Het ontstaan van de Olympische Spelen

Het begint allemaal in de Griekse stad Olympia

De Grieken zijn de stichters van de Olympische Spelen.

1.500 jaar na de eerste spelen blaast Pierre de
Coubertin ze in de 19e eeuw weer nieuw leven in.
De gedachte van de Spelen wordt in zijn woorden
duidelijk gemaakt: “Het belangrijkste bij de
Spelen is niet het winnen, maar het meedoen.”

De eerste officiële Spelen worden in 776 voor Christus gehouden in de stad Olympia in
Griekenland. Het doel van de Spelen is het vereren van de god Zeus. Daarom worden de
eerste Olympische Spelen bij de tempel van Zeus gehouden.

Het Olympisch programma

Vanaf de eerste Spelen in 776 tot en met 724 voor Christus staat er alleen hardlopen op het
programma. Hierna komen er andere sporten bij zoals boksen, worstelen, verspringen,
speerwerpen, discuswerpen, paardenrennen. Ook de pentatlon doet zijn intrede. Dit is een
combinatie van de volgende sporten: worstelen, hardlopen, verspringen, speerwerpen en
discuswerpen.

Een mannenzaak
De sporters, alleen mannen, verschijnen tijdens de eerste Spelen naakt aan de startlijn.
Getrouwde vrouwen mogen daarom niet in het publiek zitten. De enige uitzondering zijn
dus ongetrouwde meisjes die vaak niet ouder dan 14 jaar zijn. Hierdoor zijn niet alleen de
sporters, maar ook het publiek overwegend mannelijk.

De Spelen ontbonden
Het Christendom wordt in 313 na Christus de officiële
religie van het Romeinse keizerrijk. De Romeinse keizer,
Theodosius I, vindt de Olympische Spelen een heidens
volksvermaak en schaft het tijdens zijn
regeringsperiode af. In 393 na Christus komt er na
1.170 jaar een eind aan de klassieke Olympische
Spelen.
Een nieuw begin voor de Olympische Spelen
Aan het eind van de 19e eeuw besluit een Franse edelman, Pierre de Coubertin, om de
Olympische Spelen in ere te herstellen. In 1894 weet hij 22 landen ove halen om aan de eerste
moderne Olympische Spelen van 1896 mee te doen. Hij kiest als logo 5 ringen die de
continenten van onze aarde vertegenwoordigen. Elke ring heeft z’n eigen kleur: blauw staat
voor Europa, geel voor Azië, zwart voor Afrika, rood voor Amerika en groen voor Oceanië. De
nieuwe Spelen bestaan uit negen verschillende sporten: atletiek, schermen, zeilen,
zwemmen, ruitersport, gymnastiek, schieten, roeien, wielrennen en tennis. De Olympische
Spelen worden nu elke 4 jaar in een ander land gehouden. In 2008 waren de Olympische
Spelen in Beijing. De Olympische Winterspelen vinden plaats in Vancouver in 2010.
Prijzen voor de winnaars

Prijzen voor de overwinnaars vormen een

belangrijk onderdeel van de Griekse atletiek.
Het woord 'atletiek' is zelfs afgeleid van het
Griekse woord 'athlon', 'prijs'. Bij de vroegste
spelen, vaak begrafenisspelen zoals die van
Patroklos, ontvingen de winnaars
waardevolle zaken, zoals paarden en bronzen
drievoeten. In Olympia zijn heel wat bronzen
drievoeten gevonden uit de periode 1000-
700 v.C., maar men weet niet of dit prijzen
voor atleten waren of gewoon votiefoffers.

Na deze vroegste fase kregen de winnaars in de topspelen van de latere periodos enkel

een krans kregen als symbolische prijs. Dit betekende echter niet dat ze er niets aan over
hielden. Ze ontvingen immers beloningen in hun vaderstad.

