliklerden çekiç ile itilerek monte edilir
KAMA Makine parçalarını kolayca birbirine bağlayan ve kolay şekilde sökülebilir bağlantı
sağlayan çelik parçalardır.

EL ALETLERİNİN FONKSİYONLARINA GÖRE SINIFLANDIRILMASI

(1) Kesici Aletler: Parçalan kesmeye düzgün hale getirmeye ve istenilen şekli vermeye yarayan rende, planya, düz kalem ve
keser gibi aletlerdir.
(2) Vurma aletleri Kesici kalemlerin kullanılması, çivi çakılması vb. işlerin yapılması sırasında vurmaya yarayan çekiç,
madırga, balyoz gibi aletlerdir.
(3) Sıkıştırma Aletleri: Parçayı tezgaha tutturmaya yarayan veya herhangi bir vidayı sökmeye veyahut da sıkıştırmaya
yarayan aletlerdir. Bu aletlere misal olarak; anahtar, mengene, işkence vb. verilebilir.
(4) Ölçme ve Kontrol Aletleri: İşin ölçülmesi ve kontrol edilmesinde kullanılan aletlerdir. Bunlara; metre, kumpas, mastar
vb. misaller verilebilir.
(5) Markalama Aletleri: Yapılacak işi resimlerden parçaya aktarmak için yani markalamak için kullanılan; pergel, gönye gibi
aletlerdir.
 Epidemiyoloji bir sağlık sorununun bir toplumda;
Sıklığını (zamanla değişimini),
EPİDEMİYOLOJİ Dağılımını (hastalığın ilerleme ve gelişimini),
Nedenlerini (etiyolojik faktörleri)
Yapılan müdahalenin etkinliğini (tedavi, önlem) ………araştıran bir bilim dalıdır.
GAZ TÜPLERİNİN RENKLERİ TS EN 1089-3 SANAYİDE HALA KULLANILAN
STANDARDINA GÖRE
(geçerli olan)
ASETİLEN Kestane rengi Sarı
OKSİJEN Beyaz Mavi
ARGON Koyu yeşil Açık mavi
AZOT Siyah Yeşil
HELYUM Kahverengi Kahverengi
YANICI GAZ TÜPLERİ Kırmızı Kırmızı
DİĞER GAZLARA AİT TÜPLER Gri Gri

HİDRANTLAR ARASI UZAKLIK

 Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900 Çok riskli 50 m
l/dak olması şarttır. Debi, binanın tehlike Riskli 100 m
sınıfına göre artırılır. Hidrant çıkışında 700 Orta riskli 125 m
kPa basınç olması gerekir.
Normal şartlarda hidrantlar, korunan Az riskli 150 m
binalardan ortalama 5 ilâ 15 m kadar uzağa
yerleştirilir.
** Endüstride (madenler, inşaat sahaları ve diğer endüstriyel alanlar) kullanılan koruyucu
baretler
BAŞ ** Saçlı derinin korunması (kepler, boneler, siperlikli veya siperliksiz saç fileleri)
KORUYUCULARI * Koruyucu başlık (kumaştan veya geçirimsiz kumaştan yapılmış boneler, keple r, gemici başlıkları
ve benzeri)
KULAK * Kulak tıkaçları ve benzeri cihazlar
KORUYUCULARI * Tam akustik baretler
* Endüstriyel baretlere uyan kulaklıklar
* Düşük frekanslı kapalı devre haberleşme alıcısı olan kulak koruyucuları
* İç haberleşme donanımlı kulak koruyucuları
GÖZ VE YÜZ *Gözlükler
KORUYUCULARI *Kapalı gözlük (dalgıç tipi gözlük)
* X-ışını gözlüğü, lazer ışını gözlüğü, ultra-viyole, kızılötesi, görünür radyasyon gözlükleri
*Yüz siperleri
*Ark kaynağı maskeleri ve baretleri (elle tutulan maskeler, koruyucu baretlere takılabilen
maskeler veya baş bantlı maskeler)
SOLUNUM SİSTEMİ * Gaz, toz ve radyoaktif toz filtreli maskeler
KORUYUCULARI *Hava beslemeli solunum cihazları
*Takılıp çıkarılabilen kaynak maskesi bulunduran solunum cihazları
*Dalgıç donanımı
*Dalgıç elbisesi
EL VE KOL 1.Özel koruyucu eldivenler
KORUYUCULARI ✓ Makinelerden (delinme, kesilme, titreşim ve benzeri)
✓ Kimyasallardan
✓ Elektrikten
✓ Sıcak ve soğuktan
2.Tek parmaklı eldivenler
3.Parmak kılıfları
4 Kolluklar
5.Ağır işler için bilek koruyucuları (bileklik)
6. Parmaksız eldivenler
7. Koruyucu eldivenler
*Normal ayakkabılar, botlar, çizmeler, uzun botlar, güvenlik bot ve çizmeleri
*Bağları ve kancaları çabuk açılabilen ayakkabılar
*Parmak koruyuculu ayakkabılar
*Tabanı ısıya dayanıklı ayakkabı ve ayakkabı kılıfları
AYAK VE BACAK *Isıya dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve tozluklar
KORUYUCULARI *Termal ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları
*Titreşime dayanıklı ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları
* Antistatik ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları
* İzolasyonlu ayakkabı, bot, çizme ve kılıfları
* Zincirli testere operatörleri için koruyucu bot ve çizmeler
*Tahta tabanlı ayakkabılar
*Takıp çıkarılabilen ayak üst kısmı koruyucuları
*Dizlikler
*Tozluklar
*Takılıp çıkarılabilen iç tabanlıklar (ısıya dayanıklı, delinmeye dayanıklı, ter geçirmez)
*Takılıp çıkarılabilen çiviler (buz, kar ve kaygan yüzeylere karşı)
CİLT Koruyucu kremler / merhemler
KORUYUCULARI
GÖVDE VE KARIN *Makinelerden korunmak için kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler (delinme, kesilme,
BÖLGESİ ergimiş metal sıçramalarına karşı)
KORUYUCULARI *Kimyasallara karşı kullanılan koruyucu yelek, ceket ve önlükler
*Isıtmalı yelekler
*Cankurtaran yelekleri
*X ışınına karşı koruyucu önlükler
*Vücut kuşakları / kemerleri

DÜŞMELERE KARŞI * Düşmeyi önleyici ekipman (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte)

KULLANILAN * Kinetik enerjiyi absorbe eden frenleme ekipmanı (gerekli tüm aksesuarlarıyla birlikte)
DONANIM * Vücudu boşlukta tutabilen donanım (paraşüt tipi emniyet kemeri)
* Koruyucu iş elbisesi (iki parçalı ve tulum)
* Makinelerden korunma sağlayan giysi (delinme, kesilme ve benzeri)
* Kimyasallardan korunma sağlayan giysi
KORUYUCU * Kızılötesi radyasyon ve ergimiş metal sıçramalarına karşı korunma sağlayan giysi
GİYSİLER * Isıya dayanıklı giysi
* Termal giysi
* Radyoaktif kirlilikten koruyan giysi
* Toz geçirmez giysi
*Gaz geçirmez giysi

1. İnşaat işleri, özellikle iskeleler ve yüksekte çalışma platformlarının üstünde, altında veya
yakınında yapılan işler, kalıp yapımı ve sökümü, montaj ve kurma işleri, iskelede çalışma ve yıkım
işleri
2. Çelik köprüler, çelik yapılar, direkler, kuleler, hidrolik çelik yapılar, yüksek fırınlar, çelik işleri
ve haddehaneler, büyük konteynırlar, büyük boru hatları, ısı ve enerji santrallerinde yapılan
çalışmalar
3. Tüneller, maden ocağı girişleri, kuyular ve hendeklerde yapılan çalışmalar
KORUYUCU 4. Toprak ve kaya işleri
BARETLER HANGİ 5. Yeraltında ve taşocaklarında yapılan işler, hafriyat işleri, kömür işletmelerinde yapılan dekapaj
İŞLERDE işleri
KULLANILIR? 6. Cıvatalama işleri
7. Patlatma işleri
8. Asansörler, kaldırma araçları, vinç ve konveyörler civarında yapılan işler
9. Yüksek fırınlar, ergitme ocakları, çelik işleri, haddehaneler, metal işleri, demir işleme, presle
sıcak demir işleme, döküm işleri
10. Endüstriyel fırınlar, konteynırlar, makinalar, silolar, bunkerler ve boru hatlarında yapılan işler
11. Gemi yapım işleri
12. Demiryolu manevra işleri
13. Mezbahalarda yapılan işler
DELİNMEZ 1. Karkas ve temel işleri, yol çalışmaları
TABANLI EMNİYET 2. İskelelerde yapılan çalışmalar
AYAKKABILAR 3. Karkas yapıların yıkım işleri
HANGİ İŞLERDE 4. Kalıp yapma ve sökme işlerini de kapsayan beton ve prefabrike parçalarla yapılan çalışmalar
KULLANILIR? 5. Şantiye alanı ve depolardaki işler
6. Çatı işleri

DELİNMEZ TABAN 1. Çelik köprüler, çelik bina inşaatı, sütunlar, kuleler, hidrolik çelik yapılar, yüksek fırınlar, çelik
GEREKTİRMEYEN işleri ve haddehaneler, büyük konteynırlar, büyük boru hatları, vinçler, ısı ve enerji santrallerinde
EMNİYET yapılan işler
AYAKKABILAR 2. Fırın yapımı, ısıtma ve havalandırma tesisatının kurulması ve metal montaj işleri
HANGİ İŞLERDE 3. Tadilat ve bakım işleri
KULLANILIR? 4. Yüksek fırınlar, ergitme ocakları, çelik işleri, haddehaneler, metal işleri, demir işleme, presle
demire şekil verme, sıcak presleme işleri ve metal çekme fabrikalarında yapılan işler
5. Taş ocaklarında ve açık ocaklarda yapılan işler, kömür işletmelerinde yapılan dekapaj işleri
6. Taş yontma ve taş işleme işleri
7. Düz cam ve cam eşya üretimi ve işlenmesi
 8. Seramik endüstrisinde kalıp işleri
9. Seramik endüstrisinde fırınların kaplanması
10. Seramik eşya ve inşaat malzemesi kalıp işleri
11. Taşıma ve depolama işleri
12. Konserve yiyeceklerin paketlemesi ve dondurulmuş etle yapılan işler
13. Gemi yapım işleri
14. Demiryolu manevra işleri
KAYMAYI ÖNLEYİCİ *Çatı işleri
VE DELİNMEYE *Kaygan zeminde çalışma gerektiren ve delinme riski içeren işler
DAYANIKLI
AYAKKABILAR
YALITKAN TABANLI Çok sıcak veya soğuk malzemelerle yapılan çalışmalar
KORUYUCU
AYAKKABILAR
KOLAYCA Ergimiş maddelerin ayakkabıdan içeri girme riski bulunan işler
ÇIKARILABİLEN
EMNİYET
AYAKKABILARI
* Kaynak yapma, öğütme ve ayırma işleri
* Sızdırmazlık sağlamak için yapılan işler (kalafatlama) ve keski ile yontma, biçimlendirme işleri
* Taş yontma ve şekillendirme işleri
* Cıvatalama işleri
KORUYUCU * Talaş çıkaran makinelerde yapılan talaş toplama işleri
GÖZLÜKLER, YÜZ * Presle sıcak demir işleme
SİPERLİKLERİ VEYA * Artıkların parçalanması ve uzaklaştırılması işleri
ELLE TUTULAN YÜZ * Aşındırıcı maddelerin püskürtülerek kullanıldığı işler
KORUYUCULARI * Asit ve baz çözeltileriyle, dezenfektan ve aşındırıcı temizlik maddeleriyle yapılan işler
* Sıvı spreylerle çalışma
* Ergimiş maddelerle veya onların yakınında çalışma
* Radyant ısı ile çalışma
* Lazerle çalışma
* Biyolojik ajanlarla çalışılan işler
* Yetersiz oksijen veya zararlı bir gazın bulunabileceği konteynırlar, kapalı alanlar veya gaz yakan
endüstriyel fırınlarda yapılan çalışmalar
* Yüksek fırınlara yükleme yapılan alanlardaki çalışmalar
RESPİRATÖRLER/ * Yüksek fırınların gaz boruları ve gaz konvertörleri civarındaki çalışmalar
SOLUNUM * Ağır metal dumanlarının bulunabileceği yüksek fırın kapakları civarındaki çalışmalar
CİHAZLARI * Toz bulunması muhtemel, fırın içi döşeme işlerinde ve kepçelerle yapılan çalışmalar
* Toz oluşumunu önlemenin yetersiz olduğu sprey boyama işleri
* Kuyularda, kanalizasyon ve kanalizasyonla bağlantılı diğer yer altı sahalarında yapılan
çalışmalar
* Sağlık ve güvenlik riski meydana getirebilecek düzeyde toz oluşan işler
* Soğutucu gaz kaçağı tehlikesinin olduğu soğutma tesislerinde yapılan çalışmalar
* Biyolojik ajanların olduğu işler
KULAK 1. Metal şekillendirme presleriyle çalışma
KORUYUCULARI 2. Pnömatik matkaplarla çalışma
3. Havalimanlarının yer işletmelerinde çalışanların yaptığı işler
4. Kazık çakma işleri
5. Ağaç ve tekstil işleri
 1. Koruyucu giysi
1.1. Asit ve baz çözeltileriyle, dezenfektan ve aşındırıcı temizlik ürünleriyle yapılan işler
1.2. Sıcak malzemeler ile veya onların civarında yapılan ve ısı etkisinin hissedildiği yerlerdeki
çalışmalar
1.3. Düz cam ürünleriyle çalışma
1.4. Kumlama işleri
1.5. Derin dondurucu odalarda çalışma
2. Ateşe dayanıklı koruyucu giysi
2.1. Kapalı alanlarda kaynak işleri
3. Delinmeye dayanıklı önlükler
3.1. Kesme ve kemiklerinden ayırma işleri
EL, KOL VE VÜCUT 3.2. El bıçaklarıyla yapılan ve bıçağın vücuda doğru çekilmesini gerektiren işler
KORUNMASI 4. Deri Önlükler
4.1. Kaynak işleri
4.2. Demir dövme işleri
4.3. Döküm işleri
5. Ön kolun (kolun bilekle dirsek arasında kalan bölümü) korunması
5.1. Kesme ve kemiklerinden ayırma işleri
6. Eldivenler
6.1. Kaynak işleri
6.2. Eldivenlerin yakalanma tehlikesinin bulunduğu makineler dışında, keskin kenarlı cisimlerin
elle tutulması
6.3. Asit ve baz çözeltileriyle yapılan çalışmalar
6.4. Aşırı sıcak ve soğuk temas gerektiren işler
6.5. Biyolojik ajanların olduğu işler
7. Metal örgülü eldivenler
7.1. Kesme ve kemiklerinden ayırma işleri
7.2. Kesim ve kullanım amaçlarına göre parçalama için el bıçağı kullanılarak yapılan sürekli kesim
işleri
7.3. Kesim makinelerinin bıçaklarının değiştirilmesi
İKLİME DAYANIKLI Açıkta, soğuk ve yağmurlu havada çalışma
GİYSİ
YANSITICI GİYSİ Çalışanların açıkça görülmesi gereken yerlerde yapılan çalışmalar

