Guc Akisi Kararlilik Ve Optimizasyon Ana

GÜÇ AKIŞI, KARARLILIK VE
OPTİMİZASYON ANALİZLERİNİN
YAPILABİLECEĞİ BİR DAĞITIM
SİSTEMLERİ ANALİZ PAKET (DSAP)
PROGRAMININ GELİŞTİRİLMESİ
Proje No: 107E242
Doç.Dr. Mehmet Hakan HOCAOĞLU

Y. Doç. Dr. Ulaş Eminoğlu
Dr. Tuba Gözel
Eylül 2009
KOCAELİ
ÖNSÖZ
Bu projede, dağıtım sistemleri için proje ekibi tarafından geliştirilen kararlılık

indeksi ve YES’lerin/kompanzatörlerin en uygun yerini belirleyen algoritma ile birlikte
geliştirilmiş güç akışı, kararlılık ve optimizasyon algoritmalarının çalıştırılabildiği
kullanıcı dostu iki yazılım gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen birinci yazılım Matlab
ve kullanıcı arabirimi ile oluşturulup çalıştırılabilen “Dağıtım Sistemleri Analiz
Paketi”dir. İkinci yazılım ise internet üzerinden çalışabilen ve tek hat diyagramı
oluşturabilen “Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı”dır. Bu yazılımlara
http:\\powerlab.gyte.edu.tr adresi üzerinden ulaşılabilmektedir.
Proje kapsamında yapılan çalışmalar neticesinde Uluslararası nitelikteki

konferanslarda iki tebliğ sunulmuş ve konferans kitapçıklarında basılmıştır. Ayrıca
saygın bir ulusal konferansta tebliğ olarak sunulmuştur. Ayrıca yapılan çalışmalar
SCI tarafından taranan bir dergide makale olarak yayınlanmıştır. Projede araştırıcı
olarak 01.02.2008 - 27.02.2009 tarihleri arasında Y. Doç. Dr. Ulaş Eminoğlu,
27.02.2009 - 01.08.2009 tarihleri arasında ise Ar. Gör. Dr. Tuba Gözel çalışmışlardır.
Proje TÜBİTAK EEAG tarafından desteklenmiştir.
i
İçindekiler
ÖNSÖZ........................................................................................................................................ i
İçindekiler................................................................................................................................... ii
Tablolar Dizini .......................................................................................................................... iv
Şekiller Dizini ............................................................................................................................ v
Özet .......................................................................................................................................... vii
Abstract ................................................................................................................................... viii
1 Giriş .................................................................................................................................... 9
2 Genel Bilgiler ................................................................................................................... 11
2.1 Literatür Taraması .................................................................................................... 11
2.2 Dağıtım Sistemlerinde Güç Akışı Analizi ................................................................ 11
2.2.1 Geleneksel (Klasik) Güç Akışı Algoritmaları ...................................................... 12
2.2.2 Sweep-Temelli Güç Akışı Algoritmaları ............................................................. 13
2.2.3 Kirchoff Gerilim Kanunu Kullanılarak Geliştirilen Sweep-Temelli Algoritmalar ..
.............................................................................................................................. 15
2.2.4 Kuadratik Denklem Kullanılarak Geliştirilen Sweep-Temelli Algoritmalar ....... 20
2.2.5 Yerel Elektrik Santralleri ve Paralel Reaktif Güç Kompanzatörlerinin Dağıtım
Sistemlerinde Güç Akışına Dâhil Edilmesi ...................................................................... 27
2.2.6 Sonuç .................................................................................................................... 30
2.3 Gerilim Kararlılığı ve Kararlılık İndeksleri ............................................................. 31
2.3.1 Sürekli Durum Gerilim Kararlılığı ve Gerilim Çökmesi ..................................... 31
2.3.2 Gerilim Kararlılık İndeksleri ................................................................................ 33
2.3.3 Dağıtım Sistemleri için Yeni Bir Kararlılık İndeksi [] ......................................... 37
2.3.4 Yük Modellerinin Gerilim Kararlılığına Etkisinin İncelenmesi .......................... 38
2.3.5 Sonuç .................................................................................................................... 39
2.4 Yerel Elektrik Santralleri (YES) ve Paralel Kapasitörlerin Dağıtım Sistemlerinde En
Uygun Şekilde Yerleştirilmesi ............................................................................................. 40
2.4.1 Dağıtım Sistemlerinde Yerel Elektrik Santralleri ................................................ 42
2.4.2 Sonuç .................................................................................................................... 44
3 Gereç ve Yöntem .............................................................................................................. 45
3.1 Dağıtım Sistemleri Analiz Programlarında Kullanılan Metotlar ............................. 45
ii
3.1.1 Dağıtım Sistemleri Analiz Programlarında Kullanılan Metotların Dağıtım
Sistemlerine Uygulanması................................................................................................ 46
3.1.2 Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Güç Akışı Analizi ve Kararlılık Analizi
Bölümlerinde Kullanılan Metotlar ve Dağıtım Sistemlerine Uygulanması ..................... 47
3.1.3 Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Optimizasyon Bölümünde Kullanılan
Metotlar ve Dağıtım Sistemlerine Uygulanması .............................................................. 51
3.1.4 Sonuç .................................................................................................................... 59
3.2 Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Test Edilmesi ........................................... 59
3.2.1 Güç Akış Analiz Bölümündeki Algoritmaların Dağıtım Sistemlerine
Uygulanması..................................................................................................................... 59
3.2.2 Kararlılık Analizi Bölümündeki Algoritmaların Dağıtım Sistemlerine
Uygulanması..................................................................................................................... 68
3.2.3 Optimizasyon Bölümündeki Algoritmaların Dağıtım Sistemlerine Uygulanması ..
.............................................................................................................................. 69
3.2.4 Sonuç .................................................................................................................... 72
3.3 Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı .................................................. 73
3.3.1 Program Tasarımı ................................................................................................. 73
3.3.2 Sunucu Tasarımı ................................................................................................... 74
3.3.3 Arabirim Tasarımı ................................................................................................ 75
3.3.4 Sonuç .................................................................................................................... 76
4 Bulgular ............................................................................................................................ 77
4.1 Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi ............................................................................. 77
4.1.1 Güç Akış Analiz Bölümü ..................................................................................... 78
4.1.2 Gerilim Kararlılık ve Optimizasyon Analiz Bölümü ........................................... 82
4.1.3 Sonuç .................................................................................................................... 87
4.2 Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Programı .............................................................. 87
4.2.1 Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programın Kullanımı ........................... 88
4.2.2 Sonuç .................................................................................................................... 95
5 Tartışma/Sonuç................................................................................................................. 96
Kaynaklar ................................................................................................................................. 98
EK........................................................................................................................................... 105
iii
Tablolar Dizini
Tablo 1-1 Proje iş zaman çizelgesi ............................................................................................. 9

Tablo 2.1 Geliştirilen sweep-temelli algoritmaların genel olarak yapısı ................................. 27
Tablo 2.2 Geliştirilen kararlılık indekslerinin genel özellikleri ............................................... 36
Tablo 2.3 YEÜ birimlerinin karşılaştırılması .......................................................................... 44
Tablo 3.1 12 baralı dağıtım sistemin güç akış analizinden elde edilen bara gerilimleri ve
açıları ........................................................................................................................................ 61
açıları ........................................................................................................................................ 62
açıları ........................................................................................................................................ 64
Tablo 3.4 Sistemlere ait kritik baralar ve kararlılık indeks değerleri ....................................... 68
Tablo 3.5 Dağıtım test sistemlerine yerleşecek YES’in en uygun yeri ve büyüklüğü ............. 69
Tablo 3.6 Dağıtım test sistemlerine yerleşecek reaktif güç kompanzatörlerin en uygun yeri ve
büyüklüğü ................................................................................................................................. 70
iv
Şekiller Dizini
Şekil 2.1 İki baralı basit dağıtım sistemi devre şeması ............................................................ 14
Şekil 2.2 İki baralı bir radyal sistemin devre şeması................................................................ 32
Şekil 2.3 Radyal bir iletim hattı için P-V ve Q-V eğrileri........................................................ 33
Şekil 2.4 İki baralı dağıtım sisteminin kararlı çalışma bölgesinde hat sonu geriliminin yük
artışına göre değişimi ............................................................................................................... 39
Şekil 2.5 Yerel enerji üretim teknolojileri ................................................................................ 43
Şekil 3.1 Örnek dağıtım sisteminin devre şeması .................................................................... 46
Şekil 3.2 Güç akışı algoritmaları (a) ve kararlılık indekslerinin (b) dağıtım sistemlerine
uygulanmasına ilişkin akış diyagramları .................................................................................. 50
Şekil 3.3 Dağıtım sistemlerine YES ve reaktif güç kompanzatörlerin yerleştirilmesine ilişkin
metotların akış diyagramları..................................................................................................... 58
Şekil 3.4 33 baralı test sisteminde her bir baraya yerleştirilen YES’in dört metotla elde edilen
en uygun büyüklüğü ................................................................................................................. 71
Şekil 3.5 33 baralı test sisteminde her bir baraya YES’in en uygun büyüklükte yerleştirilmesi
durumunda dört metotla elde edilen sistem hat kayıpları ........................................................ 71
Şekil 3.6 Genel program yapısı ................................................................................................ 74
Şekil 3.7 Program analiz çalıştırma sekans diyagramı ............................................................. 75
Şekil 4.1 Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi .............................................................................. 79
Şekil 4.2 Dağıtım Sistemleri Analiz Paketinin Güç Akış Analiz Penceresi ............................ 80
Şekil 4.3 Dağıtım Sistemleri Analiz Paketinin Gerilim Kararlılığı ve Optimizasyon Analiz
Penceresi................................................................................................................................... 80
Şekil 4.4 IEEE Veri Formatı .................................................................................................... 81
Şekil 4.5 Sistem Veri Girişi...................................................................................................... 81
Şekil 4.6 Kaydedilmiş sistem veri dosyasının tekrar yüklenmesi ............................................ 82
Şekil 4.7 12 baralı dağıtım sistemin Sweep Luo algoritması ile elde edilen bara gerilimleri .. 82
Şekil 4.8 Kararlılık analiz için algoritma seçimi ...................................................................... 84
Şekil 4.9 Sistem baralarına ait gerilim büyüklükleri ve gerilim kararlılık indeks değerleri .... 84
Şekil 4.10 Sistemde kritik baranın gerilim büyüklüğü ve gerilim kararlılık indeksinin yük
katsayısı (λ) ile değişimi .......................................................................................................... 85
Şekil 4.11 Optimizasyon analizi için algoritma seçimi ............................................................ 85
Şekil 4.12 12 baralı sistemde her bir bara için kullanılabilecek YES’in en uygun büyüklüğü
ve güç kaybı ............................................................................................................................. 86
Şekil 4.13 12 baralı sistemde YES’in en uygun yeri ve büyüklüğü ve avantajları .................. 86
Şekil 4.14 Tek hat diyagramında güç sistem elemanları .......................................................... 88
v
Şekil 4.15 Elemanların oluşturulması ...................................................................................... 89
Şekil 4.16 Analizler için hazırlanan sistem verileri ve Güç Akış Analizi................................ 90
Şekil 4.17 Bara, yük ve iletim hattına ait veri kartı.................................................................. 91
Şekil 4.18 Kararlılık ve Optimizasyon Analizi ........................................................................ 92
Şekil 4.19 12 baralı sistemin güç akış analizi sonucu .............................................................. 93
Şekil 4.20 12 baralı sistemin bara gerilimleri ve kararlılık indeks değerleri ........................... 93
Şekil 4.21 12 baralı sistemde her bir bara için kullanılabilecek YES’in en uygun büyüklüğü ve
güç kaybı .................................................................................................................................. 94
Şekil 4.22 12 baralı sistemde YES’in en uygun yeri ve avantajları ......................................... 94
vi
Özet
Dağıtım sistemlerinin iletim sistemlerinden farklı özelliklere sahip olmaları nedeniyle iletim
sistemlerinde kullanılan geleneksel algoritmaların dağıtım sistemleri analizlerinde yetersiz
kaldığı bilinmektedir. Bu nedenle dağıtım sistemlerinde farklı formülasyonlar kullanılarak
geliştirilen sistem topolojisinden istifade edilerek geliştirilmiş sweep-temelli algoritmalar güç
akışı analizi için geniş olarak kullanılmaktadır. Son zamanlarda, Yerel Elektrik Santralleri
(YES) sisteme dâhil edilerek belli bir oranda enerji ihtiyacını karşılamakta ve gerilim
profilinin düzeltilmesine katkı sağlanmaktadır. Dolayısıyla bu tür dağıtım sistemleri
radyallıktan uzaklaşmakta, her iki yönde güç akışı olabilmektedir. Bu durumda sweep-temelli
güç akışı algoritmalarında YES’ler, gerilim kontrollü bara (PV-bara) olarak güç akışına
doğrudan dâhil edilememekte algoritmalarda değişiklikler gerekmektedir.
Bu proje kapsamında Matlab ortamında kullanıcı arabirimi ile sadece sistem verileri girilerek
analizler yapabilen Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi geliştirilmiştir. İnternet ortamında,
Matlab’dan bağımsız olarak çalışabilen ve grafik kullanıcı arabirimi ile tek hat diyagramı
oluşturabilen Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı geliştirilmiştir. Geliştirilen her
iki programda aynı analiz rutinleri kullanılmakla beraber güç akışı analizi, kararlılık analizi ve
optimizasyon bölümünden oluşmaktadır.
Gerçekleştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Programların güç akışı analizi bölümünde hızlı
yakınsama ve kısa sürede hesaplama özelliklerine sahip beş sweep-temelli algoritma ve iki
geleneksel güç akış algoritma bulunmaktadır. Böylelikle hem dağıtım sistemlerin hem de
iletim sistemlerin güç akış analizinin yapılmasına olanak sağlanmaktadır. Kararlılık analizi
bölümünde, sistemlerde kritik baranın belirlenmesi amacıyla proje ekibi tarafından
geliştirilen kararlılık indeksi ile beraber iki indeks kullanılmaktadır. Kararlılık bölümü,
sistemdeki gerilim değişimleri, en hassas bara belirlenmesine ve hassas bara veya diğer
herhangi bir baranın geriliminin güç artışına göre değişimin ve sistemin kritik yüklenme
durumunun analizine imkân sağlamaktadır.
Programların optimizasyon bölümünde dağıtım sistemlerinde YES’lerin ve/veya
kompanzatörlerin en uygun yerini ve büyüklüğünü belirlenebilmesi amaçlanmaktadır. Bunun
için proje ekibi tarafından geliştirilen yeni bir en uygun yer ve büyüklük belirleme metodu
kullanılmaktadır. Analiz paketi ile sisteme eklenecek bu birimlerin en uygun yerinin ve
büyüklüğünün belirlenmesinin yanı sıra bunların sisteme olan etkileri de (sistem kayıpları,
bara gerilimleri) incelenebilmektedir.
Gerçekleştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Programlarına http://powerlab.gyte.edu.tr/ internet
adresinden ulaşılmaktadır. Bugüne kadar dünyanın çeşitli yerlerinden otuzun üzerinde
kullanıcı tarafından indirilerek kullanılmış ve olumlu görüşler alınmıştır. Programlar geri
bildirimlerle düzenlenmeye ve geliştirilmeye devam etmektedir.
vii
Abstract
It is known that the distribution systems have some special characteristics that make the
classical algorithms, which are developed for the transmission systems, insufficient for the
analysis of such systems. Thus, generally sweep based algorithms, which are developed by
exploiting the special topology of the system, are employed for the load flow analysis.
Recently local generator units extensively integrated to the distribution grid to supply the
local demand and contribute to the voltage profile of the systems. Accordingly, such modern
distribution systems may not, any more, be strictly radial and their branches can carry power
in both directions. In the systems, where distributed generations (DGs) exist; the DGs are
generally modelled as constant power (CP) elements without considering their voltage control
characteristic i.e.; PV bus. In order to simulate DGs as PV buses, the structure of the sweep
algorithms should be altered.
Two different distribution systems analysis program are developed in this project. One of
them is developed using Matlab environment, other program is developed under .Net platform
and works under web browser i.e. Internet Explorer or Firefox. In addition to the classical text
based environment one line diyagram drawing facilities is also developed as a part of the
project. Both of them use the sweep based algorithms for the load flow analysis due to their
fast and reliable convergence characteristics. In the stability module of the package in
conjunction with the classical indices, the indexes developed by the project team are used to
determine the critical bus to the voltage collapse. Thus, the critical bus will easily be
identified and voltage variations on the critical bus or on other system buses per load
variations can be determined directly. That facilitates further stability analysis on the critical
loading conditions.
In the third part of the package, optimal location and sizes of the DGs and /or compensation
systems will be calculated by a particular algorithm developed by the project team.
Accordingly the effects of added DGs on the system performance such as; losses, bus
voltages and critical buses, can be investigated by a single package.
Developed package can freely be downloaded from http://powerlab.gyte.edu.tr/. To date it is
downloaded by more than thirty users and positive feedback is received.
viii
1 Giriş
Dağıtım sistemlerinin yapılarının iletim sistemlerinden farklı olması nedeniyle iletim

sistemlerinde kullanılan analizler dağıtım sistemlerinde yetersiz kalabilmektedir. Bu nedenle
dağıtım sistemlerinde güç akışı analizi, kararlılık analizi yapan ve dağıtım sistemlerin kayıplarını
azaltacak YES ve/veya kapasitörlerin yerini belirleyen bir Dağıtım Sistemleri Analiz Paketinin
geliştirilmesini amaçlayan bu projede yapılması öngörülen çalışmalar gerçekleştirilerek proje
içerisinde var olan ve Tablo 1-1’de verilen bütün iş paketleri tamamlanmıştır. Elde edilen
sonuçlar detaylı biçimde sonuç rapor içeriğinde sunulmuştur.
Tablo 1-1 Proje iş zaman çizelgesi

AYLAR
YAPILACAK İŞ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Literatür Taraması
Algoritmaların ve Diğer Metotların Bilgisayar Kodlarının

Hazırlanması
Kullanıcı Arabiriminin Oluşturularak Algoritma ve Metotlarla

İlişkilendirilmesi
Matlab da Oluşturulan Analiz Paketinin Test Edilmesi
Oluşturulan Paketin Başka bir Yazılıma Aktarılarak Matlab

Platformundan Bağımsız Hale Getirilmesi
Sonuçların Değerlendirilmesi ve Rapor Haline Getirilmesi
Ayrıca, proje ilk dönem iş paketi kısmında olmasıyla birlikte proje süresince çalışmanın
amacına ulaşması bakımından literatür taraması sürekli devam ettirilmiştir. Bu literatür takibi
sırasında 1. dönemde gerçekleştirilen literatür taramasında bulunan algoritmalara ek olarak
yenileri bulunmamış fakat bunların çalışma prensipleri ve kullanım alanları daha iyi
anlaşılmıştır. Bu sebeple proje konularıyla alakalı literatür ve yapılan işin literatürdeki yeri bir
kez daha sonuç raporunda detaylı olarak verilmiştir.
9
Projenin ilk on iki aylık döneminde geliştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Paketinin
Matlab platformundan bağımsız hale getirilmesi amacıyla ikinci yazılım olan Web Tabanlı
Dağıtım Sistemleri Analiz Programı projenin son altı ayında oluşturulmuştur. Yazılım .Net
mimarisi ile uygulamaların işletim sisteminden, donanımdan, birbirlerinden ve geliştirildiği
ortamdan bağımsız olması gibi özelliklerinden dolayı .Net mimarisi altında gerçekleştirilmiştir.
Geliştirilen ikinci programın internet ortamında çalışması ve tek hat diyagram oluşturabilmesi
proje içeriğinde bulunmayan fazladan yapılan bir çalışmadır.
Bu rapor giriş bölümü dışında beş bölümden oluşmaktadır. İkinci bölümde proje ile ilgili
detaylı bir literatür taraması sunulmaktadır. Birinci rapor döneminde de sunulan bu bölüm yeni
referanslarla çeşitlendirilmiş ve detaylandırılmıştır. Üçüncü bölümde proje kapsamında
geliştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Paketin ve Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz
Programın analiz rutinlerinde kullanılan algoritmalar anlatılmış, akış diyagramı verilmiştir.
Bununla birlikte kullanılan algoritmalar çeşitli dağıtım sistemlerinde uygulanıp başka
algoritmalarla karşılaştırılarak geçerlilikleri kontrol edilmiştir. Ayrıca Web Tabanlı Dağıtım
Sistemleri Analiz Programın alt yapısı bu bölümde anlatılmıştır. Dördüncü bölümde proje
kapsamında geliştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi ve Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri
Analiz Programı tanıtılarak kullanımı gösterilmiştir. Son bölümde sonuçlar tartışılmıştır.
10
2 Genel Bilgiler
Bu kısımda dağıtım sistemlerinde güç akışı analizi, kararlılık analizi ve YES’in/reaktif güç
kompanzatörlerin yerleşimi ile ilgili literatür taraması ve algoritmaların geliştirilmesine ilişkin
esaslar verilmiştir:
2.1 Literatür Taraması

Literatür taramasında; proje başvuru formundaki özette verilenlere ek olarak sweep temelli güç
akışı algoritmaları, algoritmalarda gerilim kontrollü bara (PV-bara) modelleme metotları,
sistemde en kritik baranın belirlenmesi amacıyla geliştirilen yeni gerilim kararlılık indeksleri gibi
çalışmalar dikkate alınmıştır. YES’in ve reaktif güç kompanzatörlerin yerleşimi ile ilgili
çalışmalar incelenmiştir.
2.2 Dağıtım Sistemlerinde Güç Akışı Analizi
Mevcut güç sistemlerinin en iyi şekilde işletilmesi kadar, gelecekte sistemlerde meydana
gelebilecek gelişmelerin planlanması yönünden de yük akışı analizi çalışmaları büyük öneme
sahiptir. Geçtiğimiz yüzyılda elektrikli güç sistemlerinde güç akışı için birden fazla etkili ve
güvenilir güç akışı metotları (Newton-Raphson, Gauss-Seidel, Fast Decoupled Load Flow)
geliştirilmiş [1], [3] olup bunlar güç sistemlerinde planlama, işletim ve kontrolde geniş olarak
kullanılmış ve kullanılmaktadır. 1980’lerin sonlarına kadar dağıtım sistemlerinde kısa devre
hesaplamaları ve gerilim düşümü hesabı yapılmakta, güç akışına ihtiyaç duyulmamakta idi.
Fakat dağıtım sistemlerinde bazı teknolojik gelişmeler ve uygulamalar bu sistemlerde de güç
akışı hesabının yapılması ihtiyacını doğurmuştur. Bunlar;
• SCADA sistemlerinin kullanılması

• Kompanzasyon yapılması ve bunların en uygun yerinin belirlenme ihtiyacı
• FACTS cihazlarının geliştirilmesi ve dağıtım sistemlerinde de kullanılması
• YEÜ Birimlerinin dağıtım seviyesine yerleştirilmesi
• Sistem kayıplarını en aza indirmek için yeniden konfigüre edilmesi
gibi uygulamalardır.
Dağıtım sistemleri genellikle radyal bir yapıya sahiptir ve yeraltı kablolarının
kullanılması nedeniyle hatların R/X oranları birden büyük değerli olabilmektedir. İletim
sistemlerinde bu oran birden çok küçüktür. Bunun yanı sıra dağıtım sistemleri tek faz, iki faz ve
üç fazlı dallara sahip olabildiğinden dengesiz yapıda olabilirler. Ayrıca sistem matrisleri
11
genellikle ill-conditioned matristir [4], [5]. Yani matristeki çok az bir değişim, sistem
çözümünde çok büyük değişikliklere neden olabilmektedir. Dağıtım sistemlerinin bu
özelliklerinden dolayı iletim sistemleri için kullanılan geleneksel güç akışı algoritmaları dağıtım
sistemlerinin güç akışı hesabında yetersiz kalabilmektedir. Bu nedenle dengeli ve dengesiz
dağıtım sistemlerinde güç akışı için birçok algoritma geliştirilmiştir [5] - [51]. Bu algoritmaları
iki gruba ayırmak mümkündür.
Bunlar;
• Radyal sistemlere uygun şekilde geleneksel algoritmaların geliştirilmiş şekilleri [6]-[22].

• Kirchhoff Akım ve Gerilim kanununun veya hat parametreleri ve hattan transfer edilen
aktif ve reaktif güçlerden oluşan gerilim denklemi (kuadratik denklem) kullanılarak
radyal sistemde ileri ve/veya geri yönde hesaplamalara dayanan sweep-temelli
algoritmalardır [23], [51].
2.2.1 Geleneksel (Klasik) Güç Akışı Algoritmaları
Daha önce bahsedildiği gibi geçtiğimiz yüzyılda elektrikli güç sistemlerinde güç akışı için
birden fazla etkili ve güvenilir güç akışı metotları geliştirilmiştir. Bunlar;
• Newton-Raphson,
• Gauss-Seidel,
• Fast Decoupled Load Flow
olarak adlandırılarak, güç sistemlerinde planlama, işletim ve kontrolünde güç akışı analizi için
geniş olarak kullanılmaktadır. Yakın geçmişe kadar dağıtım sistemleri için güç akışı analizine
ihtiyaç duyulmamakta sadece iletim sistemlerinde güç akışı analizi yapılmakta idi. Bu nedenle
geliştirilen bu geleneksel güç akışı algoritmaları iletim sistemlerinin yapısı esas alınarak
oluşturulmuştur. Dağıtım sistemlerinde güç akışı analizinin zorunlu hale gelmesi nedeniyle,
mevcut klasik algoritmaların yapıları değiştirilerek dağıtım sistemlerine uygulanmak üzere
geliştirilmiştir [6]-[22]. Hızlı yakınsama özelliği, sistemlere kolay uygulanabilir olmaları
nedeniyle Dağıtım Sistemleri Analiz Programların güç akışı analizi bölümünde dağıtım
sistemleri için sweep-temelli algoritmalar kullanılmıştır. Bu nedenle dağıtım sistemleri için
klasik algoritmaların geliştirilmiş şekilleri hakkında detaylı bilgi verilmeyecektir. Diğer taraftan
Analiz Programlarında iletim sistemleri ve/veya dağıtım sistemleri için kullanılan klasik
12
Newton-Raphson ve Gauss-Seidel algoritmalarının yapısı ve formülasyonları proje başvuru
formunda detaylı olarak verilmiştir.
2.2.2 Sweep-Temelli Güç Akışı Algoritmaları
Sweep temelli güç akışı algoritmaları, dağıtım sistemlerinin radyal yapısı esas alınarak
geliştirildiğinden radyal sistemlerin güç akışı analizinde geleneksel metotlar ve onların dağıtım
sistemleri için geliştirilmiş şeklindeki metotlara nazaran daha güvenilir olup performansları daha
yüksektir [52]. Algoritmaların temelini oluşturan gerilim denklemlerinin Şekil 2.1’de verilen
basit bir sistem için yazılması yapılarının anlaşılmaları açısından kolaylık sağlayacaktır. Verilen
devrede hattan transfer edilen aktif ve reaktif güç;
2
Vr V s Vr
P= cos( θ Z − δ ) − cos( θ Z ) (2.1.a)
Z Z
Vr V s V 2
Q= sin( θ Z − δ ) − r sin( θ Z ) (2.1.b)
Z Z
şeklinde yazılabilir. Burada Vs ve Vr sırasıyla hat-başı ve hat-sonu gerilimlerinin büyüklüğü,

δ = δs −δr gerilimler arasındaki faz farkını, Z hat empedansı büyüklüğü ve θ Z ise hat
empedansının faz açısını göstermektedir. Aktif ve reaktif güç ifadelerinden yararlanarak;
PZ Vr
cos( θ Z − δ ) = + cos( θ Z ) (2.2.a)
Vr V s V s
QZ Vr
sin( θ Z − δ ) = + cos( θ Z ) (2.2.b)
Vr V s V s
eşitlikleri yazılabilir.
cos 2 (θ Z − δ ) + sin 2 (θ Z − δ ) = 1 (2.3)
Denklem (2.2)’de verilen eşitlikler Denklem (2.3)’de yerine yazılarak gerilim denklemi
(kuadratik denklem) aşağıdaki şekilde elde edilir.
13
4 2 2
Vr + Vr [2( PR + QX ) − Vs ] + ( P 2 + Q 2 )Z 2 = 0 (2.4)
Elde edilen bu polinomun, Denklem (2.4), pozitif köklerinden en büyüğü bize hat sonu
geriliminin (Vr) genliğini vermektedir. Benzer şekilde hat başı aktif ve reaktif gücü kullanılarak
elde edilen gerilim polinomunun kökü, Denklem (2.5), kullanılarak da hat sonu gerilimi
hesaplanabilmektedir.
Vr = Vs 2 − 2( Ps R + Qs X ) + ( Ps 2 + Qs 2 )Z 2 / Vs 2 (2.5)
Bu gerilim denklemleri sweep-temelli algoritmalarda ileri veya geri yönde sisteme uygulanarak
bara gerilimlerinin hesaplanmasına olanak sağlamaktadır. Şekil 2.1’de verilen dengeli sistem için
hat sonu ve hat başı gerilimlerinin ifadesi Kirchoff Gerilim Kanunu (KVL) kullanılarak;
_ _ _ _
V s = Vr + I s Z (2.6.a)
_ _ _ _
Vr = V s − I s Z (2.6.b)
_ _
şeklinde yazılabilir. Burada I s hattan akan toplam akımı, Z ise hattın seri empedansını
göstermektedir.
Şekil 2.1 İki baralı basit dağıtım sistemi devre şeması

Denklem (2.4), (2.5) ve (2.6)’da iki baralı sistem için yazılan gerilim ifadeleri dağıtım sistemleri
için geliştirilen ve geniş olarak kullanılan sweep-temelli güç akışı algoritmalarının temelini
oluşturmaktadır. Genellikle bu algoritmalarda ileri yönde yani kaynaktan sona doğru gidilerek
bara gerilimleri, sondan kaynağa doğru ise geri yönde hat akımları veya hatlardan transfer edilen
güç hesaplanmaktadır. Bu nedenle sweep-temelli güç akışı algoritmalarını iki ana grupta
incelemek mümkündür. Bunlar;
• Kirchoff Gerilim Kanunu kullanılarak geliştirilen sweep-temelli algoritmalar [23]-[37]

• Gerilim polinomu (Kuadratik denklem) kullanılarak geliştirilen sweep-temelli
algoritmalar [38]-[51] şeklinde gruplanabilir.
14
2.2.3 Kirchoff Gerilim Kanunu Kullanılarak Geliştirilen Sweep-Temelli
Algoritmalar
Dağıtım sistemlerinin radyal yapıda olması Kirchoff Gerilim Kanunu kullanılarak bara
gerilimlerinin hesaplanmasına imkan sağlamaktadır. Bu nedenle literatürde KVL kullanılarak
bara gerilimlerinin hesaplandığı birçok güç akışı algoritması geliştirilmiştir [23]-[37].
Shirmohammadi ve arkadaşları [23], dengeli dağıtım sistemleri için bir güç akışı algoritması
geliştirmiştir. Geliştirilen algoritmada sondan kaynağa doğru geri yönde hat akımları
hesaplanmakta ve bu akımlar kullanılarak ileri yönde bara gerilimleri Kirchoff Gerilim Kanunu
ile hesaplanmaktadır. Algoritma dağıtım sistemlerinde güç akışı analizi için geniş olarak
kullanılmakta olup aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır.
Adım 1. Sistemin bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini belirle.

