-42-

ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ်သံရုံး
တဲလ်အဗီးြမို့

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာစနစ်နှင့်ပတ်သက်၍

ေလ့လာတင်ြပချက်

စိုက်ပျိုးေရး စိုက်ပျိုးေရး
သုေတသန ဆိုင်ရာ
လယ်သမားများ ၀န်ေဆာင်မှု
နှင့်နည်းပညာ ဆက်စပ် လုပ်ငန်းများ
လုပ်ငန်းများ

(နိုင်ငံေတာ်အ ကီးအကဲများ၏ လမ်းညွှန်ချက်အရ အစ္စေရးနိုင်ငံေရာက် စိုက်ပျိုးေရးလုပ်ငန်းခွင်သင်တန်းရှိ

ြမန်မာေကျာင်းသားများ နှင့် ပူးေပါင်း၍ လက်ေတွ့ကွင်းဆင်းေလ့လာပ ြ ီး ြမန်မာသံရုံးမှ စုစည်းထားခ
ြ င်း ြဖစ်ပါသည်။)

ရက်စွဲ၊ ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ ဧပ

ြ ီလ ၁ ရက်
 -43-

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာစနစ်နှင့်ပတ်သက်၍ ေလ့လာတင်ြပချက်

(နိုင်ငံေတာ်အ ကီးအကဲများ၏ လမ်းညွှန်ချက်အရ အစ္စေရးနိုင်ငံေရာက် စိုက်ပျိုးေရးလုပ်ငန်းခွင်သင်တန်းရှိ
ြမန်မာေကျာင်းသားများ နှင့် ပူးေပါင်း၍ လက်ေတွ့ကွင်းဆင်းေလ့လာပ ြ ီး ြမန်မာသံရုံးမှ စုစည်းထားခ
ြ င်း ြဖစ်ပါသည်။)
 -44-

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာစနစ်နှင့်ပတ်သက်၍ ေလ့လာတင်ြပချက်

မာတိကာ
နိဒါန်း ၁
အခန်း (၁)၊ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် ၂
အခန်း (၂)၊ အစ္စေရးနိငု င် ၏
ံ လယ်ယာစနစ် ၅
(က) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေယဘူယျအေခ
ြ အေန ၆
(ခ) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ လယ်ယာစနစ် ၇
(ဂ) သုေတသနပ
ြ ုမှု နှင့် နည်းပညာ ၈
(ဃ) ေရအစက်ချနည်းလမ်းအသုံးြပုမှု .၉
(င) Greenhouse အသုံးြပုမှု ၁၀
(စ) စိုက်ပျိုးေရးဆိုင်ရာ ၀န်ေဆာင်မှုလုပ်ငန်းများ ၁၀
အခန်း (၃)၊ အစ္စေရးနိငု င် ၏
ံ ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ် ၁၂
(က) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်စတင်ခဲ့ြခင်း ၁၃
(ခ) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်ကျင့်သုံးမှု အေခ
ြ အေန ၁၃
(ဂ) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ ၁၄
အခန်း (၄)၊ ြမန်မာစိုက်ပျိုးေရးေကျာင်းသားများနှင့်အတူ လက်ေတွ့ကွငး် ဆင်းေလ့လာခဲမ့ ှု ၁၆
(က) လက်ေတွ့ကွင်းဆင်းေလ့လာခ
ြ င်း ၁၇
(ခ) ေလ့လာေတွ့ရှိချက်များ ၁၇
အခန်း (၅)၊ သုးံ သပ်တင်ြပချက် ၂၅
(က) အစ္စေရး ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်အေပါ်သုံးသပ်ချက် ၂၆
(ခ) အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရးပညာရှင်များ၏ ေပ
ြ ာ ြကားချက်များ ၂၆
(ဂ) ြမန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ေတွ့လုပ်ေဆာင်နိုင်မည့်အ ကံြပုတင်ြပချက်များ ၂၈
နိဂးံု ၃၂
 -45-

ပုံများ

(ပုံ-၁) သဘာ၀ေဂဟစနစ်ကို အသုံးြပုသည့် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် ၃

(ပုံ-၂) ဟင်းသီးဟင်းရွက်များအား စက်ြဖင့် ေရဖ
ြ န်းြခင်း ၆
(ပုံ-၃) Green House စိုက်ခင်းများ ၆
(ပုံ-၄) Kibbutz Urim အားအေပါ်စီးမှ ြမင်ေတွ့ရပုံ ၈
(ပုံ-၅) Moshav Ein Nya Hav ၈
(ပုံ-၆) ေရအစက်ချတိုက်ေကျွး ြခင်း ၉
(ပုံ-၇) ေရအစက်ချကွန်ယက်စနစ် ၉
(ပုံ-၈) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ Greenhouse စိုက်ခင်းတစ်ေနရာ ၁၀
(ပုံ-၉) ြပည်ပေစျးကွက်အတွက် ေအာ်ဂဲနစ်အမှတ်တံဆိပ် ၁၃
(ပုံ-၁၀) ြပည်တွင်းေစျးကွက်အတွက် ေအာ်ဂဲနစ်အမှတ်တံဆိပ် ၁၃
(ပုံ-၁၁) စိုက်ပျိုးေရးလုပ်ငန်းခွင်တစ်ေနရာ ၁၇
(ပုံ-၁၂) ြမန်မာစိုက်ပျိုးေရးေကျာင်းသားများ ၁၇
(ပုံ-၁၃) စိုက်ပျိုးေရးစွန့်ပစ်အမိှုက်များ ၁၈
(ပုံ-၁၄) အမိှုက်များ ေမ
ြ ေဆွးအဖ
ြ စ်သို့ ေရာက်ရှိသွားပုံ ၁၈
(ပုံ-၁၅) ေရနှင့်ဓါတ်ေ ြမ ြသဇာေလှာင်ကန်များ ၁၉
(ပုံ-၁၆) ဓါတ်ေ ြမ ြသဇာေဖျာ်ရည်အား ေရနှင့်ေရာစပ်တိုက်ေကျွး ြခင်း ၁၉
(ပုံ-၁၇) ေရဆိုးနှင့်ေရသန့် ေရာေနှာ၍ စိုက်ပျိုးေရသုံးစွဲမှုစနစ် ၁၉
(ပုံ-၁၈) ေရဆိုးသန့်စင်သည့်ေနရာ ၁၉
(ပုံ-၁၉) ေတာင်ကျေရများစီဆင်းသည့်ေနရာ ၂၀
(ပုံ-၂၀) အလုံပိတ်ေရေလှာင်ကန် ၂၀
(ပုံ-၂၁) သာမန်ေရဖ
ြ င့်စိုက်ပျိုးသည့်ခရမ်းချဥ် ၂၀
(ပုံ-၂၂) ဆားငံရည်ြဖင့်စိုက်ပျိုးသည့်ခရမ်းချဥ် ၂၀
(ပုံ-၂၃) စိုက်ခင်းများတွင် ပျားေမွးြမူထားပုံ ၂၃
(ပုံ-၂၄) ခရမ်းချဥ်ပင်စိုက်ပျိုးမှု ၂၃
(ပုံ-၂၅) ြမန်မာသံအမတ် ကီးနှင့် အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရးပညာရှင်တို့ ေဆွးေနွးေနပုံ ၂၈
 -46-

ကားချပ်များ
(ကားချပ-် ၁) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သို့ကူးေပ
ြ ာင်း ြခင်း ၄
(ကားချပ-် ၂) Greenhouse ၏ အေခ
ြ ခံသေဘာတရား ၁၀
(ကားချပ-် ၃) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးက ေပါင်းစပ်ညှိနိှုင်းမှု ၁၁
(ကားချပ-် ၄) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် ြမန်မာနိုင်ငံတွင် အေကာင်အထည်ေဖါ်ခ
ြ င်း ၂၈
(ကားချပ-် ၅) အစ္စေရးနိုင်ငံမှ နည်းပညာ ရရှိေရး (Transfer of Technology Know-how) ၃၀
ေနာက်ဆက်တွဲများ
ေနာက်ဆက်တွဲ (က) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်နှင့်ပတ်သက်သည့် အချက်အလက်များ ၃၄
ေနာက်ဆက်တွဲ (ခ) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်၏ အေခ
ြ ခံမူ ကီးများ ၃၈
ေနာက်ဆက်တွဲ (ဂ) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ အေခ
ြ ခံ အညွှန်းကိန်းများ ၄၀
ေနာက်ဆက်တွဲ (ဃ) အာရာဗာေဒသ၌ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် ေလ့လာခဲ့မှုများ ၄၁
ပူးတွဲပါစာရွက်စာတမ်းများ
ပူးတွဲ အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရးနှင့် ေကျးရွာဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရး၀န် ကီးဌာန၊ ေအာ်ဂဲနစ်
လယ်ယာစနစ်နှင့်ပတ်သက်၍ အမျိုးသားအဆင့် ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ စံချိန်စံညွှန်းများ
ြပဌာန်းသတ်မှတ်ချက်
ပူးတွဲပါ ဒီဗဒီွ ီ ဗွဒီ ယ
ီ ုိ မှတတ
် မ်းများ
ဒီဗဒီွ ီ (၁) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်နှင့်ပတ်သက်၍ လက်ေတွ့ကွင်းဆင်းေလ့လာေဆာင်ရွက်မှုများ
စီဒီ (၂) စာတမ်း နှင့် ပူးတွဲအချက်အလက်များ (soft copy)
 -1-

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာစနစ်နှင့်ပတ်သက်၍ ေလ့လာတင်ြပချက်

နိဒါန်း

၁။ အစ္စေရးနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးေရးထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ တင်ပို့သည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ြဖစ်ြပီး

စိုက်ပျိုးေရးနည်းပညာ နှင့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာေပါ်တွင် ေခတ်အမှီဆုံးနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံြဖစ်ပါသည်။
သို့ေသာ်လည်း အစ္စေရးနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးေရးနှင့်သင့်ေလျာ်သည့် ေမ
ြ ၊ ေရ နှင့် ရာသီဥတုအား
ပိုင်ဆိုင်ထားခ
ြ င်းမရှိပါ။ ၎င်း၏ ေမ
ြ ဧရိယာ ထက်၀က်ေကျာ်မှာ သဲကန္တာရဖ
ြ စ်ြပီး ရာသီဥတု ြပင်းထန်၍
ေရရှားပါးပါသည်။ သို့လင့်ကစား ၂၀၀၈ ခုနှစ်က အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးပို့ကုန်တင်ပို့မှုမှာ
အေမရိကန်ေဒါ်လာ ၁.၄ ဘီလီယံခန့်ရှိခဲ့ပါသည်။

၂။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးက ေအာင်ြမင်ြခင်း၏ အဓိကအချက်များမှာ

ေတာင်သူလယ်သမား နှင့် လယ်ယာေမ
ြ စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ် ေကာင်းမွန်မှု၊ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာ စနစ်နီးပါး
ေကာင်းမွန်သည့် စိုက်ပျိုးေရးစနစ်များ ကျယ်ြပန့်စွာအသုံးချနိုင်မှု၊ သုေတသနလုပ်ငန်းများမှတဆင့်
အဆင့်ြမင့် စိုက်ပျိုးေရးနည်းပညာများ အသုံးချနိုင်မှု၊ ေစျးကွက်ရှာေဖွနိုင်မှု နှင့် အစိုးရ၏ မူ၀ါဒဆိုင်ရာ
အေထာက်အကူ ြပုမှုများေက
ြ ာင့် ြဖစ်ပါသည်။

၃။ နိုင်ငံေတာ်အ ကီးအကဲများ၏ တာ၀န်ေပးအပ်ချက်အရ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ်

လယ်ယာစနစ်၏ အားသာချက်များ၊ လုပ်နည်းလုပ်ဟန်များ နှင့် နည်းပညာများကို မှီြငိမ်းရယူြခင်းြဖင့်
ြမန်မာနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးက အထူးသဖ
ြ င့် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် အေကာင်အထည်ေဖါ်ရာတွင်
လိုအပ်သကဲ့သို့ ပံ့ပိုးေပးနိုင်ေရးအတွက် ြမန်မာသံရုံးသည် အာရာဗာေဒသ စိုက်ပျိုးေရး
လုပ်ငန်းခွင်သင်တန်းရှိ ြမန်မာစိုက်ပျိုးေရး သင်တန်းသားများ နှင့်ေပါင်းစပ်၍လည်းေကာင်း၊ အစ္စေရး
စိုက်ပျိုးေရးပညာရှင်များနှင့် ေတွ့ဆုံေမးမ
ြ န်း၍လည်းေကာင်း အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာစနစ်
အား ေလ့လာခဲ့ပါသည်။

၄။ ယခုတင်ြပချက်တွင် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်၊ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ လယ်ယာက နှင့်

ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစိုက်ပျိုးေရး၊ ြမန်မာနိုင်ငံအေနနှင့် လက်ေတွ့ကျကျ အတုယူနိုင်မည့် စနစ်ေကာင်း
များအား ေလ့လာသုံးသပ်တင်ြပထားခ
ြ င်း ြဖစ်ပါသည်။ ဖတ်ရှုရာတွင် ရှုပ်ေထွးမှုနှင့် အချက်အလက်များ
ေဖါင်းပွမှု မဖ
ြ စ်ေစေရးအတွက် နည်းပညာ နှင့် ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ၊ ေနာက်ခံ
အချက်အလက် အေသးစိတ်များအား ေနာက်ဆက်တွဲများအဖ
ြ စ် ထည့်သွင်းေဖါ်ပ
ြ ထားပါသည်။ ထို့ြပင်
လက်ေတွ့ကွင်းဆင်းေလ့လာမှုများအားလည်း ဒီဗွီဒီ ဗွီဒီယိုရိုက်ကူးချက်များဖ
ြ င့်လည်း တင်ြပ ထားပါသည်။
 -2-

အခန်း (၁)
ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်
 -3-

အခန်း (၁)
1
ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်

၅။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သည် ေမ
ြ ဆီအရည်အေသွး၊ သဘာ၀ေဂဟစနစ် နှင့် လူသားတို့
အေပါ်တွင် အေခ
ြ ခံ၍ သဘာ၀ေဂဟစနစ်၊ ဇီ၀သက်ရှိမျိုးစုံ နှင့် ေဒသပတ်၀န်းကျင် အေခ
ြ အေနတို့မှ
ရရှိသည့် သွင်းအားစုများကို အဓိကထား၍ ဓါတုေဗဒသွင်းအားစုများကို အလွန်အကျွံ အသုံး ြပုခ
ြ င်း မပ
ြ ုဘဲ
စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ြခင်း ြဖစ်ပါသည်။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သည် ဓေလ့ထုံးစံ၊ တီထွင် ကံဆမှု နှင့်
နည်းပညာတို့အား ပူးေပါင်း၍ စိုက်ပျိုးသူမှ စားသုံးသူအထိ အဆင့်ဆင့် ပါ၀င် ပတ်သက်သူများအားလုံး၏
ဘ၀အဆင့်အတန်း ေကာင်းမွန်ေရးအတွက် ေဆာင်ရွက်ြခင်းြဖစ်ပါသည်။ (ေနာက်ဆက်တွဲ- က)

(ပုံ-၁) သဘာ၀ေဂဟစနစ်ကုိ အသုံးြပုသည့် ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်

၆။ ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်အား အေကာင်အထည်ေဖါ်ရာတွင် အဓိကအားဖ

ြ င့် သီးနှံများ
အလှည့်ကျစိုက်ပျိုးြခင်း၊ သစ်ေဆွးသစ်ရွက်များ နှင့် တိရိစ္ဆာန် စွန့် ပစ်ပစ္စညး် များအသုးံ ြပုခ
ြ င်း နှင့်
2
ဇီ၀ပိးု ထိနး် ချုပ်ြခင်း တို့ြဖင့် အဓိကေဆာင်ရက
ွ ပ် ါသည်။ ဓါတ်ေြမ ြသဇာ၊ အပင်ေဟာ်မုန်းေဆးများ နှင့် တိရိစ္ဆာန်
အစာများတွင် ထည့်သွင်းသည့် ေဟာ်မုန်းေဆးများ နှင့် ဓါတုေဗဒပိးု သတ်ေဆးများ အသုံးြပုခ
ြ င်းကို
တင်းတင်းကျပက
် ျပ် ကန့်သတ် တားမ
ြ စ်ထားပါသည်။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သည် (က) ပတ်၀န်းကျင်
အရည်အေသွး ြမှင့်တင်ေပးခ
ြ င်းြဖင့် ကျန်းမာ ကံ့ခိုင်ေစေရး (ခ) သဘာ၀ေဂဟစနစ်အား စဥ်ဆက်မြပတ်
ထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်မှု၊ (ဂ) လယ်သမားမှအစပ
ြ ု၍ စားသုံးသူများအထိ မျှတေသာ အကျိုးခံစားမှု နှင့်
(ဃ) ကိုတင်ကာကွယ်မှု နှင့် တာ၀န်ယူမှု စသည့်မူများေပါ်တွင် အေခ
ြ ခံပါသည်။ (ေနာက်ဆက်တွဲ- ခ)

