Bab

2 Kebangkitan Nasionalisme
`

Pengenalan

1. Gerakan nasionalisme di Asia Tenggara berlaku kerana pengaruh dan

perkembangan idea nasionalisme di Barat.
2. Ia berkembang seiring dengan cara, matlamat dan ketokohan
pemimpin nasionalisme.
3. Nasionalisme yang berlaku dinegagara kita disebabkan oleh pelbagai
faktor yang seterusnya memberikan kesan kepada usaha membina
tamadun bangsa dan negara
4. Perkembangan Revolusi bermula pada tahun 1688 dengan
berlakunuya Revolusi Keagungan di England ia diikuti oleh Refvolusi
Amerika 1776, Revoluis Perancis 1789.
5. Ia merebak ke Asia apabila berlakunya Dahagi India1857, Pemulihan
Meiji 1868, Pan-Islamisme dan al-urwah al-Wuthqa 1883, Revolusi
Filipina 1896, Penerbitan Al-Imam 1906, Revoluis China 1911,
Sumpah Pemuda Indonesia 1928 dan Penubuhan Kesatuan Melayu
Muda di Tanah Telayu pada tahun 1937.

Revoluis Revolusi Revolusi Dahagi Pemulihan Gerakan

Keagungan Amerika Perancis India Meiji Pan-
England 1776 1789 1857 1868 Islamisme
1688 1883

Revolusi Penerbitan Revolusi Sumpah Penubuhan

Filipina Al-Imam China 1911 Pemuda Kesatuan
1896 1906 Sun Yat Sen Indonesia Melayu
Jose rizal 1928 Muda
1937
 Kesimpulan Nasionalisme

• Pelbagai tafsiran berkaitan

2. 1 : Maksud Nasionalisme dengan pengertian
nasionalsme.
• Ia berdasarkan sejarah, corak
1. Ia bermaksud perasaan cinta yang mndalam terhadap bangsa dan perjuangan dan karisme
negara. pemimpin yang mendokong
2. Merupakan semangat kebangsaan yang menjelaskan sikap dan perjuangan
• Ia merupakan perasaan cinta
pende3katan berkaitan dengan perjuangan menentang penjajahan
terhadap negara yang
serta pembelaan terhadap bangsa dan negara. mencetuskan keinginan
3. Gerakan untuk mencapai kebebasan politiok ekonomi dan sosial membina negara bangsa dan
daripada penguasaan asing. melahirkan identiti sendiri.
4. Semangat nasionalisme tidak sama antara negara dan zaman kerana • Satu gerakan untuk melahirkan
ia berkaitan dengan pengalaman sejarah dan pengaruh sekeliling perasaan kekitaan dengan
seperti keturunan, agama, Bahasa dan adat resam. menggunakan persamaan
kebudayaan dan pengalaman
Pendapat Tokoh berkaitan nasionalisme. sejarah yang bertujuan
membebaskan bangsa dan
negara daripada penjajahan
Nasionalisme Kebangkitan • Gerakan mmpunyai matlamat
merupakan satu Nasionalisme sama iaitu membina bangsa
gerakan yang Melayu lebih yang bersatu padu dan
kepada berdaulat.
yang meletakkan kesetiaan kesedaran dan ketegasan diri
seseorang hanya kepada pada dekad terakhir sebelum Perjuangan
negara atau bangsanya perang Dunia kedua. Ia menentang
-Hans Kohn - disebabkan oleh ancaman penjajahan
terhadap hak kepentingan hendaklah
orang Melayu serta faktor mempunyai pertsatuan
ekonomi. Ia juga timbul akibat perpadeuan yang amat kuat iaitu
Kita hendak kebimbangan masyarakat Nationj Fronts. Segala tenaga
menzahirkan terhadap sekularisme Barat yang menentang penjajahan
suatu bangsa yang melanda tanah Melayu hendaklah digunakan untuk
yang lebih tegap dan kuat. -Profesor William R. Roff- mencapai kemerdekaan dengan
Boleh berdiri di atas tapak tetap berpegang pada tatatertib
kaki kita sendiri dan dan adab sopan bangsa Melayu
Nasionalisme
mengambil tempat kita yang dan agama Islam untuk menebus,
merupakan
sebenar di sisi bangsa-bangsa merebut dan merampas kembali
fenomena
lain yang tegap dan bersatu. hak mutlak bangsa kita yang telah
sejagat yang
- Dato Onn Jaafar – ditenggelamkan
mengiuktiraf hak setiap bangsa
- Dr Burhanuddin al-
Nasiojnalisme didunia ini untuk menubuhkan
Helmi –
Melayu gejala negaranya sendiri dan
baru hasil memindahkan kdaulatan
pernggabungan kepada rakyat. Ia menuntut Nasionalisme
Tanah Melayu oleh British, kesetiaan ulung individu digunakan untuk
tetapi nasionjalisme Melayu disalurkan kepada negara dan merujuk
wujud sejak zaman kesultanan bangsa tersebut. perjuangan
Melayu Melaka. Kesetiaan orang Melayu bagi
keapad raja merupakan ciri - Dr. R. Sunthralingam – mendapatkan kembali
nasionhalsme Melayu ketika m kdudukan unggul dalam
itu dan orang Melayu negara sendiri
berpegang fahaman
kebangsaan yang bersifat ke - Profesor Emeritus Tan
tanah Melayuan Sri Dr. Khoo Kay Kim
- Profesor Datuk Zainal
Abidin Whid
 2. 2 : Perkembangan Idea
nasionalisme di Barat

1. Ia berkembang hasil daripada penentangan terhadap pemerintahan

beraja yang menjadi sImbol penindasan yang menggugat hak dan
kebebasan rakyat.
2. Revolusi Keagungan di England dan revolusi Perancis merupakan
contoh revolusi yang menolak pemerintahan beraja.
3. Manakala Revolusi Amerika merupakan perjuangan untuk
memperolehi kemerdekaan daripada penjajahan kuasa asing.

Gambar : Revolusi Keagungan

Revolusi Keagungan 1688
1688 England
1688
Sebab Penentangan

1. Ia berlaku di England disebabkan oleh keingingan menegakkan

kedaulatan Parlimen dan hak asasi rakyat
2. Berlaku disebabkan Raja james II yang membelakangkan parlimen
semasa menggubal undang-undang
3. Ahli parlimen bangkit menentang pemerintahan raja berkuasa
mutlak, ia disokong oleh Mary II dan suaminyan raja William of
Orangedari Belanda.

Perkembangan

1. Raja James ii telah melarikan diri ke Perancis.

2. Peralihan kuasa berlaku secara aman tanpa pertumpahan darah
mnyebabkan ia dikenali sebagai Revolusi Keagungan.
3. Semasa pemerintahan Mary ii dan William Of Orange, konsep
kedaulatan parlimen dan raja berperlembagaan dimantapkan
4. Bil of Right digubal untuk memberikan keutamaan kepada parlimen
untuk menggubal undang-uandang dan hak mengutip cukai.

John Locke, Ahli Falsafah Inggeris

Pemikiran John Locke

1. Menggubal Bill Of Right

2. Menghasilkan karya Two Treatise of government
3. Ia mempopularkan prinsip raja berperlembagaan
4. John Locke meno9lak konsep pemerintahan Raja berkuasa mutlak
5. Beliau menegaskan bahawa kerajaan patut diasaskan atas persetujuan
antara pemrintah dengan rakyat
6. Undang-undang perlu digubal bagi memenuhi hak asasi manusia.
 Revolusi Amerika 1776

1. Ia merupakan reaksi orang Amerika menentang penjajahan British

Sebab Penentangan
1. Tindakan British tidak melindungi tidak melindungi hak penduduk Amerika
yang merupkan sebahagian daripada empayar British
2. Terdapat 13 buah tanah jajahan British di Amerika
3. Penduduk Amerika menentang akta yang diperkenalkan untuk memungut
cukai dijajahan tersebut.
4. Akta tersebut seperti Akta Pelayaran , Akta Gula, Akta Setem dan Akta Teh.
Perkembangan
1. Penduduk Tanah Jajahan melaungkan Slogan “Tiada Cukai tanpa perwakilan “
2. Pemimpin tanah jajahan telah menubuhkan kongres yang diketuai oleh
George Washinton
3. Mereka mengisytiharkan perang terhadap British untuk memperjuangkan
kemerdekaan Amerika
4. Kongres telah meluluskan Pengisytiharaan Kemerdekaan Amerika yang ditulis
oleh Thomas Jefferson pada bulan Julai 1776.
5. Perisytiharaan tersebut menegaskan sesebuah kerajaan mesti menjamin hak
kehidupan, kebebasan dan kebahagian, jika tidak rakyat berhak untuk
membentuk kerajaan baru.
6. Revolusi berakhir pada tahunh 1783 apabila British mengakui kemerdekaan
Amerika Syarikat.
7. 13 buah tanah jajahan digabu8ngkan dan di beri nama sebagai Amer4ika
Syarikat
8. Ia mengamalkan pemerintahanDemokrasi

Revolusi
Sebab Perancis
Penentangan : 1789
1. Kemunculan idea nasionalisme yang memperjuangkan kebebasan.persamaan
dan persaudaraan oleh golongan pemikir Perancis seperti Jean Jacques
Rousseau (Rousseau) dan Voltaire.
2. Rousseau telah menulis The Social Contract yang mengemukakan keunggulan
suara rakyat bagi menjamin kesejahteraan masyarakat.
3. Suara rakyat digelar sebagai "hasrat umum" yang merupakan kata sepakat
golongan yang mempunyai kesedaran.
4. Menurut Rousseatt, kedaulatan suara rakyat lebih tinggi dan penting daripada
institusi raja dan birokrasi.
5. Pemerintahan Raja autokratik Raja Louis XVI dan golongan bangsawan yang
memonopoli pelbagai keistmewaan
6. Manakala rakyat pula dibebankan dengan pelbagai cukai.