Adım 2. Bara akımlarını hesapla.
*
S 
I k =  k  (2.7)
 Vk 
Adım 3. Bara akımlarını kullanarak sistemde sondan kaynağa doğru hat akımlarını hesapla.
_ n −1 _ _
∑IL
(k ) (i ) ( k +1)
IL = +Iy , k = 1,..., n − 1 (2.8)
i = k +1
Burada n sistemin bara sayısı, IL hat akımı Iy ise yük akımını göstermektedir.
Adım 4. Hesaplanan hat akımlarını kullanarak sistemde kaynaktan sona doğru ileri yönde
Kirchoff Gerilim Kanunu, Denklem (2.6.b) ile bara gerilimlerini hesapla.
Adım 5. Hesaplanan yeni bara gerilimi ve akımını kullanarak yüklerin yeni güçlerini hesapla
ve gerçek değerleri ile karşılaştır. Eğer aktif ve reaktif güçlerdeki azami hata
belirlenen hata değerinden küçük ise algoritmayı sonlandır, değil ise Adım 2’den
hesaplamaya devam et.
Ayrıca algoritmada sonraki bölümde detayı verilecek olan bir metot ile YEÜ birimleri gerilim
kontrollü bara (PV-bara) olarak modellenerek bara geriliminin istenilen değerde tutmak için
gerekli reaktif gücün nasıl hesaplanacağına dair yeni bir metot geliştirilmiştir. Geliştirilen
algoritma [24]’de dengesiz sistemlerde güç akışı analizi için kullanılmıştır. Aynı çözüm tekniği
[25]’de YEÜ birimleri ve dengesiz transformatörler gibi elemanlar göz önünde bulundurularak
dengesiz dağıtım sistemlerinin güç akışı analizinde kullanılmıştır. Yapılan güç akışı analizinde
15
[25] YEÜ birimleri PV-bara olarak modellenmiş, gerilimi kontrol edilmiştir. Gerilim kontrolü
PV-bara’nın akımı ayarlanarak gerçekleştirilmektedir. Kirchoff Gerilim Kanunu, Denklem
(2.6.b) kullanılarak ileri yönde gerilim, geri yönde hat akımı hesabı ile güç akışı [26]- [28]’de
verilen güç akışı algoritmalarında da kullanılmıştır. Dengesiz dağıtım sistemleri için [26]’de
geliştirilen algoritmada hat akımları diğerlerinden farklı olarak yük akımları yerine her bir hattın
sonundaki bara gerilimi ve transfer edilen toplam güç kullanılarak hesaplanmakta olup
algoritmaya ait adımlar aşağıda verilmiştir.
Adım 1. Sistemin bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini belirle.

Adım 2. Her bir faz için hatlardan akan aktif ve reaktif gücü Denklem (2.9)’u kullanarak
hesapla.
Plosij + jQlosij = Vi ( I ij ) * − V j ( I ji )* , (2.9.a)
n n −1
Pij
(k )
+ jQij
(k )
= ∑P
i = k +1
y
(k )
+ jQy
(k )
+ ∑ Plos
i = k +1
ij
(k )
+ jQlosij
(k )
, k = 1,..., n − 1 (2.9.b)
Adım 3. Hesaplanan güçleri kullanarak hatlardan akan faz akımlarını sistemde sondan
kaynağa doğru Denklem (2.10) ile hesapla.
*
_
(f)
 Pij ( f ) + jQij ( f ) 
I ij =  , f = a, b, c (2.10)
 Vj 
Adım 4. Hesaplanan hat akımlarını ve hat empedansını kullanarak Kirchoff Gerilim Kanunu
Denklem (2.11) ile bara gerilimlerini sistemde kaynaktan sona doğru ileri yönde
hesapla.
V j a  Vi a   Z aa Z ij
ab
Z ij   I ij 
ac
a
 b   b   ij ba bc 
V j  = Vi  −  Z ij Z ij
bb
Z ij   I ij 
b
(2.11)
 c   c   ca cc  
Z ij   I c 
cb
V j  Vi   Z ij Z ij
 ij 
Adım 5. Bir önceki gerilim değerleri ile hesaplanan gerilimleri kullanarak gerilim hatalarını
belirle. Eğer gerilimlere ait hata değerlerinden en büyüğü tanımlanan hata değerinden
küçük ise işlemi sonlandır. Değilse 2. Adıma geri dön.
Aynı gerilim ve akım hesaplama teknikleri [28], [29]’da kullanılarak dengeli sistemler için güç
akışı algoritmaları geliştirilmiştir. Ayrıca [27]’de verilen çalışmada hatlardan akan akımı ve
dolayısıyla bu akımlar kullanılarak bara gerilimlerinin otomatik olarak hesaplanabileceği, bara
ve hat bağlantılarının numaralandırılmasının otomatik olarak yapıldığı kodlama tekniği
geliştirilmiştir. [28]’de ise geliştirilen algoritmada gerilim hesabında fider için uygulanan temel
iterasyonun dışında alt-fiderler için de gerilim hesabı iteratif olarak hesaplanmaktadır.
16
Forward-Backward Sweep Metodu [29], Kirchoff Gerilim ve Akım Kanunlarının bara
gerilimlerine ve hat akımlarına uygulanması esasına dayanmaktadır. Algoritma yapısı nedeniyle
dengeli ve dengesiz dağıtım sistemlerinin güç akışı hesabında geniş olarak kullanılmakta olup
aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır.
Adım 1. Bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini atayarak her bir yükün akımını hesapla.
Adım 2. En son yük barasından başlayarak yük ve hatların paralel kapasitör akımlarını
kullanarak her bir hattan akan akımı Kirchoff Akım Kanunu ile hesapla.
Adım 3. Kaynak gerilimi ve hesaplanan kaynaktan çekilen akımı kullanarak Kirchoff Gerilim
Kanunu, Denklem (2.11) ile sonraki bara gerilimini ve hesaplanan gerilim ile ilgili
hattan çekilen akımı kullanarak diğer bara gerilimlerini hesapla.
Adım 4. Bir önceki gerilim değerleri ile hesaplanan gerilimleri kullanarak gerilim hatalarını
belirle. Eğer gerilimlere ait hata değerlerinden en büyüğü tanımlanan hata değerinden
küçük ise işlemi sonlandır. Değilse hesaplanan gerilimleri kullanarak yük akımlarını
belirle ve 2. Adıma geri dön.
Bir diğer metot olan Ladder Network Theory [30] metodu Forward-Backward Sweep Metot [29]
ile çok benzerdir. Bu metoda ilişkin adımlar;
Adım 1. Bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini atayarak her bir yükün akımını hesapla.
Adım 2. En son yük barasından başlayarak yük ve hatların paralel kapasitör akımlarını
kullanarak her bir hattan akan akımı Kirchoff Akım Kanunu’nu kullanarak hesapla.
Adım 3. Hattaki akımları belirlerken aynı zamanda Kirchoff Gerilim Kanununa göre,
Denklem (2.12) ile bara gerilimlerini hesapla.
Vi a  V j   Z aa Z ij   I ij 
a a
ab ac
Z ij
 b   b   ij ba bc 
Vi  = V j  +  Z ij Z ij   I ij 
bb b
Z ij (2.12)
 c   c   Z ca Z ij
cb cc 
Z ij   I c 

Vi  V j   ij  ij 
Adım 4. Kaynak geriliminin hesaplanan yeni gerilimi ile gerçek değeri arasındaki fark hata
değerinden küçük ise işlemi sonlandır. Değil ise 5. Adıma git.
Adım 5. Kirchoff Gerilim Kanununa göre, Denklem (2.11) ile kaynaktan sona doğru ileri
yönde bara gerilimlerini hesaplayarak 2. Adıma git.
Mok ve Salama [28], dengeli dağıtım sistemleri için bir metot geliştirmiştir. Bu metot, Forward-
Backward Sweep ve Ladder Network Theory metotları geliştirilerek oluşturulmuştur. Metoda
ilişkin adımlar aşağıda verilmiştir.
Adım 1. İterasyon sayıcıyı başlat (i=1), sistemdeki bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini
belirle.
17
Adım 2. Yük akımlarını hesapla, eğer yükün gücü gerilime göre değişiyorsa gerilimi
kullanarak yeni gücü bul.
Adım 3. En son baradan başlayarak sondan kaynağa doğru hat akımlarını ve yeni bara
gerilimlerini geri yönde Kirchoff Gerilim Kanunu, Denklem (2.6.a)’yı kullanarak
hesapla.
Adım 4. Hesaplanan yeni bara gerilimlerini ve kaynak gerilimini kullanarak gerilim oranını
belirle;
yeni
V
Vs _ r = s (2.13)
Vs
Adım 5. Kaynak için belirlenen gerilim oranını kullanarak yük gerilimlerini hesapla;
yeni
ayar V
Vk = k (2.14)
Vs _ r
Adım 6. Yük akımlarını hesapla, eğer yükün gücü gerilime göre değişiyorsa gerilimi
kullanarak yeni gücü bul.
Adım 7. Kaynaktan başlayarak yeni bara gerilimlerini Kirchoff Gerilim Kanunu, Denklem
(2.6.b)’yi ileri yönde kullanarak hesapla.
Adım 8. Hesaplanan gerilimler ve bir önceki gerilimleri kullanarak hatayı belirle, eğer en
büyük hata değeri seçilen hata değerinden küçük ise işlemi sonlandır değil ise
iterasyon sayısını bir artır ve 2. adımdan devam et.
Sistemde alt fiderlerin bulunması durumunda her bir fider iterasyonunda verilen adımlar alt-
fiderler için de tekrarlanır. Bu durumda algoritmada verilen kaynak gerilimi yerine alt fiderlerin
fidere bağlı olduğu baranın gerilimi kullanılır. Alt-fiderler için hesaplamalar tamamlandıktan
sonra alt-fiderlerin toplam gücü ve akımı fidere bağlı oldukları baralara dahil edilerek algoritma
fider için de uygulanmakta ve güç akışı tamamlanmaktadır. Ayrıca algoritmanın dengesiz
sistemlere uygulanabilmesi mümkündür. Bu durumda 4. Adımda kaynak geriliminin faz
bileşenleri kullanılarak her bir faz için gerilim oranı hesaplanarak gerilim ayarı her
yapılmaktadır.
Kirchoff Gerilim Kanunu ile hatlar üzerindeki gerilim düşümünün matris formunda
hesaplanarak bara gerilimlerinin belirlendiği güç akışı algoritmaları [32]-[34]’de geliştirilmiştir.
Referans [32]’de dengesiz dağıtım sistemleri için yeni bir güç akışı algoritması geliştirilmiştir.
Geliştirilen algoritmada her bir hattan beslenen yük akımlarına ilişkin katsayı matrisi (BIBC) ve
bu matrisle ilişkili hatların seri empedanslarından oluşan bir matris (BCBV) tanımlanmaktadır.
Oluşturulan bu matrislerden yararlanılarak her bir bara ile kaynak arasındaki toplam gerilim
düşümünün hesaplandığı DLF empedans matrisi oluşturulmakta, kaynak gerilimi ve bu matris
18
kullanılarak gerilim düşümleri vasıtasıyla bara gerilimleri hesaplanmaktadır. Bu metoda ilişkin
adımlar;
Adım 1. İterasyon sayıcıyı başlat (i=1), sistemdeki bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini
belirle (genellikle gerilim değeri için Kaynak gerilimi kullanılmaktadır).
Adım 2. Yük akımlarını hesapla.
Adım 3. BIBC ve BCBV matrislerini oluşturduktan sonra bunların çarpımı ile DLF matrisini
hesapla.
[DLF ] = [BCBV ]* [BIBC ] (2.15)
Adım 4. Gerilim düşümü ∆V matrisini ve her bir bara gerilimini hesapla;

[∆V ] = [DLF ][I ] (2.16.a)
[Vi ] = [Vs − ∆Vi −1 ] , i = 2,..., n − 1 (2.16.b)
Adım 5. Hesaplanan bara akımları ve bir önceki akım değerlerlerini kullanarak mutlak hata
değerlerini belirle, eğer en büyük hata değeri seçilen hata değerinden küçük ise işlemi
sonlandır değil ise iterasyon sayısını bir artır ve 2. adımdan devam et.
şeklindedir. Algoritmanın en büyük avantajı sistemlere bilgisayar ortamında otomatik olarak
uygulanabilmesidir. Yani bilgisayar ortamında yazılan algoritmayı farklı bir sisteme uygulamak
için sistemin giriş (hat ve yük) bilgilerinin değiştirilmesi yeterlidir. Algoritma kapalı döngü
içeren dağıtım sistemleri için geliştirilerek bu tür sistemler için güç akışı analizi [32]’de
yapılmıştır. Benzer bir algoritma dengeli sistemlerde güç akışı analizi için [33]’de geliştirilmiştir.
Algoritmaya ait adımlar aşağıdaki gibidir.
Adım 1. Sistemdeki bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini belirle. (Genellikle gerilim değeri
için kaynak gerilimi kullanılmaktadır).
Adım 2. Yük akımlarını hesaplayarak, sistemin hat akımları vektörünü oluştur.
[ib ] = [C ][ I y ] (2.17)
Burada verilen C matrisi her bir hattan akan akımı belirlemek üzere oluşturulan katsayı
matrisidir.
Adım 3. Hatların seri empedansları ile oluşturulan hat empedansı matrisi ve hat akımları
vektörünü kullanarak hatlar üzerindeki gerilim düşümünü aşağıdaki şekilde hesapla.
[vb ] = [ z b ][ib ] (2.18)
Burada Zb hatların seri empedansları kullanılarak oluşturulmuş hat empedansı matrisidir.

Adım 4. Hesaplanan gerilim düşümlerini kullanarak her bir baranın gerilimini Denklem (2.19)
ile hesapla.
19
[Vi ] = Vs − ∑ C ji v j (2.19)
j
Adım 5. Hesaplanan yeni bara gerilimlerini bir önceki değeri ile karsılaştır. Eğer en büyük
mutlak hata değeri seçilen hata değerinden küçük ise işlemi sonlandır değil ise
iterasyon sayısını bir artır ve 2. adımdan devam et.
2.2.4 Kuadratik Denklem Kullanılarak Geliştirilen Sweep-Temelli

Algoritmalar
Dağıtım hatları için geliştirilen kuadratik denklemin, Denklem (2.4), pozitif köklerinden en
büyüğü hat sonu geriliminin (Vr) genliğini vermektedir. Elde edilen bu gerilim denklemi veya
benzer şekilde hat başı aktif ve reaktif güç kullanılarak elde edilen kuadratik denklemin en
büyük reel kökü, Denklem (2.5), radyal dağıtım sistemlerinde ileri veya geri yönde her bir hatta
uygulanarak birçok güç akışı algoritması geliştirilmiştir [35-50].
Dengeli dağıtım sistemleri için yeni bir güç akışı algoritması [35]’de Cespedes tarafından
geliştirilmiştir. Denklem (2.10-a)’da verilen kuadratik denklem kullanılarak geliştirilen
algoritma;
Adım 2. Eğer sistemde yükler gerilim bağımlı ise bara gerilimlerini kullanarak her bir yükün
gücünü hesapla.
Adım 3. Hesaplanan yük güçlerini ve hatların kayıp güçlerini kullanarak her bir hattan akan
gücü hesapla.
R( P 2 + Q 2 ) X (P 2 + Q 2 )
Plosij + jQlosij = 2
+j 2
(2.20.a)
Vj Vj
n n −1
Pij
(k )
+ jQij
(k )
= ∑P
i = k +1
y
(k )
+ jQy
(k )
+ ∑ Plos
i = k +1
ij
(k )
+ jQlosij
(k )
(2.20.b)
Adım 4. Denklem (2.4)’de verilen kuadratik denklemi kaynaktan sona doğru gitmek suretiyle
her bir hat için kullanarak hat sonu bara gerilimlerini hesapla.
Adım 5. Hesaplanan yeni bara gerilimlerini kullanarak hatlardaki güç kayıplarını ve toplam
güç kaybını hesaplayarak bir önceki değeri ile karşılaştır. Eğer mutlak hata değeri
seçilen hata değerinden küçük ise işlemi sonlandır değil ise iterasyon sayısını bir artır
ve 2. adımdan devam et.
20
Algoritma her ne kadar KVL temelli algoritmalara nazaran daha iyi performansa sahip olsa da
güç akışı analizi ile sadece bara gerilimleri hesaplanmaktadır. Kullanılan kuadratik denklem bara
geriliminin büyüklüğünü vermekte faz açısı hesaplanamamaktadır. Bu nedenle Denklem (2.5)
kullanılarak dengeli sistemler için bir güç akışı algoritması Haque tarafından [37]’da
geliştirilmiştir. Geliştirilen algoritmada bara gerilimlerinin yanı sıra faz açıları da
hesaplanabilmektedir. Algoritmaya ait adımlar;
Adım 2. Eğer sistemde yükler gerilim bağımlı ise bara gerilimlerini kullanarak her bir yükün
gücünü hesapla.
Adım 3. Hesaplanan yük güçlerini ve hatların kayıp güçlerini kullanarak her bir hattan akan
gücü Denklem (2.20) ile hesapla.
Adım 4. Denklem (2.5)’de verilen kuadratik denklemi kaynaktan sona doğru gitmek suretiyle
her bir hat için kullanarak hat sonu bara gerilimlerini hesapla.
Adım 5. Hesaplanan yeni bara gerilimlerini daha önceki değerleri ile karşılaştırarak mutlak
hata büyüklüklerini hesapla. Eğer en büyük hata seçilen hata değerinden küçük ise
işlemi sonlandır değil ise iterasyon sayısını bir artır ve 2. adımdan devam et.
Adım 6. Denklem (2.21)’i kullanarak kaynaktan sona doğru ileri yönde gitmek suretiyle
gerilimlerin faz açısını hesapla.
( XPs − RQs ) / Vs
δ r = δ s − tan −1 ( ) (2.21)
Vs − ( RPs + XQs ) / Vs
Ayrıca bu çalışmada [36] farklı gerilim bağımlı yük modellerinin güç akışı sonuçlarına ve
algoritmanın performansına etkisi de incelenmiştir. Geliştirilen bu algoritma [37]’de radyal ve
kapalı çevrimli dağıtım sistemleri için, [38]’de ise kapalı çevrimli ve birden fazla kaynaklı
dağıtım sistemleri için genişletilerek güç akışı analizleri yapılmıştır.
Denklem (2.4)’de verilen kuadratik ifade kullanılarak dengeli dağıtım sistemleri için güç akışı
algoritmaları [39-42]’de geliştirilmiştir. Referans [39]’da verilen algoritmada bara gerilimleri
sondan kaynağa doğru geri yönde hesaplanmaktadır. Yapılan hesaplama ile elde edilen yeni
kaynak gerilimi ile gerçek değeri arasındaki fark en son bara gerilimine eklenerek geri yönde
bara gerilimi hesabı, bu fark belirlenen hata değerinden küçük oluncaya kadar sürdürülmektedir.
Ayrıca bu hesaplama alt-fiderler içinde alt-iterasyonda uygulanarak alt-fiderlerin bara gerilimleri
ve toplam aktif ve reaktif güçleri hesaplanmaktadır. Bu hesaplanan güç değerleri alt-fiderlerin
fidere bağlı olduğu baraya eklenerek fider için uygulanan temel iterasyonda kullanılmaktadır.
21
Referans [40]’da verilen algoritmada ise kuadratik denklem ile her bir hattın sonundaki bara
gerilimi kaynaktan sona doğru ileri yönde hesaplanmaktadır. Bunun için gerekli olan her bir
hattan transfer edilen aktif ve reaktif güç ise sondan kaynağa doğru geri yönde gidilerek
hesaplanmakta ve bunlara yük güçlerinin yanı sıra hatlardaki güç kayıpları da dahil edilmektedir.
Algoritmanın sonlandırılması bir önceki adımda hesaplanan kaynaktan çekilen toplam aktif ve
reaktif güç değerleri ile bir sonraki adımdaki değerleri arasındaki farklardan en büyüğünün
büyüklüğüne göre yapılmaktadır. Referans [41] ve [42]’de geliştirilen algoritmalarda da
Denklem (2.4) her bir hat için çözülerek ileri yönde gerilim hesabı ve geri yönde hatlardan
transfer edilen güç hesabı yapılmaktadır. Algoritmaların sonlandırılmasında hatlardaki güç
kayıplarının bir önceki adımda hesaplanan değerleri ile farkının azami değeri [41]’de, kaynaktan
transfer edilen toplam aktif ve reaktif güç değerleri ile bir önceki adımda hesaplanan değerleri
arasındaki fark ise [42]’de kullanılmıştır.
Kuadratik denklemi çözmek amacıyla kullanılan bazı çözüm teknikleri algoritmalarda hesaplama
süresini artırabilmekte, algoritmaların uygulanabilirliğini zorlaştırabilmektedir. Bu nedenle
kuadratik denklemin farklı formlarda oluşturularak kullanılması veya kuadratik denklemin
oluşturulmasında kullanılan güç eşitliklerinin doğrudan kullanılması sonucunda geliştirilmiş bazı
algoritmalar mevcuttur [43-50]. Baran ve Wu [43]’de dengeli sistemler için güç akışı algoritması
geliştirmiştir. Algoritmaya ilişkin adımlar;
Adım 2. Yük güçlerini ve hatların kayıp güçlerini kullanarak her bir hattan akan gücü
Denklem (2.22)’yi kullanarak hesapla.
Adım 3. Denklem (2.22)’de verilen denklem sistemini kaynaktan sona doğru gitmek suretiyle
her bir hat için kullanarak hat sonu bara gerilimlerini ve bu baraya bağlı hattan
transfer edilen aktif ve reaktif hesapla.
2 2
Ps + Qs
Ps +1 = Ps − R 2
− PLr (2.22.a)
Vs
2 2
Ps + Qs
Qs +1 = Qs − X 2
− QLr (2.22.b)
Vs
2( Ps R + Qs X ) + ( Ps 2 + Qs 2 )Z 2
Vr 2 = V s 2 − (2.22.c)
Vs 2
Adım 4. Fider ve alt-fiderler üzerinde hesaplanan en son baralardan sonraya kalan transfer
edilen güçlerin en büyüğü hata değerinden küçük oluncaya kadar hesaplamaya 2.
22
Adımdan devam et. En son baralara bağlı herhangi bir hat olmadığı için normalde
hesaplanan değerin sıfır olması gerekmektedir.
Algoritmada Jacobian matrisinin her bir hat için oluşturulması ve lineer olmayan denklem
sisteminin çözümü hem algoritmanın uygulanabilirliğini zorlaştırmakta hem de hesaplama
süresini artırmaktadır. Bu problemler göz önüne alınarak algoritma [44]’de geliştirilmiştir.
Geliştirilen algoritmada yalnızca Denklem (2.22.c) kullanılarak ileri yönde gerilim hesabı
yapılmıştır. Her bir hattan transfer edilen güç için Denklem (2.22.a) ve (2.22.b) ayrıca
kullanılmıştır. Fider ve alt-fiderlerin en son baraları için hesaplanan transfer edilen güç değerleri
kullanılarak kaynaktan transfer edilen toplam güç değeri her adımda yenilenmiştir. Algoritmanın
sonlandırılması veya hesaplamanın sürdürülmesi [43]’de kullanılan sonlandırma kriteri ile
yapılmaktadır. Baran ve Wu dengeli dağıtım sistemleri için farklı bir metot [45]’de geliştirmiştir.
Bu metotta hem ileri yönde hem de geri yönde bara gerilimleri ve hatlardan transfer edilen güç
hesabı yapılmaktadır. İleri yönde gerilim ve güç hesabında Denklem (2.22) sistemi Newton
metodu ile çözülerek yapılmakta, geri yönde gerilim ve güç hesabında ise Denklem (2.23)
sistemi kullanılmaktadır. Algoritmanın sonlandırılması ise geri yönde gerilim hesabı sonucunda
belirlenen yeni kaynak gerilimi değeri ile gerçek değeri arasındaki farka göre yapılmaktadır.
2 2
Pr + Qr
Ps = Ps +1 + R 2
+ PLr (2.23.a)
Vr
2 2
Pr + Qr
Qs = Qs +1 + X 2
+ QLr (2.23.b)
Vr
2( Pr R + Qr X ) + ( Pr 2 + Qr 2 )Z 2
V s 2 = Vr 2 + (2.23.c)
Vr 2
Dağıtım sistemleri için sweep-temelli bir güç akışı algoritması [46]’da verilmiştir.
Denklem (2.4)’de verilen kuadratik denklemin çözümü için bir metodun gereksinimi ve
kullanılan çözüm metotlarının hesaplama süresini artırması nedeniyle denklem farklı bir forma
dönüştürülerek bara gerilimi daha kısa sürede ve bir çözüm metodu gerektirmeksizin doğrudan
hesaplanabilmektedir. Algoritmaya ait adımlar aşağıda verilmektedir.
Adım 2. Yük güçlerini ve hatların kayıp güçlerini kullanarak her bir hattan akan gücü
Denklem (2.20)’yi kullanarak hesapla.
Adım 3. Denklem (2.24)’ü kaynaktan sona doğru gitmek suretiyle her bir hat için kullanarak
hat sonu bara gerilimlerini hesapla.
23
RPs + XQs
∆V ' = (2.24.a)
Vs
XPs − RQs
∆V '' = (2.24.b)
Vs
Vr = (V s − ∆V ' ) 2 + ∆V ''2 (2.24.c)
∆V ''
δ r = δ s − tan −1 ( ) (2.29.d)
V s − ∆V '
Adım 4. Bara gerilimlerinin bir önceki adımdaki değerleri ile arasındaki en büyük fark hata
değerinden küçük oluncaya kadar hesaplamaya 2. Adımdan devam et.
Ayrıca algoritmada YEÜ birimleri PV-bara olarak modellenerek gerilimlerinin kontrolü için
reaktif güçlerinin nasıl ayarlanabileceğine dair yeni bir metot geliştirilmiş olup sonraki bölümde
detaylı olarak verilecektir. Benzer şekilde Rajicic ve arkadaşları, dengeli dağıtım sistemleri için
sweep-temelli güç akışı algoritması geliştirmiştir [47]. Geliştirilen algoritmada bara
gerilimlerinin hesaplanmasında kuadratik denklem farklı bir formda yazılarak hesaplama
basitleştirilmiş ve suresi azaltılmıştır. Algoritmada bara gerilimleri kaynaktan sona doğru ileri
yönde Denklem (2.25) kullanılarak hesaplanmaktadır. Her bir hattan transfer edilen aktif ve
reaktif güçler ise sondan kaynağa doğru geri yönde yük güçleri ve hat kayıpları ile
belirlenmektedir. Bunun yanı sıra YEÜ birimleri ve kompanzatörler için sonraki bölümde
verilecek olan akım kaynağı modeli kullanılarak algoritmaya PV-bara olarak dahil edilmiştir.
_ _ _
Re(Vr ) = a Re(Vs ) − b Im(Vs ) (2.25.a)
_ _ _
Im(Vr ) = b Re(Vs ) + a Im(Vs ) (2.25.b)
RPs + XQs
a = 1− 2
(2.25.c)
Vs
RQs − XPs
b= 2
(2.25.d)
Vs
Jasmon [48]’de yaptığı gerilim kararlılığı analizi çalışmasında dağıtım sistemleri için yeni bir
güç akışı algoritması geliştirmiştir. Geliştirilen algoritmada sistemdeki her bir bara için sistemin
iki baralı eşdeğer devresi oluşturularak bu baralardan çekilen aktif ve reaktif güç ifadeleri bara
gerilimlerinden bağımsız olarak türetilmiştir. Denklem (2.26)’da verilen bu ifadeler kullanılarak
her bir hattan transfer edilen güçlerin gerçek değerleri belirlenmekte ve bu değerler ile
hesaplanan hatlardaki güç kayıpları ile hat sonu bara gerilimlerinin büyüklükleri
24
hesaplanmaktadır. Algoritmanın sonlandırılması her bir hattan transfer edilen aktif güç
değerlerinin bir önceki adımdaki değerleri arasındaki en büyük farka göre yapılmaktadır.
Algoritmanın en büyük avantajı bara gerilimleri kullanılmadan hatlardan transfer edilen gücün
belirlenebilmesi ve güçlerden yararlanılarak gerilimlerin kısa sürede hesaplanabilmesidir.
(2 X 2 Pr − 2RXQr + R)
Ps =
2(R 2 + X 2 )
(2.26.a)
(2 X 2 Pr − 2RXQr + R) 2 − 4(R 2 + X 2 )( X 2 Pr + R 2 Qr − 2RXPr Qr + RPr )
−
2(R 2 + X 2 )
(2R 2 Qr − 2RXPr + X )
Qs =
2(R 2 + X 2 )
(2.26.b)
(2 X 2 Pr − 2RXQr + R) 2 − 4(R 2 + X 2 )( X 2 Pr + R 2 Qr − 2RXPr Qr + RPr )
−
2(R 2 + X 2 )
Kuadratik denklemin çözümünü kolaylaştırmak ve hesaplama süresini azaltmak amacı ile farklı
bir formda oluşturularak bara gerilimlerinin hesaplandığı bir algoritma ise [49]’da geliştirilmiştir.
Algoritma adım adım olarak aşağıda verilmiştir.
Adım 1. Sistemdeki bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini belirle.