Naarnaast bestonden echter heel wat spelen, zowel internationale als lokale, waar
winnaars wel materiële prijzen kregen van de organiserende stad. Dit konden
waardevolle voorwerpen zijn, zoals Panathenaeïsche amforen, of zakken vol
geld.  Het is echter niet zo dat er een strikt onderscheid bestond
tussen kransspelen en prijsspelen; een krans en een prijs konden immers zonder probleem
gecombineerd worden. Verschillende steden waren in competitie met elkaar om de hoogste
prijzen aan te bieden.

Naast de symbolische of materiële prijzen kregen uitzonderlijk verdienstelijke atleten ook extra
beloningen van de organiserende stad, zoals een standbeeld of een ere-inscriptie. De
organiserende stad kon atleten ook het burgerrecht of zelfs het lidmaatschap van de lokale
stadsraad toekennen. Beroemde atleten verzamelden zo verschillende nationaliteiten.

Vandaag worden er op de Olympische spelen geen geldprijzen gegeven. De atleten ontvangen

enkel een medaille, het equivalent van de vroegere kransen. Tot in de jaren tachtig bestond er
zelfs de regel dat elke deelnemer een amateur moest zijn, d.w.z. dat hij geen geld mocht
verdienen met zijn sport. Deze moderne regel ging volgens de officiële instanties terug op het
Griekse model, maar dat klopt niet, want in feite reflecteert hij de negentiende-eeuwse elitaire
visie op sport. De Oudheid kan best met vandaag vergeleken worden: atleten beschouwen het
winnen van een Olympische medaille als de grootste eer, maar nemen net zo graag deel aan
andere belangrijke wedstrijden waarbij soms veel prijzengeld geboden wordt.
 De geschiedenis van de Olympische Spelen
De Olympische Spelen zijn heel belangrijke sportwedstrijden. Je hebt er vast wel eens van
gehoord. Ze worden eens in de vier jaar gehouden. Telkens in een andere stad. De beste
sporters van de wereld komen dan bij elkaar.
De Olympische Spelen zijn bedacht door de Grieken, zo'n achthonderd jaar voor Christus.
Lange tijd waren er geen Olympische Spelen. Pas in 1896 werden de eerste moderne
Olympische Spelen gehouden. Het idee van de moderne Spelen was van een Franse baron.
Hij dacht dat mensen die samen sporten, geen oorlogen tegen elkaar zullen voeren. De
Olympische Spelen zijn er nog steeds, maar de oorlogen helaas ook.

In Griekenland zijn nog steeds resten van het Olympisch stadion te bekijken dat heel
vroeger werd gebruikt.

Al heel oud
Wanneer de allereerste Olympische Spelen zijn gehouden, weten we niet precies. Wel weten
we dat ze in de Oudheid altijd plaatsvonden in de stad Olympia. Ook in de Oudheid vonden
de mensen de Spelen al heel belangrijk. Schrijvers uit die tijd schreven op wie er gewonnen
had. De oudste lijst met winnaars die we kennen, is uit 776 voor Christus. We weten ook in
welke sporten er wedstrijden werden gehouden. Dat is te zien op kommen en borden.
Tekenaars beeldden daar de sporters op af.
De Spelen hadden in die tijd ook al met vrede te maken. Eens in de vier jaar trokken
'omroepers' door Griekenland om aan te kondigen dat er aan het eind van de zomer weer
Olympische Spelen zouden zijn. Dan was het groot feest, want alle oorlogen stopten voor
een poosje. In het Griekenland van die tijd waren er altijd wel legertjes met elkaar aan het
vechten. En alleen als er niet werd gevochten, konden de mensen veilig naar de Spelen
reizen.
De sporten die werden beoefend, hadden wel alles met oorlog te maken. Volgens de Grieken
was sport een oefening voor de oorlog, en was oorlog een oefening voor de sport. Er werd
dus niet gevoetbald, maar geworsteld. De andere sporten waren wagen
mennen, discuswerpen, boksen, speerwerpen en hardlopen. Allemaal sporten die in een
oorlog erg goed van pas kwamen.