Perkembangan
1. Golongan revolusi telah menggempur penjara Bastile dan membebaskan
Gambar : Jean Jacques
tahanan politik dan seterusnya menggulingkan Raja Louis XVI .
2. Revolusi Perancis membawa kemunculan Republik Perancis yang mengakhiri Rousseau (Rousseau)
sistem pemerintahan beraja di Perancis.
Kesimpulan

1. Idea nasionalisme di Barat telah mencetuskan kesedaran dan kebangkitan rakyat dalam memperjuangkan
kedaulatan negara
2. Hak dan prinsip kedaulatan rakyat amat ditekankan di dalam perjuangan tersebut
3. Ia memberikan iktibar kepada kita tentang kepentingan ilmu pengetahuan bagi mkeningkatkan kesejahteraan
hidup
4. Idea tersebut tersebar di Luar Eropah dan juga di Asia dan Asia Tenggara.
 Peristiwa Jamuan teh Boston

1. Peristiwa penentangan orang Amerika terhadap cukai

dan monopoli British dalam perjuangan teh di Amerika
2. Mereka membuang peti teh ke laut dari kapal Britih
yang berlabuh di Pelabuhan Boston.
3. Peristiwa tersebut menyebabkan berlakunya Revolusi
Amerika

Gambar : Jamuan The Boston

Tiga Belas Tanah Jajahan

British di Amerika
1. Tanah jajahan British di Amerika Utara dikenali
sebagai Amerika British dari tahun 1607 hingga
tahun 1783.
2. Tiga Belas Tanah Jajahan British yang terletak di
sepanjang pesisir Atlantik mengisytiharkan
kemerdekaan dan membentuk Amerika Syarikat
pada tahun 1784, selepas Perang Kemerdekaan
Amerika.

Bill of Right

Beberapa kebebasan dan konsep utama yang

dibentangkan dalam Bill of Rights seperti yang berikut:
• Kebebasan memilih anggota parlimen tanpa campur tangan
raja atau ratu.
• Kebebasan bersuara di parlimen.
• Kebebasan daripada campur tangan raja dengan undang- Bill of Rights ditandatangani
undang (raja dilarang menubuhkan mahkamah sendiri atau oleh William of Orange dan
bertindak sebagai hakim sendiri).
Mary II yang menjadi
• Kebebasan untuk menghantar petisyen kepada raja.
• Kebebasan menggunakan senjata untuk mempertahankan pemerintah di England selepas
diri seperti yang dibenarkan dalam undang-undang. penggulingan Raja James II.
• Kebebasan daripada hukuman yang kejam dan luar biasa Bill of Rights dijadikan
serta ikat jamin yang berlebihan.
• Kebebasan daripada cukai khas diraja tanpa persetujuan
undang-undang pada tahun
parlimen. 1689. Secara umumnya, Bill of
• Kebebasan denda dan penyitaan tanpa perbicaraan. Rights mengehadkan kuasa
• Kebebasan daripada penjagaan tentera ketika aman dan monarki, meningkatkan status
tanpa persetujuan parlimen.
parlimen dan menggariskan
hak individu tertentu.
 2. 3 : Perkembangan
Nasionalisme di Asia

1. Ia merupakan kesinambungan idea nasionalisme di Barat

2. Ia berlaku kerana kesan pertembungan antara bangsa Eropah
3. Kedatangan kuasa penjajah Eropah di Asia telah mencetuskan
kebangkitan nasionalisme di India, China, Mesir, Empayar
Uthmaniyah dan Jepun.
Nasionalisme India
Faktor Kebangkitan
1. Merupakan reaksi penduduk tempatan terhadap dasar imperialisme British.
2. Dahagi India 1857 merupakan titik tolak kebangkitan rakyat dan
perkembangan nasionalisme
Perkembangan
1. Tahap awal nasionalsime memberi perhatian terhadap isu-isu sosial-agama.
2. Pertubuhan : Brahmo Samaj dan Arya Samaj mengiatkan rasa kecintaan
terhadap budaya tempatan kesan daripada pengaruh budaya barat
3. Penghujung abad ke-19, kemunculan golongan intelektual akibat daripada
sistem Pendidikan barat
4. Golongan tersebut telah memulakan Gerakan nasionalisme yang lebih
tersusun
5. Mereka menubuhkan pertubuhan politik seperti National Congress ( INC )
pada tahun 1885 dan Liga Muslim 1906
6. Awal abad ke-20, muncul Gerakan nasionalisme yang bersifat kekerasan
yang diketuai oleh Golongan nasionalios Radikal seperti Bal Gangadhar Tilak
dan Bipin Chandra Pal.
7. Penentangan dilakukan secara militant terhadap British. Dahagi India 1857
8. Selepas Perang Dunia pertama INC telah memperlihatkan dasar tidak Pemberontakan yang dilancarkan
oleh sepoi atau askar upahan British
berkerjasama dengan British
berbangsa India
9. Tindakan tersebut diterajui oleh Mahatma Gandhi yang menjadikan Ia merupakan reaksi terhadap
satyagraha sebagai pegangan untuk mengerakkan nasionalisme di India. ancaman pengaruh British terhadap
10. Selepas Perang Dunia Kedua INC dan Liga Muslim telah membentuk adat budaya dan agama masyarakat
setempat
jawatankuasa Khas bagi merangka rancangan pembahagian India kepada
Negara India dan Pakistan pada 14 Ogos 1947 Satyagraha
11. Pakistan diumumkan sebagai negara merdeka pada 14 Ogos 1947 dengan Ia bermaksud bermaksud
berpegang teguh kepad
Muhammad Ali Jinnah sebagai Gabenor Jeneral Pakistan kebenaran. Konsep satyagraha
12. India mengisytiharkan kemerdekaan pada 15 Ogos 1947 dengan Jawaharlal menjadi asas perjuangan tanpa
Nehru dilantik sebagai Perdana Menteri Pertama India keganasan.

Nasionalisme China

1. Ia bertujuan mengukuhkan peradaban China dalam kalangan orang Cina daripada ancaman penguasaan politik dan
ekonomi oleh kuasa asing
Faktor Kemunculan
1. Penetangan terhadap kelemahan pemerintahan Dinasti Manchu ( Manchuria )
2. Ia dianggap sebagai orang luar dan kehilangan mandat
3. Masyarakat China hilang kepercayaan terhadap Dinasti Manchu yang gagal menghalang kemasukan pengaruh
Barat
4. Gerakan Nasionalisme seterusnya adalah bersifat anti-barat kerana menentang campurtangan kuasa Barat di
China.
5. Ia dipelopori oleh Dr. Sun Yat Sen yang mengemukakan tiga prinsip iaitu San Min Chu-I sebagai ideologi perjuangan
iaitu nasionalisme, demokrasi dan kebajikan sosial
6. Prinsip tersebut menjadi asas kepada Gerakan Revolusi China pada tahun 1911 yang berjaya menumbangkan
pemerintahan Dinasti Manchu dn kemunculan Sistem Republik di China.
 Nasionalisme Empayar Uthmaniyah dan Mesir

Gerakan Islah
1. Ia lahir daripada kesedaran untuk mempertahankan sistem pemerintahan
Islam dan agama islam yang diancam oleh imperialisme Barat pada abd ke- 1. Ia merujuk Gerakan pemulihan
19. Islam yang dipelopori oleh Sayyid
2. Ia telah mencetuskan Gerakan Pan-Islamsime dan Gerakan Islah Jamal al-Din al-Afghani dan
Sheikh Muhammad Abduh
Gerakan Pan-Islamisme Sebab Kemunculan
1. Imperialisme Barat di Mesir
Peranan Sayyid Jamal al-Din al-Afghani menyebabkan berlakunya
1. Belai telah menubuhkan kumpulan al-Urwah al-Wuthqa ( Ikatan yang Kuat pertembungan kebudayaan
2. Ia telah ditubuhkan untuk memperkuatkan p-ersaudaraan islam dan antara Eropah Amerika dengan
membawa kemajuan kepada umat islam kebudayaan tempatan
3. Akhbar al-Urwah al-Wutlrya telah diterbitkan untuk menyebarkan idea 2. Ia mengubah budaya dan tradisi
nasionalisme iaitu seruan pemyatuan persaudaraan umat islam seluruh kepercayaan masyarakat
dunia supaya bangkit menghalang perluasan kuasa barat. tempatan
Perkembangan
Peranan Empayar Uthmaniyah 1. Gerakan Islah menyeru umat
islam supaya berpegang pada
1. Mengeluarkan fatwa menyeru umat islam yang ditindas penjajah Barat ajaran islam yang sebenarnya
bangkit berjuang Bersama-sama dengan Empayar Uthmaniyah. berpanukan al-Quran dan Hadith
2. Khalifah Abdul hamid II mengerakkan idea Pan-Islamisme. bagi membaiki kehidupan
3. Gerakan ini telah mendapat sokongan umat islam seluruh dunia masyarakat melepaskan diri dari
termasuklah Tanah Melayu penjajahan.
4. Contohnya Kebangkitan Tok Janggut di Kelantan yang berjuang
menentang penjajahan British.
Nasionalisme di Jepun Kesimpulan Nasionalisme
Faktor Perkembangan
1. Nasionalisme di Asia merupakan
1. Ia digerakkan oleh pemerintah Jepun untuk kesedaran bagi mencapai
Gerakan untuk menamatkan
kemajuan dan mengelakkan ancaman imperialisme Barat. penjajahan kuasa asing
2. Gerakan pemulihan telah dilancarkan oleh Maharaja Mikado Meiji 2. Ia juga menuntut perubahan
dengan memberi penekanan kepada pemodenan mengikut model barat politik seiring dengan pembinaan
supayaJ Jepun dihormati oleh kuasa-kuasa Barat. negara bangsa.
3. Contohnya. di India. Mesir dan
Semangat Bushido China.
1. Prinsip dan semangat Bushido telah dijadikan asa untuk membina 4. Ia juga berlaku dalam bentuk
semangat nasionalisme dikalngan rakyat dan pemerintah smasa zaman gerakan pembaharuan dalam
Pemulihan Meiji. negara untuk mengekalkan
2. Ia meliputi semua pembaharuan dalam semua aspek kehidupan yang kedaulatan seperti yang telah
akan menjadikian jepun muncul sebagai negara perindustrian dan kuasa berlaku di empayar Uthmaniyah
tentera yang kuat di Asia pda awal abad ke 20 dan Jepun.
3. Atas desakan ekonomi dan nasionalisme melampau oleh glonongan
tentera menjadikan Jepun sebagai kuasa imperialisme di Asia. Iktibar
4. Semangat Bushido ialah sikap yang sanggup menanggung risiko,
bersungguh-sungguh mencapai cita-cita dan sedia berkorban demi Kita hendaklah sentiasa
melaksanakan tanggungjawab terhadap ketua dan negara. berwaspada terhadap anasir
asing yang boleh menjejaskan
kedaulatan bangsa dan negara
 2. 4 : Perkembangan
Nasionalisme di Asia Tenggara

