‫‪1‬‬

‫به نام خدا‬

‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬

‫«ویرایش سوم»‬

‫تألیف‪:‬‬

‫گروه آموزش سیر و حرکت و بازرگانی‬

‫مرکز تحقیقات و آموزش راه آهن جمهوری اسالمی ایران‬

‫فروردین ‪1391‬‬
 ‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪2‬‬

‫‪.:‬‬ ‫عنوان و نام پدیدآور‬

‫‪:‬‬ ‫وضعیت ویراست‬
‫‪:‬‬ ‫مشخصات نشر‬
‫‪:‬‬ ‫مشخصات ظاهری‬
‫‪:‬‬ ‫شابک‬
‫وضعیت فهرست نویسی ‪:‬‬
‫‪:‬‬ ‫یادداشت‬
‫‪:‬‬ ‫یادداشت‬
‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫‪:‬‬ ‫موضوع‬
‫‪:‬‬ ‫شناسه افزوده‬
‫‪:‬‬ ‫شناسه افزوده‬
‫‪:‬‬ ‫رده بندی کنگره‬
‫‪:‬‬ ‫رده بندی دیویی‬
‫شماره کتابشناسی ملی ‪:‬‬

‫مرکز تحقیقات و آموزش راه آهن‪ :‬میدان راه آهن‪ ،‬خیابان دشت آزادگان‪ ،‬درب غربی حوزه شش راه آهن‪ ،‬ساختمان‬
‫مرکز تحقیقات و آموزش راه‌آهن‬
‫‪Rwamaouzesh @ Rai.ir‬‬ ‫پست الکترونیکی‪:‬‬
‫‪http://www.raitc.ir‬‬ ‫سایت مرکز تحقیقات و آموزش‪:‬‬

‫انتشارات مرکز تحقیقات و آموزش راه آهن‬

‫عنوان ‪ :‬پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬
‫تألیف‪ :‬گروه آموزش سیر و حرکت و بازرگانی‬
‫ویرایش ادبی و پرداخت نهایی‪ :‬ناصر مجیدی فرد‬
‫صفحه آرایی‪ :‬الهه ابراهیمی شادمان‬
‫شمارگان‪1500 :‬‬
‫چاپ‪ :‬نوبت سوم‬
‫قیمت‪:‬‬

‫«کلیه حقوق این اثر برای مرکز تحقیقات و آموزش راه آهن محفوظ می باشد»‬
‫‪3‬‬

‫فهرست مطالب‬

‫صفحه‬ ‫عنوان‬

‫‪5‬‬ ‫پیشگفتار‬
‫‪7‬‬ ‫مقدمه‬

‫‪9‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪29‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬عالئم الکتریکی و آیین نامه عالمات راه آهن‬

‫‪45‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬حفاظت و ایمنی و مقررات حمل و نقل کاالی خطرناک‬

‫‪59‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪4‬‬
‫‪5‬‬

‫باسمه تعالی‬

‫پیش‌گفتار‬

‫از جمله اهداف برنامه‌های آموزشی مرکز تحقیقات و آموزش راه آهن ج‪.‬ا‪.‬ا طی سالیان متمادی ‪ ،‬به‌روزآوری‬
‫اطالع��ات فن��ی و مهارتی کارکنان و ارائه‌ی آموزش‌های مس��تمر با ایجاد ارتب��اط نزدیک بین فراگیران و‬
‫مدرس��ین و مهمتر از هم��ه ضرورت عملکرد بهینه و به‌کارگیری آموخته‌های کارکنان س��یر و حرکت در‬
‫محیط کار بوده است که خوشبختانه در سال ‪ 1384‬با واگذاری «آزمون ادواری نیروی انسانی مشاغل سیر‬
‫و حرکت » توس��ط ش��ورای آموزش��ی وقت راه آهن به این مرکز ‪ ،‬ارزیابی عملکرد کارکنان سیر و حرکت‬
‫ضمن سرعت بیشتر ‪ ،‬شکل و جهت مطلوب‌تری نیز به خود گرفته است‪.‬‬
‫اقدامات انجام ش��ده و نتایج حاصله در چند س��ال گذش��ته ‪ ،‬مهرتاییدی بر ضرورت توس��عه و تعمیم این‬
‫روش آموزش��ی می‌باش��د که ابتدا از گروه آموزش��ی س��یر و حرکت و بازرگانی این مرکز ‪ ،‬شروع و سپس‬
‫به س��ایر مش��اغل و گروه‌های آموزش��ی ـ تخصصی ریلی گس��ترش یافت ‪ .‬تهیه کتاب حاضر تحت عنوان‬
‫" پرس��ش و پاس��خ ش��غل س��وزنبانی " به منظور حفظ و ارتقای س��طح کیفی دانش فنی این کارکنان و‬
‫آماده‌س��ازی آنان در آزمون‌های ادواری و همچنین برگزاری آموزش کوتاه مدت در قالب آموزش س��یار و‬
‫اجرای آزمون و تصحیح اوراق مربوطه و ارزیابی هر ساله‌ی قریب ‪ 4500‬نفر کارکنان شاغل در بخش سیر‬
‫و حرکت از جمله فعالیت‌هایی است که در پرتوی این آیین نامه پیش‌بینی ‪ ،‬تدوین و اجرا شده است‪.‬‬
‫از محس��نات س��ومین چاپ این اثر تفکیک مجموعه سئواالت هر ش��غل در یک جلد مجزا می‌باشد که با‬
‫بازنگری و اصالح موارد گذشته توسط اساتید و صاحب‌نظران‪ ،‬سعی گردیده است مجموعه‌ای کامل و به‌روز‬
‫در اختیار کارکنان محترم این مشاغل قرار گیرد‪.‬‬
‫در پای��ان از اعضای گروه آموزش��ی ـ تخصصی س��یر و حرکت و بازرگانی این مرک��ز به ویژه آقایان مجید‬
‫نوید ادهم ‪ ،‬ابراهیم بابایی آبکسری ‪ ،‬علی اصغر سالک مهدی ‪ ،‬حمید یادگاری ‪ ،‬حمید بوذری ‪ ،‬غالم‌رضا‬
‫آقاجانی ‪ ،‬یوس��ف اسکندری‪ ،‬محمد تقی طوافی که در تالیف کتاب مذکور و همچنین آقای ناصر مجیدی‬
‫فرد که ویرایش و آماده سازی چاپ این اثر تال‌ش‌های خالصانه‌ای اعمال داشتند‪ ،‬قدردانی می‌گردد‪.‬‬

‫سید محمد سادات حسینی‬

‫مدیر کل مرکز تحقیقات و آموزش‬
‫راه آهن جمهوری اسالمی ایران‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪6‬‬
‫‪7‬‬

‫مقدمه‬

‫طبق مصوبه‌ی ش��صت و چهارمین جلسه‌ی شورای آموزش��ی راه آهن مورخه ‪ ، 83/9/29‬برگزاری آزمون‬
‫ادواری مش��اغل س��یر و حرکت از ابتدای س��ال ‪ 1384‬به مرکز تحقیقات و آموزش راه آهن ابالغ و واگذار‬
‫گردید‪ .‬بر اس��اس این آیین‌نامه کلیه‌ی شاغلین بخش سیر و حرکت اعم از رسمی ‪ ،‬روزمزد ‪ ،‬پیمانکاری و‬
‫فراخوان می‌بایست طبق برنامه‌ی زمان بندی‌ای که از طرف مرکز تحقیقات و آموزش با هماهنگی ادارات‬
‫کل مناطق تعیین می‌گردد‪ ،‬در سه ماه‌ی چهارم سال ‪ ،‬در این آزمون شرکت نمایند‪.‬‬
‫همان‌گونه که مطلع هس��تید جهت اجرای این آزمون درسال ‪ 1384‬مجموعه‌ای از سئواالت مربوط به هر‬
‫یک از مشاغل مذکور به همراه پاسخ آن‌ها توسط گروه سیر و حرکت این مرکز ‪ ،‬تهیه و تکثیر و در کلیه‌ی‬
‫ایس��تگاه‌ها بین همکاران ذی نفع توزیع گردید ‪ .‬در س��ال ‪ 1385‬نیز سئواالتی از مقررات مربوط به حمل‬
‫قطاره��ای خ��اص و مقررات حمل و نقل کاالی خطرناک و مقررات حرکت در راه‌آهن دو خطه ‪ ،‬تهیه و به‬
‫سئواالت مذکور اضافه گردید‪.‬‬
‫مجددا ً در س��ال ‪ 1386‬تالش مس��تمر همکاران ش��ما در این مرکز به اهداف نهایی طرح نزدیک گردید و‬
‫موفق ش��دند مجموعه‌ی نسبتاً کاملی از پرسش و پاسخ موضوعات درسی (طبق آیین نامه ) به شرح ذیل‬
‫که مشتمل بر تعداد ‪ 1155‬پرسش و پاسخ ( برای شغل سوزنبانی ‪ 187 ،‬سئوال ـ برای شغل مانورچی‌‪،‬‬
‫‪ 199‬سئوال ـ برای شغل رییس قطار باری ‪ 200 ،‬سئوال ـ برای شغل متصدی و مسئول ترافیک ‪ ،‬معاون‬
‫و رییس ایستگاه‌های تشکیالتی و غیر‌تشکیالتی ‪ 301 ،‬سئوال و شغل کنترلر‪ ،‬متصدی و مسئول کنترل‬
‫تعداد ‪ 268 ،‬س��ئوال ) طرح گردید و در تیراژ ‪ 4500‬نس��خه در چاپ اول و پس از بازنگری و اصالحات‬
‫تعداد ‪ 2000‬نس��خه در چاپ دوم در قالب کتاب ‪ ،‬چاپ و جهت استفاده‌ی همکاران شاغل در بخش سیر‬
‫و حرکت در سراسر شبکه‌ی خطوط راه‌آهن توزیع نمایند‪:‬‬
‫الف ـ مقررات عمومی حرکت و دستور العمل‌های فنی ‪،‬‬
‫ب ـ حفاظت و ایمنی و سیر و حرکت و مقررات مربوط به حمل و نقل کاالهای خطرناک ‪،‬‬
‫ج ـ مقررات حرکت در سیستم‌های عالئم الکتریکی و آیین نامه عالمات راه آهن ‪،‬‬
‫د ـ آشنایی با موضوعات فنی مرتبط با شغل (واگن ‪ ،‬ترمز‪ ،‬ارتباط‪ ،‬سوزن‪ ،‬نیروی محرکه )‬

‫از آنجایی‌که هر مجموعه‌ی علمی با توجه به پیش��رفت دانش و لحاظ نمودن تکنولوژی جدید در راس��تای‬
‫به‌روزآوری آن حداقل بعد از یک دوره‌ی ‪ 4‬س��اله نیاز به بازنگری مجدد دارد ‪ ،‬کارشناس��ان گروه س��یر و‬
‫حرکت این مرکز در این راستا‪ ،‬همت وافر نموده و نسبت به کاستی‌های مجموعه‌ی مذکور‪ ،‬ضمن استفاده‬
‫از راهنمایی‌ه��ای همکاران عالقمند‪ ،‬مجموعه‌ی حاضر را به عنوان کتاب نهایی جهت اس��تفاده همکاران‬
‫مورد اش��اره‪ ،‬به صورت مجزا در ‪ 5‬جلد در مش��اغل س��وزنبان ‪ ،‬مانور و س��رمانورچی ‪ ،‬رییس قطار باری ‪،‬‬
‫ترافیک و کنترل تهیه و تدوین نموده‌اند که در سال ‪ 1391‬به عنوان مکمل مجموعه قبلی به چاپ رسیده است‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪8‬‬

‫اگر چه اعتقاد داریم مجموعه‌ی حاضر باز هم خالی از اشکال نیست ‪ ،‬لیکن می‌توان مدعی شد این کتاب‬
‫کامل‌ترین مجموعه‌ی موضوعات مورد نیاز کارکنان بخش س��یر و حرکت می‌باش��د که دانس��تن آن برای‬
‫پرس��نل این بخش‪ ،‬الزم و ضروری اس��ت؛ به ویژه این‌که می‌تواند ماخذ و منبع آموزشی مناسبی نیز برای‬
‫اس��اتید‪ ،‬مدرسین‪ ،‬کارشناسان و سایر عالقمندان به موضوعات مذکور باشد‪ .‬به منظور اجرای مطلوب این‬
‫طرح ‪ ،‬مس��ئولین و کارشناس��ان آموزش مناطق الزم است با همکاری ادارات سیر و حرکت ‪ ،‬ضمن توزیع‬
‫دقیق و تحویل آن بین همکاران ذی‌ربط در تمام ایستگاه‌ها و کشیک‌های کاری اقدام نمایند‪.‬‬
‫همچنین الزم اس��ت کما‌فی‌الس��ابق هم��کاران محت��رم در ادارات تحقیقات و آموزش مناطق نس��بت به‬
‫برنامه‌ریزی و اجرای آموزش مجموعه‌ی مذکور قبل از برگزاری آزمون ادواری به صورت هر ساله ‪ ،‬منطبق‬
‫با شغل مربوطه در قالب آموزش سیار به میزان ‪ 18‬ساعت برای هر شغل اقدام نموده و گزارش آن را کتباً‬
‫به این مرکز اعالم نمایند‪ .‬طبق پیش بینی به عمل آمده ‪ ،‬این آموزش می‌باید از ابتدای س��ه ماهه‌ی سوم‬
‫هر س��ال ش��روع و تا پایان آذرماه به اتمام برسد تا گروه‌های اعزامی از مرکز بتوانند در سه ماهه‌ی چهارم‬
‫نسبت به اجرا و اخذ آزمون و تصحیح اوراق و اعالم نتایج مربوط تا قبل از اتمام سال اقدام نمایند‪.‬‬
‫درخاتمه الزم است یاد‌آوری نماییم که بر اساس این آیین نامه کلیه‌ی افراد شاغل در بخش سیر و حرکت‬
‫راه آهن می‌باید در آزمون ادواری مذکور ش��رکت نموده و حد نصاب نمره‌ی قبولی ‪ ( 14‬س��طح متوسط )‬
‫را کسب نمایند و چنانچه فردی به علل غیرموجه در آزمون شرکت ننماید ‪ ،‬نمره‌ی صفر برای نامبرده در‬
‫س��وابق آموزشی وی در آن سال منظور خواهد شد ‪ .‬بنابراین افرادی که نمره‌ی ‪ 14‬و باالتر کسب نمایند‪،‬‬
‫قبول و در سه سطح متوسط ‪ ،‬خوب و خیلی خوب ارزیابی شده که طبق آیین‌نامه آزمون ادواری مشاغل‬
‫س��یر و حرکت افرادی که س��طح خوب و خیلی خوب کسب نمودند حائز ش��رایط ارتقاء شغلی هستند و‬
‫افرادی که نمره ‪ 14‬یا سطح متوسط را اخذ نمودند وضعیت ارتقاء شغلی آنها تا آزمون سال آتی به حالت‬
‫تعلیق در می‌آید ‪ .‬همچنین افرادی که نمره‌ی کمتر از ‪ 14‬کس��ب نمایند در دو س��طح ضعیف و خیلی‬
‫ضعیف ارزیابی شده که عالوه بر معرفی اجباری به دوره‌های آموزشی ‪ 8‬ساعته برای سطح ضعیف (نمرات‬
‫‪ ) 12-14‬و ‪ 18‬ساعته برای سطح خیلی ضعیف (زیر نمره ‪ ) 12‬ادامه‌ی کار آنان مشروط به کسب نمره‌ی‬
‫قبولی در آزمون مجدد می‌باشد‪.‬‬
‫امید اس��ت با مساعدت سایر همکاران و کارشناسان صاحب‌نظر شاغل در بخش سیر و حرکت و مسئولین‬
‫ادارات تحقیقات و آموزش مناطق بتوانیم در آینده گامی مفید در جهت برقراری سیر و حرکتی ایمن در‬
‫شبکه‌ی راه آهن جمهوری اسالمی ایران برداشته باشیم‪.‬‬

‫گروه آموزش سیر وحرکت و بازرگانی‬

‫مرکز تحقیقات و آموزش‬
‫راه آهن جمهوری اسالمی ایران‬
‫فروردین ماه ‪1391‬‬
‫‪9‬‬

‫فصل اول‪:‬‬

‫مقررات عمومی حرکت‬

‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪10‬‬
‫‪11‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪ -1‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪ -1‬مقررات عمومي حركت را تعريف نمائيد‪.‬‬

‫عبارت است از مجموعه دستورالعملهاي فني ‪ ،‬كه در رابطه با وظايف مأمورين و نحوه‌ی عمليات آنان در‬
‫مورد سير و حركت قطارها و ساير وسایل نقليه‌ی راه آهن تدوين گرديده است‪.‬‬

‫‪ -2‬ايستگاه را تعريف كنيد‪.‬‬

‫محوطه‌اي اس��ت كه مجموعه‌اي از خطوط و س��وزنهاي به‌هم پيوسته و ساختمانهاي اداري و مسكوني و‬
‫س��كوهاي بار و مس��افر در آن وجود دارد و محل توقف ‪ ،‬تنظيم ‪ ،‬قبول ‪ ،‬اعزام ‪ ،‬عمليات مانور ‪ ،‬سبقت و‬
‫تالقي قطارها و ساير وسایل نقليه‌ی راه آهن مي‌باشد و همچنين در آن امور مربوط به قبول و تحويل بار‬
‫و توش��ه و سوار و پياده شدن مس��افران انجام مي‌گيرد كه بر حسب موقعيت و ميزان فعاليت درجه بندي‬
‫گرديده است و داراي حريم مشخص و معيني مي‌باشد‬

‫‪ -3‬ايستگاه موقت را تعریف کنید‪.‬‬

‫محلي اس��ت كه در مواقع ضروري (س��وانح يا انس��داد خط) بين دو ايس��تگاه موقتاً داير مي‌گردد تا بتوان‬
‫قطاره��اي ام��داد را طبق مقررات مربوط به آن محل‪ ،‬قبول و يا از آن محل اعزام و يا عمل مبادله را انجام‬
‫داد‪.‬‬

‫‪ -4‬ایستگاه رابط را تعریف کنید‪.‬‬

‫محلی است بین چند ایستگاه که بر حسب ضرورت به‌طور موقت و بدون ایجاد ساختمان و تأسیسات به‬
‫منظور برقراری ارتباط بین دو یا چند بالک ایجاد میگردد‪.‬‬
‫‪ -‬ایستگاه رابط فاقد خطوط فرعی و صرفاً دارای تعدادی سوزن منتهی به بالک می باشد‪.‬‬
‫‪ -‬در ایس��تگاه رابط کلیهی بالکها منتهی به س��وزن بندی می باشد و به عالمت حدود ایستگاه در هر یک‬
‫از بالکها محدود می‌شود‪.‬‬
‫‪ -‬این نوع ایستگاه‌ها دارای متصدی ترافیک و سوزنبان می باشند‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪12‬‬

‫‪ -5‬خط تأمين را تعریف کنید‪.‬‬

‫خطي است كه در دنبالهی انتهاي خطوط طرفين ايستگاه به منظور قبول تالفي همزمان در سيستم عالئم‬
‫الكتريكي احداث مي‌گردد‪ ،‬و داراي شرايط خط فرار نيز مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ -6‬قطار را تعریف کنید‪.‬‬

‫قطارعبارت است از يك يا چند لكوموتيو متصل به هم و يا متصل به يك و يا چند واگن و اين نام موقعي‬
‫به آن اطالق مي‌شود‪ ،‬كه كاركنان مربوطه آن را تحويل گرفته و به عالئم و تجهيزات الزم طبق آئين‌نامه‬
‫عالمات و مقررات مربوطه مجهز گردد‪.‬‬

‫‪ -7‬وسايل كار سوزنبان را بنويسيد‪.‬‬

‫س��وزنبان بايد وس��ايل كار خود را از نظر پرچم سبز و قرمز يا چراغ عالمت (سبزوقرمز وسفيد) و كبريت‬
‫و سوت همراه داشته باشد‪.‬‬

‫‪ -8‬وظيفه‌ی سوزنبان در مورد آيين نامه ها و ورود و خروج قطارها را بنويسيد‪.‬‬

‫س��وزنبان بايد كليه‌ی آيين نامه‌ها‌ي مربوط را به‌خوبي دانس��ته و از برنامه‌ی ورود و خروج قطارها مطلع‬
‫باشد‪.‬‬

‫‪ -9‬خط ّدوار را تعريف كنيد‪.‬‬

‫خطي است دايره شكل كه براي تغيير جهت وسایل نقليه احداث مي‌شود‪.‬‬

‫‪-10‬خط مثلث را تعريف كنيد‪.‬‬

‫خطي اس��ت مثلث ش��كل ك��ه مانند خ��ط دوار به‌منظور تغيير جهت وس��ایل نقليه مورد اس��تفاده قرار‬
‫مي‏گيرد‪.‬‬

‫‪ -11‬سيني دوار را تعريف كنيد‪.‬‬

‫ي است كه جهت تغيير جبهه‌ی لكوموتيو و ساير وسایل نقليه مورد استفاده قرار مي‌گيرد‪.‬‬
‫وسيله‌ا ‌‬
‫‪13‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪ -12‬پل متحرك را تعريف كنيد‪.‬‬

‫وسيله‌اي‌ است ريلي با نيروي محركه‌ی برقي كه در مقابل و امتداد خطوط كارخانجات تعميراتي به‌منظور‬
‫انتقال لكوموتيو يا واگن از خطي به خط ديگر مورد استفاده قرار مي‌گيرد‪.‬‬

‫‪ -13‬خط بين دو ايستگاه را تعريف كنيد‪.‬‬

‫قطعه خطي است كه دو ايستگاه مجاور را به‌هم متصل مي‌كند و محدود به عالئم حدود ايستگاه مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ -14‬بالك را تعريف كنيد‪.‬‬

‫قطعه خطي است بين دو نقطه كه براي تنظيم فاصله زماني سير قطارها مشخص مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -15‬گاباريت را توضيح دهيد‪.‬‬

‫عبارت است از حد مجاز ابعاد فضایي كه وسایل نقليه راه آهن مي‌توانند از آن عبور نمايند‪.‬‬

‫‪ -16‬ماگنت را توضيح دهيد‪.‬‬

‫قطعه آهن ربائي اس��ت كه در حدود عالمت نزديك ش��دن به ايس��تگاه مابين دو ريل نصب مي‌گردد و‬
‫به‌محض عبور لكوموتيو از روي آن دس��تگاه س��يگنال لكوموتيو بكار افتاده و نزديك شدن به ايستگاه را به‬
‫لكوموتيوران هشدار مي‌دهد‪.‬‬

‫‪ -17‬قطار نجات را شرح دهيد‪.‬‬

‫قطاري اس��ت ش��امل واگنهاي نجات و جرثقيل و وس��ايل الزم و نفرات كه به‌منظور آزادي خط به محل‬
‫سانحه حركت داده مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -18‬قطار مختلط را توضيح دهيد‪.‬‬

‫قطاري است كه از تعدادی سالنهاي مسافري و واگنهاي باري تشكيل شده است و با برنامه‌ی قطار باري‬
‫اعزام مي‌گردد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪14‬‬

‫‪ -19‬قطار عمليات را توضيح دهيد‪.‬‬

‫قطاري اس��ت حامل لوازم و افزار‌آالت و مصالح و نفرات كه به منظور انجام امور فني و خدماتي راه آهن‬
‫تنظيم و حركت داده مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -20‬قطار نظامي را توضيح دهيد‪.‬‬

‫قطاري است كه اختصاصاً براي حمل محموالت و مهمات يا افراد نظامي حركت داده مي‌شود‪.‬‬

‫‪ - 21‬قطار هالل احمر را توضيح دهيد‪.‬‬

‫قطاري اس��ت متش��كل از سالنهاي بيمارستاني كه بنا به ضرورت جهت امداد و درمان و حمل مجروحين‬
‫به طول خط اعزام مي‌گردد‪.‬‬

‫‪ -22‬خط اصلي ايستگاه را توضيح دهيد‪.‬‬

‫عبارت است از خطي كه مستقيماً در امتداد خط بين دو ايستگاه طرفين واقع شده است‬

‫‪ -23‬خطوط انشعاب را نام ببريد‪.‬‬

‫خطوط صنعتي و تجاري – خطوط تأسيساتي – خطوط انبار – خط دوار – خط مثلث – سيني دار – پل‬
‫متحرك – خط كور – خط فرار – خط تأمين‬

‫‪ -24‬خطوط انبار را توضيح دهيد‪.‬‬

‫عبارت اس��ت از خطوطي كه در محوطه‌ی انبارهاي كاال و توشه و ساير انبارها به‌منظور تخليه و بارگيري‬
‫محموالت واگنها احداث مي‌گردد‪.‬‬

‫‪ -25‬خط كور را توضيح دهيد‪.‬‬

‫خطي است كه فقط از يك طرف با يكي از خطوط ايستگاه مرتبط بوده و از اين خط بنابه ضرورت مي‌توان‬
‫براي توقف وسایل نقليه استفاده و از انسداد خطوط فعال ايستگاه جلوگيري بعمل آورد و انتهاي آن مجهز‬
‫به سپر مخصوص مي‌باشد‬
‫‪15‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪ -26‬وظيفه‌ی سوزنبان زمان امضاء دفتر سوزنباني چيست؟‬

‫اطمينان به آزادي خط قبولی و تكرار خط تعيين ش��ده و س��مت قبولي توس��ط سوزنبان و مسئول وقت‬
‫ايستگاه هنگام ورود و يا خروج قطارها‪.‬‬

‫‪ -27‬سوزنبان در چه موقعي مي‌تواند سوزن را تغيير دهد؟‬

‫زماني مي‌تواند اين عمل را انجام دهد كه آخرين چرخ وس��يله نقليه از روي س��وزن عبور كرده و انتهاي‬
‫قطار نسبت به آن سوزن دگاژ شده باشد‪.‬‬

