FILIPINO Komunikasyon

You might also like

You are on page 1of 44

CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.

(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)


Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA
WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


1
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

TALAAN NG MGA NILALAMAN

Week of the Quarter Mga Nilalaman


1st Term
Mga Konseptong Pangwika

1st Week

Agosto 24- 28 Orientation

2nd Week to 3rd Week

Wika
Setyembre 1-4 Wikang Pambansa
Setyembre 7-11 Wikang Panturo
Wikang Opisyal
Wikang Pantulong

4th Week to 5th Week

Gamit ng Wika sa Lipunan ( Unang Pangkat )


Setyembre 14-18 Pang-intrumental
Setyembre 21-25 Panregulatori
Setyembre 28-30 Pang- inter-aksiyonal
Pampersonal
Pangheuristiko ( Pangalawang Pangkat )
Pang-impormatibo
Pang -imahinasyon
Representatibo

7th Week to Week 8 Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Filipino

Panahon ng Espanyol
Setyembre 28-30 / Oktubre 1-2 Panahon ng Propaganda
Panahon ng mga Amerikano
Oktubre 5-9 Panahon ng mga Hapones
Panahon ng Pagsasarili
Panahon sa Kasalukuyang Panahon

9th Week to 10th Week Sanaysay

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


2
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain : 1 ( Week 1/ 1st Quarter )


Paksa: Konsepto ng mga Wika sa Pilipinas / Wika, Wikang Pambansa , Wikang Panturo , Wikang Opisyal,
Wikang Opisyal, Wikang Pantulong
Inaasahang Matamo: Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong
pangkomunikasyon sa radyo, talumpati, at mga panayam
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang komunikasyon sa telebisyon
(Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p. 16.
________________________________________________________________________________________
Konsepto:
GAWAIN 1. Malaki ang ginagampanang bahagi ng wika sa pakikipagkapwa ng mga tao. Sa loob
ng radial circle, isulat ang kahalagahan ng wika sa ating pakikipag-ugnayan sa kapwa.

WIKA

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


3
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain : 2 ( Week 1/ 1st Quarter )


Paksa: Konsepto ng mga Wika sa Pilipinas : Wika ,Wikang Katutubo, Wikang Pambansa, Wikang Panturo
,Wikang Opisyal, Wikang Pantulong
Inaasahang Matamo: Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong
pangkomunikasyon sa radyo, talumpati, at mga panayam
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang komunikasyon sa telebisyon
(Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p. 16.
https://brainly.ph/question/357264
________________________________________________________________________________________
Konsepto:
MGA KONSEPTONG PANGWIKA

 Konsepto ng mga Wika sa Pilipinas

Ang wika ay nagmula sa salitang Latin na “lengua” na ang kahulugan ay dila. Ito’y isang masistemang gamit
sa pakikipagtalastasan o pakikipagkomunikasyon na binubuo ng mga simbolo at panuntunan. Ito’y isang
paraan ng pagpapahayag ng damdamin at opinyon sa pamamagitan ng mga salita upang magkaunawaan ang
mga tao.  

Ang wika ay nagagamit bilang instrumento ng komunikasyon dahil ginagamit ang wika upang ipahayag ang
ating damdamin, pangangailangan, at iniisip sapagkat ito ang ginagamit sa pakikipagtalastasan at pakikipag-
ugnayan ng isang tao sa lahat ng pagkakataon.  

Ang wika ay may taglay na malalim, malawak at natatanging kaalaman at karunungan. Kung mahusay nating
magagamit ito sa ating buhay at iba-iba pang mga aspeto nito ay masasabi ngang magbubunga ito ng
kaunlaran at karunungan. Ang wikang ito na mahiwaga na nagpababatid ng mga kaalaman ay lalong
mabisang maikakasangkapan sa ating pambansang kaunlaran kung ito'y lubos at puspusang pinapairal sa
iba't-ibang larangan at disiplina.  

Samakatuwid, napakahalaga ng wika sapagkat ito ang nagbibigay buhay, diwa at ang nagpapakilala sa
bansa, ito ang sumasalamin sa kultura, kaugalian, paniniwala, kaalaman at karunungan ng mga mamayan,
ang nagbabatid ng kakayahan ng mga tao, ito ang daluyan ng ating komunikasyon, ito ang larawan na
nagpapakita ng ating pagkakakilanlan, kung paano tayo tatanawin at ituturing ng mga tao sa labas ng bansa.  

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


4
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

________________________________________________________________________________________

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

________________________________________________________________________________________

Gawain: 3 ( Week 1/ 1st Quarter )


Paksa: Konsepto ng mga Wika sa Pilipinas : Wika ,Wikang Pambansa, Wikang Panturo ,Wikang Opisyal,
Wikang Pantulong
Inaasahang Matamo: Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong
pangkomunikasyon sa radyo, talumpati, at mga panayam
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang komunikasyon sa telebisyon
(Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p. 16.
https://brainly.ph/question/357264

 Konsepto ng Wikang katutubo ( Unang Wika )


Ang itinuturing na “ wikang katutubo” ay alinman sa mga wika na kinamulatan ng isang tao na ang mga
magulang ay may angkang katutubo sa pilipinas.
Tradisyunal na tinatawag na walong pangunahing wika ng bansa ang :

1. Tagalog
2. Waray
3. Kapampangan
4. Hiligaynon
5. Pangasinense
6. Bicolano
7. Cebuano
8. Ilokano

 Konsepto ng Wikang Pambansa - Ang wika ay may tatlong uri. Ang mga wikang ito ay batay sa ating
bansa at ang lenggwahe.  “ Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay FILIPINO. Samantalang nalilinang, ito
ay dapat payabungin at pagyamanin pa sa salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at iba pang wika’’.

Ang wikang ito ay isang wika (o diyalekto) na natatanging kinakatawan ang pambansang pakikilanlan ng isang
lahi at/o bansa. Ginagamit ang isang wika sa politikal at legal na diskurso at tinatatalaga ng pamahalaan ng
isang bansa. Sa antas ng wika sa Pilipinas, naisakategorya ang pambansang wika bilang pangatlo, kaakibat
ng balbal (una), lalawiganin (pangalawa), at ng pampanitikan (pangatlo). Gayumpaman, hindi nag iisa ang
Filipino, bilang opisyal na wika ng Pilipinas, ang saligang batas ng 1987 ay nagtakda ng Ingles, bilang isa na
rin sa opisyal na wika, kung pahihintulutan ng batas.____

_____________________

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


5
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 4 ( Week 1/ 1st Quarter )


Paksa: Konsepto ng mga Wika sa Pilipinas : Wika ,Wikang Pambansa, Wikang Panturo ,Wikang Opisyal,
Wikang Pantulong
Inaasahang Matamo: Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong
pangkomunikasyon sa radyo, talumpati, at mga panayam
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang komunikasyon sa telebisyon
(Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p. 16.
https://brainly.ph/question/357264

________________________________________________________________________________________

 Konsepto ng Wikang Opisyal. Ang opisyal na wika ay isang wika o lenggwahe na binigyan ng bukod-
tanging istatus sa saligang batas ng mga bansa, mga estado, at iba pang teritoryo. Ito ang wikang
kadalasang ginagamit sa lehislatibong mga sangay ng bansa, bagama’t hinihiling din ng batas sa
maraming bansa na isalin din sa ibang wika ang mga dokumento ng gobyerno. Dahil ito ay magagamit
natin sa pagsasalita at pakikipag-ugnayan sa kapwa.
 Konsepto ng Wikang panturo ang wikang opisyal na ginagamit sa pormal na edukasyon. Ito ang
wikang ginagamit sa pagturo at pag-aaral sa mga eskwelahan at ang wika sa pagsulat ng mga aklat at
kagamitan sa pagturo silid aralan. Ang tinatag na pabansang sistema ng edukasyon ng mga Amerikano
sa umpisa ng ika-20 siglo ay monolingguwal. Ang ibig sabihin , may isang wikang panturo- ang wikang
Ingles. Nagsimula ipagamit ang Wikang Pambansa bilang wikang panturo sa panahong Komonwelt at
para sa edukasyon ng mga magiging guro ng Wikang Pambansa. Bago sumiklab ang ikalawang
Digmaang Pandaigdig ay may mga guro nang nagtuturo ng Wikang Pambansa. Sa isang sirkular
noong 3 Mayo 1940, iniatas ni Direktor Celedonio Salvador ng Kawanihan ng Edukasyon ang pagtuturo
ng Wikang Pambansa bilang regular na asignatura sa ikaapat na taon sa paaralang sekundarya.
Pagkaraan ng digma, unti-unting binuksan ang mga asignatura sa elementarya at sekundarya na
nagtuturo ng wika at panitikan at gumagamit ng Wikang Pambansa bilang wikang panturo.