Adım 2. Yük güçlerini ve hatların kayıp güçlerini kullanarak Denklem (2.20) ile her bir hattan
akan aktif ve reaktif gücü hesapla.
Adım 3. Hat sonu bara gerilimleri kaynaktan sona doğru ileri yönde Denklem (2.27) ile
hesapla.
Qr
φ r = tan −1 ( ) (2.27.a)
Pr
K = Vs − 2 Pr ( R + X tan φ r )
2
(2.27.b)
K + K 2 − 4( R 2 + X 2 ) Pr sec 2 φ r
2
Vr = (2.27.c)
2
Adım 4. Hesaplanan bara gerilimleri ile önceki değeri arasındaki farkı hesapla. Eğer en büyük
mutlak fark seçilen hata değerinden küçük ise hesaplamayı sonlandır değil ise 2.
Adımdan hesaplamaya devam et.
Newton Metodunun her bir hat için yazılan güç akışı denklemine uygulanarak güç akışının
yapıldığı bir diğer algoritma ise [50]’de verilmiştir. Algoritmada her bir hattan transfer edilen
güç akışı denklemindeki Vs , V sVr sin θ sr ve V sV r cos θ sr terimleri yerine sırasıyla U s , I sr ve
2
25
R sr terimleri kullanılarak Denklem (2.28)’de verilen denklem sistemi çözülerek hatlardan
transfer edilen güç ve hat sonu bara gerilimleri hesaplanmaktadır. Algoritmanın sonlandırılması
ise hatlardan transfer edilen güçlerin bir önceki adımdaki değerleri arasındaki en büyük farka
göre yapılmaktadır.
Ps = U s G sr + B sr I sr − G sr R sr (2.28.a)
Q s = U s B sr − B sr R sr − G sr I sr (2.28.b)
2 2
U sU r − R sr − I sr = 0 (2.28.c)
burada her bir hat için G sr − jB sr = 1 / Z eşitliği ile G ve B büyüklükleri belirlenmektedir.
Geliştirilen sweep-temelli algoritmaların genel olarak yapısı Tablo 2.1’de verilmiştir. Tabloda
algoritmalara ait referans numaraları birinci sütunda verilmiştir. İkinci sütunda geliştirilen
algoritmalardan dengesiz sistemlerde güç akışı analizi için kullanılabilecek olanlar
belirtilmektedir. 3. sütunda radyal sistemde gerilim hesabının ileri ve/veya geri yönde nasıl
yapıldığı ve bunun için kullanılan formüller verilmektedir. Gerilim hesabında akımın veya gücün
kullanılması mümkündür. Algoritmalarda bunlardan hangisinin kullanıldığı 4. sütunda
belirtilmektedir. Algoritmalarda hesaplamaların hangi kritere göre sonlandırıldığı 5. sütunda,
YEÜ birimlerinin PV-bara olarak modellenip modellenmediği 6. sütunda verilmektedir.
26
Tablo 2.1 Geliştirilen sweep-temelli algoritmaların genel olarak yapısı
Gerilim hesabı Geri yönde
Ref. Üç- YES
İleri Geri Sonlandırma kriteri
No faz akım güç (PV)
yönde yönde
Max. yüklerin aktif ve reaktif
[23] - (2.6-b) - √ - √
güç farkı
[24] √ (2.6-b) - √ - √
güç farkı
[25] √ (2.6-b) - √ - √
güç farkı
[26] √ (2.11) - - √ Max. gerilim farkı -
[27] - (2.11) - √ - Max. gerilim farkı -
[29] √ (2.11) - √ - Max. gerilim farkı -
[30] √ (2.11) (2.12) √ - Kaynak gerilim farkı -
[31] - (2.6-b) (2.6-a) √ - Max. gerilim farkı -
[32] √ (2.16.b) - √ - Max. yük akımı farkı -
[33] √ (2.16.b) - √ - Max. yük akımı farkı -
[35] - (2.4) - - √ Toplam kayıp güç farkı -
[36] - (2.5) - - √ Max. gerilim farkı -
[39] - - (2.4) - √ Kaynak gerilim farkı -
[40] - (2.4) - - √ Toplam aktif ve reaktif güç farkı -
[41] - (2.4) - - √ Max. hatlardaki kayıp güç farkı -
[42] - (2.4) - - √ Toplam aktif ve reaktif güç farkı -
En son baralardan transfer edilen
[43] - (2.22) - - √ -
max. güç
En son baralardan transfer edilen
[44] - (2.22-c) - - - -
max. güç
[45] - (2.22) (2.23) - √ Kaynak gerilim farkı -
[46] - (2.24) - - √ Max. gerilim farkı √
[47] - (2.25) - - √ Max. gerilim farkı √
Max. hatlardan transfer edilen
[48] - (2.26) - - √ -
güç farkı
Max. hatlardan transfer edilen
[50] - (2.28) - - - -
güç farkı
2.2.5 Yerel Elektrik Santralleri ve Paralel Reaktif Güç Kompanzatörlerinin

Dağıtım Sistemlerinde Güç Akışına Dâhil Edilmesi
İletim hatlarında güç akışı çift yönlü olabilirken dağıtım şebekeleri genellikle radyal yapıda
olmasından dolayı güç akışı tek yönlüdür. Bu nedenle Yerel Elektrik Santralleri’nin (YES)
dağıtım sistemlerine yerleştirilmesi yerel gerilim seviyelerinde önemli etkisi olmakla beraber
uygun yerleştirildikleri taktirde sistem kayıplarını da önemli ölçüde azaltmaktadır. YES’lerin
27
yanı sıra Statik Var Kompanzatör (SVC) gibi kompanzatörler kullanılarak reaktif güç
kompanzasyonu ile sistemde gerilim kontrolü yapılmaktadır. Dolayısıyla bu tür dağıtım
sistemleri radyallıktan uzaklaşmakta ve sistemdeki güç transferi kaynağa doğruda
akabilmektedir. Yani her iki yönde güç akışı olabilmektedir. Bu durumda güç akışı analizine
YES’lerin ve/veya kompanzatörlerin dâhil edilmesi gerekmektedir. Bu tür elemanların aktif
güçleri ve sisteme bağlantı noktası gerilimleri bilindiğinden güç akışı analizinde PV-bara
(Gerilim Kontrollü Bara) olarak modellenmesi uygundur. Güç akışı algoritmalarından geleneksel
güç akışı algoritmaları ve onların dağıtım sistemleri için geliştirilmiş şekilleri kullanılarak PV
baralı dağıtım sisteminde güç akışı yapılabilmektedir. Yani PV-bara kolaylıkla algoritmalarda
modellenmekte ve bilinmeyen büyüklükleri (reaktif güç ve faz açısı) analiz esnasında
hesaplanabilmektedir. Fakat daha öncede bahsedildiği gibi bu tip algoritmalarda dağıtım
sistemlerinin yapısı nedeniyle yakınsama problemi görülebilmekte, sistemde radyallık artıkça
güç akışı analizi yapılamamaktadır. İkinci grup olarak verilen ve ileri ve/veya geri yönde gerilim
hesabına dayalı sweep-temelli güç akışı algoritmaları dağıtım sistemleri için geliştirilmiştir.
Algoritmalar tek yönlü güç akışını esas alarak geliştirildiğinden bunlara YES’ler veya gerilim
kontrolörleri PV-bara olarak doğrudan güç akışına dahil edilememekte genellikle sabit güçlü
bara (PQ-bara) olarak modellenmektedir. Sabit PQ-bara olarak modellenmesi durumunda bu
birimlerin bağlı olduğu bara gerilimleri kontrol edilememekte ve normal yük baralarında olduğu
gibi güç değerlerine göre akımı hesaplanarak her bir iterasyonda gerilim değeri
hesaplanmaktadır.
Bu birimlerin PV-bara olarak modellendiği bazı sweep-temelli algoritmalar da mevcut olup

sayıları sınırlıdır [23-25, 46-47, 51-53]. Bunlardan [23], [46, 49] ve [51-53]’de geliştirilen
metotlar dengeli dağıtım sistemleri için geliştirilmiştir. Referans [23]’de geliştirilen güç akışı
algoritmasında YES’ler PV-bara olarak modellenerek baranın reaktif gücü Denklem (2.29)’da
verilen Sekant metodu ile hesaplanmaktadır.
( k −1) ( k −2)
(k ) Q pv − Q pv (k ) ( k −1) ( k −1)
Q pv = ( k −1) ( k −2)
( V pv − V pv ) + Q pv (2.29)
V pv − V pv
Burada k iterasyon sayısını göstermektedir. İfadeden görüldüğü gibi hesaplanan reaktif güç
başlangıç değerlerine bağlı olup uygun gerilim ve reaktif güç değerlerinin seçilememesi
durumunda yakınsama problemi oluşabilmekte ve algoritmanın performansını olumsuz yönde
etkileyebilmektedir. Gerekli reaktif gücün hesaplanmasında oluşan bu problemleri ortadan
kaldırmak amacıyla referans [46]’da akım ile güç arasında lineerleştirme yapılmıştır. Çalışmada
28
Denklem (2.30-a)’da verilen akım-gerilim ilişkisi yerine Denklem (2.30-b)’de verilen güç-
gerilim ilişkisi kullanılarak gerekli reaktif güç farkı belirlenmekte ve baranın toplam reaktif
gücüne eklenerek gerilimi istenilen değerde tutmak için gerekli reaktif güç hesaplanmaktadır.
_ _ _
Z ∆ I = ∆V (2.30.a)
_ _ _
Z ∆ S = ∆V (2.30.b)
_
Burada Z ; YES’in bağlı olduğu baradan görülen eşdeğer empedans olup PV-bara duyarlılık
matrisi (sensitivity matrix) olarak adlandırılmaktadır. ∆V ise her bir adımda hesaplanan PV-bara
gerilimi ile sabitlenmesi hedeflenen gerilim değeri arasındaki farktır. Bu metot referans [51]’de
YES’lerin dışında SVC ve Statcom gibi gerilim kontrolörleri ve senkron jeneratörlerin güç
akışına dahil edilmesinde kullanılmıştır. Referans [52]’de verilen çalışmada bahsedilen bu
birimlerin güç akışı analizinde PV-bara olarak modellenmesi için farklı bir metot geliştirilmiştir.
Geliştirilen metotta bu birimler için eşdeğer reaktans modeli kullanılmış olup bara geriliminin
istenilen değerde tutmak için gerekli reaktans değeri, sistemin o baradan görülen Thevenin
eşdeğeri kullanılarak Denklem (2.31) ile hesaplanmaktadır. Hesaplanan bu reaktans değeri bir
önceki adımda hesaplanan reaktansa paralel olarak eklenerek bir sonraki adımda bara akımının
belirlenmesin de kullanılmaktadır.
2
2 2 Eth
− X th − X th + Z th ( 2
− 1)
Vsp
Xc = 2
(2.31)
Eth
2
−1
Vsp
Dengesiz güç sistemleri için geliştirilen güç akışı algoritmalarının büyük bir çoğunluğunda
YES’ler için referans [55]’de verilen sabit güç modeli kullanılmıştır. Bu modelde YES’ler akım
kaynağı olarak modellenmekte ve akım değeri her bir adımda hesaplanan bara gerilimi ve sabit
güç değeri kullanılarak hesaplanmaktadır. Dolayısıyla bara gerilimi istenilen seviyede kontrol
edilememektedir. YEÜ birimlerinin bağlı olduğu bara geriliminin istenilen seviyede kontrol
edildiği metotlarda mevcut olup sayıları sınırlıdır [24-25, 47]. Referans [24]’de üç-fazlı dağıtım
sistemleri için geliştirilen algoritmada YES’ler PV-bara olarak modellenmiş, gerilim kontrolü
için önce Denklem (2.30-a) kullanılarak akım farkı hesaplanmıştır. Hesaplanan akım farkı bara
akımına eklenerek baranın toplam akımı hesaplanmakta ve toplam akım ve bara gerilimi
kullanılarak baranın toplam reaktif gücü hesaplanmaktadır. Hesaplanan bu güç bir sonraki
adımda gerilim hesabında sabit PQ bara olarak dahil edilmektedir. Geliştirilen bu metot [25]’de
29
verilen algoritmada da YES’in bağlı olduğu bara geriliminin kontrolü için kullanılmıştır. Fakat
burada baranın reaktif gücü hesaplanmadan doğrudan akım kaynağı modeli kullanılmıştır. Akım
değeri Denklem (2.30-a) ile hesaplanan akım farkı ile her bir adımda ayarlanmakta ve bir sonraki
adımda gerilim hesabında akımın yönü değiştirilerek (işareti değiştirilerek) doğrudan
kullanılmaktadır. Akım kaynağı modeli [47]’de geliştirilen algoritmada da kullanılmıştır.
Geliştirilen metotta her bir adımda hesaplanan akım farkı kullanılmakta ve sistemdeki diğer
kaynaklar devre dışı bırakılarak (akım kaynakları acık devre, gerilim kaynakları kısa devre) bara
gerilimleri yeniden hesaplanmaktadır. Hesaplanan bu gerilimler superpozisyon teoremine göre
en son hesaplanan bara gerilimlerine eklenerek yeni bara gerilimleri belirlenmektedir.
Her ne kadar PV-bara gerilimi güç akışı analizinde istenilen değerde kontrol edilse de
algoritmalar bazı olumsuzluklar içermektedir. Örneğin referans [23]’de YES’in gerilimini
istenilen seviyede tutmak için gerekli olan reaktif güç sekant metodu kullanılarak hesaplanmıştır.
Sekant metodunda hesaplanan reaktif güç başlangıç değerlerine bağlı olup uygun gerilim ve
reaktif güç değerlerinin seçilememesi durumunda yakınsama problemi oluşabilmekte ve
algoritmanın performansını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. [25] ve [49]’da verilen PV-bara
modelinde gerilim kontrolü için bara akımı ayarlanarak yapılmakta, YES’ler akım kaynağı
olarak modellenmektedir. Dolayısıyla akım hesabında her bir adımda hesaplanan bara gerilimi
ve faz açısı kullanıldığından iterasyon sayısının artmasına neden olmaktadır. Diğer [46, 47]’de
verilen çalışmalarda PV bara geriliminin 1 pu. olması durumu kabulüyle bara akımı yerine bara
gücü kullanılarak lineerleştirme yapılmakta buda bara geriliminin 1’den farklı değerlerde
seçilmesini kısıtlamaktadır.
2.2.6 Sonuç
Dağıtım sistemlerinin yapılarının iletim sistemlerinden farklı olması geliştirilen geleneksel

Newton-Raphson, Gauss-Seidel algoritmalarının bu sistemlerde performansını olumsuz yönde
etkilemekte, algoritmalarda yakınsama probleminin oluşmasına neden olabilmektedir. Bu
nedenle dağıtım sistemlerinin yapısı göz önünde bulundurularak yeni algoritmalar
geliştirilmektedir. Geliştirilen bu algoritmalarda genellikle sistemde kaynaktan sona doğru
ve/veya sondan kaynağa doğru bara gerilimleri hesaplandığından sweep-temelli algoritmalar
olarak adlandırılmakta, gerilim hesabında ise Kirchoff Gerilim Kanunu veya gerilim polinomu
(kuadratik denklem) kullanılmaktadır.
Geliştirilen bu güç akışı algoritmalarının güvenirliğinin yanı sıra sistemin büyümesi bara sayısı,
empedans büyüklükleri ve sistemin farklı yüklenmesi gibi durumlarda göstereceği performanslar
30
büyük öneme sahiptir. Yani kullanılan sistemin parametrelerinden az etkilenerek düşük adımda
ve kısa sürede güç akışını tamamlaması önemlidir. Bu nedenle verilen sweep-temelli
algoritmaların performansı, geleneksel Newton-Raphson, Gauss-Seidel güç akışı metotlar ile
birlikte karşılaştırılarak sonuçlar, proje başvuru formundaki özette detaylı olarak verilmişti.
Yapılan analizler sonucunda kuadratik denklem temelli güç akışı algoritmalarının büyük bir
çoğunluğunun Kirchoff Gerilim Kanunu kullanılarak geliştirilen algoritmalardan genelde daha
düşük adımda sonuca ulaştığını, performanslarının sistemin yük güçlerinin, hatların R/X
oranlarının ve hata (tolerans) değerlerinin değişiminden daha az etkilendiği görülmüştü. Newton
Raphson ve Gauss Seidel geleneksel algoritmaları her ne kadar küçük dağıtım sistemlerinde
performansları yüksek olsa da sistem büyüdükçe performanslarının zayıfladığı ve büyük radyal
dağıtım sistemlerinde yakınsama problemi oluşarak güç akışının tamamlanamadığı görülmüştü.
Bunun yanı sıra referans [44] ve [46]’da verilen algoritmalar her ne kadar düşük adımda sonuç
verseler de sistemde her bir hat için lineer olmayan denklemler kullanılarak Jacobian oluşturulup
denklem sisteminin çözülmesi nedeniyle hesaplama süreleri yüksek ve sistemlere uygulamaları
zor olduğundan kullanıma çok elverişli olmadığı görülmüştü.
Sonuç olarak yapılan analizlerde dağıtım sistemlerinde güç akışı analizi için geliştirilen Kirchoff
temelli algoritmalardan [23], [28] ve [29]’da verilen algoritmaların, kuadratik denklem temelli
algoritmalardan [37], [42], [47], [48] ve [50]’de verilen algoritmaların kendi grupları içinde
diğerlerine nazaran iterasyon sayılarının küçük, aynı zamanda hesaplama sürelerinin daha kısa
olması nedeniyle kullanıma daha elverişli algoritmalar olduğu tespit edilmiştir.
2.3 Gerilim Kararlılığı ve Kararlılık İndeksleri
2.3.1 Sürekli Durum Gerilim Kararlılığı ve Gerilim Çökmesi
Gerilim kararlılığının statik analizler (yük akış analizleri) için bir sürekli durum problemi
olarak görülmesi uygundur. Sabit çalışma şartları esnasında üretim yerinden tüketim yerine güç
transfer kabiliyeti gerilim kararlılığının konusudur. Gerilim kararlılığı yük kararlılığı olarak da
adlandırılır. Sistem ve gerilim kararlılığı dinamik olmasına rağmen statik analiz ile incelenebilir.
Verilen bir çalışma noktası ve bozucu etki şartları altındaki bir güç sisteminde, eğer gerilimler,
bozucu etki sonrası denge değerlerinde veya yakın bir değerde kalabiliyor ise bu güç sistemi
gerilim kararlıdır [54]. Eğer bozucu etki sonrası gerilimler kabul edilebilir limitlerin altında ise
31
sistem kararsız bölgededir ve gerilim çökmesi ortaya çıkabilir. Gerilim çökmesi, verilen çalışma
durumundaki bir güç sisteminin durumu ve verilen bozucu etkilere katlanmanın konusu olarak
tanımlanabilir [55]. Gerilimde gittikçe artan ve kontrol edilemeyen bir düşmeye neden olan yük
talebindeki artma veya sistem durumundaki değişme gibi bir bozucu etki olduğu zaman, sistem
gerilim kararsızlığı durumuna girer. Kararsızlığa neden olan ana etken, reaktif güç talebini
karşılamakta güç sisteminin yetersiz kalmasıdır. Gerilim kararsızlığı normal olarak ağır biçimde
yüklenen sistemlerde meydana gelir.
Gerçekte gerilim kararsızlığı güç (P, Q) ve gerilim (V) arasındaki ilişkilere bağlıdır. Bu
ilişkileri gösteren karakteristikler radyal hat için (Şekil 2.2) analitik olarak elde edilebilirken,
daha büyük baralı karmaşık sistemler için yük-akışı analizi kullanılarak belirlenebilir. İki-baralı
iletim hattına ilişkin P-V eğrisi Şekil 2.3-a’da, Q-V eğrisi ise Şekil 2.3-b’de gösterilmektedir.
Şekil 2.3-a’dan görüleceği gibi her bir sabit Pr gücüne Vr1 ve Vr2 gibi iki farklı gerilim değeri
karşılık düşmektedir. Sadece bir noktada belirli bir güce (Prcrt), bir tek gerilim değeri (Vrcrt)
karşılık düşmektedir. Bu nokta gerilim kararlılığı açısından taşınabilecek azami güç sınırını ve
buna karşılık gelen kritik gerilim değerini göstermektedir. Bu nokta sistemin kritik yüklenme
noktası olarak adlandırılmaktadır. Gösterilen P-V eğrisinin üst kısmı normal kararlı çalışma
bölgesini yansıtmaktadır, alt bölge ise gerilim kararsızlığına karşılık gelen bölgedir. Kritik
güçten daha fazla güç talebi sistemi kararsızlığa götürmektedir. Aynı durumlar Şekil 2.3-b’de
verilen Q-V eğrisi içinde geçerlidir [56].
Şekil 2.2 İki baralı bir radyal sistemin devre şeması
32
a: P-V eğrisi b: Q-V eğrisi
Şekil 2.3 Radyal bir iletim hattı için P-V ve Q-V eğrileri
2.3.2 Gerilim Kararlılık İndeksleri

Güç sistemlerinde yükteki değişimlere bağlı olarak değişen gerilim büyüklüğü sistemin
güvenli çalışması açısından büyük öneme sahiptir. Bu nedenle sistemde yük değişimi sonucunda
gerilim çökmesinin meydana geleceği baranın belirlenmesi gerekmektedir. Bu yük artışı ile her
bir baranın P-V ve Q-V eğrileri oluşturularak belirlenebilmektedir. Fakat bu durumda sistemler
için her bir yüklenme durumunda güç akışı analizinin yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla bu
işlem sayısını ve hesaplama süresini artırmaktadır. Ayrıca sistem yükü kritik yüklenme noktasına
yaklaştıkça yani gerilim çökmesinin oluştuğu yüklenme durumuna yaklaşıldıkça güç akışı
analizinin yapılması zorlaşmakta, kullanılan güç akışı algoritmalarında yakınsama problemi
görülmektedir. Bu nedenle birden fazla güç akışına ihtiyaç duymaksızın sistemlerdeki kritik
baranın belirlenmesi için birçok metot geliştirilmiş olup bunlar gerilim kararlılık indeksleri
olarak adlandırılmaktadır [57] -[68]. Bu çalışmalarda gerilim kararsızlığının oluştuğu ve sistemin
analitik çözümünün olmadığı yüklenme durumunda gerilim çökmesinin meydana geldiği baranın
(Kritik bara) belirlenmesi için farklı formülasyonlar kullanılarak kararlılık indeksleri
tanımlanmıştır.
Referans [57 - 60]’da verilen kararlılık indeksleri sistemin Jacobian matrisi esas alınarak
geliştirilmiş olup kritik bara bu matrisin elemanları kullanılarak belirlenmektedir. Chebbo [61],
bir kararlılık indeksi geliştirerek sistemde gerilim çökmesine en yakın (hassas) barayı
belirlemiştir. Geliştirilen kararlılık indeksinin eleman değerleri, sistemde bara empedans
matrisinin yük empedansları da dâhil edilerek hesaplanması ve elde edilen matrisin köşegen
33
elemanları ile o baraya ait yük empedansının oranı Denklem (2.32)’de verildiği gibi
hesaplanmaktadır.
Z ii
SI ( i ) = (2.32)
Zi
Burada i bara numarasını Zii bara empedans matrisinin i. köşegen elemanlarını ve Zi ise
yük empedansını göstermektedir. Jasmon ve Lee [62], sistemdeki kritik hattı tayin etmek amacı
ile farklı bir kararlılık indeksi geliştirmiştir. Bunun için sistemin her bir barası ile kaynak
arasında iki-baralı eşdeğer devresi oluşturularak hattan transfer edilen aktif ve reaktif güç
ifadelerinin determinantı kullanılmaktadır. Şekil 2.2’de verilen iki baralı sistem için geliştirilen
indeksin ifadesi;
L = 4 [( XPr − RQ r ) 2 + XQ r + RPr ] (2.33)
şeklinde olup geliştirilen her iki indekste de [61, 62] en yüksek indeks değerine sahip hat en
kritik hat olarak tahmin edilmekte ve gerilim çökmesi durumunda bu indeks büyüklükleri 1’e
çok yakın bir değere ulaşmaktadır. Benzer şekilde sistemi iki baraya indirgeyerek oluşturulan
kararlılık indeksi [63]’de Moghavvemi ve arkadaşları tarafından geliştirilmiştir. Bu metotta iki
baralı eşdeğer devredeki aktif ve reaktif güç denklemleri kullanılarak o hatta ait bir kararlılık
indeks değeri hesaplanmaktadır. İki baraya indirgenmiş eşdeğer devrenin kullanıldığı bir diğer
metot ise Gubina tarafından [64]’de geliştirilmiştir. İndirgenmiş devreye uygulanan Jacobian
matrisinin determinantı sıfıra eşitlenerek elde edilen Denklem (2.34) ile o bara için indeks değeri
hesaplanmaktadır. Minimum indeks değerli bara en kritik bara olarak tanımlanmakta olup indeks
değeri sıfır olunca sistemde gerilim çökmesi oluşmaktadır.
SI ( r ) = 0.5Vs − Vr cos( δ s − δ r ) (2.34)
Dağıtım sistemleri için kararlılık indeksleri Moghavvemi tarafından farklı yaklaşımlar

kullanılarak [65, 66]’da geliştirmiştir. Referans [65]’de verilen çalışmada her bir hattın kararlılık
indeks değeri o hattan transfer edilen reaktif güç ifadesinin kökü kullanılarak geliştirilmiş olup
reaktif güç, hat empedansı ve bara gerilimlerine bağlı olarak indeks değeri Denklem (2.35-a) tüm
hatlara uygulanarak hesaplanmaktadır. Benzer şekilde [66]’da verilen çalışmada ise hattan
transfer edilen aktif güç ifadesinin diskirminantı kullanılarak aktif güce bağlı bir kararlılık
indeksi Denklem (2.35-b)’de verilen ifade her bir hat için uygulanarak hesaplanmaktadır.
Geliştirilen her iki metotta da en yüksek değerli indekse sahip hat en hassas hat ve bunun
34
sonundaki bara ise en hassas bara olarak tanımlanmakta, hattın indeks değerleri 1’e eşit
olduğunda gerilim çökmesi meydana gelmektedir.
4 XQr
Lsr = (2.35-a)
[ Vs sin( θ − δ s + δ r )] 2
4 RPr
Lsr = (2.35-b)
[ Vs cos( θ − δ s + δ r )] 2
Dağıtım sistemlerinde kararlılık analizi için yeni bir kararlılık indeksi de [67]’de Das tarafından
geliştirilmiştir. Baraların kararlılık indeks değerleri için güç sistemlerinde güç akışı analizlerinde
kullanılan kuadratik denklemin köklerinin ifadesinden (Diskirminantından) yararlanılarak
geliştirilmiştir. Şekil 2.2’de verilen sistem için indeksin ifadesi Denklem (2.36)’da verilmiştir.
Hesaplanan en küçük indeks değerine sahip olan bara en hassas bara olup, gerilim çökmesi
noktasında bu indeks değeri sıfıra çok yakın bir değere düşmektedir.
4 2
SI (r ) = Vs − 4( PX − QR ) 2 − 4Vs ( PR + QX ) (2.36)
Benzer bir gerilim kararlılık indeksi Chaturvedi ve arkadaşları tarafından [68]’de geliştirilmiştir.
Şekil 2.2’de verilen iki baralı sisteme ait hat sonu bara gerilimi Kirchoff Gerilim Kanunu
kullanılarak türetilerek, Denklem (2.37-a), türetilen bu gerilim ifadesinden yararlanılarak radyal
dağıtım sistemleri için yeni bir gerilim kararlılık indeksi geliştirilmiştir. Şekil 2.2’de verilen
sistem için indeksin ifadesi Denklem (2.37-c)’de verilmiştir. Benzer şekilde hesaplanan en küçük
indeks değerine sahip olan bara en hassas bara olup, gerilim çökmesi noktasında bu indeks
değeri sıfıra çok yakın bir değere düşmektedir.
2
Vs + Vs − 4( PR + QX )
Vr =
2 (2.37-a)
Vs 2 − 4( PR + QX ) ≥ 0 (2.37-b)
SI ( r ) = Vs 2 − 4( PR + QX ) (2.37-c)
Geliştirilen kararlılık indekslerinin genel özellikleri Tablo 2.2’de verilmiştir. Tabloda 1. sütunda
indekslerin geliştirildiği çalışmaların referans numaraları verilmiştir. Geliştirilen indekslerin
bazıları hem iletim hem de dağıtım sistemlerine uygulanabilmektedir. Bunların hangi sistemlere
uygulanabileceği 2. sütunda gösterilmiştir. Son olarak indekslere ait ifadeler (formülasyonlar) 3.
sütunda verilmektedir. Tabloda verilen kararlılık indekslerinin hepsi dağıtım sistemlerine
35
uygulanabilir yapıya sahip olmasına rağmen uygulanmasında bazı problemler oluşabilmektedir.
Örneğin [57-60]’da verilen kararlılık indeksleri iletim sistemleri göz önünde bulundurularak
geliştirilmiş olup dağıtım sistemlerinin radyal yapılı olması nedeniyle bu metotlarda kullanılan
Jacobian matris dağıtım sistemlerinde tekil olabilmekte ve geçerli sonuç elde edilememektedir.
Benzer şekilde [61]’de verilen kararlılık indeksi de iletim sistemleri için geliştirilmiş olup
kullanılan Thevenin eşdeğeri sistemin bara empedans matrisi kullanılarak oluşturulmaktadır.
Sistemin bara empedans matrisi bara admitans matrisi oluşturularak elde edilmektedir. Dağıtım
sistemlerinin radyal yapıda olması nedeniyle bara admitans matrisi tekil olabileceğinden bara
empedans matrisi büyük radyal sistemler için elde edilememektedir. Dolayısıyla metot bu tür
sistemlerde yetersiz kalabilmektedir. Sistemin iki baralı eşdeğer devresi hesaplanarak geliştirilen
metotlar ise [62-66], yalnızca o yüklenme durumu için geçerli olup sistemin yüklenme
durumundaki herhangi bir büyük değerli değişimden sonra tekrar her bir bara için sistemin iki
baralı eşdeğer devrelerinin hesaplanarak yeni indeks değerlerinin ve kritik bara veya hattın
belirlenmesini gerektirmektedir. Bu büyük sistemler için yapılan analizlerde zorlaşmakta ve
hatalı hesaplamalara neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra [65-66]’da geliştirilen kararlılık
indeksleri yalnızca hattın reaktif gücü [65] ve aktif gücü [66] kullanılarak geliştirildiğinden
sistemin yüksek güç faktörlü yüklenme durumunda [65] ve düşük güç faktörlü yüklenme
durumunda ise [66]’da geliştirilen metot yetersiz kalmaktadır. Ayrıca [62-68]’de geliştirilen
indekslerin dağıtım sistemlerine sistemin bağlantı durumu göz önünde bulundurularak bilgisayar
ortamında otomatik olarak sonuçların elde edileceği bir algoritma gerekmektedir.
Tablo 2.2 Geliştirilen kararlılık indekslerinin genel özellikleri

