ကခ္ငး်ပညးနယး ယဥးေက့္မြူ႕စာစဥး (ှ)

ကခ္ငးဓေလံ်ဖတးထဵု့

ကခ္ငး်ပညးနယး ယဥးေက့္မြူ႕ဌါနချဲ

ယဥးေက့္မြူ႕ဗိမာနးဦ့စီ့ဌါန

ှ၆၄၀

ပဵုႏြိပးေရ့နြငးံ စာအုပးထုတးေွေရ့ ေကားပို့ေရ့ရြငး့

ရနးကုနး်မိဳ႕

အမြာ

ဤကခ္ငးဓေလံ်ဖတးထဵု့ စာအုပးငယးကို ကခ္ငးေတာငးတနး့ေဒသတျငးက္ငးံသဵု့ေနေသာ ဥပေဒဆိုငးရာ

စာအုပးအခနး့(၀)တျငး ေပ့ထာ့ေသာ အာဏာရ ကခ္ငး မ္ိဳ့တူစု၇ ေဆျ့မ္ိဳ့စုႏြငးံ ေက့္ရျာတျငး်ဖစးေပ၍ေသာအမြူ႕မ္ာ့ကို
စစးေဆ့စီရငးရာ၉ လညး့ေကာငး့၇ နိုငးငဵေတားမြ အခါအာ့ေလ္ားစျာ သတးမြတး်ပဌါနး့သညးံ ကခ္ငးအမ္ိဳ့သာ့မ္ာ့၌ ေဒသဆိုငးရာ
က္ငးံထဵု့နြငးံအညီ တရာ့စီရငးၾကသညးံအခါမ္ာ့တျငးလညး့ေကာငး့၇ ကို့ကာ့မြီ်ငမး့နိုငးရနး ရညးရျယး၊ ်ပဳစု်ခငး့်ဖစးပါသညး၈

ဤစာအုပးငယးတင
ျ း ကခ္ငးလူမ္ိဳ့ အႏျယွ
း ငးမ္ာ့်ဖစးေသာ ဂ္ိမး့ေဖာံ၇ လာခ္ိတး၇(လရြ)ီ ၇ လီဆူ့၇ ေလားေွ၍ (မရူ့)၇
ဇိုငး့ွါ့(အဇီ့)ႏြငးံ ရွမး တို႕၌ ထဵု့တမး့စဥးလာအလိက
ု း စစးေဆ့ စီရငးဆဵု့်ဖတးေသာ ်ဖတးထဵု့ဆိုငးရာ အခ္ကးအလကးမ္ာ့ကို
်မစးၾကီ့နာ့၇ ဗနး့ေမား နြငးံ ပူတာအို ခရိုငးမ္ာ့အတျငး့ရြိ လကးလြမး့မြီရာ ေက့္ရျာမြ ေရြ့မြီေနာကးမြီ
ပုဂၢဳိလးၾကီ့မ္ာ့ထဵကင
ျ း့ဆငး့ေလံလာ်ခငး့ႏြငးံ ဓေလံထဵု့တမး့နာ့လညးတတးကျ္မး့သူမ္ာ့အာ့ ဖိတးေခ၍၊ အၾကိမးၾကိမး အခါခါ
စီစဥးတညး့်ဖတး်ခငး့မ္ာ့်ပဳလုပး၊ ကခ္ငးအႏျယးွငးအမ္ာ့စုက လကးခဵနိုငးေသာ ်ဖတးထဵု့မ္ာ့ကို ေဖား်ပထာ့ပါသညး၈

ရာဇွတးေၾကာငး့အရလညး့ေကာငး့၇ တရာ့မေၾကာငး့အရလညး့ေကာငး့၇ ကခ္ငးဓေလံထဵု့စဵအရ၇ အမြူမ္ာ့ကို

စစးေဆ့စီရငး ဆဵု့်ဖတးၾကရာ၉ ဤစာအုပးငယးအေန်ဖငးံ လုပးထဵု့လုပးနညး့ဆိုငးရာမ္ာ့ကို
အေသ့စိတးအာ့်ဖငးံ်ခဵဳငဵုမိေလာကးေအာငး ေရ့သာ့ေဖား်ပထာ့ပါသညး၈ ကခ္ငးလူမ္ဳိ့တို႕၌ ဓေလံထဵု့စဵမ္ာ့သညး
အႏျယးကိုလိုကး၊ ေသားလညး့ေကာငး့၇ အိမးေထာငးစုကိုလိုကး၊ ေသားလညး့ေကာငး့၇ ေနထိုငးရာ ေဒသကို လိုကး၊
လညး့ေကာငး့ အနညး့အက္ဥး့ကျဲ်ပာ့မြူ႕ရြိၾကေသာေၾကာငးံ ပထမဆဵု့အေန်ဖငးံ ်ပဳစုသညးံ ဤစာအုပးငယးတျငး ချ္တးယင
ျ း့ခ္ကးမ္ာ့
မ်ပညးံစဵုသညးံ အခ္ကးအလကးမ္ာ့ေတျ႕ရြိပါက ေနာငးအသစး်ပနးလညး ်ပဳစုသညးံအခါ ်ပငးဆငး်ဖညးံစျကးပါမညး်ဖစးပါသညး၈

ဤ ကခ္ငးဓေလံ ်ဖတးထဵု့စာအုပးငယး ်ဖစးေ်မာကးရနးအတျကး ွိုငး့ွနး့ကူညီခံၾဲ ကေသာ ပူ့တျဲ ေဖား်ပပါပုဂိၢဳလးမ္ာ့အာ့

လြိကးလြဲစာျ ေက့္ဇူ့တငးရြိေၾကာငး့ေဖား်ပအပးပါသညး၈

ကခ္ငး်ပညးနယးဦ့စီ့အဖျ႕ဲ

ယဥးေက့္မြု႕ဌါကခ္ငး

ကခ္ငးဓေလံ်ဖတးထဵု့မ္ာ့

မာတိကာ

စာမ္ကးနြာ

တရာ့စီရငးေရ့ႏြငးံ်ဖတးထဵု့မ္ာ့ ှ၈ ၁၈

ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့ႏြငးံသကးဆိုငးသူမ္ာ့၈
 အပိုငး့ (က)

ပုဂၢလဆိုငးရာက္ငးံထဵု့မ္ာ့

အခနး့ - ှ ၈ ထိမး့်မာ့လကးထပးေရ့၈ - ၂၈ ဓေလံထဵု့

အခနး့ -ဿ ၈ ေစံစပးေၾကာငး့လမး့ထာ့်ခငး့၈ - ၄၈ ဓေလံထဵု့

အခနး့ - ၀ ၈ လငးမယာ့ကျာရြငး့်ခငး့၈ - ၅၈ ဓေလံထဵု့

အခနး့ - ၁ ၈ သာ့သမီ့မ္ာ့၈ - ှွ၈ ဓေလံထဵု့

အခနး့ - ၂ ၈ ကိဠိတသာ့သမီ့မ္ာ့၈ - ှှ၈ ဓေလံထဵု့

အခနး့ - ၃ ၈ သာ့သမီ့ေမျ့စာရငး့၈ - ှဿ၈ ဓေလံထဵု့

အခနး့ - ၄ ၈ အေမျ၈ - ှ၁၈ ဓေလံထဵု့

အခနး့ - ၅ ၈ ဦ့စျာွယးပိုငးခင
ျ းံ၈ - ှ၄၈ ဓေလံထဵု့

အပိုငး့(ခ)

ရာဇွတးမြုဆိုငးရာကခ္ငးံထဵု့မ္ာ့

အခနး့(ှ) လူ႕အသကးကို ထိခိုကးေသာ်ပစးမြူ႕မ္ာ့ စာမ္ကးနြာ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ှ ၈ လူသတးမြုူ႕၈ - ှ၅ ၈ ၀ွဿ

အပိုဒး -ဿ ၈ လူသတးမြူ႕မေ်မာကးသညးံ ရာဇွတး်ပစးဒဏး

ထိုကးေသာ လူေသမြူ႕၈ - ဿဿ ၈ ၀ွ၁ က

အပိုဒး - ၀ ၈ အိမေ
း စသူရငး့ငြာ့ေသဆဵ့ု မြ႕ူ ၈ - ဿ၀ ၈ ၀ွ၁

အပိုဒး - ၁ ၈ မိမိကိုယး မိမိသတးေသရနး ၾကဵစညးအာ့ထုတးမြူု႔၈ - ဿ၀ ၈ ၀ွ၆

အပိုဒး - ၂ ၈ အဆိပခ
း တး၊ သူတစးပါ့အသကးကိုၾကဵစညးမြူ႕၈ - ဿ၁ ၈ ဓေလံ

အပိုဒး - ၃ ၈ လူသတးရနး ခိုငး့ေစမြူ႕ ၈ - ဿ၁ ၈ ဓေလံ

အပိုဒး - ၄ ၈ ေ်ခာကးလြနး႕၊ လူေသေစမြူ႕ ၈ - ဿ၁ ၈ ဓေလံ ၀၅၄

အပိုဒး - ၅ ၈ ဧညးံသညးေသဆဵု့မြူ႕၈ - ဿ၁ ၈ ဓေလံ

အခနး့(ဿ) ကိုယးွနးေဆာငးမ္ာ့ႏြငးံ သကးဆိုငးေသာ်ပစးမြူ႕မ္ာ့ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၆ ၈ ကုိယွ
း နးပ္ကးေစမြူ႕၈ ဿ၂ ၈ ဓေလံ ၀ှဿ

အပိုဒး - ှွ ၈ ကိဠတ
ိ ကေလ့ကိုယွ
း နးေဆာငးမိခငးေသဆဵု့မြူ႕၈ ဿ၃ ၈ ၀ွ၁

အပိုဒး - ှှ ၈ “ခါ့ဆာ” ်ခငး့မ်ပဳမီ ေသဆဵု့မြု႕ ဿ၄ ၈ ၀ွ၁

အပိုဒး - ှဿ ၈ ကိဠိတကေလ့ကိုယွ
း နးရြိသညးဟု မိမိကိုယးမိမိ စျပးစဲျမြူ႕၈ ဿ၅ ၈ ဓေလံ

အပိုဒး - ှ၀ ၈ ကိဠိတကေလ့ကိုယွ
း နးရြိသညးဟု မိမိကိုယးမိမိ စျပးစဲျမြူ႕၈

(မြာ့ယျငး့ေသာစျပးစဲမ
ျ ြု႕) ဿ၅ ၈ ဓေလံ

အခနး့(၀) နာက္ငးေစမြုူ႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ှ၁ ၈ သာမနးနာက္ငးေစမြူ႕၈ - ဿ၆ ၈ ၀ှ၆

အပိုဒး - ှ၂ ၈ အ်ပငး့အထနးနာက္ငးေစမြူ႕၈ - ဿ၆ ၈ ၀ဿွ

အခနး့ (၁) မတရာ့ တာ့ဆီ့ပိတးပငးမြူ႕၈ မတရာ့ခ္ဳပးေနြာငးမြူ႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ှ၃ ၈ မတရာ့ တာ့ဆီ့ ပိတးပငးမြူ႕၈ - ၀ွ ၈ ၀၀၆

အပိုဒး - ှ၄ ၈ မတရာ့ ဖမး့ဆီ့ ခ္ဳပးေနြာငးမြူ႕၈ - ၀ွ ၈ ၀၁ွ

အခနး့(၂) တရာ့ခဵလႊမး့မို့မြူ႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ှ၅ ၈ တရာ့ခဵ ခို့လႊတးမြူ႕ - ၀ှ ၈ ဓေလံ ၀၃၀

အခနး့ (၃) ေသျ့ေဆာငးခို့ယူမြူ႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ှ၆ ၈ ေသျ့ေဆာငးခို့ယူမြူ႕၈ - ၀ှ ၈ ၀၅ဿ/၁၆၅

အခနး့(၄) ်ပနးေပ့ဆျ၇ဲ ဓါ့်ပမြူ႕၇ လုယကးမြုူ႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ဿွ ၈ ်ပနးေပ့ဆျဲမြူ႕၈ - ၀ဿ၈

အပိုဒး - ဿှ ၈ ဓါ့်ပမြူ႔ ၈ - ၀၀၈ ၀၆ှ

အပိုဒး - ဿဿ၈ လူယကးမြူ႕၈ - ၀၀ ၈ ၀၆ွ

အခနး့(၅) မုဒိနး့မြူု႕နြငးံအ်ခာ့ကာယမ ်ပစးမြူ႕မ္ာ့ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ဿ၀ ၈ မုဒိနး့မြူ႕ ၈ - ၀၁ ၈ ၀၄၃

အပိုဒး - ဿ၁ ၈ လငးရြိမိနး့မႏြငးံ ကာမစပးယြကးမြူ႕ - ၀၂၈ ဓေလံ ၁၆၄

အပိုဒး - ဿ၂ ၈ လငးရြိမိနး့မ ကာမ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးမူ႕ - ၀၃၈ ဓေလံ ၁၆၄

အပိုဒး - ဿ၃ ၈ ေစံစပးေၾကာငး့လမး့ထာ့သူႏြငးံ်ပစးမြာ့မူ႕၈ - ၀၃ ၈ ဓေလံ

အပိုဒး - ဿ၄ ၈ ရူ့သျပးေနေသာမိနး့မအာ့ မိမိႏြငးံ

ကာမ်ပစးမူု႕က္ဴ့လျနးေစမြူ႕ - ၀၃ ၈ ဓေလံ

အပိုဒး - ဿ၅ ၈ မူ့ယစးေနေသာမိနး့မအာ့ မိမိနြငးံ

ကာမ်ပစးမူ႕ က္ဴ့လျနးေစမူ႕ ၈ - ၀၄ ၈ ဓေလံ

အပိုဒး - ဿ၆ ၈ လငးရြိမယာ့ႏြငးံ မယာ့ရြိလငးတို႕ကာမ်ပစးမူ႕၈ - ၀၄ ၈ ဓေလံ

အပိုဒး - ၀ွ ၈ မယာ့ခို့မူ႕ ၈ (Num Shaw ai) - ၀၅ ၈ ၁၆၄

အပိုဒး - ၀ှ ၈ ေသျ့ေဆာငးခို့ယူေပါငး့သငး့မုူ႕ - ၀၆ ၈ ၁၆၀

အပိုဒး - ၀ဿ ၈ ေမာငးႏြမခ္ငး့ ကာမ်ပစးမူ႕ က္ဴ့လျနးမူ႕၈(Jau Wang) - ၀၆ ၈ ဓေလံ

အပိုဒး - ၀၀ ၈ ဓမၼတာႏြငးံ ဆနး႕က္ငးေသာ ်ပစးမူ႕မ္ာ့၈ - ၁ွ ၈ ဓေလံ

အပိုဒး - ၀၁ ၈ လငးႏြငးံမယာ့ အိမးေထာငးကျဲ်ပာ့ေနထိုငးမူ႕၈ - ၁ှ၈ ဓေလံ

အခနး့(၆) အသေရဖ္ကးမူ႕ စာမ္ကးႏြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၀၂ ၈ မ္ိဳ့မစစးမြနး့ေၾကာငး့ေ်ပာဆို်ပစးမြာ့မူ႕၈ - ၁ဿ၈ ဓေလံ ၂ွွ

အပိုဒး - ၀၃၈ စုနး့မ္ိဳ့ဟု မ္ိဳ့ရို့ႏျယးလိုကး၊ စျပးစဲျ်ပစးမြာ့မူ႕၈ - ၁၀၈ ဓေလံ

အခနး့ (ှွ) ညစးညမး့စျာေ်ပာဆိုမူ႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၀၄၈ ညစးညမး့စျာေ်ပာဆိုမြူ႕၈ - ၁၁၈ ဓေလံ

အခနး့ (ှှ) ကုနး့ေခ္ာရနးတိုကးမူ႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၀၅၈ ကုနး့ေခ္ာရနးတိုကးမူ႕ - ၁၁၈ ဓေလံ

အခနး့ (ှဿ) ကတိဖ္ကးမြူ႕ စာမ္ကးနြာ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၀၆၈ ကတိဖ္ကးမူႈ႕ - ၁၂၈ ဓေလံ

အခနး့ (ှ၀) လိမးလညးမူ႕ စာမ္ကးနြာ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၁ွ၈ လိမးလညးမူ႕၈ - ၁၂ ၈ ၁ဿွ

အခနး့ (ှ၁) က္ိနးစာလႊတး်ခငး့၇ အပငး့လႊတး်ခငး့ စာမ္ကးနြာ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၁ ၈ က္ိနးစာလႊတး်ခငး့၇ က္ိနးဆ်ဲ ခငး့၇ အပငး့လႊတး်ခငး့၈ - ၁၂၈ ဓေလံ

အခနး့ (ှ၂) ညြဥး့ပနး့ႏြိပးစကးမူ႕ စာမ္ကးနြာ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၁ဿ၈ တိရစၦာနးကို ညြငး့ပနး့နြိပးစကးမူ႕၈ - ၁၃၈ ဿ၅၆

အခနး့(ဿဿ)

သာ့ရဲတိရစၦာနးရြာေဖျေသာ အခါ်ဖစးေပ၍တတးေသာမူခငး့မ္ာ့

၂၅၈ တစးစဵုတစးေယာကးေသာသူသညး ေဘ့မကငး့ေသာ သာ့ရတိရစၦာနးရြာေဖျမူ႕ကို မိမိအလိုအေလ္ာကးသေလာတူ်ပီ့ ရြာေဖျေနစဥး

လကးနကး်ဖငးံ မေတားတဆေသေၾကပ္ကးစီ့ရပါက ပစးခတးမိသူသညး ေအာကးပါဖဂါ ပစၥညး့မ္ာ့ကို

ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဂ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ဃ) ဓါ့တစးလကး၈

(င) လြဵတစးေခ္ာငး့

(စ) အေထျေထျအသဵု့စရိတးအတျကး ှွွ/- ထကးမမ္ာ့၈

ေနာကးဆကးတျဲ

ဖဂါပစၥညး့အမ္ိဳ့အမညးမ္ာ့နြငးံ အစာ့ထို့တနးဘို့ေငျ

စဥး ကခ္ငး ်မနးမာ တနးဘို့ေငျ

ှ၈ Yanghpau lawng ွတးရ(ဵု မေနာွတးရ)ဵု ှွွ.ွွ

ဿ၈ Nba Yan ရို့ရို့ေတာငးရြညး ၂ွ.ွွ

၀၈ Li nba yan ပို့ေတာငးရြညးပုဆို့ ှွွ.ွွ

၁၈ Lak Hkyik ခ္ိတးပုဆို့တစးအုပး ဿ၂ွ.ွွ

၂၈ Paswi ေတာငးရြညးပုဆို့အညဵံစာ့ ှွ.ွွ

၃၈ Hkachyi ပုတီ့တစးကုဵ့ ှွွ.ွွ

၄၈ Nga ကျ္ဲၾကီ့ ှ၂ွ.ွွ

၅၈ Gumhpraw joi (ru joi) ေငျသာ့တစးပိႆ(ရူဂျ္ယး) ှွွ.ွွ*ှွ=ှွွွ

၆၈ Gumhpraw joi (Hkangsa joi) ေငျသာ့တစးပိႆ(ခနးဆာဂျ္ယး) ှ၁ဿ-၂ွ*ှွ=ှ၂ွွ

ှွ၈ Bau shi hkam ေမာငး့ၾကီ့တစးလဵု့(ဆယးထျာ)

