‫ا‬ ‫ــــ و ا‬ ‫ا‬ ‫وزارة ا‬

‫ـــ ة ‪-2‬‬ ‫‪-‬ا‬

‫ما‬ ‫ر و‬ ‫ما‬ ‫م ا‪ ! "#‬د و ا‬ ‫ا‬ ‫‪$‬‬

‫ـــــ‬ ‫ما‬ ‫‪:‬‬ ‫"‬

‫ــــ'‬ ‫& إ اد ا ‪ $‬رة‪ ) :‬ـــــ ه‬

‫‪23‬‬ ‫‪ 5‬س‬ ‫‪ 1‬ات )‬

‫إدارة أ ــــــ ل‬

‫ا ‪,‬ــــ ا‪+‬و * )ل‪،‬م‪،‬د(‬ ‫‪-‬‬

‫‪2018-2017‬‬ ‫ا ‪ ,‬ا‬

‫‪1‬‬
 ‫ا‬ ‫‪ 8‬ل‬ ‫‪ 77771‬ة ا‪+‬و ‪ : : *7777‬ھ‬ ‫ا‬

‫)‪(Mangement‬‬ ‫‪ ;:‬م ا‬

‫= ر<‬

‫ا ھ اف‬ ‫‪ ،‬ا د وا‬ ‫ارد ا‬ ‫ا‬ ‫!‬ ‫‪"# $‬‬ ‫ط‬ ‫ا‬
‫! ! ت‬ ‫)( '&‪:‬ا ‪ 2 -3‬ا ‪ 0 6‬ا‪5‬دارة‪ ،‬ا‬ ‫ورة ا &‬ ‫‪+ ,‬ا‬ ‫‪ 1‬ة ‪ 0‬ھ‪/‬ه ا ‪-‬‬ ‫ا‬
‫ارد‬ ‫‪ 7! 38‬ا‬ ‫'‬ ‫أھ اف ا ‪9:‬‬

‫)‪.‬‬ ‫ا‬ ‫د ا رات ا =<‬ ‫ر ‪7‬ا‬ ‫دت‬ ‫ت‬

‫< ‪:1‬‬ ‫=‬
‫و ا‪ $‬و أ‪ A‬ل ‪!$‬‬ ‫‪ ?' $ > ,‬ا <‪ Taylor Frederick &< 9#‬أ"? ‪ B!$ & 8 0!$‬ا"‬
‫ط ت ا‪. " "5‬‬ ‫‪ 7! 38 B!$‬ا‬ ‫! !‪-‬‬
‫< ‪:2‬‬ ‫=‬
‫ف ‪B!$‬‬ ‫ر ‪ 8‬ھ& ‪ ! $‬ت ‪ -‬ي ‪ < ( ' B!$‬أن‬ ‫‪ B!$H.Simon ?' $‬أ"? ‪ ! $‬ت أ‪ /D‬ار‬
‫‪ 1‬ة ‪ 0‬ھ‪/‬ه‬ ‫ا ھ اف ا‬ ‫‪،‬ا د وا‬ ‫ارد ا‬ ‫ا‬ ‫!‬ ‫‪"# $‬‬ ‫ا"? ط‬
‫أھ اف‬ ‫! ! ت‬ ‫)! '& ‪ :‬ا ‪ ،2 -3‬ا ‪ ،0 6‬ا‪5‬دارة و ا‬ ‫ورة و ا‬ ‫‪+ ,‬ا‬ ‫ا‪-‬‬
‫ارد‪.‬‬ ‫‪ 7! 38‬ھ‪/‬ه ا‬ ‫! '‬ ‫ا ‪9:‬‬
‫‪&$‬‬ ‫ارد ‪ G"H‬ز أھ اف د ‪ < 8‬و ھ‪/‬ا‬ ‫‪ 'I‬اد‪ ،‬و ا‬ ‫‪ B!$‬أ"? ا ‪ 0 6‬ا‬ ‫فأ‪ J‬ا‬
‫=‪M /‬‬ ‫‪ P 1‬ا ‪O1‬اء ا ‪- =! 3‬‬ ‫‪ ،2 -3‬و ا ‪ 0 6‬و ا دة و ا‪ K5‬اف ‪B!$‬‬ ‫أن " م‬
‫ك‪.‬‬ ‫ا‪ M‬فا‬ ‫ا ' اد‬ ‫‪ ' S5‬إ ‪G B‬‬ ‫‪P 1‬ا ‪M‬م =‬
‫< ‪:3‬‬ ‫=‬
‫ھ ا ! ا & < ‪ U / = M #D 8‬ض ‪8‬‬ ‫‪:‬ا‬ ‫م ا‪#‬‬ ‫ا‬ ‫>‬ ‫<‬ ‫=‬
‫ھ ‪ ( $‬ا دة ا = ‪. /‬‬ ‫‪Ralph Davis‬ا‬ ‫وا‪ K5‬اف ‪ ? !$‬و ل‬
‫< ‪:4‬‬ ‫=‬
‫< ا ر> ا ‪ 5‬ار ‪ :‬و & أ? زھ ‪. Herbert Simon‬‬ ‫=‬
‫ر ‪ 8‬ھ& ‪ ! $‬ت ‪ -‬ي ‪B!$‬‬ ‫‪ +G‬أن "=< ' ‪ ! V M‬ت أ‪ /D‬ار‬ ‫وا ‪:‬ون ا‬ ‫إن ا‬
‫' (‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫ر ا وا‪ 8‬و‬ ‫‪، 06 ،2-3 ،W‬‬ ‫ھ أن‬ ‫< ‪:5‬و ل ‪ Henry Fayol‬إن ‪ B 8‬أن‬ ‫=‬
‫و ا ‪.+‬‬
‫‪:7‬‬ ‫‪ A $‬ا‬
‫<( ‪ K 8‬أو ‪ S B!$ K 8 U‬ورة و‪ 1‬د ھ ف‪.‬‬ ‫ر‪7‬‬ ‫‪P 1‬ا‬ ‫‪-‬‬
‫‪ ! $‬ا‪5‬دارة '‪ 0 ?"Y‬ا ‪ B!$ O V‬ا ‪ $ G‬و ‪ B!$ X‬ا ' اد‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪$-‬‬
‫ا ' اد‪.‬‬ ‫و ‪ $X‬ط‬ ‫ا‪DZ‬‬ ‫‪ -‬ا ‪ B!$ VW‬أن ا ‪ $‬ل ‪ $ 0‬ط‬
‫! ‪.‬‬ ‫ا‪ M1‬ا ‪ ,‬اث ا‬ ‫‪ -‬ا ‪ ! $ B!$ VW‬ا ‪:‬‬

‫ا‬ ‫درا>‬ ‫أھ‬

‫<(‬ ‫‪0M‬‬ ‫" ا ‪ 6" S‬ا "‪M‬‬ ‫'& ‪$‬‬ ‫وا ‪ G‬ھ‬ ‫‪ 8‬ا ‪ 8‬را‬ ‫ا‪5‬دارة أو ا‬
‫‪ ( M‬ا ‪ $‬ل و ‪ O V‬ا‪ "H‬ه ‪ B!$‬ا ھ اف‪.‬‬ ‫‪&' K 8‬‬
‫ي "?‬ ‫‪ U $‬ه ‪ 8‬ا ! م ا ‪ D‬ى ‪W‬ن ھ ك ‪ V , 8‬ة ^ اع ا‬ ‫‪ 0!$ O‬ا‬ ‫و‬
‫ا (‪.‬‬ ‫‪ 8 B!$ (A‬دئ وأ‪ < M #D 8 X9‬ن ھ ك ‪ ! $‬ا رة ‪ B!$‬إ‪ ' S‬أ'< ر ‪-‬‬

‫‪ 7! 38 8 $ G8 ?"W‬ا ! م ‪ ' S5‬إ ‪ 8 B‬ر‪ =V 9‬ءات‬ ‫فا‬ ‫و)&‪:‬‬ ‫أو‪ : #‬ا‬

‫ي‪ $‬ف ‪ -‬ر‬ ‫ل و‪ ' 8‬ا ‪ M‬م‪...‬ا ‪ .(a‬إن ا =< ا‬ ‫‪ 9 ،‬ت ا ` ‪ ،‬رة ا‪H‬‬ ‫‪<) AD‬‬
‫‪ S‬ت‪ 0!$ ،‬ا‪ 1H‬ع‪0!$ ،‬‬ ‫‪، 9‬ا‬ ‫د‪ ،‬ا‬ ‫‪HV‬‬ ‫د‬ ‫ث '& ‪ B K‬ا‬ ‫ھ `‪ 8 (J= #‬ھ ت ا‬
‫‪.(Anthropologieَ) 1‬‬ ‫ل ا‪#$5‬م ا‪ ،& Z‬ا ")‬ ‫‪ 9‬و‪ !$‬م ا‪H‬‬ ‫ا =‪ ،X‬ا ! م ا‬

‫‪ P -‬أن ‪ ! $ 2-3‬ت‬ ‫‪ M‬و < ن و‪ ,‬ة ‪/M <9 8‬ا‬ ‫* وظ ‪' cW :<B‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪ :‬ا‬ ‫@‬
‫ھ<‪/‬ا ! ظ `‪ 7‬ا ‪ D‬ى‬ ‫ا‬ ‫‪ P -‬أن ‪ ! $ 06‬ت ا ‪ 2 -3‬وا دة وا‬ ‫‪V‬‬ ‫ا ‪ 0 6‬وا‪5‬دارة وا‬
‫‪ 8‬ا‪ (,‬و‪A $ c#c 06 !, 8 (V‬‬ ‫إ ‪ B‬أر‬ ‫ا‬ ‫‪ !G‬ا‬ ‫‪ + ,‬ا <( ا & وا‬
‫ا‪.‬‬ ‫‪$‬‬ ‫( إ ‪ B‬ا‪$ & c‬‬ ‫أ‪ 9 9‬و ‪9 e /‬‬

‫أن‬ ‫‪ !G$ B!$ +G‬ا‬ ‫ء ا ‪9:‬‬ ‫‪ + ,‬دورة ‪ 8‬ا‪ ، !A‬و <& ‪0‬‬ ‫‪ -‬را‬
‫‪.‬‬ ‫ت ا ‪!-‬‬ ‫= ‪ 8‬ا‪#D !A‬ل ا ‪ + , 8O‬ا‬ ‫‪G‬د‬

‫‪ ' c f8‬ا ‪. 9:‬‬ ‫وھ ا ‪ "#‬وا‪" "5‬‬ ‫‪ B!$ & 8‬رب ر‬ ‫ا‬

‫‪: A $ c#c‬‬ ‫‪ P8‬ا داء وھ‪/‬ا ‪J‬‬ ‫‪-‬‬ ‫!‬

‫‪3‬‬
 ‫أ‪ (8 $ 8 )V‬وا‪. ,‬‬ ‫!‪O‬م ‪ 8 !$‬ھ‬ ‫وع ‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪-‬‬

‫ر‪. 8 ! $ 9‬‬ ‫ا‪ G H‬ه ا‬ ‫'&‬ ‫<‬ ‫‪ -‬دور ا‬

‫–إ" ‪ (Efficacité) 1‬ا <! ھ& ‪ !- 8 8‬ت ا <( '& ‪. 6 (V‬‬ ‫‪ -‬إن ا > ‪ $‬ا =‬

‫‪.‬‬ ‫أ دو‪ -‬ت‪$‬‬

‫! <( ا روس‪.‬‬ ‫‪ 8‬ھ‪ $ f‬ة ‪ 8 $‬و‪ < A D‬ن‬ ‫‪ f‬أن !‬ ‫"‬

‫ا> ‪ ,‬ج ‪:‬‬

‫‪ ,‬ل‪ S 8‬ع‬ ‫ا‪V‬‬ ‫` ا‬ ‫دئ وا‬ ‫‪ -‬ا‪5‬دارة ‪ 0! V‬ھ& ‪ $ G8‬ا ‪ 6‬ت وا‬
‫دئ وا ‪ 8 0!$ &M' .... + 9‬ا ! م‬ ‫‪ A‬وا‬ ‫ا‬ ‫ا‪5‬دارة ا ‪/‬ي ‪J‬‬
‫ا‪. $ 1H‬‬
‫! ‪ 6‬ت وا ا‪ $‬ا‪5‬دار وا ‪ 3‬ة‬ ‫ا‬ ‫‪ -‬ا‪5‬دارة ‪ =V‬ھ& ‪ M8‬رة ‪-‬‬
‫)‬ ‫‪ P8 (8‬ا‬ ‫‪#D 8‬ل ا‬ ‫أ'‪ (J‬ا `‪9: ! f‬‬ ‫' '&‬ ‫وا‬
‫‪ ،‬ز ` ‪ < . ( ... ،‬ا ل ‪W‬ن ا‪5‬دارة ‪ 0!$‬و' '& آن وا‪&M'........ ,‬‬ ‫‪ 8‬ظ=‬
‫‪.? -‬‬ ‫جإ‪'B‬‬ ‫‪0!$‬‬