EMNİYET KEMERİ 1. İskelelerde çalışma

2. Prefabrik parçaların montajı
3. Direk ya da sütunlarda çalışma
4. Çatı İşleri
GÜVENLİK 1. Kule/yüksek vinç kabinlerinde çalışma
HALATLARI 2. Ambarlarda kullanılan istifleme ve boşaltım ekipmanlarının yüksek kabinlerinde çalışma
3. Sondaj kulelerinin yüksek bölümlerinde çalışma
4. Kuyu ve kanalizasyonlarda yapılan çalışma
İŞYERİNİN NACE KODU NASIL BELİRLENİR?

NACE Kodu, işyeri SGK sicil numarasının 2. hanesinden (sonraki) başlayarak 3, 4, 5, 6 ve 7. hanelerindeki rakamlardan
oluşur. Yani 6 haneli bir kod olacaktır.

Örneğin;

Çalıştığınız işyerinin SGK sicil numarası 242110202001260000602-58 olsun. Bu işyeri SGK sicil numarasından soldan 2.
rakamdan başlayarak 7. rakama kadar olan rakamları alın, 6 haneli olan 421102 rakamını buldunuz, bulduğunuz bu rakam,
işyerinizin tehlike sınıfını belirleyen “NACE” kodunuzdur. “İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği”nde
yer alan EK-1’deki listeden 42.11.02 şeklinde yazarak ararsanız aşağıdaki gibi bir sonuç elde edersiniz.

KAYNAK İŞLEMLERİ VE TEHLİKELERİ

KAYNAK İŞLEMİ TANIMI TEHLİKELERİ

Kaynak Kaynak alevi meral yüzeyini eritir ve Metal dumaları, azot dioksit,
dolgu çubuğu bu boşluğu doldurup karbonmonoksit, gürültü yanıklar,infrared
şekillendirir radyasyon, yangın , patlama

Pirinç Kaynağı İki metal yüzeyi metal erimedn Metal dumanları (

yapıştırılır. Dolgu metalinin erime özelliiklekadmüyum),floritler,yangın,
sıcaklığı 450° C üzerindedir. Alev patlama, yanıklar
ısıtma, direnç ısıtma ve indüksiyon
ısıtma yöntemleri kullanılır.

Lehimleme Pirinç kaynağı gibidir. Farkı, dolgu Lehimler, kurşun dumanları, yanıklar
metali eritme ısısının 450 ° C ‘den
düşük olmasıdır. Isıtma havyasıyla da
yapılabilir.

Metal Kesme ve Delme
Metal alevle ısıtılır ve basınçlı saf
oksijenle jet kesme yapılır. Düzgün
kesme yüzeyi sağlar. Alevle oyma,
delme işlemleri ise düzgün yüzey
haline getirilir.
Metal dumaları, azot dioksit,
karbonmonoksit, gürültü, yanıklar,
infrared radyasyon, yangın , patlama

Gaz Basıncı Kaynağı Parçalar basınç altında gaz jetleri Metal dumaları, azot dioksit,
tarafından ısıtılır ve birlikte dövme karbonmonoksit, gürültü yanıklar,infrared
haline getirilir. radyasyon, yangın , patlama

Elektrot- Ark Kaynağı Koruyucu kaplamalı metal elektrotlar Metal dumaları, floritler, gürültü
kullanılır. ,yanıklar,infrared ve UV radyasyon,
yangın , patlama, ozon, azotdioksit,
elektirik tehlikeleri

Toz Altı Kaynağı Parçanın üzerine granül halinde floritler, gürültü ,yanıklar,infrared ve UV
kaynak tozuyla kaplanır. Sonra metal radyasyon, yangın , patlama, ozon,
tel kaynağı kullanılır. azotdioksit, elektrik tehlikeleri,

KAYNAK İŞLEMLERİ VE TEHLİKELERİ Tablo 2

KAYNAK İŞLEMİ TANIMI TEHLİKELERİ

Gaz Altı Kaynağı Kaynak alanı kaynatılacak UV radyasyon, metal dumanları, ozon ,azotdioksit, yanıklar,
metalle aynı özelliklere sahip infrared radyasyon, elektrik, gürültü,
çıplak telle sürekli beslenir. floritler,karbonmonoksit

Tungsten inert Tungsten elektrot tükenmez, UV radyasyon, metal dumanları, ozon ,azotdioksit, yanıklar,
gaz kaynağı, dolgu metali elle ark içine infrared radyasyon, elektrik, gürültü,
Tungten Ark doldurulur. floritler,karbonmonoksit
Kaynağı

Plazma Ark Tungsten inert gaz kaynağı
Kaynağı tungsten gibidir. Farkı; inert gazın ince
ark kesme bir kanaladangeçirilerer
iyonize edilip yüksek ısı elde
edilmesidir.
Metal dumanlaı, ozon, azotdioksit, UV veinfrared
radyasyon, gürültü, yangın, yanıklar, elektrik, floritler,
karbonmonoksit, x ışını

Elektrik Direnç İki elektrota yüksek akım Ozon , gürültü, yanıklar, elektrik, metal dumanları
Kaynağı düşük voltaj verilerek kaynak
alanında yüksek ısı elde
edilir. Basınçla birleştirme
 elde edilir. Kaynak veya dolgu
maddesi kullanılmaz.

Elektron ışın Vakumlu bir odadaki parçaya X ışını, elektrik, yanıklar , metal tozları, kapalı alan
kaynağı elektron tabancasıyka yüksek
voltajlı atış yapılır.

Lazer kaynak ve Lazer ışını paçaları eritir, elektrik, lazer, UV radyasyon,

Delme kaynatır ve deler. yanıgın,yanıklar,metaldumanları,metalkaplamalaparçalarma
ürünleri

Termit Kaynağı Alüminyum tozunun metal Yangın, patlama, infrared radyasyon, yanıklar
oksit tozlarıyla karışımı bir
potada eritiliri kaynatılacak
yüzeye akıtılır. Genellikle
döküm veya dövmenin
onarımında kullanılır.
HAVA HATTI İLETKENLERİNİN EN BÜYÜK SALINIM DURUMUNDA, YAPILARA VE
AĞAÇLARA OLAN EN KÜÇÜK YATAY UZAKLIKLARI

Yapılarda
Hattın izin verilen en yüksek Ağaçlara olan yatay
yatay
sürekli işletme gerilimi (kV) uzaklık (m)
uzaklık (m)

0-1 1 1

1 - 36 2 2.5

36 - 72,5 3 2.5

72.5 - 170 4 3

170 - 420 5 4.5

Hava hattı iletkenlerinin en büyük salınımlı durumda yapılara olan en küçük

yatay mesafe

Hattın izin verilen en yüksek sürekli Yatay mesafe (m)

işletme gerilimi kV
0-1 ( 1 dâhil) 1m

1-36 ( 36 dâhil) 2m

36-72.5 ( 72.5 dâhil) 3m

72.5-170 ( 170 dâhil) 4m

170-420 ( 420 dâhil 5m

✓ Patlayıcı ortam: Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava
oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımı, ifade eder.

✓ Patlayıcı madde: Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve
kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak
parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi hâldeki maddeler

✓ Alevlenir madde: Parlama noktası 21°C - 55°C arasında olan sıvı haldeki maddeler

✓ Kolay alevlenir madde: Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve
sonuç olarak alevlenen maddeyi veya ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve
ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki maddeyi veya parlama
noktası 21°C’nin altında olan sıvı haldeki maddeyi veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli
miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeler

✓ Çok kolay alevlenir madde:0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama
noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile
temasında yanabilen, gaz haldeki maddeler
 Yanıcı sıvılar Yangın Yönetmeliği’ ne göre 4 sınıfta toplanmaktadır.

AI Sınıfı Alev alma noktası 21°C’ den küçük olan sıvılar (benzin)

AII Sınıfı Alev olma noktası 21°C – 55 °C arasında olan sıvılar (gaz yağı)

AIII Sınıfı Alev olma noktası 55°C – 100 °C arası olan sıvılar (motorin, fueoil)

B Sınıfı Alev alma noktası 21°C' ın altında olan, 15°C'de suda çözünen veya yanıcı kısımları
15°C'de suda çözünen sıvılardır

Yönetmeliğe göre, yukarıda adı geçen sıvılarla ilgili genel koşullar şu şekildedir:
*Kendinden alev alma noktasının (tutuşma sıcaklığı) üzerinde ısıtılan AIII sınıfı sıvılar, AI sınıfı olarak kabul
edilirler.
➢ *AIII sınıfı sıvılar dışında olup, depolama yerine göre depolanan miktarı aşağıdaki tabloda verilen
değerleri aşan yanıcı sıvı depoları için bildirim zorunluluğu vardır. Miktarlar aşağıda verilen değerlerin
üst sınırını aştığında, veya depolanan yerler farklı olduğunda ayrıca itfaiye teşkilatından müsade alması
zorunludur.
➢ AII ve B sınıfı sıvılar, AI sınıfı sıvılarla beraber depolanıyorsa, 5 litre AII veya B sınıfı sıvı 1 litre AI sınıfı
sıvıya esdeger olarak alınacaktır ve toplam miktar buna göre hesaplanacaktır.