‫‪ -28‬كليد قفل سوزن چگونه تحويل و تحول مي‌شود؟‬

‫كليد قفل س��وزن هنگام كش��يك س��وزنبان نزد او بوده و در موقع تحويل كشيك با حضور مسئول وقت‬
‫ايستگاه بايد به سوزنبان بعدي تحويل داده شود‪.‬‬

‫‪ -29‬سوزنبان هنگام تحويل كشيك داراي چه وظايفي است؟‬

‫بايد نيم س��اعت قبل از س��اعت كش��يك تعيين ش��ده به‌خدمت حاضر و خود را به مسئول وقت ايستگاه‬
‫معرفي نمايد و س��پس كليه‌ی وضعيت ايس��تگاه به‌ويژه سوزنها‪ ،‬توقف كامل واگنها از لحاظ ترمز دستي و‬
‫كفش خط و دگاژ بودن وسایل نقليه را رسيدگي و چنانچه عيب و نقصي مشاهده نمايد با توضيح مراتب‬
‫به مسئول ايستگاه در سر ساعت معين كشيك را تحويل بگيرد‪.‬‬

‫‪ -30‬در ايستگاههاي مجهز به سيمافور هنگام قبول قطار‪ ،‬وظيفه‌ی سوزنبان چيست؟‬
‫بايد سيمافور قب ً‬
‫ال به‌وسيله سوزنبان به‌حالت آزاد درآمده و سوزنبان موظف است با ارائه‌ی پرچم سبز در‬
‫روز و چراغ سبز در شب‪ ،‬قطار را به ايستگاه هدايت نمايد‪.‬‬

‫‪ -31‬وظيفه‌ی سوزنبان هنگام خروج قطار از ايستگاه چيست؟‬

‫بايد توجه داش��ته باش��د نواقص يا عيوبي نظير نداش��تن عالمت انتهايي قطار‪ ،‬س��وختن جعبه ياتاقان‪،‬‬
‫چس��بندگي كفش ترمز به چرخ‪ ،‬خرابي بارگيري كه احتمال بروز س��وانح دارد‪ ،‬بالفاصله با ارائه‌ی عالمت‪،‬‬
‫اقدام به توقف قطار و مطلع نمودن مأمورين بنمايد؛ در غير اين‌صورت نواقص را بدون فوت وقت به مسئول‬
‫وقت ايستگاه گزارش نمايد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪16‬‬

‫‪ -32‬در كداميك از خطوط ايستگاه توقف واگن مطلق ًا ممنوع است؟‬

‫خط فرار وخط تأمين كه بايستي همواره براي وسایل نقليه فراري آزاد باشند‪.‬‬

‫‪ -33‬قفل نكردن سوزنهاي دستي هنگام ورود قطار چه ايرادي ايجاد مي‌كند؟‬
‫بر اثر ضربات وارده هنگام ورود قطار احتمال نيم باز شدن سوزن و خروج واگن از خط را دارد‪.‬‬

‫‪ -34‬حدود ايس�تگاه را در سه سيس�تم تردد (عالئم الكتريكي – دستگاه ميله راهنما و جواز‬
‫راه آزاد) شرح دهيد‪.‬‬
‫در ايستگاههاي مجهز به عالئم الكتريكي از عالمت سه نماي ورودي طرفين ايستگاه که در ‪ 400‬متري از‬
‫اولين سوزن ورودي ايستگاه نصب گردیده است؛‬
‫‪ -‬در ايس��تگاههاي مجهز به دس��تگاه ميله‌ی راهنما ‪ ،‬از سيمافور ورودي طرفين ايستگاه که در‪250‬متري‬
‫اولين سوزن ورودي ايستگاه نصب گردیده است؛‬
‫‪ -‬در س��اير ايس��تگاهها از تابلوي حدود ايس��تگاه که در فاصله ‪ 200‬متري از طرفين اولين سوزن ورودي‬
‫ايستگاه نصب گردیده است‪.‬‬

‫‪ -35‬خطوط قبول و اعزام و خطوط مانور را شرح دهيد‪.‬‬

‫خطوط قبول و اعزام قطارها خطوطي هس��تند كه در ايس��تگاههاي تشكيالتي براي قبول و اعزام قطارها‬
‫مورد استفاده قرار مي‌گيرد‪.‬‬
‫خطوط مانور در ايستگاههاي تشكيالتي براي تنظيم و تفكيك (مانور) قطارها احداث گرديده‌اند‪.‬‬

‫‪ -36‬خط فرار ر ا تعريف نموده و مش�خص نماييد كداميك از خطوط ديگر ايس�تگاه مي‌توانند‬
‫داراي شرايط خط فرار نيز باشند؟‬
‫الف – خط فرار خطي اس��ت كه وس��ایل نقليه در حال فرار به آن هدايت مي‌شوند و هميشه بايد آزاد بوده‬
‫و در انتهاي آن شن و ماسه انباشته شده باشد‪.‬‬
‫ب‪ -‬خط تأمين‪.‬‬
‫‪17‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪ -37‬دو راهي يا سوزن را تعريف كنيد‪.‬‬

‫دستگاهي است كه براي تغيير مسير وسایل نقليه راه آهن از خطی به خطوط ديگر بكار برده مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -38‬چ�ه زماني مي‌ت�وان گفت كه قطار به‌طور كامل به ايس�تگاه وارد گرديده اس�ت؟ توضيح‬
‫دهيد‪.‬‬
‫قطار زماني به‌طور كامل وارد ايستگاه مي‌شود كه از هر نظر كامل و واگن انتهايي مجهز به عالمت انتهاي‬
‫قطار از روي سوزن ورودي عبور و نسبت به آن سوزن دگاژ شده باشد‪.‬‬

‫‪ -39‬برگ تغيير مسير چيست؟ و چگونه تنظيم مي‌شود؟ مورد استفاده آن را بيان نماييد‪.‬‬
‫برگ زرد رنگي مي‌باش��د كه در صورت ضرورت تغيير مس��ير مجدد بايستي مسئول وقت ايستگاه ضمن‬
‫درج و تائيد ش��ماره‌ی راه آزاد مربوطه‪ ،‬ش��ماره خط جديد را نيز ذكر و امضاء نمايد؛ اين برگه پس از اخذ‬
‫امضاء از سوزنبان جهت ارائه به راننده ‪ ،‬تحويل وي مي‌گردد‪.‬‬

‫‪ -40‬برنامه‌ی اداري را تعريف كنيد‪.‬‬

‫عبارت اس��ت از نش��ريه‌اي كه در آن ساعات ورود و خروج ‪ ،‬تالقي ‪ ،‬س��بقت‪ ،‬فواصل ايستگاه‌ها ‪ ،‬سرعت‬
‫و س��اير مش��خصات كه براي اس��تفاده‌ی مأمورين موظف راه‌آهن كه با حركت قطارها تماس دارند‪ ،‬تهيه‬
‫مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -41‬س�وزنبان هنگام مش�اهده‌ی هر گونه نقصي در دستگاه سوزن ‪ ،‬مراتب را بايد به چه كسي‬
‫گزارش نمايد؟‬
‫مراتب نقص سوزن را بايد به مسئول وقت ايستگاه گزارش نمايد‪.‬‬

‫‪ -42‬در ايس�تگاه هایي‌ك�ه تردد قطارها با سيس�تم جواز راه آزاد ص�ورت مي‌گيرد ‪ ،‬وظيفه‌ی‬
‫سوزنبان به‌هنگام قبول قطار چيست؟‬
‫موظف است طبق دستور مسئول وقت ايستگاه دفتر سوزنباني را امضاء و با اطمينان از آزاد بودن خطي كه‬
‫قطار بايد به آن وارد شود و قفل نمودن سوزن هاي مسير با ارائه‌ی پرچم سبز در روز و چراغ سبز در شب به‬
‫قطار اجازه‌ی ورود بدهد؛ اين كار تا عبور عالمت انتهايي قطار از روي سوزن ورودي ادامه خواهد داشت‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪18‬‬

‫‪ -43‬وظيفه‌ی گذاشتن و برداشتن كفش خط به‌عهده كداميك از مأمورين است ؟‬

‫س��رمانورچي و يا رؤس��اي قطارهاي باري كه مس��ئوليت مانور و جابجايي واگن ها را عهده دار مي‌باشند‪،‬‬
‫موظفند از قرار دادن صحيح و برداشتن به‌موقع كفش خط در زير واگن ها ي متوقف به‌وسيله مانورچي‌ها‬
‫و ي��ا ترمزب��ان اطمينان حاصل نمايند ‪ .‬ضمناً س��وزنبان نيز بايد از صحت ق��رار گرفتن كفش خط در زير‬
‫واگن‌ها مطمئن شده و در صورت مشاهده‌ی عيب و نقصي مراتب را به مسئول ايستگاه گزارش نمايد‪.‬‬

‫‪ -44‬در غياب سوزنبان چه كسي مجاز به تغيير وضعيت سوزن مي‌باشد؟‬

‫فقط مأمور مجازي كه از طرف مسئول وقت ايستگاه تعيين و به خدمت گمارده مي‌شود‪ ،‬مي‌تواند وضعيت‬
‫سوزن را تغيير دهد‪.‬‬

‫‪ -45‬ن�كات ايمني هنگام ت�ردد مأمورين در مجاورت واگن هاي حام�ل كاالهاي قابل انفجار و‬
‫خطرناك را كه بايستي انجام گيرد‪ ،‬توضيح دهيد‪.‬‬
‫از استعمال دخانيات ‪ ،‬روشن كردن كبريت و افروختن آتش يا روشن كردن چراغ نفتي در نزديك واگن‬
‫يا محوطه‌اي‌كه واگن‌هاي فوق در آنجا قرار گرفته‌اند‪ ،‬بايد اكيدا ً پرهيز شود‪.‬‬

‫‪ -46‬در مندرجات دفتر سوزنباني چه نكات مهمي درج گرديده است؟‬

‫نوع وسيله نقليه – سمت حركت – خط قبولي – ساعت حركت – امضاء سوزنبان و متصدي ترافيك‪.‬‬

‫‪ -47‬سوزنبان در موقع ورود قطار به ايستگاه به چه نكاتي بايد توجه نمايد؟‬

‫بايد دقت نمايد قطار از هر جهت كامل و تامپونهاي واگن انتها و عالمت انتها‌يي در جاي خود قرار گرفته‬
‫و به وضعيت بارگيري و چرخ و ياتاقانها ي واگنها توجه نمايد و در صورت احساس خطر با ارائه‌ی عالمت‪،‬‬
‫قطار را متوقف نمايد؛ در غير اين‌صورت نواقص را بدون فوت وقت به‌مسئول ايستگاه گزارش دهد‪.‬‬

‫‪ -48‬اگر در موقع ورود قطار بنابه عللي قطار وارده دگاژ نشود‪ ،‬وظيفه‌ی سوزنبان چيست؟‬
‫الزم است براي دگاژ شدن قطار سريعاً اقدام نمايد‪.‬‬
‫‪19‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪ -49‬تالقي دو قطار در ايس�تگاههايي‌كه فاقد خط تأمين مي‌باشد و تقريب ًا همزمان به ايستگاه‬

‫مي‌رسند‪ ،‬به چه نحوي انجام مي‌شود؟‬
‫در ايستگاههایي‌كه در شيب و فراز واقع شده‏اند بايد حتماً قطاري كه از شيب حركت مي‌كند و به ايستگاه‬
‫مي‌آيد با توجه به عالمت سوزنبان قبل از سيمافور يا عالمت حدود ايستگاه توقف نموده و پس از دريافت‬
‫عالمت و اجازه وارد ايستگاه شود و قطاري كه در فراز حركت مي‌كند‪ ،‬به ايستگاه وارد مي‌شود‪ ،‬بايستي با‬
‫توجه به عالمت سوزنبان يا عالمت ورودي ايستگاه بدون توقف‪ ،‬ادامه‌ی سير داده و به ايستگاه وارد شود و‬
‫در ايستگاه‌هايي‌كه از هر دو سمت در فراز مي‌باشند ‪ ،‬مي‌بايد با احداث دو خط تأمين در طرفين ايستگاه‬
‫‪ ،‬امكان تالقي همزمان ايجاد گردد‪.‬‬

‫‪ -50‬فرار قطار يا واگن را تعريف نماييد‪.‬‬

‫هر وس��يله نقليه‌اي كه از كنترل مأمورين خارج و در منطقه‌اي به‌حركت درآيد‪ ،‬حركت آن وسيله را فرار‬
‫نامند‪.‬‬

‫‪ -51‬در فرار قطار‪ ،‬در صورتي‌كه خط فرار در ايس�تگاه نباش�د‪ ،‬واگنهاي فراري را به كدام خط‬
‫هدايت مي‌نمايیم؟‬
‫واگنه��اي ف��راري را بايد به‌خط كور وارد نمایيم‪ ،‬مش��روط به اين‌كه واگنه��اي متوقف در خط كور حامل‬
‫کاالهای خطرناک نباشند‪.‬‬

‫‪ -52‬در فرار قطار‪ ،‬در صورتي‌كه خط فرار‪ ،‬كور و خط آزاد در ايس�تگاه نباشد‪ ،‬چه اقدامي بايد‬
‫انجام شود؟‬
‫هر اقدامي كه ممكن اس��ت موجب توقف واگنها قبل از ورود به ايس��تگاه گردد‪ ،‬معمول داش��ته و سوزن‬
‫ورودي را ني��ز ني��م باز گذارده تا واگنهاي فراري از خط خارج و از تصادم آنها با قطار و يا واگنهاي موجود‬
‫در ايستگاه جلوگيري شود‪.‬‬

‫‪ -53‬نحوه‌ی صحيح گذاشتن كفش خط زير واگنها را بنويسيد‪.‬‬

‫كفش خط زير اولين محور طرفين واگنها طوري گذاشته شود که کفش كام ً‬
‫ال زير چرخ قرار گيرد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪20‬‬

‫‪ -54‬سرعت مانور با توجه به نوع محموالت واگنها و نوع کشنده ها را توضیح دهید‪.‬‬
‫‪ -‬حداكثرسرعت مانور واگنهای حامل کاالهای معمولی ‪ 30‬كيلومتردرساعت می‌باشد؛‬
‫‪ -‬حداكثرسرعت مانور واگنهای حامل کاالهای خطرناک ویژه ‪ 15‬كيلومتر در ساعت می‌باشد؛‬
‫‪ -‬حداكثرسرعت مانور واگنهای در خطوط ایستگاههای دارای شیب و فراز ‪ 2/5‬تا ‪ 5‬در هزار‪ 20 ،‬كيلومتر‬
‫در ساعت می باشد؛‬
‫‪ -‬حداكثرسرعت مانور واگنها با کشنده های دو منظوره ی ریلی ‪ 6‬كيلومتردر ساعت می‌باشد‪.‬‬

‫‪ -55‬شماره گذاری خطوط ایستگاه را بنویسید‪.‬‬

‫خطوط واقع در محوطه ی هر ايستگاه به ترتيب از اولين خط مجاور جبههی ساختمان ايستگاه شماره‌گذاري‬
‫مي‌ش��وند‪ .‬چنانچه در س��مت پشت ايستگاه خطوطي باشد‪ ،‬ش��ماره ی آن از شماره ی بعدي آخرين خط‬
‫جلوي جبهه ايستگاه شماره‌گذاري خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -56‬موارد رعایت ایمنی شخصی هنگام تردد در خطوط و محوطه ی ایستگاهها را بنویسید‪.‬‬
‫‪ -‬از ايستادن وسط خط يا نزديك به خط در هنگام مانور و يا حركت قطار يا وسايل نقليه خودداري نمايند؛‬
‫‪ -‬عبور از روي خط ‪ ،‬به هنگام نزديك شدن وسايل نقليه ممنوع است؛‬
‫‪ -‬از نشستن و ايستادن روي واگنها يا محموالت آنها خودداري نمايند؛‬
‫‪ -‬از نشستن و يا خوابيدن زير واگنهاي متوقف خودداري نمايند؛‬
‫‪ -‬از ايستادن وسط درب واگنهایي‌كه به گيره ی ضامن متصل و محكم نباشند‪ ،‬خودداري نمايند‪.‬‬

‫‪ -57‬متوقف نمودن واگن در کدامیک از خطوط و مکانها ممنوع است؟‬

‫در خطوط فرار و تأمین و همچنین انفصال و متوقف نمودن واگن در حد فاصل آخرين سوزن خروجي تا عالمت‬
‫حدود ايستگاه و خطوط ايستگاههایي كه شيب و فراز آنها بيش از ‪ 5‬در هزار باشد‪ ،‬ممنوع است‪.‬‬

‫‪ -58‬برای مهار واگنها در ایس�تگاهایی که ش�یب و فراز آن بیش از ‪ 2/5‬درهزار و حداکثر ‪ 5‬در‬
‫هزار باشد‪ ،‬چه میزان ترمز دستی باید بسته و چگونه کفش خط گذاشته شود؟‬
‫برای مهار واگنهای متوقف در خطوط ایستگاههایی که شیب آنها بیش از ‪ 2/5‬در هزار و حداکثر ‪ 5‬در هزار‬
‫اس��ت‪ ،‬به ازای هر ‪ 150‬تن وزن قطار‪ ،‬بس��تن الاقل یک محور ترمز دستی و قرار دادن ‪ 2‬عدد کفش خط‬
‫در زیر اولین محور از واگنهای اول و دوم در جهت شیب خط الزامی است ‪.‬‬
‫‪21‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪ -59‬هنگام قطع ارتباط در راه آهن یک خطه‪ ،‬قطارها چگونه اعزام می شوند؟‬
‫هرگونه عدم امکان برقراری ارتباط با ایستگاهها به هر علت‪ ،‬قطع ارتباط‪ ،‬تلقی و چنانچه ارتباط مخابراتی‬
‫بین دو ایستگاه قطع شود‪ ،‬کلیه‌ی قطارهای زوج و یا سایر وسایل نقلیه که در مسیر قطارهای زوج باشند‪،‬‬
‫باید متوقف گردند و فقط می توان قطارهای فرد و همچنین کلیه ی وسایل نقلیه ای‌که در مسیر قطارهای‬
‫فرد می خواهند حرکت کنند‪ ،‬طبق شرایط می توان حرکت داد‪.‬‬

‫‪ -60‬برای مهار واگنها در ایستگاهایی که شیب و فرازخطوط آن کمتر از ‪ 2/5‬درهزار باشد‪ ،‬چه‬
‫میزان ترمز دستی باید بسته و چگونه کفش خط گذاشته شود؟‬
‫برای مهار واگنهای متوقف در خطوط ایستگاهها ‪ ،‬تاسیسات ‪ ،‬کارخانجات بستن ترمز دستی سالم واگنها‬
‫ب��ه ازای ه��ر ‪ 150‬تن یک محور و قرار دادن صحیح کفش خط در زی��ر اولین محور مجموعه ی واگنهای‬
‫متوقف متصل به یکدیگر در سمت شیب خط ‪ ،‬محل توقف آنها ضروری است‪.‬‬

‫‪ -61‬شماره گذاری قطارهای ارتش را بنویسید‪.‬‬

‫‪ -‬قطارهاي حامل واگنهاي خطرناک ویژه به شماره ‪1001‬‬
‫‪ -‬قطارهاي حامل واگنهاي مسافري و افراد ارتش ‪1002‬‬
‫‪ -‬قطارهاي حامل واگنهاي باري و مسافري ارتش ‪1003‬‬
‫‪ -‬قطارهاي حامل واگنهاي باري از بارهاي معمولي ارتش ‪1004‬‬
‫‪ -‬قطارهاي حامل واگنهاي تانك سنگين ‪1005‬‬

‫‪ -62‬مأمور راهنما در قطارهای ترن ست‪ ،‬توربوترن و ریل باس در کجا مستقر شده و وظیفه ی‬
‫او چیست؟‬
‫‪ -‬مأمور راهنما در داخل کابینی که راننده قرار دارد‪ ،‬مستقر شده و به مسیر حرکت نظارت نماید؛‬
‫‪ -‬برای تغییر هر س��وزن به مس��یر مورد نظر‪ ،‬راننده ی وس��یله نقلیه موظف اس��ت قبل از ورود به سوزن‬
‫نسبت به توقف کامل وسیله نقلیه‪ ،‬اقدام تا مأمور راهنما پس از اصالح مسیر سوزن مجددا ً در داخل کابین‬
‫مستقر گردد؛‬
‫‪ -‬در اطمینان از صحت مس��یر تنظیم ش��ده ‪ ،‬راننده ‪ ،‬کمک راننده و مأمور راهنما مس��ئولیت مش��ترک‬
‫دارند‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪22‬‬

‫‪ -63‬طبق دستورالعمل‪ ،‬نصب عالمت انتهایی قطارها را توضیح دهید ‪.‬‬

‫هیچ قطاری بدون عالمت انتهایی اجازه ی حرکت ندارد( عالمت انتها بایستی فقط در سمت لکوموتیوران‬
‫نص��ب گردد) و مس��ئولیت اجرای آن به عه��ده ی مأمورین قطار( رئیس قطار‪ -‬لکوموتی��وران و ترمزبان)‬
‫می‌باشد‪.‬‬

‫‪ -64‬عالمت انتهای قطارهای خود کش�ش دو کله (ترنست‪ ،‬ریل باس‪ ،‬توربوترن و‪ )...‬را توضیح‬
‫دهید‪.‬‬
‫س��یر قطارهای دو کله (ترنس��ت‪ ،‬ریل باس‪ ،‬توربوترن و‪ )...‬بدون چراغ انتهایی بالمانع بوده و مشاهده ی کابین‬
‫انتهایی در جهت خالف حرکت قطار توسط مأمورین موظف به منزله‌ی کامل بودن قطار می‌باشد‪.‬‬

‫‪ -65‬در سیس�تم ضبط مکالمات بی‌س�یم در لکوموتیوها‪ ،‬لكوموتيورانان در حين س�ير کدام‬
‫ناهنجاری‌ه�ا را (جهت ضبط در سیس�تم مکالمات) با ذكر دقيق محل ویا ایس�تگاه باید بازگو‬
‫نمایند تا مسئولين ارشد نيز از آن مطلع گردند؟‬
‫‪ -‬ع��دم حضور به موقع س��وزنبانان در س��ر س��وزن ورودي ايس��تگاه‌هايي كه حضور س��وزنبانان الزامي‬
‫مي‌باشد؛‬
‫‪ -‬عدم حضور و اس��تقبال مأمورين بازديد در حين ورود قطارها در ورودي ايس��تگاه‌هايي كه پست بازديد‬
‫در آن پيش بيني گرديده است؛‬
‫‪ -‬هرگون��ه عملك��رد غيراصول��ي راهدارها در حين عب��ور از گذرگاه‌ها كه ايمني ت��ردد قطارها را به خطر‬
‫مي‌اندازد؛‬
‫‪ -‬عدم استقبال و مشايعت قطار توسط متصدي ترافيك؛‬
‫‪ -‬هرگونه نواقصي كه در چراغ‌هاي عالئم مشاهده گردد‪.‬‬

‫‪ -66‬در حمل قطار به‌صورت دالگاژ‪،‬محل نصب عالمت انتهایی قطار کجاست؟‬
‫عالمت انتهایی قطار بایستی طبق مقررات عمومی حرکت بر روی لکوموتیو انتهایی نصب گردد‪.‬‬

‫‪ -67‬خط فرد و زوج را در راه آهن دو خطه تعريف نماييد‪.‬‬

‫خط سمت راست از تهران به نواحي خط زوج و خط سمت چپ از تهران به نواحي خط فرد ناميده مي‌شود‪.‬‬
‫‪23‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪ -68‬در راه آه�ن دو خط�ه‪ ،‬ب�راي اع�زام و قب�ول قطارها از خط ف�رد و زوج چگونه اس�تفاده‬
‫مي‌شود؟‬
‫كليه‌ی قطارهايی كه از تهران به سمت نواحي اعزام مي‌شوند از خط زوج و كليه‌ی قطارهاي كه از نواحي‬
‫به سمت تهران اعزام مي‌گردند‪ ،‬از خط فرد استفاده مي‌نمايند‪.‬‬

‫‪ -69‬سوزنهاي رابط در كجا نصب مي‌شوند؟ و چه نقشي در حركت دارند؟‬

‫در طرفين حدود ايستگاههاي دوخطه (حد فاصل سه نمای ورودی تا اولین سوزن) سوزنهاي رابط نصب‬
‫مي‌گ��ردد ت��ا خط اصلي فرد و كليه‌ی خطوط منش��عب از آن را به امتداد خط اصلي زوج و همچنين خط‬
‫اصلي زوج وكليه‌ی خطوط فرعي منشعب از آن را به امتداد خط اصلي فرد اتصال دهد‪.‬‬

‫‪-70‬آيا س�وزنبان مي‌تواند مس�ير سوزنها را به هنگام ورود و خروج قطارها به خطي كه امضاء‬
‫داده است‪ ،‬تغيير دهد؟‬
‫خير‪ ،‬تغيير مسير سوزن مطلقاً ممنوع بوده و سوزنبان حق ندارد به تقاضاي اشخاص آن‌را تغيير دهد‪.‬‬

‫‪ - 71‬در صورت عدم حضور هر يك از مأمورين كش�يك‪ ،‬وظيفه‌ی مس�ئول و متصدي ترافيك‬
‫چيست؟‬
‫در صورت عدم حضور هر يك از مأمورين به‌موقع مراتب را به رييس ايستگاه گزارش تا جانشين صالحيت‬
‫دار تعيين نمايد‪.‬‬

‫‪ -72‬اگر در تالقي قطارهاي خاص كه مسئول ايستگاه بايد وجود عالمت انتها و دگاژ شدن قطار‬
‫وارده را از س�وزنبان اس�تعالم نمايد‪ ،‬بنا به عللي سيستم بي‌سيم خراب شده يا صداي بي سيم‬
‫نامفهوم باشد‪ ،‬وظيفه‌ی مسئول ايستگاه چيست؟‬
‫بايد به‌طريق متقضي سوزنبان را به حضور طلبيده تا از ورود كامل قطار مطلع گردد و سپس قطار خروجي‬
‫بعدي را به سمت ايستگاهي كه قطار ورودي از آن سو وارد شده‪ ،‬اعزام نمايد‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪24‬‬

