9

Araling
Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 2:
Suplay
Araling Panlipunan – Ikasiyam na Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 2: Suplay
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Vennesa N. Pagaduan

Tagasuri ng Nilalaman: Rowel S. Padernal/Angelica M. Burayag, PhD
Ramil D. Dacanay/Grace G. Abad
Tagasuri ng Wika: Loreto P. Lorido/Rochella C. David
Tagasuri sa ADM Format: John C. Paje, EdD/Emily F. Sarmiento, PhD
Tagasuri ng Paglapat at Pagguhit: Bryan Balintec/Donnalin Oliveros
Tagaguhit: Krislene Ida N. Mercado
Tagalapat: Ma. Remalyne G. Cruz, EdD
Tagapamahala: Nicolas T. Capulong, PhD, CESO V
Librado M. Rubio, PhD
Angelica M. Burayag, PhD
Ma. Editha R. Caparas, EdD
Nestor P. Nuesca, EdD
Marie Ann C. Ligsay, PhD
Amando P. Yutuc, PhD
Emily F. Sarmiento, PhD

Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III

Office Address: Matalino St. D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando (P)
Telephone Number: (045) 598-8580 to 89
E-mail Address: region03@deped.gov.ph
 9

Araling
Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 1:
Suplay
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan 9 ng Alternative
Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Suplay.

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang
gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang
itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan,
bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang
mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan 9 ng Alternative Delivery Mode

(ADM) Modyul ukol sa Suplay .

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin.

Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

ii
 Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin
nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat mong

matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang

kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung nakuha mo
ang lahat ng tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang

matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang
aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa

iyo sa maraming paraan tulad ng isang kuwento,
awitin, tula, pambukas na suliranin, gawain o isang
sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay

sa aralin. Layunin nitong matulungan kang
maunawaan ang bagong konsepto at mga
kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa malayang

pagsasanay upang mapagtibay ang iyong pang-
unawa at mga kasanayan sa paksa. Maaari mong
iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay gamit ang
susi sa pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan ang

patlang ng pangungusap o talata upang maproseso
kung anong natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng mga gawaing makatutulong sa

iyo upang maisalin ang bagong kaalaman o
kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng
buhay.

Tayahin Ito ay gawaing naglalayong matasa o masukat ang

antas ng pagkatuto sa pagkamit ng natutuhang
kompetensi.

iii
 Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong panibagong
Gawain gawain upang pagyamanin ang iyong kaalaman o
kasanayan sa natutuhang aralin.
Susi sa Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng mga
Pagwawasto gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka
rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
 Alamin

Kumusta ka na? Handa ka na bang pag-aralan ang pinagmumulan ng

mga produktong tinatangkilik mo sa pamilihan? Pag-aaralan mo ngayon ang
tungkol sa suplay. Ano ang suplay? Paano nakakaapekto ang suplay sa
pamilihan?

Sa modyul na ito inaasahang matatalakay mo ang konsepto at salik na

nakakaapekto sa suplay sa pang-araw-araw na pamumuhay. Maipakikita mo ito
kapag;
1. naipaliliwanag mo ang mahahalagang impormasyon at kaisipan ukol sa
konsepto ng suplay, ugnayan ng presyo at dami ng suplay, at mga salik
na nakaiimpluwensiya nito; at
2. naipapakita mo sa pamamagitan ng iskedyul ng suplay. kurba ng suplay
at supply function ang gawi at papapasya ng mga prodyuser sa mga
pagbabago ng salik na nakaaapekto ss supply.

Subukin

Piliin ang tamang sagot at isulat sa isang sagutang papel.

1. Aling pangkat ng tao ang kumakatawan sa suplay?

a. konsyumer
b. prodyuser
c. retailer
d. end-user

2. Ano ang tawag sa dami o bilang ng produkto at serbisyong handang ipagbili sa

magkakaibang presyo sa isang takdang panahon?
a. timbang
b. suplay
c. demand
d. badyet

3. Ano ang grapikong paglalarawan ng kaugnayan ng presyo sa dami ng suplay ng

isang produkto o serbisyo?
a. price index
b. kurba ng suplay
c. iskedyul ng suplay
d. batas ng suplay

1
4. Saan pinoproseso ang mga produkto upang maipagbili ng mga negosyante?
a. bahay-kalakal
b. tindahan
c. bodega
d. daungan