DEPOLAMA YERİ AI ( miktar- lt) AII- B ( miktar-lt)

Zemin seviyesi altındaki ve 20-60 100-300

üstündeki depo hacimleri

Açıkta kurulu depolar 20-400 40-600

AKARYAKIT İSTASYONLARINDA ZONE ( BÖLGE) AYIRIMI

Zone 0 (0. Bölge) :İşletme şartlarında daima patlayıcı karışımı bulunan alanlar (kapların içi, boruların içi vb.)
Zone 1 (1. Bölge)İşletme şartları altında ve arıza durumunda patlayıcı karışım oluşabilecek bölgeler (dolum
borusu civarı, armatürler vb.)
Zone 2 (2. Bölge) :İşletme şartları altında patlayıcı karışımın nadiren oluştuğu bölgeler (tankın yakın çevresi)

* Zone 0 bölgelerinde kullanılan tüm tesisat ve malzemeler ex -proof özellikte olmalı, üzerilerinde “Ex” işareti
olmalı ve Zone yazmalıdır.
* Zone 1’ de kullanılan malzemeler de ex-proof özellikte, en azından etanj özellikte olmalıdır.

* Zone 2’ de kullanılan malzemelerin sıcaklığı ise, kullanılan yanıcı-parlayıcı maddenin tutuşma sıcaklığının % 80’
ine ulaşmayan malzemeler olmalıdır.
T.C. AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI
MERKEZ TEŞKİLATI (ALFABETİK)
1. Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü
2. Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı
3. Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı
4. Çalışma Genel Müdürlüğü
5. Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü
6. Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
7. Döner Sermaye Merkez Müdürlüğü
8. Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
9. Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı
10. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü
11. Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü
12. İç Denetim Başkanlığı
13. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
a. Mevzuat İşleri Daire Başkanlığı
b. Piyasa Gözetim Ve Denetim Daire Başkanlığı
c. Sektörel Risk Yönetimi Ve İstatistik Daire Başkanlığı
d. Strateji Tanıtım Ve Organizasyon Daire Başkanlığı
e. Yetkilendirme Daire Başkanlığı
f. Yönetim Hizmetleri Daire Başkanlığı
g. İsg Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü
h. İş Sağlığı Ve Güvenliği Araştırma Ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı (İSGÜM)
14. Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü
15. Personel Dairesi Başkanlığı
16. Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı
17. Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü
18. Strateji Geliştirme Başkanlığı
19. Şehit Yakınları ve Gaziler Genel Müdürlüğü
20. Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü

BAĞLI KURULUŞLAR
1. Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı Başkanlığı
2. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Başkanlığı (ÇASGEM)
İLGİLİ KURULUŞLAR
1. Devlet Personel Başkanlığı (DPB)
2. Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR)
3. Mesleki Yeterlilik Kurumu Başkanlığı (MYK)
4. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)
ÖZEL STATÜLÜ KURULUŞLAR
Darülaceze Başkanlığı

“Çalışma Şartlarını ve Çevreyi İyileştirme Programı (PIACT) çevresinde; Türkiye ile Birleşmiş Milletle r Kalkınma Programı
Özel Fon İdaresi (UNDP) ve ILO temsilcileri arasında 1968 tarihinde imzalanan “İşçi Sağlığı ve Güvenliği Özel Fon Projesi
Ön Uygulama Anlaşması” onaylanarak, 26 Mart 1969 tarihinde İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma Ve Geliştirme Enstitü sü
Başkanlığı (İSGÜM) kurulmuştur.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM), Türkiye’de kurulan ilk çalışma enstitüsü.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Türkiye Hükümeti arasındaki 13 Sayılı Ek Anlaşma ile 1955 yılında Yakın ve Orta
Doğu Çalışma Enstitüsü (YODÇE) olarak İstanbul’da kuruldu. Beş yıllık uluslararası dönemin ardından YODÇE, 17 Ocak
1960 tarihinde 7460 Sayılı Kanun ile Çalışma Bakanlığı’nın bağlı kuruluşu oldu ve 1972 yılında Ankara’ya taşındı.
Kurumun 1985 yılında adı Yakın ve Orta Doğu Çalışma Eğitim Merkezi (YODÇEM) olarak değişti ve bağımsız bütçeye
kavuştu.
2003 yılına kadar ağırlıklı olarak iş sağlığı ve güvenliği ile iş mevzuatı eğitimleri düzenleyen merkez, 2003 yılında Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM) adını aldı. Bu değişiklik ile birlikte kuruma ye ni kadrolar ilave
edildi, bütçesi artırılarak yeni görevler verildi.
ÇASGEM, Türkiye'de güvenli bir çalışma ortamı sağlamayı, işyerlerinde meydana gelebilecek olası kazaları ve
yaralanmaları önlemeyi, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını en aza indirmeyi, çalışanlara ve işverenlere sosyal güvenlik
hakkında iş hukuku açısından hak ve yükümlülüklerini öğreterek, iş barışını sağlamayı, böylece ulusal ekonomiye ve
kalkınmaya destek vermeyi amaçlayan bir kurum. Bu nedenle çalışma hayatı ve sosyal güvenlik konularında ulusal ve
uluslararası düzeyde eğitim, araştırma, inceleme, yayın, dokümantasyon ve danışmanlık faaliyetlerinde bulunan
ÇASGEM; bakanlık, bağlı kuruluşlarla ilgili kuruluşların personeli, özel veya kamu sektöründe faaliyet gösteren
işyerlerindeki işçi, işveren veya yönetici personele eğitimler düzenliyor.

Çalışma hayatı, sosyal güvenlik, işçi-işveren ilişkileri, iş sağlığı ve güvenliği, toplam kalite yönetimi, iş teftişi, istihdam,
verimlilik, iş piyasası etütleri, ergonomi, çevre, ilk yardım gibi başlıkların yanı sıra iş istatistikleri ile işyeri hekimliği, işyeri
hemşiresi, sağlık memurluğu, iş güvenliği ile görevli mühendis ve teknik elemanlara sertifika programları düzenl iyor.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

1. Mevzuat İşleri Daire Başkanlığı
2. Piyasa Gözetim Ve Denetim Daire Başkanlığı
3. Sektörel Risk Yönetimi Ve İstatistik Daire Başkanlığı
4. Strateji Tanıtım Ve Organizasyon Daire Başkanlığı
5. Yetkilendirme Daire Başkanlığı
6. Yönetim Hizmetleri Daire Başkanlığı
7. İsg Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü
8. İş Sağlığı Ve Güvenliği Araştırma Ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı (İSGÜM)

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN GÖREVLERİ AŞAĞIDA BELİRTİLMİŞTİR:

a) İş sağlığı ve güvenliği konularında, mevzuatın uygulanmasını sağlamak ve mevzuat çalışması yapmak.

b) Ulusal politikalar belirlemek, bu politikalar çerçevesinde programlar hazırlamak.
c) Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.
d) Etkin denetim sağlamak amacıyla gerekli önerilerde bulunmak, sonuçlarını izlemek.
e) Standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak ve geliştirmek.
f) Üretilen ve ithal edilen kişisel koruyucu donanımların piyasa gözetimi ve denetimini yapmak, bu hususlarda us ul ve
esasları belirlemek.
g) İş sağlığı ve güvenliği ile iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi konularında inceleme ve araştırma
çalışmalarını planlamak, programlamak ve uygulanmasını sağlamak.
h) Faaliyet konuları ile ilgili yayın ve dokümantasyon çalışmaları yapmak ve istatistikleri düzenlemek.
i) Meslekî eğitim görenler, rehabilite edilenler, özel risk grupları ve kamu hizmetlerinde çalışanlar da dahil olmak üzere
tüm çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmaları amacıyla gerekli çalışmaları yaparak tedbirlerin
alınmasını sağlamak.
j) İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü ile İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Bölge Laboratuvar Müdürlüklerinin çalışmalarını
düzenlemek, yönetmek ve denetlemek.
k) İşyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önlemek ve koruyucu hizmetleri yürütmek üzere görevlendirilecek işyeri
hekimleri, iş güvenliği uzmanları ve diğer görevlilerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim ve belgelendirme usul ve
esaslarını belirlemek.
l) İş sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve değerlendirmesi, eğitim, danışmanlık,
uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu tür hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşların niteliklerini belirlemek, yetki
vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini sağlamak.
m) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer teknik ve sağlık personel ile işçilere eğitim vermek için kamu kurum ve
kuruluşları, üniversiteler ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketler ile ortak sağlık v e güvenlik
birimlerini yetkilendirmek, gerektiğinde yetkilerini iptal etmek, hizmetin etkin ve verimli bir şekilde verilip
verilmediğinin kontrol ve denetimini sağlamak, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının eğitimleri sonundaki sınavları
yapmak veya yaptırmak, belgelerini vermek.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ BAŞKANLIĞI (İSGÜM)

İSGÜM’ün görev ile amaçları şu şekilde özetlenebilir:
• İş Sağlığı ve Güvenliği alanında verilen ölçüm ve analiz hizmetleri sunmak,
• Sağlıklı ve güvenli iş ortamında, ulusal mevzuata uygun, ulusal ve uluslararası standartlarda hizmet vermek,
• ISO/IEC 17025 Test ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar Standardının gerekliliğini
karşılayacak düzey ve kalitede hizmet vermektir.
İSGÜM’ün İSG kapsamındaki faaliyetleri özetle şunlardır:
• İş yeri ortamının sağlık ve güvenlik açısından taşıdığı riskler konusunda araştırmalar yapılması, fiziksel maruziyetin
ölçülmesi ve bu konuda metot ve stratejiler geliştirilmesi,
• Risk değerlendirmesi, ergonomi ve kişisel koruyucu donanımlar konusunda bilgilendirme ve İSGÜM hizmetleri
kapsamında, Merkez Laboratuvarlarında yapılan gürültü, titreşim, aydınlatma, termal konfor şartları ve toz ölçümü
işlemlerinin düzenli bir şekilde yapılması faaliyetlerini yürütmek.
• Deney Sonuç Raporları’nın teknik yeterliliğini kontrol ederek onaylamak,
• Kesinleşen çalışma programında yer alan araştırma, hizmet ve eğitim çalışmalarını yürütmek, faaliyet raporlarını
hazırlamak,
• TS EN ISO/IEC 17025:2005’in gereklerine uygun olarak Kalite Yönetim Sisteminin oluşturulması, belgelendirilmesi,
onaylanması, yürürlüğe konulması ve uygulanması hususlarında Kalite Yönetim Birimi ve Laboratuvar Kalite Sorumluları
ile iş birliği içerisinde çalışmak,
Ortam ölçümleri için Deney ve Cihaz Talimatlarını kontrol etmek,
• Cihaz ve Donanım Kalibrasyon Planları’nın takip edilmesi,

REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI’NIN GÖREV VE YETKİLERİ

• Bakanlığın görev alanına giren faaliyet ve işlemlerle ilgili teftiş, inceleme ve soruşturmaları yürü tmek, gerekli
önlemleri almak veya aldırmak,
• Bakanlığın görev alanına giren konularda ulusal ve uluslararası mevzuatın uygulanmasını izlemek, mevzuat çalışmaları
yapmak, gerektiğinde, teftiş ve denetimler sonucunda, mevzuatın aksayan yönleri, uygulanabilirliği, sektörel bazda ilgili
kurum ve kuruluşlarca alınması gereken önlemleri belirlemek,
• Denetim sonuçlarına ilişkin istatistikleri tutmak, değerlendirmek ve yorumlamak,
• 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu
uyarınca işyerlerinde inceleme yapmak, iş ve işlemlerini teftiş etmek,
• Kayıt dışı istihdamla mücadele etmek, bu amaçla sektörel analizlere dayalı denetimleri yürütmek ve bu konularda
alınması gerekli tedbirleri önermek,
• Kurumun merkez ve taşra teşkilatı ile personelinin idari, mali ve hukuki işlemleri hakkında denetim, inceleme ve
soruşturma yapmak,
• Sosyal hizmet ve yardım kuruluşlarınca sunulan hizmetlerin kontrol ve denetimini ilgili birimlerle işbirliği için de
yapmak, sunulan hizmetlerin süreç ve sonuçlarını mevzuata, önceden belirlenmiş amaç ve hedeflere, performans
ölçütlerine ve kalite standartlarına göre analiz etmek, karşılaştırmak ve ölçmek, kanıtlara dayalı olarak değerlendirmek,
elde edilen sonuçları rapor haline getirerek ilgililere iletmek,
• Bakanlığın görev alanına giren konularda faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile
gönüllü kuruluşlara, faaliyetlerinde yol gösterecek plan ve programlar oluşturmak ve rehberlik etmek,
• Sosyal hizmet ve yardımlar alanında faaliyette bulunan veya bulunmak isteyen kişi, kurum ve kuruluşlar ile gönüllü
kuruluşları teşvik edici mekanizmaların oluşturulmasına yardımcı olmak ve bu alanda yapılacak faaliyetlere ve alanda
çalışan meslek elemanlarına rehberlik etmek,
• Sosyal hizmet ve yardım kuruluşlarının faaliyet ve işlemlerinde hataların önlenmesini, yönetim ve kontrol
sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlı hale gelmesini sağlamak,
• Bu Bölüm kapsamında hizmet sunan sosyal hizmet kuruluşları ile sosyal hizmetlerden yararlananlara ilişkin olarak
ortak veri tabanı oluşturulmasına katkıda bulunmak,
KAYNAK İŞLERİNDE FİZİKSEL ZARARLAR FAKTÖRLER FİZİKSEL ZARARLAR
HAVA KİRLETİCİLER
FeO2 Benign Pnömokonyoz UV Fotokeratit, ciltte eritem