‫‪ -73‬س�وزنبان پس از امضاء دفتر س�وزنباني هنگام رفتن سرس�وزن چه نكاتي را بايد رعايت‬
‫نمايد؟‬
‫س��وزنبان بايد از داخل همان خطي كه قطار را قبول نموده اس��ت‪ ،‬بايد عبور نموده و از آزادي كامل آن و‬
‫سوزنهاي در مسير و نبودن مانع و شيئي اطمينان حاصل كند‪.‬‬

‫‪ -74‬سوزنبان در موقع ورود قطار به چه حالتي و چگونه بايد سرسوزن عالمت دهد؟‬
‫س��وزنبان بايس��تي در موقع ورود قطار در سرسوزن ورودي به‌حالت ايستاده با ارائه‌ی پرچم سبز در روز و‬
‫چراغ سبز در شب آماده براي قبول قطار باشد‪.‬‬

‫‪-75‬واگنهاي متوقف در ايستگاه كه احتياج به مانور ندارند‪ ،‬بايد چگونه نگهداري شوند؟‬
‫بايد به يكديگر متصل و ترمزهاي دس��تي آنها بس��ته و با قراردادن كفش خط در زير اولين محور طرفين‬
‫واگنها از حركت ناگهاني و فرار آنها جلوگيري ش��ود؛ ضمناً توقف و اتصال واگنهاي قالب اتوماتيك بدون‬
‫تامپون بايستي به‌صورت مجزا از واگنهاي تامپون‌دار زنجيري انجام گيرد‪.‬‬

‫‪-76‬در سيس�تم ميل�ه‌ی راهنما‪ ،‬لكوموتيوران با چه ش�رايطي مجاز مي‌باش�د‪ ،‬وارد ايس�تگاه‬
‫شود؟‬
‫بايد سيما‌فور به حالت آزاد قرار گرفته و سوزنبان در روز با پرچم سبز و شب يا چراغ در سر سوزن حضور‬
‫داشته باشد‪.‬‬

‫‪-77‬در سبقت دادن قطار خاص‪ ،‬وظيفه‌ی سوزنبان ورودي ايستگاه چيست؟‬
‫پ��س از اطمين��ان از وج��ود عالمت انتهایی قطار متوقف و دگاژ ش��دن قطار مذكور از س��مت انتها بايد‬
‫سوزنهاي مسير خط آزاد ايستگاه را براي ورود و عبور قطار سبقت‌گيرنده آماده و قفل نماید‪.‬‬

‫‪ -78‬در قطارهاي خاص مس�ئوليت دگاژ نمودن قطارها ( در تالقي و سبقت ) ايستگاههایي كه‬
‫داراي سوزنبان مي‌باشد‪ ،‬به‌عهده‌ی كدام مأمورين است؟‬
‫مسئوليت دگاژ نمودن قطار از جلو به‌عهده‌ی لكوموتيوران و از انتهای قطار توسط سوزنبان می باشد؛ مسئول‬
‫وقت ايستگاه نيز بايد از دگاژ شدن قطار كه توسط سوزنبان اعالم مي‌گردد‪ ،‬اطمينان حاصل نمايد‪.‬‬
‫‪25‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫‪ -79‬سوزنبان در موقع تعويض مسير سوزن چه نكته مهمی را بايد مورد توجه قرار دهد؟‬
‫سوزنبان بايد دقت نمايد كه در موقع تغيير مسير سوزن يك تيغه‌ی آن در مسير مورد نظر كام ً‬
‫ال به ريل‬
‫جانبي چسبيده و تيغه‌ی ديگر آن آزاد باشد‪.‬‬

‫‪ -80‬هن�گام قب�ول قطار اگر س�وزن ورودی نقص و خرابی داش�ته باش�د‪ ،‬وظیفه‌ی س�وزنبان‬
‫چیست؟‬
‫سوزنبان باید با دادن عالمت ایست‪ ،‬قطار را قبل از سوزن ورودی متوقف و به مسئول وقت ایستگاه اطالع‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪ -81‬قطار خاص را تعريف نماييد‪.‬‬

‫قطاري است بدون واگن انتهایی ( كابوس) و ترمزبان و كمك لكوموتيوران كه رييس قطار به‌جاي كمك‬
‫لكوموتيوران در لكوموتيو مستقر مي‌باشد ‪ .‬اين نام موقعي به آن اطالق مي‌گردد كه مأمورين آن‌را تحويل‬
‫گرفته و مجهز به عالمات مخصوص انتها باشد‪.‬‬

‫‪-82‬وظيفه‌ی سوزنبان عالوه بر وظايف مندرج در مقررات عمومي حركت در هنگام ورود قطار‬
‫خاص به ايستگاه چيست ؟‬
‫س��وزنبان موظف اس��ت از ورود كامل قطار اطمينان حاصل نموده و پس از رؤیت عالمت انتهایی آن به‬
‫وضوح توسط بي‌سيم يا تلفن مسئول وقت ايستگاه را مطلع نمايد‪.‬‬

‫‪ -83‬براي انجام مانور قطار خاص در ايس�تگاههاي غير تش�كيالتي در شرايط استثنايي صرف ٌا‬
‫براي انفصال واگنهاي تعميري چگونه عمل مي‌شود؟‬
‫رئيس قطار به كمك سوزنبان اقدام به انفصال واگن تعميري از قطار مي‌نمايد‪.‬‬

‫‪ -84‬در راه آهن دو خطه‪ ،‬خطوط اصلي را شرح دهيد‪.‬‬

‫خطوط اصلي عبارتند از خطوطي كه مس��تقيماً در امتداد خطوط فرد و زوج بين ايس��تگاههاي طرفين‬
‫قرار گرفته باشند‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪26‬‬

‫‪ -85‬در راه آهن دو خطه‪ ،‬خط فرد بين دو ايستگاه را تعريف كنيد‪.‬‬
‫خط فرد بين دو ايستگاه قطعه خطي است كه دو خط فرد ايستگاههاي طرفين را به هم متصل نموده و‬
‫محدود به عالئم حدود ايستگاه‌باشد‪.‬‬

‫‪ -86‬در راه آهن دو خطه‪ ،‬خط زوج بين دو ايستگاه را تعريف كنيد‪.‬‬
‫خط زوج بين دو ايس��تگاه قطعه خطي اس��ت كه دو خط زوج ايستگاههاي طرفين را به هم متصل نموده‬
‫و محدود به عالئم حدود ايستگاه‌باشد‪.‬‬

‫‪ -87‬در راه آهن دو خطه‪ ،‬بالك را تعريف كنيد‪.‬‬

‫بالك قطعه خطي اس��ت بين دو نقطه كه براي تنظيم فاصله زماني س��ير قطارها مشخص مي‌شود و بنابر‬
‫آن‌كه قطار فرد يا زوج باشد‪ ،‬بالك فرد يا زوج ناميده مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -88‬در راه آهن دو خطه‪ ،‬ايستگاه اضطراري را شرح دهيد‪.‬‬

‫ايس��تگاههاي اضطراري به‌منظور باال بردن ظرفيت خطوط بين دو ايستگاه دو خطه احداث مي‌گردند كه‬
‫فقط محدود به سوزنهاي رابط بين خطوط فرد و زوج بوده كه در اين‌گونه ايستگاهها در نظر گرفتن موارد‬
‫ايمني سير قطارها الزامي مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ – 89‬هنگام قبول قطار در ايستگاههاي راه آهن دو خطه‪ ،‬عمليات مانور در خط همجوار چگونه‬
‫انجام مي‌شود؟‬
‫هن��گام قبول قطار در ايس��تگاههاي دو خطه عمليات مانور در خط همجوار‪ ،‬قبول قطار مجاز مي‌باش��د‪،‬‬
‫مشروط بر آن‌كه اگر قطار فرد باشد عمليات مانور در خط زوج و يا بالعكس صورت پذيرد ( به‌عبارت ديگر‬
‫انجام عمليات مانور در خطوط فرد به سمت خطوط زوج و يا بالعكس ممنوع مي‌باشد)‪.‬‬

‫‪ -90‬چنانچه در راه آهن دو خطه به هر دلیلی تغيير مسير حركت وسایل نقليه راه‌آهن از مسير‬
‫فرد به مس�ير زوج و يا بالعكس ضرورت پيدا كند‪ ،‬اس�تفاده از خط ديگر با چه ش�رايطي انجام‬
‫مي‌گیرد؟‬
‫الف – تلفنگرام تقاضاي تغيير مسير حركت از مسير فرد به زوج و يا بالعكس از ايستگاه متقاضي به كنترل‬
‫‪27‬‬ ‫فصل اول‪ :‬مقررات عمومی حرکت‬

‫و تعيين علت تغيير مسير؛‬

‫ب‪ -‬اعالم موافقت كنترل با تغيير مس��ير و ابالغ تلفنگرامي آن با مشخص نمودن مسير مورد بهره برداري‬
‫به ايستگاههاي طرفين؛‬
‫ج‪ -‬ارائه‌ی برگ احتياط با تاييديه‌ی كنترل به لكوموتيوران با ذكر مسير مورد نظر؛‬
‫د‪ -‬در مواقع خرابي وس��ایل‌نقليه‌ی ريلي و يا س��بقت و اس��تفاده از خط همجوار قطارها بايد جهت تغيير‬
‫مسير حركت ‪ ،‬حتماً پس از ورود به ايستگاه مقابل‪ ،‬مبادرت به حركت در مسير اصلي بنمايند‪.‬‬

‫‪ -91‬اعزام قطار هنگام قطع ارتباط در راه آهن دو خطه غیر عالئم الکتریکی را شرح دهيد‪.‬‬
‫در مواقع قطع ارتباط در راه آهن دو خطه ‪ ،‬در شرايط متعارف هر قطار از مسير اختصاصي خود ( قطار فرد‬
‫از مسير فرد ‪ ،‬قطار زوج از مسير زوج ) مي‌بايستي به فاصله‌ی زماني ‪ 40‬دقيقه و با سرعت ‪ 30‬کیلومتردر‬
‫ساعت اعزام گردد و چنانچه يكي از بالكهاي فرد يا زوج مسدود باشد‪ ،‬دقيقاً مي‌بايستي مطابق با مفاد ماده‬
‫(‪ ) 42-1‬و( ‪ )42-10‬مقررات عمومي حركت در سيستم يك خطه عمل نمود ‪.‬‬

‫‪ -92‬در حمل قطار به صورت دالگاژ‪ ،‬محل نصب عالمت انتهایی قطار کجاست؟‬
‫عالمت انتهایی قطار بایستی طبق مقررات عمومی حرکت بر روی لکوموتیو انتهایی نصب گردد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪28‬‬
‫‪29‬‬

‫فصل دوم‪:‬‬

‫عالئم الکتریکی و آیین نامه‌ی‬

‫عالمات راه‌آهن‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪30‬‬
‫‪31‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬عالئم الکتریکی و آیین نامه عالمات راه آهن‬

‫‪ -2‬عالئم الكتريكي و آیین نامه عالمات راه‌آهن‬

‫‪ -1‬سیستم عالئم الکتریکی را تعریف نماييد‪.‬‬

‫سیس��تم عالئم الکتریکی عبارت اس��ت از مجموعه آالت و ادواتي که به وس��یله جری��ان الکتریکی بین‬
‫سوزن‌ها و چراغ عالئم ایستگاهها ارتباط برقرار کرده و فرامین الزم را به آنها می‌دهد‪.‬‬

‫‪ -2‬دستگاه پانل را تعریف نمایید‪.‬‬

‫دستگاه پانل در دفتر ترافیک ایستگاه نصب می‌باشد و روی آن نقشه‌ی خطوط ایستگاه‪ ،‬ترسیم شده است‪.‬‬
‫این دستگاه موقعیت سوزن‌ها و عالئمی را که در داخل حدود ایستگاه مشخص گردیده‪ ،‬به وسیله دکمه‌ها‬
‫و کلیدهای نصب ش��ده در روی آن‪ ،‬کلیه‌ی فرامین مربوطه را می‌دهد و موقعیت مس��یر سوزن‌ها‪ ،‬خطوط‬
‫ایستگاه‪ ،‬بالک طرفین و عالئم ایستگاه را در هر لحظه‪ ،‬مطابق آنچه در محوطه وجود دارد‪ ،‬نشان می‌دهد‪.‬‬
‫در سیستم عالئم الکتریکی نوع جدید موقعیت فوق توسط کامپیوتر انجام و مشاهده می‌شود‪.‬‬

‫‪-3‬در سیستم عالئم الکتریکی تعویض سوزنهای الکتریکی چگونه انجام می‌شود؟‬
‫در سیس��تم عالئم الکتریکی‪ ،‬تعویض س��وزنهای مسیر وس��ایل نقلیه با نیروی محرکه‌ی برق مستقیماً به‬
‫فرمان مسئول پانل و به وسیله‌ی دستگاه پانل انجام می‌شود‪.‬‬

‫‪ -4‬معنای نور سبز در عالئم الکتریکی را تعریف نمایید‪.‬‬

‫نور سبز‪ ،‬نشانه‌‌ی آزاد بودن راه برای حرکت و ادامه‌ی سیر با سرعت مجاز تعیین شده‪ ،‬مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ -5‬مفهوم نور سبز چشمک زن چیست؟‬

‫در صورتی‌که به وسیله نقلیه برای رفتن به خط کوری که از خط اصلی منشعب گردیده و خارج از حدود‬
‫ایستگاه فرمان حرکت داده شده باشد‪ ،‬نور عالمت اطالعی حرکت خط مربوطه و نور عالمت اصلی حرکت‬
‫تا گذشتن وسیله نقلیه از این عالمت مرتباً روشن و خاموش (چشمک زن) سبز خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -6‬مفهوم نور قرمز چشمک زن چیست؟‬

‫در مواق��ع قبول قطار با سیس��تم عالئم الکتریکی به خ��ط غیرعالئمی‪ ،‬نور قرمز چ��راغ مانوری به‌صورت‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪32‬‬

‫قرم��ز چش��مک زن خواهد بود که مفه��وم آن توقف کام��ل و حرکت مجدد با عالمت س��وزنبان به خط‬
‫غیر‌عالئمی است‪.‬‬

‫‪ -7‬معناي نور قرمز در عالئم الكتريكي را تعريف كنيد‪.‬‬

‫نور قرمز به‌معناي اعالم خطر و ايست كامل است و عبور از آن مطلقاً ممنوع است‪.‬‬

‫‪ -8‬در سيستم عالئم الكتريكي عالمت اصلي و فرعی را توضيح دهيد‪.‬‬

‫‪ -‬عالمت اصلي آنهايي هستند كه جنبه‌ی امري داشته و اجراي فرمان آنها قطعي باشد‪.‬‬
‫‪ -‬عالمات فرعي آنهايي مي‌باشند كه وضعيت عالمات اصلي را خبر مي‌دهند ‪.‬‬

‫‪ -9‬معناي نور زرد در عالئم الكتريكي را تعريف نماييد‪.‬‬

‫عالمت احتياط بوده و به منظور جلب توجه راننده‌ی وس��يله نقليه براي تقليل س��رعت و ادامه‌ی س��ير و‬
‫آمادگي براي اجرای فرمان عالمت بعدي مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ -10‬معناي نور زرد چشمك زن چيست؟ و در چه مواردي استفاده مي‌گردد؟‬

‫به معناي احتياط بيشتر و جلب توجه‌ی لكوموتيوران و مأمورين مانور بوده و براي مواقعي كه ورود وسایل نقليه‬
‫به‌خط اشغال و يا خط كور و يا خطوط غيرالكتريكي فرمان داده مي‌شود‪ ،‬استفاده مي‌گردد‪.‬‬

‫‪ -11‬در سيس�تم عالئم الكتريكي ‪،‬عمليات تعويض س�وزنهاي مسير وس�ایل نقليه توسط كدام‬
‫مأمور انجام مي گيرد؟‬
‫مستقيماً به فرمان مسئول پانل و به‌وسيله‌ی دستگاه پانل و با استفاده از نيروي محركه‌ی برق‪.‬‬

‫‪ -12‬در چه مواردي تغيير مسير سوزنهای الكتريكي عملی نخواهد بود؟ شرح دهيد‪.‬‬
‫در شش مورد‪:‬‬
‫الف ‪ :‬هنگامي‌كه عالمت ورودي یا خروجي آن سمت ايستگاه به حالت آزاد در‌آمده باشد؛‬
‫ب ‪ :‬هنگامي‌كه سوزن به حالت اشغال باشد؛‬
‫ج‪ :‬هنگامي‌كه رله ی زماني شصت ثانيه روشن باشد؛‬
‫‪33‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬عالئم الکتریکی و آیین نامه عالمات راه آهن‬

‫د‪ :‬هنگامي‌كه چراغ اشغال حدود ايستگاه به‌وسيله قطار ورودي اشغال شده باشد؛‬
‫ه‪ :‬هنگامي‌كه كليد اصلي دستگاه به حالت باز (‪ )on‬نباشد‪.‬‬

‫‪ -13‬در سیس�تم عالئم خط جنوب‪ ،‬كليد س�وزن خط كور را تعريف و اس�تفاده از آن را ش�رح‬
‫دهيد‪.‬‬
‫چون در اكثر ايستگاههاي غيرتشكيالتي‪ ،‬سوزن خط كور ايستگاه با پانل تعويض نمي‌گردد؛ براي ارتباط‬
‫آن س��وزن با پانل‪ ،‬كليدي روي پانل نصب گرديده كه براي تعويض س��وزن مورد نظر بايستي اين كليد از‬
‫محل خود خارج و به وس��يله‌ی آن‪ ،‬قفل سوزن باز و پس از آزاد نمودن و چرخاندن ضامن مربوطه نسبت‬
‫به تغيير مسير سوزن با دست اقدام شود‪.‬‬

‫‪ -14‬در صورتي‌كه كليد س�وزن خط كور روي پانل (سیس�تم عالئم خ�ط جنوب) در محل خود‬
‫گذاشته نشود‪ ،‬چه حالتي بوجود خواهد آمد ؟‬
‫خطي كه سوزن از آن منشعب شده به حالت اشغال در آمده و قطاری به آن خط نمي‌توان قبول نمود‪ .‬در‬
‫ايستگاهایي‌كه بيش از يك خط كور دارند براي هر سوزن خط كور‪ ،‬يك كليد جداگانه نصب شده است‪.‬‬

‫‪ -15‬در سيس�تم عالئم خط جنوب‪ ،‬در مواردي كه عالئم الكتريكي ايستگاه اعزام كننده‪ ،‬سالم‬
‫و عالئم ايس�تگاه قبول كننده‪ ،‬خراب باشد‪ ،‬مجوز حرکت و ورود وسایل نقلیه به ایستگاه قبول‬
‫کننده‪ ،‬چگونه است؟‬
‫ب��راي حركت وس��يله نقليه طبق مقررات عموم��ي حركت پس از اخذ راه آزاد‪ ،‬ج��واز حركت و پروانه‌ی‬
‫احتياط مبني به خرابي عالئم صادر و در آن قيد مي‌گردد « بدون توجه به عالئم الكتريكی حركت و بدون‬
‫توجه به عالمت سه نمای ورودي ايستگاه مقابل و با توجه به عالمت سوزنبان به‌خط قبولي وارد مي‌شويد»‪.‬‬
‫در اين هنگام مسئول وقت ايستگاه قبول‌كننده با تعيين خط قبولي سوزنبان را با اخذ امضاء به سرسوزن‬
‫اعزام خواهند نمود و سوزنبان نيز موظف است سوزنها را به‌خط قبولي‪ ،‬قفل و برابر مقررات عمومي حركت‬
‫از قطار استقبال نمايد و همچنين پس از اطمينان از ورود كامل وسيله نقليه‪ ،‬مراتب را با قيد ساعت دقيق‬
‫به كنترل و ايستگاه اعزام‌كننده‪ ،‬اعالم و در دفتر راه آزاد عمل نمايد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪34‬‬

‫‪ -16‬عالمت ورودي یا سه نماي ورودي را توضيح دهيد‪.‬‬

‫اين عالمت در چهار صد متري قبل از سوزن ورودي ايستگاه سمت راست خط روي پايه بلند نصب شده‬
‫اس��ت و داراي نور س��بز و زرد و قرمز مي‌باشد‪ .‬در كليه‌ی مواقع نور قرمز آن روشن و برحسب ضرورت بنا‬
‫به فرماني‌كه از ايستگاه داده مي‌شود تبديل به نور زرد يا سبز مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -17‬در سيس�تم عالئ�م الكتريكي خ�ط جنوب هنگام قطع ب�رق و یا خراب�ی عالئم‪ ،‬وظيفه‌ی‬
‫سوزنبان درمورد تعویض سوزن الکتریکی به‌صورت دستی را توضيح دهيد‪.‬‬
‫سوزنبان بايستي قبل از عزيمت سرسوزن‪ ،‬كليد قطع و وصل جريان برق و هندل سوزن را از مسئول وقت‬
‫دريافت نمايد و ابتدا با كليد مخصوص جريان برق سوزن را قطع و سپس با هندل دستي سوزن را به‌خط‬
‫مورد نظر تغيير و با قفل دستي مقفل نمايد‪.‬‬

‫‪ -18‬در راه آه�ن یک خطه عالئم الکتریکی اینترالکینگ‪ ،‬قبول و ورود دو قطار در آن واحد به‬
‫ایستگاه چگونه است؟‬
‫قبول دو قطار در آن واحد فقط در ايس��تگاههایي‌كه براي آنها دو خط تأمين مخصوص قبول قطار وجود‬
‫دارد و قبول آنها را نيز دستگاه عالئم الكتريكي اجازه مي‌دهد و سوزنهاي آنها با سوزن اصلي در‌گير باشد‪،‬‬
‫بالمانع است در غير اين‌صورت برابر مقررات عمومي حركت بايد عمل شود‪.‬‬

‫‪ -19‬در سيس�تم اينترالكينگ اعزام همزمان دو وسيله نقليه‌ی متوقف به ايستگاههاي طرفين‬
‫چگونه انجام مي‌شود؟ توضيح دهيد‪.‬‬
‫اعزام همزمان دو وسيله نقليه متوقف به ايستگاههاي طرفين پس از رؤيت عالمات انتهایي آنها به‌وسيله‌ی‬
‫فرمانده‌ی پانل باستثناء قطارهاي مسافري بالمانع است‬

‫‪ -20‬در خطوط مجهز به عالئم الكتريكي‪ ،‬خاموش بودن چراغها عالئم به چه معناي مي‌باشد؟‬
‫همواره ايست تلقي شده و عبور از آن مشروط به رعايت مقررات عبور از چراغ قرمز مي‌باشد‪.‬‬
‫‪35‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬عالئم الکتریکی و آیین نامه عالمات راه آهن‬

‫‪ -21‬در سيس�تم عالئم خط جنوب‪ ،‬در مواقعي‌كه عالئم الكتريكي ايستگاه اعزام كننده‪ ،‬خراب‬
‫و عالئم الكتريكي ايس�تگاه قبول كننده‪ ،‬س�الم باش�د‪ ،‬مجوز حرکت و ورود دو وسیله نقلیه به‬
‫ایستگاه چگونه است؟‬
‫ب��راي حركت وس��يله نقليه طبق مقررات عموم��ي حركت پس از اخذ راه آزاد‪ ،‬ج��واز حركت و پروانه‌ی‬
‫احتي��اط مبن��ي به خرابي عالئم صادر و در آن قيد مي‌گ��ردد « بدون توجه به عالئم الكتريكي حركت و با‬
‫توجه به عالئم الكتريكي به ايستگاه مقابل وارد مي‌شويد» كه در اين حالت ايستگاه قبول كننده نيازي به‬
‫اعزام س��وزنبان به سرسوزن ورودي نخواهد داشت و مسئول وقت ايستگاه قبول كننده موظف است پس‬
‫از حصول اطمينان از ورود كامل وس��يله‪ ،‬مراتب را با قيد س��اعت دقيق به كنترل و ايس��تگاه اعزام كننده‬
‫اعالم و در دفتر راه آزاد عمل نمايد‪.‬‬

‫‪ -22‬هنگام قبول و ورود قطار با سیس�تم عالئم الکتریکی به خط غیر عالئمي‪ ،‬نور چراغ س�ه‬
‫نمای ورودی و سه نمای مانوری به چه صورت می باشد؟‬
‫نور چراغ س��ه نمای ورودی به‌صورت زرد ثابت و نور س��ه نمای مانوری به‌صورت قرمز چشمک زن خواهد‬
‫بود‪.‬‬

‫‪ -23‬وظیفه‌ی لکوموتیوران هنگام قبول قطار به خط غیر‌عالئمی چیست؟‬

‫لکوموتیوران باید قبل از چراغ سه نمای مانوری که به‌صورت قرمز چشمک زن می‌باشد‪ ،‬متوقف و با عالمت‬
‫سوزنبان به خط غیر‌عالئمی وارد شود‪.‬‬

‫‪ -24‬در سیستم عالئم الکتریکی‪ ،‬حدود ایستگاه را تعریف نمایید‪.‬‬

‫حدود ایس��تگاه عبارت اس��ت از فاصله بین دو عالمت ورودی (سه نما) که در طرفین ایستگاه به فاصله‌ی‬
‫حدود ‪ 400‬متری از سوزن ورودی در سمت راست خط نصب گردیده است‪.‬‬