Sa ating bansa ay maraming lenggwahe na ginagamit sa iba’t ibang lugar dito sa PIlipinas. Bagamat ito ay
importante dahil ito ay magagamit natin sa pakikipag-ugnayan sa kapwa. Ngayon ay ang Ingles na ang
International Language na ang gagamitin dito sa Pilipinas. Kahit Ingles na ang ginagamit sa iba, dapat pa rin
natin ipaubaya ang ating lenggwahe na Filipino dahil nga tayo ay Pilipinong lahi.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


6
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 4 ( Week 1/ 1st Quarter )


Paksa: Konsepto ng mga Wika sa Pilipinas : Wika ,Wikang Pambansa, Wikang Panturo ,Wikang Opisyal,
Wikang Pantulong
Inaasahang Matamo: Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong
pangkomunikasyon sa radyo, talumpati, at mga panayam
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang komunikasyon sa telebisyon
(Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p. 16.
https://takdangaralin.ph/wikang-panturo/
________________________________________________________________________________________
( Continuation)
Para maiangat ang kalidad ng edukasyon sa ating bansa, isinabatas at isinakatuparan ang kurikulum ng K to
12. Ipinag utos ng Kagawaran ng Edukasyon ang paggamit at gawing opisyal ang Mother Tongue na wika. Ito
ang unang wika na nakagisnan ng mga magaaral at kadalasang gamit sa kanilang tahanan. Ang Mother
Tongue ay itinuturo lamang sa mga kindergarten hanggang sa mga mag-aaral ng ikatlong baitang.
Kinabibilangan ito ng may labing-syam na uri ng wika gaya ng Tagalog, Pangasinense, Iloco, Bicol,
Chavacano at iba pa. Ito ay tinuturo hiwalay sa kanilang asignatura. Ginawa ito ng ating pamahalaan sa
kadahilanang karamihan sa mga mag-aaral ngayon ay di na marunong magsalita ng dayalekto na kanilang
kinagisnan.

Paraan din ito para di mawala sa sirkulasyon ang ating ibat-ibang uri ng wika at para magising ang
kamalayan ng mga kabataan kung gaano mapagtibay at mapahalagahan sa sosyodad ang
dayalektong kinamulatan.

Bilang isang Filipino dapat nating pagyamanin at patuloy na linangin ang ating sariling wika sa
pamamagitan ng paggamit nito. Di lamang ito simbolo ng ating pagkatao, bagkus ay tatak ito ng ating
pagkakakilanlan saan mang parte ng mundo tayo mapadpad. Huwag natin itong ikahiya, ipagmalaki
mo at gamitin ang wikang Pilipino.

 Konsepto ng Wikang Pantulong – ito ay ang auxiliary language sa Ingles. Ang auxiliary ay may
pakahulugang “ dagdg n tulong o suporta “. Ang wikang pantulong, samakatuwid, ay wika na ginagamit
para sa higit na pagkakaintindihan ng dalawa o mahigit pang nag-uusap. Sa edukasyon, tumutukoy ito
sa wika na higit na alam ng mga mag-aaral sa loob ng silid-aralan kaysa opisyal na wikang panturo
kaya maaaring gamitin ng guro upang higit siyang maintindihan ng kanyang mga tinuruan.
Dati multilingguwal ang Pilipinas, napakahalaga ang paggamit ng wikang pantulong para sa higit na
epektibong pagtuturo sa pook na ikalawang wika lamang ang wikang panturo. Bagaman walang opisyal na
atas, ginagawa ito noon pa ng mga guro sa mga pook na di Tagalog. Sa Cebu halimbawa, ay ginagamit na
wikang pantulong sa pagtuturo ang Sebwano; sa Vigan, ang Ilokano; sa Benguet, ang Ibaloy; at sa Marawi,
ang Maranaw.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


7
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 4 ( Week 1/ 1st Quarter )


Paksa: Konsepto ng mga Wika sa Pilipinas : Wika ,Wikang Pambansa, Wikang Panturo ,Wikang Opisyal,
Wikang Pantulong
Inaasahang Matamo: Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong
pangkomunikasyon sa radyo, talumpati, at mga panayam
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang komunikasyon sa telebisyon
(Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p. 16.
https://takdangaralin.ph/wikang-panturo/
________________________________________________________________________________________
( Continuation)

Gawain: Sagutin ang tanong sa ibaba.


1. Kung ang itinuturing na unang wika ( first language) ay ang kinamulatang wika ng isang tao sa kanyang
pamayanan, ano naman sa palagay mo ang maituturing na ikalawang wika ( second language)?
Magbigay ng halimbawa.

2. Sa iyong pananaw , bakit hindi inangkin ng mga Pilipino ang wikang Espanyol bilang wikang Pambansa
natin gayong matagal na panahon tayong sinakop ng mga Espanyol.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


8
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 4. ( Week 1/ 1st Quarter )


Paksa: Konsepto ng mga Wika sa Pilipinas : Wika ,Wikang Pambansa, Wikang Panturo ,Wikang Opisyal,
Wikang Pantulong
Inaasahang Matamo: Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong
pangkomunikasyon sa radyo, talumpati, at mga panayam
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang komunikasyon sa telebisyon
(Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p. 16.
https://takdangaralin.ph/wikang-panturo/
_______________________________________________________________________________________
( continuation)

3. Sa iyong pananaw , bakit hindi inangkin ng mga Pilipino ang wikang Espanyol bilang wikang Pambansa
natin gayong matagal na panahon tayong sinakop ng mga Espanyol.

Learning Activity Sheet (LAS)


Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.
9
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 5 ( Week 2 / 1st Quarter )


Paksa: Konsepto ng mga Wika sa Pilipinas : Wika ,Wikang Pambansa, Wikang Panturo ,
Wikang Opisyal, Wikang Pantulong
Inaasahang Matamo: Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napakinggang sitwasyong
pangkomunikasyon sa radyo, talumpati, at mga panayam
Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga konseptong pangwika
Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga napanood na sitwasyong pang komunikasyon sa telebisyon
(Halimbawa: Tonight with Arnold Clavio, State of the Nation, Mareng Winnie,Word of the Lourd
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p. 16.
https://takdangaralin.ph/wikang-panturo/
________________________________________________________________________________________

4. Manood ng isang tanging episode ng palabas sa telebisyon. Suriin ang kabuoan ng programa kung
paano ginamit ang wikang Filipino ayon sa mga konseptong pangwikang nasa inyong LAS.
Halimbawa:
Tonight with Arnold Clavio Matang Lawin
Mareng Winnie Rated -K

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


10
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 6 ( Week 3 / 1st Quarter )


Paksa: Gamit ng Wika sa Lipunan ( Unang Pangkat )
Inaasahang Matamo: Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng wika sa lipunan (Ayon kay M.
A. K. Halliday)
Sanggunian: https://www.youtube.com/watch?v=ovMXXmQk3j0
https://www.panitikan.com.ph/gamit-ng-wika-sa-lipunan
https://sumayakristine.blogspot.com/2017/08/mga-halimbawa-sa-gamit-ng-wika-sa.html
Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG
PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p.58.
________________________________________________________________________________________
Konsepto:
Sinasabing yaman ng isang bansa ang wika. Yaman itong maituturing dahil sa napakaraming gamit nito sa
araw-araw nating pamumuhay. Ito rin ang isa sa mga mabisang daan upang mapaunlad ang isang bansa at
magkaroon ng pagkakaisa.

Nahahati sa iba’t ibang aspekto ang gamit ng wika sa ating lipunan. Ito ay nakaayon sa kung paano ito
ginagamit ng mga mamamayan at kung paano ito nakatutulong sa lipunan.

1. Interaksiyonal- Isa ang interaksiyonal sa mga gamit ng wika sa lipunan. Mula ito sa salitang English na
“interaction” na ang ibig sabihin ay pakikisalamuha sa iba. Ginagamit kasi ang wika upang makabuo at
mapanatili ang relasyong sosyal.

Nagagamit ito sa pagbati sa mga kakilala sa iba’t ibang okasyon, sa pagbuo ng pagkakaibigan, pasasalamat,
pagpapalitan ng opinyon, pakikipagbiruan, at maging panunudyo.

Naisasagawa ito sa pamamagitan ng pagpapakilala ng sarili, pagsulat ng liham, paggamit ng mga wikang
balbal na mas mauunawaan ng iba, mga diyalekto at katutubong wika, at iba pang wikang makabubuo ng
interaksiyon sa iba.

Halimbawa:

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


11
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

( Continuation )

2. Instrumental - Ang isa pang gamit ng wika sa lipunan ay ang pagiginig instrumental nito. Sinasabi
kasing instrumento ang wika sa mga mamamayan at sa mismong lipunan o bansa dahil sa
pamamagitan nito, naisasagawa ng isang tao ang nais niyang gawin o ibulalas. Katulad ng
interaksiyonal, ang wika ay instrumental din upang mabigyan ng kasiyahan ang kalooban ng isang tao
na magawa ang kaniyang nais.

Kung ang interaksiyonal ay mas sumasakop sa pagnanais ng tao na makabuo ng magandang relasyon sa
kapuwa, sa gamit ng instrumental naman ay nagiging daan ng isang tao para sa pansariling interes.

Nagagamit ito sa paghahanap ng trabaho sa mga panayam o interbyu, paghingi ng pabor, pag-uutos,
pagbebenta ng mga produkto at serbisyo, at pagbibigay ng mungkahi.

Halimbawa:

3. Regulatoryo

Bahagi ng isang lipunan ang mga batas at patakaran. At hindi maisasagawa at maipatutupad ang mga ito kung
walang wika. Kaya naman ang wika ay isa ring regulatoryong/ regulatori na nakatutulong sa isang lipunan. Sa
pamamagitan ng wika ay nakokontrol nito ang ugali, asal, disiplina, sitwasyon, kaganapan, o maging kung
paano mamuhay ang isang tao.

