अपर जिल्हाजधकारी याांचे कायाालय,

जदनाांक: २६ िून २०१४

पररपत्रक

जिषय :- रु.100 च्या मद्ु ाांक दस्तािर के लेल्या िाटणीपत्राांनुसार शेतिमीनीच्या जिभािनाबाबत
कराियाची कायािाही ि अनुषांजगक कायदेशीर मद्य ु ाबाबत स्पष्टीकरण.

वरील ववषयाचे संदभाा त वधाा विल्ह्यातील शेतकयाांुना येणायाा द अड् चनीबाबत अनेकवेळा वनवेदने प्राप्त झालेली
होती. त्याच प्रमाणे वकसान अवधकार अवभयानचे विल्ह्हा अध्यक्ष यांनी शेतकऱयांना 100 रू. चे स्टॅम्प पेपरवर
वडीलोपािीत शेतिमीनीच्या व इतर मालकीच्या िमीनीची वाटणी करून त्या आधारे फे रफार घ्यावे अशी
मागणी सतत के लेली आहे. त्यानसार या बाबत शासनाकडून मागा दशा न मागववले होते. शासनाने मद्ांक -
2014/1387/ म-1 वदनांक 26 मे 2014 च्या पत्ांनसार आवश्यक स्पष्टीकरण वदलेले आहे. (प्रत सोबत
िोडली आहे)
त्यानसार खालील प्रमाणे वाटणी बद्दल मागा दशा क सचना वनगा मीत करण्यात येत आहे.
1. महाराष्ट्र िमीन महसूल अजधजनयम कलम 85 प्रमाणे शेत िजमनीच्या जिभािनाचे
जिल्हाजधकाऱयाांचे अजधकार तहसीलदाराांना प्रदान के लेले आहेत.
2. अशा ववभािनाची काया पद्धती “महाराष्ट्र िमीन महसूल (धारण िमीनीचे ववभािन) वनयम,
1967” या वनयमांनसार वववहत के लेली आहे.(प्रत सोबत िोडली आहे. )
3. श्री. अरववंद देशपांडे यांनी दाखल के लेल्ह्या यावचके त ( क्र. 2815/2002), मा. उच्च
न्यायालय, नागपूर खंडवपठ यांनी पारीत के लेल्ह्या वनणा यानसार वाटणी ही हस्तांतरण या
संज्ञेत येत नाही म्हणून वाटणीपत् नोंदणी करणे सक्तीचे नाही. त्यानसार नोंदणी महावनरीक्षक
व मद्ांक वनरीक्षक, महाराष्ट्र राज्य, पणे यांनी त्यांचे कायाा लयीन परीपत्क क्र. का-
4/प्र.क्र.3846/2005/710, वदनांक10/05/2006 नसार हा वनणा य लाग के ल्ह्याचे राज्यातील
सवा विल्ह्हावधकारी, तहवसलदार, उपवनबंधक व सहवनबंधक यांना कळववण्यात आले आहे.
(प्रत सोबत िोडली आहे)
4. वहंदू कायद्याप्रमाणे फक्त वडीलोपािीत िमीनीची वाटणी सहधारकामध्ये करता येईल, परंत
स्वत:ची वेगळया (Separate Property) मालमत्तेचे ववभािन वहंदू कायद्याप्रमाणे करता येवू

1|Page
 शकत नाही. त्यामळे अशी मालमत्ता भूधारकाला संयक्त कटंबाची मालमत्ता म्हणनू आधी
घोवषत करणे आवश्यक आहे.
5. सबब या कायद्यातील ववववध तरतदींचे सलभ स्पष्टीकरण पढील प्रमाणे देण्यात येत आहे.

 स्वत:ची वेगळी मालमत्ता (Separate Property) : खालील प्रमाणे अिीत के लेली

मालमत्ता होय.
 िसे 1) स्वकष्ट अिीत 2)अडथळा वारसा/बाधीत ववरासत (Obstructed
heritage) वडील, वडीलाचे वडील, वडीलाचे वडीलांचे वडील च्या व्यतीरीक्त
आलेली मालमत्ता, 3) सरकारकडून वमळालेली मालमत्ता 4) कूटूंबानी हरववलेली
िमीन अिीत के लेली ( Property lost of Family), 5) वाटणीत वमळालेला
वहस्सा 6) एकमेव हयात असलेल्ह्या वारसान मालमत्ता (Property held by sole
surviving coparcener), 6) स्वत:ची वेगळी वमळालेली वमळकत ( Separate
earnings).
 स्वकष्ट अिीत (self acquired) मालमत्ता म्हणिे स्वत: अिीत के लेली वकं वा
आपल्ह्या स्वत:च्या संसाधनामधनू कमावलेली मालमत्ता .
 स्वकष्ट अिीत (self acquired) मालमत्ता संयक्त कूटूंब मालमत्तेत वमळववल्ह्यास व
तसे घोषीत के ल्ह्यास व तसे उपभोग के ल्ह्यास स्वकष्ट अिीत मालमत्तेची वस्थीती
(Status) संयक्त कूटूंब मालमत्ता म्हणनू होईल परंत भववष्ट्यात तो व्यक्ती त्या
मालमत्तेवर पन्हा स्वकष्ट अविा त म्हणून दावा करू शकनार नाही. स्वकष्ट अिीत
मालमत्तेचा काही भागही तो व्यक्ती संयक्त कटूंब मालमत्तेत वमळवू शकतो.
 स्वकष्ट अिीत (self acquired) मालमत्तेत त्या व्यक्तीच्या विवंतपणी त्यांची पत्नी
मले, मली व इंतर वारस, सहधारक म्हणून दावा करू शकत नाही. त्यामळे अशा
मालमत्तेची वाटणी त्याला त्याच्या विवंतपणी करायची असल्ह्यास, त्या व्यवक्तला ही
मालमत्ता संयक्त कटंबाची आहे, अशी घोषणा करावी लागते.
 संयक्त कटंबाची मालमत्ता म्हणिे संयक्त कटूंब वनवधमधन ववकत घेतलेली मालमत्ता
होय.
 मत्ृ यपत् , बवक्षसपत्ाने आलेली मालमत्ता, त्या व्यक्तीची वडीलोपािीत मालमत्ता
आहे असे म्हणता येणार नाही.
 वडीलोपािीत मालमत्ता म्हणिे वहंदू पंिोबा , आिोबा यांचेकडे असलेली मालमत्ता,
त्यांच्या खालील तीन वपढ् यापयांत म्हणिे नातू वकं वा नातीन यांच्या पयांत चालत
आलेली मालमत्ता होय. (Undivided down the next three generations up
to the present generation of great grandson / grand daughter).