                                                            
1
Organic Farming
2
Crop Rotation, Green Manure, Animal Compost, Biological Pest Control
 -4-

၇။ နိုင်ငံတကာစိုက်ပျိုးေရးစနစ်တွင် အဓိကအားဖ
ြ င့် ေအာက်ပါအချက်များေက
ြ ာင့် ေအာ်ဂဲနစ်
လယ်ယာ စနစ်မှာ စိုက်ပျိုးသူမှစ၍ စားသုံးသူအထိ လူ ကိုက်များလာခဲ့ပါသည်-

(က) ပတ်၀န်းကျင် ထိန်းသိမ်းနိုင်မှု နှင့် သဘာ၀ေဂဟစနစ်တို့နှင့် သဟဇာတဖ

ြ စ်မှု
(ခ) စံချိန်စံညွှန်းြပည့်၀မှု၊ အရသာေကာင်းမွန်မှု နှင့် ကျန်းမာေရး ေဘးထွက်
ဆိုးကျိုးနည်းပါးမှု
(ဂ) ေအာ်ဂဲနစ်ထွက်ကုန်များ၏ ေစျးေကာင်းရရှိမှု နှင့် အမ
ြ တ်အစွန်း ြမင့်မားမှု
(ဃ) သဘာ၀ ပတ်၀န်းကျင် ေစာင့်ေရှာက်သူများအဖ
ြ စ် အသိအမှတ်ြပုခံရမှု
(င) ဖွံ့ြဖိုးဆဲနိုင်ငံများအေနြဖင့် စံချိန်စံညွှန်း အသိအမှတ်ြပုခံရြခင်း ြဖင့် ေအာ်ဂဲနစ်
လယ်ယာစနစ်သို့ လွယ်ကူစွာ ကူးေပ
ြ ာင်းနိုင်မှု

(ကားချပ်-၁) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်သ့ုိ ကူးေပ

ြ ာင်းြခင်း
 -5-

အခန်း (၂)

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏လယ်ယာစနစ်

(က) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေယဘူယျအေခ

ြ အေန

(ခ) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ လယ်ယာစနစ်

(ဂ) သုေတသနပ
ြ ုမှု နှင့် နည်းပညာ

(ဃ) ေရအစက်ချနည်းလမ်းအသုးံ ြပုမှု

(င) Greenhouse အသုံးြပုမှု

(စ) စိက
ု ပ် ျုိ းေရးဆိငု ရ
် ာ ၀န်ေဆာင်မလ
ှု ပု င် န်းများ (Agriculture Extension Services)
 -6-

အခန်း (၂)

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏လယ်ယာစနစ်

(က) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေယဘူယျအေခ

ြ အေန

၈။ ရန်သူအာရပ်နိုင်ငံများ ြကားတွင် တည်ရှိေနသည့် အစ္စေရးနိုင်ငံသည် စစ်မက်ြဖစ်ပွားချိန်

အေရးေပါ်အေခ
ြ အေနတွင် ြပည်တွင်းဖူလုံနိုင်ရန်အတွက် ၎င်း၏ စိုက်ပျိုးေရးက အား မည်သည့်အခါမျှ
ပစ်ပယ်၍ မရခဲ့ပါ။ သို့ေသာ်လည်း အဆင့်ြမင့်နည်းပညာများ အသုံးြပု၍ ထုတ်လုပ်ထားသည့် ကုန်ပစ္စည်း
နှင့် ၀န်ေဆာင်မှုများ တင်ပို့သည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ြဖစ်သည့် အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးက မှာ ၂၀၀၈
ခုနှစ်က အစ္စေရးဂျီဒီပီ၏ ၂.၅% သာရှိြပီး ပို့ကုန်ပမာဏ၏ ၃.၆% သာ ရှိပါသည်။ လူဦးေရ ၇.၇ သန်း၏
၃.၇% သာ စိုက်ပျိုးေရးက တွင် လုပ်ကိုင်လျက်ရှိေသာ်လည်း အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်ချက်
၉၅% အား ြပည်တွင်း စိုက်ပျိုးေရးက မှ ြဖည့်ဆည်းေပးလျက်ရှိပါသည်။ ေကာက်ပဲသီးနှံ၊ ဆီထွက်သီးနှံ၊
အသား၊ ေကာ်ဖီ၊ ကိုကာ နှင့် သက
ြ ားတို့ကိုမူ ြပည်ပမှ တင်သွင်းရပါသည်။ (ေနာက်ဆက်တွဲ-ဂ)

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးပုံရိပ်များ

(ပုံ-၂) (ပု-ံ ၃)
ဟင်းသီးဟင်းရွကမ် ျားအား စက်ြဖင့် ေရဖ
ြ န်းြခင်း Green House စိက ု ခ် င်းများ

၉။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးက မှာ ေရှးနှစ်ေပါင်းများစွာကပင် ေရရှားပါးမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့

ရပါသည်။ ကမ္ဘာ့ေနရာ အနှံ့အ ြပားတွင် ြပန့်ကျဲေနသည့် ဂျူးလူမျိုးများ အစ္စေရးနိုင်ငံတည်ရှိရာ အရပ်သို့
ြပန်လည်၀င်ေရာက်လာချိန် ၁၉-ရာစုေနှာင်းပိငု ်းကာလမှစတင်၍ ေခတ်မှီလယ်ယာ စိုက်ပျိုးေရး စနစ်အား
အေကာင်အထည်ေဖါ်ခဲ့ ြကပါသည်။ ထိုစဥ်က ဂျူးလူမျိုးများသည် စိုက်ပျိုးရန်ခက်ခဲေသာ ကန္တာရ နှင့်
အသုံးြပု၍ မရနိုင်သည့် ေမ
ြ အများအပ
ြ ားအား ၀ယ်ယူ၍ ေကျာက်ေတာင်များ ြဖိုချခ
ြ င်း၊ ေလှကားထစ်
စိုက်ခင်းများ ေဖါ်ထုတ် ြခင်း၊ ေရနက်ကွင်းများအား ေရေဖါက်ထုတ်ြခင်း၊ သစ်ပင်များတစ်အုပ်တစ်မ
စိုက်ပျိုးခ
ြ င်း၊ ဆားငံေ ြမများအား လဲလှယ်ြခင်း တို့ ြပုလုပ်ခဲ့သည်။ ဂျူးလူမျိုးတို့သည် စိုက်ပျိုးေမ
ြ များ
ဆက်လက်တိုးချဲ့ခဲ့ရာ ၁၉၄၈ ခုနှစ် အစ္စေရးနိုင်ငံလွတ်လပ်ေရးရရှိ ြပီးချိန်က စိုက်ပျိုးေမ
ြ ၄၀၈,၀၀၀ ဧက
ရှိခဲ့ရာမှ ယခုအခါ ဧက ၁.၀၇ သန်းရှိခဲ့ပါသည်။ လယ်ယာစိုက်ပျိုးသည့် ေကျးရွာေပါင်း ၄၀၀ ရှိခဲ့ရာမှ
ယခုအခါ ၇၂၅ ရွာ ရှိခဲ့ြပီြဖစ်ေ ြကာင်းနှင့် ထိုအေတာအတွင်း စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်မှုမှာ ၁၆-ဆ
 -7-

ြမင့်တက်ခဲ့ ြပီး လူဦးေရမှာ ၃-ဆ ြမင့်တက်ခဲ့ပါသည်။ သို့ ြဖစ်၍ ပိုလျှံသည့် စိုက်ပျိုးေရး ထွက်ကုန်
ပစ္စည်းများအား ြပည်ပသို့ တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပါသည်။

၁၀။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၌ နို၀င်ဘာလမှ ဧပ

ြ ီလအထိ မိုးရွာသွန်းေလ့ရှိပါသည်။ မိုးေရချိန်မှာ
အစ္စေရးနိုင်ငံေြမာက်ပိုင်း၌ ၇၀ စင်တီမီတာခန့် ရရှိ၍ ေတာင်ပိုင်း၌ ၅ စင်တီမီတာခန့်ရှိပါသည်။
ေသာက်သုံးေရအတွက်ကိုမူ တစ်နိုင်ငံလုံး ေရပိုက်လိုင်းကွန်ယက်များ တည်ေဆာက်၍ ြဖန့်ြဖူးသုံးစွဲပါသည်။
စွန့်ပစ်ေရ သုံးစွဲမှုမှာ ၁.၆ ဘီလီယံ ကုဗမီတာဖ
ြ စ်ြပီး ၇၅%အား စိုက်ပျိုးေရးက တွင် သုံးစွဲပါသည်။
ဆည်ေရေသာက်ဧရိယာမှာ ၁၉၄၈ ခုနှစ်က ဧက ၇၄,၀၀၀ ရှိခဲ့ြပီး ယခုအခါ ဧက ၄၆၀,၀၀၀ အထိ
တိုးတက်များပ
ြ ားလာခဲ့ပါသည်။

(ခ) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ လယ်ယာစနစ်

၁၁။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ လယ်ယာစနစ်များမှာ သမ၀ါယမမူများေပါ်တွင် အေခ

ြ ခံပါသည်။
3
အစ္စေရးနိုင်ငံ၌ လယ်ယာလုပ်ကိုင်သည့် စုေပါင်းရွာ (၂) မျိုးရှိပါသည်။ ကီဘု(စ်) ဟုေခါ်တွင်သည့် စုေပါင်း
ရွာမှာ ရွာသူရွာသားများအားလုံး စုေပါင်းေဆာင်ရွက်ရသည့် လူ့ပတ်၀န်းကျင်တစ်ခုြဖစ်ပါသည်။ လယ်ယာ
များအား အတူစီမံခန့်ခွဲစိုက်ပျိုး ြကြပီး စိုက်ပျိုးေရးထွက်ကုန်များအား ရွာပိုင်အြဖစ် တစ်စီးပွားတည်း
သတ်မှတ်ပါသည်။ ထိုမျှမက ရရှိလာသည့်အ ြမတ်အစွန်းများအားလုံး အချိုးညီမျှစွာ ခွဲေ၀ ြကပါသည်။
4
မိရ
ု ှ(ဖ်) ဟုေခါ်တွင်သည့် စုေပါင်းရွာမှာမူ ကိုယ်ပိုင်ေ ြမသတ်မှတ်ထားပ
ြ ီး ကိုယ်စိုက်ကိုယ်ယူစနစ် ကျင့်သုံး
ပါသည်။ သို့ေသာ်လည်း စိုက်ပျိုးေရးထွက်ကုန်ပစ္စည်းများအား ေရာင်းချရာတွင်လည်းေကာင်း၊ မျိုးေစ့၊
ေမ
ြ ြသဇာ နှင့် စိုက်ပျိုးေရး စနစ်များ စသည်တို့အား ၀ယ်ယူ/ကျင့်သုံးရာတွင်လည်းေကာင်း၊
စုေပါင်းရှာေဖွသည့်စနစ် ကျင့်သုံးပါသည်။ အနှစ်ချုပ်အားဖ
ြ င့် အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ လယ်ယာစနစ်မှာ
လယ်သမားများအား စိုက်ပျိုးရန်အတွက်သာ အာရုံ စူးစိုက်ေစပ
ြ ီး ေစျးကွက်ရှာေဖွြခင်း၊ နည်းပညာ နှင့်
မျိုးေစ့/ေမ
ြ ြသဇာများ ရရှိအသုံးြပုခ
ြ င်း စသည်တို့အား က ရပ်အလိုက် ကျွမ်းကျင်သူများကို
စုေပါင်းတာ၀န်ေပးအပ်ြခင်း / စုေပါင်းငှါးရမ်းြခင်း ြဖင့် ေဆာင်ရွက်သည့် စနစ်ြဖစ်ပါသည်။ ထိုသို့ ရွာများ
အလိုက် တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ေဖးမ၍ စုေပါင်းစိုက်ပျိုး၊ ေရာင်းချ၊ ြခင်း ြဖင့် အစ္စေရးေတာင်သူ လယ်သမားများ
၏ အရင်းအမ
ြ စ်များအား စုဆည်းနိုင်ခဲ့ ြပီး ြပည်တွင်း/ြပည်ပ ေစျးကွက်အေပါ်တွင် အတန်အသင့်
ြသဇာလွှမ်းမိုးနိုင်ခဲ့ပါသည်။

                                                            
3
 Kibbutz
4
Moshav 
 -8-

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ Kibbutz နှင့် Moshav များ

(ပုံ-၄) (ပု-ံ ၅)
Kibbutz Urim အားအေပါ်စီးမှ ြမင်ေတွ့ရပုံ Moshav Ein Nya Hav

(ဂ) သုေတသနပ
ြ ုမှု နှင့် နည်းပညာ

၁၂။ စိုက်ပျိုးေရးနည်းပညာ သုံးစွဲမှုမှာ အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရးက ၏ အဓိကအားသာချက်

တစ်ခုြဖစ်ပါသည်။ ထို့ြပင် အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေရ၊ ေမ
ြ ၊ သယံဇာတတို့နှင့် ကိုက်ညီသည့် စိုက်ပျိုးေရးဆိုင်ရာ
သုေတသန လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ အထူးသဖ
ြ င့် အထွက်နှုန်းများပ
ြ ားေစရန် နှင့်
အရည်အေသွး ပိုမိုေကာင်းမွန်ေစရန်အတွက် စပ်မျိုး နှင့် မျိုးေစ့သစ်များ ဖန်တီးသည့် နည်းပညာများ၊
မူလေမ
ြ အား အားဖ
ြ ည့်၍ အထွက်နှုန်းြမင့်မားေစသည့် နည်းပညာများ နှင့် ေရအစက်ချ၍ စိုက်ပျိုးသည့်
နည်းပညာများမှာ အစ္စေရး စိုက်ပျိုးေရး သုေတသနလုပ်ငန်းများ၏ ေအာင်ြမင်မှုများ ြဖစ်ပါသည်။

၁၃။ သုေတသနပညာရှင်များ နှင့် စိုက်ပျိုးသူ လယ်သမား ကီးများ အက

ြ ား နီးကပ်စွာ
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ေလ့ရှိပါသည်။ သုေတသနပ
ြ ုမှုမှ ရရှိလာေသာ ရလာဒ်များကို စိုက်ခင်းများသို့ စမ်းသပ်
စိုက်ပျိုးရန်အတွက် လျင်ြမန်စွာ ေပးပို့ေပးြပီး လယ်သမား ကီးများမှလည်း ရရှိလာေသာ ရလာဒ်များ၊
အခက်အခဲများကို ယင်းသုေတသန ပညာရှင်များသို့ ေဆာလျင်စွာ တိုက်ရိုက်ေပးပို့တင်ြပသည့် စနစ်အား
ကျင့်သုံးပါသည်။
5
(ဃ) ေရအစက်ချနည်းလမ်းအသုးံ ြပုမှု

၁၄။ အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရးက ၏ ထူးြခားမှုတစ်ခုမှာ ေရအသုံးြပုမှုအား ေချွတာနိုင်ရန်အတွက်

အဆင့်ြမင်န့ ည်းပညာဖ
ြ င့် ေရအား သစ်ြမစ်ဧရိယာဆီသို့ တိုက်ရိုက်ေပးပို့သည့် အစက်ချနည်းလမ်း ကို
၁၉၅၀ ြပည့်နှစ်ေနာက်ပိုင်း စတင်နည်းလမ်းရှာေဖွကာ ၁၉၇၀ ြပည်နှစ်မတိုင်မှီ စတင်အသုံး ြပုခဲ့ြပီး
                                                            
5
Dripping System
 -9-

ယခုေနာက်ပိုင်းတွင် ကွန်ပျူတာစနစ်ြဖင့် ဆက်စပ်အသုံး ြပုနိုင်ခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့အသုံး ြပုခ

ြ င်း ြဖင့်
ေရကိုေချွတာနိုင်ရုံသာမက အပင်အတွက် လိုအပ်ေသာ ေမ
ြ ြသဇာနှင့် ေဆး၀ါးများကိုလည်း ယင်းစနစ်တွင်
တပ်ဆင်အသုံးြပုခ
ြ င်းြဖင့် အလဟဿဖ
ြ စ်မှု နှင့် အလွန်အကျွံသုံးစွဲမှုများကို ကာကွယ်နိုင်ခဲ့ပါသည်။
အပင်၏လိုအပ်ချက်များကို အတိအကျ တွက်ချက် ြဖန့် ြဖူးေပးနိုင်ခဲ့ြခင်း ြဖင့် အထွက်နှုန်းများကို
တိုးတက်ေစခဲ့ပါသည်။

ေရအစက်ချတက
ုိ ေ် ကျွးမှု

(ပုံ-၆) (ပု-ံ ၇)
ေရအစက်ချတိုက်ေကျွးြခင်း ေရအစက်ချကနွ ယ ် က်စနစ်
(င) Greenhouse အသုံးြပုမှု

