Elektrik Elektronik Bilgisi: Yrd. Doç. Dr. Yakup Emül

ELEKTRİK
ELEKTRONİK BİLGİSİ
YRD. DOÇ. DR. YAKUP EMÜL

CUMHURIYET ÜNİVERSİTESİ
TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ
YAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
Yrd. Doç. Dr. Yakup EMÜL, Elektrik Elektronik Bilgisi, Ders Notları
(B02. Ohm Kanunu, Enerji ve Güç)
1 B02. Ohm Kanunu, Enerji ve Güç

B02. Ohm Kanunu, Enerji ve Güç
2 Yrd. Doç. Dr. Yakup EMÜL, Elektrik Elektronik Bilgisi, Ders Notları (B02. Ohm Kanunu, Enerji ve Güç)
Bölüm Başlıkları
 Ohm Kanunu
 Grafikle Ohm Kanununun Gösterilmesi
 Enerji ve Güç
 Elektrik Devresinde Güç
 Güç Kaynağı
 Doğru Akımda Güç Ölçme
 Elektriksel aygıtları içeren elektrik devreleri birbirlerine iletkenlerle bağlanır.
 Yukarıdaki diyagram yapılabilen en basit elektrik devrelerinden biridir.
 Batarya gibi bir elektriksel aygıt içinde + ve - terminalleri bulunan bir çemberle
gösterilir. Diğer aygıt zikzak şeklinde resmedilir ve arkasına R harfi konur ve
direnç olarak adlandırılır.
 Gerilim kaynağının + veya pozitif ucu direnci önemsenmeyen bir iletkenle direnç
uçlarının birine bağlanmıştır.
 Bu iletkenden geçen akım I ve ok işareti akımın yönünü gösterir. Direncin ikinci ucu
başka bir iletkenle voltaj kaynağının - ucuna bağlanır. Bu form kapalı devredir.
Çünkü gerilim kaynağının bir ucundan çıkan akım diğer ucuna dönmüştür.
 Gerilim negatif yüklü elektronların iletken boyunca hareket ettiği bir elektriksel
kuvvettir. Akım elektron akışına ters yönde akar ve direnç akıma karşı gösterilen
zorluktur.
 Ohm Kanununda bahsedilen 'iletken' üzerinde gerilimin ölçüldüğü bir devre

elemanıdır.
 Dirençler elektrik şarjının üzerinden yavaşça aktığı iletkenlerdir.

 10 megaohmluk bir dirence sahip olan bir iletken 0,1 ohmluk bir dirence sahip
olan iletkene göre daha zayıf bir iletkendir ve iyi iletken sayılmaz.
 Yalıtkan maddelere bir gerilim uygulandığında akımın geçmesine izin vermezler.

B02.1 Ohm Kanunu
 1827, George Simon Ohm; “Bir iletkenin iki ucu arasındaki gerilimin (V), üzerinden
geçen akıma (I) oranı sabit bir değerdir ve bu değer o iletkenin direnci (R) olarak
isimlendirilir.”
 Voltmetre direnç üzerindeki gerilimi ölçmek için direncin karşısına parelel bağlanır.
B02.1 Ohm Kanunu
 Ampermetre devre içinden ve direnç içinden geçen akımı ölçmek için direnci
bulunduğu kola seri bağlanır.
 Ohm kanununa göre, eğer direnç üzerine iki misli gerilim uygulanırsa iki misli akım
geçer, gerilim yarı değerine akım değeri de yarı değerine düşnektedir. Bu şu
anlama gelmektedir.
B02.1 Ohm Kanunu
 Akım, gerilimle doğru orantılıdır. Ayrıca Ohm kanununa göre direncin iki katına
çıkması durumunda akım değeri yarı değerine düşer.
 Direncin yarı değerine düşmesi durumunda akım iki katına çıkar. Bundan dolayı
akım direnç değeriyle ters orantılıdır.
B02.1 Ohm Kanunu
B02_Örnek01. a) Şekildeki devrede devreden geçen akım değeri ne olur.

b) Eğer kaynak gerilimini 3 katına çıkarırsak devre akımındeki değişim nasıl olur
inceleyelim.
B02.1 Ohm Kanunu
B02_Örnek01. Şekildeki devrede devreden geçen akım değeri ne olur. Eğer kaynak
gerilimini 3 katına çıkarırsak devre akımındeki değişim nasıl olur inceleyelim.
B02.1 Ohm Kanunu
B02_Örnek01. Şekildeki devrede devreden geçen akım değeri ne olur. Eğer kaynak
gerilimini 3 katına çıkarırsak devre akımındeki değişim nasıl olur inceleyelim.
B02.1 Ohm Kanunu
B02_Problem 01. Şekildeki devrede devreden geçen akım değeri ne olur?