‫‪ -25‬هندل و کلید قطع و وصل جریان برق سوزن الکتریکی چگونه نگهداری می شود؟‬
‫در جعبه‌ای در دفتر ترافیک ایستگاه نگهداری می‌شود و درب آن به‌وسیله‌ی مسئول وقت ایستگاه و مأمور‬
‫عالئم پلمپ می‌گردد‪ .‬در مواقع احتیاج‪ ،‬مس��ئول وقت ایس��تگاه پس از دادن تلفنگرام خرابی که در دفتر‬
‫عالئم با ذکر مشروح علت و ساعت دقیق ثبت می‌شود‪ ،‬پلمپ جعبه را باز و از آنها استفاده می‌نماید‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪36‬‬

‫‪ -26‬دستگاه عالئم الکتریکی چه مزایایی نسبت به سایر سیستم های تردد قطارها دارد؟‬
‫ایمنی و سالمت بیشتر تردد قطارها را تأمین می‌کند‪ ،‬باعث تقلیل در پرسنل می‌گردد‪ ،‬در وقت صرفه‌جویی‬
‫می‌کند و تردد قطارها را با سرعت بیشتری میسر می‌سازد‪.‬‬

‫‪ -27‬سیس�تم عالئم الکتریکی ‪ R.C‬در کدام مس�یرهاي راه آهن قرار گرفته؟ و فرامین الزم از‬
‫پانل چگونه داده می شود؟‬
‫سیستم عالئم الکتریکی‪ ( R.C‬فرمان از راه دور‪ ) Remote Control -‬در خطوط مسیر تهران‪ -‬رازی‪-‬‬
‫تبریز‪ -‬جلفا نصب ش��ده است‪ .‬در سیستم عالئم مربوطه‪ ،‬فرآمین الزم توسط دو نوع پانل صادر می‌گردد‪:‬‬
‫الف‪ -‬دس��تگاه پانل فرماندهی‪ ،‬که در اتاق فرماندهی ایس��تگاه نصب است وشامل خطوط و عالئم ایستگاه‬
‫فرماندهی و خطوط عالئم ایستگاه های تحت فرمان می‌باشد که این مجموعه با مقیاسی کوچکتر در یک‬
‫پانل طراحی و مشخص گردیده است‪ .‬هر پانل فرماندهی حداقل یک ايستگاه و حداکثر سه ایستگاه تحت‬
‫فرمان را زیر پوشش دارد‪.‬‬
‫ب‪ -‬پانل دیگر‪ ،‬که در ایستگاههاي تحت فرمان در اتاق ترافيك ايستگاه نصب است‪ ،‬شامل خطوط و عالئم‬
‫ايستگاه تحت فرمان مي‌باشد كه در مقياسی كوچكتر طراحي و مشخص گرديده است‪.‬‬

‫‪ -28‬سوزن نیمه الکتریکی خط انبار در سیستم‪ R.C‬و ‪ C.T.C‬چگونه تعویض می‌شود؟‬

‫پس از فش��ار دادن دکمه‌ی مخصوص تعویض س��وزن در روی پانل‪ ،‬مس��ئول تعویض سوزن (رئیس قطار‬
‫– ترمز بان – س��وزنبان) با فش��ار پا روی دکمه‌ی برنجی (بوش باتون) که در پهلوی سوزن نصب گردیده‪،‬‬
‫قفل الکتریکی س��وزن را آزاد و س��پس ضامن اهرم سوزن را فشار می‌دهد تا قفل مکانیکی آزاد شود؛ پس‬
‫از تعویض س��وزن به مس��یر خط انبار‪ ،‬چراغهای تعيين کننده‌ی مسیر سوزن در روی پانل به رنگ سفید‬
‫ثابت روش��ن می‌ش��ود‪ .‬پس از خاتمه‌ی عملیات مانور‪ ،‬مسئول تعویض س��وزن را به خط اصلی تغيير داده‬
‫و پانل فرمانــــــدهی را مطلع می‌نماید‪ .‬مس��ئول پانل با فش��ار دادن دکمه‌ی مربوطه س��وزن به‌حالت‬
‫قفل الکتریکی در آمده و چراغ مس��یر خط مورد نظر از حالت س��فید چشمک زن به حالت سفید ثابت در‬
‫می‌آید‪.‬‬

‫‪ -29‬سیستم عالئم الکتریکی ‪ C.T.C‬کنترل و فرماندهی از یک مرکز را توضیح دهید‪.‬‬

‫درسیستم عالئم الکتریکی ‪ C.T.C‬رفت و آمد قطارها و وسایل نقلیه با تغییر رنگ دادن به موقع عالئم‬
‫‪37‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬عالئم الکتریکی و آیین نامه عالمات راه آهن‬

‫و تغییر مس��یر سوزن ها از یک ایستگاه تش��کیالتی (مرکز فرماندهی) به ایستگاههای تحت پوشش انجام‬
‫می‌گیرد‪ .‬این مزیت خصوصاً در راه‌آهن‌هایی که قس��متی از خطوط آنها از نقاط بد آب و هوایی و کویری‬
‫می‌گذرد و امکان اس��کان مأمورین در ایس��تگاه مشکل است‪ ،‬مورد توجه می باشد‪ .‬مرکز فرماندهی شامل‬
‫یک پانل فرماندهی و یک پانل نشان دهنده‌ی وضعیت ایستگاههاست‪.‬‬

‫‪ -30‬در راه‌آهن یک خطه‪ ،‬عالئم الکتریکی ‪ C.T.C‬و ‪ R.C‬ایس�تگاههایی‌که دارای خط تأمین‬

‫می باش�ند‪ ،‬چنانچه دو قطار همزمان وارد ایستگاه ش�وند‪ ،‬نحوه‌ی خروج هم زمان آنها چگونه‬
‫است؟‬
‫خروج همزمان دو قطار دگاژ شده‌ی متوقف در آن واحد در دو جهت مخالف ایستگاه باستثنای قطارهای‬
‫مسافری بالمانع است‪.‬‬

‫‪ -31‬منظور اصلی از کاربرد عالمات در راه آهن چیست؟‬

‫منظور عمده استفاده از عالمات در راه‌آهن‪ ،‬جلوگيري از مخاطراتي است كه ممكن است در مواقع حركت‬
‫قطار پيش بيايد و عالمت يكي از مهمترين وس��ايل ارتباطي بين كارمندان خط و ايس��تگاهها و قطار بوده‬
‫و از عوامل اوليه‌ی راه‌آهن بشمار مي‌رود‪.‬‬

‫‪ -32‬در انتخاب عالمات چه مواردی باید در نظر گرفته شود؟‬

‫الف ـ يكنواخت و يكسان بودن روش استفاده‌ی آنها در طول خط؛‬
‫ب ـ نصب عالمات در محل‌هايي كه الزم بوده و ديدن آنها كام ً‬
‫ال ميس��ر باش��د و استفاده‌ی آنها در مواقعي‬
‫كه ضرورت پيدا مي‌كند؛‬
‫ج ـ استفاده عالمات معينه و مجاز‪.‬‬

‫‪ -33‬عالمت چگونه باید ارائه گردد؟‬

‫عالمات بايد با نهايت دقت اعالم شوند و عالمت دهنده بايد كام ً‬
‫ال صورت خود را به سمت گيرنده ی عالمت‬
‫قرار دهد‪ ،‬به‌طوري‌كه عالمت گيرنده به‌خوبي متوجه عالمت بشود‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪38‬‬

‫‪ -34‬عالمت گیرنده در چه مواقعی می‌تواند اجرای عالمت را به تاخیر بیاندازد؟‬

‫فقط در مواردي‌كه عالمت گيرنده مطمئن گردد كه اجراي فرمان منجر به مخاطره خواهد ش��د‪ ،‬مي‌تواند‬
‫به مسئوليت خود‪ ،‬اجراي آن را به تأخير بياندازد‪.‬‬

‫‪ -35‬در چه مواقعی از عالمت شب استفاده می شود؟‬

‫از موق��ع غروب آفتاب‪ ،‬يعني تاريك��ي هوا و همچنين در مواقعي كه هوا مه يا ابر بوده و يا وضعيت طوري‬
‫باش��د كه تميز دادن ش��يئي از فاصله ی يكصد متري غيرممكن ش��ود‪ ،‬بايد عالمات شب نصب و استفاده‬
‫گردند‪.‬‬

‫‪ -36‬عالمت سیمافور را توضیح دهید‪.‬‬

‫عالمت سیمافور‪ ،‬ستوني است در حدود ‪ 6‬متر كه در انتهاي آن بازوي متحرك ‪ 1/20‬متر نصب شده و در‬
‫زاويه‌ی بازو با س��تون چراغي كه داراي شيش��ه سبز و قرمز مي باشد‪ ،‬نصب گردیده است ‪ .‬اين عالمت در‬
‫حدود ‪ 250‬متري دو راهي ورودي ايستگاه كار گذارده مي شود‪.‬‬
‫الف‪ :‬هرگاه در روز بازوي سيمافور افقي بوده و يا در شب چراغ قرمز آن روشن باشد‪ ،‬عالمت نشانه‌ی ايست‬
‫بوده و نشان مي‌دهد كه ورود وسایل نقليه به ايستگاه ممنوع است‪.‬‬
‫ب‪ :‬اگر در روز بازوي س��يمافور مايل به طرف باال و در ش��ب چراغ سبز آن روشن باشد‪ ،‬نشان مي‌دهد كه‬
‫ورود وسایل نقليه به ايستگاه مجاز است‪.‬‬
‫‪39‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬عالئم الکتریکی و آیین نامه عالمات راه آهن‬

‫‪ -37‬عالمت تعیین حدود ایستگاه را توضیح دهید‪.‬‬

‫عالمت تعيين حدود ايس��تگاه‪ ،‬عبارت اس��ت از صفحه‌ی سفيد رنگ مربعي به ابعاد ‪ 50‬سانتيمتر كه روي‬
‫پايه ‪ 2‬متري نصب و به فاصله ی تقريباً ‪ 200‬متر از دوراهي ورودي ايستگاه در سمت راست خط به طرف‬
‫ايستگاه قرار گرفته است ‪.‬‬
‫در روي صفحه‌ی س��فيد رنگ از طرف ايستگاه حروف (ح‪ -‬ا)كه اختصار كلمه ( حدود ايستگاه ) مي باشد‬
‫داخل مربع و به رنگ سياه ترسيم شده است ‪.‬‬

‫‪ -38‬عالمت دگاژ یا نشانه ی حریم تالقی دوخط را توضیح دهید‪.‬‬

‫در مح��ل تالقي دو خط فاصله ی مركزي آنها به تدريج به‌هم نزديك مي ش��ود به طوري‌كه اگر در داخل‬
‫مس��افت معيني از اين محل وس��يله نقليه توقف کند عبور وس��يله نقليه‌ی ديگ��ر از روي خط مجاور آن‬
‫غيرممكن و باعث تصادف مي شود‪ .‬براي مشخص نمودن اين حد عالمتي بنام « دگاژ» به فاصله ی معيني‬
‫از نقطه ی تالقي در بين دوخط نصب مي ش��ود‪ .‬عالمت دگاژ عبارت اس��ت از ميله ی مدوري به طول ‪30‬‬
‫سانتيمتر و به قطر ‪ 10‬سانتيمتر كه نصف باالي آن قرمز و پايين آن سفيد رنگ است‪،‬‬
‫توقف وسایل نقليه در داخل دگاژ ممنوع و در صورت لزوم با اجازه ی مخصوص مسئول ايستگاه مي باشد‪.‬‬
‫همچنین ابتدا و انتهاي قطاري‌كه درخط توقف مي‌کند‪ ،‬نبايد از حد دگاژ تجاوز نمايد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪40‬‬

‫‪ -39‬عالمت دوراهی نما را توضیح دهید‪.‬‬

‫فان��وس دوراهي نما‪‌،‬عبارت اس��ت از فانوس چهارگوش متحرك به رنگ س��ياه كه چه��ار طرف آن داراي‬
‫شيش��ه‌هاي ش��يري رنگ مي باشد‪ .‬فانوس نام برده روي پايه ی دس��تگاه دوراهي كار گذارده شده و براي‬
‫تعيين مسير دوراهي بكار مي‌رود‪ .‬اين عالمت در شب به‌وسيله روشنایي چراغ نمايان است‪ .‬دو طرف مقابل‬
‫فانوس ذکر ش��ده داراي شيشه‌ای به شكل مربع ـ مس��تطيل و دو طرف ديگر‪ ،‬يكي دايره شكل و ديگري‬
‫عالمت فلش در جهت راست يا چپ آن می باشد‪.‬‬
‫‪ -‬اگر شيشه‌ی مستطيل نمايان باشد‪ ،‬مسير دوراهي به خط مستقيم است‪.‬‬
‫‪ -‬اگر فلش فانوس به طرف راست یا چپ نمايان باشد(با توجه به راست یا چپ بودن دوراهی) دوراهي از‬
‫خط مستقيم به خط فرعي سمت راست یا چپ متصل است‪.‬‬
‫‪ -‬اگر شيشه‌ی مدور نمايان باشد ‪ ،‬دوراهي از خط فرعي به خط مستقيم متصل است‪.‬‬

‫‪ -40‬عالمت ایست را توضیح دهید‪.‬‬

‫عالمت ايست عبارت است ا‌ز صفحه‌ی مدوري به قطر ‪ 40‬سانتيمتر كه هر دو روي‬
‫آن قرمز رنگ و خط س��فيد مايلي در وس��ط آن رسم ش��ده است‪ .‬اين صفحه روي‬
‫پايه‌اي ‪ 2‬متري نصب اس��ت‪ .‬عالمت مزبور به صفحات دوار و قپانهاي خطي نصب‬
‫و در مواقع��ي ك��ه صفحه‌ی دوار در امتداد خط اصلي نبوده و يا قپان در حال توزين‬
‫است‪ ،‬نمايان مي شود تا از ورود ساير وسایل نقليه جلوگيري به عمل آيد‪.‬‬

‫‪ -41‬عالمت عقب قطار در روز را توضیح دهید‪.‬‬

‫عالمت عقب قطار در روز صفحه ای مربع شكل به رنگ سفيد و قرمز در باالی واگن ‪ ،‬و يك صفحه‌ی مدور قرمز‬
‫‪41‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬عالئم الکتریکی و آیین نامه عالمات راه آهن‬

‫با حاشيه ی سفيد زير سپر سمت راست آخرين واگن قطار است که بر روی آن نصب مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -42‬عالمت انتهای قطار در شب را توضیح دهید‪.‬‬

‫عبارت اس��ت از چراغی كه به س��مت عقب نور قرمز و به طرف جلو نور مهتابي نشان مي دهد و در آخرين‬
‫واگن قطار نصب مي شود‪.‬‬

‫‪ -43‬محل نصب و تعداد عالمت انتهایی قطار خاص را توضیح دهید‪.‬‬

‫قطاره��ای ب��اری خاص با نصب یک عالمت انتهایی قطار در روی واگن انتها در س��مت لکوموتیوران اعزام‬
‫می‌گردند ‪.‬‬

‫‪ -44‬عالمت آهسته ‪ 30‬کیلومتر را توضیح دهید‪.‬‬

‫عبارت است از صفحه ی مدوري به قطر ‪ 40‬سانتيمتر كه روي آن به رنگ زرد و پشت آن سبز رنگ و در‬
‫هر دو رو داراي حاش��يه ی س��فيد مي باشد‪ .‬اين صفحه روي پايه ی دو متري كه در آن قالبي براي نصب‬
‫چراغ درشب تعبيه شده است‪ ،‬نصب مي باشد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪42‬‬

‫‪ -45‬عالمت آهسته ‪ 30‬کیلومتر در چه مواقعی بکار برده می شود؟‬

‫‪ -‬براي كاستن سرعت به ‪ 30‬كيلومتر در ساعت‬
‫‪ -‬براي اخطار نزديك شدن به عالمت آهسته ‪ 6‬كيلومتري‬
‫‪ -‬براي اعالم نزديك شدن به عالمت ايست‬

‫‪ -46‬عالمت آهسته ‪ 15‬کیلومتر را توضیح دهید‪.‬‬

‫اين عالمت عبارت اس��ت از دو صفحه ی مدور به رنگ زرد با حاش��يه ی سفيد كه باالي يكديگر روي پايه‬
‫‪ 2‬متري نصب و پشت اين صفحات به رنگ سبز با حاشيه‌ی سفيد است‌که در شب به‌وسيله‌ی دو چراغ با‬
‫نور زرد و سبز نشان داده مي شود‪.‬‬
‫عالمت مزبور در قس��متي از خط نصب می‌شود كه وضعيت ساختماني آن‪ ،‬كاستن سرعت وسیله نقلیه به‬
‫حداقل مجاز است‪.‬‬

‫‪ -47‬فرمان حرکت به جلو را توضیح دهید‪.‬‬

‫در روز‪ ،‬يك سوت كوتاه با اشاره‌ی يك مرتبه حركت دست با پرچم سبز از پايين به باال تا اجراي فرمان‬
‫و در شب نيز همين عمل با چراغ دستي نور سبز انجام مي شود‪.‬‬
‫‪43‬‬ ‫فصل دوم‪ :‬عالئم الکتریکی و آیین نامه عالمات راه آهن‬

‫‪ -48‬فرمان حرکت به عقب را توضیح دهید‪.‬‬

‫در روز‪ ،‬دو سوت كوتاه با دو مرتبه حركت دست با پرچم سبز از راست به چپ و در شب نيز همين عمل‬
‫با چراغ سبز انجام مي شود‪.‬‬

‫‪ - 49‬فرمان ایست را توضیح دهید‪.‬‬

‫فرمان ايس��ت عبارت اس��ت از سه سوت كوتاه متوالي با ارائه ی پرچم قرمز در روز و نور قرمز در شب و يا‬
‫نور هر شيئي ديگر كه براي جلب توجه به‌طور دايره شكل چرخانده شود‪.‬‬

‫‪ -50‬سوت خبر چه نوع سوتی است و در چه مواقعی نواخته می شود؟‬

‫‪ -‬سوت خبر یک سوت طویل است که در موارد زیر نواخته می شود‪:‬‬
‫‪ -‬قبل از ورود به ایستگاهها؛‬
‫‪ -‬در موقع عبور از ایستگاههایی‌که قطار در آن توقف نمی‌کند؛‬
‫‪ -‬قبل از رسیدن به محل تالقی جاده شوسه با خط(عالمت گذرگاه راه آهن با شوسه)؛‬
‫‪ -‬هنگام ورود به تونل ها و پیچ های تند و عبور از جنگلهای انبوه و محلهایی‌که راننده نتواند از فاصله یک‬
‫صد متری وضعیت آزاد بودن خط را تشخیص دهد؛‬
‫‪ -‬برای آگاهی کارگران و س��ایر کارمندان خط و اطالع عابرین از نزدیک ش��دن قطار و راندن حیوانات از‬
‫روی خط‪.‬‬

‫‪ -51‬سوت امدادی را توضیح دهید‪.‬‬

‫عبارت است از چندین سوت کوتاه پی در پی که راننده در موارد زیر نواخته و قطار را فورا ً متوقف می‌سازد‪:‬‬
‫هنگام مش��اهده ی وقایع غیرمترقبه از قبیل بروز آتش س��وزی در قطار یا پرت ش��دن کسی از قطار و در‬
‫مواردی که ادامه‌ی حرکت‪ ،‬احتمال خطر را داش��ته باش��د‪ .‬کارمندان قطار به مجرد شنیدن سوت امدادی‬
‫باید سریعاً ترمزها را بسته و قطار را برای توقف کمک کنند‪.‬‬

‫‪ -52‬نحوه‌ی س�یر قطارهای خودکش�ش (ترن س�ت ‪ ،‬ریل ب�اس ‪ ،‬توربوت�رن و ‪)...‬بدون چراغ‬
‫انتهایی چگونه است؟‬
‫سیر قطارهای خود کشش (ترن ست ‪ ،‬ریل باس ‪ ،‬توربوترن و ‪)...‬بدون چراغ انتهایی بالمانع بوده و مشاهده‌ی‬
‫کابین انتهایی در جهت خالف حرکت قطارتوسط مأمورین موظف به منزله ی کامل بودن قطار می‌باشد ‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪44‬‬
‫‪45‬‬

‫فصل سوم‪:‬‬

‫حفاظت و ایمنی و مقررات‬

‫حمل و نقل کاالی خطرناک‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪46‬‬
‫‪47‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬حفاظت و ایمنی و مقررات حمل و نقل کاالی خطرناک‬

‫‪ -3‬حفاظت و ایمنی و مقررات حمل و نقل کاالی خطرناک‬

‫‪ -1‬حادثه را تعریف کنید‪.‬‬

‫اتفاقی را حادثه گویند که بر اثر عامل و یا عواملی وقوع یافته و باعث ایجاد خس��ارت‌های مالی‪ ،‬جراحات‬
‫جزیی و یا کندی جریان عادی کار‌شود‪.‬‬

‫‪ -2‬چند مثال برای حوادثی بنویسید که در شغل سوزنبانی ایجاد می‌شود‪.‬‬

‫‪ -‬نیم باز بودن سوزن و خروج از خط وسیله نقلیه که باعث ایجاد خسارت به خط و سوزن می‌گردد‪.‬‬
‫‪ -‬بی توجهی به دگاژ کامل نبودن واگنها درخطوط نس��بت به یکدیگر که باعث برخورد از کنار واگن‌ها به‬
‫هم می‌شود؛‬
‫‪ -‬مس��یردهی برای انجام مانور جلوی قطاری که مجوز حرکت گرفته که باعث تأخیر و همچنین اختالل‬
‫در برنامه‌ی حرکت قطارها خواهد شد؛‬
‫‪ -‬س��وار و پیاده ش��دن ب��ه واگن‌ه��ا در محل دگاژ که ب��ه علت اصابت پ��ای فرد به عالم��ت دگاژ باعث‬
‫ضرب دیدگی می‌گردد؛‬
‫‪ -‬پاش��یده شدن پلیس��ه ناشی از ترمزگیری واگن‌های قطار ورودی به چشم سوزنبان که باعث مصدومیت‬
‫وی می‌گردد‪.‬‬

‫‪ -3‬سانحه را تعریف کنید‪.‬‬

‫حادث��ه‌ای را س��انحه گویند که در آن خس��ارت‌های مالی زیاد‪ ،‬مصدومیت ش��دید و ی��ا فوت و همچنین‬
‫مسدودی طوالنی خط را ایجاد کند‪.‬‬

‫‪ -4‬چند مثال برای سوانحی بنویسید که در شغل سوزنبانی ایجاد می‌شود ‪.‬‬
‫‪ -‬ع��دم مه��ار کافی واگن‌های متوقف و فرار آنها که باعث برخورد و یا خروج از خط و ایجاد خس��ارت‌های‬
‫مالی شدید گردد؛‬
‫‪ -‬زمین خوردن سوزنبان هنگام عبور از جلوی وسیله‌ی در حرکت و مرگ در اثر رفتن بدن وی زیر چرخ‬
‫وسیله نقلیه؛‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪48‬‬

‫‪ -‬مسیردهی قطار ورودی به خط مسدود و ایجاد برخورد که باعث بروز خسارت‌های مالی و جانی زیادی خواهد‬
‫شد‪.‬‬

‫‪ -5‬خطر را تعریف کنید‪.‬‬

‫منبع‪ ،‬وضعیت و یا عملی است که پتانسیل ایجاد خسارت را داشته باشد‪.‬‬

‫‪ -6‬چند مورد از خطراتی را بنویسید که تهدید کننده‌ی جان سوزنبان است‪.‬‬

‫‪ -‬وجود س��یم های باربندی اضافه در اطراف واگن‌های لبه کوتاه و مس��طح خطری اس��ت که هنگام ورود‬
‫قطارها می‌تواند باعث ایجاد جراحت و یا حتی کشیدن سوزنبان زیر چرخ قطار گردد؛‬
‫‪ -‬تعویض دس��تی مسیر س��وزن‌های برقی بدون قطع جریان برق که ممکن است در حین گرداندن هندل‬
‫یک‌باره موتور ماشین سوزن به حرکت درآمده و باعث صدمه به سوزنبان شود؛‬
‫‪-‬تغییر دس��تی س��وزن‌های برقی در زمانی که وسیله در فاصله‌ی نزدیک در حال تقرب به سوزن است که‬
‫رس��یدن چرخ روی تیغه باعث گردش ناگهانی و س��ریع ش��فت موتور به حالت برعکس و ایجاد صدمه‌ی‬
‫شدید به سوزنبان خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -7‬علل بروز حوادث را نام ببرید‪.‬‬

‫معم��والً در صنایع مختلف علل مؤثر در وقوع حوادث را در س��ه گروه دس��ته بندی می‌نمایند‪ :‬خطاهای‬
‫نیروی انسانی‪ ،‬خرابی تجهیزات و عوامل طبیعی‪.‬‬

‫‪ -8‬در شغل سوزنبانی برای علل انسانی مؤثر در وقوع حوادث چند مثال بزنید‪.‬‬
‫‪ -‬عدم حضور سر سوزن ورودی؛‬
‫‪ -‬عدم استفاده از قفل سوزن؛‬
‫‪ -‬تغییر مسیر سوزن زیر وسیله‪ ،‬عدم توجه به آزادی مسیر قبولی؛‬
‫‪ -‬عدم توجه به دگاژ بودن خطوط‪ ،‬عدم دقت در صحت مس��یر‪ ،‬عدم تنظیف س��وزن‪ ،‬نیمه باز بودن سوزن‬
‫و ‪...‬‬
‫‪49‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬حفاظت و ایمنی و مقررات حمل و نقل کاالی خطرناک‬

‫‪ -9‬در شغل سوزنبانی برای علل فنی و خرابی‌های تجهیزات که در وقوع حوادث مؤثر می‌باشند‪،‬‬
‫چند مثال بزنید‪.‬‬
‫‪ -‬شکستگی وعدم یکنواختی لبه‌ی تیغه‌ی سوزن‬
‫‪ -‬کج شدن میله مانوری‬
‫‪ -‬افتادگی تیغه و یا ریل جانبی‬
‫‪-‬شکستگی نوک تکه مرکزی‬
‫‪ -‬عدم تنظیم فاصله ی ریل هادی و ریل اصلی‬
‫‪ -‬نقص در سیستم‌های ارتباطی و ‪...‬‬