၁၅။ အစ္စေရးလယ်သမားများ အေနဖ

ြ င့် သဲကန္တာရအတွင်း ြကမ်းတမ်းေသာ ရာသီဥတု၊
ေရရှားပါးမှု၊ ေမ
ြ ရှားပါးမှု နှင့် တစ်နှစ်လုံး ရာသီမေရွး သီးနှံများ ထွက်ရှိေစရန်အတွက် ဖန်လုံအိမ် (Green
House) ြဖင့် စိုက်ပျိုးေသာ နည်းလမ်းကို အသုံးြပု၍ စိုက်ပျိုးပါသည်။ Green House ြဖင့် စိုက်ပျိုးေသာ
ဧရိယာမှာ ၁၉၈၀ ြပည့်နှစ်များတွင် ဟက်တာ ၉၀၀ ခန့်သာ ရှိခဲ့ရာမှ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ဟက်တာ ၆၈၀၀
အထိ တိုးတက်လာခဲ့ပါသည်။ Green House ြဖင့် စိုက်ပျိုးမှုမှာ ေငွေ ြကးအရင်းအနှီး ပိုမိုများပ
ြ ားေသာ
စိုက်ပျိုးနည်း ြဖစ်ေသာ်လည်း အပင်အတွက် လိုအပ်ေသာ ရာသီဥတု၊ ဓါတ်ေ ြမ ြသဇာ၊ ဓါတ်သတ္တ ု နှင့်
ေရအရည်အေသွး၊ အပင်များတွင် ြဖစ်ပွားတတ်ေသာ ေရာဂါ နှင့် ပိုးမွှားများကို ဇီ၀နည်းအရ ထိန်းချုပ်နိုင်မှု
စေသာ အကျိုးေကျးဇူးများကို ရရှိနိုင်သည့်အ ြပင် အထွက်နှုန်းမှာလည်း ပုံမှန်စိုက်ပျိုးမှုထက်
ပိုမိုရရှိပါသည်။

၁၆။ စိုက်ပျိုးေမ
ြ များအား ေမ
ြ ြပုပ
ြ င်စိုက်ပျိုးရာတွင် သီးနှံနှင့်လိုက်ဖက်ေသာ ေမ
ြ များအား
ထည့်သွင်း စိုက်ပျိုးပါသည်။ အထူးသဖ
ြ င့် အစ္စေရးနိုင်ငံတွင် ေပါများသည့် ေချာ်ေ ြမ၊ အပင်ေဆွးများ၊
အုန်းဆံများ၊ ြပုပ
ြ င်ထားေသာ ေမ
ြ များ စသည့် ေအာ်ဂဲနစ်ပစ္စည်းများေပါ်တွင် စိုက်ပျိုးမှုများကို
ြပုလုပ်ပါသည်။
 -10-

အစ္စေရးနိငု င် ံ နှင့် Greenhouse အသုံးြပုမှု

(ကားချပ်ံ-၂) (ပု-ံ ၈)
Greenhouse ၏ အေခ ြ ခံသေဘာတရား အစ္စေရးနိငု င် ၏
ံ Greenhouse စိက
ု ခ် င်းတစ်ေနရာ
၁၇။ ဖန်လုံအိမ်များတွင် ေန့အချိန် အေအးဓါတ် ရရှိေစရန် နှင့် ညအချိန်တွင် အပူဓါတ်
ရရှိေစရန်အတွက်လည်း ကွန်ပျူတာစနစ်ြဖင့် ေရဖ
ြ န်းေပးကာ ယင်းေရစက်များမှ အပူကို စုတ်ယူေစခ
ြ င်း၊
ညအချိန်တွင် ယင်းအပူစုတ်ယူထားေသာ ေရစက်များမှာ အပူကို ထပ်ဆင့် ထုတ်လွှင့်ေစခ
ြ င်း တို့ကို
ေဆာင်ရွက်ေပးပါသည်။ ထို့ြပင် ကွန်ပျူတာ အာရုံခံစနစ်ြဖင့် ေရ၊ ဓါတ်ေ ြမ ြသဇာနှင့် အခ
ြ ားလိုအပ်ေသာ
ဓါတ်ပစ္စည်းများ၊ ပိုးသတ်ေဆးများကိုလည်း အစက်ချစနစ်ြဖင့် ြဖန့် ြဖူးေပးေသာ စနစ်ကို ေအာင်ြမင်စွာ
ကျင့်သုံးလျက်ရှိပါသည်။

(စ) စိက
ု ပ် ျုိ းေရးဆိငု ရ
် ာ ၀န်ေဆာင်မလ
ှု ပု င် န်းများ (Agriculture Extension Services)

၁၈။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးက ယခုကဲ့သို့ ေအာင်ြမင်တိုးတက် ြခင်းမှာ စိုက်ပျိုးသူများ၊

သုေတသနပ
ြ ုမှု၊ စိုက်ပျိုးေရးဆိုင်ရာ ဆက်စပ်လုပ်ငန်းများ နှင့် အခ
ြ ား၀န်ေဆာင်မှု လုပ်ငန်းများ ဟူေသာ
က ၄ ခု၏ ဟန်ချက်ညီညီေပါင်းစပ် ေဆာင်ရွက်နိုင်မှုေ ြကာင့်ြဖစ်ေ ြကာင်း ကျွမ်းကျင်သူများမှ သုံးသပ်ထား
ပါသည်။

၁၉။ အစ္စေရးနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးေရးဆိုင်ရာ ၀န်ေဆာင်မှုလုပ်ငန်းများကို လယ်သမားများထံ

အခမဲ့ ြဖန့် ြဖူးေပးပါသည်။ စိုက်ပျိုးေရး၀န် ကီးဌာနအေနဖ
ြ င့် လယ်သမားများအား တစ်ဦးချင်း
ကျွမ်းကျင်မှုဆိုင်ရာ ညှိနိှုင်းေဆွးေနွးမှုများ ြပုလုပ်ေပးခ
ြ င်း၊ လယ်ယာများသို့ စိုက်ပျိုးေရး၀န်ထမ်းများ
သွားေရာက်၍ ဓါတ်ခွဲစမ်းသပ်မှုများ ြပုလုပ်ေပးခ
ြ င်း၊ လယ်သမားများအတွက် ရက်တို၊
ရက်ရှည်သင်တန်းများေပးခ
ြ င်း၊ ဓါတ်ခွဲခန်း စမ်းသပ်မှုများ၊ စစ်ေဆးေတွ့ရှိမှုများမှ လက်ေတွ့ကျေသာ
နည်းပညာဆိုင်ရာ အကံြပုမှုများ ြပုလုပ်ေပးခ
ြ င်း၊ စိုက်ပျိုးေရးဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်များ
ြဖန့်ချိထုတ်လုပ် ြဖန့်ြဖူးခ
ြ င်းတို့ကို ြပုလုပ်ေပးပါသည်။ ယင်း၀န်ေဆာင်မှုများအတွက် အစိုးရဘတ်ဂျက်မှ
၈၀% နှင့် ပုဂ္ဂလိက အဖွဲ့အစည်းများမှ ၂၀% ြဖင့် အသုံးြပုပါသည်။
 -11-

(ကားချပ်-၃) အစ္စေရးနိငု င် ၏
ံ စိက
ု ပ် ျုိ းေရးက ေပါင်းစပ်ညနိှ ငှုိ း် မှု

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏စိုက်ပျိုးေရးက ေအာင် ြမင်ြဖစ်ထွန်းမှု

စိုက်ပျိုးေရး ဆိုင်ရာ စိုက်ပျိုးေရး

လယ်သမားများ သုေတသနနှင့်နည်းပညာ
ဆက်စပ်လုပ်ငန်းများ ၀န်ေဆာင်မှုလုပ်ငန်းများ

၂၀။ ယင်း၀န်ေဆာင်မှု လုပ်ငန်းများ အေနဖ

ြ င့် အရည်အေသွး ြပည့်၀ေသာ စိုက်ပျိုးေရး
ထွက်ကုန်များကို ထုတ်လုပ်ေစနိုင်ရုံသာမက နိုင်ငံ၏ ြခားနားေသာ ေဒသနှင့် ရာသီဥတု အေခ
ြ အေနကို
အေကာင်းဆုံး အသုံးချ ထုတ်လုပ်နိုင်ေရးအတွက်ပါ များစွာ အေထာက်အကူြပုပါသည်။ ယင်း၀န်ေဆာင်မှု
လုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်ေပးရာတွင် သီးနှံအကာအကွယ်ေပးမှု၊ ေရသွင်းမှု နှင့် ဓါတ်ေ ြမ ြသဇာ ထည့်သွင်းမှု၊
စိုက်ကွင်း စီမံခန့်ခွဲမှု နှင့် ထုတ်လုပ်မှု၊ စီးပွားေရးအရ တွက်ေ ြခကိုက်မှု၊ စက်မှုလယ်ယာအဖ
ြ စ် ေဆာင်ရွက်မှု၊
အရည်အေသွး ြမင့်မားေသာ စိုက်ပျိုးေရး ထွက်ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် သီးနှံဆိုင်ရာ အခ
ြ ားတီထွင် စမ်းသပ်မှု
က များကိုလည်း ြပုလုပ်ေပးပါသည်။
 -12-

အခန်း (၃)

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်

(က) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်စတင်ခဲ့ြခင်း

(ခ) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်ကျငသ

့် းံု မှု အေခ
ြ အေန

(ဂ) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်လပု ထ

် းံု လုပန် ည်းများ
 -13-

အခန်း (၃)

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်

(က) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်စတင်ခဲ့ြခင်း

၂၁။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သည် ၁၉၈၀ ြပည့်နှစ်များေနာက်ပိုင်းတွင် စတင်

ခဲ့ပါသည်။ ယခုအခါ ေအာ်ဂဲနစ်စိုက်ပျိုးေရးထွက်ကုန်ပစ္စည်းများအား ြပည်တွင်း နှင့် ြပည်ပ ေစျးကွက်များ
သို့ ြဖန့် ြဖူးလျက်ရှိပါသည်။

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂနဲ စ်ဆငုိ ရ

် ာ အသိအမှတ်ြပုတံဆိပ်

(ပုံ-၉) ြပည်ပေစျးကွကအ
် တွက် ေအာ်ဂနဲ စ်အမှတတ
် ဆ
ံ ပိ ် (ပု-ံ ၁၀) ြပည်တငွ း် ေစျးကွက်အတွက် ေအာ်ဂနဲ စ်အမှတတ
် ဆ
ံ ပိ ်

၂၂။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ ြပည်တွင်းဥပေဒတစ်ရပ်အား အီးယူ၊ အေမရိကန်

ြပည်ေထာင်စု နှင့် ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံတကာေအဂျင်စီြဖစ်သည့် IFOAM စည်းမျဥ်းများနှင့် ကိုက်ညှိ၍
ေရးဆွဲခဲ့ပါသည်။ ဥပေဒအရ ကီး ြကပ်မှု ဗဟိုအဖွဲ့နှင့် စစ်ေဆးေရး ေအဂျင်စီများများ ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။
ထို့ေနာက် ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စံချိန်စံညွှန်း သတ်မှတ်ချက်များအား ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင်
သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ ယခုအခါ စစ်ေဆးေရးအဖွဲ့ေပါင်း (၅) ခုရှိြပီး ၎င်းတို့မှ နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ြပု
ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ သက်ေသခံလက်မှတ်များအား ထုတ်ေပးလျက်ရှိပါသည်။

(ခ) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်ကျငသ

့် းံု မှု အေခ
ြ အေန

၂၃။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ လယ်ကွက်ေပါင်း ၁၈,၀၀၀ ခန့် ရှိသည့်အနက် လယ်ကွက်ေပါင်း ၄၀၀ ခန့်

(၅၆၄၀ ဟက်တာခန့်) သာ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်ကို တိတိကျကျ ကျင့်သုံးပါသည်။ ေအာ်ဂဲနစ်
လယ်ယာစိုက်ပျိုးမှု အေနအထားမှာ ေအာက်ပါအတိုင်း ြဖစ်ပါသည်-

(က) ဖန်လုံအိမ်ြဖင့်စိုက်ပျိုးသည့် ဟင်းသီးဟင်းရွက် ၂၀၀ ဟက်တာ

(ခ) ဟင်းခတ်အေမွှးအကိုင်များ ၄၀ ဟက်တာ
 -14-

(ဂ) ေလဟာပ
ြ င်တွင် စိုက်ပျိုးသည့် ဟင်းသီးဟင်းရွက် ၅၀၀ ဟက်တာ
(ဃ) ေကာက်ပဲသီးနှံများ ၃၂၀၀ ဟက်တာ
(င) သစ်ခွများ ၁၂၀၀ ဟက်တာ
(စ) သံပုရာသီး ၄၅၀ ဟက်တာ
(ဆ) အခ
ြ ားသီးနှံများ ၅၀ ဟက်တာ
စုစေု ပါင်း ၅၆၄၀ ဟက်တာ

၂၄။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်အ ြပင် ေအာ်ဂဲနစ်ေမွး ြမူေရးစနစ်ကိုပါ ကျင့်သုံးလျက်ရှိရာ ၂၀၀၈

ခုနှစ်၌ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ်နို့ထွက်ရှိမှုမှာ ၂.၅ သန်း လီတာ ြဖစ်ြပီး ြကက်ဥထွက်ရှိမှုနှုန်းမှာ ဥေပါင်း
၂ သန်း ြဖစ်ပါသည်။ ထို့ြပင် ေအာ်ဂဲနစ်ငါး၊ ဒိန်ခဲ နှင့် ပျားရည်များကိုလည်း ထုတ်လုပ်ပါေသးသည်။
ေအာ်ဂဲနစ်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများနှင့်ပတ်သက်သည့် စက်ရုံေပါင်း ၅၆ ရုံရှိြပီး အဓိကအားဖ
ြ င့် သံလွင်ဆီ၊
သစ်သီးေဖျာ်ရည်၊ အေမွှးနံ့သာ၊ ဟင်းခတ်အေမွှးအ ကိုင် အမှုန့်များ၊ ေပါင်မုန့်၊ နို့ထွက်ပစ္စည်းများ နှင့်
ယိုများ ထုတ်လုပ်ပါသည်။

(ဂ) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်လပု ထ

် းံု လုပန် ည်းများ

၂၅။ အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရးနှင့် ေကျးရွာဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရး၀န် ကီးဌာနသည် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာ

စနစ်နှင့်ပတ်သက်၍ အမျိုးသားအဆင့် ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ စံချိန်စံညွှန်းများအား ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင်
ြပဌာန်းခဲ့ပါသည်။ အဓိကအားဖ
ြ င့် ေအာက်ေဖါ်ပ
ြ ပါ အချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း နှင့်
စံချိန်စံညွှန်းများ တိတိကျကျ ြပဌာန်းသတ်မှတ်ထားပါသည်။ (ပူးတွ)ဲ

(၁) စိက
ု ပ် ျုိ းထုတ်လုပမ် အ
ှု ဆင့်

(ကက) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သို့ ေပ
ြ ာင်းလဲြခင်း

(ခခ) မျိုးေစ့ေရွးချယ်မှု၊ ေမ
ြ ြသဇာေရွးချယ်မှု နှင့် ေရအသုံးချမှု

(ဂဂ) ေမ
ြ ြပုပ
ြ င်မှု နှင့် ပိုးသတ်ေဆးအသုံး ြပုမှု

(ဃဃ) ေရာေနှာစိုက်ပျိုးမှု

(၂) ရိတ်သမိ း် ချနိ လ

် နွ အ
် ဆင့်

(ကက) ထုတ်ပိုးမှု နှင့် ပိုးမွှားသန့်စင်မှု

(ခခ) သိုေလှာင်မှု နှင့် သယ်ယူပို့ေဆာင်မှု

(ဂဂ) အစားအေသာက်အ ြဖစ် ထုတ်လုပ်မှု

 -15-

(၃) စစ်ေဆးခ
ြ င်း၊ သက်ေသခံလက်မတ
ှ ်ထုတ်ေပးခ
ြ င်း

(ကက) စစ်ေဆးေရးအဖွဲ့များဖွဲ့စည်းြခင်း နှင့် လိုက်နာရမည့် စည်းကမ်းချက်များ

(ခခ) သက်ေသခံလက်မှတ်ထုတ်ေပးခ
ြ င်း

(၄) ေအာ်ဂနဲ စ်ဆငုိ ရ

် ာ တံဆိပရ
် က
ုိ န် ပိှ ်ြခင်း နှင့် ကုန်ပစ္စညး် ေက
ြ ာ်ြငာခ
ြ င်း

(ကက) ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ တံဆိပ်ရိုက်နှိပ်ြခင်း စည်းကမ်းချက်များ

(ခခ) ေအာ်ဂဲနစ် ဆိုသည့် စကားရပ်အား အသုံးြပုမှု

(၅) ေအာ်ဂဲနစ်ပစ္စည်းများ တင်သငွ း် ြခင်း

(၆) စည်းကမ်း ကီး ြကပ်ထနိ း် သိမး် ေရး

၂၆။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ စံချိန်စံညွှန်းများသည် နိုင်ငံတကာ ေအာ်ဂဲနစ်