(တစးထာျ လြ္ငး ှွ/-ႏြုနး့) ှွွ.ွွ

ှှ၈ Lai ri manai mi ပို့ခ္ညးတစးလိမး ဿ၂.ွွ

ှဿ၈ Nhka kin ya ေငျေဆ့အို့တဵ ှ၂.ွွ

ှ၀၈ Shupsheng zum mi လငးကင

ျ း့တစးစဵု ှ၂.ွွ

ှ၁၈ Ding si ခ္ဴ ှ၂.ွွ

ှ၂၈ Nhtu maka ဓါ့ၾကီ့ ၂.ွွ

ှ၃၈ Nlung di ေက္ာကးအို့ ၂ွ.ွွ

ှ၄၈ Ri nawng မထို့လြဵ ှ၂.ွွ

ှ၅၈ Htu nawng မခုတးဓါ့ ှ၂.ွွ

ှ၆၈ Bau sa ေရြ့ေဟာငး့ေမာငး့ ှွွ.ွွ

အခနး့(ဿွ) က္နး့မာေရ့ႏြငးံ သကးဆိုငးေသာ ်ပစးမြု႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၂၂၈ ဥပါတး်ဖစးေစနိုငးေစေသာအရာႏြငးံ

ေဆ့ဘကးွတၳဳကိုေရာ်ခငး့၈ - ၂၀၈ ဿ၄၁/ဿ၄၃

အပိုဒး - ၂၃၈ စာ့ေသာကးဘယ

ျ းတို႕ကို

ညစးညမး့ေအာငး်ပဳလုပး်ခငး့၈ - ၂၀၈ ဿ၆၀

အခနး့(ဿှ) ဘာသာ၇ သာသနာဆိုငးရာကိစၥမ္ာ့ စာမ္ကးနြာ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၂၄၈ (က) ဘာသာေရ့ဆိုငးရာ အေဆာကးအဦ့

ပစၥညး့၇ ေ်မယာ၇ ွတၱဂဵေ်မ၇ သခၤ္ိဳ့ေ်မ၇

ရျာဦ့ဇရပးကို ဖ္ကးဆီ့မြူ႕၈ - ၂၁၈ဿ၆၂

(ခ) ကို့ကျယးယဵုၾကညးမူဆိုငးရာ ဘာသာေရ့

အခနး့အနာ့၇ အသုဘ အခမး့အနာ့

်ပဳလုပးေနစဥး ်ပကးရယး်ပဳ (Numshang)

က္ဳ့ေက္ားေစားကာ့မူ႕၈ - ၂၁၈ ဿ၆၄

အခနး့(ဿဿ) သာ့ရဲတိရစၦာနးရြာေဖျေသာအခါ်ဖစးေပ၍ စာမ္ကးနြာ၈ ပုဒးမ

တတးေသာ်ဖစးပါျ ့မြု႔မ္ာ့

အပိုဒး - ၂၅၈ သာ့ရဲတိရိစၦာနး ရြာေဖျစဥး မေတားတဆေသဆဵု့မူ႕၈ - ၂၂၈ဓေလံ

ထပး်ဖညးံရနးလိုအပးခ္ကးမ္ာ့

ှ၈ ေသတမး့စာ

ဿ၈ လကးထပးစာခ္ဳပး

(က) ခရစးယာနးဘာသာေရ့

(ခ) တရာ့ရဵု့တျငး လကးထပး

၀၈ လငးမယာ့ကျာရြငး့စာခ္ဳပး

၁၈ အေရာငး့အွယးစာခ္ဳပး

၂၈ က္မး့က္ိနးအဆို်ပဳလႊာ

၃၈ ဆုေပ့်ခငး့ စာအာ့်ဖငးံ

တရာ့စီရငးေရ့နြငးံ်ဖတးထဵု့မ္ာ့

လူမ္ိဳ့တစးမ္ိဳ့ေပ၍ထျနး့လာသညးံအခ္ိနးတင
ျ း၇ ယငး့လူမ္ိဳ့တို႕၌ ယဥးေက့္မြု႕အလိုကး လိုကန
း ာေစာငးံထိနး့ရမညးံ
က္ငးွ
ံ တးမ္ာ့ေပ၍လာေလသညး၈ ထိုစညး့ကမး့က္ငးံွတးမ္ာ့ကို ကာလၾကာေညာငး့စျာက္ငးံသဵု့ခဲံပါလြ္ငး
တရာ့ဥပေဒကဲံသို႕အတညး်ဖစးလာေတာံမညး၈
 ကခ္ငးအမ္ိဳ့သာ့တို႕သညး မိမိတို႕လိုကးနာက္ငးံသဵု့သညးံဓေလံထဵု့မ္ာ့ရြိခဲံၾကေသားလညး့
ဓမၼသတးက္မး့မ္ာ့အ်ဖစးေရ့သာ့်ပဳစု်ခငး့မရြိေသာေၾကာငးံ မိမိတို႕၌ ဓေလံထဵု့တမး့မ္ာ့ကို သကးၾကီ့စကာ့ သကးငယးၾကာ့ဆိုသကဲံသို႕
အဆငးံဆငးံႏုတး်ဖငးံသငးၾကာ့ပို႕ခ္ေပ့ခဲံၾကသညး၈ သငးၾကာ့လကးခဵသူတို႕သညး ကာလၾကာ်မငးံစျာ အဆိုပါဓေလံက္ငးံထဵု့မ္ာ့ကို ထိနး့သိမး့၊
က္ငးံသဵု့လာခဲံေသာေၾကာငးံ ကခ္ငးအမ္ိဳ့သာ့တို႕ႏြငးံ သကးဆိုငးသညးံ တရာ့ဥပေဒကဲံသို႕အတညး်ဖစးလာေတာံသညး၈

အမြူ႕တိုငးၾကာ့ပဵု

ရို့ရာအစဥးအလာအရအမြူ႕်ဖစးပါျ ့ေသာအခါ အမြူတိုငးၾကာ့လိုသူသညး ႏုတးစကာ့်ဖငးံပငး သကးဆိုငးရာေက့္ရျာလူၾကီ့

ဆလနးွါ(Salang Wa) သိ႕ု တိုငးၾကာ့ၾကရသညး၈ ဂျမးဆာေ်မရြငးစနစး က္ငးံသဵု့ရာအရပးေဒသမ္ာ့တျငးကာ့ အုပးခ္ဳပးသူအၾကီ့အကဲ၇
ဂျမးဆာဒူွါၾကီ့၌ အတိုငးပငးခဵ ခရိနးမနး (Hkring Mang) လူၾကီ့မြတစးဆငးံတိုငးၾကာ့ရသညး၈ အမူတိုငးၾကာ့သညံးအခါ အမူၾကီ့၇ အမူငယးကို
လိုကး်ပီ့ အရကး၇ ေခါငးရညး(ွါ) ပစၥညး့တစးခုခု (သို႕) ငါ့က္ပးထကးမပိုေသာ ေငျကိုေပ့၊ တိုငးခ္ကးဖျငးံၾကသညး၈

ထို႕ေနာကးတျငး အမြူ႕လကးခဵေသာလူၾကီ့သညး်ဖစးပျာ့ေသာမြူု႔ခငး့နြငးံပတးသကး၊ စဵုစမး့ေမ့်မနး့မြ႕ူ ်ပဳကာ စီရငးစစးေဆ့မညးံ

ေန႕ရကးကိုခ္ိနး့ဆိုလိုကးသညး၈ အစဥးအလာအရတရာ့ခဵတို႕သညး မိမိတို႕အတျကး လိုကးပါေဆာငးရျကးေပ့မညးံအက္ိဳ့ေဆာငးပုဂၢိဳလးမ္ာ့အာ့
တရာ့စီရငးမညးံေနရာသို႕ဖိတးေခ၍လာႏိုငးၾကသညး၈

တရာ့သူၾကီ့

အစဥးအလာအရ တရာ့သူၾကီ့ႏြငးံေရြ႕ေနေရြ႕ရပးဟူ၊ သီ့်ခာ့မရြိေပ၈ ဤကဲံသို႕ရြိ်ခငး့အေၾကာငး့ရငး့မြာ

အမြူ႕လကးခဵေသာေက့္ရျာလူၾကီ့ ဒူွါဆလနးွါတို႕သညးအမူ႕ကိုတစးဦ့တညး့တာွတးယူ၊ စစးေဆ့ေလံမရြိပဲ အ်ခာ့ထဵု့တမး့ဥပေဒမ္ာ့
နာ့လညးးက္ျ မး့က္ငးေသာ ပုဂၢိဳလးမ္ာ့ကိုဖိတးေခ၍ကာ တိုငးပငးေဆျ့ေႏျ့လြ္ကးစုေပါငး့စီရငးဆဵု့်ဖတး်ခငး့ေၾကာငးံတစးေၾကာငး့၇ တရာ့လိုႏြငးံ
တရာ့ခဵတို႕ဖိတးေခ၍လာေသာ အက္ိဳ့ေဆာငးပုဂၢိဳလးမ္ာ့မြလညး့ တရာ့စီရငးေရ့အဖျ႕ဲ တျငး အညီအမြ္ပါွငးလာနိုငးၾကသညးက
တစးေၾကာငး့တို႕ေၾကာငးံ်ဖစးေလသညး၈

ခဵွနးခ္ဳပးပ႗ိညဥး (Mungga Gadi)

အမြူ႕ကိုစီရငးဆဵု့်ဖတး်ခငး့ မ်ပဳမီ၇ အမြူ႕လကးခဵစစးေဆ့ေသာ တရာ့စီရငးေရ့ လူၾကီ့တို႕သညး

အမြူ႕သေဘာကိုသိ်ပီ့ေသာအခါတရာ့လိုနြငးံတရာ့ခဵတို႕အာ့ တရာ့စီရငးေရ့အဖျ႕ဲ ၌ စီရငးဆဵု့်ဖတးခ္ကးကိုလကးခဵမညး၇ မခဵမညးကို
ခဵွနးခ္ဳပး်ပဳေစသညး၈ ဤသို႕ခဵွနးခ္ဳပးပ႗ိညဥး(Mungga Gadi) ်ပဳရာတျငး တရာ့လိုႏြငးံတရာ့ခဵတို႕သညး တရာ့စီရငးေရ့အဖျ႕ဲ အာ့ ဖဂါ
(Hpaga) ပစၥညး့တစးခုစီ(သို႕) ်ဖစးပ္ကးေသာ အမြူ႕ကို မူတညး၊ ညီမြ္ေသာေငျကို ထုတးေပ့လြ္ကး ်ပဳၾကရေလသညး၈ အမူစီရငး
ဆဵု့်ဖတး်ပီ့ေသာအခါဆဵု့်ဖတးခ္ကးကို လကးမခဵ၇ ်ငငး့ပယးသူအာ့ ပ႗ိညဥး်ပဳစဥးေပ့ထာ့ေသာ ပစၥညး့(သိ)ု႔ ေငျကို ်ပနး၊ေပ့ေလံရြိသညး၈

တရာ့စီရငးပဵု

အမူ႕လကးခဵေသာ အၾကီ့အကဲကေသားလညး့ေကာငး့၇ တရာ့လိုႏြငးံ တရာ့ခဵတို႕ကဖိတးေခ၍ထာ့ေသာ ဓေလံထဵု့တမး့၇

နာ့လညးက္ျ မး့က္ငးသူ ပုဂၢိဳလးတစးဦ့ဦ့ကေသားလညး့ေကာငး့ ်ဖစးပျါ့ေသာ အမူသညးမြနးကနးထငးရြာ့ေၾကာငး့ကို ေမ့ချနး့မ္ာ့ထုတးခါ
အမြုူ႔သေဘာကိုထငးရြာ့ေအာငးဦ့စျာတငး်ပရေလသညး၈

ဤကဲံသို႕ အမူထငးရြာ့ေအာငးတငး်ပ်ပီ့သညးံေနာကး အမြူ႕လကးခဵသူလူၾကီ့က ပဵုတိုပတးစ၇ ဥပမာ၇ ဥပေမယမ္ာ့်ပကာ၇

စီရငးစစးေဆ့ေနေသာ အမြူ႕သညး လျနးခဲံေသာ ကာလက ်ဖစးပျါ့ခဲံေသာ အမြူ႕နြငးံ အခ္ငး့အရာမ္ာ့မညးကံသ
ဲ ို႕ မညးပဵုတူညီေၾကာငး့ကို
ႏြုိင့း ယြဥး၊ ရြငး့လငး့ေ်ပာ်ပေပ့ရသညး၈
 အမြူ႔လကးခဵသူလူၾကီ့၌ တငး်ပခ္ကးကို ေစံငြေသခ္ာစျာ စစးေဆ့်ပီ့သညးံေနာကး တရာ့လိုနြငးံတရာ့ခဵတို႕ဘကးမြ
ဓေလံထဵု့တမး့နာ့လညးသူ ပုဂၢိဳလး ငါ့ဦ့စီထကးမပိုေသာ ပုဂၢိဳလးမ္ာ့နြငးံ ၾကာ့လူတစးဦ့ထကးမနညး့ပါွငးေသာ တရာ့စီရငးေရ့
ဓမၼာဓိခဵုအဖျ႕ဲ ဖျဲ႔စညး့ရသညး၈

ထိုအဖျဲ႕သညး သီ့်ခာ့ေနရာတစးေနရာတျငး်ဖစးပ္ကးေသာအမူ၌ သေဘာအေ်ခေန၇ တရာ့လို တရာ့ခဵတုိ႕၌

လူမြူ႕ေရ့ႏြငးံစီ့ပျါ့ေရ့အေ်ခအေနတို႕ကို ေလံလာကာ သေဘာတူညီမူု႕ရယူ်ပီ့ အမြုူ.၌ ေလ္ားေၾက့တနးဘို့ကို စီရငးခ္ကးခ္မြတးၾကသညး၈
ယငး့စီရငးခ္ကးကို ပငးမအဖျ႕ဲ သို႕်ပနးလညးတငး်ပရသညး၈

ပငးမအဖျ႕ဲ ွငးမ္ာ့်ဖစးၾကေသာ အမူ႕လကးခဵသူလူၾကီ့ႏြငးံ ဓေလံထဵု့တမး့နာ့လညးေသာ ကျ္မး့က္ငးသူပုဂၢိဳလးတို႕က

စီရငးခ္ကးကိုလကးခဵအတညး်ပဳ်ပီ့အမိနး႕ခ္မြတးကာ အမူ႕ကို်ပီ့ဆဵု့ေစသညး၈

မူ႕ခငး့်ပီ့်ပတးေသာ အထိမး့အမြတး (Htinglu Htingram)

မညးသညးံမူ႔ခငး့မဆို ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ စီရငးဆဵု့်ဖတး်ပီ့သညးံေနာကး တရာ့လိုႏြငးံတရာ့ခဵ ႏြစးဦ့ႏြစးဘကးမြ

အမြူ႕်ပီ့်ပတးေၾကာငး့ အထိနး့အမြတးအ်ဖစး (Htingram Ja) ထိနး့ရမး့ဂ္ာေခ၍ ေက္ေအ့ပစၥညး့တစးစဵုတစးခုကို တရာ့စီရငးေပ့သူ ပုဂၢိဳလးမ္ာ့၌
ေရြ႕ေမြာကး၉ အ်ပနးအလြနး ေပ့်ခငး့ကို ်ပဳလုပးေလံရြိၾကသညး၈

သို႕ေသား ငယးေသာအမူ႕မ္ာ့တျငးကာ့၇ အရကး၇ ေခါငးရညးအ်ပနးအလြနးေသာကး်ခငး့်ဖငးံလညး့ ်ပီ့ပ္ကးေၾကေအ့

ၾကသညး၈ အလျနးၾကီ့က္ယးေသာအမြူ႕ကို စီရငးစစးေဆ့ေပ့ၾကေသာ တရာ့သူၾကီ့တုိ႕အေန်ဖငးံ တာွနးယူေပ့ၾကရနး၇ မုနးဂါမစိနး(Mungga

Masting) ဟူ၊ တရာ့လိုနြငးံတရာ့ခဵတို႕က အမုူ႕စစးေဆ့ေပ့ေသာ တရာ့သူၾကီ့အာ့ ဖဂါ(Hpaga) ပစၥညး့မ္ာ့ကိုေပ့ၾကသညး၈

ကခ္ငးအမ္ိဳ့သာ့တို႕၌ အစဥးအလာအရ မ်ဖစးေလာကးေသာ အမြူုငယးမ္ာ့်ဖစးပါက ်ဖနးေ်ဖေပ့်ခငး့အာ့်ဖငးံ အမြု႕ကုိ်ပီ့်ပတးေစကာ

ႏြစးဦ့ႏြစးဖကးလဵု့ကို ေၾကေအ့ေစေလသညး၈ သို႕ေသားမ္ကး်မငးသကးေသ သာဓက မရြိေသာေၾကာငးံမညးသို႕စီရငးဆဵု့်ဖတး၊
မ်ပီ့နိငးေသာအမူကိုကာ့ က္မး့က္ိနး်ခငး့်ဖငးံ အမြနးတရာ့ကို ေဖားထုတးၾကေလသညး၈
ဖနးဆငး့သခငးအာ့တိုငးတညးလြ္ကးက္ိနးဆို်ခငး့လညး့်ပဳၾကေလသညး၈ ထို႕်ပငးလကးထိပး၇ ေ်ခက္ငး့မ္ာ့ ခတးလြ္ကး ညြပးထာ့ေသာ
အစဥးအလာလညး့ရြိသညး၈

အပိုငး့ (က)

ပုဂၢလိကဆိုငးရာ က္ငးံထဵု့မ္ာ့

အခနး့(ှ)

ထိမး့်မာ့လကးထပးေရ့

ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ ထိးမး့်မာ့လကးထပးေရ့၉ ေအာကးပါအတိုငး့ေဆာငးရျကးၾကသညး၈

ှ၈ ေရြ့ဦ့စျာ ေယာကၡမမ္ိဳ့နြငးံ သာ့မကးမ္ိဳ့တို႕ႏြစးဦ့နြစးဖကးတို႕၌ သေဘာတူညီချငးံ်ပဳခ္ကးကိုရယူ်ပီ့ ဂ္ာဖဂါ (Ja Hpaga) ေပ့်ခငး့်ပဳရသညး၈

ဿ၈ ဂ္ာဖဂါ (Ja Hpaga) တငး်ပီ့မြသာ ေဂ္ာံယာရီ အငးထူ (Jaw ya ri nhtu) ေခ၍ ဓါ့ႏြငံး လြဵတို႕ကို ေပ့ရသညး၈ (Jaw ya ri nhtu) ေခ၍ ဓါ့နြငံး
လြဵတို႕ကို ရ်ပီ့မြသာ တရာ့ွငးလကးထကးနိုငးသညး၈

၀၈ ဓေလံထဵု့တမး့အရ၇ အစးကို၌ မယာ့(သို႕) ဖခငး၌ မယာ့ငယးတစးဦ့တစးေယာကးသညး လငးေယာက္ား့ေသဆဵု့၊ မုဆို့မ်ဖစးခဲံလြ္ငး

က္နးရစးေသာ ညီေသားလညး့ေကာငး့၇ အစးကိုေသားလညး့ေကာငး့(သို႕) ေသဆဵု့သျာ့သူႏြငးံ အနီ့ဆဵု့ ညီအစးကို မ္ိဳ့ေတားစပးသူသညး
အဆိုပါမုဆို့မကို အထကးေဖား်ပပါ နညး့မ္ာ့အရ၇ ထိမး့်မြာ့လကးထပး်ခငး့်ပဳ်ငာ့ေသားလညး့ ေယာကၡမမ္ိဳ့တို႕အာ့ ေခါငးလြုိငးဖဂါ (Hkau Lai
Hpaga) ေခ၍ ဖဂါပစၥညး့တစးခုကို ေပ့ကာချငးံေတာငး့်ပီ့ ေယာကဃမမ္ိဳ့တို႕ထဵမြ ေခါငးလြုိငးအငးဂါ (Hkau Lai N-ga) ေခ၍ ချငးံ်ပဳေၾကာငး့
ဓါ့အိမးပါဓါ့ရရြိပါက တရာ့ွငးေပါငး့သငး့နိုငးေလသညး၈

