Modyul sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Filipino

ARALIN1
KONSEPTONG PANGWIKA

LAYUNIN:
 Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika,
 Naiuugnay ang mga konspetong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw, at mga karanasan,
 Nagagamit ang kaalaman sa modernong teknolohiya sa pag-unawa ng konspetong
pangwika, at
 Naiuugnay ang mga konspetong pangwika sa mga napakinggan at napanood na sitwasyong
pangkomunikasyon sa radyo at telebisyon.

PANIMULANG GAWAIN:
Panuto: Isulat sa loob ng bilohaba kung ano ang wika para sa iyo. Tignan ang una bilang
halimbawa. Ilagay ang mga kasagutan sa iyong notbuk.

midyum ng
komunkasyon

WIKA

PAGTALAKAY NG ARALIN:
Wika
Ang wika ay isang matibay na sandata tungo sa pagkakaunawaan at pagkakaisa. Isa itong
napakahalagang susi sa larangan ng pakikipagkomunikasyon sa iba’t ibang lahi o lipi.
Sa pinakapayak nitong kahulugan, ang wika ay tumutukoy sa sistematikong instrumento ng
pagpapahayag ng kaalaman, paniniwala, opinyon damdamin at iba pa, ng isang grupo ng tao.
Ayon kay Gleason ang wika isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinili at
isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit sa komunikasyon ng mga taong nabibilang sa isang
kultura. Sa pagbibigay kahulugan nito, matutukoy na rin ang katangian at kalikasan ng wika.
Maraming kahulugan ang wika lalo na sa mga dalubhasa sa larangang linggwistika ngunit iisa
din lamang ang diwa na kanilang ipinababatid ito ay ang komunikasyon.
Ang totoo, ang wika ang pinakamahalagang instrument na taglay ng tao. Ginagamit natin ito
sa lahat ng pagkakataon. Tayo bilang lumilikha at lumilinang ng wika mula sa pagsasalita hanggang sa
naimbento ng pagsulat, naitala ang kabihasnan o kasaysayan dahil sa wika

Gawain 1.1
Tanong: Anong mga pangyayari o bagay sa iyong paligid ang nasasabi mong malinaw na
nagsimula sa wika? Bakit? Kumuha ng mga patunay sa internet. (Bigyang pagpapahalag ang siniping
reference o source). Ilagay ang iyong nasaliksik sa notbuk.

1
Katangian ng Wika

1. Masistemang balangkas- ang wikang ginagamit ng bawat tao sa daigdig ay sistematikong

nakaayos sa isang tiyak na balangkas. May tiyak na dami ng mga tunog ang isang wika na
pinagsama-sama sa isang sistematikong paraan upang makabuo ng mga makahulugang yunit
tulad ng mga salita. Gayundin ang mga salita ay napagsasama-sama upang makabuo ng mga
parilala at pangungusap.
2. Sinasalitang mga tunog- gaya ng mga hayop lumilikha rin ng tunog ang mga tao.
Makabuluhan ang wika sapagkat ito ay nagtataglay ng tunog. Subalit hindi lahat ng tunog ay
wika sapagkat hindi lahat ng tunog ay may kahulugan.
3. Arbitraryo- nangangahulugang ang mga tunog na binibigkas sa wika ay pinili para sa layunin
ng mga gumagamit. Isinasaayos ang mga tunog sa paraang pinagkasunduan nang di-
sinasadya ng pangkat ng mga taong gumagamit nito. Halimbawa kung ikaw ay nasa
Pangasinan, kailangang ang wikang iyong sinasalita ay ang wikang gamitin sa Pangasinan
upang magkaroon ka ng direktang ugnayan sa iyong ginagalawan.
4. Nakabatay sa kultura- hindi maihihiwalay ang wika sa kultura, sapagkat mahalagang bahagi
ng kultura ang wika. Ang wika ang isa sa mga pangunahing kasangkapan ng sangkatauhan sa
pagpapahayag at pagpapalaganap ng kultura.
5. Dinamiko- ang wika ay nagbabago. Ang isang wika ay maaring madagdagan ng bokabularyo.
Bunga ng pagiging malikhain ng tao, maari silang makalikha ng mga salita.
6. Makapangyarihan- hindi maitatanggi na malaki ang ginagampanan ng wika sa ating buhay,
ito ay may malaking impluwensya sa paghubog ng ating kamalayan at nagiging daan tungo sa
pagkakaunawaan at pagkakaisa.