2|Page
  िाटणी- वाटणी करीता संयक्त कटूंबाच्या सदस्याचा उद्देश हा स्पष्ट आवण सूचक
असावा की त्यांच्या कटंबातील सदस्यांना वाटणी करून वेगळे व्हायंच आहे.
 िजमनीची वाटणी म्हणिे िवमनीतील वहस्से वेगळे करून देणे.
 वाटणीची मावहती ,प्रत्येक सहधारकांना /Coparcener ला असणे आवश्यक आहे.
 िाटणीची कायापद्धती- विल्ह्हावधकारी यांनी धारण ववभािन वनयम 1967 (
Partition of Holding Rules 1967) प्रमाणे शेतिमीनीची वाटणी करावी. सदर
अवधकार तहसीलदारांना प्रदान के लेले आहेत.
 नोंदणी न झालेल्ह्या वाटणीपत्ाला फक्त मयाा दीत उद्देशाने बघ शकतो की मालमत्तेची
ववभागणी झालेली आहे. ( severance in status). सबब अशा वाटणी पत्ावरून
उपरोक्त वनयमांनसार अवधकार अवभलेखात त्याची नोंद घेणे वह तहसीलदारांच्या
अवधकारातील बाब आहे. परंत िर भववष्ट्यात अशा वाटणी बाबत कोणताही वाद
वनमाा ण झाल्ह्यास, असे नोंदणी न झालेले वाटणीपत् न्यायालयात ग्राहय ( Not
admissible) धरले िात नाही. या बाबीची स्पष्ट िाणीव अिा दाराना करून देणे
आवश्यक आहे.
6. नोंदणी कायद्याच्या कलम 46 प्रमाणे शेताच्या वाटणीपत्ाला 100 रु. मद्ांक शल्ह्क आवश्यक
आहे.
7. वहंदू स्त्रीला वमळालेली मालमत्ता ( स्त्री-धन, वनवाा ह भत्ता,वाटणीत वमळालेली इत्यादी ) वह
वतची संपूणा मालमत्ता (Absolute property) असते व वतला, वतच्या विवंतपणी, वतला
वाटेल तसे ,अशा मालमत्तेची ववल्ह्हेवाट करू शकते.
8. सहधारक ( Co-sharer) म्हणिे वडीलोपािीत मालमत्तेत वकं वा संयक्त कटूंब मालमत्तेत
असलेला वहस्सा. त्यामळे महाराष्ट्र िमीन महसूल अधींवनयमाचे कलम 85 नसार अशा सह
धारकाला वहससे वाटणीची मागणी करता येते.
9. सध्याचे पोट वहस्सा मोिणीचे प्रती हेक्टरी दर खालील प्रमाणे वनवित के लेले आहेत.
1 साधारण मोिणी रु.1000/-
2 सत्वर मोिणी रु.2000/-
3 अवत-सत्वर मोिणी रु.3000/-

3|Page
 सबब सवा तहसीलदारांना सूवचत करण्यात येते की सदर सूचना, सवा तलाठी व मंडल अवधकारी
यांचे वनदशा नास आणून द्याव्यात व उपरोक्त नमूद कायदेशीर तरतदी, शासन वनणा य व वववहत
काया पद्धतीचा अवलंब करून पोट हीस्से ववभागणी बाबत काया वाही करावी.

Digitally signed by SANJAY

SANJAY MADHUKAR BHAGWAT

DN: c=IN, o=Personal,
postalCode=442001,

MADHUKAR st=Maharashtra,
serialNumber=9ab93826c3b83b437
618a75fe62c8536d39991a87b199af

BHAGWAT d6804b8c02de64d01, cn=SANJAY

MADHUKAR BHAGWAT
Date: 2014.07.03 18:42:56 +05'30'

अपर विल्ह्हावधकारी,
वधाा
सह्पत्े :
1. महसूल व वन ववभाग, मंत्ालय, मबं ई यांचे पत् क्र. मद्ांक -2014/1387/ म-1 वदनांक 26 मे 2014
2. “महाराष्ट्र िमीन महसूल (धारण िमीनीचे ववभािन) वनयम, 1967”
3. नोंदणी महावनरीक्षक व मद्ांक वनरीक्षक, महाराष्ट्र राज्य, पणे यांनी त्यांचे कायाा लयीन परीपत्क क्र.
का-4/प्र.क्र.3846/2005/710, वदनांक: 10/05/2006

4|Page
 महाराष्ट्र िमीन महसूल (धारण िमीनीचे ववभािन) वनयम 1967
क्र. य.एन. एफ.- 1767- आर, वदनांक 10/01/1969