Uygulanabileceği
Ref. Sistem Kullanılan
No İletim Dağıtım Bağıntı
Sistemleri Sistemleri
[58] √ √ Jacobian Matris
[62] √ √ Denklem (2.32)
[63] - √ Denklem (2.33)
[64] - √ -
[65] - √ Denklem (2.34)
[66] √ √ Denklem (2.35-a)
[67] - √ Denklem (2.35-b)
[68] - √ Denklem (2.36)
[69] - √ Denklem (2.37-c)
36
2.3.3 Dağıtım Sistemleri için Yeni Bir Kararlılık İndeksi [69]
Genel olarak dağıtım sistemlerinde kullanılan herhangi bir basit iki-baralı hat modeli Şekil
2.1’de verilmiştir. Hat sonu aktif ve reaktif güçlerinin ifadesinden yararlanarak bu hat için
tanımlanan gerilim polinomundan yararlanarak (Denklem 2.4) hat sonu aktif ve reaktif güçleri
yeniden
2
P = [ − cos( θ z )Vr 2 ± cos 2 ( θ z )Vr 4 − Vr 4 − Z Q 2 − 2Vr 2 QX + Vs 2Vr 2 ] / Z (2.38-a)
2
Q = [ − sin( θ z )Vr 2 ± sin 2 ( θ z )Vr 4 − Vr 4 − Z P 2 − 2Vr 2 PR + Vs 2Vr 2 ] / Z (2.38-b)
şeklinde yazılabilir. Elde edilen aktif ve reaktif güç ifadelerinden açıkça görüleceği üzere
güçlerin büyüklüklerinin reel değerli olabilmesi için;
2
cos 2 ( θ z )Vr 4 − Vr 4 − Z Q 2 − 2Vr 2 QX + Vs 2Vr 2 ≥ 0 (2.39-a)
2
sin 2 ( θ z )Vr 4 − Vr 4 − Z P 2 − 2Vr 2 PR + Vs 2Vr 2 ≥ 0 (2.39-b)
koşullarını sağlaması gerekir. Denklem 4.8-a ve 4.8-b yi taraf tarafa toplarsak
2
2Vs 2Vr 2 − Vr 4 − 2Vr 2 ( PR + QX ) − Z ( P 2 + Q 2 ) ≥ 0 (2.40)
eşitsizliği elde edilir. Elde edilen eşitsizliğin sol tarafı aktif ve/veya reaktif güç artışı ile sıfıra
yaklaşmaktadır. Güç artışına devam edilmesi durumunda ise belli bir değerde ifade sıfıra eşit
olacaktır. Bu ifadeyi sıfır yapan güç değeri sistemin taşıyabileceği gücün maksimum değeri olup
bundan büyük değerli yüklerde sistem kararlılık sınırları dışına çıkacak ve sistemde gerilim
çökmesi meydana gelecektir. Dolayısıyla bu ifade radyal dağıtım sistemlerinde hat sonu barası
için kararlılık indeksi olarak
2
SI ( r ) = 2Vs 2Vr 2 − Vr 4 − 2Vr 2 ( PR + QX ) − Z ( P 2 + Q 2 ) (2.41)
şeklinde kullanılabilir. Elde edilen indeks, ifadesinden görüleceği üzere herhangi bir dağıtım
sistemine kolaylıkla uygulanabilecek nitelikte olup yalnızca sistemde her bir hattan transfer
edilen güç ve bara gerilimlerini yani güç akışı analizinin dışında hiç bir hesaplama veya
uygulama gerektirmemektedir.
37
2.3.4 Yük Modellerinin Gerilim Kararlılığına Etkisinin İncelenmesi
Güç sistemlerinde farklı yük modellerinin sistem geriliminde farklılıklara neden olduğu
bilinmektedir. Farklı yük modelleri için gerilim kararlılığı çalışmaları literatürde birçok
çalışmada incelenmiştir [33, 48, 54, 56]. Elektriksel güç sistemlerinde güç akışı ve sürekli durum
gerilim kararlılığı analizleri çalışmalarında statik yük modelleri kullanılmaktadır. Statik yük
modellerinin farklı gerilim bağımlılıkları kaynaktan farklı güç talebine ve farklı gerilim
büyüklüklerine neden olduğundan sistemlerde güç akışı, sistem kararlılığını etkileyebilmektedir.
Dolayısıyla farklı yük modellerinin güç sistemlerinin analizinde göz önünde bulundurulması
gerçekçi bir analizin yapılması açısından büyük önem taşımaktadır. Mevcut gerilim bağımlı
statik yük modellerinden sabit güç, sabit akım ve sabit empedans yük modelleri gerilim
kararlılığı analizlerinde geniş olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle bir dağıtım sisteminde aktif ve
reaktif gücün bir Lambda (λ) katsayısı ile S=λ(Sr) şeklinde sabit güç faktörü ile artırılması
durumunda Şekil 2.2’de verilen iki baralı radyal sistemde yük barasının geriliminin farklı yük
modelleri için değişimi Şekil 2.4’de verilmiştir. Şekilden görüleceği üzere sistemin kararlı
çalışma bölgesinde, farklı yük modelleri farklı gerilim büyüklüğüne neden olmaktadır. Ayrıca
yük geriliminin büyüklüğü yükün gerilim bağımlılığı artıkça artmaktadır. Yani sabit empedanslı
yük modelinde gerilim seviyesi azami, sabit güçlü yük modelinde ise gerilim büyüklüğü
minimum değerlidir. Bunun yanı sıra farklı yük modellerinin farklı kritik yüklenme noktasına
neden olduğu, yükün gerilim bağımlılığı artıkça sistemin kritik yüklenme noktasının (azami
yüklenme noktasının) artığı görülmektedir. Dolayısıyla dağıtım sistemlerinde sürekli durum
gerilim kararlılığında gerçekçi analizlerin yapılabilmesi için yüklerin gerilim bağımlılıklarının
göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
38
1
Sabit guc
Sabit Akim
0.9 Sabit empedans
Hat sonu gerilimi, Vy (pu.)
0.8
0.7
0.6
0.5
0.4
10 20 30 40 50 60 70
(λ)
Şekil 2.4 İki baralı dağıtım sisteminin kararlı çalışma bölgesinde hat sonu geriliminin yük
artışına göre değişimi
2.3.5 Sonuç
Güç sistemlerinde yükteki değişimler sistemdeki gerilim seviyesini istenmeyen değerlere

düşürmektedir. Gerilim büyüklüğü sistemin güvenli çalışması açısından büyük öneme sahiptir.
Bu nedenle sistemde yük değişimi sonucunda gerilim çökmesinin meydana geleceği baranın
belirlenmesi gerekmektedir. Bu yük artışı ile her bir baranın P-V ve Q-V eğrileri oluşturularak
belirlenebilmektedir. Fakat bu durumda sistemler için her bir yüklenme durumunda güç akışı
analizinin yapılması gerekmektedir. Ayrıca sistem yükü kritik yüklenme noktasına yaklaştıkça
yani gerilim çökmesinin oluştuğu yüklenme durumuna yaklaşıldıkça güç akışı analizinin
yapılması zorlaşmakta kullanılan güç akışı algoritmalarında yakınsama problemi görülmektedir.
Birden fazla güç akışına ihtiyaç duymaksızın sistemlerdeki kritik baranın belirlenmesi için
birçok kararlılık indeksleri geliştirilmiştir. Fakat yukarıda bahsedildiği gibi geliştirilen bu
indekslerin büyük bir kısmı yukarıda bahsedildiği üzere dağıtım sistemleri için bazı
olumsuzluklara sahiptir. Proje ekibi tarafından geliştirilen yeni gerilim kararlılık indeksi farklı
dağıtım sistemleri üzerinde test edilerek sonuçlar proje başvuru formundaki özette detaylı olarak
verilmişti. Yapılan analizler sonucunda geliştirilen kararlılık indeksinin güvenilir, iki baraya
indirgeme, Jacobian matrisinin oluşturulması veya bara empedans/admitans matrisinin
39
oluşturulması gibi ekstra hesaplamalar gerektirmeksizin dağıtım sistemlerine güç akışı analizi
sonrasında doğrudan uygulanabilir olduğu görülmüştür.
2.4 Yerel Elektrik Santralleri (YES) ve Paralel Kapasitörlerin Dağıtım

Sistemlerinde En Uygun Şekilde Yerleştirilmesi
YES’in en önemli avantajlarından biri hat kayıplarını azaltmasıdır. Hat kayıplarını en aza
indirmek için literatürde dağıtım ve iletim sistemlerinde YES’in büyüklüğü ve yerleşeceği yeri
belirlemek için birçok çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmalardan bazıları; klasik metotlardan:
ikinci derece algoritma metodu [70], meta sezgisel (meta-heuristics) metotlardan: genetik
algoritması ve Hereford ranch algoritması [71], bulanık-genetik algoritması [72], tabu arama
algoritması [73], analitik metotlardan: 2/3 kuralı [74], yaklaşık en uygunu bulma algoritması
[75], radyal sistemlerde ve şebekelerde analitik yaklaşım [76- 78] ile yapılmıştır. Literatürde
gerilim profilini düzeltmek amacıyla YES’in en uygun yerini belirleyen çalışmalarda
bulunmaktadır. Örneğin [79]’te genetik algoritma, [80]’te analitik metot ve [81]’da çok amaçlı
programlama ile gerilim profilini düzelten YES’in en uygun yeri elde edilmektedir. Bununla
birlikte YES’in dağıtım sistemlerine sağladığı diğer avantajları dikkate alan çalışmalar da
bulunmaktadır. Bu çalışmalardan [82]’de güvenilirliği artırmak için YES’in yeri
belirlenmektedir, [83]’de çok amaçlı evrimsel algoritma ile YES’in büyüklüğü ve yeri elde
edilmektedir.
İletim sistemleri için yapılan çalışmalardan [70]’te; optimal yük akışı ile her bir yük
barasında YES bulunduğu varsayılarak kaybı, hat yüklenmesi ve reaktif gücü minimum yapacak
dağıtılmış YES’lerin en uygun büyüklüğü ve yerinin elde edilmesi için bir algoritma önerilmiştir.
Kullanılan algoritmanın klasik optimal yük akışı algoritmalardan farkı; klasik optimal yük akış
algoritmaların amaç fonksiyonunda temel olan maliyet, kullanılan algoritmanın amaç
fonksiyonuna katılmamıştır. [71]’da optimal yük akışı metodu ile Genetik algoritma ve
geliştirilmiş Hereford ranch algoritması karşılaştırılmış ve Hereford ranch algoritması ile en
uygun sonuç elde edilmiştir. [70], [71]’da, iletim sistemlerinde YES’in en uygun yeri, her barada
YES olduğu varsayılarak ve güç akış algoritması ile elde edilmiştir. Bu tür metotlarda çok sayıda
güç akış analizi yapılmakta dolayısıyla sistem büyüdükçe yapılan güç akış analiz sayısı
artmaktadır. Bu da büyük sistemler için verimli bir metot olmadığını göstermektedir.
40
İletim ve dağıtım sistemleri için geliştirilen meta heuristik metotlar [72], [73], [79], [81],
[83] kayıpların, bara gerilim sapmasının, en küçük YES’lerle nerede ve kaç taneyle olacağının
belirlenmesi gibi çok amaçlı problemlerin çözümü için uygundur, yaklaşık en uygun çözümü
verirler. Dezavantajları ise işlem sayısının çok olması ve çözüme yavaş yakınsamasıdır.
Dağıtım sistemlerinde şönt kondansatörün yerleştirilmesinde kullanılan kural olan ‘2/3

kuralı’ ile kaynak yerleştirilmesi [74]’da kullanılmaktadır. Bu metotta düzgün dağılmış yükü
olan radyal sistemlere yerleştirilecek YES’in büyüklüğü üretim kapasitesinin üçte ikisi oranında
ve hattın başından itibaren toplam uzunluğunun üçte ikisi kadar bir mesafeye yerleştirilmesi
önerilmektedir. [75]’da ise dağıtım sistemlerindeki YES’lerin toplam sistem kayıplarına göre
yaklaşık en uygun yerini bulan bir algoritma geliştirilmiş ve en uygun yere yerleştirilen YES’in
dağıtım sistemleri üzerindeki etkileri anlatılmıştır. Bu çalışmada toplam sistem kayıplarını
üretim birimlerinin aktif çıkış güçleri ile ifade edilmesi ile elde edilen B katsayıları kullanılarak
YES’lerin yerleri belirlenmiştir.
[76]’de radyal sistemde ve gözlü bir sistemde sistemin toplam kaybını minimum yapacak
YES’in yerleştirileceği en uygun yeri belirleyen analitik bir metot anlatılmaktadır. [76]’de ağ
şebekeler için bara admitans matrisine, üretim bilgisine ve sistemin yük dağılımına dayanarak
geliştirilen bu metotta büyüklüğü önceden belirlenen YES’in sadece en uygun yeri belirlenmiştir.
Kapasitör yerleşiminde kullanılan analitik metotlardan yararlanan [74]-[76], dağıtım

sistemlerinde çeşitli dağılmış yük profilleri için fazör akıma dayalı algoritma ile sabit
büyüklükteki YES’in en uygun yerini bulmuştur. Bu analitik çalışmalara ek olarak [77]’de ise en
uygun büyüklükteki YES’in en uygun yeri elde edilmiştir. Ayrıca statik yük modellerin etkisine
bakılmıştır. [74]-[77]’deki yük tipleri dağıtım profili bakımından gerçeğe yakın yük tipleri
değildir. YES’in büyüklüğü ve yerleşeceği yeri hakkında genel bir bilgi vermektedirler.
[78]’te, dağıtım sistemlerinde radyal ve gözlü sistem için sistem kayıplarını bara güçleri ile
ifade eden tam kayıp formülü ile analitik çözüm yapılmıştır. Duyarlılık ifadesi yardımı ile bir
algoritma geliştirerek tekrarlanan güç akış analizi ile karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada iki güç
akışı ile kesin sonuç elde edilmektedir. Tam kayıp formülü, bara akımının bara gücü, gerilimi ve
empedans ile ifade edilmesi ile elde edilen bir formüldür. Tam kayıp formülünde, bara admitans
matrisin (Ybus) tersi ile bulunan bara empedans matrisi (Zbus) bulunmaktadır. Bu çalışmada
dağıtım sistemlerinde hesaplanması zor olan bara empedans matrisin kullanılması en önemli
dezavantajdır.
41
Reaktif güç kompanzasyonu şebeke açısından, güç kapasitesinin artmasına, ısı kayıplarının
azalmasına, gerilim düşmesinin ve gerilim dalgalanmalarının azalmasına, iletim hatlarının geçici
durum kararlılığının iyileşmesine, faz gerilim dengesizliklerinin azalmasına, gerilim
dalgalanmaların ve harmoniklerin azalmasına neden olmaktadır. Tüketici açısından ise, işletme
maliyetlerinin düşmesine, çekilen reaktif gücün azalması nedeniyle enerji maliyetinin
azalmasına, elektrik enerjisinin kalitesizliğinden kaynaklanabilecek arıza riskinin azalmasına ve
buna bağlı olarak üretim ve hizmet kalitesinin artmasına neden olmaktadır [84]. Kapasitör
yerleşimi ile enerji ve güç kayıplarının azaltılmasının yanında sistemin gerilim profili
düzeltilmektedir ve kVA kapasitesi artırılmaktadır. Kapasitör yerleşiminde azami kazancı
sağlayacak kapasitörlerin büyüklüğünü, sayısını ve dağıtım sistemlerine yerleştirilecek yerini
belirlemek çok önemli bir problemdir. Literatürde kapasitör yerleşimi ile ilgili çalışmalar
oldukça fazladır. 1925’den 1980 yılına kadar on adet güç kapasitörlerin bibliyografisi
yayınlanmıştır [85]. Bu bibliyografilerde 400’ün üzerinde listelenen yayınlardan çoğu optimal
kapasitör yerleşim problemi ile ilgilidir. Dağıtım sistemlerinde kapasitör yerleşimi ile ilgili
çalışmalar analitik, nümerik programlama (dinamik, mixed integer programlama), ve meta
heuristik gibi birçok metot kullanılmıştır [86].
2.4.1 Dağıtım Sistemlerinde Yerel Elektrik Santralleri
Yıllardır, büyük güçlü elektrik santralleri birincil enerji kaynaklarının (kömür, fuel oil gibi)
yoğun olduğu bölgelerde kurulur, bu santrallerde üretilen elektrik enerjisi, kayıp ve gerilim
düşümünü azaltmak için üretim bölgelerinden tüketim bölgelerine yüksek gerilimde uzun iletim
hatları ile dağıtım bölgelerine iletilirdi. Bu yapı, bazı nedenlerden dolayı değişime zorlandı [87].
Söz konusu nedenlerden birkaçı Bölüm 1’de de kısaca bahsedildiği gibi;
• Sürekli artan elektrik enerji ihtiyacı ve var olan şebekenin ihtiyaca yeterli güvenlik
aralığında cevap verememesi
• Coğrafik ve çevresel sınırlamalar
• Kararlılık ve güvenlik problemleri
• Yeniden yapılanma
gibi gelişmelerdir. İşte bu nedenler, bir çok ülkenin tüketim merkezlerine yakın, alçak ya da orta
gerilim seviyesinde elektrik enerjisi üretiminin gelişimi ve kullanımı yönünde adım atmalarını
42
sağladı. Bazı araştırma merkezlerinin beklentileri 2010 yılına kadar elektrik enerjisi üretiminin
%25-30’u YES’lerden yapılacağı yönündedir [88].
Yerel Enerji Üretimi (YEÜ), düşük ya da orta gerilim seviyesinde (0,4-36kV) yapılan
elektrik enerjisi üretimi ve enerji depolamadır. Yerel üretim, tüketici merkezlerine yakın elektrik
dağıtım şebekesine bağlı ya da tek başına çalışabilen, coğrafi olarak yayılmış kaynakları içerir.
Küçük güçlü santrallerin yanında, rüzgâr, güneş gibi yenilenebilir enerji kaynakları, yakıt pili ve
enerji depolama birimleri yerel üretim kaynaklarıdır. Yerel üretim literatürde farklı güç
değerlerinde ele alınmıştır. Genel olarak 100MW’dan küçük güçlü santraller olarak ele alınır. Bu
bağlamda yerel üretim mikro ölçek (1-5kW) küçük ölçek (5kW- 5MW), orta ölçek (5MW-
50MW) büyük ölçekte (>50MW) olmak üzere dört grupta sınıflandırılabilir. Genel olarak yerel
üretim küçük ölçekte, süreksiz üretim, kendi başına ya da dağıtım şebekesine bağlanan, tüketim
merkezlerine yakınlık, enerji depolama ve tekrar dönüşüm imkânlarının olması gibi özelliklerden
bir ya da birkaçına sahiptir. YES’ler, modüler olarak istenilen yere çok kısa zaman için
kurulabilir. Daha fazla modül eklenerek ya da çıkarılarak toplam kapasite artırılabilir yada
düşürülebilir. Uzak yerleşim yerlerinde kurulan birleşik ısı elektrik üretimi yapan YES’ler daha
ekonomiktir. Ayrıca, küçük güçlü santrallerin kurulumu daha kolay, daha az yatırım maliyetlidir.
YES’lerin tüketim merkezlerine yakınlığı ile dağıtım ve iletim hat maliyetlerini ve hat
kayıplarını düşürürken daha güvenilir bir elektrik enerjisi tüketiciye sağlanır. Bu birimler 4
grupta incelenmekte olup bu sınıflandırma Şekil 2.5’de, genel özellikleri ise Tablo 2.3’de
özetlenmiştir [89].
Şekil 2.5 Yerel enerji üretim teknolojileri
43
Tablo 2.3 YEÜ birimlerinin karşılaştırılması
Enerji Tipi Özellik, Uygulama Alanları ve Güçleri
Hem aktif hem reaktif güç sağlar, uzun dönemli ve temel yükü
Mikro-Türbin
karşılar. Kojenerasyon amaçlı kullanılabilir (35kW-1MW).
Hem aktif hem reaktif güç sağlayabilir. İhtiyaç olduğunda kısa

Depolama
bir süre için enerji sürekliğini korumak amacıyla kullanılır (1kW-
Elemanları
100MW).
Sadece aktif güç sağlar. Modüler tipleri uzun süreli temel yükü
Yakıt Pili
karşılayabilir (1kW-5MW).
Yenilenebilir Hava şartlarına bağlı olarak kesintili (süreksiz) kaynaklardır.

Enerji Sadece aktif güç sağlarlar, uzak yerleşim yerlerinde kendi başına
Kaynakları kullanılabilen kaynaklardır (20W-100MW).
2.4.2 Sonuç
Dağıtım sistemlerinin gerilim profilini düzeltmesi, kayıplarını azaltması, güç kalitesini
düzeltmesi, güvenilirliğini artırması, iletimi ve dağıtımı rahatlatması, gibi pek çok avantajı
bulunan Yerel Elektrik Santrallerinin (YES) en iyi yerinin ve büyüklüğünün belirlenmesi büyük
önem arz etmektedir. Dağıtım sistemlerinde YES’in en önemli avantajlarından biri hat
kayıplarını azaltmasıdır. Hat kayıplarını en aza indirmek için Literatürde dağıtım sistemlerinde
YES’in büyüklüğü ve yerini belirlemek için birçok çalışma mevcuttur. Fakat bu metotlar çok
sayıda güç akışının yapılmasını gerektirmektedir. Dolayısıyla sistemlerin büyümesi durumunda
kullanımları zorlaşmakta ve yakınsama problemleri oluşabilmektedir. Ayrıca bu metotlar ile
YES’in yeri ve büyüklüğü hakkında net bir sonuç elde edilememekte, yaklaşık olarak yeri ve
büyüklüğü tayin edilebilmektedir.
44
3 Gereç ve Yöntem
Matlab ile geliştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Paket Programında ve Web Tabanlı
Dağıtım Sistemleri Analiz Programında Güç Akış Analizi, Kararlılık Analizi ve Optimizasyon
bölümleri bulunmaktadır. Bu bölümlerde en az iki tane algoritma ile analiz yapılmaktadır.
Geliştirilen iki programdaki analiz rutinleri Matlab ile kodlanmıştır ve aynı algoritmalar
kullanılmıştır.
Bu bölümde geliştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Programlarında kullanılan metotlar,

metotların dağıtım sistemlerine uygulanması ve metotların geçerliliklerin test edilmesi ile ilgili
bilgi verilmiştir. Ayrıca Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programın yapısı anlatılmıştır.
3.1 Dağıtım Sistemleri Analiz Programlarında Kullanılan Metotlar
Literatürde var olan sweep-temelli güç akışı algoritmalarının dağıtım sistemlerinde tek
kaynak ve kaynaktan sona doğru tek yönlü güç akışının olduğu düşünülerek geliştirilmesi
nedeniyle sistemdeki YES’ler ve gerilim kontrolü amacıyla kullanılan kompanzatörler gerilim
kontrollü bara (PV-bara) olarak güç akışına doğrudan dâhil edilememekte ekstra bir metot
gerekmektedir. Bunların yanı sıra geliştirilen sweep-temelli algoritmalar ile güç akışında,
sistemde her bir hat için ileri ve/veya geri yönde gerilim hesabı yapıldığından algoritmaların
dağıtım sistemlerine uygulanmasında bazı zorluklar yaşanmaktadır. Güç akışı analizi yapılacak
sistemde baraların ve iletim hatlarının birbirlerine bağlantı noktaları göz önünde bulundurularak
algoritmalar o sistem için uygulanmakta, analiz için yapılan yazılımın sistem değiştiğinde yeni
sistemin bağlantı şekline göre değiştirilmesi gerekmektedir. Yani sistem değiştiğinde
algoritmaların yazılımının yeni sisteme göre düzenlenmesi gerekmektedir. Bu bölümde Dağıtım
Sistemleri Analiz Programlarında Güç Akışı, Kararlılık ve Optimizasyon bölümlerinde kullanılan
sırasıyla sweep-temelli güç akışı algoritmaları, gerilim kararlılık indeksleri ve YES ve/veya
kapasitörlerin en uygun yeri ve büyüklüğünü veren algoritmaları dağıtım sistemi yapısı fark
etmeksizin sistemlere otomatik olarak uygulanabilmesi için yeni bir metot verilmektedir. Daha
sonra verilen metot kullanılarak analiz programlarında kullanılan algoritmalar ve akış
diyagramları yer almaktadır. Bununla birlikte çeşitli sistemler üzerinde test edilen algoritmaların
diğer programlarla karşılaştırılması sonucu elde edilen sonuçları gösterilmiştir.
45
3.1.1 Dağıtım Sistemleri Analiz Programlarında Kullanılan Metotların
Dağıtım Sistemlerine Uygulanması
Güç akışı analizinde gerilim hesabı ve kararlılık analizinde gerilim kararlılık indeksi
değerinin ve optimizasyon bölümünde en uygun yer ve büyüklüğünün belirlenmesinde metotlara
ait formülasyonların sistemdeki bütün hatlara uygulanabilmesi için hatlardan akan akımın ve
transfer edilen gücün belirlenmesi gerekir. Hesaplamalar esnasında her bir adımda sistemdeki
bara gerilimleri ve bu baralara bağlı yüklerin çektiği akımlar tanımlı olduğundan hatlardan akan
akımlar yük akımları kullanılarak belirlenebilir. Dolayısıyla hatlardan transfer edilen güç, hat
sonu gerilimi ve hattan akan toplam akım kullanılarak belirlenmektedir. Hatların seri
empedansları, bara gerilimleri ve hatlardan transfer edilen güç ve/veya akım güç akışı
algoritmasına ait formülasyon kullanılarak sistemdeki her bir baranın yeni değeri kolaylıkla
hesaplanmaktadır. Aynı durum kararlılık analizinde her bir baranın indeks değerinin
belirlenmesinde ve optimizasyon bölümünde de YES’in/ reaktif güç kompanzatörlerin en uygun
büyüklüğün belirlenmesinde kullanılmakta olup tek fark güç akışı analizi yapıldıktan sonra
uygulanmasıdır. Yani hesaplama esnasında kullanılan gerilim akım ve transfer edilen güç
değerleri güç akışı analizi sonrasında elde edilen sistemdeki gerçek büyüklüklerdir.
Analizler esnasında hatlardan akan toplam akım [33]’te verilen güç akışı algoritmasında
kullanılan BIBC matrisi (Bus Injection to Branch Current) kullanılarak bilgisayar ortamında
otomatik olarak oluşturulmaktadır. Şekil 3.1’de verilen 5 dağıtım hattı (m=5) ve 6 baralı (n=6)
örnek bir dağıtım sistemi için BIBC matrisi denklem (3.1) gibi oluşturulabilir.
Şekil 3.1 Örnek dağıtım sisteminin devre şeması
46
 B1  1 1 1 1 1  I 2 
B    
 2  0 1 1 1 1  I 3 
 B3  = 0 0 1 1 0  I 4  (3.1-a)
    
 B 4  0 0 0 1 0  I 5 
 B5  0
  0 0 0 1  I 6 
[B] = [BIBC ][I ] (3.1-b)
Burada B vektörü her bir hattan akan akımlardan oluşan akım vektörü, I ise yük akımları
vektörüdür. Bu durumda hatlardan transfer edilen aktif ve reaktif güç;
 *
 P1 + jQ1  V2   B1 
 P + jQ  V   B * 
 2 2  3  2 
 P3 + jQ3  = V4   B3 *  (3.2-a)
    * 
 P4 + jQ4  V5   B4 
 P5 + jQ5  V6   * 
    B5
 
[S ] = [V ][B]* (3.2-b)
ifadesi ile hesaplanmaktadır. Oluşturulan BIBC matrisi sistemde her bir hattan akan akımın ve
aktif ve reaktif gücün bilgisayar ortamında otomatik olarak belirlenmesine olanak sağlamaktadır.
Bu matris oluşturulduktan sonra her bir baranın gerilim değeri ve/veya kararlılık indeks değeri
sistem için IEEE Genel Veri Formatında [90] verilen hat bilgileri matrisinden yararlanılarak
kolaylıkla hesaplanmaktadır.
3.1.2 Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Güç Akışı Analizi ve Kararlılık

Analizi Bölümlerinde Kullanılan Metotlar ve Dağıtım Sistemlerine
Uygulanması
Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Güç Akışı Analizi bölümünde güç akış
algoritmaları, klasik algoritmalardan ve ileri/geri tarama algoritmalar olan sweep algoritmalardan
oluşmaktadır. Klasik güç akışı algoritmaları olarak Newton-Raphson ve Gauss-Seidel
kullanılmıştır. Analiz programlarında bulunan klasik algoritmalar hem dağıtım hem de iletim
sistemlerinde güç akış analizi yapılabilmektedir. Klasik Algoritmalar kısmında Matlab ile eğitim
amaçlı olarak geliştirilen MATPOWER programındaki [91] algoritmalar kullanılmaktadır.
47
İleri/geri tarama algoritmaları olarak genel bilgiler bölümünde kendi grupları içinde iterasyon
sayılarının küçük, hesaplama sürelerinin daha kısa olması nedeniyle kullanıma elverişli olduğu
tespit edilen Kirchoff temelli algoritmalardan [23] ve [29]’da geliştirilen algoritmalar ve
kuadratik temelli algoritmalardan [37], [46] ve [47]’de geliştirilen algoritmalar kullanılmıştır.
Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Kararlılık Analizi bölümünde farklı yük

modellerinden, farklı güç faktörü durumundan ve farklı gerilim seviyesinden etkilenmediği için
Proje ekibi tarafından geliştirilen yeni indeks ve [67]’de verilen kararlılık indeksi kullanılmıştır.
Güç akışı analizinde sweep-algoritmaların ve kararlılık analizinde gerilim kararlılık indeksinin
dağıtım sistemine uygulanması adım adım aşağıda verilmiş olup bunlara ilişkin akış diyagramı
Şekil 3.2’de verilmiştir.
Sweep-temelli güç akışı algoritmalarının dağıtım sistemlerine uygulanmasına ilişkin
algoritma:
Adım 1. İterasyon sayıcıyı başlat (it=1), sistemdeki bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini
belirle (genellikle gerilim değeri, V1=V2=V3=....=Vn=Vs ve Vs=1 pu.).
Adım 2. BIBC matrisini oluştur [33].
Adım 3. Bara akımlarını Denklem (2.7)’yi kullanarak hesapla, ve hesaplanan bu akımları
kullanarak Denklem (3.1-b) ile hat akımları vektörü B’yi hesapla.
Adım 4. B vektörü ve bara gerilimleri vektörü V’yi kullanarak Denklem (3.2) ile her bir hattan
transfer edilen güçleri hesapla, ve yeni bir sayıcı başlat (i=0).
Adım 5. Sistem için IEEE genel veri formatında verilen hat bilgileri matrisinden (çalışmada rx
matris olarak tanımlanmıştır) yararlanarak her bir baraya ait indeks değerini
belirlemek için sayıcıyı bir artır ( i=i+1).
Adım 6. Sayıcının gösterdiği satırdaki hattın bara numaralarını ve hattın direnç ve reaktansını
belirle (s=rx(i, j), r=rx(i, j1), R= rx(i, j2), X=rx(i, j3)). Hat bilgileri matrisinde (rx’de) j
ve j1 sütunları sırasıyla hat başı ve hat sonu baralarını, j2 ve j3 sütunları ise sırasıyla
hatların direnç ve reaktanslarını göstermektedir.
Adım 7. Elde edilen bilgileri kullanarak sayıcının gösterdiği hattın sonundaki baranın
gerilimini kullanılan sweep algoritmaya ait gerilim hesaplama formülü (Kirchoff
Gerilim Kanunu veya Kuadratik Denklem) vasıtasıyla hesapla.
Adım 8. Sayıcıyı kontrol et, eğer i=m (m: hat sayısı) ise Adım 9’a, değil ise Adım 5’e git.
Adım 9. Sonlandırma kriterini uygulayarak hata değerlerini belirle, eğer maksimum hata değeri
tanımlanan hata toleransından küçük ise Adım 10’a git, eşit veya büyük ise iterasyon
sayıcıyı bir artırarak (it=it+1) Adım 3’e git.
Adım 10. Bitir.
48
Kararlılık indekslerinin dağıtım sistemlerine yerleştirilmesine ilişkin algoritma:
Adım 1. Güç akışı sonuçlarından yararlanarak bara gerilimleri vektörü V ve yük akımları
vektörü I’ yı oluştur.
Adım 2. BIBC matrisini oluşturarak Denklem (3.1-b) ile hat akımları vektörü B’yi hesapla.
Adım 3. B vektörü ve bara gerilimleri vektörü V’yi kullanarak Denklem (3.2) ile her bir hattan
transfer edilen güçleri hesapla.
Adım 4. Sistem için IEEE genel veri formatında verilen hat bilgileri matrisinden (çalışmada rx
matris olarak tanımlanmıştır) yararlanarak her bir baraya ait indeks değerini
belirlemek için sayıcıyı başlat (i=1).
Adım 5. Sayıcının gösterdiği satırdaki hattın bara numaralarını ve hattın direnç ve reaktansını
belirle (s=rx(i, j), r=rx(i, j1), R= rx(i, j2), X=rx(i, j3)). Hat bilgileri matrisinde (rx’de) j
ve j1 sütunları sırasıyla hat başı ve hat sonu baralarını, j2 ve j3 sütunları ise sırasıyla
hatların direnç ve reaktanslarını göstermektedir.
Adım 6. Bu baraların gerilimleri, hat empedansı ve hattan transfer edilen gücü kararlılık
indeksine ait formülasyonda kullanarak hat sonu barasına ait kararlılık indeksinin
değerini hesapla.
Adım 7. Sayıcıyı artır (i=i+1), eğer i=n (n:bara sayısı) ise Adım 8’e, değil ise Adım 5’e git.
Adım 8. Hesaplanan indeks değerlerinden en küçüğünü ve hangi baraya ait olduğunu belirle.
Adım 9. Bitir.
49
İterasyon sayıcıyı başlat (it=1), bara gerilimlerin
başlangıç değerini gir (V1=V2=..=Vn=Vs,Vs=1) ).
Güç akışı sonuçlarından gerilim ve akım
vektörlerini oluştur (V, I).
BIBC matrisini oluştur.
BIBC matrisini oluşturarak Denklem (3.1-b) ile
hat akımları vektörü B’yi hesapla.
Denklem (2.7) ile bara akımlarını, Denklem (3.1-
b) ile hat akımları vektörü B’yi hesapla.
B vektörü ve bara gerilimleri vektörü V’yi
kullanarak Denklem (3.2) ile her bir hattan
B ve bara gerilimleri vektörü V’yi kullanarak transfer edilen güçleri hesapla.
Denklem (3.2) ile her bir hattan transfer edilen
güçleri hesapla.
Denklem sistem için verilen hatların bağlantı
matrisin (rx’i) kullanarak için sayıcıyı başlat
Denklem sistem için verilen hatların bağlantı (i=1).
matrisini (rx’i) kullanmak için yeni bir sayıcıyı it=it+1
başlat (i=0).
Hat bilgilerini oku
s=rx(i,j), r=rx(i,j1), R= rx(i,j2), X=rx(i,j3).
Sayıcıyı arttır ve hat bilgilerini oku
(i=i+1) Indekse ait formülasyonu kullanarak hat sonu
i=i+1 barasının indeks değerini hesapla.
Sayıcının gösterdiği hat sonu gerilimini
algoritmaya ait gerilim formülü ile hesapla. Sayıcıyı arttır (i=i+1).
Hayır i=m? Hayır

