Professional Documents
Culture Documents
TAVŞANLAR
TAVŞANLAR
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Olgu ÇELİKLER
DANIŞMAN
Prof. Dr. Aslan KALINBACAK
2010 - ANKARA
ii
İÇİNDEKİLER
Kabul ve Onay ii
İçindekiler iii
Önsöz v
Simgeler ve Kısaltmalar vi
Çizelgeler vii
Resimler viii
1. GİRİŞ 1
1.1. Tavşanlarda Sindirim Sistemi 1
1.2. Tavşanlarda Beslenme 3
1.3. Tavşan Beslenmesinde Selülozun Önemi 4
1.4. Mukoid Enteropati 5
1.4.1. Etiyoloji 6
1.4.2. Klinik ve Laboratuvar Bulguları 7
1.4.3. Patolojik Bulgular 7
1.4.4. Tanı 8
1.5. Sağaltım 9
1.5.1. Enrofloksasin 9
1.5.2. Probiyotikler 11
1.5.2.1. Tavşan Beslemede Probiyotik Kullanımı 13
1.5.3. Saccharomyces Boulardii 14
1.5.3.1. Farmakokinetik ve Etki Mekanizması 14
1.5.3.2. Kullanım Şekli ve Olası İstenmeyen Etkileri 16
2. GEREÇ VE YÖNTEM 17
2.1. Kullanılan Tavşanlar 17
2.2. Hayvanların Gruplandırılması 17
2.3. Anamnez ve Klinik Muayene 18
2.4. Hematolojik ve Biyokimyasal Muayeneler 18
2.5. Radyografik Muayene 19
2.6. Dışkı Muayeneleri 19
2.7. Sağaltım Uygulamaları 20
2.8. İstatistiki Değerlendirme 20
3. BULGULAR 21
3.1. Klinik Muayene Bulguları 21
3.1.1. Birinci Grup Tavşanlarda Klinik Muayene Bulguları 21
3.1.2. İkinci Grup Tavşanlarda Klinik Muayene Bulguları 21
3.1.3. Üçüncü Grup Tavşanlarda Klinik Muayene Bulguları 22
3.1.4. Kontrol Grubu Tavşanlarda Klinik Muayene Bulguları 22
3.2. Laboratuvar Bulguları 26
3.2.1. Hematolojik Bulgular 26
3.2.2. Dışkı Kültürü Bulguları 47
iv
4. TARTIŞMA 48
5. SONUÇ VE ÖNERİLER 54
ÖZET 55
SUMMARY 56
KAYNAKLAR 57
ÖZGEÇMİŞ 65
v
ÖNSÖZ
Tavşanlar ülkemizde özellikle pet hayvanı olarak yoğun ilgi görmekte olup tavşan
hastalıkları veteriner hekimlikte gün geçtikçe önem kazanmaktadır.
SİMGELER VE KISALTMALAR
ÇİZELGELER
Çizelge 2.1. I. sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası hematolojik
bulgular
Çizelge 2.2. I. sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası serum
biyokimya bulguları
Çizelge 2.3. II. sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası hematolojik
bulgular
Çizelge 2.4. II. sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası serum
biyokimya bulguları
Çizelge 2.5. III. sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası hematolojik
bulgular
Çizelge 2.6. III sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası serum
biyokimya bulguları
Çizelge 3.1. Sağaltım grupları kan değerlerinin kontrol grubu ile karşılaştırılması
Çizelge 3.2. Sağaltım grupları serum biyokimya değerlerinin kontrol grubu ile
karşılaştırılması
viii
RESİMLER
1. GİRİŞ
Sekuma iletilen besin maddeleri 2-12 saat süre ile bakteriyel enzimler tarafindan
parçalanır. Bu esnada sindirilen besinler tekrar emilerek kan dolaşımına geçer.
Sindirilemeyen kısım ise kolona gönderilir. Yaklaşık olarak büyük ve küçük
moleküllü besinlerin yarısına yakın kısmında bu aşamada yeterli düzeyde parçalanma
olmamıştır ve sekumda ince bağırsaklardan gelen besinlerin sindirimi devam
etmektedir. Tavşan sindirim sisteminin diğer tek mideli hayvanlardan tek farkı kalın
bağırsakların iki yönlü fonksiyona sahip olmasıdır (Lebas ve ark., 1997).
Sıvı kısmın büyük çoğunluğu çözünebilir ürünlerden ibarettir ve parça büyüklüğü 0.1
mm'den küçük olup sekuma geri itilir. Katı kısım genellikle 0.3 mm uzunluğunda
olan büyük partiküller ihtiva eder ve sonradan çıkan katı pelet formundadır. Bu iki
yönlü faaliyet sonucunda kalın bağırsak katı ve yumuşak olmak üzere iki tip dışkı
oluşturur (Lebas ve ark., 1997).
Fekal peletler ilk kez assendens kolonun son kısmına doğru ayrılmaya başlar (Davies
ve Davies, 2003). Sinirsel yanıtla sekotrof direk anüsten alınır. Bu işleme koprofaji
veya sekotrofi denilmektedir (Cheeke, 1987; Jenkins, 1999).
Sekotroflar müsin koruması sayesinde 6-8 saat midede kalır. Sağlıklı bir tavşanda
probiyotik etki göstererek mikrobiyel sisteme destek olur (Davies ve Davies, 2003).
Sert dışkıda kuru madde oranı % 53, ham protein oranı % 15, ham selüloz oranı
% 30, sekotroflarda kuru madde oranı % 39, ham protein oranı % 34, ham selüloz
oranı % 18’dir (Meredith, 2006).
3
Tavşanlar doğumdan sonra 0-10. günler arasında sadece anne sütü ile beslenirler. 10.
günden sonra anne sütüne ilave olarak maternal sekotrof almaya başlarlar.
Sekotroflar üstündeki müsin katmanı sayesinde midede uzun süre bozulmadan kalır.
Tavşanlar 15 günlük olunca katı yem yemeye başlarlar. 20 günlük yaşta ise katı
materyaller alınan gıdanın büyük kısmını oluşturur ve sekotrofi başlar. 30 günlük
yaşta süt alımı minimaldir ve sekotrofi tam olarak gelişir (Davies ve Davies, 2003).
Tavşan sindirim sistemi yüksek enerji ve protein alımına izin verir, besini
sindirilebilir ve kolay fermente edilebilir parçalarına ayırır ve ağır fermente olan
lifleri hızlıca elimine eder (Hacklander ve ark., 2002).
4
Bir çok araştırıcı düşük sindirilebilirliği olan lifin sütten kesilen tavşanlarda hem
sindirim problemlerini azalttığını hem de enerji kaynağı olduğunu bildirmektedir
(Maitre ve ark., 1990 ; Perez ve ark., 1994 ; Gidenne ve ark., 2001; Gidene ve ark.,
2003).
Tavşan beslenmesinde kaliteli kuru ot önemli yer tutar. Kuru otun bileşimi yaklaşık
olarak % 20-25 ham selüloz, % 15 ham protein, % 2-3 ham yağdır. Özellikle kuru
yonca tavşanların büyümesinde önem taşır. Yonca otu içeren tavşan yemlerinin diğer
tahıl karmalarına göre daha fazla sindirilebilir protein içerdiği bildirilmektedir (Lebas
ve ark., 1997 ; Lui ve ark., 2000).
Bir çok araştırıcı beslenme ile sindirim bozukluklukları arasında ilişki olduğunu
bildirmiştir (Peeters ve ark., 1993; Padilha, 1995; Licois ve Gidenne, 1999).
Yüksek kaliteli selüloz bağırsak sağlığı için çok önemlidir (McNitt ve ark., 1996;
Stein ve Walshaw, 1996). Selüloz bağırsak motilitesinin stimülasyonunda görev
alarak enteritisten korunmada rol oynar (McNitt ve ark., 1996; Brooks, 1997).
Eksikliğinde bağırsak hipomotilitesi sonucu besinlerin bağırsaktan geçiş zamanı
uzar, sekotrofi azalır ve bağırsak pH’ında yükselme sonucu patojenlerin sayısında
artış meydana gelir (Cheeke,1994; Lebas ve ark.,1997; Jenkins, 1999).
Diyette selüloz düzeyinin düşük olması spesifik olmayan enteritis insidansını artıran
en önemli faktördür (Bennegadi ve ark., 2001; Gidene ve ark., 2005).
Sütten kesilen tavşanlarda diyet selüloz oranında hızlı bir azalmanın (% 19’dan -
% 9’a düşüş) sindirim sistemi problemleri riskini ikiye katladığı, % 21’den % 15’e
düşüşün mortaliteyi % 7,5’tan % 14,4’e çıkardığı bildirilmiştir (Bennegadi ve ark.,
2001).
Diyet selüloz oranının yetersiz olduğu, hızlı diyet değişikliklerinin yapıldığı, stres
faktörlerinin elimine edilmediği tavşan çiftliklerinde mukoid enteropati, belirli bir
insidansa sahip olup önemli verim kaybı yaratmaktadır (Eleni ve ark., 2004).