De oude Spelen stopten in 394 na Christus. Toen werden ze verboden. En 1500 jaar lang
gebeurde er niets. Tot de Franse baron Pierre de Coubertin de moderne Spelen bedacht.
Niemand vond dat een verstandig idee. De mensen uit die tijd waren niet erg sportief. Maar
de baron kreeg het toch voor elkaar. In 1896 werden de eerste moderne Olympische Spelen
gehouden. Niet in Olympia, maar in de hoofdstad van Griekenland: Athene. Sinds die tijd
zijn de Spelen steeds ergens anders.

Tulpen worden vaak genoemd naar belangrijke gebeurtenissen of mensen. Deze tulp heet
de Olympische Vlam.
De eerste sporten bij de Olympische
spelen
In het oude Griekenland beoefende men andere sporten dan tegenwoordig.
Teamsporten werden er in Olympia helemaal niet uitgevoerd. In ieder geval niet als
officieel sportonderdeel. Er zijn wel afbeeldingen van sporters die ter ontspanning
samen een balspel deden. Er stonden in totaal slechts een aantal disciplines in twee
sporten op het Olympische programma. Binnen de atletiekonderdelen vielen
hardlooponderdelen, vijfkamp, discuswerpen en verspringen. Binnen de hippische
sporten vielen wagenrennen en gewone paardenrennen

De eerste sportonderdelen bestonden uit een lange sprint (192 m), een
middenafstand (384 m) en een lange afstand (4614 m). Een bijzonder
hardloopnummer, dat later werd toegevoegd, was de hiplotodromos: een lange
sprint in wapenuitrusting. Sporters renden in dit nummer tegen elkaar gekleed met
helm, schild en in de begintijd ook nog met scheenbeschermers. Men vermoed dat er
niet meer dan 25 atleten aan meededen, omdat er in de tempel van Zeus niet meer
dan 25 schilden zouden hebben gehangen. Dit onderdeel maakt duidelijk waaruit de
sporten oorspronkelijk zijn ontstaan: uit de oorlogvoering. Een hopliet is namelijk
een Griekse soldaat, die bewapend met een hoplon, borstpantser, scheenplaten en
lans een geduchte tegenstander was.

Speerwerpen was een onderdeel van de pentatlon of vijfkamp. Men maakte gebruik
van een tamelijk lichte speer van vlierhout. Aan de speer was een werpkoord
bevestigd. De bedoeling was dat de speer als deze weggeworpen werd door het leren
werpkoord ging roteren, dus rond zijn as ging draaien. De speer werd daardoor
stabieler in de lucht en kon dus verder gegooid worden. Er werden waarschijnlijk net
zulke afstanden als tegenwoordig geworpen, dus tussen de 80 en de 100 meter.

Verspringen voerde men vroeger anders uit dan tegenwoordig. Of men vroeger een
aanloop nam is niet duidelijk, maar afbeeldingen tonen wel verspringers met halters
in hun handen. Een in Olympia gevonden springgewicht weegt 4,5 kilo. Dat zou
betekenen dat zij met 9 kilo aan gewicht ver probeerden te springen. Maar misschien
was het gevonden gewicht slechts voor de sier en waren de echte gewichten lichter.
Er is in ieder geval een record bekend van 16,66 meter. Aangezien het
verspringrecord tegenwoordig rond negen meter is, ligt het voor de hand om te
veronderstellen dat men bij de oude Grieken verschillende pogingen bij elkaar
optelde of dat men gebruik maakte van een hink-stapsprong.