Eğer direnç değeri 3 katına çıkarılırsa devre akımındeki değişim nasıl olur ? Açıklayın.
B02.1 Ohm Kanunu
B02_Örnek02. Şekildeki devrede 5 A’lik akım şiddetini meydana getiren gerilim

değerini hesaplayın.
B02.1 Ohm Kanunu
B02_Örnek02. Şekildeki devrede 5 A’lik akım şiddetini meydana getiren gerilim

değerini hesaplayın.
B02.2 Grafikle Ohm Kanununun Gösterilmesi
 Grafikle direnç değeri bulunurken farklı gerilim değerlerine karşılık gelen akım
değerleri ölçülür ve bir tablo halinde yazılır.
 Gerilim (Volt) değerleri düşey eksen ve akım (Amper) değerleri yatay eksen
gerilim olmak üzere akım-gerilim grafiği çizilir.
 Grafiğin eğimi, ilgili devre elemanının direncini verir.
 Örnwğin, 10 ohm’luk bir direnç elemanı gerilim değeri 10 volttan 10’ar volt
yükseltilerek 100 volt direç uçlarına uygulandığında bu değerler ışığında bu direnç
üzerinden geçen akım değerleri not edilir ve I (akım), U(gerilim) eksenleri
doğrultusunda 10 ohm’luk direncin grafiği çıkartılır.
 Örneğin, 10 ohm’luk bir direnç elemanı gerilim değeri 10 volttan 10’ar volt
yükseltilerek 100 volt direç uçlarına uygulandığında bu değerler ışığında bu direnç
üzerinden geçen akım değerleri not edilir ve I (akım), U(gerilim) eksenleri
doğrultusunda 10 Ω’luk direncin grafiği çıkartılır.
 Dikkat edilirse ohm kanunu formülü nedenli doğru olduğu görülmektedir. Ohm
kanunu formüllerini bir üçgen yardımıyla pratik olarak birlikte yazabiliriz.
 Burada hangi büyüklük hesaplanmak isteniyorsa o

karakterin üzerini şekilde görüldüğü gibi kapatıyoruz.
Aşağıdaki şekillerde, bu metotla akım, gerilim ve direnç
değerini bulabiliriz.
B02_Problem 02.
a) Şekildeki devrede, devre elemanından geçen akım değerini bulunuz.
b) Gerilim değeri yarıya indiğinde akım değeri nasıl değişir?
B02_Problem 03.
a) Şekildeki devrede 1kΩ üzerinden geçen akımı bulunuz.
b) Direnç değeri 3 katına çıkarsa akım değeri nasıl değişir?
B02_Problem 04.
a) Şekildeki devrede 20 kΩ üzerinden geçen akımı bulunuz.
b) Akım yönünü gösteriniz
c) Elektron akımı yönünü gösteriniz.
d) Direnç değeri 3 katına çıkarsa akım değeri nasıl değişir?
B02_Problem 05. Şekildeki devrede 5 MΩ üzerinden geçen akımı bulunuz.

B02_Problem 06. Şekildeki devrede 20 Ω direnç üzerinden geçen akımı bulunuz.

B02_Problem 07. Bir devreye 100 MΩ’luk bir eleman ve bu elemanın uçlarına 50 kV
bağlanmıştır. Bu eleman üzerinden geçen veya 50 kV’luk kaynaktan çekilen akımı
bulunuz.
B02_Problem 08. Şekildeki devrede 50 Ω üzerinden 5 mA geçtiğine göre kaynağın

gerilimi ve voltmetrenin gösterdiği değeri bulunuz.
B02_Problem 09. Şekildeki devrede akım 10 mA olduğuna göre kaynağın gerilim

değerini bulunuz.
B02_Problem 10. Şekildeki devrede kaynaktan 3m A çekildiğine göre bu kaynaktan

3A çekilmesine sebep olan direnç değerini bulunuz.
B02_Problem 11. Şekildeki devrede kaynak uçlarına bağlanan voltmetre 150 V ve

devreye ampermetre ise 5 mA gösterdiğine göre ölçü aletlerinin verdiği değerler
ışığında direncin değerini bulunuz.
B02_Problem 12. Tabloda eksik yerleri ohm kanunundan yararlanarak doldurunuz.