‫أھ اف ا‬
‫ان ‪ W H‬ن إ‪H‬‬ ‫و ا ء و ھ‪/‬ان ا‬ ‫ھ ا‬ ‫‪ M‬ف ا ` & ي ‪9:8‬‬ ‫< ر ‪ 2‬أھ اف ا‬
‫'& ‪ (<K‬ھ ‪7! 38 (V‬‬ ‫ف ‪ 8 $ G8 ? !$‬ا ' اد ‪ 8‬ز‪$‬‬ ‫و ھ‪/‬ا ا‬ ‫! ‪9:‬‬ ‫ا‬
‫‪#‬ءم و ظ و'‪M G, M 1 ,، M‬‬ ‫‪ ،‬و ‪MM 1‬‬ ‫'& ا ‪9:‬‬ ‫( ‪ ! $ 0 6 B!$‬ا‬ ‫‪،‬‬
‫و ا‪ !9 $‬ك و ا‪5‬دارة‪.‬‬ ‫دوا‬ ‫‪ ' S5‬إ ‪ 8 B‬ا‪ $‬ة ا‬
‫‪.M‬‬ ‫‪ M $‬و إظ‪ M‬ر ‪8‬‬ ‫< إدرا‪ (<K &' M1‬ا ‪ " !k9‬ول ا‪15‬‬ ‫و ^‪ ,‬ط أ‪W )V‬ھ اف ا‬
‫أن = ( ؟‬ ‫ا ‪9:‬‬ ‫‪ M‬ف ‪ 8:‬ذا‬ ‫!‬ ‫ا ‪E‬ال ا‪+‬ول ‪:‬‬
‫'& وظ =‬ ‫‪G‬‬ ‫و ھ‪/‬ا ‪8‬‬ ‫‪ ' 8‬ا ‪ 0‬وا ھ اف و ا ‪ , -‬ت و‪ U‬ت ا‬ ‫‪ " -‬ز ھ أھ‬
‫‪.‬‬ ‫ا ‪ 2 -3‬إذن ‪8‬‬
‫‪.‬‬ ‫ط ‪,‬تا‬ ‫‪ 8-‬و ا ‪ A‬لإ‪B‬‬

‫‪4‬‬
 ‫أن = ( ؟‬ ‫‪ " <8Y‬ت ا ‪ 8 : 9:‬ذا < ! ‪9:‬‬ ‫!‬ ‫‪:‬‬ ‫ا ‪E‬ال ا ‪F‬‬
‫" ط ا ة وا ‪.7 J‬‬ ‫ا ‪ M‬م و ا <= ءات و‬ ‫'&‬ ‫ز أن دور ا‬
‫أن = ( ؟‬ ‫! ا ‪ 8 : k‬ذا ‪9: ! &n‬‬ ‫‪:‬‬ ‫ا ‪E‬ال ا ‪F‬‬
‫ا ھ اف '& ظ(‬ ‫ھ‬ ‫أ‪ o A‬إ‪ 9‬ا ‪ &G‬أي أن ھ ف ا‬ ‫‪/M‬ا < ا ل أن ھ ف ا‬
‫‪ 8‬ا ‪.k‬‬ ‫‪ ، ,‬و ‪ p‬ا ‪ M‬ات ا ‪1‬‬ ‫ا= صا‬
‫؟‬ ‫‪ 8 :‬ذا = ( ا ‪9:‬‬ ‫‪W‬داء ا ‪9:‬‬ ‫!‬ ‫ا ‪E‬ال ا ا?‪ :G‬ا‬
‫‪.‬‬ ‫ز دور وظ = & ا ‪ 0 6‬و ا‬ ‫‪ 8‬أ‪ 2-D 8 ? $‬و ا‪ f8‬و ھ ‪8‬‬ ‫أن ‪-‬‬ ‫أي ‪9: ! 7 V‬‬
‫ھ&‪:‬‬ ‫إذا أھ اف ا‬
‫ا ھ اف ا ‪. 9: ! 8‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬درا‪ 9‬ا ھ اف ‪ > , 8 ،‬ا ‪ n‬ض و ا ‪ -3‬رة‪.‬‬
‫ت ا & ا‪ ?1‬ذ ‪e‬‬ ‫ھ‪/‬ه ا ھ اف و '‪ (V e‬ا‬ ‫‪,‬‬ ‫ارد ا‬ ‫‪ -‬إ‪ $‬اد ا‬
‫ھ‪/‬ه ا ھ اف ‪ 8‬ا" ‪.‬‬ ‫‪- -‬‬
‫ا ھ اف و ‪ 8 ? G 8‬ا ‪.(A‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ (, -‬أي ‪(<K‬‬
‫‪ ،‬وذ ‪e‬‬ ‫د‪8‬‬ ‫أھ اف‬ ‫‪B‬‬ ‫‪ ! $‬ھ د'‬ ‫ذ‪ V‬ه < ا ل أن ا‬ ‫‪#D 8‬ل ‪9 8‬‬
‫‪.‬‬ ‫و ھ&‪ :‬ا ‪ ، 2 -3‬ا ‪ ? 1‬و ا‬ ‫م ‪ M‬ا‬ ‫ا‪ 9‬دا إ ‪ $ B‬ة وظ `‪7‬‬

‫وظ ‪ <B‬ا‬

‫‪p‬‬ ‫‪ !V‬إ ? و‬ ‫‪ r‬ا ظ `‪ 7‬ا‬ ‫‪W ? !$‬د‬ ‫'& ا ‪ (< M‬ا ‪9: ! & 6‬‬ ‫ذو '‬ ‫< نا‬
‫!&‪:‬‬ ‫وظ `‪V 7‬‬ ‫إ ‪ B‬أر‬
‫‪ -1‬ا ‪:H -I‬‬
‫'& ‪ S ,‬ه ‪ = 8‬اً ‪8‬‬ ‫ت ا & =< ' ‪ M‬ا‬ ‫‪ ( $‬ذھ & ‪ ?$ S 8‬ا‬ ‫ا ‪ &' 2 -3‬ا ‪6‬‬
‫أھ ا'?‪.‬‬ ‫!‬ ‫‪ &V ? S 8‬ا‪ M ?1‬ظ وف ‪8‬‬
‫‪ 9‬ت و ا ا‪ f8‬و ا‪ 15‬اءات و ذ ‪e‬‬ ‫أن ا ‪ - 2 -3‬ي ‪ B!$‬ا‪ D‬ر ا ھ اف و ا‬ ‫و ‪/M‬ا‬
‫‪-‬ع‪.‬‬ ‫را‬ ‫( ا ‪ MG‬ل ‪5‬رادة ا‬ ‫‪ <,Y‬م‪ n ،‬ض ‪ P -‬ا‬
‫‪ -2‬ا ‪: J,‬‬
‫و ءا ‪ #‬ت‬ ‫وا‬ ‫وا د وا ! ‪8‬‬ ‫ارد ا‬ ‫وظ = ا ‪ O MG 0 6‬ا ‪6‬‬ ‫‪J‬‬
‫‪O‬و‬ ‫د ‪I‬دوار ‪ $‬ط‬ ‫إ" ء ھ <( ‪8‬‬ ‫‪J‬‬ ‫‪ 7! 38‬ا ظ `‪ 7‬و ا ' اد ‪V‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪U‬‬ ‫ا ھ اف ا‬ ‫ا " ‪ -‬ا ‪#‬ز‪8‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪ O‬و ا ‪ 5‬دة‪:‬‬ ‫‪ -3‬ا‬
‫‪P-‬ا‬ ‫‪#D‬ل ا ‪ ? 1‬و ا دة‬ ‫ا ھ اف '‬ ‫ا ‪ 2 -3‬و ا ‪ , 0 6‬ھ ‪ =< H‬ن ‪ 5‬م و‬
‫إر‪ K‬د ‪ 8‬ءو‪ ? 9‬و ا‪ K5‬اف ‪.0M !$‬‬
‫‪ -4‬ا " ? ‪:‬‬
‫‪ $ S‬و ‪ 8‬أھ‪ " <8 0‬ت ھ‪/‬ه‬ ‫ا ‪ 2-3‬ا‬ ‫ا " ‪&< -‬‬ ‫ا‬ ‫ما‬ ‫‪#D 8‬ل ھ‪/‬ه ا ظ =‬
‫س ا `‪ f‬ا = ! و ‪ 8‬ر" ‪ P8 M‬ا ‪.2-3‬‬ ‫ا ظ=‬
‫ا‬ ‫ا ‪ :‬ع ا‪+‬ول ‪:‬‬
‫‪،‬إذ ‪ B!$ +G‬دورة‬ ‫دورة ‪ 8‬ا‪ 8 !A‬أ‪ S (1‬ن ‪ 8‬ا‪ " !A‬ط ت ا ‪9:‬‬ ‫ور ‪ !G$‬ا‬
‫ن ‪ G‬د '& ا ‪ 8O‬ن أي أن ‪!U !,‬‬ ‫ا‬ ‫)! '& ا ‪،2 -3‬ا ‪، 0 6‬ا‪5‬دارة أو ا ‪ ? 1‬وا‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫ط ت ‪ P8‬ا ‪/D‬‬ ‫ا ا ورة ا ‪ G‬ة ھ& إ‪ $‬دة ‪ 2 -3‬ا‬ ‫ا `‪f‬‬ ‫ا ‪ !G‬أو ا ورة ھ& ‪ 8‬ا‬
‫‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ا‪ $H‬ر ا‪ ,#A5‬ت ا & رت '& ‪ !, 8‬ا‬
‫ا‬ ‫ا ‪:2KL‬‬
‫•‬ ‫سا‬ ‫‪"#‬ط ا(ھداف •‬
‫ا‬ ‫•‬ ‫إ داد ا "ر‬
‫ر •‬ ‫د د ا زا •‬
‫ا‬
‫م•‬ ‫ا رار ا‬

‫ار "‬ ‫ا )ط ط‬

‫دة‬ ‫ا‬ ‫ا ظم‬ ‫م•‬

‫ز•‬ ‫ا‬ ‫إ دوا ر‬
‫ل•‬ ‫ا‬ ‫ت •‬ ‫‪"#‬ط‬
‫ا ‪$‬ط‬
‫ا و ن•‬ ‫دد•‬
‫ا‪ $ %‬ت‬

‫‪،‬إذ ‪ B!$ +G‬دورة‬ ‫دورة ‪ 8‬ا‪ 8 !A‬أ‪ S (1‬ن ‪ 8‬ا‪ " !A‬ط ت ا ‪9:‬‬ ‫ور ‪ !G$‬ا‬
‫ن ‪ G‬د '& ا ‪ 8O‬ن أي أن ‪!U !,‬‬ ‫ا‬ ‫)! '& ا ‪،2 -3‬ا ‪، 0 6‬ا‪5‬دارة أو ا ‪ ? 1‬وا‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫ط ت ‪ P8‬ا ‪/D‬‬ ‫ا ا ورة ا ‪ G‬ة ھ& إ‪ $‬دة ‪ 2 -3‬ا‬ ‫ا `‪f‬‬ ‫ا ‪ !G‬أو ا ورة ھ& ‪ 8‬ا‬
‫‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ا‪ $H‬ر ا‪ ,#A5‬ت ا & رت '& ‪ !, 8‬ا‬

‫‪6‬‬
 ‫‪ 1‬ة ا‪+‬ول‬ ‫‪ O‬ا‬ ‫أ>‪5= R‬‬
‫‪*,‬؟‬ ‫ا‬ ‫&‪8‬‬ ‫‪Management‬‬ ‫ذا !‪ Gestion U -‬أ" ى & !‪U -‬‬ ‫>‪E‬ال ‪ :1‬أ‪ T‬ح‬
‫ا‪: ? Y‬‬
‫‪$ G8 B!$‬‬ ‫ا ‪ J‬ن ‪ > ,‬أ"? ‪H‬‬ ‫ھ ‪S‬‬ ‫‪ o!-‬ا = " & )‪ &' (Gestion‬ا‬ ‫إن ا‬
‫(‬ ‫‪ o!-‬ا‪O !G"5‬ي )‪?"Y' (Management‬‬ ‫‪+ ,‬ا‬ ‫‪ M=8‬م ا‬ ‫‪،‬‬ ‫ت '& ‪ ! $‬ا‬ ‫ا‬
‫‪.‬‬ ‫' ‪ M !$‬ا‬ ‫‪ ' S5‬إ ‪ B‬ا رات وا <= ءات ا د ا & ‪ +G‬أن‬ ‫ا =‪ M‬م ا ‪J‬‬
‫‪:‬‬ ‫* ا ‪E‬ال ا‬ ‫> ال‪ :2‬أ ‪Z‬‬
‫‪ 2‬ا‪Y‬دارة؟‪ :‬ا‪ U !? ? Y‬أو ‪ \-3‬أ م ‪E> 2$‬ال‬ ‫&[‪Z‬‬ ‫=‬ ‫تا‬ ‫ھ‪ 2‬ا‬
‫[ ‪U‬‬ ‫; دا إ‪) 1‬‬ ‫‪O‬‬ ‫ل ‪ J‬ا ‪5‬‬ ‫إ‪ 8+ ) 1‬ا‬ ‫]‬ ‫‪5= -‬‬

‫[ ‪U‬‬ ‫;‬ ‫ل أ@‪ ,‬ء‬ ‫ا" ا‬ ‫‪-‬‬

‫[ ‪U‬‬ ‫ل & ‪ ;$L‬ا‪. [I‬‬ ‫ث ‪G‬ا‬ ‫‪ -‬ا‬

‫[ ‪U‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫تا‬ ‫‪ -‬ز دة >‬

‫[ ‪U‬‬ ‫‪.‬‬ ‫> ‪ L G‬وع ا ‪>E‬‬ ‫‪ -‬ا ‪H -I‬‬

‫‪\-3‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ت ! ‪U‬‬ ‫=‬ ‫‪5= -‬‬

‫[ ‪U‬‬ ‫ل‪.‬‬ ‫‪` ?U‬ا‬ ‫‪ -‬إ[ ار " ار ?‬

‫‪ ;:‬م آ‪ 3‬؟‬ ‫‪ ;5 -= Z‬أم ھ‬ ‫* ‪ J‬ت@?‬ ‫أم )&؟ أي ھ‪ 2‬ا‪Y‬دارة =‬ ‫>‪E‬ال ‪ : 3‬ھ‪ 2‬ا‪Y‬دارة‬
‫‪ 8‬ول أن = ر إ ? ‪c‬؟‬

‫دئ‬ ‫ا '< ر وا ‪ 6‬ت وا‬ ‫‪- B!$‬‬ ‫!‪ e‬ا رة ا ‪3‬‬ ‫أن‬ ‫!‬ ‫"? ‪H‬‬ ‫ا‪: ? Y‬ا‪5‬دارة '‬
‫ر‪ . 9‬وا‪5‬دارة ‪ " " 0!$‬رس '& ا ‪ 8 G‬ت‬ ‫وا‬ ‫<‪ X‬ا ‪ 3‬ة وا ‪G‬‬ ‫ذ‪ V‬و‬ ‫‪-‬‬ ‫ا‪5‬دار‬
‫"‪ 6‬ت و‪ 8‬دئ وأ'< ر إدار و ‪ < e /‬ا ل أن ا‪5‬دارة ھ& ' و‪ X=" &' 0!$‬ا ‪.p‬‬

