LOGISTIKA PROIZVODNJE

1. Mesto i uloga logistike proizovodnje u logističkim lancima

2. Povezanost logističkih i proizvodnih procesa
3.Osnovna obeležja tokova i procesa na području logistike
proizvodnje (složenost tokova i procesa)
4.Osnovne vrste proizvodnih procesa (kriterijumi
kategorizacije)
5.Uticaj pojedinih tipova proizvodnje na kompleksnost
logističkih zadataka
6. JUST IN TIME koncepcija
7. MAKE OR BUY koncepcija
 1. Mesto i uloga logistike proizvodnje u logističkom lancu

Logistika proizvodnje nalazi se izmeñu logistike nabavke i logistike

distribucije.

LOGISTIKA PROIZVODNJE
LOGISTIKA NABAVKE LOGISTIKA DISTRIBUCIJE
Proizvodna logistika obuhvata sve procese i aktivnosti vezane za:

snabdevanje proizvodnih procesa ulaznim materijalima,

prihvat i otprema gotovih proizvoda,

Osnovni zadatak proizvodnih procesa je da se realizuje kvantitativna

i kvalitativna promena na materijalu (proizvodu), a u cilju dobijanja
željenih proizvoda.
Proizvodni procesi se realizuju u okviru proizvodnih sistema.
Ulaskom predmeta rada u proizvodni proces menjaju se
njegove kvantitativne i/ili kvalitativne karakteristike.

Ulazni tok materijala Proizvodni proces Izlazni tok proizvoda

• sirovine • sredstva
za • gotovi proizvodi
proizvodnju
• poluproizvodi • otpadni materijali
• mesto za rad
• energija • energija
• tehnologija
• informacije • informacije
• radna snaga
• gotovi proizvodi •......................
• informacije
• ......................
• ......................
Logistika proizvodnje mora da obezbedi efikasno odvijanje
svih aktivnosti i procesa vezanih za kretanje materijala u svim
fazama proizvodnog procesa.
 2. Povezanost logističkih i proizvodnih procesa

Logističke aktivnosti su meñusobno vrlo tesno povezane sa

ostalim procesima proizvodnje. U nekim slučajevima radi
se o potpuno nerazdvojnim procesima i aktivnostima.

Ova uska povezanost je posebno naglašena kod tokova

materijal u samom proizvodnom procesu, gde se pod
tokom materijala pored procesa transporta, skladištenja i
manipulisanja, podrazumevaju i procesi obrade materijla
(proizvoda).
 Tok

materijala

Nekada je vrlo teško razgraničiti šta su proizvodne a šta

logističke aktivnosti (materijal se kreće i obrañuje
istovremeno).
3. Osnovna obeležja tokova i procesa na području
logistike proizvodnje (složenost tokova)

veliki broj tokova i logističkih aktivnosti na relativno

malom prostoru

veliki broj ukrštanja tokova materijala u pojedinim fazama
procesa proizvodnje

veliki broj ukrštanja tokova sredstava unutrašnjeg
transporta

vrlo mala rastojanja transporta

širok spektar pojavnih oblika materijala i proizvoda

relativno male (usitnjene) jedinice rukovanja robom

velika učestalost aktivnosti zahvatanja, premeštanja,
meñuskladištenja i odlaganja materijala
Ova obeležja odslikavaju kompleksnost tokova
materijala i logističkih procesa u okviru proizvodnih
sistema.
Po ovim obeležjima se tokovi unutrašnjeg transporta
razlikuju od tokova spoljnog (javnog) transporta.

