MGA GAWAING PANSIBIKO

Ang pag-unlad ng isang bansa ay hindi kayang      sarilihin      ng     mga  opisyal  ng pamahalaan
lamang. Nagangailangan ito ng tulong       at pakikiisa       mula      sa     mga
mamamayan dahil sila rin naman ang makikinabang sa bunga ng pag- unlad na ito.
Ano ang nais ipakahulugan ng pakikilahok sa mga gawaing pansibiko?

 Ang pakikilahok sa mga gawaing pansibiko ay binubuo ng isahan o maramihang pagkilos

at mga proseso na   ginawa     upang       matukoy   at mabigyang-pansin ang mga isyu at
pangangailangan ng pamayanan. 
 Sa isang demokratikong pamahalaan tulad ng Pilipinas, lahat ng mga bahagi ng pamayanan
gaya ng mga negosyo, samahan, mga ahensiya at maging ordinaryong mamamayan ay may
kakayahan at dapat lamang na maging katuwang sa mga gawaing pansibiko.
 Ang isang mamamayan na may pagpapahalagang moral at panlipunan ay kinikilala ang sarili
na kabilang sa mas malawak na pamayanan kung kaya’t itinuturing na bahagi ng kaniyang buhay
ang mga suliranin ng pamayanang kaniyang kinabibilangan
Paano bibigyan ng malalimang paglalawaran ang kospeto ng pakikilahok sa mga gawaing
pansibiko?

 May iba’t ibang anyo ang pakikilahok sa mga gawaing pansibiko. Mula sa pagiging volunteer
sa isang programa ng pamayanan nang mag-isa o pagsali ng isang buong samahan sa proseso ng
halalan, lahat ay nagbubunga ng positibong pagbabago para sa pamayanan.
 Kasama rin sa pakikilahok sa mga gawaing pansibiko ang pagiging responsable ng isang
tao sa mga sumusunod:

1. Sa kaniyang mga kilos na nakaaapekto sa pamayanan.

2. Pagtataguyod ng positibong pagbabago sa pamamagitan ng mga gawaing tumutugon sa mga
isyu.
3. Pakikipagtulungan sa iba pang kasapi ng pamayanan sa pagtukoy at paglutas ng mga suliranin.
4. Pakikipag-usap sa mga may kapangyarihan at kinauukulan.
5. Paglinang ng kakayahan sa pamamagitan ng pag-aaral at pagsasanay na nagpapatingkad ng
kakayahang mamuno.
Mga Katangian Pakikilahok sa mga Gawaing Pansibiko
Ang pagkamamamayan ay ang estado ng pagiging mamamayan ng isang partikular na bansa.
Kabialng dito ang kalagayang panlipunan at pulitikal na may epekto sa kanyang pagkakakilanlan,
kinabibilangan at kung paano siya makilahok sa mga gawaing pansibiko.

1. Pagtugon sa mga suliranin ng lipunan.

2. Pagpapakita ng paggalang, gayundin ng pagtutol sa batas.
3. Paglahok sa mga prosesong nagpapakita ng aktibong pagkamamayan.
4. Pagpapanatiling balanse ng mga tungkulin at Karapatan.
5. Pag-unawa sa konsepto ng kagalingang panlahat (common good).
6. Pag- aayos ng mga hidwaan at hindi pagkakaunawaan.
7. Pagsangguni sa buong pamayanan sa paggawa ng desisyon.
8. Pagtanggap sa konsepto ng participatory democracy o demokrasyang humihimok ng pakikisali
ng mga mamamayan.
9. Pagsusuri sa mga polisiya at gawain ng pamahalaan.
10. Pagpapakita ng pangangalaga sa pamayanan at kapaligiran.
11. Pagkilala sa halaga at dangal ng isang tao.
12. Pag-angat ng kaaalamang pampulitika at adbokasiya patungo sa pagsisikap na maipahayag
ang saloobin.
 

Mga Anyo ng Pakikilahok sa mga Gawaing Pansibiko

Ang pagkamamamayan at pagiging bahagi ng lipunan ay maaaring matamo sa pamamagitan
ng batas ngunit ibang bagay ang pagpapakita ng tunay na pagkamamamayan. Ito ay ukol sa pag-
alam sa mga karapatan at gayundin ang kakayahang gamitin ang mga karapatan sa isang lipunang
demokratiko.