‫‪7‬‬
 ‫‪:‬وظ ‪ :‬ا ‪-I‬ــــــــــــ ‪H‬‬ ‫‪ 1‬ة ا‪F‬‬ ‫ا‬

‫‪ :‬ھ ‪ 8‬ل وظ ‪ :‬ا ‪H -I‬‬

‫ا ‪: H -I‬‬ ‫ط‬
‫‪ $ 8‬ا ھ ‪ 8‬ا ظ `‪ 7‬ا ‪ D‬ى ‪ 0 6 V‬وا ‪? 1‬‬ ‫وھ&‬ ‫إن ا ‪ 2 -3‬ھ ا ظ = ا و ‪! B‬‬
‫‪ ?! $ +G 8‬و‪ <8‬ن‬ ‫‪J‬‬ ‫! وھ‬ ‫م ^‪ $‬ل ا‬ ‫ط ھ ا‪ $5‬اد ا‬ ‫وا ‪2 -3‬‬ ‫وا‬ ‫وا‬
‫‪ 3‬م '& ا ( و ‪ 0‬ذ ‪ e‬را‪ 9‬ا ا`( ‪8‬‬ ‫‪ ،?! $‬وز‪ 8‬ن ‪ ?! $‬و ا < = ا & ‪ M 0‬و ا ‪ (` 9‬ا &‬
‫و'& "=‪X‬‬ ‫‪U‬‬ ‫ا `‪ f‬ا‬ ‫( ا ‪ ()8‬وا ‪/‬ي‬ ‫‪ 0‬ھ‪/‬ه ا ا`(‪ 0c،‬ا‪ D‬ر ا‬ ‫! و‬ ‫'تا‬ ‫ا‬
‫‪.‬‬ ‫ا ‪ &" p‬ا `‪ f‬ا ‪U 8 n‬‬
‫‪ ;:‬م ا ‪H -I‬‬
‫‪ B!$ 7‬ا ‪ $ :‬ره ‪ 1‬ھ ا ! ا ‪ - -3‬و < ? ‪ -‬ي أ ‪ B!$ J‬ا =<‬ ‫‪ OV‬ھ‪/‬ا ا‬
‫(‪.‬‬ ‫'& ا‬ ‫د وا =‬ ‫ا‪ M1‬ا ‪ n‬ات ا‪H‬‬ ‫وا ! ( وا‪ $5‬اد‬
‫‪: "f‬إن ا ‪ 2 -3‬ھ ا‪ D‬ر '& ‪ 1‬ھ ه و ‪ M6‬ا ‪ 1‬إ ? ‪ 0 8 $‬ا ) ر ‪ B!$‬ا ا`( ‪8‬‬ ‫و ل‬
‫‪ 7‬إ ‪ B‬ا ‪ $ 2 -3‬ره ‪ 3 H ! $‬ذ ا ارات ‪.‬‬ ‫' ت ا < ‪ 6 ".‬ھ‪/‬ا ا‬ ‫ا‬

‫‪ ?! $ +G‬و‪?! $ < 7 V‬؟ و‪ ?! $ < B 8‬؟‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫‪: "f‬إن ا ‪ 2 -3‬ھ ا‬ ‫و ل ‪$‬‬
‫' ? و‪ &' +U " 8‬ا ‪ A‬ل إ ?"‪.‬‬ ‫‪" 8‬‬ ‫( وھ ‪ &-n‬ا =‪ G‬ة‬ ‫و‪ 8‬ا ‪/‬ي ‪ 9‬م‬
‫‪ ' S5‬إ ‪ B‬ا"? ‪ +G 8 B!$ OV‬و‪H‬‬ ‫إ‪B‬ا‬ ‫لو<? =‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫وا‪ oS‬أن ھ‪/‬ا ا‬
‫ا & ‪:‬دي ‪. M‬‬ ‫ا‪-‬‬

‫‪9‬ت‬ ‫ا ھ اف ا‪ D‬ر ا‬ ‫"‪ G‬ا ‪ & :W: NEWMAM $ 2 -3‬ا > ‪: ?! ' +G 8 $‬‬
‫و‪ PS‬ا ا‪ f8‬و ‪# ,‬ت ‪.‬ا > ‪ $‬ط ف و إ‪ 1‬اءات ‪ 8‬دة‬
‫‪7‬‬ ‫‪ ? M6 H‬أ‪ c‬ا '& ھ‪/‬ا ا‬ ‫‪ 2‬ا ‪/‬ي ‪ ? ' r‬ا ‪9:‬‬ ‫‪ U‬أن ا‬
‫د ‪:GERVAIS‬‬ ‫‪ -‬ا )ط ط‬

‫ا ي‬ ‫إ ‪ M=8 B‬م ا ‪9:‬‬ ‫و أ‪ )V‬إ‪1‬‬ ‫ا ' اد إ ‪ B‬ا‬ ‫و‪A‬‬ ‫‪9:‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬ا‬ ‫‪1‬ء‬
‫ي ‪B!$‬‬ ‫وھ‬ ‫( ا ‪9:‬‬ ‫ة‬ ‫ا ‪ 2 -3‬ھ ‪8 GM 8 ! $‬‬
‫‪ - 0 - 1‬ر ‪M- 8‬‬
‫‪ -2‬س ‪ o A‬ا‪ ) " <85‬و‪ (` 9‬ا ( (‬
‫‪ -‬ا ھ اف ا ‪ 8‬و ا‪ 95‬ا ‪ G‬ا < =‬ ‫‪-3‬‬

‫‪8‬‬
 ‫=‪/‬ھ ‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ا‪ DH‬رات ا ‪OG‬ة و ا‬ ‫‪- -4‬‬
‫(‬ ‫!‬ ‫< أن < ن ‪ 2 8 B!$‬ا ‪ : 9:‬ھ ف ا ‪ 2 -3‬ھ إ‪ $‬اد إد‪ D‬ل ا ‪9:‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪-5‬‬
‫& ا‪ 9‬ج " `‪ B!$ ?G‬ا ‪9:‬‬ ‫‪ M‬و‬ ‫اد‬ ‫ا ھ اف ا‬ ‫‪-6‬‬
‫‪(V‬‬ ‫( أ ( أذى ا‬ ‫‪ B‬ا ‪O‬ا و‬ ‫‪ = 9H‬دة ‪W‬‬ ‫‪ -7‬إ‪ $‬اد ا ‪9:‬‬
‫‪ - 0 7‬فإ‪B‬‬ ‫ھ‪/‬ه ا ‪ U 2-3‬أن ھ‪/‬ه ا‬ ‫اد ا ‪ J‬ور‬ ‫‪u‬ا‬ ‫‪ -8‬ز ‪ P‬و ‪3‬‬
‫و ‪/M‬ا ‪ 1‬ء‬ ‫ھ‬ ‫‪ n 2‬ات و ‪ -‬رات ‪ M ' 0< 8 U‬و‪< H‬‬ ‫‪ 0M8 (8 $‬ھ أن !‬
‫&‪:‬‬ ‫ا & ا "‪ J &" <9 !G‬ورة < ! ا ‪2 -3‬‬ ‫ا ر ا‬
‫ا وادث ا ط ر‬ ‫ف‬ ‫ا س‬ ‫م‬ ‫‪ -‬ا‬
‫و ا دف ‪.‬‬ ‫م‬ ‫ا طا‬ ‫ط‬ ‫‪ -‬إ ءا‬

‫‪.‬‬ ‫ا‬ ‫< " ‪ 8O‬ت ‪ ،‬ا‬ ‫‪ 2‬أ‪)VW' )V‬‬ ‫ا ‪2 -3‬‬ ‫وھ<‪/‬ا '=‬

‫وذ ‪ACHOFF + , e‬‬ ‫ش ! ‪9:‬‬ ‫! ا‪P‬ا‬ ‫و ‪-8‬‬ ‫‪ 7‬ا ‪ )V‬وا‬ ‫و ‪/M‬ا " ( إ ‪ B‬ا‬
‫<‪ O‬ا ‪ " <8 B!$ 2 -3‬ت ‪:‬‬ ‫‪ < :‬أن‬
‫د د أھداف ا ‪ #‬ت‬ ‫‪ .1‬ا ‪ #‬ت ‪:‬‬
‫ت ا را ) ‪ ،‬طرق و ا و ل‬ ‫را‬ ‫‪ .2‬ا و ل ‪ :‬ھ ا‬

‫!‪M‬‬ ‫‪ M` "Y o‬أو‬ ‫ارد ا ‪ J‬ور أو ‪ e /V‬ا ‪ + 9‬ا &‬ ‫أ" اع و ‪ w 8‬ا‬ ‫ارد ‪:‬‬ ‫‪.3‬ا‬
‫رة ‪.‬‬ ‫دة ! ‪ 6‬ا‬ ‫ا‬ ‫‪ 8 M 6‬أ‪ (1‬ا‬ ‫ر ط ق ا ‪ 3‬ذ ا ارات و‪= V‬‬ ‫‪ :‬وھ‬ ‫‪ .4‬ا ‪-‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪ B!$ 7 < o‬ا ‪ -D‬ء و ھ& ا ‪! 9‬‬ ‫‪ :‬وا &‬ ‫ا‬ ‫‪ .5‬ا‬
‫‪: K‬‬ ‫‪f‬ا ا ‪ H -I‬ا‬
‫أن‬ ‫ون ‪ < H 2 -3‬ا‪ $‬ر " ط‪ $ M‬د ‪9: ! < ،‬‬ ‫<‪ : 0‬أن ‪9:8‬‬ ‫‪O8‬ا ا ‪ 2 -3‬ا‬
‫‪ ! $ 8‬ا ‪ 2 -3‬ا"‪O8 8 #-‬ا ھ ‪:‬‬ ‫<( ‪V‬‬ ‫=‬
‫< ا ( ‪ B!$‬ا < ‪ 7‬و‬ ‫‪^ o‬دارة ؤ ‪ 7! 38‬أ‪O1‬اءھ '& إط ر ‪ (8 < 8‬و‪c 8‬‬ ‫‪2 -3 - 1‬‬
‫‪M‬‬ ‫ا‬
‫ض‬ ‫تا &‬ ‫& !(ا‬ ‫ا‪7‬و‬ ‫ا‪ M1‬ا‬ ‫ا ‪ < 2 -3‬إ ? ا‪ ,H‬ط‬ ‫‪ $-2‬ط‬
‫‪ , ( M‬و‪. Mc‬‬ ‫< ا‬ ‫‪ ( $‬ا‪5‬دارة‬
‫‪ -3‬ا‪#n 9H‬ل ا ‪ - ()8‬ق ا داء ا = ‪/‬‬
‫& ھ‪/‬ه ا ‪ --3‬ت =‪ ? /‬ا‪5‬دارة‬ ‫و‬ ‫‪:‬و‬ ‫وا‬ ‫‪ " ? !$ ( M‬ض ا !‪ -‬ا‬ ‫‪-4‬‬
‫‪ B!$‬إ‪ <,‬م ا ‪2 -3‬‬ ‫‪ B‬أ‪ D‬أن د ا‬ ‫ا‬ ‫‪ -5‬ا ‪ ' 2 -3‬ا ‪ X9‬ا ! ا‬

‫‪9‬‬
 ‫‪ M 9 9‬و ‪W‬ط‬ ‫&‬ ‫و‬ ‫أھ اف ا ‪9:‬‬ ‫‪ $‬ا‪5‬دارة ‪ B!$‬ا ‪ O V‬ا‪ G H‬ه "‬ ‫‪ -6‬ا ‪2 -3‬‬
‫‪ M! $‬دون ار ‪ G‬ل ‪.‬‬
‫وئ ا ‪: H -I‬‬
‫‪ $‬ر ا‪# D‬ف‬ ‫ر ‪ ' 8‬و"‪ $O‬ت دا‪!D‬‬ ‫‪ o‬ا ‪8 2 -3‬‬ ‫وي '‬ ‫ا ‪ !3 H 2 -3‬ا ‪ 8‬ا‬
‫‪.‬‬ ‫ا ھ اف و ا ‪ G‬ھ ت ا ' اد '& ا ‪9:‬‬

‫ھ‪/‬ه‬ ‫أن‬ ‫وئ ‪ B!$‬ا ‪9:‬‬ ‫د ! ‪ ، 9:‬و ! ‪ J‬ء ‪ B!$‬ھ‪/‬ه ا‬ ‫< ن '& ‪(<K‬‬ ‫‪ V‬أن ا ‪-3‬‬
‫ا‪ $H‬ر ‪ - ! =! 38‬رات ا & ‪&' f‬‬ ‫و" و أن ‪/DW‬‬ ‫‪ 8‬ا‬ ‫‪P‬‬ ‫ا ‪ U -3‬ا ‪ ` M‬و‬
‫(‪.‬‬ ‫ا‬

‫أ اع ا ‪H -I‬‬
‫‪:B‬‬ ‫‪ ?$‬إ ‪#c B‬ث '‪ k‬ت ‪=! 38‬‬ ‫‪ 7‬ا ‪ + , 2 -3‬ا ‪ M‬ف ‪ ? 8‬أو ا‬ ‫<‬
‫د ' ? ا ھ اف ا ‪. 6 ! 8‬‬ ‫‪:‬‬ ‫ا ‪ H -I‬ا‪ >#‬ا=‬
‫ى ا‪5‬دارة ا ‪.B-9‬‬ ‫ر‪ 1‬ا و ‪ / = B‬ا ‪ 2-3‬ا‪ 95‬ا ‪8 B!$ G‬‬ ‫ا ‪ H -I‬ا ‪0 M : K K‬‬
‫م أو‬ ‫دة ! راء أو ا‬ ‫‪:‬و ت ا‬ ‫ا ‪ H -I‬ا ‪h :,‬ي‪ 2 -3 B!$ OV :‬ا‪ 1 ,H‬ت ‪ G"5‬ز ا‬
‫ا‪5‬دارات‪.‬‬