1. Ia bertujuan untuk membebaskan diri daripada penjajahan kuasa

barat
2. Ia berlaku di Filipina, Burma ( Myanmar ), Vietnam dan Indonesia
3. Di Thailand Gerakan nasionalismenya adalah bersifat menuntut
pembaharuan dalam pentadbiran ke arah mengekalkan kedaulatan
negara daripada anacaman Imperialisme.
Nasionalisme Filipina

1. Ia bertujuan untuk menghapuskan penjajahan kuasa asing. Gambar : Jose Rizal

2. Tokoh Nasionalisme ialah Jose Rizal, Adres Bonifacio dan Emillio Aquinaldo
Fokus Objektif SPM
Tahap Awal
1. Bersifat propaganda yang dipimpin oleh Jose Rizal Liga Filipina telah ditubuhkan
2. Gerakan ini menuntut Filipina dijadikan sebahagian daripada wilayah oleh Jos Rizal di Filipina. Apakah
sepanyol yang mempunyai hak yang sama seperti bangsa Sepanyol.
tujuan ia ditubuhan ?
3. Jose Rizal menubuhkan Liga Filipina pada tahun 1892 untuk mendesak
kerajaan Sepanyol melakukan perubahan politik, sosual dan ekonomi di A. Menuntut kemerdekaan
Filipina
B. Melancarkan revolusi
Tahap Radikal
1. Kegagalan Gerakan propaganda telah mencetuskan idea Gerakan yang C. Mendesak perubahan
lebih radikal. politik
2. Bonifacio menubuhkan Katipunan untuk memperolehi kemerdekaan D. Menyokong kerjasama
Filipina melalui revolusi dengan Amerika
3. Akhbar Kalayan telah digunakan oleh Katipunan dalam menyebarkan idea
revolusi kepada rakyat Jawapan : C – Mendesak
4. Katipunan telah dipimpin oleh Bonifacio Aquinaldo untuk mengerakan perubahan politik
Revolusi Filipina bagi menyingkirkan pemerintahan Sepanyol tetapi gagal.
Bukti : Rujuk Buku teks muka
Kerjasama dengan Amerika Syarikat surat hal :
1. Aquinaldo telah bekerjasama dengan Amerika Syarikat dan berjaya
mengusir Sepanyol dari Filipina Fakta : Jose Rizal menubuhkan
2. Aquinaldo telah membuat pengisytiharaan kemerdekaan pada tahun 1899 Liga Filipina pada tahun 1892
tetapi tidak diiktiraf oleh Amerika Syarikat.
untuk mendesak kerajaan
3. Filipina telah diletakkan diopawah penguasaan dan penjajahan Amerika
Sepanyol melakukan
Syarikat.
4. Semasa penjajahan Amerika Syarikat golongan nasionalisme Filipina telah perubahan politik, sosual dan
mengubah strategi perjuangan dengan menggunakan saluran diplomasi ekonomi di Filipina
melalui parti politik sederhana
5. Akhirnya pendekatan kerjasama ini membolehkan Sergio Osmena yang
merupakan pemimpin Parti Nasionalis dilantik menganggotai Dewan
Perhimpunan Filipina pada tahun 1907
6. Gerakan menuntut kemerdekaan diteruskan oleh golongan nasionalis
sehingga Perang Dunia Kedua.
 Nasionalisme di Burma ( Myanmar )

Nasionalisme Tahap Awal

1. Ia adalah perjuangan golongan kelas menengah, Sami Buddha ( pongyi ),
Thakin ( Siswazah Universiti ) dan golongan petani menentang imperialisme
Barat
2. Ia digerakkan oleh golongan kelas pertengahan berpendidikan barat
berikutan pengaruh British yang mengancam kedudukan agama Buddha Nasionalisme Selepas Perang
3. Mereka telah menubuhkan Persatuan Belia Buddha pada tahun 1906 untuk Dunia Pertama
mengekalkan agama Buddha, Pendidikan dan kebudayaan Burma. 1. Bercorak Revolusi yang
4. Persatuan tersebut telah menggunakan Isu Kasut untuk membangkitkan didokong oleh aliran
nasionalisme nasionalisme dan komunisme
5. Isu kasut ialah perbuatan Orang British memakai kasut semasa memasuki 2. Parti aliran Nasiojnalisme
kuil Buddha dianggap mencemari kesucian agama Buddha. ialah Viet Nam Quoc Dang-
Dang ( VNQDD ) atau Parti
Nasionalisme tahap Radikal Nasionalis Vietnam pimpinan
1. Golongan yang lebih radikal seperti U Ba Pe telah mengambialih Persatuan Nguyen Thai Hoc
Belia Buddha 3. Parti Komunis Vietnam
2. Nama Persatuan ditukar kepada Majlis Persatuan Am Kesatuan Burma ( PKV) diketuai oleh Ho Chi
3. Mereka mula memainkan isu bangsa Burma Minh
4. Golongan sami Buddha menubuhkan Majlis Am Sangha Samagyi dan telah 4. VNQDD adalah brteraskan
melancarkan pemberontakan Saya San ( 1930 -1932 ) sistem demokrasi,
5. Ia diketuai oleh Saya San ( bekas Pongyi ) yang mendapat sokongan nasionalisme dan sosialisme
golongan petani yang terbeban dengan pelbagai cukai. 5. Parti tersebut telah
Gerakan Nasionalisme Anti Pemisahan melancarkan pemberontakan
1. Ia dipengaruhi oleh pengenalan Perlembagaan Burma 1935 yang pada tahun 1930 untuk
memisahkan Burma dengan India. mengusir Perancis dan
2. Ia telah merangsang perjuangan kea rah berkerajaan sendiri menubuhkan kerajaan
3. Golongan Thakin menubuhkan Parti Do Bama Asiayone ( Kami Orang Burma) Republik Vietnam
untuk memperjuangkan Kemerdekaan Burma Perancis telah menangkap
4. Aung San, Kyaw Nein dan U Nu merupakan pemimpin parti tersebut yang pemimpin VNQDD dan
mengelarkan diri mereka sebagai Thakin ( Tuan ) menghukum bunuh Nguyen
5. Mereka mnegaskan Orang Burma mesti bertuankan orang Burma Thai Hoc
6. Dr. Baw Maw telah memenangi pilihanraya 1937 dan dilantik sebagai 6. Parti Komunis Vietnam di
Perdana Menteri Pertama Burma. bawah Ho Chi Min
meneruskan gerakan revolusi
Nasionalisme di Vietnam
menentang Perancis.
7. Ho Chi Minh Berjaya
Faktor Kemunculan Nasionalisme mengisytiharkan
1. Akibat daripada perubahan sosial politik dan sosioekonomi selepas kemerdekaan Republik
kedatangan Perancis terutama selepas 1918. Demokratik Vietnam di
Perkembangan Nasionalisme Hanoi, Vietnam Utara
1. Ia dipelopori oleh golongan bangsawan dan pegawai daripada golongan 8. Hp Chi Min telah dilantik
Mandarin iaitu golongan yang menerima Pendidikan Confucius. sebagai presiden pertama.
2. Golongan ini memperjuangkan pemulihan sistem pemerintahan beraja 9. Di Vietnam selatan berpusat
3. Kemunculan golongan intelektual meningkatkan lagi kesedaran politik dan di Saigon berada dibawah
anti-Perancis pengaruh Perancis dan
4. Akhbar seperti Tribune Indige dan Cloche fele mengkritik penindasan Amerika Syarikat
Perancis dan menuntut hak rakyat Vietnam 10. Pada tahun 1976 Republik
Vietnam telah terbentuk
 Nasionalisme di Indonesia
Tahap awal – Raden Adjeng Kartini
1. Isu pendidikan utk mengubah nasib rakyat akibat dasar penjajahan Belanda
2. Ia dipelopori oleh Radin Adjeng Kartini iaitu perjuangan utk memajukan
pendidikan wanita
3. Karya (surat) diutuskan kpd rakan-rakan di Eropah dibukukan dan
diterbitkan berjudul Hilang Gelap Terbitlah Terang pd 1911.
4. Karya diterjemah ke Bahasa Inggeris dgn judul Letters of Javanese Princess
5. Karya mendedahkan dasar diskriminasi Belanda yang menindas dan
membawa kemunduran kepada bangsa Indonesia.

Tahap Kedua – Perjuangan Pertubuhan

1. Lebih tersusun utk mempertahankan agama Islam dari r ancaman
sekularisme Barat di bawah Pertubuhan Muhammadiyah
2. Menjadi lebih radikal dibawah penubuhan parti politik seperti Sarekat
Islam, Parti Komunis Indonesia ( PKI ) dan Parti Nasional Indonesia ( PNI )
3. Peranan Soekarno menjadikan PNI sebagai sebuah Parti yang berpengaruh

Kongres Pemuda Indonesia

1. 1928 kongres melahirkan ikrar “Sumpah Pemuda” yg menjadi tonggak Raden Adjeng kartini dan Soekarno
nasionalisme
2. Tiga asas sumpah ialah Satu tanah air, Satu bangsa , Satu bahasa untuk
mewujudkan keutuhan negara bangsa

Pembentukan Pemaufakatan Perhimpunan Politik Kebangsaan Indonesia

1. Ia bertujuan untuk mengukuhkan perjuangan pertubuah

2. Soekarno telah telah mempelopori penubuhan Permaufakatan Perhimpunan
Politik Kebangsaan Indonesia ( PPPKI )
3. Ia merupakan gabungan organisasi dan parti politik Indonesia untuk
memperjuangkan kemerdekaan Indonsia.

