Enbastanmatematiksb

0- icindekiler yeni.
indd 1 01/11/18 15:05

EN BAŞTAN MATEMATİK
Genel Yayın Yönetmeni

Savaş DOĞAN
Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı

Arzu ALAN
Yazar
Salih ÖZLER
ISBN
978-605-308-479-2
Redaksiyon
Merve YAVUZYILMAZ
Dizgi
Kezban YANIK
Grafik-Tasarım
Berk DERİŞ
1. Baskı
Ankara, 2018
Baskı
Sistem Ofset Basım Yayım Tic. LTD. ŞTİ
Strazburg Caddesi No:31/17 Sıhhıye-Çankaya/Ankara
Tel: 0312 395 81 12
İletişim Adresi
Genel Merkez / ANKARA
Yayıncı Sertifika No: 19532
Matbaa Sertifika No: 13255
(0312) 435 3 355 (0532) 445 2 029 (0549) 435 3 355
oneri@liderplus.com.tr www.liderplus.com.tr
COPYRIGHT AYMİR YAYINEVİ

Yayım Hakkı
Bu kitabın her türlü yayım hakkı Aymir Yayın Basım Dağıtım Ltd. Şti.’ye aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve
2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, her-
hangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz.
BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI BANDROLÜ İLE SATILMAKTADIR.
0- icindekiler yeni.indd 2 31/10/18 16:49

TEŞEKKÜRLER
Eğitime farklı bakış açısı kazanmamı sağlayan saygı değer M. Fatih AYTAÇ’a,
kullandığı her kelimenin hayatıma kattığı önemini unutmayacağım
Sayın M. Faruk BOZKURT’a, en baştan beri kitabın içeriğini anlatırken en az benim
kadar heyecanlanan değerli Savaş DOĞAN’a, manevi desteğini her zaman üzerimde
hissettiğim sevgili İhsan DEMİR’e, kitabın hazırlık aşamasında bilgi ve deneyimlerini
benimle paylaşan üstat Güven GÖLLÜOĞLU’na, kendilerine ne zaman danışsam
yanlarına çekinmeden gidebildiğim, güler yüzünü ve samimiyetlerini benden esirge-
meyen Eyyup İHTİYAROĞLU ve Kazım ÇAKIR’a, kitabın tashih aşamasında yardım-
larını eksik etmeyen Erkan YILDIRIM, Volkan SAÇMALIOĞLU, Nalan KARAÇOR,
Önder ŞAHAN, Tunç ÇANTAY ve Murat ÖZLER’e, kitabın basılması aşamasında des-
teğini ve imkânlarını esirgemeyen başta Sayın Adem ERDEM olmak üzere tüm LİDER
ailesine yine bu süreçte büyük bir ilgiyle faydalı olabilmek için elinden gelenin fazlasını
sunan ve her daim yanımda olan kıymetli eşim Selma’ya ve canım oğlum Mehmet’e,
teşekkürü bir borç bilirim.
Salih ÖZLER

İÇİNDEKİLER
1. Ünite: TOPLAMA VE ÇIKARMA
Pozitif Sayılarda İşlemler ........................................................................................... 3
Alıştırmalar ................................................................................................................. 4
Negatif Sayılarda İşlemler .......................................................................................... 9
Alıştırmalar ............................................................................................................... 10
Zıt (Farklı) İşaretli Sayılarda İşlem Nasıl Yapılır? ......................................................15
Alıştırmalar ............................................................................................................... 16
2. Ünite: ÇARPMA VE BÖLME İŞLEMİ
Çarpım Tablosu......................................................................................................... 23
Parantezli İşlemlerde İşaretin Dağıtılması................................................................ 24
Alıştırmalar ............................................................................................................... 28
Bölme İşlemi............................................................................................................. 43
Sayıların 1’e Bölümü ve 0’ın Konumu ..................................................................... 45

Alıştırmalar ............................................................................................................... 46
3. Ünite: HARFLİ İFADELERDE DÖRT İŞLEM
Harfli İfadelerde Dört İşlem Yapma........................................................................... 59

Alıştırmalar ............................................................................................................... 61
4. Ünite: PARANTEZLİ İFADELERDE İŞLEM ÖNCELİĞİ
Parantezi Dağıtma ................................................................................................... 73

Alıştırmalar ............................................................................................................... 74
Ortak Paranteze Alma............................................................................................... 92

Alıştırmalar ............................................................................................................... 93
En Sade Hâlini Bulma............................................................................................... 99
Alıştırmalar ............................................................................................................. 103
5. Ünite: BASİT DENKLEMLER
Basit Denklemler..................................................................................................... 107

Alıştırmalar ............................................................................................................. 109

6. Ünite: KESİRLER
Kesirler ................................................................................................................. 125
Kesir Çeşitleri.......................................................................................................... 126
Basit Kesir........................................................................................................... 126
Bileşik Kesir......................................................................................................... 126
Tam Sayılı Kesir................................................................................................... 127
Kesirlerde Sadeleştirme ve Genişletme.................................................................. 128
Sadeleştirme........................................................................................................ 128
Genişletme.......................................................................................................... 129
Kesirlerde Dört İşlem.............................................................................................. 129
Kesirlerde Toplama – Çıkarma............................................................................ 129
Alıştırmalar ............................................................................................................. 132
Kesirlerde Çarpma – Bölme.................................................................................... 143
Alıştırmalar ............................................................................................................. 145
7. Ünite: ONDALIK SAYILAR

