MEB – YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI

PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ

PROGRAMIN ADI                              ELEKTRONİK HABERLEŞME

DERSIN KODU VE ADI                    TELEFON İLETİŞİM ve ANAHTARLAMA SİST.
DERSIN ISLENECEGI DÖNEM 2. Yıl IV. Yarıyıl (Bahar)
HAFTALIK DERS SAATİ               4 (Teori: 3, Uygulama: 1, Kredi:4)
DERSİN SÜRESİ                  56 Saat

AMAÇLAR 
1. Haberleşme ilkelerini ses ve telefon seti özelliklerini tanıyabilme.
2. Yerel telefon şebekesinden abone ile santral arasındaki sistemleri
tanıyabilme.
3. Telefon santrallerindeki anahtarlamanın temel prensiplerini kavrayabilme.
4. Telefon trafiğini, trafik yoğunluğunu ve Erlang yasasını kavrayabilme.
5. Analog ve sayısal santral yapılarını ve işaretleşme prensiplerini ve enerji
gereksinimlerini kavrayabilme.

ÖZEL AÇIKLAMALAR
Küresel bilgi çağının bir özelliği, insanların herhangi bir yerde, herhangi
bir vakitte, hareket halinde yada sabit yerlerde anında iletişim kurabilme isteğidir.
Kullanıcı daha büyük band genişliğinde, daha hızlı ve güvenilir bir iletişim talep
etmektedir. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de telekomünikasyon hizmetleri
gelişen teknolojiye paralel olarak hızla gelişmiş ve santrallerde sayısal teknolojiye
geçiş 1985 yılında olmuştur. Bugün tüm sistemin %85’inden fazlası sayısal
santral gruplarını içermektedir. Bu çerçevede değerlendirildiğinde bu alanda
çalışacak Elektronik Haberleşme Teknikeri için bu dersin amacına uygun
verilmesi son derece önemlidir.

DEĞERLENDİRME TABLOSU
Konu ve öğretim tarzına göre yapılmış olan çalışmaların konu alanlarına
göre yüzdelikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Dönem sonu sınav soruları
hazırlanırken bu yüzdelikler dikkate alınacaktır.

179
 MEB – YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI
PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ

Konu Alanlarının
KONULAR
Ağırlıkları (%)

A. Haberleşme İlkeleri, Ses ve Telefon Seti 20

Özellikleri

B. Yerel Telefon Şebekesi 20

C. Anahtarlama Prensipleri 20

D. Telefon Trafiği Teorisi 20

E. Santraller 20

KONULAR
A. Haberleşme İlkeleri, Ses ve Telefon Seti Özellikleri
AMAÇ:
1. Haberleşme sisteminin temel elemanlarını tanıyabilme, DC ve AC
sinyallerin iletişimdeki yerini karşılaştırabilme.
2. Sesin özelliklerini ve telefon haberleşmesindeki bandını kavrayabilme.
3. Bir telefon setinin kısımlarını, görevlerini ve çalışma prensiplerini
kavrayabilme.
4. Pals arama ve tan arama özelliklerini ve avantaj ve dezavantajlarını
öğrenebilme.

DAVRANIŞLAR
1. Haberleşme sisteminin temel elemanlarını tanır ve tek yönlü hat ve radyo
haberleşme sistemi blok diyagramını çizer.
2. Analog ve kodlanmış sinyallerin haberleşmedeki önemini açıklar.
3. DC sinyali kodlama yolu ile (mors kodu) haberleşmenin yapılabileceğini
açıklar.
4. DC ve AC sinyallerin haberleşmedeki kullanım avantaj ve dezavantajlarını
açıklar.
5. Sesin özelliklerini tanır ve insan sesinin frekans aralığını açıklar.

180
 MEB – YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI
PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ

6. Elektromanyetik mikrofon ve osilaskop kullanarak ses frekansını inceler.

7. Sinyal jeneratörü kullanarak işitilebilen ses frekansını tespit eder.
8. Telefon haberleşmesinde kullanılan 4 kHz’lik band içerisinde band içi ve
band dışı kavramının gerekliliğini anlar.
9. Ses şiddeti seviyesinin desibell cinsinden ölçümünü yapar.
10. İki telli, iki yönlü telefon devresinin basit prensip şemasını çizer.
11. Standart bir telefon setinin kısımlarını sayar.
12. Mikrofonun çalışma prensibini, çeşitlerini kavrar ve inceler.
13. Kulaklığın çalışma prensibini, çeşitlerini kavrar ve inceler.
14. Mikrofon, kulaklık, trafo ve güç kaynağı kullanarak karşılıklı ses iletim
devresini kurar.
15. Elektronik bir telefon seti için,
 Zil devresi
 Arama devreleri
 Konuşma devresi
özelliklerini açıklar.
16. Pals ve ton arama özelliklerini deneysel olarak inceler ve karşılaştırır.
17. Modern bir telefonda bulunan fonksiyon ve özellikleri açıklar.
18. Diafon (intercom) sisteminin kuruluş özelliklerini açıklar.

