ΑΚ 235_ΑΤΣΟΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ/ΑΤΣΟ΢ΤΜΒΑ΢Η

Αυτοδικαιοπραξία είναι η δυνατότητα που έχει ο αντιπρόσωπος να ενεργεί ταυτόχρονα

τόσο για τον αντιπροσωπευόμενο όσο και για τον εαυτό του ή για άλλο πρόσωπο.

Η ΑΚ 235 απαγορεύει στον αντιπρόσωπο την επιχείρηση στο όνομα του

αντιπροσωπευομένου δικαιοπραξίας με τον εαυτό του ατομικώς ή με την ιδιότητά του ως
αντιπροσώπου κάποιου άλλου.

Γενικά η απαγόρευςη τησ ΑΚ 235 καλύπτει:

 Την επιχείρηση δικαιοπραξίας από τον αντιπρόσωπο δικαιοπραξίας στο όνομα του
αντιπροσωπευόμενου με τον εαυτό του ατομικώς, διότι υπάρχει σύγκρουση των
συμφερόντων του αντιπροσώπου και του αντιπροσωπευομένου αφού μπορεί ο
αντιπρόσωπος να μεροληπτήσει ή να επηρεαστεί στην κατάρτιση της δικαιοπραξίας
εις βάρος του αντιπροσωπευομένου για χάρη δικών του συμφερόντων.
 Την επιχείρηση δικαιοπραξίας στην οποία και τα δύο μέρη αντιπροσωπεύονται από
τον ίδιο αντιπρόσωπο, διότι υφίσταται σύγχυση των συμφερόντων των δύο
αντιπροσωπευόμενων αφού μπορεί ο αντιπρόσωπος να μεροληπτήσει ή να επηρεαστεί
στην κατάρτιση της δικαιοπραξίας για χάρη του άλλου αντιπροσωπευομένου.

Επομένως, σκοπός της ΑΚ 235 είναι να αποτραπεί ο ανωτέρω κίνδυνος.

Ειδικά ςτην απαγόρευςη τησ ΑΚ 235

εμπίπτουν:
Η διάταξη αυτή απαγορεύει κάθε δικαιοπραξία, τόσο τη σύμβαση όσο και τη
μονομερή απευθυντέα δικαιοπραξία. Έτσι, στην απαγόρευση της ΑΚ 235 εμπίπτουν:

 Οι κάθε μορφής συμβάσεις (=εν ζωή ή αιτία θανάτου, υποσχετική ή εκποιητική

κ.λπ.) που περιέχει τις αντίθετες δηλώσεις βουλήσεως δύο ή περισσοτέρων προσώπων,
στις οποίες προβαίνει μόνο ο αντιπρόσωπος. Αντιθέτως, δεν εμπίπτουν στην
απαγόρευση της ΑΚ 235 οι δύο παράλληλες δηλώσεις βουλήσεως που
συντείνουν στο ίδιο αποτέλεσμα (πχ πώληση κοινού ακινήτου από τον ένα
συγκύριο, ο οποίος ενεργεί και για τον εαυτό του αλλά και ως αντιπρόσωπος του
άλλου).
΢ελ. 692-700 Γεωργιάδησ Α. Γενικέσ Αρχέσ Αςτικού Δικαίου, 4η Έκδοςη, 2012, Εκδ. ΢άκκουλασ ΢ελίδα 1
 ΑΚ 235_ΑΤΣΟΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ/ΑΤΣΟ΢ΤΜΒΑ΢Η

 Οι μονομερείς απευθυντέες δικαιοπραξίες (=καταγγελία, συγκατάθεση) διότι

μολονότι περιλαμβάνουν τη δήλωση βούλησης μόνο ενός προσώπου αφού για να
αναπτύξουν τις έννομες συνέπειες τους απαιτείται όχι μόνο ο δικαιοπρακτών να
προβεί στη δήλωση βουλήσεως αλλά και αυτή να περιέλθει στον αποδέκτη της, οπότε
και πάλι υπάρχουν 2 πρόσωπα με αντίθετα συμφέροντα και συνεπώς υφίσταται
κίνδυνος για τα συμφέροντα του αντιπροσωπευόμενου, είτε αυτός αποτελεί τον
δηλούντα είτε τον αποδέκτη της δήλωσης. Αντιθέτως, δεν εμπίπτουν καταρχήν
στην απαγόρευση της ΑΚ 235 οι μονομερείς μη απευθυντέες δικαιοπραξίες
διότι σε αυτές δεν υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ δύο προσώπων.
 Οι οιονεί δικαιοπραξίες καθώς διέπονται από τις διατάξεις της αντιπροσώπευσης
αποκλείεται η αυτοσύμβαση, λόγω του κινδύνου που δημιουργείται για ματαίωση του
σκοπού τους.
 Οι περιπτώσεις νόμιμης/εκούσιας αντιπροσώπευσης (π.χ. γονική μέριμνα,
δικαστική συμπαράσταση).