‫ت ا‪Y‬دارة ‪:‬‬ ‫أ اع ا ‪Z 8 H -I‬‬

‫‪:‬‬ ‫‪ -1‬ا ‪ H -I‬ا‪ >#‬ا=‬
‫(‬ ‫‪ .(<V‬و أ ا ‪ 2 -3‬ا‪ 95‬ا ‪ &G‬و ‪8 ?ّ1‬‬ ‫‪:‬ون ا ‪6 ! 8‬‬ ‫‪ 0M‬ا ‪ 2 -3‬ا‪ 9H‬ا ‪&G‬‬
‫ا ‪2 -3‬‬ ‫(‪ .‬و‪U‬‬ ‫رك ' ‪&< M‬‬ ‫ت ا‪5‬دارة ‪ +G‬أن‬ ‫ى ا‪5‬داري ا ‪ B!$‬و < ‪ P 1‬ا‬ ‫ا‬
‫ا‪ 9H‬ا ‪ &G‬ھ&‪:‬‬
‫‪.(<V‬‬ ‫‪:‬و ت ! ‪6‬‬ ‫ا ‪ M‬م وا‬ ‫إ ‪ G‬د ‪ 8 $ -D‬ط ! ا ى‬
‫ت '& ا ! ا ‪. - -3‬‬ ‫إ ‪ G‬د ‪ 8‬ر‪ 8 V‬دة ا‬
‫‪ 2-D 7 { > , 8‬ا ‪ ,‬ات ا = ‪ MJ P8 $‬ا ‪.r‬‬ ‫ا ‪6‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -2‬ا ‪ H -I‬ا ‪: K K‬‬
‫‪+G‬‬ ‫دة '& ا ‪ 2-3‬ا‪ 95‬ا ‪ . G‬ھ‪/‬ه ا ‪0 M 2-3‬‬ ‫‪ OV‬ا ‪ 2 -3‬ا < <& ‪ / = B!$‬ا " ‪ -‬ا‬
‫ى ا د"‪ ،B‬و‪ = V‬ا م ?‪ ،‬و‪ < 9 8‬ن ‪ $ H k 8‬إ"‪ G‬زه‪ .‬ا ‪2 -3‬‬ ‫م ? ‪ (V‬و‪ ,‬ة ‪ 8‬ا‬ ‫أن‬
‫ا ‪ 2 -3‬ا‪ 9H‬ا ‪.&G‬‬ ‫ا < <& ‪ S‬وري ‪ 1‬ا‬

‫‪10‬‬
‫ا &‬ ‫‪ B!$ OV‬ا " ‪ -‬ا‬ ‫‪ 8 8‬ى ا ‪ 2-3‬ا‪ 95‬ا ‪ V G‬أ"‪M‬‬ ‫ا ى ا ‪/M & 8O‬ه ا ‪ 2-3‬أ‬
‫ا‪ 9H‬ا ‪ G‬ت ا ‪. 6 ! 8‬‬ ‫‪ +G‬إ"‪ G‬زھ‬
‫‪-3‬ا ‪ H -I‬ا ظ ‪: :‬‬
‫م ? ا‪5‬دارة ا ‪ 8‬أ و ا‪5‬دارة ا ‪. B-9‬‬ ‫ى وظ `‪ 7‬ا ‪9:‬‬ ‫و ھ ا ‪/‬ي ‪8 B!$ 0‬‬
‫‪-4‬ا ‪ H -I‬ا ‪h :,‬ي‪:‬‬
‫‪ 3‬م ‪ 8‬ة وا‪ ,‬ة أو ‪ $‬ة‬ ‫ا ‪ 2 -3‬ا = ‪/‬ي ‪ G"5‬ز ‪ M8‬م و‪: 8‬و ت ‪ .?! $‬و < أن‬ ‫‪ 3‬ما‬
‫‪ B!$‬ا " ‪ -‬ا & < ر‪ ) V .‬ل ‪ B!$‬ا ‪ 2-3‬ذات ا‪ 3 9H‬ام‬ ‫‪ 8‬ات‪ .‬ا ‪ 2-3‬ذات ا‪ 3 9H‬ام ا ا‪- ,‬‬
‫‪ 9‬ت وا‪ 15‬اءات‪.‬‬ ‫ة ا‪ 3 9H‬ام '‪ 2-D &M‬ا‬ ‫از" ‪ .‬أ‪ 8‬أ‪ !)8‬ا ‪8 2-3‬‬ ‫ا ا‪ -D ,‬ا‬

‫‪ 1‬ةا‪F‬‬ ‫ا‬ ‫أ>‪5= R‬‬

‫‪:‬‬ ‫رات ا‬ ‫رة [‪ U‬أو ‪ \-3‬أ م ا‬ ‫ا ‪E‬ال ‪G1 :1‬‬

‫ط‪0‬‬ ‫ط ق ‪ . /‬ا طط ‪ ,-‬رة ا دى ا طط ا‬

‫ط‪0‬‬ ‫طط‬ ‫‪0‬ة ل أھ‬ ‫ر ‪1‬م ا‬
‫ط‪0‬‬ ‫و ت ا‪4‬دار ا‬ ‫ا‬ ‫س ھ ك رق ن ا ط ط‬
‫ط‪0‬‬ ‫ذ ا طط ط و س و‪56‬‬ ‫ص ا‪4‬دارة ا د‬
‫‪:,‬‬ ‫ا طط‬ ‫زادت أھ‬ ‫ل‬ ‫زادت در‪ # 1‬ر أ داث ا‬
‫‪ 6‬ا‪4‬دارة ا ‪ 5‬ا طط ا; را ‪ - 1‬ل ا ‪5‬رف ‪ . /‬ا طط ا و ط وا ‪ ,‬رة ا<‪1‬ل‬
‫ط‪0‬‬
‫‪:,‬‬ ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫ل‪/‬‬ ‫ا طط‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫إن إ‬

‫‪:‬ا )ط ط ھو ‪:‬‬ ‫ا م ا‪ " -.‬ا‬ ‫ا ؤال ‪/# : 2‬‬

‫‪ -4‬ا‪ 9H‬اد‬ ‫ؤو‪9‬‬ ‫ا‬ ‫‪ 8 -3‬ا‬ ‫ا‪ ,‬ا'‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ ! -2‬ا‪DZ‬‬ ‫‪ -1‬درا‪ 9‬ا ‪&S‬‬
‫( ) ‪(+‬‬ ‫!‬

‫‪11‬‬
 ‫‪ 1‬ة ا ‪ : F F‬وظ ‪ :‬ا ‪ ) J,‬ا ‪>E‬‬ ‫ا‬

‫ت ‪ 8‬ل وظ ‪ :‬ا ‪ J,‬وظ ‪ :‬ا ‪,‬ــــ‪. J‬‬

‫‪ ;:‬م ا ‪: J,‬‬
‫ا ‪: J,‬‬ ‫< و أھ‬ ‫=‬
‫! ‪!< M‬‬ ‫‪ +‬ا ‪ # & -‬ت وأ‪O1‬اء ‪ 8‬ا ‪ -‬و‪8‬‬ ‫< ا ‪ : J,‬ا ‪ 0 6‬ا‪5‬داري ھ ا‬ ‫أو‪= : #‬‬
‫‪,‬‬ ‫'& أ إدارة أو ‪9:8‬‬ ‫وا‬ ‫‪ ! o‬دة ا‪5‬دار ‪ 8‬ر‪ 9‬ا !‪ -‬وا‬ ‫إدار ‪ , 8‬ة ‪8 ,‬‬
‫أھ اف ‪ 8‬دة ‪.‬‬ ‫و‬
‫ا " ‪ -‬وا !‪ -‬ت‪.‬‬ ‫ف ا ‪ B!$ 0 6‬أ"? ا ‪ #‬ت‬ ‫") ل"‬

‫ا‪Y‬دارة" وظ = ا ‪ B!$ 0 6‬أ"‪ ! $ M‬د‪f8‬‬ ‫ا=‪5 " 0M V &' 'ّ $ " ,‬‬ ‫"وار & ? ‪ "iK,‬و "ر‬
‫ا ‪ M‬م وا !‪ -‬ت‪.‬‬ ‫وا د ‪#D 8‬ل ھ <( ر‪& 9‬‬ ‫ارد ا‬ ‫ا‬

‫رزة '& ا ‪:0 6‬‬ ‫أ" ‪-‬‬ ‫ھ ‪ e‬أر‬

‫‪.‬‬ ‫ا ھ اف ا ‪6‬‬ ‫أ" ‪ -‬ا ( ا & ‪ +G‬أن ‪OG‬‬ ‫‪-1‬‬

‫و‪ $ G8‬ت ا ( إ ‪ B‬و‪ ,‬ات ‪ ( $‬إدار ‪.‬‬ ‫‪ 7‬أ" اع ا ( ا ‪!-‬‬ ‫‪-2‬‬

‫‪ P8‬إ‪ 0M` -$‬ر ‪ 8 +9 8‬ا !‪. -‬‬ ‫‪ r = -3‬ا ( إ ‪ B‬أ‪ 3K‬ص آ‪D‬‬

‫ت ا ‪ 3‬ذ ا ارات ‪.‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪-4‬‬

‫( {‪/= 7‬‬ ‫! ا ‪ ! $ 8 ` M‬ا ‪ &' 0 6‬ا ‪ (V : 9:‬ا ‪ ,‬ات ا & ‪) M 8 7 W‬ا ‪ 6‬م(‬ ‫ا‬
‫ا ھ اف <= ءة و' ‪. !$‬‬ ‫ا ‪M‬م‬

‫ا ‪J,‬‬ ‫‪ :‬أھ‬ ‫@‬

‫ق ا و رات ا;‪ , -‬د ; و‪1‬د ‪,‬در و رات أ‪/‬ظم ن‬ ‫ول ‪ :DIEMER‬ن ن ‪ ,‬در‬
‫"‪.‬‬ ‫ا درة ‪ . /‬ا ‪?#‬ل ا ط ‪ -‬ت ا‪4‬‬ ‫دام ا ظ م ا ‪ 5‬ل ‪ > < ،‬ا و‬ ‫ا‬
‫لوا ظم‪،‬و ن‬ ‫ظ ا<‪ /‬ل ھ ا رأ‬ ‫وم ‪/‬‬ ‫ول ‪ :‬إن أھم ا د‪ /‬م ا‬ ‫أ ‪BRISSCO‬‬
‫ا‪ / ,‬و ل‬ ‫ل‬ ‫ول ذ‬ ‫ل ا< وال أ‬ ‫ا< @ر أھ‬ ‫ا ظ م ھو ا د‪/‬‬
‫‪." 5 1‬‬ ‫وف ون ‪ -‬در ن ‪ . /‬ا ‪5‬دادا‬ ‫ر‬ ‫ا‬
‫ق ھدف ‪ 5‬ن‬ ‫ق ا;‪ / 1‬ذات دود ‪/‬‬ ‫ن‬ ‫‪5 Menard‬رف ا ظ م‬
‫وا د ت‪.‬‬ ‫‪5 Desreumaux‬رف ا ظ م و دات ‪ 4‬ج ا‬

‫‪12‬‬
 ‫‪ $‬و‪{ 8 (V‬‬ ‫ا ‪ ' 0 6‬ل‪ { 8 (V 8 /D ":‬ا‬ ‫‪ Carnigie‬أھ‬ ‫ز‪$‬ر‪,‬‬ ‫وأ‪ D‬ا‬
‫ا ‪ 0 6‬و‪#D‬ل ‪ 9‬ات أر ‪ 9 P‬ف "< ن در‬ ‫ا ‪ G‬ر و‪ (V‬ط ق ‪ 8‬ا‪ #A‬و‪ (V‬أ‪ 8‬ا وا ك‬
‫‪".‬‬ ‫‪ B!$‬ا‪ 9‬د ‪1 M‬‬
‫‪: -‬‬ ‫=‪ ` :‬ا‬
‫< ‪ 8‬ا م ا‪ 1‬ت ‪ 8‬دة ‪ B!$ ,‬أن < ن ا‬ ‫‪8 u3‬‬
‫ٍ‬ ‫‪ u‬ا !‪-‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ھ& ‪! $‬‬
‫ف‬ ‫و ?‪',‬‬ ‫‪J‬‬ ‫إ ‪ B‬ھ‪/‬ه ا !‬ ‫!‪ WG‬ا‬ ‫ا = ض ‪: 8‬و‪ f` " $ H‬أ‪ $‬ل ا = ض إ ? ‪ .‬و‬
‫ھ‪ 0‬ا = ‪ &' r‬ر ‪r +‬‬ ‫‪.‬و‬ ‫‪ 8‬ر ا ( أھ‬ ‫و= ض‪ U‬ه‬ ‫إ ‪ B‬ا ‪ 8‬ر ا ‪ )V‬أھ‬
‫!‪+A 8 0‬‬ ‫‪ 0‬إ‪ $‬ادھ‪0‬‬ ‫‪ A‬ا‪/‬‬ ‫ا‬
‫‪.‬‬ ‫‪ 8‬ر أ‪ )V‬أھ‬ ‫‪ B!$‬ا ‪ 8 u!3‬ا ‪ $‬ل ا و‬ ‫‪ $‬ا‬ ‫‪V , 0M‬‬ ‫ا)‬ ‫إدار و‬