Ilang halimbawa ng wika bilang regulatori ay ang Saligang Batas, ang mga kontratang pinipirmahan sa mga
negosyo at trabaho, mga isinulat na panuntunan sa isang bagay, mga dapat sundin sa isang pamayanan, mga
paraan upang maaprubahan ang isang kasunduan, notice ng pagbabawal, at ilan pang mahahalagang
kasulatan na nagbibigay ng patakaran. Kasama rin dito ang mga sulating nagbibigay ng direksyon, paraan ng
pagluluto, at maging ilang hakbang para sa mga eksperimento.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


12
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

________________________________________________________________________________________

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

( Continuation )

Halimbawa:

Ito ay halimbawa ng Regulatori dahil ito ay isang paalala na mag ingat ang mga taong dadaan sa lugar na ito
dahil sa nasabing paalala. Ito din ay kumokontrol sa kilos ng tao dahil sa paalalang yan siguradong may mga
taong iiwas o mag iingat dahil sa nasabing gawain .
Imahinasyon at Impormativ - Isa ring gamit ng wika ay ang ipahayag ang sarili sa malikhaing paraan. Sa
ganitong gamit ng wika ay nakagagawa ang isang tao ng mga istorya, nobela, balita, at iba pang akdang
sinusulat at napapanood. Kasama rin dito ang mga akda na ginagamit sa paaralan, mga magasin, at maging
ang mga babasahin online.
Layunin din ng mga ganitong klaseng babashin ang maging ng impormasyon. Mahalaga rin ang papel ng wika
sa pagbibigay ng impormasyon lalo na sa mga binabasa at pinapanood. Kasama rin dito ang lektura ng mga
guro.

nagbibigay ng mga impormasyon.


    halimbawa:
    pasalita: pag-uulat
    pasulat: balita sa pahayagan

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


13
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

________________________________________________________________________________________

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

( Continuation )

4. Pampersonal – Naipahahayag sa gamit na ito ang sariling pala-alagay o kuro-kuro sa paksang painag-
uusapan. Kasama rin ditto ang pagsulat ng talaarawan o journal. Dito rin naipahahayag ang
pagpapahalaga sa anumang anyo ng panitikan.

Halimbawa:

nagpapahayag ng sariling damdamin o opinyon.


    halimbawa:
    pasalita: pormal o di-pormal na talakayan
    pasulat: liham sa patnugot

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


14
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

( Continuation )
5.Pangheuristiko – ang gamit na ito ay tumutukoy sa pagkuha o paghahanap ng impormasyon na may
kinalaman sa paksang pinag-aaralan. Kabilang ditto ang interbyu sa mga taong makasasagot sa mga
tanong na kailangan sa paksang pinag-aralan; pakikinig sa radio; panonood sa telebisyon;at pagbabasa ng
pahayagan at mga aklat. Nakkakuha tayo ng mga impormasyon sa mga nabanggit na sanggunian.

Halimbawa:

naghahanap ng mga impormasyon o datos.


    halimbawa:
    pasalita: pagtatanong
    pasulat: survey
GAWAIN A : Magsaliksik ng iba pang sitwasyong pangwika sa lipunang Pilipino. Magtala ng mga tiyak na
salitang madalas gamitin sa napiling sitwasyon, at bigyang-pansin ang pormalidad (o kawalan nito) sa
paggamit ng wika.
1. Jeep/bus/tricycle driver sa kaniyang mga pasahero at kapwa tsuper

2. Simbahan

3. Palengke

4. Health worker sa mga pasyente sa isang Rural Health Unit

5. Usapan ng mga bata sa isang internet shop

________________________________________________________________________________________

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


15
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 7( Week 4-5 / 1st Quarter )


Paksa: Gamit ng Wika sa Lipunan
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng napanood na
palabas sa telebisyon at pelikula (Halimbawa: Be Careful with My Heart, Got to Believe, Ekstra, On The Job,
Word of the Lourd(http://lourddeveyra.blogspot.com))
Sanggunian: https://www.youtube.com/watch?v=ovMXXmQk3j0
Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG
PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. P76.
_______________________________________________________________________________________
GAWAIN B : Manood ng isang teleserye o paborito mong pelikulang tagalog sa youtube. Pagkatapos ay
gumawa ng isang sanaysay na nagpapakita ng tatlo sa pitong gamit ng wika na matatagpuan sa iyong
pinapanood na teleserye o pelikula.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


16
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

________________________________________________________________________________________

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 8 ( Week 6 / 1st Quarter)


Paksa: Gamit ng Wika sa Lipunan
Inaasahang Matamo: Natutukoy kung paano pinag-uugnay-ugnay ng wika sa iba’t-ibang aspekto sa buhay
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. P76.
_______________________________________________________________________________________
Konsepto:
Tunay na mahalaga ang ginagampanan ng wika sa patuloy nap ag-unlad ng bansa sa iba’t-ibang larangan.
Hindi mapasusubalian na ito ang instrumenting nag-uugnay sa mga mamamayan upang kumilos at
magpahayag.
Sa pamamagitan ng Cycle Organizer, ipakita kuna paano, sa palagay mo, pinag-uugnay-ugnay ng wika ang
sumusunod na mga aspekto ng buhay:

Kapaligiran

Lipunan at politika

WIKA Edukasyon

Karanasan

Relihiyon

Kabuhayan at Ekonomiya

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


17
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

________________________________________________________________________________________

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 9 ( Week 7 / 1st Quarter )


Paksa: Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Filipino
( TIMELINE NG KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA )

Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at pag
-unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. P76.
https://www.preceden.com/timelines/275836-timeline-ng-kasaysayan-ng-wikang-pambansa
_______________________________________________________________________________________

KONSEPTO:
TIMELINE NG KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

 SALIGANG BATAS NG BIAK-NA-BATO


1896 ---"Ang Wikang Tagalog ang magiging opisyal na wika ng Pilipinas."
 PHILIPPINE COMMISSION, BATAS 74
1901---Ingles ang naging opisyal na wikang pambansa; ito rin and midyum na ginagamit sa mga paaralan.
 PAGGAMIT NG VERNACULAR SA PAGTUTURO
1931---Iminungkahi na gamitin ang vernacular ng iba't ibang lugar sa pagtuturo sa primaryang antas. - George
C.

 Butte (Bise Gobernador, Kalihim ng Pampublikong Edukasyon, 1930)


1935 SALIGANG BATAS. ART. XIV, SEK. 3

1935---"Ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang
pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. Hanggang hindi nagtatadhana

 BATAS COMMONWEALTH 184

1936---Surian ng Wikang Pambansa na naatasang pumili ng iisang katutubong wika na magiging batayan ng
wikang pambansa.

 KAUTUSANG TAGAGANAP BLG. 134


1937 Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ng Pangulong Quezon, ang wikang Pambansa ay ibabatay sa
Tagalog

 BATAS KOMONWELT BLG. 570


1940---Simula sa Hulyo 4, 1946, ang Tagalog ay isa sa mga opisyal na wikang pambansa.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


18
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

________________________________________________________________________________________

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 9 ( Week 7 / 1st Quarter )


Paksa: Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Filipino
( TIMELINE NG KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA )
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at pag
-unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. P76.
https://www.preceden.com/timelines/275836-timeline-ng-kasaysayan-ng-wikang-pambansa

______________________________________________________________________________________

( Continuation)

 LINGGO NG WIKA
1954---Inutos ni Pangulong Magsaysay ang taunang pagdiriwan ng linggong wikang Pambansa.

 PILIPINO ANG WIKANG PAMBANSA


1959--Tinawag na Pilipino ang Wikang Pambansa ng lagdaan ang Kautusang Blg. 7

 PILIPINO - MIDYUM SA PAGTUTURO


1973 -----Resolusyong nagsasaad na gagamiting midyum sa pagtuturo saclahat ng paaralan sa Pilipinas.

 1987 CONSTITUTION
1987---Ang wikang Pambansa ay Filipino.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


19
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

________________________________________________________________________________________

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 10 ( Week 7 / 1st Quarter )


Paksa: Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Filipino
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at pag
-unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p81.
https://siningngfilipino.blogspot.com/2015/08/kasaysayan-ng-alpabetong-pilipino.html
______________________________________________________________________________________
Konsepto:
Kasaysayan ng Alpabetong Pilipino
Bago pa man dumating ang mga Kastila, tayo ay mayroon nang kinikilalang isang uri ng alpabeto. Ito ang
tinatawag nating Alibata, isang uri ng palaybaybayang hatid na atin ng mga Malayo at Polinesyo. Sinasabing
ang Alibata ay may impluwensya ng palatitikang Sanskrito na lumaganap sa India at sa iba pang mga lugar sa
Europa at sa Asya.
            Ang Alibata ay binubuo ng labimpitong titik: 3 patinig at 14 na katinig, gaya ng makikita sa ibaba:

  Nang dumating ang mga Kastila, binago nila ang ating sistema ng pagsulat. Sinunog nila ang lahat halos ng
ating katutubong panitikang nasusulat sa Alibata, kasabay ng kanilang pagsunog sa sinasambang mga anito
ng ating mga ninuno. Tinuruan nilang sumulat ang mga Pilipino sa pamamagitan ng palatitikang Romano
upang mabisa nilang mapalaganap ang Doctrina Christiana. Ang mga titik Romano gaya ng alam na natin, ay
iba sa mga simbolong ginagamit sa pagsulat sa wikang Hapon o sa wikang Intsik.
       