1.4.1. Etiyoloji
Diyet, stres faktörleri, patojenler, sekal mikrofloranın bozulması gibi etmenlerin rolü
tam olarak bilinmemekle birlikte, bütün bu faktörlerin hastalıkta rol oynadığı
düşünülmektedir (Whitney, 1976; Brown, 2002).
Hastalığın seyri akut veya subakuttur. Klinikte iştahsızlık, depresyon, kılların karışık
olması, kilo kaybı gibi genel belirtilere rastlanmaktadır. Beden ısısının normal veya
normalin altında olabileceği bildirilmektedir. Hastaların çoğunda polidipsi görülür
(Kurtdede, 2001; Rodriquez-De Lara ve ark., 2008).
Hastalıkta normal dışkı yapımı bozulur hatta konstipasyon oluşabilir. Daha sonraki
aşamada fazla miktarda mukus tek başına veya dışkıyla karışık olarak atılır (Brown,
2002).
Nekropside mide sıvı ve gazla genişlemiştir. Duodenum ve jejunum sıvı, gaz ve safra
renkli içerikle doludur. İleumda yumuşak kıvamlı bazen de sert dışkı ve gaz vardır
(Kurtdede, 2001; Brown, 2002; Beltz ve ark., 2005).
8
Sekum içeriği kuru veya hafif suludur. Kolonda kalın jelatinöz bir mukus tabakası
bulunur. Bu tablo bağırsak içeriğinin yavaş akışı ve anormal mukozal irritasyondan
ileri gelir (Kurtdede, 2001; Brown, 2002; Beltz ve ark.,2005).
1.4.4. Tanı
1.5. Sağaltım
Anorektik tavşanlarda spesifik olmayan tedavi yaklaşımı; hastanın sıcak sakin sessiz
bir ortama alınması, sıvı kaybının yerine konulması, enterotoksemi oluşumunun
önlenmesi, sekal mikrofloranın düzenlenmesidir (Brown, 2002).
1.5.1 Enrofloksasin
Enrofloksasin, deri altı ve kas içi uygulamaları takiben 1–4 saat içinde serum doruk
konsantrasyonlarına ulaşmaktadır (Scheer, 1987; Broome ve ark., 1991; Walker ve
ark., 1992; Kaartinen ve ark., 1995; Mengozzi ve ark., 1996; Kaartinen ve ark., 1997;
Elmas ve ark., 2001).
Enrofloksasin vücuttan başlıca böbrek, ikincil olarak da safra ile atılır (Vancutsem ve
ark., 1990, Kaya, 1997). Safrayla sindirim kanalına gelen ilaçların bir kısmı buradan
geri emilir. Başlıca etkin tubüler salgılanma ile böbreklerden atılır (Scully, 1990;
Baydan ve ark., 1998).
11
1.5.2 Probiyotikler
Liyofilize toz şeklinde kapsül veya kaşe olarak S. boulardii’nin değişen dozlarda,
(150-3000 mg) oral olarak, günde en az bir kez, tercihen mide boşken alınması
önerilmektedir (Wellohwel, 2003).
2. GEREÇ VE YÖNTEM
Çalışmada her biri yedi tavşandan oluşan sağaltım uygulaması yapılan üç sağaltım
grubu ile bir kontrol grubu olmak üzere toplam dört grup oluşturuldu;
İkinci sağaltım grubu : Yaşları 6-10 hafta olan mukoid enteropatili ve sağaltımında
enrofloksasin kullanılan 7 olgudan oluşturuldu.
Kontrol Grubu : Yaşları 5-12 hafta olan, ilaç kullanılmayan, sağlıklı, kontrol grubu
olarak izlenen 7 olgudan oluşturuldu.
Sağaltım gruplarını oluşturan tavşanlardan 16’sı dişi 5’i erkek, kontrol grubunu
oluşturan tavşanlardan 5’i dişi 2’si erkekti.
18
Sağaltım gruplarından (I., II., III. gruplar) klinik semptomların bulunduğu ve klinik
semptomları tamamen düzeldiği zamanlarda olmak üzere iki kez, sağlıklı
tavşanlardan oluşan kontrol grubundan ise bir kez, kan ve kan serumu biyokimyası
analizlerinde kullanılmak üzere V.saphena’dan kan örnekleri alındı (Resim 2).
Hematolojik kontroller için Etilen Diamin Tetra Asetik Asit (EDTA)’ li tüplere 2 ml
olarak alınan kan örneklerinde; lökosit (WBC) ve eritrosit (RBC) sayıları,
hemoglobin (Hb), hematokrit (HCT), ortalama eritrosit hacmi (MCV), ortalama
korpuskuler hemoglobin konsantrasyonu (MCHC) değerleri MS-9 kan sayım
cihazıyla belirlendi.
19
Ayrıca EDTA’sız steril tüplere 2 ml kan örnekleri alınarak laboratuar ortamına kadar
soğuk zincirde taşınıp daha sonra 20-22°C oda sıcaklığında bekletilerek
pıhtılaşmaları sağlandı. Örnekler 3000 devirde 5 dakika santrifüj edilerek serum
ayrıştırıldı. Elde edilen serum örneklerinde ILab 600 marka otoanalizör ile
alanin aminotransferaz (ALT), aspartat amino transferaz (AST), gama glutamil
transferaz (GGT), alkalen fosfataz (ALP), üre, kreatinin, glukoz, total protein,
albumin, total bilirubin değerleri belirlendi.
Tüm plaklar 37 °C’de inkübe edildi ve 24 saat sonra üremeler incelendi. Ayrıca
Salmonella grubu bakterilerin doğrudan kültür yanında Rappaport-Vassiliadis (RV)
Enrichment Broth besiyerinde selektif zenginleştirme ile tekrar kültürü yapıldı.
S. boulardii, oral olarak günde 250 mg, enrofloksasin subkutan olarak günde 10
mg/kg, laktatlı Ringer solüsyonu subkutan olarak günde 40 ml/kg uygulandı (Resim
3). İlaç uygulamalarına klinik iyileşme sağlanıncaya kadar devam edildi.
Bu tez çalışması için Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Etik Kurulu’ndan onay
alınmıştır (12.10.2006 tarih ve 2006/48 sayılı karar).
21
3. BULGULAR
klinik iyileşme süresi 4,86±0,69 gün olarak belirlendi. Bu grupta bulunan tavşanlarda
klinik muayene bulguları çizelge 1.2.’de gösterildi.
Tavşan No 1 2 3 4 5 6 7
Muayene Zamanı
a b c a b c a b c a b c a b c a b c a b c
(Gün)
Beden Isısı (0C) 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0
Solunum/dk 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0
Mukozalar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Beslenme 3 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 3 0 0 2 0 0 2 0 0
Çevreye İlgi 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0
İshal 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0
Dehidrasyon(%) 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0
Abdominal
1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0
Şişkinlik
Beden Isısı (0C) Solunum/dk Mukozalar Beslenme Çevreye İlgi İshal Dehidrasyon(%) Abdominal Şişkinlik
38,5-39,5 0 30-60 0 Normal 0 Normal 0 Normal 0 Yok 0 Normal 0 Mevcut Değil 0
37,5-38,4 1 61-70 1 Solgun 1 İştah Artması 1 İlgisiz 1 sulu 1 Hafif(<%5kayıp) 1 Mevcut 1
39,6-40,5 2 71-80 2 İkterik 2 İştah Azalması 2 Depresif 2 Mukuslu 2 Orta(%5-7kayıp) 2
Diğer 3 İştah Kaybı 3 Koma 3 Kanlı 3 Şiddetli(>%8) 3
24
Tavşan No 1 2 3 4 5 6 7
Muayene Zamanı
a b c a b c a b c a b c a b c a b c a b c
(Gün)
Beden Isısı (0C) 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0
Solunum/dk 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0
Mukozalar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Beslenme 2 0 0 3 0 0 2 0 0 2 0 0 3 0 0 2 0 0 2 0 0
Çevreye İlgi 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0
İshal 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0
Dehidrasyon(%) 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0
Abdominal
1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0
Şişkinlik
Beden Isısı (0C) Solunum/dk Mukozalar Beslenme Çevreye İlgi İshal Dehidrasyon(%) Abdominal Şişkinlik
38,5-39,5 0 30-60 0 Normal 0 Normal 0 Normal 0 Yok 0 Normal 0 Mevcut Değil 0
37,5-38,4 1 60-70 1 Solgun 1 İştah Artması 1 İlgisiz 1 sulu 1 Hafif(<%5kayıp) 1 Mevcut 1
39,6-40,5 2 70-80 2 İkterik 2 İştahAzalması 2 Depresif 2 Mukuslu 2 Orta(%5-7kayıp) 2
Diğer 3 İştah Kaybı 3 Koma 3 Kanlı 3 Şiddetli(>%8) 3
25
Tavşan No 1 2 3 4 5 6 7
Muayene Zamanı
a b c a b c a b c a b c a b c a b c a b c
(Gün)
Beden Isısı (0C) 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0
Solunum/dk 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0
Mukozalar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Beslenme 2 0 0 2 0 0 3 0 0 3 0 0 2 0 0 2 0 0 3 0 0
Çevreye İlgi 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0
İshal 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0 2 0 0
Dehidrasyon(%) 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0
Abdominal
1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0
Şişkinlik
Beden Isısı (0C) Solunum/dk Mukozalar Beslenme Çevreye İlgi İshal Dehidrasyon(%) Abdominal Şişkinlik
38,5-39,5 0 30-60 0 Normal 0 Normal 0 Normal 0 Yok 0 Normal 0 Mevcut Değil 0
37,5-38,4 1 60-70 1 Solgun 1 İştah Artması 1 İlgisiz 1 sulu 1 Hafif(<%5kayıp) 1 Mevcut 1
39,6-40,5 2 70-80 2 İkterik 2 İştahAzalması 2 Depresif 2 Mukuslu 2 Orta(%5-7kayıp) 2
Diğer 3 İştah Kaybı 3 Koma 3 Kanlı 3 Şiddetli(>%8) 3
26
Çizelge 2.1. I. sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası hematolojik
bulgular.