5. Alin sa mga sumusunod na di-presyong salik ang nakapagpapabago ng suplay

sa pinakamabilis na panahon?
a. espekulasyon ng mamimili
b. pagbabago ng teknolohiya
c. pagbabago sa salik ng produksyon
d. pagbabago sa presyo ng kaugnay na produkto

6. Kung ikaw ay isang negosyante, alin ang magiging batayan mo para magtakda
ng presyo ng mga produktong handa mong ipagbili sa pamilihan?
a. panahon
b. lokasyon ng pamilihan
c. gastos sa produksyon
d. magkano ang kikitain

7. Alin sa mga sumusunod ang naaayon sa batas ng suplay?

a. kapag mataas ang presyo ng bilihin, kaunti ang suplay.
b. mas marami ang produktong handang ipagbili kapag mataas ang
presyo.
c. habang tumataas ang presyo, tumataas din naman ang suplay ng mga
konsyumer.
d. ang suplay ay nakabatay sa pangangailangan ng mga mamimili.

8. Ano ang ibig ipahiwatig ng paggalaw ng kurba ng paitaas patungong kanan?

a. walang kaugnayan ang demand sa presyo
b. hindi nagbabago ang presyo ayon sa suplay
c. sumasabay ang dami ng suplay sa pagtaas ng presyo
d. may negatibong ugnayan ang presyo sa dami ng suplay

9. Upang masabing suplay ang isang produkto, kailangang may kagustuhan at

kakayahan ang prodyuser na ipagbili ang produkto. Halimbawa, kung 30,000
lata ng sardinas ang kailangan para sa ipamimigay na ayuda habang nasa
Community Quarantine. Ayon sa datos, may sampung kompanya ngunit sa
bilang na ito, anim lamang ang may interes na magbenta ng kabuuang 20,000
sardinas sa halagang P15.00. Batay sa sitwasyong ito, ilan ang maituturing na
suplay ng sardinas?
a. 6
b. 10
c. 20,000
d. 30,000

2
10. Paano nakaaapekto ang mga sakuna tulad ng bagyo at baha sa suplay ng
pagkain ng mga Pilipino?
a. bumababa ang presyo ng mga produktong naaani
b. tumataas ang presyo ng mga bilihin dahil sa nalubog sa baha
c. marami ang nasisirang produkto sa mga pagawaan at bodega
d. nalulugi ang mga magsasaka dahil sa pagkasira ng mga
pananim

11. Bago dumating ang isang malakas na bagyo, paano mo matitiyak na may sapat
na suplay ng pagkain sa bahay niyo?
a. pagbili ng mas maraming stock ng pagkain
b. pangungutang sa kapitbahay na may sari-sari store
c. pagtatanim ng gulay para may aanihin pagkatapos ng bagyo
d. paglipat ng bahay na mas malapit sa trabaho ng magulang ko

12. Sa pagsisimula pa lamang ng lockdown dulot ng pandemikong COVID-19,

paano tinugunan ng mga Pilipino ang nagkakaubusang face mask sa
pamilihan?
a. naghihintay sa suplay galing sa gobyerno
b. nag-order online mula pa sa ibang bansa
c. nagsuot na muna ng panyo pantakip ng bibig
d. gumawa ng sariling face mask na yari sa retasong tela o damit

13. Ang mga sumusunod na sitwasyon maliban sa isa ay sumasalamin sa wastong

paraan ng mga Pilipino upang tugunan ang kanilang pangangailangan kahit
kulang sa badyet?
a. bumili ng patingi-tingi upang makamura
b. nagpupunta sa ukay-ukay para makabili ng murang damit
c. humingi ng tulong mula sa pamahalaan
d. magtanim ng gulay upang hindi na kailangang bumili

14. Paano tinutulungan ng pamahalaan ang mga lokal na mamumuhunan mula sa

tiyak na pagkalugi sa gitna ng COVID-19 pandemic?
a. Nagpapautang ng puhunan ang pamahalaan.
b. Nagbabayad ang mga lokal na mamumuhunan sa gobyerno
c. Nabibigyan ng diskwento sa buwis ang mga may-ari ng negosyo
d. Nagpapataw ng taripa ang pamahalaan sa mga dayuhang negosyante.

15. Bakit kinakailangan ang matalinong pagpapasya sa pagdaragdag ng suplay sa

pamilihan?
a. Makaiiwas sa pagkalugi ang mga prodyuser
b. Marami ang makabibili sa abot-kayang presyo
c. Magiging sikat ang tindahan ng produktong may dagdag na suplay
d. Mas tataas ang kita ng mga negosyante kapag marami ang mamimili

3
 Balikan

Panuto: Punan ang talaan sa ibaba. Maglista ng limang mga halimbawa ng

kagustuhan at limang personal na kailangan. Isulat ang iyong sagot sa iyong
sagutang papel.