Als er één sport bekend staat als een klassieke sport, dan is het discuswerpen.
Discuswerpen was er in de tijd van de oude Grieken maar is daarna niet meer
uitgevoerd. Toen de organisatie discuswerpen op het Olympische programma van
Athene 1896 wilde zetten, de eerste moderne Olympische Spelen, moesten sporters
eerst naar oude afbeeldingen van Griekse discuswerpers kijken.
In het hippodroom werden de hippische sporten afgewerkt. Het hippodroom was te
vergelijken met het stadion van de hardlopers. Niet meer dan een lange baan in de
open lucht. Bij wagenrennen deden wagens met twee en vier paarden mee. Niet de
berijder van de wagens kreeg als hij won de overwinningstak, maar de eigenaar van
de paarden. De gewone paardenraces gingen net zo als tegenwoordig in zijn werk.
Een berijder mende de paarden, maar de eigenaar van de paarden kreeg de
overwinningstak.

 Inleiding
 De oorsprong van de Olympische Spelen
 De Stichters van de Olympische spelen
 De Olympiades
 Godsdienst en de Olympsiche spelen
 De eerste sporten bij de Olympische spelen
 Organisatie
 Olympia
 Winnaars
 De spelen wankelen
 Einde van de klassieke olympische spelen
Sporten 2016

In Rio zijn er 28 verschillende sporten, waarbij sommige sporten zoals bijvoorbeeld

athletiek meerdere onderdelen hebben.  Nieuw in 2016 zijn golf en rugby. Er zijn
geen sporten verdwenen al staan er bij zeilen en schermen andere onderdelen dan in
2012 op het programma.
Geschiedenis Olympische Spelen

De Olympische Spelen uit de Oudheid noemt men ook wel de Klassieke of Antieke Olympische Spelen.
Zij zijn waarschijnlijk ontstaan uit offerplechtigheden die de oude Grieken uitvoerden om hun goden
gunstig te stemmen.

In Olympia had je de Spelen ter ere van Zeus, maar hij werd ook vereerd op de Nemeïsche Spelen.
Apollo werd vereerd op de Pythische Spelen en Poseidon op de Istmische Spelen. Daarnaast had je
ook nog de Pan-Atheense Spelen ter ere van de godin Pallas Athena.

Al deze Spelen ontstonden rond de verering van een god of godin. Wedstrijden, in de letterlijke zin
van het woord, waren een manier om de goden te bedanken voor een overwinning. Er is een verhaal
dat vertelt dat Zeus na een overwinning op zijn vader Kronos als eerste een wedstrijd in Olympia
organiseerde. Een ander verhaal vertelt dat het juist de halfgod en held Herakles was die de eerste
wedstrijden organiseerde, nadat hij de stallen van koning Augeias van Elis had schoon gespoeld door
de rivier de Alfeios te verleggen. Dit als een uiting van dank voor het slagen van één van de twaalf
werken die hem door Zeus waren opgelegd.

Er zijn ook verhalen die spreken van gevechten op het graf van een overleden edelman. Dit deden
bijvoorbeeld de Etrusken in het noorden van Italië. Deze gevechten groeiden uit tot ware
gladiatorengevechten. In de Griekse heldentijd zou dit gedaan worden op de graven van de helden.
Deze plaatsen zouden later uitgroeien tot religieuze centra.

Een feit is in ieder geval wel dat het sportgebied van Olympia, bij de plaats Elis op het schiereiland de
Peloponessos als heilige grond werd beschouwd. Op deze plaats verrees als eerste een tempel gewijd
aan Hera, de vrouw van Zeus en Zeus samen. Na verloop van tijd werd een grotere tempel gebouwd
voor Zeus alleen en kreeg Hera de kleine tempel voor zichzelf.

De eerste Olympische Spelen

De eerste Olympische Spelen werden waarschijnlijk al in de negende eeuw voor Christus in Olympia
gehouden. Het verhaal gaat dat ene koning Ifitos van Elis van het Orakel van Delphi te horen kreeg
dat hij Griekenland kon redden van ziekten en burgeroorlogen als hij de oude Spelen weer nieuw
leven zou inblazen. Hij zorgde voor een wapenstilstand en nodigde alle andere staten van Griekenland
uit om in vrede naar Olympia te komen.