B02_Problem 13. Tabloda eksik yerleri ohm kanunundan yararlanarak doldurunuz.

B02.3 Enerji ve Güç
 Günlük yaşantıda kullanılan enerji üreten sistemler ve bu enerjiyi

kullanan cihazlarda istenen en büyük özellik herhangi bir enerjinin
diğer enerjilere kolaylıkla dönüştürülebilmesi ve bu dönüşüm
sırasında kayıpların en az olmasıdır.
 Elektrik enerjisi ve elektrikli cihazlarda bu özellik diğer enerji

şekillerine ve cihazlarına oranla daha üstün özellikler gösterir.
 Bu bölümde, elektrik işi, gücü ve uygulamaları anlatılacaktır.

Enerji: İş yapabilme yeteneğine enerji denir.
Güç: Belli bir zamanda kullanılan enerji oranına denir.

 Bir direnç içinden akım geçtiği zaman, elektrik enerjisi ısı ve ışık
enerjisine dönüşür.
 Elektrik ampulünü buna örnek verebiliriz. Ampulün bir direnci olduğu

için hem ışık yayarken aynı zamanda ısı yaymaktadır.
 Uzun süre yanan bir ampule elinizi dokunamazsınız.
 Gücün sembolü P’dir. Belli bir t zamanında kullanılan enerji miktarını

gösterir.
 Etrafımızda oluşan değişimleri iş, bu işi oluşturan yetenekleri de

enerji olarak tanımlayabiliriz. Örneğin bir elektrik motorunun
dönmesi ile bir iş yapılır, ve bu işi yaparken de motor bir enerji
kullanır.
 Mekanik İş : bir cismin, F kuvveti etkisi altında L uzunluğuna gitmesi

ile yapılan iş olup,
W=F.L
formülü ile hesaplanır. Bu formülde;
F = Kuvvet, L = Alınan yol, W = İş ‘tir

 Uçlarındaki gerilim U volt ve içerisinde t saniye süresince Q

Cloumbluk enerji miktarı geçen bir alanda görülen iş ;
W=U.Q W = elektrik işi (enerji) ( joule )

U = alıcı gerilim ( volt )
Q = I . t yerine kullanılırsa; I = alıcı akım ( amper )
t = alıcının çalışma süresi (
saniye ) dir.
W=U.I.t
formülü bulunur.
Bu üretecin verdiği iş ise aynı yoldan
W=E.I.t
formülü ile bulunur.

W = Üretecin verdiği iş ( joule )
E = Üretecin EMK sı (Volt)
I = Üretecin verdiği akım ( amper )
t = üretecin çalışma süresi (saniye)
Elektriksel iş birimi Volt Amper saniye ( kısaca V .A s ) dir.

Doğru akımda
1 VA= 1 Watt
alındığında elektrikteki iş birimi de Watt .saniye (Ws ) veya joule olur.
3600 Ws = 1 Watt saat (1 Wh)
3600000 Ws = 1000 Wh = 1 kiloWatt saat (1kWh )
uygulamada çok kullanılır.

 Gücün birimi Watt’dır. W ile gösterilir. Aşağıdaki şekilde formül ile

bulunur.
W Enerji Joule
P Güç  Watt 
t Zaman saniye
 1 Watt: Bir saniye içerisinde bir joule’lük enerji kullanıldığı zamanki

güç miktarıdır.
B02_Örnek-03a. 10 sn içerisinde kullanılan enerji miktarı 80J ise güç

miktarı kaç wattır?
ÇÖZÜM:
Burada; W = 80J, t = 10sn , P = ?
W 80
P   8 W att
t 10
B02.3._Problem01. 5 saat içerisinde 7500 J enerji harcanmasıyla

açığa çıkan güç ne olur?
B02.3._Problem02. 5 saat boyunca bir çocuk 300W’lık güce sahip

olan bir bilgisayarda oyun oynamıştır. Bu esnada bilgisayarın
harcadığı enerji ne kadardır?
B02_Örnek-03b. 110 voltluk bir doğru akım şebekesinden 2A çeken

bir cihazın bir günde sarf ettiği işi(enerji) bulalım
ÇÖZÜM:
W = U . I .t = 110 . 2 . 24 = 5280 Wh
= 5,28 kWh bulunur.
B02_Örnek-04. 100 W’lık bir ampül 10 saat boyunca yanarsa

burada harcanan enerji kaç Joule olur?
ÇÖZÜM:
Burada; P=100 Watt, W = ?, t = 10 saat .
W  P  t  100W  10 saat
 1000W saat  1 KW saat yada
 1 KW h
= 1kW(3600saniye)=3.6 MJoule
• Yandaki tabloda değişik ev ELEKTRİKLİ CİHAZ GÜÇ ORANI

