Ata Do Sínodo de Dort

Fl^^v
Ik^
I i
i-
(1
li
PRINCETON. N. J.
'
T l'art ofîhe
whiiL ,..,^ presentcd by i

Misssus. R, ,^.„
i.
i.s^,.^^^
(.l:Ld^:^^'^l£^^_
'J^:
^\
I
C ^
*--r?
S Y N O D I
NATIONALIS.
In nomine Domini noflri
' lESV. CtìRiSTI,
(ìAutorìtatc^
• ILL-VSTR. ET PR.£POTENTVM
DD. O RDINVM
GENERALIVM FOEDERATI
BELGII l'ROVINCIARVM,
DORDRECHTI H A B I T ^.
AnnOCID 13 CXVIII ET CID ID CX IX.
<*Accedunt Plenifsma , de Qj4?7que Articullst

Theologorum Judicìa,
LVGDVNI BATAVORVM,
Typis IsAAci Elzeviri,
AcademÌA Tjpogra^hi,
i-Secieratis Dou-DK-ICKTan* fumptibus,

,^ e Id. I o. ex X,
Cam trmlecno ìli. Orci. Ccnemlium,

Serenifsimis atque potentlfsimìs
''"^
Chrifliani Orbis
MONARCH AG
I S
R E G I B V S,
lUuftripmìs Celfifimifque
PRINCIPIBVS, GOMITIBVS.
CIVITATIBVS
A C ^'<^••
-.
MAGISTRATIBVS,
ORDINES FOEDERATARVM
BELGII PROVINCIARVM
GENERALES,
In Chrijìo lejk , omnium nofirùm Serbatore de
M.Salatore unico, pilutem fdieitatem-
que perpetuami
Vndamentum Reipublicx huius

noftrse eeleberrimae efle Vnio-
nenijVnionis autem,verumDei
cultum.tiemo ignoravit^quam-
diu nobis res cum uno ac eodem
hoftefuit.Simulacfublatusfuit metus,ne quid
foris detrimenti publica res eaperet -, generis
f 2 huma-
human! hoftis ,
qui in ftatione eàdem femper
excubat , omnes machinas a moenibus ac mu-
ris.in Ecclefiam convertit: qui cuniculi quo
minus fentiuntur, (nihil enim homini natu-
ra a^que adlubefcitacprofanitas) eomaius ma^
lum ac praefentius creare folent . Quia cum
Ecclefia/quanidiu hic vivimus,vix feparari pof=
fitàRepublicajqui difsidia illi'usaut illudunt^
quales femper plurimi fuerunt, aut ad ea non
advertunt animum ut debent ubi fimulta- ,
tum morbi, qui ex ifta oriuntur, ad vitalia to-

tius ffcatus pervenerunt,fuam quoque agi fem
intelligunt. iEque enim omnes fentiunt rui-
nam , etiam qui antea periculum non metue^
bant. Huius rei Foederatae hx Provinciae, il-
luftre documentum òrbi vniverfo haótenm

dederunt qux cUm belli temporeiiÉdoncuf-
:
(x atque immota, Dei òpe, femper fteterint^

ab adverfis animum,àdifcrimine afTumpferint
virtutem: inducias, difcordia civili, Scnifire-
fpexiflet idem Deus , proprio interitu exitio-
que redemifle vldebantur. In horrenda hae
calamitate oc vindióta ,
quae contemptum aut
negleólum cultus Dei femper fequitui" in ter-
ris , illud erat vel miferrimufn ,
quod reme-
dium concordia^ iam fuftuliflent ,
qui difcor^
diam invexerant . Quod, tot votis omnium,
bonorum & gemitibus , qui publicum GOia-.
ventum tot iam annos fufpirabant , in quo

fons
,
fons calamitatis huius ferio expenderetur , Io-

cus amplius nonQuod.qui pacem toto
efTet.
pectore ardebant armis eam denegan publi-

,
ce viderent. quibus non ab hofte, fed a fuis

contra veritatcm , quam
profefsifemper fue-
rant , in patria obfidebantur Nos virtute . ,
eius freti, qui hic fedem fibi femel pofuit.qui

imménfis olim benefìcijs probavit, non fé ita
omni populo fecillè , fimul ac Rempublicàm
labantem cuiùs cura nobis coelitus commif^
,
la erat , fubduxiHe in tutum nobis videba-

mur^ Dei vivi caufam ac negociuni;, a cuius
Maieftate omnis quae in terris eft autoritas
dimanat , magno animo , immenfis fumpti-
bus,agendam putavimus Ih Vrbe Hollan- .
dice primaria Dòrdrechto Synodum indixi- ,
mus . Ad eandem , praeter ProfefTores no-

ftros ac Miniftros Seniorefque, exquifitse eru-
ditiónis viros, ex vicinis Regnis , Ditionibus
ac Rebufpublicis , quse Religionem profi-
tentur Reformatam , fuafu , inprimis Maxi-
mi ac Serenifsimi lacobi I. Dei Gratia Ma-
gnai Britanniae Regis , & Arauficano Prin-
cipe in confiliurri' adhibito ^ celeberrimos
Théologos vocavimus Qui non quod in .
,
rebus cxteris nórinumquam folet temere ^
aut aliud agendo, fed iurati prius coeli Domi-

num ac terrx, fé non nifi preeeunte eius ver-
bo & diótantc confcientia , in hoc tam vene-
•\l rabili
lrabiliconventu de tam arduis myfterijs fen-
tentìam dióluros admirando ac prope incre-
;
dibili confenfu (prout ex Pr2eclans,Nobilifsi-

mifque viris, Delegatis noftris quos prxelle^
urìiverfcE actioni, ac de omnibus ad nòs refer-
re lufsimus, nobis indicatum eft atque ipfi de-

prehendimus)tot annorum litem deciderunt;
Quam nonnulli j
qui damnata pridéìll inno-
vabant non de terminis agrorum flillicidijs;
, ,
aut aquaedudibus quac res infra cogitationes

,
noftras eflTe folent, fed de finibus humanae vo-

luntatis & Divinai gratÌ2e,fub nomine Prséde-
ftinationis, quam exofam populo reddebant^
Deo intentare ac Collegis coeperant , Vicic
vero Dei caufa omnium fuflFragijs , fecundum
quem pronunciata eft hxc controvcrfia. Vt
inpofterum reijciatur omnis homo, qui cum
Creatore fuo in certamen venit Hunc con-^ .
fenfum Canones lam pridem editi , in quds?

ad unum omnes convenérunt, cum fubfcrii^
pcione fmgulorum , coram toto orbe Tenipe?
teftabuntur totidem Ecclefiarum fcilicet
:
Chirographa. Cêterum eàdem cura, ne quid

ad EcclefisE tranquillitatem in hac Ditioiiò
noftra confirmandam, amplius defideran po£.
fet, ipfas quoque Vnionis noftrac Formulas;
Confefsionem nempe,& Catechefin haóte^
nus bic ufitatanv, ad Divini verbi normam,
ab ijfdem recognofci fedulo curavimus; Qui^
rem
rem totam ubi diligenter & in Domini ti-
more cum ardentibus ad Deum precibuS;,
,
in eodem venerabili convento expendiilent,

cum prope ineffabili multorum gaudio qui ,
bonitatem Deilfraelis in tam fuavi tam ami-

co omnium confenfu, animo guftabant iu- >
dicarunt: hanc Do6lrinam,ita uti in utraque

exponeretur ,cum Divino Verbo convenire,
ideoque ad pofteritatem omnem fine ulla ,
immutatione,efle tranfinittendam. Quodiu-

dicium Nos,ratum elle volumus.
, 6c Porro
omnibus ut confhet, quantum vobis
R E G E S.
PRINCIPE S,
C O M I T E S.
CIVIT ATE S>
MAGISTRATVS,
qui in hac tam tam fublimi caufa, promp-
pia,
. te ac benigne nobis adfuiftis, quantum iteni^

eruditioni, pietati, fidei, finceritati.maximo*
rum,quià vobis mifsi fijnt,Theologorum,de-
feramus, fed prxfertim.ne quis de confenfu
noftro in Religione dubitare pofsit eorum, ,
qui in venerabili hac Synodo comparuerunt,

A6la , prout lefta ibi funt atque approba-
ta, pofleaque iuffu noftro ac mandato accu-
rate
.
rate feGenflta/fub autoritate nofl:ra,maximor

rum Princfpum exemplo , divulgamus , Ob^
teftamur autem caeteros , inprimis vero eas;
qui eódem foedere nobifcum funt coniundt^
ut de hoc confenfu noftro fxpe cogitent,eanl
dém fidem quas certifsima efb animarum fc
,
tep'àinpledantur. Sed praEfertimût.exeni-^

plo'noftro regnum Dei propagare in hac vi^
,
ta pergant: cuius Ditionis magnitudo, in fu-
tura apparebit
HcKTA ComitM-, (tAnno co. io. cxx,
0^< XX VII. Martij.
P Tv i5. F A-'
$
P R ^ F A T I O,
Ad Reformatas
GHRISTI ECCLESIAS,
Jn cjua Contro'verparum Belgicarum , ad quns tollendas lue
Synodm poti(^tmum con'vocata faity ortus ^ prog^rejfm
brevi ter fideliterque narrantur.
Roxime elapfa sedate, divulgata fuit Veneranda? Synodi , Dor^

drechti nupcr habitae, dequibufdamdodrioxCapitibus, quae
in Ecclefijs Bclgicis, maxima ciim parundcm perturbatione,
hadenus difcepcaca funt, Sententia, certisquibufdam Canoni»
bus comprehenfa. Et cum ad tollendas potilFimum cxortas in
Religione contfoverlias 5 ab Illuftr. &
Pra:pctentib. Ordinibus
GencralibuSjfupremo Fcsderatarum Provinciarum Magiftratti,
convocata hxc celeberrima Synodusfuiirer, fatis fore plerique
judicabant, lì tantum Synodi de iifdem cohtroverlìis ludiciumpublicaretur. Sed
cum poftca conftaret, efle
plurimos, qui defiderarent infirpcr, ex ipfis Adis Syno»
quidnam prxter ifta ac qua ratione cum Paftoribus inprimis
dalibus, cognofcere, ,
Remonftrantibus ,inSynodo fitadum; cumquenon fit dubium,quin ipfi ad ve-

landam pervicaciam, fide nonoptima, dehifcc rebusquaedam fint divulgaturij
placuitllluftr. ac Priepotent.Ordd. Gcneralibus ,ut Synodi eiufdem quoqjAdta,
in grariam atque ufum Ecclefiarum, ex publicis tabulis fideliter defcripta, typis
vulgarentur. In quibuscum occurrant paffim plurima, quseadrerum in Belgicis
Ecclefiisgeftarumhiftoriam pcrtin.pnt ,quaeque à Ledotibus rerum harum igna-
iris,minus comrnode inrelligiaurdijudicaripoflìnt, qua de canfaetiam Synodus
Nationalis uti in diverfis SefTionibus videre eft ) Ecclefiarum inprimis Suyd-Hol-
/
landicarum Deputatis aliquoties injunxit, ut brevem rerum cum Remonftranris

busgeftarum narrarionem conicriberent; vifiimfuitexea quacdam, qua»publicc
êfta llinr,Prajfationis'locopra:mittere, utEcclefiaejprxferrim ex terse, fcmel bona
fide intelligerentjquifnam harum Controverfiarum ortus ac progreflus fuerit: &j
quaoccafionejquibufque decalifis, Illuftr. ac Prxpotentes Ordd, Generales, ce-
lebcrrimam hanc Synodum fumptibus immenfis convocarint. Prxfertim cum
inulta a Remonftrantibus in cxhibitis atque hic infertis fcriptis narrentur, quic
cum rerum geftarum v^ritate rninus confentiant.
„ InReformatis Fcederati Beigi] Ecclciìis, quanta fiiperioìri feculo,in òmnibus
Drthòdoxse doftrinae cflpitibus,inter Ecclefiarum Belgicarum Pafl:ores,Do61:ores-

que vigueritconfcnfio;quantaqueinfijperin earundem rcgimme, fervata femper
fuerit éjiaîCL atque .sC'^jjjitoo-tu;!} univerfo orbi Chriftiano notiuseft , quam utne-
,
cefie fit multis explicari. Ainabilem hanc Deoque &: piis omnibus gratiflimam
Ecclefiarum Belgicarum pacem atque harmoniam , perturbare conati fimt olim
ronnulli, qui defeirto Papifino , fed fermento eius nondum ptene expurgato , ad
Ecclefias noftras tranfierant, carundemque Minificrio, in prima illa Miniflrorum
inopia, admoti fucr.?nt; Cafparus Coolhafius Leydse : Hermannus Herbertus
Dordreclìti&Goudx: ac Cornelius Wiggerus Hornsei effreni quidem audacia,
icà haud magno fiicccflu. Quippe cum iifdem in locis quofdam Reformatas:
Religioni minus faventes nadi efient, quorum patrocinio nitcbantur, improba
tamen hxc eorum audacia, rum Supremi Mngifliratus autoritate, tum vigilanti
Paftórum prudentiajjuftifque Ecclefiarum cenfuris, mature rcpreflâ fuit:Coolliafij
in Synodo Nationali Middelburgenfi :Herbcrti in Synodis Hollandia: Auftralis:
tt W'ggeri
P R ^ F A T I O
"Wiggcri in Synodis Hollandix BorcaJis. Poftea id ipfum rringno fìnfn ne molimino
aggrcdiis cfl lacobus Arminius, celeberrima; Ecclefìa: Arriftelodanienlìs Paftor;
vir ingcnij qiiidcm cxciratioris.veriim cui nihil arridercr.nifì qiiod aliqua novita-
tisTpccie fc commendarcr. Adeo ut plernquein Rcforìmatis Ecclefiisrccepta do-
gmata,vc! hoc ipfo nomine, qiiod cfTcnt reccptajfiiftidirevidcrcrur.Isprimiim qiii-
dcm ad hancrcm,viani fihi ftmvirTamam aiitoriraremq;pr(^(l.-.ntifThTiornm Eccle-
flrc Reti) r mata: DoiSfonim, Calvitii.Zanchij, Bezar, Marryns &: aliorum ,pLib]ice
,
^rivarimq; cxtenuando arq; fugillando, uc per nominis eoru'm riiinam gradbm libi
ad gloriam ftriieret. Poftea aperre varias opjnioncs beterodnxas, vetcrum Pelagià-
noriim erroribiis aiììnes, maxime in cxplicarioncEpiftoIse ad Romanos, proponére
ac diflcminarc cccpir. Ca^terum venerandi Ecclefia? illius Prefbyrerij vigilanti^
atque autórirate conatibiis eius mature obviam fuit itiim ne turbas qiias moliti,
,
videbatnr dare in Ecclcfia poflcr. Non dcfinebar ramen titm apud fiios tum
, , &
apiid alianim Ecclefiarum Paftoresjoanncm Vrenbogardum.Adrianiim Borrium,
aliofquc quorum amicitiam communia olim fludia ipficonciliaverant ,quibus po-
teratmodis.opinionesfnas propagare, ipfumq; Francifcum hinium.ccleberrimum
S.Thcol.in AcademiaLeydenfiProfeirorem.ad collatiohcfuperiifdem provocare.
CI3 Tocii. Cumquc^mnohuiusfeculilecundo, Clarifs. Vir D. luniiis, maxime cum Eccle-
xxvin Aug. fiarum Bclgicanim luftu, Academia: LeyHenfi eiTet ercpru»;, Vtenbogardus qui ,
fentenriè Arminij jam rum fnvebat, magno eum fludio, Nobilifs. atque Amplris,
AcademiarLeydenfis Curatoribuscommendabat,nt videlicetD.Iunio in S.Theo-
logia: profefilone rutrogaretur.Quod cum intelligerent Ecclefiarum Deputati, va-
riti ne viri de heterodoxia tanroperc fuipefti vocatio cotitentionum & fchifina-
,
tum in Eccefiis caufam aliquandoprxberet, rogarunr Nobilifs. DD.Curatores, ne

temere Ecclefias iftiscxponerent periculis, fed de afcifcendo porius viro alio ido-
neo, qui ab hac furpicionc immunis eflet, cogitarent. Vtenbogar dum quoque mo-
nuerunt, ut àcommendatione hac defifteret. Qui contetnptis bis monitionibus,
non deftitit vocationem eo ufque urgere, doneceàtn tandem obdnuiflct.Inftituta
vocatione,Prefbyterium Amftelodamcnfe; in dimifTionem eiliL conlentire rccufa-
bat; hanc potiifìmum ob cauf.ìm, quod cxiftimarCnt prudentiores ,ingcnium tan-
topere luxurinns ac novaturiens, evidentiori cum petfculo in Academia,in qua Ju-
ventus Minifterio Ecclefiarum cònrecratainfl:ituitur,maiorque docchdi Iibertas
uru'rparifolet,i:îam in Ecclefia aliqua particulari,in qua Prel bytcrij vigilanti» at-
que autoritate intra limitcs coercèri poffet, effe verfaturum; Dimiffio ramen ci'us
crebris DD.Curatorum,Vtenbogardi,atqueipfius etiam Arminij petitionibus tan-
dem impetrata fuit. Hac conditone tamen utinftitutaprius cum D.Francifco
,
Gomarodc prxcipuis dodrinx capitibus collatione òrninem hcterKdoxias fìi-

,
. fpicionem rotunda fen tentile declara rione àfeamoliretur: cum priùsobtefta-

fuse
tione foleanipromififfetife opiniones,(ì quas forte haberet fingul;)res, numquam
cin iTtcì li
^c'Ce difleminnturum. Inftituta fuit, corani DD. Curatoribus, praefentibus quoque
(J.&y.Maij.
Dcputatish^c collatio.In qua cnm proifiitcretur,re pr^cipuaPelagianorum
«;y,^(,|^j
dogmata De Grafia naturali, DeviribuS Liberi Arbitrij, De Peccato Originali,

De Perfezione hominis ih hac vita. De Pr^deftinarione,aIiaque difertèdamnaré,
omniaquequa; Auguftinusalijq; Pàtres adverfus Pelagianos (cnpfiffent, approba-
rc, quin &: ludicarefe Pelagianos errores re^le à Patnhus fuifle refuraroSacdam-
natos.fimulque promitteret ,nihil quod à reccpta Ecclefiarum do(f>riha dilcrepa-
ret fé dofturum ad ProfefTìonem Theologicam admifluseft. Cuins inirio, modis
;
conabaturomnibusquamlibetheterodoxias à fé amoliri fuipicioncm ,adeo ut dp-

drinam Ecclefiarum Reformatarum,De Satisfiélione Chrifti, De Fide iuftifican-
iS.Ottob.
^^ j-^g lufUficatione per fidem,De Perfcverantia vere fidc]ium,De Ccrtitudinefà-
lutis, De Impcrfeftione hominis in hac vita alijfquedoftrmx capitibus, quibus
,
poftea contradixit, quafquehodic àDifcipulisipfiusoppugnantur, centra fertteii-

tiam fuam (uti ingenue Ioannes Arnoldi Corvinus in fcripto quodam Belgico fa-
tetur) prxfidio ae patrocinio fuo in difputarionibus publicis dcfenderet. Ca?te-
rum cum iam per annum unum atque alterum in profeflìone hac vcrfatus effet,de-
prehenfumeft, plefaque cumin Reformatis Ecclefijs recepta dogmata publice,
pnvatimquefugillare, indubium vocare,&:difcipulisfufpcftarcddere.- argumenta
praeci-»
AD ECCLESIAS.
pr«cipua,quibusilla ex Dei Verbo adftrui folét, ijfdem enervare exceptionibus, qui-
busIefbira;,Sociniani,alijqueReformatSEEcclcfia2 hoftcs.urifolcnt: adverfariorum
aurcargumentaextollere.Tradtatus quofdam fuos manufcripros,quibusfcncentiam
fuamcomplexusfuerac, difcipulis privatim defcribendos dare. CaftalioniSjCornlicr-
tijjSuarczijjfìmiliiimq; Icripta difcipulis fiiis inprimis comendare de Calvini,Bezx, :
Martyris,Zanchij,Vi{iniaIiorumq;pra:fl;antium Ecclefìarum Reformatariim dodo,

rumfcriptis ,conrcmptim loqui. Quinetiam aperte profìcebatur,pliiriinasrehahcre
adverfusreccptam dodrinaconfiderationes feu animadvcrfioncs quas fuo tempore
,
eiretpatefa(9:iiriis. Paftores nonnulIi,quiipfofamiliariterutebanriir, fenova prorfus

gì o ria b a n tur habereTheologiam.Dircipuli eiusdomum ex Acadcmia rcverfijaut ad.
alias AcademiasdiIapfi,dirputando,concradicendo,&: doftrinam vcllicado.prorervc
Ecclcfìjs Reformatis infìiltabanc. Hxcaliaq; cum Hollandicasanimadverterent Ec,
clefis,(blicitcrn'ìcrito,nelabefa£tara doftrinae Reformara: (inceritarc imbutaq; pra- ,
vis opinionibus iuvenriire,qusein Eccleflaruin fpem in hoc feniinario educabarur,res

Iiacc randcm in magnam Ecclcfiariim pcrnitiem ac pertiirbarioncm erumperet, per
DepiitatosfiioSjqmbuscommiinis Ecclefiar'um cura commitci folet, derotoncgotio
penitiusinquirendriduxerunt,quoinproximis Synodis mature dirpicipofl'et, ne quid
Ecclefia detrimenti pateretur.HacdecaufàEcclcfiarumjCumAuftralis, tumBorealis
Hollandia: Depurati Arminium acccdunr, eiq; rumorcs exponur^qui de ipfo ipfiufq;
dodrina paffim fpargerentur , quantaq; omnes Ecclcfias folicitudo tcneret, rogantq;
amice,ut(i quid torte in recepta defideraretdodrina,id/ìncereFratrJbusexponeret:
quoautipfiperamicam collationemfatisfieri,autres tota ad Synodu legitime defer-
ri poffer. Quibus reipondir,numqua illis (e rumoribus iuftam pra^buifle caufam nec :
confultum videri libi, cum ijfdcm taniquam cumDept!tatis,ut qui hac dereadSyno-
dum eflentrclaturi, collationeullaminftituere. Hanc perfònamfi deponere vellenr,
non defugerefe, cumipfiSjUtprivatis Paftoribus, dedodlrinaconferre calege, ut fi :
forte inter ipfo.s minus conveniret^nihil hac de re ad Synodos referrcnt. Qiiod cum
Deputati iniquum iudicarentjCumq; eiufmodicollatione Ecclefìjs (blicitudo eximi
non poflet, re infera abcodemdifceflerunr. Neq; tamen minus ex reliquisS.Thco-
JogiêProfciloribus intclligebat,varias de Pr.'cdeftinatione, Libero arbitrio, Pcrfeve-
rantiaSandlorumjalijfq; dodlrinjEcapitibus quêftioncs, inter S.Theologi^ftudiolos
ferio agitati, quales ante Arminij adventum inter illos agitata non fuiflcnr.
Monitus quoque fuit ab Ecclefia Leydenfi, cuius membrum erat, per Ampliflìmos
ClarifTìmofque viros Phoedonem Brouckhovium, urbis Leydenfis Confijlem Se Pau-
lum Merulam Hiftoriarum Profefrorem,eiufdem Ecclcfiie Seniores, ut de ijs,qu£e in
^"•''^'j^
recepta dodrina improbaret,cum Collegis fuiSjCoramPrefbyter o EcclefiaeLeyden-
'
fisamicam inftitueretcollationem. Exquapofl'etconfl:are,an &quibusindogmati- ^ '
bus cum Collegis rcliquifq.-PaftoribuSjConfentiretautdifTentiret. Quibus refpon-

dif.fcfine Curatorum Academijevenia.idipfum facete non polle. Nec videre, quid
commodi ex tali collatione ad Ecclefiam redundaturum cllct.Inftabatiamtempus,
quoannu£E EcclcfiarumHollandijeutriufq; Synodi celebrarifolcntjcumq; prò more
Ecclefiarum gravamina à fingulis Clairibusmittcrcntur; inter ca:tera& hoc àCIafle
Dordrechtana tranlmilìum fuit Îttandoquidem riimores mdiuntur in Acadenna
: Ec- , ^
clejìa Leydenfi , contro'verjìa.s qtiafdam circa doifrinam Rcformatartim Ecclejìarum exortas
effe ; cenfuit Clajjìs necejfarium ejje , ut de medijs quihtis controverfiéi iflx commodijpme cittjjì-
,mtque ccmponantur, Synodm deliberete tttfchifmata, omnia S" ojfendicuU , quti inde orivi pof-
fent, tempefiive amcueantur, confeweturque linio Ecclejìarum Keformatarum centra adver^
jariorum calumnias Tulit hoc xgqrmne ArminiuSjfummaq; ope adniTus fuit, utgra-
.
vamen hoc revocarctur quod cum obtinere non

: poflet , Acadcmiaz Curatorum
òpera obtinuittcftimonium, quo declarabatur , pluraquidem inter ftu- lo.Aug,
à Collegis
diofos difputari, quam ipfis eHetgratum inter ipfos vero S. Thcologiae Profello-
;
res, quantum quidem ipfis conftaret, nullam efi'ein ipfis fundamcntisdificnfioncm.

Paulo poft congregata eft in Vrbe Roterodamo, Ecclefiarum Suyd-Hollandica- jo.Au^*
rum Synodus, quxcum ex Clallìs Dordrechtana: Delegatis multasgravefque in-
tellexiflet rationes, ob quasgravamen hoc ab cadem clìet tranfmiflum fimulque ;
c&iex Synodi Dcpuratis quomodoferes in Academia Leydenfi haberent, quidquc

,
cum Arminio rcliquifque S. .Theologia: Profclì'oribus cllct adum poft matu-

;
tam delibcrationem cenfuit, glilcenti buie malo tcmpeftive elle occurrendum :
cv^. 1 t ^ ncque
P R ^
F A T I O
ncque fub incerta Syftodi Nationalisrpe,remediiimeiiirdcmprocrafi:inandnin. Ac
proinde dcputatisSynodi injunxir, ut dilieentilIìmcinquircrcnrquibiisde'Arriculis
in Acadenua Lcydenfi intcr Thcologi^ ihidiofbs potillìnnim difccptaretur, roga-
renrquc DD. C uratorcs, ut S.Thcol.Profeirorihus mandareturjcntcntiam utfiiam
aperte ac iìncerc de iifdcm decIararcnc:Qilo hnc rarionedeiìlorum conlcnfu durdif-
dhTcnDo fòrte nulla aut non gravjs e{I"e-t,f"olicitudinc
f'entionc conftaret.EccIc{ìajq;,fI
mature de earundcm remcdio cogita-
liberarentiir: axlt lìgravior deprehcnderetiir,
rent. Mandavitquoq; Synodus omnibus Paftoribus ,uf tcftandi in doclrina confen-
fiis caufa, Confcllìoni harum Ecclcfiarum ac Catcchefi,(quod in mulris ClafTibusà
S.Novemb. qnjbufdam negle<5tum àbaliis ncgacum fueratrj rub/cribcrcnr. Deputati Syivodi re
,
diligcnter explorata, novem qu(^ftiones,dc quibus eo tempore ponnnrium difceptari

intellexerant, DD. Curntoribus exhibentrrogantq;, ut S.Theol. Profeiloribus, ipfb-
rum autoricate injungeretur, lentenriam utiuam deiifdem piene exponerent. Qui
refponderuntjaliquam jam Synodi Nationalis brevi obnncndx Ipem affulgere; Idco-
que indicare cofultius,eas qu^ftiones ad eandem refervarc.quam ulteriori carundem
inquilìtione diffidio anfamprarberc. Paftores quoque Arminij fenrcntiam amplexi,
palfiminChilìbus recufabant^mandato Synodi de iubfcriptioneConfclììonis ac Ca-
techefeos, morem gercre. Auxit ha:c res Ecclefiarum folicitudinem cum vider«nr> ,
Paftorcs ifl;os,quorundam favore fretos.autoritatem Synodi phine contcmncre, au-

daciufqiin inceptopergerc. Quare cum ifta via remedium buie malo adhiberi non
poflet, llluflr. ac Prspotcntib. DD.Ordd- Generalibus prolixe expofuerunt, quanto
in periculo Ecclefia: verfaren€ur,pctieruntq;,ut ad tollenda bxc mala, Synodus Na-
tionalis, qua; per multosannos dilata jamfucrar, corundemautorirate dominorum
°^*
^ '
occasione primaconvocaretur:Quidcclararunt, omnium Provinciarum Ordincs in
Synodi Nationalis convocationcm jnmconfenfìfle: Efle tamen inter illos, qui in li-
tcris confenfus.hanc conditioncm,reu,utvocant,claufulam,addidiirent:utnempe,in
eadcm, Confeifionis & Catechcicos harum Eccleiiarum fieret reviiìo :ac proinde,
Svnodi Nationalis convocationcm fine Ordinum huius Provincia: prarjudicio, nifi
,
addita hac claurula,fìcri non pofl'c. Cum autemnonobfcure conftarer, quinnm ante
annosaliquotllluflribusHoUandix Ordinibus autoresfuiflent,ut b^cclaufulaaddc-
retur, atque etiamnum urgereturi efletque metuendum fi illa convocationi Synodi ,
adjungeretur,neilli,qui mutationibus doftrina; ftudebanr, eadcmad inflitutù fuum

abuterétur,fimulq; etiam,ne('hoc prxfertim rerum ftatujEcclefiisoffcnfionem haud
Icvem efletpra:bitura,quflfiipfillluftr.©rdd.autEcclefia;non:raz,de dodrinse verità-.
3C>.Nov. te, in hac ConfelTìone&: Catcchefi comprehenfa: dubitarent, Deputati Ecclefiarum
pericrunr,ut,con\oc?.tio Svnodi, conibeto anrehac more , in gcneralibus, ut vocant,
rerminiSiinflituereturrprasfertim cum bare claufula minusncceflaria vidcrctur,cuBi
permiflum fPmper effet, fiquis adverfus aliqucm horum
in Synodis Nationalibus
fcriptorum Articulum,quidquam fé habereexiftimaret,libereidac debite propone-
re. DeclarabantvcroIUuftr.DD.Ordd. Gencralesno ita hanc claufulamintelligen*
dam effe quafi aliquid in dottrina harum Ecclefiarum ca immuratum vellcnt, nec
,
enimfempcr Recognitione immurari, fednonnunquam quoque confirmari dcftri*

nam:non pofie tamen illam fine iftius Provincie prxjudicio omicti,qua: cam expreC-
CIO iDC VI ^c addidificr. Litteras itaq; confcnfus, quibus eaquoqiinicrta crar, Ecclefiarum De-
Marc.
1-5. putatisrradideruntjquas illi ad fingul.irum Provinciarum Ecclefias rranfiniferunr.
Quibus &; fignificarunr,quam dedilfcnt operam,ut ca omitteretur.Ecclefi^ Belgica;,
acceptis hifce lireris ,
gavifa: quidem funr,pofl: tot annorum expcdationem tandem
,
impetraram effecelebrand3e:SyncdiNationalrspoteftatem:quanquam haud fané pa-

rum ifta claufula offenderenfur. Non quot^ Confeifionem &
Catecbefìn in Synodo
»'" '
Nationaliconfucro debitoq; modo recognofci nollcnr, fed quod mctuercnt, ne illi,
qui mutationcm dodrina? moliebanrur, eademaudaciores redderentur , tanquam fi
hac claufula; publica DI). Ordd.autoritate, quid\is movcndiinnovandiq^faSaipfìs
eifet potcftas:litefq; hac acconrroverfix ab illis non ex innovandi libidine, fed ex ftu-
='
- '
•
dio fatisfacicndi Illufirium Ordinum decretis eilent pfofeda:. Significabanr quoque

iifdem iitcris Illuftr.DD.Ordincs Gcneralcs flatutum effe fibi.eruditos pacificofque
aliquotcxfingulis Provinciis Theologos convocare ut de tempore, I0C0&: modo, ,
ciDiocvi, habend^ Synodi Natioiialis, cum iifdé deliherarent. Dum bare aguntur,annua Suyd-
inAuguft. Hollandicsrum Ecclefiarum Synodus Gorinchemij cclebratur, m qua cum Eccle-
fiarum
ADECCLESIAS,
fiarum Deputati retuliflenr^quidab ipfis in cauffa Synodi Nationalis efTct aftum, &
àbllluftr. DD. Ordinibusconititutum, mandale ijfdem vilum fuit, ut convocatio-
jnem Synodi Nationalis diligenter uigcrcnt Ac quamvis arbitrarctui- Synodus,
.-
Confcflloncm ac Catcchcfin more modoque ante hac confiieto in Synodo Natio-

, ,
liali elle rccognofcendam, voluir tamcn eos, qui ad conucntum in quo de tempore, ,
l'eco & modo celebrando Synodi Nationalis, abOrdd. HoUandia; ex Suyd-Hollan-

dia eonvocandi eflent, moneri, ut ab Ordd. Generalibus, nomine harum Ecclcfiarum
peterentjUt ClauUila, dequaantcdidumfuic ex,litcris convocationis, ob cauiTas an-
te memoratas, omitteretur,eiulque loco vcrbaalia miiiora,qua;offenlìonis minus pa-
rerent, ufurparentur.Iniund-um quoque in cadém fuit Synodo, omnibus EccIef.Suyd-
HoI.PaftoribuSjOmnibufqjS.Thcol.inAcad.LeydenriProfcflbribuSjUtcontiderationes
leu animaducrfiones in dodrinam,Confc(rione&Catechclicomprehenram,quas habe-
rent,(quia habercfe quaplurimas Atmmius & Pallores qui addicìi eflentipli.faepiu&glo-
quidcm in Claflìbus luis,Profeflbrcs autem Ecclefiarum Depu-
liari folerentj Paftores
tatis, primo quoque tempore cxhiberenr, uteardcm legitime ad Synodum Nationa-
non poflct , deferrentur Qupd cum à Paftoribus Ar-
lem.fi in Clalsibus fatisficri iplis
minioaddidis poftularemr, eàfdem proponcre in Clafsibus detre:tarunt, quod fc
nondum paraios effe dicer'ent cx-rerum ilio & loco & tempore propolìruros, Ar-
:
minius quoque ab Ecclcfiarum Deputatis hac de re monitus, r'^^rpondit hoc eo tcili- ,
pore fieri cum aedificationeiioii pofle, fed in Synodo Nationàli fé eafdem piene eflc pa-
tefadlurum. Cumque non ita multo poti lUuilr. Ordd. Generales, ex fingulis Provin- cìoìdcvìL
tijs Thcologosaliquot convocarent, quibufcumde loco, tempore & modo habcndi i3- M-iy»
Synodi Nationalis deliberarent; Ioannem nempe Leoilcm & loannem Fontanum, ex
Geldria; Francifcum Gomarum, lacobum Arminium, loannem Vtcnbogardum&
Ioannem Becium, ex Suyd-Hollandia; Hermannum Fauckelium & Henri cum Bran-
dium,exZelandiajEuerarduni Botium & Henricum Ioannis, ex Provincia vhraieéìi-
na; Sibrandum Lubbertum & Ioannem Bogermannum , ex Frifia Thomam Gofvvi- ;
nium,exTranlliulania; Ioannem Acronium &.Ioannem Nicalìum,ex vrbe Groningenli

&Omlandiis. Quscftiones, de quibus inhocconuehtu efletdelibcrandum,abllluil:f.
Ordd. Generalibus fuerunt illis propofìae, declaratumq; fuit conlentienribus fuffragijs,
quodadteiTipus,neceirarum eflc ut Synodus quamprimum ad initium futura; crftatis,
anni millcfimi fexceniclìmi Scodavi, convocaretur. Quod ad locum, commodifsimum
habenda; Synodo fore ciultatem Vltraje^tum.. De modo", i.Gravamina in Synodo
pertracìanda, à lìiigulisSynodis Pìrovincialibus ad Nationaletn efle defcrenda. 2. Ex
ììngulis Synodis particularibus , earundc'm luffragijs ,
quatuor Paftores cum duo-
bus Senioribus effe deputandos quorum Seniorum loco deputari quoque pofle
, fin-
gularis eruditioniSjperitiStque in rebus Theologicis,arque pietatisteftimonio ornatos
munere Ecclcfuftico non fungerentur- 3 Deputatis hifcc potcfl:atem dan-
viros, ef n
dam omnibus rebus, qua: in Synodo pertradàndx eflent non deliberandi tantum,
in ,
lècidcfiniendiquoqucacdecidendi. 4. Normam ludicij in controverfiijs omni-

hus,ô£Vnnam &:mores {pedanribusiòlum eil'e Deiverbum fcriptum,,fèu S. Scrip-
turaml 5. Convocandas efle ad Synodum Nationalem non Ecclefias rantiam qua: in
.
Federato /une Belgio, urriufque nempe idiomatis Belgici &: Galhcijfèd &:illas Bel-
giche nationis 5 qua: extra Bclgiurn dif'petf^, fìve fub cruce lìuc alibi coUigcrentur.
6. Rógandosefle ac Pr^pot. Ordd. Gcnerales,ut Dclegatos f'uos Rehgio-
lliuflr.
nem Reformatam profìtentcs ad eandem mietere dignarèntur

, , qui
ipfòrum nomi-
he ordini ejusprjeéfl'ent. 7. Vocandos quoque ad eandem S. TheoIogÌ(^ Profcf^
^
fòrcs. In quibus quidem òmnibus convenir ihtei: omnes, Qucmadmodum inalijs

fìonnuHis convenire intéi: ipros non potuit. Arminius enim , Vtcnbogardus , duo &
Vkraiedini quosin fèntentiam fliam illipertraxerant,h;£c tria flatuebaht,
, i. Pro
definitiva Synodi fèntentia effe habcndum, non quod omnium ad Synodum Depu-
tatorum,fèd quod omnium quoque Deputantiumluffragiiisdefinitum eflct. Synodi
fcnim nomine noriDeputatos tantum/ed &
ipfbs Deputarites intelligi debcre. 2 .De-
putatis fèmper liberum fore, quoti cf'cunque voIuerint,fèque in aliqua re gravar!
lènferintjConfilii capiendi caufa ad f iios recedere. 3 Revifionem Confeflìonis &c
.
Catechefèos Belgica^ omnino efle neccfl'ariam , ideoque nullas fé viderc caufas

6b quas Clauiùla de revifione iftorum fcriptorum,convocationis literis norì
infcr-
P R i£ F A T 1 O
infercnda cilct. Reliqvii Pai! orcs &
Profcfibrcs iudicabant. i Pro definitiva Synodi .
lenrentidhabeiu'r.mclic.q:'.od\clconl'cnticiuibus vcl pluribus Deputatorum ad Sy-

nodum(ut-Vragi)s, ilaiuium cHet. Synodiaiucm nomine cenicd eos , qui cum iu-^
diciudi pò cthtc ad caadca)kiîiimc dcpuiati conNciuilcnt. 2. Licitum qu idem fo-
ie conili i) capiendi caudaadlUos recedere , ira tamen, ne lab hoc prxrextu adiones
Synodi lemere perturbarentur. Quando, quomodo Ócquibus de eaufsis rcceden-
dunieHet nonlingulorum Deputaiorum arbitrio led totius Synodi judicio elle
, ,
permittendum. 3. ConteLsionem ócCatechelln Belgicam, in Synodo rccognolci qui-

ckm polle, fi ob caullasjuftas, Synodus necellarium hoc judicalVet omnibus quo- :
que liberumfore,li quid adverlus ca laipiale habeieexiftimaient id ipfum Synodo ,
examinandum & dijudicandum debite proponere. Veruni quia Claullila iliade revi-
llonc, lì lueris con\ocationis inrerereiur, alijs ofi"eaIioncm,ali;s innovandi liccniiam
prabitui-o. vidierctur, puiabantab lllurtr. Ordd. Generalibus pctendum cfie, ut hac
'claufula propter Ecelclìarum tianquillitatem in liieris convocationis omitteretur,
aut fimilia veiba reponereniur ; Synodum nempe ad confìrma-
'Te-jufquc Itìco ha:c.
tion^:m "confenlionem
, &
propagai ioneiii pura; acque orchodoxa.' codcrina; paceni ;
atque «6"^|««5 Eccleiia- fervandam ac flabiliendam; ad veram deniquc pietatcm inier

harum regiofìuni incolas prócurandam convocati. Atque hoc ipfum fc ab Eccle- ,
lìjs atque iplìs quoque Provinciarum luarum Ordinibus

luis, in mandatis habere, ,
pleriquc otlcndcbant. Hxc Cciililiorum judiciorumque difcrcpantia, novam Syno-

tìo Nadoaali reinoram inlccit. Qui enimejus convocaiioni hadenusobftiterant,
occafionem hanc avide accipientcs omnibus allaborabanc mòdis ut Synodi , ta-
, ,
inetlì jam proniiffs convocatio , impedire'tur. In hoc conventu , Arminius , à reli-

quis Profelìbribus ac Pailoribus, fumma cuiri ob;eftatione rogatus elt j ut qua: ad-
verfus doóìrinam Confcirione & Catechefi expreiTam , habetfet , ea fibi , Symmittis
fuis, libere Fraterrleque Coiiimunicare vcllet : addita pJromifsione , daturòs fé ope-
ram , ut iplì piene fatisheret, aut ut ipfe cuni colìegis fuis fub condì tioniblis honcftis
conciliari ac deinceps pacifìce poìTet vivere ; neque fé quicquam eorum, qua; effet ma-
nifcftatiirùs , extra locum conventus, fada reconciliatione effe eliininaturos. lite
vero nec conlultum fibihoc efle,nec teneri fé dicebat , cum in eum finem conven-
,
tus ifteinltitutus non eflet. Sequenti a;iì;atc , cum anniia Ecclefiarum Suyd-Hollan-
dicarum Synodus Delphiscelebràrctur, monitus fuit ytenbogardus ut Synodo ra- ,
tionesexponcret, obquas in dandis confilijs, de modo habenda: Synodi Natiònalisì

a reliquis Pailoribus cum Arminio diverfum fenfilfet ac fuafiflet , ut eaedeìn à Syno-
do expendi ac diiudicari polscnt. Refjpondit > fé llluftr. tantuinOrdinibus non aiv
tem Synodo rationcm hujus rei reddere teneri.
Rogatus , ut exponeret ca, qua; adverius dOiflriham quae Cohfefsiohc Ca- &
tiecheil harum Eeclefiarum contineretur , haberet refpondit , nec confultum libi ;
hoc eo conventu videri

in neque fé pvatumeflc. Quaefiium in hac quòque fuit
,
Synodo , an fcGundùm fupcriorisSyncdi decretuhi Confiderà: ioncs aliqua feu ani-

madvcriìohes in Confeillonem & Catechefin , Clalfibus exhibiiae elfent fed re- ;
fponfuin à fingularum Clàfl.ìum delègatis fuit plerofque l'aftores in Clafsibus ,
profeflbs effe , nuUas fé adveirfus receptam DoArinam animadverfioncs habere 5

cos vero qui fé aliquas habere profiterentur exponcre eas noluiffe. Vd quod ,
nondum fé pàratosefle dicercnt vel quod fibi non confultum eflé arbitrareniur.
,
Qiure Synodus denuo illis mandandum cenluit , ut mifsis omnibus effugijs, ter-
giverfationibus , ac dilationibus , animadverlìones omnes , quas advcrfus receptairi
dodnnam habcrcnt , Clafsibus finguli fuis quam primum exponerent.
Oflenfilm quoque Synodo fuit pafsim in Ecclcfijs difllnfiones quotidicma-
,
îs mngifque augefccre plerofque juvenes ex Academia Leydenlì atque Armini^

:
difciphna prodeuntcs , ad Ecclellarum minilkrium vocatos , in exarninibus qui-

dcm fententiam fuam ambiguis loquendi modis , occultare , ubi vero ad mini-
fterium admifsi eflcnt novas ftatim difputationcs movere , opiniones propu-
,
gnare , varia'que fé adverfus doftrinam receptam habere confiderationes glo-

riari In Claflibus
. &
Pref byterijs intcr Paftores de plcrifque doftrins capitibus
diflentiones atque aitercationes acerbas oriti. In ipfo quoque populo , magn»
ium Ecclellarum ofFcnfionc ac perturbationc difceptationcs de dcftrina vatias au-
diri/
ADECCLESIAS,
diri •> Quin & fchifmatum initia confpici. Paftores cnim Armi alo ad4idos,
comientus aebros , in quibus de dodrins fuac propagatioae deliberaient , lepara-
dm inllitucre, populumque in partcs magismagifqueabiie.
Qupcirca cum remedium huius mali diutius dift'erri non polle SynodLtó indica-
letjfpcfqueobtincndìeNanonalis, propter illam coniìliorum ac l'ententiarum di-
uerfitattm admodum incerta eflet,fl:atutumàSynodo fai e, ex conlilio Amplilsimo-
rum Delegaiorum, ab Illuftr. DD. Ordinibus Holland. & Werifrilìa; petcndum
effe, ut ex duabusSynodis Holhndix Aiilhalis & Borealis , una Synodus Provin-
cialisf'uti in limilibus olim difficultaiibus faclum fueratj ad hxcmala Ibpienda ac
tollenda, occalione prima convocarcmr. Deputati vtriufqueSynodi, cum Illuftr. DD.
Ordinibus ingrauefcentes hafce Ecclelìarum difiìcultates prolixe expofuifleat, petiif-
fentquevc adcaldcmiollcndas Provincialis huius Synodiconvocatio primo quoque
tempore inftimipoflct, licetiplis magna ab Amplili'. DD.Delcgatis Tpes làCiaeflct, i4Septeinb,
impetrare tamen nondum potuerunt quia eo tempore de pacil'ccndis cum holle in- ,
ducijs agicxptumefler, iplique illuftr. Ordincs grauifsimis illis Reipub.ncgotijsdi-

ftcnti , vacare rebus hifce Éccleliafticis non poiuiflenr . Arminius interim, cum cisidcvui.
videret Eccklias urgere , vt legitimis judicijs Ecclelìafticis caulla ha-c conlponere- jo Aprii.
tur, quo forum declinaret , exhibito

Ordinibus libello fupplicc, obtinuit> Illuftr.
ut de caula eius ab Amplifsimis fupremae Curix Coniiliari)s, viris politicis , cogno-
fccrctur; iullufque fuir Gomarus coram ijfdem, prxlcntibus Paftonbus, qui nupe-
ro conuentui Prxparatorio ex Hollandia Auftrali & Boreali iaicrfueranr , cum
Arminio coUationem inftituere Qiuxi cum Ecclcfiavam Deputati iniellcxif-
. 14- May.
fent, rogaritnt denuo, lUuAr. Holland. & VVeltfrifia: Ordines, ut loco huius ooi-
làtionis coram fu prema curia inftituta:, Synodus Provincialis coa\ocarctur ut , ,
in eadem, de cauflt hac Ecclctiaftica, a viris Ecclerufticis harum rerum peritis, écstb (
Eccìefijs legitime cum iudicandi poteftate delegatis, cognolci ac iudicari poll'et. Rc-
fponderunt Ordincs, caulàcfolummodo cognitioaem fupremx' Curi^ man-
Illuftr.
datam iudicium nero eius Synodo vel Pro\ iiiciali vcl Nitionali poftea com-
elle,
aiiilìum iri. In hac coliatione de agendi ordine diu difceptatum fuit Arminius .
contendcbat, Gomarum adoris partes fufcipere debcre le autcm ad defcnlionem ,
ìfiii tantum teneri Gomarus autcm hanc agendi rationem non miaus iniquam
: ,
quam infolentem cfle, prxferrim in Eccleliaftica caufa, coram Politicis iudicibus,

txiftimabat. Paratum fé quidcm coram legitima Synodo probare, Armiaium
dogmata propofuiiTe, quse cum verbo Dei & Ecclefiarum Belgicarum Confefsion,e
& Catcchelìfpugnarent uerum fine caufa; pra;iudicio ifto in loco hoc Heri non
, ,
ipoffe. E.xiftimabat, CoUationem hanc ut lUuitr DD. Ordinum inteationi fatif- ,
fieret, hac ràtione melius inftitui pofle, ut nimirum fine mutuis illis acculationi-
bus uterquc de fmgulis doftrina; capitibus, fententiam fuam dare oc difcrte cxpli-
j
caret ac proponcrct Inde cnim commodilsime in quibus confentircnt aut dif-

.
featircnt intcUigi polTc Qupd fé attineret, non fubrcrfugere de omnibus do-;xi-

.
nx capitibus fenicntiam fuam, quantum quidem l quoquam defiderari pofsit, pie-

ne atque aperte cxplicare Arminium quoque li fidi Dodtoris partes txplc-
. ,
re vellet eodem modo fententiam fuam declarare debere ncque eiufmodi lUb*
, ;
tcrfugijs, diutius hac in re vti. nihilominus in propofito perfiftcre; adeo vt

Ille
tandem exclamarct, mirarifc quandoquidem de Heterodoxia fua vani rumorcs, o-
mnes iam Ecclelìas peruafiftcnt, incendiumque à fé fufcitatum ipfa Ecclcila? teda
fupeiarc diceretur neminem rcpcriri tamcn , qui inftituere accufationem audc-
,
ret .Cui iaftanticC ut occurreret Gomarus probaturum fc fufcepit, de primario ,
fìdei noftrx Articulo, de luftificatione fcilicet hominis coram Deo , fententiam

eam docuifle qua; cum verbo divino atque Ecclefiarum Belgicarum Confefsionc
,
pungnarct. Ad cuius rei probationem , ipfiflima eius verba protulit ex eiufdcm

Arminij autographo defcripta, quibus aflereret , in hominis coram Dco iullifica*
tiene, iuftitiamChrifti, non imputari in iuftitiam uerum ipfam fidcm, leu tÌ Cre- ,
dere per gratiofam Dei acccptilationcm, effe iuftitiam illam noilram qua coram
,
Deo iuftiikamur. Cum fc conftridum hic videret Arminius , ut potè qui hoc ob
piobationis euidcntiam negare non poffet in altcrum agendi modum cqnfcntire ca;- ,
pit, ut fententiam nimirum quifquc fuam de praccipius Artii;ulÌ5,iii quibui diffeiitio

'
tt exiili-
P R ^ F A T I O
ejfiftimabaturjthcfibus quibufdam comprehenfarri;, urerque fcriptoconiìgnaret, ad
quaspoftcaiìngulianimadverfìoncsruasviciffim annotabant. Collationchac finita,
SupremÊ Curix Conliliarij Illuftnb. Holland. tic WciìfnC Ordinibus rctulerunt,
,
le, quantum ex coHatione percipere potuiiVcnt ludi care: Controvedìas qua; inter
,
duos holce Profcflbrcs exorta; ciìcnt haud ita magni momenti elle , vcrlariquc
,
potilfimum circa liibtiliores quaidam de Pra'dellinacione difputationes qua: aut ,
ómitti,aut mutua tolerantia diflìmulari pollent. Addebat vero Gomarus, difere*

pantiamin Scntcntijs dcprehcnlàm, fanti momenti cll'e, utiplccuni Ibntcntia Ar-
rninij corani Dei judicio comparerenon audcret ac nill mature rcméidium adhibc-
:
retur-,mctuendumerrc, ne brevi Provincia una adverllis alteram, Etclclìa centra

Ecclcfìam , civitas contra civitatcm , civelque inter le mutuo committerentur;
,
Voiebant àutcm Illuflr. Ordines , Icripta in hac Coilatione utrimque coniìgna-

ta, in Hiprema Curia ulquc ad Synodum Nationalcm alTenâri, ncque ea cuiquam
mortaliumintcrca'communicari. Ncque tamen lollicitudinem Ecclcfìjs adimebat
hsec collatio', fedpotiasaugebat, cum prelertmi qus gella ibi ejTent Ecclelìas ccla- ,
rentur. In Arminij enim gratiam hoc tìeri ne opinioncs ejus patefierent , haud te-
,
mere iudicabattu*. Ecclclia; interim, per Depùtatos fuos non delìncbant obnixe ab
Illuftr. Ordd.petete, ut Ecclelìatlicahsec calila, qua? bili magno cum Ecclelìarum
periculo diftcrri pellet quamprtmum in legitimo Synodi vcl Provin'cialis vcl Natio-
,
nalis iudicioexaminaretur, at diiudicarctùr. 'Quod cum Arminius intclligeret,

per Utenbogardum, cujus magna tum tempons apud plcrofque patri^ Prcccres erat
autoritas, procurabat,utIlluftr. Òrdd. ipias quoque annuas Auftralis lìmul & Bo-
realis Hollandix Synodos , quarum tempus inftabat , difìcrri n.andarcnr. lllud au-
tem, quia fieri fini; maxime Ecclefiarum dilpendio non polFet, denUoEcclefix ex-
pofitis apudlUuftr.Ordincs difficultatibusluis,petebant, aututramquelicerct,tam
in Aullralì , quam Boreali Hollandia , annuam Synodum prò more celebrare, aiit ut
exutraque fimul coniundaSynedùs una ProVinciaìis futi ànteliacpétìtunTi quoque
fuerat j quamprimum convocaretur. { ,. .
h-Knocvnu dechrabant Illuftr ÒrdineS , ftatutum fibi bfle proximo

Ad hanc petitiohem , . ,
jzS.Iun. Qu_od cumEcclefiis

Oftobri, huncinfinem Synodum convocare Provincialem.
eflet fignificatum moniti irerum fucrunt Pafteres omnes Armìnio addidi,ut Conli-
,
4.&/2Sept. jei.ai-ÌQneslìiaslìnguhinClairibus fuis patefacerènt ut e(jdemadinftantem Syno- ,
dum legitime deferri pòll'ent. Ini vero, utiantea, ita nùrtcquoquelinguh, confile,
tis tergivcrlationibus pariter hoc detredarunt. Curnquè menfis Odober appro-
15. Novem. pinquaret & ÉcdefiìE convocationem promiflk Synodi Provificialis urgcrent, ea ili
;
duos menresiterum.dilatàeftrpermilTumque interim Ecclelìis fuit, Synodos ut an-

nuas parti culares,tam ili Auftrah quam in Boteali Hollandia, cclebirarent; ea condi-
tionef-n-icn^nc Arminiicauflainiildem tradaretut, quam ad Synodum Provincia-
lem rei'ervari voiebant. In Synodo Ecclefiarum SUyd-HollaiidicarUm qua^.Dor-
drechti habitafuit, cumrektum effet, Paftores omnes Armlnio addidos Confide-
,"
tationes llias , quas le adverllis receptam dodrinam haberé dicereht,' haflcnus Sym-
miftisfiiisnoluifiepatefacerclèd Ecclefiarum monitlonés àc decreta Synodcruni
.
variistergiverlàtionibus eludere, ftatutum iterum fliit, dènuo ipfis lèrio rnandan-
dum elTc ut Confiderationes illas liias, intra menfis proximi fpatium poftadmo-
, ,
nitionem fadam , llibpcenaCenfur^ Ecclefiaflricaeincohtumaces ftringend3E,paté-

facerent- . • ""'.^^v.
Idem quoq;à S.Theologi?in AcademiaLeydenfiProfeflbribuSj&CollegijTheÒ-f

lo<îci Regente PetroBertio elle poftulandum.Paftoresifticumantlèntentiarri iLiam
Oftab ^fi^ patcfaciendam j aut cenfuram Ecclefiafticam lìibeundam Ubi viderent,ù^

'^
trumqueutdeclinarent, opera Vtenbogardi ab lUuftr. D.D. Ordifìibus htcras
'
obtinuerunt , quibus Paftoribus illis mandabatur,ut Confiderationes liias quas ,
haberent, in tra menfis vniuslpatium obfignatas,adiplbsD.D. Ordines tranlmitte-

rent , ut ab iildem Synodo Provinciali exliibendx afleinrârentuf Profellbres à .
Synodi Deputatis rogati, ut fiquas haberent ciulmodi Confiderationes eas ipfis ,
patefacerènt relponderunt, Gomaru* quidem nihil Te in Confelfione,aut Cateché-

j
fiharum Ecclefiarum oblèrvalTe , quod ut minus Verbo Dei confentaneum j

mutationeaut correzione egere exiftimaret Arminius vero , fé fcripto ad bang
;
pollula=
AD ECCLESIA S.
pòflùlaticricra Tuo tempore rerponfiuum. Cumque fé ad fcntentiae fuse Jeclarationertì

ab Ecclelijs ita premi vidcrcr, lUultr. D D. Ordinibus in {blenni iprorum convenni
prolixacrationcexpoluif, quid de Praedcftinatione difina, de Grada Dei & libero ho-
minis arbitrio, de Pcrfeverantia iàncìorumdc Ccrtitudine falutis de Perfezione ho-
,
minisinhacvita,deDeitatcFili) Dci,deIuIlificationc hominiscoramDco,alijrquedo-

ólvinxcapitibiis fcntiretjlìmulqnclllultr. Ordinibus perfuadère conabatur, in Ecclefijs
liifce Retbrmatis,dc divina Pra:dcftinationctradidbd:rinam, qua" cumDci naiura, cms
(àpieniiajull:itia&bonitate,eumnaiin-ahominis, ciulque libero arbitrio cum opere
,
creationis, cum natura vits mortifquc a'ternx,ac peccati dcniq,ie,pugnarét:quxq; gra-

tiamdivinam tollerct, Dei gloria: innnica, homintim fa-luti cflet noxia:quiDcum pec-
cati auiorcm facerer, triflitiam proptcr peccatum impedirei, piam omneni Iblicitudiné
tollerct-,fìudium bona prertandi miniierer,ardoreiri precandi extingiicret,timorem tre-
morcmque.in quo falutcm noftram opcrari debcmus, auferrct,dci"perationcm parerer,
Enangi-iuiminverteret, verbi Minifìeiio obcfìer,poftrcm.ofundamcnrum non tantum
Chriltiano: Icd&omniscmninoRcligioniseucncrer.Hxccum Gomarusintellcxifler,
officij lui cxiftimauitcirCjCofdcm llluUr.DD. Orduiesmclius erudire, ne forte (ìniftrii, !? Decemb;
aduerlus doftrinamorthodoxam pra-jitdicij.-. animi ipforum hac ratione prxoccuparèn-

rur. PetitaitaqucdicciTdi venia in eodcmconucntu prolixc cxpoluit, quanam genuina
efletArmmi) fententiade Gratia Dei &: libcro.hominis arbitrio, de iuftificaiioriC iiomi-
nis coram Dco,de Perfezione horninis in hac vita, de Prxdeftinatione, de peccaio ori-
ginis&:dcPerfeveranriafandorum;quamque iulìasfufpicionum dedilfet cauias defà^
era quoque fcriptura,dc SS. Trinitate, deProvidentiaDcijde faiisfadtionelefuChrifti,
deEcclcfu,deFide,debonisoperibus alijiquc dodrinje capii ibus,haudredc ipfumfen- "
.
tire.-quibusinfuperartibusopimones fuasdifl"eminarei:Publicc fcilicetab Ecclelijs ro- »
gatum,obtcfì:atumque,fcntentiam fuam hatflcnus occultare, priuatim nero Paftoribus,

quos in eam pertxahi polle fperarct,acdifcipulis fuisdiligcnier eam inculcare:argumen-
ta noftrorumpracipua,quibusadft:rui doJrina Orthodoxafolcret,cneruare;Iefuitaruhì
veroaliorumqueaduerfariorum,quibus dodrinam Ecclclìarum Reformaiarum oppu-
gnantjConf rmarc^variasdeDodlrinxreceptxveritatedubirationcs, difcipulorumani-
misingercre,eandemq;cumDoftrinaheterodoxapriusquafiina-quilibriòfufpcndere,
ac deinde prorlus rei) cere; nullarn iiadcnus Imcicritatisacconfcnfus in Dcn^riiia, licet
farpius ab Ecclefijs amanter,fraterncque rogatum,d.eclarationcm edere voluiflc.- errores
iplìus,qui coram fuprcma Curia detedi eflcnr,ne Ecclefijs pater crcnr,omiàbus modis
allaboraflc; atque hoc unum femper fpedafleur dilatione tcmpori$,occaficnem habe-
rctplurcsinfententiamfuampertrahcndi, ijiqucEcclcfias pafsim occupandi Spretis :
Synodorum, Clafsium, &Presbyteriorum judicijs acdccretis,adfupremiMagiftratus

tribunal prima inftantia profilijfl'e, ibiquc querelasarque accufaticnes fuas, aduerfu^
EcckfiarumdocirinampropoiuilTe, artibufquc aulicisfauorem libi, Ecclefijs vero o-
dium conciliare diligcnterftuduifle. Qupcircallluftr. Ordincsobtcilabatur, quando-
quidem S.Theologiae ftudiofi in Academia Leydenfi, muliiquc pafsim Paftorcs ab
Orthodoxa Doftrina quotidie magis magifquede; cerent, dil?rdia & contentiones gli^
ît promifla Synodus
fcerentjEcclcfis turbareniur, ciuefque in partes diftraherentur ,
Nationalisquamprimum convocaretur, inquacaufis malorimi legitime cxaminatis,

remedium tandem idoneum adhiberi poffet. Deputati Ecclefiarum idem fubinde pe-
tebanr,fed Vtenbogardi aliorumque opera eflfeftum fuii, ut convoeatio illa femper dif- ^^^
ferretur.
''
Monuerunt quoque aliquoties Arminium,ut quod promififlcr,confideration("''

ipfis fcripto comprehenfas mitterct, qui tandem per Epirtolam refpondit,n'- ,.'i,*''^^^
_fc,hpcà le promifTum elle, fcd quia intellexiflctllktftr. Ordines Parto- '
*'^ ^^^ ^
-^^Dus mandafle, "^'^""l

'^•
utConfiderationesfuas obfignatasadipfos mittercnt, fé conf
dfaturumqqe dum idem fibi quoque mandaretur. Pctn^- -.uummutafle cxpc-
,
'
ìogici Regens ab i,fdem Deputatis monitus , xv

, .
-^.femus Collega Theo- '•
rum Ecclcfnrum dodnnam haberet libere ,
" " '^'''^. =^^^"^^^^ reccptam ha-
Icntentiam fuam de pie-
rifqucdoarin^capitibusfmc uUa tergiu^ ,: ^^P^"'^'^^^
Articuhs de luftifìcatione hominis - ^''^ì 1'.^^'^^'^^"' oJ^-^^^^f^Fe fé in
^,,:'/^'^°'J
: libero Arbitrio de Perfevcra--,,,
,
d;3j^;;'^.^Jf^^^^
3eIsicaramdo6brinalenr.,,
«--^° -«re. ^'^',j^S7,T/,^^
•ivcctKlicUchoc-t.ccIcii.ismngismagi/qucfoIic]tas,ciim
^ '?
non
.
PR ^ F A1 1 O
non taiinim Arminium Acadcmia
fcd &: Bcrtium in Collegio Tlieologico,
in , HoU
landicarum Ecclciìarum fcminario , iuvcntuti , liix fìdci commiir^ , Ecclclìarumque
Minifterio dcftinat^^ hctcrodo5cam proponerc dodrinam, camqucà doctrince iln-
ccricateabduclam,novis opinionibus imbucre intclligcrcnc- Videbanc hec Ec-
clefia: &: dolcbant , legitimumquc hifce ir.alis adhibcrc rcir.cdium, tametiì quam
maxime optarcntac neccilanuni iudicarcnc,non potucrunt tamcn,Vcenbogardo
abjfquequorummagnaeo tempore apud quofdam Patria; proceres autoritas erat,
pcreofdcmconventusomncsSynodicosiudiciaqueEccIciìaflica, fiimma opeimpe-
diennbus. Hinc audacioixs fadi Pailores Arminio addi«5ti,opinionesfuasHece-
rodoxaSjpubliceetiam corani popiilo proponerc, rcceptam dodrinam yarijs ca-
lumnijsprofcindere , &;adverfuscamuthorrendamac dctcilandam debacchari ce-
perunr. Inter quos haud poftremus fuit quidam Adolphus Venator, Alcmarianac
Ecclcfìa; in Hollandia Boreali Pafl:or,qui, pra:terqiiamquodvic(^ eflct minusproba-
tar palam atquehaud dillìn. jlanccr,PeIagianos Socinianoique crrores, incredibili
,
cumimpudentia,publice privatimque fpargebat qua de cauih legitimo Ecclella- :
rum Hollandia: Borcalis iudicio à docendi muncre iufpenlìis fair. lilc contemco
,
Ecclelìarum iudicio in docendi muncre invitis Ecclefiis pcrfiftebat. Pailores Or-

,
thodoxiin claffe Alcmariana, hominem huncimpurum,lcgitime àMiniflerio iiifpen-

rum,uti quoque paucos quoidam aliosPafì:ores,quosinicntentiam fuampertraxe-
rat quique confcniimi fiium in dodrina Ecclelìarum Rcformatarum Confcffionis
, ,
iiibicriptioncterraripr^fraderecufabant, incoctumf'uumnon eile admittendosiu-

dicabant. Quadereijapud Illuftr. Ordines conquefti, Vtenbogardi opera, man-
datum obtinucrunt, quo ipfis harc admiflio imperabatur. Quod cumper confcien-
riarnPaftores orthodoxifaccre nonpofTent, fubmifle Illuftr. Ordines rogarunt ne ,
ifliiu{rnodimandatis,quibusperconfcientiam obtemperare non poflent, grauaren-

tur. Deputaci Ecclelìarum, cumdiffidia&fcandala hxc quotidie magis magilquc
augcrividercntjdenuolllun:. Ordines Ecclelìarum nomine obtcftati limtjUtpro-
milla SynodusProvincialis tollcndis hifce malis primo quoque tempore convoca-
,
ti pollet. Quo cumanimosIlIulì;r.D.D.Ordinuminchnarc,Vtenbogardus,Pafl:orc{^
que reliqui Arminio addidi animadvercereut,quo iudicia Ecclefiaftica declinarent,

perquofdam qui caufeiplbrum addidioresvidebantur, cffeceruut,ut Provincialis
loco Synodi , collatio de controverfis inter Gomarum Arminium Articulis in ipCo &
llluflr. Ordinum Conventu ,haberetur inqualibi utcrquequatuor allumeret Pa-
:
ftores, quorum conlìlijsutiiUis liceret. Arminius allumfèrat Ioannem Vtcnbogar-

dumHagienlìs, AdrianumBorriumLeydenfìs ,NicoIaum GrevinchoviumRotero-
damenlìs ,&:pr^didum Adolphum Venato rem Alcmarianc Eccidio: Gomarus vé-
ro, Ruardum Acronium Schiedamenlìs lacobum Rolandum Amftelodamcnfìs,
,
Ioannem Bogardum Harlemenfìs , &: Feflum Hommium Leydcnlìs, Ecclelìa? Pafto-

res. Vbi conveniflbnt, Gomarus , Paftorefque qui feilli adjunxerant , duo hxcpc-
tebant. i.Vt Collatio hxc fcripto, utrinque exhibendoinftitueretur: quohac ra-
tionevanisquibufcunquerumoribusoccurrerctur. 2.Vt ea {cripta poftea Synodo
Nationaliexaminandaacdiudicandatraderentur,quoGaurÊcclcfìafì:icxiudicium,
Ecclelìjs integrum refèrvaretur. lUuftr. Ordines collati onem viva voce inflitui
volcbant,itatamen,utadmemorieruhridium,{criptis uri liceret rpromittebantquc
datisin reihujus lìdemliteris pubiicis, cauflamhanc,ubi de eademex Collatione ifta
cognovifl'ent, iudicio Provincialis Synodi refcrvatumiri, eumque in fìncm omnia
S*-'i.viva ibi voce agerentur, poflea fcripto conrignanda,eaque fcripta Synodo mox
^
exhibu.rn iri. Indignum quoque ijdemputabant, Adolphum Venatorem, qui obvi-
tam dodriiìcvviqê impuram legitimisEcclefìarum cenfìiris à Minifterio fufpenfus ef-
fct,ad Collationt^^ talem,magno cum Ecclelìafticarum ccnfurarum adhiberi preiu<
dicio.Qîare&poHulav.T^f i,t;iiiiî3|(>coahusallumcrctur;quod,vchementertumrc
ludante Arminio, impetrati --^npoterat-Initio difceptatum quoque hic fuit de ot-
dmepertradandorum Articuloru. Arminiusenimcaufefuxpr^ridiumin eo collo-
care videbatut , Utah Articulo de Prcdta,natione fieret initium. Quoniam vero
is qui erat de luftificatione magis viderei^,- ncceflarius , ab ifto exordicndum
,
Gomarus putabat quod & Illuflr.Ordinibus placu-.t d^ hoc Articulo eadcm fuic
:
controverlìa , qux antca corani fiiprcma Curia agitata Gjerat. Ari fciHcec Eidds,
qua
,
AD ECCLESIAS.
qua aftus (ècundum gratiofàm Dei Mimacioncm, f ìc ipfa fuftitia qua coramDco
cfìi ,
iuftifìcamur. Sccundoloco aftumfuit de Prtj-dcftihanonis dwiiia: dodnna,

quam
ArminiUs, confèquenrijs iifdem quas niipermconventu Illullr. Ordinunipropo-
,
fucrat,odìofam reddere conabatiir. Gomarus aiicciri, prx'cipuum Controverlìx

ftatum premebat,AnvidcIicetfidcsEJc(5tionis calila vcl condirlo anteccdcnslìc an ,
vero ei'ufdcm friidus fcu ctfeaus. Tcrtia controverna ,.dc Gratia Dei & libero ho-
minis arbitrio fuit. Arminius profì.rebatur,omnesleiégratic divina operatior)es,que-
cUnquc pollent f1:atLii,in conucriione hominis agnofcere modo ne graiia ulla flatua-
,
tur , quxiitirredftibilis. Gomarus ollendebat qiie ambiguiras , ac qu;s dolus fub

,
aÂirrcJìJìibiUs voce lateret ; occultari nimiruni lab eadcm daxnnatam oiim Semipc-
,
lagianorum& Synergiftarum opinionem ftatuebarque in hominis regenerationè

:
eam Spintus S. gratiam efl'e neceilariam qii^ ira cfficacitcr operecur ut fupei-ata
, ,
carnisrelifìrentia per eandcm certo atque infillibiliter conuertanturj qviieuhqiie

gratia; hiuus participes fiunt.Demquc adum {uiz de PcrfeVerantia Vere tìdeluim. Ar-
minius declarabat, ie dodrinam de certa vere fdcìium Perfeverantia, nurliqùamop-
pugnalic,nequeadhuceamoppugnarevelle,,quoniam taliaproilla extareHt Scri-
pturarteftimonia,adquxrefpondercnondumpbfl'et propofirurum itaquc tantum
:
calocaquxinhocArticulofcrupulumac dubitationem, libi move.rent. Gomarus

ubi adifta loca rclpondifl'et dodrman'i hànc ex verbo, .Dei multis euidentibiis
,
teftimonijs conhrmabar. Petradatis hilce,rogatifufttcoiiocutores ,iitrum plutei

,
reftardnt Articuli de quibus ihter (ci^c diflentkent.

; Comàrus elle pluies reJpon-
dit: Articulos videlicet de Peccato Origini";, de Providentia Deijde Autoritate
S.Scriptut^.dc Ccrtitudinefalutis de Perfcdione hominis m hac vita , honnuUol-
,
,
'^'^
<jue nlios dequibusan hocloco etiàmagendum elVet,(eI!lu(l:r. Ordinum pruden^
;
*'
tia^permittereiprsfertim cum deillis in Synodoagendum elfctdenuo. Arminij

aurem valetudo cum diururnius ferre colloquium non polle vidcrerur, Illuftrib.
Ordinibusabrumpiplactiit, poftquamad Gomari &
Paftorum reliquorum qui le î. auguftf,
fili lunxerantj petitionem.promifi^'enrototamhanc caulam in Svnodo Provinciali
quamprimumconvocanda, plenuis examinatum ac deciluth iti mandan"cnrquc ,
collocutoribus.utlinguhrenteniiamcum argumentis ruam,&: contrarile rehita-

tionem,rcriptocomprehenram ,ipfis intra dierum quatuordecim l'patiumexhlbe-
rent , quo ea fcripta ufque ad Synodum Provihcialem ab iplìs alìeruatentur. Gp-
fnarusmtra pt^lcriptum Tpatium Icripta Tua tranlmillt.qux poftea Belgice fimt edi-
ta. Hac Collatione cum difficuftates Ecclelìanim magisauda? quam fablatarcf- ^^
fent; Ecclefiarum Deputar:, ab IHuftr.Ordinibus Tubmifle petuntiterum,ut Syno- ' ^^P^^™°'«
dus ProvincialiSi totiesiamante în ipla hacCollatione promilTa, primo quoque

Ve'rb^óte convocaretur. Refponrum i)S,quanquam nonnullis refragantibus,fuic,
coriVóc'ationem eam tutti inftitutumiri,cum Alcmarianse Claflìs Pailores, Illultr.
Ordiniim mandato de AdolphoVenatorc& Paftoribuseiaddidis,ihcoetum fuum
admittendisparuiireht.Nè àutem eàres Provincialerh moraretur Synodum, Depu-
tati EccletìarumAlcmariamproFc6ti,cumPaftoribusilliusClairis de hacadmilfione
egcrunt, permoueruntqueeos, utPafl-ores illos Venatori addidoSjfub hoìieiftis
admitrereconditionibusparati eirent:Vcnatorem autemiplum cut adriiitterenon
poll'erìt ,tam multas gravefque Dcputatis cxpofuerant rationes ut ipfi iudica-
,
renc, hac in parte urgerieos non debere. Quodcumllluftr.Ordmibus relatum ef-

fet, necdumtamenobtiheri convbcatio Synodi potuit. Paftores quippe Armi-
nio addifti hoc efFeccrunt ut AlcmatiancE Clalli denuo iniungetetur, Pailo-
res illos fine ullis etiamconditiohibns llmpliciteradmitterentjquod cum facete non ..r\pL t,'
pollent, convocatio h^c denuo impeditafuit. Apud lllullrcs interim Ordines ex-
cufàrelè per litcrasArminiuSjquodiniunólum libi Icriptum ob unbecillitatem cot-
porispatarenonponet. Quaepaulatim ita ingravelcebat, ut paulo poli ex hac vita
excederet. Atque h^c certaminadillìdiaque Acddemiam & Ecclellas Batavia' fu- o^tob.
perftite Arminio exercuerunr. Eo aiitem è viuis (ublato etlì magnani partem malo-
-,
rum pariter cum ipfòliiblatamac fepultameflej bohus quilibet Iperaret, utpote qui
omnium contentionum harum dux atque autor extitillet tamen cum Pailores pal-
,
fìrri multi inEcclefijsHollandicis,in Sententiamcjus conceflìircnt,ab eaquc propa-
ganda non delillerent , Eccleliarum Deputati, uigendam nihilo Iccius Synodi Pro-
vincia-
P R ^ F ATI O
vincialisconvocationem piitabant quibus denuo refponfum fuit, rum de conventus
;
alicuius Ecclelìaftici convocationc Jifpeduros elle lUuftres Ordlnes ubi Claflls ,
Alcmariana mandatis ip{òriim paruiilet, Inrerea Paftorcs Arminio addidti cum eo ,
remeflcdediiftam vldcrcnt ucimpedita Synodi convocatione, à judicijs &:ccnfuns

Ecclelìafticis parum ipiis mctuendum clic videretur,qua{ì laxatis audacie impuden-
ti^qnehabenis, in OrchodoxamRefonnatarumEcclcfiarumde Elezione, Perfc-
verantiafàndorum,CcrritudinclàIuus, alijfque Articulisdoftrinam , acerbiflìmis
conturaeliofillìmifquc inicdationibus , maxima cum piorum o{fcnlìone,adverlario-
rumcongraculatione,&Eccleriarumpcrturbationepublice privatimque invehi ac
debacchari doótrinam Ecclefiarum populo omnibus modis liafjpedam reddere,
,
animofquc inprimis magnatumadverlus eam,fidofqueciuldcmdo£toresexacerba-

rc,c(jpcrunt. Necfatisillisfuitpnvatisfù(urns,publicifque ac tribunitijs concio-
nibusjtumplebis tumipforum procerum animos concitare ìed publicis quoque 5
fcriptis, qu^ magno numero, hec minore fcandalo , quotidie in vulgus Iparge-
bant, Ecclciìarum Reformatarum doftrinam , ita profcindebant , ut jurati cjuf-
dem«adver{àrij malori cumvirulentiaacmaledicentiafacereidvixporuilTenr. Ve-
,
que Magiftratuum favorcm libi melius conciliarent , eorumquc animos adverfiis re-
ìiquosPaftoresmàgis magilquc exacerbarent, per Vrenbogardum , primo quidcm
oratione in Conventu 111. Ordinum habita, deinde publico fcripro , perluadere
Magiilratìbus conati funt,Pafì:ores rcliquos , Magiftratuum autori tatem imminue-
reaclabefa<3:aro; poteftatemquepoteftati collateraIem,fcu zqualem, affedare fì-
bique arrogare; Quare Ecciefìarum Deputati denuo adeundos effe Illuftr. Ordi-
tfMaiu ^^^ cenl'ebant ^ rogandofque ut malis hiloe cum ad lummum pcrvcnilìe videren-
,
tùt,i; emedium Icgitimum convocata Synodo ProvincialÌ5adhibere tandem digna-
rentur. Cumquellluftr. Ordinespiropterfiamtnamreineceflìtatum fatile confèn-

furos videren t , Paftores Arminii opinionibus addi £11 , novum illis conlilium luggef-
ferunc, quo hanc convocationem aut piane impediti aut ita inftitui pofie cxiftima-
bant ut in tuto ipforum caulà eflet , fi perfonse nempe ex quibus convocanda cffet
,
Synodus , non ab Ecclelìis futi ^quum , atque haótenus ufìtatum fucrat) delcgaren-
Ciir , fé d ab ipfìs Ordinibus quidam evocarentur. Facile enim poftca fé obtenturos,
illi tantum ut cligéren tur, qui ipforum caufae aut addirti , aut ab ea minus eflent alie-
ni, Hanc innovationem etlìnonnullispatri^proceribusiamperfuafilferit, pruden-

tiorestamenapprobarenonpotuerunt, qui hanc convocationem confue.to more
efleinftitucndamjudicabant. Effcceruntnihilominus jUtduminter Illuftr.Ordi-
ncs de convocationismododifceptatur,ipfaconvocatio fquod inprimis Paftores hi
Ipedtabantj non tantum Synodi Provincialis fed &
annuarum Synodoruhi, qujc &
ante ordinarie habebantur,hacrationeomnino impedita fuerit. Quoticlbunque
cnim de Synodi alicujus convocatione verba :lli faccrent , qui h<^t inala hoc legiti-
mo remedio fublata ex Ecclcfijs optabant,toties qui Arminio eiulque caufij- favebanc^
lites has de convocationis modo renovabant. &
Quare Paftores cjuidem opinio-
,
nibus addidi cum fé rem jam eoufque deduxilTe cernerent ut omnis j iidicij ac cen-
,
furxEcclefiafticxfublatusvidereturmetus,audaciores fatìi, inconlliltis atqueîn-

fciis Ecclefiis fliis , line Magiftratus fupremi autoritate , magno numero, clam convc-
niunt. Atque ibi intcrfe, inita per lijbicriptionem nommum confocderatiòne fcii
confpirarione, corpus, ut Vocant, à rehquoSymrnyftarumfuorum corpore fèpara-
InTunio. tum elTormant manifeftumque in Ecclelìis Reformatis fchifrna inftituuht. Hoc
,
Edita cft in tempore lUuftribus Hollandix &

WeftirilìJE Ordinibus, libellumluppliccm,feu,
CcH.Hag. ut vocant Remonftrantiamjfà qua poftea Remonftrantes vocati liint) exhibuerunt.
,
In qua doftrinam Ecciefìarum Reformatarum , de divina Pra:dcfliinatione de Gra- ,
tiaDci & Sanftorum Perfeverantia,mala fide, non fine apcrtis arrocibufque calum-
niisproponebant; ut hac ratione eam Illuftribus Ordinibus exofam ledderent: fì-
mulque eam propria^ de iifdem Articulis fententia: , addcbant decIarationem,quam
,
ambiguisverborum involucris occultabant,utimperitioribus haud multum à venta-

te aliena apparerei. Infuperquc ab Illuftribus Ordinibus adverfiis omnes Ecciefìa-
rum cenfliras in patrocinium ac tutelam recipi petebant. Perculit ea res vehemen-
,
ter omnes BelgicasEcclcflas, cum iam in apcrtum fchifrna contro verlìas hafce cru-
pilFe viderent , dederuntque omnem operam> ut excmplar huius Remonftrantise
nancifci
Adecclesias.
hanci/ci poffcnt, quo adipforum calumniasrcfpouderetur.Cst'rerum favore eius,qui
hcfcairervarc fblct,facileobnnucriint,ne exemplar cjus ulIumin-Paftorum rcliquo-
rum maniis pervenire poder.HuicEcclelìarum calamitati alia acccffitjqiK^ lòlicitu-
idincm carum ac difficultaìcs iLipra modumadauxit. Cimi cnimlacobo Arminio in
Profe!lìoneTheologica,fucceirorquL?rcretur,Eccle{ìarumDepucati,NohiIii! acque
Amplif. Academiit Leydcnlis Curatorcs obnixe publico Ecclclìarum nomine roga-
runr acque obccftaci lune, ucinciuslocumvirumab omni hcccrodoxias fufpicione
immuncm (Libfticucrencquohacracioneconcrovcrlìxin Academia Leydcnlì pau-
lacim celiare, Ecclefiifq; pax lua rcfticui poHec: acque in eum fìnem pra-ftanccs aliquot
Theologos cum extcroSjtum VcroBclgicoS ijfdem commendabant,vcrum irriro lìic-
ccllu. Rcmohlì:rancesenim,quiquorundamanimospr9occupa{Icvideb3ncur,com-
iiiendationibusfuis efteccrunc, uc Conrad. Vorfhus Profclfor StcinfurtcnfiSjhonio à
iViUltis annis de Socinianiimo Ecclclijs Reformacis merito iulpccius, in Arminij locil
adP'rofelFionemTheologicam vocaretur,eaquc de CaulàVcenbogardus Sccinfurtum

ablegarecur. Quod,cumEccIefìarum Deputati intellexincnt, officij lui eflc exifti-
marunc Illuft. Ord.moherc , ne eiulmcdi hominem, qui canquam unguis in ulcere
cHet, rebus prajfcrtim Ecclelìarum itapcrturbacis,ad vocacione liane admicti teme-
re permdtcerctur'.Vcque hocmajori cum frudlru fieri ab iplispofieCjà veneranda Aca-
demix Heidelbcrgenlìs faculcace Theologica, cui Vorftius hic inrime cògnitus erat-
per literaspetebanc , utlìncere dcclararec,utrunìhunc Voiftium hoc rerum ftatu,
cum fruLlujpacejatqjacdificationc Ecclclìarum, juventuci crudienda; in Academia
Leydenlì prxfici polle cxiftimarer. A qua 8r relponlum fuic, recens prodiilTe -tf- A"S"'^'
qucndam eius de Deo &: Actributisdivinis libruni, in quo Vetcrum &: reccntio-
rum Theologorum Dodrinam convellcret docererque Deimi ellentia quan-
, ,
tum, magr.um, fìnicum,compclìcum ex ellentia di accidencibus, mucabilcm vo-

potentixobnoxium elle, & lìmilia porcenra. MilTum ante de-
luntatc, palTiVcT
ccnnium Elcidclbergam fuill'e uc ccram faculcace Theologica prxfcnce ec-
, ,
iam D.Pczelio, à Socinianiimo fé purgarec,cujus poftulabacur abEcclcfi)s.

Acpurgaflequidemlccandcmjreliftalyngrapha.Purgacionevcro camnonfecilTe
racam, conerà vero la'pius,mulcilqucmodis,magis le lu/pcdumrcddidiire,quod por-
tencorum nidum gcreret in capice,quibusfchclam &:juvcncucemSceinfiutcnlcm in-
quinalfec haftenus. Adlllufèrilf aurcm Acadcrniam Lcydcnfcmlì cam fulpeda: fìdei
hom.ovocarecur,liihiIalÌLldhócforc, quam.inccndium oìcorcftinguere. Hxc cum
non cancum Ecclelìarum Depuraci, lèd Anipliflìmi quoque Magiftracus primariarunt
Holl.Tndiecivicatum,DcrdrechcifciliCct,«l"Am.fl:elodamj',DD.Curatoribusiplì{que
lUuft. Ordd. lìgniiìcarcnr, rogarencq;nehacvinilliusvocacionejdilTÌculcacesEcclc- iS. Òdob.'
fiarum exalpcrarcnc^novaruraq; cas,ac majorum curbarum pcriculo exponcrenc:Rc-
irxnllrantes apud eoldéom.nibus alLibcrare vinbus,hc ab infticuca b.ac vocacione de-
lìffierenc. Hoc enim cum aucoriraris ipforum dilpcndio coniuncìum tore perlùade-
banr. Venie inccrim in HolIandiamVorlbus. Qiii,pofl:quam inconvcncu Illuftr.Or-

dinum, praicncc ex Paftoribus Iblo LTcenbogardo, auditus elice, Sccihfurtum redijf. ^^ Auciifts
Circp.]ioctcnipus,cumfì:udioiiquidamiS.Thcologie,ad triinifterium verbi in divcrlis ^^, ^^J^^
clalììbus vocaci,examinilubjicicadicilenCjRcmon(ltanccsprocuraruiit, ucab lUuft.
Ordd. Con(ìl!_arijs,CIairibus illis mandarecur,p.e à quoquam in Arriculo dePredefti-
nacione Sj anncxis ci capicibusjultcrior in cxan -ine pollularetur dcclaracio,quam qu^
quinque Rcmonllrancium,qui unam.icccbantur Arriculis,exprclla eirerrlìmulque in-
terdicerccur, iie quilquam eorum à minillcrio arcererur, qui in ancediclis Arciculis,
fccumRemonflranribuslentire prolìccrcncul-. Cui cum Paltorcs mulcis de cauiìs

alTencirigravarcncur, Ecclelìarum Depuraci ab ijldem rogaci, inproximis I.Uuft.HoI-
iandix&'Wtit-Frifix OrdiiiuniComitijsluaexponunr gra'v'am]na,lìmulque dccla-
^^' °^^ '
rant,paratos le elle in Icgicima Synodo probare iftos Remonllrancium Articulos,

,
cum Dei verbo, & Ecclelìarum Bclgicarum Confellìone ac Cacecheli pugnare: ro-
gancque IllrlE Ordd. ne Articulos illoshecerodoxos, inlcgicimo Ecclelìarum con-
Vencu nunquam debite examinacos, Ecclclijs liac racione obcrudi pacercncur. Quin
nbcius Synoduni Provincialem rocies pccicam,iniojamdiu cxpeiuam convocacene,
in quoArric'-ili ifti lécundum divini verbi normam Icgicunc examinari prius pol-
Sènt. Oftcndunc quoque quanco cum Icantlalo acque Ecclelìarum dccrimcncoj

coniundliuB fjrct, fi inftituca Vorflij vocario procedcrcc
tu Ac
P R ^ F A T I O
Acpioinderogant,utilIa Illuftr. Ordinum autoricare impcdirctur. Habita fupcr
his dclibcrationc, llatiitum fuit, inftitucndam elle proxiuìis ComitijsHaga'-Comi-
Ordinum convcntu,/i)perquinquc ilIisRcmor.ftfantium Articiilis
tisjin Ipfo llliift.
Colladonem , intcr icnos Paftores ab utraque parte cligendos. Rcmonflrantus
prò ic Ioannem LTccnbogardum, Hagienfis» Adrianum Borri um &Ioannem Arnol-
di Corvinum, Lcydcrifis Nicolaum Greuinchovium, Rocerodamcnfrs; Eduardiim
;
PoouiLim, Goudanx; oc Simoneni Epifcopiuni,Blcyl\x icanx Ecclefia: Paftores, eie-

gcranc. Rcliqui vero Paftores, per iìngularum Clailìum Deputatos,Peuuin Plan-
cium, Amftclodameniìs; Libcrcum Fraxinum,Brilana:; Ruarduni Acronium^ Schic-
damenlìsjlohamaem Becium,Dordrcchtanae; lohannem Bogardum,HarIcmcnfts; &:
cl:> locxì.
Pcftum Homnnium,Leydenfts;Eccle{ìa: Paftores, libi legcrant. Poftquam conve-
//. Marci),
jîjiej-,)-^ Rcmoiiftrantcs reculabanrciim reliquis illis/cx Paftoribus, tanquam cum
Claftìum Hollandia: & Wcft-FriiÌ£e Dcpucatis, qiiaies ic efi'e liccris Fideioftcnde-

banc, Collarionem infticuere, ne Ecclcliarum adverfàrij vidcrentur: quin protefta-
bancur remicela diiceiluros, nifihanc deponerent pcrlonam. Qua de re cumdiu
,
mulcumqubiccptacunicliecmalueruntreliqui Paftores importunitadeorunrcedc-
re, quam diutius ca de re litigare. Atq; ij,qui à Claftìbus crant Deputati,antequam ad
CoUationcm accedercnr, ab llluft. DD. Ordinibus petebant; utpromirfio,quie ante
biennium, in Collationc inter Arminium &
Gomarum habita :,Ecclcfìis efl'et fada (ju-
ì3. Aiigiift- dicium vidclicct huius cauix abfbiuta Collationc elle Synodo Provinciali vel Natio-
nali permictendum acreicrvandumjhic quoque renovaretur.Ordinemagendihunc

placuiti"crvare,utparsutraq;lèntenti2e{Lia;argumenta, icripto comprchenderer ; de
quibus deinde viva voce Gollatio inftitueretur. Antcquam ad Articulorù examen de-
vcntum hiit, Paftores quos iam ante à Clafllbus fuiftc deputatosdiximus, adliip-
plicem Remonftrantium libellimi, cuius exemplar paulo ante Cpllationemnadi
erant, relponiìoncm cxhibuerunt, in epa oftendebant, P.emonftrantes peftìma fide
Ecclcliarum Reformatarum lènrentiam propoliiilfe , multaque per calumniani
ipiìs afrìnxiire Icd nec l'uam aperte patefecilte , aut omnes, de quibus ellet con-
:
troverfia, Aniculos propoftiiirc. Cumque plura ell'cnt controvcrlà capita, pr^-

ter ea quê Quinque iìlis Articulis explicarentur demifle le peterc, ut autoriratc lì-
i
iuftrium Ordinum, Remonftrantibusimperaretur, ut rotunde ih acque aperte fu-

per reliquis quoque omnibus declararent^ ìtaqne cum primus Remonftrantiumi
Articulus cxjcutiendus ellet , quo ftatnitur Deum ab actemo decrevifle, fidcles
perfeveranteslàlvos tacere, quodnemo Chriftìanus negar, atque hic Articulus ab
iplisita polìtus cflet, utqui dodrinam de eterna Dei eledione contineret, rogati
Remonftrantes lunt,^ ut ad lententiê ihx-, hoc articulo exprcfl'ar, dclarationcmduo>
lix'c exponcrent. Primo^ An ftatuerent Articulum hunc continere integrum Prse-
dcftinationisDccretum. Secundo,anexiftimarenc,fidcm &
perfeverationem in fi-
de, eftecaulàsvclconditiones, quarclcdionem adlàlutem prxccdunt, an verofru-
d:us,qui exeledione prodeunt,&: eam conlcquuntur. Poftquam aliquamdiutcr-
giverlati eirent,reljpondcrunt tandem; Ad prmium quidem, Nulkm fèaliam Prê-
deftinationemadlalutemagnofcercquam qua: primo Articulo {^llctabiplìsexprcl-
fa; Adlecundum vero, Fidem in conlìderacione atque intuitu Dei, priorcm effe
Eledioneadfàlutcm: non caminftar frudusalicuius conlequi.Repon'ebantdeindc

feptem. alias, tum deEledione,tumde Reprobacione Qjia^ftionesjadquas à Pafto-
ribus d'ClalTibusDcpuratisrelpondcrivoIcbant. Qjjarcumad Controverlìa:dep>ri-
mo Articulo ftatum non IpcdarentjCtiammutilje acque intricata; efl'enc plerarquej.
cumcueinfincmabillis proponcrentur, uthocmodoàprarcipuo Controverlix fta-
tu, rc&nquc agendi rationc, in ambagcs abducercnt. Paftores expofìta per libcllum
fupplicem llluft. Ord. iniqua hac agendi raticne, non quidem deprecati lùnt, ne de-
Repr- /barione lèntentiam lìaam manifcfta'rent, (uti Remonftrantes improbe Ikpius,
iildcm objcdaranr,)red dilcrte fententiam fuam quantum adEccIefìarum pacem atqj
xdifìcationem fufficere exiftimarcnt,non tantum viva voce , fed &: fcripto declara-
runt:lc nimirum,cum arternum Elcólionis lingularium perfbnarii Dccretum pcnunr,
fìniulquoq;ponerea'ternumdcReprobationc &;rejc£tionequarundamlìngulariuni
pcrlònarumDecretum-.cum fieri nequeat,utlìtele<3:io, quin fimul quoque lìt aliqua
reprobarlo autdcrcIidio.Difficilcsomncs circa hunc Articulum queftionestem-ere,
cxcutcrc, nihil ahud elle quam mutilibus dilputationibus, &: nihilprofuturis htibus,
Ecclcfiam replcre, eiufque pacem perturbare. Deck-
AD ECCLESIA S.
Declarationé fuam hanclibello {upplice e:^reflam,moclcratis omnibus paccrliq;

aJiiancibus ingeiiiis, fuificcre dcbcrc: credi vidcliccc ac doccri abipfìs, Dcum ncmi-
nemcondemnarc, imovernncftaruifre quidcm condemnare qucnquam nifi jiiftc ,
proptcrpropriaipfiiis peccata. • PÌacuit itaqiié IlIuftribusOrdinihus , utmiflis illis
Ipinolìs qiia-'ftionihus,id Articiiloruin pcrrra6tatioftcm dcveniLctur. Pallnrcs ab

Eccleiìjs Depurati rariones fiias, ob quas iingulos improbarent Articulos,loi-)pto prò
ponebant. Remonftrantes quoqiie centra argumenta fua,qiiibus fìngulos cufifìr-
niari poiic cxiftimàbantfcnprocxhibebànt. Super hi<ce ration ibin at quc nrc;umcn-
tis,in pieno Illufi', Ordinum convciitu viva voce habica.'fimtdil'ccpt.i.tiGncs. CgUo-
curonspartes nomine Paftortmi ab Ecclc^ìisDcputiitorumobcunrc Fello Hommio:
nonùncvero Remonftrantium; primo quidcm Adriaho Borrio^ deinde cidcm per
viccs fucccdenribuSjNicolao Grcvinchovio,Ió;inne Arnoldi, &c .Simone Fpifcoj io.
Dumin hflc Collatione oCcupantur PaftorcS,rcdicratex"V>^''cflphalia in Holiandiam
Conr. Voriliu5;,qucm ìli. Ord. in pieno convenni (Lio, pra'icnnbus omnibus Collo- , .,
'
cutoribus audiendumeireftatuebanr. Vbicomparuiiiet, prolixarnhabuicoracione, '
^
quale ab objeftiserroribus purgare conatus eli. Rogati deinde funr ab Illuil. Ordin.
Collocurorcs,urrumaliquashabercncccnlìdcrationes;ob quas VoiTaj adProfclIio-
iiemTheolcgicàin Acadcmia LcydenlìvoCarionem,cfreiinpedicndamjudicarenr.
Remonftrances difèrte dcclararunr, nihil le^dvcriùs Vorflium haberc, ncqucquid-
quammlcriptisejilsdcprv':hcndii]"c,quodvcn'tatiaurpic:anrcpugnarct.Pallnrcs re-
exhibueruntluaSjob quas judic.^rcnr,hanc vocationem Vorftii
liqui fci-ipto rariones
EccleliisHolIandicisTchcmentcrnoxiam,acprobrofhm fore oftcndcruntque tum
t .
ex libro Socini de Autoricare S. Scnptur.x, edito abiplb Voritio,arqueinterpclaro,

tumveroexeo,qucìn de Dcodivinifquèattributis iple Vorllius nupcr ime ecnicri-
pferatacdivulaaverat, prxcipuos illiuscrrorcs, liiper quibusihteriplhm&Fcftum
Hommium iri llluil.Ord. conventu,prx(cnribus Collatoribus per dicsaliquothabi- .
tafuit Collatio. Quâfinita,denuo ablIlulE Ord. rogati Idntutrinque PaftorcSjUt ^- ^''^^^'l-

tncere&ablque ullis afFcQ-ibusdcclairarent, utrumVorftiusrclponlìonibus iuis là-
tisfecifl'eiplìsvidcretur. Rcmonftrantesrcfponderunt,pJeneà Vorftioftbi elle làtis-
fad:um,judicarèfe praindeEcclcliis atqucAcademiûriliffimum forclìhec eius vo- ;
cacio proeederet.Reliqui Palloreslcripto declararant ^refpo'ilìoncs Vorftii, tantum

abefle uc iplos à priori lententia dimoviflcntiut ijfdem magis magilqiic ih hac Icntcn-
tiafintconlìrmati. Yocationcmejusiiili maximo cum Ecclefiarumatque Acadcm.ig
dctrimento,mamfeftoqunajoris perturbatlonispcriculo promoveri non poiVe. Cui
ne temere hac vocatione Ecclelìas expanercnt,(ubmifi"e lllull:. Ord. obtcftabantur.
Dimjfìo Vorftio,reditumfuitadCollauonem{iipetQumqucRemnnn:ranriiim Air- u.Maij>
ticuliSiQuà;peraliquotdieseontinuata;arquéadfinem tandem perductracuin eil'et,
Illuft.v.)rd. CoUocutoribusurrinque mandarunr,'ntqu.T viva voce aftaelìent,qua:q;
pr:Eterca ad plcniorem relponlìonem nccèlìaria tudicarenr, fcnpro utrimq; coiTipre-
henlà,per Utenbogardum &Feli:um,Tllufl:. Ord. exhibcrcntur. Atque inrcrca ne In-
ter le Pallores de vi£toria,quam alter de altero rcportai^.et, gioriarcntur, led de gon-
troverlìs Articulis cum xdificatianc moderate doccrcnt,S<: in pace ac charirate Inter
feviverent rftatuerunt Articulos holceeodemin ftatu elle rclihquendos,- quo ante;
CollationemhabitifuiUent. In VorJl:i)caulàtuinternporlsinhilDecretumfuit,red
cumpaulopoftAmpliirnn.CivitatisDordrcchtanxMagift. pcrDclcgatosluos,viros ,g_^„^jif^;
Ampi. D. Hugonem Mufium ab Honi,Pra:rorem,IacobumAY''ictiuhi,AdrianumRc-
pclarium,.&lohannem Berkinm, Syndicum; 111. Ord. rogarcnt, quandoquidem ru-
mores de Vorllij erronbus atquc ha-rclibus indies magis magifquncrebclcercnt ut. ,
Vocatio eiusautintermitri, autlàltem diffctri poilet: mandarunrIllull.Ord.Acadc-

mix Curatoribus, ne porro in Vocationc eius progtedercntur. Cumqi (Yc hac voca- ii.ScpceinbV
tione fama ad ipliim quoque Sérenillimum ac Potentilfimum magna: Bnrannix Re-
gem lacobum I. Fidei dcfcnfbrem pci-ventf]ct,qui prò admiranda,inRcgc pr^lèrtim,
Theologicis in rebus perirla rua,ac prò lingulariiiio crgaRcligionc rcformatam zcIo>
cum Vorllii Dco traélatum iple pcrlcgiiler.praxfpuolque érrorcs liia m.anu anno-,
de
acPrarpot. Ord. Gcneralcs,vicinosacconfrcderatos fuos, tum per lite-
?airet,IIlu(l.
xas,tranrmiiro ctiam erròrum eius Catalogo rum per le gatum luum virnm IJÌuHr.D.
,
Rciiòlphum\y''inwodim-i,monendos cenluit,ne hominem rottanrilq^ crroribus ac

blarphemiis ìDfarnemiàd pubh m Acadèmia dòecn di munus admitterentjlcd pori n s
tìnibus
tit 2.
P R ^F A T I O
Minibus cjicercnn ne fiabcodcmpraviwJlisacque eJffecrandis crroribus imbueretur
iuventus (quandoquidcnifìnccritate dodrinscRefòrmata:, inquaEecIcfia'Bclgicx
haacnus cum AngJicanis amabilem coluiflent con(èn(uixi,eiurq-, coni crvationc,Rci-
rublicx edam falus ver fàrctiu-) flatus paulatim labefadaremr. Qôd cum dilfcrrctur,.
Remonftrantibus conerà obnitentibus, atque inprimxs Vorfbo, vanjs Excgcfìbus,
Apologiis, Prodromis, Rclponfìonibus tum Modeftis, tum Plenioribus, errorcs fuos
cxcufànte atqucincrufl:antc,non dcftitit ramcnSercniilima Maieftas Regia, rcpeti-
tis aiiquoncsadmonitionibuS;Ctiamadditaleriaproteftadone,dimiflionem cius ur-
o-crc. Dumhxcagimtur, quidam S.Theologiaclìudiolìjqui ex Vorftij quoque dilci-

jciplina atque domo prodiillcnc, in Academia Franekerana,quam Socinianis errori-
bus infìcere iam fatagebant, libellum quendam Faufti Socini de Officio liominis
Chriltiani (quofiiadetur,utomnss, quianimarumiìiarum fàluti confukumvolunr,
defcrtis Rcformatarum Ecckiìartim dogmatibus ac coctibus, Photinianorum, atque
Ebionirarum fcntentiam ampiedantur) typis cdiderunr addita prxfatione ui.qua/
,
libellum hunc diligcntcr Ecclcfìis commendant. Illuftres Frifì^ Ordines de co ccr-

tiorcsfadijfimuìquefamiliaresqUafdamhorumftudiofbrum ìiteras nadi, inquibus
declarabant,quibus avtibus communisSocinianifini caufà,quam à Vorftio quoque,
Utenbofârdo, aIiirqucinHollandiaagi,nonobfcureipfìrignificabanc, occulte tuto-
que propaganda eflet: cum libelli huius cxemplaria pleraqueflammis ultricibus cu-
raircnt abolcnda,ifto{queftudio{bsexfimbusfuiscjeciffent, primo quidem per lite-
ras, primariarum Hollandia: civiratum Magiftratus, deinde &: per NobiliiTimum vi-
ruinKemponem àDoniaipiòs lUiiilres DD. Ordines monuerunt, rogaruntque, ut
quandoquidcm Orthodoxusin dod,rina Reformata Coniènfus prsecipuum concor-
dia atque unionis inter Provincias foedcratas eflet vinculum ac fundamentum, ne
commitrercnr, utvocarionc hominis unius,demanifefl:isha^rcfibusitarufpcdi,con-
Icnfùs ifte lab efadarctur, neq; iftiulrncdi technis ac fraudibus,quibus ifl:os homines
occulte iilud moliti confl:aret,circumducif"epaterentui:. Paftorcs autem Lcowar-
dienfèsjdivulgatisfupradidisiludiofbrumliteriSjCumncceflariisannotationibuSjEc-
omnes fcrio monuerunt,ut ab eiufrnodi technis,&dalofìsha;:reticorum,Vor-
clefias
flijqueinprimismolitionibusfibicaverent. Illuftr. quoque DucatusGcldria; acZut-
phanieniìs Comitatus Ordines , eofdem Illuftres Hollandias Ordines de eadcm re
monuerunt. Qui rcfponderunt,nihiiribimagis cordi cura^qucfutunim, quam ut in
communi cum reliquia Provincijs foedcratisRcligionisncgotio,coJìfènfiimhuncin-
violajEumretinerent. Dequoiplbrumconftanti proposto ut vicini fccderati certi eflê
ij. Novem.^^jj/^j.^
unice rogabant. Interea fel'è admonitionis liuius rationcm elle habituros.
MandantqueVorllio,ut ex civitatc Lcydenfì domicilium flxum Goudam transferret,
ibique ab obiedis erroribus,pubIicis, quantum pofTct/criptis Te purgaret.Statueruftt
deinde ijdemDD. Ordines, utCollatorcsHagicnfes utrinque Icripto StatUm con-
troveriìa: circa quinqueRcmonllrantiumArticulos exhiberent:fimulque Tua adde-
rent confilia, qua ratione hafcc controvciTias ad Ecclefiarum pacem &
Reipublicst
bonum commodifllme componi polle cxiftimarent. Remonflrantes nullamcertio-
r m"^ H ^^^^ concordia: rationcm quam mtìtuam tolcrantiaminiri pofle iudicabant,per quam
eieniì
nimirumutriqueparnpcrmittercturfuamdchilcearnculisrentcntiamlibercdoccrc
ac propugnare. ReliquìPafl:orcsdccìarabantcommodioremfcviam non pofle ofl:en-
dere, quam ut primo quoque tempore autoritate Illufìir. &
Prxpotent.Ordd. Gene-
raliumSynodusNationalis prima occarioneconvocaretur,in quacontrovcrfljshifcé
alijfque omnibus piane expofitis atque examinatis, defìniretur utra fcnrentia cum
Verbo Dei, &: communi Eccre{ìarumRéf(»rmatarumiudiciocon{cntiret,ac proinde
publice doceri deberet; ne diflìdcntium opinionum agitatione Veritas lxderenn%ant
paxEcclcliarumpcrturbarcrur. Super hifceconfllijs varia: fueruntlìluftrium Ordi-
numfcntcntia!: nonnullis Remonflrantium, alijs reliquorum Pafl:orum confilium.'
probantibus. QhjJE caufh fui t, ut nihil hac ih re ftatueretur, quo finis hifcc controver-
;,. Decemb. fìjs imponi poflet. Gxterumcumllluflrr. Ordd. intcllcxifl'erir,prqter Qiunqueboice
Articulos, de multis alijs haud levis momenti controvérlìas moveri, ut flnceritati-
dodrina: confìilcrcnt, innovationibu/q; mature occurrcrcnt, fl:atuerunr,utdodrina
S.EuangelijDo.noftri I.Chrifì:i,quam pnnflunc,tum inEccl.tuminpub.Scholisha-
rumrcgionu proponererur,acproitìdeutin Eccler.publicifqjHollandia: &:Weft-Fri-
iix Scholis, de Perfeda Servatoris nofì;ri I. Chrifli prò pcccatis nofl:ns Satisfadione.
delufti-
AD E C C L E S I A S:
de luftifìcatione hominis coram Deo , de Fide Talvifìca, de Peccato originali de ;
Certirudine iàJutis, &.de Perfezione hominis in hac vita, non aJiter doceretur^
quam uti pallìmin Eccieiijs Reformatis traditur, &inhifce Provincijs ha£tenui
traditum fliit. Interea paflìmin Ecclefìjs dilTidia, rcandaIa,perturbationes & con-
fulìoncsjdolenduminmodum augefcebant. Remonftrantes enim omnibus alla-
borabantviribus,ucPaftores qui conatibusipforum maxime obfifterent, concitato
adverf iis eos falf ìs criminationibus Magiftracu, non tantum ex miniJflerijs ied ex iplìs
urbibus ejicerentur, ucque Ecclcdjs paifim omnibus qua; Paftonbus deftituerentur,
cuifinodi homines, etiahainvitis ac reIudantibus,obtruderent,qui opinionibus eo-
rumeiFentaddidi, exclufisubicunqjpoflent omnibus alijSjliceteruditioncpietatej
donifquc neceflarijs optime inftru(5tis,atque ab EccleJfia legitimc expetitis ac vocatis,
Qux caufà fuiti ut Ecclciìa: Orthodoxx eiuiinodi Paftores, qui àut innccentes colle-
gas lùos,contraomnejus ac fasira opprellìfl'entatqueeieciirent, ant quiinvitisipfis
obtrufi efl'ent,quiqueRcformata)rum Ecclefiarum do6brinam virulentiflìmis concio-
nibus quotidie horrendum m tnodum profcindebaiitjpro Icgitimis paftoribusiùis ha-
bcrcjConcioneseoramaudirCjCxnamDomiiiicamcumijfdéparriciparenonpolTent,
fcd in locis vicinis ad orthodoxorum Paftorum concioncs accedere mallent, tametfi
multis cade caufà convitijs,probris atquciniurijs afficerentur. Atquehasc fueruntfe-
parationumàRemonftrantibusihitiaatqueoccafiones.PrimainteromnesEcclefias
tuit Alcmariana,qux eiufinodi fèparàtiorie inilituere eoadta eft. Adolphus enirri Ve-
nator, Eccleiìîllius Paftor, ab Eccleiìjs Hollandiie Boreaiis cum obYitamimpurio-
*"
rcm,tumdo6l;rinamimpuriiIìma,àdocendimunereiiifpenfus,cumMagiftratusillius
patrocinio fretusjContcmptisEccleiìarum cenfliris,nihilominusmdocendi munere
perlìflerer, mutatoq; lam MagiftratUj.uti fingulis annis fieri confuevit, tales legitimc
efl'cnt cicdi, qui partibus illius minus fàvere viderentur, quorumque patrocinio niti
amplius non poil'ct, concitata adverf ùs MagiflratUrn legitiniumplebe,etFccic, ut illa
correptisper feditionem armispriusnolletconquiefcerej quam abdicato Magiflrata
legitimojalii quidam homines à ReformataRehgioneaheni partibuiqiVenatoris ad-
di ^tijcidemfubllitucréntur.lftiiìmuiàciricivitatis regimine ftabihtiell'ent,inftigantc
Venatore, primo quidem Seniores &
Diaconos à munere fìio abire iufl'erunt, deinde
&:duosPalìores, quorum alter Petrus Cornehj per l. fere annos Eccleiìarilli maxi-
ma cum jedificationeprarfuerat, quoniam Vcnatoris erroribus fé oppofuiflent^mini-r
ftcrijsfuisprivarunti àlteruraveroCofnéliumHilleniumj integerrima» fidei&vitae
virum,acerrimuir.que orthodoxx do£ì:riri:E propugnatorem, urbe pulfumindigniffi-
me eieccrunt- Quafn fcparàtioném Roterodàmenfis Ecclefia imitati cft coaóla. Ni-
eolaus enim Grevinchovius cum viderct collegam Cornelium Gefeliurn propter fin-
gularem pietatem, modefttami àc iìhceritàtem , Ecclcfìa; Roterodamenfi gratiffi-
mum, conatibus fiiisinintrodudionédoftrinxRemonftrahtiumvehementer obfi-
flere, procura vit, utperMagift.ratum eius loci, primo quidem minifteriq privaretur,
deiride per lidlores pubìidos urbe ejiceretur, Roterodàmenfis quoque C|affis Palio-,
res,finceritati doétrinx addidi , cum hoc Grevinchovio , aliifque in Rerìionftran-
tium fcntentiam ab ipfò pertradrìs, coiiventus Clafficaleshaberc detre£tabant: cum
Simonem Epifcopium, euiEccIefia Amftclodàmenfis, in qua vixerat, teftimonium
do£l:rina;&: vipsc dare 'negaverat, invitai EcclefiaeBleyfvicenficoritra potioraPafto-
rumfiifirragia,Magiftràtus Roterodàmenfis autoritate obtrufiflet. Multa: quoque fa
pagis Ecclefix, aut quibus Remonftrantes invitis efl'entobtrufijautquarum Paftores
adRernonftrantesdefeccrant, q-uiahorrendas illas dod:rinac orthodoxx infedatio-
ncs,qua: inipforumconcionibusquotidie dudiebàntur, non fine maxima animorurri
offenfione, triftitiaacpefturbationé, aùdire poflent, rehftis tcmpfis fliis, aut ad vi-
cinorumPaftorum Orthodoxorum coftciofies àccedebant, aut ubi illaehaberi noa
poterant, inpagis fuis ab aliis PaftoribuS, aut àminiftefij candidatis orthodoxis, iri-
conventibus léparatis inftituebantut.Quod Remonftrantes lèverisMagiftratuumil- j^j^^
lorum edióbis fruftra impedire annifi,haudlevetn adverf iis Ec.clefias illas perfècùtio-
nemexcitabant. IntereaDD. Curatores Academix Leydenfis, ex confìlio Remon-
ftrantium,ad Profeffionem Theologicam vocant M.Simpnem Epifcopitimjinvito &
reludahte Clariftìmo Viro D.IoannePoIyandro,quiin Fr.Gomarilocumadeandc
Profeflionevocatusfuerat.AuxithochaudpatumEGclefiarilmoeroremacfòlieitudi-^
'
'
. ttt 5
êm^
P R ^ F A T I Ò
nem; cum ex eo apparerct ftaturum ipfìs effe inilla Acadcmia contentioncs fovere,
Remonffcrantiumqiie dodnnaai ftabilire. Hxcautcm mala, ctimjam diutius intra
HolIandicariimEccleiìariim limites vix contincri poffent contagium hoc vicinas
,
quoque, Geldnx inprunis, Ukrajed'in:eProvincia',& Tranfifìilania: Eccleiias, tan-

dem pervaiìt. In Ukrajedma diocccfi, Paftorum ncgligentia, Ecclefiaftieus ordo
colIapfnsvidebatur:rubcuiusrefticuendipriEtextu,Utenbogardus,Pal1;oi-esaliquoE
Remonftrantes, atque incer eos lacobum quendam Taurinum, hominem turbulen-
tum & iievum, in Ecclefiam illam introduxit. Qui deinceps-operam dederuntftre-
nuam, ut,non tantum in illa urbeJèd in tota hac Provincia,cjed:is ubicunque poffenc
i^.Auguft. Pafloribus orthodoxis & in locum eorum llibftitutis Remonftrantibus lòia Re* ,
monllrantium dodrinapubhceobtineret. Lltautemcaulàmfuamineademftabi-

lirent Provincia, novamconceperuntRegiminisEccleiìalliciFormulam,qua:primo
quidem à Syriodo, in qua Utenbogardus, P.aflor Hagienfis, prceiidebat, deinde vero
ab iplls quoque llluftn eiusProvinciê Ordinibus, eiufdem opera, approbata fuit. In
Articuhs 4- & 5. cap 2. tolerantia fèntentiê Remonftrantium quam in Hollandia
•
tantopere urgebant, pubiice ftabihta fuit: ubi quoque dodrina Ecclefiarum Re-
formatatitm oblique odiotcque traducitur. Plurimx denique novitates in Eccleila-
f um res;imiilej pailim in hac formula occurrunt. Ita ut ex eàdem appareret , nihil
aliud hominibus hifce propofitum effe, quam ut omnia, non tantum in do£trina>
fed Se in. Ecclefia; riribus ac gubernatione novarenr.
& &
lam vero in Geldria,Neomagenfis, Bommelienfis Tilanaj Eccleiìse Paftores.,
*
inparteslìias Remonfti-antes pertraxerant, qui deinde quoque (ux tantum fèntentiar
homines vicinarum Eccleiìarum Miniflerijs prxficiebant. Utque hoc liberius tu-
tiufque facerent, Utenbogardus, Borrius, 6£ Taurinus, in Geldriam profedi cum
"^
,
Illultrium ibidem Ordmum comitia celebrarentur, cum reìiquisRemonftrantibus

hocefteccrunt, ut in illa quoque Provincia, ordinarij atque annui conventus Syno-
diciimpedirentar. In Tranfilulania quoque nonnuLU Paftores, in Ecclefìa prê/er-
tim Campenii &: Davenrrieniì, quorundam opera atq; artibus in fententiam Remon-
ftrantium pertradi , qui illis in loeis pacatas Ecclefìas novis deinde contentionibus
perturbarunt. Cum malum hoc ita in reUquas quoque Provincias ferperé ac dif-
fundi Ecclelìx Belgica: viderent judicarentque {iimme iieceflarium cfle , ut ei
-,
quamprimum oecuri'etur,neque diutius remedium effe differendum, communica-

tisintetieconfilijs, ex lìngulis Provinciis binos adllluftresacPraepotenteS Ordines
^. Sept. Generales ablegarunt Deputato? ex Geldria videlicet , lohannem Fontanum &:

:
Guilhelmum Baudartium; ex Hollandia Libertum Fraxinum & Feftum Hommium;

ex Zeclandia, Hermannum FaukeHum & Guilhelmum Telingium ( Ultrajeftin^
Ecclcfia^ fuos mittcre recufabant;) ex Frifia Gellium Acronium, & Godefndum
Sopingium; exTranfìllilania lohannem Gofmannum,& lohannem Langium; ex ci-
vitate denique Groningenli& Omlandijs, Cornelium Millenium, & Wolfgangum
Agricolam. qui una cum Ecclelìx Amllelodamenfìs, qux Synodalis erat,Dcputatis,
Petto Plancio, & lohanne Hallio , expofitis prolixe Ecclefiarum difficultatibiis ac
pericuiis,tum ipfàrum Ecclefiarum tumetiam plerique Illuftrium Provinciarum
,
liiarum Ordinum nomine (quorum literas quoque exhibebant) obnixe Iliuftres ac

Prarpotentes DD. Ordines rogarunt, atque obteftati funt, ut affliftifsimi Ecclcfìa-
tandem aliquando de horum malorum remedio ferio cogitarenr,
riim flatus milbrti,
eumque in fìnem Synodum Nationalem ante annos complures promiffam prima ,•
quoque tempore convocarent. Quamvis plerique inter Ordines Generales, hanc

Synodi convocationemnon elle diutius differcndam judicarent, eamque etiam ipfi
iu-gerent;tamen quiaUitrajedinas Provincia: Delegati abeffent, Hollandix autem&:
Weff-Frifixjfc ad rem eam nonfatis liquidis à fùis Delegantibusinftrudos mandatis
effe dicerent, res dilata eft, donec omnium Provinciarum Delegati in eam commu-
nibus fiiffragijs conicnliffent:quodne fìeret,Remonfì:rantiumHoIlandorum atq; UI»
trajedinorum opera deinceps impeditum fuit. Non dcftiteruntinterimRemonftra-

tes, ftrenuc caufamfuam agere,Magnatum favorem aucupari,animosMagiffratuum
occupare, conventus omnesSynodicosPoliticis fufpeftos reddere atque impedire,
Ecclefias vacantes occupare,f èntentiam fuam concionibus &; fcriptis pubhcis propa-
gare, dodrinamcrthodoxamhorrèndisealumnijsprofcindere, populumin parte?
liias
ADECCLESIAS.
Reformatarum Ecclefiarum dodrina magis magifq; abalienare,
fùas pertrahere5&; à
Hunc in finemcertatim magno numero in vLiIgus fpargcbanc libelloSjlingua popula-
riconfcriptos,fiibtitLilis, Campana incendiarise, Prellìoris declaranonis,Visedire-
£tons, aliifque, quibûs non tantum dodrinam fuam propugnabant,Vorftiumque ex-
cufàbant, receptam Eccleliarum Belgicarum dotìrinam, impudentifTimis ca-
i'cd
lumnijs,abfùrdiilimifque confèquentijs cxeademmale atque improbe deduftis, ca-

nina eloqucntia atrociiTime exagitabant. Hinc in populo acerba; funt excicatsc di-
Iputationes altercationefque, quibus omnia loca pcrftrcpebant animiquc etiam t
conjundilTimorum inter (e cxaccrbati; magno curn cliaritatis vulnero, Ecclelia-

&
rum tranquillitatis publicarpcrturbatione,ing£ntique cumpiorumtrilliria atque
offeniìone,mifèrandum in modum divcllcbantur Cumque inpicrifqueurbibus
.
Magiitratum fìbi favcntiorem haberent, ac per lohannem LTtenbogardum apud

Hollandia: Advocatum nihilnon poflenr, Ecclclìis&: Syrnmyftis lius inlolenter in-
Intereaomnes pij patrixquc &: Rcligionisamantes viri,milèrrimamhanc
ililrabant.
Eccleliarum calamitatemdolebant dcflebantque: &:cum animo f'atis perfpicerenc
quorfum tandem turbê h2eeflentcvafiir£e,ni(ìremediummature adhiberctur, quia
publica autoritate id ipfum haélcnus fieri non potuiflet , annon alia quadam via ma-
lum hoc fìfti fàltem,ri non tolIi,pofl'et, ièrio cogitare cceperunt. Inprimis Illuftriili-
mus Nallovix Comes, Guilhelmus Ludovicus, Frifioe Gubernator prò cximio Tuo ,
ergaEcclciìas &Rcmpub]icam aftecbu privatim monuittum LTtenbogardum ab

,
una, tuniFeftum Hommium ab altera parte, ut quandoquidem &: ipfe Reip. flatus
contentionibushilceEccIelìafticisgravitcr concuterctur, amiceac fraterne interfè
defpicerent, annon aliquacomponenditriniiilimi huius dillìdij ineundxque con-
cordile, via honefta reperiri poiret. Feflus declarabat, il Remonftranrcs in nullis aliis
Articulis,quaminillis Qu.inque dePrxdefl:inatione,annexifq; ei capitibus, àreliquis
Paftoribus diU'cntircnt, cxillimare fc, viam reperiri qua pax aliqua inter
pofl'e ,
partcs ftabiliri pofl'et, doncc in Synodo Nati onali, tota controverfia componeretur.
Sed quia graves efl'ent caufx, ob quas Ecclefìx crederent, plerofque Remonftrantes
inpluribus majorifquc momenti Articulis à recepta Belgicarum Eccleliarum d(J-
élrinadiflentirc ncque fieri pofl'et utflib praetextu Quinque iftorum Articulorum
;
gravifllmoserrores in ealdeminvehipermitterent autpaterentur , nullam ineund^

cum Remonfrrantibus concordise fpém videri, nifi fìncere declarare vellentilè excc-
ptis Qjjinqueiftis Articulis, in reliquis Omnibus doftrinse capitibusiCumReformatis
Ecclefìis BelgiciS fehtiré.Utcnbogardus ad Ik^c 1 ogàtus,relpoiidit,quod ad le at tino-,
retjpr^ter Qjinqiie illos ArtÌGulos,nihil le habcre in quo diflentiretjparatumq; fem-
per fore, fìncere fententiam fuam declarare ncque dubitare, quin plerique Rem.on-
;
ftrantesidem faftiiri effent ; nihilque le magis optare , quamutea decaufla collo-

quium inter aliquot moderatioris ingenij Paftores inftitueretur. Cumque eandem
declarationem Fello privatimLeyda^repctijiret, convenir inter iplòs , ut utèrque
apudfuosprocùraret, ut trcsutrimquePaftoresdeputarentur , quiàmice cónveni-
rentìfèrio de commoda pacis via inter fé di(pe£turi,quje déinceps cumEccièliis com-
municari, atqufc ab iifdemappròbari pofl'et.
lUuftres Hollandia: Ordines, cum hxccorilllia privatim agitati intelligérent,hoc cip h xiir.
illorumftudiumcomprobarunt, publicoque nomine , ùtqiìàitiprimum iflud infti- ^'- I^nuauj,
tuereturcolloquium,mandarunt.Conveneruntpaulo poli hac de caulàin urbe Del- ,

^^'
phenlì,à parte Remonllraritium'jloanncsLTtenbogardus, AdrianusBofrius Se Ni- ,
colaus Grevinchovius àpàrte reliquorumPallorum

: Ioannes Becius , loHannes
,
Bogardus,&: Fellus Hommius, Poftqtiàm eos Illuflrcs Ordines per Delegatos lìjos
hortati efl'ent ferio, ut fcpolìtis lìmultatibus atqiie afteftibus pravis , omnes ingenij
nervosintetidcrent, litinteriplòs commoda aliqua pacis inveniretur via
lìmulque ,
quam gratum hoc Deo, ÉcclcfiiS, piifque omnibus arquc ipfls inprimis Illullr. Ordi-
nibusfutururhefrctjdeclarafl'entjcumflnguli quoque Paflpres animo fé pacis fludio-
fiflimo accelfilfe, omniaquc qux ab ipfìs proficilci pofl'cnt ad pacem coiiciliandam
,
allaturos teflati efl'ent; habita inter iplòs amicai efl collatio. In qua ReriiÒn'ftrantes
cieclarabant,niillarnlealiam pacis viam monflràre pofl'e, prarter mutuam;,ur voca-
bant, tolerafitiam. Ut vidélicet utriqueparri liiam de quinque|Ìllis Articulis publicè
in Ecclefìis lelitènfiàra dòeer^ libere pei-ìilittéfctiin petet-tari'tq
bus, ut
j-fl 4
P R- tE F A T I O
bus, ut dcclararenrì'.irrum fcntentiam fuam Articulis illis quinque exprcfl'amjco mò-
do tolerabilemnec ne cxiftimarent. Siexiftimarenc tolerabilemnon ellb , neceflb
non eflc ut uìterius de pacis via quidquam delibcraretur. Si quidem nulla tum,ipfb-
rumjudicio,ineundxpacis ratio rcftaret. Paftores reliquirelpondebanf,tutilliman:i
fìbi ac eommodiffimam pacis viamhancvideri, ut quandoquidemutnque Refbr-
matarum Ècclefiarum Belgi carumPaftoreseflentjatque haberi vellcnt , utraque
parscaufamfuamlegitimoEccIeiìarumBelgicarumjudicio fubmitteret,eumque in
tìnemferioac rincereallaborairet, utSynodus Nationalis Reformatarum Ecclcfìa-
rum in Belgio, quam primum, veIproxima,iìfieripoiret,a;{ì:atc, Illuftnum ac Pra:-
potentumOrdinum Generaliumautoritate tonvocaretur, in qua tota caufàlegiti-
&
me examinata difculla, aut defineretur, utra fententia ut Verbo Dei cgnfèntanea
inEcclelìisdoceri deinceps deberet, aut ejufmodi Tolcrantix ratio,communrbus
omnium EcdeHarum f iitTragiis iniretur , qualis ex Verbo Dei inftituehda videretur.
Paratois eflebuicSynodijudiciorefubjicere: ìì Remonftrantesidem facete vellent,
itapacemconfc6tumiri. Tolerantiam autemnullis circumfcriptamlegibus , qua
ha£tenusfuifrenturi,qualemquepetereyidercntur , nonpofle Ecclclìarumpaci at-
que sdifìcationi fèrvire, il tamen eam honeftis paterentur circumfcribi conditioni-
bus, de ijfdena fc paratos effe cum ipfìs conferre inodo prius lincerà atque aperta
:
declaratione Ecclefias vellent cet tas reddere, fé praéter qumque illos Articulos , in
nullo alio doftrinx capite à Reformatis liiicc Ecclefiis diverilim i'entire, Quoniam
i6ii vero Illuftr. Ordd. ante biennium, fex do£trinie capita npminatim expreirillent,
g. Decemb. ^^ quibus vetabant aliter doccri , quam haftenus in Eccieiìjs Belgicis traditum
fuiffet; de Perfeda, nimirum. Domini noftri lefu Clirifti prò pcccatis noftris fàtisfa-
jîonejde luilificatione hominis coram Deojde Fide fàlviiìca: de Peccato Originali:
de Certitudine falutis. Et, de Perfezione hominis in bac vita; inprimis poftulabant,
ut declararent fé fententiam de hifce Articulis in Confeffiofie &: Catecliefì harura
Ecclefiarum expreffam, quam ccrtis Thefibus ex ijfdem fcriptis comprehenderant,
ampledti: fententiamque contrariam quibufdam antithefibus ex fcriptis Arminij,;
Berti], Vorftij, Venatoris, aliorumquc propofìtam, rejicere. Remonftrantés adhsec
regefferunt, fé non polle videre, quomodo ha; controverfias per Syhodum Natio-
nalempoffent fbpiri, ac proinde fé eo rerum llaru , eius convocationem neque ap-
probare, nec poflulare. Caufàm liane decifìonibus Synodalibus juvari non poflc.
Neque exiftimarc le Hollandiam, in negotio religionis,aliarurn feprovinciarum de-
" cifionibus effe unquam fiibmiffuram. De declaratione, qua:poftufaretur,f"e cum re-
iiquisRemonftrantibus, de eadem effe communicaturos.Cumque fcntentiam fìiam
utrimque paucis fcripto comprehendiffent, re infefta difbeffum efl. Illuftr. Grdi-
nes, ad fepoflea Utenbogardum &Fefl:um vocarunt, ut exipfis, quid in hac Colla^-
tione Dclphenli aótum effet cognolcerent, quxque ineundse concordia; fpcs affulge-
ici. f'eftus,fmcere,nudequequa:gefl:a effent.retulit, declaravitque , pacis affui-
gerefpem,modo Remonftrantés fuam de traditis Articulis apertevellent dcclarare
i'ententiam. LTtenbogardus,afì:u aulico procuraverat,utfòlus, abfènte Fello , audi-
retuf quo liberius qux inftituto fuo fèrvire arbitraretuif , proponeret. Cumquc
;
multis odiofe reliquorum Paftorum traduxiffet a£tibncs, ut qui poltulatione decla-

rationis i^quam tamen ante Collationem ipfepromififfetj novam in Ecclefias mini-
meque fcrendam inquifltionem invehere conarcntur,obtinuftutiifdem interdice-
retur,ne decIarationemillamàRemónftrantibus amplius poftularent. Pra;tcrea, ut
ijfdemlìmulinjungeretur, cohfiliumfuum de optima pacis via, deque conditioni-
bus, quibus Tolerantiam circumfcribi debere exiftimarent,prolixius fcripto expo-
nere. Quod cum ab iplis effet pra:flatum, fìmulque off enfìim, propolìtas thefès, de
quibus declaratio poftulata fuerat, totidem verbis in Confeffione &C Catechcli Ec-
cleliarum Belgicarum extare,ipfafqiK; antithelès à multis, cum quibus Remonftran-
tés magnam haberent communionem,inhifcercgionibus , publicis fcriptis fuiffe
traditas. Ubi publice pra^feótum hoc eorum fcriptum fuiffet, per Advocatnm effc-
cerunt,utfèvereinterdicerctur, ne aut typisautcuiufquammanu expreflum, cui-
quammortalìumcommiinicaretur. Et quia Ecclefiarum ftue SynodorumDcputa-
tos, quibus commuhis eai-iim cura eommittilblet,conatibusfuis (uri offici; ipfbrum
rajcio poftulabat) mukumoblìfterc viderenc,efFecerunt quoq^ ut llcutantea omnes
annu2e
AD E. C C L E S I A S.
annuseSynodi effentimpeditfe, ita ijfdem quqque intcrdiceretur.nepofthac quif' .
quam,DcputatiEcclefiarimiautSynodÌ5 nomine utcretur,aut munerc fung^recm?

Vchnqrationc, fiiblaca omni prò Eccleiìavum falucc ac'pacecuraîlli tanto libe-
rius in eafdem graflarentur Qua agendi^ ratione magis magiìque EcclL-fijs fé Ti|p
.
fpedos reddidcrunt Remonftantes, cum prudcntiorcs om'nes iudicarctjnifi in iftis.

ArticLilJs ab Ecclelìaruni dofìiinadiiìentircnt, luillam habituros fuille rati&ncm,
cut liane declarationcm {libtcrfLigcrent curo pra-fertim cà Ecclefiarum paci at-
,
que ipforum famse poflct confali. V^tautem Tolcrantiam iftam quam tantopere ,
fcmpcr urgcbant, utpbtc cuius beneficio dotì;rinam fuam paulatim in Ecclclìasin-

troducere ic pofTe fpelabaht ,facibus autòritate publicft.qbtinQrcnt, hag ai;p^^ i)|l
flint. Scriptum quoddam,quo vertiscontrovedìa? ftatiis difTimulabatur , pcrHu-
goncm Grorium,in Angliam.mittunt, addito Epiftola: exen>plari, rogantque^ v-t à

SercnifTìtno Mngnx Bntannia; Rcge lacobo I.peteret, quandoquidcm ,cau(ìiba:c
alia ratione, quam per Tolcrantiam, componi non, pollct, ut Sercniffima Maieftas-
Regia dignarctur, fecundum additi exemplaris formam, ad lUuftr. acPr^poten-
tes Ordines Gencrales, litcras dare. Quas ille captata opportunitatc furrcpcicie ^lartfj <;.
impctravir, eafqnead Uluftr. Ordmes Generales tranirnifit. Hicjmirum in rrtp- StyloYeterf,

dum exultabant Remonftrantcs fcque iam voti compotes fieri pofle fperantei,
,
per Advocatum Iaborabant,ut aliquaTolerantia: Forlnula,f'eadem icilicet quse At-

ticulo I }i^ &c V. cap. I i. Regiminis Ecclefiaftici Vltraiedini qontinetur^, public^^
llluftr.'Ordinnm autorìtate ftabiliretur, Ecclcfì}fquc imperaretur. Quo tametft
multorum animi in Conventi! Ordinum inclinaijent, prudentiores tamen velie-
menter obftjterunt ; iniquum elle Ecclefijs in Articulis fidei qui numquarn
rati ,
,
in legitimo Ecclcfiaflicoconvcntu debiteexaminati fuifTent.quique maniftltam

in dodrina mutationem fecum traiierent, imperare toleranriam ncque paccm ;
Ecclefiarum ea obtineri pofic, cum ractuendum eilet, fipermitteretur opiniones

ita difirrepantes ex eodcm fuggeftu, ijfdem cactibus proponi ne Ecclefiarum pax
, ,
magis magifqueturbaretur,uti hadenus experientia docuilTet. Pergebant tameri

Remonftrantes Tolerantiam hanc fuamôrnni ratione urgere camque privatirri
, ,
publiceque fcriptis ac concionibus commendare hoc potiifimurn argumentoi

:
quod Articulosde quibuscontroverteretur tani levis efie momenti dicerent, uc

,
ad falutis fundamentum, non fpcd^rent In eius autem generis Articulis, toleran-

,
tiam fi abiliti & pofle & debere. Atque ita tandem cffecerunt, ut Decretum de ero ro xi^^
hac ToIetantia,invitis arque reludantibus nonniiilis ex prxcipuis ac potentifll-.?/, lui.
mis Hollandix Weftfrifixq.ue civitatibus, typis publicaretur quibufdam fcriptu- ;
ix, Patrumque ('inter quos & Fauflum Rcgienfem , Semipelagianorum ducem ad-
duxerantj teftimonijs confitmatum. Ad quaj curri lacobus Triglandius, Eccle-
fiae Amftelodamcnfis Paflor, publico firripto refpondiflet, Vtenbogardus,prolixc
itidem Decreti huius dcfenfionem aggreftus eft In qua tum dodrinam Ecclefia-
.
rum Reformatarum, tum pra?cipua earundèm lumina, Calvinum,Bezam,Zan-

chiums aliofque indignis modis tradticebat, ac profcindebat. Cui fcripto Triglan-
dius ad defcnfìonem honoris, tum doftrina:, tum Dodorum Ecclefiarum Refot-
matarum,accuratam oppofiiit rcfponfionem. Cumqueviderentfcripri huius, cui,
Decrctum Ordinum,nomenfccerant, rantamnon cfiTeautoritatemjUtco obtine-
re pofleht', quod ifitenderenr, alia via idem tentandum iiidicarunt eumque in fi- :?crCiD , ,
nem alia quadam Tolerantiam formula fubdolis phrafibus concepta per nonnul-
, vr-M,j-i ,
-
losqui occulte eorum partiatquc op!nionibusfaverent,fed prò Remonfiiranti- ^'^^^^^^^^.

busnonhaberentur paflìm per Hpllandiam PaftoreSjtum privatim,tumin con- ^P
'
«
,
ventibus fuis,ad formulai illius fiibfignationcm folicitabant. Cxterum, cum nc-

que hac via negotium ex animi ipforum fententiaprocederet, cogendos eos, qui-
bus pcrfuadere hoc non poterant, fuperiorum autoritaté, tandemque aliquandó
perrurnpendum, negotiumque hoc piane conficiendum iudicarunt. Queminfi-
ricm quoque obtinueruht, ut Jlluftr. Ordinum nomine, hoc de mutua Tolerantia^^.Décem,'
Decrctum quod fuperiore anno editum fiierat ad fingulas Clafi'es mittefetur, fi-
, ,
mulque Paftoribus,uc fine ulla contradiftione eidem obtemperarcnt, mandare-

tur. Atqne ut eos qui partibus fuis addirti cfienr, ad Ecclefiarum miniftcria,ex-
clufisaIijs,faciliuspromoverent,efFecerui-;tinfupef,ur ahernmadiungcretutjquo
pcrmir-
P k ÌE F A T I O
pcrmittebatur utii-ì Pailorum vocatione &: Seniorum,eo uri ordine liceret qui an-
no cId.Id.xci. conccptns,fcdnonapprobatus fuerat. Ex prscfcripro cuius,h.TC
eleaio à quatuor è Magiftrata quatuorquc alijs è Prefbyterio dcpucandis infti-
,
nierecar. Hxc Decreta cum ad GlafTes effent tranfmifla plerseque DepiitatoS

,
fllos ad llluftr. OrdiiicS ablcgarunt, ucdifficultates feu gravamina, qux ad eaha-

bcrcntj fcripto coinprclVenfa, piiblice exponcrcrir, acque eorumdcm iiirrodiidio-
nem deprccarclicut Qaa de caufa Hagam cum vehillent,
. &
iam ex primàrum
Civitatuhì Delcgatis Inrellexiflenc, Decreta illa licer iam tranfmifla eflehc, piena
,
tamen folennique ottiniiim Ordinlim approbatione nondum cfle fconfìrmata,

idcoq; Legis vim nondum obtinere pofle, d propofito donec ulterius urgeirentur,
,
dc(ìftendiim iudicarunt. Poftcrius aucern hoc Decretum,hovarum contcncionunl

ac riirbarum , multis in Iocis> pfjefertim in Ecclefia Harlemenfi occalìonem dedit.
CumcnimMagiftr.ltus nonnulli fecunduttinovàm hancformnrn Miniftros vòcari
vellcnr,vocarcnrque, eam auteiti Ecclcfisenon approbarent, fa£tum, uc Miniftros,
hoc vocatoS modo, prò legitimis Paftoribus agnofcere, cum iifque còmmiinionent
; Ecclefiaiticam habere detreéât-enc. liiHcm inflìper Dccrecis fadiim tic non- ,
nulla in Hollandia Clafl'es, qUx curtl Remonftrancibus pacis caUfa uniratcni iri
gubcrnacioneEcclcfiarumhad:enusfervafl'enc,jath divellerencur; qtlod PaftoreS
plerique eaapprobare non pdffcnt Reràorifìranres carnen ex eorum pra^fcripto aC
:
lese gubernari Ecclefias vellenr, utOue hocà Syrnmyftiè àutoritate extorûerenr,

inClallìcales convencus, policicos quoidamà Refornlaca Religione plcriimquc
alienos, auc fuisaddiiSlos parribus,introducerehc, dominiurrique in Ecclefias in-
vehcrcnr. Paftores enim orchodaxì, conteritionum,qilx cuna Remonftrancibus
hifce de caufis quocidie exoriebancut, percaefi ,pra?ftare judicabanC , feoriìmfmeì
iis convenire Ecclefiasque fuas in pace curare
, quam perpetuis ipforilm concen-
,
tionibus fatigari. Vccnbogacdils incerim procurar, uc atiCoticace fupcriOrum col-

legis ipflus mandaferur , his Decretis quoque, uttnotem gerercnc. Quod cuna
collega Henricus RoiaEus fé promiccere bona cum confciencia nort pdfle dicdrec, à
docendi munefe, corundilmaucoritace acque Vcenbogardi finiftra inftigacione

fufpenfus eft. Vnde Ecclefias Elagienfis membra,qu3e dodrin^reformacarfinceri-
facem amarene^ primo qufdem in proximo pago Rifviceniì deinde vero , Paftores
:
eommodaco ab aliis Ecclelìis nafta cum cft'ènt Hagac in feparato cemplo Religio-
,
iiis exerciciumconcinuarunc, ad quod poftea primari; quique ex iplls Ordinibus,
! . . CuriarumConfiliariis aliifquc collegfis, acque ipfe IlluftrilTimusPrinceps Arau-.

,
ficanus & Generofilfimus Comes GuiHìclmus Ludovicus,reIi(5tis Remonftranciuni

eaecibus, uc confenfum in dodrina orchodoxa, ftudiuitiq; erga eandem fuum cefta-
rencur, acceflTeranc. Separacionem hanc Remonftrances fcnifmaCis cicalo odiofe
traduccbanc, modifque omnibus auc impedire auc vindicare conabancur; labo-
rances incerim, uc hxc Decreca palTim, ubi Magiftracus fervere flbi nolTenc, execu-
tioni mandarencur. Qua de caufa cum mulci viri pij, bonis,carc6ribus acque exi-
liis mulftaci ad fapremum juftitix cribunalprovocarenc,opemque adverfus vini'
,
imploracene, &iam AmplilHmi Curia: fupremjc Senacores fuccurrereoppreffis ,
conarencur,pcr Advocacum Hollandia: obtinuerunt, Qc eidem Curise, procedio-

ne eorum incerdicerccur.
(ÈI3IDCXVI Gum auccm execucioniharum Dccrerorum , mulcx quoque ac primaria: Ho^-
iS.Martij. landixcivicaces,interqueeasinprimispoCencifl[ima Amftelodamenlìs.obftfterent,
Z4:. Apnlis. eftedum eft, uc Hugo Grocius cum quibufdam Amftelodamum miccerecur, quo
amplilfimo cius Vrbis Senacui,facundiafua corundem Decrecorum approbacio-

nem perfuadcrec. Quod poftquam prolixa oracione-centaflec,refponfum ab Am-
phflìmo Senacu fuic,minime probare ic pollcpr^tericis legicimis convecibus Syno-
dalibus, de rebus Eccleliafticis in convencu Ordinum deliberari, decerni, decre-.
Eaque execucioni mandarf. Propolìcum (ibi eife veram Chriftianam Religionem?,
cuius exercititim per quinquagrnca annos in hifce regionibus viguiilec, cueri judi- ;
eare quoque vclminiinam eiùs mucarionem Reipublicx noxiam tore,nili illa priuj
perlegitimam Synodum mature examinaca efl'et ac proinde non pocuifl'e diver-
;
(is Propoiìcionibus Adifque abanno cIdIoc xi. ufque ad xviii. Marrijhuius an-
ni do loc XVI. fatti s, necpoftremse buie Propoficioni , ailentiri. Neque velie ut

ilib
AD ECCLESIAS.
riibtlotnineAmftelodamendscivicatis (ciimeaconvcntiisOrdiniimhaudinfimum
ficmembrum) iilJa Decreta ftatuerentur, multo niinus executioni mandarcnrura •
aut quidquam adverfus cos,qui Reformatam profìccntur Rcligioncm deccrnere-

tiir, nifi conrroverllic &; mutationes in Religione,rebufque EcclclìalUcis, fubaii-
roritatc Ulurtr.Ordimim Synodis examinata: pnus atquc pertradârê
in legitimis
cfl'eht. Scdnec Reformaca: Rcligionis à Con-
velie ut Pafloies, qui fencentiie ,
tra-Remonftrantibusdtfcnfò;, addiftì effenc, à minifterijs interim fuis,aut fufpcu-

derentur propterea,auc rcmoverentur quod cum Remonftrantibus Ecclefiafti-
,
cani colere unitatem per conicicnriam non polle dcclararent; ncque uc Ecclcfia',
c\ux eandcm fequerentur lentcntiam/ub pr^tcxtufchirmatis, aut quod pcrcon-
fcienriam ad Remonftrantium concioncs accedere gravarentur, in Divini cul-
cus exercitio impedirentur Atque hsec omniale fì:atuerc,donec autoritatell.
.
luftrium Ordinum, legitima Synodus convocaretur, in qua controvcrficE ac no-

varioncs debite examinari acque pcrtraftari pollent. Ita Remonftrantium, eorum-
que qui Bivebant iplis,labor ac conatus tuit irritus. Pr^fertim, quia hnnc Sena-
tus Amftelodamenfis Icntentiam, Ampliilìmi civitatis Dordrcchtana:, Enchuia-
Tìx, Edamenfis, &: Purmercndanaz Magiftratus publice approbarcnr.
Circa hoc tcmpus Pallores Ecclefia: Campenfis in Tranlllulania, Rcmonftran-
rium Icntentiam amplexi, doftilììmum &: fìinx doòlrina; tenaci ifimum collegam
fuum, "Wiihelmum Stephani, S. Theologise Doftorem, quod ipiorum conatibus
obiìfteret, rnagiftratus opera ex minifterio ejiciunt, editifque libellis ac publicis
concioni bus, caluraniarum plcnis, Religionem Reformatam in pie bis odiuin ad-
ducere conantur. cididcxVii
Ob hafce in dottrina innovationcs quoque eafdem confcquufx Ecclefiarum

, "°i
atque ftatus perturbationes,cum magis mpgiique odiofos rcddiic viderent,fecun-
dam Illuftribus Ordinibus obtulerunc Pvemonftrantiam. In qua incredibili cum
impudentia, crimeninnovationis à feamoliripPaftoriburqucqaiin receptaharum
Ecclefiarum doctrina conflantiifime permanlerunt idem impingcre conantur. Ertane La-
,
Ad eam reliqui Paflrorcs, prolixam fblidamque oppofuerunc rc'ponfionem, quam ""^ j

iifdem quoque Illufttibus Ordinibus obtulerunc. Quandoquidemautem diutur- qî'
na: hiE controverlìx, in Ecclefias haudiblum, Ted in ipfam quoque Remp. malo- 1617.
rum, dilFicukatum, perturbationum, ac confulìonum tantam iam invexillenc
congericm uc quicunque Fcederatarum Provinciarum Rcforniatarumque qux
, , ,
iniislunt, Ecclcfiarumlalutem amarene aut cidcm ftuderent, omncs intellige^

,
rent, remedium horum malorum line manifeflo&: flatus &: Ecclefiarum periculo
differri diutius non pofle: in rcmedii autem genere Illuftr. Ordines confcntire ^°-''^^"'J'
,
hadcnus non potuiflenc; Pòcentifllmus ac Serenillìmus Magns Britanniê Rex

lacobus I. prò (ingulari finceroque ilio erga hafce regiones acque Eccleiiasatre£bu,
Illultres ac Prarpotentes Ordines Generales per literas monendos duxit,negan-
grxnam hanc corpus Reipub. depafcere diutius patercncur, Icd infclicibus illis
concent'ionibus, divifionibuSjfchilÌTiatibus, ac fadionibus, qua' manifeftum ftatui
p.ericulum minirarentur, quam primum obviam ircnt :lìmulquc cos obteftatus eft,
ut veram vetercmq; Reformatam Doftrinam quam profcili femper elicnt qux-
, ,
<ûe communi omnium Reformararum Ecckfiarum conhrmata ellec,

c<5n(èn(ij
pfxcipuiimq; femper fuiflet ardiillmse amicitia' &conuindionis,qux inter ipfiu5
Regna atque hafce Provincias camdiu viguifl'et fundamentum ac vinculum , ex-
,
îrpatis erroribus priftinê finceritati reftitucrcnt: quod omnium commodiffime

perSynodum Nationalcm quar autoritate ipforum convocanda efl'et, fieri pofle
,
cxiflimabat. Siquidem hoc ipfum eflet ordinarium legicimum acque eJiìcacillì-

, ,
inum remedium auod ab onini a:vo npud Chriftianos in eiiilmodimalis eflet u-

,
furpatum. Sed & ipie Illuftrillìmus Princcps Arauficanus Mauritius, Fcederati ,
Belgi] Cubernntor, ut ante hac fa'pe ita non dilincbar quocidie,cum Illuftres &
,
Pr^potenies Ordmes Generales, rum ipfos quoque Illuflr. Hollandia:&: WeA-

Frilìx Ordines, ferio graviterque obteftari ,,ut quam chara ipfis clfet Rcipubl. ac-
que Ecclcfiar.um falus, cani diligentcm darenc operam, ut graviillmishiCce malis

•remedium adhiberi quam primum poflec. Qiiem in finem Synodi quoque Nario- _
Mai).
nalis, uc ordinari] , ac tutiffimi remedi], convocationcm inprimis commenda- ,
io.
bar.
P R ^ F A T I O
bat, urgcbarqiie. Illuftresquoq; Zelandiae Ordines per Nobiliflìmos acque Am^ ,
plillimos Viros, D. Maldci-;Eum,Brouwerum, Pottejum, & Bonifacium luniiim,

llluftr, Hollandix&: ^''cOi-Fnfia: Ordines, in convenru fiio folcnnicer monne-
riinr, rogaruntque,quandoquidem contenrioncs & diilidia cimi maxime Reipubj
pericLilo quocidie ingravcfcerenr,mulcaqi)c remedia haéìenub triijl^fa tentata el-
icne ut in convocationem Synodi Nationalis, tauquam ordinari) eiuimodi ma-
, ,
lornm remedij à Spiritu fanólo propofiti, & à Chnftianis (emper ufurpati con- ,
Jp.Maii. icncire vcllent. Idem quoque deinde eofdem llluftr. Ordd. per Dep"tacos lucs
Uluftres Geldrix, t-ri(ì:K, Groningx &: OmJandise Ordines amanrtr rogarunt-
Cum autem Remonftrantes viderent, àRegibus, Pnncipibus& Rcbusj:nbhcv6
vicinis ac Focderatis, quin &c à primariis potentiflimiique HoII.india:
& '^•X'^cft-
Friiìa? civitatibus, tantoftudioconvocationem Synodi Nationalis commendari»
metucrentque ne Ordines Hollandiic & "Wcft-FiiiìjE, quorum multi fponrreo
propendcbanr,negotiiimque hoc diligenter promovebant ad conienfum lume ,
^/.Maij: tandem permoverenttir atque ita fibi coram judicus Ecclcliafticis dottrina;
,
adibnumque ratio aliquando eilct reddenda, ut hoc declinarenr, primo qui-

dem novam compcnendarum contro\ erfiarnm racionem propofucrunt Vt .
"^
Videlicet , ab llluftribusHollandia'&: WeftFnlix Ordinibus, viri ronnulIi,tum
politici rum numero eligerentur qui commumcatis
Eccleilaftici, certo parique ,
confiliis , aliqiiam pacis &

concordiic rationcm conciperent, qua: ab li'dcm
llluftr. Ordinibus approbaEa,EccIe(ljs deinde praEfcnberctur. Cicterum ct.mhoc
nonluccederer, fquippectim prudentiores facile prajviderenr, ex quibus qc. li-
bufque perfonis hic conventus eilct inftitiiendus quidque ab eo expcótandum; ,
praererquam quod in Ecclelijs ellet infolens, djrmicndifque controvcrfìjs Eccle-

fìafticis doftnnamfpeftannbus parum idoneus^ extrema quarvis tcutanda potius
putabanc,quam ad hanc redigi neceiritatem. Ac proinde ad defperara confi ia
deventum, Quippc quibuldam ex Proceribus perfusflim eft,Synodi,dequa tuin
agebatuc Nationalis convocationem,Maieftati,libertatiqueProvinciarumadver'-
fari. Vnamquamque enim Provinciam fupremum habere jus de Religione fta-
tuendi, proutipft vifum eftec. Indignum cfle,aliarum Provinciarum)udicio,hanc .
libcrtatem fuam fubjicerc lus hoc Majeftatis omnibus modis vcl armis quoque;
.
ell'e rutandum His lìmilibufque fationibus imprudentiorum animi ita concitati,

.
utnonnullàrum civitatum redôres , fatala eonfpiratione decrevcrint, mihtes qui

4 Aug. ncc Prarpotentibus Ordinibus Gcneralibus, necllluftriflìmo Principi Araudca-
no, fummo militi^ Imperatori, fed (ibi tantum juramento obftri£l:iciknf,ad iians
Remonftrantium cauram,autoriratemqi;e fuam,quam propter candem periculo
expoiuilVent, turandam, confcribcrc. Fadum hoc fuit Vltrajeóti in qua urbe ,
Pracpotentes Ordines Generalcs fati.s validum habebant adverlus tunuiltus ac fe-

ditiones prarfidium, Harlemi Leyda? Roteròdami, ut , Goudx, Schoonhovia:,
, &
Hornar, abjlquein locis: Rcmonftrantibus Magiftratus civitatuni co inftiganti-
bus, utiex diverlìs illorum literis, quir in oianus poftea pervenerunr, liquido pro-
bari poteft. Acque ita Remonftranrium uiftidia Provincias hafce florcntiftimas,
in belli etiam civilis pericu'um adàuxilVcnt, nifi fingulari Prxpotentum Ordinura
Gcneralium prudentia , & nunquam fatis depra^dicanda lUuftriirimi Prui-
atque animi fortitudine, mature hic furor reprcfiTus
cipis Araulicani vigilantia
fuilTct Priepotentes Ordines Gcnerales
. cum hac ratione Provincias ac-,
que Ecclcfiasin iummiim difcrimen addudas viderent, convocationcm Synodi

Nationalis haud diutius dift'ercndam , fcd primo quoque tempore macurandam
efle judic.irunt prxicrtim cum illorum IlluJlr. Celfitudines, Vir iHuftrifiìtniis
tf Oftob. Dudlejus Carletonus, Sercniflìmi Magnx BritannidC Regis Lcgatus, gravilljm.%
prudentiflimaque oratione ferie exftimulafl'ct. Qjuam orationcmRemonftranrcs
.
- poftea impudentilfimo malcdiccnnirimoquc libello , cui titulum fecerantBilart-
cis, publice profcinderc non lune veriti nulli hominum ordini non Prarpotentt-
, ,
bus Ordinibus non Arauficano Principi, imo ne ipfiquidem Sercniflìmo Magna:

:
Britannix Regi, lingua maledica parcentes. Libellum hunc Prxpotentcs Ordi-

nes Generalcs publico Edido, ucfamofumacfediciofura, condemnarunt; propo-
fìtoanipliirimopra'mio,flquis autorcm defignarepofier. Eundem poft Io. Cafimi-
rus
Ai) ECCLESIA S.
irus lunius, celeberrimi Frandfci Iiinij filius haiid degcner,proIixe rcfurav ir. Coìi- p,
^^'^'^'°'
Vocationtniitaque SynodiNationalis, tandem aliquando in nomine Domini efie '-
indicLiendam ad Calendas Majas fiiriiri anni,Illiifl:res ac Prxpotcntcs Ordines de-

ccrnunt: fmiiilque leges quaidam ftarnunt iccundum quns cum convocationehi
,
inftitui,rum ipfam Synodum Nationalcm celebran vcllenc. Quia autcm Remon-

ftranccs Ecclelìarum BelgicarumjudiciLim non magni facete vidctcncur popiilo- ,
que peifuadere conati femper e/lenc feà icntcntia Reformarhru Ecclcfiarunì non
diflcntire vifiim quoque fuit llluftribiis ipfbrum Cclfuudinibiis ex omnibus vi-
: ,
cinorumRegnorum, Principatuum &

Rerumpublicarum Ecclclìjs Rcformatis,
Theologosaliquccpietate,eruditione, & priidcntia prxflantcsaJ hanc Synodum
invitare, ut judicijs ac confilijs fuis Bclgicarum Ecclcfìarum Dcputatis affifte-
rcnt,atque ita ha: controverlla:, communi quali omnium Ecclcfìarum Rcforma-
tarum judicio examinata? dijudicatêque, tanto ccrtius > fclicius , tiitius ac majorc
cum fru6tu cómponerencur.
Fad:o hoc Decreto, Rcmonftrantes mirum in modum tumultuari, propofitif- chhcxyin,
quc per cos, qui cauia: ipforum addifti erant, varijs conccptibns alijs , illud ever-
tere ac reddcre irritum conari. In Hollandia quidcm per fautores fuos Syno-
dum Provincialem à qua pQulo ante tantopere abhorrucrant ipfi pcftulabaut.
, ,
Et quia de vocandisThcologis exteris ad Nationalem Synodum agebacur, ad liane

Provincialem quoq; extcros aliquos Theologos,(ì ita viderctur, vocari polle puta-
bant . Refponfum autem eft fuilie quidcm Synodum Pro^ incialcm olim ab Ec-
,
clefijs Hollandicis poftulatam cum Ipes nulla obtinenda; Nationalis fujicrcfle

,
videretur, cumque controverlice Hollandicarum tantum Ecclelìarum liminbus

includcrentur nunc autem quia decreta cflet Synodi Nationalis convocatio,
.
,
malumque (e per omncs diffudillet Provincias, ita ut per unius Provincice Syno-
dum tolli non polTet alicnum oranino elle à rationc hoc tempore, de Synodo, ad
.
componcndas halcc controverlìas , Provinciali cogitare. Quia, qucmadmo-

dum in fìngulis Provincijs particulares Synodos prxcedere Nationalc oporterer,
ita in Hollandia, tam Auflrali quam Boreali, particulares quoque SynodcJs effe
prcecelluras. Inftabant tamen ncriter per fuos fautores, Remonfl:rantcs,talemqué
Synodum urgcbant: vel quod illam caufx fux minus obfuturair. pucarelit, quia in
Hollandia tot Proceres favcntes fibi ac Paflorcs habercnt vcl ut hac tergiverfà- ,
tione convocationem Synodi Nationalis piane impeditene. Cuinque ip'fìvide-

rent,hancpoftulatic.nem fuam magis elle iniquam, quam uc tacile eam perfuade-
rent,ad exccprioncm novamccnfugerunt, volucrunrque, uthxc cauia ad Oecu-
menicani aliquam deferretur Synodum Rclponfìjm illis fuit,, incerriffimum elfe,
.
an & quando Synodus Occumcnica convocari poflìr Mala autem noflra,rr3e- .
fcns remedium requirere. Nationalem hanc ab llluftr. &: Prxpotentibus Ordi-

nibus Generalibns convocandam,quafi Oecumenicam &c Gcneralcmfore. Cum
ex omnibus fere Rcformatis Ecclcfijs Depurati fint eidem intcrfuturi Si talis ,
Synodi iudicio, gravari fé cxiftimarenrjintegrum licitumqucipfìs fcmpet fore, ab

hac Nationali ad Oecumenicam provocare modo intcrea Nationalis Synodi ju-
:
dicio obtcmperarent. EfFecerunt hifce cffugijs ac tcrgiverfationibus, vt litcrs

Convocationis aliquantifper dctineri prxlbiutumque convcntui diem, murari
,
ac diffcrri necelle fuerit.

Intcrea vir IlluflrilTimus Dudleius Carletonus, in Convcntu llluftr. acPrxpo-
tentum Ordinum Generalium publice conqucftuscfl;; honorem Sereniisimi Ma-
gnxBritannia'Rcgis, Domini lui in fìimofo Bilancis libello, qucm Remonftran-
,
tes, etiam poli: Edidum llluftrium Celfuudinum iplorum, in linguam quoque

Gallicani tranflatum dcnuo recudi curavcrant, indignilUnie atq; impudentifîme
profcindi ; Remonft rantium objcftionibus,
rcfutatifq; brcviter ac Iblide plcrifque
Ordinibus Gcneralibustxrofuit qua ratione Potentifsi-
illuftribus ac Prarpot. ,
mus Magn.xBritannias Rex uti in componcndis de Religione, feu Doftrina, con-

troverlìjsfolerer. qux quia cum llluftr. Ordd. Generalium Decreto confentirer,
in hoc finAopfopofito Illuftrcs ipforum Cellìtudincs magis magifq; confìrmavit.
Ampliftìmus quoque civitatis Amftelodamenfis Magiftratus communicato prius ,
cum Paftoribusillius Ecclefix,ali]fquehac dccaufaconvocatis, conlilio,mulras .73. Marci].
tttt gtavifsi-
P R ^£ F A T I O
gr.iviflìmafque in convcntu Illuftr, Ordinum Hollcindia.' &: "^'cftfrifix ration^s
Icripto propofuir, qiiibus eviJenuflu-ne demonftrabatur, concroverfias bafcc, noa

pofle hoc tempore alia larione, quam per Synodiim Nacionalem componi (ìmiil- ,
qiiead omnes Remonftrantium objcdiones omncfque eoriim de Synodo Pro-

,
vinciali itemqiic Oeciimcnica co-nccptiis folidiflmie rcrpondcbatur.

, , Idena
iy.Martij.
qi,oqi,e palilo poft AmpHlFimiis civitatis Enchufanac Magiftracus ,miilris rationi-
biis, fcripro quoque exhibitis, comprobavit. Qua: rariones poftea in liicem fune
} P? °'
editx iir omnibus conftaret, quam inique Remonilrantes eorumque faucorcs
•
,
illis conccptibus Nationalis Synodi convocacioni, ram pric-

Doidrechti agerenc, quod novis
Amfteloda- fraéle obfiderent, ciufquc judicuim fubrerfugerenr.
mi, Encliu- llluftrcs Ordines Gcnerales,cumhr.nc rem tantopcre neceflariam , juftiflìmis
fej&c. pag. gra-?iflìmifquc decauGsiam dccrctam proprcr ciuliriodi concepcus» ac tergiver-
J04.&11J. farioncs, haud efic diutius diiFerendam j.irdicarcnt, denno dcccrnunr. Convoca-
tionem Synodi Nationalis line uHa mora auc dilatione ftacimcile inftituendam,
ftatuunrque locum convencus forc urbcm Dordrechtum, dicm aurem Calendas
Novcmbris proximas. HuicDecrcro ctim nonnulli inrer Ordines HoUandiae &^
Wcfl:FriIìx,Remonftrantium eaufk faventcs,in conventu lUuftr. ac Prxporen-
i7. lunij, tum Ordinum Gcucraiium i'e opponercnc ,
qui conquercbantur , Majcftari,juri,
Illuftres arquc Pra?potences Or-
libertari dciiiique Provincia: illius fieri injuriam ,
dines Generafes publicis declararunt literis nihilfebac Synodi Nationalis con-

,
vocationedeMaj.efl:ate,jurcaatliberrate ulliusProvinciardetrr.dumautimminu-
tum velie: fcd hane cflc CelGcudinum ipforum finceram intencionem, ut fine ul-
lo Provincia^ alicuius etiam ipikis unionis feuconfoedcrationis prsjudicio, pec
,
ordinarium Synodi Nationalis judicium controveriìx tantum Ecclefiaftica: cir-

,
ca doótrinam, qux Rctormatas omnes Belgicasfpe^larct Ecclefias,exortSE,legiti-

,, T^ •• me ad Dei glonamReip. atqueEcclcfiarum pacem componerentur. Ad fingula-
''
rum deinde Provinciarum Ordines lireras dederunt, quibus declararunt, ftatu-
tum fibi eil'cin nomine DominijCxomnibusTiarum Provinciarum Ecclefiis,Syno-*
dum Narionalem ad proximas Novcaibris Calendas convocare, ut hac rationc
eontrovcrfiCE in ii/dem Ecclefiis exortx,lcgitime examinari poffent, commodaqucs
( falva femperveritatcj via componi. Monebant fimul, utquamprimum in Pro-
tinciis fuisSynodiim Provinciaìem confueto modo convocarent. Ex qua fex pij;^
Paftores,cum duo-
eruditi, pacisqueamanrilTlmi Viri ,qiiatU0rvidclicGt auttres
bus tribufvc aliis Viris idoneis, ReligionemReformatnm profitcntibus, deputa-
rentur, qui in pra:dida Synodo Nationali feciindum leges ab ipfis conftitucas;,.
quarum exemplar rranfmittebant, controverfias illas examinarcnr, HUvaqiie veri-
tate tollerent. Ad Eeclcfias quoque Gallo-Belgicas, quz pcculiarem Inter (e con-
ftituere folcnt Synodum, quandoquidera per omnes haice difpcrfe clTcnt Pro-
vincias.eiufdem exCmpli liccras dedcru-nr. Quibus acceptis,Illuftres fingularun^
Provinciarum Ordines , Provinciales feu particulares Ecclefiarum fiiarum Syno-
dosconvoearunt. In quibus gravamina ad Synodum Nationalem dcfercndapro-
ponerentur, pcrfonjE ad eandem ablcgandas deputareiitur, &:mandata quibus ilio;
efTentinftruenda?, communibus Ecclciìarum fulFragiis conciperenrur. Aélafuntr.
hxc in Provinciis fingulis, modo in Reformatis hil'ce Ecclefiis hadenus ufitato:.
pra^tcrquam quod in Hollandia &
Provincia Vlrraj celi na obfrcqucntem Remon-
ftrantium numerum, coniuctaobfervari ratio in omnibus non potuerit. Cum
enim in Hollandia nonnuliis in Clalììbus fcparationes faftaeclTcnt, ira ut Re-,
monftfantes,. fuos, alij autem Paftorcs, fuos quoque conventus ClafTicales feorfinx
habcrent, vifum fuit IlluftriiJìmis illius Provincia? Grdinibus, ut Clailes, in qui-
bus non efict ùCtd ciunnodi Icparatiop ufirato hatlenusmore, per plura fiafira-
già deputarent qnatuor qtii cuni poteftarc ordinaria ad Synodum particu-
,
larcm efl'ent ablcgandi utque in rcliquis Clafsibus vitanda^ confiifionis cau-

: >
fa, deputarent Rcmonftrantes , ab una parte binos cxrcri Paftores fimi-

, &
liter binos qui pari cum potcftate ad Synodum particularem mitteren-
,
tur. In Provincia Vltrajedina, Fcclefia: in certas Clafl'es nondum erant dis-

Éributae. Quare plncuic Illuftrifs., iJlius Provincie Ordinibus , ut omnes Re-
monftrantes , feorfim in una convenitene Synodo, reliqui autem Paftores»
qui
AD ECCLESIA S.
qui Rcmonftrantiuni fenrcntiam non fcquebantur, quorum adhuc haud exic;uus Cu-
pereratnumcrus, in altera: utqsabutraque Synodoac parte, trcs adSynodurnNatio-
nalcm cum judicandi poteftate ablegarentur. Ecclefia autcm Ulcrajcdina, cum di-
partes,quarum altera Remonftrantium fententiam ièqueretur, altera
ftra£ta cflet in
improbaret, atquc huic reccns à Remonftrantium oppreflìonc li bcrara: de ordinarijs
Paftoribus nondum el]etproipedì:um, fèdminifterioloannis Dibct2ij,Pafi:orisDor-
drechrani, eo tempore ilia uteretur; faòtUm eft ut ille a Synòdo altera nomine Ec-
clefìarumUkrajedinarum, qua: Remonftrantium fententiam non fcquebantur, Ic-
gitime dcputaretur. Synodus autcm Ecclefìarum Gcldiicarum &: Zutphaiiienliunr, ^j.Iun,
Arnhemi) cum eflct congregata, Remonftrantes à Clall'e Bommelicnfi Deputati,
rcliquis allidere derrecftarunt, nifi prius condinoncs quardara ipiìs eilcnt prxftitar.
Quas Synodus cum Illiiftr. Ordinum Decreto pugnare iudicabat. Cumqueantehac
àRem'onftrantibusClafIìsNeomagcnfis,Bommelienfls,&:Ticìeniìs,Illuftr. Geldrias
Ordimbus corundcmque Coniìiiariis decem bblaticfl'cnt Articuli, quosàreliqui5
,
Paftoribus docerifignifìcabant, iniundum illis fuit, ut Paftores qui ifta docerent;

,
publice nominarent, qiio citati coram Synodo poftent, ut legitime anitafères ha-
beret,inquiri poiì'et. Reformatis eiiim Paftoribus ad invidiam illis apud Supremum
Mngiftratum conflandam,Arriculos iftos àRcmonftrantibus per calumniamaffiéloS
efle conftabat. Ncminem autem in tota illa Provincia nomiriare potberuiit, pra?ter
Paftorcm Hattemienfem qui fc claflì abunde purgaverat. Cumque Synodus nihilo-
minusillum citare veIlet,ut(Coram audirctur,R.emonftrantesamplius non urlèrunt.
Henricus certe ArnoIdi,Paftor Dclphcnfìs, qui nomine Ecclef. Zuyd-Hollandica-
rum prst'fèns aderatinemihcmin Zuydt-Hollandiaeire declarabat,qui probarccifta
aut doccrcr. Quare Synodus graviter eos piropter hafce tarn atroccs calumnias re-
prehcndit, lìmulque declaravit, Ecclefìas Gcldricas dodriham illis Articulis com-
prebenfàm , prout ab ipìisproponerctiir, non amplcfbi ncc probare tàmetft in ijs :
quardameflent cominatà, quxfeorhm &

in commodo fcnlìi fìjmpta, improbarinoli
poHent. Ibi demum culpam impadtie calumnia; confefll eam deprecati lìiht. For-
Inatus deinde in eadem Svnodo fuit ftatus controverfìa; inter Remonftrantes Se
Paftores reliquos, qui poftea Synodo Nationali fuit exhibicus. Ciimque multi ih
illa Provincia efl'ent Paftores, quorum alij prxter Quinque Remonftrantium Arti-
culos de multis alijs crroribus effent fiifpedi, alij illcgitime in minifterium intrufìj
alijdenique vitx profligatx Iiorum nonnulli coram Synodo eitati, illis de caulìs
j
(minime vero ob fcntéiitiam quinq; Remonftrantium Articulis comprehenfarn,qu£e

Synodo Nationali rcfèrvabatur) à miniftcrio iùipenfì fiint. Reliquorum caura,Sy-
nodi nomine milla;quibafdamDeputatis, fuit permilfa. Quibus Illuftres Ordincs
fuos quoque Delegatos adjunxerunt. Hi caufis eorum in Claffibus piene cxamina-
tis, nonnuUos à minifteno fulpenderunr, alios omnino removerunt.
Interca Illuftres Ordines.Generales,cumaliquotics,Ultraje£linisprxrertim,man-

daflent, ut novos illos milites dimitterent, eolqucinhunc quoque finem confcri-
ptos conftaret, utSynodiNationalis futura- Decretorum, fi forte ea Remonftrantes
pròbare noia poftent^ executio maiiu armata impediretur, ftatuerunt omnes iftos mi-
lites, quorum iam aliquot erant millia; quam primum elle autoritate fua exauroran-
dosatqueabdicandos. Qjjod ipiiim cumab lUuftriflìmo Principe Arauficario in-
credibili cum animi fortitudine, prudentia, dcxteritatc, ac cekritate fine ulla fan-^
,
guinis eifufione, confeftumclict, &:primarij eorum, qui huic abdicarioni vi reiifte-

rc conati fucrant, cuftodia: cflent mandati; IoanncS Utcnbogardus, lacobus Tau-
rinus, &L Adolphus Venator, male fibi confcij, dcfertis Ecclefìis,.ex Fccderato Belgio
profiigiunt: uri quoque paulo poft Nicolaus Grcvihchovius à Curia Hollahdix ad
,
dicendam caufam citatus. Cumque in HoUandia Auftrali Synodus particularis, >. . ,
Delphis dfét convocata, plerique Remonftrantes, contempto Illuftr, Ordd. prà:- ^" ^^P'^"^'''.
didó Decreto, ad Synodum depurare qucnquamreculàbant.-oblatoquellluft.HoI-
landix &: "\5r'"eft-Fri{ìx libello fuppiice pctcbant , ut loco Synodi Nationalis jam^,_5^ pj^Jj^.
indi<5(:x, alius convcntus iècundum eafdcm duodccim conditiones , quas Citari
an Synodo Nationali poftea repofuerunt, inftitunis, convocarerur. Illuftres Or-
dines audito (iiper hac polhilatione Synodi Dclphenils iudicro , ( quod Aélis
hifcequoque infcrtumeft) juircrunr, iit ordini conftituto , mandatifqtie Illuftres
Ittt 2 Òrd,
P R 7£ F A T I O
prd. obreniperarcnt; atque iniùpcr, utfentenciamfuamfliper Articulis anno mille-
limo fcxccntcrimo&: decimo tcrcio in CollationeDcIphcnlìpropofìtis, (cripto com-
prchenfàm^SvaodoDclpheniì piene exponercnr,limulquc Confìdcrationcsomnes
jlias addercnt, quas in Confcflioncm &: Catcchetìn harum Ecclelìarum habcrent.
UH declarationcmfcntcntix {ha: liipcr pra:di(3:is Articulis exhibucruncquxpofteaà

i>'clegatishajusSynodimlingu'amLatinamconvcr(à,Synodo Nationali tuit com-
municata. Conlìdcrationumautemloco quxdcnìcx nonhuUorum doftorum fcri-
ptis excerpta, tanqiiam cum ConfefTione &: Catcchcii pugnantia , mictebant. Co-
. Tarn hac Synodo citati iunt Ioannes Urenbogardus , &
Nicolaus Grevinchovius,
cumque illc prcfagus comparcre non auderct, hic vero contumaciter recufàret,au-
diriscxaminatilique accu(àtionibuscontraipfòsprodu(5l:is,urcrqucjud]CÌo Synodià
Minifterlo Eccleiìaftico remotus eft. Cumque in Zuyd-Hollandia pra:ter holce
duos multi quoque ahi eli cnt, quorum plurimi, in bis dillìdiis, fmelcgitim.avocatio-
ne,Eccle{ìismvitis circntobtru(i,alij, praeter Quînque Articulos,infupervarios So-
cinianos erroreslparlillcnt , alij adionibusimprobisacturbulentiSjEcclefias gravi-
ter oifendilVent, alij denique profanarli agerentviramjnecellariUm fuit judicatum,
ut EcclcfiCj- à i'candalis illis purgarentur,& collapfa cleri (ut diciturjdifciplina tandem
rcfl:itucretur,omnesilÌosPaftores«S''^^? citati, ut coram Synodo,tum vocationis,
tum doclrina:, tum ctiam vitx (ux rationem redderent: quod vel ca quoque de caufà
antcSynoduniNationalem faciendumcflevidebatur utfìquifortcjudicioSynodi
;
aut Beputatorum eius le gravatos exilVimarent, ad judicium appellare pofl'ent. Ho-

rum quidam comparuerunt. quorum caulìsritccxaminatis nonnulli a munere fu-
,
ipenlì, alii prorliis lùnt remoti. Qui vero ob temfiorisanguftiam citati audinquenon
potcrant, aut qui citatinonco^mparuerant, deeorum caula ut Synodi nomine co-
gnoicerent&judicarent. Deputati runtPaftoresquìnque,quibus tres quoque De-
legatosliios llluft. Ordmcs adjunxerunt. Fuit autcm Iiifce Dcputatis exprefTein-
jund:um,nepropter Icntentiam Qumque Rcmonfiraìitium Articulis cxpreiram,ul-
lam inquemquam ftringerent cenfuram,quandoquidem judicium de iifdemSyno-
do Nationali integrum elletrcfervandum. Illi vero,tametfipIurimos paiTimjpb pra:-
didas gravilTmialq; caulàs, etiam durante ipià Synodo Nationali, à munere docendi
partimiufpenderint, partimomninoremovcrint , neminem tamcn ob fentcntiam
Qiiinquc Articulorumaliquacenluranotarunt, utiexlpfbrum Adis dare oftcndi
poteft. In HoUandia Boreali eodem modo in Synodo Hornana adum fuit, in qua
Paftores Hornani Ioannes Valeiius, Ioannes Rodingenusj&lfaacus Wellìngius, a,
docendi munere {ufpcn{i,adSynodum Nationalem appellarunt. Cumque Depu-
tati huius Synodi una cum llluftr. Ordimim DelegatiSjm Gialle Alcmariana caufam
lohannis Geyftrani , Paftoris Alcmariani, eiufdcmquc fratris Petti Geyflrani, Pa-
ftorisEgmondaiii, exammarent,deprelaenruixjfuit,eosbla{phemis atque execrandis
Socini erroribus piane elle addiftos, uti ex ipforum Confemonc conftat. Qua?,quià
in Synodo Nationali publicecurn omnium horrore prxfeftafuit, hifce quoq; Adis
inicritur. Etiam in Ecclelìarum Tranfìf Lilanaruin Synodo nonnulli Remonftrantes,
dod:rina:{iia2,acì:ionumque rationem reddcreiuffi lunt. Cumque inter iIlos,etiam
quatuorEccleliarCampeniìsPaftores , Thomas Gofvvinius, AlTuerus Matthiiìus,
Ioannes Schotlcrus, atque inprimis Everardus Volculius, multorum errorum , va-
riarumque aiStionum turbulentarum acculati ellentjcaulà examinata,vifum fuit,cami
adSynodumNationalemrelervare. Uri adcandem poftea delata eft. In reliquia
Provincii^, quia nulli Remonftrantes manifefti rcperirebanturjSynodi ibidemhabi-
tx, minori labore omnia ad Narionalcm confueto more, debite pra^pararunt.
DederantimcrcalUuftrcs ac Pra.'potentes Ordines Gcnerales literas ad SercnllC-
^j.Iunij, rnumac PotentilTmium Magnx Britannia; Regcm lacobum I. ad Ec^lefiarum Regni
Gallis Rcformatarum Depuratos, ad Sereniflìmos Eledores Palatinum & Brandebur-
grcum ad Illuftriflìmum Ha-flia: Landgravium ad quatuor Rcformatas Hclvetia: Ref-
, ,
publicas,Tiguriaiam Bcrnenfem Balileenfcm & Schaphuiìanam ad lilurtres & Ge-

, , ,
nerolos Correlpondemiae VVedderavicx Comites, ad Rempublicam Genevenfem,

Bremcnfcm, & Emdenfem; quibus percbant, ut fuos aliquot Theologos,doftrina, pie-
tate, &prudontiaexcellentes, ad hancSynodum ablcgare dignarentur. qui conliiijs.
ludicijrquefuiscontjcovcrUasinhlfceÉelgicisEcclerijs cxortasconiponerc,pacemqac
iildeni
ADECCLESIAS.
Ijfdem rcftitucrc cam reliquisEcclcfuriim Belgi carum Dcfriuaris allaborarent. Hifce
òmnibus ritc prsparaiis a: qiie confcftis ciim ad prxllitutum tcmpus tiim Beìeici-.rum
,
Ecdclìamm Depuvari, tum ctiamT hcologi cxtcìi paucis cxceptis Dordrcch-uni ad-
,
,
venitrcnt ,SynodLis ipfa Nationa'.is die decimo tcrtio Novcmbris, in nomine Domi-
,
ni inciioaraùiir. In Iiac vev\-.Synodo quid iam porro rugc(hmTi,cx ciufdciii Atì:is qua- >,
ovcm.
nunc inReformararum EcciclÌArumgratiam aiqueulum, publicanrur, prudcns Le-'^
tìor prolixe cogngfcct. Placuii au:em Atìis liiicc ad)ungi pnxicr idia iiuic Svnodo
,
exhibitafcrip'.a, ipraquoquc'tiieologorum de Quinquc ilemonlbanàum A'rriai'is

ludicia, utiinSynodopropoliiaf.ieruar. quo ex ijldcm Ec*:lcria- ilefoimatsplciiius
cognolcercutjquibusrd-ipLurc locisaiqnc ratioaibus, innitelcntur Cancnes. Non
elldubiiandumi, quin prudcns Lector in ludicijshireciummamadmirandainquellrde-
prehcnlurus confenlioncm. Si cui forte in minutioribus di\ erllras quadam occui: e-
revideatur vcl liocargumciicum eiit,dcbi:am in venerando hoc Convcn-u prophc-
;
tandijudicandique libertatcm viguilTe, cmnefquc riihilominus concordibus lenten-

tijs,indo£ì:rinamCanonibushuiu?Synodicxprciraiii,(quibusomncs&lìngull,ncu:io
quidem excepto aut tergiverlame,ad teltandam hanc Gonlcnrioncm lubicriplcrunr)
con\cnifle.
Rog^ntur autem Ecclcfia' onincs Refbrmatx, ut dod rinam hanc orthodoxam,ram
folcnniterinhacSyhodo ex verbo Deiexplicaramconfirmatamquc.arnplefiiicojircr-'
vare, propagare.àtque'adomnemporteriratem ad divina' gratix gloriam & animarum
confolàtionem falutcmque tranfmirtere vtlint. Ac lìmul etiam.ut pium & nunquarri
fatisdepredicandumlllurtr. ac Pra;p9tcntum Ordinum Gcncralium Fo-dcrati Eclri)
proconfervandaR.eligiohis Refòrmatasfinccritatczelumaclludium acceprum habc-
rc.actotinfigniuhaEcckriarum Doifiomm qui huic Synodo interfucruht òperam
, ,
pictatemque ìa eadcm aflcrenda, favore fuo profequi; atque in pririiis Dcum Opt.
Max. ardentibus votis comprecari velint , ut Ecclelias Bclgicas atque adeo omncs,
alias eandemcumiprisdoftrinam orthodoxam profitentes in iidei unita:e,pace , ac

,
tiranquillitàte porro benigne confervet , ipfifque Remonttrantibus, atque adeo omni-

busalijs in errore verfàntibus , melioreln itierltem infpirét Spiritùfqiic fui gratia ad
.
vcritatis cogiùtionem tandem aliquando pcrducat ad divini nominis fui gloriam,

;
Ecclefiarum acdificat jonem^ atque omnium noftrum falutem Per Dominum & Scrv.v
.
rem noftrum Icfum Chriftum.Cui cum Patre & Spiritu Sanfto , uni , vero , atque im=
hiOrtaliDco,fitUus,honos,& gloria, in 3Ettrnum. Artieri.
^>V^
dz-
AMICÉ tECTOR.
CumfluJculAèrrAUjìnJttmmafìJlinaiione operarUm coinmtjfa. ,a nohkohfer'
'vatA fuerint i dîam non fauca annotatx^ eòrum ovìh.o'ylw cUfferemus inex-
tremas totius oferii VAginas. Jntereafefimus, utjl quie maieris Jìnt momenti^
qmlÌA nonntttlit phfervdvimHSf ab aetiufi ìelfore excufintur.
ttttlT INPÈX
INDEX
PraEcipuarum Rerum qua: bis Ad:is Synodids continentur.
APerura Sjnodi. Pagina. i. 'D.D.DelegatommSententia.p^.

Oratio "âlthaâris Lyc{ij,Tâ- De ijfdem conditiontb'Mlu>dicium Synò-
fiorisT>ordrechtani.p. z. diDelfenJts.^. 85. 8^.
Oratio Ampi. Viri D. Martini] Gre- Trotefìatio T{emonJl. adyerjhs Synd-
gorijy nomine lUufl. ^ IPrxfot. D. D. dum. p. ^^.
Ordinum Generalium ad Synodurn. p.^. De ^roteflationeKemónfl. Theologorum^

Litera fidei t^ mandati lUuJl. ^ Sxterornm ludicia.p. S)j. ^Jèquent.
Prap. Ord. Gen. ad Synodurn. pag. 6. De eadem 'Troteflatione ôbtl. ac G^-
Nomma Delegatorum lUufi. O' Pra- ner. Delegatorum Decretum. p. 105).
fot. D.D. Gen.adSynodum. p.j. Scriptum Sptfcopijquofèdefendit.p.uo.

Nomina Delegatorum d Synodù Pro- Thefìs Kemonfi. deprimo Arttculo. 1
1
3.
yincialibm ad Synodurn. p. 8. 57. io. Thejès Kemonji. deficundo^tertio^quar-
Nomina exterorum Theologorum, Eie- fo ^

quinto Articulo.p. 116.
iegatorum ad Synodurn. p. 1. 1 ^Decretum Ampi lllufl. Delegatorum ^

Literiz Geneyenjis Eccleji<s ad Syno- de conjìderationibm T^monjl.fùper Cate-
dum.p.it. che/i ^ Confejsione. p.i2.j.
Lem habend^ Synodi ab III. ^ Prap. Deciaratio Synodi de ordine qUemjèrya-
D. D. Or din. General, pne/cript^. p. 15. ri yeìlet m traUatione Articuh de SleSìione

Literx citatorie Kemonjìrantium Sy- 0* Reprobatone, p. 130.
mdic£. p 19' Màndatum III. D. D .Delegatorum^ qua

Liter£ Genev. <cr IH. Y^.D, Delegato- jubentitr Kemonfi. VecretoSynodtco parere,
rum Citatorie ad eofdem Kemonfi. p.to. p. 130.
Moduli quem T beo logt Angli, myer-

"
ExceptioRemonfi.ad'VerJùsii/udDecre-'
fìone'XibliorumfiAnt fiditi, p. 2.1. tum Synodicum.p.iyy

De yerfione Bibliorum.p. zl.z^.z^. Sxplicatio plenior decreti Synód. p. \yj.
zc. xC. vj. De aquitate decreti Synodici3 Extero-
De Qttechifatione judicia Theologo- runi Theolog. ludicia.p. 139. a^fiq.
rum Exterorum. p.i-^. <ù^c. Kefponfum Ti^monfi. ad fuperiorem Sj-

Gratis pareneticaDJofiphiHdUi.p.^c). nodi declarationem. p. 151.
DeVatechi/atione juniorum ^ adul- Oratio Paranetica T>. lohannis Poly~
forum decretum Synodicum.p. 4 6. andri. p. 153.
De candidatù S.Mimfierij Confilium Decretum lllufi. <^ Prep. D. D. Ordm.

Theologorum Zelandorum. p. 49. General, quo mandatur Citatté, utSynodó
De Typoâphia j Judicia Theologo- pareant. p. 163. • \
rum Exterorum. p. 53. Scriptum Kent. quo fi per confiièntiam

DetoUendis Typogr. abufibuSyDecretu parere non pojfi contendunt.p. 166.
W.^Prap.'D.D.Ordd. GeneraLp.60. Noya %emonfi. adyerfius pracedentid
Decretum Gen.'<3 JU. 'D.D. Delegato- decreta Exceptio. p. 177.
fumdeGreyinchoyio^GouUrtro.p.Gi. Decretum Ampi. i3 Gener. ^Delegato-
Formula Muramenti Synodici.p. 64. rum de KemonB. pertinaci contumacia.
Scriptum Kemonflr. de conditionibus p.iSz.
hahenda Sytiodi. p.6S. 69. Scriptum Kemonfi. quo negantfipofiepA-
De ijjdem conditiontbus (êner. ^ rereSynodicii Decretis.p.iS6.

De modo
,
De modo examinandi quinque Artictdos Confefsio Ecclefiamm lêkkarum

^ , p,
dccretum Synodicum. jf.i^^. t^<).&Qci.
Decretum lUujl. is^Prap. D. D. Ordì- Utechefis Palatina approdata,
p. 318.
num geueralmmfuper l^moiifl. ex Syno- htdicium Synodiam de DoilYma Voù
dv dimijfione. p. 1 9 r. Ji/J ù. îc).
Lùer£ Dofiorù Parî ad Synod p.ioz. PdLc£ preces Prxjìdis, in tempio Dor^
Sententia Dof/onj Parxi de quinque drechtano babita:, inpromidgatìone
Car.o-
Kemonfi. z/lrticulù.p. 2.04. O^pq. num,p. 310.
Liteu Serentff Marcinomi Brandén- Gratiariim aSho eiufdsm Praf^dù.p.^x^.
burg. adìllnfl. i^Pr^p. ordines Gen.p.if^, '
gratta ôahit^tTheoloqùExterù ahllluft,
Qiìioìies Synodi de qmnque Remo?iJì. d SetierofD. D, Deùgatis per oAmplilt
xî.0* ^-
eArticulis. p,
Jèq. Martinum Gregorij-, p. ^±j;
Sententia Synodi de Kernonfl. p. 175. Gratin aB^ Thedìogis Exièni-i^rxCide
EiufdemfntentÌ£Synodic£ Approbatio, Synodi. p. }i.^.
.'... .'.;-.
ìlluft.t^Prxp. Otdd.general.p. 178. Oratio lohan. Acronìjìn cauftCmpcnfii.
Conftfjlo horrendafratrum Geijlerano- /». 336, •
A'=>\\
rum Kemonfi. p. 179. ^feq. Oratio ^rima Sim. Epifcoplj, p, 34:.
Prxfatio (anonihm pr^fìgenda p. 184. Oratio Paranetica D.AùrdamiScu/teth
:'••'";•'
SententiaPctn Molin£t de quinque Re- p. 3C2..
'
monfi.^rticuàjp. 2.8j. C^j'eq.

/A^'^V^M
INDEX PARtIs SECVND^. -y^-^siv^
De primo Ardculo De tertio & quarto Artìcuìis

ludicium Theolog, Magna Britd?inÌ£. p. 3. ludicium Theol- Magna "^ritanni.x.p-itj^
ludicium Theolog. Palatinorum. p.i^. ludicmm Theol. P alatmorum. p.i^6.
ludicium Theohg. Haffiacorum. p.i^. ludicmm Theol. F/afsiacomm .p.\\C.
ludiciwn Theolog. Helvetiorum, p.35. ludicium thèol. Hehetiorum. p. 1 47.
ludiclum Theolog. FFetteravicorump.^jS. jfudiciumTheol.FVetteravicorum p. 150»
ludicium Theolog. genevtnfìum.p.j^6. Judicium Theol. genevenfium- p. 15,.
ìuiitcium Theolog. Bremcn/ìum,p. 54. Judicium Theol.Bremenfum>p.\Ci.
ludicium Theolog. 6'?>idanorum. p. Co. Judicium Theol. Emdanorum p. 16 ^,
DcfecLindo Arciculo De quinto Articulo,
ludicium Theol. Magna Britanni^. p.jS. ludicium Theol. ^^lagna Brìtannu.p. 18S.
Judicium Theolog. Palatmorum. p.^l. ludicium Thecl.Talatinorum.p. xoy
fudicium Theolog. //ajjlacorum. p. 8S, ludicium Theo',- ìrTa^tacorum-p. iiu
Judicium Theolog. Helvetiorum. p. 94. ludicium Theol. Helvetiorum.p.zi^.
Judicmm Theol. l-^VetteraytCorum. p. 9 6. ludicium Theol. VVetteravicorum- p 1 11 » .
Judicmm Theolog. Gene's>enfìum.p. 100. ludi cium Theol.Geneyen/tum.p'izy

ludicium D.Matthia Martini], p. 1 03. ludicium Theol- Bremenfìum. p. 23.1,
ludicium D.Hen.ljfelbmgij. p. 109. ludiciumTheol.Emdanorum p. xyj

ludicium. T) L ud. Crocij. p- uj'
.
judicmm Theolog. Emdanorum •

p. iiS.
Summa
Summa Privilegi).
ORdines Generales Corifeederati Belgij, omnibus ^ fin-
gulìs Typographis atque incolis pr^ndióti Confosdrati
ÌBelgij 3 interdicunt ^ne ojuis uUa ABa aut ABitata oiua uUq
modo ad Synodum JSlationalem nuper Dordrechti habitam
JpeBanty Latine iBelgice aut Ga Ilice, in totum aut ex parte,
maioriaut minoriforma jntrafeptem annorum fpatium ^ cx-
cudant veldi'uulgent, aut alibi extra Confosderatas Provin-
cias expreffa typis 'venalta ,fine confenfu Ijàci Ioannidis Cani-
nij, ^ fociorum eim tjpographomm Dordrechtanorum im-
bortent fub poena amifsionis eiu(modi exemplarium , ac pr&~
\
terea fexcentum florenornm mnlóia^cuitis una tertia, pars pre-

ufum pauperum^ tertia item reliojuain commo-
tori , altera in
dmn préidiBi Caninij^ Sociorum applicahitury ^c. Actum
in Con'uentu Pr/zpotentum DD. Ordinum Generalium,Ha-
gA Comitis xiY. JVlaij, Anni lóip,
Voochtius v'
^d mandatum Vrapotentum DD. Ordinum

Generaliumfjùb/tgnatum
C. Aerflen*
"
ACTA
A e T A'
SYNODI NATIONALIS
ECCLESIARVM
BELGICARVM,
f raefentibus Exterarum Ecclefiarum
•
DelegatiSjhabitse
DORDRECHT!.
Sefsione Prima. sess. l
X 1 1 id ISfo vemhris. Anno ei d i d c x viii s Die JMartis,

ante merìdiem.
NNo à nativitate Domini &

Servatons noftri I e s v
Christi, millcfimo, fexcentefimo &
decimo odavo,
menfis Novembris die decimo terciojn nomine &
timo-
re Domini, in urbcDordrcchto, congregata acque in-
choata fuit Synodus Natiohalis Reformatarum Eccle-
fiarum utriufque idiomatis Belgici &
Gallici; juflb atque
autoritate Ilìurtrinm ac Prxpotentum Ordinum Gene-
ralium Fcederararum in Belgio Provinciarum: ad con-
trovei-fias &: diiTenfiones in iifdem Ecclcfiis exortas legi-
time tollendas, convocata. Ad quam,eorundem Illuftrium acPra^potentumDomi-
norum literis invitati vocatique venerane ex yicinis regnis ac Rcbuspublicis Re-
formatis, plurimi, eruditione, pietatc &: prudentia pra^ltantes Theologi extcri ut ,
eandcm confiliis judieiisque fiiis inhaccaufl'a pvarent,

Ac primo quidem habitsefunt in publicis templis, frequentiflìmoqueEcclefias
Dordrcchtanx ccetu, eonciones precesque folemnesjBelgice quidem à Balthafarc
Lydio, Gallice autem à leremia Pourfio. Quibus finitis,Generofì atque Ampliflì-
mi Illuftrium ac Prsepotentum Ordinum Generalium Delegati, SS. Theologia;
Profeflbres, Pallores &
Seniores ad Synodum hanc Deputati,ad locum eonventui
deftinatum fefe contulerunt; fìnguliquein fubklliis hunc in iìnem prarparatis ac
diipofitis , fuo loco &
ordine confederunt.
Theologi exteri, à Paftoribus &
Senioribus Ecclefiarum Belgicarum ad hanc
rem delegatis, ex aedibus fuis ad locum conventus folemnitcr funt dedudi,ibidem-
queab Illuftr. Ordinum Generalium Delegatis benigne &:comiter excepti: habi-
taquc eorum, àquibusmiffi venerane, dignitatis ration», in fuis finguli iiibrellii?
ordine funt collocati. •
Poftquam omncsadhunc modum congregati jam elTent, Reverendus vir Bal-

thafar Lydius Ecclefix Dordrechtans Paftor adionem hanc fandtam Latine au-
, ,
fpicatus eft. Ea enim lingua propter exceros Theologos cunda peragi placuerat, .
Qui hoc modo eos eft alfatus?

A mhiiifft- '^
X A e T A S Y N O D I
»
ISlohdtfjtmì, Am^liJJlml , Tmdetitijjìmi , Confùltiffìmi , lUuJìrium ac Tr^potentum

DD. Ordinum Generaltum 1)elegati , KèyerendiJJime Domine Vrxftd^ Clanf-
Jtmiy DoSiifJirm Sacr^ Theologia Dociores, ejufquc in Academijs ^ Scholis ìUti^
JlnbasProfefSores Venerandi atque m C brillo obpryandr^ Ecclejìarum exte-

rarum cy confoederati Belgij Taflorcs yigdaììtifjimi ,• Judttores fS fpeSìatores
ornatijjlnn.
Conjìderatione dignifjìma efi, imflj c£tsra Regù Acìjabipntentia : ne glGrtetur

accmSiuj^ nnque ac difcmSìm . JF/abet emm "Vices conditto mortalmm , ut adyerJA
ex fecundù , ex adyerjts Jècunda nafcantur : occukat utrommque[emina Deus, ts*

tlerunaue bànorum malorumque cau[&Jiib diyerjàjjfecie latent. Itaque
nulla eft fincera voluptas,
Sollicicumqiie aliquid la^tis intervenit,
Cum er<io hodte dluxerit Scclejtjs Beìgicùs , defideraia totìes dies, celebrando atque
inchoando Synodi Nationalù :,
utm ea dtfcwtiantur ^ Deo propitio cotnônantur
ort£ apud nos in Keligjone control erjtéi , necejfe ejì ut duo mprimis a Domino po~
jìulemus : Trtmo ut omnibus acftngulù Synodi hujus membrù largiatur dona , ad
tam ardua negotia tiertraSìanda^necefaria: lUuminet quoque fìngulorum niteì-
leEìtis , JànSiifìcet ajfeSius^ ut omnia tanquarn ipfìm miniHn , coram ipjlus facie
teragamm . Secundo, ut ultima primis rejôndeant^ ac diJcinSìi non min hs gau-

deamus , quam nunc bene fperamus' accintìi Leyemus ergo corda 1^ manus ad .
T)ominum , meque, ((sr mandato ex munere nunc impojito, ijohìs prxeu?item ^ ta-
citìs 'Dotis acprecibus, ita [ubfequìmini : Omnipotensâterne Deus,fons omnis
fapientiae^ bonitatis, ^ mifericordiò , benigniffìme in ChriBo l!*ater ; precamur te.
Ut labia noHra aperias , quo a^nunciet os nojìrum gloriam tuam. ^linores ju-
mus omniìfus miferationibus tuù ^ quas in fìgmenSum tuum 'o opus manuum tua-
rum largiter contulifìi. Ncque enim tantum ad imagmem tuam creajìi nos , Jed
t^ per peccatum fa[Ìos ira fìlios natura , ad imaginem tuam reformafii. ôdjl
nos totos tibi debeamus quia nos,
fecijii} quid reddemus prò eo quod nos ita rede-
miBi? Diam Jt mirabile f3 magnum fuit^ hominem nafci ad imagmem tuam,

lonaemdjus fmty quod qui rapmam non eH arbitraius effe fé aqualem Deo, ad
imannem noHram homo fieri dignatusfìt,formaque firyi fufepta , facìusfit no-
bìs a Deo JapientiayjuHitiai finSiifìcatio , <l^ redemptio . Sed hts beneficijs non
contentus, quia thefaurus non prodeH mcognitus, nos populumfidentem in tene-
bra 'i£ umbra mortìs , fine jhe falutis , projeSìos ftp er faci em terra Ì7i abjeUione
anima nofira^ manifeflatione Solis jufiitia ^ <-ueritatÌ5 tUuminafli : abfjue qua
fuifjèt , in eriroribus aternumperìjjpmus-^ ignari yia, qua ambulandum efet. St
cum inmicus inter triticum, dormientibus homimbus fmjnajjet Tq^âma, eorumqite
tenebra pauUtim inyalmfent a plus quam AEgyptiacìs liberafli nos luce Refor-
\
mationis. ZJineam tuam in hù locis pianta/li: cujus umbra operuit montes, ^

arbufta ejus cedros Dei*. Ac cum hoflis humani generis , Draco lUe magnus ru~ ^
fus y inyidens nobis hanc felicitatem , ex ore fio ejiceret aquam tanquarn flu-
men, ut illius ijorticibus abriperemur, (^âm monte s aquarum -volyerentur , at-
que horrtda bella pajfm cantra turturem e3^ unicam tuam excitafet , atque; hoc
mimici
NATIONALIS D O RDRE'CHT ANtE. 5
inimici tui agerent,utEccle/ìam,tuam in bis proymcijs deglutirent-ânimam tiojìram
de laqueo yenantium , etiam tum ^cum non apparerei clypeus authajìain Belgio^
erlpmjìi . Nova bella elegifli. ,
portas hoflmm ipfe fìih'vertifli , murm igneits urbibus
fmfii, qute portas aperuerant, ut intraret Rex glorile . Posìea egrejfifs cum exer chi-
bus noHrisy docmsli prAian manus JUuflnjjimiVnncipù Arauficani^ manumqm
eJHs apprehendens, confregijìi yeSìes portanim wàmicarum: dediHi termmù noHris
pacenti <^ adipe frumenti impinguaflinos: coronaRi nos benignitate tua: pedes ^
tui ftillarunt pinguedine . .^mdque caput beneficiorum tuorum temporalium aùud
nosefl fdedijh llluftribtts i^ Clementijjimù Dommis nojlris , urgentibus neqotijs^
turgentibus procellis, cor docile, ut populum tuum, cui eos pntfecijìij/àpienter judica-
re poJ?ent , tnterque bonum i^ malum difcernere . ln^:rajìi illù confìlia Jalutana^
i^ mirabiitter ijs benedixifli , <t5^fecijìi lUos ijelut filios olet Jhlendorps ,
qui adfìjle-
rent tibi Dominatori univerj^ terra. €xpeEiafli prò hù benefcijs tuis a yinea tua
uyas ^ iè ecce protulit labrujcas: exaltafli populum , è^ ille tejhreyit. Tropterea
etiam mento non peperciBi nobis . Vatius es qua/i colonus in terra, ^ qua^njia-
tor decllnans ad manendum, ut fortis qm non potcfl fihare ,
. Confudijìi labia no-
Jìra , ^ exteri belli mors, natalù penefuit domejlici . In pace amaritudo Sponjk tutu
fuit amarijjima. Securim ad radicem arborn pofaifli , utficum infruEiuofam ex-
fcinderes . Htcreditas tuafacia efi, quafì leo infyha : dedit contra te <x>ocem . Pa-
flores multi demoliti junt '-vineam tuam, conculca'verunt partem tuam , dederunt
portionem tuam defìderabilem in deferi um folitudinis ,pofueruntque eam in dijjìpa-
tionem . Ncque ubique pax fuit egredienti, ^ ingredienti , yerum terror horrendm,
^ imago belli plurima: parum enim abfuit,quìn juxta mtnas tuas^ o Domine^ gens
contra gentem i^ ciyitas pugnaret contra ciyitatem ,
quia tu conturbabas eas omni
anguflid. Sedin ira recordatus es mifèrationum tuarum , inclmafii corda Patrum
Patria,t^ êlo ajfecifli domm tua, utfèrio quarerent, qua ad pacem faciunt Hieru-
falem. f/unc tnfìnem conyocarunt Synodum hanc Nationalem,utfuper quaflioni-
bus motù interrogaretur OS Domini, ^ lex tua lux effet, difcutiens omnes errorum
caligines . Veruntamen , cum omnia pendeant dbenediflione tua, T)omine,preca-
mur te ut juxta promiffìonem tuam ( ubi duo aut tres congregati flint in nomine
meo , cum tUis futurus fum m medio eorum ) Synodo buie Nationali prafideas San-
Bo tuo Spiritu, Spinta njeritatis (^ pacìs Et cum faera litera eodem Spiritu,
.
quo inff irata flint , explicari etiam debeant, tantumque a pura mentibus mtellt-
gipofftnt., precamur te, ut eas primo quidem punflces , demde lUumints , ut 'uerbum
tuum facrofanUumreBeintelligamus, religiofè traoiemus. Effice, o Deus, nequen^'
quamfallamus perfcrtpturas,necfallamur m iHis.-Jed ut yeritatem in ilìis quaren-
tes, eam myeniamus -, myentam confi anti fide propugnemus . Santifica nos m
njeritate tua: da ut uno ore honorificemus te, ne flnt m nobis fchifmata, fed per-^
feSli in eodem fenfu eademque fèntentia fìmus . Ne ejficiamur inanis gloria cupi-'
di, myicem proyocantes , inyicem inyidentes ,fèd folictte unitatem Spiritm in yin-
culo pacù fèryemus . Fac perpetuo cogitemus , meliorem pugnam qua effe talem
nosDeo [qui e fi yeritas)proximosfacit, quam pacem lUam qua feparat àlêo :
duas item effe amicas ac forores gemmas , TJeritatem a^ Tacem : ncque ad nos
pacem yenturam, fi fòrorem ejus yeritatem non dilexenmus. Concede nohis , ut
fepofltù affefiibus prayls , quafìiones propofltas 7ion fubtilitatum acumine,fid ipfd-

4 ACTASY'NODI
rum rerum fìlidìtate lihremus, ^ conyitiorum amarifpAnam lahem , 'uerhorum ye-
racmmflumme diluamus . Daût errantes m <-uìa,m renani reducantur, nequefìnt
pertinaceSiJèd cogitent, confejjam imperitìam ^jummam effe prudentiam : ^ pojje
in eo, quod homim incredibile, ejje "-verum, & in njerifìmdi mendacmm -.furnmam-
que elle yi5ioriam , tr'mmphare de errore depo/ito . Et qmniam mandcjli nohis ut
precemur te prò Kegibm a^ Ducibm , ijjque qui in fublimitate pofìtifunt-^ rogamus
te inter alios , Pro ijs quorum Theologos mhac PanegyriEcclefiaHica confpicimm
,
^ expectamm . Pro Seremjfmo <[Magn£ Britannite Rege lacoho I. yerê Videi De-
fenfòre acerrimo ^ yigilantijjìmo . Pro ejujdem genero ^Serenijfimo Principe Tala-
tino , Romani imperij Se^temyiro , atque cjufdem nunc imperij Vicario : Pro lUu-
JlrifS. "Duce atque pJeSìore Brandeburgico : Pro lUuflrijfimo Landtgrayio HajJÌ£:
Pro Confcederatù hlelyetiorum Cantonibm Pro : aenerojijjimis Comitibus NaJJòyi-
cis ^ VVetteVayicù: Pro amplijjimo ^ Jj?e5iatijJìmo Senatu Reip.Ge?ieyenfts,Bre-
mcnfe's, Inpnmù yeropro ijs,quos nobis m Reformato Belgio prxfecifii.

e^ Smdanne.
Pro lUuHribits ac prxPotentibm Dommis Ordmibm Ceneralibm êorumque ad hanc
Synodum Delegatù : Pro lUuflri^mo O" fort^jjìmo T^rincipe Arauficano totaque ,
domo Na/?oyica : Pro illujìribm ac potcntibus Ordimbm HoUandm Pro Conjìlia- :
rijs utriufiue Curixjlecìatijjimù Pro amplijjimo etiam hu]Hs urbis Senatu, Domi^
:
no Trxtore, Conjule, Scabmis ^ OSìumyirù . Fac ut omnes 'S pnguliferyiantîbi

in timore^ ^ exultcnt in tremore Vt fììit . ^
maneant fidi Sccleftarum m his oris
nutricij. Stabiltas jceptrum eorum,^ thronm i^firumfìtfirmusjttîter. Benedic
etiam urbis hitjns T^òrdracen^ ciyibus. Da ut ante omnia qu^rant re^num Dei ^
iufiitiam éjus. Stfro benignitate tua, temporalia illis tanquam Jùperpondium adij-
cias . Dentque fac ut nos omnes m hoc conyentu grata tibi 13fentiamm t£ profe-
ramus'. adnominis tuigloriam^ i3 yeritatis xonferyationem^ Ecclefttz i3 Reipublias
piam tranquiUitatem . Audi t3 exaudi nos per Jefum Chri(ìumi,Filium tuum, Do-
minum noììrum . cui tecum i^ cum Spiritu SanUofit laus, honor, e>* gloriajmjà'
cula. &Amen. ^
adyos me conyerto lUufirium ac Pruepotentum DD. Ordinum
Aùiis Deogratìjs,
Generalium Delegatos Nobilijfmos <isr Generojos^âtiafque lllufìnbus ipforum Ql-
fìtudimbus^qua^s pojTum maximas , nomine ScclefìarumBelgij T\eformatarum aÔy
quod gemitus ,preces ,Jlipplicationes prò impetranda Synodo ,
'Hationali non fpreye-
rtntffedinfìflentes yejiigijs optimorum lmperatorU;,Conflantini,utriufque Theodojìj,
Marciani i^ Jimilium, coctum hunc celeberrimum , minorem quidem numero, quam
nn Synodis lUis quatuor Generalibusfuit,fruSìu "-vero, ut Jperamus,non inferiorem,
conyocare-tam ingentibu-sfumptibm non fuerint grayati. Ûodque yobis , {quos
hoc opus plurimum gaudemus promoyiffe) hanc proyinciam impofitermt, ut nomine

lUuJìrium ac Prapotentum ipfarum Celjìtudinum , Synodo huic celeberrrmce prtsfide-
retis . ûod bo'nopublico i3 Scclejìos. commodo yos faBuros effe , nuUi dubitamus.
Scimus non deeffe, qui fanEiiîmo decreto conyocatdz hujusSynodi detrabant: fedre^
qium efi, ut ille aiebat, bene facere z3 male audire. Suprema potefiates mundo mflar
ColisprAucent, non moyetur lUe latratibus : obìiititur pratereareliquis planetù, <(s*
contrarius orbi eyehitur. MaSìi hoc animo, lUufires ac Prapotentes D omini, fonfor'
tammi, ^ non diffohantur manus yeflra. €rit enim merces open yejìro. Durate,
& vofmet rebus fcrvate fecundis.
• Vobis
.
NATIÓ-NALIS DORDRECHTAN^. j
Vohù quoque^ Keyerendijjìme D. Prte/ùi, Clarifjìmi Doîffimi^ ^ pietate con-
,
fpicm Theologi Exteri , gratias ago prò ferventi êio , quodfuper contrkione ìofeph
condolentes ,hoc incommodo anni tempore, iS precipite autumno^ponhahitis commo-
ditatilim 'x/eflrù i^ familiarum, yeflrarum , addo i^ Scclejìarum yobù a Deo com~
mijfarum, nobuft.ccitrr.ere non fueritts gravati : infido mari, tT periculofìffmts iti-
nenhiu njcs exponentes . 6xtorft a charitate êfira hoc officuirn communio San-
ciorum, & memhrorum cum Chrifìo capite umo, Cumque non firn m referendo,
Deum venerahimur , ut yefirarum Ecclefìarum c^ familiamm vobts htc prò domo

ipjìm yigilantibm , rationem habeat . ut reverpfulva omnia ^ ex voto mvenia-
tu . Sferamus Uborem <-ueflrum nonfore inanem in Domino , fed Deum precibu-s,
Ubonbas, vigdijs^ <^ conatibuj veflrù: ita benediEìurum, utprxter tranquiUitateni
conj^ìitia, pacéatarum Bcclefiarum Belgicarum fiuStnm reportetis.Jtiqtie itdfifce^
pti itintris nunquam aut Dominos '-ocjìros {qaos proni -veneraìnur) aut vos ipfis
unquarn pGsniteat. jn quo ornine finio.
Keftat , ut Viri ^bilijfmi, AmplifConfdttf nomine lUuflrium ac Vrapoteìit.

DD.Ordinum Generahum Delegati^Synodo hmcea quorum in fequentibm omnibus
Seffonibiis habenda erit ratio , aut alia qua ipfirum prudenti^ ex ufu , decore, i3
fflendore hiijus ccetm effe judicabunt , exponant, ^ aperturam Synodi (utprifa
phraf utar) facere non i^ravcntur.
Cum diccndi fìnem Lydiiis feciffer, Amplifiìmus &: Confiiltiffimus VirD.Mar-
tinus Gregorij.Diicatus Geldna:& Comirncus ZutphanixConfiliariusprimarius,
nomine eorum,quosllkiftresac Prxpotentes DD.Ordmes ad vefierandam Syno-
diim hancdclcgaranchac oracioncSynodi.ut vocant,apertoram fecit:
Reipublictefelixfit acfanHum, 'Têverendi , Venerabiles, Cla~
ôdEcclefia ac
riffmi^'vcltdmpnmù JUuHriffmorum atjque Frxpotentum Fosderatarum Beliii
Tro-vinciarum Dominorum riofirorum honordtifìmorum T)elegatt, maximopere
,
gaudent y quodfiequentiffmam hanc yefiram hodiernam prxfintiam conîciant^

eamqueob caufim Seremjfmo Poténtijfmoqué Trincipuac Domino, Domino laco"
bo,Magn<£ Britanni^ Regi, feliciffmo Fidei Defenfiri; Celfifimo quoque principi ac
Domino, Domino Frederico EieSiòri Serenifimo ; fl/ufìnfiimo Principi Landtgra-
vio , Generofìs ac <tMagnificù Helvetiarum Cantonibm Svangelicis j Magmficis
ac SpeEìabiltbtis Kebuûblicis ^ Civitatibm \^ProvincialibHJ denique Belgij Syno-
dù i fubmijjas , debitas , decentefque agmìt gt'atioi ,quod ad rqgationem , monitum,
ac petitionem lUuJlriffmorum Dominorum noflrorum , Delegatos fitos ad trxfnteni
atque mftantem hanc Synodim, profaluteac concordia €cclefia fimul ^ Provin-
ciarum bue ablegarint,frequentefiûe adcjfe T/oluerint. Vobù item Reverendi^ Cla-
rifjtmi , DoSìilfmi, 'Trtcfiantilfmtque Viri, honorem hunc,pietatem, t^ promptitu-
dmem animi adfcribimm , quod mfìiper habita tempeflate hac pr^fèntè, & aérù
incommodttate,prompte e^ ultro advolaflis ì diffidenti Bcclefita ac periclitanti, Chri-
fiianum acpaternum ojpctum ; cognofiendù , examinandis , atque componendù con-
troverfijs Ecclefìaflicù , exhibituri . <^£ cum fummo , non Provinciarum modo
nofirarum , fedfinitimorum quoque ac exterorum mcerore haflenuj percrebuerunt.
Cui enim efjè ignota poffunt infehceS diûtationes atqi dltercationes illie,qu<e parieti^
bm fìtbfellijff\ Scclefia Leydenfis primum inclufk^mox in vulgtu (per imprudentiarfi
an imbeciUitatem animiì)diêminat£,€cclefìas deinde Qmnes,urbes,oppida,poJhenìo

^fìngulas provincias ita peryagata funt , prorfus ut illtc quafì agitaniibus '-uentù
&4 3 diffudtfjs
:
6 ACTASYNO DI
difudilfe qutedam chìlù belli incendia ubiq; yiderentur: farumque ahefet, qmn ^
omnium Sccle/iam, t^ hic ip/e/ìorentiffìwM Keifubliae nofirafiatmfmdtttt^fuijfèt
eyerfìu: nifi ^ ftmma Domnorum nojìromm yigtlantia, cura , ac follicitudo , prò
fecuritate t^ faUte proyinciarumy tum acerrima lUe magni

Trincipù Vranite ani-
mus , ejufque fìnguìarù in conficiendis negotijs dexteritas ,fejè mutuo compiexafmf
(ent . Tandemque hoc ipfum bonù omnibus dejìderatum , ac inprimù necejfanum

conyocanda Synodi, cujus hodiefelicem, ^
frequentem hìc conyentum intuemur ac
prxjèntiam, remediiim excogitajfet . Precamur autem Deum Optimum Maximum^

ut faWofuo Spiritu praefje congregationi <-vefir(£ ^veliti ut hac ratione cunSìa,Jtne
uUis, qune nonnunquam domo adferrifolent^pr£JudicijS , moderate ,fobrte, i^ in ti-
more Domini propofìta, cognita, definita,Ulufin(Jtmorum 'Dominorum ?2ofirorum

(heijdefìderioque omnium proyincialium, piorumque rejpondeatjt : -'utque bxc^cia-
matio ab uniyerfò populo feliciter exaudtatttr : cor Eccle/Ì£ credentium <(^ popula-
rium unum efe. Atque in hocôto^ lUufirifpmorum Dominorum Ordmum De-

putati ^ nuncfinient (^sr acquiejcent : O' qua porro in rebus Ecclejìajìicis agenda^
tramanda j aut defìnìenda erunt,JàntU hmc congregationi Synodoquefermittent.
Exhibuemnt deinde Generod ac NobilifTimi Illuftrium ac Priepotentum

DD. Ordinum Delegati, fidei ac mandaci literas , abijfdcm Illuftribus acPr^Tpo-
tencibusDD. Ordinibus Generalibusad hanc Synodtim datas ,qiias à Balchai.ire
Lydio, Ecclefiae Dordrechtanae Paftore publice prxicgi mandar unt. Eêaucem
ita fé habebant :
Ordines Generalés unitarum Befgij pro'uinciarMm univerfts Cf

fmgtilisjprjifertim Reverendis, VenerahilibHS, Clarifsimts Paflo-
rihtis y DoUoribus &' Senioribus EcclefiaTum,tum Belgicarum
tum exterarum , ad Synodum Natìondem evocatis, ac dele-
gatisi hafce noftras leBurts ^ audituris , Salutem
ûandoquidem nihil nobù maqts cura fuitper dnnos hojce qumquaginta, qui'
bus cum Kege Jzfijfaniarum f3 ft/ìrchiducibus <ìAuflrÌ£, prò Religione ChriHia-
na, liberiate, ^ myilegijs Troyinciarum ajprendis, domi,forù , terra, marique

continue ac njarie concert atum ac bellum gefum efi, quam ut pura ChriBianx 1R^-
ligionù doSirina , reûfque diyinus cultus m omnibus (;r fìngulis proyincijs no*
(Iris aBereretur , conferyaretur ((^ propagaretur , atque nos in eam rem cmnesno-
(irOS <-vires, <ùr ammorum cogitationes,fìne intermijjione adjiceremus, D coque bene
juyante, tam feliciter publica promoyeremus , ut mn modo Eccle/ìarum êlgica-
rum flatus e^ conJè?iJìis , [ed ^
quies Proyinciamm ajferta eê --uideretur paSlù ,
cum Hifpaniarum Kege 'S tArchiducibus Auftrue inducijs , fubito qua/i ex tranf-
•verjò infeitces quidam altercationes de quibufdam Religio^ù capittbus emerjèrunr,
tìu£ tam late in '-uulgus peryagat£ Junt ut quidam jam certijjìma dijjen/ìonumy
,
ediorumque initia,tmo femina, ac ciyilis belli incendia , totis Troyincìjs dijfufa

njiderentur.'Hos cum hujujmodi rerum animorumque perturbationibus ac fluSiibus^
mature obyiam eundum ejpputaremus^ cumque yideremus,non alia promptiori,cer-

ùoti , aut Chriftiana magìs mia ac modo , ammorum Vroymcialmm tranquiUita-
ù confili , unionem prisimam , f^ optatam ammorum conîrationem reduci
acreflau-
NATIONALIS DORDRECHTAN^. j
acreflatfranfofey quam Jipromptijfime & Chrtfitane
fer'fimtmarum exterarum
ac proyincialmn Eccle/tarum confenjum ìmjujmodi motus com^nereraur y<& ohor*
t£ co'/itroyer/ìée Jòpirentur^ mìrd ultra, dtihitxntes^ matura hahita dehberatione con-
fidtùque omnium &
/incularum ^roMinàartmi fententijS,confìlmque\ Itberam le-
<ljtimamque Dâtionalem in urbe Dordraco Synodum^ convocare, mdicere atque
promulgare <-vifum nobù fmt\ anno hoc praefènti miUefmo fixcente/imo , decimo ^
oclavo, me n/è Novembri inchoandam. Ad cujm certiorem ordinem, modum^

ac progrejfitmyevitandù Ofnmbus impedimenti atque dtfficultatibu-s, qmtnaSìuum
e/ agendorum celebratione oboriri pojpnt, certo nojlro confìtto ac deliberatione ante-
habita, 'Delegatos nojlros ordinavimus ^ delega-vmus , commifimus^ hoc ipjò ordi-
nami, delegamn-s, O^ committimus lUuftrem Oi (ênerofum^ Nobiles , Clarif/ìmos^
cy Priidentiffimos Jìatm nofìrofideles:
Martinum Grcgorij, Jaris iitriulquc Dodorem, primarium Curile Du-

carus Geldri^, ac comicatiis Zutphaniê Confiliaiium. Henricum ab Ef-
len,Curix Ducatus Gddria: ac Comitatus Zutphanix Confiliarium.
D. 'âlravurade Bredeiode,Baronem Vian^ & Ameydae, Vice-Comi-
tem Vlcrajcdienfèm , Dominuril in Noordeloos. Hugonem Muys ab
Holy, equitem, urbis Dordrechtan£E,.traòlus(jue Strienfis Prstorem ,
Vel N. ejulHem civitatis prò tempore Confulem. lacobum Boulenium,

urbis Amrterodamends Confulem. Gerardum de Nieuenburg, Confu-
lem civitatis AlcmariaHc-e. Rochum vandenHonert/uprcmiE CurixHol-
landije, Zeelandic-e, & VVeft-Frifìa: donfiliarium primariumÂcademiê-
quc Leydenfis Curatorem. Nicolaum Cromiioltium, Provincialis Cu-
ri^ Hollandia:, Zeelandias , & VVeft-Frifix Confiliarium primarium.
Simonem Schottum, J,U Doòtorem, Civitatis Middelb'urgenfi a Secre-
•
tis. lacobum de Campe,J.U. Dodorem, Ordinum Zelandia? Confilia-
rium. Fredericum de Zuylen van Nicvelt, Dominum Aertsberga:,

Berckewoude, de Enge. VVilhelmum ab Hartevelt, civitatis Amersfor-
dianae Confulem. Erneftum ab Aylva,Ordinum Frifias Confiliarium, &
Grietmannum in Ooftdongerdcel. Erneftum ab Harinxma,primarium
Curile Provincialis Frifi^ Confiliarium. Henricum Haeen, Nobilem
Vollenhoviar, ex ordine eqjueftri. lohannem ab Hemerr, Daventrienfis
Civitatis Co nfùlem,&: in Collegio Illuftr.Ordd.Generalium Deputatum.
Hieronymum Isbrants J.
U. D. Etzardum lacobum Clant, Dominum
in Effinga & Sandvver.
iSMandantes atque injungentes ditiù omnibus fìngulifìjue noflris Delegata , ut
fìib nomine 'i3 autoritate noflra quam citifjìme, ^ opportunitate prima, Dordracum
ferecipiant, Synodum aperiant ,noflroqm nomine in omnibus ac fìngulù Sefjiombus
^ A5ìionibus Synodalibus Jè (ìflant, eù adfìnt, fìâque prudentia, confìtto , <(^mo-
deratione ftnguta qux, ad mfpeSiionem ipfìorum jêUant atque curam , ita compo-
nant , prout diEiis nofìris Delegata hoc plenif/ìme committimus, eofìdemque pecutia-
riter inftruximus , quo optatus tandem^ ac deftderatus Synodi hujus fruSìus ^ ad
teterm Dei ^ Domini noflri lefì Chrifìi., gtortam atque taUdemì ad omnium noftrd-
rum Ecctefiarum , incoiarum O' poputarium falutem , concordiam e^ pietatem re-
dundare queat.
-
Id quod à 'Dea mifericordids Patre, per
A4, Dominum nofìrum lefìum
Chrtftum
% ACTASYNODI
Chrifium pregamur. In homm omnium fìdem i^ certitudmem , fmpntthm hijce
lium fìgiUum noflmm appendi O'fihfcnî à Graphiario nojìro iufmus.
Dabantur Hagx-Qmitis , Anno Domì-

tn frecjuentifimo nojìro con'ventUy
ni nofri millefimo JèxcentepmOi decimo oUayo , diefexto Noyembrù,
Signatura
A. V. Marhencfs. Vt.
Infra erat Jcriptum,
Ad mandatum pr^didorum Dominorum Ordinum Gcneralium
Subfignatum
Aerflens.
Abpenfum eratJlgillumOrd'mumBelgìjmagnUmy
in cera rubra exprejfum.
GenerofisatqueAmplifsimis Delegatis, ut à Secrctisjpfis eflèt, ad-

jungi placuit*, Clarirsimum virum D. Danielem Heinfiura: in
Academia Leydenfi Hiftoriarum Profeflorem, cjufdemque Aca-
dcmiaj Pibliothecarium , |c Secretarium . qui &paulo poftad-
venit-
sess.I1/ Sefsione fecunda,
xiY JSfoveìnbris , Die Mercurpj ante

meridiem.
Hac SelIìonc,fuas quoque Synodorum Belgicarum Delegati, Fidei,ut vocaor^

exhibuerunc cum quibus ad hanc Synodum Nationalem erant ablegati.Ex
literas :
quibusconftabar,à Provincialibus Fcederaci Belgij Synodis, ad eandem PaftoreS

hos & Seniores, quorum hi e fubjiciuntur nomina, fuifl'e delegatos.
"Ex T)ucatu Geldri£ , t^ QmitAtu Zut-

thamenfìf
Guliclmus Stephani , S, Theologix Dodor , &

Paftor Ecclefraz Arnhcmienfis*
Eilhardus àMchen,Eccle(ìa: Hardrovicenx Paftor. Sebaftianus Dammannus Ec-
clefiaj Zutphanienfis Paftor. lohannes Bovilletus Paftor "Warnsfeldenfis
,
laco- .
bus Verheyden, Redor Scholae Noviomagenfis cjufdemque Ecckfise Senior.

,
Henricus ab Hel , Conful Zutphanienfis &; in Collegio llluftr. DD. Ordd. Ge-
,
neralium Depucatus, Eccleiise Zutphanienfis Senior.-,
nx HoU
NATIONALIS D O RDRECHT AN^. 9
Ex HoUiindia Aufìrali^
BalthafarLydiiis, Paftor Ecclefix Dordracena:, Henricus Arnoldi, Paftor Ec-
clefiiE Delphentìs. Feftiis Hommius, Paftor Ecclefia: Leydenfìs. Gifbertus Voe-
tius, Paftor Ecclefix Heiifdana:. Arnoldus Mufìus ab Holy, Suyd-Hollandia: Balli-
vus,& EccIefiJE Dordrcchtana: Senidr. Ioannes Latiiis^Seniot Ecclefia Leydenfìs.
Ex HoUandia Boreali,
lacobus Rolandus, Paftor Ecclefix Amftelodamenfis. lacobus Triglandius, Pa-

ftor Eccleiìie Aniftelodamenfis. Abrahamusà Doreslacr, Paftor EccIefìazEnchu-
fana:. Samuel Bartholdus, Paftor Ecclefise Monachodamenfis. Theodorus Heyn-
gius, Senior Ecclefise Amftelodameniìs. Dominicus ab Heemfkerck, U. D. J. &
Ecclefix Amftelodamenfis Senior;
Ex Zeelandìa,
Hermannus Faukelius, Paftor Ecclefìse Middelburgenfis. Godcfridus Vde-

manniis, Paftor Ecclefia ZiriczeancT. Cornelius Regius, PîftorEcclefic-E Goefanê,
Lambercus de RijckcEcclefiaf: Bergizomianx Paftor. lofias Vosbergius, J.U.D.
in Camera Rationum Zeelandise Confiliarius &; Ecclcfix Middclburo-enfìs Se-
,
nior, AdrianusHoft'erus, Scabinus, &c urbis Zuizese Confiliarius, ejufdemque

EcclefìcE Senior;
Ex Provincia VltrajeSlina.
A parte Ecclefiarum illius Provincie, c^xxx ibidem fequuntur
fentcndam Conrra-Remoniìirantium.
lohannesDibbezius, Paftor Dordrechranus, Synodi Orchodoxjc Vltrajeiîin»
Deputatus. Arnoldus Oortcampius, Ecclefise Amersfortianae Paftor. Lamber-
tus Canterus, civitacis Vltrajedlinê Conftliarius,&: Ecclefia: Vltrajeófeinse Senior»
A parte Ecclefiarum, quas ibi (èntentiam Remon-

ftrantium lequuntur.
Ifaacus Frederici , Paftor Ecclefìae V]traje£tinaj. Samuel Nxranus, Paftor Ec-

clefise Amersfordianae. Srcphanus ab Heldifigcn, J.U.D. Curile Provincie Vltra-
jedina: ConfiIiarius,&: Ecclefia: Senior.
6x Erifia,
lohannes Bogermannus, Paftor Ecclefia: Leowerdienfìs. Florentins lohannis,

Paftor Snecanse. Philippus Danielis F. EiUhetpius, Paftor Ecclefise Harlingenfis.
Meinhardus ab Iczerda, Ordinum FrifÌJE Confiliarius, &: Ecclefix Lcowerdienfìs
Senior. Kempo ab Harinxma à D'onia, Curia: Provincialis Frifix Confiliarius, &
Ecclefia: Leoverdienfis Senior. Ioannes vander Sande, J. U.D. Curia; provincia-
lis Frifiie Confiliarius, & Ecclefia: Leoverdienfis Senior.
6x Tranjlfulania^
Cafparus Sibelius , Paftor Ecclefise Daventrienfìs. Hermannus ^fîferdingius,

Swollanx Ecclefise Paflor. Hieronymus Vogelius, Hafteltan.x Ecclefia: Paftor;
tempore Depurationis inferviens Ecclefix Campenfi. lohannes Langius,Eccle-
fiaftes Vollenhovianus. Guilielmus à Broickhufen, Senior Ecclefise Swollana?.
Ioannes àLauwick, Confili urbis Campenfis & Ecclefia: Senior.
J?.v urbe
,a ACTASYNODI
Ex urbe Groninga (^ Omlandiisy
Cornelius Hillenius , Paftor Ecclefia.' Groninganx. Georgius Placius, Paftor

Ecc.'cfise Appingadammonenfis. Wolfgangus
Agricola, Paftor Ecclefix Beduma-
nse. lohannesLolingius, Paftor Ecclef.NoortbrouckanK.Egbertus
HalbesI V.L.
Ecclefiae Groninoânx Senior* lohannes Kuffelaerc, Senior Ecclefix Stedumana:.
Ex Dr enfia f
Themo ab A{rchcnberg,paftor Ècclefiae Mcppelenfis. Patroclus Rommclingius,

Paftor Ecclefice Rliuinenfis.
è^x Ecclejìis âllo-Belgicù,
Daniel Colonius Paftor Ecclefix Leydenfis ,

, &
Regens Collegij Gallo-Belgici
in Academia Leydend. lohannes Crucius Paftor Harlemenfìs. lohannes Dou-
,
cherius, Paftor Fliiringanus. leremias Pour{ìus,Gallo-Belgic2e Middelburgenfis

EcclefisE Paftor. Everardus Beckerus, Senior Ecclefia; Middelburgenfis. Petrus
Pontanus, Senior Ecclefia: Amftelodamenfis.
Exhorum numero, ehgi fiiff'ragiis placuit, qui dirigcndis .atque confignandis
Synodi prxefient adionibus Prxfidem vnum, Àfteflbres duos.tocidemq; Scribas.
,
Ex Generofis & Ampliflìmis D D. Delegatis rogati funt Clariflìmi atque Am-

,
plifllmi Viri Martinus Gregorij, & Simon Schotte, ut cum defignatis quatuor Se-
nioribus, Arnoldo Mufio ab Holy, lacobo Verheyden lofia Vosbergio, & lohan- ,
nc Latio , fiiffragia colligerent. Quorum potiore numero Prxfes Synodi eledus

eft lohannes Bogermannus, Ecclefise Leoverdienfis Paftor: Afleftbrcs, lacobus
Rolandus, Amftelodamenfis, &: Hermannus Faukchus; Middelburgenfis Ecclefiae
Paftores: Scriba autem feu Aduarij, ScbaftianusDammannusZutphanicnfis,&:
FcftusHommius Leydenfis Ecclefiae Paftores.
Eadcm S*eflìone Reverendi & Clariflìmi S. Thcologia: iti Académiis & Illuftri-
bus Scholis Fccderati Belgij Profeftbrcs, literas Illuftrium Ordinum fiiarum Pro-
vìnciarum à quibus mifll erant, publice exhibuerunc. Qua: prasleda: probata:quc
funt. Quorum hic fequunturnomina ;
Ah llliijlribm Ordinibus HoUandia O*

VFeJìfnfa:
IohannesPolyander,SS.Theologiac Doftor & Profcflbr in Academia Lcydenfi.

Ab lllufiribtis Ordinibus Groning£ ^ Omlandia: :
Francifcus Gomarus,SS.ThcoIogia:Dodor & Profeflbrin Academia Gronin-

gana.
Ab lUuJìribtts Ordinibus Ducatus Geldria O* (omi-

tatHS Zutphaniis:
AnconlusThyfius, SS.Theologia: ProfeflTor in Illuftri Schola Harderwiccna. ,
Ab lUuflribm Ordinibus ZeeUndia:
Antonius Walazus, Ecclefix Middelburgenfis Paftor, & in Illuftri Schola ibi-

dem Profcflbr,
Sefsione
NATIONALIS D O RD R EC HT A N ìE. „
Sefsione Tertia, sess.ui.
Eodem' Die poB meridiem.

H.1C Sefficnc à Pafloribus Ecclefiarum Belgicarum ac Senioribus tradirx,
pu»
Mice prxledx arque examinac^'func fìdei ringuloriun lircrê qox &:
placuerunr :
InPcpiiraroruinTranfirulanoriim lireris fidiicialibus obfcrvatum fLur,mandari

iis'
ut ncn modo feciindiim vcrbiim Dei (ed , &
fidei analogiam in ConfeiTione
Ca' &
techefi harum Ecclefiarum comprehenfam judicarcnt. Quo cum videri
,
pofTer
ip/am quoque Cacechefìn prò norma judicij,de ventare dodhnx.cumVerbo
Dei
in pari autoiitatis gradû conftitui. Deputati Tranfifulani ad h:fcc declararuntje
fratrefque à quibus ellcnt delegati, folum Dei vcrbum vnicani ntìrmam, ad ,
quarti
de dodrinx vcritatc judicari debeat agnofcere ac fecundum eam tantum ,ipfos
, ;
quoque judicaturos elle. Quod autem in literis fidei, Confcffionis quoqiie&: Ca-
techcfeos mencio (ir addita non voluiiìc eo fratres Tranfifùlanos fignificare, fefc
,
iciipta illa in gradu cum facra Scriprura ponere icd tantum, ea fé

pari autoritatis :
prò Orthodoxis & cum verbo Dei confentientibus, proque formulisconfenfus ih

dodrina Orthodoxaliabere. De quo confcnfu, fi qua moveaturcontroverfia, eam
ex iftis formulis dijudicandam Cile Qua declaratione Synodocft fatisfadurn.
.
Fucrunt quoque in literis fidei , quas Remonftrantium ex provincia Vltraiedli-

na Depurati cxlìibuerantjhxc triaanimadverfa: I. Non tribui eis poteftatem in
illis, aliis de rebus, quam dequinque Articulis Hagieniìbus agendi. II. Quodid
aliaproponerentur, injungiiis, ne de iilis ogerent priufquam eadccn cum Dele-
,
gantibus per recefìlim communicdilenr. HI. Concedi ii5 rantum poteftatem de-
liberandi, atque Remonftrantium fenrentiam defcndendi,aut, ut loquebantur ac-
commodandi: non autcm dehniendi ,aut quidquam deeid-endi. Has vero obfer-
vationesVltrajedini Remonilrantes, fcripto comprehenfas, una cum literis fidei
exhibitis fibi tradi,tempusquc de refponib deliberandi fibi dati in diem proximum
petierunt. Quod concefliim ipfisfuit. •
Poft hasc Reverendi &: Clariflìmi Theologi exrcri rogati fant.niim &ipfi quoq;
litcras fidei Synodo exhibendas haberent. Ad qua:, cum à Generofis arque Amplif-
DD.Delegatis, tumabipfisexterisThcologisdeflararumeft: literas fidei ad
fìm.is
Ordines Generales attulide omnes. nonnullos quoque in-
Illuftres ac Prsepotentcs
fuper.adllluftriffimum Pfincipem Arauficanum quibus delegationem fiiamiis-
,
demprobarant. Eotum autem qui mifsi eranc Theologorum,haJc Ibnt nomina:
A Seref7ÌjJtmo ^ Foientijjìmo MagritsBritannU ^ge, ìàcobo L

Georgius Epifcopus Landavenfis. lofephus HaIlus,S.Theologi:EDocI:or,Deca-
nus Wigornienfis. lohannes Davenantius,S.TheoIogixDp61:or, &: publicus Pro-
feilorin Academia Cantabrigienri.CollegiiqueReginalis ibidem Pra^fes. Samuel
Wardus, S.Theologix Dodor, Archidiaconus Faunronnenfis^&Colleo-ii Sidnpy-
ani, in Academia Cantabrigienfi Prasfedus.
oA Serenifjtmo EleSiore TalatinOy
Abrahamus Scultetus, S.TIieologia: Dodor & Profefibr in Academia Heidcl-

bergenfi, Anlicusq; Concionator. Paulus Toilanus, S.Theol. Dodor , & in Sena-
tu EcclefiafticoinferiorisPalarinatus Confiliarius. Henricus Alcingius, S. Theol.
Dodor& Profcirorin Academia Hcidelbergenfi,&: Ephorus Collegi) Sapienti^.
Ab lllufirifjìmo Landgrayio Hajjlx^
Georgius Crucigcr, S. Theologise Dodor, Profeiror,& prò tempore Academia:
Marpurgenfis Retfìor. Paulus Steinius , Concionator Aulicus, S.TIieologia: in &
Collegio Nobilitatis Adelphico-MauritianoProfeffor Callellis. Daniel Angelo-
cracor, Ecclefia: Marpurgenfis Paftor, &c vicinarum ad Lanum&: Êdcram Siipcr-
intendens. Rodolphus Goclenius Senior, Philofophix purioris in Academia
Marpurgenfi Anteceflbr primarius,& nunc Decanus.
A quatuor
,
,i ACTASYNODl
A quatuor Keformatis Hehetia Kebufpuhlicù.
lohannes lacobus Breytingerus, EcclefiK Tigurinae Paftor. Marcus Rutirncyc-

rus, S. Theologix Dodor , &
Ecclcfise Bernenfis Minifter Sebaftianus Bcckius .
S. Theologix Dodor, & NoviTeftamenti

in Academia Bafileenfi Profeflor ibidé- ,
que Faculcatis Theologicx Decanus. Wolfgangus Meyeriis,S.Theologix Dodor,

Ecclefix Bafilcenfis Paftor. lohannes Conradus Kochius, Ecclefia: Scaphufianx
Minifter.
A Repuh. O' Sccle/ia Geneyenft.
Ioannes Deodatus,inEcclefia Genevenfi Paftor,& in eadem Schola S.TheoIo.
eix Profeflbr. TheodorusTronchiniis, divini verbi Minifter in Ecclefia Geneven-
lì, &
ibidem S. Theologiac Profcllbr.
A Kemb. ^ Bcclejìa Bremen^.
Matthias Martinius Illuftris Schola: Bremehfis Redor
, in ea divinarum litc- , &
rarum Profeftor. Henricus Iflelbucgius, S. Theologis Dodor, in Bremenfi Eccle-
fia ad B.Virginis lefu Chrifti fervus, &

in Schola,Novi Teftamend Profeflbr. Lu-
dovicus Crocius, S. Theologiac Dodor Ecclefix Bremcnfis ad S. Martini Paftor,
,
& in lUuftriSchola , Veceris Teftamend &

Philofophiae pradiex, ProfeflTor.
A %epul>. <^ Scclefa €mdana.