‫‪ -10‬در شغل سوزنبانی برای علل طبیعی که در وقوع حوادث مؤثر می‌باشند‪ ،‬چند مثال بزنید‪.‬‬
‫‪ -‬پوشیده شدن برف روی سوزن‬
‫‪ -‬یخ زدگی تیغه‬
‫‪ -‬پرشدن ماسه در شیارها‬
‫‪ -‬آب گرفتگی‬
‫‪ -‬اصابت صاعقه و ‪...‬‬

‫‪ -11‬وظیفه ی سوزنبان درهنگام بارش برف و همچنین مواقع طوفان شن چیست؟‬

‫در چنین مواقعی تمیز نمودن س��وزن‌ها به منظور عملکرد روان تیغه‌ی س��وزن از جمله اموری اس��ت که‬
‫سوزنبان باید با دقت الزم انجام دهد‪.‬‬

‫‪ -12‬ش�ش مورد مهم از نکات ایمنی ش�خصی را بنویسید که س�وزنبان هنگام عبور و مرور در‬
‫داخل خطوط ایستگاه باید آنها را رعایت نماید‪.‬‬
‫‪ -1‬از ایستادن در وسط خطوط جدا ً خودداری شود؛‬
‫‪ -2‬از نشستن یا خوابیدن زیر واگن‌های متوقف خودداری گردد؛‬
‫‪ -3‬از بین واگن‌های متوقف که در فاصله‌ی کمتر از ‪ 4‬متر نسبت به هم قرار دارند عبور نشود؛‬
‫‪ -4‬هیچ‌گاه از جلوی وسیله‌ی در حال حرکت عبور نگردد؛‬
‫‪ -5‬از زیر واگن‌ها و یا روی تامپون‌ها عبور نگردد؛‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪50‬‬

‫‪ -6‬هنگام عبور از عرض خطوط نباید هیچ‌گاه پا را روی ریل‪ ،‬تیغه‌ی س��وزن (به ویژه س��وزن‌های برقی)‪،‬‬
‫تکه مرکزی و ریل هادی گذارد‪.‬‬

‫‪ -13‬بازدید از قطار که سوزنبان هنگام ورود قطار انجام می‌دهد‪ ،‬شامل چه مواردی است؟ آنها‬
‫را بنویسید‪.‬‬
‫‪ -‬در صورت تامپون‌دار بودن واگن انتها‪ ،‬استقرار صحیح تامپون‌های آن؛‬
‫‪ -‬نصب بودن عالمت انتهای قطار(روز و شب)؛‬
‫‪ -‬سالمت وضعیت بارگیری و باربندی واگن‌ها؛‬
‫‪ -‬عدم سرخ شدن سرمحور و یاتاقان‌ها؛‬
‫‪ -‬جرقه‌های احتمالی که براثر افتادن ادوات ترمز و کشیده شدن روی ریل ایجاد می‌شود‪.‬‬

‫‪ -14‬درصورتی که س�وزنبان هنگام ورود قطار متوجه وجود نقص و اش�کالی در قطار شود‪ ،‬چه‬
‫باید بکند؟‬
‫درصورت احساس خطر باید فورا ً با ارائه‌ی عالمت و تماس از طریق بی‌سیم‪ ،‬قطار را متوقف نماید و در غیر‬
‫این صورت نواقص مشهود را بالفاصله به مسئول وقت ایستگاه گزارش دهد‪.‬‬

‫‪ -15‬عدم نظافت به موقع سوزن چگونه حادثه‌ساز می‌شود؟‬

‫به علت عدم چسبندگی الزم تیغه‌ی سوزن به ریل پهلویی (چسبندگی کاذب) احتمال خط به خط شدن‬
‫و خروج از خط وسایل نقلیه ایجاد می‌گردد‪.‬‬

‫‪ -16‬قفل نکردن سوزن چگونه حادثه ساز می‌گردد؟‬

‫نیروی ناشی از ضربات چرخ وسیله نقلیه‌ی ورودی به سوزن باعث می‌گردد تا تیغه‌ی سوزن به تدریج نیمه‬
‫باز شده و خروج از خط ایجاد گردد‪.‬‬

‫‪ -17‬تعویض سوزن بین دو محور یا بوژی واگن چگونه ایجاد حادثه می‌نماید؟‬
‫گاهی اوقات سوزنبان به علت تعجیل در تغییر مسیر سوزن به ویژه هنگام ورود وسیله‪ ،‬قبل از عبور کامل‬
‫آخرین چرخ واگن و دگاژ شدن وسیله با سوزن مبادرت به تغییر مسیر سوزن می نماید که در نتیجه واگن‬
‫خط به خط شده و معموالً منجر به خروج از خط نیز می‌گردد‪.‬‬
‫‪51‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬حفاظت و ایمنی و مقررات حمل و نقل کاالی خطرناک‬

‫‪ -18‬وضعیت سوزن درهنگام تغییر مسیر چگونه باید باشد؟‬

‫باید تیغه‌ی یک طرف کام ً‬
‫ال به ریل چس��بیده و طرف دیگر کام ٌ‬
‫ال باز باش��د‪ .‬در س��وزن‌های مجهز به قفل‬
‫کلنگی و یا ضامن تثبیت تیغه‌ی س��وزن باید از اس��تقرار صحیح ضامن مطمئن شد و از عدم وجود اشیائ‬
‫خارجی نظیر کفش خط‪ ،‬کفش ترمز و یا هر جس��م دیگر در بین قس��مت‌های مختلف س��وزن اطمینان‬
‫کسب نمود‪.‬‬

‫‪ -19‬گریپاژ سرمحور را تعریف نمایید‪.‬‬

‫درگیری قس��مت‌های متحرک و ثابت در جعبه یاتاقان س��رمحور را « گریپاژ» گویند که در مراحل اولیه‬
‫منجر به سرخوردن چرخ روی ریل می‌گردد و درصورت ادامه ی حرکت باعث قطع شدن سرمحور و موجب‬
‫خروج از خط وسیله نقلیه خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -20‬سوزنبان چگونه از گریپاژ سرمحور مطلع می‌شود؟‬

‫یکی از وظایف سوزنبان بازدید از قطار هنگام ورود به ایستگاه است و زمانی‌که واگنی از قطار دچار گریپاژ‬
‫س��رمحور ش��ود‪ ،‬حرارت حاصل باعث سرخ شدن س��رمحور و جعبه یاتاقان می‌گردد که با مشاهده ی آن‬
‫خصوصاً در شب قابل رؤیت و تشخیص است‪.‬‬

‫‪ -21‬در صورتی‌ که هنگام ورود قطار میله مثلث واگنی از قطار افتاده باش�د‪ ،‬وظیفه‌ی سوزنبان‬
‫چیست؟‬
‫بایستی بالفاصله با تماس بی‌سیم و یا عالمت‪ ،‬قطار را متوقف و مسئول وقت ایستگاه را در جریان افتادن‬
‫میله‌ی مثلث واگن قرار دهد‪ .‬شناسایی این خطر در مواقع تاریکی هوا که رؤیت جرقه در زیر واگن معیوب‬
‫مشاهده می‌گردد‪ ،‬راحت‌تر است‪.‬‬

‫‪ -22‬وظیفه ی سوزنبان درمورد گسیختگی قطار چیست؟‬

‫در صورتی که به هر دلیل قطاری بدون عالمت انتها وارد ایستگاه شود‪ ،‬گسیخته تلقی می‌شود و در چنین‬
‫مواقعی س��وزنبان باید با تماس از طریق بی‌س��یم و ارائه‌ی عالمت‪ ،‬از ادامه ی س��یر قطار ممانعت نموده و‬
‫مراتب را سریعاً به اطالع مسئول وقت ایستگاه برساند‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪52‬‬

‫‪ -23‬وظیفه ی سوزنبان در مورد دگاژ شدن قطار وارده به ایستگاه چیست؟‬

‫از طریق تماس بی‌سیم و ارائه‌ی عالمت مراتب را به لکوموتیوران قطار اعالم و در صورت عدم دگاژ شدن‬
‫قطار‪ ،‬مس��ئول وقت ایس��تگاه را نیز در جریان موضوع قرار داده و تا دگاژ کامل از پذیرش هر وسیله نقلیه‬
‫در آن مسیر ممانعت‌نماید‪.‬‬

‫‪ -24‬چهارم�ورد مه�م از خرابی‌ه�ای خ�ط را ن�ام ببرید ک�ه احتمال وق�وع حادث�ه را فراهم‬
‫می‌سازند‪.‬‬
‫‪ -‬شکستگی ریل‬
‫– فرار ریل‬
‫– افتادگی خط‬
‫– افزایش یا کاهش عرض خط‬

‫‪ -25‬چه�ار مورد از خرابی‌های س�وزن را ذکر نمایید که احتمال خ�روج از خط واگن را افزایش‬
‫می‌دهند؟‬
‫‪ -1‬شکستگی لبه‌ی تیغه‌ی سوزن‬
‫‪-2‬عدم چسبندگی تیغه به ریل‬
‫‪ -3‬بیرون نیامدن کامل کلنگی‬
‫‪ -4‬افتادگی سوزن‬

‫‪ -26‬چهار مورد از وسایل حفاظت فردی شغل سوزنبانی را بنویسید‪.‬‬

‫‪ -1‬لباس کار مناسب و مجهز به نوارهای شبرنگ‬
‫‪ -2‬دستکش کار‬
‫‪ -3‬کفش ایمنی (بوت)‬
‫‪ -4‬عینک حفاظتی مناسب‬

‫‪ -27‬چهار مورد از ابزار کار شغل سوزنبانی را بنویسید‪.‬‬

‫‪ -1‬کلید قفل سوزن‬
‫‪53‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬حفاظت و ایمنی و مقررات حمل و نقل کاالی خطرناک‬

‫‪ -2‬کلید قطع و وصل جریان برق سوزن‬

‫‪ -3‬هندل تعویض مسیر سوزن‬
‫‪ -4‬عالمات روز و شب‬

‫‪ -28‬چگونگی باز و بس�ته کردن ترمز دس�تی واگن‌های غیر سیس�تم روسی مورد استفاده در‬
‫راه‌آهن ایران را بنویسید‪.‬‬
‫فلکه‌ی ترمزدس��تی را در جهت عقربه‌های س��اعت ‪ 12‬الی ‪ 13‬دور می‌چرخانیم تا بسته شود و برعکس به‬
‫همین میزان دور بایستی فلکه را چرخانید تا ترمز دستی آزاد شود؛ ضمناً اطمینان از گیرایی و یا برعکس‬
‫عدم درگیری ترمزدستی از طریق تست پا زدن به کفش ترمز باید انجام پذیرد‪.‬‬

‫‪ -29‬طریق�ه‌ی ب�از و بس�ته ک�ردن ترمز دس�تی واگن‌های روس�ی مجه�ز به قف�ل و ضامن را‬
‫بنویسید‪.‬‬
‫مقابل فلکه ایستاده‪ ،‬ضامن آن را آزاد می نماییم‪ ،‬فلکه را در جهت مناسب در داخل کشویی حرکت داده‬
‫تا اهرم با کورس پیستون سیلندر ترمز درگیر شود‪ .‬ضامن را گردانده تا قفل شود‪ ،‬سپس فلکه را در جهت‬
‫عقربه های ساعت به میزان ‪ 12‬تا ‪ 13‬دور چرخانیده تا ترمزدستی کام ٌ‬
‫ال بسته شود‪ .‬برای آزاد سازی کافی‬
‫اس��ت تا ضامن را به حالت عکس برگردانده تا آزاد ش��ود؛ سپس فلکه را در جهت مقابل تا آخرین نقطه‌ی‬
‫کش��ویی حرکت می‌دهیم‪ .‬ضمناً اطمینان از گیرایی و یا برعکس عدم درگیری ترمزدستی از طریق تست‬
‫پا زدن به کفش ترمز باید انجام پذیرد‪.‬‬

‫‪ -30‬ترمز دستی در وسیله نقلیه به چه منظوری مورد استفاده قرار می‌گیرد؟‬

‫استفاده از ترمزدستی برای باال بردن اطمینان از توقف وسیله نقلیه صورت می‌گیرد‪ .‬بکارگیری مناسب از‬
‫ترمزدستی باعث جلوگیری از حرکت ناخواسته‌ی اولیه و افزایش سرعت ثانویه (که موجب فرار می‌گردد)‬
‫است‪.‬‬

‫‪ -31‬پس از اطالع از فرار وس�یله‌ی نقلیه‌ای که به س�مت ایس�تگاه در حرکت اس�ت‪ ،‬وظیفه‌ی‬
‫سوزنبان را شرح دهید‪.‬‬
‫با هماهنگی مس��ئول وقت ایستگاه سوزنبان باید س��ریعاً مسیر وسیله‌ی فراری را به خط فرار تنظیم و در‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪54‬‬

‫صورت عدم وجود آن به خط کور(به ش��رطی که در آن واگن‌های حامل مواد محترقه و منفجره نباش��د)‬
‫و در صورت عدم وجود موارد فوق و به ش��رط آزادی بالک مقابل و وجود خط آزاد در ایس��تگاه‪ ،‬وسیله‌ی‬
‫فراری را به بالک هدایت نماید؛ در غیراین صورت س��وزن ورودی را نیم باز گذاش��ته تا وسیله ی فراری از‬
‫خط خارج شود‪.‬‬

‫‪ -32‬زمانی که الزم اس�ت تا با نیم باز گذاش�تن سوزن‪ ،‬وسیله را از خط خارج نمود‪ ،‬چگونه این‬
‫کار انجام می‌شود؟‬
‫پس از هماهنگی با مسئول وقت ایستگاه‪ ،‬سوزنبان باید با گذاشتن وصله یا کفش خط و یا هر جسم سخت‬
‫دیگری بین تیغه‌ی نیم باز گذاش��ته ش��ده و ریل و همچنین قفل نمودن آن‪ ،‬از محل دور شده و جان پناه‬
‫مناسب و امنی بگیرد‪.‬‬

‫‪ -33‬فرار وسایل نقلیه ریلی را تعریف کنید‪.‬‬

‫هر وسيله نقليه‌اي كه از كنترل مأمورين خارج و در منطقه اي به حركت درآيد‪ ،‬حركت آن وسيله را فرار‬
‫نامند‪ .‬دراين‌گونه موارد بايد دراسرع وقت اطالعاتي نظير تعداد واگن‌ها‪ ،‬وزن آنها‪ ،‬خطرناكي نوع محموالت‪،‬‬
‫وجود مأمورين روي قسمت فراري‪ ،‬زمان و نقطه ی شروع فرار را از طریق مسئول وقت ایستگاه به آگاهي‬
‫كنترلر بهره برداري وايستگاه‌هاي در مسير فرار رساند‪.‬‬

‫‪ -34‬مهمترین دالیل فرار واگن‌های متوقف در خطوط ایستگاه را توضیح دهید‪.‬‬

‫عدم اس��تفاده از ترمز دستي واگن‌هاي متوقف در ایس��تگاه و يا ناكافي بودن نسبت ترمز دستي به وزن‬
‫آنها كه بايستي بازاي هر ‪ 150‬تن وزن‪ ،‬يك محور ترمزدستي بسته شود؛‬
‫عدم اس��تفاده از كفش خط‪ ،‬كه در اين مورد بايس��تي عالوه بر اطمينان از مناسب بودن نوع آن‪ ،‬از سوار‬
‫شدن واگن‌ها و استقرار در طرفين واگن‌هاي متوقف نیز اطمينان حاصل نمود؛‬
‫آزاد كردن ترمز واگن‌ها به وسيله ی دستگيره ی تخليه ی هواي جانبي و لرزش ناشي از حركت لكوموتيو‬
‫در خطوط مجاور؛‬
‫ضربه زدن به واگن‌هاي متوقف جهت دگاژ نمودن آنها؛‬
‫توقف واگن‌هاي منفصل و پراكنده در خطوط ايستگاه؛‬
‫وزش باد و طوفان شديد كه معموالً باعث حركت واگن‌هاي لبه بلند خالی و يا مسقف درباز مي‌شود‪.‬‬
‫‪55‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬حفاظت و ایمنی و مقررات حمل و نقل کاالی خطرناک‬

‫‪ -35‬طرز قرار دادن صحیح کفش خط در طرفین واگن‌های متوقف را بنویسید‪.‬‬

‫مأمورین مانور اول باید به س��مت انتهای واگن‌ها رفته و نس��بت به گذاش��تن کفش خط زیر آخرین چرخ‬
‫واگن اقدام و از طریق عالمت یا ارتباط بی‌س��یم به لکوموتیوران فرمان اقدام به کمی عقب زدن به منظور‬
‫سوار شدن چرخ به کفش خط را داده و سپس به سمت لکوموتیو آمده و با گذاشتن کفش خط زیر اولین‬
‫چ��رخ واگن مورد نظر و س��وار نمودن چرخ روی کفش اقدام نماین��د‪ .‬در این مرحله لکوموتیوران اقدام به‬
‫ترمز نمودن قطار نموده‪ ،‬سپس عمل انفصال انجام می‌شود (بستن ترمز دستی به میزان یک محور به‌ازای‬
‫هر ‪ 150‬تن نیز الزامی است)‪.‬‬

‫‪-36‬کد ‪ UN‬توسط چه مرجعی و برای چه محموالتی در نظر گرفته شده است؟‬

‫توسط سازمان ملل و برای تمامی کاالهای خطرناک که در هر یک از مقررات ‪ RID‬و ضمیمه ‪SMGS 2‬‬
‫طبق فهرست توصيه شده از طرف سازمان مذکور طبقه بندی شده اند‪.‬‬

‫‪ -37‬کاالهای خطرناک را تعريف كنيد‪.‬‬

‫عبارتن��د از م��واد یا محصوالتی که موق��ع جابجایی ‪ ،‬عملیات بارگیری یا تخلیه و نگهداری ممکن اس��ت‬
‫باعث انفجار‪ ،‬آتش سوزی ‪ ،‬خرابی تجهیزات فنی و سایر کاالها و نیز مرگ‌‪ ،‬مسمومیت‪ ،‬آسیب‪ ،‬سوختگی‪،‬‬
‫تشعشع و یا بیماری انسان و یا حیوان گردد‪.‬‬

‫‪ -38‬مواد و محصوالت خطرناک بر چه اساس به کالسهای ‪ 9‬گانه دســته بندی شده اند؟‬
‫بر اساس خصوصیات و نوع خطرشان‪.‬‬

‫‪-39‬کالسهای ‪ 9‬گانه کاالهای خطرناک را نام ببرید؟‬

‫‪ )1‬مواد منفجره و محصوالت حاوی آنها‬
‫‪)2‬گازهای متراکم ‪ ،‬مایع شده و یا حل شده تحت فشار‬
‫‪)3‬مایعات سریع االشتعال‬
‫‪ )4‬مواد جامد س��ریع االش��تعال (موادی که به احتراق خود به خودي تمایل دارند؛ موادی که در تماس با‬
‫آب‪ ،‬گازهای قابل اشتعال تولید می کنند)‪.‬‬
‫‪ -4-1‬مواد جامد سریع االشتعال‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪56‬‬

‫‪ -4-2‬مواد خود افروز (خود اشتعال)‬

‫‪ -4-3‬موادی که در واکنش با آب‪ ،‬گازهای قابل اشتعال متصاعد می کنند‪.‬‬
‫‪ )5‬مواد اکسید کننده و پراکسیدهای آلی‬
‫‪ -5-1‬مواد اکسید کننده‬
‫‪ -5-2‬پراکسیدهای آلی‬
‫‪ )6‬مواد سمی و عفونی (مسری)‬
‫‪ -6-1‬مواد سمی‬
‫‪ -6-2‬مواد مسری (عفونی)‬
‫‪)7‬مواد رادیواکتیویته‬
‫‪)8‬مواد سوزآور و خورنده‌ها‬
‫‪)9‬سایر مواد و محصوالت خطرناک‬

‫‪-40‬حمل مواد خطرناک کالس ‪( 7‬رادیواکتیویته ها)‪ ،‬که طبق مقررات مجاز به حمل می باشند‪،‬‬
‫در چه صورتی ممکن است؟‬
‫در صورتی‌که موافقت راه آهنهای درگیر در حمل اخذ شده باشد‪.‬‬

‫‪ -41‬فرم اطالعات ایمنی مواد ( ‪ ) MSDS‬چیست؟ توضیح دهید‪.‬‬

‫‪ M.S.D.S‬مخفف عبارت انگلیس��ی ‪ Material Safety Data& Sheet‬می باش��د و برگه‌ای اس��ت‬
‫مکتوب حاوی اطالعاتی در خصوص خطرات مواد ش��یمیایی که توس��ط تولید‌کنندگان این نوع مواد تهیه‬
‫ش��ده و در اختی��ار مصرف‌کنندگان‪ ،‬متصدیان حمل و یا حم��ل و نقل‌كنندگان و افراد نگهدارنده در انبار‬
‫باید قرار گیرد‪.‬‬

‫‪ MSDS -42‬یا همان فرم اطالعات ایمنی مواد حاوی چه اطالعاتی باید باشد؟ توضیح دهید‪.‬‬
‫‪ -‬ماهیت ماده ی شیمیایی ( جامد – مایع – گاز )‬
‫‪ -‬خصوصیات و مشخصات فیزیکی ماده ی شیمیایی‬
‫‪ -‬خطرات فیزیکی ماده ی شیمیایی‬
‫‪ -‬خطرات بهداشتی ماده ی شیمیایی‬
‫‪57‬‬ ‫فصل سوم‪ :‬حفاظت و ایمنی و مقررات حمل و نقل کاالی خطرناک‬

‫‪ -‬راههای اصلی ورود ماده ی شیمیایی به بدن‬

‫‪ -‬مقادیر آستانه‌ی مجاز انفجاری ماده ی شیمیایی‬
‫‪ -‬سرطان زایی ماده ی شیمیایی‬
‫‪ -‬اقدامات احتیاطی در زمان حمل و استفاده و انبارداری ماده ی شيميايي‪.‬‬
‫‪ -‬اقدامات کنترلی ( وسایل اطفاء حریق ‪ ،‬ماسک ‪ ،‬لباس ویژه و ‪) ...‬‬
‫‪ -‬کمکهای اولیه و اقدامات الزم به هنگام بروز سوانح و عفونتها‬
‫‪ -‬اطالعات مربوط به اصالحات در فرم ‪MSDS‬‬
‫‪ -‬اطالعات و مشخصات مربوط به تولید کننده ماده ی شیمیایی‬

‫‪ -43‬لوزی خطر ( خطرات ) چیست؟ توضیح دهید‪.‬‬

‫لوزی‌اي اس��ت بزرگ مش��تمل برچهار لوزی به رنگهای مختلف ‪ ،‬که هر کدام گویای خطرات اصلی ماده‬
‫ش��یمیایی اس��ت که حاوی رنگهای قرمز ( خطر آتش گیری) ‪،‬آبی ( خطر س�لامتی – بهداش��تی ) ‪ ،‬زرد‬
‫( خطر – واکنش پذیری یا همان فعل و انفعاالت شیمیایی) و سفيد ( خطر خاص ) مي باشد كه بجز خطر‬
‫خاص بقيه را در پنج رتبه از صفر تا ‪ 4‬که هر کدام دارای مفهوم خاص ( مث ً‬
‫ال صفر خطر مربوطه را ندارد‬
‫و ‪ ٠٠٠‬و ‪ ٤‬با شدت خطر بسیار باال) در خصوص آن كاال توضیح می‌دهد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪58‬‬
‫‪59‬‬

‫فصل چهارم‪:‬‬

‫واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪60‬‬
‫‪61‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫‪ -4‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط‪ -‬سوزن‬

‫‪ -1‬شماره‌ي واگن‌هاي باري در ايران چند رقمي است و هركدام از ارقام اين شماره نشان‌دهنده‌ي‬
‫چه مطلبي هستند؟‬
‫ش��ماره‌ي واگن‌هاي باري در ايران ش��ش رقمي اس��ت كه در انتهاي آن رقم هفتم به عنوان رقم كنترلي‬
‫اضافه مي‌ش��ود‪ .‬در اين سيستم شماره‌گذاري رقم اول س��مت چپ بيانگر نوع واگن‪ ،‬دومين رقم از سمت‬
‫چپ بيانگر نوع سيستم ترمز و تجهيزات ترمزدستي‪ ،‬رقم سوم از سمت چپ نشان‌دهنده‌ي تعداد محور و‬
‫سه رقم انتهايي بيانگر سريال واگن در مدل معرفي شده توسط سه رقم سمت چپ مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ -2‬انواع واگن‌هاي باري را با رعايت اولين رقم سمت چپ فقط نام ببريد‪.‬‬
‫‪ -1‬مسقف‬
‫‪ -2‬لبه كوتاه‬
‫‪ -3‬لبه بلند‬
‫‪ -4‬مسطح يا كمرشكن‬
‫‪ -5‬مخزن‌دار (تانکر)‬
‫‪ -6‬ريل‌كش‬
‫‪ -7‬يخچال‬
‫‪ -8‬شن‌كش‬
‫‪ -9‬فله‌بر‬

‫‪ -3‬ان�واع تقس�يم‌بندي ترمز واگن‌ه�ا را مطابق با رقم دوم از س�مت چپ ش�ماره‌ي واگن‪ ،‬نام‬
‫ببريد‪.‬‬
‫‪ -1‬بدون ترمز‬
‫‪ -2‬فقط داراي ترمزدستي‬
‫‪ -3‬فقط داراي ترمز هوايي‬
‫‪ -4‬داراي ترمز هوايي و ترمزدستي يا در جانب يا در ايوان‬
‫‪ -5‬داراي ترمز هوايي و ترمزدستي در ايوان و داراي اتاقك ترمزباني‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪62‬‬