KAGUSTUHAN KAILANGAN

1. 1.

2. 2.

3. 3.

4. 4.

5. 5.

Pantulong na tanong:

1. Ano ang iyong napansin sa iyong mga kagustuhan at pangangailangan?

2. Alin sa iyong mga nailista ang kaya mong makuha? Paano?
3. Ano-ano ang mga bagay na dapat unahin ayon sa ginawa mong talaan? Bakit?

4
 Tuklasin

Sa panahon ng mga kalamidad, napakahalaga sa isang ekonomiya na

magkaroon ng sapat na suplay ng mga pangangailangan upang maibsan ang
pangambang dulot ng kakulangan at kakapusan. Alamin mo ang mga bagay na
nakakaapekto sa suplay sa pamamagitan ng mga sumusunod na mga gawain.

Tula-tuklasin

Panuto: Basahin ang maikling tula at sagutin ang ilang katanungan sa ibaba. Isulat
ang iyong sagot sa sagutang papel.

Oh my Gulay, Suplay!
Ni: Venn Pagaduan

Nang mag “lockdown” na sa Pampanga

Laking gulat ng ating pamilya
Lahat ay nag-aalala sa COVID-19 na pandemiya
Paano na ang buhay?
Kung tatambay sa bahay?
Ang aming mga kapitbahay
Sa ayuda kay Mayor,kumaway.
Nagtanim na kami ng gulay
Para pagkain ay may suplay.
Walang trabaho sila Tatay
Sa gawaing bahay, kami ay umalalay
Napasaya naman si Nanay
Kumpleto kami sa bahay.

Pantulong na tanong:

1. Tungkol saan ang tulang iyong nabasa?

2. Paano natugunan ang mga pangangailangan ng pamilya?
3. Naging sapat ba ang tulong mula sa mayor? Paano tinugunan ng pamilya ang
kakulangan sa suplay ng pagkain?

5
 Aralin

1 Konsepto at Salik ng Suplay

Suriin

GAWAIN
A. KONSEPTO NG SUPLAY
Bilang bahagi ng pag-aaral ng maykroekonomiks, pag-aaralan mo ngayon ang
tungkol sa Suplay. Sa puntong ito, mahalagang pag-usapan ang apat na
pangunahing katanungang pang-ekonomiko:
1. Ano-ano ang produktong ipoprodyus?
2. Gaano karami ang ipoprodyus o lilikhain?
3) Paano ito ipoprodyus? at
4) Para kanino ito ipoprodyus?

Ang mga katanungang pang ekonomikong ito ang pinagmulan kung bakit may
konsepto ng suplay sa Ekonomiks. Gayundin ang mabisang mekanismo para
maunawaan ang takbo nito ay ang interakyon ng mga tao sa pamamagitan ng
pamilihan.

ANO NGA BA ANG IBIG

SABIHIN NG SUPLAY?

Ang suplay ay ang bilang

ng produkto at serbisyong
handang ipagbili sa
magkakaibang presyo sa isang
takdang panahon. Kapag ang
produkto ay mataas ang
demand, maraming negosyante
ang magkakainteres na gumawa
ng produktong ito at ipagbili sa
pamilihan. Kapag tumaas ang
presyo, hudyat ito upang dagdagan nila ang produktong kanilang gagawin, ngunit
kapag bumaba ang presyo, babawasan nila ang bilang ng produkto na nais nilang
isuplay.

BATAS NG SUPLAY

Ang Batas ng Suplay ay nagsasaad na kapag mataas ang presyo ng isang

bilihin, ceteris paribus, ang dami ng produktong handang ipagbili sa isang takdang

6
 panahon ay mataas, at kapag ang presyo ay mababa, ceteris paribus, mababa rin
ang dami ng produktong handang ipagbili sa isang takdang panahon.

ISKEDYUL NG SUPLAY

Ito Aay isang talaan na nagpapakita ng dami ng kaya at gustong ipagbili ng

mga prodyuser sa iba’t ibang presyo.

Talahanayan 1.1. Iskedyul ng suplay para sa cloth face mask

PRESYO SA KAHON (₱) DAMI NG SUPLAY

500 50
400 40
300 30
200 20
100 10

Ang mga negosyante ng cloth facemask ay halimbawa lamang ng mga

negosyante, prodyuser o nagtitinda. Ang mga negosyante o prodyuser ay
kumakatawan sa suplay. Sa panahon ng pandemikong COVID-19, nais nilang
makagawa ng produkto sa mababang gastos at maipagbili ito sa mataas na presyo.
Ano kaya ang dahilan kung bawasan nila ang suplay ng kanilang produktong
ipinagbibili o kaya naman ay damihan ito?