‫‪:‬‬ ‫ا ; ‪ 2K‬ا ‪J,‬‬

‫‪:‬‬ ‫‪ :‬ھ ‪ 8‬ل ا ; ‪ 2K‬ا ‪J,‬‬
‫‪ ;:‬م ا ; ‪ 2K‬ا ‪J,‬‬
‫‪@ > 0‬ل و‪,‬ف ا ‪ -?5‬ت ن‬ ‫ؤ‬ ‫لا ظ‬ ‫‪5‬رف ‪ JANE AUBERT KRETIER‬ا‬
‫ف‬ ‫ا و‪1‬ودة ن ا رؤ ء و‬ ‫ن ?ل ا ‪ -?5‬ت ا‬ ‫ف ا و دات ا ظ‬
‫و ت‪.‬‬ ‫ا‬
‫‪5‬دد ا< ‪ 5‬د و > ظ ر ن و ‪ALFRED.D.CHANDLER‬أ‬ ‫لا ظ‬ ‫‪ 5‬ر أن ا‬
‫ن‪1‬‬ ‫وا‪4‬ط رات ا‪4‬دار‬ ‫و تا‬ ‫نا‬ ‫وا; ‪; ,‬ت‬ ‫وي ‪ . /‬ا وات ا‬
‫‪/‬ن طر ق ھذه ا وات‬ ‫‪5‬و ت ا د‬ ‫ل‬ ‫أ رى و ا‬ ‫و ن‪1‬‬
‫‪:‬‬ ‫< ا ; ‪ 2K‬ا ‪J,‬‬ ‫=‬
‫! ‪ A‬ل‬ ‫ارد ا‬ ‫ز ‪ P‬ا ‪ M‬م ‪ B!$‬ا‬ ‫وآ‬ ‫ف ا ‪ (< M‬ا ‪ B!$ & 6‬أ"? ‪ ( $ -D‬ا ‪9:‬‬
‫‪ 6‬م ا ‪& 9:‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪ M‬و‬ ‫&‬ ‫‪ B!$‬أھ ا'‪ M‬ا &‬ ‫ھ <! ا ‪6‬‬ ‫و‬ ‫إ ‪ B‬ا ھ اف ا ‪!-‬‬
‫‪.‬‬ ‫ا ‪ ,‬ات ا ‪6‬‬ ‫ف ‪ 6" ?"W e /V‬م ! !‪ -‬وا ‪ #‬ت‬ ‫و‬

‫أ اع ا ; ‪ 2K‬ا ‪J,‬‬

‫‪STRUCTURES FONCTIONNELLES :‬‬ ‫أو ‪ :‬ا ‪ 1‬ل ا وظ‬

‫رة ن ا ‪,‬ص‬ ‫دة‬ ‫ھ‬ ‫وا‬ ‫لا ظ‬ ‫ور أول ن دا ‪/‬ن ھذا ا وع ن ا‬ ‫‪ 5‬ر‬
‫‪ 5‬ل )‪.(OST‬‬ ‫ا روض ن طرف ا ظ م ا‬

‫‪13‬‬
 ‫م‬ ‫ق نا‬ ‫ت أو ظرا ‪ 5‬دھ وا‬ ‫ا ؤ‬ ‫ل ظر أ ر‬ ‫ھذا ا وع ن ا‬ ‫م‬ ‫ما‬ ‫و‬
‫ار‬ ‫ز ط‬ ‫ب ا‪/4‬دادات ا‬ ‫رو‬ ‫ا‪ 4‬راف ا‬ ‫بآ‬ ‫ل م‬ ‫ھذا ا وع ن ا‬
‫‪. / ,‬‬
‫ا ‪ :‬ل‪ :‬ا ‪ 1‬ل ا ظ ‪ 2‬ا وظ ‪2‬‬

‫ا در‬

‫ر‬ ‫وظ‬
‫ا‬ ‫وظ‬ ‫ا وق‬ ‫وظ‬ ‫ا‪ 4‬ج‬ ‫وظ‬
‫ا وارد ا ر‬

‫وب ا ‪ 1‬ل ا ظ ‪ 2‬ا وظ ‪2‬‬ ‫ا ‪-‬دول‪ :‬زا و‬

‫ا ‪ %‬وب‬ ‫ا زا‬
‫‪ -‬ا ر ز ا ‪:‬د دة‪.‬‬ ‫ءة و ا ‪ 1‬رة ا ) ص‪.‬‬ ‫‪ -‬ز دة ا‬
‫ف ‪ /‬ا ‪ 6‬رات‬ ‫‪ -‬أ ‪ $‬ا ‪$ 5‬م وا‬ ‫‪ -‬ر ا " درة ‪.‬‬
‫ا‪ .‬را ‪. -‬‬ ‫ق‬ ‫@‪ 2‬ا ‪ %‬ل ا واد و‬ ‫‪-‬ا ‪%‬‬
‫ؤو ت )‪ 8‬ر وا‪.( #‬‬ ‫‪/‬ا‬ ‫‪-‬‬ ‫ا و@رات‪.‬‬

‫‪Structures‬‬
‫‪tructures divisionnaire‬‬
‫‪divisi‬‬ ‫‪:2‬‬ ‫‪ :‬ا‪ 1‬ل ا ظ ‪ 2‬ا‬ ‫‪A‬‬
‫‪ /‬د ا ‪ 5‬ر ت ن ا‪-‬رن ا ‪ 6‬و أ ر @ ل ‪. /‬‬ ‫ط‬ ‫ت( رع‬ ‫ل )ا‬ ‫ھذا ا وع ن ا‬
‫‪ 1‬ت‪،‬أو‬ ‫ب‪ :‬ا‬ ‫ت ا<‪ -‬م‬ ‫‪ 1‬رال " و ورز " ‪# General Motors‬‬ ‫ذك ھ ل ر‬
‫‪.‬‬ ‫طق ا ‪#1‬را‬ ‫ا ز ن‪،‬أو ا‬
‫كا‬ ‫‪/ ,‬‬ ‫ا‪ 5‬م‬ ‫ن طرف ل ا ر ا ر ت‬ ‫ل‬ ‫ھذا ا وع ‪/‬ن ا‬ ‫أو‬
‫ر أي ا<ھداف ا‪ 4‬را ‪1‬‬ ‫ا‪4‬داري و ا‬ ‫‪ -J‬م ر وا ‪5‬‬ ‫ث ‪5‬ط‬ ‫إ را ‪ 1‬ا و‬
‫ا<ر ح‪5 ،‬دل ا ‪ 5‬د ‪ . /‬رأس ا ل‬ ‫دد‬ ‫)ا ر ا ‪ 5‬م( و @ل‬ ‫دد ن ‪ -‬ل ا‪4‬دارة ا ‪5‬‬
‫‪5‬ض ا< ن‪.‬‬ ‫ب‬ ‫) و ا<‬ ‫طا‬ ‫ل موقآ‬ ‫@ل ھذه ا‬ ‫ذ‬ ‫‪.......‬وا‬

‫‪14‬‬
 ‫‪2‬‬ ‫ا‪ :‬ل ‪:‬ا‪ 1‬لا ظ ‪2‬أ‬

‫ا در‬

‫وج أ‬ ‫ا‬ ‫وج ب‬ ‫ا‬

‫وظ‬ ‫وظ‬ ‫ا وظ‬ ‫وظ‬ ‫وظ‬ ‫ا وظ‬

‫ا وق‬ ‫ا‪ 4‬ج‬ ‫ا‬ ‫ا وق‬ ‫ا‪ 4‬ج‬ ‫ا‬

‫‪2‬‬ ‫وب ا ‪ 1‬ل ا ظ ‪ 2‬أ‬ ‫ا ‪-‬دول ر م‪ :‬زا و‬

‫ا ‪ %‬وب‬ ‫ا زا‬

‫ت‬ ‫& ‪l3‬ل ‪E= -‬دي إ * و" ع ‪f‬ا ت ‪ 8‬ل ا‪+‬و‬ ‫ارد ا ‪L‬‬ ‫‪E -‬دي إ * = ‪ f :‬ا‬
‫‪ -3 -‬ا ‪Balcanisation ,5‬‬ ‫‪-‬‬ ‫=‪ ` :‬ا‬
‫‪ -‬ة‬ ‫= ول ا‬ ‫=! ‪ ` ? U‬ا‪ "+‬م "‬ ‫‪, -‬‬ ‫‪ 5‬ةا*?‪R‬ت‬ ‫ا ‪ R‬ا‬ ‫‪K= & &K -‬‬
‫* ا‪ "+‬م ا ‪: o‬‬ ‫‪;) K‬‬ ‫‪ &K‬ا‬ ‫‪Bf‬‬
‫* ا" ! د ت ا ) ة‬ ‫‪-‬ا ‪,‬‬ ‫‪ -‬ا ‪ ) f$ l‬ھ‪h‬ا ا ‪ ,‬ع ‪ ,‬ا ; ‪@ 2$‬‬
‫(‬ ‫اء إ ‪ L‬ء أ" م‬ ‫‪ -‬ز دة ا ‪ 5:,‬ت &‬ ‫‪) [3‬‬ ‫‪f‬ور إط رات و‪ :$‬ءات‬
‫‪k‬‬ ‫? ‪ 5‬ا م "‬ ‫‪ -‬ا‪ >Y‬ا=‬ ‫‪ f$ = -‬ا‬ ‫ل ا ‪ H -I‬ا‪ >#‬ا=‬
‫‪ 2‬ا‪ "+‬م‪.‬‬ ‫‪E‬و ‪.‬‬ ‫‪ =-‬د ‪-‬قا‬

‫@ ‪ : F‬ا ; ‪ 2$‬ا !‪Structure Matricielles : ) :‬‬

‫&وذ‪ $e‬ط‬ ‫ت ( ‪ (V 8‬ا ‪ (< M‬ا ظ =& و ا ‪ (< M‬أ‬ ‫‪ 3‬م ھ‪/‬ا ا ع ‪ 8‬ا ‪ (V M‬أو ا‬
‫< " ن‬ ‫‪/M‬ه ا ‪ (V M‬ا ‪6‬‬ ‫إ ‪ 8‬ھ <( ‪O8‬دوج ا !‪ J$ ' ،ADHOCRATIE ? !$ !- -‬ء‬

‫‪15‬‬
‫و‬ ‫= دا`‬ ‫‪ ) 0M‬ا ‪(&!A‬‬ ‫‪3 + , 0M‬‬ ‫م أو ا‪5‬دارة ا ‪! $ !A‬‬ ‫'& "=‪ X‬ا ‪ p‬إ ‪ B‬أ‬
‫وع‬ ‫وا‬ ‫ج أو ا ‪6‬‬ ‫‪ 8‬دة ‪ + ,‬ا‬ ‫ة ز‪8‬‬ ‫)ا ‪( ! n‬‬ ‫‪!$‬‬ ‫'& "=‪ X‬ا ‪ p‬إ ‪!, B‬‬
‫اد =‪/‬ه ‪.‬‬ ‫ا‬
‫دل ( وأ‪MK‬‬ ‫ا‬ ‫د أو )ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫‪ $‬ط‬ ‫ا‬ ‫ھ‪/‬ا ا ع ‪ 8‬ا ‪ (V M‬آ‬ ‫و‪-‬‬
‫ت)‬ ‫)‪#D (NASA‬ل ا‬ ‫ا =‪ J‬ء ا ‪< 8‬‬ ‫ث ‪V‬‬ ‫‪ )8‬ل ‪ B!$‬ھ‪/‬ا ا ع ‪ 8‬ا ‪! OV 8 (V M‬‬
‫‪ n 0 > ,‬ه ‪ 8 17‬ة ‪#D‬ل ‪ 9 8‬ات (‬
‫ة‬ ‫‪$‬تا‬ ‫ذج و‪ &' e /V‬ا‬ ‫‪ $‬ا‬ ‫‪ 8‬ط ف ' ق ا > و '& ا‬ ‫وھ‪/‬ا ا ع ‪ 8‬ا ‪- (V M‬‬
‫ة‬ ‫'& ا " ت ا‬ ‫= ‪- 8$‬‬ ‫‪$‬ت و‬ ‫‪ $ A &' e /V ، 1‬ا ا‪ D‬و ا ‪ ` -‬ات و‬ ‫<‬
‫ة‪.‬‬ ‫و‪ U‬ا‬
‫و@‪2‬‬ ‫وب ا ‪ 1‬ل ا ظ ‪ 2‬ا‬ ‫ا ‪-‬دول ‪ :‬زا و‬

‫ب‬ ‫ا‬ ‫ا ‪f‬ا‬

‫أ و‪ 8‬ة ا ‪ 5‬دة‬ ‫م ا‪ 8‬ام‬ ‫‪-‬‬ ‫ز ھذا ا وع " رو‬ ‫‪-‬‬

‫‪B> -‬‬ ‫ا‬ ‫‪E‬و‬ ‫‪ -‬ي ىا‬ ‫ف ا ر ‪ / /‬ا ‪ 6‬رات ‪ = KL -‬ازن ا‬ ‫‪ -‬ا ‪$ 5‬م و ا‬
‫» ‪ «AUTORITE FLUIDE‬أي =‪qIT & 25 ,‬‬ ‫‪.‬‬
‫‪. 3+‬‬ ‫و ت ‪ A‬رة‬ ‫‪ -‬ا ) ف نإ‬
‫ا ‪ 8<K - Z -‬ا‬ ‫‪ k5‬ا ‪ k ,‬ا ‪l‬زم‬ ‫‪-‬‬
‫‪.‬‬ ‫ج إ * أ) اد ذوى ‪ :$‬ءات‬ ‫& ‪-‬‬ ‫‪ dual demands‬ا ‪f‬دو‬
‫? ` ا ‪ 5‬ارات ‪.‬‬ ‫‪=-‬‬ ‫‪l‬ء‪.‬‬ ‫ا‬
‫ت‪.‬‬ ‫"‪ J i‬ا ‪ F$‬ة ا‪#‬‬ ‫‪ &K -‬أن ‪ K‬ن ‪o‬‬ ‫ارد ا ‪L‬‬ ‫و‬ ‫‪ L‬ر‪ $‬ا‬ ‫‪-‬‬
‫‪ ;:‬ا ‪ L‬ر‪ $‬ن ‪ O,‬وا ‪ ,‬ا‬ ‫‪U , #-‬‬ ‫ت‪.‬‬ ‫ا ‪,‬‬
‫? ‪ "l & #‬ت ا ‪ ,‬ع ا أ> ‪.‬‬
‫* = ازن ا ‪ 5‬ة ‪power‬‬ ‫‪:‬ظ‬ ‫‪ ; Z- -‬ا ‪ $‬ا‬
‫‪.balance‬‬