सांजिप्त नाि :- या वनयमास महाराष्ट्र िमीन महसूल (धारण िमीनीचे ववभािन) वनयम, 1967 असे म्हणता
येईल.
2) जिभािन करण्यासाठी अिा:- 1) कलम 85 पोट कलम (1) सहधारकाने, धारण िमीनीतील त्याच्या
वहश्याचे ववभािन करण्यासाठी करावयाच्या अिाा त खालील तपवशल असेल.
अ. धारण िमीनीत समाववष्ट असलेल्ह्या प्रत्येक क्षेत्ाचे क्षेत्फळ आवण त्याचा अवधकार अवभलेखात
नोंद करण्यात आलेला भमापन क्रमांक व वहस्सा क्रमांक
ब. धारण िमीनीचा सत्ता प्रकार. ती दमू ाला िमीन आहे की वबन दमाला िमीन आहे आवण
वबनदमाला धारण िमीनीच्या बाबतीत भोगवाटदार वगा 1 व वगा 2 वकं वा सरकारी पट्टेदार म्हणून ती
धारण करीत आहे.
क. धारण िमीनीचा िमीन महसूल
ड. सहधारकाची नावे व पत्ते आवण त्यांच्या वहश्याची व्याप्ती
2. अिाा सोबत अवधकार अवभलेखातील नोंदीची एक प्रत असेल.
3. नोटीस काढणे ि उद्घोषणा करणे:- 1) अिा वमळाल्ह्यावर विल्ह्हावधकारी, अिा दारास
वािवी नोटीस देण्यात येईल अशा कोणत्याही वदवशी वकं वा सनावणी ज्या वदवसापयांत तहकब
करण्यात येईल त्या कोणत्याही वदवशी अिा दाराची िातीने सनावणी करील आवण अिा दाराची
सनावणी के ल्ह्यानंतर उक्त प्रकरण वनयम 10 खाली येत नाही असे त्याला आढळून येईल. तर तो
कलम 230 च्या उपबंधानसार या वनयमास िोडण्यात आलेल्ह्या नमना अ मधील नोटीस इतर सवा
सहधारकावर बिावण्याची व्यवस्था करील आवण अशा नोटीशीद्वारे अशा प्रत्येक सहधारकावर नोटीस
बिावण्यात आल्ह्याच्या तारखेपासून तीन वदवसाहून कमी नसेल वकं वा 60 वदवसाहून अवधक नसेल
अशा नोटीशीत ववनीदीष्ट करण्यात येईल त्या वदवशी, त्यांच्यापढे हिर राहण्यास व त्यांच्या हरकती,
कोणत्याही असल्ह्यास त्या वनवेदन करण्यास त्यांना फमाा वील.
2) विल्ह्हावधकारी, या वनयमास िोडलेल्ह्या नमना ब मधील उद्घोषणा प्रवसद्ध करण्याची व्यवस्था
करील. अशा उद्घोषणेची एक प्रत तालक्याच्या व ज्या खेडयात ती धारण िमीन असेल त्या
खेडयाच्या मख्यालयात लावण्यात येईल आवण आवश्यक असेल तर ज्या क्षेत्ामध्ये ती धारण िमीन
असेल त्या क्षेत्ात काया करणाऱया सहकारी बँकेस वकं वा भववकास बँकेस वकं वा दोन्ही बँकास
पाठववण्यात येईल.
4) जिभािनासाठी के लेला अिा नाकारण्याची जिल्हाजधकाऱयाांची शक्ती:- अिा दार सहधारक
आवण हिर होतील अशा इतर कोणत्याही व्यक्ती यांची सनावणी के ल्ह्यानंतर विल्ह्हावधकाऱयाचे मत
होईल की विच्यासाठी अिा के ला आहे त्या धारण िमीनीमध्ये अिा दाराचा वहतसंबधं नाही. वकं वा
अिा दाराचा धारण िमीनी संबधीचा हक्क वववादग्रस्त आहे. तर तो अिा नाकारतील आवण