Daniel Bcrnardus Eilfhemiiis, Emdana? Ritzius Lucas
Ecclefia? Paftor Senior.
Grimerfhemius,Emdan2e Ecclefiae Paftor.
Theologi GencVenfes, alias priecerea Synodo infcriptas tradiderunt,quibus Ge-
nevenfis Ecclefia moerorem cxcontroverfijsBelgicisconceptu teftabatiir, deq; ad-
hibito nimc i)s remedio graculabatur :ferio deniq; ac diligenter. Synodum ad com-
modam &: fidelem horum malorum curam adhibcndam adhortata,divinam eidcm
benedidionem cQmprecabatur. Pro quibus pijs exhorcationibus ac cóprecarioni-
buSjCidem quoq; Ecclefia: adxfiintgratias.Earii vero hcerarum hoc eft exemplum:
ll^-perendt ^ CUrijJìmi Viri l?atres ac ^ratres^ìn Domino JfHÛrmum e

ohpryandi.
^mntm hoBenia juerit honorum omnium ex Ecclejtarum in Belgicù Voederatìs
^rovinciis dtpdio moeror ,quam graye luSìuofumque orbi Syangelicam puritatem
malum fchijmatù difcrimen mpendeat :,pietatiyeBr£y
profìtentif fi latius grajfetur ,
Patres Venerandi fatis fuperque compertum ejl. ûare illam demum lUaxiJjè
^
diem, omnium <-uotis expetitam, piorumque preabu^ toties exoptatam nos ifiim , ^
myflici corporié pars, et/ì minima , aliquantula tamen in mdlwm luda , toto peSlore
qratulamur ûa^fìrciendtefanciendxque , ex Domini pr^fcripto, concordile s cer-

. .
tafidaque rationes ineantur, Hac Jpe nempe fiêti, Chnjlum , qui<-verita.s idem-
quepax nofira eji, fànSiis piorum conjtlijs nunquam defuturum : nijujìt^jima Dei
yeritas, t£ Animorum in Spmtu Domini conjunSiorum charitas, inviolabili fcedere
eoalejcat. nec uni temere qmcquam adijciatur, alteri contra jusfafque detrahen^
dum : fed dirum iflud^quo domm Dei deflagrat fopiatur incendmm: min^ imminen-
ti obvtam eatur: t^ calcatis atque extra Ecclejìtc pomoeria ejeSìis noxijs ^ Jpmofts
àuxflionibKé , quibus hodie feracem olim bona frugis agrum occupari t^ objìde-
ri non fine lacbrymis yidemus , ^ non uni tantum provincia Uta , fed etiam
toti orbi Chrifìiano falutaris lux pacis refiituatur . Eo fpe5Ìare omnium , tum
(apientijjimorum principum ^ ChriftianarumKerumpubiicarum^tum Chrifti fer-
yorum preces el?* conatùs \ jam altquot ab bine annis exploratum eH . Hanc
fuijfe Synodi conyacanda, JUuHrijJìmis ^ Fotentijjlmis IProyinciarum Fcedera-
tarum Ordimbm, rationem intelleximpu .* <L4dquam, quando ipfts è noHro coetu
nonnuÙos
NATIONALIS DORDRECHTAN^. 15
nonnuìlos accerfere njifiim fnit , ut colktù fiudijs ^ animis , preabus , con^lijsy

res omnium Deograti/Jìma, charitas fraterna promoyeatur : dôs poflhabitis
SchoUque nostra commodis , ex ordine noflrodeleEios fratrcs T^Ty. VV. D.
EccleJÌ£
fohannemDeodatum e^* D. Theodorum Tronchmum , fìdeles Cbrifii fèryos, €c-
clejtx £^ SchoU nofiracoluntina,^^ luculentù^ qua doSirina, qua pittata tejimonijs •
celehres {fìi'jfv'^gìjs noHris, autontatis fìu pondus apponente aAmpLlJtmo ciyitatù

hujiis Senatu) adfacram rvejham T.ânegyrm^diyinx gratite prcejidio commendatosi
rnittimus (^ delegammi Deum Opt. Max. precantes^ ut ita it>/ornm, i^fu/cepti
laborù caufam fecundare <is^ concilio zefiro {nenjelipp^ <-uelalij wcajjitm cnrrant)
SpirituS. cunEìamoderatiirm, interejjè i^ praeffe dignetur. Wiautem, cuacftEc-
clejìx nofirafides, qutepreces, quù labor, qu£ (ês, qu<z fententia^ quù fenjm, ge-
mitm (is* fijpiria, ingenue <-uobis exponent. ^ù dolor ^ metus etiam} quA
cura nofìros animos àÌM'Kei'Tiìug artgat 13 urat. êm enlm non acerhifsimo
dolore ajjìciat hellum ifìud intefìinurn , quod fortiJsim(U proyincìas, li berta tir O*
religionù ijindices , lamentabili exemplo dijccrpit ? îs non extimejcit , ne
cvjcente Jcijfura , fia-f:t noyifsima pejora prionhus ^ ne propediem eadem Ines ex-
teroi Ecclejiantm êformatarum partes iìiyadat? Serpit emm contagio^ ^ ea juô
Deijtidicio, tempòribus noftris incumbit calamitai ût ingenijs adnoya prurientibuSy
nihiljamfàpiat, nijt quodfidei Sacro Dei '-verbo nixx caput petit , t^ ccntrum con-
cutit,jimdamentaque ipfà conyellit.ûêm non tangant acerrime hcjìiiim Eyanrrelij,
quibus nos faSii ludibrium fummifarcajmi (^fanntù qui cumfuam olim immamta-
tem fanguine nofìro payerint ^ nunc Jìits iflis digladiaiionilus oculos ohleBant.
Vêmpe mfìnu gaudente 'zs^ôhm (^ dijceptationum ttsdas, e fuorum- cafiris m no-

Jìras cohortes injeSlas} in tantum profecijjè , ut nobtlijsimam Eccle/iarum partem
Jìammajam depafcat. C^Cam qHibus militant , quibus fayent iJìaprAia , quos ifi^
pugnxjuyant-^ quarum exituj non <-vincenti, quam îSìo Jòlet ejfe Utiorì â-
propter^ Paires c^ Fratres ob/èryandi, flos Ecclcjìarumy lecìifsnna eruditorum <X';-
rorum corona^ in idtotù animis incumbite ^ ut horum malorum radiccs extirpctù:

Jjraelis njulnui rite curetù^Judicio Dei grayi/simo, in templum e^ Frophetas di-
yinituj mijfo, mature occurratù. Furit(is^ faces fabditSatan^nullumque difsidiofia-

trum^quodDetis execri^tur^gratius efl lUijêBaculum.Jrrepuntfures^^^ utm in-
cendio Jìtjque deque aguntur, feruntur ac diripiuntur omnia} îtanunc, quos oportuit
immotos, i^ in bona confcienti£thejaurorepojìtosfideiarticulos,conte?}tiojìs dijcepta-
tionibus &fuêEiù noyatìonibus^ turbari (^ concerpi cernimns. Optimorum Dei
fryorum nomina probro \ modejìam eruditioncm 0" erudhamfmplicitatepi n.nti0}
confejsiones ex ^'erbo T>ei depromptoj, tot martyrum Jangume comprobatas damno

yerti; ingeniorumacies^(^Jìjlorum mucrones,adyerfks yeritatis hojks obyenendos,
in "-vijfera materna condì} êteres jam olim explofts Arrianorum O' Felagianorum
hareps reyiyifcere} fuîcionum^ ubi nihilforte metuendum, querelarum, jurgiorufn
in Ecclefa, in foro, domi forifjue piena omnia. Ecquid tandem conJìUjì Jam yero^per
yos Eeclejìx fùit taborantifùppetioi laturm, Chriìius adefi^^monet, hortatur^^ ob-
teftaturût confcientijs confulatù. Nam JìcutiolimiCtim extiterunt de dogmattbw in
Ecclefìa d(ìinfoì?es , inde ab ultimù ufque temporibus Synodos coegerunt Jpoflulif
idemque pojlea inftitutum Principes optimifecutifunt:it a quoque hoc tempore prapn-
ttfirttMn inJanîJSimóFratrum conyentu ftum efl remedium;qui nihilfìbi quarant,
B ô/i
3
14 ACTASYNODI
non mundo,mn carm,fìdunt ChnBoJèr'viant, lam flmfitìs <srvo nofiro,quam trijle
O* inciyile belli Jacri exemplum, in (germanico fchifmeite fmtnedocii} (quantum
(tt
effendimlum Evangelio po/ìtunji quantum gloria Chrifii detraEium (tt;nimiujn,prof}

dolor ! exùertifumm. zAgite tgiiuV:, per T>eum immortalem , Patres Reverendi, ut
•
eleUi 'Deifìlij tnduimim vifcenhtu ipjtus Chrijli; ventati miniJìrate}paciconJulitef
diuina adi nitorem reflituite^ piorum Dei Jèrvorum ab atrocibus calttmnijs famam
vindicate. Hoflibus '-ve fera concordia formidinem tncutite; lugentibusJanSìisgaU'
dium reddites Eccleâs /chi/mate, bonos dolore, cuncios metu liberate. U^s mterea
Jùpplices manus ad'Deumpacù, prò face Jerufalem attoUimiu , ut quemadmodum
resille mjìras omnes confecit, hoc opus etiam 'vere divinum perfìcere } quinos fir-
vavit, idem etiam nuncfanare, ((sr rnalis ingruentibus opituìari dignetur. Ventat
mtempìum fuum TiominiiS} filiosLevipurget: ventata fucejubar exerat , ut puro
caHte, reìigionis minijterio grata deinceps ipfìmunera offerantur. Eundemque obnixe
rovamus, ut vos, Venerandi Tatres, in eleUos [acerdotes Jìbi confecret^ corda, vejìra
Spiritujùo impleat} ora igne divino fanBificet, quo pretiofum a vili, falfum à '-vero
Jpiritualt nt/iTiit^cfi dtjcernentes , ampltjjìmam confilationù toti Ecclejìae referendam
(ègetem in 'Domino reportetis: regno Chrijli incrementum Dei nomini^ gloria ^ VO"
bislaudis i(sr Jàlutis futurum argumentum certijjimm prabeatis.
Genève vii. Oólobris. Anno cid id cxvìii. ftylo veteri.
Subfcriptum crac
VeBrarum dìgnìtatum obfer^vantifsimi Vaftores

^ ^rofejfores EcclefiA ^ SchoU Cene-
'venjls i eommque nomine
Simon Goulartius, S. Eccleilaftcs Genevenfis. Petrus Prevoftius, Genevenfls
Ecclcfiaftes. Benedidus Turrecdnus, Ecclelìaftes, & S. Theologiae Profeflbr. Da-
niel Chabreus, Ecclelìaftes Genevenfis.
i.'mâ,(ptj erat, Reverendis &
Clariflìmis Viris, fidelibus Chriftii fervis , Ortho-
doxarum Ecclefìarum Epifcopis, Paftoribus &: Dodoribus , ad Synodum Dordra-
cenam Delegatis, Dominis,Patribus,ac Fratribus,in Chrifto plurimum ob(èivandi$.
3' Dordracum.
sess. IV.
'
Selsione Quarta
XV. Decembris^ Die Jovù ante meridiem.
VLtrajedini Rcmonftrantes ad obfervata in liccris fidei ex fcripto re/ônde-

runt: Datam iplìs effe àDelegantibus poteflatem,non tantum de quinquc
i.
ArticuIisHagienfibuSjfbd de aìijs etiam gravaminibus,tam dod:rinam,quam ordi-

nem Ecclefia^ ipedantibus agendi nec obfcure potcftatcm dcfiniendi ipfls tribui
:
in literis fidei , \occ, judictindi-, in illis cxprefla, quam-non vereantur iplì per ver-
bum definiendi , vel decidendi interpretati, i. Se quoque line Synodi permiffione
•non efie ad iìios recefl'uros. Si tamen
necelfario reccdendum judicarent,
forte fibi
id ipiìim à Synodo poftulaturos judicioque Synodi , hac in re morem libenter
,
geftfuros. Cui dcclarationi cum aifirmafl'ent literas mandati elle conformes , Sy-«
nodus acquicvit.
Exa-
NATIONALIS DORDRECHTAN^. ,,-
Examinatis literis fidei, cum ad

ipfàm rem jam cfl'et progrediendum, ut illius
ex pra;lcnpto Ilkift. acque Prarporcnrum DD. Ordd. Gencralium inftirueretur
tiaclatio, placuit Gcnerolìs acque Amplillimis Dclegatis, uc Leges xi. Novembris
anni iiipcrioris, ab ijkicm Illuft. DD. Órdinibus ftatuta.', quibus ratio habendarSy-
nodi Nacionalis, pra:f cripta crac, publice prarlegerencur. Qua: ica le habent:
Articuli de Indiclione, Aftionibufque Sy-

nodi Nacionalis,' in Conventi! Illuftrium acPrarporen-
tum DD.Ordinum Generalium Fosderatamm Bel-
gi] Pro vinciarum XI. No vemb. Anni
ciDOCxvii conceptij acftamti.
AÂQe omnia placuitidieluf cjuatHordecìmâut trihmante coìi-
uentum fe^timanis-, ah Illufi. ac TrapotentibmDD. Ordint-

hm Generalibm>in omnihm 'Troîncijs^comTnunem ^recum acjeju-
nij diem indici: quo a Deo Opt. Alax. "uotis ardentihm petafur,
ut inftanti aóitom benedicati utque tPim ûa Ecclefu tranquillitasy
tum %>evo civibm mutua inter ipjcs ad honorem Dei denuo redda-
tur ac reftituatur concordia.
II.
Vt Nationalis Sjnodì, ab ipjìs Iliuft. acTr&potent, ^D. Ordì-

nibmGeneralibus i indióìiofat ac denunciatio: Vtque ijfdem m
literis difsrtis , quincjne ^rticulorum fiat mentio : atque hoc in-
(itperaddai Wy utfi qu& fimt Fro^'inciiZ quéi alias prAterea difficul-

tates aut gra'vamina habeant , qux, fpe£tare ad communes Belgica
Ecclefiias 'vid.eantur, aut fi qu&peculiares refient , quA in Synodis
Tro'vincialibm commode deridi nequierunt-fUtij^ qui ad Nationa^
lem hanc Sjnodum delegabuntur, eafidem difficultates^ piane ac di-
lucide fcripto comprehendant j ^
ad Nationalenânc Sjnodum
deferant.
ni.
Vt quo tota aBio reale atque ordine procedati omnifque vitetur

confufiio,afingulisparticularibus,ut 'vocantySjnodis,fexy qui maxi-
me efife idonei 'videbuntur, delegentur. Inter quos ad minimum tres
divini verbi adminifiri erunt : reliqui tres aut duofipeófatafidei ac
probitatisifiive Trefibyteri, fiive alia Ecclefiu membra , qux, Refior-
matam profiteantur religionem,
B 2 Vt
,
16 ACTASYNODI
IV.
Vt ad Synodum eandem per Uteros CaUìcariA-, qu&fuh di t ione

fUuftrium ac Trx>potentum D D. Ordinum Generalmm p^nt
EcclepiZ 'vocentur: ncque minm cju^ in Flandria, Brabantia, ahjP
queBekijTrovincijs,jìib cruceûtraque lingua Chnftum nobijcum
profitentur : qud fife proxima ac finitima Provinciali Synodo
-
adjungent. .
y.
Vtinfuper, tum a Sereni(ìimo ac Tot entifsimo magna Britan-

nia Rege, tum a Reformatis qua in Galita fiunt EcelefijS, a Serenif-
Landgravio Adaurit io, ut
fiimo item Elettore Palatino, Hafisiaque
^ abEcclefijs quapuram atque Refiormatam in Helvetia profiten-
tur Religionem^quemadmodum ^
a Genevenfih(quo maior in reli-
gione confenfusfi'abiliatur ac concordia) pofiuletur, ut fimgult tres,
quatuorve pios, pacificos atque eruditos delegent Theologos : qui
prafentiaprudentiaq^ fua Synodalibm afisifìant aBionibm: ac flib-
ar fas quantum in ipfis eritydtfficultatesfeugravamina^ tóUereâut
Copire conentur,
VI.
Vt praterillos, ProfieJforesTheologia ex aAcademijs atque lUu-

Jtribm harum Provinciarum Scholùi ad eandem quoque Synodum
vocentur.
Vii.
ûm vero 3 ut exfinitimùRefiormatìs Orientala Frifia EccleJ^Si

quemadmodum ^ exBremenfi,aliquot eruditi in eandem rem ad-
vocentur Theolon.
%^
VIU
Erit praterea liberum omnibus ac fmgulis (prater ipjhs Dele-
gatosi quorum jam meminimm) verbi divini Jiînifiris, in eadem
Synodo Ce fifierCi impetrataque a Trafiide aut conventu venia, fi
quas habent difficultates feu gravamina, proponere : hac lege , ut
fife
Sjnodifiulijciant iudicio. ûi tamen confufioni vitanda , ijs
qua in Synodo eadem decernentur non intererunt : nifiifiecus con^
ventui videatur.
Jn
NATIONALIS DORSPvECHTAN.^. 17
IX.
Jn conventi , primo omnium de notipimis quìnoiue Contro-

fverjls Articulis, decjue ortis ex ijpìem diffìcultatihm agetur: ut de-
jpiciatur ferio, quo paciofalva Ecclefu tranq militate ^ (inprimis
autan docirimz puritate) commodifsime £f minimo negotio tolU
ex Ecclefìjs pojfent. PoH quas relicju^ poHea proponentur^ tam-
communes, quampinguU^quA ad Ecclefiasfpeóiant difficultatesfeu
ffravamina.
X.
In qmhiis omnihm acfinguUsy cum nihilprdter doBrin& fpecte-^

tur 'veritatem, curtx, erit Delegatisi, ut debita atque accurata mve-
jtigatione folum Dei verbum^ non autem ulla humana (cripta^ prò
certa atque indubitata fidei regula adhibeatur: quodut fat, utqus
liquido app arcata nihil illts pr^tcrfolam Dei glortam atque Ecele-
fi&tranquiUitatem propofitum ford juramento in hac Synodo five
conventufefe obBringent.
XI.
• •
<*Atque ita, quicquid pofteà pluHbus comprobahitur JujfìragijSi

prò conclufione Sy nodaliJi've Canone habebitur. Ita tamen ut nec
ij qui fecHS opinati fuermt , eo nomine fulpitionem incurrant , re-
prehendant4ir, aut ulla ratione propterea gra'ventur^
XIL
§luodfi uUa incidant controverfia, de quibm aut non fatù //'-
£jueat conventui, aut aliqua fiuboriatur dubitatio,penes Sjnodum

erit permittere,ut deliberandi caufia recedatur:^ quidem, dequa-
cunque re "vifium illi erit^, coque tempore ac ratio ne, qua confiiltum
ipfa judicabits Qm faBo , fine indiBione no'v'a , fimguli con'ven-
tui fefifi'ent.
XIII.
lêmpus con'uocationis Sjnodi, placuit in primum ^N^vembris,

^nni co iD cxwii. ftylo novo indici.
XIV.
Danda quoque erit opera , ut quamprimum ab lUufi:. ^ 1^r^~
potentibm Ordmibus moneantur Trovincis, idemque GaUicis,
quA ibidem fi^nty Ecclefijs fiignificetur. ^lup fimguli preparando,
B 3
reiy
i8 ACTA SYNODI
reiy Synodos Trouìnciales indieant, con^vocenty celebrent, antepri-
mum Uô'vemhris adCummum.
XV.
^jiod ad locum dejlgnatum Synodo, urhs Dordrechtum eUo.

• XVI.
ViCum quoque eft ex'ufu fore ^ ut a Jìngulis Frovincijs ^ duo

probi atque adeam rem idonei nominentur , qui ^
reformatam
profitentur relmonem atque Ecclejìm funt membra quo autori- ,
tate piena abjlluft.ac Tr&pot. Ordinibm infiruBi, Sjnodo interfint

eidemque adfint continuo, omnefque ejm aBiones dirigant acmo-
derentur quo hac rat ione omms toUatur atque ^réLveniatur per-
\
turbatio ac confufio.
XVII.
VtpoFt Sjnodi !N^tionalis conclufionemâdlllufires ac Prapot,

JDD. Ordines Generales defingulis aBionibus referatur. Vt de tjs,
deque ipfis A
Bis Sjnodalibm , ubi fuerint ex bibita eorumque
approbatione, ab yjdem IliuBribm acPr^potent. DD. Ord. Gene-
ralibm, debite ac Ugitimefiatuatur.
Quoniam vero nono mandabatur, ut de notis quinque Articulis

articulo &
dif-
ficultatibus inde exortis ,primo loco ageretur ut hoc rite fieri ac debite pofiet,
,
ftatutum quoque ex coniilio & fententia Delegatorum fuit , ut primari] quidam

Remonftrantes qui in caulfa hac maxime exercitati habebantur, quamprimum
,
vocarentur, atque in rem pr^fèntem citarentur. Vt intra dies,poft accepfas literas

(citatorias quas vocant,) quatuordecim, coram Synodo fé fifterent, atque in eadem
fententiam fliam proponerent, exphcarent,&:defenderent, quantum polTent atque
neceflarium judicarent: lìmulque omnes,quas haberentconiìderationes fiiper do-
ttrina, in Confeflìone &
Catechelì harum Eccleiìarum comprehenià, exhiberent.
&
Qînam autem, quot numero, citandi efl'ent, DD. Delegatorum judicio per-
miflbm fuit. Quibus viiùm fuit citati.
Ex Geldria ^ ditione (^rayìenji,
Henricum Leonem, Ecclefìx Bommelienfìs Paftorem. Bernerum "Wezekium,

Echteltanje Ecclefi^ Paftorem. Henricum Hollingerum, Gravienfis EccleflaE Mi-
niflrum.
Ex HoIIandia zAuflrdìy
M. SimonemEpifcopium, S. Theologias in Academia Leydenfi Profefiorem.

lohanncm Arnoldi Corvinum, Ecclefìx Leydcniìs Paftorem. Bernardum Dwin-
glonium, Eccleiìx Leydenfìs Paftorem. Eduardum Poppium, Goudanae Eccleiiac
Paftorem. Theophilum RijckAxâertium, Brielanaj Paftorem.
Ux HoUandia Boreali,
Philippnm Pynackerum,Ecclefi£eAlcmarianae Paftorem. Dominicum Sapmam,
Hornana: Ecclcfìie Paftorem.
Ex
NATIONALIS DORDRECHTANìE. 19
Ex Tran/ìjltlania,
Thomam Goswinium, Campenfls Ecclefìê Paftorem. Afluerum Matthiiìum,

Campenlis Ecclefìie Miruftrum.
Ex €cclejt]s Gallo-'êlgicis,
CarolumNiellium, Ecclefiae UltrajeótinaEPaftorem.

Moniti autem omnes Deputati fuerunt,ut interea dumRemonftrantiumcitan-
dorum adventus expeótaretur, fcriptorum utriufque partis diligenti legione ad
examen hujus caufie preparare fé vellenr. Rogati autem inprimis fùnt Clariilimi
Profeflbres Belgici, ut liane curam libi fedulo commendatam haberenr.
Sefsione Quinta. sess. v.
XVI. J^vembris, die Veneris ante meridiem.
PRxIedaz atque à Synodo approbataz funt citatoria , quas vocant, literse, ad

Remonftrantes mittendse. Quarum exemplum hic fubjicitur:
"Keyerende <^ Doîffìme Vir 5N^ Synodus D^tionalù reformatarum Eccle-
fìa.mm'êlqjca.mm^ in nomine Domini^ autoritate^ i^ mandato Jllufirium i^

Vrxbotentum D D. Ordd. Ceneralittm Federati 'êlgij^ in ciyitateDordrechtanx
legitime congregata , adcontroyerfias in diSiis Ecdefìjs exortas^ examinanda^s ac
tollendaSiinteUigens hanc e(Se diUorum JUuUrmm^ T> D. '-voluntatem^ 'z.'t primo
loco examinentur ac dijudtcentur quinque articoli Remonjìrafitium-^quandoqmdem
ex illishx controyerfite fotifjìmum Jùnt exortA} £quumO* neceffarium judicavif,
ex Kemonjìrantmm numero, fTdetereoSj qui huic Synodo interfunt , ex Celdria,

Henricum Leonem , Berneritm VFezekium : ex ditione Grayienjty Pfenricum
HoUmgerum ex HoUandia QAufirali,M.Simonem Epi/copium,Iohanncm Arnaldi,
:
Bernardum D^vingloniumÊduardtim Poppium, ^ Theophilum Rijckyyaertittm:

ex HoUandia 'Soreali, Thilippum Tynackerum, 0* Dominicum Sapmam : ex Pro- »
yincia Tra?iffilana, Thomam Gojyyinium, & Ajfuerum éMatthiftum: e^* ex Ec-

clejijs Gallù-Belgicùy Carolum CNêl/ium , --vt maxime in hac cauja exercitatos, ad
hanc Synodum 'locare 6^ citare: '-utm eadem diBos Articulos libere proponant, ex*
flicent, f^ defendant, quantum pojfunt ay^ necejjàrium judicabunt. Acfìmul etiam
huic Synodo [cripto exhiheant omnes, fi quas h ab ent, confiderationes, fuper do^rina
inConfejJìone iS CatechefiharumEcclefiarum comprehenjà , earundemque confide-

rationum rationes. Vt diSìa Synodus^ omnibus auditis atque expenfis^ maturms de
(ìngulù in timore Domini judicare queat. âpropter diììa Synodm , accedente
Generoforum ac Nobilifi. T> T). Delegatorum autontate ^

confinfìi , Te N. per
prxfintes <-uocat ac citai, •-vt adfinem pradiSìumîn Synodo teprxjèntemffiasy una

cum adeundemfinem citatù f^<-vocatù, intra qpiatmrdecim dies pofl acce-
reliquù
ftionem harum prxfintium iterarum, fine uUa tergiyerfatione aut exceptione : ne
negligenti^ aut contumacia culpa in teinyeniatur,aut caufie yejira defuijjeytdearùr.
Darà; Dordrechti in Synodo Nationali xvi. Novemb.

ftylo novo. Subfcnpfir-ant nomt?ie diâs Synodi, Prafis^
<iAffefiore$, t^ Scriba.
B 4 rDV.Delegatts
io ACTASYNODI
D D. Delegatis hafce quoque adeofdcm dare placuìn:
Reverende atque eruditipme Vir. ândoqtùdeyn, quod neminem Utere potefl^
^lluHres atque Prapotentes harum ^nitarum "êlgij Trovlnciarum (ênerales
Ordines, inmmum hujiumenJìSyD^tìonalemindixerunt Synodum^ adquam cele-
ùerrmosquojqueè Magna ^ntannia^ Gallia^ Talatinatu, IBrandenhurgo^ Hapa,

Hehetia, Geneva, Hrema^ Embdaâlijfque qutc religionem l^formatam profìte?i'
turEccleJijs^jampridem advocaruntTheologos} quo trifiijjtma h^, ac cum publice

tumpriyatim noxÌ£ In negotio Keligtonù exammentHrcontro'verJi£;atque hac ratione
faa T{eip. Jàlus^ 'Ecclejtx, reddatur tranqmllitaSy exulcerati utrimque atque exacerba-
tileniantur animiyOmniaquem ôjlerumadunius Dei tmmortalù gloriami t^ com^
munùPatritediriganturincolumitatem;cumqueineoconyentMr, ad xiii. menfìs
hujiis, vite atque ordine, prtejèntibiis JÛuHr. ac Prapotent. 'DD. Ordmum Gene-
ralium 'Deleqatis^ celebrato primum ac bonìs aujîcijs inchoato, reliqui etiam exteri,
nulla autmolefliarum autitinerum difjtcultatis ratione habita,fefejliteri7ìt Theotogi:
foli autem ZJltrajeciinorum buie anioni interfuerint{'vt nuncloquuntur)RemonJtran-

tes} VôsJUujlr. iiyPr^potent. D T>. Ordinum (êneralmm Delegati, yt omnia
ordine, decenter, ac quemadmodumin domo D omini oportet, tranjigantur , eofdem
ettari jujjìmus {quemadmodumhocipJòK. T.citamus acvocamm) ac fignificare, non
tafitum omnibus, <-uerum etiam jingulis ex pracipuù atque eriiditij]imù,quosJìareex
eaparte no'vimui,(^ adquinque,quos yocant, Articulos ^de quibm proxime agendum
erit, aliquid movere pojfuntjyt intra diem decimuip ab hac infìnuatione ^ quar-
tum, m conyentuhoclegitime ac cum piena ab Jìliifiribué (^ Trapotentibu-s D D.
Ordinibus potejìate indico, fèJèJiHant} uti in timore Domini, fententiam fuam de
diUis Articulù libere proponant, explicent , a^ quantum ejfe necejfarium exifiima"
bunt, defendant : <^ Jìqute ulterius habent fuper deBrina,qu£ in Catechejìt^ Con"
fellone harum Ecclefiarum conprehenditur, dequibus dubitent ,ea earumque ratio-
nes /cripto comprehendant, yt maturius atque accuratiui exammari queant : ne quid
pt quod aUionemhanc fanUipmam moretur , animos in poUerum diflrahat aut ,
îp. tranquillitatem turbet. ôdvt reliquia, ita ^

peculiariter. T^ T. Jìgnifì-
careplacuit: ne quù ignorantiam inpofierumpr^texat, aut a nobis quidquam, quod
a,dpacem<is* (zdifìcationemanimorum (êUet,prt&termijjum queratur. ûi autem

huic citationi noflr<z, intra dies decem (is* quatuor,poHquam has accepent ^morem non
geferit, dejèrtionù atque contumacia rem habeatur. Inpoflerum autem, dijûtan"
di, dubitandi, aut altquid apud uUos cum ijulnere ay rumaBccleJìte in dtibium to-
candì, controyerjìas moyendi, aut pojìremo quidquam, quodfàcrojàncìo Dei '-uerbo
nitituf,per libidmem impugnandi,poBquam aliquidlegitimeconBitutumfuerit, ipjè
fibianpimprcecidat. Vale, Reverende atque eruditi(Sime Vir.
Datum Dordrechti, cId lo cxrx. Novemb. xvi. Siibfcript. eratjlluit.

&Pra^pot. DD. Ordd.GeneraliumDeputati,eoiumquc nomine,
Daniel Hcynfm.
Literishifce adflngulosmiflls, ne intereadum Citati expedabantur,meciium hoc

tempus , moniti
fine fru£lu tranfìgeretur flint rogatique fìngularum Synodorum
Deputati, ut, qu^ attulerant gravaminaEcclefìarum, qua^nec do6trinam,ncc com-

munem regiminis Ecclefìaflici proprie fpcdtarent Ordinem, Pra:fìdi traderent, ut
ab ipfb, una cum AfTefl'oribus &
Scribis nonnulla ex ijs feligerentur , de quibus in-
tcrea commode agi pofTet.
Exifti-
NATIONALIS DORDRECHTAN^. it
''
ExifVimatum quoque fuit ex ufu, honore acque aedifìcatione Synodifore, fi in
hoc conventu fubinde cxliortationes qucd'am publica? ladnc inflitucrcntur. ua- Q
propter rogati lime extcri Thcologi ut hiiic excrcitiofàcro per iìngularumNatio-
,
num fùbicllia continuando, preparare fcic dignarentur de provincialibus autem

:
Tlieologis pollica delibcrandum.

Quoniam vero ex Franckcrana Frifìorum Acadcmia , ncmo ex ProfefToribus
S.Theologiaâdhanc Synodumvcncrat; rogati {ùnt Delegati, ut litcris fìiis lUiiftrcs
Ordmes monete dignarentur, iitClariflìmus
Frifia: vir SibrandusLubbertus,quam
primum ad liane quoque Synodum ablcgarecur. Qjji hanc rem fibi curê fore
relponderunr.
Sefsione Sexta. sess.vi.
XIX. Novembri^, Die LuriA ante rneridìem,
POftfoIennes à Prxfide conceptas prcccs, de nova &: accuratiore tranflatione

Bibliorum ex linguis Originalibus in Bclgicam inlliruenda ca:pit agi. Quia au-
tem Nobilillìmus Philippus Marnixius, S. AIdegond;r Dominus, Clariilunique ac
Reverendi viri, Arnoldus Cornelij, &
Wernerus Helmichius, qui diverfìs tempo-
ribus, ab Eccleiìjs Belgi cis adnovam ex ipfis fontibus verììoncmadornandam de-
putati fuerant, coque opere vix-dum inchoato, jamdudum è vivis exceflerant,tria
iia:c proposta fueruntr:
Primum, an neceilarium atque è re Ecclefia: futurum eflet, ut nova Bibliorum
verflo in linguam Bclgicam inflitueretur.
Secundimi, qua ratione ad Ecclefiarum noftrarum ufum atque acdificationem,
illacommiodiffime adornari pofl'ec.
Tertium, quot &: quibus, labor liic publico Ecclefiarum Belgiearum nomine
committcndus ell'et.
Thcologi cxteri fenrentiam fuam dicere rogati, relponderunr. De neceflìtate
hujus verfìonis Ecclelìas Belgicas optime pofl'c judicare; iì^quidcm illis caufie ejuf-
dem mclius, quam exteris perlpedx eflentr.
De conmiodiiìima autem operis inftitucndi ratione, deque corum, quibus hoc
committi poil'et necellìirijs dotibus ac numero prudcntilììma llia explicarunt
, ,
confili^,. Ulterior de hac re , clapfà jam hora in dicm lèquentem eft dilata de-
liberatio.
Sefsione Septima. sess.vii.
XX. ^JXpvembris, Die M.artis ante meridiem.
THeologi magna: Britannia; fcripto explicarunt, quo confilio ,

quaque ratione
ncgotium accuratiUimê verfìonis Anglicanê à Screnifllmo Rege lacobo iu'
ftitutum fuerir, qux ratio in diftribucndo opere fuerit obfervara: tumquxleges
interpretibus fuerint prarfcriptse: ut inde ea, quarnobis vlùi fore judicarentur , de-
fumipoirent. Exemplumejuslcriptihicllibjicitur:
éModuJ quem TheologiaAngliin'-uerfìone "bibliorumfuntfecutì.
Theologt magna BritannÌ£ quibus non

, eji yijùm tanta qutzflioni fubìtam f3
inopnatam rejônjtonem adhibere^ ojjìcìj fm efe judicamnt, fr^matura delibera-
tione habita^ qmndoquidem fafia ej?et honorifca accuratijjlmie tranjlattonù An-

glicana mentiOy à Seremjjtmo "^ge Jacobo magna, cum cura, magnijquefumptibus
vufer
sa ACTASYNODI
nuper eSt£, mtum facere buie celeberfim<e Synodo, quo conjtlìo^quaqueratione pi-
crum hocnegotium a Serenijsima ejus Majefiateprafìitumfiierit.
TrtmOy in opere dìBrihuendo hanc rationem olypryari <-uolitit : totum corpm
"Bihliorurn inpx partes fmt diFiributum : cHthbet parti transferend£ dejìmati fknt
Jèptem VeloSio <-c'iriprmarlj, Linguarum peritiffimi.

Du£ partes afsìiinatae fuerunt Theologis qmbufiam Londinenjtbus: qHatuory.ero
partes reliquie divifi fuerunt aqualiter inter utrmfque oAcademU Theo logos.
n?oJìperaBt4m àfìngulis penfum, ex hi/ce omnibus duodecirnfelecit '-uiriin unum
locum convocati, mtegrum opus recognoverunt, ac recenjùcrunt.
PofìremOy T{eyerendiJJìmus Spi/copus Vyinto?iienJìs , 'Bilfinus, una cum Do-
Bore Smitho, nunc Epî/copo Gloceflrienjì, '-viro eximio,(^ abinitio in toto hoc ope-
re êrfàtijpme, omnibus mature penjìtatù <ù^ examtnatù, extremam manum buie
'Z'erfoni imp ojùerunt.

I
Leges Interpretibus pra^fcripcas fuerunt hujufmodi:
"Primo ^ cautum efi^ rut/ìmpliciter nova ver/io non adornaretur^fed <-vetus,<(^ ab

'Ecclejta diu recepta ab omnibus «<ew 0* <-oitijs purgaretur ; idque hunc in fìnem^
ne recederetur ab antiqua tranjlatione , nifi originala textus <-veritaSj vel emphafs
poHularet.
Secundoy ut nuUae annotationes margini apponerentur: /ed, tantum loca parallela
notarentur.
TertiOfHJt ubi <uox Hebraa yelGraecageminumidoneumJènJùmadmittitâlter
inipJocontextUi alter in margine exprimeretur. ûod itidem faBum , ubi njaria
leBio inexemplaribus probatù reperta efi.
ârto , Hebraijmi O^ Gracijmi difficiliores in margine repoptifunt.
Quinto , in tranjlattone Tobtt é^ fudithce , quandoquidem magna dfcre^

tamia inter Graccum contextum ^ yeterem yulgatam Latin am editio.em re-
periatur, Gracum potius contextum fècutijùnt,

Sexto , yt qua adfènjùm Jupplendum ubiyts neceffario fuerunt contextui inter-
ferendaâlio^jcHicetminufculo^ charaBere, dijìihguerentur.
SeptimOy njt nova argumenta Jìngulù librù, 0* noynperiochtz jìngulù capi-
tihus prxfigerentur.
Dcniquc, abfolutifsima Genealogia & defcriptio Terr^ (ànd^, Iiuic
operi conjungcretur.
Clarifsimi D D. ProfefTores Academiarum & Illuftrrum Schola-

rum«BeIgicaruin, {èntentiam quoque {ìiam de necefiitate,
ufu, & racione opcris hujus inftituendi ,
prolixe cxpo-
fuerunt.
Sefsione
NATiONALIS DORDRECHTAN^, ij
Sefsione Oótava s^^ yj^^
Sodem Die poft meridiem^
PAfiores &
Seniores Ecclefìarum Belgicairum, fuam quoque de propofitis qu*-
ftionibusfententiam dixerunc; fuitque, confcnticntibus omnium fùffragijs , ju-
dicatum, verfìoncm fàcrorumBibliorum accuratiorem ex ipfìs fontibus ih Jinguam
BeIgicam,non tantum ÌEccleiìjs noflrisBcIgicisutilem fore, red& ijfcicm piane ne-
cellariam: ac proinde, uti in fiipcrioribus Synodis Nationalibus antchac judica-
tumac fadum fuitj dandam effe operam, ut laoc opus veriìonis hova:, primo quo -
que tempore, &

ratione quam commodiffima ac compendioiìflìma, inflitucretur.
Confùltiusctiam fuftragijs Synodijudicatumfuit,novam vcrfìonem de integro in-
flituerc, quam vcterem Bclgicam recenfèreaut interpolare: ita tamcn, ut ad evi-
tandam offenfionem ex nimiamutationc,exveteri verfìone omnia illa retineantur,
qua:cunq;{àlva veritate &:fcrmonis Belgici puntate acproprietate, fervari poflìntwn
librisprx(èrtimhifl:oricisVeterisTefl:amcnti,omnibulque Novi, in quorum vcrlìone
panciera repcriunrur aniriiadvcriìonc digna.. Viiùm priterea fuit, noVamhanc vcr-
fìonem ex ipiis fontibus feu originalibus Sacra; Scriptur£Elinguis,Hebrxa&Grrca,
inftituendam efl'e adhibitis .tamen in fiiblìdium
; &
collatis oprimis verfionibus,
commentarijs, &: fcholijs; doélorum denique virorum in difficilioribus locis , ju-
dicio. Placuit poftremo , has {cqucntcs leges inrerpretibus delìgnandis t^t prse-.
fcribendas:
I. FV originali textuijernper religione inhizredrìt ydtoûe ippts origi-

nalium li?7guar^mphrdjès, quantum orationisperfîcuita^, fer-
monis "Belgici proprietas permittuht,follicite retineant: Si 'vero du~
^
rioralicubi óccurrat Hebraijmm aut HelIeni(muSy quam ut in tex-
tupofsitfirijari, eumpafsim in nârgine diligenter annotent.
IL J^t dd fupplendumhiantjs textuspnjiim ,quampaucifsima
adj-ingant verha^ eacjuein textu alio chdraciere exprimant, &' un-
cinulis includantyUt anjerbis contc^tus dignofii popint.
III. Vtfmgulis lihris ^ capitihm ptccinóia ^ accùrdta argu-
m enta pr&fgant : passim que in ma rgine locos S. Scripturdparallelos ^
annotent,
I V. Vt ddjungant bre'VÌd quidam fcbolia, quibm 'verfionis rdtio
in ohfcurionbm locis redddtur: objerruationes dutem doótrindrum
addere^nec necejfariumt nec confultumfuit j udicatum.
Sefsione Nona sess.ix.
XXI. JûembrisjDie Mercurij ante meridiem.
QUandoquidcm libros Apòcryphos fcripta mere humana efle conftat, nonnullos

quoq; fiippolìtitios, ludaicis fàbulis & commentis afiperfòs,qualesiiintHill:o-
rix Judith3z,Suf'annx,Tobithi, Belis, Draconisq;,atq;imprimis tcrtius ocquartus
Efdra:: nonnullos etiam continerc quêdam dogmatica &:liiftorica,hbrisCanonicij
repugnan-
i4 ACTASYNODI
repugnantia V cumque ncc in ludaica, necin antiquiifima Ecclefia Chriftiana
fàero Vcteris Tefbamenti codici fiaerint adjun(9:i , delibcrarum fuit : an & illi
accuratiori vcriìone digni fìnr. Tum vero, utrum conveniat, ut cum fàcris &: Ga-
nonicislibriSjinunovoIuminc porro conjungantur: cum pracfcrnm illa conjundio
idem progreflli tcmporis periculùm creare pofllt, quod in Pontifìcia Ecclefia acci-
difl'c videmus, ut fcripta hxc mere humana tandem prò Canonicis divinifquc, ab
imperirioribus habcrcntur. Re diu deliberata rationibufquc varijs ac graviilimis

utnnque allatis atque explicatis , fpatium maturius rationes allatas expendendir
poftulanim fuir. , .
sess.x. Sefsione Decima.
XXII. ISfo'vembrisy die fovis ante meridiem.
CLariflìmi viri Gomarus &:Deodatus, nonnullique alij Paftores de librorum ,
Apocryphorumverfione &
cum Canonicis conjun£tione, quid fentirent,fcri-
pto explicarunt. rogatifque c^tcrorum fcntentijs, potioribus flifFragijs ftatutum
fuir:
Libros Apocryphos, de novo vertendoscx Gracco in fermonem Belgicum: opus
tamen non videri ut iilKêrfìone illorum ca accuratio adhibcatur , quar in libro-
,
rum Canonicorum verfione requiritur.

Ac quandoquidem,àmultis retro f^culis,li.brihi cumfacrisfcriptis unoeodemquc
volumine conjun<5bi fuerint,atq; ha:c conjund:»o in Reformaris quoque omnium Na-
tionum Ecclefìjs ctiamnumfcrvetur, cumq; diflindtio fèufeparatio horum librorum à
volumine Bibliorum,nec exemplo nec futFragijs aliarumEccIefìatum Reformatarum
lit comprobata/ed occafìonem &fcandalorum& calunmiaru, facile datura fit,quan-
quam optarent quidem omneslibros hofce Apocryphos,fàcris Scripturis nunquam

adjurhStosfuifl'e; placuit tamen eos hoc tempore fine aliarum Ecclefìarum Refor-
matarum confenfii atque appro barione à porpore voluminis Biblici, non effe fègre-
gandos fèd eidem conjungendos , adhibitis tamen hifce cautionibus:
;
Ut à Libns Canonicis jufto aliquo interflitio &: peculiari ritulo difcernan-

tur , in quo difèrce moneacur , hos libros fcripta effe humana ideoque Apo- :
cryphos.
llt ijs exada prxfìgatur pra^fatio , in qua ledores , tum de autoritate horum
librorum, tum de erroribus qua^ ilhs continentur, accurrate erudiantur.
Ut alijs minoribus typis excudantur ut in margine annotcntur loca omnia,
: &
refutentur , qux cum veritate Librorum Canonicorum pugnanr atque impri- :
mis illa , qua: à Pontiiìcijs contra vcritatem Canonicam ex illis libris produ-
cuntur.
Ut prasterea peculiari paginarum numero eos Typographi diflinguont , ita ut
feorfìm quoque pofTìnt compìngi.
Ac quamvis hadenus libri illi in facri codicis volumine^ loco inter libros Ve
terisac Novi Tcflamenti Canonicos medio inferri fuerint , quia hifloria: ratio
hunc locum illis "affignare videtur, tamen ut populus tanto melius eos à fcriptis
Canonicis difcernere , arque intcrnofcere difcar placuit Eelgicis (exteri enim fé
,
hic cxcufhri petierunt) ut in nova hujus verfionis cditione , ad calccm omnium

Librorum Canonicorum, etiamNovi T.efl:amenti,rejiciantur.
Pcrfìciendo huic nov^ fex Theologorum Belgicorum opc-
verfìonis operi ,
ram , infìgni &: rerum Theologicarum &

linguarum peritia tum pietate prxdi-
torum, adhibcri placuit; quorum terni verfìoncm Veteris, terni autem Novi
Teflamenti, &
Apocryphorum , adornenr. Ut autem huic operi fc toros dare
queant ,,donec ad fìncm fuerit perdudum vifum fuit, ut ijdem incerpreces in-
;
terim ab omnibus alijs fundionibus atque occupationibus vacent, utque in cele-

briort m
NA11ONALI S DORDR E CHTAN ìE. ^'5
briorem aliquam Belgicx Acadcmiam omncs fcfe cpnferant quo ibidem j quan- :
do opus fucrit , conlilio acque opera Profcfl'orum S S. Theologix, linguarunij, &

acque eciam Bibliocheca: publicx beneficio uci poflìnc.
Quem in finem nomine Ecclefiarum Bclgicarum, , Illuftres ac Prjepocentes
'
Ordines Generales , togalidi erunc , uc audoricace flia opus hoc fàndtum prò-
movere , iiimpcufque ncceflarios flipp'edicare non gravencur.
Placuic eciam , cligendos cfle in hdc Synodo ex fihguli's Belgica; ProvincijS
recognicores binos unum Veccr,is , alccrum Novi Tcflamenci verfionis ad
; :
quos incerpreces poft aliquem librum jam abfolutum , cocidem ejufdem exem-
,
iilaria cranfìniccant vt Veriìo ab ijfdem recdgnofcarur acque cxaminetur.

; Et
lì qux obicrvaverinc > haud iàcis probe vcl commode cranllaca , illa diligencer
annoccnc. Ablbluco auccm coro jam opere omnium cu.m Incerprecum tum^ Rc- ,
cognicorumindicecurconvencus. In quo , obicrvacionum coUacione fada^ com-

munibus congrcgacorum iuftragijs , omnia de quibus dubicabicur ira decidan- ,
tur ut pcnes hunc convencum , de nova hac verfione excremum tucurum iìc
i
*
judicium. ,
Quod fiance abfolucum hoc opus alieni ex incerprecibus interea ali-

foi-ce ,
quid humanicus accideric, uc auc è vivis exccdac, auc morbo, diucurniore dctmea-
tur , auc nec efficace aha impcdicus, progredì in hoc opere cum reliquis non pof-»
ile in illius loeum is fiibfticuetur qui in eledione pluribus fliflragijs prpxime.ad
; ,
eum accefl'eric . Si vero ex recogniconbus quis incerea morcem obierit , parcicu^

lares Synodi alium virum idoncum in ejus locum fubfticuent,
Sefsione Vndecima, ti''
5ixiii JSfovembris , îe Kenem

ante meridiem.
CLariffimus vir Sibrandus Lubbercus S. Thcoìogia: D. &: in Acadcmia Frané-

rakenaprofeflbr, in Synodo comparuic, exhibuicque Illuftrium D.D. Ordi-
mim Frifia: ficeras Quîbus pra-Ieftis , à Synodo probacis, locus ci incer Pro-
. &
fellbres Felgicbs ih Synodo alfignacus cfl: , fìiicque ad Synqdtim admifitis.
Quarficum eft & illud : Annon ccmpus cercum Incerprecibus prxfigenduhl
cflec, incra quod hêc Incerprecacio ipfis cflec abfolvenda uc hac
jam ancedifta ab ;
racione Ecclcfiatum pxpcftaciorri acqUe ipfi in accelerando hoc opere

facis ficrcc ;
iad majorem diligenciam excicarencur. Collacisaucem fencencijs, decìaracum fuit,^

judicari, illud fpacio quadrienhij abfòlvi poflc; modo debica adhibcrecurdihgcncil
acque ut intra hoc rempus abfolvèrecur, omnes optare. .Cxterum ncnimiafefti-
hatione , immacurius in luccm procfidereciir , judicacum fuic .ccrciim ahquod ,
tempus ipfis prxfcribendum non efie fcd hoc cocutn fidei ac diligcncia; iiicer- ,
precum permicccndum Ve tamen de ipfbtum progrcfili &. diligencia Ecclefijs

.
conftare poflcc ftacucum fuic uc fingulis crimeikibus quêab ipfis verfa efieht
, ^ ,
(ranquam diligencia: Illa: /pccimina) Illuftribus ac prxporciicibus D. t)- Ordini-

bus Gencralibus oftendercnc, he ad Recognicores cranlmiccercnt. Quorum of-
ficjj crit , fi force eos cardius in opere progredì deprchendanc,admajprcm dìligcn-
tìamfcrio excicare. Inicìum aucem hujus operis poft crcs à Synodi hujus dimif-
{ione menfes , facìendiim clic placuic. •
_,
Quxficum eciam fuic, quandoquidem evenire facile poficc,ut ex IntcrprctÌDijSj
ante ablblucumhoc opus ahqui morce prsevenif enciir, amion confiikirm cfier lìti
, ,
hbris dìfficilioribus in verccndo incipcrcnc: quo hoc labore falcem fruì Ecclcfix pol-
finc.Sedquiaiftiincommodopcrlurrogacionempoflec luccurri, placuicordinc pro-
pcerca curbandumnonefl'e: idcoq;vifiim fuic co ordine libros S. Scripcura: elle vcr-
tendos,quo in làcroéxtant codice, idque co magis, quod inccrprccacionc fibrorum
C faci-
xC ACTASYNODI
faciliorum, interpretes ad felicius difficiliora vcrtenda , magis idonei reddi pof
iènt.
xiM' Sefsione Duodecima^

XXIV. JSTovemùris yDie Saturni
ante merìdiem.
Propofitx funt quxftionès quardamad interprerationem Biblio^rum ipcdan-

,
ces. prima ftiit An in locis illis omnibus in quibus fermo de

Quarum : ,
Deohabetur,inperfbnafècundaiìngulans numeri, ad excmplum Nationum alia-

rum,pervocem BeIgicamiD/r,iìcexprimendum, itemque verba Belgica fetunda:
perfonxlìngularis numeri eidem relpondentia An vero, magis rationi coniènta-
:
neumfìt , utrecepta loquendi coniiietudo tetineatur. Argumentis utrinque Varijs

allatis acque expeniìsjpkiribusfuffràgiis fuitiudicatum,prieftire,utinillislocis,pro-
nomen, Ghy-, iam vi itatum rednèatur , cum id ipfùm apud Belgas omncs iam vf ìi inve-
terato prò lìngulari ufurpetur; acque inprimis, quia verba Belgica, leeund^ perfò-
n;e,flngularis numeri , qu* pronomini, D)',relpondent,jamdudum quali obfoleca
funt, &horridam , ingratam, &deliietam aunbus B'elgicis , vocemedunc.
Secunda quarllio fuit, Qjjomodo nottien lehovàin Vctcri T'cftamento lìt
transferendum ? Vtrum in Belgico lìt retinendum , an vero per vocem Heere, uti
ha6tenuSjauclìmilemexprimendum?Acconfultumflucjudicaciim,cum alia commo-
da acque ulicaca Vox Belgica non exftec, quavisiftius nominis exprimacur , uc incer-
preces vocem lehovam transferant per vocem //f^rf, ucquehiccvoxmajufculislice-
ris in textu exprimatur.Vbicumque vero vox Ìehov£e emphafmhabere vìdetur pe-
culiarem,ibiponendumeire afterifcum &; Vocem lehova in margine adlcriben-
,
dam. Monendos quoque efl'e interpre tes ut ubi vox haec habet punda vocis Elo-
,
him difpiciahtan illis in lociscommodius per vocem God, quam per vocem Heeret
,
transferri non poflìc.

Tertiacjijpftiofuit) Vtrum nomina propria Veteris Teftamenti éxprimenda
fint, uti fònant in lingua fanda an verorecinenda, uti nunc in vulgata verfione le-
:
giintur. Placuit autem ita retinenda elle , uti nunc leguntur ; nifi force exigua quie-
dam mucacioinnonnullisnecefl'ariavidcacur.
Quarca quêftio-fuic, An diftinftio capitum & verfuum accuratior in multislo-
cisadhiberinon debeat. Ac ftatutumruit,rcceptam capitum ac verlùum diftinfti-
onemfervandamefle:vbicunque autem mutatio quidam neceffaria efle videbitur,
eam in margine efl'e annotandam,
Qujefitum denique fuit , Annoh expediat novx huic verlìoni accuracas ali qua?
defcripciones ChoCographicas locorum quorum in Veceri
,
Nova Teftamenco fìc &
mencio, dir onologixitemfàcr2E&:Genealogiarum,adjungere. Acjudicatumfuic,
vcilesquidem ejufrnodi defcripciones fore, acque ad calcem facci codicis adjungi
pofl'e,illisverodefcribehdis aucdelineandis incerpreces occupaci non debere. In-'
primis aucem cavendum efre,ne defcripciones minus accuracse aucincercse adjungan-
tur: cum ne in defcripcionibus Chorograpliicis , aut in citulis ufpiam appingantur
imagunculae , quac ofJenfionem prarbere poffint.
Monendos autem effe inteirpretes Vtconficiant, acque huic nova: verfioni ac-
j
curatum rerum & verborum indicem cum exadiore nominum Hebraicorum intei:-
pretatione fubjungànt.
Item , ut abfentium quoque ratio in deputacione incerpretum &: recognicorum
"
haberi pofllc edica acque annocaca nomina abfenciumfuerunc,qui in fingulis pròvin-

;
cijs verfioni auc recognitioni hujus operis maxime idonei iudicare ntur.
Seilìo
1
NATIONALIS D ORD RE C HT AN vÈ. 31
S E S S,
Sefsione Decimatertia. XIII.
lixvi. Noêmbrh :, Tîe LuriAante mendiem.
FAda cft haò Synodo

Interpretum &: Recognirorum Vetcris Noviquc Te
,
filamenti eledio . Clarifiìmis acque Amplilfimis viris

D.. Martino Gre<ôrij, ,
&: D. Simone Schotto iìifrragia colligentibus , pluribus fuffragijs ad intcr-

pretationcm Veteris Teflamenu dcdgnati limt , lohannes Bogermanfius Leover-
dienfìs Guilhelmus Baudarrius Zutphanicnfis ,
, Gerfon Buccrus Verià- &
nx Ecclciix Paftores Ad quos pluribus fiiffragi)s proximc acceflcrunt Anto-
.
nius Tln ikis in illuftri Scliola Harderwiccna S. Thcologia: ProfeiTor

; la- ,
cobus Rclandus Anìftclodamcnfis Hcrmannus Faukclius , Middelburgcnfis ,
Ecclefire Paftores Ad Novi Teftamcnti

. libronim Apocryphoruni vcdìo- &
nem, potiòribus fufrragijs delegati flint , lacobus Rolandus Amftelodamcniis,
Herniannus Faukelius , Middelhurgcniìs Petrus Cornelij Ecclelìa? Enchu- , & ,
fanx Paflores. Quibus potiòribus fiiffragijs proxime acceil'erunt , Feftus Honi-

mius Leydenlìs Antonius XY-âli-us , Middelburgcnfis Ecclelìa: Paftorcs lo-
, ; :
docus Hoingius , Illuftris Scholse Hader\>f'icena: Reòior.

Priuiquam ad dclcgationem recognitorum deventum fuit , pctierunt Vlrra-
jeftini à parte Contra-Remonftrantium delegati ut Recognitorum ex provin- ,
cia Vltrajcdina dèlegatio diifcrretur , donec eidem Ecclelise de idoncis Pafto-

ribus proipedum eflet. Ad quam petitionem , delegationem illam dilferendam
efle placuit , donec ab Eccleìijs ditionis Vltrajeftinje in una Synodo communi-
bus iìifFragijs nominari , &
cum interpretum ac Recognitorum confènfii atque ap-
probatione eligi aliquando pofi'ent.
Ad recognitionem autem vcrlìonis Veteris Teftamenti delegati funt, ex Gcl- ,
dria , Anthonius Thyiìus ex Zuyd-Hollandià , lohannes Polyander SS. Theo-

:
logise in Academia Leydenfi Profelì'or.

Ex Hollandià Boreali Petrus Plantius , Ecclefìac Amftelodamenfis ex Zelan-
, ;
dia lodocus Larcnus Vliflìngcnfis , Paflores ex Frifìa D. Sibrandus Lubberius, :
in Academia Franekerana S. Thcologia Profefl'or. Ex Tranfìflilania , lacobus

Revius Ecclefìx Daventricnfìs Paftor
, ex Grcningana Provincia D. Franci- :
fcus Gomarus S. Theologia: in Academia Groningana Profeflor.

,
Ad Novi Teftamenti verfìonis recognitionem delegati fianc , ex Geldria , Se-

baftianus Dammannus ex' Hollandià AufbralijFeftus Hommius
: ex Elollan- :
dia Boreali Gofiiiinus Geldorpius ex Zclandia Antonius Walseus : ex Frifìa :
Bernardus Fullenius ex Tranfìfiilania lohannes Langius

: ex Provincia Gronin- :
gana Vbbo Emmius; Grxca: lingua: in Academia Groningana ProfeiVor.
Sefsione Decimaquarta. xîv'
XXV 1.3, ISlo'vcmbris , Die Martis ante meridiem.
CVm
fumma
inflirutionis
fìt in Ecclefìjs
Cathecheticx
tum utihtas
in primis religionis Chriftian:?
, tum necefTitas ;
'& ex
fundamcntis
multarum Eccle-
fìarum gravaminibus ac querelis conftaret , articulum poftremce Synodi Nario-
nalis fexagefimum primum , quo pra^cipitur, Vt Paftores ommhm Iccis ordinarie
in pomeri di(1)70, conciane fimsmam doitrinA ChrifUanx in Catechefi hoc tempore in Ec-
clefìjs Belgicis receftA comprehenfi brevitcr expltcent , ut itafingulis annls ab/ohi pojjtt,
C z ftctindum
i8 ACTASYNODI
eum in finem dipnSfas, multis in locis hodie
fccundum ejufdem CatcchefccàS feBiones,
non obfeivad; Ibtutumfuic, lume articulum inprimis elle renovandum,omnibiii-
(UIC Paftonbus non tantum in urbihus icd &
in omnibus pagislcrio &L liib gravi cen-
ùrx Ecclefiaflicx' pccna manJandum elle : ut , didbus Dominicis poft meridiem

icmnerhabeantconciones Catcchcticas,in quibus Carcchclìs Palatina in Eccleiìis
nolkis rccepta co ordine expli cetur, quo in diòlo articulo pra:lcriptuin fuit. Nec pro-
pter auditorum infrcquentiam qua: in pagis quibufdam obtendi poffct, negligcndas
,
aut omitccndas circhaiccpomeridianas concioncs etiam'iì pailores initio coram

,
paucisauditoribus,imo vcl coram iòli5 tantum famaliis Tuis eas habere cogercntur,
cumminim.cdubitandumrit,ripan:ores'cxcmplo-fam]lia'rua:pra:cant,aliofquc,praelèr
tim Religioni Pveformatx ad diclos, fcdulo cohortati fuerint,quin progreflli temporis
multi iàtis frequenti numero ad concioncs illas tandem iint conventuri. Ne autem
populus diebus Dominicis poft meridiem, alijs laboribus aut cxcrcitijs pro-
fanis diftentus,ab hifcc pomeridianis concionibus abftrahatur , rogandi crune
Ma<TÌftratus, ut opera omnia ièrvilia fcu quotidiana afque imprimis lufiis, com-
,
potatiònes , alialque Sabbathi proflinationes quibus tempus pomeridianum

,
diebus Dominicis , maxime in pagis, plerumque rranligi folet, ievcnoribus Edi-

dis prohibcant ,. ut hac quoque ratione ad conciones illas pom.cridianas mclius
adduci pofllt , atqueita integrum Sabbatlii diemfàn£tificaredifcat.
Quoniam autem còmi iiiationes ,{èu conjundiones Ecclefiaruifi qux in agris, ,
multis in Provincijs crebra; lunt , Ikpe non pcrmittunc , ut ab uno Pallore flngulis di-
eblis Dominicis , uno in pago bina; habeantur conciones, allaborandum erit in fin-
o-ulisclaffibus5Ut,fiullomodofieri poflìt, combinationes Illa: tollantur, atque ut
lìngulxEcclcfixPaftoremluumhabeant. Si autemhoc fieri non polTitjdabuntope-
ram Paftoresilli ,qui binis fimul inlcrvient Ecclelìjs , vtalternis làltcm vicibus,poft
meridiem conciones habeantCatecheticas. Vt autem Paftoresomneshac in par-
te officio Ilio debite & Icdulo fungantur
advigilabunt diligenter Ecclefiarum vifita-
,
tores, utfiquosfortedeprehendant, huic Synodicse coriftituticrii mcremnonge-

rerejeosadclancmdeferantjquo eorundemnegligcntiajuftaccnfiiralerio corriga-
tur: uti quoque Ecclefiafticaccnliiraciigni cenlentur , fi qui Rcligionem Reforma-
tamprofeflì-, conciones illas pomeridianas frequentare S^familiasllias ad eas addu-
ceredetredabunt.
Cum vero conquerantur quoque Ecclefix , atque ipfa teftetur expcrientia,
hanc doótrina; Catechetica cxplicationem in Ecclcfijs noftris hadcnus ulìtatam,
qux publice in templis e Cathedra inftituitur,non lùfficere ad rudem juventutem in
primis Religionis Chriftiana: fundamenris prò iplòrum captu commode imbuen-
dam, ncque ad ignorantiam ab imperita plebe Iàtis commode toUcndam, rogata fi.iir
totaSynoduSjUtlerio de commoda ratione cogitaret, qux inlupcr adjimiores at-
que adultiores, qui nondum in cognitione Religionis- Chriftianx iàtis profeciiTent
accuratius inftituendos , adhiberi poflbt.
S E s s.
^^' . Sefsione Decimaquinta^
XXVIII ISlo'vembris ,'T>ie Mercurij

'
. ante meridiem.
DE accuratiore ac familiariore juniorum atque adultiorum carechizatione,

confiliafiia,tumextcri,tumprovincialesomnes'p'ropofiierunt monitique fiint, :
quiviuatantumvocefiiapropoluerant, uteadem {cripto comprehenderent: eaque

hora quarta pomeridiana , ad Prxfidcm dcferrent. Quo,collatione eorum à prxfi-
de , All'eiroribus , &: Scribis faóta , decretura hac de re Synodicumconciperctur.
Confilia autem Exterorum hxc fùnt:
Senten-
NATIONALIS D R R E C H T A N ^. l^
Sententia. Theologorum M.a^nA britanni a,

de Ratione Catechi'^tioms.
NEccflariurii piane efie hoc Cacechizandi inftitutum , &: praxis Apoftolica &
&:expenentiafàtisdocent ,
ratio &
advcrfàrij noftri exemplo noftro edodi^
probe didiccrunt De ratione vero qua iftud commodiilìmc fìat qui ingeniurrt
» , ,
populi veil'n norunt , optime omnium ftatuere poflbnt. <
Nobisfìcvidetun
Duplex efto Catechi/inus > tilius inufumpuerorumbreviculus ac facilis, con

tinens fundamcntaliaillaReligionis capita, qusE Symbol© , Oratione Dominica,
Decalogo , &: Sacramcntis comprehenduntur , brevirer ac dilucide explicata.
Qui quidem ctiam à Ludimagiftris iiiis hcbdomadatim ab iplìs exigàtur. Alter'
illc iit Palatinus , qui nunc obtinct (nonparumcnim nocct ifta varietas) infùas
partcs (proutufùsfcret) diftributus Populus vero cum duplice in claflelìt, vel
.
quijuniores, velprovcdioresartate: utlcniorcs quique, ad publicumhoc (infiie^

tum haótenus) examen vocentur,vix commodc pofle fieri exifhimam.us,nifi qui for-
•
te fé luiic inftituto {jpontc fubjecerint.
Sed ubi duplex occurrit de Sacris Fidei capitibus agendi oppoftunitas (una Or-
dinaria ,
qux Dominicis haberi fòlet altera Extraordinaria , ubi ad
lingulis dicbus ;
làcram c-vva^tv poli debiram prarparationem acceditur ) hanc occalionem arripere

pollunt Miniftri aniice &: lamiliariter etiam cum prove£l:ioribus quibufque de re-
bus fidei privatihi colloquendi Ordinario vero examini interfint quidcm om-
.
nium artatumomnes, (oli tamenjuniores (ùbjici tcneantur. In facro ergo conven-

ni pomeridiano, ccrtus quidam fithorumnumerus pura duodenarius vel vicena- (
rius) iuxtavicorum domorumqueordineminftitutus , qui paratus fit ftatis quse*

ftionibus Catecheticis rcfpondere.
Incertum illis fit, d quibus iplòrum hoc refpondendi pehfum exigetur Ita ut .
omnes fint paratiilìmi. Sxpe repetatur eadcm qu^ftio , ut ita frequenti inculca-
tionememoriseinfigatur. Singulas relponfiones quam polTit pianissime explicet
itiinifter; &
ubi fingulas quafque abfblverit , rationem repetat illieo àfliis Cate-
chumenis corum qujedidalunt. Vt ita palam conftet, nunquid explicata à fc
prius làtis intcllcda fuerint. Quod fi ex ipfòruin refponfis conftet , habet ipfe in
quo acquiefcat fin minus , ad clariorem (fi potelb fieri ) rei explicationem ac
:
rcpetitionem fefe comparare non gravctur. Singuhs etiam refponfis confirman-

dis unicum aliquem locum maxime idoncum exigere operae-pretium,
Scriptura;
erit , dodrinam in facris Scripturis fundatam intelfigant.
ut hanc Catechifhii
Quod vero ad dclcftum dicendorum attinct multum prudenti^ Miniftrorum ,
neceilario relinqucndum eft. Qui tamen moncndi fiinc ut in ijs fbhs quac & ,
fcitu necefl'aria & captui populari accommoda fuerint , infiftere velint. Quod
ad catechizandos putamus inftitutum hoc non debere reftringi ad ludos litera-
;
rios, pubemve liberalius & honeftius educatam. Omnes anima: a^que chara: funt
Dco; fèd &; quo minus imbuti fimt hteris, eo magis necefie habent,ut aliquid eis
accedat luminis aliunde ita ut &c baptizati omnes fidei illius rationem omnem,
;
cui fc voto obftrinxcrint , intelligant. Ad Catechizantcs vero conjungant fiias ;
operas cum Miniftris Ludimagiftri; utrique enim profedo incumbit harc cura, ut
piam omnis animx inftitutionem , quantum pollint , promovcant. Vt autem
6c Catechizandi &: Catechizantcs fiiis officijs non defint , oportct inrervcniat
fiimmi Magiftratus autoritas , qua; inultam non ferat vel parentum,vel Ludima-
giftrorum , vel Miniftrorum negligentiam. Qua: ctiam fiab mulda pecuniaria in-
jungat fenioribus quibufque , ut juniorum Catechizationi publica: interfint.
C ? ludiciiim
30. ÀCTA SYNO©I
ludicium 'Theoloôrum âlatinorum,
de CatechiX^ndi rations.
GRatulamur vencrandìE Synodo, quod quacftionem liane de Caccchizandi ra^*

rione, quac inprimis hoctam
folenni convcntu digna videtur, excuricndam
duxerit.' Mukum enim intereft quanam rarionc vera Dei agnino , verufquc
,
cjufdem cultus , rudiorum animis inftilletur Ncque dubitamus cur tot hxrc- . ,
ies &€ nova dogmata locum pafTim inveniant , caufl'am vel maximam eflc , Ca-
techizationis ncgledum. Vbi namque fòiida pietatis fundamenta ja£ta non flint,
fieri non poteft, quinpopulus quolibet do£trinsE vento huc illuc agitetur.
Itaque de neceiFitate Catechizationis non eftquod quseramus De modo po-
, :
rius quêritur cujus fi exadta habenda ratio elì:,auditorcs Evangelici in certosquol-

dam ordines diftinguendi flint.
In Palatinatu Eledorali diftinguimtur in trcs ordines : puerorum & puella

&
rum , adolef'centum virginum , denique feniorum leu adukorum Catechi-.
zatio puerorum & puellarum reliquorum in Templis. Qu.ìa ve-

iìt in Scholis :
ro ^randa:vi Catecliizationem diificuker admittunt , juniorum potifTima cura Se

infUtutio rufcipitur.
Eft igitur pij Magiflratus in co diligenter laborare , ut non tantum in urbibus ;
fed etiam in pagis Schol» puerorum puellarumque inftituantur , in quibus utri-
que &
legere &
fcribere &
pietatis fundamenta difcant.
Qua in re cum nullis pepercerit fumptibus Sercniffimus Eledtor Palatinus, Do-
minus nofler clementilTimus , paucorum annorum intervallo faóbum efl] , ut in
Palatinatu fecundum illud, loeìis , fìlij & fiha: prophetent , feniores fpmnia fo*
mnient, & juvenes vifìones videant.
Sed prxficiendi huiufmodi fcholis talcs ludimagiftri , qui Catechetica &
ipfi re£te norint , & aliquam etiam facultatem habeant ea alijs tradendi &:ex-
plicandi.
Deinde Paftores loci frequentcr fcholas illàs vifitent oportet Tum prò va- .
rietate puerorum inftitutio Catechetica quoque varianda efl. Pueris igitur lac
propinandum eft Hoc eft , capita quinque pietatis & quseftiones pauca: ex Ca-
.
techefi depromptx quac flimmam Religionis contineant.

Qui astate paululum accreverint , ijs fohdior cibus proponendus. Hoc eft,
quêftiones in Catechefi noftra afterifcis notata: , quz parvam quafl Cateche-
fin faciunt.
Grandiorum in Scholis , prscfertim oppidanis , alia ratio erit. His enim in-
tegra Catechefìs edifcenda cum his per omnes Inftitutionis Catechetica mo-
:
dos , Catechefìs ipfa erit excrcenda Qui modi quales fint docebit Catechefis
.
Scholaftica Palatina , quam Veneranda; Synodo in hunc uflim ofFerimus.

Adukiorum , qui fcholas nunquam vifìtaruht, inftitutio diebus Dominicis com-
modifTime fiet in ubi brevi conciuncula Ca-
templis , idque horis pomeridianis ,
techetica habitaj Paftor de fuggeftu defcendens , prselcget prxfcntibus tum capita

pietatis , tum quarftiones ex Catechefi excerptas, fummamque Refigionis conti-
nentes , & viva voce paucis ea explicabit &: primo quidem verba duntaxat capi-
:
tum pietatis & quasftionum deinde vero fenfùm quoque earundem ab auditori-
,
bus exiget.
Et quia nonnulli forte hoc pium &: laudabile inftitutum ita funt interprctaturi,
acfifiibnovumjugumHifpanicxInquifitionishac ratione redigendi fint , Pafto-
res frequenter &
dihgenter auditoribus fuis inculcabunt , cauflam magnam eflc,
cur Deo gràtias agerc debeant , quod à jugo fervitutis Hifpanicx fint liberati fed ;
cauflâm longe majorem effe , cur Deo gratias agant , quod fub jugunj Chrifti mif^
fi fmt . Quod , tefte ipfo Salvatore , facile eft , ac levci
tûoniam
Quoniam edam ufii receptum efl in hoc Belgio , ut qui ad communionem
j)rimum admittancur, publica Catechizatione prius explorcntur,perpendere poi-,
flint Reverendi Domini Paftores Ecclcfiarum , an non id quoque
ad alios
incerdum prxfentes , flagrantes zelo Dei &
profefllonis nominis ipflus , tranfl
ferri queat Ut ita res paulatim in exemplumtrahatur&communisfiat.
:
Magiftratus autem in primis rogandus videtur , ut hic juvet laborem mi-

nifterij,nec patiatur coticionibus Catecheticis licenter nimis &: icandaloiè ex-
patiari populum
Hicc làlvis melioribus judicijis;
Sententia Theologorum Hapiacorémi

de CatechiT^tione.
VT Exarnina Catechetica legitimc &: cum frudu juventutis inftitui

queant , quatuor potilTimum oblèrvanda cenfèmus.
ri
habè-i &
1. Vt Catechelìs habeatur certa , fàcris literis iion folum confentanea , vc-
ìrum etiam ad captum eorum qui ex ea infotmandi flint inaximé accdm.-.

modata.
2. Vt fmt qui Catèchefìn illam alijs tradant inculccnt. &
3. Vt iìnt Catechuméni qui in doftrina Catechetica informentiir.
^
4. Vtinformatiolegitima &
commodifTimaratione fìat.
De primo , partim Ecclefijs Belgicis jam tum profpeduin efb , utpotc in qui-
bus ha£benus recepta
'
&
tradita fuit Catechefìs Palatina , qua vix alia dari
poteritfblidior jconcinnior, perfedtior , &
ad captum adultiorum pariter &:ju-
niorum accommodatior partim facillimo negòtio profpici deinceps poterit , fi
;
eandem per quxflioncs marginales refolutàm &; integris fcripturx teftimoriijs>

qu^ fìnguliis quseflionibus fubjungantur confirmatam prout ea ante noven-
, ,
nium in Palatinatu edita efl: una curn viginti illis qujeflionibus qux in Ecclefijs
,
Palatinis paganis proponi fòlent , in.linguam Bclgicam transferant , fìgilla- &

tim Typis defcribendam curent. Omnes veiro alix Catechefes publica auto-
ritate è Scholis eliminabuntur.
De fecundo ,
judicamus ofHcium inflituendi luventutem in dodrina Cate-
chetica j
pertinere , tum ad Miniflros verbi divini, tum ad Ludimoderatores,tum
denique ad ipfos parenteS. Miniflris igitur verbi divini, lerfo injungeftdum,

vtexamina Catechetica flatis diebus &
horis , ea , qua par eft,dihgentia , non
minus ac ipfàs conciones habcant &c inflituant In eos qui hac in pairtè negli-
.
,
gentes deprehefifi fuerint animadvertendum.

Ludimoderatoresdehaciplàrecommonefaciendi erunt, &fimulatquercho-
lafticaz juventuti ad omncm pietatcin informandê prêfìciuntur fande , idquc ,
fubl'criptione nominis promittent, fé non aliam, quam qu3é in his Ecclefijs Belgi-
cis recepta Catechefin juventuti fcholafticsetiradituros.
fit ,
Parentestum inpublicis Concionibus, tum vero etiam fi nedigehtiores dc-
prehcndantur , à Synedrio monendifliht jUtin erudiendis fùis liberis &: familijs,

in dodrina Catechetica debitam diligentiam fidelitatem adliibeant. & Quod
utcommodiusabipfisfieripofTit , ipfiexaminibus Catecheticis publicis intererunt,
ut qux in iUis à verbi divini Miniftris proponuntur , domi repetere 3 fùis in- &
culcare queant.
QuodtertioCatechumenosconcernit, Eorumnominc precipue quidem ju-
niores intelligimus , itatamen ut adultos, puta patres &: matresfamifias, non om^
nino ab hoc exercitio exclufos velimus. Erunt itaque lili qui in Catechef ì inflrucn-
difunttuhijuniores,tum adulti.
lunioresin tres Ordincs diflinguimus , quorum primus compleditur hos,
iûi infra annum «etatis circicer odavum primis Chriflianae Rcligionis elemen-
C 4 lis ad-.'
,
31 ACTASYNODI
tisaddifcendisoperamnavant: Secundusefl; puerornm , &: pucllarum: Tcrtius
continec adolcfccntcs & virgines. Statuendum itaque accedente , Magiftratiis
confènfii omnibufquc & iingulis ferio &: f'ub certa mulda pecunia-
& autoritatc , ,
ria pauperibus numeranda, injungendum erit, Vtnon minori frequentia omncs

juniorespariter& adulti, hif ce examinibus Catccheticis , quam vpiis etiam con-
cionibus interlìnt audicndis. 'Quani ad rem non inutile tore arbitramur, (ì
,
Paftores&: Seniores Eccleflarum, pra:rertim inpagis, ubi minor clli auditorum

frequentia, ccrtumCatalogum habcrent omnium familiarum ad ccctus f'uos pcr-
tinentium , cafque in certas clailes diftributas ordine, in examinibus Catccheticis
cxplorarent.
Quartumhabetfua diftin£la membra i. Qiud ex Catecheifi cuilibet

: Catc-
chumcnorum ordini tradcndum. 2. Quomodo. 3. Quo tempore & loco.
De primo ftatuimus Frimai clalfis Càtcchumcnis inculcanda cfle prima ac

,
nuda Chriftiana: Religionis capita , Dccalogum Symbolum 'Apoftolicum , ,
Orationcm Dominicam, Inftitutionem Baptilmi & Ccrnx Dominicic. Qua:

invjtgintiillislupradiólis qujEftionibusbreviterenucleantur.
Quas quêftiones exiftimamus à juventute primo feptennio vel ottennio

facili negotio addifci polle rpra^fèrtim lì ad domefticam jnftitutionem acccdat
Scholaftica&EcclelIallica. Nec parum ad hoc obtinendum profuerit, fi libris
Alphabeticis ex quibus pueri fyllabas connedlere &
legerc difcunt, quinque illa
Chriftianse Religionis capita interlèrantur. Atque in hoc ordine Miniftrorum
&Ludimagiftrorumprima&potiffima cura erit, utjuventus textum quinque ilio-
rum capitum integre &incorrupte edilcat; fcduloque cauendum,ne textum cor-
rumpat ; ahena verba , qu« quandoque ineptum &: contrarium prorlùs fèniiam
gignunt, flibllituendo. Hoc enim il fiat, adultiores fa<5l:i , vix ac ne vix quidem
edifcerepoterunt qua: in prima fuapueritia male didicere.
, Dehincopera danda
cft'jVtfenllim fmgulórum paulatim j:ed:e allequantur. Quod ut fiat, Ludimode-
ratores &: Miniftri. i. Textum ahquoties clara & diftmdta voce Catechumenis
proponent. 2. Abijldemexigcnt, &: fialicubi errent,eafl:atim humaniteremen-
dabunt , eaque verba qua: ab alijs male pronunciata, aut reddita flierunt, femel,
bis, terve enunciabunt , &: tum à Catechumenis eadem denuo repetent. 3. Voccs,
quxintextuoccurrunt,peregrinas vel ob('curas& pueris nonftatim obvias , quam

fieri poteft maxime perlpicue declarabunt„verbigratia,In primo pra^cepro, ut Juven-
tus intelligat, quid per captivitatem^gyptiacam&liberationem ex ea intelligen-
dumfit, liiftoriaquiE in Exodo dcicriptaelì:, quambreviifime juventutinarranda
erit. Sic in quarto prxceptovocabulumSabbathiexplicandum, hiftoria crea- &
tionis pueris brevirer narranda erit. Non
abs re quoque futurum elTet , fi in hoc
ordine pauciflìmaScripturardida, prarfèrtim ea quibus liimma Legis &: Euangelij
continetur , &
utriulque ufus defcribitur , juventuti édifcenda proponantur , nifi
forfitan Catechumenorumprimi hujus ordinis captus , nondum illud ferre pofie
videatur.
Tnfecundo Órdine, fìiperioribus quxflionibus addenda erunt illx , qua; in

Catechefi Palatina afterifco notata: funt. Hx
quxiftiones. i. prout in Catechefi
habentur, hujus ordinis Catechumenis proponenda:,&: ab ijldemexigendx. 2. Per
marginales quicftiones &
refponiìones , primo quidem à Ludimoderatoribus &c
Miniftrispraseuntibus clara voce , deinde vero etiam à Catechumenis ipfis , ad
marginales quarftiones datis refponfionibus refòlvendiE erunt. Vbi fimiliter
ut in fùpcriori clafl'e > opera danda eft, ut Catechumeni fenfiim eorum,qu£e
didiccrunt , percipiant. Id quod fiet eo magis , fi à Catechetis quxftiones
marginales quandoque immutentur. Tum enim ex refponfionibus Catechume-
norum , qua; ipfk quoque , ut interrogationibus refpondeanc , à Catechumenis
immu-
immutando erunt , facile apparebit , fatifhequxftionum &: refjponiìonum fen-

i'um pcrceperinr , ncc ne . Vbi aliquis dcfedtus deprehendetur comiter emen-
,
dandus crit. Adjicienda infiipcr , & ab hujus ordinis Catechumcms edifcenda

erunt tcllimonia Scriptura:,fhltcmea, qu2GÌnliimmavijs re/poniìoniljus , ex adverfo
quarftionum llngularum in margine appoiltisjfìmtnotata.
Tcrrioordiniomnesaliaj.qiK'E fuperfunt quseftiones CatecheticsEproponuntor,&

abcj'.iidcmCarechumeniscdiicuntor, unacum Rcfponlionibusadquxftioncsmar-
ginaIcs,&:di(5lisicnptura:infùmmarijsRclponlìonibusnotatis.
Qiiod fi in paganis Ecclefijs omnes fiipradidi tres ordines Catechumenorum

habcri liab initium hujus excrcitij nequcant , lufFiciant prò rarione ccinporis &c lo-
ci cujulque duo Ordines priorcs.
Modils Catcchizationis juniorum in Scholis &c Ecclefijs uiius lìt idcmque, ne

divcriìtate Catcchifhtionis Juventus turbetur , & in ftudio Chriftianx Religionis
retardetur . Quâlis vero elle , & in quolibet ordine obfcrvari debcat , ex llipe-
rioribus liquet.
Tempus examinationibus Catechéticis ftatum aflìgnator. In fcholis paga-

nis , Sz inferioribus claflìbus Gymnafiorum
fingulis diebus duê liora; , altera an-
temeridiana , altera pomeridiana Imic pietatis exercitio tribuuntor , fervata
ca«de qua fliperius diximus ,
prò Catechumenorum diverfitate , diftincfla ra-
tione & modo.

In Ecclefijs Vrbicis tria fingulis feptimanis exatnina Catechetica habentor; unum
diebus Dominicis ; duo diebus profeftis. In paganis fiifficiat diebus Dornini-
cis horis pòmeridianis Catechizationem juventutis , concione Catechetica fi-
nita , inftitui,
Ludimagiftri ad hxc examina difcipulos fiios fiftunto parentes liberos fiios, :
qui fcholas non frequentant , ad eadem diebus profeftis mittXmto Dominicis ;
vero ipfi adducimto.
Patres & , non quidem pubhce in prxfentia domefticorum

matres-famifias
examinandos judicamus , prxfèrtim fub initium hujus noviter rnftaurandi
elle
examinis Catechetici , ne in confpeftu fiiorum pudefiant , &c afiquam honoris
& diejnitatis , qua merito apud fiios valere debent , jaóluram faciant , neve ani-
mi ipfòrum ab hoc lautiabili pio inftituto aficnentur.& Nihilominus-tamen co-
rundcm progreflus in dottrina Chriftjana {libinde commode explorari pofTe ccn-
fcmus , fiintantcs rccens fibi natos ad SS. Baptifma adduduri , prius Pafto-
rcs Ecclcfiarum adire, &: ab ipfis Baptifini adminiftrationem petere jiibeantur. Id
quod innoftris ecclefijs Hafllacis hadenus non fine frudu ufiirpatum fuiffe com-
pcrimus. Nec parum ad hanc rem profuturum videretur , lì ipfi etiam Propa-
trcs &c Promatres , uti vocari lòlcnt , nomina fiia apud Paftoresprofiterentur.
Quod itidem in Ecclefijs noltris fieri confuevit.
Vt vero tam Catechiftis quam Catechumenis ahquod vcluti calcar adda-
tur , & ufrique a,d debitam diligentiam excitentur, i. Paftorìbus Ecclefiarum
uniulcujufque loci demandanda erit fcholarum infpeftio & vifitatio ad minimum
finguhs menfibus infi:ituenda , in qua ipli difcipulorum progrefiiim in dodrina
Catechetica cxplorabunt ; ut , fi quos vel in docentibus vel in difcentibus dcfe-
£tus deprehendcrint,eofdcm emendare queant. 2. Certis quibuldamPafìiori-
bus Metropolitanis iniungetur munus , Ecclefias , prxlèrtim paganas , ad mi-
nimum fèmel quotannis vifitandi , &: in ifta vifitatione inter cheterà inquirendi
in diligentiam, t;im Paftorum & ludimagiftrorum , quam Catechumenorum.
?. Ad
,
34
ACTASYNODI
3. AdCcenx Dominicse vfùm prarfernmin pagis, nemo admittetur , nifi qui'
,
dòftrinam Cacechcricam probe tcneat , &: fidei lua; rationem , coram tota Ec-
cleiìa , puh'licc reddat. 4. Sponiì non copulabuntur , nifi privatim Paftoribus
fuos in Religione Chrifliana profedus (atis comjrobaverint. 5. Autoritas Magi-
llracus impìoranda ut grauiiìime lulìbus aliifque e^cercitijs , quibus Sabbathum

,
proflmatur, pium hoc inibmtum impediripotert interdicat , populumque qui-

,
bus commode rieri poceil racionibus &: modis , ad hxc examina Catechetica frc-
qu entanda adigat.
Hxc uxlvis mehorum judicijs.
lìelvetiornm Theologorum Iiidìcium de

CatechiX^ndi Ratione,
TAmetfiinReformatis Ecclefijs'Helveticis, circa Catechifmi excrciriumnon-

nuUa prò divcriìtate Rerumpub. diverfitas,adhibetur tamcn induilria pe-
fìt
cuharis ubique, certa Sgravi ab amplillìmisMagiftratibus conllituta, negh'gentio-

ribus fèu contumacioribus poena. *
Conciones diebusDominicis in urbibus& pagis habenturplures, quarum ah-
quaeft Catechetica,
Qu.otannis Catechifini cxphcatio ad fìnem perducitur. , ut rcpetitus feUciuS
harreat.
Concionibus iftis Catccheticis Dominicis interefTe tenentur quotquot voi è*
fchohs egre/lì jamfimtjvel quibus fcholx bencficium non contingit. cujus generis
f unt lervi , ancillaj , &c.
Die profefto hebdomadatim habetur Concio Catechetica dcftinata Schola-

fticis utriu{que {èxus. Hac Catechifta, phrafì populari , ahas rchgionis tantum ca-
pita, ut funtjDecalogus, Symbolum , &:Oratio Dominica; ahas, qua:{lioncs Care-
cheticas ipfas exphcat, ac certis diebus Dominicis ptfbhco examine induftriam
,
cumludimagiftrorum tumprofedumpuerorum explorat.

,
Ornando Paftorivniconcionandumeftinpagisduobus aut etiam tribus; con-

ciones CatechericasDominicasakernat.
In locis nonnulhs ubi homines ob locorum diftantiam utramque concionem
,
Dominicam minus all'equi pofl'unt habetur concio matutina tantum; ea tamen bre-
,
vior. Qjia finita Eccleila retinetur: de fùggeflju paftor defcendit: Catechume-

,
nosadfefecolhgit: eosexaminat, erudir, &:quiddeinccpsdi{cant, przefcribit. Ra-

tionem hic habet accuratam non juventutis tantum; fed cetatis omnino omnis.
Vt ex hac occafione ad feniores quoque redundet frudus non pcenirendus.
•
Adornantur quoque Catalogi quibus non tantum perfbnarum nom.ina, fed
,
.artasetiam &
profeótus confìgnatur.Vt ahorum quidem provelntur indufkia com-
mendationibus pubhcis , &
nonnunquam levidenlìoribus pr^smijs ahorum ve- :
ro neghgentia , vel commonefadione vel auto ritate magiftratus elncndctur.

,
Non in vrbibus tantum, fed in agro quoque fcholse aperiuntur, in qifibus Ju-
ventus, non tantum legete &C fcribere docetur; icd inprimis in Catechelì, preca-
tionibus&:p{hhnodijs,eruditur. Conciones itidem Catechetica Dominica:, quan-
do j uventus in tcmphs a frigore videtur Ixdi in ardibus privatis habentur.
,
In quibus lòcis \\xc Catechizandi ratio primum inftituta fuic , ut faci-

lius à plebe rufticana impetraretur obfequium patres &: matres familias ,
,
nonnulli eriam ex adultioribus , eximebanturrtanrumque iuniores ab initio ca-

techizabantur. donecprogredu temporis plufculumobtineripoflet.
Ve
NATIOKALIS DORDkECHTÀN^.
3$
Vcdifcendi deflderium accehdatur foveatur &
quicunque matrimonium ;
fuum pubhce confecran volunt , tencntur(fè fiftere Paftori ruo,uc huic

fuumin
caufla Religionis profedtum probent. Eftquc penes Paftotem , horum vel pèti-
tionem admittere vel fufpehdere , certumquc ^rxfctibcre tempus , intra quod
ea addifcant, qux {ine fidei vel morum periculo , ignorare non pollunt.
.Nemo etiam ex juvenibus ad Cccn^ communiohem admitdcur , nifi prius
examinetur, an myfterium hoc fàndum pfobfe inrelligar. Qua ratione , religio-
ni Chriftianx addifcendae, adduntur juven'tuti calcaria.
Ex junioribus non admittitur teftis Baptifmi , niil prius examinetur, an my-
fterium Baptifrni , & quodhahi teftium iìt officium, intclìigar.
Denique Paftoruìn mùnus eli, ingredi fcholas frequenter, fuaqueprxfeH^

,
tiai cuminduftriam Ludin>agiftrorumi tum (piAofMiJtieu ipliusjuventutis, acuere,
Sentenfia Ioannìs T)eodktì, ^ 'Theódori

Tronchini , deCat^che^
ticis extrcittjs.
tanta fententiarum & optimorum, de Cittechetica

INcopia, paucula, ex &: praxi Genevenlis,
ulix Ecclclìaj
iiiftitutione
fubkgemus.
, monitorum
Moneantur diligcnter contente parentes &patresfamiiias prò conclo- &

ne ut prima Religionis Chriftianx Elementa, ipli , vel per fé, vel per cpndu-
,
tì:ospra:ceptores, velintrivialibus Scholis, animis luorum liberorum famu- &

lorum inferi curènt.
Ante fìngulas facrx Cocna: celebrationes
, paulatira inftituatur , ut per ur-
bis regiones certis locis inxdibus privatis , vel etiam in tempio conveniat pie-
bis minutioris , fèrvitiofum , opificum , juniorum turba ibique éxamine familia-» :
ri , autoritate Magiftratus , ad edendam fidei fuse in facris profeóbus profef-&

fionem adigatur tardiores denique atque imperitiores ad futura exattiina mo-
:
neantur , &
landa aemulatione pirovocentuir. ,
Formula brevis &

dilucida prò urbana ejufinodi plebe , villaticifque homi-
nibus, pubhca Synodi autoritate confcribatur: qua Symbolum Apoftolicum, o-
ratio Dominica, Decalogus, De Sactamentis dodrina, per capita , fedioncs &
fuas, perlpicUe , folide, &
ad uliim cónfcientix precipue, explahentur.
In pagis
, dua: tresve ejufinodi compirehenfiones vel tmemata breviores
Catechefeos , adhibitis uno vel altero Sacrje Scripturx locis infignioribus ad-
iftius
argumentum expreflìs , horis pomeridianis diebus Dominicis enatrentur.
Si à communi vulgo segre id obtinent paftores , ut àdlìt frequens Catechif-
mo ; fàltem omni ope atque etiam prò autoritate fua id à iuniòribus pueris &
puellis expolcant,& obtinea;it.
Aliquosvel ex fuis domefticis , hberifve , vel ex liberalioribus fui gregis

fehgant, quos inftitutione privata, ad pubìice relpondendum in tempio compa-
rcnt atque quamprimum honefte poterint illud exercitium pubhcum inducant,
:
fandamque aemulationem Inter sequales èxcitent.

In vrbibus & pagis quantum fiei:i
poterit , abftineatur perpetua Catechif-
,
mi oratoria Erotematis potius res peragatur, quibus eliciaturin-

explicatione .
timus refpondentis fenfus , audientifque populi confenfùs omnelque à teneris :
addifcant fenfus &

conceptus veros &
germanos de Deo &J divinis in animo fùo
formare , tum rite atque adeo fidenter de illis loqui.
taven-
5^ ACTA S YN OD I
Caveantur quxftiones perplexx ,rdiolaftica:,cunorx ròlidapietstis doftn- ;
na, Théologia confcientix & pradica, ànimis infigatiir cum diligenti iifiis ad om-
;
ne?virx &morcis dcclaratidne.

In Scholis publicis cxerceantur , &
obrerventur egregia illa omnia, quarab
alijs in medium condika firere. Vfus vero Catechifrni Heidelbergcnlìs mofdicus
retineatur. .,. ..•.-.
Adfuefcant Theologiae ftudioiì Catechetico officio etiamquc ante publicam ",
vocationem ad illud adhibcantur Se excitentur atque fbbrietatis fànfta: pryden-

: ,
&
ùx , Religionis leges ab ipiìus populi nccelTìtatibus dif cant,
,
Retradent Synodi futura adeoneceilkrium fili ordinis caput, Sede diligenti

obfervatione fedulo inquirant.
^htologorum "Bre-menfium ìudicìum de ,
modo CtutechetìT^ndi.
Neccflitas:
ì. /Âtecheticainftitutioeft fundamcntutn aedificationis Ecclefiaftica; adco ;
• formando populo Dei pofTitfufficerc. Etfì tamén fedu-

V-i/ut eà mediocriter
fa opera danda fif, ut in tanta Iu(!e doctrina: ad quandam màjorem perfcdionem
,
feramur idquod monet ApoftolusHeb. 5 Se 6. Ccrtp eaefl necefTitas Catechis-

:
mi tradendiin Écclefìa,quse eft Locorum communi um profefsionis in fchohsTheo-

fogicis. Hxc elTe debet forma fanorum verboriim ita omnes adconciones intel-
:
ligenter &
fruduofe audiendas prarparantur paulatimque de Religionis contro-
:
verfiisiudicare difcunt. Et ha;c conflietudo Eccleiìam docendi vnacum dodrinaè

puritate nobls difciphna: quoque formam reftituec f crvabit. &
Modus:
2. Triplex autem modus effe poteft Catechefis tradenda: Scholafticus, Ecclc -:
ìGafticus, &:Domefticus. •
Scholafticus.
3. Scholafticus eftjvcl in Vernacuhs,vel Latina, velExoticishnguiS.

4. Ad vernaculas & exoticas fcholas dehgatur inftitutor , qui f ìt Ecclefia: mem-
brum , dottrina: Chriftianaz gnarus , pius,laboris patiens , & in eo vitx genere perfc-
ie dignum probet, ad EcclefiaftieumMiniftcriumtranfituruSo
veratuius aut fiquis:
Isiìnguhsdiebus,adminimumunamaut alteram quieftionem diìcipuhs dihgenter

inculcetjejufqueuftimin precatione &vitavniverfàurgeat..
5. Harum Scholarum Infped:oresfìntPaftores,&fìnguhs mehfibus, vbi maxi-
me funtinfrequentloreshomìnumccetus, difcentium profeótum &: docentium ih-

duftriam, fìdcm ac prudentiam explorént: laudent difcipulos, qui mehoris fune &
cxemph, moderate (atcumrpelaudisahasauferènda:)arguantighaviorcs.
6. In Pa:dagogeò fchola: noftrê fervamus hunc morem:
InPxdagogeo:
Praiter ordinariasduasCatecheticashòras,quibus omnes promifcue per hebdo-

rhadamexaminantur,péculiares fiint inftitutiones eoriam, qui fé ad facram avvaîv
pàrant. Trimeftri autem ante Ccenam ilh Catechumeni nomina fua profitentur,
ròtoque medio tempore ahquoties de tota Chriftiana dodrinaaudiunturj quique
fatisfaciunt examini, fòlemnicamftipulationerecipiuntur.
Domcfti-
Pomejlicus.
7. Qui fcholarum benefìcio non uruncur 5 ij dottiatim opportunis ftatis &
temporibus, prxfcntibus pacribus familias, audiri poflunc recicatis cextibus nu-
:
dis, & familiaritcr explorato per qiisftiones perfpicuas fingularium partium fenfu.
8. Maxime autcm è re Ecclefia? cric, ludimoderatores per fingulos pagos con-
ftitui. Iis vero in re canti momenti, abfquc qua Ecclefixpublicum miniftcrium
facpe infruftuòfum eric, honefte prò perpetuis &:molelbs laboribusprofpicien-
dum cric. lidem autem in pagis ledores Ecclcllaftici efle pofTent.
Fcclejìajìicus,
9. Ecclefiafticus Catechizandi ufus

, cric vel loco fecundac concionis (fica
commode haberi nonpollìt) vel pofi: eam. Vbi de jufta dodrinx parte paulo
ante dieta, ij .imprimis examinentur, qui nondum ad canam funt admiflì.
10. Prudentia autem hic opus eftfingulari, ut difpenfator myftcriorum Dei
difpiciat, quid cujufque loci circumftantiasferant. Adpudorem corrigendum &
univerfalcmordincmfacilius obtinendum,confultum putamus, ut finguli audi-
toresfuo locomaneant.&Paftores fubfellia obambulent, initio juniorcs exami-
ncnt, paulatim etiam adultiorcs. Si Ecclefia iìt amplior miniftri diverfi dividant
,
cxamen,utaliiinfiiperiore, ali) inferiore tempio illud obeant. id alicubi utiliter

obfervarinovimus. Quid ha; regiones ferre queanc judicio Provincialium fra-
trumrelinquimus expendendum.
11. Vbi Catechefis plenior docetur ('quxcunque tandem Belgicis Ecclefiis
placcat j longiores refponfiones familiariter &
prudenter in plures qusftiones
diftinguentur per anatomen feu evolutionem ipfarum.
12. Proponimus etiam confìderandum, utrum prxftetproparvulis &infìr-
mioribus , quafdam prsecipuas quxftiones excerpere , quje integre difcanturtan
longiores omilfis nonnullis verbis contrahcre. Illud nos malumus: quia hoc
valde turbar memoriam eorum,qui poftea pleniores refponfiones vòlent edifcere;
Saitcmhoccavendum eft, neexmedijs commatis verba excipiantur. Nam in-
tegras periodicas claufulasrefponfionum in compendio omittere , nulli damno
fu eri e.
13. Qui jam plufculum profecerunt in dodrina, afTuefieri polTunt, ad &
fublimiores quieftiones , &
ad earundem probationes , faltem per ea dida , quje
in V. &
N. T. funt illuftriora, &
in concionibus plebi crcbrius inculcantur-
Subinde etiam monendi funt juniores miniftri ut in concionibus omnibus no-
,
tcnt, qux Catechifmi partes eifdem precipue explicentur. Et hoc ad Catechifmi

commendationeminfignempertinct , fivelinitio, vel fubfinemin<»t*xe(p«â<a'(r^
propter juniores moneatur, ad quod dottrina: Catechetica: caput, expofitado-
ftrina fit referenda.
Tiervus,
14. Nervus ad hos Catechizandi modos erit autoritas Magiftratus, paterna:
& blanda Pnftorum exhortationes, exempla ab ipfis magiftratibus &miniftris,
fenioribuSjofEciarijs, eorumque uxoribus, libcris &: famulitio: idquodabillu-
ftribus quoque pcrfonis in Germania alicubi faóbitatum, magno cum Ecclefiie
Bono, confermare poflumus. Etiam fingulis femeftribus, folcmne examen in-
ftituipotcftdetotododrinx corpore. Seniores Ecclefiaz, aliique honorati viri
plebemadfeinvitabunt,actumquifquceos, quos fibi bcnefìcijs devindosnovit,
hanc ad tempie difponet. Muldaspecuniarias, carceres, &fimiles corredio-
nes politicas in Ecclefiam introduci non arbitramur effe confultum ut Chri-
, :
ftiana: manfuetudini contrarium, &quod utriufque teftamenti exemplo caret.

Etiam noxium effe illud diverfarum Ecclefiarum experimento nobis conftat, id
quod etiam de bis regionibus metuimus. Qui matrimonium meditantur eiquc
benedici volunc, privatim occafione prudenter &amice capta (quale apud Au-
guftinumlib. de Catechizanàisrudibus eft legete j de religione ceu occulte, &:
quafialiudagatur, audiripoffunt. Similiteropportufiumerit, Chriftianum cum
eo inflituere colloquium, qui infàntem fuum tingendum ofFerc, aut qui ad Baptif-
mum teftis adhibetur.
D
Inprimis
.
38 ACTASYNODI
Inîmis nutcm , nd facram Ccenam , nemo fine jufta fìdei &: vitx exploratio-
ne ac rcligiofa fiipulatione eft admiccendus
Adulti:
i^.junioiesmatuie &: redc inCatechefi informentur,de adukioribus dein-
Si
ceps non cric magnopere Liborandum.
Ratio Qatechizândi in Ecclcfia Emdana.
1. Cum ad confequendam falutarisdodrinx folidam cognitionem cateclii- ,
zandi rationcnilìil magisneceflarium .eaquequafi sedifìcij fpiritualis bafis fiin- &

damentum fit ab initio reformationis fa£to Anno 152.0, operam dederiinc ma-
joresnoftri, ut eriampueris 8s: ^tat(\junioribus prima doclrin'ae Chriftiana; ru-
dimenta traderentur.
2. Eiim in finem primum habuere Miniftri fcriptam quandam Catechif-
mi formam , brevem &
fìmplicem , quam junioribus inftillare paulifpcr coe-
perunt.
5. Crefccntepaiilatim eoruTn numero Emdae, &
in vicinis pagis , qui renun-
ciatoPapatu , ad Evangeli] profelTionem accedebant , Catechilmum paulo la-
tiorem /cripto conceperunc, &: auditoribus inculcarunt.
4. Tempore vero D. Ioannis à Laico magnus ille
, &
accuratus Catechif-
mus, cujiis in pra:£uione Catechefis pftefentis iit mentio , in urbe Embdana
& pagis, c]ui Evangeli] dodrinam receperunc , prò Ecclefia fuit tradicus &; ex-
plicatus.
5. Deinde 1554. magnusillc Catechifmusqui nuncextat in formam brevio-
rem eflrcontraótus, ut fingulis femefìribus , percurri acque explicari pofllc.
6. Scmperautcm Ecclefise Paftores^, Seniores, &
Scholarchxquibus apud nos
curaha^c dema-ndata eft, in co, fummo conamine, fuerunt,acetiamnumfunt,ut or-
thodoxos, pios, fidcles, & induftrios habeant, cum Latinós, tum Germanicos u-
triulqucfexus ludimodcratores.
7. Diverfa: Religionis ludimagiftri , ut qui non funt membra Ecclelì^, nullo
modo admittuntur.
8. Ludimodcratores multis officij fuiadmoniti, manuumfuarumfubfcriptione
fanfte fé obligant, (c[q. inter csetcras muneris fui partes imprimis rationcm Catc-
chcfeas habituros,eamque difcipulis fuis indefinenccr iùculcaturos, utque memo-
ria:ab omnibus mandetùr, operam daturos.
In eum finem Paftores, Seniores, & Scholarchas, fingulis trimeftribus fcho-
9.
lasvifitanr, induftriamque Pra^ceptorum &; profedum difcipulorum, indodri-
iia prxfertim Catechetica, explorant.
10. Pra'ceptores fingulis diebus Dominicis horis pomeridianis, difcipulosfuos
magno numero ad templum deducunt.
11. Pueri quinque vel fcx annorum, capita dodrinjeCatecheticie &:primas
quseftiones recitant.
iz. numero 30. vel 40. fingulis vicibusqua:ftionespro concionc
Ali) difcipuli
explicandas ex memoria recitant. Hinc fit ut pueri annorum 8. 9. io. integram
,
norintà capite ad calcem recitare Catechefin.

13. Poftea cum ad alia adhibentur agenda liberi, parentes pi) domi imprimis ,
diebus feftis, fub vefperam, Catechefin cumijfdem rcpetunt,& ne oblivioni tra-

datur recitationem Catechefeos, irerum atqueiterumexigunt.
14. Quando virilcm aetatem attigerunt adolefcentes utriufque fexus, aHiquc
proveda; xtatis homincs,cum admenfam Domini admittuntur, pnblicècoramfa-
cie Ecclcfia: totius ex Catechefi examinantur,eamque mcmoriter recitant: exce-
ptistamen nimium meticulofis, quibuicum privatim agitur.
i^. Paftorcs Catechefin explicaturi, poft preces fufas, capita dodrinse Chri-
fì:ian£e,Decalogum, &
Symbolum , Inftitutiones Bapiifmi, Ccenx Difciplinie Ec-
clefiafticiE, cum Orazione Dominica recitane.
Dif-
NATIONALIS DORDRÉCHTAN^, 5e>
16". Deinde à pueris & puellis , quxftiones Catechecicas tunc explicandas
cxigunt.
17. Hincbrevirer &:populancerrecitaras qua^ftiones exponunr, prò ra- &
tionetemporisad ufumapplicant, haud (cciis quam fitin cxplicatione textmim
Bibliorum.
18. Paftoresrcmcftrirpatioinrcgrnm Cacechefinrcpctiint &abrolvunt.
19. Paftores, cum poftridje Ccena Domini celebranda efl: , fìngulis mcnfibus,
binisconcionibiisintegramCaceciiefin pofl-quam à novis commimicantibus re-
,
citata eft, fynoptice repetiint, ita ur antemeridiana fumma Fidei Operum; &
pomeridiana doòlrina de fìdei Sigillis, itcm de Difciplina Ecclefiafiica &; Gra-
,
done qux ad excrcitium fidei oc bonoriim operum neceflaria fune; expo-

;
nantur.
20. Paftores Ecclefix membra domatim Temei in anno vifitant parcntefquc ,
ac fobolem lomnefque domcfticos officij,imprimis ad exercitia Catechetica con-

tinuanda, exhortantur.
ZI. Vifitato-res a'grororum,cum magno Dei benefìcio totis nunc 15. annis à
morbiscontagiofis liberi fiicrimus, fedulo etiamfanos de incolumes vifitant, mul-
tofque hac ratione ad ovile Chrifti adducunt.
21. Paftores, in pagis etiam paucis pr.Tfentibiis auditoribus
, pomeridia- ,
nashabentautumnali, brumali, &verno tempore, breves conciones Cateche-

ticas. Prolixioribus enim concionibus pomeridianis auditorcs ab ijfdem detcr-
rerij experientia docet.
23. Paftores agrarij ( cum Ecclefiarum vifitatio, alijs in locis ufitata, fum-
maque cum utilitate introduca , hic habcri ncqueat in ca;tu Embdano, ad quem )
numero plus minus 50. Orthodoxi miniftri a^ftivo tempore hebdomadatim fpon-
,
taneo mota excurrunc quotiefcunquc cenfiira doftrina:, ac morum habetur,

,
quodfitfingulis annis poft feftiimPafchatis,nehancfui ofHcij pattern negligane,

ferioadmonentur.
Hanc in Frifia Orientali, in Ecclefijs ibidem orthodoxis , Catechizandi
rationem debite, & fiibmifle , veneranda: Synodo communicamus , fi
fortequippiamin Ecclefijs Belgicis quodad ufiim revocaripoflìt, in ea
inveniatur.
Sefsione Decima- fexta. S E S S.
XVI.
XXIX. J\(o<vembris , die lovis ante ?neridiem,
H Abita fuit in conventu Synodico,à Reverendo & clarilTimo viro, D.Tofepho

Hallo Wigornienfi Decano, doólifllma atque accuratiffima exliortatio La-
tina, ex Ecclefiaftse Salomoniscap. feptimoverf.KJ. Nefis juftus nimis, ncque fis
fapiensnimiSj&c. Pro quapublice ci gratin fiincadaz:
§lfâ hic exhihetur.
E e e L E S. 7. 16.
Ke fis jujìtis nimis, nequejis nimisfapens.
DE jufticiamihi Iiodie,cumbono Deo,6c de fàpientia fermo

vero occurrerc potuit opporrunius coram a:quiflimis ? De ìufticia
erit. Quid
Reipubl. moderatoribus, de fapienna coram ampliflimadodiirnmorum

Theologorum Synodo, fèd & vice verfa , de fàpientia in prudentillimo-
rum Ordinum vicariorum confefi'u de jufticia in fàndiflima corona 5
Prophecarum. Neceftquod dubiccm ne non aure bibula, lubentique

D % animo
4« ACTASYNODI
animo excipiamnr irta ab utroqueveftrum ordine (Nobilifsi'mi Ordinum
dcputad.Tiieologi gravilsimijquas utrunq; ex xcûo lped:are videbuntur.
lulHcia le vobis ofFercprimuIum, aeque illa rres mirae profeóto clauiula:
cònvenereiI1:ic,fequeocuIisaunbLirque v eikhs [ôntcin^crunz: Jufim perit,'
verf 15. j^/ìsmftii-s mmis i(>. ZN^n efl ttifius tò. Euge concionacrix anima,
quidmcditans? utè facrò tUoore pugnantcs effluanc {èntentiê, fcqueuti
Cadmia proles mutuo perimant dum negar ultima,quodprimaal]eruit-:
fccunda vccac fieri, quod ultima poiTe fieri ncgat? Si non fitjuftus, quipo-
•• tcìi perire > Qui poteft effe quis juftus nimis, ii iuftus nemo eft? Mi homo;
amicE iunt femper Scripturarum lices utinam tales fcmper fi.iiffenc :
noftrab Ncque hic opus eft Mofe aliquo Mediatore , qui fìaterni-
.
tacem inculcet. Pulcherrime, (cilicet, bis in ie ultro convenit, ubi tri-

bas rlaufiìlis stria jufticia: genera accommodare libuerit. Iufì:iciaab(o-
., luta cft: fi'c nemo juftus . lufticia inchoata , inque fuo genere : fic
juftus perir, iufticia asquivoca : fic he fis iuftus nimis. Ita facile &, nimiurti
iuftus eft,qui juftus non eft, & qui juftus eft, perir. Non ergo vclanimum
-adimir iufticia; alfeclis fiimmum iufticia: exempiar, dum iuftum perircair,
vel veram jufticiamdeprimir, dum nimietatem vctat. Fàcile quidemom-
ncs'deterremur à bono> qui vix ullis fèu monitorlim feu minarum fra^nis
nosà malo divelli parimur .Quam avide alacriterqueomnes arripimus hoc
quicquid eft confili)' Nempe hoc a?gre nobis eft, ac fi quis febriciranti a-
mico,jamque merum ignem fpiranti,poculum fiigida: pleniufculum prò-
pinaveric. Perplacct natur^ noftre libertas, & quicquid hanc fapir, cordi
eft. Nosquidemonagrorummore (lobi verbum agnofcitisjperh^cmun-
didelèrtafolutidifcurrimus, necjugoaftueti, nec frêno. Tota religio li-
gac nobis & mentem&manum. Vnde& nomenilli indiditvetuftas, &
frênum appinxit in manu interTheoIogos noftri leculi Poeta maximus.
Nullum non mandatum hami inftar eft& rctinaculi, quo vaga hxc, & in
fcclusomne rolutiftìmamenscoercetur.<7xA»;/)òffAoj/(^ eft quicquid jubet. Il-
lud vero imprimis , Efìote perfeBiifcutTateraêBer. Quod Petrus olim de

ricuum lege, idem caro&fanguis dclege morum: jugum imparcervicibus
&:Patrum & noftris. Laxàre nunc habenas hafcevìdeturSalomon, & prò
blandis alicujus Mitionis more indulgere aliquid pariim flagitiofas licen-
ùx: Ne/ìsjuflusmmis. Falleris & hic, quifquis es, Parafi ta? tui. Pcrditiflìm^
huic natura; ut obblandiii velit landus concionaror, ut modumimperet
ver^ iandiimonia:, improbulum uì-efle fiiiat, ìjtjubeat! Apage blal'phe-
miam dixilTet modo , noli juftus efl'e, haberes profedo, quo petulantem
i
huncanimum demulccres. Sed cum air. Noli mfius effe mmù, jufticiam pr^-
cipit,damnatexce(fum.Ex(::flusjufticiqjufticianoneft. Vtdcfit vocabulu
quo hocexprimatur, resconftat. (àtis iuftus nomo poteft effe, nedumni^
mis: etiam dumfèrvarjufticix modum.Molcftaquêdam animi pendentis
anxietas & ^miôvU nomen hocfortean induit, autopinio iufticia;. Quotvi-
tia,virtutum titulis infignita vulgo prodcunt, prarièrtim ubi nota additur
exceftus ? Nimis Uberalis prodigus eft: nimium fortis audax:frugi nimis,
avarus. Potius iftic probaturfteoj'^?dum jTre^SoA^'prohibctur. Vt ubi Paulus
immo-
X
,
x\ATIONALIS D O R DRECT A N^, 41

immoderatuwn prò mortuisIuòT:um vetat, moderatum juBcr. Inprimiser-
gojuftusefto. Daoperam,ucin cejuftus (ìs, ucin Chrifto. Rcoûlajuftici^ •
lexeft,fummalegisjufticja, Oportecimpleri omnemjufticiam, inqiiitve-

rus^;^:£TV27©..MeIchiredechi.Suiim cuicûc, juftus. Vis icritnrjuilus elle? da
Dco timorem,amorcm,fidem. Proximo5& fuum (cm per, Se ali quando cc-
iam tuum. llli enim & tuum cedir: ubi tibi fuperfluit, ipfi dcfir. Ti-
ipfius
bi,quanrum & natunx fufficiar, acpcifons. Vtinam vero hoc unum ad-
difcere poflemus aliquando :utinam hac in parte haud parum peccaretur
gravius! Non fàcis jufti fumus, qui jufticiamprofiremur. Quifque libi fc-
retomm cribuir, proximo parum, minimum Dco: urrique cerre horum
quantulum expediat (ibi. Vos appello (viri fracres ) teftcscommunis ho-
minum virâcmorura, quam perierinr penitillimcjufticia& veritas,àfi-
lijs hominum. Quippini & vos £eque provocem, viri Magnares) cenforcs (
judicelque facinorum qux ocuJos plebecular vel fpcdando fatio;arinr.

,
ConqUeremini licer omnes cum BeacoMarryre Cypriano. Flagrane ubi-

que delidta, & pallìm multiformi genere peccandi, per improbas mentcs
nocens virus operatur, Qjiin &innocentia,necillicubideFendirur, refcr-
vatur. Confenlerc jura peccatis, &: cocpit elTe licitum,quod pubJicum cft.
Scd,o,fi polTitis in illafubhmifpcculaconftitutijoculos veftrosinfererefe-
cretis,reckidere cubiculorum obdudas foreSj&adconlcientiamluminum :•
penetralia occufta referareiafpiceretis profedlo ab impudicis geri,quod af-

picere non poflittrons pudica: videretis,quod crinTenfit&:vidcre,turpes A-
retinifmoslibidinum^crudasnauleabundêbrietatis reliquias. Filij homi-
num, ufque quo gravi corde,quoulque diligitis vanitatem & quarritis men-
dacium>Eftote jufti (àtis. Succurrite vos interim laborantiReipubl.quifè-
detis ad clavum, &c date operam (edulo, ut graftantibus hominum vitijs,
tempeftivis aliquando tandem Quin claves manu
cenfuris occurratur.
exerit exercetque Ecclefia,quar gladium oris libere ufque vibravcrit? Quin
fulminum fpiritualium vini omnem ac horrorem làcrum redintegratis
facitifque, ut qui DeiMiniftros flocci feccrint, adliótorum vcftrorum fa.C-
cescontremifcant? Supponiturhoc primum(/«/?/^/î7! ) fequitur, quod vc-

taturpoftmodum," D^.^ quid ntmis-^ fcu'opinione, feu veroreiplà. Non opi-
nione. Facile qui pauxillumin fé habent jufticiic, intcftino quodam fer-
mento fu£E(p(Aat>^'«iefFcruntur, jamque (e plus nimio abundare autumant,

Itajuftus eratjaótator fui Pharifxus (
Gratias tibi 'Domine , non fum ut alij)
non air, ut aliqui : modeftiêfuilTetiftud humique repentis 'Q.Trivc^foa-vm,

Suntenimaliquiprofeóto Darmoncs, humanafpecie larvati, utvereHie-
ronymus: fed utalij, univcrfàlis naturam fortitur'indefinitus enunciandi
modus. Parcm cum Pompejo ferrenon vult, nedum cum Cablare fuperio-
rem. lungant vero buie manus, ( fi yolunt) Pontifici) Thrafones, homines
facerrimi, qui legemfe ex amuili (crvare, & fupererogarc demum aliquid
fé DeopolTe jaóiitant. Ilicct hi veri lìint horum temporum, (quosexpro-
brare folent alijs ) Puritani. Ingenue Tquod folet ) EfpenfruSjiuntqui ho-
die, flatus & homines in perfed:ione juftici^ tantum non êquent Ange-
lis-, nova: vereris Pelagianifmi reliquia. Qua h^refiy ut nulla vel periculo-
fìor vel perniciofior, àut perpetua: gratia: Chrifti necefsitatimagis contra-
D 3
ria.
42 ACTASYNODI
ria, ita nulla vcl minus exftinCta , vel plus rediviva.Sed & fuifs deniq^ Gra-
rinnuSjillos probe lugillat^qui (i nome {uu(inquit)cognofcerc vellenr.mu-
danos {èpotiusquam mundosappellarent.Erigantiflifibi cum Acedo ica-
lam,quain carlum alGendantjCmopicoreHieronymo) ab irato interim om-
nis {linei bix vindice, inimumbarachrnm prarcipitandi.Mittamus opinio-
nem, Suncquireapfe nimium ambiane ju'ì:icia:,idqj vel publicc, vel priva-
tine PiiùLre,\'c\ c]ui ipfumlegis rigore fectantur paulofevcrius in judicado,
neo-lcd:a interim omnis 3hiy.eiag ratione : pefsimi amanuenfès, cjui Icgcs etiam
.ladteas lancruine tranflcnbunt. (arnifices piane legules, cjui dum non tam in
mentem le2;itlatoris ,
quam in juris apices intendunr, magiftram vita^,ma-
trem pacis (aluberrimam vap^ttr/o» in miniftram mortis inique convertunr.
Quo reFerri diccrem,qui de poenis dui iolent,ut in aliorum delidtaatrocius
animadvcrranr, nid ilkid palam eflet, nullo graviore morbo farculum hoc,
quamleniratenimialaborare. Neq-, tamlcnientibus, cutimvc blande re-
ducentibus linimentis indiget commune improbitatis ulcus,quam*igne 5:
ki'W.Efiam yirtus ipfa nimia licentid languejcit, qu£ moderata coercione yires beren-
natîmo reduflicat.h.x\\vi\o^\^\vCiW^ equorù^ni (èmper laxantur fragni, medio i-
tineredcficitmeqj jamvirgcere{pondetratis,neccalcaribus.Siquidemvobis
publica:rei faiuscura:dt,eritisquidem hac in parte juftiores. Vel qui (cictcT
leo-is interpretes ita fé literis ac iyllabis mancipio dare iolent , ac fi (centra

quod olim Teft villi antis) ratio divina non m medulla ejSet^fèd m fuperfìeie. \i2i Scri-
ba: olim ScPharifei^cenforc Chrifto.Ita (9nV^«w,poenam^dans merito tot al-

leoôriaru m, Eunuchatum ^lane allegoricum adliterampaulojer'vdius 'wterpretatus,
fihi yìm tulli . .^mon minus yimmtulerat Scriptur^^yirq; ejfe de/ìjt, qm non defìjt
ejlèmalus mterpres. Ita&Monachus ille olim Euangelium iplum vendidit, à
quo juGTus eft omnia vendere. Vtinam vero Doólores Pontifici) immunes (e
pricftarcnt ab hoc crimme,quibus nimis folennc eft coelum terra: raifcere,
humanitatéChrifti'in monfirum, innihilum redigere potius,quam in fà-
cramétali loquendi forma figura nobifcum admittere velint,qui tamen ipfì
mulras inibi tateri coguntur. Noninfimum eft apophthegmaru (apicntiih-
mi Regis,quod tamen vulgata Papicolarum verfio ridiculum facit,Ew«^r
laciùedueit butyrum-. emuncior nafi educitfanguinem. Et qui"d eft hoc aliud, qua
(^Tâa^cXov) Jìncerum lae ventatisi ita nimis agitare ut in buty ru congelefcat:
• adeo graviter comprimerc,ut fànguis demum eliciatur.
narefq-, (cripturarii
Et horumquidéuterq;»/w^/«//«Jcft;infententijsreu ferendisfeuinterpre-
tadis. Quin & huc revocamus illos male cautos juftici^ divin^ vindices,qui
caufam Dei non aliter agendam cenfent,quam iuam. Quafi ille ipfè omnis
jufticia;& bonitatis fonsac {caturigoimmundumfluat,nifiabiftorum pu-
teis humorc pctat ilicet. Vel qui ex altera parte prodigiofàm jufticiam,pii{q;
auiibus ne ferendam quidein Deo adfingunt. homo, o lutum^fat ejì:jìs tuiUi
qucm teeffeyolutf.fit tihi ille,quem fìforereyelayit Trivatusjufìiciae excejûs fcqui-
.
tur,velci'T^c'97E%</i/;Vclt;W;t</»''Utimitemnr Epidtetum: (ìvein evitfandis rebus
]eCTÌtimis,quarù nobis ulum hbereconcefluDeuSjfivein agendis fulcipien-

• cli{qlie,qu^ Deus nufquam pra^fcripfèrit. Illud meticulofi cujufdam eft ac
rigidiuicula; anxietatis: hoc vero fuperftiitiofe nimiumque afted:atiE fàndi-
monix.
• NATIONALIS D O R D R E C H T ANt^. 4^,
monix. de utroq; horiim meditatus eram,qua multa prudcns omit-

(Ou.-c
rcnenimiusdm.Cuminrtituronoftroconjunótioreftpauloquxdefapi-
cntialcCjUirur oratio. [Nefisfipiensnimù) Qui data optione fapientiam (ibi
clegir,£«: (opra quam mortales (olent/ortitus eft,nimium damnat fapietiar;
Ecqnidr;:ei/c f(uk!us,\'cvcSamîon'iNeNimÌMf7! tamenmet/ij comedito^pmdcntcì:
Salomon. Iplerationis morbus cft curioficas.quo vel admorfcmulq;labo-

rarunc mimi generis Immani parcntesmobis quidem idcoh^reditanusco-
gnarulq; . ETdras ille luppodnciusaliudprofirctur.aliudprsftat. Aô^/^ro^tj-
fmrr.ihi (inquit) interrogare defuênonlni tuù. Et tamen codcm loci, Nunquid

plus ftituru cfi.quam praterijt ? Scd & bonus illc Diony ìus, ita de Angciorum
f
ordinibus (un noitis)diflerit5quancum Paulo raptus Riillet in ca-lum. Imo
qux bcarusApoIì:olusvidit,6cconticuit,il1:e non minus profedo cóticuit,

quam vidir.Ncq, dckiit alrer,qui casleftiu Ipirituum numerum xque certo
deno;n,ivit. Quin Matilda,una è'minorùgcntium Divis,fratris cujufdam
iS:
rogatu aula eiì (nimis quidc familiariter) fcilatari^quid de anima Sampfo-

nis,quiddeSalomonis,Trajani,Origenis,demufìeret.QuiadpedesChrifti
diutulefcdcruntApoftoIijubidcfidci myêriisfèrmoincideratâudiuntil-
licò, yobù datum esinoê : ied ubi de rebus parum neceflariispercontantur,
{^x'ói^SvyvmcLi). Ablorptus cft ab illa voragine Plinius, quampropius pe-
nitiuique voluitintueri. EtBetbJèmttx, dHmfacramT)ei fedem Utì perlujlrant
ocuhs/i!!s,periére. Scio me jam quod tamen faciam
ulcus tangere hujus xvìy
levi manuLiceat Reverendi)coram vobis merito queri^farculii
n%ihi ffratres
illudpnus,nimiumignorantia^perdidine.Ocrudelesplaneillorum tempo-
rum Scribas & Vh.Oinixos,qmcUyes cxlorumfìbijèryantes^necmtrarint ipfì ^ nec
alios mirare difcupientesflij^muermt .•noù.mmveroh.oc nimio perire lapien-
tiariGenerofior quidem paulo efl: ifte morbus; fèd nihilominus lethalis.
Omnes omnia fcire volumus; & ne quid forte lateat,etiam in arcaniflìma
'
Dei confilia temere irruimus ac prxcipitamur. Date veniam buie parrhe-

fix. Etplebem tk. Dolores reos perago bujufce mali. lEft faneTne quis^^
ne(ciar) Theologia duplex, Scholaftica (Se Popularis. H^c religionis bafin '.
fpedarevidetur, illateclorij ipdus formam & ornamenta rcipicit. Hxc^

qux Hujus cognitio Chriftianum fa-
fcuidcbent; illaquce IciripofTunr.
cit , illius difceptatorem . Vel Tlieologum tacere
(G quis mavult) &: ha:c
fòler, illa polire. Vt omnes utriufque fcientiam excxquoambiant, peri-
culi piena res eft, & qu.T vulgo in fumma rerum omnium confusone defi-
nat. Nulla profecboars eft, cujus intima ac lecretiora myfteria non fole-
antj peculiari quadam ratione , folis artificibus relinqui. Nemo eft quin
tantum (ibi patri] juris notum elTc velit, quantum ha^reditati fux iive ade-
unda?, five tutandxinlcrvirepofleputet, qui tamen fummos juris apicu-

los fibi parum dilquirendos autumet : Hos vero potius cbnfultiilimis Ic-
gum Docìoribus lubentilsimeremittat. Pari modo fit in medicina Ecquis

eft, quinonebulquefe ^fculapio in difciplinam tradere velit ut quid ,
corporifuonoxium,quid valetudini accommodum effe foleatjfàtisintelli-*

gat? qui tamen interim omnes PharmacopoLx pixides, hcrbarum vires,
morborum rationes,medendiqi^ methodos,{u{que deque habeat? Quin
& hoc idem in artium omnium Domina ac Regina anim^c cum lurifpru-
•
D 4 dentia
44 ACTASYNODl •
rum medicina, lacio(ànd:illimaTheologia ufu venie. Sciru adlalu-

dentici
tcm neceirariaquarquc imbibane omnes^ & licec&juvat.Saturateanimas
vefti"as,qaotqiioctftis Ecclc(ìn:fili],racris hifce dcliciis^ fubciliores Schola-
mm arcrutiàs, alio ablegatiiri. T/i/'pv>'JÌ//*rtjc/ìo7f auAeTf, Quanto miniis cxpc-
plebcjum quodqueingenium lummas ca-li arces Icandat profano
dit, ut
pede,ibique{àcia Dei pcnctraliaaudaci oculopcrluftret, dequeprotundil^

"
(ìmis confilij divini ai caniSjjudicium tcratìut quivis èplebenautarum ba-
julommve, deabditilsimaPrardeftiuationis rationcjiatiocinari prarlumar?
ReojulamCoIsicam in Arithmcfica dixic nonnemo Pr^dcftinationem in
Theologia, de quadoclaiTi quandam ignorantiam tateri non pudiiit illu.
minatifsimos Ecclefìas Doótores. Etiamraptain coelum anima clamavitj
(fi/3a^@-'j.Nos veiOjbrcviculaintelIedusnolliiuInulajDecreti divini aby(^
..fura mctiriaudebimuSjqii.Tqueipd Angeli ftupent, nos conculcabinuisf
Ncque tamplcbem inculo iftic,quam Dod:ores ipios,qui harctam parum
tempeftivepopuli aunbus animifque oggcflerint: imprudentcì" fané Fa-
élum, icaharcabftrudlsimamyfteriaèfuggeftispalamfonuifìe, quafi in i]S
foliSjChnftianorum res unica conftitiflet. Quanquam, ut vere dicam, e-

tiamin caufisreligionisjnemo tencturfecundum iólum expe(5lare. Ferire
nonlicuitjlicuit impetum hofticum propulfàre. Sed ncque tam impru-
dentiapeccaturiftic, quam nimioforlari fapienticT. Duolunt, fi quid ego
animadverti,huicEcclefia?admoduminf-efta,nihilenim mihieft cum ma-
lis quoiundamPoliticorum artibus ncgotij, nimium acumen, & bine er-
ta nimia propherandilibertas. O
mutatahaud parum Batavorum ingenia,
quibus hebefcit jam piane orbis reliquus:dignus ilicet, qui vulgaria confè-
detun Hinc fit, ut fpreta communi principiorum via, altiores quafdam
fpeculationum femitasjde Ordinc,de Numero , de Subjeóto Decreti djvi-
nijdePhyficamoralive inclinatione,de Aóluumhabituumq^ methodo ac
difcrimine, tanto cum ftrepitu inire maluiftis. Paulo alitcr magnus ille
GentiumDodior Paulus,qui profcdofi revivirceret,(pinoram leluitarum
ac DominicanorumTheologiamprorlus nonintelligeret. Nihil ille intei"
luos {cirecuravit,pr£Eter lelumChriftum, eumque crucifixum. Figend^
funt hic ScholisipfisfuiEmet^, quasnefas fuerit tranfiliilTe. Quantum
nos, mcifratreSjàprimigeniaillaChriftianorùfimplicitate defleximus: (ex
tantum capitibus conftabat Catcchifmiis Apoftolicus.Theologia vero ho-
.••dierna,quxhominum curioia mens cft, (è habetinftar quanti, feu Mathe-
maticifeu Phyficijdivifibilis infemper divifibilia. Illud quidem vere Era!-
muSjhanc vixfinitam qu^ftionum (ubinde emergentium decifionumquc
farraginem,hocquicquid elì:turbarum,inEcclefia Dei concirafle neq^ du-
bitarim ego nonneminemScholafticorum,verbisFefticompellare, unaq,-
ad Anticvras relegare. Quos nimium èruditionis ad peilimum ulq; infania:
jênus rcdec^crit.Atnos, meifratres, edodiimelius, fobrie (apiamus. Hoc
eft, uno verbo, non fupra Scriptum, non fupra Patres. Nos homuli ut
•proj^rediamur porro ubi pedem fixerit Deus? Audi caro & (ànguis; Scrtt^
tator majesìatù, ooprimettir à gloria . Quindecim funt (ut ludaî obfèrvant)
in tota fcriptura loci, fìngularibus quifcufdam intentionis notulis infì-
gniti. Quorum illc & unus, & primus eft , Secreta Dea . Si nihil quic-
cfirpo'
NATIONALIS D ORD RECHTANvE. 4^
quatn confili] fuinobis innotefcere voluifTet Deus, proiTas filuiflet G to- : .-
tUm j dilucidius profeóto ac plenius racionem illms omneip explicuiUec.

lam (ciré nos ifta voluit, feci parcius. Quancum fcilicet noftr^r ctnuitatis
modulo fu^quc gloriic expedire judicavit, Hucufque fàperc & fanum &
tucum eli. Et certe, ut liceat mihi hac de re paulo liberius loqui (quando-
quidem nuUarum partium homo fum ego, neque advcrfànum ac;o, ied
monitorem benevolum ) judiccm efl'c debere controverfiarum omnium
Spiricum fandtum in (aera fcriptura loquentem ,ncmo ed qui ambigato
Qu.0 nempe rccurrant f-ratres de jure hccredicatis contendcntes, nifi ad
Patris teftamentum Gratulabor vero hoc confili) Illuftrifiimis Ordini-
f"
bus, quorum nos decremm huc pie prudenterque manu duxerit. Ne-
que minus illud conftat, ca Scriptura: loca, qua: quid obfcurius, vel tran^
feundo enunciare videntur, ad illuftriora, quxque ftudio rem ipfam tra-
(ftant exigenda. Sed neque hoc denique à quoquam negati poreft, nuU
lum efle paginre utriufvis locum, qui a^gre piene, perrpicue,dedirave ope-
ra dilquifierit ho:Pra;deftinationis caput, ac celeberrimus ille,qui habctur

ad Romanos nono. Agite ergo (viri judices^ fi meauditis,jubete, ut pars
utraque liticântium, brevcm, claram , a.ienamque, fine fuco fine amba-
gibus illius loci paraphraim Sanòla: Synodo , fraterna manu exhibeat.
Fieri non poteft, quinpraêuntejiac face divina (è veritas , pijs ingcnuif-
qucoGulis confpiciendam fit prarbitura. Non fupra Patres, fìdifiimos
Sed & Rcx noller»
Scriptur^rinterpretes, lucidillima Ecclefi^ fydeira.
Rexiacobus, cujus nomine exulrare mihi videturtora
fereniflìrnusnolter
EcclefiaDeij Regum, quos fol unquam vidit, fpoftunum Saloinonem
S-ioJiìctKÌoyJ fapientiflimus , in fuailla aurea Epiffcola monuit Illufì:ri(Tìmos
Ordines , nobifque in mandatis dedit, illud totis viribus urgere, illud u-
num inculcare , ut recepta: hadlenus fidei communique & veftrie &: alia-
lumEcclcfiarum confezioni adhêrereulque velitis omnes. Quod fifcce-
ritis, O felicem Belgicam.^ o intemeràtam Chrifti {ponfàm o RempubL <
florentiflimam! Navìgabit profed:o in portu demum h^c altliótara opinio-

num undis Ecclefia, tempeftatelque a maligno ilio excitatas , tuto ridcbic
ac contemnet. Illud vero ut jam tandem fiat, (piAo'li[/,fia-3-itì'(wxclêty. Fratres
fumusjfimis & colfeg^.'' Quid nobis cum ilio infami Remonftrantium^ I
'^Contra-Remonftrantium, Calvinianorii, Arminianorum titulc?Chnftia-

'^liifumuSjfimus &/V<34't;3/ot.Vnum corpus fumusjfn-nus &: unanimes.Per tré^
^<fmcndum illud omnipotentis Dei noinen,perpiumblandumqiCommunis
'matris nofl:i\T gremium , per veftras ipforumanimas, perque fanóliflmia
Jefu Chrifti fervatoris noftri yifcera, pacem ambite fratres, paccm innite.
''r & ita vos componite, ut fepofito omni prcEJudicio, partiumque lludio ac
malo affédlu, ineadem omnes ventate feliciter confpiremus.' Apage vero
. vefmam illam prophetandiIibcrtatem,imòlicentiam blafphcmandi:utli-
fccat male fetiato cuiqueTyrOni,prodigiofi(ìima Celebri (ui phanrafmata
in apricum producere, & populo commendare & îrx[o.Ridc?7U Mauro, nec
ô/é«/^/Wx<?!QuidvisIicet,modohocliceat:inScholisquidcmPhi!ofophicis
indultum hocfempcrfuitluxuriantibusadolefcentuin ingcnijs, uthceret
fé thè-
46 A C T A S Y N O D 1
fé thefibus, paradoxis , docafticifque argutationibus cxercere; fed ut in

facrofan^to Theologicar veritatis negotio iftud obcincar, moliri, audacia:
eft piane Diabolica:; & quod marito nobis extorqueat illud Prophetie,0/'-
fiiipefiite ccelì, confundere o terra. Vopulm mem defermt me, font em 'vrmm, ejfo- ^
ditfibiàfternasi mofuteosimmuftdos, lutulentos. Nobilifiimi viri, vofque fan-
(Sta Synodus, fi quis pudor, fi qua pietas, reprimite liane perulantillìmam
inlàniendi libidinem, modum imperate hominum & linguis & calamis:
Etfacite,ut qui vera fentirc nolunt,fa!{a divulgare non aufint. Vt crror \\x-
refifve, fi denafci non potell' , difcat tamen latefe , invifum coclo caput &
tenebris occultare. Ita ut loia veritas luccm adfpiciat, regnet fola^vobis fa-
iutem, gloriam Ecclefìa?, Reipubl pacem allatura. Quod utique cfficiat

ille pacis autor, veriratis Deus, Rex gloria , cui trinuni Deo, Patri, Filio,
Spirituifando, fit omnis laus, honor, gloria, in fecula (eculorum. Amen.
^^j^j- Sessione Decima-feptimaj
XXX. Noêmbris die Veneris ante

meridiem.
1pfa^Ìe<âfuit deèreti Synodici formula , cìc'accuratiore juniorimi atque aduìto-

-» rum catechizationcex omnium tam Exrerorum quam Provincialium fèntentijs
confìliifque fcripto exhibitis, hunc in modum colleóta ac formata:
VtJuventus Chrijliana à tener Is annis in fundamentù 'vera Reltgionls accuratim tnjìi-
iuatur, ac verafìetcìte imhua.tur\ triflex hac aitechizandi ratio ohfer'ua.ri dehct: domejìica h
: p&rentihus-.Scholaftica,a, ludimagiftris: dr Ecclefidflica kpafioribus ,feniorihtis , cf leBori-
hm,feu étgrorum -vifitatoribtì^. Vtque omnes hi diligcnter officium faciant , rogandi erunt
mAgifiratm Chrijìianiy'ut tamfancfum ac necejpirtum opus, autoritatejuapromo'veant: mo-
nendique omnes-, quibm EccleJJarum c^fchoUrum infpe£fio ^
vijìtatio demandata ejt , ut
hujus rei curam inpri?nis gerant.
Farentum ojficium efl, don7Ì liherosftos totamque adco familiam.fdei[ha commijfam , in
tyrocinijs Chrtjiiana Religionis , qnam maxima diligentia prò captufwgulorum injlituere:
Jèrio ó" dtligenter ad timorcm Dei é^finceram pietatem adhortari fanBls precum domc- ;
JUcartim exercitijs adhihere ò- ajjìiefacere adaudiendas concionesfecum adducere, audi-

,
tas, imprimli Catechetica^s -, curri tjfdem diligcnter r epe tere, capita qiudam S. ScripturA
prAlcgere, t'clprAÌegenda dare : infigniora S. ScripturA dióta edifcenda proponere atque in-
cukareieadcìnqnefamiliari qiiadam ^ tenera Atati nccommodata ratione explicare , atque
ita eos adfcholaJìjcamcatecbizationcmprAparare, cunique adeam per'venerint confrmare,
excitare, (y-pro virili provehere. Hujm offcijparentes omnes, apud quos admonitioni locus
ejfe poter it-, tumpjiblice in conciombus, tum privatitn, tam in ordinaria antefacramfyna-
xin 'vifìtatione,quam alijs tcmporibm opportuni:' apaJloribm-,fenioribm-,éi''<iigToru;n fiptato-
ribm fedulo é^ferio admoneri dehent. Si qui parentes religionem reformatam profefjt , in
hoc[aneto ojfìcio negligenti or e s reperiantur-, fcrijs pali o/um admonitionibm , S" Jirespojlu-
laverit,presbjterijreprehenfionibm ac cenfuris, adcfìcium revocabuntur.
ScholA,in quibm jwventmpietate air fundamentis do6lrinA ChriJìianA rite imbuatur,
non tantum in urbibus, 'verum CJ" in fingidispagjs inflituantur-, ficubi hactenus nulia injli-
tutAfuerunt: rogandi que funt magiflratiis Chrijìiani , ut de honejlts flipendijs ludimagiftrk
pajjìm profiiciatur, quo viri adftincliones illas idonei ndhibeantur,illtque alacrius in mime-
refio verfentur. Imprimis autem, utpanperiorum Uberi gratis abillis erudiri pojjtnt , ncque
illikfiholarum hencjìcio excludantur. Adhasfunclioncsfcholaflicas, nemo, nifi qui Jìt Ec-
clefiA ReformatA membrum,ornatufque orthodoxAfdei c^probatA vitA tejlimonio, atque i»
docfrinaCatechetica probe exercitatus,adhibeatHr,qttiquefuhfcriptionemanusfuAConfeJpo-
nem
NATIONALIS DOPvDRECHTANvE. 47
yiew ér Catechcfm Belgicam approhet,fequefecundum hanc Catcchiz.andi rattonem.jti'ven-
tut€mfihiconiniìjfaminChrijltan& religtonis fimdamentls dtligcnter inJiituturumSanê
promittat.
Ludimcigifirorumhortim offciùm erit , omnes difcipulosfuospro£tatù cf captns ratio-
ne, duobus w
minimum hehdomade diebns, non in edifcendU tantum , [ed intelliqêndls quo-
que Catechefeus rudimentis exercere.Atque hunc tn fìncm trtplex CatechejcuùS formula, , ad
triplicem jwventutii conditionem accommodata,in febolis efi ttdlnbenda.
Prima eritinufitmpuerorum,quA contineatSymhokm Apojlolicum, Decalogum , Oratio-
vem Damìnicam,ò' Sacramentorum ac Btfciplin£ Ecdcfiafìtcm irìjlttiittoncm-, cum bre-vibus
quibufdamprecatiuncuUs,(^qU(£(ltuncHlisfmiplicijpmii , ad tres Catechefeos partes acccfu-
modatli. Îmbus addi poterunt injìgmora quidam S. Scriptuv<z dicìa , ad pietatem exci-
tantia.
Secunda erit, compendium bre-ve Catechefeus Palatina, in Ecclejìjs nofìrii yfitat&. In quo^
porro injiituenturij, quijam aliquo ufque in priore profecerint. Vtraquc autem formula, vel
ad exemplum Ecclefarum Palatinatus,'vel EcclffdMiddelburgenfs, -vclratione ab hac Sjno-
do pré:fcripta,concinnabitur.
Tertia erit Catechefis Palatina-, ab Ecclefjsnoflris recepta, in qua proveffiores atate cf
profeBn erudientur. Ecclefì& autem Gallo-Belgica, qu£ Genevenfi Catechefìhaclenus utim-
tur, eiufdem ufum in Se!. >Us,atqueEcclefjsfervare poterunt. Alijs autem Catechiz-andtfor-
niulis uti Ludtmagiflris in fchollsnon licebtt.Rogandi'veroMAqîjlratusfunt, ut Catccbifmos
omnes Pontijjcios, aliofque libros omnes erroneos, atque impuros, ex omnibus fcholis autorira-
tefu a, piane eliminare 'velint. Ctirabunt quoque Ludimagi(In: ut difcipuli non tantum hafce
formula! edifcanfifed ó" doiìrinam tjfde m contentam probe iute Iligant ^h^m infnem .
fafdempro fngulorumcaptudilucideexplicabuntyCânJenfumreê perceperint diliq;enter ,
acfkpius exammabunt. luventutemfcholaHicam, difciplinxfits. commiffam,fnguli Ludima-

giBri ad audiendas concionesfacras, impnmk autem Catecheticas, adducent, earumqne ratio-
nem diligenter exigent.
Defide autem atque indù(tria VrAceptorum,fimulque dr dejuventutis profeti u ut conUet,
ofìcium Paflorum erit , adhibito Seniore, ^, (f opus erit) aliquot ex magijlratufcholas om-
nes tamprivatas, quam publicasfdpijfmevifìtare , pr£ceptorum diligentiamacuere, in ra-
tione Catechizandiprxire, atque exemplo fio in(lituere , jwventutem blanda compellatione
examinare fanîfjue exhortationibus,collaudationibus , ^prxmiolisa magiflratu confi-
,
tuendis, adinditflriam (^pietatem excitare Pr^ceptores , fi qui negUgentiores in offcioj

.
aut refra£farij deprehendantuT , aPaforibus, é-(fippusfuerit)aPresì>yterio, diligenter of-

fcij admoneantur . ^mdf
hifce monitionibus morem non gefferint rogandus erit Ma- ;.
f
gi rat us, ut atit adofìciumfaciendumau6loritate ipfus conltringantur , aut alij magis ido-
nei fubUituantur . Bentque
petendum k MdgiHratu erit , ne ulUfihoU, qu& fannia,
,
hac Catechizationls exercitia,aut non admittunt,aut negligunt, tolerentur.

PaHorumin Ecclefia muneris éì" pT^'identia erit, Conciones Catechetica^ , eum ad mo-
dum pub lice inUituere, ut ó' breviores, ó" ^d captum non adultorum modo fed ipfius quo- ;
f
que Iwventutls, quantum eripoterit, accommodatt&fnt Laudanda quoque erit Pastorum
.
induUria, qtiibus studium atque otium erit, eafdem in fchoUs,pr&fertim ruri,diligenter repe-
tere,quique laborem eum non d.etrectabunt . Vt adultiores autem , c^quifcholarum infi-
tutione aut nunquam ufifierunt, aut in ijs nonfatlsprofecerunt, in fundamentis Religionìs
Chriflianix. melim er udiri queant, (quia e xper lentia docet,ordinarias inflitutiones Ecclefìafli-
cas,tum CatecheticM,tum alias apudmultos non fifìcere ad eam Rtligionis Chrifiana noti-
tiam illis ingenerandam,qiu inpopulo Bei vigere debet;atque ufm tefletur, maximam e(ie vi-
%>£ vocis effìcaciam ; cumperfamiliares, éf adfingulorum captum accommodatas Interrogatio-
nes d^ ReJpcnfones,qu£OptimaCatechiz.andiratioef, Rudimenta Religionìs animis imprì-
muntur) Paforum ofìcium erit, difendi cupidos accedere, ér, adhibito Seniore, vel ad xdes
frivatas,velad loctim Conf.Horij, velalium aliquem huic aófioni opportunum,juHum aliquem
eorum numerum tam ex membrls Ecclefa, quam alijs adultioribusfngulisfeptimanis convo-
car e, e umiliis amie e (Sfamiliar iter de capitibui Religionìs Chrifiana agere , ac prò ratione ,
captm,profeUm,(îngeniorum,fingulosCatechi%are: Conciones Catecheticas cum ijsrepe-

tere, omniqueflidio in id inctimbere, ut animos omnium darà é-folida Catechefeos intelli'
gentìaimbuant.
£>ui
4$ ACTASYNODI
vero nomen Ecclejìx dare 'volunt, tribtis, quatuoruefeptimmìs ante Caem cclehratio-
<^:ii
êm, certo in locof&fim & f

diligenterinftitH&ntHr,vt ad dei rationem reddendam,magÌ6 ido-
nei atque aUcrcs reddanttir.
Vrudentta atitem a Pafloribm Me erit adhihenda.-, ut tales adfé eriidiendos vocent,quos cmn
aliqitanon fccnitendi fruclmjfe adhiheri fojfe, quofque de animarum [ditte folicitos ejfe con-
fìat: ut ave iilìmuleodem tempore convocentur, quos conditionis paritas ad 9m'pj»i<riUf alliciat,
^
Conirntm ht frccihm-, fan cia exhortationetnchoandi drjìniendi erunt.
Uxc omnia-,fiea,qHaomninocon'venit-,voluftate, alacri tate vigilantia, fide,
-,
zelo , S'
prt'.dcntia,àra(hribiis,quibm concreditifihi gregls ahquando reddenda erit ratio , prteflen-

tur-,ncquaquamdubitandum, quinbrevi tempore horumlaborumfru6Ìm uberrimi, tamin
fìdei MuamfanBitatls njit&frofeBn, ad
honorem Dei dr Rcligionis Chrifitan^propagationem,
di'vinahenediîone, ante omnium oculosfutiirifint expofiti,gratiamque Ecclefijs noflris, at-
. que incrementum conciliatiiri.
Ad formulas minorum Catechefium concipiendas deputati funt, Francifcus

Gomarus, lohannes Polyander, Antoniiis Thyfius, Hermannus Faiikdius, Bal-
thasar Lydiiis,& Godefridus Vdemannus Moniuqiie funt, vt in concipiendis hif-
:
cefbrmiilis, quantum fieri poteft.majoris Catechefeos verbis inhxreant.

Eadem Sefllone quseftionem propofuerunt Noort-Hollandi,à Paftoribus Cliri-
ftianis ex India Orientali tranfmiflam, ad
quam petebant ut Synodus primo tem-
pore refponderet, quianavcslndiampetiturxjam parata? erant, ut prima tempe-
ftate folverent.Qusftio autem hacc erat An pueri ex parentibus Ethn^cis nati,
:
jamque à Chriftianis in familias adfciti, fint baptizandi fi , qui eosofFerunt bapti-

:
zandos, fidcjubeant fé eos in Religione Chriftianaeducaturos, aut cducandos effe

curaturos. Roteati funt finguli, ut de liacquxftione mature cogitatene ac dclibe-
rarcnt:proximaque feffione fentcntiam fuam fcriptoexhiberent.
Invitata fuit tota Synodus ad dcdudionem funeris NobiliiTmii viri D.Henriciab
Hel, ConluIisZutplianienfis.ejufdemqueEcclefix'Senioris, in Concilio Ordi- &
num GeneraliLim deputati; nomine Svnodi Geldrica? ad liane Synodum Nationa-
Icm delegati. Quivigefima feptima Novcmbris, placide in Chrifto diem fuum
obierat.
XV Ili Sefsione Decima- oftava.
Ipfis Kalend. Decembris, Die Saturni ante

meridiem,
QVseftio Indica de baptizandis Ethnicorum infantibus aut pueris , à fratribus

Noort-HoUandis fufius esplicata fuit. Nimirum,infantes feu puerosillos.de
quibusquxritur, plcrumquejamadaliquampervenifle actatem, nccefle à Chri-
ftianisinfiliosadoptatos; fed tantum in ipforum familias loco mancipiorum ad-
fcriptos.abijscocmi,fazpeinvitisparentibusereptos: qui nonnunquam iterumà
Chriftianorum familijs alienentur, & in Ethnicorum poteftatem redoant.
VvxXcàx funt de hac qujeftione Theologorum Anglorum , Helvetiorum , Brc-
menfium,S.TheologÌ2 Profeflorum Belgicorum,& Synodi Zuyt-Hollandicac Dc-
rutatorum Sententise. Reliqui promifcrunt, fé fuas quoque refponfiones,proxima
feflìonefcripto cfleexhibituros.
PropofitumintereafuitgravamenEcclefiarum dcStudiofis S.Theologiac, at-
que inprimisfacri minifterij candidati?, ad minifterium Ecclefiafticum accura-
tiuspra:parandisacformandis.Zeelandiconfihum fuum fcripto hac de re exhi-
buerunt: ftatutumque fuit, idem à fingulis Synodis defcnbendum effe,
ut in
diem
NATIONALIS DORDRECHTAN^. '49
diem Lunê mature, quid addi vel murari oporteret, deliberari poflet. Sicha=.
bec aucem:
Cmjilmm Vratrum Zelandomm,Jùper qu^fìione : modo ^0 candidate

• S. mmiBerij , ad Jàcram illam fanSiionem
fitit praparaNdì.
POftdelibcrationemdeCatechizandis rudibus, tampueris quam adulns.fe-

quitur deliberarlo de perfonis ad Minifteriumfacnimidoneis ijfdcmque ad ,
tam excellensmunus in Ecclcfia informandis. Acque hic primum de electione,

deinde de reda illorum inftitutione deliberandum.
Ve itaque Eccféfìjs nunquam
idonei Paftores defint , rogandi erunt Illuftre^
D D.Ordines, ur iìi ubi id nondum obcinuic , certus fn hujuf-
fingulis Provincijs
,
modi adolefcentum numerus,qui fumptibus publicis ad Minifterium facrum alan-

tur. Moncndietiam erunr diciores, ur liberos f'uos , quos ad hanc rem vide-
bunt idoneos, ad fcholas mittanr , acque illic erudiendos curenc: uc fine femi-
nariapublica, exquibus adPaftorum munus obeundum evocencur, quories o-
puscrit.
Adhancrem ex fcholis trivialibus feligancur adolefcencesjingcnuis&honc*
ftisparentibus orci, ne forre probrumaliquodMiniiterio accedar, ex generis, aut
parcnrum infamia: ijdem tam animi quam corporis viribus valeanc ad tancum
onus &
munus obeundum quique in fcholis crivialibus ea ingenij &; erudicionis
:
fpeciminaediderinr, exquibusfpes certa concipiatur, eos, ubi adolevcrint, Ec-

cleiìaein Miniftério fore utiles denique, in quibus pietatis , probicacis , modefti3C«
:
que indicia certa confpiciantur.

Hoc modo felefti aut àparentibus in hoc (ludio enutriti, ubi in fcholis trivia-
,
libus rude donari fuerinr, ad Academiasmitcantur, in quibus ucile, imonecef-

farium cfTer, certa &:diftin6taProvinciarumcollegiainfl:ituÌ5 ubi fub Regencium
& infpedorum curaftudiofi vivant , ex quorum coniìlio ftudia fuainfticuanc , qui-
que iUis certaminftudijsmethodum praefcribanr , ne in incertum vagentur, &
cupiences ex omnibus aliquid, de roto nihil difcant. Denique, qui vita: illorum
& morum curam gerant. Nimia enim libcrcas in Academijs, multosperdidit.
Abhis, qui aliquando Ecclefi)s prarfucuri funr, hoc requiritur ut&ipfìno- ,
mcnEccleficedent, &: quam alijs aliquando religioneni dodurifunr, ipfimetpri.

mumprofiteantur concionibusiàcris crebro interlmc, Ccenae Domini cum Ec^
;
clefiacommunicent, Ecclcilaftic.T difciplinx fubijciantur, & Paftorum in illos

iìngularis fit infpedio.
Ad folidam autem Philofophia: &
linguarum, in primis vero Theologix co-
gnicioncm comparandam, non unus aut alter annus requiricur fed fpacium in 5
univerfum quinque aut fex annorum. Nam ut magna efl: adolefcentum quo-
rundam temeritas, qui vixdum biennio in Academijs peraéto , promocionem
ad munus paftorale am.bire audenr ita nec laudandum illorum conlilium, qui
;
totam fere astatem in Academijs tcrunr, &c fero nimis ad Minifterium facrum ac-
cedunt.
Quamobrem, ut liuic utrique malo obviam eatur, non inconfulcum foret,
ttmpusaliquod pra:fcribere, intra quod ftudiorum curfum teneantur abfolverc,
&: Eccleiìa ipforum laboribus frui. Vt autem Ecclcfiis , Msecenatibus , & paren-
tibus, de illorum profcdu conftet ; conflilcum efl: > ut fingulis annis rationem fl:u-
diorum fuorum iiidem reddant.

Abfbluto hoc in Academia aliqua ftudiorum curfu non inutile eflet eos , exrié-
rasAcademias&Ecclefiasinvifere,ac tamdiuincelebrioribuslocisiiibfiftere, do-

ncc, quid illic laudabile eiret,perluftrafrent,ac perdidiciiTent. Vt ita domefticis
& extcrorum exemplis infl:rudT:iores ad iiios redeant.
È Domum
5*. ACTASYNODI
Domum reverfi , ab Eccleiìaium. Paftoribus , &: Acadcmia-
teftimonium
rum Redorib aut Profciroribus , aut facultacum Dccanis ,! Ecclerije
us &
ClalTi/inqua funtviduri, exhibcant: vocationcm legitimam ad munus Paftorale
expcdantcs.
Et,ut vifìs hifce tcflimonijs, nemo nifi prcemifì'o cxamine prxparatorio ad excr-
citiaformandarum concionum admitti dcbet ita necenc cfl, alia edam oêrcicia
;
accedere, quibusampliusidoneireddantur, ad fàiitfiam hanc Miniflerij làcri tun-

tì:ioncm.
Hic vero hon eflct inutile,Iu]jurmodi Minifterii candidàto's, iiitcrdum S. Scf ipturam
publice in remplis prxlcgcrc. Atquehocpa6to eveniet, iic tori Ecclelias innotef-
cant,& corani illiusfacicambulenr. TotaEcclcria,morum, pietatis Scrprobitatis
illorumteflimoniumhahcat. Dcnique illi ita prudcnterfe gerant ne quidquam ,
ftommittanc, quodvocatione illorum (adquamfcprxparant,) intjlignum iìt. &: (ìc

omnibus innotefcanr &: ab omnibus probentur qui omnibus pkîlituri fiinc. Dein-
,
' deiftaledione publica , acceder frKpfâ-ia, quêdam, qua affuehent con/peftuito-

tiusmukitudinis. Voxctiam &
clocutio illorum formabitur, ut paratiores acce-
dantaddicendumcorampopulo quodillispoftaccuratius examen etiam concèdi
,
pofle mdicamus modo claflls confenìiis antecedat.

,
Deinde cxpediet illos frequcntes adclìe Paftoribus , cumijsdcvarijs confcien-

tia: cafibus conferre , coldemque in vifìtatione ccgrorum acque coniòlatione affli-
iftorumcomitari,abi]fquedifccre, quomodotales IìntcompeIlandi,afflifti erigendi;

dcnique qua: , &
quales preccs , intcrdum prò re nata , concipiendx. Etfi enim ex
Scholisexercitati in dicendo ad Ecclefìas venire dcbent; tamen qux didiccrunt, ad
praxiniiint revocanda; id qiiodàPaftoribus necefle habent addiicere.
'
EtquiavocatiadS.Minifterium,regiminiEcclcfia;aIiquandoruntpr2:ficiendis:Ec-'
cleiìarum vero regimen in fcholisexaòl:enonaddilcitur,nonabs re foretjfialiquot an-
te vocationem menfìbus, in urbibus celebrioribus poteftas illis fìat, ut interfint Pref-
byteriisjitemconventibus Diaconorum, fiibcertis tamen &
limitatis conditioni-
bus atque ita intelligant , quorrtodo Ecclefìê rcgimen fìt inftituendum quas ratio
;
,
interrogandi &colligendi futl^ragia , quomodo dilciplina exercenda, quid in variis

caiìbus faóto opus fit. Itemquêcurafithabendapauperum. Et,riqux font fìmilia,
quxufupotiusquamprxceptisaddifcuntur. Qjj.orum omnium magnus illis ufus fu-
turus , quando ad Paftorale munus vocabuntur.
Denique, cum hadenus in examinibusânte promotioncm, tantum do£lrina:f

habitaflieritratio,annempeorthodoxiciTent,quod fatemut efle primarium; deli-
berari tamen poteft ;annon etiam expediat examen pradicum inftitui , in quo cxami-
nentur , an etiam tenaces lìnt fermonisjllius, qui eft lècundum pietatem, &: idonei ad
tradeiidamEthicamChriftianam,admoreshominumin omni virtutum genere in-
formandos, Oportet enim Dei hominem perfede ad omne bonum opusinftruftum
effe, ncque tantum ad doftrinam&redargutionem, fcd &: ad correftionem& in-
flitutioncm,qua:eft in juftitia5paratumefìe. Adquamremoptandum eflct, utili
CoUegijs &Academijs adolef ccntum animi Theologia Pradicaimbuerentur , & de
varijs confcientiarum cafìbus inftfuerentilr.
Atque h«c quidem melioribùs iud ici)9

ftibjedafunto.
Sc(sio-
NATIONALIS D O RDRE C HT AN jE', 51
Scùsione Jêcima-noija, Ik!'

III. Decemhris ], die Lumz
'ante merìdiem.
Seflìone tum exterorum ,tum Provincialium Theologorum ad qnxftioncm

Hac
iudicandam debaptizandis Ethnicorum infònnbus,rclponiìones
,
Icripto com-
prehenfà: , prarleftse {ùnt , collarifque omnium fcntcntijs judicatum efl , confcntien-
£Ìbiisiiilfragijs,adulnorcs&inftitucionisjamcapaccs,ad(àcrumBaprifimimadmitn
hondebcre ,pnuiquamin religionis Chriftianarfundamcntis probe i'mt inllituti, R~
.demprofiteantur,eiufdemquerationemaliquamreddere qucant, baptifinum ipfi
petant, & idonei edam fidei-julìorcsadhibcantur, qui cosporroin Chrilliana reli-
gione inftituant. Baptizatosautcm pari libcrtatis iure, cum reliquis Chriftianis,
firui iam debere, necvenditioneaut alia quaquam alicnatione ab hcris Chriftianis
poteftatiEthnicorum itcrumtradi. De infandbus quoque Ethnicorum qui auc ,
propterxtatem,aut proptcr lingua impcririam inltitui à Chriftianis nequierunt,

edìperairumpuonemCluiflianorumfamilijsin{èrantur,iudicatum quoque tuie plu-
rium iiiftragiis, non effe bapdzandos anrequam ad cam pervenerint 2:tatem,uc
,
proillòrum captu in primis religionis Chriftianê initiis inflitui polline atque infti-
tuantur. Tum. &fìdejuflorcs idonei ipondeant, fé daturosoperam, utporroinfide
Chriftianaplcniusinftituantur, ncque unqu'am permifiuros quantum quidcm fie- ,
ri ab illis poceft , ut à familijs, aut com.munione Chrillianorum , iterum abalie-
nentur.
. Prseleftx flint Collegiorum, de Zelandorum conlìlio ad candidatorum S.Mi-
nifterijprxparationcrnaccuratioremfpedanteylènrentix idque omnibus placuitj :
mutatis modo paucis , addiriique. Theologi Palatini promilèrunt, daturos le ope-

ram, utleges Collegij Sapienti^, aliaque quiedarn inlHtuta, qua: SS. Theolcgix
ftudiofòs, atque alumnos Ipeétarent, intra paucas {"cprimanas , Synodo lume in fi-
nem exhiberi pofl'ent quo ex

, iiidem , qua; ex udì Eccleiìarum Belgicarum fore iudi-
caretitur,excerpipoflenr. Quapropter ftatutumfuitjdecrctumde hac candida-
torum pra:paratione , difterendum elle donec illa quoque vilà atque expcnlà cflent.
:
Rogatufque eft D. Aflellor Faukelius ea utexcerperct,quseque Ecclclìis noftris ufuì

,
foreviderentur, adiungeref. utque accuratam ex om-nibus oblérvationibus huius

pr^tparationisformulam conciperet,que deinde Synodo exhiberi atque ab eadem
p ro bari polle t.
S E s s.
Sefsione Vigefima, xx
ìY' Decembris, die Martis ante
merìdiem.
DEIiberatumfuitdequibtifdamquarftionibus ad pnrparationem candidsftorum

minifterii Ipedantibus. Prima fuit Vtrum S.Theologise ftudioll
: minifterii &
candidati, ad conciones publicaspropopulo habcndas admittcndillnt. Secunda:
An adminiltratio Baptifmi eislìtpermittenda.Tertia Anexpcdiat ecs ad conven-
:
tusprelì>yteriorum &clallìumadmitti. Quarta: An coniiikumlìt, ut in temphs

publiceinprxlegendaS.Scripturafeexerccanr,
Rationibus omnibus dihgenter expenlìsjftatutumfuit: AdminiftrationemBap-
tilhìi nemini effe permittendam,nili qui prxeunte examine plenario adfacrum ,
minifteriumadmilUisfir. Qôd ad reliquaautemexercitia,iudicavitSynodus, ef-

fe quidem ea ad eiulmodi prxparationem vtilia , verum an , &: qui, ad eadcm lìnt ad-
mittendi , aut cum sedificatione admitti poffint prudentix libertati Eccleiìarum,
,
&
otelbyteriorum&claffiumrelinquendum effe exiftimavit.Scd&:placuit,ea omnibus
Ecclefiisftride imperandanoneffe:làtis enimeffc,filèrio tantum commendentur.
E i Vltra-
ja ÀCTASYNODI
Rcmonftrantes , quafdam obfervanones , in flatuta Catecliizatio-
Vltrajcctini
nis formula, ad quas à Prxfidc rciponflim fuic, fcripco cxhibiierunt.
Sefsione Vigefima-primaj
Se ss.
XXL V. Decembris , Die Menimi ant€
meridiem.
Evcrendus Vir "WigboldiisHomerus,Eccìerias Zuy t-"Woldanar Paftor in Sync-

r:do comparine, ciquclitcrasfìdciexhibuit, quibusinlocum Ioannis Lolingij Ec-
•
clciìa: Noort-Brouchana:,qui morbo prxpedicus in Synodum venire non poterat,lìab"

ftituebatur : auditaque hac ILibrogationc Depuratorum Synodi Groninganac
flipcr
fe^tentia ac declarationc, prò membro Synodi admilliisfuit.

Eademdies ,
quiaCiratorum Remonllrantium comparitioni pra^ftimtus fuerar,
omnesàPrarfidcpubliceacnominatim denuoiìmt citati, jLi/rique,ut fi qui adeilcnt,
Synodoièiìfterent. Cumqucnemo compareret, Rcmonftrantes autem Vltrajedo
Delegati teftarentur,{enon dubitare,quin co die adventuri en'entjiufllim fuit,utcum
adveniflent,tum Politico, tumEccleriafticoPrcTlìdiièiìfterent, ut jam femel certa
comparitionishora coram tota Synodo affignariillispoflet.
•
Eadem Scirionepropo(ìta;funtEccIe(ìarumdevanis gravibufque typographise a,'

bufibus, Oc intoleranda typographoru liccntia , quercla;:qua:fìtumque Fuit , quanam
rationchsectUm{cripairientium,tumtypographorumquidvis,magnacumEccleiia-
&
rum Reip.perturbatione,necminorecumrcandalo,invulgus lpargentium,licen-
tia cocrceri poflet. AtquehacdereprxcedentiumSynodorumNationalium confti-
tutiones fùntprxicax. Audita itidemfuperijsExtcrorumacProvincialiumTheolo-
gorum confilia.Rogatique fmguli fiant,ea ut {cripto comprehcnfaSynodo exhiberenr.
S ES S. . Sefsione Vigefima-fecunda,
XXII.
V I. Decembris y Die loms
. ante meridiem.
•
INdicatumf uit à D.Pra:fidc , Rcmonftrantes citatos advcnifle , quatuorque a reli-
quismiftbs,abipfbpctijirc ,
quia nondum ncque fìi-
dchofpitijs profpeftumijs,
pellex libraria difpoiita ciret,utinperendinumautfàltemcraftinum diem eorum
difterri poflet comparitio. Nobilili". D. Praifes Politicus,idem quoque eofdem à (è
petijfl'e indicavit. Vltraiedini quoque Rcmonftrantes aicbant, Citatos optare, ut

comparitio ipfbrum in diem perendinum Saturni jautin diem Lunx, difFerri poflet.
De hac dilationispetirionellluft.D.D. Delegati lèntcntiamrogati,refponderunr,
Quandoquidemheftcrnusdies comparitioni illorum pra:ftitutus ab illis neglcótus
cfl"et,mandandum,utfeSynodpnuncflfterent,utqueabea hanc dilationcm pete-
rent,eiufquc caulàs,incadempublicediiudicandas,proponerent.Cui Illuft. D.D.
Delegatorum fcntentiÊ acquievit Synodus , miiflque Vltraieîni Rcmonftran-
tes ilint, qui eos advocarent.
Interim eadem Seflìone prxiefba funt de eorrigendis typographisE abufibus,
fcripto cxhibita coniìlia , Quibus auditis atque expenfìs , vilumeft, ex illis omni-
bus, à Prxfidc, Aflbflbribus &
Scribis , accuratam aliquam conftitutionem ,à Synodo
éxaminandam&probandam,pofteaconcipicndam cfle; quse ut confilium Synodi-
cum,IlluftribusacPrxpotentibufe Ordinibus Gencralibus deinde oiferretur atquc
cxhiberetur. Rogandofque cfle Ecclcfiarum nomine, ut Decreto publico, autori-
tate ipforum promulgato abufiis ifti om_nes tollcrentur , atque inpolkrum pra:cave-
,
rcntur. Omnia
vero Ecclefiae membra in quse Synodus ius prarfcribendi liaberet,
conftitutioni huic Synodica: , (iib Eccleiìafticac ccnilirx pcena obtemperare

tene-
NATIONALIS DORDRECHT AN^. 55
tenerentur. CuireipofteaablìluftnbusacPrxpotcntibusDD.Ordinibusprofpe-
óhim eft.
.Judìclum Theologori^m Anglornm

de Typographis.
pVtamus rem effe omnino neccflariam & fai uberi imam , vtlicentiaTy-
pographorumrcprimatur; fedcûiares ha:c ad autorirarem Politicarri
fpedac, rogandifuntlllurtriflimi Ordines, utautoricacem fuam interpo-
nere velinr. In fingulisciviratibuSjqu.T habent pralum , maxime in Aca-
demijs necefTarium eft,ut fint ad hocnegotium deputati viri Ecclefiaftici,
qui autoritate &iudicioprcTftant , quibuseft hoc oneris imponendum,

ut prius legane libros, quiprêlo ofFeruntur, & approbatione Tua permir-
tantimprclFionem. Ne quis artem Typographicam exerceat , nifi qui
profiteaturreligioncmreformataminiilis provincijs ftabilitam. Seda-
riosaucemomnesremovendos cenfemus. Nequisliberimprimatur,ni-
fiad finem libri manu cuiufpiam exijsquiad hocnegotium fune deputati,
approbatiofcriptacomparcar. H^cres dihgenter obfèruata, & Remp.
& Ecclefiam magna moleftia hberabit: quod in noftra Ecclefia magno
cum fruótu obferuatur.
T)e tollendù Typographiamm abufìbus iSMomtA ,
Theologomm Falatmorum.
Typographiarcertoac definito numero conftituantur, per ciuitatesSc

J)rovincias,necTypographi,nifi iurati recipiantur.
II.
Deledu librorum ante editorum habito , quotquot Socinianorum, Li-

bertinorum,autFanaticorumh^refibusponuti,aut bonis moribus per-
niciofi (unt, abolcantur :qui{àni,ralutares & idonei pietatis magiftri,re-
tineantur j & ubi ad incudem redierint, nova pra^fatione ornentuti ij
precipue qui ad captum & ufum popuh funt, ut quorum leótioni potifll-
mum vacare debeat, hociudicio intelligere poflit.
III.
Caveaturetiam, ne alibi excufi libri impuri , fivc h^reticorum, fìvef
Atheorum im.portentur in Provincias , aut venales proftcnr.
IV.
Qui ad pralum paranturnoviter, non ante excudantur, quam cen fo-

rum mdicia fubjerint & calculum meruerint. Rogentur etiam D. D.
Ordines^ne hbris non approbatis privilegia concedanr.
E ? Cenfores
54 À C .T A S Y N O D i
V.
Cenforcs librorum & inlpectoresTypGgràphiarum perCivìtacès fun-

toPaft'orescum Senatore uno,& Seniore Ecclefi^; per Provincias Dele-
di fiveProfcflbres, ubiAcademi^ funt, fivc deputati Claflium autSy-
nodorum, adjundis Politicis,quoticsrespoilulac.
VI.
c]ui primnm excuduntnr, vnum tradaturMini-

Exemplar librorùili
ftetio in urbibus Cenforum Collegio in Provincijs adquos revocati
, ,
pofterioreseditiones poilint. Nec enim ipfis inconfultis fulcipienda in-

terpolatio aut mutatio.
VII.
Imprimis autem próvidendum eft , ne Biblia Sacra quacuhque forma

alirer quani ex pr^fcripto Synodi imprimantiir.
Vili.
Poftrémo tum Typògraphis tum pi\Tlorum correóVotibus ,

ponendaé
leges funtautoritatc publica', & in omnibus officinis àffigendê. quibus
tam nobilem artem moderentut ficcxerceant, ex ufu Ecclefi^ 6c Rei-
publica^.
luàìc'mm Frdtrum Hapìacorum^ de abufibus

^jpographiarnm tollendis.
Quacftio de tollendis abufibus Typographiarum, tanto accuratioreni

meretur confìderationem & decifionem quanto ars Typographica j
majus eft Dei donum & ad honeftarum artium ac difciplinarum cogni-

j
tionem, cumprimis vero cseleftem veritatem propagandam accommo-

datius medium, quantoque periculofius eft malum, quod ex prasclari
hujus Dei muneris abufu inEcclefiam Se Rempub.jam dudumjprcefertim
in bis Foederatis Provincijs Belgicis , exundavit. Vt vero abufibus iftis,
quoadeius fieri poteft, obviamcatur; in duo potiftìmum incumben-
dumfuerir, j. vt praeterita & etiamnum prarfentia damna qua; fcripri ,
jam & in lucem ediri libri , Ecclefìjs & Provincijs Belgicis intulerunr,
& adhuc dum inferunr, tollantur aut certe nclatius ferpant, inhibeantur.
;
^. ut futurum malum cercislegibus, publica fummi Magiftratus autori-
tate confirmatis, deinceps pr^caveatur.

Deprimo cenfemusjrdifcrimenfaciendum efle inter libros blafphe-
mos ac ha^reticos.Vt funt AlcoranusTurcicusJibri ArriamVSamofàtenia-
ni*, Sociniani, Pelagiani, & idgenus alij^ & inter eos, qui errores qui-
dem, at hon ufque adeo perniciofos, nec fundamentum Chriftianifmi pe-
nitus conveIlntes,in fé continent.
Prioris generis libri ut quamprimum climinenturjexiftimamusefie
è digni-
NATIONALIS D ORDREC HT ANÊ. 5^
è dignìtate Magillratus, & è re Ecclefìarum Bclgicarum
fummi Vix e- .
nimquicquamefìeporeftRepub. Chiiftiana magisindignura , quant

fi in ea permictaturlicentia, huiufmodì libios palam blafphemos & h^-
reticosexcudendi, divendendi. Fiecaucem hoc,noftro judicio commo-

diflime^ fi omnia, qnasapud Typographos & Bibliopolas reperiri poi--
fune, illiufmodi libioram cxemplaria (upprimantur , & Edido piiblico,
ne vel palam vcl clam diftrahantur, feverillimeprohibeacur. Pofterioris
generis libros putamus tolerari pofTe tanrifperj dum ea cxemplaria, qux ,
jam cxtanc, fine divendica: modo cavcarur , ne denuo dillradis exem-

plaribuspraclo fubjiciantur-, abdiueconfenfiieorum, quibus cenfiira li*
brorum demandabitur.
De fecundo exiftimamus , ne deinceps librorum in publicam lu-
cem edirio aliquod parlar hifce Ecclcfijs & PÌovincijs Belgicis malum &
incommodum ;
primum quidem cocrcendam & certis quafi Icgum
cancelli s circumfcribendam efl'e & fcripturientium &
, Typogra-
phorum licenciam . Deinde vero & certos conftituendos effe libroruni
Cenfores.
Scripturientium cacoethes inhibebitur. 'i. Si ediólis piiblicis caêa-
tur à fummo Magiftratu, ne quis fubditus Illufirirs. Dn. Ordinum Ge-
neral, prêfumar, quicquamTypographis in Fccderatis Provincijs, vel ex-
tra cas typisdclcribendum traderc ; nifi quod ab ijs , quibus librorurri
cenfuia demandandaerit, approbarum fijerit. 1, Ci illi qui ad docenduni
in Ecclefijs & Scholis Belgicis deinceps admitcencur, ore ac manu fiia ce-
jieantur fèfe obltringere,fc quamdiu Ecclcfijs ac Scholis Belgicis prasfunt^
àfeaucab àlijs fcripcùm
vel in Foederatis hifce Provincijs verfantur, nihil
ulliTypographo imprimendum tradituros, abfque antegrefTa cenforum
approbationc.Quodut fiat, legibus quibus Scholarum Do6lores ac Prê-
ccptores & Ecclcfiarum Pailores, antequam ad officia aut Ecclcfiafli*.
caaut obeundaadhibentur, obftringi folenc , hoc ftatutuni
Scholiiliica
de non publieandis libris, abfque cenforum approbatione, infèrendum
efTe videcur.
VtTypographorum liccntiê obviam eatur. i, omnes ac fi'nguIiTypo-

graphi, foienni iuramenco obftringendi effe videntyr j ne quicquam Ììvq
antehacexcufiim, fivc noviterfi:riprum, typisdefcribanc , auc ut à fiiis
defcribatur, permictanc, nifi quod àcenfoiibus vifum, leótum, &ap-

probatumfijcrir. 1. ijs in locis in quibus funr.Typogiaphca, certis vi-
ris idoneis demandandum eiit ; • ut vigiles habeant in operas Typo-
graphicas oculos, eafque fubindeinvifanc Sz perluftrcnt, necpermirtanr,
ucquicquam publici )uris fiat quod à Ccnforibus probatum & fiibfcri-
ptum non fit, 5. Injungendum crit Typographis ferio, ut in impri-
mendis libris , a Cenforibus approbatis j debiram diligentiam & in-
duftriam adhibeant, ut ita ex Typographeis libri prodeant , quoad
fieri & mendis puriflimi, 4. Cum primis ferio ipfì*

potefl, .ab erratis
mandandum cenfemus , ut quociefcunque libros facros Bibli-
efTe
cos imprclfijii fijnt , quam fieri potefl maxirnam curam. adhibeant,

E 4 ne qui4
56 ACTASYNODI
nequidfandifllmis Dei Eioquijs indignum in eofdem irrepat: priEfer-
tini vero intcgriim opus Biblicum nunquam picxlo fubijcicnt nifi de ,
voliintate &: conlcnlu cenforum, &, fi habcri poflic , Synodi Provin-

cialis. 5. Bibliopolis graviter , & fub certa poena interdicendum, ne
ìibros blalphemos & hereticos alibi excuios in provincias hafce Belgicas
imporcenc , aut importandos curcnc , neve cos clcim palamve diven-
dant . Cenforcs librorum omnino conflituendos efle iudicamus, Horum
officÌLim cric , Ìibros fibi abautoribus auc typographis traditos , accu-
rate, fìve diftributis incerTcfc operis, (ìve collegialicer ,
prò ut rei necei^
{ìcas poflulabit, perlegere, eaque qux in ijs emendanda cenfent, dili-
(ênterannotarci deijs & inter lefe, & cum autoribus*, iiaberi po{- fi
ììnt,& rerum momenta hoc portulcnt conferre, & ubi omnia ita con-
,
cepta & corrcòla fuerint ut nihil amplius

, infit quod recepta: in Ec-
ijs
clefijs Belgicis reformatis fidei Orthodoxa^ adverfcrur, vel pietati, ho-

neftati & bonis moribus, publicêque tranquillitari & paci Reipub. of-
fìcere videarur, manu Tua fubfignatos & approbatos autoribus vel ty-
pographis ad cxcudendum reddere. Non inconfultum quoque videtur, fi
cenforibuspoteflas fiat nonnuUos Ìibros, pra^fertim Theologicos, quibus
Ecclefiam&: Rempub. Chriftianam fine detrimento carerc pofle exifti-
menr, prorfus & ne imprimantur prohibendij licet nihil in

rejiciendi , ijs
deprehendaturfidci, finceritati & bonis moribus adverfum.Teftaturnam-

que experientia, nimìa librorum , quos fcripturiens hoc leculum protulit,
&etiamnum magno numero profert, multitudine fieri, ut optimi qui-
que in omnibus facultatibus traólarus , fuperiori eruditiflmio fèculoà
prxftantifsHTiis quibufque omnium facultatum virisediri,quiburcum ple-
rique recens fcripti comparandi non fijnt, paulatim mtercidant, & à
libri
ftudioforum oculis & manibus amovcantur, non abfque magna rei litera-
riÊ jaótura. Cui malo ut tandem aliquandooccurratur, jamdudum vide-
tur efflagitarefiimma Reipub. literarias necefsitas.

Cêterum optandum toret, quod hefterno die à Clarilsimo D. Dco-
dato bene monitumfijir, liane cenfèndi Ìibros curam non paucis quibuC-
dam, fed integro plurimorum doòbifsimorum & in omnilacultatum ge-
nere exercitatilsimorum virorum- Ecclefiafticorum & Politicorum Colle-
gio committi; nepaucorum incuriam & negligentiam quandoque inte-
gr£E Regiones & Rcfpub. & omncs fepenumero Ecclefi^ Reformatse
luere cogantur.Quod fi ramen bis locis parum id congruere videbitur, de-
niandari poterit hirc librorum in puWicam lucem edendorum revifio &c
cenfura,inijs quidcm Provincijs, in quibus Academi*E fimt, Doóloribus
& Profefloribusinfua quibufque facultatCi in reliquis vero Provincijs, fi
hbri'Theologici fiierint, Deputatis eam ad rem Sytpodorum Provincia-
liumj fin rchquarum facultatum, ijs quos quoque Provincia eam ad rem
feligcc & deputabic.
• HìEcralvismelioribusjvidicijs.
De
NATIONÀLIS D ÓRDRECHTAN:/E.
j^
De Ahufibus ^ypographidmm cavendìs ^

emendandisi Senteritia. Hel^vetiorum,
Artem Typographicam divinitus humano generi concefTam , mà-

xime ad propagationem Sacrofàndê vericatis , ncmo ignorar mulci^ :
plices &enormcsejusabufus, jamdiiipij acque pacifici feriomultum-

que deplorane Et cjuidem bencficium omne, quo eft divin'ius, quo uti-
.
lius, hoc edam perniciofior eft ejus abulus.
Ante omnia igi'tur h^c ars cur;r efle debet Poteftati fupremi, qu^
poilìt legesnon tantum précfcribere, {tà. eas etiam exequi.
Typographorum &: Typographiarum multitudinem nunquam iiori

Ecclefia: & Reipub. fuifle noxiam , experientia abunde docet. Non icri-
tur omnibus,neque ubique locorumjartem liane exercereAmpIiflìmi Ma-
giftratus noftri permittunt.
Scriptorum genus omnino omne, Confefsioni Heìveticx & Bafilien-

pictati aut bonis moribus , concordia ac public^ paci non con-
fi ,
gruum , ncc non Libelli famofì , obfc^na Carmina & cantilenai, Picluir^,
item odiofà contentionum fomenta, prohibentùr Tevere.
Liber fine Aucoris, Typographi, aut loci nomenclatura imprefllis,

nifi id fiat graues ob caulas, cònfcio autjubente Magiftratu j fuppri-
mitur.
Liber cenfèndus in AcademiaBafilienfi quidem. Magnifico Redori

primum, deinde prò diverfitate argumcnti, faculratum diverfarUm De-
canis : in Scholis Mecropolitanis àutem Cenforibus exhibetur. Si proH-
xiorcft, adhibentur Collegê. Subicriptione tandem vel probatur vcl
improbatur.
Liber fine fiibfcriptionc autpermifTu editus , fiipprimitur&abole-

tur j & reus prò ratione delidi, luit a^rc , torpore, aut etiam fama.
Tametfi in fcripto aliquo erroris aut damni fuerit omnino nihii, or-»
thodoxa &: neceflaria omnia, fi tamen Cenfbrum confcientiam fugerit,id
non fit impune.
Cenforcs conftituuntur viri autoritatis & potéftatis primaria? , ex
órdine non minus Politico, quam Ecclefiaftico. Horum munus eft,non
tantûm libros edendos infpicere, legerc, probare , vel repudiare j ve-
runi etiam Typographiarum curam gerere modifque omnibus pro-
,
videre , ne pax Ecclefiaftica vel Reipub. per Typographiarum.errores dc-

trimentum capiat,
Hono-
58 A C T A S Y N O D i
Honorarij five pra:mij loco cenfoiibus fingulis, nec non BibliotheciE

publica: libri edili debeturexemplum: akerum ab autore, alterum à Tv-
poiirapno
Res éravioris momenti Cenforesdeferunt adSenatimi.
quisex Cenforibus ipfis fcripta Tua juris vult facete publici , ne vel
Si
fax poceftatisabufus, velCenfbrum reliquorum indulgentia fitresma-

4iexempli,teneturipfe quoque ea fubijcere cenfurie Facultatis Tua:, vel
totiusCcllegij.
Non EqcÌqÌÌx membtisduntaxatifl:^ Icges prasfaibuntur, fèd reliquis
omnino òmnibus, quotquotintrafinespij & Chriftiani Magiftratus vi-
vant, five indigena^ iili fint,{ìuealienigen^.
Non noftns tantum niliil Cenforibus infcijs vel invitis excudere licet
ih Typographijs noih-isjfcd ne quidem adTypogtaphos exteros excu-

dendum mietere quicquam,(me cenfòrum noilrorum permilTu:
Gontra,fiqu2e fcriptaexcudendaadTypographosnoftrosmitcunturab
exteris, ea non minus Cenforibus exhiberidebent,atque fcripta Dome-
fticorum. SifecusfiatjTypographusluit, &: Magiftratus autoris illius
reddicurcertior, atquc rogatur,ne fuisabuti Typographijs noftris, vel n'o-

ftras legcs violare permittat.
Deniquelibros adverfàriorum fèu contro vcrfìarum per leges noftras

advehere quidem atquc divenderelicet :{ìtamen liberaliquis aut manife-
fte mDeùm blafphemus eft , pietati & bonis moribus aduerfarius, auc
etiam injurius proximo, Magiftratus mature monetur, qui prò re nata
ftatu't.
Qux ad leges & ordinem in Typographia obfervandum quandoqui- ,
demjampridem leges funt conicriptas, ut audio & ea res ad autori-

,
tatem fapientiflìmorum Magiftratuum in bis regionibus omnino Ipe-

d:ar, ea omnia omitto.
Caveatur tantum in pofterum malo atque periculo à licentia,quaj ino-
levit rconftitutis librorum Cenforibus per Provincias, vbi Typographia
exercetur: quos Ccnfores optamus ex Politico, Ecclefiaflico, & Acadc-
mico ordine eflc,
Aliquid induÌgeaturgentis& regionis mori; rie grauetur (èueriori iu-

go, libertati,& aliquandòam£Enitatibusaddi6lagens,ingeniaque; Nihil
enim magis irritas facit optimas rcformationes, qUam abfolutus rigor, 8c
omnia (ìmul adducendicontentio.
iiimia
Reliquia àFratribus potiffimum Zuydthollandis in medium prolata 5s
cxhibita, vehcnlenter probo.
lohannes Deodatus,
De Typographiù Conjìlmm Theol. Bremenjìum,
Typographiarum licentiofà multitudoad iuftum numerum, neceflà-

rium,autfaltemutilemEcclefi9 6c Reipub.reuocandaeft.
.
,
II,Ty^
KATIONALIS DORDRECHTAN^', y^
II.
Typographi nulli fint, nifi publica aurorirare Magiftrarus confir*

iTjati&jurati. Ijdemfinc Ecclefia: membra, virihonelìi, arqui, fa-
tis periti arns«& qui ipfilaborenr, vel fai cem operasi fé condadas, vì-
gili oculo luftrenr.
III.
Sub gravi poenaijsiniungatur, ne quid imprimendum rufcipiant, ni-

fi probatum abcis, quibusMagiftrarus lupremus liane cognitionem Se
cenfuram demanda vit.
IV.
Revifores ad minimum fine tres: unus ex ordine Magiftratus al- ;
ter ex Profefìoribus) aut Magiftris dodioribus tertius ex Paftoribus Ec-

;
defia:. Intelligimus autem rrcs idòs Cenfores non fufficcre omnit>uS

hifce Provincijs, {ed fingulis efiè tres illos dandos.
Sic etiam unus falrem Infpcdlor totius rei TypographicE ;

qui fubin- jnfêctor,
de Typographea inviiat, & cum Cenforibus confilia communiccc,
VI.
Certa: Leges confcribantur, quibus Rcviforum & Typographorum lemCom-

munia regantur: quales iftas fint,& fimiles. mmes,
I . De qtithm Cenfores dubitantifùh confiiltationem nuocente initìo cum ìnjheElo-

re } deindefi oûs (ìt etiam cum Magiftratit , Taftonbut^
. ^rofejforibus : in rehiis
grayioribus etiam cum Extens ortbodoxis.
z. Libri inutiles,famof, puntati religionù ^ receptx Confeffìoni (^^concordi^

àtendae inimici, c^ omnino qui bonis monhus objlnt ^ femtus rejiciantur.
3. Libros aliundemifos'-vel alibi jamexcuJoSj ne fubjiciant froelo , nifi conjt"
miltter de ijs Cenfires certioresfecerint.
4. DepiSlumidemjudiciumfttjquoddelibrù.
5. fiAuciorum t£ locorum , ubi /cripta imprimuntur, nomina omìttere, nemìni
fasjìt \ nifi cauffa Superioribiîsjn primijque confilo éMagiflratu, comprobata.
6. Libri a/iarum, quam relìgiojàrum, rerum, ut Phtlofiphici,I/i/lorici,turidic},
^ exoticù linguù confiripti , cenfendi mittantur adeas Academias,ubi à doùìù eart*
rerum njirisjpecialiter ad hoc deputatis , reh^ pofiint ne quidujpiamfiina doBrine

,•
autpjij .
6Ò ACTASYNODT
aut pijs morìbus adverjùm , mm Ecde/ìa autpoiitia detrimento occultetur.
7. ConeUores fmtfitis notxfidel d doîrmx: ne Ecclefi£proditonht44,noflm ar-
cana committamtfs.
Saho reSimsJèntientmmjudicio.
m
Cajteruin, Illuflrcs aJ'^rxponcntcs Ordines GcneraIcs,paulo pofl: ad toUendosTy-
pographi;E abufiis, hocEdiótumpublicarunt.
Ordmes generales FGederatarum':Belgij Provinciarum, omnibm hafie pufentes

^viftirù aut leSiunSySalutem. Sigmficatum yolumm; quandoquidem non obfiante
precedente EdiSio nojìro, vu.jftdij. Anni mìllefimi^fexcentejìmi (i^ decimi quinti^ ci
nobù fiatato jdtqne ubtque mpraditiis Troyincijs publtcatOy nonnulli curiojì^ ine-
qMrietiy e>* turb utenti homtnes, ncvitatibm O" mutationihus ftudentes , tonati fue-
rint, atque etiamnum qmtidie conentur,peJJìmeloqui,yarios Libelios fiondali
of- à
fenfìoìiù plenos^ Cantilenaci Verfui^Narratiuncttlac, (i^Jtmilia comùonere,^'
firi-
pto aut typù di-vidgarcy atque m yulguj (porgere, in gvjhm non tantum improbe at'^
que mdecenter de legttima harurn^ l^-'roymciarum mbernatione cum generali tum
ì ì'n. j. •
particolari,^ Cf^^l^'^^^'J^^r ^àc tudicaturs fedetiam aìlahoratur^ tentaturque^ ut inter

^rovincias , Civitates , earumque incolcts e^'^ ciyes , dijjldia difjènfionefque exci'
tentur, adeo utfimpliciores, impentiores,^ rerum ignari homines,ip/ùmque inprimis
'-vulguiy hacrationefacUe in deteriores Jènjìa abripi âd tumultm ù' Jèditiones con-
citarla ^ à debito iufioque, quo legitimà fiiis Magifiratibm junt obfiriSii ^ officio
abHrahipoffint: 'i3 quando quidenietiam nos certo, perfide digtios premoniti fìmvAy
propofiiififenonnullosinter iflos homines[cripta qu(zdam, Synodo Nationalif qua Dor-

drechti nunc celebratur, exhibitaâut in eadempoflhac exhibenda^ yeltota <-ueleo^
rimdetn partem typis publice dinjuigare , ^ populo magno mm <t4îonum Synoda-
lium contemptUj autad'vuigi concitationem, communicare$ ncque expeSìare yelledo-
nec aSìionesprcediùix Synodi adfinem perdura <^ conclufiefuerint^prout fieri aquum
ac necejfarmm erat: qux omnia cum in ''Rejpublica bene confiituta tolerari nequaquam
debeant;,fid adyerfiis ifimfinodi mala, hocpr<cfirtimtempore^matureproJpicij eadem-
queficundum jura, Edicìa pracedentia, Legesi, ^ confiietudines FoederatarumBelgij
n?ro'vinciarum impedivi acpuniri confultum fit acnecejjarium^Hacde cauJfiiyNos ma-'
tura delibtrafmie confiiltationeque habita,denuo yetayimm atque interdiximm {ve-
tamus atque interdìcimm omnibus acfinguliSyCUJufiunq}fintfiatHS^nationù,qualita-
tis e^ conditionù, de legitima Provmciarumgubernatione, civitatumque Magifirati-
btu finifire loqui, Libros aut libellos uUos, Cantilenai^ DX^rratiunculas, aut VerfiiSy
fiandalo autfiditioni [er'-vientes, aut alia eiufimodi [cripta, qualiacunque tandem ea

fini ,
quocunque etiam idiomate aut lingua confiripta ,
poflhacin Feederatas hafie
IBelqì'j Vroyinciasinfierre, in i][dem excudere, eadem<uelexcu[a yeldefiripta diyut-
gare, diyendere,dtJjèn3Ìnare, aut circumfefre $ ac nominatim quoque Scripta , kASìa,
•vel eAciiones, qunejam tn prjedicìa Synodo tradita , confiituta, aut celebrata fiint,
Aut qu£ inpoBerum in eadem tradi, confiitui, aut celebratipofient , antequam idip-
fitm a nobìspublica Confiitutione atque autoritate [ueritflatutum,permi[um,(isr'[pe-
ciatiter indultum:ut hac ratione conyentus hujus,tam diuyotìs expetitt,[ruBu4 bona
pubticoperfecìe obtinerialiquandopojfint , utq} Delegati nofiri adeandem Synodum^
infiituti
yy
NATiONALIS DORDUECHTANA et
injìitutifii quodìn tota hiiJMSynodiwfêSiionehabefityCornpotesfieri queant;,adDei
qìoYia.mÛcdeJta.rumhonnm^ tranquilhtatem, acpacem,0* Synodijmulqi Deleirato-
rum laudem atque honorem: fub poena amijjìonù taliumJcrÌPtorumJ.ibellorum, canti-
ienarum, iBiufque generis jcn^tìonum aliarum omnium , ac frdterea ducentarutn
librar umy quarumJìnguU quadraginta <x)aient qrojfos ,
prima yice. Secunda att-
tem '-vice Jàb pcena duplici. ^ correoiione arbitraria , atque tnfuper etiam pcena
corporali, qua jècundum rei circumfìantios 'i3 necejjìtatem^cum Author,i^ Typo-
graphtts, tumetiamdiyulgator^dtfiributor j ac di-venditor eorundem ,
pumentur.
Vtque bxc omnia tanto melius obferyentur , interdicimus omnibm harum Fce-
deratarum "Belgij Troyinctarum Typographù , ne pofihac quidquam impri-
mant aut diyulgenty nifìidipfiim Vroyinciarum T>elegatis Confìliarijs , Jèu 'De-
putati^ Ordinibta, autillù ,
quibtis in fìngulis ci-vitatibus peculiariter htec auto-
ritas demandata erit, prius exhibitum , atque ab Ijfdem perfêûm permifium--

que fuerit f yt pofi hanc permijjìonem, eidem /cripto nihil addi <-uet demi li-
ita
ceat. Tenebuntur quoque omnes Typographi, fibi Jèryare omnium librorum at-
que aSforum, qu£ excufa ab lUis fuerint , exemplar authenticum ,• atque illud
ipfum ad "Delegatos Proyinciarum Confliarios , fèu T)eputatos Ordines tranP-
mittere , antequam Itbros uUos , ullaye aâ dtyulgare aut diyendere ipfis Ikc-
hit , yt confìare queat , quid ijs pofiea --uel additum '-oel demptum fuerit. Ad-
jungent etiam omnes Typographi fingulù exempUribm ab ipfìs imprejjìs nomen
Jìium , locum habitationù , li^ annum in quo excufa erunt , uti quoque ìtomett
Autons y '-vel jfnterpretis, fmulque apponent literas VermiJJlanù in jecunda pri^
mi foli] pagina exprejfoJ : Sub pana etiam centum librarum ,

quarum fìnguU
quadraginta pendunt grojjòs , c>^ amifjìonù omnium exemblariuìn prima iJice.
Secunda autem yice, fùb pcena ducentarum fimilium librarum , c^ amiffionìs
txempUrium. fùb pana trecentarum fimilium librarum, ay*
Tertia m/ero 'X'ice,
relegattonù ex Toederatù Troyincijs per annos decem. Hac omnia quo accura-
ims obferyari queant ^ mandamus omnibus prjediSìarum Troyinciarum Typo-
grapis , yt intra fpatium oUo dierum , poft ediSii hujm publicationem , coram
cAlagiJìratibtis locorum , in quibus habitant , renoyent juramentum, quo fan^é
tromittant fife in omnibus hutc ediSio obedientiam pana, njt
ejê prafiituros^fiib
fingulis ùoBea menfibus_ m u leientur centum librù ,

quarum finguU quadraginta
pendunt grojfos ,
quam diu in prxììando hoc juramento negltgentes deprehenden-
tur. Omnium autem harum mulEiarum pars tertia cedet Pratort , qui Sdiûtn
hoc executioni mandabit y altera, pars tertia indici y t^ qui& fupercfi pars tertia^
Reipuùlica. ûapropter omnibus Pratoribus O* fufìiti^ adminifratorihus,

quorum hoc eH muniUy injungimus mandamus y ut diligenter wquirant,qui- ^
nam Edicìum hoc nojlrum tranfgrediantur , eofque pne uUa diffmulatione
fecundum Edicìi hujus nofiri formam ,
puniant , t^ <-vt punianturycurent,
VXemo autem <-vt hujus rei ignorantiam pr(intendere queat , denunciamus Do^
tnmis Ordinihus , Prefectìs , Delegatù ConfiliarijSy O" Deputatù Ordinibm
Troyinciarum Geldrix , Comitatus Zutphanixy Hol/andia WeB-Prifim ^
Zelandixy VhrajeSìiy Pnftx y Tranfìjulanix y ^rbù Groningenfis (^ Omlan-
diarum , omnihufaue alijs juBitia adminijiratoribus ^ Pratonbus harum Fee-
deratarum IBelgi] Proyinciarum f foflulamufque^ f-jt hocBdiUum nojlrum fla-

F tim
et ACTASYNODI
tintpuhlican atque a^gi curentin omnibus locù ^ tn quibui ejtipnodi puhlìcatio/"'S
atque cijfixiones fieri jolent '. ytque adyerfM tranjgrefores ^prxdiflarum panarum
irrogati oNe , agant, atque agi curenf, fine ulla grafia , fayorc, dilJifnaUtione ^ aut
mora: quontam Nos bono atqueincolumitati Têiùublicx idipfim expedirS judicx-
yimuj. Datum Hafue-(j)mitù fubSiqîllo noflro ^ fublignatione tum noftra^

tum etiam Graphiarij noflri, die Vigefimo -jècundo menfìs Decembrù, anni mille^
fimi ^ f'xcenteftmi </jr decimi-ocìayi. Subfgnatum erat Gilbertus à Boerfè-

laer v'. paulo tnferim fcriptum erat , Ex mandato Jlluflnum ac Prapotentum
Ordinum Generalium, & fgnatum C. Aerflen. SigiUumautemeoriindem Do^
mmorum Ordinum eidem imprejfìim erat in cera rubra.
.- V.
Eadem SefTionc Rcmonftrantcs Citati in Synodo coltiparuenint , qiiibus à

D. Prxiide cxpofìta cft citationis caulà monirique llmt vt petita: dilationis , ,
rationcs Synodo cxponcrcnt. Rcfpondcrunt ic Apoftolorum more & cxcm- ,
plo huic Synodo precari à Deo Patre

, & Domino noftro, Icjii Chrifto gra- , ,
tiam Spiritus Sanati, vt is confilia qux turbata: EcclcficE patnxque cflcnt ialti-
, ,
taria , liiggerar. Appulill'e le hcftcrna die mandato eorum quorum autorità- ,
tcm flibtcrfiigcre non potucrint vt caulàmiliam, quemadmodumAntehac,iia

,
nunc, bona conicicntia defcndcrcnt. Vcnillc dcnique vt intclligcrcnt, quando

ad collationem acccdcndum efì et: occupatos adhuc fc cfle in explicandis ciftis, ideo-
que D. Prxiidi indicafl'c vidcri arquum vt dies unus atquc alter conccderctur
, ,
fìbi, vt fc(c interca pararcnt. Ncque tamen hoc portulairc, aut quidquam Syno-
do pricicriberc velie fcd lUuftrium D D. Delcgatorum &: Synodi arbitrio per-
,
mittere. Oiii concedendam ipiìs dilationcm in dicm craflinum cenfùcruftt: quod

& Synodo placuir. Et quandoquidcm collationis inftitucndie mcntioncm fccif-
fcnt, difcrte ipfis iìgnifìcatum cft, non elle cam lUuftrium Delcgatorum & Syno-
di mcnrcm, vtfblennis, tanquam intcr partcs aut Pa'dagogicaquxdam inftituc- ,
retur collatio atque difputatio cum citati cilcnt (quod & Citatoria exprim.e-
,
rent) vt féntcntiam f'uam de quinquc notis Articulis dilucide proponcrcnt , cx-

plicarent, quantumquc defcndcrcnt ac deinde Synodi de ijs expefta-
poflênt :
rcnt judiciunL. Monitique liint , vt in fcopum lume intuerentur, iftilque Icfè

terminis contincrcnt.
Citati Rcmonftrantcs publice infuper {ìgnifìcarunt , (e libello fiipplice ab lUu-
ftribus ac Pra?potentibus Ordd. Generalibus penjll'e vt Nicolaus Grevincho- ,
vius, &c Simon Goulartius quos acerrimos caufic fux patronos &: vindiccs vo-
,
cabant, in dcfcnlìone hujus caufic, ipiìs adjungcrentur: hanc petitioncm ab Illu-

ftribus ac Prxpotcnt. Ordinibus Generalibus ad Synodum rcmillam elle. Pe-
tcre itaquc obnixe, vt duo illi fupra didi ipfis adjungi poilìnt , quos &c antca
ad cam rem fuille nominatos intcllexeranr. Se interim caufl'am clic aulj icatu-
ros, ncque le Synodum, dum illos prxftolarentur detcnturos. Cumque Iccef-
lìflent, milll funt ad cos Ukrajcftini Rcmonftrantcs vt Hbellum illum fup- ,
plicem cum Refponlò Illuftr. Ordd. Gcneralium poftularcnr. Qui retulerunt,

relpondilfe ipfòs libellum illum fùppliccm non efl'c libi redditum ncque cnim
, :
fcripto lèd verbis ab Illuftribus Ordd. Generalibus relponliim iplis fuiiic. Cum-
que de hac re ageretur, Zuyt-HoUandi indicarunt Nicolaum Grevinchovium in
.poftrema Synodo Zuyt-HoUandica Delphis habita à Minifterio fuifte remo- ,
tunv,. Uti ex fcntentia illius Synodi contra ipflim lata qux pra^letSla fiiir,
, ,
patebar. Etiam Gallo-Belgici declararunt, Simonem Goulartium à Viifiil ce- ,
rio Ecclefix Amftclodamenfis approbante Synodo Gallo-Belgica, remotum jam

,
dudum fuiftc. Illuftrcs Delegati reiponfum ad liane pcticionem, in diem proxi-

,
mum, differendum cft'e exiftimarunr.
Sefssione
NATIO NALIS DORDRECHTANiE, (T:-
Sefsione Vigcfima-tertia, ^ê^s.
Vii. Decernbris, Die Vencris ante meridtem.

ILliiilrcs Delegaci ,
fèntcntiam fuam Jc poft.ilatione Rcmonfì;fantÌLim,Dccrcto
'
hoc publico dcclararuut: # -
Aà ptitioncm Kcmon^rmtuim,citiì Grmìn:hommn ac GouUy-

tinmy qiiormn^rAênt'm atqHepitrocimo.o^mfbi efe pdic.trmt.pitl-
Itmgt jihìpîikvmn; Jllufi plo Prapoi: D D. Ordimim Delegati,
cogniti^fihdicmonù ^trmfytic fentcntm, h comfetentihmiudmhp^
pGniint'mtî acUgit'mu cxccutionì àemandpttai nemculh provoca'
tione hpi^cnHi,(idfr^psnonm^<rach!m'clft tiHa^ <rot lomtintm^fHfpen-
fr\
dcdararunty atc^m hoc tffo pibhce dcckrant •,
fefc po^dMioni
eovundcm Gitatovunì acpmiorà,£X mftndato DD.Ordm^m,afu
micrer>ccpo[^cncc dehere- ìtm tmmn , ^vthrmgmâtcuie fxfavovùt
eidem GonUrtìo plc Grmìmhotm "^cvmìttmt , njtì hhcre adSyno-
àum cvenifint, c.mffijfi Kcmonjtrpintmm , pnvpitim confido promo-
njermtiìc mfimftnt: ca hgc,u\ ndm aut ddpttìo titit mova SynodahhtiS
eovundcm Ci-
mìjciatpiv picfionihuL A'jditisinfiipvac piene excufù
Utonîm VfitiomhmcomifcyHmyatijisc hoc tffo comcdHnt^^t fi auid

fid cxfUcfftioncm fitit dcfcniionem c^mncîu notifiimomm Avtkuio-
Ytim^ <rat &^ CiiteyoYi4m q^.i ah p deperì dct^tântc Decreti Synodici-
pror/ìttlgyitiom7rp,dccjfi cxifiimmtYÌnt^ quod (tdplcmcrcm eontndem
atqm t'durìovcm faccre intcUcclum ruìdcatur , impetrata }i Sjmdo
<-v£mfì, Irmitcr ér modcp idfropomìnt dt^p îrip)to compvchcndftnty
fecjue Synodiiiidtcìofiémittmìt. Ouemadmodmn ccnfiirm omncs ne
fcntcmimîfu hfiîcnus aducrfpn cos kufJmt^vpùtfis atcuicprmfi'Sejfe
<ruolimt. Qui^nu mhdhcncpcio hocfuo dsrozfitpim , mt dètvîîmn

cunt. Oiiin contri, n}lmtontatcm,fmitpMefiMcnftmatamfir*
mam ohtìntrc pcrgant, dqtmm epe p^dicfint.
Huic DD. Delcgatorumicnrcnna: acqiiiercendumeiTe,Synodusjudicavit.
Quia aucem Rcmonlk-anribus UItrajedinis,dacuminmandatis fuerat,uci caufàm
Rcmonftrannum dcfcndcrcnr, ideoq«c,pro Citaris ad ciuf dem cauflce cum reliquis «
dcfen(ìoncm,circrithabin,ut ex Citatorijs quoque litcris apparct;iplcrumq;eadem,
qua: eli M.Simonis Epi{copijjratioeilevicicretur,moniri lune amice, ut cogitarcnr,
urrum,dura ea res agererur,intetludices lèdere, Synodicumq; cum reliquis prxftare
jiiramcncumvelIenr:anvero,ponus,fbfe,urciurdem cauliedcfenlbres,Remonftran-
ribus citatis adjungcre dcbcrent.Vidcri cairn authoccfrc faciendum.,uriuorumDe-
Icg.inciii mandatis L-irisfacercnt aut mandata ca ipfis elle delbrenda,novaq; ab iifdcm
:
ciìe poftiilanda. Petierunr,vthccpiopo(ìtio, (cripto ipfis exhibcretur,tcmpu{q; dcli-

herandi concederetur. Qjânquaautcm lioc,neq;moris, ncq; neccilarium elle vide-
retur,cum res latis cfler manifcllajVt tamc ipiìs omnino farisfìerctjaliquocics rep£tita j
ac deinde fcriptoiplls eli; tradita, tempulq;incra/l:inu dicrn dcliberandi conceirùm.

CorTiparucruntcadcmhacScfììoneRcrnonlìjrantes Citati. Quibusindicatumfuitj
quid ad pccitioncm ipfòrum dcadmillìone Grcvinchovij Si Goularcij ciìct ftatucum,
eumq;infìncm Ijlafl.Dclegacorum Decrctum iiiit prxIciSlum. Ubi conlcdillentjM.
F 2 Simon
'
*4 A C T A § Y N O D ì
'
Simon EpifcopiuSjS.ThcoIogia: in AcadcmiaLeydcnfiProfeflor, omniumnomine,

venia non impetrata, orationcm habiiit. Qua rigniiìcabant,ccs le efie, qui obfcrvaire
{ibi vidcrentur quaedam à norinurii"s magni alioquin nominis &; famx Viris,magno af-
fcri moliminc,quae aimgìoria fàpicntiÊ, boniratis,&: juftitiÊ divina-jSci-vatoris noflri
Â«M'$^w7n«t,fàrisfa(fì:ione,acmentis,Verbi,MinifterijS.Sandinatura,Sacramétorum
u(u,dcniq;'cum officioChriftiani lii&minis,conlìftcrc non pofTe exinimarent.Qus! de-
inde cum ingenti olfendiculo bonorum, indelebili Rctormationis noftrx macula, in-
credibiiipietatisja<5tura,conjun£tacflearbitrarcntur. Quibusdcniq; luculetaadvcr-
làrijsnoftrisReformationemfliggillandi&obtrediandiprxbcrcturmatena. Majora
hazc fuifl'e &graviora , quam ut tacite ad ea conni ver ent. Conatos itaq;hanc injuriam
&macuìam,abEccleiìjs noftris amoliriiquamvis hoc propolìtum non re£be ipììs ceiTif-
f et. Hanc ob cauiàm male elle habitos, publicamq; invidiam fùbij (Te: ob eahdem mul-
tisunjurijs fliiile aifc6tos,quas proIixe,multaq;exaggei-atione exponebant.Tna h^c ab

iprisinprimisadafuifl"e:primo,quod aperte ie,atque ex profeffo opponete ijs conati
elVent,qui nonnulla horrenda &
aboyiinanda quorundam Dodorum piaci ta, aut if li
f'e tenere profitebantur,aut prò genuina Eccleiìarumnoflrarum lèntentia , habenda
atq-, rctinendaefl'e afl'ererent. Alteru, quod abhorruifl'cntjpalamqujs fé oppofuillcnt,

qui propter quinq; ipfbtiim articulos,ante ullam Synodi fcntcntiam, fcceflìonem, vel
abiblutc,vel per prò viiìonem)Utloquuntur,pofl"eficri,autfaciendam elle judicaffent,
vellìlentiOjfa£loveipfò,idle approbare demonffcraH'ent.Tertiumj quod corum rigo-
rem femper improball'en t, qui manentibus lai vis, veritatis inprimis neceflarij s funda-
mentis,diflentiones faipe leviculas &
non neceilarias,in fuipicionem atrocillìmx hx-
rcleos continuo vocallcnt. AcccflUleHiuxftioncm de Iure &: autoritate Magiftratus
circa lìicra. Hêc tanti fuiffelìbivifà, ut numeri ^loneutiquamfatisfadurosTèfè cre-
derent, nifi ijs, quantum poflent,irent obviam. Synodum deniq;, atqué exteros inpri-
mis Theologos, obtcftabantur, utpofitisprarjudiciis, fìnccrcdecàulàcognorccrcnt.
Se autcm ea (jae accelliflb,utaut eam, fìcut hadenus defenderant,Synodo probarent:
aut veritatis vi6toriam,lì illa caderent, reportarent.
Finitaoratione,pofì:ulavitD.Pr^fbs,ut exemplar,éx quo recitata ruerat,Synodoex-
hiberetur. M.Epifcopiusreôndit,aliud le ftonhabere,neque hoc elTe nitide defcri-
ptum, ac propterea petere,ut delcribere priu s ipfis hceret. Cumque inllaret Pra:{cs,ut
hociplumqualecunq;eiret exhiberet, petijtEpifcopius, ut ve! ipfùm autographum
vel apographumauthenticum libi redderetur: arquumcnim elle ut iplb orationisà Te
habitué exemplar haberet. Ca:terùm cum eadem oratio, nonnulla etiam politica con-
tinerevideretur,mandaruntllluftr. DD. Delegati, ut Rcmonflratìtcs lìnguli eam
lublìgnarent. Qûod&faólumfuit. AtqjitarublìgnatamSynodo exhibuerunnMo-
'
nuit deinde Vrxihs di£tum Epilcopium, orationem hanc intcmpeftive ac pra^ter or--
dinem, venia à Synodo non impetrata, ab ipfo habitam fuifl'e cum pra:lcrtim non^
:
dumiplì«indicatumefl"et,qua decaufàcoell'entadvocati. Neq; decuifleinprimoSy"

nodi ingreiru,prxmeditata orati one &: fallìs criminationibus adveriiis lymmyftàs fuos
piena, animos pra:occupare &
exacerbarc .
Quoniamverollluftr. acPra^potentcsDD. Ordincs Generales, inlegibus,quibus

&
hancSynodum convocandam celcbrandam decreverant,articulo decimo exprefle
mandarantjUt omnesad Synodum deputati, in omnibus ilHsquse veritatemconcer--
nerent doóbrinÊ, adhibito iufto plenoq; examihe, lòlumDeiverbum, non autem ulla
alia {"cripta, prò unica veritatis norma habcrent, atq; hoc ipfiim le faduros, niliilque
aliud quam Dei gloriam &
Ecclefiarum paccm ante oculos efl'e habituros,juramcnto
cbflringerentur cumq; ad caulàm do£trina;, pra;{èn.tibus iam Remonftrantibus,
;
pertradandam, efl'et veniendum, monuit Pra!{bs, ipfàmrem nunc poftulare,uthuic

Illuftrium ac Pra^potentum DD. Ordinum Generalium,prxrcripto làtisfìcret. Ac-
que hunc in fìnem ip{b,hac conccpta formula,praj{cfitibus,etiam citatis,prajivit :
?romittocoramDeo,quempra:fenti{Iìmam renumo|ue cordium rcru-&

cacorem credo & venerorjine in tota hac Synodali adlione, qua inftirue-
curexamen,judicium&decifìo, tum de notis quinq; Articulis, & diffi-
cultatibus inde orientibusjtum de omnibus reliquis do(5tfinalibus,non
ulla
NATIONAL iS DORDRECHTAN>£. ffj
ullarcriptahumanajfedrolum Deiverbum prò certa acindubitatafidei

regulaadhibiturum:mihiq;intotahaccauranihiIpropofitumfore,prx-
tcrDei gIoriam,tranquillicatemEcclefi^j&cum primis confervationem
puritatis dodrinaj. Icapropicius mih fit Servator meus lefus Chriftus,
quem precorardentiflime, ut in hoc propofico Spiritus fui gratia milii
perpetuo adfir.
Reliqui omnes Paftores pariter &

Seniores Belgici ad Synodum Delegati , ac
deinde omnes exteri Theologi ordine afllirgcntes, darà voce declararuncfìnguli',
idemfbfè coram Deofànótepromittere, ac jurare teftatiqiie flint , tali fé animo
:
ad Synodum veniire: fedifl'e hadenus ineaiatqueinpoffeerum per Dei gratiamefl'c

verfàturos.
RcmonflrantibusUltrajeétinis, quiahondum declaraVetantûtrum reliquls Ci-
tanquam caufie ejufdcm defenfores adjunduri fé efTcnt , an vero canfx Rc-
tatis,
monilrantium defenfioni renuiiciare, atque in pofterum non ut defenfòres , fèd ut
ludicesjin Synodo federe vcllentjjuramentum non fuit delatuni...
Sefsione Vigefima-quarta, S E S S.
XXIV.
vili. êcembrìSi Die Saturni ante meridiem.
VLtrajedini Remonftrantes rogati ut fententiam fuam de heflerna propofìtlo*

ne declararent fcripto refpónderunt paratos fé cum rcliquis Synodicum
, ,
pra:fl:are juramentum: atque arbitrari , non tam ardte fé mandato de defcnfione

caufl'x Remonftrantium adftridos teneri, cum pracfertim litcrac mandati, hanc de-
fenfìonem liberam permitterent,hocefl:, fiquidem ipfì eam neceilariam exiftima-
rcnt. Se autem indicare, necefTarium nunc non ef]e,ut fé Rcm.onfbrantibus Citatis
ad defcnfìonem huius caufi adjungerenr. Qua de re ut confbaret, iuffi flint literas
mandati, aut earùm fàltem partem quê permiflionem iflam concineret,PrsEfìdi ex-
hibere. Quibusprolatis, ac periodis quibufdam ex ijfdem publice pra:le£tis, roga-
ta eftSynodus, ut declararet,an poteftasde hac cauflajudicandi fàtis manifcfle illis
concederetur,idcoque,utrum, tanquam eius cauflxludiccs, fèdere in Synodo de-
berentac poflent. Quamvis autem expra:Ie<Stis iftarum literarum periodis liquido
conflare non pofl'et, judicandi atque decidendi poteftatem ipfìs eUe datam, me-
liufque faduri cfl'ent,fì liquidioribus mandatis, quibus defendere hanc caufàm ju-
bcrentur, acquicrcerent,cumpra^rertim ideo nulli Remonflrantes ex Provincia Ul-
trajeftina ad eiufdem caufie defenfìonem efl'ent citati , tamen ne Synodus calum-
niisexponeretur,quafìexcludereeosvellet,declaratumfuit,eos, inter ludiceshifce
conditionibus federe pofFe: i. &
Ut rotunde fìncere declararent,poteflatem fé
habere non accommodandi tantum; fed &
decidendi , feu defìniendi, non de ve-
ntate tantum; fèd de falfitate quoque quinque Articulorum: fi eos in conf'cientia
falfbs efìe convinti efi'ent. 2, Ne in
hac caufì'a cum Citatis communicarent , neve
climinarent ea , qua: abfèntibus Citatis in ipfòrum caufl'a agerentur aut diceren-
tur. 3. Ne dum caufì'a ha:c agitur,importunis interpcUationibus, aftionem Syno-
di rurbarenr. 4. Ut in ordine ludicum poftea manerent , ncque liberum ipfìs,
pofthac fèfè Remonftrantibus , fìve defenforibus hujus caufx adjungerc , efìèr.
Quinto denique , ut idem luramentum Synodicum , quod ab alijs judicibus
prxftitum fuit, ipii etiam prxfbarenr. Quê propofìta cum eflent, pctierunt de-
nuo conditiones has fcripto fibi tradi , ac dehberandi de ijs temf us dari.
,
Quorum utrunique illis efl concefTum : datumque ufque in vefperam delibcran-

di tempus.
F 3
Eadem
è6 •
ACTASYNODI
Eadem SynodiHoUandi^ Auftralisjad
Scflìone proslcda'funt llrerar,àDcputatis
Pi-afridcm&: Adfcllbrcslcriptar, quibuspetebatur, vt Theophilo RyckvvacrcÊc-
cleiìx Briclcnfìs Paftori, qui hic inter Citatos Remonftranres aderat, per triduiun
ab hac Synodo abelFe liccrer : ve in clafle Brilana , in cujusvifìtatione vcrfàbantur
ipfum multse gravefique in eadem Clall'e produftx
a.d accufàtiohcs, qua; 'advcrfùs
. érant,relpondcrc poilet. Illuftrcs Delegati, lèntentiam de hac petiiione rogati,
refponderunc: Et(ì illi qui ad majus tribunal jure evocati liuit , ad minus jure
evocati ncqueant , tamcn pcrmittcndum eflc arbitrio didi Thcophili «trum fé ,
hoc tempore ibidem claflì nec ne vellet lìltere. Gui Nobililììmorum atque Ge-
•ìierolbrum Delcgatorum fcntcntia:, Synodus acquicvic.
^^^' Sefsione Vigefima-quinta,
X. 'Decemhris, Die Lun& ante meridiem.
POft habitas preccs ordinarias, fìgnificatum efl: à Pr^fìde, Remonftrantes tjl-

trajedinos propridiana ve/pera, libi, Aflcfloribus&: Soribis refpònfùm hoc feri-
pto exliibuiile , quod Se Synodo pra'ledum fuit.
Rejponfum KemonHrant'mm VltraieBenfiuìnadconditiones

ipjìs propofita^, privatim exhthìtum.
Ad conditiones nobis fcripto cxhibitas hoc in univerfum refpondemus: Caufai

nihil elle, cur ardioribus &
preflìoribus conditionibus adftringendi fìmus nos,
quam alia Synodi huju<; membra,ante praflitumjuramentum adftridafuere. Cum
hadtenus ad Synodum admifh fìmus , nec quidquam indignum venerando hoc
<;a:ru commiflum à nobis fìt. Pari cum ahis jure vocati huc acccfììmus pari jure ;
flillragium diximus hadcnus , pari jure , ut porro quoque huic Synodo intercfl'e
licear, a:quifrimum putamus nec hic , indulgentiam ullam agnofcimus. Quod (v
:
tamen aha hujus Synodi membra declarcnt, fc in confcientia exiflimare, fìbiàPe-

putantibus datam effe poteftatemquinquc ArticulosRcmonftrantiumnon tantum
accommodandi fcd etiam definitive fentcntiam fliam pronuntiandi non tantum
; ,
de ventate, fed etiam de falfìtate eorundem, fi in confcientia falfbs judicaverint,

liti liabet prima conditio , ncque nos gravabimur rotunde ad hoc rcfponderc
Ad fècundam conthtionem refpondebimus tunc , quando Synodus lia.'c Remon-

ftrantes judicavcrit omncs partem adverfàm , cum qua non hccat de bis rebus
communicare, qua: in Synodo dicuntur aut aguntur. Quod autem de elimina-
tione dicitur, mirum nobis videtur, cum fpedante &
audicnte frequentiflìmo au-
ditorum theatro, negotia Ecclcfìaftica hic loci tranfìgantur: quibus omnibus,aut
fllentium foret iniperandum,aut ad hanc Synodum aditus occludcndus.
Ad tertiam conditionem, confentimus.
Ad quarram quodattinet, novimus utique , quid modefliam nofìiram coram
veneranda hac Synodo deceat,nec indecoris intcrpcllationibus alijs Synodi mem-
bris molefti erimus, uti ncque fuimus antchac. luramentum vero cujusmentiofìt
quinta conditione,pra:fì:are fumus paratiflimi: & ea quidem confcientia, cujus ra-
tionem aliquandoDeo judici reddendam f'cimus.
Deinde declaravit Pra:fès, Rcmonflrantes Ultrajedinos, de conditionum ha-
rum fenfu &: a:quitate, melius cdodos, promififle fc rem maturius cile confìdera-
turos, deque ea dehberaturos, atque eadem vcfpera rcfponflim catcgoricum da-
turos efle. Ifàacum autem Frederici , &: Samucìem Neranum, hoc ipfb demum
mane refponfum hoc exhibuifrc.
um
Keônju
NATIONA L I S DORD R E C H T A N ^. ^7
'^^ônfìtm eomndem ôjlerius. Synoio exhihitum.
Quandoquidcm vidcmus, maximam huius Synodipiirrcm, ineaeflefcncchtia,

quodiudiccnr, nos cicaris Rcmonllrant.ibus adiungcre in hac Rcmonflranrium
tâufla deberc; aliquos vero indulgcntiam &
grarlofàm conccllìóncm intcrprerari,
i\ locus nobis intcr Synodi membra conccdacur quem nobis pari cum alijs iure
,
competere arbitramm-; &plGnfque noftramprxrentiamnunc, ubidcRcmoplkan-

tiiim fcntcntia aginir,ingraram eiìe, &: fùpcr hac re diumukum.que di/ccptacum
Tit: nos Ultrajeótini Rcmonfttanrcs, re in accnratius examcn Vocara fedo cx- &
penià, ne longior fiiper hac re diiceptatio Synodalibiis aftionibus remoram inji-
ciat, nos, Remonllrantiiim cicatorum co?tiu in hac cauiìa, lalvo principahunTno-
fiirorum iure, adiungcmus.
S-idfcnptnm erat, io. Decemh. e i d id c XV i-i ì, ante meridiem;

jjaaciis Frederici & Samuel Neranm.
SignificavitinfuperD.Prxfes, ConfuItilTìmum Virum D. Stcphaniim Helfdin-
giuni, LlkTaieòtinxEccIelìarScniorem, promptitudmem liiam in prillando debite
iuramento ac llnceritatcm etiamfiiamlìbi abunde probail'e. Quiaautcm cum aHjs
iUis duobus le non coniunxerar, ncque m Synodo cius negotij cauila comparue-
rat, dcliberatum fuit, annon ad Synodumvocandus cilet, ut mcnrcin liiam cidem
coram cxponcrct. Monuciamt autem Gcnerofi Delegati, ut iHius caufla in dies
ahquot dii+errctur.
Reverendi Viri D. Thcodorus Tronchinus, &
D. Hiercmias Pourdus, quiiufta
&: Synodo probata de caulTa, cum iuramcnrum Synodicumprx{ì;aretur,abfuiirent,
id ipfìim liac {cflìone fblemnitcr pra-ftiterunt.
Eadcm fuit monitum, Rcmonftrantcs,ante ahquot dics,cum Dordracum primum
àppuhirenr,{criptum quoddam Theologis extcris cxhibuill'cin quo non nemini in
rebus ad hiftôriam pertincntibusinietlus fuit/crupulus, rogatumquecft, annon e{-
ièt opere-pretium fcriptum hoc Synodo exhiberi. Exteri Theologi declararunt,
Icriptumtale Apologeticum àRemonfti-antibus fuiffc ipfìs ante ahquot dics obla-
tum, (equeciuldem exemplar Synodo hbenter communicatuiros. ludicavit autem
Synodus, haudrcélc àRemonflrai-fVibus fadum, quod adexterorum Theologorum
anirnos prajoccupandos fcriptum privatim fparfìlfent: debuiiTe cos, li quid ad de-
,
ferdìonem fua: caufx habcrent, pubhce Synodo proponete.

Comparuerunt dcnuo citati Rcmonftrantes, quibus duo U]trajectini,Ifaacus
Frcdcrici,& Samuel Neranus fefe adjunxcranr. Quibus &: mandatum fuit ut ora-
rioni à M. Simone Epifcopio nuper habirx, una cum reliquis fablcriberent. Qui libi
rempus accuratiusperlegendi eam atque expcndendipetierunt. Quod&: concellum
ilJs fuit.
Monitus eadem fcilìone fuit M. Epifcòpiuis, quia niiper iuflus tradere ofationis
habitx exemplar, unum modo fé habere dixerat, cum tamen pòllea compertum
eilet, bina cum habuiife, aliudque Synodo tradidili'e, quam ex quo eam recitafiet,
ut cum veneranda Synodo candidius inpoftcrum achnceriusagcret. Rcfpondit,le
haudparum libi gratulati, occafionem dati rumorem huius rei, de qua erat moni-
tus, in vulgusfparlùm, diluendi nunquamfe dixilfc, unum taiitum fé exemplar eius
:
habuifTe; icd exemplar iatis nitide delcriptum fé non habere. AdjungcbatEduardus

Poppius, fé reliquùlquc qui proxime illi allederant,idem teflari. Explicatce flint de-
inde Pvemonllrantibuscaullkspropter quas potifluiium citati efl'ent,prout illx bre-
viter in Citatorijs exprefiÌE eflc-nt:ut, vidclicet,fententiam de quinque Articulis lìiam
proponercnt, cxplicarent&: defcnderent, lìmulque quas habcrent in Confefllonem,
&c Catechelìn harum Ecclelìarum conhderationes fuas exhiberent. Rogati ergo
lunt,numpra'fl:areidipium,nunc parati elfent. Petieruntadhx'c illi, ut liceret libi,
antC'- juam ad iplàm rem dcvenirctur, quardam {cripto comprehenlh, qux omnino ju-
dicarcnt eli e prxmiittenda, Synodo proponete. Refponfimi fuit, hccrequidem, mo-
do quxproponendiieflcnt,non ad pcrfbnas;fèd ad rem ipfimpertinercnt. QiKE cum
elle calia ailcverailent, prslcdum ab illis fuitlcriptum hoc prolixum:
^
F 4 Nobi-
« A e T A S Y N; O D I
Nobiliffimi, Amplifllmi, Domini, Illuftrium OrdinumGeneralium

Delegati, Honorandc D.PrjefeSjReverendiflimi, Pijllimi, Dodiffi-
mi, Clariflimi Domini, Patrcs ac Fratres colendiflimi.
CNôs, Trofefor SS. Theologia, e^ Eccle/tasì(£ reliqm,qui quidem perliteras, tum
Delegai orum lllufìrìum c3?* Prêpotentum Ordtnum Generalium , tum eiiam Eccle-
faHicorumêiàSynodum hancNationalem yocati tacitati fumus {adquam accedere
paratosfmjfe '^monjìrantes, etiam antefaSiam citationem, paucù retro Jèptimanìs

fmra diUis Delegatis Generalium Ordd. exhibito fuper hacre libello Jupphce ^liquido
troyatMnfmt)(;rimpr£jèntiarum omnes ^fìnguliôbedientiam noflram jummU Po-

teUatibmteUaturìprxflo [umm, VV. %]i. omnibus ^Jingulù pacem (s'gratiam
Domini noHrileJìt ChriHiexfìncero cordìi affeSiuprecamurôptantes,^ ardentibui
f-uotù apud eundem Dominurrijefum ChriHum contendentes ut jelicibus ^ h<&c ipfà
Synodm aufpicijs iìtcipiat,felicioribu^f procedat, felicifftmij dejìnat,ad'veritatù,qut&

quidem Jècundum pietatem e fi conjèryationem, pacù i^ concordia [proh dolor!) yio-
latx rejlau,rationem^mtiltarum,qu£. in Ecclefìas irrep/erunty corruptelarum ayerrun^
cationem^ Keformata religionù propagationem <^ divini nominù gloriam. Amen.
(um autem m Ecclejìa, qua Dornuj Dei <?/?, jttxta oApofiolicam admonitionem,
omnia <^(rx*ifîyî »w '^tûtus fieri debeant, precipue ^vero^cumde ijs rebus difiepta-
tttr, quce Ecclejiarum plurimarum filutem incolumitatemque concernunt\ nos vero
adeam citati fimus, utexort£Ìn negotio religionù controverfix exammentur^ ^

exulcerati atque exacerbati utrinque animi leniantur^ uti habet Delegatorum JUu-
finum Ordd.EpiHola, utquejèntentiam noHram quoad contrcvcrfos artìculos libere
proponamus, explicemus,defendamus$<-vifiim fuitnobù omnibus ^ firìgulis , in an-
tecejjum totius negotij, conditiones aliquot aquijjìmas fiipulari , ne temeraria O*
precipiti agendi ratione^ yelveritatis defenfionem improvidefii/cepiffè, /-uel confiien^
tiarum nofìrarum rationem minus habuijfe njideàmur. Sunt autem conditiones ill<ey
eademMuas fìbi concedi ab lUufiribusHoUandix, Ordinibm fexCoUationis Hagienfis
CoUocutores non ita pndem exhibita ipfis Ordinibus HoU. '^monUrantiay five de-
claratione,flagitarunt. .ârum quidem prima O' precipua hoc habet: utqute inter
nos elT* Synodum erunt tranfigenda negotia^ non apud eam^ tanquam legitimum
controyerfiarum nofìrarum judicem , fid tanquam partem adverfam tranfigantur.
'Ncque enim ab animo ^ conjcientia nojìra impetrare pojfumus, ut eospro caufz no-
jlra aquù judicibus agnofiamHSi quifi palam profejjos nofiros adverfanos effe,facio
à nobiSi fiyeper proyifionem ^ uti loquuntur , fiye peremptorie^ fchijmatei allfijue
inique agendi modisy teflatifiint. Izfujus '-vero fchifinatis reoshabemus maximam

fartem eorum,qui ad hanc Synodum ex Confoederatis Troyincijs conyenere, Ec-
clefiaîcorum. Quorum alij fihifinati formando operam fiiam commodarunt: alij
faSium ijarijs m locis foyerunt: alij filentio, hoc efl^ tacita a^probatione^y entrati
literCsfms Fiduciarijs ad Sy^

Jùnt.Nec non aliquos eorum^ qui hos ipjòs Eccleftafiicos
nodum delegarunt. Vt his ipfis caufts nofirxjudicium committtre nihil aliudforet,
quam partem adyerfam ^
à nobis Jèparatam , O" ullafacra no hifium habere com-
munia recufàntem^pro judice agnofiere.Ext'eros tamen Theologos exapimus: àquo^
rum tequitate,fide,^ prudentia, meliora fieramus. .ôd ne a nobis dici tantum
futent VefirA Key er. probationes fibjungimm } plura addere paratifi res exigat.
ûare hacpramijfaprxfationey nos Synodum prafintem non agnofiere prò fintentim
nofir^ (egitimo ludtce {quod de Bxterarum Ecclefiarum Theologis diSium nolumus)
ad con'
NATIONALIS DORDRfeCHTAN^. 69
aàconditiànum quas à Veflrà Ts^yer. fiiûlamur recitationem froqredimur, in qui-
htis adeafilum attendi petimuf, qu£ rei caput concermwt, neHefHs aliquot circum-
:fìa?2tijs, qu£ prajenti tempere (menfes enim alicûot effluxere , ex quo ilU lUuflnbm
I/oHandiiC Ordmibm exhibiticfiint,) mìntts convenire ^-videbunttir,
Condiciones Synodi Icgicime inflicuenda?, quas Remonftrantes Eccle-

fìaft^T primumfupplice libello ab Illufcriflimis Potentiflìmifque Hol-
landia; & Wefr-Frina? Ordinibus,fibi concedi perivenintiatqueedam-

fìum Rcmonfcrantes ,
qui /peciatim per literas ad Synodum Nanona-
lem vocaci funt^ (ibi concedi petunc \ muni°c£ tcllimopijs Reformato-
rum Dodorum, net non rationibus perfpicuis acfolidis.
l.\ 7Tutiiurquepartiscondonatores,Rcmohftralites,&Contra-Rcmonil:rantes, ^'^'-^°"'''-'l°^^
V tanquam partes advcri.T ad Synodum evocentur Natiolialcm conccfla non ,

vindice enqué
Contra-Remonftrantibus{blum,{cd& RemonftrantibuslibcrcatCjeosexfiio cocru, doariL'funT

idqueiiiftonumcro, delcgandi, quos adpr^ìèns ncgonum quammaxiinc idoncosju- ^"^' ^^^^^ "^l^'^
dicabunt: &: quantuniparticniares Synodos artihct, fi ad casquoqu evocare Remon- '^«pe r.t reìpon-
ftrantespropolìtumfìt, ut bine inde quidam delcgcncur, exurroq; HoIlandi;Etradu; Lr'ìtoiVpartim

quo pari numero unaquaque parte prò lubitu fiio exhocveliilotraduplurespaucic- ",i^,""^ '"anua
rcs ve deles:ante,de nc2;oti js Ecclciiafticis in timorcDomini lpreparatorie delibcrcnt: t^^ " exiem-
T-ì:
• /• D n. • -1 y-, r rum judicijs, Se
n- utruiiquepartis Faltonbusmiperetur, unum utm cjetum omnes cui ejuidcm lunt in judidosyno-
. .
ièntentiiE,conveniant, quo libere de ijs, quEequifique dcFendenda fìbi fumetinter fé f^'i^^^q^Tpo-

c onfcrant, ideoque ut ex tota Synodo duo fìant coctus, fìnguli a Ilio Pra-fide & Scriba numut.
ìiiftrudi, quibus quoque coctibuslicituiniìt in diftinda iiibinde cubicula ad delibe-
randum./e recipere.
2. Ut iàlvus condudus omnibus conccdatur, quiad Synodum adtSynodosven-
mri fimt, live deputati ad eam fuerint, live non, utquelcdulo caveatur, he quifpiam
Vel verbo, vel faóto Ixdatur.
3. Utiniplb Synodi limine (a(Ky;j5irt UhiVerfalis om.nium ofFenrarum&privatarum ^
injuriarum, bine inde lànciatur.

4. loicnnis & plenaria inftituatur renunciatio, primum in conventuprscpa-
Ut
nomine Synodiparticularis (lìneceirariusisjudicabitur) &moxinNafionaIi
ratorio
Synodo, omnium contraduum, foderum, condemnationum &prejudiciorum quse
•anreSynodicelebrationeminitalulceptaquelimt; etiamlchilinatum&: fccellìonum
i.ideliiblècutarum:utqueEccleliafl^ bine inde iiiasquiq;Eccielìaslèparatas ad lìnem
ufvjueSynodi curantes, tamen prò fratribus in Cbrifto alij alios agnolcant, &: prò
mnnbrisvcrxReformatieEcclelìae habeant, &: quatales, inconventuprxparatorio
&: 'Synodo Nationaìi comparcant^ nomen Domini invocent^ ea, qua; incident, &
ncgotiatradcnt.
?. Necuiquammoieftiafaceflaturproptcrobrervatumjamàcontroverfiarumini-
no in iftum ufque diem, live fcribendo, live dicendo, live Rem.onftrantias exl-Jben-
do,lIvcconlìIialiimmisMagilkatibusjul]uiplbrumliibminillrando,liveijs-obtempe-
Jrando, procedendi ac agendimodum, veruni ut dottrina iplà, de qua contrcrvertitur,
examinetur.
6. Utrite examinata éêxpcnfa utriufquepartis, quoad controverlìas praefèntes
fentencia, rationibulq,,non fblum inquiratut an ca conveniat,vc] non coiiveniat,cum
docìrina Rcformatarum Eccleliarum, prone in ConfcHìone &: Catechifrno exprclfa
forte putabitur Veruni ut primo
; &
ance omnia dilpiciatur, an cum Verbo Dei
conveniat, utque non minus ad neceflìtacem, quam vcritatem lìngulorum articulo-
rum attendatut, ideoque quilquelublìdc iuramcnti corani Deo fhnfte pra'ftandi,
promittat,lènonrelpcd:urumin bocncgotio ad ConlelFioncm, Catccbilrnum, aut
ullum aliud liumana: autoritatis lbriptum,lcriptorcmque; IcdadiblamlhcramScri-
pturani, qux- prò Ibla fìdei norma habebitur nec quidquam propolìturum nili
: ,
quod apud conlcientiam liiam iudicat cuni ifta regula congruerc: le Synodo liif-
fragaturum in omnibus, de quibus ex Dd
verbo le convicluin iudicabit; ideoque
hoc iplb iuramento le immuncni crcdut ab omnibus aliis iuramcntis,promiflis, li-
tèns
. #
70 A C T A S Y N O D I
tcris fiduciarijs, mandatis, epa: vcl direte vcl indircele luiic juramcnto contrave-
nire qucant.
7. Ut utrinque fcriptis agatur,ni{ì forte confèntiattir,rivc in totum,{ìve parte tenus,
in coUationcm viva voce. Qiia in re utriqiie parti iuftum tenipus dabitur, ut icripta
dcb'ite &: proti t quiiquc caulììcfuic expedire judicabit, concinncntièi-.
8. Ut etiam difpiciatur dcrcvilìone Catcchifini & Confeilìonisjamdccrcta.Qjio
iinicuique Hbcrum fìr,lLias coniidcrationes ad illa cxhiberc ; citra mctum ccnfursc,
ob cxhibitioncni carundcn"L. ^
9.LItdccontrovcriisArticulisnonfìatdecirio>{èdaccommodationifludcatur:ciijus
tamcn via.&ratio"ratanonhabcatiir,nilì accedente utriufque partis confcnfii. Qâ
de caufà quoquclicitum fitfìvgulis partibuscumabfèntibus dcliberarc,per modum
recclllis:utque (ii forte intcr partes convenire nequcar, quod tamen ut fìat in ti-
more Domini {brio adlaborabitur ) Magifbratus fùmmus dilpiciat, flatuatque re
utrinque cognita , qucm ordinem &c modum,tum in docendoj tumalijs,inpublicis
templisobtincre vclit.
, 10. Ut ijs , qui ifti (ordini ftatim obfequi per confcientiam gravabuntur juflum ,
tcmpus conccdatur iècum delibcrandi &; difpicicndi , num expcniis &.examinatis

omnibus, ei quoque morem gcrere pofiir.
II. Si polllt , ut in Ecclefia: lòcictatcm unitatemque adiflittanu-, eo loco ha- &
beatur, ac lì nulla unquam cum ilio controvcrfiaEcclefiallica haoita liiiilct.
II. Sin minus, &
propter hoc Ecclelìie minifterio abdicandus iìt, ne ultra vel à
Politicis vcl Ecclclìallicis adverfiis ipfom agatur conccfia tamen illi, qua: alijs con-
:
cedi tur in bis rcgionibus,confcicntiarum libertate.