Wat zeker is, is dat de eerste Olympische Spelen in 776 voor Chr. werden gehouden. Vanaf dat jaartal
ging de eerste olympiade van start. Een olympiade is de periode van vier jaar tussen twee
opeenvolgende Spelen in. Ook al konden er door omstandigheden niet altijd Spelen gehouden
worden, toch ging de telling in olympiades door. In de 20e eeuw is het door twee wereldoorlogen niet
mogelijk geweest om de Spelen in 1916, 1940 en 1944 te houden. In 2000 ging in Sydney
“olympiade XXVII “( de 27e ) van start.

In 776 was er slechts één wedstrijdonderdeel en dat was de dromos. Bij dat hardlooponderdeel werd
er 192,27 meter afgelegd, oftewel 600 keer de voet van Zeus( of van Herakles, dat weet men niet
zeker). Deze afstand was éénmaal de lengte van het stadion. Eén voet was dus 32 cm. In het Engelse
taalgebied meet men tegenwoordig nog steeds in “feet”. Dus “six feet tall ” betekent dat iemand
ongeveer twee meter lang is. Aangezien je deze afstand van zo’n 200 meter volgens huidige records
binnen zo’n 20 seconden kunt afleggen, waren de Spelen als het gaat om het sportonderdeel snel
voorbij.
De organisatie van de Olympische Spelen

Officieel begon de volgende olympiade bij de eerstvolgende volle maan na midzomer. Als wij er vanuit
gaan dat midzomer viel op de langste dag(ongeveer 21 juni), dan konden de Spelen ongeveer een
maand later beginnen. De bronnen spreken meestal over de augustusmaand als maand van de
Spelen.

De organisatie van de Spelen was in handen van de hellanodikai. Zij zagen er op toe dat de atleten
minstens tien maanden voor de Spelen in training gingen.

Daarnaast hadden zij de taak om het terrein van Olympia klaar te maken voor het grote evenement,
waar toch duizenden mensen op af kwamen.

Het waren ook de hellanodikai die de godsdienstige handelingen verrichtten, maar daarnaast ook als
scheidsrechters optraden bij de afzonderlijke wedstrijden. Zij waren tijdens de wedstrijden
gemakkelijk te onderscheiden van de atleten, daar zij als enige gekleed gingen. Zij hadden ook altijd
een stok bij zich, waarmee zij verruwing van het spel of overtreding van de regels konden bestraffen.

De onderdelen van de Olympische Spelen

In het oude Griekenland beoefende men andere sporten dan tegenwoordig. Teamsporten werden er in
Olympia niet beoefend. In ieder geval niet als officieel sportonderdeel. Er zijn wel afbeeldingen van
sporters die ter ontspanning samen een balspel deden.

Ook de marathon bestond niet als Olympisch nummer, terwijl je dat misschien wel verwacht had.

Hardlopen

De eerste onderdelen bestonden uit een lange sprint (192 m), een middenafstand (384 m) en een
lange afstand (4614 m). Zie ook boven.

Een bijzonder hardloopnummer was de hiplotodromos: een lange sprint in wapenuitrusting( helm,
schild en in de begintijd ook nog scheenbeschermers). Men denkt dat er niet meer dan 25 atleten aan
meededen, daar er in de tempel van Zeus niet meer dan 25 schilden zouden hebben gehangen.

Men zou twee keer de lengte van het stadion moeten lopen, dus 2 keer de dromos.

Dit onderdeel maakt duidelijk waaruit de sporten oorspronkelijk zijn ontstaan: uit de oorlogvoering.
Een hopliet is namelijk een Griekse soldaat, die bewapend met een hoplon(=schild), borstpantser,
scheenplaten en lans een geduchte tegenstander was. Je kon ze misschien nog het beste vergelijken
met de Middeleeuwse ridders, daar de hoplieten ook van goede stand waren( minimaal
middenklasse).

Met zo’n wapenuitrusting vechten was al een sport op zich. Alleen het schild al woog vele kilo’s.

Je begrijpt wel dat dit hardloopnummer één van de zwaarste nummers was.