Sarekat Islam

Latar Belakang

1. Pada tahun 1905, Sarekat Perkembangan

Pedagang Batik Arab
Indonesia ditubuhkan di 1. Kemunculan Sarekat Islam pada tahun 1912 di bawah pimpinan Omar Said
bawah pimpinan Raden Tjokroaminoto menandakan bermulanya gerakan politik untuk menuntut
Mas Tirtoadisurdjo. kemerdekaan daripada pihak penjajahan Belanda.
2. Pada tahun 1911, 2. Omar Said Tjokroaminoto mendaftarkan Sarekat Islam sebagai sebuah
pertubuhan ini dikenali pertubuhan yang bergerak dalam bidang politik dan agama, selain ekonomi di
sebagai Sarekat seluruh Indonesia.
Dagangan Islamiyah di 3. Pendaftaran Sarekat Islam menetapkan tujuan untuk memperjuangkan
bawah pimpinan Haji ekonomi umat Islam, mengembangkan pendidikan Islam, menyatukan pendapat
Samanhudi. orang Islam dan membentuk kehidupan berdasarkan agama Islam.
3. Pada tahun 1912, 4. Dengan tujuan baharu ini, pertubuhan ini berubah daripada sebuah badan
pertubuhan ini ekonomi, berkembang menjadi badan agama dan politik Islam.
ditukarkan menjadi 5. Sarekat Islam mendapat sokongan kuat daripada golongan reformis Islam yang
Sarekat Islam di bawah terpengaruh dengan gerakan pembaharuan Islam di Timur Tengah.
pimpinan Omar Said 6. Kelantangan Sarekat Islam dalam memperjuangkan kemerdekaan dan membela
Tjokroaminoto. nasib penduduk peribumi menarik sokongan ramai.
4. Pada tahun 1923, 7. Cawangan Sarekat Islam ditubuhkan di hampir semua kawasan di Indonesia.
pertubuhan ini dikenali 8. Sehingga awal tahun 1920-an, Sarekat Islam muncul sebagai kuasa politik yang
sebagai Partai Sarekat dominan di Indonesia.
Islam di bawah pimpinan
Haji Agoes Salim.
 9. Perkembangan pesat Sarekat Islam menarik sokongan bukan
sahaja dalam kalangan yang berminat dengan perjuangan
Islam, tetapi berlaku penyusupan golongan kiri, khususnya
komunis ke dalam cawangannya.
10. Golongan komunis mahu menguasai Sarekat Islam yang
ketika itu muncul sebagai pertubuhan politik berpengaruh.
11. Mereka menggunakan Sarekat lslam melancarkan siri
pemogokan dan pemberontakan di Jawa dan Sumatera.
12. Selain golongan kiri, terdapat juga sebilangan golongan
sekular yang turut berjuang dalam Sarekat Islam
13. Sementara itu, dalam kalangan golongan agama pula,
berlaku perpecahan antara golongan reformis dengan
golongan ortodoks.
14. Kemunculan pelbagai golongan dengan pelbagai aliran
perjuangan menyebabkan Sarekat Islam mengalami
pergolakan dan akhirnya melemahkan organisasi politik
tersebut.
15. Pada tahun 1921, Sarekat Islam berpecah kepada dua, iaitu
Sarekat Islam Puteh dan Sarekat Islam Merah berikutan
pergeseran ideologi dalam kalangan pemimpin Sarekat Islam.
16. Golongan komunis keluar daripada Sarekat Islam dan
menubuhkan Partai Komunis Indonesia pada tahun 1921.
17. Pada tahun 1923, pemimpin utama Sarekat Islam, Agus Salim
membersihkan Sarekat Islam daripada pengaruh komunis
dan mengukuhkan perjuangan Sarekat Islam berdasarkan
prinsip memperjuangkan kemerdekaan Indonesia dengan
berlandaskan perlembagaan yang berasaskan undang-
undang Islam.
18. Setelah berjaya menyingkirkan pengaruh golongan komunis
dan sekular yang lain, Sarekat Islam mengalami krisis antara
golongan reformis dengan ortodoks. Keadaan ini
menyebabkan ramai ahli dan pemimpin Sarekat Islam keluar
parti dan menyertai Persatuan Muhammadiyah dan
Nahdatul Ulama. Kedua-dua persatuan ini tidak begitu
cenderung kepada perjuangan politik, sebaliknya
memberikan tumpuan kepada perjuangan meningkatkan
kedudukan sosial masyarakat Islam di Indonesia.
19. Mulai pertengahan tahun 1920-an, peranan dan pengaruh
politik Sarekat Islam merosot. Hal ini menyebabkan
kedudukan golongan agama dalam gerakan nasionalisme di
Indonesia semakin terpinggir, terutama apabila tertubuhnya
Partai Nasional Indonesia pada tahun I927 pimpinan
Soekarno.
Parti Komunis Indonesia
Latar Belakang
1. Pergerakan komunis mula dikesan di Indonesia sejak pada
tahun 1914 dengan pengasasan Indies Social Democratic
Association (Indischie Social Democratische
Vereeniging/ISDV)
2. ISDV merupakan pertubuhan sosialisme yang pertama
ditubuhkan di Asia Tenggara pada tahun 1914.
3. ISDV ditubuhkan di Semarang (Surabaya) dan diasaskan oleh
Henk atau Hendriclus Sneevliet, seorang Belanda yang
berpegang pada fahaman sosialisme.
Perkembangan PKI
1. Pada 23 Mei 1920, ISDV berkembang menjadi Partai Komunis
Indonesia (PKI). Sehingga tahun 1921, anggota ISDV
dibenarkan menyertai Sarekat Islam untuk menghadapi
persaingan dengan para pedagang Cina di Indonesia.
2. Sneevliet mendapati ISDV sukar mendapatkan sokongan
ramai di Jawa kerana pertubuhan ini merupakan sebuah
pertubuhan Eropah. Dengan itu, Sneevliet membuat
hubungan dengan Sarekat Islam.
3. Beliau berjaya mempengaruhi pemimpin Sarekat Islam
cawangan Semarang seperti Semaun dan Darsono.
4. Anggota ISDV menggunakan kemudahan yang diberi oleh
Sarekat Islam dalam menyebarkan fahaman komunis.
5. Golongan komunis berusaha menguasai cawangan Sarekat
Islam. Pada tahun 1920-an, anggota Sarekat Islam yang lebih
sederhana dan konservatif sedar tentang penyerapan unsur
komunis dalam sebahagian anggota dan cawangannya,
terutama cawangan di Semarang.
6. Perkembangan ini menyebabkan berlaku persaingan dalam
kepimpinan antara pemimpin pusat Sarekat Islam dengan
kumpulan yang menyokong komunis di bawah Semaun.
7. Oktober 1921, dalam Kongres Keenam Sarekat Islam, Hadji
Agus Salim dan Abdul Muis telah mengharamkan anggota
Sarekat Islam daripada menjadi anggota parti lain pada masa
yang sama. Ia bertujuan menyekat Semaun dan kumpulannya
terus berkembang di Indonesia.
8. Dengan itu, kumpulan Semaun berusaha mengubah
pertubuhan bercorak sosial-demokratik kepada sebuah
pertubuhan komunis.
9. Kemunculan PKI pada Mei 1920 menguatkan lagi
perkembangan komunisme dalam politik Indonesia.
10. Pendirian PKI yang antikolonial dan antikapitalis membantu
PKI menyusup dalam semangat kebangsaan di Indonesia.
11. 1923, akibat tekanan daripada kerajaan Belanda telah
menyebabkan beberapa pemimpin penting PKI meninggalkan
Indonesia, termasuk Tan Malaka. Dengan itu, kepimpinan PKI
mula berpindah kepada golongan pelampau seperti Darsono.
12. Pada 25 Disember 1925, PKI melakukan pemberontakan
terhadap pemerintahan Belanda. pemberontakan ini berjaya
ditumpaskan oleh Belanda. Kesannya, pihak Belanda telah
menjalankan penangkapan besar-besaran, penahanan dan
pengusiran ke luar negara pemimpin komunis.
13. Dengan itu, pergerakan PKI terpaksa berpindah ke bawah
tanah sehingga Perang Dunia Kedua. Kemunculan PKI sebagai
sebuah pertubuhan rasmi juga dimansuhkan.
14. Sekitar tahun 1926, komunis Indonesia di bawah PKI bangkit
untuk menentang dan menamatkan pemerintahan Belanda di
Jawa dan Sumatera, tetapi tidak berjaya.
15. Ekoran daripada itu, semakin ramai ahli komunis Indonesia
melarikan diri ke Singapura dan negeri-negeri Melayu.
Antaranya termasuk Alimin dan Moeso, diikuti oleh Tan
Malaka, Hasanoesi, Boedisoejitro, Sutan Perpateh, Winanta,
Soebakat dan Jamaluddin Tamin.
16. Walau bagaimanapun, usaha memperluas
pengaruh komunis di Tanah Melayu yang
dijalankan oleh pemimpin komunis Indonesia
tidaklah mendapat sambutan dalam kalangan
orang Melayu
 Parti Nasional Indonesia
Latar Belakang Faktor Nasionalisme Rakyat