Ondalık Sayılar ...................................................................................................... 163
Kesirlerin Ondalık Yazılması................................................................................... 163
Ondalık Sayıların Kesirlere Dönüştürülmesi .......................................................... 165
Alıştırmalar ............................................................................................................. 166
Devirli Ondalık Sayılar............................................................................................ 169
Alıştırmalar ............................................................................................................. 171
Ondalık Sayılarda Dört İşlem.................................................................................. 177
Toplama – Çıkarma............................................................................................. 177
Alıştırmalar...............................................................................................................178
Çarpma – Bölme.................................................................................................. 182
Alıştırmalar ............................................................................................................. 183
8. Ünite: RASYONEL DENKLEMLER

Rasyonel Denklemler.............................................................................................. 193
Alıştırmalar ............................................................................................................. 197
9. Ünite: İKİ BİLİNMEYENLİ DENKLEMLER

Birinci Dereceden İki Bilinmeyenli Denklemler........................................................ 209
Alıştırmalar ............................................................................................................. 213

10. Ünite: BASİT EŞİTSİZLİK
Basit Eşitsizlikler..................................................................................................... 223
Eşitsizlik Özellikleri.................................................................................................. 225

Alıştırmalar ............................................................................................................. 232
11. Ünite: MUTLAK DEĞER
Mutlak Değer........................................................................................................... 239

Alıştırmalar ............................................................................................................. 242
12. Ünite: ÜSLÜ SAYILAR
Üslü Sayılar............................................................................................................. 259

Alıştırmalar.............................................................................................................. 262
Üslü Sayılarda Toplama - Çıkarma......................................................................... 277
Üslü Sayılarda Çarpma........................................................................................... 277
Üslü Sayılarda Bölme............................................................................................. 279
Üslü Denklemler...................................................................................................... 282
Üslü Eşitsizlikler...................................................................................................... 284

Alıştırmalar ............................................................................................................. 285
13. Ünite: KÖKLÜ SAYILAR
Köklü Sayılar .......................................................................................................... 301
Kök İçindeki Sayının Kök Dışına Çıkması............................................................... 304
Alıştırmalar...............................................................................................................305
Kök Dışındaki Sayının Kök İçine Alınması.............................................................. 309
Köklü İfadelerde Dört İşlem..................................................................................... 312
Toplama ve Çıkarma............................................................................................ 312

Alıştırmalar...............................................................................................................314
Çarpma ve Bölme................................................................................................ 316

Alıştırmalar.............................................................................................................. 320
Köklü Sayılarda Eşlenik.......................................................................................... 331

Alıştırmalar ............................................................................................................. 333

Zaman değişmiş olabilir ama zaman asla geçmiş olamaz, olmamalı da zaten. Bu zamana kadar matematiği
başaramamanda birçok şey engel olmuş olabilir. Bırak artık, olan oldu, bahaneleri lütfen bir kenara bırak, geç artık, durma
üstünde… ESAS yapman gereken şey; radikal kararlar alıp matematikte başarılı olacağınainanman ve yapman
gerekeni sonuna kadar yapman. Bunları sen yapacaksın, evet evet sen, ne mi yapacaksın söyleyeyim sana; alacaksın kağıdı
kalemi eline oturup
çalışacaksın,
ertelemeyeceksin, belki zor olacak, yorulacaksın ama bu işin sonunda matematiğe olan bakış açın
değişecek ve matematiği yapabildiğini göreceksin. Bunlar birden bire olmayacak tabi, yavaş yavaş olacak, zorlandığında
molalar vereceksin, asla vazgeçmeyeceksin, yeri geldimi el ele de vereceksin tek başına da yürüyeceksin, pes de
etmeyeceksin dert de… Çokça tekrar edeceksin,
yapabilirsin, geç değil,
yeter ki iste, sıra sende, hadi başlayalım,
EN BAŞTAN MATEMATİK…
Book 1.indb 1 30/10/18 17:56

Book 1.indb 2 30/10/18 17:56
1.
TOPLAMA VE ÇIKARMA
ÜNİTE
Matematikte sıfır dışındaki sayıların ya da ifadelerin (+x, –2y, –a vb.) birer işareti vardır. Bu işaretler ya
pozitif (+) ya da negatif (–)’tir.
0 (İşareti yoktur)
–5 –4 –3 –2 –1 +1 +2 +3 +4 +5
1444442444443 1444442444443
Sıfırın solunda kalanlar Sıfırın sağında kalanlar
negatif işaretli (–) pozitif işaretli (+)
POZİTİF SAYILARDA İŞLEMLER
Örnek Örnek
+ 2 + 3 işleminin sonucu kaçtır? + 12 + 8 işleminin sonucu kaçtır?
Çözüm : + 2 + 3 Çözüm : + 12 + 8
İşaretleri aynı olan sayıları topla. İşaretleri aynı olan sayıları topla.
Topladığın sayıların işaretini sonucun Topladığın sayıların işaretini sonucun
önüne yaz. önüne yaz.
+ 2 + 3 = +5 + 12 + 8 = +20
Örnek Örnek
+ 8 + 7 işleminin sonucu kaçtır? 23 + 12 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm : + 8 + 7 Çözüm : + 23 + 12
İşaretleri aynı olan sayıları topla. İşaretleri aynı olan sayıları topla.
Topladığın sayıların işaretini sonucun Topladığın sayıların işaretini sonucun
önüne yaz. + 8 + 7 = +15 önüne yaz. + 23 + 12 = +35
NOTUN NOTU Örnek
43 + 18 işleminin sonucu kaçtır?