Priulqiiam vero lìngularum conditionum a:quitatcm neceffitatemque demon-
ftremus, prò generali illarum confirmatione tencndum eli, controverfìasillas, qui-
bus componcndis Synodus vacabit, non elle ex earum numero, inquibus Contra-
Jlemonftrantes, duriores nempe iftiacrigidiores, à Remonilrantibus Lilvafrater- ,
nitate acpaceEcclefìarimidilì'entiant, aut de quibus PaftoresacDoótores Ibliinter

fé amice difceptent: Ibd qua: prarcipiti &: inconfìdcrato Contra-Remonflrantium
quorundam zelo, in vulgus publice &privarim, concionibus fcriptis fpar/ie-, & &
prò fundamentalibus a;flimatx, anfàm fchifrnatidcderunt, plebcmquc adeoipfàm,
hoc eltjintegras Ecclellas, Hollaiidicas, Gcldricas, Tranfìliilanas, arque eas qua: lime
ciicccel'eos Vltrajedinx vicinisreliquis frigidam llifFundcntibus, in duas partes di-
,
ftiraxerimt. Indicio &argumento lìnt.
I. Atrocesà Contra-Rcmonftrantibus inRcmonftrantes rparfa: criminarioncs

&;caIm'nniiE, tanquamlnDei olbres, injuriolòs, blalphcmos, calumniatorcs, mur-
.• muratores,querulos,lùperbos, gloriolòs,malorum inventeres, fccdifragoSjproflincs,
du7ixaQ.Ki^Tis(, abominandos,lupos, totius Chriftianx religionis irrilbrcs, quin &: ab-,
ncgatores & horribiles lànniones Dei ac Salvatoris jiollri Iclii Chrilli; aliumlcopum
&: doòtrinam habcnrcs , quam in himc ulque dicm habuerunt Chrillus, Apolloli
iplìus, & Reformatx Ecclelìx: cum quibus licitum non Ut, ullos conventus habere.
z^ QuodfcntentiaRemonftrantium de Predeftinatione cumannexis, in Ecclelìjs
intoierabilisjudicata Iìt àContra-RemonftrantibuSjiion andito arq; explorato prius
^ Eccleliaj judicio: Remonllrantesiplìharretici proclamati. Quod pacempetentibus,
reljponlìim Iìt illud Apofl/oh', ^hwdconfòrtium jnsfitiis cum injiiHitia^^nte con7munÌ9 luci
cum tenebra? Quod operolìs voluminibus, liimmacontentione, plebi inculcatum
fit, quinque Articulos Remonftrantium cumannexis, flindamentum lalutis evertere
•arquepeifundare, ncque cum fide aut làlute confiftercpolìe, &:c. coquodpcrniciclì ,
magis lint,quam ha:relìs Arriana, Macedoniana, Nellionana, Eu tychiana, &c.Quod

Articuh omnes&llnguh judicati lìnt tales, qui gloria: divina: dcrogcnt,&:vcram con-
Icicntiarum tranquillitatemperturbentac tollanr.
3. Quod
ne Remonftrantium fcntentia privato huius aut illius judicio Iblum
,
damnata HoUandicis ad CoUationcm Hagicnfcm Depu-

vidcretur,ipfi ab Ecclelìjs
tati Paftoreslbx, candem quinque Articuliscomprchenfàmdoftrinam, cum Verbo
DeijConfclTioneBelgicarimi Ecclelìarum èc Catechifoo, pugnare, in eadem. Colla-
tionepronunciavcrint: ncque inventus fuerit hadrenus Inter Ccntra-Remonftran-
tcs, qui iudicium iltud im.probaverit, quantum quidem nobis conftet.
4. Quod
4. Qnod conquifìta fint exrcrorum fliffragia-in Rcmonftrantium pr*judicium.
5. Quod non pa'uci Rcmonftrannum folis quinquc Articiìiis exceptis,cerera con-
fcnticntcs,autnu]liusfàltcm£7£^0(ya|^fvclcnminis corani PreCbytcrijsaiitClaflìbus
liiispoflulati, ncdumconvicli (qiiod &
ordine Ecclcfìs; prius fadum oporriiit) Mi-
niiknijs iiiiscxautorari, alij infiipcr à fàcra: Cà;na; communioneabftincre, alij Sy-
nodis cxccderejtiflì: licet aliiidquidpiaminmuldspra'rcxatur.
6. Qiiodprcees communcs clim Rcmonfh'antibus habcre rccufàvcrinc , idque
de confilio multarum Eccleliariim Hollandi.^' Borcalis.
7. QjTodinvolarum {ìcinEcclcfias RcmonftrantiulnhadcnusintcgraSj&rpaccm
cum Palcoribus fìiis colentcs, tempia alibi ^fiiggeOra per vim occupata, extruiìs &:
rcpuliìs à iiiggeliu Rcmóllrahtibus,idq;inconiùlto,quin invito, Magillratu & Clalìc.
8. Quod conventus pattini cxtraordinarij,partimordinarij,PrclbytcriaIcs,Clar-
Synodalcs, fcparatimhabiti, ac de novo inltituti fint , non invitatis imo reje-
fìcales,
£tisRcmonfbrantibus, lì qui accedere VelJcnr.
9. Quod à Contra-Renionfti-antibus niillì iìnr, per linivef fam Hollàndiam aliof-
quetraòlus,aIiquot candidati, qui Rclnonikannum Ecclcfiaspaflmiturbarenr, ^x--
que clandcftmos convcntus cogcndo, à concionibus & fàcris corum abltrahercnr.

10. .Quo'^^l^^j'^'^rnad vicinas Ecclcfias & SyhodpsEcclefìarum nomine (qnod
foli libi vindicant) inftituta: fìnt legationes,in fraudcm Rcmonlkantium, totque Ec-
clcliarum, quibus legitime pra-fedi fiinr.
11. Quod Catcchumcni à Rcnionftrantibus ad S. Cxhaitiadmiffi, novo Te cxa-

mini Contra-Pvcnionftrantìuni lìibjiccrc iullì, aut à S. Ca:na abflincre.
12.. Q_uod tcflimonia Rcmonftrantium, qiiibus ex Ecclciiaruni confuctudine or-
nari ac honeile dimitti fòlcnt cominunicanres alio migraturi; à Prefliytcrijs Contra-

Remonftrantium repudiata iìnt: centra iì qui à Contra-Remonftrantiuni Ecclelìjs
nd ca loca migrarent,iii quibus fuos habent coctus Rchionftrantes, ijs tcftimonia red-
ditacalcge, 6jquidcminipfìstcftimonialibusexprefla, utadContra-Remonftran-
titìm corrusprivatos acccdcrenr, Remonftrantium vero ccctus &5fàcra vitarent.
Ex quibus quiiudiciumfeccnt,agnorcet(itaprorfusconfidimus)Contra-Rcmcn-
ftrantes violata omnifàcrorum&conventuum Ecclciìafticorum communionc, qua
Conciohum, qua Sacramcntorum, PreGum,Prel by tcricf um, Clalllum, &:c. ( qua;
Ecclefiaftica: uiiionis fynibola fiìlit ac tcflerx") fcceffioncm à Rcmonftranribus fe-
cille,adcoque non minoreni clVc Inter utrofquc diVullionem &: rchiima, quam cft In-
ter Refoi-matos&: Luthcranos.
Ncque hoc in una tantum Provincia formatum efl fcliifmajvcrum in pluribus,Hol-
landir,Geldna,&:iamnuper imminente SynodoNationaliiuUltraieòI ina dirionc&:
Traniikilania, cartcris Contra-Remohftrantibus Zelandis,nempe (quinosinfùaad
cxterosThcoIogosepiftola, partcniadverfam&: adverlàrios flios vocant) Frifijs, &
opernm fcdulam commodantibus fchiiiiiati fovendo. Quin & Ecclelia: "Wailonicx,
ilve Gallica:, liarumProvinciaruni, unguis in ulcere efl'e maluerunt, quam manum
mcdicam adhibere luis quoque ftudiis adionibufque non Temei Icliifmaticorum in-
:
ftituto patrocinantes. Quorum quidem omnium &

lìngulofumprobationcs, lì Sy-
noduscfflagitetun medium adducete, c\:vcl fcripto exhiberc , vel viva voce propo-
nere parati lumus.
Quare ut Contra-RemonftrAntes huius fchifmatis deplorandi,in quo ad perfcdnm
&:abfolutumfcliiiiiianihildcIidcratur,reospcragam.us, enapodixcisiftas exipfbrum
principiis &: confelfione formaras. Prima : Qui ob Controverfias fua ipfbrum con-
fefTione non fundamentalcs, ne quideni expectato lliper ìftis publico Ecclciiarum iu-
dicio publicam fèccirionem fliciunt, ij fchiiinatici liint ac novatores
,
At Con- .
tra-Remonflrantes ob controverfias fiia ipfbrum confelTione non fundamenta-

lcs, ne quidem expeftato {liper iftis publico Ecclcfiarum iudicio, publicam fcccf-
fionemfaciunt.Ergo fchifiiiatici flint ac novatores. Maiornobis certa efl. Minor duo
habct membra. Primum eft, Confeflione prarcipucrum Contra-Remonftrantium,
Articulosquinque de Prxdefldnationc&ranncxis, non clTe fundamentalcs, quories
aiunt, primo, illos ferri pofl'e in privati s Ecclcfix'membris, quorum non alia elle po-
tcftfìdesquoadfundamentalia, quaniEcclcfiaftarum. Secundo, iii ipfis Paflonbus
ferri polle, fi filentium promittant, nec eos populo proponant.
Altcrum
72. ACTASYNODI
Alterum membrum cft, propter illas contro verilas,fadam elle feccfìlorem. Quod
probatnr ex varijs Adis Conventiiu varioru. Ada enim Amftclodamcnfia ita habcnt:
Inicrmittere nonfottàmm, quin hoc ipfo/cripto teséaremnr fiatrcs i l'os, qui ah ifii:ifmodi Ec-
clcjìarum turbatoribw^&c. fé fepxrant iuxta verba Apoiloli Rom. l6.\j.&C 2.Ioh.v.7. ló.
li.,ândcquidc'm nulla, communio ej/èpotestvcritatis cum mendacio:Scc. AOiaConventus
Hagicnlìs irafbnant: Ipfis Remonslrantcs habere prò faljìs Doéforihm , ó' tantummoda
SynodumNationalem expectare-,utineafa6iaa.Remon(lrantibws fecejjìo legitime ^frxetmte
Ecclejìastico luduio executioni »i!^;?^^/«r.Promitcetcs,ctiamriSynodusNadonalis primo
tempore nonprocedat,fèuna cum alijs fratribus,qui jamfccellìonem fecere (quam
iplìjudicant gravilìlmis &

flifficicntibus de caufisfàdam) dcliberaturos de idonea
rationc &: modo, univerfàlem &
unanimem lèceilionem facicndi'. Videantur quo-
que Afta convcnrus Schicdameniis.
Secunda: Q_uamdiu Remonftrantes à reccptis unionis Ecclcfìafticx Formulis,
puta Confclììone &
Catechefi recelììil'e, nullo publico Ecclclìarum judicio pronun-
ciatum fuit> tamdiu non
Contra-Remonftrantibus privato judicio, ab eorum
licuit
ibcietate & facris recedere, citta culpamfchifmatis.
At vero Remonftrantes àrece-
ptis unionis Eccleliaftica:breViarijs receffiUe nullopublicoEcclelìarumjudiciopro-
nunciatumfuit. Ergo non licuit Contra-Remonftrantibus privatojudicio,abporum,
puta Remonftrantium, fbcietate, &
fàcris recedere, citraculpamfchifmatis.
Tertia Qî in iifdem controverlìjs fyncretifinum meditantur &: pacem olferunr,
:
alijs ad ibcietatemEcclefìxreformatxreducendis, quamnegant Remonftrantibus
inciufdemEcclc{i:s unitate retinendis, illi cau(àfùntichifmatisinterfc& Remon-

ftrantes. AtContra-Remonftrantcs in Belgio hoc faciunt, utiprobaturexcollatio-
ne eorum, quse gcfta funtinSynodo "W'ôcrdana, cum Aclis conventusEiagienfls,
Amftclodamenlis, Schiedamenlìs. In illa enim vifum fuit invitare adfbcietatem Lu-
theranos, quod &: Reformati in Germania faciunt Theologi: in bis verofad:aà Re-
monftrantibus lecefllo probata. Ergo.
Qu.arta Quî f èncentiamjfentcntia: Remonftrantium de Pr^deftinatione cum an-
:
nexis contrariam, non tantum ut falfàm , fed e tiam ut blafphem am atque horrendam
condemnarunt, illi ob iftam Remonftrantium fententiam, nullo jure fèce/fionem fa-
ciunt. At vero, Contra-Remonftrantium pars non contemnenda(rcliquisfìlcntioluo
quaii annucntibus)fèntentià fèntentiae Remonftrantium de Prcdcftinatione cum an-
nexis contrariam,non tantum ut falfàm, fèd etram ut blafplicmam atque horrendam
condemnarunt. Ergo obillam Remonftrantiumfcntcntiam, nullo iurefcceflionem
faciunt. Minor probatur aperta Scfolemni proteftatione Synodi Geldrica', adverfiis
dcccm politiones à Remonftrantibus oblatas.
QujEcum ita lìnt, ncmpe Contra-Remonftrantes cfte Remonftrantium patterà
adverlhm, ream fchifmatis , alteramque fchilmatis pattern, uti èxjam diólis liquer,
duocolligimus:
Primum Huic Synodo qu« exfolis Contra-Remonftrantibus,aut eorum fenten-
:
tix addidis conftat, (Ecclefiaftas harum Provinciarum dedgnamus nec exteros ,
Theologos complcdimur) nullo jure judi cium de caulà Remonftrantiu competere.

Secundum: Etiamiì rebus Eccleiìx intcgris judiciumhoc ipfi aliquo jure com-
petiflet, nunc fada fccefllone prorflis excidifl'e.
Quibus fundamentis nixi, Ibquentes conditiones nobis ad Synodumaccefturis
concedi pctijmus& etiamnum petimus. Quarum omnium &; lìngularum arquita-
tem, ne iniqua petijflevideamur. Ile porro adftruimus:
VindicmVrìm(Z Condtttonù.
Prima conditione hoc petimus,ut utriufq; partis concionatorcs cumRemonftran-
tes,tum Contra-Remonftrantes, tanquam partes advcrl2e,ad Synodum Nationalem
vocentur, òcc. vide fupra. Cui fìrmandaz hsec fcquentia faciunt:
GravaminaConcil. Trident. pag.7. nullum fugiunt nostri quodquidem liherum df
,
neutri parti addicium fu Concilium.

,
Admonitio Neoftad. pag. 42.0. Maximi eU momenti-,qui ér qualtsfint ad Synodum li-

beram vocandi dr admit tendi. Papa.vult tantum fibi iuratos, Theologi Eergenjès itidem fuos
duntaxat comvlices. Nos vero prxcipuum m
hoc deleû ejfe non dubitamm-, ut non tantum
Gerrnn-
NATIONALIS D O RDRECHT ANiE. jt,
Cermamcartim , ér Augustanm. ConfcJfwnU Ecdefiarum [ed omnium Enjangelium pfófiten-

s
tÌHni,etiam exterarum, &€. leq;âti connjocentur.

Et pag.437. Corroentm , ad cujm ptdicium frcvocamm ejfe debet legitimus , Hber (jr -,
ChrifitATim : non autem Romanenfiiim aut Bergenfium more jnjìitui, exjuratls ttnim vartis
comflicibus ad condemnandum fine difceptatione CT jtidicio libero partem abfentem , aut
,
facfìonibtii opprejjkm.
Paraeus Irenico p;ig-2.3. Etiam Papa Romanm SjnodumTridentinam dedit fedquo- :
rnodo aut quorjnm ? Vt exclujìs Euangelici^ Epifcopi ornnes in Romana fcdisfdem juratiy
,
foli fententiAs dicerent -, &c. Pariter ifti varios conventm agitar unt , fed a uomo do &
quorfum ? Prorfus ut ibi: ut exclujìs, quos vocant, Cahinijlis, Pajhres omnes infdem Vbi-
quitatà adigerent.
Pag. 57. Sdpe injuriam pajfa est veritas in Sjnodìs quia omnes congregati confenferunt
,
eo<km errore. Atqtie ita veritas defèrta (^filentto prxterita efi. Hic autem diBum ejl, non
ex una\fed ex utraque parte dijjldentium ejfc mittcndos.
Rationes vero&: Argumenra fupcrioris poilulari fiinto:
1. Quia feciis non cric libera SynodiiS fcd alteri parti ohflrida in folidum.
,
2. Quia neutra pars inaudita judicari dcbet. Ergo utraque convocari.

3.
Quia cauda in Synodo tradanda, ad urramque pattern pertinet: qilòd om-
nes tangit, id ab omnibus tradari &: approbari dcbet.
4. Quia, fi fecus fiat, pcricuium erit, ne veritas injuriam patiatur.
5. Non modo nihil utilitatis; fcd plus etiam mali rcdibit ad omnes Ecclefias
ex conventu &: decreto unius partis,cxcludentis& damnantis alteram.*
Videatur fuper his D. Para:us Irenici pag. ^8.39. At vero in Synodo pr&fenti folU
Centra- Remonfì rantibw prxfidenS ,ajjìdendi ,judicandi , ér decidendipartes deferuntur-, •
exclujìs ab tjfdem actibm Remonjlriintibus, uno alteroi<e tantum adnujfo.

Sccundo,hochabet prima conditio,ur Remonlhantes &:.Contra-Remonfl ran-
tes, tanquam partes adverfe, convoccntur. Qiiod fequentibus fìrmatur:
Gravam. Concil.Trid.pag. 315. Athanaf.ns difcejjit e Condito convocato in Tyrox
Conjlantino , quod animadverteret pr^cipuos Conciltj viros, judicis é^ partis munere fun-
Buros. Videantureadem Gravam. & 50.
Parxus Irenici pag. 34. Chryfo-
pag. 34.
Jlomiis ab &mulo Theophylo adconctliurn Theodojìi mandato convocatum, quater ó' ampli us
accerjìtus, venire noluit, ne eofdem hejìes c^ judices haberet. neque profeto nos , ad Conci-
lium tale ut quis veniat , autores cuiquam fuerimtts , vbi eofdem habeat adverfarios (jr
judices. Beza de pace Ecclefix, Remedium illud unicum fuperejfe videtur, ut utrimque ex
ijsipfs, qui interfé dijfident , certi judices qtiam maximefieri poterit , tu?n religione , tnm
prudentiA ,parihmque conditionibm omnibus dehgantur.
Parieus Irenici pag. 50. Si fententiam dicendi deliberativam ^ decifvam ìnpri'Va-
t'iic^ ptiblicis congrejjìbus , jus haberent aquale omnes legati Ecclefiaflici Scholafici, Poli- ,
tici, ne 'stocoà'^BXyixplu, non tantum Epifcopi dr Prelati, nulli plm deferretur , quam alteri-,
f
propter ipforum Principes, Ecclefas, dignitatem.
^quitas hujuspoftuiati per femanifefta eftomni )ure,nercilicet parti litis par-
tes judicis deferantur. Talijudicio fajunt Proteflantes Gravam. pag- 317.J nec hu-
mana commuti debent negotia: quanto minus divina, idefì, Ecclejìajìica.
Etf ratio ipfa vetat, ne vel inimicitiarnmfuJ^c^^tU tantummòdo judiciumcommittàttir,

,
quanto mtnus id adverfx parti committendnniì Gentiletus adverfus Concil.Tridenr.
Rurfus fi ipfos confcederatos crficios partium litigantium iudicìo abfinere xqtiiim èjt,
,
quanto iniquità erit ipfos Ittigantes iudictj potejlatem ufurpare? Gentrietus, pag.3J5^.
Denique\, ex hoc folo , quod Citans odio habet Citatum , dicitur Citatm nonfatU ttitm
quem omniture tutumefeneceffeejt , uti habcnt Gravam. Concil.Trid. pag. 40.
Quare cum certum fit, Contra-Remonftrantes, qui Synodum iflam conftitu-
unt,partem alteram ejVe ex litigantibus.plurimosque adeo in ifta Synodo confide-
reprofeilos Remonftrantium adverfarios ,qui cos inauditosjam ante condemna-
runt, exautorarunc, facris omnibus interdixerunt .iniquilfimum nobis ( fulvo mc-
liore judicio) videtur, ut ijdem in hac caufa toroque controvcrfiaruminter Re-
monftrantes & Contra-Remonftrantes negotio perfonam judicis fuftineant.
,
G Ter tic.
-r4 ACTASYNODl
Tertio,cadcm conditionepccitur, ut tam Remonflrantibus quam Contra- ,
Remonftrantibuslibertasconccdatur, jufto numero ex ilio coetu eos dcputandi,

quos quique buie negocio aptos judicabunt.
Suffragatur buie pctitioni Gentiletiis pag.ui. Canon finquit) Concilij Niceni w-
tdt retini iillms judicis fuhire judicium , qitem non ipfe fihi elegerit ,'vel ab altjs ad caufam
deleiiirt fermiferit,bcc. Ex quo Canone inferimus,rationabilc ac juftum effe ut no-
ftr^ rebo-ionis bomines cligant eos, ex quibus, iì non in totum at una faltem par- ,
te Hbera Synodusformetur.
• Suffragatur Pararus Irenici pag. 40. Con'vemre debentad conferendum -non ah uno
vela panca unitts fartU atit unius Principis -vel Ecclejìa Theologis dejìgnati [ed de[e£fi ér ;
defiTnati a firn Ecckfiis &

Magifiratibm Et pag. 57. Non ex una; fed ex utraqtie
.
parte'di fjìdentium mittendt , squali jure &

libertate in Synodo dtffutaturi. Sic veritas
nec reticebitur, nec dejlituetur idoneis defenfonhtis , & pr&textm ignoranti^ non re-
Unquetnr,
Accedunt h.x rationes.
I. Quiaaboquin inxquab's erit partium conditio.

t. Quia ipfa xquitas &: ratio poftulat, ut quifque defignet,quibus res fuas com-
ìnitterc vebt. ,
Secus accidet, ut veritas idoneis dcfcnforibus deftituatur.

T,\
Ergo nifi Remonftrantibus à Conrra-Remonftrantibus concedatur a;qua pò-

teftas eligéndi , ac jufto numero delegandi quolbunque caufie (nx defenfores
maxime idoneos, ipfi judicabunt, atque ex iis pari utrinque conditione Syno-
dus formetur nequaquam legitimje Synodi nomine venire potcft bsec ipfa Syno-
,
dus, necabiftis, qui vel citati , vel Tpontc Tua ad Synodurn iftam vcnient, quic-
quam nifi Tuo tantum privato, non autem communi Remofiftrantium nomine,
geri poteft.
Quarto petitur , ut finguli k(c jungant parti fua;. Adeo ut tota Synodus, in
duos quafi costus dividatur.
Admonit. Ncoftad. pag. A-'ì-S- Sui de ijfdem capitihus dijfentirent ab alijs in fingti-
lls controverftjs traEiandU , juberenturfi conjungere , ut eonjlaret quid quifqtte tuen vel-
let, dr tgtim Synodi in duos par tes divijto, &c.
Ratio eft :
I. Quia contradidoriarum fententiarum aflcrtiojtalemdivifiofìcmneceflaria

fccum* trahit. Parxus Iren. pag.4?.
i. Quia alitcr difputationis ordo expeditus & perfpicuus confervari non
poteft.
Quinto, ut utraque pars fijum habeatPraefidem &Scribam.
^quum hoc eiTc judicat Admonit. Neoftad. pag. 425. Parseus Iren. pag. & 45.
Taifa hac SeJJìone in duos clajfes , in qualibet controverjìa utrique injungeretur nomine
Principum,ut binos per fuffragta ehgerent prafìdes affionum (nififorte Pnncipes ipfinobis
dare mallent) é-fingttlos aófores.
Ratio eft , quia fi nullus erit Prarfes ,
quis coetum moderabitur ? Qiiis agenda
proponet ? Quis fententias colbget &c. ? nullus Scriba , quis dicenda aut dièta
Si
fcriptis concipiet,recitabit.''Nam hxc quidcm utriufquc funt officia. Sin unius claf-
fisPra^fesalteram quoque moderabitur, jam uni parti concedetur jurifdidio in
alterami nec libera: crunt fingularum claffium aótiones inter fé Concilia. &
VindiciA jecundéi condiiionts.
Secunda conditio habet^ ut falvus conduduspraeftetur omnibus &iìngulis, qui

ad Synodum veniunt-
Hujus
NATIONALIS DORDRECHTAN^. 7^
Hiijus condicionis jequitacem operofè probarc neceflarium non arbitratnur,
cum facile eam nobis concefluri line , &: jam concefTerinc Illuftrium Ordd!
Generalium Delegati. Fufe de ea agunt fupranominaci Autores,Par3eus, Gentile-
tus. Admonic. Neoftad.
Hoc tantum agatur, ut in utbe Dordracena tutis ac fecuris à plebis violen-
tia &c fiiroribus hobis efle liceac, qua; cura ad Amplifs. iftius urbis Magiftra-
t um per cine t.
VìndicU tertitz Conditionù.
Tertia Conditio omnium privatarum ofFenfarum fanciatar.

eft, ut àf^vfi'nci
Gravamina Concili] Trident. pag. 373. De Conftantmo refert Theodoretus Epi-

fcofus in Nicen£ Synodi hifioru , qua gravitate ofttmm , ér reltgionis amantijpmm Im-
,
ferator epifcopos , qui ad Synoditrn convenerant admonuerit inter c&tera , ut depofita ani-
niorum acerbitate qua fé mutuo lacerajfent (jr rtfum frxhnijfent hojìibiis , hoc inprimis
,
cogitarent, &c. eorum effe , ut in tanta Ecclefìarum diflraUione , principio charita-

offìcij
~
tem interfè redintegrari patiantur, (^ mutua odia deponant.
Pag. 338, Omnts animorum acerbitas , odia (^ offenfs. omnes utrinque deponi debent
, ,
inter parte s , ut nihil hic , quam gloria Dei é' pax a'tque tranqutllitas quxfìta videatur.
Ita recte Gregorim : à Concilio procul abfint odia ,factnorum nutrimenta , interna in- ^
"vidia tabefcat.
Parxus Irenic. pag. 29. Adefdurnigitur , ò Conflantine , Imperator Chriffianifftme,
dr ifìos ad Synodum venerint , Imperatoria tua Majeftate mcre-
carnaks Epifcopos , ubi
pa , mone, jube ut depofita animorum acerbitnte , &cc. patiantur principio charitatem in-
,
ter fé redintegrari , mutuaque odia deponant; fàtyricorum libellorum fiiorum memoriarn

uboleant.
Rationes funt:
I. Quia hoc multo magis in Synodo, ubi veritas

qùosvis decct Chriftianos ,
promovenda, grratia S. Spiritus imploranda , qua fé indignos

inveftiganda, pietas
iredduRtinjuriarum memores.
z. Quia alioquin conventus non erit frasernus.
?. Neclibera erit acnoripraEjudicatainquifitioveritacis, necjudiciuxnincor-

ruptum afiimis exacerbatis.
Quarc,quoufque Contra-Remonftrantes, ut ha(3:cnus,ita etiamnum, fchifma
inchoatum promoventatque dilatant, & durante ipfa Synodo,Ecclefias Pafto-
ribus fuis privant, in odium plebis, magis magifque eos adducunt, eoufque
ut tolerabilior fit Pontificiorum, imo ludxorqm in hifce regionibus quam no- ,
ftrorum conditio; autfì quando abaliisilla fieri videant, fibi difplicere publicc
nonteftantur; tamdiu citrauUius boni frudus fpem in unam Synodum compin-
gentur Remonftrantes, aut idonei fèntenti» noftrx judices non erunt Contra-
Remonftrantes;
Vindicine quarta Conditionis.
. Quarta Conditio habet, rcnunciandum effe, omnibus padis, obligationibus^

eondcmnationibus, prjEJudiciis. Vidèfupra.
Gravamina Concil. Trident. pag. 3^3. Neceffarium fuerit epifmodi Concilio Oe-
cumenico quale dicimus , habendo , ut Vonttfex Romaniia Epifcopos, Frdatos, Anttflites Ec-
quotquotfdedatadr jnrii-jurandivinculls obfln£ios

clefìarum, devinBos ftbi habet, &
primo omnium ysvinculisfolutos piane Itberet , é' paramenti gratiam omnibus pieniffimc
facut.
G z Admonit,
7^
ACTASYNODI-
Admonit. Neoftad pag. 423. Ft non ftnt jitrati 'in ulUm Copfejfionk farticularis
.
Auttnvatxformuknh nec mtcntatt Pnnafmn vel Doóìorumfnoriim Lutheri, Zwin-, ,
gltj, Philippi, Caliiim, vel aliar um addici ,fedo',m7es]!irent,fe mhilpntter Scrtfturam &
SymhoU Catholka habittiros locofnndamenti &fidct reguk. .
eandem (ententiam loquicur Para:us,lrenicapag. 37.

In
Etpao. 433. inquit idem Cawrt debct ne imfedtatur finceritM jttdicij faBìoni^
:
bm, conEtratiombus fa£}is promijjis min Is, gratta autori tate himiana, 'vel fimtli ali-
, ,
, ,
qua caujfa; qnales omnes abjurari in Synodi principio debcnt, ut confcientiarum &Jenten-
tiartim -vera fit hbertas.
Videantur Gravam. Concil. Trident. pag. 42. & 54- 55- Para;us Irenico pag.
17. &: iz. & 16. Gcntiletus pag. zo.
Rationcs hx fune:
i, Ouia metu finguli fententiam fuam dice-

fecus ne.c libere, nec fine periciili ,
re, autveritatiteftimonium perhiberepocerunc, noniotuto vinculo pnoris jura-

mentiautpadi.
z. Nemo potefl: judex effe illius rei vel perfonae, cui aliquo modo eli: obftridus:
Jùdicii enim adus efl: juris &c poceftatis fuperiorisin illud; deqiio judicium efl:
faci end m. il
3. Qiuullialij fcripto,
quam facrxScriptiiVaE efl: adftridiis, is ncque debet,ne-
quepoteftcxlbhs Scripturis judicium faccrc de doftrinieveritatcalicujus, multo
minus poceft credi ex puris pucis Scripturis judicium fecill'e, quod tamcn fieri
necefle efl:.
Ad hêc habet ifl:aconditio,utpra:judicia ccflent.

Sed hoc perquam necefìarium. Quia Synodi efl: caufas cognofcere, atnifi
&
omnia integra Concilio referventur non potefl: caufamle-
depoiitis prarjudiciis ,
gitime cognofcere quia ifl:is via priecluditur ad liberam &c minime impeditami
,
Veritatis inquilitionem.
Videantur Gravam.C0hciI.Tnd.pag.4i.
Terrio pofl:ulatur illaconditione, utfchifmatirenuncietur.
I. Quia fi prsejudichsrentintiflndum,
multo magisfchifmati.
'
z. Quia durante Tchifmate, nec Synoduslegitima ex utraquc parte formari,
nec abakerutra inter utramque dijudicari potefl:.
Quarto petitur ut alij alios durante Synodo fratres in Chrifl:o & membra vere
reformatae Ecclefix agnofcant.
Hoc autem etiam fuadet ratio, quae fchifmati renantiandum effe probavit. Vt S>c
hsec, quod Synodus fit coetus e^ndem fidem profitentium.
Gravam. adveffus Concil. Trident. pag. 311. Etiam hoc confiderandum fuent in
hac caujfa , & quidem accuratim quod Pontifex cum , fuis & addiólà fociis , hos Impe-
ria Or dine5 & Status, qui do^rinam fida Augufiana Confezione expofitam ampleBun-
tur , nektiquam prò Chrifiianx & Catholtc£ Ecclefu agnofiatyfedpro
focils h&reticis,
Prius ercôfadlx obligationes, condcmnationes , tederà &: prarjudicia Con-

tra-Remonftrantium in Remonfl:rantes rcfcindantur, {"chifina tollatur, pax Yc-
clefiis refl:ituatur mtcgra , fràternitas redintegretur ; tum vero tanqiiam (odi
uniusejufdemqueEcclefia: inter fé conveniant, &L difjpiciancin communem Ec-
elefiiefalutem.
Vindicia quinta Condttionù.
Èa hxc efl: Ne cuiquam moleftia faceflatur propter habitum jam a Con-

tfoverfiarum initio in iftum ufque diem,fivercribendo, five dicendo, five Remon-
fi:rantias exhibendo, five confiliafubminiftrando
fummis Magiftratibusjuflu ipfo-
ram, fiveiis obtemperando, procedcndi ac agendi modumj veruni ut dodrina
ipfa de qua controvertitur, examinetur.
Ratio
NATIONALIS D ORDRECHT AN^. 77
Ratio I. Quia mutuê iftae criminationes infinitse crune , litemque ex lita
ferenc.
1. Magis animos utrimque concicabunt, acque ineptos reddent controverfiis
de Dodtrina tracerne ac placide examinandis & componcndis.

3. Quia de iftis ex ordine Ecclefiarum hoftrarum prius referri debebat ad prcf-
byteria & dafl'es, quam ad Synodum.
4. Quiajudicio& cenfura: Synodali exempca fune, quscuhque juiTu Magi.
ftracus vel coram eo dii3;a,fcripca auc gefta fune.
, Auc enim ca approbavic Ma-
giftracus ,auc improbavic. Si illud quis Synodo pocefraccm dedic revocandi illa,
,
auc ceniiaranocandi? Sin hoc, gravius quid in reum ftacuec Synodus, quamipfe
Magi ftracus.
Videancur ca, ause ad condicionem cerciam de clf^vyj'â. nnnocavimus.
Adverfus hanc condicionem eciam peccane Centra- Remonftrances, quidu-
ranee Synodo, fub variis prstexcibus, exhibica: Kollandix Òrdinibus Rcmon-
fìranria: ealium vel ealiiim fcripeorum, concionum diftorum , ocniuras Ecclefia«
, ,
fìicas adverfus Remonftrantes hiciilic exerccnc.

•
VindicU fèxtx condìtionìs.
Sexra condicio hxceft : Vcucriufqueparris fenecncia circa idquodcohtroVcr-

fum eft,nec non raciones ejus uerimque rice examineneur. &:c.
Prolixam hac de re dilfercacioncm infticuit Para'us , Irenic. pag. 51. 52. 55,
54.5^56.
Secundo, hac condicione pecimus, ne fimplicicer inq-.iirarur, quid do^lrinx
Ecclefiarum Reformacarum, prout ea ConFeHìoneac Carechiimo exprefl'a puca-
bieur, conveniac, quid non (ed quid Verbo Dei confentaneum fie.
;
Parsus Irenic. pag. 19. ludicem fupremum c^ normam abfolittam controverfiarum fi-
dei, mtllam ejfepojjè, mji Scnptiiram facrarn &:c. ommhm Euangetiùs confini.
,
In eandem feneenciam fcribic Gentilecus pag. zo. Videancur quoque Gravam.

advcrfusConcil.Tridenc.pag. 250.5(3. 57. (?2. 3^3. 3(^4. 367.
Ncque alia lege hajc ipfa Synodus Nacionalis indiala cft ab Ordd. Generahbus,
are. lo.Indidionis.hisverbis: In quorum omnium traUatione quantum Ad 'veritatem -,
do£ìnn&. Deputati y&cc.folum Dei ver bum, non autem ulU alia fcrtfta prò norma ha-
bebtmt.
Ratìones funt:
ì. Quia normamjudicij,infallibilem effe oportet, quse non dacur extra Seri-

pcuram facram.
2. Quia in Synodo ipfa quoque fcripta Ecclefiaftica , pura Confeffio Cate- &
chifmus, examini fubjicienda fune; non poflunc ergo norma èffe ad quam exigan- ,
turreliqua.
Terrio petimus non tantummodo veritatis foUus, fed
,
neceffitatis in quovis &
...
articulo rationem haberi.
AppfobanceParaEoJren.pag. 15. 16. Prima (mc)n\t) qudflto erit quinam Articuli -,
fmt fundamentaks ,feuin quibtis fdeicapitihm vere confiflat fundamentum falutis.

&:c.
locus eft prolixus.

zr •
Racio,quia non tamdiflenfus circa rem ipfam, quàmopinio neceflicacis turbas

iftas &
fchifma dedit Ecclefiis,
Quarto, ut hxc omnia fianc fub fide juramenci uerimque prxftandi.
Parxus Ircn. 1 Diltgenter confiderandum erit , quibm condttionibm omncs aHuri in
4 ,
Synodo,fint adftringendi. Mox auecm recicac luramcnci formulam.

adtl'.am Syno-
In Colloquio Noriberg. Prinapes Germania poftuUrunt, ut qmcunque
dum conventrent Eptfcopi ,facramento Pap£ abfoiverentur , &
novo infitper turcimar.do
locuturos , faófurosque fidem facerent. Vide Slcidanum
Anno
fé omnia veritatis caujfa
'^^3^!^^•^•
G 3 Ordincs
7? ACTASYNODI
Ordines Generales Indidionc Synodi Art. io. Jd qiiod ( ntvn^t ut Dei ver-
bum prò Unica habeant norma veritatis, necalium fibi fcopum prjefigant, quam
Dei gloriam &cpaccmEcc\cCiarum)j//ramefitoohflrwgeKtur Deputati. &c.
QTiintopetitur, ne quifquam quidquam Synodo proponat, quod non in con-
fcientia judicet huicregula:, facrarum fcilicet Scripturarum, confcntancum
,
efle.
Gentiletus pag. 12. Protcjlantcs defiderarunt , ut omncs qui Concìlio adejfent cujuf-
cunque ordinis ypiramento pollicerentur , fé[entcntìas fnas libere (^ fine omni dijTtmtilatiO'
nediBuros-, ad Bei gloriam. Videantur Gravam. Conc.Trid. pag. 3 58.
I. Ratio, Quia quicquidfit, dubitante confcicntia, peccatumeft.
z. QLiiafecus non erit feria inquifitio veritatisjfed Sceptica tantum acque Aca-
demicadiflertatio.
Sexto,Ut quifque Synodo fé fubjiciatin omnibus, de quorum veritate apud.
confcientiam fuam conviótus erit,
Admon. Neoft. pag. 424. &: Parxus IreUic . pag. 41. Se parituros Synodi [enten-
tì&in omnibus, de qtiibM ex "verbo Dei fuerint con'viiti : SsL p^g. 36.. Paratis animis ad
fuhijciendiim [e "verbo Dei.
Septimo, urlblutifint omnes à juramentis promiffionibufquehuic juramento
Synodalicontrariis.
Admon. Neoft. pag. 424. Ltberentur ufque ad finem Synodi omnibm alijs jura-
mentii , qud buie juramento Synoduo ohjlarepojfent. Paraeus, IrenTt.42.
VmdicU Jèùt'mx Conditionù.
Qnx ita fé habet: Vt utrimque fctiptis utrimque confcn-

agatur, nifi forte
tiatur in collationem viva voce. Qua tcmpus da-
in re utriquc parti juflrum
bitur , ut fcripta rite &: prout qui(que caufa: (ux expedire judicabit concin- ,
nentur.
Admonit. Neoft. pag. 427. Intra hoc tempw ABores adhibitis in conjìliitm e.xfuist
qmbmvellent, dicenda [cripto conciperent,&cc. fcriptd illa recitarentur fine féjlinatio-
ne &c. utnihildiBum ejjèt, quod non defiriptum daretur adverfariìs.
Parseus Irenic.pag. 17. Initio pars utraque firipto comprehendat fìiam fenten-
tiam , quofnam articulos arbitretur fundamentales ejfe njel non effe : ttim ex utriiifque
partis fcrtpto,qu£fliones petantur atque formentur controverfiA. 8cCé tertio de quaflio-
nibm controxierfis fngulis pars utraque fententiam fuam firipto exponat : quarto, pars
,
utraque ad alterim fiententiam ^

argumenta ficripto refi>ondeat.SìLC. ûibm ad htinc mo-
dumpera£tis, ad orale njeniatur colloquium.
1. Ratioeft, Ne fi viva voce tantum inftituatur difputatio; altera pars alte-
riaut nondidaimputet, autquas dida funt mutilet, auc ìw'i-n^m fcnfum detor-
qucat.
2. Quia fcripto inftituta difputatio tranquillior eft, & mirius aiFedibus & cu-
mu4tibus obnoxia.
Deinde, hoc quoque ifto pofèulato petitur, ut Refponfionum exremporalitas
atque prscipitantia vitctur.
Admon. Neoftad. pag, 428. Vt nihil extemporale , nihil non meditatum , nihil
non omnium fociorum fententia , nihil non ficriptum &
accurate examinatum priiis ;quam
diBum audiretur ac probe intelligeretur in eo confiejfu. SufFragatur Parsus Irenic.pag, 4^.
Vindictiz Conditionis oSìayx.
Vt libera inftituatur revifio,five examen, Confefllonis & Catechifrfìi , citra me-

tum cenfurx.
Aptari ad hoc potcft, quod dicitur Gra:vam. Concil. Trident. pag. 7. Midtisiam
annis fiagitarunt Protefiantes , talem indici Synodum , in qua vera Religioper viros pios,
amantcs veritatis, minimequefufi?eBos ab errorum depravatisne, reóh vindicata in lucem
,
fuam affereretur, ér erronea acfalfa doBrina omni exterminata, qua fincera , vera , ér in-
corrupta ejfet, refiitueretur, doceretur, (^ confirvaretur.

Confa-
NATIONALIS D ORDRECHT AN^. 7^
Confulancur ctiam Gravam. pag. 17.28.360. qua: loca mutatis mutandis, Cori-
feAloni ódCacechifmo, qiiibus Religionis noftrie Tumma continecur, optimeac-
commodari poflunt.
Kationes hae Jùnt:
I. Quia nifi hoc examen concedatiir, non erit Dei Verbo integerfiiushonors
nempe, folum illud efle omni humano examini exemptum.
i. Quia rcripraiftahumana fune, idcoque& errori obnoxia. Difpiciendam igi-
tur,idqueex mandato Dei perpetuo, annon alicubi errorlateat corrigendus, rum

quoad verba,tum quoad fenfum, rum quoad fufficicntiam,ordincm, (copum. &cc.
3. Ratio: Quia finis SynodiNationalisefl:, ut difpiciatur, An Ecclelia harum
Regionum bene Te habeat & curetur, nequid derrimcnci capiat, qui finis attingi
non poteft, nifi per examen doótrina:.
Obiicilitatem hujus Examinis. Auténim
4. m
eo corrigentur fi:ripta hsec ab
crroribus fiiis , aut confirmabitur magis eorum veritas/tantoque reddetur all'e-
clis eorum gratior.
5 A
temporis huiuscircumftantia, qua; fpeciatim Examen hoc poftulafevidé-
tur: I. Quia de phrafibus aliquot iftorum fcriptorumjinteripfos Verbi divini Mi-
niftros eontenditur. z. QuiaDodrinaEccleficeRefoimat^ nane autoritatema-
giftratnà demum confirmanda videtur; quod bona confcjentiaà Magiftratu fieri
nequit, nifi de veritate ejusperfijafus fuerit, ad quam periUafionem ingcneran-
dàm.huiufinodi examerìprorfus eftnecefl'arium.
Petimus vero irta conditione, ut citra metum cenfiarx hoc examen infiiituatur.
Ratio eft,Quod in deliberandis rebus fi^rijs ,arduis & gravibus, ut utiliter con-
,
fulatur, oporteat metum periculi omnem longe abefl'c ab ijs,qui i'ententiam di-
cunt: Metus enim infirmitas eft voUmtatis, òl cònfihj vulnus. Gravam. Concil.
Trid.pag,327.
Paricus Irenic. pag. 41. Certi Jìntjìhi non farefi-audi,nec apudfuos, nec ajitid alias Jiber^
tatem fententiarum , tdr» ante quam fofi aitionem abfoiutam. His addé,quod pag. 48,
fcribitur Gravam. Conc. Trid.
Contra vero Contra-Remonftrantes tot jam retro annis,obdectetàm ab ipfis
GeneralibusOrdinibusConfeffionis& Carechifinirevifionem,htem nobis mo-
verunt.Adh£BcCollat.Hagienfis.pag.i5.abnjrdumatqueiniquumcxiftimant,Re-
monftrantes dubia fija in Confeffionem &
Catechifinum Synodo movere de ijf- &
dem judicare velie. Ergo fic ifti liberum examen concedùt , ut qui dubium iòlum-
modo moveat ullum,hcet contraConfeflionem& Catechifinum nihil decernat,eo
ipfiD poteftatem judicandi ac jus fuffragi) amittat,hoc eft, cenfiiram non levcm in-
currat. Quod fi infpiciantur fingulorum ad hanc Synodum Delegatorum inftru-

ftiones, quas vocant, atq; aperiantur arcana rhandatorum tum vero aut iftas vc-
,
hementeràconfiietisejufinodidelegationti atq; inftru£i:ionum formulis recefilflc .
liquido conftabit,aut plerofiq: cautione ca mandatarijs literis exprefla delcgatos,

ne qua in Confeflione aut Catechifinoadmittatur corredio. Quod fi ita (e ha-
beat, hberum iftarum Formularum examen impeditur.
VmdicU noTJde Conditioms^
Vt de controverfis Articulis non fiat dccifio> fi;d accommodationi ftudcatuti

cujus tamen modus ratus nonhabcbitur,nifi utriufq; partis confenfu. &c.
Controverfias hodiernas de Priedeftinatione cum annexis, non dccifionibus
ju-
Synodalibus; fed moderatione ac tolerantia mutua terminandas eflcbaftenus
dicarunt Dodores Reformati fere omnes 5 Rex Magna: Britanni^ ,
Ordines Hol-
landia:, Ultrajed:i,Transifi]lanix.
quac
Confenfiim utriufque partis requirit ipfa nntura,rati»,&: vis moderationis,
Secus uni
tota in hoc verlatur, ut partes ad confenfum voluntarium inducantur.
parti in alteram concedetur jurifdidro. Deinde,rcpugnat naturx
Rchgioms, hdev
*
G 4 accha-
.
So ACTA SYNODI
ac charitatis erga proximum, ut parti adverfae obtrudantur conditiones pacisEc-
clelìafticar, citra confcnfum fpontaneum.
In hac aucem Synodo lis tota non utriufque partis confenfu, nec modcratiouc
mutua concilianda,fed fuffragiorum numcro,hoc cft,arbitrio unius partis pra:do-
minantis, fcilicet, ContraRemonftrantium, decidenda & terminanda videcur,ex
Indidionis Synodalis Articulis.
Quod de habcndo recellu in hoc ipfo poftulato dicitur, neceffarium omninó
eli:
1. Quia tam deputantibus Miniftris Ècclclìa^, quam deputatis xque impofìta ,
eftnecciritasexaminandi& dijudicandi Prophetae duo aut tres loquantur, alij

.
dijudicent. Nemo autem Paftor poteft hoc munus Ihum aheri relignare , vel per
ahum examinare aut dijudicare nemo poteft aut debet alteri homini eoufque fi-
:
derc, ut ipfius judicio in rebus tanti momenti ftet,aut cadat.

2. Communis eft porcftas judicandi
3. Omnes inftrudi fbnt donisad judicandum necefl'arijs, fecusadmunuspu-

bhcedocendiadmittinorrdebebant. i.Tim. 3. Tir. i.
4. Omnes ex jequo tenentur reddere rationcm próanimabus fibi commiflìs.
Hebr. 13. 17/
5. Resin Synodo tradandae, ad omnes ceque fpedant citra difcrimen.
6. Et ejus funt naturai, ut à pluribus reótius examinari &: certius dijudicari

poffint,quam à paucioribus: poteft enim fieri ut fequenti revelatum fit, quod igno-
retprior. 1. Cor. 14. 30.*
7. Quia Synodus Deputatorum inferior eft ccctu deputantium , &
tota ab ho-
rum voluntate dependet.
Firmatur hoc ipfum Fcfti Hommij teftimonio, Difputat.iS. De autoritare Con.
cilorum, thclì 4. Decreta ( inquit j Cemiliorum Ecclejìà non àehent pyepom aut ostrtidi,
tancjuani edtSfa quidam frditona aut decreta Perjìca;fed mitti dehent aB.i hahiti Comi al ad
omnes Ecclejìas , ut ah iifdem ad amujjim Verbi divini examinentur ,& fi cum ea confé ni tre
fuerint (emperta,afprohentur > atqueita tandem ab Ecclefik approhantihm voluntarie (^ uKa-
nimitert haudfane invite aut coacle, recipiantur . Ecclefìa enim confiientiasfiias Belegatortim
jtiorum ad Synodum iudicio non alligarunt , ncque, eis ahfi)lutijjtmam quidvù ipfaram k agnine
fiatuendi totefiatem concejferunt : Jed confiientia fi)U Verbo Dei jemper manent alligai d: ct.ijt
conformia comfererint Delegatorum acla ac decreta ,tumdemi(m Ecclefix earata habereatque
approbure dehent . drc
Ac vero hoc ipfumquod nos ad Deputantes quoque Ecclefias, & quidem maxi-
me, pertinere contendimus totum hu)us Synodi
, arbitrio committitur. Indidio-
nis Synodalis Articulo 11. Hoceft, Ecclefiarumeonfcientiaz (quodfalva fuperio-
rumpaceac reverentia diftum efto quia ahtcr eius Articuh vcrba interpretari
,
non poflumus^ alh'gantur iudicio fuorum Delegatorum, acque bis conceditur po-
teftas quidvis,quod Delegatis expedire videbitur,earum nomine ftatuendi. Certe
exijfdem Indidionis articulis, quicquid plurium Delegatorum (uffragijs confti-
tucumfuerit, idvim decreti Synodalis habereiubetur,dummodo accedat Illuftr.
Ordd. Generalium approbatio articulo ultimo: non expedato, ac ne tencaco qui-
dem examine, nedum confenfu Ecclefiarum. *
Deniquc addimus in poftulato hoc ut penes Magiftratum fummum fit difpofi-

:
tio public! ordinis ac modi docendi quem in pubhcis templis Ecclefìjfquc obti-
nere velie.
Suffragancur Mufculus in Loc.Com.De Magjftrac.fol.i37i.edit.Hervag.iVi'jrf^/^
ullafimulationeficfientimm quemadmodum penes pium Magiflratismfuperior efi Reiigionispo-
,
tefias é' cura , ita penes illum etiarn eft legum Eccleft.ifìicarum conftttutio^é' eorumquA prò-
lapfafitnt in Religione reformatio'. Idem fol. 1373. Parxus in Epiftola ad Landrgiav.

Haffia: prêfixa Hofeae Offìcium rnagifìraitts eft., reli^tonis (ilennem ùzartfvJ-sirwo-tv de Da-
:
Strina (^ Oecommta Ecclejtaftica ad nornam Script urarum divimrum Ugitime , uhi deefl,
ftinare,
Pro huius condicionis confirmacione,argumenca cuivis obvia font in teftimo-
nijs allegacis, alijfque inhanc rem editis difpucacionibns DD. Keformatorum ad-
vcrfus Poncificis poteftatem in rebus fidei.
Ac
.
NATIONALIS DORDRECHT A nÌ. St

At notiffimum eft, eam effe plurium Contra-Remonftiantium rcntentiam,fu-
•premamde rebus facris judicandi poceftacem,rub Chrifto pencs Ecclcfiam effe,
& Ecclefi;în fblidum ,uc jurifdiaiones unarquique
i'piritualia Chrifti folius effe
fuoram fune Magifì:rat?iium:poteftatesiftas, pura Ecclefiallicam&PoIiticametiam
perfonis diftingui, hocefl: non poffe fimul in unam eandemqueperfonam cadere*
,
Vrramque poteftatem fimul oportere confiftcre ac progredì, tanquam duo bra-

chia fub uno eodemque capite.
VmdicU decima Conditionù.
Ea fic habec Ve ijs qui ìî ordini ftatim obfequi per confcientiam gravabun-
: ,
tur, juftum tempus concedatur fecum delibcrandi &: difpiciendi , num expenfis & '
cxaminacis omnibus, ei quoque confentire polline.

Feftus Difput. i8. de Concil. autoric. cheli z. pag. 85, Fundamemum omnis àutorita-
tà Synaddis efi convementia. cum ordtmtìonefj"veritale dnina. De qua pita mbis liquido
confinr e deh et ^ àntequam Synodusaliqua apudnos autoritatem ullam ohtineat.
Ec the fi 3 . ^^re autoritat Comiliorum non eft potoria neqite dehet effe tanta, ut de.
, ,
forum ^tanqmmfi ejfent 'veritatis ,infallihillffimflictter aLquiefcumt^s , ahfqife ulteriore

cretti
ixamimtione [ed dehem'44 ea fritti ad Verbi divini amufjtm exfender e &fi deprehendamtis
; ,
cum ea convenire, fententite &

EccUfìx nos conformare : fin vero ah ea diffentire com-
confenfiti
fcriamtiij non tantum licet nobls',fed etiam debemu4 , decretU talibtts debite é" legitime re^
fragari.
Ratio eft, quia visnoninferandà eft confciencijs.
yindicitie imdecimiz Condìtionis,
Qiii cìecretis Synodi poft juftam dehberarionem acquieveric,ad plenam Eccle-

fix communionem ac pacem admitcatur. &c.
Ratio eft, Quia nihjljam fupereffe videtur, quodabcademEccIefiaccommii-
nione ìpfiim arcere poflìt.
Vindici^ tdtìméi Conditionù.
Si non acquiefcat, acque ob hanc caufam pubhco Minifterio exautorandus vi.

deatur, poterit cedere: dummòdo ne ulteriore vel P-ohtica,veI Ecclellaftica pcena
gravetur. &c.
Feftus pra^f. ad Specimen Confefjionihta tanquam formulis confenfm fubfcrihere de-
.
bent omnes, qui in Ecclefijs illù ('quarum fcihcet iftas fune Confelfiones j fublico docendi
munere fungi volent.
Item. Si quii exiftimetfe in recefta dottrina aliquid ohfervajfe , quodfàcris Uteris mimts
confentaneum arhitretur, communi Ecclefiarum judicio expendendum proponere dehet, ut fi
rationes eius Verbo divino congruere comperiantur, communi confilio mutatioinsiituatur: fin
minm, ut aut Ecdefiie judicio acquiefcat j aut definat dècere in illU Ecclefijs , quarum doiìrinam
ipfe non appxobet.
Ve vero poft exautorationem gravius quiddam adverfus ipfum ftatuatur , à ra-
tione & charitate ahenum eft, cum Ecclelìaftico ordini jam exemptus iìt,& priva-
tara ilh, ut & ahjs civibus, vitam ager e per Icges patrix concedatur,
%.everendipmi Viri^
Hos articulos &conditiones non proportimus, ut Veftris Rcver. ex imperio

quicquam pra;fcribamus verum ut in retanti momenti confcientias noftras,
;
atPaftorcs& fideles lefu Chriftifervois decer, exolvamus. Si illas impetrare de-

tur., hilari ac'lsto animo ad negotium, quod agitur, nos accingemus re ipfa ,-
oftenfuri ,
quam nobis cordi
incolumitas &c pax florentilfima; hujus noftrie
fit
patrix, totque in ea Ecclefiarum, ac juxta fàhitaris Vcriratis confervatio, oc

confcientiarum tranquilhtas néc cuiqu'am ceffuri fumus charitatis, humihta-
,
tis,manfu€tudi*iis, qu^r Chriftianorum tefl'erje funt,officijs , in omnibus ijs, qua:

cum
"U •
ACTASYNODI
cumdifcendojtnm docendo adpaccmfedtandam, obtinendam, coafervandam-
que facere videbuntur Sinvero cas impetrare non deriir', animasnoftrasopti-^
.
mx confcicntia; tcftimoniofolabimur, &: êquiflimas nos conditiones cum praj-

Reformaca; Doftoribus petijfl'c, veftras Rever. nonadmiilf-
ftantiillmis religionis
fcjudicabimus, &: judicabitnobircumpra;fens &: futura aztas.
Suhjcripta erant nomina .
Simon Epifcopius,SS.Theologia2 ProfefTor. Eduardus Poppius. Ioannes Ar-

noldus Corvinus. Bernardus Duinglo. Carolus Niellius. Henricus Leo. Phi-
lippusPynacker. Afluerus Matthifms. Thomas Gofwinius, Dominicus Sapma.
TheophilusRyckewaert. Bcrnherus Vezekius. Henricus HoUingerus. Samuel
•
Na'ranus. IfaacusFrederici.
Ea poftquam prasleda efTent publice, refponfum illis fuit, indignum buie Syno-
do videri, citatos ludicibus legcs pra^fcribere velie , ipfofque hic diyerfam Synodi
formam pofl:ulare,ab ea quse llluftrium ac Priepotentum Ordinum Generalium
decretislecibufque convocata &ftabilita fuit. Hanc Synodi hujus accufatio-
tiem nonTpfi tantum Synodo, verum ipfis quoque llluftribus &: Praepotentibus
,
DD.Ordinibus, qui eam convocarant,tum & omnibus Belgicis Ecclefijs, qua: fuos
ad hanc Synodum Deputatos ablegarant, haut parum elle injuriam. Criminatio-
'
nes enimcontra Delegatos iudicesprolatas, in ipfosredundareDelegantes. Non

polTe Remonftrantes Synodi autoritatem vel fubterfugere, vcl clcvare,fine mani-
fello &c autoritatis politicse, &ordinis Ecclefiaftici contemptu. Ab llluftribus &
Prsepotentibus DD.Ordinibus Generalibus, latasêfte lcges,fccundum quas ha;c
Synodus inftituta fit & convenerit eas non debcrc ab ijs còntemni nec polle à
: ,
Synodo mutati. Proinde, re^liusfadurosjìmiifis cjufmodi effugijs &tergiver-

fationibus, lUuftt ium DD. Delegatorum &c Synodi mandato morem gerant quo :
prsL'fentem hanc Synodum prò legitimo cauflkluxjudiceagnorcere.atque in rem

prxfentem venire jubentur. Moniti Ibnt infuper, de Synodo, Sacrolàndo jura-
mento jam obftrida, bene utfperarent:judiciumejus priusexpcdarenc. forte il-
lam confcientijs ipforii fatisfaduram. Qjiod lì fìat, cauftam eos gratias Deo agen-
di &: acquiefccndi habituros: fin minui,tum demum de Synodo cohqueri eos me-
rito polTe.
&
De fecelllonibus earumquecaufis,fuo loco tempore pofteaagendum elTe.Re-
fponderunt Citatile llluftribus &Pr«potentibusDD.Ordinibus,autoritate (uam
deferre, Synodumque hanc fuo loco relinquere. Pofte tamen cjus judicium eo-
dem jure refugere, quo multi ohm Patres quorundam Conciliorum prifcorum:
majores noftri, Concili] Tridentini ; noftrique ohm, Flaccianorum judicijs fé fub-
mittere recufarunt.
Oftenfum fuit illis, quarn difpar Iiacc eflctcomparatio. Nos enim eidem fubeflc
Magiftratui. Quod fieadem reseflet, caufl'ienihil efle^cur non ipfi quoque, Eccle-
fiarumBelgicarumacReformatarum,membraeirefediftìtercntur.Ideoq; magnani
Synodo ab illis fieri injuriam. Ac deinde,moniti funt denuo/ambagijjus utmiftìs,
adrem venirent. .
Qina autem quxdam in poftremo hoc fcripto , ad ipfam quoque Remp.atque II.
luftrium ac Prjepotentum DD. Ordinum Generalium autoritatem fpeótare vide-
bantur, Gencrofi Nobihflìmiquc Delegati, ca fé ad ulteriorcm cognitlonenirevo-
^l{6 caturos effe, fignificarunt. ,^
sbssio Sefsione Vigefima-fexta,

EodeM Die poft meridiem.
DE fcripto Remonftrantium ante meridiem prxlcdo, quxfitum fuit ^.tum Illu-

ftrium atque Ampliflìmorum DD.
Delegatorum, tum Ecclefiafticorum
tam Exterorum , quam Provincialium, judiciunji. Illuftres Dekgati fèntentiam
fuam hoc publico decreto declararunt:
Exa/Jts
NATIONALIS D ORDREC HTAN^. «3
Excuffs atque exammatis fingulis atquc ommlm articnlis conditionihHpj^ quas
citati ad hanc Synodum atque eyocati T^fr.onjìrantes , fublice exhibuerunt atque
frAfgentntiquaJque ahhac Symdo concedi /ibi ante alt enorem rerum ìnchoationem^
difquifttionemâc tra£iationem petierant-^ lUnJìnum ac Trxfotentum Ordd.Genera-

lium Delegati diligentius examinata formula, ac legibus ^ ad quas omnes, aSitones
Symdales ^ qu£cunque porro hic agenda funt mfiitui, ac dirigi , ìjdem Ordmes
mandarunt-^ declarxnt femel ac fìgnifìcanty fìngulìs peiitìonibus ^ articulù ^ conditio^
tiibujqm,ab ijflem Ultifiribus ac Prapotentibus Dominù, abunde jam proêEìum
ejSe . €t qua porro cumque m hanc rem foto aUionìs tempore fejè offèrent,
mature à
Synodo curari ac decerni pojp
ûapropter , ut ne aut mens aut infiitutum eorun-
.
dem lUuflrium ac Prapotentum Dominorum uUo modo elidatur , aut Synodalet

aBiones porro conturbentur , diutiufque tempus m Reip. atque Eccle/ia detrimen-
tum extrahatur,lllujirium acT^ravotentum Ordmum ]Am ante dicli Delegati, cen-
fent adeoque mandant Kemonjìranttbus Citatis atque imperante ut atra effucrij
moramâiit ddattone?n uUamâd ulteriora, acprafèrtim qua in Synodo agendafunt,
procedant. Tum quacunque à Synodo^ hoc fine decernentur ,ijs morem gerani, at-
que ebediant.
Tota quoque Synodus fcnrenriam rogata, conditionum harum poftulationem,
infolentem, iniquam,intenipeftivam, atque ex adverfo, cum legibus indiòìionis
Synodi ab Illuftribus &: Prxpotentibus DD.Ordinibus Generalibtis prjcfcript.s,
pugnare dcclaravit accurationcm autem iftam , qua eandem Synodum , maxima
:
fui parte ut fGhifmaticam publice profcinderent, fimulq; tergiverfàtionem illam,

atque exceptioncm.qua ejufdem Synodi, tanquam partisadverlxjivlicium atque
autoritatem declinare conarentur, nulla folida ihbniti ratione,multirqi modis Sy-
nodo injuriam efle Quod ipfum in Illuftres ac Prspotentes DD. Ordincs Gene-
.
rales redundare, quorum legibus &

autorit^te ea con\(ocata eflet. Qjim in om- &
nes Reformatas Ecclefias Belgicas , quae Deputatos fuos ad eandem 11 gitime ab-
legafTenr Ideoque Citatos'acriter redarguendos
. &
monendos ferie ut inpofte- ,
rum ab exceptionibus cjufmodi /ibi temperarent majore cum reverentia de fum-

,
mi Magiftratn? aftiohibus loquercntur, d tam atrocibusaccufationibus,injuftifq;

Synodi criminationibusdcfifterent,autoritatem ejusnon dcfugerent;(èd eand'em
prò legitimo caufÉejudice agnofcerent.Ecclelìarum Hollandise Auftralis depurati,'
paucisexponcbant,quibusocca»ìonibus, quafq; ol> caufas nonnulla: in Hollandia ,
ûftrali EccleiÌ2E,cum Paftorib Remonftrantibus nullam ulterius communioncm

habcrc, effent coadaJ. Duodecim fllas Conditioneshoc fcriptopropofitaSjàRe-
monftrantibus Hollandis nupcretiam libello fupplice, Illuftribus Potenribufquc
HolljndiSE&"Weft Frifìse Ordinibus, fuilTe exhibitas, qui audito fuper ijfdem Sy-
nodi Dclfeniìs circa illud tempus congregata: judicio, pctitioncm hanc Remon-
ftrantium rejecerant, illifque imperarant utmiflìs ejufmodi tergiverfationibus,
,
ordini jam ab Ilhiftribus Òrdinum Generalium CcUitudinibus conftituto, in &

Ecclcfì}s Rcformatis recepto acquiefcerent. Et quia criminationes, quibusRc-
monftr.Tntes in hoc (cripto Tuo Synodum fchifmatis team agere conarentur, Zuyc-
Hollandicas potifllmum tangerent Eccleiìasjpetere fé, ut adomnes illas refpon-
derefibi permitteretur, publice fignifìcabant . ludicavir autem Synodus, illud
co tempore nec conveniens nec neccflarium effe, ne agendi ordo ab Illuftr. ac
Próepot. DD. Ordinibus Generalibus inftitutus, turbaretur: cumque eflentper-
fonah'a, do£i:rinalibus , de quibus fuo &
loco &: tempore agendum effct poftca,
pcrmifcerentur Vocati funt deinde Remonftrantes qui, poftquam ierio à Prar-
. :
fìdc de omnibus, de quibus eos Synodus rcprehcndendos efle ftatuerat moniti ,
cffent rogatique, ut inpofterum prudentius agerent, raodcftius loqucrentur, &

protervia tam juvenili atque intemperantia animi &: linguse abftinerent', praele-
aum ipfis fuit à Clariff. Viro D. Heinfio, Illuftrium DD. Dclegatorum in hac
cauffa decretum, juffique funt eidem mdrcm gcrere, atque adremoraillìs am~
bagibus
.
84 ACTASYNODl
bagibus venire . Ac fi jam parati eflenc ( uti fé paratos fore dixeranr ; fentcntiam
de quinque articulis fuam exponerent: &c confiderationcs quas tam in Confcffio-

nem,quamin Cacechefinnoftramannotarant, cxhiberent. M.Epifcopius refpon-
dic. Qua: ab iplls propofita fuilTent , jure meriroque &
graviflìma de caufla propo.
fitafuiile: eaqueperionalia non elVe, quia tota: Ecclclia: feceflìoncm feciilenc
Idcoque prolixius h;EC à iecxpofita: quod hazc ferio agenda elle cxiftimallent.
Non ao-nofcere, fcripto ullam Magiftratui fummo injiiriam cfle fadam. Ad ipriim
fci-iptimi provocare Non fuifle inftitiitum flium, llluftres DD. Ordines taxare,
.
adeoque ne in mentem quidem fibi venifle Injunam. fibi fierij fi hoc fibi impin-
.
geretur. Refpondic Prxfes, ea rationcinjiiriam rupremo magiftranii fieri, fìis

convocaffe Synodam fchifmaticam coque illegitimam,diceretur Cum praefer-
, .
tim alias Jcges aliamque Synodi habenda: formam quam qux à fupremo magi-
, ,
ftratu conftiriitx'funt, pra-fcribere vellent. Ncque obfcure Illuflr. Hollandia^,

Zelandix, Vltrajedi, Frifìa^que Ordines , ut autores Tchifmatum traduci, cum
ifatis conftct,autoritate corurn Ecclefias, quacà Rcmonfhantibus Paftoribus Ha-
sxComitis, Vltrajedi .alijfque in locisfeceffionem feciflcnt, protcdas, illif'quc
de idoneis doftoribus profpeftum fuifTeicordcinque pra:fènnailia, congregatio-

nes illas approbafle.
CarolusNiellius, didisÈpifcdpij addidit, lictiiflefemper citatis adverfus ludi-
cis incompetcntiam excipere: etiam Ecclefix praxin hoc permitrere. Iniquum
efTe, aHcujus caufìk judicin permitti ijs,qui ante eam condemnafrent, acfèccilìo-
nem jam feciflent. Eosquippe hoc ipfo incapaces judicandi fefc reddidiirc. Qjôd
fi hodie D. Pelargus ad Synodum Ubiquitariorum
vocarctur jure adverfus eam ,
poiie excipere: eodemque jur? pofle fé adverfus hanc prajfentem. Dolere, ju-
venilem fibi objici proterviam, quorum quidam viginti annos Cnt in Minifterio
verfati Refponfum efl à Prajfide Nunquam praxm hanc Ecclefiarum fuifle, ut
.
:
Paftores, quoties exorientibus erroribus ex officio l'cCe opponcrent, propterea

jure futfraoîorum aut de'illis ipfis erroribus judicandi potcfì:ate exciderenc ita
, :
enim omnem everri judiciorum Ecclefiaftieorum ordinem, efficique ne Pa- ,
ftores officio fuo fideliter fungi queant De fcceffionibus quo jure

. qui- , &
bus de caufis fadx eflenc , fuo loco inquifitum iri, ubi nempe ad perfonaHa de-
ventum eflet Êquum effe, uteos nune judices agnofcerent, qui autoritate
.
fummi Magiftratus &: fuffragijs Ecclefiarum dati illis eflent Adverfus horum .
incompetcntiam excipere, effe autoritatem fupremi Magiflratus defugere, ordi-

nemque omnem Écclefiaflicum turbare. Comparationcm Inter hvin e &: Ubi-
quitariorum Synodum, effe admoduminiquam Quare denuo eos monuit, uc
.
exceptionibus illis miffis, Illuftr. DD. Delcgatorum decreto parerenc.

NieIliusrefpondit,admonitiones non fatisfacereconfcientijs efl'e quidem pc- :
nes fupremum Magiftratum convocandi ralem Synodum, proutei vifum cfret,po-

teftatem fed iniquum effe, judicium permitti ilhs, qui jam ante cauflam condem-
;
nafrent. PofTe quidem magiftratum agendi modum prxfcribere confcientijs au- ;
tem imperare, non poffe. Habere poteftatem loco movendi minifl:ros;fed non ani-
mis eorumimpcrandi. Ukiflr. Delegati monuerunt, formulam habendiE Synodi ab
Iliuftribus acPrxpotentibus Ordinibus Gcnerahbus praefcriptam eiic: fecundum
illam efl'e agendum atque ad eam fclc ut componerent, ferie eos cohorta{i funt.
.
Nielliusrefpondit,legcslIlufl:rium&:Praepotentum Ordinum Generalium,quibus

Synè^dusindidafuit.interaHa mandare, ne pofteam dubitare ipfis hceat. Ad qua»
Delegati denuo mandarunt uc Decreto morem gererenc,atq; cxceptiones omnes
,
miffas facerent. Addidit Prxfes non ab ipfis peti ut pronunciarent,qualcs judices

:
nos effe exiftimarent;fed ut ordini à fupremo Magiflratu&Ecclefijsconftitutofefe

fubmitterenc.Monuitq;,utomiffis omnibus tergivcrfationibus.dcclarationesfuas
atq;obfervationes, fi parata ellent, tandem exhiberent. Reponebant Delegati, fé
ipforum confcientijs prsefcribere nihil velle^fed &: jus legicime caufim defendendi
ademptumnolle,automninoullaexparteimminutum. Veruni cum Illuflriumac
Prxpotentum Ordinum Generaliumfubditi effent.debere ipfbs legibusac confli-
tutionibus illorum obedire, atque hoc efle quod iterum illis firio mandarenc. Re-
fpondic Epifcopius , Nunquam expeólafle fé tuturum, uc decreco urgerentur fèd ;
fperaffe.
NATIONALIS D O R DR E C T A N ^. 8j
fperafle, rationes fuas cxaminatum
atque hoc ipfum unice nunc pctcre.
iri, Et
quandoquidem de tranquillandis multis animarum millibus , dcque rcllitucn-
da Ecclclìaium pace agcrerur , non'debcre parti aceibata: atque exacerbanti ju-
dicium pcrmitti , ncc deferii illis , qui jam condemnafleiir alteram. Sed &
conqueftus eft , Rcmonftrantcs Vltraiedinos ex Synodo cfle ejedos , quia bona
conlcientia defenlloneiii caufa: Remonftrantium dcfcrcre non pótuiflenr. Re-
fponfnm ei fuit ,
pcrniiiTum Rcmonftrantibus Vltrajeftinis fuifle , ut inter lu-
dices fcderent ; lì mandatum de dcfcndcnda Rcmonrtrantium caufa dcfcrere , &
juramentum Synodicum praftare voluilfcnt. Non fuifle ex Synodo ejedos ; ve-
runi fua fponte Citaiis Remonlbantibus fé adjunxirte , ut eandcm caufam pari-
ter defcndercnt. Neniincm autem pofse , in judicioeodcm ejafd^m caufa de-
,
fenforcm efse pariter & judiccm. Moniti lunt itcrum . ne tergivcrfafionibus

hifce diutius adiones Synodicas turbarenr ; fed ut ad rem venircnr. Pofse qui-
dem aliquando fieri , ut Theologi qui fub diverfis Principibus viverent , ali) fé
aliorum judicijs fubmittere jure detreftarent nos vero omnes , fub unius fum- :
mi Magifaatus imperio- cum fimus , cui pra:fentibus hoc judicium deferre» pla-
cuerit , non pofse Remonftranres adverfus hos judices tanquam incompeten- .
tcs excipere , quin fé omne Icgitimum judicium fubterfugere oftendcrent. E-

pifcopius refpondit. Non fc fubterfugere judicium ; fed hoc tantum pctcre , ne
adverfa pars fit judcx. Rogavit eum Pra^fes , ut quandoquidem hunc judiceni
qui audori:ate fupremi Magiftratus &
Ecclefiarum conftituius eflct , rejiceret,
qucm habere vellet caufae lus judiccm lìgnificarct. Rqfpondet Epifcopius, col-
lationem inter partes pofle inftitui. Rcgcfllt Praefes , collatiSliem non cflc
judicium: de judicio judicibufque quari rogare fé, quorum judicum judicio cau- :
famhanc pe mitri velint , libere cxplicent , aut alios dent judices. Ad hasc
Epifcopius , de eo nunc non pofle refpondere hoc faltem : dicere , his judici-
bus judicium legitime non competere. Et quamvis alium aflìgnare non pof-
fit , fufficcre hoc ipfis ,
pattern adverfam legitimum judicem efle non poffè.
Interim DD. Delegati aliquoties monuerunt juflerunrque ut fé lUufl:. DD. ,
Ordinum Gcneralium fubditos efse cogitarcnt eorumque inftituro legibus ,

, ,
conlHrutionibufque (cCc fubjicerent. Adjunxit Pra;fes , illud ipfum efse in qvia:-

ftione, utrum Syfiodus prò parte adverfa debeat habcri an vero legitimus efse ,
judex poflìt. Quia Ecclefiae nonnuUae quarum ibi efsent Deputati feceffio. ,
,
nem à Rembnftrantibus aut fccifsent aut eandem approbafsent. Remonftran- ,
tes quidem negare Synodum legitimum Controverliarum harum efse pofse

,
judicem. i. Qupd pars adverfa fit. 2. Quod fit fchifmatica. Vtrumquc il-
lis probandum else & à Synodo negari. Hanc controverfiam tum ab Illuftr.
,
DD, Ordinibus Generalibus decifam efse cum illis vifuan fuit ad dijudica- , ,
tioncm hujus caufê convocare hos judices tum ab Ecclcfijs hifce Belgicis cum : ,
ab ijfdem ad eundem finem hi Icgiùme miffi & deputati efsent. Quare denuo
monuit , ut exccptiones illas mifsas facerent , & fi jam parati efsent , declara-
tioncs & confidcrationcs exhiberent. craftinum differri , atque cxem- Uli in
plar IlluftriumDclegatorum Decreti fibi dari , ut de re tota maturius delibe-
,
rare pofsent , poftularunt. ludicium autem Synodi Delfenfis, quo refpondetur ad

XII. CcnditioneshabendjeSy nodi, a,Rcmonftrantibuspropofitas, cujus in hac Sef-
fione fit mentio hoc fuit.
,
liluftribus ac Porencibus Dominis Ordinibus Hollandia:

ac VVeftfrifijE, DD. fuis Clementiffimis.
ILluHres Dotnim , ^^ndoqnidem Potentihm Bomimtionihtu'ielìr.'s per

ac Potentes
Deputatos veHros ad urbem Delphoi in Hollandt& KûHralls Sjnodo ccnirega-
, nobis
tis , libtllum quendam exhibere placuit , in quo Mimsiri nonnulli , gravAinmA pia ad-
H "Jerfm
B6 .. ACTASYNODI
verfus Votentum Dominationum 'vesharum Becretum , de. Pr ovina.dls aut Natìonalis
Synodi in'Jittitione vrobonunt conqaerimturqiie Votcntcs Dominatìones veHras de ejiif-
,
de-'V Sy>/odi eonventn tnduendo cjudm frimum t/?gitare ( cjuttm contro. & nos d^ omnes
paîter Ecckfìx Fehic£ ju/?iotes conquerendi cìnfits habcre arhitremur , non qttìdem
de VrtentfliHS Bonnnationihm 've'stris ,
[ed de Ulti iffis qui hunc Uhelltim ohtiderimt,
qiicd artibm & niAchinationihus jam integros decem annos non fiUs tantum Vrovin-
cialcm y fed & tiframqne patkrdarem HolUndi.t Sjnndiim remorati fint ) idcirco nec
,necvuliimm committere qum jitxta Polentuw Dominationum vestrarumman-

piituimtis ,
datum Cam cmni debita reverentia, d^fubmijjtone Potentibm Bominationibtn vesiris

,
[ententtam nojlram de diBo libello expcneremui.
Et quidem ante omnia indetnr ncbis { falvo 'veftrarnm Votentum Bom.. juditi o) 'val-
de infolens , q'iod novu-s hic Ubellm , ab ijs qui eutn obtnlerunt , aut qui eum offcrri cu-
rarnnt, filfìi}iatm non fit . Cum prJjertim initio hujus q-iereU fnd nulìos ftbi tttulos tri-
buant q 'nm miniftrorum infiafcriptornm , q-;emadmodum ex'cufum quoque exemplar e-
i
undcm titulum initio pr£fert. Sed ntrum hunc novum hbelLim full illi [ex fuo nomi- .,
ne cfhn-. fieìint ac (nbfignarint an vero communi omnium eorum nomine, quorum man-
,
d.'ti colLnioyem tHam Hagienfem cum [ex alija Ecclejìarum Ta\lorihm infittnerunt , nec
dum ( gnofcere pO'Wmtis fletti quoque )
necdum prò certo nobis con(lare potnit , qi:inam
UH (ini qui eo'dem (ex Collocntoyes ad di5fam coUationem cf ad omnia illa qua com-
. ,
muni nimine ah tllis acìa funt , delegarint. ^hti nobis agendt modus ( fdvo melioriju-
dicio) va de in(olens videtnr in Ecclefia Bei. ^)upd ,fcilicet nonnulli di(fimu\aiis no-
.^ ,
mtf'ihuf. fwefiiorum fratrttmconfcieniia., hoc pa&o., ad communem reformat arum Ecclefi.i-

rum doctrinam onp-gnandum intcr fé con(pirent tanto artem hoc magis miramur ,qi<od
, ,
tionmdii , qnos haBenm prò Remonstrantibm habuimm é" qui aahuc aperte profiten- ,
tur (e quinque Remcn(lrantium /ìrttculos probare , ^ verbo Bei confentaneos ptdicare,

non tantum fuo confilio aut affenfi hunc no-
nobis in hoc ipfa Synodo nostra te(latifinf,
vum non efé oblatum fed ncque primiim omnium in' quo qninque Articuli ex-
Hhellayn ,
prcffi fnt : Imo ne q-idem ulli Remonfrantiumconventui fé unquam interfsijfe aut ,
ffrâio fio definiviIji- quod communi Remonfràntium nomine agendum (([et. §ljjam-
,
ohrem pLfquam aqu-im ejje arbitramur , vt illi qui ad impugnandam fratrum forum .,
doclr inani conjpi arunt nomina fua palam profiteaniur : quo

,
illis quorum doclri- & ,
nam cai mniantur. Certo conjìare pcjftt , quibufcum fibi negotumfit , & qmnam ipfscon-
tradicant.
Verumenimvero ,
quandoqn'idem Potent. Bominat. Vefìris vifum fu'it dicfiim novum
libellitm rc(ponfo dignari dr eundem ad nos rcmittcre confifi Dominaticnes Vefras hoc ,
fa£l:!ra$ non fnJJ'c , vel faltem ulteriorem eJHs rationem non ejj'e habit;tras , prinfjiiam
confici ,
qmnam hujus novi libelli atttoresfint & ohlatores , propterea nos mature ^ in
timore Bomini, ex mandato veflro ,fcripto hoc expenfii illiidduoimprimis membra, com-
pleti deprehendimm.
Initio "Njitionalis quam Particularis infi-

enim excipere conantur adverfm Synodi tam
tutionem nonnul/as caufas prxtexcntes quare fife ijfdem Sjnodìs fuhmittere graventur
:
AC recufnt. Bcinde p oponunt tnfiolitas atque ab omni rat ione alienas conditiones , fb
quib^s in diSìis Synodisje comparituros , é^ caufamfiuam coram ipfis acìuros recipiiint.
Rationum pr^texttis , quamobrem fie judicio -Synodi fiubmittere graventur ,cumprimis

f'.mpti funt , ab incapacitate , ut loquuntur , perfonarum , quas exifiimant ad hanc Syno-
dum delcgatumiri: ^^nam incapacitatem fen inhabilitatem conantur o(ìcndcre. Primo,
quia jam nulli nobis fimi ^pofioli, aut infiallibtlis Spirittis Sanóìi ducltis , qualis in Sy~
nodo leriflymitana K^él. \^. fiuit : adeo ut nemo nos yam certos reddere po(jit Synodos
nojìras non tam P^jfe errare quam multa prifi.e Synodi etiam legitime cong cgata erra-
,
vertint. Beindc quia Eccltfia ,

&
Cìaffes hujus provincia in duas partes dtvey(as jam a-
hierttnt una cum altera nuHam E'cclefiajìicam communionem colit.

, quartini ^'am divi-
fionem Contra- Rcmonfirantibus conantur imputare , quia ipfii qui Remon(irantes dicuntur,
, ut altera pars alteram toleraret , potius quam tri(le hoc fichifma
fiemper optar ant admitte-
r.et. Contra- Remonft-'antes "^^ô erexifefeparatoscostU4.Vnde faEium fnerit , ut non tan-
tum EccUfiiasficiderif^fyfi'^'i^'^^^fi'*^^'*''^"^ Remonflrantium partem fife corfiittierint,
ac decretA
NATIONALIS D ÒRDRÈCHTAN^. 87
cf fubjìgtiarim ,
or Decreta eor.dideriìit e]tiihaiRemotijlrantes titiiquanifalfos doElorcs con-
denìnarint ,fcjfque pr<£tcrea ut eorum vrofejfos advcrfarios in omnibus Teffrint. Et
quandccûidem hxc ammorum
ali enatio ad'verjm Remonjìrantes non tantum in hac
,fèd in ,
l'icinà quechue Frcvincijs ac Synodù , tam Belgic£ cjuam Gallica Lingule jarn fatls ht ma- ,
rifcsia, idcirco arhitrantuf ejufmodi Sjnodos qttas ex talihus <viris ccnjìitiirM poha- ,
htle ejl , qui fefe jurn ipforum ad'verfarjos prcfejjì funt non fojj'e judicum partesinifforu^n ,
cat^fa fubire ^Cjunm natura id ifjei diclft, quod nemo àccafatur f/mal CT judex'cjje pojjìt.
Edcejl furnma evn m qti<e in hac prima fuifcripti parte fitis prcltxe exponimi.
K^d hos raticnum pr&textUs , rogamtts Totcnt. Dnm. 've/ìras , ut diligenter ctttendwty
an almmjir/em ab illìs pmferri pojjint, quam ut orKm Ecclcfiallico sudicio fefe
iJidelicet in
jubdi'.cant cmnemque (pem in poster um prxidant

, qua pax quies per ull im Synodi , ^
coh'uentum Ecaejìp aliquando quent rejìitui. lijm fi hx rationes quiequam 'valerent,
n: Ha unquam SynodM ab ^^poHulorum tempore ad contro-verfuts ttllds componendas, in ,
Ecccfa Dei ct.m fru&H celehian pctuifjet,qw.im cxpericntia himen divcrfis temporibus
contradoctierit ^Sjr.odak^ Coni'entm fxpe magno Cumfrucln, advarias hxrefes ; errorcs, ,
fchifmata -iatqite aliai dificuìtates, quxinEccIefa Chrijli exorUerant, tollcndas fuijfe in- -,
ftitutos.
Verum qnidcm efi-, ntdlas Synedos , quamlihet celebres a"t nniverfales , pojl ^^po/Jo-
loYum tempera-, extra, omne er-'orù periadurri fuiffe, ut ipft'um Decreta prò infillibili
Dei "verbo haberi poffint. Iâw full Âpostoli & FvangeliJi^ m Novo Tefiamento ita
in omnem veritatem a Spiritu Sancìo di:óìi funi , ut in ducìrina fia errare ncqnive-
rint.
Sed hinc nm nulU Synodi ctim frulla potuerint cele-
confcitur -jquod f^cuìis infecntu
hrari. Imo pot:m ex ^^poJlclic£ Teclefu exempìo coliuri potef^qiiam necef-
njero-,contra
Jary atqtie ntiies ejufmodi Synodales conventi^ , ad qiiafvis controverfia^ dijfcnjtones ex &
Ecclcfijs tollendoi, habendifmt.
Si enim ipfiK^pnHoli licei omnes pari ter Spiritu Sanato ufque eo donati cftnt, ut in do-
^
iirinafua. errare non pnffent atque unim alicujm eorum teftim onttim ad et qua fidei
,
er ani defìnicK da fuffcerei , nihilomintis ejifmodi conventtis hahi:crtint ;

quanto magishic
ordofubfeaitu fc'là\ quiim reliqui Faftores in do&rina errare potiterunt ,frvari dehiiit, ut
co facilita errore^ abEcclefia. Deiarcereniur.
Et fi Paultts ac Barnabas , eodem Spiritu citm reliqtils {^pcfolis prediti -,

Hierofoly-
mam fé ablegari fint pajjt-, ut fententiam reliquorum Kyìpostul:< ttm de contreverfta ,
qua
in Ecclefa CAfitincherìa exorta erat , intelligerent : quanto <eqr im efl , ut alij Paflores qui
i^pofìoH non f nt -,
fcf hujufmodi Synodicis Con-ventibits fnbjiciant. TSjjm Chrifim Do-
minus i qui Apostolis promifit Spiri tum -voitatis , qi i tpfos duclnrttt ejfet m omnem i:e-
rit&tem , Ecclcjìa quoque fu pollici tm efl ,

fi cum ea. ifque ad finem fxculi manfururn
CMatth. 28. 20. £^. ubiduo ani tres fé in eorum me-
inipfns nomine congregati fuerint ,
dio futttrum 'Jì'latth. 18.20. non fequitiir, quia Fcclrfa pofl Apoflolorum tem^
Sicuti ergo
pora nullos Paflores habuit, qui in duElrina errare non poffìnt idcirco extcrnumverbi mi- ,
niflerium infrucliiof:m(jr inutile effe qucmadmcdum Liber tini quidam hifce extremis [e-
-,
culls contendunt : ita quoque non fequitur , quandoquidem pofl Aprfolorttm tempora , nulla,
Synodi extra erroris periculiim fiierunt, idcirco nulUs Synodos, ùd Ij^rcfes, jchijmata , ac diflì-
dia ex Ecclefa Dei tolleri da , ejfe celebrandas.
Tiam ficuti Deus verbum fuum per Prophetas Jpoflolos EUangeliflas fcripte con- , , &
flgnari 'voluit idemquc ver bum fcriptum miraculofe confervavit ut ex eo fidi ac piy Pa-
, ;
flores , per Fcc/efìam leoitime vocati , poflent cognofcere ea ,

qua in Dei nomine Ecclefijs
per ipfosproponenda efcnt ita quoque idem vcrburn fcriptum-, tanq:iam regu'am ac normam,
,
conftituit , ad quam in omnibus Eccleflaflicis Conventibtts,judicia de fidei dottrina dirigcn-

da funt.
ândo autem pij acdocti Paflores, ex diverfis Ecclefiis diverfifqne regionihm orba
Chriftiantdn timore Domini conveniuni , ut ex Dei verbo judicent quid in Ecckfia Dei do- ,
ceri aiti omnino confidendum efl Chriflum juxfa promifjlontm

non doceri conveniat ; , ,
fiam ejufmodi convcntui interfuturum atque eundem Sancìo fio Spiritu tlltfliaturum ac ,
re&ttrum , ut nihil in eo quod ad veritatis ac regni ejm detrimentum vergere pcflìt de- ,
fernatur.
H X Sed
S8 A C T A S r N ODI
Sed fac aliqttid ejufmodi Becretum iri,V€ritastamenproptereavppre[pi)io)injanehtt,fed
fiio tempere itert:m in liicem emerget.
Interim tamcn ardo, (juies ,^5" pax in Tedefui Chrifì'i fervari dchct. Ndm Dew non ejl con-
fufionii aut àia,îoi4 Detti ^fed pacis atqrie ideo vult omnia in Ecclejìaf:a, ordine , paeifiee,ó'
;
quiete geri.
Um vero nullm ardo, nnlLi pax effe poteri t in Tee'efia Bei , ft euilihet quidlihet docere per-
mittnlnr-, nec adratiamm docìrirìAfiiiireadendam, ac fé judtcìo aliaqus Synodici conveniiti
fuhmittenditm , ohiigetnr: jitxta prxeeptttm ylpoJìoH i. Cor. I4. icj.^^î. t:t jndieetnr de ijs
quit ProphetxL'qtinntur, & Prophetatum Spifnm Prophetis f'.bjefli Jìnt.
K^d (jtiod liemonftrantes , eo njngis obligantnr, quia in Mtntjleriortim fiiorum adita fcipfos
ad hoc oh(ìrinxern:'t quemadrnodimì in libello piofatentur, cum idipjumjìbi objicitint, cp'ad
,
hmc diffìcultatern reprender e conanfitr. Sed quam parum apte ad rem reppondeant, exjeqiien-
tibm fatis liqttebit. ,
^hiod 'vcro'veli/Jt hoc rerum cr tempornrn piattt y^pojìolieinn ordincm fervari non ,
pGJfe-, quia EcclePiaj.im divifxptnt non minm omni rat ione caret atque illuddc ^quo jam
, ,
egimm. ^lind emni altud Ecclefias has divifit quamdiverfaas doilrinx , qua in Eccle- ,
Jija ex illis audita eft Sin propterea in Syncdicis conventibm de doctrina nthil certi fta-
,
titere liceat , quia Fedefai per diverfas drcìrinas divi/k fifit ó" pparatê timi fané ,
nullo tempore in Ecclefu turhis & fchifnìatihta Sjncdi erunt convocando , tjr ad eun~
dem modum qui in Ecclefiam Bei nova dogmata antehac conati funt invehere , fem"
il/is ,
per proclive fuiffet excipere , propter Ecclcfhz divifionem nullos conventm Synodicos ejp'ece-
lebrandos.
Idem olim pretendere potuijfent Arriani , 1{jftoriam , Eutychiant, atque alij ejufdem
generis feólarij ^ qui multos in Ecclefjs affccbts habuerunt -, eajdemque fciderunt ac dipira-
xerunt. Têc tamea eo min tu pij Imperatorescecumenicas Synodos confcripferunt. In qui-
hmde eorum dodrina, utrumfc. Bei verbo confcn tanca ejfet nec nc-,judicatum fuit,
^tfod Remcnfrantes cxcipiunt tjsinter judices de hi(ce controverfijs in Synodo 2\^-
,
tìonali non effe concedendum (ocum , qui jam antea prajudicia fua de quinque Articu-
lls edidernnt Jirmitate quoqu^ omni caret.
1 Nam hinc necejfario fequeretur , nullh Or-
thodoxis EcclefiA Mmipirìs hoc iudicium ejfe committendum quia iam antea declararunt fé ,
Remonfr&ntium fententiam probarenonpvffe \atqtie adeoeosfolos in dei controverfìs ludi- f

cesejpec0njlituendos,qui neutri antea parti adfenfmi prxhuiffent. K^deumque modum Ar-
rianls alijfque olim h.treticis adverfts orthodoxos Pajtoresfemper licuijfet excipere. ^}iip autern-
tafio ineiufmcdi controverfìs pij l'ajìoresfe neutros ,ut loqtintur,probebnnt (quando prxfer-
tim tam multi anni intcrcedunt , priufju/im Icffitimum ac publicum Ecclcfx iudicium obti-
neripoteft) quurti Bctis illkpr£cipiat-,utferiododrinxfnceritatiattendHr.'t.
ûo nam prictcrea modo ,
quantum doBrina (jrmodifs
pij Pafores difftrnulare patnijfent -,
procedendi Remonflrantium ipfsdifpliceret ? cumafiimadverterent eos, opiniones fuas novas
fiib tolerantÌ£pr£te\-t!{^ nonfolnmin Ecclefuvs omni conatuintroducere,fed Reformat a quoque

Ecclefu do6irinam-,fìne ulta verecundia quam odiofjfme traducere atque exaqitare tum in
, ,
prima fua Beclarattone Anno i 6 I o Ordinibm exhibita , tum vero etiam maga in Hagienf ,
Colloquio, atque omnium maxime in multisfubPecutls Cf calumniarum plenis pofea editisfcri-

ptù. Cur nobls ergo exprobant nojlrum adverfm eorum doólrinam, ó" acìiones iudicium, cum
ipfinos tam odiofe condemnannt ac calumniatifint?
Si contendant,nobis tanquam adverfi parti in Synodo Tâtionali tudictindi de tpfìs po-
, -,
tejlatem non effeconcedendam, nos quodattinet in hoc negotio aliarum Ecclefarum quarum
,
,
Beputati eidem interfaturi ftnt iudicio nes libenter fubmittemm , fi paria nobtfcumfacere
,
velint. Tum aliA Eccleft-s Reformatxiudicare poterunt , utrapars doclrine fan& conflantius
inhxferit.
AcfthAc Remonfrantium exceptio habere locum debeat , nulla Ecclefafica cenfnra aut dif-
ciplina itnquam tn Ecckpne Bei exerccri poterit ; qm^ tlli , quiin dodrina aut monbus fcan-
dalorum aiitoresJnnt , jernêr Cenfores fuos, Confjloria, Clafpes,é^ Synodos ,ceu partemadver-
fim reijcient.
G^tuodcontrahxc prxtendunt , verifmilevideri , nuUosex ipfs, autfaltem valde paucosy
ad Synodum iri delegatum ,ac proinde fé f'-pfragtjs fuperatum d^ dodrinam fuam condemna-
turn iri;prafertim cum Contra-Remonflrantes feparatos iam antea cont'entus formaverint,

in qui-
ifiqtàlmRcmorìJtramu:nidccirini>.m ut h'eterodoxamcondemnarint
é'fife adverfm ipCos
,
ccnjuKxcrintâc certortim Articidorum fuhjìgnatioaefé mutuo obftrinxerint.

K^d hcc refiondentisRtmonflrantcs juos fratres ac collega ad ejujmodi feparatìonem
,
facitridani (cmfulijfe quavdoquidcm omne ecclejlaflicumde doiJrinafita judicium recufm-

:
tes:,taknj hi^cufq] tokrantiam tnutuam urferimt-fer qitam novas opnionesfitM Articulà qnin-
que compchetìfas^tMO ò- nonnnìlt Inter eos, multa dia nova, dogmata, quinque Articulorum
mornentum Unge excedcntia^ Bei conati funt introdncere.
in Ecclejìam (ûi ve} ejufmodt
ìolcrantiam pohaunonpjfcnt ncque pati ut tn EccìeJìaChriJli h^c ncva dcqrnatatntro-
^
diarcntut -, corum opera exfuncJioniiuiJuù îecìi F.cchJÌ£ fidù fuù Vastorihui ér Mini- ,
fi ti quth^c a:gre ferrent, male nmWiatt ferunt.

crhciiae-atqueillt catfa fuit , per ^£
quc^m Bcclcfiji , qti£ tales fuos TcHores prò fdk veritatis doCtorilm dr Clrrisli MimUris
agnofcehant ab ejtfmcdi prafii ^perverfìs oper&rijs fc fepararefint permotiH.
,
Tieque hinc tamen fequttur qiiod ejtfmodi Ecclefa, qtne propter caufas jam di&as a
,
B.imor>ftrantn.m ctn^nitimone feceferunt ffchifmatis catfa fnt. Nam [chifmaticiin Eccle-

fa nominari folent non qui fé prcper ccntrcverfas in docirina exortas fegregant ah il-
,
lls, quos à veritate dcfccife intelhgunt ( aitai emm ^^pcitolw Paulm fchifma mandaffet
B.cm.^6. verf 17. j fd illi , qui fé ad eum rnodum fegregant , ut communi Ecclcfuxrum
judiciofe fuhmittere renuant , aut faltem qui per nova-s doóìrinas in particularthw Ec- ,
clefiìs ffchifmatum autoresfunt. Cujmreì judicium penes Sjnodum Hationalem erit ; at-
qiie hoc judicium Synedi Ecclcfx jam feparatx , de hoc faBo fio expe£ìare fmtparatx.
,
G^d ergo
Remonfìrantes dicunt ^ hoc rerum perturhatArum flatu -.confuetum Ecclcfx or-
dinem nonfof'e fervari fcitti rclm adhiic integrispotuit , hoc perinde eft, ac fi tlorienturt
,
res Ecclefxnunc ufjue eoafe effe turhatas .fUt nuUis remedijs rejHtui valeant. ISl^mipfimet
htiic EcclcfiA perttirhationi caifirn dederunt quum
fé Ecclefarimi doóìrin^ in hunc rno-
,
dum oppnfusrtmt , ut omnes cenfuras Ecclefiaflicoi adverftu ipfos, Magistratiium autoritatey

inhiberi curarent.
liam quandoqtiidem ipfi omnium primi a fratriltn firn feceffonem fecerimt
;
quiim i-
pfis piane infcijs inter Je conjpirarunt , atque à dVlagislratuftipremo poftularunt ,ut infuis
opinionihHS tolerarentur , & adverfm quafiis Ecclefafica^ cenfuras , qux centra ipfos infìi-
tui poffent , defenderentur , interimque omni conatu hoc egerunt , ut numerimi fuum indies
augerent , coque modo fiM opinione s EcclefiU obtriiderent quidnam aliud qu^fo ijs refìabatj \
qui confcientiée tefimonio ,fu &

vocationis fturatione ad veritatem, adverfm ees qui con-
tradicebant defindendam,urgebantur
-, quamut in conventibas fuisviderent atque interfé
., ,
deliberarent,quiddeincepSfa6ìo opus ad veritatem tuendam-, omnemque ultcriorem

effe t ,
dotìrm&corri'ptelam fiflendam,fcandalaque arcenda. quum pnefertim tot jam continuos an-

Tìos frufra requifta cffct Provi nei ala Synodm aut Tiationalù nttllaque fj>eseius unqtiam , ,
impetrando humai;itw ftperefjet : fed contra omnibus evidenter pater et , quod Remonjlran-
tes per autoritatem fJMagìTiratuum-,atque illegitimos cum Bei verbo pugnantesaiendi mo- &
dos,CMiniFtros, qui cum ipfis fentirent, Ecclefiis ubique obtruderent. In quo infittito , fi
ipfis tandem in omnibus, vel plerifque Claffibus maximum
tantijper progredì lìcuijfet, donec
<J\iiniFirorum niimcrum in partes fioó pertraxtjfent nulli dubitamus qnin ad Sjnodum , ,
frcmovendam-, promptiffmi fuiffent : cum certa (pe fare, ut opiniones fuM fub toleran- -, -,
tid prAtextu , wtrodiicerent. ^}uemadmo.dum in Btoccefi Vltraiecìcnf antehac ab tllis eH

faclum.
Sed quoniam metitunt ut caufam fuaminparticulari vel Nationali Synodo,fuffragiorum
-,
numero obtmere poffint , hinc eft quod dtvifionem Ecclefiarum praiudicla adverfm fefr ^
caufentur.
Verum enim vero, qmmodofefe fub hoc pr£textu, omni Reformat arum Ecclefarum, indi-
ciò pojfunt fubtrahere-,quandoquidem prò Reformata Ecclefu doBorihus feipft venditant?^liio-
modo id cum cmni rat ione non pug/7at,ut i IH, qui proReformat a Ecclefitt dcóìoribus agnofct vo-
lunt, nulltm Ecclefu Reformat £ iudiciofe velmt fibmtttere ?
Si Pafiores Ecclefiarum huius Provincia prò adverfa parte hahent , ò" caufas de eìs con-
querendi fé habere exifimant-,quÌApr&mature adverjus ipfos quadam cenfituerunt, accufent
eoscoramSynodo2{ationali.
Sin habeant quod de ijs quoque conquerantur, qui ex alijs Sjnodis (^Provincijsin Synodo
Nationali comparcbttnt, judicium de hac re permittaììt ijs , qui ex alijs ditionibia é" regnis
adSynodum venturifunt.
H 3 Si nec
90 ACTASYNODl
Sì necillorttm j ti di cium admittant, quodprxfentibtis & mòderantthm a 'JMAgiflrAtu ftipre-
mo Delegata injhtiietur, decUrent igitur,quarummm Ecclefiurum Reformatarttm judicio fé fi-

fiere cuptant.
Si ne hoc quidem facere velint ,
qiiomodo fé j>ro Ecclefia ReformaU Vaflorìhtu agnofci po-
JìitiaiU?
ûod antem hic nhtendnnt exemflum primorum Ecclefx Reformat oriim, quijudicio Sy-
nodi Tridentina fefabjicere recttfarunt tlludfkne abfnrdum ó" alienum ejf.
;
T^xm Conci liurn Tndentinumjiberiimnonfntt. ^}ut'.m Epifcopi Prelati , ntqtte omnia, ,
ejiif membra, in verba Paj'xj/tì^tt effcnt :necquicquam tji licerci decernere ,

pr^'erquam quod
fpf p/aceret, (y- per nt(nci:imfuum probaret, qifodque cum antecedentiitm Ci'nciliottm Ponti'
fìcalium dccrctis confentiret. ^jnhttsfe nonminu4 qtiam verbo Bei per jnrdmentum objìri-
óJos atqiie obligatos effe, fentiebant.

Cantra autem , quicunque adSynodum7{jii^nalemvocabunttir ac mittentur: nullis hu-
manli decretisaut fcriptis^fed foli Dei verbo adflringentar : adeo utfqtiicquam in confenfus
duBrinA nofhxformulis deprehend.itur, quodk verbo Dei diffentit , non tantum illU liceat , fed
etiam necejjeft, adnormnm Verbi divini ex aminare ac corrigere.
Deinde ér hoc mamfeflumesi ,
qi odprimi Fcclefu Refo>matores prò PoBoribus Ecclefìx
?onttjìciA haheri noluerint ,
[edcontra ab tfsfecefftonem fececint , ac proinde- caufu jujìas ha-
buerint, citrjudicio EcttUfiA Romanafé fubiicere recufarint.
K^d eiindem mcdum in Germania Doéìores nostri pacem é^fatemttatem Ecclefijs Luthe-
ranis quidem fed eorumConfeJJionem nunquam recepernnt-, nec fé prò Do £ì ori-
obtulertint;
bus Lutheranii haberi poFiularunt y nec unquarn in hocconfenferunt, ut Luiheranorum opi-
nio in t empiii fuìs doceretur; ac propterea Lutheranorum judicio fé fubnnttere non tene-
hantnr.
^0
paElo hoccongrutt cum co qnodfit a Rcmonfrantibw qui prò DoBoribw Teckfu Re- ,
formata haberipoHtdant,prxtexentesfea do6ìrina Reformatarum Ecclefarum nonrecejjijfe:^

tarnen nulllearnndem Fcclcfiarum jiidicio fé volunt fubmittere ?
Vnde fatis quoque confare poteft ,
qt.am abs re allegetur exempUtm Synodi ISlationalis
Pontificia , quam Gallix. Rex convocare poffet j cuinfque jndicio Reformata qihf ibifint Ec-
clefu, fé nellent adfringere. N,im j/iftof hiqus faî fti haberent caufas , quia ipfi nun-
quam Ecclefìx. PontificiaDodlores cenferi vokerunt^ficuii hi prò Ecctefx Reformata doSiori-
bm haberi ciipiunt.
Et quid-, obfecro, per hac exempla aliudindicant quam quedftbi videantur tam longe a no-
,
,
bisdifentire, quam primi Reformat or es ab Ecclefia Romana, aijfcrrfer: nt. mtamen con- î
tra teìttficenturifeab Fcchfia Reformata fententia non recejj'fe :fcd-,foiis quorundam finga-
lariiim Dociorum opinionibmin Fcelefìafe opponere.
Îmre ig!turjnd;cium de doclrina fua communi bus Ecclefijs non commi tt uni ?
§lnod a.dtem praterea excipiunt adverfisnonnullos MiniJlros-,tum in urbibui hujus Provin-
cia, quaper Deifingularem gratiam has turbas (jrfchifmatapajfii!nnnfint,tumetiam in Pro-
vine ijs vicinis, eofque kjudiciode do£lrina fuaferendo escludere fatagunt quia fé Minifierijs ,
qtiarttndam fepa'atarttm Ecclefiarum ad tempm adhiberijunt paffty td ipfum nonminm omni

ratione, quam reliqua, caret.
Namfi Remonflrantes per infolittim procedendimodum novaquedogmata (qua nonnul'i
eorumjam antea in alijs co ndemnarant) Ecclefias non turbaffcnt , ^ adfeccftoncm ab ipfsft-
ciendam compuliffent; non fiiffet nccefarium, ut Paflores iflt, cum fio dr Ecclefiarumfuarum
,
difiendio, feparatis i/iis Ecclefits fuppetiasferrent.
ûpd ipfim tamen ab ijsftcitim non e(ì^nficnm confenfu Ecclefiarum <:^Magi[lratuHm qiii-
bttsfuherant quiarumnas earundem Ecclefiarum refpicientesy ut Fcclefiis illis hocpaóìo profpi-
.
ceretnr,operam dedertint, ne Ecclefia ifa, qua cum ipfii vcrafidei unitatem confervabant-, tm-
quam mifra oves,finepajloribm manere cogercnttir.
K^n vero propterea Paflore illinon er uni idonei ,
qui de dc£irinajudicent? ^^tfoiitodo ergo
ipfiRemonfii-antesfe ad hocjudiiiumidoneos cenfebunt, quandoqmdem fé rat rum fuorum do- f
ilrina manifeftos adverfarios profefffimt ?
paforei i/li ,,qui adhocfaciendnm legìiimerogati funt .,
non potuerunt Ecclefias y qua cum
ipfis in doclrina confentiebant-, in hoc tpfartim arumnofofiatu piane deferere.
Si hic peccarunt , fibiiciunt hocfaElumftum Nationalà S.nodijudicio, Intendanf Remoìt-
firantes eis litem, é^ audiatur quid ipfa Synodm hicfnjudicatnra.
Ime
NATIONALIS D ORDR ECHT AN^. 91
Jmofirdiqui ex Papnhus illis adSynodum Nationalem deputatipropter hocfactum
conve-
niantur, Parati fint,dum hdc tpfon:m cauffa agetur,Symdo tantifper cum accufatorihus
fuU ex-
cedere, ut ijs ahfentihm tanto liberms de hoc tpforumfacìo judicetar.
Si Remonftrantes adeundem modum eidem judtcio [e velint fuhmittere , xquo animo
<iudi€ntnr.,caujfciìnque doElrin& acfactcrumfnornTK, quantum 'videbitur, illis agere Itcebit.
Nam ex duohns altcrum efi necejjhrium, mjìpro Ecclefìx perturbatoribus haberi velmt;
'velut[e cc'rnmuniuw Ecclefiarumpiduiofnbmittant, vel ut aperte demonfirent , illnd ip^
jìtmjudtcf.rm verbo Bei reptignare.
Pracipue vero oftendunt Remonftrantes, quodnullum Ecclefix judicium agnofeant, quando
€tiam exterorum doBorum judiau-m declinare audcnt,pr£texentes, eos,prxterquam quodaf
felibus duci foffnt, facile quoque rrovincialiumfiggeftiom aures prabituros. pennde
acfi
nulla Aquhate, ingemo, aut confi lentia viri illi futurifnt.
Glmdhoc aliudfibivult , nifi, qi-.od nrtllos piane homines , autjaltem nullos in ter eos qui
religionem Reformatam profitentur, ìdoneosexiftiment, qui deiffisjudicenf.ac promde quod
feipfosfoli judicarevelint, & EccUfijs rcformatis hanc legemtmponere, vt quo delinque lu-
het, docerc ipfis conccdatur'ì
An igitur idcirco Ecclefix omnes Reformatti errarejudicandxfunt aut efièpartes adverfi,
,
quia capere nonpofiunt opimonem Remonfirantium verb'o Dei effe confentaneamlAut, an ar-
hitrantur Remonfirantes totpios doctofque viros quot in Synodo Nationali comvarebunt, om-
ni confiientia carituros--,necfìncere é- abfique partium fudio , deipforum e auffa efie ludicatu-
rosyimo & eamipfiam amplexurosfì ex Bei verbocam demonftrare poffint'ì
Anvero Remonfirantes exiftimantfifiloshabere SpiritumBei, acfic magis extra errore
periculum effe, quam c^tcros omnes Ecclcfix doóforesì
Nofiro ili di ciò piane a Ifirdum efi, quod hi homines, qui nova hac dogmata in Ecclefiam co-
natifunt tntroducere, onniesreliquos pafioresvelint fiifipeîos reddere,&tanquam adverfia-
rios rejicere.
Nam eademplanerattone, omnes ohm hxreticifittdicium Ecclefm tanqiiam fibi adverfia^
riti rejicere potuificnt.
Si contendant,fenihil novi conatos efife invehere, qu/znam ergo difiicultas impediat , quo
minusfcrupnlos quos habent,firatribusfiuis communicare, e^ expendendos dare audeantì
Aut quid opusflit, ut ìfiupremo Magifirattt in opinionibusfuis adiierfus omnes Ecclefiafii-
cas cenfuras proteq-j peterent*.
C&tertim, quod attinet accommodationem,ut loquuntur,vel decifionem harum controver-
fiarum,nos eam Synodi Nationallsjudictopermittimtis. Be qua. confdimus, ficiiti nullam ac-
commodationem probabit qtm veritatifiit noxia; ita quoque nihil decijuram , de quo non a-
,
perte ex Bei veri o,jlcfaffo effe opus, oftendipoffit.

Et quandoquidem ipfi Remonfirantes confitentur, variai accommodandi vias poffe iniri,li-
cet ipfia dottrina cum veritatis detrimento, nonfle£latur\valde miritm efi quod Synodo eiufmo-
diacconnnodandi modum velintpr&firibere, qui ipfiis probetur per quem nontninusipfiorum
,
opinio, quam antiqua Ecckfi&fententia tolerari debeat.

Hificepai:cis,fatiì refponfum putamus adprimam hujus libelli partem, in qua Remonfiran-
tes caufifas proferunt, cur graventur ad Synodum accedere, df eiufidem indie io fie ipfos fub-
mittere.
~Iam vero quod attinet duodecim illas conditiones quas proponunt, ó'fiquendets acfiervan-
das effe fintiunt, ut /equa ac neutri parti addicla Synodus celebretur.
Nosfiane iudicamus nonnullas ex illis ut infolitas & inauditas, obfiervarinon poffe.
Nam qu£nam illa Synodusfuturafit, in qua duie partes adverfi conveniant, ipfaqtie Syno-
dus in duos conventus fieparetur : quorum quifique proprium Prafidem aliofique aófionum di-
reElores haheat: in qua conventus uterquefieorfim agxt, ó'quidem feparatis cubiculis ì ûod
in primofino articulo proponunt.
Nohisfine, eiufmodi Synodum ab Apofiolorum tempore ad hunc ufque diem conveniffe,
non consiat.
Et qiiorfum oìfecro hoc tenderete, nifi cum Remonfirantibus non omnia pofent concedi
qimcuperent,ut deinde rewfeófa libere difeederent , atque hoc paóio ipfium fichifma multo,
quam antcafuiffet,grauius redderettirì
Idipfiitm quoque pugnaret cum Becreto, quod Pr&potentes.B B.Ordines Generales ,cr Po-
tente! Bominationcs ve(lr<s,de hac re iam antea condiderunt.
H 4 Sulnim
c,2. ACTASYNODI
Sdvm coni!iiBtis,feit liberi commecitus diploma.nojlro jtidicio neutrif Arti efl Kccejfarium,
4juAndoquidcni7iojlrarum Provincrariimjìatus is ejt, tittìemini facile mettiendum fit , pro-
tterfententiamfiiam de religione, infé gravi it-s quippiam conflitutum ni:
Cui quoque dijjscultati Mairillratm urbis, uhi Synodm conveniet, itaprovidebtt; ut incu-
ria ipfferet,fifu hlictis filviis conduBm ad id requireretur.
Nos ,Beoft lauSyfubjugo Pontificio:, aut confcientiarum Tyrannide non vivimiis.
Si publicffìdcjìbi caveri l'elint, neminem futurum qui eos verbo ft off'enfurus , quls hoc
quandoquidem iam antc.t,pcrinfolitos agcndimodo5,maximApa.rtÌ6po-
il'ispr/fb.re pcterifì
vJ.iùdium in (e concttarunt.
Adeo uthanc condittone?n ita. late tntelleclam, ficuti CT eam qu£antecefft,pro mero effu-
gio habeamm; quia per eamfipulantur q-iodprsfan non potè fi.
Neque etiam neceffariam arhitramur quam fubjiciunt, ct/Ai'»)Ti«* fiu omnium privata-
-, ,
rum injuriarum aholitionem fcuti nec omnium anteccdentium obligationum renunciatio-

,
nemfuffìcere putamus , ut du£ partes qua defi mutuo conqueruntur , Synodijudicio utrin-
quefifubmittatit , fanSìumque animo propofìtum conciptant, quo cidem judicio in pofie-
rum acquiefiaìtt omnesfimultates deponant , d^ pratertiM injurias oblivifiantur.
,
jQuod pmtereafipulantur, ne qutfquaminSjnodo cogaturrationem rcddere ullim faBi,

centra publicum Ecclefu ordinem perpetrati , pugnat etiam cum ipfo Ecclefui ordine qui ;
poflulat ut non tantum de doSfrina ,fid de fa6lis quoque Miniflrorum ó' public U fianda-
,
lis , lenitime in Synodis cognofiatur.

Et piane metuendum efi, ne fine debita
cenfura, adverfum eos, qui per doElrinam (^ facto,
fuafcandalorum (^magnarti offenfionum autores fuerunt, Ecclefu ad'quietem reducipofiìnt.
£)iwdporro pctunt,ne à Synodo inquiratur utrius partisfintentia-,Remonfirantium-,nempey
an Contra-Kemenfirantium, cum doBrina Reformatti Ecclefix congruat , ficuti ea in Con-
fejfione (^ Catechefi continetur fed ut ante omnia examinetur, quid cum Dei verbo confen-
;
ttat,tllud non convenit cum eo quod Remonflrantes haéfenus funt gloriati;quodipfi,videlicet
confianter permanferint in antiqua vere Reformatarum Ecclefiarumfintentia, qu£ Confef

fioneó" Catechifmo exprimitur.
Namfi, ut IcquunturfintiuntyCtir illitis quoque reiiudicium Ecclefu non permittunt ? nifi
quia metuunt, inanemfui(fe han e gloriationem, tum iri deprehenfum.
Nea.nostamenidcircoflatinmmfatÌ5Ìdfore-,fìdeprehendantur adverfm veterem Eccle-
fix fentcntif.m finfifie ér docuiffe:fed neceffarium ludic amm, ut deinde pergat tir, (^ utrafin-
tentia cmn Bei verbo confentiat, vetmfcilicet, Ecclefi£,an nova Remo.nftrAntiu,examinetur.
^llfod omnia voliint [cripto peragi, illud Sy nodi iudicio permittimus.
De Confefponis reccgnitione, ante afiat is declaratum efi nos non impedire, quo minus Gon-
fie (fio releâtur (jr ree agnoficat tir,prout antiqua confiuetudo poftulat.
Et nobis quoque placet,utilli nulla cenfura prppter animadverfiones fiuas,quas proferente
notentur;quifi Synodijudiciofiibmittent,^ ordinem hic confiituendum fiequentur.
Sententia etiam no[Ira efi, Synodo nationali libertimfiore ,ut decidat, quA fiecundum Dei
verbum decidcndaeffe judicat,ac porro omnia difpiciat, quafine detrimento veritatis, cum-
que Ecclefia &difcationefiacere adpacem poffint.
Cui rei , ut confdimm , illi quiad Synodum Nationalem delegabuntur , unanimi confienfù
invigilahunt.
Confdimm quoque Prap. DD. Ordines Generales,quum deveritate atque aquitate con-
fiitutionum Synodalium apudfie perfiuafiifiuerint,eafidem confienfiu fiuoapprobaturos , ac publi-
ca autoritate exfiecutioni demandaturos.
jQuemadmodum etiam cenfiemm ,penesjudicitim ^prudentiam tam Synodi,quamfiupremi
Magifrratmfiiturum, qua rationecum ijs, qui Synodijudicio acquiefient,vel non acquiefient,
deinccps agi oporteat.
Hacfimt Nobiles, Potente;, & Clc?nentijfimiDomini,qu£ debita cu reverentta ac fiubmiffi-
onc adhunc libellnmhreviter adnotanda,acPotentibm-,DD.vefirkproponcndajudicavimm.
Multa pratcrea alia in eodem libello obfcrvaripoffent, qualia cumprimisfiunt, quibus Syno-
di Gè Idrica <jr Prafiidis ejufdem Synodi actiones fugillant , (de qutbm ipfie Prafies, conventui
noflro, Geldrica Synodi nomine adfifiens, maximopere conqnejlus efl, é^ contrarium nobis as-
ciaravitfitem varia,iniufìaque accufationes ,calumnia,ér injuria,adverfius alias quofidam Pa-
fiores,tum intra, tum extra hanc Provinciam infiituta. ûarum culpamfacileprobari poffet
m&qà refiderepenes ipfios accufiatores, quam penes illos quos apud Potentes Doniinationes Ve^
firoi conantur traducere: quanadmodum (^ alufiingidana plurima. Sed
Seà ne Potentibus Dominationibns'vejtrlsprolixiorerejponfimolcjrijimiis,utqueomniay
ìuxta mandatum 'vejtritm-,qti£ acerbita.tem,fcrturhationem,aliofìj^ affe^ìu^sfapimt , vitemttSi
adfingularia illar effondere , ai!ihtiji(s generis cdumnìjs atg^ occafktiombm acrmsob'uiam
ire nobls vifum non f
tilt. Interim Potentes Dom. vejlras demijfe rogamtis,ut refvonfum hoc
mofirtim boniatqiie xcjui conftiUt i; .dcque ippi rejlatihiti-s , quod-vobis propritdentta "vejlraìCid
Patrits commtine bontim^ó" Ecclejìarnmpacem maxime neceffarittm videbitiir.
Et qumdoquidem libelli hujus aite ores, circajìnemfcriftì fiit inntittnt , fé adverfns quafvls
ejufinodi Synodorum ( qttas hic improhant ) citationes-,atiresfii.ts obttirattiros quod ncnnttllì ,
ex ijs reipfa quoque attfifiint-,qtiiim-,advcrftis iteratum Feflrum mandatnm,eoram Synodo hac

non comparuerunt.
Pogamui Pot. Bomìnationes vcflras ut hac adanimum revocent,(jr atitoritateftia procu-
,
rent,ne quifqttam inpofterttm,qtti ad hanc atit adNattonalem Synoditm citatm efì aut e i tabi-
eiimjìnem ci t abitar ut docirinx atque actionttmfua-
f
tur,fé fiere rectifet,qtiando 'videlicet in
fum rationem reddat.
Aftum Dclphis inconventu noftro Synodico ad 24 0dobiis 1618.

PP. DD. Vcftrarum humillimi Scivi, Paftores & Senior(;s
ad Synodum Zuythollandicam deputati, atque omnium nomine
HenricU'S Arnaldi , Prafès. Balthafar Lydius , Affeffor. Ioanues Lamo-
tim, Scriba.
Sefsione Vigefìmafeptima, sess.

^
XXVI li
X I. Decembris Die JS/Lartis ante mcridiem.

,
REmonftmntes citati itcrum comparacruntjrogatiquefunt anfententiamfuamde ,
quinqueArticulisproponere ócConfiderationes fuasfuper dottrina in Confef-

,
fionc & Catecliefi harum Écclefiaium comprehenfa quas fc habere fepius profeffi.
,
fucrant, parati eflent exhibere ,prout in Citatorijs ipfis fuerat mandatum Refpondc- :
runtjfe i'aiplum habere paratum quod praemittendum effe judicarcnt utque idipfum ,
prackgere (ibi liceret,petierunt. Rogati,utrum hoc fcriptum explicationcm fcntentix

ipforum contineret non quidem eam continerc , fed quafi prarambulum quoddam
:
eflc fcriptum,quod mox fecutura eflent alia. Quamvis autem fcriptis hujufinodi diu
dctcntaeflctSynodus^meritoquc rejicieaquxnonfacerent ad rem potuifìcnt, tamen
ne de quo conqucrercntur habcrent,permiflum ipfis fuit,ut pra;lcgcrent;fuitque hujuf-
modi.
Nobiliflìmi Illudrium Generalium Ordinum Delegati,

Reverende Domine Prxfes^ Reverendiflimi^Clarif-
fìmijDod:ifIimijpijflimiquePatres ac Fratres.
PRudenter monet doctifftmus Parxus, Irenici fui pag. tA- fi nemini autorem fore , ut
adConcilium accedatytibieofdemhaheat adverfarios é" ludices. Nam iibip>ars adverfa
fòla j US dicit , zìix fieri potefì., quin in alterius pr£Jiidicium,condemnationem ò-oppreffto- ,
nem,confilia omnia dr decreta dirigantur. Htijtis -vero rei documenta quam plurima, nobis
exhihet hac ipfk Synodtis. In qua,prAterqitam quod nobls rigidifftme prxfcribitiir quiddi- ,
cendum nobisfit,qtiidnon-,ufque adeo ut non-nifi impetrata precibus (jr obtefationibm ueniai

adfiriptorum noftrorum,qtu adfintentis d^ cattfi noflrapatrocinium facere nobis videntur
leUionem accedere concedatur i hoc etiam per J).Prtit.fidemagitur,ut modo inmaU fdeit
«4 ACTASYNOlDl
modo in Ufi , (jiiajìyionfiffcerent nohts flurimorum Theo-
Majeflatls crimennos adducat
logorumirddrodiAjUtetiamfitmmxnofir^ Potcfutestmquis agendi modis , tnnoscomitan-
àxfmt.
Heflernacmm Sefftone Mat.'ttinA^fìifptcioncm hanc Synodo atque Auditoribu-s quotquot

M. Epifcopio S. iheologiA Profef-
adfintînjtccre conatmfuit D. Pr ^fes,acfi mala fide k D.
fore aBum font , fnam orationem fetenti orationìs exemfUr
ut -tote qui fojl hahitam
Pr&fidirejjionderit fé nonaliudhahcre exemfUr quatti itnicitmiìlud qubd admmus ejfet^ ,
Cam tamen co iffo die Secretari-J Belegatorum lllif. -D. D. Ordd. alind excmplarf'.a mariìi
fcriptum exhihuerit. Ad qiiod itfim refpondit ftpra dicfus Epifcopw.fìhtinfignem k\tc in
parte injtiriam a D. Prxfìdefierhé' hallacinan citis Pcvcrenttam : fé emm dìfertls &fpr-
malibus l'erbis dixi(fe,non hiibere exempL-irfitii nitid' defcriptum -.reliqua vero nec dicia
fé
fibi, nec cogitata ep. Provocans fitferhac re ad
iffttis Synodijefiimonium. Cuiinter
I)-Pr&fdem&D.I.fifcopÌHm contcntionifinis tandem Delcgatorum lllnfl. Ordd. Generltr
liitm interré fftone tmhofitm ejl. HisperaBis-, pomeridiana Sefsione ali&m innosin'vehendi
occafonemarripuit,cxfin['to quodamnofìro antemeridiana Sefione prdlecto-j cf Synodo fifa
é^ prolixa Oratione perfiafit , nos cenfnra effe notitndos , qiiod aitfifncrtmns llhiH. Ordd.
Generales ó'particidares.,nec non lUiiftriJf Principem Aunaciim fchifinatis accnfre , nec
non ettam maximam partem Synodi : quam etiam cenfuram fuffragante Synodo,pancisex- .,
ce^tisinfiituit. Adprìmum refpondtmmdf refpondemiis alteram npbis Inefieri ah eodrm ,
Prsfide injitriam , &

in toto noflro fcripto nufquam nifi ciim reverentia nos de Itluflriffl
Ordd. Generalibm Ct- eortim Belegatis loqni. EtprofeBo non tamfint honorisfiti dr D^-
lerrantiumfuoriimcxiflimationisjqudm in Rcp. fartam tecfam effèoportet,prodigi , hi iifi,
qui pr&fentes fedent llluflr. Ordinum Gencralium Delegati , uthocin fuas dominationes
commiffum crtmenfiquidem commiffum cffet filentio preterire vellent. ^)tfin, vt quod
,
res efi appareatj.iferte dicimm in Pr £fatione,nosfichifnatis feos habere maximam partem

eorum,qiii ex confaederatls Pr ovine ijs adhanc Synodum convenere Ecclefraflicorum. Eccle-
fiajìicos defìgnaf'fius ut horum aitianes a Politicorum a£iionibus , de quihm pronunciare

y
nolumnsydiflingi'ctnms. Et pair^. 4. d" ^- fufeprobatur,hosìpfosEcclcfiaficos(deMa-

:;.
giftratibiis ne ^ìj quidem ) fehifma fccijfe , tdque ijs rationibus qu£Ìn Magifiratum non ,
quadrant , f'd Ecclefiaflicos Contra-Remonflrantes folummodo fpeBant. Accedit, quod

cum maximam Synodi partem ifìius criminis,nempefchifinatis,infimulaverimm Exterti -,
Theologis exceptis ,77-/inime lllnfl. Ordd. Gcneralium Delegati a nobis taxati fiat , «/-
potequiveltpf' Prtcfide jttdice, a Synodoipfi diflinguuntur > fedqui Synodalium &£ìionum

direclorcsf.nt moderatorefque.Nec efi profeto tnorisnofìri,Magiflrat!it'.m nojlrorumdigr?i-
tatem vel direcìe vel indirdi'} nedum publicis fcriptisfiuggillare ,feduti reverentiam dr
-,
ohedientiampriorthusiitaprafentihìis ,quoadf.lva confcientta juxta Bei Verbiim fieri po^

terit,prafhbimus femper , etiam Deum prò tncolumitate hujus nofirm patria, lllufì. Ge^
neral. Ordd. nec non llluflrif. Principis Auriaci fallite orantes. Sljiî^f iflam
D. Prtifidis criminationem'ì errorem-,achallucinationem non levem interprctamur.Alterum

quod attinet , nempe nos Ecclefiaflicos plcrofque fchifinatis acctifaffe agnofcimw nec hac ; ,
in parte quicquam a nobis peccatimi arbitramur. id quod verum efi diximn-s.^dr tefiantur
idipfm , dire?)?t£ in duas partes Hollandicx, Geldricx , J'ItrajcBenfes , dr Tranfifilanix
Ecclcfx-, idque Contra-Remonflrantium fludtjs-,uti probatnr à nobis mfpra diCio [cripto ra-
tionibus varijs. quibus non jufl a refutatio fed Synodalis cen fura , nec non dccretum llluftr.
Ordd. Generalium Delcgatorum opponitur. Cui decreto refragari , munerisnoflrinon

efi. Cenfiram tamen Synodalem quod attinet , nos eam multiplicis nnllitatis arguiìnm.
Primo.quod-,qu<e veritatis fors effe folet,indigneferat-, nos plcrofque Contra-Remonflrantes in
Synodo' prafèntes fchifmatis reos agere. Hoc enim ita fé habere,confcientiis noffris perfiafif
fimum efi quicquid tandem hac de re fccmjudicaverint
, , judicent,ac judicabunt ipfii Contra-
Remonflrantes. Secando, quia htec ipfa ce*? fura, in eandemfchifmatis culpam a nobis voca-
to; lllufl. Ordd. Generales .odiofé dr pr&ter rei veritatem fupponit. Tertio-,quiajtive-
nilis protervia ac petidantiaaccufat eos-,quornm aliqui xtate drannisnonfolum multis Synodi
n embrisfedetiamipfi D. Prxfdincn cedunt. Quarto-, quia protervia nonefl,necpetalaf!tÌA
juvrnilis cen fri debet,quodpr£-/neditati,confilto ac piena animi deliberationefcripfimm-,dr
tit ioti orbi Chrifliann con(lar€t-,voluimm. ^£ porro de judice noflrariim controyerfiiaritm,
inter nos drD. Pr&fiidem dificeptatafintyeo redeiint, quod a coffiientijs nofiris impetrare non
pojfumiis
NATIONALIS D ORDR E C H T A N ^. ^6
j>nJJìimHS,e0s utjudices agnofea?ntis,qHÌ partem alter am fitU nohifcumftiftìnent , qtii fchifmate
faô a noht-s fecejfere , nulla, [aera, nobifcnm communio, habcr-e volunt [ed fcriptU fuis
;
nosjam ante condemnarunt. luris naturalls arbitramur , ne pars adverfajudcx fit in [uà
cavfx,& ad-verftis juratos ettam ludices.fi adverfarijf'.nt, in re contro'verfa excipipojfe. Hxc
axiomatapra^ticaperfeé' naturafianota , altim animis nofirisinfident , qaamntvelnlU
Jllujl. Ordd. Cencralium-,vclhu]m Synodi autontatenohk eximiqucant. ^lupddewaxi
Veteris ò'Yccentis Ecclef^ diófum fuit ref^'ondimm é' refùondcmitSy Veterisin conuocan-
,
dii Synodis variamfttiffepro temporum diverfitate rntionem. Ipfe enim Athanafìta difcef-
Jìtex Concilio convocato in Tyro a Confiantino , quod animadverteret , pr£CÌmos Concilij
'virosyjudicis^partis munere funffuros. Reccntem Ecclefiam quod attinet,non oh altam
caufarn Reformati Conciliiim Tridentinum adire detre5larunt , quam quod Pentijìcios prò
parte adverja haberent. Ob eandem caujfam ad Flaccianorum Synodcs venire detreSiarunt
nofiri fib eodem tamen Magifìratu Duce Saxoniie, viventcs.
, Et quid fi ad Luthera-
nam Sjnoûm in Germania alqfque locìs vocarentur Calviniani ,q!fos vocant , num pat-
tern adverfkm judicem agnofcercnt ? Nequaquam. Exempla Coolhafij, VViffgeri Her- ,
f
manni Herberts aliena rat. Nam nullum in ter hos craltosficliùnfueratfchifma , uti
,
nunc inter nos é^ Contra-Remonftrantes. Ne e refert quodjuramento adftriâfint omnia.

Synodirnembrafefccundum confcientiaêx Verbo Deijudicatura. Nam etiam cantra ju-
dices juratos excipi quotidiana docet praxU , fi quando in propria caufa judtcare volunt.
,
Adid quod allegatumflit a D. Prxfide alia ratione hmrefbm occurri non poffe , Refpon-
-,
demti'S , adrem minmfacere -.cumnec hmreticifimm , nec htzrefcos convinti. Ad id quod

quxfitum flit a T>. Prxfde, quem vellemm judicem , refpondemi^ nobls inpréifetitiarum ,
fifiicerc hoc dixijje, hancfaltem Synodum , quxjam ad judicandum comparata ejì, non poffe
,
effe maxima fa parte j^tdicern-, cum pars adverfa fit. Jôdf tamcn ad hanc Synodum de-
putatifmffent ex confederati Bclgijprovincijs viri pack amantijfimi qux mcnsfmt Illiiflr. ,
Generaliiim Ordd.necquifefchifmatihuicfaciendo velpromovendo immifcuiffent , minw

caufi nobìs foret adverfm talem Synodum excipiendi. At nunc ad cam delegati fedent Ec-
clefiafl&,quam plurimi compertifftmi nofiri adverfarij : quorum in lotum mitti potuiffent
Viri moderatiores,quiquefihifmafa£lum improbaruntjicet in Contra-Remonfirantium fint
fententia, J^rn tamen in deputationibm preteriti funt. Etfrufha alium judicem elige-
remusycum alium nobis dare non decreverint Illiifir. Ordd. Generales , ^ huncprxfintem ju-
dicem patienter ut feramus,petatur.
ûamohrem,ne diutiusfiper hacre difeeptemus,nos omnes ^finguli hacfolemni éf difèrta,

Proteftatioue toti htiic Synodo dûniverf) orbi Chrifiiano tefiatum facimus-,nos pr£fentem
Synodum aut maximam ejus partem proptercaufisfupra di£ias , cy- in fcriptoa nobis exhibito
comprehenfuHyò' rationibus munitas nonhaberepro legitimo Controverjìarumnoftrarum
,
judice,ideoquejudiciumejus nullum apud nos ò" EcclefiÀs nofiras habiturum pondus. £)ua,
Protefiationepr&miffaiadremprxfentem, (^propter quamcitatosnoscredimus , nos accinge-
mus. Hocpetentes ut hoc quoque friptum nofirum d^ Prole[la ti o a£lis Synodalibusinfe-
,
ratur.
Subfcripfèranc qui ance.
Hoc Scriptum cum fuiflctpisekdum, rogata de codem fu it tumlUuft. De- ,
legatorum,tum totius Synodi fententia. Ac primo de criminationibus, quas intende-

bant deinde , de Proieftatione illa folcnni advcrfus Synodum.
: Prima crimina-
tiofuit, M. Epifcopiumiramerito à Prefidc fuifle reprehcnfum,quod cumSj^nodo
in tradendo orationis fua: excmplari haut fàtis fmcerè nuper egiifer. Quje rcs,
quanquam initio per fc omirtenda videretur Synodo , quod ad maiora propcraret^ta-
mcn cum & fidem Pra.fidis in dubium vocaret & ad vniverliimConvcntum provocaf-
,
fetEpifcopius,rogata fuit tota Synodus à Pr5fide,ut de re tota teftimonium vcritati pcr-

hibcret.Declararunt omncs,in receiiti adhuc habcre memoria, fummam vciborum M.
Epifcopij nonnulli quoque fé formaliae)usverbacalamiscxcepifle, ex quibus aliud
:
iritclligere non
potuiffent, nilìquod M. Epifcopius cum habitafuperioridieVene-
ris oratione jufllis eflet exemplar ex quoeamrecitaflct, Synodo tradère rcfpondcrir, ,
aliud fé exemplar non habere ac proinde peti) (Tet , ut licerer prius fibi illud dcicribere.*
:
• '
cumquc
96 ACTASYNODI
cumquc urgercmr ut cxtemplo c^hibcrcrjrepofuiflcr, fatis nitide dcfctiptum non eflc,
fed macularumjuflufqucût nihilominus lioc ipfiim qnalccunque cffef,traderct,ut libi

autautographumiplumautapographum authenticum rcddcrctur petiiflet : a-quum
cairn elle,ut cum cxcmplar praetcr lioc non habcrct aliud,iple orationis fua: cxcmplum
rciuicret. QMJfoimaliumcjus vcrborum non meminerant teflaii tamen fitnt oni- ,
nes,mcntcm le M.Epilcopi) non alitcr quam Pi-a;iìdem cepifle. Rogati quoque llluftres
Delegati, ut tclHmonium hac de referredignatentui-, refponderunt, M. Epilcopium
non' alia vctborum forma ufum fuillc quam ex qua patcret unum tan-
, ,
tum cxcmpìar ipfum habcie. Clarifsimus virD. Hcinlìus eomndem Dominorum

Secreiarius icftimonium diccre togatus nonalia verborum forma ufum fuifle,tell:a.
,
tuseft. Ac proinde judicauit Synodus, M. Epifcopium

jureà Pracfide hac de re moni-
tum ac reniehcnfum fuiise , utque poftca candidiu s & finccrius cum Synodo ageret,
denuo else monendum. Secunda criminatiò advcrfus Prarfidcm inftiiufahxcerat,
QupdRemonltranteSjin odium fummiMagiftratus immerito adducere conatus fuifset,
utquiinlcriptis luiSjeidcml'chifmatis crimcnimpcgifset , atqucindigni?aiemejuf-
dem & authoritatcm injurij fuifsent. Ad quam criminationem dikiendam Praefes ,
locaqua;dam ex ipforum fcriptis,qua: tum Synodo, tum exteris Theologisante ab ipfis

fuerant cxhibita ,
meritoque eos hac de re fuifse reprehcnfos, dcmonftrauit.
prcclegit ,
D. D. Delegati quoque Criminatione fententiam fuam dicere digna-

rogati, ut de hac
rcnrur,relponderunt.Non potuifsefealiter intelligcre , quam quod Remonftrantes de
fummo Magiflratu non (atisreverentercfbentlocuti,ac proinde reprehenfioncm illam
à Pra'fidc merito efsefadam. Idem quoque 6c Synodus rogata eft. Cumquejatn
fuam Afsefsores, Scriba atque Exteri Theologi,dixifsent fententiam, quia jam elapfum
tcmpus erat, res in proximam dilata Seffionem eft.
Se s s. Sefsione Vlgefimaoétaua,
XXVII.
Eodem Die poft meridiem.
OMnes tam Exteri, quam Provinciales Theologi reliqui rogati ut tcftimonium ,
fenrentiamque fuam de fecundahac Remonftrantium criminatione dicerent,con-

fentieniibus fatfragijs declararunt, rcprehenfioncm Remonllraniium quod de fummo
Magiftraiu ejufque aftionibus non fatis revercnter loquuti eflent,à Praiide, jurc meri-
to , ìcmpeltive, &publicaautoritaie Quod li aliqua in
fadum : parte peccatum ab eo
cflèt, lenivate potius quam nimia fcvcriiate modum exceffi ffe. Rerrionftrantes enim
tumfcrmonibus, lumfcripco fuo, partimSynodo,atque exteris Theologis haftenus
non tantnm Synodi, ied fupremi quoque Magiftratus atque Ecclelìarum Re-
traditis ,
formatarum Belgicarunijdignitatem^multis modis Ixfifle. In primis falfaillacrimi-

natione,qua Conventum'am illuftremut fchiimaiicum illegitimumque accuiàient.
Qâ: in ipfum fummum
Magiftratum, cujus juflli atque autoritate convocatus cfl'et,
cujafque Delegati iplius nomine huic Synodo intereflent,eamque moderarentur non ,
rcdundarc non pofl'et. &

Qncmadmodum in iplas Rcformatas Belgicas Eccledas,
quarum D.putati eani Synodum conftituerent imo inReges Principefque & Magi-
: ,
ftraius Ex eros ,
qui tot venerandosTheologosad
eandem ablegaflent. Dcnique,
ineos ipfos Dcpu atosExterosThcologos, qui cidcm Synodo intereflent. Quocirca
vilum fuit hanccriminandiinRemonftrantibus licentiamproterviamque, acri rcpre-
henllonecaftigandam denuo, moncndofque fcrio, ut mifsisejufmodifalfis atque con-
quilitiscriminationibus,fmcerius inpofterum módeftiufque agerent, ncque libcrtate
Syiiodi ac Icni'ate abutcrentur. llluftriurp denique Delegatorum decreto morem
gcrcrent,& fine uUa rergiverlationc in rem prafentem venirent.
Rogati quoque ipfi Dclegati.cum univerfa Synodo quid de folcnniilla Remon-
,
ftrantium
.
kAtìONALIS DORDRECHTANiÉ. ^
ilraiitium àdvcrrus Syrtodum proteflatione, tum de ratiònibus quibus niterentur
-ièntirent, acque ucdetotaCaufla melius exaótiufque fìngull pronunciare poflentj ani
^nte tada , demio prxleda &
ad calamum didaca cftproceftacio. Rogacique fune
iìnguli, uc Scllioneproximajquiacempus jam claplum crac, fèncentias flus icripcò
«xplicarentj
Sefsione Vigesirrià-norìl
X //. DecembriSi die Mêrcnr^'ante m'eridiem.
Al^lpliffimus Vir, D. lofias Vosbcrgius, qui m Zelartdlani ptofe£tus abfuératjtum

juramencuminSyriodoprasftarecur, idemjamreverlusprsefticic.
Advocaci fune citaci Remonrtrances , quo ijfdem, cum in Synodo prséfehcìbusì
Theologòrum de ipfòruiii Proceftatione judicia prxicgcrcncur. ludiciahsec fue-
rune:
De Proteftatióne & duabus Èxccptionibus Remoriftrantium

Sementia Theologòrum magn^ Bri-
tannile.
PFtamtts Hi'tniftros Selgicos, etUmficontrAriàmfentemUmfuhlìce docuerìnt-, ac defenderinii

fofenihilominui, & {qmndoqttidem huc Ugitime focatijunt) deh ere indie es federe in cau~
j": RemonfirantiumexAminanda.& diiudicandA; Nec fojê Remonflruntes tillo jure illorum in
hac Synodo congregatorum autoritatein declinare, 7^m quodobtendtmt Còntra-Remonjlrantes
eêfchifnaticos-, id »ec verum riobii %>idefur, nec verijìmtle.
Prono, quiafuprema Ordirtum potejìate é^ comrnnnibm Ecclefiarum Belgicarum fdffragìjs ad
hanc Natioiialcm Sjnodum celehrandam pra altjs ele£ìi, approhafi , (jr confìitutifmt. SchtjmÀ-
tici ergojìhabeantur, eodemfchifmatis crimine tota hkc EcclefmatqUe Rcfn. involvitur,
Secufido, quia, confiat hac Synedtts ex perfonis nulla Ecclejìafìica cenfura notata , nullo publico»
mt legitimo iudicio defchifmàte conviSlisunquam, autcondemriaiìs; Protejlatio autem Remon-
jlrantiumf.olnincontrarium, vim latafententix habere non dehet.
Tertto, quia Profefsores Delegati ab Ordinihtti ^
Pajlorés deputati k Symdis ftiìi provincia-
lihm conflituunt corpits reprafmtàtivumtotimEcclefuBelgicjt. Aratione autem alienum ejl^ ut
pars Schijhiatica câb integro corpore divulfà cenfeatttr, qud ordinatione (^ autoritate legitima
totum corpus reprdfentat, &
virtute fuacontirtei.
.Quarto, SeceJJto [fi qua olimfuii) ea CMagiflratiH autoritate, atit toleratafuit pàcìs cattjfa^
donec commodiore aliqua via P.cclefijsprofpùi pofiét; autfaltem mox emendata (^ fublatafniti
jèparatio autem à paucùfaóla, ad tempia toleràtajamqnefiblata, non potefi infimcm (^ gene-
ralemfchifmatis mactdam quamplurimis hu)us Synodi mernbrls adjf ergere
,§uinto , quia ipfi Remonframes, recedendo à dottrina communi! èr recepii ìnitium ó" ,
caufia hujm feparatioms extiterunt ÌSÌam Feritashabettir, quod a primordio in Ecchfidaliqua

;
traditum (^ receptumfiiit i errar deputatur,quodpofed!nducitur,done(:habitolegitimo exa-

. mine érjudicio, contrarium concludatur. ,^y) etiarn accediti quod UH dici nonpofjìnt a dc6lri-
na Remonflrantittm recejfjje (quod infchifmate necefariò pr£fupponendum eji) tûi illam nnn^
tìuam receperinfifedab mitiofibi prvpcfìtam reieceriht, ^ condemnarint.
Denique quia in confefofuit apudomnes exieros Prindpes (^ Refptlbiìcós qui fuos Theolo-- ,'
gos huc delegarunt,fuprema Reip. é" Eahftx Belgica autoritdtd non conciliabulum fchifmati»
c0rum,fed legitimorurn Paflorum Synodumfuifse conz Ocatam.
Ncque fecundo valet ad Synodi hujns autoritatem enervandam, quod caufantur Remon/ìran-
tes maximam Synodi pattern conjlare ex adverfàrijsfuis > neque naturalejtts permitterf, Mt,quf
adverfariftiejt incatifafua iudexfedeAt»
i mh
. .
Hatefementt£ refr.igiim\ primi) fèiêìuafraxls ommumÊìcìefìdruT». SyjiodlsOei- Wimm

'aim'eTìtds Nifxna, Cofì/fanti/Tofalititm, E'^hefim, Cha loedenmjt', in Symdis etiam Nationaìihik
Ò'' rroi'inciartbus spprobatis, tûi àrìtiqiiUiisrecef'tam do6lrinant efûgntirnHt ,ah ìllìs , qiàtwft-
dcmjiln traàitam admijèrunr'-, é^ approhnrunt, e.\'amifiatì,jtf,duan, dr damaatijùnt»

Sectindo ivfitti rei necejfttM bue cogit; liam cttm fupremA pttJÌM deteì-minaridicontrovet^-
fiM in qitdihet Etclejì&fu fenes Synodum liationdem , Icgitime cotivocatam c^ formatam^
.feri nonpotefi ut nova dogmata th qtujìionem vocentur ó" l'cntilentur-, nifi ab illù qui
, ,
antiquittis tradita doitrin£ adhkrefcunt. Theologi enim in negotio religionis , ncque ejfefolent
ianquam abràfie tabula, neèfiieeffe deberìt\ Sì igiturfoli nétitrixksfojfunt efi'ejudices; extra Ec-
'^clffiam, in qua lites enatiefuntyfemper qu^réndi ejfent , é" nulla Ecclefia ejjet ad componendas
fiids lites idonea. . . >, .
:•• \\ .:
Tertio,iffA aquttoihocfuadere vìdetur, T^àm qux ratio reddi potefi , curpjfragiorum iu-
re privcntnronines UH fajìores ,
qui ex o^cio receftam Ecclefia doSirinam fropi'gnantesijècui
docentibài adverfitifuntì Sik'ocobtinereti nova dogmata Jfargentibui nemo obfijhret y ne iffo
:faô )U4 ertine fohnoàurn de illisControverfijsfiidicandiaymfterent.
,0yàYto, in to errattir, fuod Pajloresinfua caufa hoc mòdo judices ejje prafumuHtUr. Ferì-
i/ts cornmìiìfii Ecclefia thesaurus ejl, necpptefi ullo aito fieri
f peculiumfiinguUrum per^narum.
Bei /f Ecclefia publica caufaefi, non fuaciiirffque , qu£ in Synedk agitar. \^tqitehanc Ób
c-iufàm ficroftnô ittr amento ob/lringuntur,fep(fito omnipartium ftudio -, & afi'eSlibm indr-
dmatis-tnon tAnquam de (ita canjja,jèd tanqaam de cau/fàDeiêx verbo divino fé iudica-

itiros.
Benicûe Index non hahet eam potefiàìem in caitffa Rfligionii àefìnienda , qnam hahet in
rebus externis. In rebuiexternifìiniûa ludicisfententia alteri eripit, adfepertrahitrema-
Itenarn. K_At qui autoritàtem iudiciariam exercent in cauffa Eidei, nequefibi adiudicare,neque
adpropriarepcfiiintipfàm veritatem, neqite alys eripere . Cum igiturfupremum tribunal apud
eosfit , externurn eorumittdìcium non fottìi deelinAri, utfote quod foli Beo fubjicitur. ^C
Hafeob canffafputamw protefiationeni Kémotìfira'ntium infirmis fundamentii nixam , iU

lofque tam divino, quam humano iure bbligatos utfé buie Symdo fibiiciant Protefiati^
, , ^
nifiu tanquàff) temerefac?Ji re/mficient ; Idquodnob^é" totiSynodo gratijfimum fiore arbir
irantur, '.y:.^
Sententia Palatinorurn,
De qiicEftioiie,anProtefi:atioRemonilrantiumdeniiIIirace Sy=
nodi valeat ,
quia Provinciales fìnt advcrfà pars,
te fchifmand?
REfpondemm. Si nòs ciUtorum loco efsemus , gratularemur nobis , fieius docirinA, ob quàm
videremur nobk aiiquidpajjt efse, rationem reddere pofisemm , iufisufummi LMagiìhatttf,
intam auqufio confefsu-, in tot tefiium oculis.
(JMiramur igitur, Citàtos adeo reluSlari, imo vero totam Synodum reiicere protefiatione fiid^
qua minime admittenda eft, quiaprincìpes eius caufa nulUfiunt-yquodvidelicet maximam Synd^
dipartem habcant adverfirn'^ & eandem fchtfìnaticam.
Ratio Prima nttHiiu valoîs efi. Namfemper membra uniuf Ecclefix , a corpore ipfi, videlicei
Ecclefia, membrorum illorumfuerunt indicata
In FctereTefi.imenloISlovaioresadfHmmumSacerdotem, a Sacerdote ad Legem tefiimh- &
nium remittebdntur. In Ecclefia Tôvi Tefiamenti Arriani, Macedóniani. Eutjchiani , Nefìó-
riani, ab qs indicati funt, qiiosiliiputabant efie partemfiibiadverfam. Optaim etiam Oiftlevi-
tanui lib. 5. adverfi^ l'àrmenianum confulit; Vt ohorta inter Chri/lian'os controverfia non M
Faganos aut ìudôs recarratnr ; fied ut inter fé fratres ex verbo Bei controvetfias com-
fonant.
UVIos veterù Ecclefi.t,Àd nìflras Reform&tits derivatm efl.
In Ealaiinatu memieimui , unum atque alterum Noratoremfepatefacere, tMonitifuni

prfmttm a Claffc fua-, deinde a Senatu Ecclcfiaftico : î refraârij fuerunt -,
dimififi funt,
Triginta anni funtt quando Samuel Huberus in Helvetia,fuper ^fdem Controverjtfs qua itt
'li»
.
. NATIONA fe r 5 -D^'O RDR E C HTAN vE. 99

Se!gio moTêfunt, Utemfuis coHe^ù inteniit: é^ traduxerat mn paucos infuas tartes. Semini
Bernfrjìs , hencdiElx memorU viros Theolcgos -.TheodorumBe-
utg'ifcentima'o occurreret ,
z,am Geneva Iclmnnem lacohum Gryn£um Bajiia, Jthannem Gultelmum Stuckinm Tiquô^
,
(^ (jui adhuc •viuit t'cnerandum fenem loaf!ììemIetz.Urum,Scaph$<Ji0Cottvcca.vit, AudtiusAÌf

hiiHuhertu & injìituttafuit . Ssdcum cedere rioUet -, dÌTniJ?m,tuìbii4 quidem alibi moxit, Ec^
clefia,sAutem BermitunitraKquiUiti reliquit.
•
Ohiicìunt Citati, Ptozinciales mn pojìe e[ie iudicesfuos, quia huê/.us jì^,ldogmatàir?!pugy3A•
'vemit•,fedfliflmtuNt»r!rptheJì,pug?:antey
1 . Cum 0^'. do C^'Unifirorum Ecc!fjì.e, qttodjuhet eor ref^Here (0;itradicentes.
t. Cum ordtne Ecdejìt^ quKjì-, ut dtth

m plurihtisveprcfhetantihtti , reiiqui dtjudicent, '&
ut SpiitftiFrophetarum Prephetùjùitfuhi'.ifi.': :i.ìail'Zi
cbitciuntrurfum,f; k Provincia, i'itfsprtdem ejje damnatcs. Rejfovdtmuì , ttiam A'cxan-

drurn Epìfeopuf» ^^lexandririum privùttm arile C&i^c^x/tuml^cjenumimprobajfe Arri] dc(^^
fedprcptereapro i.legitimo etm indice publico nonf.iijjehabitum.
Et ftc eJfe,ContrA-Remonftrantes a'iquirigidigresfuerint in cerfura (cmnesenimhcmines

furtts) tamsnpojleaquamiu-'.tmentUfnJìrcentar^, chayÌM^,cr 'verttatUprjiJliterunt , mnde-
hent idi irco a diiudicattone do^'in^ Sjr.odica removeri.
Ohiiciunt pr^tefea in Saxoììia é' CMarchfa, longe aliam Synedoram rationemfuijse inji'
tutam.
Rejpondemm^cfuodad Saxor.tan^ Atttnet, CaJ}aûsPettcertn,Tridericus VVidehramm, Chri-
fiepho'HS Pe7êliui,CaJpa'^ Cruciger, Henrtcus jMuflertfs, C.ariJJimiTheologi , nibil^tauein yo-
tis habuerunt, quam u;pub!tcejìdeifu£ rattonern edere pofjent . Sed in Torge.nfi Synodo , Ann»
e 1 3 ID Lxxi V celebra -a, non ra io & exploratiofdei ipforum-.fedfibfcriptio cr approbatio ma»

pifejìoru?nerrorumfuit pojlulata.
In CMitrchia Era ndebu "gi:a, cum & nte qttadriennium Super- attendente!, numero p^ne qua^
dri!ginta..,xolente,(lc SereKtJJimo Ele6lore,mthi Sculteto, (jr alijsadeam remdejtgnatis^fuamde
manditcatio-ie oralt t
VbiqHitate, Cr id gentu al^s.f^dem explanare , d^
ta/icKt d.fen- quantum
der e dt berent , non illi exceperunt cent: a nos, tanqua m partem adverfam fed a 'ij atatem , olii ,
alia caufiti, deprecatifuntillud, ér Magiftratuifuopùllicitijùnt , fé demceps a lalumniii doiìri-

fi* mfinftbitemperaturos.
Ohiiciunt u'.tirr.o Vrfmum &

?A*£um^ qui Concilia i7a non adeunda fuaferint, in quilui
^demfunt ^ accufatores & Sedf ujìra hos fi ôs nobù obtictunt, qui cantra (onciliabu-
iudices.
la Po>ittJìiiorum dr Lutheranorumfcrtpferimt; qa£ tantum differunt ab hac Synodo, quantum

ca'.um à terra dijìat. Nam,
I. In tilis decreta hcminwn , Papié puta (jr Ltttheri hic decreta Dei audiuntur.
;
z. ibi prdiudicia ad Syncdum aferuntur &inde Auferuntur : Hic neminem putamta effe,
qui nonfìtita ammatus, utJtjU£ Remonftrantesex Dei verbo pcjjitit evincere, cupide ta fit ar-
repturm.
3. ihi adverf.tr:Jmanifi':':i:hicf;atres,& eiusdem Eccleftd! focij.
4. ibiferviiia omnia: hic libera omnia, qucadfìdei pr.fijjionem (^ deferfionem.

5 Vrfintts é" P^r£tts nujpìam do uerttntpripferuntve,ubi in particularis altcuitu Ecclefu ii-
fceribus morbus a!iquàfubnafcitHr,illurn non in i.lius Ecclefu domo curandum.
N:fptam etiam fcripferunr, exortis erroribusnonlicerefdosDeiminiJlìOsiis occurrere : gjr fi

hoc faciant, il-cs iurefuffragijin iudicijsde Religione pub licis e xiidiffe.
{girerà Citatorum ratio prò nullitate Synodi , ducitur àfhifmate. Sed hic probe clfervar-
dum efl, non culpa/idum effe, qui fecef[i:nemfacit \fed qui aliasfecejjìonem facere coztt: Sicut
KOn Maiores noflri vituperandifunt, quifecejjionemab Ecclefia Romanafecerunt; fed Papa, qui
tyannide cr idolornaniafiupenda in Ecclefiam inveita , ccégit noflros a fecefionem ficere. fé
idem tn Belgio videturfiÙiim: No'.ato-'es fchtfma fecerunt a dcîrina , fchifma fieunt ah
éj%/.ho(, Ecclefìa/lica, quando Synodis & cenfurU Ecclefiarum renuntia'unt . Vt igiturilii
reprehendcndi; ita laudandi, qui in fodetatem nouxdcctrina venire noluerunt.
V
einde , fint Provincides fchifrnatici , ut hoc ita ponamus ,
fi Citati patriam , fi Eccle-
fiam,fiutriufjue tranquillitatem amant, eratpietatU eorum hoc agere , utfandalumfhifia'U
I z folla-
31-
.
100 .A e T A S_Y N ODI

tolUtur. Ncque enim nunc de rejricandké^txitjpermdk Jed de fanundìs ; 'Ecclefid vitlnerihus
cogÌ!ii>idnm ejìr. ,
,'.
Ft (ittofJt.im bacfer?m exteros femper excepermt, ut ut non opime de Bomeft'uisffemrent, de^

bebanttame» hoc tribuere^xt^ris, illos Vroi'incia.lihm injiifla diciitris, iniqua decreturis, mini'
:•
''»\' '.v'ir
me pttrocinaturos.
H.ec & alia, gnaviter Citath incute anda. Monendicjuefunt,ut^ cjtfoniam tolies ad lefum Chri'
jlum haBen'i-s pr0vocarunt,demonJìrent buie Synodo-,je non tantum nomen lefu in ore,fedetiant
amonm eiui habere in corde,
SententiaFratrum Hafsiacorum,
DeProteftationeFratrum Remonftrantium, Hefteino
die ab ipfis Veneranda^ huic Synodo pr^le-
dà & exhibita.
DVofuntpotiJJtmum in eo Remonjfràntium libeilo ,

qui hejlerm die ab iffis fubHceinhoe
Venerando confejfu prdleElmftiit-, de quibtafententia nojlra expojcitnr Frimum compie- .
Bituriffam Remonjtrantium Vrotefiationem-, qua huic Synodo negant competere jtu fot e/la- ^
tem , ControverJiM, quas ipfiinfuà Eccleftjs Belgicismoverunty dijudi candì ér decìdendt. o//-
terum concernit nonnulla ipfirum rationes,(j^ quidem duas precipue, quib tubane ipfam Prole"
Jfationemfuamfulcire conantur.
Frotcjìationem ipfim quodattinet, -viàeturea, quodbefterna vejpera bene monitum fuit ,non
tam impeterebanc Synodum quam Illuftrifs D. D. OrdinesGeneraìes,utpote qui Syncdum hanc
.
convocarunt eidemquep^tejìatemfecerunt, controveìfi.ts-, qux has Ecclcjìai Belgicas turbarunt,

cogfìofcendi-, ^fecundum 'vcrhum Dei , feu timcamperfeótam , {jr infullihilcmjìdei nomam ac
regulam, diindicandi. Cum enimD. D.Ordines Generales > tpforum t'en-onfìran-
Jllnjlrifs.
tium confejjtone, i'u habeant dr potejlatem convocandi Synodum; (^ vero negai i non pcjftt Sy- ,
nodnm hanc ah ipforum Dominationibus convocatam ó'in eadem legitimum modnm ac ordì-,
nem, quim Do?mnationes ipforum prdfripferunt , haUenm obfcrvatum ffiffc haud intelligi- '>
mas, qutpojjit huic Synodo ea detrahipote/hs, quam lllujtrif. D. D. Ordines legitime ipfi con-
cejferunt , quin fimul irnminuatur autor ìt,is qtu ipJìsGeneraliumOrdd. Dominationibus com-
pettt.
ExifiinmmmitaquefummeneceJ?arium effey ut non tantum Synodm, verum etiam ,ipfi lUu-

firifs. D. D. Ordd. Generalium Delegati , interpofita fua autoritate publice declarent fupra- ,
di£}am Remonftrantium protejlationcm ipfo iure ejfe nullam. Vt vero Remonflrantium conjcien-
tijSifi qua feri pojjit rat ione, confulatur vel faltem auditorio buie innotefcat non inique cum
,
Remonlìrayitihtii hac in pane agi, necquidquam, quodjui i naturali repugnet ab , ipjìs cffìagita-
ri;omnino iudicamm utile CT confultum, utfimulrationes ,qiiibui vfifucrunt Re?nonJlrantcs fola-

de coif'.itentnr, enque confitatio ipjts proponatur é" ^J^?/^ Synodalibu^ , non minus quam Trote-
fiat ioipforum, inferatur.
Sunt autem du^potiffimum rationes, qitibusfe confcere po(fe autumant , Synodum hanc, atit
maxtmam eiw partem, non effe legitimum Controverfiarum ipforumiudtcem. Altera cjì, quoà
Sjnodtu hdcfìt pars adverfa: i_y{ltera,quod reafìt fànfmatis Vtraqtie ratione atroccm huic .
Synodo inju, iam fie? ipntamm Pro parte adverft (ne quidcm quoadfratres Bclgicos) declara-
.
rinonpotejlbjic Synodm, quinfimul dedarentur prò parte adverfa omncs ac fnguU Ecclefìx
Belgicd, aqtiibm fatres Belgici pr.tfentes ad hanc Synodum mifftfuerunt. Reprêfentant e-
nim illi Ecclcjìas , quaru^n Credentialibus inflruBi in hac Synodo comparuerunt . 3uoct
fi omnes ac fi-iguits EccLfIas Belgicat Fratres Remonjlrantes prò partefibiadverfideclarent^,
jam non amplim earundem Ecclefìarum membra ejic potertmt ; fcd ncccffc eft fateantur ab
ijs exijjfe , crfccejftonem ficiffe 1{ec ullmsponderìi cjl, quod dicunt omnesferefratres Selgicos
.
pr.ef'ntes,jam tum in contrarium pronuntiaê, é" ipfortimfententiam du^rinamfalfìtatìs ce" &

erroris argniffe . Nihil enim novi efi 3 fed omnibus temporibus in Ecclefia Dei fieri confuevit,
& etiam^
N^TIONALIS DORDOUECHTAN^. loi
é'etìamnitm hodie ohfervttttir , ut fnbrsafcentibm nova controverfijs ^ epiniombm é" h^rejì-
bus , fida Ecchjìamm pafìores fefe mature , tam viva voce., quam [cripta opponant ; nemalum
eundo vires acqutrAt & per longoi moras invalefcaty totumque EcclcJÌ£ corpus corritmpat;
qui t amen Ecclejìarttm Dolores &
Vaflores eo nomine inpuhltàs Sjnodis fujfraqij iure ne~
qmqitam exctderunt labcantnr RcmonftrAntes vel tmicam Sjnodum legitimam nomina^
.
re , in qua non inter ludiccs confederint viri Theologi , qui jam ante harefes in ijìis Syno-
dii damnatAs., vel viva voce , velfcriptìs editis impugnarint . Ecclefia Orthcdoxa femper
(è
hdrefibvts oppofuit , & etiamnum opponit ; quam tamen niinquam non prò parte adver-
fi habtierunt , ó" etiamnum habent , ac in poHeriim habebunt baretici Nunquam iî- .
tur velolim infatui potuifent^ vel hodie é" inpoferum convocari pofent leqtiimx Sjno^
dijfquidem ijii Remonflrantittm excepttom locm ejse debeat, ^^rriia yJSljficrifff , Eu-
tyches ,
é" idgenia alq haretici , in liic&no , Ephcfno , Chakedonenfi ^ alijfque Icgitime con-
gregati! Coniilijs jure damnari hant potuifcnt fecundum hanc RemonHrantium legem :
quia istis Conciiijs interfuerunt ludices, Epifopi orthodoxi , a dottrina hxreticorum 4*
tieni.
Cum in tcckfjs Saxonicìs primum fpargeretur dogma vbiquitatù & propter 'VÌctnum
malum aiiqttid mali paterentur Ecclefu noTir& HajJicLCdi , autor nate Illuflì ijjimoritm Princi-
pum D. D. D. D. Gulielmi , Ludovici , ^ Georgij, & Philtppi Lmigraviorum HaJJix,
Jratrum felicifimx & be.itiftm,erecordationis , T{ationales Sjnodt diftinclisvicibtn in patria,
KOjìracelebratx, CT in qs decreta fi&a fuerunt de vitandis in dogana de Terfc mi Chrtfiydy
communicatione idiomatum loctitionibits abfraótivis , (jr dogmatihw ex dentina Vbiquita-
tis fluentihm , ér cumea coharentibm. Nec quidquam tumtemporis bis decretis Synodalihm
facicndùs obfittt iliadeparte adverfa exceptio.
\^>ìte annos cìrciter undecim, lllufrifs. nofier Vrinceps acBominm, Z). ^JA'Taurttimj
Hajjix Landtgravim , ere Dominm noUer clementijjimtti , revocaturra Ecclefas irferiorU

& fuperiorìs HaJJÌ£ fuo imperio fiibie^M , ad prifinum in doBrina ccnfnfim, dr decreto-
rum Synodii'0>um , unanimi totim HaJJite Ecclefarum confenfu antehac faóiorum j obferva.
tionem , confcripft Synedttm HaJJiaGeneralem , ad quam citati fierunt UH, qui cantra De-,
creta S^hocìorum NationaliumHajJiacorum dogmaVbiquitatis ^ dir quod cum eo coh/tret, oa^
lis mandttcaiionù corporn Cbriflt in cana Dominica , prcpugnabant : & contra hos ipfòs ex
verbo Dei pronuncia: ttm fuit, (^ Decreta jam ante multos annos , vìventibfti approbanti^ &
lui quatuor principi bits Haftie , in Synodìs Ceneralibm Hafiacìs faâ , de ritto in lue em pro-
trala , &
de novo confrmatafiterunt , non obflante hac, de parte adverfi^ exceptione.
Scbifmaticam hanc Synodum Remonfirantes pronuntiare jure baiit pofunt , ne quidem

quo.idf atres Eelgicos. Prcftenttir enimilli adhuc dumper Dei gratiam non minusac Eccle-
fu Belgica a quihm ad hanc Synodum delegati funt , eàm ipfim deci? inam , quxfecundum
Dei verhum in formulis reccptis Confefsionìs Belgict ac Catechefeus continetur quoque mtil- ,
tìs ab bine annis in bis provincijs traditafiat Remonjìrantes contra ,' quantum nobis ha6le-
.
ntii de ipfis cogyiofereiicuit, iHiipfifunt , qui privai m ., dr a recept.x tn bis Ecclefjs doófrina
difcrepanu's opiitones in hìs pycvincijs di eminar uni f , non expeclatoprius dr audito Ciaf
Jium vel Synodcriim Provinciaiium (quibm ut futi in Coiffionemér Catechifmiim notas, ^
animadverfiones cenfend.t^ traderent , nunquam adduci potuerunt) indici o Ncque vero ohie- .
Sti fcbifmatii noflro indici o fratres Belgici, Ecclefarum ad hanc Syncdurn delegati convinci
poterunt,exinde qtiod nonnullisin locis peculiares &a Remonftrantiimi Ecclefjs diHincti cce-
tuf inftituti fueruiìt . Cum enim quantum tntelleximm, non privata unins vel plurium
, ver-
bi divini CMint{lrorum\ fd puhlica CMagistratm autoritate ad certuni tempit-s-, donec Ec-
clefijs commodim profpiceietur , ijl<s feparationes fictx faerini , immerito culpa fbip.îatis
impingitur , vel :j^[agifraiibtts , velipfs etiam CAlinifris. Magiftratibm culpa h<t:fcììifmatis
impingi ncqui t, cum nihilillifecerintprxterftum ojficium, cuitu maxima ac prxdpna pars ef,
diiigenter vigilare, neftbditifafa dr erronea doEìrinafediicantur , cperamquedare, ut confcn~
fusinfanadoBrina confervetitr . Mini/ìris ipfis culpa b^c fcbifmatis tribiii nequtt, quoniam
iufit Magi(lratusiverunt,quocutnque mifsi fierunt: cuius voluntati refagari adeoque Ec- ,
{lefias pericltiantes fa opera deflituere per confi ientiamfnam integrum ipfis hant fuit. At--
,
que buitts rei raticncm non d.'tbitamus tum demum maKÌffatum iri , cum abfòlutis diciri-
nalibus y adhancdefaclofchifnate caujjam ventum ficrit.

I 5 ludi-
102. ACTA SYNODI
Jud'tcàmui ìtAque utrttmquc Remonflrant'uim argtimentum, quo Synùdi hujus jtididum fé piti
decimare cr enervare fojìe exi/lma»t,farnm fonderli habere.
Ha:c falvis aliorum judicijs.
Remonftrantium adveifus Synodum Nationa-

lem Proteftado.
NOs omnes c^ (Inguli hacjòlenni (^ di/èrta Trotejìatione toti buie Synodoy ^

tmi'-uerjh orbi ChrifiUno^tefiaturî facimus , nos prjcjentem Synodum , aut
mAximam ejHsfanem^ propter caujjasfkpradicLu , ^ in /cripto à nohù exhihito
comprehenfu i^ rationibus munita^! , non habere prò legitimo noBrarum Controyer-

(larum judice : ideoque judicmme]HS nttllum apudnos (s^ €cclejìas noHra-s habitu^
rumpondus. Rationes hums Trotefìcitionù primaru fànt dna. i . ^lod SynodtU
hacjìtpars adyerjà. i. ^mdjchijmatica.
Sententìa Helvetiorum,
&
D VrotefÌAtìonem ìpfam quodattìnct, campire ipfo nidlarn ponderis nttllms efse af-
•frmxrntM: qnin c^ chAritatcm in llemonjlrarìtihtuatque modejliam dcfidermim t'ehe"
nienter.
x^dràtionempr'toremquodattìnet. ?^s Sjnodnmhanc totani, totam, inqnam , nonjra-
tres Belgasminm,qiiam Theoìogos exteros , p/irtem non efse adverftm fed mot&rtim Con- ;
troverfiariim Icgitìmos jtidìces , a, fuprema harttm Frcvinciartim Fot esiate legitime voca-
tos, ab Ecclejijsjtiis legitimehtic deputatosJherisTiduciarijs aiithentice ornai os , prxfentia at-
qttcprxfidio D D. Delegatormn honoratos d^ coniprohatos , ac proinde extra omnem incompe-
tentisialeam conftitiitos, afserimns.
Vt Poterias fi(prem.i 1 chriftiana tamcn orthodoxa dr pia, indiàiim ccinroverfiarum Ecck-
âsiicariimcommiitat Ecclcjìajiicls ijs qua extjìimat ad rcrn hanc ctimprimis idoncos , tamct->
,
jiijdem UH ante
Sjnodi congregata temptis prò ratione munerisfidfufpcfhm doifrinam c^ zV'
ce é"/cripto redargiiifsent : Id vero nitittir perpetua tmn Veteris-,tnm Recentiorls Ecclefu pra-
xi, ctiipraxifecimdiim Detim , tranqui/litatemjitam Ecclefta Bcrnenjis ,
qitamante annos tri-
ginta catfjpi Hiiberiatia tnrbaverat,jefe deberc Itibens meritoquefatetiir. Et quidem fan^fifsima.
Ijuinfce praxeus quanta ncccjjttas extiteritfempcr, quantifque perplexitatilus co}:temptus ciuf-
deni imolveret Ecclejìam tiniverfam-, ncque commemorare cH opm ncque Rcnwnjlrantes
,
ipfi
ignorant.
K^dpojleriorem quoàaitinet , Synodum hanc afchifrnatis infanna vindicat indicium Sere-
nissimi Regls Magnd Britannici & llli'Jìrifs.EUôrum & l'rincipum CcrmantA-, Ilh'jìri/
fimoru m CAUgisiratuum tum noflrorum,turn aliorum Islecjuaquam enim bifipientifismi reli-
.
gioftlftmique Bcclefu nutritij, qiios noftrofeculo borni a,s divina conccjjtt , incomparabilesTheo-
loio (uos ad Synodum iHegii imam
'
, Synodum phifmaiicam , Synodum Lejtric£ , Confiantienjt^
Tridenlininfirnilcm mìfjfe credendi dicendivefint.
CMerttm ut criminatic acerba elì-tVenerandam hanc Synodum appellare fihfmaticam; itX
ìntenipefivum no'ois videi non difftemur, Rcmon/lrantescriminis ejufdcm , hoc quidem tem-
pore, agcre reos cr condenware. Efienim veneranda é'finâ Lee Synodns congregata eiim i/t
fnemût dicirinam Remcnllrantiumprcpofitam, explicatamdefcnfimquc andiat , ad Deiver-
hum probe examinet, de ejM vcl ventai e velfilfìtatepronuntiet. Eo ufquc igitur fententiam
defhifmaie eiu^que auloribtis [ufpcndendamefe fentinim , quandoquidem pars ea, qu<e po/t
,
examen convicia.fiierit doótrin£ erronea , hoc ipfofchifmaiica quoque intclligetiir, nifi cum cor-
por e, à quofefcntitavulfam, rtirfm coalefcat.
Sì
. .
NATIONALIS IDORDRECHTANtî. 105

si tamen venerando B. Pr^Jìdi, velcuiquàm
vifumfuerit , venerandam hanc Sjn'odnm
alij
dehifiorÌA motuum horiim F.cclefi/ifiicwum tnjlrnere brevi ter erudire; Per rws OHÌdem illud &
eji liherum riec irnprohabimui
De Proteflatione Fratrum Remon-

ftrantium, Sententia Theologorum
Genevenfium.
QVandoquidem in omni corpDre vel Politico vel Ècclejìajlico , necejfdria efi ad ipjìrts confer-
vationemfcteft'as aliqua iudiciaria , cjtidproportiene rcfpondet illi corforis animalis faciiL
tati, qua noxia dcpeù'it& excernit, commoda CT Jìhi congrtientia ajfervat , apflicat, (jr affi-
mi !at : Omnino iL'a Potèfiai ejì ah ommhm (•rjìngitlù eiiìfdem corpris partilm mcmbrìs <J- &
gnofcenda quandoqindcm compages corforis conjìat infliixu illitis pdtejfatis , quo interce-
:
fto velprxcliifo cejfat ordo, temperamentum, vita, motm,

, ofjìciorumâdcommune corporU &
honum, contrihutio.
In Ecclejia, cuim rcgimen eJljorrn£ Arifìocratice ,penes Sjnodtim legitime convocatam refi-'
detjfaltem organitus (jr reprefentative , im illudfnpremum iudiciale.
In Synodum ipjam mila dari veladmitti potejì Icgitima excepiio a memhrls earum Ecclejìa=
rtim,qux S)nodum confiituunt: nam nulla ejl exceptio adverfu'sfupremum indieem ^ ordineni
publicum d^ receptiim-, (j leges
InperfaHiis Synodi talìs , legitime convocata , in quantum de dogmaticis agitur , nulla ex-
ceptio vel recufatio (L pei fonalthus petita-, admttti potefì , nifi talk qu£vel dtfc^lnm ordinisar-
gitat , {nipote federe aliqnem fine legitima mifsione vel vocatione ^ vel qui malam iamqtie
comperiam ma!iti£ confientiixm , ò'pravas de docirina Chrifianu fentcntias foveatj i^lio~
quin qui comparcnt-,fìonfuamcaufsamagunt,fcdpublicamEcclefa}iim: Perfona hic proprie
mniudicantur^feddogmata. '
i^dde quodomnis exceplio afitperiore ali quo debct indicari , (ttne admìfsihilìs nec ne. Si ex-
cipiensfuMrationes non prohat , neutiquam itquum efr , ex libidine ipfim zel aboleri t'elin-
firmarijudicium . Betreclatiopertinaxjndicijlcgitimi Ecdefafici, cum ab Ecclcfìa , qu.t po-
tefat e coattiva efdefituta,nonpoJJttin ordinem revocari,duofuperfunt refagia ,
quihm cave-
ri potef ii'Q.îa>,éi'' mcmbrortim ordina difsipatio : ncmpe Politica pcteflas exerensbrachiumy
coMivtmr.vel exerciiinmpoteslatà Ecclejìajlicx infeparandis crfegyegandà publico iudicio illt's,
qui ordinem a Beo tmperatum violant, nec uno fpiritu vel influxu fé regi patiuntur Intelli- .
gimm autem ine influxiim ordinls tantum, non m)Jlicum ér efficaciiatis.

Sequior ef ratio, cum agitur de corpore ab altero corpore independcnte nec illi fuhicclo ulla ,
Dei lege: veleiiani de Perfona,veI Pérfonis qute nitro unioni renuncicnt. Corpus autem eJl in-
dependens velpropter Politiarum ^ imperiarum diveyftatem : vel eiiam proptcr apertamprc-
fcfionemdivtfìonìs.aliqnitndolegibmin cadempoiitia velpermifam veltoleratam , utvtdere
eflin Ecclcfijs Gallicani^ Riformata.
idcoUcuit no[lris,proteUariadve;fì4iConcilium Confiantienfé , & Tridentinum, quia non
prcfitemurunionem cum illiiy imo ilLim adfernamur (j averfamur. Itafecerunt é^/)tim ér nu-
per omnesiili, quiSynodorum autoritatem ^' cegmtionem defuqerunt , co ipfofefea communionè
filar um Ecclefiarum Sj/nudisillisreprêfentatarum, ahfcindcbant.
Nullm a Synodi legil ima iudicio gravari confientiam ftiam merito potefi caufs.ni quando- :
quidem nullavà ipfi irfcrturmanendi in corpore ^

cum corpore sentiendi vel co)fntiendii
-,
Populm enitn Chrisli est volnntarim. Scparationem autem iliam a corpore Ecchfjt non confe- ,
quìturapudnos more Romanenf,profcriptio, perfccutio in corpovalihus cr civilibus , fed tantum

privatio illorum honorum fpirilualium qua refidentin corporis unione 0' periiUmJtngulis
, -^
membris dijênfir.tur cf applicantiir.
. I 4 Orda
104 ACTASYNODI
Ordo de}7ft:if!eoh^rvdfur, qiialem Deus fdnchit & fnriBiJicavit exemplo i^poffolornm, S'
omnium xtattim Fcclcf! e, confrmdvit rcduclive ad dietim Chrìjli Die Ecclefìae; Si Ec-
, :
clcfiamnon audiverit. oc. Habuit Vetta quoqtieTeJlarneyìtum jtittm Syncdrium magnum

feptuagintafemortim de Pfcndo-pyophefn, defaljoculfii. (jr-c iudiccins.
Sliijire cumfratres Remonfira. ntes,ftnt tantum pars co poris Ecclejìarum in Belgio Reformata.-
rum , pars minor, pars nova-, in fententia omnino debent Jìare iudicio corporls reprtsjentati per
Synodum, ìoquentem mandato, ore, ^
exfenfu tottm corpons.
Nec licct ipfis co pus in partes i orare , -vel fibi adz'erfariam fingere , vel Jìbi itts cor-
poris arrogare ,
qued ipfis nulla lege perrnittittir , vcl haBcnus a fuprcrna Potejìate permif
firn fuit.
Deinde ipfì fé ut f-atres
haBenus fcrunt ér queruntnr ,
, (juod fhifmate Ufo prafenfi ne»
fatis prò fratribus habeanl ur. ,êd certe taciiam.iorfcfsionem includit , ipfos velie adhuc com^
mtmionis legibusfubejfe.
K^dvcrfiis perfon ai nihtl perfonale pojìunt excipere ; cum hic agAtur de dcSirina, ìpfì ^
Remonjìrantcs fint t&ntum Patroni , &
proprie nthil proprium hic agere debeant: tpfi quo-
que Sjnodi Deputati fujìineant perfonamftaruni Eccltfìantm dcputantium ad morcm vete-
rum TSTUTìjfttìTm in Concilijs, novo facramento adaBt , fatrum omnium, vigilanti^ mutute,
cenfuris, (^ correCiioni fuhiccli.

t^tque quicquid eiusreifit,tamen raiionesfu,t recufationts probarefupremxpotejiati veleiui
Delegatisprxfentihmtenerentur, ac pojimodum illorum iudicio acquiefcere.
In judicijsforenjìhfts index infcrior emiffe loto^ ab omni ulterin^s iudicandi officio ceffat qui-
dem Verum hic resfecmfe ha het :
. i ,ûia Fcclcjìa iflos gradui iudiciorum in degniaticis non
.
agnofcit : & Sjnodm ipfa nihil aliud ejl,qttam Conventui fratrum fententiam veram prò corpo-
re totoinquirentium, vel defententia communi Fcclefuò' (orporis pronunciantium. Deinde
liceretetiam in'^rohiTiia.ì pojlquam diverfiiudices inferiores -, defacloaliquoiudicaverint,ip~

f/:s adhibere publica Principis auteritate ad confiiium de fincìenda lege communi cir( a fa-
cium iam indie atitm. K^tqui Illuiìriff. Ordines convocar unt Synodum , ut commtmihtu
ff-
JragijsreJJondeatur de iure cr lege : non autcm dejingulari aliqiiofa£Ìo. In Jingttlarihusiudi-
cijspr^taitis gravatus omnis, habuit prxjio provocationis remeditmi.
Schioma caujijicari nojìrojitdicio efl abfrdum : quia hic agitur de dogmatilmpracipuis (^
forfanfnndament alibiii .Schifma autem nullum proprie efi in tali c^ tanta fententiarum difcre-
pantta. Deinde rationes ijiitisfhifmatis prxtenficjjent examinand.e,nec pojjunt alibi qtiam in Sy-
nodo commodiifó. luerunt enim ifl ,c feccfsionesfingulariter per diveyfas Ecclrfiasf'iói^ ^for-
fan unimfa£lo rite prontintiare pojjint. Denique ilUfeceffio-
diverfis de caufis; adcoutplures de
tiesfuerunt tantum provifionales , ut vocant, ufque ad hanc Synodum qua jam iudtcatura eli
de caujis.
ûare Fratres Remonjlrantes ve! abjicere debent protejlationcm omnem adverftis Syno-
,
dum, d^fìtbjicerefia dogmata illiusjudicio,qu£ certe nec deb et nec vult quidquamfipi a vel ,
ulterim in hoc tato negotio tentare, qtiam qttodab omni Synodo laudata fcmper fuit ovfervatum:
velccrtefi manent inpyotejlatione immoti, co ipfofefe declarant ultra unioni Ecclejìarum Re- ,
formatarum Bclgicarum renuntiare. ^ôdfifaciant, difpiciat pofieafimma potejlas , quid fa-

iìofit opus.
Subf'criptum erat
lohanncs Dcodatus.
Theodorus Tronchinus.
ludicium & Conlilium Fratrum Bremenfìum,

De ProteftationeRemon-
ftrancium.
QVitritur: AnSynodus ProteUatìonem Rcmonjirantiumprfsitadmittere'i

Refpondetur judicamus venerandam Synodum non poffe prote(iationem^ qux extat in
,
claufuia gravaminum , a Remonjlrantibus exhibitorum,apprcbare aiit tolerare.
R4th-
Rationesfiftt ilU. i .
Sy}ìodm héiC a legitimo &fummo harumfyovineiamm cMagifiratu efl
convocata , exeopoftmdamentoquodintdiigeretéâàammum rezocaret, Purtetnhancojjì^
cijfut ejfcyatp' ChrtllÌAn£fìdei piritatemtucmir AC frcptget , é" Ecckfiàrum tyaaquiliiutem
in ptefins ò
futtirtimtemfmpocnret.
Secundo^ iberno in hanc Sjnodum 'ven'tt^nìfil^miculàrìhusfuis C^fagijlratihus Ecclejas &
delegata!, dr htc agnitm iitcjne recepiti.
Tcrtio, Omnes.coram Beo dr iHjiiraii é" turatifttnt telati
fé eundem (umfummis haramtro-
'
vinciarumCMagifratibii^sfopumJìbihahereprepoJìtùm. '
'
'
âto-, iiijji fumu^ atcjue eti.im froôfiuim hahenuis , de quìnque fimcfis Articulìs é'
^lijs , nomiifi ex verlv Dei fectiadum i riformai ionem nojlrx cenfcienttx , f>ìte}ittam dicere
atque ìucUcare.
Jînto-, LJMilHm conficntìam , etiam darri ex no^ra confientiA fententiam dicemtM^ fui
mhU firniimui a<tt ufitrâmm; fa Dco iridici foli eamfihiicimn-s: dr or.nnm, ut i/i ommton no-
Jlrorurn aitirKiifalutarem veritatern perfufim reddat,
SextcliulUhicvelinfidtjif.ruuìitnr, vel ullirm fcricUliim intendit/tr^ Qnin irno fcitritiu
fublica omntbui ad acceffuntj comrnoraticnem, d° recejfum prajìatur.
Septimo, Iff5etjamPotefatihmfi.mmisnt:llumfr<eiudiciumadferimm; aut qtùdqtiarn pr<&-
fcribtmdixfcd earnm pietati prudentia &
.iqnitati dijfojìtioriem , afprobationem, improbatio-
,
nem & exectitionemfecundum ipftr/an ccnfcientiamperrnittirniis.

oBavO, Ita ad mdiendum etram fratres Cttatos accedimiis., tanquamperpenfuri , an altquid
monituri anteànohù mirms ohfervatum^q ned ad illitfrat wnem divina ueritatis
firn allatun aut
& offendiculorum Ecclefìam Dei urgenttiim emendationem ficere pojjit, emninoque veriora d^
meliora doElaris cedere parati.
Ncno, Hìdufmodi Vrotefiationibm nunquam Prophetd Apofolifimt uft\fed femper parati &
fuerttntcorarnommbttf,ìlquihu(interrogabantur, etiarn Ethnicis, adrationei'n reddcni.im eiu-s
Jfei qud in ipjìs erat.
Decims,p<6:erea etiam ciuf emodi Proteflationes liquido nimis adverfantur decreto dr detra.
hunt autorttati llluflrifÔrdtnum , atqueillorum'2{gbilifftmorum df Con ultif. Delcoatorum-, f
qui omnino hocôluntût adrem ipfam Citati accedant,& optima,qua poteruntiforma,^ adin-
telUêndum, &fpoJfintperf{adendum,velfaltemprofùis viribta probandum,fuam, prò quapU'
gnantffritentiam aggrediantur.
Vndecifì.o-, habenda hic etiam efl ratio futuri temporù,neordìnarias presbyteriortim &Syno-
dorumconditioneSi exe7nplodate,fubterfugereaudeant,quiin cenfuras Ecclefìajlicat fua culpa,
incurrent. Etfané,fi Remonflrantitim in morem adverftn fipremorum CÛgiJlratnutn Decre-
ta,Ecclefias,d!' Sjnodos excipcreliceat,omnibmhjireJihtu d!'fe£lîsiant;a aperietttr : omnia Ec-
clejÌA ittdiCia, adqu£ nos ipfe Seyuator nofler remifit , fubvertentur, di' perpetua male frtatc-
rum hominumconcertationcs,pacem, df tranquillitaiem Ecclrfìajlicamjìne_fine turhabunt.

Duodecimo^ Male audiet ktc Synodui una cum Cttatis, fi hoc temptts t nani btu altercationikm
confttmerepergamtti, quodrebuó utiliffimù debetur , d^ in etts collocari poteft.
Solutio Objeólionum,
Objedio Prima.
PArsadvetfnonpoteJlefeludex. t^tqui Hxc SjnodtUiVel certe pkrique in ca,fuf;t p.irs
adverfa. Ergo. ,
Rejpondetur ad maiorem. Ed habet nonnulla exceptìones inter cûai funt etiam ìHjì. 1 Pars^ .
qua pars, non efl iudex. Potef autem ex Dei ordinatione duplex in unam perfonam refpecim co-
incidere-, ubi divina legatìo autoritas, adiunSla lex d^ injlru&io, ve luti novam perfonam fa-
,
cit. z. Pars adverfa,aut ejl privata perfona vel multitudo aut eflpublica. Illa non potejl
effeJìmul pars & Iudex : h^c vero potejl Ita magifratus in fua canfafedet Iudex feciin-
.
dum leges df fiAiuta. ?. Fa£Ìo quoque cenventum effe potejl ^ ut pars offenfi finnd habe.it iu-
dicaturn.
.
106 A C T A ;
S'Y N O D I
jd Minorai?, i. Pars nonfnmii<:fedfro n:oduio Mh^ìjìcrij, confitltores &

indie es, f^mtenui
a Magif:rattt & EccUJìa ^d hoc rcquijìtt, ip:petrati é" i^ jòlemne iuramentum adilfj. fumus,
,
^••ocffiiioqncm in t/ìcdum fif.cìurtJiìKiis Dei cordium rcgnitorà ejl'velapi^yobjre 'velvindica-

re. 2. . Certe nullum a,, turn tnfuim huc ceni cnimui, quani irijnbjìditim veritiitis (^ pac/s com-
mum. Ecckfnrtir/i bonos ntillam aliAm ln({ru£lionem haberttes , quam ut ex Dei verbo iudi-
'-
cemtcì.
Sed inflant: fleriqK'e fa ìptis é" comionìhmfuUfe «ohìs oppofueriint , &fententidtn nojlram
iarn-p'idcm''Or>dem»artint,
Refpcudeiur, Servii Deiiompetit in dicium tm» prif/it:i-n tnm puhlicurn de rehtu adojficimn
Ctu-m pcnineatihm. Tetct emm fcriptura (bi}?).it , i>c,ii Minijìrnm non tantum debere ejfe
â,n.wtìv,vernm etiampotcntem ad ohiu/andum ùs co/UradtcerttibMó. ^âre refpoKdebtint

tum privaim&Jì igtiii, tnm puh '.ice Retini alijs. ldi.vuem(0}?iprimù prajidbunt , ubi axcedit
AKtoritas ò' ìncLnd^tHì.ìMiigiftrcUm-
%
Objeólio Secunda.
Cchifmatìci mnpoffiint efe itidices in cattjfa Religiom lUcSjnodus magna fui parte ejlfckip
,
^mattca. Ergo.
Refpoîdetur ad Maio em. Defchifmatejìcforte cjttidam refponderent.de quotamennon liti'
gibirì.w rum quequam Schifmaticipeffum efje iudices bona corfcientia, ér pojjitnt reffa prùmi»'
.
cia^-e. j9«i eîm tu charitatem delinquunt, non i'.ice hareticas opinionesfcClanttir. z. Schifma-
ticifunt., qui veloccafionem d.wt velypatiiintur diji' aóìionem. De illù non fempers de hìs antera
raro vera efiprcpofitio. 3 . Schifma aliud efl formatum & ir:chcattir»^ fcit adtcn>pui, coyf'Jìs re-
bus, tumultuarie fUum: A'iudatitem efifi^-matum. Quantum ad illud, Maiornm admitti-
tur : qnaitturn ad hi. e, or dinarijs EccUfarum MiniJirUfnIo Magifiratihifs é" Ecclefjsfttié ius fvf-
faqiorttm.,oninincque itidiiiorum manet , cut» in nulla parte off.cij funt abdicati , feu inhahiles
Et omnino ffbifna non aufertfua iura 'JMapftratui, ncque Ecclefiarnm Antijiiìibus,
declà-'Ati :
quorum ainfetJÌLagijlrutus five de ture.ftve defaclo.,five utroque modo patrccinatur

Hsc Hiftotia Admir.cremfatis beri est refponfum,recitatA rerum in Belgio gejlarum hif.oria: fuoque loco éf
k2iiythoii.i^dis
fi^nto: e pliirihus declurakitur, itaque nos hocillùy quibus ifiafingulariterfunt explorata^é" "vero
in rrifatione fjnfic etìam pubHce nota reànquinius,
xerciitur, qus
pafsim, prsfer-
tini in l'ebus fa-
tìi leftoii con- .w-^ 1 .
'"''"""
Kemedia.
Porro, quxyitur, qua tandem ratione nos ex ohicCtls impedimentis extricarepofjìmttf.
Expr^diU^s crfìmilibuiojlendatur, qn^rn iniqua fit tllorum Vrotef.atio.

Rifpo-ìdetm. l .
aterne imulcetur, merito ijs, qua a D. Prdfide audiverunt acqniefcendum effe\

z. Iterato (^
f
quodvidelicety nequeijforum^ neque uUiusno- talli confcienti.im firnus obligaturi 5. Magijir.j~ .
tus auioritas in'.ployetur,f.fortifsiseam tandem fint agnituri (^fecuturi. 4. Sin veroprxter

fpem ê:<pc^.itionem nojir.zm , infententia perfeverent i tamen iufitite S^-n^nsiou mifcen-
dam, (j nilnlemìnus ad caufi p- incipaUs difquifnionem in timore Domini progredtendum cen-
fenias. Nani e(Je, Synodi kuius iudictum nullum apud eos pondus haheat,tamen quis novit,quem
Deus Sy riddofìt j^ -giturus eventum, quamquefiUcem Efo, apud eos nullum pondus habeat\ ta- ?
men apud uliosjdqueduhioprocul cnm eorum ccrfufione,hahere pjterit. 5. Adextremuniy^

omnibus Synodi monitis, &confìlijschl!i£l.ttifuerint,^roteficmur,noscenfcios nohiseffe, quod
non allatis domo pretti licijs, aut uilis etiam occupati Jffelibus, admcdam in animis npjìrisfolli-
citijìmus i ne vel fcunter vel infienter ex alieno relatu ulla vel minima iniuria Fra-
,
tres Citatos afftctamus > nojlrifque meditatiombus multam adjungamus mifericordiam. Ita^
quepô:eJiemur& noSì coramDeo, hac totacor>gregatione mcmbroyumijr fpeófatorum atque
audttornm Sjnodicorum , totù bis regionibm , untverfo erbe chrijiiano , (jrfecuturapojle-
ritate , per nos non fletiffe , qitcminus huc offendicula in hifce regionibus e.xorta.t pia-
cida^
NATIONALIS DORDR E C HTAN J£. i^^
aji, Amica-, é" omnìnoChrifiUnA ratione compnerentut, é" FrAtrumiffir»miEceleJìarimtiui
fétftì<^âctÂriterconjiileretuu^
Mie falvis aliorummeliòribusjudìciis,
DeProteftacione ReiTionfì:rancium,Emderì-
fis Écclefi^ Miniftrorum, Ili-
dicium.
SI ProteflamnudiuJlertitts-v£»erandohuic catuìfer RemonftrAntes , ut vocAnt, mJìm&tA-s,

trimimtionihus , fedriudA c^ fimplex fuijjet ; non Admodiim eam
yulils relpcf'fi AiidAcibHS
futjjemtts momti,eaijiée pàrvipenfaAd rem ipfAm 'ventilandamfrogrediendiim efseabQiue longlo-

rt mòra, cenf:d(i_emm : Sed cum fu/idAmentA duo , toti buie Synodo ignominiofa, quAin Alter-
pAtixet&ngit.'itt eifhbjhat^Jìfìtf minime Ad eA connivendum, fed maculA hêc imiverfe buie
JkniJx i.ongr£ÂtioM adfperJÀ ',
eluendA epe videtur,
Fruttyrì'} scrufn fondarnentum hoc eji: PArtem adverfum nonpojfe controverfia huiiuJHdicem
ejfe. SylLjgtp:iipit'Alìi crityUt refliui deìoAcre iudicari pojjit.
^î pars Adv^rJÀ in aliquA CAufsA efi, nonpotefUn eadem efse index.
\jAcSynodttsAtitmAximA eiiupArs (fmtbac ipJiJJtmA illomm verbo) funi pArsAdverJk in hkc
CAtlfsA. '..-. . ,
...
Ergo Sjnodm, Aut mAximA èittspAr^ tnloAc caujk non pòtejl efse index.
Reffondemtcs prirno , Ad CMaioreh , qu^ partictiUris efi . FniverfiHier 'enim fumtA nén
'eJlverA, rfOninPoltticisqnidem. Nam etfi in pfopriA CAufsA-, qnx privAtim Aliquem concer-
niti nemopojjtt efse pars htls é' iudex : peteJttAmenfuhinde in caufsa communi dr puhlicA, qua-'
là bxc efl. Exempli grAtÌA : Duofedent in uno collegio: klterum alter accufatpcrduellionis,pre-
diti óni-s, repetundarum. (^r. qualia exempla in htftorijs fajjtm occurrunt, fuAmque àccujativ-
nem liquido pi obat : Acculando eum ^probAndo deliltumjit pars eim adverfi , ^ tamenpotefi
mhiiominm dr debet efse iudex'. ^^lioqui perduclles,fures, Utrones, &c. adverfas ìudicesfuos
fempercxctpercpojfent, tanquam cantra partemadverfàm.z. Rejpondetnus , multo minta ve-
ram efse in rebus fpirittiàitbits , ccnfientiam ^ xternÀm fàlutcm cèncernentìbai , proba-
tur id.
li Rxpraxi Feteris Teflamentt Ecclejìd.
Elias, Uicha.,TeremÌAs, ^mos, Alqque Propbet^ pArs adverft erant ?feudo- Prophetarum k ,
'quibfts mulìa pirpejji^tnt num propterea. iudices controverfiarum eJfe non pmteruntì An
;
fropterea Babalitls deferendum fuit tudicium de controverfijs Reltgionisì Aut a litio aliquù in r»
topiA quArendus neutralis iudex ? Nullo modo.
1.Ex pr-Axi Eiclefu quafuit temporibus ChrtJlié'Apoflolorum:
Chrijlui, Apofloii pars erant adverft. fummorum Sacerdotum Pbarifeorum, Scribarum,
, ,
lufitiariorum ceremonias Legi's ò' cirumcifioncm iirgcritium :an propterea iudices non pù^
, ,
tuerunt ejfe in eadem e &ufa''. Imo fané.
3.Expraxi Ecclefi.i tempera ApofolorumfecutA.

Exempla a Reverendo D. Pr^fide Alijfque ClAnJJt?nù virìi beferno die aliata [uni Athanafu,
Cyrilli, Alexandria d'iorum-, qui pars Adverfk hiereticorumfuerunt, ^ tamen propterea fia veti
in dicendo fenterìtiamnequaquam amiferunt.
4. Ex praxi Eccltf.irum elapjtfeculì: Cuius exemplunì a ClAriJJimo D. Scultet oberi AllAtum
fuit, & poJfuntplurAadferri.
5. ExpraxipàrticulariumEcclefìarum ^ confìJForiorum ecclefajlictirum. Èxempli gra-
tta. Multum nòhis noftnfque major'ihm negotittmfuU cum Vbiquitàrijs, Anahjpt'iflls , Liberti-
m,Iudm,A!ijs. Fuerunt ÉccleJt.e'JMiniflrì ò' feniores illorumpars adverfA. Nunquid pro-
fterea votum nullumhabuiffe cenferi debebunt'ì ContrArium pòf?emti6 exemplis domeflicis. Si
opus effettprobare. Sane ea ratione nullam mine habnifemus Ecclc/ÌAm;fed colluvierrt tantum (^
mixturamvariarumfeârtim; Haut fecmquamfi quis Arcbimagirm omnis generis edulia &
fulmentain unum coniiceret lehctem, idquodSathanbifce temfortbtamoliri videtur.
ioè •
À e T A S Y N O D I
6. ÈxferÌA hortAtioneFauli,^^Ùor. zo. AttcnditeVobis-ipfis&grcgi ili qUoSpirituS

Sanótus vos pofiiit Epifcopos Hic Epifcopi Ecclefu Ephejìn^
. AltArum pars erant ad- &
l'erfdfilfurum doSìorum, non par centium gregi. An propterea non potuirunt iudices effe in re-
bui tmer eoi cmtroverfn ì ô, qu^fitmus, quidabfiirdttm magai ûorfum enimtam ferio eos
ojfìCifJìà admonuìjfct Apoftolttsi
7. Probatur idetn rat ione Nam Ecdcfiarum Mwiftrì, mjt ferio fefe oppònerent Pfeudà-
.
Doctaribfis &
Norvatorihm i-npeôîou introdttcentihm , proditores ejjent Ecàejìarumfud^dei
i:o>nmilpiriim,& canes muti dtgni mi.ttt falfatmtmipedibtii cònculcArentur.
8. Ex rettone alia. Sicenim agendo omnibus Novatvrihm quidvìsmoliendi é" conandijanud

nperireinr amplijjima; id quod multi qiixrere videntur.
^huexlreniio D. Panei, in ultimo &

penultimo ftio[cripto protulcrunt RemonHrantes,'vi-
de licei: Non effe neceffum ut md Conciliai quifpiam accedàt, ubi uritìi, idemqtie fit Index (jr n^Òr
futurti-s jlU fecundum qutdfunt intèlligenda , utfupra ofienfum. Sunì enim hàc de Pontificiorttm
cr Fbiquitariorum Cvncilijs diâ . z . Non erunt in hac Synodo eidem aBores ér iiidices. Toj^^
ad Synedum hànc deputatifufìt, adv erfirn partem ejfeùudex
to enini ContrA-RemonJlrantes, qui
tamencintroverfiArUmharttmfolum T>eiverbumerit, adquod juramento còrarh Dea òmnesfì
obligartmti 3 . Si B teior Parxtts prxfens ejfet, ajpccium eiia vixfcrrent, cuitti àbfentls 'veHicaht^
ìjdrbam. 4. !n//^n/^ impudentia toties Par<ei frenico dr ^dmoniti&ne Neoffadianaabuti tos^
cumdemente éffintentiAVrfini & Parxiipfiséptimeconftet. Hkc adMaibrem. '-^.v?
iJMinorem etiam utfalftm negamus\ tòtam Synodum quodaìtinet» Exferi enlm iudicikfux
intera fthifervàrunty &
iitreiurdndofe objlrinxerunt, à vèrbo t>eì minimefé difcefufbs . Idem
priitsf Aires Belgici pr^fiterunt, qui propterea non niJiKctQ^ tj , pars adverfa dici poj'unt-jmini^
meqtie votumfuum, utantea ofenfum, in hoc iudicio amiferunt.
Mterum ProteJlationisfundamentHf» ejì:, quod Synodus httc , aut maxima eitts pars fchtfna-
tiCAfti
Syìlogilmus talis eritr
jîfchifmAticifuniynon pòfunt effe controverfiAÌmìttó inBelgio rriùtày iùdices,.
At Synodus hitc^ aut maxima etiti parSi efìfchifmAticii.

Ergo, &Cé
Rejpondetur, Primo adUaiorem. ûi vere (jr propriefhijmaticiftftt, non pcffunt effe iddi'
ces. Sedqtii necefariopropter Dei gloriam, confctentiarum qutetem , ó'fundamenta/es in do-
^rina crrores ab Ecclefìa malignantium , ut maiores noftrt a Fapatu , alifà Novatoribus ó"
vnfiîîoj» introducentibfti fecejjèrunt , verefchifndtici dici nm pofunt. Ideóque hoc Kctm
^ÓKfia-n fchifnate, potejfoi iudicandi minime eà adimitur*
Secundo ad Uinorem Primo falfjjimam ejfe primam eitu partefn , in qtia de tota Sy~
\
nodo loquuniur . Ntmquam enim pròbabunt , Omnia huius Synodi veneranda membra,
Schifmati obnoxia efse. HAcitaqùemeraò' intoleranda calumnia eft ,fiquidemficfentitt»t^
uti loquuntur.
imiterà parte afsumptionis, Contra^Remonfrantes iangunt, quos aliquòties proterve in om~

nibits fui-s declamai lonibui prò Schtfmaticùfttisinfolenterproclamarunt. Nos paldmprofìtefnur»
nosfratres Belgas, qui Contra-Remonftrantes dici conftevere, prò talibta minime agnofcere. De
qmbttinon eftnunc opportunumproUxiorem injìituere dtfquijttionem. Pra:res Belgici legitima
f at ione fefe proculdubto difendenti data opportunitatè.
Interea omnino necejsarium cenfcmm , antequam ulterim procidatur ,fì nunc qu^fiio de
fchifmate , cum multa perfnalia compleBatur, èxprofefsotraaari non debeat , ut aliquo ta^
men modo Fratrum Belgarum, quos prò fhifmaticis-, Novatoribtii pack publica ^ tUrbatorib»s,
qui pi OS , doólos dr EccUfijs fià cha;es Pajìores fuis fedibtu exturbdrint , éorumque lo~
(A rurfui occnpartnt ^pubiice diffamarint , innocentia toti buie costui dr auditoribus magrttt
numero hic pr^Jèntibus, inculcetur^ ne ex eiufmodi diffamatiònibut , fcrupulns aiiquis audito-'
irum animis inhxrefcati
Cêrum
KATlOKALÌS t>ÒIlDRÉCHTAM.^, tò^
CAternmquodSynodumluinc legitime indìElam^ congregatam, in timore Domwi ceUbrari
(teftam é" hucufque magno cumfrncfu (^ volnptate co»tinuatam, cnm Symdo ilia Tyria com-^
,
parure, impudenter aufìfuerint, ea demumfumma ejl, nonjòltim Ecclefiàfiictts ,[edttiam ro'iti-

cas perfonaSifummumtjiie adeo KJMagiJìratHm cvttcermm mfilentiA quam Synodalium aéfiO'
,
»um moderatori hus cvercendam relifiqutmM.

CorKIndentes, Protejìationem hancfalfis nixam effe fandarnenth puhlìce declarandum é'PrO-
mmtiAndum \ omnia autem h*c Synodtcis a^ls infcrenda , c^ tnm ad rem ipfam progredii
endum effe.
Sàlvis reélìusJèntientium iuàicijÈ.
de hac Protcftatiohe Rehionftranriuhi, Cohfentientibus hifce Theolo-

Pra:le(5tis
goriutiexterorum judlcijs, Nobiliflìmiac GcncrolìDelcgatiibifùbiìflcndumjudi-
carunt, fententiamque fùam, tum de criminationibus rum de protcftatione Rc- ,
monftrantium, hoc publico decreto) quod eadcmillis inluper pra:Ied:um fliit, de-
clararunt.
Cnm wÌY 'Rje'vefendm <lM. Simon Epipopìm S S. TheologÌ£ in eAcademià

Frofejjòr, a CUrifJìmo ac Reverendo Tîro Traftde bujus Synodi^
Lugduno-Bata'va
JohanneôgermAnno , ex àutoritate pubhca 1)elegatorum pancia nuperâc frater-
nefiterit admonitHi , quodjìncere parum mm hac Synodo egifSet {qnanquam fané
maluiflent Delegati^ diSlnm Epifcopium^ reliquofquefrdtres '^monfirantes^fimpli-
ci confefjìone ac candida , deltSium de quo omnibus conftabat , ne qna digmtati eo-
rurnatque muneri hxreret labes , deprecatos efjfè,
^ confefjìone ^ quod ingcniiorurìi
efi» autp udenti fa Item excufatione crimendiluijje, tandemque ahquandoflne ainba-
gibi4S in remprxfèntem veniri) quia tamen^ quafi re deliberai a^ eoipfò dte^, quo de a^
lìjsagenditm erat, coram tota Synodo^fìne uUa circmtione^ ^Têyerendum O* Clarifi*
rvirumiDominum Jóhannem Bogermanum , SynodiFrafìdem nulla tot magno^
rumitotclaroruM^tot honeflorum 'Z'irorum ,
qui unherfam '-vere Keformatarn hoc
in loco coramDeo reprafèntant Ecclefiam, nulla eorum confcientici pr^fentiizque ra-
tionehabita, mendacij acCufàre non dubitaverit : Jlluftrium ac Prapotentum D D.
Ordinum Delegati , audito priu<t fummo ac unanimi, omniwm tum exterorum , tum
Vrovincialmm, totms deniqueijenerandA hujui Synodi, i^ quidem juramento jam
obflriSiaiteJlimonio pfìfo quoque addito {inter quos nonnuUifunt ,
qui njerhaipfa
exceperunt) graviter,prioâcpro eaqua Ine poUent àutoritate, <-virum IR^veren-'

dum ^M. Stmonem Epifcopium , reliquafque fratres '^monfirantes , monendos
effe judicarunt , ut inpoflerum t^ ip/ius 'veritatid, qux <îrtutum omnium Eccle-
jtafiicarttm norma efl t^ regula, quamqueDeits <-viytis, fupremus ille atque umetti
Jcrutatorrenum cordiumqne infpeBor , quiabyffos maris penetrai, adeoque ipfa <-ve-
rttasefl,in'-umtaiùfu£interpretibtis maxime r equini, rationem habeant: Vtqui
'âmilluflrem, tam <-venerandum, tamlegitime huc convocai um Ecclefìarum om- ,
nium y qttti eodem fìdei yinculo conjunSix funt,Conyentum i in quo ipfì llhiftrium
atque Prapotentum D D .OrdinumFoederaiarum Bdgij Provinciarumpr^fìdent De-

legatif qmfupremum re^r^fèntant <éMagiflramm, reveteri, nuncfdtem ,
totiesjam
moniti, addijcant, neque per convocatorum atque Delegatorum latus , quod noftfì-
melcum in Synodo hacveneranda,tum ^m libello exierìs Theòlogù nupernme ex-
kibitQtclamabìjsfaciume^yipfòs Delegante; atque ConyoCantes,petulanter acpro-
K ffryf
HO A C T A S Y N O D I
teryepetant: fèdpo/ìpo/itis ìam tandem criminatiombm , decreto lam ôjlremum

tlenifsima, cum poteBate al; ip^s promulgato morem gerani , non obftante proteHa-
tione^ mam omnino admittendam non ejjè ce nfent ac declarant.
M.Epifcopiuspetijtveniamqusedàmad ifta dicendi, fed quoniam rempus elap-
fum erat, res in Scllìonem pomendianam eft dilata.
S E e T. Sefsione Trigefima,
XXX.
SodemdiepoHmeridiem.
CItatiin Synodo comparuerunt, monitiqiie runt,quia jamThcoIogofum cxitto-»

rum de Proteflationis nullitate fcntcntias, argumcnris rolidis,& ad tranquillan-
dasconfcicntiaslufficientibusconnrmataSjinfupcrllluftriumDD. Delegatorum,de
eadcm decretum audiviflent, ut pollpofltis omnibus criminationibus, exceptioni-
busjproteftationibus, fimilibufquetergiverfàtionibusjadremipfamvenircnt: roga-
tiquelimt, Vtrum parati jameflent.
M.Epifcopiuspctijtjquiagravis &: atrox in ipfum lata eflet cenfura, quia famìc
ipiìushaudlevisfadacfletinjuria, utliceret iibi breve aliquod ad defeniìonem fui
fcriptum prarlcgcre.
•
Illuilrcs Delegati pcrluftrato prius fcripto, quo conftaret ipfìs, num fortafle no-,
,
yas , quibusSynodus,ut ante aliquotiesiamfadumerat, diftineri poflet, crimina-

tionescontineret, permilèrunt ut prarlcgeretur: quanquam decreto, fùperiori Scf-
fione prxleòl;o,nihildctr?.£tumaut derogatum vellent.
Illuftres ac pracpotentes Domini, Honorande Pr^fes, Revereii-

difs. Clariis. Dodiisimi Viri fratres^
ETfibona confciemia paradif^t^fit, é" uhifatiffa^fum efì confcientix , fi/fiata admodttm ex-
cufitione opHi noj^^t-, nihilominus tameriy cum nerno f;im&fuài negUgens aut prodigtu e_ê^
debeat, imomhilpr'uifpeimveeJìepoJJtthomimChrifìtitô, & inprìmU puhlico inEccleJìa le-
fu muner efungenti, qua-m nommis atque exijìimationk fu<e mtegritoi 'Hon potui cont'
Chrijìi ,
mittere, cjuin hiijm etiamferij mei Jlndij fpcctmenalicjHodin hac atigujht Synodo extaret, Cum
emm graviteradmodum ir nti/lamea caufaviilnerata ac Ufijìt, i/npnmis h odierna die exijli-
matio meo., tmqiutmfi mendacio a'ictti piiblico non itapridcm in koctam celebri ò" angu/Io
conjefu me objltrinxijfem; operxpretiumduxi adfumoir exi(ìimcitionis me^ juftijjimam de-
fenjìonem ,h£C paucula Sjrìodobreviter reprtz^cntare , nihil addubitans, cjum.fi qtt£ forte Jh-
Jpitio maUfidei , animo qmrtmdamlufent, illa nullo negotio è'vaniturafit , fi rem totam tequa
lance j udii tf ponderare , (jr qua decetjìnceritatcintrofiicere non gravabuntur.
Crimenquodmihiimpinqiturhoc efi,pofiquam orationem aufpicatoriam in Synodo hac , de.
fententia (jr coyffenfufatrum meorum recii,^ffm jufufque ejjetn exemp'ar
,
illius orationis ey:^
hibere , vificsfitm dtcere Reverendo Pr.tfidi, CT ntijam bodterna die intellexi , plerifque in hac
Synodo, aliitd nu exemplarnonbabere., qttodqnc id ipfum ila intel/igi voluerim , ex eo liquido
confiittfie , quod illudipfum , aut.apographum eiiis-,k Vr^ftde repeierem. Hxcfummaaccufi-

^
tionls efi.
ReverendiffimiViri grave hoc quidem crimen

-,
efi,fi verum ; fedjique gravis imuriajl
falfhm:ecqutdverifimilimfit,quAfo,expendite. ,
.• :;.''' •^-
. Fundamentum criminanonls ejì , quod exifiimctMranì^ ^diB.tim effe , aliud-me exempUr

non h abere, ^^nod efiverumfit , non efltamen tot um iàquoddixi-, addidiefiimnon obfot-
rey imo difertiiac formaUhm verbis , faris nitide defriptum.
Ex qiioftls li'juety Aperte me
agnovif.
NATIONALIS D O RDK E C H t AN^. ni
&
iTgnoHiìJJè H'tudW^éxìm^kr h ubere depriptttm cjnidem-êdnon fatis nitide quodfciltcet ,
digniim eJfet,ijtfod thm atignfo Confeffìti offerretiir. Itaenimfe re$hdbebat dcfcrivtum eriit ;
lexen/plar quod hnlebam,fedJìne jttshs niarginihus minime acctirtito char/tàtre conjiqna-

,
tum,adeo(jt!e Utttris cr mendls non faucis deforme cr qiiod pr£ciPnnm erat,crim- ipfo prin-
,
cipali non collatiini.V'ridie enim multa (y-Jcra admodum njefpera defcriptam amannenfisde-
derat. Hxu unicafìat tergiverfitionis tnc^caufit. Etqu& quctfo 'vos, Reverendi Viri Fr/i-
,
me movere potitijfetycur aliiidmihi excmpUr ejfe ncgarem An titfalletem qtten-

tres,caufa ?
quam,nedum tantum ér tam augufium Confejjum ? Atqui nihiltn ea oratiofie erat qitod ,
non prameditatum decretum, S^jam ahtea com'muni confenfii Citatorum appróbatumfue^

,
rat : quin imo cmfìia eojin e[cripta crant,ut in Synodo,CT tantum non coram loto orheChri-
Jìiano dicerentur. Deinde , ûi potii!(]em?ajJìdebant juxta non tantum multi tencrrimam
confcientiarum fuarum rationem hahentes viri Fratres ifedetiam circum-qiiatjâttentijJtmÀ,
^ oculii'in me, in chartam quos omnesfallere mihi propojìtum
df'ffênfìtm dejixi vultus
>
quod ,Jìmulatque oratto recitatafuit, non tantum id

fHÌjfe,quid habet verifnnile ? Accedi t ,
aperte alicui ex me, an aliudexe/nplar haberem,qu£renti,fèd non ita multo posi ipfis etiam ,
helegatis Illu^t. D. D. Ordinum autographuw quale quale erat in manm dederim, ut con-
Jlarepc-jfet omnibus yVerumeJfequdd dixéram. Atqui,dicetforta{fe quifpiatn quorjùm ,
itaquepetitnmapographumì Refpondetur. §}uià illudipfim quod obtuleram cumautogra-

tho collatum nondum erat^prout etiamnum ex utriufque collatione constare pote'si , con- ^
iare voluiipjì lllujlrium D. D. Ordd. Delcgatorum ?rxfidi-,cui exemplaris )nei copiampeir
Secretarium ea ipfa diefeci. Non difiteor quidem Rev: Dominum Trxfidem, ipfum auto-
graphummeumpetijjfefdautographum ipfumdana menon dubitabam , cutv illudipfum
darem quodab amanuenfi meo defcriptum , ^
amedeindefratribufque meisfubfignatum
erat,inprimis quia aliud piane non continebat (paucls tamen verbis quibufdam, eo quodcol-
latiofaBa non ejfet exceptis ) quam quodKutographo meo continebatur : puduijjèt enim
,
me tam auqiisioConfejfui offerre autographummeum-,totlituriiitotmaculis , tot jnendis re-

fertum. H£C ita effe bonafde aéJ-a Dem opt. Max. nnvtt. £lupdficui tarnen fccusfenttré
lubebit,illiegonon refpondebo aliud,quamquodconfcientÌ£me£ (j^ eorum quimihi adfede-
runt teftimonijs omni exceptione major ibtts nixus, Deo innocentiatn meam commendaturus
Jtim,df' i'ripace antmam meam acfilentio poffeffurm : qutn imo gavifuria ex animo , quod
etiam ccrifuram fufinere cogar ob culpam ciiime minime ajfnemejfe apudanimummeiim
terfuafjjìmptsfum ér ero, donec Deus ille cordium fcrutator,inter me ó" sos qui de me male
fentiunt judicaturns eft. ûpdut Aîs SynodalibHs inferatur,etiam atqiie etiam rogo.
Subfcriptum erat Simon Epifcopius,

S. S.Theologiic ProFeiTon
REfponfum ei fuit,ea de re audita fuiflc totius Synodi ipfomm D. D. Dcle- , atque

garorum tcftimonia. Teftimonia teftimonijs opponi opus non efle. Verbay ,
ut loquuniur,formalia,à Synodo adeoque ab iplìs Dclegatis tuilVe annotata idque , ,
jam totani Synodum teftatani efle. Dccretum hac in caufa factum fuffiGcre debere.
M. Epifcopius refpondifjQuandoquidem fratres Remonftranies libi affidcnres hac
de re non rogarentur declarare {z'^î cos privatim tcftatos efle , fé quoque ha:c ejus
,
formalia ycxhn'ixiéixìV^c, non habeo aliud nitide defcriptum. Pra;reseummonuit, ut ac-

quiefceret,djxitque^non Synodum, quie obitcr illius rei mentioncm facicndam duxif-
hancmolcftiamcreafleipfuni fibi, qui liane criniinationem fibi, utajebar,
fer, veruni
fadam,toti Synodo acerbe objeciflet; ac proinde liane cenfurain fibi attraxifle. Ro-
gatiquedcnuo Citati funt, ut;-uni Proteftationi )am renunciare vellenr , &inrem
pra:fentem,cuius caufa advocati erant refta, venire. Monitique funt ut pofuis lùfpi-
,
tionibus finiftris , certo fibi perfuaderent , Synodum in caufa ipforum ita efle
veifaturam , ut fuam Deo totiquc orbiChriftiano probaturaeffetconfcicntiam.
K 2 Refpon-
ji* ACT-A SYNODÌ
Rdpondeinntdcfcripto^quodàM. Epifcopio pracledumfuit ,
petere fé , ut apogra-
phum cenfuraium judicioiumqucde ProtcllationcTheoIogorum Exterorum & De-
creti Ululi.D. D. DelcgatOLum Ubi tradeietur. Vtquejiiftum fibi concederetur
tcmpus,rationcs E>:terorum,quod coafidemtionem meieri vidercntur , cum preci-
bus ad Dcumaccuratius cxpcndendi ne quid tcjnere in re quK momenti tanti cflet,
:
àfctìcrct utquc bona confcicntia Decreto llluit. Delegatorum morcm poflent

:
gcrcic. Delegati de pétitione iiac fententiam rogati relponderunt , cenrerefc,non

• ,
debere rem lab ullo amplius prxtextu ditferri mandare itaqueût in rem prxfcnteai
;
ieniretur:tandemquelìmplicitcr , iionfubhisvelillisconditionibus Decreto ac- ,
quieicerenr. Citati petierunt ut fecedere liceret libi

: atqueintffl: fequid efletrc-,
lpondcndumdcliberare, Quod conceflum. Ac poft aliquam deliberationem rc-

fpondcrunt Scic falvo Tuo de hac Synodo judicio , falvaque conrcientia,parituros,
,
a'queadrem venturos. Relponfum illis fuit,tum ab ìpfis Delegatis tumàSyno- ,
do,conrcienti)sipforum,nihil imperati, ncque impcratum iri, quod gravare eos pof-

Ter ; privatum quoque unicuiqne de Synodo libcrum rclinqui judiciimi.Qucd 11 vero
perjudicium de J>ynodo, publicam hanc comra candem Proteftationem intellige-
rent,caai iplis làh am non rclinqui ; fed tum Synodi Decreto, tum Tuo, eam in- & &
;uftamefìè&nullam,fatisdeclaratum : ideoque iterum mandati atqueinjungivtpa^
rerent &ad rem veniient. In illa enim Proteftatione quamdiu perfiftcrent,tamdiuno-
Vam Icgibus omnibufque tum Synodi tum lUuft. Delegatorum Decretis, inobedièn-
tiam ab illis opponi. Ideoque iterato funt moniti , ut in pofterum caverenr fibi.ne
autoritatem Synodi tatti venerandae, diftis infolentibus aut fa£tis profcindcrent vcl
indubiumvocarent. Inprimis, iieautvoceaut fcripto Illuft. D. D- Ordd. Geiie-
ralium autorità: era fub debita cenfurs poena la:derent. Refponderunt, Se, ut fenti-
rent, ita loqui &
ut loquerentur , ita fenàre.
, Qu^m refponlìonem ibi locum non
iiabciedemonftratum fuir.
Vtìgiturin prxfèivtem reni aliquandovenirctur denuo rogati funt, an parati cf^

,
fenLfenrentiamdc prinìo Articulofuam,qui elide Ptjedeftinatione divina, cum ra-

tionibus Synodo exhibere. Refponderunt, cxiftimalfe, viva voce collationemhic
elìeinftituendam. Adeam fé parafle non ad fcripta exhibenda, Habere quidera
,
ftatura Controverfurumad manum , caeterum fententiae fu^ explicationem fcripto

nondum confignalfe. Ex Citatorijs non potuiflealiud fé intelligere, quam quod pro-
pofitio , explicatio &defenfio fententicc fu;e prius viva voce eflet in Synodo propo-
Tienda, ac deinde inftitutacoUatione fcripto comprehendenda. Delegati ipfis indi-
carunt,dolcre fibi,quod Citatoriarum,fenfum ( de quo nemo, nifi qui maligne detor-
quere eumveller,dubitarepoflìt merito , capere aut nonpotuiflcntaut noluiffent.

Connexionis rationem perfpicue oftendcre, mentem hanc fuiffe,ut fcripto fuam ex-
ponerent fententiam. Refponderunt Rcmonftrantes ; Neminem ipforum literas ita
intellexifle : omnes , quotquot aderant, ad coUationem fé parafle. Quod in Cita-
torijs nomine lllutlr. D.D. Deputatorum fcripiis exprefle diceretur dandam , ;
,
eam operam, ut animi exulccratilenirentur quod exilìimarent fine (?olIatione vix

,
fieri poire;|udicare fe,convenientiirimum eire,ut CoUatio tanquam inter partes infti-

tucreiur utquc de
.•
illa poftea fupremus Magiftratus judicaret. Delegati prxledis pu-
bliceCitatoiijs.ifuis,mentem fuam dare cxpreflerunt,acdiferteindicafunt , nunquam

hanc fuifle,uthiculla pardagogica ccllatio,aut ulla,tanquam inter partes , inftitue-
retur difccptatio , fed ut ipfi fententiam fuam de quinque Articulis proponerent , ex-
plicarent, quantum poflent defenderent,ac deinde Synodi ut legitimi Controverfia- ,
tum ;udicis,judicium cxpedarent. Conquerebantur nimis anguftos prxfcribi fibi li-

mites fiquidem viva voce non liceret fibi agere fuamque tantum fententiam pro-
, ,
poncre non contrariam quoque oppugnare. Ad quam oppugnandam inprimis (è

;
parafient. Refponfumfuit , illis pcrmittendum nihilominus efle, ubi fentemiam

fuam fcripto explicafient , ut viva voce, fiquae addenda exiftimarent,addere liceret.
De fentcntix contraria' oppugnationc poftea videndum ubi fuam prius dcfendif- 5
fcnt. Mandatum denique ipfisfuit, ut fententiam de primo Articulo fuam proximi ,
dici Seffione piirna , fcripto cxhiberent. Rogati quoque funt ; An Confiderationes

fuas
1
NATIONAL.IS D O RD R E C HT A N ^. Uj
fuasdedodrinain Confefllone «Sc'CatecheriharamEccIcfìammcomprehenra, jam
paratas habercnr. Refponderunt fc quidcm illarum conllderationum fylvam ali-
,
quam inchartis habere , cxrerum eas nondum exacte difpofiiifle ncque nitide de-
"
fcripfifle.
Sefsione Trigefima prima, SESS.

XXXI.
X 1 1. Decemhris , die lovis, ante meridiem»
Itati fententiam fuam de primo Articulo
c ,
qui eft de Predeftinatione divina,,
dccem Articulis feuThelìbuscompi-ehetìfamjlcriptohocexhibucmnt, quodab
omnibus rignatum,ab Epifcopio praeiedumfuit.
Sententia Remonftrantium
Quamin confciencia Tua Verbo DciconièntancamefìTe arbitrati funt
hadenusj&etiamnum arbitrantur, circa primum de Pra^de-
ftinationis Decreto Articulum, bare eft.-
"
I.
.Efi'S non decrewt quenqtfam ad vitam xternam eUgere,ata abeadem reprobare ordi-
ne prÌH-s,qHam eundem creare decreverit,citrA ulliui obedientix 'velinobedientu ante*
cedentls intuitH'fn,fro beneplacito fuo , ad demonflrandam gloriam ?nifericordÌ£ (^jtiUi-
tufua, 'vclpotefiatis é' dominijabfiluti.
II.
"
Cum jbecretnm Dei , de cujufquehominis tumfalute tum exitio , nonfit Decretumjìnis
àhfhlute intentiyfequitur ncque eidem Decretofubordinata effe media talia-,per qux adfnem
Zeflìnatum tunt Ele£ti tmn Reprobi efjicaciter atquc inevitabiliterperducantur.
IIL
filare nec Deus hoc confilio creavit in uno indarno omnes homines in reéfo fiata , non
ordinavit lapfum ejufque permiJJìonem,nonJìibtraxit Adamo gratiam necejfariam ó'fuffi^
cientem , non procurat Euangeliumpréidicari , homines externe vocari , non confert
mis ulta dona Spiritus Sanali ut iftamedia'ejjent , per quóieorum aliquos ad vitam per-
duceret , alios njitA benefcio dejHtueret. Chrisfuó Mediator non efifilum executorElc'
tfioniSyfedipfiws Decreti EleBiom'ifundamentum : quod alij effcaciter 'vocantur,ju(lìJìcan-
tur-,inJìd€per(ènjerant-,glorificantur,caufa non efl^quodabfolute advitam aternamjìnt electi
neque qttod altj in lapfu deferantur-, Chrijlus ijs non de tur , prorfm non,auttnejjìcaciter vo^
centur, indurentur, damnentur, caufa non eft,quod afalute eterna abfolutejìnt reprobati.
IV.
Deus non decrevitfine intervenientibm peccatis a^fualibtts multo maximam partem ho-^
minum ab omnifpefalutis ficlufiarn in lapfiurelinquere.
V .
Demordinauit yUt Chrifimfit propitiatio prò totius mundi peccate , (jr l'i ifiiits Decreti,
fiatuit credentes in ipfumjufiijìcare ^
Jklvare ,hominibufijue media adfdem necejfaria ó"
fujfìcientia adminifirareêaratione , quamnovitfuamfapientiam éf jufiitiam decere Ne- .
quaquam autem defiinavit ex vi decreti abfolutifolls Ele£}ii Chrifium mediatorem dare,

K 5
eofdcmque
114 A C T A S Y N Op I
eofdemqiie filos per 'vocatiomm ejficacernfide doi7are , jujìificare, infide confervare ac glo-
rtficare-
VI.
Nec k Titti xterna nec a medijs ad eam fnfjìcientihus nlìm rejc^ly^ ejl ahfoltito aliquo
iintecedaneo Decreto fic ut meritum Chrijlt, 'vocatio , omniaque dona Spritm prodejfe ad
,
piliitem omnibm cr re vera -projìnt niji ea ipji in exititim fihi eorundem ahuftt
poffìnt , ,
'vertati t ; ad incrediditatem atitem imfietatem , feaata , tanqnam media é' caufas dam-
, &
nationis , nemo defìinatus ejl .
VII.
Bledliofing^àarìnm perfonartint feremtoria efi , ex conjìderatione fidei in lefitm Chrijlum
^ perfederanti A ; non aatem cirtra confiderationem fidei (^ ferfeverantia in -vera fide , tan-
quAm condìtionis in eligendo prxrequifttx.
Vili.
Reprobatio à VitaxternafaBa efi fecundiim confiderationem antecedane^ infidelitatis , (^
perfeverantiA in inftdelitate ; non autem citra confiderationem antecedane a mfidelitatis (jf
perfeverantiaininfidelitate.
IX.
Omnes fiddìum liberi funt in Chrijlo finSìificati ; ita ut nullus eorttm ante uftim ra-
tionis ex hac vita decedens ,
pereat. Nequaquam autem in reprobatorum numero cenfen-
tur etiam nonnulli fidelium liberi , in infantia pia ante uUum aguale peccatum in pro-
pria perfonacommiftim ex hac vita difcedentes ; adeo ut nec Baptifmi lavacrum facrum^
nec preces Eccleftx ipfis ullo modo ad falutem prodejfe pojjtnt:
X.
Tiulli fidelium liberi haptìzati in nomine Patris , Filij ,
é' Spiritai SanBi , in ìnfaH"
tÌ£fti£fatu viventes abfoluto decreto reprobata adfcribuntur.
Reverendijftmi Patres é" Fratres

, Habetis fententianoftra , quoad primum K^rticu-
lum de é" Reprobatione propofitionems quam fententiam propugnare , ó- ei con-
Eleóìione
trariam , qtu Centra- Remonftrantiiim e(ì, oppugnare partiti fumtts , ér iflhac rationeut
eam proponamm cf porro explicemm ac defendamus quantum pofurum necefarium ju- &
dicahimtiSyVeritatis ippits ^ glorile divina , tonfcienlÌAnoflrii,Cjr •^dificationls Ecclefixrum
interejje putcmm. Hic fuhfcripta erant omnium ó'fìngnlortim cit&toritìn nomina.
Rogati funt , an fingulorum hac tommunls ejfetfententia, an huic dee larationi ali- &
quid prMerea additum vellent ? Rejpor/derunt eam communem omnium é" fngulorum
effe fententiaìn ut ex fubfìgnatione confi ur e poterai , neque haberequod hoc tempore ad-
,
ditum vellent. Statutum fuit , ut poji meridiem htt Thefes à fingulis Collegijs defcrihe-
renttir , ut tanto matunUi deliheruri de ijs , c^judicari pnfet. Et quandoquidem in
exhibitis Thefibui ,
quidam (^ ohfcuriora & ambigua viderentur , de quibm prejfim in-
terrogandi efent •,
deliheratum quoque fuit ( quia citati corptts , uti vocant , aut Colle-
gium non conjlituerent -^ fedfingttli ex
viritim efent citati ) annon fìnguli viritim
illis
quoque ò" vocandi (^ rogandi Vifumque fuit nec confnltum ejfe neque necef-
ejfent. ,
fariumy ut viritim vocarentur ; fed ut omnes fimul cum rogandum e(Jet ali quid, pariter ,
fé fiflcrent : aliquando
tamen , hunc vcl illum pojje interroqari : ita tamen ut liceret ,
Uh in fententÌ£ fuA explicatione utt quoque reli quorum epe. ,Dedaravit praterea Sy~
nodm difplicerc fihi quod Citati in exhibitii Thefbm, magli aliorum fenteiitiasreji-
-, ,
cerent quam prcpriam proponerent : quodque potim quid non fentirent dicerent , qnam
,
quid fentirent ajfeverareni : tum quod multa in hoc pritno articulo admifcuiffent qu£ ,
ad fequentes potitis pertinercnt ideoqueJlatuit monendos effe Remonftrantes , ut in Jèquen-

.
tibui K^rticulis de istiifibi caverent, é" adSynodi mandata melius attenderent.

