Abdullah UZUNLAR

AVAMİL
DERSLERİ
-GİRİŞ-
Abdullah UZUNLAR
 Yapı Bakımından
Dünya Diller

Tek Heceli
Çekimli Diller Eklemeli Diller
Diller

Çince İngilizce Japonca

Tibetçe Farsça Moğolca

Vietnamca Arapça Türkçe

 ARAPÇA TÜRKÇE
(ÇEKİMLİ) (EKLEMELİ)

‫َق َرأ‬ Geçmiş

Zaman
OKU-DU

ُ‫َي ْق َرأ‬ Şimdiki

Zaman
OKU-YOR
 ARAP DİLCİLERİ, GRAMERİ GENEL
OLARAK İKİYE AYIRMIŞLARDIR

Sarf:
Fiil, Kök Ve Çekimlerini, İsim Ve
Sıfatları İle Bunların Müennes
Ve Cemilerinin Yapılışlarını
İhtiva Eden Ve Böylece Yalnız
Kelimelerin Şekilleri İle Meşgul
Olan Şekil Bilgisi İlmi Yani Sarf
Veya Tasriftir.
Nahiv:
Kelimelerin Bir Araya Gelerek
Oluşturdukları Düzeni
(Sentaksı) Anlatan İlme Nahiv
İlmi Adını Vermişler
NAHİV )‫) النحو‬
KELİMESİ
HAKKINDA
Abdullah UZUNLAR
 ‘NAHİV’
KELİMESİ HAKKINDA

KELİMENİN KÖKENİ

‫ح َْن ًوا‬ ‫ي ح ْن ُحو‬ ‫ح حَنا‬

Kullanımı
Cemisi Mastar Olarak Zarf Olarak

‫حا ْ حَناء‬ ٌّ‫ُ َُنو‬

Kullanılırsa Kullanılırsa
Manası Manası ‘e-doğru’
‘Yönelmek’

‫َن َح ْوتُ َن ْح ًوا‬ ٍ‫سِ ْرتُ الي َن ْح ِو ُُنا‬

 NEDEN ‘NAHV’ DENİLMİŞTİR.
Hz Ali İle Ebü’l- Esved Ed-düelî Araplar Arasında Yaygınlaşan
Arasında Geçen Hikaye Kullanım

İsimlendirmeye Dair Rivayetlerin

Çoğuna Göre Gramerin Sentaks Kısmına • Ayrıca Kur’an Okutanlarla
Bu Adın Verilmesinin Sebebi, Hz. Ali’nin Muallimlerin Bir İfade Konusundaki
Kelime Çeşitleriyle Tanımlarını Kapsayan Düzgün (Fasih) Örneği Belirtmek
Bir Sayfayı Ebü’l-esved Ed-düelî’ye Üzere, “Bu Hususta Araplar’ın Nahvi
Verdikten Sonra, “Bu Yola Girerek İlerle” Şöyledir” Gibi Klişeleşmiş
(Ünhu Hâce’n-nahve) Demesi Veya Ebü’l- Söylemleri Tekrar Etmelerinin De Bu
esved’in, Gramerle İlgili Bazı Terimleşmede Rol Oynadığı Kabul
Düşüncelerini Belirtip Öğrencilerine Hz.
Edilir.
Ali’ninkine Benzer Bir Tâlimat Vermesidir
NAHİV )‫) النحو‬
ILMININ KıSA
TARIHÇESI
Abdullah UZUNLAR
 Dilde Bozulma ( LAHN )Arapların İslamiyet'i Başka
Topluluklara Ulaştırmak Üzere Hicaz Bölgesinden Ayrılıp
Özellikle Arap Olmayan Topluluklarla (Mevali)
Karışmaya Başlaması Üzerine Zuhur Etmiştir. bu bozulma
başlayınca dil kurallarının yazılma ihtiyacı hissedilmeye
başlanmış ve ilk faaliyetler böylece başlamıştır
Abdullah UZUNLAR
 Hz Ebu Bekir’in Lahne
Tepkisi

Bir rivayete göre Hz. Hz. Ebubekir (ö. 13/634):

Peygamber(s.a.v), hatalı konuşmada
"Bazı kelimeleri hazf ederek
bulunan birini gördüğünde şöyle
demişti okumam, lahn yaparak
okumandan daha iyidir."
َ ُ‫"أَرْ شِ دواُاَ َخاك ْمُ َف ِا ُّنهُ َق ْد‬
" ُ‫ضل‬
demiştir
(Kardeşiniz hata etti. Onu irşad edin.)
Kufe Ve Basra Valiliklerinde Bulunmuş
Olan Ebu Musa El- Eş’ari(42/663)’nin
Katibi, Hz Ömer’e Yazdığı Mektubun
Hitap Kısmında »‫« منُاَبُو مو َسىُاالشعري‬
Şeklinde Yanlış Bir İfade Kullanınca Hz
Ömer : Katibini Kırbaçlat Diyerek
Bunun Cezayı Gerektiren Bir Durum
Olduğunu Vurgulamak İstemiştir.
Hz Ömer Bir Gün Ok Talimi Yapan Bir
Topluluğun Yanından Geçerken
Atışlarını Bir Süre İzledikten Sonra
Onlara: "Ne Kötü Atışınız Var" Deyince
Onlar Da: "Biz Talim Yapan Bir Grubuz
Manasında Şu Sözü Söylemişlerdirُ‫ُ َنحْ ن‬
َُ ‫ َق ْو ٌمُم َت َعلِّم‬Bunun Üzerine Hz Ömer :
‫ِين‬
‘Bana Konuşmanızdaki Yanlışlık (lahn)
atışınızdaki İsabetsizlikten Daha Ağır
Geldi’ Karşılığını Vermiştir
 ‫ُال َحجُِّاألَ ْك َب ِرُأَنَّ َ‬
‫ُّللاُ َب ِريءٌُم َِّنُ‬ ‫اسُ َي ْو َم ْ‬
‫ُو َرسولِهُِإِلَىُال َّن ِ‬ ‫َوأَ َذانٌ ُم َِّن ِ‬
‫ُّللا َ‬
‫سولُه‬
‫ور ُ‬
‫َ‬