I.Grup I.Grup
Sağaltım Öncesi Sağaltım Sonrası
Parametreler (n=7) (n=7) p*
x±Sx x±Sx
(min-max) (min-max)
3
WBC (10 /µl) 2,99±0,95 3,90±1,18 0,091
(1,38-4,35) (2,63-5,78)
RBC (106/µl) 4,82±0,85 5,00±0,34 0,499
(3,49-5,65) (4,65-5,68)
Hb (g/dl) 10,11±1,91 10,87±0,61 0,128
(6,80-12,20) (9,80-11,60)
HCT (%) 35,42±6,64 36,20±1,36 1,000
(24,70-41,00) (34,30-38,00)
MCV (fl) 73,29±1,83 72,58±4,13 0,735
(71-76) (65,60-77,10)
MCHC (g/dl) 28,60±1,07 30,04±1,03 0,116
(26,90-30,30) (28,50-31,90)
*: Wilcoxon Eşleştirilmiş İki Örnek Testi (p<0,05)
27
Birinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama WBC değeri 2,99±0,95
x103/µl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 3,90±1,18 x103/µl olarak
tespit edildi. I. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası WBC
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.1.).
Birinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama RBC değeri 4,82±0,85
x106/µl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 5,00±0,34 x106/µl olarak
tespit edildi. I. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası RBC
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.1.).
Birinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama MCV değeri 73,29±1,83
fl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 72,58±4,13 fl olarak tespit edildi. I.
sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası MCV değerleri
arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.1.).
Çizelge 2.2. I. sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası serum
biyokimya bulguları.
I.Grup I.Grup
Sağaltım Öncesi Sağaltım Sonrası
Parametreler (n=7) (n=7) p*
x±Sx x±Sx
(min-max) (min-max)
ALT (IU/L) 64,28±8,57 39,57±4,68 0,018
(53,00-75,00) (34,00-48,00)
Birinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama ALT değeri 64,28±8,57
IU/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 39,57±4,68 IU/L olarak tespit
edildi. I. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası ALT
değerleri arasında istatistiksel olarak önemli farklılık belirlendi (p=0,018) (Çizelge
2.2.).
Birinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama AST değeri 43,85±8,17
IU/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 29,57±10,11 IU/L olarak tespit
edildi. I. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası AST
değerleri arasında istatistiksel olarak önemli farklılık belirlendi (p=0,028) (Çizelge
2.2.).
Birinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama GGT değeri 3,85±1,06
IU/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 3,28±0,48 IU/L olarak tespit
edildi. I. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası GGT
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.2.).
Birinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama üre değeri 22,42±5,56
mg/dl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 27,28±7,86 mg/dl olarak tespit
edildi. I. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası üre değerleri
arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.2.).
Birinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama total protein değeri
58,14±2,85 g/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 59,85±2,41 g/L olarak
tespit edildi. I. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası total
protein değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.2.).
Birinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama total bilirubin değeri
0,39±0,10 mg/dl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 0,36±0,09 mg/dl
olarak tespit edildi. I. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası
total bilirubin değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge
2.2.).
31
Çizelge 2.3. II. sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası hematolojik
bulgular.
II.Grup II.Grup
Sağaltım Öncesi Sağaltım Sonrası
Parametreler (n=7) (n=7) p*
x±Sx x±Sx
(min-max) (min-max)
WBC (103/µl) 2,53±0,62 3,48±0,62 0,091
(1,96-3,82) (2,66-4,22)
RBC (106/µl) 5,86±0,28 5,98±0,59 0,553
(5,33-6,22) (5,34-6,70)
Hb (g/dl) 12,51±0,87 13,40±1,77 0,236
(10,90-13,50) (11,60-15,50)
HCT (%) 39,85±3,51 44,84±6,61 0,063
(33,80-44,50) (36,20-52,40)
MCV (fl) 67,94±3,84 74,64±4,47 0,028
(63-75) (67,80-78,40)
MCHC (g/dl) 31,42±1,05 30,02±1,24 0,028
(29,90-33,00) (28,40-32,10)
*: Wilcoxon Eşleştirilmiş İki Örnek Testi (p<0,05)
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama WBC değeri 2,53±0,62
x103/µl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 3,48±0,62 x103/µl olarak
tespit edildi. II. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası WBC
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.3.).
32
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama RBC değeri 5,86±0,28
x106/µl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 5,98±0,59 x106/µl olarak
tespit edildi. II. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası RBC
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.3.).
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama MCV değeri 67,94±3,84
fl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 74,64±4,47 fl olarak tespit edildi. II.
sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası MCV değerleri
arasında istatistiksel olarak önemli farklılık belirlendi (p=0,028) (Çizelge 2.3.).
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama ALT değeri 60,42±12,13
IU/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 70,14±21,41 IU/L olarak tespit
edildi. II. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası ALT
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.4.).
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama AST değeri 28,00±6,60
IU/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 33,85±10,23 IU/L olarak tespit
edildi. II. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası AST
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.4.).
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama GGT değeri 6,42±1,71
IU/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 11,28±4,11 IU/L olarak tespit
edildi. II. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası GGT
değerleri arasında istatistiksel olarak önemli farklılık belirlendi (p=0,027) (Çizelge
2.4.).
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama ALP değeri 141,28±33,03
IU/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 162,14±51,99 IU/L olarak tespit
edildi. II. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası ALP
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.4.).
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama üre değeri 24,57±8,12
mg/dl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 32,71±6,52 mg/dl olarak tespit
edildi. II. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası üre değerleri
arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.4.).
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama total protein değeri
60,57±2,57 g/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 61,14±7,40 g/L olarak
tespit edildi. II. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası total
protein değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.4.).
İkinci sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama total bilirubin değeri
0,41±0,06 mg/dl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 0,50±0,12 mg/dl
olarak tespit edildi. II. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası
total bilirubin değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge
2.4.).
36
Çizelge 2.5. III. sağaltım grubuna ait sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası hematolojik
bulgular.
III.Grup III.Grup
Sağaltım Öncesi Sağaltım Sonrası
Parametreler (n=7) (n=7) p*
x±Sx x±Sx
(min-max) (min-max)
WBC (103/µl) 2,39±0,32 3,43±0,37 0,018
(1,91-2,90) (2,68-3,78)
RBC (106/µl) 5,71±0,65 5,88±0,45 0,866
(4,67-6,30) (5,33-6,50)
Hb (g/dl) 12,52±1,27 13,21±1,23 0,672
(10,50-13,70) (11,70-14,80)
HCT (%) 40,35±4,01 45,07±3,73 0,063
(34,30-45,30) (40,60-50,30)
MCV (fl) 70,86±3,93 76,62±3,13 0,043
(66-76) (70,40-79,80)
MCHC (g/dl) 31,07±1,04 29,31±1,27 0,043
(30,10-33,00) (27,90-31,50)
*: Wilcoxon Eşleştirilmiş İki Örnek Testi (p<0,05)
Üçüncü sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama WBC değeri 2,39±0,32
x103/µl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 3,43±0,37 x103/µl olarak
tespit edildi. III. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası WBC
değerleri arasında istatistiksel olarak önemli farklılık belirlendi (p=0,018) (Çizelge
2.5.).
37
Üçüncü sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama RBC değeri 5,71±0,65
x106/µl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 5,88±0,45 x106/µl olarak
tespit edildi. III. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası RBC
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.5.).
Üçüncü sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama AST değeri 29,28±9,55
IU/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 30,85±13,06 IU/L olarak tespit
edildi. III. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası AST
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.6.).
Üçüncü sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama GGT değeri 6,00±1,82
IU/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 10,25±4,19 IU/L olarak tespit
edildi. III. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası GGT
değerleri arasında istatistiksel olarak önemli farklılık belirlendi (p=0,043) (Çizelge
2.6.).