12 + 8 = +12 + 8 (Aynı anlama gelir mi?)
Çözüm : + 43 + 18
Burada 12 ile +12 aynı anlama gelir. Pozitif işaret
İşaretleri aynı olan sayıları topla.
yazılan sayı tek başına iken yazılmasada olur.
Topladığın sayıların işaretini sonucun
12 = +12 önüne yaz.
Yazılmayan işaret (+) dır. + 43 + 18 = + 61
Book 1.indb 3 30/10/18 17:56

EN BAŞTAN MATEMATİK ALIŞTIRMALAR
1. 8 + 6 işleminin sonucu kaçtır? 6. 18 + 3 işleminin sonucu kaçtır?
1. 14 2. 14 3. 11 4. 23 5. 21 6. 21 7. 32 8. 46 9. 77 10. 130
Book 1.indb 4 30/10/18 17:56

ALIŞTIRMALAR EN BAŞTAN MATEMATİK
11. 72 12. 88 13. 169 14. 198 15. 212 16. 336 17. 831 18. 1168 19. 1678 20. 1887
Book 1.indb 5 30/10/18 17:56

Örnek
13 + 18 + 12 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm :
Sayıların işareti aynı olduğu için: 13

– Sayıları topla, 18
ya da
– Sayıların işaretini sonucun önüne yaz. + 12
+13 + 18 + 12 = +43 = 43 43 Alt alta hepsini topla
(Aynı anlama gelir.)
Örnek
25 + 19 + 34 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm :

ya da
– Sayıların işaretini sonucun önüne yaz. + 34
25 + 19 + 34 = +78 = 78 78 Alt alta hepsini topla
Örnek
34 + 23 + 50 + 61 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm :

ya da
– Sayıların işaretini sonucun önüne yaz. 50
34 + 23 + 50 + 61 = +168 = 168 + 61
168 Alt alta hepsini topla
Örnek
29 + 50 + 17 + 3 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm :

ya da
– Sayıların işaretini sonucun önüne yaz. 17
29 + 50 + 17 + 3 = +99 = 99 + 3
99 Alt alta hepsini topla
Book 1.indb 6 30/10/18 17:56

1. 1 + 3 + 8 işleminin sonucu kaçtır? 6. 10 + 17 + 83 işleminin sonucu kaçtır?
1. 12 2. 15 3. 52 4. 140 5. 80 6. 110 7. 157 8. 150 9. 157 10. 154
Book 1.indb 7 30/10/18 17:56

11. 26 + 39 + 46 + 86 işleminin sonucu kaçtır? 16. 29 + 68 + 14 + 89 işleminin sonucu kaçtır?
11. 197 12. 249 13. 195 14. 195 15. 208 16. 200 17. 158 18. 189 19. 197 20. 202
Book 1.indb 8 30/10/18 17:56

NEGATIF SAYILARDA İŞLEMLER
Örnek Örnek
– 13 – 17 işleminin sonucu kaçtır? – 27 – 11 işleminin sonucu kaçtır?
Çözüm : Şu mantıkla çözelim : Çözüm :

1) İşaretler aynı ise sayıları topla.
– 27 – 11
– 13 – 17 2) Sayıların işaretini önüne yaz.
Sayıların işareti aynı, Sayıların işareti aynı,
o zaman sayıları topla o zaman sayıları topla
13 + 17 = 30 27 + 11 = 38
aynı işareti sonucun aynı işareti sonucun
önüne yaz. – 30 önüne yaz. – 38
Örnek Örnek
– 48 – 35 işleminin sonucu kaçtır? – 57 – 61 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm : Çözüm :
– 48 – 35 – 57 – 61
Sayıların işareti aynı, Sayıların işareti aynı,

o zaman sayıları topla o zaman sayıları topla
48 + 35 = 83 57 + 61 = 118
aynı işareti sonucun aynı işareti sonucun
önüne yaz. – 83 önüne yaz. – 118
Örnek Örnek
– 4 – 2 – 7 işleminin sonucu kaçtır? – 9 – 11 – 17 işleminin sonucu kaçtır?

–4–2–7 – 9 – 11 – 17
İşaretler aynı ise (hepsi (–)) sayıların İşaretler aynı ise (hepsi (–)) sayıların
hepsini topla. hepsini topla.
Aynı olan işareti 4 + 2 + 7 = 13 Aynı olan işareti 9 + 11 + 17 = 37
sonucun önüne yaz. – 13 sonucun önüne yaz. – 37
Örnek Örnek
– 19 – 23 – 41 işleminin sonucu kaçtır? – 48 – 73 – 86 işleminin sonucu kaçtır?

– 19 – 23 – 41 – 48 – 73 – 86
İşaretler aynı ise (hepsi (–)) sayıların İşaretler aynı ise (hepsi (–)) sayıların
hepsini topla. hepsini topla.
Aynı olan işareti 19 + 23 + 41 = 83 Aynı olan işareti 48 + 73 + 86 = 207
sonucun önüne yaz. – 83 sonucun önüne yaz. – 207
1. toplama cikarma.indd 9 31/10/18 16:07

1. – 8 – 5 işleminin sonucu kaçtır? 6. – 23 – 4 işleminin sonucu kaçtır?
1. –13 2. –10 3. –13 4. –20 5. –17 6. –27 7. –36 8. –63 9. –91 10. –58
10
Book 1.indb 10 30/10/18 17:56

14. – 79 – 39 işleminin sonucu kaçtır?