‫ُوإِنُ َت َولَّيْت ْمُ َفاعْ لَمو ْاُأَ َّنك ْمُ‬

‫ُخ ْيرٌُلَّك ْم َ‬ ‫ْالم ْش ِرك َ‬
‫ِينُ َو َرسُولِ ُِه َفإِنُتبْت ْمُ َفه َو َ‬

‫ُب َع َذابٍُأَل ٍِيمُ‬ ‫ُو َب ِّش ِرُالَّذ َ‬

‫ِينُ َك َفرو ْا ِ‬ ‫يُّللا َ‬
‫ِ‬ ‫َغيْرُمعْ ِ‬
‫ج ِز‬
 NAHİV )‫) النحو‬
İLMİNİN KURUCUSU

Abdullah UZUNLAR
 • Nahiv İlminin Hicri I. Asrın İkinci Yarısında Tesis
Edildiği Ve İlk Kurucusunun Tabiîn’in Büyüklerinden,
Dilci, Muhaddis, Fakîh Ve Şair Olan EBÜ’L- ESVED
ED-DÜELÎ (Ö. 69/688) Olduğu Kaynaklarda Zikredilir.
Ebü’l-esved’in Bu İlmi Kendi Başına Başlattığı Rivayet
Edilse De Hz. Ali’ Nin (Ö. 40/659) Teşvikiyle Yaptığı
Genel Kabul Görmüştür
 Suyuti (911) Ebu'l-Esved ed-Düeli’ye nisbet ettiği rivayet şöyledir Bir gün
Emirü'l-mu'minin Hz Ali’nin yanına gittim. Onu düşünceli ve endişeli
gördüm. Dedim ki: Ne düşünüyorsunuz? Şöyle cevap verdi: işittim ki
şehrinizde lahn yayılmıştır. Arapçanın esasları hakkında bir kitap hazırlamak
istiyorum. Dedim ki: Eğer bunu yaparsan Arapça 'yı bizim için ebedileştirmiş
olursun. Birkaç gün sonra tekrar kendisine uğradım. Bana bir sahife verdi.
İçinde şunlar yazılıydı: (Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla. Söz üç
kısımdır. İsim, fiil ve harf. İsim, müsemma hakkında bilgi veren kelimedir.
Fiil, müsernmanın hareketi hakkında, harf ise; isim ve fiil dışındaki şeyler
hakkında bilgi veren kelimelerdir.) Bu konuşmadan sonra bazı bilgiler
toplayıp ona arz ettim. Bunlar arasında nasb harfleri de vardı. ُُ‫اِنَّ ُُاَنَّ ُُ َكاَنَّ ُُليت‬
ُُ‫لعل‬yazmış, ‫ لكن‬yi zikretmemiştim. ‫ لكن‬yi niye yazmadın? diye sordu. Ben de
‫ لكن‬yi onlardan saymadığımı söyledim. O da onlardandır. Onu da ekle dedi
Nahvin başlangıcı konusundaki en meşhur rivayet budur.
İMAM BİRGİVİ VE
HAYATI

Abdullah UZUNLAR
 MUHAMMED BIN ALI BIRGIVÎ
(Ö. 981/1573)

Çeşitli Sahalarda Eser Veren Büyük Türk

Âlimi.
Balıkesir Doğumlu
Kanuni Sultan Süleyman Zamanında Yaşamış
Dürüstlüğü Ve Tavizsizliği İle Meşhur Olmuş
 Nahiv İlmine Dair Yazmış Olduğu
Meşhur Eserler

İzhârü’l-
el-Avâmil
esrâr

Abdullah UZUNLAR
 ÖNEMLI
Osmanlı Medreselerinde Asırlarca Okutulan Birgivî’nin El-
avâmil’i İle Cürcânî’nin Aynı Adlı Eseri Bu Türün En Yaygın
İki Kitabı Olduğundan, İkisinin Arasını Ayırabilmek İçin
Şöyle Bir Kullanıma Gidilmiş
İmam Birgivî’nin Kitabı Cürcani’nin Kitabı

•El- Avâmilü’l- •El- Avâmilü’l-

Cedîd Atîk
 ٌّ ‫عحا ِم‬
‫الت‬
ٌّ‫ان عحا ِملُ ح‬
‫ون‬ ٌِّ ‫عحا ِمل حت‬
ٌِّ ‫عحا ِم حٌّل عحا ِم‬
‫الن‬
ٌّ‫حٌّع حٌّوا ِم ُل‬ ٌّ‫عحا ِمل‬
‘Amiller’( Amel
Edenler) Manasında
İsmi Fail Cemi
Müennes Mükesser
 Bu Dersimizde Ne Gördük

Nahiv Kelimesinin İncelenmesi

1
Nahiv İlminin Ortaya Çıkma Sebepleri
2
Nahiv İlminin Kurucusu
3
İmam Birgivi’nin Hayatı
4 Abdullah UZUNLAR
 AVAMİL
DERSLERİ
-GİRİŞ-
Abdullah UZUNLAR
Abdullah UZUNLAR