‫‪ -4‬رقم س�وم از س�مت چپ در ش�ماره‌ي واگن‌هاي باري چگونه تعداد محور واگن را مش�خص‬
‫مي‌كند؟‬
‫رقم ‪ 1‬مش��خصه‌ي واگن‌هاي ‪ 2‬محوره‪ ،‬ارقام ‪ 2‬الي ‪ 4‬بيانگر واگن‌هاي ‪ 4‬محوره با سيس��تم ترمز روس��ي‪،‬‬
‫ارقام ‪ 5‬الي ‪ 4‬بيانگر واگن‌هاي ‪ 4‬محوره با سيستم ترمز كنور و ارقام ‪ 8‬و ‪ 9‬معرف واگن‌هاي شش محوره‬
‫مي‌باشند‪.‬‬

‫‪ -5‬بالشتك‌ واگن را تعریف و نقش آنرا در حركت واگن توضيح دهيد‪.‬‬

‫بالش��تك‌ها تکیه گاه عرضی هس��تند كه در قوس‌ها نقش مهمي را ايفا مي‌كنن��د‪ .‬واگن‌ها هنگام عبور از‬
‫قوس‪ ،‬به دليل نيروهاي گريز از مركز‪ ،‬به س��مت بيرون قوس متمايل مي‌شوند و حين حركت گردشي در‬
‫قوس با بالش��تك بوژي تماس مي‌يابند‪ .‬به دليل س��هولت حركت نسبي بالشتك واگن روي بالشتك بوژي‬
‫س��طوح آنها به صورت محدب و صيقلي س��اخته مي‌شوند‪ .‬وظيفه‌ي اصلي بالشتك‌ها محدود كردن دوران‬
‫واگن حول محور طولي مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ -6‬جعبه ياتاقان چيست؟ و چه وظيفه‌اي به عهده دارد؟ انواع آن را نام ببريد‪.‬‬

‫جعب��ه ياتاق��ان تکیه گاه دو س��رمحور با حداقل اصطکاک می باش��ند‪.‬و يكي از حس��اس‌ترين بخش‌هاي‬
‫مجموع��ه‌ي چ��رخ و محور بوده كه در طرفين آن نصب ش��ده و ضمن حفاظت اج��زاي گردنده‌ي داخلي‬
‫از گ��رد و غب��ار و عوام��ل محيطي و جلوگيري از خ��روج مواد روان��كار‪ ،‬نيروي وزن واگن و ب��ار آن را از‬
‫طريق رولربيرينگ‌ها به س��رمحورها و نهايتاً خط آهن انتقال داده و س��بب تسهيل دوران چرخ و محورها‬
‫مي‌گردد‪.‬‬

‫‪ -7‬انواع چرخ وسايل نقليه ريلي را نام برده و مختصرا” شرح دهيد‪.‬‬
‫چرخ منوبلوك یا یک تکه مورد استفاده در واگن های باری سنگین و کشنده ها‪.‬‬
‫چرخ بانداژ دار یا سه تکه متشكل از هسته‪ ،‬بانداژ و رينگ نگهدارنده‪،‬مورد استفاده در واگن های مسابری‬
‫و باری سبک‪.‬‬
‫‪63‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫‪ -8‬منظور از اختالف تامپون چيست؟ و اختالف مجاز تامپون‌ها در دو واگن مسافري مجاور هم‬
‫چقدر مي‌باشد؟‬
‫اختالف ارتفاع مركز دو س��پر تامپون مقابل يكديگر را اختالف تامپون مي‌گويند‪ .‬در واگن‌هاي مس��افري‬
‫اختالف ارتفاع مجاز تامپون‌ها ‪ 105‬ميليمتر اس��ت و بيش از اين اندازه‪ ،‬واگن بايس��تي از س��رويس خارج‬
‫شود‪.‬‬

‫‪ -9‬انواع قالب اتوماتيك واگن‌هاي باري را نام برده و كورس هر يك را بنويسيد‪.‬‬

‫‪ -‬قالب اتوماتيك ويليسون با كورس ‪ 90‬ميليمتر‬
‫‪ -‬قالب اتوماتيك يوني كوپلر با كورس ‪ 110‬ميليمتر‬
‫‪ -‬قالب اتوماتيك روسي (‪ )SA3‬با كورس ‪ 90‬ميليمتر‬

‫‪ -10‬منظور از شاخص قالب اتوماتيك در واگن‌هاي باري چيست؟‬

‫قالب اتوماتيك در واگن‌هاي باري در قس��مت فوقاني داراي زائده‌اي اس��ت كه در زمان اتصال دو واگن به‬
‫يكديگ��ر نح��وه‌ي قرارگيري صحيح زبانه‌هاي بزرگ و كوچك را نش��ان مي‌دهد‪ .‬به اين ترتيب كه اگر اين‬
‫زائده بيرون باش��د (قسمت قرمز رنگ آن قابل مشاهده باش��د)‪ ،‬نشان دهنده‌ي عقب رفتن زبانه‌ي بزرگ‪،‬‬
‫يعني آزاد بودن قالب‌ها از يكديگر بوده و چنانچه اين زائده داخل باشد‪ ،‬بيانگر اتصال دو قالب مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ -11‬كورس تامپون‪ ،‬طول تامپون و قطر سپر تامپون واگن‌هاي مسافري را بنويسيد‪.‬‬
‫‪ -‬كورس تامپون واگن‌هاي مسافري‪ 110 :‬ميليمتر‬
‫‪ -‬طول تامپون واگن‌هاي مسافري‪ 650 :‬ميليمتر‬
‫‪ -‬قطر سپر تامپون واگن‌هاي مسافري‪ 600 :‬ميليمتر‬

‫‪ -12‬حداكثر و حداقل فاصله‌ي مركز س�پر تامپون تا س�طح ريل واگن‌هاي باري در حالت خالي‬
‫چقدر است ؟‬
‫حداكثر فاصله‌ي مركز سپر تامپون تا سطح ريل واگن‌هاي باري در حالت خالي ‪ 1060‬ميليمتر و حد اقل‬
‫آن ‪ 940‬ميليمتر است‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪64‬‬

‫‪ -13‬علل به وجود آمدن اختالف تامپون چیست؟‬

‫‪ -‬آسيب ديدن محل نصب تامپون‬
‫‪ -‬بارگيري يك‌طرفه‬
‫‪ -‬افتادگي خط‬
‫‪ -‬كنار هم قرار گرفتن واگن‌هاي باردار و خالي يا واگن‌هاي دومحوره و چهارمحوره‬
‫‪ -‬خستگي فنرهاي واگن‬
‫‪ -‬نازك شدن ضخامت چرخ‬

‫‪ -14‬عالمت طول واگن تامپون به تامپون و حجم مخزندار روی بدنه واگن ها را رسم کنید‪.‬‬

‫‪ -15‬عالمت طول مفید بارگیری واگن را رسم کنید‪.‬‬

‫‪ -16‬عالمت حجم مخزندار روی بدنه واگن ها را رسم کنید‪.‬‬

‫‪54500 L‬‬
‫‪65‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫‪ -17‬سطح مفید بارگیری واگن را رسم نمایید‪.‬‬

‫‪ -18‬در صورت افتادن تامپون در واگن انتهايي قطار سوزنبان چه اقدامی باید بکند؟‬
‫در هنگام ورود يا خروج قطارها از ايس��تگاه سوزنبان در صورت مشاهده‌ی افتادن تامپون در واگن انتهايي‬
‫قطار كه به علت بريدن پيچهاي نگهدارنده به داخل يا خارج از خط س��قوط كرده و ممكن اس��ت موجب‬
‫بروز سانحه بشود بايستي فوري قطار يا وسيله نقليه را متوقف و موارد عيب را به مامورين آن اعالم نمايد‬
‫و در غير اين‌صورت نواقص مشهود را بدون فوت وقت به مسئول وقت ايستگاه اطالع دهد‪.‬‬

‫‪ -19‬گریپاژ یاتاقان سر‌محور چیست؟‬

‫در صورتی که یاتاقان سر محور به علت داغی بیش از حد با سرمحور قفل شود و مانع از گردش آزاد محور‬
‫گردد‪ ،‬گیرپاژ می کندوباعث بریدگی چرخ می شود‪.‬‬

‫‪ -20‬تفاوت چرخ یک تکه و بانداژ دار را بنویسید‪.‬‬

‫چرخ یک تکه وقتی به خط مرگ رسید بایستی به‌طور کامل تعویض شود؛ ولی چرخ بانداژی وقتی به خط‬
‫مرگ رسید‪ ،‬فقط طوقه چرخ تعویض و مجددا” قابل استفاده می باشد‪.‬‬

‫‪ -21‬در چه شرایطی می توان از شیر تخلیه برای آزاد سازی ترمز استفاده کرد؟ شرح دهید‪.‬‬
‫به هيچ وجه با كشيدن شير تخليه ترمز نبايد آن را آزاد و در سرويس قرار داد؛ فقط در مواقع اختالف هوا‬
‫و عدم آزادسازی به وسیله ترمز شش دنده لکوموتیو مجاز می باشد؛ مشروط بر این‌که مجددا ً آزمايش ترمز‬
‫انجام تا توسط ترمز شش دنده لكوموتيو و به‌وسيله لكوموتيوران آزادي ترمزميسر گردد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪66‬‬

‫‪ -22‬معايبی از واگن و ترمز را بنویسید که سوزنبان موظف به کنترل و اعالن آنها می باشد‪.‬‬
‫در هنگام ورود يا خروج قطارها از ايستگاه سوزنبان در صورت مشاهده‌ی عيوبي به شرح زير بايستي فوري‬
‫قط��ار يا وس��يله نقليه را متوقف و م��وارد عيب را به مامورين آن اعالم نماي��د و در غير اين‌صورت نواقص‬
‫مشهود را بدون فوت وقت به مسئول وقت ايستگاه اطالع دهد‪:‬‬
‫‪ -‬افت��ادن تامپ��ون در واگن انتهايي قطار كه به علت بريدن پيچه��اي نگهدارنده به داخل يا خارج از خط‬
‫سقوط كرده و ممكن است موجب بروز سانحه بشود‪.‬‬
‫‪ -‬افتادن قالب‏هاي اتوماتيك به داخل خط نيز موجب س��انحه خواهد ش��د‪ .‬كله گاوي قالب‏هاي خودكار‬
‫به علت بيرون آمدن واليك نگهدارنده به داخل خط س��قوط كرده و واگنهاي بدنبال خود را از خط خارج‬
‫مي‏نمايند‪.‬‬
‫‪ -‬ي��ك طرفه بودن بارگي��ري در واگن‏ها نيز موجب كجي آن يا موجب گرمي جعبه ياتاقان و حتي گريپاژ‬
‫آن مي‏ش��ود و اغلب باعث شكس��تگي فنر و همچنين چسبيدن بالشتك‏هاي واگن به يكديگر شده كه اين‬
‫مهم نيز باعث خروج واگن از خط به ويژه روي قوسهاي تند خط مي‏گردد‪.‬‬
‫‪-‬گريپاژ س��ر محور واگني كه موجب بریدن ديسك از محور مي‏شود نيز حادثه‏هاي سنگين و پر هزينه‏اي‬
‫را در راه‏آه��ن ايجاد كرده اس��ت‪ ،‬ل��ذا توجه به گرمي جعبه ياتاقان و دق��ت در آن احتمال بروز حوادث را‬
‫كاهش خواهد داد‪.‬‬
‫‪ -‬بريدگي چرخ‪ :‬س��طح گردش چرخ به علت باقي‏ماندن به حالت ترمز (هوا – دس��تي) و كشيده شدن بر‬
‫روي ريل موجب بريدگي چرخ شده كه هنگام ورود يا خروج قطار به آساني به علت سروصداي زياد قابل‬
‫تشخيص مي‏باشد‪ .‬بريدگي چرخ به ريل ضربه زده و باعث شكستگي ريل مي‏شود‪.‬‬
‫‪ -‬لقي طوقه نيز به علت باقيماندن در حالت ترمز (هوا – دستي) و كشيده شدن روي ريل ايجاد مي‏گردد‪.‬‬
‫و زمان رويت به علت جاباز كردن رينگ و زنگ زدگي قابل تشخيص مي‏باشد‪.‬‬
‫‪ -‬شكستگي فنر ممكن است در نقاط مختلف و همچنين اليه‏هاي متفاوت فنر بوجود آيد‪ ،‬در اين صورت‬
‫سقوط فنر از روي جعبه ياتاقان و احتمال واژگوني واگن وجود دارد‪.‬‬
‫‪ -‬طريقه باز و بس��ته كردن ترمز دس��تي واگنهاي روسي هنگام قرار گرفتن در مقابل فلكه ترمز دستي كه‬
‫به‌ط��ور جانب��ي در روي بدنه واگنها واقع گرديده با آزاد كردن ضامن (موازي با بدنه) يا كش��يدن فلكه به‬
‫س��مت باال در بعضي از واگنهاي روس��ي فلكه را در كشو تا آخرين نقطه كشيده كه به سمت چپ بايستي‬
‫حركت دهيد‪ .‬و با قفل كردن ضامن (عمود بر بدنه) فلكه را در جهت عقربه‏هاي ساعت چرخانيده تا كورس‬
‫پيستون اصلي خارج گرديده و كفش ترمزها به سطح گردش چرخ بچسبند‪ .‬براي آزاد كردن ترمز دستي‬
‫واگنهاي روسي كافي است ضامن قفل كننده را آزاد نموده و فلكه را در جهت كشوي مخالف حركت دهيم‬
‫‪67‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫كه به آساني ترمز دستي آزاد مي‏گردد‪.‬‬

‫‪ -‬افتادن ميله مثلث در واگنها نيز ممكن است سانحه ساز باشد كه به آساني هنگام حركت قابل تشخيص‬
‫مي‏باشد‪.‬‬

‫‪ -23‬بوژی چیست؟‬
‫طبق اس��تاندارد ‪ UIC‬چنانچه فاصله محورهاي يك واگن از ‪ 9‬متر بيش��تر باشد بايد براي اتصال چرخ به‬
‫واگن از بوژي اس��تفاده ش��ود‪ .‬بوژي سازه اي فلزي است كه چرخ و محور را در خود جاي داده‪ ،‬براحتي به‬
‫واگن متصل و از آن جدا مي شود‪ .‬همين ويژگي مدوالر بوژي كه به‌عنوان يك مجموعه از واگن جدا شده‬
‫و ب��وژي ديگري ج��اي آن را مي گيرد باعث گرديده كه توقف واگنها ب��ه منظور ترميم چرخها به حداقل‬
‫كاهش يابد‪.‬‬

‫‪ -24‬نقش بوژي درحرکت واگن را شرح دهید‪.‬‬

‫به‌طور كلي بوژي وظایف زير را بر عهده دارد‪:‬‬
‫‪ -‬نگهداري و حمل و نقل بدنه واگن در وضعيت مطلوب‬
‫‪ -‬حركت پايدار بر روي مسيرهاي مستقيم و داراي پيچ و خم‬
‫‪ -‬تضمين حركت راحت به‌وس��يله جذب ارتعاش��اتي كه از ناهمواري راه ناش��ي مي شود و حداقل ساختن‬
‫تأثير نيروي گريز از مركز‪ ،‬وقتي بر روي پيچ ها با سرعت زياد حركت مي كند‪.‬‬
‫‪ -‬به حداقل رساندن سائيدگي ريل و ناهمواري هاي خط‬
‫‪ -‬افزايش تعداد محورهاي واگن و در نتيجه كاهش بار محوري در بوژي هاي با دو محور يا بيشتر‬

‫‪ – 25‬تعيي�ن كني�د واگن‌ه�اي به ش�ماره‌های زير‪ ،‬چه نوع�ي واگني ب�وده و داراي چند محور‬
‫مي‌باشند؟‬
‫‪ : 156201 -1‬مسقف‪ ،‬چهار محوره و دارای ترمز کامل‬
‫‪ :352202-8‬لبه بلند‪ ،‬چهار محوره و دارای ترمز کامل‬
‫‪ :449519 -9‬مسطح‪ ،‬شش محوره و ترمز هوا و ترمز دستی در سمت جانبی واگن‬
‫‪ -24‬شماره واگني را بنويسيد كه لبه كوتاه و داراي ترمز دستي و اتاق ترمز باشد‪.‬‬
‫‪ -‬عدد معرف لبه کوتاه‪ ،‬عدد دو و رقم اول از سمت چپ واگن می‌باشد‪.‬‬
‫‪ -‬عدد معرف ترمز هوا و ترمز دس��تی در اتاقک‪ ،‬عدد پنج و رقم دوم از س��مت چپ می‌باش��د‪ .‬پس کلیه‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪68‬‬

‫واگن‌هایی که رقم اول و دوم آنها از سمت چپ ‪ 2‬و ‪ 5‬باشد‪ ،‬واگن مورد نظر می‌باشند (‪ .)2 a 5 bcd‬برای‬
‫مثال واگن شماره ‪256101 -5‬‬

‫‪ -26‬بوژي واگن داراي چه قسمتهايي است؟‬

‫بوژی واگن ش��امل‪ :‬شاس��ی یا فریم‪ ،‬مجموعه چرخ و محور و جعبه یاتاقان‌ها‪ ،‬تعلیق و فنربندی و اتصاالت‬
‫آن‪ ،‬کاسه بوژی‪ ،‬اهرم بندی و اجزای ترمز بوژی و بالشتک‌های بوژی‪.‬‬

‫‪ -27‬انواع فنر به كار رفته در واگنها را بنويسيد‪.‬‬

‫‪ -‬فنرهاي حلزوني‬ ‫‪ -‬فنر هاي تخت‬
‫‪ -‬فنرهاي حلقوي‬ ‫‪ -‬فنرهاي مارپيچ‬

‫‪-28‬كار تامپون را بنويسيد‪.‬‬

‫جذب و مستهلک كردن ضربات وارده حین حرکت باالخص تغییر سرعت و شتاب بین واگن‌ها به منظور‬
‫جلوگیری از صدمات و آسیب به محموله و همچنین محافظت از شاسي كله‌گي واگن‪.‬‬

‫‪ -29‬كورس تامپون را تعريف كنيد‪.‬‬

‫در هنگام ضربه زدن كورس تامپون به داخل اس��توانه رفته و پس از حذف ضربه توس��ط فنرهاي حلقوي‬
‫يا رينگ فدری به‌حالت نرمال برمی‌گردد‪ .‬در این‌جا طول رفت و برگشت به‌داخل استوانه را كورس تامپون‬
‫گويند‪.‬‬

‫‪ -30‬كار فنر در سیستم تعلیق واگن را شرح دهيد‪.‬‬

‫وظیفه سیس��تم تعلیق و فنر بندی واگن ایجاد قابلیت انعطاف و جذب و تعدیل تکان‌ها و ارتعاش��ات واگن‬
‫و ممانعت از انتقال ضربات ناش��ی از تکان‌های حین حرک��ت از چرخ‌ها به اتاق و محموله واگن و بالعکس‬
‫می‌باشد‪.‬‬

‫‪ -31‬دستگيره‌ی باري و مسافري را شرح دهيد‪.‬‬

‫این دستگیره دو حالت باري و مسافري دارد كه براي يكنواختي و هماهنگي زمان ترمزگیری و آزادسازی‬
‫‪69‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫ترمز در قطارهاي مختلط بكار گرفته مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -32‬كشيدن بي‌مورد سيم تخليه چه خطري براي قطار دارد؟‬

‫اگر قطار به هر علتي‪ ،‬مخصوصاً به دليل س��رد ش��دن ديزل‪ ،‬در يك بالك شيب‌دار متوقف شود‪ ،‬الزم است‬
‫كه ضمن رعايت اين مس��ئله به رييس قطار نيز توجه داده ش��ود كه حتي پس از روش��ن شدن لكوموتيو‪،‬‬
‫از كش��يدن شيرهاي تخليه خودداري نمايند؛ چرا كه اين مسئله مي‌تواند باعث بي‌ترمز شدن قطار و بروز‬
‫سانحه گردد‪.‬‬

‫‪ -33‬وظايف اهرم‌بندي در سيس�تم ترمز واگن‌ها چيس�ت؟ و هر وظيف�ه به عهده‌ی كدام جزء‬
‫است؟‬
‫وظايف اهرم‌بندي عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -‬انتقال نيرو كه توسط تمام اجزا انجام مي‌شود؛‬
‫‪ -‬تغيير مقدار نيرو كه توسط تخته اهرم‌ها انجام مي‌شود؛‬
‫‪ -‬تغيير جهت نيرو كه توسط تخته اهرم‌ها انجام مي‌شود؛‬
‫‪ -‬تقسيم نيرو به دو طرف يك چرخ و محور كه توسط ميله‌مثلث‌ها انجام مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -34‬ترمز دس�تي مطابق ‪ UIC‬چه شرايطي بايد داشته باشد؟ و هنگام بستن آن به چه نكاتي‬
‫بايد توجه كرد؟‬
‫مطابق ‪ UIC‬ترمز دستي بايد به گونه‌اي طراحي شود كه از دو طرف واگن قابل دسترسي باشد و عملكرد‬
‫آن به نحوي باشد كه با چرخاندن فلكه‌ی آن در جهت عقربه‌هاي ساعت ترمزها اعمال شده و با چرخاندن‬
‫فلكه در جهت عكس حركت عقربه‌هاي س��اعت ترمزها آزاد گردند‪ .‬در زمان بس��تن ترمز دستي بايد دقت‬
‫شود كه ترمز هوا آزاد باشد و تعداد دوران فلكه‌ي آن مطابق دستور‌العمل همان نوع واگن انجام شود‪.‬‬

‫‪ -35‬نحوه‌ي باز و بس�ته كردن ترمزدس�تي واگنهاي روسي را شرح دهید كه مجهز به سيستم‬
‫آزادسازي سريع هستند‪.‬‬
‫ب��راي اعمال ترمز دس��تي ابتدا بايد اه��رم ضامن را در حالت افقي (آزاد) قرار داده و فلكه‌ي ترمز دس��تي‬
‫را به س��مت چپ هدايت كنيم‪ .‬س��پس اهرم را در وضعيت ضامن (عمودي) قرار داده و فلكه را در جهت‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪70‬‬

‫عقربه‌هاي ساعت ‪ 15‬الي ‪ 20‬دور (بسته به نوع واگن) مي‌چرخانيم‪ .‬در اين صورت كورس سيلندر ترمز به‬
‫اندازه‌ي ‪ 60‬الي ‪ 90‬ميليمتر بيرون آمده و ترمز دس��تي بس��ته مي‌شود‪ .‬براي آزاد كردن ترمز دستي كافي‬
‫اس��ت اهرم را در وضعيت آزاد قرار داده و فلكه را به س��مت راست هدايت كنيم‪ .‬ترمز دستي بدون نياز به‬
‫چرخاندن فلكه‪ ،‬در اثر نيروي فنر سيلندر ترمز آزاد مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -36‬نحوه از سرويس خارج کردن ترمز واگن را شرح دهید‪.‬‬

‫ش��ير قطع و وصل س��وپاپ سه‌قلو يا ش��ير ترمز واگن را در حالت بسته يا افقي قرار مي‌دهيم‪ .‬با اين عمل‬
‫ضمن انجام يك ترمز كوتاه‪ ،‬ارتباط سوپاپ سه‌قلو با لوله‌ي اصلي قطع شده و كليه‌ي هواي سوپاپ سه‌قلو‪،‬‬
‫مخزن فرعي و س��يلندر ترمز تخليه مي‌ش��ود‪ .‬با اين وجود الزم اس��ت از تخليه‌ي كامل و آزادسازي واگن‬
‫مطمئن شويم‪.‬‬

‫‪ -37‬عدم آزاد سازي ترمز در چند حالت امكان پذير مي‏باشد؟‬

‫‪ -‬عدم آزاد س��ازي ترمز هواي سراس��ر در هنگام آزمايش ترمز به وس��يله ترمز ‪ 6‬دنده لكوموتيو و حركت‬
‫دادن واگن با قطار در اين حالت‪.‬‬
‫‪ -‬بس��ته بودن ترمز دس��تي واگنها و حركت دادن آنها در قطار‪ ،‬هر دو مورد احتمال ايجاد خطر و حادثه را‬
‫دارند‪.‬‬

‫‪ -38‬مدت زمان ترمزگيري در قطارها توسط ترمز شش دنده لكوموتيو را بنویسید‪.‬‬

‫زمان ترمزگيري در قطار باری ‪ 15‬تا ‪ 20‬ثانیه و زمان ترمزگيري در قطار مسافری ‪ 3‬تا ‪ 5‬ثانیه و زمان آزاد‬
‫سازي ترمز در قطارهاي باري ‪ 60‬و در مسافري ‪ 20‬ثانيه مي‏باشد‪.‬‬

‫‪ -39‬طريقه باز و بسته كردن ترمز دستي واگنهاي روسي را بنویسید‪.‬‬

‫‪ -‬در مقابل فلكه ترمز دس��تي كه معموالً روي بدنه واگنها قرار داش��ته و جانبي اس��ت‪ ،‬ايس��تاده‪ ،‬ضامن‬
‫آزاد‌كننده را موازي بدنه واگن قرار دهيد يا در بعضي از واگنها آن را به بيرون كشيده و به سمت چپ در‬
‫جهت كشويي تا آخرين نقطه حركت دهيد؛ ضامن را قفل كرده يا فلكه را به داخل فشار دهيد سپس در‬
‫جهت عقربه‏هاي س��اعت نسبت به بس��تن ترمز دستي اقدام نماييد‪ .‬كورس پيستون سيلندر ترمز با خارج‬
‫شدن نشان مي‏دهد كه ترمز دستـي‏ و نهايتاً كفش‏ ترمـز به‏ سطح گردش چرخ چسبيده‏ است‪.‬‬
‫‪71‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫‪ -‬براي آزادس��ازي كافي اس��ت ضامن آزاد كننده را از حالت قفل در آورده و در جهت عكس كشويي فلكه‬
‫را حركت دهيد‪ ،‬ترمز دستي آزاد مي‏گردد‪.‬‬