1.Pagsali sa Organisasyon 
 Malaki ang naitutulong ng mga organisasyon o samahan upang mahikayat ang mga
mamamayan sa mga gawaing pansibiko sa pamamagitan ng pagsali sa kanilang mga proyekto at
gawain, pag- unawa sa kanilang layunin at pakikiisa sa ibang kasapi upang matamo ang kanilang
mga mithiin. Nakakatulong din ang mga samahang ito upang maipakita ang lakas at kahinaan
ng isang kasapi at naghahain ng mga alternatibong solusyon sa pagtugon sa mga kahinaan.

Ang paglahok ng mga kabataan sa mga gawaing pansibiko ay nakahihikayat sa kanila na

makapag- ambag sa lipunan at sa proseso ay nakatutulong na mabago ang kanilang sariling
buhay. Sa mga demokratikong bansa tulad ng Pilipinas, kasama sa anyo ng pakikilahok ng
mga kabataan sa gawaing pansibiko ay ang pagsali sa pamamahala gaya ng paglilingkod
bilang kinatawan ng Sangguniang Kabataan (SK), pagiging aktibo sa media at social
entrepreneurship at pagsusulong ng mga adbokasiya.
 
KARAGDAGANG KAALAMAN:
Bakit mahalagang matutunan ng mga kabataan sa kasalukuyan ang pakikilahok sa mga
gawain pansibiko?
• Ang pagkakaroon ng mga samahang tulad nito ay susi sa pag-unlad ng buhay ng mga
kabataan at mabuting gabay sa kanilang pagtanda. Dahil din sa mga samahang ito,
nasasanay ang pagiging mabuting mamamayan ng mga kabataan at nalilinang ang kanilang
kakayahan upang madaling makahanap ng trabaho. Ang mga kabataan na minsang naligaw
ng landas o napabayaan ay may pagkakataong maisayos ang buhay sa tulong ng pagsali sa
mga samahang tulad nito. Dahil dito, nakikita ang positibong epekto sa lipunan sa
pamamagitan ng pagbaba ng mga insidente ng karahasan na nagreresulta ng pagkakamit ng
kapayaan at kaunlaran ng pamayanan.

 
2. Pagboboluntaryo
 Nakakatulong din ang pagboboluntaryo o kusang- loob na pagsali sa mga gawaing
pansibiko. Aktuwal na nakikita ng mamamayan ang pamayanan, nasusuri ang mga problemang
kinakaharap nito at nakatutulong sa paghahanap ng kalutasan sa nasabing mga suliranin.
 Ang pagboboluntaryo ay nakaukit na sa mga mayamang kasaysayan at makulay na
kultura ng mga Pilipino. Bawat pang-etnolingwistiko o rehiyon ay may sariling katawagan
ito- bayanihan, damayan, kawanggawa, pahinungod o bahaginan. Nagbibigay daan ito ng
pagkakaroon ng tiwala at pagkakaisa ng mga mamamayan na kailangan sa pagbuo ng isang
matatag na lipunang Pilipino.
Halimbawa:
 Noong 2009, pinangaralan ng CNN kabilang Hero of the Year si Efren Peǹaflorida
Jr. dahil sa pagtitiyaga niyang turuan ang mga kabataang kapos sa kabuhayan sa Cavite gamit
ang kaniyang kariton. Dahil sa gawaing ito, nabaling ang atensiyon ng mga nasabing kabataan sa
edukasyon at naiwasan ang mga bisyo.

 Nakilala rin sa buong daigdig ang Gawad Kalinga, isang samahang itinatag ni Tony
Meloto noong 1995 na naglalayong makapagtayo ng 700,000 kabahayan para sa 7,000
pamayanan. Pinangunahan ng proyektong ito ang pagtatayo ng matitibay ngunit murang pabahay
para sa mahihirap na pamilyang Pilipino at mga nawalan ng tahanan dahil sa mga sakuna at
kalamidad.
KARAGDAGANG KAALAMAN:
 