19. –41 – 81 işleminin sonucu kaçtır?
15. –58 – 61 işleminin sonucu kaçtır? 20. – 48 – 50 işleminin sonucu kaçtır?
11. –84 12. –109 13. –91 14. –118 15. –119 16. –168 17. –177 18. –129 19. –122 20. –98
11
Book 1.indb 11 30/10/18 17:56

Örnek Örnek
– 12 – 17 – 27 – 8 işleminin sonucu kaçtır? – 11 – 22 – 33 – 44 işleminin sonucu kaçtır?

Bu tarz sorularda işlem önceliğine bakmayız. Bu tarz sorularda işlem önceliğine bakmayız.
– 12 – 17 – 27 – 8 – 11 – 22 – 33 – 44
İşaretler aynı İşaretler aynı İşaretler aynı İşaretler aynı

ise sayıları topla ise sayıları topla ise sayıları topla ise sayıları topla
12 + 17 = 29 27 + 8 = 35 11 + 22 = 33 33 + 44 = 77
Sayıların işareti Sayıların işareti Sayıların işareti Sayıların işareti
(–) olduğu için (–) olduğu için (–) olduğu için (–) olduğu için
sonucun önüne sonucun önüne sonucun önüne sonucun önüne
– 29 – 35 – 33 – 77
İşaretler aynı ise sayıları topla İşaretler aynı ise sayıları topla
29 + 35 = 64 33 + 77 = 110
Sayıların işareti (–) olduğu için Sayıların işareti (–) olduğu için
sonucun önüne sonucun önüne
– 64 – 110
NOTUN NOTU
İşlem yaparken negatif (–) sayılara ya da ifadelere dikkat edelim ve onları parantez içinde gösterelim.
–4+3 yazmak yerine (– 4) + 3
–8.6 yazmak yerine (– 8) . 6
7––1 yazmak yerine 7 – (– 1)
12 : – 2 yazmak yerine 12 : (–2)
Bu durum yanlış yapmamamızı sağlar.
NOTUN NOTU
Sayının ya da ifadenin önünde işaret yoksa pozitif olduğunu bilmeliyiz ve pozitif olanların parantez içine
alınmasına gerek yoktur.
12
Book 1.indb 12 30/10/18 17:56

1. – 2 – 1 – 7 işleminin sonucu kaçtır? 6. – 6 – 17 – 9 işleminin sonucu kaçtır?
1. –10 2. –16 3. –14 4. –22 5. –17 6. –32 7. –41 8. –64 9. –52 10. –65
13
Book 1.indb 13 30/10/18 17:56

17. – 72 – 68 – 67 işleminin sonucu kaçtır?


11. –48 12. –77 13. –120 14. –92 15. –172 16. –188 17. –207 18. –217 19. –202 20. –252
14
Book 1.indb 14 30/10/18 17:56

Zıt (Farklı) İşaretli Sayılarda İşlem Nasıl Yapılır?

Örnek
+ 3 – 2 işleminin sonucu kaçtır?

Zıt işaretli sayılarda işlem şu şekilde yapılır : Çözüm :
1) Sayıları çıkar (Büyük sayıdan küçük sayıyı) Zıt işaretli sayılardan; büyük (3 – 2 = 1)
sayıdan küçük sayıyı çıkar.
2) Büyük olan sayının işaretini sonucun Büyük olan sayının (3)
önüne yaz. işaretini (+) sonucun +3–2=+1=1
önüne yaz.
Örnek Örnek
– 6 + 1 işleminin sonucu kaçtır? – 4 + 3 işleminin sonucu kaçtır?

Zıt işaretli sayılardan; büyük (6 – 1 = 5) Zıt işaretli sayılardan; büyük (4 – 3 = 1)

sayıdan küçük sayıyı çıkar. sayıdan küçük sayıyı çıkar.
Büyük olan sayının (6) Büyük olan sayının (4)
işaretini (–) sonucun –6+1=–5 işaretini (–) sonucun –4–3=–1
Örnek Örnek
8 – 3 işleminin sonucu kaçtır? 13 – 7 işleminin sonucu kaçtır?

+8–3=+5=5 + 13 – 7 = + 6 = 6
işaretini (+) sonucun işaretini (+) sonucun
Örnek Örnek
– 9 + 4 işleminin sonucu kaçtır? – 16 + 2 işleminin sonucu kaçtır?
–9+4=–5 – 16 – 2 = – 14
işaretini (–) sonucun işaretini (–) sonucun
15
Book 1.indb 15 30/10/18 17:56

1. 8 – 3 işleminin sonucu kaçtır? 6. 28 – 18 işleminin sonucu kaçtır?
1. 5 2. 7 3. 7 4. 13 5. 11 6. 10 7. 21 8. 10 9. 9 10. 38
16
Book 1.indb 16 30/10/18 17:56

11. 17 12. 46 13. 64 14. 15 15. 13 16. 66 17. 42 18. 28 19. 41 20. 9
17
Book 1.indb 17 30/10/18 17:56