Ang iskedyul na makikita sa Talahanayan 1.1 ay tumutukoy sa quantity

supplied para sa face mask sa iba’t ibang presyo. Sa presyong isang daang piso
(Php100)bawat piraso, sampung (10) piraso lamng ang handa at kayang ipagbili ng
mga prodyuser. Kung tataas pa ang presyo at maging limang daang piso (Php500)
ang bawat face mask, kapansin-pansing magiging 50 piraso ang magiging supply
para dito. Malinaw na ipinakikita ang direktang ugnayan ng presyo at quantity
supplied ng kendi para sa prodyuser.

Maliban sa supply schedule, maipakikita rin ang ugnayan ng presyo sa

quantity supplied sa pamamagitan ng dayagram o graph. Ito ay tinatawag na Supply
Curve.
Presyo ng face mask kada piraso

500
E
D
400

300 C
B
200

10A 20 30 40 50
100

7
 Ang graph sa itaas ay batay sa supply schedule na nasa talahanayan. Kung
ilalapat sa graph ang iba’t ibang kombinasyon ng mga presyo at quantity supplied
ay mabubuo ang supply curve para dito. Ang paggalaw ng paitaas o upward sloping
curve ay nagpapakita ng direktang ugnyan sa pagitan ng presyo at sa dami ng gusto
at handang ipagbili ng mga mamimili. Ang paggalaw sa kurba ng Punto B papuntang
punto C ay nagpapakita ng mataas ng supply ng facd mask. Kapag ang presyo
naman ay bumaba sa isang daang piso, makikita sa graph na bumababa ang
quantity supplied sa sampung (10) piraso.

Paggalaw sa Supply Curve or Moving Along the Supply Curve

SUPLAY NG FACE MASK

600

500
E
400
C
D
300

200 B
100
A
0
0 10 20 30 40 50 60

Ipinakikita sa graph sa itaas ang paggalaw sa supply curve. Mangyayayri ang

paggalaw sa supply curve kung ang salik na nakapwesto ay ang sariling presyo ng
produkto na nagbabago. Kung ang presyo ng face mask ay tumaas mula isang daang
piso (Php100) tungong dalawang daang piso (Php200), makikita sa graph na lilipat
ang punto A sa B. Kung bababa naman ang presyo mula limang daang piso (Php500)
patungong apat na raang piso (Php400), ang funto E ay lilipat sap unto D.

B. MGA SALIK NA NAKAKAAPEKTO SA SUPLAY

Ang dami ng produktong handang isuplay ng isang prodyuser ay

nakakasalalay sa mga sumusunod na mga salik:

1. Pagdami ng prodyuser

Ang pagtaas ng presyo, halimbawa ng alcohol, ay maghihikayat sa mga

negosyante na damihan ang pinoprodyus nila. Maaarig ang mga pagawaan na hindi
dating gumagawa ng alcohol ay mahihikayat na gumawa na rin ng produkto na
magreresulta ng pagdami ng suplay sa pamilihan.

8
 2. Pagbabago sa presyo ng mga salik ng produksyon

Ilan sa mga salik ng produksyon ay ang renta para sa gamit ng lupa, sahod
sa manggagawa, interes sa serbisyo ng kapital at ang tubo para sa mamumuhunan
o entreprenyur. Ipagpalagay na tumaas ang presyo ng mga nabanggit, tataas ang
kabuuang gastos na maaaring humantong sa pagbabawas ng produksyon. Kaya
naman, bababa ang suplay.

3. Pagbabago sa presyo ng kaugnay na produkto

Maaring makaapekto ang pagbabago sa presyo ng mga kaugnay na produkto

sa dami ng suplay. Kapag tumaas ang presyo ng face mask, ang mga pagawaan na
dating gumagawa ng uniporme ay maaring iukol na ang kanilang produksyon sa
paggawa ng face mask. Sa ganitong paraan, darami ang suplay ng face mask at
mababawasan naman ang suplay ng uniporme.