1. Pada 1922 pelajar Indonesia di Belanda menubuhkan 1. Kelemahan Raja Vajiravudh

Perhimpunan Indonesia berjuang ke arah merdeka dan tegas tidak a. Menimbulkan kegelisahan rakyat terhadap
penguasaan politik oleh kerabat diraja
bekerjasama dgn Belanda
b. Nai Pridi Phanomyong dan Field Marshal
2. Perhimpunan berjaya mendapat sokongan. Phibulsongkram menubuhkan Parti Rakyat dan
3. Pada 1923-1927 ahli perhimpunan pulang ke Indonesia dan melancarkan Revolusi Thai
menubuhkan kelab pelajar di beberapa bandar c. Menamatkan pemerintahan raja berkuasa
4. Kelab sebagai pusat perbincangan dan idea perjuangan. Paling mutlak
d. Pemerintahan raja berpelembagaan
aktif Kelab Pelajar Bandung. diperkenalkan dengan meletakkan raja
5. Jadi Soekarno menubuhkan Perserikatan Nasional Indonesia pd 4 kedudukan tertinggi tetapi tidak mencampuri
Jun 1927 dan menukar nama kpd Partai Nasional Indonesia (PNI) urusan pentadbiran kerajaan yg dijalankan oleh
pimpinan Soekarno dan dibantu Ir. Anwari, Iskaq Perdana Menteri
2. Penguasaan Ekonomi oleh Kapitalis Barat dan
Tjokrohhadisoerjo, Sunarjo, Dr. Tjipto Mangunkusumo dan Ali
orang Cina
Sastroamidjojo. a. Perdana Menteri Phibul Songkram meluluskan
undang² menyekat penguasaan ekonomi org
Matlamat PNI Cina dan menggalakkan peribumi terlibat dlm
1. Menuntut kemerdekaan mutlak. ekonomi.
2. Menyatukan rakyat Indonesia melalui gabungan parti politik b. Semasa perang dunia kedua, dasar bekerjasama
dgn Jepun menyebabkan Thailand tidak dijajah
Indonesia.
Jepun.
3. Membentuk kerajaan demokrasi berparlimen yang c. Thailand memperoleh semula hak wilayah di
bertanggungjawab kepada semua rakyat. IndoChina dan negeri utara Tanah Melayu
4. Memartabatkan penggunaan bahasa Indonesia sebagai bahasa
rasmi.
• Nama asal Thailand ialah Siam
Perjuangan PNI
• Tahun 1939 tukar kepada Thailand
yang bermaksud “Tanah Bebas”
1. Secara radikal utk capai matlamat bebaskan Indonesia dr Belanda
2. Usaha PNI: tidak bekerjasama dgn Belanda dan sebar idea melalui Birokrasi Barat semasa Raja Mongkut
akhbar Banteng Priangan di Bandung dan Persatuan Indonesia di
Jakarta • Melantik 80 penasihat Barat
3. Semasa Kongres Pemuda keluar ikrar “Sumpah Pemuda” yg
• Penasihat kewangan, pelabuhan,
menekankan “semua rakyat Indonesia adalah sebangsa, sebahasa
polis dr Britain
dan senegara”
• Penasihat Kastam dari Amerika
4. Soekarno menyatukan rakyat dan PNI dapat sambutan.
Syarikat
5. PNI gabungkan parti sedia ada apt Kelab Pelajar Surabaya, Budi
• Penasihat ketenteraan dar Perancis
Utomo, Pasundan, Ikatan Sumatera, Sarekat Islam dan Kaum
Betawi dalam Permuafakatan Perhimpunan Politik Kebangsaan
Indonesia PPPKI dan berusaha membentuk perpaduan
kebangsaan. Kesimpulan Nasionalisme di Asia Tenggara

1. Ia berkembqang daripada kesedaran

Nasionalisme di Thailand memperjuangkan hak bangsa dan untuk
Tahap Awal
mendapatkan kemerdekaan
1. Berbeza dgn negara lain yg bersifat antipenjajah dan memperjuangkan 2. Di Thailand berbeza kkerana ia lebih
kemerdekaan kepada usaha mempertahankan
2. bertujuan mempertahankan kedaulatan negara serta tuntut penglibatan rakyat
dlm pemerintahan
kemerdekaan dan kedaulatan negara
3. Dipelopori Raja Thailand melalui diplomasi dan pemodenan
4. Raja Mongkut membina hubungan baik dengan Barat seperti British, Amerika Iktibar
Syarikat dan Perancis
5. Baginda menjalankan Langkah pemodenan dengan melaksanakan birokrasi Barat Sumbangan Pemimpinj dalam usaha
6. Penasihat dari Barat dibawa untuk melatih pegawai tempatan dalam bidang
kewangan, pelabuhan, kastam, ketenteraan dan polis mngekalkan kedaulatan negara sewajarnya
7. Guru Barat dari British untuk melaksanakan pendidikan Barat diteladani utnuk mengukuhkan peradaban
8. Ia membentuk imej Thailand sebagai negara bersahabat dengan Barat
bangsa dan negara
9. Dasar Mongkut diteruskan puteranya Chulalongkorn untuk menjadikan Thailand
negara bebas dr penjajahan Barat khususnya British
 2. 5 : Kesedaran Nasionalisme di
Negara Kita
Zainal Abidin Ahmad (Za,ba)

1. Ia berlaku sejak zaman kesultanan melayu Melaka. • Beliau dikenali sebagai Za‘ba
mendapat anugerah Pendeta pada
2. Ia berkembang semasa menghadapi ancaman Siam dan British oleh
tahun 1956.
tokohj-tokoh pejuang tempatan • Beliau juga dianugerahi ijazah
kehormat oleh Universiti Malaya
Semasa Zaman Kesultanan Melayu Melaka (1959) dan Universiti Kebangsaan
Malaysia (1973).
1. Ia merupakan sejarah perjuangan bangsa hadapi ancaman luar • Penganugerahan ini berdasarkan
2. Usaha Sultan Muzaffar Shah dan Sultan Mahmud Shah harus disanjung kesarjanaan Za‘ba dalam bidang
pengajian Melayu, khususnya
3. Setelah undur dari Melaka Sultan Mahmud berusaha dapatkan Melaka
dalam memajukan bahasa Melayu
kembali dengan melakukan 3 kali serangan terhadap Portugis namun gagal
serta penglibatan aktifnya di
negara kita.

Peranan Za,ba
Perjuangan Sultan Kedah • Menyumbang tenaga dan fikiran
utk berbakti kpd masyarakat
1. Sultan Abdullah Mukarram Shah menentang Syarikat Hindia Timur Inggeris Melayu dan Islam
(SHTI) • Menyedarkan masyarakat ttg
2. Baginda berusaha dapatkan P. Pinang kembali yg sebahagian wilayah Kedah kolonialisme dan imperialisme
3. Merupakan perjuangan terawal menentang British di Kedah • Khidmat bakti dlm kegiatan sosial
dan penulisan akhbar, majalah,
buku
Perjuangan Pemimpin Tempatan
• Hubungan persahabatan dgn
1. Kesungguhan menentang penjajah oleh Penghulu Dol Said, Dato’ Maharajalela, Pandak Lam, Kaum Muda spt Sheikh Tahir
Dato’ Bahaman, Rentap, Mat Salleh, Tok Janggut dan Haji Abdul Rahman Limbong hujung Jalaludin dan Syed Sheikh al-Hadi
abad 19 dan awal abad 20 serta tokoh luar negara Rashid
2. Bersifat setempat iaitu perjuangan menuntut kebebasan daripada ancaman luar dan Rida
mendaulatkan wilayah • Menghasilkan rencana dlm Utusan
3. Kesedaran awal mendapat reaksi dan tindak balas keras dr penjajah hingga memaksa Melayu, Lembaga Melayu dan
masyarakat bergerak secara sederhana Majalah Guru yg mengandungi
pemikiran Za’ba menyentuh soal
Perjuangan Gerakan Islah politik, ekonomi dan sosial org
Melayu
1. Perjuangan tokoh agama sejak awal abad 20 • Menguasai bhs Inggeris dan bhs
2. Dipelopori Sheikh Muhammad Tahir Jalaluddin, Haji Abbas Mohd Taha dan Arab dengan rencana ttg Islam
Syed Sheikh al-Hadi dlm majalah The Muslim
(Singapura) dan Islamic Review
Perjuangan Penulisan kreatif dan akhbar (London) awal 1920an
1. Kesedaran digerakkan oleh Zainal Abidin Ahmad (Za’ba), Muhammad • Bertugas di Biro Penterjemah,
Rakawi Yusuf, Abdul Rahim Kajai, Hajah Zainon Munshi Sulaiman (Ibu Zain) Maktab Perguruan Sultan Idris dgn
menerbitkan buku dlm bdg bahasa
dan Fatimah Yaakub
spt nahu dan kamus serta novel.
Mengambip peluang kemuka
Perjuangan Pertubuhan sosioekonomi pemikiran kritikannya terhadapa
penjajah
1. Oleh golongan berpendidikan Inggeris dan Melayu spt Ibrahim Haji Yaakob, Ishak Haji • Semasa menjadi Ketua Jabatan
Muhammad, Ahmad Boestaman dan Burhanuddin al-Helmi
Pengajian Melayu UM di
2. Walau hadapi kekangan kewangan, halangan undang-undang dan pengawasan ketat
pemerintah perjuangan kritik dan sedarkan masyarakat tetap diteruskan
Singapura, Za’ba berhasrat
melihat wujudnya universiti yg
Kesimpulan Nasionalisme di Negara Kita guna bhs Melayu sbg pengantar.
• Hasratnya tercapai bila UKM
1. Kesimpulan
Telah lama wujud sama ada Sultan, pembesar, tokoh agama , wartawan, guru, penulis atau ditubuhkan pd 1970. Cita²nya
rakyat yg dizahirkan dlm pelbagai bentuk melihat rakyat memainkan
2. Melalui gerakan secara terbuka, setempat / melalui penulisan dan persatuan bagi peranan dlm penubuhan isntitusi
mempengaruhi masyarakat. pengajian tinggi menjadi
kenyataan
 Teratak Za,ba

• Dirasmikan YAB Dato’ Seri Utama Tan Sri Mohd Isa Samad, Menteri
Besar Negeri Sembilan pada 5 Jan 2001
• Bangunan dari kayu cengal (penak) bercirikan rumah tradisi Negeri
Sembilan
• Terdpt paparan kisah Za’ba dan kerjaya
• Sumbangan semasa SITC melalui karya dan mesin taip yg digunakan.
• Peti nyanyi menunjukkan beliau minat seni
• Meja dan kerusi kayu asli digunakan Za’ba
• Ruang berkarya dipamerkan menggambarkan peribadinya

2.6 Faktor Kemunculan Gerakan

Nasionalisme
1. Ia didorong oleh beberapa faktor seperti peranan agama, penulisan
kreatif, dan media cetak
2. Faktor lain seperti perkembangan sistm Pendidikan, yang berjaya
melahirkan golongan intelektual dan pengaruh luar serta serantau
juga menyemarakkan lagi nasionalisme menentang penjajah.