NATIONALIS DORDRECHTAN^. tij
Sessione Trigefima fecunda,
XIV. Decembris , Die VeneYÌs ante meridiem.
QVia Articuli quinque de Pracdeftinationc divinaj& adjuiiftis ci capitibus ira iiltef

connexi funt,ut alter fine altero vix traftari rcdeque percipi poliit, placuit Re-'
le
monftrantibus injungi, ut fcntcntiam quoque de quatuor reliquis Articulis fuam ("cri-

pto comprchcndercnt, proximoque die Luns Synodo exhibcrcnt. Placuit praterca
nioncre citaios,ut Thefes fuasaffirmative potius quam negative concipcrciir,quorne-
liusdefcntcntiaipforuni judicari poflet cui fi poftea contraria; rentexitix rejedio-
',
nemvelint addere,integrumhoc iplisfore. Vocatis Remonftrantibus injundunl

hoc fuit. Submonuit &Pra;ics, ut potius quaeftionibus illis inhxrcrent qux circa ,
fuavem de Elcólione doftrinam verfarcntur quam ut odiofe dodrinam de Rcpro-

,
batione exagitarent. Refpondcrunt, fé confideraruros cfle ea , de quibus à PrscUdc

moniti fuilfent.
Sefsione Trigesima tercia,
XV. Decembrisydie Saturni ante meridiem.
"O Everendus&CIariflìmus Vir D. Abrahamus Schultctus , S.Theologiaein Acl- Cujus cx-

•*-^demiaHcidelbergenfiDodor &Profefror,inConrcfluSynodico,gravcm difcr- emplar,quia ,
tam ac patheticam Parancfin Latinam ex Pfalmo 123. Lator de eo^quoddicitHrmihi,^^à.i non-

domum lehovA adeamttSi cjrCy pubiice habuit ; illique co nomine gratis: funt adê
_
^^™^ fumus, .
in calce Le-
ttor
Sefsione ^xìgcdmdiC^nvct^^
XV 1 1. Decembris :, die LunA ante mer'tdiem*
"O Everendi & Clariflimi Viri, D. Johannes Bifterfcldius Concionatorauìicus &

InfpcdorSigenenlis,&D. Johannes HenricusAltkdiusS.S.ThcologiiE in 111 ulhi
SciiolaHerborncnfiProrcflbr,abllluftri Correfpondentia VVetteravicaad hancSy-
'nodum deputati, in locumconleflus folenniter à Scribis funt inttoducl:i,abIlluftribu3
D.D.Delcgatis benigne excepti,atque in fubfelliis fuo loco atq, ordine collocati. Pra;-
icd^funtabIlluftr.D.D.Dclegatisliterzefidei,quas àdidaCorrefpondentiaadPrcpo-
tcntesD.D.Ordines Gcncralcs attuleranr. Qua: & Synodo placuerunt,faftaq; congra^
tulatione,quemadmodum ab ali)s,ita & ab iplisSynodicum juramentuin prcftitum cft..
Citati cxhibuerunt fcriptum,inquofuam;de reliquis Articulis quatuor , quibuf-
dam Thelibus explicarunt fcntentiam. Qupd & ab ipliscft pra-lcdum. Senten-
tiam fuam de fecundo Articulo,qui cft de Vniverfalitate meriti niortis Chrifti qua- ,
tuor de tcrtio & quarto, qui eft degratia Dei & Converfione hominis thelibus duo-
5 ,
decim ; ac deinde de cûinto, qui clt de Perfeverantia vere fidelium, thelibus feii articu-
lis odocompreêndetant. Huic fententia; fua; explicationi , prolixam rationum
quai'undum declarationem adjunxerant, Quibus hec duo probare conabantur.
I. .(€quum effe ut lententiam fuam non athrmati vis tantum, fed & negativis The-
fibus exprimercnt. 1 1. Non de Elcdione tantum , una Pradeftinàtionis parte fed ;
&: de altera uimirumReprobatione, agi debere. In eodem prsterea (cripto declara»

K 4 banti
116 ACTA SYNODI
bantjillaqu'aeabijsrejiciunturdogmata, àmultis Comra-Remonftrantibus , auteo-
mm fententia; addidistum in his noftiis tumalijs regionibus aflcri : controveilias
pi-a;ienres,noii elle de fegnicntis unguium auc de levioiibus momenti articulis ; fed de
ijs Theologix pradics capitibus,qua: Dei gloriam maxime illufti-auent, ftudiaque pie-
conti-a,Hminusrede,glonxdivin3E pili-
tacis,lìde !)sredciencireair,promovei-ent,aut
iimumdetrahei'enr,arqiiepietariscurrum morarentur. Effe qaamplurimaCon- &
tra-Remonftrantium dogmata,de Rcprobatione cjufque annexis , ingloriam Dei in-
curia, pietati noxia,qiia:que ab iplls Reformationis initijs , haud leves turbas in Eccle-
lìjs dcdcrunr.
De fecundo Articulo, qui elide univerfalitate meriti

mortis Chriftijh^c eli.-
I.
•r^RetiumRedemptionis qtiod Chriftm Beo Patrifuo obtulìt , non tantum infé drperfi tati
•*-
generi humano redimendo Jiificiens ejt; fed etiam J>ro omnibus ó'fingtil^^ hominibus ex
I)ecreto,voluKtate,ér gratiaDei Patris perfo lutimi eJt:eoque a participattone fruóìtmm mor^
tk ChriJH,aemo abfoluto d^ antecedente Dei Decreto prxcijèexclujìts ejl.
IL
Chriftus inerito mortis fux Deum Patrem univerfo generi humano haifenas reconcilia-
meritumfalva juftitia^'veritate fua , no'vum gratixfceduscum
'vit;ut Pater propter illius
feccatdribus é" d&mnationi obnoxijs heminibus, inire &
fancire potuerit dr voluerit^
III.
Etfi ChrifiUS omnibus é'fingulis hominibus reconciliatìonem cumDeo d'remiffionem

peceutor um promeruerit: Nemo tamenfecundu, Novi éfgratiofi feederis pa^tum aliter quam
perfdembeneficiorum morte Chrifiipartorum, reipfa ft parttceps : nec peccata hominibM
peccatoribus remittunttir , antequam aHu ck" "vere in Chrifium credant.
IV.
chrifium credere pròfé mortuum effe tjfolitenentur , prò quibmChristm mortimi eli:
Reprobi njero-iquos vocantypro quibm Chrifiusmortuus nonfit,nec ad tfiam fdem obligari
nec propter incredulitatem contrariam jttfie damnari pofiìmt : quin fitales Reprobi efient,
y credere tenerentur , Chrifiumpròfé mortumn non effe.
Circa tertium & quartutn Arciculum.
Degratia Dei^Sc Converfione hominis,h^c efl.
I.
LJ Omo falvifcamfdem non habet àfe,neque ex liberifin arbitrij virìbus-, quandoquidem

in siatu peccati nthilboni ( quod quidemfdutare bonumfit, cujuCmodi in primis
efifides
fil'vifica)exfi é" afe potefi cogitare velie autfacerefi'dnecefieefi, ut a Deo , in Chriftoper
Spiritum ipfm SanSium regeneretur atque renoveturînteìleSlu., affeBibiis,zioluntate, om-
nibufque viribm,utfidutari& bona reBepojftt intelligere,meditari, velle^tqueperfcere.
IL
Gratiam autem Dei fiatuimtis , non tantum ejfe principium
, fed etiam progref-
fum , ér complementum omnis boni ; adeo ut neipfe quidem regemtus abfqut prece-
dente five preveniente tsta , excitante , profequente &
cooperante gratta , bomm
cogitare , 'velie aut peragere pojfit , ullisve admalum tentationibm Ita ut
refifiere :
omnia
NATIOKALiS DORDRECHTAN^. uf
cntnU hona oferniAStionefque, quas quis cogitando potefi ajjèqui gratta Del adfcrìbendoi
,
fint.
IIL
Nectamencredimusyzelufn ommm.vuram é-Jfudmm adohtìnendamfalutem adhihitum^

ante ipfamfidcm & Spiritum reno'uatiofjis, vanum atqueirritum , qtiin imonoxiiim magts
bomi?ìieJfe,quam utile drfrucfuofum \[edcontra,flatuimuSy audire Ver bum Dei, dolere
de
peccato con?9niJfo,expetercgratiamfalutarem , &
Spìntum renonjationìs, quorum tamen (
mhiiatra gratiam homopotejl ) non modo noxittm non effe é- inutile ifedpotiits utiltjft-
mum , ó- quam maxime neceffarium,adebtinendamfdem é" Spiritum renovationlsx
IV.
VoluntaiinftatHUpfmânte Vocationem,non hahet potentiam dr libertatem , ullum bo-
num, quod[aiutarefit,'uolendi. Ideoque libertatem njolenditam bonum Calutare quam ma-
lumîn omni Ftatu,'voltmtati adeffe negamm.
V.
Cratia efficax,qua qiiis con'uertitur , & Ucetita voluntatem a0ciat
non efi irrefiftibilU ;
verbo & Spiritmjin operatione interna Deus, ut é-potentiam credendi,Jìvevires fuperna-

turales conferat & hominem a£fu crederefaciat tamenpotuit homo ex[e gratiam ijlam ad-
;
fpernari ó" non credere,eoque etiamfua culpaperire.
VI.
ânquam prò Uberrima Dei voluntate , maxima fìt gratin divini, difparitàs tamen ;
Spiritm S. tantum gratin omnibus & finguUs-,quihmVerbum Dei prxdicatur^confert aut ,
tcnferreparatus quantum ad promovendamfuis gradibm hominum converfionemfuf-

efii
jìcit : gratia fuffciens adjìdem ^ converfionem, non tantum qsobtingit quosjuxtà
eocene ,
Decretum abfolitta Eletiionisfalvare velie dicitur Deus j veritm etiam ijs , qui aSiu ipfo noti
convertuntur.
VII.
Uomo per gratiam Spiriti^ SanEti poteft plus bonifacere , quam reipfafacit , (opliti
viali omitter e , quam re ipfa omittit : neque credimm Deum fimplictternolleut homo plus
bonifaciat quamfacit , drwali omittat ^ quam omittit : oc ut utrumque ficfiat ab Aterno
prxcijè decreviffe.
Vili.
^luofctinqiie DeusvocatadJklutem,feriovocat,hoc efi cumjìncera ^mìnimefimulata,
falvandi intentione ac voluntate : neceorum affèntimurfententia , qui fiatuunt Deum ex-
terne quofdam vocare,quos interne vacarejhoc efi, vere converfiìs nolit: etiam ante re^Stam
njocationis gratiam.
ÌX.
Non efi in Deo voluntas ifiiusmodi arcana , qune revelata ejujdem in Verbo voluntatìfic
contraveniat,utfecundum eam , arcanamjcilicet , no Ut converfionem , (jrfaltitem maxima
partii eorum,quos verbo Euangelij *& revelata voluntate adfidcm c^falutemferia vocat
Xînvitat : neque hicyut quidam loquunturfanifamfmulationem , aut duplicem perfon am
in Deo agnofcimui.
X.
Nec credimm Deum reproboS,quos vocant,hosinfines vocare, ut magtsinduret vel exca-

fationem adimatyut gravita puniat,ut àStwafiicut ipfirum ofiendat i non autem,ut coftver-
tantur,credantSalventur.
XI.
Verum non efi,ex vi é'
arcana voluntatìs feu Decreti divini, omnia non bona
efficacia
tantum , fid damala neceffario fieri:,adeo ut quicunquepeccant, refpeBu Decreti divini non
pofftnt non peccare:Deum velie difcernere procurar e hominum peccata, eorumque opera infa-
,
na,fiulta, crudelia , d' facrilegamfuinominis blafphemiam : movere linguas hominum ad

blafphemandumydfc.
• XH Falftim
21% A C T A S Y N O D I
XII.
Falfìim quoque é' horrencittm nohis efl ; DEV M ad peccata , qt!Afalitmfrohih€t,oc''
cttlta YAtìone homines impellere ;
peccantes non agcre contra 'uohinta.tem DEI verampro"
prie di&am ; conferì taneum effe 'voluntati DEI, quod injitjliim eji ,. hoc ejl, qitcdpracepto
g]mcoT!trarium e(i ; qidnimo verxm & capitalem cnlpam ejje , facere DEI 'Vobm&tem.
Senteiitia Remonftrantium
Circa CVuintum Arciculumìqui eiì:dePerfèverantia,ha:c eftì
L
PErfverantin fidelium ìnjìde, noncflcjfeûm illius abfoluti Decreti , quo D EV S Jìn.-*
qnUres perfotias, nulla conditioneobedienti&circumfcriptas elegijfedicitur.
IL
D EV S 'uerefidcles , /gratta & virihui fiipernaturalibm injlruit ,
quantum adperfè've-'
randum, di' Diaboli , carnis ,ac Mundi tentationes fnperandum, prò infinitafuafapientia fuf-
ficere judicat : nec per DEV M unquamfiat, quo minmperjè'verent.

in.
l'ere fideles pojjimt a vera fide excidere-, (^ in ifiiujmodi prolabi peccata, q/i£ cum ve-
ra & jufiificante fide confifiere non poffimt : nec potèfi hoc tantum fieri ; fed.é" non raro
ft.
IV.
Verefidelespofpmt culpafuainfiaoitiaé'federa atrocia incidere f
in ijfdem perfeverare é"
mori ac proindefinaliter exctdere ó" perire.
;
V.
T^que tamen credimm vere fdeles , etiamft in gravia é' confi-ientiam va/Iantia pec-
cata nonnunquam incidant prò tinta ,
ornni fperefipijcenti£excidere -, fed fieri pojfe agnofci-
TMM, ut DEV S fectindum multitudinem iniferie ordiarumfuarum eos rurptm per gratiafijam
ad rejìpifientiam rcvocet quinimo non infrequenter id evenijfe credimus
; : etiamfi de eo
quodhoc certe é'indubiefuturum (ìt ,perfiiafijjtmi ejfenequeant.
Vi.
Itaque hac fequentia dogmata , qu£/criptis public^ in^^lgtu fparguhtur indies , ut pie-
tati cjr' bonk morihus nexia, animo corde rejicimus: nempe.
tato ^
i. Verefidelesnon
pojfe deliberato confili o peccare fed tantum ex ignerantia ; infirmitate. z. Verefideles &
per nulla peccata à Gratta DEI excidere poffe. 3. óìlille peccata, imo omnia peccata tt-
tim mundi Elecìioncm irritam fiacere non pojje : cui fi addatur , omnes omnino homines te-
neri credere fé eleéìos efe ad falutem , c^ proinde ex elezione illa excidere non pojfe, quan-
tum illud fecuritati carnali fenefiram aperiat coqitandum relinquimm. 4 Fidelihui éf
, .
eleîi nulla peccata ut ut magna ér gravia efie pojjinf, imputari ; quin omnia prdfentia éf
futura jam remiffa ejfe. 5. Vere fideles in h^refes exitiales ingravia é" atroci jfima pec- ,
cata, utifunt adulteri a (jr homictdia proUpfos , propter quA Ecclefia juxta jufiifìcatienem
Chrift cflgatur tcflari fé ipfs in externa fua communionc non pojfe tolerare iìlofque non ;
habituros partem ullam in regno Chrijli nifi convertantur , non pojfe tamen a fide totali-
ter dt finaliter excidere.
Vii.
Vere prò tempore pricfenti de fidei S' confidenti^ fua integritate certm ejj^
fidelìs , titi
potè fi; itaé'defabitefiia, ó'falntifera DE, I erga ipfum benevolenti» prò iU.o tempore cer- -, f
tui ejfe potèjl ac dcbet : é- hic Vontificiorum fententiam tmprobamw.
Vili.
Vere fidelìs prò tempore futuro , certm quidem ejfe potefi ac debet , fé mediantibUs
vigiltjs, precibuiâlijfqnefancìU excrctttjs inverafide ferfeverare pe/fe, nec ad perfevera»-
.
NATIONALIS DORDRECHTANtE. ^
„9
dum tmquam UH defuturani diyimm gratiam: fcd, quomodo certws ejTe PoJJit, fé officio fuo in po-
fierum nnnqna.m defntiirum,fedinfdeipietatii, &
chariiatls aBionihtu , utifidelem decet,tcr^
feveraturtim in hac militix Chrifiia/ìétfihoU non vtdemtió: nec ut hac de re cerine fitfdelis , ne-
ceJiartHm ejfe arhitramur.
ReverendiJJtmi Fatres acfratres, Habetisfententia nofirjt qticad reliquos qtiatuor ^rtku-

lospofrfitiomm: cr ei contrariam qu^ quoad maxmAm Thefittm fti-
quam propugnare. , ,
fradici u; Il m -part ern Cantra- Remonftrantium eji oppugnare parati fiimm , i/iaratione ut &
eam porro explicemtn &
defendamus quantum pvfsunitis necejìarium judicahinìu^s^veri- &
tatisipfìas^gloriadivinjS) confitenti^ nojlrci ó" tedijìcationii Ecclejìarum nojlrarum inter-efse
futan.'ii-s.
Sltiandcquidernvero , pofirema Scjfione a Reverendo D. Prxjìde moniti fimms , tttàne-

abjìineremus ,
gati'vi.s enitntiationihtis &
de Elezione potiui quam odiofa Reprohattonìs mate-
ri* agerernas; nos re in accuratius examen focata , uti nos fa£luros promiferamus ^ quan-
tum fieri pituit afifìrmative nofiramfiuper Articulls fupra diBàfententiam enuntia'vimui : in-
terdum tamenetiam contrariam , uhi neceJJitM hoc postulare nohis videhattir^^ rejicientes.
ôdipfnm nefine gravi caufia a nobùfiacìurn videatur , Vefirls Reuer. rattonesaliquotexpen-
dendas dahirnw, quA utfiententiamnoHramfiuhinde negative exprimeremtts, (^ non filum de
Btectione , una Pr^defiinaiionis parte ; fied é' de altera eim parte Reprobai ione ageremus,
fuafierunt. Snnt autem Rattoncs ha:
^ttikimpojfibile efi , utfiententiamfuamperfipicue ér piene propònant Remonjfrantes , fai-

tem àrea primum K^rticulum , nifi per negationem remottonem aliorum decretorum, &
quéthominem vel ante lapfum velin lapfii pofitum Jpe£lant Nam primtts Articulus Remon- .
Itraniinm in Collatione Hagienjt admijfia eB prout iacet\ fied quxfiittim fiuit : Anncn aliud a-
gnoficerent decretum abfiuLutum ó' fiublimitts , quod Eleîionis decrettim dici debeat quod ,
tum quidem a ncflris negatum fiuit , d^ mine etiam negatur ; fiive illudfit circa hominem
Sfindendumìfiivelapfiumiamj&inlapfiiconfideratitmé
IL
ûiadifierte habent /iter£ citatoria DD. Delegatorum llluflr , Ordd. Generalium, ut fien^
tentiam nolìram dequinque articulis proponamus, cxpcnamtti,defiendam(^s , quantum pofittmm,
(jr necefijarium iudicabimus. At iitàiCAmus necefifiarium efifie^^tit itlampartim negative, partim
..*>;•. \.v'^.\.
Àfftrma.ttve proponamtis
tu.
0tàanonpotcH fcntentia aliqud rationibus defiéndi , nfiipofiita eìus contradiEloria. j^//<c
caufilàefi^curysnoLÌi \waianfiive principia prirr, a ficientiarum, ratiombus k priori dcfiendi non pof-
fim^t quia illis ut contradicatur vel probabiliter fialtem, impedii n/tturale intelkóìits riÙs &
rationis lumen >
fV. .
Cîafiparfum eft in vtitgus, Remonfirantes traducere mala fide proponerefiententinm &

(ontra-Remonfirantium: quodfiverumejfy difierte cr rotunde nobificum ilU negent Contra-Re-
ntonftrantes; qiut circa hos Aaicidos à nobis ntgantiir, Putamus enim nos probare abunde pofie,
contrariam multiifiu^radtCtis articullsfiententiam Adjlruere Contra-Remonfirantes.
c)uia afifitrmationes negationibm noUrls oppofiit* , Ecclefias in his regtonibm tur-

barunt , conficienti.ts multorum indies ojfendunt , &
Refiormatam doBrinam fiuggillan-
di adverfiarijs omnibm anfiam pnebent , à qui bui nos abhorrere, rotunda dtirioris fiub- ^
Umioris istiiu de Reprobatione negatione , fignificatmn volumm ;
idqiie eo mr.gis y
quia
Ilo ACTA SYNODI
<IHÌa vulgo mhfsfententÌA
Comm.Remonfimnmmmpn^tur, eoque mmine fuhlke male AH*
VI.
Quìa àut verxfumno(lrxnegàtiones,Autf.%lfx. Si vera ^ qttidquxfumUi pmculii tm» {tir

nonrnhifumfefentirefrommtìartt Vefirx Renerà Si falft , dtertttrum ^Mtendum erit: aut
emm ojlendendttmramnes mftroi , qmhtts ìJIm negdtioneS munire farAtt [limùt y vim conclu*
dendimnhabere; Autopfofitisrationihtfi evertendo ermt , &
ajferendx contrArn AffirmA^
tiones.
VII.
Geldrìd & VltrA-jetliriA ditiom, a Re*
^lAnuVer irt Synodis PrvvinciAÌibm HolUrtdidi , ,
monJtrAntUìM & ContrA-RemonfirAntihtaformatifunt ControverfiArumflatus per Thefes , (jr
AfttithefescontrAdiiÌorias;idqiieeuminfimm, ut ita formati i» Synodo TiationAli exAmina*

rentur>
Vili.
j9«w in EpJloU Ad Ext/ros Theologos Ecdefiajld VyalachrifementÌAmfHam & nofiramfuh*

inde afftrmativeyfuhinde negative frofonmt.
IX.
Quìa Contra-RemonflrAntes non verentur ilk qit/t nojlris Thefìhus hic iUic contradicitnt,ajJe^
rere &
prohare. QuiavetAt itaque quominm nohis liceat adfententÌA nojlr* frepofttionem i(U
negAre ?
X.
Si mAximam partemi/arum Thejìum negAntium frohavtt Synodm CeldricA, contrarUm

damnAndofententÌAm, cut nohis non ticebit eadem paradoxa dogmata rotunda negAtione im*
prohare.
XI.
Iniquum omnino videtur,ut prafcrihatur CitAto: quidjìt diCturm ad cAHffnfudpAtrmniumt

quid nom precipite tunc cum iudicium ferendtim erit de citati CAuffa.
XII,
Sì hoc non concedatur Remonjlràntìhus , omnino iudicahunt , utì &

haSfentu iudicarunti
Contra-Remonjlrantes lAtebr<^ qujerere,fententiamfuam celare velie , aut eius defenfioni dtf^

fdere , nec Aperta é' regia via ad veritatis inquijìtionem liberam &
minime impeditam
grajfari,
XIII.
^tiia fieri vtxpotejl ut reflum de RemonBrantiumfententiaferatHr iudicium , eiufque ve^

rìtM velfiilJìtoittquA lance exfendatur, nijì etiam contraria fententia Ad animum revocetur,
(^ exammetur.
XIV.
ûiafamiliare eli vhìlofophk & Theologls in qu&flìonum controverfarum examine *aS-
,
oi(.(â/jiKu{, & ò.vatTxdjoLîy'ùiiprocederec modo ex negationibminferre affirmationes nf

, ^
do ex ajprmatiombtti, negationes,
XV.
Denique quìa in tdlifentemiamproponendi modo, praitnobù fiera Jcriptura, cum inquiti
Nolo morcem pcccatoris, non vult Deus ut aliquis pereac: quibus phrafibus é" <"-
nunciationihus negativis , fuam de filute hominii fententiam proponit fapientifsimui
jDcui.
Caujfe vero propter qua: nòUram de Reprobatione quoque fententiam expofuimas , h^

funt:
NATIONALIS DORDRECHTANìE. tu
I.
îa fecnndum tcnorem litcrArum Citatortarum, tieni t nohis fententimi no^ramtro*

f onere, quantum pjjiimm , & necejfarium indieamm. ^npd ut a nobisfa{ium ejfe conUett
libere quoque quid de Re^robationefentiamas, exôfuimits.
IL
^lÙA ad glorìam Dei non minmfacit, ut recle deeius iuliitia vindicatriee, qua in Repro-
batione deckraturfentiamm, loquamurjfribamm, quam de eim mtferjcordia qu^ in Eleófio*
ne manifeHatur.
III.
^
îda non minm utiles funt neteffarix comminatìones, adabHerrendoshominum ani'-
mos apeccatis, qux a Reprobati onis decreto ejjjcaeijftmxfumuntur , quamutiles ó" necejfariA
funt confolatìones, qn& ab Elezione defumuntur, prxfertim corruptijjtmo hoc noHro f&culo, in.
arto quamplurimi doctrina gratiofi EkHionìs i ad carnis licentiam (jr Peccandi Ubertatem,
Clio exitio abittitntur.
IV.
^HÌAimperfeUa éf hiiilca elt traitafio PratdesHnationis, omijja eitu altera pdfte, Repro-
batione.
V.
^lafcrupuli é" difficultates,qux Remonltrantes (jr eerttm Ecclejìas torqHent,potijpmnm

funt circa Reprobationems
VL
^â quotquot de Elezione agnnt Theologi, etìam ex opposto, de Reprobatione aguntì
vechic [cntentiam faam exponere gravati funt Viri Clariffìmi Johannes Calvinns, Be'î
Zanchim, Sturmitis, Pifcator, alijque quamplnrimi.
VII.
^â traBatm pieni horridarum dr in Beumcontumeliofarum aJJèrtionutn'\irca Repro-

hationem-, eiufque annexain -vnlgHi aliquot jam annis Jparjìfnnt, non fine bonomm offendi-
culo,& ReforrnatA Religionis infamia.
§lupdfi adhdc objiciatur, in Colldtione Hagienji aliter pofitam effe noflram fententiam.
Rejhondernws. i. Illum qui Hag&-Comitis obfc'rvatus ftiit , difjyutandi modnm, nobis
lam non -prffcribere. kÛus dies alias curas fecum 'vehit, ó' difcipulm prioris poHerior
dies. ^ll^n ingenue fatemur, plurima nos ex eo tempore quo ad hoc argnmentum, di'-
(jr ^
diciffe,tdeoque ex prxfentibm potifftmumfcripti;, non autem ex prioribtn tantum, denoftra

fententia iudicandum erit. z. In Collatione Hagienf libello fupplice lUti^. Hollandia
dr VVe^-TrifiA Ordinibus exhihito deprecati fant Contra-Remonslrantes , ne de Reproba-
tione agerent. 3. K^dfunt mine nohis quamplnrimifatrts Celdri, Vltraieîni, Tranfifu-
lani, qui Collationi iiti non interfuere,qHÌbm iampront ipfi neceffarium iudic abnnt, fenten-
tìamfuam efferre licet. 4. Tunc temporis non eratpronuncianda fententia de meritate aut
falfitate K^rticnlorum , uti nunc. ûare aqitiffimum cH, vt plenaria concedatitr Remon .>
f
Jlrantibm fententia fnm propofitio, explicatio, d^ de enfio.
Si dicatur: nos Orthodoxam Ecclefix doctrinam traducere 'velie, ìdeoqne huic periculum
ingensimmineretnista agendi ratione. Rejpondcmm. i. ls[os oppofitam noHrts ^^rticu-
lii fententiam habere prò heterodoxa. 2. l^n agnofiere prò Ecclcfix doBrina; fed plu-
rimorum Doófornm placitls. .3 K^hilcauffi effe, e ur periculum doBrinxju&imminerecre-
dmt Contra-RemonHrantes , fiquidem kpartihus ipforumfiet 'veritaf,qu£ fibiipfa fuffcit
^dverfus fiibdolas omnes d" jêciofifftmAS licet argumcntandi rationes. 4. Hoc unice
fctre defideramits a Veneranda hac Synodo, num prò fua ó" Ecclefi£ dcBrina agnofcat ea,
qu<£ nostrk Thcfibu-s contradicunt, &
nominai imtlla, qutude Crcatiene maxima partis ho-
L mmnm
lia. A C T A S Y N O D I
mintim adinterìtum , Reprobatione infanniim exfidelihm et'um fArentihm progenìtoruìn^

neceffìtate lapftì: -, voaitione ex Dei 'uolunUte inefficaci, feccatortmi omnium i levitai ili
neceffitate, volimtate Dei Arcana ó" revelata, Dei ad peccati exisientiam operationihm
ef decretis , impoffihili fidcltnm etiam in horrcnda [celerà lapforum a fide iiJiifìcnnte
defectione, ali-fqne capiiibm a ìntdtis Contra-licmonflrantihm, &
eoriim fcntentits. addiBU,
tiim in bis noHris , tum in alijs regionihitó ajfcrimtur : a ncbis vero m i^rticuhs iam recita-
tls reieEia & improbata funt.
Si qtiis dicat, ConfeJJlonem a nobis exigi fententìx noUrs, eamqtie ajjìrmative non nega-
tive entintiandamejje. Mcfpondemus. 1. k^
nobis non folumexigt fcntentixnostrx con-
fefjìonem, fed etiam eim explicationem dr defenjionem : qu£ citra reieBionem oppojìtxfen-
tentix,reéeinHituinonpoteH. z. T^cc hoc neceffarittm e.H , ut folummodo affìrmativA
fint confefjìoncs , cum etiam Ecclejìarum confejfiones CatholicA , Harmonia Confejfionnm,

cìnin ipja noHra Confejjìo Belgica, adverfariorumfententiasôn raro reiiciant, dr veras ejjè
negent.
K^gnofcimm cum Rev. D. Prafide , DoBrinam EleBionìf ejfejùavem, é" confolationli
plenam ; fed arbitramur eas, qua ex abfoluta é" inconditio-

Reprobationis vero ingratam :
nata Electione elicittntur, confolationespericuliplenits effe , ér peccandi commeatum homi-

vibui (fi ex fua indole aliimentur) facere , droppofitatn Reprobationis ahfolutd docirinam
iure meritoque odiofam effe, quia dejperationìs piena eU, c^ iuHitix divina contraria. 2(e-
que id tantum agendum Ecclefm PaHorihus , ut peccatores folentur , veriim hoc quoque
(Itiditim ipforum efk debet, utfceleratos dr improhosmoneant, fugere h ventura illa Repro-
bationis ira. Habet Ecclefìa vifibilisflios Dei , habet cr mancipia Sathana , licet profef-
fionefilìj Dei effe videanttir. Vtraqne hic dottrina opus , csrflijs Dei hareditas ab aterno
Eie [ìione preordinata, annuntianda , & improbi! pa^na quoque ab aterno Reprobationis de-
creto preordinata, denuntiandafunt.
Quamobrem fatum fèntentia nostra iam cxhibìtum mtitilari, immjnui, mutari, trunca-
ri, abaltjs minime aquumforet. Jpfi nos optimi fumus fententia noHra interpretes, ipfi nO'
•vimus qua parte nosinfilehrofo dr itrat, quid animos noHros
difficili hoc argumento calceus
torqueat , quid Ecclcfns noltris Cttmque libera hac fit Synodus , é" mens
offendictdofìt.
ftt ìllusir. Ordd. Generaliiim, ut quampoptmus pieniffime, apertiffime , fmtentiam nojlram
e xplicemus , concedi hoc nobis debere, iure arbitramur, parati, fi res exigat, plura adhuc
addere , dr plenius mentem exponere , fi quidam non fitis aperte , aut non piene fatis a
Potifftmum vero, quod nos in toto hoc argumento quam
nobis propoftum fuiffe credatur.
maxime an^ d^ anxie habet , funt quam plurima in gloriam Dei iniuria, d'pietati noxia,
multortim Contra-Remonsirantium de Reprobatione etque annexis dogmata qua ab ipfis >
Reformationis initijs , turbas non leves Ecclejiis noHris dederunt. In his ut nobis dr Bc-
c-lefiis no'siris fatisfiat , a Vesiris Rever. per furofanûm lefu Christi nomen pctimus.
vi dent facile Rever. Veìtra, quafliones dr controwrfas prafentes non effie de fegmentis
nnguium , aut levioris momenti rebus; fed de ijs Theologia praSìicacapitibus, qua glo-
riam Dei quam maxime illusirant, &
pietatisfitidia promovent , de ijs reófe fcntiattir, f
(iiit contra gloria Dei quam, maxime derogant, d^pietatis curftim remorantur , fide ijs male
fentiatur. Est autem Evangelici Docioris officium, ea filari ante omnia, qua ad verita-
tem qua quidèm fecundumpieta-tem cjt , faciunt. caverò e Chriflianorum Scholis dr Ec-
,
clefiis exterminare dogmata, qua impietatifomenta d" alimentafufficere d" fubminifirare
fojfe creduntur. Sijìlentio illa dogmata prateribit Veneranda Synodus, iudicabimus dr itt-
dicabunt Ecclefa noftra,a Veflris Rever. ea tacito confenfi probari. Si probentur , muneris
noftri erit, concreditum nobis gregem Jefu Chrifti fedulo monere , ab ijìiufrnodt utfibi dog-
7natibusferio caveat. Si (quodfperamus) publica Synodi voce i?7iprobabuntiir. Dea Opt.
tJA'tax. gratiiu agemus , quod Ecclefiamfuam ab ijliufmodi^ T^zanijs dr erroribus purgare
aggrefusfuerit.
His omnes & fincruli
rubrcriprerunc.
Statutum quoque fuit, ut hoc fcriptum poft meridiem defcriberctur, quo accu-
ratius expendi acque examinari pofTer.
Quia
NATIONALIS DORDRECHTANvE. \^
Quia autcrh in {'cripto Citati quoque rcfcrcbantjprimum Articulumfìiumin Col-
lationcHagicnfìà Contra-Rcmonfirantibus, prout jacet, admillbnìfuiilc, cofq; in
eadem Collarione exhibitó Illufti-i Hollandia: & Wefl-Frifia: Ordinibus libello fùp-
plice,dcprccatoS eilcjnc dcRcprobatione agere cogercntur^SeribaFcftusHommius,
qui Collatìoni ifli interfuìr,pauGÌs expofi.iit,qUam non bona fide li^c de lUis diccren-
tur.ConccfìiircquidemCoìIocuforcs Contra-Rcmonftrantes liane fcntentiam qua:
primo Rcmonftrantium articulo exprimitur, nimirum, Dcum decrcvifle fidelcs per-
Icverantcs fàlvos faccrc, cum verbo Dei non pugnare,fbd quia eani loco doftrinx de
Elezione divina pofliiirent, docuiilcntquccamnihilaliud eilc, quam 8;encraleillucl
Dei decrctum,quoDeus ftatuic velie fàlvos facete fideles perièverantes; liane doótri-
nam cos oppugnaflc, atquc ollendiilc, illam cum Verbo Dei pugnare: fcdnec libello
flipplicc fuiirc dcprecatos ne de Rcprobatione ageretur. Cxterum, quia Remon-
,
ftrantcs fìibdole inipfbCoUationis initio, fèptem quarftionibusfpinofis, ac minime

neccflari)s,non tantum ad Reprobrationis,fèd Eledionis quoque dodrinam fpedan-
tibus,àre£toagendi ordine Contra-Rcmonflrantes inambagcs abducereconaren^
tur, Contra-Remonftrantes libello fijpplicc apud Illuft« DD. Ordincs de tam iniqua
agendi ratione conqueftos fiiilìe, atqueut Rcmonftrantibus mandaretur , ne extra
JLiftamagendi rationemjaminchoatam cvagarentur,petijlì'e. De Rcprobatione au-
tem Contra-Remonftrantes, quantum ad jedificationem fàtis erat, fententiamfuani
dare ibidem explicafle, uti icriptorumeditorum fide probari poteft. Idem etiam
Reverendus èc DodifTimus Vir , D. Johannes Becius , qui & ip{c huic interfuerat
Collarioni, filo prxfenscomprobabatteftimonio. Quia autem Rcmonftrantibus per
Citatorias injundum fuerat, ut coi>fideratiónes fiias de dodrina tam in ConfeiTionej
quam inCatechefi harum Ecclcfìarum comprchcnfà,f cripto confìgnatas Synodo ex-
Iiiberent, nec dubiumefTe pofret,quineas autparatashabcrent, autquamprimum
parare easpofrent,poftuIatumfuit, utcaldem proximo diefcriptocxhiberent. Re-
ipondcrunt hancpoftulationcm prxter oninem expedationem cis evenire: intellex-
ifle ex literis Citatorijshasaliquando libi efl'e exhibendas , fed exiftimafTc quinqué
Articulosjam cxhibitospriusfuiflc explicandos, defendendos atqueà Synodo diju-

dicandos, ac tum dcmum has conf ìderationcs proponendas efl'e. Aliud fé ex Citato-
rijsintelligerc non potuiflc,ac proptcrea Conf ìderationcs illas non parafl'c,neq, tem-
pore tam brevi parare pofle: petcre itaque ut Synodo placeret, co, quo cccptum erat
pede, progredii utq; harum Confiderationum cxhibitio, poft abfòlutam quinque Ar-
ticulorumtradationemdiifcrretur. Refponfumil]isfuit:Inftitutum agendi ordinem
nihilominus f ervandum cflb, ncque de illis Confiderationibus,nifipoflì pertradatam
x]uinque Articulorum controvcrfìamagcndum efl'e: poftularepr^tcreaSynodum,uc
eas primo quoque tempofc pararcnt ac traderent , fi forte illuftrationi fententise
ipfòrum f èrvire pofl'ent. Debuillc illos jam paratos effe', cum ante deccnnium, prx-
Icrtim à Synodis particulanbus harum cxhibitio ilIis imperata ell'et, & nuperrime
HollandisAuftrahbusablUuft.DD.OrdinibusHollandix&'Weft-Frifìxinjundum;,
ut eaf dem Synodo Delphenfi cxhibcrent. Et quia ante multos annos, eas ipfàs ijfdem
Illuft. OrdinibusHollandix&'Weft-Fnfìarobfìgnatis literis tranfmifìfrent,fylvam-
que earundcm fé pararamnuperhabereprofefli effent, fubjecerunt,feeadere non-

dum inter fé contulift'e,neque omnes eafdemhabcre Confi derationes. Paratamquì-
demnonnuUosearum rerum fylvamaliquamhabere, fcd Belgice confcriptam , ne«
que hadenus digcftam. De fua ex ijs fèntentiaiudicarinon pofTe. Quia eas non
prò fentcntijs fiiis, fbd prò animadverfionibus tantum conficferatione dignis habe-
rent: nullas autem fé habere confiderationes quas habcreppo-ièntentijs fiiis vel-
;
lent. Et quidem quas DD. Illn'ft. Ordinibus olimtranfinififl'ent, in multis nunc

mutatas efl'e, quia^/Vi diem doceret. Deinde viritim fingulos rogavit Prarfbs, utrum
aliquashaberent Confiderationes. Refpondcrunt, Hcnricus Leo & Bernerus Veze-
kius, nullas fé habere. Henricus HolhngeruSjde Confidcrationibus fé non cogitafl'e.
Vbi fiiasHollandìpropofiiifTentjfcquoquedeijsdifpedurum: hoc quidem tempore
vix unam habere. Zuyt-Hollandi,fe habere fuas, quas nondum digelfifl'ent. Noort--
Hollandi, fé co fine Confeffionem & Catechefln non legifTe, ut Confiderationes ali-
quas in eamannotarent: putare tamen efle in iUis quidam confiderationcdigna:
feque ea , modo fibi ahquod conccderecur temporis fpatium , confignare polle.
L ;. Sapma,
•
124 ACTASYNODI
Sapma , quafdam animadverfiones in fylva illa annotatas, quaS exiftima-
fé vidifle
ret efle confideradone dignas. GofVinus, occurriile libi quxdam in Cateche-
fin esplicanti, qua; confìdcratione digna effe
judicarct: eaautcmnonhaberecon-
fignata. Affuerus Matthiiìus, ie non habere quod addat ad diòta colIega£fiu Gof-
wini. Carolus Niellius, ie non explicare Catechefìn Palatinam, fèd Genevenfem:
in ea nihil fé obfervaffe quod magni effet ponderis.
Habere fé nonnulla qux in
Confeffionc Ecclefiarum noftrarum obfervaffec: ca vero fe cum nemine commu-
nicaffe: fpedare autem ea ordinem doótrinx potius, quam
dogmata Catholica.
Ultraje£tini Remonftrantes refponderunt fe tantum in caufà quinque Articulo-
:
rum fèfc Remonflrantibus adjunxiffe fi qua: praeterea haberent , fe ea tanquam

:
jrravamina poffca exhibituros efl^. Mandatum illis denique fuit, quia corpus , ut
ìoquuntur, non conftituerent , ut finguli fèorfim fiias quas haberent confiderà liò-
nes, Synodo exhiberent qui multas haberent, multas , qui paucas , paucas , qui
:
nullas, nullas idque intra fpatium quatridui, Refponderunt, fe non refragari

.
quin hoc fìeret. Poffe tamen fieri, vt omnes inter fe convenirent, vififque aUor
riun alij confìderationibus , eas effe dignas examine judicarent, atque in eo cafu
poffe eas conjungi. Refponfum fuit , hcere quidem hoc ipfiim, modo ne alias
alium indudionibus pravis in partes fuas percrahere conaretur.
Se ss. Sefsione Trigerima-quinta,'
XVIII. êcembrìji Die Adârtis ante meridiem,
PRopofitum fuit, adveniffe Reformata: EcclefìxCampenfis Deputatos, qui non-

Synodo haberent proponenda eofque petere , ut quamprimum audirì
nulla :
poffent. Atque in hunc finem hteras commendatitias ab lUuflriff. Principe Arau-

ficano attulilTe. Placuit fequenti die audiendos effe. Atque examinata fuerunc
A«â Seffionum aUquot prajcedentium.
Se ss. Sefsione Trigefima-fexta,'

XXXVI.
XI X. Decemhris, Die Mêrcurij ante meridiem,
COmparucrunt Deputati Ecclefìaj Reformata: Campcnfis, quibus abeademEc-

adjundus erat Reverendus Vir D. Johannes Acronius, S. Theologix
clefia
in Academia Franekcrana Profeffor, &
Ecclefiê Campenfì ad tempus in Minifte-
rio verbi inferviens qui fcripto duodecim accufàtionum capita adverfiis Eduar-
.
dumVofculium Thomam Gofwinum , Alfuerum Matthiuum

, lohannem , &
Schotlerum, Ecclefix Campcnfis Paflores propofuerunt fimulque, quanto in
,
:
periculo ea qua: in recepta dottrina ibidem perfifteretEcclefìa,verfàretur. H^ci-

licet comminationibus partis adverfsc quotidie metum incuti ne ex Tempio at- ,
que adeo ex Urbe ejiceretur. Quare & obnixc à Synodo petienmt, ut Ecclefix
huic laboranti quam primumfuccurri, eiufdemque querelis remedium adhiberi
poffet.
Deputati Tranfifulani Synodo expofuerunt , fupradidbos Ecclefì^ Campenfis
Paflorcs , in fua quoque Synodo
accufàtos
fxiiflencque eorum caufam ibidem
.
piene dijudicatam fuiffc: eofque nondum à reatu abfolutos adhancSynodumNa-

tionalemprovocaffe,uti ex ijfdem Ad:is, qu£C prarleda fiint, conflaret.
Re dchberata, tamctfi caufa ha:c ad Perfbnalia potiffimum fpedare videretur,
qua:demum abfòlutis dodrinalibus pertradanda effcnt , quia tamen Ecclefia Re-
formata in evidenti periculo verfari videretur, &
Paflorcs didi, de multis etiara
dodrinxcapitibusaccufati effent; ftatutum fuit, urreliquiduoPaftores, Vofculius
& S choc-
.
NATIO NALIS DORDRECHT AN^. iz^
& Schotlefiis, qui inter Cicatos non comparercnt quamprimuniad Synodurti

,
citàrcncur. Gicationis autem tcmpus ex fèncentia lllnfk DD. Delcgatorum, iiidl-

cio&prudenci2e Pr^fìdis &: Allellbrum permiffum fuic, ut cxploraro penitus Ec-
cldlx illius ftacU) illud maturarenc aut diflerrent , prout illis ncceirarium vide-
retur.
Cseterum, ut illius laborantis Ecclefìae periCuio ohviam irctur, placuit Ampli/Il^
mum eius Urbis Magiftratum Synodi nomine per lirerasrogandumei]'e5Ut Eccle-
Tiam jani diftam adverfìis omnem vim arque omnes injurias auóloritatc fìia prote-
gere dignaretur lìniulque imperare duobus iliis Paftoribus ne in pofterum ple-
: ,
bemadvcrfiisEccIefìamjamdidammvedivisauttribunitijsconcionibusincitarent;
lèd pacifìce &
modcfte ih in ijs gererent Illuftres Delegati rogati à Synodoj
.
fùas quoque litcras ad Amplillìmum Magiftratum Campenf'emj eundem in finem

addiderunr.
i Quia autem eo tempore Feflum Natalis D. N. lefu Chrifli itiftabat, pi*ópter cujus
celebrationem adiones Synodi per aliquot jam dies interrumpenda: eilmt, Dele-
gati Exteros Theolog^s iogarunt,ac Provinciales monuerunt, ut in Urbe omnes
propterincertam aèrishyberni fempeftatem (èie continerent. Quo ftatimpollFe
ftum ad Synodicas iìnguli aftiones redirent. Addidit Pra:fès,Reverendos Seniores
à Friiìca SynodoDeputatos, gravi de caulla publico nomine domum cfl'e revo-ca-
tes, idecque fore necefl'ariamillorum per tempus aliquod abfcntiam. Qu^ à &
Synodo concelfa iplis fiiit moniti que lìmt , ut quam poiTet fieri citiflime, de re»
:
ditu cogitarcnr
Sefsione Tngefima-feptimà, sess

xxxvit»
^x. Têcembrisj Die Joiîs ante meridiem.
COmparuit atque in Synodum folemniter intròdudtis fuit Clariflìmus Vir

D. Gualtlierus BalcanqualIus,S. Theologia: Baccalaurcus, aulse Pembrochiana:
in Academia Cantabrigienfi Socius, i Sereniillmo ac PotentifTimo Magnse Bri-
tanniae Rege lacobo I. Ecclefiarum Scoticarum nomine ad Synodum Deputatusj,
qui fignificavit/c Illuflir. DD. Ordinibus Gcneralibusin ipfbrum conleflb axpofuifle
cauiàs,quare à SercnilTimo Magnae BritanniseRege, neque cirius,nequ£plures hó-^
mineEccIelìarum Scoticarum ad Synodum eflentmifli.ScoticasEcclelìascauf JeEc^
cleiìarum Belgicarum fcmpcr faville , fcmpcrque prò carundcm làlute atque in-
columitate cum bello premerentur, publicas prcces, pofteaque cum di/1'enfloni-
bus turbarejntur privata vota conjunxiflc. In ijfdem animis Icmper perftituxas,
,
feque iplàrum nomine in hoc conventu ad Ecclefiarum Belgicarum pacem j con-

filia fila omnia prò virili diredurum. Ac deinde juramentum prxftdtit Syno-
dicunx-.
Monitum à Prarfide fuit quia plura effent dogmataj quam quinque Remo*-
,
ftrantium Articuli, qua: cum recepta Ecclefiarum noftrarum do£trina pugnarent,

dequibus inde agendum efi'et, utfingularum Synodorum Deputati^ in tempore
omnia gravamina, fi qux habercnt, dogmatica, pararent, eaque Icripto compre-
henlaPrxfidi exhiberent, uteorum quorum maxime necelfaria vìdereturpertra-
datio, poftea dcleftus fierer.
Rogati praeterea funt finguli, ut fi quid in Thefibus Remonftrantium exhibitis
forte obfcrvafient, quodnonpiene autperlpicue expofitum eflet , fcriptoid
fatis
comprchenfiim Prasfidi exhiberetur. Quod &: àqujbufdam cfiifadum.

Quia vero Remonftrantes y aliquotics vcrba illa Citatojriarum Synodi, quibus
jubebanturût fententiam fuam proponcrcnt,explicarent,ac defenderent,quantum
pofient,& nccefl'ariu judicarcnt;prout ita interpretati erant,quafi in ijs concefl'a efiet
ipfislibertasadeummodumfententiamiuamexplicandi&proponcndijipfineccfia-
riumjudicarent, atq;huic interpretationi iniquas fiiperfì:ruerent exccptiones; rogata
fuit Synodusj ut mentem de hilc-e vcrbis fium explicaret, ne,cum ad rem cflet ventii,
L 5 Prsefes
ixr, ACTA SYNODI
Prxfcs à Synodi fciitcntia aberrarer,auc Citati jufta; libertatis'terminoPcgrcdcrcn-
tur, vcl exceptiombus iniquis llibterfugia qua'terent. Illuftr. Delegati fententiam
rogati, refponderunt, intclligere fé comma lilud, quantumncccllarium judicabunt,
non ad propofitionem &
explicationem {bntentise; Icd tantum ad. ciufdem defen-
fioncm rcFctcndum effe, idque clare pcrfpici in Citatorijs,qiia; ab ipfì^ ad Citatqs
eli'ent data:. In quibus dilette erat fcriptum, ut fententiam fizam proponant, ex-
plicent, &quantum ncccirariumjudicabunt, defendant: adeo,utexijsmanifefì:um
fìt, illud comma, ad defenfionem fblam referri: ncque poffe, nifi quis cavillari ve-
Ik, ad propofìtioncm atque explicationem traili Qu_ce non debeat ipfbrumju-

.
dicio aut arbitrio permitti, fed ad eum modum ab ipfìs inflitui quem Synodus ,
necelTariumjudicaret. Tota quoque Synodus, confèntientibusfìiffragijs declaravit,

hanc f iiam effe fententiam. Quare vif iim fuit, liane verborum Syriodi in alienum f cn-
.funidetorfìonem,Renionflrantibus effe indi candam: eofquefcrio monendos,ut ab
eiufmodi cavillis in pofterum abftinerent,neque eiufinodi fiibterfugia deinceps que-
rerent; fed utle ad fententiam fuam piene dilli cidequeproponendam pararent: non
quantumipfìs,fedquantumSynodoadplenam ciufdem cognitionemjuftumque exa-
men, fufficere &:neccffariumvideretur. Monitum deinde fuit, quia Citati in ex-
hibitis fcriptis quam
plurimas narrationes, criminationcs, &
cxcufationes intcr-
feruiffent,de toti ac pra:fertim extcrisTlieoIogis non conflarer,
quarufìdeSynodo
annoi! opera: effetpretiujplcnius deliifccrebuscrudiriSynodum:placuitq-,,utfingu-
laru Synodorum Delegati, inprimis Geldrise Auflralis, &
Borealis Hollandise, ditio-
nis Ultrajeótina: &:Tranfif"ulanÌ£e,inquibuspotiffimumres iflê cum Rcmonftranti-
bus effent gcftx, brevem, fìdelem, & &
accuratam de ortu progreffu hacùm Contro-
verfiarum&Contentionum, quêinlìngulisaccideruntProvincijs, narrationem lii-
ftoricam confcribcrent, Synodoque exhiberent. Quodfe faóburoseffe, quantum
per occupationes liceret, in fé receperunt.
sess. Sefsione Trigefima-oótava,

xxxyiii.
XXI. Decembrìs, Die Veneri^ ante meridiem.
REmonfìrrantes fcripto confìderationes fuas in Confcflìonem Ecclefìarum Bel-
gicarum exliibuerunt, excufàruntque quod per temporis anguftiam , quas
fé ,
in Catechefln liajêrent, parare & fìmul tradcre non potuiffcnt. Subfìgnatse erant
à Citatis ex Hollandia Aufèrali, M. Simone Epif copio, Eduardo Poppio,Ioanne Cor-
vino, & Bernardo Dvinglonio. Reliqui quoque fiibfìgnatiòne dcclarabantjfefè vifìs
hifcefratrumSymmyftarum Hollandia: Auf{:ralis,quantumque per temporis angu-
ftiam licuiffet,cxaminatis atque cxpenfis, confìderationibus dignas judicaffe, ad
,
quas in recenfìone Confeifionis in Synodo Nationali aliquando inflitueateia,fcrio at-

tenderetur.
• Pra:le£ta fuit Prxfatio quam
Confìderationibus prxfìxerant, in qua declara-
his
bant,qua occafionc atque Illuftr. DD.Ordinibus Hollandise ac \V''cft-
illx obfervatê
Hifìxliterisobfignatis tranfiniffìe olimfuiffent.- Inter ca:teraautem,multis de Con-
feffionis atque Catecliefeos recenfìone differebant. Sed &: tcftabantur in ijs ipfìs,
nullum fé Catholicum dogma in dubium vocare, ncque quidquamin ijs definire,ex-
eeptisijs, qua: in aLijsipforum fcriptis definita effent.
Confìderationes in Catecliefìn,
dicebantliarum numerumcxcedere. Eas autem fèpra: temporis anguftia non po-
tuiiìe parare; fed quam primuni exliibituros. De Catecliefeos ac Confeffionis recen-
fìone, itemque de occafìone , qua Confìderationes ifta:, ut vocari abijs folent,poftu-
latx olim fucrant à Remonftrantibus,fufe differuit Feftus Hommius,qui probavit, &
plurima illapr^fationeliaud bona fide narrari, longeq;aliam,cur&: poftulatae effent
&exliibit£e,fuiffcrationem. Qâpropterdenuo monitum fuif,utfidelisliarum con-
troverfiarumnarratio Hiftorica quamprimu confcriberetur, Synodoq; exliiberetur.
Qu^fitum porro fuit, numàRemonftrantibus iftaconfiderationum exliibitione,
Synodi decreto fàtisfadumeflét. IlluftrcsDelegati,deliac exliibitione, quin &:de
interpretatione illa verborum, qua: in Citatori)s extarentà Remonftrantibus detor-
ta, fcnteptiam fiiamliocpublicoDecretoexplicarunr.
«•
Cum
N A T O N.A L I I S DORDR E C HTAN ^. tij
Cam cìtatisatqmjûblicA atitoritaté advocatù fratriùus KemonHrantìhu^ ab ,
jlIuBrium ac nPrêpotenturn T)D. Ordmum Delegati^, injumiHm , imperatunìt

ac mandatum fìt nupcr^Pnmo , <ut confìderationes fìiper Qatechefi c3^ Confefjìone
fitas^ intra, diem quUrtum exìnberent^{qu,am qmdem tempejiàtem ipft fifpcere tum
judicahant) ci^tmprxtereafim âyiterqutjtnt moniti , jìnmliyt exhiherent jù<u:
quanquam inter eos eênt ,. qui h abere nuìlcts p^ tejìàrentur : nimc autem ùrxter
promtjjùmi t^ boncrnm ac porum expeâtionem , Jùas tantum ad Confcponem
exhibiicràM,non etiam adCatcthe/ìn, ijfque omnes pariter, etiam qmnuUasJe habere
fìterantteftatijjtib/cripjèrinty'ea iure cumjìne dubio wft inteUìgant ,pfe nec promi\fis
Jim, nec eorum ^qui fupremum in hoc loco rcpr£Je}2tant cAiag!ftratiim,dignitati atqité
autorità! i fecijfejatii : mandant , coram toto hoc conyentu tam lUuJln^tam '-vene-
rando , injungunt, prafcribunt atque imperante lUuHrmm ac Vr£fotentum DD.
Ordinurn Delegati poHerum majorem fui , max/?nam illorum rationem
, <-vt in
habeant^ quos juprema poteflate armaiiit Deus immortala : quique contempUim

fuum^ ijt meretur ^ îndicare ^ pojfmit, t^, judtcio omnium^ tam pipe provo-
cati, dtbent. Qsmque praterea iterum, in prtptohodie exhib!to,9{obì/ijs. ac Ge-
nerofì Delegati, aùjayarint , eos more fuo admandatum "D D. Ordinum atque ad
CitatoriuYum njerba literarum provocare ^ monitos eos prò autoritate Jùa volunty
<-ot inpofìerumid genus caviliationibus ^ dicìarum formuUrum interpretatio-
Hibi/j abfìineant. Cum hoc minime ipps,pd "JlluHribu-s ac Vrizpotentibm Ordini^

biis/Dominùptù, eorumque competat T)elegatù. âre jubent , di5?i Delegati, at-
que imperant , W quas olim i'jdem Reverendi Fratres Remoaprantes DD. Ordini^
bus HoUandi^, fi/per Catecbep exhibucrunt conpderationes^ eos nunc iterum , cum
alìjs^p prxterea qua^s habent, coram toto hoc ijenerando convvntu , ^ qmdem
pnûli:, die Jovis proximo, tanquam coram facie ipftus Dei examinandas , atque^
excuttendas proponant. Trxterea, quod toties jam monitum , njt conpderationes

tradant Juas : cum praprtim Amplipìmi Delegati ,
'
extra êformatam Etciepam,
nullum Inter illos y nuUum alibi corpus Ecclep(eagnopant.
»
Tota quoque Synodus judicavir,mandatisllluftnuni atque Nobiliflìmorum De-

Icgatorum, ipiìufque Synoili,à Rcmonllrantibus non eflb fhtisfadum,atquc hac de
caufà feiio die admoncndos, iifque injungendum, vt ad conftitutumabllluft. DD.
Dclegafisdiem,confìderationcs lìnguli fùpcr Catecheli fùas earumque rationes, ,
{cripto exhiberent. Fuit &: Citatis prêlcdum Dclcgatorum Decretum , fignifìca-

tumque, idem illis & à Synodo injungi. Rcfpondcrunt dolere fibi ex animo, ,
cum oift.cium preftarcnt , fèquc , accufàri nihilominus

fatisfeciil'e arbitrarentur
inobedicntix. Non potuilTc plura per tcmporis anguftiam parare. Caufl'am, cur
fìnguli non exhibuerint fùas, Jianc elle, quod ante quatuorièptimanas, Zuyt-Hol-
landi, admandatum Ordinurn Hollandia', fùas confìgnaflent , reliquos autem vifis
judicafle, eas elle confidcrationedignasmon cnim habendas efreproThcfìbus
illis,
autConclufionibussfèd tantum prò animadverfìonibus confìderatione dignis. Prê-

les rogavit, quandoquidem jam toties negafl'ent, eas fé paratas habere, quomodo
nunc dicant fèfc eas ante fcprimanas quatuor ad manditum Ordinum Hollan-
, .
di.Tparafre?Refponderunt, Eas fètunctemporis rudi tantum Minerva paraire,& in

*
chartas conjecifl'e. • •
.
Rogati fùnt qui ex Zuyt-Hollandia citati crant, an ha: tradita confìd^ratio-

,
nes exdem ìWx ciXcnt , quas ante annos aliquot obfignatas Illullr. D D. Hollan-
dixac Wefl- Prilla: Ordinibus tradidillent M. Epifcopiusrcfpondir: fc ad IlluHr. :
Ordinesnullasmifirrejcum ilio tempore nondum ad Miniffecrium vocatus efi'et.Pop-

pius,ic quidé eo tempore qualtlam concepii" cquas tàmcn non milìllct:omnes autem
L 4 quas
n8 A C T A S Y N O D I
quas mnc conceperat , hilcejam tradicis contineri. lohannes Arnoldi Corvinus,

paucas ie conlignatas miiUre , cafque omnes &c plurcs hifce exhibitis elle infèrcas.
Bcrnardus Dvvinglonius le quoque ante annos aliquot quafdam eonfignafle , Sc
,
Illuftrib. Ordinibus milìlVc :cxtcrum quia tunc tcmporis eo non valeret judicio,
quo nunc valcret, plerafque poftea deleviUe quodnon videréntur ipfì dignx qua;
:
cxhibcrentur. Hàacus Fredeiici, qui eo'temporc edam in Hollandia Aufèrali mi-

nillcrio fungebatur, refpondit, fé quoque paucas mifiire, intcr eas aucem nullas
fuiile, quas non iftis ellent comprehen{^. Etiam rogatis, cui eas, quas tranfinifè-
rane, tradidiflent reipondit lohannes Arnoldi , fibi hoc excidiffe , eas terum ar-
;
bitrari ad Collegium lUuftr. D D. Deputatorum fé miiìflc. AmpMfimus D.

5
Mufius, Prjetor Dordrechtanus , declaravit , Collegium illud nullas ejufmodi

Conilderationes unquam accepifl'e. Dvvinglonius relpondit, fé illas obfìgnatas in
icdibus lohannis Utenbogardi reliquifTe ut per illum Illuflr. D D. Ordinibus tra-
:
derentur. Idem quoque fé feciire dixit Ifàacus Frederici , fèque nefcire cui illas
tradidifl'et.
Qusefìtum pra:terea ex ijs fuit, cum plcrique in Synodo ante paucos dies pro-
fefrveflent, nullas f'e habere Confìderationes, unde tam multÊ ita (libito in men-
tem illis venifTcnt ? Refponderunt, fé vifìs Zuyt-Hollandorum Confiderationibus,

& quantum per temporis angufliam licuifTet examinatis, j adi caffè eas accuratiorc
examine dignas effe.
Rogati prasterea, utrum ha: ita ipforum cffent, ut fcrupulum illis moverent, (fi
cnim nullos ipfìs moverent fcrupulos, non videri necefl'arium , ut ìjsexpendendis
Synodus detineretur:) Refponderunt Zuyt-Hollandi > movere quidem ipfis fcru-
pulos aliquos j non ramen ita ut propterea ipforum fludluaret fìdes vcrum ira, ut :
exiftimarent accuratiore dignas effe conflderarione , petebantque, vt hi ipfi fcru»

puli fibi à Synodo eximerentur. Henricus Leo rcfpondit , nullas fé habere, quas
prodire à Ce vellet , ncque has velie haberi prò fìiis fed cenfbrc dignas tantum
;
qua! examinarentur. Idem refpondit Bernerus Vezekius. Henricus HoUinge-

rus refpondit , fé tantum unicam habere qua; fiia flt quam : &
fcripto tradidiflet:
reliquas tamen exiflimare confideratione dignas. Qujeffcionemillam, utrum fibi
fcrupulum moverent,magni momenti efi'e ad eam non pofl'e ex tempore à fé re-
:
Iponderi. Ncque de eadem exade cogitafTe. Si ad eam refpondendum fìt, tem-

pus fé deliberandi poftularg. Philippus Pynakerus , fé ConfefHonem eo fine
nunquam' legiffe, ut ullas in eam confiderationcs annotarci cieterum qua: fcri-
:
pto confignatx efTerìft, eas fé legiffe ncque tales fibi moviffc dubitationes , ve
:
propterea Synodi judicium expetere vellet. Non enim fiios effe eos fcrupulos.
Dominicus Sapma , nec fé quidem eo fine Confeffionem legiffe Vifas quidem :
fibi confignatas examen mereri , nondùm tamen fibi furupulum hserere. Niellius,
habere fc fìias , etfì non quoad dogmata Catholica exhibitas non omnes effe
:
ipfius , fed plerafque. Ifàacus Frederici & Samuel Nxranus, fé fententiam fuam
in carum fubfignatione dixiffe. In quibufdam fibi fcrupulum hxrere , non tamen
in omnibus. Ubi autem ha^reat , fiio loco indicaturos. Thomas Gofvvinus,
expendiffe fé exhibitas , quantum per angufliam temporis licuifTet, feque judi-
care , attentione accurata dignas effe. Ncque tamen penitius infpexifle. Forte
enim & fibi fcrupulum movcri poflc. Affuerus Matthifius , antehac non
fuifle fibi fcrupulum motum , fed perlcAis nunc exhibitis , in quibufdam mo-
veri.
Denique rogati fiint, anpra^ter hafce nunc exhibitas, alias prxterea in Con-
fefrioncm haberent. Plcrique refponderunt , fc ingenue fateti , alias fé non ha-
bere: alij, nunc fibi alias non occurrcre.
Vifum ergo fuit , ut qu£e jam exhibitae ab illis elTenc , dcfcriberentur. Quo ac-
J ^^ curatius à fmguiis cxjendi poffenc.
Sefsione
Sefsione Trigerima-nona, sess,
XXV1 1 1. DecembriSi Die lovis ante meridieyn.

''0,. -•.-.M^t^'inV'.^'ì •> '' )" '•^'èvvjvv
HAc Remonftrantcs,
SeJTìohc ut vòcabaht Catechcfìn harum Ec-
fiias
clcllanim Conlìderadones exhibuerunt :-conjun<3:Jmquidcm ab Epifiopio,

, , in
Poppio , Corvino', Duinglonio> Pynackero , Sapma , Ivfaerano , &:HollingerQ

fiibiìgnatas :feorfìm vero fuas tradiderunt finguli , NicUius , Gofvvinus , Matchi-
fìus, & Ryckvvaert &: Vczekius, nullas (e,quas cxIaiberenC;>
Ifàacus Frederici.
habere profitebantur.
Rogati fiint an haj quoque eardem eflent , quas jam oiim Illuftribus Hqljan»
,
diae &VVeft-Frifìar Ordinibus exhibuiflent tum, anprseter hafcc alias habe- :
rent. Refpondcrunr, has eafdem dleillasj quas olim Illuftr. D- Ordinibus D

tradidiflent, quantum mcminiflc poterant: etfi jam multo plures eflent additse;
lèque alias prarrer haf ce nullas habere.
Theologi Palatini declararunt Ìt{e. à Sercniflìmo Elcftore Palatino, in man-
,
<iatis habere, ut lì quid forte adverfìis Catecheiìn Palatinam adfcrrerur , dili-

center caverent , ne in praejudicium Ecclefiarum Palatinarum quidquam ilatue»
retur. Quare, petere fé , ut Conlìderationes ifta: libi traderentur ut examina- :
tis ijSi refponfum ad cas pararent,quod deinde Synodijudiciopermitrerent. Pro-

niiflunique ip{ls.fuit,nihiliniplbrum prsEJudicium adum iri.
Quandoquidem jam Conlìderationibus omnibus ad ipfain porro
traditis ,
quinque Articulorum pertradlationem atque examen elTet veniendum , cumque

RemonftrantesinTheiìbus exhibitis,fententiam fuamnondumfatis piene ac piane
l^ropofuiUe vi derentur, moniti ac rogati fimt, mentem vtfùam ad interrogata quar-
dam Synodi rotundius &: plcnius explicarent. Refponderunt, hunc agendimo-
-dum nec probare fé nec Ibqui Et quia Citatorijs permiflum ipfis erat, ut
pofle.
fententiam fuam proponcrent explicarent, &: defendcrent, quantum ipli 11&-
,
-ceflarium judicarent, fé in caufje flia; dcfcnfione uti hac libertàte velie, eamque
ita proponere atque explicare , prout ipfi neceirarium judicatent. Declaratum
ipfis fuit, de hac Citatoriarum interpretatione, quam&anteadhibuiflcnt, roga-
tam fuille Synodum eamque dcclaraffe hbertatcm illam tantum ad defenfio-
, ,
nem fèntenti-ae -in Citatoriis'cxtcndi non autem ad declarationem & propoli»

>
tionem fcntentia: effe detorquendam . Ideoque modum declarationis , Synodi

arbitrio & judicio efl'e Atque ita declarationem efle inflituen-
relinqucndum.
dam , non quantum ipfis; fèd quantum Synodo ad fèntentiaj ipforum plenam
cognitionem juftumque examen fijfficcre ac ncceflariùm elle videretur. .T .'
Ad harc rcrponderunt", fé ita fcmper Citatorias intcllexifl'e , uti eas fune ^
fèque eo animo atque ea fpe acceffilfe , ut eo modo ageretur,

intei'pretati :
utque ea libertàte fruercntur. Caufàm iiiam hunc agendi modum poflulare:

nifi eam vellent prodcre, àgere aliternon polle necefl'e cfl^c ut primo loco in :
omnibus Articulis atque argumentis de Reprobatione ageretur: cuminillo Arti-

-culo prarcipuus totius controverfla: cardo vcrfàretur circa illum prêcipui barre- ;
rent fcopuh , atque ex ilio pra:cipuse exortx eflent contentiones. Quare,

non pofle fc ab animo impetrare , ut alium agendi fèquercntur modum, pcat-
ter illum , qucm ad defenfìonem caufie flis ipfl commodiilìmum effe judica-
rent. In agendi modo, omne caufx fua: prxfidium efl'c pofitum ac proindè :
malie fé ab adione Synodica dcflftere atque urbe cedere , nifl ipfis debita in
•antcceffum concedcrctur ac permitteretur agendi libertas,proutipfì caufli /u^
•
conducere &: neceflarium elTe judicarent.
,
Delegati m.onuertmt , ut mandatis Synodi obtempcrarent , mcliufque,

quid ab animo fùo impetrare poflcnt expendercnt. Se enim opcram da- ,
'
turos , ut autoritas Synodi &: Illuflriflìmorum D. Ordinura Gencriìlium., D
quorum
S3C» A C T A S YN O D I
quorum locum hic tencrcnt, fàrca atquete^la centra ipfbrum cxceptiones atque
tcrjîverfationes mancrct. Rogata fuit , de cadcm Rcmonftrantium tergiverfàtio-
nc,^Synodi fcntentia , rcque diligcnter cxpcnfa , quo ipfìs , quantum fieri 'poffct,
in hac re obviam irctur, atque omnis conqucrendi anlàprxcidcretur, ftatutum
fuit huncin modum;
ônkm 'êmontirantes aliquotìes frofejjlfuntj

fé per confcientiam in
Synodo
non pofp, nìfifrim cayeatur ip/is , fore yt de Ek^wne c!?^ Re-
Jùbjìjìere ulterius
trobatione ea ratione , quam in Thejihm ^

fcriptù fuis haSienuì exhibitù pro-
pofuerunt, inpofterum agatur: Synodm, quo magù ipjìsfìatjatù, publiceac ce

ram omnibus declarat , Jlatmjfe fejè ac lìatuere,fententiam ipfvnm, non de Ele-
tiione modo, <-uerum etiam de '^probatione, expendere atque examinare. ûan^
tuniy nemfe^ in confcientia^ adDeigloriam, (edificationem 0* tranquillitatem Ec-
clejìne, omniumque confcientiaYum , pojfe ac debere fatù eJSe , tpfa judicaret. Ad

aqefidi vero modum j
qui hic ejl Jèrvandtu , i^ ordinem qmdattinet-^fuum ejjè de
€0 difhicere^ non autem Fratrum '^mon^rantium qm hucfunt Citati, quicquam

prtejcribere extfiimat. Eofdemque fìujlra conf:ientiam obtendere, cum nihiiquod
cum yerbo Dei pugnet,vel à Delegatù , yel a Synoào , ijs haElenns injunBum
fitj atque hic de re agatur y qute non conjcientia-s , pà methodum agendi atque
modum fpeUat.Jdeoque, fì quam debent , confcientm habere rationem yelinty
optime faSìuros fi aquifjimù fìimmarum Toteflatum imperijs judicioque SynoS,

a uà par ef fejèreyerentia fubmittant,
Decretum hoc Synodi Remonftrantibus prxledum foit , rogatique funt,

utrum ei vellcnt acquiefcerc R-efponderunt le per confcientiam non poflc.
,
Cumquemonerentur,utdetota re maturius dclibcrarent, eique rei tempus deli-

bea-andiofferrctur,illi ulteriore libideliberationcopus efle negarunt.
Statutum (ibi làtis ac deliberatum , iftum agendi modum non fequi. Delegati
monuerunt (criojUtlub contumacia, atque, ut loquuntur,arbitrariae Politica: cor-
redionis pocna , obloqui ceflarent, Decretoquc Synodi acquieicerent. Illi nihilo
minus in proposto perlìftebant, eodemque modo rerpondebant,(è per confcien-
tiam Synodi Decreto j atque his Delcgatorum mandatis , Qbtemperare non
polle.
Ses s.
Sefsione Quadragefima,
XL.
X X 1 1 X. T)ecejnbriSi Die Veneris ante meridiem.
INdicatum fuit à Prxfide, Remonftrantes ca ipfa horacuralTe fcriptum fatis prò-

lixum deferri, rogatumque fuit, utrum elTet praclegendum. Placuit Illuftribus
Delegatis,nondum prxlegi.fèd ut priusfcfeiìllerent Citati. Quibus, ubijamcom-
paruiffciìtjhoc DeCretumliium prslegi mandarunt.
Jllufirium ac Tr^potentum Ordinum T> elegati , poB jam toties ^ fuanty
cy Veneranda huius Synodi interpoftam autontatem , poUque tot De-

creta hoc in loco promulgata , qu£ contempta , infùperque à Citatis habita,
tegerrime ,
prò eo ac debent , ferunt , denuo ijjdem imperandum ferio exiBi-
marttnt,
martini , ac jam imferant ne , quis foflhac fìmdi temeritate ijs fefe opponere au~
deat y Jèdpì'tsfcripto Sy?2odi iam a72te prxleBo ,
quod <-oim pienam^ Jìmt (caimm
efi, ac robur fuum ohtinere '-volunt, prompte i£ fine detreEìatione pareat : nc-
que idem iliiidy yel fìlentio yel difeSi4, fao' infirmare audeat fnb poena coniti- -^
mactae, aliaque arbitraria ^ etiamTalitica, adverfu-s delmquentes Jlattienda. .
Rogati {unr,an tandem Delcgatorum Decreto morem gefiun efTehr. Refpon-

derunt, mentem fiiam iclè in Icripto Pra^fìdi tradico expoliiiire , -ac propterea ro-
gare, vt hoc Icgcretijr. Delegati dcnuo mandarunt, ne ulterius jam moras ne-
tì:erent; £cd ad rem venirent, candidccûc refponderent. idque lus verbis:
Genefofi ac ôbiles JUtiHrium ac T?t£potent. T> T). Ordinum Delegati, prò

autoritate fitmma 3
qua ine follent\ yetant denuo atqtte interdicunt , ne quid
hoc in loco pr&levatur ,
quod hefìerno pofiremoque Synodico Decreto uUa ratio-
ne ad-gerfetur , yel autoritati eim detrahat : quemadmodum^ proeadem man-

àant , iubent '^mouBrantibus Citatù atque mdicunt , ne fìlentio aut dijcejìu^
quem prx.tendunt, fito, '-venerando atque Xugujìo buie Conyentui) moram inpofle-
rum tnijciant , fid in rem prxfentem protiniis
fé Jìfiaììt atque ad interrogata
candide ac [tnc^re refôndeant.
M. Epifcopius rerpondic, ut hefìicrno die declararant, fic eodiedeclaràrcfe &

per conicientiam parere non polle nili piena libi libertaspermittcretur, co mo-
:
do caulàm fuam proponendi, explicandi, &

dcfcndendi prout ipli neceflarium ,
judicarcnt. Declaratum fuit , a'quam, jiiftam , atque Chrillianam libertatcm

iplìs plenarie concedi, veruni abfolutam , &: qux nullis circumf'cripta ell'et Sy-
nodi legibus, concedi ipfis ncque poiVc neque a:quum cHe. Conicientiam buie
inobedientiê fruftra obtcndi , cum prxlcrtim niliil imponeretur ipfis quod cum
Verbo Dei pugnaret, camque ca rcs tantum eflet ordinis, ideoque per le me-
dia.. Haud levem Delegatis totique Synodo fieri injuriam , quoties a;quiilimi5
illorum Decretis, confcicnrias fuas opponerent : quali aliquid iniqui, aut divino
Verbo contrarium,*ea continerent.
Ut autem poftpolìtis tcrgiverfationibus , ad rem tandem ipfam aliquando veni-^
retar, rogati liant , utrimi Articulos à Pvcmonftrantibus propofitos ac defenlòs,
prò iiiis agnolcerent , juillque ut llngUli viritim rclpondcrent. Epilcopius relpon-
dit, non polle le decreto acquielcere, quo juberentur ad ejufi-nodl qua:lìta re-
fpondere xquum clic , quam poftularint, concedi libi libertatem Citatos efìb,
: :
ut cîfam communem dcfendcrent pctere itaque , concedi libi libertatcm in

:
omnibus argumentis&:articulis,itaeam proponendi explicandi & defendendi, non

Vt Synodus, lèd ut ipli judicarcnt elle nccell'arilLim. Moniti funt denuo à Prselide,
cogitarent làltemlc non elle ludiccs qui agenda legem debeant pra^lcribere fed ,
Citatos, quorum fit lelè ordini à ludicibus conflituto liibjicere. Debere ipfos
memores conditionis liu^ elle. Quod fi membra Eccleliarum Rcformatarum
Belgicarum ccnlèri vellcnt, judicio eorum qui has rcpra:lèntant, le fubjicere
,
debere. Inlblens & inauditum elle, Eccleliarimi Rcformatarum Paftores, ea-

rundem Synodi judicio liibmittere lenoUc-. Hujus detreftationis caulàm non
elle aliam, nili quod non alluevillcnt leges accipere, led dare cogitarent nunc, :
quae fafta ell'et rerum mutatio , & quo cll'ent loco ideoque qui ell'ent agnolce- :
rent, l'eque ut Citatos ordini à ludiceprcclcripto 111 bjicerent.RelpondicM. Epilco-

pius, quicquid facerent, hoc conicientiam disiare libi ncque intcUigere le poffe, ju- :
ftam libi li ber tate hadenus conceUamclTe.Ea autem nifi concedatur,malle le tacere.
HenricusLeorogatuSjUtadpropolltamquxllionérclponderct, dixir,- D. Prarfidem
in eo
i5i ACTASYNODI
in co effe totum , vt in odium fupremarum potcftatum ipfos adduceret . Quia
hoc agcndi modo veritas fùpprimcrctur cedere ih malie minifterio &j)ublico, ,
quam liane Icgem pati. Nollc quidcm rc-fragari Magillratui non podc tamcn ;
ifti Decreto acquicfcere fenici le cxamini fuillc liibjcftum, nolle itcrtim exami-
:
nari. Prarfes rcprehendit ciim , qud'd in re tam levi &: qux tantum ordinem fjpc-
<5tarct, minifterio abire vellet rogavitque, utrum bona confcicntia id poflìt fa-
:
cere Ille pctiit, vt ex {"cripto fibi 4iccret rcfponderc-.

? Bernerus Wefèkius idem
'rogatus, refpondit, immorari f'e {'cripto cxliibito , fé quoque fcmel examinatum;
noìle le iterum examen iiibire : refpondere non pofle niiì piena ip{ìs libertas re-
linqueretur : cauHam communem efl'e : nihil le niiì cum reliquis fadurunx,. Hol-
lingerus dixit , ea ic acceflìiTe fiducia , vt hic ilia libere eoque modo quem con-
ducere agerenr.
exiftimarent caufà; lux Lcgem Illuftrium Delegatorum ,
cum a:quitatc pugnare , ac proinde ic non po{l'e re{pondere ncque cuiufvis :
eil'e 5 ad interrogata omnia publice rcfponderc-. loliannes Corvinus reipondit,

nifi permitteretur ea libertas quam po{lularcnt , quam a:quam cen{crent &
efl'e j ultcrius fc pergcre non pofTc Poppiws , petere fc , vt fcriptum Prxfidi
cxhibitum prxlegeretur. Prxfès refpondit, D
D. Delegatorum Decreto, ne id
fìercr, prarfcriptum effe : mandatumque vt refpondcrent fìnguli , fé itaquc ro-
gare eumtjtrum ad propofìtam quxflioncm rcfponflirus efl'er. Atque ille,
,
nifi libertas, quam petierant, concederetur libi , parere fé non pefl'c Quid-
vis autem malie pati. Bernardus Dvviiiglonius , eandem fibi quoque mentcm
effe qux Poppio non pofle illuni agcndi modiun ingrcdi , nifi poflulata con-
:
cederctur libertas, Pliilippus Pynakerus fc idem rcfponderc. Qominicus Sapma»

fc non pofl'e per confcientiani. Theophilus Ryckvvaert , cauftim fiiam com-
.
munem communibus viribus agendani cfl'c fé noyi cfle ea animi prxfèntia,

, :
vt ad omnia interrogata refpondere pofl'ct, ncque quidquam tam bene dici pofl'e,
quod non fxpe in deteriorem partcm rapiatur paulo ante {è ludibrio exccptos, :
ac proinde malie fìlerc Refpondit Prxfès , nullo quenquam illorum ludi-

.
brio affedum efl'e , fèd infolentem illam Epifcopij vocem, qua lìgnifìcabat, eam
fefe libertarem petere , non quam Synodus, {ed ipfc judicaret neceflariam , non
line offenfione audiri potuill'c-. Carolus Niellius fc quoque non cfle ea animi ,
prxfèntia , ncque ea in fèrmone Latino prompticudine , vt ex tempore ad fin-

gula quxflta refpondere poffec. Effe intolerabilcm lcgem , fi Synodo liceac
quemcunque velit eligere quem intcrrogct cuique ad interrogata neceffario ile ,
-
refpondendum:iniquiflìmum elle, fi quis ex judicio adverix partis , cau{àm {iiam a-
gcre cogatur: nuUam elle tam bonam &: xquam, qux perverti fic nonpollet. Acpro-
indcjfe liuic decreto acquiefccre non
polle. Fateti quidem, Ma'giftranbus obedien-
dum cfle , fed & lcgem debere ab
approbari , à quibus obfequium poflulatur. Rc-
ijs
Ijponflim ci fuit,fàtis oftendere ipfùm, non deefle ipfì nec animi prxfèntiam, ncc fer-
nionis Latini promptitudinem non elle liic prolixe difputandum aut peroran-
:
dum poftulari tantum, vt dodtrinx ejus fìnguli rationem redderent , quam in

:
hilce Ecclclljs docuill'cnr. Nupcr cxterorum {liffragijs evidentiflìme oflcnfìim

ac comprobatum faille, Synodum prò parte adverfà liaberi non poffe ac proin- :
de illud toties ab illis reponeiidum non cfle. Regeflìt , non licuiile ipfìs ratio-
njcs illas expendere , ncque datam fuifl'c operani, vt ipf'orum confcientiis fàtis-
fìerer. Refponfiimilli fuit, fàtis diflinde illas fuifl'c prxle<3:as. Habuifle tem-
pus eas expcndcndi , proinde debuifl'e cas confcientijs abunde fàtisfacerc.. Ve-
rum eos nihil aliud cgilfe liaftcnus , quam vt tcmpus protraheretur, fiimptufque
in immenfiim crefcerenr. Alllierus Mattliifìus refpondit , non pofl'e fé à fèntentia
in fcripto cxprcfla difcedere petere itaquc , ne hoc vitio vertatur fibi.
: Thomas
Gofvvinius, nikil fc habere quod rcfponfb collegx adderef. Samuel Nxranus,
,
petere fé vt fcriptum cxhibitum legatur , rationes expendantur , ac refutcntur.

,
Quod nifi fìat, non poffe fé per confcicntiam à petitione recedere Prxfèrtim
cum liane pctitam libertatem illis citatorix concedanr. Refponfum fìiit, eas ta-
lem ipfìs libertatem non concedere , qux fòli illorum arbitrio relieta efict , nul-
lifquc Synodi adflrida legibus. Ifàacus Frcdcrici membrum Synodi fé efié , nc-
que co animo 'conjunxille fé Remonftrantibus vt viritim intcrrogarcntur féd , :
vtpariter
NATIONALIS D ORDRECHT AN^. i^j
ut paritercommunemcauram defenderenc Ac proinde petcre, utinhacre prse-

tereatur:qui.ialium eventum videret, quamcogicaflet. Seinfìlenciomallc expc-
ftare, quid fibi eventiirum elFet. Ac privatim potius vifturum, qiiam ut difputa-
tionibus & interrogationibus obnoxius effevelit. Refponfbm fuittumà Prxfì-
dctumà Daniele Heinfio Delegatorum nomine, ipfos corpus aliquodfeu cretum
non conflitucre,quemadmodum jam fepius hoc inculcatuni eflet. Viritim enim eo
vocatos efle , ut dottrina* iux rationem iìnguli redderent Concedi quidem ut
.
conjunftim inter fé dehberarenr, & Ci inter eos conveniret.refpondere poffchanc

communem efle omnium fententiam' Interim etinm fingulos à Synodo rogatos,
doòlrinje {uc"e rationem reddere teneri :neque hoc iniquum eire,cum ipfi quoq; in
declarationefcriptoexhibita,tc{larentur,pKirima à tempore Collatiohis Hagienfis
didicillefe.ac proinde non tantum ex prioribusfcriptis jud icari velie. Necefie efle
igitur, ut Synodo de fentcntia in qua nane verlarentur.conftaret. Cum prarfercirh
jam examehejusfit infl:ituehdum. Idhon poflTe fieri, nifi ad quarfita Synodidiferte
irefponderent. Denique rogati omnes (imul (unt, utrum in rsiponfionibus jam an-
te datis perflfl:crent. Adquxomnespariter&: flnguli, in iis le per(ifl:ere, atque ar-
bitrari, caulafn cornmunem,communiter agi debcre,reiponderunt, Atque ita om-
nes fcceiTerunt. PlacuitDelegatis eosrevocaridenuo,moneriq;,utremmaturiuS
perpenderent. ConceiTumque illis fuit in horam pomeridianam quartam delibe-
randi fpatium, Monitique Tunt, ut totam accurate rem expenderent, utq; ad obe-
dientiam i"e componerent Refponderunt, non opus fibi efleutamplius delibera-
.
irent: Se quod ante dixerant etiamnum dicerc atque in fententia perlìllerc

, Non .
pofle ih communi Caufaflgillatimrefpondere (e, ni(i inanteceflumlibertas illacon-

cederetur fibi, ut, quemadmodum judicarentipfìneceflanum , caufariifuam age-
renr. Atque itafeceflerunt.
Placuit Generofis Delegatis/ecundo eos vocari. Cumquc rediifl!ent, ab iifdem
Delegatis ferie ipiìsimperatum fuit, ut Decreto Synodi atque ipforum mandatis
morem tandem aiiquando gererent. Et quandoquidem contumaces eflTe per{ìfl:c«
i:ent,mandarunt infuper, he,non impetrata poteftate, urbe abirenr,
Sefsione Quadragefima-pnmao
Eodem Die pofi mmdiem.
QVandoquidcm Rcmonftrantes, pertinaci propoflto fententiam fuam de quin-
que Articulis, ad interrogata Synodi plenius exponere recufarent,dehbera-
rum fuit, quid in hoc negotio jam porro agendum eflet. Placuit priusefl!e prazle-
gendum Remonftrantiurn fcriptum ante meridiem exhibicum, quod ita habebats
Nobili/lìmi Illuftr: Ordd. Gcneralium Delegati , Honorande Pra:feSs

Reverendiis. Clarils. Dodllflimi Viri Patres ac Fratres,
Slmntum njoluftAtU & gmdìj cepmui ex eo , quod ad Synodumhanc NattonalefH a-

tatos nos intelligeremui -lidque eiim infinem , utfententiam noftram de controverfis quin-
que Artictdls libere proponeremui , explicaremm ac defenderemus , qtioad fojfemm ttfi éf
tiecejfarium jttdicaremta : tantum frofe£lo dolor Is é' triflitu concefimm ex eo, quod uhi ad
fententi£ noftra pertraóìationem deventum ejfet , eos nohis in ìllim defenfione limites pra-
fcribere 'vifttmjìt 'venerande', htiic Synodo , quibu^ ut circumfcrihi nospatiamtir , non patitur
rei ipfiu^ aquitas , ver itatti , de qua agitar, caufa , ef optimis [uffulta ràtionibm confcientia.
noftra, ad qu£ tamentanquam ad aófionum omnium cynofuram fdeles lefu Chrijti fervos
(^ incorruptos veritatis ajfertores rejpicere perpetuo oportet. ûanquam enim nec ìj fi-
mm , qui leges ipfi Synodo prxfcribere aut pojjtmm ani debeamus , fed qui probe fiia-
mw nos Citatos ejJL^ , ^
Citatorum perfsnam , non vero Indie um in hac ipft Syno-
do fufiinere^ tamen nec ij profeto per Dei gratiamfimm , qui vel deliberato animi
;
M propofito.
m
jj4 ACTASYNODI
de cmfis
frotopo, velper ìnconfultam temeritatem, velferfufimm neglìgentiAm , aut aìijs
eam avendt in preferiti ne<iptio ratio» em ifiire in animum indHxenmti-s,qti£. Minifterijnojìri
adqiiod'vocati fiimm,fcopo, adtfcattont,ncmpe, Ecckjìartm nofircirum in ventate é-f leta-

Cilationk ad hanc Sjnodum fim,frorfm repngnet.
le, addite etiam,filibet,
Maledtciionem illi demtntiat Scnptt(ra,qui opits Domini[egntter ac negligenterfacit,7%cc
dirrnm aie reqiìo ccebrufnjiidtcatHr, qui admota femelkd aratrum manti, retrojpicit, hoc efi,
àfanófofio ò-in timore Domimfufcepto opere ac prof afito,fola
rerum tcrrenarum,grati£aut
perictdi,dolorisat!tUboris,confiderattonefeahdticipatttur. Novimmutt^^ optimam alias é"
jiifiijjìmam certijftmamt}^ caufampr^judiciìs

qua maximk gravari,J}eciofi traduci, é- aper-
ta licetfit, intricari tamenpojfe, fi de eapro arbitrio ac li bit h
dijponendi pronuntiandi po- &
omnisfitpenesfurtem adverfam; Contra vero nullam effe ufqtie adeo a veritatis, inno-
tefias
tentÌA,&qHitatii pr&jìdiu deftituiam, cui non altqins color é-fchema recìi obdiui qiieatab ijSy
mi adverfi parti eam opfugnandi&in lucem protrahendi, copiajn facere detreciant.

HoSiReverendì Viri Patrcs ac Fratres, hoc folum nobis dari petijmtM , etiamniim pe- &
ìimmui nonfolum quid de foto ?r£de(linationk negotio ,Ele£lione panter dr Reprohatione
(de ordine Volo hic contendere nec animus nobis, nec mens efl,) fentiamti^,credamm , docea-
mus, nobis in hac Sjnodoproponerc, explicare, dr defendere concedatur : verum eitam pari
jureac t&quali libertate contrariam oppugnandi ,prout neceffarium ipfi judicabimm , potefias
nobis fiat. Sienim is hujm Synodi, tantii impenfis convocata, fi opus efl , ut esacerbati
utrimque animi leniantiir , uipaxfua Eccìefiis éf Retp. reftituatur , ommno necejfiim erit in
caufas inquiri,quiz tranquillos anteaanimos exacerharnnt , &
etiamnum indies magis ma-
qisque exacerbant. Sunt autem caufe, quamplurima dogmata &
affèrtiònes non tam circa, ,
JElecfionis ,
quam precipue circa Reprobationis qu& magnorum licet Ecclefia
do^rtnam ;
Doôrum autori tate fultte in Ecclefas harum provinciarum non fine gravijjtmo multorum
indies offendicnlo nominis Divini ignominia, dr reformationis labe mtroducuntur.
,
In-
'
quibm fi conficientiis noflris, fi tot tamque florentibm Belgi] Eccìefiis, quibm prxfecìi
fumm. Ve (Iris Rever: fati^fat, plana ad concordiam '& dtffidentium animarum reconci-
liationemfiernetur t'ia^
Et quid, quxfumm,Vos Tratres ,£quiiis efi , quam utnos,de quorum honore ,exifiima-
tìone , Minifteriis, ne quid gravius dicamus ,jam agitiir ,femelpatiamini infinitm vefiriim.,
hoc efl ejufdem Minifierij confortium &
concorporum fratrtim e a effunder e, qimnos angunt
h umili ter
dr follicito s habent, dr in quibm cumjpiritu manfuettidinis erudiri a Veflris Rev.
f~. (^ ferio flacntamusi cedere parati unìctiiquemeliora docenti^ Multa Thefibus nofiris ut falfa
Li d^ horrenda damnamm , nec temere ,fed gravifiìmis de caufis, quia illa ipfa doceri , in vul-
nus indies fbarqi , imo, qu^quorundam velinfcitia velper'VerfitaseB , nobis qtiotidie im-
pinqi videmm, audivimm, & cum damno nofiro perficntifcimus. Hac ipfa itaqtte ut a cer-
-vicibus nofiris amoliamiir , ut Dei Verbo contraria effe probemm , ut pietati noxia effe do-
ceamus, qua lex , qux ratio prohibet , imo qua non potim lex é^ ratio pr&cipit ? Sane , fi
intra ifias leges tacendi dr loquendi, qua tacere vel loqui, nos vellent,nos cocrcerent
quotquot de rehfts Religionis nobifcum difceptant Adverfiarij , fané de injuna conquere-
femur quam maxime é" merito Accedit quod prafiantifftmi Reformata religionis Do-
.
Bores, utifuam de Fradeflinatione fiententiam defendendi leges prafcribi fibi nunquani

paffi funt , ita nec
adverfariis unqiiam eam oppugnandi dr refutandt leges prafiri bere aut
potuerint,aut voluerint. Expendite,quafumui, Viri Patres ac Eratres,rationcs, Veflris Reve-
rentiis a nobis exhibitas , quibm ut fiententiam nofiram de utroque Pradeflinationis decreto
tum Affrmative,tum Negative proponere ac propugnare adverfm diffentìentes d" difceptan-
tes Contra-Remonflrantium fententias , nobis potefias concedatur-, aquiffimum & neceffa-
rium effe probavimm.

Si illas folidas effe judicatis , annuite aquifiima nofìrapetìtioni 'ifiminmfolidas , ratio-
f
nes vefira/s opponite,quibm redargui ac re utari easpoffe creditis. Cogitate d" nobis aliquari-
do coram Deo nofiro d^ lefiu Chrifiofummo Ecclcfiarum Pafiore reddendam rationem villi-
cationis nofira,ó' nobis non minm quam Vefiris Rev.-hanc ante omnia curam incumbere,ut.,
nobis eH,gloriam Dei nofiriac Salvatori^ lefu Chrifii, cui devoti ac confecratifumm
quod in
f
mndicemm acpropugnemm. At qui hoc in nobis et ,figrafianttbm hac tempcfiate impune
tot erroribm (fi modo errores flum dici debeat) quos Ecclefia Catholtca vel damnavit olim^
'veltro finis nunquam agnovit eos ubi cpmmodnm dr quammaxi-rne opportunum efi,ncmpe
hac ipfa Synodo,refutare non liceat drffargente illa ipfia per agrum Domini zîzania maligna
fpiritUf
NATIONALIS D O RDRE C HT AN^. 135
Jph hit ,otiofr& cfuî fi rerum vmììiumfcctiri agricoU dornntemui.Si unquAìn alias, m^
rU divirìit (y- Ecclefìarum Reformatartirn intercfi ^ e ai ah p dogmatis ftirgari , qtorum nomine
pejjime haBenus.apidtotum Chrifr'.anttm Orhem audivertint: quali^t hacfiint : Detim maximatn
homintimpartem exitioMert'O deJìif7a[je.,cttrapi\e'L'rfìo»emt>ecCi>ii ; honàie crcaffe ut laherctm",
lapfos qmm^lurimos externe votare folnm.qtios interne conveìjos crfa'vosfert no'it\feccataitfa
pr.(defìnivijfeydecrevrj]e utfant procftrare etiam, omnia tam hot/ a quam ma l'i netcff-irii-ìj/eri;
,
e'tiam aliqiiotfdeliiim iihc ros in ir-fintia moriemcs ktern.t damnatiorn adjadicari; 'B.;ttt\n!um
no fi in omnihm rite haptizatts infantihmfecundtim rei feì itntcm , reni ifionern l'ectatorum c^
Spi-it/im regenerationù ohfìgna/e; Fideles in ho"renda fielera p: si pfos ât i amJnj'ifi ationis no i
iimittere, cr qtu plurafunt Thcfibtfs n'ojlns rejiBa dogmaU. Ad quxp; tf ôjti ere non pietatis
foretifedimpìetutlsfitfnmie: nonprudentid'ifed !rreliiiiofetim'd!tatàacJi>cordù?; nonfaLtliiatis
(^ moderai ioncs Chrijìian/i\ fed in Dei ac ChrijJi gloriam criidelttat'ù màxima. Mtinens no/I; i eft
nihil celare-,qnod ad promovendiim pietatisJliiàiafacitté!' nniinerk fui effe pittai it Apoflo.'us Pan-
lKS,nonfnbte,fifgereqiiominm omne Dei confilmmannuntiarei, Ôfî iefi/a.'em,inquit Atigujìi-
n!4ôccHltat,^qHtp-'oditmendàciumûterqucyeuêf:Uleqidaprud.ejfenorì^viilt,tfe,qinar:oLere
dijìderat.^ 0i!O;j/!m ergo l\«c' ciraimcifa (f an\-/a, nojjifctim agcndi ratio^Cuv de Ekclionefufe dif-
vix tocjaiâutnon nifìad ajiurum prxfci iptum cr demenfum rohu ita ha?
piftare,de Keprobatione
Cur non minm ììM a peccata ahiterreat pcenAfo-rnidme ^qua^tt tl'a ojfìcif noff; i nos ccmmonefa-
citi &
(ò'atija-gumenta ejjicacijjima fiibmir/iJtraììNec eft nohis tn hac Synodo negocium cum in-
Jìrmtoribm qui Uê egeant-, qnos gramorihui qnxf.toydhti5 exerceri non expediifedcton VirUe-
rtiditifîmis-i qtiiqiee exercitatos in S.Scripturi fenfÌM hahent ,
qv.ilus (liti noi qiiidem vidican.tis),
hx dìfhiitattones excujùftpiui fnnt, imo tnfucctim ó'pngHt'U myim a bijffe %'ideri dehent, Apuci
quos qtiin ntiliter de h'ou argumento dijjertatio injìttnt pvfft ^mnnme duhitamm. ûare tithicaut
puntittrn -, aiit fentcntiam defendendi limite5 nobn p'cefribt p.ittamuy , à contrariafenten-
iix ajjèrtoribri-s , non permitlìt carfi nofra-, qti,« hoc j otif/mum nomine apnd confienti^ts
riofriìscommendatur , cr porro apnd chrijìiinos q"ofvis, adcoqne pofleri:atem ipjàm c'ommen-

dabitur , quod f^pradiffo> rim dogmatum nobà corjcij norijimm fedea loto animo corde de , &
tejiemur. De Eleiiiione qud rnoventtir Dijff'.tatwnes noftro jitdiìio mirus periadi ha-
t?ent fed quod Reprohationis caput attinet , refecanda kic (tmt multa qus finani do&rtnam
, ,
%<elut (langr^na, depafcHnt-,^^ peccatorihm multis dejperaitoms metiim incuiiurit.Cumque de E-

leciivne in Celiai io ne Hanienjiliberaliter'dijfutatumflt , & q/:<£ noflraftiper hoc capitefitfentert •
tÌ0.,VejlrisRev. confiare pofsit ex diBaColLiiione,epiJloia ad Estere sTheologcsmiffa ,& ex con-

traria Declarationé -, in quafentenliam noUram a novitatis crimine tindicavimm , minm ne-
ceffarium arbitrÀmur ', de edfolitmopcrofamdenHO injìituere dijferi4tionem, Veriim cum de
Reprobàtione ahpluta d^ incondicionata,unde oninis in Ecckf.as calamitas defluxit , aSium non'
dumfit^ necejjàrium quam ma xime erit ad tranqutlland.vs EcclefiM, ut de hoc dogrnate , quoque
eiannexa funi propini dijpuiatitr, éf nobis fiquA commodarationeferipeterit frupnli cxi-
-,
,
,
manttirt qui nos in httnc ufque diem torfentnt , e?" À Còntra-Remorijlrantibtu dijfentiendi
cauftm non levem prAuertint AcceJ?ifHs,Fi-i Patres,& Fratref,ad Synodumhanc utjudicium
.
reilum ludicctìs , cr pojl feritim ac rigidum l'eritatis examen, de Ventate autfalfitatefententig,

fiofir£ pronumiclis. Noflii enirn ignorantiam ludica plerumque cfe calamttatem inpocentà.
At quurnodo pfmuntiabitis piena animi perfiafmne de fcntcntui nofna ^jì eam , nec piene per-
ceperitis pro.it eam proponere ac defendere tn animo hahemm , nec eam qus noflra contraria
eJKoppuq^naria nobis libere pdtiamini? Nec efl p}of£ìo,q!:od hicodium Fefra Rez.fènienti'efia,
aut fandalum Ecclefijs creatum in metuant. m de Verità! e necejjaria & ad p:etatcm utili,
fandalum fnmitur, titilitts permittitur nafifcandalum ,qnam Veritas rehnquatiir. Ftjlveri-

tatem a 'vefhis par tihuifiare cr editti ^ cur limit.itionihta , rejìritlionibtti é" cantelis hic optfi?
Efleaveritaùifprxfertim divin.e, indoles utfi ipfam nunquam pudeat fednudamfe omnibtié
, ;
lonjpiciendarn prÀeri amat> Non pojfumtts adieffiis l'eritatcm quicquam ,fed prò "veritate ut ,
cum ylpofolo Paulo lùquamiiri &ftut nihile'si ad defmdendum puntate ttitirn^ ita nihil ad
dicendum veritate facilini , inquit Hieronymm. Nulimhofiii , nnlltis refrehenfor fnrmidan-
dui ejì amatori Ventata, Aut enim merito rcpt ehendet , ani immento = Si merito,Audiendm:
fi immerito,frendr4i efi. "Nec fatisft nohis , fi dieal ur, Synodum pcrmij]uram,ut noflram de
Reprobatione fententiam traUen.us, quod ilia ipft ad gloriam Dei, Eclefiarum icdifcalioncm, &
Nam hac iffa rejlriîone nooisprx-
tranquillitatem confi entiarum, necejfariumfot e jiidicahìt .
cidftur libert.ts , (^ plenaria fé nt enti a nofrx dcfnjio é' contrari £ impugnatici prxierquam quod
non leva fujj'icandt data fit nobis occafio, Synodum ubine àeElcclione differente' aiidti'erit.^
M 2 ncqua^
i3<j ACTASYNÒDI
neqmqi'.am pern2ÌJJ'uru,tit Contra-Remonflrnntiu^cr eorum,quosjlli prò Orthodoxls hahent,
de Rewohatione [enti'ntìnm.froitt neccj^LniH]udicahimm,iidincudem revocari.Namjam an-
te in CollitioneHdfTie/ìfijudkarut Contra-remonflrantes^hoc JpeStare ad ])r<ejudicium
tllorti,
qui in hoc argumento .vi'erfenttrefoffent: Ecclefìafq; magis contttrharuUs ér inquietando,

(^tianiohrcm rejponfionU noftrx hesierntx. [amma fiat : nohU Citatis JRcmonJhantt-
hU'S y non effe trxfcrihendum , quomoda fententtam noffram de tato hoc Pr^dejìinatio-
tiis neqôtio enuntiare dr contrari&m impiignire debcamm fed nobis in hac Synodo qute
,
-,
libera nji-catur , ér minime impedita in-

in qua ter confequens veritatis difquifitto Ubera
(iitv.i debebat , liberam effe concedendam [enteriti^ noffr<e cum aduerfi
impugnatione fro- ,
tofnionenì , explicationem defenftonem. Et in hac Re enfiane ettamnum omnés é-finguli

,
ff
terfiftifhtfs:ratKncn contmnaciam hanc dr pertinaciam;fed in bonofrofofito é" precipuo
effe
catife nofirm afylo perfe'verantiam. Nec ob alinm caitfam hac rnatntina Sefftone ad horamfo-
litam inSynodo nos non fiftimus , qua'm ne novAfuper hac tpfk caufadifieptationes forte
cum Nobilifi. Delegaiorttm indignatione , Synodi quog^ off'enfa &
Auditoritm txdio }?.'ove-
rentur , nobis utpote in hac nojlrafcntentia etiamnum perfiflenttbm , dr ohnixeroganti-
hus, ne ulterim nos Vefira Rev. in hoc negctio conftringere , urgere , ac granjare 'velint. In-
ter ea non eftquod VV. DD- é'RR. hoc nofirumpropoJìtum,inobedientiam interprctentur:
cum & Contra-Remonflr antes , cum in Collatione Hagienfi juffi efient ad interrogata
itfi
quóLdamnofira de Reprobatione reJpondere,Magifiratuimorem gerere gravati fuerintyiifque
adeo ut coilaticneìn coeptam àbrumperefi; malie profiterrntur , quamut fionmarum potefia-
tum imverio fé confìringi paterentur: mhdalnidconfcienti&fiiiiprAtexentes-, quam quodEc-
defiis£difcationi ohfuturam eam agendi rationem jtidicarent. Sluare cum res ipfii loquatur,
(Contra-Remonfirantium verbis utemur^non poffe nos bona confitentia in arenam hac defiien-
dere, hac lege, ex quajam ante liquido videmm,nonntfi majorem rerum confufionem,contHr-
hationevi Ec e lefi«.rum, animorum exacerbattonem,inquietalionem Reip. (jr veri tpfim impli-
cationem atque olteyrehrationem oborituram confdimmettahancdetreBationem noflram
;
profilano ì)7obedientié:, aut tergiverftion:s,apuddquos rerum aflimatorés habitum non iri.

Îmdfi tc-nìen Veneranda huic Synodofiafletfententia-, bono confcienliiiteflimonionosfh-
Ubimur, ó" ^nimas nofiras inpatientis, pofidentes , d" eventum Beo commendantes , cum
aUf expeBabimtii y quid de tota hac re Synodttsjudtcatiirafit, utfiillud comêriamtps Verbo
àivir.n confntaneumffffragio noflro Uti d" cum gratiarnm aiJione comprobemmfin minw,
patienter iJlud,prout Chrifii fervos decetferamtis-.parati deinceps,ita nos componere ,ut ilUfa.
fernter atque intemerata ohedientia ea quam fiperioribw nofirts juxta Det verbum deberi
intelligimus, nòs,ai}ionefg.^ nofìras I)eo,proximo-,ó-confcientijsnofins,approbemusi
Subfciipra erant finguloium nomina.
hoc prjEle£tó& diJigenter expenfo, quaeficu faic,an propter has radones
Seripto
àRcmonftrantibus propoficas, in Synodico Decretoaliquid mutari oporteret au- ;
ditifq; fupcreareorrniiim tam exterorum quam Provincialium Thcologorù fcn-

tentijSjdcclaratum fuit ccnrcntientihus /utfragiis.tantam Remonftrannbus liber-
tatemaddefenfionécaLifa:(usconcefraniell"e, quanta exratione& dignitate Syno-
di, Citatis concedi pofìct. Ac proinde nuUnm efle caufam^cur Synodicum Decretii
mutandumvideretur,aut cut Rcmonftrantesquerelaniinftituereiit.vcl autoritat©
huius Synodi fubterfugcrent.Nihil illiscflc imperata, quodullo modo confcientias
ipfbru gravare poflet. Ac proinde, conf"cientÌ3E velù fruftfa pervicacisEobtendi. Ab-
undeijs,oirjnibu(q;modisfatisfadLÌ iam efie.Abfblutam illam.nullifq; circumfcri-
ptam limitibus iibertate qnam petunt,à Synodo concedi ipfis non polTe. T^quum
,
elle utccrtis {efe Icg bus {"ubmitrant. quibus fi exorbi tent.coercean tur. Ciì honore
Synodi &: a:dificatione,majorem ipfis concedi libertatem non poire,quam qua; de-
creto eius iam conceda eflet.Ca'terum,iit de iequitate toti conftaret mundo, atque
ut Rcmonlìrantes ad offìcium faciendum tandem aliquando pcrmóverentur, aut fi
in tergivcrfatione hac perO-arcnt magis magifq;iniquitatis convincerentur atque
, ,
inexcufabilcsreddercnturjftatutumfuit.ut Decretum hoc Synodicum, paulo prò.

lixiori expHcatione extenderetur,utq,' hbertasanteà Synodo concefra,non fen-
teritiam tantum fuam dcfendendi, fed &
contrariam oppugnandi jdifertis verbis
exprimeretur. Neconquercndi caufanihaberentullamjquod mentcm Synodi non
fatis aircquuti eflent. Vccp hscc fufior Decreti dcclaratio proximo ipfis die iterum
pr^legeretur/erioquedenuoadmonercntur,ut£equilfimis tandem Synodi Decre-
tismorem gercrent,&: ab ciufmodi tergiverlationibus defiflerenc
Seflìonc
NATIONALIS DO RD R E C H T A N ^, 137
Sefsionè Quadragefima-fecundà,
XXIX. Decemhrisy Die Saturni ante meridiem.
PrxleóVa fuit Synodo acque approbata prolixior ac plenior fuperioris De-

creti Synodici explicado,mhuncmodum conccpta:
REmonJlrantes rogati ut Jèntentiam Jàam tum Thefthtiì , tum Script ù exhibi-

tù propofìtam , ac primo quidem loco de EleSìtom diyma , per rotundas atque
apertas, ad interrogata a Synodo ipfisproponenda^refponjìoncs, dducidius plentu-sque
explicarenti lìli ea ratione , eandem penititis expomre reciifàrunt, petieruntqi expli-

candi modum jìhi liberum relinquiy proat ipjt nccejfariimi '<£ caufc jìix, utile judica-
irentj non autemprout yideretur Synodo. T^rofejjifimtprceterenjjthi agendi modum

à Synodo pr^friptum iniquum "videri.Sibi permitti yelle^, non ia?ìtum primo loco ,fèd'
i^ circa omnes Afticulós 1(3^ Thejès ,/ìngulaque argumenta defententia Contra-'^-
monflrantium qjr'eorum quos lUipro Órthodóxis habent^ quoad Reprobationem a<Te-
re, quia in hoc argumento cakem illos maxime urgeai: indignum ej^c^ ut tlli qui tn
Miniflerio tamdiu fknfverfati .,denuo quaji examini fubijctantiir j inprirnù fi incau-
ta communi fnguhijiritim interrogentur^cum non omnes pnt eadem animi prajèn-
tia1^ promptitudine pTiediti : hac ratione leges loqiiendi ay^ tacendi ipfìs prjejcribi,
libertatemque qua in leîtima Synodo requiritur,pr£cidi. Katwnem caujinonper-
,
Thittere , ut defenfiribuj Umites ah ijs prafcnbantur^ qui contturitzfententi£Junt ad-

diBì. âre t eflatifuni ,Je cufn bona confcientia hanc agendi rationem fequi non
pojjèy aut in Synodo diutnu fùbflflere ^ fi hésc ipfìs prxflribenda [ìt: malie Jè pub It-
co Minifleno difcedere , i^ quidvts pati , quam buie agendi modo Jèfùbjicere. De-
claratum ipfls aSynodo fuit^non ejjèCitatorum^ludicibus modum agendi pr^firiben,
Jèd prajcriptuni à ludictbuifèqui. In bac agendi ratione nibil ejjè mjuftumi nibil a
Iiidicù ofjìcio alienum , nihil quodconfcieniias i^forum grayare pòpt. Jujìam ac
Chriflianam libertatem ^ jèntentiam juam explicandi^ àc pofiea eandem defendendt

ipfts concedi i^ relinqui-.pd ne illa inprotervam quidyis fine cauJà,fruEìuâtque tedi-
Jicatione proùonendt^dijputandi ^ caviUandi lieentiam abeat^ Synodiejfe prudenter
dijpicere ac cayere. Tetitionem '^monfìrantium pugnare cumjure i(^ praxi om-
nium Synodorum legiiimarun),peHes qUas Jemperfuit modum atque ordinem agenda
Citatis prxjcribere, non autem ab ijsdem accipere. Libertatem eiujmodt qu£ nuUùy
nec lUuftrium DD.Delegatorum ^ net Synodi legibus flt circumfcripta, qualem hic
'
petunt^nec illos petere deberd , nec Synodum concedere pojJe,cum tpJahacSynodu-s le-
gibtts fuù adflrtSia /ìt. "Diflrte hoc ipfs a Synodo indicari <^ promittt, son tantum
de Elezione diyina^ yerum etìam ubi lUe Articulns explicatus O" abfòlutus fuerit^
immediate pofle-a de Reprobatione ejje agendum , quantum ad Deigldriam , Synodi
if^formationem , adifìcationem i^ tranquiUitatemEcclefue ^ómniumque confaentia-
rum pojfe & debere fatù ejJe a Synodo judicaretur. Vâturam rei t^ docìnme , ex-
emplum Jpoflolorum^t^ praxin omnium Doclo?''um,poflulare,ut prius de divina Eie-
filone^ quam de Reprobatione agatur^ uti quoque ipfì in articidii HagisnfìbuS
egerunt. Et quiajèntentiam Juam in multa non fatù perfpicue^ piene prapofierunty
Ivi 3 tìon
,38
•
A e T A S Y N O D I
non ejfe commodiorem penitius de ifforum fintentia cognofiendi yiam , quamper n~

fòonfìones ipfirum ad r/ìterrogata fropojìta. Sic injudidjs examen caufe. mjìitm ujt-
tatifììmum ejfe. Sxpimfuife dlis ab llhiflr. (sr Prêpot. Ordd, Genera lium Delegata tn .
dicatum^ non conjiitmre iffos corpus aliquod,fedJì?igi*losj>rofe yiritim citatos effe. Li-
cere quidemhacin caujfainter fé communicare yyerum i3 fingulos fententi<s 1^ do-
Strin£fa£ rationem reddere debereûbt hoc necejfanum ejjc Synodmjudica'verit. Si qui
fortefìnt Inter itifis,quìbm nonftt ea ammtprtsfentìa ampromptitudo adrejpondenduy

eam àSynodo moderationem adbibitum in , ut tnprimis rogentur lUi qui maxime mter
ipfes in hac cauffa exercitati habentur.ûibus an reliqui afentianturpaucùfìgmficeL-
ri ab ipfìspojje. Si vero extjìimentfi probare poffe , in Ecclefijs hifce Belgicù ab earmde
V aforibm aiit Doôribm doceri dogmata quxdam gloria Dei inimica , veraq^pietati
noxiaâtit qu£ à recepta (sr in Formulù confenfm explicata harumEcclefiarum doSìri-
na difentiant, utijamfipius objeciarunt^non arbitrarium ipfìsfore,fedà Synodo infu-

ta" mjunûm iri,ut ea quoq;poJì explicatam ac defenjamfententiamfuam^ ea qua de^
cet modeflia producanty atq, oppugnent j ut hcclefìx, Belgica a tamgravibM objeSìù

cnminibm liberentur: ^ aut accu/àti,f conyincantur errorùîn viam redùci queant,
autpatefaSìa illorum innoceniiayaccufaììtiu iniquitas tati Scclefia ^ mundopatefìat^
tdqsad Dei gloriam^ttp' Reip. Cbrijlianx tranqmUitatem. Synodum demqs non tantU
permittereJèdt^ optare.ut rogati Uberrime ad qu^Jita reJpondeant.Frufra eos confii-
entiamhic contra obtendere^quandoquidero mhil quod cum Dei verbo pugnet, ijsab
Jlluflr. Ordd. Generalium Delegata, aut a Synodo haUenus injunSìum autpropofì-
tumfit^ agaturq} hic de re qute confcientioi non tangit,fid ad methodum tantum cy*
avendimodum fpeât quin potiusJi confcientix fìix quam debent^rationem habe-
: ^
bere velini eos ad obtemperandum £quijfmù fupremarum potejìatum mandatisi,

y
huiufqm Synodi ordini (jr judicio acquiefiendum, tefieri.
Vocati funt Remonftranté^, fiiitq; hsec illis prjcleda explicatio,rogariq; runt,an

Decreto Synodi, uti nunc explicacum eft,parere vellenr. Illi explicationis luiius
apographum fibi tradi,panterque cempus deliberandi petiertinc. Delegati indica-
runt, ftatutum ipfisefl"e,fi intcrgiverfando perfifterent , aliquoscxfuis eoipfo die
Hagam ablegare,utad Illufl:r.&: Prsepot.DD.Ordd .Generales.totam hanc rem re-
ferrent,quo illorum fenteiitiamfuperea re intclligcrent.Ideoquetempus non per-
mittere,utdiutìusdeIibefarent.Ne tamenrempr£EcipitariconqLiererétur,manda-
tum ipiìs fuit,ut accepto dcclarationis huius autographoin proximum conclave fe-
cederentjibiq; intcr le deliberarenc, quo rententiammoxruam Synodo rotiindeex-
poncrent. Communicatis confilijS rcvcrfi refponderunt Quanto propius rem in ,
deliberationem vocarent tanto magis (ibi necefl'ariu videri n t longius deliberandi

,
tempus fibi concederetur multa enim in hac declarationecontineri,qu^ hadenus

:
tam dilucide proposta non fuilTent- Velie fé libenterfbriptorerpondcre, ut quanti!

polìet fieri, tum Illaftr.DD.Delegatorum mandatis, tam conlcientijs fuis fatisfa- &
eerent, ac proinde iterumamplius deliberandi tempus petere. Addcbanc,nunqua
mentem fuam fuifTe ut de ordine aut methodoagendi controverfiam moverenC
Tantum hoc diccrejniquum efl'e,fiadlibituadver(arpartisre/pondcre tcncrentur.
Peterefecamlibertatem, quamCitatoriaspromitterent, hoceft, utiententiam de
Controverfijsfuam, quantum ipfi neccirarium judicarent, proponcrentatq; expli-
carent, Rcrponfum ijs fuit,Synodum non elle partem adverfam, neq; illa verba Ci-
tatoriarumadpropoiitionem atq; explicationem, fed ad dcfenfionem tantum efic
referenda: hzec jam fkpius ipfis publice explicata& probata fuiile Non decere .
hsec toties reponi:mentem Synodi expreffiori hac explicatione l'atis dare nunc illis
perfpe(5tam efle,atq; ex illa intelligi facile poffclibertacem illis juftam/atifq; ampia
concedi. Pofleitaq; &
debere in re cam perfpicùaexcempore refpondere. Rogati
lune
NATIONALIS DORDRECHTAN^. i^^
fun'tdenuoutrumifrisfubrerfugijsderiftcrcàpcticioneilla, decreto acquìefcerè &
vellcnr.Refponderunt iccrum,fe deliberandi tcmpus petere. Ve aucem ab hac per-
tinacia omnibus rationibus dimovcri poircnt^conkiJrumfuit judÌGacuiTi,ut fenten-
tia:TheoIogorumexterorum de hoc ipfo eorumilibrerfagiojipfis prxfentibus de
fcripco pi-glcgerentur,ricarum forte rationibus ad obediendum permoveri poHenc.
Vtxìcàx itaque fune illis Excerorum omnium fententix; rationum pondere Se
numero abunde munita. Qui confentientibus declarabant (ìifFragiis ab omni ra- ,
cione &L methodoefl'e alienum idquod Remonftrantes peterent, utprius de Re-

probatione quam de Elezione agere fibi liceret. Dccretum Synodi juftiflìmis ra-
tionibus fubnixum effe: m^lndata Delegatorum a:quiflìma cfle ncque ufquam Dei ,
verbo contraria. Quare privata iis judicia opponi non polle rieque eorum còn^ ,
fcientias ullo modoiis gravari:ac proinde polfe ac debere Rcmonilrances iis pare-
re: libertatem illis juftam effe concefl'am tanramque^ quanta in legitima Synodo
;
('qusE fuis quoque legibus adftrida effet j requiri, auc concedi poffec.
Sententia Theologorum Magnx

Britanni^,
De aquitaie Decreti Synodicty cm refragdnturfrdtres KemonJIrantes.
QVoniam -veneranda, kec Synodus rogavit ,ut Exteri fiiam de ^quitate Decretifenten^
tiam, òr facto frAtrum Remonftramitim, qui hafienm buie Decreto morern qerere ree ti-
fartint, exfonant, officij noflri effe duximm, breviter quid de tota hac refentiamMi,explicare,
ôdmnltls argumentis contendunt Re)nonfrantes,fententiam fuam quandoque exvri-
mendam negative-, quodêtiam urgentexfedire, ut non foium de Elecfione,verum e tiam de
Reprobatione agatur, idtotum ifs lubenter concedmms. ^>upd vero ultra fibi concedi poftu-
lantjUtdefuis negativlsThefibm-, ó'controverfia Reprobationis primo in loco dijhiciatur, id-
que prt&cife ea ratione , qua ipfitn Thefibm exhibitis ufifuni, hoc nobis videtur minime con-
dedendum.
Nam ì. Iffa rei natura docet , ab ajfrmatione effe ordiendum , ìton a ncgatione ; quia,
omnis negatio in aliqua prinvia affrmatione fundatur\ non poterit ergo doffrina no» Ele-
Bionis &
Reprobationis dare tntelligi, nifiprim Ele&ionis ratio dilucide explicetur.
I I. Reclamai omnium Theologorum exemplum , quorum nemo afiinofis illis nezativls
fuam traBationem exorfmefi,fedfinguli ab Elecìionis docìrina initium capientes,pofleriori
femper loco (^ parcim de Reprobatione dtfpuiarunt.
III. Si htec effet expeditifftma i^facilima procedendi via , quam nobis delinearunt Re-
monfirantes, tamen nec illis , nec nobis eft integrum e a infiflere . Non illis, quia iufftfunt pri-
moìn quarn pi'obani c^ docent fententiam Synodo exhibere, (^ rationibm confir-
loco fìtam
mare non cóntràriam, quam improbant exagitare
; Non nobis , quia ordinem afupremapò-
.
tefiate confiitutum prò libitu immutare, temerarium agnufcimus, cjr a noftro officio alienum.
Ratio confcientiiZ propter quam Remonflrantes affmi ant -.fs nonpoffe ab ordine in Thefibm
'
obfervato difeedere , videtur nohts invalida . I. ,îa methodm ,five orda procedendi, irt
huiufinodi negotiii, efi libera circumfiantia ncque pertingit ad confctentiam cuiufqnam. Efi
,
igitiir gravis errar & périculofus , malitiam moralem in illis rebus ponere , quas Lex divind,
non damnavit fedlibertati noflr<£j>ermifit.
,
I I. Sluiaprxceptum Magiflratm , pr&fertim fiipremi , obligat ad obedienttam , quando
non contrarlatur prxcepto divino. Nullum autem mandatum divinum proferri potèfi -,
quodvetat ab Eleciione incipere , aut quod confiringat de Reprobatione adprxfcnptum et

Kemonflrantibm ordmem agere.
III. Sllì^^ '^ adiaphoris fiipremm Magiftratm vice Dei oftendtt quid expedit (^ deeet!:
Siigiiur illeflatuerit expedire, ut hoc tempore &
ordine de una re agatur , (jr alio tempore
de alia in huiufinodi rebas privatorum iudicia opponere Magiflratui efi omnem eitts auto-
; ;
iritatem enervare, dr confiientix prxtextu confufionem inducere. larn quod ex adverf»

Synodtis requirit, utpenes ipfamfit ordinem ér modum in Synodicis aófioni bus prsfcribere-,
^nonpenes Remoriftrantes-,ìdtSiquifftmum efi , CT omnium Synodorumpraxi confentaneum,
Nam I. Si citati Leges pr£fcribere?it Synodo in hifce rebttSyipfi in eam excrcerentfotefiatèm,
M 4 quar»
,
149 A e T A S Y N O D I
aitam Ififeiior ìnfuferiorem habere non deh et z Fpfi Syncdi membra non fcjpintjìbi hoc ar-
. .
rogare, ut quo ordine iffi velint , (jr fi^nttim iffi necejjariitm indicabtcnt , decjua/tbet re prò-
p^.â ìoqtuntur: quanto minits debent citati Remonprantes hocjìht lindi eare , 3. Synodta
lece objiriîaefii hafce controverfiM examinare ^ quantum iudicabit ad Dei gloriam , Ecctejìa
^diffiatienem & tranquilUtatem confcientiarum facere : at Remonjlrames eomodo ohjlricli

nonfurtt . F.fl itanue multo magis metuendum , ne tlli excurrant in quxuiones minime necejfa-
riits,quam ut Synodta de indujlria neceâritn pratcrmittat.
Quanquam ne ullm locm dctnr illorumfujpicioyìihwjudìcatntu non abs re fere-, ut Remon-
flrantibttf diferte vroynittatur non modo traìlandamfore dtcfnr.am Reprobai icnts; fcdjhgu-
)
Lis etiam eortim T'hefes , quM probare fojfunt in Ecatfiis hifce Belgnis jutjjì à Contra-Remon-
jlrantibm, qiios vocant, dcfenfu.
Sententia Palatinomm.
CVm fìdei
qràves fubc(fe caujfts operteat^ cur Subditm afummo Magijìratufuo iujftis rationem
(uacontra Di"ji Apojloli Petri monitum reddere noUt : p- "jero fratres Remonfiran-
,
tes ihtijìrijjimorum Dominorum fiiorum iuff'u in legitima hac Synodo Ec ehfid roganti ,Jidti fud
rationem exponere recufent , quam Itbertati confuentiarum

necaliud quidquam pratendant,
non fata ejje cautum ; merito qturitur An Synadit-s arcfioribuf y quam par ejl,fini-
fiiartim -,
hfu Remonjlrantium in dicendo libertatem circumfcrtpftrit , fjr an maiorem illis libertatem

,
conceda e pottierit aut debuerit ? Nos re in emnem partem diiigenter excujfa JìatmmtisJi- ;
hertati confcientiarum Remonjìrantium in propontnda, dec'aranda, defendendafententia pia,

pitti quamfatis cautum ejfe: dum tottcs diiìum, promijfum adravim ufque illis incidea- ^
tum e(l, non fo'um de Elezione ,fed etiam de Reprobatione ctim Uhi aBum tri , df liberum
i/lis fore , expo/ita fententiajìia contrariam modefle rejicere , &fcrupulos de Reprobatione fiios
expromere: daturamque operam Sjnodum , ut iìs ilit eximantur AF qnurn aiit em ej?e .
i.
, de
ut de Elezione prius Repiobatione poficrtM agatur t 'veltpfinon dijfitebuntur , Jì pcrpen-
derint,moremhunc &
Scriptura e* natura ,& fchoIisTheologicis eJJe coniententijjimum , fi-
titlidem Scriptura de Elezione frequenter , abfquc ulla Repiobattonis mentione dijferit; é"
ì<latur£ orda pofitilat, ut dottrina Ehîenii doUrinam Rcpiobationis pracedaf. nec uUtu efi
Theòlonorum ,qitiinhorum Articulorum pertraBatione tali methodojit ufia , qualem Remon-
ttrantes deftderant Necejfarium quoque effe ita procedere inde pat et quia hic ordo àfum-
. ,
mo Magi/lratu Synodo prxfcriplui eji : (jr Remonjltantes tolerantiam do6ìrinAfuA , non Re^
formata EcclefiApetiverunt : qu/t tolerantia nulla illii ratte ne ccncedi potefì , nifi prim con-
flit erit an dottrina il/afìt tolerabilis : confìare atitem hocnonpotef nifi Sy no di iudiAo fub-
-,
jiciatur Bt mirum ef^ Fratres Remonflrantes tantopere laberare de Reprobi}, cum Scri-
.
ptura ipfà parcim de ifHs, fufiui de EleSfis foleat loqui. Iniquum quoque efj'e illos propter
iudicia Dei in Reprohos, turbare confcientÌM Eleôritm i,a agere caufam Repreborum ; &
aifl ad patrocinium hominum iuflo Dei iudicio reieBorum fufnpiendum , certo fint fiìpen-
dio conduca Vrofanum eft psrro , in tam profandò myfterio promifcue quxfiones curio-i
.
fu 'vel movere vel admittere cum Apoftolm ipfe curiofiratem tUam compì i.nat , aiens ,
, O
homo! tu quis es qui refponfas Deo ? Voflremo cum fratrum Rcrno^ìflrantium pc~ ,
riculo coniuntla foret ifla quam poftulant agendi ratio : quando nec fratres Belgas-, nec
, ,
Theohgos exteros,reos potcritnt peragere illarum blaf^hemiartim.^quibw dpSlrimm Orthodoxam

haBentu impune onerarunt.
Obtendunt generatim , modum ifium
interrogandi cr refpondendi fibi dijplicere fed memì- ;
niffe debebant , Veteribm gloriofiim ftif^c fìàei fu<£ rationem , etiam corami nfdeli-
Chriflianis
bm, redderepojfe ; quocumque id etiam modofieret.

obtendunt Jpeciatim 1. Talem modum efc p&d.igngicum :
.
fi fernel examinatos no!/e
examinari amptim Nos t'ero modum iflttm p- ofitendi Cliriftianttm effe agnofcimta , qui in
.
Ecckfta PaUtina magno cum friiCtu pridem ef ufurpattts , hodieque ufurpattir. Neque enim
quifqitim peregri nus tntlla ad furMicnes far/M admittitur, nifi prins adqu^fìta defìdefua
re(ponderiti eliamfi decies aliìifierit examinaitu Itaque non rcfugcrunt hujifmodt ex amen
.
ClariJJtmi Witteiergenfìs & Lipfnfìs Academim. Theo.ogi , cum Anno 1 5 5) 2 , dfur.^to Eie-
Bore Saxonid Chrifliano I. Heideìbergam 'veniffent; Pieriw, Gtmdermannm , Calaminu^j
Majus, Auleander, Salmuthm, alij. &
ohten-
J^
NATIONALIS D ÓRDRECHT AN^. J4x

Chtendunt II. Imfyohxnfihi modumcafttmm finoidos rogandì\ caufantur^jiie alijlimux
Latina ^ altj dtjputandi. imperiti.im . Sedo'i'fe>iatnm fuit ex'pedtnjjnfu' tllum loiuttimfuijje,
,
qmTtderi l'oLthAt ìUìhs lingua non ìjqae adeo g»/irm . Refpth.fum cttam illis reliijjìme fuit
à Revere>?ô Pr.-;Jìde non ine dtjpinattones[uhttLes fcdfmcey^ tantum rejponfiones adquefiio-
,
,
nes ex ipf.umma [cripta pe/ÙM requui ^.inquam tu h.«c excufitio illii adi/natur-,^ zia fa-
. ,
altii'S inverjtn poter'ujì duo trcfie ex coryphità illorum rcliquùprAteritis , interrogentur

,
-, ^
Jt qua difficultas ohteiid.itiir,fpiUiHm dtltherandi detur.
OÌotendunt III. Se non pojje fcntenttàm Jiiam expliaire\ & demchjlrnre,ntfi cmirartam
oppiignent. Atqui Jiiê/à ejl tliorum fcmeniia ,
quod fides & peifeverantia pya'vifijìnt,cauft
Eieîom , titique exproyrijsp imìpijs , hoc efi , ex Scripturà SdfMii fujfictenterilUm probare
poterant, etiar-fi contrariarnm jcntentiartim nemeniio quidemjiaet : nec mirari[atis poiutwm^
ex Rer/ionjìrantilus dicere, prafidium caufefuti inijto agendt modojìtum ejfe , ut pnm
qiiendiirn
de Rep/òhatione quarn de Elezione dtcatur,
Ctirn igitur quicq;iidoojiciunt, non iujlts cnu^^fedJìBiprdtextits rationcm habeat , exijlima-
7ntii,Sjnodum necpoffe ncc debere majovem Itherintemfratrilui Reì):onJlrantihtKpermittere,nì(i
fionmi fJMagifinmis Decretum -violare^ autoritatcm fnam projìituere tOrthudoxam deniq de
Pradefttnatione fententi.im piddice excìgitandu'tn ip objÌLcre "Jtlit .hidti:an':m aiitem debere Syno'
dum fratrihi^Rc',-non(ìrarit:iri< inf/iperhcc bencfi iu,Htg- aviter eas nioneat,ut -vcì tandemfeium
perpendint .quid Agant ogiteniq^^qnam grave Dìo ratiu.icmfint
i rcddiituri, qui adfananda Eccle^
Ji^ 'Vulnera bue % acati, tmprudt/at d:fiejjuj/(c,ea majvra reddere non dubitent^qui cantra omnia
omnium Conciiiurum exempia Sjnodo .eges agendt p-xfa ibere non ah ea accipere veiint\qui{qHod
inaudiium cjì) confcientiam 'na-m Udì dtcant ,Jì quod Scriptura cr '?{atu!a -volunt , de EtcBione
p quam Reprob.UioKe di(Jt'ràtur:
itti, &
interim confientiamfnam minime vulnerari putant,Jì
Nagifiratui fummo in rebuf Dei volur/iai i non adi- erfàni tbr^ó Jint immorigeri. Cogliente quia
omnes bcii;,prudentes,c^ cordati viri, de tpfis judicaturifìnt quando audiennt Remcnjirantes ad^
edcndam',fìdei fuê^non alienie,prof:Jìoi7é cit'atos-, maluifjc occupar i in exagitanda fentcntia aliena,

qtia difindendafita.Cogitent [Oi^- emo^quale jitdicium Eccleji:viti qitthmiiiferviunt ftiturujìt,ubi
'Audier!ntp.j:ra;i0res,mj.gii dei?:fdeLib'mhirck-)quadejìdeltkmo%iltisejjefolltctt05-,(j;'^^
à curA Euânmiovium recedere^ quam Magtftràtui & Sjnodo tn re ixquijjinm morem gerere,
Sententia Hafsiacorum^
De hefterna Remonflrancium dcclaratione:5^ ex hacSynodo dtfcejfuros fotìus'^
quam Decreto DD. ''Delega.torum i£ fententi^ Veneranàx Synodi,de modo agen-
diinfententtx, i^forum declartitioneîsr ^robatione obJèryando,parituros ejje^t^c.
D Olemm ex animo-, DD.

declararint-^mallefe
Fratrei Remónfirantes ita obfirmajfe fuum
ex hoc tam attgufio ConfeJJu difc edere
fenfionem coramVenerarida hac Syriododcfcrere,!]uam ^quijjìmisfupertoru Decrethytutìes iteratii

,
anìmum , ut hejlerno die
canfe^^Jì/a declarationemac de-
parere-, (înfìiljimum-, tpjìmque rei, de qua traBandum ejl., natura accommodatijjìmum agendt
'
modum, qui ab lilujì. DD. Ordinibm Generalibt^ , eorumque lllufl. acNobil. ad hanc Synodum
Deleqatis prafcripim totique hiiic Sj nodo proba/mfuit, inire.Bonam tamen de ipjts^fdtemplerifg^
ipforum,àem concipimitf,fore, ut repeniiH'S tonfìderata mentemfuam mutaturi adjententiie , &
fu£ declarationem &
proba 'ionem circa quinq, Arttculos,fecundum DD. Delegatorum voltmta-
temfint acccffuri. ludicamtis ttaqacferio, ipfis ad animum revocandum effe, quam ipjìmdlam,ac
rie tis quidèm, qui caufeipforum favent probabilem ràtionerfi habeant-, Synodejèfubducendi,
é*
canti fu£ aóìionem tam intempcjùve abrumpendt. Dei reti DD. Delegatorum fentenli£ Syno^ &
dicximquitatem^jureòhierìdere, crjì obtèndant probare nulU rationepoterunt. Ccntenderunt
,
(^probareinfìituerunt^DD.Fratrei Remonftrantes multis adduciù rationibuf^ declarationifujt

-,
fententi.e, circa fecundum tertìum quartum 6' quintum Articulos, anneyù,[eiiire merito in
Cementi^ fu& circa primum Articulum declarationè , tàm de Reprobationis qUam de Ele-
Bionis matcìia cgijfe; tdque non fòlum a/Jirmative fuam circa hunc Articulum fententiam ex-
primendo: verum etiam negative aliorumfententìas quM ipfi iudicènt verbo Dei Contrariti eJfe,
reijciendo. At ve o utrtimg.^, quod probe kjratribm Remonjiranttbm obfervan veiimufApfis lar-
gì ter con<:e([umfitt ab hac venerada Synodo.ut & contrariasfententioi ubifuampriuó dcclararint
fomnt:ut
ér probarint,reijCÌant:,&[uam de Reprobatione nonmintu ad de Eleciionefent enfia prò
ita'
ì^% ACTASYNODI
ita omnes ìfforum rattones a,dduEt&-, nihil contro. Synodum hancVenermdam concludant. In-
jHper,ne iilUijfs dubitandi caufi. cjjet reltquA,-promi(fum fmt alìqiiotics,omnino in hac Syno-
do agcndtim etiam effe de Rej?robatione . Solummodo difenfio fui t, & etinmnum fé e -vide tur,
in duohus.
Primum: Aninitium tra£tationts de -primo Artiado fieri debeat,rit quidam ex Remonfran-
tihtis dixeruntyk Ueprobatione: ò' inde devenin ad Eleófionem. Fel, ut alij 'voluerunt,utriuf
que Electtonis é" Reprohattonis traftatio in frofofittone dr declarationefententix ifforum,
cf- tffis ctiam rattotubu-s cr argumentis ommhtts conjungi ? An verojjmmo loco de Elezione:
XÌtfìciindo-,dè Reprohatione agendumfit.
Alterurti: AnfratrihusRcmonfIrantibmfermittendumfitjUt aufficentnr caufeft^ tracfa-
tionem, declarationem ^ defenfionem , a refntattone fcntcntiti contraria. An 'vero monendi
X^ urgendifint, ut tnchdcnt acfionem àftéifententix. propofìttone,dcclaratione ér defenfione,
^ hac expedtta,progrediantur ad fententix contraru rejcóftonem ó" refiitationem^
Vrim jiidicaint Synodm,£qunm ó" natura rei conziemens effe : pofierim , Rcmonftrantes.
Sententia Synodi de frimo-.qttod'videlicet deEleBione agendu fit prtus quam deReprobatione,
liititurJìrmiffimisrationibu-s,quasprobevelimm a DD.Fratribm Re'monftr. confderari.
I, Sacra literA in ijs locis, ubi exprofeffo de Rrx.delHnationetra£iant-,aut de Ele£ìtone tan-
tum aqiint, utEph.i. Aut de Ele£hone pri»s agunt ,de Rcprobatìone po(ler}m é^ quidempar-
ciHs,Ht Rom.^. Molle igttur iftum a DD. Ordd.eoruPiq^ Delegatls prxfcrtptum dr demanda-
tum-, dr a njeneranda hac Synodo probatum ordmemfquiy qutdqu&fo aliud efi, quam ipfirum
Sacrarum literarum ordmemin hacipfa Prxdejlinationis materia, a Sptrttu fan£ìo obfèrva-
tum, infringere ?
1. Omnes quotquot unquam de Pr&dt'flinatione fcripferunt, Theologt, Pontificq, Luthe-
,
rani, Orthodoxt,hunc frvarunt ordinem,ut primo loco de Ele£tione,fecundo de Reprobatione

agerent. Nec quifquam inventus fuit hac}enm,quiita dcfipuerit, ut primo loco de Reproba-
tione,fecundo vero-,de Eleófione traBandum effeftatuertt.
3. Jpfenaturalisordo hocfadet. Cu enimReprobatio nonpofft intelligifaóia fuiffe,nifiali-
ijuorù Eleffio pr£cefferit;om'nino de Eleciionèpriv^ydc Reprobatione pofierim agédumfucrit.
4. Vt lurifconfultis , qui reffi ordmls ftnt obfervantes , abfirdumforet,fi quls contcndat,
prim agendum effe de exhi&redationis materia quam de hxrednm injhtuttone: Ita panter a b-
furdum efl, affer ere, prim de Reprobatione, pofierim de Eie £tione traBandum effe.
Nec minori laborat abfurditate quod quidam ex fratribm Remonflrantibmfibi concedi
j>etierunt , utfimulin propofitionibm, declarationibm, rationibm , d" argumentisfuis omni-
bm,liceretfibi agere d" de Eleófione d" de Reprobatione. Prxterquam enim, quod magna ex-
inde conffio oritura effet earttm rerum, qux diflinBe tractanda forent, infuper 'vix fieri
foffevidetur , ut uno eodem^ argumento plano, fimplici acperfficuo, concludatur c^ Ele£ìio-
nis doBrinaó' Reprobationis , qu& Elezioni contraria eft materia, nifi in unum eundem-
que Syllogifmiim velintfratres Remonflrantes infarcire df congerere nlnres rationes , atque
adeoea qux diligenti d" debita difìinilione dare d^ per iene doceri poffent ,fa£la confufio-
jf
ne,data opera,invol'uere d" obfeura reddere^.
Sententia Synodica de Secundo,Efe primo loco a-^rmative Remonflrantihmfuam fenten-
tiamproponendam, declarandam,defendendam, detnde vero ad contrariaifententi£ rejeBio-
nem dîmpugnationem accedendum itidemfuis nititurfirniis rationibm.
;
I. Omnis menfura prior eft menfirato Jayn vero afirìnatio menfura eft negationis
. ,'
noncontranegatio affìrmationls. Pofita affrmative fententia vera, flatimapparetyqim fen-

tentiafintfalf: non contra, rejeBa una alteraque fententiafalfa, ilico apparet , quid vertim
fit.Eft enim Feritas una d^fimplex , error vero dr falfitoi, multiplex.
z. Ipfì commodéi infiitutionis d" doBrina rattofuadet, ut ventdsfroponatur , dee lare tur
Ó" confirme tur prim quamfalfita^s reijciatur dr impugnetur. Solet qiiidem nonnunquam a-
negationibmfieri progì'cffm ad affrmationem ,fedoratoriiim magishoc efi,quam Logicum
df accuratum docendigcnm.
3. Comprobant hoc omnia legitima,non aliarum tantum difapli?iarum,verum ipfim etiam
Theologixjyfiemataîn quihm ab affìrmatione dr confirmationefententu verxft progref
fm, ad improhationem d- inipugnationem feritemi arum falfrum.
4. Eadem methcdm obfirvatur in receptis Symbolis dr Confeffionibm Ecclefiarum,utpote
in qiiibm primo loco, &quidem potiffimurn, non, quid non credendum ,fedquidcredendum
fit de Eidei articulis , traditur •,fiibjeBis nonnunquam , fi quando opmfit , contrariarum fen.
tentiarum imfrobationibm. Nec
)
NATIONALIS D Ò RDRECHT AN^. 145
Nec efi^quodfr'atres R emonftrantes [e gravari futent ifia. Decreti limimion e; Synoàu itforum
fententiam ctiam de Refrobtitione exfender e, (j confiderare velie, quantum in confcientia iudi-
cabit tpfi ad Dei gloriam, irformatiofiem, tidificationem , &
trmquillttatcm Eci Icjìarttm , om^
&
nium^ co/ìfcientiarum fojje deberefa tis ejj'e. 7{cc cntm indiearr.m hac limìtettione quidqìiam
Remon(lyAyìttum,inp-ofvnenda
f/rîtiditari lihertati &
defcndcndiifua de RetrohaticneCenten-
tia,tam ttiantithejìfnotempore-^qnnm Thcfi:jedharic ìimitiitionem., front verta iacet-, exijtima-
mus pcrtinere tantum ad cxpenfioneni cr conjtderationernfe/itenti^ Remonflrantiu^qHis confide •
ratio Nonfratriim Remonflra.nttt(m ejlfdfetius hnius Synodi . Nec di:hitami/< ,

qiiin veneranda
hxc Syriodu^s factle hoc jìt largitura ipfts,ut declarata &
frobatà inTheJi[uà fntentia, frogre-
tempore ad antithefin, earumâdduòfi's ratiornbti^^conjìrment^modo nonjhidio
dtafìtiiretiarnftio
moras nimis longM nc6ia.nt &

a£fiones Synodvfine caufa protrahdnt , ipjicj^ vi'.ijjìm Synodi per--
,
wittant lihertatiêa ipfa quA addu£iifrifunt ad contraviji[ntenti£ irhpugnatiofêm, cogncfcendi,

dìjudicandi j &
quoifurfitan contrariaifent'entià tmpa£turt funt , abfurdttates unquam in
'i» ^-^ì
ha qiuritm caufa Synodtii hxcihftttuta ejl, do£Ì<xfterint , anpotim caltimniÀ

F.cclefi]s Belgicis ,
ifforumjìnt , pronnntiandi. Ne^ efi , ut conquerantur di£fo DecretojìBi immcrtto adimi Potejla-
tern prò fiO lihitu agendi cr a negatione ad af.rmatignenT^- k Reprohatione ad Fle^lionem prò-
^rediendi. Ree enim potejUs ipfi$ nec concedafutt unqu'àm a Syncdo nec ture eamfihi vendica- ,
repojjicnt. Concejjàtpjìs nunqmmfuit h£C foiejlas à ò'ynodò: J'erh.i enim il/a Iterarum Citato-
riciriim, qns. inprtmts tnfuis rattonibm urgent ,
Q' quibus hancfibì poteftateni tributàm effe opt~
ffvnatur, ut Icncentiam fiiam proponanr, dcclarenc, &: qiianrurh polFint, rìcceila- &
rium judicenr, dctcuda.nz; tantumad d^fe^fo^êm jmn vero adpropoftionem , ò" declara-
tionem referri, ve!fola parttcìtk , E T, decere tpjcs poterat. Vt taceamm ad modum cr ordtnem ,
agendi, ifla verba nequaqttam pertinere. Iure quvg^ ipft$ hac lihertai hartt competit. Nam
1. iniquum foret ,fi Citatu-s adiudtiiurn audeat poneye ludici leqes-, quo rnodo é'qrdine
Rejié
in ipfo examiriando cr caufa atti cognofcenda (^ dtjudicandaproqredt dcheat. At DD. Fr.ures

£.emorifraì']tesfuni citati Ret , Synodas veropotejtate ladtcandi tpforum caufam afummo Maqi'
ftratu infilila e(l. Abjltneant igiturab hac hcenttaponendi hntc Synodo legem de agendi modo.
'Nonpr^fcribituripfis ìt Synodo, quod invidiofe rationefua undecima ppnunt, quid ad caufifua
fatroùniufn dtcere debeànt. Dtcant ad fèntenti^fta defenfionem quidé" quantum funt; me-
pò
morestameneiui, quam fummo MagiHrattà &
venerando huic Confejfut debent reveremia»
-,
-,
(^ cttis, qua ipfos decet-, modeflia. At dicant ,fecundum DD. Delegato Decretum ef Sy- um ,
mdifenìentiarn ajfìrmative quid ipf Jlatuant antequam reieBtonem cr impuqnationem fén^

, ,
tentiarum contrariarum infìituant, id^ de Elezione pritti, de Reprohattone poftertm.

2. Oflendant Remonjlrantes vel umcum exempltim ullttts Concilij,feH C ecumenici ^ [ètt
farticularà , in qua perrnilfafuerit citatis Reis, quorum caufa cognofcenda dr d/judicandafuit,
ijia libertas & potejlas ìneundi rattone'm é" modum agendi y queni ipji iudicaverìnt fuÀ caufk
convenientt^fmum, enmg^ obtrudendi Conciliò,.
3. Ipfa in foro córam Politico indice agendi ràìio frìttrihti Rerhonflrantihtts ohjlaf. Nec
emm a citato Reo judex patietiirftbi pr&fcribi atit ohtrudi agendt modum . Quin votitts ipfe
fuum inibit agendi ordinem cf módum, quem piene cognofcenda citati caufi ludtcabit effe ac~
(Ommodatijfimum,
Deni^^ quod Fratrtim Remonfrantium per certa interrogatoria ipjtspropònénàa examen con^
cernit, quod nec £tati,nec Mintjleriofio convenire, quidam ex ijli< exijiimant: indieamm, ipfos
iure examen tlluddetreâre necpoffe, nec debere. Nec enim aliud ex tpfis,n'oJlro iudicio quxre-
ttiriquam quod ad declaratiónem fententix ipfcrum in exhibitù propofitionibta combrehenfay é'
ad termino/ um acphrafium nonnullarum expìicationetn pertinere videbitur. lamverb quilibet,
cuitfcun^fit stata vel dignitatis, cumprimu Vir TheolbgHi fecundutn prêfcriptum Apojìolicum,
tenetur rationem redderefdei é'fpei^quA tn ipfo efl , cuivis interroganti : pràfertim ,fi hoc fat
qua Synodum hanc venerandam k fummo hartirn provinciarum Maqiflratifi
tublica autori tate ,
muniiam efìfratres Remonjlrantes haud tgnOrant. ûôdjimolefìum éf grave ipfisfuerit viri-

tim r effonder e ad quxfitafmgulosiforfttan ab hac Synodo impetrari poterit,ut qui Inter ipfosfmt
promptiores & expeditiores,interrogentnr pnmim & a reltquis dcinceps , numnam datam ipfo-
runi RefônfiOnem cr diclarationemapprobent^quieratur :ftc ntillam hàbebunt caufim , velfuam
balhùttem,vel ttmorem, velaltud quid eiufmodi obtendendii
Exijlimamw itaque fratribus RemonHrantibtii h&c omnia id genus altk feria incultan' ^
da, ipfofqtte per facrofxnBum lefu Chnfi nomen , Eccleflafaltitem , fuam ipforufn con- ^
fcientiam orandos , mànendos , obtejlandes effe , ut probe, quidfibi hac in re fiìlo 9prts Jìt,
perpen-
,44 A C T A S Y N O D I
fcrfendmt, nec oh caufm tam levem , contro, fummarum roteftatum decretum, & -veneranda
hums Symdifententiam, aBionem ahnmfant - Cogitent illi, magane fuam confcien-
caujpefu£ .
tiamjìnt aravaturi ,ji^ccundum[ententi.im huim Sinodi, pafiriftuw Jnmmi fui Magt^hatus,

toties ipfis retctìttim ,
primo de Ekclione deinde vero de Reprobatione fententiamfuam de-
,
vero, fummo Magifiratni, cut,

cUrent, tdque in Thé/ìfrim, ini^ntithefipojlentu ; an fi fi vel
maxime infiddìi fit , nihilomini<^ <^poftolus obediendnm efie pr.tcipit , pìOpterconfcientiam,
in parte opponere pergant ; Perpendantfccum di ligemer, cjiiam huimfiim cutfie,ficj/d.
féfé hiic
dem bcnain eam tjfe in confiienttjs finis perfitafifint , defiitionisiatwnem Dco & Ecclefijsfiils
in cfuarjtam fitifitciomm {quafifiententidfiiid affi-: mative in Tbtfi prò-

film reddituri. Cogitent
pofit.e probazioni dfienfioni &
ipfidijpdant)fie &
caufim fiuim apiid cmnes , (jui indù io polienr,
fiat addtSiiri . quantum pertculum fé, fiios,
Confiderent, in EicUfi.tifuaifint conuClitn id- & ,
quefiineomni, qua velminimam fipeciemhabeantjCaufa é-raliene.

Attendant ^quidde hac
diBun é" itidicaturifnt alij non dico fini enti. t Orihodoxa Rffirmata-
ipforum deferì ione ,
rum noftrarum Ecclefiiarum addici, fed Fontifci/ ^qtm cauffite extftimantfie haberefiaven-
,
ics-, Lutherani , ipfique Remonfirantes prudentiores . Certo /ìatuant, nemincm Inter ipfics fiore
fino iudicio prxditum, cui quidem de tota

hu ita rei rat io ne piene 'vere confi ittrit, quin di- &
cluruifik iifi)S , imprudeflter &
temere , nulla urgente ftis gravi rat ione , caifiam finam dtfie-
Ecclefiaritmfiuarumjalutem neg/exijfe , feque é'fnos inpr&fntijjimum petin.lum co?iic.
ruifife,
tilfe. Oramm ardentijjtmis no/ìris votis Beum

Max. qui foius corda, hvmimm in- Opt.
clinata quo vult , utfatrum Remonfirdntium voluntatemfit£lat,

ad maìorem ncminii fin Sa.-
cro-fanî reverentiam , dehitamque fummis potefìatibui obedientiarn ut qmdfiitjui muneris ,
& ^V' & Ecclefmrumfiuarumfiit penfim imeni, é' i» idunice deincepsin-

qaiàerefiua , dfi
cumbant ut Dei gloriam &

,
falutem,pacem érEcclefiiarum vere cordi & , tranquillitaten?,fibi
cttrx effe omnibn'Spijs contefiatumfiacunt.
An Domini Remonftrahtes Illuftriirimomm & Pr^potentum ,
DD. Ordinum Deiegatorum Decretis & Veneranda^ Synodi ,
Nationalis judicio, de proponendajCXp'icanda , defendendaque

fententia fua , falva eonfcientia acquiefcere pofllnt vel debeani?
Sententia Helvetiorum.
Recamur ex ànimo, ut Dt>. Remonftrantes ,firatres in Domino nohisdileBi^ Decretorut»

P haEienm promulgatorum aquitatem illufirem , Syncdi mentemfif.'ceram , confiiiioriim Sy- &
mdicorumfinem pififmum , modum item agendt > ei ipfi convememijjimum, piene perjj/icere,
decenter agnofiere , &fiecure in ifiis acquiefcere pojftnt.
Ad nos q:. od attinet Symdi huim mentem eam ejfe perfiuafifumm fecundum quam DD. Re-
, ,
wonfiranlilm concedatur,fuam de Pr^defiinationk mcmbì e ut) oque^ncn de Reprohaiione nànm

quam de Elezione,fententiamproponere piene, explicare libere, dcfenderefujjuienter, adeo ut
ficrupu'm ipfiis nuUm, nifi ipfiimetfiortefiibt ipfiis hic definì, non expedtatur. Modo hoc unum i fefie
impctrari permittant,m de Elezione quam de Repìobaiione agaturpritts , eo ordine , qui Synodo

ad Dei glotiam & tranquilliiatem infirmorum necefiariuj efife videbitur.
Gfamui igitur DD. Remonfirantes, qua par efl, ut expendant accu-
ea humanitaie cr pie tal e
rate, ntimfialvapietate &

ordinem eum, quem in tremendo hoc Rrxdefiinationis my-
conficientia
jl erio nobis Spintiti Sar.clm ipfie commenàavit,fian£la indùfina beatorum Apoflelorum accurate
exprefjit, ateritômnei quotquot hocunquam dogma tr^clarunt-, reiigioffuni imitati, num,
inquam, ipfiiprimi &
fieli hunc Ordtnem violare,
aut det é£}are pojjint ì
Oramtts ipfos porrà , viros non vulgari erudii ione prdfitantes, probe difiquirant, num crimine
'uet fujpicione faltem carCre pojftt
, co^fientiam itentidem opponere Decretis verbo divino ne-
auaqttam adverfis apotefiate ptofeBàfiuprema, legitimafidtli, tumprmiis ea,cuim ipfi Remon-
;
firantes liberalitate , cuitufilvo c&ndu£iufiuuntur\ cui potefiaii Rcformatus pene Orbisfectm*-

dum Defemfalutem fiuam liberaliter lubenfqite debet. Vitque huita potefiatis iufiu Chrisitanm
smnino omnis, nedum fubditm, aut quod primarium efi,Ecclefiìa Minijler,rationem reddere
JpeifiiM iure divini) atq.ue httmmo tenetur.
^Hod
NATIONALIS DORDRÉCHTANiC, 14^
^liodjìhocafefe DD.RemonJlrantesintpetnripermiferwt y eos de mbà ferfuafos effe voi».
miti, nos ifforum caufa. mhilnon velie-, quodafratnhm à viriifiù (^ frobu ex-feârt fts ejr\
,
Cantra vero,JìJ])erh rio/Irafall.mt; certe nos, an conflentia /incera haBenm ad Dei xap^kcyvefii<rn
tribunéilprovocaverint; anferiaferdiuminotun,funefiiffirhij^ dijftdtjfìnem qu£fi"jennt; an EC'
quAm acquijìvitfingtiinefio Beta, pacem incolwmtAtem^^pivAtAglerioUfriifofuerinti
ilejìx,
an tot partim timmarum ànxietates &

gemitui cordi habuerint anno» altojìne confcientiarh, ;
quAmne confcientiam nudare cogantur,p*tenderint; vel inviti dubitarefuJJ/icari^ cogemur,
ludicium VVetteravicorurri
Reverende D. Prêfes, Nihil conftgtiavimus ,nec opus ej?e iudk&vimui Decretmn efldiquum, .
planum dr Chrifìianum. Remonjfrantibui eorumêbitlth. ratìontiui Satls abundanter &

multoties ejl refpcnftim. Novi nihil atttderunt nec novis ideo rej/onfivmi m afta ejL
, 0Honiam
vero Decreti Sinodici extenfioheri ab Ampli/?. DD.Delegal'k ejlpcrmifja , (^ a maxima Syncdi
parte apfrobata ; eam ddhiic appròhamui , ea lainen lege cf condittone. I Ft impetrala quorun- .
damprecihus, exprejfe à D. Prd/idepramittatur. 1 1. Adextenfionem Decreti quod attinet , duo

adhucip/lsdartpejjevidcntur'. i. Faradoxa,quavocant , de Reprobatlene qugaexamtnafìda\
z, Ip//sforte pojj'et concedi , ut pritkfuam edant decUratienem fpo/lea,/ì opmfuerit^ adirùer^
rogata deveniatur.
Subfcriptum eirat:
yFetteraytch
Sententia Genevenfmm
ê Kemonjlrantium Ex'cep'tione athcrfiis Synodicum "Decretim
De ordine agendi ih Articulo primo De Ele&ionè.
PRimo, non foffùmui non gravifftme affici, &
pefime de tot quafità iunSiatìonìbuifentt^
re, quibut tati Eclefìx ifu/penft (jr/h/ptrariti ad dijftdiorum i/lerum compofittonem , é' veri-
tatù apertam mamfe/latiànem , tam longa temporù/patia , arte , é^pervicac itate paucorum per-^
eant : ^
ingenuui ille é' piane paternttf candor ,fdes patieniia ^quitÀi , adcuiwfummum cu^
,
,
tnulum hailenm nihtlreltqmfecit Syhodìts, nihil de hojlilt-,infìdiofo ,fii/picaci/fìmo^ Remonfiran-

tium affeEiu remififfe fedmagis iUum exafpera/fe ^ e/feraffe videtur. ûod ut nubis perin/òlensp
(jr a Virorumfratrum, qualesfeferurtti^ omnium Eccle/ìarum Dei morthas alieni/Jìmttm in con-
fcientiìi no/Irli, probe excifjTis ad Dei ver bum z^ timorem, videtur, ita prote/lamur nOSy& apud
Eocleftam no/tram ^ ^ ubivis gentìum/ìdeliter expofituros, qui veri authoresfmt vel diUtd vel ,,
eluf£ [pei de tam venerando cònfe(fu concepta. ,

•
. . .
Sifedet ip/ìs anima, illa invida perpetuo fatutà Synodicis ddvtrjàndifententia Urvam de^ ,
fonant tandem, feparent fé, necfatrti ementito nomine ampliw nobis lUiidant : agant ut profe/si
,
adverfanj: ip/ìs adcandorem, Eccle/Ì£ omni adfecuritatem erit convenienti^.

Mirum vere homines & numero, ^ reliqùis qitalitatibfif modicos, defpirittbm, do£ì>ina,iu~
dicifs,omni exccptionemaiorum virorum iudicium DtHatoriumfibi arrogare, dtf: gere vere adeo
pr£/ra6te ,velfo^midolofciomne alienum,quantumvU Ugitime in/itutum iudicium, nifi ex omni'
partefauens,c;'finfuifuo obfecundans:quod annon congenuinumlìt illi Vfeudo-Apoflolorumpraxi
quamdefcribit Apo/ìolw. z.Corinth. io. ìetvrèi iv ìavroi? fUT^Svn^ , k£^ a-vyKîvoms'iWTÙs
tavToig lì avviSiriv,ciiivti /ano ludici expendendumreHnquimuf..
Pe/sìmt litigatorts e/t, vel t empia eximere , drfintini Ì£ diBionem protelars , velàmniafuf^
de^ agere,ferre, verthe, ad involvend.im perpetua tenebri} cai/ftm. ludicis vere probi e/I, or-
dinem agendt moderari, ad capita (^fontes fuos revocare ambagtbm ludentes acerrime venari ,
veritatem,qua^Mato7!-^'yy\{jia.etiamiu/lumevadato .
Adhanc formamfife componit, ^ adhuncfnem collimat S\ncdu4 ; nulla calliditate, nulhs in-
fidiis, nulla iniuria ;fid accurato fiudio veritatem fententix ûA/ìtU expifiandi , df ordine otitm^
nia agendi^
N £4^
,4« A C T A S Y N O D I
FFt enim hìc canffa Bcclcjìa, non Remonftramittm propria : quidque Bcdefia expeàut , tjl Sy-
nodi indicare : accedente DD. Delegatorum autoriune.

Conficntix nome» & di&amen ,
quoties ad eiufmcdi circumfìantioi pr<etenditur,pôfanarÌ
ér dei eri nohis videuir: cumpotim utcndum cffct , Tocihm abfindantiajenjui proprtj, plafit^
arbitrij, & indcpendenth licenlix.
Qni-s tulerit in iudicio confientiaprivatie , in propria caujfaâdverjù^ puhlicum legitimunt'

que ordinem exceprionem ?
,
ludiàs legnimijententid omniêjl p&réndum-, uhi peccatum ron inìperauir , (juantiim'uii con-
JcientÌ£ iudtcium proprium rcclamet , njel errale iudicio, lelpcccalfe ajjcB» ludicem : caveat
nofìrum a peccatofuo, aliena Deo relinquat. Si in hocfafio confcientia diqtia Uditur, cer-
ffitif^
te non Remonjìrantium : quandoquidem nulltim peccatum tncludit decretum Synodi. Si'velper

fomnium iffingi i(li decreto pojjit afiquedvitium , Udetur tantum confcientia Synodi, non ipfo-
rum, qtiibfii integerrimi relinqmmtur, cf illibati fui intimi fnfm,
At vero inculpatiffmls omnium fiojìrmn confcientijs contumeliam inferri qiierimur, quafiin
confientÌM aliquid defgnetur: cum Ìiac accufitio tum demum locum hahcat, ubi violatur lex
&
vmnium confcicnti'arum, fenfuum privaterum noncumfenfibu6privatls-,ratione ^ autori- ^
tate refiflit ur.
Interrogationes fincems ^ candida adhibitafcimm in omnihia Synodts , ufurparì in iudicijs
quibitfvk-tadmiffaifuiffe ab Apoflolii, Martyribttó,ConfJfortbu^,etiam ad infejlifftma tribunalìa
Jìantibus.
Si tantopere gravari fc fentiant iflìs interrogationihtu , candide ^ pienefententiamfuam ex-
ponat, adco ut Synodm idoneeinformetur ,& excludatttr cmnis legittmafufpitio &falfum dogma:
^ Synodumfublevabunt labore interrogationumiqtm eopotijjìmu fufupiuntur, ut ex ignoratione
faBi, nulla iUisfiat iniuria-,vel Ecclcfid,cuiti! cattfa hic agitur.Synodm ipfi fio detreBabit 'vicijjtm
ipfos inflruerefìres tulerit , de communi Ecclefiarumfententiafì tilt ignoretur, vel detorqueatur.
Illud ex literis Citatorijs arreptum ^toties decantatum ,
quantum heccflariiim iudica-
hunt,dcicr\ònni:nonJpc£tat ad ordinem agendifed adpìobationum copiîm & l'im: cuitamen
benigne monuerunt toni a re£lo iudicio (j a rei ipfìtts neceffitate modum , neperfultettir drperer-
,
retur campo aperto,nullk repagulis velfnibm. Mcdejlam aiitem illam monitionemjì ufiis exege-
rit,etiam autoritate adjhingendam tequijjimum iudicamm, An enimplm iurts ejtcitatà-, quam
ìpfìs Synodi membrisfedenttbtt6,quibtis or do agendi ^ dicendi wodm ^Synodi iudicio > BD, Dele-
gatorum mandatisy Ì>,Prafidù prudenti a & autoritate temperatur?
Rei vero ipfa natura clamat , incipiendum effe ab 'Blcciionis doBrina vonflitittione certa : quia
veritM illifu,menfura eflveritatisde Reprobatione: peculimm^ proprium EcclefìxÊlefiio: Seri-
ptura illam amplijjime ^frequentiffimeproponit^raro Reprebationem : in ElcBionù negotio ma-
nife/la omnia » ^ explanata Ecclejii£ , nec aquutn ejìitferri tenebrai , cf ignorantiam apertis-, ex
occultorum prdfttmptione.Ncc vero ullm ipforummet Remonìtrantium in trMatione iheologica
hanc prapofleritatem vt Reprobationis argiimentum pruemittat Elezioni >vel ullas
adrniferit ,
exemplum unquam ufurpavit,

laudatus Theologus-, id
ûodfiin doéìrina Reprobationii nimiumforte temere irreligiofe ab.ipfìs traclatafcrupu- ^
vel quarunt ; annon c^ f.cclefìa licebu arguerefententiam ipjorum difde
ios aliquffs offendunt,
fravifaplurium abfurdorum ,ò ab illis velie liberari -ipritijquam convellatur fcntcntia commu-

nà : ipforum autem , ut recentwrum , effetfitafententix agrum ifìà abfurdorum fentibm pritf*
expurgare.
Cor Ecclcfu efl doElrinade grafia Dei abfohttijîma : hicfuit primm gradm reflitiita ér redi-
'vivê Ecclefiii exPapatu,qua Pelagianifmum c^' Semi- Relagianifmum totum combiber::t.
ûare illa doBrinaprimum omnium ejl in medio 01 , 0" luce ponenda dr ex ilio, luce emnìi
f ,
ébfurdorum nebitla dilpellenda.

Et vero, cum hic Remonflrantesfcntentiam Ecclefìéi de EleEtionenon abfolutenegent, lèdteM^
peramcnto tantum aliquo molliant-, &fuo iudicio emendcnt: certe ^quijhmtm efìyui Q-tTtKus de
illa & rctunde promincient;necfef ilUtebrerit fenticetis qthtfttarttm abfcrdiutum .Si confentânt
cum Ecclefia in Ehltione facilhmum eritfolvere nodos abfurdarum confcquentiarum, (^ Synodus
precul dubioyPalladio gratue Dei abJò/uU difrimim erepto^faciln cr aquij^tmaerit tn horridio-
rum (^ crudtorumfententiarum explanattone, ò" quicquid exfide In ebit ,ch»ritati dabitur.
Sedabfurdis nitro conquifiti<;,decìrwam recepìam ex fola revelatione Dei , non ratiocinatione
humanaflantem ,pctere efi exipfis tenebrk lucemSoli fcenerare, e/l excoiumnai?m ifraelitts
,
prji.via,columnam nubis,^ caligine AEgjptios dijbtrbantis & profiiganti(,facere .
Peripa-
,
NATIONALIS DORDRECHTAN^, 147

Perìpatetjcis rcUnqtiatWy in tanta Natnrx di" catifaruf» naturalium ignoranti^, a remo-
tioneìnagis ahfurdorum , ìmcyooyì^ ad 'verifmnlttuAtnem : quamjìdes nixa filo Deiverboy
flarre abjudicat, ér hahet proJj>ccho, (jrfcetu carnts piane adulterino.
Demque unica fax 'ueritatis eflo nobis Ver bum Dei, in mamfeflis liquido
d" regida
ér dare loquens : uniciis color veritatis in cordtbas dr frontibtcs nofirts efio,fimplicitas.
Agatur de manifefhs, utilibm-, &
necejiarijs, manifefte, mantfejlis ScripturA probationibus.
Et tum, fi occulta a rnanifiefiis tantam lucem mutuavi pofpint, ut citra prxfiumptionem my-
fieria ifia non amplm^scarnis li (^^óvttfic!, fatigent , tum d" ftobis hanc accejjìonem fiacfam
gratulabimur : fii fecHSjadiiremur ér ipfi nos ad'vera-s illas c^ adorahundas , (y- coércitas njo-
ceSiérconfieJJtones-,\udì.cÌ3i tua,Domine , abyllus magna: ùfìaS-^l ó homo / quis es
tu qui relponfas Deo r èfzfia.Tixjct)veii à. fi*j ìu^xag.
Sluare Decretum Ampltjjimorum DD. Delegatorum,^ Synodicum nobU omnijufiitidy ,
trudentia,£quitate rnunttiim vi detur : nec convellendum ulla ex parte: maglsque roboran-

dum llluflrifis. Ordimim autoritate, adquos totiì hoc negotium refierri necejjanufn judicamus:
RESPONSIO :5i
Theologorura Bremenfiiim ad cû^ftioncm
An VratresT^monfirantes ?norem gerere pofiint ac debednt Decreto Synodico , de

re e^ modo exphcandi Controvcrjtas inpraifientiAnim traSiandas?
Omnino pojfunt ac debent, Nam i Nihil eli in ilio Decreto, quod vel naturali tnqui-
tati vel verbo Dei repugnet.
2. Pìrofiecltim d^ confirmatuni efi a Magifiratu , cui non tantum propter timoremyfed
etiam confiientiam obtemperandum eH.
3. Agnoficent Ecclefim dreim Minifierio deberi reverentiam , non tantum ab auditori-
bus, verum etiam a fiymmyfiis.
4. Deeretum ita conceptum efi, ut non unim tantumpartis ,fid omnium ccnfiientiis firio
confidttim velit , ad illibatam Dct glortam or tnfiormationem atque &dtficationem totiits
Ecclefits Dei.
5. Paulm etiam coram injidelibm diquot , cum gaudio fdei confefiìonem edidìt , (dr in-
terrogantibits rejpondit.
6. ûod petunt de traEfanda Reprobatione ; id eIs, quantum ad rem ò'fiubfiantiam,non
negaÌHr,fiedfiuo loco largiter fiatts conceditur.
7. Si in tractatione Eleóìionis videatur ipfis argttmentUrn a Reprobatione petendùra
efife
neque hoc negatur, modo extra inflitutum nonfiat evagatio.
;
8. filupdautem volumusab EleSiionefieriinitium; in eofervabitur ille ipfi orda qaem in
fulsThefiibtu hahent. Nam primo de Electionefieptem Thcfiibus, (y deinceps tribusde Repro-

batione agunt.
TraBatio de Elezione, lucem adfieret UH, quA efi de Reprobatione.
9.
non parebunt cogitent , quam male ipfi confiulant fiams fii&: ut
10. Si huic jttdicio ;
sui vocabuntur in fiufiicionem , quafi qu^rant occafiionem fie avellcndi a Synodo , dr captent
effugia.
1 1. Confiiderandum eh fiubijàmm, quid, tuyn Ecclefix Belgica, tum alisfintjudicatur^ de
ipfis,
ó" forum aclionibui, quodob rem indifi'erentcm, d" Synodtco jtidicio afiimatayn, hanc
legitimam congrcgationem turbare voluerint.
12. Si Synodo excedant ,mhil lUcrabuntur. Nani nihilominm de ipfiorttm fiententia ex
ficriptis edttis,dr jam apud Synodum dcpofitis Thefitbm d" confideratiombtts dupltcibm , co-
gnitio fiuficipietur, d" in Dei timore abfolvetur.
13. Et de caufixfua d" de ajfe^fu in eam fino , finifira judicia in animis d" fiermonibus
,
iftultorum partim confìrmabunt , partim excitabimt : quafi abfique ulla jufia d" fi'tjfiàente
caufia Ecclefia^ inquietaverint.
14. In nulla Synodo unqnam propter huiufimodi caufiulam ,judicium legitimumfiuit de-
cUnatum.
n z Ad
148 ACTASYNO Di
Ad Objediones
DD. Fratmm Kemonfirantium hunc m moàum rejôndemus.
OhjeSiio 1.
Confcientianon patitur obfequium.

Refpondetur , Confciencia proprie non violatur, nffi alicujus divini mandati
transgrefllone : hic autem nullum cale eft. Imo Magiftratus pra;fcribit hunc ordi-
nem, cui non potcft obfequium hac in re negari.
17. OhjeEi.
Nofttsc confcientise non habetur ratio, fed tantum veftrar.

Refpondetur, Et noftra: & veftrx. Vtriquc enim fic obtemperamus Magiftratui
in re media oc per fé licita.
727. ObjeSf.
Ncgatur nobis libertas proponendi noftram fententiam.

Refpondetur, Non negacur: fed intra legitimummcdumregitur. Vt &:noftra
exMagiftratuspraefcripto adEcclefìsesedifìcationem accommodata.
7 r. ObjeSi.
Tantum agi tur ediftis &: autoritate : mallemus autem rationibus.

Refpondetur, i. Mandata tundantur in rationibus, &: ea autoritatc,quamaxio-
ma offici] &vocatio divina Magiflratus poftulat 2. Quam multa: jam fxpenu-

mero rationes,preces,monitioncs,cautionesfraternse, paterna: luntconjundia;.'
V. OhjeSi.
Videtur hoc agi, utpjedagogicc examinemur . id quod non decet ofiìciura &
artatem noftram.
Refpondetur, i. Imo reverenter & fraterne cum viris dpdis conferre ftatui-
mus, ut occaiìo fit vobis veftram, nobis noftram Confeflìonem declarandi in com-
mune bonum gregis nobis commiflì. 2. Nos interrogando fcrupulos noftros ve-
bisproponimus: &promiilum eft, nos vobis ad veftros effe refponfuros& fatisfa-

fturos prò modulo noftro.
VI. OhjeB.'
Qui minus apri fumus ad loquendum in publico, non debemus hic confundi.
Refpondetur, Loquatur communi nomine, & in communi caufa, cui id ma-

1.
xime datum eft. 2. Si quidarduumoccurrat,meditationon ncgabitur, & pote-

ftas fiet de fcripto,ficut &: nobis licebit. 3. Interim non gravabunturcxtcri,fuum
vel confenlum vel dillenfum ubi opus erit, teftari.
Vlh Oh-eU.
In reprobationis argumento, pofitum eft przccipuum prarfidium caufc noftrê.
Refpondetur, i. Sed vidcndumeft, an&: quoufque hocargumentomeritogra-

varentur Bclgicarum Ecclefiarum Dodores. 2. Licebit etiam de Kcprobatione
agere,tum in forma quxftionis fuo loco, tum in argumencis ubi commodum vider
bicur.
7^777. Oh]eEi.
Ob Reprobationis dòdrinam ccepta: funt Controverfiae e«, quê ha(ft:enus Bel-

gium turbarunt.
Refpondetur, i. At hic in timore Domini perpcndatur,quinara primum cce-
perint centra Confeflìonem &: rcccptam in bis Eccleliis dodrmam decere.
i. Pietà-
NATIONÀLIS DORDRECHTAN^. 149
z. judicamus, ut omnes corani Deo , culpamnoftram ,licetcum
Pietatisefl'e
òptimo propofiro conjundam , agnofcamus, & emendare ftiidcamus.
3. Confeillo autcm &c Catechefis, nullam dedcruntoccafiohemj noflram do-
ftrinam odiodus exagicandi.
IX. Objefi:
Scrupuli inprimis magni &: multi occurrunrin hoc argumento.

RerpondecLir, li eximcntur, quoad cjtis fieri poteft, fàlvis Scripturarum prin-
cipiis. Nam auc crune qua^dam lècus {"cripta quani vcllcmns, fìve in vcreribus,(ìve
in recentionbuSjfive in noftris, live in alns fcnptoribus. Qux
fi non poifumus vel
probare vcl jufle cxcdfare: vicari fuadcbimus , laudata interim piccate auólorum,
quacenus omnem l'alutis noflrxIaudemDeoafìcrere laboranr.Auc erunt ou^dam
iccle did:a, qu-x immerito aiios ofFendant, eaquc tucnda. Aut crunt qua:dam be-
ne intcUedta.fedincommodius di6ta, qua: commoda explicatione adjuvareà: ex-
plicare, veritatis&; charitatis elle arbiiramur. Id autem noftrimuneriselle omnes
mtelligimus,ut non modo veruni fcillb.fed &:clarius oblcuro, uciliusminus utili ^
re£tius colerabili anteponamus, &ad pcrtcólionem majorem ih dies in fentiendo,
loquendo & agendo proHciamus.
X. OùjeB.
Drdo iiobis pra:fcribitur :quod eft indignum.
Refpondetur, i. Ordinem &:vobis &:nobi.s prarfcripfitidcni Magiftratus. 2. Or-
do qui exigitur eft.natura: rei confentiens. :;. Maxime pertinec ad eum pium 8c
laudabile hnem,quem libi Magiftratus & Synodus ex ejus jullii habctpropolìtum.
XI Oi.e^.
Metiiimus, ne fimiliter tcmpus nunc Eleclionis negotio extraha'tur , & ne Re-

probationis doftrina maxime traftatu necclTaria praetereatur.
Refpondetur, i; Id non polTe fieri, quia ftatim ad primuni Arriculum de Repro-
batione ellagenduni. 2. Difcrte promill'um eft, ita fadlum iri. 5. Agnolcimus
ipfi jcque propter Dei juftitiam de Reprobatione
,
acque proptermilericordiana
,
de EIedione,ad gloriam Dei ncftri differendum effe.

XU- ÒhjeSÌ,
Nòftra mutilantur, quia non licet nobis,cam ncgative,quam affirmative agere,

Refpondetur, i. Vtrumque licet per Synodumi primo veftra aflercre, deinde
aliena improbare,fed intra modum, ne magis nccellaria per minus neceffaria ex-
cludantur, 2. Fides eft affirniativorum magis quamnegativorum. Hicautemin-
primis de veftra fide agitur.
H^c Jklyis aliomm meliorihus judiciis.
Judicium Embdanorum.
Fratres Kemonflrantes quos yocatit, mSynodìjudicioJllMfimmDD. Ordinum (jc-
neraÌìuni,Amflip.morum 'Velegatormn Decreto ]am confirmato ^ acquiefiere me-

nto dehcre cenjèmm.
RAtio I. QmaMagiftratui morem gcrereoporcct in omnibus qux non fune

centra Deum. Ac rationcm rcddere fidcifuK cuivis interroganti, inprimis
Magiftratuipiohoc mandanti; iténi metlioduni in agendo à Magiftratu prxfcri-
ptamobfervare; non eft conerà Deum, fed facris literis confo^ûm, &:àSpirituS.
mandatum.i.Pet. 3. Calibi. Ergo. &c.
2. Quia Synodo legitime fummi Magiftratus autoritatc convocata &: coram ,
Dcojurat2e,obfecundarea:quum eft. Attalis eft htec Synodus. Ergo.&c

N 3 3- Quia
ijo ACTA SYNODI
3. Quia eiufmodi Synodismoremgercre detredantibus male femper ceiTit,
,
quod hillorias tcftantur.

4. Quia cicatorum&: reorumnon eftrationeprsfcribere in agendo judicihus, in
ullo aucEccIefiaftico aut Politico judicio. At DD.Remonilr. citati (unt. Ergo,&:c.
5. Qîiia quibus potcftas permittitur quod petuntagendi,non debent fé ditìficiles
in eoipfo agendo prxbere. At Remonfl^rantibuspoteftas, ctfi limitata, permitti-
tur, etiam dcReprobatione agendi, fedfuo loco & tempore. Ergo, &:c.
6. Quia Spiritai S. moremgererenos decer, primo loco&multis ac copiofe de
Elezione agenti in S.Scriptura; parco aucetn admodum de Reprobatione. QLiin
itaque cius premunt veftigia?
7. Quia malam, nifi hócagaht, confcienh'am inde referent. v t qui ncque Dee
methoduhi de hac dottrina ih verbo fuo monftrantij ncque Magiftratuì fuojncque
Synodo Icgitima: obcdirc fuftinent.
8. Qui,a hic multa falfo &: per calumhia Coritra-Remonftrantibus impingiintur,
tjucenunquaprobabuntiùadoceri.Hocauté virosbono5&: fincerosminmie decer.

9. Quia fibi-ipfisiliultas creabunt&^ incxplicabilesriioleftiaSjniii obtempercnt.
Id quod prudentcr, ut funt viri prudentes, expendere debebanr.
10. QuiaEccIefias affliótasin Belgio, aliafque Orthodoxasanxie exitumexhifce
difficultatibus defiderantcs &; expeéVantcs , in fufpenfo tenent.
11. Quia ExterosTheologosnecefl'ario quod dorai aganchabentes ,
prêter fas
fìc procraftinando, aequo diutius detinenc.
II. Quia bene, fraterne, imo paterne monentibus morem gerere oportet,qualeà
qualcs iìnt. Job fervi fili, Naaman Syrus ancillsconfiluim nonadfpernantur. Er-
,
go nec fratrcs Remonflrantes, fidas Synodi monitiones fpernere debent.

15. Qmagaudiumcxplebunt omtiium non tantum in hac Synodo pr^fentium,
fed in locislongedilIìtisdcgétium,quodIegitim£E Synodo obtemperarint,& pacis

boniq; publici potius cura habere,quam privatis alfeftibus obfecundare maluerinr.
14. Quia Epifcopius ipfe dixit, fifcrupulus in dodrina Reprobationis ei eximi
poffitjin carteris non fore magnam difficulratcm. Et Niellids, nifi doéttinade
Reprobatione ipfum detineret, fé velie in alteram partem concedere. Nihil itaq;
aucparumreftarevideturprarterReprobationis dotìrinam, in quo non polTu miri
confenfus. An autem jequum fit propter fola de Reprobatione dod:rinam,carni &
rationi caecx odiofam.intelledu difficilem,parce in feriptura traélatam.tot floren-
tes Ecclefias, tam multos vere fidelesin fufpenfo teneri ipfi Fratrcs viderint.
,
15. Quid? quod parati fimus de Reprobatione non aliterloqui, quam loquitur
ipfa Scriptura,& rationi incomprehenfìbilia Deo noftro committere.
16. Quia Remonftrantium in fpeciem abfurdis nullo ramen fundamento nixis,
,
poflunt ex illorum dodrina, alia abfurda, Dcoque ignominiofa opponi magno nu-
mero. Si autem in iis qua; rationi abfurda videntur cumulandis femper fatigabi-
mur, qUiS, quandoquc finis cric conteritionum ?
17. Orna hic eli: captivanda ratio &cum Paulo exclamandum, O altitudol
18. Quia fuarum confcientiarum paci &: Ecclefiarum tranquillitati fic confulcnt:
Exteras etiam Ecclefias exhilarabunt fpci de ipfis coneepta: multorum honorum
:
ipfos ut Fratres diligentium fatisfacient.

19. Denique, quia nifi bene nos monentes audrant, itìlabyrinthos inextricabi-
lesfefc conjicient,&fcrorandem fup& Ecclefiarummalo, fapere difcent.
QuibuS &: fimilibus rationrbus moti, judicamus femeladhuc& ex iupcrabyn-
danti monendos,horrandos,&: obfecrandos cfl'e fratres Remonftrantes per Deum,
per Salvatorem noftrum lefum Chriftum , coracujus tribunali omnesnos compa-
rere oporrebir,per amoremEcclefiarum Bclgicarum,tam mifcreniic diinpatarum,'
per propriam ipforumeum animorum.tum corporiimlàlurcm,&; fi qua: alia &: am-
plioraddi obrefl:atiopotefl:,utbenemonentesaudiant,aca{fcftusfuoscompei'caflt,
Spiritus S. in verbo fiio nobis prxeuntis cxemplar imitentur,Synodoq; minime par-
tialicaufam (uà dijudicandam libere,finccre, placide, benevole permittant. Mone-
antur etiam itcrumjnetotiesprovocent ad fuam cófcicntiam: Nam &: nobis noftra
efl:conicientia,eaq; tenera admodu. Quam faneillarfam fervare,& innulliushomi-
nisgratiainquietarevolumirs. Si adhucaufcultarenolint,protcftamurnos,qui ipfis-
optimc
NA 1 I O IV AL I S DORDR E C H T A N ^. i^j
optime ipforum damno
volli iTiiis, ab &
incommodo,c]uod hinc ipfis oriri poflet, li-
bcros elle velie, &: per nos minime ftetiircquominus in redam vianircdiicerentur.
Qiiam ob caufam noftu diiiq;precibiis noilrisfnovit hoc cordium rcrutatoryDcum
nofiriimlbliciravimiis aceciamnumfatigamiis. Neq; icgrefefenc fratres Remon-
ftranrcs/i in poftcfum veritacis patrociniiim adverfus quofvis cius adverfarios^pTò
viribus noftris una ferie (liicipiamUs. Dpminus largiacLir eis mentem 1-neliorem ,
quod ex animo cis exopcamus. Stthfcriptum erat-,
Sìcfenfiiniis EmhdmÀ Écclejìx mmijìrì ad hane Synodiim Deputati.
Hifce fenrcntijS àiidicis,iterum rrìoniti Timt Rerhoh{ÌranteS,utcXcepcionibus

òmnibus miflìs, Sj'nodi Decreto tandem aliqiiando acquiefceircnt bene & ciiiem- ,
admodij oporterer,de SyAodo fèntirenr.fi quid forte iniqui imperari iibi exiOima-
rent,tum demum tempus conquerendi fore: hadenus iniqui nihil clic ab iplìs po-
ftuIatum.Rciponderunt,dolerefibi,fcntcntiamfuai1iàTbcologis extcris non rcde
fuiife perceptam hcqi enim unquam eam fuiilc libi mcnteÌTi,ut de ordine conten-
,
derent, ncque ibllicitos elle, live de Eled ione (ì ve de Reprobationepriusagcren'T:

rrtodo ipiìs iun.a,ita caufam fuam agendi conccdcfetur libcitas prout ipfìnecelìa- ,
riumiudicarcnt. Confcientias fuasSynodi iudicio fubjici iniquum clic talem li- :
bertatctn Te poftularcquxconfcientijs ipforum fatis£accrcr,& quaiem eonicientiie

ipforiìmncceirariarrieire didarent. Oftcnditipfis Prxfeshoc cum mao-na omnium
admirationeaudiri,quodcoruniqùsedixirien.t ipfi.quxq-, à tot vcncrandis viris ex-
ccptaeffenr,& ad qua: ab omnibus etiam Extcris Thcologis, tamiblide refponfum
ciret.ipfifedixiflenon mcn-iiniircnt:ruinc eiiim inreripfos, qui diferte prius dcRe-
probatione igi,qua de Eledioncvoluillcnt Sed in cxhibitofcripto idem ipibs
. &
indicare. Diceré enirn.de lolo Ordine fc nòii contendere. Vnde fatis conftet,ctia
de ordme, etii non de folo,contcndiirc.Hac rationc omnem Synodi ordinem,auto-
ritatem &:Iibertatem à conlciencijs &
arbitrio Citarorum fufpendi quod ipfuna ,
omnitationi &
ordini repugnaret. Iniquiffimurìi elle polluIarclibc!;tatcm, nullis
heclllun:. DD.DelegatorUm mandatis,nec Synodi Icgibuscircunlcriptam.Cuniqi
h2ec& Umilia qUacadobedientiamillos permovcrc poifcntfruftra ellcntpropofita,
mandatunc Delegati, ut iarii faltcm refponderent Categorice Vtrum Synodi De- ;
creto patituri e/rentjnec ne Quare lìnguli rogati monitiqj funt,ut diferte refpon-
?
derent. M. Epifcopius,quodniaximimometi res effet.ut de fcriptoilbircfponderc

licerer,petijt,dixitq;fenonlncircumicriptampctefelibcrrarem,taIem tamenqu»
non impedirct,quominuscàufim fuam, quantum ipfineccfTariumiudicarcntjagerc
liccrét. Relpondit Prsefes, de immiriuta liberiate iufta nondumillospofl'equeri,
fiquidem ad rem nondurii eifet vchturri Epifcopius regeflìc , libertatem hanc ini
.
anteceirum,&: antcquam ad rem veniretur, concedi libi debère futurum alias, uc :
lege femcllatapofteaconftnngercntur: neq; ènim intcgrum futurum tum tergi-

verfari.Poppius rcfpondit,vana àTbeològis extcris elfepropolìta qua; expendi di-
ligentcr merercnturrad eam rem tepore opus clfcneq; polle fc ad eam qua'flionemt
£x tempore tcfpondere. Johannes Arnoldi ad ca, qua' à Poppio iam dida eflent, fé
nihil addere Duinglonius rationes p?urimas conlìderatione dignas à Thcologis
: ,
exteris elle propofitas. tum vero èarh Synodi explicationem quardam còntinere,
qua? exprciìajn Decreto non fuiflent, Ea omnia elfc expendcnda, ideoque petere
dcliberandi tempus. non polle lìmplicirer promittere,(e pariturum. Nolle potc-
ftatibus fupremis obludari, malkq; fé à Synodo abclle, ut quid porro fibi fit agen-
dum difpiccrct. Etiam Ryckwaertius delibèradi fpatium petijt. Ifaacus itidcm ex-
emplar cxplicationis &: dcliberandi fpatium. Leo refpondit , Perpetuo fé hoc di»
lemmate urgeti: An parere, nec ne velint ? fi tergiverfentur, accufari ftatim con-
tumacix Si pareant prodere xquitatem cauli:. In utroque Cohira-remon-
; ,
ftrantes certam habere vidoriam fé malie publico cedere , quafn fllis implicati.
:
Petere itaque ut de fcripto rsfpondere liceat Holhngerus quaiftionem haric .
elle difticihorem , quam ut ex tempore ad carn j'efpondere poflet.

Petere fé,
ut fpatium amplius dcliberandi
fibi minimuhi qiratuor horarum coriccdere-
>
tur. GolVinus aiquum effe, fpatium dcliberandi dati. Affuerus idem fé po-
tere, &
Decreto DD. Delegatorum nolle refragari. Sapma perete uc allatas à
N 4 Theo»
iî ACTA SYNODl
Theologis Exteris rationes perpédere liceret. Pynackerus, quia certum efiet Icges
errare po{Ie,non pofle confcientias ijs fimpliciter fubmitti , ac proinde le quoque

nondum conftituerc polle an hifce Synodi decretis parere polfic. Nseranus ,{e. ro-
,
gare, ut DD. Delegaci fpatium delibcrandi indulgerent. Vezekius,nihilfe babere

quod adderer Auditis bis refponfis.de ijfdem ahlentibus Renionftrancibus, tuie
. ,
dclibcratui-n,cognitaque deijs Illuftr. DD. DclcgatoruiB rcntentia, ftarucum fuir,
quo omnibus modis Remonftrantibus fatislìerec danda ilbs rum Decreti Synodi- ,
ci,tum prolixioriseiusexphcationis apographa. Conccdendum quoq; in Iioram

fextam velpertinam deliberandi tempus: injungendumq;,ut (-'pcrleAc diligenter
ìioc Decreto atque cius explicationcjcategorice tandem rcfponderent, An parere
hec ne vellentrutque banc rcfponfionem proprijs manibus lub Decreti formacon-
fignarent. Quodiplum ijsdenuovocatisindicatumatqucinjundum fuic.
Sefsione Quadragefima-tertia,
Eodem Diepofi meridìemâb horafexta ad decmam njefperùnam.
REmonftrantes bora fexta vefpertina comparucrunt. Qui refponfum fuurri ad
fiiperiorem Synodipoftulationem fcripto comprebenlum.omniumque mani-
bus llib Decreti forma confìgnatum,in blinc modum exbibuerunt :
Sifer S\rìoàum nobls non nifi Categorica refpoyìjìone Decreto huic tu'fy; explicdtionifiilfri-
here liccat -, fini^licitcr dicimm : Nos in rejptnjìone hejìerna die fcripto exhihitatciinmntnn
ferfijlere.
Si njero-.quodomnino nohis concedi dehere arhitramur, mentem nojìram plemta nohii exfUca-
re permittitttr, ita hreziilerrefponderf'tts :
Scrivio exônenim piene ac piane Jententìam ncfiram defingulìs ArticidUâcpì imitm quidem
de Elezione yinde vero de Repì ohationeêam^ eodem modo dcpndemm, é- contrarianif.nietiam
Contra-Renionfiraniitim^él' eoriìm,quos illipro Orthodoxn hdhent,inJì,'igulisArticu!ùpla/iepro-
pojìtam refittabimm. ^ôdfi quid in expUcationeâut difenfione deejfe indica bit nr , it idem (cri-
pto refpondebimtu ad quAJiiones a Rev, D. Pr^tftde proponendas , Atitfirespatiatur , z'iz a i oce

per eos,quos maxime idoneos ipjìiudicabirr.'iu Reliqui quidfenttant. mox pancUJìgmficabunt. Atq
ne hdc libertM lideatur illimitata , promittirr.m earn nos in agendo rationemferi'attiyoSjqtiicà
piOterva qtiidvisfine caufiijfuSlu, ef £diJìcaiione proponendi,dijputandi (jr' eavil/andi licentia,
longtjjime ahfa. Ne vero ultra iufium debitnm^. tempia a5fionesprotrahantnr,NobiliJs'.DD. De-
legai or um erit (latuere . ûos tamen prò fuu dqxitate, difcretione, (^ priiientiaîtifium nohis ad
(oncinnandi [cripta nofira-,tempm concejfuros fperamui. ûihus qm^nt nojler agcndi imdui
prohetur^cperam dahimm.
SinguU fiihjcripferant.
Qiiiaautem in bocrefponfoContra-Remonftrantium&eorumquos illipro Or-
thodoxis babcnr/ententia refutare fé velie dixerant,rogati funr,quos intellicrercnc
per illos,quos Contra-remonfìrantespro Ortbodoxisbabere,quorumq; ferrtcntia
oppugnare velie dicercnt. Refponderunt, fé illos tunc elle nominaruros cum eos ,
allegarenr.Cumq;Pr:Efcsnonnullos,qnorumfcntcntiasfcriptisluis badcnus exagi-

tarant, nominallet, qua:reretq;an illos intclligcrenr; nibil refponderunt. ErciuTì"
exire julfi ellent , iterum quêfitum eft utrum Rcmonftrantcs Synodi Decreto
,
bac
refponfione tradì tafatisfcciflent? Refponfum ab omnibus atque judicarum
fuit,Sv-
nodi Decreto bac relponfione minime elle f.itisfadum. Remonftrantes in fupeno-
ribus relponfis fuis fatis manifeftc perllftcre ,neq; haiftenus. ut oportcbat,
mentem
explicade. Ideoq; indignos viden poll'c,cu quibus diutius de bac re ageretur.
Cum
prarfcrtim piane nuncpateretjobfirmatam pcrtinaciam ipforum,nullis
rationibus
autmodis expugnari polle. Iterum ergo Rcmonllranrcsfuntvocati.quibus Synodi
de exhibita iplbrum Rcfponlìone judicium difcrtc indicatum fuit. Sunc&denuo
rogati aliquoties, moninquc fcrio, ut tandem allquando c]are,aperte,& catesôri-
cc,an morem Synodo gcfturi effcnt , declararent Omiies in data atque exbìbita
.
Refponfione perftiterunt. Cumq; illos cotics fruftra rogati appareret, declararunc

tandeiu
NATIONALIS DORDRECHT AN^. /y^
tandem Delegati, ftatucum fibi effe, omnem rem ad Illuftriflìmos & Prxpotcntes
.DD. Generales Ordines per Deputatos referre: uc ab ijs de perfonis pariccr &
rebus ipforum quod è re fore viderecur Temei ftatiicretur Mandacumque ite-
, , .
rum Remonftrantibus ne urbe excederent prxfertim ad habendas in vicinis

;
locis conciones Placuit Illuftribus Delegatorum Depuracis, ex Synodo,D. Her-

.
mannum Faukelium Aflellbrem , &

D. Sebaftianum Dammannum Scribaitt
adjungi. !
Sefsione Quadragefima-quarta^
XXXI. Decemhris Die Lun& ante Meridicm.
H Abita fuit à Rev.

fellore S. Thcologia: in
& DodifT. Viro, D. lohanne Poiyandro, Dodore ac Pro»
Academia Leydenii, doda, accurata,
par^nefis Latina, ex Efai^ cap. jz. verf. 7. £)itjim amcem funi fuêr
& pathetica
ijtis montibus
fede'. &;c. Qua: hic fubijcitur :
JUufires, Generop, Ampltjjlmi ac Confultiffimì Jlluflnjfimorum ac ^ntôtentmn

DD. Ordtnum Generalmm Delegati, 'Vr<tfes nojìra Synodi Venerande , Prajùl
Ordina noHri Theologici Ke-verendifjime^ caterique Dolores , PaJioreSi acPref-
bytert cUrifjìmi, doElifjimì, njigilantiîmì.
Cum Reverendo D. Prxfidi nuper mihi iniungere plaeuerit, uc Ci. Vi-

rorum, Dodoris Halli ac Dodloris Sculteti veftigijs infiiìiens, concio-
nem ex hoc loco haberem, meafque in aliquem facri Codicis conrextum
meditationes expromerem^ non alia in limine exciifauoneutar, quani
quod Pr^fidis autoritati obtemperarc, offici) mei elTc duxerim, vofquc
prò fìngulari veftra erga me benevolenza animique benignitate, qua
Deus Opt.Max. inter tot dotes prxclaras vos exornavit, hoc meum infti-
tutum, ac publicum obedientia^ me^ teftimonium , iudicio vedrò efle
approbaturos, certo mihi perfuaferim. Qua fretus fiducia, priuiquam
concionem meam exordiar,auxilium Domini qui fecit ccclum & terram,
hac mea precatione implorabo: vos unice rogans, ut me voceprascun-
tem, porrcda ad Deum mente (èquamini.
Ommpotens ac clementijSime Deus, Tater Domini ac Sahatorù noflri Jefi/t
Chnftt, quifons es omìiù jaîenti(Z ac doSìrin^yquandoquidem hic in tuo ac Filij tm
dilefii nomine congregati fumus , ut de facrojanEìis, arduts atque ahjlruji$ Regni
nobù m Verbo
'
tui myjìerijs tuo revelatù, pie, placidefinêq uè differa^niis, rogamiu
te ut in hoc facrofanBo exercitio <3iajejlati tua divina gratijjtmo nobifque mpri-

misfalutari , tion tantum linguai, fed etiam aures acflnguUs noHras cogitationes
adfilam legìs tua di'vina normam diriga , oculos mentis nostra fumma ac trijlijfì-
ma caligine laborantes Spiritui tui radijs lUumines , animos noHros magù ac magìs
in omnem ijeritatem introduca, nojìraque peSìora /incero pietatis ac charitatts
fraterna fiudio accendas-^ adJ^mmis tm gloriam, icclejia tua adifcationem ^ <T

animarum noHrarumfalutem . Amen.
Verb um
IJ4 ACTASYNODI
Verbum Domini, qua decer reverenda atque animi demiflionemc-
cumaudice, olim per Prophetam Efaiam pronunciarum ac iiteriscon-
fìgnatum , ProphetiiE ipfius cap, 5z. verf 7. âm Jpectofi funt fuper ijìos
niontes pedes eyangelfântij , pronunciantù jacem , eyangeh'Kantis botiuniy prò-
nuncìantù falutem , dicentù Stoni, regnat Det^ ûus . Quod in genere de pra:-
claris fcicntijs , hcroicis conatibus & amplis muncribus, trito Grxcorum
Proverbio dicirur , ^ xa7ià,^Jo-x;o7a, id c9i,diâlui quic pulchra, idiplum fpc-
ciatim ad munus Ecclefiafticum polle accommodari, tum (aera Scriptu-
ra,tum ipfa experientia abunde atteftatur. Sacram Scripturam fiinfpi-

cimus, Apoftolus Paulus docet, i.Tim. 3. illosqui Epiicopatumappe-
tunt, opus prarclarum defìdcrarc opus, ob funòlionis iftius difficulta-
:
tem^ prxclantm, ob eius dignitatem Expericntiam (ì confulimus hxc

. ,
varijs ab omni xvo exemplis demonilrat, non minus arduam ac labono-

fam, quam laudabilem atque honorificam effe Verbi divini adminiftra-
tionem, qua univerfà populi mukitudo unius hominis lingua in com-
muni facrÊ Religionis vinculo , acque in mutuo veritaris pacifque ftudio,
leniter fovetur acrctinetur. Quo refpiciensProphetaElaiaSj merito ex-

clamat : <âm fhcciofì funtfkper ijìos montes pedes cvangeli-ântis, pronu'nciantis
pacem, e'vanqeli'Kcintù bonum ,pronuncia}2tù pilutem dicentù Siom ^ , regnat Hêus
tum Quo epiphonemate vates ilie exnnius affeveiat , nullos illuPaiore

!
apud Dei populumlegatione defungi, nullos pijs fuis labonbus de po-

pulo Dei melius mereri, quam Verbi divini pra:cones, qtìi nomine Dei
Regis omnium fupremi, pacem inquietis, bonum miferis, falutem per-
ditis, libertatem captivis annunciant. Occajionem huius epiphonematis
quiliber ex verfibus pra^cedentibus mecum facile animadvertet in qui- :
bus Eiaias , ipfam Dei promiflionem deMeffi^ venturi redemptione, &

pra:cur(orum eius miflione, pniccX Ecclefi^ fub typo libcrationis ex icr-
vituce Babylonica adumbrare voluit, ut in hancL-Eiiflmiam exclamatio-

nem etumperet, qua partim legatis pacem Sioni annunciaturis. Spirita
prophetico acclamatjpartimSionijde exoptato illorum advctu,gratulatur.
Qua gratulatione prarcones iftos triplici nomine commendar: ab ipfo-
rum, Icilicet;, dignitate, induftria, & doótrinx fuavitatc. Dignitatem ipfo-
rum, dsfignat figurata locutione,à pedum fpecioforum pulchritudine 6c
reótitudine defumptaQua & fplendidam ipforum legationcm, & ho-
.
neftam coram hominibus converfitionem denotar , ut eos àPlcudopro-

phetis, non ram exvultu atque oris profeflìone, quam ex legitima voca-
tione morumque elegantia, dignofcipoffc oftendar. Indufìriam corum^
non folum ab antiquis Prophetarum moribus delcnbit ,
qui olim a Deo
ad Iuda;os miffi, montes regionis Paleftina^ conlcendere, atque ex ijs apud
populum cpncionari lolebant, ut ab omnibus clarius longiulque exaudi-
rentur; fed etiam fimilitudine, vel a Paftoiibus , ut nonnulli volunt, vel,
ut alij malunt, à fpeculatoribus montanis defumpta : quorum illiovibus
montes oberrantibus pafcendis ac deducendis ; hi ex loco aliquo edito
excubantes, vicinis fuis, aut de hoftium , auc de pra:donum adventu, auc
de alio aliquo periculo prarmonendis , invigilabant. Nos , utramque
fimilitu-
NATIONALIS DORDRECHT ANìE. tjf
fimilitudinem, Euangelij prÊconibus adaptari polle arbitramur, proptcr-
eaquodutroquePaftoruni& fpeculatorum ticulo pafììm in facris litcris
infigniantur. Vt pauca è mulcis eligam , quis nefcic verbi divini admini-
ftros, apudEzechielemcap. 34. Paftores vocari, quorum fìdci ac cura:
Deusoves fuas commilerit, utpereunces requirant, depulfàs reducanc,
fradas obligenc,& segrotas confirment. Quis nefcic eofdem Ezechielis 5.
Specularorcs nominari, a Dee quafi in monte, vel curri coUocatos, ut tan-
quam ex loco eminenciore populum Cibi concrcditum intuentes, fingulas
ipfìus adiones obfervenc, & de periculis ipfi, fi officio Tuo dcfic, immi-
nencibus, macure ac tempeftive commonetaciant ? Id certe Deus Ezechie-
li hoc Tuo alloquio expreile doclàrac cap. 3 & 35. Fili hommù ^fpecuUtoreni
, •
te dedi domiii ìfìcielis , ut audia^s ex ore meo yerhum, f£ admoìieas eos a, me. ûum
dixero improbo^ utique monturm es^tu autem non admonuerù eum neque alloquu- ,
tm fuem, ut admoneat impiuma revocans ip/ttm a yiajùa imvrobiftma , ut fervei

eum ijle improhtu infta imqmtate morietur Jèd Jànguinem ejus è manu tua re^
j ,
ôjcam. Tu vero cum admonueris ìmprobum , e3^ fion reyerjks fuerit ab tmpro-
bitatejùa^ <^ a "via tUaJùapepma , tjie in iniqtutate fua morietur ^ ^ tu animam
tuam eripies. Apoftolus Paulus Prcsbyreris Eccleiìa: Ephefinajhacfua gra-
villima exliorcacione, A6t. 2.0. idem inculcar, uc animum, & fibimet ipfis
attendane, & totigregiinquoSpiritusfan<5lusrpfos conftituerat Fpilco-
pos, ad Ecclefiam Dei paicendam, & lupos ab ea arcendos. Ad Efaiam
noftrum ut revertamuf , pedes ait Paftorum fuper montes, ac proin-
de quafi in. medio inter Deum & homines loco effe pofìtos Vnde tota .
ipforum converfatio ab omnibus illinc , ncmpe , a Deo altiflimo , bine

,
à Gencibus ad Sionem eonfluentibusp facile confjiici poflìr. Acque lisce

de Legatorum Euangclicorum dignitate & induftria dièta fufficiant.
hA fuavitatern do(5trinéE ipforum ut progrediamur, ea tum ex nocatio-?
ne, tum ex fruótibus Euangelij, cognòfci poteft.
Illorum etenim do-
tìrrina Euangelium nuncUpatur, quod xatt^tyid fi^nifìeat , bonam,^
hic
l^tam ac fauftam annunciationcm de Deo Patre nobiicum reconcilia-
to in Chrifto Immanucle, nobis naito & a Paitre dato, ut fit omnia no-
bis omnibus ; ìapientia ignorantibus, via errantibus veritas dubitan- ,
tibus ,
juftitia reis , làndificatio peccato potlucis redemptio carnij
, mun-
doac principi huius mundi mancipatis, vita arterna morralibus, panis
vita: efurientibus. TruBm huius dulcillimas doólrina; quatuorànoftro
Vate enumerantur , nimirum pax^bonum^film, ac regnum Dei:, qui fru-
,
étus tanquam nexu individuo libi invicem annexi & innexi, hoc loca
inter fé reòle copulantur. Vbienim ex fìngulari Dei- b«iedidlionc ic^
men Euangelij dilTeminatur, ibi pax viger & ubi pax vi^t, ibi pari-i^ ;
ter bonum & fàlus animarum & regnum Dei cfflorefcito Ideo. pax Dei '
ab Apoflolis in fàlutationibus epiflolicis perpetuo; jiVêl cum Dei gratiia^
vel cum eius mifcricordia , vel cum utraque conjnngitur. Ideo;£adciiii

pax ab Angelis in Cantico gratulatorio, quod in honorem in^ntismo^
bis nati, ac Filij nobis dati, coram paflonbus Bethlehcmittcis decanta-*
runt, media inter Dei gloriam ac bcnevolentiam erg4 homines eolio*
catun
i5è A C T A S Y N O D i
Vdcis huius nòmine Propheta, omne genus benedi6tionum,tam corpora-

lium, quam fpiritualium compledicur, o^x omnibus hominibus Euangc-
lium fidei obedientia recipientibus, in facris literis promictuntur. H^ mul-
tiplices Dei benediótioncs pacis nomine defignatx, rum in mutua Dei no-
bifcUm in GhrifbOi & noftri cum proximo noftro ob Chriftum conjun-

d'ione, rum in confcientias tranquillitate, ex utraqueilla conjund:ione in
Córdibus noftris nafccntc atque accreìcente, prarcipue confiftunc. Hac pa-
ce tanquam arda quadam catena, Reges, Principes &
MagiftratuSjCum
fuis fubditis,Paftores fcumfuis Eeclefiis , Patresfamilias cum fuis domefti-
hominibus, homines cum Deo

feiSjDeUs in ca:liscum Angelis,iii tetris cum
inChrifto perSpiritumS devinciuntur. VndeProphetX; fpiritu prophe-
tico rapti in cselum, Angeli midi in terram , Chriftus è terra in c^lum ad
Patrem fuum revcrtens, hanc paccm Ecclefiac fuas promifit, promulgavit,
dedit, reliquitjàtqueunicecommendavit. '^Bonum quod ex hac pace pro-
ficiicitur,hicidem denotatquodapudPhilofophos Grscos ^ûtfiovM, èc
Latinos, beatitudo. Quicquid enim eft rcdum, jucundu, pulchrum, per-
feóbum & omnibus modis expstendum, illud in (aera Scriptura honttm ap-
pellatur. Quamvis Philofophihocbonumdiverfìs veftigiis indagaverint,
nunquam tamen illud invenire potuerunt, quoniam luce Euangclij atquc
oculis fidei deftitutijnccfummum bonum ha;redita£Ìs ictern^ Chrifti lan-
guine acquifitum, ncc lepram fuani originalem , nec reatum mortis jetcr-
nscjduo praêipuamalaifti fummo borio oppofira in feagnoicere, nec ve-
rumucriufque mah remedium extra fé in Chrifti lacrificio expiatorio prò

iioftris peccatis inveftigarc , nedum reperire potuerunt. Quocirca cum
Chriftus fit unicum ver^ làpienti^, virtutis, pacis &c fundamen-
beatitatis
tum accomplementum, non mirum nobis videri debct, quod infulfi de

iàpientia, vitiofi de vinutibus, perturbati de pace, ac miferi de beatitudine
tam inepte diiputaverint. Sed illis valere juflis , ad Prophetam noftrunr
Efàiam redeamus, qui bònum fupremum in his tribus conftituit, Primo,

fcilicet, in pace, de qua jam difteruimus Secundo in animarum noftra-
: ,
rum falute tertio, in regni Dei in nobis inftaurationc. De quibus paucis

:
eftagcndum. Salnshìcio\i Deo regnanti tanquam proprio fuo auótori

attribuitur,ut ex eocoUigamus {àlutem efle ex folo Deo,perditioncm vero
ab hominibus, hofque omnes in ifta perditione immerios permanere, do-
nec prsedicatione cuangelica, qu^ cft potentia Dei ad falutem omni cre-
denti, ex regno tencbrarum in regnumlucis tranflati,fubfalutare obedien-
tia Deo prxftanda: jugum redigantur. Hcec lalus cum pace i&: bono con-
junda Regno Dvi fubordinatur. Vt tria h^rc dona coeleftia, tanquam varia
unius caufe^premas efFe6ì:a,ab uno Rcgefupremoac Capire Ecclefeuni";
verfali lefu Chrifto,in omnia & hngula ipfius membra proflucre perfuafum-
habeamus. Et fané, nulla extra Dei regnum pax certa, nulluin bonum io-
hdùm ac perfeólum proprie fic di6tum,nuila vera lalus animarum effcjaut
percipi poteft. Hinc Apoftolus Paalus, ha c& confìmilia beneficia falut).-.;
ria, folius regni divinifinibus includ?t,Rom.i4. ubi docî, Regnum 'Dà /rfje
jujiittam f^ pacem , i(^ gaudmm pr S^mtum S. Nec omittendum efl- quod Regni
divini
NATIONALIS. D ORDREG HT AN^. 157.
divini Evangdiiim, tantummodo Sioni ji corum cum quibus

ideft, coctui
Deus fccdusluum gratuitumlancivic, a Prophera promittntur, cumaf-
lent,Dei lega^qs Sioni nunciatnros Têgnat Deus tims. V t llatum fosde^
,
ratorum Dei, abalienorum ftatu lècernac. Vriorûe^ dcdìos, Iciliceti

&j:e|)i'obos, Deus quidem communi Providcnti^ iuaMcîmine potcn-
tcrgubcrnat. At inter Sionisfilios, fecundum peculiarem gradai fu ae
e»(5c«/4<''<Wjfcudirpenfàcionenn, regnum erigi t ialutis ae bcatiratis a^ternx.
Idjcp vere didlum d Davide Pfàlmo, 105, O femen zAhrahmni ^

ftrvilehtyî
odeSiiejm'- ofilijlacobi- JF/icleho'vaêJì Dens nojìer , tametfijudicia ejtisjìntin
tota terra. Et ab Apoftolo Paulo inepidola ad Romanos cnp. 9, ìfiaeli-
tarum fmjje adoptionem, i^ gloriam, ^fodera^ ^ legù conflitutionem ^ i^ promif-

fìones. Oh quc-efingularia privilegia, licet Deus Rex cocli &: terree inter
ipfos liracliras lub venere Teftamento peculiaritcr regnafle vcrifsime di-

"
catur, hujustamen vadcinij complementum ad Chnftianos novi T^--

fìamenti potifsimum fpcdtat. In vercrc ctenim Tcftamento, Deus pò-
pulo Tuo per fuos tantum fubditos ac meros homincs, Moiem, nimirum,
ifcProphetas, natura: human.'Einfirmitaribus alijspares imperavit; in no--
. voautem. Deus Ecclefias fuas, per proprium (uum Filium, in carne mani-
feftatum, verumDeum, ipfì ranoneDcitatis coa:qualcm, regni fui Ila-
tuta pr^fcripfit ac rcvelavic. Non permirtic hor^ brevitas, necfìngu-

laris veftra eruditio, ut operofiorehujusargumentiexplicatione vos diu-
tius rantummodo porifi-na
derineam: cui unicum de tribus fincero- ,
runiPaftorum notis adjungam, quibus a mercenarijs difcerni pofsint.

Harum prima ex diverfà vocationis eorum forma internofcitur. Fidi
cnim Paftores,non nifi àDeomiisi,EvangcIiumfàIutisac pacisalijspra^di-
cant, (ìcuti ApoftolusPaulusRom. 10. ex hoc loco argumentatur. Mer-
cenari] veronequaquama Deomifsi, fponte currunt. Quemadmodum

Deus,de ijs conqueritur apud leremiam, cap, 2.3. vel, ut Chriftusutrof-"
quegraphicc depingir, loh. lo.illi per januam reótam in caulam ovium,

hialiundeineamingrcdiuntur. Secunda nota ex diverfo converfationis
ipforumindicio eruitur. Probi enim Paftores, pedibus fpeciofis, reòtis
ac candidis ambulantes, digne Tuo Evangelio, ac (i\x vocarioni con-
ìTruenter,in hacvita verfantur.-ac pfoindc duplici face,puriE, fcilicetjdo^
ù.nux, ac v.it^ inculpattE i
populo Dei prêunt. Improbi vero, pe-
dibusatris, obliquis & indecorisincedenres, fJTeciofam faam inftitu-
tionem , improbis atque impuris fuis moribus deturpant. Tcrtia^
nota, ex difsimili docendi modo colligitur. Boni enim paftores, u-
num idemque Evangelium, a primanjs D'ei legatis, Prophetis & Apo-
ftolis (ibi traditum , ex ore Dei ac mente Sacrre Scripturê enarrant.
Maliautem, aut aliud Evangelium Ecclclix proponunt , act idem ex

proprio Tuo corde ac fenfu exponunt. Haélenus me , verba Elaiêx-'
plicantern , atque unum ex ijs porifma elicientem , audiviftis, Qu^
ut ad noftros Ecclcfiaftas nunc brcviter applicem ,
quemadmodum
^mntìliAnm olim a fui fasculi pr^ceptoribus defiderabat , ut , aut
piane eruditi eflbnt , aut (è non cfle erudi tos fcircnt : fic hodie
O optOj.
i^S '
ÀCT A S YNObr
opto, ut Écclefiarum noftrarum Paftores, aut piane fint Euangelifta?>
aut fé non effe Evangeliftas agnofcant. Vtinam nonniilli Ecclefiafta-

rumtituloiâùdentes, hac mentefe cfle affedos oftenderént. Minus,
profedo errorum , contentionum ac perturbationum, plus vericatis,
concordixactranquillitatis,innoftnsEccIe{ìjshabercmus.A{lnunc,quo-
rundaìTivido, quipartes potius agunt male difputantiuiri ,quam bene
evano-clizantium,iui1:inimoque Dei judicio adverfus communem noftra
dxa^'ô^ ieu ingratitudinem ac nauteampuri Evangeli), nobis ab annis
quadragmta fidelitei pra^dicati,res noftras fi.int adeo perturbatasac permu-
tataj, ut noftras Ecclefia; > quê domus quondam fuerunt quietis, pa-
cis ac libertatis , ad quas peregrini atqueexreri, tam remoti quam vici-
ni ,.ab hoftibus Veritatis (ualtatione expulfi, tanquamad tutiflimum. aly-
lum adverfus irruentes exterorum inimicorum opprefliones confuge-
runt, jamfint domus tempeftatum, publica didìdiornm inteftinorum,
& quidem maximorum , theatra , nimia^que qua^libet dogmata affcrendi
licentiê fpeólacula. Paftores qui ante has concertaciones Madianiticas,
pacem , bonum falutem & regnum Dei florenti(Timum magno cum
, , ,
honorum gaudio & applaufu annunciarunt nunc proli dolor / iurgia, , ,
fchifmata animorum divortia & fcandala recenfent non fine gravi

, ,
infirmorum ofFendiculo,necfine fummo amicorum noftrorum mjerore,

& inimicorum obledamento. Quis vefttum,Fm/'rfj yenerandi, ob hanc
triftifllmam Ecclefiarum noftrarum fàciem , uel potius horrendam faciei
earummetamorphofin,mecumnon ingemifcat , ob quam totus orbis

Chriftianusnobifcum Reformatus obfl:upe(cit ob .-
quam càslum & terra
horre{cunt,ob quam Angeli de Casio adsnos afiidue de(cendentes,fumma
triftitia afficiuntunob quam noftrarum deniqueEcclefiarum atque Acade-
miarumfuggefta,pulpita;& (camna,contremifcunt ac vehementer de(o-

lanturJ'Quis veftrumhocEfai^ oraculum,dc Legatis pacis aclalutis adpo-
pulum Sionis mittendis^quod Apoftolus Paulus ad novi Teftamenti pr^-
cones referendum elle affirmatRom.io. quis,inquam,veftrum hocoracu-
lum,mecum animo fuoperpendenSjin hanc lamentationem non erumpar,
Vbieft, o£/S/<«, tua pollicitatio de jucundiflìmo Paftorum , pacem, bo-
num, falutem & regnum Dei evangelizantium, adventu? Vbinamfunt
pedes eorum candidi, recli, decori, radijs Evangelica veritatis,perfpicua
legitimaj vocationis dcmonftratione, inculpatsque converfàtionis fplen-
dore corani Deo ac populo ipfius refplendcntes Nonne è contrario ?
quamplurimorum pedes atri, obliqui &: indecori co.tifpiciuntur qui

, :
non mifsi à Deo, fed in Chrifti ovile aliunde quam per vcram ianuam ,
ingrefsi, pravifquc moribus contaminati, fua potius placita, quam

Chrifti Evangelium -, fuas potius difceptationes pernicioias, quam Chri-
fti pacem falutarem ; fuaque potius , vel aliorum hominum decreta,,
quam Dei itatuta , Ha:c noftra tempora,

Ecclefi;^ ipfius proponunc ?
hos mores, quotielcunque cum prascedentium annorum moribus me-

cum confero , non poftum eorum deplorationem intra animi mei
prarcordia
NATIONALIS D ORDPv E C HT AN^. 15^
ribus mecum conferò , non pofiiim eorum deplorationem intra ani-
mi prascordia continere quin cocus , exclamem, O tempora exitialia,
qu^ pr^ftantifsimosnoftros quondam Do6tores ac Paftores , veritatis
acpacis itudiofifsimos, prematura morte nobis eripuiftis , aliofque in
corum locum Theologos, alios mores^, alia ftudia, aliaConfilias nobis
produxiftis ! Quam beata: funt aninic-E lunij , Trelcatiorum , & alio-
rum noftrorum anteceflbrum , quorum nomina nunc filentio pr^cter-
eo ,
quos Deus ex hac mifèriarum in requiem fuam ^ternani tran-
valle
fìulic, ne fundi noftri calamitatem nobifcum intucrentur / Nos ve»-
ro mifèros , qui fegctes pun-c doólrinarcontmuis controverfìarum nim-
bis ac procellis , proli dolor i deprefsas proftratalque indies contem-
plamur, quiqueob turbulentas no(tras divifiones , quotidie acerbifsi-
masinimicorum noiì:rorum fannas&:exprobrationes,cxaudimus\' Quam
meam lamentationem in eam partem arripi nolim , quafi aliorum na:-
vos obfervans, meos nonanimadvertam. Non ium adco mearum in-
fìrmitatum ignarus, ut me ex eorum numero eximere audeam qui fuis ,
peccatis iram Dei advcrfus Rempublicam noftram próvoc.nunr. Nec

adeo durofum corde , ut publicas, eafque gravi(simas pcccatorum no-
ftrorum pcenasaccaftigationes , pafsimin noftris Ecciefìjs pcrcipiens,
miiii pofsim temperare quin meas querimonias pcótore meo erumpen-
,
tes ,fìnum veftrum fratcrnum effundam, vofque orem , ut mifcranda

in
hicc diflertationum noftrarum incommoda , mecum apud Deum Pa-
treni mifericordiarum deplorantcs , ardentifsimas noftrarum conten-
tionum , ipfam etiam Dei iram accendentium flammas , laclirymarum
veftrarum undis ad coeluni ufque furgcntibus mecum cxtingueré fcfti-
netis: nenimianoftra procraftinationehasc Dei vinca, proprijs veftris ma-

nibus piantata, aquifque faluberrimis ex fignato facrx Scripturse fonte de-
Dei benediótione ramis
duótis, toties rigata, tot tantifque ex peculiari
auóta atque exornata , ut ipios in ultimas quoque terra? marifque oras
extendcrit, nchxc, inquam, Dei vinca, hoc continuo dillidiorum no-
ftrorum incendio , tandem in fumum &cineres vertatur: moeftaque no-
hujus vineê ruinas adfpiciens, eas nobis quo-
ftra pofteritas,infeIici(simas
que bac Tua querela merito exprobret: O vinea, Deo quondam dileda/
o rami dulcirsimorum quondam racemorum feraces quonam maiorurri !
noftrorum vitio ac torpore cecidiftis ? Cujus periculi Vos , Symmyfite "ve- ,
nerandi:, nunc commonefacio, nonquod de veftrainduftria ac follicitu-
dine res noftras collapfas in priltinum ftatum reilituendi , aut de profpe-

ro hujus noftras Synodi fuccenu addubltcm , ncquaquam Domini acfra-,
tres in Chrijìo phmmum ob/èwandi. Quotiefcumque enim candelabruni pu-

rx veritatis in plerifque noftrarum Ecclefiarum cathedris fingulari Dei
erga nos favore haòienus confervatum, atque hanc Synodum vix a nobis
expedatam extraordinario atque admirabili Dei beneficio in hac urbe
congregatam, tanquam duo fàlutaris Dei CTratia" fymbola ac bona? fpei-
(ìgna intueor quoticfcunque prxcedentium veftrarum vigiliaruni ac cu^
:
larum recorder, quibus unitatem fìdei in Deum per charitacem erga ho-
O %. mines
t6o À C T A S Y N O D I
mines opcrantis, in veftris Ecclefijs alere ftuduiftis : quotiefciin'que cìa-

rifsimos ac rcverendos Theolocôs exteros Europa^ noltras Svdera lpe£ta-
tiflìma, noflra:que inprimis Synodi decus atquc auxilium non volgare ad-
fpicio & lufpicioiqiiotiefcunque denique GcnerofoSjNobiiiilimos acque
Amplifsimos virosPoliticos Illuftrifl. DD. Ordinum Delegatos^nullis ad
nos excitandos monitis, nullisad nos juvandosconfilijs ik fubfìdijs par-
centescontemplor toties magna &: pra-ciara beneficia ab hac Synodo
:
mihi polliceor, eofdemque ab ea frudus exopto, (pero, expcólo, quos o-

mnes Chriftiani nobi(aim reformati, per totum orbem terrarum difperfì,
abipfaexoptanc, fperanr, & expectanc. CHios omnes ac fingulos in hoc

loco canquaminfpeculaconftitutus, hic animis fuis prarfentcsapud me
confideransjvideormihi viderc ipfos Reges,Principes,Magiftratus,EccIe-
fiaftas,ca:terorq; ejufdem nobifcum fidei domefl-icoSj prarfertim eos quo-
rum Delegatos habemus, ob Synodi hujus convocationcm
hic pra.'lentcs
eximio gaudio geftiences. Tua monita, fuffragia, eonfilia,per fuos Delega-
tos nobifcum aflidiiecoramunicanres, iìiaquepr^ctcrea vota, fufpiria ac
preces prò felici hujus Synodi eventu, ad Deum eftundenres. Quorum pio
cxemplo inftigatus, vos quoque prò meo officio non poHlim nonadìior-
tari,nemora longiore zizania errorum, Htium ac diflidiorum, furcivis ac
clandeftinis Satan:E artificijs, bono ferrini Euangehco ìa noftro Belgio
paulatimadfperfà,longius latiufque propagati par!amini,{cdde apro reme-
dio noftrarum Ecclefiarum vulneribus adhibendo,maturcacferiomecum
cogitantes, in hoc,quibufcunque potericis rationibus, incumbacis, uctan-
tas omnium piarum animarum nobifcum eandem Rcligionem profiten-
tium expe(5lationi, totDominorum ac Delegancium veftrorum mandacis
acpoftulatis, toc denique omnium fmdlorum votis,commonitiombusac
comprecationibus vos pares exhibcatisrac finam noftrarù Eccleharum Re-
formatarumdo<5trinam,fì]periorum temporum iniquitate in his prrsfer-
timoriscontumeliofeaccufitamacpropeream, ab iniquis nonnuJiorum
ipfì contradicentiumcriminationibus, quamprimum vindicetis, motaf-
quecomroverfias,non ex proprio veftrocercbro,fed ex mente Spiritus (àn-

«înobis in Verbo ipfius facrofan6lo revelatajabfqueprasjudiciofiniftrove
affedu, dijudicetis acdirimatis. Non polTum denique, AuditoresVrxflaìitif-
Jtmii vos non obteftari per nomen venerandum fàcrofanòtx Trinitatis,

quod indies mecum adoratis, per communem noftram fidem in Salvato-
rem nofttum lefum Chrifl:um,ac percommuncm Ecclcfiarum fidei noftro
^
commifTarum procurationem, ut, qua eftis erga Deum pierate atque erga
Ecclefias veiT:ras mifere laceratas dileòìione ac commileratione , cxpulfis
hifcetribusPrincipisAverniadminiftrisatqueemiflarijs,quibushadenus
casperturbavit acpenecvertit,nimirum, falfàhominum Traditione^Dif-
cordia, & quidlibet prò cuiuflibet arbitratu docendi ac ftatuendi Licentia,
trcsRcligionis fororesarq; alumnas,Verita?em,fcilicet,Pacem,&Liberta-
tcm,fàcris Verbi divinilegibusadftrióbam, in priftinafuamdignitatépafiim
reftituereconcmini. Quo vefl:roconatu,prajcerquam quod vos Deo,Magi-
ftratibus atque Ecclefijs veftris, quorum nomine hic eftis congregati, ve-
ftram
NATIONALIS DORDPvECHTANtE. ui
{blenni juramento obftriiâm , apud omnes pios arque :rquos aciionum
veftramm arftimatores liberabicis magnam c]uoque laudeni ac gratiam
;
apud omncs Sanólos ram criumphantes in coelis, quam in bis cerris mili-
5
tanteSjinvenietis. Vobis enim ab hac Synodo ad fedcs veftras redeuntibus,

tum univcrla hujus SenaCLis & plcbis Doidracena; multicudo, rum veftri
Proceres, Collegio, concives & fatres in Chnfto de re tantx molis, tanti-
,
quc momenti, Cam pra^clarc gefta, communi applaufu gratulabuntur: vo-

bis Ecclefiarum Batavicarum tautores, veilri officij ad eas reftaurandas in
hac Synodo prêiliiti, probe confcij, uhdique occurrences, bis ECzix ver-
bis acclamabunt, ûamjpeciojìjttntpedes, pacem , fklutem ac ùeatam trcm-
qmllitatem "êgni Jefh Clmjìi "êlgicis Ecclefìjs rejìitutam^ nobis Buanêlizan-
t'mm ! Bcnediótus lit hoc nomine Rex nofter lefus Chriftus, nuncin.
Belgio criumphans.Benediólieftotc Icfu Chrifti legati, huius Euangelij-
pr^cones exopcaci. Vos denique ex hac Synodo poli: liane vitam ad Con-
ventum univeriàlem primogcnitorum c]ui confcripci funt in ca:Iis, com-
migrantes, Dominus nofter lefus Chriilus, PaftorumPrinceps, hujuC-
que Congregationis Prariès fupremus, corani Angelis, fuis Delegatisi
Prophecis & Apoftolis, fuis Afleflbribus, ofculoamplexuquefuo gratula-
bundus excipiec, atquc in a;rernam juftorum confummatorum conci-
bnem, in qua nulla cric difputatio, nulla ct-mulatio , nulla accufatio ,
jnullacondemnatio, manu fua propria deduóturus, vos omnes ac fingii-

los in perpétuum fundlionis veftr.TÌaudabiliter peraóliE teftimonium, hac
Voceincomparabilis conlolationis piena beabit, Bene efi
ferve bone ^ fide-
ìùy in exiguojmîfidelis: fipra multa te coìifìituam. Incedere in gaudmm Da-
mmi. Idiplum , lefa ChriHe , nobis omnibus ac fìuCTulis , liic corani facie
tua fcdentibus. , laborantibus ac lacrymantibus , in extrcmo cui judicij
die largite, hujufque tux remuneracionis cercicudinem Spiritus, cui digi-
to, imis noflris fènfibus ad fempicernam animarum noftrarum pacem ia-
fcribe. Quod ce cuni coca hac (èlediilsima fervòrum cuorum corona,
lupplex precor hac mca oracione , qua & Pacrcm cuum, cuni quo unus es
Deus, in cuo nomine per Spirirum cuum he invoco :
Omnipotens ac clementifsme T)eus^ Vater Domini ac Sahatoris nojiri leju Chri-r
fìi , Fater luminum d quo omnis bonadonatto
, ^ omne donum verfcEìutnwoficifci-
tur. Pater nojier in Fi Ho tua dUeSiionis nobis ex immenfa tua, mijèricordia nato ac da-
tOy nos fèr'vitm genua nojìracoramadorafida tua <3iajeJlatefietìenteS:, te rogamuSy
ut oyilù tui miJertuSjpreces noflras auribus tuù recipias^potentiam tuam excites,c^
ad^lenam [alutem nobis adjerendam adnos accedas. Deus ! refiit uè nos ^fac ut
fifper nos luceat facies tuaâtqueitafervabimur. lehova, Deus exercituum^quoufìu-e
excandefces, acfumaturus es cantra popuh tuifcpplicationesìNos vtcinù nafirù ex-

ponis cantentioni ^ ideoque noftri inimici nosfuhfannant. Vitem tuam ex yicinis re-
gionibusinnojìramtranflulìfli! Barn perfirvòs tuos excultam rare ac pluyia tuac£-
lefi rigafli, ut'profundasaêret radices, acramosfas ufjue ad ipfs Indos ^ u/timas
territraarifûe oras extenderet. In hac turrim Jpeculatoribus popuU exfiruxifìi . Tor-
Eandem proteSìionis tua macerie yefiiyifii ac
chiar quoque difciplindt in ea excidiflt.
lapidibuspurgafli.Afi Imc yinea loco uyarum dulcifimarumjacerbifsimas Ubrufcas
O 3 riX(S^ m-
\6L A e T A S Y N O D I
rlxa inyidUque froduxit.'NoJque lUÌMJ cultores^trijle mter te ^ nos iniquìtaùbm
no (iris diyortmm fectmus. tìinc nojlraz Ucrymdsfunt nobisfam ac fot ut quotidia-

no. Keflit uè nos, 6 Deits^ nofquènon ampltus irt!z,fed benigmtatis oculis intuere.
atque itapryabimur. <iAdfìsfilijs tux. dexter<z : quorum prajìdio hanc noflram î-
neam in medijs nimbù acproce/Iù miraculojè co?7fcrvaJli , ac maceria tu<c ruptiones
multù inlocis conjòlidafii. Adjìs tnprimù Spirim conJìUj ac fortitudinis lUuftr. ac

Prapotentibus Dorninù Ordmibm Generahbus harum Froyinciarum (jinfoodera-
tartim , Dorninù nojìns clementifsimis . Adjìs lllufaifsimo Principi ac ^Magnanimo

êrot ^lauritio Trincipi Araujicano, nec non lUuflribus Generojts ac ^?(oùiiiJsi~
mis ll/uB. D D. Ordmum Delegata : AmpliJsi?no ac Vrudentifsimo Senatui hujus
benedi5Ì£ ciyitatù D ordracena. Adjìs quoque exterìs Regibus, Frmctpibus ac Ma-

cnfiratibus , nominatim ijs qui prizjlantifsimos fuos Theo logos ad nojiri Jìibfìdium-
bue tranfmiferunt. Commendamus tibifpecmtim Sercmfsimum ac Magnurn Ma-
frna "^ritannine 'Regem^ jfacobum '-vertx.fidei dejenforem : llhifìnjs. ac Serenijsimum
Trincipem atque Bleciorem Palatmum Vridericum întum, prxcedentium atque

inprimis Friderici Secundi , Trincipà ijere Pij, nunquamjìne caufi ab Orthodoxis
laudati , Jèdfinefine laudandi , legitimum ÌMredem ac '-uerum fiiccejforem lUu- :
Jìrifi. ac prudentifsimum Lantgrayium Blcifsi^ ,

Vnrìcipurn Germanerum oceU
lum : prudentifiimos ac maxime cordatos Hehvetm Proceres Generofifiimos acfor^ :
tifiimos Comites Najjòyicos ac VFeterayicos : Magnificos orthodoxx Religionis de-
fenfires Syndicos ac Senatores Reipubiide Geneyenfis : Amplijjìmos confiultifisimos
Tìobifime conjunSiifiimùs Magifiratus^ Bremenfim iÊmdenfim. Adfis nobìs quoque

hic m nomine tuo congregatis Spiritm tuipraefìdio, noflrisque cocptis ac confidtis fiilu-
tifera gratin tua aurafic addirà , ut Regni tui caelefiis yeritasfialutaris^ e^" tran-
quiUitas beata^ in noflris Ecclefi]s iterum '-oigeant atque effiorefianti adCN^mmìs tui
gloriam, ^fianlhrum tuorum coagmentationem.Auai -nos ay^ exaudì,perf!^propter
Sahatorem noflrum atque Immanuelem Jefium QonHum : cui tecum ^ cum
fi^mtu fianUo jfit honos <3* gloria m <x.ternum. ûimen.
^xLy* Sefsione Quadragefima-quinta,
Anno Domini nofirilefu ChrìJliiM.ìllefimo^Sexcent efimo

^decimo-nono ^Jècunda lanuanj Die JVlercurtj ,
ante mcridicm.
"pRa^ledjc flint licerle Ampli/Il Magiftratus Bommeìienfìsi quibus petebatur , ut

* Henricus Leo , EccIeiìiE B'ommelienfis Paftor qui ad hanc Syno Jum ci-
,
tatuserat,adEcclefiam remitteretur, quomflance ibidem fcfto NanvitatisD.N,

lefuChrifti, muncreiuoindocendojac Dominicam Cccnam adminiftrando, ûn-
gi poflet. Synodus audita fuper hac re Illuft. DD. Dclegatorum fcntcntia , cogm-
toque ex Deputatis Geldria; Ecclefìse illius ftatu , cum intclligeret , prxfèntiam
Leonisnon eile einecelìariam , &
Ecclelìae iftipervicinos Paftoies profpeòtum iri
atque porro profpici polTe judicavit Henrico Leoni, cumreliquis Remonftran-
;
tibusflibfìftendumefle, ncque dimittendum (àltem, ante DD. Deputatorum, ad

IlJuflresDD. OrdinesGencrales Legatorumreditum, acque hoc Amphfl'. Magi-
ftracui
NATIONALIS D ORDREC HT AN^. ^
ftratui Bommelienfì per literas fignificandum cfl'e. Qjjibus {lias quoque Generofi
DD. Dclcgatiadditurosfè fìgnificabanr. • Moniti dcnuo fimt fìngularum Provin-
ciarum Deputati, ut de gravaminibus ad dodrinam Ipedantibus mature priepa-
randis fèrio cogitarent atquc ut inter cxtera diligcntcr ad dodrinam in Dilpu-
:
tationibusM.Epifcopijnupcrcditis, comprehenfàm attenderent. Sunt& prxie-

da qua:dam Synodi Suyt-Hollandicxgravamina, ad reformationem Academia-
rumipedantia. Dequibus quiapofteain Synodo agendumeilet, refquc momen-
ti efletmaximi, moniti funt iuiguli , ut mature &
jferio ea de re cogitarenr quo :
Illuft. Provinciarum Orduies làlubnbus Synodi confilijs hac in re juvari , atque
in poflcrum Acadcmix omnes Belgica ita inftitui &: gubernari poflent, ne qua
nova in pofterum ex ijs naiceretur calamitas, qualis hadcnus ex quibufdam ma-
ximo cumEcclefia: damno exorta eflet fed ut debuos optatofque ex illis Semiiianjs
:
Réfp. pantcr Se Eccleliapcrciperetfrudus.
Sefsione quadragefima-fexta. Ilvì,

in. Januarij , Vie lo^jìs ante
mcridiem.
•
QVia ab Illuft. &:Pr3epot. DD.Ordmibus GeneraIibus,D D. Delegatorum & Sy=

nodi Deputati ,jamrevcriìerant,placuit citati Remonftrantes , utijldem eo-
rundem lUuftriir. atque Pra:pot. DD. ièntcntia flgnificaretur. Comparuerunt
Citati omnes, exceptisllàaco Frederici ,& Henrico Leone. Prxledum illis fuic
lUuft.&Pr^pot. DD.Ordinum Generalium in caulTa ipforum Dccretum, ^qui-
dempriusBelgiccacdeindcproptcr Ext eros Theologos in Latinairilinguamhmic ,
in niodum conucriùm:
GeneralesFxderatarHm Tìelgij Troyincìarum Ordines , auditis ipfo hoc die,
m lUuflriMn ac Pr£fotentum Celjhudinum Jùarum conyentu , qu<e coram à

tJXobilibus,fkmm<e eruditionis atque amÛ digmtatn yim,He?mco ab Bffen in D«-
catu Geldtiae atq, Comitatu Zûtphamenfì Conftliarioy HugoneMuJìo ab Jbfoly, Equi
te,Vr£tore DordracenftâcStrienJts ditionù Balllyo^ ^ lohanne yan Hemert, Con-
futi' Dayentrienfì , pViCterque eos,1\ey erendo Hermanno Faukelio Ajfejfore^ Seba-
Jìiiinoitem Dammanno Scriba ^ îiddelburgetifis ac Zutphanienjis 6ccleji£ Mtni-
Jirù , mt(Jls parItera T)D. Toliticù ,

quos ad Nationalem ,
qu£ Dordrechti nunc
hdbettir , Synodum , tpjòrum delegarant Celfìtudmes , [ufi exôfita fuerunt , de
quibujciam botijjìmum difficultatibm , feu grayamimbus , ex nonnuUii diUis'
aUionibufque Kemonjìrantium , adeandem Synodum publica autoritate Citatorumy
coortù 3 ut de lispiene Wujìrifjlmorum eorundem atque Trapotentum Dommorum
mentem mtelligerentac Voluntatemâuditij itidem ^prAeÛs zAcìis omnibiisortgi-
nalihuiUecretifq-^ tamPoliticorum quamEcclefiaJiicorumtiomine ibidem promulga-
tis ômnibupiue CitatorumKemonflrantiumpartim firifto exinbitù ^
partim yiya
yoce redditùin eadem Synodo rcjônJts(^r£cipue a dieVenerù^me?iJìs hujns ytgejìmo
^ tertioânte mendiempufcjue addiem Sabbatt nonum 0" yicefìmum eiufdem men-
Jìs huim Decembrù^yejferi^poHhoxam decimamût lo(juunturjnclufìye)audito au-
tem inprìmìs tam Tolitico Decreto quam Ecclefìaflicoiyigejìmo i^Jejtmo ejujdem
menfìsante tneridiem , emfdemque menfìs yigeftmo o£fayo itidem aite menliem
tronuntiato ,• nec non ^ reônfi , die yigefìmo ^ nono a ]am ante comme-
moratié Kemonjìrantibm Qtatù ,
pojì mendiem , is* quidem in [cnptìs
O 4 exhi-
m
i(j4 ACTA S YN OD I
exhibitv ìjtcut <is^ ijs, qute ah iùfìs coram additafiiemnt : cumque ex ASiis ante iam
i-ommemoratis ômnibufque appareat Detretis ^ Kcverendos atque exqmjtt<e eru-
ditionù Domifios exteros Theologos ,
partim fcrìptù partim 'X'iva yoce una-
nimitertejìatos ejfe , eofdem '^monjlrantes Citatos , ante-dicìù Decretù, qiiotics
ad earei^ponderunt s netitiquam nec Jcripto ncque voce ha^ìenm fecijje Jatùi : idcir-r
€olllufiresatqueT?riCpotentcs Domìni, accurate omnibus ac Jèrio ex confìHo atque

trapntia lllujirijjìmiac Generofìjjlmi Frmcipù ac Vomini^Principù Auraici O'c. Ge-
neroffjìmiitem Domini (omitis (julielmi Ludovici, a 'NajSau, Locunitenentù,(^c.
excujjts atquccum imprimi! eorundem Dominorum Ordinum lUufires ac
expenfis-.^
Prapot : Celfitudines hoc agant ^ ut in Natwnali ea , qua nunc celebratur Synodoy

omnia eo dirigantur , ut ad optatu'm cuius caujja inflttutm Ine conventus efl , de- ,
yematur fitiem ( quie ejì gl&ritc divina propagatio , atque religionù vene.
Chrifìiana , qU£ m hifie haBenus obtmuit Provmcijs , conjervatio , utque

farro quam maxime ideius potejl fieri , henejtt 'îpublicte ,
pariterque quies at-
que pax Ecctejìa , ópimorumque mcòlarum procureiur concordia ) declara-

runt ^ hoc ip/ò n Politicis quam ab Ecclejìafiicù fanci-
deciarant , ante diEìa tam
ta atque promulgata AEia ac Decreta, cum optimo inflituto fuo ac mente ipfìfque
Decreta , éMandatù^ ac Commifsionibm , quas fiper Vâtionati hàcSynodo eiUf-
ime moderatione conceperunt aut dederunt ,prorjiis convenire. Jdeoque ìUuJlres at-
que Frapotentes eorum Celftudmes , ca zAcìa ac Decreta ap-probant hoc ipfo, om-
Tìibufque denunciant , Cìtatorum KemònHrantium fuijjè , ijfdem ASiis ài Decreta,
morem gerere evejìigio, ìjjquf Jè JubijceYe \êmadmodum ijdem Pnepotentes .
Domini, ut inpojìcrum id faciant, vtquefìmdibus pareant Decretis,m arida nt ipfis

ac edicunt .ôd ut facete animum inducant ^ hortandos cenfènt , a:tque
.
qraviter monendos. Secus enim , hoc efi , ni^ morem qtrant , fare , ut non
modo Scclefiafìica tn eos cenfùra , verum <(^ 'Tohtica ftnngatur •
pront agi
cum ìjs foìet ,
qui fùpremam publicamque contempfèrunt atque conculcarimt
autoritatem. Ita tamen , ut tam dioios Dominos Toìiticos ad eandem
Synodum jam Defegatos ,
pracipuas ejufdem acliones ,
prout habcnt concept'i
de indiSìiòne Sjnodi <i/lrticuli , ex vi (ommiffioymm , uti vocant , atque Injiru-
cìionum , qua pridem ipfis data , O* fecundum ea ,
qua ijdem Ulufires atqtie
Vrapotentes Domini iam decreverunt , omm induftria atque dihgentia , exequi

ac modehiri yelint. ûod ft forte ufù, veniat , ut Citati KanonHrantes
in eadem pergant atque perfeverent inobedientia , placet, ut ex fcriptis eorum
publicis , tum eorum expltcatiombm , partim fcrwto partim viva voce , tam
in Nationali hac quam in rehquis Frovincialihus Synodis , ab ijs ante expre^
(js j iporum de rehgione opimones excutiantur , exammentur , c3^ fecundum Dei
nperbum decidantur,
éMandatur aittem nihilominm Citatis KemonHrantibus , uti iìjtra-

mhem Dordrechtum fefè contineant , ncque ex ea nifi Jcripto , a Poli-
ticis , hanc pecidiariter m rem impetrato , fé fubducant . Vt interea, quoties
vocantur , fincere , r^tunde , ac fine ullo effugio aut terqiverfatio-
ne 5 reffondeant , mentemque fuam . categorice , aut verbis aut

[cripti
NATIONALIS DORDR E C H T A N ^. 1^5
Jcripto ,
^rout lUis a Foliticù iniunBum fuerit , ac frout ìjfdem yidebittir Toit-
ticù , ad interrogata Synodi expltcent. Jôd quidem flAcìtum , yoUmtatem,
atque mentis [hx. explicationem , iti ipfi Synodico conyentu , itìf:s vrxfentihus atque
audtent'thus Citatù femoriflraniihM , prakgi puòiice atqtte recitari mandar imt^
cAEium conyentu Jllujlnjjìmorum atque Prêpotentum lôminorum Ordiniim.
in
Generalinm, fai? eorum fìgiRo acfabjignatione ,?iecnon <^fuhfcrtptione Gravhiam

eorundem.UagiC-Comitpsi^/islanuarijCalendisQAnno iéMDCXlX.
Sub/ìgnatnm
. éAlagnus '-uidit,
Inferim.
Ex mandato Illuft. acPrêpot. DD. Ordd. Generaliuitì:
C. zAerjJèns.
Pracledopublice hoc Decreto , ferio monitifunt Remofiftrantes , lit quandoqui-

dem illis jam de voluntate &: (cntenria fùpremi Magillratus , cujus autoritatcm fiib-
terfugercnecpofTincnec debeanCjfatisconftaret, uttandcm aliqùando l'iftiflìmis,
non tantum Synodi &Illuft. DD.Dclcgatorum qui eàmmodcrarcntur, fed , & ipfius
lupremi Magiftratus,dccrctis morem gererent: rogatique ii erum {ùnr iinguli , utrum
id faduii cllent. Atque hunc inlìficm propolìta ha:c illis fuic qu^ftio : Vtrtim quin-
que Articulos Hagie'/ìjès prò Jiiis agnojccrent : fiominatim primula , qui pr^leffiis iìHs ej?et.
IlIuft.Delegati mandarunt,at eorum iinguli conccptis &c ad calamum. diftatis vcrhis
refponderér.EpifcOpiLis refpondit:Omnibus in rimorcDomini cxpenfìs,5c,adjund;is
etiamrerijsadDcumprecibus,examinatis,nonpo{luniimpetrareab animo rnco,uta-
liam agcndi rationem fèquar,quam eam qua: ultimo rcfponiò noftro exhibita eli. lo-
hannesArnoldi Corvinus:réfJ3onflimClarirr.D.Epifcopij etiammeum elle Volo. Ber-
nardus Duinglonius Idem relpondeo quod D. Epifcopius.
:
,Carolus Niellius:
Nihil habco quod addam in eadem lilm fcnrentia.
: Philippus Pynakerus Re- :
fpondeo , ut llipra pra:cedentes fratres Rcmonftirantes Afilicrus Matthilìus: .
Non poilum à confcientia mea impetrare, utalitcr rcfpdnderm quàm nunc relpon-
fumell, necfpero hoc inobedicntijE crimen ab Amplili". D.D. Ordinibus reputa-
tum iri. Thomas Gofvvinius Quod Collega m.eus Matthilìus refpondit ,
:
idem & ego rcfj>ondeo. Theophilus Rijckvvacrt Pcrlìfto in illa reljjonfione, :
qua: die Sabbathi a nobis Vencrandce huic Synodo exhibita fuit. Henricus
HoIIingcrus: Pvcfpondeo me non polle recedere àrefponfb , quod cxhibuimius
die Sabbathi, ncc polfecamrecipere legem, camqueingredi viam , quam prxvi-
deo certo ccrtius tendere ad melioris caulk iplius,quam profìtemur,Ve-&
ritatis lubvcrlionem atque òppreffionem , quin gravirer làuciem confcienrianT,
ofFendam Déum, &
Ecclelìa:, atque innumerispijs Chrifti cultoribus demlcan-
dalum irreparabile, eoquc gravem Deiiram in me concitem.Imitaborcxcmplum
Ghrifl;i:fileho,&omnemevcntum commendabo ilh , quiventurusefl: adjudican-
dum vivos &: mortuos.Dixi. Rogatus a D,D. Delcgatis annon ex calore quodam ,
animi ha:cdiccrer, refpondit, fé ifta prxmeditato diu ac fedato animio prcfer-

re. Dominicus Sapma Relponfo clarilf. D. Epiicopi) nihil habeo quod addam.
: ,
BernerusWezekius Ncque ego poflum alirer rclpondere , quam anteà rcfpon-'

:
dimus (cripto cxhibito die Sabbathi. Samuel Nxranus : Non pofium per con-
fcientiam (vahdis ut vidctur mihi {ìiiFuItam farionibus quas hodie in Ici-ipfo- noftro'
,
ad Amplili'. &Nobiliir. D.D.Dclegatos Illuft. acPraepot.Ordinum Generaliumex-

hibuimus atque expreflimus) recedere a fcntentia proxime lupcriorì die e^chibi-
tcv.Eduar-
,^2,
ÀCTA SYNODI.
ta. Eduardus Poppius Cum debita erga fummas pQteftatcs revcrentia, rcrpoii^
:
deo, me invocato lA-piflìmcac lèdo fàntìiffimoDeinomine&retota etiam atquc

etiamexpenfa apud animum metim non poilc dclUkre ab ultimo meo relpbhfo: -,
Rationeshodieexhibuimus NobilillVD.D. Dclcganris lUuft. D.D. Ordinum Gc-

neralium,inqaibusctiamnumcon(cienriamca acqùiefcit certo pcrRiafà id quod ;
faciojDeo. Opt. Maxj &;Domino Meo Chrifto leiu probatum ixi;

•
Prêles fècundo ìianc illis propofuit quxftioncili Vtrtim Hatucrent Uccrctum de :
ftlvandis fdelibus ferfe'vermtlbHs ejfe integrum Becêtum de PradesHnatione ad filutem,

nulUmqiie aliam Vr&destinationem adpJntem in E'uangelio ejfe reveUtxm ? Atque liane
elle fandamentum làlutis &
certitudinis de làlute Monuitporro,iit llnguli ad eam '-.
relponderent. Epilcopius relpondit : Perlifto in relponllone mca. Johannes

Arnoldi:Idemfacio.Duinglonius: Perfìfto in relponllone data. NielliuS^tEtego
perlìfto. Pynakerus:Idem ego refpondeo. M.itchilius &
Et ego. Thomas Go- :
fvvinius &: ego. :Wefekius : &

ego manco in relponllone mea. Hollingerus:
Dixi. Sapma idem &: ego. Nxranus &: ego. Poppius qnia conlcientia: mcct
: : :
non habetur ratio àSynodo, non expedo ab illa inftitutionem.in veritate,ideoque

conlukuranon ellreljpondere.
Deinde Prscfes , tertiamhancqnseftionempropofiiitj ulfitqueutad eam relpon-

derent:^;? hAc,videlicet-,ipfornmejfetfententia--, In Decreto rr&destinationls tantum conti-
neri Eleciionem qtialitatisfn,lvandoriim,finje ordinationem fdei conditionem commum- m
candafaiutis : non autem hominum ad fdutem : feu ejfe tantum ordtnationem qualitatis^qua,
'veUitus qui falvandus eritì

effe debet , Relponderunt Epilcopius Dico quodan- : :
tea. Poppius Qu_ia conlcienti^ fatisfacere non licct defenlìone veritatis

: &
con futa tione fallì tatis,làtius eli lìlere , quam relpondendo vcritati &: bonae caufe
detrimentum adferre. Johannes Arnoldi: Pcrfifto in relponfione jam dicta-
ta. Duinglonius Non habeo , quod priori relponlìoni addam. Niellius
: :
Nec ego habeo quod addam. Matthilìus:Non haheo quod addam relponlb D.Poppij.
Thomas Golvvinius Non habco quod addam iLiperiori mese refponlloni. Pynake-
:
rus nec ego.