Üçüncü sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama üre değeri 28,14±8,85
mg/dl olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 30,00±8,62 mg/dl olarak tespit
edildi. III. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası üre
değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.6.).
Üçüncü sağaltım grubu tavşanlarda sağaltım öncesi ortalama total protein değeri
62,28±3,25 g/L olarak belirlenirken, sağaltım sonrası bu değer 62,28±8,44 g/L olarak
tespit edildi. III. sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi ve sağaltım sonrası total
protein değerleri arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı saptandı (Çizelge 2.6.).
Kruskal Wallis Varyans Analizi ile grupların kan ve serum biyokimya parametreleri
beraber karşılaştırıldığında, sağaltım öncesi WBC, RBC, Hb, MCV, MCHC, ALT,
AST, GGT, glukoz, total protein, albumin ve sağaltım sonrası RBC, Hb, HCT, MCV,
ALT, GGT, albumin yönünden en az bir grubun diğerlerinden istatistiksel olarak
farklı olduğu tespit edildi (p<0,05). Mann Whitney U Testi ile kontrol grubu kan ve
serum biyokimyası parametreleri sağaltım gruplarıyla ayrı ayrı karşılaştırılarak bu
farklılığın sebebi araştırıldı (Çizelge 3.1, Çizelge 3.2).
41
Çizelge 3.1. Sağaltım grupları kan parametrelerinin kontrol grubu ile karşılaştırılması.
Gruplar
Kontrol Grubu Sağaltım Grupları
Parametreler p*
x±Sx x±Sx
(min-max) (min-max)
4,25±1,71 2,99±0,95
0,277
(2,45-6,62) I.Grup (1,38-4,35)
4,25±1,71 2,53±0,62
Sağaltım Öncesi 0,018
(2,45-6,62) II.Grup (1,96-3,82)
4,25±1,71 2,39±0,32
0,018
3
(2,45-6,62) III.Grup (1,91-2,90)
WBC (10 /µl)
4,25±1,71 3,90±1,18
1,000
(2,45-6,62) I.Grup (2,63-5,78)
4,25±1,71 3,48±0,62
Sağaltım Sonrası 0,565
(2,45-6,62) II.Grup (2,66-4,22)
4,25±1,71 3,43±0,37
0,654
(2,45-6,62) III.Grup (2,68-3,78)
6,19±0,28 4,82±0,85
0,002
(5,91-6,68) I.Grup (3,49-5,65)
6,19±0,28 5,86±0,28
Sağaltım Öncesi 0,073
(5,91-6,68) II.Grup (5,33-6,22)
6,19±0,28 5,71±0,65
0,250
6
(5,91-6,68) III.Grup (4,67-6,30)
RBC (10 /µl)
6,19±0,28 5,00±0,34
0,002
(5,91-6,68) I.Grup (4,65-5,68)
6,19±0,28 5,98±0,59
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,565
(5,91-6,68) (5,34-6,70)
6,19±0,28 5,88±0,45
III.Grup 0,201
(5,91-6,68) (5,33-6,50)
13,58±1,27 10,11±1,91
I.Grup 0,003
(11,40-15,40) (6,80-12,20)
13,58±1,27 12,51±0,87
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,063
(11,40-15,40) (10,90-13,50)
13,58±1,27 12,52±1,27
III.Grup 0,159
(11,40-15,40) (10,50-13,70)
Hb (g/dl)
13,58±1,27 10,87±0,61
I.Grup 0,003
(11,40-15,40) (9,80-11,60)
13,58±1,27 13,40±1,77
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,898
(11,40-15,40) (11,60-15,50)
13,58±1,27 13,21±1,23
III.Grup 0,609
(11,40-15,40) (11,70-14,80)
*: Mann Whitney U Testi (p<0,05)
42
Çizelge 3.1.(Devam) Sağaltım grupları kan parametrelerinin kontrol grubu ile karşılaştırılması.
42,54±4,52 35,42±6,64
I.Grup 0,035
(39,10-52,10) (24,70-41,00)
42,54±4,52 39,85±3,51
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,338
(39,10-52,10) (33,80-44,50)
42,54±4,52 40,35±4,01
III.Grup 0,522
(39,10-52,10) (34,30-45,30)
HCT (%)
42,54±4,52 36,20±1,36
I.Grup 0,002
(39,10-52,10) (34,30-38,00)
42,54±4,52 44,84±6,61
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,565
(39,10-52,10) (36,20-52,40)
42,54±4,52 45,07±3,73
III.Grup 0,180
(39,10-52,10) (40,60-50,30)
68,55±4,34 73,29±1,83
I.Grup 0,025
(65,00-78,00) (71-76)
68,55±4,34 67,94±3,84
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,848
(65,00-78,00) (63-75)
68,55±4,34 70,86±3,93
III.Grup 0,180
(65,00-78,00) (66-76)
MCV (fl)
68,55±4,34 72,58±4,13
I.Grup 0,110
(65,00-78,00) (65,60-77,10)
68,55±4,34 74,64±4,47
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,025
(65,00-78,00) (67,80-78,40)
68,55±4,34 76,62±3,13
III.Grup 0,013
(65,00-78,00) (70,40-79,80)
32,00±2,54 28,60±1,07
I.Grup 0,018
(28,10-34,80) (26,90-30,30)
32,00±2,54 31,42±1,05
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,565
(28,10-34,80) (29,90-33,00)
32,00±2,54 31,07±1,04
III.Grup 0,406
(28,10-34,80) (30,10-33,00)
MCHC (g/dl)
32,00±2,54 30,04±1,03
I.Grup 0,179
(28,10-34,80) (28,50-31,90)
32,00±2,54 30,02±1,24
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,179
(28,10-34,80) (28,40-32,10)
32,00±2,54 29,31±1,27
III.Grup 0,064
(28,10-34,80) (27,90-31,50)
*: Mann Whitney U Testi (p<0,05)
43
Çizelge 3.2. Sağaltım grupları serum biyokimya parametrelerinin kontrol grubu ile karşılaştırılması.
Gruplar
Kontrol Grubu Sağaltım Grupları
Parametreler p*
x±Sx x±Sx
(min-max) (min-max)
37,71±9,92 64,28±8,57
I.Grup 0,002
(25,00-53,00) (53,00-75,00)
37,71±9,92 60,42±12,13
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,004
(25,00-53,00) (41,00-81,00)
37,71±9,92 61,28±20,31
III.Grup 0,006
(25,00-53,00) (39,00-104,00)
ALT (IU/L)
37,71±9,92 39,57±4,68
I.Grup 0,700
(25,00-53,00) (34,00-48,00)
37,71±9,92 70,14±21,41
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,009
(25,00-53,00) (37,00-103,00)
37,71±9,92 69,85±27,83
III.Grup 0,029
(25,00-53,00) (35,00-113,00)
31,00±12,93 43,85±8,17
I.Grup 0,085
(13,00-48,00) (33,00-55,00)
31,00±12,93 28,00±6,60
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,749
(13,00-48,00) (20,00-39,00)
31,00±12,93 29,28±9,55
III.Grup 0,701
(13,00-48,00) (19,00-43,00)
AST (IU/L)
31,00±12,93 29,57±10,11
I.Grup 0,848
(13,00-48,00) (17,00-46,00)
31,00±12,93 33,85±10,23
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,565
(13,00-48,00) (23,00-52,00)
31,00±12,93 30,85±13,06
III.Grup 0,949
(13,00-48,00) (13,00-51,00)
9,42±5,79 3,85±1,06
I.Grup 0,016
(3,00-19,00) (3,00-6,00)
9,42±5,79 6,42±1,71
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,434
(3,00-19,00) (3,00-8,00)
9,42±5,79 6,00±1,82
III.Grup 0,294
(3,00-19,00) (3,00-8,00)
GGT (IU/L)
9,42±5,79 3,28±0,48
I.Grup 0,008
(3,00-19,00) (3,00-4,00)
9,42±5,79 11,28±4,11
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,518
(3,00-19,00) (6,00-16,00)
9,42±5,79 10,25±4,19
III.Grup 0,697
(3,00-19,00) (6,00-16,00)
*: Mann Whitney U Testi (p<0,05)
44
Çizelge 3.2.(Devam) Sağaltım grupları serum biyokimya parametrelerinin kontrol grubu ile karşılaştırılması.