4. Espekulasyon sa pamilihan

Bago pa man tumaas ang presyo ng ethyl alcohol sa mga supermarket at

parmasya, bumili na kaagad ang mga mamimili upang makaiwas sa mataas na
presyo nito dulot ng pandemyang COVID-19. Sa panig ng mga negosyante, kanilang
itinatago ang kanilang mga produkto para hintayin ang pagtaas ng presyo. Ito ang
kadalasang ginagawa ng mga nagbebenta ng gasolina kapag may inaasahan silang
pagtaas ng presyo sa pandaigdigang merkado.

TALAHANAYAN 1.1. ISKEDYUL NG SUPLAY PARA SA CLOTH FACE MASK

TINDAHAN PRESYO SA KAHON (₱) DAMI NG SUPLAY

A 500 50
B 400 40
C 300 30
D 200 20
E 100 10

Ang mga negosyante ng cloth facemask ay halimbawa lamang ng mga

negosyante, prodyuser o nagtitinda. Ang mga negosyante o prodyuser ay
kumakatawan sa suplay. Sa panahon ng pandemikong COVID-19, nais nilang
makagawa ng produkto sa mababang gastos at maipagbili ito sa mataas na
presyo. Ano kaya ang dahilan kung bawasan nila ang suplay ng kanilang
produktong ipinagbibili o kaya naman ay damihan ito?

9
 SUPLAY NG FACE MASK
600

500
E

400
C
300 D

200
A B
100

0
0 10 20 30 40 50 60

Ang isa pang paraan ng pagpapakita ng ugnayan ng presyo at quantity

supplied ay sa pamamagitan ng supply function. Ang supply function ay ang
matematikong pagpapakita ng ugnayan ng presyo at quantity supplied.

Ang supply function ay isang paraan ng pagpapakita ng ugnayan ng presyo

at quantity supplied. Ang supply function ay ang matematikong pagpapakita ng
ugnayan ng quantity supplied at presyo.

Ang equation ng supply function ay naipapakita ng ganito Qs = f(P) kung

saan ang Qs ay ang quantity supplied na siya ang dependent variable at ang P naman
na siyang presyo ay ang independent variable. Ibig sabihin ang Qs o quantity
supplied ay nakadepende sa pagbabago ng presyo. Ang presyo ang nakakapagbago
ng handa o kayang ipagbili ng prodyuser.

Maaari itong ipakita sa equation sa ibaba:

Qs = f (P)

Ang Qs o quantity supplied ang tumatayong dependent variable, at ang presyo (P)
naman ang independent variable.

Ibig sabihin, nakabatay ang Qs sa pagbabago ng presyo. Ang presyo ang

nakapagpapabago sa dami ng handa at kayang ipagbili ng mga prodyuser.

Isa pang paraan ng pagpapakita ng supply function ay sa equation na:

Qs = c + bP Qs = 0 + 10P.

Kung saan: Qs = dami ng supply

P = presyo

c = intercept (ang bilang ng Qs kung ang presyo ay 0)

b = slope = ΔQs ΔP

Nagsasaad kung ang relasyon ng P at Qs ay positive o negative.

10
Nagpapakita ang slope ng pagbabago sa dami ng supply sa bawat pisong pagbabago
sa presyo.

Upang mapatunayan na ang datos sa supply schedule sa itaas at ang supply

function ay iisa, suriin at pag-aralan ang kompyutasyon sa ibaba: Supply Function
mula sa Supply Schedule para sa face masks: Qs= Q + 100 (P)

Kapag ang P= 1, Qs = ?

Qs = 0 + 5 (100)

Qs = 0 + 500

Kapag ang P = ? Qs = 50

Qs = 0 +10 (P)

50 = 0 + (10P)

-10P – 0 – 500

-10P= -500 10 piraso

-10 50

Pagyamanin

SALIK-PALIWANAGAN!
Panuto: Pumili ng dalawang salik na nakaapekto sa suplay na nasa loob ng kahon.
Suriin at ipaliwanag kung paano ito nakaaapekto sa suplay ng pagkain sa inyong
tahanan. Isulat sa kwaderno ang iyong sagot.

• Presyo
• Pagdami ng prodyuser
• Pagbabago sa presyo ng mga salik ng produksyon
• Pagbabago ng presyo ng kaugnay na produkto
• Pag-unlad ng teknolohiya
• Espekulasyon sa pamilihan

11
PATUNAYAN MO!

Panuto: Sagutin ang tanong na ito sa isang malinis na bond paper at isumite sa
guro.

Bakit mahalagang malaman ang Batas ng Suplay para sa isang mamimiling

tulad mo at gayundin sa isang negosyanteng tulad ng nagtitinda sa sari-sari store
malapit sa inyo?