: Rijckvvaert Idem dico, quod antea dixi. Holhngerus: opinor
:
per huncagendimodum vim inferri veritati &conlcientijs noftris, quemadmodura

apparctexlcriptohodieNobilill.DD.Delegatis exhibito. Sapma: idem relpon-
deoquodD. Poppius. Wclèkius Ego perlìfto in relponllone mea antea data.:
Narranus: Si liceatnobis de Reprobatione &: Contra-Remonftrantium fcntentia

fuper ea agere , quantum nobis Conlcientia noftra , &: Ecclcliarum noftrarum sedi-
fìcatioperliiadebitliifficere,&:hocinantecell'umpromittatur , libenter ad quailìta
relpondebo: lìn minus, lìlere malo. Inhircerefponlìonibus quia fepead Icriptum
quoddam luum Ululi. DD. Delegatis exhibitum provocarant, quoleharum Re-
iponlìonumrationesreddidilfe teftabantur,placuitijldem Amplili'. DD. ut hoc tó-
tiSynodoptaelegeretur, quo eidem quoque de hisrationibus conftàret;
t>{ohiliffmts eAmpli(ftmùDD.DD.JlluH>
AC Trapot. êneralium Ordì-
numDelegattJ.
QVanqtkm magnajtt, llltiH. ac Nobilijsimi lÙT>.imofummafi'.h Beo W. DB. in nosfubdì-

tospoteHas cuinonfolitm prof ter iram \fed éf"propter confcientiam obedire dr morem
;
cerere tenemur ,tamen ijs ilUm limitibus circumfcripjìt Rex Regtim ó' Bomintis dominan-
tÌHm,Htnihil,quodvelre£fdrationi,velexprcff£ tn Scripttirls voluntati divina contrave-

mAtyfitbditisfuii imperare ac prafcrihcre pojsit aut debeat. Reófa ratio imaginis divinafcin-
tillaeH , ^ tacita aterni numinis voluntas. vox eB,
Scriptura altera Bei plenioretn ^
voluntatis divina fignijìcationem continet. Vtraque Confcientiarum omnium (^ a-
îonttm canon eB, menfura , df regala , utfi forte fumma potestates per ignorantiam
Att
,
NATIONALIS D ORD R E CH T AN vE. 167

iut hrimanam imbecillitatem (qtu Magifirat tinti etitim prudentijfnnk é" maxhìfe circtim-
fêUis accidere ptefl) aliqii'td ijs rcpignans pnpercnt , confcientias fuhditortim Manda-
gravare mento videndebeant.
t!s fieli Giorta, noflra , inquit Afoftolus tefiimonium -,
qua non cportet qiienqtiani , nedum Chrifiiamim d^ lefu ChriUtfer-

est conjcientÌ£ y.a
'vnm,in omni vita fia vel tranfi'erfnm npguem difcedere Sed ut nthil csi factlius, .
quam confcientiam obtendere : ita nihil ncceffarium magls , quam ut , f quando ilio,
gravari fi conqueritur, apertrs (jr evidcntibm tefltmonijs probetur , aliquid ipf pr^fcri-
quàd cum naturali squitate aut .expreffo Dei verbo pugnet
bi , , .
f
Hoc fiat , libe-
ra esi ab humanls impenjsconfiientia, ntpote foli Beo dcvincìa. Si non fiat, obedien-
ti&mdebet,nifi rebcllls ac refractaria haberi veltt . Date%eniam , llluHr. ac Nobiles
DD.ut in pr<efenti , quodagitur , negotio , ubi confcicnttjs nofiris opponuntur confcien-
ti£ aliornm-, Vefiris Dom. figntficemm , qumit'/n fit Dei voltmtas , quamfiqui é^nos,ér
Veftras Dom. oportct. Muneris noflri e si , non,populum folum , fed & Reges (ir Princi-
pes terra erudire , nefiftbditisfuis onm iniponant , quod confcientieis ipforum torqueaty
cmfam ipfis ingemifcendi apud Deiimpr&beant. Vacati fumm veftra autoritate , ll-
luHres Domini , ad Synodum hanc Nationalem , ut de arduis religionis Christiana.

Tnyfierijs , qutbus de falute ac aterna damnatìone homimm pronuntiatur , fenten-
tiam noftram dicamus .^
esplicemm , defendamm. Vfrum fentcntia nostra , verità^
tis nofiro judicio fententia est qua gloria divini no?mnis ac me-
, ^ quidem ejus ,
ritorum lefu Chrifii quam maxime iliufirari , pietas quam maxi/ne prpmoverì ^
'
potefl. Volunt Veflr& Dominationes , vult veneranda hac Synodus , ut in hac Veri-
tatis profefftone ó' defenfione , eam agendi ineamtts rationem , ut nobis a Synodo
quam maxima fui parte nobis adverfam effe apud confiientias nofiras judicamus , prx-
fcribantur lìmttes hujus profeffonis é" defenfionis , dr quidem tales, quibm veritas
iffa aut mutilabittir , aut
celabitur , aut tenebris é^ labyrinthis inextricabilibus in-
volvetur , aut infigne faltern aliquod damnum reportabit Fiet enim hoc , fi libe- .
re fententiam noHram exponere , Cf contrarios errares Deo crpietati inimicos pan li-
'
bertate refatare , eofque ex illis autoribm citare d' producere , quos eorum patron os ó*
novimm, quofque ipfi in fententia fu& defenfione allegare folent
ajfertores pracipuos effe
'
Contra-Eemmflrantes ó'fuper horum confenfi gloriari qmque clarifftme ó" evidentijft- /

, ,
me Ulani propofutffe nobis videbuntur , nobis non licebit ;

ó" fi infiitutis ante fife e-)
pam a nobis Veritatls defenfionem , qu&stionibui , idque per capita fingulorum extem-
poraneis d' non pr&meditatis refponfionibm Verifas non in lucem protrahatur , fed
cavillationibiis , ér inutili refponfiionum inter fé commi jfeone ohfeuretur , (^ ludibrio
cxponatur ; denique fi a parte adverfa leges nobis crmodum defendenda veritatis d" op-
pugnando falfitatis , cum manifefio veritatis prxjudiciopr&fcribi concedamm. Hoc ut
fiat , caftim confcientia interpretamur , quia & recla rationi hocipfum d' Sacra feri-
ptura repngnat. Suadet re£ta ratio , ne ii parte adverfa leges accipiat pars adverfa circa,
ipfum difjènfionis argumentum ,
qua imperium in illam non habet utpote
luris na~ .
turalis est , , testi's , d^judex

ne quis in propria cauja At in hac Synodo,fit accufator .
maximam Ecchfiafiicorum partcmfifipe6ies , ifdem funt accufatores noHri ijdem tefies, tj- ,
dem judices Sed ipfius Dei per Mofen loquentis vocem audite : ludices
. mode- &
ratores conftituito tibi in iingulis portis tuis quas lehova Deus cuus dar ti- ,
bi per rribus tuas qui judiccnc populum judicio jufto : Ne pervertito judi- .
cium , ne accipiro perfbnam. Veruni -.quam fpeciem recti justi ac non perverfi ,
judicij habebit illorum in hac Synodo judicium , quorum alij jam ante fcriptis concioni-
bus d" facto a nobisfehifmate nos condemnarunt : alij ita de nobis publice in ipfo Synodt
,
pronuntiant , ut qui indigni fimus , cum quibus Synodus agat :

confeffu qui necDeum
necftpremas Potestates , nec Ecclefias fufpiciamus , qui audaciam prò muro , dr impu-
dentiam prò feuto habeamus , in quorum dióìis , faBis , gefibus quidquam pietatis ob~
fervari non poffìt : qui non bona > fed mala , imo perdita confeientia aqâmur. ûj
nùmero c^ qualitatibus (EnTrpoa-amP^fixpiav) modicifemus, d^quaquampLrimafunt alio-
rum u.9o^yu dr' piena inclementia judicia, qua animutn partiumfiudio non leviter abre-
ttum , ideoqite ad judicandum judicio jufio minime idoneum , manifcfie arguunt. ludi-
ces iniqui errant A ventate fententia y dum intendunt qualitatem perfona , inquit ifo-
dorus , libro 3. de Summo Bono. Paulus ^yipostolus , vivum dr abfoltttiffmum Epif
copi
i6i A C T A S Y N O D I
copi & DcSforìi 'Evangelici exemplar -,

ufque ad eo a fummornf» Sacerdo tum hoc ejt, far-
Affor. un njdlet Hierofolymam prò-
2f. ^-^
ijjyj
^^ profeffo advcrjx judicio
,
ahlmmit , ut roâim a Fefio ,
Jìcifci , & fi'fer comroverjìs de Religto ne intcr ipfiim cr Iiid<xos qnxfiionihmijlic judtcari ,
mÀlnerit ad Cicfniftribifml provocare ,

quam inZcclefiaHico ludinoriim cofìfejfu caujfam di-
cere , atit cortim judicio fc [uhmittere. Monet Scrittura , firio (^ cum rmtedtcìionis inter-^
minatiofje , ne qitis cpus hdrmni fegniter faciat. lercm. Aî . At fi VejìrA Bominationes
DDcsveliftt , ne in .lucem p'otrahamur ^ trota rei nvccjfìtai exiget , Contra-Renônfiran-
titìm,e^ corum qnos UH prò Onhodexis halent , errore s crajjt& noxij , volent profcólo, ut
CAi'Sm Bei &
'Veritatif fcniurac negligenter agamm,Itaque ) nifi in Bei malcdiciioncm in-
currere velimus, per confàcntiam parere non pojfurnmi
Paii/iii Àbòfìoìtii ad Tiium cap. i. infer a/ia officia hont Botforis S' ^ôc recjui'
in Èpifl.
rtf , mfit ad convincendos centradicenies.
idoneti-s Redarguito eos (/V/^^tó/V tic iàni )
fint in ifide. idem Timotheurn fitum moneta ut erudi at eos qui contrario animo fiint ,
iijfeóti t ecqtiando dct et) Beni , ut rc(/pifcentes agnofcant vcritatem, ctini Scriptura divi-
nitus infiirata fin non foium ad doctnnam [ed etiam ad redargutionem , 'zirc$s iMy ;
îv. 3âre i per Confcieniiam hanc mmeris noflìi partem intermittere aut ut de ea. ,
. *;'S arhìtìio fino difi>enfet pars dijftdens & contradicens pcrmittere , nobis non licei , ér
qnidem tunc , cum fentcmt,t rofira cvr/fefjionem edere fiolemniter jubemttr^ Vult Scrtptu-
ra pafifint-utglorijìcemm Beum , ut cmnta ad glqriatn eiiis faciamtv,
C)uamohren7,cum Lffam à multii arhitremur gloridmmifericerdiiE>iufiitÌ£ é'frf^îtatìs divi^

nx,eim certevindicatjonemper confcientiam negligere ,aut ad placitum aliornm f!ifcipere,tunc .
cum maxime apOYt unum cficam a[f€ri,non deberi. w. Vult Scriptura , utTcìhfitg. lafior (^ E-
pìfcoptti tcfiimonium habeat,q nedfaruéfiit in dccìrina , ^ abrenuncians pudenda lai ehris , non
^' ' '
ctìm cai'iditateambulet, ncque fa'fct fer-monem Bei; fed declaratione veritatis commendet
féipfum apttd omnem cotifiauiam hcminum in confi)c£iu Bei. 1S(jiquaquam ergo hoc tem'
pere, quo fama & exijliìnatio nofira proficinàitur hoc nomine ., qucd qu,» Contra-Rcmon-
jlrantium efi, nofira cjfe crcdatur fenteniia , ab huimcrim'tnis é" jufitcionii Abfletfione fin-
perfedendum nobis crit ^ nifii centra difirtam Spiritu-s S. admoriiticncm , apudfidci noflr/e do'
TheflìcoS &' extrancos mate audire é^ prò nonfanis in dcclrina haberi velimti'S. p'rget feria
Apofiolus-, ut attcndamm ad nos iffs-i ad docirinam ad g/cgem Bernini in quo confiituti , ,
Cumm Fpifcopi cr Pafiorcs. Mcnet Timo'.hcum , <^ in cjm perfona nos qucque , ut mini-
Aciof.20. fierij nofiii plenanìfidetn fuiamttì. finem quoque nofiri tninijlcrtj vult effe itdificationem cor-
Titr. porisChrtfli. Verumfi unquam,nunc tempusesi , utad nos , ad d.ccirinam fermoniifàei âd
2 lim.jf..
ifYcveni-nohìi concreditum , ciufqnc xdifcationcm attendarrm,utpote cui Centra- Remonflran-
Epih 4..
^.^^^^ ^'-ecrum quos UH prò Orthodoxis habent
contraria nojìrìi Thefibm dogmata cfjen- ,
dicttlummaximnm prAbuerurit. ^njenamitaqueilla drgmatr.fiint quiqu.e corum affcrtores, -,
(ìlentiopr£tcrire, ubi ad caiifie tracìatienem ventum erit atra confaentite hfiionem nonpof ,
Exi/rità fiobis f
prudenti £ chrifiian/i in al/ibi lis Botior Chrifitts fi»7p/icitatcm colum^ .,
binam ',
^ fejp^ntinamprudciitiam. Sed contrahancerit ,fi partciadvcr(a nobis prxfribi a
ifiimmodi leges , qu-i-, caufe nofrr&fiive veriiatì<-,defenfiioni quam maxime prxtuduant.
fìn.'.mus ,
Eiìotc, tnquit Scrittura , imitatore s Dei, Chrilli ó~ ad Corinthios jcri'ttt Apofio.'m:& ,
EftorcimitatorcsnKi , fìcuc ctiam ego ium Chrifli. Jôd ficere confiicnii.e bon^,
cr pccforis Chrifiiam ojfciurn efì. K^t qutd fimiliariusBeo quam , per Rrophet.ts invehi,
in errores ? feudo- Vrophetarum J^îdfamUiarim chrijìo , quam quavis occafione viridicare
!'
a corruptells Vhartfiorum.Legcm Boni ini'. ,îd amili arws Paulo, quam tempcfiiveò" f
intempefive rcfitare Iiidxortnn de luftifìcationc exoperibus fententinm ìNulìos hicfibi limites
k ludsìs vel Genti Uhm , aia quoquam mortalium pr^zfìgi pafft funt K^pofhli : fed vhi df
quando opportunum erat dr quod nccefiarium.judicahant ipfi înveritaledcfendenda,^
,
ftlfìtate oppuonanda.,perfiiterunt intrepidi ad mortem ufque. Ncccum Retro non rcclo pede
'CaUf.i. incedenti, in os refiiUeret Taulm , eo quod condcmnandus ejfet , filendi aut loquendi leges a
Retrofiihi poni paffu ejh Vult Script uri , ut in Ecclefia Bei omnia ivo^r,[.mui nî ÌvtcI-
^Tugfiam.ô Scriptura loco , ordinis Ecclcfiifiici nsccfiitatem probant Orthedoxi omnes.

Sedia
NATIONAL IS DORDRECHTAN^. ktc,-
Se^ wdecens prafeBo erti , ut divina verifas, qmm /ànguine fio confrma'vit Dei fili itsy
limites defendcndi fui ér Averruncandi errores accipiat ab tjs, qui isii 'ventati è diame-
tro contradicunt. Jndecens erit nondum instituta a nohis Thefium noUrarum defen-
-, ut
Jrsne cr exflicaìione talis infiituatur per SltuHiones^ ReJônfìonesVeri inqiiiJìtio,exqua
Ytonmfi maior tcn/rfìo & rerum tracìandarum pcrturbatio, ccrtijjtme confequetur. EH-
que hoc contro, erdinem EccIiJIa cr «Sxtji' piane, ut in Synodo qu£ ad cotnponcndas Ec-
defu turbai convocata eìi, de ijsrebus agendi libertû nobis prxctdatnr, qiu motuum cr
dtfftdiornm in Ecclcfa, caufk precipua ^ principalis funt,
Vident Umiin. VeUrA, rem non effe adiaphoram de qua controvertitur , fed a rcBa.
ratione, manifeshs Scriptura locis^ Dei, Christi, K^postolorum excmplis defnitam dr cir-
cumfcriptam effe-, ut quotquot myUenum fdci cum pura confcientta tenere volunt, alio
pede incedere non debeant, nec fi munerisfui rationem habere "vclint ,pofiìnt. Si Ve(Ira-
rum Dominationum,fi Synodi confcientÌ£ ficus fiatuant , nihilnos qs imperare , quodcon-
trarium fuadeat, volumii-s, quia homines fumm : nihil ijs imperare , quod contrariiim fita-
deat , pofiumm , quiit citati ^ imbelksfumm. Verum cum confcientix nosira aliter ju-
dicent, quarumfide , eU ; humiliter Ve-
integritate , ìnnocentia-, nihil quoque nobis carim
Jtras Dominationes rogamu4
ut rationes nofirx c^ Synodi pritu examinentur , ef inter
,
noliram ó" Synodi confcientiam fiequeHra. interce dant. Si Synodm edocere queat, cafum-
hun< confcientiA cafum non efie éf iniqua nos poslulare, cedemus libenter: Si nos edocea-
fnm, cafum hunc , confiientia cafum effe, nofque aquifiìma petere , tandem petitioni an-
nuite.
Hoc vero quamdiu tentatum non est , fogamrn Veftras Dominationes ne confiien-
tiO'S noltras porro in hoc neqotio a Synodo torquerifimant, ne vel nobis imponere videan-
tur neceffttatem crntra confiienti& diElamen agendi, quodirreUgiofum foret , dr venta'
tis caufim adverfariorum arbitrio permittcndt; velfibt neceffttatem imponant , fub fiecie
^ titulo inobedientÌ£ (j^ contnm&ci& in CîagiHratus nosiros , in tnnocentes animus , ó"

fide les lefu Chrifii fiervos & obfiequentifiimos fubditbs , durim quiddam,ì prater mentum
nostrum, fiatuendi. §^d tamen patienter ferre malumus,
quam ut caufi Det dr Chrifii,
pernegligentiam nofiram defugifiè videamur, dfcontra confcientiam agentes, toties exe-
cratum in Scripturis hypocrifeos crimencommittamm, dr iram Dei Opt.Oltax. qui corpus
dr animam nofiram in gehennam conjicerepotefi, in nos concitemm.
^ûapropter piena animi dr eonfiientittfiducia in refionfione nofira poÙrema acquiefici-

mm , parati ad rei traUationem accedere , fiquidem ilio pede liceat. Cumque (quod no-
taripetimus) Synodm iudicet cafiHmhunc,conficientÌ£ cafium non efie, nos vero gravita rem
qmnem ponderemtts , utique hac in re nobis gratificari falvafiua confcientia poterit.
H£c quoque Ve(lras Dominationes fcire voluimus , he quidquam quod ad infiruendum

Vefiras Dominationes in re gravifiima , qua nonleviores circtimftantioi, fiedDei gloriam,
muneris nofiri fidem , Ecclefia £.dificationem & ipfam veritatis caufiam comermt, inter-
tnififie videamur.
Suhfcrifta erant omnium

nomina.
D
D. Delegati Synodo dcclararunt , quid ab ipfis ad hoc fcriptum
Illuftres
elTetrcrponfum. Nimirum, exiftimare f'e , totum tribus potifTìmnin niti funda-
mentis. Primum efle , quod conquerercntur nimis ar(n:is fentcncia^ fujB
explicationcm conflnngi limitibus. Adhoc rcrpondille , latiorem fentcntix
ipfòrum explicationem Decreto ^Synodico ipfis, ubi ad interrogata refpondiilent,
P piene
, quo & contrarile

blenc conceflam fententi.^ oppugnationem non tantum per- ,
mifllim , fed & imperatum iri fignificatum fuit adeo ut de imminuta f'cnten-
:
tiam fliam declarandi &

defendcndi libcrtate , conqueri nullo jure queant.
Secundum , ipedarc qualitatem Synodi , cuius autoricatem flibterfugcre hac
criminatione conarentur, quod adverfa pars eflet. Eam autem criminationem
Exterorum fuftragijs foli difque jugulatam ac rcfutatam elle rationibus. Ter-
cium elle , quod confcientias luas Decretis tum Synodi , tum Illuft. DD. Or-
dinum, eorundcmquc Dcputatorum Decretis opponerent. Relponfiim illis
fuifl'e , Decretis illis nihil mandati , quod ipforum confcientias jure merito gra-
vare poflet. Nec debere eos tantum fuis tribuere conicientijs, ne nullam con-
fcientiarum DD. Delcgatorum, &
totius Synodi , quaz profedo m.ulto minus
confcientijs ipforum alligar! poflet , habuiffc rationem viderentur. Quare,
non minus a:quum efl'e , ut liiarum quoque Delegati &: Synodus haberent ra-
tionem ac proinde denuo mandafle ipiis , quia Illuftrium
: Prarpotentum &
DD. Ordinum Generalium voluntas ex decreto hoc fàtis perfpeda ipfis ellet, ut
fé ei fubmitterenr.
Prêlès quartam hanc quxftionem Remonflrantibus propofuit , ândoqtd-
dem in exhihitls Thcjìbui dixijfent
, T>eum elegijjè cum inttntu antecedentis obedicntÌ£^
quid per hanc obedientiam intelligerent. Refponderunt Epifcopius non ha- : :
beo caufam cur à fententia mea recedam. Nifi Deum revererer, non facerem
quod facio. Johannes Arnoldi Perfìfto in refponfionc data. Poppius Nuf-
: :
quam in fcriptura Icgi Paftoribus aut feorfim aut congregatis , permiflum efl!e, ut
ita cum conlcrvis fuis agerent. Confcientiam allegavi , nequé quiliquam iàtis-
facit confcientix mex. Refpondit ci Przefès totum orbem Chriftianum judi-
:
caturum cfle. Paftoribus in Verbo Dei poteftatem efl!e conceflTam rogandi de

confervorum fententia in Ecclelìa Dei debere efl'e infpedores , qui de Dodo-
:
rum in Ecclelìa dodrina &

moribus judicarcnt. Rogavitque cum: An difci-
plinam illam , quam Chriftus &: Apoftioli inftituerunt , ex Ecclefìa eliminatam
vcllct. Poppius refpondit Ei qui confcientiam fuam allegat , nihii efl'e im-
:
perandum , nifi opera prius detur , ut confcientiê ejus fatisfìat. Se llncere co-
ram Deo loqui , & rogare Synodum , ne quid tale in fé committeret. Dolere
fé vicem Synodi , quod ita fé cum ageret Non autoritate agi debere lèd
: ,
rationibus conl'cientijs eflV fatisfacienduni.. Pr^fes oftendit , hoc refponium fa-

pere fupercihum^. lUos Uberrime judicare de Decretis Illuft. DD. Ordinum &
Synodi, ncque pati ut de ipfis eorumque fadis judicetur ipforum conicientijs :
jam fàtis fiiperquc debuifle efle fatisfadum. Libertatem non tantum fliam fen-
tentiam defendendi (ed & contrariam oppugnandi Decreto Synodico fàtis am-
;
plam iam conceflàm ipfis effe , modo iul&s illa legibus circumf cripta mancar.
Synodum ipfam fuis efl'e circumfcriptam legibus. Iniquum efle, quod in agcndi
ratione non fùpremiMagifl:ratusDecretum,fèdprarconceptam à fé opinionem ve-
lint fèqui. Nihil dum iniquum ab ipfis poflulatum. redius faduros, fi querelas
hafcèjdonec aliquid iniqui ab ipfis peteretut, diflêrrent. Cum in antecefllim enim
(iìcut loquebantur ipfi) iftaurgerent, nihil facete aliud,quam quod Synodum ac-
cufarent, quafi certum fit , illam aliquid iniqui ipfis priEfcripturanL.. Refpondit
Poppius Rationes fé propofiiilfe , de quibus judicatura eflet pofleritas. Dvvin-
:,
glonius rogatus refpondit: hullam video cauflàm, quare à fententia difcedcre de-
beam peri ifto in fententia mea. Niellius fi non licet autores allegare , non vi-
: :
deo , ijuorfùm iiltcrius pergcre debeamus. Refponfum ei fuit conceflum illis :
efl'e Decreto Svnodico,fcntentiam contrariam oppugnare, verum libertatem illam
non deberc elle illimitatam, ut prolibitu Dodorum Ecclefìarum Reformatarum

fèntentiasexagitarent, &
eorum quafi fèpulchra refodcrent, atque animas vcntila-
rent:fìmodcflc,utidecct, agerehocvellent, Synodum reludaturam non efl'e, cum
ad eam rem dcventum cfl'et. Niclfiusrepofùit, Nonpeterefefllimitatamhberratem,
ncque animumfibi efl'e Dodorum ReformataÊcclcficc fèpulchra refodere; fèd ilio-
rum deReprobationeièntcntiam,quantumnecefl'ariumiudicarent, impugnare vel-
ie. Refpondit ci Pra^fès, vt de Reprobatione ahquando agerent,non permiflum
tantum cfle lèd iniunòtum iri
, Ita ut de libcrtàcc illa^ dubitare non poflent.
.
Ilie
lUe regeflìt : Intclligcre fe,quorfiim hxc tendant» ac pr oinde non pofie refpondcre.
Illuftrcs DD. Delegati Non dubitare fe,meminiircRemon-
incerfliti iignificabant:
ftrantes, in exhibito {"cripto provocafle ad fequeltram DD. Dclegatorum epe-
ram. Eam ipfbs non pofle non intcrponere, ac proinde hoc fìgnifìcare, exillimare
ih perDecretum Synodicum abiinde ipfìs efl'eiàtisfaftiim, fcqucijs dcnuo injun-
gcre ut huic faltemacquicicanc, ncque liane cundationum fèrram coties recipro-
cent. Reliqui porro moniti fuerunt , ut ad propofitam quxftionem refponderenr.
Matthifius refpondit Non pofliim aliter refpondere quam refpondi. Pynackerus :
:
Periillo in relponlìoneDieSabbathi data,quamdiu rationes nollrajnonimpuo-nan-

tur. GofVinus :&: ego perfido. Ryckwaert Nonhabeo quod addam. HoUin-
:
gerus: detur nobis facultas agendi fcripto libere , piene, &: quantum judicamus
necefìarium ad veritatis manifeftationem ac defenlloneni, fìiblatis cautclis &: cir-
cum'criptionibus, promitrimus vobis,daturos nos efl'e operam, ut nihil quod a:quum
&:juftumeft, innobis dclìderaripoiTit. Sapma: nonhabeo quod addam priori rc-
fponlìoni. Wezekius: Necego. N^ranus: QuandoquidcmSynodusinterprere-
turnoncireconfcientiiE cafum; polle ac debere hanc iplòrum infìrmitarem ferri ^
Synodo: non egreflliros limitcs modellile in refutatione, modo libere refurare lice-
xet. Ne protervi haberentur, muniviireférelponfum fuumrationibus. Qux il forte
infirmai lintjijstamen lemoveri, utahteragerenon poflint: paratos efl'e refponde-
re , modo ne hmites refutandi fibi prjelcriberentur: nihil fé malie quam fen-
tentiam fuam fuiìilìme explicare , modo libertas, portentofa qusedam homi- &
num f Juti noxia, dogmata refutandi, quantum ipfi necefl'ariumjudicarent, conce-
deretur. Refponliim ei fuit, Rationes illas in fcripto exprelTas fàtis eile rcfutatas.
Mera tantum illosfiibterfugiaqu(^rere, ne fèntentiamfuammanifeftarecogerentur:
Libertatemrefutandijufl;am,fatis piene ipfìs Decreto Synodico effe concefl'am, ac-
que adhuc concedi: modo illa juflis Synodi legibus conflringeretur. Ne forte ea
agerent, quasper confcientiam Synodus admittere non poffet. M. Epifcopius fub-
quam ut fcriptuminfpiciatur,fibiqueconcedatur Con»
jun^-it: Nihil fé aliudpetcre,
tra-Remon/ì:rantium,&: eorum quos illi prò Orthodoxis habent,fententiam , quan-
tum ipfìnecefl'arium judicarent , refutare. Refponderunt Delegati, Scriptum il-
lud à fé ledum &
cxpenfum efle. Si exifl:imarint,fe eamfencentiam , qux prò Or»
:
thodoxahaftenus eilethabita,erroris &: falfiratis pofle convincere,ipfis efl'e permit-

tendum, ut hoc facercnt, modo judicium de modo agendi non tantum penes ipfbs,
ièd& penes fé &
Synodum mancar. Et quia toties objcftum ab ilhs fuerat, in Ec-
clefìis noftris portentofa quidam tradì dogmata,glorixDei&:hominumfàluti ini-
mica, qua'fltum eft à Prajfide Si exiflimarcnt talia efl'e, qua; in hifce hadtenus Ec-
:
clefìis fuifl'ent tradita , quanam confcientia utriufq; partis tolerantiam ancehac ur

gere potuiflent Eo enim tempore , cum tolerantiam urgerent , declarafl'e ipfos,
?
dogmata quse Controverfà haberentur, levis admodum momenti effe , nec fàlutis
fundamentum attingere. Nunc contra horis fingulis ingeminare, tam horrenda ea
ciTe, utconfcientijsfiiis fàtisfacere nonpofl'ent, nifi ea oppugnarent &: everterent.
Quanam ratione hacc conciliari poflint? Videri effe temporis filios, qui ex circum-
fl:antia illius, gravitatem dogmatum, aut levitatem metirentur. Refponderunt,
Nunquam fé urfìffe tolerantiam, nifi qux legibus circumfcripta effet. Tunc tem-
poris nondumhabuiffefcriptaPifcatoris&quorundam aliorum. QuarfihabuifTcnr,
non fuifle iftam tolerantiam urfùros. Imperatum ipfls denuo efl à Delcgatis, quia
mens &voluntasIllufl:.DD. Ordd. Generalium fàtis pcrfpedla ipfls efiet, ut ad obe-
dientiam fcfe componerent, ncque ex urbe fine venia ipfòrum difcederent. Pete-
bantRemonftrantes, ut Decreti huius Illuflr.DD. Ordd. Generalium apographum
concederetur flbi. Refponderunt Delegati iuftas efle cauflas , quare id Aeri non
,
poflìr. Si quid tamen aut obfcurum aut quod non fatis rede ipfl intelligerenr^
,
effe vidcretur, bis cerve pra'ledura illis iri. Cui refponfo acquieverunt.
Selsionc
i7i ACTASYNODI
Se s s. Sefsione Quadragefima-feptima,
XLVII.
I V. Januarij, Die Vêneris ante merìdtem.
HEnricus Leo , quo reliquis Rcmonftrantibus Decretum

qui fuperiori die
,
Illuft. OC Pra:porent. D
D. Ordd. Generalium prêledum eflet, pra^fcusnon
fuerat, fblus vocamsfuit, & comparuit pra-ledumque ci didum Decretum,
:
rogatufque eft iitrum hifcc Ululi:. & Prsepotent. D D. Ordd. Generalium man-
5
datis morem gcfturus eil'er. Refpondit , fé fenrentiam fìiam fcripro compre-

hendifTe: quod & tradidit, petijtquc ut prcelegerctur Signifìcavit illi Prsefès,
.
reliquis Remoiiftrantibus propofitam fuill'e liane quicftionem Vtrum qitinque Ha-

.
qienfis Colloquìj Articidos fra fuisagnofcerent, ohtefiatufque eli eiimyfer Domimim leftim
,
Chnsitim d^ per afflli6farum Ecctejìarum facem , ut adhanc quxfìionem Jìncereijìm-

,
plictter, & candide refponderet.

Qjui fiibjecit, fé, lì Ubi conftitilìct ea ratione aibum
in Synodo iri,adeamventurumnon fuiil'e. Hagienfì Collationi non interfuifle le:
Articulos illos haftenus llios efle, quatenus ijs poftea ailcnfum flium adhibuif-
(èt. Si libertas poftulataconccderetur, fidi Paftoris officio fé non defuturum,
ncque vagam &
prophanam poftulare licentiam , tantum petere debitam fibi
concedi libertatcm. Et quandoquidem judicium hic ferendum eflet , cum peri-
culo conjunóbum efle ad omnia interrogata Pra^fìdis rcfpondere. Non pofl'e fc
caufam liiam eorum judicio à quibus condemnata jam efl"et, pernii ttere, neq; i'ù
, ,
<le omnibus loqui, fed Provinciales maxima fui parte adverfàrios efle, quibus
committi iudicium non poffet. Efle in Ecclefìjs hifce Rcformatis, qui feceffio-
nem ab ijs feciflent illos agnofcere ludices iniquum vidcri
: Non polfe fé ad :
quxftionem propofìtam rcfpondere nifi conceila libertate poflulata.

, Rcfpon-
fum ci fuit non tantum ei tore liberum , fèntentiam contrariam oppugnare , f ed
,
& hoc quodtoties iam didum efl~et, fponte injundum illis iri. Liberum etiam
,
illi efle, ut fi mentem fiiam ad interrogata Synodi non fàtis piene explicare poflêt,
eapoflea adderet, quse ad explicationem pleniorem addenda viderentur , modo

ordine hoc fìeret. Nihil delinqui, fi ad quxftionem hanc refponderet. Quare
fàlva confcientia rcfìiondcre pofl'e maiorem fé in ipfo quam in reliquis xquita-
:
tem agnofcere, & proinde gratias habere, quod & libere & candide illud quod
reliqui allegare noluifl'ent, profìteretur (quaj tamen vera & pra^cipua tergiverfa-
tionis caufà eflTet Synodum nimirum prò parte adverfà ab ipfis habcri, ac prop-
)
terea caufam fìiam eius judicio ac diredioni permittere nolle. Rogavit eum
Prsefes, An-non Synodo Gcldrica, Nationah fubjeciflet? Refpondit, fé hoc
fefe in
non negare. Addiderunt D D. Delegati, ut fèntentiam contrariam refutarenr,
non modo hberum illis fore fed & imperatum iri permitti iuflam libertatem
, :
fèntentiam fuam explicandi atque dcfcndendi, modo non illimitata fit. Ad De-
legatorum fcqueftram operam provocaffe ipfbs Quâre bona omnia debere ab
:
ijs expedare, ad quos provocarant. Propofita jam ipfis Illuflr. DD. Ordd. Ge-
neralium mandata, quibus confcientiae ipfbrum minime gravarentur. -/Equum
efle ut ijs morem gercrent. Arbirrarium non efl'ejfupremi Magiftratus autori-
tati legitima; rcfragari. Iniquum efle , Citatos ludicihus leges prarfcribere , &
quafi manus ligare velie Synodi judicium non pofle ipfos fiabterfìigere. Spi-
:
ritus Prophetarum Prophetis fiibjedos efle Qui membra Eccleflarum Refor-

.
matarum efle vcllent fé iftorum Ordini fijibjicerc,eofqu e ludices agnofcere debc'»

re qui ab ijs efl'ent Delegati.
, Rogarunt eum dcnique, ut quandoquidem hoc iu-
dicium dechnaret, ncque hos ludices agnofceret , quodnam igitur Iudicium, &C
quos ludices in caufà f uà poftularet Refpondit, fecundum Remonftrantium fèn-
?
tentiam ,fiipremumMagiflratuin efle IcgitimumConrroverfiarumEcclefiaflicarum

judicem;
NAT ONA I L 1 S DORD R E e H T A N ^= 1-73
judiccm: àuccni arbitrari hoc ludicium Ecclcilx magis competere. likm Vero,
fc
a'quiorcs jiidiccs quam flint idi:, &
fufpedos minus , dare dcbuiirc. Rogatus
abllluiì:. D
D. Dclcgatis y quid in his ludicibus deiìderarcti ieipondit, elle ijl-
hoc Confcflu talcs , qui prò legitimis agnoici non poflent dubitare pràrtCrea, :
utrumomncs Icgitime lint deputati. Demonflratum ci fuit , ludiccm Icgitimum

ad rei exccptionem reculhri lèmper non poifc. De Rei leu Citati cxceptionc
ipfbs L'.dicare debcrc ludices Si hidcx Icgitimus minus idoneis conditionibus
:
inftructus vidcatur ,eum rejici propterea , icd adjungi ci ahqucm.,.

non folcrc
Hilce Ecclellafticis ludicibus additos cfl'e ipfos Delegatos , qui diligenter eiicnt
curaturi, nequid fierct iniqui. Refpondir Leo, non putare fc ullum extare Ca- '
nonem , quo llatutum Ut , parrem advcriàm pofl'e elle ludiccm Synodum au- :
tcm maxima fui parte adverfàriam elle , cum in ea multi fìnt, qui partibus jam
faveant, fcriptifque fìiis caufàm Remonllrantium jam condcmnarint. Rogavit
eum Pra;fes, quandoquidcm dixiflct, omnes qui fcntcnriam de hifce controver-
fìjs dixillcnt prò advcrfà parte habcndos cfl'e, annon hac cadcm ratione Illuflo
Órdincs prò parte advcrfa habcndi cfTent, fìquidem dcclarailent, fé Contra-Re-

monftrantiumfcntcntiampro cahaberc, qua: cumRcformatis Ecclcfìjs confcntircr.
Leo refpondir , non conftare fibi Illufl. Ordincs hoc declaraviflc : cxtcrum , fi
declararent, fententiam, quam Contra-Rcmonftrantes doccnt, Rcformatara

illi
religioncm eire , nolle f'e cfle mcmbrum iflarum Ecclcfìarum in quibus ifla doce-
rentur. Rcfponderunr Delegati Geldrici, fi exiftimarct tam blaiphema à Contra-
Remonflrantibus doccri dogmata , cur j-ca in Gcldrica non -adduxifret Synodo :
cum prxfèrtim hoc ab ipfo poflulatum ellet. Refpondit poftremum ipfbrum ,
fcriptum non fuill'e prxleótum, fed f'upprellum. lidcm D D. Delegati rcfpon-

derunt , ipfbs noluille ut prxlcgcrctur non enim Synodo infcriptum fuifle.
:
Quxfìvit poflea Leo An erge Synodus hxc ipfis plcnam pcrmittcrct liberra-
,
tem Refponf'um ci fuit, cani ipfìs dudum permiflam effe atque ut de co con-
? ,
itarét , denuo Decreti cxplicatio prx'leda fuic. Refpondit , fatis quidcm plcnam
^bi libcrtatcm pcrmitti videri: fcd, fortalTc, ubi ad Reprobationcm &: ad fenten-
tiam Contra-Rcmonftrantium de ea pcrvcntum eflct , filcntium fibi inipofìtum
iri. Pctijt denique ut fcriptum paulo ante à fé exliibitum prarlcgcrctur. Quod
prseleftum quoque fuit. In quo dcclarabat, llatuiirc fc huic Convcntui non in-
lereirc, fcd cifatum comparcrc voluiffc idque eafpe, ut Collatio amica fupcr
:
quinquc Articulis, atque in primis rigida de Reprobationc quorundam doótrina,

inflitueretur. Ouodfìvifum efl'ctilla ratione fccum agerc, malie fc à publicore-
cedere. Expe<5taturum quidcm Synodi judicium, idque fi verbo Dei coi;ifèntirc
deprchendcret , ci fc aflbnfùm pra;biturum fin minus, Miniflcrio cefrurum^.
:
Qjjo fi privarctur , quia partis fé adverfie jUdicio non fubmittcret orbcm de co ,
iudicaturum cfle. Prarfcs itcrum rogavit , An ad quarftionem jam propofitam

refponfiirus eflet. Refpondit, fc citatum ut propriam opinioncm , quantum ,
.z?z''
neccllarium cfle iudicarct, exphcaret &
defendcret: ea Icgc fc velie, ca cefTan-
rfe , fc non pofl'e , fcd iudiciùm Synodi de Perfbna &
Doifrrina fìia expectaturum
cfle. Cumqueomninorefponderc dcrrcdarct, cum hoc DD. Dclcgatorum man-
dato dimifliis ne fine ipfbrum venia urbe excederet.
cfl::
Qu_andoquidem Citati, tum Synodi turri ipfbrum Illultr. Prxpotent. DD. &
Ordinum Decretis ac mandatis parere, fententiamque fliam ad interrogata Sy-
irodi plenius cxpò'nerc dctrctftàrtnt , cumquc ab ipfis Generalibus Ordinilaus,
publico Decreto iam ftatutum effet, ut nifi morem gerercnt, Rcmonflrantium
fcntentia ex ipfòrum fcriptis cxaminaretur-, dcliberarum fuit, qua ratione id
ipfum com.modiflìme inflitUi pòffet Pr'aifcs propofiiit , Annon vidcretur con-
.
fiiltum, ut prius ex ipfbrum fcriptis qus:dam ut vocantur interrogatoria conci-

, ,
percntur, quìè'fcjam aliquo mo-do paratahabcre diccbat , aoque ut ex ijs poflca

Thefès quxdam formarcntUVj; quibus Rcmonflrrantium fentcntia brevitcr, per->
ipicue &
fìdchrer comprehendcrctur atqucjcxplicarctur ? Plaiéuit Synodo liane
agendi rationc-mexperiri.. — • •j.ìì}?ùìj\),:.ì • '
Balthafhr Lydius, Ecclcfix Dordrechtanx Paftor indicavit, die proximo Do-

minico fàpram Ca:nam in ca urbe celcbratum iri , gratillìmumquc Ecclcfix ifli
P 5
forc.
-
if4 ACTASYNODI
fore, Vencrandac Synodo placeret tum firmando fidei fua:, tum teftandi in fide
fi
confènfus caufla, facram mmîv cumea celebrare: decretum efl'e à Pref byterio, ne
quaoriretur confufio, ut quicunque acceflliruseflet, id ipfum prius alicui ex illius
Ecclefia: Paftoribus fignifìcaret. Idem leremias Pourfius Gallo-Belgica Ecclefiê no-
mine Synodo indicavit, idemque ab eadempctijt.
xLviii. Sefsione Quadragefima-oftava,
V. Januarij :,
T>ie Saturni ante meridiem,
PRopofita fiint Synodo à Prarfidc Interrogatoria nonnulla , ad pleniorcm fen^

Remonftrantium circa primum Articùlum explicationem. Monitiquc
tentia:
funt ExteriTheologi,ut amanuenfcs polì; meridicm, ad defcribendum ftatum con-
troverfìarum in Synodo Gcldrica formatum, & inipfbrum gratiam inLatinamlin-
guam converfùm, mitterent.
Se s s.
XLIX.
Sefsione Quadragefima-nona,
V 1 1. lanuarij. Die LunA ante meridiem.
PRxfcs indicavitiraacumWclfingium,PaftorcmHornanum àSynodiNoorc-Hol-

landicxjudicio ad Nationalé in caufa f iiljpcnfionis à munerc docendi appellafl'e,
literafque ab llluft. Principe Arauficano, quibuscaulà ejus Synodo commendaba-
tutj attulilfe. Quac &
praeledas funt. Exhibita: quoque &praEle<3:ze flint literiE lo-
annis Arnoldi Rodingeni illius EcclefiiePaftoris,fcholafque in eademurbeRedo-
ris , ad Synodum appellantis. Statutum fuit, ad halcc
in limili fiiipenlionis caufa
appellationes , literafque attendendum elle ubi ad tradationem Controverfia-
,
rum Perlònalium deventum elTct, atque hoc ipfis tempori fignificandum efle.
Perrexit Prxfes in didlandis Interrogatorijs ad explicationem primi Articuli, ex
fcriptis Remonftrantium ab ipfb cxcerptis.
Ses s. L.
Sefsione Quinquagefima, •
Eodem Die foH meridiem.
PRajle£ba atque examinata funt pra:cedcntium aliquot Seflìonum Afta. Eadem-

que occafione denuo moniti liint Synodorum Geldrix, Hollandix Auftralis &
Borealis, Ultrajedinaj&Tranfìfiilanix Deputati, ut rerum cum Remonftrantibus
in Pro vinci] s lìiis geftarum , brevem & fidelem hiftoricam confcriberent narrati©
nem, eamque quam primum polTet fieri, Synodo exhiberenr.
Propofitum quoque fuit, annon expediret, ut à Remonftrantibus, prsetcr jam
exhibita, confiderationes live animadverfiones ipforum,in Tîrap^cu & Ecclefiafti-
cum harum Ecclefiarum regimen,exigerentur. Cum non efiet dubium, quin in
ifta fuas quoque habcrent confiderationes. Vcrum dilata fuithxcdeliberatio. :
Sefsione
i
NATIO NALIS DORDRECHTAN^, 175
Sefsione Quinquagefima-prima, s,^^, li.
vili. lanuarij, Die Alartis ante meridiem.
PRopofitx flint à D. Prsefide Thefcs qua:dam, ab ipfoex Remonftrantium fcri-

ptis collega:, quai ad explicationem primi Remonftrantium Arciculi, qaf
fft de Prxdeftinatione divina , fpedarenr. Pra:led:5e quoque lunt earundem
Theiium ex Remonftrantium fcriptis probationes. Quo fa6to moniti liint iìn-
guli, vt diiigenter attenderent, utrum mens Remonftrantium ijfdem probe cx-
prcfla eflet, an vero aliquid addendum , demendum vel immutandum in iis vi-
deretur , utque ea de re fèntentias fuas proxima Seflìone per Collegia (fi fieri
pofl'et) exponerent fìmulque Confìlia fìia demodé, quo in hoc negotio porro
:
procedcndum , adjungerent.
SefTio proxima, expetitionc ClarifT. DD. ProfefTorum, in dicm perendinum
dilata fuic.
Sefsione Quinquagefima-fecunda, sess.lil
X. lanuarij. Die lovis ante meridiem,
PKxìcdiX funt fingulofum Collegiorum confìderationes in Thefes à Pra*fidé

propofitas, fuitque judicatum, ijfdem Remonftrantium fententiam probe fà-
cisac fìdeliterexprefl'am efl'e. Quo nomine &Pr£efidi prò hoc labore gratise fune
a<5ta^. Obfervata qua;dam à nonnuHis fuerant, quê commodius mutati aut di- ,
ci pofl'ent. ludicarunt plerique ahquanto fore confultius fi ha: Thefès in pau-

ciores contraherentur: utque inprimis fundamentales maximeque necefFariìc fer-
varentur, exque à Confe£Varijs diftinguercntur. Cujus rei fpecimina à magnac
Britanniae Theologis , Zuy t-HoUandis, &
à Scriba Feilo Hommio , Synodo exr
hibita fimt.
Confìlia de modo in hac caufTa porro procedendi à plerifque addita non fu&-
rant. Quare de eo ftatui eo tempore nihil potuit.
Sefsione Quinquagefima-tertia, sess.liii,
Sodem DiepoB meridiem
PRxle(3;a funt rcliquorum Collegiorum de modo in hac caufa procedendi con-

fìlia,quibus collatis, potioribus fiiffragiis ftatutum fuit, explicationem Remon-
ftrantium fententix, eadem hac ratione , qua in primo Articulo fa£tum fuerat,
in reliquis porro quatuor efl'e eruendam , Thefibufque cerris includcndam, priuf-
quam ad examen &: judicium primi Articuli deveniretur. De quo tamen finguli
ut fèrio cogitarent, eumque dihgenter cxpenderent, flint moniti.
Eadem Sefliont quaedam à Prarfide distata funt, qux exobfervationibusin The-
fes, quaspaulo ante conceperat, mutanda , aut addenda collegcrat. Ac prx-
terea prêcipua qnxdam capita ad qua: in Controverfìa de primo Articulo inpri-
,
itiis attendendum effe iudicabat. In quibus hoc pra^cipue fpeifbandum mone-

bat , utrum Remonftrantium fcntentia re£te fàtis ac fideliter exprcfl'a eft'et. Ro-
quoque Synodum, annon confliltuni efl'e judicaret, ut Citati fé fifterent,
gavit
corumque de dictis Articuhs fèntentia audiretur. Cxterum , placuit proximo
P 4 ab hoc
i-jG A C T A S Y NODI
ab hoc die eosadvocarijatque ex ijfclem Articulis interrogatoria qusedam à Prar-
fìde proponi, mandariquc illis , ut ad plcniorcm fententia: fiix declarationem
ingenue &: aperte 1 cip ondcrcnt. .
Sess.
LIV.
Sefsione Quinquagefima-quarta,
X I. lanuarijy Die Vcneris ante merìdìem.
Emonftrantes vocati comparuerunt. Et quia Ifàacus Frcderici prarfcns non

R fuerat, cum rcliquis Edidum lUuftrifl'. ac Prsepotcnt. Ordd. Gcncraliuni
fiiperioribus dicbus pra:legerctur, ut ip(ì quoque de eorundcm E). Ordd. vo- D
luntate conitaret , dcnuo idipfum pra;fcntibus cxteris omnibus pra:Ie£tum cfl.
Significatum cfl infupcr à Prà^fidc Rémorifljrantibus, cognitum ipfìs ciìe,huic Sy-
nodo non tantum ab Ecclelìjs hifce Rcformaris, fcd Illuflriir. &: Pra:p^rent. &
Ordd. Generaliumprxfcripto injundum clic, ut ipibrum Rcmonllrantium quin-
que Articulos primo loco cxaminarcnt. Quod ut finGcra confeicntia fìcretjpiraz-
ftitum elle à lìngulis juramentum , i'c hac in caufà "nihil fpcftaturos, quam gloria:
Dei propagationem, veritatis confirmationem , &: Eccleiìarum xdifìcationem, at-
quc in ferendo judicioj fblius Dei verbum , non autem alia humana fcripta prò
ciuldcm norma habituros. In hujus caùfà: difculTìone ncceilarium forc , ut ante
omnia recle cognoiccrcnt Rcmonftrantium fcntentiam atque cxaminarcnt. In
hoc iingulos Synodo fìncera declarationc infbrvire debcrc. Ipibs quidem ali-
quam fentcntia: iiia; dcclarationem iiiper quinque Articulis tradidiile. Carte-

rum judicaile Synodum necellariumeire, ut mentem fuam latius declararcnt.
,
Eumin lìncm poftulatum ab ipfis ahquotics fuiilc, ut eam ad interrogata qui-

dam latius explicarenr. Ip/bs vero dctrcdaiTc haòbenus ad ea rclponder
re, niii ipfis in anteceil'um exphcandi ,
f'ententiamcontrariam fiiam &
refutandi libertas conccderetur necelTarium judicarent.
, Hinc
quantum ipiì
contentioncm inter ipfòs &: Synodum cHc exortam_. Hinc ad naujcam uiquc .
toties illis inculcatum , xquam ac plcnam ipiis conccHam clic libertatem, non
tantum iententiam fuam explicandi dcfcndendi i'ed &
contrariam rationi- : &
bus oppugnandi modo interim lìt Synodi di/piccrc , ne illa libcrtatc abutan?
>
tur. Varia fùpcr hac re ultro citroque fuille dida ac fcripta , tandcmquc
lUuftriir. &: Prxpotcnt. D
D. Ordinum Generalium intervcnifTc autoritateni..
Qiiorum Decreto parere , ncque hadcnus ad interrogata Synodi
recufàrint
rclpondcre voluifl'c. Vocatos elle fterum eandcm ob cauf.im^. Synodum
denuo pcriculum fliduram, utrum tandem aliquando rcfponfiiri eficnt. Mone-
ri itaquc ac rogari ferio , ut ingenue ac iinccrc ad quxlliones à Synodo pro-
ponendas reipondcrenr. Ac primo, Num adhuc fèntcntia: ilix dcclarationem

& defenlìoncm qux in Hagieniì Collatione coniincretur probarent. Huju§
quxflionis rationem non elle obfcuram quia antehac profciTi efl'ent Te ab
, ,
co tempore multa didiciiTe , ncque velie ex prioribus illis fcriptis de fentenr

tia fila judicium ferri, .quia dies diem doceret. M. Epifcopius rogatus , ex
fcripto prolixe refpondit : fpcraflc fé confeicntia: fua: fàtisfadiun iri , qup4
ne quidem levitcr tcntatum fìt. Leges fé nolle Synodo prxfcribere , fed rie-:
.
que ab ea quaflibct acciperc. Petére fé eam libertatem , quam & jura &: ,
Citatoria difcrte concederenr. Non {e fubtcrfugia qua-rcre ncque metuere ,
ne dogmata gloria: Dei inimica &; iàluti hominum noxia ex ipfbrum C'oii^ ,
fefllonibus cxfculpcrcritur. Qjâlia fé in Cojrtra-Remonflrantium fententia

oftenderc poife exiflimarent. Tajitiim abclìe ,. ut. fubtcrfugia qiiarrerent , ut
parati eficnt fcntentiairi fliam , q,uantum:ipfi. neceifl'arìum judicarent , propo-
^ "-'lAOik^ ii;j"i£,. •
;^
rnuia "iilj .iujsiìLììì. ..-.. .;,uil ciliic»»^-/-. .ijjiu aL ju<'>ù».tviOÌ
NATIONALISDORDRECHTAN^, 177
nere, explicare ac defendere. Permittere fé , cum fententlam fuam ita propo-
f liflent , fi quid Synodo qu^rere piacere: , ut hoc fieret. Se ad propolìtas
qux^îoncs vrl fc^:centas vcl millenas refponfìiros efl'e : iive viva voce , five per
eos, quosmaxime huic rciidoneosjudicarent. Mandatum ex fententia Delco-a-
torum fuir, ut hoc fcriptum omnium manibus fubfignatum traderenr. Quod
&: faólum fuit. Fuicautem tale:
Uonorande 'Domine Trsfes , meminìt duhto frocnl Ahunde fatìs Reverentia Tua^
quid SeJJìone idtimii a. nobis omnihm £>- fingulìs unanimiter ^ concordthm fen^
atque antmls ad quAstiones frofofitas rejponfum ftt
tentijs Speraveramu-s eqtii- .
dcm futtirum
, ut confcientiartim noHrArum , quibus ilUs fabnixas ejfe demon- ^,
jlnavimus , fundamentorum , ratio haberetur ab hac Synodo > cui id maxime cti^
rx eJfe oportet , ut confcientias fratrum ac sy''>'i^y^tarum fuorum -vel reBtus tn-
ftruat , melioribnfque rationibui edoceat , ficuhi errent vel fi injìrmtores fne-;
rint , Spirita manfiietudinis fiiblevet atque fujfulciat , quod aliuà . T^hilque agat
quid quam ChrisHanum huiufinodi ó" benevolenti^ plenum animum atque affecfum
in omnibus a£lionibm Jpiret. Hac JJ>e freti expeSlaveramm , vt rationes nobis ò'
argumenta proponerentur , qu£ vi c^ efficacia fua fiiaderent nobis , ttt a propoli-
to nostro difcederemas. Et fané poshdahat id tnm Charitas Christiana , qua con*
Jcientijs proximi , qua poteli , optima fattone [ponte ultra fuccurrere dr confide- ^
re gaudet tum Tiaturalis ipfia &q-uitas , qux alteri facere nos iubet , quod ipfi nobis
;
feri optaremus , é" cuperemus. Sed proh dolor nihil horum omnium vel tentari !
leviter videmtis fied per eandem rurfìis lineam eodem mandato atque imperio nos
\ ,
gravari fientimm , tanquam fi conficientitts nosiras eo tantum fine haclcnus obten'

diffemus , ut quia nulla fiolida ratione tccìi atque muniti videbamur , fiib earum
chtentu quidlibet diceremus ac faceremus leges ac Decreta fiummarum poteltatum
,
infiuper haberemm , éf quod prxcipuum crimen e si , ulteriorem caujk totius difqui-

fitionem declinaremus : tj<f quibus omnibus quam bngijpme nos abefe perfiuafijfimi
fmnus.
Leges nullas Synodo prxfiribimus , fed ntc quafiibet accipimus aut admittimus.
Eam enim libertatem in libera Synodo dari , (fr concedi nobis postulamus , quam
Citatis omnibus ad caufam fuam dicendam , jura omnia , divina pariter ac humana,
cencedunt , quamque literis Citatortjs piena manu concefiam nobis efe arbitramur.
Subterfugia nulla quArere in animo habemus. Ncque enim caufa tdla eli cur ea nO'
bis quArenda efe exiftimemusi INffiil habet fententia nostra, cuius nos pudcre de-
heat ,quod occultatum , fucatum aut incrufiatum cupiamus. Plana in ea omnia funt
atque facilia : nulU falebrA , nulla ambages , nulU ambiguitates quas non planiff'
me expofitas explicatas éf detefias ex animo velimus : non metuimus ut quifquam
,
ex ea exptfcctur atque exfculpat eiufmodi dogmata , qu& divina gloria iujuria,

p'tetati noxia ^
in totam Religionem Christianam contumeliofa funt , qualia non pauca
habet Cantra- Remonfirantium fententia , quos propterea fubterfugia quarere majori
jure dicere licer et. ûinimo
haBenusfemper , ita in-prafintiarum aperte iterum
uti
atque ingenue proftemur , tantum abeffe > ut fententiam noflram occultatam cupia-
mus , aut ulla fubterfugia quaramus , ut contra ideo nobis plenariam potestatem
concedi pctamus, explicandi dr defendendi fententiam noflram , quantum poffumus , dr
necefarium judicamus , ne quifquam deinde fit qui iure aliquid ultra a nobis defi-
derare pofftt , quod ad exa£tam totius caufa cognitionem facere ulla ratione videa-
tur. Mjipd ipfum ut ferio atque ofnnino nobis propofitum effe Confefm univerfus
intelligat , iterum promittimus , prout refponfione noflra ultima fcripto huic Synodo
exhihita promifimus ac
,
fi quid de in de in explicatione CT defenfione fententia noflra ,
contraria impugnatione Synodo huic ad plcniorem intelligentiam quarere pldcebit, nos
non tantum ad propofìtas hacìenus quafliones fed etiam fi velfcxcenta aut millenaalia.
,
fiorentiad omnes drftngulas nitro ac libenter refponfuros efe , vel ficripto , velfii res pa-
titur viva voce, per eos , quos ei rei maxime tdoneos judicabimus Sljiod tanta ,
ardentius
1^8 A C T A S Y N O D I
nrdentini fetimui'y quìa nìhil dubitamm quin

, in explicatione dr defenjione fententÌA
nosh-A co/itraridque imfngnatione^ dia, multa. , quam qtu quAsiiontbm continehunttir,
Maturi fimus quAmiiltum pnderis atque momenti ad caufz totiiis cogniti onem allata-
\
ra flint di' fine quorum intelligentia haud facile crit negotium totum , prottt meretur,
,
fertraCiare & dijudicare. ^ôdfi impetrare non liceat , nulla cauffa eH , cur ah in-
ftituto nofiro dtfcedamus , aut ad propofitas quxfiiones refpondeamw. lôs cantra ju-
Jlijfimas caufas nos hahere arhitramur, cur in propofito perfili endum fit. Tê, videli-
cet, caufs. noftr& optimi de nife f & 'ueritatis plenariam defenfionem ^ contrarinque faU
fttatis impugnatiouem negle£itti habuijfej aut non ex officio & confcientia fufcepifie ulla
ratione videamur.
Suhjcrtpaerant omnium nomina,
Refponfum autcm fuit,non videri neceflarium ut prolixe refuraretur,cum om-

nibus de xquitate Decretorum tum lUuftr. &
Pracpotent. Ordd. Generalium, eo-
rumque Deputatorum , tum &
Synodi plus fatis conftaret. Qu£e in hac caufla,
ea confcientia,2equitate &
integritate egiflet, ut fi eo quoque tempore iniqui ali-
quid mandatum à fé efle depr3chenderet,quo ipforum confcientix merito gravati
poflent, omnes Synodicos melius edodos errorem fuum agniturosjpetiturofque,
ut in meliorem ea pattern acciperenr. In Synodo omnes jcquitatis leges efTe
obfervatas. luftam ipiìs libertatem toties permillam &
conccflam efle, ut vel
juramenti loco hoc promiflum efle poflTet. Niiiil autem peti à Synodo , nifl ut
toenes fé fit potefl:as eam Icgibus honcftis intra terminos coércendi , fi eofdem
forte excederent. Declaravit Epifcopius , nullam aliam fé petiiflfc libertatem,
quam qua: xqua fit , quceque omnibus Citatis concedi foleat &
debeat. Re- &
fponfiim fuit , talem libertatem ipfis à Synodo concefl!am efle , quin &: amplius
conceflumiri, modo Synodi prudenti^ atque autoritati committatur, ut pro-
fpiciat ne quando ejus limites tranfgrederentur. Si exifl:imarcnt Synodum auc
Delegatos libertatem eam imminutam aut ademptam velie , magnani fieri ab
ipfis Synodo &
Dclegatis injuriam.. Qyare Pra:fi;s iterum amice &: fraterne
eos cohortatus efl: , ut pie &
fincere agerent utquc ad interrogata Synodi tan-
:
dem rcfponderent ncque in fubterfugiis ukerius progrederentur pollicitufqucj

; :
cis eflj fòlcmniter &: quidem Synodi totius nomine, libertatem plenam qux Cita-
tis jure merito debetur, tributum iri. Epifcopius refpondit, fi concedatur nobis
mentcm nofliram de fingulis explicare articulis, ac primum quidem de Elezio-
ne, inde vero &
de Reprobatione, eamque codem modo defendere , contra- &
riam fèntentiam Contra-Remonftrantium , eorumque quos illi prò Orthodoxis
habent , in fingulis articulis piane propofitam refutare , fi quid tum in Explica-
tione aut Defenfione deefl'e judicarctur , fé ad quxftiones proponendas , fivc
fcripto , fivc viva voce , per eos , quos maxime idoneos ipfi exiflimarent , rc-
iponfuros. Circumftantias temporis &
fìmiles arbitrio Delegatorum fé per-
mitterc Hxc libcrtas fi concederetur fibi , ad propofitas quaeflioncs refpon-
ûros effe Prxfes dixit , in fcripto tamen exliibiro eos declarare, fi categorice
ipfis ad Synodi Decretum fit refpondcndum , perfiflere fé in priori refponfo.
Toties inculcatum efle illis in hoc rei cardinem verfari, Libertatem ipfòs pe-
vere non fèntentiam tantum fuam defendendi , fcd &
aliorum , quantum ipfi
judicarent neceflarium , exagitandi. Ad quar multi fìmul voce pariter fiiblata,
hoc nequaquam à fé peti. Exagitandi verbum non agnofcere , ncque eo ufos
cflfc. Cumque multi teflarentur ea voce ufbs effe , refpondcrunt , hanc non
effe mentcm fùam^. Aliquem fortafle intcr ipfos ea voce uflim effe, nec idcir-
co lequum efle quod unus forte aliquis dixifl'et , omnes luerenf. Etiam
, ut
Epifcopius , ea ufum fé negabar. Quam tamen multi in Synodo audiviffe fé
tcftabantur. Cumque reprehenfi cfl'ent obiter quod omnes fìmul extra or-
,
dinem clamarent pariter aut loquerentur , denuo illis declamtum fuit , Illu-
ftres atque Prxpotentes Ordines , ipfàmque Synodum, libertatem ipfis non fèn-
tentiam modo fiiam defendendi , fèd contrariam quoque oppugnandi permi-
fiiTe;
NATIONALIS D O R D R E C H T A N ^. 179
fifle : modo ipfì libcr*-ans hnjus modcramen relinquatiir. Ncque tantum hoc
permitti , i'ed injunctum iri inliipcr à Synodo , ut lì , quod jam fàrpe objecerant,
•dogmata ulìa gloria divina inimica > aut làluti Iiomimim noxia , horrenda,
aut blafphema in Eccidìis hi/ce doceri credcrent , in medium profcrrent,atque
oppugnarent. Negationem Jufta: libertatis , veram hujus fùbterfusrij non effe
caufhm , fed propterea refpcnfìonem eos detredare , quia Synodum liane prò le-
gitimo cauffa; lux ludice agnofcere nolint. Refpondit Epi/copius,Nos quidcm
ita ièntimus,verumutfèntimusitanobis pronuntiare nonlicet. Prarfcs itcrum atq;
iterum amice eos monuit, ut deiìllerent tergiverfàri .-nondum enim quicquam ijs
quod iniquum efiet propofìtum faille. Si quid tale in progrcffu forte eveniret , tum
ejufmodi querelis locum forc. Rogavit ergo ruriùs Epiicopium , num fenten-
tiam in Collatione Hagienlì propolìtam ac defenfàm agnofccret prò fùa ? Qui
refpondit, fé ad eam qua:ftionem tum rcfponfùrum , ubi poftulata libi libcrras
concederetur. Rogatus porro, An doftrinam in fcripto centra Walachros ex-
plicarampro fua agnofccret; poffe fé progredinegavir, nifi priusad ipfbrumra-
tiones, quas exhibuiffentnuper fcripto, refponderetur. Adeandemqu3:fHonem
Eduardus Poppius refpondit, Nihil fé habere, quod refponfioni datje adderet. Si
libertas poflulata concederetur , fèfe refponfurum. Didum ei fiiit , eam toties
conceffam &: promiffam jam elle. Eam ncmpe, quse èc jufta , Synodique Icrribus
effet circumfcripta. Non debere ita tergiverfàri fùb prxtexru conditionis con-
ceffx &
decreta;. Illufkes D
D. Delegati per Ampliffimum «ScClariilìmum vi-
rum,D. Rochum Honardum decJararunt liane rem dia firpiufque jam tratta*
,
tamelTe. Velie fefe fìnem ei aliquando jam imponi, ncque eandem ferram to^
ties reciprocari. Ad juftam caufk difquifitionem , nullam illis libertatem defu-
turam. Delegatos polliceri , fefe operam daturos , ut nec locus ipfìs , ncque
tempus piene agendi caufàm fiiam ncgaretur. Mandare itaque, ne diutius,
quod toties jam di6lum effet, fubterfugerent , fed ut tandem aliquando ejuf^
modi tergiverfationibus fìnem imponerent. Perpetuo enim filentio veritatem
nec inquiri , nec defendi. Epifcopius rcfj?ondit , fi quod petcrent promitte-
rctur fèfè parituros.
, Et paratos jam declarationem fèntcntise i'ux de primo
Articulo exhibere hac lege fé Iibenteream tradituros, fiquidcm id DD. Dele-
:
gatis videretur.- Pi'cTfes eos obteftatus efl per confcientias fùas , ut oftenderent,
quid in eo fit pcccatum fi ex Illuftriff. D
D. Ordd. Gcneralium mandato , ad
,
propofìtam qua'flionem rcfponderent. Si in hifce interrogaroriis, ad juflam de-

clarationem quidquam deeffet , pleniorcm eos poffe tradere. Sufficere de-
bere , eam concedi ipfìs libertatcm, quse Citatis deberetur. In anteceffum a-
liam velie poflulare , fiipervacaneum effe, ncque aliud, quam flibtcrfugium hoc
loco intempcflivum. Qu.erimoniam illam de libcrtate non fktis piena ipfìs con-
ccira,effe injuftam cum totpra^cedentibusSeffionibus toties contrarium propo-
:
fìtum illis effet ac promiffum: iniquum effe &: alicnumde non data loquendi li-
bcrtate conqueri ubi aliquis jubetur loqui.
, Poppius dcnuo rogatus , ut ad pro-
pofìtam qujeflionem refponderet, dixit. Se tum rcfponfìirum , ubi ea quam petc-
rent libertas conceffa effet. Nolle fé quidquam praefcribere , hoc enim ad Illufl.
DD. Delegatos pertinere , ac proinde nolle fé falcem fuam in alienam mittere
meffem non efle tutum ad omnia propofita ex tempore refpondere :tum fortaffe
:
fé ref jionfhrum , cum libertas illa jam conceffa effet. Ioannes Arnoldi Corvinus
idem rogatus, refpondit: In refponfìone, nempe jam &: ante data, fé perfìftere.
Dwinglonius fi declaretur, liane effe Synodi mentem, concedi ipfìs eam, quam
:
petunt, liberracem, fé paratumeffeadreljjondendum. Si vero non concedatur,Ii-

bere fé profìteri, non poflcféàdata refponfìone difcedcre. Prarfés monuitîllos
nunquamCatcgorice,fédper SI conditionalefcmper refjiondereirotunde&Cate*
gorice efic refpondendum. Dwinglonius refpondit, Candide ipfbsagere, ncque;
velie decipere ac propterea ira rclpondere.
, D D. Delegati monueruntjcaufàe
nihil elle, quarc ipfì de candore quoque D D. Dclegatorum totiufque Synodi ,
dubitaênt. PtEcfes flibjunxit, Synodum loqui piane ripfbsautcm obfcure:à Synodo

enim ehm libertatcm, quam omnia jura divina &: humana Citatis conccdunt> de- ,
non itaque opus effe, ut iìib ambigua illa

ferte ipfìs promirti: Se obfcura loquutione
/iibtetfugiaqua:rerent3Synodumq-,legibus,quasadniittercnecdcbeat,neopofIìf,ad-
ftringereiit.
ito ACTA SYNODI
ftritigerent. M.Epifcopius,ofledi Uhi penjt,quidnam inrelponfis fuis meritò defide-
raripofl'et?AdquxPraciès,fàtishocjamdidumefl'c,quodRÌmirum Syliodiautorita-
tem non agnof"canr,ncq; juftis, ubi opus Ut, illius velint cocixcri legibus.Rcm elle in-w
auditam,citatos judicibus agcndi modum velie prarfcribere, &dc eodemilliscon-
troverfiam movere. Poppius dixit, Liceat nobis illa, quam pctimus/frui liberta-
te. Quicquid Illufl:. D
D. Delegati nobis man daruri {unt,aut faciemus, aut pa-
ticntcr fercmus. Refpondit Prîès Decreta Illuft. DD. Ordinum Generalium
:
& Synodi,rufncerc iplìs debere: ilìaeil'e clara &

a:qua cxceptiones autem quas
:
adfcrrent, ambiguas dfe &

nullius momenti. Niellius rogatus, utrum ad pro-
poiìtam quieftionem refpondere vellet: dixit, Qiia:in;ionem cilc intricatam. Non
poffe fé ex tempore re/pendere. Se reipfà nunc experiri , eam libertatem , quac
arqua fit,ipris non concedi. Cum enim rufpicio nuper tantum cflet, fiiturumjUC
Perkinfij, Pifcatoris, aliorumque errores , quia mulris aliis in his quoque re-
gionibus condemnantur, producercntur , ftatim prarcifhm libi fuiffe hanc liber-
tatem. Adeo ut crimen lìt vel nominare eos , quos errare facile probari poilìt»
RefJ3onfum ei fuit , non vere , fed per calumniam ifta dici. Rogatulque denuo,
num reipondere vellet , negavit fé , nifi prius refutatis fuis rationibus , refpon-
dere polle. Henricus Leo idem rogatus, dixit, fé citatum efl'e, ut iliam propo-
ncret ac defendcret fententiam, non, ut adfcriptum refpondcrct velie le liiam :
proponete, non alienam. Sed &

judicari non ex aliena, fed ex fua velie. Ro-
gatus denuo, Annon Icntentia in Collatione Hagienfi propofita iplìus ell'et, re-
Ipondit , fé nondum accurate perpendill'e rogare fé , ut liiam fibi proponere li-
:
ceret, ncque cogeretur declarare quid de aliena fentiret. Vczekius idem ro-
gatus refpondit , in eadem fé relponlìone perfiftere. Hollingcrus , fé uti nuper,
ita nunc relpondere. Nimis anxium pra^fcribi agendi modum, neque opus effe
lia^c Pêdagogica intcrrogatione. Ilàacus Frederici , le non perpendiffe Hagien-
fèm CoIIationcm. Pctere, ut permittatur fibi libertas fententiam fuam pro-
ponendi. Defiderare le , ut ad omnes rationes fuas relpondeatur. Ryckwaerr,
il liceat fibi cam quam peterent agendi rationem fequi , fé non habere , quod
adderer. Nxranus, all'entiri fé Collega: fuo Ilàaco Frederici paratum fé ad :
omnia interrogatoria relpondere juxta tenorcm Citatoriarum: non interfuiffe fc

CoUationi Fiagienfi, ncque ifto tempore funótum efl'e minifterio. Efl'e remexi-
gui momenti , fi primo loco permitteretur fuam explicare fententiam ac mox re-
fpondere. Prillare autcm illud, quia forte in eius explicatione , in multis fa-
tisfaduri effcnt, de quibus poftea non opus interrogare. Non pofle quac-
effet
dam ab ipfis piene explicari fi interrogationum limitibus circumfcribantur. Re-
iponfum ei fuit, eo<lem rem redire , live primo loco, ad interrogata refponde-
rent, fivc primo loco fententiam fìiam fcripto explicarent. Et quandoquidem
à Synodo decretumjam efl'e t , atque injundum, ut ad ea , quae proponeren-
tur, primo loco refponderenc , non deberc ipfos de hoc ordine adeo prxfradte
contendere. Neque enim interrogationum limitibus ita circumfcriptum iri,
quemadmodum exiftimarent liberum enim ipfis fore , poflea ad hanc declara-
:
tionem femper addere &: exponerc qusecunque ipfis ad plcniorem fententi^fc dc-
clarationem addenda viderentur cumque urgeretur ut relponderet'-, dixit,
:
Citatoriis fé inha:rere. Ofljendit ei Prxlcs, cas non pcrmittere ipfis libertatem

non circumfcriptam , nec per eas prohiberi, quominus Synodo interrogare eos
liceret. Relpondit, Interrogatoria illa fore llipervacua , fi in anteceffum fen-
tentiam fuam piene dcclararcnt. Significavit Pr^lès, Decretumjam effe ut prius
ad interrogata rclponderent. Si ea ad plenam totius fentcntis ipforum explica-
tionem non fìifficerent , licere eandcm poftea plcnius explicare. Nzrranus ad-
didit, vidifl'e ipfos aliquod iftorum interrogaroriorum fpecimcn , ex quo facile col-
ligerent, per illa non permitti plenam libertatem explicandi quid Icntirenr.
Refponfum fuit. Si hoc forte fieret , permiflum ipfis iri , ut eam poftea, quod
&:ante didumfucrat, piene explicarent. Rogavit Na:ranus , cur ergo nego-
tium fibi focefl'eretur, &: à Citatoriis difcederetur Refponfum ei cft,negotium ipfos
?
fibi & Synodo faceffere. Sxpius fuiflc cxplicatum , à Citatoriis non difcedi. Sy-
nodi effe agendi ordinem prxf cribere hunc nunc efl'e à Synodo conftitutum , uc
.
ad interrogatoria icntentiam liiam cxplicarent:fi quidaduberiorem explicationem

poflea
NATIÒNÀLIS DORDRECHT AN^. ili
poftea deefle cxiiHmarcnt,pofìc hoc illos indicare , caufsequc Tua: nondum cflc fatisfa
dum dicerc.Scmpcr cairn libei-tatem,plcnius le dcclarandi,conceirum ipfis iri. Quaie
moniti iunt,itcrum & quidcm fcrio,Synodo honorem iftum e.xhiberentût jam fahem
aliquandoadillius interrogata refponderent. Addidcrunt , fua quoque monita&
junionesDclegati:multifquc,utantea,probatumfuir, non effe Citatorum legcsludi-
cibus pr2iaibere;aut prò iUo arbitrio tcmpus extrahére. Epifcopius refpondit , li; M .
hoc non facere, ncque hocagere,ut protrahereiur tempus, fcd in fcriptofuo perere , ut
abllluft. DclcgaiisfpatiumprKlìgereturribi. Non effe cgvefiuros limites, fcd para

tos effe Dccretis parere, modo jufta ipfis conccderctur libertas. llluft. Delegati
refponderunr, toties nane juftam libertatcm clic promiffim , totics jam iplls impera-
tumeffe, utSynodo parerent. Vcilcac jubere ipforum Ampliiudincs,ut judicialehoc
eloquium,fidcm & obedientiam apud ipfos tandem aliquando iuveniret. Praefes ad-
diditjCum Ut charitatis omnia fperare, debere ipfos quoque bona omnia de tam Vene-
randa fratrvim Congregaiione fperare, pra:rert im cum ab eadem jufta & squa 1 ibertas ,
toties permiffa nunc eUcr. Non dèbere cxiftimarc ipfos,nuIlameffe sequam liberta-
tem ; nifi llib certis conditionibus promittcretur. Epifcopius rcgcffit, eandcm chan
tatem poftuiare ut ab iplìs bona omnia expcdarentur,addiditque, modo libi poftulata
concedcrctur libertas,&cxhibcrcn:ur qusfticncs.cffefeadeas refponfuros. Refpon-
fumfuit,quoddcconcedenda liberiate diccretur odiofumelfcactxdiofum toties in
,
hac Synodo rcpeti cum pra:fertim jufta libertas tamprolixe & toties concella & pro-
,
miffa ipfis effct, Intcrrogatodaautem ut exhibcrcntur ip(is, ncque opus effe,ncquc

ùfitatumin)udicijs. Epifcopius repofuit Qtud fitmorisinhacrefenefcire , fal-
:
tenividerifibihoca-quiffimum. Pynackerusrogatus , ut ad propolìtam quazftionem

refponderetjdixit Quja contentio tantum de ordine effe videreiur,fi interrogata ex-
:
hiberenturfibijliberumque effct eo pedc,quo jam poftulafsent, refponderc, recufatu-

rumfenonefsc: Ex tempore fé non pofserefpondere: yEquum efse , ut longioris
temporis fpatium libi concederetur. Declaravit Praefes, intcrrogationes obfcuras
non fore, fcd adeas ex tempore facile refponderi pofse, modo vellent. Qupd li for-
te quseftiones non faiis redeaut dare proponi ipfisviderentur,pofse ipfos hoc often-
dere , &Synodum juvare , ut de ipforum mente perfpicueconftarepofset.
Epifcopius addidit fé paratos efse omnia, qax ad ipforum &noftram falutenl
,
fufficere putarent,proponere & declarare. Dixit Prxfes, Peti, ut hoc ficrct,imo im-
perati iplls, ncque minus tamencos conqUeri & adhuccunftari. Sapmaidem ro-
gatus , refpondit fé nonefse legcsaccepturosabijs, quos in confcicntiafuapro
,
parte adveria haberenr. Candorcm hujus refponllonis dilaudavit Pra'fes , atque

haiiicéfse veram hujus tergiverfationiscaufaiìioftendit quod Synodum prò Indice ,
legi'.imo non agnofccreiit,ideoque refponderc noUe, ne fi refponderent prò Indice ,
eamagnoftere viderentur. Gofvvinus interrogatus dixit Refponllo mea, iti {cripto ;
iioftroeft exhibita. AffuerusMatthifius , rcfponfurum le efse, fi libertas poftulata

concederetur & interroganda; quJEftiones exhibcrcntur. Qutimque omnes decla
,
l'affent alia conditionc parere &

refpondere fc nolle,exire juflifunt.
Dimifìls Remonftrantibus,deliberatum fuit quid in hac cau fa, jam porroagen-

,
dumefset, ut llluft. ócPraepot. D. D. Ordd. Generalium maridaiis , & Eccle-

fiarum expcftationi fatisfieret. Prscfertim cum profeffi jam efscnt Remonftran-
tes; le non velie tantum ex fcriptis fuisjudicari , fed ex fententiafua quamnunc
habent,eamquead qua'fita Synodi declarare detrcclarcnt. Quxfitumfuit annon ,
témpusefsct,ut fepofuis prxteritifque hujus aut illius,quas peculiariter habcrent,fen-

tcntijs es prcccipuc examinarentur
, quasin fcriptisfuispropofuiffent , Scpubli-
",
caffent Remonftrantcs hadenus quia iftis Belgica Ecclcfia: jjotiffimum jameffent

.
conturbata^. llluft. Di D. Delegati,deliberationeminhorani quintam pomeri

dianamdifferri voluerunt, rogatiquefunt omnes Synodici ut fententias fuas fi id , _,
fieri pofset,per Collcgia,vel fcripto vcl viva voce,exponerent.
Q Se(sioo<:
j$i ACTASYNODI
Sess. Sefsione Quinquagefima quinta,

Lv.
Eodem die pofi JVleridiem»
ROgarum fuit Synodijudicium , de antcmeridianisRemonftrantiutn i-efponfió^

nibus arque aftionibiis ; ddibcratumquc fuit
quid porro tum cum illis, tum
,
agcndum.
in illorurii caufa eflet NonnuUis quidem inter Extcros prafcrtim ,
Thcologos vifi fuerant Rcmonftrantcs aliqua ratione propius ad illult. DDd

, ,
Delegatorum & Synodi voluntatcm accedere qui proinde exiftimabant exhi- , ,
bendaipfis effe inrerrogatorìa , ac mandandum , ut rorunde & perfpicue ad ea

refponderent. Quo bac ratione Synodus labore inquirendi ipforum ex fcriptis
fentcntianijfublevaretur , tcmporifquefierct compcndium. Sed potioribus fuf-
fragijs judicatum fuit , fi declarationes ipforum pcnitus infpicercntur , nihil aliud
ip(òs refpondiffe ,
quam quodantehac totics rcfponîffcnt , ncque advoluntatem
Synodi propius fé accommodare , fed adhuc in confuera & toties repetita tcrgi-
verfationc ac contumacia palam pcrfiftcre , ideoque dignos effe , qui propter liane
pertinaccm & invincibilem contumaciam , ccnfura Ecclefiaftica notarentur. Quanl
bynodus fuo tempore irrogandam fibi refcrvaret. Et quia toties tentata jam co-
rum effct pervicacia pateretque manifefte , cam nuUis rationibus , juffionibus^
,
aut monitis vinci poffe 5 placuit , Remonftramcs hac in re non effe amplius ur-
gendos aut monendos ; (td in caufê cxamine pergcndum. Quare ex confilio
mandatoque DD.Ordmum , ex ipforum fcriptis, cum communibus,tum fingu-
lorum,exa;ncn dodrina; effe inftiiuendum. llluftres Delegati hac de re fenten-
tiam rosati Remonftrantes advocari juffcrunt , ijfque prxfentibus fuam hoc Decreto
,
fcntcntiam explicarunt. Quod pra:legi jnfserunr. &
ûa-ndoquidcm AmpliJJlmi atque genero/i Delegati cum moerore hacie^

nm ohferyarunt , ime citatos publica aatontate Kemonftrantes , etiam poji recita-
tum hoc in loco lUuHrijJlmorum atque Tr<epotentum Dominorum Ordinum De^
cretum , in eadem pertinacia ac contumacia perjìjìere ,
placuit ijfdem Genero-^
Jìs CHiobdilfimiJque Domints , fiare atque inharcre promulgato pridem ìUuJìrif-

Jìmorum atque Trapotentum D-D. Ordinum Decreto , eaque ,
quts hoc ipjò
continetur p£na. Vtque in fcriptis KemonBrantmm ,

qua publice ab omni~
biiJ legtwtur , eorumque examine pergatur , ex ijfque tota , quantum poteri
fieri , doElrma , quam tuentur haUcnus , ac fèntentia , eliciatur- ^laudani

infuper ?>• quidem prò autoritate Tiemonfirantibus precipue ^
poB declarationem,
toties, atque etiam hoc , tum a Delegatù^tum a Veneranda, hujus Sy-^
tpfò die
nodi Prafide^ tanto cum labore ac moltflia ^ ut fi qua ad explicatia-

repetitam
nem aut defenfionem eorum qua ab ipfis fimi edita , aut habent aut adferre ^
pofitnt , ea exhibeant. Ita tamen , ut potefìas illù concedatur^ cogitandi^
an Synodicis Decretis pridem promulgati^) die Lmix , ^quidem ante mcridiem^

morem fé gefluros^declarare njellsnt. Dordrechti xi. Ianvarii. AwNa
DOMINI, M. D e- XIX.
Prac-
NATIO N AL IS DORDRECHTAN^. i8|
Praciedo hoc Decreto poftularunt Rcmonftianrcs , apographutn cjus fibi con-
cedi. Rcrponfum ìUis fiiit ab Illuftr. D. D. Delegatis,apogiaphum ipfis darinou
polle , Ibd permittere , ut iplìs hoc itcrum atque ircriim relcgerctur. Fuitque ad
illorum petirioncm iterum dilhnde praeledum. Mandarunr edam Delegati, quia
Epilcopius ante Meridiem dixilìct ,
paiaios fé exhibcre plcniorem primi Arti-
culi explicationcm omnia qua' parata habcicnt Synodo cxhiberent. Re-
, ut , ,
fpondit Epifcopius fé non dijiille, paratos fé jam elle

, fed pàratos brevi fore. ,
Prasfes cum monuit ne hoc negare:

, ncque enim à quoquam alitcr fuifle Intel-
:
ledum, Atque hoc eo conlìrmari quod fcriptum aliquod in manibus habue-

,
rit,
porrexerit , atque ollenderit cum irta diceret tanquam fi hoc eflet illiid
, :
paratum fcriptum. llle nihilomiuus,ia ifta ncgatione perlìftebat.
S E s
Sefsione Quinquagefimafexta^ LV I-
XII. lanuarij , Die Saturni ante meridiem.
HAc
rum
Scfifione ledac funt binae Amplifs.
prioribus ad Synodicas refpondcbatur: quibus fignificabant
Magiftratus Campcnfis ìitcrae,
,
Qh?-
daturos le
operam , ne Ecclcfia Reformata iir illa civitate qua addióta eflet Conrra-Re- ,
monftrantium fententis uUa à parte adverfa, injuria aiit ignominia adficere-

, ,
tur. Monuifle etiamferio Miniftros Rcmonftrantes ne inconcionibus fuisple- ,
bcmadverfus Ecclcliam illam concitarent. Alieris à Synodo petcbant , quan=

doquidcm duo Miniftri Vofkulius & Schotlerus , ad hanc quoque Synodum ci-
,
tati elfcnt & Ecclelìa Campcnlls omnium Paftorum fuorum fmiul opera carerc
,
non poflet , ut aut capita accufationum ad Vofkulium & Schotlcrum mitteren-

tur , quo ijs (cripto refpondere& apudEcclcfiamfuamm anere poflTent , aut fi om^
nino illis Ut comparcndum ut interim Gofvvinus & Matthilìus, qui in Synodo
,
inter Citatos Rcmonftrantes comparercnt , ad Ecclefiam illam remittercntur.

PraEle£tx quoque funt literx Prefbyterij Campenfis tum Remonftrantium qui- , >
bus idem petebatur tum Contra-Rcmonftrantium quibus le excufabat , quod

: ;
proptcr adverfx partisabfentiam, adprxfcriptum diem nuUos miliflet.

De pctitione Magiftrarus Campenfis & Prefbyterij P>.emonftràniium,delibcra-
tum aliquandiu fuit. Omnibufque accurate expenfis ,
potioribus futfrag'js ftatu-
tum , duos Paftores Campenfes denuo citandos elle
illos tempufque compari- ,
tionis , Pra;lìdis & Adfcflbrum prudentia; & cura: effe rclinqucndum. Monitum
deinde fuit ut à meridie ex (ìngulis Collegijs aliqui ad defcribcndum declaratio-
,
ncs Synodales Vltraiedinasconvcnirent.
Se
Sefsione Quinquagefima-feptima, S J-.
X I V. lanuarij , T>ie Luna ante meridiem.
ILluftres Delegati indicarunt Synodo , uti antca fxpe laboravcrant utCitatis Re-
monftrantibusfatiffacerent,itadie Saturni fupcriorcextremamadhibuiUcmanùjto-
tumq; pomeridianum tempus infumpfilfe moncndo,obteftando arq; imperando, ut de
notisquinq;Articulis,quibus Ecckliar. noltrarum flatus haftcnus fuifletperiUrbatus,
Q^ fcnien-
iS4 ACTA S YN O D I
lententiam !iiamcxponc-vent,cxplicarcnt,qu3ntuniquc judicarent ncccflarium de ,
tcndercnt :Scd &

pcrmilUìc ipfis iibc'rratcm,ui de Rcprobatione non tantum propnan-i,
cxponeicnt ddcndcvcti' quc,veium &
conliaiiam quoque impugnaicar mod j pcnc^ ,
Synodumrclinqucixtur,ut iifcrrciliahbcrtatc abuierCRUu- , jultis eani Icgibusccer-

ccret. Etiam in le icccpiiìc icfc , ni )ì plì:s piane hac in re à Synodo
, i piene làtilu- &
ciet prclpcòluvos ne querendi caulam haberent.
,
Fiulh-a tanicn harc omnia illis
propo(ì'.atuilTe,ncqucquidquam apudecsprofccilVe. Refpondilì"; illos fcripto Bel-
gico,quod paucis muia.isdenuo à Delega is piopoliuìni iplis fuilìer , moniiofquc
omncs effe, m
ei rubraibci-cnr:cum exilUmarent, ne iplornm-quidemjudicio polle
ampliiispeti,quampauloan;e ipiìpcnjllcnt. Condiiiones enim quaspropoluificnt,
pa-ncijldem veibisrcddidiffeipfis. Ncque irmcn panilo pcft levcifos, poiuiffcaddu-
ci,Ui illis fubfcribcrcnt: piovccaffe cnini denuo ad claululam Vigciimo 6: Nono ,
Dcccmbris, ab ipfis propoli- am qua: non tantum fapc antca à Dclcgatis , fcd & nu-
:
pcrrinio iplbrum D. D. Oidmum ic'cripto penitus rcjcda effct; Msnifetta cavil-

latione & ludibrio cornm,quas toro fere pomeridiano tempore cum ipiisefieniacla.
Vrigiiur tcrgiverfaiionibus illis finis aliquando im.pcnc c.ur& ad rem venirc-ur,
Synodus,annon hifceofficiisdecrciolllufir.
poftulare ipfos Dclcgatosut (Ignificaret
ac Pra:por. Ordd. Gcncralium latiffadum cffet. Quod II ita judicarct Synodus,
arbitrari le vocandos effe Remonftrantes ac poliremo jammcnendos
, u':DeaeLÌs ,
Illullr, D.D. Ordd. Generalium,eorundcm Deputatorum , & ipllusSyncdipare-

rent. Sentcniiam fuam ad Synodi interrogata cxplicarent fcriptumque ad decìa- ,
rationem primi Articuli,quod paratum Te habercdixiffent exhiberenr.ludicarc aarcm,-

in ordine agendi Synodo pcrgendum effe dei nceps qucmadmodum Dccre;0 llluft. r.c ,
Preepot. Ordd. Gcncralium conftitutumeffer. Vt autem Synodo couAaret quas ,
conditionesRcmonftrantibuspropofuiffent, fcripia illa recitari publicemandarunt.

Prius fcriptum Eclgicum hunc cxprimcbat rcnfumjdcverboadvcrbum Latine rcd-
dimm:
ll'ujlres, Nobiles , Dcmitn : Nos a.dpingtmus adfr&cedentMrefjonfinolìra,

Pr.tpetentes
^ ohUttoncsMiiA'S Gbiulimus , ingefrmo nonoBecemhns proxinê

ò- firipto exhthuimus
,
fr&terito , c^ undccìmo laniiarij, nos yaratos effe ad interrogata qiuk R. D. Pritfìdepro-

fofìtafuKt, (^ porro fufer fingtdU ex quinqne Articulis froporà foterunt jptrfjicueeâh-
folute refpondere , (^ refponfanoftrn fìmid cum expUcationenoftrafuperfingtdisArticidkt
quemadmodum n/neaà nolis fropofiti (jrexhibitìfunt , intra tenipm jnjl:r,r, Synodo e x-
htbere.
In quibus verbis cum manifefìa latercr ambiguitas, urpote cumitcrumad'efpon-

fum iuum vigellmo nono Deccmbris cxhibitum provocarcnt, lUuftrcs Domini
Deputati quod (ubfcquitur conccpermit , didifqucRemonftramibusutipfi fubfcri-
berent exhibuerunt:
Nosfiibfcripti declaranms,paratos noseffe adinterrogata,qu£ k R. D. Pr^ffìde Synodi no-

hls propcfltaflint yS' porro poterunt proponi , ex notls qtiinque articuUs CT diffìcidtatihus
ex tjs ortls , perfpicue (^ ahfolute fcripto atit voce prò oc eafone rei refpendere cr refonfa
nofira fimid ctim exphcatione nostra , ér fententia , intra tcmpfts juHum Synodo ex-
hibere.
A(5lum fub nofira

fubfìgn adone 6cc.
Qui prò fubfignationc, quam IlluCircs corum Amplitudincs cxpedabant , aim

prope fingala eorum verba, & promifìa contincret hxcitcrum verba fcripto cxhi- ,
bucrunt.
NAtlONALIS DORDRECHTAN^. ì?j
yt appareaf nos de ordine nomcontendere , j)r£cedem Decretufn fubJtgnaMus t eàlege^
ne no bis reliqn&tonditiones inrefponfo nojtro^/vigcfimo nono Decemhrisfinito exhihito êx^-
frejpi,denegentt(r.
De hoc Rcmonftrantiumrefponro, D. D. Delegati pctieruht , ut Synodua

fcntentiam fuam dcdaiarer, iìniulque , utriim Remonth-antibus non àbunde fatisfa-
tì:iim efTet. Quodlìlatisfacìum elTeexiftimaiet , annon judicarctjnexaminehujus
caullk, ex ipfoium Tcriptis fecundum Decretimi lUuft. ac Piaepot. Ordd. Genera-»
liumpcigendumefle ; denique, annon Rcmonlìirantes denuoad Synodum vocandi
eflent. Rediligenter &
niaiure cxpenfa, Afleflbres Scribae, 6c Exieri Thcolo-
,
.gi,conicnuentibus fulfragijsunanimiterdeclararunt , exiftimare fé , Remonftrantes

ineadcm etiamnum pertinacia, contumacia atque inobedicntia perfifterCi omnibus
modis l'atis luperque indultuni ijs imo plus xquo concelllim
, Delegato- ;
rum acquanimitaie , totiufqucadeo Synodi patientia multumque abufoselìci

, diu
Saiisapparcie,peninaciameorum nulla raiione poffè frangi. Bona illos confcien-
tia &potuifi'e&debuif:~esquiirimis lUuftr. & Ptacpot. D. D. OrdinumGeneralium,
eorumque Delegarorum& Synodi Decretis morcm gcrerc Libertarem ipfis ple-
niorcm concedi non poiuiffc quam qua; toties à Synodo oblata òcpermiflafuir»
,
Puifie quidem vifos fuperiorc die Veneris palilo propius ad Synodi voluntatcm fé
accommodare. Quam ob caullam etiam nonnulli Inter Exteros Thcologos exi-
ftimanenr,quat:ftiones interrogandas ipfis elTc dandas, ut ad eas refpondcieat •
led ex
hac polbema ipforum rcfponlìone nunc intclligere fé ambiguis ipforum promif-
,
lìonibus deccptos fuiife ac proinde quia apparet nullam fupercfle fpcm eosadme-
:
liorcm mcniem reduccndi , arbitrari miflbs elle faciendos &

à piaefentia Synodi
,
amovendos. Vocandos iterum in Synodum eflCjUt haecipfisindicen tur. csterum

paucifllmis cum ijs elle agendum uenovis caviUationibus tempus iterum protrahe-
,
reni,ac deinde folemniter ex Synodo efle dimittendos. Ordinemvero agendi , De-

creto lUuft.D. D. Ordinum Generalium pra:fcriptum , in hujus caufx examine,
porto fequcndum cfl'e. Auditis Exterorum Theologorum fuffragijs , judicarunt
D- D. Delegati ,neceflariumnonefse , ut in perquirendis Provincialium fuf-
fragijs peigeretur. Voluerunttamen Remonftrantes advocari ac poftrenrto Dele- ,
garorumac Synodi nomine ipfis imperati utvcljam falrem refponderent Catego-

,
rice: an fimpliciter acfme ifta,quam jàm toties adjunxerant conditione, DecrCiO

,
Illuft. & Prarpot. OrdinumGeneralium,hu)ufque Synodi parerc,ac in lem pracfen-

,
tem venire vellcnt. Vocati Remonftrantes ccmparuerunt, juflique funt lìmplici-

ter & Categoricc,ad fuperiorem qusftionem refpondere. Qui Synodo fcripturri &
obtulerunt. Quo fignificabant, etiam ad camqua:ftionemjam refponfumefse. luf-
ferunt lUuft. Delegati,utfmguli viva voce prò fé refpondcrent. Quj dixerunt fin- ,
gulos buie fcripto fubfcripfilìe , atque in eo adpropofitam quaeflioncm Catcgoricc

refpondcri. D.D. Delegati dcnuo monuerunt, ut finguliviva voce refpondcrent:
habere caufsas fuas,quare ita refponfumvelint. Uliperftiterunt in priori rcfponfo,
dixeruntque Omnium refponium planum atque apertum fcripto ceni ir.eri
, om- ,
niumque manu illud efsc fignatum. Pracfes iterum rogavit lìngulos anrefpon- ,
derevellcnt ,
juflìtque utfimpliciterper Ita &Non relponderent- Dixerunt , in
libera Synodo fcmper licuifle de fcripto refpondere. lufserunt tandem Delegati,
ut hoc fcriptum iplis traderent. Illi petierunt, utliceret ftbi fuum publice prêle-
gere.Quod cum non pcrmitteretur, tandem ipfis Delegatis ttadiderunt. Qui man-
darunr,iu fecederent Atque interim altera illius pars eft praelcfta qua: relponfio-
.
;
nem ad Illuftr. D. D.Dclegatorum atque Synodi petitionem continebat.Cui pro-

lixa Thcliumde primo ipforum Articulo adjundaerat explicatio. Scriptum autem
«rat hujufmodi.
«1 Nobliftìmi
i8^ ACTASYNODI
NobilifTimi D. D. Delegati, Honorande D. Pr^fes,

ReverendiirimijClarifTimi, Dodiflimi Viri,
Patres ac Fratres.
QVanquam inviti denuo in hnnc contentionU cf- dijceptationii cum Veneranda Sy-
nodo arenam protrahimur j in qua , aut'xaujfa noHr& ^ 'ventata quam exfenten-
tia noHra, defendendam fifiefimm , ultronei (^ inconjulti froditores audiemu4 ,
fi illi
morem geramus ant fi renuamus , Synodi CT ftthlic£ autoritatis contemptores audiemm^

;
Tamen quia inpr^fentiarum rejpondcndt necejjìtas rurfiim impofita efi, exisiimamtis nos
gemino quorum prius l'igefimo nono Decembris fcripto exhihinmttSy
nofiro refponfo -,
pofierius undecima hujns menfis lanuarij , in ipfo quoque Synodi confejfu prtelegirnus , ó*
ad pofiulatum R. D. Frafidis Rever. vefirls tradidimus , ojficio nofiro omnibus,qui &
fcriptorum ifiorum argunientum penitius excutere -volent , ahunde fatisfectfie.
jQuippe in quihus fincere ac candide obtultmus , nos piene ac piane ea qua decet mo-
deflia explicaturos fcripto fententiam noHram-,eandemque eodemmodo defenfiiros,ó' eon^
trariam fententiam Contra-Remonfirantium eorum quos UH prò Orthodoxis ha-
',
^
hent , fcripto quoque ( ncque enim ad juflam collationem ac difputationem 'venire no-
his datur ) refutaturos , quantum poffumm ^
neceffariurn effe judicahtmm : ^}mrf
etiam fi quid in explicatione 'vel dcfenfione defiderabitur , ad qu&ftiones omnesfi 'vel
fexcenta, 'velmillen&forent , citra ullam tergiverjktionem , -vel fcripto , vel fi res
patiatur , viva voce-, pereos , quos maxime tdoneos judicabimus , rejponfuros , reli6lx
lllufi. ac Nebiliff. D. D. Delegatls de tempore dtfpiciendi potefiate. ^tiia tamen Syno-
dus in his nostris refponfis iterata , jam aliquoties non acquievit , é^poBprdleSìum nobis
lllufir. ac Prapot. Ordd. Generalium Decretum , ipfis denuo D. D. Delegatis vifum
futt , fiiperiore die Venerìs Sefilone vefperttna , novo Decreto nobis mentemfuam dr vo-
luntatem fignifcare ( licet plerofque Clariffimorum Theologorum Exterorum fufiragijs
, quo nomine
fuisfcripto exhibitis petitionem nofiram non prorfus improbaffe intelligamus
fiobisgratulamur ) nos itti haBenns fummarum potefiatum rever entes fuimtis , ita nc-
que nunc quicquam , quod Nobilifitmos D. D. Delegatos jure meritoque offendere pofilt,
aut debeat , adfiipra diBum ~Decretum, quoad ejus tenorem ex fola recitatione percipere
licuit ( ncque enim plactiit ipforum Dofninattonibm , apographum nobis concedere)
refpondebnntis. Alterutrum ex mente (^ voUmtate iflius Decreti nobis tncumbere vide-
mus ; aut ut faciamus , quod nobis injungitur :aut ni faciamus-,po2nam incurramus , qux
nobis denuntiattir.
ûpd faciendum prxfiribitur,illudefi, ut morem geramus Synodicii Decreta. Verum
hoc nos nonpoffeper confi lentiam ,jamfiepiu-sfignificavimus,quin Synodi mandatum abaqui-
tate naturali recedere , ^
nobis ea , quddivuui voluntati contraveniunt , prafiribere ,fujè
fatis jam ante probavimus , atque idcirco etiamnum in illa fententiaperfifiimus : nequa-
quam tamen ijs Synodi Decretis refragaturi , qim apud confcicntias nosiras judicabimus
re6l£ rationi d^ Dei Verbo confentanea efie. ûpdfi vero ob hoc peena cum Ecclefia- ,
fiica tum Politica digni cenfebimur ad patientiam d" manfuetudinem

, quod Chri/ìia- ,
norum efi , nos componemus , atque hic preclaro ijlo Hilarij di£to nos filabimuf:
Ecclcfia dum contcmnicur, pioficit : dum licditur, vincic : dum arguicur,

inceiligit: tunc ftar^cum luperaii videtur.
Interim judicent ^quiores , annon a praxi Ecclefi/x. alicnnm fin d" alienifisimum effe
debeat-, utillis qui ad caufiam libere dicendaminforo Ecclefiaflico ( ubi res Religionis qu&
,
confcientiamfipe6iant,examinantiir ) citali venerunt , politica etiam poenxdr fiuppliciain-

tcntentur , aut intentata mox infiì>iantur. idqueobhoc , quod Icqibm in manifefium
caufafuit (jr veritatis prxjudicium conceptis ,obtcmpcrare propter confiienttam, additis ra-
tionibtis htijus fui fMi^no/i pofiint.
Jllud
NATIONALIS D O RD R E C HT A N ^. 187
lìlud ìnfuêr hic ferioVeJìris Rever. inculcatum velumtn , nos de ordine , qui in Refpon-
(ione ad quxstiones a R. D. Prafide f>ropcncndas éf fentcnti£ noUrx explicatione obfeT'-
vari debeat , non contendere; qmn dte Sabhathi iam froxime elapfo NobiliJ?. DD. De-
legatis hunc fcrupulum exemijfè c^ refônftone brevi /cripto comprehenfa fgntficajfe ; nos
,
Jìmiil éf Rijponfiunem ad qnxHiones lam dióìas , explicationem jcntentim noflrni Sy~ ^

nodo exhibttnros ejje yfalvis manentibfti altjs conditionibta refponfo nojlro xxlx. Decembris
CJr ATI. huitts menfis exlìibito exprejjis,
Cceteriim qnandoqtiidem I)D. Deìcgatis 'vifiim fiat , eodem fuo Decreto nobU impC'-
rare , ut Synodo de jententia nojlra ex publicù fcriptà antehac editis iudicium latura , ex
infttpertradawM ^qtmfcriptls tUis ad plcniorem explicationem (^ defcnjìonem fententix.
noJlrA addenda pntabimui En inprxfentiarum Vesirls Rever. efferimm explicationemferi'
,
tentix nojlrxcitca prtmum Jrticulum de Pradcjìinaticne , quem nuper decem Thejibus

comprehenfm Sjnode exhibunnm, Îtuts tujlum tempm na£ìi rattomhus ex Verbo Dei
^ re£larationepetitî munire actueri parati Jumtti, atque hoc pedein reliqusrum Articulo-
rum pertraÉìatione procedere.
Subrciipta erant omnium

nomina.
T Terum vocati Remonftrantcs funt , iterumque finguli rogati an in hoc re= ,
-*fponfo fcripto jam exhibito peififteient ? Relponderunt ad unum omnes , fé

in co peifiltcre, juAlque funt llnguli, ut iili quoque fcripti illius parti, quse re-
fponfionem iftam continebat rubfcriberent. Quod fadum eft. Quia vero
, &
in prsledo quoque fcripto declarabant intellexille fé pkrofque Clariffimorum ,
Thcologorum cxterorum fuffragijs fuis fcripto exhibitis, pctitioncm ipforum non

prorfus improbaiìe, quo nomine fibi gratularentur ; Prsfcs indicavit i)s, poflcil-
los ex ijfdem audiroribus intelligere , eofdem illos Theologos cxteros poftre-
mis deceptos fé
fuffragijs fuis declaraffe, à Remonftrantibus fuperiori illa decla-
raiione ,
quamquia ab illimitata illa liberiate videbantur recedere , fccun-
ipfi ,
dum Chriftianam chariiatem, finceram arbitrati efsent , nunc autem intelligere,

eos in eadem poftulanda perfiftere , atque in ufitata pertinacia atque inobedien-
tia perfeverare Ac proinde exiflimare fé, indignos efseeos , qui in Synodo diu-
.
tius audirenur. Fuifse inter ipfos , qui fidelcm propofuerintnarrationem hifto-

ricam , quaoftendebatur , ifliufmodi agendi raiione abipfo comparitionis initio,
ad huuc ufque diem fuifse ufos. Caufam hujus peninacix hancefse prima-
,
xiam Ufi in prioribus fcriptis declarafsent , quod pio Icgitimo harum conrro-
,
verfiarum judicc Synodumnon agnofcercnt , fed prò pane adverfa haberent ac :
proinde flatim eos ab initio contra cam efse protcftatos. T helès exhibitas ca ratione
non confcripfifse qua à Synodo injunduiii ipfis fuifset
,
y£quilllma tum 11- :
luft. DD. Dclegatorum tum Synodi Decreta Isepius contempfifse , cum fenten-
,
tiam fuam julfi efsent ad interrogata Synodi plenius declarare ; hoc fxpius ipfos
detredafse nifi in anteccfsum illimitata ipfis concederetur libertas
, hoc eft, :
qua: non Synodi Icgibus

juftis fed ipforum tantum circumlcripta efset arbitrio,
,
quanique Synodus concedere illis non potuifset. Hac arrepta occafione , Sy-
nodum diu detinuifsc. Et quamvis toties lUufliffi. DD. Delcgaiorum man-
datis atque etiam Illullriff. D
D. Ordinum Generalium decreto imperatiim il-
lis fuifset , ut ab eadem delitterent tamen in ea pertinaciicr pcrftitifse. Pref-
,
fos tandem pcnitius vilbs non tam libertati illi inharrere amplius, quam ordini:
An nimirum an vero potius dcclarationcm fuam
prius ad interrogata refponfuri ,
tradituri efsent Hanc ob caufam quofdam inter exteros Theologos , adeoque

.
ipfos Delegatos fperafse tandem aliquando ìw rem prafcntem venturos

,
De- .
clarafse lllurtriff. ipforum Ampliiudines , multis rationibus allaboratum ab i-

pfis fuifse , ut adfaciendum officium permovercnrur fed conditioncs iUas, quas :
propofuifsent ,
prius de illimitata Ubcrtateiterafse; Idemquc in fciipro jam poftre-
«lum exhibito fccifse.
Q_4 Quo
i88 ACTASYNODI
Quo ùào mauifefte debitum Decretis Dclegatorum ac Synodì obfè-
lUuftriff.
fequium dctredafle. ^quirati , lenitati, manfuctudini coiundem , ut & Synodi,
nihil pra-terartcs, fiaudes, ac mendacia oppoiuifle. Adeo, utimerExicrosTlieo.
logos non nemo qui pionuntiaiit publice , dcfinere illos co modo quo
efset ,
cce-"
pilsent. Fiaudibus coepifsc ac mcndacijs , mendacijs fraudibus dclìneue. & Ac

cum hoc elogio dimittcndos, Quippe Epilcopium, quemadmodum initio aftio*
nis ncgaverat r.liud fé ex em piar ora.ionis fuse habcie, cum pollca tamen com-
,
pertum fucrit, bina habuifse He pollrema Seflione iterum negafseà fé diftum,

:
ad cxhibcndum declarationem primi articuli pararos le efse ; cum tamcn id di-

ferte dixcrit 6c porreda manu fcripaim oOendcrit.
, D e v m infpedorcm cor*
dium artes illas omnesvidere, & Synodi finccritatcm cognitam habcre eampa- :
ticnter diuque obcdicntiam illorum cxpedafse, prò ipfis orafseDeumque

ut a- ,
lircr agcrcnt , fcd omnes illorum adiones plcnas fcmper artium fraudinm , , &
illufionum fuifse ac prcpterea , cum Synodo per ipfos inceptam cum illis aòlio-
:
ncm continuare &

tranquille ac fedate agerc , propter eorum pra;l"entiam non
licuerit , ex Synodo eos dimitti. Qupiiefcunque vero Synodus aliquid ab
ipfis poftulare vellet , indicatum hoc ipfis iri. Et quandoquidem ab ipfis con-
tra Synodi atque ipfms fummi Magiftratus jufsa ac Decreta muhiplex commifsa
efset pertinacia, Synodum toti orbi Chriftiano patcfafturam, fpiritualia libi non
dcefsearma, quibus illam vindicare portìt, juftiffìmamque fuo tempore ccnfurani
illis irrogatum iri. cujus arquitatem quin toti Chriftiano orbi probatura fit, Sy-
nodum non dubitare. H^c cum illis dida à Praefide cfsent , furrexcrunt , atque
ex Synodo difcefserunt. Epifcopius inter difcedendum adjecit , Adha:ccum Sor-
vatore noftro lefu Chrifto filebimius, qui judicabit aliquando de fraudibus ac men-
dacijs no ftris. Naeranus , Provocamus ad judicium Dei, in quo illi qui nunc fé-
dent ut judices , tunc judicandi ftabunt. Alijs de illata fibiinjuria protcftantibus,
llluftres DD. Delegati denuo ipfis impcrarunt , Ne quifquam illorum fine fua venia
urbedifcederet.
s=^^- Sefsione Quinquagefima o6tava,

Eodem Die pò fi meridiem.
QVia Remonftrantcs ante meridiem fcriptum admodum prolixum ad dedat-

rationem primi Articuli exhibuiflcnt ; quaefitum fuit , qua ratione illud cunt
omnibus commodiiTime coinmunicari pofset, ut tanto accuratior eius a tota Sy-
nodo haberi pofset ratio Vifumquc fuit , efse defcribendum ab amanuenfibus,
:
nedefcriptionc ejus, Synodiadiones interrumperentur. Atque hanc fcriptionem die ,
fcqucnii ante meridiem efseinchoandam.

Et quandoquidem ijdem Rcmonflranfes fententiam fuam ad interroganda I
Synodo explicareomnino tunc detredafscnt , ac propterea dimifsi efsent, delibe-
ntum fuit qtta ratione & ordine porro in examinc hujus caufae ex ipforum feri-
,
ptis pvocedendum efset ut piene & debite caufae fansfieret , viaque quam bre-
:
viffima negotium cxpcdiretur. Afsefsores , Scribae &plerique Exterorum Theo- ,
logorum ,fententiam declararunt. Sed quia elapfum erat tempus ita ut totius ,
Synodi judicium togati non pofset, dilata eli in diem craftinum haec deliberatio.
Sefsione
.
NATIONALIS DORDRECHTANvE. iS,
Sefsione Quinquao[efimanona, ^'^'•
X V. lanuarij y Die Martìs ante mertdiem.
HAc funt.
ScfTionc, przccdciitium aliquot Seflìonum Adaexaminata atqucapprobata
^^'='
Sefsione Sexarefima,
Eodem die poft Mcridiem,
ROgara funt fuffragia rcliquorum de modo in cxaminc quinquc Articulorum poft

hacfervando:audirifque lìngulorum judicijs, &Illuft.DD. Delcgaromm con-
filijs ftatutum eli
, ex illis omnibus Decretum unum efleformandum , quod poftea
,
òynodo pralegeretur, atque ab cademapprobaretur.
Sefsione Sexagefima-prima, Lxi.
XVI. lanuarij , Die Adercitry ante mertdiem.
Thefes quidam , quibus Rcmonftrantium de Articulo

P fccundo
RopofitSE funt à
"*•
Pracfide
fententia explicabatur.
Piacledum fuit Decretum, de modo in examinc quinquc Articulorum pofthacfcr-
vando ex potioribus fufFragijs huncin modum formatum
: :
Coliatù dilìgenter per Tmfìdem Ajfejfores a^ Scribas , ex prajcrtpto Il/ufi
DD. D elega toruwfy /^fff^tg^js omnilta, tum Jcripto ^ tum ijiya '-voce fuperiorthu*
diibtis in yenerandii hac Synodo diSiis,Juper modo agendi circa, examen f^judicium
quinque^ quos <-vcca7it y Articulorum y compertum eji plurimù piacere, ut/inguU
quampr.mum ColL'gia y ad examen illud tnjlttuendumy judiciumqueformandumfi-
no p accinger ent. Ac primo quidem locoprimum Articulum in manus [umerent. In
CHJHS examine [ut O^ deinceps m cteterorum) ad interrogatoria i^ Theps à Prafìde
diciatas {ut ^ poflea diEìandas) quilibet inprimis attenderent. Siquù tamen plura
qiuc tdfintentiam Tlemonjlrantium proponendam atque explicandam facere poffent,
qu(Z lortemThefìhiu aut intenogatorijs iflls indicata, non ejfent , addere ijellet O'
pojpt , id cuijue liberum relinqueretur. Et ut privatim fìngula, CoUegia ante me-
ndiem de hoc examìne cogitarentyita poft meridiem y ne Synodtu intermijpi ac nulla
Auditorum peclatonimqueex omnibus pajjìm oris quotidie accurrcntium ratio ha-
heri ijideretur y
publicu-s {nifi omnino res ipJàaliudpofiuLret) celcbraretur con-
ymTta. In quo pottpima Remonjlrantium armmenta , maxime ex Scripturis
i' pr'-t: :i ^ i: '.r*ì'tique adeo ad contraria fintentias rationes , maxime ex ijfdem
Scripturù
ij>o ACTASYNODI
Scrìbtiirùfetltasrejponjaproùonerentur atque excuterentur $ frteemtlhusD. D.
Doflorihus ac Vrofeffonbus , tumNoHratibus , tumExteris , ad denommatio-
nem Trxjìdis: '^liâ interim Jingulù libertate^ diSiù addendi ^Jùamque de prò-
tojìtìs argumentisfententum dicendi. ûare neceffè quoque ejfe ^ ut qudibetferio
deargumentù iflis 0* féfoonfiombm a-pudfé cogitaret ac meditaretur. Daturum
autem oùeram finguUs ffiombiis T^racjtdem , ut de qmbus vroximapjsiene agen-
dum epetûmyerfk Synodo confiaret. Acjì quù efet, qui de realiqna^de qua forte
a Vr^fìde monitum non efet, judacium Synodi audire , fùa <icjei aliorum caufa,
dejideraret ; ejus fi ùnvanm Pnefidem compellaret ^ rationem habitumiri, prout
ipjè adhibito confilio Jdfejsorum c!^ Scribarum, ac/ìopus efetettam plur/um , ex
uju Synodi , aut ejus rei, de qua azeretur , ejp exif/imaret. ludicium de quolibet
oArticulo format um , addi tu rationibiis , quìhus fubnixum effet , Trinfidi priva-
timexhibendum idonee de omnibus Articulis judic'mmformatumj ly fìmiliter ex-
hibitum effèt.
Rogata fuit Synodusûtrumhicc agendi ratio Decreto expreffa piacerei. Fuitque

pluribw fujfragijS approbata. lUuflres D- D. Delegati,idem rogati ,fibi quoque
non difplicere tefìatifùnt. Acfìatutumfuit ^frimi Articuli examen ,proxima die ea-
dem ratione inchoandum.
S E S S.
Sefsione Sexagefima-fecunda.
XVII. lanuarij , Die lo'vis ante

mertdiem.
COmpavuit,atquein Synodum folcmniterfuit introduftus Revercndus&CIaiif.

lìmusVir. D. Thomas Goadus S. Thcologia; Dodor, à Screnifs. MtgnsBri-
,
tanniac Rege mifsus , &in locum D. D. lofephi Halli, qui pioptervaletudincm,

pa:riam repetCL-ecogebatur,luffedus. CuJLiSjquanquamabfentiSjfcriptum publice
iedum ert, quo idem Doftor Hallus,luculenter fané atquehumaniflìme,tx)ti Syno-
do vakdicebat.
Vifumque eft eidem , à Pra:fidc,uno Aflefsorc Scriba , vicifTim valcdicendum. &

Pixledas quoque funt lUuft. &Pixpot. D. D. Ordinum Genei-aliumliterie,qu^de
bacfurrogatione teftabantur. Habitaque infigui ad convcntum oratione , acpra-lìito
ab ipfo luiamento Synodico,intcr membra hujus Synodi admifsuseft.
Clariffimus Vir. Dodlor Sibrandus Lubberrus publice Qnaeftioncm hanc explica-

vir,VtrumexhirceScriptura;locis, Ioli. 3. 16. 6. 40, Hcb. 11,6. i. Cor. & &
1 . 2 1 . probari pofsit, Decretum defahandisfdeiibiis, effe tntegrum de pr&deflinAtione aA
fklntem Decretum.
Depurati EcclefiaECampenfiSjfcripto fummam Ecclefia; iftius ncceflìratem indi-

carunt, pcticruntque , ut cidem quam pnmumfuccurreretur.Vifum fuit, die Lunx
proximo,privatim, à quibufdam,quos libi adjungerct Pra:fes, audiendos cfse. Rogati-
que funt llluft, D. D. Delegati, vt & ipfi quofdam ad cognitionem hujus caufce ex ip-
forum numero adjungcre dignarcntur.
Sefsione
KationaLis dordreghtan;^, m
Sefsione fexagefimà-tertià, e
O
'
Cj ' E S S.
Lx I i I,
XV 1 1 1. lanuarij , Die Veneris pofi meridiem.
j^ Lariflìmus Do<3:or FrancircusGolnàrus,publicc de genuina fignificatione vocurri,

^'-Êligere,cletì:io,&electi,difleruir,probavitque;nequecxhifcevocibas ncque ex ,
lccisEph.1.4. 5.6. quos accurate cxplicuit,prDbaii pofle, fubjcftam ekdionis effe

Fidelcs pcrfeverantes. Habita:que fuere fupcr eadem qusllione amica; cpy^TOc^^f
&.differtarioncs.
Sersione rexagefinia'quartà. 5 E s s;
XXI. lanuarij ^ àie Lutióì ante Meridiem-,
pRa:]ectum publice utraque lingua Belgica & Latina Decretum feu Declaratio, ,
-^ llluft. &.Pra£por. D.D.Oidd. Generalium, fupcr Rcmonlkantium ex hacSyno-
do dimifTione quod itahabebat.

:
DECRETVM.
i~\ Rdwes pxderatarum 'êlgij Provinciamm Generales , auditù die heêrno ih
Jlhinriumatque Fr^fotentHmCelJìtudmumJiiarum conyentu, qua praje?ites
ìpsts expofterunt Generojtfjìmm D. VValrarvilis , Dominm de Brederode , "Barò
Viitme e^ Arneydx , BHrchgrayitfS VltrajeSìi , Oôrdelo/ia I>ominuSi ^c Domi-'
nus item JF/ugo Musim ab l/olij, Sques^ Frcctor Dordracenm ^ Striensis ditionù
Tìalltyiis, prieterquc eos '^yerendus Hermannus Taukelius Ajfejfor , Veflmìtem
f/ommiftj OXationalù Synodi Scriba ; Middelburgenfis ac Leydenfìs Ecdefià
Minijtri , pariter à Dcminù Politica, quos ad U^tionalcm , quce Dordrecht i nunc
habetur Synodum , tì/orum lllujìriffim^ ac Trxpote?]tes delegarunt CelJìtudtneSy
Delegati arque rrAJJl ^ ut ex ijs piene l'^dem jfUuJìrifjimi ac T^r^potentesintellige^
TrcntTômim^qu^cunque in eadvem Synódo , pofl T>ecretumfùum primo fanuarij
datum,ijsqu€ c^nos eo tempore ]am antedicìi Domini Politici itidemdelegarant, tra-
dì tum , aElaatque gefla Jìint j auditìi item acprxleSìù zASìis omnibus originU-
libUi 'Decretijque tam Politicorum qiiam Ecclejìajìicorum nomine ibidem prò-
mulgatù , omnibufque Citatorum Kemonjìrantium a die Iodìs , mcnfis hujus ter^
tio , upûe addiern Luna ejufdem menjìs hupis lanuarij decimum 6^ quartum^
inclufi've jUt loquuntur,partim /cripto exhibitis , partim yiya ijoceredditis in ea-
dem Synod" refônfìs , impnmù autem eo quod die Veneris Jdnuarìj undecima
ante meridiem ijdern Citati Kcmonjirantes, in eadem Synodo ,pripto exhibuernnt
reJponfiyUt^ ReyerendorumD. D. Exterorufn ac ProyincialiUm Theologorum
jadictjs , atque eorundem D. D.Politicorum Decreto ^
quod poHeapromuljâtnm
efl \ wpTimis autem ^ peculiariter andito (
quemadmodum ante-difli domini
Jcripto coram expofterunt ) qualem quantamque operam ijdern Domini Politici
dii
ipi A e T A S Y N O D 1
die Satur/ii tdnuarij x 1 1. al; bora ctrcitùr tenta ad horam clrcitef oBa'vam nà-
^.t'vennt y ut j amante dichs Ke'monjhantes Citatos eo addncevefjt , ut pltip
quxtn icquts jttjìijque tu7n Illujirittm atque Frtepotentum ip/omm Celfitudinum
trìmo lanuari] exhibuù , tnm diSiornm Dommorum Politicorum pojimodiim
fecHtis ohedirent atque morem gererent Decretù^ auditù mjùper qH£ Jcnptoijdem
Domini Volitici, die Luntc^ decimo O^ quarto lanuarij ante meridiem , fùper om-
nibus jam. ante diciis dechirarunt atque expojùerunt} mtelligentes pra^fèrtim Ctta-
tos eofdem Kemon[lrantes ,
quorum fuerat rotimde ,
Jìncere ^ ac fine uUa tergi"
'verfatione rejpondere^mentemquefimm categorice,prout illù ab lllufirijjìmis atque
^r^potentibm ipjòrum Cclfitudimbus fuerat injuncium,ad propofitas ab Scck/ìafit-
to Prafide interrogationes explicare , loco rejlonfifcriptum exhibuijìejp/òrum de

primo Articulojèntentite pfiefixum , quodl^ ipfìiminlllujìriearundem Cclfit. Con"
rventu ejl prue le cium, ex quo tantum non manifejle apparet ^jam ante dicìos Citatos^
nullo pr orfili modo , ad ullam fefi obedientiam Decreta antediciis debitam compO'
Jùijjfe, Jèdutpublic£ autoritatis contemptoresjn omni tergiyerjktionum , effugio-
rum acfallaciarum genere,perfiitijp. Ft hac ratione^ bonum ac felcem hujus

tam diu exoptata Synodi eyentum eluder entâtque infruBuofitm redderent: pò (ire-
mo autem audito quoque atque ititelleclo , '^fetendifjimos Dominos Exteros
Theologos , unanirniter paribujìjue fitjfragijs atque fintentijs judicajp , indignos
effe eofdem Qtatos , qui in pojlerum m Synodo audirentur^cum prafertim piene i^s
ejiet fatùfaSìum , neque uUa omnino appareret fpes , foreut ad offcium redirent^
ideoque ex ipft Synodo effe dtmittendos , ut mpoferum ex pftefripto antediSii
decreti , primo lanuarij ab llluftriflmis atque IPrtspotentibus Celptudintbm

ipfòrum promulgato procederetur^ utque ex fcriptis eorum publicù atque explicationi-
hm^partimfcnpto,partim nji'và'ôce, tam in Dâtionali hac, quam in reliquis
Troyinciahbus Synodts ^ alibi ab ipfs ante exprejfs, eorum de dofirinaopimones

excuterentur , examinarentur , <^ fecunduì7t Dei ijerbum decider sìitur,
Vofl cpu^ omnia, ^yerendus Tnejès Ecclefiaflicm eofdem Citatos ijs <-verbis ex
synodo dimifìt ,
qune <iT ipf^ in eodem lUufln Celfitudmum ipforum fonyentu reci-
tata funt. Idcirco lUufires atque 'Pr^potentes Domini,accurate acprio ex con-
Jìlio atque in prxfntia IBufriffìmi ac Generofiffmi Trincipisac D omini Princi^ts

Auraiciyi^c. lllujiris item DominiComitù Gulielmi Ludoyici àNafauLocumte-
nentis 'i^c.excuffs atque expenfis omnibus în primis autem hoc etiamnumagenteSj
in utNationali ea qucc nunc celebratur Synodo, omnia referantur eo atque dingantut
utadexoptatumcui,infiitutaeJlde'veniaturfìncm(quiieeftglorÌ£di'vin£propagatio,
ac T^ligionù 'vere Chrijlian£^qu£ m hifé haUenus obtinuit Proyincijs , confrya^
t io, utque porro qttam maxime id ejus poteffen ^ benefit lîp.pariterque quies^
atque pax Ecclefia optimorumque mcolarum procuretur concordia ) declararunt
t£ hocipfi declarant.ante diciatam aPoliticìs quam ab Bcclefiaflicisjàncita,atque
promulgata ASia ac Decreta,cum optimo ipfirum infiituto , et tam eo , quodnuperri-
meCalendislanuarijs ab ipforum Celfitudine eftconceptum , manifefe exprejf con-
yenire.ûamobrem (is^'llluftriffma: atque Prapotentes eorum Celsìtudmes, ea Aoìa
i£ decreta approbant hoc ipfi \fcut e^" hoc ipfum,quod Citati Kemonfrantes,pofl hac
Synodo exire fimit ptffi, îbiis ^ mandajit, ut ^ m pofierum extra eamfcon-
imeantf
NATIONALlè DORDRECHTANiÉ. 193
tinéant,!!^ i» njrhe Dordrechtana maneant:donec ip/ìsàjam antediBù D.D. Po-
Uticù,aut ab ipfà Sy frodo y almd^Yizfm^tiimjuent- JUud quoque infuper illorum
lllujirijjìmx atque ^mpotentesfanciunt Celjìtudmes , ut hac Synodus,prteapuay
quorum caufa indiSia eJl,negotia fecundum iUuddinât Decretum^quod falendù
,
hujmmenfis lanuarij ab ijs promulgatum ejì-^quk ad ordmem m iflù obferyandtim

JheSiantjijs ipfìs commtttentes,prout eum maxime idoneumâ^ ad ret hujus optimum
progrejûm maxime cònferre exifìimabunt. ìnjungentes injuper, ut hoc bonum m-
Jìitutumfitum,placttum,n,'oluntas atque mentùju£ denunci atto , ficut f3' JJiperior
Qdendis hums menjìs exhibita^publicc in ipfa pralegatur Synodo.
ASlum Conventu lUufiriJJìmorum atque Prapotentum D. D. Ordinum Ge^

in
neralium,fub eorundem figlilo ac fubjtgnatione nec non ii^ fìibfcriptione ecrundeM

,
Craphiarij. Haga (omitù , xviii lanuarij ^ ciD. io. cxix,
Subfisnatum erar:
Nanninx vidic-
tnferÌHS.
Ex mandato IRuft. ac Trajjot.

D.D. Ordd. Ceneralmm
C. AerfTens.
CLariflìmus Vir. Antonius Thyfius, publicededuabus hifce quaeftiònibus difle-

ruit. Primo, An Decretum Dei de falvandis fidelibus,iìt totù & integrum Decretd.
trsdeftinationis ad faluteitóSecundo, An fides Ut conditio in eligeudis praeicquifiia.
Invitatuseft totus Confcffus , ad fiinus Reverendi & Clarilf. Viri D.lohannis
Bifterfeldijjfequenti die profcquendum.
Sefsione Scxagefima quinta, sessì
XX il. lanuarij , Die /Vlartis ôfi meridicm.
INftituta fuit fuper quxftionibus qua: à Clariff. D.D. Profeflbribus pertra-

m'eri 'ma-H ,
ftatz fuerant atquein primis illa, Quomodo intelligenda fit plualls hsEc, cum Scri-
,
ptura dicit, Eph. i 4. Nosejfeeleôsin Chrijlo : atque etiam,Qupmpdo Ghriftus fun-

.
damentum Ekdionis dici poflit.
Sefsione Sexagefirrìarexta, l^vÌ
XXIV. lanuarij ^ die lovis pofi Aleridtem.
CLariflìmus Vir, Dodlor lohannes Polyander,pubÌicecxplicavithxc loca,Philip,

4.. Apoc.2i. 27. Lue. 10. 20. In quibus agìtur de infcriptione nominum in
3.
libro vitse:Rom. 8.29. ^luos prix.deHineivit, eos vocavit,jufiificavit,S<.c. & 2 .Tim2. 19*
firmumflatfundAmentumT)ei-,&c.
Reverendus Vir , Antonius VValaeus difleruit de locis,Ador. 1 3 .48 Credideriint
, .
quotquot erant ordinati ad 'vita.m Aternam. Rom.9. 11. Nondum emm natii puerii,S<.c,
Qua occafione,etiam,brevem lotius illius capitisanalyfin pròpofuit. Et Rom. 1 1.5.
fieltqui^nfâmdum el€clionemgrAti^,fa.£ìdfmt.
R Sefsione
l?4 ACTA SYNODI
3 E ss.
LXVIL Sefsione Sexagefima-feptima,
XXV. lanHaì'ij, Die VencYÌs poft meridiem.
CLaiifilmus Vir Doftor lohannes Davenantius

publicehanc quacftionem tra- ,
tìavit : An cleótio divina fit Atque hac occafione ex-

unica , aii mulriplex.
plicuit. I. Qu^le fit genuinuin Praedeftinationis Decrerum. 2. Qualia De-
aera Rcmonllrantes pio Decretis Eledionis ftatuant. 3. Quales diftinftiones ex
ijs deducam. Fuitque dcinccps de hifcequxftionibus mulrifque alijs poftea infti-
tma qua Clariffimus quoque Dottor Samuel VVardus prolixe ad no-
ervî^Tiia-ti , in ,
num Rcmonftrantium argumentum refpondir. Quo probaie conàntur , Decre-

tum de falvandis fidelibus effe iprilfimam Eleftionem ad falutcm , quia e)us fun-
damentum cft Chriftus. Clariffimus Philofophus Rudolphus Goclenius Senior,
accurate ex piincipijs Logicis refutavit palmarium Rcmonftrantium Syllogifmum,
ab excciitione Frardcftinationis dciumptum. Clariffimus Matthias Martinius,
paucis explicationem , quomodo vel quatenus Chriftus Eledionis fundamentum
dicipoffit, repeti jt.
Se s s.
LXVIIL
Sefsione Sexagefima oótava,
REverendus & Clariffimus Vir D. D. Abrahamus

Scultetus publice de fen-
,
fu Eledionis ejufque certitudine peroravit habitaque fuit de eadem quaeftione

:
cóUàtió , in qua Reve endus Sencx Daniel Eilfhemius , dcclarabat , fé iftam de

Electioiiis ac falutis certinidine dodrinam, qua:àClariffimo D. Sculteto explicata
fuerat, per inrcgros quadraginta qtiatuor annos in Ecclefia Emdenfi magno cum Col- ,
legarum eonfeniìi & Eeckllse infigni asdificationc, docuiiFe,
Se s s» Sefsione Sexagefima nona,

LXIX.
XXIX. lanuarij , Die Alartis pofi meridiem.
CLariffimus D. Dodor Henricus Altingias , pìublice dodrinam de Reprobà-

tione , atque inprimis Reformatae Ecclefix de eadem fentcntiam , càufafn &
oftendit , addiditque explicationem trium hypothefium i. Qupd per hanc do- :
drinam,Deusnonftatuatur Autor peccati 2. Qupd peccata, etlìftatuanturRepró-

.
bationis conféquentia , tamen ex natura hominis corrupta , ut unica eorum caufà,

promanent. 3. Quod induratio &excaEcatio jufta lìnt Dei judicia, atque hac ratio-'
ne Deo attribuì poffint.
S E s s-
LXX,
Sefsione Septuagefima,
XXX, lanuarij , Die Aêrcurij poft meridiem.
Ropofuit Pra;fes , effe Inter fratres Synodicos nonnullos qui,huncagendimo-

"P ,
dum in exanline primi Articuli hadenus obfervatum , in compendioliorem

& commodiorem poffe mutati exiftimàrent. Propterea rogare fé Synodum , ut
dccfararc vclit , utrum coepto modo, nec ne pcrgendumcffet. Plurium fuffragijs
ftatutum fuit, in coepto hoc agendi ordine pergendum videri. Quod jiidicium Illuft.
-•-'-'f quoque'
quoque ac Gencrofi Delegati approbarunt,qui monuerunt,ne Decretum.hoc eft, Ca-
nones,ni(ì omnia prius publice probequcxxaminata ac difculla cllent, formaretur.
Sefsione Septuagefima'prima,
SE ss,
XXXI. ^fi^nu^^rij , Dteôvismu lxxl
mcridkm.
pRaefcs Synodo probationes quafdam Thefium ante à fé conceptarutn propofuit,

- Eadcm quoque Senione^cxaminataeThefesfunt , ab ipfodefententia Remon-
ftrantiunijCirca fccundum Articulum, propofita:.
Sefsione Septuagefima-fecunda,
Calend. Fehruarìj , Die Venerù

pófl
mertdicm.
CLariflìmus Vir, E). GualtherusBalcanquallus , publice traftàvitharic quêttio-

nem: An voluntas Patris Filium in mortemtradentis,&Filij monem fubeun- ,
tìs , fueiit, omnibus &

fingulis hominibus falutem conferie. Atque hac occafione
ctiampiolixede Remonftrantium diil:indione inter impetrationem & applicatio-
nem reconciliationis Scremifllonis peccatorum,difreruit.
Claiifsimus D. Dodor Gcorgius Cruciger, publice hanc qusftionem , An impe-
trano reconciliationis & cjufdem applicatio jeque late féextendant, cxplicavit , fi-
mulque prsecipua Remonftrantium argumenta ,
quibus reconciliationem multis im-
pctratamfuiffe contendunt, quibus tamen non fuerit:applicata,examinavit.
S?fiioJ^? S^P^^2g€fima-tertia^
I V . Fehruarij , Die Luna ante

meridiem,
"PRîedaefuntliterae àlohanne SchotlcrOjPaftore Campenfi ad Synodumciratòj ,
fcript^. Quibus excufabat fé, quod per morbum , addiem pva-iHtutum adcflc
non E). Langius, Synodo expofuit
poflet. quomodo fé Scl^^òtlcri hujus rcs habe-
,
rent ipfum nimirum, cum reliquis Paftoribus Càmpenfibus , à Synodo Tranlifu-

:
lana,obvariasaccufationes, in reatu teneri caufamque ejusad hanc Synodum dila-

:
t%mefle. ^/lno;r-;;;
Deliberatum fuit , de quibufdam fcriptis quaj Ecciefìjs noftris ufui fore éxifti-
,
mabantur: funtque nonnulli rogati utdc ijs, quantum per Synodicas occupationes
,
fieri pofl"ct,quam primum conficiendis,fcrio cogitarcnt.

'
R 2 Sefsione
.
195 ACTASYNODI
S E S S.
Seffione Septuagesimaquarta,
LXXIV.
V. Februarij , die Alartis po[i meridiem,
»
EXaminatx funt Tbefcs à Pia^fide, de fententiaRcmonftrantium circa fecunduni

Ari icLilum propollta: habita-quc funt
.• <wtrirr,aii;^àc ciiftindione fufficienti<e porifTi-
mum & cfficacia^-mcriti mortis Chrilìi; & an, leu, qiuucnus.Chriftus dici poflìt,fuffì-
cicntcr mortuus cfle prò omnibus.
S E S S. Sefsione Septuagefimaquinta,
LXX V.
VI. Februarij ^ Die Adercurìjpofimeridiem.
V
CLarifllmus Dodor Steinius , de gratia Dei , per quam homo regeneratur , dcquc
e jus in rcgenerationis opere pcrficiendo operandi modo,publice difleruit; fimul-

que cxplicavit qua-ftionem maxime hic controverfam , An gratia hxc Dei Ut refiftibi-
lis, an vero irreliftibilis. Habita deinde fuit av^n'm'^^s , de Remonltrantium genuina
circa Articuluni fecundun^ fcntentia.
S E S S.
LXXVI. Sessione Septuagefimafexta,
VII. Tebruarif , Die lo'vis ante meridiem.
Continuata eft Collatiode Remonftrantium circa fecundumArriculum fententia.

Praefesindicavit, Remonftrante'^ exhibuifle ingens volumen , continens pro-
bationem primi ipforum Articuli.-cum fententiae contraria; refutatione. Probatio-
nemitem Articuli Secundi. Significatumque eft, juflbs efleab lUuft. DD. Delegatis,
quam primum etiam pararent & intra oftiduum exhiberent
ut reliqua fcripta
S E S S.
Sefsione Septuagesimafeptima,
L XXVII.
Vili, 'februarij, Die Venerispofi meridiem.
PRopofìtae funt à D.Praefide Thefes,de fententia Remonftrantiura, circa Tcrtlum &

Quartum Articulum, concepta;.
^yeflione
NATIONALÌS D RDkÈGHT AN^; 197
Sefsione Septuagefima oótavà, sess

LXXVIIt.
X I. lehrmvìj , Du Lum poft

Mevidiem.
CLariflfimus Vir Dodor Sebaftianus Bcckius ad omnia Remonftiahtium ai-

,
gumenta quae in Collationc Hagienli adverfus cfficacitatem gratin Dei in

,
homiiiis converfione &pi:o gratia refillibili adducuntur, publice refpondir. De-

,
iiberatum fuit de prolixis Remonftrantium fciiptis nupcririme exhibitis

, pu- ,
blice ne prxlegcnda eflent. DD. Delegati judicabant pra;legenda effe omnia il-
ìa, qu3E defenfionem caiifae Remonllrantium fpcdarent reliqua privatim legi per
:
deputatos pofsc.
XI I. Fehmarij ^ Die Mc^rtis mte meriikm.
A Ctà fuit caufa

CoUegijs finguii
Campenfis ili conventu privato. Cui inteifuerunt ex
;cum quibufdam ex llluft. DD. Delegatorum collegio.
fingulis
S E S Si
Sefsione Septuagcfirna noria, LXXIXj
XII. Fehruarij , Die M.anis poft

Meridiem.
TNftitutà fuit cw^jjTJjff-Js de quibufdam quxftionibus , ad expìicationem Tcrtij &

-*•Quarti Articuli fpedtantibus. Inprimis vero quoufque homo per lumen
,
natura, aut per verbum externum pervenire queat.

, Qucmodoitem Deus Con-
verfionem efficaciter fuam in homine operetur eamque nihilominus ab homine
,
exigerc iure pò flit.
Sefsione Oótuagefima, s.ss,

LXXX,
XIII. rehvmrij , Die Mercurij tojt
Mevidiem.
Continuata Tertio
C\mìji'nitng,ò^ &
Quarto Articulis. Atque .inprimis de li-
bertate Arbitrii humani
de libera; Voluntatis detcrminatione
: de gratia :
'
Dei adconverlionemhominisnecefsaria An, &quomodo, homoin prima Con-

:
verfionc fé habeat, mere nepaffive? Item, de cooperatione liberi arbitri; cum giatia di-
vina, aliifque nonnuUis quaftionibus.
•
R 3 S efilone
ACTA SYNODI
Se s s.
Sefsione Oótuagefima prima,
LXXXL
XV. Tehnarìj) Die Veneris pofi meridiem.
NObiliflimus Vir , Tacitus ab Ayfma , Ecclefiae Higmmanae in clafle Bolf-

vverdiana Senior , in Synodo comparuit , Liteiafque fidei ab Illuftrifs. DD.
Ordinibus Frilìa: ,
Deputatis exhibuir.
lìmulque à Synodi Friliae Ex quibus tè-
flabatur , fé iu locum Nobilifllntìi P. M. viri D. Meinhardi ab Itzerda , nuper de*
functi legitimc furrogatum effe.
,
Quae literae praeledaE Synodo placuerunt , pr«^
flitoque ab ipfo foknniier juramenio Synodico , prò membro Synodi admif-
fus eli.
Clarifllmus VirD. IoannesHcnricus Alftedius , publice refporlfioncs Rcmon-

ftranrium centra Tcrtium &
Qiiarrum Articulum examinavit. Atquehac occa-
fione , de gratia quoque rellftibili, atque irreiìftibilidifseruit.
Ex confilio lUuft. DD. Delcgatorum , ftatutum fuit, fcriptum Remonftrantium
nuper cxhibitum , ad probationem Primi &cxplicationemSecundi Articulii in Syno-
do legcndum efle.
Eadcm Sefllone praeledae funt Everhardi Vofculii j & lohannis Schotleri , pa-
ftorum Campcnfmm ad hanc Synodum citatorum , literae. Quibus fignifica-
bant fé ad iter praeparatos fuiiTc , ut coram Synodo comparerent Sed ab Eecle- :
fia volcntes nolentcs reienros efle. Pctebantque , ut liceret fibi caufam fuam pei!
Collegas fuos Gofvviniuni & Matthifium , qui ad Synodum citali eflent , a-
gerc. Quam ipforum patrocinio omnino permittercnt , coque fé ftaturos aut ca-
furos addcbant.
PrìElcdae quoque funt Prcfbyterij Campenfis Remonftrantium titcraC , quibus

obnixe petebant ut Vofculio & Schorlero , caufam fiam per Collegas, qui in Sy-
,
nodo Dordrechtana comparerent , agere liceret teftabanturqne ipfos, quod ad do-

:
ftrinamattinetjfententiamàRemonftrantibus inCollationcHagienil defenfani tu-

tari, eorumque vitam omnibus, apud quos vixerànt, approbari.
Denique praeledum fuit Scriptum Deputatorum Ecclefix Reformatie Campeii-

,
fis qu3E adverfus Vofculium & Schotlerum , accufaiionem inftituit»

,
Quo ad
omncs rationes quibus illi abfentiam fuam excufabant rèfpondebarur. Pete-
,
,
bant item ut quia totics citati non comparuiflent , contumacia: à Synodo con-
,
demnarcntut-
Rogati funt Illuftrifs. Delegati , ut quandoquidem luris-Confulti cafum con-

tumacia: optime intclligerent , confilio fuo Synodum in hac caufa juvàrent. Qui
rcfpondcrunt Citatos hofce Paftorcs , non obftanribus excufationibus produ-
:
ci s , contumaciae rcos merito condcmnari pofse , ac propter eandem à munere

fuo fufpcndi. ludicare tamcn fé, concedendum ipfis efse , quatuordccim die-
fum à literarum acccptione fpatium Qupd fi intcrcea non comparerent, tunc ut
.
nunc,& mine ut fune, ut loquuntur, prò fufpenfis a munere &minift:erio Ecelelìa»

ftico habcri debere,
Seflìonc
NATIONALiS D O RD R EC HT À N^.
Sefsione Óftuagefima fecunda,

ixlm
XVII I. Fehruarij , Die LuriA ante meridiem.
HAc
Secundi
SeiTionc fcriptum Remonftrantiiim ad defenfioncni primi
Articuli praelcdum fuit.
& explicationem
>
Sefsione Oduagefima-tertiaj E s s.
^
Lxxxiir.
, Eùdem Die poB meridiem.
Rogata fuit de contumacia Citatoruln paftomm Canìpenfiuni , Vof-

Synodi ,
culi) & Schoileri

fcntcnria ,pluriumque fuffragijs judicatum fuit in feii-
: ,
tentia Illultrifs. DD. Delegatorum efse acquiefcendum atque hòc ipfum tum
;
eiiatis, tumAmplifs. Magiftratui Campenfielsefignilicandum.
Sefsione Oduagefinla quartsli toxiV.
XIX. Fehruar^,DÌe M.anis ante-

meridiem.
pRa£leftumfuitrcriptumRemonfti:antium,addeclarationem Tertij & Quarti Ar-

* ticuli^Synodoexhibitum.
Sefsione Oduagefima quinta^

lxjuv
Sodem Die pàfi meridiem.
DEputatis Ecclefiae Campcnfis pfalefta cft Synodi de contumacia paftoruin Cam-

penfiumjVofculij &Schotleri,fententia Qui &
apographum ejus petictunt 11- :
inulque , ut de hac re quamprimum ad Ampiifs Magiftra utri Campcnfcm Icribcrctur.

Inter Profefsores Belgicos &
Theologos Bremcnlbs, habiia cilde vaiijs quaftio-
nibus ad explicationem Tertij &
Quarti Articuli, diiceptatio. Tum de Philoibphis
&terminorumPhilofophicorum, incontroverliis Theologicis,ulUj autabullu
Sefsione Octuagefima-fexta, sess.

o '
LXXXVI.
XX. Fehruarij , Die JHercuri] ante meridiem.
"LJ Ac Scflione ad finem pcrduâeUdeclarationis Remonftrantium,de Tertio, quar-

to, & Quinto Atticulojprsledio.
R 4 ^yeflio ne
aoo A C T A S Y N O D 1 -
\
S E SS.
LXXXVII
Sefsione Octuagerima feptima,
Eodem Die poft meridiem.
CLAiiflìmus Vir D. VVolgangus Meierus , dodrinàm de Perrevcrantìa Saft-

dorum publicc explicuit. Habitsque funt de Tertio & Quarto Articulo
sEss. Sefsione Oétuagefimaoótava,

XXXXVIII.
XXI. Fehruarij , Die Jo'vìs ante
meridiem.
Ontinuata fuit defcnfionis Remonftrantium fuper Primo Articulo

CIvledio. , ,
prae-
sEss. Sefsione Oótuagefnna nona,
XXII. Februarìj , Die Verterìs ante meridiem.
HAc quoque Seffionc in defenfionis Articuli Primi

ftionc, Synodusperrexit.
Rcmonftrantimn prxle-
SESS. Sefsione
^ Nonagefima,
t>
^
xc. .
Sodem Die pòfi meridiem.
Rofeflbres Belgici publice argumenta Remonftrantium in Collatione Ha-

"P ,
-- gienfiproduda adverfus Perfeverantiam Sandorum examinarunt: oftenderunt-

que doftrinam de certa vere fidelium pcrfcverantia, non effe pietati noxiam, nec
,
cumpromiffionibus&comminationibusdìvinis pugnare Sed nec Iblicitudinem :
piani vitandi peccata nec ardorem precandi tollere.

,
SESS. Sefsione Nonagefima prima,

XCl.
XXV. Fehruarij^ Die Luna ante JMeridiem,
Continuata fuit fuper Tertio & Quarto Articulo de hifce potifllmum quatftio-
'
nibuS(ro(^>;'77j<r*jAn homo irregenitus , finefupernaturalilumine ,
poffit intel-
ligcrc omncs Sacrx Scripturx- fcnfus , adfalutem crcditu neceflarios ? Et, An homo
polfir plus boni faccrc, quam facit, & plus mali omittere, qu^m omittit.
Propo-
NATIONALIS DORDRECHTANvE. zoi
Propofita: deinde funt a PrcEflde Thefcs , quxdam
fenicntiam Rcmonftrantium
circa Quintum Articulum continentcs , ex eorum
fcnptis excerpta:. Aflucro
Marihillo &Thomce Gofvvinio Paftoribus Campcnfibus, miflà funt accufationum
,
capirà, adverdis ipfosSy nodo tradita, uique ad iilaquamprimum refponlìonem ador-

narenr , injunftum illis fuit.
Sefsione Nonagefima fecunda, ^^^'^^
XXVI. Febru^riji Die Martis ante meridicm.
PRaelcftum fuit Scriptum Rcmonftrantium, ad defenfionem Secundi Articuli de

Vniverfalitate meriti mortis Chrifti.
S E S
Sefsione Nonagefima tertia, xeni.
S.
XXVII. Fdmarij, DieMermr^mu meridicm.
Ontinuatafuit ejitfdem RemonftrantiiuTi Scripti praeledio.

c
S E S S.
Sefsione Nonagefima quarta, XCiV.
Sodem Die pofi meridiem.
REvcrcndus StClariflìmusVir D. Theodorus Tronchinus, publice argumenta

quaedam ,
pto Perfeverantia vere fidelium, propofuit & examinavit.
Sefsione Nonagefima quinta, S E S

xcv.
S.
XXVIII. Fehrmrìj, Die loîs finte mcriàicm-

ETiam hac , continuata eft defcnfionis Rcmonftrantium Secundi Articuli pra:-
kaio.
Sefsione Nonagefima fexta, jx.\if
Eodem Die pofi meridiem,
HAbitx flint varix fuper Articulo de Perfeverantia Sandorum Collationes.

__ Explicats funt item varia; qu« ad hiinc Articulum pcrtinerent , quacftiones.
,
Seflìone
,
202 ACTA SYNODI

S E ss.
XCVIII.
Sefsione Nonagefima feptimà^
I. Martij j Die Vemrispfi

mmdiem.
OntinuatJE funt de eodem quinto Articulo collationes.
Se
XCVIL
s s.
Sefsione Nonagefima o6tava,
IV. Marttj y Die Luni&foft mmdkm.
t* Tiamhac Seflìonc variarum qua?fl:ionum atque obrcrvàtionum circa Articulunl

^ de Perfevciantia Sandorum, difquilitiones continuatae llint.
Significatum eli , perfcriptum ab Amplifs. Magiftram Canipenfi fuifle Eum :
in JLidicio Synodi de fufpenfionc a munere doccndi duorum Paftomm Campen-

llum Vofculij &
Schotkri acquiefcere daturamque operam ut funftioncs Mini-
: ,
fVerij ibidem ad tempus per Paftores Zuollana: Ecclelìa: adminillrareiitur.
Clarifllmus Vir D. Henricus Altingius , Synodo exhibuit litcras cum ad- ,
junfto fcripto Reverendi fenis &Clarifl. Tiieologi , Dodoris Davidis Parxi cu- :
jus literse quibus ab;èntiam fuam ab liac Synodo propter aetatem excufabat,eam-
,
que iioc fcipto compcnfarcvoluifle teftabatur,publice praelcdae funt,
Sdiitem <Sr hemdi5iiomm
ìt Domino,
NobiMimiacRevcrendiflimiDominip Patfes& Fmtfes, in SynoHo

Dordracena congregati
QVantis lachrymisi^fjelfxfchifmaveBrumj a benit omnibus domi foripjtte deplora-

tnm haênta ftiit ; tmtls nunc- gratuUtionibm Synodum 'vefiram' in Spirita Sa/t-
£lo congregata»} , ab tjfdem excipi , non cjl quod dtibitetis. Etenim , flagrante fchif-
matìs incendio , nuper ar£Ìifftmo pacif ck" imitatis vinculo coUigatai' , mifere.
Ecclefids
In fedas invila Deo lacerabat Erinnys. Rejpab. (veffras fancìi feeder is glutine prim con-
jimcìtts, dijfociabat animorum ér armorum infesta collifio : ftijpirabant boni : ciani geftiebant
improbi : nobis vicini Bahyìonij , calummaru?» ó' farcafmotumgladijsignem dtfxordlA fodifi-
banl : vobis viciniti hosllsêxitio ve(Irò invigilabat. ;
^-^
Tutine pofejtiam cuflos ifaelis, DcfM pacis , dedit in corda vcjìra , ut vulneribtts
veliris mcdicinam ordifinriam faci^ndam effe , ad eadem-
, necefkrium jadicaveritis
fananda, fanfia.copgi^gatione , in Chtjsii nomine , cpncorditer conveniflls : En
ijtie
cmniitm ( qutcquid improbi faciant ) anipii ingentem in fpem erecìi inteUinortim malo- ,
rum falutarem claufnlam expe£ìant , votifque intimis Vatrcm mifericordJarum vobifcum

invocant , ut Spiri tm fui.'gratta, fecimdtim verbum fnum , confila (^ aBiones vefiras
dirigere ad fanî nominis fui gloriam dignetiir : quo errori btt^ latcnlibu^ ó" apertis yCnm
charitate dete^k CT ^lipnnatis , ignem djfjìdtj estinguere, Orthodox<sjìdei Jjnceritatem,
EcclefA Iklgicct unìtatem 1 Reip.fcedcrat4 cum fecuritate tranquìUitaJem ; publice'd^-
nique & privatim fanâm illam pacis falmifque cottfèrvàtricem Cónchrdidm , refituere
fatagatii ér vakatis,
VùnAnt
,,
NATiONALIS D RD R E C HTAN ^. zo^

Vtìnam veroutinam mihi fanBiJfnna,m 'ueflra.m congregAtìonem , coram tntueri,
,
^ vel in extrema h&renti exedra , facis tcnfilia vobifcum juvare , njotlfque 'vestris
K^ mi E addere datiim e[fetN Sed enim , htinc miht defideratm fraiirx felicita-
\
tem j fenecìutis , bci,tempoiifqueifitemperiesnegavit.
Etjì autem charijpmi mei in Domim CoHegx , qtti 'vohifcum fimt , (^ me excuft-
biint , & vicem frdstahtmt fata : ne tamen totm ahtjfcm , en meam circa cjuinque il-
h -TToKxi^^x.Th.Y^ fA.ìj'Xu 'f E^è@^ vy.Ùv , decumanam , ut arhitror , Synodide aclionismate-

riam fiituram ( fi forte dcfidereth ) fcnientiam mittere , vesiroque jttdkio fubmittere
'vifitni flit.
Cothtirnos , decepionum fontes ^

contradiBtonum nodos latentes retexere a/hi
,
frimisjittdiumfuit. ^luìffe in quorum detezione difceftmtium metu p&cipteftfitur.
Suhtilitates de ohjeBo Trttdeìtinationis , deqiie Reprobationis caufi , fi mintts atti-

giffe videbor , confulto ftiìum putetts velim. Certe enim , fapiendtim efl circa Ìiac
myjìerix , atque prxdicandiim ita , ut ne apud tardiorU intclligenti£ mtdtitudinem , re-
darguì quodammodo , ipfa fua pr^dtcattone videantur , uti KûguTiinw altcuhi mo-
TiUlti
De ohje&o autem , tuto de vere dici pojfe arhitror , t) ÈV M tale genia hiima-
fium prxdejfwajfe , quale propagar e, vacare, juBifc^re , glorificare decreverat, ex do^rina
K^poUoli , Rom.%. 2,o.lapfu , nimirum , fuo miferabile. Vnde per fé cadit odiofa ilU,
de Reprobationis caufa , difceptatio. Tacque revera D. Calvini diverfa efl aliquot lo-
cis i rem aperttm explicavit , fententia : pr^fertim lib.T,. Inflitta, e. 2.^. §. 3.
ubi ^
Cornm. ad Rom. 9. li. ubi propinquam Reprobationis caufam diferte dicit effe , vìtiofi-
tatemper totum genm humanum diffsfam -.primam vero , DE I beneplacitum .
De,mortts fett XvTpa Chrijli fifficientia é" ejjìcacia vulgatam diftinBìònein fic me
fetìnere videoitis , ut etiam cani ad &terntim DEI Patris confdirim , dr SerVatoris
ìntentionem eXtenditur , maneat vera : ^ ad CÎaJJìlianos contradictionis vinculù inno-
dandos accommoda.
Barbarifmum' reffihilis five indifferentk gratin > fm > quxfo autorihm donate :
,
ex veltris vero Ecclefijs fcholifque proctd eliminate. Pritter enim ahfurda innmnera'i
Cfuomodo qu&fo verum , D LO omnia effe pojfbilia ( id quod nupcr auditòrio meo ex-
flicandum fuit ) fiquidem gratin refìfihilt , impeffìbile eft hominem convétttre , do-
nec homo non ve Ut , hoc eft , pulvls Creatori , vai fgulo cedere ne Ut ? Deniqtie Ar-
ticulum de Perfeverantia , feipfttm jugulare , tottn mundtujam videt.
iBi igitur deceptorif i^Xrfictdi

. .
non ita
,
.
-.'!
cuhi'/iqiii'VÓcò
A "'' '
'
hòc prophet aridi genere

fridem aptid vos invcBo facite qnxfo , ne fimpliciorum animos
, octilofqite prxftrin- ,
gant cathedrafve veftras perturbent diutim.

, OrthodexA autem Eidei fynceritatcm
fita integritati reftituite : .Vt éf difcrimìnis noUri t Atque falutis gloria integra (oli ,
divina tribuatur gratin ; dr , confolatio Christiana , in hac ipfa. gratta fila. ., firma
Jìxaque in vita ér in morte corififtat : inftauretur publicm Orthodoxortim confenfus
fioreat , vigeatque in Ecclefia .^ Republica ve(Ira , poHliminio riparata Pax atque Con-
fordia-
êm
30+ ACTA S.Y NOD 1
^cm adjìnem ubi fdn6iah£c Synodus perduBaftterit,tngem , ttternoque dignum ^rAconiù

Uhoris-,of€r£,imfcn[xque pretmn , vobkc^-ôftentati,qHÌn Vniverfe Orthodoxd Ecclejìxi
confecutos vos ejfejlatuatis.
Valete in Domino : qui ut Spiritusjui Numine ac lamine confdijs aciionihujque veflris
tpfe frxfidium pr&ftet,iterum iterumque fupplex

precor. Heidelberg^, pnd. Cai Nov,
Jlylolul. 1618.
Vefter in Domino.
• D. PareuSj
minimus Chrifti fervus^
Septuagenarius,
SE s s.
Sersione Nonagefimanona,
LXXXL
V. MartijjdieM^rtisantemeridiem,
T^RsledumfuitScnptuni Reverendi & Clariffimi Doftoris DAvidis Farei qud ,
'*
prolixeatquc accurate fententiam fuam dequinque Remonftrantlum Articulis,
judiciumque fuum de pra;cipuis eorumargumemis,declarabat;quodhicfubiungitur.
Qiiinque Articuli Remonftrantium,

Cttm Examine,
\ ,,^ RI MV S <iA KTICV LVS.

DEum tmmut Aterno,
jaBum mundifundamentum
abili decreto^ in lefit (^hriftofiliofuo
fiatmffe ex lapfo^peccatis ob^

,
ante
noxio humano genere , ilio s in Chrifio y propter Chriftdm , pet ^

Chrijium),fer'vare , qui Spiritus SanBi grafia în eundem e]m Fi-
lium credunt,'^ inea^fideiojue obedientia , per eandem gratiam in
finem perfe'verant : (ôntra vero, eos qui non convertuntur,^ in-^
fide le s , in peccato^ irizfubjeBosrelinciuere , condemnare tan- ^
quam à Chrifto alienos: fecundum illudEuangeltj loh.j j^. Qui
ereditili filium,habetvicam xrernam : qui verofilio nonaflen-
ritur^non videbit vitam SEternam: fcd ira Dei mafiet fupereum.
E^X 'a M E N.
T_IIcArticuIus,primafronte nihil incommodi vel qu^ftionishaberevidetur , kà

*-
fummam Euangelij tradere,quales iiomines, quibusmedijs Deus. ab aeierno fta-
nempe credentes
tuerit fcrvare, , m
Filiuin Dei , &
in fide fìdeique obedientia per- ,
gratiam Spiritus Sandi in finem, perfeverantes quales centra ftatuerit condeninare,

:
nempe^non couverfos, Scinfidelesi àClirifto alienos: quorum utrumque Euangc-

lio docetur.
Sic
NATIOKTALIS DORDRECHTAN^.
20J
Sicmulti boni, prxfertim Politici, de hoc Articulo judicanr, ncque contro-
verlìam altiorem movendam cenf'enc prarlcrtim, cimi omnia lahitis media , Deo,
:
& Chnfto &c gratix, luculcncer adfciibcre videatur. Et revcra , nullaihic quce-
,
ftio ellec, lì aiitores hocfolum vellent, Arciculo hocexplicari popiilarcm dottri-

nam de qualitatibus falvandorum damnandonim. &
Quoniam vero in Collatione pr.ofìtcnrur, hunc Arricuhim continere totam Collat.Hago
doòirmam de Prardefliriacione ad ialucem negane vero qualicaces falvandorum, P^S-^J- :
Fidem &c Perieverantiam ex Pra'deftinatione tanquam ex fonte defcendere; ,
led contcndunc eas Pra:den:inationc, feu Elccrione priores eflci necobfcure ab

hominis voluntate lufpendunc ('undenecefle eft, Dcum folida ialutis noftrsc glo-
ria ipoliari hominem iiiperbia inflari confolacionerh Chriflianam in vita &z
; ,
morte labetaòlari juftifìcationem gratuitam &: falutis certitudinem abnegati,

,
iquicquid in contrarium verborum phaLiris pnxtexatur )idcirco ArticuUishicfim-

pliciter probari non poreft cftque plenus a:quivocationibus, five cothurnisperi-
:
culoiìs, lub quibuS Pelagianilmus occulte in Ecclcfiam invchitur. Qux fraus uc

laceret magis, vocabulo Pra:dcllinationis, conlultoabftinuehmt. "
Fuic autem Pelagianiimus, Auguitini temporibus hsrefìs ralis:

I. Peccatìtm Adar/n, nemtm nociiijfe nijìit-jì : nec detertorem hominem nttnc najci,qnam
fiierat conàitm.
z. Chrijtumfuijfe mijfum ó" mortutim ad expiand.t omni.i peccata , imitattorie Adami
commijfa.
3. Salntcmin Chriflo ita in medio propnfìtam cjfe omnihm y ut qnicunqne adfdemó'
haptifmum accedere 'voliierint
,
[alvi effe pojftnt.
4. ûi njero creditiiri -, bene operaturi, ^ in fide per Dei gratiam juvanda manfnri
ejfent , prxfcij/é Deum ante mundi conftitutionem , ó" eos prxdefttnajfe in regnum fuum,
ipios gratis "vocatosyprx alijs creditnros , (jr dignosfuturos Elccìione , deque hac vita, bona
Jì'/ie cxcejJuros-,pr£viderit.
5. Gratiam Dei omnibm dari ex merito; prò bòna ufu liberi Arbitrij.
6 Et qnidem dari in tantum, ut homo in hac vita fine omni peccato effe pojJtt,Jìvelit.
.
Adverfus hanc hirreiìn Hicronymus &: Auguflinus mukum diìputarunt,&: Au-

guftinus quidem ad tria capita in Opufculis fuis tomo 7. omnia revocavic. i. De ,
peccato Originis, 2., De Gratia&: caufaPrideftinationis: 3. DePerfedione ju-

i\ìi\x. Pèlagius in Synodo Pal^ftma damnatus, revocavit Errorem in tantum uc ,
V^rba Pc-
diceret: Anathema, qui velfentit^vel dtcit, gratiam Dei, qua Chrtjìmvenit in hunc mun-
dum,peccatores falvos facert , nonfohim perfingulas horas aut per fingula momenta ifed ^t>'j ^P" ,
etiamperfingulos aElm nofiros, non effe neceffariam: &

qui hanc conantur aufefre , pcénas aât.ChnUi.
fortiunturuternas. Quis Pelagium hic non abrolviflet ? Sed fucum &: fraudem fecit c^p.j,
Palasftinis Epilbopis cothurno gratix,ut Auguftinus oftcndit.
Reliquie poft fé difcipulos duos prxcipue, acris ingcnij juvenes Coelcflium ,
&: lulianum quibufcum multum Auguftino fuit negotij in Africa

:
Tranfvola- .
tìc h;Ec peftis tandem Mediterraneum mare, in Siciliani Galliam Mallìlicn- &
lem; non quidem integra, fed quantum ad caput de Gratia &: Prcedcftmatione
&: Morte Chrifti, cuius proinde affcrtores vocabantur Semi-Pelagiani, &: Pela-
gianorum relìquia: de quibus extant Profpcri Aquirani &: Hilarij Arelatenfis
Epiftolx ad Auguftinum & huius erudita duobus libris de Prardeftmatione San-
;
tlorum, & de Bono Perieverantix atque etiam tertio de Corrcptione &: Grana,
;
comprehenfa reCponfio Qua fi Articulorum autores hodie ftare vellent, uti fta-
.
repofl'entac dcberentfeftenim tota Paulina j resiudicataiam haberetur. Reve-

ra enim Maflìlienfium &: Syracuianorum caufam nonnihil mterpolatam Armi-
nius cum fequacibus hodie reairumpfir Ncque is ignorare id potuit unde pa-
. :
rum ingenua tergiverfatione fcripfit in Articulis Se nec Semi-pelagianifrmtm Jibi ob- :
iccìum, nec dodra»tem^ nec quincuncem-, nec trientem eius ag/iofÉrc.

Ad Articulum ut reveftamur, azquivocationes vavìx (icpntent:
I.Cochurnus primus laret in immutabili Dei decreto. luxta Scripturas: Im-
mutabile Dei decrctum eft , quod abfolute non mutatur nec à Cre^ruris murari ,
poteft Sic enim Deus pronunciar fé immutabilcm & confilinm fuum immuta-
. , ,
Malach.3.6.
bile. Ego Detti dr nen muior : Qonfdiummemnfiabit

,
omncm memi- voluntatem fa- , & ^fi-ì-H'io.
S ciam.
2o6 ACTA SYNODI
ciam. UH vero Deum decreto immutabili quidem fliatuifle fervarc
inrelligunt,
crcdentes quoad fpecicm, hoc cft non-niii credcnrcs fed non omnino immuta-
, , :
bili, quoad individua, hunc vcl ]llumcredcntcm,nifi fubconditione, (ihic vel illc
credensmutationcmnon inducat. Scntiunt enim ( ut liquet Art, 5.) eos qui ho- ,
die lunt vere credcntes, cras poflc fieri piane incredulos, rurfufqueex incredulis
fieri credentes. Confequenter igitur l'cntiunt, eos, quos beri credentes Deum
immutabili decreto fub conditione ftaruerat iervarc, hodie mutata conditione
rudlis llatuere non iervarcj perendie rurfus mutata conditione rurfus ftaruere
fefvare. Qj.iodan fit Dei immutabile Decretum flatuere, ipil viderint. Certe
ìac.1.17. vertibilis umbra non magis riiutabilis erit tali Decreto: quodScriptura negar.
Tale Decretum in Deo ponunt Remonftrantcs dum ncgant , à Deo ad falu* ,
tem invitati qucnquam, cuifalutem omnino non dare deereverit. Hoc vero po-
Mm.n.2i. fito.dicendumeft ,Deum civiranbus G.ililai:x &c ludara:, quas Chriftus pr^dicans
érî-ij. ad falutem invitabat, falutem omnino daredeerevine. Atc[ui cum non crede-
renr!,ralutcm iis non dedit. Ergo vel falutem lis dare prius non decreverat , vel
pollea dccrerum mutavit.
IL Alius Cothurnus,isque pra:cipuus , fi.indamenrum rcliquorum fummara ,
totius cauix,diiferentiamqueutriurquepartis comìncnz,h\hc&v cuboJlatuijfe Hoc .
nobis juxta Scripturas fignificat, Deum eos qui in tempore credunt perleve- , &
rant &
lervancur ab xterno non fblum fcrvare ftacuifle (ed etiam in Chnfto ele-
, ,
gille,& ad laliitem pratdeftinafic &: qualitates ad falutea! requifitas ,putafidem,

,
converlìonem &; Perieverantiam per Verbum Gratiam Spiritus S. in eis eiiì- &
£//;.!./. cere decrevifle ut infallibiliter (erventur: idquc ad laudem gloriofa: Tua: gratile
,
dcclarandam. Contra vero eos qui in tempore non credunt, ncque perleve-
,
rant, ncque icrvantur, abêterno ftatuifl'e non iervare, ncque in Chrifto elegiifei
ncque ad vitam aeternam ordinale, ncque fidem&: perle verantiam eis dare, ledili
ccecitate vel infidelitatc originali eos relinquerc, &:propter peccata damnare de-
'Rom.p.22. crevilTe idquc ad oftendendam in eis iram,&: notam faciendam potentiam fuam.
:
Vtrumque divini huius ftatuti membrum ex Scripturis &: perpetua mundi hifto-
riaatque experientia, manifeftum eft. Prius membrum (^quod Elenio &: Prx-
deflinatio fandorumadgloriam vocatur j tradicur Rom 8.30. Eph.i.^ A(5t.i3.48;
Philip. 2,13. i.Thef,i.4. 2. Thef, i. 13. Matth. 24.24. &c. Pofìerius mcmbruni
Fulgcnt.lib. ('quod Reprobationem &. Prcedeftmationem malorumad pccnam Theologi vo- ,
i.adMonim.^,,^j^^^
Rom.9.2i.& 22. Provcrb.i(?.4. i. Pet.2.g. lud.4.&:c.
Matth.11.2s. Ioh.io.2<J.
Teftatur etiam perpetua mundi hiftoria & expericnria Deum fubinde fic dil'cri. ,
minallepopulos, ut unum dignaretur gratia foederis fili &: voeationis oer Ver-
bum, alium non: difcriminafl'e etiam vocatorum individua, ut unum donarcc
efficace gratia, fide, converfione, perfoerantia &rnlute, alrerum non: idquc nul-
lo populorum, vel individuorum merito, aut pra-flantiar ingeiiiorum racioneha-
bita: ('omnia enim invcnitprfriter à*bóno coelcfti averla: :-mniaque paritertìedcrc
&: dirigere ad le potuir,fìvoluillet j led mero beneplacito &: bonitate. Sic Ifrae-
liricum populum elcgit peculium , Gennbus alus rcprobatis. Piai. 147. 19. An~
nunttat ]udicÌA futi lfraeli-,non fecit tditcr idlincitioni. Eia. 41. 9. Elegite, (^nonre-
prohiivi t<L^ . Cut autem? Deut. 7. 7. Non (juta plurcs ejjctis -prx omnibm popitlisy
Aìntivit 'vos lebovii & ciegit vos , [ed quia, diligehatvos Ichova , &cc. Rurfus ex voca-
tis Ifraehtis fubinde alios elcgit, alios reprobavit : Jacob dilexit, Efauodio hahuit-, &:c.
ôm.9.11. idquenonex operihm,fedtit fropojìtum clectionisfirmummaneret. Et hoc nollro falca-
lo nos Chriftianos Iblos dignatur vocare per verbum Euangclij Turcas , Paga-
, :
nos.&c. non dignatur. Ex Chriftianis etiam vocatis alios donat vera fide, con- ,
vcrfionc,[ erfevcrantia,&: arcerna lalucc alios non donat , fed in ignorantia,velhy-

:
pocrifi rclinquit.
Ncque poteft Hkc populorum &:perlbnarum difcriminatio, divin^c providen.
tia: derogari, & ingenijs hominum blaiphcmiam; fccus prodifcri-
adfcribi, citra
minarione noftri per vocationem & adoptioncm pr:E alijs nu'Iis opus foret ad ,
i.Cor.4.7. Deum precibus, nec Deo deberemus gi'atias, nccftarctillud Apoftoli J^ls :
te difcrenjit ? ^wd habcs, quo d non accepisit ? ,ôdJt accepisfi, quid gloriar is , qt'.afinon
/?fr(?^fm.'' Staret vero Athei(mus,quemPelagianaharrelìs invexit: Egomedifcre-
vi: habeo quod non acccpi Quod efl barathrum inferni.

. ^^
NATIO NALIS DORDRECHTANìE. 207
Eftautcm inTheoIogia indubitabilis regula, nitens Sacra: Scripcurê autori-
tate Quicquid Deus in tempore facir,id eum ab alterno flicerc decreviflc cum Aélor.ij.is.
:
,
in Deum cadere nulla poffit mutatio. Qj.jare difcriminationem illam Elèdo Epbef.i.i.
rum &non Eledorum, Icd Reproborum ,l"alvandorum &:nonfaIvandorum,fed
propter peccata damnandorum quam videmus Deum fecifle, & facere in tem-
,
pore, eum ab alterno fic facere decreville, indubitabile Chriftianis effe debet:
Spoliattts emm Deus fverba Luther! funtj l'irtute &
[apentU eligendi ^ quid erit nifi ido- Liith.defer-
lumôrttm£, nttmine omnia temerefunt? Et tandem eo'vemetur, ut homines filt'ifiant^° Arb.cap,
ctiiits
& damnentur, ignorante Deo, ut qui non difcreverit certa eleélione fahandos S' damnan- '"*'*
dos . & ohìata omntìm generali
lenitatc , tolermte indurante tum mifertcordia corri- & ,
fiente òr fttniente bominibm reliquerit , utri l'elint fihi fieri, aut damnari : ipfe inte-
,
rim forte ad convizium K^F.thiopum -profe^fm-, ut Homerm dicit Atquehiec efl: Or- .
thodoxa: de Prasdeftinatione dodrin;^ fumma ficque \cxhum fiatiiijfe, in Articu- :
lo.en:iuxta Scripturas &

experientiamprorlus intclligendum;
vero longe aliter fignificat , Deum cos qui in tempote credunt &: perfe-
Ulis , ,
verant, ab xterno quidem ftatuilTe fervare, fub conditione fi crederent per- &
l'everarent, Cxterum nec ad falutem eos magis, quam alios omnes ordinaffe,
nec in Chrifto elegiffe, nifi eventualitcr quatenus illi pras alijs in Chriftum cre-^
,
derent &perfeverarent: ffidem enim perfeverantiam Elezione priorem fa-&

ciuntj ut vero illi potius, quam ali] crederent perfeverarent, non ftatuiffe &
Deum fingulari aliqua gratia in elicere
fèd decreviffe omnibus homini-
illis :
bus univerfalem quandam,excitantem quidem &c prxvenientem, fed indifFeren-

tem &
refiftibilem gratiam offerre, cui qui non refiflunt icd bono ulU liberi ar^ ,
bitrijaffentiuntur &
cooperantur, adfideiuconcipiendam perfeverantiam iii &
fìnem ufque prasftandam illi lìnt in Chrifto eledi oc prsdeftinati
; hos proinde & ,
Deum ab alterno eventualitcr ex fide & perfeverantia pr^vifa elegiile in Chrifto,

atque ad falutem pr^deftinaffe, fcu fervare ftatuilTe: Qui vero eidem rcfiftunt,
vel non cooperari ad fidem & perfeverantiam volunt, illi non fint in Chrifto cle-
di &pr2deftinati,&: hos proinde Deum ab éeterno eventualitcr ex prazvifa infide-
litate, ad damnationem prsedeftinaffe, five, damnare ftatuiffe.
Hanc effe proprijflìmam illorum fententiam, omnes eorum declarationes o-

ftendunt. Eandem vero fuiffe Semi-Pelagianorum Mailìlienfium &: Syracufano-
rum fententiam , legatapud Auguftinum locis prius diftis, qui non credit,vel du~
bitat. Manifeftum autem eft,quodfecundum eam ncque fides, converfio, perfe-
verantia &c falus noftra, ncque difcriminatio noftri ab alijs,gratixDei in folidum,
^cà noftrje voluntati atque cooperationi debeatur. Quando enim, exempli caufa,
inunacivitateex pluribus eandem concionem audientibus,eandemque gratiam
excitantem habentibus hic credit, ille non credit, hic perfeverat, alter deficit , fi
,
Paulus Apoftolusquasratex credente & perfeverante, îstedificrevitì îdhahes

qtiodnon accepiUiì Refpondebit ille Ego me difcrevi quia gratiae cxcitanti coope-
:
,
rari volui:voluntatem cooperandi habui,non accepi. Quo blafphemo mendacio,

nonne homo (e cum Diabolo in infernum prxcipitabitfSi autem fides &: perfeve-
rantia, & falus noftra noftra^ voluntati fuperxdificatur, quomodo ftabitluftifica-
tio gratuita? Et cum voluntate humana mutabilius nonne tota falus no-
nihil fit ,
ftra ftabitfuper arena, omnifque certitudo &: confolatio Chriftiana,redibitin ni-

hilum? De altero Cothurnofatis.
III. Eft & a;quivocatio in verbis, ex lapjh peccatls obnoxio genere humano:
lapfumgenus humanumScriptura & Catcchcfis intelligit, ex lapiu Adse peccato
originali perditum, hoc eft, non folum in peccatis mortuum fed 6c adeo pravum, cen.g.zu ,
ut ad bene agendum prorfus non fit idoncum &: ad omne malum proclive, iph.2.1.
, :
donec perSpiritum S. regeneretur; quale Deus propagare, ex quali eciam ficut c^zrak/J's
in tempore libi colligit fic ab alterno libi colligere decrevit jhoc eft, inChri-9-**
,
fto elegit a^ternam Eccleiìam. Ifti intelligunt quidem lapfum, five originali
('de quo varie loquuntur^five adualibus peccatis obnoxium : non vero ita de-
pravatum quin poflìt libera voluntate velie & eligerc bonum vel malum:
,
Deum vocantem audirc pulfanti aperire gratia? excitanti refiftere , vel af-
: :
S i fentiri
.
ioS ACTASYNODI
i.Cor.4.7. fcntiri 5^cooperari qui fcnfus repngnat Scriptiirae Se ventati
:
te difirevh? : ^^
2.cor.s.j. &
Non fnmm ex nohis idonei, e. Prudentia. carnis , efi inmncitia, adverfm Deum,
jy_ £^ quoque notabilis Cothurniis in relativo i/Ios: quod nos cum Apo-
Rom.S.7'
ftolo Romanor.8. :?o. intclligimus de hominibus certis in individuo, de Pe-

tto, Paulo, &c. prxdeftinatis àDco, non modo ad f'alutem&; gloiiam, Tedetiam
ad antccedenria media falutis, ad qualitatcs in Calvandis rcquifiras, vocatio-&
nem externam internam, ad fìdem &
luftifìcationem ad converfionem &C & ,
perfcverantiam in finem juxta fententiam Apoftoli ^-os p-AtdeJfinawt hos

: : ,
Cr 'vocA'vit ; quos 'voca'vit , hos ér juftifaivtt ; quos juftifica'vit , hos & glonjìca'vit.
De corrept. Quorum (înquit Auguftinus ) ita est eertm numertis , ut nec addatur els quifqmm-,
&c gtiz. cz'^. riec mimutur Quibus etiam folis datur infallibiliter ut credant & per-
exiis. ,
13. reverenti &: perire non pofiìnt: ficut dicitur: Crediderunt quotquot erant ordinati
Aô-{.ìì.4.l.
^j 'uitam tcternam, hoc eft interprete Chrylbftomo , fr&deftinati a Beo.j Et:
Chryfoll. ^ ^^ •
^^ ^^^^ ^ bontim, perfictet in diem ufque lefu Chrifii. Et , impoffibile esi
um.2+.2^. Illi incelligunt, homincs non certos, fed quofcunque , eventualiter creditu-
ros : certos quidem , fed tantum in fpccie non in individuo credentes ante
vel > ,
elcdioneni: prasdeflinatos non ad fidem &: perfcverantiam , fed poft fidem ad

Rom.u.7. falutCAi eventualiter, fi perfeverent Brevius, Nos intclligirtius i/los qu,)S E- . ,
ledio fèu Pra:dciì;inaiio facit credentes perfeverantes Illi, quos eledîo in- & ;
venit credentes perfeverantes &

Breviflìme Nos intclligimus credituros Se : ;
credentes conkqucnter , feu poft eledionem UH credituros credentes : &

antecedenter feu ordine ante Eleftioncm quomodo nimirum fcurrus trahic
, : ,
equos. Si enim fìdes non poteft elfc ante vocationem, qua? eft elc<3ione&:pre-
deftinationc pofterior: quomodo poteft cfTe ante Eledtionem? Atqui Apoftolus
Et)b t ^ contta r.kitt nostit ejpmiu fincli; non cum eilemus fandi. Sandifìcationis vero no-
:
ftrae principium fìdes eft; Ador,i5.9.

V. Non diflimilis cothurnus latet inverbis; /» C/;r//?(?. Nos intclligimus cum
Apoftolo; Deum ante jada mundi fundamenta noselegifteinChriftoconfequen-
ter.hoccft, ut fide &: Spiriru infererenuir C.hrifto, tanquam membra capiti,
cllemufque in Chrifto poft eledionem mox enim declarat Apoftolus. verf 4. :
Frtedcjlinu'vit nos m adoptionem per lefum Chriftum : adoptio vero fit per fidem
lohan. I. II. Illi intelliguntDeum noselegiflein Chrifto antecedenter, hoc eft,
ante eledionem exiftentes in Chrifto per pr.tvifam fidem. Vnde vero Eledis
Fides ordine ante eledionem? Num exgratiaDei ? Non certe. Gratiam enim
facit Apoftolus eledione &: prsEdeftinatione pofteriorem, dicens: Elegitnos, &
prêdejlinavit ad laudem gloriofe Gratile [tu. Num igitur ex libero arbitrio ? hoc cum
Pelaoîo ftatuant neceile eft. Videatur Auguftinus de Pra^deftinat. fandor^
cap. 19.
VI. In verbis Per Chriftum pro^ter chrifium , dubitati poteft, annon etiam&
lateat Cothurnus. Nos fìmpliciter intclligimus, per & propter Chrifti aJt/joi»
fatisfadorium. UH de Satisfadione Chrifti diifimiliter lentiunt Se loquuntur.
Conftat enim Vorftium , cum quo eundem funem trahunt, de fatisfadione
Chrifti vel nulla > vcl Semipiena nec neceflaria jam pridem multa ex Socino Sa- ,
mofàtcniano, fcandalofe diiputafte.

VII. Cothurnus infignis latet in vocabulo Gratta: quod licet alias va- ,
tie fignificet in quxftionetamen de caufa I-idei, converfionis perfeverantix &C

; ,
falutis noftrae; Gratia proprie eft efficax motus & tradus mifcricordiê Dei iti
mentibus&cordibus Eledorum; fidem ,converfionem &: perfcverantiam ineffa-
, bili modo operantis de qua Chriftus, Nemo potelt venire ad me nifi Pater, qui
: ,
De erat! mifit me traxerit enm.

, Et Auguftmus Legant intelligant intueantur atque : & ,
Chrifti cap. fateantnr Pelaqiani , non lege atque doórrina foriìifecm infonante , fed interna atque
»4. occulta , admirahili ac ineffabili potevate operari Deum in cordibm hominum, non fo-
lum novas revelationes fed etiam,
Bonas Volvntates. UH intelligunc
Gratiam, tum extetnaz vocationis per Verbum rum internse fuafionis mo-
:
per Spintum
ralis , fed inditferentis ,
quam penes liberum hominis Arbi-
trium
,
NATIONÀLIS DORDRECHTAN^. X09
rrium bcrrevel male determinare, recipere vel refpuere. Ideo Refìjfibilemvo.
fit
cane, ucpacebit Art. 4, Quce opinio &gIorix Dei derogar, &: hominem fuo reti
làcrifìcare, hoccft, centra Deum iiiperbire facic, cerritudinem fàhitis,atquc &
confolationem noflram, in vita &: in morte convellit. Vt oftenfum Cochurno
fecimdo.
Vili. Etiam in verbo Credere &; nomine Fides haud dubic luditur. Nobis
Credere cft non tantum omni verbo Dei aflentiri fed prarcipùe & proprie promif-
, ,
lioni Evangelij de gratia &

remiffionc peccacorum proprer Chrifti ianguinem
confìderc Crede tanttimmodv prò ^ confìde ; Et lume i'enfum praefertim habet ih Marc.s.2S,
: ,
phrafi. Credere in Deum m Chripm. &LC, Si creditù in Deum i etiam in me credite : prò
,
ioh.i4..i.
confidite: confblatur enim
Apoftolos. Dvmf/e/^.m ejt i ut credami» eumf prò,
ibi
^'^^'
ut confidamineo. Fides falvifica nobis efl coniunda cùm fiducia promilfionis *
Evangeli) feu promilfae mifericordias Dei de remilFione peccatorum propter

,
Chriilifanguinem: ut cum dìcimur/dV/«/?5/f(rjn,fìdes iìduciam fìgnifìcat: Se /fde

, nom.s.^S.
lufiifìcan, eft fiducia meriti Chrifti à peccatis abfolvi. Quem fenfum Apofto-
ìustxzdit , cyxm à\c\t cjuem propofitit Deiis p:acameni:ufn fer fidemiifdnPHinefuo ad
:
r,
decUra/jdamiufiitiamfitamperremiJJionempecca'Otimprxcede/itium: uhi ,fides infiHauifie

Jito, non potell niîfduiiamfdngutms chrijJi, fignifìcare.
Uh vero quod/f.a'^w tantum de aflcnlu Credere tantum prò aflentiri intellio-ant;
,
cum alia multa, tum lubrica: ipforum de Fide diipurationes docent quibus ple- :
tumquefiduciara remiflìonis peccatorum in fide non requirunt: fìdem iuftifi- &

care, leu ad iuftitiam imputati volunr,non quia Chnftì meritum fibi applicar;
fed quiaipfefìdei ad'us proimpletione Icgis reputatur qua; Alberij Triùncuriani 5
deplorati hominis fuit opinio.

Cum igitur tot sequivocationibus depravet vernm, oecultet falfam de Prx-
deftinatione doótrinam , hic Articulus uiique approbari fimplicitci- non pò-
,
teft.
An Articulus (fepofita FrAdeftinatione ) fujjkere

0" tolerari pofsit ì
QVid vevo , inquies , de Prêdeftinatione adeo eft difputàndum? Nonne ad

falutem tenere l'ummara Evangelij Articulo hoc traditam ? ^&ui
fufficit ,
credit irìfììiim Dei, habet titam xtermm : î

non credit , fuper eo manetiréiDei. Et,
Annon ha(9:enus tolerari pofllt Articulus ?
Sciofìc quofdahiiudicare, imo fcripferunt viri, alias eruditi &pij, de Prjedt-
ftinatione non effe difputàndum in Evangelio , fed tantum prxdicandum de
promiffionibus univerfalihus gratice. Verum boni ifti'non obfervarunt, fic fcri-
bendo le contradiccre Spiritui Sandto qui certe in'Evangclio doftrinam.dc pr*E-
,
deftinationc tradidit,utfupra Cochurno z. locis allegans viderc eft Videntur .
autem vel hoc pr^-'textu impruderites ipfi fundamentum fìdei confolationis &
noftrxlabefadare, vel ab alijs labefadari non obfervare illud igitur five Am-Ljj, :
j jc
broCjfive Profpen pi;(Iirae didum.hic tencndum de Prsedeftinatione: ûa Dftf^Wocat.geni^
ccculta ejfe roluit, nonjiwt fcrutandd, qii£ autem manifcjâ fecit , non fimt neganda: netnc2.o-j.
illli illtcìte curiofi (^ in-iflis damnahil'afr videamur ingrati
, Si(;ut igicur ,'llrcita eft cu-
.
riofitas, non revelata

Evangelio de Pra^deftinationc velie fcrutari
in fìc dam- , :
nabilis eft ingratitudo qua: de Pr«deftinationé Deus in Evangelio revelavit^ vel-

,
ie negare vel opprimere. Ad qusiiìtum verofic refpondetur. •
Sufficicntiam quod attinet, perinde quxras in Ecclefla, Annoh fufficiat ad fa-

lutem dodrina Catechetica de mifcria hominis; de Iiberatione per Chriftum;
deque Gratitudine ? Quorfum igitur Iodio Bibîorum, fublimior Thcologia ? &
In Logica, Annoft fufficiat tenere tot effe fìguras fyllogiirnorum tot mo- &
dos.'' Quorfum igitur Organo Ariftotelico opus infcholis.'' In Politica, Annon
fufficiat popularis fcienta iuris £<: arqui ad PvCrnpubl. gubernandam ì Quorfum
S j igitur
«0 A e T A S Y N O D I]
igitur tantus legum apparatus

, tam operofa lurif-prudentia ? In'Marlicmati-
ca, Annon triangukim habcrc tres diiobiis &cc. diametrum ad
fufticiat nolVe ,
circumtcrentiam elle in (nbtripla proportione fiiper-paitiente unam leptimamr'

Qjiorfuni igitur tam ardua: &: inrricacx demonfl-ranoncs Eiiclidis ? Ad calia
nemo non facile rclpondcndum videe, aliquibus quidcm prima iftarum difci-
plinafum Elemcnta cognitionemque §' o-n fatis effe polle
k Ibd non omnibus. ;
Catechumenis in Ecclclìa fufficere ad falutem pollunr, rudimenta Catechetica

falucis: fieut lac infantibus fiifficit prò nutrmiento non lufficit veiro adultiori- :
bus infide, qui cibum folidiorem rcquirunt: non Docloribus Scholarum, Pa-
floribus Eccleliarum , quibus ex officio &
conlcicntia uberior Thcologicarum
rerum Tcienria eli: necclflaria Tyronibus clalTicis in Logica, ad lylJogizandum
;
fufficit tot fìgurarum &c modòrum cognitio, Philolophis eft neceflaria ^ Ìictì
Organo Ariltocólico tradita Icientia, unde, &
cur totfinr, plures vero elle
ncqueanc. Pedaneojudici vel Notano: elemenra jaris&jultitiac fufficere poflunt:
luns Profcllori, caufarum Advocato, vel Cancellarlo. &c. legum fontes necelìa-
tio cognofcendi lunt, VJechanico illud ts o2< de Trigono circulo ,fufHcict ad &
òpificium. Mathcmatum Dodor vel fludiofus , demonftrationum ^ ^xÓTiìcicn.-
tiam dcfiderat.
Pari ratione dic'endum, Articulum butte ffémotis hunc xquivocarionibus^
Ciicechumenis &:Idiotis, myfteriorum fublimiorum non capacibus fufficere ,
ad falutem polle; làtifque elle illud tj ó'-n, qualesfe èlle, quihulque uti mediis
ad falutem conlequendam oporteat Credentes nempe in Chriftum inquc fide
: ,
& obedicntia hdei d finem ufque perfcverantes per verbi &: Sacramentorum
:
,
minifterium, & pei huic cooperantem gratiam. Àdultioribus vero in fide , in-
primisque Scholarum &
Ecclefiarum Dc£toribus qui nihil pra^terea neccllarium
dixerit,jejunus profedo, &
imperitus reriim a^ftimator cric. Quinimo juvac
oportetque hos altius fcrutari Se ipturas, pcniciusquc cognofcerc, ipfum do-
fìrinse prêdidê ts </io7i, hoceft, fontem &:caufam primam Scriptunsrevclatam:
unde qualicaces illa?,mediaque falutis cum gratia S>c lalutc ipfa, origmaliter in nns
dcfcendant; unde ctiam delccndat quam videmus populorum & indivi-
ifla, ,
duorum falvandoruiri a reliqua pereuntium miiltitudirie diltrimmatio : ne for-

tefquod ignorato ,vel dere'liiô fonte necelfetH-fierij cilternas confradas,aquas
non continentesjnobis efFodiamus lerem. i.^. hoceft, vocationem fidem ,pei-
: ,
feverantiam , falutem noftram, vel mgeniis, viribus, & mentis humanis , velgra-
tiaz quidem,fed indifferenti & libero arbitrio noftro ex parte velintorum , cum
Dei contumelia noftroque exitio adfcnbamus. *
Hic vero fons hxcque caufa fuprcma & prima, non eft nifi eterna Dei
,
prsedellinatio, hoc eft, ^tefnum de nobis, pr^ alijs in Cimilo lervandis con-
filium. Ex hoc enim fonte fluir falvandorum omnium Vocatio externa &: in-
terna ad fidem in Chriftum fluir fides &: refipifcentia
: fluu juftificatio, obe- ;
dientia & perfèverentia fidei fluir tota falus &c glonficatio noftra:quod per-
:
tom.ir.f.
fpicue docet 8c confiraiat Scriptura his &
fimilibus didis ôs prjidejlwa'vity :
-Rom.Sso. ì'Jos cf 'Voca'vit ; quos vocauit , hos é^ juftificavìt. Item ; EleBio ajjècuta. eft reliqui ,
Alior.is-4^- occdlticrunt. Item

Crediderunt , quotqtiot ordinati e.rant ad 'vttum aternam Item:
:
I.fh.i.}.^. Elegit n s in Chrifto ante jacta mundi jfnndamenta, ut cjfenms fanlii (^ inculcati co-
ram eo in dtleóiione : quos fr£deftina'vit in adofttunem fer Tefimi Chriftum ad Uudcm
De Bono glorieft gratuz fu. òcc. Confirmat idem Auguftinus dicens Hxc Pr^defìinatio :
ere ver-
1 fnBortimnihil ahud eft^quam pm.-paratio benejìciorum Dei quihm certifime liheran-
P' ^' tur illi y qmctmque liberantur Confirmat etiam. Luthcrus valdc cniphaticc
.
Prxfat.ad ^^^^ verbls Ex xterna Dei prxdeftinatione , utrumque fluit cr fnam oriînem ha-
: ,
Rom. ^^t'ì quii filicet ereditarmi quis non crcditurm ftt quu a -peccato abfihendm , quU;
non : ut id omne ftt extra noftram poteftatem , &

in fiim Det manu quod juftijìca-
mur.
Hunc Igitur fontem Theologis cumprimis &: quorquoc in fide & Confola-
tione juvat fieri confirmatiores, probe cognofcendum, Ecclcfixque &: Scholis
pcrfpicue & fobrie cxphcandum elle , quis dubitetr' Idque duas potiffimum
©b caulas:
I. Propter
NATIONALIS D ORDREGHTAN^. zn
I. Propter gloriam Dei uc fcientes media, caufafque
: &
qnalitates fahitis &:
falutem ipfam , non ex noftro ingenio, fed ex folo Dei beneplacito defcendere,
non nobis, fed divina mifericordia: , in folidum f^dutem noftram acceptam fe-
ramus. ..,..
II. Propter Confolacionem noftram ut firmiter ftatuentes fidem , pcrfevé-
,
rantiam,& falutem noftram, non viribus vel arbitrio noftro nici, fed in a:,térno ^
-Siriqì.Tifi
immutabilique Dei confilio fLindari>eandcm cerram atquc immobilem fore con- "
,'V-f--
-îq
fidamus , &
hac fren fiducia, precibus alfiduis, boiiifque operibus yocatioijcni &: ,
^•f'f^-^-^-'"-'Ji'
eleòlionem noftram, lìrmam nobis redderc fatagamus, s ^ ''^,.* .;

>
'
Arqui fontem hunc limpidilfimum, cce'no jequivocatiorìurh conipurcac ,oB-

ftruitque penitus hic arriculus Negar enim ( videatur Collatioj fidem
. &
perfevcrantiam noftram , ex eterni Eledibnis fonte ranquam cile^tum ex caufa
prima defcendcrc: utramque, infpeeiemgratia? Dei, revera, humatiê volunr^ti
adfcribit; quia voluntatem humanam, gratile Dei refifiibilis Dominam facit:
libcrum arbirrium gratia Dei refiftibili fortius &
potentius cunfLituit, totumque
falvandorum &c damnandorurri difcrimcn ,ab liommum voluntatibus fufpendit.
Qua ratione gloriam falutis humanaj, Deo in folidur» tribui aon pofl'e , fed neceÌT- -
-^
fario derogar], manifeftum eft.
Hinc Se certitudinem gratiae, fidei, )uftificationis perfcverantice, totiufqùe'fa- ,
lutis, proinde &c uniche confolationis noftrs , in vita in morte funditus.convel- &
Jic. Cum gratia enim refiftibili, &
voluntate hominis refiftente, vel reilftcre va-* • -.v..).t
lente, tanquam cum duobus principijs vel repugnaritibus, vel in horas varianti- .•;'. .ry
bus, quis nonintelligat, certam fiduciam gratile, juftificationis , perfeveranrix,

falutis, Iblidamque in vita &
in morte conlòlationem, confiflere iiullo modo
pofle? . . ,^
Hinc de tolerantia quid ftatuendum fit manifefturn quoque eft. Articulùm
enim tam a:quivocum,tamque pcriculofis captiofum cothurnis quis tolcrabiicm. ,
dixerit ? Saccarum occulto ti.n(5ì:urn veneno, quis fciens volens emerit vel co-
mederiti' Qu.is iwÂoc e'^J^ Ecclefijsobjiciendum, perpetuarum litium mate-
riam faturani, utile duxerit?Num Medici in fcholis ferent Empyricos pathologica ,
dodrinaadultcrantes vel negantesjMathematici Meclianicorum i|/<jC'ây^4'>jju.*S«,

quibus verbi gratia, tetragoni finumfalfumpfo veroinducuntjfontcfque Icientiaì
convèlluntj nurti tolerare poflìnt? Longe minus in Ecclefia toleranda fufit ddg- ,
matacEquivoc.a , quibus praetextu gratize gratia negatur principiumfalutù i^homine :

-
collo cut ur divinai 'voluntati voltmt.ts Jwmi/ìls pr.:fertur ^ ut ideo quis adiitvetur,(jHÌa voluit :
,
r^J^^ ì
non ideo qui a adiwvatur , 'v'elit : rnalm recepionem honi , non a [iimrn.o boriò 5 J^^
originaliter a „
"
a
à femet-ipfo tNcboare creditur : aliunde denique Dee piaceri mjì ex eo , iûod ipfe dotiaiiérdij
*
'
docetttr . , .
"
" ^
Hsec de ^quivocationibus primi Articuli. Quomodo vero is rede intelligij,
èxpleri& formari po/fit, Cothurno fecundo eft explicatum.
Articulus Secundus
PRoinde lefum Chrìftum intendi SernJatùrém prò omnibus ^

fingulis mortuum effe y atque idit,a. quidem , ut omnibus per
mortem Chrifii reconciltattonem peccai orum remifswnem impe- ^
traverìt: ed tamen conditone y ut nemo iL'd remissione peccatorum
reipptjruatur prater hominem fidelem : hoc cfuoójue fecuhdum ^
E'uangelium lok 3. /^. Sic Deus dilexit mundum ut filium fuuin
unigenitum dederit, ut quifquis ereditili èuni non pereat, fed.
habeatvitamjeternam. Et uloh.1.2. Et ipfe eft propitiatió prò
peccatis noftris nec prò noftris Iblum fed 6^ prò rotius mundi
: ,
Peccatis. S 4 Éxamen
7
iU A C T A S Y N O D I
Examm-
Vi u.i.^fpnu ri;,,
Rem hoh hóvàm agunt Remonftrantes hoc Articiilo. Ollm cnim Scmi-Pela-
giani Maflìlia: & Syracuiis ,eundem tuebantur liis verbis Pr^ a»/Wry2 ^^;?frf /;«- :
ift ad Au- w^»^ , mortuum effe Dominim noftrum lefum Chriftum , neminem frorfm redem-& a.
'
eùftil ptiofìe fanztiink e ita exceftum , ttiamfi omnem hanc vitam alien ijjtma ab eo mente
quo ideo km-
tranCim ì quicC ad omnes homines fertineat nttfencordÌA fatramentum : f
mi non renoventur , quia quod nec renovart utile habeant , pranofiantur. Itaque
quantum ad Deum pertinet , omnibus faratam njitam xternam : quantum autem ad ar-
bitrii libértatem, ab his eamaffrehendt ,
qui Deo ff onte crediderint, auxiltam gratis &
merito credutitatis acceperinti
Quo Articulo etfiin fpecicfn Dei gratiam &: Chrifti tedemprionem amplifi-
cabant: re vera tamen utramque minuebanc, Deo grariam indiiferentem, Chrifto
redemprionismericum, libero arbitrio efficaciam ucriufque tribuences , &: dum
vcllencdodrinamde Prajdeftinatione, quam ex Apertolo tucbatur Augiiftinus,
evertere, reveratotum Euangelium convellebanr, caufam fidei perfeveran- &
tix , proindcque (àlutis humanae , Deo &
Chrifto indifferenter, ingenio ar- &
bitrio humano determinative adCcribentes quod quale fit, à Deo dodi in-
:
telliguht. Vbi enim illud Apertoli îs te dtfcrevit ? quid habes quod non accefijli?
,
I. Cor. 4-
quod accepifii, quid gloriarti quafi non acceperis ?
MalediBus qui fonit carnem hra-
ler.17.S- fi
chium futtm. .
Similiter irti dum articulo hoc de univerfalirecotìciliationis omnium hominum

cum Deo per mortcm Chrifti impetratione, in Ipeciem gratiam mortis Chrifti
amplificant revera idem, quod illi agebant, agunt
,
dum cogitant Apoftolicam , &
Dei Prxdeftinationem, difcernentem falvandos à non falvandis convellere con- :
erà fuam Prxdeftinationcm eventualem (ponte credentium &: perfeverantium,

feu ad fìdem & perCeverantiam
fé ipfos determinantium fide perfeVerantia , &
pofteriorcm revera poft deftinatio
('quse non pra:deftinatio dicenda c^ct) indù-
cere: humanam voluntatem gratiaz reiìftibilis Dominam faciendo, reconci- &
liationem per Chrifti mortcm hominum voluntati exponendo , fidem gratiae eva-
cuane, confolationem ex morte Chrifti enervane.
Sedipfum Articuluminfpiciamus. Habetis quatuor membra:
I. : Quod Chriftus fu mortuus prò
Protofitionem omnibus & iìngulis: qusE eft
ambigua.
z. Glojfarn: Quod omnibus recohcihationem & remiflìonem peccatorum im-
pètraverit qua: ert êquivoca
: & falfa.
3. Conditionem: Quod
nemo nifi homo fìdelis reipfa fruaturreconciliatione:qua:
propofitioncm limitat, gloflam vero evertit.
cft vera, &:
4. Probationem: Per duo allegata Scripturx:
qux nihii ad propofitionem
direde in neutro cnim allegato fit mortis Chrjfti prò omnibus
:
fingulis &
aliqua mentio: ut mirandum fit, autoribus aptiora non fuccurrifl'e prioris :
vero poftenus membrum, cogiÉ etiam propofitionem limitare Gloflàm re- &
fellit.
Mifcenturigiturvera qusedam ambigue didis, velfalfis.
Ioh.s.3S. Verum, inquam cft, quod nemo peccatorum reminone reipfa fruatur , pr/tter homi-
,
nem fdelem. Qliì enim non credic, fiiper eummanetira Dei, non remiflìo vel re-
conciliatio nifi quod vcvhìs reipfafruatur, fi.ibefle videtut Cothurnus de duplici
: ^
fruitione remiftionis peccatorum, fen reconciliationis -.Fna reali per fidem , fideli-
bus folis propria, quse fola vera eft: Altera non reali fine fide, omnibus etiam in-
fidelibus communi, qua: eft fi£l;itia&: nulla,
Hincvero conficitur, Chriftum proprie prò omnibus & folis fìdelibus, prò
nullis infidelibus; & ficnon abfolute proomnibus &: fingulis hominibus,mortuum
efle. Nam mori prò al/quo proprie eft, morte fua aliquem à morte liberare, feu
mori quod liquet,cx z.Sam.iS. 33. Vtinamortum ejfempra
alicuius Joco, ut ipfe vivat:
/^jhoc eft,locotuo,uttuviveres. Et de Chrifto, Rom. 5. £.8. Mortuus eft prò nobis,
tum impij é' peccatores effemus, hoc eft, noftro loco , ut nos à peccato &: morte libe-
rati
NAT.IONALIS D O RDRECH t ANt!:. irj
ratijiufticicc vivamiis, feu vitam arternam habeamus. Sic, z. Con 5. rj, ì. loh-
3.16. i.Ioh, 4. 5. loh. 15.13. &:c.
Ambigua ex imperfedione eft propofitio , refitm Chriflum Servatorem pò om~

nihmé'fingulis mortuum ejfe . Si addas , credentihm; perfpicua &: vera cric pro-
pofitio. Si, homintbus; mance ambigua . Poteffc cnim accipi, vel de amplitu-
dinemeriti mortis Chrifti, omnibus hominibus ad reconciliacionem iufficien-
tiflìmi vei de efficacia eiufdem, omnes homines reconciliance*.
:
Triorefenfu, vera etiam eft Propofitio.Mors Chrifti enimratione amplitu-

remedium eft peccatis omnium & iìngulorum homi-
dinis atque potentia; fiuT
num expiandis (ufficientiffimum ncque ad realcm reconciliationem dceft quic-
:
quam omnibus &c fingiilis eam fide accipicntibus Hoc feniu Chriftus prò .
omnibus & fingulis hominibus mortuus elle dici poteft eodemquc difta Scri- :
pturx , ubi Chriftus dicitur mortimi effe fro ommbm. i. Tim. 2. 6. gnfvaffe mor-
tem prò omnibm. Heb. i. 9. proptiatio ejjè prò peccatis totim mundi, i. loh. i. 2.
VuJgo non ineommode intelliguntur licet etiam ftrjftius accipi pofi!tnr. :
Tojlerìore fciìfu de remedij rufficientiffimi frudu feu efficacia, quie eft reahs
cumDeoreconcihatio,&: ex morte in viram rcftitutio, falfa elt propofitio. Di-
cere enim Chnftum prò omnibus & finguhs fic mortuum efiTe, ut omnes &:fin-
gulospromifcue, fideles &:infideles qui Chriftum vcl neiciunt, vel oppugnane,
,
Deo reconciliaverit : repugnat EvangeHo quod magno confenfu efficaciani

,
mortis Chrifti foHs & omnibus credentibus vendicat. Cui probando, vel
una Servatoris Chrifti fenrentia, in Articulo allegata, loh. 3. 16^. utomnis,
&c. fiifficit. Non dicit enim ut omnes é" Jingnlì homines haheant 'uitam &ter-
iiam ; fed ut omnis qui credit in eum non pereat,fed habeat 'vitam aternam: prouc
realis fruitio remiifionis peccatorum in Articulo etiam limitatur. Vnde&in
didis prêallegatis . i. Tim. 2.6. Heb, 2. 9. i. loh, 2. 2. &c. cum de efficacia
mortis Chrifti intelliguntur, univerfalis omnes ncc^^2s\o ad univerfitatem cre-
dentium &: Elc6torum adftringenda eft: de qua univerfitate fcitefcnbensPro-
^per : In eleû , inquit, atijrte ah omnium generalitate dtjcretisjpecialis quiedam cenfetnr
i^{\y i ^^.^q;;
ttnh'erJìtM, ut de toro mundo totm mundm liberatiti, ^
de omnibus homìnibMi omnes homines car.Genc.
videantur ajiumpti. cap.j.
Duabus hifce Veritatibus Remonftrantes evidcntiltlme cónftringuneur:
Primo : Chrifturri'quoad fufficicntiam AJr^s & meriti fui prò omnibus & fin-
gulis mortuum efTe &: mori voluiife.
Secundo Quoad frudum &: efficaciam mortis fux, hoc eft realemcOmDeo
: ,
reconciliationem ac reftitutionem,non prò omnibus fingulis, fedprofolis & &

omnibus credentibus mortuum eflc &: mori voIuifiTe.
T.riorem Veritatem in Collatione nufquam quidem leguntur diferte probare:
fed necpalam negare ncque poflunt negare nifi infuiiìcientiam meriti ftatuere
:
velina
Pojlerioremconccdunt quoad eventum , non omnes homines a Chrifto ejfe reipfi re- CoIlat.Hag^
ér in ftatum gratin rejlitutos : negant vero quoad intentionem Servatoris pag.497.
Jiauratos-,
&:confilium Patris: quo quid abfiirdius &falfius.'' Quos enim Deus per mor- 45'8'
tem filij fui non reipfa inftaurat in tempore eos nec reipfa inftaurare decrevit ab
••
aeterno : certe enim Beta nofler omnia. cfnd'voluit.fccit, Pialm. 115. 3- Quidquid igitur
rionfecit, vel fiicit in tempore, id nec voluit ab sterno. Quos etiam Chriftus
morte fua reipfa non inftaurat,eos nec inftaurare voluit , nec iuxta confilium
Patris debuit. At , fatentibus illis, non omnes homines Chriftus rcipià inftau-
rat , hi in ftatum gratile reftituit Ergo Chnftum non omnes homines re- :
ipfa inftaurare , &: in ftatum gratiae reftituere voluifl'e

, vel ex confiho Pa-
tris debuiffe , fatenntur nccefle eft fecus dicant Chriftum aliquid non
:
facete , quod facere omni modo voluit , ita ncgent non omniponcntiam : &
vel
ii4 ACTA SYNODI
vel quod ex confilio Patris facere debuir, & negent obedientiam. Si adharcobji-
liÀtU23.S7. ciant: Voluijfe Chriffitm congregare flws lerufdem; nectamen fectff^^ : dicant eriam,
Chriftum omni modo voluiile eos congregare,non (blum extcrna vocatione &r in»
vitatione ad refipifcentiani, per Propherarum , &
fiiam arque Apoftolorum prx- ,
dicationem fed , edam interna: gratiae ac potentine {\xx rraftione : nec quidqunm
tamcn profeciire: viderint vero quo pa£to omnipotentem Dei filium impotcntia:
non accufent,rciprosblafpliemiaE crimine non ali igent.

Vtraquc icîcur VeritatCjVelint nolinr,confl:ridli, confcnfum cum Orthodoxis
ingenue fateantur opcrtet, vel non. Si farentur confenfum quomodo non ie- ,
damnanc, quod inanibus logomachiis Ecclelìas unitas lacerenr,

ipfos perfidile
Remp. tranquìHam perturbent Si negane confenfum in priore quomodo non
? ,
blafphemant morcem Filij Dei, quafi infufficiens At/V^ci'? Si in poftcriore, quo-

modo non manifcfta contradidione fé involvunt Si enim negane Chriftum ?
quoad elììicaciam &: frudum mortis fux, non prò omnibus & fingulis homini-
bus, fed prò folis credentibus mortuum effe, ucique ailìrmenc necelìe eft; Chri-
ftum, quoad frudum &
efficaciam mortis fuse prò omnibus te fmgulis homini-
bus, non prò folis credentibus mortuum efle hoc eft , omncs fìngulos homines
, &
fnonfolos crcdentes) Deo idem eft, omnes & finguloS
reconcilialTe, feu,quod
homines reminone peccatorum reipfa frui feeiflc. Atqui hanc afiìrmationem
diferte negane limitaeione Articuli , dicendo, neminem peccatorum remtjpone re-
Collat. pa£ .ipfafiui praterfdelem hominem: & difcrtius in Collaeione, dicendo: non omnes
497- homines à Chrifio rciffa rejtaurntosy d^ in fiatiim gratile refiitutos ejJLj Hac igitur Con- ,
3f9 tradidionc tencncur: Omnes reiplareconciliatos leu reftitutos: &: Non omnes
reipfa reftitutos elle.
31-
Examen Hic vero recepeum parabunt ad Gloftam propofttiottis ita Chriftum pra :
gloflàe proomnibus & fingulis moftuum eftìe, ut Omnibus morte ftia reconciliationem fecca- &
pofitioni tortim rcmifjionem impetra'verit : quafi hic fit certi usfenfus quo Chriftus prxrcr ,
àdditx. fufficientiê &L efficacia mortis fux fefpedum pto omnibus mortuus elle dici
poffit, &itadiftiridio fuperior eludatur: quia omnibus morte fua reconciliatio-
nem impetraverit.
Sed dicant,qua:fo, nobis, quid fibi hic cothurnusvelit, quo refponfiones Fra-
trumin Collationeplus decies elufiile leguntur. Nufquam fic Scriptura loqui-
Col.i.io.n. tur , Chrijliim impetrajfe omnibus reconciliationem : fed aperte dicit, Deitmin Chrifto
g.Cor.j.i}. fibi reconciliajfe omnia tn ó" in terra : reconciliajfe fibi mundiim : Chriftum recon-
coelo
ciliajfe omnia per fanguinemfuum: fignificans Chriftum reipfa reftituifte in ftatum

gratia? mundumlynecdochice,hoc eft, omnes in mundo credentes iìcut in il- :
loh.t2,^7. lis Non veni condemnare mundum , fed fer'uare mundum : ut mundus cognofeat me
:
l9h.l7'^3- a te miftìim ejfe : Vbi Mundus non poteft nifi de Mundo eledorum intelligi. Itém»
Omnia, hoc eft, Omnesfde juftificatos,\.\t patet, Rom. 5. verfu 11.
Hoc fenfu fi Volunt Chriftum omnibus reconciliationem impetrafle, prò,
omnes reipfa reconciliaire, Cur non aperte loquuntur &, cur nonexprimunt ?
quibus omnibus impetraverit Si omnibus credentibus, quid htigant? Si omnibus

?
hominibus promifcue dicant quomodo impetraverit? Meriti amplitudine, an

,
etiam efficacia Meriti amplitudine, rurfus quid litigant ? Si &: efficacia, di-
? Si
cant; abfolute &
fine fide , an fub conditione fidei ? Si abfohite omnibus etiam
fine fide , quomodo non rurfus contradidione fé implicant ex limitaeione ,
fua conditionata ; Neminem reipfa fiui reconciliatione pr,£ter hominem fdelem?

Si fub conditione fidei ,
etiam nodo contradidionis con-
quomodo non fic
ftringuntur? Si enim omnibus impeeravic fub conditione Fideij deftieutis igitur

conditione fidei non impetravit At conditione fidei deftituti, hoc eft,infi-
.
deles , funt plurimi ergo plurimis his non impetravit.

;
Harc vero nonne
rurfus contradicentia funt :omnibus impetravit; &: plurimis non impetravit?
Quomodocunque igitur cothurnum vertant , vel logomachi turbatores depre-
henduntur,vel contradidione aperta involvuntur.
Vide tur
NATIONALIS DORDRÉCHTAN^. arj
Videtiir aiicem Cothurnus hic aliqiianro accuratius excuciendus,utquamfìc
utrique pedi aptus , hoc eft, verum Se falfiim fenfum occultec,cx verborum figni-
ficatione appareat.
Reconciliatio eft diffidentium in gratiam rcft:itutio vel rcditio . Adive Deo &:
Chriftio, pafllve nobis tribuicur.
Verbum Impetrare cequivocum eft, varie fìgnifìcans , modo exorarc,modo prê-

parare, prociirai-e, mereri
acquirere, obdnerc, confcrre. &:c.PhrafìsigiturjChn-
,
ftum impccrafle omnibus reconciliacionemjValde equivoca ficoportet. Acqui

aequivocationibusludcre, non eft Theologorum , ica Sophiftarum, qui fallere
volunt.
Non poteft camen phrafìs nifi triplicem habere fcnfiim; vel quod ChriftuS , j
morte ilia treconciliacionem omnibus impetraveric,quadam mcraleplì, merendo

feu procurando mareriam reconciliation:s omnibus lufiìcienciftìmara: r^/, quod 2
rcconciliationem omnibus impetraverit proprie candem conferendo omnibus, ,
hoc eft, omncs reipfa reconciliaveric idque vel abfolute fine conditipne quo-
:
;
modo, verbi gratia, Ioab in inccrcefilone mulicris Tekoanx Ablolomo partici- _
ax apud Uavidem impctravit reconciliacioncm abfolute; ut fineconditione re-

ducerccur in Confpcftum Rcgis, & Pater ofcularetur filium quomodo ctiarn :
Efther luds-is impetrafle legitur fecuritatem ablbluce fine condjtione: FelCuh ^p^y^z.s,
conditione fidei in omnibus ponenda , ut fi omnes credant in Filium fint reipfa 3
reconciliati; fi rion credant,reconciIiationis expcrtes fint quomodo, veibi cau- :
fa, Adonia: feditiofo apud Salomonem impetrata fuit impunitas, fub conditio-
*'
ne innocentÌ2e : Sifiteritflitts virtHtis i
nonudet caplltade capte em;Jl vero malum in
'
'
'-
èofuerit deùrchenfum , morie tur, '
Dicam brevius Chriftus impctravit rcconciliationem omnibus, vel quoad

:
amplitudinem meriti prò omnium reconciliatione fufficientilfimi vel infuper, :
quoad efficientiam reconciliationis omnium idque vel ablblute five credane, : ,
fivenon; vel conditionaIiter;,fi omnes credant. Nequedari poteft quartus Co-

thurni fenfus,
Quem enirri Remoriftrantcs in Còllatiofte adfefunt Chriftum impetrafle ^
^ 1
omnibus rcconciliationem, hoc L rL•
L-c n' T>>
eft,eftecuie, ut Deus homini peccatori lanuam
CoUat. pag,
» I
,
• •
,,
*^
iterurn aperuerit gratia; fux quamvis ncmo ad illius gratia: cofnmunionem ili
: '
ingrefl'urus nifi per fidem

, vel eft nòvus Cothutnus, feti fchema xquivocum,
:
limitatione turfus auffetens ^quod prius pòfuit (quomodo enim omnibus im- :
petravit reipfa rcconciliationem , qui effecit, ut princeps feditiofisaperiat ianu-

«m arcisfua:,quamtamennemo ingrefl'urus, nifiper mille florenos; quibus fidei
condirio longe eft prazftantiorj vel fi eftimpctratio reconciliationis dicenda, ad
conditionalemirnpetrationis modum Tertium pertinet.
Manent igitur trcs tantum impetrat:^ reconciliationis modi ,
quorum aliquo
Chriftum omnibus rcconciliationem impetrafle dicendum illis eft.
Si primo, confentiunc Orthodoxis: Qu.id igitur Ecclefias &c Rempubl. tur-

bane?
Sifectmdo , contradiftionc fé involvunt,affirmantes^ Chriftum omnibus abfo-
lutam reconciliationcm impetrafle, hoc eft, omnes reipfa in ftatum gratia: re-
fìituilTe quomodo Ioab Abfolomo rcconciliationem cum Patte abfolute im-
;
pctravit, hoc eft, in gratiam Patris eum reftituit Contra vero limitatione Arti- :
culi , ficut & in Co]latione,diferte negantes omnes à Chrifto reipfo reftauratos,

,
&: in gratia: ftatum reftitutos. Qux contradiftio non minus aperta eft, quani
fi dicerenr,Ioabum Abfolomo gratiam Patris abfolute impetrafle; non abfolu- &
te impettalfe feu, eum in gtatiam Patris reipfa rcftituiffe, &non reipfa refti-
:
tuifl'e.
Si tertio , enim Chriftus intentio-

contradidionis fcopulo rurfus alliduntur. Si
ne fua omnibus rcconciliationem fub conditione omnibus ponenda impe- fidei in

ttavit: nullis igitur fine conditione fidei feu fide dcfbtutis, in quibus ncque a
Dco (quifidcm non dat omnibus, [co. quibus vult,j ncque à^Libero Atbitrio,
(
quod
u6 A C T A S Y N O D I
('quodDeo non mornium

peccato J cvcntualiter fuit poneh-
vivificante cfl in
da vcl ponitur ,lioc eft, infidclibiis impctravit. Intìdeles aiitcm fempcr fueninc
&: flint plurimi Nonne igitur hic ctiam manifclhis conflidiis r Omniliis im-
.
petravii &C plurimis non impetravic.

;
Qjjomodocunquc igitur ie hsbratco-
thurnus , ve! idem cum Orthodoxis ccqiuvocationibus Ibis libi volunt , &i iìc
7ô)/ojw«;^;5< Ecclciìar &Reip. turbatores iuveniuntur: vel Contradiftionibus mani-
IcfUs irretiti tenentur: vel deniqne ( quicquid tergiverfentur) in Malfilienfium

Semi-reUnunvrum caftra, univerfalem omnium ctiam fine agnitione &: fide Chiifti
vitam hanc pertranleuntium reconciliationcm tucntium , ab Hiibtio nupcr m
Germania rcnovatam, concedere coguntur.
Atque huc profeclo omnia fere eorum argumcnta ab Huberianis mutuata col-
WmnYìZ'.hmcChriJIum mn fide Unni tantumjed c^ lotimnniridiy\\oc eft infidelium quoque
Collat. r>z(rJ^<ônciliiitorem vocant
Hac hypothefi nituntur Claffica abfijrdajquibus Ortho-
.
141,141^/4 f.doxos gravare folcnt quod alioqui increduli , nifi

: bis reconciliationem im- &
21^. petrant, nihil haberenc quod crederentj aut fi crederent mendacium crcde-
rcnt qux. fiint faUìlfima. Licet enim Chriftus non fit mortuus prò omnibus,
;
quoad ciiicaciam mortis fuaz eft tamen mortuus prò omnibus quantum ad fufn-:
cientiam meriti lui. Hoc habent omnes etiam infidcles, quod credant in Evan-
gelio Chriftum prò totius mundi peccatis iufficientiflìmc luifie omnefque in i- ,
pfiim credentes Deo reconciliallej proinde le quoque meriti reconciliai o- &

nishuiusparticipcsfore, fiquidem ex incredulis fidclcs fiant &: in Chriftum cre-
dant,. Hoc vero ftatuentes &: credentes, nequaquam mendacium crcdunt;
Mendacium vero crederent infideles, fi ftatuere vellent, vel docerentur, fibi
ctiam in infidelitate manentibus per Chriftum reconciliationem impetratam
ciré. Mendacium enim hoc eft, non veritas, Chriftum omnibus etiaminfidelibus
qua tales fiint &
manent, reconciliationem impetralTe.
jj
. Etiam llipponunt, multos prò quibus omni modo mortuus eft Chriftus, da-
mnari. Idtalium efle Apoftoli exclamatio arguir ^lif condemnahit'^ Chrifius ejl :
qui mortum cfl. Rom.8. 34. Hìec enim confolatio Apoftolicavanaeilet, nifi fi.ip-
ponerctur univerfiilis neminem prò quo Chriftus mortuus eft condemnari.
:
Ad hanc enim piac mentes firmiterfiiblumerepoirunt: Pro me Chriftus eft mor-

tuus &: concludere
: Ergo non condemnabor. Ha:c eft Chnftiana confialatio
:
ex Chnfti morte. Hanc vero ìfti deftruunt, prò ùniverlali particularerrt

fiipponentes Aliqui prò quibus Chriftus mortuus eft non condemnantur.
: Ex
puris enim particularibus qtise ellet confecutior'quae confolatio?
Gollat.pag, Fruftra vero impetrationis cothurno &: MalTiUanifmo prsetexunt verba Ca-
*^^'
techifmi, dicentes fi quis omnino vult , impetrare idem ejfe^qtiod reflitaere in flatur/i
:
grattitiquid fiet CatechijhìOyqui Refponfione 37. eodem verbo utitur.

Primo falfum eft, quod Catcchilmus eodem verbo ntatur. Non dicit enim ,
ut gratiam Dei, juftitiam & vitam a:tcrnam impetraret , fed ut acqui-

reret.
B einde ^ fi eodem verbo /'w^^/^r^rf/ uteretur nihil id faceret prò cothurno: ,
Non enim dicit, ut ommhm, fed ut mhis nempe crédentibus, ('de quibus eft ,
Aôr.20c2Ì. qua:ftio : ,îd credts, cum dicìs paffm ejl?) q^raiiam CTc. acqaireret , feu impetraret.
Quin Catcchifmus evidenter eos contradidione conftringit loquitur enim de :
reali acquiiitione gratile feu reftitutione in ftatum gratile, quali Chriftus dicitur
Collat. pa?. Ecclcfiam Dei proprio faiguine acqmfivtjfe hoc eft,

in ftatum grafite reftituiire. Si igi- ^
497. ^ tur idem eft quod impetravit ,lcquitur impetrare idem effe quod reflttuere
acqt:ifizit
ittjì.itum gratili, quod ncgant: & omnibus impetrare reconciliationem idem efle
I quod rcftituere omnes in ftatum gratiae quod negando in CollationCjnodo con- i
diftionis denuo le induunt.

Ncque fé hoc nodo exfoFvunt objicichdo, quodcadem Rcfponfione Chriftus
tram Dei adverfm peccatum uni'zcf fi generis himhini Itijìiìmijjedìciiur:. Harc enim verba
non patiuntur fé ita gloflari vel torqucri, Chriftum uuiverlum genus humanum
morte luareconciliafiè,veluniverfo generi humano reconciliationem &rcminìo-
nem peecatorum imp^trafle f quibus cnìmhdinc acquiflverit , five utloquunrur,
impetri-
,
NATIONALIS D O RD REC HT AN^. n^

ìmpàr/i'uerit,i'cciucntixdemumYcrhadoccnt: ntfiiapafsioììecrc.) féd dcclarantatque
ampli fi canr,cauiram &
materiam paffionis , fmilc nimirum hauc, fènftim iivciufti-
ncntiam iraz Dei, peccato non aIiqUoruìnhominum;fèd univcrfi generis humani con-
citarle. Vnde univerfitas quidem peccati &c ira- Dei adverfus illud d Chrifto tolera-
tx.efficinir. Vniveriìtasvero reconciliationis impetrata: ve! rcftitutx omnibus, mi-
nime. ReconciliatiomsenìmimpetratiofèurePdtutio,fineni & frudiimpaiTionis de-
clarat:vcrba vero illa non de fine &: irudu fcddeeiiìcienre & materia paffionisloqui
manifcftum cft Manet igitur nodus & friiib-a prartextum cothurno fuo in Cate-
. :
chiirno quacrunt.
Vnamdeniquc in Collatione reperioftropham,adconfradi6tionis nodum elu-
dendum excogiratam,ubifcribunt; dr mortem Chrìftì antecedere ordine ip'.
PaJJìone?n ColUt.t.i-jh
f((rnfdem,& ìnfdelitatem. Itaque Remonfirantcs al-^furdum diófit exiflimare-, Chrisinmpro
jìddihiu velinfìdelihm [ quA tdthm ) mcrtimm effe: ajfentiri vero,mortHHm efepro cnnihus
lìominihm-, quorum posica quidam infdeles^ quidamfdeleaJÌAnt. Difccrnere eni/u illos in-
urUdt!<m homiriis peccatoris ante infidclitatcm &
in illa. Sic videntur fàtis cavillc
contrn dici ioni huic;
Chriftus prò omnibus & fìnguìis liominibus cft mortuuS : Et
Chridusproinfidclibushùminibus, qui funt plurimi, noneflmortuus.
Vcrum-cnim-vero liis argutijs &
novis corhurnis nodum minime fblvunr. Oc-
c'ultum vero ànimi ulcuSj&novx'prophetia: rayfteriumprodunt Singula igiturex- .
cutienda diligentiusv
:rr/>«<7,pa(rioncm&m.orrem Chrifli antecedere ordine fidcm. Elio: Anreccde-
j^ ordine infidelitatcm, fallimi eft. Infidelitasenim ordine anteceditimpietatem &
inimicitiam hominis adverfus Deum , ficut caulfa ordine antccedirelfeduiPi. Im-
pietas vero &inimiciriahominisadverlusDcum,ordineantcceditpafllonem &mor-
''^^'^'
remChrifli,rc{lc k'ôôlo^Chrijìm snim cn?n adhuc nullis 'l'irthiu effemmîfue tempore prò '
'''''
impijs n/òrtiiii-s efi AiciVi^ciim adhuc pcccateres ck' inimici eJfemm,reconciliatifuimns ter mar-
temfUjeius.&c. Ergo infidelitasetiampairionem& mortem Chrifti anteccd'it.
"
Deinde, nulla eft confccutio: Mors Chnfli ordine antecedit fidem infidelita- &
tetn': Ergo abfurdum diòtu eft, Chriftumpro fidelibus infidelibus (quatalibus)&
mortuum cf e. Luditur enim fallacianon caufx Quoniam, quidquid fit de ordine
:
fideivelinfidelitatisad mortem Chnllìi verifsimum ditìu cft Chriftum prò fide-

, :
libus vel infidelibus quatalibus ^mortuum effe: a:quivocationibus, qua: fublunt,re-

(
motis,
D<? ìnfde; il US cVvcnfiim eft Apoftoìi teftimonio. Si enim Veriilìme dicitur, Chri-
ftum mortuum effe prò impijs &inimicis qua (
talibus j nempeantecedenter, hoc
dl,quiordmcantc mortem Chnfticrant impij &: inimici: ctiam venilìme dicitur,
Chnftummortuumenepro infidelibus (qua talibusjnempc antecedente!-, hoc eff,
qui ordine ante mortem Chrifti erantinfidcles; pofteaper fidem, impij, inimici.infi-
•cicics,efle dcfierunt^
Dejidvlihis idem eft verifsimum idqiìe five mors Chrifti abfbiute in

: fé, fìve rela^
tcadintcntioiìem Sci'vatoris&eonfiÌiumPatris,confideretur.
j''/ì/l.'/tc moncm Chrifti confidcrando,exeo quodmors Chrifti ordine antece-
dit fidem, conficitur quidem abfurdum didu effe, Chriftum eife mortuum prò fide-
libus (
qua talibus ) antecedchter hoc eft, quorum fidcs ordine antccederet li TrK^èv^
, '\
hoc ed;, fides cflcfprior re crcdita,quod eli abfurdum; cum in tahbus relatis, fides fit j^^ c/rfwr.'
pofterior re eredita: ficutfcientia fcibili,fènfus fcnlìli eft pofterior juxta Ariftotelis ca^.;^.
d.o£trinam: minime ycro conficitur, abfurdum didu cflc, Chriftum effe mortuum
prò fidelibus (quatalibus) confcquentei:,hoc eft, quorum ndes mortem Chrifti in-
tuens fibiqUe apphcans, frudum ejus atque efteóium confequeretur. Hoc enim fèn-
fu Chriftus fervator aperte Aicit, fé rogare atque fanclificareje prò crediturìstnfe:fponere ^^''7-i5.ia.
'vitampro aniicis, &
prò o-JÌhus ftis : nempeconfèquenter, qui ordine poft mortem ^^-'^''•^
'"" '^*
Chrifti crcditam,futurieflent fideles, amici &:oves.
K gelate vero ad intentionem Servatoris &: conlìlium Patris, mortem Chrifti
T aeftiman-
m8 ACTASYNODI
azftimando , proutrcvcrainhac qUc^ftione jeftimari debet. Er T^hraCinnim prtj ali-
proprie intelligcndo (utilipra eftdeclaratum) veriiTimum cft di£tu, Chriftum
^//(?,
niortuumcfl'e&mori voluillc ac dcbuifle tantum prò fidelibus (quatalibus) hoc
eflijs,quihdemorrcmcjusluamfacerent nonproinfidelibus(quatalihusj hocefl: :
ijsqui infìdelitacc mortcm cjus negligerent vcl contemnercnt: Centra eft abfur-
dumdiftu: Chriftum (proprio ilio icnfii^ non mortuum efTe, nec mori voluifre&
debuili'e tantumpro lìdclibus led etiam mortuum elle & mori voluiflc ac debuiflc
;
prò infìdclibus (quatalibus.) Hocenim, quod non modo Scriptur;£:facr^&:even-

tui (exquibusdc voluntatc Servatoris&: confilio Patris judicari oportet j reclamet,
fcd &: manifellam contradiclionem implicet) Remonftrantibus confcientia fiia
didabit.
Tcrthr. quod alien tiuntur: Chriltum mortuum effe pfo omnibus hominibus de
magnitudine pretij mortis Chrifli prò omnibus hominibus {ufficientiflìmi bene ha- ,
bet. Defruclu&:clHcacia cjuson^nihus hominibus impetratavelacquilìta,etiamli

omnem hanc vitam ahenifiìma à Chrifto mente pcrtranfeantjnon Scripturxfacr»
nec eventui , led Scmi-Pelagiano Mailìlienfium errori aflentiuntur.
§^rto quod ex omnibus hominibus ordine poftmortem Chrifti quidatn fiant fì-
deles, rede eli: Quod ordine poli: mortem Chrifti quidam fiant infìdeles fallura ,
eft .Omnes enim Chnftus monturus ordine invenit in impietate,in peccato, in

inimicitia. Rom.5.6. 8.9. Omnes igitur invenit in infidclitate.
Qôàdenique noYunt drfcernerc interfiatum hominispeccatoris ante ìnfidelitatem S" ,
in /,<'.t: lane notitiam hanc ex Scripturalhcra non haulérunt, qua:ftatumpeccati,lèu
V,Dm.u.s2. hominispeccatoris ante inlìdelitatem,& line infidclitate ignorar: Omnes vero ho-
iì'hef.2.2.0' minesfiliosira:, &;filios incredulitatis atque contumacia? nalci teftatur. Hoc eli
j-if- igiturilludi'VaAoi'nova: prophetix myfterium&'^&lTTi» -^lîiî^^cm Articuli quinque
GoU.ì.s. ^ plures alij , confelli , vel occulti , luntlupcrftrudi , hominem nalci line infidelita-
te^nec effe infidelitatcm,nilì cumhomoadultus Evangeliumrepellit: &' hrîc pecca-
tum originis, lì quod lìt, po^nam elle non culpam: <S<:/;wf .-hominem anunalem ha-
bercliberumarbitriumad bonum &malum:lecusinjuriapoftuIarifidemab co, qui
facultatcm credendi non habeat hinc prardeftinatio &C eledio ex fide prarvilà ; hinc
:
impetratio univerlàlis rcconciliationis ex Chrifti morte hinc gratia reliftibilis leu :
indifterens hinc apoftafia làndorum , perl'everantia incerta, làlus dubia,&; alia oc-
:
culta , quae dies manifeftabit.
Exhis omnibus duo habentur manifcila Vnttm-,\\a.c ftropha de ordine fidei ad :
mortem Chrifti minim.e expediri vel eludi contradidionem , qua le hoc articulo
,
implicare coguntur:Chriftumablblute prò omnibus &lingulis mortuum clTcomni-

bulque reconciliationem impetrall"e;& tamen prò infidelibus qui plurimi lunt, mor-
tuum non elle: ncque his reconciliationem impetraire:quod malie caulsc eft evidens
argumcntum. Quando enimadvcrlarius adcontradidoriaconcedendaadigiturjVi-.
dus efì.J/fcrum hunc proinde Articulum,quia a;quivocationibus &: contradidio-
:
nibusEcclefiamturbatjlèqueipiijmehdit,inEccleliaferendumnoneft'e.
Articulus Tertius.
Hominem non habere , nec 1;/

'verOy ftlutarcm fidem a fé ipjo
liberi fìii arbitrtj quandoqmdeni' in ftatu dcfeciwnis &' peccati

,
nihil boni, cjuodqiiidem -vere bonum eft, quale quid eB fidesfalu-

taris, ex cogitare, 'velfacere: fed neceffarium effe eum a T)eo
fé pofsit
mChrifioperSpirttumeiusfancìiim rcgigni renovari mente, af-i ^
feóttbusy
NATIONALIS D O RD RE C HT AN^; 2.19
feStibks ifeu vo [untate ^ omnibm facultatibus , ut aliquid boni

pofsitinteliigerey cogitare, 'vellei ^perficere'.pcundumillHdChrtfti
Ioli.//./. Sine me nihil poteHis facere,
Articulus Quartus.
Hanc Dei gratiamefìe initium , progrejfum ac perfe£iionem
omnis boni atque id eo qmdem ufque ut tpfe homo regeni-

,
ius abfcjue hac pr&cedanea Jeu ad'ventitia excitante , confè-

auente ^
cooperante gratta > neque boni quid cogitare^ 'velieâut
neque etta?n uUi maU tentationi refiffere.
facere poffit , Adeò
quidem ut omnia bona opera, qu& excógitare poJfumtiSy Dei gra-
tis, in (^hrifto tribuenda fint. Qôad 'vero modum operationis
ìUìhs gratid , illa non eft Irrefìftibilis De multts enim dicitur eos
:
Spintuifando refiitijfe , Aéìor. 7. ^ alibi multis locis.
Examen.
Quanquamhiduo Articulialiquatcnus quod Tertiuscd de caufa ope-

differunt :
rante fìdem&Converfìoneminhomine non renato.Îmrtm priore parte efide

caufla operante progreflum , incrementa &: perfeólionem omnis boni in homine re-
hato pofteriore parte, eft de modo quo cauiàilla, tum fidem& Convcrlìonem in
;
honRenatis tum progreiìltm incrementa & perfeftionem in rcnatis operatur:

, , ,
ramen omnino coltserentjideoquca partibus conferentibus in Collatione conjun-

€& fuerunt imo & ^mntus qui eft de Petfeverantia Sancìorum cum £)uArto conne- Coll.pa9.21g'.
;
xuseftjCù quod modus operationis grati* tamadperfedionem, qua: perfcveran- 22s.2s7.26S,

,
tiaobtineturquam ad initium & progreillim refertur,

,
Trm/^nonegetmukoexamine. Sienimnativumverborumfenfumfequamur,
iitraque parte eftSacrisliteris confentaneus. i. .^tf^caufaprocreansfidemfaluta-
t'emin homine, nonfìtipfe , vcl liberura cjus arbitrium : eo,quod in ftatu peccati
homo non eft idoneus ad aliquid boni exf'ecogitandum, velfaciendum: juxtaScti-
pcuras,Eph.z.9. 2.Cor.3.5.&:c. 2. ^^w^neceile iit hominem àDeo in Chrifto per
gratiam Spiritus fàndi regcnerari , fèu illuminar! mente , renovari voluntate , affe-
àibus , &CC. ad bonumintelligendum,cogitandum,volendum,perficiendum juxta ,
aIIegatum,Ioh.i5.i6^.
,^^rif«Jquoque priore parte jiìxta fuperficicm vcrborum veruseft , Deo glo- &
quia initium, progreflum,
riofi-is : &
perfcdionem omnis boni hominis regeniti DeO
feugratia: adfcribit,juxta dida, Iac.1.7. Eph.2.9. Phihp.i.6^. &:c. iieque in Colla-
rione Orthodoxi aliquid liorurri reprehendere voluerunt , modo iuxta Scriptunè
Sacras mcntem intelligerentur. Sedin cauda venenum.
Claufùla de modo operationis illius graria: , quod prius datum eft , totum auffcrtJ
Modumhuncoperationisnegantefle irrefiftihikm : in Collatione vocantr^//^/-
iem hi termini ipf'o fono funt borri di &: barbari imo fblceci.
: ,
Barhariiiint, quiahecScriptòribiisLatinis ,qnodfciam, nec divinis hteris noti:

Scholis etiam Orthodoxorum , ncfcio an &Icfuitarum inauditi. lefmtas omnes
nonlegi Bellarmino omninm Antefìgnanus , auxilij gcneralis
; fpccialis ruiòrio- & ,
his&:gratisEÌndifterentis,velnonindiifercntis accilratifsimusdilputatorin libris de
erutta CT" Libero y^rtóri(7,nufquahabet,quod mcminerim:ut videatur pars Armmij co-

thurnii irreJljìibiUs gratta:, in magnG caufà: f lit^ compendili excogitall'c, ad conflandam
T 4 ventati
ZIO ACTA SYNODÌ
Vcrirari invidiam,quari,nimirum, Orchodoxi gratiam coadivam, vel coa£l;ianeiù
doccrent. Edam fenili fcu fìgnificationc barbari & fblceci lune termini, irrejì-
fiibileenim, cui non pollit refìlH Eejìsiihile, cui poflìr rciìfti, quo,qu2Efb , au-
:
tore paflìvé dici probabunt? Quidni attive potius Irrcfiftibile , quod non reii-
ftcre; Redftibiie, quod rcfiftere poiTit, fìgniiicabit? Multa quidem Verbalia in
hillsab adivis dufta pallìvc lìgnifìcant, amabilis, placabilis , vifìbilis, &:c. Sednec
paucaà Neutris deiccndenria,non palliva:,lèd neutrius iìgniiìcationis iu.nt,rtJibiUs,
hifinibiUi,Lttrabil!s,j)eccabilis-,conducibihs,hAhilis,S'c.\iTo eo qui ridere , hinnire,la-
trare, peccare, conduccre, habere vel capere aliquid potcit. Sic òcfiabiUs,côà
liaut dubie fequitur refifltbilis à reiifto, quod eli: gradum liìto efteriam repugno: ;
Vt igitiix [labUis ér repHgnabilis non eil palllve , cui diu Ilari (barbare) vel repu-
gnaripoteft: led neutraliter, qui diu ftare , repugnare poteìl ita refisHbilis & :
non eli, cui relìfti, led qui rclìftere poteft. Sic gratia relìftibilis erit, provaldere-
iiftens fìcut Echo rclbnabilis apud Sabinum, prò valde relbnans. Quo lèhlù claulii-
:
lacum utroque Articulo dubio careret; non vero ex mente Remonftrantium. De

ufi] igitur tam barbar^x & ambigux vocis, prius Grammaticos conlLvluiflent , quam
tcclelìam eadem turbarent.
Sed fit Tane barbarus ille terminus palfivafignificationc Latiiius fìt,inquam, ope-
,
ratio gratin rclìftibilis, vel irrellftibilis , cui à voluntate hominis reliiti poteft, vel non
poteft leu qua: libero Arbitrio impediri poteft, vel
: non poteft. De hac quid ftaruen-
dum lìt qua:ritur ; Sitne gratia operans hax omnia,qua: utroque Articulo gratis tri-
buuntur, rcliftibilis an Irreiiflìibilisdicenda?
kloUat. P.2IJ.
Remonsirantes prius affirmant : pofterius negant. Xìrfhodoxi in Coìlatione vo-
g^s.is9- ^^'^ barbaram &c ambiguam non agnofcunt: rem tamen quod attinet, prius ne-
gant, pofterius centra affirmant: î, inquiunt, ferrefiflere intelligitur. Bei operatio-
nem fenitus impedire ^ impugnare
, fatemur
a nobis in hominis conuerjìone talem gra-
tin, operationem jlatui hac Jìgnijicatione esi irrefiHibilis , id eft
, qudi, qttx non pò teFi -,
impediri , neque expttgnari per 'voliintatem hominis rcpugnantem : idqtte quoniam gra-
.. fia Dei in Chrijlo illarfi rcpugnantum tandem expugnat, impedii tollit. Hancque ^
*-/.//,/« ' '
êiiteiitiam decem Scriprurie làcra- areutnentis lirmiter probant Remonshantest :
'QOUat.p.226. -^ n 1 1 •/• •
contra luam novcm ratiombus oitcndere conantur , plcnlque xquivocis, ex am-

biguo Grafia: vocabulo: quo pra'cipue nititur ifta lèntentiarum atque Argumen-
torum collifio. Ad quam proinde facilius expedicndam, &: ftatum qua^ftionis re-
<3:ius percipiendum, diftinòlionc eft opus triplicis gratia:, juxta triplicem volun-
tatis huniana: ftatum.
Eft enimhumanavoluntas confìderanda,quidpolfit,velfaciatante converlìonemi

quid in ipla Convcrlìone , quid poft converlìonem. Sic triplex gratia ciì-.Primaj
vocans /cu vocationis extcrna,primo ftacui Altera, operans leu motionis inter- :
na:, Iccundo ftatui T^r/w , cooperans, motionis quoque iiiternx , tertio ftatui
:
voluntatis conveniens.
Gratia vocans, leu vocationis extcrnsecft, qua Deus homiries nondum rena-
toSjforisdignatur vocare , leu invitare ad fìdem, obedientiam lalutem , per -, &
vocemlegis: k^k^ì lfrael,crc. in prjiceptls mels ambulate, drc. hac facilcó'e.Sc per
Matt.u.^S. Conciones Euangelij Venite ad me omnes. én. : Refipifcite credite Euan-^ &
Uau.\.\5. gelio.
Hac gratia (qu:e prima, prxveniens, pra:cedanea , cxcitans, invitans,&: fua-
dens vocari IbletJ Deus in Veteri Teftamento non dignatus fuit, quolvis populos,
^«^'i ^òlos Ili-aclitas luxta illud Statata fua annimciat ifraeli, non fecit fu uUi Na~
: :
Pfal. 14710
tionì : lìcut in novo Teftamento non quolvis hodie populos, led i'olos Chriftia-
ftos dignatur.
De hac gratia ad quxlìtum relpondetur , quod minime fìt irrelìftibilis, fed

Com.^.2].j. j^jj-,-,Ì5 refìftibilisimo quo"d Voluntas non renata nihil polTit, nilì gratis vo-
:
canti reliirere : quandoquidem

prudentia carnis est tnimicitia ad-verfu^s Deum:& Legi
Komj.e. Beinonf.bjcitur acne potejl quidem. Hinc querela Dei &: Prophetarum, &: Chrifti,
oc Apoftolorum in utroque Teftamento, de vocatorum refiftentia &c contumacia:
LocutHs
,
NATIONALIS D O R D RE C HT A Ni£. in
L^cutut firn mmefurgendo & loquendo, CT non màfuifils Vecavi vos dr non j^T'^''^
'vohis ,
:
''^'
rejhondifiù: Vtinam -foûlws metu obtemperajìet mihi : ifiael in 'uijs meis amhiiUjfetl ^ '
.
'
ûptìes njolui Fos fetnper rejtsiifis St>iritHÌ SanBo-, ere. j^^^y^ __ ,,

te congregare òr noluisii !
Hanc &
non aliam reliftibilitatem gratix probant Rcmonftrantcs argumcnto colUt.f.siji ,
{no fecundo, tertio , quarto, quinto, fexto , feptimo , oâvo. Nonne igitur tanto
conatu filiquas , qiiod dicitur , triturante Ncqueenimdchujus gratiae reiìflibili-
tate quxftio, vel dubium efì:.
( de hac prius dicendum
Gratia, cooperans qux & fubfequens , ab iflis confequens )
qua Deus bona: voluntati hominis regeniti intus coopcratur, quaque ho-
dicitur, eli, ..
mo renatus,in ftatu gratin corroboratur De hac dicitur , Mtfiricordia Domini[libfe- :

^^^^^^
' '
^
quetur me omnibtfi diehm vittg me& Dabo timorem meum in corda eorum , ut non recedant
. pr^j^ , -
j^^
Ame. Spiritai tUHs re£fui ducat me in viareéfa. DcusconfirmabitvosinJìnrmufqueincHlpa- ,. cor.i. 8.

tos. Hanc Paulus precatur Ecclciìis in omnium Epiftolarum claufidis. 2. Thef. }. /8.
De hac etiam proprie non cftquxftio. Etli enim Deus cani rcgeneratis (juxtapro-
mifTiones fuas &
preces eorum) nunquam totahter &: finahter fiibducit tamcn :
ita eam prò (àpientia fua moderatur, ut fiibinde ad eos vel explorandos, vcl hu- ,
mihandos, vel excitandos, vel caftigandos ludam quandam Spiritus &: carnis in
cis relinquat qua modoSpiritus à carne , vicilìlm caro à Spiritu fiiperatur , id
:
quodlapliis gemitus & &

querela: Sandorum teltantur. Et Apoftolus confir-
'^''^'
mat Caro concupifcit aduerfus Spiritum Spiritus autem adverfus carnem. Hanc igi-
: ,
**
tur facile patimur etiam vocari refiftibilem non fìmpliciter tamen , fed iècun- ;
dum quid. Ncque enim hxc, live refiftibili ras , fìve refiftentia efl: (ut prior) in-
ter voluntatem & gratiam : fed inter fcnfiiahtatcm , ièu carnem in fànctis reli-
quami &;inter gratiam teflantc Apoftolo Non qtiod 'volo , hoc ago , /ed quod odi, ôm.7.
; ;
i/.tjl
hocfacio. Non enim facio bonum,]quod "volo, fed malum quod nolo, hoc ago : &:ita ,
cuidern ut caro à Spiritu, {ènflialitas à bona voluntate concupiicentia à gratia ,
tandem iliperetur.
Denique Gratia Operans (qua: cum duabus prioribus ab his confunditur) efl:
jnotus mifcricordia: Dei ut vocatur ab Auguftino) quo intus in mentibus, volun-
(
tatibus vel cordibus nondum rcgcnitorum

operatur ea , qua: ad convcrfionem
hominis pertinent. Hxx gratia leu motio Dei proprie cft, quse in qua:fl:ioncm
vcnit, rlec tota tamen. Teftante enim Scriptura experientia,fùnthujus gratia: &
trcs diftinòli gradus. Aliquorum enim Deus mifèretur uiiquo ad bonum illu- .
jhinationis &: fidei hiftioricae aliquorum ufque ad bonum fìdei temporarix , &:
:
alicujus lactitia:: aliquorum denique, ufque ad bonum fidei falvifica: regenera- &
tionis*
Trinium gradtim ne ipfi quidem Rcmonftrantes negant effe irrefifliibilem. coÌl.pM.27Ì^

^luando enim, inc^ùnnt Deus 'uoluntatem Jùa}ìi patefacit, irrefiflibilem Spiritus San-
-,
ili 'uirtutem in mente nostra agnofcimus : quoniam mens nostra, ipfum fcire, non poteH
ejfugere. dr in animo nostro , quando illtim pulfat : quia , velimus nolimus , cogimuf
illud fentire.
non cftlaborandum. Illumiriationem horum

Dey?f/Wi!^rrfia!/«,refìflìibilitate
irrefiftibilcm non negant illi. De motione ad alfenfum & Icetitiam
quoque efle
aliqualem per nos fèntirc eis licer, quod volcnt. Si refiHibilem dicunt, quia mo-
tio voluntatem non omnino efficacitcr afficir, nihil hoc ad quxfitum. Eejìjìibili'
'^*
tatem,quin &c rejtfìenciam finalem, Scripturx &c exempla probant Cum gaudio acci- :
^'*!' '
'
piuntjèrmonem jfèdradicem non habent ,qui ad tempus credunt ,ér tempore tentationis de- j.
' '
jìciunt. Ex eo multi difcipiilorum dijtejferunt ab eo. Nonnulli naufragitimfideifecerunt. ^

Difcedent quidam àfide abnegantes Dominum qui eos mercatusefi:: recedunt afianca do-
: i.Tim.^.i.
'
ifrina eii tradita. 2.Fet.2.x. ir:
De Tertij gradus opefationc (quae Vocatio interna dicitur,) tptum quxfitum

cft. Irrefiflibilem hanc Dei motionem effe , firmifsinie probarunt Òrtho-
doxi:
I. Qîa Deus eos, quos efficacitcr convertere intendit , fìcut irrefiflibilirer Co/to./i.î?.
illuminat , fio irrefìflibiliter non fòlum potentia fèd & adu credendi donar.
T 3
Philip.
ili AeTA S YNOD I
e li t
Philipp- I.2.9.&Z. 15. non folum refiflentiam feòl
Proinde efficacia motionis liia? , ,
^'
' '
&: reììftibilitatem in eisQjjod objicitur Fobis datum , prò Chrijlo fati non
tollit. , ;
adopcrancem,lèdadcòoperantemgratiam pertinet , decujus luda mododidum:

proinde nihil ad rem.
CoHa.2iS.pAg.
i\ Quîa Deus convertendo nos, daccor novum, Spirituhinovum , aufFert cor
''
lapideuin s&idarcarncum, facitquc nos ambulare in prxceptis f'uis. Ac, cor no-
vum , &: fpiritum novum , &
adum ambuiandi in prxceptis Domini , fìnge-
CeUat.p. 210. ^^ '^'^'^ re(ìftenna vcl relillibilicate, abrurdum eli. Icr. 31. 18. Deut. 29. 4. Ezeclr.
^6.z6. Conerà quod nihil Iblidiafterturj licct multa dicantur.
III. Quiahominisanimalis ,ihpeccatis mortui vivifìcatìo, regeneratio , con-

vergo , nova creano cum refiftibilitate non minus abfurde , quam prima hominis
,
Creatio , vel quotidiana generario , vel ultima refufcitatio,cogitatur vel fingitur.

