Temat: Literatura modernizmu - wprowadzenie

Materiał w podręczniku, s. 29
1. „sztuka dla sztuki”- próba zdefiniowania
……Sztuka dla sztuki (fr. l'art pour l'art), także sztuka jest celem sama w sobie – hasło
propagowane przez niektórych twórców polskiego i europejskiego modernizmu. ... Hasło
było wyrazem sprzeciwu wobec utylitaryzmu w sztuce, spełnianiu przez nią innych oprócz
estetycznych funkcji.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
2. Symbolizm w literaturze – kluczowe założenia kierunku. Główni przedstawiciele.
…… Symbolizm (gr. sýmbolon, tłum. znak umowny) – kierunek w poezji i sztukach
plastycznych, powstały we Francji i Belgii w drugiej połowie XIX wieku, zakładał, że świat
poznawany zmysłami (materialny) jest złudą skrywającą prawdziwy, idealny świat, którego
zmysłami i rozumem nie można zinterpretować. …Bolesława Leśmiana …Leopolda
Staffa …Jan
Kasprowicz …………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
….
 M. Maeterlinck „Ślepcy” (fragmenty)
Maurice Maeterlinck, Ślepcy – fragment tekstu pobocznego do dramatu (w przekł. Miriama)
Prastary bór północny, wiekuistego wejrzenia, pod niebem głęboko wygwieżdżonym. W
pośrodku i ku głębinom nocy siedzi bardzo stary ksiądz, owinięty w czarną opończę. Popiersie i
głowa lekko w tył przechylone i śmiertelnie nieruchome, opierają się o pień olbrzymiego
dziuplastego dębu. Twarz jego, przerażająco blada, ma nieruchomą trupią bladość wosku,
pośród której zieją wpółotwarte fioletowe wargi. Oczy nieme i słupem stojące nie patrzą już ku
widzialnej wieczności i wydają się zakrwawionymi od wielkiej liczby bólów nieopamiętanych i
łez. Włosy poważnej białości opadają sztywnymi, rzadkimi kosmykami na twarz bardziej
oświeconą i bardziej znużoną niż wszystko, co ją otacza, w bacznym milczeniu posępnego boru.
Ręce nadzwyczaj chude spoczywają kurczowo splecione na udach. Po prawej stronie sześciu
starców ślepych siedzi na głazach, pniach i stosach uschłych liści. Po lewej sześć kobiet, również
ślepych, oddzielonych od tamtych wywróconym drzewem i złomami skał, siedzą naprzeciwko
starców.
a) Określ przestrzeń ukazanej we fragmencie sytuacji
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
b) Wypisz składniki tej przestrzeni (plan centralny, plan drugi)
… Prastary bór północny, wiekuistego wejrzenia, pod niebem głęboko wygwieżdżonym.
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
c) Co możesz powiedzieć o tytułowych ślepcach?
…sa ślepcami którzy mają bardzo smutne zycie sa odiolowani
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
3. Impresjonizm w literaturze – kluczowe założenia kierunku. Główni przedstawiciele.
…… m.in. Alphonse Daudet, Stéphane Mallarmé, Paul Verlaine, Stefan Żeromski i
Władysław Reymont.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
a) Synestezja – próba zdefiniowania pojęcia
……Zjawisko psychiczne polegające
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
4. Ekspresjonizm w literaturze – kluczowe założenia kierunku. Główni
przedstawiciele.
…… Twórcy literackiego ekspresjonizmu wyrażali przekonanie, że świat zbudowany jest
na koncepcji dualistycznej (a więc ziemskiej i duchowej). W swoich utworach starali się
uwidocznić więc obecność nieustannego konfliktu między światem materialnym a
duchowością; w szerszym rozumieniu: pomiędzy dobrem i złem.…… Przedstawicielami
ekspresjonizmu w prozie są: Alfred Döblin, Franz Werfel, Max Brod, Klabund, Leonhard
Frank. Podobnie jak w przypadku dramatów, odchodzili oni od mimetyzmu i psychologizmu.
Wprowadzali ironię, satyrę, groteskę oraz naturalistyczny opis.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
5. Naturalizm (jako rozwinięcie pozytywistycznego realizmu) – kluczowe założenia
kierunku. Główni przedstawiciele.
… Naturalizm to jeden z kierunków powstałych w okresie pozytywizmu, w XIX wieku.
W swoich założeniach odwołuje się on do wartości cenionych w epoce. Jednym z
najważniejszych postulatów naturalizmu jest przedstawianie rzeczywistości. Jednak

rzeczywistość ta ukazywana jest w specyficzny sposób.… Najważniejszym wśród

przedstawicieli literackich jest Emile Zola, twórca między innymi powieści pod tytułem
„Germinal”. Wśród dziewiętnastowiecznych malarzy tworzących w tym nurcie warto
wspomnieć nazwiska takie jak: Jean Francois Raffaelli czy Giuseppe Pellizza da
Volpedo.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………