စံချိန်စံညွှန်းများနှင့်အညီ ေရးဆွဲထားခ
ြ င်း ြဖစ်ေသာ်လည်း ၎င်းတို့၏ ရာသီဥတု၊ ေမ
ြ ေနရာ နှင့် စိုက်ပျိုးသည့်
ဓေလ့ထုံးစံများနှင့် သဟဇာတဖ
ြ စ်ေစပ
ြ ီး လယ်သမားများ လိုက်နာရန် လွယ်ကူေစမည့် နည်းလမ်းများကို
ေရးဆွဲ သတ်မှတ်ထားခ
ြ င်း ြဖစ်ပါသည်။ ြမန်မာနိုင်ငံအေနဖ
ြ င့်လည်း နိုင်ငံတကာ၊ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ နှင့်
အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို မှီြငမ်း၍ ြမန်မာမှုြပုေရးဆွဲမည်ဆိုပါက
ေတာင်သူလယ်သမားများအတွက် အဖိုးနည်းြပီး လိုက်နာရလွယ်ကူကာ အရည်အေသွးြမင့်မားသည့်
ေအာ်ဂဲနစ်ထုတ်ကုန်များ ထွက်ေပါ်လာမည်ြဖစ်ပါသည်။
 -16-

အခန်း (၄)

ြမန်မာစိုက်ပျိုးေရးေကျာင်းသားများနှင့်အတူ လက်ေတွ့ကွင်းဆင်းေလ့လာခဲ့မှု

(က) လက်ေတွ့ကွငး် ဆင်းေလ့လာခ

ြ င်း

(ခ) ေလ့လာေတွ့ရှိချက်များ
 -17-

အခန်း (၄)

ြမန်မာစိုက်ပျိုးေရးေကျာင်းသားများနှင့်အတူ လက်ေတွ့ကွင်းဆင်းေလ့လာခဲ့မှု

(က) လက်ေတွ့ကွငး် ဆင်းေလ့လာခ

ြ င်း

၂၇။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးနည်းစနစ်နှင့် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်များအေ ြကာင်း

ဂဃနဏ သိရှိနိုင်ရန်အတွက် သံအမတ် ကီး ဦးမ
ြ င့်ေဆွ နှင့် ဒုတိယအတွင်း၀န် ဦးချစ်၀င်းတို့သည် ၂၀၀၉
ခုနှစ်၊ ေဖေဖါ်၀ါရီလ ၂၂ ရက်ေန့မှ ၂၄ ရက်ေန့အထိ အစ္စေရးနိုင်ငံ၌ လုပ်ငန်းခွင်သင်တန်း
တက်ေရာက်ေနသည့် လယ်ယာနှင့်စိုက်ပျိုးေရး၀န် ကီးဌာနမှ စိုက်ပျိုးေရးသင်တန်းသား (၅၀) ဦး၏
လုပ်ငန်းခွင်ြဖစ်သည့် အာရာဗာေဒသသို့ သွားေရာက် ေလ့လာခဲ့ ြကပါသည်။

(ပုံ-၁၁) စိက
ု ပ် ျုိ းေရးလုပင် န်းခွငတ
် စ်ေနရာ (ပု-ံ ၁၂) ြမန်မာစိက
ု ပ် ျုိ းေရးေကျာင်းသားများ

၂၈။ ထိုသို့ေလ့လာရာတွင် ြမန်မာစိုက်ပျိုးေရးေကျာင်းသားများနှင့် တွဲဖက်၍ ရာနှုန်းြပည့်

ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် မဟုတ်ေသာ်လည်း ေအာ်ဂဲနစ်စံချိန်စံညွှန်းများအတိုင်း ကျင့်သုံးြပီး နိုင်ငံတကာ
ေစျးကွက်တွင် ေရာင်းပန်းလှ ြပီး အီးယူ နှင့် အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စုတို့၏ တင်းကျပ်သည့် စိုက်ပျိုးေရး
သွင်းကုန်စည်းကမ်းများ နှင့် ကိုက်ညီသည့် ချယ်ရီခရမ်းချဥ်၊ သခွားေမွှး နှင့် ငရုတ်ပွသီး စိုက်ပျိုး
ထုတ်လုပ်မှုများအား ေလ့လာနိုင်ခဲ့ပါသည်။ (ေနာက်ဆက်တ-ွဲ ဃ)

(ခ) ေလ့လာေတွ့ရှိချက်များ

၂၉။ ေလ့လာေတွ့ရှိချက်များအနက် ထူးြခားေသာ ေတွ့ရှိချက်များ နှင့် ြမန်မာနိုင်ငံ၏

ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်တွင်သာမက သမားရိုးကျ စိုက်ပျိုးေရးနည်းစနစ်များတွင် အတုယူသင့်သည့်
စနစ်များအား ေအာက်ပါအတိုင်း ထုတ်နှုတ်တင်ြပအပ်ပါသည်-

(ဒီဗဒီွ ီ ဗွဒီ ယ
ီ မုိ တ
ှ တ
် မ်းကို ြကည်ရ
့ ပှု ါရန်)
 -18-

(၁) မျုိ းေစ့များရရှိမှု

မျိုးေစ့များအား လယ်သမားများမှ ပျိုးေထာင်ြခင်းမဟုတ်ဘဲ စိုက်ပျိုးေရး

ကုမ္ပဏီများထံမှ အချိန်ကိုက် ကိုတင်အမှာစာဖ
ြ င့် ၀ယ်ယူပါသည်။ မျိုးေစ့များမှာ
စပ်မျိုးများဖ
ြ စ်ြပီး ရာသီဥတု၊ ပိုးမွှားဒဏ်ခံနိုင်ရန် နှင့် အရွယ်အစား ကီးမား၍
အရည်အေသွးေကာင်းမွန်ေစရန် စီမံထားပါသည်။

(၂) ေမ
ြ ြပုပ
ြ င်စက
ုိ ်ပျုိ းမှု

စိုက်ပျိုးမှုမစတင်ခင် ေမ
ြ အားပ
ြ ုပ
ြ င်ပါသည်။ ထိုသို့ ြပုပ
ြ င်ရာတွင် ပိုးသတ်ြခင်း နှင့်
ေမ
ြ ေအာက်ပိုးမွှား၊ ြခများ၏ အန္တရာယ်ဖျက်ဆီးမှုမှ ကာကွယ်နိုင်ရန် ပလတ်စတစ်
6
အခင်း ထူထူကို ေအာက်ခံအ ြဖစ်ထား၍ အစားထိုးေမ
ြ ကို လည်းေကာငး်၊
သစ်ေဆွးများနှင့် ေရစုတ်အား ြကာရှည်ခံေသာ ေချာ်ေကျာက်နှင့် အေပါက်
ငယ်များ ပါေသာ သဲခဲေလးများကို အသုံးြပု၍ အပင်များကို ေမ
ြ ကီးမှ အဖျက်
အန္တရာယ်ကင်းစွာ စိုက်ပျိုး ြကပါသည်။

(၃) ေမ
ြ ြသဇာ အသုံးြပုမှု

ရွာပိုင် စိုက်ခင်းများမှ ထွက်ရှိလာေသာ အမိှုက်များအနက် သဘာ၀ စွန့်ပစ်

7
ပစ္စည်းများ ကိုစုေပါင်း ကိတ်ြဖတ်၍ စုပုံထားရှိပါသည်။ အဆိုပါ သဘာ၀ စွန့်ပစ်
ပစ္စည်းများမှာ အချိန်အတိုင်းအတာ တစ်ခု ြကာြမှင့်ြပီးချိန်၌ သစ်ေဆွး ေမ
ြ ြသဇာ
အဖ
ြ စ် ေမ
ြ ြပုပ
ြ င်ရာတွင် သစ်ေဆွးများကို ထည့်သွင်း စိုက်ပျိုး ြကပါသည်။
သဘာ၀ေမ
ြ ေဆွးအသုးံ ြပုမှု

(ပုံ-၁၃) စိက
ု ပ် ျုိ းေရးစွန့် ပစ်အမိှုကမ် ျား (ပု-ံ ၁၄) အမိက
ှု မ် ျား ေမ
ြ ေဆွးအဖ
ြ စ်သို့ ေရာက်ရသ
ိှ ာွ းပုံ

                                                            
6
 Borrow Soil 
7
 Organic Compost
 -19-

အစက်ချေရေပးစနစ်တွင် ကွန်ပျူတာထိန်းချုပ်စနစ် ရှိြပီးြဖစ်၍၊ ဓါတ်ေ ြမ ြသဇာ

နှင့် ပိုးသတ်ေဆးများကို ေရတွင် အချိုးကျ ေရာစပ်၍ တစ်ေန့ (၂) ကိမ်
တိုက်ေကျွး ြခင်းြဖင့် ဓါတ်ေြမ ြသဇာကို လိုသေလာက်သာ သုံးစွဲပါသည်။

ဓါတ်ေြမ ြသဇာသုးံ စွမဲ ှု

(ပုံ-၁၅) ေရ နှင့် ဓါတ်ေြမ ြသဇာေလှာင်ကန်များ (ပု-ံ ၁၆) ဓါတ်ေြမ ြသဇာေဖျာရ

် ည်အား ေရနှငေ့် ရာစပ် တိက
ု ေ် ကျွးြခင်း
(၄) ေရအသုံးြပုမှု

စိုက်ပျိုးေရအတွက် ေရအရင်းအမ
ြ စ်များသုံးစွဲရာတွင် ေကျးရွာတွင်း စွန့်ပစ်ေရ
များကို treatment ြပုလုပ်ထားသည့် သန့်စင်ြပီးသုံးေရများကို စိုက်ပျိုးေရအဖ
ြ စ်
ေရပိုက်များ သွယ်တန်း၍ အသုံး ြပု ြကပါသည်။ ထို့ြပင် ေရေလှာင်ကန်များ
တည်ေဆာက်၍ ေသာက်သုံးေရ နှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက် စိုက်ခင်းများအတွက်
ေရများ သွယ်ယူသုံးစွဲ ြကပါသည်။
ေရဆိးု သန့်စင်သးံု စွမဲ ှု

(ပုံ-၁၇) ေရဆိးု နှင့် ေရသန့် ေရာေနှာ၍ စိက

ု ပ် ျုိ းေရ (ပု-ံ ၁၈) ေရဆိးု သန့်စင်သည့် ေနရာ
သုးံ စွမဲ စှု နစ်
 -20-

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ သဲကန္တာရ ရာသီဥတုမှာ ပူး ြပင်းေခ

ြ ာက်ေသွ့ြပီး မိုးရွာသွန်းပါက
ေမ
ြ ကီးထဲသို့ ေရများစိမ့်၀င်ြခင်း မရှိသည့်အတွက် ေတာင်ကျေရများေက
ြ ာင့်
ကန္တာရအတွင်း ရုတ်တရက် ေရကီးမှုများ ြဖစ်ေပါ်ေစပါသည်။ ယင်းေတာင်ကျေရ
များကို အမိုးပိတ် ေရေလှာင်ကန် အတွင်းစီး၀င်ေစခ
ြ င်းြဖင့် ေသာက်သုံးေရကို
ရရှိေစပါသည်။
ကန္တာရအတွငး် ရှိ ေရေလှာင်ကန်

(ပုံ-၁၉) ေတာင်ကျေရများ စီးဆင်းသည်ေ့ နရာ (ပု-ံ ၂၀) အလုပံ တ

ိ ် ေရေလှာင်ကန်
အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ သဲကန္တာရေအာက်ရှိ ေမ
ြ ေအာက်ေရသည် ဆားငန်ေရဖ
ြ စ်သြဖင့်
စိုက်ပျိုးေရးအတွက် သင့်ေလျှာ်မှု မရှိဟု သာမန်အားဖ
ြ င့် ခန့်မှန်းနိုင်ေသာ်လည်း
ပျိုးပင်ေပါက် ဘ၀ကတည်းကပင် ဆားငံေရ တဖ
ြ ည်း ြဖည်း ေရာစပ်တိုက်
ေကျွးြခင်း ြဖင့် အပင်အား စရိုက်ေြပာင်းလဲေစပါသည်။ ဆားငံေရဖ
ြ င့် စိုက်ပျိုးသည့်
အပင်များမှာ သာမန်အပင်များထက် အသီး၊ အရွက် ေသးငယ်ေသာ်လည်း စားသုံး
သူလက်ထဲတွင် ြကာရှည်ခံနိုင်ြပီး အရသာ ပိုမိုေကာင်းမွန်ေ ြကာင်း နှင့် ေစျးနှုန်း
ပိုမိုရရှိသည်ဟု သိရှိရပါသည်။
ရိုးရိုးေရ / ဆားငံရည်ြဖင့် စိုကပ် ျိုးခ
ြ င်း

(ပုံ-၂၁) သာမန်ေရဖ
ြ င်စ့ က
ုိ ပ် ျုိ းသည့် ခရမ်းချဥ် (ပု-ံ ၂၂) ဆားငံရည်ြဖင့် စိက
ု ပ် ျုိ းသည့် ခရမ်းချဥ်
 -21-

(၅) ဖန်လအ
ံု မိ မ် ျား အသုံးြပုမှု

အပင်များ၏ အဓိကဖျက်ဆီးခံရမှုမှာ ပိုးမွှားနှင့် မိှုေရာဂါဖ

ြ စ်ရာ ထိုကိစ္စ ၂
ရပ်စလုံးကို ပိုးသတ်ေဆး အနည်းဆုံးသုံးစွဲ၍ ကာကွယ်သည့်စနစ်မှာ ဖန်လုံအိမ်
စနစ်ပင်ြဖစ်ရာ၊ အရင်းအနှီး ြမင့်မားေသာ်လည်း ေရရှည်အကျိုး ြဖစ်ထွန်းမှု၊
အသီးအနှံအရည်အေသွးေကာင်းများ ရရှိနိုင်မှုတို့ေ ြကာင့် ထိုစနစ်ကို အများစု
အသုံးြပု ြကပါသည်။ အချို့ေသာ ဖန်လုံအိမ်များမှာ ပိုးမွှားကာကွယ် ေသာ်လည်း
မိှုေရာဂါကို မကာကွယ်နိုင်သည့်အခါတွင် မိှုြဖန်းေဆးများကို အချိန်မှန်မှန်
ပက်ြဖန်း၍ စိုက်ပျိုးေလ့ရှိပါသည်။

(၆) ပိးု သတ်ေဆး အသုံးြပုမှု

အစ္စေရးနိုင်ငံအေနဖ
ြ င့် အပင်များတွင် ြဖစ်ပွားတတ်ေသာ ေရာဂါများနှင့်
ကျေရာက်တတ်ေသာ ပိုးမွှားများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် ေနေရာင်ြခည်ြဖင့်
ေမ
ြ အား ြပုပ
ြ င်ေသာစနစ်၊ ပိုးမွှားကာကွယ်ေသာ ပိုက်ကွန်တပ်ဆင်ေသာ စနစ်၊
ခရမ်းလွန်ေရာင်ြခည် စုပ်ယူေသာ ပလတ်စတစ်များ အသုံးြပုခ
ြ င်း ြဖင့်
ပိုးမွှားများ၏ ပျံသန်းမှု ပုံစံ ကေမာက်ကမ ြဖစ်ေစေသာ စနစ်၊ ပိုးမွှား
ေထာင်ေြခာက်များ တီထွင် အသုံး ြပုေသာစနစ်တို့အား ကျင့်သုံးပါသည်။

(၇) ဆွတ်ခူးမှု နှင့် ရိတ်သမိ း် မှု

ေစျးကွက်ကေတာင်းဆိုေသာ သီနှံဆွတ်ခူးမှုကို အသုံးြပုပါသည်။ ဥပမာအားဖ

ြ င့်
ဥေရာပေစျးကွက်သို့ ငရုတ်ပွများ တင်ပို့မည်ဆိုပါက အညှာပါ ရမည်ြဖစ်ြပီး
အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စုသို့ တင်ပို့ပါက အညှာမပါရပါ။

(၈) ထုပပ် းုိ မှု

ခူးဆွတ်ြပီးေသာ သီးနှံများကို ေနာက်ဆုံးအသုံးြပုမည့် စားသုံးသူ (end user)

ထံေရာက်ရှိသည် အထိ ထိခိုက်ပွန်းပဲ့မှုမရှိဘဲ ေရာက်ရှိနိုင်ေရးအတွက်
သီးနှံထုတ်ပိုးမှု စနစ်များကို စနစ်တကျေဆာင်ရွက်ပါသည်။ ဥပမာအားဖ
ြ င့်
ငရုတ်ပွများအား ဥေရာပေစျးကွက်သို့ တင်ပို့မည်ဆိုပါက ြဗိတိသျှေစျးကွက်၌
ငရုတ်ပွအား အေရအတွက်ေပါ်မူတည်၍ ေရာင်းချခ
ြ င်း ြဖစ်သြဖင့် အလုံး ကးီ မား
ရန် လိုအပ်ေသာ်လည်း ဂျာမဏီေစျးကွက်၌မူ ကီလိုဂရမ်ြဖင့် ေရာင်းချသြဖင့်
အိမ်ရှင်မများသည် ငရုတ်ပွ အရွယ်ငယ်ေသာ်လည်း တစ်ကီလိုဂရမ်တွင် ငရုတ်ပွ
အေရအတွက် များများပါ၀င်မှုကို နှစ်သက် ြက ပါသည်။
 -22-