Peranan Agama Fokus Esei SPM

Gerakan nasionalisme telah
1. Pelajar yg belajar di Mesir terdedah dgn gerakan Islah pimpinan Sayyid berlaku di Tanah Melayu.
Jamal al-Din al-Afghani, Sheikh Muhammad Abduh dan Rashid Rida Jelaskan bagaimanakah
2. Gerakan Islah seru umat Islam kembali kpd ajaran Islam sebenar pengaruh luar dan serantau
berpandukan al-Quran dan Hadis menyemamarakkan semangat
3. Gerakan ini utk menentang imperialisme Barat di negara Islam nasionalisme di Taanah
Melayu?
Isi-Isi
Peranan Penulisan Kreatif • Kebangkitan Gerakan Pan
Islamisme
1. Hasil sastera (novel, cerpen, puisi) dr nasionalis digunakan untuk
• Pengaruh Gerakan Islah di
mengungkap keperitan hidup bangsa yang dijajah dan penderitaan rakyat
Mesir
2. Dapat menaikkan semangat rakyat bg memahami realiti hidup dijajah
• Kemunculan Jepun
3. Melor Kuala Lumpur (Harun Aminurrashid) dan cerpen Cerita Awang
sebagai kuasa besar
Putat (Abdul Rahim Kajai)
4. Putera Gunung Tahan dan Anak Mat Lela Gila (Ishak Haji Muhammad • Gerakan Revolusi China
{Pak Sako}) menyindir penjajah dan mengingatkan anak bangsa akan dibawah Dr. Sun Yat Sen
nikmat kebebasan • Idea perjuangan
Mahatma Gandhi di India
• Perjuangan Jose Rizal di
Peranan Media Cetak Filipina
• Perjuaangan Soekarno di
1. Akhbar dan majalah menyalur maklumat dan penyebar berita Indonesia
2. Akhbar Jawi Peranakan yang menegur camuprtangan British dalam Huraikan isi satu ppersatu
agama Islam di Singapura dan isu Bahasa Melayu dan rujuk buku teks hal
3. Akhbar Sekola Melayu digunakan sebagai Bahan pembacaan di sekolah
Melayu
4. Al-Imam, Neracha, Pengasuh yang memuatkan idea pembaharuan.
5. Fajar Sarawak yang diterajui oleh intelek Melayu mengkritik dasar
Brooke yg mengabaikan hak dan kepentingan bumiputera Sarawak
 Peranan Sistem Pendidikan Fokus SPM Esei
1. Pendidikan moden Islam melalui penubuhan madrasah meniupkan
Jelaskan Faktor-Faktor yang
semangat pelajar awal abd ke 20
2. Madrasah al-Attas Johor Bahru, Madrasah al-Masyhur P. Pinang dan menyebabkan wujudnya
Madrasah al-Idrisiyah Kuala Kangsar semangat nasionalimse di
3. Menerima idea nasionalisme melalui kunjungan ulama Kaum Muda dari Tanah Melayu? ( 8 )
Sumatera Barat dan pelajar dari Mesir
4. Raffles Institution di Singapura , Maktab Melayu Kuala Kangsar (MCKK) Isi Jawapan
Maktab Perguruan Sultan Idris (SITC) telah melahirkan golongan yang
memimpin rakyat menuntut hak untuk mendapatkan pendidikan • Peranan agama
5. Pelajar didedahkan dgn idea tokoh falsafah Islam dan Barat yang • Penulisan kreatif
memaparkan kelemahan bangsa yg dijajah serta mendesak British • Media cetak
melakukan perubahan
• Sistem Pendidikan
6. SITC sbg medan ilmu utk berbincang dan hasilkan karya nasionalisme utk
sedarkan masyarakat • Kemunculan golongan
intelektual
Kemunculan golongan intelektual • Pengaruh Luar
• Pengaruh serantau
1. Perkembangan sistem Pendidikan telah melahirkan golongan intelektual
seprti lepasan Timur Tengah contohnya Syed Sheikh al-Hadi yang
Jawapan penuh rujuk buku
mengerakkan idea pembaharuan dalam masyarakat
teks muka surat 34 – 35
2. Terdapat lepasan Pendidikan Inggeris dan Melayu seperti Abdul Kadir
Adabi, Dato’ Undang Rembau Abdullah Haji Dahan, Mohammad Eunos Buku teks sejarah ting 4
Abdullah, Ustaz Abu Bakar Mohd Said (Abu Bakar al-Baqir dan Ibrahim Haji
Yaakob
3. Menggunakan akhbar dan persatuan bersifat sosioekonomi dan politik utk Fokus SPM Objektif
menyedarkan rakyat
Manakah antara berikut
Pengaruh Luar dan Serantau merupakan pengaruh luar
yang menyemarakkan
1. Kebangkitan Pan-Islamisme empayar uthmaiyah menyedarkan umat islam semangat nasionalisme
untuk Bersatu padu menentang ancaman luar
2. Pengaruh Gerakan Islah di Mesir mengesa umat islam melakukan A. Isu kasut di Burma
pembaharuan yang prograsif B. Gerakan Islah di Mesir
3. Jepun muncul sebagi kuasa besar dunia dan berjaya menewaskan Rusia C. Kemerdekaan Vietnam
telah membuka mata penduduk tempatan untuk memperjuangkan nasib
D. Penubuhan madrasah
mereka
4. Gerakan Revolusi China dibawah Dr. Sun Yat Sen telah menimbulkan Jawapan B :
kesedaran nasionalisme.
5. Gerakan tersebut berjaya menewaskan kerajaan Manchuria dan Rujuk buku teks hal 34
menubuhkan sebuah negara Republik China.
6. Ia membangkitkan kesedaran rakyat negara kita untuk menentang penjajah Fakta : Pengaruh Gerakan
7. Idea perjuangan Mahatma Gandhi di India menetang British tanpa Islah di Mesir mengesa
kekerasan menjadi inspirasi pergerakan nasionalisme di negara kita.
umat islam melakukan
8. Perjuangan Jose Rizal di Filipina dan Soekarno di Indonesia mnyemarakkan
lagi semangat menentang penjajah dinegara kita. pembaharuan yang
prograsif

Kesimpulan Faktor Kemunculan Gerakan Naionalisme

Peranan golongan agama, penulisan kreatif, Media cetak, sistem Pendidikan,

kemunculan golongan intelek dan pengaruh luar dan serantau telah menyemarakkan
lagi pergerakan nasionalisme di negara kita. Kesanya telah melahirkan golongan
intelektual yang berjuang melalui organisasi, penulisan kreatif dan penubuhan
persatuan bagi mendaulatkan negara
 2.7 Perkembangan Nasionalisme
Akhbar Al-Imam

Diterbitkan 23 Julai 1906

1. Ia boleh dilihat melalui tiga aspek iaitu : - Mengandungi idea ulama yg
a. Perkembangan nasionalisme yang dipelopori oleh golongan menyeru umat agar kembali kpd
ajaran Islam sebenar berpandukan al-
intelektual
Quran dan Hadis
b. Melalui penulisan oleh guru, penulis dan wartawan yang - Memuatkan perselisihan pendapat
menghasilkan karya seperti akhbar, majalah, cerpen, serta puisi. Kaum Muda dgn Kaum Tua ttg
c. Melalu kewujudan pertubuhan atau persatuan yang bersifat beberapa isu berkaitan agama
sosioekonomi dan politik - Berkembang di Negeri² Selat dan
kawasan lain di Alam Melayu.
Peranan golongan Intelektual

Intelektual Berpendidikan Inggeris Intelektual Berpendidikan

Intelektual Berpendidikan Agama ( Kaum
Muda )
1. Menyalurkan idea melalui gerakan Islah
2. Agama Islam asas perjuangan dunia
akhirat
3. Tokoh : Sheikh Muhammad Tahir
Jalaluddin, Syed Sheikh al-Hadi dan Haji
Abbas Mohd Taha
4. Mereka cenderung kepada gerakan Islah
semasa menuntut di Timur Tengah
5. Kaum Muda telah menubuhkan
madrasah dan menyebarkan fahaman
Islah
6. Kesedaran kepentingan pendidikan
madrasah menyebabkan lebih banyak
madrasah ditubuhkan seperti
a. Madrasah al-Attas di Johor Bahru,
Johor
b. Madrasah al-Khairiah al-Islamiyah di
Pokok Sena, Kedah
c. Maahad al-Ehya Assharif, Gunung
Semanggol, Perak
7. Kaum Muda menggunakan saluran
akhbar dan majalah spt Al-Imam, Al-
Ikhwan, Neracha, Tunas Melayu
8. Idea kaum muda telah memberikan
kesan yang positif kepada masyarakat
9. Antara kesannya ialah:
a. Membawa kemajuan dan
pemodenan sikap dan pentafsiran
terhadap Islam
b. Wanita diberi peluang belajar di
madrasah
c. Menyatukan rumpun Melayu
d. Memajukan Islam melalui
pentafsiran baharu spt dibawa oleh
reformis Mesir
1. Maktab Melayu Kuala Kangsar
(MCKK) di tubuhkan pada tahun
1905
2. Ia bertujuan untuk melahirkan
intelektual berpendidikan Inggeris
dan berperanan dlm
perkembangan nasionalisme
3. Tujuan asal untuk melatih anak
bangsawan bg diserapkan dalam
pentadbiran kerajaan
4. Lepasan MCKK menggunakan
kedudukan mereka utk
menyuarakan hak mendapat
pendidikan bagi orang Melayu
5. Antara tokoh lepasan MCKK ialah
Raja Chulan Raja Abdullah,
Mahmud Mat, Muhammad Eunos
Abdullah dan Raja Uda Raja
Muhammad
6. Mereka bertugas sbg pegawai
kerajaan menuntut British
memperbaik taraf hidup org
Melayu dan membuka lebih
banyak peluang pekerjaan kepada
org Melayu dalam jabatan
kerajaan
7. Menyalurkan idea dan tuntutan
dengan cara berbaik² dgn British
8. Akhbar Warta Malaya, Lembaga
Malaya dan Utusan Melayu
digunakan untuk menyebarkan
idea dan tuntutan dengan cara
berbaik-baik dengan British
Melayu
1. Maktab Perguruan Sultan Idris (SITC)
telah ditubuhkan pada 1922 dan
telah melahirkan kesedaran bangsa
melalui usaha berikut :
a. Peranan guru spt O.T Dussek,
Abdul Hadi Hassan, Abdul Hadi
Abdul Manan dan Harun
Aminurrashid meniupkan
kesedaran kpd pelajar
b. Pejabat karang mengarang
diketuai Za’ba berjaya hasilkan
buku berkualiti dan menjadi
pemangkin mengasah bakat
pelajar dlm membangkitkan
nasionalisme. spt Buyong Adil
dan Abdul Hadi Hassan
c. Kemasukan bahan bacaan dari
Timur Tengah dan Indonesia
menjadikan SITC taman ilmu
mendedahkan pembaharuan
dari negara luar
d. Kurikulum SITC ttg sejarah dan
pendedahan keagungan
empayar Melayu di
AlamMElayu bangkitkan
kesedaran
e. Mata pelajaran Anyaman dan
Kesihatan serta Sukan penting
dlm kurikulum
f. Pada tahun 1929 lahir
Pertubuhan Ikatan Pemuda
Pelajar dan Ikatan
Semenanjung Borneo yg
melahirkan persatuan radikal
iaitu Kesatuan Melayu Muda.