Navedena obeležja (specifičnosti) tokova

unutrašnjeg transporta postavljaju vrlo stroge
zahteve pred logistiku proizvodnje.
Kompleksnost logističkih zadataka, proizilazi iz niza faktora
vezanih za sam proizvodni proces:

česta promena asortimana u procesima proizvodnje,

veličina proizvoda stalno se smanjuje, a povećava asortiman,

sve je veća udaljenost mesta proizvodnje i mesta potrošnje

sve više je prisutna meñunarodna podela rad u pojedinim
industrijskim granama,

................................
 Kompleksnost logističkih procesa proizilazi i iz sukoba
intenersa izmeñu pojedinih podsistema preduzeća
(proizvodnje, nabavke, prodaje, logistike, finansija i dr.)
Primer: Godišnja isporuka Q (komada), može se
proizvesti i isporučiti kroz jednu seriju ili u etapama
Sa aspekta proizvodnje
Bolje je za kratko vreme proizvesti
Q/2 (jedna serija)

SUKOB SUKOB

Sa aspekta zaliha
t
Bolje je proizvodnju ostvariti u
etapama (više serija)
Jaka veza logističkih i proizvodnih procesa nameće potrebu
primene sistemskog pristupa i jednovremenog i sveobuhvatnog
rešavanja problema, a u cilju ostvarenja optimalnog rešenje.

Oštra konkurencija na tržištu i nove tedencije u procesima

proizvodnje doveli su do novih trendova u logistici, koji
se ogledaju kroz napuštanje tzv. GURANOG TOKA i prelazi
tzv. strategiju VUČENOG TOKA.

Osnovni cilj proizvodnje, logistike, marketinga i prodaje

je da se željeni proizvod proizvede i proda uz što manja
ukupna ulaganja (uz što manje ukupne troškove).
 4. Osnovne vrste proizvodnih procesa

1. Prema karakteru proizvodnih procesa:

proizvodnja energije,

prerada/obrada metala,

montaža automobila,

prehrambena industrija,

i dr.
2. Prema tržišnim zahtevima za proizvodnjom:

proizvodnja za poznatog kupca,

proizvodnja za nepoznatog kupca.
3. Prema obimu proizvodnje:

masovna proizvodnja,

serijska proizvodnja,

pojedinačna proizvodnja

4. Prema nivou automatizovanosti:

robotizovana proizvodnja,

automatizovana proizvodnja ,

poluautomatizovana proizvodnja,

manuelna proizvodnja.
5. Prema tipu organizaciji proizvodnje:

radionička proizvodnja,

protočna proizvodnja,

proizvodnja u radnim centrima.
 5. Uticaj pojedinih tipova proizvodnje na
kompleksnost logističkih zadataka

Kompleksnost logističkih zadataka direktno zavisi od tipa

organizacije proizvodnje.

Najsloženiji su logistički procesi i zadaci u okviru

radioničke proizvodnje, a najjednostavniji u okviru protočne
proizvodnje. Za proizvodnju u radnim centrima može se reći
da generiše srednje kompleksne zahteve za logistikom.
Uticaj radioničke proizvodnje na logističke zadatke

Radna mesta rasporeñena prema srodnosti proizvodnih

operacija na materijalu. Radna mesta se objedinjavaju u tzv.
radionice.
Ovakva proizvodnja prouzrokuje:

veliki broj transportnih procesa,

veliko ukrštanje tokova materijala

veliki broj povratnih tokova

meñuskladištenje materijala

zastoji, čekanje i vremenske gubtke, zbog neusklañenosti
tehnoloških operacija

i dr.
 Bušenje Glodanje Brušenje

P1

P2

Varenje Struganje Čišćenje

P3

Tokovi u okviru radioničke proizvodnje

Uticaj protočne proizvodnje na logističke zadatke

Raspored radnih mesta prema redosledu operacija. Primenjuje se

kod serijske proizvodnje gde su operacije na predmetima rada
tehnološki povezane u ureñen niz.

zastoj

PM1 PM2 PM3 PM4 PM5

Pufer (mala skladišta) pored i izmeñu radnih

mesta
Protočna proizvodnja obezbeñuje:

kontinualne tokove materijala,

usaglašen kapacitet radnih mesta,

veliku proizvodnost,

minimalno ukrštanje tokova materijala,

smanjene zahteve za odlaganjem i skaldištenjem materijala

i dr.
Uticaj proizvodnje u radnim centrima na logističke zadatke

Radna mesta prostorno se grupišu u proizvodne jedinice, ali sa

različitim funkcijama unutar grupe.
Kombinacija radioničke i protočne proizvodnje (grupna
proizvodnja).
PM1
PM1 PM2

PM 2 PM5
PM i PM n

Kompletna obrada na odreñenom proizvodu u okviru radnog centra.