(၉) အရည်အေသွးစစ်ေဆးမှု

အရည်အေသွး စစ်ေဆးေရးအဖွဲ့ကို စိုက်ပျိုးေရးရွာများတွင် အတည်တစ်ကျ

ကိုယ်စားပ
ြ ု ေစလွှတ်ထားပ
ြ ီး၊ ေန့စဥ် ခူးဆွတ်ချိန်မှစ၍ ပုံမှန်/ ြကားဖ
ြ တ်/
ေရှာင်တစ်ခင် စစ်ေဆး၍ အရည်အေသွး အာမခံ စာရွက်စာတမ်းများ ထုတ်ေပး
ပါသည်။

ထို့ြပင် ထုတ်ပိုးြပီးစီးသည့် စိုက်ပျိုးေရးပစ္စည်းများေပါ်တွင် ထုတ်လုပ်သည့်

လယ်သမား လယ်ယာမှတ်ပုံတင်အမှတ်၊ ပစ္စည်းသက်တမ်း၊ အေလးချိန်၊ အေရာင်
စသည်တို့အား တံဆိပ်ရိုက်နှိပ်ေပးလိုက်သြဖင့် အကယ်၍ စားသုံးသူများ
ေဘးထွက် ဆိုးကျိုး တစ်ခုခုြဖစ်ပွားခဲ့ပါက အဆိုပါလယ်စိုက်ခင်း နှင့် လယ်သမား
သာမက မည်သည့်ေန့ရက်က ထုပ်ပိုးခဲ့သည့် ပစ္စည်းြဖစ်သည်ကို
ေနာက်ေ ြကာင်းြပန် စစ်ေဆးနိုင်မည်ြဖစ်သည့်အတွက် စားသုံးသူများကို
အာမခံချက် ေပးနိုင်သကဲ့သို့ တစ်ရွာလုံး/တစ်ေဒသလုံးရှိ လယ်သမားများ
အားလုံးအား သိမ်းကျုံး၍ ထိခိုက်ေစခ
ြ င်းမှ ကာကွယ်ေပးနိုင်ပါသည်။

(၁၀) သိေု လှာင်မှု နှင့် ေစျးကွက်ရာှ ေဖွ/တင်ပ့ုိ မှု နှင့် သတင်းအချက်အလက်

ရွာအလိုက် စုေပါင်းဂိုေဒါင်များ ထားရှိပါသည်။ ခူးဆွတ်ြပီး စိုက်ပျိုးေရး

ကုန်ပစ္စည်းများကို ယာယီသိုေလှာင်ရုံများတွင် ထားရှိ ြပီး ေလဆိပ်၊ ေရဆိပ်သို့
ပို့ေဆာင်ပါသည်။ ေပးပို့နိုင်ြခင်း မရှိေသးပါက အေအးခန်းတွင် သိုေလှာင်
ပါသည်။ စနစ်တကျ ထုတ်ပိုးထားသဖ
ြ င့် အပျက်အဆီး နည်းပါးပါ သည်။
ေစျးကွက် တင်ပို့မှု၊ ကုန်ပစ္စည်းများ သိုေလှာင်မှုများအတွက် စီမံခန့်ခွဲနိုင်ရန်
လယ်သမားများမှ ကျွမ်းကျင်၀န်ထမ်းများခန့်ထားပါသည်။ ၎င်းတို့မှ ြပည်တွင်း
ေစျးကွက်ကို ရှာေဖွေပးပါသည်။

လယ်သမားများအေနဖ
ြ င့် ၎င်းတို့နှစ်သက်သည့် ေစျးကွက်သို့ လွတ်လပ်စွာ
ေရာင်းချခွင့်ရှိေသာ်လည်း ကုန်ပစ္စည်းအမှတ်တံဆိပ် တစ်ခု/နှစ်ခု ေအာက်တွင်
အတူေရာင်းချခ
ြ င်းြဖင့် ကုန်ပစ္စည်းအမှတ်တံဆိပ် ပုံရိပ်ေ ြကာင့် ေစျးနှုန်းခိုင်မာမှု
နှင့် ေစျးကွက် ပုံမှန် ရရှိမှုတို့ကို ြဖစ်ေစပါသည်။

အမျိုးသားအဆင့် သို့မဟုတ် ေဒသ ကီးအဆင့်အလိုက် ေစျးကွက်ရှာေဖွေရး

အတွက်ကိုမူ အစိုးရ၏ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများက တာ၀န်ယူ
ေဆာင်ရွက်ေပးပါသည်။ ၎င်းအဖွဲ့အစည်းများ၏ စွမ်းေဆာင်ချက်ေ ြကာင့်
 -23-

ေစျးေကာင်းရခ
ြ င်း၊ ေစျးကွက်ခိုင်မာခ
ြ င်း၊ ေစျးကွက်အလုခံရမှုမှ ကင်းေ၀ေစပ
ြ ီး
လယ်သမားများအေနဖ
ြ င့် အစိုးရ နှင့် အဖွဲ့အစည်းများကို ယုံ ြကည်စိတ်ချကာ
စိုက်ပျိုးေရးလုပ်ငန်းများတွင်သာ အာရုံစူးစိုက်ေစပါသည်။ သို့ ြဖစ်၍
အစ္စေရးနိုင်ငံသည် ေသးငယ်ေသာ်လည်း ၎င်းထက် အဆမတန် ကီးမားသည့်
အေမရိကန်နှင့် ဥေရာပနိုင်ငံများရှိ စားသုံးသူများကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး စားသုံး
သီးနှံများ ေပးပို့နိုင်ေ ြကာင်း ေလ့လာေတွ့ရှိရပါသည်။

(၁၁) အေထွေထွ

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးနည်းစနစ်မှာ အဆင့်ြမင့်နည်းပညာများ ကိုအေခ

ြ
ခံသည်ဟု ေယဘူယျဆိုနိုင်ေသာ်လည်း ဂဏနဏ ေလ့လာမည်ဆိုပါက ြမန်မာများ
နှင့် အထူးကိုက်ညီသည့် ြဖတ်ထိုးဉာဏ်ကို အသုံးချ၍ သဘာ၀တရား နှင့်
ပတ်၀န်းကျင်တွင် ေပါများ ကယ်၀သည့် ပစ္စည်းများ အသုံးြပုကာ စိုက်ပျိုးေရး
အထွက်တိုးေစရန် လုပ်ေဆာင်ပါသည်။

သာဓကအားဖ
ြ င့် စိုက်ခင်းများအလိုက် အကျယ်အ၀န်း သတ်မှတ်၍ ပျား၀တ်ရည်
ရရှိရန်အတွက် မဟုတ်ဘဲ ေမွးြမူေရးပျားများထားရှိြခင်းအားဖ
ြ င့် အပင်များ
၀တ်မှုံကူးေစရန် နှင့် ၀တ်မှုံကူး ြခင်းြဖင့် အပွင့်များပွင့်ေစပ
ြ ီး အသီးေအာင်ေစ
ပါသည်။ ခရမ်းချဥ်စိုက်ခင်းရှိ ပျားအုံမှ ရရှိသည့် ပျား၀တ်ရည်မှာ နီရဲေနပ
ြ ီး
ငရုတ်ခင်းတွင်မူ အစိမ်းေရာင်ရရှိေ ြကာင်းနှင့် ၎င်းတို့အား ေစျးကွက်အတွင်းသို့
တင်ပို့ေရာင်းချခ
ြ င်း မပ
ြ ုေက
ြ ာင်း သိရှိရပါသည်။ ြမန်မာနိုင်ငံ၌ ၎င်းကဲ့သို့
အသုံးချမည်ဆိုပါက အဖိုးနည်းြပီး အသီးထွက်နှုန်း ပိုမိုေအာင်ြမင်ေစမည်
ြဖစ်ပါသည်။

(ပုံ-၂၃) စိက
ု ခ် င်းများတွင် ပျားေမွးြမူထားပုံ (ပု-ံ ၂၄) ခရမ်းချဥပ် င်စက
ုိ ပ် ျုိ းမှု
 -24-

ထိုမျှမက အသီးအနှံများစိုက်ပျိုးရာတွင်လည်း မိမိလိုချင်သည့် အသီးထံသို့

ေမ
ြ ြသဇာ နှင့် ေရအလုံအေလာက်ရရှိရန် ရိုးရှင်းသည့်နည်းလမ်းအချို့ကို
အသုံးချထားေ ြကာင်းေတွ့ရှိရပါသည်။ သာဓကအားဖ
ြ င့် ခရမ်းချဥ် သီးစိုက်ခင်း
တွင် ခရမ်းချဥ်ပင်များအား ပလတ်စတစ် ကိုးများဖ
ြ င့် ေထာင်၍ စိုက်ပျိုးေသာ်
လည်း အပင်များ ရှည်လာသည့်အခါ အပင်ထိပ်သို့ ေမ
ြ ြသဇာနှင့် ေရများ
ပိုမိုေရာက်ရှိနိုင်ရန်အတွက် အပင်များကို ေစာင်း၍စိုက်ပျိုးေစပါသည်။ ထိုသို့
ေစာင်း၍စိုက်ပျိုးသဖ
ြ င့် ကမ္ဘာေမ
ြ ကီးဆွဲအားကိုဆန့်ကျင်၍ အပင်ထိပ်သို့
ေမ
ြ ြသဇာ နှင့် ေရများ ေပးပို့ရြခင်း မရှိေတာ့သြဖင့် အသီးများ ပိုမိုြဖစ်ထွန်း
ေစပါသည်။

တစ်ဖန် သခွားေမွှးစိုက်ခင်းတွင်မူ သခွားေမွှးအလုံး ကီးမှာ ေစျးေကာင်းရသဖ

ြ င့်
သခွားေမွှးတစ်ပင်တွင် လက်ရင်းသီး တစ်လုံး/နှစ်လုံးသာ ရယူြပီး ကျန်အလုံးများ
အား ေမ
ြ ြသဇာ နှင့်ေရများ စုပ်ယူနိုင်ြခင်းမရှိရန် ညှပ်ပစ်ြပီး သဘာ၀စွန့်ပစ်
ပစ္စည်းအဖ
ြ စ် ြပန်လည် အသုံးချေစပါသည်။
 -25-

အခန်း (၅)

သုံးသပ်တင်ြပချက်

(က) အစ္စေရး ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်အေပါ်သုးံ သပ်ချက်

(ခ) အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရးပညာရှင်များ၏ ေပ
ြ ာက
ြ ားချက်များ

(ဂ) ြမန်မာနိငု င် တ
ံ ငွ ် လက်ေတွ့လုပေ် ဆာင်နငုိ မ် ည်အ
့ ကံြပုတင်ြပချက်များ
 -26-

အခန်း (၅)

သုးံ သပ်တင်ြပချက်

(က) အစ္စေရး ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်အေပါ်သုးံ သပ်ချက်

၃၀။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးက ၌ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်၏ က မှာ စိုက်ပျိုးေမ

ြ
ဧရိယာဖ
ြ င့် တွက်ချက်ပါက မေပ
ြ ာပေလာက်ပါ။ နည်းပညာ၊ အရင်းအနှီး ေပါ ကယ်၀ေသာ်လည်း ေရရှား
ပါးမှု၊ ရာသီဥတုြပင်းထန်မှု နှင့် သဘာ၀စိုက်ပျိုးေမ
ြ ေကာင်းမွန်ြခင်း မရှိေသာေ ြကာင့် ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာ
စနစ်အား ရာနှုန်း ြပည့် အေကာင်အထည်ေဖါ်ခ
ြ င်းထက် ေအာ်ဂဲနစ် ထုတ်ကုန်များနီးပါးေလာက် အရည်
အေသွး ြပည့်မှီြပီး ေစျးေကာင်းရကာ အီးယူ နှင့် အေမရိကန် ြပည်ေထာင်စုေစျးကွက်များမှ ချမှတ်ထားေသာ
စည်းမျဥ်းစည်းကမ်းများ နှင့် ကိုက်ညီသည့် သမားရိုးကျ စိုက်ပျိုးေရး ထုတ်ကုန် ပစ္စည်းများကို အဓိကထား၍
တင်ပို့လျက်ရှိသည်ကို ေတွ့ရှိရပါသည်။ ေအာ်ဂဲနစ်ေစျးကွက်မှာ ြပည်တွင်း လိုအပ်ချက် နှင့်
ြပည်ပေစျးကွက်အချို့ကို တင်ပို့လျက်ရှိေ ြကာင်း ေလ့လာေတွ့ရှိရပါသည်။

၃၁။ အစ္စေရးအစိုးရအေနဖ
ြ င့် ေရသုံးစွဲမှု နှင့် ေစျးနှုန်း ထိန်းညှိနိုင်ရန်အတွက် ြပည်ပေစျးကွက်
သို့တင်ပို့ရန် တွက်ေ ြခမကိုက်သည့် စိုက်ပျိုးေရး ကုန်ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်မှု ပမာဏအား နှစ်စဥ်
ကန့်သတ်၍ ြပည်တွင်း ေစျးကွက်၌ ပိုလျှံမှုမရှိေစရန် ေဆာင်ရွက်ပါသည်။ ထို့ ြပင် စိုက်ပျိုးေရး ကုန်ကျ
စရိတ်များေလျှာ့ချနိုင်ရန် ေစျးကွက် အထူးြပုသည့် လယ်ယာများ ေပါ်ထွက်လာေစေရး အားေပး
ေဆာင်ရွက်ပါသည်။ ထို့ေ ြကာင့် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်တွင် အစ္စေရးနိုင်ငံသည် စံချိန်စံညွှန်း ြမင့်မား
ေသာ်လည်း ကုန်ကျစရိတ် ကီး ြမင့်မှုေ ြကာင့် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်ကို တွင်ကျယ်စွာ အသုံးြပုခ
ြ င်း မရှိပါ။
စိုက်ပျိုးေရးက အား ေစျးကွက်အေပါ်မူတည်၍ သာလှုပ်ရှားေစေ ြကာင်း ေတွ့ရှိရပါသည်။

(ခ) အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရးပညာရှင်များ၏ ေပ
ြ ာက
ြ ားချက်များ

၃၂။ အစ္စေရးနိုင်ငံရှိ စိုက်ပျိုးေရးပညာရှင်များနှင့် ေတွ့ဆုံေ ြပာ ြကားချက်များအရ ြမန်မာနိုင်ငံ၏

ေမ
ြ အရည်အေသွး၊ ဓါတ်ေြမ ြသဇာ နှင့် ပိုးသတ်ေဆး သုံးစွဲမှု နှင့် မျို့ေစ့၏ မျိုးရိုးဗီဇအေခ
ြ အေန တို့မှာ
ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာစနစ်သို့ အချိန်တိုအတွင်း ကူးေပ
ြ ာင်းနိုင်ပါသည်။ ထို့ ြပင် ြမစ်ေချာင်းများ၌ စက်ရုံ
စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများ မရှိသေလာက် နည်းပါးေနေသးသဖ
ြ င့် ေရချိုငါး နှင့် ပုဇွန်များမှာ ေအာ်ဂဲနစ်ထွက်ကုန်
များ အဖ
ြ စ်သတ်မှတ်၍ပင် ရေသးေက
ြ ာင်း၊ သို့ေသာ်လည်း ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်အား နိုင်ငံတကာ စံချိန်
စံညွှန်းများ နှင့်အညီ အေကာင်အထည်ေဖါ်ရာတွင် နည်းပညာ၊ လူသားအရင်းအမ
ြ စ်၊ အရည်အေသွး
ထိန်းသိမ်းမှု၊ ထုပ်ပိုးမှု၊ သယ်ယူပို့ေဆာင်မှု နှင့် ေစျးကွက်ရှာေဖွမှုများတွင် စိန်ေခါ်မှုများ ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိ
ေက
ြ ာင်း သုံးသပ် ြကပါသည်။
 -27-

(ပုံ-၂၅) ြမန်မာသံအမတ် ကီး နှင့် အစ္စေရးစိက

ု ပ် ျိုးေရးပညာရှင်တို့ ေဆွးေနွးေနပုံ

၃၃။ ၎င်းတို့အေနဖ
ြ င့် ြမန်မာနိုင်ငံ၏ ေရ၊ ေမ
ြ ၊ သဘာ၀ နှင့် ကိုက်ညီသည့် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာ
စနစ်ဆိုင်ရာ ြပည်တွင်းဥပေဒတစ်ရပ် နှင့် စံချိန်စံညွှန်းများ သတ်မှတ် ြပဌာန်းေရး နှင့် ေအာ်ဂဲနစ်
လယ်ယာစနစ်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင် နှင့် စစ်ေဆးေရး အဖွဲ့များ ကနဦးဖွဲ့စည်းရန် နှင့် နိုင်ငံတကာ
အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ချိတ်ဆက်ရန် လိုအပ်မှုတို့အေပါ် ေထာက်ြပခဲ့ပါသည်။ ြမန်မာနိုင်ငံရှိ စိုက်ပျိုးေရး နှင့်
ေမွး ြမူေရးလုပ်ငန်းများမှာ ေအာ်ဂဲနစ်စနစ်များ ြဖစ်ေကာင်း ြဖစ်ေနလင့်ကစား စံချိန်စံညွှန်း သတ်သတ်
မှတ်မှတ် တစ်ေ ြပးညီ ြပဌာန်းထားခ
ြ င်းမရှိပါက ေအာ်ဂဲနစ်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများဟူ၍ အသိအမှတ်ြပုခ
ြ င်း
ခံရမည်မဟုတ်ပါ။