Klima 860 W
aletlerinin güç oranları Saç Kurutma Makinesi 1300 W
verilmiştir. Saat 2W
Bulaşık Makinesi 1200 W
Isıtıcı 1322 W
• Bu güç oranlarını kullanarak Elektrikli Şofben 7200 W
evlerde harcanan enerjiyi Mikrodalga Fırın 800 W
rahatlıkla bulabiliriz. Buzdolabı 1800 W

Televizyon 250 W
Çamaşır Makinesi 400 W
• Başka bir ifadeyle elektrik Su Isıtıcısı 2500 W
sayacındaki enerji miktarını Bilgisayar 400 W

Blender 210 W
kendimizde hesaplayabiliriz. Ütü 2200 W
Fluerasan Lamba 32 W
100 Mumluk Ampul 100 W
Ekonomik Ampul 11 W
B02_Örnek-05. Bir gün içinde aşağıdaki elektrikli cihazlar değişik

süreler kullanılmıştır. Elektriğin KWh’i 18 kuruş olduğuna göre acaba
gelecek fatura ne kadardır. Elektrikli cihazların güç değerleri için
yukarıdaki tablo kullanılacaktır.
Klima: 15 saat Mikrodalga Fırın: 15 dk. (0,25s)

Buzdolabı: 12 saat Televizyon: 2 saat
Saat: 24 saat Ütü : 1 saat
Su ısıtıcısı: 8 saat Bilgisayar : 7 saat
Bulaşık makinesi: 45 dakika (0,75 saat)
Saç Kurutma Makinesi: 10 dakika (0,167 saat)
B02_Örnek-05/Çözüm: ELEKTRİKLİ CİHAZ GÜÇ ORANI

Klima 860 W
Tabloda verilen güç oranları W Saç Kurutma Makinesi 1300 W
cinsinden olduğu için bu oranları Saat 2W

KW’ a çevirerek ayrı ayrı her bir Isıtıcı 1322 W
Elektrikli Şofben 7200 W
cihazın harcadığı enerjiyi bulalım. Mikrodalga Fırın 800 W
Klima: Buzdolabı 1800 W

Televizyon 250 W
0,860KW x 15saat = 12,9 KWh Çamaşır Makinesi 400 W
Su Isıtıcısı 2500 W
Saç Kurutma Makinesi: Bilgisayar 400 W
1,3KW x 0,167saat = 0,217 KWh Blender 210 W

Ütü 2200 W
Saat: Fluerasan Lamba 32 W
0,002KW x 24saat = 0,048 KWh Ekonomik Ampul 11 W

Klima 860 W
Ütü : Saç Kurutma Makinesi 1300 W
2,2KW x 1saat = 2,2 KWh Saat 2W

Bulaşık makinesi: Isıtıcı 1322 W
1,2KW x 0,75saat = 0,9 KWh Mikrodalga Fırın 800 W
Mikrodalga Fırın: Buzdolabı 1800 W

Televizyon 250 W
0,8KW x 0,25 saat = 0,2 KWh Çamaşır Makinesi 400 W
Buzdolabı: Bilgisayar 400 W
1,8KW x 12 saat = 21,6 KWh Blender 210 W

Ütü 2200 W
Televizyon: Fluerasan Lamba 32 W
0,25KW x 2 saat = 0,5 KWh Ekonomik Ampul 11 W

Klima 860 W
Su ısıtıcısı: Saç Kurutma Makinesi 1300 W
2,5KW x 8 saat = 20 KWh Saat 2W

Bilgisayar : Isıtıcı 1322 W
0,4KW x 7 saat = 2,8 KWh Mikrodalga Fırın 800 W
Buzdolabı 1800 W
Televizyon 250 W
Wtop= 61.365 kWh Çamaşır Makinesi 400 W
Toplam fatura= 61.365x0.18 TL Bilgisayar 400 W
=11.05 TL Blender 210 W