၁၈ အဆိုပါ မုဆို့မသညး လငးေယာက္ား့၌ေဆျမ္ိဳ့မ္ာ့နြငးံ ေယာကၡမမ္ိဳ့တို႕၌ ချငးံ်ပဳခ္ကးမရဘဲအ်ခာ့မ္ိဳ့ႏျယးမြ

ေယာက္းာ့နြငးံေနာကးအိမးေထာငး်ပဳလကးထပးေပါငး့သငး့ချငးံမရြိ၈

ခ္ငး့်ခကး

သို႕ေသား ေသဆဵု့သူ လငးေယာကး္ာ့ကို မယာ့်ဖစးသူမိနး့မကတစးဦ့တညး့တာွနးယူ၊ သ်ဂိဳလးခဲံရပါက ထိုမိနး့မသညး မိမိ

သေဘာအတိုငး့ သျာ့လာနိုငးချငးံရြိသညး၈

၂၈ လငးေယာကး္ာ့ေသဆဵု့သျာ့သူ မုဆို့မသညး ေနာကးထပးအိမးေထာငးမရြိေတာံပါက ေသဆဵု့သျာ့သူ လငးေယာက္ား့၌ ညီ၇ ညီအစးကို

ေဆျ့မ္ိဳ့ေတားစပးသူ စသညးတို႕နြငးံ တဖနးလကးထပးထိမး့်မြာ့်ခငး့မ်ပဳပဲေနလိုပါက ေနႏိုငးချငးံရြိသညး၈ သို႕ေသား ယငး့မုဆို့မသညး ထိုအိမးမြ
မဆငး့ဘဲ သာ့သမီ့မ္ာ့နြငးံ ဥမကျဲ သိုကးမပ္ကး ဆကးလကးေနထိုငးေနရမညး်ဖစးသညး၈

၃၈ လငးေယာက္းာ့ေသဆဵု့သျာ့သူ မုဆို့မအာ့ သာ့သမကးမ္ိဳ့ဘကးမြ ေနာကးတစးဖနးအိမးေထာငး်ပဳထိမး့်မြာ့မညးံသူမရြိေသာအခါ(သို႕)

ေနာကးတစးဖနး ထိမး့်မြာ့ယူမညးံသူကို ်ပသႏိုငး်ခငး့မရြိေသာအခါတျငး၇ ယငး့မုဆို့မသညး လငးေယာက္းာ့ေသဆဵု့်ပီ့ (သဵု့လ)
ေက္ားလျနးသျာ့ပါက အ်ခာ့မ္ိဳ့ႏျယးမြ ေယာက္းာ့ႏြငးံလညး့ အိမးေထာငး်ပဳနိုငးသညး၈ သို႕ေသား
ယငး့ေနာကးေယာက္းာ့သညးေသဆဵု့သျာ့်ပီ်ဖစးေသာ ယခငးေယာက္ား့၌ ညီ အစးကို ဟုသတးမြတးခဵယူရမညး၈ ညီအစးကိုခဵယူပါက
ယငး့မိနး့မအတျကး ယခငးေယာက္းာ့တငးေတာငး့ခဲံေသာ ကညာေၾက့ (Hpu Ja) မ္ာ့ကို ေသဆဵု့သျာ့်ပီ်ဖစးေသာ ေယာက္ား့၌
မိဘေဆျမ္ိဳ့မ္ာ့သို႕ ်ပနးေပ့လြ္ကး မိနး့မကိုသာ ေခ၍်ပီ့ ထိုအိမးမြဆငး့ကာ အ်ခာ့ေ်ပာငး့ေရႊ႕ေနထိုငးရမညး၈ သို႕ေသား ယငး့မုဆို့မအေန်ဖငးံ
က္နးရစးေသာ အေမျပစၥညး့မ္ာ့အနကး ရပးရျာလူၾကီ့မ္ာ့ဆဵု့်ဖတးေပ့သမြ္ကို ချဲေွယူေဆာငးသာျ ့နိုငးသညး၈

မြတးခ္ကး

ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ ကခ္ငးေယာက္ား့တစးေယာကးသညး မယာ့မညးမြ္ယူနိုငးသညးကို ကနး႕သတး်ခငး့မရြိေပ၈ သို႕ေသား

အ်ခာ့ဘာသာွငးကခ္ငးေယာက္ား့တို႕သညး ယငး့တို႕သကးွငးယဵုၾကညးသညးံ ဘာသာ၌ ကနး႔သတးခ္ကးကို လိုကးနာက္ငးံသဵု့ၾကသညး၈

အခနး့(ဿ)

ေစံစပးလမး့ေၾကာငး့လမး့ထာ့်ခငး့

၄၈ ေစံစပးေၾကာငး့လမး့ထာ့မြတ
႔ု ျငး

(ှ) (Kraw Hkap) (ွါ) (Shingjat Hkap) ေခ၍ အမိွမး့တျငး့တျငးရြိေနစဥးမြစ်ပီ့ သကးေသခဵပစၥညး့ တစးခုခု
 ေပ့ထာ့လြ္ကးေစံစပးေၾကာငး့လမး့ထာ့်ခငး့၈

(ဿ) (Matang Ai) ေခ၍ မိနး့ခေလ့ႏြငးံ ေယာက္ား့ေလ့တို႕ နြစးဦ့သေဘာတူ ခ္စးၾကိဳကး်ပီ့ အေဖားအေပါငး့ ေရြ႕ေမြာကး၉
သစၥာ်ပဳေစံစပးထာ့ၾက်ခငး့၈

(၀) (Mahtan Ai) ေခ၍ ေယာက္ား့ေလ့တစးေယာကးအတျကး မိနး့ခေလ့တစးေယာကးကို လကးထပးယူရနး နြစးဖကးေဆျမ္ိဳ့တို႕၌

သေဘာတူညီမြု႔်ဖငးံ ဂ္ာဖဂါ ( Ja Hpaga) ပစၥညး့တစးခုကို မိနး့ခေလ့၌ မိဘမ္ာ့အာ့ေပ့ထာ့လြ္ကး အသိအမြတး်ပဳထာ့်ခငး့ဟူ၊
သဵု့မ္ိဳ့ရြိသညး.

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၇ သို႕ အမြူစီရငးဆဵု့်ဖတးေသာလူၾကီ့မငး့မ္ာ့ ဆဵု့်ဖတးသညးံ

ေလ္ားေၾက့ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

မိနး့ခေလ့ဘကးက ေဖာကးဖ္ကးလြ္ငး ေစံစပးေၾကာငး့စဥးက ေပ့ထာ့ေသာ ဖဂါပစၥညး့တစးခု(Mahtan Ja) ၌ နြစးဆေပ့ေလ္ားရမညး၈

အခနး့(၀)

လငးမယာ့ကျာရြငး့ေရ့

၆၈ ကခ္ငးဓေလံထဵု့အရ၇ လငးမယာ့ခနး့်ပတးစန
ဲ ိုငးေသာ အေၾကာငး့(၃) မ္ိဳ့ရြိသညး၈

(ှ) လငးႏြငးံမယာ့ တစးဦ့ကတစးဦ့ကို ေသေၾကာငး့ၾကဵ်ခငး့၈

(ဿ) မယာ့ကလငးငယးထာ့်ခငး့၈

(၀) ပနး့ေသေရာဂါစျက
ဲ ပး်ခငး့၈

(၁) အသကးကိုစို့ရိမးရသညးအထိညြငး့ပနး့ႏြိပးစကး်ခငး့၈

(၂) သာ့မယာ့ေကျ့္ေမျ့်ပဳစုရနး ပ္ကးကျကး်ခငး့၈

(၃) ႏြစးဦ့နြစးဘကးမြ မိဘေဆျမ္ိဳ့မ္ာ့သေဘာတူကာျ ရြငး့်ခငး့၈

ှွ၈ ကခ္ငးဓေလံထဵု့အရ၇ လငးခနး့ မယာ့ခနး့ ်ပတးစန

ဲ ိုငးေသာအေၾကာငး့(၃) မ္ိဳ့အရကျာရြငး့ပါက ေယာက္ား့

်ဖစးသူသညး မိနး့မ်ဖစးသူအာ့ (Maraw Nga) ေခ၍ ကျ္ဲတစးေကာငးေပ့်ပီ့ ကျာရြငး့နိုငးသညး၈

ှှ၈ အထကးပါ အေၾကာငး့(၃) မ္ိဳ့ေၾကာငးမ

ံ ဟုတးပဲ လငးေယာက္ား့က မယာ့ကို အ်ပစးမဲံကျာရြငး့ပါက၇ မိမိ ေပ့ေဆာငး ထာ့ေသာ
ကညာေၾက့(Hpu Ja) အာ့လဵု့ဆဵု့ရြုဵ့သညးံအ်ပငးေအာကးပါ ဖဂါပစၥညး့ကို မိနး့မဘကးသို႕ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) (Maraw Nga) ေခ၍ ကျာရြငး့မြုအတျကး ကျ္ဲတစးေကာငး

(ခ) (Hpraw Jaw) ေခ၍ ကညာဂုဏးတငးေၾက့အတျကး လညးဆဲတ

ျ စးကဵု့၈ ထို႕်ပငး လကးဖျ႕ဲ ပစၥညး့မ္ာ့ (Sharung Kungdawn) ကို
မိနး့မက ယူေဆာငးသာျ ့ႏိုငးသညး၈
ှဿ၈ မယာ့ကလငးေယာက္ား့ကို အ်ပစးမဲံကျာလိုပါက “ထိမး့်မြာ့လကးထပးစဥးက၇ ေယာက္ား့ဘကးမြေပ့ေဆာငးထာ့ေသာ ကညာေၾက့
ဖူဂ္ာ (hpu ja) မ္ာ့နြငးံ လကးထပးထိမး့်မြာ့စဥးက ကုနးက္စရိတးမ္ာ့ကို လငးေယာက္ား့ံသို႕်ပနးေပ့ေဆာငးရမညး၈ ထိုကဲံသို႕
ကျာရြငး့ေသာမယာ့သညး “အိမးေထာငးပစၥညး့မ္ာ့ႏြငးံ သာ့သမီ့မ္ာ့ကို ပိုငးဆိုငးချငးံမရြိေခ္”

ှ၀၈ ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ၇ လငးမယာ့ကျာရြငး့လြ္ငးမူ႕တျငး မိနး့မသညး၇ သာမနးအာ့်ဖငးံ အိမးေထာငးပစၥညး့မ္ာ့ကို ချေ

ဲ ွႏိုငးချငးံမရြိေခ္၈
သို႕ေသားလငးေယာက္ား့်ဖစးသူသညး မိနး့မအာ့ လကးထပး်ပီ့ေနာကးပါျ ့မ္ာ့လာေသာပစၥညး့မ္ာ့အနကး

အခ္ိဳ႕ကုိ သကးညြာဂရုဏာရြိသေရျ႕ေွေပ့နိင
ု းသညး၈

ှ၁၈ လငးေယာက္ား့ကို ေသေၾကာငး့ၾကဵ်ခငး့ေၾကာငးံ၇ မယာ့ကို ကျာရြငး့မြဳ႕တျငး၇ မယာ့်ဖစးသူသညး မညးသညးံပစၥညး့ကို မြ္ ေွစုပိုငခ

း ျငးံမရြေ
ိ ခ္၈
သာ့သမီ့မ္ာ့ကိုလညး့ လငးေယာက္ား့၌ လကးတင
ျ းထာ့ခဲံရသညး၈ ကျာရြငး့ေၾက့လညး့ေပ့ေဆာငးရနးမလို၈

အခနး့(၁)

သာ့သမီ့မ္ာ့

ှ၂၈ မိသာ့စုတင
ျ း ကခ္ငးဓေလံထဵု့စဵအရ၇ သာမနးအာ့်ဖငးံ သာ့အာ့လဵု့သညး အချငးံအေရ့တနး့တူရြိၾကသညး၈ သို႕ေသား
ေ်မရြငးဒူွါစနစးက္ငးံသဵု့ေသာ ဂျမးဆာ(Gum Sa)နယးေ်မတျငး အုပးခ္ဳပးေရ့အာဏာကို သာ့ေထျ့က လညး့ေကာငး့၇ ဘဵုေ်မ စနစးက္ငးံသဵု့ေသာ
ဂျမးေရာငး ဂျမးဆာ (Gumrawng Gumsa) နယးေ်မတျငး သာ့ၾကီ့ကလညး့ေကာငး့ဆကးခဵၾကသညး၈

ှ၃၈ သမီ့မ္ာ့သညး၇ မိဘႏြငးံ ညီအစးကိုတို႕၌ ေစတနာအေလ္ာကးခဵစာ့ချငးံရြိၾကသညး၈ မိဘေမာငးဘာျ ့တို႕က ချေ

ဲ ွေပ့သမြ္
ရယူနိုငးချငးံရြိသညး၈

အခနး့(၂)

ကိဠိတသာ့သမီ့မ္ာ့ (N – Gyi)

ှ၄၈ (N-Gyi) ေခ၍ ကိဠိတသာ့သမီ့မ္ာ့သညး ဓေလံထဵု့တမး့အရ၇ ထိမး့်မာ့်ခငး့မ်ပဳပဲ အလိုတူကာမေပ့မြဳ႕ေၾကာငးံ ရရြိေသာ

သာ့သမီ့မ္ာ့်ဖစးၾကသညး၈

ှ၅၈ ကိဠိတ သာ့သမီ့တို႕သညး၇ ဆျမးရိုငးဂ္ာ(Sumrai Ja)ေခ၍ ေလ္ားေၾက့ေပ့်ပီ့ ဖခငး်ဖစးသူ၌ အမ္ိဳ့နာမညး မြညးံခဵ

ယူခပ
ံဲ ါက သာ့သမီ့အရငး့အခ္ာမ္ာ့နြငးံတနး့တူအချငးံအေရ့ႏြငးံပိုငးဆိုငးချငးံမ္ာ့ရရြိၾကေပသညး၈

ကိဠိတ သာ့သမီ့မ္ာ့အတျကးေလ္ားေၾက့ (Sumrai Hka)

ှ၆၈ ကိဠိတ သာ့သမီ့မ္ာ့ရသညးံအခါ၇ ေယာက္ား့သညး မိနး့မအာ့ (Sumrai Hka) ေခ၍ ကိဠိတ သာ့သမီ့ ေမျ့မြဳ႕အတျကးေအာကးပါ
ဆျမးရိုငဂ
း ္ာ(Sumrai Ja) ေခ၍ ဖဂါ ပစၥညး့မ္ာ့ထကးမပိုေသာ ေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ကို မိနး့မဘကးသို႕ေပ့ေဆာငးရမညး၈

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး

(ဂ) ဖိုခေနာငးံ (ှ)

 (ဃ) ဒယးအို့(ှ)

(င) လညးဆတ
ျဲ စးကဵု့ (Kachyi)

(စ) ရြစးထာျ အထကးေမာငး့ၾကီ့ (ှ)လဵု့

(ဆ) ဓါ့တစးလကး

ဿွ၈ ကိဠိတကေလ့သညး ေယာကၡမအိမး(မိနး့ေလ့၌ မိဘ) တျငးေမျ့ပါက၇ ေအာကးပါဖဂါ ႏြစးမ္ိဳ့ကိုပမ

ို ို ေပ့ေဆာငး

ရသညး၈

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး

(ခ) ပုဆို့တစးအုပး

ဿှ၈ ကိဠိတကေလ့သညး လေစံ ရကးေန႕ ေမျ့ဖျာ့်ပီ့(၄) ရကးအတျငး့ေသဆဵု့သျာ့ပါက အထကးပါပစၥညး့မ္ာ့၌

ထကးွကးကိုသာေပ့ေဆာငးရမညး၈

ဿဿ၈ အငးဗ္ာ (N-Bya) ေခ၍ ေလ္ာေမျ့ေသာ ကိဠိတ ကေလ့အတျကးေပ့ေဆာငးရေသာ ေလ္ားေၾက့၌ ထကးွကးကို ေပ့ေဆာငးရမညး၈

ဿ၀၈ ကိဠိတ ကေလ့မိခငးတစးဦ့သညး ကေလ့ေမျ့ဖျာ့်ပီ့ေနာကး ကေလ့၌ဖခငး်ဖစးသူကို မသိေစပဲ ေမျ့လာသညးံကေလ့ကို သတးပစးပါက၇

ယငး့ကိဠိတ ကေလ့မိခငး သညး ကိဠိတကေလ့ဖခငး၌ (N- gwi Kawa (or) Hkala) ်ဖစးသူအာ့ ေအာကးပါ ဖဂါပစၥညး့တို႕ကို
ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) ကျ္ဲ (ဿ)ေကာငး

(ခ) ေမာငး့ၾကီ့ (၅)ထျာ (ှ)လဵု့

ဿ၁၈ ဖခငးမေပ၍ေသာ ကိဠိတကေလ့ကို သတးပစးမြဳ႕တျငး၇ ကိဠိတ ကေလ့မိခငးသညး ေက့္ရျာလူၾကီ့မ္ာ့အာ့

ေအာကးပါဖဂါပစၥညး့မ္ာ့အာ့ ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) ကျ္ဲ(ဿ)ေကာငး

(ခ) ေမာငး့ၾကီ့(၅)ထျာ(ှ)လဵု့

အခနး့(၃)

သာ့သမီ့ေမျ့စာ့ေရ့ (Ma bau)

ဿ၂၈ ေမျ့စာ့ေသာ သာ့သမီ့ကို (Jahtawng Htu) ကငး့ပျနး့တပးကာ ေမျ့စာ့သူ၌ မ္ိဳ့ရို့အမညးကို မြညးံ်ပီ့ အသိအမြတး်ပဳရသညး၈

ဿ၃၈ ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ၇ ေမျ့စာ့သာ့သမီ့မ္ာ့သညး၇ သာမနးသာ့သမီ့မ္ာ့နြငးံ ကျာ်ခာ့်ခငး့မရြိသ်ဖငးံ အ်ခာ့အေခ၍အေွ၍မရြိေခ္၈

ဿ၄၈ ေမျ့စာ့သာ့သမီ့မ္ာ့၌ အချငးံအေရ့

 ေမျ့စာ့သာ့သမီ့မ္ာ့သညး၇ ေမျ့စာ့မိဘမ္ာ့ေသဆဵု့်ပီ့သညးံအခါ ေမျ့စာ့မိဘ၌ မ္ိဳ့ရို့အမညးကို ဆကးခဵ၊
မူလအတိုငး့ေန်မဲေနထုိငးပါက၇ မိဘ၌ အေမျဆကးခဵပိုငးချငးံရြိသညး၈

ဿ၅၈ ေမျ့စာ့စာရငး့ပယးဖ္ကး်ခငး့

ေမျ့စာ့သာ့သမီ့တစးေယာကးသညး ေမျ့စာ့်ခငး့ကို မိမိ အလိုအေလ္ာကးဆႏၵအရ ပယးဖ္ကးနိုငးသညး၈ ထိုသို႕ေမျ့စာ့်ခငး့ကို

ပယးဖ္ကးနုိငး်ပီ့ မိမိေနထိုငးခံသ
ဲ ညးံ အိမးကိုစျနး႕ချာသျာ့လိုပါက ခဵယူထာ့ေသာ အမိ္ဳ့အမညးကို ေအာကးပါ ဖဂါပစၥညး့ (Ja Hpaga)
မ္ာ့ထကးမပိုေသာ ဖဂါမ္ာ့ကို မိဘအာ့ေပ့၊ ပယးဖ္ကးနိုငးသညး၈

