ÇALIŞMA KONUSU/LAPLACE/-—3

Sevgili Öğrenciler, yine bu çalışmamızda LAPLACE tekniği ile bir sisteme uygulanmış İNPUT fonksiyonu
sonunda sistemin de buna vereceği YANIT fonksiyonunu hesaplama faaliyetini icra edeceğiz. İlk anda
bazı öğrencilerin aklına bu işlerin Kontrol Tekniği ile ne alakası var gibi düşünceler gelebilir. Cevabımız
şöyledir. Sistem dediğimiz aslında Kontrol Etmek istediğimiz bütünleşik elemanlar( mekanik, elektrik,
elektro-mekanik hidrolik vs. vs..) topluluğudur. İşte bu mühendislik sistemine bir İNPUT verildiğinde
sistemin buna YANITININ nasıl olacağını bulmak ve bu yanıtı da kendi isterlerimize göre organize
etmek KONTROL TEKNİĞİNİN ilk basamaklarını oluşturmaktadır. Ortada Makine veya ekipman yoksa
ne kontrol edilecektir. Bizim Kontrol konumuz sosyal içerikli olmadığına göre ortada makine olması
gerekir. Makine denildiğinde ise bir iş yapmak üzere tasarlanmış elemanlar topluluğu olup bunun içine
her türlü disiplin (mekanik, elektrik, elektro-mekanik hidrolik vs. vs..) girebilir.

Dönelim soru çalışmamamıza. Şekildeki sisteme Tork T rotor şaftına ani ve kısa süre içinde tatbik
edilmektedir. Matematik de bunun adına İmpuls Fonksiyonu denilmektedir. Rotor Hızı ( yani şaft ve
üstündeki tüm takım taklavatı ile anılma adı) ’dır. Rotordaki dönel diskin kütlesel atalet
momenti J  10kgm2 ; b  2 Ns / m olarak verilmiştir. Rotor şaftına Tork olarak tatbik
edilen impuls fonksiyonu . Bu koşullar altında sistemin buna vereceği ω(t) açısal hız cevabını
hesaplayınız.

AÇIKLAMALI ÇÖZÜM-3

Adım-1) Hemen hemen tüm öğrencilerimiz bu soruyu çalışmak ve istenileni bulmak için sisteme ait
diferansiyel denklemin yazılması, bunun için Newton—II dönel sistemlere tatbik edilen yasanın
uygulanmasının makul olacağını, koordinatı verilmemiş olsa da bunun yerine bir koordinat koyarak
çalışabileceğini kolaylıkla hatırlayabilir. Burada trick(tuzak) olan nokta bizim alıştığımız ve çalıştığımız
gibi sistemin bir koordinatı olması gerekliliği oysa bunun yerine açısal hızın ön plana çıkarıldığı ve
cevabın da bu parametre cinsinden istenmesidir. O halde Klasik olarak çalışalım sonra problemin
isteğine dönebiliriz. Bu amaçla diferansiyel denklemi yazalım ve İmpulsif ise

Jθ  bθ  30δ(t )  10θ  2θ  30δ(t )

dθ
ω(t )
  θ o halde θ  ω(t ) θ ω(t )
dt
Adım 2)

Sistemin 12θ  2θ  30δ(t )diferansiyel denklemini yukarıda sorunun istediği tarzda yani ÇIKTI
fonksiyonunun veya YANIT fonksiyonunu ω(t) açısal hız cinsinden istendiği için denklem bu
parametre cinsinden düzenlenirse, bunun da LAPLACE alınırsa,

10ω(t )
 2ω(t )
 30δ(t )  L 10ω(t 
)L 2ω(t)L 30δ(t )olur.

30 3
10 [sΩ(s)
 ω(t  0)] 2Ω(s)
 30  Ω(s)
 
10s  2 2  0.2
3
L1Ω(s)
 L1( )
2  0.2

YANIT FONKSİYONU ω(t )

 3e0.2t olarak hesaplanmış olur.