Örnek
8 – 4 + 3 işleminin sonucu kaçtır?
Çözüm :
+8–4+3
Zıt işaretli büyük sayıdan küçük sayıyı çıkar. 8–4=4
Büyük sayının (8) işaretini (+) sonucun önüne yaz. +8–4=+4
+4+3
Aynı işaretli sayıları topla, işaret olarak sayıların işaretini sonucun önüne yaz. +4+3=+7=7
Örnek
13 – 5 – 2 işleminin sonucu kaçtır?
Çözüm :
+ 13 – 5 – 2
Zıt işaretli büyük sayıdan küçük sayıyı çıkar. 13 – 5 = 8
Büyük sayının (13) işaretini (+) sonucun önüne yaz. + 13 – 5 = + 8
+ 8–2
Zıt işaretli büyük sayıdan küçük sayıyı çıkar. 8–2=6
Büyük sayının (8) işaretini (+) sonucun önüne yaz. +8–2=+6=6
Örnek
–38 + 12 + 5 işleminin sonucu kaçtır?
Çözüm :
– 38 + 12 + 5
Büyük sayının (38) işaretini (–) sonucun önüne yaz. – 38 + 12 = – 26
– 26 + 5
18
Book 1.indb 18 30/10/18 17:56

Örnek
–43 + 17 – 6 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm :
– 43 + 17 – 6
– 26 – 6
Aynı işaretli sayıları topla, işaret olarak sayıların işaretini sonucun önüne yaz. 26 + 6 = 32
– 26 – 6 = – 32
Örnek
–43 – 26 + 11 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm :
– 43 + 26 + 11
Aynı işaretli sayıları topla işaret olarak sayıların işaretini sonucun önüne yaz. 43 + 26 = 69
– 43 – 26 = – 69
– 69 + 11
Zıt işaretli büyük sayıda küçük sayıyı çıkar. 69 – 11 = 58
Örnek
50 + 34 – 13 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm :
+ 50 + 34 – 13
Aynı işaretli sayıları topla işaret olarak sayıların işaretini sonucun önüne yaz. 50 + 34 = 84
+ 50 + 34 = + 84
+ 84 – 13
Büyük sayının (84) işaretini (+) sonucun önüne yaz. + 84 – 13 = + 71 = 71
Örnek
– 34 + 50 – 83 + 86 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm :
– 34 + 50 – 83 + 86
Büyük sayının (50) işaretini (+) sonucun önüne yaz. – 34 + 50 = + 16
+ 16 – 83
Büyük sayının (83) işaretini (–) sonucun önüne yaz. + 16 – 83 = – 67
– 67 + 86
Büyük sayının (86) işaretini (+) sonucun önüne yaz. – 67 + 86 = + 19 = 19
19
Book 1.indb 19 30/10/18 17:56

1. – 5 – 2 + 3 işleminin sonucu kaçtır? 6. – 46 – 47 + 58 işleminin sonucu kaçtır?
8. – 64 – 72 + 45 işleminin sonucu kaçtır?


1. –4 2. –5 3. –16 4. –30 5. –15 6. –35 7. –81 8. –91 9. –95 10. –105
20
Book 1.indb 20 30/10/18 17:56

11. 4 – 7 + 1 işleminin sonucu kaçtır? 16. 39 – 59 + 20 işleminin sonucu kaçtır?
11. –2 12. 3 13. 8 14. 14 15. 18 16. 0 17. 39 18. 44 19. 93 20. 61
21
Book 1.indb 21 30/10/18 17:56

1. – 3 + 1 – 8 işleminin sonucu kaçtır? 11. 4 – 5 – 9 işleminin sonucu kaçtır?

1. –10 2. –6 3. –14 4. –17 5. –30 6. –36 7. –60 8. –89 9. –96 10. –92
11. –10 12. –11 13. 1 14. –11 15. –23 16. –49 17. –61 18. –88 19. –99 20. –1
22
Book 1.indb 22 30/10/18 17:56

2. ÇARPMA VE BÖLME İŞLEMİ

ÜNİTE
ÇARPIM TABLOSU
1 2 3 4 5
1 x 1 = 1 2 x 1 = 2 3 x 1 = 3 4 x 1 = 4 5 x 1 = 5
1 x 2 = 2 2 x 2 = 4 3 x 2 = 6 4 x 2 = 8 5 x 2 = 10
1 x 3 = 3 2 x 3 = 6 3 x 3 = 9 4 x 3 = 12 5 x 3 = 15
1 x 4 = 4 2 x 4 = 8 3 x 4 = 12 4 x 4 = 16 5 x 4 = 20
1 x 5 = 5 2 x 5 = 10 3 x 5 = 15 4 x 5 = 20 5 x 5 = 25
1 x 6 = 6 2 x 6 = 12 3 x 6 = 18 4 x 6 = 24 5 x 6 = 30
1 x 7 = 7 2 x 7 = 14 3 x 7 = 21 4 x 7 = 28 5 x 7 = 35
1 x 8 = 8 2 x 8 = 16 3 x 8 = 24 4 x 8 = 32 5 x 8 = 40
1 x 9 = 9 2 x 9 = 18 3 x 9 = 27 4 x 9 = 36 5 x 9 = 45
1 x 10 = 10 2 x 10 = 20 3 x 10 = 30 4 x 10 = 40 5 x 10 = 50
6 7 8 9 10
6 x 1 = 6 7 x 1 = 7 8 x 1 = 8 9 x 1 = 9 10 x 1 = 10
6 x 2 = 12 7 x 2 = 14 8 x 2 = 16 9 x 2 = 18 10 x 2 = 20
6 x 3 = 18 7 x 3 = 21 8 x 3 = 24 9 x 3 = 27 10 x 3 = 30
6 x 4 = 24 7 x 4 = 28 8 x 4 = 32 9 x 4 = 36 10 x 4 = 40
6 x 5 = 30 7 x 5 = 35 8 x 5 = 40 9 x 5 = 45 10 x 5 = 50
6 x 6 = 36 7 x 6 = 42 8 x 6 = 48 9 x 6 = 54 10 x 6 = 60
6 x 7 = 42 7 x 7 = 49 8 x 7 = 56 9 x 7 = 63 10 x 7 = 70
6 x 8 = 48 7 x 8 = 56 8 x 8 = 64 9 x 8 = 72 10 x 8 = 80
6 x 9 = 54 7 x 9 = 63 8 x 9 = 72 9 x 9 = 81 10 x 9 = 90
6 x 10 = 60 7 x 10 = 70 8 x 10 = 80 9 x 10 = 90 10 x 10 = 100
Çarpma işleminde, sayıların yerleri değişse bile çarpımın sonucu değişmez.
Örnek
2.5.8 işleminin sonucu kaçtır?
Çözüm :
Öncelik şartı yoktur. Canın hangisini isterse Ayrıca sayıların yeri değişse bile sonuç yine
önce onları çarpabilirsin. aynı çıkar.
2.5.8 veya 2.5.8 5.2.8 8.2.5
sayıları çarp 10 . 8 sayıları çarp 2 . 40 sayıları çarp 10 . 8 sayıları çarp 16 . 5
80 80 80 80
23
Book 1.indb 23 30/10/18 17:56