Ütü 2200 W
Fluerasan Lamba 32 W
Ekonomik Ampul 11 W
B02_Örnek-06: Yukarıda bir evde bulunan elektrikli ev aletleri,

bunların güç değerleri ve çalışma saatleri verilmiştir. Buna göre
elektrik saatindeki göstergenin ne olacağını ve 1 KWh için 40 kuruş
ödeneceğine göre kaç TL lik elektrik enerjisi harcandığını bulun.
Çözüm:
Çözüm:
B02.4 Elektrik Devresinde Güç
 Elektrik devresinde direnç içerisinden akım geçtiği zaman elektrik

enerjisi ısı enerjisine dönüşür. Elektrikli ısıtıcılar bu temel prensipten
hareketle üretilmişlerdir. Direnç üzerinde ısı meydana gelmesi
demek aynı zamanda direncin gücünü de gösterir.
Enerji dönüşümü
sonucunda direnç
I içinden akım
geçtiği zaman ısı
+
açığa çıkar
V R
-
Bir elektrik devresinde güç harcaması

 Direncin gücü, üzerinde ısı olarak harcayabileceği güç demektir.

Dirençlerin gücü, boyutları ile doğru orantılıdır. Buna göre direncin
boyutları büyükse gücü yüksek, boyutları küçükse gücü düşük
demektir.
 Direnç üzerinde harcanan güç, dirençten geçen akımla, üzerinde

düşen gerilimin çarpımına eşittir. O noktaya bağlanacak direncin
gücü buna göre seçilmelidir.
 Direncin gücü, üzerinde ısı olarak harcanacak güçten daha küçük

direnç seçilirse o direnç aşırı ısıdan dolayı yanar.
 Piyasada, 0.125(1/8)Watt, 0.25(1/4) Watt, 0.5(1/2) Watt, 1

Watt, 5 Watt ve daha yukarı güçte dirençler bulunabilmektedir.
 Dirençlerin gücünün omik değerle bir ilişkisi yoktur.
 Buna göre omik değeri düşük fakat gücü yüksek dirençler bulunduğu
gibi bunun tersi, omik değeri yüksek, gücü düşük direnlerde vardır.
 Bir cihaz veya malzemenin büyüklüğü hakkındaki bilgi verebilmek,

yapabileceği işi ne kadar sürede yapabileceğini söyleyebilmek için,
birim zamanda yaptığı işin bilinmesi gerekir.
 İşte birim zamanda yapılan işe güç denir. (P) ile gösterilir ve
 Özetle, güç harcaması direncin büyüklüğüne ve akım büyüklüğüne

bağlıdır.
P = I2 . R
 Yukarıdaki eşitliği akım ve gerilim cinsinden de ifade edebiliriz.
P = I2 . R = I . I . R = (I.R) . I  P=U.I
 Eşitlik Gerilim ve direnç cinsinden de ifade edilebilir.
P = U . I = U ( U/R)  P = U2/R
 Burada; P : Güç (Watt), I : Akım (Amper) U : Gerilim (Volt)
R : Direnç(ohm)
B02_Örnek-07a: Aşağıdaki devrelerde dirençler üzerinden harcanan

güç değerlerini hesaplayınız.
2A 1,5A I
+ + +
10V R V R 68 9V R 15
- - -
B02_Örnek-07a: Aşağıdaki devrelerde dirençler üzerinden harcanan

güç değerlerini hesaplayınız.
2A 1,5A I
+ + +
10V R V R 68 9V R 15
- - -
P1= 20Watt P2= 153 Watt P3= 5.4 Watt

B02_Örnek-07b: Aşağıdaki devrelerde direnç üzerinden harcanan

gücü hesaplayınız.



B02_Örnek-07c: Mersinde elektriğin kWh 0,100TL dir. Bir evde kullanılan

 televizyonun gücü 500W ve 2 saat,
 müzik seti 75W 4saat,
 Klimanın gücü 1500W 30 dakika,
 elektrik ocağının gücü 2kW 45 dakika,
çalıştığına göre harcanan toplam enerjiyi ve kaç liralık sarfiyat olduğunu bulunuz.
B02_Örnek-07c: Mersinde elektriğin kWh 0,60 TL dir. Bir evde kullanılan

günlük çalıştığına göre harcanan toplam enerjiyi ve kaç liralık sarfiyat olduğunu
bulunuz.
B02_Örnek-07c: Mersinde elektriğin kWh 0,10 TL dir. Bir evde kullanılan

günlük çalıştığına göre harcanan toplam enerjiyi ve kaç liralık sarfiyat olduğunu
bulunuz.
Televizyon : (0.5kW).(2 saat) = 1 kWh
Müzik seti : (0.075kw).(4saat) = 0.3kWh
Klima : (1.5kw).(0.5saat) = 0.75kWh
Elektrik ocağı : (2kw).(0.75saat) = 1.5kWh
Toplam yapılan iş : = 3.55kWh
Harcanan elektrik enerjisi :(3.55kWh) .(0,10 TL) = 0.355 TL

