Professional Documents
Culture Documents
девизен пазар во рм
девизен пазар во рм
девизен пазар во рм
ДЕВИЗЕН СИСТЕМ
Ментор : Изработил:
Бр на индекс 083163
1
Содржина:
Апстракт……………………………………………………………………………….………3
Abstract ………………………………………………………………………………………..4
Вовед……………………………………………………………………………………………..…..5
1.Девизен пазар………………………………………………………………………………….…..6
Заклучок………………………………………………………………………………………………..27
Користена литература………………………………………………………………………………28
2
Апстракт
Abstract
3
Exchange rate market is a place where the money denominated in one currency is
exchanged (bought and sold) with money denominated in another currency. In the
narrow sense of the word, the foreign exchange market is a permanent meeting of the
supply and demand of free foreign currency assets (currencies and foreign currencies);
while in the wider sense of the word, the foreign exchange market includes purchase
and sale of foreign currency, maintenance of the so-called. foreign exchange positions,
foreign exchange arbitration, foreign exchange speculationThe exchange rate market
appears as a necessity in order to ensure the smooth execution of transactions between
partners from different countries.
Вовед
4
Цел и предмет на истражување на овој труд е Девизниот пазар во
Република Македонија како извор на финансирање на тековните средства.
Девизниот систем на секоја држава, па и на Р.М. е непосредно поврзан со
надворешно трговскиот систем. Тие заедно прават една целина. Имено, во врска
со увозот и извозот на стока настанува платен промет, односно плаќања и
наплатувања. Токму тие правила за вршење на платниот промет со странство се и
најбитниот елемент на девизниот систем. Имајќи го предвид ова, девизниот
систем може да се дефинира како збир на правни прописи и мерки со кои
државата го регулира платниот промет со странство, стекнувањето и
располагањето со странски средства за плаќање и начинот на купување и
продажба на странски платежни средства. Покрај тоа, како посебен комплекс на
регулатива, девизниот систем ги опфаќа прописите и мерките во врска со
одржувањето на девизниот курс, одржувањето на рамнотежата на платниот
биланс, девизниот пазар, девизните резерви и прометот со благородни метали.
Исто така многу често се мешаат поимите на изразите валута и девиза. Под
валута се подразбира секое странско платежно средство. Девизата е основната
категорија поврзана со функционирањето на девизниот систем. Во потесна
смисла девизи се само кракторочните побарувања од други земји кои ги опфаќаат
побарувањата по основ на чекови, меници и други харитии од вредност кои
гласат на странски валути. Во поширокото значење, кое практично е и прифатено
во нашата девизна регулатива, но и во секојдневниот живот, под девизи, покрај
кратокорочните побарувања од странство, се опфаќаат и ефективните странски
пари, освен кованите пари.1
1.Девизен пазар
1
Кандикјан, проф.др. Владимир, Гроздановски проф.др. Томислав, (2002) Макроекономика издадена од
Просветно дело Скопје стр.97-112;
5
Девизниот пазар го опфаќа купувањето и продавањето на девизи за
домашната валута или за други девизи помеѓу банките, потоа помеѓу банките и
други лица на една земја, како и помеѓу банките на разни земји. Понудата и
побарувачката на девизи по правило не е концентрирано на едно место туку по
писмен пат или со телекомуникациски средства помеѓу банките, девизните
побарувачи и девизните трговци.
2
Кандикјан, проф.др. Владимир, Гроздановски проф.др. Томислав, (2002) Макроекономика
6
Доколку на крај останe некое салдо помеѓу вкупната понуда и вкупната
побарувачка, курсевите почнуваат да појавуваат тенденција на пораст или пад
што ја става во движење домашната и странската арбитража. Како последен
фактор на стабилизирање на курсот доаѓа интервенцијата на монетарната власт.
7
израмнување на курсевите во светот и на тој начин во нормални прилики ги
соединува сите национални девизни пазари во еден единствен светски пазар со
единствени директни и правилни вкрстени курсеви.
8
Во Лондон е вообичаено индиректно нотирање по кое не се искажува колку
фунти стои некоја странска валута , туку колку странски валути може да се
добијат за една фунта. Пр.ако доларот во Лондон котира 2,80 тогаш тоа значи
дека една фунта вреди 2,80 долари ( а не дека 1 долар вреди 2,80 фунти).
Во Њујорк , пак тој курс значи цена на фунтата во долари. Според тоа
порасот на курсот во Лондон значи апрецијација на домашната валута додека во
останатите центри значи пад на домашната валута.