‫‪16‬‬
 ‫و@‪2‬‬ ‫ا ‪ :‬ل‪ :‬ا ‪ 1‬ل ا‬

‫إدارة ا ‪P G‬‬

‫ا‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫‪R &D‬‬ ‫ا‬

‫وع ‪1‬‬ ‫‪8‬‬

‫وع ‪2‬‬ ‫‪8‬‬

‫وع ‪3‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪:‬‬ ‫أ>' ا‪ 3‬ر ا ; ‪ 2K‬ا ‪J,‬‬

‫دات ا‪ 3‬ر ا ; ‪ 2K‬ا ‪J,‬‬
‫ا‪ >Y‬ا=‬
‫أن‬ ‫‪H‬‬ ‫‪ (< M‬ا ‪6‬‬ ‫! ( أو‬ ‫و‪ ' ? !$‬ن أي‬ ‫أھ اف ا ‪6‬‬ ‫' ‪ (< M‬ا ‪ & 6‬ھ و‪! 9‬‬
‫)ا ھ اف ط ! ا ى ! ‪.( 6‬‬ ‫‪ 8 !-‬أھ اف وإ‪ 9‬ا ‪ G‬ا ‪6‬‬
‫‪#‬ز‪ &' n M8‬ا ‪ (< M‬ا ‪. 6 ! & 6‬‬ ‫'& إ‪ 9‬ا ‪ G‬ا ‪6‬‬ ‫' ‪n‬‬

‫ا ‪: J,‬‬ ‫‪8‬‬
‫و‪ 8‬ى ‪ cW‬ه ‪ B!$‬ا ‪ (< M‬ا ‪ ، & 6‬إ‪ H‬أ"‪ = 8 0M‬ن ‪B!$‬‬ ‫ار ط ‪ 0G,‬ا ‪6‬‬ ‫ى ا ! ء ا‪# D‬ف‬
‫‪. OV‬‬ ‫وا‬ ‫وا ‪9‬‬ ‫‪ B!$‬ا‬ ‫و ? أ‪ c‬ره ا ا‪S‬‬ ‫أن ! ‪ B!$ cW 0G‬ھ <( ا ‪6‬‬

‫‪:‬‬ ‫ا ‪,K‬‬
‫وأ ‪J‬‬ ‫‪6‬‬ ‫'& ‪ #$‬ت ا ' اد‬ ‫"‪ c: M‬و <( ‪ K 8‬و‪9‬‬ ‫‪ 1‬ا‪ ,‬ا ‪ n‬ات ا ‪!< M‬‬ ‫' <‬
‫ت ا‪5‬دار و‪ B!$‬ا داء وا‪ G"H‬ز و‪ U‬ھ ‪.‬‬ ‫ل ‪ 0M‬و‪ B!$‬ا‬ ‫‪ B!$ c:‬ا‪H‬‬
‫‪P8 (8‬‬ ‫!‪ 8 (< M‬ا < ‪ 7‬وا‬ ‫‪ 8‬أن = ‪ M k P8 ($‬و < ‪ M 8 7‬و‪H‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪6‬‬ ‫? ‪ R‬ا ‪': J,‬‬
‫اء ‪ J‬ن ا‪ 9‬ار و ‪ -‬ر ا ‪. 6‬‬ ‫‪ B!$‬ا‬ ‫! ‪6‬‬ ‫ا ‪ k‬ا ا‪ !D‬وا ‪ 3‬ر‪1‬‬

‫‪17‬‬
 ‫‪ -‬ة‪:‬‬ ‫ا ‪ 5‬ة وا‬
‫'‪0M‬‬ ‫! ن ‪ 8‬ا‪ OV‬ا ‪ 3‬ذ ا ر '& ا ‪6‬‬ ‫و ‪ ek‬ا ‪/‬‬ ‫< ن أ‪G " " ,‬‬ ‫' ‪ (< M‬ا ‪6 ! & 6‬‬
‫‪ ، 0M‬و‪ G ' ? !$‬ه و‪ 9 9‬ت‬ ‫‪ 3‬رون ا ‪ (< M‬ا ‪ & 6‬ا ‪/‬ي ‪O‬ز ‪ 0M ,#A‬و"= ذھ‪ 0‬و‪8‬‬ ‫ا‪/‬‬
‫ا ‪ (< M‬ا ‪. 6 ! & 6‬‬ ‫!< ن ا !‪ -‬وا ة ( ‪ M‬ا ‪ c‬ا ‪&' V‬‬ ‫ا‪5‬دارات ا ! ا ‪/‬‬
‫‪.‬‬ ‫' اد ا ‪ (V M‬ا ‪6‬‬ ‫‪ > , :‬أن ھ ‪#$ e‬‬ ‫@‪ ) 5‬ا ‪>E‬‬

‫دراﺴﺔ ﺤﺎﻝﺔ‬

‫ء " ط‪#D M‬ل ا م ‪2017‬م‪.‬‬ ‫ا' ت‬ ‫‪ $‬ت ا ‪/n‬ا` ‪ 7! 38 B!$‬ا‬ ‫!‬ ‫ا ط‬ ‫‪ p! ,‬ا ‪9:‬‬

‫ل –‪ ....‬ا ‪ (a‬و‪ G8 &' e /V‬ل‬ ‫ن–‬ ‫` )‬ ‫'& ‪ $ A‬ا‬ ‫و‪ < 9‬ن " ط ھ‪/‬ه ا ‪9:‬‬
‫– ‪ B 8‬ا ‪OG‬ر – ‪ B 8‬ا = ح ‪ ...‬ا ‪ (a‬و‪ •=, e /V‬ا ‪ J3‬وات )ا ‪ -‬ط –‬ ‫ت )‪ B 8‬ا‬ ‫‪ $ A‬ا‬
‫–‪ ..‬ا ‪.(a‬‬ ‫ز‪H‬ء – ا = ‪A‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪-‬‬ ‫' ع‬ ‫‪MK‬‬ ‫‪،‬و‬ ‫أ ا ( ‪ P8‬ا ‪ $‬م ‪2017‬م '& ' ع ا ‪OG‬ا` ا ‪A‬‬ ‫و‪ 9‬ف‬
‫ر‬ ‫و‬ ‫ا م' ع‪$‬‬ ‫‪ 7‬ا م ' ع وھ ان ‪ ،‬و'& "‪M‬‬ ‫و'& ‪8‬‬
‫ﻓﺈذا ﻋﻠﻤت أن‪:‬‬

‫‪.‬‬ ‫ا ‪OG‬ا` ا ‪A‬‬ ‫‪ < 9‬ن '& ‪8‬‬ ‫‪ OV‬ا ` & ! ‪9:‬‬ ‫• ا‬
‫)ا < ‪ – 8‬ا ‪ -‬ع ا م – ا ‪ -‬ع ا ‪ 3‬ص – ا ' اد(‪.‬‬ ‫• أن ‪# $‬ء ا ‪9:‬‬
‫ردة ‪ 8 8 M‬ردي ا ‪ -‬ع ا م وا ‪ 3‬ص‬ ‫‪ B!$‬ا = ا‪ ?V‬وا ‪ J3‬وات ا‬ ‫ا ‪9:‬‬ ‫• ‪9‬‬
‫وا ' اد‪.‬‬
‫واﻝﻤطﻠوب‪:‬‬

‫ا ‪ V/‬رة‪.‬‬ ‫• أو‪ :ًH‬و‪ PS‬ھ <( ‪9: ! +9 8 & 6‬‬

‫• ‪ K :ً " c‬ح ‪ 8 8 c#c‬دئ ا ‪ 0 6‬ا ‪. G‬‬
‫ح‪.‬‬ ‫‪O8‬ا و‪ $‬ب ا ‪ 0 6‬ا‬ ‫• ‪:ً ) c‬‬

‫ا‪: ? Y‬‬

‫‪18‬‬
 ‫ا در‬

‫رع‬ ‫رع‬ ‫رع ‪/‬‬

‫رع ‪ -‬ط‬ ‫ر‬ ‫رع‬
‫ا ‪1‬زا ر‬ ‫وھران‬
‫ا‪,5‬‬

‫رع‬ ‫رع‬
‫رع‬ ‫‪6‬ر‬ ‫ا ‪,5‬‬
‫ا ر‪.‬‬ ‫اوات‬ ‫ر‬

‫‪ 8 -2-‬دئ ا ‪ 0 6‬ا ‪ 8: G‬ا رس‬ ‫‪ -2‬ا ^‪1‬‬

‫& ‪ 8 ،‬ا رس‪.‬‬ ‫ب !‪ (< M‬ا ‪ & 6‬ا‬ ‫‪ 1 -3 -‬ول ا ‪O‬ا و ا‬ ‫ا‪15‬‬

‫‪19‬‬
 ‫‪ 1‬ةا‪I‬‬ ‫ا‬

‫ت ‪ 8‬ل ا ‪ 5‬دة‬
‫< ا ‪ 5‬دة‬ ‫=‬
‫ـ ‪1‬ـوم و ـ‪%‬ر ـف ا ـ ـ دة ‪:‬‬
‫و‪> /‬‬ ‫ن‬ ‫و و‪-‬‬ ‫نأ‬ ‫ل‪ :‬ود ا دا‬ ‫ض "ا وق"‬ ‫ا ‪#‬‬ ‫‪ (a‬ـ‪" : 6‬ا ـ ـود"‬
‫د ل وا دوة وا ر د‪.‬‬ ‫ا د‬ ‫نا د‬
‫م ا د‪،‬‬ ‫دد‬ ‫‪,‬ن ‪ ? ;ً5‬م‬ ‫ھ م و ‪5‬ر ت ا دة دى ا‬ ‫ً‪5 :‬ددت‬ ‫‪ (b‬ا ط‬
‫‪:‬‬ ‫لا @ل‬ ‫‪./‬‬ ‫ن أن ذ ر‬ ‫و‬
‫‪ .‬وھذا‬ ‫ر‬ ‫ق ا<ھداف ا‬ ‫ا‪ Q‬ر ن ن أ‪1‬ل‬ ‫ا درة ‪ . /‬ا ‪ @0‬ر‬ ‫‪/‬ر ت ا دة ‪0‬‬
‫د ون ا ‪ 5‬رف‬ ‫ث‬ ‫وا‪,‬ل ن ا د أو ا د ر و رؤو >‪،‬‬ ‫أن ا دة ‪/‬‬ ‫‪5‬‬
‫م ا و و إ م‪.‬‬ ‫وا; ‪ 1‬ھ ت‪ ،‬و ‪ 5‬و ون ‪ . /‬إ ‪ 1‬ز ا‬
‫و‪/‬ر ] " رف درا ر ‪ [PETER F. DRUCKER‬و >‪ :‬ا;ر ع ‪ ,‬رة ا‪ 4‬ن إ ‪.‬‬
‫و ت‪ ،‬أ ] آر@ر و ر‪[ARTHUR ...‬‬ ‫وى أدا > إ ‪ .‬أ‪ . /‬ا‬ ‫ظرات أ‪ /‬ق‪ ،‬وا;ر ع‬
‫ا‪ Q‬ر ن‪ ،‬و ق ‪ ]>5‬و ز‬ ‫‪ WEMER‬ؤ د ‪ . /‬أن ا دة ھ ا درة ‪ . /‬ا ‪ @0‬ر‬
‫ث ول ‪ :‬ا دة ھ ا درة ‪ . /‬إ داث ‪ @0‬ر‬ ‫وأود ل‪[CONTEZ & ODNEL ...‬‬
‫ن وھ ‪-$‬رت‪...‬‬ ‫ق ا<ھداف ‪ ،‬و ذا ]ھ‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ص ‪/‬ن طر ق ا; ‪ ,‬ل م و و‪1‬‬ ‫ا<‬
‫ا ‪ @0‬ر ‪. /‬‬ ‫ا رد‬ ‫ا درة ا‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ [HAYMAN & HILGERT‬ا ذي ‪/‬ر‬
‫ا‪ Q‬ر ن‬ ‫أن أي رد د > ا درة ‪ . /‬ا ‪ @0‬ر‬ ‫أ ر ا‪ Q‬ر ن وا ‪ 1‬ھ م و و م‪ ،‬وھذا ‪5‬‬
‫د‪.‬‬ ‫>‬ ‫رك ‪ > R‬وم‬ ‫و ھدف‬ ‫م‬ ‫و و‪1‬‬
‫دة ھ‪: 2‬‬ ‫و ـرى "‪%‬ـض ا " ‪ A‬ن أن ا‬
‫ل ا ‪5‬ددة‪.‬‬ ‫ول ا‬ ‫و‬ ‫‪/‬ل ا ‪/ 1‬‬ ‫أ ط‬ ‫)‪/‬‬ ‫طت و‪ 5‬ت‬ ‫•‬
‫ق ا<ھداف‪.‬‬ ‫طت ا‪/ 1‬‬ ‫‪ @0‬ر ‪. /‬‬ ‫• ‪/‬‬
‫ق أھداف‬ ‫و‬ ‫وك ا س ا‪ Q‬ر ن أ راد أو ‪ / 1‬ت‬ ‫وي ‪ . /‬ا ‪ @0‬ر ‪. /‬‬ ‫ط أو ر‬ ‫•‬
‫ر‪S‬و ‪.‬‬
‫@ ن وا دار ن ‪ . /‬و‪6‬وع ا دة‬ ‫كا ق نا‬ ‫ن ن أ ر ھذه ا ‪5‬ر ت و ‪5‬ددھ‬ ‫و‬
‫ل ‪ . /‬ھذه ا ‪, 5‬ر‪:‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪ . /‬ا س ا ‪ 5‬ن >‪.‬‬ ‫ط أن ؤ@ر‬ ‫أن ل ‪ -‬د د > أ @ر ن ‪-‬وة‬