CoUat.k tav. loh. 3. 3. 5. 25.&Eph. 2. 5. &c. Qua; ratio verbofitate nequidquam elu-
sg;.adp.sop, ditur.
I V. Quia gratia operans converfìonem cum refiftibilitate, non difFerret a. per-

Qol.f.^20. Tuafionc oratoria, vcl illicio morali ad fidem quali vivificationem hominis in pec-
:
,f
catis mortui, fieri eft impoffibile. Qu^ contra dicuntur,à^£i' -5^35 s'ar©-.
Collai.p.-og. ^' Qui,a gratia operans fidem & converfionem, efficacia fua omnem hominum
& rerum creatarum virtutem fuperat coque nec depravata voluntate humana eft ,
CoM.p.si2. fuperabihs. Eph.1.18. 19. C0I.2.12.13. i.Theî.ii. 2. Pct. 1.3. &c. Cujus rationis
Major minime infirma eft. Vis enimpravxvoluntacihumanxinfuperabilisj certe
eidem eft irrefiftibihs.
CoUat.p. 210.
'
VI. Quia fi gratia regenerationis eftet rcfiftibilis, foret eacommunis multis non
AtScripturaeam propriam filiorum Dei facit. Rom.8. i4.&:3o. i. Cor.i;
jrenatis.
CoUat.p.^ i/. ,23.24. Ioh.14. 17. Ioli. <?.3^. 45. i.Ioh.4-i7- Qua: ratio non fòlum prò irrefiften- ,
tia,utprJEtenditur, fèdetiam dcirrefiftibilitateconcludit.

CoUat.p. 211.
VII. Quiatradus Patris, fine quo nemo venit ad Chriftum. lob. 6. 44. irrefifti-
Coìlat.f.322. bilitatemgràtiasfiipponitrfecusnemoetiamtraftusvcniret. Nec ideo tamen trahi-
murà Patte inviti (quodobijcitur)magis , quam inviti illuminamur.
Vili. Quìa donumfidci &
refipifcentix à Spiri tu Dei dari dici tur , noia fblum
CoUat.p.327. quodvoluntatioffertur refiftibiliter, fedquod cordibusinditur,fiveinfunditut, ir-
relìftibiliter. loh. <). <35.Eph.2.8. Philipp. 1. 19. 2.Tim.2.25. Rom.5.5. Cavilli con-
ColUt.p.222. trarij prorlus àîihoyot finir.
IX. Quia reiìftibilitas gratia:, fi debeat fieri converfio,fiipponitbònaminvolun-

ColUtt p -V ^^^^ ^^"-
renata fiicultatem non refiftendi. Hanc vero negar univerlà Scriptura.
Ha:c ratio an nihil adverfiis lisce cóncludat, denuo confiderabuntRemonftranres.
X. Quia pofita refiftibilitate gratia:,prjc€ipuum opus noftra: faluti neceftarium, ip-
ColIat.p.22s.
fiamnempe credere &c refipifcere, in hominis arbitrio tanquam in proxima caufà ,
poneretur dilcriminis quoque ratio cur ex duobus non renatis, audito Euangclio,
: ,
unus credat, alter non credat exhomine efiet quod unus gratix non refiftere, al-
, :
'^'
ter refiftere voluit. contV3.ìl\nil : ^mste di[crevit^t!Ìdhabes,qtwdno>ì acccpfir.Qnoà
non modo relpedu infidelium (ut fingitur) fcd & rc/pedu gratis: dicitur. Si enim
in infidelibus gratia pariter refiftibilisponitur,utiquenonrefiftens gratix,
duobus
i'cà recipicns eam , &: credens ^ poteritnon fòluni rciìftcnti , «&: non credenti, led &:
gratix ac Deo refpondere Fq_o me , difirevi : quod mcndacium à Remonftrantibus

approbatur,non fine blalphemia.
ColUt.p.s^) 6.
X I. Addatur hifce ratio alia ex d/do lohannis i^ me mhil pote/Iiifucere. Si
5. SÌ!7e
enim gratia convcrtenseftrefiftibilis: poteritis qui non gratix,Dominum refiftit
reputare ac dicere : Eccefine te non refiitigratm. Nec poterit dicere: Ex t^ non reftìtv.
quia cum exhypothefi gratia ,
eadem ponaturin refiftente , dicere debuit llleex te
:
ji,CQrrm.&rejnttt'.Q^\oà^^h\z'ò^\\zxm.m-i. ,.
pr.tr Crf». 14.. XII. Addatur & Auguftini ratio :

, ,
f^t habet humam/ttm cordium
.
, quo
placet,
. ^
NATIONALIS D O R D R E C HT ANiE. 225

placet , inclìnandorum omnipotentijjìmant potelfatem , e^ de ipjìs hominnm voltin- ^^ „,.^^ •
qJj
tatibus quod vultfacit , &
magls habet in poteiUte voluntntes homimitn quam itfifuas. in, (ap, L.
^ll^que interna atque occulta , mirabili atq ne ineffabili potefiate overatiir in cordibas
hommttm non folttm novoi
, revelationes fcd ctiam bonas uoluntates :
-,
quidemhoc &
non facitnifì per ipforum hominum voluntarcs is grana fìia iìdem &: converlio- :
nem in cordibus hominum non re/ìftibih operatione fcd prorfus irrefìftibili, nec
, ;
GoaóHvatamcn; operatur. Acqui Deus habct omnipotcnciirimam potcìdatem in

volunca.tes hominum, & in eadcm operatur, prout didum. Ergo.
Major habct evidentiflìmam veritatcm ex nexu cauilh; propria cum fuo efFe-
£lu , ve negari nulli rationepofsic.
All'umptioncm Auguftinus docet cxemplis duobus Prius efl: ex i. Sam. io. ^S. .
de Saulc, cui cum Deus velkt dare rcgnum , lii-aèlitarum vero voluntate's poi-
fcntfe ei iiibderevel refìfterc: Deus tetigic coruai corda ut nec vcllent nec pof- ,
fentrelìfterc: idque fecir per ipforum voluntates. Pofteriuscx i. Paralip. 11. &
12. de Davide quem cum Deus in rcgnnm fùccefTu prolperiore conftituere vel-
:
let, Spiricus Domini induit Abifai'principcm inter triginta ut diceret Tinfumus , :
David & tee um futurifltj lejfe. Nunquid inquit Auguftinus , il/epvffèt. adverfari
,
'uoluntati Dei -,
c^ non potine ejusfacere 'voluntatem -, qui in ejm corde operatus efl ver
Spintimi fuum quo indutti-s efl , ut hoc ziellet cf faceret Ac per hos Dominns , diceret ?
omnipotens , qui erat cum ilio , adduxit iHos ut eum regem conflituerent Nunquid
, .
corporalibiis ullis 'uinculis alligavit Intm egif, corda tcnun , corda, movit , eojque volun-
ì
tatibm eorum , quas ipfl in illis operatm efl traxit. ,
Concluiìonem denique prxmittit his verbis Deo volenti fihumfacere nnlltim :
hominum reflflit arbitnum , fic enim velie e^ nolle in volentis aut nolentis efl totestate
itt divinam voUmtatemnonimpediat , nec impediat poteflatem Ac ne quis excipiat, .
Deum reiìftentiam quidem, fednon relìftibilitatem auferre

dicit porro Non :
efl itaque dubitandum , ó" terra oi?mia qiucunque voluit,

voluntati Dei , qui in ccelo
fecit , (^ qui etiam illa quiz futura flint ,fecit , humanoi voluntates non poffe refiHere , quo
minrn ipfefaciat quod vnlt , quandoquidem etiam de ipfls hominum voluntatibus, quod
Jvult facit
,
Aperti/simum eft igitur,San6tum hunc Patrem non fòlum in homi-
. ,
nis converiìone atque fàlute i'cd in aliarum quoque adionum arduarum, qualis
:,
cftregum eleftio , diredione, gratia: divina: operationem irrefiftibilem fortiter

aflerere , idque proptergloriam Dei, pra'textus vero reliftibihtatis coadionis, &
tanquam inanes elidere.
XIII. Dcnique lì gratia operans Iìdem , converlìonem, non efl: dido modo &
irrelìftibilis , Icd relìftibilis, ut ab hominum voluntatibus impediti polsit vel non,
Icquitur inanes verborum fumos effe , quicquid tertio quarto Articulo gratise &
Dei ab iftis magnifìce tribuitur, ncque etlxdusillos, quos prardicant, gratije Deiì
&
nilì indiilêrcnter remote-, voluntatibus vero hominum non rclìftentium , Ipeci-
fice & proxime vmdicandos effe : quod lìc patet:
Effedus caulàr operantis refiftibiliter, hoc eft, ira ut ejus produdio Vel inhi-
bitio ab alia non rèlìftente vel relìftente caulfa pendeat , fi producatur , indif-
fcrenter quidem &
remote operanti , Ipecifìce vero &c proxime non relìftenti,
Ibd admittenti contra lì impediatur, fpecifice
; proxime refiftenti , leu ad- &
mittcrc nolenti, inhibitio ejus debetur V. G. Princeps fubditis plurimis :
proponit bravium refiftibiliter, ut qui ccrtare voluerit, habeat; qui noluerit, non
habeat bravium. Adio ad plures ; volens certa-
principis indifferenter le habet
re Ipccificabit eatn bene quia cric acceptio bravij
; noìens certare Ipecificabic :
male, quia erit ci carentia bravij Qjjis non videat tam hanc quam illam volen-
.
ti certare vel non,lpecifice & proxime; Principi, non nilì indifferenter & remote,
debcri? Addamahud, quo gratiani refiftibilem declarari ipfe aliquando audivi.'
Pater catillum obfonijs plenum in media menlà affidenribus ex arquo proponit
refiftabiliter , ut volens capere habeat , nolens non habeat oblbnia. Patris ope-.'
ratio in differcns eft omnibus ; volentes capere fpecificant eam bene ; nolentes:
Inale. Quis
rurfus nonvideat,obfbnia capicntibus, fpecifice &proximc;patn,non
nifi indifferenter &: remote deberi ? Talis eft refiftibilis operatio gratix quam ,
ifti docenn
T 4 Ea vero
i,4. ACTA S YN OD I
Ea vtro d. fic cfl illuforia vcl falfa lìnt ncccHe cft omnia gratix' cffcàs. qua: ma-
, ,
gnifice commemorane, i. Illuforium vcl falium quod homo fìdcm à fèiplò,{èu vi

,
liberi arbitrijnon habcanhabebitcnimà le ipecificationcm operationis gratiaerquia

holendo reiifìrcrc gradi' difcrevitlcabalijs. i. Quod non poflìt ex (e aliquid bo-
,
ni cogitare, velie tacere. , Nam ex fé bene fpeciiìcare operadonem relìftibilem,

jndirtcrentcm bonum efb. 3. Quod Deus per Spiritum S. nos regignac &c reno-
, ,
vet, &c. Deus cnim per Spiritum S. non nifi refìftibiliter indiflPerenter ac remo- ,
te coque improprie: nos {pcciiìcej proxime&:propi-ie,nofmerregighemus,&; re-

,
novabimus; 4-. Quod hxc grada fit initium , (deprogreflu Se perfezione circa
'hancgratiam non quxritur) omnisboni. Inidumenim bona: fjpecificationis,re{ì«
ftibilis &
indifterends operationis grada: bonum efl:
', ex noftra nonrefiften- ',
tra. ? A Deo nonnifi relìllibilis atque ihdifferens gratin operatio pe-

Quid porro
tenda crit nec nifi prò hac, grada- Deo debita' noftra voluntatis &C virtuds erit^
; :
&
non refiftenda fpecificatio bona grana:. Hinc nonne Deus gloria fua fpoliatur?
HomorctiiuohabetquodfàcrifTcet,utinflcturliiperbiainDeum,dicatque :Ego me
difcrevi.Woc cft cum Satana in barathrum przecipitetur.
,
Si vero ex nobis relìfti-
bili gradê non rciìflimus , oblatàm accipimus 3 indifferenrem fpecificamus (quac

Gum claufula Ardculi quarti neceffario coha'rent) nonne fiat liberi arbitrij ido-
lum ? iacet Si euancfcit peccatum originis ? nativaque hominis animalis àiJMi/ajw/«6i
Deus queruntur Prophe-
corruptio,pravitasj de quaadeoqueriturinScripturis j
Vbi veroCatcchelìs, quod natura fimus prò-*

vx.bc Apoftoli, queruntur ipHSanfti?
penfiadodium Dei &:proximi, quod adeo corrupti ut ad bene agendum prorfùs ,
non lìmus idonei? Nimirumhoc cft, quod redftibilis grana it profìigatum.

'^Ytteuto.t.
£^ quibus omnibus manifeftum efl: Remonfl:rantes,utroque articulo
, , prsefcf-
^*
tim claufula quarti j vel xquivocadone vocis Gratix fiipra explicata abuti , opera-
donem gratin vocands, fuadends,excitands (quam ifti vocant advenddam, prx->
cedaneamj refiflibilem aflerendo, quam talem elle orthodoxi minime inficiantur;
ficqucinanibus nxisEcclcfias&Remp. turbare: vel operadonem grad^^ operands
fidem converfionem intelligendo j doftrinamgradx cum Pelagio periculole de-
&
pravare vel dcnique contradiftionis vineulo «rurfiis le innodare grada: operanti
: ;
fòli fìdem &

regcneradonem tribuentes eandcm vero relìftibilem , hoc eft , ab ho-
:
minisvoluntatcindifiFerenterllifpenlàmftatuentes rurllis fidem nierum Dei do- :
CoUat.p.soi. num prolìtentes eandem vero relìlHbiliter à Voluntads allenfu fulpendentes:qu£e

:
hullafophiftica conciHan poflunt. Quando vero (utliipra) advcrianus contradi*

ótoria inducere cogitur , viòlus efle cognofcitur.
izout.f.226,
Negant,gradam (feurclìdibilcmleunon; ex ablbluto Dei decreto defcendere.
Hocenim cane pejus& angue oderunt. Atquilhdseft,telì:arihoc Apoftolum,ubi
yocadonem, non externam tantum, fed pr^prijfllme intcrnamillam ,juftiiìcadonis
fideieffeddcem immediate cum Prxdefhinadone , tanquam effedum cum caulla
prima, connedit. Quicquidverohujuslit, nihilin remillorum. Facnullamel-
T.m.%.39. jg jn cceloPrjedeftinadonem , nuUam Eleftionem. Manet nihilominus firmiffi-
mum Scnptur.-e principium , ab Auguftino locis allegads allertum Deum omnifo- ,
tentem-,omnipotenti(fima,mfoteftAtem inhomintim volimtates habere ^ ipfafijue volsmtatest

fictit -vultyVèlmaUs relinquere &
inclinare, njel bonas, hoc est , gratmjìid non repugnabiles
A^ff^f.-cumquopdncipio , illaquê fihgitur gradse relìftibihtas , hoc eft ad fìdem,
& convcrlìonem efficiendam imbecillitas atque indiftcrehtia, &: voluntatum ad
gratix, Deo ipfi in hotnine operanti irebellandum potenda , fi ftate poflet; nec Deum
inccelo omnipotentemfore,neeulHusunquamhominisadDeum converlionem Se
regcneradonem fu tu ramelTe, tameftevidens,utnullain xternum Sophiflica con-
velli poffit.
Atque hxc de Articulo Terno & Quarto fatis : de quibus , quam fìnt tolcrabi-
IcSjliquct.
ArticuliK^
NATIONALIS D O RDRECHT AN^. zt^
Articulus Quintus,
QVI Jefu Chrifto perêram fidemjunt injìti , ac proinde Spi-
ritm ejm'vivificantis participesy èos abundehabere faculta-
•tum y qmbm cantra Satanam ypeccatum^ mundMm propri am , ^
Cuam carnem pugnent y ^
îcloriam ohtineant\ 'veruntamenper
qratÌASptritm S. Cubfidmm : Jefum Chrijimn 'veroillis Spirita fm
tn omnibus tmtationibus adejfe y manumporrigerei^modofint ad
certamen promptiy^ eius auxilium petant , ncque officio [ho d fint,
€os confirmare \atque id adso cjmdemy ut nulla Satana fraude aut
'viCeduci, 'vel è manibus Chrtfii eript pofsint, fecundum illudyloh. io
Nemo illos è manu mea eripiet. Sedan illi-ipfi mgligentiafua ini- wU e.u.
tiumfui effe in Chrifìoydefererenonpofsint , (f prêntem mundum ^'J/si-v'crfit.
t»«.i-14-
iterum ampie Biy afancla doBrinaipfisfemel tradita deficere , con- '•
(dentiA naufragiumfacere , agratta excidere:penitius ex S. Scriptu-

ra effet expendendum anteoûam illud cum piena animi tranquillh^
,
tate ^ 7fMf)o<poîct docerepoffent.
Examen.
Cum hoc Articulo , doctrinam de perfeveràntìa Sandorum in fide , Te tradei e
inColIatione profiteancur Remonftrances, mirari fubeathaud immeriro , cur vo-
ccvcìperpv€rantidVc\Ncr:hnm.i>erfeverandtcx^nìXiCì:c3.àco caveant: acmulro magis,
cur ne Deum quidem icmel nominare aufint niiì quia adverlàtiva clauiùla produnt,
:
fe&nomcn&remabEcclefiaextcrminacumire jtam impij vero conatus aufpicem Collat.puó/,

Deumhaud'quaquam habere fé, confcientia ijs didavic adeo ut ne terre quidem
:
poffintpcrleveranciam,donumDciappeiIari: fèd male iic dici,fcribere non erubel-

canr. Acqui li verum fatendum eli , procerviam cum inl'ciria Ile nimis produnt.
Negare enim donumDei rede dici, quod Deus iplè inScripturafidelibus le datu-
rumtoties verbo Ilio promittit,quodque Sandià Deo libi dari inftanrer flatigant»
nonne protervumeft? nonne inlcitia negare perlèverantiam clic donum
? qui- &
dem intuliim?nec cogitare perlèverantiam nililIeUe nifi ipi'àm fidem perlbveran-
teminfinemufquc?Iplaverofidesnunquid non Dei donum infulìim nonne eam ?
merum donum D ci fatenturipfi? Atqm haudquaquam fugete eos potefl: Augufti- Co/wr.p./c^.
num donum perlcverantise adverlìis Pelagianorum reliquias peculiari aireruilie

libro, cui de bonoPerfeverantisetitulum fecit. £jus argumentum- non eli aliud
quam hoc iplùm Perlèverantiam in fideadfinem ulque,eire donumDei, àDeo
:
petendum darique certo omnibus lècundumpropofitum Deivocatisatque prede-

,
ftinatis. Hxc elllèntentia Augufi:ini. Ifti per totani CoUationem utapparct , fer-
,
ie poli unt perlèverantiam Sandorum minime vero urea ex prsedcftinatione , can-

: ,
quam eftedus ex caula defluere , coque certa ciVe adfttuatur quandoqùidcm om-
, :
nesquinquearticulorum machina:, adlùbvertendum divina prsedelbnationis dil-

cretivx conlìlium contraque ad erigendum àv-i^nfias idolum, dircclx lunt. Sed
;
prxfentis articufi verba ponderentur.

Quintus quarto relpondet. Vt enim tertius cum quarto in cxtoIlenda[gratia libe-
ralinimus,qux'eratlargitivs,extrema tandem cìaulularurliis abftulit: ita illeficul-
tatiDus&lècuritatilalutisfideliumjmembristribusprioribusfquadrimembrisenim
Videtur liberaliter cavet.
,'
&
L Quod abunde habeantfaculcatum ad Satanam peccatum dcbellandum per
gratia;liibfidium,
z. Quod '
«^ AeTA S YNOD I
1. Quod lefus ChrifttK in omnibus tentationibus eis adfit, manumque por-

rigat.
5. Quod adeo cos confirfnct, ut nulla Saranse fraude vcl vi feduci , vel èma-
nibus Chrifti cripi porsinr. Tarn luculcnris privilcgijs, pcrfèverantia; nonne iàc
cautum?
Sed enim: utpnus,in cauda venenum. Adverfativa appendice qusedederant, in ,
dubium revocant: in Collationepalam aufcrunc:nontamenabfquècothurnis;fed.

quibus eadem qusepnus incommodaincurruiit, ut velxquivocosfefcturbatores
,
prodant, vel contradiólionibus irretiant? quxfìcpatent.
In appendice dicimv.Seii a>f UH qui lefu Chrifio verìx fdefunt injìfi^ ,kc proindefitrttm
eiiis'vivificantk participes , non pofstrrt initium fui effe in Chrijìo deferere , ajìde deficere, a
gratia excidere, penitilis expendendtim cfl ex Scriptura;ante qmm idcum roA'jpfli^fle/* <ôcere
fofsintj hoceft , fé dubitare utrum fit verum.
Atqui fi prius vcrum dixcrunt , dubitare de hoc non pofiimt. Si enimilli vera
fide in Chrifto infiti, abundevirium habcnt advicforiamde Satana c^ carne.&L.c.^ Chri-
jius in omnibm tentationihtis illis ade[i, manumque porrìgit : ut nulla Satanie fraude^ ^
'vel'vi Satana poJìintJèduci,S" exmanibm Chrifti eripi eosconfìrmat: quomodo quse-
, ,
fo , dubium cfl'e poteft? Quin illi &L faculcatibus à Chrifto fibi datis & ejufdem ,
'^
'
afsiftentia , confirmationeque , prazfèrtim in dcfeótionistentatione adjuti ac freti>
initium fui effe in Chrifto^nunquam fint dcièrturi , nunquamà fide defe(Sl:uri,nun-

quam à grana diftitucridi? Revocaiido igitur in dubium , quod prius affcruc-
runt, &: quidem veriffime , nonne fecum ipfi confligutit?
Excipient: affeirtioncm fuam non catcgoricam, fedconditionatam; Chri-

effe
fl:um vera fide [fibi infitis,Spiritu Tuo adeffe,manum porrigere , eofque confirma-
re, &c. Si modo fint ad ccrtamen parati-) ^
ejm auxilnnn petant ncque officio fuo de- -,
fmt, ^c. Hanc vero conditionem à mulris non poni feu prêffari; non igitur fè-
qui confliélum. Sed qualem, qua^fb Deum (quem tacite hinc excludunt)quà-'
,
lem Chriftum, qualem Spiritum fingunt Talem, nimirum, qui vera fide Chri- ?
fto iniitos, facultatibus gratis: refiftibilis quidem inftruat: ad certamen vero in

tentationibus paratos non reddat :'fic ftertere finat ut auxilium ejus non petanr, ,
ut officio filo defìnt. Atqui promiffiones atque affcrtiones divinar longe diver-
fum Quantumvis enim eonditio certaminis, prècum , & vigilanti»
tradunr.
quam omnino fìtneceffariaad pcrfeveranriam eam tarnen non tam
rcquirunt, :
poni à fidelìbus (qtiod fblum ifti voluntj quam Spirita Dei effici in fideiibus do« ,
Titìit ?o tf.
*'^^^ ^^^^ ^ fìmilia teftimonia_. Circumcidet lehova Deus tutti cor tuum , ér corfe-
jerem.32-4-0.
fffi^ts fui, iJt diligai lebovam Deum tuum Timorem meum dabo in corda
tota corde.
Debono forum -, ut non ree e dant a ine. , prò bono pcrfeverantise

C)i;od citans Auguftinus
perfev.ca.r, explicat. Tantus erit timor mèus , quem dabo tn cor eorum , /// mihi perfiverAnter
B'^ch.s6-27. adhtereant: Spiritum meum daboin medio vevlri , efficiarnque ut in prxceptis meis am-
Ejai£ sff.-zi'
jjtiletis, é^judiciaméa cujhdiatis ^faciatis Uh. Hoc erìt fcedui meum cum tfiis,ait
lehova. Spirti us mettsqui efl in te, e?- ver ha mea quîi pofut in ore tuo non recedent ah
Zacb.t2.t0. "'^^ ^^^^' Ejfundam Jìiper domum David & fupcr hahitatores Jerufalem Jptritum grati.€
,
i.Cor.i.g. cè'precum, ^refpicient adme quém confxerunt,cì)-c. Dem confrmahit vos ufque in
Fhilip.i.e. fnem. §lui coepit in vobis opta bonum, idem perjictet ufque ad diern Icf ChriUi. §lì!Ì
s.Pct.ì. f. virtute Dei cuUodimur per fidem adfalutem, ó'c. Wx
vel vanae flint poIlicitationeS,
quod abfit, vel falfà efl afìumptio, à multis vera fide Chrifto infitis, conditiònciti
non poni fèu prarftari.
Ncque contra faciunt cavilli : promiffiones non effe abfolutas , fcd intelligen-
das cum conditione à fideiibus prxftanda ftrifte mtelleclas excludere edam mi-
:
nima fàndrorum peccata conditionem prsecipi non promitti,&:c. Qjjae fìint ina-
:
hia effugia. Promiffiones enim de ipfa conditione fidei , precum, perfèveran-

tise, in fideiibus per Spiritum Dei efficienda , difcrte loquuntur. Nec fèquitur
cjus effedionem non .promitti , quia prxcipitur exigitur à fideiibus. Nani &
étiam pra;cipitur , ut tiirreant Deum, ut ambuicnt in prarceptis Deij &:c. &:
tanieft
NATIONALIS D O R D RE C HT A N vE. 127
tamcnpromittitDeus: Dabo timorcm mcum, &c. Efficiam ut ambulent in prar- ,
ccpcis meis. Prêcipitur autcm non quod poilìnc,fed quoti debcant prxftarc , ut
& agnita Tua imbccillitate, fciaiit quidà Dcopctcrc debcant; idcocnimdicit Au- Dcfrrat.S:
guftmus Deiisiuhet dtqua.:, qu£ tìonfojfumiu ut noverimm quid ah ilio petcre debea-
, ; lib.arb.c.itf.
mui. Audicnces igicurpra^ccptum, pctuntdari, quod pri-cipitur, diccntes cum

Auguftino: BAiquodtuhes, cr tube quoduis :qH&meA verba^mc^^ntià.QXWfTeUntui Ro-
m£, cum ajratre quodam Coéj/ijcopo meo fui([ent eo prxfènte co^nm^morata sferre non pO'
tuit ó- contradicens aliqitanto cotnmotius
-, f^ne cum meo,q:ililla commcnorabat, liti-
,
gavit. Quod &: orthodoxis hodie cum iftisâccidit. Ncc tamcn promiffiones
illa:, Sanctorum lapflis &
peccata, magna vcl parva, cxcludunt, fed lapfos à mina
ciigunt. Nani ctiam ad labcntcs quandoquc juftos, promiflioncs dilètte eUtcn-
duntur: luBm fi ceciderit non cGlhdctnr-, quia Dominus fnpponit munum. Si dereli- ^r/'o'"^"**
<iucrmtjiltj eius legem meam,crc. J- tjitabo -virga prx'vart-cationcfnôrum : MrlerHordinm
auUm meam non aufcrarn ab eo.
Si igitur articulus hic ttibus ptioribus membris cfl: vcriis&: cerfus,ut efl verifll-
mus & cettiffimus
nonpotcft per conditioncm inccrtam excufàri ab hoc manife-
: ,
fto confli£tu&:contradiàione advcrfàtlvx appendicis. Omncs vera Hdc Clirifto

infìtos ac proinde Spiritus ciusvivitìcantis narticipcs, à Chrifto lic confirmari, ut
nulla Satana: fraude,vclvipoflìnt (edaci, vclèmanibiis cripi,cllverum&:certum:
Et, omnes vera fide Chriflo infitos fic confirmari, ut non po/lìnt fèducijChrifbo crini,
non eft vcrum ^certuni, fed dubium &: inccrrum penitiiis ex Sacra Scriptura ex- ,
pcndendum. Qui conFii<3:us iterum cfl mala: caufà: &: confcicntia: apertum ar- ,.
'^"^
gumentum. Ncque vero confiiótum eludunt, fed nodum adlUingunt, negando,
le caput Dottrina: de pcrfeverantia Sanftorum traherein dubium fed peterc tan- ,
tum amplius inftitui. Ita cnim tota Ccllatione de Pcrfcverantia Sanctorum di-
fputant & inftitui petunt, ut inter v.irias tergiverfationcs idipfum, quod priori-
bus articuli membris, ut verum& certuni afìeruerunt revera non dubium vclin- ,
certum,{èd aperte falliim & impium elle contendant.

Porro in cadcm Collarionc paflìmjfìve ad evitandum hunc confliftum, fivcad
conflandam Orthodoxis invidiam, mutato (bphiftice articuli lìibjetlo fcribunt,
Orthodoxos àocoxc-.^linfemelcrediderunteosnun-quamfojfeUhi^ neque U*jfuros fed " ^^^^°^'
-,
•êrfuafumftbihxhere, quicquid peccent ^ [e nunqutim pofje fidcm Amitterc ór frratix ex- ,

' ,'
ridere,Jèd inevitabiliter pcrfcveraturos ó" fah'os futiiros. Atquc hoc folum dogma
de Perfeverantia feu hunc perfcvcrantije
, modum, tantum Tefè in dubium vocarc
feu improbare»
Ad hoc igiturdogma cxpugnandum &

rcfutandum, machina: feptem argu-
mcntorum , quibus lèntentiam Orrhodoxorum oppugnant , proprie direttse
funt>
1. Quia ex Te "V'era: pietati & bonis operibus obfìt, feu quia eius t)ra:dicatio fit CoUat.p.sjf,
fcandalofà, fides liccntiofà.
z. Quia media hortationum,promifl!onum,minarum tollat. „

3. Quia pr^tmonitioncs & commoncfactiones Spintus Sandi,dc fraudibus P<??.^5P,
Satana: cavendis , inefficaccs reddat.
4. Quia multos, qui crediderunt, à fide totaliter Se finaliter defcciflè exmpla Pa^-sS",
teftentiu:.
5. Quia multi fideles graviter lapfi Icgantnr ut opera carnis , , & curpia flagi- ^^j^^^ ^ ,g^^
tia commiferint, cum quibus fides ftare non polFit.
6. Quia eopofìto, omnes baptizati infantes fideJibus parentibus nati , ferva- P-*^-^!^^-
rentur.
7. Quia multi fideles flagitiis Ce eonfquc contaminant , ut fint cxcommuni- paff.js^.

candi, & à Miniftris Eccìcfix excommunicentur.
Verumenimvcro fi hoc folum &c totum eft, quod in dubium vocant & op-
pugnant : Nx illi vel inanes (e vitilitigatorcs , ne dicam temerarios Eccleiia:
, &
Rcip.perturbatorcs, ruriùs produnt, qui dcdogmate litestantasmoverunt, quod
non
,
:m8 a C T a S Y K O D 1
, noaminus Orchodoxi, qium ipfì, nonmodo ut dubium pcnitius expcndendum $

Scripturisjudicant, fcd utpalamfalfiim&fcandalofumimproòant, oppugnane, exqj
Ecclciijseliminandum ccnfcnc vcl certe Orthodoxos infìgnicer calumniantur,
:
affingcntes cis prò Tuo minime agnofcunr.

dogma) quod Vndc & feptemillae
illi
argumcntorum machin.T, nonnifi falfiim illud dogma fcriunt, Orthodoxorum fèn-

ColLt.p.ì'SS.
tcntiamnihilprorfiis Jxdunt, prout in CoUationedemonftratumhabetur.Calum-
uf<iue ]$S.
'
i^Ja: vero ile patcnt.
Prima eli in iiibjedo femel crediderunt.
: ^m Neque chim de his omnibus af-
firmant Orthodoxiperfeverantiam cum etiam hypocritx &:'Zje°<TOa^/)o»temporarij,:
'
rionpcricvcraiites, credere cyw&)vJyU.wfdicantur, i'cd de iisfòlis jqui per veram fidem
ColUt P I
"
Chrilloruntinriti,& vivifici eiusSpiritusparticipes.
Altera calumnia efì? in primo ztzrihuto-.eos nunfûam pojfe labi, fiec Upjìtros. Nam
•
etiam vera fide Chriftoinfìtos &

fàndos perfcveraturos (cum homines maneant à
quibus nihil humani alicnum) per carnis imbccillicatem in magna parva pecca- &
tanon modo labi pofie,fèd farpe lapfòs effe, Scripturafàcra&r experientiateffcantur,
Orthodoxi lentiuntac doccnr.
Tertia cft m attributo altero '.Jìdeks cfutcquid pèccent, de ferfcveravtiaferftmfos effe
:docirinam de PerJt-verantU fancforian includere. Wxc
fojjé ac debere hocque ahj;(rdiim ,
VerOjnon minus aperta «ScflolidaeftSophifticaaccidentiSjquamfìdicantrQuia ho-

mines fàni currere&:laborare,&:c. poflunt debent ; etiam aegros febre vel po- &
dagra, currcre elaborare ac debcre. Atqui, fìcut morbidi afFedus ex ac-
pofl'e
cidenti impediuntadioncs vitales corporis fìc infirmi tatcs carnis ex accidentij ;
im.pcdiuntopcrationesfpiritualesfidei &:fpu-itus.
Quarta calumnia efl, in attributo tertio fdetes nunqtiam folfe jìdern amittcrCt
:
at:t grafia excidcre. Hoc enim iflis fonar abfblutam impofTibilitatem Orthodoxi .
vero intelhgunt limiratam:non polle hoc fieri, quantum ad gratiofàs Dei promil-
fiories i fìdeìcm Spiritus Sanft. cuflodiam immutabile Dei conlìlium de Pr^cde- &
ftinatisTalvandis: idquc exote Servaroris,Matth.24. 24. lohan. io. x%, Quantum
C npi?sr
^^^° ad fraudes Satana: &
vires , imoinfìrmitatesfidchum, fi libi relinquerentur,
quovis momento polle &: nimis polle cos à Satana &: carne Tua lìipplantari , exci-
dere atque perire, palam f;itentur.
^. . . Qj.u'nta cft in eodcm attributo '.Jìdemamittere > grafia excidere. Quod rurfuS
ifti intelliguntabfblutc. Orthodoxi vero dicunt limitate, quod non pofuntamic-
tere fidem, excidere gratia, penituslcutotaliter: ita nimirum, ut ex fìdclibusfianc
infidelcs &inimiciDei,licutnon rcnatipeccantcs quodScriptura &: cxpcricntia :
teftante eft fallii m.

Sexta eft in attributo quarto [ed inevìtabiliter terfcverattircs. Hoc enim iftis
ì
eft, qualcfcunque etiam carnaliter lècuros, &: velinvitos perfèveraturos quod eft ,
à candore &: Orthodoxorum micntc alienum.

Sic vero cothurnis explicatlSj &: calumaiiis rcmotis, Orthodoxorum doftrina de
pcrièvcrantia Sandof um in fide, quod fic vera &: fàluraris, decemfcripturac fàcrêar-
gumcntisin Collationedemonftratur.
Ci)llp.Sj.i.
j_ Quia Deus in verbo filo promifit fidehbus Chrifto , infitis , totaleth & fina-
^
De Dono
, lem perfcverantiam.
^ . . . . , r - n
Ergo
Ier.?z. 40. Pliil.iif.i.
n '^
prajftat:- lohan. io. 28. &c*
,
&
,-
reifcv e. 2.
tJiîiîi^cntinnequuthocruitprmiuAugufiiniargumcntumpro bono perfeverantia:.
Cjil.it. n,s+3- ^' Oiì^'^ Apoftoli teftantur, Deuiii promiiìiones flias de cuftodia eorum infi-
de, fidcliter pra-ftare &: pra-ftiturum,. i. Corinth. i. 8. & io. 13. Philipp. 1.6.,
I. Thefl'. 5.&c.23.
Co.lUt.p. ì-1'3. 5. Quia ex dodrinà Apofioli Rom.^. Verlì 30. perfcverantia vocatorum fccun-.
dum propofitnm, proprius cfFcdus Prxdcltinationis, adco, ut etiam Bellarmi--

eft
„ „ . , nus,o;rat!2:inditìFerentis rcurclìllibilisfiimmus patronus, dilèrte fateatur, perlcve-

I5cllum.de P
rantiam elle n lC n r
n- J /l- •
J ' r
rra:dcltinationis maxime propnum cfteòcum : adeo, ut fine perfcve-
•
,- ,
^ ,.
rantia Pra'dcftinatio impleri non polliti " '
ColUt p. 4. 4- Chrif lus prò perfbvetantia non fohus Petti , fed

Qiîa. omnium, qui per' &
fèrmoncnì Apoftolorum erant credituri in ipfiim , oravit orat. Pater au- &
tcm filium fcmper exaudit Lue. 22. 32. Johann. 17. veri! 20. Ioli. ir. 42. &c.
:
ColLir.n.u-f' 5-
Qi!'^
Chrifto vera fide inliti, indelincnter orant prò lìia perlèverantia;
quicqùid
NATIÒNALIS DORDRECHTANv£. 2x9
'•quicquid vero ex Rde ornnt, d Dco impctrant. Hoc crac fccundum Auguilini, prò
bonopcrlcveranda: argunicntum. . ,
-
6. Quia Chrifto per fìdem vere infiti ) 'fideiiter Dei virditè in fide ad fìhem uf- ColUt.p.S4.s',
que perléverante cuftodiuntur. i. Per: t. 5:
7. Q_uiavcra fidcChriftoinfìtijari-habone Spiritus S. ih cordibus fuis obfignan- Ccìlat-f.^^Si

turdefhaiàlute. Proinde edam de fide &: pcrfevctantia. 2. Cor. i.ii.Eph. 1. 13.
8. Quia vere fideles flint velurarbor non arcfcehs vir prudeiis a;difìcans fu- i
collat.v.S4S.
perpetra f'cmen jadum in tcrram bcnam. òcc. juxta Scripturas.
:
9- Qui^ vere fideics difcernuntur à temporarijs defedoribus, eo, qiiod illortim CollAt.-p.}+6l
fìdcs cffc radicata in cordibus: Iiorum vero radicem noa habet.

IO. Quia Scriptura expreflc confìrmat,-verc fìdcIes nunquanipenitlis defìccre, colÌM.p.SA-/'
vel defedturos. Rom.é.2. 8.9.10. II. i.Ioh.3.9. Ioli. 5.4.
Advcrfus hxc , qusc vcrboiìilime in Collatione à pagina 4^4. ufqufe ad paginani
459. diiìcruntur, univerfa redeuntadunumpundum, conditiohisin iìdclibusre-'
quiiìtx'rquam exceptionem infìrmam effe, & promiilìohibusipfis elidi pritisoften-
fum eli:. Omnia vero adunam liane fblidam inviclalrsquc demonllrationem, a
pofitione caufàrum lùfficicntium, ad pofltionem effcdus revocantur hoc modo :
Quibus Deus pcrfeverantiam infide certo darepromifit, Dei cu- &: qui virtute
ftodiuntur in fide ufquc in finem; & prò quorum perfcverantia Chriftws oravit&
orat: &:qui indefinenter iplì prò cadcmorant:& quorum deniqueperrevcrantiairi
ìEtcrnaDeiprcedeftinatione fundata ell:eorum perievcrantia invera fide ad fincnl
tifq; non eli dubia, (ed certa fccundum Scripturas. Omncs vera fide Chrifto infiti fimc
taics, quibusDeuspcrfcverantiamdarepromifit.Ier.5i.40. Pfàl.125.1. quiquevirtute

Dei cuftodiunlur per fidcm ad fàlutcm: i.Pct. 1.5. prò quorum perfcverantia Chri-&
ftus oravic & orat. loh.iy- 2.0. Rom. 8. 34. quiquepro cademquotidic Deum
in pre-
catione Dominica invocant: quorum dcniq; perfcverantia in a:ternaDci pra:tieftina-
donefundatur. Matt.24.24. Rom, 8.30. Eph. 1.11.14. 2.Thefi2.i3.i4.0mniumigitur
vera fideChrifto infitorum perrevcl:antia,non eft dubia,fed certa fècunduScripturas.
Nonniinusfirmamdcmonftrationcmprxbetcaulàproxima, procrcahs vcram fì-
dem, in renatisfemper manenSjCxduabus Scriptura'fcntenrijs fimul jondis. i. Pct.
1. 23. Renati c[ì-ls non exfiminemoriali, fedcx'wtmortaUferverbmn Domini , qtiod nin.nct
iniRternum: &i.Ioh.3,9. qnÌ€xDeonatmcjl-,i)ccc&tH~,nnonfacit-, quoniam femen DcimA-
net ineo: necfotefif€Cca.re,quìaexDeonatHse(l. Hinc ita :
Qui funt renati ex l'emine immortali verbi Dei, in qiiibus & hoc fcmen immor-
tale, (nonobftantibuscorumihfirmitatibus) mahet, inijs lnanctedam,necunquam
deficit fidespenitus, proinde& perfcverantia. qua: eft, ipfàfidesnon dcficiens, fèd
•
inancns &perfèverans. Ratio hujus eft, ncxusindividuuscaufa: efteftus: quiafè- &

mcn immortale verbi Dei non manet ('inquibusmanct)nifiper fidem. Omnesvera
fide Chrifto inlìti,f"urit renati exfèmine immortali VerbiDei,tcfte Apoftolo Petto, &:
inijs manet hoc fèmen immortale (non obftantibus coruminfirmitaribus) tcfte Io-
hanne Apoftolo: in omnibus igitur Chrifto verafide infitis manet, nec unquampe-
nitus deficit fides. Proinde &: perfcverantia.
Quid multis? Si dubia eft Sandorum perfcverantia, nec certo datur à Dco omni-
bus eamquoddiepetentibus, toto corde orando: SanCìifìcemrnomentuum-, ad'ucnia.t
regmimtmim-ifiat voluntìts tuA-,ficut in cocloyfic ó'in terra, , ncindiicas nos in tentationem>
fed Uh era no sa. malo. Gîhws petitionibus pctrevcrantia à Deo peti &: impetrati erudite
&fàn£tedocentCyprianus&; Auguftinus inanispra:ter alias ha:c Dei promifTio eft; Cypri'anus
:
Audite domtis lac oh qui -ôrtamini a ?ne ah utero ufquc adfencEiam. E(ro "uohifcumfum d^ de orar. Au-
, ,
ujqueadcanitiem: ego portaho vos: eôfeci: egoferam: ego quoque portaùo c^crliam. Inanis giift. de bo'
erit cordatiffima Apoftoli pcrfuafio, fiducia &
pollicitatio Pcrfiiafum haheo hotìpfnn, "o pcrfev.
:
'-^P* ^' ?•
^'
fere ut qui ccepit in vobis opus hcnumyperjiciat in diemup]ue Icfi Chrifti.Namr>ìihÌperfìiafum
eft, ncque vitam, ncque mortcm, pòfé nos fcparare a dtleciicne Dei Chrìfló Tefu: Deus con- m J^^'f
' '
*
'
frmahitvos ufquc adfneminctdpatostn dicm Domini nofri Icfu Chrifli. Inanis eritpre- j,^„/^
'y
catio sfiducia fandorum prccantium cum Davide , Vfque in fenium cr in caràtum , q^j. ^ g^
Deus ne derelinquas me: Oflendiftt mihiangufias multas cf magna-s: revcrfas vivifica(li me. py^', 7/. ; y,
Inanis erit fides juftificans f'cu fiducia rcmillìonis peccatorum in prarfcnti: quia qui
,
dubitar de promiffione Dei in futurum: mcndtur le credere promiflìoni de prarf ènti:

y quia
Tfal.71.1S. quia connexa efi: una Ego fonavi 'vos: ego quoque fortahovas ufqtie in fenìtim. Ego^
:
Efa.^S,2f. g^g
n^^ qui deleo iniquitates tuas woper me : ó" Peccatorum tnorum non recordabor ara-
^
pUtn. Inanis deniquc fides vita: xtcmx &:fàlutis quia cui duhiaeil pcrfeveran- :
tiainfide, line qua vira a:tcrna non obtinetur: quomodo de vita Êterna certo con-
fidare potefl: ? Qiii eniminccrtus harrctdc gratia &:vita craftina, quomodo certus
erit de arterna ? Si prò fide inducctur follax opinatio; rcgnabitin conicientijs ha:rica-
formido, anxietas: iìdem,fiduciam&conlblationemChriftianam
rio, dubitatio,
omnem labcfactans atquc evcrtcns: hos revera fruftus negatio perfcverantia: pro^
generar. Atqui omnes flint fallì , impij, blalphemi. Contraomnesigiturllatlan-
tìorum pericvcrantia.
Nihil vero argumentishis ofEcit cavillurn de conditione promiffionibus anne-
xa, ut eftoftcnlum.
Nihil etiam perfeverantiam Sandarum Ixdit calumniadeprardicationefcanda-
loia &
de fide licentiofà pcricverantice Sccus Icandaiofè pra:dicaflbnt eam etiim
:
Apoflioli ; liccntiolè credidifient Ecclefia^.

Nihil paralogifmus non caufe, denegledu vel annihilatione mediorum &:prar-
monitionum,&c.His ipfis enim Spiritus S. certitudinemperlcveranti.T in cordibus
làndorum operaturatque liiftentat.
Nihil exempla hypocrirarum vel apoftatarurn quartx machinse , de qualibus

etiam , quinque marginaha Articuli loquuntur. Hi cnim cum vere fidelibus nihil,
i.lgh.2.19. prxter nomcn fidei communeobtinent: de quibus proinde omnibus diciiur : Ex
nohii egrejfifimty quia ex nobii non erant. Namfifuijfcnt ex nobi-s, mmfijfent utiquc nohif-
cum verum
•, ut mmifelìumjìeret, quadex nohu non efent, ideo egrejfifu t.
Nihil Molìs, Aaronis Davidis, Salomonis, Petti ludiE ,
, afiorum lapfus gra- , &
ves &
atroGcs. Si quid enim contra facerent , totalem laltem , minime fìnalem
perleverantiam labefadarent. Namillos omnes, quos obijcere Iblentpcrfèverantia:
holì:es,vel non fuille vere fideles5lGdhypocritas, vel finahter rclìpuillc doceri po-
teft. Sednequctotahs horum pericvcrantia labcfiìdari hincpotcft, quin promil-
fioncs divina- fimul labefadentur: quas prxtenlìc objedionis cxceptione labefada-
ri, eft impolhbile.
-
Sunt autem (ut obiter hoc moneatur) lapfus findonmi, non morofc hicexagi-
tandi ab ijs, qui in làndorum cenili haberi volunr: fed ;'«i'?j^&Jj, ex charitatis rcgula
deplorandi magis , quam judicandi: confidcratatumDei Patris, quififios peccan-
ics judicare habet, tum filiorum, qui Deo Patri peccant, ratione-.
quandoque implicatur filius &: Icrvus in domo, imo fìlius gravius
Pari crimine
~
quam tamen pater tcrrenus Icrvum.ejicit demo, fìhum non cxha'rcdat,
lèrvus:
fed caftigat ad cmendationcm. Peccatum igitur filij juvenili ftultitia admillum , fi-
cut odium filijin patrem non invcxit, itagratiam patris in fifiumncnextinxit. Da-
vid proditorie occidir Vriam Ioab Amalàm Petrus Chriftum ter perfide nc-
: , :
g-avit: ludas fcmcl prodidit. Sepone evcntum gravius illc quam lite peccalle vi-;
detur. Chrillus tamen illum, non iftum rdpcxit. Adfmt jam cenlòres &; Pe- ,
trum prò cujus fide ne dcficeret Chrillus oravit , ex metu negando , fidem pe-
,
nitus amililìc contcndant.

Ad laplbs vero quod attinct, ficut morbis acutioribus vita hominis pcricliratur,
donec mcdicus: non mox tota extinguitur: italapfibus gravioribus làn-
llibvcniat
dorum concutitur fidcs &infirmatur: non mox penitus excutitur, emorirurque:
quia medicus coclcftis gratia inclfabiU Icmcn immortale illud Dei (de quo fuit) in
,
cordibusluft)cntat,lùpponitquemanumjullis quando cadunt, ne colhdantur. i.Ioh.

3. 9. Piai. 37. 24. Ha:c nulla £7n«;t^«humana ,nedum pietas Chrilliana, ullalpecie
expugnabit.
Nihil dcnique duo poftremi incptifsimi paralogifmi perfeverantiam fando-
rumlsederepolfuntjfivcllcholafticc cxaminentut. Vterque enim, ut quod debet,
hoc eli, contradidoriam perfeverantiam: aliquosvere& aduahtercredcntesatque
regenitos,fidem &:lpiritum rcgcnerationis penitus amitterc,dircde conficiatmecel-
Ic habet, vel (ne pra:millàrum altera lìt falla) ex puris particularibus incpte conclu-
dere priorquidcm hoc modo Aliquilìdelium parenrum liberi baptizati, penitus
: :
amictunt fidcm &: Spiritumregcacrationis Ratio, quia ahoqui omnes Cnullo exce-
:
pto)
i
NATIONALIS DORDRECHTAN^. z^t

pto) fervarenturjquodiftisabfùrdum, nobis cxcharicacc maxime opcandum vide-
tur. Aliqui fìdelium parcntum liberi baptizari, vere adualiter crcdunc rewe- & &
nerantur. Igitur, alii,|ui vere &: aftualicer crcdentes rcgencrati pcnicus amirrunc &
fidcrii &:Spiricum regenerationis.Pofterior vero hoc modo Aliqui propter fialidi ;
excommiinÌGan\.penicusamittuntfidem, &:c.AIiquipropterflagiuaexcommuni^cari
iuntvcre credentes &
rcgencrati Aliqui igiturvere crcdentes &:rcgencian,penitus
:
amittunt fidem. Vcl ctim ha: incptix inepta: fmt (ûtconfcqucntirc corriganturj
prior Minorem ùniveriàlem falfàm afilimcrc: poficrior Majorem univerfàlem faliam
itidcm fùpponete: ut prior (ìcfc llàbeat ih Hifimls (alitcr cnim concludi nequit: ni-
fi &: majorem univerialem taliàm mahnr. AHqiii fidehum parentum Uberi bapti-
)
zari, penitus amittunc fidem &

regcnerationcm. Omnes fidehum parentum h-
beri baptizati vere &c actuahter crcdunt atque regencrantur. Igirur ahoui vere
&aftuahter crcdentes ac regenerati, penitus amittunt fidem &regenerationem.
Hic Ailumptionem univerfiìlcm fnifiiàcram.entahtcr intelhgatur , quomodo rur- Ang. iib. 4^
{lìs vacillaret-confccutio j efl'e falfàm, ncc ipfiRcmonftranres ncgabunt. Exfèn^ de iiiprif-
tcntia enim Auguftini , f'quam Ecclefix orthodoxa: iequuntur^y/f/// in ifaàc, qui "ô.c.x^.
oticiyo die circumcifns efi yfrxcijfit fignaculnm jujitt.i.zjìdci: & quoììiam patrisjìdem imi-
trans efi-, [ce ut ejtincrejcenteipjk
a. (ìgnacidum in
tulHtta,ati;'.s prxcejierat c^ in ififante : ita
haptiz,atis infantibtis -pmcedit regcneratìonis facramentum ^ fi ChrijUanarn tenuerint :
pietatenhfeqiiitur etiam in corde converfio, cuius myfleritim prcue^tt in corpore . Neque

ad AllluBptionis.imiVerfàlisfaliiÉ |)robationenijs(erba Catechelèòsp. 74. quicquam
*
faciunt.
Polì:erior Majore univerfah Minore converrà in Barij fahter eniin
in Datijì, vcl
concludi nequit.^. .Omnes propter flagitid'excommunicati veram fidem &:
iìc erit :
Spiritumfànàum penitus amittunt. Ahqui propter Flagitia excommunicati fune

vere fideles & re-genqrati. Alûi igitur vere fidfelcs &: regcherati fidem & Spiri*
tun;S penitus amittunt. Hic majorem univerfàlem. elle faliam ab crthoeioxis ,
in Collatione rede refponfiim cft ab alteris vero non refutatum. Poll'unt enim
;
ex Ecclcfia &: regno Chrilli excludi qui nunquam vere in gratia freterunt fed ,
fèmper fuerunt hypocritae-fide vera &L Spjritu Dei deftituti. Sic igirur vcritatem
orthodoxam de- lêrlèverantià Sanó^tyrum in fide-d machinis iftotum omni ex parse
illariàm confiflere demonftratum eft.
Hxcque de Articulo quinto etiafh fufnciant.
Sefsione Centefima/ 'c'"'^*
, v'\ '
Eoà'èm Die ppfi ; \merìdient.K Oilì
CLarifTìmus vir 1D\ MatthiasMartinius,pubHce dodrihahi Qrtkodoxafn de Per-

Ibna Domini hoftriTefiiChriftiV&utraquc ejtis natura, divina atque huma-
na exphcuit. Qui .quxftiones qua/dam à Vorflio contra doótrinam de Omni-
,
Jsrseièntia eflefitiiE aiviriar, deque argtimentis qux ad êtcrnàtti Chrifti dèitarerìl

confirmandam,à Ci'^àtioneià:tundÌ &àncOTiineIehov5e deiiinii iblent, propofitas,
accurate diicullìt.
Sess:
Sefsione Centefima prima, ci
COiitinuaVa fuir prscleaio.judiGij clariUlmi D-.Pàrxij détefèiò, quarto.&qiiin^

to Remonflraririum Articulis : ftatutumàiie fliit , prò eodem ad Synodum
tranfmiflo , gratias ci elle agendas.
oncia-'. .V ^, Oiian-
.
-iji A e T A S Y N D I
Qiianeioquidcm omnia Collcgionim lìngulorum judicid de quinque Rcmóhi

ftranniim AiticliIìs, )am tonnata & tradita cilcnr, delibcnitum fuit; Aneapublice
Client admillo promiicuo auditorio pra'lcgcnda. Rationibus utrinque examina-
tis, rogatimi fuit coniilium judiciumquc Illuftrium DD. Dclcgatorum, qui de-
Jibcrationcm liane in Scilioncmponicridianam dilicrrivoluerunc.
^^W' Sefsione Centefima S^cunda,
Eodem DkpTi mcridum,

ILIuflrcs Dt). Delegati rcrponderuntjConfidtiusvideri fìbi, uc cum finguloruiii
Collegiorum flitfragia &
iudieia pr^legercntur, nulli omnino auditores admittc-
rentur. Cui Synodus acquievit.
coniìlio
Inchoata fuit deinde judiciorum pra'ledionc ac primo quidem Clarifllmorunl
:
Magnê Bricannix &c Palatinorum Thcologorum de primo Remonftrantium Arti-»^

culo.
Se ss. Sefsione Centefima Tertia,

CHI.
VII. Alartij, Die lovis ante meridiem.
Ra';lein:a funt àc primo Articulp Theologorum HairiaGorum,HeIvctieorum,&'

p Wctteravicorumjudicia.
SE s s Sefsione Centefima Quarta,
CIV.
Eodem Die pofi meridìem.
.Rxleda funt de codem Articulo Genevenfium , Bremenfium &: Emdcnilum

Thcologorum iudieia.'
sÊss. Sefsione Centefima Quinta,

cv.
Vili. Mfivttj\ Die Vmms mte meridìem.
Ontinuata hae Seflionc iudieij Thcologorum Emdcnfium, & Clariilìinorum

e cfl
S.Theologia; ProfelIorumBelgicorum inchoata prxledio.
sess. Sefsione CentéfimaSexta

ÌKVL
'Eodem Die pofi meridiem.
CLariiTìmusVir Johannes Dcodatus,pubhce de Pcrfeuerantia Sandtorum diife-

ruit:EtinprijiiisquxlhoneshafceexculIIt;,^(?///5'«^'yi/'f"/'r<?f^^^ry^;r/ml)«^^f«f
in Ecclejia in corde hominii reprobi
: Et cfuoufque eleìii dr 'vere regemtt aliquando prola-
^4«///7vlimulque^ ûcfiâm&qìfaUfitdiJcnmen tnter fdcnnuHiJìcantem temofra- &

Sefsione
NATIONALIS DORDRECHTAN^. Ì35
Sefsione Centefinla Septima,

cvir
X li J\dartij, Die LuriiZ ante mèridiem^
COmparuitàtque^ ih Synodum folemniter introdudus fuic Revcrendus &

Dotlillimus vir D. Gcprgius Fabricius, Paftor &c infpc£tor Windecccniis in
Comicatu Hannovico , ab IlluflriCorrefpondencia Wecceravica in loco D. lo-
hannis Biftcrfcldi) p. m. fubfticucus, arque ad Synodum deputatus prseleftisll- : .-"• ~ ;
luftrium ac Pràcporcntum D D. Ordinum Gencfalium Iitcris, qu:e de hac fubili- ^.'
j
catione tcilabantur. Qjii & prxftito cadcm Sellìonc juramento Synodicojpro
ciuf dem membro admifllis eft.
Continuata eli: eadem Seflìone judiciorum Clariflìmorum Profcflorum Eel-
gicorum, D. Polyandri, D. Thyfij, &
D. "Walxi, pr^lcòìio. Quorum etiam ju-
dicio, D. Sibrandus Lubbercus filbicripferat.
D. Gomarus, publice tcftabatur le quoque ipforum judicium approbarè iti
,
omnibus, excepto Articulo de objedo Prj^dellinationis , quod putabac llatuen-

dum elle, non tantum hominem laplum, {cà etiam ante laplum in Prxdellina- ,
tione à Deo
conlìderatum.
Pnxledum etiam fuit judicimn D. Sibrandi Lubberti cui D. Poiyander, D. ;
Thylìus viciflìm &

D. VValaeus lliblfriplèrant. Idem quoque approbarè le tc-
ftabàtur D. Gomarus , excepto dido Articulo.
Denique pra:le£tum fuit D. Gomari judicium, cui le quoque alTentiri, exce-
pto hoc eodem Articulo , reliqui Proteflbres reftabantur.
Sefsione Centefima Oótava, %\

CVIII.
Eodem Die pojl meridiem.
THomas Gosvvinius & Afluerus Matfcliilìus Pr^tilidi fcriptlim Ecclefix Cam-

quod accufationum capita adverlias iplòs produda conti-
pcnlìs rcm.ilcrant,
ncbat, cui &: llium adiunxerant quo le excufabanc, quod conlìgnandis Syno-
:
dicis occupati fcriptis ad halcc acculàtiones rclpondere non potuiifenr. Sed

,
&; declarabant, ncque neceflarium libi, ncque conlultum videri , ut ad illas re-
fpondcrcnt.
Prxledum quoque fuit partis adverfx fcriptum , quo oftendebatur , dcbuilTe
illosad inllitutam é7i;oJ\(5'c4(7xaA(«^ in Ecclelìam Campenfem inveótseadcufationcm
rclpondere. Ca:terum illos elFugia quxrcre , &: iudicium declinare, fimulque pc-
tebatur, ut ad reddendam dodrina: {wx. rationem autoritate Synodi conftringe-
rentur.
Aliud infuper fcriptum eiufdem Ecclefise pr^ledum fuit , quo Ecclefix illius
petebaturquc , ut Golvvinius
flatus afflidus declarabatur, &
Matthilìus, quia ad
acculàtiones rclpondere detredabant,à Minifterio fulpenderentur.
In negotio Golvvimi &
Matthilìj, proptcr cerras caulàs , nihil eo tempore ulre-
rius agi potuit. Vofculij autem &: Schotlcri à Mmillerio lìilpenlìo, denuo con-
firmata fuit.
Praeleda funt Geldrorum, Zuyt-HoIIandorum,,Noort-HolIandorum, & Zee-
landorum, de Primo Remonftrantium Articulo judicia,
V j Sefsione
zj4 ACTA SYNODI
Se ss. Sefsione Centefima Nona,
cix.
Xi I . J\/Iart^jy Die Alartis ante meriSem,
PRaclcéla funt de codcm Articulo Ultrajedinorum, Fri{iorum,Tranfìfulanorum

S)C Gioningepiìum j udì eia.
sess.
Sefsione Centefima Decima,
Sodem Die pò fi meridiem.
PRxìeda funt Drentanorum &: Gallo-Belgarum de codem primo Articulo ju-

dicii,.
Deinde Theologorum Magnae Britanniê, Palatinorum, Haillacorum , &: Hel-
vetiorum de fècundo Remonflrantium Articulo judicia.
Se ss. Sefsione Centefima Vndecima,

CXI.
XIII. Marttj, Die JMercurij ante meridiem,
de codcm rccundo Articulo Theologorum "Weitcravicorum,

P Raderla funt
GGjnevenfiunijEmbdcnfium Bremenilum &: judicia.
cxn'
Sefsione Centefima Duodecima,
Eodem Diepoft meridiem.
REverendus & Clariilìnjus Vir, D. Do^bor Henri cus IfTelburgiuSjpublice Do-

ftrinam Orthodoxam de Satisfadione Domini noftri lefU Chrifti , prò pec-
catisnoftris, centra Socinianos &: Vorftium ;,
explicuit.
cxiiL
Sefsione Centefima Decima-tertia,
XIV. MârtijyDie louis ante meridiem.
PRa;lo£l;a funt Profeflbrum Belgicorum, Geldrorum , Zuyt-Hollandorum &:

Noort-Hollandorum de iccundo Remonftrantium Articulo judicia.
cxiv. Sefsione Centefima Decima-quarta.
Eodem Die pofi meridiem.
PRseleda funt de eodem Articulo Zeclandorum j Ultraje£tinorum, Frifìorum,

Tranfìlùlanorum & Groningenfium judicia-.
Sefsione
.
NATIONALIS D G R D R E C H T A N^. '235
Sefsione Centefima Decima-quinta; cxy.'
X V. Martij, Die Veneris ante merid'tem.
PRarlefta fune de eodeni fecundo Articolo Drcntanorum, & Gallo-Belîcorum

judicia. Ac deincGps, qua: de tertio & quarto Remoiillrantium Articolo Ma-
gnx Britannias ac Palatini Thcologi tradidcrunt.
Sefsione Centefima Decima-fexta, sess.

CXVI.
Eodem T>ie poB meridiem,
PRarlcdafunt de tertio &

quarto Articulo,Haflìacorum, Helvetiorutìi, "Wette-
ravicorum, Genevenfium , Bremenfìum judicia , &: ex parte Embdenlium.
Sefsione Centefima Decima-feptima, sess.
XVI. Mârtij, Die Saturni ante meridiem
Continuata eft judicij Emdcnfium de tertio &

quarto Articulis prxiedio: fì-
mulque prxleda iunt de ijidcm Articulis Profciìbrum Belgicorum Se Gel-
drorum judicia. *.
.
Sefsione Centefima Decima-o6lava>^ ê s s.
CXVIIL
XVIII. Martijy Die Luna ante meridiem.
ILIuftres ac Praepotcntes Ordines Generales, literas adSynodum tranfmifèrant^

àSereniflìmo Marchione Brandenburgico ad ipfbs datas: quas in Synodo prx-
legi ,ejuldemquc adis inferi volucrunt Qûarum hoc exemplum eft
: :
Salutem & benevolentiam noftram.
PKcepotentes T) omini, multmnque dileEìi amici ac micini. CN^n fine gravi

caufà latere Dominai Vefìras noluimus^ cum fui} tnitium menjis OUobris
. prò-
xtmiy fiylo novo , adSerenijJìmtim multumque ddeSìum Dommum ac parentem
Tìofimm Eleùiorem Brandeùurgtcum, PmJJìa,fiilt£) Cliyiie^ ^072ttum, ^c. Du-
cem , VeHrarum Dominat. de mittendis nonnuUis , ad indiBam Dordraci Syno-
dum , (felfìtudmis ipjtm Theologùy literx in Ducatum Truffi^ periata effent, Cel-
fìtudinem ipfìus illieo Keverendos ac DoHifimos nohù ddeBos fideles D. ChriBo-
phorum Telargum , ^ fohannem êrgmm , .S"^. TheologiiS 'Dolores, ^ fuarum
fìììgulos Eccle/iamm Juperattendentes Generales, ac Verbi "Divini tn Bccle/ia Fran-
cofurti ad OderamMinilìroSfUtrumque Profejprem Academiae emfdem loci delegale,
V 4 acpei'
à
2.^6 A e T A S Y N O D I
acper literas ipfi's f<^mfìcajfe ut ad iter hoc fufcìîen dum fé farannt , dehìto-
qite ac co?i(ìituto tempore^ m ijiam Je darent , ut m Synodo Dordraci ceieùranda>

Tè Verum tUi , cum nonnulla pfatter expeSiatiottem obieSla dia ejfenty
JìHerent.
{ac mprimù D. DoSìorù Telargi, cttius fotijjimum oh xtatem mtdtarumque rerum
expenentiam habita fuit ratio , adyerjà, <-valetudo) prater omnem Jpem fuere
prxpediti. fta ut iter tam longinquum fajccipere ac abjòhere omnino ncque tumy
ncque etiamnum pojfent. âpropter, quanquam Celjìtudo ettf<ty Dominat. Ve'
firarum fatisfacere petitìoni njoluent: tamenetiamnum^ rei buie inie5Ia ejl remo-
ra. <iAc, etìamfi Domini Târenili nojìri Qljìtudo^ alvjs in eorum locum fuhfii-
tuere 'ôluerit , ea tamen ipfìy m recenti adeo, c^, ut omnibus eH notum, ante pan-
cos annos inchoata Ecclejtarum ac 'Rieligtonù reformatione, talmm njirorum non
ejì copia. Eorum tnpnmù, qui ob longum tifum atque expenentiam , CoUoquijs
tA5ÌtonibuJqueSynodi tsiiujnìodt, cum laude O'fruSfu adhtberi popnt.

Atque bine futurum fperamus , yt Tôminat. FeBrê difli Domini Vareni
noHri felfìtudmem hac in re , excufatam babeant, ncque de confenfu atque una
nirnt in omnibus reimonis <iArticulù luxta antiquijftmam, Catholicam , indubita-
tam ac Chrifiianam fidem nojìram, confenjtone dubitent : cum ipfus Celfitudo
fuam fdei Confejjìoncm, [qune eidem, quam tmherfa Keformaia Scclcjìa agnofcity
conformis piane ac uniforma efl, V^ ad cuius normam Celfìtudo eitis in ElcBora^

tm fui Scbolis ac tempUs , doceri atque predicavi , juventutemque ^ Scchfas
injlitui diligenìer curayit ,
publice typis eyulgayerit. Cuw.que ab omni dubio
proculft, Synodi fonciufunem^ eidem fìdei Catbolicte Confefioni conformem atque
fìniformem futuram} ex ufitforearbitratur Celftuda ems^fi ca ipfcjuxta Dominai:
VeHrarum aut Sjnodi judicium ac placitum , ad fubfribendum tranfnittiy
atque ita Cclfitudinù ipfus Tbeologi yifs Syodicis ABù , Decretum illud fubfri'
ptionibuj fiis approbarerit : cumque yaleiudine alijjque impedimcntis prxpeditifue^
abfntiamjuam necejfanam ftpplerent quafty atque compenfarent. jfnterim
rinty
autem Dominai. Vefiris, parìierque unitis Belgij Provi^cijs , eumSynodi iHim

fucceffum atque exitum frio precamur, ut omnia, ad eAliifimi glot'iamy divina ye-
ritattSy fdeique Cbrifianx confryationem atque propagationem ; errorum contra
ac diffenfonum omnium in religione extirpationem ,

pacem tranquiUitatcm ac
concordiamy perpetuam denique incotjcujfamque tum Kegionum iftarumy tum inco-
larum, 'vicinorumque omnium proferiiaiem, yergani ac cedant. Jnterm e^ he-

neyolcntiam fludiaque noflray Dominai: Veflrìs oblato, yoluimus . Datum
Colonia ad Spream. x. ânuarìj cid id e xix.
Subfcriptum,
Dei grana Georgius Wilhclmus, Marchio

Brandenburgicus ,• Pruiliie, IuIììe, Cliviie,
Montium, &c., Dux.
Btpaulo infra:
Dominar: VeftrarumSemperpromptus
Amicus & VicinuSjGeorg.VVilhelm.
Marchio.
Prarleda
NATIONÀLIS DORDRECHTAH^. 257
Prxicda ctiam fune de tcrtio &: quarto Articulo Zuyt-Hollandorum, Noorc-

Hollaiidoruin,Zcelandorum &: Vkrajedcnliumjudicia.
Sefsione Centefima Decima-nona, se ss.
Eodem Dìeôfi meridiem.
Continuata fuit prxIcd:io Arridi

!cd:io judiciorum de ijfdcm Arriculis Frilìorum,TranfifuIa4
norum, Groninganorum, Drentanorum, & Gallo-Bclgicorum;
Sefsione Centefima Vigefimà, ^^^^
jc I X. J\/Iartiji Die M.artis ante meridiem i,
PRa:lc(â funt de quinto Remonftrantium Articulo Theologoruin IvtagnsE Bri^

,
tannix &: Palatinorum judiciai
Sefsione Centefima Vigefima-'prima, ^^xi,
Bodem Tîe poH meridierH»
THeoiogorum Hclveticorum, Hafliacorum,\Vcttcravicorum,Gcnevcnfiuni&;

Brcmcnlìum) de eodem Articulo prarlocta fimt judicia.
Sefsione Centefima Vigefima-fecunda^ cxxii.
XX, 2ìd.artf, Die Mcrmrij ante meridiem'
HAcSclTlone de eodem Articulo, Theologorum Embdcnfium Profcflorura

,
itemBeigicoriim, Geldi:o;:um&: Zuyt-Hollandorum, abiòiuta funtjadicia;
.'
S F. s b
Sefsione G^ntefima Vigefima-tertia ,

cxxnt
Eodem Die poHmeridìemi
CLariffimus Vir, D.Dodor Ludovicus Crocius publicc cxplicavit doftrinam

,
Orthodoxamde luftifìcationc hominis corani Dco, atque inprimis quxftiO'

ncmhanc: An fìdcs ipfh in unificati onc àDcoacceptcturpro omnijuftitk, quatti
j
Hos iceilndum Icgcm prxftarc teriebamur.
Seflìon^
.
?
'
A C T A S Y N O D J'
S E S S. Sefsione Centefinia Vigefima-quarta,

CXXIV.
XXI. jVLartiji Die lovis ante merìdiem»
Udicia de eodem quinto Ar ticulo, Noort-HoUandorurfi, Zeelandorum , Ultra*

I jedenfìum, & Frifiorum, prseleda funt.
S E s s. Sefsione Centefima Vigefima-quinta,

CXXV.
Eodem T>ie poft meridiem*
iRxlcftafunt fimiliter de eodem Articulp, Tranfiililanorurnj Groninganorum,

P Drentanorum, &: Gallo-Bclgicorum judicia.
Abfblutajudiciorum omnium dequinqueRemonflrantium Articulis prarlcdio-
ne, Prêfès Deo egitgratias, prò fummo omnium Collcgiorumin Dogmàtibus con*
fènfù: monuitque, reftarenunc, ut ex omnibus collatis inter fé iudicijs,Syhodica
"^^
fententia formetur, eumque in fìnem iifidicavit iam àfèconceptos efleatque con-
fedos ex his iudicijs Canones quofdam: petijtquc ut ex Collcgijs iìnguli porterò ,
die adcflènt, quiCanones exciperent ac defcribercnt,pofteaque cumGoUegijs com-

mimicarcnt. Si quid in ijs obfcrvatum cflet, quod addendum, demendum , aut
mutandum videretur, de po'ipfe, cum AfTeiroribus con/ìileretur. Obfèrvationibus
diligentcr coniìderatiSj àc mutationibus, fi qux neceflkria; iudicarentutjadSyno-
dum referretur,pofteaque fìnguli breviter lententiamfuam dicerent.
Se s s. Sefsione Centefima Vigenma-fexta,

CXXVI,
xxii. Martijy Die lêneris ante mfridiem.
Rajfes propofuit CanoncS, de primo RèitioiiftranuUih Atticulo conceptos.
Se s s.
S<ètsione Centefima Vigefihià-feptima,
cxxvn;
. :
, 1.0 dem Dkpft mmdkm<- - ^^s2
PRaefes Canones de fecundo Remonftrantium Articiilo conceptos,propofùit> in-

dicavitque, ut lì qui forte iii ijfdem aliquid, cuius explicationem autmutatio-
nem defiderarent, obièrvaflent, illud ad iè & ad Afleflbres referrent.
sess. Sefsione' CentefiniaVipennia-o6lava^^-';'-^^
XXV. Martijy Die LmtH mite meridiem.
CUrii fuperior agendi ratio nommllis nonfatis commoda videreturJUuft.Deleg.

monueruntconfliltumiìbividerijUtadformandos Canones Synodico? , prajter
Prìefidem
Prxfidem Se Alleirorcs, jiiflus aliquis Theologorum tatn Exterorum qiiam Pro-,
vincialmm dclegarctur numerus.Quo res tanti momenti co accuratius coniìccretur.

Gratias interim prò labore hoc prxparatorioPrxfìdi agentes. Qjjem rogarunt in-
fuper, ut cum reliquis in eo pcrgcrer. Confilium hoc Illuftrium Dclegatorum
Svnodo probatum hiit atque ad hanc rem potionbus flitfragijs deputati liint ex
,
Theologis Exteris, Reverendus D. Epifcopus Landaveniis, D. Doftor Scultctus,

D.Dcodatus, &;exProvincialibiis, D. Dodor Polyander, U. Walaais, oc D. Tri-
clandius
Sefsione Centefima VÌ2efima-nona,

^ '
sess.
CXXI
CXXIX.
XVI. j4prilùi Die I\dartìs poB merìdiem.
CAnones de primo RemonftrantiumàDcputatis Articulo formati, privatimque

examinati in Synodo, ledi atque approbati funt.
Pra:Ie£li quoque iunt Canones de fècundo Articulo de quibu§ in proxima Sezio-
:
ne amplius dclibcrandum Synodus ceniuit.
Sefsione Centefima Trigefima, sess.

^ cxxx.
XVII I. j4prilis,DieIo'uis ante meridiem,
HKc Seffionc de Canonibus fecundi Arriculi inftiruta fuit collatio. habitaqlie

dcnonnullis dilquilitione, paucifquc immutatis, ijdem Canones ab omnibus
approbati iunt.
Sefsione CentefimaTrigefima-prima,' sess.

cxxxi.
Eodem Diepoft meridiem.
PRa-ledi funt Canones de tertio & quarto Articulo , atque ab omnibus appro-
bati.
Prxledi quoque atque approbati funt Canones de quinto Articulo.
Dcliberatum dcnique tuit, Annon expedirct ijfdem Canonibus addi rejedio-^
nem ahquam calumniarum prarcipuarum, quibusOrthodoxa dodrina de xtcrna
Dei Prctdeftinationeabeiufdem advcrfàrijs profcindi fòlerct. Quod cum Syno-
do probaretur, prxlcda fuit eiufmodi rejedionis formula hunc in iìnem conceptaé
Sefsione CentefimaTriêfima-fecunda;, sess.

^ cxxxii.
X I X. Aprilisj Die Venerisante meridiem.
EXaminatafliit conceptarcjedionis calumniarum formula: cui addéndam quo-

que cxiltimabant nonnulli rcjedionem duriorum quarundam &:mcommodio-
rum loquutionum, qua: innonnullis reformarorum Dodorum icriptis reperiren-
tur. Q113; infìrmioribus offenlionem adverfixnjs calumniandi anlam prxbercnr.
,
Quem in iìnem rationes quaedam in utramquepartem à Theologis MagnxBriran-

nix, HaiTìacis, &: Brcmenfihus, alijfque propofita: limt. Quibus urrinque diligcn-
ter expenfìs, vifum fuitpotioribusilitiragijs rcjedionem incommodiorum locutio-
num cil'c omittcndam ne calumniari pollcnt adverfàrij rcicccione phrafium in-
:
,
commodarum, etiam dodrinam Orthodoxam, quam profeilì eflcnt illi,qui m cius

cxpli-
Ì40-. ACTASYNODI
explicationceiufi-nodiphrafihusdunus, aut,imprudcntiusurividcntur,pariterdam-
nari. Cam prxfertim mamfcflum ciTer, nonnullo sex ijs loqucndimodiseflc,qui-
bus ipfe SpiritusS. ufuscirctjnonnuUos quoque, qiios fàno fenili ipfiRemonflrantes
admifìflcnt: longe autcm plurimos, qui dcxtreac commode, modo charitas adhi-
bcretur, cxplicari pollent.
Ê SS. SefsioneCentefimaTrigefima-tertia,
Cxxxiii.
Eódem DiepoB merìdierH.
Terum rejedioniscalumniarum formula, ex obfervationibus pro-

pra:le6l:a eft,
I pofitis reformata. Auditiiquc de ea lìngulorum Collegiorum iudicijs, cum ifta
nonnihil variarent , rogati quoque funt lUuft. Delegati, quid Ibntirent. Quibus
placuit, deliberationcm hanc, in diem Lunae dilferri.
Se ss. SefsioneCentefimaTrigefima-quarta,
XXII. Aprilis \ Die Lun^ ante meridiem.
p Rarleda tertio fuit, accuratius ex obfervationibus mutata calumniarum reje-

- Rogatifque de eadem fmgulorum Collegiorum iudicijs , tandem paucis
ftio:
quibuidam immutatis approbata fuit.
Se ss.
Sefsione CentefimaTrigefima-quinta,
C X X X V.
XXII I. Aprìlis , Die Adartis ante meridiem.
'
PRaeledbi denuo funt Canones de primo Articulo nitide defaripti , qui &: fingu-
lorum tam Exterorum, quam Provincialium Theologorum manibus funt^fub-
fignati.
Sefsione Centefima Trigefima-fexta,

Se ss.
Cxxxvi.
Eodem îe poft meridiem»
PRaeIe£ti &: fubfignati funt Canones dereliquis, fecundo, nimirum, tertio, quar-
to , &
quinto Articulis. Prarleda quoque &: fìibfignata fuit calumniarum re-
ê£tio. Quam cum iplìs Canonibus, iingulorumque adfìnguloslubfcriptionibus,
hic exliibemus.
TTtf
gì
P R I-
NATIONALIS DORDRECHTAN^, Ht-
PRIMVM DOCTRIN^ CAPVT

DE
DIVINA
PRiEDESTINATIONE
Artimks ^rimus,
V M'omnes hóinincs in Adamo pcccavcrinr^' & rei fìnt fadi
maledidionis & morcis a:rernx. Deus ncmini feciflTet injii-
1
riam, fi univerfum genus human um in peccato maledi- &
tljone rclincjuere, ac proptcr peccarum damnare voiuiirer,
juxua illa Apoftoli, Totus mmdus eH ohnoxim condemnationì T)ei. Rem. 3.
19. Omnes feccayemnt <(sr ddtituuntur gloria Bei. verC Z3. ti, StiùendiumpC"
cati»2ors efLKom.6. t^.
IL -
Vcrum in hocmanifeftata efl charitas Dei, quodFilium ruumunÌ2;eni-

tum in mundum mifit, ut omnis qui credit in cum, non pereat, fed ha-»
beat vitam ceternam. j. lohan. 4. 9. loiian. 3. 16.
Ili
Vtautem homines ad-fidem adducantur, Deus clcmenter Icetillìmi
hujus nuntij prêcones mittit, adquos vult& quando vult, quorum mi-
niiterio homines ad refipifcentiam, &fidcm inChriftum crucifixum vo-
can tur. ûomodo enim credent in eum, de quo non audierintì quomodo autem au"
dient abjque frécdicante? qmmodo pTicdicabunti nijtfuerint mijji? Rom.io. 14. k,
IV.
Qui huic Euangelio non credunt, fuper eosmanetiraDci. Qui vero

illud rccipiunr, & Servatorem lefum vera ac viva fide amplecluntur, ilU
per ipfum ab ira Dei & intericu kberantur, ac vita alterna donantur,
V,
Increduliratis iftius, ut & omnium aliorum peccarorum, caufà fèu cul-

pa neutiquam Deo, fed in homine. Fides autem in lefum Chriftum,
cfl in
& falus per ipfLim, eft gratuitum Dei donum, ficut icriptum eft. Grafia fiL
yati eHis êr fdem, ^ hoc non ex<-vobis. Dei donutn esié. Ephef z. 8. Itcm, Gra-
tis datum cH yobism Chrisìum credere. Piìil. 1. 19.
VL
Quod autem aliqui in tempore fide a Dco donantur, aliqui non
donantur, id ab a:terno ipfius decreto provenite Omnia cnim opera fuA
noyit ab teterno: Act. 15. iS. Èph. 1. 11. iècundum quod decretum ele<5lorum
X corda^
.»44 ACTA SYNODI
corda, quantnmvis dura, grariofe cmcllir, & ad credendum iniledir^nori
eleòtos autem judo judicio Ciix malitiê &c duritias relinqair. Atque hic
potiflìmum fcfe nobis apericprofiinda, miiericors pariccr & jufta, ho-
minum asqiialiter pcrdirorum dilcretio; fivc DecYctum ìWiid Eieciioi-jis <!y^
l^prohattonis in verbo Dei revelatum. Quod ut perversi, impuri, & pa-
ni m ftabiles in fuLimdetorquentexitium, ita fandlis&religiods anima-
bus ineffabile pra^ftatfolacium.
VII.
Eft antemElcdio immutabile Dei propofitiimquo antejada mun- ,
difundamenta ex univerfo genere iiumano, ex prim.Tva integritatein

peccatum & exitium fua culpa prolapfo , fccundum liberrimum volun-
tatis fuasbeneplacitum , ex mcragratia, certam quorundam hominum
multitudinem, necmeliorum, necdigniorum, icdin communi mi-
alijs
fèria cum alijs jacentium, ad ialutem clegit in Chrifto, qucm etiam ab
eterno Mediatorem & omnium Elcólorum Caput, falutilque hinda-

mentum conflituit , arque ita eos ipfi lalvandos dare & ad ejus commu-
nionem per vcrbum & Spiritum fuum efficaciter vocare ac trahcrc, leu
vera inipfum fide donare, jufrificare, làndtificare, & potentcrin Filij fui
communione cuftoditos tandem glorificare decrevit, ad demonftratio-

nem Tuo; mifericordia.', & laudem divitiarum gloriofas fuê gratiac : ficuc
fcriptum cft, Slegit nosDeuj ìnChriBo, ante ja5ìa mundi fundamenta ^ utejfe^
mus fanùti & inculpati in conjêEitiejits, cum charitate-^ qui prxdeBinayitnos quos
adoptaret in fìlios , per Jefum ChriHum^ in fefe^ prò beneplacito '-volmitatù (ii£^
ad laiidem ^loriof^ fu£ gratids^ qua nos gratis Jtbi a£ceptos fecit Ì7t ilio Dilecio.
Ephef I. 4. 5 . (J. Et alibi , ôs pnedefìinayit, eos etiam '-vocavit^ e^* quos ^-uo-
cayitj eos etiam juflificayit^ quos autem juBificayit, eos etiam glorificayit. Rom,
8. 30.
Vili.
Hxc Eleótionon cft mulriplex, fed una& eadcm omnium fàlvando-

rumin Veterc& Novo TeftamentOj qUandoquidem Scriptura unicum
prasdicat bcncplacitum , propofitum & confilium voluntatis Dei, quo
nos ab alterno elegie & ad gratiam,& ad g]oriam,6c adialutem,&ad viam
fàlutis, quam pr^paravir, ut in ea ambulemus.
IX.
Eadem bare Elenio fii6laeft non expra:vi(à fide, fideique obedientia,

aliquabonaqualitarc 6:dilpofitione, tanquam caulà
fandtitate, aut alia
feu con4itione in homine eligendo pra^requifita, fed ad fidem, fideique
obedientiam, fàncStitatem , &c. Ac proinde Eleólio cft fons omnis
boni: unde fides, fàndlitas & reliquadonafalvifica, ipfà deni-
làlutaris
que vita iEterna,unfru6tus & effeCtus ejus prolluunt, fccundum illud Apo-
ftoli, Elegit nos [ non quia eramus, fed j ut ejfemm fanîi^ o- incubati in con-
fpeEiu eim in charitate. Ephef i. 4.
Caulà
NATIONALIS DO R D R E C H T A N À. 5145
X.
Caufà verohujus gratuita Elcd:ionis, {olum Dei beneplacitumj

cfi:
non in eo confiftens, quod ccrras qualirates fèu adiones humanas , ex o-

mnibus poUibilibus, in falutis conditionem elegit; fedineo, quodcer-
tas quafdara perfonas ex communi peccacorum mulcitudine (ibi in pecii-
lium adicivir, ficutfcriptum eft, Hondum natisûens^mm ncque boni quwmam
fecijpnt, ncque mali, f^c. diEìumefl^ Tnempe Rebeccx) maior ferViet minori ,fì^
cutfcrìptum ejl, Jacob dtlexiy Efàu odio habm. Rom. 9. 11. ii. 13, E e, Cvedidertm't
quotquot erant ordinati ad yitam aternam. Act. 13. 48.
XL
Atque ut Deus ipfe eli fapientilIìmuSjimmutabilis, omnifcius $z omni-
potens: ita Elecflio ab ipfo fa6ta,nec inrerrumpi, nec mutari, revocari, auE
ab umpi, nec Eleótiabjici, nec numerus eorum minui pocefi:,
XIL
De hac seternà & imtnutabiii fui ad falucem Élcóligne, Eledli Tuo tem-
pore, varijs licer gradibus &; difpari menfura, certioresredduntur, non
quidem arcana & profundirates Dei curiofe icrurando, ledfrucflus Ele-
d:ionis infallibileSjin V bò Deidefignatos, utfunt verainChriftum fi-
deSjfilialis Dei timor, dolor de fccundum Deum, ciiiries &: (ìris

j3eccatis
juftiti^,&c. in lèfecumipirituali gaudio & landa voluprate obfervando,
XIII.
Ex hujus Elecflionis fènfu & certitudinc, filij Dei majorem indies fèfè
coram Dco humiliandijabyfTum mifcricordiarum ejus adorandi, (èipfos
purificandi, & eum^ qui ipfos prior tantopere dilexit, viciflim ardenter di-
ìigendi, matcriamderumunt: tantum abeft, ut iiac Eleólionis doólrina
atque ejus meditatione in mandatorum divinorum obfervatione fègnio-
res, autcarnaliterlccuri, reddantur. Quodijs jufto Deijudiciofoletacci-
dere, qui de Eleólionis gratia, vel temere prarfumentcs^vel otiofè & preterì
ve fabulantes, in vijs eleótorum ambulare nolunt.
XlV.
Vt autem de divina Eledione do6Vrina,{àpienri(IìmoDeiconfìlio^

ha:c
per.Prophetas, Chriftumiprum, atque Apoftolos, fub Veteri ^queat-
que fub Novo Tcftamento , eli: prêdicata , oc facrarurn deinde lircrarum
monumentis commendata : ita & hodie in Ecclefia Dei , cui ca peculiari-
ter eft dcRinata^ cum fpiritu difcretionis, religiofe ti (ànòte , fuo loco &
tempore, milla orani curiofà viarum Akiflìmi Icrutacione, eft proponen-
da, idque ad fanctiflìmi nominis Divini gloriam, et vividum populi
ipfius folatium.
X 2. Corte-
i44 A C T A S Y N O D I
XV.
Cxterum 2:tcmam & gratuicam hanc Eledionis noftri gratiam eo vel
maxime illuftrat, nobifque commendat Scriptuia facra cjuod porro te- ,
ftatur non omnes homincs efTe eleótos, fed quofdam non eledos, five ia
ìEternaDei EleótioneTpriEtericos; quos, icilicct, Deus ex Uberrimo, juftiC-
fìmo,irreprehenribiIi,& immucabili beneplacito decrevit in communi mi-

feria, inquam fé fua culpa prascipitarunt, relinquere, nec iaivifica fide &:
converfionis gratia donare, fed in vijs fuis , & liib jufto judicio, relidìos,
tandem non tantum propterinfidclitatemj fed etiam estera omnia pec-
cata, ad declarationcm juftidiE fua: damnare 6é a:ternum punire. Atque
hoceftdecretum Kcfrohationù , quod Deum ncutiquam peccati auto-
rem (quod cogitatu blalpiiemum eftj fed tremendumjirreprchenGbilem,
òL juftum judicem ac vindicem conftituit.
XVI.
Y Qui vivam in Chriftum fidem,feu cerram cordis fiduciam,pacem con-
fcientia^, ftudium filialis obedicntia?, gloriationem in Deo per Chriftum,
in fé nondum efficaciter {èntiunt, medijs tamen per qu£E Deus ifta fé in.
,
nobis opcraturum promifit, utuntur, ij adRcprobationismentiocem

non confternari, nec fé Rcprobis accenfere, fed in ulu mediorum dilisên-
ter pergere,aclioram uberioris grafia^ ardenterdefiderare, & reverenter
humiliterque expeòtare debent. Multo autem minus dodrina de Pvepro-
batione terrcri debent ij, qui cum (èrio ad Deum converti, ei unicc pia-
cere, & è corpore mortis eripidefiderant, in via tamen pietatis & fidci
eoulquc , quo volunt, pervenire nondcm poffuntj fìquidem linum fu-

migansfenonextindlurum, &:arundinem quaHaram fé non fradurum,
promifit mifèricors Deus. Ijs autem ha:cDo(5trina merito terrori eft, qui
Dei & Servatoris lefu Chrifti obliti, mundi curis,& carnis voluptatibus ic
totos manciparunt, quamdiu ad Deum ferie non converruntur.
XVII.
Quandoquidem de voluntatc Dei ex verbo ipfius nobis eft judican-

dum,quod teftatur liberos fidelium efle {ànótos, non quidem natura, fed
beneficio foederis gratuiti, in quo illi cum parentibus comprehenduntur,
pij parenres de Eledlionc & fallite fuorum liberorum, quos Deus in in-
fantia ex hac vita evocar, dubitare non debent.
XVIII.
Adverfus liane gratuita: ElecStionis gratiam, & jufta: Reprobationis fè-

vcritatem obmurmuranti, opponimus hoc Apoftolicum , homo! tu quis
es,qm ex aiherjò refponpts Deo? Rom. 9. io. Et'illud Servatoris noùn,A»non
licet Nos vero h^cmyfteria religiofe
mihi qmdyolo facere in meùì Mat.zo.15.
zdoranzcs,cumAô{{oìo cxchmamus:0profu?2(litatem£yftiarum:,tumjàpie»'-
r;<e, tum cogmtiom Dei! âm imperJcmtabHiaJunt Dei judicia^^ ejtis yia imper-
yejli^<t»
NAT O N A I L I S D O D R E C H t A N ^.
Pv 24.
yejiigahiles! ^ùenim cognoyit rnentem Domimi oAnt quù fiut ci a conpliùì
Aiit quis prior dedit ei, ut reàdatur ei ì Uâm ex eo O" per cum , c^ in curn fwnt
,
omnia, l^fiJìt gloria, inficiiU. Amen. Rom. 11. 35. 34. 3^. 3^.
R E I E C T I O
Errorum, (ûìhpu Ecclefitz Belgica funi
aliquamdiu perturbata.
Expofita dodlrina Orthodoxa de Eleóliorre & Rcprobatio-

ne , Syiiodus rejicic Eriores eorum.
QVI do cent, VolUntatemDeideJèrvandùcrediturù , & in fide fideiqiìc

obedientta perfiyeraturù :,
ejjètotum 'i3 integrum BleUionis ad fàlutem Der~
cretum, nec quicquamalmdde hoc Decreto in yerbo Dei effe revelatum. Hi enini
fimplicioribus imponunr, & Scriprura: Sa.cvx manifcfte conrradicunc, te-
ftanti, Deum non tantum fèrvare velie credituros, fcd etiam certos quo(^
dam homines ab eterno clcgifle, quos pra? alijs, in tempore, fide in Chri-
ftum &: perfèvcrantia donaret , ficut Iciiptum eft , <^lanifefiHm feci nomen
tiium hominihmy quos dediflimihi. lohan. 17. 6. Item, Crcdideriint quotquot or-
dinati erant ad îtam aternam. A6lor. 13. 48. Et, Elegit nos ante jaUa mundi
fundamentai ut ejfiemus fanUi ^ (^c. EphejT i. 4.
IL
Qiii docent, Blecìionem Deiadyitam aternam^ ejjè nsultiplicem j alia??; gè-

Tieralem ir indefìmtam-^ altam (iugularem <i^ definiiam , i^ hanc rurfum yel m-
completam, reyocabilem, non peremptoriam^fi've conditionatam : Uel completam,
trreyocaùilem, peremptoriam, feu ahfilutarn. \ tem, Aliam Eleclionem effe adfidem^
aliam adfialutem. ita ut ^lecito adfide?n jufiificantemâbfiiue Ele5ìione peremptoria
adfialutem, efiepofiit.
Hoc cnim elt humani cerebricommentum extra Scripturas excogita-
tum, doólrinam de Eleólionc corrumpens, & aureara hanc (àlutis cate-
nam diffolvens : <ôs prtede/linavit , eos etiam yocayit , f^ quos yocayit ^ eos
etiam jufiificayit, quos autemjufiifcayit, eos etiam glofificayit. Rom. 8.30.

III.
é
Qui docent, T)ei beneplacitum acpropofitum^ cujus Scriptura meminit in do-
Brina Slefiionis, non confiflere in eo , quod Deus certos quofdam homines prx, alijs
elegerit,fiedin eOyquodDeia ex omnibus poffìbilibuf conditionibus [ inter quas et-
iam funt opera legis]fiye ex omnium rerum ordineâBumfid.ei, infiefie ignobdem^

'ì3
obedientiam fidei imperfecìam , infialutìs conditionem eleireritj eamque graticfi^ro

perfeSìa obedientia reputare, ^ yit(C aterna premio diqnam ccnfiere yoluerit. Hoc
enim errore perniciofo, beneplacitum Dei & meritum Chrifti enervatur,
& homines inutilibus quxftionibus averi tate juftifìcationis gratuita, &
X 3
fimpli'
2.4^ A e T A- S Y N O D I
(ìinplicìratc Scripturaium avocantur , illudque Apofioli falfì arguitur.

Deus ?jos 'l'oca'-vìt vocationefànfla : !7{o?2 ex operihm , jèd ex fuo frofo/ìto f(^
qratia, qua data ejl jjobù in Chripio lefu ante tempora fecidorum . z. Timo eh.
1.5?.
IV.
QuiJocenc, In Slegione adfidem hanc conditionem prtcrequiri , ut homo

lumine natura recìe utatur, fìtproùm , parvus , bumilis , C^ adnjitam aternam
dìjpofttts, quafl ab jfiis EleSiio aliquatenus pendeat. Pebgium enim fapiunr,
& minime obfcure talfi infimulant Apoftolum Icribenrcm : Verpiti fumtis
oìim in cupiditcìtihm carnù noflra , facientes qua carni O^ cogitatio7nhus lìhebant^
eramufque natura fìlij ira , ut ^ reliqui. Sed Dei/j , qm di'ves ejl mijericordtay
propttr multam charitatemfuam , qua dilexit nos Etiam nos cmn in ojfenfìs mor- ^
tui efSenms una yi'Vìficayit cum Chrijìo , cujm âtia ejlls Jèryati , waaque Jà~
,
fcitayit , unaque coUocayit in ccelts in Chrijìo lefu : ut ofienderet in feculis fuperye-

nientibHS fuperemmcntes illas opes/ùa grafia , prò fia erga nos bent'^nitate in Chri-
jìo ìejti. Gratta enim ejìù feryati per fidem , ( e^' hoc non ex nuobis^ Dei donum
ejì) non ex operibiis^ ut ne quù glorietur. Eph. 2.. 3. 4.5. 6. 7. 8. $>.
V.
Qui docent , "EleUionem pngulariumperjònarum ad falutem incompletam ^

non per empt ori am faciam ejje ex prayija fide, refipifientia , finEiitate e^* pietate
inchoata, aut aliquamdiu continuata : compieiam njero (s^ peremptortam expra^

fz'ijafìdei, refipifientia, finUitatìs ^ pietatù finali perfiyerantia : Et hanc efie
oratiofam €^ Euangelicam digmtatem, propter quam qm eligitur, dÀgììiorfit ilio qui

non eligitur : ac Proinde Eidem , Eidei Obedientiam , Sancìitatem , Vietatem ^
Terjeyerantiam non ejfie firuBus fìye ejfieSìm Eleciionà immutabilù adgloriam yfid
conditiones ) ii caufas fine quibm non, in eligendis complete prarequifitas , (^pra~
yifas, tanquam prafiitas. Id quod tori Scripturx rcpngnat ,
qux ha^c &c
alia did:a paiTim auribus & cordibiis noftris ingeric : EleSìio non efi ex ope-
rihm , fied ex ijocante . Rom.jj.vcrf. 11. (jedebant quotquot ordinati erant ad
<-vitam aternam. Aólor. 13. 48. Elegit nos infimetipfi utfanBi ejjèmm. Fphe£
1.4. Non '-V0S me elegifiùf fid ego elegi<-uos. lohann. 15.16. Si ex gratta,
non ex operibm. Rom. 11 verf^ 6. In hoc efi Charitas , non quo d nos dilexeri-
mm rOeum , fidquodipfie dilexit nos, <C^ mifit Eiliumfiuum. i. lohan. 4. io.
VI.
Qui doccnt, Non omnem EleUionem adfialutem immutabilem ejfie, fidquofi

dam ele5Ìos, nullo Dei Decreto obfiante, perire pofie (/jr aternum perire. Quo crai-
fb errore & Deum mutabilem faciunt, &: confolationempiorum de Ele-
ólionis fuse condanna fubvertunt & Scripturis facris conrradicunt do- ,
cencibus, SleBos non poêfieduci : Match. 14. vcrf 14. Chrifium datos fibià
Tatre non perdere : lohann. 6. verf 39. Deum quos pradefiinayit^ <-uocayit O*
iuUificayitf eos et lam glorificare. Rom. 8. verf. 30.
•«
Qui
NAT O NAL I I S DORDR E C H T A N ^. t^-^
VII.
Qui do cent, Eleciionù 'mmut&hdis ad gloriam nuUum in hac <-vìtci ejfe
fritcìmn^ nullum jcììfim^ nidLim certitudmem^ nijì ex conditione mniabdi e^ contm-

ricr.te. Pra:ccrquam cnim quod abiui'dum (ìc ponere ceititudinem incer-
tam, advcrlantur Iiccc experienti^Sandlomm, quicum Apoftolo ex fènfa
Eledionis lui exuicant, Deique hoc beneficium celebrane, qui gaudente
cum Difcipuiis, lecundum Chniìi admonìtìonem quod nomina /ita /cripta ^
/iÌKt in ccelis , Lue. io. io. qui fènfum denique Eledionis ignicis tentatio-
num Di abdicar um telis opponunt, qua:rentes, îj intentabit crìmina ad-

. ycr/ìfs 6lc'cios Deiì Rom. S.33.
Vili.
Quidocenr, lêum neminem ex mera ju/la/àa 'x>o[u}7tate decreyljfe in lap/ì^

Jdit ^ in communi ùeccati iS damnationis /latu relinqucre^ aut in gratin ad/idem
O" cofiycr/tonem nece/faritc communicatione preterire. Stat enim illud ,
Quorum
ijult, mi/èretur, qms 'uult, indurai. Rom. 9. verf! 18. Et illud, Vobis datume/l
tio/fe myficria regni eoe lorum, dlis autemnon efì datum. Match. 13. verE 11. Item,
Glorijìco te, Pater, Domine codi ^ terrx, quod hac occultayerùe /àpientibus e^^^ in-
telligeìitibtis , (^ ea detexeris infantibpis : Etiam, Pater, quia ita placuit tibi,
Macth. 11.25. 16.
IX.
Qui docent, Deusadhanc potim, quam ad aliam gentemEuan-

Catifam cur
gelmm mittat, non merum i^/olnm Del beneplacitum , fìdquod hac gens mC"
ej/e
lior & diirniorft ea, cui Eyaniirelmm non communicatur. Reclam at en m Mo- i
Ics, populumlfraèliricum fic alloquens, E.tJehoytz Dei tui/ìmt codi, i^ eoe li-
ccelorum, terra i^ quicqmd efi in ea ; Tantum in majores tuos propen/kf fuit amore
fehoya dilige?! do eos : unde/èlegit /èmeneorum poft eos, '-uos, inquam, pra omnibus
populù , /tcut e/I hodie. Deut. io. 14. 15. Et Chriftus : Va tibi Chorazjn , yx
tibi "êthfuda, quia /i in Tyro ^ SidonefaSìa e/fent yirtutes ille,qU(Z in yobàfaci^
funi, in facco & cinere olim poemtentiam egi/fent. M atth. 1 1. zi.
Ita nosfentirc &; judicarej maniium noftrarum fub-

fcriptione teftamur,
Johannes Boger?nanntis, Pashr Ecclc/u Leonjerdienfis, d^Synodi Pr^fes. lacobus Ro-

Undm, Pitsior Ecclefu Am/ielodA-mcnfis,& PrtufidisAjjèjfor. Hermann^ FaukelimyPufior
Ecclejì£ CAliddelhurgenfis, cf Pr&fidis Ajfejfor. Sebasiianm Vamman, Pajior Ecclefu Zut-
fhanienfis, cf Synodi Scriba. Je/ius Hommius, Pa/ior EccleJÌ£ Leydcnfis j Synodi &
Scriba.
EX MAGNA BRITANNI A,
Georgim-iEpìfcoftis Ldinh-vcnfis. Johannes Davenantiiis, Pre/byter: Boctor ac Sacre

Theobgi.c publiciis Profejjòrin Academia Cantabrigienjì, &
Collegtj Reginalis ibidem Pr^fes.
Samuel FFardus, Pre/byter : SS. TheologÌ£ BoBor, Archidtacontis Tauntonenfis,dr Collegtj
Sydneiani in Academia Cantabrigie?7fiPrx/eBus. Thomas Goadits , Pre/byter: SS. Theo-
legiiC T>octor, Cathedralis Ecclefix. Paulina Londinenjìs Pr£ccntor. Gualterus Bakanqnal-
lits, Scoto-Britanniis, Pre/byter) S. TheologiiS Baccalaureus.
X 4 EX
i48 ACTASYNODI
EX ELECTORALI
PALATINATV,
x^brahamus ScitUetHs, S. iheologi^DoBor, &
Trofeffor in\^cadem'ntHeydelhergenfì.
Paulm To[famii,S.TheologÌ£DoBor,c^ Confiliarim in Senatii EcckJìaJHco ittferioris PaU-

tìrtAtus. Henricns Îttng. S. Theologix DoSlor-, &
Profejfor in K^cademia Heydelber-
genfi.
E X H A S S I A,
Georgi US Crticìgcr, S. TheologÌ£ Docfor, Profejfor, é' prò tempore Re Etor K^cademÌA
xJA'larpnrqenfs. Paidiis Steinius, Concionator (ÌAuUchs ó' S- Theologiê in Collegio liohili-
tAtis (^delphico C^'lAuritiano Profefor, Daniel Angelocrator , Ecclefite Marpur-

Caffellis.
qenfisPAsior-, &'vicinar ttm adLaniimé'CAEderam Superintendem. Rodolphus Gocle-

'niuSySemor Philofophui piiriorls m'i^cademia Marpurgenjì Afiteceffor primanas , mine &
Vecanus.
EX HELVETIA,
Johannes lacohus Breytingerus, Ecclefu Tigurinx Pastor. Marcus Rtitimeyerus, S. Theo-
logia DoEìor, &
Ecclefix BernenfisMimster. Sebafianns Beckius, SS. Theobgid Docfor.é'
Novi Teflamenti ProfeforinAcademiaBafUienfi,ibidemque Facultatis Theologicis Bcca-
nus. VVolf(Tangus Uayertis, SS. Theologia Boifor, Ecclefìa Bajtleenjìs Pajlor. lohunnes
Conradus Kochtiis, Eccleftx ScaphifiantuMiniHer.
A CO RR ESP O NDENTIA
WEDDERAVICA,
lohannes-Henricus Alfìedins, in lllujìri Schola Naffovica,quA eft Herborna, Profefor or-
dinarius. Georgius Fabricius , Ecclefu VVindeccenfìs in Comitatu Hannovico PaHor, dr
vicinarum InfpeEior.
EX REPVBLICA ET ECCLESIA
GENEVENSI,
'
Johannes Deodatus, in Ecclefia Genevenfi PaFtor, éf in eadem Schola SS. Theologia Pro-
fetar. TheodorUS Tronchine, divini verbi Minifter in Ecclefia Genevenjì, df ibiuem o S.
Theologìx Profejior^
BREMENSI,
CMatthioi MartinÌHi,llluJlrls Schok Bremenfis ReBor , dr in ea Divinarum literarum
Profejfor. Henricm Ifelburg SS. Theologia Doclor, in Bremenjt Ecclefia ad B. Firginls
.
lefu Christifervus-, &in Schola Novi Tef amenti Profeffor. Lttdovicm Crociui-, S. Theo-
logist DoBor, Ecclefid Bremenfis adS. Martini Basi or, &
in Jllufiri Schola Veteris Testamenti
dr Philofophia practicA Profeffor.
E M D A N A,
Daniel Bernardm Eilfhe?nÌM, Emdanx Ecclefa Pali or Senior, îtîtu Lucas Grimerf
hemirn, Emdanx Ecckjìx Pajlor,
SS. THEO-
j
NA TIONA L I S D ORD P. E C H T A N ^. ^45
SS. THEOLOGI^ PROFESSQ-

RES BELGIC I,
Johannes Tolyan'der , SS. Theologìéi T>octor , atqite in i^crJania Leydenjì Profefor,

SihrnnàiH Luhherttis , SS. TheologiaDoófor, ó" Profejfor in <^c.idemia Frifiorum. FYan-
'cifcm Gom.int'S, SacrofancfA TheologU BoEtor, dr Profejforin t^cademia GroningA é'
OndandiA. y^ntonim-Tyfim picrATheologis. in llluHri SchoU Geldro-Felavica , qii£
-,
eH Hardeyvici, Profe(?or. K^ntontus VVaUws , PaHor Ecdefu CMidddhitrTenJisj qt £>ì

eiiifdem urbis llltifiri SchoUinterTheologos ad Syhodum evocatili.
EX-DVCAtV GELDRI^ ET
COMITATV 2VTPHANIENSI,
Cidìelnim Stephani, S S. TheologtA BoBor, ér K_Xrnhemien/ìs Ecck^£ Paflor. Elkrdui
a CMehen, Bcclefut Hardrovicena PaHor. Johannes Botiillet, Pafior Eccìefu VVarnsfelden-
Jìs. Jacohm Verheyden, Senior Ecclefu ISlo'viomagenfis, ér SchoU F^.eôr.
EX HOLLANDIA AVSTRALI, '^ '
Balthafar Lydim^ M. T. Pafì-orEcdefu Dei in urbe Dordrerhto. Henricm i^rnoldi»

hcclefiasies Delphenjìs. Gifbertm Voetius, Ecclefi£ Heufdami Pajlor. f^rnoldm Cj3/«-
Jìus ab Holy, Bailliuiis Siiyd-Hollandia, Senior Ecclefu Dordrechtanx, Johannes de l,aet-p
Senior Ecclefu Leydenfis.
EX HOLLANDIA BOREALI,
JacobusTriglandius., PafhrEcclefu AmHelodamenfts. t^brahamus aDoref.aer, Pasto?
Ecclefi£ Enchufan^. Samuel Bartholdns, PaHor Ecclefti& Monachodamenfis. Theodoriis
Heyngius, SemorEcclefiAK^mHdodamenjìs. Dominicus ab Jleernfkerck, Senior Ecclejìa
\^mHelodamenfis.
EX ZELANO! A,
Godefridtts Vdemannus-, PastorEcdefi& ZiricTâns.Cornelius Regius, Ecdefm Goefana

Pafior. Lambertus de Rijcke, Ecdefu BergiT^mtana PaHor. Jofias Vofberqins, Senior £.c-
defiA Midddburgenfis. Adriamts Hofferus-,vrbis Zi'riTÂ Senator, dr Ecdefu ibidem Senior,
EX PROVINfClA VLTRAIECTINA,
Johannes Dibbe^his , PaHor Bordracenns , Synodi OrthodoxA J^ltrajcclinéi Demtattn,
KArnoldus Oortcampus-,Ecclcfi& Amersfortian^ Pafior.
E X F R I S I A.
florentiiisJohannls, Jefii ChriHicrucifxi ServusinEcdefia Snecafta. Philippus Danid/f

Eilfhemius, Pafior Ecdefiix. Harlingenfis. Kempe Harinxma a Bonia , Senior Ecdefu LeO'
'vcrdtenfis. Tacttits a h Ayfma, Senior Ecclefm in Buirgirdt , Hichtum, df Harfuvardtt
EX TRANSISVL-ANIA,
Cafiarns Sibdius, Pafior Ecclcfi& B anjenl rienfis. Hermannus VViferding. Ecdefia
SwollanéL in Enjangelio Chrifii MiniHer. Hieronjmus Vogelius, Hafifeltanx. Ecdefia Pafior
tempore dcputationis infirviens Ecdefii& Orlhodoxx Campenfi. Johannes L'angius, Eccle-
fiasìes Vollenhonjianm. VVilhdmus a Broickhnyfen ten Boeme, tanqiia?n Senior deputa-
tus. Johannes a Lawvjick, tanquam Senior deputatns.
EX
^î A e T A S Y N O D I
EX CIVITATE CRONI N-
GENSI ET OMLANDIIS,
Cornelim Hillenius , Serfus lef: Chrisii in Bcclejìa Groningana. Georgius Placiu-fy
Vafior Ecclcfix KÂffingadammo-nenfis. VVolfgangm {_yìgricola, PAJÌor EcclefiA Beduma-
n£. i'Vigholdm Homerus, EcclefiA Midwoldan^ Fasior. Egbertm Halbes, Ecclesie Grò-
ninganA Senior. Johannes RufeUert, Senior Ecclefitn StedunianA,
EXDRENTIA.
Themo ah (.Ajfcheberg, PaBor Ecclejìa 'Meppelenjìs. Tatrochs RomelingiuSf PaHot Ec^
clejìis Rhuincnjìs.
EXECCLESIISGALLO-
B E L G I C I S,
Daniel Colonius, Pashr Ecclejìa Leydenfis, dr Regens Collega Gallo-Belgici in Academix

Leydenjì. Johannes Crucius, Pafior Ecclefìa Haerlemenjìs. Johannes Doucher, PaHor Eccle-
Jìci Eli (fingane. Jeremias de Pours, Ecclefix. Gallo-BelgicA Jdiddelhtirgenfis Pastor. Ève r-
^ dus BeckerUS, Senior Ecclefm Gallo-Belgica Middelhurgenfìs. Petrus Pontantts, Senior Ec^
3 il clefu Amjlelodarnenjìs.
2t
SECVNDVM DOCtRIN^ CAPVT

DE
MORTE CHRISTI
HOMINVM PER EAM
REDEMPTIO NE,
Artimhs frim^f.
DEvs non tantum eft fumme mifèricors , fedetiam fumme juftus.

Poftulatautem ejus juflitia [prout (e in verbo revelavit ] ut peccata
noftra, adverfus infinitam ejus MajeftatemcommifTa, non tantum tcm-
poralibus, fed etiam iEternis, tum animi, tum corporis posnis, puniantur:
quas pocnas efFugere nonpolFumus, nifi juftitias Dei facisfiat.
II.
Cum vero ipfi fàtisfacere, &:ab ira Dei nos liberare non poflìmus.
Deus ex immenla mifericordia Filium fuum unigenitum nobis {ponfo-
rem dedit,qui,utpro nobis fatisfaceret, pcccatum"^ & malediótioin cruce
prò nobis, feu vice noftra, fadus eft.
HiEC
NATIONALIS DORDRECHTAN^. ,,-i
III.
HarcMòrs Fili] Deieft unica & perfeétiflìma prò peccatis vi(5tima&;

fatisfaóiiojinfiniti valoris & preti], abunde fuflìdens ad totius mundi pec-
cacaexpianda.
IV.
Ideo autem Iiìec Mors tanti ed valoris & preti), quia perfona, qu^ òam
fubijt, non tantum efl: verus & perfeéìe lanótus homo , fèd etiam uni-
genitus Dei Filius, ejufdcm ^ternas & infinita: cum Patrc & Spiritu S. eC
fcntix, qualem noftrum Servatorem elle oportebat. Deinde, quia morS
ipfius fuic conjunóta cum fenfu ux Dei &: malediótionis, quam nos pec-
catis noilris eramus commeriti,
V.
Carterura promifsioÈvangelij efì:,ut quifquis credit in Cliriftum cruci-

fìxum , non pereat, fed iiabeat vitam a:ternam. Qji.'e promiilio omni-
bus populis &: hominibus,ad quos Deus prò Tuo beneplacito mitritEvan-
gelium , promifcue & indifcriminatim annunciati proponi debec cum &
refip fcenti^
. & fidei mandato.
VI
'Quod autem multi per Evangclium vocati non refipifcunt, nec in
Chriil'um credunt, led in infidelitatc pereunt, nonfithofticT Chriftiin
cruce oblat^-E dcfeótu, vel inlufficientia, fed propria ipforum culpa.
VII.
Qiiotquot autem vere credunt. Se permortem Chrifti à peccatis 8c

interitu liberantur ac fèrvantur, illis hoc beneficium , ex fola Dei gratia^
quam nemini debet, ab a: terno ipfis in Chrifto data, obtingit.
Vili.
Fuit enim hoc Dei Patris liberrimum confilium , & gratiofiffima vo2
luntas atque intentio, ut mortis pretiofillìmxFilij fui vivifica & {àlvifica
efficacia fefe exereret in omnibus eleóìis, ad eos folos fide juftificante do-
nandos, & per eam ad falutem infaHibiliter pcrduccndos.- hoc eft, voluic
Deus, ut Chriilus per fànguinem crucis [ quo novum foedus confirma--
vit] exomni populo, tribù, gente, & lingua, eos omnes & folos, qui ab
aeterno ad falutem eledi, & a Patte ipfi dati lunr, efficaciter redimeret, fi-
de [quam, ut & alia Spiritus fandi fàlvifica dona, ipfis morte fua acqui-
fivit] donaret, ab omnibus tum adualibu^, tam
peccatis, tum originali,
poft, quam ante fidem commifiìs (anguinc fuo mundarct ad finem ut ,
que fideliter cuftodirct, tandemque abique omni labe & macula glorio-
fos coram fé fifteret.
Hoe
iî ACTA SYNODI
IX.
Hoc confilium , ex ceterno erga eledos amore profcdum ab initio
mundi in prxiens Lifquc tempùs, fruftra obnitentibus infcrorum portis,

potencerimpletum fufr, &deinccps quoque implcbitur ita quidem uc :
eleóti fuis temporibus in unum colligantur, & femper (ìcaliquacredcn-
tium Ecclefiainfanguine Chrifti fundata, quxillum Scivatorem fiium,

qui prò ca, tanquam fponfus prò rponfaânimam fuam m cruce expofuir,
conftantcr diligat, perfeveranter colat , atque hic & in omncm a:ceniita-
tcm celcbrct.
REIECriO ERRORVM.
Expoflta dodrina Orthodoxa rejicit Sy-
nodus EiTores eorum.
QVI àocznt, ôd T)em VttterVdmm fiiumin mortem cmcù defl'mA'vent,

(ine certo ac dcfìmto confitto quenquam nominatim fdvandi , adeo ut imê-
tratwni mortù Chrijìijùa necejJttaSj utilità^, dignitas/arta tecìa, f3 numeris fuis
terfeSia^ completa atque integra ronfiare fotuijfet, etiamf impetrata redemppio nulli
individuo unquaw affu ip/ó fuijfèt applicata. Harcenim affertiOjin Deil-*?icris (a-
pientiam meritumque Iclu Chrifticontumeliofà, & Scriptura: contraria
eft. Sic cnim ait Servator Ego animam ponopro oyibm, O* agnofco ea^. lohan.
:
io. verf 15. 17. Et de Servatore, Efaias Propheta: (um pofiteritfé facrificiumpro
reatu^yidebitfemen^prolongahit dies 0>yoluntas lehcva in manu eju-s projperabi-
^
tur. Efài.^3. IO. Denique,ArticulumFidei,quoEcclcfiamcredimus,evertit.
II.
Qui docentj Nonfuijfe huncfinem mortìs Chrifti, ut noyum gratin fxdusfo

Jkngume reipfafinciret,fed tantum:, ut nudumjus l'atri acquireret , quodcumque
foedm^ yelgratix^ yeloperum^ cum homimbm denuo mcundi. Hoc cnim rcpu-
gnat Scripturx, qu^ docet,Chriftum meliorisîà eft, no\\ fxderis fonforem
f£ mediatorem faSìum efe. Hebr. 7. zz. Et, Tefamentum in mortuis demum ra-
tum effe, Hebr. p. ly 17.
III.
Quidocent, Chrijìum perframfktisfaciionem^nullls certo meruife

ìffam fa-
lutem (jrfidem^ qua hac Chrijii fatisfaSìio adfalutem ejjicaciter appliceturffèd tan-
tum Patri acquifviffe potefatem yelplenariam yolmitatem, de novo cum hommi-

hmagendi^ i!^ noyas quafcumque njcUct conditiones pr^fcrihendi , quarum prxRa.-
tio a libero hominis arbitrio pendeat^, atque ideo fieri potuijjey ut yelnemo^velomnes
easimplerent. Hi enim de morte Chrifti nimis abjede fentiunt, prima-
rium hudum feu beneficium per cam partum, nullatenus agnoéunt, oc
Pelagianura crrorem ab mferis revocane.
Qui
NATIONALIS D ORDRE CHT A N^. i^j
IV.
Qui doccnt, Fcedfa il/ud novum Gratin, qnod Deus Pater^permortù Chri^
fii intewentum cum hommibus pepigli , non in eo conpHere

,
quod per fìdem
quatenus meritum Chrijìi apprehendit ^ coram Deo luHifìcemur i^ faboemur-
[ed in hoc, quod T>em abrogata perfeEfae obedientia leâlù exa6ìione , fidem ip-
fam O" fdei obedientiam mperfeSlam , prò perfecìa Legis obedientia repmet,
O' "ît^ xterniC prxmio gratìofe dignam cenjèat. Hi enim concradicunt

Scripcur^, Jujìificantur gratis, eius grafia, per
redempttonem faSìam in lefu Chri-
y?o, quem proôfmt Deus placamentmn per fìdem in pingmne ems. Rom.3. verC
14. 15. Etcum impioSocino , novam & peregrinarli hominis coram
Deo luftificacionem, conerà cotius Ecclefiê confcnfurrijinducunt.
V.
Qui docenc, Omneshomines inflatttm reconciliationù ^ gratiam fcederù

ejfe ajjumptos, ita ut nemo propter peccatum damnationi obnoxms aut
originalefìt
damìiandus ,jeà omnes ab iflius peccati reatu fìnt immunes. Wxz enim {.zw^
tentia repugnat Scriptur^ affirmanti, 7ios natura ejjèfilios ine.
VI.
Qui impetrationis & diftindioncm ufurpant, utincau-

applicationis
tis&imperitis liane opinioncminftillent.-Dcum, quantum ad fé artiner,
omnibus hominibus ex xcûo ea beneficia voluifle conferre, qua: per
mortem'Chriftì acquiruntur,quod auteiii quidam pr.E aliis parcicipes fiant
remifsionis peccacorum,&:vit;Easterna?,difcrimen illud pendere exlibero
corum arbitrio fé ad grariam indifFerentcr oblatam appIicante,non autem
ex fingulari mifericordi^ dono
efficaciterin illis operante, ut pr^ alijs gra-
Naniifti,dum fimulant fé diftindionem liane
tiam illam (ibi appli cent.
iànofenfu proponete, populoperniciofum Pelagianifmi venenum conan-
tur propinare.
VII.
Qui docent, Chriflum Tro ijs quos Deus fìimme dìlexit c^ ad njitamxtef-
nam elegit, mori necpotui(Se, nec debuijfe^nec mortuum ejfe, cum taìibtis morte f'hrifti \
non (ìt opus. Contradicunt enim Apoftolo dìcenti-.ChnJIus dilexit me, tra^ ^
didit feipfìmpro me. Galat.i.verf zo.Iteiii, ^ù
efì^qm crimma tntentet adyer-
fìis Elcclos Deiì T>euj efiù, quiiujìifìcat. ^ùeflqui condernnetì Chnftttseft, qui
mortuus efl^ Romanorum 8.33. nimirum, prò illis. Et Salvatori aflc-
verf
- veranti, B.go pone animam meam prò oyihm meis. loliann. lo.verf ic. Ez,I:foc
eft ^rxceptummeum, utddigatis alij alios^fìcut ego dilexi'-vos} Maiorem dileSìionem
nemohabet, quam ut ponat animam fìtam prò amicis. Johann, k. verf 11. 13.
Ita nos fentire &:JLidicare, manuum noftrarum Tub-

Icriptione teftamur,
lohannes Bogermannm, Fast or Ecclefìt Leoverdienfis, é'Synodì Prafes. UcobmRo-

landtti, Fast or Ecclejìx A)nflelodamer>Jìs,dr Pr^Jìdis Ajfcjfor, Hermamifs Faukelius,Fx(lor
Y Ecdefiix^
Z54 A C T A S YN O D 1
EcclcfJx CMiddelhiirgcn^s, cf Pr.efidi^ ^fijfo^- SebaULinm D/imm.m, Tajìor EcclefiA Ziit-

fhanknfiSj dr Synodt Scriba. fejlus Hommins, Pajlor Eiclefu Leydenjis , éf Sjnodi
Scriba,
EX MAGNA BRITANNI A,
€eorgitUyEpfcopii Landuvenfis. lohannesBavenantius, Prcfbyter: BoBor ac Sacra

Theologix piihlicHS Profejforin Acadcmia Cantabrigicnfi-, & Collegij Regi/ìalis ibidem Prxfes^
Samuel VVarduSyPrefbyter : SS. 'Theolffgix BoSìor, Archidiciconus Faimtonnenfis,ér Collegij

îdneyaniin Academia Cantabrigicnfi PrAfecius. Thomas Goadiis , Prcfbyter: SS. Theo-
logix. DoBor, Cathedralis Ecclefix Paulina Londinenfis Prxcentor. Guaìterus Balcanqual"
/;«•, Scoto-Britannits, Prefbyter-, S. Theologia Baccalaureus.
EX P A L A TI N ATV
ELECTORALI,
K^hrahamm Sctdtettis, S, Theologiî T)oEior éf Profefôr in ^cademìa Heydelbergenfio
Tanlm 'TojfAnH'S,S:Theologi&T>oBor->ó' Confdiarim in ScnatuEcclefìaHico inferioris Palati-
'natm. Henricus i^lting, S. TheolcgÌ£ Docior-, & Profejjor in K^cadayna Heydelbergcnfi.
E X H A S S I A:
Geergim Crncìgcr,S. TheologÌ£ Doétor-, Profefior, drpro tempore Reéhr AcadcìniA IMar-
pir<ienfis. Pàidm Steinita-, Concionator Atdtcmó' S. TheologÌ£ in Collegio 2{obilii
ilitatis
i^delùhico Ol'fauritiano Profcfior Ca(iellÌ6. Barriel^^ngelocratoryEccìefie CAiarpur.genfis

Pashré-i'icinarum ad Lanurn ér KÊderam Superintendens. Rodolphm Gocleniiis, Se-
morjPhilófophi& Purioris in K^cademia CAUrpurgenfi <^ntecefor primarim , & nane De--
canm.
EX HELVETIA
Jeanne; Jacobtis Breytingertts, Ecclefix Eignrins. Pajlor. (Jìlarc/ts Rutirneyerus, S. Theù"
Docior é" Ecclefhe Bernenfis Mtnisier. Sebafltaniis Beckiiis, S S. TheologÌ£ Do5}or,d>'
lorriit
Novi Testamenti Profefior in Academia Bafdienfi-, ibidemque Tactdtatis Theologic& Deca-

nus. vVoliângus MaycrusySS. TheologidDoóior , Ecclefix Bafideenfis Paslor. lohannes
Conradus Kochius Ecclefix. Scaphufiana Minisier.
A CORRESPONDENTIA,
W E D D E R A V C A, I
lohannes Henricus Alfledius , in llluBri ScholaNajfo'vica,qn£e(l Herborn^, Profcffor or-

dinarms. Gè orgius Fabridus, Ecclefm VVindeccenfis in Comitatu Hannovico Pa'sior Qf
vicinaritm Infpector.
EX REPVBLICA ET ECCLE-
SIAGENEVENSI,
Toannes Deodatiis, in Ecclefia Gencz'c-/?fi Paflor, &in eadem Scholti SS. Theologjx Pro-
fejfor. The odor US Tronchinus, divini verbi Mi nifi er in Ecclefia Genevenfi, é' ibidem.
SS. Theologi^ Profefior.
EX REPUBLICA ET ECCLESIA
B R E M E N S I,
SchoU Bremenfits Reffor^é: in ea 'Divìnntum lìtterarum

(Ji4atthias Martinins, lllusiris
Profejfor. Henricus jfelburgh, S. Thcologi£ DoBor, m Brernénfi Ecclefia adB. Virgin isjefu.
DoSior^
Chriflifervusyin Schohi Tefi amenti Profefior. Ludovicus Crocius,S.Theolog!£
Novi
Ecclefu BremenfIsadS.MArtim Pafior,& in lUmtri Schola Vcteris Tefiamenti Philofophi^s &
'
.praciicA Profcfior.
DÒRDRECHTANA
NATIONALIS a^^
EX REPUBLICA ET ECCLESIA "

E M D A N A,
Daniel BeYnarctus Eilshemius , Emdanx Eccleftx. Paffor Senior. Ritzìits Lucas Ori'
merfhemins Embdarix EcclefuiPastor.
-,
SS. TflEOLOGI^ PROFESSO-

RESBELGICI,
Johannes Toly&nder , SS. TheobgU DoBor , aìquetn \^cAdemÌA Leydenfi FrofeSòr*
Sibr^ndm Lithbertus , SS. ThtologisT>o{lor, c^ Profejfor ÌH<^cademia. Erifiorum. Erario
tifcm XôràarHs , SacrofincfcZ Theologia Doôr, (^ Profejjor in K^cademia Groningx ^
OmUndÌ£. ^.^ntoniu-s Thyjìus , facr<e Theologu in illustri SchoU Geldro-VeUvica , qux
est Harder'vici', Erofefior. \^vt<hnÌHi VVaUus , Paslor Ecclefiói, tJAltdddburgenfts, ^ ex
-einfdem urbis Illujlri SchoU in ter Theologos ad Synodum evocatm.
EX DVCAtV GELDIil/E ET
COMITATVZVTPHANIENSI,
Gtdielmus Stefh.vni, S S. Theologix Doôr-, & K^rnhemienfis Ecclejtx Pafior. Ellardus
à tJ\iehen,Ecclejìii Hardro'vicenx PaUor. lohannes Bouillet, Paslor EccleftA Wurnsfelden'
fts. lacohus Vcrheyden, Seriior Ecclejìa ISl^viomagenfis, ér SchoU f.eifor.
EX HOLLANDIA AVSTRALI,
BaUhafar Lydiàs, M. F. PaflorEccleJìs. Dei in urbe Dordrechto: Heriricui K^rnoldi),
Ecclefiastes Delphe}ifis. Gifbertns Voetius, Ecclejìx Heufdanx Pajlor. K^rnoldus CMu-
jÌHs ab Holy, Bailliviis Suyd-Holitndii, Senior Ecclejìx Dcrdrechtanx. lohannes de Laet^
Senior Ecclejìx L eydenfis. ,
lacobusTriglandius-, Paslor Ecclefìx AmHelodamenfis. i^brahamus aDoreJIaer,PaIfor
Ecclejìx Enchufafix. Samuel Bartholdus, PaUor Ecclejìx Monachodamenjìs. Theodorus
Heyngius, Senior Ecclejìxi^mstelodamenjìs. Dommicus ab Heemfkerck, Senior EccleJÌA
KiAm stelo dame nfis.
EXÊLÀNDIA,
Godefridus Vdemannns, Palior Ecclefix ZÌricJânx . Cornelìus Regius, Ecclejìx Goejànx.
Tajlor. Lambértus de Rijcke, Ecclejìx BergiZomianx Pastor. loftas Vofbergius, Senior Ec-
clejìx Middelbìirgenfis. Adrìànî HofferuSjVrh^ Ziri^xx Senator;& Ecclejìx ibidem Senior.
EX PROVINCIA VLTRAIECTINA,
'
Johannes Dibbeûs, Pastor Dordtacenus , Synodi Orthodoxx Fltraje£ìinx Deputatuf,
x^rnoldus Oortcampus,EccleJìx Amcrsforttanx Pajlor.
EX FRISIA.
Florentius lóhannis , lefa Chrisiicrucifxi Sert'usinEccleJìa Sneiana. PhiliffusDanìeUs
Eiljhemius, Pajlor Ecckfix Harlmgenfis. Kempo Harinxma a Doni.t , Senior Ecclejìx Leo^
'verdienfis. Tacitus ab Ayjrna, Senior Ecclefix m S%irgirdt , Htchtiim, & Hartvvardt.
EX TRANSISVLANIA,
Cajf>arns Sibelius, Pajlor Ecclefix Daventrienjìs . Hermannus VViferding, Ecclejìx
S'vz'ollanx in Evangelio Chrijli Minister. Hieroììymus Vogelius, Hajjèltanx Ecdejìx Pajlor,

tempore detutationk injtrinens Ecclejìx Orthodoxa Campenjì. lohannes Langtus, Eccle-
v^(S AetA S Y N O t) 1
JìaHes ròUenhon)hnài. VVìlhelmus a "BroìÀhtiyfen ten Boeme, tanquam Senior debutai
tm. lohanncs a. Lauvvick, tanquani Senior deptitatus.
• EX CI VI TATE GRONINGENSi
ET OMLANDIIS,
£ornelim Hillenìm, Seruiis lefu ChriìHinEcclefia. Gromngìna. Geórgitis PUcitti, Pd-
ftor Ecclejid Appngadammonenjìs. VVolfga.ngtti Agricola, Pajtor Ecclejìx Bedumanx. VVig--
holdiis Homcrns,EccleJìtX. Midwoldan£ Vastor.Eghertus Halbes, Ecclefu Groningana Senior *
Jphan^€$.RufeÌa.ert, Senior Ecclejid Stedumanx.

'
:/ ^ ; EX D RE N TI A,
Themo ab Ajfcheherg) PàBor EcclefidiUeffeknfis. Patrodiis JRomelingtus, Paftor EceiefiA
• ':: ^^ s..;'^*
Phuinerifii.'
•
EX -ècCl esiis g a LL O-BELGICIS,

Daniel Colomus, Pasìor Ecclefu LeydcnfiSy dr Pegens Collegij Gallo-Belgici in Academia
Eeydcnfi. lóannes Crtauis^-) PaHor Fcclefia Haerlemenjìs. loannes Donchert Paftor Ecclefis.
ElifftnTan&. leremias de Poiirs , Eccleftd Gallo-Belgics Mtddelhurgenfts PaHor. Everardtts
Beckerus, Senior Ecclefts. Gallo-Belgtcd Mtddelhurgenfts . Petrus Pontanus, Senior Ectlefitì,
AmHelodamenfis.
TERTIVM Et QJ/ A R T V M
DOCTRIN^ CAPVT
DE HOMiNlS
CORRVPTIONE
ET CONVERSIONE
ad Deum,ejufque modo.
Artimlm Vrimtis,
HOmo& rerum abinitio ad imagincm Deiconditus, vera & falurari fui Crea-
toris fpintualium notitia in mente , & jufl:iciainvo!untate
& corde, puritatc in omnibus affeòtibus exornarus, adeoquccotusfandtus
fuit: fed diaboli inftinótu, & libera (uavolunratc àDcodcfcifcens, eximijs
iftisdonis (cipUim orbavit: atque è contrario eorumlocoCOEcitatcin,horri-
biles tenebras, vanitatem ac perverfitatem judicij in mente, malitiam, re-
bellionem, acduritiemin voluntate, & corde, impuritatem denique in o-
mnibus affeólibus contraxit.
li-
Qualisaurem poftlapfum fuithomo,talcs hi liberos procreavir,corruptu$

nempe corruptos :corruptione ab Adamo in omnes pofterosjfolo Chrifto
excepro,non perimitationé (quod Pelagiani ohm voluerunt) fed per vitio-

fenatur^propagationem, jufto Dei judicio, derivata,
III.
Iraquc omnes homincs in peccato concipiuntur,&filij ir^nafcuntur,

inepttad omne bonum ialurarc,propen(ì ad malum,in peccatismortui, &
peccatifcrvi & abrque,Spiritus Sancii
regenerantisgratia,adDeum redire,
naturam dcpravacam corrigere, vel adejus corredioncm fé difponere ncc
volunt, nccpoiiunt.
Refiduum
NATIONÀtIS DORDRECHTANJE. 1^
IV.
Reficluum <]uidem lapfum in homine lumen aliquodnaturìe>

eft ppfì:
cujus beneficio quafdam de Deo, de rebus naturalibus, de dif^

ille noticias
crimine honeftorum & turpium retinet, &aliquod virtutis ac difciplinie

cxcern.T ftudium oftendit: Sed tantum abeft ut hoc natura: lamine ad fa-
ìiitarem Dei cognitionem pervenire, & ad eum fé con vertere poflìt, ut ne
quidcm eo in naturalibus ac civilibus rcd:c utatur. Quinimo qualecunque
id demum fitjid totum varijs modis contaminct, arquc ininjuflitiadeti-
neat.Quod dum facit, coram Deo incxcufàbilis redditun
V-,
Qjjx luminis natura?,eadem hic Decalogi per Mofèn a Deo ludêis pc-
Cum enim is magnitudinem quidem peccati
culiariter traditi efl ratio.
rctegat , ejufque hominem magis ac magis reum peragàt, fèd nec reme-
dium exhibcat, nec vires emergendi ex mi{eriaconferar,adeoqueper car-
nem infirmatus transgrcflorem in maledizione relinquat^non poteft ho-
mo per eum falutarcm gratiam obtinere.
'
Vi
I
Quod igiturncc lumen natura, neclexpotefl:,idSpiritus]&n(Sti virtù*
te prastlat Deus, perfèrmpnem, fiveminifterium reconcihationis, quod
cfì: Euangelium de Meiha, per quod placuit Deo homines credentes,tami
in Vcteri quaminNovoTeflamento, Servare.
" '
YIL '
Hoc voluntatis Tua: tnyflerium Deus in Veteri Teftamento pauciori-

buspatefecit; in NovoTeltamento pluribus, fublato jampopulorum dif^
crimine, manifcftat. Cujus difpenfàtionis caufTa, non in gentis unius pr^
aliadignitate, aut meliore lummis naturê ufu , fed in liberrimo benepla-
cito, & gratuita dileótione Dei eft collocanda. Vndeilli, quibusprêter&r
contra omne meritum tanta fit gratia, eam humili & grato corde agnofce-
;"e, in reliquisautem, quibus ea gratia non fit, feveritatem & juftitiam ju-
diciorum Dei cum Apoflolo adorare, nequaquam vero curiofe fcrutari
debent.
Vili.
Quotquotautem per Euangelium vocantur,rerio vocantur. Serioenim

&venrsimeofl:endit Deus verbo fuo, quid fibigratum fit. nimirum, ut
vocali ad fé veniant. Serio etiam omnibus ad fèvenientibus credentibus &
recjuiem animarum & vitam c-eternam promittic.
IX.
Quod multi per Minifterium Euangelij vocati, non veniunt non &
convertuntur, hujus culpa non eftin Euangelio,necin Chrifto per Euan-
gelium oblato, nec in Deo per Euangelium vocante, dona etiam varia &
ìjs conferente, fed in vocatis ipfìs,quorumaliqui verbum vit^non admit-
Y 5 tunt
à'î ACTA SYNGDI
tunt iècuri,alij admittunt quidem,{èd non in cor immitranf:ideoque poli
cvanidumfìdei temporariargaudium rcfiliunt:alij (pioiscurarum & volu-
ptatibus feculi (cmen verbi fufFocant, fru(5tufque niillos profcrunr.Quod
Servator noftcr (cminis parabola docét,Manh.cap.i5.
X.
Quod autcm alij,per miniftcrium Enangelij voca'ti ve'niunt & conver-

tuntur, id noncftadicribendum homini, tanquam fèipiìim per liberum
arbiciium ab aliis pari velfufFiciente grada ad fidem &c converfioncm in-
ftrud:is difcernenti, (quod fuperba Pekgij brerefis ftaruic) fed Deójquiut
fuos ab Êterno in Chrifto elegie, itaeofdemih tempore efficacirer vocar,
fide & reiipifcentià donàt , & è poteftace tenebrariim crutos in Filij fui
règnum trahsfertj utvirtucésejus,quiip{bs è tenebrisinadrnirandamhanc

iuccm vocavir,pra^dicenr,& non infe/redinDominOpglòrieh'turjScriptii-
rà Apoftolicà palfim id teftantc-.
Xì.
Ca^terum, quando Deus hoc fuumbeneplacitum ih ele€t:iis exequitur,
leu veram in ijs converfionein operatur, non tantum Euangclium illis ex-
terne predicati curar, & mentem eorum per Spiritum ianólum pocenter il-
luminar, ut rcifte ihtélligant &;dijudiceiitqtix flint Spiritus Dei fed eiuf^ j
dem etiam Spiritus regenéirantis efficacia ad intima hominis pertètrar,còir

claufum apcrir,durum cmollir, prxputiatum circuhicidir,vòluntati novaj
qualitates infundit, facitque cam ex mortua vivam,ex mala bonam,ex no*-
lente volentem,exrefra6taria morigcram,agitque & roborateam,utCiB
arbor bona, fru(ftus bonarum adionum proferre pofllci
XI L
Atquehxc cft illatantòpercinScripturis pr^rdicàtà regeiieratib , nova
creatio, fufcitatio è mortuis, & vivificatio, quam Deus fine nobis, innobis
operatur. Ea autern neutiquam fit per folam toriniècus inlbnantem do-
ólrinam, moralem fuadonenij vel talem operandi rationem i ut poft Dei
(
quoad ipfum oper.uione m, in hominis poteftatc maneat regcnerari vel
)
non regcnerari, converti vel non converti^ led cft piane fupernaturaIis,po-
tentiflimafimul &: fuaviflima, mirabilis, arcana, ScinetìPabilis operatio>
virturefua, (ècundum Scripturàm (
quaè ab Authore hujus bperationis cft
in(piratajncc creatione,nec mortuorum rcfufcitatione minor, aut infe-
riorjadeo ut omnesilli, in quorum cordibusadmiraiido hoc modo Deus
operatur, certOjinfallibiliter^ & efficacicerregcnerentur, & acftu credane.
Atquetum voluntas jam rcnovata, non tantum agitur & raoverurà Deo,
fedàDcoa£la> agir &ip(à. Quamobrem etiam homoipfè per gratiam
iflam acceptam,crederc de refipifccrc,rcd:e dicicur.
^
XIII.
Modum hujus operationis fideles in hac vita pleiiecomprchenderc noti
pofTuntj in eo interim acquielcentes, qutìd per iilam Dei gratiam,{è cordtf
credere, & Scrvatorem fuum diligere , fciancacièntianr.
Sic
MAtlONALIS DORpREeHTANiE. ijj
xiy.
Sic ergo fidès Dei donu'm eft, non eo quod a Deo hominis arbitrio
of-
fcratur, (ed quod horaini réipfa conferacur, iiirpirccur,&infundacur.Noh
etiam quod Deus potehtiam credendi tantum conferar, confenfum vero
'(èu adum credendi ab honlinis deinde arbitrio expedlet, (ed quod & velie
credere, & ipfuni credere in hómine is efficiat, qui opcratur & velie & fk-
ccrc, adeoque omnia operacur in òmnibus.
-XV,
Hanc gratiam Deus nemini debet, Quid enim debcar ci, qui prior dà«
re nihii pocell, ut ei retribuatur? Itóo quid debeàt ci, qui de fuo nihil ha-
ber, ptvTter & mendacium^ Qui ergo gratiam illam accipit, fo-
peccatum
li Deo iEternas debet & agit gratias; K)m illam non accipir, is aut hxcfpi-.
ritualiaomnino non curar, &c in fuo fibi placet aut fecurus fé hàberc ina-
:
nitergloriatur, quod non habe't. Pòrro de ijs, qui externe fìdem ptofìten-
tur, & vitam emendant, optimc fecundum exem'pluhi ApofVólorum ju-
dicandum & lóquendum efl.-penetràlia eniiii cordiumhobisruntincom-
perta. Proalijs autemquinòndum funt vocati,orahduseltDeus,qui,qux
fìtihfùnr^V-ocat tarlqliam fint. NeUtìqUam veroadverrus còs eftruperbien-
dura, ac fi noimetipfos difcrcviflcmus.
xvr.
Sicuri vero perlapfum homo non defìjt efTehomo, ìntelledû&voluh-

tate prsditus, nec peccatum, quódiiniverfìirhgenUs huinan'um pervafìr,
naturam generis humàni fuftulir, fcd depravavit , & fpititualiter occidit:
itaetiamhrEcdivinàregeneratiohisgratia,nonagirinhorninibustanquam
truncisBc flipitibus, nec voluntàtemejufque proprietatès tóliit, aut invi-
tam violenter cogir, fed ipiritualirervivifìcar,fanat,corrigit, fuaviterfìmul
acpotenter flediit: ut ubi antea piene dòminabatur carnis rebellio rcfì- &
ftentia, nUnc regnare incipiatprompta,ac fìncera Spiritus obedientia j iti
QUO vera & fpiritualis npftras voluntacis inflauratio & libertas confìftit.
Qua ratione,nifì admirabilis ille omnis boni opifex nobilcum ageret,nullà
fpes eflet hominifùrgendi èlapfuperlibcrum arbitrium, pertìuodÌè,cuni
ftarer, prcccipitavitinexitium.
XVII.
QliemadiTiodum etiam Òmnipoteiis illa Dei òperatìo,qiia vitam hanfc

noftram naturalem producit & fuftentàt, non excludit,red requirit ufuni
mediorum,perquje Deus prò infinita Tua fàpicntia & bonitate virtutenl
iftamf'uamexercerevoluitnra&hiEcpridida fupernaturalis Dei òpera-
tic, qua nos rcgenerat, neutiquam cxcludit, aut evertit ufum Euan-
gelij , quod iapientiilimus Deus in femeiì regencratiònis , & cibum
sinìmx ordinavir. Quare , ut Apoftoli , & qui eos fecuti funt I>o-
Flores , de gratia hac Dei ad ejus gloriam , & omnis fupcrbix
Y 4 dcprefsio-
Uè -AT;:aCTA SYNODI
depreiììonem, piepopulum docuerufìt, ncque tamen inrcrim fàndis
tvangelij monitiSjlub Verbi,Sacramentoruin,& Diiciplina: exercitio,eum
contineicnet;iexerunt; (jcetiamnum,abfit; ucdocentes aur difccntes io.
Eccléfia Deum tentare piiedimant, eaDeus pio Tuo bé- feparando, cjuar
heplàcitovoluit efleconjundtiilima: Per monita enim conferrur grafia,

6i quo nos ofFicium noftrum facimus promptius; hoc ipfoDciin nobis
operahfis beneficiurrifolèc efTeilluftrius, reótifsimcque ejus opus pro-
cedit, cui foli omnis, Scmediorum, &fàlutaris eorum frudus atque
eiFicacix dcbetur gloria in fecula. Amen.
:.ì!Ì REI E et IO ERRORVM.

-i !>£xpofita doólririaOrthodoxa^ Synodus
»it[{ . . • •
r
-, .
reiicit hrrores corum,
-['lOvfltjti
y'^'vV ti I docent, Tropnedici non pojfe, quod peccatum origina per Jè fùjfcioè
\^ ftoti ênerihumano condemnando,4Ht temporales ((^ aeternas pxnm promer
rendo. Concradicunc enim Apoftolo,dicenti Rom.5, verf iz. Ter unum
hominem peccatum in mundumtntroijt,ac per peccatum mors i ttamomnes homt- ^
nes montranfìjtyin quo omnes peccayerunt. Et verf. i6. "âtus ex uno introni ad
cotidernnationcm. I teni, Rom. ^. veri! 13. Veccatifiipendium mors ejì,
li.
Qui docent, Donafîritualta ^JÌTè habitus honos , e^ virtutes, utjtinthont"
tas ^ fanttitiis ^lujìitta y in'~oo [untate hominis , cum primum crearetur Aocum ha-^
bere non potuijje y ac proinde necmlap/ù ab ea/eparan. Pugnat enim hoc curri
defcriptione imaginis Dei, quam Apoftolus ponit Ephef 4. verH 14. ubi
illam deicnbitexjuftitia&land:itate, qua; omnmo m voluntate locuru
habent.
HI.
Qiii docent, Dona/piritualia nonejê in morteîritualiab hominis yolun'

tatejèparata, cum ea in féfi nunquam corruptafuerit-^fedtantum per tenebrai men^
tis ,affeBuum inordmationem impedita : quibus impedimentis Jublatis, liberam

ér"
fuam facuttatemjìbiinjìtam exerere, tdefi^ quodvis bonumjìbi propofitumyexfe aut

'veàeyf've eligeì'e i aut non yelle , Jì've non eligere pojSe. Novum hoc &erro-
neum eli, atquc eo facit utcxtol!antur vires liberi arbitri], contralere-
mia: Prophet.'e diòlum Gap. 17. veri. 9. Fraudulentum efl cor ipfum fupra om-
iiia & pervcrjitm : Et Apoftoli,Ephef z.-^. fnter quos (homines contumaces)
q^ ms omnes conycrjàtifùmus ohm in cupiditatibus carnis nofirnsfacientes voùtnta^
tes carmi accomatiomm.
Qui
- "' ''Qtìi'dòcèiTft, tìof?ìÌ?iééî'égemtti^'hon proprie; 'iteì fòtalìts'f' in pe'cratùt
effe
fnónuumy àùt omnìbasad honum Jpirituale i^tribus deflitutumlfedôjjejuflitiam
'^ètyitdm'èfìrhé livftirèl"fìchfìdUmqueSfintkj contrki'^c^ 'contrtbuldti,quodDtò

miefìuméfl, offerse: Advèrfàntur cnim \\xc apertis Stnp'curcE teft'imoniis,
Epbe£ 1- I. 5; Emtù mortiti' in offenfìs (^peccatù. &, GeneC<J. 5. &8.11. Ima-
gmktio cogitaii&num eordis'kt/fninù, tantummodo maUtflomni die. Adhasc li-
bcrationem ex mifcria & viram efiirire acfitire, Deoque facrificilirìi Spi-

ritus contriti ofFerre,regenitoi'um ciì:,&: eorum qui beati dicuntur. Piai. 51,
15?. &: Matth. 5, 6.

'
""':". V.
'v ,
~5Ti„TÒuj i}'(5^fi\-, tìòmnem'torfupum ^ a,mmdem grafia commu?ii, qu£ ipfis eji
lumen natHr<z,lìy)e doms pofl lapfttm reliciis, tam recie uti fojjeût bono iflo ufumajo"
rem gratUm, puta Euanêiicam^fi'veJàlutarem ^Jàlutem ir>fàm gradatim , obtinere
poStt. Deumjé ex partefià paratum oflendcre, adChrifìum omnibus
Et hac rafione
reyelandum,quandoqmdem media ad Chrifìì re*x>elatione}n,fìdem^ ^refìpifentiam

vecejsariayomnibm f'f'^citnter ^ efficaciter adminì[ìret : Falftim cnim hoc efle>
prxcer omnium tcmpofum cxperientiam,Scripcura tcllatnr. Piai. 147. 19.
z6.1ndi€iityerbaJùalaeoòa,ftati{taJùa^.]urajMa W'aeli^ nonfecit ita uUi genti^

a^jura ìHà non myèrmii. AtStor. r4.i<J. tìeus jtît pr<itentù «.tatibu^s ^òmnes gen-
tesfHÙipfirum''i;i/jS,incedér'e.h{kor. ìG.6.y. Prohibitt/ìfnt (?a.u\us ciim iuis)

à Sprr;tuSancìo loqui fermonem Dei in Afia. Et, ^tum ijeniffentin <SMyfiamy ten-
tabant ire ijerjm Bithyniam^fednonpermifìt eìs Spiritns.
VI. . •
Qui doc^nt, In yera hominù conyerftonè^'nonpojfeno'vai qualitates, habitus^

pH dona m <-voluntatem ejm a nO>co infimdiâfque adeo fìdem,qua primum converti-
Vìur, e^ a quafìdeles nominamur^ non e(?e qùalitatempu donum a Deo infufumifeà
tantum aSìutH hominis, neque atitcf donum dici pojp, qnam reêcìupotejiatù ad
tpfim peryeniendì-, Conzva.àkum enìm' hxc Sacris Litcris , qux teftancur
Dcum novas qualitatcs fìdei, obedienticT, acienfus amoris fui, cordibus
noftris infu ndcre. Ierem,3 1 .33. Indam iegem meam menti eorum , ac cordi eo-
ruminfcribam eam. Eia. 44. veri. 3. Sjfundam aquaifuper fìtientem^ f^ flue?ita

juperaridam-^ ejfundam Spiritum meumfupcr femen tuum. Rom.5. 5. Charitas Dei
effufx ejlin cordibus noUrù perSpmtum Scincìtim,qm datm efl nobis:. Repugnanc
eriam continua praxi Ecclefì^, fìc apud Prophetam orancis, Conyertemé
Vomineyd^yconyertar^ Ierem.31.verl.18.
VII.
Qui doccnt , Gratiam ,

qua conyertimur ad Deum., nihil aliud effe
ùuarn lenem fùafionem} pu (ut ali) cxplicant) nobilijjlmum agendi modum

i» conyerjione hominù , c^ naturx human£ conyementi(JimHm ej?e ,
qui fìat
Juajionibtiij
i^x ACTA SYNODi
fuajìohibus ; nihtlque ohjìure quomimu 'VelfoU moralù grafìajhotn'wes anlmaìei
reddatSpiritualeSi imo Deumnon aliter quam morali ratione confenfum yol'Untatis
prodiicere: atque in eo conjìHere opet'Otionù divtnie effìcacianì^ quaSataH<eopcratio^
nemfiperet^ quodn)eus (eterna bona , Satan atttem temf oraria ^romittat. Om-
nino cnim hoc Pelagianum eft : & univerfa: Scriptur^ contrarium , qu^
prc-EterhunGetiam aliurri) & longe cfficaciorèm' ac diviniprem Spiritus
San(5liagendimodiim,inhominis converfione agnofeit. Ezech.36. ì^Tì
T>abo yobù cor noyum , ^
Spiritum mvum dabo mmedio iêslri, Ì3 auferam cot
iapideMm, daboqHecorcarneitm^
VilL
Qui docent , Deiim in hominù regenerationé eas Jm£ omnipotenti<e yiresnoTì
àdhibere, qmbHSûoÌHntatemems adfidcm f£ conyerjìonem ôtenter i^ infallibili-

terfle^lat-^ Sedpofitù ornnibu<t grattnè operatiomhus, quibitJ T)eus ad hi^rhinem con^
yertendum utitur^ hominem tamén Deo, ^SpiritmrÈgeneraUonemeimtntendentfy
cy* regenerare ipjum 'Volenti-, itapojjère/ifiere, <& aBu ipfifiperejìflerej titfm rege-
nerationem proìfusimpediat ^ atqueadeo in ipfmmanere potevate ^ ut regeneretur
yelnonregeneretur-. Hoc enim nihil aliud eft, quam collere omncm effi-
caciam^ratigeDei in noftriConverfionei, &a6l:ionemDeiomnipotcntis

rubjiccre voliintati hominis, idque concia Apoftolos qui docenc Nos .•
credere prò ejfcacitatefortis robotis Dei. Ephef. 1. 19. Er, Deum bonitatù Jutegra-
tttitam beneyolentiam (ôpwjidei potenterin nobis compiere. i.Thef i; ii.Item»

Diyinam ipftui njim omnia nobis donajpt qux ad yitam t^ pietatem pertinente,
i.Pec.1.3.
Qui do cent, Cratiam ay* Itberum arbitrium epe catiffas partiales j?mul cori'
currentes ad fhnyerjìoms initium-^ necgratiam ordine caujalitatù, ejjicientiam '"zw-
luntatis antecederei i d e ft, Deum non prius hominis yoluntatem efficaciter myare ad
Conyerftonem , quam njoluntas
ipjà hominù /è moyet acdeterminat. Hoc enim
doQ-ma Ecclefia prifca in Pelagianis jam ohm condemnavic,exApoftoIo
Rom.p.ió. ôn efi yolentù nec currentps ^Jèd Dei miferentù. &, i.Cor. 4. 7.
ci^Wi' te dijcermtì &, .îdhabes qttodnón accepens? Item, Philip, z.iy. Dem e^
qui in yobis operatur ip/ùm yelle ^ perfìcere profeto beneplacito.
Ita nosfentirc &: judicàre, maniium iioterum fub-

fcriptione teftamur,
lohannes BogermannUi P'asfor Ecclefix Leoverdienjìs, c^Synodi Frxfes.

-, lacobtisRo^
Undu4, rasi or BcclefiA Amftelodamenjìs^c^ Prxfidis Affejjor. HermAnnm Faukelii*s,Pafior
I.cclefu CMiddelbiirgenfis, cr VrAfidis Ajfeffor. Sebasitamts B ammari, Pafior EcclefiA Zttt-
phanienfis, & Synodi Scrihii fffim-HommÌH4i Pajlor Ecclejìx Leydenjìs , ^ Bynodi
Scriba.
EX
iSf ATI ON A'LI S DO RD R EC HT A NyE. z6i
E X M A G NA B R I T A N N I A.
Gcorîii^^pìffp'^^ L.tndavefijìs. Ioamies DavemfJtias , Fresb\tery BdJor ac SacrxTheO'

ôîjepithli.cus Profcjfor in \^,:adcmta. CantahrigieK/ì e? CoUegij Jicojmlti il idem Pixfis. Sa-
'niuelyVardm,Pn'sbyter , X Theó!ogU Doôr , i^rchidÌMontis Vannionnerìjis., ^ Cdleoij
Sidneyani in <^.ademiaCamahrigie/i(i rr.ffeclof.- Tkom.u Gcad.;s , Preshjter, S. Thcoìcgu
BoEtor, Cdthcd.-iiiis Ecclefix Piniinê Londincnfn PrAcentor. Guaite: tu Bahafìqmll»s Scoto-^
Sritannm, Presbjfer, S. Theo.ogu BaccaUurcfes.
E X P A L A T I N A T V,
ELECTORALL
\^ra.ham!ii ScnltettU, S. &
Theo!ogÌ£ Docfor in Academu He
Prcfejjir delhergerfi. Pau^^
'
lusTof.inm, S.Theologtji Dcclor, & Corìfdmnui in Serutti infaiom Palad/unui^
Ecclefìalìico
Henne tu Alting . S. Theologia Doôvy & Pnfc!/)/ in Academia. Hejdelbergenji\
EX H A S S I A,
Gcorgtm Crncìger,
Vaalm Stcinita.,
S. ThéphiiàDcBòrVPrt^fìJfor; &
pr6 tempore Recìor AcademUMarptir*
ConcionutO" Au'ii tu o" S. Thcolog:£Ìn Collegio Tlphili/atis
genfij. Ad.pbico
Mìiitrìtiar.ù Prcff[lj''o'- Cdjcll'f. Daniel A^gelocrater, Ercieji£ Ma-piir^^cnJì'PaJhv ér, vicina'
rum ad Lantim CT AEderam Snperintcfjdens . Bodolpktis Grclei.msy Senio/ yPliioM/i^
puìio-K
rh in Academia.CMa; purgsiifì Aniccej?or primariiUi & nunc Deeunm.
E X H E L V E T I A,
Johannes I.cobm BreyH igeruSyEcclefu TtgimnA P.ijìor. tJMarctts Rutìmeyerw., S.

Theo^
hgi£ DoùioY cr Ecdej-A Bernenfis Mintjìer. S.bajliantu Tìeikim,^SS. Theoicgia Ttàor,
(jr No-
'vt T^famenti Prcfejjbr in ^^cader/iia Fafileenjì , ihidcmque Fdcu'tatà Thec.'cà.^
Deca-.us
VVolgangm Mayertif, SS. rkologix UMo,, EcciejU Lafileenfis Paftor, hhannetconradus Kol
(hiui, EccUfuScaphiifuiodi Miy-ijler.
A COR RESPONDENTIA
W E D D E R A V C A, I
, Jvhames-Een-icM Alfiedim in liUtftriSdoLi Najjpz'ica, quAeJì.Herhrnx, P:ofi(ror ordina^

rii'i. GeorgntsFub. iCm EtclcJU VVuìdecey'fis m Comitatu Hanmvtco P.i[loré- tiùnaritm
JnfpeBor,
EX llEPVBLiCA ET E C C L E-^
SI A G E N E V E N S I,
fOAnnes Deodams in EcdcfuGenevenfi P.ifor ,

, é
in eademSchok SS. rholcqit
PrcfàP,
rkodorus TrondjiniiS divini verbi Mmiflerin Ecclcfui Genevenfi]
fot:
logu
é ihidcrnSS, Theo^
Profq/for.
E X REPVBLIeA ET E a
CLESIA BREMENSI,
fffor._ Henm^'s Ijf^îog S. TheoUgu DM.r.. tn Brcmenfi

Ecclcfìa ad B..rir.i.u< Ll^dd
M^r..r fin SchoU 7^, reflarnenli PrcfcJôr. Ludo^^c4 Crodubô£uDÌ
Ijl, '^'^^'''l'fl^''
^^'^^î Hôr. &tn lllupiScholaVeterH Téflamenn & Vhi.
EX
^
16^ ACTASYNODI
EX REPUBLICA ET ECCLESIA
E M D A N A,
Daniel Bernardus Eilshemius > EtndanA EccleJÌA Fafior Senior. Ritzitts Lucas C?r/*
merChcmius ) Embdana EccleJiaPaìhr.
SS. THEOLOGI^ PROFESSO-

RESBELGICI,
Johannes Eolyandcr, SS. Theologia Do£for , atque in K^cademia Leydenjì Profetar
Sibrandm Luhbertus , SS. Theologi^Doóior-, é- Profejfor im^cademia Erifiorum. Eran-
ctjcm Gomants , Sacrofanóâ TheologtJi Do^forj dr ProfcJJor in Kyicademia Groninga. é*
OmUndiA. i^ntonìpn Tyftia , facr<x Theologia tn llluHri Seh ola Geldro-VeU'vica qu£ ,
est Har dermici. Profetar. K^ntonim VVaUm , PaBor Ecclefia LMiddelburgenJis, (^ ex

ciwfdem urbis lllujlri ScholainterTheologos ad Synodamevocatus.
EX DVCATV D R /E ET G E L I
COMITATV ZVTPHANIENSI,
Gulielmus Stephani, S S. TheologÌ£ DoBor-, é' ^rnhemienfis EcclejiA Pafior. Eltardui
a CMehen, Ecclejìd Hardrcvicen^ PaHor. Johannes Bouillet, PaHor Ecclefu FFarnsfelden-
fis. lacobui Verheydeny Senior Eccleft& lioviomagenfis, é" SchoU Reóior.
Bahhafar Lydim, M. Dei in urbe Dordrechto. Henricm i^rnoldi^
E. Pajlor Ecclefi£
Ecclefiastes Belthenfis. Gifbertm Voettm-, EcclefiA Heufdan& Pafior. K^rnoldus CMit-
Jìus ab Holy, Batllivus Suyd-Hollandid, Senior Ecclejìx Dordrechtanm. Johannes de Laet^
Senior Ecclefi/x. Leydenjìs.
lacobtisTrtglandius-, Pasior Ecclefu Amìtelodamenfis. t^hrahamus aDoreJlaer, Pafior
EccleJÌAEnchufanx. Samuel Bartholdm, Pasior EcclefiA Monàchodamenfis. Theodorus
Heyngius-, Senior EcclefiA\^mUelodamenfis. Dominicus ab Heemfkerck, Senior Ecclefia
K^mstelodamenfis.
EXZELANDIA,
Godefri dus Vdemanntis, PaHorEcclefix ZiricJârui. Cornelius Regius, Ecclefu Coefan&
Pafior. L a. mbertus de Rijcke, Eccleft Bergt%omian£ Pastor. Iofi(VS Vofbergius. Senior Ec-
__ defin. Middelburgenfs. Adrianus Hoffertis,'vrbis Ziri'â Senator, ó" Ecclefi&ibidem Senior.
Johannes Dibbe%ius, Paslor Dordracenus , Synodi Orthodoxm Fltrajeîna Deputatus.
x^rnoldus Oortcampius,Ecclef& Amcrsfortiana Pafior.
EX FRISIA.
Elorentius lohannis , Jefìi Chriliicrucijìxi ServusinEcclefa Snecana. PhiUpfusBaniells
Eilfhemuts, Pafior Ecclefid Harlingenfis. Kempe Harinxma a Donia , Senior EcciefìA Leo-
"verdienfis. Tacitus ab Ayfma, Senior Ecclejìa in Biiirgirdt , Hichtam, &
Hartvv.trdt.
EX
NATIONÂLIS DORDRECHTAN^: 'icf
EX TRANSISVLANIA,
Capam Sihelius, Pafior EccleftA Baventrienfìs Hermamus VVtferdìng Te defu
. ',
SvvoUam in Evangelio Chrifti MiniUer.Hteronymus Vogelius, Hajfeltan^ Ecclefis.

Pafior,
tempore depita.tionis inferviens Ecdefm Orthodoxa Catnpenfi. Johannes Lanqim, Eccle-
fiaHes Folienhovianm. VVilhelmus a. Broickhuyfen ten Doeme^tanqttam Senior deputu^
tits. Johannes a Laavvick, tanquam Senior deputatus.
EX CIVITATE GRONINGEN.SI
ET OMLANDIIS,
w
Cornell HiUenlus, Servus lefu ChrisH inEcdefia Croningana. Georgiiis Pladtts, Pa-
fior Ecdejìa Appingadammonenfis. VVolfgangm Agricola, PafiorEcdefia Beduman<e.FFig~
holdus Ho?Merus,EcdeJÌ£ MidvvoldanA PaHor.EghertitsHalheSy Ecdefi^ Croningana Senior.
Johannes Rufelaert, Senior Ecdefis. Steduniana,
EX DRENTI A,
rhemo ah Ajfcheberg, PaBor EccleftA Meppelenfs. Patrocbs Romelingius, Paftor Ecclefm
Khuinenjìs.
EXECCLESIIS GA LLO-BELGICtS,
Vanieì Colonius, PaUor Ecdefu Leydenfis^ ér Regens Collegij Gallo-Belgici inAcademiit
Leydenf. Joannes Criicius^ PaHor Ecclefu Harlemenfìs. Ioannes Doncherus, Paftor Fcdefm
Flijfngana. leremias de Pours , Pcclefu Gallo-Belgicx Middelburgenfis PaHor. E-verardm
BeckerUS, Senior EcclefiA Gallo-Belgica Middelburgenjìs. Petrus Pontanus^ Senior Eccleft,è
dmBelcdamenfts.
QJINTVM DOCTRIN^ CAPVT

D E
PERSEVERANTIA
SANCTORVM.
QUos Deus fecundum propofirumfuum, ad communionem Filii fui

Domini noftri lefu Chrifti,vocac,& per Spiricum
Sanòtum ree-nerac,
eos quidem & a peccati dominio
& fervitute,non autem àcarne,& corpore
peccaci,penicus m hac vita liberar.
IL
Hinc quotidiana infirmitatis peccata
oriuntur, & oprimis etiamSan-
aorumopenbusn:.viadh^refcunt:qu.îiIisperpetuam {,^^
coramDeo
humiI„nd,,adChnftumcrucifixumconfug,endi,carnemmagis ac magis,
peiSpintum precum & fanda pietatis
exercuia, mortificando & ad perfe-
aionis metam fufpirandi, materiam fuggerunt:
tantifper dum hoc mortis
corpore loluti, cum Agno Dei in
cdis regnenr.
^ Pfopter
lev ACtA SINODI
HI.
Pronteriflas peccati inhabirantisrcliquias, & mundi inrupèracSatahaè

tcntationes, non pofTentconverfi in ifla gratia perftare, fi fuis viribus per-
ni iccercn tur. Sed fidelis cftDeuSjquiipfosin gratia femel collata mifcricor-

ditcr con firmata Se in cadcm ufque ad finem potenter eonfcrvar. '
^
IV.
Etfi aurém illa potentìa Dei, vere fideics in gratia cònfirmantis 8c coti-
Tervantis, maioreftj quam quêà carne fuperari pofsit; non fempcrtamen.
converfi ita àDeo aguntur Se movencurs ut non poflinr in quibufdam.
adionibas particularibus à duótu gratia: ^ fuo vitio, recedere, & a car-
tiis concupircentiisfeducijiifcJueobrequi.Quapropter ipfis perpetuo cft
vio-ilandam Se ne in tentationes inducàntur. Quod cum

orandum ,
non faciunr, non folumà

carne, rnundo, & Satana, in petcaca ctiam gra-
via & atrocia abripi poffiinr, verum etiaminrerdumiuftaDeipermiflio-
nc abripiuntur. Quod triftes Davidis, Petti, aliorumqueSanólorum lap-
rus,in fa era Scripturadefcriptijdemonftrant.
V.
Talibusautemenormibu5 peccatis Dcùm valde ofFendunt , reatum

mortisincurruntjSpiritum S, contriftanr, fidci excrcitium interrumpùnr,
conicientiam CTravinìmc vulnerante fenfumgratias nonnunquam ad teni-

pus amittunt: donec per feriam refipifcentiani in viam revertcntibus pa-
cernus Dei vultus rutfum afFulgeat.
VI.
Dcus^nim, qui diVeS eft mi{cricordia,ex immutabili eledidriis propo-

{ìto,Spiritum Sanòlium, etiamin triftibus lapfibus, à fuis non prorfus au-
fertjnec eoufqjeos prolabi fìnir,ut gratia Adoptic5nis,acIuftifìcationisfi:a-
tu excidant, aut peccatum ad mortem,riveinSpiritumSàn6ì:um commit'
tanr, de ab co penitus deferti, in exitium ^rternum (cCq praecipitcnc.
VII.
Primo enim in iftis lapfibus cònfèrvatin illls fènien illud fuum immor-
tale, ex quo regeniti fant, ne illudperear aut excutiatur. Deinde pervcr-
bum &; Spiritual & efticaciter renovat ad pcenitentiam,

fuum, eos certo
ucdjadmiflis peccatis ex & fccundum Deum doleanr, remifsio-
animo
nem in fangaine Mediatoris, per fidem, contrito corde, cxpetanr, & obti-
neant, gratiam Dei reconciliatiiternm fenciant, miferationes per fidem
eiusadorent,ac deincepsfalutem fuam cum timore tremore ftudiofius &
operentur. »
Vili.
Ita non fuis mcritis, aut viribasj fèd ex gratuita Dei mifèricordìa
id ab-
NATIONALIS D ORD RE CPiT AN^. .^7
jd pburtètit, ucnecrotalitei-fide&granaexcidant,necfìncllitcr 'mhpGbus
juadcant aut pereant. Quod quoad ipfosjiion tantum facile fieri pofier,
ièd&indubiefieret; rcfpeòtuaiitemDei,fieri omninonon Dotclì: : cuiii
necconfiliumipfiusmutanjpromiiììoexcidere, vocatio fccundum pro-
pofitum levocari, Chrifti mentum,inLerceflìo,& cuftodia irriu rcddi^nee
Spiritus Santli obfignado fruftrànea fieri, aur deieri pofstc.
IX.
De haceleótorum ad'fàlatem cuftodia, vereque fidelium in fide pcrfè-

Verantia, ipfi fideles certi efTe pofilint, &: iunr,pro mcniurafic;lci,oua certo
credunt le elTc & perpetuo manfuios verafic viva EccIcÌkt incmbra^habcrc
remifsionempeccatorum,& vicam Êternam,
-X.
Àc proinde hsec certitudo non cft ex peculiari quadam rcvelatiohc,

prceter aut extra Verbu fa6ta,{ed ex fide promilsionum Dei, quas in Verbo
Tuo copiofifsime in noftrum lolatium revelavitrcx tcllinionio SpirittisSan-
Bi teflanùscmn Sprìtu no^ro rlos effe Deifilios C^ ÌMredcs. Rem. S. 1 6. Dcniq uc
ex ferio &: fanòto bonû confcicntiê & bonorum opcrum ftudio. Atquc
hoc folidc obtinenda: 'vigoria; folatiòjiSc infallibili ctternar glorirc arrha, fi
in hoc mundo Eledi Dei deiì:ituerent;ur,omnium hominum c^^ni mifcr-
rimi,
xi, •
Interim teftatur Scriptura fideles in hac vita cumvariis carnis dubita-

tionibusconjlidali, & ingravi tentationcconfliiutos, hanc fidci plero-
phoriam,ac perleverantia;certitudinem,non femper fentirc.Verum Dcusj
Pater omnis confolationis , fiipra yires tentari eos nonfnit^ fidcum tentatìonè
p'-^fìat e-vÀpanem. i. Cor. io. 15. ac per Spiritum Sàiidìiim peiìcverantì^ cer-
ticudinem in iifdem rurfuiii excitat.
XIJ.
Tantum àutem abcil,uthxc perfeverantia^ceirtitudo, vere fideles fiiper-

bos,& carnaliter iecuros reddat,utè contrario humilitatis , filialis revcren-
HJE, veriE pietatis, patienti^ in oiiini luda, precum ardentium,confl:aritiàj

in cruce.& veritatis conicfsione, folidiquein Deo gaudij vera fit radix : &
confideratio iftius benefici] fitftimulus ad fèrium& Continuum c^ratitudi-
nis&bonorumoperumexercitium; utex Scriptura: teihmoniis& Saii-
ôrumexcmplis conftat,
Nequectiamin iis, quiàlapfuinftaurantur, lafciviani aut pietatis in-

curiam procrear rediviva perfeverantiìE fiducia^ fed multo majoremcu-
ram,de viis Domini follicite cuflodiendis, qua: pra:parara: funt ut in il- ,
lis ambulando perfèverantix fus certitudincm retineant, ne proptcf

% i paterna:
f
iGS ACTASYNODI
paterna^benignitatisabufum propitij Dei facies, (
cujuscontettiplatiopijs
vita dulcior,rubc!u6bio morte acerbior) denuoabipfis avertatur;, Scficin

graviorcs animi cruciatus incidanr.
XIV.
QuemadmodumautemDeoplacuir, opus hoc fuum grarias perpr^-
dicationem Euangciij in nobis inchoare, ita per ejuldem aaditum, leólio-
nemjmeditationem,adhortationes,minas, promifla,necnon per ufurnSa^
cramentorum,illud confervat, continuat, & perfìcit.
XV.
Hanc de vere credentium ac Sanótorum Perfeverantia, eju/que certitu-
dine, do6trinam, quam Deus ad nominis fui gloriam, & piarum anima-
rum folatiimi in verbo fuo abundantillìme rcvelavit, cordibufque fidclium
imprimiti caro quidem non capir, Satanas odir, mundus ridet, imperiti 8c
hypocritx inabufum rapiunt, Spiritufque erronei oppugnante fed Spon-
fa ChriftijUt inceftimabilis preti) thefaurum,renerrime femper dilexit, &:
conftanterpropugnavit:quod ut porro faciatprocurabit Deus, adverfus
quem nec confìlium valere, nec robur ullum pra^valere poteft. Cui foli
Dèe, Patri, Filio, & Spiritui Sando, fit honos & gloria in fempicernum.
Amen.
"KEIECT IO SRRORFM. CIRCA

"DOCTRINAM
DE
PERSEVERANTI
SANCTORVM.
A
Expofita doótrinaOrthodoxa^ Sjnodus
rejicit Errores eorum,
I.
QVi docent, Perfeyerantiam '-vere fìdelmm^ non eê ejfeBum SleBìonù^ aut
donum Dei, morte Chnfii partum,Jèd ejê conditionem novi fcederij pai? homi-
ne anteJHi Elelìionem ac luflificationem ( utipfi loquuntur j veremtoriam, libera
yoluntateprxjìandam. Nam Sacra Scriptura te{larur,eam ex Eleòìionc (èqui,

oc vi mortis, relurreòbionis & intercefiionis Chnfti Electis donari. Rom.
II. 7. Elenio affecuta efl, reliqui occalluerunt. item Rom. 8. 31. ûi proprio Filio
non pepercit, Jèdpro omnibus nobis tradidit ipfàm, quomodo non cum eo nobis omniA
àonubitì îsintentabit crimma adyerfusElecìosDeiì DeuseUpOuiiufiificat. ûis
eft qui condemnetì Chriflm is efi^qui mortum ejì^tmo qui etiam refàrrexit, qui etiam
jedetad dexteram \Dèip qui etiam mtcrcedit prò nobis . <ûis nosjèparabit a dileîO'
ne Chnjìi?
II.
Qui docenty Deum quidem hominem fidelem fùffiàentihus ad perjèyerandum

njivibiis infiruere ac paratum eas in ipCo confèryare
fi otììcmm faciat:
, ejjè
,
pojìtis
^
Natio NALis dordrechtan^. z-t^r^'
tojttù tamen tltii omnibus, qu<z ad perjeyerandum in fide necsjfaria fimt, quaaue
Deus ad conjèrvandam fidem adht'oere yult, pendere Jemper a yoluntatis arhì-
H^c enim fentencia Inanifeftum Pe-
trio,utpérJèverety'VeÌnonperfiyeret.
lagianifinum continet: &:homines, dum vultfacereliberos, facitfacri-
legos, centra perpetimmEuàngelicxdodrin^ conicnfum, qua: omncm
gloriandi materiam homini adimitj & huius bcncfìcij laudem foli di-
. vinas gratia: tranfcribic : & conxra Apoftoliim teftanremrD^w;? effe qui co7i-
firmabtt nos ufque infinemmculâtosin dieDomini nofìrijefit Chrifii. i. Cor. i. 8.
HI.
Qui de cent. Vere credentes 6^ regehitos non tantum pòfie à fide 1ufi/fican-^
te, item'gratia^ filutetotaUter O* finaliter excidere,fed etiam reipja non raro ex
ijs exadere,atqtie in (Zterfium perire. Nani \\itc opinio ipfàm l'ultifìcationis ac
regenerationrs gratiam, & pcrpetuam
cuftodiam irritam rcddir,
Cliiiili
centra diferta Apoftoli Paùli Verba, Ro'm.5. <):SiChrifiiùpro nòhùmortuus

efi, quum adhuc ejfemhs
peccai ores, mtdto i^tur magù , iam jufiificati in fanquinè
emsyfiryabimur per ipfiim abira: Et centra Apollolum Tohannem,Ioh. 3, 5».
Omms quinatus esìex Deb, mn dat operam 'peccato: quiafimen eius in eo manet.
fjecpotefi peccare, quia ex Deogenitusefi; Nec non centra verba lefu Chri-
fti. Io ha. lo.-zS. z^.Ego<-uitam.<cternamdo oyibusmepf, 0^ non peribunt in 4:-
ternum, nec rapiet eoi quifquàm dejnami mea-, Vdtermeus, qui mihieas dedit, ina-
ior e
fi omnibus, nec uUnspotefi
eas rapere de manu Vatris mei.
IV,
,
Qui dccentyVerefideles acregcnitos pojfe peccare peccato admQrtem,yelinSpU
Quum idem Apeftelus lohan.cap. 5. peftquamverf 16. 17.
ritmi Sancì'um,
pcccantium ad mortem meminijGJet, &pro iis orare vetuilTet:, ftatim verC
iZAnhmn^zv. Scimusquod quifiiuù natus efi ex T>co, non peccat {ncvt\v>Q iWo
"peccati genere) fid qui genitusefi ex DeOfConfiryatfiipfitm, ì^ malignuj iUenon
tangit eum.
V.
Qui docent, NuUamcertitudinem futuraperfiyerantìeehaberiùojp in hac t//-

ta, abfquefieciali reyelatione.l' cTha.nc enim dodtrinam vere ndelium folida
cenfolatio in hac vita toHitur, & Pontificiorum dubitatio in Ecclefìam re-
ducitur. Sacra vero Scripturapaffimhanc certitudinem, non ex fpeciali &c
cxiraordinaria revelatione, (ed ex preprijs fìliorum Dei fignis, & conftan-
tifsimis Dei promifsionibus Imprimis Apeftelus Paulus, Re. 8.39.
petit.
JûUa res creata potefi nosfiparare a charitate Dei, qua eU in Chrifto Jefiu , Domino
nofìro. Et Johannes, Epift. i. cap. 3. 34. ûifiryat mandata eius,in eo manet,
ille in eo: t^pcr hoc noyimus ip/ùm in nobù manere^ ex Spiritu, quem dedit nobù.
VI.
Qui docent, DoSirinam de perfiyerantia acjalutis certi tudine, ex natura ^

indolefia,efie carnùpulyinar,i^ pietati, bonis moribus, precibus alijfque fianEìii
^xercitijsnoxiam: (ontranjero de eadubitare^ cjfe laudabile. Hi cnini demon-
Z 3 ftrant
1
.70 -
ACTA S YN OD
ftraat fé eflìcaclam divinai grana;. Si inhabitantis Spirirus S. operationem
ignorare; & contradicunt Apoftolo lohanni conrrarium dilertis verbis
affirmanti, Epift. i. Cap. 3. z. y. DileBimet, nunc filij lêi fumks^ feànonàitm.

fatefa£ÌHm ejl idquoderimm. Scmus mtemfore, ut quumipfèpatefaûs fuerityfl'
gniles et jlmUs, quoniam <x;idebimùs eum , fìcuti efl. Et qùìjqmshahet batic êmin
eo, mnjìcat Jèipfimy ftcut <& ille ûrm efl. Hi prxterca SanólorLim tam Vcté-
ris quamNovi Teftamenti exemplis redarguuncur, qui licet de lùa perlè^
vcrantia Se falute effent certi, inprecibus tamen,alijfque pietatis èxercitijSa
ailidui fuerunr»
Vii . .. ,;
Qui docent, Tidem temporarìorum àjuflificante t^/àivificaftde non differre^
7nflfola, daratione. NamCliriftus ipfèMatch. 13. io. &; Lue. 8. 13. acdein-
ceps, triplexpra^tereaintertemporarios & veros fìdeies difcrimen mani-
fefto conftiruir/quumillos dìcit {^m^Xi recipere in terra perroÌ3,hos in
terra bona, fcu corde b'ono : ilÌos carerc radice, hos radicem firmam ha-
bere: illos fruòlibus efle vacuos, hosfru6lum fuum divcrfa menfurà, con-
ilanter feu perfèveranter, profcrre.
VIÌL
Qui docent, "Ùôn ejfe ahjurdum, haminem priore regeneratlone extinfiay itéi-
rato, imoflepius renafci. Hienim perhanc doólrinam negant feminis Dei,

perquodrenafcimur,incorruptibilitatem;adverrusteflimoniumApoftoU
Petri, Epift. I. cap. li 13. Renati non exjèmmecorrufttbilijjèdmcorruptibili.
Qui AoQthX.jChfiflt4m mnquam rogajfepro infalUhili credentìu^ in fide Per-'
fèyerantia. Contradicuntenimipfì Chrifto, dicenti, 'Luc.^^.y^•Egoroga^^

Et EuangeliftjE lohanni, tcftanti, loh. 17»
iîpro te,êtrej nedeficiatfides tua :
Ghriftum non tantum prò Apoftolis, fedetiam prò omnibus, per fèr-
20.
monem ipforum credituris, oralTe: verf 11. Fater SanSle/onfewa eos in nomi-
7ie tuo : Et verf 15, Non oro ut eostollas è rnundo,fèd utconjeryes cos a malo.
ri:.;;. CONGLVSIO.
"
Atqile lìxc cft pcrfpicaa, Gmplek, 6c ingenua Orthodox* de qtiinqiie
Articulis in Belcîocontroverfìsdoótrinar declaratio; & Errorum, quibus
Ecelefix'BelgicT aliquamdiu lunt perturbata:, reieólio. quam Synodus ex
verbo Dei defumpram & Confefsionibus Reformararum Ecclefiaruni
,
coni'entancam elTcjudicat. Unde liquido appareteos,quos id minime de-*

cuir,citra om.nem vcritatem,iEquitatcm,& charitatem,populoineulGatum
voluiCe,
Voctrinam SccLfarum 'êformatarum de Vrtsdeflinatione (s^ ànnexvs cica-
fìtthus ,
proprio quodam qenio atque impulfit , animos hominum ab omni Reta-
te 0" reli<iiQne abducerc. JLffe caruù is^ Diaboli puhinar , arcemque Satanx, esd
qua, omnibus infìdietur^pìurmosfauciet^C^multostum defperationù^tumfecuritatìi

. jaculis
NATIO N'ALI S D O RD.RE C HT A N^; jyi
ptèhlM [ethaliiercenfigiìit: Eandemfacere Têum autorem peccati , injuflum, Tyran-
huM-, Bfypocrh'am-^'necaiiud e/Jàqham mtej'polatiim Stoicifnuni, SManicheipnunjy
Libertinifinum, Turcifmum: Sandsm feddere hommes carnaltterJècuros,quippe exea,
.ferfuAfosElechifumfduti^qmmodvcunque yhant, "non ohejSey ideoq'ue eos fecure a^
trocijjìma qttièqitefieierapojlè perpetrare : Repròùù ad fàlhte?n nonprodejjè; fi yel
^)fiHiìii Sancì orum opèra'verefecenrtt Bademdoceri Deitm tiudo puroque 'T/olunt^'
:
kfs drhitnoy abfqas omnì uìlim peccati rejêUuyyel intmttt ^ maximam mundi par-
temadacternam damnatìanem prdideUmajSe <is* creale: Eodem tiiodo, quo eleSìio eB
fo}7S(^ cAMJptfideiac honorum operum^ reprobatiìyneme'ljè cauffàm ìnjìdehtatù ^
impietatà ^MuUùsfìdelmmìnj'antes ah uherihus
: matrum mnoxtos ahripi^ tyran-
fìice hi gehennam pTiScipitari, adeo ut ijs nec Baptijmiis, nécEccleJix in eorum Baptip
mopreces,prodc(Se queant. Et qua: eius generis fune alia plurimajquas Eccle-
»ri£E ReformatcE non folum non agnofcuhr, fcdetiam roto pectore dete-
ilanrnr, Quare quotquot nomen Servatoris noftri Icfu Chrifti pie invo-
cant, eos Synodus hcec Dordrechrana per nomen Dbmini òbteftatur, ut
dcEcclefiarumReformararumfide^nonexcoacervatis hinc inde calum-
hiis,vel etiam privatis nonnulloru,rum Veterum^tum Recentium Doóbo-
i-ura didisjixpe edam aut mala fide citatis, auccorruptis, &inalìenum
•fenrumdecordsjfed ex publicis ipGrum Ecclefiarum Confe{ììonibus,& ex
ìiac Ordiodox^ doclrina; declaracione, unanimi omnium &iinguÌoruni
jcocius Synodi mcmbrorum confènfu firmata
,
judicenr. Calumniacores
deinde iprosferio monet,viderintquam grave Dei judicium fint fiibituri,
quicòniì:atotEccIefiarùmConfe(Iiones,falfumte{liraoniumdicunr,con-'
Iciencias infirmoruiVi tUrbanr, muJdfque vere fidelium focieratem fufpe-
tftam reddere iatao;unr.
Porremo hortatùr hxt Synódiis òiniies in Euangelìo Clirifti Symmy-
ftas,Llt in hujus doctrin^ pertradione , in S cholis atq; in Ecclefiis,pie & re-
ìigiofe veiTenrur, eàm tum linguajtumcalaTno,ad
nominis gloriamj divini
vita: ranctiratcm, &:confternacorum animorumjfolatium accommodenr,
cumScripturaiecundum fidci analogiamnon folumfèndant/ed etiamlo-

qaantutj à plirafibusdenique ijs omnibus abftineantjquÊ pra:icriptos no-
bis genuini Sandtarùm Scripcurarum fenfus limites excedunt, & protcrvis

(bphiftis juftam anìàm pra^bere pofsintjdodtrinam Ecclefiarum Reforma-
tarum fugillandi aut etiam calumniandi. Fiìius Deilefus Chriftus , qui
,
addextram Patris fcdens dat donahominibus, fànólificet nos in veritate,

eosquierrantadducatad veriratem, calumniatoribus fanse doótrina: ora
obftruat , & fidos verbi fili Miniftros Spiritu Sapientias & difcretionis
inftiuar, ut omnia ipfi^rum eloquia ad gloriam Dei,& ^dificacionemau-
ditorum, cedant. Amen,
Ita noS fentire & judicare, lìianiium hoftrarum fub-

fcriptionc tefì:amur>
toÌMnnes Bogermannui , Pasior Ecclcjtx LeonjcrdienfiSyó' Synodi trdfes. ìa.cohus'Rù^

ZandU'S, Pytfior Mcclcfì^ A mftelodamenfis, dr Pr^fidk Ajfejjòr. Herrmnnw Faukelitn, Pajlor
Z 4 Ecclefm
t-Ti AlCTA SYNODt
Efckp ù^'tìddelhur^gcnftsyé- Pr&ftdU Ajjefor. SehaHUnm Damman, Tapr Ecctejtx ^lO^
fhanienfts, ò" Synodi Seri I/a. Fepti Mommiu-s, Papr Ecclefu Lcydenfn é- Synodi ,
Scrikii. ...
EX M A G N A B R...I
XA NN I A,
Cècrqìu^y "Epfcopu LandAvcnfis. lohmnesDu'Oenmnus, Prefhyter: Do^ór ac Sucri

ThcAo'ZU piihlicus Profcfforin AcAdemia Cantabrigienjì, dr Collegij àegin&Us ibidem Trsfes,
Samuel FFarditSyPrefhyter : SS. Theojogia Doôr, Archidiaconus VAuntonnenjìs,ò' Collcgiy
Sidfieyxni in Academid Cantabrigienjì Prsfectus. Thomas Goadns , Prefhyter: SS. Theo-
Aoqht Doôr, Cathedralis Eeelefix Pattìinx LondinenfisPr^centor. Gudterus Bctkanqnal-
lits, Scoto-BritanntiSy Prefhyter, S. Theologtx BaccdxurcHS.
EX PALÀTÌNATV'
E L E CT GRAL r>
\J{hral)amtis Scidtetits, S. Theoìogia TtoEior & Profefor in \^cademia Heydelhergenjt

^.iidns To(fa.nuiyS.Theolo(iix. Docfor,ck Conftliaritis in SenattiEcclefiaUico inferioris Palati'^
Uittus. Henricus Îting, S. Theologis. Docìar:, & in K^cademiit Heydelbergenjk

Profejfor
EX H A S S I A,
Gidrém Gr'ucigeryS. TijcologixDocfor, fro'fefor, df^ro tempore Pelfor Academiê Mar^

piir<TenfiS. Paiilus Steiniu-s, Concionator AtdicU'sdrS. TheologÌ£ in Collegio 2{obilitatii
t^deìùhico CÎauritiano Profefor Cafellis. I)aniel<^ngelocrator,Ecclcfu CMarfurgenfis
Pasior à"vicinarum adLantim & òìEderam Stipenntendens. Podolpbiis Goclenius, Se-
mori PhilofophiA P lineris in ^^cademia CMarptirgenfì K^ntecefor frimarim , &nunc Hè\

tanm.
fe X HE L V E T t Àj
loannes Tacohus Preytingerns, Ecclefdi Tigurtna Tajlor. Uì'farciis Rtttimeyérus, S. Theo^
lorriji Docfor &Eccle]Ì£ Bernenfs Mtnister. Sehaftianus Beckins, SS. TheoÌBgixDoBor,é'

lìovi Testameìitt Profefor in Academix Baftlienjì, ihidemque Facultatls Theologica Decd-^
ntùs.' vP'oiganTHS Mayerus,SS. Theologi.xDoflor ì Ecclefd Bafleenjìs Pasior, Johannes
Conradus Kochius EccìefìA Scaphuftanx Ministeri
A C O RRES PO ND È NTI A,
•WEDDERAVICA,
Johannes Hcnricits Alfedius , in lllusiriSchoUNa[fo'vic.t-,qu£e[l Herhornx, Profejfor or-
dini arius. Geor(rius Ea.bricius, Ecclefu VFindecccnJìs in CoPtitatii Hmnovico Paitar é"
l'icinariitif Infpeclor.
EX REPVBLICA ET ECCLE-
,.:;., SIA GENEVENSI,
ìomnvs DeoditnSyinEcclefia Gene'venfi Paflor^é" in eadem Schola SS. Thcologt£ PrO'
fcfor. TheodorUS Tronchinus, divini verbi Minifer in Ecckfia. Gencvenfi, ò" ibidem'.
SS. Thcologi.c Profcfor.
EX REP LI ELICA ET ECCLESIA

"" M N
'
B R E E 5 I,
CMatthias Martinins, lllttslris SchoU Bremenfis Re cior, cf in ex 'Divtnarum litterarum

Trofejfor. Henricus ijfclburgh, S. TheologÌ£ Doclor, in Bremenjt Ecclefia adB. Virginisjefc
Chriflì/cr'vuSyin Schola Novi Te(lamenti Profejfor. Lndovicus Crocius,S.TheologÌ£ Doclor^
Ecdèfi£ Brcmenfs ad S.Martmi Pafor,é'in lllmlri Schola Vcteris Tefamenti c^' Philofofhitx.
praciicA Profclior.
EX
NATIONALIS D OR DRE C HT AN^. k^j
EX REPU ELICA ET ECCLESIA

E M D A N A,
Daniel Bemardus Eilshemius , Emdanx Ecclefu TaUor Senior. Ritziits Lueas Cri-
tnerfhemius ì Bmhdan£ EcclefuPa.Hor.
SS. THEOLOGI^ PROFESSO-

RES BELGICI,
Johannes Tolyander -, SS. Theologix Doófor , atqite in ^^rademia Leydenjì Profefor,
Sihrandm Lubkertiis, SS. Theolegì£ Dall'or -, (jr Profcjjor in^Âcademia. Frijìormn. tran-
Gomuriis, Sacrofanft£ Theologits. Do fior, é^ Profejforin KÂcademia. GronincrA ó'
ciJcU'S
OmlandÌ£. K_Antonius Thyfms , ficr& iheologiiz in llltiÙri Schola Ce Uro -Ve lavica , qua
est Hardervici, Profefior. K^ntonim VVaUws, PaHor Ecclefu CMiddelbiirgenfis, & ex
eiufdem urbis Jlltijhi Schola interTheologos ad SynodiimevocatHs.
EX DVCATV GELDRI/E ET
COMITATV ZVTPHANIENSI,
Gulielmus Stephani, S S. Theologim. Doctor, cf y^rnhemienfis Eccleft£ Paflor. Ellardm
à (Jìichen, Ecclefu Hardrovicena Pa'sior. Johannes Boutllet, PaHor EcclefiA VVarnsfelden-
fis. lAcobus Verheyden, Senior Ecclcjìa Tiovtomagenfts, cr SchoU Reclor.
Balthafar Lydim, M. F. PaflorEcclcfut Dei in urbe Dordrcchto. Henrìcm K^rnoldi,
Ecclefialtes Delphenfis. Gifhertm Voetius-, Ecclejìx HetifdanA Pajlor. K^rnoldiis tJMU'
Jìtis ab Holy-, Eaillivits Snyd-Hollandia, Senior Ecclejìa Dordreditamn. Johannes de Laet,
Senior Ecclefu Leydenfis.
PaHor Ecclefu Amstelodamenfts. \_AhrahamHS aDorefaer, Vasior
JacobtisTriglanditts-,
Ecclefu Enchufan£. Samuel Bartholdus-, PaHor Ecclefu Monachodamenfis. The odorus
Heyngiusy Senior Ecclef£\^mHelodamenfs. Dominicus ab Heemfkerck , Senior Ecclefu
KylmHelodamenfis,
EX ZELANDIA,
Godefridus Vdemannus, PaHor Ecclefi ZiricTând. Corneliiis Regius , Ecclefui Goefan&
Pajlor. Lamhertus de Rijcke, Ecclefu BergiômianiX. PaHor. lofias Fofbergins, Senior Ec^
clejìx Middelburgenfs. Adrianus Hofferus,'urbls Ziric7^£ Senator, di' Bcclefuihidem Senior.
Johannes DibbeTûs , PaHor Dordracenus , Synodi Orthodoxx. Vltrajeciins. Deîttatus,
K^rnoldus Oortc ampus,Ecclefu AmersfortianA Paflor.
EX FRISIA,
Tloren tiUS Johann is ChriHicrucifxi ServusinEcclefa Snecana. Philippns Danielìs
, Jefu
Eilfhcmius-, Paflor Ecclefu Harlin^cnfìs. Kempo Harinxma a Donia , Senior Ecclef£ Leg»
'verdienfis. Tacitus ah Ayfma, Senior Ecclcf£ in Buirgirdt , Htchmm, Hartvvardt. &
EX TRANSISVLANIA,
Cafparus Sibelius, Paflor Ecclef£ Danjentrienfis. Bermannus VVifcrding, EcclefA
Hieronymus Vogelins, Haffeltan£ Ecclef& Paflor-,
Szi'vollan£ in Evangelio Chrifìi MiniHer.
Umpore demtationn inferviens Ectlefu Orthodox£ Camênft. Johannes Langins, Eccle-
fajles
^
^274 • !A'C T A S Y N O D I
fush's FdknhonjÌAntu. VVilhelmus a Broickhnyfen tea Boeme, tanquam Se>mr,deputd^

tus, Johantics a Laux-vick^tanquam Senior deûtatus.
EX CI VITATE GRONIN CENSI

E T O M L A N D I I S,
CorneUtis HilUnius, Ser^m lefn, €hrisir: in Ecdefia Croninganit. Georgius Placins, Pa^.
fior Ecckfiis. Av^ngadamnonenjìs. VVolfgangivs Agricola-, PajtorEcclefu ÌedHmants..VVi(i^-
boldiis HomcrnSjEccleftx MidinjoldanA Pit'stor.Eghertns Halhes, Ecclcfix. Groninganti Senior;-
Iglunnes Jx/ifeUert, Senior Ecclcjìx StedtaTianA.
EX D R E N T I A,
Themo ah Ajfcheherg, P'asior Ecclefi& Mepfelenjìs. PniroclusPômelingius, Pajlor Ecclejì»
B-htiincnfis.
EX E C C L E S II S G ALE O-B E L G IC I S,
\
Dun'iel Coloniusy PaHor Ecclefia Leydenfis-, & Regens Collegi) Gallo-Belgici ìnAcademik
LeydcnJì'.Ioannes Crucins, PaBot EcclcfiA Haerleìnenfis. Ioannes Doucher-, Pajlor EcclefiA
EÌijfmgcn£. leremias de Pours , Ecclefi£ Gallo-Belgic£ Middelhnrgenfis Pasior. Everardtis
Beckenis, Senior Ecclcfu Gallo-Belgic<£ Middelburgenfis. Petrus Pontamts, Senior EcelefiA
Amsielodamerifts .
Vi^c omnia de Qui nque Dodrina: Càpicibus Controverfìs fupra coh-

prehenfis, iraelTegellajteftamur, Illaftrifsimorum ac Pra:poten-
tum,D D. Ordinum Geneialium ad hanc Synodum Deputati^
manuium noftrarum fubfigiiatione.
EX G E L DRI A,
-Mr^rtìnm Crcgorij, D. Confdiarim Buc^Lttts Celdrix, dr Comitatus Ziinhanìis. Henrìcit^

%'an Ejfe>h Couidianm Ducatm & Cowitatm Zut^hani£.
Geldris-)
EX HOLLÀNDIA>
VT'.-ilravm de Brederode. Hugo Mnys "van Holy. lacobus Boelirn. Cerardns de NieH'f
turch,
EXZELANDIA,
Syf?ion Scotte Con [ìli ari :ts dr Sccretarius Civitatis Middelb::rgcnjìs. laeobus Carnee, Or
dinitm Zekndi& ConJÌUrim.
EX PROVINCIA. ULTRAIECTINA,
jPrederieusvanZuylcnvanNycvelt. T'Filhelmusvan Hardevelt,
EX FRISIA,
P.rnelltiiahÀylua, Ordfnim Frijìx Confiliarius, OrientaUs Dongrìx Grìettnmmis. Eme^
pts abliarinxma Confdiarini f rimar ius in Cuna Provinciali Frijì.i.
EX T R A N S I S VLA NI A,
Henrictis Bagcn.
EX
NATIONALIS D,OR,D RE CHT A Nl5i; 175
EX CIVITATE GRONINGENSI
ETOMLANDIJS,
Hièronymus jfhrants. I. V. Z>, Bdzardus lacehus CkntaStedim.
Et lUuUnhusnc K^mfVtîmìs p D, Delegatìs a Secretk^ Daniel Heyniìus,
Sefsione Centefima TriVefima

^ féptima, s e s s:
A Cxxxvii,
5CXIV. Aprilts :, Die M-ercurij ant&

meridiem,
ABfolutisliunc inmodum ijs quaefìêdarent ad dodrinam,pra:Icda eftjudicij Sy-

nodici de Rcmonftrantibus formula: Eoruminprimis, qui ad hanc Synoduiii
Citaci contumacia^ crimine fctotiesobftrinxerant. Qua de re audita funtjudicia.
Sefsione Centefima Trigefima o6tava, c^xxvni;
Eodem Biepoft meridiem,
j-jOrmulà fùperi?Dr ex fingulorum fuftragiis paululum immutata, dentiò pracleda,

Jl tandcmquc omnibus eflapprobata :niii quodinter exteros eflcnt, qui quarftiones
illasperibnaics,extrajurifdi6T:ionemfuamefre, exiilimarent. Cujus formula; ho e
fcft exeraplar:
S E N T E N T I A
S YN OD r,
Remonftràntibus^
EXplicata haótenns , & aflerta, per Dei gratiam , ventate

,'
errori-
bus rejedis , &: damnatis , abflerfis iniquis '
calumniis j Synodus
hxc Dordrechtana (quxipfì porrocura fupcreft) {èrio , obnixe, & prò
autoritatc , quarn ex Dei verbo in omnia fuarum Ecclefiarum mem-
bra obtinet, iri Chrifti nomine rogar, hortatur, monet, atque injuno;iC
omnibus & fingulis inFoederato Belgio Ecclefìarum Pafloribus, Aca-
demiarum, & Scholarum Dodoribus, Reóloribus, &: Magiftris, atque
adco omnibus in univerfum, quibus vel animarum cuta, vel iuventu-
tis difciplina eft demandata, ut miflìs quinqùe notis Remonftrancium
Articuiis,
'^7^ A e T A S Y N Ò t) ì
Aiciculis, qai & erronei funr, 6: mera crrorum latibula, liane fànam veri-
tatisfalutaris doólrinam, ex purifsimis verbi divini fontibus hauftam, fin-
ceram & inviolatam,pro virÌDus& munere fuo, confervcntnllam populo
&: JLiventutifidelirer &prudcnterproponant & explicentiulumq,' eiiìsfua-
Virsimiim arqiieucilirsimum, tum in vita,tum in morte, diligenter deck-
rcnt: crrantes exgrcge, fècUs {entiences, &opinionum novitare abreptos,
veritatis evidcntia manfuete erudianc, quando dee ipfis Deus refipilccn-»
fi
tiam, ad agnofcendam veritatem: utfaniori menti redditi, uno Spiritu, o-

re, fide, Charìtate,Ecclcfi;e Dei,& Sandlorum communioni, denuc acce-
dant; atque tandem coalefcat vulnus Ecclefi^ & fiat omnium eius meni*
brorum cor unum &animaunain Domino.
At vero, quia nonnulli è nobis égrellì, fiib titulo KcmonJIrantÌHm,{qu'oà
nonìen Kemotjfirann'Am ut & Contri RemoNfrantium , Synodus perpetua ob^
ìivione delendum ccnfetjftudijs & cónfilijs privatis, modis ilicguimis, di-
fciplina& ordine Ecclefis violato, atque Fratrum fuorum monitioni-
bus & judicijs contemptis, Belgicas Ecclefias antea florentilljmas, in fide
&:charitateconjun6li(simas, inhisDoótrinêcapitibus, gravite!" & peri-
culofe admodum turbarunts errores noxios & vetcres revocarunt, & no-
vosprocuderunr,pubIice&privatim, voce ac fcriptis, in vulgus fparfe-
runt,&: acerrime propugnarunts Dodrinam, hadenus in Ecclefijs rece-*
ptam, calumnijs& Contumelijs enormibus infeòlandi, nccmodum,nec
. finemfecerunt '
fcandalis, diflidijs, confcientiarum fcrupulis, & exagita-
tionibus, omnia pafsimcorapleVerunt: qua: certe graviain fidem,incha-
ritatem, in bonos mores, in Ecclefiê utiitatera & paccm, peccata, cum in
tiuUo. hoiiiine toleràri iuft^ pofsint, inPaiì:oribus cenfura {èvenfsima ab
omniasvoin Ecclefiaufiirpata, neceflàrioanimadverti debenr- Synodus,
invocato Dei fanéto nomine, fijaâutoriratis ex verbo Dei probe-confcia,
omnium leîtimarum, tum Veterù,tum Recentium Synodorum veftigijs
infiftens, & Illuftrirsimorum T^D. Ordinum Generalium autoritate m.unita,
Dec!arat atque ludicat, Paftores illos, qui partium in Ecclcfiaduòlores,&
crrorum doòìores fefe pra;buerunr,corruptsereligionis, fcifTê Ecclcfiaru-
nitatiSjSc gravifsimorum {candalorumjCitatos vero ad hanc Synodum,in-
tolerclnd.Tinfupcradverfusfiipremi Magiftratusin hac Synodo publicata
decreta,ip{amquehanc venerandamSynodum pervicacia reos & convi-
dtos teneri. Quas ob caufas,primo Synodus prardidlis Citatis omni Eccle-
fiaftico munere tnterdicir, eofque ab ofiìciis fuis abdicar,& Academicis
fun6tionibus ctiam indignos efìe judicar,donec per fé: iam refipiicentiam,
di6tis,fad:is,ftudiis contrariisabundeconprobatam, Ecclefia:fàtisfacianr,
5: cum cadem vere&plen.ercconcilientur, atque ad eius comraunionem

bonum,&totius Ecclefìcegaudiumuni-
recipiantur.-quod nos inipforum
ceinChrifto Domino noftro exoptamus. RcJiquosautem, quorum co-
c^nitio ad Synodum hanc Nationalem non devenit, Synodis Provinciali-
bus, ClaflibuSjo: Presbyteriis, ex ordine rccepto, commirtit: cûx omni

ftudioprocurentne quid Ecclefia detrimenti vei in pra^fens capere, vel
inpoiterummetuereporsit. Errorumiftorumfcétatoresipiritu prudenti^
diferi-
NATIONAIIS DORDRECHTAN^. xjy
difcrimiaent; refradiarios, clamofoSjfatìiolos, turbacores ,quam primum
officijs Ecciefidliicis, & Scholafticis, qua: fune furc cognitipnis &: ciira^j ab-
dicenc: eoque nomine monentur, uc liulla interjed:àmora,poJfl:acceptum
hiijusSynoiiiNacionalìs ludicium ,impecrataad hoc Magirtiauus autori-
tare, convenianc, nelentitudine maluminvalelcat&roboretur fexin- .
fìrmicace, & vitio temporum lapfos, vcl abrepcos , oc in Icvioribuè

forte h.r(ìrantes , atìt etiamdifTcntientes, moBeiì:os tamen . ìedatos , vi-
ta; inculpata:, dociles,omni lenitate, charitatis officiis
,
ad pacientia,
veram atqiie péifecllarn toncordiam cUm Écclefìa;, prcvocent ita tamen, :
iit diligcnter fibi caveant , ne quemquam ad facrum Minifterium admit-

tantj qui doótnnê Iiifce Synodicis conftitutionibus dfclarata: fubfcri-
bere, eamque docere rcculet netninem etiam retineanc, cujus mani-
:
feftadiflendonc, doólrinamhacSynodo tanto confenfu comprobata vio-

lati, & Paftorum concordia, Ecclcfiarumqué tranquilliras d.cnuo tur-
bati qucat.Prasterea Veneranda haec Synodus ierio monetEccieiiafticos o-
mncs cactus^ ut invigilent diligcntiihme \\\ greges fìbi commillos, o-
mnibus fubnafcentibus in Ecclefia novitaiibus mature obviam eant eaC- 5
quctanquam zizaniaexagro Domini evelIant;attendantScholis ScScho-

larumModeratoribus, ne qua ex privaiis fententijs & pravis opiniopibus
juventuti inftillatis, poftmodum Ecclefia; & Rcipubl. pernicies denuo
crcetur. Dcnique Illudridimis & Prarpotentibus DD. Foederati Belgi)
Ordinibus Generalibus, gratijs reverenter a<5lis, quod tam necejOTario &
opportuno tempore,affliótis &labentibusEccicfì^ rebus,Synódi remedio
clementer fuccurrerint probos & fideles Dei fetvos in luam tutclam rcce-
,
perint, pignus omnis benedidiionis & prjcfendx di vinsi Verbi ncmpe ip-?
{ìus ventatemi j" ìm fuJs ditiohibus fand:e & religiok confèrvatarh volue^-
rint: nulli labori, nallisfumptibus ad tantum opus pro.movendum & per-
fìciendumpepetcerint ? prò quibùs cximijs officijs ìargifîmam àDommo
& publice & priuatim & , ipiritualem & temporalem , rcmunerationem
toto peótore Synodus compreeatur, Eofdcm porro Dominos clemen-
cillimos obnixc& demifle rogar, ut hanc (àlutarem dodrinam, fideliflìmd
ad verbum Dei & Reformatariim Etclefiatum cònlenfùm à Synodo ex-
preffam in , Regionibus folam & pùbliceaudiri vclint& jubeantrar-
ftiis
ceant fuborientes omnes hacrefes & errores fpiritus inquietos &: turbu- ,
Icntos compefeant: veros & benignos.Ecclefìx nutritios ac tutores fèic'

probarc pergant : in pct fonas fupradiólas lententiam, prò jure Eccleiiafti-
co, patrijs legibus confirmato , ratarft efle velint , & autoritatis lua: adjc-^
«ftocalculo, Synodicas conftitutioncs immotas & perpetuas rcddant.
NOMINE ET IVSSV SYNODL
Damman,Sy)todi Scriha.
Sebaftiantis
Teftm Hommìus Ecclef: Leydenfis Pafior, é' Synodi Nat. ABMrìUé.
In tefiimomum Aóìorum, Daniel Heinfitu,
AA Acque
^f^ A C T A S Y N O D I
Atque hanc quidem fententiam Synodicam IlluftniT. ac Pra^po-

tentes DD. Ordines Getierales poftea approbamnt in hunc
módiim :
APPROBATIÓ
liluiìriffimorum ac Prêpotentum Dominorum Ordi-
num Gencralium.
Rdinei Generales Foederatiêlgij ^ Omnibus ^ qui h ape '-uifùriaut lemuri

^
fànt, Salutem. U^tum fdcmm 3 ^mm ad tollendcu trijles i^ fioxias lUtts
controyerfas , qux aliquot abbine annù cum magno Reipubl. detrimento^ pacii ^
Ecclejiamm verturbatione y exort£ Junt Jùper quitique notis DoEinnx Chrifiiandè
CapiiibuSy eorumque af)pendicibm , <uifiim nobùfuerit, ex ordine m ScclefìaDeiy

iùjaqueadeo Têlgica, antehac uftato , 'Dordrechtum convocare SynadumD^tìo-
nalem omnium EccteJìarumFoederatiBelgij } utqueiUa maxima cum frulla t^ Rei-
publ. emolumento celebrari pojpt , non /ine gravi molejiia, magni/queimpenps,
ad eandem expetiyerimtes &" impetraverimm complures prxjlanttfjimos , do[ìi(Jt~
mosy ''<3 celeberrimos 'Reformatx Ecclefìx. Theologos exteros , uti exprxdiSìiS Synodi
Decretorum fubjcriptione y pojl jingula doSirin^ Capita yidere efi .'Delegatis infu-
per ex Jinqulù Proymcijs adejufdem direciionem nojìrù 'Deputatis, qui in eadem

ab initio ufqtte adfinem prafentes curam gererent , ut omnia ibidem timore Dei, m
^ nSlo ordinef ex filo Dei <-verbo ,
fìncerai noflrx intenttoni congruenter , poffent
fertraSiari. Cumque pradiSla hxc Synodm Jtngulari Dei benedizióne

om~ , tanto
nium t^ Jtngùlorum i tam extaorumj quam Beigtcorum , confenfu ^ de pr^diSiis
minque DoSirinx Capittbusy eorumqUe doSìonbm jamjudicarit ^ nobifque conjiilits

^ confintientibui JèxtoMaij proxime praterito,Decrèta i$fententiam hifce prxfixx
promukarit : Nòs , magno f^ SanUo hoc opere [quale
ut ex optati fìuZtis ex
nunquam Reformatle nuiderunt,

antehac Ecclejta ad Ecclefiai harum regio- )
numredundare queàrit^ quandoquem nihdnobù (èque cordi O' scurii efi ^ quam^-
naSanSiijJìmiNominii Divini , quam conferyatio i^ propagatio ver£ Reformatjs
fhriflianéz Religione [quae fundamentum ejì profperitatù (sr 'Xnnculum unionk
ìoedér'ati'Belgij) quam concordia,ira»quillitas,^ pax Bccle/iarumi ftemque ecm-
fèrvàtio concordia c^ communionù Bccle/ìarum ,cpH<zfUnt in hifce regiontbus , ìsum

omnibus exterìs Reformatìs Eccle/i^Sy àquibus nbs feparare nec debmmm , necpo-
tuimus, Vijts, cognitis , e!?' mature exdminatù atque expenfìs , pradìtìo fudicio o*'
Sententia Synodi, ifia piene in omnibus approbavimiis , confirmavimus ^ ^ rata
habuimtis, approbamus^confirmamus,^ rata ÌTabemns per pritfèntes: Volentes ac
Jìatuentes, ut nulla alia DoSirina de quinquepradiflis do5irinj: Capitibu-s m Eccle-
fìjs harum regi&num dóceaturaut propagetur, praterhanc, qua pradiSìo ludicio
(ìt conformis atque confentanea ;

éMandantes atque tmper%intes omnibjts Ecclejìa-
fticis coetibuSy Scclefiarum éMmiJìris ^SacrofinSia Theologi£ ProfeJJòribHs i^ Docìo-

nbuSyCôlIegiorum Regentibus , ommbujque in uniyerjum C^Jìngulù, quoshacali-
quatenuf
NATIONAL IS DORDRECHTAN^. ^79
quatenm concernere qtieant aut attingere , ut in fiorum Minifìeriorum <^ funSiie^
num exercttto eadcm in omnibus fideliter (^r fìncere Jèquantur , ijjque con'venienter
fefe gerani. Vtque bonus noflriz intentioni piene ac per omnia ubtque pojjìt fatisfie-
r/, denunciamu-s ^ mandamus Ordini bus , Gubernatoribm y Deputata Ordi-
num^ Con(ilia,rìjS f£ Ordinò tt^ Deputata Pro'vmciarum Geldnê^ (!>< fpmitatm
Ztitpham£^ HoEandÌ£ t3 VFeflfrìjtSy Zelandu^ ^'ItrajeSìi^Fn/ì^y Tranffilania-,

Ciyitatis GroningtE e>* OmUndiarum, omnibufque alijs Officiarijs, ludicibm,iT lu-
Jìitiarijs , ut pnediSii j^dic/j Sinodici , eorumque qua inde dependenì , obfrya^
tionem promo'veant & tueantur, ac promoter ^ tuen e facia?ìt , adeo ut nullam tri-
hijce mutationem aut ipfì faciant^ aut ab alijs uìlo modo fieri pcrmittant : ..0uomam
ad promovendam Dei gloriam, fìcuntatem ^ falutem jxatmharum Kegionum,
tranquiHitatem t^ pacem Eccle/ìa,ita fieri debere judicamus. ASìum fiubnofiroSmì-
lo , Signatione Prafiiis, ^
fibfiriptione no[in Graphiarij, //affa Comitù , fectmdò
Julij^ dAnno miUefimo^fekcentefimo i^ decimo nono, Signatum erat,
1^. PloOS. vt
Et inferi lis.
Ex mandato prscdiaorum, Pripotentdro

Dominorum Ordinum Generaliuni.
Subicriptum : C fêyjfen
EraiqueJj>ati9 imprejjkm fradtBum S'tgilltAn
in cera rubra.
EademSeffione Confdfio duorum fratrum lohannis Geyfterani, Petri Gejr- &

fterani, Miniftrorum Rcmonftrantium, quorum alccr Alcmarians , altet Egmon-
dîna: BeclefìÊ Paftorem nupcr egerat , Deputacis Synodi Noort-Hollandia; fcri-
pro exr.ib ta, &
ad Synodum rranlmi/Ta, prxleda fuit, cum fumma deceftacio- &
ne i.b omnibus rcj .da atque improbaca, cum ex illa manifeftiflìmc apparerec il-
,
los fiib nomine Rcmonftrantium &l iub prartextu quinque Articulorum , horrcn-
,
das acque cxfecrandas Socini &

Anabaptiftarum blafphemias fovetc, înEcclc-
^sfuiS conacoseiTeintroducere, Eafìchabet:
ConfefTio lohannis Geyfterani Ecclefi^ Alcmaris

hupef Paftoris.
De Deitatè Chrifti.
DEclarAt quéicUm de hoc K^rtictilo doceri-, qu/t vera efefihi perfuadere non pofpt,
Dcminum lefum ab £terno DeumftilJe,fefe ititelhgere nonpojfe.
l» Script urA S. in-venirefe nonpoffe, iUudadfdutem credi tu necejfaritm effe.
Seperfenfi ià qu* ab aìiquibus de ijlo Articulofcribuntur , talta ea deprehcndìjfe, qti£ homi'

nemtarimmnbejl ut confimem t ut potius in contrariamfententkm abripknt.
chriJlumnoneJfeSeruAtoìemexjèfeyfèdexPatre. ,,
:
Aa, z Chrifium
i8o A C T A S Y N O D 1
Chriftum utramcjue naturam fuam accepijfe a Patre.

Deum ab aterno Deum effe, agnofcerc^ , an aatem ab Aterno fuertt Pater, ignù-
rarc-j.
Sluod Chriftus Pater eternitatls affeUettir;an non fit confideratione digntim , ideo hoc
dici, quia dternam vitam donat.
Ncque aliter feintelligere, quam Chrijlttm ,fuam qttam habet divinitatem , a Patre m
temfore accepijfe.
Capere Ce non pojjè , Chrijlum ab eterno Deum finjfe , aut illud creditti ad falutem
necejjariuni ejfe.
De Spirita fando.
'
Paten tpfum efe aterni Dei aternum Spiritum , fid an frofrie Jìt aternw Deus , ferci-
tere non pofe.
Declarat , aliud fihi non confiare, quam ejfentiam (^ ferfonam in Deo ; unum idemque
€(fe,fecundum fundamenta eorum , qui ifih&c ita defendunt. Vereri fropterea , ne fi fonai
tres perfonas , fimul ponat tres efientias, aut tres Deos.
Spiritum S. efie fubfiantiam, per quam Detts oferatur, ér tamen ab operatione di-
verfitm.
Koiattis, an SpiritaiJknSituJìt Suhfifientia, qua SapiensJìt, •*
O' qf*^ 'uoluntatem habeat,^c.
Bejpondit, Spiritui S. in Scriptura aficrtbi, quod firutetur, quod contrifietur, drc. Feritni
an hac proprie de ipfo dicanturifiatuere fefe nonpofiè.
porro rogatiti ^ an non crederei Spiritum S. effe tertiam in T>eitate Terjo-

narrty emfilem cum TatreCrFilio ejpntite , perjòna difiinEìum^
Declarat ,fe hanc materiam tamprofunde penetrare non audere.
Declarat infuper , baptizare in nomine SpiritmS. ejfe,admandatum,é' autoritate SfU
ritus S. baptiz,are.
De Atcributis Dei.
InterrogatfU , an Deus nonjtt ornnipotens , ubique frajèns , fhmme
fàptenSjbonuSylonganimis^^c.
Pefiondit,fé njerbii S.Scrtptiira debere interrogari.

tnprimis a D. Plancia rogatus^ an crederei , Potentiam Dei ìnfinitam effe in fife; Item^j
An Deus per efientiam ubique prafensfit?
Refpondit , fé de attribuìis Dei ducere quantum ad falutem fufiìceret : Potentem èffe pie-
ne fal'v are eos qui ipfifir-viunt atque obediunt, ^
in aternum punire , qui ipfi non obi
temperant.
^npad effentiam Dei, ignorare fé, an Deusfecundumeam ubique prrafèns fii i etiamitf
hoc Mundo ó'C. ncque tam horrendam opinionem efie , ita nonfentire.
De Animx immortalitate.
Hogatitif an Anima po[ì mortem bornints maneat ejjentia immortalUì
Declarat, Animas effe in marni Dei Patris; verum quomodo, vivane an mortux, mortales
4n immortales quandoquidem de modo, quo ibifini quaritur ; fateturfe id ignorare^
;
De Rcfurreiiìionc.
De RéfurreSiione declarat, corpus

effe refurre£lurum alitid<orpui,quamjamfit:fedan
'
èadem quoadfubfiantiamfint refurreBura, dicitfe nefcire,

corpara
Chrifium quidem tn eodem corpore refurrexiffe verum m
corporeeiiif,^ quod afiendit in^
;
ccelum,aliquammutationem quoadfubJiantiamviderifcMam.
De Officio
NATIONALIS DORDRECHTAN^„ i8i
De Officio Magiftratus.
ChriJUano Magiflratui non licere ad defendendoshonos ér funiendos malos gladium gè-,

fi are. înìmo nemini, qukunque tandemfit, gladio in illumfnem uti licere.
De Veceri Teftamentòó
Tatetur tottim Vetm Teftamenttim a. Chrifio effe fuhlatum,iitquepnitm abolttmn.
Ea filimmodo prxcepta qtM Chriflm in Novo manda^
Veteris Tefiamenti nos ohligare,
'vit; eaque obligare nos , non qttatenm aut quia inVeten Tefiamento atit Lege
habenttirf
"veruni quatenm a Chrtfio in Novo Teflamento funt mandata.
De Juftificationc.
Juftifcari nos fer fidem in Chrtfium lefttm , ex gratta é" mifericordia Dei , propter le-
funi Chnftum.
Non bonaoi>era. & grattam pugnare: veriim , Lega (^ gratiam anter fi pugnare,
opera
fides eiufmodt est , ut eam Uem in homine videre velit , antcquam'illtim jufitficet.
Sub Tide fi bona opera comprehenderè.

Bona opera effe conditionem qit& jufitfic&tionem antecedat ; ipfiamqne jufiifcationeni
etiam confiqui. Imposyde qitibm Paul, ad Rom.if\. agit , tales effe inipios , qualis erat
qui iftam Epifiolamfiribebat, tum cum ficrihebat; in quem fnem allegavit verha Fatili
1. Titti. 1. 15. Fidem ipfam imputari in jiîtiam.
Se nufquam in Scriptura invenire, Chrifiijufiitiam nobU injufittiam imputari.

Veum propter Chrifiumé'in Chrifto, ex grafia fidem nobU injuftitiam imputare.
Vbi cum Tapifiis diffutatut,non difiquirendum , anper bàlia opera jtijltficemur , fid per
qua opera. .
De Perfedione liominis in hac vita.
Toffe ali quem perfieEte fianBum effe, omniaque Chrifii prdcepta enfio dire: ac per illud
foffe df debere fialvum fieri ,&fiore^.
De Baptifmo Infantiura,
KogatHJi an infantes eorum qui mfoedere conìmentut

debeant bapti-ân ì
Declarat , efufìnódi tnfantes baptizari, non fie ciali aliquo Dei mandato de infantibtti
haptizandis,fed ad ficandalum evitandum.
Addens infiiiper ,fi majonsfiacere bapttfinum
adultorum,quam infiantìu^.
De Peccato Originali.
Nequaquam intelligere, effe aliquodpeccatum agnatum.
Teccatum Adami ffolummodo témporalem rnortem, omnibus hominibus phduxiffe„

Infantes quidem inde a pueritia corruptos effe , verum in peccato non nafii.
Deum qui repugnahtiam hominiindidit advérfus Legém-, etiam vires contuliffé,qui~

bus inclinationi Ita ut èam tam cnflodire, quam eidem adverfari pofft.
i(ìi refifieret.
In chrifio naturami in qua fuerit affeBio repugnans voluntati Dei , fid qu*
fnife -,
non fuerit peccatum , eo quod ncnfit affenfm aut voluntas fiibficutd.

Aa j Conventus
îi.. ACTASYNODI
Convenrlis Clafllcus, cxaminatis diligcncer omnibus, qua: deToanne Geyfté-
rano conftabanc, in timore Domini conCcnticntibus Amplili". DD. Delcgaris ,
, &
SynodinoftrxDepuracis ftatuir Quandoquidem manifefte paruit, Ioannem
, :
Geyftcranum.illegitime ad minifterium promocum elle, acque ex propria Confef-

fione, &
quam prò arbitrio correxit, deprchcnii.im fuic, illum à dottrina in Re-
formata Ecclcila indeà principio Reformationis, in hifce provincijs reccpta &
predicata, co ufqu e difccdiflcjVt prò Dottore prêdida: Ecclcfise habcri ncc poflìt,
ìiec debeat,quinimo Reipubl. admodum pérniciollisflt; Idcirco vifum,illi in po-
Iterum.abomni funzione Ecclefiafticaabftincndum, necnon illcgirimis ejus Se-
nioribus ac Diacortis, donec aliter ab llluftr. &: Potentib. DD. Ordinib. Holl. &
Weftfrif. aut à Synodd Nacionali , confticutum fucric.
Cótifedio Pctri Geifterani , iluper in utraque Egmonda

Concionatoris.
Serio monìittSyVtJì quid pjtter quinejue notos Articulos adverfm Reforwatam religicncnt ha^
ber et, id rotunde dccLua.et; Sigmficii'vit,fi in genere ad ijUm qtixjitonem rejjondere non
VitcrmittnatiP' , ejuid fniirct de Trinitaie? Vettjt Jlìi ojìendi, qui fiiMm unquum ^d
ticiatem inde frcveneìirii, quodtres vniisfint.
Benno ìoiaim , Annon idem de S. Trtraiate cum Riformata Ecclefiafentirft Rtfiondit , fi ;
fimentiam illiuf non nfgare,fid non intetligere.

Deiim effe omnifoterucm ,fipientem, omnia perjlicientem ef virtute fia penetrantem (^ , ,
to' enti a [uà i:biquep;\tf»tcm: Verum an fecrmdnm cjjentìam vhtqueprxfimjit, idfi nefire.
Dciim djipcl/ari Pati em reJpccJufìdetium , atque etiamfiliipà. Nefare t amenfi an chrifim ,
ah Aìerr.o De'ifi.iitifit aut Deus ab tete) no, Veruntamen ipfum ad aitqmm divinarnpotentiam
;
ei'ccliim ejfi.
Spintitm Saf Bum ejJeSpiritum Dei, & xternmnSpiriturni

Non d prehendere in Scriptura, vnitn efi'entÌA effe cum Pah e é' tiUd-
Ncque invem/p in Script ura, illum aternum ejfi T>eum. ,
Tattri Spirttum S. effe ah Aierro, & ante omnem aternitatem.

lefium Cbnfiumfuiffe verum hominem cum in terra "Arerei . nefcire tamen an adhuc talìsjìt^
qiiOdd fnbjìantiam.
Ignorar e Ce, an Chrifft^ ex dualui fihfiftat naturls-, divina riempe ér humana.
Ncque putarc Chrijio divinam naturam datam fuiffe ante cte^tionem mundi, ,
Nos ùet opera, qu£ chrifiu-s nobù in' Novo Tefiamento injunxtt, loram Deoiujiificari quihm ;
annumerare.
fi opus quoquefidci
Ignorarefé, An Chrijlm fueritfuh VeteriTefiam^nto.
Chrijlum ftiofacrificio meruiffc, vt nohii fèecatorihtis obfirvaùo praceptorum , é'fdes injtt-
Jìitiam imputar etur-ifecundum verha Petrt, i. Fet. z. v. zi. &c.

Se in illa Sentcritia effe , hominem chrijìianum mandata Chrifii perfcCle pcffe implere in hac
vita.
Neccffarium effe , omnia chrifii prxcepia cuflodire vtfiluemur.Itatamen, vt,nonohfit non-
nunquarn in hoc aut ilio delinquere; quùddeacìibm, non de habitu inte'ligi veltt.
Magis proclivem effe in tlUm fintcntiam , cadem corpora refurrcClma^ , quoad fuhjlan-.^
tiam.
Quod ad illud An kec mftra corpora quoadfuhfiantiam fir,t in gloriam atque Aternum
,
gAudium ingreffura\ Refpondit, mortale fiiperindaet immortalitatem. Prcffus rogatus , quo-

modo verha lauii intelligenda effe ut , dcfibjlantia an de modo negavit fi aliter rejôndere
, :
aut pcffc aut velie. ,

, .
'Nermnem gladium gefiare psffe , ne quiaem Magifiratum, eiiam adverfmh'ojlem,

'
•
Ho^tiiìddm non cjk gladio a quaquamptiniendum. .
Adohieclionem ex C^p. 13 ad Rom. v. r.r. Reffondit,duplicem effe Dei conjlitutionem^vimm

.
cui omnSs, quantum ad hospcrtinet, parere teriemur: alteram, quam voluntM hor/iinii antecediti
In huncfinem adduce ns exemplum Afiur , qui virga ira divina nominatur.
Faterife, effe in pucris propenfìonem adpeccandu^m, carmies cupiditates, &
hifanies inpcccatis concipi & nafii , in S< Script uro. mnlegiffe.
Adami
D
NATIONALIS DORDRECHT AN^. i%

Adami lapfum, temporalemfelnmmodo mortein omnihu^s hominihus broduxijfe.
Dettm qui repHgnantiamhominimdidit adverfiti Legem , etiami'ircs contuUjfe quihm
jropenfioni ijli refijìeret.
Ita, ut eam tam obfervarc , quam eidem reluBari pojjìt : qmdde Chrijlianisjèpojjè
affin-^
mare pròfitettn:
Infarttes haptizari, non exJp ecidi Bei m Andato , {ed àdfiandalKm evita» dum ',
Baptijmiim adultorum , magls óidifcare qttam infantium.
Cum Petrus Gcifteranus in huhcmodumèfret àuditus, éique cfTcr cohceifum,

ut Confclìionem fiiam prò albitfio corrigcrec.'in timore Dei poft maturam deli-
berationem,omnibufqiie difficultatibus probe expeniìs, à conventi!, cum confcn^
fu Amplifs. DD. Delegatoi'iim &: Deputacorutn Synodi, ilarutum éft: Q^ùando-
,
quidem ex Petti Geifteraniproplria Confeflìone.quxab ipfbfuit didata, qiiamque

prò arbitrio fuo corrigendam curaverar, manifefte patuit, iilum à do(?rina Rc-
formatJeEcclefi.t ab inirio Refotmationis in hifce provinciis predicata (iifcepta, &
coufque defeciife, iir prò Dodore piafdids: Eccleiìà: habcri minime pofTit, imo
Reipub. perniciodis fit, judicamiis eiindcm impoftctum ab omni fundione Eccle-
fiafticaatccndiim, doncc ab Illiilh ac Potcntib. DD. Otdi.nib;HoIl. &; 'êftfiif.
auc à Synodo Nationali, ibcus ftatuatur,
Jìejcriptuinex authentico exeniflirt AStonim ClaJJtcAlium , in

Conventii cr Prxpotent. DD. Ordin. Moli dr VVejìfiif.
Illnflr.
exhihito cum de hac caufa prx.fentihm eorundcm lUttfir. DD.