(က) မ္ိဳ့ရို့နာမညးရုပးသိမး့်ခငး့၇ ပယးဖ္ကး်ခငး့အတျကး ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ထမငး့ဗနး့ရုပးသိမး့်ခငး့အတျကး (ှွ)ထျာ ရြိေမာငး့တစးလဵု့၈

(ဂ) နာမညးေ်ပာငး့်ခငး့အတျကး

(ကက) ွတးရဵုတစးထညး (Yanghpau Lawng)

(ခခ) တူမီ့တစးေသနတးတစးလကး(ွါ) က္ပး ၄ွ/-ထကးမပိုေသာ ေငျသာ့၈

(ဂဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဃ) အချငးံအေရ့ေ်ပာငး့ယူ်ခငး့အတျကး

(က) ဆငးစယ
ျ းတစးေခ္ာငး့ (ွါ) က္ပး ှွွ/- ထကးမပိုေသာ ေငျသာ့၈

(ခ) ဓါ့အိမးပါဓါ့တစးလကး၈

(င) အိပးယာလိပးရုပးသိမး့်ခငး့အတျကး ေကားေဇား (ခ) ခ္ပး (Panyep Gun)

(စ) ႏို႕ဘို့၈

(က) ႏျာ့မ တစးေကာငး

(ခ) ေစာငးတစးထညး

(ဆ) ထိုငးခဵုအတျကး (၅)ထျာရြိေမာငး့ၾကီ့တစးလဵု့၈

အေမျဆကးခဵေရ့

၀ှ၈ ေယာက္ား့တစးေယာကးေသဆဵု့သျာ့သညးံအခါ မိနး့မက သာ အေမျဆကးခဵခင

ျ းံရြိသညး၈

သို႕ေသား မိနး့မသညး ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ ေသဆဵု့သျာ့သညးံလငးေယာက္ား့၌ အမ္ိဳ့ထဲမြ

တစးဦ့ဦ့ႏြငးံလကးထပးထိမး့်မြာ့်ခငး့(သို႕) ထိုအိမးေထာငးတင
ျ းပငး မိမိ သာ့သမီ့တို႕ႏြငးံ ဥမကျဲ သိုကးမပ္ကး
ဆကးလကးေနထိုငး်ခငး့်ပဳရေလသညး၈ အ်ခာ့သူစိမး့ေယာက္ား့နြငးံ ေနာကးထပးအိမးေထာငး်ပဳပါက အေမျဆကးခဵချငးံဆဵု့ရြုဵ့သညး၈
၀ဿ၈ က္နးရစးေသာမိနး့မေသဆဵု့သျာ့၊ ေသားလညး့ေကာငး့၇ အိမးမြ ဆငး့သျာ့်ပီ့ထျကးခာျ သျာ့၊ ေသားလညး့ေကာငး့
ထိုအခါ၉သာ့သမီ့က အေမျဆကးခဵရသညး၈

၀၀၈ ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ အေမျဆကးခဵထိုကးသူတို႕၌ အစီအစဥးမြာ -

(ှ) ေသဆဵု့သျာ့သူ၌မယာ့၈

(ဿ) ေသဆဵု့သျာ့သူ၌က္နးရစးေသာ သာ့သမီ့မ္ာ့၈

(၀) ေသဆဵု့သျာ့သူ၌ ေ်မ့မ္ာ့၈

` (၁) ေသဆဵု့သျာ့သူ၌ ဖခငး၈

(၂) ေသဆဵု့သျာ့သူ၌ ေမျ့ခ္ငး့ညီအစးကိုမ္ာ့၈

(၃) ေသဆဵု့သျာ့သူနြငးံအနီ့စပးဆဵု့ညီအစးကိုမ္ိဳ့ေတားစပးသူမ္ာ့၈

၀၁၈ ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့ဓေလံအရ၇ မိဘမ္ာ့ေသဆဵု့သျာ့ေသာ အိမးေထာငးတျငးက္နးရစးေသာ အေမျပစၥညး့မ္ာ့ကို သာ့မ္ာ့ကသာ

ဆကးခဵချငးံရြိသညး၈ သို႕ေသားလညး့ သာ့သမီ့မ္ာ့ကိုပါ ဦ့စာ့ေပ့လြ္ကး နီ့စပးရာေဆျမ္ိဳ့မ္ာ့နြငးံ ေက့္ရျာလူၾကီ့မ္ာ့က
သငးံေလ္ားသလိုချေ
ဲ ွေပ့ေလံရြိသညး၈

၀၂၈ အေမျ်ဖတးထာ့ေသာ သာ့သမီ့မ္ာ့ အေမျေတာငး့ခဵချငးံမရြိ၈

၀၃၈ သာ့မ္ာ့ အိမးေထာငးမ်ပဳေသ့ေသာသာ့သမီ့မ္ာ့၌ အေမျကို မိဘမ္ာ့က သိမး့ပိုကးချငးံရြိသညး၈

၀၄၈ အေမျဆကးခဵမညးံ “သာ့” မရြိေသာအိမးေထာငးတင

ျ း က္နးရစးအေမျပစၥညး့မ္ာ့ကို သမီ့မ္ာ့က ဆကးခဵရမညး၈

၀၅၈ မိဘမ္ာ့ေသဆဵု့သျာ့ေသာ အိမးေထာငးတျငး အရျယးေရာကးေသာ အေမျခဵသာ့သမီ့မ္ာ့မရြိပါက၇ ညီအစးကိုမ္ိဳ့ေတားစပးေသာ

အနီ့စပးဆဵု့ေဆျမ္ိဳ့မ္ာ့က၇ အေမျခဵပစၥညး့မ္ာ့ကို လကးခဵ်ပီ့က္နးရစးေသာသာ့မ္ာ့၇ သမီ့မ္ာ့ကိုပါ
ထိနး့သိမး့ေစာငးံေရြာကးေကျ့္ေမျ့ထာ့ရမညး၈

၀၆၈ ကခ္ငးဓေလံထဵု့စဵအရ၇ မိဘမ္ာ့သညး သာ့သမီ့ ေချ့္မအာ့လဵု့ကို ပိုငးဆိုငးသညး၈ ထိုသို႕ေသာ အာ့်ဖငးံ သာ့သမီ့မ္ာ့

ရြာေဖျရရြိေသာ ပငးစငးလစာ၇ အိုနာစာ ႏြငးံ ဂရုဏာေၾက့မ္ာ့သညး မိဘမ္ာ့နြငးံ ပတးသကးဆကးစပးေနေပသညး၈ သို႕်ဖငးံ
ေသဆဵု့သျာ့သူ သာ့ေယာက္ား့နြငးံ စပးလ္ဥး့ေသာ ပငးစငးလစာ၇ အိုနာစာ၇ ဂရုဏာေၾက့တုိ႕ကို
မိဘမ္ာ့ကလညး့ပိုငးဆိုငးသညး်ဖစးေသာေၾကာငးံ -

(ှ) ေသဆဵု့သျာ့သူ သာ့တျငး သာ့သမီ့မရြိပါက၇ ေသဆဵု့သျာ့သူႏြငးံပတးသကးေသာ ပငးစငး၇ အိုနာစာ၇ ဂရုဏာေၾက့တို႕ကို

ေသဆဵု့သူ၌မယာ့က တစးွကး၇ ေသဆဵု့သျာ့သူ၌ မိဘမ္ာ့က ထကးွကးပိုငးဆိုငးခင
ျ းံရြိသညး၈

(ဿ) ေသဆဵု့သျာ့သူတျငး သာ့သမီ့မထျနး့က ာ့ပါက၇ ပငးစငးလစာ၇ အိုနာစာ၇ ဂရုဏာေၾက့တို႕ကို ေသဆဵု့သျာ့သူ၌

သာ့သမီ့မ္ာ့က ှ/၀၇ ေသဆဵု့သျာ့သူ၌ ဇနီ့က ှ/၀ ႏြငးံ ေသဆဵု့သျာ့သူ၌ မိဘမ္ာ့က ှ/၀ ပိုငးဆိုငးချငးံရြိသညး၈

လငးပါမယာ့ပါ သာ့သမီ့မ္ာ့ အေမျဆကးခဵပိုငးခင

ျ းံ
၁ွ၈ မယာ့ပါသာ့တို႕သညး မိခငး၌ေနာကးအိမးေထာငး်ပဳေသာ ဖခငး၌ အမ္ိဳ့အမညးကို ခဵယူမြညးံေခ၍ခဲံေသာ ဖခငး၌
အမ္ိဳ့အမညးကိုခဵယူမြညးံေခ၍ခဲံေသား၇ ဖခငး၌ သာ့ အရငး့ကဲံသို႕ တနး့တူ အေမျဆကးခဵပိုငးချငးံရြိသညး၈

ေၾကျ့်မီေတာငး့ခဵ်ခငး့

၁ှ၈ အေၾကျ့ဆိုသညးမြာ အမ္ိဳ့အႏျယးအဆကးဆကးမြ တဆငးံလႊဲေ်ပာငး့ဆကးခဵရသညးံ တာွနးႏြငးံ အချငးံအေရ့်ဖစးသညးံအေလ္ာကး၇

ယငး့ကို ေတာငး့ခဵရာနြငးံ ေပ့ဆပးရာတို႕တျငး အခ္ိနးကာလ၇ စညး့ကမး့ သတးမြတးခ္ကးမရြိေခ္၈

၁ဿ၈ ေၾကျ့်မီမ္ာ့ကို ေတာငး့ခဵလိုသူသညး၇ ေပ၍လျငးထငးရြာ့ေစရနး ခိုငးလဵုေသာ သကးေသအေထာကးအထာ့မ္ာ့ကို တငး်ပရသညး၈

တငးရြိေနေသာ ေၾကျ့်မီႏြငးံစပးလ္ဥး့၊ ေၾကျ့ရြငး်မီရြငးတုိ႔၌ သ်ဂိဳလးပဲျ အခမး့အနာ့ ၉ရပးရျာ လူၾကီ့ တို႕အာ့တငး်ပရမညး၈

အခနး့(ဂ)

ဦ့စျာွယးပိုငးချငးံ

၁၀၈ ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ တစးဦ့တစးေယာကး၌ အေမျပစၥညး့ကို ေရာငး့လိုလြ္ငး အေမျစာ့ အေမျခဵမ္ာ့ (ွါ)

အေမေမျဆိုငးသူမ္ာ့ထဲမြ ဦ့စျာွယးပိုငးချငးံရြိသညး၈ မချေ
ဲ ွရေသ့ေသာ အေမျပစၥညး့တစးခုကို အေမျဆိုငးသူတစးဦ့ တစးေယာကးက၇
တစးစိမး့သို႕ေရာငး့်ပီ့်ဖစးပါက၇ အေမျဆိုငးသူမ္ာ့သညး ယငး့အေမျပစၥညး့မ္ာ့ကို သူစိမး့မ္ာ့ထဵမြ ်ပနးလညးွယးယူနိုငးချငးံရြိသညး၈
ထိုသို႕ွယးယူရာတျငး အေမျခဵသူမြ ထိုသူစိမး့သို႕ေရာငး့ခ္ခဲံေသာ ကနဦ့တနးဖို့ အတိုငး့ ်ပနးလညးွယးယူပိုငးချငးံရြိသညး၈

အပိုငး့(ခ)

ရာဇွတးမူဆိုငးရာက္ငးံထဵု့မ္ာ့

အခနး့(ှ)

လူ႕အသကးကိုထိခိုကးေသာ်ပစးမူ႕မ္ာ့

လူသတးမူ႕ - ပုဒးမ - ၀ွဿ

ှ၈ ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ၇ မညးသူမဆို လူသတးမူ႕က္ဴ့လျနးလြ္ငးေအာကးပါေလ္ားေၾက့ ပစၥညး့(သိ)ု႔ ။ပစၥညး့၌ တနးဖို့ေငျကို

ေလ္ားေၾက့အ်ဖစးေပ့ေဆာငးရမညး၈

ကုိယးအဂါၤအစိတးအပိုငး့အတျကးေလ္ားေၾက့မ္ာ့ (Hkrang Htu)

(ှ) ဆယးထာျ ေမာငး့ - ဦ့ေခါငး့ (ှ)လဵု့၈

(ဿ) ပို့ခ္ညး - ဆဵပငး (ှ)လိမး၈

(၀) ရျေ
ဲ စံ(Hkin Raw Lim) - မ္ကးေစံ (ဿ)လဵု့၈

(၁) ေမာငး့ (ေ်ခာကးထျာ) - ပါ့ (ဿ)လဵု့၈

(၂) ေရႊ - ခ္ီ့ (ှ)က္ပးသာ့

(၃) ွိေလာေတာငးရြညးပုဆို့ - ေသ့(အသဲ) (ှ) အုပး

(၄) ေငျေဆ့တနး - ႏြာေခါငး့ (ှ)ခု

(၅) လငး့ကျငး့ - ႏုတးခမး့ (ှ)စဵု

(၆) ခ္ဴ(Yu Si) - “အာဒမ ေအေပ၍” (ှ)ခု

(ှွ) ေၾကျေစံ - သျာ့ (၀ဿ)လဵု့

(ှှ) ဓါ့ၾကီ့ (Nhtu maka) - အေၾကာ (ှ)လကး

(ှဿ) ေက္ာကးအို့ - ရငးဘတး (ှ)လဵု့

(ှ၀) မထို့လြဵ - ေၾကာရို့ (ှ)ေခ္ာငး့

(ှ၁) တူမီ့ေသနတး - ေ်ခေထာကး+လကး (၁)လကး

(ှ၂) သငး့ေချခ္ပးအေၾက့(Sawoi sep) - ေ်ခသညး့၇လကးသညး့ (ဿွ)ခု

(ှ၃) ဓါ့ၾကီ့ - နဵရို့ (ှ၀) လကး

(ှ၄) ေရြ့ေဟာငး့ေမာငး့ (Bau sa) - နို႕အဵု (ှ)လဵု့

(ှ၅) ေမာငး့ၾကီ့ (ှွထျာ) - နြလဵု့ (ှ)လဵု့

(ှ၆) သဘာွေက္ာကးပုတီ့(Shawa nang) - နြလဵု့ (ှ)ကဵု့

(ဿွ) စဥးံအ့ို - ွမး့ဗိုကး (ှ)လဵု့

(ဿှ) တူမီ့ေသနတး (ေက္ာရို့) - ေက္ာရို့ (ှ)လကး

(ဿဿ) ဆနး - အစာအိမး (ှွ)တငး့

(ဿ၀) ေမာငး့ၾကီ့ (ှွ)ထျာ - တငးပါ့ (ှ)လဵု့

(ဿ၁) ဆငးစယ
ျ း/ေရြ့ေဟာငး့ေမာငး့ - က္ာ့/မ အဂါးဇတး (ှ)ေခ္ာငး့

(ဿ၂) ွတးရဵု - အေရချဵ (ှ)ထညး

(ဿ၃) ရို့ရို့လျယးအိတး+ရြစးထာျ ေမာငး့ၾကီ့ - ကပးပယးအိတး (ဿ)လဵု့ (က္ာ့)

(di (2) Hkang Bang)စေကာ - လြ္ာ (ှ)ခ္ပး

ေပါငး့ေဂ္ာငး - လညးပငး့ (ှ)ခု

မီ့်ခစး - နာ့ (ဿ)ခု

(ဿ၄) ရြစးထာျ ေမာငး့ၾကီ့(ဿ)လဵု့+မို့ၾကိဳ့သျာ့- တနးဆာအဂၤါ (ှ)လဵု့၈ (မ)

(ဿ၅) ေမာငး့ငယး (၀ - ထျာ) - စအို (ှ)လဵု့

(ဿ၆) သို့ေမႊ့ခ္ညး - (ှ)လိမး

(အွတးတနးဆာႏြငးံ အေဆာငးအေယာငးပစၥညး့မ္ာ့အတျကး)

(၀ွ) ေခါငး့ေပါငး့ - (ှ)ထညး

(၀ှ) အက္ၤီ - (၀)ထညး

(၀ဿ) ေဘာငး့ဘီ/ထမိနး - (ဿ)ထညး

(၀၀) ခါ့ပတး - (ှ)ထညး

(၀၁) လျယးအိတး - (ှ)လဵု့

(၀၂) ဓါ့လျယး/ေနာကးလျယး (က္ာ့/မ) - (ှ)ခု

(၀၃) တူမီ့ေသနတး/အဆငးတနးဆာမ္ာ့ (က္ာ့/မ) (ှ)စဵု

(၀၄) ေ်ခသလဵု့စျပး - (ှ)စဵု

(၀၅) ခငး့ဖ္ာ (သ်ဂိဳလးေၾက့အတျကး) - (ှ)ခ္ပး

(၀၆) ကျ္ဲ (Jahpu nga, Lup nga, Maraw nga)- (၀)ေကာငး

(၁ွ) ေမာငး့ၾကီ့ (၃၇ ၅၇ ှွ -ထျာ) - (ှ)ထညး

(၁ှ) ပို့ေတာငးရြညးပုဆို့ - (ှ)ထညး

(၁ဿ) ပို့ေတာငးရြညးပုဆို့ (ေခါငး့အတျကး) - (ှ)ထညး

(၁၀) တူမီ့ေသနတး - (ှ)လကး

(၁၁) ဓါ့ၾကီ့(ှ)လြဵၾကီ့တစးေခ္ာငး့ (Lup dan the sunghku htu) (ှ)ေခ္ာငး့

(၁၂) - (ှွ)တငး့

(၁၃) ဒယးအို့ - (ှ)လဵု့

(၁၄) ဖိုခေနာကး - (ှ)လဵု့

(၁၅) ေခါငးရညးအို့ၾကီ့ - (ှ)လဵု့

(၁၆) အေထျေထျအသဵု့စရိတးအတျကး - ှွွက္ပး

(၂ွ) ဘာသာအလိုကးသ်ဲ ဂိဳလးေၾက့

 (က) ေတာငးရြညးပုဆို့ - (ဿ) အုပး

(ခ)ေမာငး့ၾကီ့ (ှွ -ထျာ) - (ှ)လဵု့

(ေလ္ားေၾက့ဖဂါပစၥညး့မ္ာ့သယးေဆာငးရနးအတျကး)

(၂ှ) ်မငး့ - (ှ)ေကာငး

(ရပးရျာ်ပငးခ(ွါ)ရျာေဆ့ေၾက့ခ အတျကး)

(၂ဿ) ကျ္ဲ - (ှ)ေကာငး

(၂၀) ေမာငး့ၾကီ့ (ှွ -ထျာ) - (ှ)လဵု့

(၂၁) ေခါငးရညးအို့ - (ှ)အို့

(၂၂) ေက္ေအ့ရာေက္ေအ့ေၾကာငး့အတျကး၇ ဖဂါပစၥညး့မ္ာ့ (Htingram Ja) ကိုအမြု႕စီရငးဆဵု့်ဖတးေပ့ေသာလူၾကီ့မ္ာ့မြ

ဆဵု့်ဖတးေပ့သညးံအတိုငး့ ေက္ေအ့ရာေက္ေအ့ေၾကာငး့အတျကး အ်ပနးအလြနး ေပ့ၾကရနး၈

(၂၃) အမြု႕စီရငးဆဵု့်ဖတးနိုငးေရ့အတျကး ေဆာငးရျကးေပ့ၾကေသာ ေအာငးသယ

ျ း တမနး (Kasa) (ဿ)ဦ့အာ့ တစးဦ့လြ္ငး က္ပး ှွွ/-
က္စီကို တရာ့လူနြငးံတရာ့ခဵနြစးဦ့စလဵု့မြ အညီအမြ္ေပ့ရနး၈

(၂၄) အမြူ႕စီရငးဆဵု့်ဖတးေပ့ေသာ လူုၾကီ့မ္ာ့၌ ႏုတးကိုေဆ့ေၾကာခ အ်ဖစး တရာ့လူနြငးံ တရာ့ခဵနြစးဦ့ဘကးမြအညီအမြ္ေပ့ရနး၈