‫‪20‬‬
 ‫ددة‬ ‫ھدف ا دة أن ؤ@ر ا د ‪ . /‬ا ‪ 5‬ن وذ ك و‪,‬ول إ ‪ .‬ا<ھداف ا‬
‫‪./ 1‬‬

‫ا ـ ـ دة ا‪.‬دار ـ ‪:‬‬
‫‪ 1‬ل ا ذ ا رار وإ‪,‬داره وإ‪,‬دار‬ ‫ر > ا د ا‪4‬داري‬ ‫ط ا ذي‬ ‫ا دة ا‪4‬دار ھ ا‬
‫و‪/‬ن طر ق ا ‪ @0‬ر وا;‬ ‫دام ا ط ا ر‬ ‫ا<وا ر وا‪ 4‬راف ا‪4‬داري ‪ . /‬ا‪ Q‬ر ن‬
‫و ن ا ‪ @0‬ر‬ ‫دام ا ط ا ر‬ ‫نا‬ ‫وم ‪1‬‬ ‫ذا ا‬ ‫ق ھدف ‪ 5‬ن وا دة ا‪4‬دار‬ ‫‪,‬د‬
‫ق ا دف‪.‬‬ ‫م ‪ 5‬ون‬ ‫وك ا‪ Q‬ر ن وا‬ ‫‪./‬‬
‫أو ‪:‬ا ـد ـر ا ـ ـد‪:‬‬
‫م ‪,‬‬ ‫م ‪ . ,‬د ر ا در‬ ‫>‬ ‫) ا و‪5-‬‬ ‫قا‬ ‫ھو ا د ا ذي ‪ 5‬ل ‪. /‬‬
‫ن ‪ >5‬ر‬ ‫ن ا‪5‬‬ ‫ق ‪5‬د;ت ن ا را ط ا‬ ‫ورو و‬ ‫‪5‬‬ ‫‪/‬‬ ‫> دم د‬ ‫و‪-‬‬
‫و‪-‬ت‬ ‫ددة‬ ‫>‬ ‫> وذ ك‬ ‫ق ا<ھداف ا ر و‬ ‫ا‪4‬دار و طو ر ا<داء ا ‪ 5‬م و‬ ‫ن ا‪5‬‬ ‫و‬
‫ق ا د ر ھذه ا و‪ 5-‬ت ط ق ‪ > /‬د ر ‪ 5‬ل‪.‬‬ ‫‪ 5‬ن ‪R‬ذا‬

‫ا ـرق "ـ ـن ا ـ دة وا‪.‬دارة ‪:‬‬

‫ذك‬ ‫ا ‪ 5‬ود ا< رة و‬ ‫ا د ث ‪/‬ن ا‪4‬دارة م دأ إ;‬ ‫د ث ‪/‬ن ا دة ‪-‬د م ‪-‬دم ا ر ‪، T‬‬
‫دة رع ن ‪ /‬م ا‪4‬دارة ‪.‬‬
‫ھ ‪ :‬ا ط ط‪ ،‬ا ظ م‪ ،‬ا و‪ > 1‬و ا ر‪. -‬‬ ‫تر‬ ‫• ر ز ا‪4‬دارة ‪ . /‬أر ‪/‬‬
‫ھـ‪: 2‬‬ ‫‪ $‬تر‬ ‫دة ‪ A $‬ث‬ ‫• رزا‬
‫د د ا; ‪ 1‬ه وا رؤ ‪.‬‬ ‫أ(‬
‫ت ھذه ا رؤ ‪.‬‬ ‫د ا وى‬ ‫ب(‬
‫دا م‪.‬‬ ‫زو‬ ‫ج( ا‬
‫ا‪4‬دارة ر ز ‪ . /‬ا طق ‪.‬‬ ‫• ا دة ر ز ‪ . /‬ا ‪ 5‬ط‬
‫ر‬ ‫م ا‪4‬دارة ‪1‬ز ت وا ‪ ,‬ل " ا‬ ‫ر ا‪ 5‬ل ا‪" : ,‬‬ ‫ت"ا‬ ‫م ا دة‬ ‫•‬
‫‪ 5‬ل"‪.‬‬ ‫ا‪,‬‬ ‫ا طر‬
‫> ‪@ ،‬م ا ‪ 0‬د ن إ ‪ 1‬ز ا ط وب ر ً ‪ 5‬ر‬ ‫ب‬ ‫د د ا دف و ق ا ‪1‬و ا‬ ‫ر ن‬
‫وأ س ‪. 5‬‬

‫‪21‬‬
 ‫ا ‪ :‬ل‪ :‬و‪ I#‬ا(دوار ا ‪ 1"%$ 2‬ا د رون وا دة‬

‫ﺘﻨﻔﻴـــــذ إﺴـــــﺘراﺘﻴﺠﻴﺔ‬ ‫زﻴـــــــــــــﺎدة اﻝﺘـــــــــــــزام‬ ‫ﺘﻜوﻴن اﻹﺴﺘراﺘﻴﺠﻴﺔ‬ ‫ﺘﻨﻤﻴﺔ رﺴﺎﻝﺔ‬

‫اﻝﻤﻨظﻤــﺔ ﺒﺎﺴـــﺘﺨدام‬ ‫اﻝﻌــﺎﻤﻠﻴن وﺠﻬــودﻫم‬ ‫اﻝﺨﺎﺼﺔ ﺒﺘﻨﻔﻴذ‬ ‫اﻝﻤﻨظﻤﺔ‬
‫اﻵﺨرﻴن‪.‬‬ ‫اﻝﻤوﺠﻬـــــــــﺔ ﻨﺤـــــــــو‬ ‫رﺴﺎﻝﺔ اﻝﻤﻨظﻤﺔ‬
‫رﺴﺎﻝﺔ اﻝﻤﻨظﻤﺔ‬

‫دور ا د رون‬ ‫دور ا دة‬

‫ـد و ا ـد ـر ‪:‬‬ ‫‪ -‬ا ـ رق "ـ ن ا‬

‫ھذا ا ‪ 1‬ل ‪ /‬ر أن ا د ا‪4‬داري‬ ‫ل ‪ 1 5‬م ‪ J‬ور‬ ‫; رق ا @ رون ن ا د وا د ر و‬

‫‪0‬ة(‪.‬‬ ‫ا‬ ‫ا ظ م )أ‪ . /‬در‪ 1‬ت ا م ا وظ‬ ‫‪-‬‬ ‫ون ‪ /‬دة‬
‫رس‬ ‫ن‬ ‫و; ن ا د ر ‪ /‬ر أن ا د ا‪4‬داري‬ ‫د ر أن د ول ا د ا‪4‬داري أ @ر‬ ‫و‬
‫ق‬ ‫ر ن ا< ع إذ ;‬ ‫‪ 5 >R‬د ‪1 ./‬‬ ‫وا ط ‪ S‬ر ا ر‬ ‫ن ا ط ار‬ ‫>‬
‫ا ول ‪0‬ن ل ‪ -‬د‬ ‫ر ن ا< ع ‪5‬م ا د @ م و ‪ 0‬دھم >‪ ،‬و ن ھذا‬ ‫ا دة دون و‪1‬ود ‪/‬دد‬
‫ن و‪-‬د ون‬ ‫‪/‬دد ‪ S‬ر ن ا ‪5‬‬ ‫‪0‬ة‬ ‫د ر ‪-‬د ون د را‬ ‫و‪ >5-‬و س ل د ر ‪ -‬د‬ ‫در‬
‫‪ ،‬وا د ر ‪-‬د ‪ 5‬د ‪ . /‬ا ط‬ ‫@ ن ذوي ا ول ا‬ ‫دودا ن ا‬ ‫د ر < د ا ‪ 5‬ل رأس ر‬
‫أداء ‪ > /‬وا ‪ 6‬ط رءو > أ ا د ا‪4‬داري ‪ 5‬د‬ ‫> ا ون وا وا ‪:‬‬ ‫ا‬ ‫ار‬
‫‪ ,‬وا‬ ‫‪ 5‬د ‪ . /‬ا ‪1‬وا ب ا‬ ‫> ا وا ن وا وا ‪:‬‬ ‫‪6‬رورة ‪ . /‬ا ط ا‬
‫دث أن ون ‪1‬و ا ‪ 5‬ل‬ ‫< > ‪-‬د‬ ‫‪ @0‬ر ‪ U‬ا<ھ‬ ‫رؤو ن‪ ،‬و ك‬ ‫ر ط>‬ ‫ا‬ ‫وا<‬
‫‪-‬د ‪,‬دره ا د ر‬ ‫رد ن ‪. /‬‬ ‫ط‬ ‫ن‪S‬ر‪ /‬ن‬ ‫‪51‬ل ‪5‬ض ا ‪5‬‬ ‫‪/‬ب‬ ‫‪ 6‬ت وا‬
‫ء‬ ‫ت‪ ،‬أ إذا ن ا د ر ‪ -‬د ‪R‬ن و;ءھم و ‪ 0‬دھم ذا ا د ‪ #‬ب ‪ . /‬ل‬ ‫ن أوا ر و ‪5‬‬
‫‪,‬درھ إ م ر‪S‬م ‪16‬رھم‬ ‫>ا‬ ‫‪-‬د ‪ 51‬م ط ‪ 5‬ن <وا ره و ‪5‬‬ ‫و‬ ‫;ر ط م ار ط رو‬
‫و‪ 6‬م ن ‪1‬و ا ‪ 5‬ل‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫د وا د ر‬ ‫"نا‬ ‫ر‬ ‫‪-‬دول ‪:5‬‬

‫ا ـــــــــــــــد ر‬ ‫ا ــــــــــــــــــــ د‬
‫ر‪1‬‬ ‫د ‪-‬و > ن ‪-‬وى‬ ‫د ‪-‬و > ــــن ا ‪/ 1‬‬
‫د أد ‪ .‬ن ا ‪ #‬ر‬ ‫ظ ‪ ./‬ا ظم ا‬ ‫‪ .5‬إ ‪ .‬إ داث ا ‪ #‬ر ن أ‪1‬ل ا طو ر و‬
‫ن‬ ‫ا‬
‫ظ ‪ . /‬إ ‪ 1‬ز ا<‪ /‬ل ا رو‬ ‫دة‬ ‫د@ ت ?‬ ‫ا‬ ‫ر‬
‫‪ 0‬رع‬ ‫ء‬ ‫و ا;‬ ‫م ‪ 1 5‬ا ول ا‪Q‬‬ ‫ر‬ ‫بو‬ ‫دد ا<‬ ‫?ت و‬ ‫درس ا‬
‫ن‬ ‫و‪-‬ت‬ ‫ا ول ا ‪1‬ذر‬
‫ط ط ‪ ,-‬ر ا دى‬ ‫م‬ ‫ط ط ا طو ل ا دى‬ ‫م‬
‫ط>ر‬ ‫ط>‪S‬رر‬
‫ق ا<ھداف ا ر‪1‬وة‬ ‫ط ا< راد‬ ‫ق‬ ‫ق ا<ھداف‬ ‫ط ا< راد ن أ‪1‬ل‬ ‫ؤ@ر‬
‫ا ر‪1‬وة‬

‫دة‪:‬‬ ‫ا‬ ‫أھ‬

‫‪.‬‬ ‫ا‬ ‫و ‪,‬ورا‬ ‫ن و ن طط ا ؤ‬ ‫ا و‪,‬ول ن ا ‪5‬‬ ‫• أ‬
‫ت‪.‬‬ ‫ھ م وا; را ‪ 1‬ت وا‬ ‫ا‬ ‫‪ ,‬ر دا‬ ‫ا‬ ‫ا و‬ ‫• أ‬
‫ن‪.‬‬ ‫‪-‬در ا‪4‬‬ ‫و ص ا ‪1‬وا ب ا‬ ‫ا ؤ‬ ‫د‪ /‬م ا وى ا; ‪1‬‬ ‫•‬
‫م ا ? ت وا ر‪ : 1‬ن ا‪Q‬راء‪.‬‬ ‫‪،‬و‬ ‫?ت ا ‪ 5‬ل و‬ ‫• ا طرة ‪. /‬‬
‫ذون‬ ‫أن ا< راد‬ ‫‪،‬‬ ‫ؤ‬ ‫ا< راد ‪ /‬رھم أھم ورد‬ ‫و در ب ور‪/‬‬ ‫•‬
‫ن ا د ‪-‬دوة م‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫ا ؤ‬ ‫د‬ ‫ط و وظ‬ ‫ا ‪ #‬رات ا‬ ‫وا‬ ‫•‬
‫ق ا<ھداف ا ر و ‪.‬‬ ‫ؤ‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫• أ‬
‫د‬ ‫‪ 1‬را ت ا‬
‫أو ‪:‬ا ـ‪1‬ـ رة ا ـ ـ ـ ‪:‬‬
‫ط ‪ 5‬ا<‪ /‬ل ا‬ ‫‪ /0‬ل رءو > ن‬ ‫إ ه‪،‬‬ ‫وھ أن ون ا د ‪ 1‬دا ‪> 5‬‬
‫> ا ‪ 5‬ل ا ‪5‬و ت و‬ ‫‪ ،‬ذ ك أن ون ‪R‬‬ ‫و ط‬ ‫و‪-?/‬‬ ‫را‬ ‫ؤدو ‪ / ،‬ر‬
‫‪ 1 R‬ز ا ‪ 5‬ل‪.‬‬ ‫وا‬ ‫لا‬ ‫طرق وا و‬ ‫و در و‪ /‬ر‬