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


20
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

( Continuation)
     Itinuro ng mga Kastila ang kanilang Abecedario. Ang mga titik ng Abecedario ay ang mga sumusunod:
Ang Abecedario :

                        A                     B                      C                     CH                  D


                        /a/                 /be/                /se/               /se-atse/        /de/
                        E                      F                      G                     H                     I
                        /e/                 /efe/               /he/                /atse/           /i/

                         J                        K                      L                      LL                    M

                       /hota/            /ke/                /ele/               /elye/            /eme/           

                         N                     Ñ                      O                      P                      Q

                         /ene/             /enye/            /o/                  /pe/               /ku/

                         R                     RR                    S                       T                      U

                         /ere/              /doble ere/   /ese/             /te/                 /u/

                         V                     W                     X                      Y                     Z        

                         /ve/               /doble u/     /ekis/          /ye/               /zeta/

            Pansinin na sa dating 17 katutubong tunog sa matandang Alibata ay naparagdag ang mga sumusunod
upang maging 31 titik lahat.

Pagsasanay
I.        Basahin ang talata sa ibaba. Isulat sa baybay-Filipino ang mga salitang nasa loob ng panaklong.

         Noong nakaraang (1. Viernes) ay hindi nakapasok si Ernesto sa (2. escuela). Tumawag ang kanyang ina
sa (3. telefono) upang ipaalam sa kanyang (4. maestra) na siya ay di papasok.
         (5. Miercoles) na nang muling makapasok si Ernesto. Pagpasok niya sa (6. clase) ay sinalubong siya ng
kanyang mga kamag-aral. Sinabi kaagad ng mga ito kung ano ang kanilang (7. leccion) sa araw na iyon.
Ipinaalam din ng  mga ito na bilang takda, sila’y binilinang magdala ng (8. diario).

         1. ___________________                  5. ________________           


         2. ___________________                  6. ________________
         3. ___________________                  7. ________________
         4. ___________________                  8. ________________

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


21
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

( Continuation)
Ang Alpabetong Ingles

            Nang matapos ang pananakop ng mga Kastila noong 1898, humalili naman ang mga Amerikano. Dahil
sa ang pinakamahalagang pokus ng pamahalaang Amerikano ay edukasyon ng mga Pilipino, naging sapilitan
ang pag-aaral ng wikang Ingles. Itinuro ng mga gurong Thomasites ang alpabetong Ingles na may 26 na titik,
tulad ng mga sumusunod:

                        A                     B                      C                     D                     E                      F


                        G                     H                     I                       J                       K                     L         
                        M                    N                     O                     P                      Q                     R
                        S                      T                      U                     V                     W                    X
                        Y                     Z

            Mapapansin parehong titik-Romano ang ginagamit ng mga alpabetong Ingles at Kastila, palibhasa’y
kapwa kanluranin ang mga ito. Ngunit may mga tunog sa Ingles na wala rin sa dila ng mga Pilipino. At
sapagkat ang ispeling sa Ingles ay hindi na konsistent tulad ng sa Kastila, hindi na maaari ang regular na
tumabasan ng mga titik. Halimbawa ng mga sumusunod:
           
            Football         -           putbol                       sexy                -           seksi  
            violin              -           bayolin                       magazine       -           magasin

            Di kasintagal ng mga Kastila ang panahon ng pananakop ng mga Amerikano, subalit dahilan sa
empasis na ibinigay sa edukasyon, napakalawak ang naging impluwensya ng wikang Ingles, kaya’t
napakarami ang mga bokabularyong Ingles na humalo sa talasalitaang Filipino.

Ang Abakada

            Noong panahon ng Pangulong Manuel L. Quezon ay binigyan-diin niya ang kahalagahan ng


pagkakaroon ng isang wikang pambansa. Nadama niya ang pangangailangang ito sapagkat malimit na hindi
niya makausap ang karamihan ng mg Pilipinong iba’t iba ang wikang sinasalin. Hindi niya makausap ang mga
ito sa wikang Kastila. At lalong hindi rin sa wikang Ingles. Kayat nang sulatin ang Konstitusyon ng 1935,
sinikap niyang magkaroon ito ng probisyon tungkol sa pagbuo ng isang wikang pambansa.
            Ganito ang sinasabi sa Konstitusyon ng 1935: “Ang Pambansang Asemblea ay gagawa ng hakbang
tungo sa pagkaroon ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na mga pangunahing wika ng
Pilipinas.”
            Upang maitupad ang batas na ito, pinagtibay ng Kongreso ang Batas Komonwelt 184 na nag-aatas na
bumuo ng Institute of National Language o Surian ng Wikang Pambansa na siyang magsasagawa ng pag-
aaral kung alin sa mga pangunahing katutubong wika ng bansa ang higit na karapat-dapat na maging wikang
pambansa.

( Continuation) Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


22
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

            At Tagalog ang napiling maging batayan ng wikang pambansa.


            Ngunit hinihingi rin ng batas na bago ipahayag ang napiling batayan ng wikang pambansa ay
kailangang mayroon na munang magagamit na aklat panggramatika sa paaralan. Si Lope K. Santos, isa sa
mga kagawad noon ng Surian ng Wikang Pambansa, ang sumulat ng nasabing gramatika na nakilala sa tawag
na Balarila ng Wikang Pambansa.
            Noon isinilang, batay sa Balarila, ang Abakada na binubuo ng 20 titik na gaya ng mga sumusunod:

            A         B          K         D         E          G         H         I           L          M        N         NG
             O         P          R          S           T           U          W         Y        

            Sa dalawampung titik na ito’y lima (5) ang patinig at labinlima (15) ang katinig. Ang mga katinig ay may
tig-iisang tawag at bigkas lamang na laging may tunog na a sa hulihan. Gaya ng pagbaybay nang pabigkas sa
mga salitang sumusunod:

            Bote                - /ba-o-ta-e/            titik     -           /ta-i-ta-i-ka/

            Dahilan sa limitadong bilang ng mga titik ng Abakada, naging problema ang panghihiram ng mga salita,
lalo na sa Ingles na hindi konsistent ang palabaybayan.

Pagsasanay
I. Baybayin nang pa-Abakada ang sumusunod na mga salita:
            1. totoo                                                           6. pakikipagsapalaran
            2. pakikipagtalastasan                                 7. nakikipagkomunikasyon
            3. panitikan                                       8. tsuktsaktsinis
            4. gulang                                            9. hikayatin
            5. kompyuter                                                10. magsanduguan

( Continuation)
Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.
23
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Komisyon sa Wikang Filipino:


2001 Revisyon ng Alfabeto
at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino

            Bilang bahagi ng pagpapalanong pangwika na may layuning mapaunlad ang wikang Filipino tungo sa
istandardisasyon ng sistema ng pagsulat, nagpalabas ang Komisyon sa Wikang Filipino noong 2001 ng
revisyon sa alfabeto at ispeling ng wikang Filipino na pinamagatang 2001 Revisyon ng Alfabeto at Patnubay sa
Ispeling ng Wikang Filipino na nakafokus sa gamit ng walong bagong letra ng alfabetong Filipino
(c,f,j,ñ,q,v,x,z).
I.       Ang Alfabetong Filipino
      Ang alfabetong Filipino ay binubuo ng 28 letra. Ang tawag sa mga letra ay ayon sa bigkas-Ingles ng mga
Pilipino maliban sa ñ (enye) na tawag-Kastila. Ang walong (8) letra na dagdag ay galing sa mga umiiral na
wika ng Pilipinas at sa mga iba pang wika.
                
            A             B          C        D        E           F          G           H             I            J         K
            /ey/   /bi/     /si/    /di/    /i/       /ef/     /ji/      /eych/     /ay/      /jey/     /key/           
            L              M        N          Ň         NG       O         P        Q        R         S          T
            /el/    /em/  /en/   /enye/   /enji/ /o/         /pi/ /kyu/        /ar/     /es /    /ti/           
            U            V              W                X          Y          Z
            /yu/  /vi/     /dobolyu/     /eks/ /way /   /zi/
Pagbaybay
                                    Pasulat                                   Pabigkas
Salita                           boto                             /bi-o-ti-o/
                                    bote                             /bi-o-ti-I /
                                    titik                            /ti-ay-ti-ay-key/
                                    Fajardo                                   /kapital ef-ey-jey-ey-ar-di-o/
                                    Roxas                          /kapital ar-o-eks-ey-es/

Akronim                     PSHS                          /pi-es-ets-es/


                                    ARMM                        /ey-ar-em-em/
                                    LANECO                   /el-ey-en-i-si-o/
                                    FVR                            /ef-vi-ar/
                                    GMA                          /ji-em-ey/

Daglat                        Bb.                               /kapital bi-bi/


                                    Dr.                               /kapital di-ar/
                                    Gng.                            /kapital ji-en-ji/