Sa inilabas na ulat ng National Statistical Coordinating Board (NSCB) sa kanilang ika-11
Pambansang Pagtitipon para sa estadistika, ipinapakita kung gaano kalaki ang ambag ng mga
gawaing naghihikaya’t ng bolunterismo sa ating lipunan. Narito ang mahalagang bahagi ng
kanilang ulat:
 Sa taong 2000, ang mga mamamayang nagboluntaryo sa iba’t ibang gawaing pansibiko ay
nakapaglaan ng humigit kumulang sa 312. 3 milyong oras para sa gawaing ito.
 Sa taong 2009, ang kabuuang halaga na inabot ng paglahok sa boluntaryong gawain
ay 44.5 bilyong piso, mas mataas nang doble sa 20.1 bilyong piso noong 2000.
 Mula taong 2000-2009, ang halaga ng paglahok sa mga boluntaryong gawain ay kapantay
ng
 0.6 na bahagdan ng GDP ng bansa.
Ayon sa ulat ang pagtaas ng antas ng kusang- loob na pakikilahok ng mga mamamayan, gaano
man kaliit ay may malaking naitutulong sa pag- angat ng ekonomiya ng bansa. Ang pagsaalang-
alang ng kontribusyon ng bolunterismo ay malaking tulong din sa paggawa ng mga polisiya ng
pamahalaan patungkol sa pagsugpo sa kahirapan at pagpapatibay ng lakas paggawa sa bansa. 

 3. Pakikilahok sa Halalan

 Ito ay nakatutulong sa pagpapalakas ng prosesong demokratiko sa pamamagitan ng
paglilinaw sa mga isyung panlipunan, pagpapaliwanag sa magiging epekto (pangkalikasan,
pang- ekonomiya o panlipunan) ng mga iniprisintang polisiya o paghahain ng alternatibong
patakaran. Kasama rin dito ang simpleng pagtatala ng mga botante at pagtataguyod ng
pakikilahok ng mas maraming botante sa mga halalan, local man o pambansa.

KARAGDAGANG KAALAMAN:
Universal Declaration of Human Rights
Article 21

1. Everyone has the right to take part in the government of his country, directly or through
freely chosen representatives.
2. Everyone has the right of equal access to public service in his country.
3. The will of the people shall be the basis of the authority of government; this will shall be
expressed in periodic and genuine elections which shall be by universal and equal suffrage and
shall be held by secret vote or by equivalent free voting procedures.
 
International Covenant on Civil and Political Rights
 Article 25
Every citizen shall have the right and the opportunity, without any of the distinctions mentioned in
article 2 and without unreasonable restrictions:

1. To take part in the conduct of public affairs, directly or through freely chosen
representatives;
2. To vote and to be elected at genuine periodic elections which shall be by universal and
equal suffrage and shall be held by secret ballot, guaranteeing the free expression of the will of the
electors;
3. To have access, on general terms of equality, to public service in his country.
Philippine Constitution
Article 5
 
Section 1. Suffrage may be exercised by all citizens of the Philippines not otherwise disqualified by
law, who are at least eighteen years of age, and who shall have resided in the Philippines for at
least one year, and in the place wherein they propose to vote, for at least six months immediately
preceding the election. No literacy, property, or other substantive requirement shall be imposed on
the exercise of suffrage.
 
Section 2. The Congress shall provide a system for securing the secrecy and sanctity of the ballot
as well as a system for absentee voting by qualified Filipinos abroad.
 
The Congress shall also design a procedure for the disabled and the illiterates to vote without the
assistance of other persons. Until then, they shall be allowed to vote under existing laws and such
rules as the Commission on Elections may promulgate to protect the secrecy of the ballot.

 
Ipinapakita sa mga artikulong ito ang pagsuporta ng iba’t ibang samahan at ng mismong
Saligang Batas ng Pilipinas sa pagtataguyod ng halalan bilang isang epektibong anyo ng pakikilahok
sa mga gawaing pansibiko.

4. Malikhaing Pangkinatawan (Creative Representation)

 Ito ay tumutukoy sa paggamit ng talent at pagkamalikahain sa pagtupad sa mga
tungkulin bilang mamamayan o kinatawan ng isang pangkat, samahan o pamayanan. Kasama
rin dito ang pagsusulong ng mga adbokasiya, paghikayat o bolunterismo at pakikiisa sa mga
ipinatutupad ng programa ng pamahalaan.
 Ang paggamit ng talento at pagkamalikhain ay kakaiba ngunit epektibong paraan upang
maengganyo ang mga mamamayan, lalo na ang mga kabataan, na maging mulat sa mga isyung
panlipunan at maging bahagi sa pagtugon sa mga suliraning kinakaharap ng bayan.