(၂၅) မူ႕ခငး့်ပီ့်ပတးေၾကာငး့နိဂဵု့ခ္ဳပးေသာ အထိမး့အမြတးအ်ဖစး တရာ့ခဵက တရာ့လိုအာ့ ဖဂါပစၥညး့တစးခု(သို႕) ၀ွ/-ထကးမမ္ာ့ေသာ

ေငျကို (Hka dim ja(shr) Hka wat ja)အ်ဖစးေပ့ေလ္ားရနး၈ အကယး၊ အထကးပါေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ကို
ခ္ကးခ္ငး့မေပ့ေဆာငးနိုငးပါက၇ ေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ကို မေပ့ေဆာငးမခ္ငး့ (၂)နြစးမြ (ှွ)နြစး အထိေ်ခက္ငး့ခတး
ခ္ဳပးခ္ယးထာ့ေလံရြိသညး၈

ရြငး့လငး့ခ္ကး

(ှ) ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ၇ အထကးပါေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ (သို႕) ဒဏးေငျေပ့ေဆာငးရာ၉ တရာ့ခဵအ်ပငး။၌ ေဆျမ္ိဳ့မ္ာ့ကပါ

ွိုငး့ွနး့ကူညီေပ့ေဆာငးေလံရြိသညး၈

(ဿ) လငးႏြငးံမယာ့(သို႕) သာ့နြငးံအဖ၇ (သို႕) ညီအစးကို ေမာငးနြမ(သို႕) အိမးသာ့ခ္ငး့်ဖစးပျာ့ေသာ လူသတးမူတင

ျ း
သကးဆိုငးရာစီရငးပိုငးချငးံရြိေသာ တရာ့သူၾကီ့မ္ာ့သညး လူသတးမူတျငး သကးဆိုငးရာ စီရငးပင
ိ ု း ခင
ျ းံရေ
ြိ သာ တရာ့သူၾကီ့မ္ာ့သညး
ေလ္ားေၾက့နြငးံပတးသကး၊ လိုအပးသလို စီရငးဆဵု့်ဖတးခ္ကးေပ့နိုငးသညးံအ်ပငး၇ ေၾကေအ့ေစရနးလညး့
လုပးေဆာငးေပ့ႏိုငးေလသညး၈

ဿ၈ လူသတးမြု႕မေ်မာကးသညးံ ရာဇွတး်ပစးဒဏးထိုကးေသာလူေသမြူ႕

မညးသူမဆိုလူသတးမူမေ်မာကးသညးံရာဇွတး်ပစးဒဏးထိုကးေသာလူေသမူကို က္ဳ့လျနးလြ္ငး
လူသတးမူတျငးေဖား်ပထာ့ေသာေလ္ားေၾက့ပစၥညး့(သို႕) ပစၥညး့တို႕၌ တနးဘို့ေငျ သဵု့ပဵုတစးပဵု ထကးမနညး့ေသာ
ေလ္ားေၾက့ကိုေပ့ေဆာငးပါက ကခ္ငးဓေလံထဵု့တမး့အရ ်ပစးမူ႕ေၾကေအ့မူ႕်ပဳလုပးနိုငးေလသညး၈
 အိမးသာ့အခ္ငး့ခ္ငး့်ဖစးေသာလူေသမူတျငး သကးဆိုငးရာအၾကီ့အကဲ ဒူွါ၇ ဆလနးွါ၇ တို႕က နြစးဦ့နြစးဘကး
ေၾကေအ့ေစရနး်ပဳလုပးေပ့နိုငးသညး၈

၀၈ အိမးေစသူရငး့ငြာ့ေသဆဵု့မုူ႕

အိမးေစ သူရငး့ငြာ့တစးဦ့တစးေယာကးသညး ေဘ့မကငး့ေသာလုပးငနး့တစးစဵုတစးခုကို မိမိအလိုအေလ္ာကး သေဘာတူ

လုပးကိုငးေနစဥး ေသဆဵု့သျာ့ပါက ေအာကးပါ ေလ္ားေၾက့မ္ာ့ကို အလုပးရြငးကေပ့ေလ္ားရမညး၈ (၆၃ ပါ့ေရာဂါေွဒနာ်ဖငးံ
ေသဆဵု့မူ႕အၾကဵဳ့မွငး)

(က) ကတိ်ပဳထာ့ေသာလုပးခ၈

(ခ) သ်ဂိဳးရနးက္ျ ဲတစးေကာငး၈

(ဂ) ်ခဵဳေစာငးအတျကး ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဃ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )၈

(င) ဓါ့တစးလကး၈

(စ) လြဵတစးေခ္ာငး့၈

(ဆ) အေထျေထျအသဵု့စရိတးအတျကး ှွွ/- ထကးမမ္ာ့၈

ေသဆဵု့သူသညး နတးကို့ကျယးသူ်ဖစးပါက၇ နတးဆရာအာ့ေပ့ေဆာငးရမညးံနတးပူေဇားပသခမ္ာ့ကို ေပ့ေဆာငးရမညး၈

(၁) မိမိကိုယးကို သတးေသရနးၾကဵစညးအာ့ထုတး်ခငး့

မညးသူမဆိုမိမိကုိယးမိမိသတးေသလြ္ငး၇ က္နးရစးေသာ ညီအစးကို တစးဦ့ဦ့က သ်ဂိဳိးေပ့ရ၊ ေဒသဆိုငးရာ ဒူွါ ဆလဆနးွါတို႕ကို

ရျာ်ပငးခအ်ဖစး ေအာကးပါ ဖဂါပစၥညး့မ္ာ့ကို ေပ့ေဆာငးရမညး၈

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ေမာငး့ (ရြစးထာျ ) တစးလဵု့၈

(ဂ) ေခါငးရညးအို့တစးလဵု့၈

၂၈ အဆိပးခတး၊ သူတစးပါ့ကို သတးရနးၾကဵစညးမူ႕

လုပးၾကဵခဵရသူ အသကးေသဆဵု့လြ္ငး၇ အပိုဒး ှ၇ လူသတးမူတျငး ေဖား်ပထာ့ေသာ ေလ္ားေၾက့တို႕ကို အ်ပစးက္ဳ့လျနးသူက

ေပ့ေဆာငးရမညး၈

လုပးၾကဵခဵရသူ အသကးေသဆဵု့်ခငး့မရြိလြ္ငး အပိုဒး ှ၇ လူသတးမူတျငး ေဖား်ပထာ့ေသာေလ္ားေၾက့ထကးွကးကို အ်ပစးက္ဳ့လျနးသူက

ေပ့ေဆာငးရမညး၈

၃၈ လူသတးရနးခိုငး့ေစမူ႕
 လူသတးရနးခိုငး့ေစမူတင
ျ း၇ မညးသူမဆိုခိုငး့ေစခ္ကးအရ၇ လူတစးဦ့တစးေယာကးအာ့ သတး်ဖတး လြ္ငး အပိုဒး ှ၇ လူသတးမူတျငး
ေဖား်ပထာ့ေသာ ေလ္ားေၾက့ကို ေပ့ေဆာငးရမညး၈ ေလ္ားေၾက့ ေပ့ေဆာငး ရာတျငး၇ ေစခိုငး့သူနြငးံသတး်ဖတးသူတို႕ကို
ထကးွကးစီေပ့ေလ္ားရမညး၈

၄၈ ေခ္ာကးလြနး႕၊ လူေသေစမူ႕

မညးသူမဆိုတစးဦ့တစးေယာကးသူအာ့ ေခ္ာကးလြနး႕၊ ။အ်ပဳအမူေၾကာငးံ ထိုသူသညး ေသဆဵု့ သျာ့ပါက

ေခ္ာကးလြနး႕ေသာသူသညး၇ အသကးေလ္ားေၾက့၌ ှ/၀ ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈ ေ်ခာကးလြနး႕၊ နာက္ငးေစပါက၇ ဓါ့လြဵ
နြငးံအမူဆဵု့်ဖတးေပ့ေသာ လူၾကီ့တို႕မြ စီရငးဆဵု့်ဖတး ေသာ ေဆ့ဖို့ွါ့ခ ေပ့ေလ္ားရမညး၈

၅၈ ဧညးံသညးေသဆဵု့မူ႕

ဧညးံသညးတစးဦ့တစးေယာကးေသဆဵု့သျာ့ပါက ေသဆဵု့သျာ့သူ၌ မိဘေဆျမ္ိဳ့မ္ာ့က အိမးရြငးသို႕ အိမး်ပငးခ (Nta Kashin)

အ်ဖစးက္ျ ဲတစးေကာငးေပ့ေဆာငးရမညး၈ အိမးရြငးကလညး့ ေသဆဵု့သူ၌ၾကျငး့က္နးရစးေသာ ပစၥညး့ပစၥယာမ္ာ့ကို
အပးႏြဵေသာသေဘာ (Sawn ap) ်ဖငးံေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးကို ေသဆဵု့သူ၌ မိဘေဆျမ္ိဳ့ မ္ာ့အာ့ေပ့လိုကးရမညး၈

အခနး့(ဿ)

ကိုယွ
း နးေဆာငးမ္ာ့နြငးံသကးဆိုငးေသာ်ပစးမူမ္ာ့

၆၈ ကိုယးွနးပ္ကးေစမူ႕

(ှ) မိနး့မတစးေယာကးသညး မိမိ၌ ကိုယးွနးကို ပ္ကးေစ်ခငး့်ပဳခဲံလြ္ငး၇ ရပးရျာ လူၾကီ့မ္ာ့အာ့

ရပးရျာ်ပငးခအ်ဖစးေအာကးပါပစၥညး့မ္ာ့ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ေမာငး့ (ရြစးထာျ ) တစးလဵု့၈

(ဂ) ေခါငးရညးအို့တစးလဵု့၈

(ဿ) လငးနြငးံမယာ့နြစးဦ့သေဘာတူကိုယွ
း နးပ္ကးေစ်ခငး့်ပဳခဲံလြ္ငး အထကးပါရျာ်ပငးခေလ္ားေၾက့(ဿ)ဆကို
မိနး့မႏြငးံေယာက္ား့ႏြစးဦ့လဵု့က ရပးရျာလူၾကီ့မ္ာ့အာ့ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(၀) မညးသူမဆိုကိုယွ
း နးေဆာငးမိးနး့မသေဘာမတူပဲ၇ ကိုယးွနးပ္ကးေစရနး်ပဳလုပးခဲံလြ္ငး လူသတးမူ ်ပစးဒဏး
ေလ္ားေၾက့၌ထကးွကးကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

(၁) ကိုယးွနးေဆာငးအိမးေစ၇ စာရငး့ငြာ့ လုပးအာ့က ညခ္ိနးတင

ျ း အလုပးချငး၉ မေတားတဆ ထိခိုကးမိ၊ ကိုယးွနးပ္ကးက္ေသား
ကတိ်ပဳထာ့ေသာ လုပးခ (သို႕) လုပးအာ့က ညေသာသူ်ဖစးလ္ြငး ဓါ့လြဵနြငးံက္ပး ှွွ/- ထကးမမ္ာ့ေသာ ေငျကို လူၾကီ့မ္ာ့က
သငးံေတားသလိုဆဵု့်ဖတး၊ ကေလ့ပ္ကးက္သူ အမိ္ဳ့သမီ့အာ့ ေထာကးပဵံ ကူညီရမညး၈
(၂) ကိဠိတ ကေလ့ကိုယးွနးေဆာငးမိနး့မသညး မိမိကိုယးွနးကို ပ္ကးေစ်ခငး့်ပဳခဲံလြ္ငး ယငး့အမ္ိဳ့သမီ့သညး ေလ္ာေမျ့ေသာ
ေလ္ားေၾက့(N bya) ်ဖစးသညးံ

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတုိ႕ကိဠိတကေလ့၌ ဖခငး

(n-gyi kawa or Hka La) ကိုေပ့ေလ္ား်ပီ့၇ ရျာ်ပငးခ်ဖစးေသာ

(ကက) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခခ) ေမာငး့(ရြစးထာျ ) တစးလဵု့၈

(ဂဂ) ေခါငးရညးအို့တစးလဵု့တို႕ကို ေက့္ရျာလူၾကီ့မ္ာ့အာ့ ေပ့ေလ္ားရမညး၈

ှွ၈ ကိဠိတကေလ့ကိုယးွနးေဆာငးမိခငးေသဆဵု့်ခငး့

မိနး့ခေလ့တစးေယာကးသညးကိဠိတကေလ့ကို ကိုယးွနးေဆာငးေနစဥး ေသဆဵု့သညး လညး့ေကာငး့၇ မေမျ့ဖျာ့နိုငးပဲ

ေသဆဵု့လြ္ငးေသားလညး့ေကာငး့၇ ကိုယွ
း နးေဆာငးမိနး့မက (သေႏၶ) ကေလ့၌ ဖခငး်ဖစးေၾကာငး့ အသိအမြတး်ပဳခဵရသူ ေယာက္ား့သညး
ေအာကးပါပစၥညး့တို႕ကို ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထာျ )၈

(ခ) ကျ္ဲၾကီ့တစးေကာငး၈

(ဂ) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ဃ) ခ္ိတးပုဆို့ရြညးတစးအုပး၈

(င) လညးဆတ
ျဲ စးကဵု့၈

(စ) ဆငးစယ
ျ းတစးစဵု၈

(ဆ) ပို့ပုဆို့ရြညးတစးအုပး၈

(ဇ) ေငျသာ့တစးပိႆ၈

(စ္) ေကားေဇားတစးခ္ပး၈

(ည) ပို့ပုဆို့တစးအုပး (Paswi)၈

(ဋ) ဓါ့တစးလကး၇ လြတ

ဵ စးေခ္ာငး့၈

ယငး့ကိဠိတ ကေလ့၌ မိခငးသညး မိဘ (သို႕) အုပးထိနး့သူ၌ ေနအိမးတင

ျ း ကေလ့ေမျ့ဖျာ့်ပီ့သညးံေနာကး
က္နး့မာသနးစမ
ျ း့ သနးစမ
ျ း့သညးံအခ္ိနးသို႕ေရာကးေသာအခါ “ခါ့ဆာ” (Hka sa) ရမညး၈ ကေလ့ေမျ့မူ႕ေၾကာငးံမဟုတးသညးံ ်ပငး
ခါ့ဆာ (Hka sa) ်ပီ့သညးံေနာကး ယငး့ကိဠိတ ကေလ့မိခငးေသဆဵု့သျာ့ပါက အထကးပါအ်ပစး (ndang Bunglat)
သကးေရာကး်ခငး့မရြိေခ္၈
ှှ၈ ကိဠိတ ကိုယးွနးေဆာငးမိနး့မတစးဦ့သည ကိဠိတကေလ့ကို ေမျ့ဖျာ့်ပီ့ေနာကး မိဘ(သို႕) အုပးထိနး့သူထဵ ်ပနးလညးအပးနြဵ်ခငး့
(Hka Sa) မ်ပဳေသ့မီ (၆၃ ပါ့) ေသာေရာဂါ်ဖငးံေသဆဵု့သျာ့ပါက သာမနးက ညည ေၾက့၌ ထကးွကး ကို ေသဆဵု့သူ အမ္ိဳ့သမီ့၌
မိဘမ္ာ့အာ့ ကိဠိတကေလ့၌ ဖခငးက ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(ေမျ့ဖျာ့်ပီ့ေနာကး (၄)ရကးေက္ားလန
ျ း်ပီ့ေသာအခါ ်ဖစးပ္ကး်ခငး့ကိုဆိုလိုပါသညး၈)

ှဿ၈ အမ္ိဳ့သမီ့တစးဦ့တစးေယာကးသညး မိမိကိုယးကို ကိဠိတ ကေလ့ရြိသညးဟု စျပးစခ

ျဲ ံေ
ဲ သား
ကျ္မး့က္ငးနာ့လညးသူလကးသညးမ္ာ့ထဲ၉ စမး့သပးေစရမညး၈ အမ္ိဳ့သမီ့ကလညး့ စမး့သပးမူ႕ကိုခဵယူရမညး၈ အကယး၊
စမး့သပးမူ႕ကိုမခဵယူပါက ယငး့အမ္ိဳ့သမီ့၌ စျပးစျဲမူသညး တရာ့မွငးေစရ၈

စမး့သပးမူ႕အရ ကိုယးွနးရြိေၾကာငး့ထငးရြာ့လြ္ငး (Hka woi, Hkasa) နညး့လမး့အတိုငး့ေဆာငးရျကးရမညး၈ အကယး၊

ကျ္မး့က္ငးနာ့လညးသူ လကးသညးမ္ာ့က စမး့သပးရာတျငး သကးဆိုငးရာ အမ္ိဳ့သမီ့မ္ာ့သညး အရာွတၱဳတစးစဵုတစးခု်ဖငးံ
တနးဆာဆငးထာ့သညးကိုေတျ႕ရပါက လိမးလညး၊ မတရာ့စျပးစျမ
ဲ ူ႕်ဖငးံ ယငး့အမ္ိဳ့သမီ့အာ့အေရ့ယူလြ္ကး စျပးစျဲခဵရသူ
ေယာက္ား့သို႕ေအာကးပါေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ကို ေပ့ေဆာငးရမညး၈

(က) ကျ္တ
ဲ စးေကာငး

(ခ) ေမာငး့ၾကီ့ (ဆယးထျာ) တစးလဵု့၈

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

ှ၀၈ အမ္ိဳ့သမီ့တစးဦ့တစးေယာကးသညး မိမိကိုယးကို ကိဠ ိတ ကေလ့ကိုယးွနးရြိသညးဟု အတိအက္ေ်ပာဆို်ပီ့ သကးဆိုငးရာ

ေယာက္ား့ေလ့ဓေလံထဵု့တမး့အရ (Hka Woi Woi) ၊ ထိနး့သိမး့ေစာငးံေရြာကးထာ့စဥး မိနး့မတို႕၌ ဓမၼတာ်ပနးေပ၍လာပါက
(Nbya) ေလ္ားေမျ့်ခငး့ သကးေရာကး်ခငး့မရြိ အမ္ိဳ့သမီ့၌ စျပးစျဲမူမြာ မမြနးမကနးေသားလညး့ က္နး့မာေရ့ခ္ိဳ႕တဲံ ၊ ဟု
မြတးယူနိုငးေသာေၾကာငးံ ကိဠိတ ကေလ့၌ ဖခငး(Hka La) (Hka Woi) စဥးေပ့ေဆာငးထာ့ေသာ ဖဂါ ပစၥညး့မ္ာ့ကို အမ္ိဳ့သမီ့၌
မိဘမ္ာ့ထဵမြ ်ပနးလညးသိမး့ယူ်ပီ့ အမ္ိဳ့သမီ့ကို သူ႕မိဘမ္ာ့အိမးသို႕်ပနးအပးနြဵနိုငးသညး၈

အခနး့(၀)

နာက္ငးေစမူ႕

ှ၁၈ သာမနးနာက္ငးေစမူ

မညးသူမဆို တစးစဵုတစးေယာကးေသာသူအာ့ ရုပးဆငး့အဂၤါပ္ကးစီ့ခ္ိဳ႕တဲံ်ခငး့နြငးံ ေသေစနိုငးေလာကးေအာငးမဟုတးေသာ

သာမနးနာက္ငးေစမူ်ပဳလုပးခံလ
ဲ ြ္ငး ေအာကးပါေလ္ားေၾက့ပစၥညး့ထကးမ္ာ့ေသာ ေလ္ားေၾက့ကို ေပ့ေဆာငးရမညး၈

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )၈

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဂ) ဓါ့ၾကီ့တစးလကး၈
 (ဃ) လြဵၾကီ့တစးေခ္ာငး့၈