PARANTEZLİ İŞLEMLERDE İŞARETİN DAĞITILMASI
Matematikte iki veya daha fazla işaret yan yana gelmez.

Bu durumu işaretleri çarparak halledeceğiz.
+·+ = +

Aynı işaretlerin çarpımı pozitiftir.
+ (4) = + (+4) (Aynı anlama gelir.) –·– = +
+·– = –

Zıt işaretlerin çarpımı negatiftir.
–·+ = –
Örnek Örnek
– (3) işleminin sonucu kaçtır? – (7) işleminin sonucu kaçtır?

– ( + 3) = – 3 – ( + 7) = – 7
işaretleri çarp –.+=– işaretleri çarp –.+=–
Örnek Örnek
– (– 9) işleminin sonucu kaçtır? – (– 5) işleminin sonucu kaçtır?

– (– 9) – (– 5)
– ( – 9) = + 9 – ( – 5) = + 5
İşaretler yan İşaretler yan
yana gelmez. işaretleri çarp – . – = + yana gelmez. işaretleri çarp – . – = +
Örnek Örnek
– (– 8) + 3 işleminin sonucu kaçtır? – (12) + 6 işleminin sonucu kaçtır?

– ( + 12) + 6
– ( – 8) + 3
– ( – 8) + 3
İşaretler yan işaretleri çarp – . + = –
yana gelmez. işaretleri çarp – . – = +
– 12 + 6 = 18
+ 8 + 3 = 11 Zıt işaretli büyük sayıdan

Sayıların işareti aynı küçük sayıyı çıkar. (12 – 6 = 6)
o zaman sayıları topla
Büyük olan sayının (12) – 12 + 6 = – 6
aynı işareti sayının
önüne yaz. işaretini (–) sayının
+ 8 + 3 = +11
önüne yaz.
24
Book 1.indb 24 30/10/18 17:56

Örnek Örnek
13 . 14 işleminin sonucu kaçtır? –23 . 84 işleminin sonucu kaçtır?

Sayıları alt alta yazıp çarpalım. Sayıları alt alta yazıp çarpalım. İşaret incelemesini
en son yapalım.
13 4 . 3 = 12 12’nin 2’sini yaz, elde var 1
23 4 . 3 = 12 12’nin 2’sini yaz, elde var 1
x 14 4.1=4 4’ün üzerine eldeki 1’i ekle x 44 4.2=8 8’in üzerine eldeki 1’i ekle
52 4+1=5
92 8+1=9
+ 13
+ 92
182 Çarptığın sayının altına işlem yapılır. Çarptığın sayının altına işlem yapılır.
1012
3.1=3 3’ü aynen yazarız. 8 . 3 = 24 24’ün 4’ünü yaz, elde var 2

1.1=1 8 . 2 = 16 16’nın üzerine eldeki 2’i ekle
16+ 2 = 18
İşaret incelemesi – 23 . ( + 84)
– 1932
Örnek Örnek
– 6 . (– 2) işleminin sonucu kaçtır? –7.8 işleminin sonucu kaçtır?

Çözüm : – 6 . ( – 2) Çözüm : (– 7) . (+ 8)
İşaretlerin Sayıların İşaretlerin Sayıların
çarpımı çarpımı çarpımı çarpımı
+ 12 – 56
Örnek Örnek
17 . 12 işleminin sonucu kaçtır? 23 . 25 işleminin sonucu kaçtır?

Sayıları alt alta yazıp çarpalım. Sayıları alt alta yazıp çarpalım.
17 7 . 2 = 14 14’ün 4’ünü yaz, elde var 1 23 5 . 3 = 15 15’in 5’ini yaz, elde var 1
x 12 2.1=2 2’ün üzerine eldeki 1’i ekle x 25 5 . 2 = 10 10’un üzerine eldeki 1’i ekle
34 2+1=3 11 5 10 + 1 = 11
+ 17 + 46
204 Çarptığın sayının altına işlem yapılır. 575 Çarptığın sayının altına işlem yapılır.
7.1=7 7’yi aynen yazarız. 2.3=6 6’yı aynen yazarız.

