M.

Šolić: Osnove ekologije

INTERAKCIJE IZMEĐU
POPULACIJA

1. Takmičenje (kompeticija)
2. Iskorištavanje (predacija,
herbivornost, parazitizam)
3. Suradnja (mutualizam)
4. Koevolucija
M. Šolić: Osnove ekologije

KOEVOLUCIJA
M. Šolić: Osnove ekologije

Koevolucija smješta interakcije između

populacija u evolucijski kontekst
• Kada su dvije populacije ili vrste u interakciji, tada će
evolucija svake od njih dijelom biti odgovor na utjecaj
druge populacije/vrste. Takav recipročni evolucijski
odgovor populacija ili vrsta koje su u interakciji naziva se
koevolucija
• Koevolucija je evolucija značajki kod dvije ili više vrsta
kada su te značajke selekcionirane kroz uzajamne
interakcije tih vrsta
• Koevolucija je proces kojim jedinke dviju ili više vrsta
recipročno pridonose selekciji njihovih značajki
• Koevolucijom mogu rezultirati kako antagonističke
(predacija, parazitizam, kompeticija), tako i mutualističke
interakcije
M. Šolić: Osnove ekologije

Uz proces koevolucije je tijesno povezan fenomen

specijalizacije koji predstavlja situaciju u kojoj vrste stupaju u
interakcije s ograničenim brojem drugih vrsta

Tipovi koevolucije
• Populacijska koevolucija – koevolucija koja rezultira
lokalnim specijalizacijama kod mutualista
• Koevolucija vrsta – koevolucija koja vodi k specijalizaciji
koja se javlja u istom obliku i s istim intezitetom duž
cijelog geografskog raspona vrsta koje su u interakciji
• Difuzna koevolucija – koevolucija unutar širokog raspona
vrsta čije su međusobne interakcije različitog inteziteta

Vrste mogu duž svog geografskog raspona biti izložene

različitim intezitetima specijalizacije i koevolucije
M. Šolić: Osnove ekologije

Antagonističke interakcije i koevolucija

Opadanje stope mortaliteta kod
zečeva uzrokovane myxoma
virusom rezultat je njihove
koevolucije. Neki su zečevi i
prije pojave virusa bili
rezistentni, ali je tek pojava
virusa to svojstvo
selekcionirala. Isto je tako bila
selekcionirana i smanjena
virulencija jer ona virusu, zbog
dužeg vremena preživljavanja
domaćina, omogućava
uspješnije rasprostranjenje
M. Šolić: Osnove ekologije

Opadanje virulencije kod myxoma virusa koji napada zečeve

(rezultati istraživanja u Australiji i Velikoj Britaniji)
M. Šolić: Osnove ekologije

Opadanje smrtnosti od
tuberkuloze kod američkih
indijanaca u Kanadi
M. Šolić: Osnove ekologije

Koevolucija između parazitoidne ose Nasonia i njenog

domaćina pupa kućne muhe
M. Šolić: Osnove ekologije

KONTROLA: Muhe nisu EKSPERIMENT: Muhe su bile

imale prethodnih iskustava s izložene parazitoidima tijekom više od
parazitoidima 1000 dana, što je bilo dovoljno dugo
razdoblje za koevoluciju i razvitak
poboljšane obrane kod muha
M. Šolić: Osnove ekologije

Mutualističke interakcije i koevolucija

Kljun ove ptice je jedina struktura koja može dohvatiti nektar

iz dugog savijenog cvijeta lobelije (rod Lobelia)
M. Šolić: Osnove ekologije

Specijalizacija usnog aparata kod lisne uši koji je dizajniran na način da

vrlo precizno probija žilice u listu iz kojih uš isisava sok. Ta je
specijalizacija rezultat dugog procesa koevelucije
M. Šolić: Osnove ekologije

Izgled cvijeta često je rezultat koevolucije između njega i

njegovog oprašivača
M. Šolić: Osnove ekologije