RADYASYON IR Yanıklar, katarakt

Mn Nörotoksisite,pnömoni ELEKTRİK Elektrik şoku, ölüm

CdO2 Akut Akciğer Hasarı GÜRÜLTÜ İşitme kaybı

ZnO2 Metal duman ateşi TİTREŞİM Beyaz el sendromu

Cr Akciğer kanseri, alerji ERGONOMİK Kas zorlanmaları

STRES
METALLER
Ni Akciğer kanseri, alerji Tungsten gaz altı kaynağı

F Cilt iritasyonu,kemikte Gaz altı kaynağı MIG/MAG kaynağı

depolanma
Metal inert gaz MIG

O3 Solunum iritanı,astım Metal aktif gaz MAG

GAZLAR NOx Akut akciğer hasarı MAGC CO2 kaynağı

CO Sistemik zehirlenme MAGM Karışım gaz kaynağı

 KAYNAK İŞLERİNDEKİ KORUYUCU GAZLAR
SOYGAZLAR Argon
Helyum
Argon + helyum karışımı
AKTİF GAZLAR Karbondioksit
KARIŞIM GAZLAR Argon + Oksijen
Argon + Karbondioksit
Argon + Karbondioksit +Oksijen
Argon+ Helyum + Oksijen
Argon + Karbondioksit +Hidrojen

OKSİ-GAZ KAYNAK YÖNTEMİ

YANICI GAZ YAKICI GAZ
Asetilen Oksijen
Propan
Hidrojen
Doğal gaz
Metan
Bütan
Propan +bütan karışımı
Havagazı
Benzil ve benzol buharı
 KORUYUCU GAZLAR
TIG Argon
Helyum
Argon + helyum karışımı
MIG Argon
Helyum
Hidrojen
CO2
MAG CO2
Plazma Ark kaynağı Argon
Helyum
Argon+helyum
Argon+ hidrojen
Argon+Oksijen+Karbondioksit

YAPI İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

İşveren veya proje sorumlusu;
1) Yapı işinin 30 işgününden fazla süreceği ve devamlı olarak 20’den fazla çalışan istihdam edileceği,
2) İşin büyüklüğü 500 yevmiyeden fazla çalışma gerektireceği,
durumlarda yapı işine başlamadan önce yönetmelikte belirtilen bilgileri içeren bildirimi, Bakanlığın ilgili çalışma ve iş
kurumu il müdürlüğüne vermekle yükümlüdür.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSKLERİNİ İÇEREN ÇALIŞMALARIN LİSTESİ
1– Özellikle, yapılan işin ve işlemlerin niteliği veya işyeri alanının çevr esel özelliklerinden dolayı, çalışanların toprak
altında kalma, bataklıkta batma veya yüksekten düşme gibi risklerin fazla olduğu işler.
2– Çalışanın işin yürütümü dolayısıyla maruz kaldığı özel tehlikelere yönelik sağlık gözetimi gerektiren veya kimyasal ve
biyolojik özelliklerinden dolayı çalışanların sağlık ve güvenlikleri için risk oluşturan maddelerle yapılan işler.
3– Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği uyarınca, denetimli ve gözetimli alanların belirlenmesini gerektiren iyonlaştırıcı
radyasyonla çalışılan işler.
4– Yüksek gerilim hatları yakınındaki işler.
5– Boğulma riski bulunan işler.
6– Kuyu, yer altı kazıları ve tünel işleri.
7– Hava beslemeli sistem kullanan dalgıçların yaptığı işler.
8– Basınçlı hava sağlanarak keson içinde yapılan işler.
9– Patlayıcı madde kullanımını gerektiren işler.
10– Fiziksel özelliklerine bağlı olarak yüksek ses, titreşim, basınç farkı, toz oluşması gibi risklerin fazla olduğu işler.
11– Ağır prefabrike elemanların montaj ve söküm işleri.

YAPI İŞİNE İLİŞKİN BİLDİRİM

1– Bildirim tarihi,
2– İnşaatın açık adresi (mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt, ilçe ve il adları),
3– İşverenin ad ve adresi(mahalle, cadde, sokak, numara, ada, parsel, semt, ilçe ve il adları),
4– Proje tipi (*),
5– Görevlendirilmesi halinde proje sorumlusunun adı ve adresi,
6– Proje hazırlık safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörle rinin adı ve adresi,
7– Proje uygulama safhasındaki sağlık ve güvenlik koordinatörünün veya koordinatörlerinin adı ve adresi,
8– İşin planlanan başlama tarihi,
9– Planlanan çalışma süresi (inşaatın muhtemel bitiş tarihi),
10– Yapı alanında çalışacağı tahmin edilen azami çalışan sayısı,
11– Yapı alanında bulunması muhtemel yüklenicilerin(**) sayısı,
12– Belirlenmiş olan yükleniciler(**) hakkında bilgi.
(*)Yapılan inşaatın yapı çeşidi yazılacaktır. (köprü, bina, yol gibi)
(**)Alt işverenler, kendi nam ve hesabına çalışanlar ile mal veya hizmet tedarik edenler belirtilmelidir.

YÜKSEKTE ÇALIŞMA
1-Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma; yüksekte
çalışma olarak kabul edilir.
2– Yüksekte yapılan çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulur:
a) Yüksekte yapılması zorunlu olmayan montaj ve benzeri çalışmaların mümkün olduğunca öncelikle yerde yapılması
sağlanır.
b) Yapılacak çalışmaların önceden planlanması ve organize edilmesi, bu planlama yapılırken yüksekten düşme ile ilgili
hususlara acil durum planında yer verildiğinden emin olunması sağlanır.
c) Çalışanların, çalışma yerlerine güvenli bir şekilde ulaşmaları uygun araç ve ekipmanlarla sağlanır.
ç) Çalışma yerlerinde çalışanların güvenliği öncelikle, güvenli korkuluklar, düşmeyi önleyici platformlar, bariyerler,
kapaklar, çalışma iskeleleri, güvenlik ağları veya hava yastıkları gibi toplu koruma tedbirleri ile sağlanır.
d) Toplu koruma tedbirlerinin düşme riskini tamamen ortadan kaldıramadığı, uygulanmasının mümkün olmadığı, daha
büyük tehlike doğurabileceği, geçici olarak kaldırılmasının gerektiği hallerde, yapılan işlerin özelliğine uygun ankraj
noktaları veya yaşam hatları oluşturularak tam vücut kemer sistemleri veya benzeri güvenlik sistemlerinin kullanılması
sağlanır. Çalışanlara bu sistemlerle beraber yapılan işe ve standartlara uygun bağlantı halatları, kancalar, karabinalar,
makaralar, halkalar, sapanlar ve benzeri bağlantı tertibatları; gerekli hallerde iniş ve çıkış ekipmanları, enerji
sönümleyici aparatlar, yatay ve dikey yaşam hatlarına bağlantıyı sağlayan halat tutucular ve benzeri don anımlar
verilerek kullanımı sağlanır.
e) Yapı işleri sırasında ve yapı işleri bitirilip yapı kullanıma geçtikten sonra yüksekte yapılacak çalışmalarda kullanılmak
üzere oluşturulacak yatay ve dikey yaşam hatları için gerekli olan ankraj noktaları ve yapısal düzenlemeler, projenin
hazırlık aşamasında belirlenerek sağlık ve güvenlik planı ve sağlık ve güvenlik dosyasında yer alır.
f) Yüksekte güvenli çalışma donanımlarının, düzenli olarak kontrol ve bakımlarının yapılması sağlanır. Uygun olmayan
donanımların kullanılması engellenir.
g) Bu alanlarda çalışanlara yüksekte çalışmayla ilgili tehlikeler, riskler, kontrol tedbirleri ve güvenli çalışma yöntemleri
konularında eğitim verilir.
ğ) Yüksekte yapılan çalışmalar işveren tarafından görevlendirilen ehil bir kişinin gözetim ve kontrolü altında
gerçekleştirilir.

DÜŞEN CİSİMLER
Yüksekte yapılan çalışmalarda kullanılan el aletleri ve diğer malzemelerin düşmelerini engelleyecek tedbirler alınır.
Çalışanlar, düşen cisimlere karşı öncelikle toplu olarak korunur.
Yapı alanında, cisimlerin düşerek tehlike oluşturabileceği bölgelere girişler önlenir veya gerektiğinde kapalı geçitler
yapılır.
Yapı alanında, çalışanlara uygun baş koruyucu donanımlar verilerek kullanımı sağlanır.
Yapı alanında, malzemelerin hangi yükseklikten olursa olsun doğrudan yere atılmaması, dengeli ve güvenli bir şekilde
indirilerek uygun bir yere istif edilmesi sağlanır. Atık malzemelerin uzaklaştır ılması için moloz kaydırakları gibi güvenli
çalışma yöntemleri tercih edilir.

KAZI İŞİNE BAŞLANMADAN ÖNCE

a) Kazının bitişik yapıları etkileyip etkilemeyeceği araştırılır ve etkileme ihtimali mevcut ise kazı başlamadan önce gerekli
tedbirler alınır.
b) Yer altı kabloları, gaz boruları, su, kanalizasyon ve diğer dağıtım sistemlerinin yerleri belirlenir ve bunlardan
kaynaklanabilecek tehlikeleri asgariye indirmek için gerekli tedbirler alınır.
c) Meskûn mahallerde, yapı alanının çevresi yeterli yükseklik ve sağlamlıkta uygun malzemeden yapılmış perde ile
çevrilerek ikaz ve uyarı için gerekli düzenlemeler yapılır, bunlar yapının bitimine kadar bu şekilde korunur.
ç) Meskûn mahallerin dışında yapılan kazıların kenarlarına uyarı şeritleri çekilerek ikaz levhaları asılır.
Kazı (yan) yüzlerinde aşağıda belirtilen durumlarda genel kontrol yapılır, kontrol sonucunda çalışma ortamının güvenli
olduğu belirtilmeden çalışmaya başlanılmaz
a) Her vardiyadan önce,
b) Patlatma yapılıyorsa her patlatmadan sonra,
c) Beklenmedik parça düşmelerinden sonra,
ç) Desteklerdeki önemli bir zarardan sonra,
d) Şiddetli yağış, don ve kardan sonra.
Meskûn mahallerde kazı üzerinden geçişlerin sağlanması için ahşap veya metalden yapılmış asgari 80 santimetre
eninde ve her iki tarafı korkuluklu geçitler kullanılır.