( Continuation)
Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.
24
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Simbolong Pang-agham/
      Matematika         Fe                                            /ef-i/
                                    H2O                            /eych-tu-o/
                                    Lb.                              /el-bi/
                                    Kg                               /key-ji/
                                    V                                 /vi/
Pagsasanay
I.  Baybayin ang mga sumusunod na salita sa pasalitang paraan.
1.      simbahan                                     6. nagdadasal           
2.      Biblia                                             7. Michael
3.      bait                                                           8. DOST
4.      Mr. Miguel                                               9. Dr. Maulion
5.      Joshua                                           10. Zimbabwe
Tuntunin sa Panghihiram at Pagbaybay
1.      Gamitin ang kasalukuyang lesksikon (salita) ng Filipino bilang panumbas sa mga salitang banyaga. Kung
anong mayroong mga salita sa Filipino iyon ang ipanumbas sa mga salitang hiram.
                  Hiram na Salita                                Filipino
                  attitude                                              ugali
                  rule                                                    tuntunin
                  ability                                                 kakayahan
                  west                                                   kanluran
                  school                                                paaralan
                  electricity                                           kuryente
                  shoe                                                   sapatos
                  book                                                   aklat
2.      Kumuha ng mga salita mula sa iba’t ibang katutubong wika ng bansa. Nangangahulugang maaaring
gamiting panumbas sa mga salitang banyaga ang mga salitang magmumula sa iba’t ibang wika at diyalekto sa
bansa.
                        Hiram na Salita                                Katutubong Wika
                        hegemony                                         gahum (cebuano)
                        imagery                                             haraya (tagalog)
                        husband                                             bana (cebuano)
                        muslim priest                                    imam (tausug)
                        robber                                                kawatan (cebuano)
                        fast                                                      paspas (cebuano)
                        slowly                                                  hinay-hinay (cebuano)
                        drama                                                 dula (cebuano)

( Continuation)
Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.
25
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

3.      Bigkasin sa orihinal na anyo ang hiniram na salita mula sa Kastila, Ingles at iba pang wikang banyaga at
saka baybayin sa Filipino. Dito ginagamit ang prinsipyo sa Filipino na kung anong bigkas ay siyang baybay at
kung ano ang baybay ay siyang basa.

                  Kastila                        Filipino                      Ingles             Filipino


                  cheque                       tseke                       centripetal     sentripetal
                  litro                             litro                         commercial    komersyal
                  liquido                       likido                        advertising    advertizing
                  educacion                  edukasyon               economics     ekonomiks
                  coche                         kotse                        radical            radikal
                  esquinita                    eskinita                     baseball          beysbol

                  Iba pang wika                                              Filipino


                  coup d’etat (french)                           kudeta
                  chinelas (kastila)                               tsinelas
                  kimono (japanese)                            kimono

4.      Gamitin ang mga letrang C,N,Q,X,F,J,V,Z, kapag ang salita ay hiniram nang buo ayon sa mga
sumusunod na kondisyon:
a.      Pantanging ngalan
                  Quirino                      Canada                                    Zamboanga City
                  John                 Valenzuela City                    Ozamiz City
                  Ceneza Bldg  Qantas Airline                       El Nino

b.      Salitang Teknikal o siyentifiko


                  Cortex            Marxism        carbohydrate
                  Enzyme          infrared          xenon
                  quartz             calcium          x-ray

( Continuation)
c.       Salitang may natatanging kahulugang kultural
Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.
26
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

                  Cañao (Ifugao) ‘pagdiriwang’


                  Hadji (Maranao) ‘lalaking Muslim na nakapunta sa Mecca’
                  Masjid (Maguindanao) ‘pook dalanginan’
                  Azan (Tausug) ‘unang panawagan sa pagdarasal ng mga Muslim
d.   Salitang    may irregular na ispeling o gumagamit ng dalawang letra o higit pa na hindi binibigkas o ang
mga letra ay hindi katumbas ng tunog
                  bouquet                     rendezvouz                lazze faire
                  champagne                plateau                                   monsieur

e.      Salitang may international na anyong kinikilala at ginagamit

                  Taxi                exit                  fax                   xerox

Mga Tiyak na Tuntunin sa Gamit ng Walong (8) Letra

1.      Mahahati sa dalawang grupo ang walong dagdag na letra sa alfabetong Filipino:


·         ang mga letrang F,J,V,Z na may tiyak na fonemik na istatus sapagkat iisa lamang ang kinakatawang
tunog ng bawat isa; at
·         ang mga letrang C,Ñ,Q,X na itinuturing na redandant dahil maaaring kumakatawan ang bawat isa sa
magkakaibang yunit ng tunog o kaya’y sunuran ng tunog, tulad ng:
                  C         =          /s/     central --- sentral
                                          /k/     cabinet           --- kabinet
                  Ñ         =          /ny/   baño   --- banyo
                  Q         =          /k/     queso --- keso
                              =          /kw/  quarter           --- kwarter
                  X         =          /ks/   extra   --- ekstra
                              =          /s/     xylophone --- saylofon

Gawain: Sagutan ang mga pagsasanay sa ibaba.

Learning Activity Sheet (LAS)


Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.
27
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

https://www.scribd.com/document/364835841/PAGSASALING-WIKA-WORKSHEETS-doc

Sagutan ang mga gawain .

A.Hanapin sa ibaba ang salin ingles ng mga sumusunod. Titik lamang ang isulat sa patalang.

_____1. Maganda _____6. Bahay


_____2. Bulaklak _____7. Silangan
_____3. Masaya _____8. Silid
_____4. Kulay _____9. Tahimik
_____5. Malungkot _____10.hugis

a.color b. beautiful c. sad d. flower e. house f. east g. room h. shape i. quiet j. happy k. south l. hungry

B.Isulat sa tamang pagbabaybay sa Filipino ang mga sumusunod.

1. manager ____________________________
2. computer ____________________________
3. break ____________________________
4. full time ____________________________
5. export ____________________________
6. break ____________________________
7.  full time ____________________________
8. interview ____________________________
9. survey ____________________________
10. high school ____________________________

C. Isulat ang tamang bigkas ng mga sumusunod.

1. Titser  ____________________________
2. Misis ____________________________
3. Diary ____________________________
4. Iskor ____________________________
5. Ketsap ____________________________

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


28
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Gawain: 11 ( Week 8 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Espanyol Hanggang sa Kilusang Propaganda
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at pag
-unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
________________________________________________________________________________________
Konsepto:
Panahon ng mga Espanyol
Maraming pagbabago ang naganap at isa na ritoang sistema ng ating pagsulat.
Ang dating alibata ay napalitan ng AlpabetongRomano na binubuo naman ng 20 titik, limang (5)patinig at
labinlimang (5) katinig.a, e, i, o, u b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, !,
Pagpapalaganap ng Kristiyanismo ang isasa naging layunin ng pananakop ng mgaKastila."gunit nagkaroon ng
suliranin hinggil sakomunikasyon."pagtatag ang pag-ari ng Espanya ng mga paaralang magtuturo ng wikang
Kastila sa mga Pilipino ngunit ito ay tinutulan ng mga prayle.
Ang mga misyonerong Kastila mismo ang nag-aral ng mga wikang katutubo.
1. Mas madaling matutuhan ang wikang isangrehiyon kaysa ituro ito sa lahat ang Espanyol.2
2. Higit na magiging kapani-paniwala at mabisakung ang isang banyaga ay nagsasalita ngkatutubong
wika.
Ang mga prayle’y nagsulat ng mga diksyunaryoat aklat-panggramatika, katekismo at mgakumpesyonal para
sa mabilis na pagkatuto nilang katutubong wika n aging usapin ang tungkol sa wikang panturong gagamitin sa
mga !ilipino.
Inatas ng Hari na ipagamit ang wikang katutubo sa pagtuturo ng pananampalataya subalit hindi naman ito
nasunod.
Gobernador Cello
turuan ang mga Indio ng wikang Espanyol
Carlos 1 at Felipe II
kailangang maging bilinggwal ang mga Pilipino
Carlo 1
ituro ang doktrinang Kristiyana sa pamamagitan ng wikang Kastila noong Marso 2, 1634, muling inulit ni Haring
Felipe II ang utos tungkol sa pagtuturo ng wikang Kastila sa lahat ng katutubo
Hindi naging matagumpay ang mga kautusang nabanggit kung kaya si Carlos ay naglagda ng isang dekrito na
inuulit ang mga probisyon sa mga nabanggit na batas. Nagtakda rin siya ng parusa para sa mga hindi susunod
dito.

( Continuation )
Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.
29
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Noong Disyembre 29, 1792, nilagdaan ni Carlos 1 ang isa pang dekrito na nag-uutos na gamitin ang wikang
Kastila sa mga paaralang itatatag sa lahat ng mga pamayanan ng Indio.Panahon ng Propaganda

Sa panahong ito, marami na ring mga P!ilipino ang naging matindi ang damdaming nasyonalismo.Nagtungo
sila sa ibang bansa upang kumuha ng mga karunungan.