5|Page
अिा दाराचा धारण िमीनीसंबधीचा हक्क वववादग्रस्त असेल त्याबाबतीत त्यांच्या हक्क संबधीचा प्रश्न
वदवाणी न्यायालयामाफात सोडववण्याचा अिा दारास वनदेश देईल.
5) जिभािन करण्याची ररत:- विल्ह्हावधकाऱयांनी तो अिा फे टाळला नसेल तर तो िातीने वकं वा तो
वनयक्त करील अशा अवभकरणामाफात ववभािन करण्याच्या कामास लागेल. व्यव्हाया असेल तेथवर
संपूणा भमापन क्रमांक वकं वा भूमापन क्रमांकाचे उपववभाग नेमन देण्यात येतील व फारच क्वचीत प्रसंगी
उपववभागाचे आणखी ववभािन करण्याचा अवलंब करण्यात यावा प्रत्येक पक्षकाराला शक्य तो
िमीनीचे सलग क्षेत् नेमन देण्यात यावे. व प्रत्येक्ष पक्षकाराला नेमून देण्यात आलेल्ह्या क्षेत्ाची उत्पादन
क्षमता धारण िमीनीतील त्यांच्या भागाच्या प्रमाणात आहे. हे सवनिीत करण्यासाठी दक्षता घेण्यात
यावी.
6) आकारणीचे सांजिभािन:- धारण िमीनीच्या आकारणीचे सहधारकांनी धारण िमीनीत धारण
के लेल्ह्या भागाच्या प्रमाणात ववभािन करण्यात येईल. तथापी अशा धारण िमीनीतील कोणत्याही
भमापन क्रमांकाच्या सवा उप ववभागावरील एकण आकारणी त्या भमापन क्रमांकाच्या संपूणा आकारणी
पेक्षा कमी होत असेल अथवा अवधक होत असेल तर तसा फरक आकारणीत भर घालून वकं वा ती
मधून कपात करून उपववभागावर अशा ररतीने समप्रमाणात ववभागण्यात येईल की त्याची बेरीि मळ
भूमापन क्रमांकाच्या आकारणी इतकी होईल.
7) जिभािन कायम करण्यापूतीची कायारीती:- ववभािन पूणा करण्यात आल्ह्यानंतर विल्ह्हावधकारी ,
पक्षकार ज्या कोणत्याही हरकती घेतील त्या ऐकूण घेईल आवण ववभािनात सधारण करील वकं वा ते
कायम करील . ववभािनात अशी सधारणा करण्यात आल्ह्याच्या वकं वा ते कायम करण्यात आल्ह्याच्या
तारखेनंतर येणाऱया कृषी वषाा च्या प्रारंभापासून हे ववभािन अमलात येईल.
8) जिभािनाच्या खचााची िसूली:- ववभािनाचा खचा कलम 85 पोटकलम (5) मध्ये तरतूद के लेल्ह्या
रीतीने विल्ह्हावधकाऱयाकडून वसूल करण्यात येईल.
9) जदिाणी न्यायालयाच्या हूकूमनाम्याअन्िये जिभािन :- वदवाणी न्यायालयाचा कोणताही
हूकूमनामा अथवा आदेश या अन्वये कोणत्याही धारण िमीनीचे ववभािन करण्याचा आदेश देण्यात
आला असेल तेव्हा वनयम 5, 6 व 7 याचे उपबंध हे सहधारकाने अिा के ल्ह्यावर धारण िमीनीच्या
ववभािनासबंधात ज्या रीतीने लागू होतात त्या रीतीने लागू होतील.
10) व्याित्त ृ ी:- ववभािनाची परीणती मबं ईच्या िमीनीचे तकडे पाडण्यात प्रतीबंध करण्याबाबत व
त्याचे एकत्ीकरण करण्याबाबत अवधवनयम 1947 यांच्या उपबंधान्वये राज्य शासनाने वनिीत
के लेल्ह्या प्रमाणक्षेत्ापेक्षा कमी ववस्तार असलेली धारण िमीन वनमाा ण करण्यात होत असेल तर या
वनयमाच्या उपबंधानसार कोणत्याही धारण िमीनीचे ववभािन करता कामा नये .

6|Page
 अिा दारांना मागा दशा क सूचना
1. शासन पररपत्क वदनांक 15/05/1997 प्रमाणे वाटणीपत् ला लागणाऱया दस्तावर 100 रु. ऐवढे मद्ांक
शल्ह्क (कलम46) ववहीत करण्यात आलेले आहे
2. वाटणी अिाा त नमद के लेली मालमत्ता ही वडीलोपािीत असावी.
1. वाटणी अिाा त नमूद के लेली मालमत्ता ही वडीलोपािीत नसल्ह्यास वडीलांनी / ज्या व्यक्तीस स्वत:च्या
मालमत्तेची वाटणी करून द्यावयाची असेल त्या व्यक्तीने स्वत:च्या मालकीची (self Acquired/
Separate Property)ला संयक्त कूटंब मालमत्ता म्हणून घोषीत करणे आवश्यक राहील. (नमूना
सोबत िोडला आहे.)
2. बवहनींचा वहस्सा कायदयाप्रमाणे समान वदला िाईल याची दक्षता घ्यावी. कोणत्याही व्यक्तीने त्याच्या
कायदेशीर हक्कानसार प्राप्त होणायाा ुे शेत िमीनीवरील हक्क सोडून द्यावयाचा असल्ह्यास अश्या
व्यक्तीने स्वत:ची ओळख पटवून तहसीलदारा समक्ष हिर राहून शपथेवर बयाण देणे आवश्यक आहे
वकं वा असे हक्क सोड पंिीकृत करणे आवश्यक आहे.
3. वाटणीपत् नोंदणीकृत असणे आवश्यक नाही (मा. उच्च न्यायालय नागपूर खंडवपठ यांचेकडील श्री
अरववंद देशपांडे यांचे प्रकरण याचीका क्र. 2814/02, वदनांक 30/06/2003 प्रमाणे) परंतू भववष्ट्यात
वाद होवू नये म्हणनू वाटणीपत् नोंदणीकृत करता येईल व त्याकरीता नोंदणीचे शल्ह्क, नोंदणी कायदा
1908 प्रमाणे दयावा लागेल. सध्याच्या दरानसार वाटणीतील सवाा त मोठा वहस्सा वगळून िी िमीन
वशल्ह्लक राहील त्या िवमनीच्या रेडी रेक्नर दराच्या फक्त 1% मूल्ह्य नोंदणी सावठ देय आहे.
4. नोंदणी कायदा 1908 च्या कलम 17 मध्ये तशी सधारणा न झाल्ह्यामळे भववष्ट्यात सदर िमीन
वाटणीचा वाद वनमाा ण झाल्ह्यास अनोंदणीकृत वाटणीपत् ववद्यमान न्यायालयात वसद्ध करता येणार
नाही याची नोंद घ्यावी.
5. पोट-वहश्याची मोिणी फी उप अधीक्षक भूमी अवभलेख यांचे कडे िमा करावी.
6. अिाा सोबत असलेल्ह्या सवा वववहत नमन्यातील मावहती अिा दाराणे स्वत भरावी िेणे करून कायाा लईन
कमा चायाांिचा वेळ वाचू शके ल.