၃၄။ ထို့ြပင် အစ္စေရးနိုင်ငံမှ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်အပါအ၀င် အခ

ြ ား စိုက်ပျိုးေရးနည်း
စနစ်များ၊ စိုက်ပျိုးေရး နှင့် သက်ဆိုင်သည့် စက်ပစ္စည်းများ၊ ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ၊ လယ်ယာ
စီးပွားနှင့်သက်ဆိုင်သည့် ေစျးကွက် ရှာေဖွမှုစသည် တို့အား ြမန်မာနိုင်ငံမှ စိုက်ပျိုးေရးပညာရှင်များ၊
လုပ်ငန်းရှင်များ၊ အစိုးရအရာရှိ ကီးများ ပူးေပါင်း၍ လာေရာက်ေလ့လာမည်ဆိုပါက ြမန်မာနိုင်ငံ၏
စိုက်ပျိုးေရးက အတွက် များစွာအကျိုးရှိေစမည်ြဖစ်ေ ြကာင်း၊ အချို့စိုက်ပျိုးေရးနည်းစနစ်များမှာ
ေငွကုန်ေ ြကးကျ များပ
ြ ားခ
ြ င်းမရှိဘဲ နည်းစနစ် အနည်းငယ်ြပုပ
ြ င်ရုံမျှဖ
ြ င့် အရည်အေသွး၊ အေရအတွက် နှင့်
ကုန်ကျစရိတ်တို့အေပါ် များစွာ အကျိုးသက်ေရာက်ေစမည်ြဖစ်ေ ြကာင်း တိုက်တွန်းေပ
ြ ာ ြကားခဲ့ပါသည်။
ဥပမာအားဖ
ြ င့် ေမွးြမူေရးပျားများအား စိုက်ခင်းအတွင်းထားရှိြခင်း ြဖင့် ကုန်ကျစရိတ်များပ
ြ ားလှြခင်းမရှိဘဲ
သီးနှံအထွက်တိုးနှုန်းအား ြမင့်မားေစပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့အေနဖ
ြ င့် အစ္စေရးနိုင်ငံသို့
စိုက်ပျိုးေရးအဖွဲ့များ၊ ရုပ်ြမင်သံ ြကားအဖွဲ့များ ေစလွှတ်၍ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးက မှ
အတုယူသင့်သည်များအား ရယူ၍ ၎င်းတို့နိုင်ငံ၌ ြပန်လည် ြဖန့် ြဖူးေပးလျက်ရှိေ ြကာင်း သိရှိရပါသည်။
 -28-

၃၅။ အစ္စေရး စိုက်ပျိုးေရးပညာရှင်များ၊ စိုက်ပျိုးေရးဆက်စပ်ပစ္စည်းများ ေရာင်းချသည့်

လုပ်ငန်းရှင်များသည် အခ
ြ ားဖွံ့ြဖိုးဆဲနိုင်ငံများသို့ ၎င်းတို့၏ ေစျးကွက်နည်းဗျူဟာများ၊ နည်းပညာများ၊
စက်ပစ္စည်းများတို့ကို လွယ်ကူစွာ လွှဲေ ြပာင်း ေရာင်းချေလ့ရှိပါသည်။ ဖွံ့ြဖိုးဆဲနိုင်ငံများအေနဖ
ြ င့် အစ္စေရး
စိုက်ပျိုးေရး ပညာရှင်များအား ငှားရမ်း၍ လယ်သမားများအား ပညာေပးခ
ြ င်း၊ လယ်ယာစနစ် မူ၀ါဒများ
အေကာင်အထည်ေဖါ်ရာတွင် အတိုင်ပင်ခံအ ြဖစ် ေဆာင်ရွက်ေပးခ
ြ င်း၊ ေစျးကွက်ရှာေဖွေပးခ
ြ င်းတို့ကို
ေဆာင်ရွက်ေပးနိုင်ေ ြကာင်း၊ ထိုမျှမက စိုက်ပျိုးေရးစနစ်တစ်ခုလုံးအား လွှဲေ ြပာင်းေရာင်းချ၍ စိုက်ပျိုးသည်မှ
ေစျးကွက်သို့ တင်ပို့ေရာင်းချသည်အထိ ၀န်ေဆာင်မှုေပးနိုင်ေ ြကာင်း သိရှိရပါသည်။ ဥပမာအားဖ
ြ င့်
ြမန်မာနိုင်ငံ၌ အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရးပညာရှင်အား ငှားရမ်း၍ ေအာ်ဂဲနစ် နာနတ်သီးစိုက်ပျိုးမည်ဆိုပါက အီးယူ
ေစျးကွက်သို့ တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် နာနတ်သီးအရည်အေသွး ြပည့်မှီေစေရး၊ ၀ယ်လက်ရရှိေရးတို့အတွက်
အပ
ြ ည်အ၀ တာ၀န်ယူလုပ်ေဆာင်ေပးနိုင်ပါသည်။ ထိုသို့ ေဆာင်ရွက်ြခင်းြဖင့် ေနာက်ပိုင်းတွင် ြမန်မာနိုင်ငံရှိ
အခ
ြ ားစိုက်ပျိုးေရး လုပ်ငန်းရှင်များထံသို့ နည်းပညာ နှင့် ေစျးကွက်များ ေ၀စုများ ရရှိလာမည်ြဖစ်ပါသည်။

(ဂ) ြမန်မာနိငု င် တ
ံ ငွ ် လက်ေတွ့လုပေ် ဆာင်နငုိ မ် ည်အ
့ ကံြပုတင်ြပချက်များ

၃၆။ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ လယ်ယာစိုက်ပျိုးေရးစနစ်၊ နှင့် ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာစနစ်များအား စာေတွ့

နှင့် လက်ေတွ့ကွင်းဆင်းေလ့လာမှုများမှ ရရှိခဲ့သည့် ေလ့လာ ေတွ့ရှိချက် များနှင့် အစ္စေရးစိုက်ပျိုးေရး
ပညာရှင်များ၏ ေပ
ြ ာ ြကားချက်များကိုအေပါ်ေထာက်ရှု၍ ြမန်မာနိုင်ငံ တွင် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်ကို
အေကာင်အထည်ေဖါ်ရာ၌ ေအာက်ပါတို့အား ထည့်သွင်း စဥ်းစားသင့်ပါေ ြကာင်း အကံြပု တင်ြပအပ်
ပါသည်-
(ကားချပ်-၄) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ် ြမန်မာနိငု င် တ
ံ ငွ ် အေကာင်အထည်ေဖါ်ခ
ြ င်း

ကီး ြကပ်ေရးဗဟိုအဖွဲ့ ြပည်တွင်း

နှင့်အဖွဲ့ခွဲများ စစ်ေဆးေရး အဖွဲ့

အစ္စေရးနိုင်ငံမှ
ြပည်တွင်းဥပေဒ နည်းပညာ
ရယူအသုံးချခ ြ င်း
ေအာ်ဂဲနစ်
လယ်ယာစနစ်
 -29-

(၁) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာ နှင့် ထွက်ကုနပ် စ္စညး် များဆိငု ရ

် ာ ြပည်တငွ း် ဥပေဒ တစ်ရပ်
ြပဌာန်းေပးခ
ြ င်း

နိုင်ငံေတာ်အစိုးရအေနဖ
ြ င့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများဖ
ြ စ်သည့် FAO, IFOAM
စသည်တို့၏ အကူအညီကို ရယူ၍ ြမန်မာနိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ေစျးကွက်များဖ
ြ စ်သည့်
အီးယူ၊ ဂျပန်၊ ကိုးရီးယား စသည့်နိုင်ငံများမှ ချမှတ်ထားသည့် စည်းမျဥ်း
စည်းကမ်းများ နှင့် ေဘာင်၀င်ေစမည့် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာ နှင့် ထွက်ကုန်
ပစ္စည်းများဆိုင်ရာ ြပည်တွင်းဥပေဒတစ်ရပ်အား ြပဌာန်းမည်ဆိုပါက ြမန်မာနိုင်ငံ၏
ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်အေပါ် နိုင်ငံတကာ၏ ယုံ ြကည်ချက် ြမင့်တက်ေစ
မည်ြဖစ်ပါသည်။

(၂) ေအာ်ဂနဲ စ်ဆငုိ ရ

် ာ ကီး ြကပ်ေရးဗဟိုအဖွဲ့၊ ပညာေပးေရး၊ သုေတသန၊
ေစျးကွက်ရာှ ေဖွေရး စသည့်အဖွဲ့ခွဲများဖွဲ့စည်းေပးခ
ြ င်း

ဗဟိုအဖွဲ့မှ ြမန်မာနိုင်ငံ၏ ေရ၊ ေမ

ြ ၊ သဘာ၀ နှင့် ကိုက်ညီသည့် ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ
အမျိုးသားအဆင့် စံချိန်စံညွှန်းသတ်မှတ် ြပဌာန်းနိုင်ေရး၊ စိုက်ပျိုးေရးက ရှိ
လယ်သမားများ၊ လုပ်ငန်းရှင်များ စသည်တို့အား ပညာေပးေရး၊ လိုအပ်သည့်
သုေတသန ြပုလုပ်ေရး နှင့် ေအာ်ဂဲနစ်ထွက်ကုန်ပစ္စည်းအတွက် ေစျးကွက်
ရှာေဖွေပးနိုင်ရန် နှင့် လိုအပ်သည်များ ဦးေဆာင်လမ်းညွှန်မှုေပးနိုင်ရန် အစိုးရ၊
ပညာရှင်၊ လုပ်ငန်းရှင်များ ပူးေပါင်းပါ၀င်သည့် ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ ကီး ြကပ်ေရး
ဗဟိုေကာ်မတီ၊ လုပ်ငန်းေကာ်မတီ နှင့် ဆပ်ေကာ်မတီများကို ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ
ြပည်တွင်းဥပေဒနှင့်အညီဖွဲ့စည်းသင့်ပါသည်။

(၃) နိငု င် တ
ံ ကာမှ အသိအမှတ်ြပုသည့် ေအာ်ဂနဲ စ်စခံ ျနိ စ် ည
ံ ွှန်းများဆိငု ရ
် ာ ြပည်တငွ း်
စစ်ေဆးေရး အဖွဲ့အား ဖွ့ဲ စည်းေပးခ
ြ င်း

ြမန်မာနိုင်ငံ၏ ေအာ်ဂဲနစ်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများ တင်ပို့ရာတွင် အဓိကလိုအပ်ချက်

တစ်ခုြဖစ်သည့် သက်ေသခံလက်မှတ် ထုတ်ေပးနိုင်ေရးအတွက် နိုင်ငံတကာမှ
အသိအမှတ်ြပုသည့် ေအာ်ဂဲနစ်စံချိန်စံညွှန်းများဆိုင်ရာ ြပည်တွင်းစစ်ေဆးေရး
အဖွဲ့အား ဖွဲ့စည်းရန် လိုအပ်ပါသည်။
 -30-

(ကားချပ်-၅) အစ္စေရးနိငု င် မံ ှ နည်းပညာ ရရှေိ ရး (Transfer of Technology Know-how)

စိုက်ပျိုးေရး ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ နည်းပညာ ဖလှယ်ေရး

ေစလွှတ်ြခင်း အစီအစဥ်

အစ္စေရးနိုင်ငံမှ
နည်းပညာ ရရှိေရး

အစ္စေရးပ
ြ န် ြမန်မာစိုက်ပျိုးေရး ြမန်မာသံရုံး၊ တဲလ်အဗီးြမို့
ေကျာင်းသားများ

(၄) အစ္စေရးနိုင်ငံသို့ အစိုးရ၊ စိက

ု ပ် ျုိ းေရး ပညာရှငမ် ျား၊ စိုက်ပျိုးေရး နှင့် ပို့ကုန်
လုပင် န်းရှငမ် ျား ပါ၀င်သည့်ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ ေစလွှတ်ြခင်း

အစ္စေရးအစိုးရ၀န် ကီးဌာနများ၊ သုေတသနဌာနများ၊ လယ်ပိုင်ရှင်များသည်

၎င်းတို့၏ စနစ်အား အတုယူနိုင်ရန် ြပည်ပမှ လာေရာက်ေလ့လာပါက ြကည်ြဖူစွာ
လက်ခံ၍ လိုက်လံရှင်းလင်းြပသေပးပါသည်။ သို့ြဖစ်၍ အစိုးရ၊ စိုက်ပျိုးေရး
ပညာရှင်များ၊ စိုက်ပျိုးေရး နှင့် ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်များ ပါ၀င်သည့်
ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့အား သတင်းမီဒီယာအဖွဲ့နှင့်အတူ ေစလွှတ်မည်ဆိုပါက
အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရး က နှင့် ပတ်သက်၍လည်းေကာင်း၊ ေအာ်ဂဲနစ်
လယ်ယာစနစ် နှင့်ပတ်သက်၍ လည်းေကာင်း၊ အစိုးရမူ၀ါဒဆိုင်ရာ အမ
ြ င်၊
ဘာသာရပ် နှင့် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ အမ
ြ င်၊ လယ်ယာစီးပွား ေစျးကွက်အ
ြမင်များဖ
ြ င့် ေလ့လာသုံးသပ်နိုင်မည် ြဖစ်သည့်အြပင် ြမန်မာနိုင်ငံ၌လည်း
ပညာေပးအဖ
ြ စ် ြပန်လည် ထုတ်လွှင့်ြပသနိုင်မည်ြဖစ်ပါသည်။ ထို့ြပင် ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊
ေမလ ၅ ရက်ေန့မှ ၇ ရက်ေန့အထိ အစ္စေရးနိုင်ငံ၌ စိုက်ပျိုးေရးနည်းပညာ ြပပွဲ
ခင်းကျင်း ြပသမည်ြဖစ်ရာ အဆိုပါ ြပပွဲနှင့်တိုက်ဆိုင်၍လာေရာက်နိုင်မည်ဆိုပါက
ပိုမိုအကျိုးရှိမည်ဟု ယူဆရပါသည်။
 -31-

(၅) အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ နည်းပညာဖလှယ်ေရး အစီအစဥ်တငွ ် ြမန်မာနိငု င် ံ အတွက်

သီးသန့်ြပုလုပ်ထားသည့် အစီအစဥ်အား ထည့်သွင်းေစခ
ြ င်း

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ နည်းပညာဖလှယ်ေရး အစီအစဥ်များမှာ ယခုအခါ နိုင်ငံေပါင်းစုံ

သို့ေခါ်ယူြခင်းထက် တစ်နိုင်ငံချင်းအလိုက် လိုအပ်ချက်ေပါ်မူတည်၍ သင်တန်း
အတွက် သင်ရိုးညွှန်းတမ်းသီးြခား ေရးဆွဲ၍ တစ်နိုင်ငံတည်းမှ သင်တန်းသား
အများအပ
ြ ားအား ေခါ်ယူြခင်း သို့မဟုတ် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများတွင် သွားေရာက်
ပို့ချေစခ
ြ င်းတို့ ေဆာင်ရွက်လာပါသည်။ သို့ ြဖစ်၍ အစ္စေရးနိုင်ငံ၏
နည်းပညာအကူအညီေပးေရးေအဂျင်စီြဖစ်သည့် Mashav Centre for
International Cooperation နှင့်ဆက်သွယ်၍ ြမန်မာနိုင်ငံမှ လိုအပ်သည့်
နည်းပညာ နှင့် လူသားအရင်းအမ
ြ စ် ြမှင့်တင်ေပးေရးဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များ
ေပါ်မူတည်၍ သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ေပးရန် သို့မဟုတ် ြမန်မာနိုင်ငံသို့
လာေရာက်ပို့ချေပးရန် ေတာင်းဆိုသင့်ပါသည်။

(၆) အစ္စေရးပ
ြ န် ြမန်မာစိုက်ပျိုးေရးေကျာင်းသားများ ကို အထူးတာ၀န်များ ေပးအပ်ြခင်း