B02_Örnek-07d: Aşağıdaki devrelerde dirençler üzerinden harcanan güç

değerlerini bulunuz. .
B02_Örnek-07d: Aşağıdaki şekillerdeki gücü her devre için bulunuz.



B02_Örnek-07e: Bir direncin harcadığı güç 100 W, gerilim düşümü

ise 120V dur. Buna göre direnç üzerinden geçen akımı bulunuz.
B02_Örnek-07e: Bir direncin harcadığı güç 100 W üzerinden düşen

gerilim düşümü ise 120V dur.Buna göre direnç üzerinden geçen akımı
bulunuz.
P= U.I güç formülünden, I= P/U formülü bulunur. Değerler yerine

konulursa
B02_Örnek-07f: Aşağıdaki şekillerdeki devrelerde kullanılan karbon

direncin üzerinden geçen akıma göre en az kaç watt’lık direnç
kullanılması gereklidir.

direncin üzerinden geçen akıma göre kaç watt’lık direnç kullanılması
gereklidir.
Bu devrede direncin üzerinden

geçen akıma dayanabilmesi
ve yanmaması için 1/8W
α (0.125W) lık direnç

seçilmesi yeterlidir.

direncin üzerinden geçen akıma göre kaç watt’lık direnç kullanılması
gereklidir.
Bu devrede direncin üzerinden

geçen akıma dayanabilmesi
ve yanmaması için
2 W’lık direnç seçilmesi

yeterlidir.
B02_Örnek-07g: Aşağıdaki devrelerde kullanılan dirençlerin omik ve

güç değerleri üzerlerinde verilmiştir. Acaba bu devreler için uygun güç
değerleri seçilmişmidir?


B02_Örnek-07h: Aşağıdaki devrelerde kullanılan dirençlerin omik ve

B02_Örnek-07i: Bir 200 Ω’luk ve 2 W’lık bir direncin üzerinden max.

Geçen akımı bulunuz.
B02_Örnek-07i: Bir 200 Ω’luk ve 2 W’lık bir direncin üzerinden max.

Geçen akımı bulunuz.
bulunur. Bu direnç max. 100 mA’lik akıma dayanır.

Bunun üzerindeki bir akım uygulandığı taktirde direnç aşırı ısıdan
dolayı yanar. Bunun için direncin sadece omik değeri yeterli değil
direnç seçilirken o direncin o devreye dayanıp dayanmayacağı da
göz önünde tutulmalıdır.
B02.5 Güç Kaynağı
Güç kaynağı, yüke güç sağlayan devredir. Buradaki yük herhangi bir
devre elemanı veya devre olabilir. Örneğin cep telefonu, bilgisayar,
DC motor, mp3 player, FM radyo vb.. gibi cihazlar yüke örnek
verilebilir.
Güç VÇIKIŞ I Yük Yükteki harcanan güç = I.VÇIKIŞ

Kaynağı
-
 Elektronik güç kaynakları 220V’luk AC şebeke gerilimlerini daha

düşük DC gerilimlere dönüştürürler.
 AC gerilimler normalde yönü ve şiddeti sürekli değişen gerilimlerdir.

Bu sebeple çoğu elektronik cihazlar bu tür gerilimlerde çalışmazlar
ve daha düzgün olan yönü ve şiddeti sürekli sabit kalan DC
gerilimlere ihtiyaç duyarlar.
 Pillerde bir tür DC güç kaynağıdır. Ancak piller kimyasal enerjiyi

elektrik enerjisine dönüştüren DC güç kaynaklarıdır.
Pillerde Amper-Saat Oranı:

 Piller kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürürler. Onların
kimyasal enerjisi sınırlı olduğu için kapasiteleri de sınırlıdır. Yani belli
bir zaman kadar güç sağlayabilirler.
Şekilde görünen Nikel Metal Hidrit

şarj edilebilir kalem pilin Ah oranı
2500mAh (2,5Ah)’dir.
Yani bu pilden 1A akım

çekildiğinde ancak 2,5 saat güç
sağlayabilir.