1.1=1 2.2=4
25
Book 1.indb 25 30/10/18 17:56

Örnek Örnek
– _– (– 3)i işleminin sonucu kaçtır? – `– _– (– 1)ij işleminin sonucu kaçtır?
İçten dışarı çarparak gideceğiz. Böylelikle hata yapma İçten dışarı çarparak işlem yapacağız.
ihtimalimizi en aza indireceğiz.
– _– (– 3)i – `– _– (– 1)ij = ?
işaretler yan yana gelmez işaretler yan
yana gelmez
işaretleri çarp – . – = + işaretleri çarp – . – = +
– _– (+ 1)i = ?
işaretler yan
– ( + 3) = – 3
yana gelmez
işaretler yan yana gelmez işaretleri çarp – . + = –
işaretleri çarp –.+=–
– ( – 1) = + 1
işaretler yan yana gelmez
işaretleri çarp –.–=+
Örnek Örnek
– _+ (– 4)i işleminin sonucu kaçtır? – `+ _– (– 2)ij işleminin sonucu kaçtır?
– `+ _– (– 2)ij = ?
İçten dışa gitmek hata yapmamızı azaltır.
işaretler yan yana gelmez
işaretleri çarp – . – = +
– _+ (– 4)i
işaretler yan yana gelmez – _+ (+ 2)i = ?
işaretleri çarp + . – = – işaretler yan yana gelmez
işaretleri çarp + . + = +
– ( – 4) = + 4 – ( + 2) = – 2
işaretler yan yana gelmez işaretler yan yana gelmez
işaretleri çarp –.–=+ işaretleri çarp –.+=–
NOTUN NOTU Örnek
– 2 . (– 3) . (– 5) işleminin sonucu kaçtır?

Dört işlemde negatif (–) işaretli ifadeler veya Çözüm :
sayılar parantez içinde gösterilerek işlem – 2 . (– 3) . (– 5) + 6 . (– 5)
hatası en aza indirilir. İşaretlerin Sayıların İşaretlerin Sayıların
çarpımı çarpımı çarpımı çarpımı
+6 – 30
26
Book 1.indb 26 30/10/18 17:56

Örnek Örnek
– 2 . (– 5) . 4 işleminin sonucu kaçtır? 9 . (– 8) . (– 7) işleminin sonucu kaçtır?

– 2 . (– 5) . 4 + 10 . + 4 9 . (– 8) . (– 7) + 9 . + 56
İşaretlerin Sayıların İşaretlerin Sayıların İşaretler Sayılar İşaretler Sayılar
çarpımı çarpımı çarpımı çarpımı çarpımı çarpımı çarpımı çarpımı
+ 10 + 40 + 56 + 504
Örnek Örnek
– _– (– 7 + 2)i işleminin sonucu kaçtır? – _+ (– 13 + 2)i işleminin sonucu kaçtır?

Parantez içindeki işlemi yaptıktan sonra en içteki paran- Parantez içindeki işlemi yaptıktan sonra en içteki paran-
tezden en dıştaki paranteze çıkarak işlem yapmalıyız. tezden en dıştaki paranteze çıkarak işlem yapmalıyız.
– _– (– 7 + 2)i = ? – _+ (– 13 + 2)i = ?
Zıt işaretli büyük sayıdan Zıt işaretli büyük sayıdan

küçük sayıyı çıkar. (7 – 2 = 5) küçük sayıyı çıkar. (13 – 2 = 11)
Büyük olan sayının (7) –7+2=–5 Büyük olan sayının (13)
işaretini (–) sayının – 13 + 2 = – 11
işaretini (–) sayının
– _– ( – 5)i – _+ ( – 11)i
işaretleri çarp – . – = + işaretleri çarp + . – = –
– (+ 5) = – 5 – (– 11) = + 11
işaretleri çarp – . + = – işaretleri çarp – . – = +
ÖRNEKLER DOĞRU ÇÖZÜM YANLIŞ ÇÖZÜM

2(3 + 5) işleminin sonucu = 2·8 = 2·3 + 5 1. PARANTEZ ( ) içleri öncelikli ()
kaçtır? = 16 =6+5
= 11
2
5 · 3 işleminin sonucu = 5·3·3 = 5·5·3·3 2. ÜS an alma öncelikli an
kaçtır? = 45 = 225
12 : 2 · 3 işleminin sonucu
=
12
·3 =
12 03. BÖLME ∏ veya ÇARPMA x ∏ x
kaçtır? 2 23 hangisi önceyse
= 6·3 12
=
= 18 6
=2
5 – 3 + 1 işleminin sonucu = (5 – 3) + 1 = 5 – (3 + 1) 4. TOPLAMA + veya ÇIKARMA – + –
kaçtır? =2+1 =5–4 hangisi önceyse
=3 =1
27
Book 1.indb 27 30/10/18 17:56

1. –1 . (–2) . (–3) işleminin sonucu kaçtır? 6. –8 . 9 . (–4) işleminin sonucu kaçtır?
2. 4 . (–8) . (–5) işleminin sonucu kaçtır? 7. 5 . 8 . (–6) işleminin sonucu kaçtır?
3. 3 . 4 . (–8) işleminin sonucu kaçtır? 8. 4 . 9 . (–3) işleminin sonucu kaçtır?
4. –6 . 7 . 9 işleminin sonucu kaçtır? 9. –7 . (–4) . 5 işleminin sonucu kaçtır?
5. –5 . (–7) . (–6) işleminin sonucu kaçtır? 10. 9 . (–8) . 2 işleminin sonucu kaçtır?
1. –6 2. 160 3. –96 4. –378 5. –210 6. 288 7. –240 8. –108 9. 140 10. –144
28
Book 1.indb 28 30/10/18 17:56