‫‪ -40‬لقي طوقه در واگنها به چه علت بروز و چگونه حادثه ساز مي‏شود؟‬

‫لق��ي طوقه در واگنها به علت باقي‏ماندن به حالت ترمز و كش��يدن روي ريل ايجاد مي‏گردد‪ ،‬وقتي حادثه‬
‫ساز مي‏گردد كه طوقه از روي هسته چرخ جدا شود‪.‬‬
‫طريقه‌ی تشخيص آن‪ ،‬با جا انداختن رينگ و زنگ زدگي مي‏توان تشخيص داد‪ .‬ولي در پستهاي بازديد از‬
‫طريق ضربه زدن به وسيله‏چكش و شنيدن صداي بم (پايين) قابل تشخيص مي‏گردد‪.‬‬

‫‪ -41‬خودكار ترمزچیست؟و چه کاری انجام می دهد؟‬

‫خودكار ترمز يا تنظيم‏كننده اتوماتيك فاصله كفش و چرخ در حقيقت جبران‏كننده فاصله ايجاد شده بين‬
‫چرخ و كفش در اثر ترمزگيريهاي متوالي و س��ايش كفش ترمز مي‏باشد‪ .‬فاصله معمول بين كفش و چرخ‬
‫‪ 5-10‬ميليمتر بوده و در صورتي كه اين فاصله بيش��تر ش��ود خودكار ترمز عمل كرده و فاصله اضافه شده‬
‫را جبران مي‏كند‪.‬‬

‫‪ -42‬از ترمز دستي در چه مواردی استفاده مي‌شود؟‬

‫ترمز دستی در موارد زیر باید بسته شود‪:‬‬
‫‪ -1‬هنگامی‌که واگن در ایستگاه متوقف است؛‬
‫‪ -2‬در کلیه مواقعی که قطار در طول خط متوقف شود‪.‬؛‬
‫‪ -3‬در محل‌هایی که با عالمت لکوموتیوران و کشیدن سوت خطر نیاز به ترمز دستی باشد‪.‬‬

‫‪ -43‬اساس كار ترمز دستي را بنويسيد‪.‬‬

‫در اغل��ب واگن‌های باری‪ ،‬ترمز دس��تی بر اس��اس قانون بازده مکانیکی اهرمه��ا کار می‌کند؛ اما در برخی‬
‫ماش��ین‌های ریلی مدرن ترمز دس��تی با نیروی ذخیره فنر‪ ،‬فعال و با فشار هوا آزاد می‌شود‪ ،‬مثل لکوموتیو‬
‫آلستوم‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪72‬‬

‫‪ -44‬ش�یر قط�ع و وص�ل هوای سراس�ری قطار در کج�ا ق�رار دارد و در چه موقعی اس�تفاده‬
‫می‌شود؟‬
‫در زیر شاس��ی کلیه‌ی واگن‌ها یک لوله‌ی فوالدی سراسری جهت انتقال هوای فشرده قرار دارد که در دو‬
‫س��مت کله واگن به صورت جناقی‪ ،‬دو ش��اخه ش��ده و در انتهای واگن‪ ،‬یک شیر سماوری قطع و وصل به‬
‫چهار س��ر انتهایی لوله‌ی هوا واگن نصب می‌باش��د که برای قطع یا وصل هوا در مواقع اتصال و یا انفصال‬
‫واگن به قطار از آن استفاده می‌شود‪.‬‬

‫‪ -45‬حداكثر فشار در لوله‌ی سراسري قطار و سيلندر ترمز چند آتمسفر مي‌باشد؟‬
‫حداکثر فش��ار در لوله سراسری ‪ 5‬آتمس��فر در انتهای زمان هواگیری کامل قطار و در سيلندر ترمز ‪3/6‬‬
‫تا ‪ 3/8‬آتمسفر در زمان ترمز کامل‪.‬‬

‫‪ – 46‬حداقل ضخامت کفش ترمز در واگن‌های باری تا چقدر مجاز می‌باشد؟‬

‫حداق��ل ضخامت کفش ترمز چدن��ی در واگن‌های مجهز به ترمز کنور ‪ 10‬میلی متر و در واگن‌های مجهز‬
‫به ترمز روس��ی ‪ 12‬تا ‪ 14‬میلی متر و حداقل ضخامت کفش ترمز کمپوزیتی در واگن‌های مجهز به ترمز‬
‫روسی ‪ 12‬میلی متر می‌باشد‪.‬‬

‫‪ -47‬درصد وزن ترمز قطار را شرح دهید‪.‬‬

‫نسبت درصد وزن ترمز قطار عبارت است از نسبت مجموع وزن ترمز کلیه‌ی واگن‌های ترمزدار موجود در‬
‫یک رام قطار که ترمز آنها سالم و آماده به کار می‌باشند‪ ،‬تقسیم بر وزن کل قطار ضربدر ‪.100‬‬

‫مجموع وزن ترمز کلیه واگن‌هایی که ترمز آنها فعال می‌باشد بر حسب تن‬
‫‪%bp‬‬ ‫‪´100‬‬
‫وزن کل قطار بر حسب تن‬

‫‪ -48‬پنج مورد از اجزای قالب زنجيري را بنويسيد‪.‬‬

‫‪ -‬ميله قالب كشش‪ - ،‬مجموعه فنر و مقر قالب كشش‪ - ،‬ميله اتصالي مجموعه فنر به ميله قالب كشش‪،‬‬
‫‪ -‬ركاب ( حلقه زنجير )‪ - ،‬ميله پيچ متصل به قالب‪.‬‬
‫‪73‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫‪ -49‬قالب را تعریف نموده و انواع آن را بنویسید‪.‬‬

‫براي اتصال و انفصال سریع دو وسيله نقليه به‌يكديگر از قالب استفاده مي‌شود که در حال حاضر دو نوع‬
‫آن در ناوگان باری راه‌آهن ایران وجود دارد‪ :‬قالب زنجيري و قالب اتوماتيك( ویلسون‪ ،‬یونی کوپلر‪SA3 ،‬‬
‫روسی و قالب گردان ‪.)LAF‬‬

‫‪ -50‬چه عواملي باعث گرمي جعبه ياتاقان مي‌شوند؟‬

‫‪ -‬آلوده بودن گريس مصرفي‬
‫‪ -‬عدم انجام بموقع تعميرات اساسي‬
‫‪ -‬بارگيري يك‌طرفه‌ي واگن‬
‫‪ -‬شل شدن يا بريدن پيچ‌هاي سرمحور‬
‫‪ -‬كچل كردن رولرهاي ياتاقان‪.‬‬

‫‪ -51‬بريدگي (زدگي) چرخ را تعريف كرده و مقدار مجاز بريدگي و حداقل ضخامت چرخ را براي‬
‫واگن‌هاي باري و مسافري ذكر كنيد‪.‬‬
‫س��اييدگي يا صاف ش��دن مقطعي چرخ به دليل ترمز سريع يا معايب ناشي از سيستم ترمز را بريدگي يا‬
‫زدگ��ي چ��رخ گويند‪ .‬حداكثر مجاز بريدگي چرخ براي واگن‌هاي باري به طول ‪ 60 mm‬يا عمق ‪ 1 mm‬و‬
‫براي واگن‌هاي مسافري به طول‪ 40 mm‬يا عمق ‪ 0/5 mm‬مي‌باشد‪ .‬حداقل ضخامت چرخ‌هاي بانداژي‬
‫براي واگن‌هاي باري ‪ 36 mm‬و براي مس��افري ‪ 41 mm‬مي‌باش��د‪ .‬اين مقدار براي چرخ‌هاي منوبلوك‬
‫برابر ‪ 17 mm‬در نظر گرفته شده است‪.‬‬

‫‪ -52‬عواملي را ذکر نمایید كه سبب بريدگي چرخ مي‌شوند‪.‬‬

‫‪ -‬اعمال نيروي ترمزي بيش از حد به كفشك‌ها به علت خرابي سيستم ترمز‬
‫‪ -‬استفاده از كفشك‌هاي ترمز نامرغوب با ضريب اصطكاك بيشتر از حد مجاز‬
‫‪ -‬بسته بودن فلكه‌ي ترمز دستي به هنگام حركت واگن‬
‫‪ -‬قرار داشتن دستگيره‌ي باردار‪/‬خالي در حالت باردار براي واگن‌هاي خالي‬
‫‪ -‬استفاده از ترمز سريع‬
‫‪ -‬قرار دادن شير باري‪/‬مسافري در موقعيت مسافري براي قطارهاي باري‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪74‬‬

‫‪ -53‬در صورت ادامه سير واگني كه چرخ آن بيش از حد مجاز بريدگي داشته‌باشد‪ ،‬چه معايبي‬
‫ايجاد مي‌گردد؟‬
‫حمل واگني كه چرخ ان بريده باش��د‪ ،‬ضمن اين كه باعث شكس��تگي كليه اتصاالت ريل مي‌گردد‪ ،‬موجب‬
‫تخريب پل‌ها؛ خرابي ادوات ترمز؛ شكستگي فريم بوژي؛ شكستگي فنر و گوشواره نيز مي‌گردد‪.‬‬

‫‪ -54‬عوامل اصلي لقي بانداژ كدامند؟‬

‫عدم دقت در نصب صحيح بانداژ‪ ،‬شامل‪:‬‬
‫الف‪ -‬رعايت نكردن كيفيت مناسب سطوح بانداژ و ديسك‬
‫ب ‪ -‬عدم رعايت اختالف قطر صحيح داخل بانداژ و خارج ديسك‬
‫ج ‪ -‬باالنس نبودن بانداژ يا ديسك‬
‫اس��تفاده پياپي از ترمز هوايي (تماس كفش��ك و سطح بانداژ و ايجاد گرماي زياد)‪ ،‬كه جهت جلوگيري از‬
‫اين مورد‪ ،‬استفاده از ترمز ديناميك توصيه شده است‪.‬‬

‫‪ -55‬در صورت وقوع چه معايبي در چرخ‪ ،‬سير واگن مجاز نيست؟‬

‫‪ -‬لقي بانداژ‬
‫‪ -‬بريدگي(زدگي) چرخ‬
‫‪ -‬تيزي پروفيل چرخ‬
‫‪ -‬چرخش بانداژ روي ديسك‬
‫‪ -‬چرخش محور در ديسك‬
‫‪ -‬رسيدن ضخامت چرخ به حداقل ميزان مجاز (خط اطمينان)‬
‫‪ -‬حركت چرخ روي محور‬

‫‪ -56‬منظور از شاخص قالب اتوماتيك در واگن‌هاي باري چيست؟‬

‫قالب اتوماتيك در واگن‌هاي باري در قس��مت فوقاني داراي زائده‌اي اس��ت كه در زمان اتصال دو واگن به‬
‫يكديگ��ر نح��وه‌ي قرارگيري صحيح زبانه‌هاي بزرگ و كوچك را نش��ان مي‌دهد‪ .‬به اين ترتيب كه اگر اين‬
‫زائده بيرون باش��د (قسمت قرمز رنگ آن قابل مشاهده باش��د)‪ ،‬نشان دهنده‌ي عقب رفتن زبانه‌ي بزرگ‪،‬‬
‫يعني آزاد بودن قالب‌ها از يكديگر بوده و چنانچه اين زائده داخل باشد‪ ،‬بيانگر اتصال دو قالب مي‌باشد‪.‬‬
‫‪75‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫‪ -57‬معايب قالب كشش معمولي را بنويسيد‪.‬‬

‫‪ -‬ساييدگي بيش از حد دهانه‌ي قالب‬
‫‪ -‬شكستگي يا ضعيف شدن فنر قالب‬
‫‪ -‬ساييدگي قاب راهنماي قالب‬
‫‪ -‬ساييدگي‌هاي ميله‌ي قالب‬

‫‪ -58‬معايب زنجير كشش را بنويسيد‪.‬‬

‫‪ -‬باز شدن يو (‪ )U‬زنجير‬
‫‪ -‬ساييده شدن بيش از حد يو (‪)U‬‬
‫‪ -‬شكستن بازوي زنجير‬
‫‪ -‬شكستن دسته‌ي زنجير‬
‫‪ -‬خوردگي رزوه‌هاي ميله‌پيچ راست‌گرد و چپ‌گرد‬

‫‪ -59‬ترمز سريع را تعريف كنيد‪.‬‬

‫وقتی‌که تخليه‌ی هواي لوله‌ی سراسري قطار به يكباره بدون هيچ واسطه‌ای انجام شود و توقف قطار در‬
‫کوتاه ترین زمان ممكن انجام شود‪ ،‬ترمز سریع انجام گرفته است‪.‬‬

‫‪ -60‬ترمز تدريجي را شرح دهيد‪.‬‬

‫با حركت دادن شير شش دنده‌ی لكوموتيو به میدان ترمز و اُفت فشار در لوله‌ی هواي قطار‪ ،‬تعادل فشار‬
‫بین لوله اصلی و س��وپاپ سه قلو به‌هم خورده و هواي مخزن ذخيره‌ی واگن از طريق سوپاپ سه قلو وارد‬
‫سيلندر ترمز شده و نيروي ترمز توسط سيلندر براي توقف قطار اعمال مي‌گردد‪.‬‬

‫‪ -61‬کار جعبه‌ی بابار‪ -‬خالي در سیستم ترمز واگن را شرح دهید‪.‬‬

‫اين جعبه در زیر شاسی واگنها نصب شده و برحسب اين‌كه واگن خالي يا باردار باشد بایستی در وضعیت‬
‫مناس��ب قرار گیرد‪ ،‬لذا در طرفین واگن یک صفحه با بار‪ -‬خالی وجود دارد که روی آن دس��تگيره‌ای دو‬
‫وضعیتی برای تنظیم وزن ترمز واگن قرار دارد‪ .‬در قس��مت پایین و میانی صفحه یک عدد مقایس��ه حک‬
‫شده که مبنای استقرار وضعیت دستگیره می‌باشد‪ .‬چنانچه وزن واگن و محموله آن کمتر از عدد مقایسه‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪76‬‬

‫باشد‪ ،‬دستگیره در سمت چپ و روی حالت خالی قرار می‌گیرد و اگر وزن واگن و محموله برابر یا بزرگتر‬
‫از عدد مقایسه باشد‪ ،‬دستگیره در سمت راست و در وضعیت باردار قرار می‌گیرد‪.‬‬

‫‪ -62‬اجزای تامپون واگن را نام ببرید؟‬

‫‪ -‬سپر تامپون‬
‫‪ -‬استوانه داخلی و خارجی تامپون‬
‫‪ -‬فنرهای ضربه گیر داخل تامپون‬
‫‪ -‬خار نگهدارنده استوانه داخلی‬
‫‪ -‬پیچ و مهره های اتصال تامپون به شاسی‬

‫‪ -63‬جواز ترمز چیست؟‬

‫برگه‌ای اس��ت كه توسط مأمورين بازديد‪ ،‬پس از انجام آزمايش ترمز‪ ،‬صادر و مشخصات قطار در آن درج‬
‫می‌گردد؛ ضمن این‌که درصد وزن ترمز و تعيين س��رعت را نیز در آن منظور و پس از اخذ امضاء‪ ،‬تحويل‬
‫مسئول وقت داده می‌شود‪.‬‬

‫‪ -64‬استفاده از شير تخليه‌ی هوا براي آزادسازي ترمز در چه موردي مجاز است؟‬
‫در هيچ موردي مجاز نمي‌باش��د‪ ،‬به استثناء تكرار انجام آزمايش ترمز براي تعيين وضعيت واگن‌هایی كه‬
‫ترمز آنها در انجام تست ترمز آزاد نمي‌شود‪.‬‬

‫‪ -65‬در شماره‌گذاری واگنها به‌طریق ‪ UIC‬دو رقم اول از سمت چپ معرف چیست؟‬
‫دو رقم اول از سمت چپ شماره‌گذاری به روش ‪ UIC‬از ‪ 14‬رقم‪ ،‬معرف ُکـد مبادله می‌باشد‪.‬‬

‫‪ -66‬اجزای اصلی ساختمان واگن را بنویسید‪.‬‬

‫بدنه‪ ،‬ش��امل‪ :‬اتاق و ملحقات آن‪ ،‬شاس��ی و ملحقات آن‪ ،‬بوژی (ش��امل تیرهای طولی و عرضی‪ ،‬گهواره و‬
‫کاسه‪ ،‬چرخ و محور و جعبه یاتاقان‌ها‪ ،‬فنربندی)‪ ،‬سیستم ترمز و ادوات مربوطه‪ ،‬قالب‌ها و تامپون‌ها‪.‬‬
‫‪77‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫‪ -67‬تفاوت چرخهای منوبلوک ( یک تکه ) با چرخهای چند تکه چیست ؟‬

‫در چرخهای یک تکه‪ ،‬لقی طوقه وجود ندارد‪ ،‬به‌همین دلیل بیش��تر در کش��نده ها و ماش��ین های ریلی‬
‫تندرو با وزن ترمز باال از آن اس��تفاده می‌گردد و ایمن تر و گرانتر نیز می‌باش��ند‪ ،‬ولی چرخهای چند تکه‪،‬‬
‫متشکل از هسته‪ ،‬بانداژ و رینگ نگهدارنده بوده و در واگن‌های مسافری و واگن‌های باری معمولی از آنها‬
‫اس��تفاده می‌ش��ود و چون در صورت نیاز به تعویض فقط بانداژ آنها عوض می‌شود و بقیه‌ی قسمت‌ها قابل‬
‫استفاده مجدد می‌باشند از نظر اقتصادی با صرفه ترند ولی نیاز به مراقبت بیشتر از نظر لقی طوقه دارند‌‪.‬‬

‫‪ -68‬چهار قسمت از ادوات ترمز بوژی را نام ببرید‪.‬‬

‫میله مثلث‪ ،‬قاب کفش ترمز‪ ،‬کفش ترمز‪ ،‬اهرم اتصالی‪.‬‬

‫‪ -69‬برید‌گی چرخ چگونه ایجاد می شود؟‬

‫‪ -‬حرکت چرخ یا واگن به حالت ترمز (هوایی یا دستی)‬
‫‪ -‬حرکت واگن با جعبه یاتاقان گیرپاژ کرده‬
‫‪ -‬شدت نیروی ترمز نامناسب با وزن واگن (قرار دادن دستگیره ترمز واگن خالی در حالت باردار)‬
‫‪ -‬لیز یا خیس بودن سطح غلتش چرخ یا ریل و نداشتن چسبندگی مناسب بین چرخ و ریل‬
‫‪ -‬بارگیری نامتقارن و غیر یکنواخت‬

‫‪ -70‬چنانچ�ه هنگام اتصال واگن‌ه�ای مجهز به قالب زنجیری در قطارهای متش�کله‪ ،‬قالب به‬
‫درستی محکم نشود ( ُشل یا سفت ) چه ایرادی ایجاد می‌گردد؟‬
‫در اتصال واگن‌های با قالب زنجیری بایستی تامپون‌ها قدری به هم فشرده شوند تا همواره دو واگن مجاور‬
‫از ناحیه‌ی تامپون به هم تماس االس��تیکی داشته باشند؛ در غیر این صورت بر اثر شوک‌های وارده‪ ،‬قالب‬
‫زنجیری بریده شده و سبب انفصال دو قسمت قطار از یکدیگر می‌گردد‪.‬‬

‫‪ -71‬راه ترمز چیست؟‬

‫مس��افت طی ش��ده ( طول ) از زمان شروع ترمزگیری تا توقف کامل وس��یله نقلیه را « راه ترمز» گویند‬
‫( در راه‌آهن به میدان ترمز معروف می‌باشد)‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪78‬‬

‫‪ -72‬چهار قسمت از تجهیزات ترمز واگن را بنویسید‪.‬‬

‫خودکار ترمز‪ ،‬سوپاپ سه قلو‪ ،‬سیلندر ترمز‪ ،‬مخازن ذخیره‌ی هوا‪.‬‬

‫‪ -73‬موارد استفاده از شیر «باز‪ -‬بسته» در ترمز واگنها چیست؟‬

‫این شیر همواره بایستی در حالت باز باشد؛ چنانچه واگنی به‌علت نقص فنی در ترمز نیاز به بی‌ترمز کردن‬
‫در زمان حرکت قطار باشد‪ ،‬بایستی این شیر در حالت قطع یا بسته قرار گیرد‪.‬‬

‫‪ -74‬کار سیلندر ترمز چیست ؟‬

‫کار س��یلندر ترمز تبدیل فش��ار هیدرواس��تاتیکی هوا به نیروی رانش مکانیکی در س��طح مقطع پیستون‬
‫سیلندر ترمز و انتقال آن از طریق میله پیستون به اهرم بندی ترمز می‌باشد‪.‬‬

‫‪ -75‬انواع ترمز دستی بکار گرفته شده در وسایل نقلیه‌ی ریلی راه‌آهن را نام ببرید‪.‬‬
‫‪ -‬زنجیری‬
‫‪ -‬چرخ دنده‌ای ( پیچی )‬
‫‪ -‬سیمی ( سیم بکسل )‬
‫‪ -‬مستقیم از طریق میله پیستون و نیروی فشاری فنر‬

‫‪ -76‬کار خودکار ترمز را بنویسید‪.‬‬

‫به دلیل کورس محدود س��یلندر ترمز‪ ،‬اگر فاصله‌ی بین کفش ترمز و چرخ و خالصی اهرم بندی به علت‬
‫س��ایش‪ ،‬زیاد ش��ود‪ ،‬نیروی ترمزی واگن کاهش می‌یابد؛ لذا خودکار ترمز در مجموعه اهرم بندی ترمز با‬
‫هدف‌های زیر مانع از ایراد فوق می‌شود‪.‬‬
‫‪ -‬جبران سایش کفش ترمز‬
‫‪ -‬انتقال نیرو به اهرمهای ترمز‬
‫‪ -‬جبران سائیدگی اهرم بندی‌ها و والیک‌ها‬

‫‪ -77‬کار اهرم بندی ترمز در وسایل نقلیه‌ی ریلی را بنویسید‪.‬‬

‫کار اهرم بندی عبارت اس��ت از انتقال نیروی ایجادی از س��یلندرترمز به کفش یا لنت ترمز واگن در زمان‬
‫‪79‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫ترمزگیری‪ .‬ضمناً اهرم بندی باعث تبدیل و تغییر مقدار و جهت نیروها و تقسیم و توزیع یکنواخت نیروی‬
‫ترمز بین کلیه‌ی چرخ‌ها به صورت همزمان می‌شود ‪.‬‬

‫‪ -78‬مهمترین عیب در سیلندر ترمز وسایل نقلیه ریلی کدام است؟‬

‫نشتی هوا ( فرار هوا) از سیلندر ترمز پس از عمل ترمز‌گیری که منجر به آزاد سازی ترمز در مدت زمان کوتاهی‬
‫خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -79‬چگونه می‌توان ترمز واگنها را از سرویس قطار خارج کرد؟‬

‫شیر قطع و وصل را در حالت بسته ( قطع ) قرار می‌دهیم؛ با این عمل یک ترمز کوتاه در واگن انجام داده‬
‫که در این صورت ترمز‪ ،‬آزاد و واگن فاقد ترمز می‌گردد‪.‬‬

‫‪ -80‬با قرار دادن دستگیره‌ی تغییر حالت روی سوپاپ سه قلوی واگنهای روسی در سه وضعیت‬
‫بابار و خالی و متوسط‪ ،‬میزان فشار در سیلندر ترمز چند آتمسفر خواهد شد؟‬
‫‪ -‬در حالت خالی‪ ،‬فشار بین ‪ 1/4‬تا ‪ 1/8‬آتمسفر‬
‫‪ -‬در حالت متوسط‪ ،‬فشار بین ‪ 3‬تا ‪ 3/4‬آتمسفر‬
‫‪ -‬در حالت با بار‪ ،‬فشار بین ‪ 4‬تا ‪ 4/5‬آتمسفر‬

‫‪ -81‬فشار ترمز دستی در دیزلهای‪ GM‬و ‪ GE‬چقدر است؟‬

‫‪ GE -‬سِ ری پایین روی یک چرخ عمل می‌کند و ‪ 2/5‬تن فشار دارد؛‬
‫‪ GE -‬سِ ری باال روی دو چرخ عمل‌می‌کند و ‪ 5‬تن فشار دارد؛‬
‫‪ ،GM -‬در ‪ G12‬و ‪ GT26‬روی محور سوم و بر روی یک چرخ عمل می‌کند و هر کدام ‪ 5‬تن فشار دارند‪.‬‬

‫‪ -82‬طريقه‌ی خاموش و روشن كردن بي سيم چگونه است؟‬

‫با چرخاندن كليد در جهت عقربه هاي س��اعت‪ ،‬بي‌س��يم روشن شده و صدای بلند از آن شنیده مي‌شود‪.‬‬
‫همچنین بی‌سیم بر خالف جهت عقربه‌هاي ساعت‪ ،‬خاموش مي‌شود‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪80‬‬

‫‪ -83‬انواع تماس با بي‌سيم را بنويسيد‪.‬‬

‫تماس بي‌سيم با بي‌سيم‪ ،‬تماس اولويت دار‪ ،‬تماس اضطراري‪ ،‬تماس با ديسپچر‪.‬‬

‫‪-84‬آیا واگذاري بي‌سيم به غير از كاربر آن ممكن مي‌باشد؟‬

‫واگذاري بي سيم به اشخاص غير مجاز جهت هر گونه تماس طبق مقررات ممنوع مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ -85‬وظيفه‌ی استفاده‌كننده از بي سيم‪ ،‬زمانی که باتری خالی شده است‪ ،‬چيست؟‬

‫بايستي بالفاصله استفاده از بي‌سيم را متوقف و نسبت به شارژ باتري يا تعويض آن اقدام نمايند‪.‬‬