Açıkta yapılan 150 santimetredendaha derin kazı işlerinde ve her derinlikte yapılantemel ve kanal kazılarında yan
yüzeylerin altlarının şerit gibi kazılarak yukarıdan çökertilmesi şeklinde çalışma yapılması engellenir.
KURMA, KULLANMA VE SÖKME PLANI
a) İskele sistemi ile ilgili yük sınıfı, yükseklik ve genişlik sınıflarının yer aldığı detay bilgiler.
b) İskele ankraj düzeni, ankraj elemanları ve bu elemanların yapıya uygun şekilde yerleştirilmesine dair bilgiler.
c) İskelenin kurulacağı zemin koşulları, yaya ve araç trafiği, kazılar ile mevcut enerji hatlarına mesafesi gibi çalışma
alanına dair bilgiler.
ç) Talimat el kitabı ile risk değerlendirmesi dikkate alınarak belirlenen, iskelenin kurulum ve söküm işlemlerinin sırasın a
dair bilgiler.
d) Kurulum ve söküm sırasında oluşabilecek tehlike ve riskler ile kontrol tedbirlerine dair bilgiler.
e) İskelede yürütülen çalışmalar sırasında oluşabilecek tehlike ve riskler ile kontrol tedbirlerine dair bilgiler.
f) Çalışma boyunca ilgili yapı malzemeleri ve iş ekipmanlarının güvenli bir şekilde taşınmasına dair bilgiler.
g) İskelede kullanılacak sağlık ve güvenlik işaretlerinin yerlerine dair bilgiler.
ğ) Acil durum kurtarma prosedürleri ile müdahale ekiplerine ve ekipmanlarına dair bilgiler.
CEPHE İSKELELERİ İLE İLGİLİ
a) Kendiliğinden hareket etmeyecek, stabilitesi bozulmayacak ve çökmeyecek şekilde tasarlanmış, imal edilmiş ve
kurulmuş olması.
b) Güvenli bir şekilde desteklenmesi, yatay ve düşey kuvvetlere karşı uygun şekilde sabitlenmesi.
c) Korozyona karşı uygun malzeme kullanılması.
ç) Çatlak, kırık, deforme olmuş, korozyona veya kesit kaybına uğramış ve benzeri kusurlar içeren iskele bileşenle ri ve
bağlantı elemanlarının kullanılmaması.
d) Tespit edilen kusurların derhal giderilmesi.
İskeleler aşağıda belirtilen durumlarda işveren tarafından görevlendirilen ehil bir kişi tarafından kontrole tabi
tutulur. Hazırlanan kontrol raporu sonucunda sadece güvenli olduğu tespit edilen iskelelerde çalışma yapılır;
a) Kullanılmaya başlanmadan önce,
b) Haftada en az bir kez,
c) Üzerinde değişiklik yapıldığında,
ç) Belli bir süre kullanılmadığında,
d) Sismik sarsıntı, kuvvetli rüzgârlar gibi olumsuz hava şartlarına veya denge ve sağlamlığını etkileyebilecek diğer
koşullara maruz kaldığında.
Taban plakalarının alanının en az 150 cm2 olması ve düşeyliği ayarlanabilir taban plakalarının en az 20 santimetre ayar
kapasitesine sahip olması sağlanır. Sağlam olmayan ve uygunsuz malzemeler destek parçası olarak kullanılmaz.
Çalışanların düşmeye karşı korunması ve malzeme düşmesinin önlenmesi amacıyla cephe iskelesi çalışma platformu
kenarlarında aşağıdaki bileşenlerden oluşan yan koruma bulunur:
a) En üst yüzeyi çalışma platformu seviyesinden en az bir metre yukarıda olacak şekilde yerleştirilmiş an a korkuluk.
b) Ana korkuluk ile topuk levhası arasına yerleştirilen bir veya daha fazla ara korkuluk veya bir çerçeve ya da ana
korkuluğun üst kenarının oluşturduğu çerçeve veya ızgara korkuluktan oluşan ara yan koruma.
c) En üst yüzeyi çalışma platformu seviyesinden en az 15 santimetre yukarıda olacak şekilde platforma bitişik olarak
yerleştirilmiş topuk levhası.
Yan koruma bileşenleri arasındaki açıklıklar, 47 santimetre çapında bir küre geçmeyecek şekilde olur.Geçitlerin en az
60 santimetre genişliğinde olması ve düşmeye karşı yan korumasının bulunması sağlanır.

GEÇİCİ KENAR KORUMA SİSTEMLERİNİN YÜKSEKTEN DÜŞME RİSKİNİN BULUNDUĞU;

a) Kat döşeme kenarlarının çevresinde,
b) Asansör, merdiven, baca, şaft, aydınlatma boşlukları gibi döşemelerde süreksizlik meydana getiren boşlukların
çevresinde,
c) Yapı elemanları arasında süreksizlik meydana getiren pencere ve benzeri boşluklarda,
ç) Kat merdiveni kenarlarında,
 d) Çatı kenarlarında ve özellikle çatılarda bulunan kırılgan yüzeylerin çevresinde,
e) Kalıp çalışmalarında (perde, kolon, tabliye imalatı vb.) çalışma alanının çevresinde,
f) Seviye farkı bulunan, uygulanabilir diğer çalışma alanlarında
kullanılması sağlanır.
Geçici kenar koruma sistemleri aşağıdaki durumlarda kontrol edilir ve kontrol sonucu tespit edilen uygunsuzluklar
gerekli tedbirler alınarak derhal giderilir:
a) Kurulum sonrasında.
b) Haftada en az bir kez olmak üzere düzenli aralıklarla.
c) Üzerinde bir değişiklik yapıldığında.
ç) Sismik sarsıntı, kuvvetli rüzgârlar gibi olumsuz hava şartlarına veya denge ve sağlamlığını etkileyebilecek diğer
koşullara maruz kaldığında.

Geçici kenar koruma sistemlerinde;

a) Ana korkuluğun üst noktasının, çalışma yüzeyine dik mesafesinin en az bir metre olması sağlanır.
b) Topuk levhasının üst noktasının, çalışma yüzeyine dik mesafesinin en az 15 santimetre yüksekliğinde olması sağlanır
ve topuk levhası platforma bitişik şekilde yerleştirilir.
Yaşam hatları; her kullanım öncesi aşağıda belirtilen hususlarda kontrol edilir:
a) Yırtık veya kesik (kırık ya da gevşek halat ipliği/teli).
b) Bozulmuş yüzey (ısı hasarı).
c) Farklı boyut ve şekillerde halat ipliği/teli.
ç) Elastiklik kaybı veya halatta öbek oluşumu.
d) Renk solgunluğu.
e) Hasarlı veya kötü durumdaki bağlantı bileşenleri ve ankrajlar.
f) Eksik veya anlaşılmayan etiketler.
g) Halat gerginliğinde azalma.
ğ) Korozyona uğramış bileşenler.
h) Üretici talimatları veya kullanım kılavuzunda belirtilen diğer hususlar.

GERİ SARMALI DÜŞMEYİ DURDURUCULAR

* Geri sarmalı düşmeyi durdurucularda, makara ve çalışan arasındaki hattın uzunluğunun mümkün olduğu kadar kısa
olması sağlanır. Bu sistemler kullanılırken üretici talimatlarına uygun hareket edilir.
* Geri sarmalı düşmeyi durdurucular, üretici tarafından test edilmedikçe ve izin verilmedikçe aşağıdaki duru mlarda
kullanılamaz:
a) Yatay düzlemlerde.
b) Yatay yaşam hatlarına bağlanarak.
* Düşme mesafesini artıracağından geri sarmalı düşmeyi durdurucular ile tam vüc ut emniyet kemeri arasında bağlantı
halatı kullanılmaz.
* Geri sarmalı düşmeyi durdurucular; ekleme yapılarak uzatılamaz, mekanizması üzerinde değişiklik yapılamaz. Hiçbir
durumda birden fazla geri sarmalı düşmeyi durdurucu birbirine bağlanarak kullanılamaz.
* Aynı geri sarmalı düşmeyi durdurucuya birden fazla çalışan bağlanamaz.
Geri sarmalı düşmeyi durdurucu sistemlerde, muhtemel bir düşme durumunda çalışanın zemine çarpmaması için çalışanın
bulunduğu seviye ile zemin seviyesi arasında aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yeterli açıklık mesafesi bırakılır:
a) Serbest düşme mesafesi, frenlemenin devreye girdiği mesafe ve tam vücut emniyet kemerinin esneme miktarı.
b) En az bir metre olmak üzere üretici tarafından önerilen ilave güvenlik mesafesi.
Güvenlik ağlarının; kurulumundan sonra, düzenli aralıklarla veya olumsuz hava koşullarından sonra aşağıdaki hususlar
bakımından görsel olarak kontrolleri gerçekleştirilir ve kayıtları işyerinde saklanır:
a) Mevcut kurulumun doğruluğu.
b) Ağ gözlerindeki aşınmalar, kesikler ve ısı ya da sürtünme kaynaklı hasarlar.
c) Ağ kenar uçlarındaki gevşeme ve çözülmeler.
ç) Dikişler veya düğümlerdeki kusur ve hasarlar.
d) Bağlantı elemanlarındaki hasar ya da deformasyonlar.
e) Ağdaki moloz veya malzeme artıkları.
f) UV bozulmalar.
GÜVENLİK AĞLARI

*Sistem S güvenlik ağları, 35 metrekareden daha az alana sahip veya kısa kenarı beş metreden az olan alanlarda
kullanılmaz.
 * Çalışılan zemin ile yatay düzlem arasındaki açının 20 o ve daha az olduğu durumlarda;
a) Çalışılan zemin ile güvenlik ağı arasındaki dikey mesafeyi ifade eden azami düşme yüksekliği hiçbir durumda 6 metreyi
geçemez.
b) Sistem S güvenlik ağlarında, ağın dış kenarından itibaren iki metrelik mesafe içinde çalışılan zemin ile ağ arasındaki düşme
yüksekliği 3 metreden fazla olamaz.
c) Sistem T güvenlik ağlarında yakalama genişliğinin, çalışılan zeminin kenarından düşen kişinin ileri doğru hareketini de
kapsayacak şekilde düşme yüksekliğine bağlı olarak en az aşağıdaki tabloda belirtilen değerlerde olması sağlanır.
Düşme yüksekliği (He ) ≤ 1,0 m ≤ 3,0 m ≤ 6,0 m

Yakalama genişliği (b) ≥ 2,0 m ≥ 2,5 m ≥ 3,0 m

**Çalışılan zemin ile yatay düzlem arasındaki açının 20 o’den fazla olduğu durumlarda;
a) Yakalama genişliğinin asgari üç metre olması sağlanır.
b) Çalışanın düşme sonucu çalışılan zeminden ayrıldığı en dıştaki nokta ile güvenlik ağı kenarının en alt noktası arasındaki
dik mesafe 3 metreyi geçemez.
*Birden fazla ağın kurulması gerektiği durumlarda ağlar birleştirme halatı kullanılarak veya üst üste bindirilerek bir araya
getirilir. Birleştirme halatı kullanıldığında, ağların kenarları arasında hiçbir durumda 10 santimetreden fazla boşluk olamaz.
Ağların üst üste bindirilerek birleştirilmesi ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulur:
a) Bindirme uzunluğunun sistem S güvenlik ağlarında asgari iki metre ve sistem T güvenlik ağlarında asgari 0,75 metre
olması sağlanır.
b) Sistem V güvenlik ağlarında üst üste bindirme yapılarak ağ birleştirmesi yapılamaz.
Sistem V güvenlik ağları aşağıdaki hususları sağlar:
a) Ağın üst kenarı çalışma seviyesinden en az bir metre yukarıda olacak biçimde konumlandırılır.
b) Destekler dönmeyecek şekilde sabitlenir.
c) Konsol tipi herhangi iki üst destek arası mesafe beş metreyi geçemez.
ç) Ağın binaya bağlantısı için kullanılan alt kenar ankraj aparatları arası mesafe 50 santimetreyi geçemez.
d) Ankraj noktaları ile yapı kenarı arası mesafe 10 santimetreden az olamaz.
Sistem S güvenlik ağlarında, ankraj noktaları arasındaki mesafenin 2,5 metreden az olması sağlanır.
*İskele yüksekliğinin 13,5 metreyi aştığı durumlarda ahşap iskeleler kullanılmaz.
* Ön yapımlı bileşenlerden oluşan cephe iskelelerinin standarda uygunluk belgesinin üretici onaylı sureti ve üretici
tarafından sağlanan talimat el kitabı yapı alanında bulundurulur.
Geçici kenar koruma sistemleri aşağıda belirtilen durumlarda kullanılmaz ve düşmeye karşı koruma diğer tedbirlerle
sağlanır:
a) Çalışma yüzeyi açısının 60°’den fazla olduğu alanlarda.
b) Düşme yüksekliğinin beş metreden fazla ve çalışma yüzeyi açısının 4 5°’den fazla olduğu alanlarda.