ှ၂၈ အ်ပငး့အထနးနာက္ငးေစမူ

မညးသူမဆိုတစးဦ့တစးေယာကးအာ့၇ ရုပးဆငး့အဂၤါတစးခုခု ခ္ိဳ႕တဲံပ္ကးစီ့သျာ့်ခငး့နြငးံ ေသေစနိုငးေလာကး ေသာနာက္ငးေစမူကို

်ပဳလုပးခံလ
ဲ ြ္ငး ေအာကးပါေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ကိုေပ့ေဆာငးရမညး၈ နာက္ငးသူသညး အမူစစးေဆ့ရာ၉ ပါွငး၊
စီရငးခ္ကးခ္မြတးနိုငသ
း ညး၈

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထျာ)၈

(ခ) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ဂ) ွတးရဵုတစးထညး (Yanghpau Lawng)၈

(ဃ)ေတာငးရြညပ
း ုဆို့တစးအုပး၈

(င) ပုတီ့တစးကုဵ့၈

(စ) ေသနတးတစးလကး၈

(ဆ) ဆငးစယ
ျ းတစးေခ္ာငး့၈

(ဇ) ေငျသာ့တစးပိႆ(ှွွ/-)၈

(စ္) ဓါ့ၾကီ့တစးလကး၈

(ည) လြဵၾကီ့တစးေခ္ာငး့၈

အခနး့(၁)

မတရာ့တာ့ဆီ့ပိတးပငးမူ၇ မတရာ့ခ္ဳ႔ပးေနြာငးမူ႕

ှ၃၈ မတရာ့တာ့ဆီ့ပိတးပငးမူ႕

ခရီ့သျာ့လာေနသူတစးဦ့တစးေယာကး၌ သျာ့လာမူကို မတရာ့တာ့ဆီ့ပိတးပငး်ခငး့်ပဳလြ္ငး

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ခ) ပုဆို့ရြညးတစးအုပးတုိ႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

ှ၄၈ မတရာ့ဖမး့ဆီ့ခ္ဴပးေနြာငးမူ႕ (Ningda gap ai)

မညးသူတစးဦ့တစးေယာကးေသာသူကို မတရာ့ဖမး့ဆီ့ခ္ဳပးေနြာငးထာ့လြ္ငး

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈
 (ခ) ေမာငး့တစးလဵု့(ရြစးထာျ )

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဃ) ဓါ့ၾကီ့တစးလကးတို႕ကိုေပ့ေဆာငးရမညး၈

အခနး့(၂)

တရာ့ခဵခို့လႊတးမူ႕

ှ၅၈ တရာ့ခဵ ခို့လႊတးမူ႕

မညးသူမ ဆိုတရာ့ခဵအ်ဖစးခ္ဳပးေနြာငးထာ့ခဵေနရေသာလူတစးဦ့တစးေယာကးအာ့ ခို့လႊတး်ခငး့်ပဳလြ္ငး လႊတးသာျ ့ေသာ တရာ့ခဵ၌

ကိုယးစာ့ ွငးေရာကး၊ အ်ပစးဒဏးခဵရမညး၈ ခို့လႊတးသာျ ့ေသာတရာ့ခဵကို ်ပနးဖမး့ေပ့လြ္ငး အစာ့ွငးေရာကးအ်ပစးခဵ ရနးမလို (သို႕)
တရာ့ထခဵကို အပးနြဵေသာက္ပး ေငျ ၂ွ/- ထကးမပိုေသာ (Hpaga) ပစၥညး့တစးခုနြငးံအပးနြဵရမညး၈

အခနး့(၃)

ေသျ့ေဆာငးေခ၍ယူမူ႕

ှ၆၈ ေသျ့ေဆာငးေခ၍ယူမူ႕

မညးသူမဆို တစးဦ့တစးေယာကးအာ့မေကာငး့က္ိဳ့အတျကး ေသျ့ေဆာငးေခ၍ယူလြ္ငး ေသျ့ေဆာငးေခ၍ယူမူ႕ေၾကာငးံ

်ဖစးေပ၍လတၱဵေသာ မေကာငး့က္ိဳ့မ္ာ့အေပ၍ မူတညး၊ တရာ့စီရငးသူ လူၾကီ့မ္ာ့၌ စီရငးခ္ကးအတိုငး့ ေပ့ေလ္ားရမညး၈

အခနး့(၄)

်ပနးေပ့ဆျ၇ဲ ဓါ့်မမူ႕၇ လုယကးမူ႕

ဿွ၈ ်ပနးေပ့ဆျဲခဵရသူ မေသမေပ္ာကးေသား အခနး့(ှ) တျငးေဖား်ပထာ့ေသာ လူသတးမူ အသကးေလ္ားေၾက့၌ ထကးွကး (Hkrung

Bunglat) ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈ ်ပနးေပ့ဆျဲခဵရသူ ေသေပ္ာကးသျာ့ေသား အခနး့(ှ) လူသတးမူ အသကးေလ္ားေၾက့ (Si Bunglat)
ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

ဿှ၈ ဓါ့်ပမူ

အိမးတိုကးေသာဓါ့်ပ

(က) တိုကးယူေသာပစၥညး့မ္ာ့ (သို႕) တုိကးယူေသာ ပစၥညး့၌တနးဖို့၈

 (ခ) အသဵု့်ပဳေသာလကးနကးပစၥညး့မ္ာ့၈

(ဂ) တူမီ့ေသနတးတစးလကး၈

(ဃ) ပုတီ့တစးကုဵ့၈

(င) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထာျ )၈

(စ) ေတာငးရြညးပုဆို့၈

(ဆ) ွတးရဵုတစးထညး၈

(ဇ) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(စ္) ေမာငး့တစးလဵု့၈

(ည) ဓါ့ၾကီ့တစးလကး၈

(ဋ) ကျ္ဲတစးေကာငး (Mare Kashin)

မြတးခ္ကး -

လူေသမူ်ဖစးေသား ေလ္ားေၾက့ကိုပါေပ့ေလ္ားေစရမညး၈ နာက္ငးေစမူ႕ရြိေစခဲံေသား နာက္ငးမူရြိသညးႏြငးံ အမူ႕

နာက္ငးမူ႕အတျကးပါေလ္ားေၾက့ေပ့ေဆာငးရနး၈

ဓါ့်ပမူ႕လမး့ေပ၍တျငးတိုကးခိုကးမူ႕ -

(က) တိုကးယူေသာပစၥညး့(ွါ) ပစၥညး့၌တနးဖို့၈

(ခ) ကိုငးေဆာငးေသာလကးနကး၈

(ဂ) ႏျာ့တစးေကာငး၈

(ဃ) ကျ္ဲနြစးေကာငး၈

(င) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )၈

(စ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

မြတးခ္ကး -

တိုကးသူတို႕ကိုဖမး့ဆီ့ခ္ဳပးေႏြာငးထာ့စဥးအတျငး့ ေကျ့္ေမျ့စရိတးအတျကး ေမာငး့တစးလဵု့(ရြစးထာျ ) ကိုေပ့ေဆာငး ရမညး၈

ဿဿ၈ လူယကးမူ႕

ေသျ့ထျကးသဵယို ေသေက္ပ္ကးစီ့မူရြိေသာ သာမနးလုယကးမူတင

ျ း-

(က) လုယကးယူေသာပစၥညး့ (ွါ) ပစၥညး့၌တနးဖို့

 (ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

မြတးခ္ကး -

ေသေက္ပ္ကးစီ့သညးအထိ်ဖစးပါက အသကးေလ္ားေၾက့ကိုပါ ေပ့ေလ္ားရမညး်ဖစး်ပီ့နာက္ငးေစမူရြိခဲံေသား

နာက္ငးမူအတျကးပါေပ့ေလ္ားရမညး၈

အခနး့(၅)

မုဒိနး့မူ႕နြငးံအ်ခာ့ကာမမူမ္ာ့

မုဒိနး့မူ႕

(ှ) ေယာက္ား့တစးဦ့တစးေယာကးသညး အရျယးေရာကးေသာမိနး့မပ္ိဳအာ့ အလိုမတူပဲသာ့မယာ့်ပဳက္ငးံပါက

ေအာကးပါေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ကို ေပ့ေဆာငးရမညး၈

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထျာ)၈

(ခ) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဃ) ေငျလကးေကာကးတစးစဵု၈

(င) လြဵတစးၾကီ့တစးေခ္ာငး့၈

(ဿ) မုဒိနး့က္ငးံခဵရသူသညး အနာေရာဂါ်ဖစးခံ၊

ဲ ေဆ့ွါ့ကုသခဲံလြ္ငး ထိုေဆ့ွါ့ကုသစရိတးကို အ်ပစးက္ဳ့လျနးသူက ေပ့ေဆာငးရမညး၈

(၀) မုဒိနး့က္ငးံခဵရေသာမိနး့မသညး အရျယးမေရာကးေသ့ပါက -

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထျာ)၈

(ခ) ပုတီ့တစးလဵု့ (Shawa nang kachyi)

(ဂ) ေမာငး့တစးလဵု့ (Lak Hkanwng)

(ဃ) ေငျသာ့တစးပိႆ၈

(စ) ွတးရဵုတစးထညး၈

(ဆ) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ဇ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈
 (စ္) တူမီ့ေသနတးတစးလကး၈

(ည) ခ္ိတးပုဆို့တစးထညး၈

(ဋ) ဓါ့ၾကီ့တစးလကး၈

(ဌ) လြဵၾကီ့တစးေခ္ာငး့၈

(ဍ) ဒယးအို့တစးလဵု့၈

(ဎ) သဵဖိုခေနာကးတစးခုတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

(ဿ၁) လငးရြိမိနး့မနြငးံကာမဆကးယြကးမ႕ူ (Num shaw hka)

အိမးေထာငးမရြိေသာေယာက္ား့တစးေယာကးသညး လငးရြိမိနး့မနြငးံ နြစးဦ့သေဘာတူ်ဖစးေစ ကာမ်ပစးမူက္ဴ့လျနးပါက

ေအာကးပါေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ကိုေပ့ေဆာငးရမညး၈

(က) ပုတီ့တစးကဵု့၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထာျ )၈

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဃ) ွတးရဵုရြညးတစးထညး၈

(င) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(စ) တူမီ့ေသနတးတစးလကး၈

(ဆ) ေငျဓါ့လျယးတစးလကး၈

(ဇ) ဆငးစယ
ျ းတစးေခ္ာငး့၈

(စ္) ဓါ့ၾကီ့တစးလကး၈

အိမးတျငး့၉ အ်ပစးက္ဴ့လျနးပါက
(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

မြတးခ္ကး -

လငးရြိမိနး့မ၇ မယာ့ရြိေယာက္ား့၇ အပ္ိဳ၇လူပ္ိဳ မညးသူ်ဖစးေစ၇ သူတစးပါ့၌ေနအိမးတင

ျ း်ပစးမြာ့မူ႕က္ဳ့လျနးပါက အိမး်ပငးေၾက့ (Nta
Kashin) အတျကးေမာငး့ရြစးထာျ ႏြငးံ ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႔ကို အပိုေဆာငး့၊ ေပ့ေလ္ားရမညး၈

ဿ၂၈ လငးရြိမိနး့မတစးဦ့တစးေယာကးသညး ကာမအ်ပစး က္ဳ့လျနးမိပါက (Dap Kawp Galua) ဟူ၊ ယငး့အမ္ိဳ့သမီ့က

ေက့္ရျာလူၾကီ့မ္ာ့အာ့ ဖဂါပစၥညး့တစးစဵုတစးခုကို လငးေယာက္းာ့အာ့ေပ့လြ္ကး အ်ပစးရြိေၾကာငး့ စဵုရာလူၾကီ့မ္ာ့ေရြ႕တျငွ
း နးခဵေစရမညး၈
မြတးခ္ကး -

အိမးတင
ျ း့်ပငး နြစးခုလဵု့အၾကဵဳ့ွငးသညး၈

ဿ၃၈ ေစံစပးေၾကာငး့လမး့သူနြငးံ်ပစးမြာ့မူ႕

မညးသညးံေယာက္ား့မဆို အ်ခာ့တစးဦ့တစးေယာကးနြငးလကးထပးထိမး့်မာ့ရနးေစံစပးလမး့ေၾကာငး့ထာ့ေသာမိနး့မအာ့၇
ကာမ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးပါက ထိုသူသညး ေအာကးပါေလ္ားေၾက့ပစၥညး့တို႕ကို ေစံစပးထာ့ေသာ ေယာက္ား့သို႕ ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )၈

(ခ) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ဂ) ပို့ပုဆို့ရြညးတစးအုပး၈

(ဃ) ေကားေဇားတစးခ္ပး၈

(င) ဓါ့ၾကီ့တစးလကး၈

ဿ၄၈ ရူ့သျပးေသာမိနး့မအာ့ မိမိနြငံး ကာ်ပစးမူ႕က္ဴဳ့လျနးေစလြ္ငး၇ ထိုေယာက္းာ့သညး အပိုဒး၀ (ှ) မုဒိနး့မူတင

ျ းေဖား်ပထာ့ေသာ
ေလ္ားေၾက့မ္ာ့အ်ပငး ဖဂါပစၥညး့တစးခုကို ေလ္ားေၾက့ေပ့ေဆာငးရမညး၈

မြတးခ္ကး -

အကယး၊ ရူ့သျပးေနေသာမိနး့မ၌ေသျ့ေဆာငးမူထငးရြာ့လြ္ငး အမူသာျ ့လာကိုၾကညးံ၊ လူၾကီ့မ္ာ့က စီရငးဆဵု့်ဖတးမညး၈

ဿ၅၈ မူ့ယစးေနေသာမိနး့မအာ့ မိမိနြငးံကာမ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးေစမူ႕

(က) ေယာက္ား့မြ မိနး့မကိုမူ့ယစးေအာငး်ပဳလုပး်ပီ့ ကာမ်ပစးမူက္ဳ့လျနးေစလ္ြငး ထိုေယာက္ား့သညး အပုိဒး(ဿ၁)

ပါေလ္ားေၾက့မ္ာ့ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈ လငးရြိမိနး့မ်ဖစးပါက ဖဂါပစၥညး့တစးခုကို ပုိမေ
ို ပ့ေလ္ားရမညး၈ လငးရြိမိနး့မ်ဖစးပါက
ဖဂါပစၥညး့တစးခုကိုပိုမုိေပ့ေလ္ားရမညး၈

(ခ) မူ့ယစးေနေသာမိနး့မကို က္ဳ့လျနးပါက -

(ှ) ပုတီ့တစးကဵု့၈

(ဿ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထာျ )၈

(၀) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(၁) ွတးရဵုတစးထညး၈

(၂) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(၃) ဆငးစယ
ျ းတစးေခ္ာငး့၈

(၄) ဓါ့ၾကီ့တစးလကး၈
 (၅) လြဵၾကီ့တစးေခ္ာငး့ တို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

ဿ၆၈ လငးရြိမယာ့ႏြငးံမယာ့ရြိလငးတို႕ကာ်ပစးမူ႕်ပစးမြာ့မူ႕

မညးသညးံမယာ့ရြိေယာက္ား့်ဖစးေစလငးရြိမိနး့မႏြငးံ ကာမ်ပစးမူက္ဳ့လျနးလြ္ငး်ပစးမူက္ဳ့လျနးေသာ ေယာက္ား့သညး

သာ့မယာ့်ပဳက္ငးံခဵရေသာမိနး့မ၌ လငးေယာက္ား့အာ့ ေအာကးပါ ေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ေပ့ေဆာငးရမညး၈

(ှ) ခ္ိတးပုဆို့တစးအုပး (lak Hkyik)

(ဿ) ေမာငး့တစးလဵု့ (Lak Hkawng)

(၀) တူမီ့ေသနတးတစးလကး၈

(၁) ွတးရဵုတစးထညး၈

(၂) ေမာငး့တစးလဵု့(ရြစးထာျ )

(၃) ေငျသာ့တစးပိႆ၈

(၄) ပုတီ့တစးကဵု့၈

(၅) ဆငးစယ
ျ းတစးစဵု၈

(၆) ႏျာ့တစးေကာငး၈

(ှွ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ှှ) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ှဿ) ဓါ့ၾကီ့တစးလကး၈

(ှ၀) လြဵၾကီ့တစးေခ္ာငး့၈

ေဖား်ပပါ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးေသာ ေယာက္ား့သညး မိမိမိနး့မအာ့ ဖဂါပစၥညး့တစးခုႏြငးံေတာငး့ပနးရမညး်ဖစး်ပီ့ ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးေသာမိနး့မကလညး့

မိမိလငးေယာက္ား့အာ့ (Dapkawng galau ai ) ဟူ၊ ဖဂါပစၥညး့တစးခု်ဖငးံေတာငး့ပနးရမညး၈

၀ွ၈ မယာ့ခို့မူ႕ (Num Kashun ai)

(ှ) မညးသူမဆိုေဖား်ပပါ အ်ပစးကိုက္ဳ့လျနးလြ္ငး အပိုဒး (ဿ၁) (Num shaw ai) ပါေလ္ားေၾက့မ္ာ့အ်ပငး -

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

(ဿ) အထကးေဖား်ပပါ်ပစးမူ႕ကိုက္ဳ့လျနးေသာမိနး့မ၌ လငးေယာက္ား့ႏြငးံ။၌ ေဆျမ္ိဳ့မ္ာ့က သေဘာတူလြ္ငး၇ ခို့ယူ

သူကလညး့မိမိေယာက္ား့အ်ဖစးေပါငး့သငး့ထာ့လိုပါက ထိုမိနး့မအာ့ ထိမး့်မြာ့လကးထပးစဥးက ေယာကၡမ္ိဳ့သို႕
ေပ့ေဆာငးစဥးကကုနးက္ေသာစရိတးမ္ာ့ကို မိနး့မ၌ ပထမလငးေယာက္ား့အာ့ ေလ္ားေၾက့ ေပ့ေဆာငးရမညး၈
၀ှ၈ ေသျ့ေဆာငးခို့ယူေပါငး့သငး့မူ႕

(ှ) မိနး့ခေလ့၌မိဘမ္ာ့သေဘာတူညီမူ႕မရြိေသာ ေသျ့ေဆာငးခို့ယူေပါငး့သငး့မူ႕၈

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ဿ) မိနး့မ၌ မိဘတို႕ကသေဘာတူလြ္ငး၇ လိုအပးေသာကညာေၾက့ ဖူဂ္ာ(Hpu Ja) တုိ႕ကိုေပ့ေဆာငး၊လကးထပးထိမး့်မြာ့

ယူႏိုငးသညး၈ ဤသို႕ခို့ယူ်ပီ့မိနး့မတျငး ကိုယးွနးရြိခဲံလြ္ငး ်ပဳစုေစာငးံေရြာကးရနးခို့ယူသူ၌ တာွနး်ဖစးသညး၈

မြတးခ္ကး -

အရျယးေရာကး်ပီ့သူ၇ မေရာကးေသ့သူအာ့လဵု့အၾကဵဳ့ွငးသညး၈

၀ဿ၈ ေမာငးႏြမခ္ငး့ကာမ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးလြ္ငး (Jau Wawng)

အထကးေဖား်ပပါ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးလ္ြငး -

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )၈

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဂ) ပုတီ့တစးကဵု့ (Hak Yawng Hkachyi)

(ဃ) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(င) ႏျာ့တစးေကာငးတို႕ကို ေပ့ေလ္ား်ပီ့ေက့္ရျာမြ ထျကးခာျ သျာ့ရမညး၈