Dr. Jose Rizal, Graciano Lopez Jaena, Marcelo H. del Pilar


Sa panahong ito ay maraming akdang naisulat sa wikang tagalog. Pawang mga akdang nagsasaad ng
pagigingmmakabayan,masisidhing damdamin laban sa mga Kastila ang pangunahing paksa ng kanilang mga
isinulat.!anahon ng mga Amerikano.
Nagsimula na naman ang pakikibaka ng mga P!ilipino nang dumating ang mga Amerikano sa pamumuno ni
Almirante Dewey .
Ginamit nilang instrumento ang edukasyon na sistema ng publikong paaralan at pamumuhay na demokratiko.
Mga gurong sundalo na tinatawag na Thomasites ang mga naging guro noon.
William Cameron Forbes
naniniwala ang mga kawal Amerikano na mahalagang maipalaganap agad sa kapuluan ang wikang Ingles
upang madaling magkaunawaan ang mga Pilipino at Amerikano

Nagtatag ng lupon si Mc Kinley napinamumunuan ni Schurman na ang layunin ay alamin ang


pangangailangan ng mga Pilipino
1. Isang pambayang paaralan ang kailangan ng mga Pilipino
2. Mas pinili ng mga lider- P!ilipino na gamitin bilang wikang panturo ang "ngles
Jorge Bocobo
naniniwalang ang lahat ng sabek sa primaryang baitang, kahit na ang Ingles ay dapat ituro sa pamamagitan
ng diyalektong lokal
N.M Saleeby, isang Amerikanong superintende
kahit na napakahusay ang maaaring pagtuturo sa wikang Ingles ay hindi pa rin ito magiging wikang panlahat
dahil ang mga Pilipino ay may kani-kaniyang wikang bernakular nanananatiling ginagamit sa kanilang mga
tahanan at sa iba pangpang-araw-araw na gawain
Bise Gobernador Heneral Jeorge Butte
naniniwalang epektibong gamitin ang mga wikang bernakular sa pagtuturo sa mga Pilipino

Labag man sa iniutos ni Mc Kinley na gamiting wikang panturo ang mga wikang bernakular sa mga paaralan
ay nanatili parin ang Ingles na wikang panturo at pantulong naman ang wikang rehiyonal

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


30
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 11 ( Week 8 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Espanyol Hanggang sa Kilusang Propaganda
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
https://www.academia.edu/37505364/Kasaysayan_ng_Pambansang_Wika_Panahon_ng_Espanyol_Hapones

________________________________________________________________________________________
( Continuation)

Kristiyanismo – ito ang layunin ng mga Espanyol na ikintal sa mga Pilipino sa kanilang pananakop.

Pagano, Barbariko, Di-sibilisad – ito angpaglalarawan ng mga Espanyol sa mgaPilipino.

Katutubong Wika – ang ginamit ng mga Espanyol sa pagpapatahimik ng mga mamamayan. Pinag-aralan nila
ito at ginamit noong una sa pagpapalaganap ng Kristiyanismo.

Paghahati ng mga isla ng pamayanan – ito ang unang ginawa ng mga Espanyol upang mapabilis ang
kanilang layunin.

Limang orden ng Misyonerong Espanyol

1. Agustino
2. Pransiskano
3. Dominiko pinag-aralan nila ang wikang katutubo sa halip na ituro ang wikang Espanyol
4. Heswita
5. Rekoleto

Gob. Tell – nagmungkahi na turuan ang mga indio ng Wikang Espanyol.

Carlos I at Felipe II – naniniwala na kailangang maging billinguwal ang mga Pilipino.


Gagamitin nila ang katutubong Wika atEspanyol.

Carlos I – nagmungkahi na ituro ang Doctrina Christiana gamit ang Wikang Espanyol.

Doctrina Christiana – isang maagang aklat ng Romano Katoliko katesismo, isinulat nibabagan Juan de
Plasencia, at pinaniniwalan na isa sa pinakamaagang mga libro nanalimbag sa
Pilipinas noong 1953.

Marso 2, 1634 – muling inulit ni Felipe II angkanyang utos na turuan ng Espanyol ang mga indiyo.

Carlos II – lumagda ng isang deskrito tungkolsa pagtuturo ng Wikang Espanyol.

December 29, 1972 – lumagda si Carlos IV ngdeskrito na nag-uutos na gamitin ang WikangEspanyol
sa lahat ng paaralan

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


31
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 11 ( Week 8 / 1st Quarter)


Paksa: Panahon ng Espanyol Hanggang sa Kilusang Propaganda
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
https://www.academia.edu/37505364/Kasaysayan_ng_Pambansang_Wika_Panahon_ng_Espanyol_Hapones

________________________________________________________________________________________
( Continuation)

Gawain : Sagutin ang mga tanong.


1. Bakit pinag-aralan ng mga misyonerong pari mula sa Espanya ang wikang katutubo sa halip na ituro
ang wikang Espanyol ?

2. Ano kaya ang mga dahilan at sinalungat ng mga prayleng Espanyol ang mga programang pang-
edukasyon at pangwika?

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


32
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 11 ( Week 8 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Espanyol Hanggang sa Kilusang Propaganda
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
https://www.academia.edu/37505364/Kasaysayan_ng_Pambansang_Wika_Panahon_ng_Espanyol_Hapones

________________________________________________________________________________________
( Continuation)

PANAHON NG REBOLUSYONG PILIPINO ( Panahon ng Propaganda )


300 taon – sinakop ng Espanyol ang Pilipinas
1872 – nagkaroon ng kilusan ang propagandista. Ito ang simula ng paghihimagsik.
Andres Bonifacio – itinatag ang Katipunan.
Wikang Tagalog – ang ginagamit sa kautusan at pahayagan ng katipunan
Isang Bansa, Isang Diwa laban sa mga Espanyol – ang sumibol sa kaisipan ng mga Pilipino sa panahong ito.
Konstitusyon ng Biak na Bato – pinagtibaynoong 1899. Ito ang unang kongkretong pagkilos ng mga Pilipino
laban sa mga Kastila.
Tagalog – ginawa nilang opisyal na wika bagamat walang isinasaad na ito ang magiging Wikang Pambansa.
Si Rizal at mga Propagandista – nakabatid na ang wika ay malaking bahagi upang mapagbuklod ang mga
kababayan nila.
Aguinaldo – ang namuno sa Unang Republika. Ginawa niyang opsiyonal ang paggamit ng Wikang Tagalog.

Gawain : Sagutin ang tanong.


1. Ano ang nagging kapalaran ng wikang Filipino sa Panahon ng Propaganda? Umunlad bai to? Bakit?

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


33
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 11 ( Week 8 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Espanyol Hanggang sa Kilusang Propaganda
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
https://www.academia.edu/37505364/Kasaysayan_ng_Pambansang_Wika_Panahon_ng_Espanyol_Hapones

________________________________________________________________________________________
( Continuation )
PANAHON NG AMERIKANO
Almirante Dewey - namuno sa mga Amerikanong dumating sa Pilipinas
Wikang Ingles – ginamit na Wikang Panturo at Wikang Pantalastasan mula sa antas primarya hanggang sa
kolehiyo sa panahon ng mga Amerikano.
Jacob Schurman – ang namuno sa komisyong naniniwalang kailangan ng Ingles sa edukasyong primary.
Batas Blg. 74 – itinakda ng komisyon noog Marso 21, 1901 nanagtatag ng mga paaralang pambayan at
nagpahayag na Ingles ang gagawing wikang panturo
Reading, Writing & Arithmetic (3R’s) – ang binigyang-diin sa pagtuturo subalit nahihirapan ang mga guro sa
pagpapaunawa sa mga mag-aaral kaya ipinagamit ang bernakular bilang wikang pantulong. Ipinagbawal ang
paggami tng Wikang Bernakular at tanging Wikang Ingles nalang ang ipinagamit na Wika ngPanturo nang
mapalitan ang director ng kawanihan ng edukasyon .

Service Manual ng Kawanihan ngEdukasyon –


nagsasaad na tanging Ingles lamang ang dapat gamitin sa pag-aaral, sa bakuran ng
paaralan at sa gusali ng paaralan.

Mga sundalo – ang unang nagturo ng Inglesat sumunod ang grupong Thomasites.
Bise Gobernador Heneral George Butte – Kalihim ng Pambayang Pagtuturo sa apat nataong pag-aaral
noong 1931. Sinabi niyanghindi kailanman magiging wikang pambansang mga Pilipino ang
Ingles dahil hindi ito angwika ng tahanan.
Jorge Bocobo at Maximo Kalaw – sumang-ayon sa sinabi ni Butte.

Mga Dahilang Nagtataguyod sa Pag gamitng Ingles

1.Ang pagtuturo ng bernakular sa mga paaralan ay magre-resulta sa suliraning administratibo.


Mahihirapang lumipat ang mga mag-aaral sa iba-ibang pook dahil iba-iba ang itinurong wika
sa ibang rehiyon.
2. Ang paggamit ng bernakular sa pagtuturo aymagdudulot lamang ng rehiyonalismo sa halipnanasyonalismo.
3. Hindi magandang pakinggan ang magkahalong Ingles at Bernakular.
4. Malaki na ang nagasta ng pamahalaan sa paglinang ng wikang Ingles upang magingwikang Pambansa.
5. Ingles ang nakikitang pag-asa upang magkakaroon ng pambansang pagkakaisa.
6. Ingles ang wika ng pandaigdig ang pangangalakal.
7. Ang Ingles ay mayaman sa katawagang pansining at pang-agham.
8. Yamang nandito na ang Ingles ay kailangang hasain ang paggamit nito.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


34
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 11 ( Week 8 / 1st Quarter)


Paksa: Panahon ng Espanyol Hanggang sa Kilusang Propaganda
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
https://www.academia.edu/37505364/Kasaysayan_ng_Pambansang_Wika_Panahon_ng_Espanyol_Hapones
________________________________________________________________________________________

Gawain : Sagutin ang tanong.