 Pillerin kapasiteleri amper-saat (Ah) oranı ile ölçülür. Amper saat
oranı bir pilin belli bir miktarda akımı, yüke kaç saat boyunca
sağlayabileceğini belirler.


sağlayabilir.

 Örneğin 12V’luk bir otomobil aküsü 3,5A’de, amper-saat oranı 70Ah
ise, bu aküden 20 saat boyunca 3,5A akım çekilebilir demektir.


sağlayabilir.

B02_Örnek-07: Üzerinde 90Ah yazan bir pilden kaç saat boyunca 2A
akım çekilebilir.

B02_Örnek-07: Üzerinde 90Ah yazan bir pilden kaç saat boyunca 2A
akım çekilebilir.
90 Ah  (2A).(Saat )
90 Ah Bu pilden 45 saat boyunca 2A’lik akım
Saat  çekilebilir demektir.
2A
Saat  45
Güç Kaynağında Verim:

Verim güç kaynaklarında önemli bir karakteristiktir. Verim çıkış gücünün
giriş gücüne oranıdır.
POUT PO PÇIKIŞ
Verim   
PIN Pİ PGIRIS
PÇIKIŞ  PGIRIS  PKAYIP


B02_Örnek-08: Bir elektronik güç kaynağı giriş gücü 25W. Çıkış gücü
ise 20W’tır. Verim ve kayıp güç nedir?

B02_Örnek-08: Bir elektronik güç kaynağı giriş gücü 25W. Çıkış gücü
ise 20W’tır. Verim ve kayıp güç nedir?
ÇÖZÜM:
 Po   20W 
Verim( )   .100   .100  %80
 Pi   25W 
PKAYIP = Pİ – PO = 25W – 20W = 5W

B02.Ek1. Özet
Bu derste temel elektrik kanunu olan Ohm kanunu ve günlük hayatta sürekli
karşılaştığımız enerji konusu üzerine durulmuştur.
Bir elektrik devresinde akım, voltaj ve direnç arasındaki bağlantıyı veren

kanuna “Ohm Kanunu” adı verilir.
 Enerji: İş yapabilme yeteneğine enerji denir.

 Güç: Belli bir zamanda kullanılan enerji oranına denir.
Elektrik devresinde direnç içerisinden akım geçtiği zaman elektrik enerjisi ısı
enerjisine dönüşür. Elektrikli ısıtıcılar bu temel prensipten hareketle
üretilmişlerdir. Direnç üzerinde ısı meydana gelmesi demek aynı zamanda
direncin gücünü de gösterir.
B02.Ek2. Kaynakça
 Kaynakça:
 Temel Elektrik-elektronik, 4. Baskı, Hüseyin Demirel, Birsen Yayınevi.

 Bölüm 3: Ohm Kanunu Enerji ve Güç
 https://tr.wikipedia.org/wiki/Ohm_kanunu
 Temel Mühendislik Devre Analizi, J. D. Irwin, Nobel yayınları, (10. ingilizce
baskıdan çeviri).

Elektrik Elektronik Bilgisi: Yrd. Doç. Dr. Yakup Emül

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Elektrik Elektronik Bilgisi: Yrd. Doç. Dr. Yakup Emül

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ELEKTRİK

YRD. DOÇ. DR. YAKUP EMÜL

1 B02. Ohm Kanunu, Enerji ve Güç

 Elektriksel aygıtları içeren elektrik devreleri birbirlerine iletkenlerle bağlanır.

 Yukarıdaki diyagram yapılabilen en basit elektrik devrelerinden biridir.

 Ohm Kanununda bahsedilen 'iletken' üzerinde gerilimin ölçüldüğü bir devre

 Dirençler elektrik şarjının üzerinden yavaşça aktığı iletkenlerdir.

 Yalıtkan maddelere bir gerilim uygulandığında akımın geçmesine izin vermezler.

B02_Örnek01. a) Şekildeki devrede devreden geçen akım değeri ne olur.

B02_Problem 01. Şekildeki devrede devreden geçen akım değeri ne olur?

B02_Örnek02. Şekildeki devrede 5 A’lik akım şiddetini meydana getiren gerilim

B02_Örnek02. Şekildeki devrede 5 A’lik akım şiddetini meydana getiren gerilim

 Grafiğin eğimi, ilgili devre elemanının direncini verir.