7|Page
मौिा तालका प्रकरण क्रं.___ / एसआरव्ही-43/
महाराष्ट्र लन्ँ ड रेव्हेन्य कोड 1966 च्या कलम 85 प्रमाणे वाटणीच्या अिाा चा नमना
7. अिा दाराचे (सह धारकाचे) संपणा नाव
सहधारकाचे नाव वडील / पतीचे नाव आडनाव

घर नं. वाडाा चे नाव

संपूणा पत्ता

मोहल्ह्ला रस्ता
पोष्ट मोबाईल नंबर
गाव तालका
जिषय:- आमच्या / माझे सहमालकीचे (Co-sharer)/ िडीलोपािीत (Co-parceners) / स्िकष्ट अिीत
(self Acquired/Separate Property) खालील शेतिमीनीचे िाटणी करून जमळणेबाबत.
1. खालील नमद के ल्ह्याप्रमाणे आमच्या / माझे सहमालकीचे (Co-sharer) / िडीलोपािीत (Co-
parceners) / स्िकष्ट अिीत (self Acquired/Separate Property) खालील शेतिमीनीचे
िाटणी करावयाची आहे. त्याकरीता आपलेकडून वाटणी महाराष्ट्र िमीन महसूल कलम 85 महसूल
िमीन कायदा अन्वये करावयाचे असल्ह्यामळे आपणास या अिाा द्वारे ववनंती करण्यात येते की, आपण
आमच्या खालील वणा ण के लेल्ह्या िमीनीची कायद्याप्रमाणे ववभागणी करून दयावी. त्याकरीता लागणारे
शासकीय शल्ह्क आम्ही भरण्यास तयार आहोत.
2. जिभागणी कराियाच्या शेतीचे िणान ि तपशील
तलाठी सज्िा मौिा स.न. आरािी आकारणी हक्क

या शेत िवमनीच्या चत:वसमा खालील प्रमाणे आहेत

मौिा स.न. उत्तरेकडे पूवेकडे दवक्षणेकडे पविमेकडे

8|Page
3. सदर स्थावर शेतिमीनीचे सहधारक ( Co-holders) यांचे नाव व पत्ते खालील प्रमाणे आहेत.त्यांचे
नावासमोर वलवहल्ह्या प्रमाणे वहश्याची खालील प्रमाणे ववभागणी करून पावहिे आहे.
पाटी नंबर सहधारक यांचे नाव नाते मोबाइल पत्ता वहस्सा
क्रं क्र.

4. आम्हास सदर शेत िवमनीचे खालील प्रमाणे ववभािन (वहस्से) करून पावहिे आहेत.(पैकी रकान्यात
आरािी सह िवमनीच्या चत:वसमा वलहाव्यात,त्याचप्रमाणे कच्चा नकाशा काढून त्या मध्ये पाटी वनहाय
वहस्से दाखवावे )
पाटी नंबर मौिा स.न. आरािी पैकी वहस्सा

5. वाटणी करावयाची शेत िमीनीचे अद्दयावत 7/12, गाव नकाशाची प्रत व वाटणी दशा ववणारा नकाशा
सोबत िोडला आहे.
6. प्राथा ना:- करीता अिा दाराने खालील वणा न के लेले शेतीचे वाटणी वरील तरतूदी प्रमाणे करून दयावी,
ही नम्र ववनंती आहे.
स्थळ:-
वदनांक:-
अिा दाराची सही

9|Page
 स्ि-कष्टाजिात अिीत मालमत्तेला सांयुक्त कुटूांब मालमत्ता म्हणून घोषीत करण्याकरीता
शपथेिर जदलेल्या सािीचा नमूना
मा. काया कारी दंडावधकारी / तहवसलदार वधाा यांचे समोर
शपथ पत् करणार-------------------------------------------------------------------------------- मी , शपथपत्
करणारा शपथेवर सांगतो की, खालील वणा न के लेली मालमत्ता ही माझी स्वकष्ट अिीत / वडीलोपािीत
मालमत्तेतून वमळालेला माझ्या वहश्याची मालमत्ता असून मी , ती मालमत्ता माझ्या संयक्त कूटूंब मालमत्तेत
समाववष्ट करीत आहे. मी, माझी खालील सदर मालमत्ता भववष्ट्यात स्वकष्ट अिीत म्हणून दावा करणार नाही.
तलाठी सज्िा मौिा स.न. आरािी आकारणी हक्क

करीता आि वदनांक---------------------रोिी----------------------येथे शपथपत् करीत आहे.

शपथपत्र करणार
प्रजतज्ञा लेख
मी, प्रवतज्ञेवर सांगतो की, वरील सवा माहीती माझ्या माहीतीप्रमाणे खरी आहे, खोटी आढळल्ह्यास मी भा. द.
वव. 199 , 200, नसार कायदेशीर दंडास व वशक्षेस पात्् राहील.
वधाा :
वदनांक:-
सही

मी, शपथपत् करणार यास ओळखतो

त्यांनी माझ्यासमोर स्वाक्षरी के ली आहे
(---------------------------------------------)
ॲडव्होके ट