А) - за извозот:
9
Ei = Qi x pi x T
Б) - за увоз:
Ui = Qi x pi x T (1 + ti)
- меѓу овие два „чисти„ системи пости низа од можни меѓуслучаи - фиксен
девизен курс што се прилагодува (adjustable peg), контролиран
флуктуирачки девизен курс (managed float). Денес се актуелни токму овие
изведени форми на девизниот курс.4
4
Гогоски проф.др. Ристо, (2003) Платен промет
11
3.1 Видови девизни курсеви
Во зависност од тоа дали се применуваат повеќе или само еден девизен курс кој
важи за сите економски трансакции во земјата со странство постојат
повеќестрани (диференцијални) и единствени девизни курсеви.
Диференцијалните девизни курсеви се присутни само кај земји со девизни
ограничувања и девизна контрола.
14
економската политика и националното стопанство со странство во услови
на отворена економија. 5
5
Андревски проф.др. Бојо (2006) Мегународна трговија издаена во Скопје стр. 57-68;
15
Во спротивно постои ризик земјата да акумулира висок трговски
дефицит .
16
внатрешната економска политика. Ова е аргументот за изолација на земјата од
екстерните влијанија.
17
влијае врз депрецијација на националната валута. Намалувањето на
вредноста на националната валута од своја страна го прави увозот поскап,
а извозот поатрактивен што се заедно придонесува за подобрување на
состојбата во трговскиот биланс. Поради дејството на автоматскиот
механизам на платнобилансното приспособување, се елиминира односно
редуцира и потребата од чување високи девизни резерви. 6
7
Стонхил Артур И., (проф.на Универзитетот во Калифорнија) Ејтман Дејвид К. ( Универзитетски профес.
Во Орегон И Хаваи) , Мајкл Х.Мофет.(2009) Меѓународни Бизнис Финансии стр.100-110
19
Доколку дојде до пореметување во меѓувалутните односи на странските
девизни пазари, Народната Банка може привремено да го ограничи или забрани
купувањето и продавањето на одредени девизи. На девизниот пазар купувањето и
продавањето на девизи може да се врши промптно и на термин. Кај промптната
купопродажба преносот на девизите на сметка на овластената банка - купувач и
преносот на денарите на сметка на продавачот на девизите, се врши веднаш, а
најдоцна во рок од два дена работни, сметано од денот на потпишувањето на
заклучницата за купопродажба на девизите.8
8
www.nbrm.gov.mk
-www.nbrm.gov.mk
20
девизи на девизниот пазар, доколку уредно ги извршува сите свои обврски спрема
другите банки било девизни или денарски и ако не е прогласена за неликвидна од
страна на Народната Банка. Врз основа на дневните курсеви по кои се заклучени
работи на купување и продавање на девизи на девизниот пазар, Народната Банка
ги утврдува средните курсеви на странските валути за наредниот ден. Врз основа
на средните курсеви на странските валути се формираат куповните и продажните
курсеви со додавање , односно одземање на маржите утврдени со прописи.
Република Македонија треба да има монетарна девизна политика која ке
обезбеди одреден маневарски простор во периодот на транзиција кон
единствената европска валута. Во исто време таа политика мора да обезбеди
поголема конверегенција кон ЕВРО-то како идна валута.
21
политика.Средните курсеви на Народната банка на Република Македонија се
користат за книговодствено искажување на побарувањата и обврските изразени
во странски платежни средства согласно со прописите за сметководствено
работење и за потребите на платниот биланс. За потребите на царинење на
увозот се користи средниот курс од курсната листа која Народната банка на
Република Македонија ја утврдува во последниот работен ден од последниот
месец.9
24
Како што беше речено, Народната банка е одговорна за општата
ликвидност во плаќањето спрема странство. Платниот промет со странство се
врши преку Народната банка, посебно кога се работи за плаќања за потребите на
Републиката, и преку овластените банки. Државата го определува рокот во кој
претпријатијата се должни остварените девизи од извезената стока или услуги,
да ги внесат на своите девизни сметки кај овластената банка за платен промет со
странство и рокот во кој тие мора да ги понудат девизите за продажба на
девизниот пазар. Тој рок е поголем, на пример, 90 дена кога има добра понуда на
домашниот девизен пазар, но, се скратува, на пример на 60 дена, кога е намалена
понудата на девизи на домашниот девизен пазар.
25
Заклучок
26
на централната банка во соработка со останатите финансиски институции,
посебно банките.
Користена Литература:
-www.nbrm.gov.mk
27