အစ္စေရးနိုင်ငံသို့ ြမန်မာ စိုက်ပျိုးေရး သင်တန်းသား (၉၅) ဦးခန့်အား နှစ်စဥ်

ေစလွှတ်ြပီး (၁၀) လက
ြ ာ လက်ေတွ့လုပ်ငန်းခွင်သင်တန်းများ တက်ေရာက်လျက်
ရှိရာ တစ်ဦးချင်း၊ တစ်ဖွဲ့ချင်း၊ အထူးတာ၀န်အ ြဖစ်၊ သီးြခား ကိုတင်ေလ့ကျင့်
တာ၀န်ေပးအပ်ြပးီ ၊ ၎င်းတို့သင်တန်းမှ အပ
ြ န်တွင် လက်ေတွ့နှင့် စာေတွ့ (၃) လ
ခန့် သရုပ်ြပ စံြပစိုက်ကွင်းများတွင်၊ ၎င်းတို့ယူေဆာင်လာေသာ မျိုးေစ့များ ြဖင့်
မှန်လုံအိမ်အေသးစားများ တည်ေဆာက်ကာ စနစ်တကျ စုေပါင်းလက်ေတွ့
ြပသပ
ြ ီးမှသာ ၎င်းတို့တာ၀န်ကျရာသို့ ြဖန့်ခွဲေစလွှတ်သင့်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့
ထိထိမိမိ တာ၀န်ေပးေစလွှတ်ပါက ၎င်းတို့၏ စိုက်ပျိုးေရးပညာ အဆင့်အတန်း
ြပသနိုင်ြပီး နှင့် နိုင်ငံေတာ်၏ ေကျးဇူးကိုလည်း အသိအမှတ်ြပုရာ ေရာက်မည်
ြဖစ်ပါသည်။ ထို့ြပင် ၎င်းတို့၏ စံြပစိုက်ခင်းများမှ ထွက်ရှိေသာ သစ်သီး၀လံ
ပန်းမာလ်များကို ြပပွဲကျင်းပေပး ြခင်း ြဖင့် ေတာင်သူ လယ်သမားများ အက
ြ ား
စိုက်ပျိုးေရး အဆင့်ြမင့် နည်းပညာများ မျက်ြမင် ထိေတွ့မှု ရရှိေစမည်
ြဖစ်ပါသည်။
 -32-

(၇) အစ္စေရးနိငု င် မံ ှ စိက

ု ပ် ျုိ းေရးနည်းပညာများ ြပန့်ပွားရယူနငုိ ေ် ရးအတွက် ြမန်မာသံရးံု ၊
တဲလ်အဗီးြမို့မှ ဆုံချက်အြဖစ် သက်ဆငုိ ရ
် ာများနှင့် ေပါင်းစပ်ညနိှ ငှုိ း် ေပးခ
ြ င်း

ြမန်မာသံရုံး၊ တဲလ်အဗီးြမို့သည် အစ္စေရးနိုင်ငံမှ စိုက်ပျိုးေရးနည်းပညာများ

ြပန့်ပွားရယူ နိုင်ရန်အတွက် ြမန်မာနိုင်ငံမှ အစိုးရ၊ စိုက်ပျိုးေရး ပညာရှင်၊
လုပ်ငန်းရှင်၊ သတင်းမီဒီယာ စသည်တို့အား အစ္စေရးနိုင်ငံရှိ အစိုးရအပါအ၀င်
သက်ဆိုင်ရာ စိုက်ပျိုးေရးအဖွဲ့အစည်းများ၊ လုပ်ငန်းများ နှင့်ချိတ်ဆက်ေပးခ
ြ င်း၊
နှင့် စိုက်ခင်းများသို့ လက်ေတွ့ကွင်းဆင်းေလ့လာမှုများ ြပုလုပ်နိုင်ရန်ညှိနိှုင်း
ေဆာင်ရွက်ေပးခ
ြ င်း စသည်တို့အား ဆုံချက်အ ြဖစ် ေဆာင်ရွက်သွားပါမည်။

နိဂးံု

၃၇။ အစ္စေရးနိုင်ငံသည် ေရရှားပါးခ

ြ င်း၊ ေမ
ြ ရှားပါးခ
ြ င်း၊ ရာသီဥတုြပင်းထန်ြခင်း၊ လုပ်အား
တန်ဖိုး ကီး ြမှင့်ြခင်းတို့ကိုေကျာ်လွှား၍ အရင်းအမ
ြ စ်များအား အကျိုးရှိစွာ အသုံးချနိုင်ရန် အစဥ်တစိုက်
ကံစည်အားထုတ် သုေတသန ြပုလုပ်ေနရသည့်နိုင်ငံြဖစ်ပါသည်။ ေရေမ
ြ သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါ ကယ်၀
သည့် ြမန်မာနိုင်ငံအေနဖ
ြ င့် အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ နည်းစနစ်များအား မှီြငမ်း၍ မိမိတို့နှင့် ကိုက်ညီသည့်စနစ်သို့
အသွင်ေ ြပာင်းေပးခ
ြ င်းအားဖ
ြ င့် ြမန်မာနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးေရးက နှင့် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်တို့အား
ေအာင်ြမင်စာွ အေကာင်အထည်ေဖါ်သွားနိုင်မည် ြဖစ်ပါေက
ြ ာင်းနိဂုံးချုပ်အပ်ပါသည်။

(ြမင်ေ့ ဆွ)

သံအမတ် ကီး

ရက်စ၊ဲွ ၂၀၀၉ ခုနစှ ၊် ဧပ

ြ ီလ ၁ ရက်

ေနရာ၊ ြမန်မာသံရးံု ၊ တဲလ်အဗီးြမို့

 -33-

ေနာက်ဆက်တွဲများ

ေနာက်ဆက်တွဲ (က) - ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်နငှ ပ့် တ်သက်သည့် အချက်အလက်များ

ေနာက်ဆက်တွဲ (ခ) - ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်၏ အေခ

ြ ခံမူ ကီးများ

ေနာက်ဆက်တွဲ (ဂ) - အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ အေခ

ြ ခံ အညွှန်းကိန်းများ

ေနာက်ဆက်တွဲ (ဃ) - အာရာဗာေဒသ၌ ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ် ေလ့လာခဲမ့ မှု ျား

 -34-

ေနာက်ဆက်တွဲ (က)

ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်နငှ ပ့် တ်သက်သည့် အချက်အလက်များ

(က) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်ြဖစ်ေပါ်လာပုံ

၁။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်လှုပ်ရှားမှုမှာ ၁၉၃၀ နှင့် ၁၉၄၀ ခုနှစ်များတွင် ဓါတ်ေြမ ြသဇာများ

အေပါ်မှီတည်ေနရမှုကို တန်ြပန်နိုင်ရန်မှအစပ
ြ ု၍ စတင်ခဲ့ြခင်းြဖစ်ပါသည်။ အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စု၌ Sir
Albert Howard သည် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်၏ ဖခင်ဟု လူသိများခဲ့ပါသည်။ ဓါတ်ေြမ ြသဇာများကို
၁၈-ရာစုတွင် စူပါေဖာ့စဖိတ်နှင့် အမိုးနီးယားများကို အေခ
ြ ခံေသာ၍ ထုတ်လုပ်ခဲ့ြပီး ပထမကမ္ဘာစစ်ကာလ
အတွင်း၌ အေမ
ြ ာက်အ ြမား ထုတ်လုပ်ခဲ့ပါသည်။ ကနဦးထုတ်လုပ်သည့် ဓါတ်ေ ြမ ြသဇာများမှာ
ေစျးနှုန်းသက်သာြပီး အထွက်နှုန်းေကာင်းမွန်ခဲ့ပါသည်။ ထို့ေနာက် ၁၉၄၀ ခုနှစ်ပတ်၀န်းကျင်တွင် ဓါတုေဗဒ
ပိုးသတ်ေဆးများ ေခတ်စားလာခဲ့ြပီး ယင်းဆယ်စုနှစ်အား ပိုးသတ်ေဆးေခတ်ဟူ၍ပင် ေခါ်ဆိုခဲ့ပါသည်။

၂။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာလှုပ်ရှားမှုမှာ ကနဦးအစပိုင်းတွင် ေစျးကွက်၌ ေထာက်ပံ့ေပးနိုင်မှု

အေပါ် (supply-driven) အေခ
ြ ခံေသာ်လည်း ေနာက်ပိုင်းတွင် စားသုံးသူတို့၏ အသိတရားအေပါ်
အေခ
ြ ခံ၍ လိုအပ်ချက်အေပါ် ြဖည့်ဆည်းေပးနိုင်မှု (demand-driven) ြဖစ်လာခဲ့ပါသည်။
ေအာ်ဂဲနစ်ကုန်ပစ္စည်းများ၏ ေစျးေကာင်းရရှိမှုေ ြကာင့်လည်းေကာင်း၊ အစိုးရ၏ ေထာက်ပံ့မှု (subsidy)
များေက
ြ ာင့်လည်းေကာင်း ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် ကျင့်သုံးရန် လယ်သမားများ၏ အာရုံစူးစိုက်မှု
ရရှိခဲ့ပါသည်။

(ခ) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်နငှ ့် ဖွ့ံ ြဖိုးဆဲနိုင်ငံများ

၃။ ဖွံ့ြဖိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် အသုံး ြပုလျက်ရှိသည့် လယ်ယာစနစ်များမှာ ေအာ်ဂဲနစ်စံချိန်

စံညွှန်းဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ၏ အသိအမှတ်ြပုမှုမရှိသည့်အချက်မှလွှဲ၍ သဘာ၀ ေမ
ြ ြသဇာများ
သုံးစွဲြခင်းေက
ြ ာင့်လည်းေကာင်း၊ ဓါတ်ေ ြမ ြသဇာ နှင့် ဓါတုေဗဒ ပိုးသတ်ေဆးများ အတွက် ေငွေ ြကး
အလုံအေလာက် မသုံးစွဲနိုင်ြခင်းေက
ြ ာင့်လည်းေကာင်း၊ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်နှင့် အလားသ န်
တူညီပါသည်။ သို့ ြဖစ်၍ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာအြဖစ် သိသိသာသာေပ
ြ ာင်းလဲရန် မလိုအပ်သ ြဖင့် ေအာ်ဂဲနစ်
လယ်ယာစနစ်မှာ ဖွံ့ြဖိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် ေခတ်စားလာခဲ့ပါသည်။ ထိုအေတာအတွင်း ဖွံ့ြဖိုးပ
ြ ီးနိုင်ငံများရှိ
စိုက်ပျိုးေရးစနစ်များသည် ၎င်းတို့၏ စိုက်ပျိုးေရး ပို့ကုန်များ တင်ပို့ရာ နိုင်ငံများ၏ ကျန်းမာေရးဆိုင်ရာ
ကန့်သတ်ချက်များေက
ြ ာင့် လည်းေကာင်း၊ အမ
ြ တ်အစွန်း ပိုမိုရရှိသည့်အတွက်ေ ြကာင့်လည်းေကာင်း
ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သို့ ေပ
ြ ာင်းလဲ သုံးစွဲခဲ့ ြကပါသည်။
 -35-

(ဂ) ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်အား အေကာင်အထည်ေဖါ်ခ

ြ င်း

၄။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သည် လူသား နှင့် နည်းပညာ အရင်းအမ

ြ စ် (labor intensive
and knowledge intensive) အေခ
ြ ခံသည့် စနစ်ြဖစ်ြပီး သမားရိုးကျလယ်ယာစနစ်သည် အရင်းအနှီး
(capital intensive) ြဖစ်သည်ဟုလည်း သတ်မှတ် ြကပါသည်။

၅။ ေအာ်ဂဲနစ်စနစ်၏ အေခ
ြ ခံအကျဆုံးေ၀ါဟာရမှာ သဘာ၀တရား ကီး၏ ဆက်စပ်
ယှက်နွယ်မှု (holistic) ြဖစ်ြပီး သီးနှံများစိုက်ပျိုးရရှိရန်အတွက် ေမ
ြ ဆီ၏ အရည်အေသွးအား
သဘာ၀နည်းလမ်းအတိုင်း ြမှင့်တင်ေပးခ
ြ င်းြဖစ်ပါသည်။ ထိုသို့ ြမှင့်တင်ရာတွင် သီးနှံများအား အလှည့်ကျ
စိုက်ပျိုးေစခ
ြ င်း၊ သစ်ေဆွးများ ထည့်သွင်းြခင်း၊ အရိပ်ရပင်များ စိုက်ပျိုးေပးခ
ြ င်း၊ တိရိစ္ဆာန်တို့၏ စွန့်ပစ်
ပစ္စည်းများ ထည့်သွင်း ြခင်း နှင့် ကိုင်းေထာက်ေပးခ
ြ င်းတို့ ြဖင့် ေဆာင်ရွက်ပါသည်။ ေအာ်ဂဲနစ်
လယ်သမားများ အေနဖ
ြ င့် သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများမှ ခွင့်ြပုထားသည့် ြပုပ
ြ င်ထားသည့် ေမ
ြ ြသဇာများ
ြဖစ်သည့် seed meal၊ ေကျာက်မှုန့် (rock phosphate) နှင့် greensand စသည်တို့အား
အသုံးြပုေလ့ရှိပါသည်။ ၎င်းတို့အား အသုံး ြပုခ
ြ င်း ြဖင့် ေမ
ြ ဆီတိုက်စားမှု ေလျာ့ပါးေစပ
ြ ီး ဇီ၀ကွဲများအား
ေမ
ြ ကီးအတွက် ပျံ့နှံ့ေစပါသည်။

၆။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်တွင် ကျင့်သုံးသည့် ပိုးမွှားထိန်းချုပ်ေရးမှာ အင်းဆက် နှင့် အခ

ြ ား
တိရိစ္ဆာန်များ၏ အန္တရာယ်၊ ေရညှိ၊ မိှု နှင့် အခ
ြ ား အပင်တွင်ကျေရာက်နိုင်သည့် ေရာဂါတို့ကို
ကာကွယ်ြခင်းြဖစ်ပါသည်။ ေအာဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်တွင် ကျင့်သုံးသည့် ပိုးမွှားထိန်းချုပ်ေရးစနစ်မှာ
ပိုးမွှားများ ဖျက်ဆီးေရး၊ ေရ၊ေမ
ြ နှင့်လိုက်ဖက်သည့် သီးနှံများ ေရွးချယ်စိုက်ပျိုးေရး နှင့် တစ်လှည့်စီ
စိုက်ပျိုးေရး၊ ပလတ်စတစ်များ ဖုံးအုပ်ြခင်း၊ ေထာင်ေချာက်များဆင်ြခင်းစသည့် မကျေရာက်ေစရန်
နည်းလမ်းေပါင်းစုံ အသုံးြပုမှု၏ ရလာဒ်အေပါ်တွင် အေခ
ြ ခံပါသည်။ အဆိုပါစနစ်များ အသုံးြပုခ
ြ င်းြဖင့်
ပိုးမွှားများ ထိန်းချုပ်နိုင်သည့်အ ြပင် တစ်ဖက်တစ်လမ်းအားဖ
ြ င့် ေမ
ြ ဆီတိုက်စားမှုများ ထိန်းသိမ်း
နိုင်မည့်အ ြပင် ေမ
ြ ၇ဆီအရည်အေသွးကိုပါြမင့်တင်နိုင်ပါသည်။ ထိုသို့ေဆာင်ရွက်ရာတွင် ပိုးမွှားများ၏
ဘ၀သံသရာ နှင့် ထိေတွ့မှုတို့ကို နိှုက်နိှုက်ချွတ်ချွတ် သိရှိထားရန် လိုအပ်ပါသည်။

၇။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာလယ်သမားများသည် သမားရိုးကျ လယ်သမားများထက် ပိုးသတ်ေဆး

ေလျာ့နည်းစွာ သုံးစွဲ ြကပါသည်။ ၎င်းတို့အများဆုံးအသုံးြပုသည့် ပိုးသတ်ေဆးများမှာ Bt (a bacterial
toxin), pyrethrum နှင့် rotenone တို့ ြဖစ်ပါသည်။ ေရညှိများကို လက်ြဖင့် ဖယ်ရှားေလ့ရှိေသာ်လည်း
တီတွင် ကံဆမှုများအဖ
ြ စ် စပါးစိုက်ခင်းအတွင်း ငါး နှင့် ဘဲများ ေမွးြမူခ
ြ င်းြဖင့် လယ်ကွင်းအတွင်းရှိ
ေရညှိများ နှင့် ပိုးမွှားများ ကင်းစင်ေစပါသည်။
 -36-

(ဃ) စံချနိ စ် ည
ံ နွှ း် နှင့် ဥပေဒပ
ြ ဌာန်းချက်များ

၈။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်နှင့်ပတ်သက်၍ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် နည်းစနစ်များမှာ

နိုင်ငံတကာ စံချိန်စံညွှန်းများဖ
ြ င့် သတ်မှတ်ထားရှိြပီး နိုင်ငံအများစုမှလည်း တိတိကျကျ လိုက်နာ
ကျင့်သုံးလျက်ရှိပါသည်။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာနှင့်ပတ်သက်၍ International Federation of Organic
Agriculture Movements (IFOAM) နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းမှ စံချိန်စံညွှန်းများ သတ်မှတ်ေပးပါသည်။

၉။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်၌ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် စနစ်အေပါ်တွင် စံချိန်စံညွှန်းသည်