11. –10 . (–11) . (–8) işleminin sonucu kaçtır? 16. 28 . 3 . (–10) işleminin sonucu kaçtır?
12. –15 . (–6) . (–4) işleminin sonucu kaçtır? 17. 50 . (–15) . 5 işleminin sonucu kaçtır?
13. –20 . (–5) . 2 işleminin sonucu kaçtır? 18. 40 . (–30) . (–12) işleminin sonucu kaçtır?
14. –25 . 4 . (–6) işleminin sonucu kaçtır? 19. –16 . 5 . (–10) işleminin sonucu kaçtır?
15. 30 . (–5) . (–18) işleminin sonucu kaçtır? 20. –22 . (–3) . (–9) işleminin sonucu kaçtır?
11. –880 12. –360 13. 200 14. 600 15. 2700 16. –840 17. –3750 18. 14400 19. 800 20. –594
29
Book 1.indb 29 30/10/18 17:56

Enbastanmatematiksb

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Enbastanmatematiksb

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

0- icindekiler yeni.

indd 1 01/11/18 15:05

Genel Yayın Yönetmeni

Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı

(0312) 435 3 355 (0532) 445 2 029 (0549) 435 3 355

COPYRIGHT AYMİR YAYINEVİ

0- icindekiler yeni.indd 2 31/10/18 16:49

kullandığı her kelimenin hayatıma kattığı önemini unutmayacağım

Sayın M. Faruk BOZKURT’a, en baştan beri kitabın içeriğini anlatırken en az benim

hissettiğim sevgili İhsan DEMİR’e, kitabın hazırlık aşamasında bilgi ve deneyimlerini

benimle paylaşan üstat Güven GÖLLÜOĞLU’na, kendilerine ne zaman danışsam

yanlarına çekinmeden gidebildiğim, güler yüzünü ve samimiyetlerini benden esirge-

meyen Eyyup İHTİYAROĞLU ve Kazım ÇAKIR’a, kitabın tashih aşamasında yardım-

larını eksik etmeyen Erkan YILDIRIM, Volkan SAÇMALIOĞLU, Nalan KARAÇOR,

teşekkürü bir borç bilirim.

0- icindekiler yeni.indd 3 31/10/18 17:59

2. Ünite: ÇARPMA VE BÖLME İŞLEMİ

Parantezli İşlemlerde İşaretin Dağıtılması................................................................ 24

Sayıların 1’e Bölümü ve 0’ın Konumu ..................................................................... 45

3. Ünite: HARFLİ İFADELERDE DÖRT İŞLEM

Harfli İfadelerde Dört İşlem Yapma........................................................................... 59

4. Ünite: PARANTEZLİ İFADELERDE İŞLEM ÖNCELİĞİ

Parantezi Dağıtma ................................................................................................... 73

Ortak Paranteze Alma............................................................................................... 92

En Sade Hâlini Bulma............................................................................................... 99

Alıştırmalar ............................................................................................................. 103

5. Ünite: BASİT DENKLEMLER

Basit Denklemler..................................................................................................... 107

0- icindekiler yeni.indd 5 31/10/18 16:49

7. Ünite: ONDALIK SAYILAR

8. Ünite: RASYONEL DENKLEMLER

9. Ünite: İKİ BİLİNMEYENLİ DENKLEMLER

0- icindekiler yeni.indd 6 31/10/18 16:49

Basit Eşitsizlikler..................................................................................................... 223

Eşitsizlik Özellikleri.................................................................................................. 225

11. Ünite: MUTLAK DEĞER

Mutlak Değer........................................................................................................... 239

12. Ünite: ÜSLÜ SAYILAR

Üslü Sayılar............................................................................................................. 259

Üslü Sayılarda Toplama - Çıkarma......................................................................... 277

Üslü Sayılarda Çarpma........................................................................................... 277

Üslü Sayılarda Bölme............................................................................................. 279

Üslü Denklemler...................................................................................................... 282

Üslü Eşitsizlikler...................................................................................................... 284

13. Ünite: KÖKLÜ SAYILAR

Köklü Sayılar .......................................................................................................... 301

Kök İçindeki Sayının Kök Dışına Çıkması............................................................... 304

Kök Dışındaki Sayının Kök İçine Alınması.............................................................. 309

Köklü İfadelerde Dört İşlem..................................................................................... 312

Toplama ve Çıkarma............................................................................................ 312

Çarpma ve Bölme................................................................................................ 316

Köklü Sayılarda Eşlenik.......................................................................................... 331

0- icindekiler yeni.indd 7 31/10/18 17:59

kalemi eline oturup

yeter ki iste, sıra sende, hadi başlayalım,

Book 1.indb 1 30/10/18 17:56

POZİTİF SAYILARDA İŞLEMLER

+ 8 + 7 işleminin sonucu kaçtır? 23 + 12 işleminin sonucu kaçtır?

NOTUN NOTU Örnek

43 + 18 işleminin sonucu kaçtır?

Book 1.indb 3 30/10/18 17:56

1. 8 + 6 işleminin sonucu kaçtır? 6. 18 + 3 işleminin sonucu kaçtır?

2. 5 + 9 işleminin sonucu kaçtır? 7. 21 + 11 işleminin sonucu kaçtır?