142,42±71,65 134,28±36,87
I.Grup 0,609
(84,00-299,00) (93,00-179,00)
142,42±71,65 141,28±33,03
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,442
(84,00-299,00) (98,00-181,00)
142,42±71,65 137,85±26,65
III.Grup 0,443
(84,00-299,00) (96,00-176,00)
ALP (IU/L)
142,42±71,65 165,57±75,28
I.Grup 0,443
(84,00-299,00) (100,00-299,00)
142,42±71,65 162,14±51,99
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,276
(84,00-299,00) (84,00-249,00)
142,42±71,65 164,57±50,41
III.Grup 0,179
(84,00-299,00) (98,00-257,00)
29,42±7,32 22,42±5,56
I.Grup 0,082
(20,00-38,00) (16,00-33,00)
29,42±7,32 24,57±8,12
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,334
(20,00-38,00) (16,00-38,00)
29,42±7,32 28,14±8,85
III.Grup 0,746
(20,00-38,00) (16,00-38,00)
Üre (mg/dl)
29,42±7,32 27,28±7,86
I.Grup 0,605
(20,00-38,00) (18,00-39,00)
29,42±7,32 32,71±6,52
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,476
(20,00-38,00) (20,00-40,00)
29,42±7,32 30,00±8,62
III.Grup 0,797
(20,00-38,00) (16,00-40,00)
0,6343±0,19 0,70±0,14
I.Grup 0,563
(0,28-0,88) (0,50-0,90)
0,6343±0,19 0,81±0,12
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,073
(0,28-0,88) (0,60-1,02)
0,6343±0,19 0,83±0,14
III.Grup 0,047
(0,28-0,88) (0,57-1,04)
Kreatinin
(mg/dl) 0,6343±0,19 0,48±0,17
I.Grup 0,139
(0,28-0,88) (0,28-0,80)
0,6343±0,19 0,64±0,12
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,748
(0,28-0,88) (0,55-0,89)
0,6343±0,19 0,68±0,15
III.Grup 1,000
(0,28-0,88) (0,54-0,89)
*: Mann Whitney U Testi (p<0,05)
45
Çizelge 3.2.(Devam) Sağaltım grupları serum biyokimya parametrelerinin kontrol grubu ile karşılaştırılması.
145,28±49,11 105,85±10,15
I.Grup 0,007
(107,00-252,00) (88,00-117,00)
145,28±49,11 110,00±10,04
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,034
(107,00-252,00) (90,00-120,00)
145,28±49,11 111,14±12,04
III.Grup 0,047
Glukoz (107,00-252,00) (96,00-130,00)
(mg/dl) 145,28±49,11 121,00±16,40
I.Grup 0,303
(107,00-252,00) (101,00-152,00)
145,28±49,11 116,14±24,82
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,109
(107,00-252,00) (83,00-163,00)
145,28±49,11 116,14±24,61
III.Grup 0,200
(107,00-252,00) (73,00-153,00)
70,00±10,47 58,14±2,85
I.Grup 0,021
(55,00-83,00) (54,00-61,00)
70,00±10,47 60,57±2,57
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,062
(55,00-83,00) (57,00-65,00)
70,00±10,47 62,28±3,25
III.Grup 0,109
(55,00-83,00) (58,00-67,00)
Total Protein
(g/L) 70,00±10,47 59,85±2,41
I.Grup 0,046
(55,00-83,00) (55,00-62,00)
70,00±10,47 61,14±7,40
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,124
(55,00-83,00) (51,00-72,00)
70,00±10,47 62,28±8,44
III.Grup 0,249
(55,00-83,00) (50,00-72,00)
47,57±6,21 36,14±5,39
I.Grup 0,005
(40,00-55,00) (26,00-41,00)
47,57±6,21 39,14±3,80
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,025
(40,00-55,00) (32,00-43,00)
47,57±6,21 40,71±4,30
III.Grup 0,082
(40,00-55,00) (32,00-46,00)
Albumin (g/L)
47,57±6,21 37,28±4,53
I.Grup 0,005
(40,00-55,00) (29,00-41,00)
47,57±6,21 45,42±3,69
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,653
(40,00-55,00) (42,00-52,00)
47,57±6,21 45,85±3,33
III.Grup 0,748
(40,00-55,00) (42,00-51,00)
*: Mann Whitney U Testi (p<0,05)
46
Çizelge 3.2.(Devam) Sağaltım grupları serum biyokimya parametrelerinin kontrol grubu ile karşılaştırılması.
0,52±0,20 0,39±0,10
I.Grup 0,335
(0,36-0,91) (0,20-0,50)
0,52±0,20 0,41±0,06
Sağaltım Öncesi II.Grup 0,303
(0,36-0,91) (0,36-0,55)
0,52±0,20 0,44±0,05
III.Grup 0,847
Total Bilirubin (0,36-0,91) (0,38-0,53)
(mg/dl)
0,52±0,20 0,36±0,09
I.Grup 0,095
(0,36-0,91) (0,20-0,50)
0,52±0,20 0,50±0,12
Sağaltım Sonrası II.Grup 0,847
(0,36-0,91) (0,38-0,67)
0,52±0,20 0,49±0,09
III.Grup 0,797
(0,36-0,91) (0,38-0,65)
*: Mann Whitney U Testi (p<0,05)
Birinci sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi RBC, Hb, HCT, HCT, MCV,
MCHC, ALT, GGT, glukoz, total protein, albumin ile sağaltım sonrası RBC, Hb,
HCT, GGT, total protein, albumin parametreleri yönünden kontrol grubuyla
aralarında istatistiksel olarak önemli farklılık belirlendi (p<0,05).
İkinci sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi WBC, ALT, glukoz, albumin ile
sağaltım sonrası MCV, ALT parametreleri yönünden kontrol grubuyla aralarında
istatistiksel olarak önemli farklılık belirlendi (p<0,05).
Üçüncü sağaltım grubu tavşanların sağaltım öncesi WBC, ALT, kreatinin, glukoz ile
sağaltım sonrası MCV, ALT parametreleri yönünden kontrol grubuyla aralarında
istatistiksel olarak önemli farklılık belirlendi (p<0,05).
47
4. TARTIŞMA
Rodriquez-De Lara ve ark. (2008), diyetin diareye yol açan esas faktör olmadığını,
fakat düşük selülozlu diyetlerin hastalığa predispozisyon yarattığını bildirmektedir.
Onifade ve ark. (1999), 30 adet 5-6 haftalık Yeni Zelanda ırkı tavşanda yaptıkları
araştırmada, rasyonlarında S. cerevisiae bulunan gruplarda serum protein ve albumin
değerleri daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Araştırıcılar S. cerevisiae kapsamayan
rasyonlarla beslenen tavşanlarda serum albumin konsantrasyonunun daha düşük
bulunmasının, rasyonunda S. cerevisiae bulunan tavşan karaciğerlerinde sentez
işleminin azalmasından kaynaklanabileceğini belirtmişlerdir. Kontrol grubuna
kıyasla, rasyonlarında S. cerevisiae bulunan grupların ALT ve AST değerlerinin daha
düşük olduğu bildirilmiştir. Bu çalışmada, sağaltımında S. cerevisiae 'nin bir alt türü
olan S. boulardii kullanılan I. grup tavşanlarda, sağaltım öncesine göre, sağaltım
sonrası ortalama ALT, AST ve kreatinin değerlerinde istatistiksel açıdan önemli bir
azalma, ortalama glukoz değerinde ise önemli bir artış olduğu tespit edildi. ALT ve
AST değerindeki azalmanın, Onifade ve ark. (1999)’ın yaptığı çalışmayla uyum
gösterdiği, serum protein ve albumin değerlerinde ise anlamlı bir değişiklik olmadığı
görüldü.
Wellohwel (2003), liyofilize toz şeklinde kapsül veya kaşe olarak S. boulardii’nin,
değişen dozlarda, (150-3000 mg) oral yoldan, günde en az bir kez, tercihen mide
boşken alınması önermektedir. Bu çalışmada kaşe olarak günlük 250 mg dozda oral
olarak kullanılan S. boulardii’nin, I. sağaltım grubunda bulunan 7 tavşanda klinik
iyileşme sağladığı görülmüştür. S. boulardii’nin bozulan bağırsak florasında tutunma
bölgeleri için patojenlerle rekabete girerek ve patojenler için gerekli olan besin
maddelerini tüketerek, onların sistemde uzun süre kalmasını engellediği
düşünülmektedir.
Enrofloksasin ile tedavi edilen II. sağaltım grubunda sağaltım bitimi ve bir hafta
sonra yapılan kontrol muayenesinde herhangi bir klinik anormalliğe rastlanmadı.
II.sağaltım grubunun 4,86±0,69 gün olarak belirlenen klinik iyileşme süresi I. ve III.
sağaltım gruplarından daha uzun olmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı
bulunmadı.
S. boulardii ve enrofloksasin ile tedavi edilen III. sağaltım grubunda sağaltım bitimi
ve bir hafta sonra yapılan kontrol muayenesinde herhangi bir klinik anormalliğe
rastlanmadı. III. sağaltım grubunun 4,43±0,79 gün olarak belirlenen klinik iyileşme
süresi I. sağaltım grubundan uzun II. sağaltım grubundan kısa olmasına rağmen
istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı.
Tüm gruplarda kreatinin değerindeki anlamlı düşüşün sıvı tedavisine, II. ve III.
sağaltım gruplarındaki GGT düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı, ALT ve AST
düzeylerinde ise istatistiksel olarak anlamlı olmayan artışın antibiyotik kullanımına
bağlı olabileceği düşünüldü.