 Burada hangi büyüklük hesaplanmak isteniyorsa o

B02_Problem 05. Şekildeki devrede 5 MΩ üzerinden geçen akımı bulunuz.

B02_Problem 06. Şekildeki devrede 20 Ω direnç üzerinden geçen akımı bulunuz.

B02_Problem 08. Şekildeki devrede 50 Ω üzerinden 5 mA geçtiğine göre kaynağın

B02_Problem 09. Şekildeki devrede akım 10 mA olduğuna göre kaynağın gerilim

B02_Problem 10. Şekildeki devrede kaynaktan 3m A çekildiğine göre bu kaynaktan

B02_Problem 11. Şekildeki devrede kaynak uçlarına bağlanan voltmetre 150 V ve

B02_Problem 12. Tabloda eksik yerleri ohm kanunundan yararlanarak doldurunuz.

B02_Problem 13. Tabloda eksik yerleri ohm kanunundan yararlanarak doldurunuz.

 Günlük yaşantıda kullanılan enerji üreten sistemler ve bu enerjiyi

 Elektrik enerjisi ve elektrikli cihazlarda bu özellik diğer enerji

 Bu bölümde, elektrik işi, gücü ve uygulamaları anlatılacaktır.

Enerji: İş yapabilme yeteneğine enerji denir.

Güç: Belli bir zamanda kullanılan enerji oranına denir.

 Elektrik ampulünü buna örnek verebiliriz. Ampulün bir direnci olduğu

 Uzun süre yanan bir ampule elinizi dokunamazsınız.

 Gücün sembolü P’dir. Belli bir t zamanında kullanılan enerji miktarını

 Etrafımızda oluşan değişimleri iş, bu işi oluşturan yetenekleri de

 Mekanik İş : bir cismin, F kuvveti etkisi altında L uzunluğuna gitmesi

F = Kuvvet, L = Alınan yol, W = İş ‘tir

 Uçlarındaki gerilim U volt ve içerisinde t saniye süresince Q

W=U.Q W = elektrik işi (enerji) ( joule )

Bu üretecin verdiği iş ise aynı yoldan

formülü ile bulunur.

Elektriksel iş birimi Volt Amper saniye ( kısaca V .A s ) dir.

alındığında elektrikteki iş birimi de Watt .saniye (Ws ) veya joule olur.

3600 Ws = 1 Watt saat (1 Wh)

3600000 Ws = 1000 Wh = 1 kiloWatt saat (1kWh )

uygulamada çok kullanılır.

 Gücün birimi Watt’dır. W ile gösterilir. Aşağıdaki şekilde formül ile

 1 Watt: Bir saniye içerisinde bir joule’lük enerji kullanıldığı zamanki

B02_Örnek-03a. 10 sn içerisinde kullanılan enerji miktarı 80J ise güç

B02.3._Problem01. 5 saat içerisinde 7500 J enerji harcanmasıyla

B02.3._Problem02. 5 saat boyunca bir çocuk 300W’lık güce sahip

B02_Örnek-03b. 110 voltluk bir doğru akım şebekesinden 2A çeken

B02_Örnek-04. 100 W’lık bir ampül 10 saat boyunca yanarsa

• Yandaki tabloda değişik ev ELEKTRİKLİ CİHAZ GÜÇ ORANI

rahatlıkla bulabiliriz. Buzdolabı 1800 W

sayacındaki enerji miktarını Bilgisayar 400 W

B02_Örnek-05. Bir gün içinde aşağıdaki elektrikli cihazlar değişik

Klima: 15 saat Mikrodalga Fırın: 15 dk. (0,25s)

B02_Örnek-05/Çözüm: ELEKTRİKLİ CİHAZ GÜÇ ORANI

cinsinden olduğu için bu oranları Saat 2W

Klima: Buzdolabı 1800 W

1,3KW x 0,167saat = 0,217 KWh Blender 210 W

B02_Örnek-05/Çözüm: ELEKTRİKLİ CİHAZ GÜÇ ORANI

2,2KW x 1saat = 2,2 KWh Saat 2W

Mikrodalga Fırın: Buzdolabı 1800 W

1,8KW x 12 saat = 21,6 KWh Blender 210 W

B02_Örnek-05/Çözüm: ELEKTRİKLİ CİHAZ GÜÇ ORANI