;
Delegat/s Clajpc/ilts converìtm habitm fuijfet menfe CMartio

un. e 13C X X r»w quo colUtum, per omnia convenire, depre^
I I :
henfum esi. Hag^ vi Mnrtiji Ann. e i a o e x x. i
Tedi
Dùijck.
Sefsione Centefima Trigefìma- -.^

[
'
nona, -
IL'KY. Aprilù i Die lo'vis ante Alerìdiem.
ACta
Prxiedum
efl: particularis caufa, qux
examinatum Prooemiiim quod Canonibus Synodicisy
fiiit &:
ex Frifìa ad Synodum traiifmifTa er;^t.
dcquinquc Remonftrantium Arciciilis, pra^figendumputabatur. *
Sefsione Centefima Quadragefima«
Eodem Die poB JMeridiem,
Eadem prxledum fuit brevius Procemium quocf ijfdern CWjonjbias.

Seflìonc
idemque mutatis nonnullis, qu;E in ilJo'obfervata, ftiefaiif,.à'
prsefìgcretur,
Synodocftapprobatum: quodhicfubijcitur, '^ '
Aa 4 PR^FA-
ig4 ACTASYNODI
PRAPATIO.
In nomine Domini & Servatoris noftri le fu
Chiifti, Amen.
INterpìmmà qm Dommm &^ Snuatov mlfcr jefm Chri-

,
Bcckfu in Ime drumnofit^cregrindtionC^^ dedtt

jìui militantifu A
foUti^y merito cdchratur tlkd , qtiodd , ad Ffitrcmfuum in coelcH^

JànóiMriùm akturm,nii^mt:^go,ifì^mem Jum vobifcum omnibus
diebus vfqueadconrummationem feculi. Muim jUaiiifimA tromlf-
fionis ^mtmclticttm omnium temporum Bcchfm: iûa quum non
folum aperta inimicorum ^ìokntia (S^ Hturt^ttcorum impietrite, fed
etiam opertafeduîorum afiutia inde ah initiofmrit oppugnata Jane
fi
^nipam falutari pomtjfò fuA preferiti a prAfidio eam deprmjset
DominUó pridem aut wi Tjrannorum futfet opprefsa aut frau-
,
,
de impoftoYum in exitium feduâ Sed honm lìle Fajfory qui gif e-

.
gemjuum ,fro quo animamfuampojutt, eonflantifmfe dtliît ,

per-
fecutorum rahiem tcmpepue [emper 6^ exferta fipe dcxteva , mir ac-

culofé refrefif, èrfeduôrum ^vimtoYtuofmaceonfiliafì'mtdulenta
detexit atque dtppauit : uiroque fé in Ecckfia fuaprAflantif^mram
ejfedemonftrans, Huim documentum exftat in Hilìorijs
rei illujire
iiorum Jmperatorum 3 Return Principum.qhos Fdim Dei in

(Sr
fuhfidium Eccle/iAjuA toties exntaît jm^vo dommfuA \elo accen-

,
dtt > eoYumque opera non tantum Tyrannorum furore s compcfc^^

fedetiamEfdefAcumfalfisDoôrihm^ Religionem <-oarie adulte-
vantìlm confltânti , fanârum Synodorum remedia proeuraîf,
inqmbmfidelesChrójlifermeomun^ùpYecthmy confilijs ér lihon-
hm^pro Eeclefia ^ meritate DetfortittY pteruntSiìtanA mimflr:^s^
licetin Angelo^ luckfe transfovmantihusy intrepide foppofuermt^
forum &^ difcoYdufcmtnafuftuìerpmt) Ecckfiam in Rekgtonufurà

concordia conferuar uni , ^fmeeYum Dei cukumadpofteritatem il-
/"> ^
léatum tYanfmiferunt, ^ . - .^,
; ;^ V. p
SimilihenejìcwfidelisnoperSeruatorEcclefÌA Belgica , annos ali-
tìtiam multo s affli ófifima , gratiofam [uampTAfentiam hoc tempore
tefiatui eft. Ham enim Eeclefiam a Romani Antichriftì Tyranni'

de é^ horrihib Papatm idololatria potenti Dei manu n)ìnduat^ml
inbelli diuturni pcriculis toties miracHloficujìoditam ,,..(§' in <^^^
DoîrinAatquedtfciplinA concordia ad Dei fui laudem, admirahiìe

Retfuk
NATIONALIS DORDRECHTANtE. igj
'Kcìîih.incYemmtnmy totimcîu Keformm Oyh^sgaudttim côrcf

cmtem, jacohm Arminim eiu6qiief£5iatores,mmm Remcnfiran-
tmmpY^fifermtes , njarp tam <rvcterihm ^lìmi noîì crronhm,
fvimam teîe^ deinds ap^ru tentanmt , ér fcandalofis dijfmCiO'
mhuó acfchifmfttihu6prtinmter turhfttfimjn tmtum liijmmcn ad-
duxcmnt utfloremtfimA Ecck/I^ ,
. mfiSer<Vfìtovis noftnmtfevfìtio
òpportum murêmjfct, horrihtli difftdiorum Sr'fihifmat^m mcm^
dio tptndem coy^flftgvfìljent, Bmcdicfta mtcm(it in ficuU Donnnm,
quipjiiitiam f^d momentum fmcmfuam ^- nohk ( qm mdtis modi^
tramîndignatiomm eimprovocfiverftmm ) fthfcondijfetjMmiierfo
Orbitefiattim pcit ^ fé fuEdcris fitinon ohiimfei, ^ fucinafuornm
non j^crmre. Cmn
mim <îx Îk rcmcdij ìfes
ìmnmnitm appa-
renti Ûu^rpimu 6^ TvApotmtìhm Bdgij Icedeyptti Ordtmhus
Gsnerdihm hmc mentem intuir mit , uty canfdw (Sr direîom jllu-
finpmi é^ lortipmi Pvinctpts Armficmi, leîtìmk medijs , ma
ipjomm Apofiolori-im^ é^^ qtu eos ficnta, EukfiA Ghnììiméi,
txcmplU longo tcmpomm àccurfn jhnt oompYohettpt , <Sr^ mag'
no mm fru^t4> in EccUfm etìam BeJgicft anuhac Ufurpata , fi-
rvientihm hifce mdis ohmam Synodumme , ex
ire decrciùrint ,
omnibus, qtiihm pufnnPy Fromncijs, fpMhcritate (h^^ Dot-

dvechtum conmcannt , expetttis nd eam é' fmon Serenifimi
m Botentìfiimi Magniz Britanni/^ Regis fpicobi, é' flltiffrifi-
moYHm Vvimipiim Comitpsm S' RemmpuhlicMum imfetYfh
, , ,
tis flmmls gYmi/îmù Theologis, ìit toìnmuni tot KeformatA
EccJeJìa TheologvYffm iudiào^ iffa Arminij , èp/^ê fe^^tor^m^
dogmataaccarfitej iS^ exfilo Dei njeYhOidt'i^dicpi>ventw^<rveYa Do^

^rinaft(ìhiliretUY,<Srfftìfi reijcevetUY^ Ecclefif^fieBelguis concordia,
pax (Sr tYan^mllit^jdivina benedizione yYeftitaevetuY, Hoc efrilltid

Dei bemficiumjn ipo exdtant E ce lefia Belgica, <Srfideles SerupitoYk
fui mifcYUtiones humtlitcY t^gnofcmt.ftc grate pradicant.
Hm igituY <rveneYmda Synodm (pYdui^ pcY [um^'fi MffgifiYM"
tm mtoYitfitem-in ommhm Belgicis Eccleftk', ad ira Dei depre^
cationem SrgYatiofiauxilij imploYationem ^ prHun^f (S^ uiunij indi--
5fione 6^ celebratione ) in nomine Domini , Dor dvechti congregaia ^
diuiniNuminis (S^SalutlsEccleJìa accenfi amore,&^ pofi inuocatum

Deinomen ifàn5ioiur amento obflri5ia^fefcUm Seripturamficram
prò iudteif norma hahituram , &^ in cauffà hu'im cogmtione &^ /«-
ditto , bona integraijue confcientia ^verfaturam effe ^ hoc egttfedulo^
1
x%C ACTASYNODI
magmMe patìmtm , ut ^ruì^ms homm Dogmatum Patronos,
coveùmic cttatos indmeret aàfcnUntMm [upim de Qj-uni^Pie notù do^
{irinA Cft'pttthm^fentmtUiîiCYMìonesflemmexômndas. Scdc^m
Symdt mdicmm re^tidiarent, atqm ad intenogatona.co ^cp,o éiijupim
evfit, modùve]j'>ondere detre^fircnt ymipeojmdj momtioncs , nco
Generofomm pitmc jimfhfimorum Oràmum GcnerfsUum Dcle-

m
mtomm mnindMa , imo iffomm qmdcm lUufìrifsimorptm (^
Tr<zpoteHtumDD, OrdinHmGemmhtimmpcrMy qfìkqt^fimpi'
fuciiUostrofìcercnt^ diam njMm eomndcm Dommori4m i'djf^ 6^ ,
ix conOietudimi^m olìm in Synodù anti^m rnepa , ingtrcdi coftîa

fmt\ atmeexScnpis ^ Confcfionihm ac Deihrattomhuó , fftvtim
finte a editis , fftrtim etiftm hmo Synodo exhihitis , ex amen ikovpt^m
Qmncme Dogmatum infittutum e0, Ouodcp'^mipimfafmj7uk'

rem Deigratiam, mniximi^ diligenti pi^ fide
3
, pìc conjacntm^ ommam
èrfingulortim confenfu ahfiolutnmfit Synodus hu ad Detghmm,
:
&^ ut roeritatts (aiutarisir4egritati , confaentiarum tYavî^mLhiatiy

6^ fftci acjdluti EcclefiA Belgica con/uUtu/ , [ecûens jumti^ n quo ,
èr njera j êrhoaue Dei confentanea de fredtcìis Q^nnijuc Do-

,
éfrinA Captihmyfentenfia exponitur^érfalfa raerhoûe Deidtffin^

tmea nijoitufi (ìatuit promulgmdum.
Sefsione Centefima Quadragefima-prima,
xxvi. ApriliSiDieVeneris antemeridiem.
Afta fuìt eadem caufa particularis Frifica.
Sefsione CentefimaQuadragefima-fecunda,
Eodem T)iè pofi mendtem,

Hac Seflìone caufa eadem Frifica continuata eft:^
Sefsione Cehtefima Quadragefinia-tertia>
XXV 1. Aprili^ j Die Saturni ante meridiem.
ClafifTimusvir D.Petrus Molinaûs Ecclefiae Parifienfis Paftor,perD.Deo(fa-

tum Synodo iudicium fuum de quinque Remonftrantium Articulis exhibuit.
Côd& publiceprxleftumfuit. Eftautemillud;
Tetri
Tetri Molinai Paftoris Ecelefu Farifienfis Confefsio,frper Contro-

"verfiisy quA in Belgio agitantur. ^mim Sacro (^cetui '^Reyeren-
difsimorum Tâtrum Synodi Generalis Dordracena, examman-

dam propùnit.
PRxdeftinatio eftdecretmri Dei ^per quodiii ralutis negotio, Deus conftituit,
quid de unoqiioqiie liomine faSlurus lìr.
HuJusPrxdellinntionis diiae llint parces E!e<!îo, &; Reprobano,
: ^
Elcdlio cfl: dccretum aetcrnum eoqUe immutabile, quo Deus ex genere hii-
,
inano lapfo &: corrupto, dccrevit certosquofdam homities ex mera (uagratia pei; ,
Chrilhim, fervarc, &c fidem caeteraque media eis dare, perquj^ adlàlutem per-
veniant,
Certum elle numerum.Eledorum, non modo in Dei pra^fcicaria, fed etiam ex
eius Decreto &:voluntacc, credo Alioqui enim quicquid Scripru-
&: profiteor. ,
ra dicit, de libro vita:, qui nihil efl: aliud quam Album Eleclorum; de numero &
iFratrum nondumimpleto &:de ovibus Chriftodacis, etiam ante converfionem,
, io''- '»»
evanefcerer. Qjjaproptcr darano Arminium, ejufque fcdarios, negantes nume- 1
tum Eledorum, Dei voluntace, & Decreto eflc defìmtum. ,
Credo & profitcor electos non polle rcprobari ncc reprobos : falvari: ile enim •
refigerentur certaDeiDccreta5îmmi|ubilia. Arminij icholam iècus f^nti^n-

tcm, damno & abominor.
Eledionem Gencralem"& CondirionaJem nuHam agnofco; qua Arminiani i
volunt, omncs homines cleftcìs cile ad ialutem conditionaliter id efl:,dummo- ;
do credant. Per hanc enim Eledionern, Simon Petrus ;,& Simon Magus pari-
ter Eledi iunt Non potcft dici Elcdio qusc ad omncs extenditur Is dcmum
. , :
ejigit, qui aliquos cxteris pra;ferr.

Credo unicum Cile DecretamEledioriis, quo Deus decrevit,non tantum qua=
Ics,fcd &: quinam fcrvandi fint nec tantum conftituit credcntcs cfì^ falyandos,
:
fed etiam, quinam &: quot, Tuo dono & benefìcio, fint crcdiruri.
Totailla diirertatioPauli,quae eftàverfu^. capjtis 9. ad Romanos iiCquc acì ,
verfum 29. agir de Eledione «si Reprobatione fingulprum, non vero fucvolunc
Arminiani) de Eledione tantum , aut reprobatione, ^^mltum , id eft, credca-
tium aut non credentium„ Id evincunt exempla fingulorurn: I/à^ci If^nae- &
lis, lacobi &: Efaui. Tum illa yerba, Mlferehor, cium miifertHt fuero , aperte agup^c
de certis quibufdam perfonis non vero de qmlihus : alioqui Paulus dixiilet, rai-
;
ferebor qualium mifertus fuero,non vero cuim, aut quorum.

Scopus Apoftoli non eft,agcre tantum de Elcdione ad juliiciapi: fed de Elezio-
ne adlalatem. Non opponitopera, juftifìcationi per fidem,fcdDeo vocanti,idqj
-ex Eledione fecundum propoiìtum, ex mera gratia: &
Ifaacum & Ifmaelcm , quemadmodum& lacobum Efau nego ibi proponi. ^ ,
Ut typoreorum, qui juftificantur per fidem, &

eorum qî volunt juftificari per
opera. Nulla enim eflet convenicntiainter rypum (SiCrcm typo adumhratam:cum
Efau & If'mael talem juflitiam nunquam atlcdaverint: nec ^bide jun:ilìcation<:
fermo fit.
Electionem ex fide prarvifà, nullam agnofco : five prxvifa fides ponarur urcau-
faEledioniSjiicve ut conditio prêccdens. Deus non digit nps ex fide fed ad fi- ,
dcm. Necnos invenit bonos, fcdfacit- Nec quicquam in nobis pra;vidit,b.QPÌ,

inifi quod ipfc fadurus efl: Deus enim -nos elegitm Chrijìo ar^te jacìa. mundi fmÂ-
. ,
menta, ut ejjemm fcinBi Ephef. 1.3. Non ergo, quia futuri eramus fandi. Fidics
\
,enim pars cft iftius fanditatis. ntpotequa làndificamuf npn tantum efficienrerj
,fed &formalitcr. Deus ms Wxdeftina.vit ^ qitos adoptaret fltos per lejum Chrift/m. m
verf.4. QjJos<autem prazdcltinavitadadoptionem, n^ccficefl: pra^deftinaveritad
adSpiritumadoptioniseis dandùm: quia teftimonium, qqpd Spifitus adpptionis
in nobis perhibet efl: ipfilfmia fidcs.
,
Confonant bare loca Mifiruordiamc0tìJèiHpufi)^kl>.ontiji.Oitif,eJfe/fi^^^^

Noa
i88- AGTASYNODl
Non ergb quia iFuturus eram fidelis. Et Ador. 21. verf. 14. Deus te e!egtt,ut
cogmfceres eim zioluntatem Hiecautcm cognitio pars eftfidei. Qjjocirca Paulus
.
adTicum cap. i. verf. i. cum polTec dicerc eleótionem elle fìdelium, maluit di-
cere, fidem elle Eleddriim: nempe quia fides eleftis pecuHaris eft, ab Ele- &
dtione fiuens Nam fidei voce, dodrinam Evangelij non pofle hic inrelligi , hinc
.
parer, quia dottrina Evangelij eciamreprobis proponicur , nec Eledis peculia-

ris eft.
CoricihitLuca's A£l:.i3. V.48. dicens, ad lìtam riQ-ytôit
cre'diaijje .,
quotijtict er^nt
ordir2Ati:Vhi quiperTi^y^éviff intelligunc (ûKifavui bene aiìêdos, , dilpoiìcos leu
vocem Grxcam depravane, &
fenfu Lucx excidunr. Quod fi Deus nonelegit
quemqiiafn , ex prajvifiorie operum, fut fatencur Arminiani ) lane ncc ex pracvi-
fione fìdei , &
redi ufus grari± quandoquidem lue uius gratile , &: obfequiura fi-
,
dei, òpus eft quoddam idque longc prarcipuum,

,
Neque veto fine lummo {"celere dicipoteft, Decrerum Eledionis, dumhicvi«

Vilnus, non efte petemptorium èc irrevocabile Cum fcriptura dicac; Soudumfuft-:
damenttim Deijìat , habens hoc Jìgilltim: ìiovitBominmqinfimtfui. z. Timoth. 2.. 19.

Et , ut propojìttim Dei qtiod eflfecunditm Eleclioncrtì ,_firmuni mitntret Rom 9.11. Et, . .
Do ovihm nieis vttam icternam, non f^rìhunt in sternum: non rapteteos quijquam de manti
mea. Ioli. io. Et,,îcqnidPaterdeditfmhi,adme'veniet.loh.c^p.6.
Quicunqueaflerunt, Deumin Eledione confiderare fidem perreveraiitiani &
infide, ut rem iarn prarftitam,non vero ut prxftandam; cum alijs multis de cau-
fìs, tum hoc lolo nomine erroris arguuntiir, qiiod hoc paolo ftatuunt nemineni ,
eligi, nifi confideratum iam ut morruum, aut certe ut confticutumin extremd

pundo, qubd eft vita: mortirqué confiniutn. Non cnim cenfetur perrcverailc,
nifiqui curfum ablblvit.
Multus eft ineam rem Johannes. Apud eum cap. (J. Chriftus fic loquitur,
.îcquid dat mihi Pater , ad me. Ergo prius dati fiimus Chrifto quarti
'veni et ,
adeumvcniamus venire autem eft credere, ut docetur verf. 35. &:cap.8. veri!47.
:
Proftereanon auditù,quia ex Deonon ejtts Ergo ex Dco lumus, -nteqùani audiamus.

,
Et cap. 10. verf. 25. Vos non credila iCjuia. nonejiis cxoviiuimeii: Ergo qui credunt,
ideo credunt, quia fijnt ex ovibus Chrifti Non ut Arminius, qui ideo vult ali-
:
quem elle ex ovibus Chrifti, quia credit. Enimvero ovium nominehic cenfen-
tur, non modo credentes veruni , &
qui nondum credunt, l'ed qui beneficio Dei
funt credituri ut dilcrte docetur verf i5. Non abfimile eft illud lohannis cap.
:
17. verf. 6, Patcfeci nomen iuum ìHis quòs dedtf.i mihi Ergo prius crani dati, àc pro-
.
inde eledi, antequam Chriftus eis nomen Dei patefeciflet. Non enim» hic agi
de folis Apoftolis, ut fingunc fedarij indicant vcrba fequentia, verf. 20. lion
,
prò Hi ejui per fermonem eorum funt credituri Idem patet ex

tantum polii rogo, [ed ^ .
èo quodApoftoli ibidem oppohuntur mundo,ut è mundofeledi. Quodfanead

folos Apoftolos non poteft pertinere.
Qîcunque prsedeftinatus eft ad vitae fanditatem chnritatem neceflario & ,
prxdeftinatus quoque eft ad fidem, àqua hacc landitas fluit & qua: per charita- ,
tem operatur. At Paakis ad Romanos 8. verf. 28. dum dicit nos prardeftinatos
effe, ut conformes fiamus imagini Chrifti, dicitnos pr^dellinatos effe ad fandi-
tatem. Ergo etiam dicit, nos prasdeftinatos ad fidem. Etfiaucem Paulus ha:c
dicit ad corifolationem afflidorum, eos tamen folatur confolationibus qux ad ,
omnes fideles pettmcnt. Inter quos muttifunt, quos Deus habet indulgentiusy
&: xrumnis exrmit. Id vero evincunt verba fequentia ôs prxdeffinavit , i-oca- :
vtt, cjués njoahJit, iujlifcdvit quo' infìifica%'it gi'ortfcavit

,
Qua? leries concatenata dò-
, .
fìorum Dei', cum ad omnes fideles pertineat, non poteft conformitas cum Chri-
fto, ad conformitatem crucis reftringi, utpote à qua multi fideles excipiuntur.
Precipui ponderis eft, quod ibi Apoftolus docet nos cife prardeftinatos ad vo-
cationem , & per vocationem ad jiiftificationem. Ouod fi pr^deftinati fumus ad
juftificatioilem:ergo& ad fidem per quam juftificamur. *
Mitro quod Arminiani evertunt illud kôôW-, quos ÌHftif!cavit,glorifìcavit. Quip-

pe qui docent muFtos, juftificatos efl'e,qui fide excidunt/ac per id damnantur.
Idem evincit cotum caput 9. ad Romanos^ ubi inter alia lacob dieitur aiiìatus à
Deoj,
,
NATIONALIS DORDRÈCHTANtE. ±8^

Deó anceqUam quicquam feciflet boni aut mali
anrequam credidif-. Ergo &
fer, &c rede ufiis eflet gratia. Tum illiid falfiim cflec, km cB volentis, ncque
currentis [ed miferentis Dei; Siex fidcpnrvifli Deus hominiim mifererctur. Adtus
,
enim credendi, fedarij noliint gratiam folam elle caiifam, fed parrim gratiam,
parcim liberumarbitrium, penesquod fir gratia liti vcl non liti, camque vel ad-
mittere vel rclpuere.
Ncque vero confcntnncum cft, Chrifturrì, qtia homo, alia rarione cfle prredefti-
hatuni, quam ejus membra. Eum autem elle pr^dcftinatum ad tantum culmen
uUa virtutc, ne fedarij quidem affirmare aiideanr.
gloria: ex prxvila
ImmonccElcdio, ex fìdepra^vifa, poteftvocari Elcdiojfed potius admiflìo feu
receptioeius, qui ultrovenitad Chriftum, & qui prius Deum elegit in quotìdu-
ciam poncref, quam à Deo eligcretur.
Quidquodhac rationeomnes infanrcs immatura mòrte pra^repci ab Elezio- ,
ne excluduntur. Quippequinon poflunt dici elcfti ex prsvifa fide.

Denique, fi Eleftif'umus exprxvifa perfeveranriain fìde,nemo pote/l, hecde-
bet credere fé eledum effe: Sic enim crcderet rem qusnondum cft, quK or- , &
dine pofteriorcft fide, &:per(evcrantia infide: fcddebec, )uxta Arminium, fic.fè-
cumloqni. Si perleveraveroin fide,eroEle6ì:us.
(ôdadtexturamillamquatuor Decretorum, quibus Arminius totam doftri-
ham de prxdeftinatione comprehendit (Quorum prinuim eft ,Decrctum de mit-
;
rendo ChriUo, & rnorti tradendo Sccundum, de falvandis crcdcntibus & pcr-
:
ieverantibus. Tertium, de dandoomnibus vires fufficiétcs adcredendum. Qliar-

tum de falvandis fingulis quos Dcusprxvidic credituros; Credo & pertcndó
, ,
ha?c Decreta digefta elie ordine non probo, &: hac Dccictorum perturbatione;
Èuangelium quoque everti.
Secundum enim Decretum,cum includatmandatum Dei de credendo adlalu-
tem, non poteft effe Decretum Eleftionismamper pra^deftinationem Deus de-
crcvic,quid denobis ipfe velit facete non vero quid nos facere jubeat. Accedic
,
quod hxc feries Decretorum, Eledioncm fingulorum à voluntate humana fufpen-

dit. TumficfiuntduxEIediones; una generali squ^ cligic non iûos, (ed ^«<t/«; al-
tera particularis,qùx eligit fingulos: cumtamen Scriptura unam tantum Eleflio-
hemadfalutemàgribfcatjeamquèiìngulorum. Tumilludgraviffimum quod Eie- ,
dio finguloriirti, fic poftcrior morte Chrifti qujE opinio Arminianos tranfvcrfos
:
agit, & prajcipitacin multa abfurda. Doccncenim, Chriftum non effe mortuum
prò ovibus quas pater ei dedit fed ut omnes homines fierent oves Chrifti. Ncé
,
Chriftum in morte plus fibi faluterri Petri quam ludsepropofuiffe. Cum tamcn
Chriftus dicat fé rnortem oppctere prò amicis fé animam cradere prò ovibiis , èc ^"^^ ^S-
, ,
pro iisquos Patei: ei dedit. QLiarfi vera funt,oporret,utpriusconfidercturut ovcs, ^''"•"''

& ut à Deo amati, & Chrifto dati, quam Chriftus m.ortem prò iis paffus fit
Ncc potell: ulla cile capitalior orario , aut in Chriftum contumeliofior , quam
velie, ut Chriftus per rnortem iìt conftitutus caput EcclelÌ£e,antequam Deus con-
membra. Et cum caput Ecclefiic cffetcertum,
ftituiffet^qua: futura ellent cius
corpus tamenfuiffe incertum. Imo vero ex Arminij dottrina, fequitur Chrjffum
potuiffe effe caput fine corpore. Cum enim cenfear,nullum efle Eledum qui non
poflìt reprobati ; &
redum ufumgratix pra'venientis &c comitantis pendere ex li-
bero arbitrio hominiSjideoqs numerum Eledorum Dei voluntate nonclfeccrtum:
porerat fieri ut omnes gratiam iftam refpuerent fie Deusluo fine in miicendo
, &
Filio,&: Chriftus frudumortisfux, privaretur. Tutius eft,-.Decretum Dei deElc-
dione , non concidere Icrupulofc in frufta nec fcrutari momenta , cvrdiaein &
divinarum cogitationum. Ad Eledionem enim unum Dei Decietum fufficir,
quo ctiam ftatuuntur media, per qua: Deus ad finem deftinarum nos perdu-
eie. Dccretum enim de fine, includit Decretum de mediis ad finem non fé- :
cus ac uno eodemque Decreto Deus decrevit dare homini vitam, &:mediaad
vitam, pura refpirationém, &: cibum &c. Sic Deus uno eodemque Decreto, quos
prxdeftinavitad falutem, pra'deftinavit ad fidem.
lUudPauliadEphef. cap. i. Elcgit nos in Chrijìo ; Sicinterpretor; Defti»avit n&s
Bb ad falutem
.
fc^q A C T A S Y N O D I
adfiUtem in ChriJlo,feUyfer Chriflim , aditufcendam . Non pugnant , Eligere ad falu-

tciBnon credencem ut credat, &; velie lalvare credencem
Etiì Deus magis amar iuftitiam i'uam quam falutem homlnis, non tamen plus
,
amat executionem iuftitia: l'uà:, qua punit noftra peccata in Chrifto, quam execu-
tionem ("uà: mifericordia: qua homines falvat namobidip(um voluic Chriftum :
luere noftra peccata, vt fervarèmur.

Quanquam Deus prius dat fidem quam falutem,non idcirco Decretum de fide
danda, prius efi: Decreto de falute conferenda. Deus enim prius intenditfinem
&
quam media, finis femperintentione prior eft. Salutemigitur Deus prius in-
tendit, quam fidem, quia fidcs eft medium ad falutem.
Per doftrinam de Elezione prxcila, non tardatur piuscohatus fidelium,n6C
languefcit induftria. Nam quid obftat , quo minus gnaviterincumbatur labori,
cuius eventus à Deo definitus eft ? Chriftus probe norat vit« fiias in tetris termi-
num nihilo fecius tamen vitabat pericula ,
; &
manibus ludxorum non Temei eia-
pfus eft. Ezechias recreatus ex morbo, fciebat vitam fibi ad annos 15. elle proro-
gatam . Quo tempore tamen non eft dubium.quin ederit &c biberit. Paulus cer*
tusincolumitatis vedorum , &: evafionis ex naufragio, nautas tamen hortabatur
ad laborcm Nihil tàm requum eft quam ut Decreto Dei five noto five ignoto,
. ,
fubferviat piorum labor, &l induftria.

Ad QucEftionem qua quaeri folet, Vtrum Chriftus fit Eledionis fundamentum,
fic cenlco refpondendum Chriftum quatenus eft homo &: mediator, efle caput
. ,
Electorum, l'cd non caufam eledlionis, cumipfe, qua homo, fit eleólus. Eftqui-
dem caufa meritoria falutis & AJtôp. Sed non eft caufa cur de duobus pariter
, ,
peccatoribus, alter alteri prseferatur Caufa qua:renda eft in Dei beneplacito, S>C
.
amore gratuito qui ordine antecedit interceflìonem Fili], quandoquidem Pater

,
mifit Filium, & dedit rcdemptorem Nihil detrahitur de magnitudine preti] re-
.
demptionis, cum voluntas ejus, qui pretium hoc obtulir, diciturantecelfiflè. Id

Chriftus ipfe docet Ioh.3. 16 Sic Deus dilexit mundum ut dederit filium, &c. Ergo
. ,
prius nos amavit Deus , quam Filium prò nobis dederit. Qua dilezione dum Ar-
miniani dicunt Deum non voluifle nobis vitam aeternam perinde agunt ac fi di-
, ,
cerent , Deum ifto amore voluifle nos in morte relinquere Et Deum quando de- :
crevit dareFiiium prò nobis, nondum conftituilTc an per eum nos falvaturus efler.
Profedo Chriftus non eft caufa amoris, per quem pater voluit mittere filium: Ncc
allafit Chriftoinjuria cum dicitur efle medium, per quod, & in quo nobis Deus
confert falutem.
Nec véro dum volumus amorem Patris, per quem nos elegit , ordine antegredi
intercefllìonem Filij, per hoc volumus, Eledos efle à Deo amatos extra Chriftum.
Nam etfi amor Patris antecedit miflìonem Filij, nunquam tamen nos amavit fine
confideratione Filij; nec unquam voluit Eledis bonum ullum largiri,nifi per Chri-
ftum & in Chrifto. Prioritas ordinis poteft efle inter duas res infeparabiles rprazci-
pueinter decreta Dei, qua? pariter funtaeterna. Sic in Dei cogitatione prius fuic
velie creare hominem, quam velte eum imhuere iuftitia &: lucemon tamen inde fe-
quitur, Deum. unquam voluifle creare hominem finejuftiria &luce. Sicplanedi-
cimus, Deum nunquam nos amafl'e extra Chriftum , etiamfiejusamor anteccdac
ordine intercefllonem Chrifti.
Quofdam cfTe reprobos,ipià vox elediortis arguir: non enim eflent aliqui eledi,
nifi canteri elTent pofthabiti.
Reproborummentionem facitScriptura. i.Pctriz.S. & ludx v.4. Fliin Apo-
calypii defignantur per eos,quorum nomina non funt fcripta in libro vity.
Reprobatio eft decretum, quo Deus ab aeterno ftatuir,certis hominibus,non da-
re gratiam, quaabinfita pravitatc&: debita maledidione , liberentur, cofque ad
juftas &
commeritas poenas ob peccatum dcftinavir,
Reprobos poflTe falvari dogma eft Arminianum, Chriftianis auribus infolens.
,
Porro etfi peccatum fit caufa meritoria deftinationis ad pcenam non eft tamen ,
caufa voluntatis, per quam Deus ponif difcrimen Inter eledos & reprobos. Sinte-
nim duo fontes,rei cjuidem criminis;placeat autem Regi hunc damnarcillum ab-
folvere peccatum quidcm caufa eft, cut illepledatur capirei ac non eft caufa cur
:
Rex
NATioNALrs dordrechtanje; 15,
Rex aliter fit afFedus unum,quam ergaalterum, cum par vrrobiq;{ìt culpa.
erga
Caufa difcriminis eft, quod aliquid interccflìt,quod ab imo horum pcenam
aveniri
Quod quidem in PrEedeftinarionis negotio, eft mera Dei <£^0Kict qua ei vifum eft, ,
hos donare Chrifto : cêtcroS vero,ininfìca corruprione &

commerita maledizio-
ne, relinquere. Super quo dcledu, nefas eft Deo lirem intendere , aut
eum voca-
readcalculos. Sed ufurpandumillud Paulr'j homo , quii tnes? ere. Hocunumftec
mentib'is ncftris infixum, Deum bis dare grariam indebitam; illis, irrogare
pce-
nam debitam ut illi habeant quo laudent eius bonitatem hi non habeanr quod
:
:
,
eonqucrantur de eiiis juftiria,
Qûamvis autem corruptiò naturalisfitfcaufTartiftìciens ad rciirobafibnem,non
/ecusacferpehces rupro òvorccens inluccm edici merito necaiitur, quamvis
nc-
mincm adhuc infecerinr vcncno non eft camcn dubium, quinob quam caufam
;
Dcusdamnat,obeandemdaninaredccrfcveiir. Damnat autém Reprobos ob pec-

caiaadu conìmiiìa luunccnim pdsnas m Inferno noli fcltim peccati Oritrinalis
:
fed &actualium omnium: unde& ina-qUaliras porharum. Ertô &

Deus eos daiB-
naredecr&viôbeadem peccata. Nihilenim òbftat quo minus Deus conllderans
,
hominem jacentem in corruptione &c pravitate naturali , eundem quoque conli-

deret pollutum iis peccatis,qusE per iftsm praviratem naturalcm eft commiilurus.
Interpeccata,obqu:e aliquis dcftmatut ad poena,(inc dubio eftincredulitas
&:
rcjedioEuangelij.Nam hac ipfa reiezione pcccatur mlcgemmoralem,per quam
Deus hominesjudicaturus eft. LexenmijubetC eum amari toto corde, èiq; ih om-
nibus oc line exceptlone mòrégcri ac proinde & credi loquenti, &: mbènti crede-
:
re obtemperari,qUodcunque tandem iiludfueric,quòdDeusveljubebit,veldicet.

Vtreprobctup ob rejcautti EuangcJium, & gratiam Chriftì iptctam, is.cui
Euangelium nunquam eft rcvelatum nulla ratio patitiir. Sed qucm Buano-d'ium
,
non fervat,rub Icge rclinquir , ut per eam judicetur. Qux tum denuim alh ino-it
hominem ad credendum in Chriftum,cum Chriftus annunciarur Ncc eft parda- :
gogus ad Cht-iftum, niii qiiibus Chriftì cognofcendi tada eft copia.

Deumquemquamdcftmairc ad pcenam artcrnam, tìncconlìderatioricimpcem-
tentisE autincredulitatis, ncc dicimus,nec l'entimus.
Ncque êro fi pra^deftinavit DèUs clectos ad fìdem Jdtii-co prideftinavit repro-
bos «d incredulitatem. Diftinguenda enim funt media, qua: Deus in homine invc-
nit ab eis qux ipfe facit. Invenit Deus in homine corrupto media ad damnatio-
nem,nempe increduUtatchi. Atfidem Aon invemtjfed ipfe facit. Inde eft quod
prxdcftinat quidem ad fidem,at non ad incredulitatem, Adid enim dcfnum Deus
prajdeftinar, quod facete decrevit. Dcniqiie impcbfiitentia antecedit ordine Re-
probationem; atfìdcs poftcrior eft eletì:ione,quippc eleftionis etfeòtum.
Enodatio Qua;ftionis; An Chriftus prò omnibus mortuuslit, hoc eft, an Chfiftus
omnibus àc hngulis impetraverit, & acquiiìvcricrcconciliationé, &: remiirioneni
peccatorum, pender ab alia, videlicet,anjurtum fitutreconcilientur Deo, ijfquc
remittantur peccata, qUi Chrifti gratiam reipuunt, &in infidelitate ac impceni-
tentia perfeverant. Non convenire cum Dei jnftitia , ut ad tales tecònciliatio pet
Chnftum pertineat,nemo non agnofcit, nifi qui deDco malefentit. Cum enim
hanclcgemDeusfixcrit, Ut ncmofervetur, nifi qui in Chnftum credit, planum
eft,idàDeoefleftatutum; quiafcititacEquumcfte, &: conlènticns cum norma ju-
ftitia:. Ncciànepareft, ut morte Chriftì reconcilieturDeo, quimortem Chrifti
abnegar. Hoc po(ìto,hujus Quxftionis folutio eft in promptu. Qucercre enim, ari
mors Chrifti Ut fuificiens ad fervandosomnesinctedulos & impcenitenres,nihileil
ahud, quam qua£rerc,an fìc fuffieienS, ad aliquid injufti impetrandum,& ad faeien-
dum aliquid, quod Dei juftitijB adverlctur.
Chriftumergo, prò omnibus cflemortuum, hoc fenfà vcrumeft, nempe Chrifti
mortem lufficienté ene,adfervandos quodibet credentcs: imo abundefiifteclu- &
ram adfervandos oroneshomines ,£ quotquot funt in toto orbe homines in curri ,
crederent.Qjiod autéomnes non fervantur.caufìim ellcnon in infutficientia mor-

tis Chrifti, fcd in hominis pravicate & incredulitate.Dcniq; eodé modoporeft diet,
Chriftum morte Tua recohciliare omnes homines Deo,quo dicimus.folem illuftra-

rcoculos omnium hominum , quamvis multi fine eaeei, multi dormientes, multi
Bb i ia tene-
à^z A e T A S Y N O D I
in tencbris abdid. Nempe, quia ,lìomnes & finguli elTent oculati , &vigilantcsi
& media luce, fuflìceretluxfolaris ad eos illuftrandos.
pofiti in
Hi^c de cauTa Scriptura facra qua; incerdum ait, Chriftum morruum effe
,
prò omnibus eo fenfu quemdixi, frequencer generalem illam locutionem co-

,
ar£lat, 8c reftringic dicens Chrtftum animam ptam tradere prò oi'ibmf/iis, Ioli. ic. ir,
: ,
Cr prò Ecclejìa fila. Eplief. 5,15. Et fingiiinemejm effnjìim effe -pro multls. Matth.Z(J.28.
animamfuam m redemftionem prò mttltls. Match, zo.
Eijìliiim horìiinis venijfe , ut dar et
i8. Ex.,ohUtHm effe fmel ad tollendapeccaiamultonmi. Hebr. 9. z8.
Conerà hxcScdarij pcrtendunt, Chriftum morte lua omnibus &: finguhs im-
petraviirereconcihacionem &: remiffionem peccatorum. Quod ihnetam multis
iirgetur incommodis , &: tara multa trahitimpia& ablbrda, utmirum fit eos pof-
fe contra obniti.
Principio , morte Chrifti, lud.x effeimpetratam rcconciliationern cum ipfà ,
mors Chrifti effet ejus crimen,eumq; ad laqueum adegerit.non eft confentaneum.

Cumque eo ipib tempore, quo Chriflus moftem oppetebac, multi }am crucia-
rer;tur in inferno, oporrccfit vacui capitis, qui cenfet morte Chrifti eis reconci-.
liationem impetratam effe.
Tumhacdodrina Deo aperte illuditur. Fingitur ènim Deus concedere FiHo
reconciliationem hominis, quem ab eterno damnare decrevit, eique largiri rem,
quam fcit non profuturam. Enimvero, fi Chriftus prò Pharaone luda impetra- &
vic reconcihationem, fatis fciebat iftam impetrarionem ipforum boho& utili-
tati non ecfluram Inducitur ergo Chriftus fic rogans Patrem , Ohfecro te, recipe
.
tenunqnam recepttirum in gratiam. Nempe hi homines id vi-

in grattam eos, qtios fio
dentur dare operam ut Religio Chnftiana ridonda propinetur..
,
Nec folum Deo lic illuditur , fed &: ipiè Deus fingitur illudere generi humano.
Conftat enim ufu , &
omnium {jeculorum experientia Euangelium vix decimo ,
cuique annunciari &: nomen Chrifti maxima; parti orbis effe ignotum. Quod
,
quidem fieri, Dei providèntia ficdifpenf'ante, nemo negabit; nifi qui res ftifquc
deque ferri, &; temere fiuerc putat. Quod fi Deus omnes homines fibi reconcilia-
vit per Chriftum, cur hoc beneficium non promulgar per totum orbem ? Cur pati-
tur hanc reconcihationem, maximae parti generis humani effe ignotam?
Cum vero dicunt, Chriftum prò omnibus eife mortuum, quod ad impetrario-
nem reconciliationis; non vero, quod ad applicationem: piane fatentur Chriftum
nonimpctraviffe.uthxc reconciliatio omnibus applicaretur. Vndefic, utinanis
fit ha^c impetratio, oc ridicula.
Perindeenim loquuntur, acfi dicerent, alieni impetratam effe liberationem,
fed non utliberetur: autaticuicibum effeimpetratum, fed non effe impetratum,
ut hoc cibo vefeatur.
Non minus ineptiunr,cum fatentur quidem, frudum refurredionis ad folos cre-
dentes pertinere , at frudum mortis
reconcihationem &: remiiTioncm pec-
, id eft ,
catorum, ad omnes & fingulos extendunt

perinde ac fi dicerent , Chriftum mor-
:
tuum effe proaliquibus, proquibus nonfuperavit mortem. Et ad omnes quidem

pertinere frudum pugnx, acnon vidonse. Et erunt aliqui , proquibus cumfeob-
tulerit in cruce,noncamcnproiisfe oilert in ccelo. At Scriptura hajcne£tic, utin-
divulfa & infeparabilia; mortuum elfe prò nobis & , refurrexifle prò nobis , Rom.
8.34. Chrifm Is eB , qui mortuta , imo qui etiam refirrexit : qui etiam eH ad dexte-
rum Dei , poftukns prò nobis. Et z. ad Corinth. 5. 15. ut qui 'vivunt , pojlhac non fihi
'Vivant , fedei qui prò ipfis mortuU'S eU , &
refirrexit. Nimirum , quia fr uélus mortis
Chrifti nemo fit particeps, nifi per refurrcdionem.
Quid, quod hxc generalis impetratio reconciliationis torius generis humani
fi
^dmittitur, neceffe eftintantes omnes, nafcentes exrra fccdus cflc reconciliatos, ,
&: peccatum eis efte remiilum. Vnde fir, ucnonalio majore beneficio poflìnt af-
fici, quam fi quis eos clementi crudelirate in cunis jugulaverit. Nam fiin hoc ftatu
reconciliationis moriuntur, certa eft eorumfalus. Atijdcm vivi & fuperftites

educabuntur in Paganifmo, qua; eft certiifima via ad damnationem.
His adde,quod hic reconciliatio qum applicatione confunditur. Cum enim nc-
mopoflitfervari,nifi cui reconcihacio impetrata, apphcata quoque fueric, apparet
in his
NATIONALIS D ÒRDRÈCHT AN^. ì,^}
inhisinfantibus impetràtionemnihil difFerreabapplicacionc. Siquidem itifan-

tes in hoc ftatu reconciliationis morcui , per hanc fblam reconciliationem falvan*f
tur, (^fi his crcditur j ac prolude haec impetrano rcconcilianohis , in cis viceni
:
applicationis obtinec.
Quod fi hxc duo incer fé conferantUr , impetrare inimicis reconciliationcni

utfervcntur, &c fhlucem cis iam reconciliatis confcrre,non dubiiimert,quinlonge
maioris ficamoris,mori ad rcconciliandos inimicos,quam darefalutcmiam recon-
ciliads . ]d diferce docct Apoftolus ad Rom, 5. io. Si cum i,nmici ej?emm, recon-
(iliati [itmus Dco per niortimflij éiM , multo wàgi^s reconìiliati jer'uabimur per vitam etm.
Nempe fi Paulo crcdiìuri res cìl Ìonge facilior
, probabilior fcrvard irecon- & ,
ciliatum,quam reconciliare iiiimicum.moriendo prò eò.Gum ergo,quòd eft longe

maximum , &; lummi amoris nKf^^piov , Chriftus prò omriibcis pi iftiterit, (fi fideS
Arminio j dicendumeric, Chriftum moirtem dppeccndopronobis, non minus Pi-
licum ludam, Saulem, Pharaonem, quam Pctrum &c lohanncm amaville. Vt au-
,
tcm Chriftus fummo amore amaveric, quos Parer ab eterno odit, quos fcic à &
Patre ab àrterno deftinatoS ad pcenam, nenioà leihipetrabit utctèdat,nifi qui
vult decipi,
Qôd fi Chiriftiis moriendo' fuit vas Se Àvrpov prò omnibus, etiam prò da-
fnnacis.Deo iliuietur nota injufticfae,qui duaspc^naspro uno peccato fumpfcrit,
&
cum prior fatisfaftio Ibfficcret, bis m idem iudicaverit. Semel enim. hi da-
mnati, mortui funt in Chrifto, quando Chriftus in cruce eorirpcrfbnam iufimuit;
ed tamenijdem ipfiinfiia perlòna moriuntur morte ieterna Enimvero de ijs om- .
nibus proquibus Chriftus cft mortuus, dici poteft, quod dicic Apoftohisz. Cor.
5, Siuniió prò omnihm esi rnortuui , nempe omncsfunt mortiti At reprobos cum Chri- ,
fko, aut m
Chnfto elle mortuosi nemo hactenus, quod fciam, aulus eft dicere. Ac
profeto requéntiaverba Apoftoli arguunt,eum loqui de omnibus, ad quosDcr-
tinct frudus reiiirredionis , &
qui lune nova: crcaturae.
Idem Apoftokis ad Rom. 5. 11. docet reconciliationemad folos fidcles perti-
ncrc Gbrìamur , inquit , tn Dee per T)ominum nofirum lefum Chrijltim , per tjucm nunc
.
reconciliAtionern AêcutiJumus An Paulus rantopere gloriarctùr beneficio quod ipiì

.
cum luda &. Hcrode commune clfet ? Sic cap. 5. ì.^. Bem Chnjlum propofuit placa-
mentum perfdem in [manine ipjìia. Non éft ergo placàmentum fine fide, ac proinde>
tiec reconciliatidé
Quofi:umque Chriftus rceopciliavit, &:quibus impetrac rèmiffiohem pccca-

torum, proijidemintercedit: haec cnim duo Scriptura coniungit, mori prò ali-
quo & prò eo intercedere Rom. 8. 34, & i. loh, z. i.x. At Chriftus prò mundo
,
non intereedit, fisd prò fialis fidelibus i ut dicit ipfe Chriftus loh. 17. 9. Ego prò ijs
'rogo,non rogo prò m:indo,[edpro Ergo Chnftus mundunà

éis quos dedifti mihi-, quia tutjunt.
non reconciliavir, nec ei impetravit remiflionem peccatorum.
Arminiani Kptja-^vyim hic adhibent.< & diftindiunculam, Faciunt enim du-
plicem interceftlonem Chrifti , unam generaJcm, qux fit prò omnibus alteram :
particulafem, quxprofialis credentibus. Quo did:o ipfi le implicant, & oriaàfc

detexunt. Nam univerfalis ifta interccfllo fineparticulari piane eft iiipervaca-
liea ; fruftra enim impetratur reconciliatio, fifalus non* impetraiur . Quod ft
univeriali iftainterceflìone Chriftus pctijt falutcm PiIati,lud:E, denique omnium
hominum, fruftra pètijt, repullam paflìis eft& Curh ramen ipfe dicat Toh. 11.42.
.'
féfernperà Patre exaudiri. Quod il petijrlblam reconciliatiotìcm fine falute, in-

anisfuiteiusinterceffio. Anfortafie Chriftus petijt fàiutem omnium hominum^'
{ed fub coriditione, nempe fi crcderent, &c ez fege ut crcdant ? Hoé fi: ita eft , ttim
planum eft eum non inrerccflìfl'e prò omnibus . Quod enim petitur fub condi-
,
tione, fabiana conditionè non pctitur. Tum h^c petftio eft ÙTrpoiJ'ióvvc-ci in co, qui
petit aliquid fub conditionè quam ipie fcit non impfendam , neqiie cCic pofilbi-
,
lem. Satis enim fciebat Chriftus motiens, non polìcomnés credere nec iervari;^
'
cumiamtam multi effent damnati.
Sed operxpretiii eft cognofcere , qux fit illà particularis ihtcrccflìo ChrifH Tch.
17. &quid per eaChriftus peznt.Pater(in<:ît)co/ffirva f^Êt paulo poft,wtf teût ferva
Bb 5
tes^
15,4 A C T A S Y N O D I
eos kmalignovtx(.i'). Si hxc interceflìo eft peculiaris fidelibus, non video quid
fuperlìtinterceflìoni generali . Namfìne his omnis interceflìo inanis eft. Cura
autem in orarione Dominica, hacc duo fimul &: iund:im petantur , remilfio pecca-
torum &c libcratio à maligno quis ferat cam audax fìgmcntum quo fedarij hsec
; ,
divellunt,&: volunr Chnftum impetrare omnibus remiflìonem peccatorum at ,
non liberationem à maligno?

Quod n Chriftus orar prò omnibuis orat ctiam prò ijs , quos fcit peccare pec-
,
cato ad mortem, prò quibus Johannes ne quidem patitur nos orare. i.Ioh.5.i(J.
Non infìcior, Chrifturtìoraflc procrucifigentibus eum. At non prò ijs omni-
bus oravit, fed prò ijs tantum., qui id faciebant per ignorantiam Dicit enim. .
Pater renàtte eis, nejciunt enim quodfaciunt. Quos paulo poft ad Chrifli fìdem efie
converfos, teftatur LucaSjAd. z. cap. 3.17. &
Cumergo Scriptura dicit Dcum tifque adco dilexijê }nundtim,tit dederit Filiuni
totitii mundi, i. loh. 2,z. Etd
Ioh.3. 16. Et , ChriUumeJfe fropitiafionemf ro feccatis
Concederemus per A/*;?!!/»?», totum genus humanum in (olidum intclligi non ta- j
men inde lèqucretur, Chriftum omnibus &: iìngulis impetraviiìe remiflìonem

peccatorum. Nam reconciliatio quonindam hominum abunde teftatur genus
humanum à Deo diligi.. Chriftus cft propitiatio prò peccatis torius mundi quid ,
in toro mundo nemini remittuntur peccata nifi per eum Eodem piane modo, .
quo r. ad Cor, 15. zi. Paulus dicit, In Chrijlo omneS vivifcAri, quia nemo nifi per
eum vivificatur.
Speciofe oftentant locum, i; ad Tim. cap. z. 6. Chriftu femetipfum dedit pretinm
redemptionis tro omnibus. Tum illudad Titum cap. z. Illuxit gratin Dei fàL-itaris om-
nihta hùminihus. Sed hic, per Omnes intclligi ^lofuls. Se cuiuflrbet condirionis ho-
mines, loci texturaevincic. Priori loco, Piulus vult orari prò Regibus: poftcrio-
riiuber fervoseflTe fidos,& nihil vo(r<pt(êtv. Huius exhortationisa<77oAej^'ah3:c eft:
quia etiam ad Reges , quantumvis tunc temporis alienos à Chrifto & ad fervosf ,
quantumvis (ortisabjeéla:,pertinecpromifrio falutis nec ullaconditio hominum ;
à fàlute excluditur.
Nihilb plus ad rem facit locus ad Rom. cap. 14.15. Ne efca tua illitm perdita ^pro quo
Chriftw eft mortuus Ibi enim perdere, non ed datnnare, (ed fcandalo perccllere, &c
.
confcientiamalicuius offendere, &fic .quantum in nobis eft,traherc in ruinam.

Nam abfoluce quemquam perdere aut damnare non eft in noftra poteftate. ,
Secunda Petrtcap.z. verf! i. Chriftus dicitur redemifle pfeudopropheras ij'ai

eum'abneganf. Ar ibi nonagitur de redemptione à morte êterna, fed de libera-
tone ab ignorantia& errore, ac tencbris fseculi pcrlucem Evangeli] quod ifti ,
tóravse doétrina: admiftione corrumpebanr.

ÉademEpift. cap.3. verf^ 9. idem Apoftolus àitìt Deum nolle quemquatn perire.
Nempequia non eft caufa perditionis cuiufquam: omnes enitii hortaiur ad pce-
nitentiam. Sednon tenetur omnibus dare fìdem & dona Spiritus fancTî, nec re-
ftituere homini Non eft autem dubium , quin lapfii
vires ,quas culpa fua amifir
.
Adami amillk credendi in Chriftum , quia hoc lapfuamifl^jE funr vires

fìnt vires
rtmandi Dcum,& obfequendi eius verbo. Cum enim Adam ante lapfum tencre-
Éur credere omni Dei verbo, quodcunque tandem illud futurum ellet^non du-
bium quin hxc obligatio ad poftcros tranfìcrit.
Inculcane fedarij ad naufeam, & nullibi non ingerunt hoc argumentum êd ,
tenentur omnes credere., id verum eft. At Chriftum prò[e efemortuum, omnes tenentur credere,
èrgo id verum eft.
Hujus SyllogiAni minor eft falfa: nam ijs, quibus Chriftus non eft annunciatus,
non tenentur credere Chriftum prò ipfis effe mortuum qui tamen lunt pars gene- ;
ris humani longe maxima. Sed ncque ij quibus Chriftus aniiunciatur, tenentur
credere abfolute& fine conditione, Chriftum prò i|fisefTe mortuum, fcdiub hac
demum conditione, fi convertantur. Nam fi in impccnitentia perleveraverinr , te-
nentur credere, mortem Chrifti ad fé nihil pertinere.
Damafi:enus lib. z. Orthodoxa: fidei cap Z9. &

poft eum Arm'inius,duas faciunc
Dei voluntatcs, vnam antccedencem , alteram confequentem. "Eorum mens noii
eil
NATIONALIS DORDRECHTAN^. -^^
eft afTerere, iìiterDeivoluntates feu pociiis volitiones,aIiasaIi)s effe priores hoc :
enim eft extra controverfiam. led voluntatcm anrecedentem cam effe voliinr, quje
priccedichumanam volunratem cohfequentem vero, qua? pofterior eft huhiana
:
voluncate. Voluncate antecedente multos vocari ad nuptias, qui confequenie

declarantur indigni ob coriim pervicaciam Matth.zz. Antecedente voluntate
Deuin velie omnes homincs fervare, fed confequente, aliquos tantum: nempe
cos quos prxvidit credituros In hanc latebram fé proripiunt Arminiani quan-
.
,
do fé f'entiunt urgeri. Dicunt aitrem, vblunrati Pei antecedenti rcfìfti pofle, &
&
Dcum polle fruftrari fuo voto intentione, ac dcfiderió naturali (de enim lo-
ûuntur j at voìuntati confequeritinon polle relìfti.
Hajc dodrirta j fi qui alia, in Deum eft contùmeliofa , euin'què acciifat infì»-,
pienti*, & liumanis aftcdlibus induit, eique affingit imbecillia vota, So defìderium
inclficax, ac fi Deum ficindiicerent loquemern : Vellem vos fervare, fi velletisj
fcdcumpervos fruftrer mca intentione, mutabo confilium & aliorfum flexa vo- ,
Juntate, vos perdnm in cKtemum. Hoc paolo Deus voluntatcm fuam antece-
dcntem & defiderium naturale quod eft longe optimum precario tantum obti-
, ,
ìier, &: (Quantum licet per humanum arbitrium.; Vtficquod doleamus viccmDei,
qui defiderio fuo naturali & longe optimo fraudatùr,
Tum illud abfurdum, Deum cui omnia ab eterno fiîtrt non tanti^m prxviia .fed
etiam provila ; aliquid mtendcre, quod
ab scremo fé non aflecuturum Nec (c;t .
tninus eft abfurdum velie ut firrnitas voluntatis divinìe dò feirvandis honiinibus,

,
pendeatab hominis voluntate. Illud vero longe peifimum, quod Deus induci-
tur fc;cum pugnnns quippe qui omnes cupit (èrvare voluntate antecedente,
,
quofdam vero vult perdere voluntate cohfequente. Ergo cupit,quòd non vult.
Caufam cur Deus fé pa,tiatur fruftrari voluntate fua antecedente, & defidcriop
quo ferio cupit, omnes homines fervari Arftiiìjius hanc efle dicit quia fi in cori-
, :
vertendo homine exerceretfuamomnipotentiam, vim inferret libero arbitrio, &

cogeret horrimis Voluntatem.Qua in re vir bonus plurimum halluèinatur- Po-
enim Deus, fine coazione fic fledere voluntatem vtfponte fequatur. Sine
teft ,
coazione fubito immutavi! ahimum Efau. Gcn. 35. Et Saulij, i.Sam.cap.ip.v.zj.

Et iEgyptiorunh^Pfal. 105. 2,5. Et Regum;,Prov.zi. i. Hanc immutaiionein volun-
tatis, illibata libertate humani arbitri), fiDeusfacirin impfobisj quantpmagis in
probis & fidelibus? Chriftus vim non intulit Cordi latronis in cruce. Nec trahun-
tur inviti, fed vitro fequuntur, quibus datur cor carftcum ex lapideo. Ezech. ^6.
VcrCz6. Etfi certo &infallibiliterconvertuntur.
Quid quod irrefiftibilitatém nemo magis ftatuit, quam Arminiani. Cenfenc
enim mtelledum irrefiftibiliter à Dco luce vcritatis imbui. Ccnfent vires ad cre-
dendiim irrefiftibiliter dati. Cenfent morali & efficaci fuafioneafFedus trahi.
Athispofitis, necefi'arium eft vtvoluntas fequatur. Nam vbi mens firrpam per-
fuafionemimbibit, &:affe(3:us voluntatem exftimulant cum mente corjfpirantes,
impolTibile eft, quin voluntas éorfum fé moveat quo diftat mens a Deo imbuta, ,
quando appetituseodem imp.cliir. Hac enim (bla iunt incitamentavoluptatis,ncc

vlloaliomoveturimpulfii. Necdubiumcft, quin Deus, qui pern-ovit te>.curam:
facultatum anima:, &: arcana momenta motionum internarum, poflìt fnafionem
moralem tam claram &: vehementem imprimere menti & afFedusfic accendere, ,
vtvoluntas non poffìt non velie, & vitro fé movere ad id quod mens fuadet de , ,
fuggeric afFedlus.
Hisadde, quod Arminius cenfet EIe6tos trahi a Deo gratia efficaci , cujus effe-
ftuseftccrtiffimus &: infallibilis tempore & modo
: quia f inquit) Deuseos trahif
congruo; quo qui trahuntur certiftìmo fequuntur, quantumvis poflìnt refiftere:
,
ca:teros vero trahit modo non congruo, quo qui trahuntur nunqu?m fequuntur ,
Vocantem.Fruftraigitur irrefiftibilitatem exngitanr, quam ipfit.?m firmitcrftabi-

liunt:&: inconditam vocem &: barbaram in medium producufit, ui Ipeciofiuscer-
citudini,&:infillibilitatiEle£torum iliudant. Nempe hoc eft quod (-hrifl.us docet
Ioh.<jv37. 0uicquid Pater mihi deditâd me ueniet. Ec verfu 45. ^^kunqtie Àndivti k
"^
Bb 4 Fître
ioé AGTA SYNODI
patre & didicit ì venìet, Ec cap. 10.16. Habeo alias oves qtias opnet me adducere i & au-
dient 'vocem meam.
Inftant tamen, &
obijciunt illud Match. 2.5.Ver{] 57. &: dicilnt, Chriftum volUri-
tate antecedehte voluiile congregare ludxos, ut gallina pullos; confequente vero
Volujfle fpargere per nationes. Acego pcrtendo , hos pullos adu rcvcra efl'e &
Gonoregacosj quanqiiam reclamantibus Hierololymis. Nam per Hierolblyma,
primores, facerdotes , &
Scribae intelliguntUr per pullos vero populus, cujus
;
Deus milcrtus efti Tum illud, ûottes volui male intclligunc de volinirace an-
,
tecedente, qua: cfl: Decrctum Dei; Cum velie hicnihil aliud Ile , quam invitare
&juberei
QuodriDéusTerioiiìterideret, &cupcrecomnes fctvare, ut loquuntur fcfta-
rij;effiéeret ut omnibus Evangcliuminnotcrceret, line quo nemofervatur.
Fruftracaufatur Arminiusmukisnon annunciari Evangelium, quia in proavis

auttritavisgratiamoblatamtepudiaverunc, quoadu polleri merucrunt à Deo
deferi. Sane ficIoqui,nihilcft aliud, quam allignare caufam, cur Deus non lerio
velie falutcm omnium &: fingulorum ; &: ile fecum ipfe pugnare. Quanquam ne
quidem caufa lixc eli: idonea. Hoc enim adverfatur regulx juftitia: Dei i qua:
habetur Ezech. cap.lSi Ammtiqu£fec€averit, morietttr, fìlitti ri on feret iniquttut em pu-
trii. Et cum in Icge iniquitas patrum
dicitur vilìcari in fìlijs , ha:e pcéna non vltra
tcrtiamaut quartam generationem extenditur. Ac piane vera eft & fine exce-
ptione fententia Pauli i. ad Cor, cap, 5. io. ubi aie, x'mtmcjtiemque reprtaturum quod
in carpare fue feterit ffive bonum ,Jìve malum. Non ergo quod feeerit in alieno cori
porc.
Ncque vero, fi peccatum Adami imputacurpofteris, idcirco fequicur peccata
proavorumpronepotibusimputari. Cauli dilctiminis hsefunt. i.Qîa pecca-
to Adami puritatem originalem amifimus, peccatis proavorum non amifimus.
z. Adam acceperat dona quac ad nos tranfmitterec quod de noftris proaVis dicii >
non pótefti 3. Accedic quod mei proavi peccatum erat mere perfoiiale , quod
de Adami peccato dici non potcft. 4. Nec eflet compos mentis, qui dicerer,
Solomonem in Davide Vriamoccidiffe , quemadraodum nos peccavimus inA-
damo. 5. Mirto abfurda infinita in qua: fé prascipitant. Poteft enim fieri ut aii- ,
cujus paternus avus Evangelium refptierit, maternus receperir, 6. Cum genti in-
tegrjEofferturaut aufertur Evangelium, in qua tamen diverfi fijnt diverfisma-
joribus orti, pijs, impijs, bonis, malis. 7. Quid quod experimento eonftat pef- ,
iìmorum majorum peflìmam & profligatiifimae improbitatis profapiara, ad fidem

efl'e converfam? Et ( ut ait Apoftolusj ubi abùndavic peccatum ibi abundafle ,
gratiarti? Quid deterius Romana urbe in quam ex toto orbe rapina: erant con-
,
geftx.^ Quid crat Corinthus nifi lupanar totius Grsecia: & fedi/firnarum libidi-
, ,
numemporium'Nihilominusramcn in iftisurbibus erexitDeus trophxa Chriftii

infuper babitis multis populis barbaris , quorum ftolida fericas videbatur dignior
commileratione > fi res non ex arcano Dei eonfilio fed ex humana ratione
,
gereretur.
Non ergo omnium bominum ralutern Deus asqualiter cupir, fed votarlo tum
cxfcrna, tum interna, fecundum arcana divina pra^deftinationis difpenlacur, ut
non fit volentis ncque currentis, fed mii'erentis Dei.
Exclufus temporfs anguftijs nonpocui de alijs quieftidnibus agerepertraiState.

De quibus tamen quid fentiam,fic bfevitcf expono.
Gratiam vniverfalcm datam omnibus hominibus qua: vel mediate , vci :mnie.=
diate fufficiatad perveniendum ad falutcm, nuiiam agnofco.
Credo-, nullató' gratiam pofie dici fufficicnTem, fine cognitione Chrifti.
Sententiam Arminianorum dicentium , Deum teneri dare omnibus vircs cre-^
(dendi, repudio ut falfam &;tcmerariam.

Difcrimen inter vocationem exterriam &: internam agnofco, & afifcro voeatio-
lactn extcrnam poffe effe fine interna Spiritus efficacia.
Credo
Credo, Deiim non modo dare vires credendi, fed & ipfum aftum credendi»
Qjaem aftum qui dicunt parcim efle à gratia, partim à libero arbitrio merito Se- ,
tnipelagianis accenfcntur Etfi homo libere credit &: fponte, totum tamen illud
.
qiiod facic, eft donum Dei.

Credo fidem juftifìcantem effe donum Dei, Ele(5lis peculiare.
Credo Elcdos, quamvis fubinde cefpitent, &iìdes eorum vacillec,nonpofle
tamen finaliter excidere.
Porro, etfì dubitatio de falute pijs fubinde obrepat,Deus tamen in Verbo jubet
hos efTe certos de ea Ad quam certitudinem totis viribus contendendum eft.
.
Nec dubium eft quin ad hanc certitudihem multi pervcnianr, cnm Scriptura. pie-
,
na fìt his exemplis.

Quifquis autem certus eft fuse falutis , oportet etiam certus Ut fé nunquam à d (}S~
Deo defertum iri,ac proinde fé perfeveraturum ad finem.
3Z-
PetrvS MOLIN^VS
hoc credo , hocfrofteor.
Sess.
Sefsione Centefima Quadragefimà- CXLIV.
Quarta,
XXIX. Aprìlis Die LtmA poB Meridlem.
y
Continuata fuit judicij D. Molinai prxleftio, ftatutumque eft prò accuratilfi-

me eojudicio, & confenfu in dodrina, gratias ei agendas.
Amplifllmi DD. Delegati monuerunt, fé lUuftribus ac Prêpotentibus DD. Or-
dinibus Generalibus quibufdam è collegio fuo Hagam miilìs, renunciafle, quid
,
haótenus in Synodo a£tum eflìec. Formatum nempe tandem efle unanimi confen-
fu ac fubfignatum Synodicum de quinque Remonftrantium Articulis jiidicium. 1,
gratum id imprimis fuifle ijfdetn Illuftr. DD. Qui &

eo nomine fingulares Deo
gratia.s agerent eumque tum Exterorum Theologorum,tum Provincialium labo-
:
rem, acceptiflìmum ipfisfuille. Monete autem, utquae reftarent agenda, quam

celerrime fieri poflet, ad finem perduccrentur. Hanc quoque inprimis efìe Illuft.
DD. Ordinum voluntatem, ut Confeilìo fidei Reformatarum Ecclefiarum Bel-
gicarum ex more in SynodisNationalibus ufitato, prasfentibus Theologis Exte-
ris relegereturatqueexaminaretur, Vtque àfingulis Synodi membris, tam Ex-
tcris quam Provincialibus libere declararetur fi qua: in Confeifione ifta ab i]i

, ,
obfervata ellent quae ad dogmata &: doftrinx eflentiam pertinerent quseque ve-
, ,
titari in Verbo Dei revelatas aut aliarum Reformatarum Ecclefiarum ConfefTio-

,
nibus minus confentanea viderentur. Q_ux aurem'methodum aut phrafeolo-

giam fpe£larent , quacque ad Regimen atque ordinem Ecclefia: pertinerent,ea po-
examinatum iri Monitum proinde fuit eo
ftea à folis Provincialibus penitius .
tempore, Articulumtrigcfimum primum &fccundum non efle examinandum, ,
quia in utroque de ordine Ecclefiafticò, quem Exteri nonnulli à noftro divcr-

,
fumhabent, ageretur.
Cumdeexemplaribus Confeflìonis Belgica: prius efl~et profpedum, praelciElt
funt ordine omnes Confeflìonis liLiius Articuli. Rogatiquc funt finguli, ut rigi-
de probeque ijfdem examinatis, libere deinceps ac finccre declararent, utrum
in dogmatibiis Gonfeflìone ifta comprehenfis , quidquam obfervaflent , quod
cum verbo Dei minus conveniret ac proinde ncceilario mutandum efle iu-
,
dicarent.
Statutum fuit ex Illuftrium Delegatorum confilio, die Luna: proximo, Syno-
dicum de quinque articulis judicium,publiccpro,nuntian.dum efle.
Soffione
s
i^g A C T A S Y N O D I
s , s
Sefsione Centefima Quadragefima^;
cxLv. Quinta,
X X X. Aprilis , Die Martls ante mèridiem.
ConfelTIonemBelgicam
Y^ Èclararunt ClannìmiMagnxBritanni:£Theologi,re
in ca deprchendiile quod ad fìdei quidem do-
13 diligenter examinafle, nihilq;non ,
confehtiret nihil obfliantibus Remonftran-

trmata attineret, qilod verbo Dei :
exaniinaffe teftabantur , eafque taics

fium confìderationibus quas fé una opera
:
quse in omnibus reformataruin Eccleiìarum Confelfionibus nota-

effe plerafque,
InvitatùsfuitUiliverruscoetiisad fttnus Nobiliirimi Ampliflìmiq; viri D. Lam-

Conlìliarij,eiufdemque Eccìefix Senioris
berti Canteri, Reipublicx Vltrajeftina:
adSynodum Deputati, qui xxiv. Aprilis diem fUum placide in Domino obierac.
Se s s. Sefsione Centefima Quadragerima-

CXLVL
fexta,
Bodem Diepofi meridiem.
TJ Èliquótum tam Extcrorum quam ProvincialiumThcoÌogorum,decloé:nnà
Ja. in Confefllone Belgica comprehenfa, rogata funtiudicia; fuitquedeclaratu
indicare fé ,tiullum in hac Con-
ab omnibus &: fmgulis.confentientibus fuffragijs,
in (acris ScriptUris exprélTa: rcpugnaret :
feflìone dogma contineri , quod veritati
contra vero omnia eidem veritati &
Confeflìonibus Eccleiìarum aliarum refor-
matarum confentire. Moniti prxterea ferio ab Exteris Theologis funt Provincia-
lesûtinhac Orthodóxaipia,&; Amplici fìdei confeflìonc conftantcr perfeverà-
relinqucrent, atquc in adventum Domini no-
rcnt, eamquc pofteris intémeratam
ftri lefu Ghrtfti confcrvarent.
Vnanimitcr quoque declararunt Provincialcs, ftà-
tucumfibi eflejin hujusdodrina: Orthodoxa: profeflìone conftanter petfeveraré,
eamque in hifce Belgicis provincijs pure docere/edulo propugnare, atque incor-
ruptam porro per benignitatem Dei confervare. Cui &
prò amabili ilio in doótri-
na tam Externorum quam Provincialium confenfu gratias egerimt , rogaruntq; 11-
luftresDelegatos,ucEcclefiarum Belgicarum nomine, apud Illuftrifl'.ac Prxpò-
tcntes DD. Ordines Gcnerales, intercedere dignarentur, utijfdcm IllufttìbuS
Dominis placerét Orthoxam hanc dodrinam in BelgiciS Ecclclìjs fartam pòrro
ac tedam autoritatc fua tueri ac ftabilire.
Monucrunt Ecclefiarum Gallo-Belgi carum Deputati, eandemBelgicam Coh-
feflìonem, inNationaliEcclefiarumGallicarum Synodo, qua: in urbe Vitriaceh-
fi annocIalD lxxxiii
fuitliabita,folcmniterfuilleapprobatam.Quod&iprum,
exAdis eiufdem Synodi confirmabant.
A6ba Synodi Vitriacenfis;
O^s Taftores <iT Seniores , m urbe Vitr'mcenft^ ad habendam Synodum Natìo-

naiem conzreâti coque nomine ab omnibus Ecclejìjs (jdlicis delegati j adpoflula^
tionem iratrumyqm ab Bcclejìjs Keformatis IBelgicis ad nos mijii fuerant ^huic
ConfefSiom fìdei prddi5ìamm Scdefìarum , ad mutuam do^rina. umonem tcHan-

dam^ fìtbjcnpjimm : vrout articulo ad hanc rem confìgnato, plenifts declaratum efl.
AUum Vimaci ad 15. m.aìj, 1683.

P. Merlinus Prajfes. M. Virdlus. &c.
Articulus fic habec.
ôdadConfejfionemfideier DifaplmamEcdefìafticam.qUas fiatres €cde^

(ìarum IBelgicaritm nobù exhibuerunt , Synodus
,h^c prò fummo confenfr 0^ uìiio-
NATIONALIS DORDRECHT AN^, x^^
ne^ qu<z inter Belgica-s 6^ huitiJ regni Eccle/tas, m utraque tntercedit ^fummoi Dea
gratiasegk. Nec gravata efi i]fdemjùbfcnbere : êtijtque^ ut fmdi6ìtfratres De-
fittati njiciîm Gallicarum Eccle/ìarum Confezioni CT* "Difiiùlina Ecclejìaftias,
fuhfcnhant. ^md a fr£dìBis Jratribus efìfaS?um.
Petrus Merlinuso Mattheus Virelkis : elefti Synodi PrxCides.
Hanc autem Confefllonem, prout in- Synodo recognita & approbata eft, hic
fiibiungimiis.
ECCLESIARVM BELGICARVM
Chriftianaatqj Orthodoxa Confefsio,
Summam doBrìnA de T>eo , ^ Aterna animarum
falute , compleciens.
Articvlvs I.
«
COrde credimus,& ore confitemur omties, unicam cflc & fimpliccm

eflentiam fpiritualem, quam Denm vocamus eumque ; «cernum;)
incomprehcnfibilcm jinvifibilem, immucabilem, infinirum,omnipoten-
tem, fumme fàpiencem , juftum , & bonum, omniumque bonorum fon-
tem ubcrrimura.
II.
Duobus autem modis cum cognofcimus primo, per creadonem^ :
conlèrvacionem , acque totius mundi gubernationem quandoquidem :
is, coramoculisnoftriseft, inftar quo creatura o-

libri pulcherrimi, in
mnes , magna; minorefque, loco charaòterum funr, qui nobis Dei invi-
(ìbiliaconremplandaexhibencj a:ternam nempe ejus potentiam Sedivi-
nitatcm, ut Paulus Apoftolus loquitur, Rom.i. 20. Quas omnia ad
convincendos , & inexcufabiles reddendos horrrfncs , fufficiunt. Secun-
do,ip{èfefe nobis longe maniteftius & plenius in (acro & divino Tuo Ver-
bo cognofcendum prebet, quantum quidem id, ad gloriam ipfius , no-
ftramque, in hac vita fàlutern, ncCeflàrium eft,
1 I L
Confitemur, hoc Dei vefbum, non huma;na volunìate allatum , cradi-

cumque fuiflej fedfandos Dei viros divino afflatos Spiritu,locutos eflejUt
beatus Petrus ait. Poftea vero Deus, prò fingulari cura, quam de nobis
noftraque (àlute geric, fervis fuis Prophetis & Apoftolis màndavit, ut Tua
dia oracula (criptis confignarent. Quin & ipfè, duas fabulas legis digito ,
Tuo exaravit. Atque hanc ob caufàm , fcripra hujufmodi, Sàtras & Divi-?
nas Scripturas appellamus,

IV. Sacram
Y N O D
'
joo A e T A S I
IV.
Sacram autcm Scripturam, duobus voluminibus , Veferis nimirum 8c

Novi TeiVamenti, compledimlinqui fune libri Canonici. Quibus, nibil
opponi poteft. Eorum in Dei Ecclefia hic eft Caralogus Veteris qui- .
demTeiiamenti, Quinque LibiiMofisj ncmpe, Gencfìs, Exodus, Levi-

ticus, NutlicrijDcureionomium: Libet lofua;;, ludicum, Ruth , duo Libri
Samuelis,& duo Regum, duo Libri Chronicorum, qui Paralipomerion di-
cuntur^ primusEfdras, Nehemias,Efther. Item lob.Pialmi Davidis, Tres
Libri Salomonisi videlicct Proverbia, Ecclefiaftes &Canticum Cantico-
rum :QuatuorPropheta^Majorès, Efaias, lerertifas cum cjufdem Thre- ,
nis, Ezechiel&DanieL-indc reliqui ncm-

duodccimMinorcs Prophetae-,
t)e,Oreils,IocÌ,Amos,Abdias,lonas,Micheas, Nahum,Habacuc,Zopho^
nias, Aâasus, Zacharias & Malachias. Novi vero Teftamenti Quatuor ;
Evano-elifta^j Sanctus fcilicet MatthcTUs , Marcus, Lucas & lohatlnes Aóla ;
Apoitolorum Qiiatuordecim
: Epiftolre S.Pauli, qua^lunt, ad Romanos>
ad Corinthios dux.GalataSjEphefioSjPhilippenfes, Coloflcnfes, ad TheC-
falonicenfes dua?,adTimotheum duct-adTituin, PhilemonemjHebrajos:
&fcptcmepiftola;reliquorum ApoftolorumincmpelacobijPetridu^Jo-
hannis cres, I ud^ Apocaly pfi s denique S.Ioannis Apoftoli,
:
V.
Iôfce otnnes libros folos prò Sacris & Canonicis recipimus,ut ad cos>
velutiad re2;ulam,fides noftra cxiganur.-ijfq; ranquam fundamcnto, inni-
tatur,8c ftabiliatur. Eaque omnia, quje illis continentur,abrque omni du-
bitadofìe credimuS : idcjue non tam , qtiòd
Ecclefià eós prò hujufìnodi
recipiat &:'approbet, quarn inprimis, quodSpiritus Sanctus in cordibuà
noftris teftetur a Deo proteótos elTcj comprobationemque eius in (e ipfis
habeant; quum vel ipfi ca^ci ea, qux in illis prêdióta fucrunr,evenÌFC, ip(b
quafi contadu deprehcndanr.
V L
Differentiam porro cdnftiruimos intcr libros hofcc Saeros, & Apocry-

plios^ qui iuntjTertius & Quartus Efdrae Libri Tobix, Judith,
: Sapienriae",
Eccleflaftici;Baruch cu epiftolaIeremia:,Adjc6lionesad Ei1:herem,Canti-

cum in fornace trium pucrorum, Hiftoria Suiann.T, Idoli Belis, &: Draco-
nis: OratioManalTiSjduo prarterea libri Machabeortim: quos quidem Ec-
clefialegere, & ex ijs documenta de rebus cum hbris Canonicis confen-
tientibuSjdefumere poteft. Atncquaquam ea ipforum vis & autorità? eft>
ut ex ulloteftimonio ipforum aliquoddogmade fide aur Religione Chri-
fìiana,certo conftitui poflit: tantum abefì:,uc divinqrum iilorum libroruui
autoritatem imminuere valeant.
V IL Credi-
AtlON'ALlS DÓRORÈèHTÀK^, jbi
Vìi.
CredimusSacram hant Scripruram , Dei voluiHatem perfeéle coiriplé-

(5li, &quodcunque abhominibus,utlalucem confccjuanrurjCreJi neceite,
eft, in illa luftcicn tercdoceii. Nam cjuiim illic omnis divini cultus ratio
quem Deus ànobis exigir,fuliilìmc dcfcripca fir.nnlli iiominum,nc Apo-
ilolis quidem, fas eli: alirer doccrc, quam iampridcm in Sacris iiteris edd-
Cli fumusj imo'vero, edamfi è calo Angelus forer , vt àie Apoftolus Pau-
lus. Quum enim vetitum Cu, ne quis Dei verbo quicquam addac aur de-
trahat, iatis eo ipfo'demonrtraturjdoótrinam illius perfeótillimam omni-
bufque modis conlummatam cRc. Scd ncccum divinis ijldcmfcripturisj
vllahominum, quancavis fanclitatc prasditorum fcripta ncque vllacon- ,
fuctudo, cum divina veritacei [vericasenim rebus omnibus ancecellic) nc-

que multitudo,nequc anriquiras, ncque temporum, perfonarumque Suc-
ceflio, ncque Concilia,DecretajautScatuta,compararipoflunt. Omnes
enim homincsmendaccs ex feipfis fune, ipfaque vanitare vaniores, Id-
circo, toro animo rejicimus quicquid cum ceixiflmia hac regulanon con-
venit, quemadmodum edodi ab Apoftolis fumuSjCum dicunr, Probacc
SpiritusanexDeofinr. Itcm, fi quis venie ad vos & hancdoótrinamnon
adfert, ne recipite eum in domum veftram.
Vili
'Secundum liane veritatem& Dei verbu credimus,invnumDeiim,cjui

eft efl'entia, in qua tres
vnica funr perfon^, incommunicabilibus propjrie-
tatibus ab alterno revera ac reipfà diftinóla:,- nempe Pater, Films & Spiri-
tus Sanótus. Pater, omnium rerum tam vifibilium quam mvifibilium
caufà, origo atque principiulTieft:Filius eft verbum, fàpienda, & imago
Parris: Spiritus Sanótus, virtus & potcntia alterna, aPatrefilloqùeproce-
dens. Veruntamen hajcdiftinólio non efficitj vtDeus in tres fitdivifus;
quandoquidem Scriptura nos docet, Patrc^ Filium & Spirituni San-,
6tum, fingulos diftinclamhabere luis proprietatibus hypoflafin. Ita ra-

men, vt tres ha: Pcrfon^, tantum (mt vnus & folus ille Deus. Maftifeftum
itaquceftj Patrem non cfle Filium, ncque Filium effe Patrem; fimilirer,
Spiritum Sandum, ncc Patrem ncque Filium ciTe. Interim Pcrfonie itlar,
itadiftinctas,non funr divif^j hequeintcr fcconfufaâutpermixrafc. Non

enim Pater carnem aflfumpfit, ve ncc Spiritus Sanctus, fed folus Filius. Pa-
ter nunquam fine Filio luo, ncc fine Spiritu fuo Sancto fuit. Qina tres hi
in vna cadcmque cflentia,arternitate funt a^quales. Nihilhic priùs'cft aur

pofterius,quum omnes tres vnum finr, tum veritate & porentia,tum bo-
liitate & mifericordia.
'
Ce Htc
5ol A C T A S Y N 0»d1
ix.
H.TC vero omnia .cognofcimus , tam ex (àcrx ScripturcT tcftimo-

iiijS;,quam ipfàmm Perfonarum effe6tisjij{que potifsimuinjqiix in nobis-
mecipfis pcrcipimus. Et (aera: quidem Scrjprur^tcftimonia^quê nq^ do-
cent Sanctam hanc Trinitatera credere, in compluribus vereris Tcfta-
menriLocis exllancj qux non tam numeranda, quam fejigendà difcer-
nendaque funt. Libro Geneleos dicit Faciamus hominem, ad
Deus ,
imaginem noftram, & fecundum fimilitudincm noftram &c. Deus ita-

que creavit hominem ad imaginem fuam marem & foeminam creavit
••
eos. Item, Ecce Adam fadus eli:, tanquam vnus è nobis Ex eo quod .
ait, faciamus hominem ad imaginem noilram , plures cfTe in Dcicate

Perfonas apparet:Cum vero inquit,Deuscreauit;,vnitatem indicat.Verum
id quidem eft, ibidem non exprimi quot fint perfonic, (ed quod nobis in
Tcltamento Veteri paulo efl obfcurius, id perfpicuum efi: admodum in
Novo. Nam quum Dominus nofter in lordane baptizaretur, Patris vox:
audicafuit, dicentis, HiceftFilius meus dilcdus : Fihus, inaquis vifus

cft: Spiritus Sandìrus, fub fpecie cokmibv'E apparuir. Quin etiam in om-
nium fidelium Baptiimo ha:c formula à Chrift o prasfcripra fuit, Baptiza-
tcomnes êntes in nomine Patris, & Fihj, & Spiritus Sanóti. In Èuan-
geHo S. Luca: Angelus Gabriel Mariam matrem Domini nofhi ita
,
alloquicur, Spiritus Sanò1:us fuperveniet in te,&z virtus alrifsimiobumbra-

bit te : propterea id etiam quod nafcetur ex te Sandum, Filius Dei vo-
cabitur. Jtem, Oraria Domini noftri lefuChrifti, & chariras Dei,&: com-
municatio Spiritus fanòli, fic vobifcum. Et, Tres funt qui teflificantur
in coelo; Pater, Sermo, & Spiritus Sanótusj atquchi rrcs,vnum funt.Qui-
bus om.nibus Locis, plenedocemur, rrcs cnTc in unica Dei efTentia, Perfo-
nas. Quamvis autcm h^c doólrina, omnem humani ingenij captum
longe excedatj nihilominusillam ex Dei verbo nunc quidem credimusj
cxpeótamusveroperfcòtamcius notitiamfruitionemque in ccelis. No-
tanda funt porro etiam, (ìngularia trium harum Perfonarum erga nos of-
ficia & effecla. Pater Vocatur,nofì:er Creator, virente fùaj Filius nofter efl:
Servator & Redempror, lànguinc iuo, Spiritus autem Sand:usnoft:erfan-

d:ificator, fua in cordibus noftris inhabitatione. Atque hxc Sanù:x
Trinitatis doólrina, iam inde ab Apoftolorum aitate in hunc vfque
,
dicm, in vera Ecclefìa femper afferra & confervata fuit, adverfus ludaros,
Mahumetanos, atque quofdam pfeudochriftianos hcTreticofque,vtpoter
Marcioncm, Manetem, Praxeara,Sabellium, Samofatenum, Arrium , &r
fìmiles alios, qui iure mericoque ab Orthodoxis Patribus, condemnati
fuerunt. Idcirco in hoc negocio, lubenter recipimus, tria illa Symbolai
Apoftolorum fciliccr,Nicasnurh & Athanafij:{imiliterque ca, qua: à Vetc-i
ribus patribus juxtaillorum Symbolorum (cntcntiam ftatuta font. -''--^-^^
Credi-
NATIONALIS D ORDRECHTAK^, 30^
Ciedimus, lefufn Chrifl:iim,{ècundum nàturam fuam divinàm,unÌo-e-

•nitum Dei filiumelTe; aba^ccrnogenitum, non faótum aut crcaCum (ita
enim forec creatura) fcd eiufdem cum Parre cfTentia:, co.Tternum, cxpref-
famimaginem hypoftafeos Patris, & fplendorcm glorix ipfius, in omni-
bus illi ^qualem. Qui quidem Dei filius eft, noil tantum ab co tempore
quo noftram naturam airumpfit, fcdab omniaPternitatCjVthxctèftimo-
niainterferecoIIarajnos docent. Moyfes ait Deum mundum creaflTe.*
j
Sandus verolohanncs, Omnia per Sermonem fada fuine^quem & Deum

vocar Et Apolì:olus,
: Deum fecula fecifle per Filiumfuum. Irem, Deum
creafle omnia per lefumChriftum. Nccefleitaque cum, qui Deus, Scr-
mOjFilius&IefusChriftusnominatur, iam tum cxîtifTe, quum ab ipfo
omnia crearentur jdeoque Propheta Micheas inquit, Exitus eius ab ini-
.
tiojàdiebus a^ternitatis.Et Apoftolus, Eftabfquemitiodierum, & abf-

qucfinevit?. Eft igiturverus & êtcrnus ille Deus, atque omnipotens,
quem invocamus,adoramus & colimus.
XI.
Creclimusprietcrea5cconficemur,SpiritumSanòtum, à Patre èc Filio

ab alterno procedere: non itaquc fadum, nec creaturn, ncque eriam gCr
nirumj fedfolummodo, ab vtroque procedentem: qui ordine tertia in
Trinitate perfona eft , eiufdem cflenfti, majcftatis & glorile cum Pa-
tre Filioque: adcoque verus & ^ternua Deus , vi nos facra Scripturà
docct.
Credimus Patrem per verbum, hoc eft, Fiiium (iium , cêìum é: terrard
cajterafque creaturas omnes, quando ipfi vifum fuit, ex nihilo creaftcj
illifque fingulis fuam elfentiam, formam,& figuram, variaque officia tri-
buiflèjVt creatori fuoinièrvirent eutnque etiam nunc eas omnes,pro
ì
a^ternafuaProvidentia^&ifnmcnfa fua virture, fuftentare & regere: id-

que, utillx quidcm homini, homo vero Deo fuo inferviat. Crcavit
prastereaAngelos, eofquebonosjvcnuneij cius eftent, clcd:is eius mini-
ftrarent: quorum alij, ab excellentia, in qua eosDetis crea verar, in perdi-
tionem sternam prolapfi funtâli), divina gratia, in primo ilio ftatu fuo
pcrftitcrunr, atque permanferunc . Diaboli autem &cacod^mones ita
corrupti funt, vt Dei omnifque boni fint hoftes, qui omnibus viribus,Éc-
clefiâc fingulis eius membris,veluti prèdoncSj in fidiantur, vtimpofturis
fuisomniadeftruantperdantquerldeoque propria Tua malitia,xtcrn?con-
dcmnationi adiudicati, horrcnda tormenta indies cxpedtanr. Ac proinde
Ce % detefta-
J04 A C T S Y A NO D I
deteftamur SadduccTorum errorem, qui Spiritus & Angeles vllos eflc ne--
ganc: itemque& Manichsorum, qui afl'erunc, Diabolos ex feipfìs origi-
nem fuam ducere, & ex propria fua natura abfqucfui corrupcionema-

los e(Te.
XIIL
Credimus benignum illum Dcum

poftquam res omties creaflec>
,
minime {ècundum (anólam fuam

cas cafui aut fortuna^ permififTe, fed
Voluntarem eum in modum regcre & gubernare , vt nihil in hoc mundo
abfque ipfius ordinatione eveniat quamvis tamen Deus peccatorum
:
qua? fìunt ncque autor ncque reus (ìt. Tanta enim tamque incom*
prehenfibilis ipfìus potentia & bonitas ve opus fuum opHme juftiGi-
,
meque ordinet & exfèquatur, etiam quum & Diabolus & impij iniu-
fte agunt. Qu^ vero ita agir, ut humanum cxcedantfenfum in ca ,
nolumus curiofe vltra quam fert captus nofter inquifere. Quinimo

omni animi fubmifsione Se reverenda , occulta nobis Dciiudicia, ado-i
ramus; fufFicitque nobis , Chrifti elle difcipulos , vt ea duntaxat dif^
Camus quie ipfe verbo fuo nos docet, ut neufquam hofcelimitescran-
filiamus. Ha^c dottrina , ineffabilem nobis adfert confblationem,
dum ca crudimur, nihil nobis fortuito, nec fine optimi Patris noil:ri
& coeleftis voluntate, evenire poflè. Qui prò nobis cura vere pa-
terna excubat, omnerque (ibi crcaturas ira fubditas habet ; ut ne capij-
lus quidem capitisnoftri , qui omnes numerati funt, imo nec paller-
cùlus vllus humi cadere, fine;Patys noftri voluntate, pofsit. In quo
quidem toti conquiefcimus : perfuafi , eum Diabolos omnefque ini'-
micos rioftros velutihabeniscontinere, ut fine eiiis permìfTione & vo-

luntate, nobis nocete nequcanr. Eoque rcjicimus deteftandum Epi-
cureorum crrorem , qui dicunr, nihil Deum curare, omniaque fortuna
permittere.
U:
Credimus, Deum ex rerraepulverc, hominem creafTc&ad'/ùamirhàM
ginem & fìmilitudincm feciffe atque cfFormafTc^bonum nempe, juftum^
& {ànótum.Qui fuo lèfe arbitrio ad divinamvohmtatem per òìtìnia CóttP'
ponere poflet. Vcrum, eum in honore eflet, idipfumnon intellcxit,née
excellentiam fuam cognovir, fèd icip(um,verbis Diaboli aurem pra^befìs^
peccato, acproìnde morti & maledi6tioni,volens fubjecit. Nam màì*^
datum vitaj quod acccperat, tranfgrcfTuseft : fèfcqueà Deo,quivcraipi
fìus crat vita, peccato fuo, penitus divulfìt, totamque naturamfuam cóì*4
rupit. Quo fé morti corporea: & fpirituali obnoxium reddidité Atque ita
improbus perverfufquc cfFeòtus, &:m vijs fludijfque fuis corruptus,prà^-
clara omnia dona, quê à Dcó'accêperat, amifit. Adeovt ipfi tantum
illa
cxigua quidam illorum vefligia renianfèrint: qu« tamen ad rcddenduiH

eum
NATIONALIS DORDRECHT AN^. jój
cum inexcufabilcm fufficiant quoniam, quicquid in nobis eft lucis, in
^
tcncbras verfum eft, utScripcuranos docet; diccns, Lux in tencbris lucet,

& tenebrai caiî non comprehenderunr. Vbi S. lohannes, homincs tene-
bias appellat. Idcircorejicimus,qua:cunquc cum bis pugnantia de libero
hominis arbitrio docen tur; vtpote qui tantum (crvus eft peccati, neque
quidquam ex ic habere poteft, nifi datum Cu illi coelitus. Quis enim ja-
d:are audcat, fcboni quidquam,tanquam ex feipfo, pra^ftare pofte^quum
lefùs Chriftus dic^t, Ncmo poteft venire ad me, nifi Pater meus, qui me
.ìnifit,traxeritcum, Quis voluntatem fìaam oftentet, qui intcliicrat, Afte-
ólionem carnis,inimicitiam efle adverfus Deum? Quis de intelligentia vel
hifcereaudeat, qui fciat; Hominem animalem non efte capacem eorum^

quêfuntSpiritusDei? Infumma, Quis vel ullam cogitationem in me-
dium proFeratjCum non efte idoneos ex nobis, ipfis ad co*
intelligatjNos
gitandum quidquam, veluti ex nobis ipfis, fcd quod idonei fimus, ex Deo
cfle? Firmum erga & ratum merito manere oporret, diólum illud Apofto-
li, Dcum elle qui cfficit in nobis & ipfum velie, & perficerc, prò fuo be-
neplacito. Nulla enim intelligentia, nec voluntas conFormis eft divinar,
nifi quamChriftus in illis fiacrit opcratus. Quod nos docet cum ait,Sinc me
nihilpoteftis facere.
XV.
Credimus, Adami inobedientia peccatum Originis in totum genjus

humanumdifFufumfuifTe: quod eft totius natura: corruptio, & vitium
hasj'editarium quo & ipfi infantes in matris fax utero polluti funr,
:
quodque veluti radix, omne peccatorum genus in bomine produciti i-

deoqueitafcedum & execrabile eftcoram Deo, ut ad generis humani
condemnationemfufficiat. Neque vero hoc ipfum, per Baptifinum e-
iim penitusaboletur, aut radicitus evellitur: quandoquidem aflidue ve-
luj .-^quaebuìliens,exeatanquam ex infaufta fcaturigine, peccatum e-
mancc; quamvis Dei Filijs in condemnationem id non imputetur,verum
gratia & mifericordia cius condonetur. Nontamen ut fecure peccato in,
dormiant, fed ut corruptionis hùius fcnfus crebrioresgemitus in fideli-
buscxcitet,quidefideranr,abhoccorporcmortisliberari. Quaproptec
rejicimus Pelagianorum errorem, qui afTerunr, hoc peccatum , tantum ex
imitatione efte.
XVI.
Credimus,pofteaquam tota Adami progenies fic in perditionem & cxu

cium, primi hominis culpa, pra:cipitata fuit, Deum le talcm demon-
'ftrafle, qualiseft; nimirum, milericordem oc juftum. Mifericordem qui-
dcm, eos ab hac pcrditione liberando & (èrvando, quos alterno & immu-
tabili Tuo confilio, prò gratuita Tua bonitate in lefu Chrifto Domino no-
ftro clegit &relegit,abrqueullo operum eorum relpeóbu: Juftum vero,
reliquos in lapfu & perditione,in quaiil felèpraccipitavcranf^rclinquendo.
Ce 3 Credimus
jotf AC T A S Y N O D I
XVII.
Credimus benignirsimum illum Dcum noftrum, cum cerneret homi-

nem fcfc ita in mortem tam corporalem, quam Spiritualem praecipitcm
dcdifle, prorfufque miferum efFedum;,- ipfummet prò admirabili fua fa-
pientia &: bonitace, eum, cum ab ipfo totus tremebundus fugeret, quasfi-
viffc ac confolatum clTej promifTione illi fada de donando Filio fuo, ex
mùlierc nafcituro, quiferpenciscapuc cocteieret, atque illum bcatum

reddcrec.
XVIII.
Conficemuu itacene, Deum promiflìonem vctcribus patribns, per os

fandorumPropherarumfadamjimpIevifle, quum conftituro tempore,
Filium illum fuum proprium, unigenicum, &: asrernum , in mundum mi-
fir: qui forma fervi acccpta^fimilishominibustaótuseft, & veramnatu-
ram humanamcum omnibus ipfiusinfirmitatibus,cxcepto peccato, Vt-

re aiTumpfic , conceptus in utero beat^ virginis Marix, idque virtute Spi-
ritus fanóti, abfque viri opera. Quin & non folum naturam liumanam
quoad corpus aflumpfir,fed & veram hominisanimam, ut verus efTet ho-
mo! Nam cum anima non nllnus quam corpus perdita eflct, neceflc
fuit illum utrumquc alTumere ut utrumquc fimul fervaret.
, Quarc
profiternur contra- Anabaptiilartrm ha?refrn, ntgilntium Chriftum cari
nem humanam ex matre fua afTumpdffc, Chriftum carnis & fànguinis
puerorum paiticipem faótum, fruótum effe lumborum Davidis fecun-
dum carnem, fadum effe ex (emine Davidis fccundum carnem, frudum
uteri virginis Maria?, fadum ex germen Davidis, furculum ex ra-
muliere,
dice lefie, ortum è luda atque è ludîs {ècundumcarnem progenitum, et

femine Abrahami, fiquidem femen Abrahce a(rumpfir,fratribusfuis pero-
mniafadus fìmilis,excepto peccato. Adeo,ut hoc' modo, revera fit nofter
Emmanuel, id eft. Deus nobifcum.
'01
XIX.
Credimus, hacConceptione, Perfònam Filij , unitam atque conjun-

dam fuiiTe cum human^ natura. Ita, ut non fint duo
infeparabiliter
Fili) Dei, necdujePcrfòn^, kd dux natura in unam'Perfonam unita:,
quarum litraque pi'>ò|.^rk'tates Adeo, ut ficut na^^
fu^s diftindas-retineat.
tura divina fcmper increata pèrrnàfifit abfc|ue initio dierum & vitre fine,
ccclum & terrarn implehs:fic humananatura.propietates fuas nonamilc-
fede rea tura remanlèritjini'tiuitl 'dierum &' naturam finÌEamhabens,-e>i-
ritj
mniaqùe,qnre vero corpori converiiunt,retirìens. Et quamvis eidem natu-

ra?jimmorEalitatem refiirredlione fua dedcrit, nihilominus vetitàtem eius
NATIONÂLIS. D ORDRECHTAN^. 307
non commutavic : fiquidem fàlus & refuneólìo noftra, edam a ventate
cjuscorporis depender. Ccererum naturai ifta: dii^, inpcrlonaunaira
fune uniccjUt ne morte quidera ipfius fcparat? fuerinr. Quod i.critur Patri
Tuo moriens commendavir, is humanus, è corporcejus
verus erat Spiritus
egrediens: at interim, divina natura leniper humance unità permanfir;
ctiamcumin lepulchro jaceret: ncque Dciras tum defìnebat e/Te inipfo
(ficuri &m ipfo erat cum intana effet) etfì adexiguum tcmpus fèfeitanon
exereret. Quaproptcr confìtemur ipfum veruni Deum & verum homi-
nem elle: verum quidemDeum, ut mortem Tua potentia vincerec: ve-
rum autem hominem , ut lecundum carnemfuam infirmam , prò nobis
mori pofl'er.
XX.
•jbt ^^lV
Credimus,Deum,qui perfediflmie mifericors&juftuseft, fihum fuuni
mififle, ut naturam eam, inquainobedientia perpetrata erat, afTumcrer,
qui in ea ipfà fatisfaceret , poenas peccatis debitas acerbiflima paflìone
fùa & morte expiarer. Deus igitur jultitiam fuam ergaFilium fuum, quem
peccatis noftris onerarat, declaravit, & bonitatem acque mifericordiam
fuaminnos rcos&coiideranatione dignos effudit, dum filium fuum ex
lumma dileòtione prò nobis in mortem dedit,& è mortuis excitavic ad no-
llri juftificationem, utjmmortaHtatem&vitamajtcrnampereumconfe-
queremur.
XXI.
CredimuSjIefum Chriftum fummum fàcerdotem cfle in^ternum jure-

.jurandoconftitutum,{ècundumordinemMeichi{èdech. Qui (è noftro no-
mine coramPatreftitit,adiram ipfius piena fàtisfaòlione Tua placandù, of-
ferens fé ipfum in ligno crucis, pretiofumquefànguiné fuum ad purgatio-
nem peccatorum noftrorumefFundens,proucPropherir prxdixeranr. Scri-
ptum enim cft,Ca{ì:igationem pacis nollrx Dei Filio impofitam,&: vibici-
bus ejus no s fan at OS effe; ipfum tanquam óvemad mortem du£lum,inter
iccieratos reputatum, & a Pontio Pilano,tanqua maleficum,codemnatum;
étfi illum priusinnocentépronunciaflet.Quse ergo non rapueratpcrfolvir,
&'jufl:usproinjùfl:is,tUm in corporctum
anima fuapaflus efl, ira ut hor-
in
ribilesillas grumos quafi fangui-
po-nas, peccatis noftiis dcbicas-êiitiens ,
nisintcrram defluenres, fudaveric, randemque exclamaveric. Deus mi.

Deus mi,quare me dcrehquifti ? Atque hscc omnia prò remiflione pecca-
forum noftrorumpertulit, Quamobrem merito cum Apoftolo Paulo
dicimus,Nosnihilaliudfcire, quam Chriftum eumquccrucifixum. Quin
omnia prò ftercoribus ducimus , propter excellentiam cognitionis lefu
Ghrifti Domini noftri Incujus vulneribus omncm confolationem re-
:
perimus.- Ncque ncceffe' habemus ut rationcs ullas alias qua^ramus,

,
àuccxcogitemus ,
quibus Deoreconclli'emur-, pr^terhancfolam & uni-
cam oblationem , femel peraóVam ,
qua perpetuum confum-
fidcles in
mati funt. Acque h^cc ipla cau(a eft

,
quod ab Angelo Dei , lefus , id eft,
'
Ée 4 Serva-
3p8 ACTASYNODI
Servator, vocatusfìr, quodpopulum ruum a peccatis cjus fervaturus
eflec.
XXII
Credimus, ut hujus magni myfterij veram cognicionemadipifcamui',

Spiritum SanCtum, vcram in coidibusiioftrisfìdem accendere: qua: le-
furnChriftum cum omnibus fuis meritis amplediitur, eumque fuuni
ac Gbi pioprium efHcir, nihilqueamplius extra eum qu^rit. Ncceflarium
cft enim, aut omnia qua: ad falutem noftram requiruntur in Icfu Chnfto
nonefle, aut (lineo funt omnia, tumeumqui fidclcfum Chriftum poC
fidet, totamTalutem habere. AfìTercre itaque , Icfurn Chriftum minime
fufficere, fed alijs quoque opus cdej horrcnda omnino in
pra;ter illum
Deum blafphemiaeft. Namindc fcqucretur, lefum Chriftumex parte

tantum (èrvatorem elTe. Merito igitur cum Paulo dicimus, Nos fola fide
juftifìcari tcu
, fide abiquc opcribus. Interim proprie loquerido, ncqua*
,
quamintelli2;imus, ipCamfidem elTc, qua^nosjuftifìcat, utqux /ìtdun-

taxatinftrumcntam,quoChriftumjuftitiamnoIlram,apprchendimus:red
Tefus Chriftus nobis imputas omnia Tua merita, & tam multa fantfta opera
quxprxftitit prò nobis acnoftro loco,cI^noftrajufl:itia. Fides autem cft
inftrumentum ,
quo nos cum ilio in communione omnium bonorum
cjusretinemur. quêcum nortrafaólafmt, plus qu^m fatis nobis funt, ad
nos a peccatis noftris ablolvendos.
XXIIL
Credimus noftram bcatitudincm fitam effe, in pcccatorum noftrorum,

coram
propterlefum Chriftum, rerTiiIlìone,atqueinca juftitiam noftram
Dco condneri, ut David & Paulus docent, pronunciantes^Bcarum homi-
nem, cui Deus juftitiam abfqueoperibusimputat. Sed& idem Apofto'-
lusait,Nos autgratiajuftificari,perrcdcmptionemqu^ eftinChri-
gratis
Ac
fto jefu. propterea,hoc fundimentum firmum perpetuo retinemus,
omnemquegloriamDeo tribuimusjnofquecoram co humiliamus, acqui
qualefque (ìmus , recognoicimus , nec de nobifmet ipfìs mentifqu&
noftris quidquam piaîumimus, ted (bla Jefu Chrifti crucifixi obedien-
tiainnitimur, in eaque acquielcimus. Q»3e quidcmnoftra cft, cum
in cum credimus. Harc fufficit ad omnes iniquitatesnoftras obtcgen-
das,' & ut (ìduciam nobis faciat acccdendi ad Dcum , à confcicntijs
ir.ccum, horrorem, formidinem reraovens, ne imitemur primi illiu»
noftri Parentiscxemplum, qui tremebundus (ìculneis (cfe folijs obtc-
gere conatus cft. Et revera, fi nobis ip(ìs aut uUicreaturac vel tantillum
ìnnirentes, corani Deo nos (ìftcre oporteret (eheu/) ftatim ab(òrbere-
mur. Idcircocum Davide fingulis nobis potius cftprecandum. Domine
neintres in judicium cum fervo tuo, quia nonjufti(icabiturincon(pe<5hi
tuoullusvivens.
Credimus
NATIONÀLIS D O RDRÉCHT AN JE, 30^
XXIV.
Credimus vcrarhhancfidem per auditurìi verbi Dei, &Spiritus S. opc-

rationem, homini infiram, eum regeticrar-e, novumc[uc hominem effi-
cere, adeoque ad novam vitam vivendam excirare 6: à peccacorum fervi- ,
tureli.bcrLun reddere. Tantum ergo abeft, utfidesh^cjuftificans, ho-

mines in reóVa {ànd:aque vita tepidiores efficiat, ut prori'us è concrarioj
fine illa ipla, nemo unquam quidquam ex amore Dei, fed amore tan-
tum fui , vel condemnationis meru effedlurus fir. Fieri itaquc noti
poteft, utfandtah^c fides in homine oriofa fit : fiquidem non loqui-
mur de fide vana, fed de ea qua: in fcriptura dicitur , Fides per chari-
tacem cfHcax. QucT inducit hominem,
qu^ Deus
ut illisopeiibus,
verbo Atque hêc opera qu2E a bona fidei
f'uo prarcepit, (efe excerccat.
radice profìcifcuntur corani Deo bona , eiquc accepra funt.

, Quo
niam omnia per illius gratiam fanòlifìcantur.
, Veruntamen ad nos
juftificandos,incenrum rationemque nonveniunr. Fide utiqueinCiiri-
flum juftificamur, & quidem priulquam bona opera prsfliterimus. A-
lias bona opera effe non pofTent, non magis quam arboris frudlus bo-
nus efle poteft, priufquam arbor bonafuerit. Facimus
igitur bona quidem
opera, fed neutiquam ut ijspromereamur, (quidenimmereamurf ) imo
potius,ob bona opera qu£eracimus,obftri6ti Deo fumus,nonautem Deus
nobis. Si quidem ipfc eft, qui efficit in nobis ut & velimus & ut perficia* ,
mus proprio ejus bene placito. Habitaratione ej us quod fcriptum eft, Cum
feceritis omnia quê prscepta funt vobÌ5,dicite, fervi inutiles fumus nam -,
quod debuimus tacere, hoc fecimus. Interim tamennon negamus,Deum

bonaopera remunerari, verum gratin effe dicimus, quodcoronetfua do-
na. CiEterum quamvisbona opera faciamus, non tamcnfalutis noftr^
,
fundamentum in ijs coliocamus. Nullum enim opus facere poillimus,

quod non fit carnis vitio poIIutum,ac proinde pocnis dignum. Et quamvis
vel unum ejufinodi opus proferre poffemus unius tamen peccati recorda-
,
tioadilludrejiciendumcoram Deo fufficeret. Proinde fcmperin dubio,

& fìneullacertitudine hincilIicflud:uaremus,mi{er£EqQe noiWeonfèien-
tis perpetuo torquerentur, nifi in unico merito mofcis &: pafTióffis Serva-
•
tQrisnoftriconquicfcerento
ioKb Bè WDL'bri rmjD XX V; jq^r/w .'
Crcdimu^ eetdmonias' & fìguras Legis^ Chrifti adventu cefrafrevem-

nefqueumbrasfmem accepiffe: ideoqueearum ufum,inter Chriflianos
aboleri debére. Ita tamcn, ut nobis iilarum veritas & fubftantia in
lefuChriflomancat, in quo fuum complementum habent. Atque in-
terca , etiam è Lege & Prophetis dedudis teflimonijs adhuc urimur,
ut Tios in Evangeli) do6lrina confirmemus , vitamque noftram, cum
omni honeftatCs ad Dei gloriam ,
juiita ipfius voluntatem, compo-
n^mus.
-jbnb Credi"
310 ACTASYNODl
XXVl.
I
Credimus nos nullum accefrum habcrc ad Deum, nifi per unicum Me»»
diatorem & Advocatumlefum Chriftum, juftumillum, qui ideofaólus
Gfthorao, unita humana natura cum divina, idque, utnooishominibus
aditus ad divinam majeftatem patefìcret , qui nobis alioquinerat proe-
clufus. Verum tamen hicMediator,quem Pater interfe & nos conftituir,
fuamajeftatehaudquaquamnos terreic debec, ut ad alium, prò arbitrata
noftro quarrendum , ideo impcllat. Ncmo enim neque in coelo , nequc
in terra inter creaturaseft, quinos impenfìusamet, quam lefus Chriltus/
qui, quam vis eflet in forma Dei, reipfum exinanivir, forma hominis ac
fervi prò nobis accepta , & per omnia fimilis fadius eli: fratribus fuis.
Quod fi igitur nobis alius interceflbr, qui bene erga nos affcóVus fit , qu£E-
ren<lusforet,quem,qujefo, inveniremus, quinosmagisdiligat, quam
eum ipfum, qui prò nobis, ctiamcumadhuc inimici eiusclTemus, vitam
(iiam expofuit ? Si porro quarrendus aliquis eft , qui autoritate & poten-
tiavaleat, quis eft ille qui tanta polleat , atqueis, quiad Dei Patris dex-
teram fedet,quique omnem poteftatem habet in ccelo & in terra ? Et quis
facilius exaudietur quam proprius & unice diledtus fìlius Dei Sola igi-
,
>
tur diffidentia, morem hunc invexit ut(àn(5ì:os ignominia honoris loco

,
aflficiant: dum id agunt, quod ilii nunquam fecerunt-, nec fibi deferri
poftularuntj (ed conftanter &: prò officio fuo rejecerunt , ficutex fcriptis
corumpatet. Neque hicnoftraindignitasprsrexenda eft. Non enim
hic quieritur de precibus noftradignitateDeo, led fola Domini noftri
Jefu Chrifti excellentia& dignitate offercndis ; Cujus juftitia no-
ftra eft per fidem. Linde merito Apoftolus , ut nobis ineptum timo-
rem, aut potius diffidentiam excutiàt, Chriftumait, per omnia fratri-
bus fuis fimilem faótum fuiffe, ut milericors eflet & fidelis pontifex,
ad expianda peccata populi. Nam ex co quod perpeflus fuit quum ten- ,
tatus eft, poteft &t ijs qui tentantur (uccUrrere; & infuper, ut animos
majores nobis addat, ad Deum acccdendi,dicit ; Habentes igitur Pon-
tifìcem magnum lefum Filium DeiquipenetravitccElos,teneamus1ian€
profeflìonem. Non enim habemus Pontiiìcem magnum non poC-
, qui
fit affici fenfu infirmitatum noftraram, Ced tentatum fimiliter in omni-
bus cxcepto peccato. Accedamus igitur cum fiducia ad thronum gra-
tin:, ut con{èquamurmi{èricordiam & gratiam inveniamus, ad oppor-
tunum auxilium. Idem Apoftolus ait, Nos habere libertatem in^^re-

diendifacrarium perfànguincmiefu. Accedamus igitur (inquit ) cuni-
certa perfuafione fidei /tem , Chrifius pcrpetuum habet ùictt-^
, &:c.
doîum: Vnde& fcrvare poteft eos, qui per ipfum accedunt ad Deum,
femper vivens, ut interpellct prò cis. Quid amplius rcquiri poteft f
CnmChriftusipfèpronuntietjEgofum via, veritas & vita: Nemo venk
ad Patrem , nifi per me. Cur, qua:(o , alium nobis advocatum quxi*amus7'
Qândoquidem Deo placuit, filiumfuum advocatum nobis dare, ne hoc"
dereli-
iVATlONALIS DORDRECHTANA 3it
derelido aflumamusalium: autqnarrarhus pòtfus, quem niifquam alibi

inveniamus. Sciebarenim probe Deus,cnm bunc nobisdarcr, pcccatores
nos eflcProindefccLindLim mandarum ChnftijParreracoclcftem per Chri-
ftum unicum Mediacorem noftrum invocamus,c]uemadmodum in Ora-
tione Dominica edodi lumus; certo perfuafijnos ca omnia impctraturos,
qUcT à Paure in nomine ipfiuspcnerimus.
XXVII.
Crcdimus & cónfitemur, unicam Eccleiìam Catholicam fcu Vniverfa-

lemjquêftcongregatiofànótajfeucoECUs omnium, vere fidelium Chriftia-
horum, qui cocamfuam Salucemin ùfìo lefu Chrifto cxpedanCjfanguiné
ipfius abiuri, & per Spiritumejus landtifìcatiatque obfigtiari. Hzc porro
Écclefia, &abinino mundi fuic, &urqueadejushtiemperdurabit: utex
eoapparcr, quodChriftus rcxnrternuseftj qui fine rubditiseflenequic. Ac-
que hanc SandamEcclefiam Deus conerà cotius mundi furorcm def-endit,
quamvis adaliquodtempusexiguafìr^&quaficxtindainhominù confpe-
du, appareat: Quemadmodum durante periculofillimo ilio Achabi tem-
pore,Deus{èptcmmilliavirorumfìbi refervaratjquicora'm Baal genunon
flexerant. Prsterea (ànóta ha^c Ecclefia certo in loco non eft (ita, vel limi-
tata, ant ad certas fingularefque perfònas alligata , fèd per totum mundum
fparfa atquediifufa. Quamvis corde ac voluntatc, in uno eodemque Spi-
ritu, virtute fidei, conjunda unitaque fìt.
XXVIII.
(i^redimus , quod cum Sandushic cactus &congregatio, (èrvàndorunl

fìt coEtus, arque extra eam nulla Ht fàlus neminem cujufcunque ordinis
,
autdirrnitatis fucrit, fefe ab ea fubducercdeberc, ut feipfo contchrus fepa-

ratini degat :red onines paritertenerihuic fé adjungere,eiqueuniri, Eccle-
fix unitacemconiervare, feièqueillius dodrinx Ik dirciplinasfubjicerejCol-
lum IcfuChrifti jugo rubmittere,& tanquam communia ejufdcm corporis
membrajfratrum^dificationiinfervircproutDeusunicuiqucfuadonafuc-
porro melius hoc ob(èrvetur,omniumfidelium officiumeft,
ritlargitiis.Ut
ic(tfecundum Dei vcrbum ab ijs omnibus qui extra Ecclefiam funt dif-
, ,
jungere, uthuicfecongregationiadjungant, ubicunque illam Deus con-

fticuerit;quamvis Magiftratus Principumque Edidi-s adver{àntibus*,quin~
imo, licer mors autqualifcunque corporis pocnafubcundaefìet. Quì-
cunqueigiturà verailIaEcclefìarecedunr, aut feilli non aggregane. Dei-
.r^;::t;.:
mandato repugnant. ^yi'\t':::Cl'
•
XXIX.
Credimus, inprimis diligenter accircumfpede ex verbo Dei difcer-

tìendum efle, quamam verafit Ecclefia, fiquidem omnes fèda?, quotquot
hodie in mundo funt,' Ecclcfi^nomenpra:cexunt. Nequaquam vero
hic
3ii , AGTA S YN O D i
hicdchypccdramm ca;t-u loquimurjqui qLianqi]a'n;boni.S:in Ecdefìa per
mixtifìnt, deEcclefìa ramennon ftinc, criamd corporeinea fine : Sed

EccIcfi.T vera: corpus ^communioncm ejus ab omnibus alijsiedlis , qu^
fediditantEcclcGam, dìftinguimus. Nota? quibus vera Ecclefiacogno-
Icirur, bar fune Si Eccleiìa pura Evangeli) pra-dicaiione, li fincerà Sacra-
:
mcntorum, ex Chnftì pra^rcripto, adminiilracione , utatur; (ìdiiciplina

Eccle(ìaftica, ucvitiacorrigantur, obcineac. Inlumma, fiadDormam
Verbi divini omnia exigantur-, acquÊcunquehuic repugnant, rcijcian-
tur. lefus Chriftus dcnique, unicum caput agnofcarur. Arque bine vera
Ecclelìacercodignofcipoccftjàtjuafas non eftqucnquam le difiungere.
Quantum autem eos attinet , qui'Ecclcfìa: membra llint ij ex Chriftia- ,
riorum notis cognofci poOTunt , exiifde lèilicct;, & quandq Icfu Cbrifto, uc
unico Servacore, recepto peccatum fugiunt, }uftitiam con(c6tantur, ve-
,
rum Deumac proxirr»os fuos diligunt, neque ad dcxreram aut fmiftiam

deflectunt; carncmque fuam, cum ejus openbuscrucifigunc. Minime
id quidcmquafimagnainillisnon fuperfit infirmiras, fcd cjuod adver-
fus iÌlam,peromnevii:<^tempus, Spiritudepugnent, ac perpetuo ad farv»
guinem mortem,paflionem,& obcdientiam D, leiu refugiant per quem

,
•
remiflionem pcccatorum fuorumfìde in ipfum habent. Quo d ad fal-
(àm vero attinet Ecclefiamjeafibi, kiifqucinrticutisplusautontatiSjquam

verbo Dei attribuir j Chrifti jugo fé fubjicere recufat; ncque baerai
menta, prout Chrilhis in verbo («o prcxlcripfìc , adminillrat fed il- ,•
lis prò arbirrio addir, detrahitquej hominibus plus quam lefu Chri-*
ftonititur- & cos qui (ànóte fccundum Dei vcibum vivunt, quique
vitiaillius, velufiavaritiamS: Idololatriam reprehendunt , pcrfequitur.
Ex bis igitur facile eftutramque Ecclcliam cognofcere , & unam ab altera
difcernere.
XX X./
Credimus, veram hanc Ecclefiam , Spirituali illa politia, quarii nos

Deus verbo Tuo doGuit gubernari debere ut, videlicet, Miriiftri feu
:
Paftores fint, iqui verbum Dei annuncient , & Sacramenta admini-'

ftrent; Seniores quoque (ìnt & Diaconi, qui cum Pafto.ribus , Sena-
tum^ quafì Ecclefi^ conilituant: ut hac ratione vera religio confcrvari,i
veraque dottrina paflim propagari poflit, quin &homines vitiofi, fpi-
ritualiter corripiantur, atquc reFr^nentur pauperibus irem : & afflidis,.
auxilip & confolationc ,

prò cujufque nccellitate, fuccurratur. Hac qui-
dem ratione, tire omnia & ordine 2;erentur in Ecclcfia,cum viri fideles eli-
gentur, juxA regulamab ApoftoloPauloin fuâd Timotheum Epiftolay
pra^fcriptam.
Credi-
•
NATÌ0NALI5 DÒRD^ÈGHTAN^; jì^
XXXI.
Crcdimus Miniftrosdivini verbi. Seniores & Diaconos, ad RuKfliones

ruaslegitima Ecclefia^ eleòtione, cum nominis divini invocacione, epque
ordine qui verbo Dei docecur, eligi deberc. Quilibec icaque cavcre de-
bec, ne illiciris medijs fefeingerat, fedexpeótcc tempus,quoà Deo voce-
turj ut habcat vocacionis lu^ teftimonium , quo certus & perfuafus (le
eam à Domino efle. Quantum vero attinetdiuini verbi Miniflros, ubi-
cumqiie locorum candem illi
fint, poteftatem & autoricatem habent,
ut
qui omnes fint Chrifti unici illius Epifcopi univerlàlis , vnicique capiris
,
Ecclefl^, Miniftri. Infuper ne fanóta hxc Dei ordinario violetur , aut in

Còntemptuni abeat^dicimus teneriorrines,ut verbi divini Miniftros & Se-
niores Eccleda^, propter opus cui incumbunt, omni honore profèquan-
tur, cumqueillis, {meobmurmuratione, rixis & contentionibus, quan-
tum quidem ejus poteft fieri, pacem colane.
'
XXXII.
Credimusintcrea,quamvis utile &bonumfir, Gubernatorcs Ecclcfia:,

ordinem aliquem certum interfe, ad confervationem corporis Ecclcfia:
inftituere &; ftabilirc debere tamen eos ftudiofè cavere , ne abijsdefle-
=
d:ant, qua: Chriftus unicus Magifter nofter inllituit. Quaproprer, rejici-

mus omnia inventa humana , omnefque legcs quê prò cultu Dei , à quo-
cunque introduci pofTunt, lit ijfdem cónfcientia? ullo offlnino modo de-
vincianrur atquc conftringantur. lUud itaque folum fufcipimus , quód
ad confervandam & alendàm concordiam atque vnitatem, omnefque iri
Deiobediehtia fetinendos,idoneum eft. Ad id vero inprimis requifitùr.
Excommnnicatio;juxtaverbumDeijCum reliquis ciusappendicibus ufur-
pata.
XXXIIL
Crcdimus, benignum illum Deum noftrum, habita hebetiidinis & iri-
firmitatisnoRras ratione. Sacramenta nobis inrtituilTe, ut promilìa fiia hi
tìobis obfignaretjUtquedivincE erganos benevoIenti.T ac gratile, eflcnt
pignora, Quin etiam ad fidem noftram fiDvendam & fullentandam. Qùx
quidem verbo Euangeli]'addidit,ut efficacius fenfibusnoftris cxtcrnis ex-
hiberetjtameaqu^ nobis extcrne verbo Tuo declarat,quaquas in cordibus
noftris interne opcratur,-ut co magis ratam in nobis faciatiàlutem quam- ,
nobis communicat. SuntenimSvmbola & figilla vifibilia, rei interna &:

invifibilis,per qua:, ceu media, Deus virtute Spiritus Sanali, in nobis epe
ratur.Signa itaque minime vana funt & vacua, autnos decipicndosac rrti-
fìandos infticuta.Iefum Chriftum enim prò fiia. ventate habent, (inequo^
nullius prorfus eflcnt momenti Prasrerea fufficit nobis, is Sacramento-
.
rum numerus,quem Chriftus, Magifter nofter, inftituit quq duo dunra- :
xat fi.mt, nimirum SacramentumBaptifmij&S.CasnaèleruChriftL

Dd Credi"
314 ACT A S YN ODI
XXXIV.
Credimus ócconfitemurlefutn Chriftum, qui finis legis eft , Tuo (àii-
cruineeifuro,omnialij fànguinisefFufìoni,finem impofuiiTt", qiiam adpec-

catorum propitiationem auc fatisf-aótionem quifquam adhilê poilit,
aut velit:&: abolita circumcifione,qua: per fanguinem fieB^Tj Bapcifmi

Sacramentum illius locoinftiaiiiTe; quo in Dei Ecclcfìam rccipimur, &:
a cunóbis alijs gentibus, ac peregrinis omnibus religionibus fegrega- ,
mur. Vt confecremur, cuius chara6lerem & infignia gefta-

iili coti
mus. Ertquenobis teftimonio, illum perpetuo Deum noftrum &patreni

propitiuni fore. Mandavit iraque, ut omnes qui fui funr, in nomine
Patris, &Filij , & Spiiicus
S. pura pura aqua baptizentur: ut eo fignificet,
quod ficuti aqua in nos effufa, & fuper corpus baptizati confpicua,
ipfumque afpergens , fordcs corporis abluit; fìc & fànguis Chrifti per
Spiritum Sanólum idem pricftat interne in anima,adrpergcns cam & à pec-
catis fuis mundans, noique ex filijs ir^ in fiHos Deircgenerans. Non
quod aqua materialis id efficiat, (ed adfperfio preciofi fànguinis fili) Dei:
quinobiseft,ceu mare illud rubrum, per quod tranfeundum eft, ut è
tyrannidePharaonis,ideft,Diaboli, egredi, ScinSpiritualem tcrram Ca-

naan, ingredipoflìmus. Ac proinde , Miniftri quidem, quantum ad fé
attinet,pr^bentnobis Sacramentum & rem vifibilem,Dominus vero no-

fter, donar id, quod Sacramento fignificatur:donanempe& invifibilem
o-ratiam, abluens, purgans^mundanlque noftras animas, à cun<5tis for-
dibus & iniquitatibusj renovans item corda noftra, eaque omni confola-
tione replens^ veram fiduciam paterna: Cux bencgnitatis nobis largiens,
novoque horaine nos induens:vetereautem, cum omnibus fadis eius,
exuens. Hancobcauflam credimus , omnem hominem, qui id fatagir,
ut vitam ^ternamconfequatur, fcrncl unico baprifmo ilio qui in pofte-

rumnoniteretur, baptizari debere: cum ne nalci quidem bis poflunus.
Ncque tamen hicBaptifmus tuncduntaxatprodeit, cum aqua fuper nos
effundirur&: à nobis fufcipitur, cum ilIius vCusTefc ad totum vitae noftric
curriculum extendat. Anabaptiftarum itaque errorem dcteftamur,
qui unico & {èmel fufcepto baptifino contenti non funt : ac pra:terea,
baptifmum infantium natorum, damnant:quos ba-

fidelibus parenribus
ptizandos & foederis fìgno obfignandos eftecredimus^dcuti olim infantes

circumcidebantur inirraelejproptcreafdempromifliones infantibus no-
ftris faótas. Quinetiam non minusfanguinem fuumpro-
revera Chriftus
fudit, ut fidclium infantes, quam utadultos, ablueretj idcoque fignum
fcu Sacramentum eius, quod Chiiftus prò eis pr^ftiiit fufcipere debent:
quemadmodum inLege jubebatDominus, ut Sacramentum mortis 5c
pa{rion]sChrifti,puerisrecensnatiscomniunicaretur: offerendo prò ipfis
agnumjqui JefuChrifti Sacramentum erat, Pr^tereaquod circumcifio
prjeftabat populo Iudaico,id pueris noftris prqftat baptifmus. Atque h^c
caufla elf, cur Paulus,bapti{ìnum vocet circumcidonem Chrifti.
Credi-
NATIONALIS DORDRECHTAN^. jij
XXXV.
Credimus & confìtemur lefum Chriftum Scrvacorem noftrum, fan-

die Cxnas Sacramencum ordinafle & inftiruifle , ut ea nutiiac & fuften-
ceteos, quos jam regeneravic,&: in familiam fuam, ncmpe Ecclefiam, in-
fevit.Qui porro regeniti/unr, duplicem in le vicam habent, imam qui-
dem corporalem &: temporariam, quam (ccum à prima Tua nativirate ac-
tulerunt, quoque omnibus communis eft. Alteram vcro{pirituaIem &
coeleftem, qux altera nativitate Tua illis donacur, & per verbum Euan-
gelij in communione corporis Chrifti efficicur. Atque hêc vita non niCi
Eleólis Dei communis eft. Similiccr nobis Deus panem ccrrenum &
macerialem , ad \nx corporalis & terrena confervationem idoneum
attribuir, qui omnibus, fìcuti & vita ipfa, communis eft. At vero, ad
confervationem vita: Spiritualis & coeleftis , quam fidcles iam habent.
Deus ilIis panem vivificum mi(ìt, qui è ccclo defcendit, nempe le-
liim Chriftum, qui manducatus, ideft, fi applicetur & rccipiatur, fpi-
Titu per fidem vitam fìdelium fpirirualcm. nutrit & luftcnrat.
, Vt au-
tem panem hunc Spiritualem & coelcftem , Chriftus nobis reprêfèn-
taret, panem terreftrem ac vifibilem in Sacramentum corporis fui,
,
vinumque in fànguinis fui Sacramentum inflituit , ut ijs ipfis teftifi-

cetur, nos, quam vere hoc Sacramentum manibus noftris accipimus
&tencmus, illudque ore comedimus & bibimus, undc poftmodum
vitanoftra (uftentatutj tam vere, ctiam nos fide (quécanimie noftr*c
& manus & os eft) in animis noftris rccipere verum corpus & ve- ,
rum (ànguinem Chrifti, unici fervatoris noftri, ad vitam noftramfpi-

ritualem . eft Chriftum non fruftra Sacramenta
Certillìmum porro
fua nobis commendafle Quapropter , omne id in nobis efficir,
.
quodcumque (àcris fuis fignis nobis repr^fèntat; quamvis modus ip-

fc, mentis noftra^ captum fuperet , nobifque fit incomprehenfibilisj
(ìcut & operario Spiritus Dei occulta & incomprehcnfibiHs eit. In-
tcrea veronequaquam erraverimus , dicentes , id quod comedicur,
cflcproprium & naturale corpus Chrifti , idque quod bibitur pro-
prium ejus fànguinem At manducandi modus tahs eft , ut non
.
fìat ore corporis, Atque ita Chriftus ad

fed Spiritu per fidem .
dcxtcram Patris fui in , ncque eo minus fé

coehs perpetuo (èdet
nobis per fidem communicat. Convivium hoc, menfà eft Spiritua-
lis, in qua Chriftus feipfum nobis cum omnibus bonis fuis commu-
nicat, emcirque ut in ilJa tam ipiomet , quam paflìonis mortifque ip-

fius merito fruamur miferam noftram animam , omnique fo-
:
latio deftitutam , carnis fua: efu nutriens , corroborans & con-

folans , fanguinifque fui potu reficiens ac recreans . Prxterea , e-
tiamfi Sacramenta conjunóta fine rei fignificat^ , utrumque ta-
men fimul ab omnibus non accipitur . Impius cnim recipic
Dà z quidem
^tS A e T A S Y NODI
quidcmSacramentum in fuam condemnacionem fèd vcricatem Sacra- :
menti non recipit; veluti Judas &c Simon magus, acceperunt quidem uter-
quc Sacramentum, fcdnon eciamChriftum, qui ilio fignificabatur, qui
Tolummodofidelibuscommunicatur. Pofticmofanótum hoc Sacramen-
tumin coctu populiDei cum fub mifsione animi acreUerentia fumimus:
memoriam mortis Chnfti fèrvatoiis noftri cum gratiarum aótione fanóle
Gelebrantes:ibidemq-, fìdei& religionis Chriftiana^confelsionem edimus.
Ncmo iiaqueadhanc menfàm fé fìftere dcbei;, qui prius fefè reóle non
probaverir, nede hocpaneedens, &dehocpoculo bibens, judicium fibi
cdat & bibar. Jn fiimma, ufuhujusSacramentiad flagrantem Dei &pro-
ximi noftri amoremcommonemur. Quare omncsmixturas& damnan-
da commenta, qu^ homines Sacramentis addiderunt , &: admifcuerunr^
ut corum prophantiones reijcimus atque afFirmamus, contentos nos
:
effe debcre eo ordine , quem Chriftus & eius Apoftoli nos docuc*-
runt : eodemque modo de ijs loquendum efle ,
quo &: ipfì loquuti
funr.
XXXVI.
CredimuSjbenignumillumDeum noftrum, ob generis humani de-*
pravationem, Rcges, Principes, & Magiftratus conftituifTei ac velie uE

mundus legibuséc certa politiagubcrnetur, ^dconfufionem hominum
coèìcendamp- utqueoiT)nia Inter homines reóto ordine gerantur. Eum in
fìnemMagiftratuigladium commifitj puniendis quidem iceleratis , bo-
nis vero defendendis. Horum autemofìFicium e,ftût non modo curam
gerant & prò confervanda politia excubent , veruni edam ut {àcruni
tueanturMinifterium,omnemqj idololatriam,.&aduIterinumDeicultum
fubmpveanr & evertajit: regnum Antichriftf diruant , Chnfti vero re-
gnum promoveant, opera,mquedent,utverbumEirangelij ubiquepri^-
dicetur, quo Deus ab unoquoque, prout verbo fuoexigit^honoretur^
colatur. Pr^terea quilibet , cujufcunque ordinjs, conditionis ac ftatus
fìt,Magiftratibusfubjici,, tributa, ei, pendere^ honorem & revercntiam
deferre,i]Tqucobedire in omnibus qua^ verbo Dei non adverfàntur, de-

betj prò ijfdem in precibus fuis orare, ut eosDeus in omnibus ipfo-
rum aòtionibus regere ac dirigere velit, utque uiram quietam & tran-
quillam in omni pietate & boneftate duc^mûs
, Quamobrem A-
, .
nab^ptiftas aliofque homines fèditiofos deteftamur,- atque in univec-

fum omnes eos qui fupremas Dfominationes & Magiftratus rejiciunt:
,
juftitiam evertunt: boRorum cprqrpypionem.inducunt: atquehonefta-.

tcrii,quam Deus iiKerJjqmines fi^bilivit, conf^
PdftremoexDèÌVGrB6'credimus:VbitenTfpuVa"Domino prseftitutum,
orhnibus autem creaturis ignotumâdvenerit, numerufque Eledorurrj
fucrit cprnpletus ,, Domihum noftrum lefum Chriftumècoelo, corpo-
raliteiF
NATIONAL. IS DORDRECHTAN^. 317
làlitèf & vifìbilitcr, magna cnm gloria & majeflatc,
ficuti adfcendir,
venturuln, ut (è vivorum atcûe morcuorum dcclarcc iudiccm veterc :
inundbigne&: fiamma fucc^nfo, ut expurget eum. Tunc veroomneà

homines, tani viri,quam mulieres &infances, quorquoc jam inde ab ini-
tio mundi ufque ad finem fuerunt, corani fummo hoc judice compare-
bunt voce Archangcii , & clangore tuba: divina eo citati.
; Omnés eriim
antea mórtui, è tetra rcfurgcntj Spiritucuin corpore proprio, in quo vi-
xerat, conjuncloatque unito. Quod
vero eos attinet qui tunc fliper-^
ftiteserunt, non ut reliqui morientui-, vcruin iólu oculi a corruptio-
ne in incorruptionem mutabuntur Tunc aperientur libri (id eft con-
.
fcientia: cujufque; & mortui judicabuntur, iccundum ea qua? in hoc

mundo egerint hve bona , five mala. Quinimo^ omnes de òmnibus
verbis otiofis tûx loquuti fuerint , rationcm reddcnt, (qua? quiderrt
mundus nunc omniaque tunchominum ab-
prò ludo reputar &ioco:)
dita omnifque hypocrifis, palam coram omnibus retegetur. Ac proinde
j
merito judicijiftius memoria, iniquis & fceleratis horribilis & formida-

bilis eft : bonis vero & eleólis, fumme exoptanda & immenfe confola-
tionis piena: quoniam totahs ipforum redcmptio tunc piane perficietur,-
laborumque iftic & doloruin fuòrum,
quos pertulerunt, frudlus pc.rci-
pieht. Innocentia ipforum aperte ab omnibus agnofcetur, &horrendara
quam Deus deimprobis fumet, quityranniccexercuerunteos, afflixerunr,
hoc mundo, vindicìam conlpicient. Qui quidem pro-
oc excruciarunt in
prio confcicntia? fuse tcftimonio convieni, immortales quidem redden-
tur, ita tamen, ut in igne asterno, quiDiabolo & Angelis eius paratus eft^
crucientur. Contra vero fìdeles & eledi, corona gloria: & honore corona-
buntui-, filiulque Dei eorum nomina coram Deo patte & elcdis Angelis
profitebitur. Abftergcntur omnes lachrymae ab ocuhs eorum, ipforumqj
caufa qua: in prarfentia a judicibus & Magiftratibus quamplurimis, veluti
ha:retica&:impiacondemnatur,cau{àfilij Dei efl'e tunc agnofcctur. Ac
prò gratuita remuneratone Dominus illos in tanta: gloriai pofleflìoneni
mittct,quantam nèmò hominuiii animo conciperc pofsit. Magnum
ergo illumDiem maximo defìderio expedì:amus,ut promifsis Dei inChri-
fto Domino noftro ,
piene perfruamur. Ameri.
iApocalypf ZI. zo. Ehamvem,

Domine Jeft.
Sefsione Centefima Ouadragefima-feptima. se s 3.
CalmdisMa^, Die ]\/Lcrcurij mU

mridtcm,
Lluftres Delegati declararuntjhanc quoque effe IlIuft.DD.OrdinumGeneralium
1oluncacéiUt
CàtechefisPalatinajamolimabEcclefìjs Bclgicis rcccpra,atq-, inijfdé
Dd 3 Iiad:enu5
3i8 A C T A S Y N O D I
cundemin modum recognofceretur atque examinaretur: utque

ha£l:enus tradita,
num quid in hac CatechefI tradì cxiftimarent, quod verbo Dei
fingali dcclararcnt,
non conlentire videretur. Hunc in finem omncs quxftiones & refponfiones ejuf-
demreledx fucrunt, rogarique funt finguli, ut fentenciam fuam dedodrina in ea-
dem contenta, iìhcere declarareht.
1,= ^ ^- Sefsione Centefima

^^ Quadrap;efima-o6tava,
^*- O '
CXLVIII.
Eodem Die polì meridiem,

DEclaratùm fuit confenticntibus omnium tam Exterorum, quamBelgicorurri
Theologorum ruftìagijs , do£lrinam in Catechefi Palatina comprehenfam.
Verbo Dei in omnibus eile confèntientem5neque ea quidquamcontineri, quoduc
minus eidem confentaneum mutati aut corrigi debere videretur, ipfàmque liane
Catechefin, efle admodum accuratum Orthodoxas dodrinas Chriftiana^ compen-
dium; flngulari prudencia non tantum ad tenera adolefcentiêcaptumjVerum etiam
eorumquiadultioresjam eflent, commodam inftitutionem accommodatum. Ac
proinde eam in Ecclefìjs Bclgicis magna cum xdifìcatione doceripofTc, atque om-
nino retineri debere.
Se s s. Sefsione Centefima QuadrageGma-nona,

CXLIX
II. Alaìjy Die lovìs ante meridiem,
MOnuerunt prajterea Illuftres Delegati, petere IlluflrifT. acPrsepotehtes DD.

Ordines Generales, ut veneranda SynodusexDoftoris Conradi Vorftij fcri-
ptis inquireretac judicarct,an Theologia ejus feu dottrina in Ecclefìjs Reformaris
falva vcritate atque êdificatione doceri,aut tolerari pofTet.Iudicafle pr^terea eofdem
Illuftriflìmos Ordines, ne tempus conteftationibus ac difceptationibus inutiliter
protraheretur, nihil efTeopusipfiim citati, autcoramSynodo comparere: cumrrai-
ìèrtim fententiam fLiam,tot Apologeticis fcriptis pleniilime jamdudum declarailet.
Prxlcda eft deinde eiufdem Vorftij fcripta ad SynodumEpiftola, qua eandem
tnoncbat atque obteftabatur,utin dijudicatione caufàefi.ia:,£equitatem,charitatem,
aclcnitatem adliiberet: lìmulq; declarabat, fi Apologetica à fé fcripta non fatisface-
rent, nefcire fé qua ratione orthodoxiam fiiam mclius comprobare poffct. Para-
tum f'e adamicam o-u^jfTTjo-jVjCum exteris TheoIogisinftituendam,&:adrefutationem
Socini confcribendam, fi hoc fìbi à Synodo imponeretur.
Pra;le£ta quoque funt quidam eiufdem Vorftij dogmata , ex ipfìus fcriptis ex-
cerpta.
Se ss. Sefsione Centefima Quinquagefima,

CL.
III. Mâijy Die Venerìs ante meridiem,
Slngula Collegia judicia fua de dodrina Conradi Vorftij fcripto exhibuerimt,

cum om.nes inter fé confèntirent, unum
qu<E &; prarleda funt.Statutumque fuit,
aliquodiu dicium, quodllluftriflimis DD-OrdinibusGeneralibus exhiberetur,for-
mandum efle*
êfTioHe
NATIONALIS D ORD RECHTA NìE. 3Ì9
SefsioneCentefimaQuinquagefima-prima, sess,
iv. Mîfy Dù Sfttpirni mte mcridum,
IVdicium Synodicumdedodrina Conradi Vorftij,extraditis &:praele£tis Colle-

giorurnjudicijs formatum, prxlei61:um, &:à Theologis Èxteris examinatum fuit;
SefsioneCentefima Quiriquàgefima-fecunda, cui;
Eodemnîe poFi meridiem,
IDcmjudiciumà Provincialibus quoque examinatum îx.j mutatifque ijs quìé

obfervatafuerant, acmutanda videbantur, communi tandem omnium lìn« &
gulorum confenfii atque approbatione, hunc in modum formatum eft :
ândoquidem lllHJìrijJimùs ac Trafotentibus D D. Ordimbm (getterdihtd
tiacuit , per Cenerojòs atque Ampliffìmos Delegatosjùos^ buie Synodo injungerei ut

f^ntentiamfuam de Theologia , , SS, Theologis Do-
Jèu doSirina Qìnradi Vorfiìj
Boris, tnfcnptù tpjìus proposta, fùmmatim exponat^ Jtmul declaret , an ea in
n{eformatis EccleJ?js ^
Scholù cumfruBu, 0* tedificatione/àlutanter doceri, aut in
ìjfdempietoleran pofjlt: Z)enercmda,h^c Synoduii ommhui in timore Dei reSie
txpenjìs atque examiriAtù , confeìitientihus fujfragjjs declararvit ^ i^per hancprae-

fentem declarat, DiSium Conradum Vorjltum inJcriptùfiispoJìerioribitSi prxjèr"
tim vero in traSiatu de Dea c^ attributù ejus , (^praterquam quod rejeSiùs in hac
SynodoRemonjìrantium de quinqueArticulù erroreSj^ropugnetactueatur;)non tan-
tum de uno atque altero Keligionù Keformata Articulo , fed deplerifque e]us capi-
tibu^primarijs; qualiajùntde Trmitate perfonarum in effentia divina , de ejfen-

ti£ divintc ftmplicitate , infinitate, immenfìtate , omni prajèntia ejfentialty omni-
Jcie72tia, e^ immutabilitate ^ de creatione ^ de providen"
omnipotentia , fapientia y
ila Dei, de unione hypojiatica duarum naturarum in Chrijlo, de piena t^ perfeSiit
fatisfaSìione Chrijlipropeccatis nojìrù, de jujìifìcatione hominù coram rDeoperfì-

dem , alijfque quamplurimù} tum a Seremfjìmo ac Potentijjìmo '^ge Magna Britan-
nix, tum a Theologis nonnuUis publice commonflratiSj injcriptisjìiis partim multa in
dubium yocare, quorum certami^ determinatamveritatem,Qrnnes Ecclejttn Kefor*
mata ex Verbo Deiiam dudum obtinuerunt i^ proféjfa Jùnt partim etiampluri" :
ma di/èrte ajjèrcre, qua 'veritatt divina in S. Scrtpturis revelata , Confezioni' ^

bm omnium Ecclefìarum 'Keformatarum pianeJìint contraria, gloria n)ei mimica^
pietatii^ /aiuti hominum noxia, ^ infaujli ìHìm Sodili blajphemijs aut piane con*
Jòna , aut admodum ajjinia. .în etiam argumenta pracipua, tam à '-veneranda
antiquitate,quam a recentionbus DoSioribtis reformatis prò Orthodoxa doUrina at-
noflri lefu Chrifli Datate, ex njerbo Dei reBe prò*

que inprimis prò aterna Domini
duSia atque ufurpata, pafim periculofifsime enervare , nullis alijs quibus '-veri-
tatis doUrtnafortim afferatur ^ repofìtis. Sophifmata quibui njentas implicatuTy
Dd 4 Jìndiop
^,.6 ACTA SYNODI
ftiidio/èproponere,&' opero/è urgere, eorumquejòlutionem, 7ie quidem aggredi,pd ed
integra relinquere,ut leîorumfuorum ammù inhcereant: adeo ut manifeste ap>pareat
ìpfiim callide <-uiamfiernere^'oluilfeadimpia.s Socim àlìohmque hahjès clanculum

tnfìiUandas^ i^fub ìnqmrendi fpecie [edulo agore negotnm feducendi. Fruftra etum
hatienus conatumeum ftiìffe lue omnia '-varijs dijìinEiionibus meptù^ excufationi-
htis friyoLs, tcrgiyerfttiombm mifèris e!5" di^mulatiombt^j fraudulentù, tegere at-
que incruftare. oAc proinde ton tantum dijfolutam hanc lUtus de pracipiiis Chri-
JìiantR religionis capttibiijjceptice dtûtandi Itcentiam, ^ lubri'cam, ambìguarn, ac
iortuojàm docendirano?iem y EccleftaDei ejfe permtiofim, rebus tam fancìù atque
arduù minime conyenientem , adeoque orthodoxo TôSiòfe indignilfmam ^ fedin-

primùetiam doUrinam ejm de quamplurmù fnaximi momenti doynatibus ûtVerbo
diyinoS (pnfeîonibui Ecclefìarum Keformatarim contrariam , impiam, blajphe-
mam, f^ m diyinam majejìatem ac <-veritatem muhis modù contumeliofam, m Ec-

clefììs (^fcholis Keformdtii nequaquam tolerandam;fid ex ijfdem cum detejìatwne
penitujeffe eliminandam
atque extirpandam. Jpfwn <-ueToConradmn Vorjlmm^qui
de erronbusfm nihilhaBenus remiftt, omnejque admomtiones <(^ judicia Keforma'
iorum Vhncipum D oSiorHm,Academiarum

, (is'EccleJìarum,pr£fraSie contempfit, nec
(candalum quodfiriùtiijùà cdncitavit, debite reparare cura'Vit^ Erofefforis aut Do-

Borù orthodoxi inEccleJìjs'^formatù i (^n}unere,(^ nomine, prorjtis indignum
effedeclarat. Deniquejèrio aique obnixe rogai h<ec Synodm JUufiriîmos ac Prapo-
tentes Dominos Ordines Generaies, ut/candalum hoc autoritate Jùa ex Ecclejìjs T^-
formatù mature toUere dignentur, ac /ìmul etiam procurarcene Ecclejt£ "Xelgica dm-
tius hac labe atque ejujrnodi harefìhuj <^ blajphemù dogmatibus mficiantur. Vtqu'S^
eum in fìnem firipta, hujus Vorjlij (^/ìmilium ,

quanta fieri poterit cautio?2e,Jùp^
C pnmantur. 'Deumyero tpfiitn prelatur ^ ut EcclefiasReformatasBelgicas adyerfùi
huiufinodi prophanas hare/ès, ex ijjque ortas conteniiones ac confufiones, in pace at-

que orthodoxis do5ìrin<e brofefione, màgli magjpûe conjèryet , acfiabiltat , i& per
Spirìtum (ùum SanSìumhunc Qìnradum Vorftiumâtque omnes qui cum ipjò errante
hf clementer illuminet , ac in ^zìiam njeritatis pacijque reyocet, ut Eccle/ia potius de

ipjòrum conyerftone^ quam comufioney Utaripofjìt.
Plenius quòque hac Semolieexaminata,&amicetranfàda fuit caufa Frifìca,
Ses s.
Sefsione Centefima Quinquagefima-tertià,
CLIII.
VI. Aiaijj Die Luna ante meridiem*
EXconfilio&voIuntacellIuftrìlim Domiriòrum Dclcgatorum ftatutum fuit, ut

ludicium dequinque Remonftrantium Arriculis Synodicum, eiufdcmque Sy-
nodi deRemonftrantibuSjin primis ad hanc Synodum Citatis,rententia, in magno
Urbis Dordrechtanse tempio publicepronunciarcntur, acpfomulgarentur. Quem
in finem Convcntus Synodicus ordine ad templum proceilìt. cumquc ibidem in
fùbfellijs confcdiflcnt, PrxleslblennibuSjquxhicfbquunturjPrccibuSjtoti Conven-
tai prasivit.
Omnìpotens Bcm , é' mifeticors Pdter nojìer in Fi Ho tuo dileBo Domino riosiro T-:[ìt
ChnFh : ^îmma.gvum eH nomen tiiiim-, Domine-) in univerfa, terra, quam formio bile
in pòpulis , quAm amabile in coetu timenttum tei rjîagntu es tu, & laudaimvalde: nîra-
inhit
a
N A T O N AL I I S È) O RD R E C H T A M ^, 31.Ì
hiliap.cìs folm. K_ûrihw nofìrls atidivimm^ patresnojlri rìarraverunt nohls otti^! quod
ofemttii es temporihus eorttm. Invenijli eos tn fqualore & ultiUtn defertvs , folitxrios , é^ a-
cerbìJJìmofervitutis<^nti- Chriflic£ ac tjrttnmdis jugoprejfos. Tu mìfertm eorum , 'CxertÀ
flint n munii jtigum illudconfregtjìi , contrivifti : Patres vero noJlrosfUmnjìi tanquam urfivs
;
ér ieo occmtiHi excMoribtii eorum , cofque ^lale affectjl i ;

popaliim vero tuum ccUccafìi ìri
tute Qy propagA[ìi. JSlon gladi US , nonbr&chium Patrihus nojìrà filniem dedit : fcd dexiri
tua, brdchiinntiium , Cf- lux faciei ttix, quia, bencvolck eros eìs. 2{otam eis fccifti vuim
fdiitis , arcannm fcederis tui revehsiì. Splcndentesfecifìiipfjrnm tenebra; ,
&fnbUtis abo-
minandisidoUs vexill'.m gratile , ò foli nm glori éi in medio eorum erexifi uni'jenittim ; ^ di-
leSlim.' tutcmjtliumirt Evangelio pai is Ixtafide eomp'ecìetidt4m els exhibnifli , (jr Stiiiiu tuo
intcllìgcntes eos reddidisti , ut exultartnt in luce tua , qui in umbra mortls feAerant. Si-
cut aqif ila pulìk ftis incubai , expandit fuper eosaloifuas -, eifque portat eos , ita tu eos por-
tafi , fovisli , duxifìt , éf tanquam octdi pitpilUrn cu flodivtjH. Gandium erant totitts ter-
ree, quia pinguedine bónitatis tua fatiahas eos. ofores eorum increpabai ccntentionern ,
eorum contendebas : inflrumentis contra eos formntis malediceb^ , linguam adverfus eos
in jus tnfiirgentem condemnaba-s, Nomen CÎeffìce lui erat in ter eos & fnnûine cjtti af-
terjerant confcientias fiivs : ideo gratas habuifli preces eorum ó" ange/un excifor non
tetigit eos.
Tropter hac omnia benedicìt tibi anima nojìra ,Domine (^ ìntefltna , noflra nomini ino
Jìnlìo : offa nofra diciint : Domine qaispar tibi ? Tu di ligis por tot Sionis & benevolentia ve-
lutfciito-, circumdas popidum tuum.
Diebus irlù uno corde fervavcrimt fcediti tuum , ^ coluerunt te redempti tui ,
quamdiu prolongarunt dies qui adfpexerant opera manuum tuarùm , mirabilia dexters
tU£.
Vertim (ah Domine ) furrexit poft eosatas altera pofìquamf pinati fimus ^ in pa-
ce collocati ,
•
elata^ efl ^- recdlcitravimtn. Tôs Do-
animus nofier , obliti fumm tui ,
mine , nos in terra optima in valle pinguedinis cocleslium ó" terrenorum bonorum af-
jluentia abs te ditati. Tôs , quos fra omni natione religtoffftmos effe dccuit , moriim
ptAccptorum cufodes facli fumus gens peceatrix populus iniquitate grnvis , peccavi
-,
, mm
contra te, rctrorfum receffìmtn , pedes nojlros non cohibmmta , a vi/s tuìs fanhis defìexi-
mtfi , charitaiem primam dimtfìmm , priora non fecirnm. ^htibtn omnilus juftif-
opera
fimam ^ graviffmam ti-am indignationem & iram tn nos provocavimm. Patiens cs.
Domine , tarditi ad iram , ^ longanimis : attamen meritiffme tandem in nos exarfifliy
dr terribili^ nobis apparuifìi , ut anima tua veliit miferendo dr par e en do faticata nos
jam (pernere & fajlidire videretur. Lux noflra converfa efl in tenebrai , in pace noli r
ecce amaritudo amarljjima d' terror : cttrationem a te expeììabamm , fed ut peregrinus
in terra vifm es : propter excandefcentiam tuam terra fuit olfcurata , populia fuit
tanquam ignis , pabulum , frater fratri non pepercit , a pianta pedis ifqtie ad ver-
ticem fummum nihil fuit in corpore noflro integri : omnia vidneribm , plagù , S" li-
*uore 'piena, kîìììcì tam longinqui quam vicini mah nostra cum mcerore dr (lupare ad-
. Jjieilabant. Latabatur autem de nobis inimica noflra , cecidijfe nos , nunquam &
rtfwre^liiros rata. Et vero difftdiortim ac tufbarum mole in exitium ferebamur pra-
cipites.-
Tremenda es Domine érjuftejtidicas crbem, etiamfUoritmtnorum tranfgrefjtones virgìs

mijitoi&plagis iniquitates eorum.
Jnterea moelii d" citrati coram oculìs nosirls incedebant in ffpi'i'ijs d' gemiiibm co-
ram te jacebant ,
quotquot revererentur nomen tuum : non tantum Belgi cartim Eccìe-
jìarum ante florentifimarum miferandam faciem dolenter inttientes : fcd vel i??7primis
'
ct>rda lacerantes , eo qiiod viderent adorandam tuam majeTlatèm , dr fanBiffimnm tuum
nomen proterve vellicari , d^ impie blafphemari , doBrinam tuam quo'Vis auro pttrga-
tifftmopuriorem ac pretiofiorem vilipendi , depravari , contamtnari , fervos tiios de domo

tua optime meritos , ipfamqtte adeo dileSiam tiiam Sponfam contumelijs d" prcbris dc'
teflandum in modum exagitari : harefes damnatAS ab inferii revocari d- nova arte ,
fucatas reponi ,
populiim a caIcHì ,tam care nobis comparata, veritatemifere fcduci , d" in
Mtnis religionis contemptiim abripi , denique in crimine poni , fi qnis remedia ab ipfo
liei
322 ACTASYNODI
ì)ei Jbiritu frobata fnalif mjlrùa-p-plicanda legitime commcnjlraret aut afflkaret.
Tulimm hanc indignatiomm, Ì>omwe, c]nidpeccavimm in te , Jpeculantes tamen (^
expeilautes , ecquando tandem ì calss ejjes , adjle&nrw ó" ferfeóìo opere , conftimma-
taque ìndiqrmtione ac jndicio tuo in Sione caujam fui populi , tua veritatii adeotfue di'
nonjìnis tui «nurns , -veritnti priftinum Jplendorem , fer'vts tuis Utitiam , Ecclejìa tux
eôpiatilTimam pacem d^ nomini tuodaturus gbriam. CAUmores futn.ushorum tuorum
ebquiortrm:
BoKU-s efl lehovA expeântiltts ipfum , anima requitenti ipfum. Bene agitur cum
eo qui file t Ieho'vx& expecìat falutem ejns nam non rejicit in f&culum Dominm : fé A
:
cum uficit mxsiitia-, rurfum miferettir prò amplitudine kenignitatum fuarum : neque enim
populumfuitm deferit , necpojfeQìonemjuam derelinquit.
t^tque hdc efi admiranda ilU tua bonitas fides quam experti fumm pradi- & , &
Camus in hoc tempore , in anguHijs agnovimw peccata neftra quêfivimus invoca- , ^
vimm te , tandem refjiondens coUocajH nos in lato. K_AdJêxi(li adfli£ìionem noHram
dr agnovifii angeres amm<t noflr*. VivifrajH animam nojlram confolatut es popu~ &
liim tuumi dedijli nobU defideria cordis noflri, é" pronunciatum labi orum nojlrorum non aver-
tifiianobii.
Cum atitem tibi pròimmenfa tua bonitate dr fapientia ad docendum regenditm pò- &
pulum tiium miniìterio , commnnione cf ceetibus fanôrum tuorumfir~
placeat uti opera ,
vorum ,
quos gregì tuodedifiipaìtores dr in(peclores,aJJtdiie ó'Wdentilpme fupplicavimas
tibi,ut in grarvijJimU iftis Belgicarum Ecclefiarum caUmitatibtuhoc nos aliquando beares/ò-
latio , utPastorum cf DoH oriim populi tui conjunCiii precibm , communicatis domi df
fiiidijs ,
[aiutare aliqnod remedium *gratA ac pxrie d^fperatA Ecclefi* Belgica ex fannia
tuo Verbo adhiheretur rejeBa dr pdfii errerum caltene
, lumen veritatis in cande» ,
labro omnibus exponeretur , errantihm ad reditum , difirîìii ad unionem,pax prxfcr-

retur , inquieti &
perturbati ad tranquillitatem revocentur , d" pix gratijpma reflo-
tefcerct in amasnìfftmo hoc noftro Belgio. Ecce quod petivimm dedifii nobis , df ^»i-
dem longe illiiltrius atque unquam Jperare fuimui aufi. TeUatur id prafens augusta co-
rona tot eximiorum Chrifiifervorum , quos ut Jpiritualem exercitum infubfidium affli-
iìifftmA noflr* Eccteftx ex -vart/s non fotum -vicinis , fed etiam longe dijjlt'is regnU & re-
tjtonibui, divina tua manu in unum coégiUi , ut fingulari malo finqtilare refponderet fo-
latium. Flagitavimm infnper , ut quandoquidem fine tua benedizione omnà eorum la-
hor foret irrituf in omnia dr fiingula fianBi hujm coetus membra fpiritnalium donorum
copiam ejfundere velles , eorumque corda cf aóìiones fic gubernare , ut fi»6ìo tui ne-
mtnis timore , compofttis d" fidatis animU omnia ad verbi tui normam Jìdelìter exa-
minarent , tandemque [incera & ferena confcientia in unicam falutarem veritatem con~
fentirent > & concordibtu fuffragijs eafiatuerent quA ad nominis tui ^loriam , regni
,
Chrijìi propiigationem , Ecclefiu Belgica concordiam d" confcientiarum tranquillitatem

quam maxime expedirent. Têque hoc defideratifiimum honum nobis denegavifii , Do-
mine , ut tanta omnium-, & fiingidorum in falufari doBrinaconfienfione ab uno veritatii Spi-
ritu infiorata , [animus hiclabornofterpijs omnibus eo efiet gratior > infirmifque tfpperitis
dr errantibm tanto redderetur fru£ìunfior. Hujmconfenfus tefies fumui omnes , qui hoc
in loco coram te fedemus di' manibrn nofirù divina huic veri tati ex Scriptura fana de-
,
clarata fubfcripfiimus Sic conjpicuum efi opus tuum infiervis tuis fic formidabilis es in confi-
.
iio fanncrum,ficexhilarafiinos fecimdttm dies quibw affitxifii nos,ficundumannos quibtu

experti fumus ntaliim.
Hxc omnia nobis confedt tua mifericordia ,qua profequeris populum tuum- Hoc novo
d^ illustri benigni tatis tua miraculo , omnium (qua tot edidifii in Belgio ) veterum me-
moriam nohis refricas. Cum itaque guHemus ,I>0mine,& videamus,quam bonus fis erganoSy
dr qiiantopere diligas Ecclcfiam Belgicam, Utifumus d" exultamus in te fidem tuam in con- ,
gre/catione ftnâ celei rxmus, beatamque il/am pradicamus gent^m^CHJus tu Deus eSibeatitm il'
Imn popuUi'in quern eligis in hareditatem tibi.
liunc ergo Domine obfecramus in nomine diletti tuifilij Hofcianna ^ ferva, nunc , prò-
jêrA
NATIONALIS DORDRECHTAN^. 3Z3
fêra mine Domine, opm manuum tnarnm in nobisperjjcc.da

robur popitlo tuo c^ benedicci cum
pAcCytit rejwvenefcentcs ncvis viribu-s afcendant^velut aquiU, cnrrant^neque defatigentur,iim-
btdent nccjdc delajjentur.
Benedic porro kboribiis fervernm fuoruni , &
luceut lux faciei tu& fuper populum
tuum. Enuite Spiri tum tuum ex alto, illumina, hominum mentes , prepara c^ aperi cor-
da , ut Jplendcrem ftmpVìcijfimA ttix l'critatis videant , eam cum •voluptate corde ^
hono rectpiiint , in ea perpetuo acqniefant , fiuóìufque ea dignos conjlanter df ahunde
proferant.
K^berrantes^ò Pasioroptime, adgregem tuum clementer redue , fecie c^ emolli corda dura^
ut agnofcant extenfam manurn tuam &
robore tuoprehenfo, pacem tecum ineant , ncque collo
duroveritatidiutius ohlu&entur, dìfftpatosin unum recollige > l'ulncratos Jana, lapfos erige
^ confirma, mortiios vivifica. Tolle e medio nojlri fchifmata , compefce
Satanam compone ,
animo s omnium ad tranquil/itatem, ut popaltts tuus imo b amerò tibi fervi at uno corde ore , &
te colat ò' celebret, cantentque <-^ngeli in ccelis, ò" homines in terrù Pacem in eo qui fpespax ,
drfalui' noflr.i efl lefu chrijlo Filio tuo unigenito , qui tecum dr cum Spiritu Sancìo Vivit ck'
regnatinjceculx-, \^nen.
His habitis, ScribcE, ex ambone in frequcnriffima Comitum, Baronum,virorum

Nobilium, Amplirsimi Magiftratus DordracenfjPaftorum^populique undequaque
confluentis, pancgyri, Canones,Iudiciumque venerandê Synodi, cumfubfigna-
cum Ecclefiafticorum tum Policicorum pra^legerunt publice ac
tione fingulorum ,
promuJgaiiint.Qjjos deinde fubfècutusPraefeSjpubliceitidem fignificavit,do6tri-

namin Confcfsione &
Catechefi haiiim Eccleiiarum comprehenfam in Synodo
relcdam cxaminatam, &; confcntientibus omnium, tam Exterorum,quani
atqiie
ProvincialiumTl"ieologorumjudicijs,utorthodoxam& verbo Dei confenticntem
fuiffe approbacam. Tandemquehacgratiarum acVione, celeberrimum,auguftifsi-
mumque Conventum dimiiit. Ea aucem h«ec fuic :
Celebrate Dominum quU bontà ejì, quia injxculum henignitas ejus : Dicat nunc
Bccle/ìa Tjelîcayejjeinjxculum bemgnitatem ejtis: îcantnunc Jèryt êboya,
qui prflAnt in atr'ijs domtisejm, ejje ìnfzculum bemgnitatem ejm : "ênedicat ani"
maìtojlraDomino nec ohli'vifcatur uUius benefìciorum ejm: ûipropitius ejìomni
iniquitati nojlri , qui medetur omnibus morbù nojìrù, qui coronai nos benignitate
C miferationibiis. ,ûifatiat nos bonù , qui nos renoyat ut fiamtu tanquam a^
quiLiy tanquam pueritia nojlra. Magnìfìcaeffecit Jehoya erga nos , exercet be^
nignitatem erqa unBosfuos \ notasfaat nohùs '-viasjtâs , €^ arcanum ftum reye-
lattimentihiisnomenejm, Facitut manjùeti incedant injure, 0* ducit eos in
orbitì4JuftitÌ£. Eripit nos a contentionibm : <-uiyat Dommm, ^ benediSìaJtt ru^
pesnoHra: exaltet ur Dett-sfalutti noBra: in cauìij herbidi4 facit utrecubemus:
fccundum aquas lenes deducit nos : grayiter impuLJifuimus ut caderemm,/èd Do^

minusfuit auxilio nobà: Jèyere nos cajligayit Deus ^Jèd morti non tradidtt nos %
Jòlyitjilicìumnoflrum , O" accinxit nos Utitia.ZJoxcantus i3filutis ft in ten~

torijs jufìorum , dicens : CN^n iôrtemur , pd <-L>iyemtts , ut enarrem tu opera Do-
mini. éMulti dolores Junt improbo ,
pd qui fiduciam habet in jfehoya , beni-
gnitas exundabit eum. L<etammi ergo jujìi m "jehoya , ^ cantate nomen e-
pis ,
qui prediti cfìù reBo corde nam amoenum hoc efl <(jr reBos
: decet. ZJi--
dete quam gratiojìts i£ mifèricors ejì Dommiis quam longanimù i^ , multus beni"
gnitate- nonjècundumpeccatanoflra facit nobù ^ neque fecundum imquitates tio-
Jlras retribuii nobis ,jèd quam altifunt coeli fupì a terram , prayalet be^ngnitas ejus
erganos quamlongeabefì Oriensab Occidente , tam longeamoyet à nobis tranfgref-
:
fones nojlrasj ut mifìreturfater filiorum , itainprajentiarum mtferetur nojìri Do-

mifius.
5à4 A C T A S Y N OD ì
miniis. Htc dieseflà feboya, ^ e/l mirala ilù in oculù noflrù'. hunt diem mhìsèffè'
eit^jeho'viti quare latemm (^ exultemMS m ea,
Omniùotens , xter?ie , mipricors Deus 0* pater fìojìerin Vnìqenito ^ ddeUo tuo

Filio Demino O" SeryatorenoflYo Jefa Chriflo^quam adimranda^ imperjcrutahdù
eji hxc tua chantas '<£ mifèncordia erganos, nojìra culo a mifernmos qy^ perditifjimos
peccatores , quodnos antejaâ mundi jundamenta m dilecìo tuo Fdio adtsternam il-
lam gloriam e^?' animarum noflrarumfalutem , non ex pr^yijk uÌIa bona quaùtatù
n^'elaciionisnojlrie dignitate , Jèdexmero gr.ituitx ddccìionis beneplacito elegtns:
quodChriflHm nobù mcaput <is^ âflorem , nojqueip/ìin membì'a , cy^ oyesipji mfe-
Yendos ^ aheòfajcendos dejiinavem t^ dederis quodeidem ^ proprio tuo: dileSìo
Filio nonpepercerù, fedin acerhiffimam ^ malediSiam illam crucis tnortempro nobìi

cum inimici tmeffemustradideris, ut pretiofi hujusimmaculati tui agni (anguine ab
omnibus noBris peccatù mundaremur j i^ tibi reconcdiaremur quodper Eyan- :
ielium^ Spiritupûe tui admirabilem i^ arcanam <-virtutem , nos in peccatis mortuos
'Tjiyificayerps , regenerayerù , (lyadbeatam fìlijtui commumonem ejjicaciter per-
duxeris ^ ad 'vitjeìioyitatem excitayeris noyifque i£ fanîs njinbus fuperne do

^
nayeris ad tibi Jcryiendum infanBitate i^ juflitia omnibus diebus <-utttt nofirx$

quod in ejujdem filij tui Seryatoris noHn communione^ nos fecundum £ternum pro-
ôjìtum t^ foederù gratuiti promiffa , adyerjus tot mundi lìlecebras^ carnis ten-
tationes, SathanizinjultuSy ipfafquetnfcrorumportastamfìdelitef (is* potentef cu-

Jloduu i tam filtda gaudia e3^ certa folatia timidis noHris confcientìjs praUes ea^
queperSpintum ilhim adoptionis , htzreditatìs noflrx. arrhabonem cordabus no-
Jlfis imprimas 0* obfìgnes ^ quod denique pojl patienter confeBam arumnofi bu-
juj îta peregrinatiotìcm in aeterna nos tabernacula certo fìs recepturu-s^ ut jèm-
pef fìmus cum capite is^ Domino nojiro (Aoriamque illius con[iciamus. ûiy aut
qualesfuimiis , aut etiamnumflimm nos , ut ipftim dileliionis tu£ fontcm in nos <ê-
luteffundaf. Da, o Domine , t^T)eusnoJìer,utbtecbenefic!anob:'sprater(i^
cantra omne noHrum meritum dejìinata , coUata , (^ co?2ferenda , omnem no-

flrum adeoque ipfirum Ângelorum ^qui in baec gefìiimt introîcere^ captumlon-
gi[Jìme Jùpera?itia y humili ^ ^rato corde a^nojcamus, eorumque afjìdua t^ fanSìa
weditatione accendamur ad fìnceram & f/lialem tui dileciionem ,
fcryidam gra-
titudine m ^
patientiam i£ confla?2tiam in omni cruce e^ luSìa, fidamque i^ Lz-
tani buju-s gratin adyerjlts Satanae dJ^ impoftorum corruptelas (^ contradiEiiones
profejjìonem ^ affertionem. ôd antebacfecijìt , fac porro ut finUa O" pura de
hù tuis beneficijs doEirina ,quam expurifjlmis ifraelis jontibm depromptam populo
tuo exbibemu-Sy in omnibus tuis Eccle/ijsjònct adnominis tui gloriam , <-ver£ pietatù
propagationem a^ Jòlidam omnium eleUorurn tuorumin'uita ^ morte confilatio-
nem. Dajèr-vù tuù omnibusfpiritum <-verttatis,fapie)itÌ£, prudenti^ , manfìietudi^
dinis i3 confianti£ ^ ut doclrinam banc intrepide a(jerant,fanBe cicreligiojè pertra-
Bent , Juoque exempio oHendant, quam/ìiayes c^ indole/ua dignosfiuclus profe-
rat in ijs , m quorum cordibusbtcc ineffabilis Dei charitas perfpiritum Sancium ef-
fujaejl. .ôntm corda btijtis gratin jenfù riondum imbutafunty effìce quxfumus
domine ,. fecundum infinitam tuam mifericordiam , ut coeleHis bujus éMannts
dulcedinem guficnt ^ reipfi percipiant. fanes (ijr porcos arce ab bis margaritis,
ne impuTìs iltxs pedibus procukent. ^)ù infanas ^ infinitas carnis ratiocina-
tiones
NATIONALIS E) O RD II È H T A k ^. ,
^^
thncs Jècìantur ^ faljòque nonnnat(e jcitntia: fuco (^ prieptgijsfallunt^r^falÌHnt,
miferere lUorum Pater Clementifjì?ne, & eodem quo nos Spini us traSiu clj^ daBìi ad
JàcroJànSìds tuae 'veritatù ohjèqmum eos inflefie , ut incomparabilù htfjus thefkttri
pretmni ahquandocondi^rnenobijcum oeflnnent , &omni njana ac Jìoltda de<x>m-
biu, mentis, ^ <~oirtutibu3fuù pr<!^fitmptione
ac glori attorie in teternwv abnegata,
fé
<-verecoram te hitmilient, tibiquefoh omnemomnùbonì ^lonam fine uUis ^-verbonim
ant phrajium wvolttcm aperte i£ fìncere cum toro SleSìorum, tum zAnQelorufH tum
hommum choro, in folidum trihttant. Omnes autem tuas Ecclefas per uniyerfum
orhemdi(êrf(ts infidei imitateper unum illmn qui totum Chrifli corpus rent ^ nje-
getat Spiritum cujlodi : omnes Satante ad'verfus eas molitiones diffìpa ^ perde. Dà
lUis C^ nobis ut crefiamiis infide njcra , fie <-viya , i^ charitatenonficla^ donecpro-
ntiffaillapcrfeSìionùbeatitate omnes m ccelisperfi'uamur. Vorrò cum htzc ôliintas
tuap.ty ut omnes fìdeles , tam publice quam priyatim ttbtfìtpplicent prò omnibus in
eminentia confiitutù, priefrtim ijs y
quos Ecclcfiatua dediftinutritws , agnojcimui
idnobùm hocaugufio <^ -venerando coetuconoy'e<jaiis ommno incumbere, ut arden-
tifjìmù 'Xiotis ^f latrantiJjìmis preabus tibi commendemus lUos ,
quorum cura , be~
neyolentiaâc mandato hdnc Synodum celebrami, .ânta igitur poffumu-s animi
intentione ac deyotione , commend.ammtibifllujiresacVr<x.potent€S Belgiaehujus
confaederata Ordines Generales, T)ominos noftros bemgmfimos. Velis , o Pater, be-
nefìciumilludinprimis ^
quod calamitof (s^mifèrando hoc fkculo in populum tuum-
conferunt , amplijsimarum benediSìionum cumulo ^ratiofe remtmerari. Priefìde af
Jiduo in ipforum connentu Spiritu fapientuc , prudenti iz , acfortttudinis.
, fn^trot
ipfis faltttaria confila, ftccejfumque ijs (!^ eyentum facilem (i^ felicem pricfia : in
\elo glori(Z , domiis i^ <-ueritatistux. ipfìs confrma. Da ipfìs regimen pacatum ac
flahile,fubditofquefidos i^ obedientes. Tôbora dextrits ipfìyum adyerfiij omnes,
qui domi forifve, clam '-uelpalam dtfipationem înteritum, t£ occafiim hujus Rei-
pub, macbinantur. Effce utfanBa eaque perpetua tnter fé concordia maneant col-
lidati^ qua adverfiJ malitiofas inprimis zAntichri/li blanditi as ^ tpfofque inferorum
dolos , fallacias ac prafigias , rupis tnfiar mconcujfe fubfftant. [pncilia ipfis be-
neyolentiam ijicmorum f£ longmquorum. T>a ut perpetui fini populi tui nutritijy
regnique filij tui <^ '-ueritatis ex "-verbo tuo in hoc conyentu promulgata propaga-
tores indefefi, (jr SatanaregmdefiruSiores imperterriti , tandemque cum omnibui
fanUis (Sternum beenturé
JtluUnfiimum <uero <(s* fortifimum Uhm Heroa , Principem ûìiacum Mau-^

ritium ,
quem ijeriz Religionis ac Libertatis njindicem illorum Dominationibus ad-
junxifii, haBenuJque animi iS corporis robore --ualentem nobisferyafli , inque orga-
nutute erga nos benefcentiiepeculiariterfileî/?i<^confiryafiis:hùnc,Paterbeni^nif
fime,timbraculo alarutn tuarum afiiduo refocil/a ac protese da ut eo quam diutifime :
filyo htecKefiub.fi'uatur.Neu permute ut fielerata fànguÌ7iariorum maniis ZJnSium

tuum atiingat ^ capitifve illius capilhim Udat Emi fte è throno tuo exercitm cocleftes,
qui caflris fuis ipfum circumcludant. Inflruetllum prudeniix. O* fortitudmis donis^

ut ad cufiodiam ^ projperitatem noftram alacriterporro adytgilet. Largire, ut dulcif
fimos immenfi ifiius,0* fideliftmipro pace nofira exanthtilaborii fiuBus cumgau^
dio adjpiciat,ijfque,annisexfatietur quamplurimis Jmbue e^* exorna lUum omnibus
.
'virtutibm Chnfiiano principe dignù,quibus magù ac magis in populo tuo emineat^

*
Ee eique
,
55,5 A e t A iS Y N O i) t
eintie prtclucedt , tandemqne cam finUis JjrAelii heroibui' recipatur in dtetnà
t^fbcruacula.
Oramus quoque te prò Generojìs Nobilifjmù e^* Confilfiffimù OrdinumGe-

neralmm ad hanc Synodurn Delegatù qui pia prudentique opera , moderatione , ac ,
dirccìione ^fànEiczhmc congregationi prompte i3 tndefeffe cornmodarunt , coque no-

mine de pabulo tuo umyerfo adeo prueclarefùnt meriti. Qdftodi^rege^ ay conforta eof.
Domine ^ perJliritum tuumût opus hoc fanUum cum ^voluptate perfìciant ^fruûf-
que inde ubernmos cum <tdifìcatione conjcientiarum & animarum eterna falute re-
portent. U'{ec permitte , benigne Tater , ut quidquam a feryùs tuù proficijcatur
quod moleBiam lUù exhibere j illofve contrijiare pofjìt. ^tinpotnif {utiha-
Benuj gratiop fecifii ) ejjìce porro ut fìdeli omnium ac fìnoulorum minifìeriofan-
Siijque exemplù corda ipjorum in falutari tua '-ueritate e^ nominù fui timore
adificentur , T)ominifque fìiis hxc ,
quae in prxjènttarum peragimus , fatica ^ a~
liaque omnia exoptata cum gaudio renuntient. Oramiis pntterea prò cMagni-
fico f^mpltjjlmoque Cìyitatù hujus 1)ordracen£ MagiBratu , Trêtore , Con-
fùie , reliqui/qne Sêtìatijfimt Senatus membrù. &Apen Tômine thefau-
rum bonitatii tu<e , benediSìioneJque tam corporales quam Jpirituales' in tpfis^
totam hanc civitatem ., omnes ejm incoLts , inprimis Ucciefiam hujus loci , ejfun-
de , ut nojìrarum precum , e!?^ [AnEìx. noflrae in Domino conyerjàtionù fuayip
Jimos fruSìiis percipiendo , in beneficio i^ recordatione huius Synodi exultent, £-
ternumque fibi de ea gratulentur. Fac Domine ut Jàn5ia h<ec <-ueritas quam
fèrvorum tuorum mini fieno in hac urbe ex tuù eloquijs depromi , illuHran ^fia-^
biliri, & confpirantibus per eundem <-ventatù Spiritum animis , modo promul-
gari j Ecclefiicque tuts uniyerfie exhiberi tam beìnghe ijoluifìi , m eadem con~
fianter protegatur, religio(è prcedicetur^fànSie credatur ^ fruUuumque in fince^
ra pietate abundantia alijs commendetur , (ìtque hxc urbs instar luminarti in
edito pofiti ,
quod 'X'ictnam fuam clarijfima luce coUuflret. Denique quando-
quidem m hoc celeberrimo conyentu , tot exterorumprincipum Md(nflratuum e^*
Bcclefiarum deputatos coram cernimus , iJiya totidem paterna tuoi erga nos mi-
pricordi(£ ^ ChriHiantcìpjòrum erga nos beneyolentia documenta , abfit a no-
bù hxc invratttudo , ut illorum non recordemur coram te . ûocirca tota pe-
core tibi fiipplicamus , prò Serenijfimo ac Potentiffìmo Rege facobo, Kege Magna:
Tìritannix , cuius pientijjìmo -êlo , ardentijfima commifèratione , operaque -iiere
regia , toties nos in malis nofirù recreafli : prò jfllu^lriljlmù Germania prin-
cipibus , roeris Ecclefìa tua nutrttijs , EleSiore Palatino <^ Landgravio f/afi
fia , proque jfllusìribus , Magnifici} c^* SpeSìatijfimù Tiguri , êrna , Tâfi-
lea^ Scaphujìa ^ Geneya, denique Brema ^ Embda Magifìratibm , Eccle/ìts
(iS* "^bujpub. '^cordare omnium , o Domine , fecundum eam beneyolen~

tiam qua profiquerù populum tuum. Da ut fruantur fialute O' gaudio eie-
Uorum tuorum. Tro fanBa jympathia jucundtjfimoque hoc beneficio ,
quo
m xfiOS harum regio num Ecclefias adeo blande ,
prompte, (sr beneyob fitnt con-
filati , duplum m finum ipfionim refunde. Qìncede lUù pacem ^ projheritatem
perpetuam. Tenebrai illorum illumina , m anguîjs ac difficultatibus omnibus pra"
fientifiimum lUis efiofiubftdium.Benedicomnium'i^ fìngulorum reffimi?ii,ut tibifitglo-
nofium^fibditis gratum & utile^totiq; Chrifiiano orbi,ornamento atque emolumento.
Pofìremo
NATIONALIS DORDRECHTAN^. y.y
Tojhemo O' hot ne denega nobùJ)omineêxpe5iationi, votù, defìderìjfaue ipjòrumy
tctiujcpie adeopoûlituifaSìum, ytfìtjatùy gratio/e procura. !?(e Liborù O^ Jludij
tropaceÈccleJìi-e tticcfijcepti O^ fneiìiti ipfos unquampceniteat.
Exaudi nos in hifé omnibus ô Pater mifcraiionurn in facie unigeniti ac dileSiifìli^
fui Domini ac Servatorù no^ri^cui teciim ac cumSprituSanBo uni yero, immortali,

atefnoque Têojtt LmsJjonor,gloria inficulaficulonim. itAtncny oAmen.
SefsioneCentefimaQuinquagefima-quarta. sess.
I X. Aiatj, Die lovìs ante meridiem,
HAcSeflìone,poftquam omnes tum Politici, tiini vero Exteri ac Provincialcs

conv'T'flcncTheologi, fuoquc quifqueloco ac Ordine, <ìnguli jamconfedil-
Icnt, Confliltilllmus Clariilìmufque Vir Martinus Grcgorij, nomine Amplillìmoruni
ac Nobilillìniorum Delegatorum, gratias iòlennicerjExteris pra:fertim Theologis,
hisverbisegit:
Re\*Ven.Clar.&Dodiir
Vero,etiampo,quifqiùs tandem dixitfcnfir.iìàv -à TipfJta tìjv x^î/^^^S QiûNomìne igttnf
pop-l' Bclgiciy njerfus calnm attolitnus oculos (^ manus noBraSyiic tihi-, Deiis Pater , qui nos
creajti, tibi, Icfu Christe, fili Dei, qui nos pretiojìjjìmo tuo[anguine redemijìi , ti hi Spiritu-s
Sancle, qui nos ziirtute tua "oi'vifcafii érfanclificafli.ut Hni,foli-,ó' immortali Deo-,graiias eX
intimo corde noftro agimus quam maximas, quod dijjìdentihmprovincialiinn ammisjn ìnfce
diw-urnisfufer veritate do^rin£ in verbo tuo nobis revétatx. , perturbatiomhm-, EcclefiaìH
tuam adfiriam o- legitimam eloquiorum tuorum confiderationem in hac Synodo excitare 'uo-
luìsti- eique tam clementer lenedixifli ac prinfuiHi, ut tandem ter unanimem ó" confentien-
tem ^.'iìtentiam veritas tua (ò t)et^s) 'vindicatafit ab errore dr 'vertigine quatpopulum tnum,
popu'.ique tui Pajìores haclenm occHpaveraty Ecclejìamque tuam tam gra'uiter afflixerat ó*
fere vrofraverat : quodeam Ecclefam tuam reduxisiiin veritatis tu& fcmitam , qux in hoc
fta efit quodbeneplacitum l'oluntarits, Voluntatis tu£ in vacati one nofiri , in ó" perflium
tuum-, in dr per mortem Christi Salvatorls noìtri, per fidetn fola efficaci tua gratia ci tra arbi-
trium noUrum nohis ofiendifli, inque hanc 'vi'vamMtam CT certamfpem nos er€xiHi,quodirì-
hac 'Vita etiampvixfntifceretiosfaciat, quedpoHhacin domo tua-, o lehova, habitabimm in-
perpetuitates aternas. Non nohis Domine fé d nomini tuo damtts hanc gloriam, cui etiam 'vin-
dicias hafce meritifimo &
gratifsimo a.nimo adfcribimm. Pastor ifraeUs aufulta, vitem
tuam quamplantasH in hifcepro'vincijs,clementerporroconfer-va,circumvaUa eam murofor-
d^ maceria no'va circmnduc eam, ut ne aper Sylveflris'denuo ingrediattir dr devaflet eam.
ti,
refugimtw a facie tua d^ verbo tuo, ideoque in opprobrium victnorum d' in fuhfannatio-
ISlos
nem inimicorum noftrorumfaBi. Tu vero , ò Dem, revertere ad nos. Et vero reverfm es.
B.ejpexilti enim de 'monte tuo fan ciò Sion: d" lucerefeciHifaciem tuamfuper nos : d" fervati
furnm ut vivamus. Vivamm atitem digne, vocatione noftra qua nos v oc asti. Itaque erucla-
hit tibi cor nojlrum canticimt novum, d'pfallemm tibi gratias in choropiorum, in medio Ec-
'
clefu tux.Demnosterfpes,fortitud/),d' dextera noftra,henefac porro prò volunt^te tua Sioni,

inUaura muros lerufalcmferruminatione 'verbi tuifancii d" Spiritits ttii confolida hoc corptiiS
Ecclcfa d-populi Belgici. Vt omnes te uno ore ef corde adorent; tequc celehrent omnes genC'
rationesper omnia fculafculorum. <^mcn.
Porro, Reverendi, Venerabiles, Clavifsimi dr Do^tfsimi Viri Theologt Exteri , ab

llliiflrifimis Ordimbm Generalihm , Eoederatanrm Belgy Provinciarum Dominis no-
Hrfs benignifsimis jufsi fimas Reverentijs vesiris , ofnnibHS d" fingulls , magnas
E e 2. agere
jiS ACTA SYNODI
aqere qratìas : (]uod per femejìrehoc Jpatìum ér^J'fodexcnrrit amplius , tanto hhore vigi-
Untix ér afjìduitatc, accttratìs vejìri-s , dofils , ac pijs confdtjs indie ijfq ne Synodum hanc ?{a-
tionnlem adJHtnm iveritis, idque tn gra<vtjjtmis cattfis &
controverjns q;t£ Ecckjìam h/iac
Bekicam tam 'varie dr mifere haflenus exerciierimt : quodfatisfeeeritts votis é-pijs ipfa-
farum Domìnationnm defiderijs, qu£ in hocfoUim. inctihiierunt, ut c^furtts Deicultits-, dr or-
thodoxA religioni s profejfto in hifeeProvineijsàmaioribus acceft£.-,fubliceohtineretiir-,confer'
'varetur,CT adposhritatcm tranfmitteretnr. Hanc- R R.W. pmliee exhibitam animi inge-
nijqtie vromptitudinem,hoe offeinm é" henefcium, lllnfrijfmi noHri Domini Ordines Gene-
rales erga Sereniffmam Regiam Maieflatem Magnx Britannid , Sereniffrmivs dr llluUriff-
mas Celfitndines Fle6foris Palatini , Imperij Kiearij, &
Landtgravij Haffix. , erga CMa-
gnifcentiffmos Helvetieorum Magisiratiis ér Cantones , Gencrofos Comites VVetteravi-
e OS, Speiìabiles é-^-^^îpliJffôs Magifìratiis Genevenfm, Bremenfem é- Embdanum,omni
fubmijforimt fervitiorum, ujficiorum drfiiidiorum genere fi non exxqttare,attamen qtiavis
f
oblata occ afone grati ime demereri conabimtiir. Fetimtque ijdem illustrifimi DD. Or-
dines RR. FV. per Delegatos fuos prxfentes, ut Serenifirn afi a Maieltati, Celftudinibiis,
Ceneroftatibm ì df Magnijìcentijs fiis, fr^fentem hiiins Ecclefi&fmtd ex Reipubl.ftatum
de meliori nota commendare velitis, ijfque renuntiare , nihil lllunrifimos Ordines Cené'-
rales prius hahere -,
quam ut reipfafignijìcare ó" declararepofint , delegationes hafce ve-
(ìrum omnium é'ff^gtilorum, ipjìs Ordìnibus honorijìats, d^ Ecclefu Belgica perquam fa-
lutares fuijjè é'gratas.
Vt vero hanc prolixam Bominationum ipfarum benignitatem, ac voltintatempr&fentes

ipfexPeriri pofitts, rogatas Reverentias Féfi ras njolumus ipfìs vt omnibus uno (iato- ,
que die Hag£-Comitis drin Confefu Dominationiim ipfarum ab ipffin^ dimiffori^s

adeffè,
eccipere placeat. ûodquiafne diverticulo poffe feri exiHimamus , ncque deviam fti^
turdm effe hanc viam,facile nos a Reverentijs Feflris imperaturos j confdimus.
Qjiam gratiarum Aibionefn , Synodi ipfius nomine , hunc in modum, ' *
execpit Prêfcs :
Illuflres, Gcnerofi, Nobiles, Ampliami, Confultirsimi,

Illuftrirsimorum Ordinum Genn. Delegati, Reveren-
difsime Domine Epifcopc, ca:terique omnes veneran-
di, celeberrimi, doólirsimi, Patres & Fratres in Domi-
no dileóìi.
Cant. e.
Hexam:' 4. T^ Vlchre zAmhroftus, Sapientem in Canticù imitatus, Ecclefìam cum Luna com^
cap. 8. parat'. Ecclefìa , inqmensy ficut Luna defedus habet & ortus fre-
quentes: fed defectibusfuis crevir,& hismeruii ampliari, dumperfecu-
tionibus minuitnr &; ConfefTorum martyrijs coronatur. Hxc eft vera Lu-
na, qua; de fratris fui luce perpetua lumen fibi immortalitatis & gratiée
mutuatur. Fulget enim Ecclefìa non (uo fed Chrifti lumine, & fplendo-
rem fibi arceflìc a Sole j urtiti^.
Egre^k equidem hac ìrrutgine^ rvaria Eccle/ta in hoc mundo militantvs condii
fio nohù depmgitur. .êmadmodum enim Lunafùa habet incrementa ^ dc"

crementa, '<£ nunc pieno orbe nohìs affulget ^ nunc afpeBuì noHro omne lumen
fubtrahit^ prout , fcihcet d Sole illummatur^ cuius tamen radijs nunquam eH dcfli-
tuta: Sic Scclefta nunc rara in terris apparet, nunc frequentior : Nunc cruceprejjà,
frocellù agitata ^ latens in occulto j nunc halcjonijsfuis recreata, in pace fiorens
i^ odorem
NATIONALIS DORDRECHTAN^. 3.9
^dorem botiafrarrantits circumquaque dìjfunder2sJiberefrocede?2s t^ conjhicua in aq
minibus Jhìs, omniAque longe ((;r Ute j^lendorefuo cttUuftrans. Et hacqmdemmnnut
EccleJt£accidiintexfàpent!Jjìmait4jìiUmaJìmHlacbenigm(Jìma Eilìj Dei auberna-
iione ,
quares Eccìcp<zfnx. omnino omnes diriTit adfnam vioriam , Ecclefìx midtitilex
honum , & hoflinm ,Sdtan£ in^rimù,confu(ionem.yeritm qu(âinq-^ tandem EcclefìiC
Jìtconditio^manet ìlU fcmper Jponfòjlio tenerrime ddeSìa : utut mgrdL forù aùpa- Cant.i.
reat, decora tamcìi mtns e[l , Dowiniqt4e fiipecuhum, (^ tot itis mundi '-ueìuti ^'fi^-'^')'
Cor, ad quodVni'verJì Imperator Perpetuo atque unicerefpicit. Benis^nitate cnim ^p.54.

fcmpirernamileretur eius Ichova,& dc-rponfavicfibi ejimin feculum: Tan- fôfe.z.
tumque abefì , ut incruce curam diletì<eju<e deponat Domintts ut e contrario tum ;
<-uelmaxime ôn(Ì fuifìdeyn (s* amorcm conjuâlem illa experiatur. Primo enim
dileSìa ed qua caftigatur,t^ qit£ flagellutur pò filia agnojcitur. T)einde quam n-'a-
rie^provide^benigneâcpoteaterjCuHodityfolaturyfuflentat^ ducit ^ corngit (êri-

git eam T)ominiij in cruce ? ut mirabilefìt in oculù nofirù^ eam nec'\'tn\h flam- r-/c .,
ma confumi, ncc acjuarum fluentis (uflocari , quoque magù cdamitatum

fumo acfuligme maculatur , eo mdies candidiorem coram 'T)eo apparere. îbus
omnibus ut dilcBionìs Jux conflantiam Ecclejìne teflatam facit Tômintis^ ita ab
ipfa etiam Ecclefa , injummù hcet anûslijs conflitiita , inde "uult coUiii ,
quod
diligatur a dileHo Juo. ,êm m finem nonfolum êrbum ffratix lUi admimjlrat,
fed Spintum i/e}j<r»«?, tanquam arrhamônfilitiam et indit^ utJùayifjìmo amo-
ris e^ favorìs fti Jcnju imbuta^ in omnibus adyerfìs fi roboret O* fulciat. Ch(o-
rvit enim Dominm permagm tnterejjè Ecclefia , ut fiiat O' fintiat ab ipfi di-
fi
ligi. Hoc "-vero illud.e(ì quod adyerfirium noBrum habet agerrime y qui nifi
fidemillam, qua Sgonfi nofiro ( id efi, ipfì •-vitx ) agglutìnamur , peBoribm ex-
cutiat iincaffurn fie laborajjèapprime mtelliît. .âre tanquam m rahiem njer-
fus omnia fiurfirn deorfium<-vohit ^procella incumbit y opprobria malignantium un-
dique accumulai , carnemque <-oia multi^lici tentai , ut Ecclefiam crucis txdio fia-
Slam defiducia depcU.ttyeyincatque illud: orbis Domino dileólam nonelTejCui
totus orbis infcnius vidcatur. Atquehtcctentatiofianenonèmmwiù efi, Eccle-
fiamque,quippe carnù infirmitate laborantem & tranjgrefiìonum confiientia ora'va, -
ta,acerrime pungit <i!srfàuciat .adeo ut flutìuans f^ fatigata ad impatientia murmttra
nonnunquam declinet,nihilque pene abfit,quin effundantur eius grefi/i/^^ in defilerà
tionù barathrum abripiatur à maligno.Tunc è profundis quiritatur.-Mmàta cftEx- rfà/,yì.-7A.
celfi dextera Obhciis
: eft mei Dominiis
Qiioufque Do- 77-^° -89.
: Dcrcliquit me.
mine?quarerejicisin a^ternumr' Vcic|Lieinanicerpunficoanimum,& fm- -''^"^•^4'
ftralavo inmundicic manusmeas. Revercere tandem &; afpice/ Anfafti-
dic anima tua Sionem ? Cujufinodi querimonia pafitm in Scriùturùfi,?2Sìis ex-
tant. tsAdhtcc omnia non dormitfifiaelis die cufios,qui (apienti quidem '(3 ]uHo coti-
filio dileoìamfitam probat, exercet, hiimiliat,^ flagello gratin adfiryida 'i-'era pae-
nitentiaexercitia revocai ^fidcrucù interim momenta ponderai, horamque fiaam ha-
bet in numerato , exfiieSians, donec, confimmato m monte Sionù judiciofito, tempus
fit ejus mifierendi^caufiamque ems agendiadyerfiis Inimicam. Inter, m Ecclefìa in ci-
nere jaceii^ cilicio :,indignationem Jehoyaferens ^ quia in ipfim pcccajfi agno-
fi
fiity Spirituquecontì\to gratiam t> remifiìonem identidem implorat, ficun- ^
dum foederis promifia impetrai , quo unico in media cruce '-uiyificdta in Deo
reconciliato exultat , fiannìfique <(3* opprobrijs opùrejjòrum , qui hareditati Do-
Ee 3 mwf
mini infulta?it^7iomenque ejusqmtidte irritante plurimum fàtura infurgere porro att-
A AI ^^^ a4yerfiseos,(^ precari cum Sione: Surge Deus age caufam tuam recor- , :
pCil -7
8<5. dare opprobiij O.ulci & inimici populi: libera me proprer obiervacores
meos: cfficefignumero;a mequod bonofìt, uc videniesofores mcipude-
fiant.cum tuadjuveris me, ^.confolacushicris me.- Etiamhacre cogno-
fcam,quod dcledlaris me^quod inimicus meus non jubilcc de me, âm-
yis enirn Propitium/ibi Dominnm(^ credat i^ experiatur 6cclefìaìn cnice , ut ta^
men idtmpubliceadDei ^loriam e^' Ufiviefitts inimice confufìonem innotefcat , op-

tare ut plurimum folet, 'c^ contentione magna fUgitare. Etaudttijia adeoqueex-
audit Orùisjudex, qui dumfiiios caligando jèPatrem probat in domo jìia, mmaci-
bus interim oculù wtuetur cateryam Edomcnam , qua blajphemioi , irri/ìonù ac 'tjìo-
lentu nec modum facit nec finem. aAd hanc judicandam cum fi accmgit Tìo-
minm, folet ex ordine à fi infiituto fìbi '-viam prìm flernere per fuorum ill.u pre-
ces, qua-s pneparando huicjudicio dtleSìù Jùù injpirat. aAtque hinc exijlunt tot
tmproyij£,admirand£ ^ improbù inexfpeB<xt^ prorfus atque incredtbdes rerum me-
tamorphofisy quat'-viaimperyefiiâbili, nunc mediate, nunc immediate ,
pUrumque
autem miraculofi,inchoat, cr perficit Dommus exercituum . eAbffue miracido enim
qui, obfiero, pufiUns lUe grex adverfus infirorum portai fubpflat , imotriumphetì
Tune demum Lunam ilìam noflram ( Ecclefìam, inqHam)âtiofi Solù fmlumine
perfufum, poft -variai defeûum , quos paffa,^ci(fitudines , corufiantem ^-videai in

orbe/ùo. Tunc rejuyenefiit lUa Chriftì (gonfia , i^ jufiui procedit , ut juyenù Leo,
corani quo ccciditimprobus. Tunc ddatantur Piorum corda, c3^ metani cum cantu,
qui fimmarant cum lachrymis , perfilyentes ôta liberatori canticumque canentes :,
noyum i^ adorantes :
Quis Deus fortis magnus eftj Deus ? Tu Deus fortis mirifice, quia
ut tu
„-, facisres map-nas. tibij* Qui morruos virxreftituis, &z
Deus, quis efl par
rfal.-7y.7i' in-"' e r j A j r
cxabyfiisterr^ nostacisalcenacre. A[iud te exitus lunt contra mor-
e8.72.10z.
tem. Bencdidus Cn lehova Deus, qui facit mirabilia folus-Confcribarur
hocingcnerationcmpofteram, ut populus rccreacuslaudec ipium.
Exemplorum piena efi Scclefix, tam Veteris quam Noyi Te/lamenti hijìoria. Et hu-
^m generis e(l benejìcium hoc, llluftres, Ampliffimiquc Domini, Patres & Fra-
trcs reverendi, quod pofi mag-num illud refiormationis opm fuperiori ficuloPatrum
noflrorum memoria patratum, Ecclejìa lìelgica a Domino accipit, agnofiiti^ pradi-
cat in hoc tempore i z^ nos documentum ejm lUufire, partemque adeo maximam c^
longefiiayiffimampercepimHS in hac Synodo. OpM '-vere admirandum , ad quod
contremifiunt inferi , ^ amici fìmul atque inimici obflupefiunt , neutri hunc cala-
mitatum noflrarum exitum prafitgientes. Enirniêro fi malorum illurum,qux tot
nuncannos nos exercuerunt , iniiia, incrementa, abditos recejfim (s^ rationes omneSy
remediaitemtot totiefique incajfium tentata, Synod^m tot annos flaintatarn yneqa^
tam, impeditami tandem fuprafipemhumanam, eo, qui njiam m inyijs inyenit^
compUnat procurante , concejfiam ; fidenique hujm Synodi ( qualem quis unquam
,
jperare aufius in Belgio? ) india, progrejfium , molefiias, curai, labores , exitum-

que inpnmis longe exoptaiiffimum, quemnos coram confipicamur , piorum ijero
in Belgio coetiis cum incredibdinjoluptate indies refiifiunt, mentibia nofiris , utipar
£aW.8, efi, recolamuSiCordibiis nofiris ingeriturdlud. oigitus Dcihicelt. Keycraiam
Lumi
NATIONAL IS D O RD R E C H T A N ^. 331
Luna72oJ}i'aBelgica ex denfijjlmù mijèriarum umhris emergens ^ qua/i noyo Solts
Jui recepto lumine ,fj>ler2deJcit,(C?' porro frementibiis neqmcqnam inferii ^fplendebitf

clariuj omnino , quam
unquam ântea. vuideo <êrum eH Dommiillad prò-
mijjHm : Edam/i jacueritis inter duas ftrucs lapideas, five, habicaveri- f/j/.c;g.
tis inter ollas [td eji vi mciximis aìigujlijs , fìrdihHS i^/qualore) eriris pofthac fj^'54*
fìcutpennq columbi" j argento obdud:^, cujus ai^ lune ex hilvo auro pu-
i\S\mo ijT alibi : Oafflicla, tcmpeltatibus acta, confolatione dcftirura:
fternamlapides tuos cLim ornamento, & fundabo te Saphiris. Feiicem
igitur iBam EccleJ?x Belgiche crucem iure predico , qu£ tantte occdfìonem prue-
bmt gratin. Jnfcrutabdes funt njite. zAltiÂm , cm folenne ejì è tenebra tu •
cem educerc.
Horum <-veritai cani in Siijpiciendo hoc confèjjù , emfque ìaudabilibiii aUis

iS* ge^à j qti<!^ ^d umbdicum modo perdura, '-uehernente'r utique gAudemm 0-
mnes , Jè quafì niAnibm noftrù palândam oculifque confòiaendam offerat , ab^

pt , ut nunc oblivifiamur ojfìcij noUri de quo partnn divina, prtecepta , par- ,
dm Ecclefi^ Jirnih benefìcio affectizexem^li^ paulo ante in medium aliata, noscu-

mul.ttijfime erudumt. jllud evo m dmbus potijfimum i quantum quidem ad
frajèns nofh'um infìitutum attmet ) confijìere arbitrar. Trimo ad tanti hu-
jm benefcìj , omnifque adeo boni authorem Hêum , ajjìduo nobis reH)icien-
dum efi ) eique , quantas infrmita-s noHra concipere potejl ,

gratin bum ili e* ado-
rabundo corde oppido lubenter fùnt perfòlyendis : m quo quidem officio prteflan-
do nunquam fìbi pice mentes fatisfaciunt. (um <-uero id ipftm toto Imjus Sy-
nodidecurft^ O* nuper admodum in folenni lUa judicij Synodalii promulgattO'
ne vublice ft factum i pr^fenfque conyentns faulo pojl gratiarum aSlione ad

Deum fìt dimittendus j non immorahor in eo diuùm ,
pr<zfertìm cum omne id,
quod dicendurn r efiat , argumento buie ajfne fìt , i^ ex eo ^ tanquam rivuj è
fio fonte , profluat. oÀlterum igitur offcij noHri genus efi , ut caufas ad-
miniUras^ feu media ^ m^rumenta illa, quorum miniferium in procurando
nobis boc gaudio intervenire yoluit 'Dominm , circumjpiciamus , i'fjue etiam
debita gratitudinis , laudù , ^ obfrvantiis offaa fohamm. CNâm ^ hoc
Sancivs decere , acceptumque ejfe coram 'T)eo noHro inde rnanifeflo colligitiir ,
quod ipfe Spiriim SanBus banc njiam nobù prteiycrit in excmplù Santìorum,
qute paijim m ZJerbo Dei occurrunt-^ ubi ^digenter t^ operof celebratos legimus
eos, quos multum in Domino ^ in bonum Ecclefce laboiafTe confiabati Rgm.iS,
quorum memoria etiamnum <-uiget in domo Dei , c^ cum Evangelio pradica-

bitur in orbe ufìiue ad fcculi confummationem , fcundum nobile lUud Domini
effatum Honorantes me honorabo. Jnflrumenta ijero prò ratìone ne-
: i.Sam.i,
cejftatù noflrte Dominus adhibuit njaria , eaque partim domenica ùartim ex- ,
terna, ântum flluflrijfmisO' Trxpotentibus Ordinibus Generalibus,

Dvmints noHris bcniarnjfmù quantum ^lluììrijfmo laudatifjimo illi ,
^
Hei'oi , Mauririo IPrincipi zAuriaco nec non fUufiri Generofò Do- , ^
mino , Gulielmo Ludovico , Gomiti J^Jfòvio , particularium etiam Provincia-
rum pUriJque Ordintbus quantum denique Veilrjs , qui Ordinum Genera-
^
\\u\Xiad Synodum hanc ejlìs Delegati yT)ortì\n!Li\on\hus debeat ha;c Natio-

nalìs Synodu^s , debeant Ecclefìa omnes '3elgicx , inprimis lUa ,
qux morbo
Ee 4 diuturno
33i ACTA S YNOD I
diuturno jam mtabcjQentes cnrationem omnem ìmmanitus defjìerahmt De hoc di- .
cendi alias locHS erit. Et hic laude flia. nequaquam excludi debent Theologi dome^
Hici^ tum abfentcs, tumin hac Synodo prajentes qms relìquiarum mHar^dijficilli-
,
mù, temporibus [ibi rcfèr~vayit Dornìnm. Sedhù m ùrxjèntia mifjts tranjeun-

hifce
dum nohìs ejìadfibfidta cxternay cui argumento con-ventm hic potijjimum dejlma-
tusejl. Nec ^vc-q exifiimandi'im efl ea ,

quts hacìe.f2us.de Ecclejìa Dei in genere, tT
denofiraBel'Tica in Ipecieêiujque calamitatibus (^ liberatione dtùia funt ^ ab hoc.
infiituto tam aliena ejp, quarn primafronti' fortafSe ôideri queat.-ÛcccuYnqueenim
deprimenti temporis angujììjs iis^ pr^Jentis temporis âtia dicla modo fint, &dici
multo plura poperd\ ea omnia ad laudem cornm, quorum opera tantum hanc qratiam
nobis adrnmiftrat Dominus, awrendam iS amplifìcandam^ qratitudinifque modum
nobis delineandumpertinere^r^sôpinor^ tpjajatis eyìdenter docet..^hiare ad'-vos hic
mecon-verto^ Reverendilsime D. Pra:(i]l, vofque omnes & finguli;, doclilsi-
mi, clarifsimijpijTsimi Domini,Thcologi Exreri,Fiatres in Domino stni^-
i^nàì, quorum lecfifjìmam coronam quotiesintueor,toties ter bcatamay^ Deo dile-
Siam agnofco Eccleftam êlgicam; in cuiusjcil. gratiam tot pios 'Trincipes, tot'jllu-
Jflres Ke[pub. fS Ecclefias commoyitûtfinEìo commiferationis Têlo accenjìprxfians

hoc t^ neutiquam contemnendum Ecclefia: Reformatx membrum, tam periculojè la-
burans,prifiince uìtegritati '~veflro auxiliorcflitutum ^totitis corporis aedifìcationi &

commodis feryarcnt. Sff'ujè quidem bic exultat animus , fS cogitata Jermone gcjiit
exprimsre y Jèd qHantopcre adnitar y infra rem animus ^ i3 infra animum , ren:que
multo m igis ipfitn^diccndu ijirss fùbfìdere ultra profiteor -^
ncque illud tam rei am-
plitudinem,quam meam, qui me in hacpaUfìra inexercitatum ingenue agnofco^m-
fìrmitatem probe candideque confideranti^ mirum ijideri poteH. T>icentem tamen
uro mea tennuitate, quantum DomPìus hoc tempore co}2cedet,charitate '-ve^ra be-
nigne fufìinebitis.
Trimariamigitw\ adeoque ^ primam in bis Serenifsimi Magnai Britan-

nix Regis, lacobi [in cuius , fciltcct , tempora noHras hafce calamitates incide-
re "-volutt Dominus) operam demiffe agnofcimitis \ operam, wquam , <-i>ere1^giamy
tanto Rege, fìdei defenfòre ad cuius plurima <^ trxclara m nos O*
, dignifflmam,
univerfàm huius fèculi Ecclefiam menta in laudis cumulum ^y hoc accedere de-
,
buit ut exemplo fùo Regio mcaufàtam vrayi <^ fànSìa, totam Reformati corpo-
^ y
ris compagmem attingente c^teris prAuceret fuifque iteratis indefefSe monitùjjor-

y
^
tationibusyobtefiationibus , iffo deniquefaSlo ad extremum ufque pr£iret i utique

Sereni^, eius <3Vta]eHatis deputatos grayifjìmos Theologos , tamtam dimittendos
in hac fèrvorum Dei corona etiamnum nobifcum confidentes coram cernimus.
Sereni^, èius ^^lajedatis T>efìigia proximefèquuntur duo iBa Germania Lu-

mina, cy^ Impcrlj Trincipes lUuBriJJìmi, Palatinus Eleótor, & Lantgrauius
Hafsiae: Wuflres deindeyCjeneroft ^ éMagnifici^SpeSìatiffìrnique Dominiycomites ^
âgiflratus^ f/elyettcì (l'ìgmìnifiiiicet, Bernenfes^BafileenfeSjScafhufiani)
Nafiovici itcm &'\^ccterauici,Genciicnrcs deniquCjBremcnfcSj&Embda-
m.Hòf'im omnium SerenifS. Regis ^Trincipum, Dommorum^Rerumpub. iÊxclefia-
rum delegantmm pijffimis mandatis VV. RR. omnes fingulas ex tranfmarinis^ ^
lo?!?in-
NATIONALIS DORDRECHT ANJi. 533
lo7i'(tn!^tm 0* Vicinù, regno, (s" regionihm^ pofihabita Ecclejiarum ^Scholamm <(s*
familianm njeflrarum cura^ diffìcihore anni tempore, Jiiperatis ìtinerum molejìijs
aUcriter^fro lUarurn pietate c^ fantio -7:^610 , in hanc urhem Dordrechtum, ta7i^
qidm commumrefìinguenio incendio^ adyolantes^ 1^ ìjohifcum una, coeuntes ma^

gna.cum ncjoluptate confpeximus : hofpites fané Bccleftce Iselgiae grati (jìmos^ exfpe-
BatiJJìmos! <âmvis autem de pia &

propen/à^F. RR.erga nos yoluntateex illa-
rum adyentH tìlofitù conftìterit, ejusque beneficij nomine nos tllù , (s^ iUarnm, Do-
minis Delegantibnj -, mento de'vinBos intelligamus s ferexigimm tamenhoc eH > fi
ccmpareturcumreliquisijìùbeneficijsyquteà VV. RR. fex deinde menfes contif
nuos accepimm multo maxima. ,ânta promtitudine, a(fduitate,fidey co7ifcien~
tia, in controyerfijs illis, interficras maxime ardaù, probe cognojcendù, ponderan-
dui exammandis, dijudicandis, yerfati fìtis : patita mfiiper patientia immenfòs

illos labores ftftinueritùy tot morarum txdia deyorayerttù, tot ex improyijò injeSìas
dijjicultates fiiperayeritù , tot SeJJìonum hjberno tempore continuationes molefiilìl-
mas, rei bene coeptafeliciter perfictend^ defiderio ^ fiducia pertuleritù , <~uidimus

omnes oculati teftes, t^ nonmjuriafumm admnati; yclexhocpdicio Dei bonita-
tem erâ nos tefiattfjimam nonfiolumfientìentes, ijerum etiam optatum hunc labo-
rum fianclorum exitum non abs reprxfintìentes. Tracipuum denique C* longe tna-
sàmumhoc VV. RR. mnosa^ Scclefia^s nofira-s meritum jure pradicamm quod ,
prxclariffimas illas animi dotes, quibus ea^s FiliHS Dei exornayìt,adeo benigne, libe-
raliter c^ indefejje,in conyentibm tampublicts quampriyatìf,Ecclefia:ncfiric impen-
derint : Scicntiam, inquam, rerum fiacrarum eximiam, njariam illam,fufiiciendam
acfublimem erudittonem, matura, filida e^ exquifita de controyerfijs Theologicù
judicia, lUam cruci Chrijìi ancillantem eloquentiam ,fiìlutarù <iieritatù ^ pietatis-
êlum, pacù denique, tranquilhtatis ^''fiinEice concordile fiudium. Quorum om^

nium laude licet RR. VV. pridem cumulatifjìme ^ in Ecclefia meritiîme fiuerint
celebrato^, tam lUufiria tamen in hac Synodo in nofirum ^ Ecclefiarum nofirarum
folatium f^ communem ^dificaionem dedere fipecimina, ut, fi me bis omnibus minu-
nutatnn, V$ quidem ex ijero commemorando , nedum pr^dicandù , imparem
,
agnofiam , mhilme VV. RR. grati<s dare, fid quod res efifincere proloqui con-
fiie)ìtia mihi mea atteHetur. T)ignijjtma quidem cjje ifihmc onnia, qu£ vrolixa,
t-uenifia, (^ meditati IJlma oratione dilaudentur equidem non diffiteor,fied cum ta-
lis àme,(sr quidem in tanta occupationum multitudtne exjpectari mmime debeat,
^ ojero res ipja, me tacente, per fé loquatur\ quodreliquumcfi^, quam poterò pau-
ctjfimù expediam. Trincipio quidem VV. RR. omnes O'finguias Sìudioforo, n$
itUum laborù aut molcfliarum t^dium ,fafiidium , poenitentiaye ulU , ilkrum ani-
tnos unquamfubeat. ^mn potius cotittate , Reverendiilimi Fratres , 'vos rem
[non dico jam Delegantibus fed quodreì caput efl) Deo yefiro cui Spiritu firyitù
, ,
m Euangelio Filij ejm, feciffe gratijjtmam. Si enim uni è paryù iHù potum frigi' uat. io,
dafilum, nomine difiipuli , pr(ebentem,mercedem fiam non perditurum ejjè Serya-

torjuramento confirmat: fi quod uni è minimù Chrifli fratribus fit , ipfifit Chriflo,
qui fi idipfim in diejudicij agniturum prtcdixit; quanta quêfe, merces repofita e
fi
bene merenti de pluribus , de Scclefiaaliqua, eaque affiiEìa , ^quidem grayiterì Uat.zf,
ZJos avtem Domini 6c Fratres Honoratiflimi , Charifsimi, adeo preclare me-
nti eBù de uniyerfa Ecclefia IBelgicaf tot particulares Ecclefias , tantum fidelium
nyimerum
334
A C T A S Y N O D I
numerum in
fé
cont'me?2te ^ ^ ea quidem annos plurimos affaci (Jima ^ycHr^que
opis Jìtientifjìma. ^tanti illius mfiattratto ad totius Ecclefia Reformat^ incoluìTii-
tatem ^ tranquilhtatem Jtt momenti VV. KR. prò fùa pmdentia intelligunt opti-
me. âm daletìa ChnHofìt hiecfponfà, initìo diximus. Dubitare igitur nonpo-r
tejlà, quin^ qmSponfs benefeciHisJpfì Sponfò gratum priffilteritù o^ffìcium. Deniqtte
^ membra e'mfdem nobifcum corpmis 'x>os effe profìteminL .î ergo concorpores
nobùertù^ communi e orporiy quodfeciftùyfaSìumrepittate^ cuim etiamfruEìum in

eodemcorpore ipftpercipietis. Jn recenti etiameH memoria, quoties RR. VF. ea
qratiofn T)etpriefènti(Z in medijs laborìbus judicianobifcum obferyarint , e qmbus
^ id qiiod agebaturDeo gratum effe mtellexerunt, ^ in grayiffmù deliberationi-
bm mcunda fènferunt leyamma : quorum recordatio quin etiamnum <-uoluptatem

non mediocrem W. R% adferat nullm dubito. Hoc ergo illìs efio fòlatmm^Filium
Dei, quod tanta fìdelium t^ fratrum fuorum multitudmi pnefìitum ejì, largiffimiz
henediElionis mercede gratiofe remuneraturum. aAd nos quod aitinet , cum tantù
rveflris mentis paria rependere nequeamm, quod poffumtis faltcm mennffmù re^
ferimm. Veflrù^fcilicet, '^yerentijs omnibus ^ fìnguUs. Tibi Reverendifli-
meD. PrasfuljVobis, C.Tceridodiffimijgraviflimijprsftantifsimiìvlagnje
Bntannia;, Etóoralis Palatinatus, Hafsiaci, Tigurini, Bernenfcs, Bafi-
leeiircs5Schafliu(iani,Na(ìovici,& Wêttcravici, Gencvenfes, BremenfeSi
Embdani Theologi, Dolores, Paftores, Patres , Fratres plurimum ve-
nerandi, qui Apofìoh efìis Scclejiarum ^gloria ChriSìi, omnibus, inquam t^
fìnmlis, prò omniJIudiOy labore, officio, beneficio , auxilio, charitate, benevolcn-
tia, humamtate nomine omnium ^fingulorumReyerendorum^Clariffìmorum, Do-

Sitffimorum Vratrum i^ CoUegarum IProyincialium maximas grattas ago , Eccle^
Jiarumque adeo omnium Beigicarum nomme-Jjumili i^fincero affeciuprolixioris e^
comti fèrmoms loco (quod remunerationis genrn pios maxime obleoìat) cor pie gra-
tum teUor, offero t3 ijoyco; quaci^nque etiam i nohù e^T» uniyerfa noflra EccleftA
officiorum genera, (^ charitatis obferyantiatque minijleria, unquam omnt occafione
troficifci poterunty Spondeo ,• mprimis 'ôta precefque prò luobù ^ '-oeflris ajfì-
dua-s ^ ardentes, memoriam denìque '-veflri m Ecclefijs noHrisfanoìam,perpetuar/i

^ tmmortàlem. Et de hacfincera gratitudmis noflra corani Deo,faììBis eius An~
gelió , njenerandoque hoc fonfeffu , publica tefìificatione uti ad nêflros delegantes
{quibus omnibus ^ fingulis quantum nos deber-e fentiamm , ijel ex hoc ipfo collie
gere promtum efi) omnes ^ finguli fludiofè referre non grayemini, obnixe peto , ut
beneficium fé in gratos coUocaffe mtelliiant.
Traterea^quicquid a ReyerendisDD .Affèjfòribm o^ Scribù,dreliqui<f item omni-
bus l^v. CAariff. ^ 1)o5Ìiffrnis Fratribus Proyincialibus prò menfùra donorum,
qU(Z m ipfòrum R1{. large eûditDominus, in Synodicis laboribus prxHitum, in
commune confultum ^ coUatumeIi,idut VV.RR. boni confulturus , qratumque
djr acceptum habituras m

Domino piane confido-^ ita ut id ipfiim prò fùa pietate
facere non dedignentur offlciofè rogo. De me ipfo, huic tam ardu(e tamqueìaboriofk.
funUioni imparemme, ^
in fèryis Dommi,quos felceta hac, quam cernitis , co-
pia Ecclefi(& Belgica adhanc Synodum- deputar unt , minimum ab mitio coram Do-
mino agnoyi (i!^' publice profeffusfùm. ûa?idoquidem '~uero ei, quifìio noflra re^
git arbitrio, mea infirmitate uti ûifàm efl , in SanSìa ejus yoluntate acquieyi,
freiuf
NATÌONaLis DORDRECHTAN^. 335
fretus diyim e: tu prcejìdio c^ VV. RR. pietate^charitatey humankateâquìtate, Vt

aiitemlimatiffimìs tot grayijJìfnorumTheologorum iudicijs uJquequaqHe fàtifface^
reWy tdRR. VV, prò ipfàrum pnidentta a meo. tenuitats neutiquam exfòeSìcijp fai
fcioy meqm tale quid confècutum ej<!e abjìt ut m animummducam. T^rafiitt qtwd vro
qratiiZ nnhi a Domino conceda?, madido in tanta curarum./moleflìarum, lahoruntiOC-
cHVationum undique Jè accnmidantuttn rr.olein bac corporis ìmheciìlitate prà:(ìare

potai. Vt conatm^fludiA^ laborem, i^ m
hùfìdem atque ccnfcientiam , Deo , VV,
T\R- & toti Synodo probare^nibilque bac inparte ah aquitate --uesira in me defì-
deraripaterer,hicmilnJcopusfuit. ,ôd autcmUR. VV. Ubores iS conatus meos

tiro fìnguUn ilLirum bemgnitate tam amanter^f-aterne (^ patienterJìtbU-varintêó
nomine lilii omnibus peculi ares ex animo gratitts ago, infrmitatefque O" diejeBtù
rneosût(qHodipJàs facereperfìiafùm habeo)profiapietate benigne inteTpretentur yehe-
menter etiam atque etiam rògo.
ûodfuùerefljcum labonhus commumbm ad optatUmfinem iam, Deo è ccelù be-
nedicente, perduElis fRR. VV.adjuos ftnguU reditumparent, ^ ^z/ero, licet ftnâ

huiufnodi Synodicaconyerjatione , quam beata t^ coeìsflìs ifliia quajì pr<zludium
quoddam efs'epntio^ mìni in hac arumnofà '-vitafuayiusoptabihufque nobis acciderè
queat, rebus tamen utrinque/ìc ferentibits,ea^ in pace ^ chantate dimitti, longe fit
sequijjtmum-^ Trimo omnesnos^ Ecclefias noflraslêlgicas SanBà RR. VV. preci-

bMfiudioJi[[ime commendo. 'Demde eundemDeum Opt. ^SMax, qiti'VV. RR. An-
gelorumfuorum minijleriofahas l^ incolumes ad nos adduxit, maxima animi con^
tentione ajeneror^ ut eodem comitatu omnes i^Jtngulas incolumes (y' ilUfàs domum
reducat , annos ijs ddfuinommùgloriam cjr Ecclejìx cedificationem quam diutifjìme
prerogetjnlari eas (^Jèrena confcientìa reliquo peregrinationù temvore ^m ipjà
morte confoktur, omniaque ijs Jalutarta, grata ^ optata^quam largì fjìme largiatur.
'Bencdka.t in/ìtperDominu^ è Sione,SeréniJ^.Regi Magfi£ BritanttÌ£,EleS?ori

Palatino (^ Lantgravio Hafjlcc^ Dominis O^Magifìratibus Tigurinis , Ber-
nenjìbus,âjìleenjibm , Schafbujìanìs , Comitibns i£ DominùNaô'vicis^
VVetteraVicis, Dominis t^ tÎagiflratibus GeneyenJtbus,Bremenfìbus,Sm-
bdanis. Benedicat horumpopulis, & inprimis ècclefìjs ac fcholis., qua fub
ìpjòrum alis floretit 1^ conquiejcuntinpace: Benedicat, inquamjiUis omnibus
Dominus, fàlute, pace ^ gaudio populijui.
Idem iUe clementifjlmus nofler Deus, omnes nos, corporibus licei p aula pofl difun--
gendos,animis,/ludijs & mini/lerijs infinSìailla omnium i^fnguìorumpulchernma

confenfione & è verbo Dei in hac Synodo declarata iS promulgai ayentate, chantate
etiam,'votis ^ precibus ,ad extremum ujque SpiritumjèmperJèrvet conjuìiBijsimos,
donecin ccelefiem zs" beatijjtmam illam Synodum o?nnes*tranfferamur , ibique cum

omìiibus Blecìis £terna quiete i^ gloria perfruamur,f^nunqua>m difmngendi femper
fimus una, ^ cum Dòmino. Amen atque etiam Amen.

Tum vero à flngulis,poftquam affedum fuum erga Ecclefias noftras prolixe eflenc
officiaqueflia iifdem porro^ propenlìfsimis deruliflent animis aftis grarij^
t'eftati , ,
iundifque fratcrn:c communionis dcxteris , cum mutiùs amplexibus , non fine la-
chrymiSjdifcefTum eft,
ORATIO'
336 . ACTA SYNODl
O R A T I O
lÒHANNIS ACRONII,
quam nomine Ecclefice Rcformatx Campenfis habuitin Sy.
nodo: de qua mcntio fic SclIionetrigcJfìmaSexta.
f
tKobdiJs. Ampli/s. Confthifs. Domimrum Ord. lllnjìr. Deputati. Reyereudi^.
?r£fnl,ac Key. Tatres,Dociores Clarijf. t^ Fratres Obfer-vandt,
QVod in auguftifsimo Confèiru veftrojocnmdicendi, petentibus no-

bis, concedei e voluiftiSjid nos quidem ingentis beneficij loco pror-
fus accipimus,ac Veftds Dom. & Rever. maximas idcirco gratias agimus.
Caunam vero non privatam in hoc thearro afferimus, fed Ecclefiic Refor-
matêCampenfis, inTranfifulania, publicam^quam nefoiTan abutive- ,
ftra paticncia videamur, in medium quam brevifsime profercmus. E-
nixe rosantes, illam intento benicrnoque ftudio coo:nofcere velitis.
Eft civitas Campenfìs, è tribus Tranfifulanicis pr^cipuis, haud infima^

qua: primum Religione fynceia, (quam vulgo Refoimatam vocamus)
ooftabdicatasPapatus idolomaniasâbannis plus minus4o, laudabilitef
effloruit, indeque Civium concordia, & pace tranquillitateque Ecclefìê',
Celebris omninoîtotoifthoCjquo fitaefl, Belgij traótufuirjadvenis etiam
pijs in eam hofpicio grato lufceptis.
Hancpauculisab annis, turbata Religionis concordiajdiilradifque in
partes civium animis;» & affinium quoque cognatorumqueamicitijs hic
iliic diffociatis; haud folum acerbis odijs mifere flu6tuarc; fed & plurimos
in capiosindgniter offendi, ftatum Ecclefix duritet concuti vaftarique,
oc ReformatiE religioni conftanteradhaerefcentes, indignis modis affligi,
premique,non fine gravi dolore confjoeximus.

Eius véro mali caulamcertifsimedcdiire Pailores in civitate Campenfi
modernoSjThomamGofVinumjEverhardumVofcuIiumjAflucrumMat-
thifium,& lohannemSchoderum,Ecclefia Reformata Campenfisadferir,
ac vcriisime conqucritur: idquc ipfum huic Synodo Nationalilaudatifsi-
mx, quarnunc Dordracicelebratur, per nos Dcputatos iuos, bue idcirco
miflos,apertcdemoniì:rari, teftatumquc reddicupir. Aclicethuius rei do-
cumenta plurima, Palliorumalhdaa praxis exhibeat, h^c tamen paucula
Synodo nunc expendeada, cum fubmifsione debita, fuppediramus.
I. Primum, quia prxceptum in Dei verbo lat Ecclehanovir, ut abillis^,
qui {parguntalienadogmata, rcdiligenterabjungar-corumqueconfortio,
quilibet etiam homo pius,abftineat,quifcandalorumac difsidiorum, pra:-
ter dodtrinam, quam didicimus,autoresfunrjideo{àncmaximo jure più-
rimumhanc offendit Ecclefìam, quod prardiòli paftores , ab aliquos iam
annis,in haccivitate, dogmatanova,priulquccidem inaudita, &àrecepto
do(il:rin^ genere prorfus aliena, fparfèrint, & invexerint. Quod quidem
initio
NATIONALIS D ORDRECH T A NtE. 337
initioThomaSj&VofkuliiisaggrelIi funtadverrusCollegam funm Danie-
lem Saucerium, aceibis contentionibus , h.TC infuifa dogmata propugnan-
tes QuodCnrillus prò omnibus & (ìngulis hominibus abfque difcri-
:
mine, ne uno quidemexccpto, revera mortuusfir. Quod peccatum Ada-

mofèmel condonatum ind'eque nultum jam ininfantibus Originale pec-
,
cacum lic. Quod vires lutlicientes omnibus hominibus Deus contulerir,

amplexandi (alurem , etiamque Indis, Diabolum adorantibus^ quorum
itera cordibusinicripta Natura Lex,ipfìs ad falutcm duxefle poflìt, modo
fèquidudlumillum , & coUatagratia recle uti veline. Quodqueoves
Chrifti vere hoedi fieri , acà làlute defcifcere poflmc. Quod nequaquam
Deus condidericdccretum reprobandi quempiam jfed omnesadfalutem
vocct, omnibus illamvelir, ac promitrac. Qjjìe quidem aflidue Voiku-
lius crepare folitus eft: ac Thomas itidem, corani honorahdo quodam
viro ttiìnbufqueahjsaudientibus adlerere non dubitavit: Deumhabere

,
fuoSjtam Inter eos, qui verbo ejuscarcnr, quam qui iilud audiunt. Etla-
troncm in cruce pendenrem abfque verbo lalvatum efl'e. Omnes irem au-
dientes verbum Dei ea gratia donacos , ut recipereprsdicatum verbum,
& credere pollint. Deum enim efle paratiUimum omnibus donare fidem,
qui modo volunr,illamquecupiunt. Eundem ni! hominibus prÊcipere,
quod non etiam ab omnibus vere fieri vclit; prascipereautem omnibus ut
credane, ac (imuleis vires ad credendum dare Hominefque tamen Spiri-:
tuiS. legignere ipfos volenti, refifterepofTe. Ha:c aliaqucfimilia dogmata

confentiore,quotiesoccafioferebat, hominibus ab hilcepaftoribusinge-
fta, pijs fcandalum ingens , acque in Ecclefia hac fchiimatrifteconcita-
runt, utejus pcrniagnaparsillos prò veris paftoribus agnofcere nequear,
ac minillerij eorundem uti communione, jam dudum detreder.
z. Auxic etiam hocoffendiculum quod pr^did:i Paftores
, hanc inno-
vacioncm doólrinx inurbeCampenfi, iunt moliti, non (ficucfasfijerat)

ordine debito, fivc per approbationem legitimam Clallium & Synodo-
rum, five etiam per Provincialem refolutionem , led autpritate tantum
propria, proque lubitu fuoprivato, magna quoque confiftorij fui parte
penitus refragante. . Quapropter Ecclefia merito novasiftasopiniones,
aufu tantum duorum Paftorum , haud adeo bonis literis cxcultorum, lane
per quam temerario, fine legitimo Ecclefia; judicio, velcauTa^cognirione
fufficienti, in theatrumprodu6ì:as,haudquaquamadmittendas, fijfcipien-
das, tolerandascenfuit. Quineomagis eidem hx novationcs fulpedl^,
quod fiibinde Paftores hi non obfcure declararint, quanti Clafiium 6c ,
Synodorum, ipfiufque etiam Nationalis Synodi jus atque autoritatcm

faciant.
3. Accciritinfijpereftrenis, & violenta public^pacis in Ecclefia Cam-

penfi, proculcatio, per holce paftores infolentiilimcfaóta , cum tribunitijs
fuis concionibus exagitare veram Religionem, horrendilque illam gravare
calumnijs, & hoc modo Civiumanimosinterlèmutuisimbueredilcor-
dijs, odijs, exacerbationibus, ac eo rem deducere tandem non ccflarunt,
ucin vijspublicis honeftifsima: matrona lapidibus, coeno, putridifque
ovis, &pomis contumeliofepetita^,Civeshonefti, non fané ficut par era r,
Ef tradati
33S A C T A S Y N OD I
trattati fuerint,ac deniquemaleferiads, animi tum ad l^dendos concives,

tum ad impioperia fummis Capitibus inferenda, fine exaipeiaci. Qua-
&c
li s ceree EfanquilléE Communitatis pcicurbatiominimcPaftorespios decer,

qui pociusconcordiasfàrciend.T maxime ftudioducunrur. At ìiiPaftores
Campcnièsjiitis lliispravis machinationibusalienaros abs icfebonoshaud
unquam reconciliare fìbi, quovis debito medio fune conati ;
ficutiquc
palamdeclaranteSjfeamiflanequaquam r.equirere, fedpotius dilLpandi,
ause redte congregata fneranr, libi curam inefle, feque adeo triftem hanc
difsipationem, in Campenfi Civitate caunifle.
4. Ncque hocfateis elle poruit,fed infuperOrthodoxam Religioncm

noftram, quam cum Anglicis, Gallicis, Palatinis, Helvetijs, &Harsiacis
Ecclefijs uniformiter profitemur;,atrocibus convirijs, utabominationum
plenam , cujus pudere nos oporteat, proterve coram imperita plebe pro-
fcindere, cunÀofqae abea, fu b alterni exitij interminatione deterrerc
non vercntur. Quod non ore tantum proclamant, fcdArticulorum quo-
que compluriumformulis, in vulgus ipards, ipfoquafi fado.dc Religione
noftraret'ormatajCunótorum oculis ingercri (aragunt. Ipds denique pio-
rum Ecclefia: Dodorum,per Angliam, Galliam , Germaniam, tam vivo-
rum, quam mortuorum nominibus, ignominiofe prêfixis quibuflibctabs
feplurimumconfidiis blarphemijs,quamfint avidi calumniarum,&quan-
to famÊ Clarifsimorum hominum maledicendo ftudio teneantur, fac
produnt.
QuinutipfamdodrinamuniverfamEcclefiarumnoftrarum, im-
5.
peritorum odijs exponerent, hi Paftores Campenfes, imprimifque Vofku-

lius, Aphorifmos 11 mutilos& mendaces, per domos privatim defer-
rcjmanibufquc omnium ingerere toties folitus, ijs turbare (ìmplices con-
& Orthodoxam Religioncm improbis onerare calumnijs, in-
jfcicnrias
genti piorum cum fcandalo, quam frequentildme ftuduit Obtulit- .
queidcm fé, inSynodo Zuollenfì, ad Articulorum iftorum patrociniunij,

led quod nullumadhuc abipfo proftitum efle cognovimus. Saltem igitur
exadjundtamanu, quis Author eorumfitjinquiratur.
6. Vidit etiam Ecclcfia Campenfis, haud exiguo cum dolore, quantas
contentiones, devarijs dodrinae Capitibus , Thomas ScVoflculius cum

Collega Tuo Orthodoxo, Daniele Sauterio dudiim exercuerint: itaqui-
dem, ut cedere tandemhic illorum pertinacia bonifquc , invitis , ad Har-
lemenfes hinc abire compulfus fit. Antequam vero quo- difcedcrct , die
dam Dominico, Daniel hic, in Tempio, poft Concionem,excompolito,

utvidebatur, ànebulonibus aliquot impetitus, fupradidiorum duorum
Coliegarum afFedus erga fé perfenfit. Nani addudis eorum aliquot, im-
perio Magiftratus, in carcerem, Vofkulius,pofì:ridie,dud:is fecum in Cu-
riam,è fece plebis,centum plus minus comitibus, Magiftratum Campen-
fem ad rclaxandos captivos adegit. Quod quantopere tunc difpUcue-
rit AmplifsimoSenatuijtedari pofTunt ij
,
qui fanguinarij aufus iftius con-
fcij Nec obfcurum item eli,
funt. quali patrocinio Collegam iftum fuuiii
Thomas quoque tunc fit tutatus.
7. Simili rationc duo pr^dióti Paftores, inClarifs. virum D. Guilhel-
mun\
^JATJONAtlS JDORDREGHTANiEi '%9
murnStephani S.Thedl, Docborem,ad pacificandam Ècclefiam Campen-

fcm à Magiftratu parircr & Eccltfia vocatunij infurrcxerunc, Nam ad
pacem àMagiftratu commoniri, tamen in Concionibus inculcare nova
dogmacanondeiinebant: nunc Chriftum prò omnibus hominibus efie
mortuumclamantcSj&Chriftimorcemeourqueimpijsconducere, quod
eapeccacum Originalefliiflaab ijs ablarum: nunc univerlàlem gratiam
urgcnCi-'S; unde fubinfel:ebahr,oinnes infideliunijTuicarum , ludccorurri
intanres falvarij velfihocnon fierec, Deum crudcliuscumijs, quamcum

ipfis Diabolisagcre, &:c. nuncetiamEflennam Dei tantum, in ccelis , aé
ncquaquam òmniprìefetttem in tetris eflc contendebant. Quibus ex offi-
cio renitens D.StephaniJs, tandem ingenti piorutn cum gcmitu repulfus^

ctiam a caufa luadicenda, loco Tuo niotus eft»
- 8. Norunt pra:tereà Paftorcs ipfi,quoties honeftis civibus injuriam in--

tulerint, ad placitum ipds non adulantibus. Lubbcrturri Hardenbergiuni
èfuoConiìftorio proptilerunt, quod in Clafle velSynodofèprobàturum
reciperet, Vofkulium novis &alienis dogmatibus Ècclefiam ofFcnderCo
Quid alijs honeftis Civibus acciderit, hic brevitatis caufa non attin-
gemus. Sakemipficoram Deo fuas explorcnt confcientias, quotquan-
rifquemolellijs, optimoscives& incolas Campcnfes, immerito fepius
affecerint.
9. NecEccIefiaflicam quoque lurifdidrioncmad fé figillatim rapere,

GontraLeges,nonfuntveritij cum ex Claflìbus, ad judicium Confiltorij
fui pertraxetunt, Danieletn Pipardum, Gallicum Georgium Goyckerum,
\
"Wiirenrem;&: lohannem Retri, YfelmudenfemjPaftorcs cumque in Claf^ :
fem Steinwicenfèm, invita, refraganteque eadem, fuos intrudete conarcn-

tur. De quo videantur Gravam. Steinvvicenfia.
10.Utque omnino nulla quies EcclefijsefTer, acèotum honori tiiaculat
graviorafpergeretut, etiam his Paftoribus inLucem edere libuit famofum
quendam libellum fub titulo Vprecht endeclaer bertcht der Trtdtcanten tot
, ,
Campen in quo , praster decantatos 5 Articulos

, adhuc alia dog- ,
inata,in theatrum proferunt,ac,fub mfcriptione fallaci Veritatis antiqua:,'

rudioribusdivendunt. Atquequod majus cft, Optimosacpientirsimos
quofque Ecclefi^ hujus xs'\ DoCtores,Orbi palam,ut Falla docentcs,igno-
miniofe proponunt. Cujus libelli vanirates, errores, calumnias , ineptias,
quandocunque poftulabitur, omnibus juvante Deo monftrare parati fu- ,
mus. Atque quidnam de hoc libello, nupera Synodus Provincionalis

Tranfyfulanicaflatuerir, ab hacilluftriSynodo, cognofcipercupimus , ex
Aòlisejus, Articul.io.i 1.11.14, & 14.25.16. Ubi tandem bis fubreature-
linquuntur. Cumque l^faplurimum &olFenfàfit Ecclcfia noftra turpif^
fimo iiio libello, rogamus, ut Synodus, quatuoriftosPaftores qui nomina
eidem fua fubfignar unt , hic pub/ice, ad dicendam de eo caufam , idoneo
tempore fiftat, acnos etiam fupereotunc audire dignerur.
11. Cumque item in Geldrianupcrfamofàquaedam Tabella fparfafue-
rit, in qua Religio noflra Reformata cum Mahometica confertur; in cu-
jus propagatorem Illuf^ris Curia Geldricaferio quoque animadvertit, il-

ia-mque ( ut intelleximus ) igne eoncremavit j eaderh tamen Tabella Cam=
Ff X pispoft"
^40 ACTA SYNODI
pispoftmodumdenovo, typis, informa prcTfentiprocufà, quotidieqiuc
vendenda&: fpedanda proponuur. HocPaftoresapud fuum typogra-

phum non modo non impediverunt, fed & probabitur ip{oium nonnuU ,
los,eodem tempore, quoexcLidcbaturegrcgium hoc fcriptum, fubinde

adTypographumcurfìtaflc. Rogamus autcm, utad veritatem patcb-
ciendam, ecquifnamfcilicec ci Tabula: huJLis excudendre fuerit autor, à
Xypographo qusratur: utque luper eam judicium Synodi Tranlilula-
nic^, Artic. 13. executioni mandetur.
iz. Adextremum, Paftores Campenfcs trcs illegitime locum in Eccle-
fiaftico Miniftcrio tenere dicimus. Nam qua rationc Everhardus Vofku-

liusadhucinmuncrefuo verfetur, difquiri propius ab hac Synodocupe-
remus. lohannem quoque SchoderumuItmTaSynodusProvinda^Tran-
fìfulanics, Artic. 10. in fundioncm Campenfem illegitime irrepfifTe pro-
nunciat. AlTucro autem Matthifio, per Gravamina Claflium accufato,

quod illegitime CampenlèMinifterium invalerit, cadem Tranfilulanica
nupera Synodus injunxit, ut teftimonium dodrin^ & vkx (imul & diC- ,
cerius ab Ecclcfìa Daventrienfi fui referat a Davcntrienfibus quod forte

, :
nunquam vel poftulabir, vcl obtinebit.