10 | P a g e
मौिा तालका प्रकरण क्रं.___ / एसआरव्ही-43/
नमनु ा “अ” ( जनयम 3 पहा )
सह जहस्सेदार ि जहत सांबजधताांना द्याियाची नोटीस
श्री/ श्रीमती
घर नं. वाडाा चे नाव
मोहल्ह्ला रस्ता
पोष्ट माबाईल नंबर
गाव तालका
यास,
ज्या अथी गाव ---------- तालका------------विल्ह्हा--------------------- मधील खाली ववनीदीष्ट के लेल्ह्या धारण
िमीनीचे सहधारक श्री ----------------------------------------------(वडीलाचे नाव)------------------------------
------------------------ याने उक्त धारण िमीनीतील त्यांच्या वहश्याच्या ववभािनाकरीता अिा के ला आहे.
आवण ज्याअथी उक्त धारण िमीनीचे ववभािन करण्याचे योिीले आहे व --------------20----------- ही तारीख
सनावणीसाठी वनिीत करण्यात आली असून सनावणी तहवसलदार यांचे न्यायालय,------------------------ येथे
--------------------------- वािता करण्यात येणार आहे.
त्या अथी तम्हास याद्वारे कळववण्यात येते की, वनिीत के लेल्ह्या तारखेला तम्ही िातीने अथवा ववधी व्यवसायी
माफात वकं वा मान्यता प्राप्त अवभकत्याा माफात हिर राहून तमच्या हरकती कोणत्याही असल्ह्यास त्या वनवेदन
कराव्यात.
तम्ही अशा रीतीने हिर राहण्यास व हरकती, वनवेदन करण्यात कसूर के ली तर उक्त ववभािनास तमची
कोणतीही हरकत नाही असे गहृ ीत धरण्यात येईल.
धारण िमीनीचा तपजशल
तलाठी सज्िा मौिा स.न. आरािी आकारणी हक्क

मद्ा
वदनांक----------- तहवसलदार

11 | P a g e
मौिा तालका प्रकरण क्रं.___ / एसआरव्ही-43/____
नमनु ा “ब”( जनयम 3 पहा )
उद्घोषणा
ज्या अथी , गाव-----------------------------------तालूका--------------------------विल्ह्हा------------------------
मधील खाली ववनीवदा ष्ट के लेल्ह्या धारण िमीनीचा सहधारक श्री--------------------------------------(वडीलाचे
नाव)-----------------------------------याने उक्त धारण िमीनीतील त्यांच्या वहश्याच्या ववभािनाकरीता अिा
के ला आहे आवण ज्याअथी उक्त धारण िमीनीचे ववभािन करण्याचे योिीले आहे व ---------------------------
------ 20-------- ही तारीख सनावणीसाठी वनिीत करण्यात आली असून सनावणी -----------------------------
--येथे ---------------------------वािता करण्यात येणार आहे.
त्याअथी उक्त धारण िमीनीत ज्याचे वहतसंबध आहे त्या सवा व्यक्तींना कळववण्यात येते की, वनिीत के लेल्ह्या
तारखेस त्यांनी िातीने अथवा ववधी व्यवसायी माफात वकं वा मान्यता प्राप्त अवभकत्याा माफात हिर राहून तमच्या
हरकती कोणत्याही असल्ह्यास त्या वनवेदन कराव्यात.
वर उल्ह्लेख के लेल्ह्या तारखेस व ठीकाणी अशा ररतीने हिर राहण्यास व हरकती वनवेदन करण्यात कसूर
के ल्ह्यास कोणत्याही ववचारात घेण्यात येणार नाही.
धारण िमीनीचा तपजशल
तलाठी सज्िा मौिा स.न. आरािी आकारणी हक्क

मद्ा
वदनांक: ____/_____/2014
तहवसलदार

प्रवसद्धी अहवाल
1. तलाठी कायाा लय,
2. ग्राम पंचायत कायाा लय,________
तहसील कायाा लय नोवटस बोडा

12 | P a g e
 प्रकरणाची तपासणी सूची (Checklist)
1 अिा दार व त्यांचे वारसाचे नाव व त्यांच्या मधील नाते संबधाचा
तपशील वदला आहे काय?
2 वाटणी अिाा त नमूद के लेली िमीन अिा दारची वडीलोपाविा त आहे
की स्वय-संपावदत आहे.
3 अिा दार हा वहंदू कायद्याप्रमाणे- वहंदू आहे काय? ( वहंदू म्हणिे िे
मस्लीम , वििन , पारसी वकं वा यहुदी नाहीत असे कटंब)
4 अिा दारास वहंदू कायदा लाग आहे.-
5 अिा दार िर वहंदू असेल व त्यास स्वकष्ट अिीत (self Acquired)
िागेचे वाटणी करावयाची असेल तर त्यांनी – वहंदू कायदा अध्याय
11 प्रमाणे आपली स्वत:ची (separate) व स्वकष्ट अिीत
मालमत्तेचा त्यांनी संयक्त कूटूंब मालमत्ता (Joint Family
Property) म्हणूण घोषीत के लेले आहे काय?
6 वनधाा ररत पोट वहस्सा फी वकती होते?
7 त्यानसार रक्कम भरली आहे काय?
8 सवा वहत संबवधत व सह वहस्सेदारांना नोवटस तामील झाली आहे
काय?
10 सवा वारसान कायदेशीर हक्कानसार प्राप्त होणारा वहस्सा वदला
आहे काय?