IKAW MUNA ANG EKONOMISTA!

Panuto: Basahin ang mga sumusunod na sitwasyon sa pamilihan. Suriin kung ano
ang mangyayari sa presyo at suplay ng produkto. Isulat sa malinis na bonda paper
ang iyong kasagutan.

1. Ang mga kumpanya ng electric motorcycle ay nag-anunsyo na hindi na sila

gagawa pa ng motor na pinaandar ng kuryente. Ano sa palagay mo ang
mangyayari sa presyo ng modelong ito ng motor? Bakit?
2. Ang mga lokal na tindahan ay nagbebenta ng isang uri ng T-Shirt sa halagang
P300. May mga bumibili nito ngunit hindi ito gaanong mabili sa pamilihan.
Ngunit nang makita ito ng mga mamimili na isinusuot ni Dingdong Dantes,
dumami ang bumili at benta nito. Ano sa palagay mo ang mangyayari sa presyo
nito? Bakit?

3. Isang bagong uri ng cellphone ang inilabas bago sumapit ang Agosto 24, kung
kailan inaasahang magbubukas ang klase sa kabila ng pandemiya. Maraming
bumili sa mga kaklase at kaibigan mo para sa online learning. Dahil sa dami
nang may gusto nito, ang presyo nito na P30,000 ay hindi nagbago sa buong
buwan. Ano sa palagay mo ang mangyayari sa presyo nito sa buwan ng
Setyembre? Bakit?

12
SUPLAY-COLLAGE!

Panuto: Gumawa ng isang malikhaing collage gamit ang mga lumang magasin o
materyales na mareresiklo at nagpapakita ng kahalagahan ng pagkakaroon ng
sapat na suplay ng pagkain sa oras ng kalamidad tulad ng pandemyang COVID-
19 o malalakas na bagyo at lindol. Ilagay ang iyong collage sa isang 1/8
illustration board (Sa kulay itim na bahagi)

BATAYAN PAMANTAYAN IYONG PUNTOS

Kaangkupan sa tema o
paksa 8 puntos

Kahusayan sa
pagpapahayag ng 7 puntos
mensahe gamit ng sining
Kahusayan sa
pagreresiklo 5 puntos

Kabuuang Maka 20 puntos

SU-DA-KU (Suri-Datos-Kurba)

Panuto: Kunwari ay nalalapit na ang pagsisimula ng klase sa inyong lugar at wala

na ang pandemyang CoVID-19. Inaasahan ang paggtaas ng presyo ng school
supplies partikular na ang kuwaderno. Gamit ang supply function na Qs = 0 + 50P
at itinakdang presyo sa ibaba, bumuo ng hypothetical na iskedyul na magpapakita
ng iyong desisyon kung ilang kuwaderno ang handa mong ipagbili. Matapos, i-plot
ang iskedyul ng suplay upang mabuo ang supply curve.

Iskedyul ng Suplay para sa Kuwaderno bawat piraso

Presyo Dami ng
(Php) Ibebenta
21
18
15
12
9

13
GRAPH and CURVES!

Panuto: Ilipat o iguhit ang graph at talahanayang ito sa kuwaderno upang mabuo
ang suplay curve gamit ang suplay schedule.

Quantity
Presyo (Php) bawat piraso
Supplied
10 50
15 100
20 150
25 200
30 250

Isaisip

STAY-ISIP!

Panuto: Sagutin sa sagutang papel ang tanong na nasa kahon gamit ang di bababa
sa sampung pangungusap. Piliin sa loob ng kahon ang tamang sagot.

bumaba presyo mababa bilang

gastos prodyuser handang tamang
takdang d-presyong magkakaibang timbang

1. Ang mga negosyante o ____________at nagbibili ang kumakatawan sa suplay.

2. Ang suplay ay tumutukoy sa dami ng produktong ____________ipagbili sa

________________________ presyo sa isang _______________panahon.

14
 3. Ang Batas ng Suplay ay nagsasaad na kapag ang presyo ay mataas, ang
_______________________ng produktong handang ipagbili ay _______________
din.

4. Subalit kapag ___________________ang presyo, ang bilang ng produktong

handang ipagbili ay mababa rin.

5. Ang ________________________ang batayan sa pagtatakda ng presyo ng

produktong handang ipagbili.

6. May mga ____________________ salik na tumutukoy sa mga salik maliban

sa presyo ng _____________________________.