1. Paano ginamitng mga Amerikano ang wikang Ingles upang makuha ang loob ng mga mamamayang
Pilipino sa panahon ng kanilang pananakop?

Mga Dahilang Nagtataguyod sa Paggamit ng Bernakular

1. Pagsasayang lamang ng panahon at peraang pagtuturo ng Ingles dahil wala itongkinalaman sa


kanilang sosyal at praktikal na pamumuhay.
1. Magiging epektibo ang pagtuturo sa primarykung bernakular ang gagamitin.
2. Tagalog ang nararapat na pipiliing Wikang komon sapagkat isang porsyento lamang ng tahanang
Pilipino ang gumagamit ng Ingles.
3. Hindi magiging maunlad kung Ingles anggagamitin sa pagtuturo dahil hindi namannatututo angmga
mag-aaral kung paano malulutas angmga problemang kakaharapin nila.
5. Ang paglinang ng wikang Ingles bilang wikang pambansa ay hindi nagpapakita ng nasyonalismo
6. Nararapat lamang na magsagawa ng mgabagay para sa ikabubuti ng lahat katulad ngpaggamitng
bernakular.
7. Walang kakayahang makasulat ng klasiko sa Wikang Ingles ang mga Pilipino.
8. Hindi na nangangailangan ng mga kagamitang panturo upang magamit ang bernakular, kailangan
lamang na ito ay pasiglahin.

Henry Jones Ford – nagsagawa ng unangpagsisiyasat sa pagtuturo gamit ang Ingles.Kanyang natuklasan na
ang Ingles ay kayhirap makilala na Ingles na nga.
Saleeby – iginiit niya na makabubuti angmagkaroon ng isang wikang pambansanghango sa katutubong wika
nang sa gayon aymaging malaya at mas epektibo ang paraan ngedukasyon sa buong bansa

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


35
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 11 ( Week 8 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Espanyol Hanggang sa Kilusang Propaganda
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
https://www.academia.edu/37505364/Kasaysayan_ng_Pambansang_Wika_Panahon_ng_Espanyol_Hapones
________________________________________________________________________________________
_
.
PANAHON NG HAPONES

Mga Naganap sa Wika sa Panahon ngHapones

1. Nagkaroon ng pagsulong ang wikang pambansa


2. Ipinagbabawal ang paggamit ng Ingles sa anumang aspekto ng pamumuhay ng mgaPilipino.
3. Ipinagbabawal ang paggamit ng mga aklat at peryodiko mula sa Amerika
4. Ipinagagamit ang mga katutubong wika lalo na ang Tagalog.
5. Namayagpag ang Panitikang Tagalog
6. Itinuro ang Wikang Nihonggo sa lahat ngpaaralan subalit binigyang-diin ang WikangTagalog.
7. Naging masiglang talakayan ang tungkol sa Wika.

Ordinansa Militar Blg. 13 – Ipinatupad ngmga Hapones. Ito ay nag-uutos na gawingopisyal na wika ang
Tagalog at Nihonggo.
Philippine Executive Commission – itinatag upang magtaguyod ng patakarang military ng mga Hapones at
propagandang pangkultura.
Jorge Vargas – namuno sa PhilippineExecutive Commission.
KALIBAPI o Kapisanan sa Paglilingkod saBagong Pilipinas – may layuning mapabuti ang edukasyon at
moral na rehenerasyon at pagpapalakas at pagpapaunlad ng kabuhayan sa pamamatnubay ng imperyong
Hapones.
Benigno Aquino – ang nahirang direktor ng KALIBAPI o Kapisanan sa Paglilingkod sa Bagong Pilipinas.
Pagpapalaganap ng Wikang Pilipino - Ang pangunahing proyekto ng Kapisanan,katuwang nila ang SWP

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


36
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 11 ( Week 8 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Espanyol Hanggang sa Kilusang Propaganda
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
https://www.academia.edu/37505364/Kasaysayan_ng_Pambansang_Wika_Panahon_ng_Espanyol_Hapones

( Continuation )
Tatlong Pangkat na Namamayagpag saUsaping Pangwika sa Panahong ito:
1. Pangkat ni Carlos Ronquillo
2. Pangkat ni Lope K. Santos
3. Pangkat nina N. Sevilla at G.E. Tolentino
Jose Villa Panganiban – nagturo ng Tagalogsa mga Hapones at di-Tagalog.
Mga Dahilan Kung Bakit sa Tagalog ibinatay ang Pambansang Wika
Mayroong limang dahilan ibinigay ang Surianng Wikang Pambansa kung bakit sa Tagalogibinatay ang wikang
Pambansa. Ito ay angmga sumusunod.
1. Ito ay may pinakamayamang talasalitaan.Katunayan, ang Tagalog ay binubuo ng 30,000salitang-ugat at
700 panlapi.
2. Ito ang wikang ginagamit sa sentrongkalakalan.Ito ay wikang ginagamit sa punong-lungsod ngPilipinas,
ang Maynila at siyang linguafranca ng buong bansa.
3. Ito ang salita o wikang ginagamit ngnakararami.
4. Ito ay madaling pag-aralan, matutunan atbigkasin.
5. May pinakamaunlad na panitikan sa lahat ngkatutubong Wika sa Pilipinas
Gawain: Sagutin ang mga tanong sa ibaba.
1. Sa iyong palagay, sino ang higit na nakatulong sa pagpapaunlad ng wikang Filipino, ang mga
Amerikano o ang mga Hapones? Patunayan ang sagot.

2. Ano ang naging pakinabang ng mga manunulat na Pilipino sa panahon ng mga Hapones? Nakabuti ba
ang pagbabawal sa paggamit ng wikang Ingles?

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


37
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 11 ( Week 8 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Espanyol Hanggang sa Kilusang Propaganda
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
https://www.academia.edu/37505364/Kasaysayan_ng_Pambansang_Wika_Panahon_ng_Espanyol_Hapones
________________________________________________________________________________________

3. Paano pinatunayan ng mga Amerikano ang paggalang nila sa Tagalog bilang wikang katutubo ng mga
Pilipino?

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


38
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 12 ( Week 9 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Kasarinlan Hanggang sa kasalukuyan
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://www.academia.edu/27066735/MODULE_1_KASAYSAYAN_NG_PAMBANSANG_WIKA_PANAHON_NG_ESPANYOL
_AT_PANAHON_
https://www.academia.edu/37505364/Kasaysayan_ng_Pambansang_Wika_Panahon_ng_Espanyol_Hapones

________________________________________________________________________________________

Konsepto:

Sa Panahon ng Pagsasarili

Hunyo 7, 1940 Pinagtibay ang Batas Komonwelt Blg. 570, na nagtatakdang wikang opisyal na ang
pambansang wika (Tagalog) simula Hulyo 4, 1940. Nang matapos ang digmaan, ilang taon ding hindi
Napagtuunan ng panahon ang pagpapalaganap sa Wikang Pambansa hanggang sa mailuklok bilang pangulo
ng bansa si Ramon Magsaysay. Marso 26, 1954, Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang proklama
blg. 12 na nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa simula sa Marso 29 hanggang Abril
4 taon-taon, sang-ayon sa tagubilin ng Surian ng Wikang Pambansa. Napapaloob sa panahong saklaw ng
pagdiriwang ang Araw ni Balagtas (Abril 2).

Setyembre 23, 1955 Nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang Proklama Blg. 186 nagsususog sa
Proklama Blg. 12 serye ng 1954, na sa pamamagitan nito’y inililipat ang panahon ng pagdiriwang ng Linggo ng
Wikang Pambansa taon-taon simula Agosto 13 hanggang 19. (bilang paggunita sa kaarawan ni Manuel
Quezon (Agosto 19) na kinikilala bilang “Ama ng Wikang Pambansa”. Agosto 13, 1959 Inilabas ni Kalihim Jose
F. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 na nagsasaad na “kailanma’t
tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang Pilipino ay siyang gagamitin.
Oktubre 24, 1967 Naglagda ang Pangulong Marcos ng isang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 na
nagtatadhanang ang lahat ng gusali, edipisyo, at tanggapan ng pamahalaan ay pangangalanan na sa Pilipino.
Marso 27, 1968 Inilabas ni Kalihim Tagapagpaganap Rafael M. Salas ang Memorandum Sirkular Blg. 172 na
nag-aatas na ang lahat ng letterhead ng mga tanggapan, kagawaran at sangay ng pamahalaan ay dapat na
nakasulat sa Pilipino kalakip ang kaukulang teksto sa Ingles. Iniutos din ng sirkular na ang pormularyo ng
panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at empleyado ng pamahalaan ay sa Pilipino gagawin.