Ιδιαίτερεσ περιπτώςεισ εφαρμογήσ τησ ΑΚ

235:
 Υποπληρεξουσιότητα: Πρόκειται για τις περιπτώσεις όπου ο αντιπρόσωπος είτε
καταρτίζει μια δικαιοπραξία ενεργώντας ατομικώς για τον εαυτό του και συγχρόνως
έχει παράσχει πληρεξουσιότητα σε άλλο πρόσωπο να ενεργεί στο όνομα και για
λογαριασμό του αντιπροσωπευομένου (γνήσια υποπληρεξουσιότητα) είτε ο
αντιπρόσωπος καταρτίζει μια δικαιοπραξία ενεργώντας ατομικώς για τον εαυτό του
και συγχρόνως έχει παράσχει πληρεξουσιότητα σε άλλο πρόσωπο να ενεργεί στο
όνομα του αντιπροσώπου και για λογαριασμό του αντιπροσωπευομένου (απλή
υποπληρεξουσιότητα). Σε αυτή την περίπτωση σύμφωνα με την κρατούσα
άποψη ΔΕΝ εμπίπτει η απαγόρευση της ΑΚ 235.
Π.χ. ο Π παρέχει πληρεξουσιότητα στον Α να πωλήσει το διαμέρισμά του. Ο Α που
ενδιαφέρεται να το αγοράσει, καταρτίζει την πώληση ενεργώντας συγχρόνως ως
αντιπρόσωπος του Π και ως αγοραστής. Η σύμβαση είναι άκυρη (ΑΚ 235).
Όμως, αν ο Α για να αποφύγει την ακυρότητα παρέχει υποπληρεξουσιότητα στη σύζυγό
του Σ να ενεργήσει ως αντιπρόσωπος του Π με αντισυμβαλλόμενο τον Α τότε κατά την

΢ελ. 692-700 Γεωργιάδησ Α. Γενικέσ Αρχέσ Αςτικού Δικαίου, 4η Έκδοςη, 2012, Εκδ. ΢άκκουλασ ΢ελίδα 2
 ΑΚ 235_ΑΤΣΟΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ/ΑΤΣΟ΢ΤΜΒΑ΢Η

κρατούσα γνώμη στη νομολογία, η σύμβαση είναι έγκυρη. Μπορεί όμως να θεωρηθεί
άκυρη στην έκταση που αντίκειται στην ΑΚ 178 ή αποτελεί καταστρατήγηση της
απαγόρευσης της ΑΚ 235 (ΑΚ 174).
 Οιονεί αυτοδικαιοπραξία: Πρόκειται για εκείνες τις περιπτώσεις στις οποίες ο
αντιπρόσωπος, μολονότι δεν συμβάλλεται ατομικώς με τον εαυτό του αλλά με τρίτο
πρόσωπο, προσδοκά ατομικό όφελος από την καταρτιζόμενη δικαιοπραξία. Σε αυτές
τις περιπτώσεις ενέχει ο κίνδυνος ο αντιπρόσωπος να εκπροσωπεί τα συμφέροντα του
αντιπροσωπευομένου κατά τρόπο που ωφελεί τον ίδιο. Αυτού του είδους οι
δικαιοπραξίες εμπίπτει η απαγόρευση της ΑΚ 235.
 Συνδικαιοπραξίες: Υποστηρίζεται η άποψη ότι οι συνδικαιοπραξίες δεν εμπίπτουν
στην απαγόρευση της ΑΚ 235 (π.χ. καταγγελία περισσοτέρων στην οποία ένας από
τους καταγγέλλοντες ενεργεί και ως αντιπρόσωπος και άλλου καταγγέλλοντος) διότι δεν
έχουμε σύγκρουση συμφερόντων αφού όλοι οι συνδικαιοπρακτούντες έχουν κοινά
συμφέροντα.
 Έμμεση αντιπροσώπευση: Π.χ. σύμβαση εμπορικής αντιπροσωπείας ή παραγγελίας.
Η περίπτωση αυτή δεν εμπίπτει στην απαγόρευση της ΑΚ 235, καθώς ο έμμεσος
αντιπρόσωπος πρώτα επιχειρεί δικαιοπραξία στο όνομά του αλλά για λογαριασμό του
αντιπροσωπευόμενου και ύστερα διενεργεί άλλη δικαιοπραξία για να μεταβιβάσει τα
δικαιώματα που απέκτησε από τον αντιπροσωπευόμενο. Άρα δεν προσκρούει στον
κανόνα της ΑΚ 235.
 Εκπροσώπηση νομικών προσώπων: Η ΑΚ 235 εφαρμόζεται αναλόγως όταν ένα
όργανο ΝΠ καταρτίζει δικαιοπραξία με τον εαυτό του ατομικά ή ως αντιπρόσωπος
άλλου ΦΠ ή ΝΠ, όπως ορίζει η ΑΚ 68 παρ. 2 διότι και σε αυτή την περίπτωση
υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων αι συνεπώς κίνδυνος για τα συμφέροντα του ΝΠ.
Επομένως, η απαγόρευση αυτή εμπίπτει στην απαγόρευση της ΑΚ 235.