‫‪ -86‬وظيفه‌ی كاربران بي سيم ‪ ،‬به هنگامی که باتری در حال شارژ است‪ ،‬چیست؟‬
‫آنها موظفند از روشن كردن بي‌سيم و ارسال پيام تا پايان شارژ باتري خودداري نمايند‪.‬‬

‫‪ -87‬اجزای متشکله هر سیستم مخابراتی را بنویسید‪.‬‬

‫‪ -‬هر سیستم مخابراتی دارای اجزای زیر می‌باشند‪:‬‬
‫‪ -‬فرستنده‬
‫‪ -‬کانال ارتباطی ( محیطی انتقال )‬
‫‪ -‬گیرنده‬

‫‪ -88‬خط بالک چیست ؟‬

‫خطی اس��ت که مابین دو ایس��تگاه برای تردد قطارها و گرفتن راه آزاد از ایستگاههای طرفین به کار برده‬
‫می‌شود‪.‬‬

‫‪ -89‬خط کنترل محلی چیست؟‬

‫این خط از مرکز کنترل ناحیه کش��یده ش��ده و به انتهای همان ناحیه ختم می‌شود و ایستگاههای تحت‬
‫پوشش آن ناحیه را به‌هم ارتباط می‌دهد‪.‬‬
‫‪81‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫‪ -90‬سوزن را تعريف نمايند و كاربرد آن‌را بنويسيد‪.‬‬

‫س��وزن دس��تگاهي است براي تغييرمسير وس��ایل نقليه‌ی ريلي از خطي به خط ديگر‪ .‬از سوزن به‌منظور‬
‫انجام تالقي‪ ،‬سبقت‪ ،‬تغيير مسير وسایل نقليه ‪ ،‬انجام امور مانور و جابجايي واگنها در محوطه‌ی ايستگاهها‪،‬‬
‫انبارها‪ ،‬اسكله‪ ،‬بارانداز و معادن و غيره استفاده مي‌شود‪.‬‬

‫‪-91‬انواع سوزنها را از لحاظ طرح و شكل ساختمانی نام ببريد‪.‬‬

‫‪ -‬دو راهه‌ها‪ - ،‬سه راهه‌ها‪ - ،‬چليپاي ساده يك طرف سمت چپ و راست چليپاي مضاعف ‪ - ،‬رابط يك‬
‫طرفه‪ – ،‬رابط دو طرفه‪ - ،‬مركب تركيبي‪.‬‬

‫‪ -92‬انواع سوزنها را از لحاظ نيروي محركه نام ببريد‪.‬‬

‫‪ -‬دستي‪ – ،‬الكتريكي‪ – ،‬نيمه الكتريكي‪ – ،‬متصله مكانيكي‪ – ،‬كمپرسي‪ – ،‬فنري‪.‬‬

‫‪ -93‬اجزای مهم ساختمان يك سوزن ( دو راهه) ساده را نام ببريد‪.‬‬

‫‪ -‬زبان��ه ي��ا تيغه‪ – ،‬ريلهاي جانبي‪ – ،‬تكه مركزي‪ – ،‬ريلهاي هادي‪ – ،‬ميله مانوري‪ – ،‬وزنه يا دس��تگيره‬
‫(در سوزنهاي الكتريكي ماشين سوزن) فانوس‪ – ،‬كلنگها‪ – ،‬توپي‪ – ،‬صفحات نگهدارنده‌ی ريل و متعلقات‬
‫آن‪ - ،‬متعلقات اتصال اهرم تيغه ( پيچ و مهره – واليك – اشيپلها )‪.‬‬

‫‪ -94‬دستگاه سوزنهاي ساده ( دو راهه) سمت راست و چپ چگونه قابل تشخيص مي‌باشد؟‬
‫براي تش��خيص كافي اس��ت ابتدای تيغه‌هاي سوزن يا سر زبانه به سمت تكه مركزي ايستاده و به سوزن‬
‫نگاه كنيم؛ اگر قوس س��وزن سمت راست باش��د‪ ،‬دستگاه سوزن راست‌گرا و اگر سمت چپ باشد‪ ،‬چپ‌گرا‬
‫ناميده مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -95‬سوزن يا دو راهه‌ی ساده‌ی متقارن چه نوع سوزني است؟‬

‫اگر قوس تيغه‌هاي س��وزن هم به طرف راس��ت و هم به‌طرف چپ باش��د به آن دو راهه‌ی ساده‌ی متقارن‬
‫مي‌گويند‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪82‬‬

‫‪ -96‬سه راهه چه نوع دستگاه سوزني مي‌باشد؟‬

‫هرگاه دو دس��تگاه سوزن ساده بالفاصله پس از يكديگر نصب ش��وند‪ ،‬سوزن سه راهه ناميده مي‌شود‪ .‬اين نوع‬
‫سوزنها در محلهاي پر‌ترافيك كه كمبود فضاي عرضي دارند‪ ،‬نصب مي‌شوند و انواع چپ‌گرا‪ ،‬راست‌گرا و متقارن‬
‫آن موجود می‌باشد‪.‬‬

‫‪ -97‬ريلهاي هادي در دس�تگاه س�وزن كجا قرار گرفته و چه نقش�ي در حركت وس�ایل نقليه‬
‫دارند؟‬
‫ريله��اي هادي مقاب��ل تكه مركزي قرار می‌گیرند و به‌وس��يله‌ی پيچ مخصوص ب��ه ريلهاي كناري متصل‬
‫مي‌باشند و وظيفه دارند چرخهاي وسيله نقليه را اجبارا ً روي شكاف تكه مركزي هدايت نمايند؛ به عبارت‬
‫ديگر وسيله‌ی نقليه در حال خروج را مجددا ً به محدوده‌ی ريل هدايت نموده و بدین وسیله از خروج واگن‬
‫جلوگیری می‌کنند‪.‬‬

‫‪ -98‬برخی از عواملی را نام ببرید که منجر به نچس�بیدن تیغه به ریل پهلویی (جانبی) س�وزن‬
‫می‌گردد‪.‬‬
‫‪ -1‬وجود شیئی خارجی بین تیغه و ریل پهلویی‬
‫‪ -2‬تنظیم نبودن میله و قطعات مانوری سوزن‬
‫‪ -3‬تیزی و سایش زبانه‌ها در اثر اصطکاک‬
‫‪ -٤‬افتادگی خط در ابتدا و انتهای تیغه‌ی سوزن‬
‫‪ -5‬کثیف بودن سطح ضخامت نگهدارنده‌ی تیغه‌ها یا کثیف بودن تیغه ها‬
‫‪ -6‬درست قرار نگرفتن کلنگی در جایگاه خود‬

‫‪ -99‬سوزن یا دو راهی از چند بخش مهم تشکیل می‌شود؟ توضیح دهید‪.‬‬

‫سوزن از سه بخش مهم تشکیل می‌شود‪:‬‬
‫الف‪ -‬بخش ورودی س��وزن از دو عدد تیغه یا زبانه و دو عدد ریل جانبی در پش��ت زبانه و س��ایر اتصاالت‬
‫تشکیل يافته است ‪.‬‬
‫این بخش قسمت متحرک سوزن می‌باشد و نقش مهمی در تغییر مسیر قطارها را به‌عهده دارد‪.‬‬
‫ب‪ -‬بخش میانی ‪ :‬از ریل‌های معمولی می‌باشد که ارتباط بخش ورودی تا قلب سوزن را فراهم می نماید‪.‬‬
‫‪83‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫ج‪ -‬بخش انتهایی‪ :‬از قلب سوزن که از یک تکه مرکزی و دو عدد ریل هادی (گارد ریل) با ریل های پهلویی‬
‫تشکیل یافته است‪ .‬دو بخش ورودی و انتهایی نقش مهم و بسیار حساسي در هدایت قطارها دارند‪.‬‬

‫‪ -100‬دستگاه سوزن چلیپای مضاعف‪ ،‬چگونه سوزنی است؟‬

‫چلیپای مضاعف دستگاهی است که در محل تقاطع دو خط نصب شده و وسایل نقلیه می‌توانند از هر خط‬
‫به یکی از دو خط روبرو رفت و آمد نمایند‪ .‬تعویض این نوع س��وزن در دو مرحله و هر مرحله از یک طرف‬
‫انجام می‌گیرد و در هر طرف تقاطع‪ ،‬چهار تیغه‪ ،‬یک وزنه و یک فانوس قرار دارد‪ .‬نوع الكتريكي آن دارای دو‬
‫ماشین سوزن می باشد‪ .‬در مجموع این سوزن دارای هشت تیغه‪ ،‬دو وزنه و دو فانوس می باشد‪.‬‬

‫‪ -101‬مزيت سوزن چليپا نسبت به ساير سوزنهاي ساده چيست؟‬

‫مزيت اين سوزن با ديگر سوزن‌ها در موارد زیر است ‪:‬‬
‫ارتباط دادن چهار جهت دو خط متقاطع به يكديگر در يك محوطه و فضاي بس��يار كم و كوچك ( محل‬
‫تقاطع) با دو وزنه نزديك به هم که توس��ط يك نفر س��وزنبان انجام مي‌ش��ود؛ ضمناً چنانچه اين س��وزن‬
‫الكتريكي باشد‪ ،‬این ارتباط توسط دو دستگاه ماشين سوزن از طريق پانل ايستگاه انجام مي‌شود‪.‬‬

‫‪ -102‬چهار مورد از خرابي هاي تكه مركزي را نام ببريد‪.‬‬

‫الف – سائيدگي دماغه‌ی تكه مركزي از پهلو ونازك شدن آن؛‬
‫ب – شكست و لهيدگي دماغه‌ی تكه مركزي؛‬
‫ج‪ -‬متمايل شدن دماغه‌ی تكه مركزي به يك طرف و تنگ شدن محل عبور چرخ؛‬
‫د‪ -‬شكست به‌طور عمودي در يك يا چند نقطه از تكه مركزي‪.‬‬

‫‪-103‬تقاطع را تعريف نمايد‪.‬‬

‫محل اتصال و برخورد دو خط با يكديگر را «تقاطع» گويند‪ ،‬مشروط به اين‌كه در آن محل دستگاه سوزن‬
‫نصب نشده باشد و وسایل نقليه‌ی ريلي فقط در جهت مسير خود به سير ادامه دهد‪ ،‬به عبارت ديگر وسایل‬
‫نقليه مي‌توانند فقط از هر خط به خط مقابل خود تردد نمايند‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪84‬‬

‫‪ -104‬سوزن نيمه الكتريكي چه نوع سوزني است؟‬

‫سوزن نيمه الكتريكي از نظر عملكرد با نيروي انساني تغيير وضعيت مي‌دهد‪ ،‬ليكن به‌خاطر باال بردن ايمني‬
‫آن با سيستم عالئم پانل ايستگاه ارتباط داده شده است‪ .‬اين سوزن معموالً در مسير خط كور ( انبار) نصب‬
‫مي‌گردد‪ .‬در اين نوع س��وزن‌ها قفل الكتريكي نصب ش��ده كه توسط كليد و جريان الكتريكي آزاد می‌شود و‬
‫سوزن را براي تغيير جهت آماده مي‌كند‪.‬‬

‫‪ -105‬سوزن دستي ( غير الكتريكي ) چه نوع سوزني است؟‬

‫اين نوع سوزن فاقد هرگونه سيستم الكتريكي و كنترل از راه دور بوده و تغيير جهت آن با اهرم وزنه و يا‬
‫دستگیره از طريق نيروي انساني (سوزنبان) صورت مي‌گيرد كه داراي انواع مختلف است‪.‬‬

‫‪ -106‬تيغه يا زبانه‌ی سوزن چيست؟و در کجا قرار گرفته است؟‬

‫تيغه‌ی س��وزن كه در بخش ورودي س��وزن قرار گرفته‪ ،‬قسمت حساس و متحرك آن است و حركت آن‬
‫به صورت عرضي مي‌باشد‪.‬‬
‫تيغه‪ ،‬نقش تعيين كننده‌ی تغيير جهت و هدايت قطارها به خط مورد نظر را به‌عهده دارد‪ .‬تيغه‌ی سوزن‬
‫از يك طرف آزاد و متحرك بوده و از طرف ديگر به بخش مياني متصل مي‌باشد‪ .‬نحوه‌ی تماس زبانه‌ی ريل‬
‫متحرك به ريل پهلویي اين تيغه‌ها‪ ،‬حالت فنري داش��ته و مي‌تواند مقداري خميده شود که اين جابجايي‬
‫خمش‪ ،‬مسير و سمت حركت را تعيين مي‌كند‪.‬‬

‫‪ -107‬تكه مركزي چيست؟ و چه نقشي در حركت دارد؟‬

‫تكه مركزي در بخش انتهايي س��وزن قرار گرفته و محل تقاطع دو خط را تش��كيل مي‌دهد و قطار از روي‬
‫آن به خط مورد نظر هدايت مي‌گردد‪ .‬تكه مركزي قسمت مهمي از سوزن بوده كه از جنس فوالد است‪،‬‬
‫البته در بعضی موارد آلياژ‌هایی مانند منگنز در آن نيز اس��تفاده مي‌ش��ود‪ .‬وظيفه تکه مرکزی ايجاد امكان‬
‫عبور چرخهاي بوژي در نقطه‌ی تالقي دو مسير است که از دو بخش زیر تشكيل يافته است ‪:‬‬
‫‪ -١‬رأس يا دماغه ( مثلث تكه مركزي )‬
‫‪ -٢‬بال تكه مركزي‬
‫‪85‬‬ ‫فصل چهارم‪ :‬واگن ‪ -‬ترمز ‪ -‬ارتباط ‪ -‬سوزن‬

‫‪ -108‬سوزن‌هاي رابط در كجا نصب مي‌شوند و چه نقشي در حركت دارند؟‬

‫در طرفين حدود ايستگاه يا خطوطي كه به‌موازات يكديگر قرار گرفته باشند‪ ،‬سوزن رابط نصب مي‌گردد‬
‫تا خط اصلي فرد و كليه‌ی خطوط منش��عب از آن را به امتداد خط اصلي زوج و همچنين خط اصلي زوج‬
‫و كليه‌ی خطوط فرعي منشعب از آن را به امتداد خط اصلي فرد اتصال دهد‪.‬‬

‫‪ -109‬عوامل سانحه ساز ناشي از سايش و ترك تكه مركزي را بنويسيد‪.‬‬

‫س��ايش و ت��رك در تك��ه مركزي به خصوص نوك دماغ��ه و بالهاي كناري منجر به خ��روج واگن از خط‬
‫می‌شود؛ همچنين باعث از تنظيم خارج شدن اندازه‌ی استاندارد عرض خط گرديده و خطرساز مي‌باشد‪.‬‬

‫‪ -110‬عوامل سانحه ساز در تكه مركزي و ريلهاي هادي را بنويسيد‪.‬‬

‫افتادن دس��تيگره‌ی قالب اتوماتيك به واگنها‪ – ،‬ميله مثلث‪ – ،‬كفش خط و س��اير آالت ناقله‌ی واگن و‬
‫گير نمودن در تكه مركزي و ريلهاي هادي موجب خروج وسایل نقليه مي‌گردند‪.‬‬

‫‪ -111‬كلنگي‌هاي سوزن چه نقشي در دستگاه سوزن دارند؟‬

‫كلنگي‌ها از مهمترين قطعات س��وزن به‌حس��اب مي‌آيند و چنانچه در اثر نقص در قطعات متعلقه و ش��ل‬
‫بودن پيچ و مهره‌ها يا در اثر اهمال فرد س��وزنبان‪ ،‬کلنگی به‌درس��تي در جايگاه خود قرارنگیرد‪ ،‬ش��اید به‬
‫ظاهر تيغه‌ها به ريل پهلویي چسبيده‪ ،‬اما عمل قفل تيغه انجام نگرفته است‪ ،‬كه دراین حالت به‌محض عبور‬
‫واگن و فشار چرخ به روي زبانه‪ ،‬تيغه از ريل پهلویي فاصله گرفته و خروج چرخ را باعث مي‌گردد‪.‬‬

‫‪ -112‬طريقه‌ی قفل كردن سوزن به صورت دستي چگونه است؟‬

‫سوزنبان به‌هنگام قبول وسيله نقليه بعد از تعويض سوزن يا سوزنهاي مسير مربوطه و اطمينان از اين‌كه‬
‫تيغه به ريل پهلویي چسبيده و كلنگی‌ها در جاي خود قرار دارند‪ ،‬تيغه و ريل پهلویي را در داخل جايگاه‬
‫قف��ل‪ ،‬ج��اي داده و با كليد مخصوص‪ ،‬قف��ل را محكم مي‌نمايد‪ .‬قفل بايد به‌نحوی محكم ش��ود كه در اثر‬
‫ضربات متوالي چرخ و فشارهاي جانبي‌ای كه از طريق لبه‌ی بانداژ به ريل و تيغه وارد مي‌شود‪ ،‬هيچ‌گونه‬
‫تغييري در آن به‌وجود نيامده و تا عبور آخرين چرخ وسيله نقليه محكم باشد‪.‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪86‬‬

‫‪ -113‬عدم پاكيزگي و نظافت دس�تگاه س�وزن چه عواقبي را دربرخواهد داش�ت؟ دو مورد را‬
‫بنويسيد‪.‬‬
‫‪ -1‬به علت جرم گرفتگي تيغه‌ها مخصوصاً سرزبانه‌ی تيغه‪ ،‬هنگام تغییرمسير چسبندگي كاذب ايجاد كرده‬
‫كه ممكن است موجب خروج چرخ از خط مربوطه گردد‪.‬‬
‫‪ -2‬باعث فرسودگي زود‌رس قطعات سوزن شده و ضمن هزينه‌ی تعميرات باال‪ ،‬مخاطراتي نيز براي حركت‬
‫قطارها ايجاد مي‌نماید‪.‬‬
‫‪87‬‬

‫مرکز تحقیقات و آموزش راه آهن کتاب های زیر را منتشر کرده است‪:‬‬

‫‪ -1‬راهنمای عیوب ریل ها ‪1368 -‬‬

‫‪ -2‬فرهنگ شش زبانه عمومی واژگان و اصطالحات راه آهن ‪1372 -‬‬
‫‪ -3‬عیوب پل های راه آهن و اقدامات اصالحی آنها ‪1376 -‬‬
‫‪ -4‬اطالعات جامع ترمز راه آهن با شرح آحاد و مختصات سیستم کنور ‪1379 -‬‬
‫‪ -5‬فرهنک توصیفی اصطالحات عالیم الکتریکی راه آهن ‪1381 -‬‬
‫‪ -6‬شناسایی و طریقه بهره برداری از تجهیزات مکانیکی لکوموتیوهای دیزل الکتریک ‪1382 -‬‬
‫‪ -7‬نگهداری و تعمیرات زیر سازی و روسازی خطوط ریلی ‪1383 -‬‬
‫‪ -8‬شناسایی و طریقه بهره برداری از تجهیزات الکتریکی لکوموتیوهای دیزل الکتریک ‪1383 -‬‬
‫‪ -9‬واژه نامه سه زبانه ماشین آالت روسازی ریلی ‪1384 -‬‬
‫‪ -10‬بازدید قطار در ایستگاه ‪1384 -‬‬
‫‪ -11‬آموزش سوزنبان ‪1384 -‬‬
‫‪ -12‬مقدمه ای برمدیریت نگهداری و تعمیرات خطوط راه آهن ‪1384 -‬‬
‫‪ -13‬اصول مهندسی روسازی خط اهن ‪1385 -‬‬
‫‪ - 14‬الفبای چرخ واگن و لکوموتیو ‪1385 -‬‬
‫‪ -15‬اصول مهندسی خط راه آهن ‪1385 -‬‬
‫‪ -16‬ترمز لکوموتیو و قطار ‪1386 -‬‬
‫‪ -17‬آموزش مانورچی ‪1386 -‬‬
‫‪ -18‬ایمنی عالئم الکتریکی راه آهن ‪1386 -‬‬
‫‪ -19‬مجموعه پرسش و پاسخ مشاغل سیر و حرکت راه آهن ‪1386 -‬‬
‫‪ -20‬مجموعه پرسش و پاسخ شغل لکوموتیورانی ‪1386 -‬‬
‫‪ -21‬مجموعه پرسش و پاسخ شغل بازدید کننده قطار ‪1386 -‬‬
‫‪ -22‬الکترونیک قطار ‪1386 -‬‬
‫‪ -23‬مجموعه پرسش و پاسخ مشاغل سیر و حرکت راه آهن (چاپ دوم ‪ -‬همراه با اصالحات) ‪1386 -‬‬
‫‪ -24‬راهنمای کاربردی مهندسی راه آهن ‪1386 -‬‬
‫‪ -25‬دستور العمل تعمیر موتور روستون ‪1387 -‬‬
‫‪ -26‬آشنایی با سازمان بین المللی راه آهن ها (‪1387 - )OSJD‬‬
‫‪ -27‬مبانی عالئم الکتریکی راه آهن ‪1387 -‬‬
‫‪ -29‬آشنایی با جرثقیل های راه آهن ایران ‪1387 -‬‬
‫‪ -30‬آموزش سرمانورچی ‪1387 -‬‬
‫‪ -31‬آشنایی با واگن های باری راه آهن ‪1387 -‬‬
‫‪ -32‬ایمنی و ریل (جلد اول و دوم) ‪1388 -‬‬
‫‪ -33‬راهنمایی عالمات اختصاری کاربردی در لکوموتیو آلستوم ‪1388 -‬‬
‫‪ - 34‬ترمز لکوموتیو و قطار (چاپ دوم ‪ -‬همراه با اصالحات) ‪1388 -‬‬
‫‪ -35‬آموزش رییس قطار باری ‪1388 -‬‬
‫پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‬ ‫‪88‬‬

‫‪ -36‬آشنایی و طریقه بهره برداری از لکوموتیوهای برقی ‪1389 - RC4‬‬

‫‪ -37‬آشنایی با لکوموتیوهای برقی‪1389-‬‬
‫‪ -38‬تجهیزات شبکه تماس خطوط برقی راه آهن‪1389 -‬‬
‫‪ -39‬مجموعه پرسش و پاسخ شغل بازدید کننده قطار (ویرایش دوم)‪1389 -‬‬
‫‪ -40‬سیستم ترمز لکوموتیوهای آلستوم‪1389-‬‬
‫‪ -41‬مجموعه پرسش و پاسخ شغل لکوموتیورانی (ویرایش دوم) ‪1390 -‬‬
‫‪ -42‬بررسی خروج از خط ‪1390 -‬‬
‫‪ -43‬ابنیه فنی و حفاظتی‪1390 -‬‬
‫‪ -44‬توصیه های ایمنی برای راهبران درزین ‪1390 -‬‬
‫‪ -45‬آشنایی با واگن‌های باری راه‌آهن (ویرایش دوم)‪1390-‬‬
‫‪ -46‬پرسش و پاسخ شغل سوزنبانی‪1391-‬‬

‫کتب ارتقای ایمنی (آموزش سیار)‬

‫‪ -47‬آموزش پیشگیری از سوانح و رعایت اصول ایمنی در سیر و حرکت ‪ -‬ویژه سوزنبان ‪1380 -‬‬
‫‪ -48‬آم��وزش پیش��گیری از س��وانح و رعای��ت اص��ول ایمن��ی در س��یر و حرک��ت ‪ -‬وی��ژه رؤس��ا و معاونی��ن ایس��تگاه ه��ای‬
‫غیر تشکیالتی ‪1380 -‬‬
‫‪ -49‬شناسایی عیوب خط و پارامترهای نگهداری و ایمنی ‪ -‬ویژه رؤسا‪ ،‬معاونین قطعات و متصدیان تعمیرات خط ‪1381-‬‬
‫‪ -50‬ماشین آالت مکانیزه در نگهداری‪ ،‬بهسازی و نوسازی خطوط راه آهن ‪ -‬ویژه رؤسا‪ ،‬معاونین قطعات ومتصدیان تعمیرات خط ‪1381 -‬‬
‫‪ -51‬آموزش نکات ایمنی و حفاظتی در امور ناوگان و سیر و حرکت و دپو ‪ -‬ویژه لکوموتیورانان‪1381 -‬‬
‫‪ -52‬نکات ایمنی در کنترل و بازرسی فنی قطارها ‪1381 -‬‬
‫‪ -53‬دستورالعمل های تشخیص خرابی و نکات ایمنی در اینترالکینگ رله ای ‪1381 -‬‬
‫‪ -54‬آموزش پیشگیری از سوانح و رعایت اصول ایمنی در سیر و حرکت ‪ -‬ویژه رؤسای قطار ‪1382 -‬‬
‫‪ -55‬آموزش پیشگیری از سوانح و رعایت اصول ایمنی در سیر و حرکت ‪ -‬ویژه سرمانورچی و مانورچی ‪1383-‬‬
‫‪ -56‬آموزش نکات ایمنی و حفاظتی لکوموتیوهای ‪ - GM‬ویژه لکوموتیورانان ‪ -‬جلد دوم ‪1383 -‬‬
‫‪ -57‬شناسایی و بازرسی فنی واگن های باری اکراینی ‪1384 -‬‬
‫‪ -58‬راهنمای بی سیم ‪1385 -‬‬
‫‪ -59‬استفاده از جرثقیل های ریلی در جمع آوری سوانح ‪1386 -‬‬
‫‪ -60‬شناسایی و بازرسی فنی واگن های باری با سیستم روسی (چاپ دوم) ‪1386 -‬‬

‫کتاب های در مرحله آماده سازی و چاپ‬

‫‪ -1‬پرسش و پاسخ شغل مانورچی و سرمانورچی‬
‫‪-2‬پرسش و پاسخ شغل رئیس قطار باری‬
‫‪ -3‬پرسش و پاسخ شغل متصدی‪ ،‬مسئول ترافیک‪ ،‬معاون و رئیس ایستگاه‬
‫‪ -4‬پرسش و پاسخ شغل کنترلر‬
‫‪ -5‬آموزش تکنسین ترافیک‬
‫‪ -6‬ایمنی ارتباطات راه‌آهن‬
89