Isagawa

Panuto: Ipaliwanag ang mensahe ng editorial cartoon na nasa ibaba. Isulat ang
kumpletong kasagutan sa isang malinis na bond paper. Maaaring maging malikhain
sa pagpapaliwanag ang gamitin ang natutunan sa paggamit ng mga talinghaga o
tayutay (idioms)

15
 RUBRIC SA PAGWAWASTO
CRITERIA INDICATOR ISKOR
Nilalaman (8 puntos) Ebidensya ng kaalamang
sa paksang tinatalakay
Presentasyon (7 puntos) Mapagpahiwatig ang mga
salita at talinghaga
Kaayusan ng Mensahe Malinaw at may dating
(3puntos)
Kabuuang Epekto (2 Epekto o tugon ng
puntos) audience
Kabuuang Iskor 20 puntos

Tayahin

Piliin ang pinakatamang sagot at isulat sa isang sagutang papel.

1. Aling pangkat ng tao ang kumakatawan sa suplay?

a. Konsyumer c. Retailer
b. Prodyuser d. End User

2. Ano ang tawag sa dami o bilang ng produkto at serbisyong handang ipagbili sa

magkakaibang presyo sa isang takdang panahon?
a. Timbang c. Demand
b. Suplay d. Budget

3. Ano ang grapikong paglalarawan ng kaugnayan ng presyo sa dami ng suplay ng

isang produkto o serbisyo?
a. Price index c. Iskedyul ng suplay
b. Kurba ng suplay d. Batas ng suplay

4. Saan pinoproseso ang mga produkto upang maipagbili ng mga negosyante?

a. bahay-kalakal c. bodega
b. tindahan d. daungan

5. Alin sa mga sumusunod na di-presyong salik ang nakapagbabago ng suplay sa

pinakamabilis na panahon?
a. espekulasyon ng mamimili
b. pagbabago ng teknolohiya
c. pagbabago sa salik ng produksyon
d. pagbabago sa presyo ng kaugnay na produkto

16
6. Kung ikaw ay isang negosyante, alin ang magiging batayan mo para magtakda
ng presyo ng mga produktong handa mong ipagbili sa pamilihan?
a. Panahon c. gastos sa produksyon
b. lokasyon ng pamilihan d. magkano ang kikitain

7. Alin sa mga sumusunod ang naaayon sa batas ng suplay?

a. Kapag mataas ang presyo ng bilihin, kaunti ang suplay.
b. Mas marami ang produktong handang ipagbili kapag mataas ang
presyo.
c. Habang tumataas ang presyo, tumataas din naman ang suplay ng mga
konsyumer.
d. Ang suplay ay nakabatay sa pangangailangan ng mga mamimili.

8. Ano ang ibig ipahiwatig ng paggalaw ng kurba ng paitaas patungong kanan?

a. Walang kaugnayan ang demand sa presyo.
b. Hindi nagbabago ang presyo ayon sa suplay.
c. Sumasabay ang dami ng suplay sa pagtaas ng presyo.
d. May negatibong ugnayan ang presyo sa dami ng suplay.

9. Upang masabing suplay ang isang produkto, kailangang may kagustuhan at

kakayahan ang prodyuser na ipagbili ang produkto. Halimbawa, kung 30,000
lata ng sardinas ang kailangan para sa ipamimigay na ayuda habang nasa
Community Quarantine. Ayon sa datos, may sampung kompanya nguit sa
bilang na ito, anim lamang ang may interes na magbenta ng kabuuang 20,000
sardinas sa halagang P15.00. Batay sa sitwasyong ito, ilan ang maituturing
na suplay ng sardinas?
a. 6
b. 10
c. 20,000
d. 30,000

10. Paano nakaaapekto ang mga sakuna tulad ng bagyo at baha sa suplay ng
pagkain ng mga Pilipino?
a. Bumababa ang presyo ng mga produktong naaani
b. Nagtataas ng presyo mga bilihin dahil sa nalubog sa baha
c. Marami ang nasisirang produkto sa mga pagawaan at bodega
d. Nalulugi ang mga magsasaka dahil sa pagkasira ng mga pananim

11. Bago dumating ang isang malakas na bagyo, paano mo matitiyak na

may sapat na suplay ng pagkain sa bahay niyo?
a. Pagbili ng mas maraming stock ng pagkain
b. Pangungutang sa kapitbahay na may sari-sari store
c. Pagtatanim ng gulay para may aanihin pagkatapos ng bagyo
d. Paglipat ng bahay na mas malapit sa trabaho ng magulang ko