YAPI İŞLERİ LİSTESİ

1– Kazı, yarma ve doldurma işleri
2– Hafriyat
3– İnşa
a) Bina
b) Set, baraj
c) Yol, demiryolu, havai hat
ç) Tünel
d) Metro
e) Köprü
f) Çelik yapı
g) İskele, liman, dalga kıran, gemi
ğ) Kanalizasyon, lağım
h) Kuyu
ı) Kanal
i) Duvar
j) Sıva, badana, boya işleri
k) Elektrik tesisatı
l) Sıhhi tesisat
m) Kalorifer tesisatı
n) Dülgerlik
o) Marangozluk
4– Prefabrike elemanların inşası ve sökümü
5– Montaj işleri
6– Değiştirme ve donatma
7– Tadilatlar
8– Yenileme
9– Tamir
10– Söküm
11– Yıkım
12– Restorasyon
13– Bakım, boyama ve temizleme
14– Drenaj
15– Bu ekte belirtilen işlerde kullanılan sabit ve hareketli makine ve tesisleri kullanma.

RADYASYON GÜVENLİĞİ
EŞDEĞER DOZ;birimi Sievert (Sv) olup, radyasyonun türüne ve enerjisine bağlı olarak doku veya organda soğurulmuş dozun,
radyasyon ağırlık faktörü ile çarpılmış hali
ETKİN DOZ;birimi Sievert (Sv) olup, insan vücudunda ışınlanan bütün doku ve organlar için hesaplanmış eşdeğer dozun, her
doku ve organın doku ağırlık faktörleri ile çarpılması sonucunda elde edilen dozların toplamı
Radyasyon görevlileri için etkin doz ardışık beş yılın ortalaması 20 mSv'i, herhangi bir yılda ise 50 mSv'i geçemez. El ve ayak
veya cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 500 mSv, göz merceği için 150 mSv'dir.
Toplum üyesi kişiler için etkin doz yılda 1 mSv'i geçemez. Özel durumlarda; ardışık beş yılın ortalaması 1 mSv olmak üzere
yılda 5 mSv'e kadar izin verilir. Cilt için yıllık eşdeğer doz sınırı 50 mSv, göz merceği için 15 mSv'dir
Eğitim amaçlı olmak koşuluyla, eğitimleri radyasyon kaynaklarının kullanılmasını gerektiren 16-18 yaş arasındaki stajyerler
ve öğrenciler için etkin doz, herhangi bir yılda 6 mSv'i geçemez. Ancak el, ayak veya deri için yıllık eşdeğer doz sınırı 1 50 mSv,
göz merceği için 50 mSv'dir.
Çalışma Koşulu A: Yılda 6 mSv'den daha fazla etkin doza veya göz merceği, cilt, el ve ayaklar için yıllık eşdeğer doz sınırlarının
3/10'undan daha fazla doza maruz kalma olasılığı bulunan çalışma koşuludur.

Çalışma Koşulu B: Çalışma Koşulu A'da verilen değerleri aşmayacak şekilde radyasyon dozuna maruz kalma olasılığı bulunan
çalışma koşuludur.
Çalışma Koşulu A durumunda görev yapan kişilerin, kişisel dozimetre kullanması zorunludur.
"Tehlike Durumu Planı"nda yer alması gereken hususlar aşağıda belirtilmiştir.
a) Tehlike durumu veya kaza ile ilgili olarak görevlendirilen kişiler, unvanları, adres ve telefon numaraları,
b) Tesis içindeki ve dışındaki sorumlu kişilerle haberleşme sistemi,
c) Uygulanacak radyasyon ölçüm programları,
d) Muhtemel kaza senaryoları ve alınacak önlemler,
e) Gerekli ekipman ile araç ve gereçle

DOĞAL RADYASYON

Bu kaynaklardan radon için izin verilen konsantrasyon seviyeleri yıllık ortalama olarak evlerde 400 Bq/m3, işyerlerinde
1000 Bq/m3 değerlerini aşamaz.

YILLIK DOZ SINIRLARI

Yıllık toplam doz aynı yıl içindeki dış ışınlama ile iç ışınlamadan alınan dozların toplamıdır. Kişilerin, denetim altındaki
kaynaklar ve uygulamalardan dolayı bu sınırların üzerinde radyasyon dozuna maruz kalmalarına izin verilemez ve bu sınırlara
tıbbi ışınlamalar ve doğal radyasyon nedeniyle maruz kalınacak dozlar dahil edile mez.

DOĞAL RADYASYON NEDENİYLE IŞINLANMALARIN ARTTIĞI DURUMLAR

Yer altı maden ocakları ve benzeri çalışma ortamlarında;

a) Radon ölçümlerinin yaptırılması,

b) Ortamdaki radon konsantrasyonunun 1000 Bq/m3'ü aşması durumunda havalandırma sistemlerinin kuru lması ve etkin
çalıştırılması,
c) Kullanılan hammaddelerin içeriğinde uranyum, toryum, fosforlu malzemeler ihtiva eden üretim prosesleri, bunların
taşınması ve depolanması faaliyetlerinde çalışanlar da dahil olmak üzere radyoaktif maddeler içerebilecek toz
zerreciklerinin solunmasını engellemek amacıyla toz maskesi kullanması sağlanır.

NÜKLEER TESİSLERDE RADYASYONDAN KORUNMA

Mesleki ışınlanmalarda doz sınırları

(1) Planlanmış ışınlanmalarda radyasyona maruz kalma durumunda radyasyonla çalışanlar için etkin doz sınırı yıllık 20 mSv’tir.
Ancak ardışık beş yılın ortalaması 20 mSv’i geçmemek üzere tek bir yılda en fazla 50 mSv’e kadar izin verile bilir.

(2) yıllık eşdeğer doz sınırı göz merceği için ardışık beş yılın ortalaması 20 mSv’i geçmemek üzere tek bir yılda en fazla 50
mSv, el, kol ve ayak ile cilt için 500 mSv’tir. Cildin radyasyon dozuna maruz kalan herhangi bir alanının 1 cm2 üzerinden alınan
ortalama eşdeğer dozu, cilt eşdeğer dozu olarak kabul edilir.

(3) 18 yaşından küçükler radyasyona maruz kalmaya neden olabilecek bir görevde çalıştırılamaz.

(4) Harici çalışanlar da dâhil olmak üzere radyasyonla çalışanlar, hamilelik ve emzirme dönemlerinde durumlarını Kuruluşa
bildirmelerinden itibaren radyasyona maruz kalma riski taşıyan işlerde görevlendirile mez.

Stajyerler ve öğrenciler için doz sınırları

(1) 16 ile 18 yaş arasındaki stajyerler ve öğrenciler için etkin doz sınırı yıllık 6 mSv’tir. Bu doz sınırları geçerli olmak koşuluyla,
yıllık eşdeğer doz sınırları göz merceği için 15 mSv, cilt, el ve ayak için 150 mSv’tir.
(2) 18 yaşını doldurmuş stajyerler ve öğrenciler için radyasyonla çalışanlar için belirlenen doz sınırları uygulanır.
(3) 16 yaşını doldurmamış stajyerler ve öğrenciler için doz sınırları halk için doz sınırları ile aynıdır.
Halk için doz sınırları

(1) Planlanmış ışınlanmalarda radyasyona maruz kalma durumunda halkın alabileceği kişisel yıllık etkin dozun sınırı 1 mSv’tir.
Kuruluş tarafından gerekçelendirilmek koşuluyla, ardışık beş yılın ortalaması 1 mSv olmak üzere yılda daha yüksek sınırlara
da Kurum tarafından izin verilebilir.
(2) Yıllık eşdeğer doz sınırı göz merceği için 15 mSv, cilt için ise 50 mSv’tir.
(3) Nükleer tesiste ziyaretçi olarak bulunacak kişiler için ve radyasyonla çalışanlar dışında kalan tesis çalışanları için de birinci
ve ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
Nükleer tesislerde normal işletme sırasında halkın alabileceği kişisel etkin dozların Kurum tarafından belirlenen doz kısıtını
aşmayacağı gösterilir.
*Nükleer tesislerde, beklenen işletme olayları için halkın alabileceği kişisel etkin dozların olay başına yılda 0,1 mSv’i
aşmayacağı gösterilir.
* Nükleer tesislerde gerçekleşebilecek tasarıma esas kazalar sonucunda, halkın kaza başına yıllık 5 mSv’ten fazla kişisel etkin
doz almayacağı gösterilir.
* Tasarım ötesi kazalardan; radyoaktif maddeyi hapseden birincil bariyerde, nükleer reaktörlerde korda veya yakıtta, ciddi
hasara neden olmayan kazalar sonucunda halkın, kaza başına yıllık 20 mSv'ten fazla kişisel etkin doz almayacağı gösterilir.
 HAZIRLAMA, TAMAMLAMA VE TEMİZLEME İŞLERİ
4857 sayılı İş Kanununa göre, asıl iş için belirlenmiş olan günlük çalışma sürelerine ek olarak, bu sürelerin başl ama
saatlerinden önce veya bitme saatlerinden sonra, hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini yapacak olan işçiler, bu
işlerde günde en çok iki saat daha çalıştırılabilir.
Çalıştırılacak İşçi Sayısı
Hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinde çalıştırılacak işçilerin sayısı,
1-15 çalışanı bulunan işyerlerinde 3 işçiden,
16-30 çalışanı bulunan işyerlerinde 4 işçiden,
31-60 çalışanı bulunan işyerlerinde 6 işçiden,
61-80 çalışanı bulunan işyerlerinde 8 işçiden,
81-100 çalışanı bulunan işyerlerinde 10 işçiden ve
100’den fazla çalışanı bulunan işyerlerinde ise, çalışan sayısı toplamının yüzde onundan fazla olamaz.

Dinlenme Zorunluluğu
İşyerinde yürütülen asıl işin bitmesinden sonra hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini yapacak olan işçilerin, bu
işlere başlamadan önce yarım saatten az olmamak üzere dinlenmeleri zorunludur. Dinlenmeler, çalışma süresinden
sayılmaz.
Çalışma Ücreti
Bir işyerinde, hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerini de yapan asıl işçilere, bu işlerde geçirdikleri sürenin her bir
saati için ödenecek ücret, o işyerindeki asıl işlerine ait normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının yüzde elli
yükseltilmesi suretiyle verilir.

İŞ MAKİNALARI
FORKLİFT
Sanayi kesimlerinde; depolama, gümrük, stoklama, ambarlama gibi iş yerlerinde ekonomik olarak iş yapan makinelerdir.
Bu makineler ile malzemelerin yükleme, boşaltma ve taşıma hizmetleri yapılmaktadır.
DOZER
Her çeşit kazı işlerinde, Kabaca yapılması istenen tesviye işlerinde, Dolgu malzemelerinin yayılmasında, Her çeşit enkaz
kaldırma işlerinde, Zemin örtülerinin temizlenmesinde, Kar ve buz temizlenmesin de, Kazılan malzemenin 90 m.’ye kadar
itilerek taşınmasında, Dağlık ve kayalık arazide yolların açılmasında, Yumuşak zeminlerde devrilmiş ya da batmış iş
makinelerinin kurtarılmasında, kullanılırlar.
VİNÇ veya ÇRENA (KREYN)
Malzemeleri ya da yükleri kaldırma, yeni bir yöne dönerek veya hareket ederek aktarma, yerlerini değiştirme, yükleme,
boşaltma işlerinde kullanılır.

GREYDER
Genel olarak greyderler, tesviye işlerinde, şey meyillendirme, hendek kazma ve yol yapımı için kullanılan çok amaçlı
makinelerdir

YÜKLEYİCİ (LODER)
Genel olarak yükleyici çeşitli malzemeleri yükleme, taşıma, kazma gibi birçok amaçlı kullanılırlar.

SİLİNDİR
Genel olarak silindir yükleyici toprak, stabilize, asfalt gibi zeminleri, zeminin yapısına ve işin çeşidine uygun olar ak sıkıştırma
işlemleri için kullanılır.

ESKAVATÖR
Genel olarak ekskavatör her türlü arazide çeşitli ölçüde kanal açma, dolmuş kanalları temizleme, toprak hafriyat, yığma,
yükleme işlerinin yapılması, kum, çakıl ve benzeri malzemelerin kaldırılması için kullanılır.

KARAYOLLARI TRAFİK YÖNETMELİĞİ

Gabari Araçların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile u zunluk, genişlik ve
yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.