Terdapat matapelajaran anyaman

alamkurikulum di SICT
 Perjuangan Melalui Penulisan

Peranan Akhbar dan Majalah Akhbar Masyarakat Cina

1. Mengetengahkan isu hak dan masa depan 1. Editor Akhbar cina meransang
bangsa pemikiran masyarakat Huachiao
2. Polemik Kaum Muda dengan Kaum Tua (kaum Cina seberang laut) utk
3. Isu pentadbiran, ekonomi dan sosial mengekalkan identiti,
4. Syarikat Jelutung Press menyuburkan memperjuangkan nasib wanita
penerbitan akhbar dan menyemai perasaan cinta
5. Intelektual Melayu dan Inggeris terlibat dlm akan negara China
perkembangan surat khabar Melayu awal 2. Penulisan cenderung kpd
abd 20 negara asal Gambar : Akhbar Cina
6. Contohnya Mohammad Eunos Abdullah 3. Antara akhbar ialah Lat Pau dan
menerajui Utusan Melayu dan Lembaga Modern Daily News
Malaya 4. Menjelang abd 20 akhbar
7. Akhbar Warta Malaya, Warta Jenaka, Fajar Nanyang Tsung Hui Pao dan
Sarawak, Majlis dan Majalah Guru Chong Shin Yit Pao memuatkan
8. Pengarang spt Muhammad Yusof Abdul pemerintahan monarki serta
Hamid, Dato’ Onn Jaafar dan Abdul Rahim pergolakan politik di China
Kajai bersuara ttg pendidikan dan politik 5. 1929 orientasi penulisan
tanah air bersifat antiimperialisme
9. Akhbr brbahasa inggeris aepertiThe Malay 6. 1930an akhbar Nanyang Siang
Mail dan The Malaya Tribune memuatkan Pao di Pulau Pinang
perkembangan sosiopolitik dan ekonomi memperjuangkan soal kesatuan
negara sekerja dan keadilan
sosioekonomi masyarakat kelas
Perkembangan di Sarawak bawahan Gambar : Akhbar India
1. Akhbar Fajar Sarawak ditulis Muhammad
Rakawi Yusuf, Muhammad Awi Anang, Akhbar india Fokus SPM Objektif
Muhd Daud Abdul Ghani serta Haji Abd
Rahman menjadi saluran menyedarkan 1. Cenderung menerbitkan akhbar • Akhbar Warta
kaum dijajah walaupun beroperasi dlm Malaya,
2. Seruan dlm Fajar Sarawak “fajar telah tempoh singkat • Warta Jenaka,
tersinsing, bangunlah wahai bangsaku” 2. Kandungan memperjuangkan • Fajar Sarawak,
menggesa rakyat bangkit menuju kemajuan kepentingan politik dan sosial Majlis
masyarakat India di negara ini. • Majalah Guru
Perkembangan di Sabah 3. Antaranya Tamil Nesan dan
Tamil Murasu. Apaaah isu yang diutarakan
1. Kebanyakkan isu pendidikan, tanah 4. Akhbar The Indian dan Indian oleh akhbar-akhbar
bumiputera dan kewangan petani Pioneer memuatkan pemikiran tersebut?
disuarakan oleh Ketua-ketua Anak Negeri dan kepentingan perpaduan
dalam mesyuarat dan melalui aktiviti masyarakat kelas menengah A. Hak masa depan bangsa
persatuan sosiobudaya. India di negara ini. B. Perpaduan kaum
5. Akhbar Tamil Nesan awalnya C. Benci kuasa asing
diterbitkan oleh peniaga India D. Penubuhan parti politik
turut melaporkan
perkembangan di India dan Jawapan A ; menuntut
kepentingan sosiopolitik kemeerdekaan
masyarakatnya.
Fakta : Mengetengahkan isu
hak dan masa depan bangsa
lihat bukuteks ting 4 Hal:38
 Perjuangan Melalui Penulisan

Novel Peranaan Abdul Rahim Kajai

1. Berjaya meniupkan semangat nasionalisme dikalangan
pnduduk.
2. Karya adalah bertemakan semnagat cinta akan negara dan
perjuangan membela nasib bangsa
3. Novel Mari Kita Berjuang oleh Abdullah Sidek mengajak 3. Contohnya, dalam memajukan pertanian, petani lebih
masyarakat memerdekakan diri dari aspek ekonomi
Puisi
1. Ia bertemakan cinta akan negara seperti :
a) “Angan² dengan Gurindam” oleh Omar Mustaffa.
b) “Sedarlah” oleh Mahmud Ahmadi.
c) “Semenanjung” oleh Harun Aminurrashid.
d) “Serunai Pujangga” oleh Abdul Samad Ahmad
1. Abdul Rahim Kajai menghasilkan karya tentang
kemasyarakatan, agama dan ekonomi .
2. Beliau juga mengkritik sikap orang Melayu yang
menghalang kemajuan dan tidak menyokong kemajuan
bangsa sendiri.
gemar mempercayai perkara karut seperti jampi serapah
daripada menggunakan nasihat pegawai pertanian ketika
itu.
4. Beliau juga mendesak British mengawal kemasukan
buruh luar dan memberikan lebih peluang dan
perlindungan untuk masyarakat Melayu, terutama dalam
bidang perusahaan.
Penglibatan Dalam bidang politik

Cerpen 1. Oleh sebab hasratnya untuk mengubah ekonomi

2. Ia bertemakan semangat pejuang, nasib bangsa dan cinta
akan tanah air melalui karya seperti
a) “Rumah Besar Tiang Sebatang “ oleh Ishak Haji
Muhammad
b) “Cerita Awang Putat” oleh Abdul Rahim Kajai
c) “Di Sini Kita Bukanlah Orang Dagang” oleh
Shamsuddin Salleh
Abdul Rahim Kajai
Sejarah Hidup
1. Dilahirkan di Setapak, Kuala Lumpur pada tahun 1894 dari
sebuah keluarga yang berasal dari daerah Kajai, Minangkabau,
Sumatera.
2. Mendapat pendidikan di Sekolah Melayu Setapak dan
kemudiannya ke Makkah untuk mempelajari agama Islam dan
Bahasa Arab selama tiga tahun (1906-1909)
3. Beliau mula menulis pada tahun 1917 dalam akhbar
Utusan Melayu dan Lembaga Melayu.
masyarakat Melayu
2. Beliau melibatkan diri dalam politik dengan menjadi
anggota Kesatuan Melayu Singapura, ahli Persatuan
Melayu Pahang dan penggerak penubuhan Persatuan
Melayu Selangor.
Karyaa-Karya
1. Abdul Rahim Kajai menghasilkan artikel dan cerpen yang
dianggap pelopor awal bidang cerpen keranamempunyai
ciri-cirinya yang tersendiri.
2. Beliau menjadi wartawan selama 13 tahun dengan
berkhidmat dalam beberapa akhbar Melayu .
3. Dalam bidang penulisan cerpen pula, tiga daripada
kumpulan cerpennya, iaitu Banyak Udang Banyak Garam,
Lain Padang Lain Belalang dan Pusaka Kajai menjadi saksi
dan pusaka penting kepada kesusasteraan negara yang
selayaknya meletakkan beliau sebagai Bapa
Wartawan.

Jawaatn yang disandang

1. Menjadi Ketua Pengarang akhbar Saudara, Majlis dan

kemudiannya Warta Malaya. Pada tahun 1939, beliau
menjadi Ketua Pengarang akhbar Utusan Melayu sehingga
tahun 1941.
2. Semasa pendudukan Jepun, beliau diarahkan oleh Jepun
menjadi pemimpin akhbar Perubahan Baru dan
kemudiannya menjadi pengarang akhbar Malai Shinbun
Sya.
 Perjuangan Melalui Persatuan

1. Ia memperlihatkan perkembangan yang bersifat sosiobudaya daan

politik

Kesatuan Melayu Singapura

1. Merupakan persatuan yang paling awal ditubuhkan pada tahu 1926 yang
di asaskan oleh Mohammad Eunos Abdullah
2. Tujuan KMS adalah :
Kesatuan Melayu Muda
a) Menggalakkan ahli bergerak aktif dalam pentadbiran
b) Memperjuang kepentingan orang Melayu dalam politik dan 1. Ditubuhkan paada tahun Mei
pendidikan
1937 dan didaftarkan paada
c) Mementingkan pelajaran teknik dan pengajian tinggi
tahun 1938 oleh Ibrahim Haji
3. Kejayaan KMS ialah Yaacob
a) Ia mendorong penubuhan persatuan negeri lain seperti 2. Kesatuan Melayu muda berjuang
i) Persatuan Melayu Pahang mlalui akhbar Majlis.
ii) Persatuan Melayu Selangor 3. Menentang British dgn
iii) Persatuan Melayu N9
mewujudkan satu gagasan
b) Anggotanya adalah terdiri daripada kakitangan kerajaan
Melayu Raya (gabungan Tanah
c) Bekerjasama dgn British dan meminta supaya lebih banyak peluang
diberikan kepada orang Melayu dalam pentadbiran Melayu dan Indonesia)
4. Menyeru orang Melayu utk
“bangun sebagai satu bangsa
Persaudaraan Sahabat Pena (PASPAM) yang mempunyai tamadun dan
1. Ia ditubuhkan pada tahun 1934 di Pulau Pinang untukk menggalakkan kesopanan di tanah airnya”
ahlinya untuk bersatu dan bertukar-tukar pendapat.
5. Dianggap radikal oleh British krn
Perkembangan dan kejayaan berani menyuarakan
penentangan terhadap kolonial
2. Antara taahun 1934-1939 PASPAM telah giat mengadakan perhimpunan dan membangkitkan perasaan
tahunan seluruh Tanah Melayu anti-British melalui penulisan
3. Usaha menyatukan pergerakan orang Melayu melalui kongres berjaya akhbar dan majalah
menghimpunkan wakil persatuan Melayu dan Brunei, Labuan dan Sarawak
utk mengutarakan isu kebangsaan Kbat Sejarah
Perkembangan Di Sarawak Bagaimanakah penggunaan persatuan
1. Muhammad Rakawi Yusuf pengasas PASPAM cawangan Kuching yg
mampu meningkatkan semangat
mempunyai hubungan baik dgn Kesatuan Melayu Singapura
2. Beliau bersama Johari Anang mengasaskan Persatuan Melayu Sarawak nasionalisme di kalangan rakyat pada
(PMS) 1939 hari ini?
Isi Jawapan
Perkembangan di Sabah • Memudahkan penyebaran idea
nasionalisme
1. Ramai tokoh bumiputera Sabah aktif dlm organisasi berbentuk penulisan
• Aktiviti dilakukan secara
hingga membangkitkan kesedaran ttg pentadbiran di Sabah.
2. Kesedaran berpesatuan wujud akhir 1930an berkumpulan
3. Penubuhan cawangan PASPAM di Jesselton (Kota Kinabalu), Tawau dan • Pengurusan organisasi kemas
Labuan 1939 meningkatkan kesedaran sosial dlm kalangan ahli. dan tersusun
4. Kebanyakan ahli PASPAM di Sabah terdiri drp guru sekolah Melayu, • Mempunyai sumber kewangan
pegawai rendah kerajaan dan peniaga spt Mohammad Yaakob, untuk bergerak
Mohammad Shamsudin Osman dan Zakaria Gun
• Boleh menarik ramai golongan
muda
 Persatuan Masyarakat Cina dan India