i=n?
Evet Evet
Minimum indeks değerini ve bara numarasını
hata<ε belirle.
Hayır
Evet
Bitir
Bitir
(a) (b)
Şekil 3.2 Güç akışı algoritmaları (a) ve kararlılık indekslerinin (b) dağıtım sistemlerine uygulanmasına ilişkin akış diyagramları
50
3.1.3 Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Optimizasyon Bölümünde
Kullanılan Metotlar ve Dağıtım Sistemlerine Uygulanması
Dağıtım Sistemleri Analiz Programların optimizasyon bölümünde sistem kayıplarını

azaltmak için yerleştirilecek YES’in veya reaktif güç kompanzatörlerin en uygun yeri ve
büyüklüğü belirlenmektedir. YES için algoritmalardaki amaç sistem kayıplarını azaltacak
YES’in büyüklüğü ve yeri bulunmasıdır (Denklem 3.3). Kısıtlamalar ise sistem gerilimlerin
1±0.05pu arasında kalması ve YES’in büyüklüğü en fazla yükün toplam aktif gücü kadar
seçilmesidir (Denklem 3.4). Benzer şekilde reaktif güç kompanzatörler için algoritmalardaki
amaç sistem kayıplarını azaltacak kompanzatörlerin büyüklüğü ve yeri bulunmasıdır (Denklem
3.5), kısıtlamalar ise sistem gerilimlerin 1±0.05pu arasında kalması ve kompanzatörlerin
büyüklüğü en fazla salınım barasının sisteme verdiği reaktif güç kadar seçilmesidir (Denklem
3.6).
Minimum f ( Pdg ) = Ploss (3.3)
Vi ≤ 1 ± 0.05 pu i = 1, 2," , m
Kısıtlar 0 ≤ Pdg ≤ ∑ Pload (3.4)
Minimum f ( Qsc ) = Ploss (3.5)
Vi ≤ 1 ± 0.05 pu i = 1, 2," , m
Kısıtlar 0 ≤ Qsc ≤ Qg slack (3.6)
Dağıtım Sistemleri Analiz Programların optimizasyon bölümünde YES’in veya reaktif güç
kompanzatörlerin en uygun yerini ve büyüklüğünü elde etmek için dört ayrı metot kullanılmıştır.
Dört metottan ikisi klasik optimizasyon metotlarından altın oran arama metodu ve ızgara arama
metodudur. Izgara arama metodu iki değişkenin değerleri ile ızgara oluşturulan ve ızgaranın her
noktasındaki değişken değerleri ile arama yapılan metottur. Izgara arama metodu ile yerel
minimuma karşı bazı önlemleri olsa da verimli bir metot değildir. Altın oran araması basit, genel
amaçlı, tek değişkenli bir arama yöntemidir. Değişkenin arama aralığı altın orana bölünerek
arama yapılmaktadır. Altın oran aramada yerel minimumu bulma ihtimali vardır [92].
Optimizasyon bölümünde ızgara arama metodu; sistemin her bir barasına YES’i veya
kompanzatörleri ekleyerek ve eklenen YES’in veya kompanzatörlerin büyüklüğünü sistemin
toplam yük gücünü 0%’dan 100%’e kadar 1% oranında değiştirerek uygulanmaktadır. Altın oran
51
metodu ise sisteme her bir baraya YES veya kompanzatörler eklenerek ve eklenen YES’in veya
kompanzatörlerin büyüklüğü sıfır ile sistemin toplam yük gücü aralığında alınarak
uygulanmaktadır. Altın oran yöntemi YES’in veya kompanzatörlerin en uygun büyüklüğünün
bulunmasında kullanılmaktadır.
Optimizasyon bölümünde kullanılan bir diğer metot ise [78]’de geliştirilen analitik
metottur. Analitik metot, YES’in en uygun büyüklüğü bulmada tam kayıp formülünü (Denklem
3.7) kullanmaktadır. Toplam sistem kaybını bara aktif gücüne göre türevini sıfıra eşitleyerek
YES’in en uygun büyüklüğünü elde etmektedir (Denklem 3.8). Benzer şekilde proje ekibi
kompanzatörlerin en uygun büyüklüğünü tam kayıp formülün bara reaktif gücüne göre türevini
sıfıra eşitleyerek elde etmiştir (Denklem 3.9).
m m
Ploss = ∑ ∑ αij ( Pi Pj − QiQ j ) + βij (Qi Pj − PQ
i j )  (3.7)
i =1 j =1
1 m
Pdgi = Pload i + ∑ (αij Pj − βij Q j ) (3.8)
αii j =1
j ≠i
1 m
Qsci = Qloadi + ∑ (αij Q j + βij Pj ) (3.9)
α ii j =1
j ≠i
Burada Pj ve Qj sırasıyla j. baranın aktif ve reaktif gücüdür; Ploadi ve Qloadi sırasıyla i. baradaki
yükün çektiği aktif ve reaktif güçtür; m bara sayısıdır; α, β aşağıdaki denklemlerle elde edilen
katsayılardır.
rij rij
α ij = cos(δ i − δ j ) β ij = cos(δ i − δ j )
ViV j ViV j (3.10)
,
Burada Vi, i. baranın gerilimi; δi, i. baranın gerilim açısı; rij, empedans matrisi, Zbus’ın ij.
elemanının gerçek kısmıdır. Empedans matrisi admitans matrisinin tersini alarak elde
edilmektedir (Zbus=Ybus-1).
Optimizasyon bölümünde kullanılan diğer bir metot da proje ekibi tarafından geliştirilen ve
proje başvuru formunun özet kısmında detayı verilen analitik metottur [93]. Geliştirilen analitik
metotta sistem hat kayıplarını ve bara gerilimlerini elde etmede bir önceki bölümde anlatılan
BIBC matrisinden yararlanılmaktadır. Sistem hat kayıpları bara akımlarını bara gücü, gerilimi
cinsinden
52
nb
Ploss = ∑ Bi .Ri = [R ] [BIBC ][. I ]
2 T 2
(3.11-a)
i =1
 n 2 
 Pk cos (θ k ) + Qk sin (θ k )  
 ∑ BIBC ( j , k − 1)
 +
nb V k  
  k =2  
Ploss = ∑ R j (3.11-b)
 2 
j =1  n Pk sin (θ k ) − Qk cos (θ k )  
 ∑ BIBC ( j , k − 1)  
 
 k = 2 V k  
ile elde edilmektedir. Burada nb, dal sayısı; n, bara sayısı; Bi, i. dalın akımı; Ri, i. hattın direnci;
Pk, Qk sırasıyla k. baranın aktif ve reaktif gücü; Vk, k. baranın gerilimi; θk, k. baranın gerilim
açısıdır. Bara gerilimleri ise hat empedansları matrisin diyagonal elemanları olacak şekilde (n-
1)x(n-1) boyutlu matris oluşturularak ve BIBC matris ile elde edilerek analitik metotta bara
gerilimlerinin sınırların içinde olup olmadığını kontrol edilmektedir.
[V ]n −1X 1 = Vref + [ BIBC ]T [ Zb ][ BIBC ][ I ] (3.12)
Burada V, referans barası hariç bara gerilim vektörü; Vref, referans barasının gerilimi; Zb,
diyagonal elemanları hat empedanslarından oluşan matristir.
Proje ekibi sistem hat kayıplarını veren Denklem (3.11) ifadesini bara aktif gücüne göre
türevini alıp sıfıra eşitleyerek YES’in en uygun büyüklüğünü Denklem (3.13) ile elde
etmektedir. Benzer şekilde proje ekibi kompanzatörlerin en uygun büyüklüğünü hat kayıplarını
veren ifadenin bara reaktif gücüne göre türevini sıfıra eşitleyerek Denklem (3.14) ile
belirlemektedir.
nb n
Vi ∑ Rj ∑ dPBIBCi ( j , k − 1)  cos (θi ) .re ( I k ) + sin (θi ) .im ( I k ) 
j =1 k =2
k ≠i
Pi = (3.13-a)
nb
∑ R j dPBIBCi ( j , i − 1)
j =1
Pdgi = Pi + Ploadi (3.13-b)
nb n
Vi ∑ Rj ∑ dPBIBCi ( j , k − 1) sin (θi ) .re ( I k ) + co s (θi ) .im ( I k ) 
j =1 k =2
k ≠i
Qi = (3.14-a)
nb
∑ R j dPBIBCi ( j , i − 1)
j =1
Qsci = Qi + Qloadi (3.14-b)
53
Burada re(Ik), im(Ik) sırasıyla k. bara akımın gerçek ve sanal kısmıdır; Ploadi, Qloadi sırasıyla i.
baranın aktif ve reaktif yük gücü; dPBIBCi , BIBC matrisinin (i-1). sütununa göre değişikliğe
uğramış matristir. dPBIBCi matrisin oluşturma prosedürü aşağıdaki gibidir:
Adım 1. BIBC matrisi ve YES’in bağlanacağı bara numarası, i’yi belirle.

Adım 2. [dPBIBCi] matrisi, BIBC matrisine eşitle.
Adım 3. BIBC matrisinin i. sütundaki “0” ların bulunduğu satırlar tespit et.
Adım 4. Tespit edilen satırların sütunları sıfırlanarak [dPBIBCi] matrisi düzenle.
Optimizasyon bölümünde YES’in veya reaktif güç kompanzatörlerin en uygun yeri ve

büyüklüğü belirleyen dört metottan ızgara arama ve altın oran arama metotları tekrarlanan güç
akış analizine dayanmaktadır. Altın oran arama metodu ızgara arama metoduna göre daha az
sayıda güç akış analizi yapsa da her iki metotta da çok sayıda güç akış analizi yapmaktadır.
Bundan dolayı büyük sistemlerde bu metotlar çözüme geç ulaşmaktadır. Diğer analitik
metotlardan [78]’de geliştirilen metot tam kayıp formülü kullanarak iki güç akış analizi ile
çözümü vermektedir. Bara admitans matrisi, Ybus’ın tersi ile bulunan bara empedans matrisi,
Zbus tam kayıp formülünde bulunmaktadır. Bu analitik metotta dağıtım sistemlerinde bulunması
zor olan bara empedans matrisi kullanılmaktadır. Bu da bara empedans matrisi elde etmede
sıkıntısı bulunan dağıtım sistemler için bu metot çözüm vermeyebilir. Proje ekibi tarafından
geliştirilen metot ise Jacobian veya bara admitans empedans gibi sistem matrisleri kullanmayan
dağıtım sistemlerin yapısına uygun tek yük akışı ile hızlıca sonuca ulaşmaktadır. Optimizasyon
bölümünde YES’in veya reaktif güç kompanzatörlerin en uygun yeri ve büyüklüğü belirlemek
için kullanılan bu dört metotta güç akış analizi [29]’da geliştirilen sweep temelli güç akış analizi
algoritması ile yapılmıştır ve bu metotların algoritmaları sırasıyla adım adım aşağıda verilmiştir.
Bunlara ilişkin akış diyagramı Şekil 3.3’te verilmiştir.
YES’in veya reaktif güç kompanzatörlerin dağıtım sistemlerine yerleştirilmesine ilişkin ızgara
arama algoritması:
Adım 1. Sistem bilgilerini oku, bara sayısı, n’ı hesapla.

Adım 2. YES’in veya kompanzatörlerin ekleneceğini baranın numarası, x’e “1” değerini
ata, x=1.
Adım 3. YES’in veya kompanzatörlerin büyüklüğünü “0” ata,(Pdg=0/Qsc=0).
Adım 4. Güç akışı analizi yap.
54
Adım 5. Sistem hat kayıplarını hesapla.
Adım 6. YES’in veya kompanzatörlerin büyüklüğünü kontrol et. Eğer Denklem (3.4)
veya Denklem (3.6)’yı sağlıyorsa YES’in veya kompanzatörlerin büyüklüğünü 0.01
artır (Pdg=Pdg+0.01 / Qdg=Qdg+0.01) ve Adım 4’e git.
Adım 7. Sistem hat kaybını en aza indiren YES veya Kompanzatör büyüklüğünü x. bara
için en uygun büyüklük olarak seç.
Adım 8. Bara numarası x’i kontrol et. Eğer x, n’e eşit (x=n) değilse x’ın değeri “1” artır
(x=x+1) ve Adım 3’e git.
Adım 9. Sistem hat kaybını en aza indiren en uygun büyüklükteki YES’in veya
kompanzatörlerin yerleştiği barayı en uygun yer olarak seç.
Adım 10. En uygun yer ve büyüklükteki YES veya kompanzatörler ile sistem
gerilimlerin sınırlar içinde olup olmadığını kontrol et (Denklem 3.5). eğer sınırlar
içinde ise bitir, değilse en uygun yerdeki YES’i veya kompanzatörü çıkartarak Adım
9’a git.
YES’in veya reaktif güç kompanzatörlerin dağıtım sistemlerine yerleştirilmesine ilişkin altın
oran arama algoritması:
Adım 1. Sistem bilgilerini oku; sayıcı, i’yi “1” (i=1); λ’ya “(3-√5)/2” (λ=(3-√5)/2) ata.
Adım 2. YES’in veya kompanzatörlerin büyüklüğünün alabileceği alt ve üst sınırları
belirle, SU, SL. (Bundan sonraki adımlarda YES’in için anlatılmakta Kompanzatör
büyüklüğü hesaplamaları için Pdg yerine Qsc konularak yapılacaktır.)
Adım 3. ∆=SU−SL, S1=SL+λ∆ ve S2=SU−λ∆ hesapla ve i. baraya eklenen YES’in
büyüklüğü S1 ve S2 için sistem hat kayıpların değerlerini belirle (f(Pdg(i)=S1),
f(Pdg(i)=S2).
Adım 4. Eğer f(Pdg(i)=S1)≤f(Pdg(i)=S2) ise Adım 5’e git, değilse SL=S1,
f(Pdg(i)=SL)=f(Pdg(i)=S1), S1=S2 ve f(Pdg(i)=S1)=f(Pdg(i)=S2) değerlerini ata,
S2=SU−λ(SU−SL) hesapladıktan sonra f(Pdg(i)=S2) elde et ve Adım 6’ya git.
Adım 5. SU=S2 ve f(Pdg(i)=SU)=f(Pdg(i)=S2) değerlerini ata, S2=S1 ve
f(Pdg(i)=S2)=f(Pdg(i)=S1) eşitle ve S1=SL+λ(SU−SL) hesapladıktan sonra f(Pdg(i)=S1)
elde et.
Adım 6. Eğer (SU−SL)≥ε ise Adım 3’e git, değilse i. baranın en uygun büyüklüğü,
optsize(i)=SU olarak belirle ve sistem hat kayıplarını da optploss(i)=f(Pdg(i)=SU)
olarak sakla.
Adım 7. Sayıcı i’yi kontrol et, eğer i=n ise Adım 8’e git değilse sayıcıyı “1” artır (i=i+1)
ve Adım 2’ye git.
Adım 8. optploss’daki değerlerin en küçüğünü ve onun ait bara numarası x’i belirle.
Adım 9. YES veya kompanzatörler için en uygun yer olarak x numaralı bara en uygun
büyüklük olarak optsize(x) olarak belirle.
Adım 10. En uygun yer ve büyüklükteki YES veya kompanzatörler ile güç akış analizi
yap ve sistem gerilimlerini sınırlar içinde bulup olmadığını kontrol et. Eğer sınırlar
içinde ise bitir, değilse en uygun yerdeki YES’i veya kompanzatörleri çıkartarak Adım
9’a git.
YES’in veya reaktif güç kompanzatörlerin dağıtım sistemlerine yerleştirilmesine ilişkin [78]’de
geliştirilen analitik metot:
55
Adım 1. Sistem bilgilerini oku; güç akış analizi yap.
Adım 2. Her bir bara için YES veya kompanzatörlerin en uygun büyüklüğünü Denklem
(3.8) veya Denklem (3.9) ile elde et.
Adım 3. Her bir bara için en uygun büyüklüğü elde edilen YES veya kompanzatörlerle
yaklaşık sistem hat kayıplarını Denklem (3.7) ile hesapla.
Adım 4. Yaklaşık sistem hat kayıplarından en az olan YES veya kompanzatörler
eklenen barayı en uygun yer olarak belirle.
Adım 5. En uygun büyüklükteki ve yerdeki YES veya kompanzatörlerle güç akış analizi
yap. Sistem gerilimlerini sınırlar içinde bulup olmadığını kontrol et. Eğer sınırlar
içinde ise bitir, değilse en uygun yerdeki YES’i veya kompanzatörleri çıkartarak Adım
4’a git.
YES’in veya reaktif güç kompanzatörlerin dağıtım sistemlerine yerleştirilmesine ilişkin proje
ekibi tarafından geliştirilen analitik metot:
Adım 1. Sistem bilgilerini oku; güç akış analizi yap.

Adım 2. Referans barası dışında sırasıyla her bir baraya YES veya kompanzatörler
ekleyerek Denklem (3.13) veya Denklem (3.14)’ü kullanarak YES’in veya
kompanzatörlerin en uygun büyüklüğünü hesapla.
Adım 3. Her bir bara için en uygun büyüklüğü elde edilen YES veya kompanzatörlerle
yaklaşık sistem hat kayıplarını Denklem (3.11) ile hesapla.
Adım 4. YES veya kompanzatörler eklenen baralardan yaklaşık sistem hat kayıpları en
az olan barayı en uygun yer olarak belirle.
Adım 5. Sistem gerilimlerini sınırlar içinde bulup olmadığını Denklem (3.12) ile kontrol
et. Eğer sınırlar içinde ise bitir, değilse en uygun yerdeki YES’i veya kompanzatörleri
çıkartarak Adım 4’a git.
56
BAŞLA BAŞLA
Sistem bilgilerini OKU Sistem bilgilerini OKU

λ, ε, x=1 değerini ATA
x=1 değerini ATA

(x,YES veya kompansatör SU, SL (YES’in veya kompansatörlerin
eklenecek baranın numarası) x=x+1
alt üst sınır değerlerini ATA
YANLIŞ ∆=SU−SL, S1=SL+λ∆ S2=SU−λ∆ HESAPLA

x>N Pdg(i)=S1 ve Pdg(i)=S2 için güç akış
(N=bara numarası) analizi yap sistem hat kayıplarını
hesapla (f(Pdg(i)=S1), f(Pdg(i)=S2)
DOĞRU x=x+1
dg=0
(dg=YES’in veya f(Pdg(i)=S1)≤f(Pdg(i)=S2)
kompansatörlerin büyüklüğü) Evet Hayır
SL=S1, f(Pdg(i)=SL)=f(Pdg(i)=S1), S1=S2 , SU=S2, f(Pdg(i)=SU)=f(Pdg(i)=S2) S2=S1 ve

f(Pdg(i)=S1)=f(Pdg(i)=S2) değerlerini ATA f(Pdg(i)=S2)=f(Pdg(i)=S1) değerlerini ATA
YANLIŞ dg üst sınırda S2=SU−λ(SU−SL) HESAPLA S1=SL+λ(SU−SL) HESAPLA
mı? dg=dg+0.01 f(Pdg(i)=S2) ELDE ET f(Pdg(i)=S1) ELDE ET
(adım aralığı 0.01)
DO Hayır
Güç akış analizi çalıştır (SU−SL)≥ε ?
sistem hat kayıplarını hesapla
Evet
optsize(i)=SU
optploss(i)=f(Pdg(i)=SU)
değerlerini ATA
Sistem hat kayıpları en az olan Hayır

en uygun büyüklük, dg ve yeri, x>N
x BUL
Barayı listeden Evet
çıkart.
Sistem hat kayıpları en az
min(optploss) olan en uygun yeri, x
Bara gerilimleri ve büyüklük dg=optsize(x) BUL
Barayı listeden
sınırların içinde mi?
çıkart.
HAYIR
EVET Bara gerilimleri
sınırların içinde mi?
Hayır
YES’in veya kompansatörlerin
en uygun büyüklük, dg ve yer, x Evet
elde et.
YES’in veya kompansatörlerin en uygun
büyüklük, dg ve yer, x elde et.
BİTİR
BİTİR
(a) Izgara arama metodu
(b) Altın oran arama metodu
57
BAŞLA BAŞLA
Sistem bilgilerini OKU

Sistem bilgilerini OKU
x=1 değerini ATA

(x,YES veya kompansatör
Güç akış analizi ÇALIŞTIR eklenecek baranın numarası)
x=1 değerini ATA YANLIŞ

(x,YES veya kompansatör x>N
(N=bara numarası)
eklenecek baranın numarası)
DOĞRU x=x+1
dg=0
Hayır (dg=YES’in veya
x, N’den küçük kompansatörlerin büyüklüğü)
mü?(N bara sayısı)
Evet
YANLIŞ dg üst sınırda
x. baraya eklenecek YES’in veya dg=dg+0.01
kompansatörlerin en uygun x=x+1 mı? (adım aralığı 0.01)
büyüklüğünü Denklem (3.8) veya
Denklem (3.9) ile hesapla
DO
Güç akış analizi çalıştır
sistem hat kayıplarını hesapla
Sistem hat kayıplarını Denklem
(3.7) ile hesapla.
Sistem hat kayıplarını en az Sistem hat kayıpları en az olan

olan barayı en uygun yer olarak en uygun büyüklük, dg ve yeri,
seç. x BUL
Elde edilen değerler ile güç akış Barayı listeden
analizi yap. çıkart.
Barayı listeden
çıkart.
Bara gerilimleri
Bara gerilimlerini sınırların içinde mi?
sınırlar içinde mi? HAYIR
Hayır
EVET
Evet
YES’in veya kompansatörlerin
YES’in veya kompansatörlerin En en uygun büyüklük, dg ve yer, x
uygun büyüklüğü ve yeri, x elde et. elde et.
BİTİR BİTİR
(d) Proje ekibi tarafından geliştirilen analitik metot

(c) [78]’deki analitik metot
Şekil 3.3 Dağıtım sistemlerine YES ve reaktif güç kompanzatörlerin yerleştirilmesine ilişkin metotların akış diyagramları
58
3.1.4 Sonuç
Dağıtım Sistemleri Analiz Paketindeki ve Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz

Programındaki analiz rutinlerinin dağıtım sistemi yapısı fark etmeksizin sistemlere otomatik
olarak uygulanabilmesi sağlayan yeni bir metot anlatılmıştır. Güç Akışı, Kararlılık ve
Optimizasyon bölümlerinde kullanılan sweep-temelli güç akışı analizini, gerilim kararlılık
indekslerini ve YES ve/veya kapasitörlerin en uygun yeri ve büyüklüğünü veren algoritmalar
adım adım verilmiş ve akış diyagramları gösterilmiştir.
3.2 Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Test Edilmesi
Geliştirilen Analiz Programların Güç Akışı, Kararlılık ve Optimizasyon bölümlerinde

sırasıyla klasik güç akış algoritmaları, sweep-temelli güç akışı algoritmaları, gerilim kararlılık
indeksleri ve YES veya kapasitörlerin en uygun yeri ve büyüklüğünü elde eden metotlar
bulunmaktadır. Bu metotlar kullanıcı arabirimi ile verisi girilen sistemin yapısı fark etmeksizin
otomatik olarak uygulanabilmekte ve elde edilen sonuçlar gösterilmektedir. Bu bölümde Dağıtım
Analiz Programlarında kullanılan bu metotların geçerlilikleri 12, 33 ve 69 baralı radyal dağıtım
test sistemlerine uygulanarak çeşitli algoritma veya yazılımlarla test edilmiştir. 12 baralı test
sistemine ait hat ve yük bilgileri [94]’den, diğerleri [95]’den alınmıştır.
3.2.1 Güç Akış Analiz Bölümündeki Algoritmaların Dağıtım Sistemlerine