Sürücü Belgelerinin Sınıfları

* M sınıfı sürücü belgesi iki, üç ve dört tekerlekli motorlu bisikletleri (moped) kullanacaklara

* A sınıfı sürücü belgesi sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile üç tekerlekli motosikletlere

* B sınıfı sürücü belgesi otomobil ve kamyonet kullanacaklara

* C sınıfı sürücü belgesi kamyon ve çekici kullanacaklara

* D sınıfı sürücü belgesi minibüs ve otobüs kullanacaklara

* F sınıfı sürücü belgesi lastik tekerlekli traktör kullanacaklara

* G sınıfı sürücü belgesi iş makinesi türündeki motorlu araçları kullanacaklara

* K sınıfı sürücü aday belgesi Yönetmelikte belirtilen şartlar ve esaslara göre araç sürmeyi öğrenen sürücü adaylarına
eğitim ve sınavda kullanmak üzere verilir.

Sürücü Adaylarında Aranacak Şartlar

Yaş bakımından;
1) M, A1 ve B1 sınıfı sürücü belgesi alacakların 16,
2) A2, B, BE, C1, C1E, F ve G sınıfı sürücü belgesi alacakların 18,
3) A sınıfı sürücü belgesi alacakların 20 (gücü 15 kilovatı aşan üç tekerlekli motosikletler için 21),
4) C, CE, D1 ve D1E sınıfı sürücü belgesi alacakların 21,
5) D, DE sınıfı sürücü belgesi alacakların 24 yaşını bitirmiş olmaları,
* Öğrenim durumu itibarıyla en az ilkokul düzeyinde eğitim almış olmaları
İş makinelerinin yerleşim yeri içinde ve yerleşim yeri dışında azami hız sınırı 20 km/saattir.

ASKERÎ İŞYERLERİ İLE YURT GÜVENLİĞİ İÇİN GEREKLİ MADDELER ÜRETİLEN İŞYERLERİNİN DENETİMİ, TEFTİŞİ
VE BU İŞYERLERİNDE İŞİN DURDURULMASI HAKKINDA YÖNETMELİK
AMAÇ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; askerî işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinin çalışma
hayatına ilişkin denetim ve teftişi ile sonuçlarına dair usul ve esasları düzenlemektir.
KAPSAM
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, askerî işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerini kapsar.
DAYANAK
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 91 inci maddesi ile 20/6/2012 tarihli ve 6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 24 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
TANIMLAR
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Askerî işyerleri: Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda yer alan kurumlar tarafından doğrudan doğruya işletilen
askerî işyerleri ile Askeri Fabrika ve Tersane İşletme Anonim Şirketi (ASFAT A.Ş.) ve yönetim hakkı yetkisi bu şirkette olan
işyerlerini,
b) Diğer askerî işyerleri: İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşmalar ile Türkiye’de kurulan askerî işyerlerini,
c) Yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerleri: 29/6/2004 tarihli ve 5201 sayılı Harp Araç ve Gereçleri ile Silâh,
Mühimmat ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Kanunun 4 üncü maddesine göre tespit ve
ilan edilen denetime tabi harp araç ve gereçleri ile silah, mühimmat ve bunlara ait yedek parçalar ve patlayıcı maddeler
üreten işyerlerinden (a) ve (b) bendi kapsamı dışında kalan işyerlerini,
ç) Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda yer alan kurumlar: Millî Savunma Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatı,
Genelkurmay Başkanlığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Millî
Savunma Üniversitesi ile Harita Genel Müdürlüğünü,
ifade eder.
 SAYFAMIZDA DEĞİLSENİZ EMEK HIRSIZI BİR GRUPTASINIZ DEMEKTİR. İZİNSİZ PAYLAŞILMIŞ DEMEKTİR.

İKİNCİ BÖLÜM
TEFTİŞ YETKİSİ VE İŞİN DURDURULMASI
TEFTİŞ YETKİSİ
MADDE 5 –
(1) Millî Savunma Bakanlığı müfettişleri, askerî işyerlerinde yapılacak teftişlerde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı
iş müfettişleriyle aynı yetki ve sorumluluklara sahiptir.

ASKERÎ İŞYERLERİNİN DENETİM VE TEFTİŞİ

MADDE 6
(1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belir tilen askerî işyerlerinin çalışma hayatına ilişkin denetim ve teftişi
Millî Savunma Bakanlığı müfettişleri tarafından yapılır. Millî Savunma Bakanlığı müfettişleri tarafından yapılan denetim ve
teftişler, çalışma hayatı ile ilgili mevzuatın işyerlerinin denetim ve teftişi ile ilgili hükümlerine göre yürütülür.
(2) Millî Savunma Bakanlığı müfettişlerinin işin durdurulması kararları dâhil her türlü denetim ve teftiş raporlarının
işyerlerine tebliği, ilgililere duyurulması ile uygulanması ve izlenmesi işleri Millî Savunma Bakanlığınca yürütülür.

DİĞER ASKERÎ İŞYERLERİ İLE YURT GÜVENLİĞİ İÇİN GEREKLİ MADDELER ÜRETİLEN İŞYERLERİNİN DENETİM VE TEFTİŞİ

MADDE 7 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde belirtilen işyerlerinin denetim ve teftişi Aile, Çalışma
ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı iş müfettişlerince yapılır.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen diğer askerî işyerlerini Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler
Bakanlığı hangi iş müfettişlerinin teftiş edeceği Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca Millî Savunma Bakanlığına
bildirilir. Bu müfettişlere Millî Savunma Bakanlığınca söz konusu askerî işyerlerinin teftişi için özel kimlik kartı verilir. Özel
kimlik kartı verilenler, teftişe başlamadan önce özel kimlik kartlarını iş veren vekiline göstermek zorundadır. Teftiş yetkileri
her ne sebeple olursa olsun sona eren iş müfettişlerinin özel kimlik kartları Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca
Millî Savunma Bakanlığına iade edilir.
(3) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen diğer askerî işyerlerinin unvanları, adresleri, faaliyet konuları
ve bu bilgilerle ilgili değişiklikler Millî Savunma Bakanlığınca Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bildirilir.
(4) Bu maddenin uygulanmasında; 4/6/2010 tarihli ve 27601 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Savunma Sanayii Güvenliği
Yönetmeliğinin 16 ncı maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen hükümler saklıdır.

SAYFAMIZDA DEĞİLSENİZ EMEK HIRSIZI BİR GRUPTASINIZ DEMEKTİR. İZİNSİZ PAYLAŞILMIŞ DEMEKTİR.
TEFTİŞ ZAMANI VE İŞYERİ BELGELERİ
MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında bulunan işyerlerinin denetim ve teftişleri işyerlerinin çalışma saatleri içinde
yapılır ve bu işyerlerine ait kayıt ve belgeler her ne sebeple olursa olsun işyeri dışına çıkartılmadan işyerinde incelenir.

ASKERÎ İŞYERLERİNDE İŞİN DURDURULMASI

MADDE 9
(1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen ve 6331 sayılı Kanun kapsamında yer alan askerî işyerlerinde
aynı Kanunun 25 inci maddesi gereğince yapılacak işin durdurulması işlemleri 30/3/2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre yürütülür. Ancak anılan
Yönetmelikte; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına verilen görevler Millî Savunma
Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığınca yerine getirilir ve işin bir bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili
heyet iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftişe yetkili Millî Savunma Bakanlığı müfettişlerinden oluşturulur.

DİĞER ASKERÎ İŞYERLERİ İLE YURT GÜVENLİĞİ İÇİN GEREKLİ MADDELER ÜRETİL EN İŞYERLERİNDE İŞİN DURDURULMASI
MADDE 10
(1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde belirtilen ve 6331 sayılı Kanun kapsamında yer alan diğer askerî
işyerleri ile yurt güvenliği için gerekli maddeler üretilen işyerlerinde aynı Kanunu n 25 inci maddesi gereğince yapılacak işin
durdurulması işlemleri İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre yürütülür . Ancak, işin bir
bölümünü veya tamamını durdurma kararı vermeye yetkili heyet üyelerinden biri iş sağlığı ve güven liği yönünden teftişe
yetkili Millî Savunma Bakanlığı müfettişleri arasından seçilir.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen diğer askerî işyerlerinde işin bir bölümünü veya tamamını
durdurma kararı vermeye yetkili heyet içerisinde yer alacak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı iş müfettişlerinin
Millî Savunma Bakanlığınca verilmiş özel kimlik kartına sahip olmaları gerekir.
 1982 ANAYASASININ MADDLERİNDEKİ BAZI DEĞİŞİKLİKLER

Türkiye Büyük Millet Meclisi genel oyla seçilen 600 milletvekilinden oluşur. On sekiz yaşını dolduran her Türk milletvekili
seçilebilir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.
Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri,

Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para
basılmasına ve savaş ilânına karar vermek; milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet
Meclisi üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına k arar vermek ve Anayasanın diğer
maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, geri gönderilen kanunu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile aynen kabul ederse, kanun
Cumhurbaşkanınca yayımlanır; Meclis, geri gönderilen kanunda yeni bir değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen
kanunu tekrar Meclise geri gönderebilir.
Meclis, bir yasama yılında en çok üç ay tatil yapabilir; ara verme veya tatil sırasında, Cumhurbaşkanınca toplantıya çağrılır.

Genel görüşme, toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel
Kurulunda görüşülmesidir.

Meclis soruşturması, Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar hakkında yapılan soruşturmadan ibarettir.

Yazılı soru; yazılı olarak en geç on beş gün içerisinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve
bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir.

Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, Türk vatandaşlar ı
arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.

Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte
en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir.

Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi adına, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir. Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir.

Cumhurbaşkanı, savaş hali, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma vatan veya
Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren
şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın
şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, tabii afet veya
tehlikeli salgın hastalık yada ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde,
süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilân edebilir.

Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamaz. Ancak, savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak
işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanır. Türkiye
Büyük Millet Meclisi, Anayasada başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar
yeter sayısı hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamaz.

Devlet Denetleme Kurulunun Başkan ve üyeleri, Cumhurbaşkanınca atanır.

Devlet Denetleme Kurulunun işleyişi, üyelerinin görev süresi ve diğer özlük işleri, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
ile düzenlenir.

Milli güvenliğin sağlanmasından ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından, Türkiye Büyük Millet Meclisine
karşı, Cumhurbaşkanı sorumludur.

Cumhurbaşkanınca atanan Genelkurmay Başkanı; Silahlı Kuvvetlerin komutanı olup, savaşta Başkomutanlık görevlerini
Cumhurbaşkanlığı namına yerine getirir.

Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün veya bunların belirli madde ve
hükümlerinin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal
davası açabilme hakkı, Cumhurbaşkanına, Türkiye Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubuna
ve üye tamsayısının en az beşte biri tutarındaki üyelere aittir.

Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açma hakkı, iptali istenen kanun, Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi veya içtüzüğün Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak altmış gün sonra düşer.
 SAYFAMIZDA DEĞİLSENİZ EMEK HIRSIZI BİR GRUPTASINIZ DEMEKTİR. İZİNSİZ PAYLAŞILMIŞ DEMEKTİR.