‫‪23‬‬
 ‫‪:2$‬‬ ‫‪A :‬ل "‬ ‫زة ‪ 1 $‬رة ا‬ ‫صا‬ ‫‪:‬ا)‬ ‫‪A‬‬
‫و <‬ ‫ق ن و رھ دى ا د‬ ‫نا‬ ‫رات ا< رى أي أ >‬ ‫د داً ن ا‬ ‫أ @ر‬ ‫‪ -1‬أ‬
‫أ@ ء أدا > ‪.> 5‬‬ ‫دو وا‪6‬‬
‫‪5‬‬ ‫ط ا‪14‬راءات ا‬ ‫ل و‪. /‬‬ ‫وا درة ‪ . /‬ا‬ ‫ا‪5‬‬ ‫ا‬ ‫‪5‬ر‬ ‫ز‬ ‫‪ -2‬أ‬
‫‪ 1 4‬ز ا ‪ 5‬ل‪.‬‬ ‫ا ?ز‬ ‫دام ا<دوات وا و ل ا‬ ‫ا‬
‫‪,/‬ر ا ‪,‬ص‪.‬‬ ‫ا‪4‬دارة ا د @ و‬ ‫أ‪ ,‬ت ‪ 0‬و‬ ‫و‬ ‫‪ 0‬و أ @ر ن ‪ S‬رھ‬ ‫‪ -3‬أ‬
‫‪:‬‬ ‫تا ر ط‬ ‫رات ا< رى و ن أھم ا‬ ‫نا‬ ‫ا‬ ‫‪ -4‬ھ أ ل‬
‫و ‪.‬‬ ‫لا‬ ‫ا درة ‪. /‬‬ ‫أ‪-‬‬
‫ل ‪ J‬ور‪.‬‬ ‫ب‪ -‬ا م ا ‪ 5‬ق وا‬
‫ج‪ -‬ا زم‪.‬‬
‫دف‪.‬‬ ‫د‪ -‬ا‪ 4‬ن‬
‫ــ ‪:‬‬ ‫‪ : A A‬ا ـ‪1‬ـ رة ا‪ .‬ـ‬
‫ا‪ Q‬ر ن‬ ‫ر‪1‬ل ا‪4‬دارة ا ‪ 5‬ل ‪ 1‬ح‬ ‫ط‬ ‫ا‬ ‫طر‬ ‫رات ا‪4‬‬ ‫‪5‬ق ا‬
‫ا ‪ 5‬ل‪ ,‬و ز د ن ‪-‬در م ‪ . /‬ا‪ 4‬ج وا ‪5‬ط ء‪ ,‬و ‪ 6‬ن‬ ‫و ‪ 51‬م ‪ 5‬و ون ‪ ,>5‬و ‪,‬ون‬
‫ا س ‪ 0‬راد‬ ‫ا ‪5‬رف ‪ . /‬ط ت ا ‪ 5‬ل‬ ‫ءة ر‪1‬ل ا‪4‬دارة‬ ‫دى‬ ‫رات ا‪4‬‬ ‫ا‬
‫و ‪ 1‬و‪ /‬ت‪.‬‬
‫س و‪-‬وة دون ‪ -‬ر‬ ‫‪ ,‬ا‪ Q‬ر ن‪ ,‬و د ‪ 5‬م إ ‪ .‬ا ‪ 5‬ل‬ ‫رم‬ ‫ا ‪ 1‬دة‬ ‫رات ا‪4‬‬ ‫إن ا‬
‫ق م ا ر‪6‬‬ ‫‪ 1‬و‪ . / /‬أ س ‪-‬وى‪ ,‬و‬ ‫ا روح ا ‪ 5‬و‬ ‫ط أن‬ ‫أو إ‪ 1‬ر‪ ,‬وھ ا‬
‫‪5‬ط ‪.‬‬ ‫أ رة وا دة‬ ‫م‪5 1‬‬ ‫د ‪,‬وو د‬ ‫م ا @ وا; رام ا‬ ‫‪ ,‬وود‬ ‫ا‬
‫را"‪: %‬ا ـ‪1‬ـ رة ا ـظ ـ ـ ‪:‬‬
‫و طط ‪،‬‬ ‫وأ ظ‬ ‫ل‪ ،‬و م أھدا‬ ‫ظم‬ ‫‪ ./‬أ س أ‬ ‫ظ‬ ‫وھ أن ظر ا د‬
‫ق ا ‪ 1‬ود و درك ‪1‬‬ ‫ت‪ ،‬و ذا ظ م ا ‪ 5‬ل و وز ا وا‪ 1‬ت و‬ ‫و ‪ 1‬د أ‪ /‬ل ا ط وا ‪?,‬‬
‫ا وا ‪ :‬وا< ظ ‪.‬‬
‫ط > وأ@ر‬ ‫> را ط ن أ‪1‬زا > و‬ ‫ذ ك ‪-‬درة ا د ‪ . /‬رؤ ا ظ م ا ذي وده‪ ,‬و‬ ‫و‪5‬‬
‫أ‪1‬زا > و‪-‬در > ‪, . /‬ور و م ‪ -?/‬ت ا وظف‬ ‫أي ‪1‬زء > ‪. /‬‬ ‫دث‬ ‫‪-‬د‬ ‫ا ‪ #‬رات ا‬
‫كا در ‪ ,‬ص‬ ‫ا ذي ‪ 5‬ل >‪ ,‬و ن ا ‪6‬رورة أن‬ ‫‪1‬‬ ‫ل‬ ‫و‪ -?/‬ا ؤ‬ ‫ؤ‬
‫ذ ن ر زه ا وظ‬ ‫ز ا د ر ا ذي‬ ‫‪ ,‬ص‬ ‫@ل ‪1‬وھر ا ‪ 5‬ل ا‪4‬داري‪ ,‬وھ‬
‫و زم وا‪/‬دھ ا< ?‪. -‬‬ ‫إ‬ ‫‪,‬و‬ ‫ؤن‬
‫‪ :‬ا ‪ 1‬رة ا ر ‪:‬‬ ‫)‬

‫‪24‬‬
 ‫ا رو‬ ‫ر ‪ ،‬و ذك ‪5‬‬ ‫ج‬ ‫ل وا;‬ ‫وا‬ ‫درة ‪ . /‬ا درا‬ ‫ا د‬ ‫وھ أن‬
‫ب ط ت ا ‪,5‬ر‬ ‫و طو رھ‬ ‫ل أ ر ا‪ Q‬ر ن‪ ،‬و ذا أ ر ‪ #‬ر ا ظ‬ ‫وا; ‪5‬داد ا ذھ‬
‫وا ظروف‪.‬‬

‫دة‬ ‫ا ‪%‬وا ل ا ؤ‪A‬رة @‪ 2‬ا) ر أ ‪$‬وب ا‬

‫وم ‪: Tannenboum‬‬ ‫دت و‬ ‫@ ن‪Schmidt :‬‬ ‫ول ا‬
‫‪:‬‬ ‫‪ . /‬ا ؤال ا‬ ‫د ر وذ ك ن ?ل ا‪14‬‬ ‫‪/ . /‬وا ل ‪ 5‬ق‬ ‫ا‪14‬‬
‫ر ا د ر أو ا د ط ‪ -‬د دون ا‪ Q‬ر؟‬ ‫ف‬
‫‪ /‬ن ا;‪ /‬ر‬ ‫‪ . / #‬ا د ر ن أ ذھ‬ ‫ا‬ ‫د د ‪5‬ض ا;‪ /‬رات ا ‪5‬‬ ‫و‬ ‫و ن ?ل‬
‫‪:‬‬ ‫ن إ‪ 1‬ل ھذه ا;‪ /‬رات‬ ‫ر أ وب آو ط ‪ -‬دي آ ر‪ ،‬و‬ ‫و ا‬ ‫‪/‬د‬
‫‪1‬ت‬ ‫د ر ا ذي ‪ 5‬د ن ا‬ ‫‪ ، ,‬را > @? ‪:‬‬ ‫>ا‬ ‫‪ -‬وا ل ‪$%‬ق " د ر ذا ‪@ : J‬ل‬
‫ل إ ‪ .‬أن ون أ و > ا دي ‪ 5‬دا‬ ‫‪1‬تا ظ‬ ‫‪5‬د ا‬ ‫ا@‬ ‫ا ر‬ ‫ا< راد ‪1‬ب أن ‪0‬‬
‫رة‪.‬‬ ‫‪ . /‬و‪, > 1‬ر ت ا رؤو ن در‪1‬‬
‫ذ ا رارات إذا‬ ‫ا‬ ‫‪ :‬رؤو > ر‪ ,‬ا ر‬ ‫د ر أن‬ ‫ن @?‬ ‫‪ -‬وا ل ‪$%‬ق " رؤو ن ‪:‬‬
‫ر إ ‪ .‬ا ‪5‬ر‬ ‫ت ‪ 1‬و‪ /‬ا رؤو ن‬ ‫‪ ،‬و‪ /‬س ذ ك إذا‬ ‫ؤو‬ ‫لا‬ ‫ن د م ا ر‪S‬‬
‫د‪.‬‬ ‫دادي ھو ا< وب ا‬ ‫وا رة ‪ ،‬ن ا< وب ا;‬
‫د وط ‪5‬‬ ‫ا‬ ‫خا ظ‬ ‫‪@ :‬ل ا‬ ‫‪ -‬وا ل ‪$%‬ق " ظرف أو ا و ف ا ذي وا‪-‬د @ ‪ J‬ا ؤ‬
‫ة ن‬ ‫رؤو ن و ا‪ 4‬را ‪ 1‬ا‬ ‫د د ا وظ‬ ‫و در‪1‬‬ ‫م‪ -‬د‬ ‫و ن ا ‪ 1‬و‪ /‬ا‬
‫‪-‬لا ؤ‬

‫‪25‬‬
 : I‫ ةا‬1 5= R>‫أ‬

: 1 ‫ال‬E>
:‫؟‬/ ‫د و د أم‬ ‫ ھل ا‬:‫ ل‬$% ‫ ا‬/ 2 ‫ ا ؤال ا‬$ ‫ب‬-‫أ‬
: " -.‫ا‬
‫ أن ا دة‬. / ‫ م‬65 ‫ د‬0 ، 5ً ‫ > ا ? وا‬/ ‫ ن‬,, ‫ ت ا‬1‫ت إ‬ ‫د ا‬- ‫ور و‬ ‫ؤل‬ ‫ھذا ا‬
‫ ا دة‬،‫ م ا دة‬5 ‫ط‬ ;" :2 " ‫ ول وار ن‬. ‫ن ا س‬ - 5 ‫طر‬ ‫وھ‬
‫م‬5 > ‫نا‬ ‫وأ د آ رون أن ا دة ن‬، " 5 ‫ك‬ ;‫ن‬ ‫وھ‬ ‫ و‬,
‫ ت‬1‫ا‬ 1‫ت ر‬ ‫ ا دة‬،‫د‬ ‫ن‬ ‫" م و د أي إ‬:‫ ول وارن " ك‬،‫وا ر ن‬ ‫ر‬ ‫وا‬
5 ‫ب أن‬1 ‫" ا دة‬: ‫د " و @ > "" ر در ر ول‬ ً ‫ن ر ب دا‬ ‫د إ‬1‫ا ورا@ و; و‬
."‫ ك ذ ك‬/ ‫ط‬ ‫و‬
. 5 Y ‫ م‬-‫ض ا س رز‬5 ، ‫أن ا دة رة ون طر وأ رى ون‬ ‫ن‬ ‫وا ذي‬
‫ > "إ ك @ ك‬/ Y 6‫ س ر‬- ‫ ف ن‬J ‫ > و م‬/ Y . , ‫لا‬- ، ‫طر‬ ‫ د‬-‫ ت‬,
‫ ؟‬1 $ 2 $"- N ‫ أم‬1" ‫ ت‬$) ‫ أ‬:N ‫ر ول‬ :‫ @ ل ا( ف‬،‫م وا( ة‬$ ‫ ا‬:N 1" ‫ ن‬$ )
."J ‫ ور و‬N 1" ‫ ن‬$) $ 2 $"- ‫ ا ذي‬P ‫د‬ ‫ ا‬:‫ @ ل‬، 1 $ ‫ك‬$"- N ‫ "ل‬:‫ل‬

: P1‫ا‬ ‫ا‬ `
1-Charpentier (2001) :Organisation et Gestion de l’entreprise ,édition Nathan ,Paris,2001.
2-Segin Francis et Hafsi Taieb (2011) : Management Stratégique, les éditions
Transcontinental ,Canada.
3-Ménard , (2004) :économie des organisations, édition La découverte, Paris.
4-Johan Bouglet , Benchemen Faycel(2009):Management ,édition Gualino,Paris.
5-Josien Samuel et Landriaux-Kartochian (2011) :Management des entreprises, édition
Gualino,2éme édition ,Paris.
.‫ ا ھ ة‬، B ‫ ا و‬P - ‫ ا‬، $ -! ‫ س‬8 ، G ‫ ا‬95‫دارة ا‬5‫& و ا‬G ‫ ا‬95‫ ا‬2 -3 ‫ ا‬:(2012) B=- 8 9 ,‫أ‬-
.‫ ا ھ ة‬، ‫ ت ا‬8 G ‫ دار ا‬، ) ‫دارة ا‬5‫ ا‬0!$ ‫ دئ‬8 : (2014) ‫ اس‬M ‫ا‬ , 8-
.2000 ، `‫ا‬OG ‫ ا‬OV ‫ ا‬, ‫ا‬ 8 G ‫ ت ا‬$ - ‫" د ان ا‬ 9: ‫د ا‬ ‫ "ا‬+ , ‫ ا زاق‬$
. 1975 ،‫ ا ھ ة‬،+ U ‫دار‬ <8 ، & 6 ‫ ر ا =< ا‬- :& ! ‫!& ا‬$ -
. `‫ا‬OG ‫ ا‬،‫ت‬ ‫ و‬7` ‫ وظ‬،‫ ت‬9 9‫ أ‬- ! (D 8 :(1985) + - ‫ا‬ '‫ر‬ 8-

26
‫'& ‪ 0!$‬إدارة ا ‪ $‬ل‪،‬دار ا !‪ $ -! 0‬و ا‬ ‫وا ‪ 6‬ت ا ‪-‬‬ ‫ي) ‪ ،(2010‬ا‪ AH‬ل ا !‬ ‫‪ 9‬ور ا‬ ‫‪8-‬‬
‫وت ‪.‬‬ ‫وا ز‪–P‬‬

‫‪27‬‬