အဓိကကျပါသည်။ အချို့နိုင်ငံများတွင်မူ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာများမှ ထွက်ရှိလာသည့် စိုက်ပျိုးေရး
ကုန်ပစ္စည်းများေပါ်တွင်လည်း စည်းမျဥ်းစည်းကမ်းများ သတ်မှတ်ထားပါသည်။ ၁၉၇၀ ခုနှစ်များမှစတင်၍
ေအာ်ဂဲနစ်လယ်သမားများသည် ၎င်းတို့၏ စိုက်ပျိုးေရး ကုန်ပစ္စည်းများအား စားသုံးသူများ ခွဲြခား
သိရှိနိုင်ရန်နှင့် စံချိန်စံညွှန်းတစ်ေ ြပးညီြဖစ်ေစရန် ပုဂ္ဂလိက အဖွဲ့အစည်းများထူေထာင်၍ စံချိန်စံညွှန်းများ
သတ်မှတ်ခဲ့ ြကပါသည်။ ၁၉၈၀ ခုနှစ်များတွင်မူ အစိုးရများသည် ေအာ်ဂဲနစ်ကုန်ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်ရာတွင်
လိုက်နာရမည့် လမ်းညွှန်များ ေရးဆွဲခဲ့ ြကြပီး ၁၉၉၀ ခုနှစ်များတွင်မူ ဥပေဒ၊ နည်းဥပေဒများအဖ
ြ စ်
တရား၀င်ြပဌာန်းသတ်မှတ်ခဲ့ ြကပါသည်။
စဥ် နိငု င် ံ ခုနစှ ် မှတခ် ျက်
(က) အီးယူ ၁၉၉၁ EU-Eco-regulation
(ခ) ြဗိတိန် ၁၉၉၃ စည်းမျဥ်းများ ေရးဆွဲခဲ့
(ဂ) ဂျပန် ၂၀၀၁ အီးယူ စည်းမျဥ်းများ အတိုင်းေရးဆွဲခဲ့ပါသည်။
(ဃ) အေမရိကန် ၂၀၀၂ National Organic Program ဖွဲ့စည်း ြခင်း
(င) IFOAM ၁၉၇၂ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းြဖစ်ြပီး နိုင်ငံေပါင်း ၆၀ ြဖင့်
ဖွဲ့စည်းထားပါသည်။

၁၀။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် IFOAM သည် ေအာ်ဂဲနစ်ဆိုင်ရာ အေခ

ြ ခံရမည့်မူများ နှင့်
အဖွဲ့အစည်းများအေနဖ
ြ င့် စံချိန်စံညွှန်းများ စစ်ေဆးသတ်မှတ်ရာတွင် လိုက်နာရမည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ
သတ်မှတ်ခဲ့ပါသည်။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် နှင့် ထွက်ကုန်ပစ္စည်းများအား Organic Materials
Review Institute မှ စစ်ေဆးမှုများ ြပုလုပ်ပါသည်။

(င) အကျိုးေကျးဇူးများ

၁၁။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သည် ေရသုံးစွဲမှု ချိုးခ

ြ ံေချွတာနိုင်ြခင်း၊ ေရထဲသို့ ပိုးသတ်
ေဆးေရများ နှင့် ေမ
ြ ြသဇာများ ေပျာ်၀င်မှု နည်းပါးေစခ
ြ င်း၊ ေမ
ြ ဆီပျက်ဆီးမှု ေလျာ့ပါးေစခ
ြ င်း (soil erosion)၊
 -37-

ကာဘွန်ထွက်ရှိမှု ေလျာ့ကျေစခ
ြ င်း (carbon emission) နှင့် ဇီ၀ကွဲမျိုးစုံြဖစ်ထွန်းေစခ
ြ င်း (biodiversity)
စသည့် အကျိုးတရားများ ရရှိေစပါသည်။

၁၂။ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာဖ
ြ င့် ေအာ်ဂဲနစ်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းအဖ
ြ စ် အသိအမှတ်ြပု
ထားသည့် ကုန်ပစ္စည်းေရာင်း၀ယ်မှုမှာ ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် အေမရိကန်ေဒါ်လာ (၂၀) ဘီလီယံခန့် ရှိခဲ့ြပီး
၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် အေမရိကန်ေဒါ်လာ (၄၀) ဘီလီယံအထိ ြမင့်တက်ခဲ့ပါသည်။ IFOAM ၏ ခန့်မှန်းချက်အရ
၂၀၀၁ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၅ ခုနှစ်အတွင်း ေအာ်ဂဲနစ်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းေရာင်း၀ယ်မှုမှာ နှစ်စဥ် ၁၀.၆%
ြမင့်တက်ခဲ့ပါသည်။

(စ) ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်ကျင့်သုံးသည့်နိုင်ငံများ

၁၃။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်မှစတင်၍ ေအာ်ဂဲနစ်ထုတ်ကုန်ပမာဏမှ တစ်နှစ်လျှင် ၂၀% မှ ၂၅% အထိ

ြမင့်တက်ခဲ့ရာ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် အေမရိကန်ေဒါ်လာ ၃၃ ဘီလီယံသို့ ေရာက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ထုတ်ကုန်ပမာဏ
တိုးြမင့်လာမှုနှင့်အတူ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာဧရိယာလည်း တိုးချဲ့လာခဲ့ရာ ယခုအခါ တစ်ကမ္ဘာလုံး
အတိုင်းအတာအားဖ
ြ င့် ဟက်တာသန်းေပါင်း ၃၀.၆ တွင် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိပါသည်။

၁၄။ ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာဖ

ြ င့် တိုက် ကီးများ၊ နိုင်ငံများအလိုက်
စိုက်ပျိုးေမ
ြ များအနက် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစိုက်ပျိုးမှု အချိုးမှာ ေအာက်ပါအတိုင်း ြဖစ်ပါသည်-

(က) ြသစေ ြတးလျ ၃၉%

(ခ) ဥေရာပ ၂၃%
(ဂ) လက်တင်အေမရိက ၁၉%
(ဃ) အာရှ ၉.၅%
(င) ေမ
ြ ာက်အေမရိကတိုက် ၇.၂%
(စ) အာဖရိကတိုက် ၃%

၁၅။ နိုင်ငံများအနက် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာေမ

ြ ဧရိယာ အများဆုံးရှိသည့် နိုင်ငံများမှာ ေအာက်ပါ
အတိုင်း ြဖစ်ပါသည်-

(က) ြသစေ ြတးလျ ၃.၉ သန်း ဟက်တာ

(ခ) အာဂျင်တီးနား ၃.၁ သန်း ဟက်တာ
(ဂ) တရုတ် ၂.၃ သန်း ဟက်တာ
(ဃ) အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စု ၁.၆ သန်း ဟက်တာ
 -38-

ေနာက်ဆက်တွဲ (ခ)
ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ်၏ အေခ
ြ ခံမူ ကီးများ

(က) ပတ်၀န်းကျင် အရည်အေသွး ြမှငတ

့် င်ေပးခ
ြ င်းြဖင့် ကျန်းမာကံ့ခိငု ေ် စေရး

ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သည် ေမ
ြ ယာအဆီအနှစ်၊ သစ်ပင်၊ လူသား တို့၏ အရည်အေသွး /
ကျန်းမာေရးအား ြမှင့်တင်ေပးရန် နှင့် စဥ်ဆက်မ ြပတ် ေစာင့်ေရှာက်ရန် ြဖစ်ပါသည်။ လူသား နှင့်
လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ကျန်းမာေရး အဆင့်အတန်းမှာ သဘာ၀ေဂဟစနစ်၏ မျှတမှုအေပါ်တွင်
မှီတည်ေနပါသည်။ အဘယ်ေ ြကာင့်ဆိုေသာ် ေမ
ြ အဆီအနှစ်များ ေကာင်းမွန်မှသာ အရည်အေသွး
ေကာင်းမွန်သည့် အသီးအနှံများ ရရှိမည်ြဖစ်သကဲ့သို့ အဆိုပါ အသီးအနှံများကို စားသုံးမှာသာ
တိရိစ္ဆာန် နှင့် လူသားတို့၏ ကျန်းမာေရးေကာင်းမွန်မည်ြဖစ်ပါသည်။ ကျန်းမာေရးဆိုရာ၀ယ်
ဖျားခ
ြ င်း နာခ
ြ င်းများ ကင်းြငိမ်းြခင်းမျှသာမက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျမ်းမာ ကံ့ခိုင်ြခင်း၊
ခံနိုင်ရည်ရှိြခင်း နှင့် အားအင်သစ်များ ေမွးထုတ်နိုင်ြခင်း တို့ြဖစ်ပါသည်။

(ခ) သဘာ၀ေဂဟစနစ်အား စဥ်ဆက်မြပတ်ထနိ း် သိမး် ေစာင်ေ့ ရှာက်မှု

ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာစနစ်သည် သက်ရှိ သဘာ၀ေဂဟနစ်၏ သဟဇာတဖ

ြ စ်တည်ေနမှု သံသရာ
အေပါ်တွင် အေခ
ြ ခံ၍ ညီညွတ်မျှတေနသည့်စနစ်အား စဥ်ဆက်မြပတ် ထိန်းသိမ်း အသုံးချခ
ြ င်းမှ
ရရှိသည့် အသီးအပွင့်များဖ
ြ စ်ပါသည်။ ထို့ြပင် သွင်းအားစုများအား နည်းနိုင်သမျှနည်းနည်းသာ
ထည့်သွင်းြခင်း၊ ြပန်လည် အသုံးြပုနိုင်သည့် (သို့) ြပန်လည်သန့်စင်နိုင်သည့် သွင်းအားစုများအား
ထည့်သွင်း အသုံး ြပုခ
ြ င်း၊ သွင်းအားစုများအား စနစ်တကျ စီမံခန့်ခွဲအသုံး ြပုခ
ြ င်းြဖင့် ပတ်၀န်းကျင်
အရည်အေသွး နှင့် သယံဇာတများ ထိန်းသိမ်းရန် ြဖစ်ပါသည်။ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာ စနစ်တွင်
စိုက်ပျိုးသည့် ေတာင်သူလယ်သမားများသာမက ထုတ်လုပ်သူများ၊ ေရာင်းချသူများ နှင့်
စားသုံးသူများပါ သဘာ၀ပတ်၀န်းကျင် ေဂဟစနစ် မပျက်ယွင်း ေစရန် ကာကွယ်ရန်
လိုအပ်ပါသည်။

(ဂ) လယ်သမားမှအစပ
ြ ု၍ စားသုးံ သူများအထိ မျှတေသာ အကျိုးခံစားမှု

ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်သည် ပတ်၀န်းကျင်နှင့် အသက်ရှင်သန်မှုတို့ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု

အေပးအယူမျှတမှုေပါ်တွင် အေခ
ြ ခံပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်တွင်
ပါ၀င်ပတ်သက်ေနသည့် လယ်သမား၊ အလုပ်သမား၊ ြဖန့်ြဖူးေရာင်းချသူများ နှင့်
စားသုံးသူများသည် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ယုံ ြကည်မှု၊ တည် ြကည်ေ ြဖာင့်မတ်မှု နှင့် မျှတမှုတို့အေပါ်တွင်
အေခ
ြ ခံပါသည်။ ေအာ်ဂဲနစ် လယ်ယာစနစ်မှတဆင့် ဘ၀အဆင့်အတန်း ြမင့်မားေရး၊
စားနပ်ရိက္ခာလုံ ြခုံေရး နှင့် ဆင်းရဲမွဲေတမှု ပေပျာက်ရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။
 -39-

(ဃ) ကိုတင်ကာကွယ်မှု နှင့် တာ၀န်ယမူ ှု

ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ်တွင် ပါ၀င်သူများအေနဖ
ြ င့် အေရအတွက် ြမင့်မားေစရန်
ေဆာင်ရွက်ရာတွင် စားသုံးသူများ၏ကျန်းမာေရး နှင့် ေဂဟစနစ်အား ခုတုံးမလုပ်မိေစရန်
လိုအပ်ပါသည်။ ကိုတင်ကာကွယ်မှု နှင့် တာ၀န်ယူမှုသည် ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် ဖွံ့ြဖိးေရး၊
စီမံခန့်ခွဲေရး နှင့် နည်းပညာ အသုံးချေရးတို့တွင် အဓိကကျပါသည်။ နည်းပညာများ
အသုံးချရာတွင် မျိုးရိုးဗီဇ ေပ
ြ ာင်းလဲေစသည့် နည်းပညာမျိုးကဲ့သို့ေသာ မေသချာ၊
မခန့်မှန်းနိုင်သည့် နည်းပညာများ အသုံး ြပုမှုမှ ေရှာင် ြကည်ရပါမည်။ ထို့ ြပင်
ေအာ်ဂဲနစ်လယ်ယာစနစ် တစ်ခုလုံးသည် ထင်သာမ
ြ င်သာရှိေစရမည်ြဖစ်ပါသည်။
 -40-

ေနာက်ဆက်တွဲ (ဂ)

အစ္စေရးနိုင်ငံ၏ အေခ
ြ ခံ အညွှန်းကိန်းများ
စဥ် အေက
ြ ာင်းအရာ အညွှနး် ကိနး်
၁။ စုစုေပါင်းဧရိယာ ၂၀,၇၇၀
စတုရန်းကီလိုမီတာ
(က) လယ်ယာေမ
ြ ၁၅.၄၅%
(ခ) နှစ်ရှည်ပင်သီးနှံေြမ ၃.၈၈%
(ဂ) ဆည်ေရေသာက် ၁၉၄၀
စတုရန်း ကီလိုမီတာ
၂။ (က) အသက် ၁၅ နှစ်မှ ၆၅ ၆၂.၂ %
နှစ်အတွင်း
(ခ) လူဦးေရတိုးနှုန်း ၂.၀၀၂ %
၃။ အမျိုးသားကုန်ထုတ်မှုနှုန်း US$ ၁၆၁.၉ ဘီလီယံ
(GDP)
(က) GDP တိုးနှုန်း ၅.၃ %
(ခ) လူတစ်ဦးချင်း၀င်ေငွ US$ ၂၅,၈၀၀
(GDP per Capita)
(ဂ) GDP က အလိုက် လယ်ယာ - ၂.၇ %
ရာခိုင်နှုန်း စက်မှု - ၃၀.၂ %
၀န်ေဆာင်မှု - ၆၇.၁ %
၄။ လုပ်သားအင်အား ၂.၈၉၄ သန်း
(က) က အလိုက် လယ်ယာ - ၁၈.၅ %
အလုပ်အကိုင် ရာခိုင်နှုန်း စက်မှု - ၂၃.၇ %
၀န်ေဆာင်မှု - ၅၀.၀ %
အခ
ြ ား - ၇.၈%
(ခ) အလုပ်လက်မဲ့နှုန်း ၇.၃ %
(ဂ) ဆင်းရဲမွဲေတမှုနှုန်း ၂၁.၆%
(တစ်ေန့လျှင် ၀င်ေငွ US$
၇.၃၀ ေအာက်ရသူ)
၆။ ေမ
ြ အသုံး ြပုမှု
လယ်ယာေမ
ြ ၁၅.၄၅%
နှစ်ရှည်ပင်သီးနှံေြမ ၃.၈၈%
 -41-

ေနာက်ဆက်တွဲ (ဃ)

အာရာဗာေဒသ၌ ေအာ်ဂနဲ စ်လယ်ယာစနစ် ေလ့လာခဲမ့ မှု ျား

ေန့ရက်၊ ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ ေဖေဖါ်၀ါရီလ ၂၂ ရက်ေန့မှ ၂၄ ရက်ေန့အထိ

ေနရာ၊ အင်ညှာဟတ် စုေပါင်းသမ၀ါယမရွာ၊ အာရာဗာေဒသ၊ အစ္စေရးနိုင်ငံေတာင်ပိုင်း

ကွင်းဆင်းေလ့လာသူများ

(က) ြမန်မာသံရုံး
၁။ ဦးမ
ြ င့်ေဆွ သံအမတ် ကီး
၂။ ဦးချစ်၀င်း ဒုတိယအတွင်း၀န်

(ခ) ြမန်မာစိုက်ပျိုးေရးေကျာင်းသားများ
၁။ ဦးေအာင်ြမတ်သူ သရုပ်ြပ၊ စိုက်ပျိုးေရးတက္က သိုလ်
၂။ ဦးရာဇာဟိန်း သရုပ်ြပ၊ စိုက်ပျိုးေရးတက္က သိုလ်
၃။ ဦးေအာင်မျိုးသန့် သရုပ်ြပ၊ စိုက်ပျိုးေရးတက္က သိုလ်
၄။ ဦးေစာရန်နိုင်စိုး ဒုတိယ ကီး ြကပ်ေရးမှူး၊
ေကာ်ဖီသုေတသနနှင့်နည်းပညာပ
ြ န့်ပွားေရးဗဟိုဌာန၊ ြပင်ဦးလွင်
၅။ ဦးေကျာ်ထူးေအာင် လက်ေထာက် ကီး ြကပ်ေရးမှူး၊
ြမန်မာ့စိုက်ပျိုးေရးလုပ်ငန်း (ရုံးချုပ်)၊ ေနပ
ြ ည်ေတာ်

ကွင်းဆင်းေလ့လာခဲ့သည့် ေအာ်ဂဲနစ်ြခံများ
(က) ချယ်ရီခရမ်းချဥ်းသီးြခံ
(ခ) ခရမ်းချဥ်သီး ြခံ
(ဂ) သခွားေမွှးြခံ
(ဃ) ငရုတ်ပွသီး ြခံ

ကွင်းဆင်းေလ့လာခဲ့သည့် ထုတ်ပးုိ မှု နှင့် တင်ပ့ုိ မစှု နစ်များ

(က) ငရုတ်ပွသီးထုတ်ပိုးမှု
(ခ) ချယ်ရီခရမ်းချဥ်၊ ခရမ်းချဥ် နှင့် ငရုတ်ပွသီး ေစျးကွက်ရှာေဖွမှု နှင့် တင်ပို့မှု