TS ISO 45001 İş sağlığı ve güvenliği sistemleri

İş yeri: Çalışmak amacıyla bir kişinin gitmesi gereken kuruluşun kontrolü altında olan mekân
Politika: Kuruluşun, üst yönetimi tarafından resmen açıklanan niyetleri ve yönü
Tehlike: Yaralanmaya ve sağlığın bozulmasına neden olabilecek potansiyele sahip kaynak
Risk: Etki, olumlu veya olumsuz beklenilen durumdan sapmadır.
Belirsizlik, bir olay, sonuçları veya gerçekleşme ihtimaline ilişkin, bilgi, anlayış veya bilgi birikiminin, kısmen dahi olsa ,
eksikliği durumudur.
Risk genellikle potansiyel “olaylar” veya bunların bir kombinasyonuna atıfta bulunularak karakterize edilir.
Risk genellikle bir olayın sonuçlarının (şartlardaki değişiklikler dahil olmak üzere) ve ilişkili gerçekleşme “ihtimalinin”
kombinasyonu açısından ifade edilir.
İSG riski: İş ile ilgili tehlikeli olayın/olayların veya maruziyetin gerçekleşme ihtimali ve olayın/olayların veya maruziyetin
neden olabileceği yaralanma ve sağlığın bozulmasının ciddiyetinin kombinasyonu
İSG fırsatı: İSG performansının iyileştirilmesini sağlayabilecek durum veya durumlar dizisi
Proses: Girdileri çıktılara dönüştüren birbiriyle ilişkili veya etkileşim halinde olan faaliyetler dizisi
Prosedür: bir faaliyeti veya bir süreci gerçekleştirmek için belirtilen yol
İSG performansı: çalışanların yaralanmasını ve sağlığının bozulmasını önlemenin ve iş yerlerinin sağlıklı ve güvenli
olmasını sağlamanın etkililiğine ilişkin performans
Tetkik: ölçütlerinin ne kadar karşılandığını belirlemek üzere tetkik kanıtları elde etmek ve nesnel bir şekilde
değerlendirmek için sistematik, bağımsız ve dokümante edilmiş proses
Olay: işten kaynaklanan veya iş esnasında meydana gelen, yaralanma veya sağlığın bozulmasına yol açabilecek veya yol
açan durum
Düzeltici faaliyet: bir uygunsuzluğun veya bir olayın nedenini/nedenlerini ortadan kaldırmak ve tekrar meydana
gelmesini önlemek için gerçekleştirilen faaliyet
Sürekli iyileştirme: performansı arttırmak için gerçekleştirilen kesintisiz faaliyet

İSG Politikası
Kuruluşun üst yönetimi tarafından belirlenen ve onaylanan İSG politikası;
a) Kuruluşun İSG risklerinin yapısına ve büyüklüğüne uygun olmalı,
b) Yaralanmaların ve sağlık bozulmalarının önlenmesi, İSG yönetiminin ve performansının sürekli iyileştirilmesi
taahhüdünü içermeli,
c) Yürürlükteki İSG mevzuatı şartlarına uyulacağı taahhüdünü içermeli,
d) İSG hedeflerinin belirlenmesi ve gözden geçirilmesi için bir çerçeve oluşturmalı,
e) Dokümante edilmeli, uygulanmalı ve sürdürülmeli,
f) Tüm personelin çalışma alanına ulaştırılmış ve duyurulmuş olmalı,
g) İlgili taraflar için ulaşılabilir olmalı,
h) Sürekli olarak uygunluğun sağlanması için gözden geçirilmelidir.
PLANLAMA
Tehlike Tanımlama, Risk Değerlendirmesi ve Kontrollerin Belirlenmesi
Kuruluş, tehlikelerin tanımlanması, risklerin değerlendirilmesi ve gerekli kontrollerin belirlenmesi için prosedürler
hazırlamalı ve sürdürmelidir.
Bu prosedürler;
o Rutin veya rutin olmayan faaliyetleri,
o İşyerine erişebilme imkanına sahip personelin faaliyetleri,
o İnsan davranışları, kabiliyetleri ve diğer insani faktörleri,
o İşyerinin dışından kaynaklanan tehlikeleri,
o İşyerindeki altyapı, ekipman ve malzemeleri,
o Kuruluşun faaliyetleri veya ekipman üzerinde yapılacak değişiklikleri,
o Yasal zorunlulukları,
o İSGYS de yapılan değişiklikleri,
o İşyeri ve iş organizasyonunun tasarımında insan kabiliyetleri dikkate alarak hazırlanmalıdır.

Risk kontrol önlemlerinin hiyerarşik düzeni

1-Tehlikelerin ortadan kaldırılması (Riskleri kaynağında yok etmeye çalışmak)
2-Tehlikeli olanı daha az tehlikeli olanla değiştirmek (İkame)
3-Mühendislik önlemlerini uygulamak;
o Otomasyon,
o Tecrit,(ayırma)
o Uzaklaştırma,
o Havalandırma,
o Ergonomik yaklaşımlardan yararlanma.
4-İşaretler/uyarılar ve/veya/idari önlemler
o Çalışma süreleri,
o İşyeri düzeni,
o Eğitim ve Öğretim,
o Planlı bakım-onarım
o Mental riskler, monotonluk, iletişim
o Denetim-Disiplin,
5-Kişisel koruyucu donanımlar
o Temin-Kullandırma
Hedefler Nasıl Belirlenir?
Hedefler;
o Sürekli iyileştirme dahil olmak üzere İSG politikası,
o Tehlike tanımlama, risk değerlendirme ve risk kontrol sonuçları,
o Yasal ve diğer şartlar,
o Teknolojik seçenekler,
o Mali, işletme ve iş şartları,
o Çalışanların ve ilgili tarafların görüşleri,
o Çalışanlarla yapılan İSG toplantıları, gözden geçirmeler ve iyileştirme faaliyetlerinden gelen bilgiler,
o Önceden belirlenmiş İSG hedeflerine karşı performansın analizi,
o İSG uyumsuzluklarının, kazaların, olayların ve hasarların bilgilerine göre belirlenir.
Uygulama ve İşletme
Kaynaklar, Görevler, Sorumluluk, Hesap Verme ve Yetki
Üst yönetim;
o İSGYS nin kurulması, uygulanması sürdürülmesi ve geliştirilmesi için gerekli kaynaklar sağlamak,
o İSG yönetimini kolaylaştırmak için kişilerin görev, sorumluluk ve hesap verme durumlarını dokümante ederek
belirlemek, duyurmak,
o Üst yönetimden bir üyeyi diğer sorumluluklarından ayrı olarak, İSG için özel sorumluluğa sahip olacak şekilde atamak,
zorundadır.
Eğitim, Bilinç ve Yeterlilik
Kuruluş İşyerinde İSG’ni etkileyebilecek konularda görev yapan personelin yeterli olmasını sağlamalıdır.
Yeterlilik, uygun eğitim, öğretim veya deneyim terimleri ile tanımlanmalıdır.
Kuruluş, bir eğitim prosedürü hazırlayarak İSG konusunda yapılacak eğitimlerin programlanmasını ve uygulamasını
sağlamalıdır.

İletişim, Katılım ve Danışma

İletişim
Kuruluş, İSG tehlikeleri ve İSGYS hakkındaki bilgilerin çalışanlara ve ilgili diğer taraflara iletildiğinden ve onlardan bilgi
alındığından emin olmasını sağlayan prosedürler hazırlamalı, uygulamalı ve bunları sürdürmelidir.
Katılım ve Danışma
Kuruluş çalışanlar ve alt işverenlerin İSG konusunda katılımlarını sağlamak üzere bir prosedür oluşturmalı, uygulamalı
ve bunları sürdürmelidir.
Çalışanların Katılımı
İşveren çalışanların;
o Tehlike tanımlaması, risk değerlendirmesi ve kontrollerin belirlenmesi,
o Olayların araştırılması,
o İSG politikaları ve hedeflerinin geliştirilmesine ve gözden geçirilmesi,
o İSG’ yi etkileyen değişiklikler ile ilgili görüşlerinin alınması,
o İSG konusunda çalışanların temsil edilmesi konularında katılımlarını sağlamalıdır.
Ayrıca kuruluş, İSG’ yi etkileyen değişiklikler konusunda alt işveren ve diğer ilgili taraflara danışılmasını sağlamalıdır.
Dokümantasyon
İSGYS dokümantasyonu aşağıdakileri içermelidir.
o İSG politika ve hedefleri,
o İSGYS ‘ nin kapsamı,
o İSGYS’ nin ana elemanlarını ve bunlar arasındaki iletişim ile ilgili dokümanlara atıfları,
o İSG standardının gerektirdiği doküman ve kayıtları
o İSG risklerinin yönetilmesine ilişkin proseslerin planlanması, yürütülmesi ve kontrolü için gerekli doküman ve kayıtları
Kontrol
Performans Ölçümü ve İzleme
Kuruluş, İSG performansını belirli periyotlarla izlemek ve ölçmek için aşağıdaki hususları içeren prosedürler oluşturmalı,
uygulamalı ve bunları sürdürmelidir.
o Ölçümlemeler hem nitel hem nicel olmalı,
o İSG hedeflerinin karşılanma derecesi izlenebilmeli,
o İSG yönetim programları, işletme kriterleri ve yasal mevzuat şartlarına uygunluğunu izleyen proaktif tedbirleri
sağlamalı
o Reaktif tedbirlerin iş kazası, meslek hastalığı ve olaylar konusunda nasıl etki yaptıklarını belirlemeli,
o Düzeltici ve önleyici faaliyetlerin analizlerini kolaylaştırmak için gerekli izleme ve ölçme kriterlerini içermelidir.
o Performans ölçümü ve İzleme faaliyetleri için izleme ekipmanına gerek duyulması halinde bu tür ekipmanların
kalibrasyon ve bakımı yapılmalıdır.
Risklerin değerlendirilmesinde ve kontrolünde 2 tür izleme şekli bulunmaktadır.
o Proaktif yani önleyici,
o Reaktif yani tepkisel-düzeltici izleme faaliyetleridir.
Proaktif-önleyici izleme verileri örnekleri:
o Plan ve hedeflerin ne ölçüde gerçekleştirildiği,
o İSG için bir temsilci atanıp atanmadığı,
o İş sağlığı ve İş Güvenliği Kurulunun etkinliği ve faaliyetleri,
o İSG Uzmanının olup olmadığı, bir birimin oluşturulup oluşturulmadığı,
o Risk kontrollerine ne ölçüde uyulduğu, risklere ve kontrol tedbirlerine karşı çalışanların tutumu,
o İSG eğitimi alanların sayıları, eğitimin etkinliği,
o Kanuni şartlara ne ölçüde uyulduğu,
o Sistematik denetimler,(İç-dış tetkik, bakanlık denetimleri)
o Denetim sonucu yapılan çalışmaların zamanlaması,
o İSG uzman raporları,
o Sağlık gözetimi ve denetimi,
o Kişisel maruziyet raporları,
o Doğrudan davranış örnekleri-kişisel koruyucuların kullanılması.
o Şikayet ve tavsiyeler.
Reaktif-düzeltici-tepkisel izleme verileri örnekleri
o İş kazası, meslek hastalığı raporları,
o Tehlikeli olay raporları,
o Yaralanma - hastalık raporları,
o Son anda önlenen olay raporları,

Uygunluğun Değerlendirilmesi
Kuruluş yasal şartlara ve taahhüt ettiği şartlara uygunluğun, periyodik olarak değerlendirilmesi için prosedürler
oluşturmalı, uygulamalı ve sürdürmelidir.
Kuruluş, periyodik değerlendirmelerin sonuçlarını muhafaza etmelidir.
İç Tetkik
Kuruluş, aşağıdakileri sağlamak üzere İSG yönetim sistemi tetkiklerinin periyodik olarak planlanan aralıklarla yapılmasını
sağlamalıdır.
a) İSG yönetim sisteminin aşağıdakileri sağlayıp sağlanmadığının tayin edilmesi gerekmektedir;
1) Bu standardın şartları dahil, İSG yönetim sistemi için planlanmış düzenlemelere uygunluğu,
2) Düzenli bir şekilde uygulanma ve sürdürülme durumu,
3) Kuruluşun politika ve hedeflerini karşılamasındaki etkinliği.
b) Yönetime, tetkiklerin sonuçları hakkında bilgi sağlanması.
Bir takvimi de kapsayan tetkik programı; Risk değerlendirmesine ve geçmiş tetkiklerin sonuçlarına dayandırılmalıdır
Yönetimin Gözden Geçirmesi
Üst yönetim İSG yönetim sisteminin uygunluğunu, yeterliliğini ve etkinliğini sağlamak için kendi belirlediği aralıklarla
İSGY sistemini gözden geçirmelidir.
Yönetimin gözden geçirmesi sürecinin girdileri şunlardır:
o İç ve dış tetkiklerin, yasal ve diğer şartlara uygunluğun değerlendirilmesinin sonuçları,
o Katılım- danışma sonuçları,
o Kuruluşun İSG performansı,
o Önceki gözden geçirmeden sonra yapılan düzeltici faaliyetler,
o Hedeflere ulaşılma derecesi,
o İSG ile ilgili olarak değişen yasal ve diğer şartlar,
o İlgili taraflarla yapılan iletişim ve şikayetler,
o Olay araştırmalarının, düzeltici ve önleyici faaliyetlerin durumu,
o İyileştirme tavsiyeleri.
o Kaza istatistikleri,
Yönetimin gözden geçirmesinin çıktıları sürekli iyileştirme taahhüdüne uygun olmalıdır ve,
o İSG performansı,
o İSG Politika ve hedefleri,
o Düzeltici faaliyetler ve hedeflenen tamamlanma süreleri,
o İyileştirme faaliyetleri için sağlanan kaynaklar,
o İSG yönetim sisteminin diğer elemanları ile ilgili hususları kapsamalıdır.