Hulyo 21, 1978 Nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon at Kultura Juan L. Manuel ang Kautusang Pangministri
Blg. 22 na nag-uutos na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum na pandalubhasang Antas/kolehiyo.
Magkakaroon ng anim na yunit ng Pilipino sa lahat ng kurso, maliban sa kursong pang-edukasyon na dapat
Kumuha ng labindalawang (12) yunit.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


39
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 12 ( Week 9 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Kasarinlan Hanggang sa kasalukuyan
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
_______________________________________________________________________________________
( Continuation)

Sa Kasalukuyang Panahon…
Pebrero 2, 1987 Pinagtibay ang Bagong Konstitusyon ng Pilipinas. Sa Artikulo XIV, Seksyon 6-7 nasasaad
ang mga sumusunod: Seksiyon 6 Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay
dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika. Seksyon 7
Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at
hangga’t walang itinatadhana ang batas, Ingles.
1987 Pinalabas ng kalihim Lourdes R. Quisumbing ng Departamento ng Edukasyon, Kultura at Palakasan ang
Kautusan Blg. 52 na nag-uutos sa paggamit ng Filipino bilang wikang panturo sa lahat ng antas sa mga
paaralan kaalinsabay ng Ingles na nakatakda sa patakarang edukasyong bilinggwal.
1996 Pinalabas ng Commision on Higher Education ang CHED Memorandum Blg. 59 na nagtatadhana ng
siyam (9) na yunit na pangangailangan sa Filipino sa pangkalahatang edukasyon at nagbabago sa
deskripsyon at nilalaman ng mga kurso sa Filipino 1 (Sining ng Pakikipagtalastasan), Filipino 2 (Pagbasa at
Pagsulat sa Iba’t Ibang Disiplina) at Filipino 3 (Retorika).
Hulyo, 1997 Nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong Fidel V. Ramos ang Proklama Blg. 1041 na nagtatakda na
ang buwan ng Agosto taon-taon ay magiging Buwan ng Wikang Filipino at nagtatagubilin sa iba’t ibang
sangay/tanggapan ng pamahalaan at sa mga paaralan na magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa taunang
pagdiriwang.
Tagalog – katutubong Wikang pinagbatayan ng pambansang wika ng Pilipinas (1935) Pilipino – unang tawag
sa pambansang wika ng Pilipinas Filipino – kasalukuyang tawag sa pambansang wika ng Pilipinas, lingua
franca ng mga Pilipino, at isa sa mga opisyal na wika sa Pilipinas kasama ng Ingles (1987)

Gawain # 1 : Sagutin ang mga tanong sa ibaba.

1. Mula sa panahon ng pagsasarili hanggang sa panahon ng kasalukuyan, kaninong administrasyon mo


masasabing umunlad ang wikang Filipino? Magbigay ng mga patunay kaugnay sa iyong sagot.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


40
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 12 ( Week 9 / 1st Quarter )


Paksa: Panahon ng Kasarinlan Hanggang sa kasalukuyan
Inaasahang Matamo: Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari / kaganapan tungo sa pagkabuo at
pag -unlad ng Wikang Pambansa
Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may kaugnayan sa pag -unlad ng Wikang Pambansa
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
________________________________________________________________________________________
( Continuation)
Gawain # 2 : Manaliksik sa internet hinggil sa nagawang kontribusyon ng sumusunod na mga pangulo sa
pagsulong at pag-unlad ng wikang Filipino. Ihanay sa talahanayan ang sagot pagkatapos ibigay ang iyong
pansariling reaksiyon.

Pangulo Kontribusyon Reaksiyon ko

Ferdinand Marcos

Corazon Aquino

Fidel Ramos

Joseph Estrada

Gloria Macapagal Arroyo

Benigno Simeon Aquino III

Rodrigo Duterte

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


41
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 13 ( Week 10 / 1st Quarter )


Paksa: Sanaysay
Inaasahang Matamo: Nakagagawa ng isang sanaysay batay sa isang panayam tungkol sa aspektong kultural
o lingguwistiko ng napiling komunidad
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://pinoycollection.com/sanaysay/

________________________________________________________________________________________

Konsepto:

Ang sanaysay
Ito ay isang sulating gawain na kung saan ito’y kadalasang naglalaman ng mga pananaw, kuro-kuro, o opinyon
ng isang awtor o akda. Maipapahayag ng may akda ang kanyang damdamin sa mga mambabasa, Ito rin ay
isang uri ng pakikipag-komunikasyon na ang ukol nito ay maipabatid ang inyong saloobin sa isang paksa o
isyu. Ang Ingles na salin nito ay essay.
Mga Uri
Pormal – Ang talakayin nga uri nito ay ang mga seryosong mga pagsa nga nagtataglay ng masusing at
masusuri na pananaliksik ng taong sumulat. Ito ay kadalasang nagbibigay ng impormasyon ukol sa isang tao,
hayop, bagay, lugar, o pangyayari. Ang halimbawa nito ay ang pahayagang editoryal.

Di-Pormal – Tumatalakay naman nito sa mga topikong karaniwan, personal, at pang araw-araw na kasiya-siya or
mapang-aliw para sa mga mambabasa. Ito ay binigyan din ng mga bagay-bagay at karanasan ng akda sa isang topiko
kung saan maipakita niya ang kanyang personalidad na parang nakikipag-usap siya sa isang kaibigan.

Mga Bahagi
Simula / Panimula – Ito ang pinakamahalaga na bahagi dahil dito ang inaasahan kung ipagpatuloy ng
mambabasa sa kanyang binabasang sulatin. Dapat makuha ng akda ang atensyon at damdamin ng
mambabasa.
Gitna / Katawan – Dito naman sa bahaging ito mababasa ang mga mahalagang puntos o idea ukol sa paksang
pinili at sinulat ng may-akda. Dito rin natin malalaman ang buong puntos dahil ipinapaliwanag ng maayos at
mabuti ang paksang pinag-uusapan o binibigyang pansin.
Wakas – Sa bahaging ito isinasara ng akda ang paksang nagaganap sa gitna o katawan ng isinulat niya. Dito
tin naghahamon ang akda sa mga isip ng mga mambabasa na maisakatuparan ang mga isyung tinatalakayan
niya.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


42
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 13 ( Week 10 / 1st Quarter )


Paksa: Sanaysay
Inaasahang Matamo: Nakagagawa ng isang sanaysay batay sa isang panayam tungkol sa aspektong kultural
o lingguwistiko ng napiling komunidad
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://pinoycollection.com/sanaysay/

________________________________________________________________________________________
( Continuation)

Mga Uri ng Sanaysay :

1. Pasalaysay - Ang pasalaysay ay ang uri ng paglalahad na may pagkakasunod sunod ng


pangyayari. Maaring ito ay base sa totoong pangyayari o gawa gawa lamang.

2. Naglalarawan - Ito ay ang paraan ng paglalahad ng kilos, pisikal na katangian ng isang bagay,
tao o pangalan.

3. Mapagdili-dili - Ito ay ang pag-iisip sa mga bagay bagay bago gumawa ng isang desisyon.

4. Kritikal o mapanuri - Ito ay ang paraan ng pag-susuri o paglalahad sa isang bagay at binabase
sa mga bagay o pangyayari na may batayan.

5. Didaktiko o nangangaral - Ito ay ang sanaysay na pumupuna sa mga bagay bagay o isyu na
kasalukuyang pinag-uusapan.

6. Nagpapaalala - Ito ay ang sanaysay na kalimitan ay naglalaman ng mga impormasyong


mahalaga sa bumabasa. Kalimitan ay ganitong uri ang gamit ng sangay ng gobyerno upang
maghatid ng impormasyong may kinalaman sa kalusugan, krimen at kalamidad na maaring
dumating.

7. Editoryal - Ito ay sanaysay na kalimitan ay makikita sa mga pahayagan o newspaper. Ito ay


naglalaman ng kuro-kuro sa kasalukuyang pamahalaan o nangangasiwa ng isang
organisasyon.

8. Maka-siyentipiko o maka-agham - Ito ay sanaysay na naglalaman ng mga kaisipang hango sa


siyensya. Ang mga salitang madalas gamitin dito ay teknikal.

9. Sosyo-politikal - Ito ay ang sanaysay na pinaghalong bahagi ng dalawang bahagi ng lipunan.


Ito ay ang politikal at ang sosyal na kalimitan ay tumatalakay sa buhay ng pamayanan.

10. Sanaysay na pangkalikasan - Ito ay ang sanaysay na tumutukoy sa sa isyung pangkapaligiran


tulad ng kalamidad at iba pa.

11. Bumabalangkas sa isang tauhan - Ito ang sanaysay na naglalaman ng pinakamahahalagang


kaisipan lamang na ayon sa paksa, tao, o bagay na tinatalakay.
Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.
43
CANDELARIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY OF CABADBARAN, INC.
(Formerly Candelaria Institute of Cabadbaran, Inc.)
Funcion Street, City of Cabadbaran, Agusan del Norte
FAPE CERTIFIED
ESC PARTICIPATING SCHOOL
Telephone Number: 343 – 1995, 09081496362

Learning Activity Sheet (LAS)


KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO

Name: ______________________________________________ Score: _________________


Grade Level & Section: ________________________________ Date: __________________

Gawain: 14 ( Week 10 / Quarter )


Paksa: Sanaysay
Inaasahang Matamo: Nakagagawa ng isang sanaysay batay sa isang panayam tungkol sa aspektong kultural
o lingguwistiko ng napiling komunidad
Sanggunian: Marquez, Servillano T. (2016) Pintig SHS KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT
KULTURANG PILIPINO . Sibs Publishing House, Inc. , Quezon City. p 84.
https://pinoycollection.com/sanaysay/

________________________________________________________________________________________

Konsepto:
Gumawa ng isang sanaysay tungkol sa sistema ng edukasyon sa kasalukuyang panahon ng pandemic.

Property of Candelaria Intitute of Technology of Cabadbaran, Inc.


44

You might also like