Ang proyektong “Liter of Light” ng My Shelter Foundation Philippines na nagbibigay

ng libreng ilaw sa mahihirap na Pilipino gamit lamang ang tubig at sabon.

Epekto ng Paglahok ng mga Gawaing Pansibiko

Maaaring malawak ang sakop at pangmatagalan ang gawaing pansibiko na sinasalihan lalo
na ng nakatatanda. Ilang halimbawa nito ay mga programa at proyekto sa literasi at mga proyektong
may kinalaman sa pampalakasan gaya ng pagbuo ng mga liga, pagtuturo ng isports, at pagbibigay
ng pasilidad. Sa kabuuan, maaaring tingnan sa dalawang mukha ang naidudulot ng gawaing
pansibiko:
1. Una, ang pagbibigay ng kaukulang lunas. Dahil sa mga mamamayang nagkukusang- loob
na tumugon sa panahon ng kagipitan, nagiging mabilis ang proseso ng pag-abot ng tulong sa
mga nasalanta ng kalamidad, pagsagip ng buhay kapag may aksidente, at pagbibigay ng agarang
lunas sa mga nakararanas ng gutom at sakit.
2. Pangalawa, ang pangmatagalang epekto ng mga gawain at proyekto. Mga programang tulad
ng pagbibigay ng libreng pag-aaral sa mga kabataan, programang pangliterasi sa mga di
nakapagaral, at pangkabuhayan para sa mga grupong etniko ang ilang halimbawa nito.
Nangyayari ito sa mahabang panahon kung saan ang resultang matatamasa ay
panghabambuhay. Sa pangalawang mukha na ito ng kagalingang pansibiko nabibigyang-solusyon
ang mga suliraning panlipunan tulad ng kamangmangan at kahirapan.
3. Ayon naman sa pag-aaral na gianwa ng World Bank, narito ang mabuting naidudulot ng
pagbibigay sa mga mamamayan ng pagkakataong lumahok sa mga gawaing pansibiko:
 Paghahandog ng mga produkto at serbisyo na hindi natutugunan ng pamahalaan at
pribadong sektor.
 Pagtulong sa pamahalaan sa pagkamit ng mga layuning pangkaunlaran lalo na sa
pagambag ng kakayahan sa mga kampanya para sa edukasyon at komunikasyon, pagpapakalat
ng mahalagang impormasyon sa publiko at pag- uulat ng kalagayan ng mga taong dumaranas ng
kahirapan sa buhay.
 Pagtulong sa mga mamamayan na mailahad ang kanilang mga hinaing upang marinig
ng kinauukulan nang sa gayon ay maisama sila sa mga polisiya ng pamahalaan
 Pagtulong na maisaayos ang sistema ng pananagutan at katapatan ng mga opisyal ng
pamahalaan at ng mga programa nito.

KARAGDAGANG KAALAMAN:
Ang Balangkas o Framework ng Aktibong Pagkamamamayan.

 
             Ang Balangkas o Framework ng Aktibong Pagkamamayan ay ang estraktura kung
paano maisasagawa ang mga tungkulin at responsibilidad sa paglahok sa mga boluntaryong
gawain sa paaralan, komunidad at organisasyon. Ito ay batayang ideya ng civic engagement at
civil participation. Isang paraan ng pag-unawa sa kung paano isasagawa ang sistema ng sektor
na lalahukan- sino ang mga kasama, sino ang gumagawa ng desisyon, sino ang may hawak ng
kapangyarihan na makaaapekto sa sektor. Sa ganitong paraan, magiging malinaw ang papel na
gagampanan at gawain. Mas mapapahalagahan ang mga karapatan at tungkulin ng
mamamayan.
 

BALITAAN ON THE GO!