Επιτρέπεται η εφαρμογή τησ ΑΚ 235:

Κατ’ εξαίρεση ο νόμος (ΑΚ 235 παρ. 1) επιτρέπει την αυτοδικαιοπραξία στις εξής
περιπτώσεις:

 Όταν ο αντιπροσωπευόμενος το επιτρέψει: Π.χ. σε προσύμφωνο πώλησης

διαμερίσματος ο πωλητής ρητώς παρέχει στον αγοραστή την εξουσία αντιπροσωπεύσεως

΢ελ. 692-700 Γεωργιάδησ Α. Γενικέσ Αρχέσ Αςτικού Δικαίου, 4η Έκδοςη, 2012, Εκδ. ΢άκκουλασ ΢ελίδα 3
 ΑΚ 235_ΑΤΣΟΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ/ΑΤΣΟ΢ΤΜΒΑ΢Η

του στην κύρια σύμβαση πωλήσεως που θα συναφθεί σε εκτέλεση του προσυμφώνου. Η
σχετική άδεια μπορεί να είναι ρητή ή σιωπηρή, συναγόμενη από το
περιεχόμενο της πληρεξουσιότητας, από τις περιστάσεις ή τη συναλλακτική καλή
πίστη και δεν απαιτείται να περιβληθεί σε τύπο, τέλος μπορεί να παρασχεθεί πριν

ή μετά την κατάρτιση της δικαιοπραξίας με τη μορφή εγκρίσεως. Η

αυτοδικαιοπραξία δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο τα συμφέροντα του
αντιπροσωπευόμενου πχ υπάλληλος σε εκδοτήριο εισιτηρίων σε λεωφορεία αγοράζει
εισιτήρια για τον εαυτό του. Το δικαίωμα αυτό της αυτοσύμβασης μπορεί να ασκηθεί
μόνο εντός των ορίων που όρισε ο αντιπροσωπευόμενος. Σε περίπτωση
υπέρβασης των ορίων υφίσταται υπέρβαση τις εξουσίας αντιπροσώπευσης και
εφαρμόζονται οι ΑΚ 229 επ.
 Όταν ο αντιπροσωπευόμενος ωφελείται: Γίνεται δεκτό ότι με συσταλτική
ερμηνεία της ΑΚ 235 επιτρέπεται η αυτοδικαιοπραξία όταν ο αντιπροσωπευόμενος
προσπορίζει αποκλειστικώς έννομο όφελος π.χ. η δωρεά από τους γονείς προς το
ανίκανο για δικαιοπραξία τέκνο τους.
 Όταν η αυτοδικαιοπραξία συνιστά εκπλήρωση υποχρέωσης: Η εκπλήρωση
μπορεί να αφορά υποχρέωση του αντιπρόσωπου προς τον αντιπροσωπευόμενο ή το
αντίστροφο ή ακόμα και περίπτωση διπλής αντιπροσώπευσης (=υποχρέωση του ενός
αντιπροσωπευομένου προς τον άλλο). Υπό τέτοιες περιστάσεις δεν διατρέχουν κίνδυνο
τα συμφέροντα του αντιπροσωπευομένου. Π.χ. πωλείται και μεταβιβάζεται με
αυτοσύμβαση από τον εργολάβο η κυριότητα διαμερίσματος αφού έτσι εκπληρώνεται
αποκλειστικώς η υποχρέωση του οικοπεδούχου από τη σύμβαση έργου για καταβολή του
εργολαβικού ανταλλάγματος.
 Όταν επιτρέπεται από ειδική διάταξη νόμου: Π.χ. ΑΚ 1114 και το άρθρο 43 α παρ.
4 εδ β’ του Ν. 3190/1955.

΢ελ. 692-700 Γεωργιάδησ Α. Γενικέσ Αρχέσ Αςτικού Δικαίου, 4η Έκδοςη, 2012, Εκδ. ΢άκκουλασ ΢ελίδα 4