ရြငး့လငး့ခ္ကး -

ေဖား်ပပါ ေလ္ားေၾက့မ္ာ့ပစၥညး့ (၂)မ္ိဳ့အနကး (၀)မ္ိဳ့ကို ေယာက္ား့်ဖစးသူက ေပ့ေဆာငး်ပီ့ က္နး (ဿ) မ္ိဳ့ကို မိနး့မက ေပ့ေဆာငးရမညး၈
ယငး့်ပစးဒဏးသညး ရျာလူထုမြ ခ္မြတးေသာ အ်ပစးဒဏး်ဖစးရမညး၈

၀၀၈ ဓမၼတာနြငးံဆနး႕က္ငးေသာ်ပစးမူ႕မ္ာ့

(ှ) ေဖား်ပပါ်ပစးမူ႕ကိုလူလူခ္ငး့က္ဳ့လျနးပါက က္ဳ့လျနးသူသညး က္ဳ့လျနးခဵရသူအာ့

(က) ပို့ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး

(ခ) ေမာငး့ၾကီ့တစးလဵု့(ဆယးထာျ )၈

(ဂ) ွတးရဵုတစးထညး၈

(ဃ) သို့ေမျ့ေကားေဇားတစးခ္ပး၈

(င) ကျ္ဲ(ွါ) ႏျာ့တစးေကာငးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညးံအ်ပငး ေက့္ရျာေဆ့ေၾကာခ (ွါ) ရျာ်ပငးေၾက့အ်ဖစး -

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈
 (ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )၈

(ဂ) ေခါငးရညးအို့တစးလဵု့တို႕ကိုေက့္ရျာသို႕ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(ဿ) လူႏြငးံတိရိစၦာနးက္ဴ့လျနးပါက -

(က) တိရိစၱာနးအစာ့တစးေကာငး၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့(ကို့ထျာ)

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဃ) တူမီ့ေသနတးတစးလကးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညးံအ်ပငးေက့္ရျာေဆ့ေၾကာခ(ွါ)ရျာ်ပငးေၾက့အ်ဖစး -

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ဂ) ေခါငးရညးအို့တစးလဵု့တို႕ကို ေက့္ရျာသို႕ေပ့ေလ္ားရမညး၈

မြတးခ္ကး -

်ပစးမြာ့ခဵရေသာတိရစၱာနးကို်ပစးမြာ့သူအာ့လႊဲေပ့ရမညး၈

၀၁၈ တစးစဵုတစးခုေသာ်ပစးမူ႕ေၾကာငးံ်ဖစးေစ၇ အေၾကာငး့ေၾကာငး့ေၾကာငးံ်ဖစးေစ၇ လငးႏြငးံမယာ့ အိမးေထာငးက်ျဲ ပာ့ေနထိုငးၾကလြ္ငး၇

အမ္ိဳ့သမီ့၌ေဆျမ္ိဳ့မ္ာ့က သာ့မကး်ဖစးသူအာ့ ဖဂါပစၥညး့်ဖငးံ ေတာငးပနးွနးခ္လြ္ကး အမ္ိဳ့သမီ့အာ့
်ပနးလညးပို႕ေပ့်ပီ့ေပါငး့သငး့ေစရမညး၈

အခနး့(၆)

အေသေရဖ္ကးမူ႕မ္ာ့

၀၂၈ မ္ိဳ့မစစးေၾကာငး့ေ်ပာဆို်ပစးမြာ့မူ႕ (Ru Sai Gawn Ai)

အဆိုပါ်ပစးမြာ့မူ႕က္ဳ့လျနးသူသညး၈

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ွတးရဵုတစးထညး၈

(ဂ) ေမာငး့ၾကီ့တစးလဵု့ (ဆယးထာျ )

(ဃ) ဓါ့ၾကီ့တစးလကးႏြငးံလြဵၾကီ့တစးေခ္ာငး့၈

(င) ေငျသာ့တစးပိႆ (Ru Joi 100/-) တို႕ကို်ပစးမြာ့ခဵရသူအာ့ေပ့ေလ္ားရမညး၈

ရြငး့လငး့ခ္ကး -

ေဖား်ပပါ်ပစးမူ႕သညး မညးသူမဆိုတစးဦ့တစးေယာကးအာ့ ကျ္နးမ္ိဳ့်ဖစးသညး ဟူ၊လညး့ေကာငး့ကိဠိတသာ့ (N gyi)

ဟူ၊လညး့ေကာငး့ေ်ပာဆိုစပ
ျ းစျေ
ဲ သာအမူမ္ာ့လညး့အၾကဵဳ့ွငးသညး၈

အေဖမေပ၍ေသာ ကိဠိတသာ့ (N gyi) ကို ကိဠိတသာ့/သမီ့ဟုေခ၍ေွ၍သမုတးပါက ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနး်ခငး့မရြိ၈

တရာ့လိုသညး ထိုသို႕ေသာစျပးစျခ
ဲ ္ကးမြာ ဟုတးမြနးပါလြ္ကးႏြငးံတရာ့စျဆ
ဲ ိုခံလ
ဲ ြ္ငး တရာ့ခဵအာ့အထကးေဖား်ပပါ ေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ကို
ကုနးက္စရိတးႏြငးံတစးကျေပ့ေဆာငးရမညး၈

၀၃၈ စုနး့မ္ိဳ့ဟူ၊ မ္ိဳ့ရို့အႏျယးလုိကး၊စျပးစ်ျဲ ပစးမြာ့မူ႕

မညးသူမဆိုတစးစဵုတစးေယာကးသူအာ့မဟုတးမမြနးေၾကာငး့သိလြ္ကးႏြငးံစုနး့မ္ိဳ့ဟုစျပးစဲျလြ္ငး -

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထာျ )

(ဂ) ွတးရဵုတစးထညး (Yanghpau Lawng)

(ဃ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(င) ပုတီ့တစးကဵု့၈

(စ)တူမီ့ေသနတးတစးလကး၈

(ဆ) ေငျသာ့တစးပိႆ (Ru Joi 100/-)

(ဇ) ဆငးစျယးတစးစဵု၈

(စ္) ဓါ့ၾကီ့တစးလကးႏြငးံလြဵၾကီ့တစးေခ္ာငး့တို႕ကိုစျပးစျခ
ဲ ဵရသူအာ့ေပ့ေလ္ားရမညး၈

ရြငး့လငး့ခ္ကး -

တရာ့လိုသညးထိုသို႕စျပးစျဲ်ခငး့မြာဟုတးမြနးလြ္ကးနြငးံ တရာ့စျဲလိုလြ္ငး တရာ့ဆိုငးရာ၉ ကုနးက္စရိတးေပ့ေဆာငးရမညး၈

အခနး့(ှွ)

ညစးညမး့စျာေ်ပာဆိုမူ႕

၀၄၈ ညစးညမး့စျာေ်ပာဆိုမူ႕
 (ှ) မညးသူမဆို တစးဦ့တစးေယာကးအာ့ လူအမ္ာ့ေရြ႕တျငးညစးညမး့စျာေ်ပာဆို(သို႕) ်ပစးမြာ့မူ႕်ပဳလြ္ငး -

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

(ဿ) မညးသူမဆိုတစးစဵုတစးေယာကးေသာသူအာ့ မရို့ေ်ဖာငးံေသာစိတး်ဖငးံထိခိုကးေအာငးေခ၍ေွ၍ေ်ပာဆိုသမုတးလြ္ငး က္ပးေငျ ဿွ/- မြ ၂ွ/-

အတျငး့ခ္မြတးေသာ ဒဏးေငျေပ့ေဆာငးရမညး၈

(၀) ရပးရျာအတျငး့တျငး်ဖစးေစ၇ ေနအိမးတင

ျ း်ဖစးေစ၇ လမး့ေပ၍တျငး်ဖစးေစ၇ လူအမ္ာ့ကိုေစားေစားကာ့ကာ့်ပဳက္ငးံလြ္ငးဒဏးေငျ ၂ွ/- မြ ှွွ/-
အတျငး့ခ္မြတးေသာဒဏးေငျကိုေပ့ေဆာငးရမညး၈

အခနး့(ှှ)

၀၅၈ ကုနး့ေခ္ာရနးတိုကးမူ႕

မညးသူမဆိုအ်ခာ့ေသာသူမ္ာ့အာ့ အခ္ငး့ခ္ငး့မုနး့တီ့ေအာငး ခိုကးရနး်ဖစးပျာ့ေအာငးေ်ပာဆိုလြူဵေဆားလြ္ငး -

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

အခနး့(ှ၁)

၁ှ၈ က္ိနးစာလႊတး်ခငး့၇ က္ိနးဆဲ်ခငး့၇ အပငး့လႊတး်ခငး့

တစးစဵုတစးေယာကးေသာသူအာ့အပငး့လႊတး၊ ေသားလညး့ေကာငး့၇ က္ိနးစာလႊတး၊ ေသားလညး့ေကာငး့်ပဳစာ့လြ္ငး -

(ှ) တစးစဵုတစးေယာကးေသာသူအာ့အပငး့လႊတး၊ေသားလညး့ေကာငး့၇ က္ိနးစာလႊတး၊ေသားလညး့ေကာငး့ ်ပဳစာ့လြ္ငး-

(ဿ) ်ပဳစာ့ခဵရသူ ေသေပ္ာကး်ခငး့မရြိပါက၇ လူသတးမူ႕်ပစးဒဏးေလ္ားေၾက့၌ ထကးွကး (Hkrung Bunglat) ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

အခနး့(ှ၂)

၁၀၈ ခို့မူ႕ (အိမး်ပငး)

မညးသူမဆိုတစးပါ့သာပိုငးေသာ ပစၥညး့တစးစဵုတစးခုကို ခို့ယူလြ္ငး၇ ခို့ယူေသာပစၥညး့(သို႕) ယငး့ပစၥညး့၌တနးဖို့ေငျအ်ပငး၇

(က) တူမီ့ေသနတးတစးလကး

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတုိ႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈
ရြငး့လငး့ခ္ကး -

သူတစးပါ့အာ့သူခို့ဟုစျပးစျဲ၊၇ ယငး့စျပးစျခ
ဲ ္ကးမြာမမြနးကနးဘဲရြိလြ္ငး စျပးစျဲသူသညးအထကးေဖား်ပပါဖဂါပစၥညး့မ္ာ့ကို

ေပ့ေဆာင းရမညး၈

၁၁၈ အိမးတင
ျ း့ခို့မူ

အဆိုပါ်ပစးမူ႕အတျကး ေလ္ားေၾက့မြာခို့ယူေသာပစၥညး့(သို႕) ယငး့ပစၥညး့၌ တနးဖို့ေငျအ်ပငး -

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထျာ)

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး

(ဂ) တူမီ့ေသနတးတစးလကးတုိ႕ကိုေပ့ေဆာငးရမညး၈

ရြငး့လငး့ခ္ကး -

မြာ့ယျငး့ေသာစျပးစျဲခ္ငး်ပဳလုပးသူသညး အထကးေဖား်ပပါ ဖဂါပစၥညး့မ္ာ့ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

၁၂၈ ခို့ရာပါပစၥညး့လကးရြိထာ့မူ႕

(ှ) မညးသူမဆိုခို့ရာပါပစၥညး့်ဖစးေၾကာငး့သိလြ္ကးနြငံး (သို႕) ထိုသို႕ယဵုၾကညးရနးအေၾကာငး့ရြိလြ္ကးႏြငးံ။ခို့ရာပါ ပစၥညး့ကို

်ပနးလညးေပ့အပးရမညးံအ်ပငးပို့ပုဆို့ရြညးတစးအုပး(သို႕) ေမာငး့တစးလဵု့(ရြစးထာျ ) ကိုေလ္ားေၾက့ေပ့ရမညး၈

(ဿ) ခို့ရာပါပစၥညး့်ဖစးေၾကာငး့မသိပဲ ပစၥညး့်ဖစးေၾကာငး့အေၾကာငး့မသိပဲပစၥညး့လကးခဵထာ့ရြိပါက၇ ပစၥညး့်ပနးလညး ေပ့အပးရမညး၈

မြတးခ္ကး -

ပစၥညး့်ပနးလညးေပ့အပးေသာအခါ ယငး့ပစၥညး့သညး မူလအတိုငး့မဟုတးေတာံပဲလဵု့ွပ္ကးစီ့သျာ့ပါက

အစာ့ထို့ေပ့အပးရမညး၈ ်ပဳ်ပငးမျမး့မဵႏိုငးေသာ အေ်ခအေနတျငးရြိပါက ်ပငးဆငးမျမး့မဵ်ပီ့ေပ့အပးရမညး၈

၁၃၈ မီ့(သိ)ု႔ အ်ခာ့နညး့လမး့မ္ာ့်ဖငးံ အက္ိဳ့ဖ္ကးဆီ့မူ႕

မညးသူမဆို တစးစဵုတစးေယာကး၌ ေနအိမးကို အက္ိဳ့ဖ္ကးဆီ့မူ႕က္ဳ့လျနးလြ္ငး -

(ှ) မီ့်ငိမး့သတးနိုငးခဲံေသား ေအာကးပါပစၥညး့မ္ာ့ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) ရျာ၌အႏၱရယး ကငး့ေစရနးလုပေဆာငးရသညးံကုနးက္စရိတးအတျကး က္ပး ှွွ/-၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထာျ )၈

(ဂ) တူမီ့ေသနတးတစးလကး၈

(ဃ) ပို့ပုဆို့ရြညးတစးအုပး၈
 (င) ဓါ့အိမးပါဓါ့တစးလကး၈

(စ) ပုတီ့တစးကဵု့ (Hka Yawng Hkachyi)

(ဆ) သို့ေမႊ့ေကားေဇားတစးခ္ပး၈

(ဇ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(စ္) ပုဆိနး (ဿ)လကး၈

(ည) ကျ္ဲ(သို႕) ႏျာ့တစးေကာငး၈

(ဋ) ဓါ့ၾကီ့တစးလကးႏြငးံလြဵၾကီ့တစးေခ္ာငး့၈

(ဿ) ေနအိမးမီ့ေလာငး်ပာက္ဥျာ့ပါက အထကးပါေလ္ားေၾက့မ္ာ့အ်ပငး သကးဆိုငးရာလူၾကီ့မ္ာ့ ဆဵု့်ဖတးေပ့ခ္ကးအတိုငး့

အိမးႏြငးံအိမးတင
ျ း့ပစၥညး့တို႕၌တနးဖို့ကို ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(၀) လယးတဲ၇ ေတာငးယာတဲ၇ တငး့ကုတး၇ စပါ့က္ီ၇ ်ခဵတဲမ္ာ့ကို အေၾကာငး့မဲံ ဖ္ကးဆီ့မူ႕၈

ပ္ကးစီ့သျာ့ေသာ အေဆာကးအဦ့၌ တနးဖို့ကို မူလတညး၊ အမူဆဵု့်ဖတးေသာလူၾကီ့၌ ဆဵု့်ဖတးခ္ကးအရ ခ္မြတးေသာ

ဒဏးေငျႏြငးံေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

(၁) ေတာငးယာနြငးံအခငး့မ္ာ့ကို မီ့ရြိဳ႕ဖ္ကးဆီ့မူ႕

မညးသူတစးဦ့တစးေယာငးခုတးထျငးရြငး့လငး့ေသာ ေတာငးယာ၇ ယာခငး့တို႕ကို အခ္ိနးမီ မီ့ရြုူ႕ဖ္ကးဆီ့ပါက

ေအာကးပါေလ္ားေၾက့တို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) ပုဆိနးတစးလကး၈

(ခ) ဓါ့တစးလကး၈

(ဂ) ဆနးတစးတငး့၈

(ဃ) က္ပး ၂ွ/- မပိုေသာဒဏးေငျ၈

မြတးခ္ကး -

အမ္ာ့ႏြငးံပတးသကးေသာအခါ

(က) ပုဆိနးတစးလကး၈

(ခ) ဓါ့တစးလကး၈

(ဂ) ဆနးတစးတငး့၈

(ဃ) ဒဏးေငျ ၂ွ/- မြ ှွွ/- အထိေက့္ရျာသို႕ေပ့ေဆာငးရမညး၈

(၂) သီ့နြဵနြငးံသီ့နြဵပငးတို႕ကိုဖ္ကးဆီ့မူု႕
 ပ္ကးစီ့သျာ့ေသာေကာကးပဲသီ့နြဵတုိ႕၌ တနးဖို့ကိုမူတညး၊ အမူ႕ဆဵု့်ဖတး်ပီ့ေသာ လူၾကီ့တို႕၌ ဆဵု့်ဖတးခ္ကးအရ ခ္မြတးေသာ
ဒဏးေငျနြငးံက္ျ ဲ (ွါ) ႏျာ့ တစးေကာငးတုိ႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

(၃) ေကာကးလြုိငး့ပဵု (Hlkau Bum) မီ့ရြိ႕ု ၊ ေသားလညး့ေကာငး့ အ်ခာ့နညး့လမး့ေသားလညး့ေကာငး့ ဖ္ကးဆီ့မူ႕၈

(က) ဆဵု့ရြုဵ့သျာ့ေသာ ေကာကးလိြုငး့ပဵု၌ တနးဖို့၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ဆယးထာျ )

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(၄) ေတာမီ့ရြိဳ႕

ပ္ကးစိ့သျာ့ေငာ ပစၥညး့တနးဖို့နြငးံ ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

၁၄၈ အမ္ာ့်ပညးသူသျာ့ရာလမး့ကို အႏၱရယး်ဖစးေစ်ခငး့ (သို႕) ကာဆီ့်ခငး့်ဖစးေစသညးံအက္ိဳ့ဖ္ကးဆီ့မူ႕အမ္ာ့်ပညးသူသျာ့ရာလမး့ကို

အက္ိဳ့ဖ္ကးဆီ့မူ႕မ္ာ့ က္ဳ့လျနးလြ္ငး -

(က) ဓါ့တစးလကး၈

(ခ) အနညး့ဆဵု့ ၂/- မြ ၂ွ/- ထကးမပိုေသာ ဒဏးေငျေပ့ေဆာငးရမညး၈

၁၅၈ ်ပညးသူသျာ့ရာလမး့၇ တဵတာ့၇ ကူ့တို႕၇ ေလြ၇ ေဖာငး၇ တူ့ေ်မာငး့မ္ာ့ကို ဖ္ကးဆီ့်ခငး့်ဖငးံအက္ိဳ့ဖ္ကးဆီ့မူ႕

အထကးပါ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးပါက -

(က) ႏျာ့တစးေကာငး၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးအ်ပငး ပ္ကးစီ့သျာ့ေသာပစၥညး့၌ တနးဖို့ကို မူတညး၊ ခ္မြတးေသာဒဏးေငျကို ေပ့ေဆာငးေစရမညး၈

၁၆၈ ်ပညးသူတို႕နြငးံသကးဆိုငးေသာေရသျာ့လမး့ကို ေရလႊဲေ်ပာငး့်ခငး့၇ ပိတးဆို႕်ခငး့ ေဖား်ပပါ်ပစးမူ႕အတျကးေလ္ားေၾက့

(က) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ခ) ေငျက္ပး ၂ွ/- ထကးမပိုေသာဒဏးေငျတို႕ကိုသကးဆိုငးရာသို႕ေပ့ေလ္ားရမညး၈

၂ွ၈ ကျ္ဲ၇ ႏျာ့တိရစၦာနးတို႕ကို မတရာ့သတး်ဖတးမူ႕ႏြငးံအဆိပးခတးမူ႕

(ှ) မညးသူမဆိုေဖား်ပပါ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးလြ္ငးဆဵု့ရြုဵ့ရသညးံ တိရစၦာနး၌ ကာလတနးဖို့ေငျကိုေပ့ေလ္ားရမညးံအ်ပငး