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
ÖZET
Çalışmada, her biri yedi tavşandan oluşan üç sağaltım grubu ile bir kontrol grubu
olmak üzere toplam dört grup oluşturuldu. Birinci gruba S. boulardii, ikinci gruba
enrofloksasin, üçüncü gruba S. boulardii ve enrofloksasin beraber uygulandı.
S. boulardii, oral olarak günde 250 mg, enrofloksasin, subkutan olarak günde 10
mg/kg, laktatlı ringer solüsyonu, subkutan olarak günde 40 ml/kg dozda uygulandı.
Birinci sağaltım grubunda sağaltım öncesine göre, sağaltım sonrası ortalama ALT,
AST ve kreatinin değerlerinde istatistiksel açıdan önemli bir azalma, ortalama glukoz
değerinde ise önemli bir artış olduğu, II. sağaltım grubunda sağaltım öncesine göre,
sağaltım sonrası ortalama MCHC ve kreatinin değerlerinde istatistiksel açıdan
önemli bir azalma, ortalama MCV, GGT ve albumin değerlerinde ise önemli bir artış
olduğu, ALT ve AST değerlerinde ise istatistiksel olarak önemli olmayan bir artış
olduğu dikkati çekti. III. sağaltım grubunda sağaltım öncesine göre, sağaltım sonrası
ortalama MCHC ve kreatinin değerlerinde istatistiksel açıdan önemli bir azalma,
ortalama WBC, MCV, GGT, albumin değerlerinde önemli bir artış olduğu tespit
edildi.
SUMMARY
The objective of this study was to describe clinical and hematological findings in
rabbits with mucoid enteropathy and to investigate the effects on the clinical features
and blood parameters by the usage of Saccharomyces boulardii (S. boulardii),
Enrofloxacin and two active ingredients together in the treatment.
In this study, four groups as three treatment groups and one control group were used.
Each group was consisting of seven rabbits. S. boulardii was administrated to the
first group, Enrofloksasin was administrated to the second group, S. boulardii and
Enrofloksasin were administrated together to the third group.
There were not any statistically difference between the treatment methods in clinical
healing, but a statistically significant increase in the values of GGT and statistically
insignificant certain increase in the values of ALT and AST were observed in the
groups which received enrofloxacin. Also delayed clinical healing were detected in
these groups. It has been concluded that probiotic treatment could be a suitable
method in the rabbits whose microbial fermentation take shapes in cecum and further
investigations are needed about the subject.
KAYNAKLAR
AGNOLETTI, F., BANO, L., COCCHI, M., MAZZOLINI, E. (2006). Aggiornamenti sulle enteriti
batteriche del coniglio. Riv. Zoot. Vet., 34: 29-38.
ALTREUTHER, P., (1987). Data on chemistry and toxicology of Baytril. Vet.Med.Rev., 2: 87-89.
ALVAREZ-OLMOS, M.I., OBERHELMAN, R.A. (2001). Probiotic agents and infectious diseases:
a modern perspective on a traditional therapy. Clin. Infect. Dis., 32: 1567-1576.
ANADON, A., MARTINEZ-LARRANAGA, M.R., DIAZ M.J., BRINGAS P., MARTINEZ M.A.,
FERNANDEZ-CRUZ M.L. (1995). Pharmacokinetics and residues of enrofloxacin in
chickens. Am. J. Vet. Res., 56: 501–505.
ARAMAYONA, J.J., GARCIA, M.A., FRAILE, L.J., ABADIA, A.R., BREGANTE, M.A. (1994).
Placental transfer of enrofloxacin and ciprofloxacin in rabbits. Am. J. Vet. Res., 55: 1313–
1318.
BADIOLA, J.I., FAUS, C., PEREZ DE ROZAS, A.M., GOROSTIAGA, O., ROSELL, J.M. (2000).
Mucoid enteropathy: Treatment with Apramycin of naturally infected rabbits 7th World
Rabbit Congress 4-7 juillet 2000 (Valence - Espagne).
BAYDAN, E., KURTDEDE, A., KAYA, S., BÖRKÜ, K., YARSAN, E., PEKKAYA, S. (1998).
Sağlıklı ve piyelonefritisli köpeklerde enrofloksasinin farmakokinetiği üzerine çalışmalar.
YYÜ.Vet. Fak.Derg., 9: 73-76.
BEGDALL, V.K., DYSKO, R.C. (1994). Metabolic, traumatic, mycotic, and miscellaneous diseases.
The biology of the laboratory rabbit - second edition academic press limited, 24-28 oval rd,
london.
BELTZ, K., ROSALES, M., MORALES, E. (2005). Histological and ultrastructural findings in
commercial bred rabbits exhibiting severe diarrhea. Scand. J. Lab. Anim. Sci., 32: 4.
BENNEGADI, N., GIDENNE, T., LICOIS, D. (2001). Impact of fibre deficiency and sanitary status
on non-specific enteropathy of the growing rabbit. Anim. Res., 50: 401–413.
BILLOO, A.G., MEMON M.A., KHASKHELI S.A., MURTAZA G., IQBAL K., SHEKHANI M.
(2006). Role of a probiotic (Saccharomyces boulardii) in management and prevention of
diarrhoea. World J. Gastroenterol., 28: 4557–60.
BLEHAUT, H., MASSOT, J., ELMER, G.W., LEVY, R.H. (1989). Disposition kinetics of
Saccharomyces boulardii in man and rat. Biopharm Drug Dispos., 10: 353–64.
BOULAHROUF, A., FONTY, G., GOUET, P. (1991). Establishment, counts and identification of
the fibrolytic bacteria in the digestive tract of rabbit. Influence of feed cellulose content. Curr.
Microbiol., 22: 1–25.
BREGANTE, M.A., SAEZ, P., ARAMAYONA, J.J., FRAILE, L., GARCIA, M.A., SOLANS, C.
(1999). Comparative pharmacokinetics of enrofloxacin in mice, rats, rabbits, sheep, and cows.
Am. J. Vet. Res., 60: 1111–1116.
BREITSCHWERDT, E.B., DAVIDSON, M.G., AUCOIN, D.P., LEVY, M.G., SZABADOS, N.S.,
HEGARTY, B.C., KUEHNE, A.L., JAMES, R.L. (1991). Efficacy of chloramphenicol,
enrofloxacin, and tetracycline for treatment of experimental Rocky Mountain Spotted Fever in
dogs. Antimicrob. Agents Chemother., 11: 2375-2381.
BROOME, R.L.C., BROOKS, D.L., BABISH, J.G., COPELAND, D.D., CONZELMAN, G.M.
(1991). Pharmacokinetic properties of enrofloxacin in rabbits. Am. J Vet. Res., 52: 1835-1841.
BROWN, S.A. (1996). Fluoroquinolones in animal health. J. Vet. Pharmacol. Ther., 19: 1-14.
BUTS, J.P., BERNASCONI, P., VAN CRAYNEST, M.P., MALDAGUE, P., DE MEYER, R.
(1986). Response of human and rat small intestinal mucosa to oral administration of
Saccharomyces boulardii. Pediatr. Res., 20(2): 192–6.
CABANES, A., ARBOIX, M., ANTON, J.M.G., REIG F. (1992). Phramcokinetics of enrofloxacin
after intravenous and intramusculare injection in rabbits. Am. J. Vet. Res., 53: 2090–2093.
CARABANO, R., PIQUER, J. (1998). The Digestive System of the Rabbit. In: C. de Blas and J.
Wiseman (ed.) The Nutrition of the Rabbit. p 1. CABI Publishing, London.
CHEEKE, P. R. (1987). Rabbit Feeding and Nutrition. New York: Academic Press.
CHEEKE, P. R. (1994). Nutrition and Nutritional Diseases. In: P. J. Manning, D. H. Ringler and C.
E. Newcomer (ed.) The Biology of the Laboratory Rabbit. 2nd ed. p 321. Academic Press,
New York.
CZIROK, E., VETESI, F. (1975). Studies on Escherichia coli strains isolated from lethal cases of
rabbit mucoid enteritis. Acta Vet. Acad. Sci. Hung., 25: 163-169.
ÇAKIR, İ., KARAHAN, A. G., ÇAKMAKÇI, M.L. (2002). Probiyotikler ve etki mekanizmaları.
Gıda Mühendisliği Dergisi, 6 (12): 15-19.
59
DAVIES, R. R., DAVIES, J. A. (2003). Rabbit gastrointestinal physiology. Vet. Clin. North Am.
Exot. Anim. Pract., 6 (1): 139-153.
DE BLAS, E., GIDENNE, T. (1998). Digestion of starch and sugars. In: de Blas E, Wiseman J, eds.
The nutrition of the rabbit. Wallingford: CABI Publishing 17-38.
ELMAS, M., TRAŞ, B. (1999). Bazı antimikrobiyel ilaçların plazma ve lenf sıvısındaki
farmakokinetik profillerinin karşılaştırılması. Türk Vet. Hay. Der., 23: 591–599.
