Mineralne kiseline

Mineralne kiseline su kiseline koje hemijskim reakcijama nastaju iz minerala. Najčešće

se upotrebljene kiseline su HCl, HNO₃, H₂SO₄,H₃BO₃.

Hloridna kiselinaili solna kiselina je vodena otpina hlorvodika. Njene soli su hloridi.
To je prozirna dimljiva tekućina. Zovemo je solna zato što se može dobiti iz kuhinjske
soli i koncentrovane HSO pri čemu nastaje gas HCl. Jaka je kiselina jer u vodi potpuno
disocira. Ne djeluje oksidaciono. Glavni je sastojak želučane kiseline. Jedan je od
reagenasa u laboratoriji, a koristi se i u proizvodnji mnogih organskih i neorganskih
spojeva, u metalurgiji za čišćenje metala od oksida, u industriji boja, tekstilnoj industriji,
u domaćinstvu kao otpina za kamenac a u slobodnoj prodaji se nalazi u koncentraciji
19-21% .

Azotna(azurna) kiselina je veoma jaka, bezbojna, kaustična i otrovna. Lako isparava a

u koncentracijama većim od 86% se često zove PUŠLJIVA HNO₃. U koncentrovanom
obliku je jako oksidaciono sredstvo. Soli se zovu nitrati. Može se dobiti miješanjem
azot(V)oksida sa vodom pri čemu se dobiva smjesa HNO₃ i azotaste kiseline. U
laboratoriji se dobije djelovanjem koncentrovane sumporne kiseline sa KNO₃. Koristi se
kao važan reagens a također se koristi za dobivanje eksploziva(npr.trinitrotoluen-TNT),
vještačkog đubriva, amonijum nitrata, za prečišćavanje metala. Bijela pušljiva azotna
kiselina se koristi za oksidaciju u raketam na tečno gorivo. Izaziva teške opekotine koje
su karakteristične žute boje koaj je proizvod djelovanja kiseline sa proteinom
kože(npr.keratinom).
Sumporna kiselina je bezbojna uljasta tečnost i jedan od najvažnijih proizvoda
hemijske industrije. To je snažna neorganska kiselina sa oksidacionim i
dehidratacionim djelovanjem. Dobiva se kontaktnim postupkom koji se odviaj u više
faza :
1. Spaljivanje sumpora pri čemu nastaje SO₂

2. Zatim se sumpor dioksid i kisik spajaju i nastaje SO₃

3. Nastali sumpor trioksid se uvodi u rastvor koncentrovane kiseline pri čemu

nastaje pirosumporna kiselina H₂S₂O₇

4. Dodatkom vode nastaje H₂SO₄.

Koristi se za stvaranje umjetnog goriva, u hemijskoj industriji, u industriji boja,

proizvodnji čelika, za hemijska gnojiva, u kožarskoj i prehrambenoj industriji(E513).

Fosforna kiselina ili ortofosforna kiselina je triprotonska kiselina. Soli se zovu fosfati.
Dobija se rastvaranjem fosfor(V)oksida u vodi.

P₂O₅ + 3H₂O ->

Najvažnija upotreba H₃PO₄ je u proizvodnji vještačkog đubriva,

Identifikacija sirćetne kiseline

Sirćetna kiselina je predstavnik organskih kiselina. Pod organskim kiselinama

podrazumijevamo spojeve koji sadrže jednovalentnu COOH grupu. Jedna je od najranije
poznatih kiselina. Još u starom vijeku su se koristile u obliku vinskog sirćeta kao začin.
Nastaju oksidacijom etil alkalaida koji se nalazi u vinu pod uticajem fermenata koje luče
sirćetne gljivice uz prisustvo kisika. Ovako dobijemo 6-10% sirćetnu kiselinu. U ishrani
se uzima kao začin 4-5% vinsko sirće.

Ova oksidacija se izvodi u specijalnim kacama a kao sirovina se upotrebljava vino lošeg
kvaliteta ili voće koje nije zrelo.. Čista sirćetna kiselina je bezbojna tečnost oštrog
mirisa, ključa na 118˚C a mrzne na 16˚C prelazeći u kristalnu masu(ledena ili glacijalna
sirćetna kiselina slična snijegu). Djeluje razorno na tkivo a pare su opasne.
Koncentrovana kiselina izaziva teška oštećenja jednjaka i organa za varenje. U
razblaženom obliku nije opasna. U vidu 6-8% rastvora se upotrebljava kao začin za jelo
i za konzerviranje. Ponaša se slično neorganskim kiselinama, latmus papir boji crveno,
rastvara metale uz izdvajanje vodika. Neutralizira se bazama i gradi soli acetate.Veoma
je slaba kiselina. U vodenom rastvoru disocira na mali broj molekula zbog čega njen
vodeni rastvr pokazuje salbu provdljivost električne struje. Sirćetna kiselina može
stupiti u reakciju sa alkoholima i gradi estere. Sirćetna kiselina se u novije vrijeme
upotrebljava za sintezu boja, lakova, dobivanje lijekova, plastičnih masa, vještačke svile,
itd. Acetati imaju primjenu u tekstilnoj industriji pri bojenju.

Reakcije dokazivanja

U kvalitativnoj analizi sirćetna kielina se primarno dokazuje preko karakterističnog

mirisa. Većina dokaznih reakcija se zasniva na dobijanju sirćetne kiseline i
prepoznatljivog mirisa.
Te reakcije se izvode na suho, miješanjem acetata sa kalij hidrogen sulfatom₂₃₄₅˚ u
porculanskoj šolji. Mogu se izvoditi djelomičnim razblaživanjem sumporne kiseline koaj
izdvaja sirćetnu kiselinu. Od reakcija bojanja najčešće se koristi reakcija dobivanja iz
rastvora sa željezo(III)hloridom pri čemu se formira mrko-crveno jedinjenje čija se boja
gubi dodatnim zakišeljavanjem. Međutim, prisustvo aniona treće analitičke grupe može
dovesto do pozitivno lažne reakcije.