Uygulanması
Dağıtım Sistemleri Analiz Programların güç akışı analizi bölümünde klasik Newton-
Raphson ve Gauss-Seidel algoritmaları ile birlikte sweep algoritmalar; Sweep Hague [37], Sweep
Thukaram [29], Sweep Luo [46], Sweep Shirmohammedi [23] ve Sweep Rajicic [47]
bulunmaktadır. Bu bölümde güç akışı analizi bölümündeki algoritmalar, ticari program olan
SINCAL [96] ve serbest yazılım olan UWPFLOW [97] ile karşılaştırılıp test edilmiştir.
Bütün sistemlerde hesaplamaların sonlandırılması için hata (tolerans) 10-4 olarak seçilmiş
olup sistemler için elde edilen güç akışı sonuçları Tablo 3.1 - Tablo 3.3’te verilmiştir. Bara
gerilimlerinin büyüklüğünden, algoritmaların doğru sonuçlar verdiği, Güç akış analizi
59
bölümünde kullanılan algoritmaların güvenilir olduğu gösterilmiştir. Ayrıca sistemler için elde
edilen gerilimler ve faz açılarının, sistemlerin ilgili referanslarda verilen gerçek güç akışı
çözümü ile tamamen uyuştuğu görülmüştür. Tablolardan farklı sweep algoritmalar ve geleneksel
güç akışı algoritmaları ile elde edilen sonuçlar arasındaki maksimum farkın 2. 10-5 değerinde
olduğu görülmekte olup bu değerin güç akışı analizi için ihmal edilebilecek kadar küçük değerli
olduğu söylenebilmektedir.
60
Tablo 3.1 12 baralı dağıtım sistemin güç akış analizinden elde edilen bara gerilimleri ve açıları
Bara No SWEEP ALGORİTMALARI KLASİK ALGORİTMALAR SINCAL UWPFLOW
Hauge Luo Thukaram Shirmohammedi Rajicic Newton-Raphson Gauss-Seidel
V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°)
1 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 Y 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000
2 0,99435 0,00000 0,99433 0,11444 0,99433 0,11443 0,99433 0,11443 0,99433 0,11444 0,99433 0,11443 A 0,99438 0,11438 0,99433 0,11443
3 0,98906 0,00000 0,98902 0,22150 0,98902 0,22149 0,98902 0,22149 0,98902 0,22150 0,98902 0,22149 K 0,98912 0,22114 0,98902 0,22149
4 0,98065 0,00000 0,98057 0,40038 0,98057 0,40035 0,98057 0,40035 0,98057 0,40038 0,98057 0,40035 I 0,98076 0,39896 0,98057 0,40035
5 0,96993 0,00000 0,96983 0,62589 0,96983 0,62581 0,96983 0,62581 0,96983 0,62589 0,96983 0,62581 N 0,97013 0,62220 0,96983 0,62581
6 0,96665 0,00000 0,96654 0,69400 0,96654 0,69392 0,96654 0,69392 0,96654 0,69400 0,96654 0,69392 S 0,96688 0,68943 0,96654 0,69392
7 0,96387 0,00000 0,96376 0,75538 0,96376 0,75530 0,96376 0,75530 0,96376 0,75538 0,96376 0,75530 A 0,96413 0,74992 0,96376 0,75530
8 0,95546 0,00000 0,95533 1,00896 0,95533 1,00886 0,95533 1,00886 0,95533 1,00896 0,95533 1,00887 M 0,95580 0,99884 0,95533 1,00890
9 0,94743 0,00000 0,94730 1,23963 0,94730 1,23950 0,94730 1,23950 0,94730 1,23963 0,94730 1,23951 A 0,94788 1,22435 0,94730 1,23950
10 0,94461 0,00000 0,94448 1,31523 0,94448 1,31510 0,94448 1,31510 0,94448 1,31523 0,94448 1,31511 D 0,94509 1,29805 0,94448 1,31510
11 0,94372 0,00000 0,94358 1,33902 0,94358 1,33889 0,94358 1,33889 0,94358 1,33902 0,94358 1,33890 I 0,94421 1,32122 0,94358 1,33890
12 0,94351 0,00000 0,94337 1,34606 0,94337 1,34594 0,94337 1,34594 0,94337 1,34606 0,94337 1,34595 0,94400 1,32809 0,94337 1,34590
61
V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°)
1 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000 Y 1,00000 0,00000 1,00000 0,00000
2 0,99703 0,00000 0,99703 0,01462 0,99703 0,01462 0,99703 0,01461 0,99703 0,01462 0,99703 0,01461 A 0,99703 0,01462 0,99703 0,01461
3 0,98291 0,00000 0,98289 0,09708 0,98290 0,09698 0,98290 0,09693 0,98289 0,09708 0,98290 0,09691 K 0,98290 0,09698 0,98290 0,09691
4 0,97541 0,00000 0,97538 0,16326 0,97539 0,16314 0,97540 0,16306 0,97538 0,16326 0,97540 0,16301 I 0,97539 0,16314 0,97540 0,16301
5 0,96799 0,00000 0,96796 0,23047 0,96796 0,23034 0,96797 0,23022 0,96796 0,23047 0,96797 0,23014 N 0,96796 0,23034 0,96797 0,23014
6 0,94954 0,00000 0,94948 0,13659 0,94948 0,13621 0,94950 0,13614 0,94948 0,13659 0,94951 0,13605 S 0,94948 0,13621 0,94951 0,13605
7 0,94604 0,00000 0,94595 -0,09511 0,94596 -0,09549 0,94598 -0,09544 0,94595 -0,09511 0,94598 -0,09537 A 0,94596 -0,09549 0,94598 -0,09540
8 0,93239 0,00000 0,93229 -0,24865 0,93230 -0,24916 0,93233 -0,24904 0,93229 -0,24865 0,93233 -0,24886 M 0,93230 -0,24916 0,93233 -0,24890
9 0,92606 0,00000 0,92596 -0,32316 0,92596 -0,32367 0,92600 -0,32353 0,92596 -0,32316 0,92601 -0,32326 A 0,92596 -0,32368 0,92601 -0,32330
10 0,92019 0,00000 0,92008 -0,38691 0,92009 -0,38744 0,92013 -0,38727 0,92008 -0,38691 0,92014 -0,38691 D 0,92009 -0,38744 0,92014 -0,38690
11 0,91932 0,00000 0,91921 -0,37952 0,91922 -0,38005 0,91926 -0,37988 0,91921 -0,37952 0,91927 -0,37954 I 0,91922 -0,38005 0,91927 -0,37950
12 0,91781 0,00000 0,91770 -0,36777 0,91771 -0,36830 0,91775 -0,36815 0,91770 -0,36777 0,91775 -0,36783 0,91771 -0,36830 0,91775 -0,36780
13 0,91163 0,00000 0,91152 -0,46091 0,91153 -0,46145 0,91158 -0,46126 0,91152 -0,46091 0,91158 -0,46076 0,91153 -0,46145 0,91158 -0,46080
14 0,90935 0,00000 0,90923 -0,54120 0,90924 -0,54174 0,90929 -0,54150 0,90923 -0,54120 0,90930 -0,54084 0,90924 -0,54175 0,90930 -0,54080
15 0,90792 0,00000 0,90781 -0,57966 0,90781 -0,58020 0,90786 -0,57994 0,90781 -0,57966 0,90787 -0,57920 0,90781 -0,58021 0,90787 -0,57920
16 0,90654 0,00000 0,90642 -0,60339 0,90643 -0,60393 0,90648 -0,60366 0,90642 -0,60339 0,90649 -0,60286 0,90643 -0,60393 0,90649 -0,60290
62
17 0,90449 0,00000 0,90438 -0,68226 0,90438 -0,68280 0,90444 -0,68247 0,90438 -0,68226 0,90444 -0,68149 0,90438 -0,68280 0,90444 -0,68150
18 0,90388 0,00000 0,90376 -0,69205 0,90377 -0,69259 0,90382 -0,69226 0,90376 -0,69205 0,90383 -0,69124 0,90377 -0,69259 0,90383 -0,69120
19 0,99650 0,00000 0,99650 0,00380 0,99650 0,00380 0,99650 0,00379 0,99650 0,00380 0,99650 0,00379 0,99650 0,00380 0,99650 0,00379
20 0,99292 0,00000 0,99292 -0,06319 0,99292 -0,06319 0,99292 -0,06319 0,99292 -0,06319 0,99292 -0,06320 0,99292 -0,06319 0,99292 -0,06320
21 0,99222 0,00000 0,99222 -0,08255 0,99222 -0,08255 0,99222 -0,08255 0,99222 -0,08255 0,99222 -0,08256 0,99222 -0,08255 0,99222 -0,08260
22 0,99158 0,00000 0,99158 -0,10289 0,99158 -0,10289 0,99158 -0,10290 0,99158 -0,10289 0,99158 -0,10290 0,99158 -0,10289 0,99158 -0,10290
23 0,97933 0,00000 0,97931 0,06609 0,97931 0,06599 0,97932 0,06594 0,97931 0,06609 0,97932 0,06592 0,97931 0,06599 0,97932 0,06592
24 0,97266 0,00000 0,97264 -0,02262 0,97264 -0,02274 0,97265 -0,02277 0,97264 -0,02262 0,97265 -0,02279 0,97264 -0,02274 0,97265 -0,02280
25 0,96933 0,00000 0,96931 -0,06632 0,96931 -0,06644 0,96932 -0,06646 0,96931 -0,06632 0,96932 -0,06649 0,96931 -0,06644 0,96932 -0,06650
26 0,94762 0,00000 0,94755 0,17610 0,94755 0,17571 0,94758 0,17563 0,94755 0,17610 0,94758 0,17552 0,94755 0,17571 0,94758 0,17552
27 0,94506 0,00000 0,94498 0,23225 0,94499 0,23187 0,94501 0,23176 0,94498 0,23225 0,94501 0,23161 0,94499 0,23187 0,94501 0,23161
28 0,93362 0,00000 0,93354 0,31524 0,93354 0,31480 0,93358 0,31467 0,93354 0,31524 0,93358 0,31446 0,93354 0,31480 0,93358 0,31446
29 0,92541 0,00000 0,92532 0,39323 0,92533 0,39277 0,92536 0,39262 0,92532 0,39323 0,92536 0,39231 0,92532 0,39277 0,92536 0,39231
30 0,92185 0,00000 0,92176 0,49852 0,92177 0,49805 0,92180 0,49785 0,92176 0,49852 0,92181 0,49740 0,92177 0,49805 0,92181 0,49740
31 0,91769 0,00000 0,91760 0,41410 0,91760 0,41363 0,91765 0,41349 0,91760 0,41410 0,91765 0,41315 0,91760 0,41363 0,91765 0,41315
32 0,91677 0,00000 0,91668 0,39104 0,91669 0,39057 0,91673 0,39045 0,91668 0,39104 0,91673 0,39014 0,91669 0,39058 0,91673 0,39014
33 0,91649 0,00000 0,91640 0,38331 0,91641 0,38284 0,91645 0,38272 0,91640 0,38331 0,91645 0,38243 0,91641 0,38284 0,91645 0,38243
63
V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°) V (pu) Açı (°)
1 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 Y 1 0 1 0
2 0,99997 0 0,99997 -0,00113 0,99997 -0,00113 0,99997 -0,00113 0,99997 -0,00113 0,99997 -0,00113 A 0,99997 -0,00113 1 -0,0011
3 0,99994 0 0,99994 -0,00227 0,99994 -0,00227 0,99994 -0,00227 0,99994 -0,00227 0,99994 -0,00227 K 0,99994 -0,00227 0,99994 -0,0023
4 0,99984 0 0,99985 -0,00565 0,99985 -0,00565 0,99985 -0,00565 0,99985 -0,00565 0,99985 -0,00565 I 0,99985 -0,00565 0,99985 -0,0057
5 0,99902 0 0,99903 -0,01816 0,99903 -0,01816 0,99903 -0,01814 0,99903 -0,01816 0,99903 -0,01814 N 0,99903 -0,01816 0,99903 -0,0181
6 0,9901 0 0,99009 0,04975 0,99009 0,04972 0,99009 0,04976 0,99009 0,04975 0,9901 0,04976 S 0,99009 0,04972 0,9901 0,04976
7 0,98083 0 0,9808 0,12162 0,9808 0,12157 0,98081 0,12162 0,9808 0,12162 0,98081 0,12163 A 0,9808 0,12157 0,98081 0,12163
8 0,97861 0 0,97858 0,13884 0,97858 0,13879 0,97859 0,13885 0,97858 0,13884 0,97859 0,13886 M 0,97858 0,13879 0,97859 0,13886
9 0,97748 0 0,97744 0,14764 0,97745 0,14759 0,97746 0,14765 0,97744 0,14764 0,97746 0,14766 A 0,97745 0,14759 0,97746 0,14766
10 0,97248 0 0,97244 0,23245 0,97245 0,2324 0,97246 0,23244 0,97244 0,23245 0,97246 0,23245 D 0,97245 0,2324 0,97246 0,23245
11 0,97138 0 0,97134 0,25127 0,97134 0,25121 0,97136 0,25126 0,97134 0,25127 0,97136 0,25126 I 0,97134 0,25121 0,97136 0,25126
12 0,96822 0 0,96818 0,3041 0,96818 0,30404 0,9682 0,30408 0,96818 0,3041 0,9682 0,30408 0,96818 0,30404 0,9682 0,30408
13 0,9653 0 0,96526 0,35059 0,96526 0,35053 0,96527 0,35057 0,96526 0,35059 0,96527 0,35056 0,96526 0,35053 0,96527 0,35056
14 0,9624 0 0,96236 0,39681 0,96236 0,39675 0,96237 0,39679 0,96236 0,39681 0,96237 0,39676 0,96236 0,39675 0,96237 0,39676
15 0,95953 0 0,95949 0,44275 0,95949 0,4427 0,9595 0,44273 0,95949 0,44275 0,9595 0,44269 0,95949 0,4427 0,9595 0,44269
64
16 0,959 0 0,95895 0,45131 0,95895 0,45126 0,95897 0,45128 0,95895 0,45131 0,95897 0,45124 0,95895 0,45125 0,95897 0,45124
17 0,95812 0 0,95807 0,46547 0,95807 0,46541 0,95809 0,46544 0,95807 0,46547 0,95809 0,46539 0,95807 0,46541 0,95809 0,46539
18 0,95811 0 0,95806 0,46561 0,95807 0,46555 0,95808 0,46558 0,95806 0,46561 0,95808 0,46554 0,95806 0,46555 0,95808 0,46554
19 0,95765 0 0,9576 0,47414 0,9576 0,47408 0,95762 0,47411 0,9576 0,47414 0,95761 0,47406 0,9576 0,47408 0,95761 0,47406
20 0,95735 0 0,9573 0,47963 0,9573 0,47957 0,95732 0,4796 0,9573 0,47963 0,95732 0,47955 0,9573 0,47957 0,95732 0,47955
21 0,95686 0 0,95682 0,4885 0,95682 0,48845 0,95683 0,48847 0,95682 0,4885 0,95683 0,48842 0,95682 0,48845 0,95683 0,48842
22 0,95686 0 0,95681 0,48863 0,95681 0,48857 0,95683 0,4886 0,95681 0,48863 0,95683 0,48855 0,95681 0,48857 0,95683 0,48855
23 0,95679 0 0,95674 0,48997 0,95674 0,48991 0,95676 0,48993 0,95674 0,48997 0,95675 0,48988 0,95674 0,48991 0,95675 0,48988
24 0,95663 0 0,95658 0,49288 0,95658 0,49282 0,9566 0,49284 0,95658 0,49288 0,9566 0,49279 0,95658 0,49282 0,9566 0,49279
25 0,95646 0 0,95641 0,49602 0,95641 0,49596 0,95643 0,49599 0,95641 0,49602 0,95643 0,49593 0,95641 0,49596 0,95643 0,49593
26 0,95639 0 0,95634 0,49732 0,95634 0,49726 0,95636 0,49728 0,95634 0,49732 0,95636 0,49723 0,95634 0,49726 0,95636 0,49723
27 0,95637 0 0,95632 0,49768 0,95633 0,49762 0,95634 0,49765 0,95632 0,49768 0,95634 0,49759 0,95633 0,49762 0,95634 0,49759
28 0,99993 0 0,99993 -0,00252 0,99993 -0,00252 0,99993 -0,00252 0,99993 -0,00252 0,99993 -0,00252 0,99993 -0,00252 0,99993 -0,0025
29 0,99986 0 0,99986 -0,00512 0,99986 -0,00512 0,99986 -0,00512 0,99986 -0,00512 0,99986 -0,00512 0,99986 -0,00512 0,99986 -0,0051
30 0,99974 0 0,99974 -0,003 0,99974 -0,003 0,99974 -0,00299 0,99974 -0,003 0,99974 -0,00299 0,99974 -0,003 0,99974 -0,003
31 0,99972 0 0,99972 -0,00262 0,99972 -0,00262 0,99972 -0,00262 0,99972 -0,00262 0,99972 -0,00262 0,99972 -0,00262 0,99972 -0,0026
32 0,99961 0 0,99961 -0,00074 0,99961 -0,00074 0,99961 -0,00074 0,99961 -0,00074 0,99961 -0,00074 0,99961 -0,00074 0,99961 -0,0007
33 0,99935 0 0,99935 0,00368 0,99935 0,00368 0,99935 0,00368 0,99935 0,00368 0,99935 0,00368 0,99935 0,00368 0,99935 0,00368
34 0,99902 0 0,99902 0,00953 0,99902 0,00953 0,99902 0,00954 0,99902 0,00953 0,99902 0,00954 0,99902 0,00953 0,99902 0,00954
65
35 0,99895 0 0,99895 0,0106 0,99895 0,0106 0,99895 0,0106 0,99895 0,0106 0,99895 0,0106 0,99895 0,0106 0,99895 0,0106
36 0,99992 0 0,99992 -0,00278 0,99992 -0,00278 0,99992 -0,00278 0,99992 -0,00278 0,99992 -0,00278 0,99992 -0,00278 0,99992 -0,0028
37 0,99975 0 0,99975 -0,00919 0,99975 -0,00919 0,99975 -0,00918 0,99975 -0,00919 0,99975 -0,00918 0,99975 -0,00919 0,99975 -0,0092
38 0,99959 0 0,99959 -0,0116 0,99959 -0,0116 0,99959 -0,0116 0,99959 -0,0116 0,99959 -0,0116 0,99959 -0,0116 0,99959 -0,0116
39 0,99955 0 0,99955 -0,01229 0,99955 -0,01229 0,99955 -0,01229 0,99955 -0,01229 0,99955 -0,01229 0,99955 -0,01229 0,99955 -0,0123
40 0,99954 0 0,99954 -0,01233 0,99954 -0,01233 0,99954 -0,01232 0,99954 -0,01233 0,99954 -0,01232 0,99954 -0,01233 0,99954 -0,0123
41 0,99885 0 0,99885 -0,02331 0,99885 -0,02331 0,99885 -0,02331 0,99885 -0,02331 0,99885 -0,02331 0,99885 -0,02331 0,99885 -0,0233
42 0,99855 0 0,99856 -0,02794 0,99856 -0,02794 0,99856 -0,02794 0,99856 -0,02794 0,99856 -0,02794 0,99856 -0,02794 0,99856 -0,0279
43 0,99852 0 0,99852 -0,02855 0,99852 -0,02855 0,99852 -0,02855 0,99852 -0,02855 0,99852 -0,02855 0,99852 -0,02855 0,99852 -0,0285
44 0,99851 0 0,99851 -0,0287 0,99851 -0,0287 0,99851 -0,0287 0,99851 -0,0287 0,99851 -0,0287 0,99851 -0,0287 0,99851 -0,0287
45 0,99841 0 0,99841 -0,03051 0,99841 -0,03051 0,99841 -0,03051 0,99841 -0,03051 0,99841 -0,03051 0,99841 -0,03051 0,99841 -0,0305
46 0,99841 0 0,99841 -0,03052 0,99841 -0,03052 0,99841 -0,03052 0,99841 -0,03052 0,99841 -0,03052 0,99841 -0,03052 0,99841 -0,0305
47 0,9998 0 0,9998 -0,00745 0,9998 -0,00745 0,9998 -0,00745 0,9998 -0,00745 0,9998 -0,00745 0,9998 -0,00745 0,9998 -0,0075
48 0,99855 0 0,99855 -0,0523 0,99855 -0,0523 0,99855 -0,0523 0,99855 -0,0523 0,99855 -0,0523 0,99855 -0,0523 0,99855 -0,0523
49 0,99471 0 0,99471 -0,19139 0,99471 -0,19139 0,99471 -0,19139 0,99471 -0,19139 0,99471 -0,19139 0,99471 -0,19139 0,99471 -0,1914
50 0,99416 0 0,99416 -0,21121 0,99416 -0,21121 0,99416 -0,2112 0,99416 -0,21121 0,99416 -0,2112 0,99416 -0,21121 0,99416 -0,2112
51 0,97858 0 0,97854 0,13914 0,97855 0,13909 0,97856 0,13914 0,97854 0,13914 0,97856 0,13915 0,97855 0,13909 0,97856 0,13915
52 0,97857 0 0,97854 0,13932 0,97854 0,13927 0,97855 0,13933 0,97854 0,13932 0,97855 0,13934 0,97854 0,13927 0,97855 0,13934
53 0,9747 0 0,97466 0,16957 0,97466 0,16952 0,97467 0,16959 0,97466 0,16957 0,97467 0,1696 0,97466 0,16952 0,97467 0,1696
66
54 0,97147 0 0,97141 0,19523 0,97141 0,19519 0,97143 0,19526 0,97141 0,19523 0,97143 0,19528 0,97141 0,19519 0,97143 0,19528
55 0,967 0 0,96694 0,23079 0,96694 0,23074 0,96696 0,23083 0,96694 0,23079 0,96696 0,23085 0,96694 0,23074 0,96696 0,23085
56 0,96264 0 0,96257 0,26575 0,96257 0,2657 0,9626 0,2658 0,96257 0,26575 0,9626 0,26582 0,96257 0,2657 0,9626 0,26582
57 0,94022 0 0,9401 0,66268 0,9401 0,66222 0,94014 0,66222 0,9401 0,66268 0,94014 0,66199 0,9401 0,66222 0,94014 0,66199
58 0,92918 0 0,92904 0,86531 0,92904 0,86479 0,92909 0,86474 0,92904 0,86531 0,92909 0,86424 0,92904 0,86479 0,92909 0,86424
59 0,92491 0 0,92476 0,94625 0,92476 0,94573 0,92481 0,94565 0,92476 0,94625 0,92482 0,94502 0,92476 0,94573 0,92482 0,94502
60 0,91988 0 0,91973 1,05078 0,91974 1,05026 0,91979 1,05014 0,91973 1,05078 0,9198 1,04931 0,91974 1,05026 0,9198 1,0493
61 0,91249 0 0,91234 1,11981 0,91234 1,11926 0,9124 1,11916 0,91234 1,11981 0,91241 1,11815 0,91234 1,11926 0,91241 1,1181
62 0,9122 0 0,91205 1,12254 0,91205 1,122 0,91211 1,1219 0,91205 1,12254 0,91212 1,12088 0,91205 1,122 0,91212 1,1209
63 0,91181 0 0,91166 1,1262 0,91166 1,12566 0,91173 1,12555 0,91166 1,1262 0,91173 1,12452 0,91166 1,12566 0,91173 1,1245
64 0,90991 0 0,90976 1,14406 0,90976 1,14352 0,90983 1,14342 0,90976 1,14406 0,90983 1,14233 0,90976 1,14352 0,90983 1,1423
65 0,90934 0 0,90919 1,14944 0,90919 1,14889 0,90925 1,1488 0,90919 1,14944 0,90926 1,14769 0,90919 1,14889 0,90926 1,1477
66 0,97133 0 0,97129 0,25242 0,97129 0,25236 0,9713 0,25241 0,97129 0,25242 0,9713 0,25241 0,97129 0,25236 0,9713 0,25241
67 0,97133 0 0,97129 0,25243 0,97129 0,25238 0,9713 0,25242 0,97129 0,25243 0,9713 0,25243 0,97129 0,25238 0,9713 0,25243
68 0,96789 0 0,96785 0,31016 0,96785 0,3101 0,96787 0,31014 0,96785 0,31016 0,96787 0,31014 0,96785 0,3101 0,96787 0,31014
69 0,96789 0 0,96785 0,31018 0,96785 0,31012 0,96787 0,31016 0,96785 0,31018 0,96786 0,31016 0,96785 0,31012 0,96786 0,31016
67
3.2.2 Kararlılık Analizi Bölümündeki Algoritmaların Dağıtım Sistemlerine
Uygulanması
Geliştirilen Analiz Programların Kararlılık bölümündeki proje ekibi tarafından

geliştirilen metot ve [67]’de geliştirilen metot bulunmaktadır. Bu iki metodun güvenirliklerini
test etmek için 12, 33 ve 69 baralı radyal dağıtım sistemleri kullanılmıştır. Gerilim kararlılığı
analizi için test sistemlerinin normal yüklenme durumunda her bir baraya ait kararlılık indeks
değerleri geliştirilen iki metotla ve tekrarlanan güç akış analizleri ile hesaplanarak sistemdeki
en kritik bara tayin edilmiştir. Yapılan hesaplamalar ile elde edilen sonuçlar Tablo 3.4’te
verilmiştir. Tablodan görüleceği üzere sistemlerde en düşük indeks değerine sahip olan
baralar sistemler için sırasıyla 12., 18. ve 65. baralar olup bu baralar sistemler için en kritik
bara olarak işaret edilmektedir. [67]’de verilen kararlılık indeksi ile geliştirilen indeks
sonuçlarının kendi aralarında uyuştuğu görülmektedir. Dolayısıyla Analiz Programlarında
kullanılan kararlılık indeksleri ve bunlara ait Matlab kodlarının geçerli olduğu görülmektedir.
Tablo 3.4 Sistemlere ait kritik baralar ve kararlılık indeks değerleri

Geliştirilen İndeks Güç akışı
Sistem İndeks [67] Analizleri sonucu
(SImin) (SImin) (Vmin)
0.7923 0.7920 0.4364

12-baralı
Bara-12 Bara-12 Bara-12
0.6867 0.6858 0.4192

33- baralı
0.6842 0.6833 0.4709

69- baralı
68
3.2.3 Optimizasyon Bölümündeki Algoritmaların Dağıtım Sistemlerine
Uygulanması
Geliştirilen Analiz Programların Optimizasyon bölümünde ızgara arama, altın oran

arama, [78]’de geliştirilen metot ve proje ekibi tarafından geliştirilen metotla birlikte dört
metot kullanılarak güç kayıplarını azaltacak YES’in veya kapasitörlerin yeri ve büyüklüğü
belirlenmektedir. 12, 33 ve 69 baralı dağıtım sistemlerinin güç kayıplarını en aza indirmek
için yerleştirilecek YES’in veya reaktif güç kompanzatörlerin en uygun yeri ve büyüklüğü
dört metotla tayin edilmiş ve elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Yapılan hesaplamalar ile
elde edilen sonuçlar YES için Tablo 3.5’te kondansatörler için Tablo 3.6’da verilmiştir.
Tablolarda her metot ile elde edilen YES’in veya kompanzatörlerin en uygun büyüklüğü ve
yeri, eklenmeden önceki ve eklendikten sonraki sistem hat kayıpları ve işlem süresi
görülmektedir.
Tablo 3.5 Dağıtım test sistemlerine yerleşecek YES’in en uygun yeri ve büyüklüğü
Dağıtım Test Sistemi 12-baralı 33-baralı 69-baralı
Sistem hat kayıpları ∑Ploss (MW) 0.0207 0.2110 0.2250

En uygun yer 9 6 61
En uygun
Altın Oran Arama 0.2354 2.5902 1.8727
büyüklük (MW)
Optimizasyon Bölümünde Kullanılan Metotlar
Metodu
∑Ploss (MW) 0.0107 0.1110 0.0832
İşlem süresi (sn) 2.3148 13.7975 69.2922
En uygun yer 9 6 61
En uygun
Izgara Arama 0.2349 2.6005 1.863
büyüklük (MW)
Metodu
∑Ploss (MW) 0.0107 0.1110 0.0832
İşlem süresi (sn) 1.6540 17.1459 110.9854
En uygun yer 9 6 61
En uygun
[78]’deki Analitik 0.2272 2.4907 1.8078
büyüklük (MW)
Metot
∑Ploss (MW) 0.0107 0.1112 0.0834
İşlem süresi (sn) 0.046 0.687 0.1257
En uygun yer 9 6 61
Proje Ekibi
En uygun
Tarafından 0.2272 2.4740 1.8078
büyüklük (MW)
Geliştirilen Analitik
∑Ploss (MW) 0.0084 0,1162 0.0304
Metot
İşlem süresi (sn) 0.0085 0.0456 0.1918
En uygun yer - 6 61
En uygun
[78]’de verilen sonuçlar - 2.6 1.9
büyüklük (MW)
∑Ploss (MW) - 0.1111 0.08133
69
Tablo 3.6 Dağıtım test sistemlerine yerleşecek reaktif güç kompanzatörlerin en uygun yeri ve
büyüklüğü
Dağıtım Test Sistemi 12-baralı 33-baralı 69-baralı
Sistem hat kayıpları ∑Ploss (MW) 0.0207 0.2110 0.2250
En uygun yer 9 30 61
En uygun
Altın Oran Arama 0.2102 1.3299 1.2580
büyüklük (MVAr)
Optimizasyon Bölümünde Kullanılan Metotlar
Metodu
∑Ploss (MW) 0.0125 0.1514 0.1520
İşlem süresi (sn) 2.3464 69.7296 14.2112
En uygun
Izgara Arama 0.2106 1.2650 1.3203
büyüklük (MVAr)
Metodu
∑Ploss (MW) 0.0126 0.1514 0.1520
İşlem süresi (sn) 1.6735 17.0171 111.2578
En uygun
[78]’deki Analitik 0.2103 1.2297 1.2919
büyüklük (MVAr)
Metot
∑Ploss (MW) 0.0126 0.1514 0.1521
İşlem süresi (sn) 0.0093 0.0343 0.1358
Proje Ekibi
En uygun
Tarafından 0.2020 1.2017 1.2697
büyüklük (MVAr)
Geliştirilen Analitik
∑Ploss (MW) 0.0086 0.1059 0.0323
Metot
İşlem süresi (sn) 0.0085 0.0456 0.1138
Sistem hat kayıplarını en aza indirmek için yerleştirilecek YES ve kompanzatörler için
en uygun yer 12 baralı, 33 baralı ve 69 baralı test sistem için sırasıyla 9., 6. ve 61. bara olarak
aynı yer elde edilmiştir. Üç test sisteme YES eklendikten sonra yaklaşık olarak % 50 sistem
hat kayıplarında azalma, kompanzatörler eklendikten sonra yaklaşık olarak % 40 ile % 30
arasında sistem hat kayıplarında azalma tespit edilmiştir. Üç test sistemin sonuçlarına
baktığımızda sistem hat kayıplarını azaltmakta en uygun büyüklükte ve yerdeki YES’in en
uygun yere büyüklükte ve yerdeki kompanzatörlere göre daha etkili olduğu görülmüştür. Her
bir test sistemi için YES ve kompanzatörlerin en uygun büyüklükleri farklıdır. Bu sonuçlara
göre sisteme yerleştirilecek YES ve kompanzatörler için en uygun yeri ve büyüklükleri
sistemin yapısına göre değişmektedir.
Ayrıca metotları işlem süresine göre değerlendirildiğinde zaman alan metotlar ızgara
arama ve altın oran arama metotları olup sistem büyüdükçe ızgara arama metodu daha uzun
sürede sonuç verdiği görülmektedir. [78]’de geliştirilen metotla proje ekibi tarafından
geliştirilen metodun işlem süresi oldukça küçük olduğu ve hatta proje ekibi tarafından
geliştirilen metotla işlem süresinin diğerine göre daha az olduğu görülmektedir. Bu da diğer
metodun iki güç akış analizi yapıp proje ekibinin geliştirdiği metodun tek güç akış analizi
yapmasından kaynaklanmaktadır.
70
Analiz Programlarında Optimizasyon bölümünde YES’in ve kompanzatörlerin
yerleşimi için kullanılan ızgara arama, altın oran arama, [78]’deki metodun ve proje ekibi
tarafından geliştirilen metodun Tablo 3.8 ve Tablo 3.9’dan test sistemlerinde elde edilen
değerler kendi aralarında uyuştuğu görülmekte ve metotların geçerli olduğu tespit
edilmektedir. Ayrıca Şekil 3.4’de dört metotla her bir bara için elde edilen en uygun büyüklük
ve Şekil 3.5’te dört metotla her bir en uygun büyüklükteki YES’i dâhil edilerek hesaplanan
sistem hat kayıpları gösterilmektedir.
4
Izgara arama metodu
3,5
Altın oran metodu
3 [78]'deki Metot
Optimum DG size (MW)
2,5 Proje Ekibi taraf ından Geliştirilen Metot
1,5
0,5
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33
Bus No
Şekil 3.4 33 baralı test sisteminde her bir baraya yerleştirilen YES’in dört metotla elde edilen
en uygun büyüklüğü
0,22
En uygun byüklükteki YES ile sistemin hat kayıpları (MW)
Izgara arama metodu

0,2
Altın oran metodu
[78]'deki Metot
0,18
Proje Ekibi taraf ından Geliştirilen Metot
0,16
0,14
0,12
0,1
0,08
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33
Bus No
Şekil 3.5 33 baralı test sisteminde her bir baraya YES’in en uygun büyüklükte yerleştirilmesi
durumunda dört metotla elde edilen sistem hat kayıpları
71
Şekil 3.4’ten de görüldüğü üzere her bir bara için dört metotla elde edilen YES’in en
uygun büyüklük değerleri kendi aralarında uyum içinde olup aralarındaki fark çok küçüktür.
Şekil 3.5 incelendiğinde dört metottan ızgara arama ve altın oran arama metodu ile sistem hat
kayıp değeri uyum içinde [78]’deki metot ve proje ekibi tarafından geliştirilen metotlarda ise
bazı sapmalar görülmektedir. Bu sapmalar her iki metotta yaklaşık sistem hat kayıpları
hesaplamaktadırlar. Dolayısıyla üç test sistemi ile kontrol edilen dört metot; ızgara arama,
altın oran arama, [78]’deki metodun ve proje ekibi tarafından geliştirilen metodun geçerliliği
görülmektedir.
3.2.4 Sonuç
Dağıtım Sistemleri Analiz Paketinin ve Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz

Programının Güç Akışı Analizi, Kararlılık Analizi ve Optimizasyon bölümlerindeki kullanılan
algoritmalar çeşitli dağıtım sistemlerine uygulanarak geçerlilikleri test edilmiştir. Güç Akışı
Analizi bölümündeki beş sweep temelli algoritmalar ve iki klasik algoritma; ticari program ve
eğitim amaçlı program ile karşılaştırılmıştır. Kararlılık Analizi bölümündeki biri Proje Ekibi
tarafından geliştirilen kararlılık indeksi olan iki kararlılık indeksi güç akışı analizlerin
sonuçları ile değerlendirilmiştir. Optimizasyon bölümünde bulunan biri Proje Ekibi tarafından
geliştirilen algoritma ile dört algoritma birbirleri ile ve [78]’de verilen sonuçlar ile
karşılaştırılıp değerlendirilmiştir. Matlab ile kodlanan bu algoritmaların güvenilir olduğu
gösterilmiştir.
72
3.3 Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı
Matlab ile geliştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Paket Programını Matlab’dan

bağımsız hale getirmek ve internet ortamında çalıştırabilmek için Web Tabanlı Dağıtım
Sistemleri Analiz Programı oluşturulmuştur. Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz
Programı, .Net platformu altında geliştirilmiştir. Kullanıcı tarafında Microsoft’un masaüstü
uygulamalar için geliştirdiği Windows Presentation Foundations (WPF) tabanlı bir kullanıcı
arabirimi oluşturulmuştur. Kullanıcı arabirimi, .Net platformunun iş uygulamaları için
geliştirdiği XML Browser Applications (XBAP) ile geliştirilmiştir. XBAP teknolojisi WPF
teknolojisinin bileşenlerinin büyük bir kısmına sahiptir [98]. Bu programın analiz kısmı
sunucu tarafında çalışmaktadır. Arabirim ile sunucu SOAP ile haberleşmektedir. SOAP
teknolojisi hem metin tabanlı olduğu ve güvenlik duvarları için sorun teşkil etmediği için,
hem de kolay hata ayıklanabildiği SOAP tercih edilmiştir [99]. Programın analiz rutinlerinde,
Matlab ile yazılan analiz kodları .Net mimarisine uygun dinamik kütüphanelere çevrilerek
kullanılmıştır.
3.3.1 Program Tasarımı
Program tasarlanırken bazı internet tabanlı güç analiz programlar incelenmiştir. Bu

programlardan Y. S. Ong, H. B. Gooi tarafından geliştirilen ve Newton-Raphson metodu ile
güç akış analizi yapan program, arabirim olarak java applet, sunucu ile iletişim için CORBA
kullanmaktadır [100]. Bu program oldukça güçlü olmasına rağmen sunucuda C++ tabanlı bir
analiz çalıştırıldığı için programda değişiklik yapmak oldukça güç olmaktadır. Bir diğer
program olan Christian Schaffner tarafından hazırlanan yük akış analiz programında ise
sunucuda Matlab, kullanıcı arabiriminde ise Java applet kullanmıştır [101]. Ancak bu program
iletişim için kendi alt yapısını kullanmaktadır. Bu durum hata incelemesini oldukça
zorlaştırmaktadır.
Y. S. Ong H. B. Gooi tarafından geliştirilen program, standart bir haberleşme yöntemi

kullanması açısından iyi bir mimariye sahiptir. Geliştirdiğimiz web tabanlı programda Ong ve
Gooi tarafından kullanılan CORBA yerine daha yeni ve kullanışlı olan SOAP seçilmiştir.
Christian Schaffner’in programı Matlab kullanması nedeniyle kolay genişletilebilir bir yapıya
sahiptir. Ancak programda Matlab’ın çalıştırılması boşuna sistem kaynağı kullanımına neden
olmaktadır. Bu yüzden Matlab kodlarının derlenmesi yöntemi seçilmiştir.
73
İki programdan da farklı olarak bu çalışmada daha yeni bir teknoloji olan XBAP
kullanılmıştır. XBAP daha yeni, genişletilmeye açık ve Java’ya göre daha fazla masaüstü
programlama bileşeni içermektedir. Programın temel tasarımı Şekil 3.6’de verilmiştir.
Şekil 3.6 Genel program yapısı
Program sunucu kısmı ve kullanıcı arabirimi olarak ikiye ayrılmaktadır. Sunucu kısmı
da kendi içinde arayüz dosyaları ve analiz servisleri olmak üzere ayrılmıştır. Arayüz dosyaları
kısmı kullanıcıya arabirim dosyalarını göndermektedir. Analiz servisleri kısmı ise analizin
çalıştırıldığı kısımdır.
3.3.2 Sunucu Tasarımı

Sunucu, arabirimin kullanıcıya gönderilmesi ve analizin çalıştırılmasından
sorumludur. Kullanıcı sunucudan arabirim istediği zaman; sunucu, kullanıcı web tarayıcısına
özel bir etiketle istediği dosyanın bir web sayfası olmadığını bir uygulama olduğunu
bildirerek dosyayı yollar. Kullanıcı web tarayıcısı da gerekli olan işlemleri yaparak arabirimi
hazırlar. Sunucunun diğer bir işlevi de arabirimden gelen isteğe göre analizi çalıştırarak
sonuçları arabirime geri göndermektir.
Analiz rutinleri Matlab’da daha önce kodlanmış fonksiyonlardan oluşmaktadır.