ELMAS, M., TRAŞ, B., KAYA, S., BAŞ, A.L., YAZAR, E., YARSAN, E. (2001).
Pharmacokinetics of enrofloxacin after intravenous and intramuscular administration in
Angora goats. Can. J. Vet. Res., 65: 64–67.
ELMAS, M., YAZAR, E., BAS, A.L., TRAS, B., BAYEZİT, M., YAPAR, K. (2002). Comparative
pharmacokinetics of enrofloxacin and tissue concentrations of parent drug and ciprofloxacin
after intramuscular administrations of free and liposome-encapsulated enrofloxacin in rabbits.
J. Vet. Med. B., 49: 507–512.
ELMAS, M., KAMİL, U., YAZAR, E., KARABACAK, A., TRAŞ, B. (2007). Pharmacokinetics of
enrofloxacin following intravenous and intramuscular administration in Angora rabbits Res.
Vet. Sci., 82: 242–245
ELSHEIKH, H.A., TAHA, A.A.W., KHALFALLAH, A.I., OSMAN, I.A.M. (2002) Disposition
kinetics of enrofloxacin (Baytril 5%) in sheep and goats following intravenous and
intramuscular injection using a microbiological assay. Res. Vet. Sci., 73: 125-129.
ERTÖR, O. (2003). Saccharomyces boulardii: İnfeksiyöz ishal tedavisinde yeni bir seçenek mi?
Klinik Dergisi, 16(1): 3-7.
FLAMMER, K., ANCOIN D.P., WHITT D.A. (1991). Intramuscular and oral disposition of
enrofloxacin in African grey parrots following single and multiple doses. J. Vet. Pharmacol.
Ther., 14: 359-366.
FLATT, R.E., WEISBROTH, S.H., KRAUS, A.L. (1974). Metabolic, traumatic, mycotic and
miscellaneous disease of rabbits. In: Weisbroth, S.H., Flatt, R.E., Kraus, A.L. (Eds.), The
Biology of the Laboratory Rabbit. Academic Press, New York and London, pp. 435–451.
FORESTIER, C., DE CHAMPS, C., VATOUX, C., JOLY, B. (2001). Probiotic activities of
Lactobacillus casei subsp. rhamnosus: in vitro adherence to intestinal cells and antimicrobial
properties. Res. Microbiol., 152: 167–173.
60
FORSYTH, S. J., PARKER, D. S. (1985). Nitrogen metabolism by the microbial flora of the rabbit
caecum. J. Appl. Bacteriol., 58: 363-369.
FORTUN-LAMOTHE, L., GIDENNE, T., CHALAYE, F., DEBRAY, L., (2001). Stratégie
d'alimentation autour du sevrage: effet du ratio amidon/ fibres. Proc. 9èmes Journ. Rech.
Cunicoles Fr. 28–29 November, Paris, France, pp. 195–198.
FRAILE, L.J., MARTINEZ, C., ARAMAYONA, J.J., ABADIA, A.R., BREGANTE, M.A.,
GARCIA, M.A. (1997). Limited capacity of neonatal rabbits to eliminate enrofloxacin and
ciprofloxacin. Vet. Q., 19: 162–167.
FUKUSHIMA, Y., KAWATA, Y., HARA, H., TERADA, A. AND MITSUOKA, T. (1998). Effect
of probiotic formula on intestinal immunoglobulin A production in healthy children. Int. J.
Food Microbiol., 42: 39-44.
GIDENNE, T. (1997). Caeco-colic digestion in the growing rabbit: impact of nutritional factors and
related disturbances. Livestock Production Science., 51: 73-88
GIDENNE, T., ARVEUX, P., MADEC, O. (2001). The effect of the quality of dietary lignocellulose
on digestion, zootechnical performance and health of the growing rabbit. Anim. Sci., 73: 97–
104.
GIDENNE, T., FEUGIER, A., JEHL, N., ARVEUX, P., BOISOT, P., BRIENS, C., CORRENT, E.,
FORTUNE, H., MONTESSUY, S., VERDHELAN, S., (2003). Un rationnement alimentaire
quantitatif post-sevrage permet de réduire la fréquence des diarrhées, sans dégradation
importante des performances de croissance: résultats d'une étude multi-site. Proc. 10èmes
Journ. Rech. Cunicoles Fr. 19–20 November, Paris, France, pp. 29–32.
GIDENNE, T., JEHL, N., PEREZ, J., ARVEUX, P., BOURDILLON, A., MOUSSET, J.,
DUPERRAY, J., STEPHAN, S., LAMBOLEY, B. (2005). Effect of cereal sources and
processing in diets for the growing rabbit. II. Effects on performances and mortality by
enteropathy Anim. Res., 54: 65–72
GOLDIN, B.R., GORBACH, S.L. (1984). The effect of milk and lactobacillus feeding on human
intestinal bacterial enzyme activity. Am. J. Clin. Nutr., 39: 756-761.
HACKLANDER, K., TATARUCH, F., RUF, T. (2002). The effect of dietary fat content on lactation
energetics in the European hare (Lepus europaeus). Physiol. Biochem. Zool., 75: 19–28.
HOLLISTER, A.G., CHEEKE, P.R., ROBINSON, K.L., PATTON, N.M. (1989). Effects of water
administered probiotics and acidifiers on growth, feed conversion and enteritis mortality of
weanling rabbits. J.Appl. Rabbit Res., 12: 143-147.
HOOPER, D.C (2000). Quinolones. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R. Mandell, Douglas, and
Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases. (5th ed) Philadelphia: Churchill
Livingstone, p. 404-423.
HOOPER, D.C., WOLFSON, J.S. (1993). Adverse effects. In Hooper DC, Wolfson JS (eds):
Quinolone Antimicrobial Agents,( 2nd ed). Washington DC, American Society for
Microbiology: p.489-512.
JEHL, N., GIDENNE, T. (1996). Replacement of starch by digestible fibre in feed for the growing
rabbit., Consequences for microbial activity in the caecum and on incidence of digestive
disorders. Anim. Feed Sci. Tech., 61: 193-204.
61
JENKINS, J. R. (1999). Feeding Recommendations for the House Rabbit. Veterinary Clinics of
North America: Exotic Animal Practice., 2: 143. W.B. Saunders Company, Philadelphia.
KONTOS, V.I., ATHANASIOU, L.V. (1998). Use of enrofloxacin in the treatment of acute canine
ehrlichiosis. Can. Pract., 23: 10-14.
KURTDEDE, A. (2001). Fizyolojik Özellikler, Mukoid Enteropati. Tavşan Hastalıkları. s: 9-10, 22-
23, 66-67, 70-71 Uğurer Yayıncılık ANKARA
LAMOTHE, L. F., BOULLIER, S. (2007). A review on the interactions between gut microflora and
digestive mucosal immunity. Possible ways to improve the health of rabbits. Livest. Sci., 107:
1–18.
LAPLACE, J.P. (1978). Le transit digestif chez les monogastriques. III. Comportement (prise de
nourriture-caecotrophie), motrice et transit digestifs, et pathoge´nie des diarrhe´es chez le
lapin. Annales de Zootechnie, 27: 225–265.
LEBAS, F., COUDERT, P., ROCHEMBAU, H., THEBAULT, R. G. (1997). The Rabbit Husbandry
Health and Production Chapter-2: Nutrition and feeding. Erişim: [http://www.fao.org/docrep/
t1690e/t1690e00.HTM] Erişim Tarihi:18.10.2009
LELKES, L., CHANG, C. L. (1987). Microbial dysbiosis in rabbit mucoid enteropathy. Lab Anim
Sci., 37 ( 6 ): 757-764.
LICOIS, D., GIDENNE, T. (1999). L'emploi d'un régime déficient en fibres par le lapereau
augmente sa sensibilité vis à vis d'une infection expérimentale par une souche d'Escherichia
coli entéropathogène. Proc. 8ème J. Rech. Cunicoles Fr. 9–10 June, Paris, France, pp. 101–
104.
LICOIS, D., DEWRÉE, R., COUDERT, P., VINDEVOGEL, H., MARLIER, D. (2003). Essai de
reproduction expérimentale de l'entéropathie épizootique du lapin (EEL) avec des inoculums
originaires de Belgique et de Pays Bas et avec des souches bactériennes isolées de ces
inoculums ainsi que de TEC2 et TEC3 (inoculums INRA). 10èmes Journées de la recherche
cunicole. (ITAVI Ed.). Paris, 19-20 novembre 2003, 255-258.
LICOIS, D., WYERS, M., COUDERT, P. (2005). Epizootic Rabbit Enteropathy: experimental
transmission and clinical characterization. Vet. Res., 36: 601–613.
LINDENSTRUTH, H., FROST, J.W. (1993). Enrofloxacin (Baytril®) – eine Alternative in der
Psittakoseprophylaxe und -therapie bei importierten. Psittaciden. Dtsch. tierärztl. Wsch.,. 100:
364-368.
