MATEMATİK Koşullu Önermeler

Özet

1. Koşullu Önerme (İse Bağlacı) ( İşlemi)

p ile q önermelerinin ise sözcüğü ile bağlanmasından oluşan p ise q önermesi
p  q şeklinde gösterilir. Bu önermelere koşullu önermeler denir. p  q önermesi,
p doğru q yanlış iken yanlış, diğer durumlarda ise doğrudur.

İse Bağlacı ( işlemi) Özelikleri

 p  q  p'  q
 p11
 1pp
 p  0  p'
 0p1
 pp1
 p  p'  p'
 p q ≢q  p
 p  q  q'  p'

Örnek: p  (q  r)  0 ise (p'  q)  [r  (q'  p)] bileşik önermesinin doğruluk

değerini bulunuz.
p  (q  r)  0 olması ancak p  1 ve q  r  0 olması ile mümkündür.
q  r  0 olması  işleminin her iki yanındaki önermelerin doğruluk değerinin 0
olması ile mümkündür. Öyleyse p  1, q  0 ve r  0 bulunur.
 p '  q   r  (q'  p)  1'  0   r   q'  p  

  0  0   r   q'  p  

 0  r   q'  p   (0  p  1 özelliğinden)

1

Örnek: p  q bileşik önermesinin p'  q ve q'  p' bileşim önermelerine denk

olduğunu, q  p bileşik önermesine ise denk olmadığını doğruluk tablosu
yaparak gösteriniz.

1/5
MATEMATİK Koşullu Önermeler

Özet

2. p  q Önermesinin Karşıtı, Tersi, Karşıt Tersi

p  q önermesinde verilen p ve q önermelerinin yerleri değiştirilerek elde edilen
önermeye p  q önermesinin karşıtı denir.
p  q önermesinin karşıtı q  p şeklinde gösterilir.

p  q önermesinde verilen p ve q önermelerinin olumsuzları alınarak elde edilen

önermeye p  q önermesinin tersi denir.
p  q önermesinin tersi p '  q' şeklinde gösterilir.

p  q önermesinde verilen p ve q önermelerinin hem olumsuzları alınıp hem de yerleri

değiştirildiğinde elde edilen önermeye p  q önermesinin karşıt tersi denir.
p  q önermesinin karşıt tersi q'  p' şeklinde gösterilir.

NOT: p  q önermesi karşıt tersi q'  p' önermesine denktir.

Örnek: p  (p  q) bileşik önermesinin karşıtı (p  q)  p bileşik önermesidir.

(p  q)  p  (p '  q)  p (p  q  p'  q özelliğinden)
 (p'  q)'  p (p  q  p'  q özelliğinden)
 (p  q')  p (De Morgan kuralından)
 (p  q')  (p  1) (p  p  1 özelliğinden)
 p  (q'  1) ( Dağılma özelliğinden)
p1
p

2/5
MATEMATİK Koşullu Önermeler

Özet

p  (p  q) bileşik önermesinin tersi p'  (p  q)' bileşik önermesidir.

p '  (p  q)'  p  (p  q)' (p  q  p'  q özelliğinden)
 p  (p '  q)' (p  q  p'  q özelliğinden)
 p  (p  q') (De Morgan kuralından)
 (p  1)  (p  q') (p  p  1 özelliğinden)
 p  (1  q') ( Dağılma özelliğinden)
 p  1 ( p  1  1 özelliğinden)
p (p  p  1 özelliğinden)

p  (p  q) bileşik önermesinin karşıt tersi (p  q)'  p' bileşik önermesidir.

(p  q)'  p '  (p '  q)'  p ' (p  q  p'  q özelliğinden)
 (p '  q)  p ' (p  q  p'  q özelliğinden)
 (q  p ')  p ' (Değişme özelliğinden)
 q  (p '  p ') (Birleşme özelliğinden)
 q  p' ( p  p  p özelliğinden)
 p'  q (Değişme özelliğinden)
pq ( p  q  p'  q özelliğinden)

3. İki Yönlü Koşullu Önerme (Ancak ve Ancak Bağlacı)

( İşlemi)
p ile q iki önerme olsun. p  q koşullu önermesi ile q  p koşullu önermesinin ve ()
işlemi ile bağlanmasından oluşan (p  q)  (q  p) bileşik önermesine iki yönlü
koşullu önerme denir. p  q şeklinde gösterilir ve "p ancak ve ancak q" diye okunur.

p  q önermesi, p ve q önermelerinin her ikisi de doğru ya da yanlış durumunda

doğru, diğer durumlarda ise yanlıştır.
p q pq
p1p
1 1 1
1pp pp1
1 0 0
p  0  p' p  p'  0
0 1 1
0
0  p  p'
0 0 1

3/5
MATEMATİK Koşullu Önermeler

Özet

Ancak va Ancak Bağlacı ( işlemi) Özelikleri

 p  q  (p  q)  (q  p)
 p  q  (p'  q)  (q'  p)
 p  q  (p  q)  (q  p)
 p1p
 1pp
 p  0  p'
 0  p  p'
 pp1
 p  p'  0
 pqqp
 p  q  p'  q'
 (p  q) '  p'  q
 (p  q) '  p  q'

Örnek: p  1  p'  0   p' bileşik önermesinin doğruluk değerini bulunuz.

 p  1  p '  0   p '  p  p  p '

p p
 p  p'
0

Örnek: p  p  p'   p  p'  bileşik önermesinin doğruluk değerini bulunuz.
p  q  (p  q)  (q  p) özelliği kullanılarak ancak ve ancak bağlacı ve
bağlacına, p  q  p'  q özelliği kullanılarak ise bağlacı veya bağlacına çevirilir.
p   p  p'    p  p'   p'  p  p'    (p  p')  (p'  p) 
1

 p'  1   (p'  p')  (p')'  p  

 1   (p'  p')  p  p  
 1  (p'  p )
0
1 0
0

4/5
MATEMATİK Koşullu Önermeler

Özet

Örnek: (p  q)  p önermesinin en sade halini bulunuz.

 p  q  p  p  q   q  p    p
  p  q   q  p   '  p

  p'  q    q'  p   '  p

  p'  q  '   q'  p  '   p

  p  q'    q  p'    p

  p  q'   p    q  p'   p 

  p  q'    p  1    q  p   p'  p  

 p   q'  1    q  p   1

 p  1  p  q
 p  p  q
 p  p   q
pq

5/5