Fonksiyonların giriş çıkış verileri yeniden düzenlenip derlenerek .NET kütüphaneleri haline
getirilmiştir. Bu kütüphane dosyaları ile sunucu arasında bağlantı kuracak bir Arabirim
yazılmıştır. Böylece bu kütüphane dosyaları kullanıcı arabirimi ile iletişim kurabilecek hale
getirilmiştir. Programın analiz çalıştırma sekans diyagramı Şekil 3.7’te görülmektedir.
74
Kullanici Ara yüz Sunucu Analiz sistemi
1 : verileri gir()
2 : verileri test et ve sakla()
3 : simulasyonu seç()
4 : verileri sunucuya hazirla()
5 : verileri sunucuya gonder()
6 : verileri hazirla()
7 : verileri gönder()
8 : analizi yap()
9 : sonuçlari gönder()
10 : verileri hazirla()
11 : sonuçlari arayüze gönder()

12 : sonuçlari göster()
Şekil 3.7 Program analiz çalıştırma sekans diyagramı
3.3.3 Arabirim Tasarımı

Arabirim analiz bölümü ile kullanıcı arasında bağlantı kuracak kısım olarak
tasarlanmıştır. Arabirim sunucuya bilgi gönderip sunucudan bilgi alır. Arabirim kısmı
tasarlanırken kullanılacak yapının SOAP ile kolay uyum sağlayabilmesi ve zengin bir bileşen
kütüphanesine sahip olması gerektiğine karar verilmiştir. İncelemede bunun XBAP tarafından
karşılandığı görülmüştür. Bu teknoloji WPF bileşenlerinin büyük bir çoğunluğunu
kullanabilmekte ve SOAP’a destek vermektedir.
75
Arabirim, kullanıcının sistem bilgilerini girdiği tablolar ve analiz ayarlarını seçtiği
kısımdan oluşmaktadır. Kullanıcı sistem bilgilerini girdikten sonra yapmak istediği analizi
seçer. Arabirim verileri sunucuya yollar ve analiz bittikten sonra kendisine gelen analiz
sonuçlarını kullanıcıya görüntüler.
3.3.4 Sonuç
Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı web standartlarına uygun bir şekilde
ve Matlab platformunda çalışan Dağıtım Sistem Analiz Paket Programı esas alınarak
geliştirilmiştir. Geliştirilen program günümüzün web standartlarıyla uyumlu olduğu için
gerekirse bölünerek değişik programlarla da kullanılabilecek tasarımdadır. Programa yeni
analizlerin eklenebilmesi ve mevcut analizlerin yeniden düzenlenebilmesi yapısı nedeniyle
oldukça kolaydır.
76
4 Bulgular
Bu bölümde proje için Matlab ile geliştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi ve
kullanımı hakkında bilgi verilecektir. Bununla birlikte Matlab’dan bağımsız olarak
çalışabilmesi tek hat diyagramı oluşturabilmesi için geliştirilen Web Tabanlı Dağıtım
Sistemleri Analiz Programı kullanımı anlatılacaktır.
4.1 Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi
Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi Matlab versiyon 7.0 ile oluşturulmuştur. Analiz
Paketin kullanıcı arabirimi oluşturulurken Matlab kullanıcı arabirim tasarım aracı (GUIDE)
kullanılmıştır. Kullanıcı arabirimi ile kullanıcının sistem bilgilerini girerek güç akış, kararlılık
ve optimizasyon analizlerini yapılması ve sonuçlarını görülmesi sağlanmıştır.
Analiz Paketinin kullanıcı arabirimi, Matlab GUIDE’da bulunan text, edit, listbox, buton
gibi elemanları ile kullanım kolaylığı ve analizlerin anlaşılırlığı esas alınarak tasarlanmıştır.
Analiz paketindeki üç analiz iki ayrı pencerede toplanmıştır. Birinci pencerede Güç Akış
Analizi bulunmaktadır. İkinci pencerede ise Kararlılık ve Optimizasyon Analizleri
bulunmaktadır. Analiz Paket programın başlangıcında iki pencereden biri seçilmektedir (Şekil
4.1). Şekil 4.2’de verilen Güç Akış Analizi ile ilgili pencere; Sistem Verisi, Güç Akış
Algoritmaları ve Güç Akış Sonuçları olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Şekil 4.3’de
görülen Gerilim Kararlılık ve Optimizasyon Analizi ile ilgili pencere de Sistem Verisi,
Kararlılık ve Optimizasyon Analizi olmak üzere üç temel bölümden oluşmaktadır. Her iki
penceredeki Sistem Verisi Bölümü aynıdır.
Sistem Verisi Bölümü, sistemin bara ve hat verilerinin kullanıcı tarafından girilmesi
amacıyla oluşturulmuştur. Ayrıca bu bölümde, IEEE Genel Veri Formatında [90] bulunan
sisteme ait bara ve hat verileri, IEEE Genel Veri Formatı butonu kullanılarak Dağıtım
Sistemleri Analiz Paketinin Veri Formatına çevrilerek sistem verileri otomatik olarak
hazırlanabilmektedir veya bu işlemin tersi yapılabilmektedir (Şekil 4.4).
Sisteme ait bara ve hat veri girişinde, Şekil 4.5’ten görüleceği üzere sistemin bara ve hat
verileri ile birlikte bara sayısı, temel gerilim ve güç, güç akışı analizinin sonlandırılması için
77
tanımlanan hata değeri gibi diğer bilgiler arabirim üzerinde ilgili kısımlar kullanılarak
girilebilmektedir. Bara veri girişi alanındaki ilgili kısımlara bara verileri girilerek Ekle
butonuna tıklayarak bilgiler bara metin kutusuna eklenmektedir. Hat verileri de benzer şekilde
ilgili kısımlara girildikten sonra Ekle butonu ile hat metin kutusuna yerleştirilmektir. Veriler
girilirken değişken tipinden farklı değerde veri girilmiş ise kullanıcı arabirimi uyarmaktadır.
Örneğin, tamsayı girilmesi gereken kısma reel sayı girilmişse ilgili kısım temizlenerek
kullanıcı arabirimi uyarı vermektedir. Verileri girilen sistem ile analiz yapabilmek için Veri
Kontrol butonu kullanılarak veriler kontrol edilmekte ve sistem tipi belirlenmektedir. Sistemin
tipi iletim sistemi ise sadece güç akış analizinden Klasik Algoritmalar butonu aktif
olmaktadır. Dağıtım sistemi ise tüm analizler aktif hale gelmektedir. Kullanıcı arabirimi
oluşturulurken veri girişinde olduğu gibi pek çok yerde kullanıcı hatasını en aza indirmeye
dikkat edilmiştir. Ayrıca kullanıcı arabiriminin sistem verilerini arşivleme özelliği ile
kullanıcının çalıştığı sistem ile tekrar çalışabilmektedir. Kullanıcı sistem verisini tekrar
kullanabilmek veya farklı analiz yapabilmek için Kayıt butonu kullanarak text formatındaki
“.dsf” uzantılı dosyaya kaydedebilmekte, Aç butonu kullanarak Şekil 4.6’te gösterildiği gibi
kaydedilen dosya ile tekrar çalışabilmektedir.
Geliştirilen Analiz Paketinin kullanıcı arabirim ile sistemdeki yükler statik yük (gerilim
bağımlı yük) olarak Denklem 4.1’de verildiği gibi modellenerek yüklerin gerilim
bağımlılıkları giriş verisi olarak verilebilmekte ve gerilim bağımlı yükler yapılacak analizlere
dahil edilebilmektedir.
np
V 
P = Po   (4.1-a)
 Vo 
nq
V 
Q = Qo   (4.1-b)
 Vo 
Burada np and nq sırasıyla yükün aktif ve reaktif gücünün gerilim bağımlılığını, Po ve Qo

yükün nominal gerilimdeki gücünü, V ve Vo ise yükün besleme gerilimi ve nominal besleme
gerilimini göstermektedir. np ve nq değeri, Bara Veri Girişinde Pgb (np) ve Qgb (nq)
kısımlarına girilmektedir.
4.1.1 Güç Akış Analiz Bölümü

Dağıtım Sistemleri Analiz Paketinin Güç Akış Analizi Bölümünde, Güç Akış
Algoritmaları klasik algoritmalar ve ileri/geri tarama algoritmalardan oluşmaktadır. Klasik
Algoritmalar kısmında Matlab ile eğitim amaçlı olarak geliştirilen MATPOWER
78
programındaki [91] Newton-Raphson ve Gauss-Seidel algoritmalar kullanılmaktadır. İleri/geri
tarama algoritmaları olarak Sweep Hague [37], Sweep Thukaram [29], Sweep Luo [46], Sweep
Shirmohammedi [23] ve Sweep Rajicic [47] diye analiz paketinde adlandırılan beş algoritma
bulunmaktadır.
Güç Akış Analizi bölümündeki algoritmaların hazırlanan Matlab kodları ile Sistem Veri
Girişindeki bilgiler ilişkilendirilmiştir. Algoritmalar kullanıcı arabirimi ile birlikte uyum
içinde çalışılması sağlanmıştır. Güç akış analizi için Güç Akış Algoritmaları bölümündeki
algoritma butonlarına basıldığında Sistem Veri Girişi bölümünde girilen sistem veriler ile
algoritmaya ait kodlar çalıştırılmaktadır. Güç akış analizini algoritma ile çözülmüş ise Güç
Akış Sonuçları bölümü aktif olmaktadır. Güç akış analizi çözülememiş ise uyarı mesajı ile
kullanıcıya bildirilmektedir.
Güç Akış Sonuçları bölümünden algoritmalardan elde edilen sonuçlar gösterilmektedir.

Güç Akış Sonuçlarında sistemdeki yüklerin gücü, algoritmalardan elde edilen bara gerilimleri,
her bir hattın akımı, gücü ve kaybı ilgili butonlar tıklanarak görülebilmektedir. Örneğin 12
baralı dağıtım sisteminin Sweep Luo algoritması ile elde edilen bara gerilimleri Şekil 4.7’de
görülmektedir.
Şekil 4.1 Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi
79
Şekil 4.2 Dağıtım Sistemleri Analiz Paketinin Güç Akış Analiz Penceresi
Şekil 4.3 Dağıtım Sistemleri Analiz Paketinin Gerilim Kararlılığı ve Optimizasyon Analiz
Penceresi
80
Şekil 4.4 IEEE Veri Formatı
Şekil 4.5 Sistem Veri Girişi
81
Şekil 4.6 Kaydedilmiş sistem veri dosyasının tekrar yüklenmesi
Şekil 4.7 12 baralı dağıtım sistemin Sweep Luo algoritması ile elde edilen bara gerilimleri
4.1.2 Gerilim Kararlılık ve Optimizasyon Analiz Bölümü
Dağıtım Sistemleri Analiz Paketinin Gerilim Kararlılık ve Optimizasyon bölümü,

Sistem Veri Girişi, Gerilim Kararlılık Analizi ve Optimizasyon Analizi olarak üç bölümden
oluşmaktadır. Güç Akış Analizi bölümünde olduğu gibi dağıtım sistemin verileri Sistem Veri
82
Girişinden girilmektedir. Gerilim Kararlılık Analizi bölümünde dağıtım sisteminde gerilim
çökmesine en yakın barayı (en kritik barayı) belirlenmektedir. Kritik baranın geriliminin
normal yüklenme durumundan kritik yüklenme durumuna kadar yük artışına göre değişimini
P-V, Q-V ve S-V eğrileri ile gösterilmektedir. Optimizasyon Analizi bölümünde dağıtım
sisteminde güç kayıplarını azaltacak YES veya kapasitörün en uygun yeri ve büyüklüğü elde
edilmektedir. Sistemin herhangi bir yerine yerleşecek YES veya kapasitörün en uygun
büyüklüğü de elde edilmekte ve güç kayıplarına etkisini grafik ve sayısal olarak
gösterilmektedir. Ayrıca elde edilen en uygun yerdeki ve büyüklükteki YES veya kapasitörün
sisteme sağladığı avantajlar görülmektedir.
Gerilim Kararlılık Analizi bölümünde kararlılık hesaplamaları için [67]’de Das’ın

geliştirdiği ve proje ekibi tarafından geliştirilen kararlılık indeksleri kullanmaktadır. Şekil
4.8’de görüldüğü sistemlere ait bara gerilimleri ve baraların gerilim kararlılık indeksleri iki
metottan biri seçilerek hesaplanmaktadır. Hesaplanan kararlılık indeksleri değerlerinden
yararlanılarak gerilim çökmesine en hassas bara (Kritik Bara) tayin edilebilmektedir.
Kararlılık Analizi bölümünde Bara Gerilimleri & Kararlılık İndeksleri butonu seçildiğinde
sistemdeki baraların kararlılık indeksleri ve gerilimleri belirlenen metotla hesaplanarak
gösterilmektedir (Şekil 4.9). Bu bölümde ayrıca sistemde kritik baranın gerilimi ve kararlılık
indeksinin yük artışı ile değişimi elde edilebilmektedir. Yük artışı sistemin sadece aktif
gücünün artışı, P=λP0 (P-V eğrisi), sadece reaktif gücünün artışı, Q=λQ0 (Q-V eğrisi), ve aktif
ve reaktif gücünün artışı S=λS0 (λ-V eğrisi) şeklinde ayrı ayrı gerçekleştirilmektedir. Şekil
4.10’da 12 baralı dağıtım sistemi için kritik baraya ait (12. bara) λ-V ve λ-SI eğrileri
verilmektedir. Şekilden görüleceği üzere oluşturulan kullanıcı arabirimi ile gerilim kararlılığı
açısından sistemin kritik yüklenme noktası da (λmax) ayrıca belirlenebilmektedir.
Optimizasyon Analizi bölümünde ise güç kayıplarını en aza indirecek YES ve

kapasitörün en uygun yer ve büyüklüğü; altın oran, ızgara arama, [78]’de Acharya’nın
geliştirdiği ve proje ekibi tarafından geliştirilen metot olmak üzere dört ayrı metotla ile elde
edilmektedir. Şekil 4.11’de verildiği üzere optimizasyon için algoritmalardan biri seçilerek
optimizasyon analizi yapılmaktadır. Seçilen metotla hesaplanan her bir baraya eklenecek YES
veya kapasitörün en uygun büyüklüğü ve güç kaybı grafiklerle ve tablo ile gösterilmektedir
(Şekil 4.12). YES veya kapasitörün en uygun yer ve büyüklüğü hesaplanmaktadır. Ayrıca
Şekil 4.13’ten de görüldüğü üzere elde edilen sonuçlarla beraber sisteme eklenmeden önce ve
eklendikten sonraki sistemin kayıpları, asgari, azami gerilim büyüklüğü verilmektedir.
83
Şekil 4.8 Kararlılık analiz için algoritma seçimi
Şekil 4.9 Sistem baralarına ait gerilim büyüklükleri ve gerilim kararlılık indeks değerleri
84
Şekil 4.10 Sistemde kritik baranın gerilim büyüklüğü ve gerilim kararlılık indeksinin yük
katsayısı (λ) ile değişimi
Şekil 4.11 Optimizasyon analizi için algoritma seçimi
85
Şekil 4.12 12 baralı sistemde her bir bara için kullanılabilecek YES’in en uygun büyüklüğü
ve güç kaybı
Şekil 4.13 12 baralı sistemde YES’in en uygun yeri ve büyüklüğü ve avantajları
86
4.1.3 Sonuç
Geliştirilen Dağıtım Analiz Paketi, güç akış, gerilim kararlılık ve optimizasyon

analizleri içermektedir. Güç akış analiz bölümünde iki klasik güç akış algoritması ve beş
sweep algoritması ile dağıtım sistemlerin güç akış analizi yapılabilmektedir. Ayrıca bu
bölümde iki klasik güç akış algoritması bulunduğu için iletim sistemlerin güç akışı da
yapılabilmektedir.
Gerilim kararlık analiz bölümünde proje ekibi tarafından geliştirilen metotla birlikte
iki metotla gerilim kararlılığı analiz edilebilmektedir. Optimizasyon bölümünde ise YES’in ve
kapasitörlerin yeri ve büyüklüğü proje ekibi tarafından geliştirilen metotla birlikte dört ayrı
metotla bulunabilmektedir. Analiz Paketinin kullanıcı arabirimi sayesinde kullanıcıya tüm
analizlerin kolaylıkla yapmasını ve sonuçlarının veri karmaşıklığı olmadan grafikle yada
tablolarla görmesi sağlanmıştır. Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi ile veri girişi kolay,
sonuçları grafiklerle veya tablolarla veren, detaylı analiz yapan, verileri arşivleyen ve
kullanımı kolay bir programdır.
4.2 Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Programı
Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı internet ortamında tek hat diyagramı
oluşturulan dağıtım sistemlerin güç akışı, kararlılık ve optimizasyon analizleri sunucuda
yapılarak kullanıcının analiz sonuçlarını görmesini sağlayan programdır. Matlab ile
geliştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi programındaki analiz rutinleri ve metotları
bulunmaktadır. Matlab’dan bağımsız olarak internet ortamında İnternet Explorer veya Firefox
altında çalışmaktadır. Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Programı kullanıcının dağıtım
sistemlerinin tek hat diyagramını oluşturabilmesini sağladığı gibi sadece verilerin girilerek de
analizlerin yapılmasını sağlamaktadır. Programa http://powerlab.gyte.edu.tr web adresinden
ulaşılmaktadır. Programın çalıştırabilmesi için web adresinde bulunan sertifikayı kullanıcının
yüklemesi gerekmektedir. Sertifika yüklendikten sonra web adresinden programın grafik
kullanıcı arabirimi yüklenerek ayrı bir web tarayıcıda açılmaktadır.
Programda güç sistem elemanları bara, jeneratör, yük, nonlineer yük, şönt kapasitör,
reaktör, iletim hattı, transformatör, paralel ve seri RLC’den oluşmaktadır. Şu anda bara,
jeneratör, yük ve iletim hattı elemanları kullanılabilmektedir. İleri çalışmalarda kullanılmak
üzere diğer güç sistem elemanları oluşturulmuştur.
87
Güç sistemleri grafiksel olarak kolay ve basit olarak tek hat diyagramı (one line
diyagram) ile gösterilebilmektedir. Programda güç sistem elemanların tek hat diyagramında
gösterimi Şekil 4.14’deki gibidir.
Bara İletim hattı