 Project Karungunan - sa gitna ng COVID-19 Pandemic
Source: Philippine Information Agency.   https://pia.gov.ph/features/articles/1049963 

 
Bunsod ng pandemya naging isang malaking hamon ang pag-access sa libreng edukasyon kaya
naman naglunsad ang Sangguniang Kabataan ng Barangay Dila mula sa Bay, Laguna ng isang
proyekto na tutulong sa mga kabataan upang maibsan ang kanilang nararanasang hirap at
masubukan mapunan ang kakulangan sa mga kasangkapan o resources na kailangan para sa
new normal na pag-aaral. 

Ito ang “Project Karungunan - sa gitna ng COVID-19 Pandemic” isang proyektong magsisilbing
daan upang mabigyan ng pag-asa ang mga mag-aaral na nais maipagpatuloy ang kanilang pag-
aaral at pagkatuto sa kabila ng kinakaharap na pandemya.

Ayon kay Sangguniang Kabataan Chairperson Roy Padrid, layunin ng ‘Project Karunungan’ na
bigyang diin sa publiko na ang edukasyon ay isang karapatan na marapat lamang na matamasa
ng bawat isa sa atin at hindi isang pribilehiyo na hindi dapat maranasan o makamit ng sinuman.

Sa pamamagitan ng proyekto maaari ng makapagbigay ng tulong upang mapunan ang

karunungan ng mga kabataan at
madagdagan ang kanilang kakayahan upang magkaroon ng mga mapagkukunan o sources na
kanilang kakailanganin para sa digital learning, internet connectivity at iba pang kapamaraanan
upang maibsan ang kakulangan na dulot non-face to face learning bunsod ng COVID-19
pandemic.

 
PAGNILAYAN:
 
Bakit mahalaga ang pagiging isang aktibong mamamayan sa pagpapa-unlad ng bansa?

Ang pagtutulungan at pagkakabuklod-buklod ay ang sama-samang paggawa ng mga tao upang

mapadali at mapabilis ang isang gawain. Ang pagtutulungan at pagkakabuklod-buklod ay
nagpapakita rin ng pagkakaisa ng mga tao. Ang pagkakaroon nito ay isang mahalagang gawi
upang magkaroon ng kaunlaran ang isang lipunan. Kung ang mga samahan, grupo o pangkat ay
may pagtutulungan tiyak ang lahat ng mga layunin at mithiin ay kanilang makakamit.
Ang mitihiing ito ay makakamtam lamang kung ang bawat mamamayan ay maging aktibo sa
kanilang mga responsibilidad kahit na ang mga ito ay hindi nakasulat sa ating batas. Ang
pakikilahok sa tuntunin ng ating pamahalaan para sa ating bansa ay isang malaking halimbawa
ng pakikiisa sa pagpapa- unlad at pagpapanatili ng kaayusan.
 
 
PAGLALAHAT:
           Ang gawaing pansibiko ay ang mga tungkuling dapat gampanan ng mga mamamayan
katumbas ng mga karapatang kanilang tinatamasa. Ang paggawa nito ay paraan ng pagiging
mabuting mamamayan. Bagama’t ang kalipunan ng karapatan ng mamamayan ay nakasaad sa
Saligang Batas, walang nakasaad dito tungkol sa mga gawaing pansibiko na dapat gawin ng
mga mamamayan para sa kanilang bansa.
 
            Ang gawaing ito ay maaaring isahan o maramihang pagkilos sa pagtukoy at pagbibigay-
pansin sa mga isyu at pangangailangan ng mamamayan. Bilang responsableng pamayanan, lahat
 ng mamamayan ay may kakayahan at dapat na maging katuwang sa mga gawaing pansibiko.
Lahat ng tao ay may kakayahang makisali sa mga gawain sa pamayanan, kahit mga mag- aaral
na katulad mo. Nasa tamang pagpili lamang ng mga gawain na tutugma sa iyong kakayahan,
interes at kalagayan sa buhay.
 
 
Magaling aking mag-aaral sapagkat napagtagumpayan mo ang ika- apat na linggo ng
markahang ito. Nawa’y lahat ng mga konseptong natutunan mo tungkol sa paksang ito ay
magsisilbing aral upang gawing mabuti at makabuluhan ang kasalukuyang panahon. Humanda sa
isang aktibidad na magpapatunay ng iyong kagalingan gamit ang iyong mga natutunan. Salamat at
pagpalain ka!