ေအာကးပါေလ္ားေၾက့ပစၥညး့မ္ာ့ကို ေပ့ေလ္ားရမညး၈

(က) ေမာငး့တစးလဵု့ (ကို့ထျာ)၈

(ခ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

(ဿ) အဆိပးခတးသတးေသားလညး့ မေသဘဲရြိေသား အပိုဒး(ှ)ေလ္ားေၾက့တို႕ကိုသာေပ့ေလ္ားရမညး၈ တိရစၦာနး၌ တနးဖို့ေပ့ရနးမလို၈

မြတးခ္ကး -

လကးနကး်ဖငးံသတး်ဖတးေသား အသဵု့်ပဳသညးံလကးနကးပစၥညး့မ္ာ့ကို သိမး့ယူ၊ တိရစၱာနးပိုငးရြငးကို

ေပ့အပးရမညး၈

၂ှ၈ ေထာငးေခ္ာကး၇ ညႊတးကျငး့၇ ဆညး၇ ်မဵဳ့တို႕ကို ေနြာငးံယြကးဖ္ကးဆီ့မူ႕

ပ္ကးစီ့သျာ့ေသာပစၥညး့၇ လုပးအာ့တနးဖို့နြငးံ

(က) ဓါ့တစးလကး၈

(ခ) ပုဆို့တစးအုပး (Pa Swi) တို႕ကို သကးဆိုငးသူသို႔ေပ့ေလ္ားရမညး၈

အခနး့(ှ၅)

ရာဇွတးမကငး့ေသာ ပစၥညး့အလျဲသဵု့စာ့မူ႕

၂ဿ၈ အပးႏြဵထာ့ေသာပစၥညး့အလျသ
ဲ ဵု့စာ့မူ႕

မညးသူမဆို အ်ခာ့သူတစးေယာကးက ယဵုၾကညး၊ အပးႏြဵထာ့ေသာ ပစၥညး့တစးစဵုတစးခုကို အလျဲသဵု့စာ့်ပဳလြ္ငး

ေအာကးပါေလ္ားေၾက့ကိုေပ့ေဆာငးရမညး၈

(က) အလျဲသဵု့စာ့်ပဳေသာပစၥညး့၌တနးဖို့ေငျ၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )၈

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး၈

မြတးခ္ကး၈

အပးနြဵထာ့ေသာပစၥညး့သညး ရနးသူမ္ိဳ့ငါ့ပါ့ေၾကာငးံ ပ္ကးစီ့သျာ့ေသာအခါ၉ လညး့ေကာငး့၇ တိရစၦာနး ်ဖစးပါက

သဘာွအေလ္ာကးေသဆဵု့ခဲံလြ္ငး ယငး့ပစၥညး့(သို႕) တိရစၦာနးတို႕ကို လကးခဵထာ့သူသညး အထကးေဖား်ပပါ အလျဲသဵု့စာ့မူ႕ကို
က္ဳ့လျနးသညးဟု မမြတးယူရ၈

၂၀၈ ငြာ့ရမး့ထာ့ေသာပစၥညး့တိရစၦာနးတို႕ကို အလျဲသဵု့စာ့မူ႕

မညးသူမဆိုတစးဦ့တစးေယာကးပိုငးဆိုငးေသာ ပစၥညး့ကို ငြာ့ရမး့ထာ့ရာမြ အလျဲသဵု့စာ့်ပဳလြ္ငး -

(က) ငြာ့ရမး့ထာ့ေသာ ပစၥညး့(သို႕) ပစၥညး့တနးဖို့ေငျ၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ရြစးထာျ )

(ဂ) ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးတို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈
အခနး့(ှ၆)

အေလ့ခ္ိနး၇ အတျယးတငး့၇ ေတာငး့ႏြငးံ အတိုငး့အထျာမ္ာ့ဆိုငးရာ်ပစးမုူ႕

၂၁၈ မမြနးေသာ အေလ့ခ္ိနးတျယး၇ တငး့ေတာငး့မ္ာ့သဵု့စျဲ

မညးသူမဆို မမြနးေၾကာငး့ေသာ အခ္ိနးတျယးကငးယာတစးခုခုကိုလိမးလညးလြညးံ်ဖာ့လိုေသာသေဘာ်ဖငးံလ္ြငး -

(ှ) ပထမအခ္ိနးတင
ျ း သဵု့စျဲေသာ ကိရိယာကိုဖ္ကးသိမး့်ပီ့သတိေပ့ဆဵု့မ ရမညး၈

(ဿ) ဒုတိယအၾကိမးထပးမဵက္ဳ့လျနးလြ္ငး ဒဏးေငျ ၂/- မြ ၂ွ/- ထိ သကးဆိုငးရာသို႕ေပ့ေဆာငးရမညး၈

အခနး့(ဿွ)

က္နး့မာေရ့ႏြငးံသကးဆိုငးေသာ်ပစးမူ႕

၂၂၈ ဥပါဒး်ဖစးေစနိုငးေသာအစာနြငးံေဆ့ဘကးွတၳဳမ္ာ့ေရာ်ခငး့

ဤ်ပစးမူ႕က္ဳ့လျနးသညးံအတျကး်ပစးဒဏးမြာ -

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ေမာငး့တစးလဵု့ (ကို့ထျာ)၈

(ဂ) ဒဏးေငျ ှွွ/- မြ ၂ွ/- အထိ ရပးရျာ သို႕ေပ့ေဆာငးရမညး၈

၂၃၈ စာ့ဖျယးေသာကးဖျယးတို႕ကို ညစးညမး့ေအာငး်ပဳလုပး်ခငး့

ဤ်ပစးမူ႕ကိုက္ဴ့လျနးပါက အပိုဒး(၂၂) ပါ်ပစးဒဏးအတိုငး့စီရငးရမညး၈

အခနး့(ဿှ)

ဘာသာ၇ သာသနာဆိုငးရာကိစၥ

၂၄၈ (ှ) ဘာသာဆုိငးရာ အေဆာကးအဦ့ပစၥညး့၇ ေ်မယာ၇ ွတၳဂဵေ်မ၇ သခ္ိဳင

ၤ း့ေ်မ၇ ရျာဦ့ဇရပး (Numshawng Wa) စသညးတို႕ကိုဖ္ကးဆီ့မူ႕၈

ေဖား်ပပါ်ပစးမူ႕ကိုက္ဳ့လျနးပါက -

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး၈

(ခ) ပုတီ့တစးကဵု့ (Hka Yawng Hkachyi)

(ဂ) ပို့ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပးနြငးံပ္ကးစီ့သျာ့ေသာ ပစၥညး့တနးဖို့တို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

မြတးခ္ကး -

အိးမးတင
ျ း့အိမး်ပငးအ ာ့လဵု့အၾကဵဳ့ွငးသညး၈

(ဿ) ကို့ကျယးယဵုၾကညးမူ႕ဆိုငးရာ ဘာသာေရ့အခမး့အနာ့၇ အသုဘအခမး့အနာ့်ပဳလုပးေနစဥး ်ပကးရယး်ပဳ၇ က္ဳ့ေကားေစားကာ့မူ႕၈

ေဖား်ပပါ်ပစးမူ႕တို႕ကိုက္ဳ့လျနးပါက -

(က) ကျ္ဲတစးေကာငး -

(ခ) ပုတီ့တစးကဵု့( Hka Yawng Hkachyi)

(ဂ) ပို့ေတာငးရြညးပုဆို့တစးအုပး တို႕ကိုေပ့ေလ္ားရမညး၈

အခနး့(ှ၃) ပစၥညး့ထိခိုကးသညးံ်ပစးမူ႕မ္ာ့ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၁၀ ၈ ခို့မူ႕ (အိမး်ပငး)၈ ၁၃ ၈ ၀၄၆

အပိုဒး - ၁၁ ၈ အိမးတင
ျ း့ခို့မူ႕၈ ၁၄ ၈ ၀၅ွ

အပိုဒး - ၁၂ ၈ ခို့ရာပါပစၥညး့လကးွယးထာ့ရြိမူ႕ ၁၄ ၈ ၁ှွ/၁ှှ

အခနး့ (ှ၄) မီ့(သို႕) အ်ခာ့နညး့လမး့မ္ာ့်ဖငးံးအက္ိဳ့ဖ္ကးဆီ့မူ႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၁၃ ၈ (ှ) ေနအိမးကို မီ့်ဖငးံ အက္ိဳ့ဖ္ကးဆီ့မူ႕၈ ၁၅၈

(ဿ) မီ့ေလာငး်ပာက္သျာ့ေသား ၈ ၁၅ ၈ ဓေလံ ဿ၅၂၈

(၀) လယးတဲ၇ ေတာငးယာတဲ၇ တငး့ကုတး၇ စပါ့က္ီ၇ ်ခဵတမ

ဲ ္ာ့ကို အေၾကာငး့မဲံဖ္ကးဆီ့မူ႕၈ ၁၅၈ ၁၀၃၈

(၁) ေတာငးယာနြငးံအခငး့မ္ာ့ မီ့ရြ႕ို ဖ္ကးဆီ့မြူ႕၈ ၁၆၈ ၁၀၅၈

(၂) သီ့နြဵနြငးံ သီ့နြဵပငးတို႕ ဖ္ကးဆီ့မူ႕၈ ၁၆၈

(၃) ေကာကးလြုိငး့ပဵုကို မီ့ရြု႕ိ ၊ေသားလညး့ေကာငး့၇ အ်ခာ့နညး့လမး့်ဖငးံေသားလညး့ေကာငး့ဖ္ကးဆီ့မူ႕၈ ၂ွ၈ ဓေလံ၈

(၄) ေတာမီ့ရြိဳ႕မူ႕၈ ၂ွ၈ ၁၀၅၈

အပိုဒး - ၁၄ ၈ အမ္ာ့်ပညးသူသျာ့ရာလမး့ကို အႏၱရယး်ဖစးေစ်ခငး့ (သို႕) ကာဆီ့်ခငး့်ဖစးေစသညံး အက္ိဳ့ဖ္ကးဆီ့မူ႕၈ ၂ွ၈ ဿ၅၀၈

အပုိဒး - ၁၅၈ ်ပညးသူသျာ့ရာလမး့၇ တဵတာ့၇ ကူ့တို႕၇ ေလြ၇ ေဖာငး၇ တူ့ေ်မာငး့ မ္ာ့ကို ဖ္ကးဆီ့မူ႕၈ ၂ွ၈ ဿ၅၀၈

အပိုဒး - ၁၆၈ ်ပညးသူနြငးံသကးဆိုငးေသာ လူသျာ့ရာလမး့ကိုေရလႊဲေ်ပာငး့်ခငး့၇ ပိတးဆို႕်ခငး့၈

အပိုဒး - ၂ွ၈ ကျ္ဲ၇ ႏျာ့ တိရစၦာနးတုိ႕ကိုမတရာ့ သတး်ဖတးမူု႕နြငးံ အဆိပးခတးမူ႕၈ ၂ှ ၈ ဿ၅၆၈

အပိုဒး - ၂ှ၈ ေထာငးေခ္ာကး၇ ညျတးကင
ျ း့၇ ဆညး၇ ်မဵဳ့တို႕ကို ခ္ညးေနြာကးယြကးဖ္ကးဆီ့မူ႕၈ ၂ှ၈ ဓေလံ၈

အခနး့(ှ၅) ရာဇွတးမကငး့ေသာ ပစၥညး့အလျဲသဵု့စာ့မူ႕ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၂ဿ ၈ အပးနြဵထာ့ေသာ ပစၥညး့အလျဲသဵု့စာ့မူ႕ - ၂ဿ ၈ ၁ွ၅၈

အပိုဒး - ၂၀ ၈ ငြာ့ရမး့ထာ့ေသာပစၥညး့၇ တိရစၦာနးကို အလျဲသဵု့စာ့မုူ႕၈ - ၂ဿ ၈ ဓေလံ၈

အခနး့(ှ၆) အေလ့ခ္ိနးတယ
ျ း၇ တငး့ေတာငး့ႏြငးံ အတိုငး့အတာမ္ာ့ဆိုငးရာ်ပစးမူ႕မ္ာ့ စာမ္ကးနြာ ၈ ပုဒးမ

အပိုဒး - ၂၁ ၈ မမြနးေသာ အေလ့ခ္ိနးတယ

ျ း၇ တငး့ေတာငး့မ္ာ့သဵု့စျဲမူ႕၈ ၂၀၈ ဿ၃၁၈

ေနာကးဆကးတျဲ

ဖဂါပစၥညး့ အမ္ိဳ့အမညးမ္ာ့ ႏြငးံအစာ့ထို့တနးဖို့ေငျ

စဥး ကခ္ငး ်မနးမာ တနးဖို့ေငျ

ဿွ၈ Shawa nang Kachyi သဘာွေက္ာကးပုတီ့တစးကဵု့ ၂ွွ.ွွ

ဿှ၈ Yambu စဥးံအ့ို ှ၂.ွွ

ဿဿ၈ Dumhpau sanat တူမီ့ေသနတး ၄၂.ွွ

ဿ၀၈ Magwi Kawng tai mi ဆငးစယ

ျ းတစးေခ္ာငး့ ှွွ.ွွ

ဿ၁၈ Sagu ri Manai mi သို့ေမျ့ခ္ညးခငးတစးလိမး ှွ.ွွ

ဿ၂၈ Bung Hkaw `ေခါငး့ေပါငး့ရို့ရို့ ၀ွ.ွွ

ဿ၃၈ Nhtu n-ga ဓါ့လျယး ှ၂.ွွ

ဿ၄၈ Di dam (di jang) မို့်ပဲဒယး ဿ၂.ွွ

ဿ၅၈ Hkra ဖိုခေနာကး ၀ွ.ွွ

ဿ၆၈ Gumra ်မငး့တစးေကာငး ဿ၂ွ.ွွ

၀ွ၈ Nhpye ရို့ရို့လျယးအိတး ှွ.ွွ

၀ှ၈ Shing noi ေနာကးလျယး ှ၂.ွွ

၀ဿ၈ Nhtu ဓါ့(ေန႕စဥးသဵု့) ၂.ွွ

၀၀၈ Tsa Yam mi ေခါငးရညးအို့တစးလဵု့ ၂ွ.ွွ

၀၁၈ Shawun ေၾကျေစံ ှ.ွွ

၀၂၈ Sawoi Sep သငး့ေချခ္ပးေၾက့ချဵ(ှ)ခု ှ.ွွ

ကခ္ငးဓေလံ်ဖတးထဵု့နြငးံ စပးလ္ဥး့၊ ေလံလာစုေဆာငး့ရာႏြငးံစီစစးရာတျငး ပါွငးၾကေသာေကားမရြငးလူၾကီ့မ္ာ့

စဥး အမညး အလုပးအကိုငး ေနရပး

ှ၈ ဦ့ဇနးထဆငး ွနးၾကီ့ေဟာငး့ စီတာပူ

ဿ၈ ဦ့ဒေဂ၍နးေနား နတးေဟာဆရာၾကီ့ စီတာပူ

၀၈ ဦ့အငးထဵု့ခါ့ဂမး ဗိလ
ု းၾကီ့ေဟာငး့ စီတာပူ

၁၈ ဒူွါေဇားတနး ေတာငးအုပးေဟာငး့ စီတာပူ

၂၈ ဒူွါွမးလီ ွနးၾကီ့ေဟာငး့ ်မစးၾကီ့နာ့

၃၈ ဒူွါအျမးလ ်မစးၾကီ့နာ့

၄၈ ဦတနးေဘားဂမး ေတာငးသူ ွိုငး့ေမား

၅၈ ဒူွါေရြာငးဂျ္မး့ အမတးေဟာငး့ ်မစးၾကီ့နာ့

၆၈ ဒူွါကယနး့လုတး ဗိုလးၾကီ့ေဟာငး့ ်မစးၾကီ့နာ့

ှွ၈ ဦ့ေခါေဘာမး ေတာငးသူ ွုယဵယဵ၇ ွိုငး့ေမား

ှှ၈ ဆရာဦ့ဂ္ိဳ့ဇကး ေက္ာငး့ဆရာ မနးခရိမး့

ှဿ၈ ဦ့ေယားဆနးတနး ေတာငးသူ မိုငး့နာ့ဆိပး

ှ၀၈ က္ိနးေထာငးဒူွါေဇားေနား ေတာငးသူ ွါ့ေရြာငး

ှ၁၈ ဦ့ေဇားႏျနးေနား ေတာငးသူ ွါ့ေရြာငး

ှ၂၈ ဦ့ဂရိနးေဘာကး ေတာငးအုပးေဟာငး့ တပးကုနး့၇ ်မစးၾကီ့နာ့

ှ၃၈ ဒူွါဂရိနးလ ေနာငးနနး၇ ်မစးၾကီ့နာ့

ှ၄၈ ဦ့ခေရာငး့ဂမး စီတာပူ

ှ၅၈ ဒူွါချနးဖုနး့ စီတာပူ

ှ၆၈ ဦ့လဇကးေဒါငးလမ
ျ း့ ေက္ာငး့ဆရာ ွိုငး့ေမား

ကခ္ငးဓေလံ်ဖတးထဵု့ႏြငးံစပးလ္ဥး့၊ ေလံလာစုေဆာငး့ရာႏြငးံစိစစးရာတျငး ပါွငးၾကေသာ ေကားမရြငးလူၾကီ့မ္ာ့

စဥး အမညး အလုပးအကိုငး ေနရပး

ဿွ၈ ဦ့စေဘားဇမးေဇာငး့ ေတာငးသူ ွိုငး့ေမား

ဿှ၈ ဒူွါယိမး့ေခါ ဗိုလးၾကီ့ေဟာငး့ ယိမး့ေခါရျာ

ဿဿ၈ ဦ့ဂ္နးေတာငး ဗိုလးၾကီ့ေဟာငး့ စီတာပူ

ဿ၀၈ ဦ့လကျယးတူ့ ်မိဳ႕နယးပါတီယူနစး ်မစးၾကီ့နာ့

ဿ၁၈ ဦ့လရြီ့တူ့လျမး ေတာငးတနး့ွနးေထာကးေဟာငး့ ်မစးၾကီ့နာ့

ဿ၂၈ ဦ့ဆိနးနနးေဇားရီ့ ေတာငးသူ ဆျမးပရာဘျမး

ဿ၃၈ ဦ့နနးဟီ့ဆငး ေတာငးအုပးေဟာငး့ တပးကုနး့၇်မစးၾကီ့နာ့

ဿ၄၈ ဦ့ဖဂါေတာငး ကျ္နး့ပငးသာ၇ မကန

ဿ၅၈ ဒူွါေဘာမးခ္နး့ ဗိုလးၾကီ့ေဟာငး့ ကခ္ငးစု၇ ်မစးၾကီ့နာ့

ဿ၆၈ ဒူွါအဂူ့ဒီ့ အ်ငိမး့စာ့ဒုဗိုလးမူ့ၾကီ့ စီတာပူ

၀ွ၈ ဦ့အဂူဒီ့ ေတာငးသူ သီတာရပး၇ မကန

၀ှ၈ ဦ့ဘဲဇီ့ဒီ့ သငး့အုပးဆရာ ပူတာအို

၀ဿ၈ ဦ့နနး့ဇိနး့လ ေရြ႕ေန ်မစးၾကီ့နာ့

၀၀၈ ေဒ၍ဘနးထယ
ျ း ်မစးၾကီ့နာ့

၀၁၈ ေဒ၍ရြဒနးဂ္ားေရား ်မစးၾကီ့နာ့

၀၂၈ ဦ့ရြယးဖနးဆငး ေတာငးသူ တပးကုနး့၇ ်မစးၾကီ့နာ့

၀၃၈ ဦ့ေဘာမးကယနး့ ေတာငးသူ တပးကုနး့၇ ်မစးၾကီ့နာ့

၀၄၈ ဦ့နနးရဖုနး ေတာငးသူ တပးကုနး့၇ ်မစးၾကီ့နာ့