17
12. Sa pagsisimula pa lamang ng lockdown dulot ng pandemikong COVID-
19, paano tinugunan ng mga Pilipino ang nagkakaubusang face mask
sa pamilihan?
a. umasa sa binibigay ng gobyerno
b. nag-order online mula pa sa ibang bansa
c. nagsuot na muna ng panyo panakip ng bibig
d. gumawa ng sariling face mask na yari sa retasong tela o damit

13. Ang mga sumusunod na sitwasyon maliban sa isa ay sumasalamin sa

wastong paraan ng mga Pilipino upang tugunan ang kanilang
pangangailangan kahit kulang sa badyet?
b. bumili ng patingi-tingi upang makamura
c. nagpupunta sa ukay-ukay para makabili ng murang damit
d. humingi ng tulong mula sa pamahalaan
e. magtanim ng gulay upang hindi na kailangang bumili

14. Paano tinutulungan ng pamahalaan ang mga lokal na mamumuhunan mula

sa tiyak na pagkalugi sa gitna ng COVID-19 pandemic?
a. Nagpapautang ng puhunan ang pamahalaan
b. Nagbabayad ang mga lokal na mamumuhunan sa gobyerno
c. Nabibigyan ng diskwento sa buwis ang mga may-ari ng negosyo.
d. Nagpapataw ng taripa ang pamahalaan sa mga dayuhang negosyante

15. Bakit kinakailangan ang matalinong pagpapasya sa pagdaragdag ng suplay

sa pamilihan?
a. Makaiiwas sa pagkalugi ang mga prodyuser.
b. Marami ang makabibili sa abot-kayang presyo.
c. Magiging sikat ang tindahan ng produktong may dagdag na suplay.
d. Mas tataas ang kita ng mga negosyante kapag marami ang mamimili.

18
 Karagdagang Gawain

GAWAIN: GRAPHIC ORGANIZER

Panuto: Iguhit sa isang malinis na bond paper ang graphic organizer na nasa ibaba.
Punan ng wastong ideya ang bawat patlang.

Salik

Suplay

19
 20
Subukin Isaisip Subukin
1. b 1. prodyuser 1. b
2. b 2. handang, 2. b
3. b 3. magkakaibang 3. b
4. a 4. takdang 4. a
5. b 5. dami 5. b
6. c 6. mataas 6. c
7. b 7. mababa 7. b
8. c 8. gastos 8. c
9. c 9. di-presyong 9. c
10. b 10. produkto 10. b
11. a 11. a
12. b 12. b
13. c 13. c
14. a 14. a
15. b 15. b
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian

Balitao, Bernard R., Buising, Martiniano D., Garcia, Erwin D.J., De Guzman,
Apollo D., Lumibao, Juanito L, Mateo, Alex P., Mondejar, Irene J.
(2017). EKONOMIKS Araling Panlipunan 9 Modyul Para sa Mag-aaral,
pp.113 – 138, 153 – 192.

Balitao, Bernardo R., Cervantes, Miriam dR., Nolasco, Liberty I., Ong Jerome
A., Ponsaran, John N., Rillo, Julia D. (2012) Ekonomiks; Mga Konsepto
at Aplikasyon (Batayang Aklat sa Araling Panlipunan Ikaapat na Taon,
pp. 52-56

Balitao, Bernardo R., Cervantes, Miriam dR., Nolasco, Liberty I., Ong Jerome
A., Ponsaran, John N., Rillo, Julia D. (2012) Ekonomiks; Mga Konsepto
at Aplikasyon (Manwal ng Guro sa Araling Panlipunan Ikaapat na Taon,
pp. 52-56

Cruz, Nilda B.,Viloria, Avelina M., Rillo, Julia D., Vivar, Ph.D, Teofista L.
(1999, ) EKONOMIKS; Teorya at Aplikasyon, pp.146 – 173

Cruz, Nilda B.,Viloria, Avelina M., Rillo, Julia D., Lim, Alice(2000)
EKONOMIKS; Manwal ng GUro para sa Ikaapat na Taon, pp. 52-66

Rillo, Julia D., Cruz, NIlda, and Balitao, Bernard R. (2005). Ekonomiks
Pagsulong at Pag-unlad, pp.117 -130.

https://encrypted-
tbn1.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQKskUHea5NC_gFLazV
TopJrZCXrrXeMck1L7foU--XZNp7RhcJ

https://youtu.be/SCtmUZrZJt0

https://youtu.be/o4GpgpqMIIM

21
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education Region III-Learning Resources

Management Section (DepEd Region III-LRMS)

Office Address: Diosdado Macapagal Government Center

Maimpis, city of San Fernando (P)