13 | P a g e
 अंवतम आदेशाचा नमना
मौिा तालका प्रकरण क्रं.___ / एसआरव्ही-43/____
दाखल वदनांक: ____/____/____

अिा दार:
1.
वहस्से-वाटवनदार:
1.
2.
3.
महाराष्ट्र िमीन महसूल अवधवनयम,1966 चे कलम 85 व महाराष्ट्र िमीन महसूल
(धारण िमीनीचे ववभािन) वनयम, 1967 नसार
(आदेश वदनांक:_____/_____/_____)
1. अिा दार यांनी खालील प्रमाणे शेतिमीनीचे, महाराष्ट्र िमीन महसल अवधवनयम, 1966 चे कलम 85
अन्वये वाटणी करण्याकरीता अिा सादर के लेला आहे.
तलाठी सज्िा मौिा स.न. आरािी आकारणी हक्क

2. या शेत िवमनीच्या चत:सीमा खालील प्रमाणे आहेत.

मौिा स.न. उत्तरेकडे पूवेकडे दवक्षणेकडे पविमेकडे

3. अिा दार यांनी ववषयांकीत िागेचा 7/12 दाखल करून नकाशात त्यातील त्याचा व इतरांचे अपेवक्षत
असलेले वहस्सा / वहस्से दशा ववले आहेत.

14 | P a g e
 4. अिा दार व सहधारक यांना िमीन महसूल अवधवनयम 1966 च्या कलम 230 प्रमाणे नोटीस देवून
त्यांना त्यांचे म्हणने सादर करण्याची संधी देण्यात आली.
5. अिा दार यांच्या अिाा ची तपासणी करून संबधीत तलाठी कडून अहवाल मागवून प्रकरणासोबत
ठे वण्यात आलेला आहे. तलाठी यांनी असा अहवाल सादर के ला आहे की, [ववषयांकीत िमीन
अिा दार यांचे नावे कळकायदा कमाल िमीन अिा दार यांचे नावाने--------------------------------
कशाप्रकारे आलेली आहे त्याबाबत नमूद करणे)
6. सदर िमीन कळकायदा कमाल िमीन धारण अवधवनयम, भदान यज्ञ अवधवनयम, मािी सैवनक वकं वा
इतर योिने अंतगा त अिा दार व सहधारकांना वाटप झाले असल्ह्यामळे , विल्ह्हावधकारी वधाा यांची
वनयमानसार परवानगी घेणे आवश्यक असल्ह्यामळे प्रकरणात सदर परवानगी---------------------------
----(वदसत आहे/ वदसत नाही)
7. अिा दारांची मालमत्ता वह ववडलोपाविा त आहे / नाही. नसल्ह्यास त्यांनी वववहत नमन्यात घोषणा पत्
वदले आहे.
8. अिा दार व सहधारक यांचा सदर वाटणीस कोणत्याही प्रकारे आक्षेप वकं वा वाद वदसून आले नाही
म्हणनू Partition of Holdings Rules] 1967 च्या वनयम 5 प्रमाणे वरील शेतिमीनीची वाटणी
खालील प्रमाणे करण्यात येत आहे.

9. वहस्सा न. 1 वहस्सेदार : श्री./श्रीमती. _______________________

मौिा स.न. आरािी आकार उत्तरेकडे पवू ेकडे दवक्षणेकडे पविमेकडे
णी

10. वहस्सा न. 2 वहस्सेदार : श्री./श्रीमती. ______________________

मौिा स.न. आरािी आकार उत्तरेकडे पूवेकडे दवक्षणेकडे पविमेकडे
णी

15 | P a g e
11. सहधारक यांनी सदर वाटणी/वहस्सा ववरूद्ध आपले आक्षेप दाखल के ल्ह्याचे वदसून येते म्हणनू अिा दार
यांना असे आदेवशत करण्यात येते की, त्यांनी वदवाणी न्यायालयाकडून आपले वाद/वहस्सा वनवित
करून घ्यावे.
12. अिा दारांनी पोट वहस्सा मोिणीसाठी चलन क्रं. ______वदनांक:________अन्वये वनयमाप्रमाणे रु.
_______चा भरणा के लेला आहे.
13. वाटणीचा खचा म्हणून अिा दार यांचेवर रु 500/-(प्रती हेक्टरी) आकारण्यात येत आहे. सदर रक्कम
अिा दारानी फे रफार करण्यापवू वा तलाठी यांचे कडे भरणा करावी.
14. उप-अधीक्षक भूमी अवभलेख,__________ यांना आदेशीत करण्यात येते की त्यांनी उपरोक्त प्रमाणे
पोट वहस्श्याची मोिणी करून दफ्तरी नोंद घ्यावी व किाप व सधाररत नकाशाची प्रत परववण्यात
यावी.
15. मंडल अवधकारी, _________यांना वनदेवशत करण्यात येते की त्यांनी वर प्रमाणे अवधकार
अवभलेखात नोंद घेवून पोट वहस्श्याच्या मोिणी नसार क्षेत्ाची नोंद घेवून वेगवेगळे 7/12 करून
द्यावेत व गाव नमनू ा 8 मध्ये नोंद घ्यावी.
16. सहधारकांना सदर वाटणी मंिूर नसल्ह्यास त्यांना महाराष्ट्र िमीन महसूल अवधवनयम 1966 च्या
कलम 247 प्रमाणे त्यांना उपववभागीय अवधकारी यांचे कडे अपील करता येईल.

माझ्या सही वशक्कयावनशी देण्यात आली.

तहवसलदार
प्रत मावहती व काया वाहीस्तव:
1. उप-अधीक्षक भूमी अवभलेख, ___________
2. मंडल अवधकारी,_________________ ता._______________
3. अिा दार श्री.__________________________________________
4. सह-वहस्सेदार श्री./श्रीमती.________________________________

16 | P a g e

ह 

 -2014/1387/-1
ह   ,  ,
ह ! "# $,%&,
'(-400 03
 26 * ,2014
+ ,
",ह-., -/
". -/

1&:- 3* ".4& 56.7%4& 86.'' ..