Persatuan Masyarakat Cina Persatuan Masyarakat India

1. Sebelum perang dunia kedua masyarakat Cina masih
tumpu kepada keadaan berlaku di China
2. Dr. Sun Yat Sen berusaha menjalinkan hubungan
dengan pemimpin Cina di negara kita dengan
melawat Negeri-negeri Melayu Bersekutu sebanyak 4
kali.
3. Hal ini bagi mendapatkan sokongan kerajaan
Manchuria di China
4. Terdapat masyarakat Cina memberi perhatian kepada
kebajikan dan perkembangan politik tempatan
5. Contohnya masyarakat Cina yg lahir di Negeri-negeri
Selat / Cina Peranakan.
6. Terdapat juga yg berpendidikan Inggeris spt Tan Jiak
Kim. Mereka menubuhkan Persatuan Orang Cina
Peranakan (SCBA) di Negeri² Selat.
7. SCBA menggalakkan pelajaran tinggi dan teknikal
8. Pada tahun 1915 Tan Cheng Lock berusaha
menghidupkan cawangan SCBA di Melaka dan beliau
menuntut peluang berkhidmat dalam perkhidmatan
kerajaan
1. Beberapapertubuhan ditubuhkan untuk menjaga
kepentingan masyarakat india di Tanah Melayu
2. Antara persatuan yang ditubuhkan ialah
Persatuan India Taiping dan Persatuan India
Pulau Pinang
3. Pada tahun 1927, Persidangan India Semalaya di
adakan di Kuala Lumpur dan dinegeri-negeri lain.
4. Tujuannya ialah membincangkan isu berkaitan
dengan masyarakat india.
5. Malayan Indian Association of Malaya telah
ditubuhkanoleh G.V Thaver untuk golongan india
yang dilahirkan di Tanah Melayu
6. Centrel India Association of Malaya CIAM) di
tubuhkaan pada Oktober 1936 dibaawah bawah
pimpinan Dr. A.M Soosay
7. Ia menggabungkan 12 persatuan India dan 4
dewan perniagaan
8. Ia berjaaya mengembangkan idea nasionalisme
masyarakat India di Tanah Melayu dan menjaga
kebajikan mereka
9. Pergerakan disemarak lagi dgn lawatan Pandit
Jawaharlal Nehru ke Tanah Melayu 1937 (Kuala
Kangsar)

Persatuan Masyaarakat Sikh

1. Masyarakat ikh terlibat sbg pasukan keselamatan dan menjadikan berek
polis dan kuaters kerajaan serta gurdwara sbg tempat aktiviti sosial dan
keagamaan.
2. Gurdwara menjadi tempat penting bg masyarakat Sikh mengembangkan
kesedaran politik anti-British
3. Pada tahun 1902 Khalsa Diwan Malaya ditubuhkan di Taiping dan menjadi
persatuan berpengaruh utk menjaga kepentingan masyarakat Sikh

Persatuan India Muslim

1. Ramai golongan india muslim melibatkan diri dlm perniagaan dan Tujuan penubuhan persatuan bagi
pentadbiran masyarakat India dan cina ialah
2. Contohnya Sir Hussein Hasanal Abdoolcader merupakan ahli dalam Majlis untuk menjaaga kepentingan
Perundangan Negeri² Selat / Straits Settlement Legislative Council (SSLC) maasyarakat india dan Cina Di
Tanah Melayu.

Kesimpulan Perjuangan nasionalisme Persatuan dan Media massa

Perjuangan nasionaalisme yang digerakkan oleh golongan intelektual dengan
mengguakan media maassa dan penubuhan persatuan telah mencetuskan
semangat kebangsaan sebelum perang dunia kedua.
Keupayaan golongan intelektual menggembleng tenaga untuuk mengerakkan
organisasi daan media massa demi perjuangan mendaaulatkan negeri bangsa.
 2.8 Kesan Perkembangan Nasionalisme
Kesan Politik
1. Usaha intelektual Inggeris dan KMS
a. Meningkatkan peluang pekerjaan dalam pentadbiran
British
b. Bilangan org Melayu dalam Malayan Civil Service (MCS)
bertambah dari 7 pd 1930 kepada 20 org pada 1937
2. Dasar desentralisasi oleh British
a. Mendorong org Melayu lebih peka ttg masa depan
mereka
b. Cuba mengembalikan kuasa sultan, residen dan Majlis
Mesyuarat Negeri yg tercabar akibat pembentukan
Negeri² Melayu Bersekutu 1896
c. Orang Melayu mula suarakan kepentingan berpersatuan
bg membincangkan soal politik hingga tertubuhnya
persatuan peringkat negeri
3. Nasionalisme di China
a. Mendorong golongan revolusi berikan perhatian
terhadap pendidikan masyarakat Cina.
b. Kelab bacaan dan pasukan drama ditubuhkan agar
masyarakat Cina dapat membaca berita dari China
c. 1921 banyak sekolah Cina didirikan dengan
menggunakan bhs Mandarin sbg pengantar
d. Ia bertujuan menggantikan dialek lain spt perkembangan
yg berlaku di China
4. Masyarakat India
a. Pada tahun 1930an dan 1950an muncul masyarakat
India yg lahir di Tanah Melayu
b. Mereka dikenali sbg “the Strait born people”
c. Mereka berusaha untuk membentuk identiti tersendiri
d. Amat mementingkan perpaduan serta mula melihat
perkembangan politik di Tanah Melayu
5. Sekatan British
a. Kemunulan nasionalisme menyebabkan British berhati-
hati dan mengadakan sekatan
b. British menangkap dan memenjarakan Ibrahim Haji
Yaakob, Ishak Haji Muhammad dan Ahmad Boestaman di
Singapura pd 1941. Kemudian mrk dibebaskan Jepun
pada 1942
Kesan Sosial
1. Aspek Pendidikan
a. Tuntutan utk mendapatkan peluang
pendidikan oleh akhbar, majalah dan
persatuan mewujudkan kesedaran utk
belajar di madrasah dan sekolah Melayu
b. Hal ini mendorong mereka menulis dan
menerajui majalah sendiri1
2. Lepaasan SITC
a. Lepasan SITC meningkat drp 58 org pada
Mac 1924 kepada 141 org pada September
1940
b. Mrk berkhidmat sbg guru utk meningkatkan
taraf pendidikan
c. Muncul ramai guru wanita menyemarakkan
nasionalisme
3. Penerbitaan majalah Bulan Melayu
a. Pada tahun 1930 seorang guru wanita di
Johor Bahru menerbitkan majalah Bulan
Melayu utk memuatkan berita kemajuan
dan pendidikan wanita.
b. Majalah ini tersebar serata Tanah Melayu
dan Indonesia.
c. Pengerak utama majalah tersebut ialah Ibu
Zain yang kerap mengingatkan wanita
kepentingan ilmu utk mengangkat
martabat wanita
d. Menganjurkan Tabung Derma Pelajaran
Tinggi untuk anak perempuan Melayu
Semenanjung
4. Penubuhan Persatuan oleh masyaaraakat india
dan Ceylon
a. Menubuhkan persatuan utk menjaga
kebajikan mereka
b. Contohnya E.E.C Thuraisingam (Presiden
Malayan Rubber Estate Owner Association
berjaya meningkatkan perusahaan getah
pada zaman kemelesetan ekonomi 1920an
dan 1930an
5. Tuntutan masyarakt Cina
a. Menjelang Perang Dunia Kedua golongan
intelek sedar perubahan politik semakin
bertambah
b. Masyarakat Cina meminta British
menimbangkan penglibatan mereka dlm
jawatankuasa kerajaan
c. Tan Cheng Lock (anggota Majlis
Perundangan Negeri² Selat (SSLC) menuntut
British menjaga kebajikan dan menyediakan
dana utk belajar dalam kalangan masyarakat
Cina
 Kesan Ekonomi
1. Gesaan Kaum Muda
a. Menggesa memajukan diri dlm pendidikan dan ekonomi
membangkitkan semangat berniaga dlm kalangan org Melayu
b. Penubuhan persatuan kebajikan bernama al-Jamiah al-Khairiah
di Singapura
c. Persatuan ini berjaya membangkitkan semangat berniaga dan
menulis rencana berinformasi ttg kepentingan kemajuan
2. Penekaanan kepada Pendidikan
a. British menekankan pendidikan rendah kpd penduduk tempatan
telah menyukarkan usaha meningkatkan taraf hidup
b. Za’ba membangkitkan isu ini semasa mengajar di SITC telah
menyedarkan guru pelatih akan pentingnya pendidikan tinggi
dan kurikulum bahasa Inggeris