Gawain 1.2
Panuto: Ipahayag ang iyong pagkakaunawa sa mga sumusunod na katangian ng wika. Ilagay ang
iyong mga kasagutan sa iyong notbuk.

1. Ang wika ay dinamiko.

__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

2. Ang wika ay masistemang balangkas.

__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

3. Ang wika ay makapangyarihan.

__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

4. Ang wika ay tulay sa pagbabago.

__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

5. Ang wika ay daan sa pag-unlad.

__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

2
Barayti ng Wika

1. Dayalek- barayti ng isang wika sa pagkakaiba-iba ng lugar o lokasyon. (Dimensyong

Heograpiko)
2. Sosyolek- barayti ng isang wika sa pagkakaiba-iba ng grupo o pangkat sa lipunan.
(Dimensyong Sosyal)
3. Idyolek- barayti ng isang wika na nagiging identity o pagkakakilanlan ng isang indibidwal.
(Identity Dialect)
4. Etnolek- barayti ng wika batay sa mga pangkat ng etnolinggwistiko. (Ethnic Dialect)
5. Ekolek- barayti ng wika na nalilikha sa tahanan. (Ecological Dialect)
6. Jargon- bokabularyo na nagpapakilala sa trabaho, larang o Gawain.
7. Register- inaangkop ang uri ng wika na gagamitin ayon sa sitwasyon at sa kausap.
8. Pidgin- tinatawag na makeshift language o nobody’s native language.
9. Creole- kapag ang pidgin ay naging unang wika na o naging nativized language.

Gawain 1.3
Tanong: Ang bawat isa ay may kani-kaniyang kaparaanan ng paggamit ng wika, ito ay idyolek na
tumutukoy sa dayalek na personal ng isang tagapagsalita o ispiker. Magbigay ng sampung (10)
personalidad na prominente ang kanilang idyolek. Isulat rin ang kanilang tagline o madalas bitawan
na salita. Itala ang iyong kasagutan sa notbuk.

Personalidad Prominenteng Idyolek

Hal. Mike Enriquez “Hindi naming kayo tatantanan!”
1.
2.
3.
4.
5.

PANGKALAHATANG GAWAIN:
Pangalan: _________________________________________________________________________________________________
Taon at Grupo: ___________________________________________________________________________________________

A. Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Ano-ano ang naiisip mong kahalagahan ng wika sa iyo bilang mag-aaral?

Mga kahalagahan ng wika sa sarili bilang mag-aaral
1.
2.
3.

2. Ano-ano ang naiisip mong kahalagahan ng wika sa lipunan?

Mga kahalagahan ng wika sa lipunan
1.
2.
3.

3. Ano-ano ang naiisip mong kahalagahan ng wika sa inyong magkakaibigan?

3
 Mga kahalagahan ng wika sa pagkakaibigan
1.
2.
3.

PAGSUSURING WIKA:
Pangalan: _________________________________________________________________________________________________
Taon at Grupo: ___________________________________________________________________________________________

Panuto: Bilugan ang titik ng wastong sagot.

1. ________ ang sistema ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa pamamagitan ng mga pasalita o
pasulat na simbulo.
a. wika b. diskurso
c. sintaksis d. kompitens

2. ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang __________.

a. simbolo b. kultura
c. tunog d. sambitla

3. ang wika ay nagbabago, samakatuwid, ito ay __________.

a. pinipili b. dinamiko
c. isinasaayos d. kagila-gilalas

4. __________ ang tawag sa makabuluhang tunog ng isang wika.

a. ponema b. morpema
c. pangungusap d. diskurso

5. ang wikang pambansa ng Pilipinas ay __________.

a. Tagalog b. Filipino
c. Pilipino d. Ingles

6. Ang pagkakaroon ng barayti ng wika ay ipinaliliwanag ng teoryang ___________ na pinagbatayan ng

ideya ng pagiging heterogenous ng wika.
a. sosyolinggwistik b. metalinggwistik
c. pragmatik d. diskorsal

7. __________ ang tawag sa barayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal.

a. dayalek b. sosyolek
c. idyolek d. pidgin

8. __________ ang barayti ng wikang nalilikha ng dimensyong heograpiko.

a. dayalek b. sosyolek
c. jargon d. idyolek

9. __________ ang dayalek na personal ng isang ispiker.

a. jargon b. idyolek
c. pidgin d. creole

10. Ang Chavacano ay isang mahusay na halimbawa ng _________.

a. jargon b. idyolek
c. pidgin d. creole