$:- .9&%. (76.7;) &=* 7%
.625/2014

 06/05/2014

ह&,
. 1& ? # @A& &* * ., -/ ",ह& .
ह ह* 3* B&. -6 **,& 3* "..C&* Dह  ?- ह-
? .  ?3 ह-* E7,& हF&4& 56..  ह*
?"$ *,& * 86.G 577%=. 6.  ?,&'' * +H
I* Eह* .
&'' @A& &* * ., Jह D% 5  '4& .4&
@ .=* 57 हK ह- @ +H ह6* ह. +
& ह  &
L*M. &* ह.. Nह6 56.7%=. 86. 6* O .=* ,&'' =*
P7Q5.6 86. हR   &%6, हQS 9& 76* &4&
77%
 .4/+.
.3846/2005/710,  10.5.2006 ?T&* * A&
E* Eह* . *4& ? 1*  77%=. + ' 7;A& &*
? 77% . P7Q5.6  EF& . &$ह. A&''
'-.  = * A&=. E* 3#  . A& &* Eह* .
' - . +6*
("! *)
R ?-.
+ :- .9&%., 76. 7;  P4U  &=* &/&, %& '(
V$:- 1.ह  =* 77%
 -1093/2001/
+.
.681/-1  26.5.1995
2.86. हR &/&=* 7%
--4/
+.
.3846/3275-3975/2002  17.9.2002

.-4/+.
.3846/2005/710
86. हR   &%,
हQS 9& 76* &=* &/&,76*-1
 10/05/2006

1&:- 3* ".4& 56.7%4& 86.'' ..

    

$
 1 =* 3 77%T&* @A& E* ह * .,

56.7%4& P D"=. 86. *,&3& * P X" ह
.  ?*MC&* Y*Y A&;. ZP# &*.

[7O 3 77%4& ? 1* & &/&=* $
.2

77%T&* $3$ = $. A& E,& ह!&. & . =
.1
C&*  A& E* ह * ., 86. ?-& 1908 =*  17(1)(')  
6!&ह. P\ @ .4& #.100 7*R ?-. ,&4& ]&ह=. 86.
O .=. Eह* . 3* "..4& 56.7% . @ .=* ,& #.100 7*R ?-
ह ?,& !&=. 86. O .=. Eह* .

& 1& ^. ?J &3  * 37* &. .[4= T&&&,

7 M7.; &4&  M **,& &=.
 2815/2002 C&*
.[4= T&&&* ? P7Q5 6$&  Eह* ., Jह D% 5  '4&
.4& .@ .=* 57 ह ह- @ +H ह6* ह. +
&
हP  6 & L*M. &* ह.. Nह6 56. 7%=. 86. 6* O .=* ह..
 .[4= T&&&=* [7O 6$&@* & &/&=* $
 2
=* 77%-. =
 1 _ ; ?,&@* =. = `
I. Eह* ?* & 77%T&* P7Q5 A& &* Eह* . !& ]& ..O [O
77% . =
 3 * M. ` I. Eह* ?* "A& &*.

&= 77%]* ?*ह. P7Q5 A& &* Eह* ., 56. 7%=*
P X" '(  ?-& 1958 =* ? =.
 1 =* ? 4U*  46 +6*
 3, * & Eह* . !&+6*  3, ** Eह* &=. $ ?-B&.
M " ..

.+..8...
&=. ह. ?*
P/-
86. हR   &%
हQS 9& 76* . 

+ :-
1. $ ",ह-. & &a& !& &$ह.;. ?b*1. .
2. $ ह & &a& !& &$ह.;. ?b*1. .
3.$ 86. [7R   [7&% & &a& !& &$ह.;.
?b*1. .
4. $ ",ह '- &a& !& &$ह.;. ?b*1. .
5. $  c& '- (". &=*Y$ ) & &a& !& &$ह.;. ?b*1. .
 Schedule-1

1 2
46. PARTITION - Instrument of … 1(Rupees Ten for every rupees five hundred
or part thereof of the amount or the market
value of the separated share or shares of the
property.
Note-- The largest share remaining after the
property is partitioned (or, if there are two or
more shares of equal value and not smaller
than any of the other shares, then any of the
other shares, then any of the other shares,
then on of such equal shares) shall be
deemed to be that from which the other
shares are separated.
Provided always that --
(a) When an instrument of partition
containing an agreement to divide property in
severalty is executed and a partition is
effected in pursuance of such agreement,
the duty chargeable upon the instrument
effecting such partition shall be reduced by
the amount of duty paid in respect of the first
instrument,but shall not be less than five
rupees;
(b) Where the instrument relates to the
partition of africultural land, the rate of duty
applicable shall be one hundred rupees.

(c) Where a final order for effecting a

partition passed by any Revenue Authority or
any Civil Court or an award by an arbitrator
directing a partition, is stamped with the
stamp required for an instrument of partition,
and an instrument of partition in pursuance
of such

1.These words were substituted for the words the same duty as a Bond (Article 13) for the by Mah. 9 of
1997. s.14(6)(t).(w.e.f.15.9.1996)
2.Clause (b) was substituted for the words (b) where land is held on Revenue Settlement for a period
not exceeding thirty years and paying the full assessment the value for the purpose of duty shall be
calculated at not more than fifty times the annial revenue by Mah.9 of 1997 s.14(6)(t).(w.e.f.15.9.1996)
3.These words were substituted for the words shall be 0.5 per cent on the market value of the
separated share or shares of the property by Mah.Tax Laws (levy, Amendment and Validation) Act 30
of 1997 8(2) (w.e.f.15.5.1997)