Jeneratör
Transformatör
Yük
Üç sargılı transformatör
Nonlineer yük
Paralel RLC
Şönt kapasitör
Şönt reaktör Seri RLC
Şekil 4.14 Tek hat diyagramında güç sistem elemanları
4.2.1 Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programın Kullanımı
Web tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programında grafik kullanıcı arabirimi ile
dağıtım sistemini tek hat diyagramını oluşturabilmektedir (Şekil 4.15). Dağıtım sisteminin tek
hat diyagramı oluşturmak için Elemanlar penceresinden güç sistem elemanı fare ile seçilip
Çizim penceresine sürükleyerek eleman yerleştirilmektedir. Elemanlar arasındaki bağlantıyı
yapmak için eleman üzerinde fare artı şeklini aldığında fare sağ tuşuna basılı tutularak
bağlantı yapılacak elemanın üzerine getirilmeli ve tekrar fare artı şeklini aldığında bağlantı
oluşturulmaktadır. Elemanlar penceresinde iletim hattı bulunmamaktadır. Tek hat
diyagramında iki bara arasında bağlantı yapılarak iletim hattı eklenmektedir.
Grafik kullanıcı arabirimi; hızlı erişim çubuğundaki Düzen ile çizilen elemanların
kopyalanması, silinmesi gibi düzenlemeler yapılabilmekte Yerleşim ile seçilen elemanlar
yerleştirilebilmekte ve Görüntü Sıralama ile seçilen elemanları gruplayabilmekte, öne veya
arkaya gönderilebilmektedir. Elemanlar istenilen yere taşınabilip ayrıca döndürülebilmektedir.
Ayrıca açılır menüden de bu işlemler gerçekleştirilebilmektedir.
Tek hat diyagramında silmek istenen elemanlar açılır menüden veya erişim çubuğu
yardımı ile eleman seçilerek silinebilmektedir. Baranın silinmesi ile baraya bağlı bulunan
elemanların bağlantısı ve iletim hattı silinmektedir.
88
Şekil 4.15 Elemanların oluşturulması
Programda; hızlı erişim çubuğundaki Dosya ile tek hat diyagramı ile veya sistem
verileri ile oluşturulan güç sistemi, XML formatındaki bir dosyaya kaydedilip tekrar
kullanabilmektedir. 12 baralı sistem için oluşturulan XML dosyası örnek olarak verilmiştir.
Hızlı erişim çubuğundaki Analiz kısmındaki Analiz Dataları Göster seçildiğinde tek
hat diyagramı oluşturulan sistemin verileri analizler için hazırlanarak yeni bir pencerede
gösterilmektedir (Şekil 4.16). Ayrıca bu pencerede istenilen analizin çalıştırılması
sağlanmaktadır. Eleman Datalarını Göster seçildiğinde ise elemanların güç eleman tipine
göre listelenerek gösterilmektedir.
Elemanların çiziminden sonra elemana ait veri kartında belirtilen birimlere göre veri
değerleri girilmektedir. Bara veri kartında baranın tipi (PQ, PV veya Salınım Barası)
belirlenmektedir. Yük veri kartında PQ, Pcosf veya Qcosf yük tiplerinden biri seçilerek yükü
aktif ve reaktif gücü cinsinden veya güç faktörü cinsinden girilmesi sağlanmaktadır (Şekil
4.17).
89
Şekil 4.16 Analizler için hazırlanan sistem verileri ve Güç Akış Analizi
90
Şekil 4.17 Bara, yük ve iletim hattına ait veri kartı
Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programında üç analiz iki ayrı kısımda
toplanmıştır. Analiz Datalarını Göster butonuna basılmasıyla birlikte sistem verileri analizler
için hazırlanarak gösterilen pencerede analizler yapılmaktadır. Bu pencerenin birinci
sekmesinde bulunan Güç Akış Analizi kısmından algoritmalar seçilerek güç akış analizi
yapılabilmektedir (Şekil 4.16). İkinci sekmesinde bulunan Kararlılık ve Optimizasyon Analizi
kısmından analizlere ait algoritmaları ve istenilen fonksiyon seçilmektedir (Şekil 4.18).
91
Şekil 4.18 Kararlılık ve Optimizasyon Analizi
Güç Akış Analizi kısmında; Matlab ile geliştirilen Analiz Paketinde olduğu gibi
kullanıcı sistem verileri girdikten sonra güç akış algoritmalardan istediğini seçerek analizi
çalıştırır. Analiz sonucu otomatik olarak ekrana gelmektedir (Şekil 4.19). Gerilim Kararlılık
ve Optimizasyon Analizi kısmında istenilen analizi ve analizi çalıştırabilen algoritmaları
kullanıcı seçerek çalıştırır. Analizlerin sonucunu ekranda görülmektedir (Şekil 4.20-Şekil
4.22).
92
Şekil 4.19 12 baralı sistemin güç akış analizi sonucu
Şekil 4.20 12 baralı sistemin bara gerilimleri ve kararlılık indeks değerleri
93
Şekil 4.21 12 baralı sistemde her bir bara için kullanılabilecek YES’in en uygun büyüklüğü ve
güç kaybı
Şekil 4.22 12 baralı sistemde YES’in en uygun yeri ve avantajları
94
4.2.2 Sonuç
Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı, dağıtım güç sistemin tek hat
diyagramı oluşturularak veya sistem bilgileri girilerek güç akışı, kararlılık ve optimizasyon
analizlerini internet ortamında yapabilen bir programdır. Program İnternet Explorer veya
Firefox altında çalışabilmektedir.
Programın grafik kullanıcı arabirimi ile dağıtım sisteminin tek hat diyagramı
oluşturulabilmektedir. Dağıtım sistemin verileri sunucuya gönderilip sunucuda analizler
çalıştırarak sonuçları kullanıcıya web tarayıcıda gösterilebilmektedir. Dağıtım Sistemleri
Analiz Paketindeki algoritmaları kullanmaktadır. Böylelikle analizlerin eklenmesi ve
geliştirilmesinde iki programda eş zamanlı olarak güncellenmesine imkan sağlanmaktadır.
Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi Programından veri alıp ve programa veri aktarabilmektedir.
Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı yeni analizlerin eklenmesine,
geliştirilmesine uygun yapıya sahiptir.
95
5 Tartışma/Sonuç
Bu projede, dağıtım sistemlerinde güç akışı analizi, gerilim kararlılığı analizi, aktif ve
reaktif güç kompanzasyonu analizlerinin yapılabileceği iki programı geliştirilmiştir. İlk
olarak Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi Matlab versiyon 7.0 ve Matlab kullanıcı arabirim
tasarım aracı (GUIDE) ile oluşturulmuştur. Kullanıcı arabirimi, Dağıtım Sistemleri Analiz
Paketi, kodları hazırlanan metotların hepsini bir araya toplayarak dağıtım sistemleri ile ilgili
analizlerin kullanımını kolaylaştırmıştır. Kullanıcı arabirimi ile Matlab editörünü
kullanmadan, kodlara müdahale etmeden kullanıcının sistem verilerini girerek güç akışı,
kararlılık ve optimizasyon analizlerini yapılması ve sonuçlarını görülmesi sağlanmıştır.
Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi’nin Güç Akışı Analizi bölümünde dağıtım sistemleri
için geliştirilen beş farklı ileri ve/veya geri yönde gerilim hesabına dayalı (sweep-temelli)
algoritmaları ve iletim sistemleri için geliştirilen Gauss-Seidel ve Newton-Raphson geleneksel
güç akışı algoritmaları kullanılarak güç akış analizinin yapılması sağlanmıştır. Analiz
paketinde klasik algoritmaların bulunması hem dağıtım hem de iletim sistemlerinde güç akış
analizi yapılabilmeyi sağlamaktadır. Klasik Algoritmalar kısmında MATPOWER programı
[91] kullanılmaktadır. İleri/geri tarama algoritmaları olarak Sweep Hague [37], Sweep
Thukaram [29], Sweep Luo [46], Sweep Shirmohammedi [23] ve Sweep Rajicic [47]
bulunmaktadır.
Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi’nin Gerilim Kararlılık Analizi bölümünde dağıtım
sisteminde en kritik barayı (gerilim çökmesine en yakın barayı) belirlenmekte ve kritik
baranın geriliminin normal yüklenme durumundan kritik yüklenme durumuna kadar yük
artışına göre değişimi grafiksel olarak (P-V, Q-V ve S-V eğrisi) görülmektedir. Kararlılık
hesaplamaları için [67]’de Das’ın geliştirdiği ve proje ekibi tarafından geliştirilen kararlılık
indeksleri kullanmıştır. Hesaplanan kararlılık indeksleri değerlerinden yararlanılarak gerilim
çökmesine en hassas bara (Kritik Bara) tayin edilebilmektedir. Ayrıca sistemdeki kritik bara
veya diğer herhangi bir baranın geriliminin güç artışına göre değişiminin ve sistemin kritik
yüklenme durumunun analizine olanak sağlanmıştır.
Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi’nin Optimizasyon Analizi bölümünde ise yerel
elektrik santrallerin (YES) ve reaktif güç kompanzatörlerinin sistemde en uygun yeri ve
büyüklüğü belirlenmiştir. Güç kayıplarını en aza indirecek YES ve kapasitörün en uygun yer
ve büyüklüğü; altın oran, ızgara arama, [78]’de Acharya’nın geliştirdiği ve proje ekibi
96
tarafından geliştirilen metot olmak üzere dört ayrı metotla ile elde edilmektedir. YES’ler veya
reaktif güç kompanzatörler için elde edilen sonuçları ve avantajları grafikle ve tablo ile
gösterilebilmesi sağlanmıştır.
İkinci program olan Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı .Net platformu
altında geliştirilmiştir. Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi’nden farklı olarak Matlab’dan
bağımsız olarak, internet ortamında çalışmakta ve grafik kullanıcı arabirimi ile tek hat
diyagramı oluşturabilmektedir. Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi’nde kullanılan analiz
rutinleri dinamik kütüphaneler haline getirilerek bu programın analiz rutinleri sunucuda
çalıştırılmaktadır. Dolayısıyla analiz rutinleri Analiz Paketi için test edilen Programın
kullanıcı arabirimi ise kullanıcı tarafında çalıştırılarak tek hat diyagramı oluşturulmasını veya
sistemin verilerinin girilmesini sağlayarak sunucuya analizler için gerekli veriler
göndermektedir ve analiz sonuçları sunucudan alarak kullanıcıya göstermektedir. Bu
programın analiz rutinleri Matlab ile oluşturulan fonksiyonların derlenmesi ile
oluşturulmasından dolayı Matlab platformunda geliştirilen Analiz Paketi ile birlikte
güncellenebilecektir.
Dağıtım Sistemleri Analiz Paketi ve Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı
kullanıcı arabirimleri sayesinde veri girişinde hatayı en aza indiren, veri girişini kolaylaştıran,
detaylı analiz yapabilen, sonuçları grafiklerle veya tablolarla verebilen, dışarıdan veri alıp
verebilen, verileri arşivleyebilen ve kullanımı kolay iki program olarak geliştirilmiştir.
Programların alt yapısı yeni analizlerin eklenmesine ve geliştirilmesine uygundur. Şu ana
kadar otuzu aşkın kullanıcı tarafından kullanılmıştır ve olumlu görüşler alınmıştır. Geri
bildirimler doğrultusunda programlar düzenlenmekte ve geliştirilmektedir.
Sonuç olarak, proje önerisinde belirtilen taahhüt edilen işler yapılmıştır. Proje başarı
ile gerçekleştirilmiştir. Proje önerisinde bulunmayan internet ortamında çalışabilen bir
programın geliştirilmesi de fazladan yapılan iştir. Proje için geliştirilen her iki program ve
proje ekibinin geliştirdiği diğer programlara http://powerlab.gyte.edu.tr web adresinden
erişilebilmektedir.
97
Kaynaklar
[1] Stevenson WD, Elements of Power System Analysis, McGraw-Hill, 1982.
[2] Tinney WG, Hart CE, Power flow solutions by Newton’s Method, IEEE Trans. on
Power Apparatus and Systems, Vol.PAS-86, pp.1449-1457, 1967.
[3] Stott B, Alsac O, Fast decoupled load flow, IEEE Trans. on Power Apparatus and
Systems, Vol.PAS-93 (3), pp. 859-869, 1974.
[4] Tripathy SC, Prasad GD, Malik OP, and Hope GS, Load flow solutions for ill-
conditioned power systems by a Newton-like method, IEEE Trans. on Power Apparatus
and Systems, Vol.PAS-101 (10), pp. 3648-3657, 1982.
[5] Iwamoto S, Tamura Y, A load flow calculation method for ill-conditioned power
systems, IEEE Trans. on Power Apparatus and Systems, Vol.PAS-100(4), pp. 1736-1743,
1981.
[6] Arrillaga J, Arnold CP, Fast decoupled three-phase load flow, Proc. Inst. Elect. Eng.,
Gen., Transm., Distrib., Vol. 125, no.8, pp.734-740, August 1978.
[7] Chen BK, Chen MS, Shoults RR, Liang CC, Hybrid three-phase load flow, Proc. Inst.
Elect. Eng., Gen., Transm., Distrib., Vol. 137, no.3, pp.177-185, May 1990.
[8] Chen TH, Chen MS, Hwang KJ, Kotas P, Chebli EA, Distribution system power flow
analysis-A rigid approach, IEEE Trans. on Power Delivery, Vol. 6, no.3, pp. 1146–1152,
July 1991.
[9] Lo KL, and Zhang C, Decomposed three-phase power flow solution using the sequence
component frame, Proc. Inst. Elect. Eng., Gen., Trans., Distrib., Vol. 140, no.3, pp.181-
188, May 1993.
[10] Zhang XP, Chen H, Asymmetrical three-phase load flow based on symmetrical
component theory, Proc. Inst. Elect. Eng., Gen., Trans., Distrib., Vol. 141, no.3, pp.248-
252, May 1994.
[11] Zhang XP, Fast three-phase load flow methods, IEEE Trans. on Power System, Vol. 11,
no.3, pp. 1547–1553, August 1996.
[12] Lin WM, Teng JH, Phase-decoupled load flow method for radial and weakly-meshed
distribution systems, IEE Proc.-Gener. Transm. Distrib., Vol.143, no.1, pp.39-42, January
1996.
[13] Zhang XP, Chu WJ, Chen H, Decoupled asymmetrical three-phase load flow study by
parallel processing, IEE Proc.-Gener. Transm. Distrib., Vol.143, no.1, pp.61-65, January
1996.
[14] Le Nguyen H, Newton-Raphson method in complex form, IEEE Trans. on Power
Systems, Vol. 12, no.33, pp.1355–1359, August 1997.
[15] Zhang F, Cheng CS, A modified Newton method for radial distribution system power
flow analysis, IEEE Trans. on Power System, Vol. 12, no.1, pp.389–397, February 1997.
98
[16] Da Costa VM, Martins N, and Pereira JL, Development in the Newton Raphson power
flow formulation based on current injections, IEEE Transactions on Power Systems, vol.
14, no. 4, pp.1320-1326, November 1999.
[17] Lin WM, Su YS, Chin HC, Teng JH, Three-phase unbalanced distribution power flow
solutions with minimum data preparation, IEEE Trans. on Power System, Vol. 14, no.3,
pp.1178–1183, August 1999.
[18] Garcia PAN, Pereira JLR, Carneiro S, Da Kosta WM, Martins N, Three-phase power
flow calculations using the current injection method, IEEE Trans. on Power Systems,
Vol. 15, no.2, pp.508-514, May 2000.
[19] Whei-Min Lin, Jen-Hao Teng, Three-phase distribution network fast-decoupled power
flow solutions, Electrical Power and Energy Systems, Vol.22, no.5, pp.375-380, June
2000.
[20] Teng JH, A modified Gauss-Seidel algorithm of three-phase power flow analysis in
distribution networks, Electrical Power and Energy Systems, Vol.24, no.2, pp.97-102,
February 2002.
[21] Vieira JCM, Freitas W, Morelato A, Phase–decoupled method for three-phase power-
flow analysis of unbalanced distribution systems, IEE Proc.-Gener. Transm. Distrib.,
Vol.151, no.5, pp.568-574, September 2004.
[22] Abdel-Akher M, Mohamed Nor K, Abdul Rashid AH, Improved three-phase power-
flow methods using sequence components, IEEE Trans. on Power Systems, Vol. 20, no.3,
pp.1389-1397, August 2005.
[23] Shirmohammadi D, Hong HW, Semlyen A, Luo GX, A Compensation-based power
flow method for weakly meshed distribution and transmission networks, IEEE Trans. on
Power System, Vol. 3 (2), pp.753–762, May 1988.
[24] Cheng CS, Shirmohammadi D, A three-phase power flow method for real time
distribution system analysis, IEEE Trans. on Power System, Vol. 10 (2), pp. 671–679,
May 1995.
[25] Zhu Y, Tomsovic K, Adaptive power flow method for distribution systems with
dispersed generation, IEEE Trans. on Power Delivery, Vol. 17(3), pp.822-827, July
2002.
[26] Ranjan R, Venkatesh B, Chaturvedi A, Das D, Power flow solution of three-phase
unbalanced radial distribution network, Electric Power Components and Systems, Vol.32
(4) , pp.421-433, April 2004.
[27] Ghosh S, Das D, Method for load-flow solution of radial distribution networks, IEE
Proc.-Gener. Transm. Distrib., Vol.146 (6), pp.641-648, November 1996.
[28] Mok S, Elangovan S, Longjian C, Salama M, A new approach for power flow analysis
of balanced radial distribution systems, Electric Machines and Power Systems, Vol. 28,
pp.325-340, 2000.
[29] Thukaram D, Banda HMW, Jerome J, A robust three-phase power flow algorithm for
radial distribution systems, Electric Power Systems Research, Vol.50 (3), pp.227-236,
June 1999.
99
[30] Kersting WH, Distribution system modeling and analysis, Boca Raton, FL: CRC Press,
2002.
[31] Liu J, Salama MMA, Mansour RR, An efficient power flow algorithm for distribution
systems with polynomial load, International Journal of Electrical Engineering Education,
Vol.39 (4), pp.371-386, October 2002.
[32] Teng JH, A network-topology based three-phase load flow for distribution systems,
Proceedings of National Science Council ROC (A), Vol.24 (4), pp.259-264, 2000.
[33] Teng JH, A direct approach for distribution system load flow solutions, IEEE Trans. on
Power Delivery, Vol.18 (3), pp.882-887, July 2003.
[34] Aravindhabuba P, Ganapathy S, Nayar KR, A novel technique for the analysis of radial
distribution systems, Electrical Power and Energy Systems, Vol.23 (3), pp.167-171,
March 2001.
[35] Cespedes GR, New method for the analysis of distribution networks, IEEE Trans. on
Power Delivery, Vol.5 (1), pp. 391-396, January 1990.
[36] Eminoglu U, Hocaoglu MH, A New Power Flow Method for Radial Distribution
Systems Including Voltage Dependent Load Models, Electric Power Systems Research,
Vol. 76 (2-3), pp.106-114, September 2005.
[37] Haque MH, Efficient load flow method for distribution systems with radial or mesh
configuration, IEE Proc.-Gener. Transm. Distrib., Vol.143 (1), pp.33-38, January 1996.
[38] Haque MH, A general load flow method for distribution systems, Electric Power
System Research, Vol. 54 (1), pp.106-114, April 2000.
[39] Asfari M, Singh SP, Raju GS, Rao GK, A fast power flow solution of radial distribution
networks, Electric Power Components and Systems, Vol.30 (3), pp.1065-1074, 2002.
[40] Ranjan R, Das D, Simple and efficient computer algorithm to solve radial distribution
networks, Electric Power Components and Systems, Vol.31 (1), pp. 95-107, January
2003.
[41] Das D, Nagi HS, Kothari DP, Novel method for solving radial distribution networks,
IEE Proc.-Gener. Transm. Distrib., Vol.141(4), pp.291-298, July 1994.
[42] Das D, Kothari DP, Kalam A, Simple and efficient method for load flow solution of
radial distribution networks, Electrical Power & Energy Systems, Vol.17 (5), pp.335-346,
1995.
[43] Baran ME, Wu FF, Optimal sizing of capacitors placed on a radial distribution system,
IEEE Trans. on Power Delivery, Vol. 4 (1), pp.735-742, January 1989.
[44] Mekhamer SF, Soliman SA, Moustafa MA, El-Hawary ME, Load flow solution of
radial distribution feeders: a new contribution, Electrical Power and Energy Systems,
Vol. 24 (9), pp.701-707, November 2002.
[45] Baran ME, Wu FF, Network reconfiguration in distribution systems for loss reduction
and load balancing, IEEE Trans. on Power Delivery, Vol. 4 (2), pp.1401-1407, April
1989.
[46] Luo GX, Semlyen A, Efficient load flow for large weakly meshed networks, IEEE
Trans. on Power System, Vol. 5 (4), pp. 1309–1316, November 1990.
100
[47] Rajicic D, Ackovski R, Taleski R, Voltage correction power flow, IEEE Trans. on
Power Delivery, Vol. 9 (2), pp. 1056–1062, April 1994.
[48] Jasmon GB, Lee LHC, Distribution network reduction for voltage stability analysis and
load flow calculations, Electrical Power & Energy Systems, Vol.13 (1), pp. 9-13,
February 1991.
[49] Satyanarayana S, Ramana T, Sivanagaraju S, Rao GK, An efficient load flow solution
for radial distribution network including Voltage dependent load models, Electric Power
Components and Systems, Vol. 35 (5), pp.539-551, 2007.
[50] Exposito G, Ramos ER, Reliable load flow technique for radial distribution networks,
IEEE Trans. on Power Systems, Vol.14 (3), pp.1063-1069, August 1999.
[51] Nagendra Rao PS, Deekshit RS, Radial load flow for systems having distributed
generation and controlled q sources, Electric Power Components and Systems, Vol.33
(6), pp.641-655, June 2005.
[52] Zimmerman R D., Comprehensive Distribution Power Flow: Modeling, Formulation,
Solution Algorithms and Analysis, Ph. D Thesis, Cornell University, January 1995.
[53] Augugliaro A, Dusonchet L, Favuzza S, Ippolito MG, Sanseverino ER, A new
backward/forward method for solving radial distribution network with PV- nodes,
Electric Power System Research, Vol. 78, Issue 3, March 2008, Pages 330-336.
[54] Cutsem TV, Vournas C, Voltage Stability of Electric Power Systems, Power Electronics
and Power System Series, Kluwer, 1998.
[55] Bağrıyanık M, Enerji iletiminde gerilim kararlı en uygun reaktif güç desteklemelerinin
incelenmesi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 161
Sayfa, 1997.
[56] Kunder P, Power system stability and control, Power System Engineering Series, Mc
Graw Hill, 1993.
[57] Venikov VA, Stroev VA, Idelchick VI, Tarasov VI, Estimation of electrical power
system steady-state stability in load flow calculations, IEEE Trans. on Power Apparatus
and Systems, Vol. PAS-94, no.3, pp.1034-1041, 1975.
[58] Thomas RJ, Tiranuchit A, Voltage instabilities in electric power networks, Proceedings
of the 18th South-Eastern Symposium on System Theory, Knoxville, Tennesse, pp.359-
363, 1986.
[59] Lof P-A, Andersson G, Hill DJ, Voltage stability indices for stressed power systems,
IEEE Trans. on Power Systems, Vol. 8, no.1, pp.326-334, 1993.
[60] Schlueter RA, Hu I, Chang MW, Costi A., Methods for determining proximity to
voltage collapse, IEEE Trans. on Power Systems, Vol. 6, no. 1, pp.285–292, 1991.
[61] Chebbo AM, Irwing MR, and Sterling MJH, Voltage collapse proximity indicator:
behavior and implications, IEE Proc.-C, Vol.139, no.3, pp.241-252, 1992.
[62] Jasmon GB, Lee LHCC, New contingency ranking technique incorporating a voltage
stability criterion, IEE Proc.-C, Vol.140, no.2, pp.87-90, 1993.
101
[63] Moghavvemi M, New method for indicating voltage stability condition in power
system, In: Proceedings of IEE International Power Engineering Conference, IPEC 97,
Singapore, pp.223-227, 1997.
[64] Gubina F, Strmcnik B, A simple approach to voltage stability assessment in radial
networks, IEEE Trans. on Power Systems, Vol.12, no.3, pp.1121-1128, August 1997.
[65] Moghavvemi M, and Faruque MO, Power system security and voltage collapse: a line
outage based indicator for prediction, Electric Power and Energy System, Vol.21, no.6,
pp.455-461, 1999.
[66] Moghavvemi M, and Faruque MO, Technique for assessment of voltage stability in ill-
conditioned radial distribution network, IEEE Power Eng. Review, pp.58-60, 2001.
[67] Chakravorty M, and Das D, Voltage stability analysis of radial distribution networks,
Electric Power and Energy System, Vol.23, no.2, pp.129-135, 2001.
[68] Chaturvedi A, Prasad K, and Ranjan R. A new voltage stability index for radial
distribution network. International Journal of Power and Energy Systems, Vol. 26(1), pp.
83-88, 2006.
[69] Eminoglu, U., Hocaoglu, M. H., A Voltage Stability Index for Radial Distribution
Systems, International Journal of Power and Energy Systems Vol. 29 (2), pp.203 , 2009.
(http://dx.doi.org/10.2316/Journal.203.2009.2.203-4280)
[70] Rau S. and Wan Y.H., Optimum Location of Resources in Distributed Planning, IEEE
Trans. Power Syst., vol. 9, pp. 2014–2020, Nov. 1994.
[71] Kim J. O., Nam S. W., Park S. K., and Singh C., Dispersed Generation Planning Using
Improved Hereford Ranch Algorithm, Electric Power System Research , vol. 47, no. 1,
pp. 47–55, Oct. 1998.
[72] Kim K. H., Lee Y. J., Rhee S. B., Lee S. K., and You S.-K., Dispersed Generator
Placement Using Fuzzy-GA in Distribution Systems, in Proc. of IEEE PES Summer
Meeting, vol. 3, pp. 1148–1153, July 2002.
[73] Nara K., Hayashi Y., Ikeda K., and Ashizawa T., Application of Tabu Search to
Optimal Placement of Distributed Generators, IEEE PES Winter Meeting, vol. 2, pp. 918
– 923, 2001.
[74] Willis H. L., Analytical Methods and Rules of Thumb for Modeling DG-Distribution
Interaction, in Proc. IEEE PES Summer Meeting, vol. 3, Seattle, WA, pp. 1643–1644,
July 2000.
[75] Griffin T., Tomsovic K., Secrest D., and Law A., Placement of Dispersed Generation
Systems for Reduced Losses, in Proc. 33rd Annu. Hawaii Int. Conf. Systems Sciences,
Maui, HI, pp.1-9, 2000.
[76] Wang C., Nehrir M. H., Analytical Approaches For Optimal Placement Of DG Sources
In Power Systems, IEEE Trans. on Power Systems, vol. 19, no. 4, pp. 2068–2076, 2004.
[77] Gözel T., Hocaoglu M. H., U. Eminoglu, A.Balikci, Optimal placement and sizing of
distributed generation on radial feeder with different static load models, Future Power
Systems, 2005 International Conference, Amsterdam, Nov. 2005.
102
[78] Acharya N., Mahat P., Mithulananthan N., An analytical approach for DG allocation in
primary distribution network, Int. Journal of Elec. Power & Energy Systems, vol. 28, Iss.
10, pp. 669-678, December 2006.
[79] Caire R., Retiere N., Morin E., Fontela M., and Hadjsaid N., Voltage management of
distributed generation in distribution networks, IEEE PES General Meeting, vol. 1, pp.
282–287, 2003.
[80] Le An D.T., Kashem M.A., Negnevitsky M. and Ledwich G., Minimising voltage
deviation in distribution feeders by optimising size and location of distributed generation,
AUPEC 2005 Conference, Tasmania, Australia, vol. 2, Sept. 2005.
[81] Kim K. H., Song K. B., Joo S K, Lee Y J, Kim J O, Multiobjective distributed
generation placement using fuzzy goal programming with genetic algorithm, European
Transactions On Electrical Power, 18, pp. 217-230, 2008.
[82] Zhu D., Broadwater P., Tam K., Seguin R., and Asgeirsson H., Impact of DG Placement
on Reliability and Efficiency With Time-Varying Loads, IEEE Trans. on Power Syst.,
vol. 21, no. 1, pp. 419-427, February 2006.
[83] Celli G., Ghiani E., Mocci S. and Pilo F., A Multiobjective Evolutionary Algorithm for
the Sizing and Siting of Distributed Generation, IEEE Trans. on Power Syst., vol. 20, no.
2, pp. 750-757 May 2005.
[84] Arifoğlu U., Güç Sistemlerinin Bilgisayar Destekli Analizi, Ocak, 2002.
[85] Capacitor Subcommittee of the IEEE Transmission and Distribution Committee,
Bibliography on power capacitors 1975–1980, IEEE Trans. on Power Apparatus and
Systems, vol. 102, no. 7, pp. 2331–2334, July 1983.
[86] Carlisle J.C., El-Keib A.A., Boyd D., Nolan K., A Review of Capacitor Placement
Techniques on Distribution Feeders, Proceedings of the 29th Symposium on System
Theory, Cookeville, Tennesse, Mar. 9-11,1997.
[87] Hadjsaid N, Canard JF, Dumas F, Dispersed generation impacts on distribution
networks, IEEE Computer Applications in Power, Vol. 12, No.2, pp.22-28, April 1999.
[88] EL-Kattam W, Salama MMA, Distributed Generation Technologies, definitions and
Benefits, Electric Power Systems Research, vol. 71, pp. 119-128, 2004.
[89] Willis HL, Scott WG, Distributed Power Generation; Planning and Evaluation, Power
Engineering Series, Newyork 2000.
[90] IEEE Working Group on a Common Format For Exchange of Solved Load Flow Data:
‘Common Format For Exchange of Solved Load Flow Data’; IEEE Transactions on
Power Apparatus and Systems, Vol.PAS-92, No. 6, November/December 1973,pp.1916-
1925
[91] Zimmerman R. D., C. E. Murillo-Sánchez, D. Gan, MATPOWER A MATLAB Power
System Simulation Package, www.pserc.cornell.edu/matpower/matpower.html, erişim
tarihi: 01/01/2009.
[92] Rao SS, Engineering Optimization: Theory and Practice, 3rd Edition (New York:
Wiley-Interscience 1996.
103
[93] Gözel, T., Hocaoglu, M. H., An Analytical Method for the Sizing and Siting of
Distributed Generators in Radial Systems, Electric Power Systems Research 79 pp. 912-
918, 2009 (http://dx.doi.org/10.1016/j.epsr.2008.12.007).
[94] Das D., Nagi H. S., and Kothari D. P., Novel Method for Solving Radial Distribution
Networks, IEE Proc.-Gener. Transm. Dist., vol. 141, no. 4, pp. 291-298, July 1994.
[95] Ranjan R, Das D, Simple and efficient computer algorithm to solve radial distribution
networks, Electric Power Components and Systems, Vol.31 (1), pp. 95-107, January
2003.
[96] PSSTMSINCAL, SINCAL Dağıtım Paketi, Siemens.
[97] UWPFLOW, Serbest yazılım http://www.power.uwaterloo.ca erişim tarihi: 01/01/2009
[98] MacDonald M, Pro WPF in C# 2008 Windows Presentation Foundation with .NET 3.5,
Second Edition Apress: February 2008.
[99] Snell J, Tidwell D, Kulchenko P, Programming Web Services with SOAP O'Reilly
Media: 2001.
[100] Ong Y. S., Gooi H. B., A web-based power flow imulator for power engineering
education IEEE PowerEngineering Society Summer Meeting, pp. 1002-1007,18-22 July
1999.
[101] Schaffner C., An Internet-based load flow visualization software for education in
power engineering IEEE Power Engineering Society Winter Meeting, pp. 1415-1420,
Jan. 2002.
104
TÜBİTAK
PROJE ÖZET BİLGİ FORMU
Proje No: 107 E 242
Proje Başlığı: Güç Akışı, Kararlılık ve Optimizasyon Analizlerinin Yapılabileceği Bir Dağıtım
Sistemleri Analiz Paket (DSAP) Programının Geliştirilmesi
Proje Yürütücüsü ve Araştırmacılar:
Doç. Dr. M. Hakan Hocaoğlu (Yürütücü)
Y. Doç. Dr. Ulaş Eminoğlu (Araştırıcı, 01.02.2008-27.02.2009)
Ar. Gör. Tuba Gözel (Araştırıcı, 27.02.2009-01.08.2009)
Projenin Yürütüldüğü Kuruluş ve Adresi:
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü İstanbul Caddesi No:101 Çayırova Kampüsü Gebze-
Kocaeli
Destekleyen Kuruluş(ların) Adı ve Adresi:
Projenin Başlangıç ve Bitiş Tarihleri: 01.02.2008-01.08.2009
Öz (en çok 70 kelime)
Bu projede, dağıtım sistemlerinde güç akış, gerilim kararlılığı, optimizasyon

analizleri yapabilen “Dağıtım Sistemleri Analiz Paket Programı” ve “Web Tabanlı
Dağıtım Sistemleri Analiz Programı” olmak üzere iki yazılım geliştirilmiştir. Yeni
geliştirilen algoritmaların da kullanıldığı yazılımlardan “Dağıtım Sistemleri Analiz Paket
Programı” Matlab GUIDE ile “Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Analiz Programı” ise
.Net platformunda tek hat diyagramı da oluşturulabilecek şekilde geliştirilmiştir.
Programlar kullanıma açılmış ve kullanıcılardan olumlu görüş alınmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Radyal dağıtım sistemleri, güç akışı algoritmaları ve analizi, kritik yüklenme noktası,
kararlılık indeksi, kompanzasyon, yerel enerji üretimi
Projeden Yapılan Yayınlar:
Makale:
1. T Gözel, U Eminoglu and M H Hocaoglu, A Tool for Voltage Stability and Optimization
(VS&OP) in Radial Distribution Systems Using MATLAB Graphical User Interface (GUI),
Simulation Modelling Practice and Theory vol. 16, Issue 5, May 2008, pp 505-518.
Uluslararası Bildiri:
1. T. Gözel, U. Eminoglu and M.H. Hocaoglu, A Tool for Voltage Stability & Optimization in
Radial Distribution Systems Part I: Optimization Analysis, Technical and Physical Problems
of Power Engineering TPE-2008, Piteşti, Romanya, Eylül 2008, pp. VI.11-VI.15.
2. U. Eminoglu, T. Gözel and M.H. Hocaoglu, A Tool for Voltage Stability & Optimization in
Radial Distribution Systems Part II: Voltage Stability Analysis”, Technical and Physical
Problems of Power Engineering TPE-2008, Piteşti, Romanya, Eylül 2008, pp. VI.20-VI.24.
Ulusal Bildiri:
1. M. Ünal, T. Gözel, U.Eminoğlu, M. H. Hocaoğlu, Web Tabanlı Dağıtım Sistemleri Güç Akış
Analiz Programı, ELECO 2008, Bursa, Kasım 2008, pp 325-329

Guc Akisi Kararlilik Ve Optimizasyon Ana

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Guc Akisi Kararlilik Ve Optimizasyon Ana

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GÜÇ AKIŞI, KARARLILIK VE

Proje No: 107E242

Doç.Dr. Mehmet Hakan HOCAOĞLU

Bu projede, dağıtım sistemleri için proje ekibi tarafından geliştirilen kararlılık

Proje kapsamında yapılan çalışmalar neticesinde Uluslararası nitelikteki

Proje TÜBİTAK EEAG tarafından desteklenmiştir.

Tablo 1-1 Proje iş zaman çizelgesi ............................................................................................. 9

Dağıtım sistemlerinin yapılarının iletim sistemlerinden farklı olması nedeniyle iletim

Tablo 1-1 Proje iş zaman çizelgesi

Algoritmaların ve Diğer Metotların Bilgisayar Kodlarının

Kullanıcı Arabiriminin Oluşturularak Algoritma ve Metotlarla

Matlab da Oluşturulan Analiz Paketinin Test Edilmesi

Oluşturulan Paketin Başka bir Yazılıma Aktarılarak Matlab

Sonuçların Değerlendirilmesi ve Rapor Haline Getirilmesi

2.1 Literatür Taraması

2.2 Dağıtım Sistemlerinde Güç Akışı Analizi

• SCADA sistemlerinin kullanılması

• Radyal sistemlere uygun şekilde geleneksel algoritmaların geliştirilmiş şekilleri [6]-[22].

2.2.1 Geleneksel (Klasik) Güç Akışı Algoritmaları

2.2.2 Sweep-Temelli Güç Akışı Algoritmaları

şeklinde yazılabilir. Burada Vs ve Vr sırasıyla hat-başı ve hat-sonu gerilimlerinin büyüklüğü,

empedansının faz açısını göstermektedir. Aktif ve reaktif güç ifadelerinden yararlanarak;

cos 2 (θ Z − δ ) + sin 2 (θ Z − δ ) = 1 (2.3)

Şekil 2.1 İki baralı basit dağıtım sistemi devre şeması

• Kirchoff Gerilim Kanunu kullanılarak geliştirilen sweep-temelli algoritmalar [23]-[37]

Adım 1. Sistemin bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini belirle.

Adım 1. Sistemin bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini belirle.

Adım 4. Gerilim düşümü ∆V matrisini ve her bir bara gerilimini hesapla;

[Vi ] = [Vs − ∆Vi −1 ] , i = 2,..., n − 1 (2.16.b)

Burada Zb hatların seri empedansları kullanılarak oluşturulmuş hat empedansı matrisidir.

2.2.4 Kuadratik Denklem Kullanılarak Geliştirilen Sweep-Temelli

Vr = (V s − ∆V ' ) 2 + ∆V ''2 (2.24.c)

Adım 1. Sistemdeki bara gerilimlerinin başlangıç değerlerini belirle.

burada her bir hat için G sr − jB sr = 1 / Z eşitliği ile G ve B büyüklükleri belirlenmektedir.

2.2.5 Yerel Elektrik Santralleri ve Paralel Reaktif Güç Kompanzatörlerinin

Bu birimlerin PV-bara olarak modellendiği bazı sweep-temelli algoritmalar da mevcut olup

Dağıtım sistemlerinin yapılarının iletim sistemlerinden farklı olması geliştirilen geleneksel

2.3 Gerilim Kararlılığı ve Kararlılık İndeksleri

2.3.1 Sürekli Durum Gerilim Kararlılığı ve Gerilim Çökmesi

Şekil 2.2 İki baralı bir radyal sistemin devre şeması

2.3.2 Gerilim Kararlılık İndeksleri

L = 4 [( XPr − RQ r ) 2 + XQ r + RPr ] (2.33)

SI ( r ) = 0.5Vs − Vr cos( δ s − δ r ) (2.34)

Dağıtım sistemleri için kararlılık indeksleri Moghavvemi tarafından farklı yaklaşımlar

Tablo 2.2 Geliştirilen kararlılık indekslerinin genel özellikleri

koşullarını sağlaması gerekir. Denklem 4.8-a ve 4.8-b yi taraf tarafa toplarsak

Güç sistemlerinde yükteki değişimler sistemdeki gerilim seviyesini istenmeyen değerlere

2.4 Yerel Elektrik Santralleri (YES) ve Paralel Kapasitörlerin Dağıtım

Dağıtım sistemlerinde şönt kondansatörün yerleştirilmesinde kullanılan kural olan ‘2/3

Kapasitör yerleşiminde kullanılan analitik metotlardan yararlanan [74]-[76], dağıtım

2.4.1 Dağıtım Sistemlerinde Yerel Elektrik Santralleri

Şekil 2.5 Yerel enerji üretim teknolojileri

Hem aktif hem reaktif güç sağlayabilir. İhtiyaç olduğunda kısa

Yenilenebilir Hava şartlarına bağlı olarak kesintili (süreksiz) kaynaklardır.

Bu bölümde geliştirilen Dağıtım Sistemleri Analiz Programlarında kullanılan metotlar,

3.1 Dağıtım Sistemleri Analiz Programlarında Kullanılan Metotlar

Şekil 3.1 Örnek dağıtım sisteminin devre şeması

[B] = [BIBC ][I ] (3.1-b)

3.1.2 Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Güç Akışı Analizi ve Kararlılık

Dağıtım Sistemleri Analiz Programların Kararlılık Analizi bölümünde farklı yük

Sweep-temelli güç akışı algoritmalarının dağıtım sistemlerine uygulanmasına ilişkin

Hayır i=m? Hayır

Dağıtım Sistemleri Analiz Programların optimizasyon bölümünde sistem kayıplarını