62
LUI, J. F., ANDRADE, B. R. P., OLIVEIRA, M. C., ARANTES, U. M., CANCHERINI, L. C.,
CAIRES, D. R. (2000). Nutritive value of diets containing alfalfa hay and whole corn plant to
growing rabbits. Erişim: [http://world-rabbit-science.com/WRSA-Proceedings/Congress-
2004-Puebla/Papers/Feeding-&-Nutrition/N-Lui.pdf Erişim Tarihi: 17.10.2009
MAITRE, I., LEBAS, F., ARVEUX, P., BOURDILLON, A., DUPERRAY, J., SAINT CAST, Y.,
( 1990 ). Taux de lignocellulose (ADF de Van-Soest) et performances de croissance du lapin
de chair. Proc. 5èmes J. Rech. Cunic. Fr. 12–13 December, Paris, France. Comm., vol. 56.1-
56.11.
MARLIER, D., DEWREE, R., LICOIS, D., COUDERT, P., LASSENCE, C., POULIPOULIS, A.,
VINDEVOGEL, H. (2003). L'Entéropathie Epizootique du Lapin (EEL) : un bilan provisoire
des résultats après 20 mois de recherches. 10èmes Journées de la recherche cunicole. (ITAVI
Ed.). Paris, 19-20 novembre 2003, 247-250.
MARLIER, D., DEWREE, R., LASSENCE C., LICOIS D., MAINIL J., COUDERT P.,
MEULEMANS L., DUCATELLE R., VINDEVOGEL H. (2006). Infectious agents associated
with epizootic rabbit enteropathy: Isolation and attempts to reproduce the syndrome Vet. J.,
172: 493–500.
MCFARLAND, L.V., SURAWICZ, C.M., GREENBERG, R.N., ELMER, G.W., MOYER K.A.,
MELCHER, S.A. (1995). Prevention of beta-lactam-associated diarrhea by Saccharomyces
boulardii compared with placebo. Am. J. Gastroenterol., 90: 439–48.
MCNITT, J.I., CHEEKE, P.R., PATTON, N.M., LUKEFAHR, S.D. (1996). Rabbit Production.
Interstate Publishers, Inc., Danville, IL.
MENGOZZI, G., INTORRE, L., BERTINI, S., SOLDANI, M.D. (1996). Pharmacokinetics of
enrofloxacin and its metabolite ciprofloxacin after intravenous and intramuscular
administrations in sheep. Am. J. Vet. Res., 57: 1040-1043.
MORISSE, J. P., MAURICE, R., LE GALL, G., MOILLETOT, E. (1989). Interêt zootechnique et
sanitaire d'un aliment de pré-sevrage chez le lapereau. Revue Méd. Vét., 140: 501–506.
ONIFADE, A.A., OBIYAN, R.I., ONIPEDE, E., ADEJUMO, D.O., ABU O.A., BBTUNDE G.M.
(1999). Assessment of the effects of supplementing rabbit diets with a culture of
Saccharomyces cerevisiae using growth performance, blood composition and clinical enzyme
activities. Anim. Feed Sci. Tech., 77: 25-32
PADILHA, M. T. (1995). Étude des relations entre la microflore et l’activité fermentaire caecale
chez le lapereau, pendant la période péri-sevrage, thèse de Doctorat, Univ. F. Rabelais, Tours,
1995, 160 p.
PATHOULAKIS, C., KELLY, C.P., JOSHI, M.A., GAO, N., OKEANE, C.J., CASTAGLIUOLO,
L., LAMONT, J.T. (1993). Saccharomyces boulardii inhibits Clostridium difficile toxin A
binding and enterotoxicity in rat ileum. Gastroenterology, 104: 1108-1115.
63
PEETERS, J. E., POHL, P., CHARLIER, G. (1984). Infectious agents associated with diarrhoea in
commercial rabbits: a field study. Ann. Rech. Vet., 15: 335-340.
PEETERS, J.E. (1988). Recent advances in intestinal pathology of rabbits and further perspectives.
4th World Rabbit Congress, Budapest.
PEETERS, J. E., ORSENIGO, R., MAERTENS, L., GALLANZI, D., COLIN, M. (1993). Influence
of two iso-energetic diets (starch vs. fat) on experimental collibacillosis (EPEC) and iota-
enterotoxemia in early weaned rabbits. World Rabbit Sci., 1: 53–66.
PERCY, D. H., MUCKLE, C. A., HAMPSON, R. J., BRASH, M. L. (1993). The enteritis complex
in domestic rabbits: a field study. Can. Vet. J., 34: 95-102.
PEREZ, J. M., GIDENNE, T., LEBAS, F., CAUDRON, I., ARVEUX, P., BOURDILLON, A.,
DUPERRAY, J., MESSAGER, B. (1994). Apports de lignines et alimentation du lapin en
croissance. II. Conséquences sur les performances de croissance et la mortalité. Ann. Zootech.
43: 323–332.
POPOFF, M. R., BOQUET, P. (1988). Clostridium spiroforme toxin is a binary toxin which ADP-
ribosylates cellular actin. Biochem. Biophys. Res. Commun., 152: 1361-1368.
RODRIQUEZ-DE LARA, R., D., CEDILLO, P., CONSTANTINO, C., FALLAS, L., COBOS, P.,
GUTIERREZ, O., JUAREZ, A., MIRANDA, R. (2008). Studies on the evolution, pathology,
and immunity of commercial fattening rabbits affected with epizootic outbreaks of diarrhoeas
in Mexico: A case report research. Vet. Sci.84: 257–268.
ROLFE, R. D. (2000). The role of probiotic cultures in the control of gastrointestinal health. J.
Nutr.,(Supplement), 130: 396-402.
SALMINEN, S. (1998). Probiotics: Scientific support for use. Food Techno., 53 (11): 66.
SALMINEN, S. (1999). Probiotics: Scientific support for use. Food Techno., 53: 66.
SCHEER, M. (1987). Studies on antimicrobial activity of Baytril. Vet. Med. Rev., 2: 90-93.
SINKOVICS, G. ( 1976 ). Intestinal flora studies in rabbit mucoid enteritis. Vet. Rec. 98: 151-152.
SONGER, J. L. (1996). Clostridial enteric diseases of domestic animals. Clin. Microbiol. Rev., 9:
216-234.
STEIN, S., WALSHAW, S. (1996). Rabbits. In: K. Laber-Laird, M. M. Swindle, and P. Flecknell
(ed.) Handbook of Rodent and Rabbit Medicine. p 183. Pergamon Press, England.
STRAW, T. E. (1988). Bacteria of the rabbit gut and their role in the health of the rabbit. J. Appl.
Rabbit Res., 11: 142-146.
SURAWICZ, C.M., ELMER, G.W., SPEELMAN, P., MCFARLAND, L.V., CHINN, J., BELLE,
G.V. (1989). Prevention of antibiotic-associated diarrhea by Saccharomyces boulardii: a
prospective study. Gastroenterology, 96: 981-988.
64
WALKER, R.D., STEIN, G.E., HAUPTMAN, J.G., MCDONALD, K.H. (1992). Pharmacokinetic
evaluation of enrofloxacin administered orally to healthy dogs. Am. J. Vet. Res., 53: 2315-
2319.
WHITNEY, J. C. (1976). A review of non-specific enteritis in the rabbit. Lab. Anim., 10: 209–221.
YALÇIN, S., ÇİFTÇİ, İ.G., ÖNOL, A., YILMAZ, A. (2001). Yem katkı maddelerinde gelişmeler.
Animal, 17: 90-109.
ÖZGEÇMİŞ
I- Bireysel Bilgiler
Adı: Olgu
Soyadı: Çelikler
Doğum yeri : Bursa
Doğum tarihi: 20.07.1981
Medeni durumu: Bekar
Uyruğu: T.C.
Askerlik durumu: 01.12.2002-30.12.2003 (7nci Mknz. P. Tugay Kom.
Kağızman/KARS)
İletişim adresi: Vadikent Sitesi Gençler Apt. No:3 D:27 Çayyolu/ Ankara
Telefon: I-) 0312-403 20 28 II-) 0543-220 53 98
II- Eğitimi
1986-1990 Merkez İlkokulu (Orhaneli)
1990-1991 Gazi İlkokulu (Çanakkale)
1991-1994 Merkez Ortaokulu (Çanakkale)
1994-1996 Çanakkale Fen Lisesi (Çanakkale)
1996-1997 Çanakkale Lisesi (Çanakkale)
1997-2002 Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi (Lisans)
2004-2009 Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı
(Doktora)
Yabancı dili: İngilizce
III- Ünvanları
Veteriner Hekim (07.06.2002)
IV- Mesleki Deneyimi
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı
Doktora Çalısması (2004-2010)
V- Üye Olduğu Bilimsel Kuruluşlar
VI- Bilimsel İlgi Alanları
VII- Bilimsel etkinlikleri
Köpeklerde Cushing Sendromu (Doktora 1. Seminer)
Kedilerde Konstipasyon ve Ağrılı Defekasyonla Karakterize Hastalıklar (Doktora
2.Seminer)
VIII- Diğer Bilgiler