B. Yerel Telefon Şebekesi

AMAÇ: Abone ile santral arasındaki sistemleri, kabloları öğrenme ve sistem
üzerindeki ölçümleri yapabilme.

DAVRANIŞLAR
1. Telefon şebekesinde kullanılan kabloların;
 Yapılarını
 Çaplarını
 Kapasitelerini

181
 MEB – YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI
PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ

 Renk kodlarını tanır ve bağlantılarını özelliklerini

açıklar.
2. Abone ile santral arasındaki telefon şebekesini oluşturan sistemi çizer ve
elemanlarını tanır (Dağıtım kutuları, saha dolapları vb.).
3. Repartitörün görevini açıklar.
4. Şebeke ölçümlerini yapar. Muhtemel arıza tiplerini açıklar.
5. Büyük kapasiteli kablolarda kullanılan gaz kontrolünün gerekliliğini anlar.

C. Anahtarlama Prensipleri
AMAÇ: Telefon santrallerindeki anahtarlamanın temel prensiplerini
kavrayabilme.

DAVRANIŞLAR
1. Elektromekanik anahtarlamanın mantığını kavrar ve çeşitlerini açıklar.
2. Elektronik anahtarlamanın özelliklerini ve gerekliliğini anlar.
3. Matris anahtarlama ve üç katlı klos matris anahtarlama yapıları üzerinde
temel anahtarlama mantığını öğrenir.
4. Belli bir matriste kullanılan kesişme noktaları (krospoint) sayısını ve buna
bağlı olarak aynı anda yapılabilen konuşma sayısını açıklar.
5. Bireysel ve merkezi anahtarlama yapılarını, hat sayısı ve anahtar sayılarını
hesaplayarak karşılaştırır.

D. Telefon Trafiği Teorisi

AMAÇ: Telefon trafiğini ve aramalarla ilgili istatistiki hesaplamaları
uygulayabilme ve telefon yoğunluğunu ve bunun ifadesi olan Erlang yasasını
kavrayabilme.

DAVRANIŞLAR

182
 MEB – YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI
PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ

1. Telefon trafiği kavramını ve önemini tanımlar.

2. Belli bir meşgul zaman periyodunda, yapılan görüşme sayısı ve ortalama

c.t
tutma süresine bağlı olarak (A  ) telefon trafiği yükünü hesaplar.

3. Telefon trafiği yükü hesabında yüz görüşme saniye/saat (CCS/saat-
HCS/saat) kavramını ve Erlang geçişini açıklar.
4. Belli bir telefon trafiği yükünün, belirlenen servis derecesine bağlı olarak
kaç trank hattı ile taşınabileceğini tabloları kullanarak hesaplar.
5. Santralde yapılacak servis devresi iyileştirmeleri için trank sayısı
değişimlerini tabloları kullanarak bulur.
6. Gecikme olasılığı için Erlang yasasını kullanır.

E. Santraller
AMAÇ: Telefon santrallerini blok şeması üzerinden inceleyebilme,
fonksiyonlarını tanıyabilme, teknolojilerine göre sınıflandırabilme.

DAVRANIŞLAR
1. Santralin gereği ve fonksiyonunu tanır.
2. Tipik bir yerel santralin blok şemasını çizer ve çeşitli alt birimlerinin
birbirleriyle nasıl bir ilişki içinde olduklarını açıklar.
3. Santralleri yapılarına, fonksiyonlarına ve finansmanlarına göre (PBx,
centrex, tandem, abone, tandem-abone vb. santralleri) sınıflandırır.
4. Küçük kapasiteli bir santralin montajını yapar, abone irtibatını kurar ve
sistemi çalıştırır.
5. Türkiye’de kullanılan analog ve sayısal santral tiplerini ve özelliklerini
anlar (DMS, Sistem-12, Elif, Dicle vb santraller).
6. Santraller arası ve santral-abone arası işaretleşmeyi açıklar.
7. Santrallerdeki enerji gereksinimini ve karşılanma yöntemlerini açıklar.

183