Speerwerpen

Speerwerpen was een onderdeel van de pentatlon (=vijfkamp). Men maakte gebruik van een tamelijk
lichte speer van vlierhout. Aan de speer was een werpkoord bevestigd( wel zodat het los kon gaan).
De bedoeling was dat de speer als deze weggeworpen werd door het leren werpkoord ging roteren,
dus rond zijn as ging draaien. De speer werd daardoor stabieler in de lucht en kon dus verder gegooid
worden. Er werden waarschijnlijk net zulke afstanden als tegenwoordig geworpen, dus tussen de 80
en de 100 meter.

Verspringen

Verspringen voerde men vroeger anders uit dan tegenwoordig. Of men vroeger een aanloop nam
weet men niet, maar afbeeldingen tonen wel verspringers met halteres(=gewichten) in hun handen.
Een in Olympia gevonden springgewicht weegt 4,5 kilo. Dat zou betekenen dat zij met 9 kilo aan
gewicht ver probeerden te springen. Maar misschien was het gevonden gewicht slechts voor de sier
en waren de echte gewichten lichter. Er is in ieder geval een record bekend van 16,66 meter!
Aangezien het record verspringen tegenwoordig op 8 meter 95 staat, ligt het voor de hand om te
veronderstellen dat men vroeger verschillende pogingen bij elkaar optelde of dat men gebruik maakte
van een hink-stap-sprong.

Discuswerpen

Als er één sport bekend staat als een klassieke sport, dan is het wel het discuswerpen. Toen men dat
onderdeel bij de Spelen van Athene wilde invoeren moesten sporters eerst naar oude afbeeldingen
van Griekse discuswerpers kijken en natuurlijk naar het bekende beeld dat er van een discuswerper is
gemaakt(zie bovenkant pagina).

De discus varieerde vroeger in gewicht. Men zorgde er wel voor dat de atleten in 1 wedstrijd hetzelfde
gewicht gebruikten. De disci waren van brons, marmer of lood en maten in doorsnede 17 tot 35 cm
en wogen 1,5 tot 6,5 kilo. Men weet niet of men vroeger al ronddraaide voor men de discus
weggooide.

Worstelen, Boksen en Pankration

Ook de vechtsporten kwamen natuurlijk rechtstreeks voort uit de oorlogvoering.

Bij het worstelen was het de bedoeling om de tegenstander met zijn rug op de grond te gooien. De
wedstrijd was pas afgelopen als de tegenstander drie keer op de grond was gegooid, hoe lang het ook
duurde.

Bij het boksen was er ook geen tijdslimiet. Het gevecht ging net zolang door tot dat er één van de
twee het moest opgeven. De boksers gebruikten geen handschoenen, zoals tegenwoordig, maar
wikkelden leren riemen om hun handen en onderarmen. Later schijnt men loden puntige kogeltjes op
de riemen te hebben bevestigd. Je begrijpt wel dat een klap met dergelijke handriemen slecht voor je
konden aflopen. De boksers waren dan ook gemakkelijk te herkennen. Velen hadden bloemkooloren
en verminkte gezichten.

Het pankration was de vechtsport, waarbij vrijwel alles mocht. Slaan, trappen, verwurgen, vingers
breken. Wat niet mocht was bijten en elkaars ogen uitsteken!

Wagenrennen en paardenraces

In het hippodroom werden de hippische sporten afgewerkt. Het hippodroom was te vergelijken met
het stadion van de hardlopers. Niet meer dan een lange baan in de open lucht.

Bij de wagenrennen deden wagens met twee paarden ervoor mee(=tweespan) en met vier paarden
ervoor(=vierspan).Niet de berijder van de wagens kreeg als hij won de overwinningstak, maar de
eigenaar van de paarden. Een bekende winnaar was Alkibiades.
De gewone paardenraces gingen net zo als tegenwoordig in zijn werk. Een jockey mende de paarden.
Maar de eigenaar van de paarden kreeg de overwinningstak.