Pogodnost ovog tipa proizvodnje, ogleda se kroz:

znatno skraćivanje transportnih puteva,

smanjenje ukrštanja tokova,

manji broj tokova,

smanjen broj transportnih, skladišnih i manipulativnih operacija.

i dr.
 6. JUSTI IN TIME koncepcija (JIT koncepcija )

JIT je sveobuhvatan pristup rešavanja problema,

čiji je cilj povećanje kvaliteta i poboljšanje
vremeske komponenete na području nabavke,
proizvodnje i distribucije.
Osnovni cilj
Osnovni cilj je eliminisati sve gubitke u logističkom lancu,
pri čemu se pod gubicima podrazumevaju aktivnosti koje ne
stvaraju dodatnu vrednost proizvodu.
Teži se minimizaciji vremenske komponenete i ukupnih
troškova.
 JIT koncept teži izbegavanju proizvodnje i isporuke
proizvoda sve do momenta, kada se oni traže na tržištu.

Osnovni efekti primene JIT koncepta:

1. Skraćenje vremena trajanja proizvodnog procesa u 80- 90 % slučajeva

2. Smanjenje zaliha: - sirovine i poluproizvodi u 35 - 75 % slučajeva
- zalihe u proizvodnji u 30 -90 % slučajeva
- gotovi proizvodi u 50 - 90 % slučajeva
3. Skraćenje vremena pripreme proizvoda u 75 - 90 % slučajeva
4. Povećanje kvaliteta
5. Smanjenje ukupnih troškova
6. ...........................
Preduslovi uvoñenja JIT koncepta:
 prihvaćena strategija u celom preduzeću,
 čvrsto povezivanje sa dobavljačima,
 smanjen broj dobavljača,
 pravi materijal mora biti u pravo vreme na pravom mestu,
 potpuni kvalitet ,
 visoka osposobljenost radnika ,
 posebi resursi, tehnologija i informatika,
 posebna filozofija proizvodnje i psihologija zaposlenih,
 ..............................
U okviru JIT principa postoje tri varijante isporuke:
1. Standardna JIT isporuka (dopremljeni delovi u fabriku)
2. Doprema materijala do mesta korišćenja (do radnog mesta)
3. Isporuka preko integrisanog logističkog centra
 7. MAKE OR BUY koncepcija
’’ Praviti ili kupiti ’’

Make or buy analiza i koncpecija daje odgovore na pitanja

da li sve materijalne i uslužne proizvode proizvoditi ili
neke je opravdano kupiti na tržištu.
Make or buy koncepcija podrazumeva odluke vezne za
razvoj pojednih proizvodnih, logističkih i drugih
podistema i resursa.
Analiza je zasnovana na oceni tržišne, ekonomske i
tehnološke opravdanosti razvoja, nabavke ili izgradnje
odreñenih resursa.
Make or buy analiza na području proizvodnje daje odgovore na
pitanja:

koje proizvode je opravdano proizvoditi u spostvenim pogonima, a
koje kupiti na tržištu,

koje komponenete proizvoda je opravdano proizvoditi u
spostvenim pogonima a za koje je opravdano angažovati kooperanta
ili nekog drugog proizvoñača,
Make or buy analiza na području logistike daje odgovore na
pitanja:

koje skladišne kapacitet je potrebo razvijati u spostvenim
fabričkim kompleksima, a usluge skladištenja je opravdano kupovati
na tržištu (skladišni sistemi, robni terminali i dr),

koji i kakav vozni park za spostvene potrebe je opravdano
razvijati, odnosno koje transportne zadatke je potrbno prepustiti
profesionalnim transportnim kompanijama,

koju i kakvu mehanizaciju pretovara je opravdano nabavljati,

i dr.