E quibus omnibus lUuftrisharc Synodus aperte cognofcit quam juftc
Campenfis Ecclefia reformata, Paftores iftos lùpradidos. 4. nempeTlio-

mamGofvvinium, Everhardum Vofkulium, Aflucrum Matthifium, &
lohannem Schotlerum repudict , eorumque Minifterio uti dctrcdet.
Quare quo tandem iftius afflicSta: Ecclefia faluti confulatur, rogat eadem
ipfa, ut ab officio fuo, in urbe Campenfi fèmoveantur hi Paftores, utquc
tumAn,ipliirimoSenatui, tumCivium toti eommunitati notum rcdda-
tur, quam idjuftisa:quifque de caufis fiat. Cumquenon definant Pafto-
res qui Campis adhucfunt, interdiu noduque inftigare, cohortari,
,
omnibufque modis, apudquofvisidagere, utà nobis illos avertant; uè

fubinde quoque palam exaudiantur dira? nonnullorum voces , velie (è
nos , & e Tempio rurfus, & è Civitate quoque ipfa violenter eijcere, ro-
tramus, uthuicmalo, totiqucadeonegotio noftro modum, ampliflima
Synodus, hocetiam tempore benigne ponere velit. Dordraci,Peroramiu
in Synodo Nationali xix. Dcccmbr. An. i 6 8. 1
Johannes Acronins, nomine ac iujft*

T>eputat orum Ecclefia reformatA
Camênfis,
Subjcri^fitim.pp.
ORA-
NÀtìONÀLIS DO RDRECHT ÀNiE; J+i
O R A t I O
M. SIM EPISCOPI I.
HabitaSeffioncxxiij. vii.Decembris cId. I::J. e xviii.
lUuHres ac Fréiôtentes Domini , Reverendifsimii

Claripimi, Doóiipimi, prude ntifs imique
Viri Fratres :
NOn folfumusy quin in

oApofiolorum exemplo y
ipjo , qiiód ajunty limine aique aditH
f^ prò ut ChnUianos decet , <-uobù

^ ante omnia, |nfeieda
omnilffis ac seà'. xxui.
cft
Jtngtflù precemur à 'Dea Tàtre <^ 'Domino noftro "Je^H ChrìHó , aratiam O' '" q"^ cum
pacem , Sanîque inpnmis Spiritus communionem : Vt iUe ejufìnodi njohù con- !^" " i
"^^
fìlia figgerat atqm inîret ^ qu£ Ecclejìtelefa Chriftimceftie atque ajfliEìtR^ Keip. rum Prxfa-
acTatntenoJìruZimmiumyproh dolor ! turbata , ut dia ^ [aiutarla ejjè qtteant.V°^^ °P".\.
it4MEN. fa.ciim^paf-
Hdc 'ôto , hac prece ex animo ufi ne pauculìs fi ^'™ ^^'js '"
prorfìié eù^'^ ôifîa fìmus ,
ita placeti njosadfabimur ôhnixerogantes^ ut exiguiy ijrpauxiUi temporis ujùram ^^{^

^kfce
concedere nobis non gra'verHtni. inferra funr,
ve-
^nter omnes curas, qu£ multa de 'ijarìa mortales ab omni retro nervo ^ ho- '"P""^'^
' roinludicijS
; ff- 1 1 1 • ì
dieque extrcent , nullo pnor potioryè efjedebet homini Chrifliano, quamea, qua Exrcrorum
de Religione reSìa i^ falutari promovenda fijcipitur. Caterarum enim omnium Jêologorii
curarum ea efì ratio ^ ut aUt infra dignitatem homirììs , inprimis ChriHianiJon- ftranriu Fro-
ge |?(?/$ìf^ yA???, aut eidem cum tUù etiam animantibus communes quibùs <?«/- rcft^"one,&
^
ma ,
quod dicitur , prò fale data ejì. Sola '^ligionis pietatifque cura hominem ji oeloh
^
fs
terrù brutijque eximit , adeoque ei propria ejì , ut non tam ratione à ferù bru- Sef^.iG. piene
quam ^^'P°"ac""'
»'
tijque, quippe cujus lineamenta ac <-vefìigiaquxdam ijs ipjis linprejja funt ^
*^ligio?iefecer)7Ì 'videatur , (^y quod caput rei ejì^ hujui unìi^s opera dtqué auxilio leftor remit
aditum ftbifaciat ad beatam immortalitate?n ^ eternitatern. titur.Neque
ûare reSle atque ordine facere judicandi , , quos alia ^^ flint

^^ ^^
non ij tantum
nulla, quam Jui ipftm cura fere exerare folet , fed Principes ifiprimù KeSioreJque diligcti col-
topulorum ^ Scclejìarum Ephori (^ zAntiJìites , qutbtis id negotij ab Altiffmo ^"°"^'
"^"*
datum ejly ut non fuìs tantum fedahorum etiam multorum commodìs O* utdi- plura confi-
,
tatibus inQrviant atque inymìent qui mhanc prue caterù omnibus cutam totiac^^^^"'^^^'
.
/ o i 1 ,
rima aureni
\
proni incumbunt, utjèipfs , populofquejibi jubjeEios ac concreditos , Deo <^ Edio f^Koahilsdi
ipfÌHJ ìefuChnfto, (j fiere pofltTit quam relmofifltmos. Âli^s emm rebus omnibus '^^> ^^"^'15 fif
V per r a
extgua li^ rJ'
junti cria curajujjicit :
rj
Hujus ^ /
unius rei curatotum
.
•
mtegrumque l.
bòrni-
deprehenftt-
^^^^
nemfìbi iure quodamfio ac mento <-vindicAt.
Hteccaufifuit^R^yefendiyClariJJìmiy'DoSlifìmiq; Domini, curnòs etiam, quibùs

non noflritantu fedEcclefarum etiam nojlrarum cura à Domino nofro left Chrifo
demandata atq\ impofta efl, ojfc'fj nofirifmperejfe credidenmuSyUt hanc quam nàB't
eramusSparta ornaremus,diligenterqs adeois^ accurate pro'videremtis,7iefinBa atqj
ìmmaculataServatoris nofri Religioper nofram culpam detrimenti aliqind caperete
P f 3 tdefi,
34i ACTASYNODI
tdefiy neejujmodi quidam auditorum nofirorum anima inferenntur atque injìilla-^
renturdogmata, qit£ indole atque ingemojuo , Jan fliffìma religioni^ amori ùaulatim
eximendo aut Uhefacìando, anta nata njidebantur.
T{eligionem cum dicimits , recìum de Veo Qmftoque Mediatùrejènfum , ^ qux
pnfuinxdificatur^ legitimum ac genmnum utriufrûe cultum atque ohfequmm in"
tellmmns. Vt enim alter [ine altero efjè nequit , ita utriujque jtmul cura miniflns
Jefu Chrtftì impofìta eji , etjt non tari necejjiate. Etenim cultus '~vix tgnorantiam
aut'-uitmm ulhmadmittit , quianecejjum ejì, ut occafone alterutrui-s obfèquij wfnts
Jìnceritiwuioletur ^ tdejl, inmandatumiùjum impingatur ^ cui nuita ieterniC pro-
mi^jlo adjuncia ejì. Senjìis errorem (sr ignorantiam aliquam [erre porejì : qu£ cul-
tui atque obpquio prorjus nihil o^ciimt. Enimyero fenjm quidam e]iis jitnt
natura atque indolis , ut ad cultum ipfum nec nccefjarìj jìnt , nec per fé utiles.
Et in hijce quidem ignorantiam (ìmphcem , aut errorem purum putum (ì quis

calummari ijoluerit ^ odiofé traducere ^ n£ ille convitiummortalitati faciat ne^
cejfe eJi. Hallucinamur enim a^ ÌMftamus omnes ex facili in rebus lUi's divi-
na atque cueleftibM , alij grayia , alij leyiora. ncque quijquam unquam tamfb-
duSia ratione fuit ad omne <-verum, ut non ah quando eum qmppiam aut ejfu^
gerii aut fefeUerit. Sx altera '-vero parte alij quidam JènfiS fnt ^ quibtis Tac-
iuti fulcris quibuflam ac fundamentù cultus uniyerfs inmtitur atque fujlenta'
tur , aut faltem qui ad cultum ipfum perfuadendum , confìrmandum , e3^ ftabilien-
dum perp non parum ponderts ac momenti habent , quos conyelii atque
5
labefaciari
acquo animo non potefi y nec debet ferre /j", cui facrojanUa SeryatorisnofriKeligio
cuftz ac cordi efl : tenerrime e?ìim ajfcitur Qorijìtanus animus acuii tnflar , cui mmi-
mm etiampi*lyifculm ojfcerefoletMUique eundemprotenus cum dolore impaûmjtbt
fèntit ifr excuterefatagit.
Vt mteUigdtù quorfum hxc dicantur ^ Viri Clariifmi y Nos ij ftmttsqui'-ui-
dere nobù ojidebamur ejufnodi qutedam placita à nonnuUis ^ magni alioquin no-*
minù ^ famte^rù ,
quos eruditio atque autoritas fua in exceljò jure meritoque
collocayerut, maino moìimine adferi , atqueaffèy erari , qua cum gloria fàpientia, bo^
nitatùy acjufitiae diyinne^ falyatoris noftri cpiêtìi^fuma. , fitisfatitene ac mentis ^yer^
hi mimfterijque facrofaìiUinatura , Sacramentorum «/«, deniqne cum officio Chri-
jìiam hommis y confìflere nonpojfe -videntur, T>einde qu£ cum indenti bonorum
ojfendiculoy indelebili Reformationù noflra macula, incredibili pittatù jafiura,
conjunSìa ejje '-videbantur.-denique qua adyerfarìjs nofìris ad unum quaqua njerfum

omnibus luculentam materiamprabere njidebamm fi^jìillandi
, ^ obtreUandilau-
dabilem lUam, i^ felicibus adeo auJficijs tnflitutam Ixeformationem. Ncque hoc
tantum , fed quod omnium maximum efl , ea omnia doEìorum placita tanquam con-
fejfa atque indubitata Ecclefiarum nofirarum axiomata ab adyerjàrijs lUis no-
flris traduci atque impeti i in illis ''veluti m proprìjs <i^ genuinis Ecclefarum nofira-
rum ulcenbus , ungues, dentes^ Imguas^ calamos omnium pajfm hofìium imprimi at-
que infìgi.
ûa res cum male nos haberet, enixifjìme prof qutjque conati fimus , inju-
riam iflam corporitotitemere impaSiam ab Ecclefjs amohn ncque permittere ut la-
bes lis* macula ifta, pulcherrima ac nìtidijfma Ecclefarum faciei inureretur, quaque
peculiaria tantum quorundam in Scclefia doBorum placita erafìt,ea toti atq, uniyer-
fa Ecclefa impingerentttr.Sed proh dolor! maleadmodum atq; infeliciter cejft nobis
hoc
NATIONALlS DORDÌlECHTANiE. 343
hocpmmpropojìtum atque infiitutum\noJìmm: dum enim bene mereri de Bcclejta
n;olHÌmus,pnfìrnits ea parte nos applicuijfe medicinam acremedium, qua '-veluti tn
djfefio corpore fierifolet , humores omnes^fuuditm , ^^ nimmm quam êhementet

exacerbati <^ perturbatifitnt adeout inde
, corporitoti tantum non lethalù paro-
xyfinùs obortt4S fir^ ^ incubuerit^
Inyitis profeBo ac nolentibui^ imo non ópinannbm nobts htHc res accidity nullo
proinde merito ac culpa nofira. ,îd enim crirmnù ac non potins laudis tn eo efSe po-
ter at, cjuod Scclefìjs nofirùfiiam exifiimationem fàlvam, c^* a crmmibus temere ^
Jìne caufaimpaSìù,firtamte[iam cuperemnsì Vitione qmfipiam yerteti aut crimi-
ni dabit fidelilefiiChrifli fervo^ quod ^ro ûirilt fua adnitatur ^ neEcclcfia tota ab
paucorum quorundam peculiaria placita male audiatì Equidem , fi quis hanc rem
€x^qmlébonoputa,bit^ iniqmtatem f^ tnjuriam temporum ^ nonnosin culpam
'VocaturM efl.
Vôs yero tantum abefi, utcoeptiinfiitutique nojìri pròpterea pcenìteat , utpul^

chrum gloriofiitnque duxerimm tam ^raclara de cauja inyidiam fiecuh noflri fufli*
nerei ojficijque nojìnefe putayertmus, nifi tranffugce ac defertores bonx caufik ha-
heriêllemm a Domino nofiro lefii Chrifio, in laudabili propofito perfifìere ac perje-
'perare : Etenim efi aliquid.etiam magnù <& per fi pulchris aufibm excidere , O*
ut non fiuccedat quodconftlis, velie tamen confiulere quod m rem Ecclefiae eBj re-^
mediaque necefiaria ac utilia , etiam fine fiiccefiu , tentare Jaltem atque ex-^
periri.
Neque vero caufit, aut ratio nulla erat , cur aliter agendum putaremus. t^la-
fora enim ^ graviora erant, qux, amolin cupiebamtiSyquam ut adea tacite connive-
remtti. OXeûe enim exiHimare debetùy yerum efie idquod haBenM in yulgus ma-
gno cum caufis nofira pr£Judicio (ârfitm eU^ denihilofere^ (^ unguium retrimentù,
autfegmentù ^ à nobis litem efiemetam^ magnis ^ celebratis illis nominibtu. Ne
fìnt unquam Deus lUe, cui nos m Spìrìtufieryimus, ut in negotijs Religionis de rebui
fiivolis, minutis, acpcene nihili, controyerfiam alicui temere moyeamus , aut yolupè
ducamus^delana, quodajunt, caprina rixart , & firram contentionis reciprocare,
€nirny ero fieria^ aùgufia,filida, tT quxpondus ac momentum habent , curat yere
Chrifiianus animus: minutainfra fi putat, t^ procul ac pofi habet, leyiculù etiam
non adficitur. Trudentis yiri efi, de umbra,quod ajunt, afint, nonnifi cum mo-
lefiiapofie digladiari-^ boni yiri, etiam digladian nol/e . 1>^ ali^s quam necefiaruS
autapprime adfiaìutem utilibus, contendere opera pretium non eB.
^jâre cum hacfintentia imìs animisnofirisfiederet^ incidimm induram admo-

dum i^ quam minime menti erammfiortem, ideHy in publicum fere omnium odium
atque invidiam. Adeo difficile eB opmionibm inyeteratis ^ tnolitis , mùrimisquas
excellentis atque egregij alicuj US Viri auBoritasfiability manum adbibere, t^ malum
bene autpotius diufirmiterqueôfitumJ,oco moycre.
ûidenim'ì Exinde non aliter in nos tanquamin profejjos Keligionis ac Refior-

tnatioms hofies, yeritatis immicos, tranquillitatis publicaperturbatores, patria per-
fluel/es, noyatores, harefium omnium fautores ac patronos [utarduro yocabulo) fk-
yitum efi: urna omnes convitiorum^ e^ atrocifiimarum criminationum mota fiunt ac
concuffa: mfamam (^ exiBimationemnoBram quafitis ti adodium compofitis yo-
cibus acfiriviis mcurfum eB-^ tantis anmis, tanto molimine^tantis conatibusât yer*-
Ff 4 bis AjpO"
344 ACTA SYNÓDl
bù aApopoli dicam, 's^-^tìfia. x^ xd^/jia ^ vsa-fiufaSli fmus. Non opus ejt, ut com-
monflremHS,yerume(ê idquodperdecenmi^m integVHm tejìecoelo i^ nîiyerjo orbe
NotetLe- "belgico gejhtm eji , neminernque latereôtefì . Ipfi templorum panetes ^ ambones,
°^''^°'"Y^ptiÌpita,pomctif,fora,compita,cofi'ViVia,?20n loqHuntur, fid clamant: Itppt's:, quod
(ìas qiias pa- ajw/t, O" tonfonbtù notif^murìi eJL €tcnim pnntipio clafìcnUr/jS fìfîcionibu-s^vc-
catas invene
[uticuwcalij, t'^fiffhjjijhib^s, animi plerorumque alioquin minime malarum^ pr<e~
nouitatibus occupati i^ circHmyentijHnt, ut ab ijs, quosantea pra cordefuo dilexeranty alienio^

turbarunt, res fìeroit. Venenum enimamicitiizpnmumjujpìtio efi. Inde manifefiarijs ^ a^
crimtndtionibtisjicet ''vanis i^ faljts ^yelutipefiifero quodam halitu affla-
Sccaiumiiiis/'^''^^^
oneraranr, tx mentes^ m
odia irafqite exarferunt; accedentibus vero tandem tribunitijs concio-
'
_ nibfi<fy yelt^ti flabelli acfollib^ quibnfdam , adeo infiammata fnnt O* accenfx , ut

^'^^^^^Y^
tum,maledi- /» conyitia^ fcommata, opprobna, maledtSiai aliaque odij excrementa efferbue-
^°["r^^ r;«^' donec tandem ruptù omnibus honeflatis , <squitatù^ i^ modejlm repagulùi
tamuccaCzrc^^^/^^^ ^domne, quod animo Jào coUibitum ejjèt , tnnos yeluti publici odlj yiSìi-
eos,quicon- rnos, impune ejfutiret t3 eyomeret. Tìone Jefu ! ^jùd non intentan nobis im-
formatsRe-
^^^^'^^^î^* ^ innoxijs , de throno tuo yidijli O" audiyijh ! .êties afcendc"
ligiomad runt gemittis i£ fufîna nojlra ad te in coelum ufque l ûam crebro^ quam af^
haierunt.& ^g^fgy effudimus ammas noflras coram te , cui uni innocentiam nofìram perfhe-
inhacretre- ^ i f.- , ^ r •
i j>
mcndum il- ^<^w eê fciebamus Tejtamur Te, 'Domineleju , qui judicaturus es yiyos f^
!
lud lefu mortuos fìunquam cuìanam ìuflam caufamtantarum irafum. querelarum offen- ,
Chriftino- ^ '^. >
,
K ./.- •',,. ^^ '^ _ ni ,r.
menvfurpa-A^'^^'^? injunarum , 13 cnminationum deaimus.U\eque tamen , Viri darifjimii

re: ad quem hicc ita à nohù dia exifiimetù, tanquamjtà nobù nihilprorjks m calore hoc conten^
quo ^^^
tionis dejìgnatum y diofum , firiptum ^ qejlumye ejjet perperam , quodque aliquam
gisarinon reprehenfonemmereretur. Abjìt. Etjtemmde caupuppus bonitate , aquitate, ac
poteft) ^"ô-
yeritate prorjus apud animum nojìrufn perjùafiljlmi Jttmus, noyimmtamen , quam
dent. fii^ dijjlcik in tantis animorum motibus ac tempefiatibus, clayum reUefemper tenere',
^ mentem prorjus «ecjuamâtque ab omniyitio mtegram fùjlinere. Hùmines fùmuji
humani mhil alienum à nobis effe putamus. Sedid tantum njolumus , nihil nobù
propojìtumfwjjej nihilnos cupiyijffe^ mhiloptajjè, nihil tentajê, quod odium huius-
modi publicum mcreretur.
ûare etiam cum hunc conjtliorum Jìudiorumque omnium nojirorumjcopum ob
eculos haberemuj i in alter am priori fùccedaneam curam omnibu-s etiam yiribtts
ìncubuimuSy obnitentibus licet i(^ obluBantibm nonpaucù^ ne jlorentiffìma Ecclefi(Z
nofìrx compagesy fanUumque lUud Domini noflri Jefu Chrìjli corpus , quodpofi tot
fudoreSypo(ì tot laboreSy inter tot diffidila bella y in medìjs Reipublicje motibus^mter
innocenttjjimarum hominum cjedes ac lanienas , ex fànguine t^ cruore martyrunf
quafì coaluerat noyo fchifmate dehonefìaretur ac diôlyeTeturfuneJìoque 0" lachry-»
mabili diyortio, mter ipfi fere incunabulain partes dijìraheretur.
Fatemur lubentes^ in hoc fleterunt ^ quafì trabali clayo fìx£ fuefunt diu admO'
dum cur(e,cogitationes^confìlia,preces , O" fìtpplicia nofìra apudDeum Opt. <3ìax.
quicquid potuimus una cum heroibus patria nofìrtc, eo indufiriamfere omnem ^ ope^
ram nojìramcontulimusy neyulnus noyum Scclefìis tnfligeretur,cui deinde medendo
nuUusfìtffìceret Hippacrates. 1)o€uerant quippe nos multa pr<eteritorum temporum^
omntfque adeoprifìi ^ noflri ayi exempla,leyf brachio, nuHoque negotto yulnera in-
fl'gipojfè, infltSia yero dijfìcilime cnrari,quoque dtutius hiant labiaêo agrius, nec nifi
£um feeda cicatrice conglutinarti coalejcereytma non rarofiper omnia remediaireas
senfìêre. JF£uie
NATIONALIS DORDRECHTANtE. 34^
Huk itaqite malo ut quantum in nohù erat^ occurreremm alìquoties rewtzjèn^
, ,
taymm Tâtria nofirxproceribus, ut unum horum trium concedere nohù dtgnaren-

tuVy'XJelutSynodHs ea, quaabi^^sftatutumerat lege ^ indiceretur ^ convocare-
tur y '-velfìidex reKeipub. ejfe'X'tderetury woMermmios recentefnue animarum
motUS, qui judtcij fìncentatem turbarci^ <-L'itiare fòlent mutua ad tempiu Jàncire-
,
tur tolerantia,id eji,fua cuique Jèntentia in hijce capitibus controyer/Fs, certù tamen
reyerentia^ modejìi^, & pietatis limittbus circumjcripta, âlya relinqueretur, ufque
dum ahter conflitutumforet'.yel,Jt nec id confultum 'uideretur^neque Reip./ùa tran^

qmllitas (S^ incolumita^s^nijì nohù ejeciù, confiare pojfet, cedere juberemur funSiioni-
bus , publicijque locù , reflue nojlrasnohù habere. Malie nos damno nojlro redi-
mere patria noflron pacem , quam committere ^ ut propternos ^ publicorumque tem-

plorumufum j "vel minimum aliquod mcommodum adlR^mp. <is^ patriam nofìram
redtret.
Obtejlamur <-oos , Ampliji. KeyerendijS. ClarijS. DoSi'ijJimi ViriFratres, potuit-
ne qmppiam autreSiiM, aututdius, aut optatine faluhnufve iô rerum flatu X

nohù fieni ZJt cederemm feììtentijs noUrù , liberaque dlarum profejfone , non
(jnebat nohù confcientia noUra : ut miniHerìjSnoHns abiremus in]ufji dejèr- ,
tionù mercenaria crimen habuiffet : Vt Synodus tndiceretur non permittebant

ij , qui claufiilam reyifìonù fìye refumptionù Confe(fionù ^ Catechejòs ^-
Jcripto Ordinum mfertam approbare âyabantur. ûid reUahat aliud, ûam
tolerantia: mutute confilium ì Enimyero qui per nos fietiffe ajfirmant , quo
minus multos ante annos Synodus conyocaretur , «^ illi magnam noftro nomini
injurtarn faciunt. 9ôs en ij fuimm , qui Kefiriptum T) D. Ordmum tum
JrfoUandia e^r* yVefifrifta , tum Generalmm demde omnium laudayimus ^pro-
bayimus , (jr commendayimm , nihilque prim aut antiquius duximus , quam
ut ifi a lege Synodus conyocan pojpt , C^ eo quidem tempore y quo animi à con^
tentionibù i3 rixù nondum incaluerant y quo judicia nondum erant perturba^
fa , quo fola tantum fintentiarum^bella ac diyortia erant , ad trifies <êro hai
C^ deplorandas animorum diyidiasy quoque ex lUù nafci folent jaBiones y fihif-

mata, t^Jeceffìones nondum njentum erat. Sed cum ifìo tempore Synodum remora-
rentur ij,quos id minime, n ofiro quidem judicio, decebat^quiq; caufam nuùamgrayem
ac jufiam habere nohù yidebantur ; in tolerantia mutute propofitofìetimus , nihil du-
dubitantes y qum ubi animi àcontentionum calore ac yehementia nonnihil defer-
huijfent y commotaque ac turbata judiciorumfaces traSiutemporù refidtffent , con~
cardia O' conjunBioni iterum litari facile pojfet . Ut fuadebant nohù hoc ipftm
exempla non maximorum tantum njtrorumy qui de Reformatione noflra optime me-
riti erant : fed integrarum etiam aliquot Ecclefiarum , qu£ jura fraternitatù ^
communionù mutua y in maxima harum aliarumque multo plurmm fententiarum
diyerfìtate ,
jalya atque lUafa non fine magno Ecclefiarum emolumento (^ in-
cremento conferyarent : qum imo non a, Theodoro 'ê'za tantum , facobo An-
drea , fid ?J à nobù ipfis concordia fi-aternitatijque dextera c^ teffera Luthera"
nù oblata. Denique Seremjfimi "^gù é^^la^na "^ritannia confilium , alia-
tìue Clariffimorum hujusnoBri ayi DoSiorum V^ Tafìorum ûdicia. Sednechac

yiafiiccejfit res-^ quin imo quanto benignila pUcidiuJque a nobù uro tolerantia mutua
a5Ìum laboratumque efly tanto acrius animofiufque cantra itum efi. Sparfiim quippe
protinus in vulgusefi O* Vanegyncù conciombas , libellù famofis adfidue populo
inculca-
3+S . A C t A S;Y N D 1
mcuicatum , tolera?2tiam , ^<pAinv tantum <^ larvam ejje ,
qua incautiorum òca-
là '-ueluii.yl\a.xjìt(à}A.ck ahquod obduceretur ^ ne nuidere?2t , amd poji fârium age~

rent t <^ m/inufoyerentRemon/irantes: eos ,
quorundam TPoliticorum infìar,fen^
tentiiufios ijeluttna'vigiaquicdam extempejìate Reipuhliae moderah, (& prout

njentus ex alto fiat , ita. njela <-uertei/'e . Confcientìa lUos fkte imperare qUidqmd
njelmt. <ûo crimine atrocim nihil, <frar0iufque dia dutfcnbì potmt. D^c tamen
uUam jujlism tanta cnrfìinatiom caufam unquam dederamitt. Sed hac rationefax
contentionum multo magis njentiiataesì , <^ oleum ^ quoddicitur^ camino addttumi
ujque adeo enim animi plerorumque , qui bacfenus extra pariimn fiudia fefe con-
tmuerant , abalienatijtmt--, ut tandem poji omnia frufìra tentata a nobù remedia,
res in nervum eruperit, idefì,publicum atque apertumfchifma^ quafidato fìgno <ijf
manufaSìa in Ecclefiam introduUum fìt ì fecejjionejque tnpagù, oppidis, i^ ciyita-

tibm pajjìm^ myitis eJ^ ncqui dquam reclamantibm , i3 refìflentibus V atrio, pacip
que amanttbm Froceribtis faEitefìnt,^ ne privata quorundam autoritate atque ar-
que arbitrio- ea geri '-uiderentuTy adyocatiex omnibus fere Proyincijs precipui, qui
Jchifmata lUa autoritate e!?' opera fua tanquam publico quo dam fùffragio flabilirent
i^ confìrmarent, Verum enimêro, ne quis '-uefirum exifìirnet hac populo tan-
tum autore faBa effe , faedera, confociationes iriitte ^ congreffks clandejìim habiti
Jùnty in quibuifìde i£ teiera data , fèfe nonpauci pafìores obfirinxerunt , eo quod
omnes (i^fingulos Kemonflrantmm articulos , dtyinae gloria 6^* ^zêra confcientia-,
rum tranquillitatinoxios effe judicarent adfèceffionem hanc faciendum , c!?" qt^J^'*

^
dem ea mente atque animo utfècejfìo iflain hac tpfa Synodo natwnali, comma-
^
Y ni. totiHs Synodi confènfu autor aretur Ut certe fi rem teUa ratione aflimare ye-
.
hzec zh(<\i^^^ ì non capt tam ingentes motus promifcuaplebs (jr yulgus hommum y ni/$
caufa file- fini ,

qui autoritate o*' exemplo fuo calcar fubdant, incitent atque impellanty ma-
rint diòta, y^ quod nifi yenti commoyeant atque Conturbent ^ tranquiìlum ^ ac pia-
inftar^
t adoeu- <^f^^^J^^^^fi'^^ ' Nec leve judicium huiufce rei tUud fuit , quod n unquam fere
Tncnt3.Qnqqfî/qi*<^^ eorum^ quibm hac agendi ratio difplicere yidebatur, Schifma autorep
alibi exque Schifmatis , aut pubiice reprenderit , aut cenfitra ul/a notare fuflinuerit. Sed
tane Icctor ^^^- pûdentiores paululum
yideri yolebant , alium hunc tam. foedo open colorem
ter" e Qx^^"^^^^^^^ effe putayerunt . Et fané quarentibus non defuit : fcdicet perfud^
confei'sio- dendum erat popuio , alia adhuc latere, quam qui^ in controyerfiam publice yoca,-
negeiftranf^ effènt , horrenda, yideìicet, <(s* damnata olim dogmata ^ yeteres omnes hare-
ô"^^^^^-
fès noyo paxiUo fiifpendi^ ^
qutdquid ufpiam errorumfere pesfiferorum fuit , id
omne yeluti pofìhmmio in lucem reyocari . Hinc protinus in formulai loquendi
f i?8
atque ex
a ac phrafès cujufqueinqmfitum efHs de perioda ^ periodorumfàpe lacmijs tantum
declara- non comitia habtta ^ in confilium itum efl s ad minutai quafque controyerfiat
tione E.C' ^ diffenfiones yeluti ad ingentesfcopulos hafitatum efl-.^ pofifinguloi^ pfaruptos eV"
''^^^^^ <Ù^ barefes infandai abfcondi^fié phrafìbus finûlis yeluii fub faxis ferpentes
C en-
fis liane o- latere y aliaque id genm plura ^ imo diSìa, mdiSia^ colloquia priyata conqmfita^cor-
rationem rafi. O* conyeUata fìint, ut qua mole ac fondere fuo leyia eranty ea numero grayia
proxime yiderentur. Sic ubi forte yel filerent Kemonflrantes , yelmoderattm fentirent ac
j loquerentur , in fufpicionemidprotenus tisrcalmmnamyocatum efl odiofilm \ hy-

ferbola exageratum: n&lite nobù credere yiri <iAmplifS. ReyerendifS. Clariff u-
troque tantum oculo legite fpecimen illud controyerftarum nuperum ,
qua par-
te Remonflrantes tangit, aut nos yehementer falìrmur , aut palpare poteritis
yerum
NÀTIONALIS DORDRECHTAM^, 3^7
fVemm ejp quoddiami'ijy ^ dies ipfà aiiquàndo clarmsdocebit. interim idùer/hd-
deatù '-vohùyCertum ejje,fucum ^ fafcmum tantum ejfc, qmcquidillud eHquodob-
tenditur <i^ p'tz^crtur. Emmyero fidenter dicimus, lujìrate, iufiratefenato, omnium
noJìra,priyata^ publfca^ nujpiam nec ijolamy net -uefligium reperietis, mi tamdirà
^ acerba crimmatiojitperjìruipojsit. Ecquts nojìrum efi , qui Theolofria ipfim
nedum labefaclare^ cowvcllcre fuftwmt ? Jmmota, in-
àKpcSivict, '-veldtgito atiigity
cujft Jleterufit nobìs haEìenm eaomma^qua Catholico (j)nfenfuapprobatafunt.Cre-
dite }?obù, commenta tantum hxc quorundam inquietorum mqenionm fhnt eo fi- ,
ne adun'vcntA, ne Schifmati- color deejiet:
Vêque tamen difjitemur, ut forte quiz huius crimìnationis fpecies fuerit inteUi-
âtà y Ita nos fere femper judicaffe, de macmù ardmfque Theologix cap'.tibiis longé
Jùpra rationem pofttis , five de njerù T{eliîonù nofìra myflerijs , tutifs'vne lóqui
eum, qui non nifi fobne acparce , quantumquc feri poteH cmn Script ura loquitur^
'
ratiidquodresefì, prochvemin tam arduù rationem ac natuiram tranpuntibut,
ahflrufs abditifque rebus errorem effe, ^ IcvicuLim fepe hallucinationem , maxi-
ma errori anfam pitebuifp. Difputationes de ijflem ex profejjo '^'itavimus , qutppe
expermndo didiceramus, nonnulla tutius certiufque credi non "-uentilata^quam ex^
cuffa . Myfleriafumma, non nifi reyerenter tì'aEìanda efjè^ evanefcere e^ deten eo~
rum auguflam Majeflatem^fi leyihus rationum fubtilitatibus tanquam purpurifSa ^
c<zromate aliquaincruflentur, ut auguflorummysìeriorumquaftfìieciem habere yi-
lUa commendare , quam coloribm afiititijs. Et
fé magis
deantur, fimplicttate fua
t lerun qtiefieri, ut ratio ubifernet in confilmm adhibitaefi, luxuriare gaudeat ac nu-
jpiam fere fubfijlere , adeo ut nihil fere credendum deinde putetur, cunis ratio ali"
qua. dari non pofft. Et hmc infame tll£ quteHionum njariarum circa hac my-
fleria moles ac farragines nataefitnt, quibus adeo indultum efl, ut fi quii m eas in-
cidat , in totidem labyrintho5,flextiSy gyros, ac mândros fefè tanquam per nai4-
fragium aliquod delatum crederedebeat.

Traeter hxc , fi qua alia aliquando mota funt , ea talia fueru72t , de qui'
htis T/anc femper fine periculo aut damno fulutis jam pridem arbitrati funt eru-
ditiores , aut fuo faltem ]ure ^ in nAcademì'js fcholifque-imprimis publicis, ubiqu<z-
Jìiones in ade noyacuU , quod dicitur , coUocandtz femperfmit , arbitrari potue-^
runt . Enimyero iniquum effe putayimus , in omnibus minutijs O' apicibus^

ipfifque adeo phrafbtu omnimodum confenfum poflulare. Artìis eiufmodi nc'incu-
lis ac compedtbus màtciorum libertatem acuarietatem adflrinfrinonpofe, quin je-
junum plerunque ac frigidtim effe ,
quicquid ad arbitrium i^ placitum alterine
credit ur ac defenditur : Jùîcere debere , // capita ipfà religionis integra atque il-
hfa, maneant.
D^queyero etiam ullum unquam tam felix^tam beatum fuit f^culum, inquoju-
diciorumfententiarumque dfcrepaniia locum non habuerit.Si a primis urbis Chriflia-
niincunabulis a beatifflmis illis PatrumfccullSyijfqueadhacnofradecurrere liberet,
njaria profeBo,fxlyisfocietatis Chrifìian£ legibus varie eredita, defenfiâdfrta-
fuifp', oflendipoffet. Vix unus e^, qui ab altero non difSenfrit m multis yarijfûe. Sed
ne longeabeamm. Tcfiamurte,Anglia,GalIia,Germania,imo te tùfiim''Belgiumnù-
(Irum e^ quicquid ufpiam fere locorum efl,ubi, ubijnquam, angulus tdhis eB , in qua
omnes per omnia confentiantì Certe mtanta rerum yarietate,judiciorum diyerfitate,
quie[lionumper^lexitate omnia ingeniaacjudiciam unam eandemq-^fèntentiam com~

pingcrs
348
ACTASYNODI
fingere veUe^tantundem profeSio eil^ atque cum Nerone f/lhmum perfodere yelle.
^mn imo dicendtim quodres efi, cum Qarijjìmo IParÔ} cMajorem tarn '-veterum
hd^refìtim., quamprxfenthim dtijìdiorum partem in Bcclejìa bmc precipue natamjmp

fé e^* ejê, quod QinaliaÊpifcopij Docìores Ecclejta, nullo dtfcrtmwe, quceyù Jcho-
larum domuita (j;^ Cathedrarum placitapro articitlì^s fidciCathohcae yenditarìnt^pa.-
rique ad.filutem necejfltatc credenda confaentìjs impojkerint ex qt^yù '-vero in- :
mmùfacde htsrefès <-uelfchijrnata, feccrint.

terpretatio?2Ù firipturaruni difirepantia^
Vnde fieri necejfe efl id quod ridarmi ad Coyiflantem Jmperatorem ait, Dum in
verbispugnaeit, dum denominibusqua^ftio, dum de ambiguis occado
efl:,dum deautohbus querela cft,dum de ftudijs cercamen eli:, dum in con-
fenfudifficukascftjdumalrer alteri AnathemaefleincipitjncmoCliiillific.
Omnia h<ec eoJpeBant^ Reverendi <& Clarijjìmi '-viri , ut mteìligatù immerito
qrayatos nos fmjjehaêììpu atroctbm illisfujpitionibpi-s, quafìfiirfiim <-vorfitm omnia,
rnoyerejmifcellamKeligionem adornare^ Pyrrhoniam ^ fiepticam Theologiam re-
vocare, i^ temerarium quidlibet prò arbitrio ^ ex privatofin^4. tnnoyandi isr* ef-
futiendi licentiamfitb/pecie lihertatis prophetandi introducere in animo habmjjemm..

Q/lbfit: D^hdjpeciavimus mhil optayimu-s,nihil quaefiyimus^quam auream lUam,
^
^ qua interjeryitutem ip^ licentiam media interefi, libertatem. Sicut enim ij nonfii-
muSi quibii-s hiefitatiOy tergiyerfktioque ex omni occafione placet , ita non mintis ^-
yerfiimur eos, quifiryiliter alijs fifi mancipaftt, eorumquejudicijs yeluti hirudines
per omnia pertinaciter adhacrent^ tanquamffpiaculumjeceponepiandumforet, njet

latum unguem ab illorum placitis recedere, quiprofeSlo non tam exfiio, quam alio-
rum imeni ac judicio fiipiunt, imo bubalorum, atque njrfòrum inflar^ nafi) circum'
ducuntwr ad aliorum arbitrium.
JF/ac animi fiducia retiiqueconfiientiafreti,fiifiimtimu-s haBenm quicquidnohis
in<iefiumeft calumniarum <& injuriarum^rati cum ttAugufiino, Non opus efie ut
fatisfiac calumniajjubifadsFadum eft conrcientix. Iâceademfiiffìilti at-
que innixi huc acceffimu-s ante aliquotdies, non citati^ non 'X)ocati\fidfponte nofira,
atque ukro : evo nveroetiam juffu eoru^n, quorum imperium detrctiare religio mihi
erat . Jnprcefentiarum etiam rurfus comparemm , citati ne , an ficm , jam non

morarnury dum modo bona fide agatur 1^ non tam îSioria quam
, njeritas tpja
quaratur.
Et fiine fiduciam nobisnon exiguam addidithoc unum, qmdfi:iremm adejfi-jam
(lêx omni fiere Chrifiiam orbis parte confiuxifie,quos ctqmores c^ benigniores caujte
totim comitores futures Jperare licebit, quam eos qui kacìenmnuUo precedente judi-
ciò Ecclefixîfiiopte Marte ac conftlio nomina noHra ex albo Ecclefix fùde expunxe-
runt, ^ feceffionem ànobis manifeHariam fecermit. Jta enim fiere fitt: aquivra (s*
benimiora fiere folent effe examina eorum j

qui extra partes partiumque fiudiapo^
fitifimtegros fie judicio confieryarunt, quam qui liti , (s^ partibus fiefi fervide im-
mtficuerunt, imo qui de lite totam alter am partem pridcm aliqmd ttatuerunt ac pro-
nunciarU77t . îfiquis enim alterutri partium impenfius fayet, certtzque ac de-

fiinatae alicui fintentiiC y itaadAiUttis ^ confiecratus eft , ut cum contraria nihil
fiè
commune habere <-velle profiteatur} hic index non eft duarumifid'-vel autorfiudzyel
fèSlator alterim praeuntù.
ôà cum Ita fn,non poûmus etiam,quinyos.^'.everendivirlEratres,quotquot
ex remotù dijfitifijue locis adhuncconfiffum celebranditm '(^ confilijs,ftudijs , ac fùfi-.
firagijs
NATIONALIS DORDRECHT AN^. 549
Jragijs yefirùpijs t^ prudentibus juvandum i accedere non ejìù gravati , chtefie-
nmr & obfecremm per yi/ceraServatorù nofin leju Clmjìi\, perfanSium ìUud <&
'venercindum nomen, quodfiper nobis omnibus myacatum efl, per Jìnttid unauarn
anim^yefira: caruwjuit,per communuifrater^ntatù ^ focietatù Chrijiian^pira ac
fcedcr.tjUt denobù aliudnihil^ quam id quod inprtzfentiarum projefjì fumm^ fen-
tiatù aut flatuAtù. Si quid ab hoc ant illojnic lUave acca/Ione, dicìum^Jcnptuniy
faSìttmye psrperam efi, ejm culpam prêfi^tre noflrum non ejì. ^îfquis de re ipfa
reSie judicare vult^ nonin circumjlantìcirum fuberfìcie héorerejolet -, fed in rem ipfam
totam, reique totius fcopum acfìnem dejcendat ac penetret necefjè ejì . Si quid a
principali linea aberraverit , td extra caujàm (sr rem eê credendum efl. Eorum au-
tem quxprofejjlJttrnmjùmmay in compendio ad hiecffia capita redit: Vrimum e§ì,
quod aperte atque ex profeto nos o^ponere conatifìtmus illis^qui borri da , uti ipji lo'
auuntur, t^ nnper Geldri, abominanda TôSìorum quorundam pìacita circa Vrxde-

flinattonem^<Ìjra7ìnexaâutip(ttantumfètenereprofìtebantiìr, aut quod maîs efl
eapro genuina Eccleflarum noflrarum Jèntentia habenda <^ retmenda eJSe ad/ère-
bant. Alterum efi: quod toto animo abhorruenmus , e^ palam ijs nos oppofuerimm
femper,qui propter quinque ncfiros quos yocant articulosânte ullarn Sy nodi le ^tmìa
latamjèntentiamâut decretum propria autoritatejchifìna<^jècelfìonemyelabjòliite3
yelperproyifionefieri poJp,autfaciendam ejjejudicarent,aut filentio fiaSloye ipfio idfiè
approbare demonfirarunt Tertiumefi, quod eorum fimper rigor em improbàyerimus,

.
qmfiilyis manentibus yeritutis inprimis neceJfarticfundamentiSjdijJènfionesfiepe leyi-

cuUs c^ non necefifiariasinfujîtionemfiatim atrocifilm ne haerefios yocant,perindeacfi
focietate,finon Cbrifiianafoltem Kefi)rmata^protenus indignusfieret is ,
qmyelhilum
ab bis lUijye DoSiorumplacitis difireparet. Accefiit ad bxcôccafione fere barum con-
^ autoritate Magifiratus
yerfiarum innata,^tefiio, dejure nobis^fiipre^ circafiicra,
mam acfiummam mn<n(lratuiinpublico,fub Deo ^ Verbo diyino, de Religionis Qn-

troyerfijSyjudicio afitgnantibus.-alijs yero nonpaucis idjuris magifiratiu dcrogantihus,
t^ ccecam nefiio quam approbationem decretorum€cclefiafiicorum:,ei tribuentibus.Hiec
eafi4erunt,quie propofita nobù babuimus, qute nos tanti momenti efieputayimus, &
etiamnumputamus,ut muneri noflro nos neutiquam JàtisfizSiuros crederemus^nifiijSy
quantum in nohis erat, obyiam iremus. Fidelium enimferyorum ìefii C brilli efie cre-
didimuSy procurare Inter cuttera btec inprimis duo: D^fantiifsima Religio Cbrifii, ea
parte Udatur 0" yulneretur^quafianEiimonitz f^ pietati detnmentum aliquod mfer^

ripoteft. 'Deinde ne quamlibet ob caufiim ,fiye ob leyiculam,aut leyiculas dijfenfi-
nes.ficejfiofimm &fihifma fiat inEcclefia. Pro b;fie duobus capitilm «xr/fi remif-
que contendimus : probifice fletimu-s, tanquam prò fialutaribtis i£ coeìo delapfis ancì~
LbtiS: certi O'perfuafi^jalyù aufipicìjS^Deoque fayente omyna ea aeri,qu£ profianVii'
mom£ '-ver<£, i3 necefiarne paci's mcolumitate geruntur Si alijsfisjpìcionibu-s aut cri-
:
mvtationibiis grayatifiimus apud'%^.<0 DT) .W.etiam atqs etiam oramuSyUtfide
ijs deferre tantifperfiuperfedeaiis^donec alter am parte audtyentiSy e3^ tota causam per-
didiceritù.Date nobù aliud nibil,quam quodyobù ipfis piena manu dare cuperetùji
. loco nofiro e(fetù,id efiâìumum apraejudicijs yacuum Si accufiatiofiifificiat , quù erit
:
innocens?Nonprenfayirnus yos.non ambiyimus gratiamf^yoremq^ yeflri{m,necam-

Mmus etiamnurn.Nec entm caufia nofira favore cuju/quam defiderat^nec favor homi-
nu confiie?itijs noflrù uUatenusfujficerepotefi.Dei nofiriunius, cui tanquam fiurno ju-
dicijiamus ac cadimus favore quterimus^^ hoc agirnus, ut innoceì2tixm nofìramfino
G \T adver-
550 ACTASYNODI
adyerfarijSi eqmsfaltem homimbm approhmus, (sf honorum confcìentìjs manifejìi
fiamm. Scimm cui mdicifìfiendialiquando fimi^j, qui occulta cordtum noyit^t^ ea

aliquando m lucemproduSìurm ejì.
Nolite, quajìitntis yos , refpicere ad hunc quem -videtù exiguum numerum : bo-
nae caufi <ifel unus patronusfujfìcit: maU, ìie qmdem infiniti. Sednec dceêt nobis
iuflm ad Syyiodum numents , finumero contendere Chrtflianum <-u el gloriofitm fi-

ret : eA ut fi /equo ((^ pari 3iiirte^ congj'edi licuijfit . Sedquibus artikm^ qui-
bui machmù quibm fiudijs id procuratumfit, ut ne ìd fieret êus
, ^ novit.
Nobù id certum eB, ut numero multo inferiores redderemur Skhifinaca ^ ^ fé-

ceffiones pajfim faSioj efie ad arbitrium fiepe paucorum , mu/ieribm atque EccU'
Jìjs fiiis fidijfimos (S' EcclefijS fuù acceptijfimos pafiores ejeSìos paulo ante Syno-
dura , ut --oeluti 'îfìnefiijfraqijjure acceder ent . "^liquos deputatìonibuj fe-
re exclujòs , ut <-vel nulli adefp poffent , "-vel qui acceder ent , numerum ferme
non facerent. Sicubt numerum maximum facerent Remon/irantes, ut in Vltra-
jeSìinn "Dioecefl nuper accidit , O" pax atque concordia cum ijs a Contra-1R^-
monfirantibiis [emper eulta atque obfiryata fuijfet , in ipfi Synodi limine ficef-
fio ^
apertum fihifina factum efi , ut ne pauciores numero Contra Kemon-
flrantes ad Synodum hanc ex proytncia illa accederent, quam Kemotifirantes.
Sed £>* hxc infiiùer habuimiit . Vnicum tantum e>* quidem pracipuum efi,
de quo non poffumus non conquert apud '-vos , c^ coram tota mundo conquen noìi
definemus . eAntefignanos ,
primi-pilos, C^ ordinù noftri duUores^ apud quos a-
quiU noflrdi haBentts fieterunt ^ {non qui munere ifio inter nos fì^nSìi fitnt s fid
quorum cetas, prudentia , ^ eruditioiUud nomen merentur) exautor atos ejjè, f^
nobis quaft ademptos. Si quxritis, quando ? paulo ante Synodum , pridie eiiis di-
ci ,
quo decretum bocfaEium eft^
ut ad Synodum yocaremur, curnjam in procinBit
JìaremuSy cum de fumma rei agendum efiet^ c^ manm quafi confirendin . .âm
ob caujjkm? Nejcimiis^ irnofi qua e(l,alianull<i quam eaqute jam in
efi ^ difiepta-
tionem hacipfa in Synodo Ventura efi Addimus amplius^ dum ipfii caufa difiepta-
ùitur^pafsim adhuc a Deputatù Synodi particularù exautorantur^ cenfiris Scclefia-
fiicis grayantur ij, qui a partibu-s nofiris fiatiti t^fiib alijs qmdem prxtextibm , 0*
ufi nos credimtis,pr£textibm tantum. Cézteri omnes , tanquam , fcilicet , nullius
prorfit-s culpiS reiîmmunes fint ab omni cenjura. Sed ne hxc tamen tarn importuna,
ne quid grayiti-s dicam, agendi ratio, permoyere nos potuit , ut hafiam abficeremm:
Jta enim decreyimiu, prout Chrifiianos decet, non numero, fid rebus co?2tendere.So-
la Script uro, ^
qux ei junSìa eflj yeluti pedijfiqua/e5ia ratio, prò nobis agmen du"
Sluraefi ,
quibiis quamdiu aliud quid quam firiptura aut ratio fili dior opponetur,
pedem non moyebimus, nec centumyiralia judicia, nec cifias nongentorum, quoda-
junt, reformidaturi. Sapiens enim non moyetur numero judicantium , fidjudi-
ciorum pondere . Et, quod prxcipuum efi, confiientia fiifiraîjs non acqmefiit \ fid
quibm fiifi-ragiainniti debent y rerum ponderibus ac momentù. Eien enim potefl,

utreEie ait Seneca, ut armmentum pefiimi turba fit : certare deb et ratio cum ra~
(ione, caufa cum caufa , res cum ?v, ubi yeritatis co^nitio quxritur.
Hoc fifiat, quodfieri xquifiimum efie V.V. R.R. norunt, eritprofeSìo quod nO'
bis atque Scclefìjs nofirù gratulemar , occafionem nobis datam efie luculentam,
qua cum eruditifiimis , docìifiimifiûe yiris examinare , atque inquirere dabitur,
prò
prò qua f arte yeritas ac ratio potijfmum mditet. <L4lterum enim duorum conpcti^
turosnosfêramm^ ut autprdhemus caujtenojìrne, quam haUenm defendimusînm-
ceniiam^ aut illa cadente^ reportemuj yeritatts yi6Ìortam . Tarn enirn accefsimm
parata quam "vincere: utrum emm ceciderityfìnefruSìumn erit-. nec emm yin-
'virici^
ci pudet eum, qui fro damno erronea JèntentU njeritatù lucrum quarit\ mhilqué
ahud/ìbifropofìtum habet, quam ex yeritatù conjècutione, confcientix fnafìhdam

pacem ac tranqutlhtatem. îjquù enim non eo animo accedit , ut quiùuj minime
farpet ^
pojsit abjóherej alsr quos unice amat condemnare ^ nx lUe mdignus ejì^ qui
inhocconfilfufujfragiumferat.
Amicus debetejjè Platoâmicus SocrateSyamicaSynodus^fìdmagts amica yeritas^
Subfcripfcrant, Simon Epifcopius S. S. Theologice ProfelTor, Eduardus
Poppius, Ioannes Arnoldus, BcrnardusDwingIo,CaroIusNiclIius,Hen-
ricus Leo, Phillippiis Pynakcr, AfTuerus Matthifìus, Thomas Gofwinius,
Dominicus Sapma, Theophilus Rijckewacrc. Bemcrus Vczekius, Henri-
cus Hollingerus.
36tj
3Q.
Q^ 3. PRA*
3$*
» /f A -T'
A CT A SY N OD'I-^ì
P A R ^N E„.S-I. .^„,, .... ,.. .
• •N.vv. Reqjerendifsimi &' CUriJsin^SîH' -
r
Abrahami schvlteti
• 5?.'
D-
•
;v. -''V Ad SynodLim Dordracenam ex Pfàlmo cxxii. Dida
""'•
•
-
15 Decembris, Scfsione33. ~
Lhtfirijsmorum acTmpotentum foederati Belgij Ordimim, Jìluflrcs, ìôbiiifsi-
7ni,ConJàltipimii Delegati y Venerande 'SynodiPr£fis\ Keyerendijfme Tra/ttl,
celeberrimi Bccléjtarum A?itifiites~, Academiarum TrofeJôresyvoJquereliqtii Audito-

''"*'" '
ns omniiirn Òrdinum SpeSiatipimi^ Ornatifstmi: ^'
Quod unicum erat vorum Sereniffimi & Potentiflimi Magnx Britan-

nix Regis lacobi, Sercni{Iimi& Celfìillmi Imperi) EJedoris Frederici v.
Comitis Palatini, Ducis Bavari^,Domini mei Clcmentiflìmi , mulrorum
item aliorum piorum Piincipum, Comitum, Baronum , Equitum, Ci-
vium,in Germania,extraGermaniam Vt qua: Ecclefias Belgicas aliquot :
annosfatip-arunt Controvei'fias,de ijs in legidmaplurimarum Ecclefiarum

Reformatarum Synodo pie cogno{ceietur,eius & illos & nos fubanni hu-
ius dccurfum damnari^non pofTum^quinpublica voce profirear,me in Do-
mino Deomeoanimicus l^tari.
Itaque,adte converfns, Tacerne, vere, vive Deus, qui teâtefecifti im-

menfa bonitate, mifìTo Filio &efFufo Spiritu Sanólo in Apoftolos, gratias
tibi ardenti pectore agOjquodllluftrifsimorum & Praspotentum Foederati
Belgij Ordinum, Illuìhirsimi item fortifsimique Herois Mauritij Principis
Auraici confìlijs ex alto benedicens, ad bene de afflióla: Reipublic^, ad be-
ne deaffliótx Ecclefia: Belgicas tranquillitate (perandum, tam illuftre (ì-
gnumfuftulifti: idcmquetefupplicibus votis veneior, quam beneficio-

rum tuorum telam clcmenter exorfulesjeam gratioie pertexas:Vtexultcnc
caeli & Istetur terra: & dicat omnis populus, Belgarum Deus ^ternum
laudetur, celebretur.
Quoniam autem cum paftore ilio Maroniano, fruftra hic {èfluri efle-
mus, mcliora Deum omnia pofccntes, nifi adfàucix Ecclefi^ vulnera me-
dicas manusipfi adhiberemus & vero poft Clarifsimum Theologum, j
Dodoremlofephum Hallum, Decanum "Wigornienfèm mcritifsimum,

dicendiin bocloco parres publica venerandi Pra:fidis autoritate ad me
fiintdevoluta?;decrecum mihi efì:, exlufcitare animos noftros ad fand:um
hoc opus, quodagimus, fl•renueperagendum,idqueenarranoneeiusPfaL
mi, quiinordineCentefimus Vigefimus Secundus numerarur. Hoc ut
fruduofefiarjCoeleftisParrisgratiamijs implorabimus veibis, qus dile-
d:usipfius Filiusjfèrvaror nofter unicus nobisprîvit.
Tater nofler &c.
TEXTVS. PS. cxxii.
I. Li'^tatusfum cum bis, qui dicunt mihi , In domum lehoya ihimus.

2.. Stantes eruntpedes nofirim atrijs tuis lerufalem.
3. lerufalem
3. jferufàlemnedificata eH ut crvitas:quie confidata efì/tmul.
4. Vt illuc afiendant tnhus,$rihiis Dei, in tefiimomum Jjraelii ad ceUbrandum

nomen lehoy^.
f.
,îa tUic fident filia ad Judicium,folta domus D ayid.
6. Precammi pacern 'Jerufalcm: profierenturdiliêntes te.
-j. Sitpax in muìiitione tua: profientas />; turribus tm's.

5. Tropter fratres meos O" profinquos meos loquar nuncfacem in
-.
te.
9, tropter domum Jehoya Deinofiri, quaram bonum tibi.
EXPLICATIO.
M. Tullius, Auditores, fapienti(simus libromm cenfor cum , Euripidis,
commcndarurus, (ìngulij fciibic
poèta: Gxxcìy verfuslegilTec, mirificeillos
ad Tyroncm, verfus, fune fingulà oracula. Hoc ego Elogium fi ab Euri-
pide ad Davidem, a verfibus illius ad Canticum hoc Pfàlmicum tranftu-
ìero, nullius me credo reprehenfioncm incurfurum, qui pauculis verbis
pra?led:is, quanta rerum lubfic magnitudo, perfpexerit.
Nam ut lummam eorum animis iubjiciam vellrisjdocet hic Plaltes,
ûodhominù Chrijlianìfiummum in hac yita debeat ejfe gaudmm? Oêmpe
fi yideatflorere Ecclejìam t^ yerum T)ei cultum in tlla.
Docet:
ôdfummum hominis Chrijltaniyotum effe debeat in hacyita ? Nempe ut
maneat hcclejìa m ilio fiore, f£ m eodem yertts Têi cultus.
Docet :
^mdfummum hominis Chriflianijìudium ejfe debeat in hacyita? DXsmpe

ut fîpfifuo loco,pye maximis,fìye minimis,fye medioxumù accenfiatuVy
procura ea,qu£ adEcclefam ornandam, ad yerum Dei cultum confery^n-
dum, pertmere yidentur.
De bis magnis rebus agic Rex nofter. De bis magnis rebus adurus
fum ego. Te San6te Deus rogo,qux ego infono auribus, ea imprime cor-
dibus,utDavidisgaudium fiat noftrum gaudium, ut Davidis votumfiac
noftrum votum,utDavidis ftudiumfiat noftrum ftudium. Qupd ubi ob*
tinuerimus, nx ego nos in ipfis huius vitse mifèrijs, tamen terque quater-
que beatos pronunciare non dubitabo.
•
I.
Summum hominis gaudium.
Ergo tripudium cordis fui aperturus Pfaltes, Latatmfìtm, inquir, in hù,

quadiSiafunt mihi, in domum Dominiibimus.
Stantes erunt pedes noHri m atrijs tuts, lerufilem.
Sanótifsimum hunc &
viro Dei disnifsimum afFc<5tum hiftoria reddic
lucidiorem. Arca toederis divinum illud gratiofe Dei in populo prxfen-
ti.-E monumentum nullo certo loco conlliterathad:enus,quin & abhofti-
bus fub Heli fuerac capta.
Territi ifto cafu & arc^ peregrinationibus ludsi, nihil squeinvotis
habebanc , quam ut fixa in terra Tua fedes illi deftinaretur. Ecce autem
Gg 3 dum
3H ACTASYNODI
dum ifta {ècretocogitanr,publice optanr, Hicrofolyraam illa deportatur,
in monte Sione colIocatur,cdicurc]ue a Deo jfnemorabile illud oraculum:
Elegi Sionem,in Sione ^cernura habitabo. Perfufìob id Spirituali gaudio
ludari, in mutuos amplexus irriiunc, jundiifque dcxtris fòror fororem, fra-
ter fratrem alloquens, agite, inquiunc, in domum Domini eamus. Ve-
nite afcendamus in montem Jehovas, in domum Dei lacobi, ut doceat
nos de vijs fuis, & ambulemus in itineribus eius. Tandem pafler invenit
domum, & hirundo nidum, in quo reponat pullos . O diledta taberna-

culaTchova:/ In bis ftabimusnos, in bis condftent liberi noftri, Senati
natorum & qui nafcentur abillis.
Veruni omnia omnium gaudia fuperabac I^titia Davidi», qui dum
vidct, fincerum Deicultum effe reftitutum, dum fubditorum ad facra Ce
cohortantium audit voces, non poteftfibitemperare,quinjubilum animi
fui &ipfeprodaf, dicens: La^tatusfumin bis quae diòtafunt mihi , in do-
mum Domini ibimus. Beatam diem, exoptatam horam, qua concentum
bunc animorum Mufìcum audio, deadeunda domo Domini, de cele-
brando nomine mei Dei. Erant Regi uxores venuftifsimx, erant liberi
pulcherrimi, afflucbatopibus,affluebat honoribus. At ncc in opibus,
necinhonoribus, nec in liberis, necin uxoribus, fedin eo, linice ìx^
tabatur, quod Deus in populo (ùoredle agnofceretur & pie coleretur.

Et nimirum hoc illud eft,quodàPlaIcenoftro primo loco diximus hic
doceri, fummum hominis gaudium fluere ex intuitu flondas Ecclefije &c
incontaminati Dei cultus in illa.
Hoc gaudio dclibutus Rex nofter, diem unamin atrijs Domini melio-
remeffepra^dicatjquam vel mille alias extra illaatria.
Hoc gaudio exhilaratus fubditorum amicas ad fummi Numinis vene-

rationem invitationespluris facit, quam omnes totius regni delitias.
Gaudeantigiturhuius mundi cives: Alijfuper frumenti, alij fuper vini,
alij fuper olei copia. Nos ccxli cives tu m l^temur, quando Hierofolymas
noftrx muros falvos effe cernimus. Ncqueid vero fine caulà. Uixenim
vcrbis exprefìferim, quantis coronetur bonis ispopulus, cuius aures incor-
rupravoxEuangelijquotidieperfonat. Uigetapudillum, Concordia in
domo, Pietas omni fide digniorem,cito
in tempio, Juftitia in foro.Teftem
Regium noftrum vatem,qui Hierofolymam, veram tum Ecclefix fèdem,
bis decoratam virtutibus celcbrat;
lerufàlem (edificata ejl ut cimtas qute confidata ejìfìmul :, vel ut alij , qutt
flane coagmentata efi mterfipariter.
O amabile bonum.' Civitatem, Provinciam, Regionem confociaram elle

fimul, coagmcntatameflepariter, Hocbonum fluir ex rivulis benedióta:
illius congregationis,qus intemeratam Orthodoxse fidei reûlam tuetur.
Apoftolorum mihi coctum vide: Mancnt in unitate fidei, manent & in
unitate animorum. Multitudinis enimeorum quicrediderunt, eratcor&:
anima una, referente D. Luca. Rumpeunitatem fidei, rumpes &z unitatem
animorum.Hinc primo fimultates,mox obtredationes,poi}remo odia,&
tanto
NATIOKALIS D ORDRECHTAN^, 35^
tantoquidemillaacerbiora, quanto ani mi primo fueruncconjundiores.
Utenimexcorruptogenerofiflimo vinoaceibiflìmum naicicur acctum,-
ita ubi hacru dirimuncur amores acerba odiafubrecjuuntur. Vultis exem-
pla veteraHCraclita^ & Moabita: ab eodem fànguine defcenderanr. At ubi

hi adidolorum culcum defciverant, nullos Ifraelica? infeftiores hoiles ha-
bueruntj cjuam hos ipfos, Donatiflre in EcclelìarorchodoxsE grcmio de
lituerant. Hoc ubi deferuere, tanta animorurafaòla eftdiflbciario, utin
nonnullisomnes non dico pietatis, (ed congenita etiam nobis hunriani-
tatis venrr vidercntur exaruifle. Nolim mihifidem habpatis, Audicores:
Optato iViilevitano^ClarilIimovcteris Ecclèfiasfcriptori habete. Sicenim
ille ad Donatiftas : Nttilus ijejlrum ejì, qui non confitta noflra Jais frafianbus
mijceat, Leciiones dominicas mcipitis , f^ traSiatus njeHros ad no^ras iniu-
rias explicatij. Trofertis S'vangelium ^ i^ facitis abjènti fìatrì conyititim.APt-
ditorum animù infigitùodia, immicìt'tas fuadendo ^ docendo fradetù : Et pall-
io poft. a/lliqui <-veUmm in perfunSìoria falutatione ofcuU deneyitù
fi-
lila : ^ docentur multi ^ ne AVE dicane cuiquam noHrum. Vultis exempla
nupera?In fupcrioremGermamammccum ite/chifmaubiquirarium quoc
in Ecclefìam importarit detrimenta, confiderate. Triftis eft quercia
IfàiéE varis: Singuli carnem brachij fui conìedunt:><ân^jJeEphraim,Efhraim Ma-
najfen. Quibus verbis Judaicum populum comparai ijs ,
quos horrcn-
derumfcclcrum reosperadosMagilìratusfame necandos Carceri inclu-
dit. Hipoftaliquocdierumjejuniatandemquafiinrabiema^î, in Tua
ipforum vifcera dentium morfu graflantur. Hanc querelem ingemi-
nantj qui orta ex fchifmate ubiquitario in Ecclefijs Germanicis difH-
dia non gcmitu intuentur. Officinê libraria^ fcriptis Errfticis, feri-
fine
ptaEriftica venenatisfratrummorfibus, fàrcafinis, convitijs funt referta.
Stant in pulpitis bine inde, quilicet cum Reformatis habeant unuinS:
eundcm generationis Spiritualis patré Sp.S.unam & eandem matrem Ec-
clefiam Evangelicam, unum & eundem fèrvatoremlcfumjUnum Se idem
anim.Tpabulum,cainemChriftiinmortemtraditam:una& eandem {pem
im mortalitatisrtame ita reproboru cauiàm agunt in negotio Eucha-
beatie
riftico, ut propterinfideles fidelesrejiciant,& Pontificiorumpotius idolo-
latricaquam ReformatorumpunfsimafàcraadeundacIamitent.Suntalij,
quos nulla unquam amoris divini (cintilla calefecit, quiaudaótertamen
& pctulanter eos arternx morti adiudicant, qui prò veritate Evangelica
vitam profundere &: hoftium fili) Dei crudelitatem vel fànguine iuo abluc-
rcnon lunt veriti. Rident fàlfc advcriarij communes, dolent acritcr,
quocquotcontritionem Tofephi lugent. Et hircilicetTuntfruólus difiu-
ptx fidciunitatis.
Felices igitur vosBelgas,iterum dico, Felicesvos Belgas, quibus con-
fimile quid haólenus expertis, defidcratum mali remedium Deus com-
monftravit, venerandam hanc Synodum, à qua tota Ecclefia ea expeóiar^
quas à tam augufta Clarifsimorum Theologorum corona exped:ari oc
polTunt & debcnt, nimirum ut nullis prarpedita carnis affedibus, nul-
liiifque hominis, folius autem Dei aftrióta imperio de controverfijs
motis fecundum fcripturas fanótas liberrime pronunciet, & inftar fi-
Gg 4 difsimx
35<r A e T A S Y N OD I
difsima; matris membra Ecclefis difieda colligat, depreflaerigat, lan-

guida refocillec, putrida rcfecct, fauciafànet, fanaàfuturis morbis pra:-
ièrvct:LTt totum hoc Belgium fìc confociatum (imul , & florendfsmx hss
provincia; fine coagmcntataspariter,in Fide, veritare& unitare: quod przc-
icndbusvidere,ab{cncibus audire/ummum uciquc eritgaudium , prsfèr-
tim cum amabili nexu concordia in domo pietas quoque in tempio cric
neceflario copulata.Dico nccedario. Vera enim & (incera rcligio ubi ubi
inftauratur, ibi fieri non poteft ,
quin verus Dei cultus quafi de novoefflo-
rcfcat. DocethocporroPfaltes, aicns:
Jàuc afiendunt tribus y tribtis 'Domìni^ a^teflimfinmm Jjraelttamm ^ ut

*
celebrent nomen Domini.
MensPropheta^rPofteaquam Domino Deoplacuit Hicrofolymis Ec-

clefiasfuaefèdemerigcrexonfluito^nis caroadarcamceftimonij (qushic
rcftimoniumlfraelitariìm dicitut) invocatura, laudatura & celebratura
Deum vivum.Non fìc,non fictemporibus Saulis,quando adReip.clavum
fedebanthomincs »}so* ,
quibus omnis religio luduscrat&jocuS,qui (in-
cerumDei cuirorem Davidem (ànnis excipicbant, & ex ip(à rcligionum

confufione turpem qusrebant qu^ftum. Quam deplorandam Ifraeliticx
Ecclefiierortemmitcratus Regius Propheta Deum fidenter adii Pfalmo 7.
1/.7.8. & Exurge-, air, lehova. in ira tua-, ér exaltare centra furoresinimicorum meorum dr ;
re(litu€mibijiidictiim,cjnodma?idaJli,VtSynagogapopuloriimcirct(ndet teid'^propier hancirt
alttmregredere. Veruni non concordia (blum in domo non pietas tantù in

,
tempio, fed juftitiaquoq; in foro dominatur,ubi vera dominatur religio.
Ûicenimfedent folta, ddjudicandum sfolta, domtu Dayid^ hoc eft , eriguntur ibi
foha,in quibus fedcnt Iuftitia;Pra:fides,quijus ex ^quo,pauperi, diviti, ho-
noratOjinhonorato dicunr,& virruti prajmia,(celeribus poenas decernunr.
Ubi enim Deus redeagnofcituiîbi&propter Deum judiciautplurimum
reóleadminiftrantur.-inlliaurat veramreligionem Samuel :inftaurat idem
&ju(ì:iti^civilis cultum. Purgar Eccle()am Io(àphatus: idem mox con-
ftitucis per fingulas civitates judicibus edicit, in oculis lehov^ ut judi-
cent.
Et non lajtabimur, AuditoreSjfuper flore Eccle(ì^, quandoquidem il-
lius flos florem concordia? in domos privatas , florem pietatis in tempia &
coetus publicos, florem juftitia; in Regum aulas ,

judicum conlìliariorum-
quefubrelliainfert. Anni funt centum vigintitres quando in Comitijs
VVormaticn(ìbus,qua; Maximilianus Caroli v. avus prima celebravir, Sa-
xonKT duces ad ccenam vocarunt Palatinum, Bavarum, VVirtebergi-
cum &cum(ìnguliruarum regionum ornamenta, adeoque fum-
duces,
ma animorum fuorum gaudiaprardicarent. Erant qui venis metallicis,
cranc qui fplendiois urbibus , erant qui provcntu generofiflimi vini
& frumenti fé At VVirtenbergicus ornamentum fuum ma-
jaótarent ,
ximum hoc effe profitebatur quod (ecurus in medio ^(tu|in campo>

,
&;folus in gremio cujuflibet fuorum civium dormire pofTet. Magna

quidcm \\xc erat gloriatio VVirtenbergici (ed nihil ad gloriationem
,
Regis Davidis, qui urbes', qui arccs , qui Palarla, qui fubditos fuos hoc
nomine
NATIONALIS D O RD REC H T AN^. 5^^.
nomìnccommendac, Pfàlmo quadragefimo odavo, quod Deus in ijs no-

tus eirec- nihil ad gloriationem Impcracoris Theodofi) qui moriturus ,
beauoArabrodofafTus eft, magfs fé gaudere quod Ecclefia: vers civis,

quam quod Imperacor e{kr, Hc^c igirui Fracres, & nòftra {ìcgloriatio
.,
famma, hoc & noftrum gaudium fit fummum in hac vira.

II.
Sumwum hominis yotum,
Tarn vomm fummum hominij Chriftiani quod erir ì Si carnem & (an-
frumem confuluerimus,obijcienc n€)bis-ab una parre honorum dignicates,
ab altera carnis vokiptatcs, ab aha {plendidas hujus mundi divitias: Etharc
opranda,ad h^c om.nibus afpirandum votis TuadcbuncScd apage carnem
&; iànguinem. loquencem in Davide Spiritum Dei audiamus. Quid ille ?
Frecaìnimpacem Jerujàlem.
Sit pax in mmntione tua : Projperitoi in turnhus tuù.
Hoc, hoc he omnium Chriftiamannumunum&; fummum votum, ut
denuo inftraurata in flore & honore mancar. Ut conjundis ma-
Ecclefìa
nibus& cordibus Deus vivusinvocetur, prc^dicerur: ITr munitioncs no-
ftraspax, palatia noftra tranquihitas circundet,ut deniqueàcoetibus no-
ftris exulent, quotquot odcrunt pacem Icrufàicm.
Hoc fuit votum piorumlfraelitarum. Hoc fuit votum San(£lorum Apo-
ftolorum,qui pacem Ecclefijsfuis precari funt. Et quid dico delfìae-
toties
litis, de Apoftohs Jpieliraehtarum & ApoftolorumDominus hoc voto

?
vitam fuam in his tetris claufit, quando paulo ante agonem patri fupplex
fadus oravit, ut omnes (Ibi a patte dati unum efiènr.
Velhincergointelhgitis, qu^ animorum noftrorum defideria, qu^
vota effe debeant hodie: Non aha, quam ut Deus {ànóloscoetus, quos hbi
pervocem verbi & Spiritum Sanólum in diverfis mundi lociscoHigit, pa-»
cisfua^bonis&donis beet: Vtmittacad eos fidos operarios utabigatab :
alveohs eorum omnes fucos,denique diverfarum gentium animos glutine

fìdei filvificas & fincera: charitaris compados iraaduniat , ut quam credi-
mus vere fit {àndorum orbem terrarum communio. Inprimis autem
per
Belgiche Ecclefix pacem & tranquillitatem precibus noftris Deo com-
mendemus, ut qu^ per Dcigratiam nuncquafireflorefcit,perejufdem
bonitatcm nova deinceps luce Iplendefcat. Salva cnim Ecclefìa, falva erit
Relpublica: (àlva Republica^fàlus totiuspopuh erit(alva.
Ncque vero fruftra precabimurpacem noftra:HierofolymìE: Sed quam
nos ei votis noftns impetrabimus benediòbionem , in ejus focietaté & ipfì
veniemus.Hoccnim &noaliud hbi volijt cordialia illa verhx.Pro/perentur
diligentes. Qui rem tuamftrenueaguntjóEcclefiajqui prò te vigilant,pro te
orant, omnibus poliremo Iludijs & officijs confervationem verc-e do-

drincejuvant: illorumcaufam viciflimatêtDeus, prò ijs vicifìim vigi-
labir Deus, audiet eos orantes,allevabitalHi6los,foIabiruranxios, facier-
que, ur ijs felicirer&profpere omnia fuccedanr, inhacviraornariscoelefti

gratia, in futura decorandis coeletti gloria.
Summum
5^8
ACTASYNODI
III.
Suniinum hommìs fluàium^
Audivìmus de fummo hommis Chtiftiani gaudio,de fummo item jejuC.

dera voro.Reftatcxpediendum illud,ccquodnam fummumChriftianiftu-
diumefiedebcatin hac vita? Non pra:tentPfalces,fed,/7rtfc«r<2/'<7, inquir, bo-
numiihì. Peiinde mihi vir Sandus videturagere.ac ftienuus aliquis militix
dux, quiarcemoccupaturus, ubiad virtutemfuos cftcohortatus, icalas
primus confcendit,exemploque alios ad inlequendum animat. Jta nofter
Et e(ô,aic,procurabo bonumdbi,0 Ecclefia.Quo ipfoinnuic,non folum
gaudendum fupcr Ecclefia; flore, non folum Dco commendandam vocis
noftrisconftantcmEccIefiêpiofpei-icatcm, {za. cuique eciam fuo loco in
co efle laborandum, ut & ipfe aliqua & dicac & faciat,quiE Dco grata , Ec-
clefias fin t fai u caria. Scirevulcis, Audicores, quxcacitacordis meifint defi-
deria ì Libere dicam : Huc feruntur vota mea : ut quotquot Chriftum fin-
cere amant & pie invocante Davidica h.Tc wti\)2iÊt ego procurabo bonum f/ie-
rofolymte^ intimis cordium liiorum fìbris infixa ubique fccum locorum cir-
cumferanc. Eric igicur Illuftriflimorum foederati Belgi) Ordinum quoci-

dianum hocpropoficum: Nos procurabimus bonum Hierofolym^Bel-
gicx.Eric hoc Uluftriflìmi & Forciflimi Herois, Mauririj Principis Auraici
mediratio quoridiana, Ego procurabo bonum cibi Hicrofolyma.Erunr h?
Nobiliflimorum,AmpliiIimorum,ConfuIti(rimorum Delegacorum voccs
quocidiana^ Ec nos juvabimusôrnabimus, promovcbimus ftudia orcho*
:
doxiam docencium,difcenrium, in Ecclefijs, in Scholis. Qjjanquam non

cftjcurvelinjlluftrifsimis Ordinibus, velinForcifsimo Heroc Mauricio,
velmNobilifsimisDelcgatishicaliquiddefideremus.JlluftrifsimiOrdines
&, Forcifsimus Princeps Mauricius, quanco Zelo rem Chrifti cupiant pro-
inotam,cam luculentisalijs argumctis,cum Venerandc-ehujusSynodi con-
vocationeOrbiChriftianodemonftrarunc.Ncc aliudloquiturhonorifica
Nobilifsimorum Dominorum Delegacorum eaque quotidianain hac Sy-
nodo prxfentia, qua ftudium infigne vericacis coeleftis, & ex hac profluen-
tis amabilis concordiaîaEcclefijs Bclgicis firmando ; Me, Me, & vos,Pa-
tres & Fracres, quotquot vel ab exceris Regnis , Principatibus , Rebufpu-

bliciSjVclàflorencifsmisharumregionumprovincijsmifsihicconveniftis,
me inquam,&: vos exfufcico,exhortor, cxftimulo .• operam demus,hac op-
utamur,Dei gratiam precibus advocado, fracres du-
tata occafione uc redte
bicances confirmando, errances in viam reducendo, quxftionesinuciles
prasfcindendo,denique medicando3dicendo,(anciendo,quic ad veram Dei
agnitione mentibus, ad verumDeiculcum cordibus ingcnerandum, om-
nium (andorum confenfu judicancur effe ucilia. Poftulanc hocà nobis fra-
Deus in ccelis. Propter Jratres i^ propmqttos meos loquar
cres in terris, poftulac
nmcpacemintejO.\z Rex nofter. Senfus eft. Dicam & faciam qux Hiero-
folyma: bene cedanc,nullus dubirans,pacem hujus urbis redundaturam in
fratres & amicos, hoceft, in reliquas urbes, in quibus habicanc fracres &
cognaci noftri, ejufdcm languinis, fidei & religionis (ocij.
Non fumvaccs, Audicores. Jta camenvoveo: PaccmEcclefiê Belgica:

plurimarum Ecclefiarum aliarum pacem futuram Firmaca orchodoxia in :
Belgio
NATIONALIS D O RDR E C HT A N ^. ^5^
Belgio eandemin pluribus alijslocis capucexerturam. Itaquepropterfra-
tres, propccramicos , in orbe rerrarum difpcrfòs,eninamur,ur veiiras &
concordia in omnibus Belgij locis fé mutuo amplexcnmr,quandoqu!dem
in unius Eccidio falutetoc Ecclefiarum falus inclufa eft. Atq; efto,fVatres
in terris hancoperam &curam a nobis non poftulare^poftulac rame eam a
nobis habirans in coclis Deus. Pialten audue Propter domum lehoyx Demo-
:
Jiri, procurai/o bonum tibt. Tu fànd:e Deus, inquir vares, dignatus nos es hac
gratia,utpr^teritis totgenribus nostibi in peculium'{clegeris,&inrer nos
domicilili quodammodo pialentis tua; gratias fixeris. Video igitur, quid a
me gratitudocxigatjhoc videlicet, ut quicquid addomus hujus ornatum,
quicquid ad Domini Domus hujus laudcmpertinet, id omniftudio prò-
curem. Et vero procurabo. Avertite, Auditores, Hierofo- mentem ab
lyma, convertite candem in Belgium. Inclarifsima Evangeli] luce fé Deus
Belgio patefccir, minifterioSandorum Martyrum & Clariflìmoru Theo-
logorum, quorum anim^ funt in fafciculo viventium. Habitavit hic gra-
tiofeperfpiritum, verbum & {acramenta, polTumufque paucis immutatis
de Belgio quoque dicere, quod olim fud^ê accincbatur Non fecittalicer :
pluribus alijsnationibus,&judiciafuatam dare non manifeftaviteis. Ag-

nofcimus impenfàmgratiam Agnofcamus & debitamgratia: gratitudi-»
<*
nem.Igicurproptergloriara domus Dei, imo vero propter gloriam ipfius

Deicuram in eoomnemlocemus,utin verapietateinftituanturjuniores,
in cadem confirmenturfèniores: Sicerit &:manebir,utolim fuperHiero-
folymam Davidicam,ita fuper EcclefìamBelgicam miferatio Patris, bene-
diòtio Fili], & gratiaSpiritus Sanòti. Habetis,Audicores,brevem&fuccin-
6t:am Pfalmi centefìmi vigefimi fecundi enarrationem. Documenta pauca
funcfedilluilria, de fummo hominis gaudio, voto,fl:udio.Gaudium in or-
thodoxie Ecclefìas flore, votum in continuato floris honore, fludium in
confervando perpetuo ei US viro re occupatur. Agite er2;o, Patres &Fratres,
hunc Dei virum ad imitandum nobis proponamus; gaudia mundi, vota
mundijftudia mundi,mundo immundo relinquamus. Gaudium Davidis,
votum Davidisjftudium noftrum gaudium, votù, ftudium, in
Davidis,fit
hoc prsefertim tempore,quoaddehbcrationes quam Dco gratas,tam Dia-
bolo & miniftris eius inviias quotidie covenimus. Confìrmo vobis, fi non
defuerimus Ecclefix noilra cura,Deum non defuturum nobis fuagratia:{Ì
did:isfa(ftis8c confili js vcritatisacpacisglorificaverimusDeù in hacSyno-
do,ipfum vicifsim nos glorificaturù in magna & illu{i:riilIaSynodo,quan-
do amabilisille Sandorum Patriarcharum, Regum, Prophetaruin Apo- ,
ftolorum , omniumque credentium chorus inamoenifsimis Dordrechti

coeleftisfpacijsconvenietj&poftprimam contemplationem xtQinx glo-
rÌ£e,poftprimumgun;um iEternigaudijexultabunduscanet:Lajtatus fum,
lêtatusfum fuperhis, qua^à Domino lefu nobis di6la fune: Iteindomuni
Patris meiàfeculisvobisparatam Qu^ concupivimus in terra, cafcnti-
:
mus in coslo,plenam Dei agnitionem in mente, perfeòlum Dei & proximi -
amorem in corde: Dequibus mortalesaudivimus, ca immortales fadi

videmus,Patrein inFiìio, FiliuminPacrc, Sp.S.in ucroque, luceminjuce,
vitamin vita, gaudium in gaudio, gloriamin gloria: luce ii radiaci & ipfi
ascerna.
3ô A C T A S Y N ODI
iEterna,vita donatf,&ipfl (^rerna^gaudioperfufi & ipfi ìEternOjgloria deco-
rati &:ipG eterna. Oatriadoinus Deiadamara/ Quamdulcehic vivere,
quam jucundummorari/ In hisatiijs ftabimusîn hisatrijsredcbimus, in

hisatrijsdeambulabimus, gloiificacuri Parrem, aui prò nobis dedit Fi-
liumfuumjelonficaturi Filium, qui prò nobis dcdit vitam fuam, glorifi-
catiuiSpiritumS. quifpei noftrx & làliuisindubicatumfuir pignus. O-
mnescoeli pieni fine gloriaCrearorisPatriSjgIoriaRedemptorisFilij, gloria
Sandificatoris Sp.S.iniEternicatumsEternitatcs, Amen, Amen.
PREGATI O.
zAEterne, ijere^ njiye DeiUyqmtepaHfecilìiimmenJklwmtateirnijfoFdio ^ ef"
f^fiSpS-in Apoflolos-^Gratiojtibia^tmm^quodnos noìitantum ad breyem ufaram

Lucù huim'-vitêxpa.rentihus nojìns najci, feàetiam adfpem beata immortalitatis
Sp. S. rena/ci -uoluerù. Impnmù glorificamta nomen tuum^qmdhancnohis â-
tiam larmis, ut fiih umbra aUrum tuarum in celebri hac urbe quotidie convenire S^ ^
de trangmllandù EccleJ:ìs ajflioìù confultare pojjimuj. Kogamu-s te , Sanile Deus,
reze ^quberna^dinge Sp.S tuo quotquot hic adjumm ût ûris O' defecatis anima hac
(ubfeUia occupemuS:,^ quajt m oculù tuis SedenteSy ea cogitemus,dicamusìfaciamuSy
(ìatuamtis , qua adfìrmandam m verbo tuo revelatam ijeritatem, adeiminandam
exofàmtibifaiftatem, adeoquead amphfìcandam nommistui '-venerandi laudem
unicefpeUant.
Dirige oculo lyratU, defende manupotentia tua , jlluflresfoederatì Belgij Ordì-
nes : ut quud a(nmt,diu agant , & qui nuncfunt ettampoflmortem audiant , fìncera.
Keligionù in Ecclejìa O* lufimain Kep.confiantespatroni. Tuere utpuptUam ocuii

tui, charum ccelo (s^ terra caput Jll.0' FortiJf.Mauritium Tnncipem Auraicum, co^
hibe manm finguinariorum,ne animam turturis tui unquamattingant'SBenedjc li-
lufirib.Tro'vmciarum fngularum Ordinib.ad hanc Synodum delegata : aratori,
ìtem (pnjuli^ SenatuiyCi'vibM'îp.denique inclytahuic urbi Dordrechto, quaSy-
mdi huJHs memhrù tam grata prabet hojpitiajargire hanc gratiam^ ut quemadrno-
dum olim Sancii Hierofolymam 'êlpratereuntes yelmgredientes catiebant Sit pax ,•
in murù tuù^ ei^ tranquiUttai m palatijs tuù ,• ita quotquot boni deincepsDordrech-
tum ^-uelpratervehentur^ruelt ingredienturîjs eam ijocibmfalutent^ qua porta nO"
yainjcupltaleguntur'. flos nobilù urbium^
Semper te bona pax amet^
Ettepmper amantibm
(jdant omnia recie,
Kenova ut aquila, a-nnosSerenijJìmi t^FotentijJlmiRegù magna 'Britannia-.Con-

jèryain flore ^ honore Ocellum (êrmania Jcridericum V.EleSiorem,Comitem Pala-
tinttm^Duccm Bayaria: Literatiflìmii item Principem Mauritium^F{a[fla Landgra,'
yiumîi^florentijjimas RrJp.Helvetiam,Ccncy€nfem, Bremeììfem, Embdanam.
Jllmnina etiam^^cocleflà Pater, mentes Eratum no[trorum , qmfìdeifua confefjìo-
nem huic Synodo exanunanàam offeruntûtpari nobifcum fìudio quarant bonum Ec~
clefiaBelffjraût tothominum confcientia quainteriflos dtfputationumTheologjcarum
motusfluSìuarunt,'-vel tandem tranquillentur.Deniq\ da,ut quotquot in hac Synodo
concordibiis animùfumus con^regatiîn beata c^ optata lUa Synodo lati rurfum con"
jun^mitr,te benignum Patrem cumFiho i^ Sp.S.aternumlaudaturi^ cclebraturi.
FINIS.
I V D I e I A
THEOLOGORVM
EX TER OR VM,
Quinqué ControveiTisRemonfimii-
tium Articulis^
5 T ?<J) DO D ORDREC HT A ^^
exhibita.
Armo MDCX I X.
a
T H E O L O G O R V M
MAGN^ BRITANNI^
SENTENTI A,
Deprimo Articulo:
1 (Elefiione,
nempede<„, ,
(orthodoxA , qaa^ t'O/ìimus, f^
I. De Elezione Thefesi „ ^^^^f^^-^-^- .. . ,
V refiitanit'.s.
Orx.THODoxA Thesis I.
#:,^^^ Ecretum Eledionis , feii PriEdedinationis aci falutem,

^"
eft efficax
monftrationcm
voluntas Dei, qua prò Tuo beneplacito, ad de-
(àlutem hominis k-
fuÊ mifericordiae,
^ pG media raliaprceparavir, quibus eie-

intendir, eique
^^ d:os adiftumfinem, efficacitcr &iritalubilicerperducere

'(r^r^0^^'^, voluic.
Sxplicatio ^ Conjìrmatió,
> Efficax decrcmm] Efficacem volunratem appellamus hoc decrerum eledionis;
quia reipicic non nudumordincm advitam, relinquens hominem lìc ordinatum in

xiianuarbitnj fui, flcuti Adam fuitadbeatitudincm ordinacus,fedrelpicit atquede-
cernie ipfum cventum ordinis. Efl: enim voluntas ha:c cum potentia Dei conjun-
<â;EpheL I, ii. Ilài. XLVii. 14. T>omtntu exercitutmi decreint ^t^ qiik ôtefl iy/frma-
re? Piàlm. cxiii. Omnia, qtucunqtie njoliùt-, fccit. In quem locum y\ò.e. Aug. En-
-.diirid. Gap'.75.Rom. VIII.30. §^sfr&defiina'vit,glorifca.'uit. loh. vi. 39. H£C esi
'voliintas ejm, qui mifit me, ut nihilperdam ex eo, qtiod dedit mihi. Et verfi 37. ^mcquid
.dAtmihi Pater, "veniet cidme.
...Hiijiis voluntatis caufàmmotivam non agnofcimus ahain, prxter merufii Dei he-
neplacitum. Rom. 9. 18. Cmii-s vultmifercttir. Epbcfi. w.Vr&desiintitifecundumfrO'
jwjitnm eiti-s, qui omnia effcit feciindum confdium 'voltmtatis fu& , Rom.. 9. 11. Nondnm
cnm nihil feciffent boni arit mali, ut p'opfitufn Deifeamdum ele&ionermna-
/iatis -puera,
neret. Agir aurem hoc fpeciah modo Deus cum cerris hominibus, adrelucentiam
fiix milcricordi^, Rom. 9. 23. Vt notasfaceret divitias glorile fi'.x erga vafa miferie ordi &;
ijfdemquein lapfiis ilatu confideracis, ucpotcèmaflaperditionis liberandis. Efh. 14,
ai In ipfe-
4 ACTASYNODI
i. Tim. 1. 15. Fcmt aritem Chrijltispeccntoresfalvosfacer^.
ipfi fChriRoj
in elegtt nos .
Dcnique ne ab xcerna inrcntionc difci'cpet operano temporalis, qui efiicaciter

cledos ad fàlutem deftinavir, rhcdiaillis adminiftratprardiéìxintentioni confènta-
nea-, hoc cfl, ea quêDeus novit fore lllis de Fafto fàfutifcra. 2. Tiiii. i. 9. Servavìt
nosvpatthne fkncfa. 2. Thefl'al. 2. 13. Elegit'vos'Dens a.dfdi4temin fmciijìcixtione Spiri-
tris, dr tnfde njcritatis'-, adfjHodcT 'vocavitvos per E'vangelium nostrum. Eph. 1.4. Elegie
nos ut Sancii fmms ò-immaculati. Matth.,13. li. Fobis datum est nojfernjfterix regnicelo-
rum. Ex quibusScripturxoracuìis conftat Deum ex prsevio cledionis decreto illa
omnia, nempe Evangeli) cogninoncm,vocationern, tìdem,jufl:ifìcationemj fandifi-
cacionem, pcrfcvcrantiam làluti deftinacas adipifcendx fubordinafle.
^ n. j Ex mulris Patriim diftis pauca delibemus. Cumnospr&deflinei'vit-,opus fuumprdfci-
prxd.sànft. "vit, qui nos finitos & immacitUtos facit.
cap.ig. I>ô -volentifal'vumflicere nullum hominum YeJisHt arhitrium. Sic enim "velie nut nelle
Auf'. de in volentis aut nolentis est potejlate-i ut divinam voluntatem non impediat, nec fuperet po-
Conep. & teHatCM.
gratia. cap. sic docet eos, quijècundumpropojìtum vacati Jìmt^Jìmuldonans , dr qnod agantfcire, ó"
^4* _ quodfciunt agere.
Auguft. de
î^mvìs magna pars hominnmjal'vantis graiiam aut repellat aut negligat, in ele6ils ta-
^^^' ^^^ '
men,ó' vr&fcitis-,atque ah omnium generalitate difcretU.,JêcialU qu&damcenfetur univerfi'
Profr) de ^^•> '^f ^^ ^"^^ Mundo totus Mundus liheratus -videatur.
Vocat. lib.i. -E/? /'^^•^ quadam generis humani qu£ merito Jìdei divinitusinjîratsadf mmàm atquf
cap.g. aternam falutem Jpecialibus benefcijs provehitur.

DeVocar.
lib.i. C.31.
T H E S I S li.
CHriftus ed caput & fundamentum Eledorum: adeoque omnia be-

neficia falutifera in Decreto Elezioni s preparata , non nifi propter
Chriftum, per Chriftum &: in Chrifto,eonferunturclcdiSo
In perfonarum fìngularium eleótione a;terna,Deus uno eodemquc a6èu, Cliri- &

ftum fjfdem caput alFignat, fimulque cos prò beneplacito Tuo membra Chrifti con-
ftituat: quo ex propofito Deus eos, eciam ante temporaneam voca.tiotiem,ut Chriftd
datoSj^'ac in eodem ele^tos, fìbiqueacceptos, iiituetur. Ephef. i. 3. Benedixit nos in
omnibenediîonefiiritualiin Chrifto.vcxL 4. Elegitnos in 7, In eohabemus
ipfi. verf]
redemptionemferfanguinem eius,érrémijfionempeccatorum.vcr:{.i-^Jn eo obfignati fumus.

Quicquideledisintenditurabarterno, quafi coticlufum tenetur in voluntate divi-^
na, nec nobis immediate communicaturjnifi propter Chriftum, per Chriftum in &
Chrifto. Colofl'. 11^ In quo fnnt omnes thefiuri fipientia d" fcienti£ abfionditi.vctù
3.
j.Radicamur &fuper&dijìcamur in ipfi. verf^ io. In ipfi completifumus. Denique fons

cft, à quo omnes gratix falutaris rivuh ad nos emanant,Ioan. i. \è. De eim plenitu-
dine omnes accepimus gratiam prò gratia. 2.Tim.i.9. Vocamur vocationefin£ta-,ficundum
tropofitum (Dei) d" gratiam quéi data eft nobis in Chrifio lefu ante tempora fscularia.
Aug.del'r^- Stcut pr&deftinatus efl ille unus , ut caput nojlrum ejfet , ita multi pradeUinati fumtiti
deft. San6t. ut membra citis ejfemus.
C.15. Vocat Deus pr^dejlinatos multos Jìlios fiios , ut eos faciat membra pradejlinati unici
IhiA.c.xG.
Fiiijfii.
Aug.de Bo-
poficafum homin'isnon nifi ad gratiam fi<am Deus 'voluit pertinereût homo accedatad
^'^"
^° illum. Hanc gratiam pofiiit in ilio , in quo firtem confiquuti fumus pr^defiinatifecundum
propofitum. .
Th esis
NATIONAL IS DORDRECHTANtE.
T H E S I s I IL
Ides, perfèyerancia, omniaque grada: dona ad (àlutcmpcrducentia,

F fune fruòlus & effcdta elcdìionis.
Agnofcimus in nonnuJlis quardam dona gratile, qux ad communem Dei provi-
dcntiam {ìipernaturalem f unt reducenda fèd ea dona,qux hahent infallibilcm con-
:
nexioncm cum gloria, &operanturefficaciter ad cjiis confccunoncmfflcuc facitiì-

des juftifìcans &
perfeveransj fune a'ternê clcdionis ipfiflìma effcda. Ador. 13.48.
Credideriint quotquot ordinati ftint ad 'vitam xternam. Tit. l. i. Tides Ele^lontm-Dei,
I. Per. I. 5. In Bei potentia cuHodimur ferfdemin falutem.
Per hanc PradesHnationem profojìti Dei fidelcs ftint, qui jirxordinatijùnt ad vitam p ,/. .p
'
^ternam. .
adAug.^'
_
Pr<edesiinatio Dei-, quxin honoeH-, gratin eU j>rxparatio. gratia vero e'sHpJìm prêdesH- ^1,0-. de
ejfeBm. ^^rnndo ergo promiftt Dem f.^hrah£. in[emine eim fdem gentimn^ non Praètleft.
fì.xtionis
de nostrx. voluntath poteHate,fed defaapr<x.destinatione promifit. Promifitenim quodipfe Sandar.

fa&uru-s erat,nonqHodhomines. e. io.
7{unquiddixiti Tônex operihm,fedex credente? Prorjìis eTi.tm hoc abFiulit hornini, ibjj.cap
/;;
ut totum daretDeo.
Intellfgamu-s vocn.tionem,qua fttnt eleî, non qui eliguntur quia, crediderunt , [ed qui
cligttntttr-iUt credant. Nam Ji propterea eleóìi erant quoniam crediderunt, ipjì enm prius cz^.ij.
ittique elegerant. credendo in eum, ut eligi mererentur.

Hisc dona Dei diintur eie ftisfecundum Dei propojìtum vocatls j in quihus efi ^ incipere ibid.
credere, & infde ad hujm vit^ terminum perfeverare.
Thesis IV.
ELedionis decrctum eli: defìnicurn, inconditionatum , complctum,

irrevocabile, immutabile ; ita ut cleólorum numerus nec augcri pof^
{ir, nec minui.
In Prxdcflinatione media iàlutis non minus abfolute decreta flint , quam fàlus
ipfà. Nam licer fàlus in exequurione pcndeat ex conditionaro ufiimediorum, ra-
mcn Dei ad fàlurcm cligcnrisvolunras nonefl condirionata, incomplera aur mu- ,
tabilis: quiaabfclure flaruir dareclcdis vim &c volunrarem implendi ipfàs condi-
tiones, fciliccr rcfìpirccnrix,fidei,obedientix, &
perfcvcranrix. Dei enim prxdc-
ftinanris decretumnonin hanc formam concipirur , Ego Petrum, fi conrigerir eum
credere , &
perfeverare, eligam ad vitam scrernam fèd porius hoc modo , Ego
:
eligoPerrum ad viram rcrernam, quam ur infallibilirer conlequarur, ego ei dabo

fidem perfèveranrem. 2. Tim. 2. 19. Tirmtim fiat ftindamentum Dei, Deus novit qui
funtfiii. Rom. 9, II. Vt fecitììduni eleiìionem propofitum Dei maneret. Rom. 11. 28.
29. Seaindum eleclionem dileEli. Sine penitenti a enim dona (jr vocatio Dei.
HAcfiliorum Dei adoptio kec gentium pieni tudo pr£fctta
, , &
pr&deHinata in Chriffo-, profp, ad
qu£ ab initio nfquc injìnem lapidwus vivis ér elenio ddijìcatur. De his lapidibus nihil Capic.
ejicitur, nihil mimutur, nihil rapirur. Galior. reipò
8.
a ? THESIS
€ ACTASYNODI
THESES HETERODOX^
D E
ÈLECTIONEi
quas rejicimus.
T H E s I s I.
DEcretum , quo Deus (latuit refipifcentes , & crcdentcs perfeveranteri

inChriftojperChriftum, & propter Chriftum falvare, tocumefle
& integrum decretum pr^deftinationis adfalutem.
Efl: quidem Decretum hoc annunciativum fakitis omnibus ex xquo & indifcrimi-
natimpromulgandum, modumquc prarfcribens, quo elcdifiintadfàlucem perdu-

cendi. At in hoc non expHcatur tota fabrica priedeftinationis divina in Sacris
Scripturis defcript^. Decretum quippeprxdeflinationisinfertrmgulai-csquafdam
pcrfonas pra^dcftinatas , Deo notas ac ab ahjs ipfò cleftionis decreto fegregatas,
'M.a.tÙì.zo.16. Multi vacati , fauci eletti. Rom, 11.5. RefervatiofecundumeleEtioniim,
2Tim.z.9- Detti novit quiftmtfui. Supradi6lumvero decretum neminem de fado
prxdeftinat neminem f cgregat , neminem hbro Vita: infcribit; ilio ftante , poterunt
,
nihìlominusomnesmortalesprorfiis reprobati, poterit nulla in tetris mancre, nulla

omnino fuifle , aut fore Dei Ecclciìa quo abfiirdo non modo vacillar decretum illud
.-
promilTorium Matth.vlt.20. njohifcumftim omnibus diehiis ufqtie ad conp<}nmationem fi-

adi :(càumver(zto\\itnrScxì]^tuxz,cpxnccc(^zxio(xiT^ônìt'Ecc\ci\zvn:, cui pro- &
pter quam coniignata eft.
Dcnique fi non cll'etaliud quam hoc Prajdeftinationis Decretum, Chriftus ipfè
, ,
non ftatueretur ex ullo decreto divino prarvio caput Ecclesìa; certo futurum utpote ;
cui miUa infallibiliter afllgncntur membra nec poiTet Chriftus dici infallibiliter
:
'ZirO'^^^^ ^^^ Rex nilì ei dentur ex decreto divino pofìtivo fiibditi certo extituri
, ;
cumtamenScripturanonminuscertum ac incondicionatum innuat Deidecreruni

de Chrifto capite ac Rcge conftituendo quam de eodem incarnando ac pailuro.
, ,
Ephef! I. Enarrato redemptionis myfterio,premiflk Chrifti paiTioni , rerurre£tioni,

alcenlìonijflibjungitftatimApoftolusver/izi. (utex eodem decreto emanansj Et ip-
fum dedit caput fupcr omnia Ecclellx, qua^ cft corpus ejus. Lue. 1.33. Regni eius non
eritjinis. A(5tor.2.3(3. Dominttm eumfecit Deus.
Aug. de Bo - fj^f. -pr&defiinatio San£torum nihil ali ti d eft qtiamprxfcientia é'pr^pAratio heneficiorum
,
no er-
1 Dei,quibus certiffìme
-' •''
ltbeì'antur,qt{icunqtie liberantHr^
• ' *
icv.cap.14.
ThesisÌI.
ELedìionem fìngulariumperfonarum perctnptoriam , eflfè expra^vifìo-
ne& conflderadonefidci in Chriftum, & in eadem fide perièveran-
tìx , tanquam condicionis in eligendo prarrequifitac.
Pra:vira fideSj&perfeverantia in fide ,fcquuntur decretum vocationis fecundum

propofìtum. At talis vocatio pcndct ab antecedaneo prxdeftinationis decreto,
Rom. 8. 30. ,Qiiospri:edeJHna'vit,hos<y'Voca'vit.h.tkov.\y^%.Credideriint quotquot ordi-
nati ad vitam iiternam.
Deusneminemprcevidet utin fide &: (ànftitate ad extremum ufque hahtum per-
feverantcm , nifi quem voluntatc antecedanea decrevit ita cuftodire, nifi quem ope-
ratione& protezione fingulari à prêdida voluncate manante reapfè per totum virac
curricu-
1
' NATIONAL IS DORDRECHTAN^. 7
curriculum gubernat, &
inviafàlutis confervar. Ioli. io. 2,8. 29. O'vesme&nonfenhunt
in xternum, Nec rapiet eas qnifqtiam e mxnu meo,. Hec quifqitam fatesi rnpere eas e manu,
'
Vatris mei. Match. 24.24. Fttn erroremjnducantnr,jijìertpojfet, etiam elefH. Cum igi^
turperfeverantia in fide fundcturin Ele6ì:ioneDei,ele£tiononpoteft elle ex prasre-^
quiiìca condicionc perrcvcrantis fidei.
Porro Bccrctum confercndi gloriarli &
falutcm pcrfcvcranter crcdenribus in
exitu huiusvitx, ut pra;mium fidei, obcdientia'qucpra-ftita:,cf]:a£tusjuftitia:,vc] fhl-
tem aut veritatis. At juxta Scripturas elcdio eftadlus gratuitus, indebi-

fidelitatis
tus, gratiofus, adusamoris &mi{èricordÌ£e Ipecialis, tundacus in mero beneplacito
divino. Lue. 12.32. Comfkcttit Patri "veHro darei'ohis regnum. Ephef! 1. 11. Pr£dcfti-,.ati
fecundumprofofitiitn eius, qui operatnr omnia fèaindnm confdium votuntatls fu^
Pari rationeabelcdioneexcludenda eftprxvifàfides, qua prxvifà opera, ^que
fcilicet dici 'potcrir Deus elegiflc iàndros propter condicioncm fàntlificationis an-
nexam,accrcdcntespropterconditionem fidei. Neqsenimobicurumeftfidem liane
pra:viiànipenitustranfireinnaturamoperis: quod apertius conllat exadje£ta con-
ditione pcrfèverantiiE , qua: certe nil aliud quam obedientia; , fhndimoniê, ac bo-
liorunioperum Icgetem compleditur,
Denique data liac clc6tioneprìevifionali, Tequitur Chriftum prius à nobis eie- Augult. de
^'^
£titm, quam nos à Chrifto, conerà illudioan. 15. \G. Tôn 'vosmeclegtfiìs, fedego elcgi ^^^
' '
'-F-
^
vos. Qiiod oraculum fàrpeab Auguftinoeftinculcatum.
EleUionem quam fignificat Dominm dicens ?{on vos me elegilìis, fedego vos elcgi-,
, , ,
nec ipfajìdespracedit. Non enim quia credidimus-,fed utcredamus, eiegì t nos, nepriores eum
dicamur.
elegijie
'^^
Ele5iionem gratin nulUhtimanamerìtaprAcedunt: ^fides-,Hnde incipiunt omniamerìta, Pro'p-
^x'^^^P- ^^"
donum Bei efi, ne grafia nonfit griit}a.,fi aliquid eam-, propter quod tribuitur, antevenit.
ncvenf.
Rêfp. I.
T H E S I S. II L
FIdem & perfeverantiam in fide non efle fru6tus,fi ve effe(5ta,ele6!:ionis

ad fàlutcm.
Si Deus , qui folus dator eft fidei pérfeverantis priufquam fidem tàlem det, aut
,
decernat dare , intelligat eam forc ipfb fa£to recipienti fàluriferam , tum proculdu-
bio dat quoque illam ex animo &
aWoluta mrentione, ut fit falutifera. At lìc da-
re eft dare ex prsevia intentione fervandiinfallibilitcr: quod idem cftatquedareex
decreto eìedionis.Fidesigitur pcrièverans eft fruótus huiusDccreti,vel grafia fpeciar
lis inhocDecreto prêparata.Vnde appellaturfides cledtorumDei.Tit.i.i.Ephef.i.^.
Pradejlinatifumus in adoptionemfliorum. Atqui in aftualem ftatum liujus filiationis ad-

mittimur per fidem. Ioan. i. zi.Dedtt ijs poteftatem Jìlios Deijìeri, his qui credunt innO'
mine eius. Ergo Fides ipiàcmergit ex Prjedcftinatione.
Thesis iV.
ELedionem ad fàlutem non efle unicam, (ed aliam indcfinitam, alianl

definitam; atque hanc vel incomplctam , rcvocabilem , mutabikmj
vel completam, irrevocabilemîmmiitabilem,
Tamctfi divina; ele£bionisvarij funt a(5tus affignabiles ratione variorum objefto-

rum, finis fcil. &: mediorum, Scriptura ramcn nufquam mcminit vel diverlbrum
graduum, vcHpccierum, clcftionis. Nani elcdio eft qua;dam infallibilis ordinario
iingularium periònarum ad falutem , in mente ac voluntate divina. Indefinita
,
a 4 igitur
§ ACTASYNODI
igitur qua* fìngitur clciStio, non cft vera clcdio: quia nullam fìngularem pcrfoJiam.
ordinar ad lalutcni: Icd tantum modum pervcnicndi ad fàlutcm promiscue omnibus
oftendit, &c prxlcribir.
Pra:tcrca,cum eledio unico a£lu pcrficiatur, ac ex natura rei fit eorum num e- m
ro, qua: non per incrementa gradatim iiiccrcfcunt, ut, fàn£lificatio,mortifìcatio,&:c.
fed qua: (utloquunturj in mdivifìbiliconfìftuntjUtjullifìcatiOjiìve à pcccatisabfblu-
tio; certe fingi non potciì: intcntionis aut remiilìonis capax, adcoqi complemcntum
fucceirivurn nullo modo admittit. Ut liodic incompleta, cras completa cenfèatur.
Multo minus poterit manca hxc fcmi-eledio prò Elezione haberi; quar nempe non
ordinatadfàluteminfallibiliter, fedfolummododifponit per qualitatcm aut aclum
contingHitemjqua: cumvita xtcrna connexioncm nccellariam (ex eorum fbntentia^
non habct.
Dcniquequx'revocabilis&: mutabilis ftatuitur, non eli veri nominis elcdio. Si-
&
quidem clcdio denotat propofìtum firmum, conlìlium immutabile Dei cledlos ;
ad beatitudincm ordinantis. Hcbr. vi. ij. TiùfiiTuGiìovT^g ISaMjg. Dem o^hnditpol-

licitationls hinredihm immutithilitatem confilij fui.
Aqui'n. TrAdeHiniitionemduofequimttir,fHffeditatio mxilij tidconfeqHendumfnem-iérfinis ccrir

Quacrt. ài^^.fecutio.
de Prsdefi. ^m dijpenfutiones Bei ex liberi arhitrij vnlt mutabilitate variari,frqfitetttrjthi feruta-
Arr. !.
bilia judicia Dei,
Profp. ad
cap. GalL
Rcfp.8.
'
TH E S I S V.
O bjedamelcdionis perempton(E& completac efTchomincm non

inexituhujusvitas confideratura.
nifi
InipfoexituhujusvitxEfidelis confideratur, nonuteligendus, feduc introduccn-

dus inrcgnumparatumeiantejadamundifundamcnta, 2,. Tim.iv.7. Curfumcon-
fumntiL'vt.§}uodfufcrest-,refofita eft mihi corona-, quam reddet mthiin illa die Bomimts jtiftus
judex. Non dixit Apoftolus, quod fupereft, jam eliget me Deus ad coronam vita;
fediam illam reddet.
a:ternac,
Porro, lìEledioinciperetab cxitu tantum hujusvita^, ratio PraEdellinationisfive
cledionis,nihilomninopoirctconferre fidelibus adcurliim fiiumin fide ac pietate
confimimandum. At Prxdcftinatiotam ad media invia, quamadfinem invita: ter-
mino le extendit,ac per inflillibilia media adprxftitutum fcopumeledosquafitranl-
mittit. Rom.viii. 30. §li^s pr^dejlinavitjjos vocavit; quosvocavit, hos jujlificavit;
quos jufìifica'vityhos glorificavit. Quod fi objeftum eledionis completa cflet homo
in extrcmo vitx momento pofitus,caomniamvcrtcndaefl'enthocmodo,.Quosvo-
cavitjhosjuftificabit; quosjuf];ificavit,hos (in fBturo)praEdefi:inabit.
Porro 2. Tim. i. 9. Focatifimus vocationefanBa ex Dei propojìto érgratia, qnx data
efi nobis in lefn Chrifio ante temporaficularia. Propofirum hoc Dei cum fànftam vo ca-
tioncm pra:cedat,eique fundamentum pracftcrnat, hominem certe coÉ^fideràt , ut
firmaefecundumhocpropoiitumeledionisfiibjc<n:um,non invita: huius cxitu pofi-
tum, fbdanteipfiusvitieinitia, imo ante tempora fecularia ad c-omplctifTimam ele-
étionem conlUio divino dcllinatum. Nec poterit quidem ullafigielcdio definita
adgratiamefficaccm,adfidem,adadoptionem (Ephef.1,5. &:c.) fi ha:c confideren-
tur ut pendula: nec perHitura crit à Deo futura cleòti pcrfèverantia,{èd pra:vifà tan-
tum in homine eligendo. Adcoquc hic adus Dei erit tantummodo fiiblcquens.
approbatio,qualis etiam ab homine futurorum nciciopra:flari poterit, ncn prxvia
&: opcrola clcdio, qualem omnem clcctionem eflb ratio ipfà &: vis nominis cogir.
Deniqueloan.x. \6. Gcntcs nondum vocatas , multo mapis nondum in finali
Auj». centra
pc^èverantia conflitutas Chri/lus oves fiias appellat,nempcpra£VÌo integrai & com«
Epiftolas pletx eleóbionis fignaculo Icgrcgatas.
Pclag.l.4.c.(J ^lljficit oves homines, iffe adobedientiampetutit humanas liberat veluntates:fedqtiare
"tfio^
NATIONÀLIS DORDRECHTAN^. j
iftos homines ovesfacit, apud qttcm non efi ncceptio perjonarum ? O homo ! quii tu es S^c. -,,•, ,., ,
f'osdicitis, exft/t:irisoperibus, quaDeus ilfumfaófurum ejjc prxJcicbM , lacoh fuife dtle- q

' * '
Bum ; atque tta contradtcitis Apojiolo dicenti , Non ex operibtis: qua fi nonpoffet dicere-, non
exprisféntibus^fed exfuturis openbus.
Eie eli[untante Mundi conftitutioncm eaprxdestinatione , in qua Deus fiia futura faBa. Idem de
prajci'vit: ekctifimt de Mundo ea'vocatione qua Deus id, quod prade^tinavit , impleiJit. Praed.SandlJ
,
Gap. 17»
H È S I S VI.
N Vllumeirefrudum, aut fènfum

vita perceptibilem, nifi condicionatum.
fuc-E eleótionis à quoquam in hac
Adoptio filialis eft frudus eledionis proprius , genuinus, ic infeparabilis , eft-
fjue ab elcdis in hac vita perceptibilis , hoc ipfòrum cordibus revelante fpirim
adoptionis. Gal. 4. 6. ^^yîam eftis filij , wifit Deus Spiritimi filij in corda l'efira cla-
'mantem Abba Pater, ^lupdjìfiius, h^resDei. Rom. 8, 15. ÒCC.AccepiJìis Spiritimi adoptio-
nisflioruni , in quo clamamus Abba Pater : Ipfe enim Spiritiis teftimonium reddit Spirti
tui mftro, quodfumusflijDei &c. Ephef. 1. 14. Signati efìls fpiritu promijjtonis SanEloy
qui eft- arrhabo h£reditatis noflm.Arrhaboncm dicit harredicatis noflrae, certum in-
dicium , nos nunquam exhxredandos fed tandem iftam hxreditatcm confèquu-
,
turos. Rom. 5 . Gloriamur fub fpe glorik Dei, 8^ veni'. ^ .Jpes hac non confimdit (vel, pude-
2.
facit). Huic fòlidÊ paci confcientia:, gloriationipiorum, &: fpei infufe, non fiib-
cft fallum: quia&
à Deoinimittuntur eledis, co fine corum animis infiguntur, &
ut fìat certa immutabilis cleftionis -nxfiìî/iu.
Fatemur cledioncm noftram à priori nobiS non effe perceptibilcm , fed propri}
ejufdein effcdus percipi pofllmt, &
ab eftcdu proprio ad caufàm valct argumen-
tatio. Fatemur infiiper in ipfis Dei filijs ccrtitudinem eleftionis fuaihon adco fèm-
per firmam & continuam mànerie , quinfubinde per tentationes concutiatur, ac
adtempusfupprimatur, adeò ut non folum certitudinis gradiis minuatur, fed &r
ipfa cledio , quoad eledorum fenfuxn & apprehenfionctn , vicieatur incerta &:
evanidà.
Fatemur deniqueeledosiuflificatos,cum in gravià peccata incidunt,ijrdemquè
adhxreht, non modo hoc eleftionis fùx profetiti gufèu privati, fed ctiam m.Tgnam
concipere formidinem contrarli nempe ir^ divina , vindicifque iuftitix. Et me-
,
rito cum Sp. Saiidus non dignetur hanc cxicflem

: fuavem fblatii Mannam com- &
municare confcientijE contaminata ac in fòrdiblis fuis adhuc volutanti , fed fblum-
modo animxpurgatioriacfidei, poenitentia;,fàn£l:itatifqucfl:udia exercenti: Ani-
mos autem fidelium cxperredtos , ac è fbrdibus refùrgentes putamus denuo refici a
Deo, ac fiibindc fuavi vi tJE astemie, anteiada mundi flindamenta illis prxparatas
ac debito tempore infalHbiliter conferenda: , fènfii recreari. Sed de his aptius in
5. Articulo.
Vir fidelisperfdem accepìty idquód ejiincertum ali/s , é' y^ròi Ttjs i-myîa^, ipjò Cletiiciis
promijso potitur. Aléxandr,
Ft certum ejyet nos eJfe_flios Dei, mifitfpiritumfuum in cordA noflra clamaniem , K^h- Scromat.
ha Pater. Tertull. ad
Tujfus qua efi, nifi, qui amanti fé Deo vicem
rependit aiKoris? qtiod nonfit, nifi revelante j^^*^*^"
'"-J*
fîrituperfidemhomini Aternum Dei propofitumfuperfuafalute futura: quafané revelatio a ^
" '
mn efi aliud,quam inf fio grati£ Spirituahs-,per qua?n dumfacla carnis mortiJìcantur,honio
i
dd regnnm prsparatur quod caro d^fanguis non pofftdet , fimid accipiens in unofpiritu d^
,
lindefé pr.ifumat amatum, ér unde redamet, ne gratis aniatusfit. (1. e. fruftra.^
THESIS
lak ACTASYNODI
Thesis vii.
Arvulomm ante ufLim rationis moricntium ^ iiullam efie eleclio-

P nem.
Dato uno hetcrodoxo,cumulantur alia. Hocfcilicet exeo cmcrgit, quod ino-
mni cleiTrionc fìdem, cuiliipcrfundetur, prxvilàm requirant: qux certe in infanci-
bus prxvideri ncquit. Nos autem contra dcmonllramiis hxc elle «^ôAcpos.
Qjjorum datar in tempore introdudio irt vitam a:ternam eorum proculdubio ,
. ante tempora fiecularia fuit eledio ad vitam a:ternam. Alioquinumcriis glorifica-

torumexcederet numcrum pricdeftinatorum. Atqui illud reciproce adacquate &
pcvpendum , Îms frxdeflinavit-, ìwsglorifcn'vit : Hos nempc , & non alios, utha-
bec Auguft. de Prxd. Sandor. Cap. 27.
Scrip ruraliipponit, aliquorimi parvulorum nomina Tcripta cfle in libro vita:, cof-
que lìftendos corani tribunali Dei. Apoc. xx. 12. ac admittcndos in novam Hieru-
làlem, Apoc. xxl. 27. Item,Luc. xviii. ló. Talìum eftrcgntim cdorttm. Porro qui
ex mera gratia admittuntur in rcgnum ca'lorum , illi gratuito beneplacito fuerunt
ante cledi ad regnum ca'lorum. At quotquot ex infr.nribus carlum ingrcdiuntur,
illis vita arterna chariliiia eft per lefìim Chriftum,Rom. vi. 23. Ergo ad illud elcd'i
fuerunt in Chrifto.
Sin hic fit hujus Thefeos fenfus Non effe cledionem infantium hoc eft, inter
, ,
infantcs unius prê alio, quafi omnes promifcue falvcntur, certe ncc uUis fundamen-
tis nititur ipià hyporhclìs nec ea concefla , inde Thclìs pra;di£l:a confequetur.
;
Nam adrationem clcdionis divina: live poncndam fèu tollendam, circumflantia a:-
tatis eft quiddam impertinens, &
nihil prorfiis operatur. Fac igitur omnes infantes
Ibrvari, ne uno quidcm prxterito, tamcn, quia elenio &
prxteritio refpicit mafi'am,
nonartatem, licetnon è numero infantium, tamen è communi mafia hominumpcc-
catorum f egregati'llint : quod ad cledionis rationem conftituendam f lifficit.
Profp. de Ejfuderimtfé divitiA houitatis Dei in ip/k quortmdam frimordia parvulorum, inepttihm
Liber. Ar- ncc fr&cedens necfutura eligttur devotio.
bici-. Parvnh nuliis adhuc hahentes vobmtates , nuìlas proprias a£}iones, non fine Bei iudicio
Piofper "^-^-fecernuntur: affumuntur hxredes d)" aIìj tranfennt debitores.
alij
ad Aug. ParvtiUs quthm vult^ctiam non volentihus ncque currentihusfuhnjenìt, quos ante conBi-
Aug. de bo
tHfionem mundi elegit in Chrish,
no Pcrlev,
Gap. II.
T H E S I S Vili.
BEneplacitum Dei, quo ex mulris conciicionibus poflìbilibus, ftatuìp;
(olam fìdem eligere , & acceptare in condicionem communicanda:

faiurisj elle illud folum, vel prêcipuum beneplacitum de quoScripturalo-
quitur: &,ex quopeiTon.T fingulares eliguntur.
Non negamus efie eiufmodi beneplacitum Dei in Euangelio patcfaftum , qudf

flatuitfidem eligere in conditionem conferendo; (àlutis: id eft, quo adualcm fàlu-
tisadeptioi>em, faltem refpe£buadultorum,exfidciprxccdentisconditionefufj3en-
làm cfle voluit. Atq; hic lartus eft die fàlutarif que nuncius, univerlìs gcntibus nomine
Chrifti promulgandus. Sed hoc non eft Decrerum ipfum Eledionis, appro-
priatefùmptum, ac tantopcre celebratum ab Apoftolo. NamiUud decretum eft
pra6ìicum,particulares perfonas ordinans adfàlutera, non res, vel rerum conne-
xioncm in ordine ad fàlutem difponens. &: ad ipfas creaturas terminatur, non ad
qualirates. Ephcf i. 4. Eleg/tnos. feti homincs. Rom. vi 11. G^s pradefìinauit.nempe
hoffiincs. Matth. xx. Fauci nempe, homines At qualiras ipfàfidei hoc {ènfunon
eleófi.
eleda dicitur, (ed clcdis prxfcripta &r donata, ac ab xtcrno prxprfrata. Nam eft una
ex primarijs fpiritualibus bcnedidionibus,quas univcrfas in Chrifto eledi accipiunt.
Ephefi.
Poftremo
NATIONALIS DORDRECHTANtC. ii
Poftrcmo ncn rcdc rffirmatur ex hoc beneplacito quo Rdes fòla ftatuitur in
,
condicionem communicandê (àlutis, cligi homincsfìngulares. Namjfiigijelljprx-

teritisalijs, ad vitam arternam deftinari. At in prxdifto decreto nulla lingulaiis
pedona eligitur, nulla pra:teritur; i'cd omnes pari eademque ccndicione ad làlu-
tem exêquo vocantur & defìgnantur.
qn£ mutAriane non poteH, pr.ifcicntin, futura opera difhonere id omnino-, ^"-'g- °^, do-
I» fìia, falli ,
nec
Il quicquam, est prxdesttnare.
alitid
^t I -i- no
„
Perlev.
IL DE %EPRQBAriOJ\(iÊ.
Thesis Orthodoxa I.
REprobatio proprie dida, feu non-elcd'io, cft xternum Dei decre-

tum, quo ftatuir, proliberrima Tua vokinrate, quarundam perfona-
rum in Adamo lapfàrum, non ufque eo mifererij uc eas per ChrifiLim cfìi-
caciter eri piar è iì:atu miferiê, & infallibilirer ad beaticudinem perducat.
Reprobationis adus proprios, qua Elezioni opponitur, non alios effe putamus,
quam negationemejufdem glorix, ejufdemque grati a^ , quae in eledicnc iìlijs
Dei prccparantur. Pnrparantur autem illis in decreto eleclionis gloria, &c gratia effi-
cax, èc eaintentionc, ut fìt eliìcax ; ideft, ut ad diftam gloriam per talem gratiam
infallibiliter pcrveniant. Hujuliiiodi gratiam &: gloriam , reprobatis prarparari ne-
gamus.
Hancnon-eledionem in liberrima Dei voluntate fundari dicimus, Rom. ix. ii.
VfpropoJìtumDeifectindum eleóìionem maneret-, non ex opcrtbm ,fedex 'v ocante, dicfiim-
: i. e. non ita dilexi ut per gratiam ad glo-
efi, lacobitm dilexi , Efau autem odio habui
,
Jriam certo pcrducerem. Item veri". 15. &c. Mifirebor, cuimmiferebor. &:c. C^^jt^s 'vult
miferetur, dr quem vult-, indurat. Et verf! 21. KjAn non habet potefiatem Jìgulus luti ex
eadem mafa facere aliud quidem 'Vas in honorem , aliiid 'vero in contumeliam ? loh.x. 26.
Vos non creditis-,quia noneftisex ovibus rneis.
Porro gloria cxleftisnemini debetur/ed eft x^tA^'H-'^ ^')iS.Kom.6.ii.donufngra-

tuitum Dei. Ergo Deus prò liberrima fiia voluntate poteir quem vult eligere ad glo-
riam,&: quem vult non eligere,fèupreterire,idque line omniinjuftiria^jautinclemcn-
tìx alperiìone, cumin gratuitis conferendisnullus fupcriìt locus injuflitix; nec ulla
inclementia Ut, ncdum crudelitas, negare alieni , quod illi nullo modo debeatur;
prselertim ubi maximum in perfona oblata reperitur demcritum quod non modo
beneficia gratuita non exfpedat, fed llipplicia flagitat juftiflìma: qualis eft totushu-
mani generis ftatus , Deo eledurovelreliduroreprxlèntatus. Quodautem lue de
gloria donatione didum; idem piane de gratise cfficacis indulgentia diccndum.
Ecce mifericordia,c^judicium:jmfericordtu in elecÌione,jadtcÌ!i?n in eos,qui exc£cati flint: ^1,^. ^^
^ûinonperttnent ad certijjnnum é" felicijpmum numerum PrjideHinatorttm, dimit- fyxd.Sau-
ttmtur libero arbitrio. dot. e. e;.
' '
^}jlj
^^^ altiore judició a ferditionis maffa non funi gratia Trxdeltinatìonk difcreti, de Conepc
jpjis non adhibentur dieta divina velfa^ta, per qtu pojjènt credere, Ji'audirent talia , vel^»'-^^^^
viderent. ,'
l'
delJono
pcrfev. e,
;...;., ; ,; T M E S I S I I.
'4-
."*
ali
HT^cnon-cleólio, Cive pnTteritio, non prrEfupponit in homine pra:-
terito aliquam qualiracem, vel conditionem aliam, quam qua: in
èleóto reperta eft, & qux roti mafla^ corrupta: fic communis.
Deus ex mifcricordia eligens, invenic eleftumin malfa corrupta, eadem mifcria
obrutum, qua cscteri, &£ ex fuapra^renti conditione morti obnoxium.Rom.9.15. Mi/è-
reborc'i{ii*i miferebor. Et veri". 23. yt oftenderet divitias gloria[uà in vafa mifericordix,
quéi
Il À e t A S Y N O D I
q'iit prêparatùt ì/3 gloritrm-V criii niircm ti. de rcprobatis. Voicns Dcu! osU}idere tram-^ ^
notamfdccre fotcntiam fiiamAtà ob)eòlJS arqualibus propo{itis,Dcus,cui-quof(iamlibc-
rnrit, lìon omnes,cur ho.spotiii.s,qiiai'n illos, rationem non pctir ex ulJa ip/brum intcr
le dilparitatc, icd tantum exlibcirimo fuo beneplacito de manifcHandaliincditifli-
ma gloria, illincjuftiflìiTì a ira Illa, ciim facit hos, quales non erant, vaia mifèricordix,
ìHos, qnalcsinproximo cranr, vaiaira'i Ejusrei typus extatEzcchicl i6. ubi impu-
ntas omnium naturalisdcfcribitur.vcrf. 4. Et Dei fcligentis benignitas verC. 6. Cum
^^' fkrjgiiiKC tuo dixitibi:,-viue, dix!, inqiiamynhr, reliquis nempc relidis in impurità-
A'icTde Bon ^'ff'^^
Peffcv. te ina.
Cap. 8. §î Itheratur, gìrutiam dìligdt; qui non liheratiir-, dch'tttnn agnofcat.
Aug. contr. ^ûam-vis omnes ex eadem maJ]aperditio/iif damnationls fccimdnm duritiem cordisfuij &
lulianum quantum ad iffos fertinet^ thefaurì%entjìbi tram; Deus tAmen inde alias per mifiricordem
Lib.j.Cap.5.
l^gîf^j^^fjj adàucìt dd fcemtenttam y alias fccundum lujìum iitdicium non adducit.
10 p. e
Voc.it.jrent.
ExnequifCtmis
/, -'-'
m ipfo 'vita exitn^^vratia in-venit
, ', . ,. .
quos
j
adoptet, rnra multi qui
r ' j
minw nò'
17
centes'vmeanturjdoniijmusaliemjimt,
I ib I e
Thesis III.
r\ Vando Deus falutiferum Evangelinm quiburdam concedit natiòhi-

^^bus, non hocfacit cxconfìdeì'atione (pecialis alicuius dignitatis in ì]0-
dem. Quando ncgac hoc bencficium alijs, eftrempcrinillisconcomitans
indisnicas, quibusnecatur. Mera tamenvoIuntasDeicaufàefl:, curnolit
hilce eam milericordiam exhibcre, quam alijs non minus indignis prò (uo
beneplacito exhibuit.
Déat. 9. 4. Ne dicaS in corde tiio, Vrofterìusiitìam meam ìntrodiixitmeDominns, ut

terram hanc-pojfiderem, cum prof ter impietatesfuas ifis. deletafint nationes, dfc. verf] 5. Et
p.t complerct verbumjttum Dominus, quodfnh iur amento pollicitus eji Patrtbus tuis.
Pari rationefcmperinvenitDeus ubique curEnangcIiumnondetprxdicandum,

vel datum aufcrat.Qjiibus autcm indulget, nonpropteripfbrum juftitiam,vel mino-
rem, qualn alibi reperitur, improbitacem,id largiturquafìex congruo , Icd proptcr
bcneplacitum fluim, & libertatem fpiritus, qui fpirat ubi vult, & quamdiu vult.
frolp. de Si hoc 'voluntatum meritis valuerimus affcribere, utmalos neglexijje grafia, , bonos autcm
vocat. gent. clegijje videatiir, refiflet nobis innumerabilium caufa fopdorum, quibusper totficula c&le(lis
L.i. CI;.
doctrin& annunciatio non corufca'vtt. lêc meliores fuiffe eorum postcros pojfumm dicere, quii.
bn-sfcriptum esi, Gentiumpopulm,quifedebattn tenebris, lucern viditmagnam,
Thesis IV.
EOrumquibusilluxitEvangelium nonnulli, etfi multis granar donis

imbuanturjibere tamen {ìmulqueinfallibiliter in ea peccata, permit-
centc DeOj incidunt, in quibus dcrelicti, atque in cifHem admortem per-»
fèveràntes, juitedamnationi le rcdduntobnoxios.
Hos, etfì non Elcftos percipcrc tamen multa gratiaz divin^ effe£ba, nonnega-
,
mus. C)ualiaiunt,qu(^ commemoranturHebr. <?. 4. Illuminatio ,guHu^ donicdefiUy

Verbi , &virtutum futurifxculu Que omnia vertunt fibiingraviusexitium; fiiofcil.
arbitrio rclifti & fccundum Decretum elcótionis in Chrifto minime fundati.
,
Ròm IT.7. ElefHaconfequHta elt , reliqui occalluertint.

Profp. ad ^}jn recidit a ChriUo ò' altenus a gratta fnit hanc 'vitam , propter pojlrema crimina.
,
cap. Gali, morte afjicietiir. ^litodqma Deiprafitentiam nec latttit necfefeUit , fine dubio talem nun-
Refp. quam elegtt, nunqua?n pradejiinavtt , érperiturum, nunquam ab Aterna morte difcrevit.
Aiig.de cor. Aliqm gratiam Dei fufcipiunt , fedtemporalesfunt , ncc perfeverant ; defernnt, (jr dejè-
^- '•?•
S''^'^ •
yimfur: dimtfjì entmfimt libero arbitrio.
THESIS
NATIONALIS DORDRECHTANìE. X5
Th E S IS. V.
Deus neminenidamnat, autdamnadoni deftinac, nifi excónfideràtiò-
ne peccati.
Deus bona gratis: fiia voluntate.
dirpehfàt prò libern'ma Matth.20. 15, Annoti Iket
meo mala canicn paTiq non dcccrnit; nifi prò hominum pra:-
niihifacere nuodlnbct de :
vio demerito, Rom. 3.9. luxlé dr Gr^ci omnesftih peccatofunt. -vn-j. 1 9. Vt oìnne osob-
fruatur yck" obnoxiitsfiat totiis mtindus Deo. Rom.2 .9. Tnbulutio & angusiia. in omnem
animam hominìs operantis malinn.
ponit.
Porro damnatio efb adus juftitix punitiva?. Culpàìn
^ igitur
Non-tr^dcflinatus terit i>ijìdclìtate z'oliintaria , non coAcf'a.. Non cafiis ruentìum-, néc mi- "P-
prjecedentcm fup-
G^H-
.
Profp.na
-,
lìqrntAtem iniqiiorHm yneque cnpiditxtcs feccantium frxdefiinatio Dei ara excitauit-, aiit ,•' "^l i
Juafit , Aia imptiUt ,fed frxdcHiiìA'vtt judictf.m fuHm , quo unìcttique retribntitrus efipro- (^.^j] j-j.f,v.,,*
utgejftt.
THESES HETERODOX^-.
'
Th E SIS I. /
BccrctLVmqiio Deus ab tcfemo^ & irrev'ocabilitcr ftatuit-, ex lapfage-

iêrc humano non nid impa:nicentes&: incrcdulos, in peccato & ilib ira
Deirclinqueue, tanquam à Chriflo alienos , effe totuni 6»: integrum decre-

tuitì Reprobationis.
Negatur ob irationes nìlatas centra Thcfin 3. het'eirodoxam de Elezione. Hot

i
xtiam decreto non contmcturipcciaJis Deivoluntas non mifcrcndi cujus vult in ,
ûa dccrerum Rcprobarionis, quatenus opponi tur clcvtionii formalitcr continetur.

Addc, quodlhintc hoc decreto, fieri polllt 3 ut nemo praetcrcatur , ledomjnino orri-
nes ad vitam xternam cligantur &: perducantur. ,
TkkSisIl;
Reprobationem à falutc , non effe unicam, fèd aliam indefiniram , ve!

geneialem .-aliam , definitam, {cu fingularcm. ElTcquchanc, vel incom-
pletam,revocabilcni,mutabilem,velcompletam, irrevocabilem , immu-
tabilem.
Reprobano , qui efl; Eledionia negatio ponlt immutabilem Dei voluntatem de

j
nonmilcrationc taIispcrfon;s preterita.' ,quoadiplam donationemvita:eterna\Hxc

autem Deivoluntas non admittit mutabilitatemullam, Ifài. 415'. io. Confiliummeum
fixbit.Wx\x<:\\.-'^.6. Ego Deus non mutar. , Videetiamqna: fupradi.'rtrnus ad The-
&
fm 4. orthodoxam 4.heterodoxam de Elecìionc,
Ornnes adopnan filìj ^prtufqita-m mundus conderetv.r -telecfi fuerunt;in qua elezione quic-
t-s
de
iìrofp.
quid hominum in CÌìrtjto pr^cognittim non efi ,nnlU eidem rationefociabitur. vocat. gcnr.
lib.i.c^p.jj.
Th e s is III.
:• Ncmincm poillapfum mera Dei voluntate pra^teritum efle; fcd reproba-

tionem omnem fingularium pciionarum faclam else lècundum conliJc-
rationem antccedanea:infidcÌitatis,5c ineadem pcrfeuerantia^finalis.
h Deum
i4 ÀCTA SYNODI
Dcum
ab omni a!ternirate prxfcire prartericos , utmoritiirosinfua infìdefirate,'
«crrumell. Scd hanc prxvifàm infìdclitatem eflc caufàm non-clcdionis, fì.lfùm
,
cft: quiaomnesadvnumhominespra:videntur,ut pcrfcvcraturi in iniìdelicate,qui

ad pcrieverantem fidem noneligunrur. Et,nemo prrevideturin infidclirate certo
moriturus , nifi qucm Deus in dcftinarione efficacis grana: , decreto antecedaneo
prxtcrivit.Ioan.io.i6^./^^^ non crediti^ ^cjuia nonejlisex ovibusmels.i. Ioan.2.19. Sifuif-
fent exnohis ,j>ermanjtljènt utiquenohifcum. Apoftolus pra:tcririonem , féu non-ele-
£tioncm , mera Dei vohmtate. Vt conftat ex locis citatis ad i .Thefìn Or-
arccfTit à
thodoxàm de Reprob. &:ad Theiìn 2. heterodoxam de Elezione.
Denique fi ponamus ,ncminem reprobati, nifi obpraeviramimpa:nitcnriam& in-
credulitatem fìnalem nihii , eilet myftcrij in decreto Reprobationis nihil , ceiiîpavvti-
Ttv & imperveftigabile. Contra illud ApoftoIiRom. 11.33. Oaltùudfi'.Scc. EtiU

lud Rom.9.zo. ^^/s es tu yO homo qui exadverjò rejôndes T>eot
,
Aug.Epift. Scimusgratiam non omnihm kominihus dari ér quibns d(itnr,nonfolumfecundum meri"

,
Jo 7. tu oferum non dari fed nec fecundum menta voluntatis eorum q ut bus datur.
, ,
ibidem, Mtdtinonfahantur: Non quodiffi mUnt ,fedquiA Deus non "vult.
^Thesìs IV*
Neminem nifi in ipfo mortis articulo confiderarià Deo , ut reproba-

tum pra^tcritum/eu non-cledlum.
,
Manifeftè falfa. Quiahujus pra:teritionis confequentiajoftenduntur ergapr^re-

titos etiam inhac vita, (âlia flint, qux in facris litteris occurrunt. Non vo»
cari fecundum propofitum permitti homincs in fuisvijsajnbulare scorda dura non
:
emollin. Quibufcum Deus hoc modo agit , illos confìdetatj utprius prseteritos,
leu non- eleótos. Rom. 9. Betis Efau odio habuit , antequam qnicqudm beni velmAlife-
rijfet. Matth. 13. Aliquibus non eìidatumnojfe myjleria. regni cAlorum. ûem njult , in^
durat.^c.
Stibjcripferant
CeorgiusLAndaveH%
Joannes Vavenantius.
Samuel VVardus.
Thomas Goadus.
fuT
^"^
(sUAlterus SakanquAHui.
D8
,
MATIONALI5 D O RDRE C HT A N^, i^
-
DEARTICVLO PRIMO
Di/Iw5flsj)ropoftiomhus expkato, ffidimm
Thcologormn Faktimmm.
PROPOSITIO PRIMA.
De
E L E C T I O N E.
VOluntas Dei de fervandis fìdclibus , in Fide cjufquc obcdientil
ad fìnem perfeverantibus , eli cotum decrctum Pra;deltinanonis
advitam.
CoUat. lìag.pag. 66. &Jcq. EfhL adFJ'aUchr.png. 3 1,3),
I V b I C I V M.
Diibium non cfl:,ncc effe pctcfthomini Chrifl:iano,quodDeus crcdcntes,&: in
fidcadfìncm ufqiic pericverantcs fcrvarc vclit , atquc ctiam immurabjli coniìlio
fèrvarcdccrcvcnr. Efthocip{ìusChnfticrtatum,qtiivolnntatcmPatrisrLil &c ple-
niflime intcllcxic, & planillimc nobis rcvclauir. Sic cnim illc apud loann. Gap.
(?. 40. H£c c(l 'volimtas ejm, qui mift me ut Wiifquis con(j>icit Fìliitm dr credit in enm, ,
habeat vitam £ternam. Et alibi , ,ûj perjcveraTJcrit ad Jinem nfqiic is (cr'vabitury -,
Match. 24. 13. Quod vero voluntas illalìt tota Dei voluntasde hominiim fhkitc
in Euangclio patcFadla , ut aliam ncc qMxrei-e,ncc afi'ercrc fas iìt , id vero merito
hcgatur ab ijs, qui Icnftis in Scriptura excrcitadorcs habent. Certe actlis complu-
rcs ali) voluntatis divina: de noftra falute inibi nobis proponuntur , unico ifto , ut or-
dine, fìcopcrationcpriores. Eflcnim &
hxc Dei voliuitas, quod ex genere hu-
mano lapfo mifcrcriquoriuidam ad iàlurem dccrevit: qux phrafi Scripturis ufita*-
ti(lim,7 Ekdio ad falurem vocatur.
; Marc* 13. 20. loh. 13.17. 18,. Ephef;i.4. Eli
prarceveà alia, qua conftituit clcdos rcduiìcndos dare Chnito Mediatori, cju{quc
fhnguinft peccata ipfòrum expiarc. De qua ipfè Chnitusloh. 1-/.6. Patefeci nomen
timm hominihtu qnós dediftinnhi fclcitosc mundo :,tnierant ^ (jr mihi eos dedifli. Et Apo-
ftol.Ephcf. 1.4.7. Elegit nos in Chrisfo -, m quo habemiis redemptionem pcrfanguinem
i0us Hxc criam Dei voluntas rcvclaturnobis inEuangeJio, quod elcòtis iuis Fi-
dcmih Cbriftumgratificari decrcvit, quam negar; Vobis ,vi\Q^\\t, Setvator no-
aliis
fter Matth. 15.11. datnm eft no(]e myjleria regni c^lorum: tllis non e(i datttm. Edi. z^.z6.
wratiasagitP.irri, quod prò óCê;t(Vfua,niVÌlcriailla occultavit iapicntibus,revelauic
infantibiis. Exquibusplanuni cll:,volunratcmDeideicfvandis tìdelibuspcricvc-,
rantibustotum decrctum Prxdeftinationis ad vitam neccfìe,nec dici polle. Cx-
tcrumnecpartcmeilehuius eiecrcti liquido apparcbitîì fenrcntiam Remonftran-
tium,quamiànorumvciborumformulisinfidiolcocculLint, cumexplicatione Scri-
ptura: contulcrimus. Scriptura cum crcdcntcs pcrleveranres icrvatum iri pronun-
ciar j ex xterno ac immutabili Dei coniìlio , crcdcntcs perfcvcrantes incelligit confè-
qucntcr qui poftlui Elcclionem 5
; &
ex grati a Eleclionis fide ac pericverantia dona-
ticrcduntjpcrfbuerant.-ur cf1:A6tor.i3.48. Rom.8.z9. 30. Rcmonftranres conrra,
crcdcntcs pcrfciicrantcs lìngunt antcccdcnter , qui credidcrint &: periève-
ravcrint antequam arternx iàluti dcftinarcntur à Dco Quod nihil aliud eli .
quam pervcrtcrc feriem caufàrum llikitis , &

ex Prxdcftinationc tacere Poli:-'
deftinarioncm. Rudlim , Scriptum decretimi Dei de fervandis crcdcnti-
bus perfeverantibus, interpretatur. definite & Jndividualirer de certis per-^
fbnis , Pctro , lohanne , Paulo : ficut dicitur , Credidcrunt , qtiotqnot

b 2 erunt
xS • À C T A S Y N O D 1
ad
era/it ordinati Mernam. A£tor. 13.48. Îttts fracognovtt , hos py^deB'mavìty
l'hitm
Rom.8.25?. Non de omnibus 'uobls loqttor yjcìo quos elegerim^loh. 13.17.18. Remonftran-
tcs centra, conccptunimis Platonico, idem decretumindefìnitum eflevolunt, nul-
lo pcrfonarum fingularium intuitu , aut «zr&^zc'oV circumfcriptum , ufque adeo, ut
làlva hac Dei elezione condemnari univerf um genus humanum potucrit. Quare
milTa mutila hac , &
ambigua faHà Pra^deftinationis definitione, nos plenam, planam
acccrtamaliamdamusexdidis Apoflolicis, Rem. 8.29.30. Ephef."i.4.5.<^.inque lo-
cum ej US fubflituimus:
Voluntas Dei , qua prò beneplacico Tuo fliamic , qùómndam ex genere

humanolapfo mifereri, eofdemque Chrifto fiiio fuofèrvandos dare,
fide in ipfLim donare , acque ita jullificarc , {ànclificarc>&: glorificare, ad
iauderagloriof^gradiErua:, eft tocum dccretum Praedeftinationis ad
gradami gloriani. .
. P%OT OSITI 6 SÉ CVNDA.

ÈÌedio ad l^qtem non unica, Tcd-^ & defini-
mulriplex eftj ^ indefinita
ta, & particularis fivefingulatis &, hêc iterum^ incompletai

cgeneralis :
e non peremptoria,revocabiliSj & eorapleta, pcrcmptoria,irrevocabiliSo*
alia fitem V.aliaN.Teftamentii
a. Dccìarat. éxhiblta.
b. .Remonflr.GeldninSynod.ProvincialL
e. Epift. adWalachr,pag.38.39.
d. Grevinch. pag. i33.&:lcquc.

è. Grevinch. pag. 137. &:patct ex re ipfa,
/. TheicsEpilcop. pag.35.38.&f"eq}.
I V D I C I V M.
Nobis vero noii varia aut multiplex,fed unica tantum eft ad falutem Ele^lio fìcut :
unica cft Dei .zj^5ì(n5, unica 'Zire9V''^'"f>"^^^^^'^^'""'* Roni.8.i8.29.&:9.ii. zTim.i. 9.

Èphef.'i.5. qua&:candcm (alutcm omnibus cledis intendit & cadem falutis media
,
preordinaviracpr3:paravitRom8.29.30.Ephefii.4.5.Hinc,quodEle(3:ionemattinet,
ciufdcm ordinis ac cenfìis apud Deum flint omnes eledi , loh. io. 16. oc 11. <52- omnes
funt primogeniti in ca'hs confcripti, eandcmpanegyrim&EccIcfìamconflituentes>
Meb. 12.2.2. Faccflantergo portcntaillanovorumtcrminorum, quibus Uova &: falfa
dodnnainEccIelìaminvehitur.
Elcdio indciìnica , &: gcneralis nulla eft , nifi conceptu humano 5 elcdio Dei tan-
tum circa pcrfbnas iingularcs occupatur. Naw qms prtccognovit, hosprddeFtinavitf.
Kom.2.2.<^. Noziif Bominmfuos figillatim zlXinx.w.i'^.^'vocat eos nomwatim Ioh.10.3.
Nec incompleta led completa ratione finis & mediorum. Nam benedi'
eli cleclio ,
xit nobis Deii-s omni hcnediBionejfirittia.lt in Chrifto, Ephef.l -i. Et quosfrxcognovit , hos
trjidi'flinanit ivocauit ,JHSii_fica/nt,glori^cavit, Rom. 8.29.30,
Nonetiamrevocabilisautnon-peremptoria, fi tcrminum forenfem ad Tublimia
hxc Dei myfècria transferre libcat. QuÌ2.filidumfiatDei fundamentum , denoftra fa-^
Iute, 2. Tim.ii. 19. Se dona Dei , ejufque njocatio , quar efl x«ra «Ztrejjô-jy, aê^jWiA^^
JimttKom.w. 29.
Deniquenonalia V. alia N. Teflamenti ftatuenda aut dfcenda eft cledio , quan-
doquidem cadem utrobiquc fìilfltis ratio obtinet , tum quoad fontem fàlutis, qui gra-
tuita Dei elezione continetur , tum quoad omnia cius media praecifè.neceflaria.
Quare dictis&: cxcmplis V.T. cumprimisiirmatur,_&illuftraturhoG caput dodri-
na:Rom.9.
Éxplota
NATIONALIS DORDRECHTANtE. if
Ex'plofa igltur Elédionis ad falutem multiplicitate ac varietate , linicani , ecrtanij
fibique conformem in V. ac N. T. Elcdionem KetTàvIi^nv eonftituimus,
TKÒTOSITIO TEKTIA.
CAufa Eledionis eft bencplacicum Dei, quo exmultiscondidoni-
bus pofTibilibus placuitipfi Fidem cligereinconditionem còmmu-
nicand:E"{alutis.
Grcvinch.pag.105. io6. Epift. ad VValach.pag. 38. 39.
I V D I C i V M.
Beneplacitum Dei , prout in Decreto Ekdlionis ftriftius fumitur , non eftele-i
dio Fidei in conditionem communicandx falutis. Fides enim non eligitur, fcd
eligendo pra-paratur ,
ac tandem datur .-
ficut Chriftus cani dari docet ex Patris
i^ôKia, Mattii. II. 25. 26. Ncque etiam fertur in objedum indefinitum , va-
gum, Nain Scriptura circa perfonas fingulares ex Dei mifericordia fervahdas,
eam docet occupari Ephef. 1.5.9. Eft vero beneplacitum fecundum Scriptu-
,
ram liberrimus ac benevolentiflìmus aftus divina; voluntatis , quo honim prs

,
illis mifereri voluit ad falutem , his praillisChriftum Mediatoretìa, ac fidem in

ipfum Cujùs interpretationis Chriftus Matth. 11,25.26. &i3.ii. &
gratificari.
20. 15. & Paulus Rom. 9. 15. 16. 18. Ephef. i. 5. 9- precipui nobis magiftri funto
Proinde optiiiiò jure thefi heteròdoxa; orthodoxam hane opponimus.
Caufà Ele(5tionis eft beneplacitum Dei , quo neminiquicquam de-

bens; liberrima voluntate ac grada hujus prsè ilio mifereri, in Chri-
ftofervandii huncprîlloin fide & jran(àitate ad falutem donare
dccrevin
TROPOSITIÓ 4FARTA,
e Aufafinequanon
Fides ,
Eleòlionis
nec non Fidei obedientia,
Coli* Hag. pag,66. Scfeq. Thèfib.

, fi ve pr^requifìta ejus conditio
& in utraque perfcverantia.
& Declarat. exhibitii.
, eft
I V D I C I V M.
Non contendemus nunc de eo an Rcmonftrantes Fidem faciant caufam prò-
,
prie didam Elcdionis , five meritoriam , five inftrumentalem , uti quidcm fa-
cere multis vidcntur. Satis nobis eft quod caufam , fine qua non , five con-
,
ditionem in objcdìo eligibili pra:requifuam effe aperte & conftanter profitcntur.

Quìe fcntcntia verbis emoUita , non magis quam altera illà cum véritate
licer
Scriptura: poreft conciliari. Ea fiquìdcm fidem obedientiatti , perfeveran- ,
tiam ,. ut effcda , Elezioni fubordinat , non fubfternit ut antecedancas condi-

ti ones.
Fidem Ador. 13. 48. Crediderunt quotquot ordinati erant ad vitam aternam ì
;
hoc eft preordinati, praedeftinati

, utrefte exponitChryfoftomus.
, Eodemfen-
fii vetcrem Ecclefiaiti vocem Ordinati accepilfc teftis eft verfio vulgata , quas ha-
,
bet preordinati. Sic Ephef 1.5. praedeftinati dicimur «5 :/o^(7;av. :^*e}ìff7<» autem
per fidcni obtinetur loh. 1. 12. Denique vocatio efficax , quas Fidei donatio eft,
non modo fcquitur Eledionem, fed ctiam utfruftus ex ca dependet. Rom.8.29,
30.&11.25.
b 3 àbedien-
i§ A e T A $,Y N ODI
ohedicnfÌAm ; quìa elcdi fumus in Chrifto ut elTeiniis fancti , & inculparì in chari"
tate Ephcf 1. 4. £t qucs^pro fliis novit Deus , ij 'su'jyinóu^wi hujus efficacia difcedunt
ab ornili injultitia, ftudioque, honorum operum Elcdlionem paiiter acvocaticnem
fuam iirniam reddunr, ut cft 2.Tim. 11.19. 2 .Pe':. i 20. .
Perfevnaniiam; nani quos prxcognovit, pracdeiiinavirjhos vocavit, juftificavit , glo-

rificavit ut niliil eos Icparare poffit à charitate Dei , qua: eft in Chnfto lefu , Rom.8,
,
2.9 30. 3 9- ócquiincledis ccepitbonumopus, idem perficit in diem ufquel.Chrifti.

Pliil.i.6.
Qux cum ita fint, rejeda thefi falfa , Veram hanc antithefin ex Scripturis ftatuinius
&ltabilimus :
Fides in Chriftum , obed/cntiafìdci, & in urraque perleverantia,

frudus&efFcdus fune Eledionis, Eele<5lorum propri).
Propositio qj/inta.
p Lecf^tioimmutabilisnoneftjUtquîpforumcleólorum apoftafìainter-
rumpi & abrumpi potcft.
Grevinch. pag.127. Epifcop.inThefib.pag.ós.&aliipaflìra.
I V D I C I V M.
E1t'£tio Dei prorfus immutabilis eft , tum ad gloriam , tanquam finem , quia
dabimr regnum ijs , quibus paratum eft Matth. 20.23. tum ad giatiam ut me-
dium, quia quos prxcognovit przdeftinavit , eordem, non alios, vocavit jufti-
, ,
ficavii. Vnde& dona Dei àêSj"i^»jSi- Rom.11.29. & fons eorum zeterna eledio,
foHdum Deifundamentum vocatur. 2.Tim. 11.19- Lapfus & defedus Sando,
rum haudquaqiiam interrumpunt , aut abrumpunt ipforum Eleòìionem, Nec e-
nim ip(ìDeum,red Deus ipfos clegit, loh. 15. 16. perpetua diledione gratis com-
pledendos , Icrcm. 31. Ideoque vel ftantes confirmat, ne labantur; vel labantes
fuLÌentat,necollidantur, vel lapfos erigit, ne perpetuo fuccumbant omnes autem :
virtui is Tua; prxfidio ad falutem cuftodit. E quibus liane antithefm efformamus falfe
'
theil (jppofiiam :
Eled>io ad falutem immutabilis eft: nec dcfedibusautlapfibusele-

d:orum,etiamgravioribusintcrrumpitur, aut abrumpitur.
Propositio Sexta.
S Eiifus ac certitudo Eleólionis nulla eft in hac vita.

Grevinch. pag.138. Etpatetexreipfa.
I V D I C I V M.
Senfum &
certitudinem Eledionis in hac vita negare, cftipfam Eiedionem ele-
ftis in hac vita reddere inutilem
,
quin imo eam abolere , tum quoad gratiam,
tum ctiam quoad gloriam cujus hic initia prxfcntifcunt eledi.
;
Scripturz a-
liud judicium eft ,
quae utrumquc frudum , fenfum videlicet ac certitudinem
ctiam in hac vita , vendicat elcdis vocatis gradu licet difpari. Senfum^mm
;
ex fonte Electionis in ipfos derivar folatium contra peccatum Rom. 8.33. ^fef in-
tentabit crimim adverfus eleHos Dei? coìitra infirmitatem fidei. 2.Tim. 11. 19- So^
liditmfât Dei fimdamentum. item, gaudium fupra mundum & mundana omnia. Lue.
10.20. Gmdete, quodnomim'vefirafcriptafmt incdis. Tripudium quoque contra
omnes hoftes,Rom. 8.35. §îs msfeârabit à cantare Chri/i?drc. Certitudinem : quia
pCE
.
NATIONALIS D ORDRECHT ANÊ. ii

per Fidem noverunt Elcdionem fui à Deo, ut eft i .ThelT. i .4.& ftudio bonoruni ope-
rum caiidcm firmam efficiunt in cordibus ruis.2 .Pet. i
io. Nec cnim Spirimm mundi .
accipiunr,fedSpintumex Deo, utlcianr, quaeDeusxtemaeledioncipfisrirgiatifica-.

tus.ì.Cor.ii. iz. QuareTheruiillamutrmpiam,nccminusin Deumeliffentcm
quaminipfoscledos injuriam damnamus &expiodimus:contra ftabilimus dodri-
nani veram & (àlutarem hac Antitiieii:
Senfusac certitudo eIed;ionis,non minus quam vocationisjautjufti-

ficationis,ele6lis edam in hac vita conllar.
DE RET %0':b ATI ON E.
Propositio Prima.
VTOluntasDeideinfidelibusperfèverantibus rubirarelinquendis,&
^ ^ternum condemnandis , eft cotum decrecum Reprobationis ad
mortemi
Coli. Hag. pag.óó.&feq. Epift.adVValach pag.s^.j |.
I V D I C I V M.
Contrariofum cadem ratio, cademfcientia eft. Ex ijsigitur, qujcde Ekdioncfu^

funt , de oppofua Reprobatione , eiufque defcriptione quid ftatuendum vi-
jM:a dieta ,
deatur, haud difficile eft pronunciare. Summa huc redit.- Nec adlus omnes Dei repro-
bantis hic notati, ut totum Reprobationis decretum dici queat ; Nec qui notantur, ita
explicari, ut decreti hujus veritas pofllt agnofci. Extra controverfìatn eft, quod Deus
velit infideles , & in infidelitate contumaccs fub ira relinquere , àc jeternum damnare,
Eft hxc vox pfius Chrifti apud loh .3.18.36. ,î non credit,jam condemnatiis eft,
i ir* ^
Dei manetfuper eum: item apudMarc. 1 6. 1 6 ^^
non crediderit , condemnahitur. Sed
.
prccter aftum illumDei4ncredulosadmortemdeftinantis, ali) plures in Scripturaex-

primuntur, hic autem omittuntur. Verbi gr. Quod quorundam nolit mifereri ad
làlu*^cm, Rom.9 16,18. Quod non omnes dederit redimendos Filio fuo , quemad-
mcdumipfeteftatur, loh. 17, 9. Nonpro mmido rogo ^fedpro ijs rogo ,quos dedifti mihi,
quia trtifunt. item Quod non omnibus fidem in Chriftum gratificati ftatuerit, qux ra-
,
merà ex ipfiusfolum donatione obiinctur,uteft Matth. 1 3 11 Illisnon eU datum: imo, . .
quod n ul'-is neextcrncequidem vocationis gratiam indulgere decreverit,quos finir

incedere in vijsfiais.Aftor. 14.16. PraetercaututverbisScripiurg hicutantur,àfen-
fu tamen ejusacvcritatelongedeviant, Scriptura infideles, hoc eft, contumaces gra-
tis Euangelic^ contemtores eos vocat qui poft fili rcprobationem gratiam Euangclij
,
rejiciunt, contemnunt: ficut dici tur, Ele£H ajfecutiftmt,reliqui,r:t^xo\:>ì,occalluerunt: de-

dit enim etsBeus Spiritiimfoporis.ôxn.ii .7.8. Remonftrantes autem eos intelligunt,
qui jam ante fiji rcprobationem, refpuere gratianiEuangelicam, coque rcprobationem
illam apud Deum promeruere. Scriptura Rcprobationem fadlam docet circa pcrfonas
fmgulares, Efavum,Pharaoncm. Rom.9 1117. ludam. loh. 1 7. 1 2 Quod & Chriftus
. ,
indicar his verbis loh. 1 3 1 7, 1 8 Non de omnibus vohis loquor, Scìo,cjhos elegcrim:S>c Gap
. .
10.26. Vosnonefìis ex o'vibusmeis. Centra, Remonftrantes indefinitum,vagum,ac ge-

nerale decretum fi^mniant à conditioneacdeterminatione perfonarum fingularium
,
feclufinn. Quamobrem mifla mutila illa, falfa ac ambigua Reprobationis defcri-

ptione, veram & perfe^tam hanc damus ex Scriptura,
b Ar Volnrtta^
20 ACTASYKODl
VOUintas Dei, qua prò beneplàcito fuo ftatuitquorundam eJcgenéfi
humanò lapfo non mifereri in Chriftojfed eos in peccaris rclinquere,
& tandem propterilla damnai-e,ad declaiationem juiîti^ fu^êflcotum

Decrctum Reprobationis ad mortcm.
p %ô 1? s IT 1 SS Cy'K^ ^'
Reprobatio non unica/ed multiplexeftjndefinita& definita, genera-»

lis&particularis fivefìngularisr&h^citerum incompleta,non perempto-
ria,rcvocabilis,& completa, peremptoria, irrevocabilisj aliaitem V.alià
N. Teilamenti.
Plana hxc funt ex allegatis ad Propofitum II. de Ekaionc.
I V D I C I V M.
Vt unicam Eledionem ad vitam fupià docuimus ex Scriptura ita unicam ad liiof- ,
tem Repiobationcm eademmagiftraagnofcimus,profitemur. Vno eodcmqne odio

averfatLii- Deus omncsicprobos,Rom. 9-12. 13. uno eodcinque decreto omnes pis-
Icripfi addamnationemlud. 4. eundemctiamignemsEiemum omnibus prsparavit.
Matth.2 5 .42. Ideoque omnibus reprobis commune eft , quod hypocritis Ciinfti no-
mcnaliquandoprofefsisdiciturMatth.y. 23. NHnquamno'ui'vos: &quòdCln-ifì:usait
ludsis Ioli. 10. 26. Vosnon ejìis exovibus meis. Covruunt ergo uno velut concife ida
omnes novarum diftinftionum captiones, quibus irretire fimpliciores, & eludere ma-
nifeftifsima Sciipturx teftimonia confueverunt.
Nulla eft Reprobatio indefinita,, generalis; quia decrctumDei eft deperfonis fingu-
laribus. jam olimaddamnationem prsfcriptis, Elavo, Pharaone, luda, Iud.4. Roni.9.
11.17. Ioh.17.12.
Nulla item Reprobatio incompleta fìquidem Deus immutabili decreto Reprobos
:
non minus in prarparationc falutaris gratin, quam in deftinatione coelcftis glorile prìE-
terijt, Rom.9.iS.&: 11.7.8. lud.verf 4.
Nec eft Reprobatio revocabilis, aut non peremptoriaj quia firmummanet Dei pro-
polìtum, non minus kat -^^ÓKntriVjOîvci «.cut ìkAoj^v, tam circa Efavum,quain circa
IacobumRom.9.11.
Denique non alia ejus ratio in N.T. quam olim fuit in V. quod vel fola Pauli difpu-
tatione, quae eft Rom.y. evincitur; ubi didis & exemplis V-T. Reprobationem confir-
mar, & tranfuu ab hypothefi ad thefin illuftrat.
Rcjicimus igirur propofitionem fecundam Remonftrantium de Reprobationc,hu-
jufque unitatem acconformitatem in utroque Tcftamento cum Scriptura agnolci-
mus, &,ex ea profitemur.
<?R0 FOSITIO TERTIA,

/^ Aula Reprobationis meritoria eft infidelicas adverfus Euangelium, Se
^^perfeverantia in ea.
Thcfi exhibita vm. &addita cius Dedarat.

I V D I C I V M.
Caufam damnationis mcritoriam proprie didam cfle infidelitatem contumaciaitì &

adverfus Euangelium , clarum eft ex verbis Chrifti loh. 3.18. Marc. 16.16. fiipra allega-
tis , &
apud nos in confeflb Reprobationis autem caufa meritoria fai va veritatc Scri-
.-
ptura dici nequit. Nani cur alijs detur fides , aliis non dctur, Chriftus ad dOôKiav
Patris Matth. 1 3 .v,n, Paulus ad libcrrimam ciu-s voluntatemrefert, qua aliorum milc-
retur , dando ipfis fidem , alios indurat eam negando. Rom. 9. 18. loh. 12. 1 2. 3 9.40.
Si teftc
.
>
NATIONAtIS DORDRECHTAN^. l'i
eodem Ajpoftolo firmum jam erat Dei piopofitum quoad Rcprobationem,

Si tcfle
cum necdum mali quicquam feciflent reprobi, quo rcprobationem fui pra; alijs merc-
rcnmr, quomodo propter incrcdulitatem dici poflunt reprobati fuifle ? Omnes natura
fumus cxci mente & duri corde ad credendum , nec quilquam credit , aut credere po-
teftjnifi Deo mcntcm eius illuminante, cor emolliente &. fleftcntc incbfequium
Euangelij. Si igitur infidelitas caufa efletReprobationis omnes pariter fuiffenr re-
,
probati. Sed Deuscorruptione paresdifcrevit fuo beneplacito ócillis fide donatis j ,
hos liberrimaacjuftifsimavoluntatereliquitih peccato &mone, utveritas didofie^

ret, Mifereturctitus VHtt,ck' indurai qiiem i'////,Rom. 9. ii!.Hic vero duo fc produnr no^ a:
Theologia: myfteria. Vnum neminem rcprobari ^ nifi poft ccntempiam gratiam E-
;
uangelicam. Quid ergo de iis fadum,qui nunquam audiverunt Euangclium, fed quos
Deus fivitfiiis ipforum vijsingredi?Pialm.r47.verfii9-Aftor.i4.i6.Hi certe ftantcilla
hypothefi,in eledorum catalogum refercndi fi.mt,vel faltcm in medio quodam homi-
num genere ponendi quod ncque ad ekftos ncque ad reprobos pertineat. Alterum
,
,
neminem damnari nifi ob peccata adverfias Euangelium commifla. Negaturcrgo

,
reatus ad condemnationcm fiafficiens atque etiam efficax^ e.k peccato originali cen-
, ,
tra Apoftol. i.Cor.i5.2z. In Adamo omnes moriimtnr. Epher.11.3. Eramus naturafiij ir&.
Negari itcm videtur reatus ad damnationeni exà£ì:iialilegis,raltcinnaturalis, tranf-
grefsionecontradusante promulgatum Euangeliuin centra eundem Apcftolum ;
Rom.2.i2. ^Htcunquefine /fê ( fcripta fcil. ) peccaverunt ,fine Icge quoque peribtint
Proinde de caufa Reprobationis hanc antithefin ponimus.-
Cau(a Reprobationis, cur quibufdam gratio{eeIedì:isca:terospr^terie-

rirjcftbcneplacicLimDcijfiveliberrimaacjuftifìnTiaciusvoluntas. Cau-
fa autem damnationis elt peccatum turrl originaIe,tum aólualia advcr-
fus Lcgcm 6c Euanfrelium admifTà.
FROPOSITIO Q^VARTA.
Q VodDeus nonnullos
caufà eftindignitas in ipfis
prasteric gratia prêdicationis Eiiangelij
hominibus
Epift. ad Walachr.pag.44.45;
lacens,
, ejus
t V t) I C I V M.
Hanc cau {Tarn Scriptura mngiftra non didicimus.

eflc prxtcritionis illiuS Natii
Chriftus Matth. vocatos verbo Euangclij
11. &
miraculis indigniores, ncgleftos
digniores dilerte teftatur ; ut &
apud Ezech. z. ipfe Deus. Apoftolus etiam pro-
nunciare non dubltat, Gentcs, qua; non fcdabantur juftitiam, apprehcndine juftitiam:
Ifiraelem vero fedando juftitiam, ad eam non pcrvenifie Rom.5>. 30. &10. zo.ait,
Deum inventum ab Ìjs,qui ipfijm non quxrebant. Alia igimr prxteiritionis hujus cau-
fa nobisquxrendaeftsquamChriftus Matth. ii.ié. in Dei beneplacito proponit his
verbis, Etiam, Pater, quia itafUcuit tibi Mofcs Deut. 7. : &
alibi. Ifraelitis operofe &
& pathetice inculcar. Sit igitur hxcantithefis.
Quod Deus nonnullos prxtcrit grada pra^dicationis Éuangelii, cius

caufa cftidem bencplacitum, fiveeadem liberrima ac juliiiìima cius
Voluntas»
MODVS
.
^s* A e T A S V N O D I
•Modus àocendi populariter doBrìnam

de Pr^deji mattone.
D E E L E C T I O N E.
EXaminara & rejeda dodrrina lieterodoxa de Pra:deftinatione , ilìiidi
porro videndum eli , ut verbi Dei Miniftri de populari & fruduofà

cam docendi ratioiie erudiantur quam, falvo aliorum : judicio, nos hane
effe arbitramur.
Docendm eftpopulUi.
1. Deum pofl: horreiidum laprumpriiiiorampaventum/homincsccquc, acqui pec-
«runt Angeles, igni aercrno adiudicarc potuifle. Vcvum id non fcciflc led lliam ho- :
minibus grariani pollicitum fuiiVc. Quam ut ralvaiulliiia Tua prxftarc illis poflcr, uni-
gcnitum Fiiium luum piomiiìllc Mediatorcm , qui prò pcccatis nollris viclima lìerer,
& morte ina nos ab a;tcrna morte libcravet.
2. Hunc Fiiium, in Verbo pra;dicato Deum hominbui ofterrc, ferioquc mandare,
ut quotquot Evangelium audiunt ad Chriftum (e convcrtant. , ,
3 Scd hominem per lapium proptcr peccata , ita corruptum effe ut concionem ,
Evangcli-i nec intelligere,ncc li intelligat, admittere poiìk, ni li Deus illum per Spiri-
tum trahat, & cor cjus, ut Lydia:, aperiat, Chriltique ei amorcì-n inipiret; ,
4. non folunl Evangelium elle fmgularc Dei donum, non oninibus popiilis
Itaquc
coinmune, lìcut iiriptum cil Piai. 147 .vcrf. ult. Ador. \6.-j Scdetiam intelligentiani, .
& obcdicntiam Evangeli), vel,ut verbo dicam , Fidem elle lìhgularc Dei donum, ficut
fcriptumeftEphel'. 2. 8.2.Theis. 3.2.
Nec polle quenquam hominum mereri, ut libi hocdonum à Deodctur; llquidciri
s :
omucs funt pcccatores, Rom.3 .?-3.Qujhtantum abeflc, ut homo hiereri fidcm poflir,
Ui nec difponere le ad crecicndun1,ncc boni fpirit ualis vel minimi cupiditarem habere
quc.it, qui ppe in peccato mortuns-Ephef. 2.1. adcoquc omni veri boni fcnfu deftirutus.
6. Deum igitur ex mera gratia, donum iidei dare cui viilt; lìcut laiptuin cìl.
Rem. 9. 18,
7. Enndem Deuiii, ab xterlio fìbi ex genere humano lapfo, ccrros homines , quali
in peculium ruum,elcginc,quos vcllet per fidcm Chrilto fcrvandosdare: lìcut fcriptuni
eli: loh . 1 7. 6. Tui ercvn quns dcdiiìi 'r^ìthi è mtitidò.
Vndc clarum fit, Fidcm elettiouis fruftum ellCjSicut fcriptuni eli:, Ekcfìo ajfecuta ejh^
reliqiiioccAllttcrnnt, Ro'm. 11. 7. Et, Crcdiderttrìtquctquot ordirsatitrdrìt a,dvitAm£ternAm,

Acl:or. 13.4S.
ClarurTi iicm, caulTàm clcftìonis cflc bencplaciium Dei qui ncmiiai quicquaftl de-
,
bcn?, Uberrima vòluntatc ac gratia hujus prx ilio inilcrcri, eumquc Ghrillo p^r fidcm
fcrvahdum dare decrevit; lìcut fcriptum eli Mat ih. 9, Fmm Pater, quiaitaplacuittibi.
8. Hanc Eleftionemitafu-mam elle, ut quamlibet gvavitcr fsepelabanrur Sandi,
tamen nccdefcdibus ucc laplìbus illorum inicrrumpi ruulto minusabrumpi polVit. ,
S.cuf fcriptum eli ; Solidumjlatfùndaynciìtuìn Det, hàbcnsjigiilum hcc, Connnm lovit, qui
Jini fili. z.T'nw, z. 19-
9'. Ca:tcruin de Elccltionis llià.' ccrtitudincqucnlqiie Chriftianum ccrtum cllcdebc-
re. Vt autem certus efle polllt, non elle, cur in abditos divinx lapienti^ recelVus colic-
tur perrumpcrc, ut intelligat, quiddefelìtconllitutum incalis (hoc enim & vctitum
& impoUìbileelì:,lìquidcmliber vitaccftoblìgnalus.2.Tim.2.)êdflrmitcradha:re^ccn-
dum\erboDci patefacto. Qupddocet, Deum noselegillcin Chrifto.Ephef. i.4.Fioc
eli, non alircr dccicvi ite falvare, nifi per ChriUum & Tevere mandar, ut refipifcamus, ;
& credamus in propofiiumnobisServatorem. Qupdqui facit, iscertiffirtìunfcledio»

nis (ws. habct teltimonium.
IO. Idcirco autcìî hoc, & non alio modo , Deum Elcdionis noftrx certimdincm
nobis pa'efacerc velie, ne in fecuritatcm carnalem prolabamur, fcdcumtimore actrc-
Jnore lalutcmnoUramoperemur, lìcutpi^cipit Apoft. Philip.2. 12,
II. Cum
^
NATIONALIS DORDRECHTAN^. ì.^
XI. Cum hoc timoreac tremore certo conjunaamefTe confolationem illam, fide-
lem eflc Deum qui nonpatiatur nostentari lupra vJres,i. Cor. 10.13. nccfrangatarun-
,
dinemquaflatam, aut linum fumigans extinguar, ECzì^^z. 3. Cum hòc timore &
tremore, coniunifâm fore illam omnis confolationis plenifsimam Thcologia- practìcae
logicam ctiam in maximis animi angoribus exerccndam Eledi non fcducentur-' Ego
, ;
eleòtusUim Igiturnunquamfeducar. Item.- OvesChriftincmotapiet de ipliusma-

:
nu.EgoChriftiOvisfum.-novi enim pa{loremmeum,huncamo, huiccredo, huic vi-

vam huicmoriar. Igiturfecurus (Sclaetus fumin Dco meo , & ingemino illùdl'auliV
, ,
û/fmejèâraùìfà euntate Chrijii?
il.
DE KET" ÔlB ATIONE.

I. Cum manifeftum fitjCfle eledionem certorum hominum ad vitam, de Reprobà-
tione certorum hominum ad morrem nemo fanus dubirarc potcft.
,
autcm Miniftrorum Ecclefix prudenter dilpicere, quando ócquomodo de

II. Eft
Rcprobatione ad populum dicendum fit.
III. Docendum de Repróbatione eft, cum textum àliquem ex profeflb de ea agen-
temexplanamus ••alias raro & patce : id quod Prophetas, & Apoftolos, & Chriituni
jpfumobfervafTe videmus.
I V. Modum docendi populum de Reprobatioric,gubernabuht fcquentes regulx.
Prima : Doceatur non decere nos inquircrc inarcanailla , cur Deus huric elegerir,
,
iilum reprobarle hiecdcccrcnosinquirère in voluntatem Dei occukam , fed Inlìllere

voluntati in verbo patcfatìar.
Seainda Docearur ad ipfam mentioritm reproborum , noftrum efle
: , gratias agere
Deo ,
quieadem peccati mafia cum rcprobis hjereremus milericordi Deiva-
cum in ,
lunrate ex ea per Chriftum fumus cxtradi lìc David Plàlni. C. celebrat gratiam Dei,
;
quodnosfeccritovespàfcusfux fic Paul. EpheC i. Dei gratiam pra;dicàt, perquam

:
nos in Chrillo elegit. Vterque parum de repr'obis multum de gratitudine ab eledis

, ,
Deo debita; ertfoUicitus.

Tcrtia Doceatur, nosetiaminhac vita aliquo modo intelligère, proptec multo
;
rum hominum Rcpiobàiionem,Deum minime iniuftitiaeacculari polle,

Nam primo Deus ncminem damnat nifi propter peccata.
, ,
Nemmemigifuretiamdamnarcdccrevit, nifi propcer peccata.

Secundo, quod non omnes pcccatoresreprobat & damnationi addicìt, fed ,
aliquos digit, ahquosreprobatjdideofacit, tcfte ApofioloRom. 9, 22..23. utin

cleótismifericòrdiam, in reprobis juftitiam fuam oftcndat. Non eftautemulla
hicDeiiniquitas, aut perfònarum acccptio: lìquidem damnatis quldem debita
rcdditur ptt'ha , liberatis indebita conferrur gratia.
Tettio , quod vero in bis potius , pura Elavo , Inda , quam in illis , pUta lacoboi
Petto , iram &
juftitiam fuam manifeftare veht facit prò potcftace ea , quam ha
,
bet figulus in lu rum. Itaque , fi quis obmurmurarct, illico audiet ìWuàÂnnon licet
miht , quod vMopcere in meisì Matth. zò. &: illud Matth..ii. Etiam Pater , quia ita
flacuittibt. Itaque ncchicaliquid eft iniuftiti^.
Expofiiimus noftrum de Primo ArticuIoRemonftrahtium iudiciurn: modum de
Pra:deftinationcpopulariter concionandi dclcripfimus. In utroque eam de Ele-
(&:ione& Repróbatione doftrinam profeftl fumus, ,breviterqueconfirmauimus,qux
cum in alijs Écclefijs Reformatis , tum imprimis in Ecclefìa Palatina, per Dei gratiam
haftenus (bnuit. Quarcumtotumfalutisnegociumnoninlubricahominis, lèd in
conftanti Dei voluntate reponat &: nullam homini omnem Deo gloriam vindiceft
, ,
carnalcmfccuritatemexcutiat, confolationem folidam in vita &: morte ele£tis Dei

fìlijs liiggerat: Rogamus benigniffimum Deum noftrum itaregat jlluftrifl'Ordd, ,
&
& vcherandae Synodi confilia, utexplolls novitatibus à totaScripturaalieniflìmis, ,
,
Apoftolicam hanc doctrinam libi unicc comraendatamhabeant , eamque autoritaté V—
s-i-
fua ad poifleros quoque propagcnt.
ÌT
s^.. A e T A S Y N O D i
I V D I C I V M.
ThcoIog:orum Hafsiacorum
De
Primo (t/lrticulo JLemonfrantìum^ ^ eo~
rMnd:m circa illum pntentia.
VT ri,
Icgiiimc acdin:in''c dofuina Remondrantiuilì de Prxdcflin^.tionc cx.imìna-
oc k-cundum Vcrbuni Dei dijiidicìri qucat ; ;KCuratc diltiuguciidum file ju-
dicanius inrer primiim ipionim Arriculum
, quem in Rcmonlhantia Ina, anichac
,
Ululi:. HoUandis: ScVVclllìilia-Ordinibusoblaia, pofuenim oc declarationcm hu- ;
jus Aniculi, ipfbrum'que tirdacufnfent'cntiiim; quam in fcriptis iiiis tum publicis

tiim privatis tradiderunr.
Aniculus ita habet Dciim xrcrno i?c immiuahiti decreto in Chrilìo Icfu Filiofuo
.-
ante jaitn niundi fundamcntaftatuilVe ex genere humanoin pcccatiin\ prolaplb, eos

,
in Chrilk), proptcr Chrillum, >?c per Chriltum falvare, qni pcrgra iam Sp. San;'i in
leLinJemFiiiumfuum Icfum crcditnri , inque ca ipla hde oc obcdicntia idei, pei: ,
eai'.dcni graiiam ufquead j-nem cil'enrperrcveraturi Centra vero contumaces &iir- :
credulosllib peccato & ira relinquere 6c còndemnaré;, ranquam a t^hnlto alicnos;

juxra vcrbum Euangciij loh. 3.36. Îjn credit tn fi lum^ hahetfitdm itternarn ; qui ve-,
roTilio non ohtemperat , tì'or2 vidihit t'ìtiini,[cd ir/t Dei m-Anet fuper ipfo. Cui alia quoque
ctliâScripturx relpondcnt. H.vc primi Àrticuii Verba nihii còntincm à Sacrib li-
tcris alienum, nifi foril'an Rcmonftranres aliquid òccnltenr in vccabulo Obcdientix'^
Eidei, &ludantambiguitatcyocis Gratin. Quo de. Ilio loco ,inexamiiie Articuli 3.
& 4.. dicetur. Ratio qua huiiis Arriculi in le Tpcâti veritas probaiur , ha.c ed;
,
Quacunque Deus in tempore faci r, eaabaeterno ante ia^^ta mundi fbndamenta dccrc-
vit facere. 'Nota enim funi 'Dee onuna \r:a cpera j (krufo. A'tror. 1 5.16. At Deus in tem-
pore ex genere humano lapfo cos in Chriito per 6c proptcr Chriftumlàlvar, qui
,
pergrariamSpirirusScin-<i ineundeiTi crcdunt,&in ea ipfa Hde ad hnemufquc perle-

Ycrant. Ergo, talesetiam lalvare decrevir ab eterno, ante ja^'a mundi fundamenia.
CxtcrumMì huius Articuli declaratio, oc Remonltranti'um circa cum icntenti<i,
quani timiinCollat.Hng. tumveroetiamin alijs icriptis.tani publicis quam privaiis.,
propofuerunt, aticntius coufidcrétufj apparabit, à iacratilìinio divinarum liierarum
codice cani /l? ììJ^ ttt.cQùìv dilferre, quin & lecum ipfiim confillere nulla ratione pof-
le In Coli. Hag. de hoc Articulo duo alVeruerunr. i Decretum lUud, de falvandis in .
Chriftumperleversnrcrcredcntibus, elle rotum & in'-cgrurn divina; Piudeilinationis

;id Qilurcm,rcu cledionis, decretum, nullamquealiam, praterhanc, pra;deftinationem
adlalurcmnobisin Euangclio cfl'e rcvelatam. 2. Fidem & perfeverantiarii in fide efìe

conditionem prxrequilìtam in eligendo, àdeòquein coniideraiione divina pra'cedcre
ipTnii cleftioncm ad vitam a;rernam, nec cjus elle fruclum. vcl cft'edum.
>,. Primam alVertionem nec cum h. Scriptura, nec cum altera alVertione, alijfque Re-
monltrantiuiu ctfaris convenire, ex iequcntibas judicamus luculentitsimc conlia-
rc poQ'e.
_- I. Decretum Elef'ionis ad viram xtcrnnin (quale in Scripturi*' S defcribimr , <Sc
hatêiuis in Ecclefìistraditum fuit) triaconiplcditur primo, Propolìtum Dei ..ena- :
ruiri quarundatn lingularium perfonarum ex lapfo genere humano. quarum numerus

foli Dconarusc{>,pro benevolo affé 'tu voi untati^ lue, in laudcm gloriola- fua; grafie,
miferendi cafquc è coiìimuui milcria, in quam fcfe pracipiies egcranr, cripiendi. Sic
Gnim Scripturameminir certi numeri eleOorum Matrh. 20. 16. & 22. 14. Multi fune
voc.tti, Pa.'ici vero Eletti. Qn() cfiam pcrtinent illa Scriptura dida qua mcntiouem ,
fociunt libri vita-, cui a Deo infcripta flint omnium & lìngulorum cleciorum nomina.
Lue IO. 20 Philip. 4. 3. Apocal. 21. 27. Atque hicEleàorum numerus dubio procul
rcprafentatur per iila 144000 fignarorum Aprqcal. 7. 4. Elfe autcm huncEIciorum.
,
.numcrum Deonotum, app.arct ex lohan. io. 3. ubiChnibasdicitur, oi'e^ fras vocire

Noininatim. Et 13. 18. ubi Chriftus air, Egofeto, ejiios clegertm. Atquchucpeitinct il-
lud Apoilol 2 Tim .11.19. Novit Deu^, quijìrjtftti.
i .
U. Ek-
NATIONALIS DORDRECHTAN^. '25
II. Eleftio compleftiturdeftinationcm illarum certarnm fingularium pcr- &

fonarum ad rummam beatitudinem &
felicitatem videJicet ad fit.im ^ternani. ,
Aftor. 13. j\%. ad gloriam j'Koxxx. 8. 29. ìô.adfdutem, 1. Thef. 2,. 13.
III. Comple(fì:itiir ordinationcm & difpolìtionem cerrorum mediorum, per
qux ad finem intentiim pervcnicndum eft, &; decrctum, media illa cfficaciter
eledlis conferendi, eofque per illa infallibilircr ad a:tcrnam beatitudinem perdu-
cendi Acque hxc media funt, i. Chrijfm Mediator i.Pct. i- zo. qui fummum Jo-
.
cum tener, cui reliqua omnia media, ipfaque adeo falus veluti innituntur oc in-
ardificantur (^qucfenfu eriam non immento dicicur, Fundamentum eledionis^
cjuatenus fcilicetElcdio accipitur prò ordinatione mediorum ad vitam xternam
rendencium, in quo clecti fumus, Ephcf. i. 4. j 2. Voc.itìo fcilicer cfficax &: faluta-
ris Rem. 8. 30. 3. Tides Evangelij, After. 13. 48. Tir. i. i. 4. Adoptto fafta in Chrifto
Eplief! I. 5. 5. Iiifiijìcatio d^fanffificatio, Rom. 8. 30. i. Per. 1.3. Et denique 6. Per/è-,
'verantia,i.Vet.ì.^.
lam vero Decrctum, quo Deus ftatuir, credentes in Chri/lumj&r in illa fide per-
feverantcs fcrvare, non comple6birur ifta tria.
Primo namque non cxprimic Propofirum Dei ccrrarum & fìngularium qua-
, ,
rundam perfonarum è lapfo genere humano mifcrendi. Ncc enim declarat Quos
è genere humano lapfo, Icd Cûalesfcrvàre velit, {ciìicct credentesâdeoque De-
cretum iliiid exprimir potius Fidci ordìnationcm in conditioncm Salvandorum,
quam cleftionem &

fegrcgationem Perfonarum ccrrarum fìngularium , qui- &
bus inevitabilirer falutcm xternam , &
media ad eam perducentia , efficaciter
conferrc decreverit Acque hoc ipfum agnofcunc Rcmonftrances non fblum
.
in privacis fuis fcripcis,ut videre efl apud Ioannem Arnoldi conrra Tilenum pag.
59. ubi Decrctum, quo Deus ftatuit fideles fcrvare in Chrifto, dicit e(Fc Decrc-
tum quo fidei ad falutrcm neceflìcas ordinatur;
,
apud Grevinchovium contea &
Amefìum pag. 105, 106. ubi dicir, Decrctum, quo Deusftatuit fcrvare fideles, effe
decrctum Dei, quo vifum fuit purx pura; gratiofjc cius voluntati.aftùm hunc igno-
bilem /'puta Fidem j prsfcribcre in conditioncm comrnunicandas falutis vcrum ;
ctiam in publicis, qux comrnuni ipforum nomine edita funt, ipfique nuper Syno-
do cxhibita declaratione fententia; (ax circa i. Articulum Verba dcclarationis .
itahabent. Cum de Prsedeftinatione aguht Remonftrantes, dupliciterferecam

àccipere foìcnt. ^- ., , . . ^
1. Vt fignificet,Dècreuitn iHuddivinum generale, quo conftituitlibcrrimo ftiQ

nrbitratu, credentes fcrvare, incredulos reprobare,id eft, ex multis conditionibus
unam ccrtam quandam rationem in mente fua defignare&ftatuete,
poffibilibus
ìecundum quam falvare velit Sj damnare. &:c. ,
2. Decrerumde falvandis in Chriftum credencibus,non compleftitur dciftina-
tionem cercarum & fìngularium quarundam Perfonarum ad vicam xternam. Me^

minitquidem falutis. At deftinationis cercarum flngulatium perfonarum ad &
falucem fcu ad vicam arcernam, mcncioncm fiicic nullam Id quod iplì eciam Re- .
monftrantcs fatentur, dum prarter decrctum illud generale de falvandis in Chri-

ftum crcdcntibus.cuiusin Thcfi ^. cxhibita memincrunt, aliud infuper decretum
ponunt, de certis Se fìngularibus perfonis, v-crbi gratia,P^t.ro, Paulo, lohanne fai-
vandis 5 quod Dei decretum ipfi fingunt inniti pra:fcienti?è Dei deipfoiumin
Ghriftum &in illa fide perfevcrantia CHiod decretum Eleftionis appellane
fide, .
valde peremtorium, & à piîori ilio decreto generi|li.cijftingijui>.t, ut vede-

àzv^ùìg
re eft Thefly. cxhibita.
^;;;;._^;:;;;/,;^'l^;"^''^''^^^^^
3. Decrctum de falvanclis ifi (^ììriftum cr-edéntibn.s
n-r/ 'Û
non CDmplcftitur ordina^ ,
V
tioncm omnium mediorum, per qua: Dcoplacuit eleftosfuos ad fincmintentum,
hoc eft, xtcrnnm falutcm perduceré. Meminit. enim folum Fidci in Chriftum> qua:
unum tantum eft elcftionis excquendx medium inter quamplurima. At vero de-
creti de Chrifto Mediatore mfrtcndo & in morcem tradendo, de eledis incerne ii-
mul& exccrncvocandis,deq-; fide illa, perqnainfalus o,btinet.ur,.efiìcaciter ijs.ccn-
ferenda,ne quidem unico verbulomentioncmfiicit. Èx.quibys omnibus evidcntif-
fime concluditur Decretum illud , quo Deiisflatuit èênere humano lapfo cre-
;
dentes in Chriftum falvarc;n'on efTé tbtunV&: lÀtegrùrn Ele£Honis decretum.

e lE Scriptu-
%& AGTASYNODI
Scriptura Sacra tale EleftionisDecrecumnobisdefcribit, quopofiro, ne-
li.
celTario &
infallibiliter quidam homincs falvantur , nimirum , quotquot ad vicam
artei'nam elefti rune. Ita cnim Chriftus Ioli. <j .39. dicit,hanc eile Patris fui volunta-
tem, fquam iitiq: ipfe implerj utquicqilidipridederit,non perdat ex eo; Et ioh.io,
hcgat poflc fieri, ut oves eripiantur è manu fba &: Pacris fui. Et Match. 24. 24. Im-
poiììbile elle dicit, cledos feduci,fcilicet finaliter in errorem, fundamentum falu-
tis convellehtem Vnde 6t D. Apoft. 2. Tim, 2. icj. Ftrmnm], in<:\\.\ìt^Jir.tfundr,mcn-
.
tum Dei, h/ihensjigiilum hoc : t)em novit, quifintjin.

Atpofito decreto quo Deus flatuit falvarc credentes & in fide perfi^verantes,
,
fcu quo Deus fidem ordiriavit in conditionem communicandx (alutis , non ne-
,
Ceirario& infallibiliter quidam làlvalitur,fed fieri nihiloniinuspotefl:,utnemoho-

ìTiinum fàlvetur. Fac enitn ( quod ex natura hominis nimis ehcu poflìbile quin- ,
imo necefl'atium eftjneminem in Chrifl-um credere, ve! f quod Remonftrantes,

V falfolicec, pofiibile cfie ftatiiun'r^ omnes vere in Chrifium credentes , icerum à
^ fidedeficere; & nullus omnino falvabitur Firmum tamcn nihilominus &: loli-
.
'
dumftabithòc Dei DeGretum, quod vclit fiilvare omncs in Chriftum credentes.
Atq; hoc ipfum Remonfl:rantes,non fokim de dido decreto, veruni etiam de alte-
ro decreto adminiftrandirnediaad fiilutem obtinendàm necefiaria &: fuHìcientia,
. fatentur in exhibita fententia^fusedeclaratione, dicentes: Quia media, per qux
ad gloriarti perveniri poteft,refpui &
rejici pofllmt.hinc eii ,
quod pofita huiufmodi
ele«51:ioneadgloriani , hónponàtur neceflario gloria? & falutisaetefnsecollatio. Ec
clarius ineadcm dcclaratione ÌPofìta decreti de adminiftrandis medijs ad fidem.
:
hecellarijs (quod prxfupponit decretumde falvandis credentibusj neceffitatc,

fieri nihilominus poteft ('etfi Deus per iàpientiam fuam noverit aliter fucurum j
ne nemo crcdar, & omnes omninoinfidelesmaneant. Ergo.
III. Pùgnat ha:cRemoii(trantium aflertio (Decretum de falvandis in Chriftum
tredentibus,&ih illa fidcperfevèrantibtis elle totum &:integrum elciSlionis De-
,
cretumjcuhi altera ipfòrum affcrtione inColl.Hag.pofita,vidclicet fidem in confi-

deratioiid divida Eleftionem ad faluteiii precedere, &: non ut frudlumjeam leqai.
Si namque Decretuni quo Deus ftatuit falvare in Chriftum credentes, cft or-
,
dinatio Fidei, in conditionem communicandazfalutis, & idem illud Dccrctura

èfttotumatqùeilitegrum elcdirionis Dccretum fquod utrumq-, Remonftrantes di-
Cuntj quomodò fides in confideratiorie Dei eligentis poteft habere rationem con-
ditionis, elediionera antecedentis, & non potius rationem habet confequentis elfe-
fti&frudtus' An enim fides in confideratione divina priorfuit decreto, de fide or-
dinandaincoftditionemcommunicandae falutis? Alterutrura igitur,necc{reeft,fa-
teanrur Remonftrantes, aiit dccretum illud de falvandis in Chriftum crcdentibus»
noneftc totum &integrum elc£lionisdecrenim,aut fide in confideratione & men-
te Dei eligentis non antecedere ipfum ele£lionisdecretum,fed potius cofcquensy
fruftum cius effe. Id quod Remonftran.Ecs agnofcunt in rcfponfionc
éft'e61:um &;
advcrfus ^X^âlachros, pag. 44.expreirc dicenres; Agnofcimus, fidem, conlcquens,
éft'ediini & frudum dici polle decreti illius generalioris de fidelibus fiilvandis,
infidclibus damnandis.
IV. Rèpugnarharc Remonftrantium ipforum e.nîtiSjCumprimis-
aflertio alijs
illiSjquibus prxtcr decretuni illud, quoDeùs ftatuit credentes inChriftum falvare,
àdhuctria aliaponui'it decreta, quorum primum de mitten '.0 Chrifto mcdi.irorc,
di£bum decrettim anteccdit refiqua duo de adminiftrandis medijs ad fidem &:
;
refipifcentiam neceflarijs, itemque de falvandis perfonis fingularibus , hoc, ilio,

ifto, decretum illud eonfequuntur. Vnde eolligimus aut tria ifta decreta non elle
de (ài ut e horninis fquod abfurdum forcr didu) aut decretum de falvandis cre-
dcntibus,qnod à tribus iftis de'crctisahud eft &; diftindum,non elle totani volun-
tatem Dei defalutc hominis in Evangelio patefadarn fcu ('quod Remonftranti- ,
bus idem eftj non eflc totum &: incegrum Prffideftinationis ad falutem leu Eie-
u. =;
ftionis Decretum. .
Alterani RemoniiraritiumalTei^tfoném, quam in Coli. Hag. pofuerunt (videli-.

cet Fidem noii efle confequens , efFcdum & frudum eledionis ,fed conditionem-
prarrequificam in eligendo, adeoquein confidcranone divina pra:cedcrc ipfam
eiedio-»
N'ATIONALIS D O RD R E G HT A N .«. 27
cle£lionem ad vitam xternamj cum Scriptura Sacra pugnare, &c fé ipfam everte-
re, ex feqaentibus liquere potcrir.
I. Nihilquodà Deo homini in tempore gratiofe confertur, caufa vel condi-
tio fine qua non, effe poteftaftionis Dei cTtcrniB At Fides à Deo homini o^ratio-
:
i'c confertur in tempore eledio vero fada eft à Deo ab a?terno Ergo, Fid'cs non
:
:
eft caufavelconditio fine qua non, eledionis. Maiorprobatur, quia iinpoflìbile

cfl:, Caufam cfle pofteriorem fuo effeftu Id vero quod in tempore homini con-
.
fertur, pofterius efi en, quod à Deo taftum fuit ab xterno. Minoris primum mem-
brum probatur Quia homo rum primum firedit cum Deus per Sp. Sanfti gra-
: ,
tiam,non Iblum externe per pr^dicationem Vcrbi,vcrum etiaro interne Se effica-

citeripfum vocat, coreiusaperit, hdemqueincoaccendir. A£lor. 16.14. Eph.ii.8,
Phil. 1.19. Nequaquam vero dici potcft homo credidiffe ab scterno, quippequi ab
SEterno non fuit Èleótio vero Dei, dì: adio Dei fada ab alterno.
:
Pofteriusmembrum, probatur Eph. 1.4. ubi dicitur Deus elegiflenos ante iada
iiHindi fundamentajideH:, abseterno, videTit.i.9.z.Theff.n.i3. i.Tim.i.y.
NeceftjCur Remonftrantes excipiant, ut maxime fidcs hominis ipfò adu &:
quoad realem fuam exiftentia non fuerit ab xrcrno, nihilominus tamen eam fuifle
ab seterno, in Dei ehgentis mente & prxfcicntia, adeoq; Deum pri US prsevidifTe ho-
minis fidem,quat-n ipfumelegerit ad vitam lEternam. Nam homo ex fé viribus &
fuisnaturahbus in Chriftum credere.aut ad ipfum accedere nulla rationepoteft:
SedDeuseft,qui fidem per Sp. Sandi gratiamin homineoperatur Vnde iìdes .
diciturefle Dei opus loh. 6^. 2.9. Dei donum Ephcf 11.8. Noniraque quia Deus
praevidit in ahquibus fidem, ideo eos ad vitam acernam elegit, fcd contra,quia eoS
elegit, adeoq; fidem ipfis dare dccrevit,ideo eam inipfispra:vidit.
IL Idem ex difcrimine, quodeftinter luftificntioncm Èledionem, fatislu- &
culenter apparet Juftificatio fit in tempore per fìdem ita ut nemo iuftificari di-
: ,
catur, nifi qui adu in Chriihim credit, eiufque fitisfadionem vera fide apprehen-
dit. Sic Abraham nec fuit nec dici potuit iuftificatus,antequam adu ipfo in Chri-
ftum crederet. At decretum Eledionis non fit in tempore per fidem , {ed ab x-
terno ante iada mundi fundamenta fadum fuit. Ephel'. 1.4. adeo us Abraham,
& quotquot unquam vitam jeternam confecuti fuerunt , vel deinceps etiam con-
fequentur, non tum demum inceperint , autinccpturifint fieri Eledi, cum ipfò
adu crediderunt aut credent fed quotquot unquam fàlvati fuerunt, aut deinceps
:
falvabuntur xternum inde ab eterno eledi fuerunt, etiam antequam adu ere»
,
diderunt, aut credent.

Ili, Atque hoc ipfum luculentius apparet ex illis Scripturx didis, quibus
etiam ij, qui nondum adu crcdunt, eledi &: populus Dei dicuntur. Chnftus
Ioli. IO. 16. quofdam ex gentilihus, qui nondum ad fidem converfi erant, nihilomi-
nus oves fuas appellat: Jlias etiam cues habco, qux nonfunt ex hac cahU,ìIIm quoque me
cportet adducere Et Ador. 18. io. Deus, antequam Evangelium Corinthijs elTec
.
annunciatum multum fibi in ifta urbe Corintho populum , id eft, multos eledos
,
cfle dixit .Vnde liquido conftat, Dei filios, non tum demum , cum credere inci-
piunt, eledos, (eu ad vitam xtcrnam eligi , fed antequam credunt, inde ab
fieri
acterno vere eledos fuifie.

IV. Atque hincefl:, quod Scriptura dicit, nos eledos effe, non quia eramus'
fandi, aut quia Deus prxvidebat nos fore fandos , fed ut ejfemm Janàfi dr inculp/t-
ti-, in conjpecfu eim, cum cantate Ephef i. 4. ( [ciìicez per fidem , qua corda fandifi-
,
cantur &: purificantur. Ador. 15 9.J Et Ador. 13. 48. non dicuntur ordinati fuifTe
ad viram aeternam quotquot credcbant , vel credicuri erant fed contra ,credi-
, ;
dife dicuntur, quotquot erant ordinati ad "Vitam àternam. Et Rom. 8. 29, Non dicitur
Deus,quos vocavit,fcilicet efficacitcr, &: fidedonavit, ac per fidem iuftificauiCj
cofdem etiam prxcogrtovifie &
prajdeftinaif* ;fed contra quos fr&cognovit , fra-^ ^
deflinavit eofdem etiam -vocaffe hoc efl vera
, , , &
falviftca fide donaflè &: per illam ,
ipfam fidem iuftificafle. .SimiHrcr Chriilus Ioan. i^.kJ. dicit, fc clegiflc fuos,non
quia frudum ficieb.int, fed ut frudum facerent. Fides itaque non antecedens &C
conditio prxrequifira in eligendo, adeoque eledioneprior , fed contra, confe-
quens, frudus, &
eftedus eft Eledionis,
e a. Si
i8 ACTASYNODI
V. per Spiritus S. gratiam ( ut Remonftrantes infidiofe loquuntur ) in
Si Fides
torde hominis accendcnda,eft condicio in eligendo pra:requirira, adeoq; in conli-
deratione divina EleiSlionem prseceditjfequiturjEIeftionemnon elle primum fon-
tcm & fcatnriginem omnium fpiritualium honorum & donorum, qux Deus in nos
conferr. Ratio cft: quoniam Elcftio, cum fitiìde fqux boniim &donumeft ipiri-
tLiale)pofl:erior, nonpoceft fidei efTe fons &: fcaturigo fednecelle eli fidem ex
;
alio fonte promaharc.

At Cónfequens eft abfurdum. ScripturaenimeIe£tionemncfl:ri ad vitam a:tcr-
iiam teftacur elle fcatnriginem, unde omnes bencditliones fpirituales, quas Deus
in nos confertjdcrivantur. Sic enim Div.Apoftolus Rom.8. z9.exprxcognitione
&; prcedellinationé deducit vocationem fcilicetefiicacem, feufìdeidonationem,
juftificationem, ipfamq; etiam glorificationem. EtEphefi. ubi ex profelfolocus
de Elezione traótatur^ D. Apoftolus bencdidioncs fpirituales quibus Deus nobis
,
benedixit, ordine enumeraturus, primo loco ccu fundamentum ponit eleólionem

ìioftri ad vitàrtì a:ternam verf 4,5. indeqUe rcliqua omnia Dei beneficia fpiritualia,
quaiinnos confcrt;, ipfamqj etiam Euangclij patefa£tionem & fìdem derivar, ver-
fib.feq. 6^,7,8,9,10,11,12,13. Ergo Fides non eft condirlo in eligendo prarrequiiìta,
adeoque eledionem in confìderatione divina non anceceditj izà centra eledtionis
eft cónfequens, effeclus &fru£lus.
VI. Si Eleftio fada eftnon tantum ad f\Iutem,tanquam fìnem,verum etiam ad
fiderntanquam medium, perquodfalus obtinetur , fidesnonpoteftelfe conditio
iti eligendo prxrequifira, fedpotius eft fruftus & efFeduscledtionis. AtEledio
fad:a cfl: non tantum ad falutem , ut fìnem verum etiam ad fìdem , ut medium per
,
,
quodfalus obtinetur. Itaènim Apoftolus Ephef 1.5. ait:Df«:y^r<ei3^f/?/>z4w>;?w mC\o-

é-iincu/, in adoptioncm fìliorum, icu quos adoptavic in fìlios. Hxc vero adoptio non
fienili per fìdem loh.i. II. Et Apoft. r.Petr. i, z.dicit: Eledis iig \rsruì(c,Lt} t^ Jìcìvti-
&[iòv cu(Aa,r(^ l'ìjirS X^ti^J, in vel ad obedientiam &: afperfloné fanguinis Icfu Chrifti,
hoc efi,ad fìdem S^jurtifìcationem , qux fanguinis Chrifli afperfìonehic dcfìgna-
tur. Ergo , Fides non eft condicio in eligendo praerequlfìta , fed pocius fruftus &c
cffedus Eledionis,
VII. Idem comprobatur ex Remonftrantium hypotncfi,licet faIfa:Dicunt cnim
illiin Collac.Hag.Decretumgenerale,quoDeusftatuicin Chriftum perfevera'ncer
credentesfalvare,en'e unicum, cotum,&integriidecrecumeleélionis ad falutem.
&
At Fides efi coriféquens,efFe£l:um, fruótus decreti illius generalioris de falvandis
fidelibus,inquiunh'jdem Remonftrancesin fcripto adverl.Walach.pag.44. Ergo
Fides eft coniequens ,efFe£l:um , & frudus decreti eledlionis ad falutem.
Acque hxc de duabus Remonftrantium circa primum Arcieulura alTercionibus
falfis, qtias in Collac.Hag. propugnare conaci fuerant.
ReliqUaipforum fcripta campublica quam privata fi evolvantur, multo plura

occurrenc in iis de Prscdeftinationc utraque tam ad falutem quam ad exitium do-
gmaca , &à S. Liccris, ac Reformatarum Ecclefìarum ex iis haufta dodrina or-
thodoxa difcrepantia , & fecum etiam pugnancia. Qjiod uc manifeftum fìat, or-
dine confiderabimus,
I. Quîd de Prxdeftinaciohe ad falutem feu Èledione in didis fuis fcriptis
tradanc.
i. Quid de Pra^deftinationc ad exitium feu Reprobatione doceant.
Heterodoxa: Remonftrantium affertiones dcEledione, prseterduas fuperius
didas, &
in Coli. Fiag. prò virili propugnata?, quatuor pocilTunum iniplbruni
fcriptis occurrunt. Prima eft: Eledionem ad falutem non elle unicam fedmulti-
plicem, Generalem f quam &indefìniram quidam ipforum appellante qua Deus
ftatuic in genere omnes in Chriftum perfeviqran ter credentes fìUvare; &Particu-
larem feu SinguIaremYquam &:Defìnitam vocantjquaft.ltuithunc,illum, iftum,
videlicetPetrum, Paulum,Iohannem, quospra;vidit credituros, fervare: Et hanc
iterum effe duplicem,incomplecam &non-peremptoriam,qua: interrumpi &: revo-
cari,feu irrita fieri poflìr, ut cum quis vera &falvifìca fide pracditus, adeoq; vere
jriftifìcatus, &
per Spiritum S. renovatus,fìdem &
Spiritum S. pénitus amittit,& in
illa^!tB5Wff3«ifìnaliterperfìftit,inq;eamoricur:&complctamfeupercmptoriam,qu;E
infide
"
NATIONALIS DORDRECHTANìE; zj»
ili fide vera &: {III vifìca perfeverantium, inque eamonenciuni,adeoque immuca-
bilis & irrevocabilis eft.
Hiiic ailcrtioni contraria eft Réformatarum Ecclcfìarum è Sacris liceris haufta
dodrina 5 Elcòlionem videlicec ad vicam a:rcrnani elle unicam tantum nimirum :
('utfupra diximusj propofìtum Dei prò beneplacito vòluntatis fax ex mera ^^ratia,
certarum &
lìngulanurn quarundam perfonarum è genere humano lapio mire-
rendi , eafque è communi miieria peccati damnationis liberandi , a2tcrnumque &
beandi idq; per certa &; ordinata ad eam rem media, videlicct Chrifti mcdiatoris
,
fatisflìdioncm.veramin ipfum Fidcm & Sp.Sand:irenovatloncra,inq; véra fide &

fandtimonia ad finem ulq; vita: pcrrevcrantiam, qua; media eihcacitcr elcdis ibis
ipl'c con terre, eoique per illa adfalutetnceternain utfincmmtcntum, cerco & in- ,
evitabilicerperducerc vtlir,adeOjUtomncS qui ad viramxtcrnam eledi funt, com-

plete ad eahi elefti iìntab alterno Se per media illa ad eam ctiam ili teihpore nc-
,
celFario &: infalhbilirer perducantur.

Rationes quibus falla Remonftrantium alTerrio impugnatuf , &:, quce ci con-
traria eft , vera Rcformacarum Ecclefiarum knccncia confirnutur ^ fune fc-
quentes.
I. Scriprura Sacra unius tantnhi Elcdionisail vitam aeternlm mcminit, vide*
llcfeteius, quar ànobis lupra dercripra,6<: quoad omnia Tua membra, tcftimonijs
divinarum licerarum probata hiit, quitquc deftinationem ad finem, hoc efti &
vitam a^ccrnarh fqux dici iblee EleiStio ad gloriamj ordinationem ad media, hoc &
cftj fidem in Chriftum, iuftiilcatiohem, iìmrtjficationcm. Se pcrièvcrantiam fina-
Itm fquxvocari ibict Eledio ad gratiam jcompledirur. Acque h±c Elenio noti
eft indefinita quoruhdam f qcncunque. tandem illi lìnt, ) fcd definita certoxuni
& fingularium homirium huuis,illius, iftius,qu0ruÌHòm,nitim humerus Deo no-
,
tuSeft, utflipra probavimus. Ncque eft incompleta fcd completa &c perfcda,
inde ab arrcrno ante iadla mundi fuiidamenta fa ti a , licet exccutioni mahdetui:
per diftindos gradus & mtdia, per qua: Deus eleclos fuos ad iàlutèm a:terna per-
ducit. Videatur caput 9.Rom.&: Ephef i.qUibus duobus locis dodrina de Prxdc-
ftinatione ex profeifo tradatut.
II. Nulla Dèi adiò immanerispoceft dici incompleta. Ratio, quia adiones
Dei immancncés imo funt ipfe Deus qui eft perfediflimus.
fune individda: , ,
Eledio ad faluccm eft adio Dèi immanens, videlicet propolitum vel decretimi
ciiis, de cd^rtorum &: fingularium quorundahihorninum falute eterna. Vndc
Ctiam fadà dicitur elcdiò ab astergo ance iada mundi fuiidamcfica Ephcf.
•
ì.4é Erg(j;
Nec eft , itt per Eledioiìem ititelìigeré idqaletn fé-
Rcmònftrances dicane, fé'
gregationem à treliqua hòminum turba, &

vocationein ad participationem bo>;
Uòrum Evàngclij ipfamqùe adcoIuft;ficarionem
, Sandificationem quarom- & ,
iaiafianc in tempore. Nam i.vocabul'um Eledionis, cum de eledione ad afcèrnarii

falutem fcrrtio'cft, in Sacris Iitcris accipicur prò decreto xtcrno, fingulares Se
certosquofdamhomines falvandi per certa media. Qjjod Decretum Dèi imper-
fedum Se inccmpletum nulla ràtione dici pòteft i. Scgrcgatio videlicet illa à .
reliqua homirium turbai. Si. v'ocatio ad participationem Evingelij fìdci dona- ,
no, iuftificatio fandificatio , qua:fiunt in cenfiporc, non* funt xccriium decre-

j
tum eledionis, fcd media, per qux Deus eledioricm exequitur, &: eìedòs fuds
in tempore ad intentum Se propoiicnm finem videlicet ad vitam arternam per- ,
ducif, quemadmodum ex aurea lalucis catena, Rom. S. a<;. 30. alijfquc fupra à
nobis allegatis Scriptiira: didis apparet.
- Gonfufio itaque ha?c Elediónis, qux fada eft ab itterno , execuiionis eiuf- &
deni, quae fit in tempore , eft prorfus àS-ióXoy^. \ ^ . ,
'
HI. Hanc ipfam Rcmonftrantiurn alfcrtiòftem de ElcdfoneificompIetà,foHdè

convelìunc ea Scripturas dida, qux docet.Media Eledionis pròpria ("per qinc Deus
Eledos (uos ad falutem a;tefnam, ut finem intentum, dèducit; Se cum elcdione &:"
faUice ut fine intento, Se inter fé necefl'ario coha:rerc ita nriis, qui ad l.lluxem x~
, ,
ternam eledi neceftario^tiam media illa omnia conferantur.tpfs'q,- criamfa-;

liint,
lus ajcerna obtingat j Se vicilfun, quibus media illa conferuncur , i] ad i'ahitém-

e } xtcrnam
.
30 ACTASYNODI
aeternam certo fintElefti, &:ad eam infallibiter perducendi . Sic enim D. Pau-
lus Rom. 8. 2,9. 50. ûos frxcogno'vit , fcilicec Deus,
etiam fr^defiina'uit coti- eos
form andòs ìmAgtni jUijfui ut kfit prtmogcnìtm inter multos fratres.

-, ûos vero fra-
dejiìndvit , eos etiam vocavit: qtios antem 'vocavit-, eos etiam iusiificauit : cjuos autem iu-r^
Jfifca'vit,eoseiiam glonfcavit Quibus verbis D. Apoftolus media laluds , voca-
.
tionem efficacemleu fàndifìcationem ('quae

fidei donationem,iufl;ificationem &;
velfub iuftificationCjVelfub glorifìcatione comprehenditur j finterie, &;ciira
Prxdeftinatione ad faiutcm, &
denique etiam eum ipfà fallite, qua^glorificatio-
nis Vocabulo fignatur , coniiedtit. Vnde liquido conftat, eos, qui pricdefti-
iiati funtad lalutem, hcceflario quoque vocali, fcilicet efficaciter, feuiìde do-
nati, iuftifìcani glofificari 5 &
qui efficaciter Vocantur feu fide donantur, nC'
ccfTanó quoque iuftificari, &: qui iuftificantur neciSirario quoque glorificati, id j
tft, fandificari &: xtcrnum lalvari. Falfumigitur cft, in Chriftum credentes&

iuftificatos , cfl'e quidem elcdos, fed incomplete &: revocabiliter tum demum :
vero , cum in fide moriuntiir , complete &: irrevocabilitcr eligi ad vitam xter-
nam.
I V. Acque hoc ipFum etiam ex illis Scriptùrse teftimonijs fatis evidentér ap-
paret, qux eleftos totaliter &:finaliterin errorcs fundamentum evcrtentes fedu-
ci, & è manu Dei eripi polle negane Matth. ^^. 24. Èxcitabtintur pfeudochrijH ó"
,
ffeitdoprophetài, & edentfigna. magna, éf miracida

ita ittfcdutant (fiferi fojpt) etiam ;
€le£ios. Oves meas nemo rapiet e manu méa. Pater illemetu , qui mihi
Ioli. IO. 18. 29.
dedit eos, maior omnihm eli : Ncque quifqudm -poter it eas erigere e manu Patris mei.
QuzE Scripturx teftimonia non de ijs , qui in fide perfeverarunt , in éa mottui &
fune fquos Remonftrantes complete, adeoque immutabiliter irrevocabilitcr &
eledos effe dicunt) fed de ijs , qui adhuc in his tetris vivunt,credentibus quos f
incomplete eledos vocant) intelligenda eflé, luce meridiana clarius apparec.

Loquitur enim Chriftus de ijs cle£tis, qui in bis tcrris figna& miracuIaPfcudo-
chriftorum &
Pfeudo-prophetarumvident, de illis ovibns,quacvocemipfiuS &
inEcclcfia militante audiunt, ipf"umqucfequuntur,quibns fé vitam ìeternam da-
turum promittit. Ex quibus omnibus concluditur, nullam dari Eleftionem in-
completam , fed effe eam unicam , completam &: ôvo«^^, ita ut elefti a
Dco ab eterno infallibiter ad falutem per certa ordmita media perducan-, &
tur.
Secunda Remonftrantium heterodoxa de Elezione affcrtio, quajàpfoxima
fuperiori pender, & ex ea fiuit, hxc eft : Dari ali<juam eleélioneftì mutabiletn
& revocabilem, fcilicet eorum, qui vere quidem in Ghriftum crcdunc,adepqì.
etiam iuftificati funt attamcn à fide iterum dcficiunt , & in apoftafia moriuntur.'
,
Centra, Ecckfix Reformatse docent Eledionem âd vitam astcrnam effe immu-
,
tabilem & irreVoeabilem,adeo,ut omncs quotquot ad vitam aecemam cledi fune, ,
& foli ('non plures nec pauciorcs j falventur itternum.

Affertionis huius Remonftrantium falfitas, & contrarile Reformatarum Èccle-
fìarum Sententiae Veritas,tum ex fuperius aliatis argumcntis,quibus eledio incom-
pleta refutata fuit, tum vero etiam ex fequcntibus elucefcit, '
I. Scriptura Sacra tcftatur, Eledionis fundamentum effe firmum,folidum,8c

immotum,ita, ut àfalate alterna deficere non poffint ilh , quos Deus ad falutem
jeternam ante jada mundi fondamenta ordinavit, z. Tim. 2. 19. Tirmum fiat
Dei fundamentum , hahens figillum hoc; Bominm novit qui funt fui Rom, 8.33,34, -,
.
35' ò'^ì 37» 3^> 59' Ît^ intentahit crimtna adverfui ele£los Dei ? Detti esi , qui mliifi^
€at. 6cc. ûts nos feparabit a charitate Chrifii?Num affiicfio ? ntim angustia ? Imo in
hii omnibus amplius quam -viiìores fmt(s,-per iffum , qui dilexit nos. Nam mihi ter-
fuafum est , ncque mortem, ncque vitam , ncque Angeles , ncque frincipatu-s, ncque -bo-
teUates , ncque frafentia. , ncque futura , ncque fubltmitatem , ncque trofundttateni >
ncque ullam rem altam eonditam,poJfc nos fefarare a charitate Dei, qu£ eH in Icfu Chri^
fio Domino noftro. Rom. ^.11, Ft frofofitum Dei , quod eftfecundum Elcitionem ,fr-
wum maneret Rom. . 11.29. Dona c^ vocatio Dei eiufmodi funt ut ipforum ipfum pct-,
nitere non pojftt . Eledio itaque non eft mucabilis & revocabilis , fed immunbi-
lis & irrevocabllis.
NATIONALIS D ORDRECHT AN^t jx
II. Ipfa Dei immutabilitashocevincit neccfTaìrio. Vt enimDeusimmurabilis
eft natura & elTentia fua , ita etiam immutabilis eft voltinrate, adeoque fieri
non poteft, ut confilium ipfiiis mutetur. Elai. 46. io. Confilium meumfia.bìt^é'oninis
'uoluntas meafet. Pfalm. 33. 11. Confiltiim lehovjt in fcadiim confiftit. Malach.3, 6,
£gó
lehcva, dr non miitor : ideo ojos filij lacobi non confnmptì eftls.
Quofcunq; igitur Deus ab sterno decrevit è communi peccati &r damhationis
niiferia eriperc, fide in Chriftum donare, &: per fidem juftificare, leternumque fal-
vare, cos etiam inevitabiliter Oc heceflario è miferiailla libcrat , fide donat, jufti-
tìcat, te falvar.
III. IpfeRemonftrantiumhypothefcshanc ipforum aficrtionera convellunr.
In Thefibus namqud-exhibitis (quibus dubio procul fuam de Pr^dcftinatiòne fen-
tcntiam perfcdtc propofueriint ) mcntionem faciunt taiituin diiorum Decreto-
rum,qujEqiiidem nomine PrsedeftinatioRis ad falutem fcu Eleftionis bade-
ipfi
husindigitarunt. Decreti Generalis, quo Deus ftatuit falvarc omiies in Chri-
i.
Uumperlcverantercrcdituros, Thefi^.' 2. Eledioiiis peremptòrix, (utnovelo-

quunturj qua Deus ftatuit lìngulares per/onas, quas pr^vidir in Clinftum perfe-
Vcrantercredituras xternum fhlvare.Thcfi 7. Priterhxc duo decreta, nullam
aliaminThefibusfuis pofuerunt Eleflionem ad vitam .rtcrnam. Atneutrumho-
tum decretorum eft Eledtio revocnbilis &: mutabilis; Non prinuim: Dcusenim
hocfuum decretumdcfalvandis in Chriftum perfeverantcr credituris, ncutiquam
tevocat, redfirmitm &
immotum illud manet, fi vel maxime nemo in Chriftum
credat & falvetur.
Non {"ccundiim hocenim decretum defalvahdiSpcrfonis fingularibus, cum
:
feCundum Remonftrantium fententiam prò objedo habeat hominem in fide per-

feverantem, ihqueeamorientem Vel moriuum, revocati gemutati nulla ratione
poterit: nifi cos, qui jam tum arternnm beatitudmeriì ipfò adu corifccuti funt,
iterum ea privati , & è ftatu beatorum in setcrnahi dàmnationem prcecipitari
pofle afleratur. Nulla itaq; datur ad vitam interna ele£lio mutabilis & revocabilis.
Tcrtia Remonftrantium affet tio heterodoxa, qua: extra Coll.Hag. in aliis iplb-
tumfcriptisoccurrit,ha?ceft:Chriftus eft c.aufa meritoria EleftioniSjitaquidem.uc
quemadmodum nemo juftificatur , nifi per &: propter fatisfaftionem metitufB &
Chrifti vera fide apprehenfiim, ita etiam nemo dicatur eleftus, nifi pet idem
Chrifti meritlum vera fide apprehenfijm,
Contra Ecckfia^ Reformata; docent, CHriftuni efle eleótionis fnon decernen-
dae, fed exequendxjmcdiùm,& quidem «T^caJâ&xsfjid eft,primum ac praecipuum,
cui reliqua omnia media, pura fides, juftificatio, fanftificatio,ipfaq; etiam falus in-
nitantur , ita qùidem ut decretum de Chriftó mittcndo , &"in ignominiófam ctU-;
,
cis mortem tradendo, ordinefitpoftetius decreto EleiSlrionis feu Elezione.

Rationes, quibus hxc falfa Remonftrantium aftettio impugnatur, orthòdòxa &
Reformatarum Ecciefiarum fi^ntentia ftabilitùr, funtfequentes:
I. Scripturafacrartìiffionem Filij Dei&ejusinmortemtraditiohefh, ipfiusque
etiam Chdfti fpontaneam palfionera &; mortém deducit t^ amore Dei Patris,
ipfiusq; Filijfingulari erga eledosfeu Écclefìam, tanquarn effeftum exfiia caufa.
Ita enim Chriftus loh. 3. 16. art Sic, xà eft, tam ardeùìef , Hetis dilexit Mundum ,ttt
:
Jilium ptum umgenitum darei, ut orhnh qui creda in eum , non pertAt-tfed habeat 'vitam
Aternam. i.lohan.4.9. Per hoc ma.nifcjìa, facldesi chxritM Deiìn rìos ,
quod Filium iUitm
fuum unigenitHm mifit Dem in mundmn , ut nos vivamiìiper èùfn. Rom. 5. 8. Comnién-
dat fuam erga nos chàritatem Titm, quod cum adhuc ej?emus peccatore! Chriflus fre nohìs -,
mortutufit . Itìhàfi. 15.13. Majorem charit&tem nullas hahetêfuam ijìam, ut qttifpiam ani'
Tnamfuam deponat prò amcùfuis. Ephef.5.15. Chrijìm dilexit Bei Uj^-irn fuam ,& fernet^
ipfum exvonit prò ea. i.Iohan. 3. 16. Per hòc nevimui charitatem ciiu quod iile animam ,
fuam prò nehts depofuit. Quibus verbis Scriprura inefFabilem Dei Patris amorem;
crgaeleftosfijospracdicac, eumque ex miftìone Filij. ejulqite in mòrtem trads-
tione tanquam cX effe£tu dare illuxifie teftatur fecus qu.im Remonftranies ,
Volunt, qui in declaratione fi^ntentiz fua:; exhibitê negant. Dei mifèricòrdiam

inadum exire , priufquam juftitia: ipfius fatisfiat. Quafi fcilicet hoc non lit.
Dei erga nos' itiirericordiam in adum prodire, quodFilio /iio unico nófif eper-
c 4 cerit»
. •
ji r A C T A S Y N O D I
cerit, fed eum prò nobis omnibus tradir, Rom.8. 5 2. Hic vero Dei amor flngula-
ris nihilclt alili d,quam benevolus voltmcatis ipfius affedrus ,'f"ecundum qucmno-
luictotiim genus humanum in peccato asternaque maledizione &c damnationc

relinquerc (quod faccre jurepocerat j ledcertorum &: fìngularium quorundam
è làp{b genere hiimano, prò liberrimo Tuo beneplacito ,milereri, eofque Chrifto
redimendostradcre, decrevir. Ergomiffio Chriib, eiui'queinmortem traditio,
non efl: prior, fed pofterior decreto Eleótionis.
II. Idem liquido apparet Ephel.i. 4. ubiD. Apoftolus Eledionem, ut funda-

mentum omnium benedidionum fpiritualium, primo loco ponit,verl'',4.&redem-
ptionem per Chriilumfaòlam.demum elezioni fubjungic,utmedium cxecurioni
ejufdem infer viens, vetl'.j. Eft igitur Eledio prior, redeftiptio per Chriftum fada
pofteriori
ExHypothefiRemonf1:rantium,licecfaÌfa, bencfieia.qux Chriftus Fuitproi
III.
adomncs &:lìnguloshomines, nullo excepto,pertinent. Eledio

meritusipariter
adfalutem,nonad omnes &
ilngulos homines pertinet. Suntenim multi vocati,
pauci vero ehrdi, ìvIarth,io.i6^. &c zz. if. Ergo Chriftus Eledionem noftri ad fa-
lutem non fuit promcritus.
Qjuarta RemonftrantiumaiTertio heterodoxahxc eft :Neminem, quamdiu in
hocmundo vivir, fine fpeciali Dei revelationefputa extra verbum Euangelij patc-
fadumjcertumefl'e polle de Elezione lui ad vitamxternam. ContraEccleiìa: Re-
formatse ex Verbo Dei docenti ut maxime à priori, videlicet ferutatione arcani;
confili) Dei , fine rcvelationc verbi &
Spiritus à nemine cognoici poifit , an fit ex
,
eled:orum numero, polle tamennihilominus omnes &: ilngulos credentes ccrros

elTe defiaiad vitama:ternam eleólione, àpofteriori, ideft, ex rcvelatione Verbi 6C
teftimonio interno Spiritus fanfti in ipfis habitantis, &: ex efFeétis, feu frudibus
eledionis, quos credentes in fé deprehendunt.
I. Nani. Qjiicunquecci-tus eilepoteftde fili vocatione efficace, fide in Chri-
ftum, juftificationc&: Tandiificatione, iscertus etiam elTc poteft defili ad yitam

jEternam elezione. Ratio eft Quia vocatio efficax, fides in Chriftum, juftificatio
:
& iandificatio j&interfc, &:eumeledioneneceirario cohxjrent. Ròm.8.2C).3o.

Ador. 13,48. Ephef 1.4. .;
At quilibct vere fidelis certus efte poteft de fui vocatiotie efficace^, fide in Chri-
flum,juftificatione,fiindificatione,2.Cor.i3. 5. Èrgo,&c.
II. IdipfiimScripturateftatur, cum dicit, credenteshnhere uitam&ternAm. loh.
3.35. A morte
ad vitam tranjìijfe. loh. 5. 24. E morte ad 'vitamtranjlatosejje. i.Ioh.
3. 14. Inìuperqucaddit, ipfos fctre ,qHod vitAm aternam habeant. i. loh. 5. 13. Quicun-
quc vero vitam xteirnam habet, à morte ad vitam tranfiit, ex morte in vitam trans-
latus eft, & hoc ipfum icit, is de i'ua ad vitafn Kternam cledione cerrus elle poteft.
Ncc enim quifqua Vitam xtcrnam habet,nifi quiab a:terno ad ea pra-'deftinatus eft.
III. Atquehanc certitudinem D.ApoftoIus Rom. 8. àverfi 31. ad finem capi--^'
tis,nonfolumdc /"e:,vernni etiam de omnibus eledisprcedicat. Locus infignis eft,
qui vel iolus r^futahdse huic Remonftrantium afifertioni fijffeccrir. - .
I Vi Pertinenthuc etiam ea Scripturse ditta quibus credentes dicuhtur habc-

,
re arrhabonem harreditatis czelefìis , Spiritum S. qui ipfiDS confirmat in Chriftum.

Ephefi 1.11.13. 2 Cor; I. 22. Et qui teftimonium rcddit Spiritui noftro,quodfimus
£lij &: h:Eredes Dei, ac eoh^rcdes Domininoftri Iefi.i Chrifti, Rom.8. 16.
Atquehsecde Remonftrantium falfisalTertionibus circa materiam de Eledio^
ne. Proximumnunc eft, ut quid de dogmatisipfbrum circa materiam Reprobatio-
nis ftatuendum, &
ex Verbo Deijudicandumlit,aperiamus.Id quod faduriliimus
quara breviflimereuni exns ,qu3E: de Eledione proiixiasdiximus, facile, quid,de,
Reprobatione fenti'endum fit, intelligi qucat.
Quoditaquc Remonftrantium fententiam de Reprobatione corìcernit, crc$^
funt potiiiimum ipfornm de hac materia aiTertiones heterodoxie , !..
^^
Prima cft;-Deurnnon,decrevilTe ab alterno, pro.libcraiua voluntate,ad deraon-r.

ftrationem fux juftitix.quolcJam è genere humanolapfo, inpeccatis &:miferiar€-.-
linquere, inediaque ad fidem &
converfionemneceilaria,iis non ponferre. Contra
Ecclefi^Reformatx ex divinis Literis docét^Deum decrevifte ab ìecerno ex gcn ere
humano
NATIONALIS DORDRECHTAN J:. 35
humano lapfo fquod neminc excepto, iure merito in miferia/ìia, in quani:
totiim,
fé fpontc llia prarcipitaverar, relinquere & ob peccatum damnare pocerac j quof-
,
dam prò Tuo beneplacito in lapfu & miferia relinquere, &: media ad fìdem Se con-
verfionem, ipfamque etiarn lalutcm obtinendam necefl'aria eis non conferre fed ,
eos propterfliapcccatajin qa;ElapiIerant,^ternum damnare ridque hoc fine, utj

quemadmodum in eledtis gloriam mifericoraia; fuse oftendit, ita in his gloriam
peccata vindicantis declaret.
jufliria: iiix
Retormatarum Ecclellarum Icntentiam veram &: contrariarh Remonftran- ',
tium afrcrcionem faliam clic, ex leqq. fìt manifeftiim.

I. Qu_icquid Deus in tempore facit, id ab scterno fiicerè décrevit. At Deus in
tempore quofdam è genere humano lapfo derelinquit in fua miferia, nec mediO:
ad tìdcm &i converfìonem ipfamque etiarn falutem obtinendam, neceifaria eis
,
confert fed potiuà ob fua peccata eos artcrnum damnat

; idque prò liberrima :
fua voluntate, ad declarandani fuam iuftitiam. Ergo.

Minor probatur per fua diftinfta membra.
1. Deus m
tempore quofdam è genere humano lapfo derelinquit in mifefià.Te-
flatur namq; prceter Sacram Scripturam ipla Expericntia,hommes quam plurimos
in peccatis fuis rebnqui inquc ijs perire, &c propter ea arternuni damnari. Vide
,
Matth. z<;. 32.. 41. 46:*

2. Deus media ad fìdem &:conver{ìor:em, ipfamque etiam falutem obtinendam
necefliria,quibufdam è genere humano lapfo non confert. Semper cnim fuerunt
quam plurima gentes, quibus Verbum Dei (Ine quo fìdes & filus cbtincri non
,
potefl, prsedicatum non tuit. Pfalm. 147. 20. AQìot.i^. 16, Et i6.6.y 9. Et inter
eos, quibusEvangelium annunciatur quique illud externe autibus fuis corporeis
,
audiunt, femper reperiuntur plurimi, quibus Deus non aperit cor &c intelligen-
tiam, &c in quibus tìdem non operatur. Vide Matth. 13. li. Lue. 8. io. loh- iz, 39,
Efaié.p. Ador. ^S.zó'. 27. 2. Theff. 2, 2,
3. Deus hoc facit prolibcrrimafua voluntate, feii profuo beneplacito. Sicenira
ipie ChriiiuScaufam, cur Evangelium quibufdamnonreveletur, transfert ad Dei

Patris<s6'^W«M/,Matt.ir.25.26. Vide etiam Rom. 9. ir. 12. 13. 17. &: 18. Eph.r.ìi.
4. Deus hoc facit ad declarandam fuamiuflitiam Hanc cnim caufam fina»
,
lemaffert D.Apofloius Rom. 9. 22. .
II, Eandem Reprobationis dodlrinam Sci""iptura S. tradit,cum dicit » i^^ olim^

id efl, ab eterno; quofdam ad damnationem effe defcrjptbs ludxvcrf. 3. adirampofìtost
,
ì. ThcL'y.p ad^ptatos aditìteritum, Kom.^.zi.fdclos a Deoaddiem malum, Proverb. 16^.44

,
III. Iderh apparet ex dottrina Ele6tionis , qua: Repro barioni eli contraria.
Si enim Deus ab aeterno quofdam tantufn ex geriere humano lapfo, ad vitam as-
ternam elcgit,eofdemque décrevit è miibria lua per Chriflum Mediatorem libe-
rare, fide in ipfum donare, &: per illam ipfim fidem iultifìcare , Sp. fuo Sando re-
novare, tandemque etiam glorificare; confequiturneceflario; Deum reliquos 0-
mnes è genere humano lapfo quos in eledione pr^terijt flatuiffe in lapfu
, mi- , &
feria fua relinquere, ad fidem &: convcrfionem , ipfamque a^ternam
nec media eis
falutem neeelTaria, conferre. At prius eflverum, utfupra ànobisptobatumfuit;

Ergo & pofterius. . .
SecundaRemonftrantium de Repfobatione ,hsec efì:: Caufa me-

affertio falfa
ritoria Reprobationis, feu cur Deus quibufdam è genere humano lapfo absetcr-
noeleftfs, reliquos reprobaverit, elle horumimpcenitentiam & incredulicatem
fìnalem; feu, quod Deus prsevidit, eosnonaduros poenitentiam,neccrcditurot
in Chriftum,&: iniftafuaimpceriitentia&increduliyte adfìnemufqne vitx fua:^
perfevcraturos.
Contra , Ecclefiae Canfam cnr Deus, quibufdam gratiofc
Reformatad docent : ,
eledis, reliquos prcetcrierit, eorum imposnitcntiam &: incredulitatem, fed

non efle
folam Dei k)hìdcui\ licer interim peccata, tum originale, rum a£tualia,ipfaque
etiam incredulitasvéra caufa fint, ob quam Deus decreverit Reprobosa:tcrnis
corporis & animai fupplicijs afficere, & vere etiam in tempore afficiat. Accorate
enim Thcologi Reformatarii Ecclefìarum diftinguendum célènt inter duo? Repro-
bationis adus,quorum prior eft negativus, vid. propofitura Dei non mifer endi, feu
praster^
5^
A e T A S Y N O D I
pra!tereundi pofteriorvero eft affiimativus, vid.propofitum damnandi, &: ordi-

:
nario ad cxitium ut juflam pcenam.

,
Priaris adus, folam cauflim dicunt efle Patris £IokÌcu> pofterions,caufam di-
;
cunt eiVe, partim in Dei voIiintate,pdrtim vero eciam in peccatis Rcproborum,tam

oriiyinnli,quama£tuaIibus. Sententi^ Ecclefìariim Reformatarumvericas, &con-
craric-e Rcmonftrantium affeitionis falfitas,cx feqq.
apparebit.
Impamiccntiam &:incrcdulitatem finalem> non elle caufam praiteritionis quo-
riindam in elccVionc feu , cui- Deus , quibufdam eledis reliquos prìeterierit , i"e-
, ,
quentia decere poterunc argumenca.

I. Si impcenitentia &
incredulitas eftcaufa, curDeus è lapfo genere humanò
quofdam prxterierir^feuquorundam non-mifereri decreverit; omnes omninoho-
mines, nullo excepto, fuiflencprsetereundi Ratio eft; quia omnes orr.ninohomi-
:
nes in peecatumprolapfi, in Dei pra^fcientia, ex fé, &

inle, fueruntpari prorfliS
conditionejta, utexviribusnaturalibusè lapfurefurgcre, panitentiamagere, &:

in Chrlftam credere.haud potuerint; Sola vero Dei gratia inter eos fecitdifcrimé,
dum ipfe cohftituir, quofdam ex iis convertere,fìde In Chriftum donare, inque ei
confervare. At conCcquens ed abfurduni, Ergo'^ antecedens.
Divus Apoftolus Rom.9. II. 11.13. inquit; Nondumnatlspueris , cum nihil fecijfent
boni velmali, ut vrovojhtim Dei, quod est fccundum ipjìus ele£lionem,\ò. eft, non ex operi-
hm, Cedex 'vocAnte^firmum manerctydiUum eH eì, Majorferviet minori tfic utferiptam ejf,
lacob dilexi, Eptvuf7t autem odio hahui. Qmbus verbis D. Apoftolus, non tantum à di-
ledione feu eledionc laccbi bona opera, verum etiamab odio.feu Reprobatione
Ei"aui,malaipfais opera excludit. Peccata vero, tam originale, quam adualia,
adeoqueipram etiam impoenitcntiam &
incredulitatem efle caufam , cur Deus
reprobosdeftinavéritadexitiuma:ternum,ex fcquentibusliquec
I. Propter quod Deus in tempore aliquos damnat, propter id etiam eofdem ad
(damnationem ab alterno deftinavir. Necenim juftus judcx aliam decernendfe,
aliam exequendse in teum jilftc-e pCEna£,fed eandem utriufq; caulam habet. At Deus
propter peccata ,tunì originale, tum a61:ualia,in tempore aliquos damnat, tefte
iiniver(aScripturafacra. Ergo, &c.
II, Ad juftam poenam nemo ordinatur, nifi propter peccata. At exitium
xtcrnum, feu mors &
damnatio «terna eft jufta pcena. Ergo, reprobi ad eam noli
ordinantur, nifi propter peccata,
' III. Idem arguir vocabulum ira, quo D. Apoftol. Rem. 9. iz. in materia Re-
probationisutitur,inquiens: ^md
fi vero -volens oftendere \v.kw. é' Hotam faccre pg-
tentiamfiiam , pertulit multA lenitale 'uafa i R r., compaia ad interitum. Ira enim Dei
femper refpicit pcccatum. Rom.1,18. CMmifefiaturiraDeiì caelo adverfi*s omnem
tmpìetatem(érir>jùftitiamhominum.
Tertia Remonftrantium afl'ertio falfa, circa dodrinanfi Reprobationis, hxceft:
quibuldam per Euangelij prcedicationem vocatis aliis illud non
Caufii, cur Deus ,
curar annunciandia non eft abfoluta & Uberrima Dei voluntas feu beneplacitum,
,
fed ipforum hominiim, quos Euangeliji prsdicatione prxterit,indignitas. Contra

EcclefiieReformara^docent: Caufam.cur Deus Euangelium, cujus prasdicatione
quofdam gratiofe dignatur,aliisnon item annunciandum curet,eireDei(s6'(5'o>c('«*&:
beneplaciturr: quanquam interim non negant Deum qùandoque in fubtradione
,
verbi lui, etiam refpicere ad hominum ingratitudinem & peccata.

Sententise noftrceveritas, &; contraria; Remonftrantium allertionis ialfitas ex
fcquentibus patet :
I. ipfe Chriftus Matth.^z^. zd. inquit: Grafia^ tibt ago, Pater, Domine ccelié^ter-
r£,quodh£c myfiena ( Euangeli] J ahjconder/s a fiptentihm dr mtelligentibas , (jr ea ma-

nife fi aris infantihm Etiam, Pater, quia itaplacuzt tibi.
II. Idem probatur exinde,quod Deusfxpenumero ingratilTu-no popuIo,vcrbum
fuum curavitpraedicandnm,pr^reritisaIiis,qui,fiverbumDei habuillent.cof'quan-
tumadcaufasfecundas;fledipotuiflentadpcenitentia,videE2ech.5.5.Matth.ii.2i.
III. Si Deus ad noftram refpicere velit dignirarem vel indignitatem , quoad
hanc prscdicationis Verbi fui gratiam nemini mortaiium ea conringerer. Omnes
;
enim ex nobis ipfis tanca gratia fumus indigni. Acqj hinc eft, quod Scriptura lacra
caufam
NATIONALIS DORDRECHTAN^; 35
caufam hujus difcriminis > quod Deus quiburdam Verbum fuum manifeftavfC;, re-
liqiiis prarreritis, refcrarad folum Dei amorem, graciam & mifcricordiam, qua
unum populumprx alio fecundum beneplacitumfuum fuic complcxus. Vide in-

fignemlocumDeucr.7. (J.7.S. Pialm. 147.19,10.
Acque hxc brcviter edam de iis,qu2: Remonftrantes circa Reprobàtionis do-
drinam aireiunt, difta funto.
De Pr.xdeftinatione
Seiitcnda
H E L V E T I O % V M.
TÊvs .Tterno &: immurabili d«creto, fccundum libcrrimum, merum àrgra-

•*-^tuicum volunt.ntis fux bcneplacitum, certos quofdam homines è communi
iTiiferia per Chriftum liberandos , ad vitam a:ternam elegie , rcliquos cxitio m
fpontc attrafto rclinquerc &
jufto judicio proptcr peccata damnare ftatuit.
,
Ut notas facerec fuperemin^nces illas opes gratix fux erga vaia mifcricordiae
fua: , qua; prxparavic ad gloriam poccntias item acque juftifllmarir.x fux erg»
;
vafa irae, qua: coagmentata fune ad intcnctira.
Il
Tametfi veriiTìmum fit, Dcum fidcles pcrfcverantcs falvare , infidcles contea

& converri nefcios in pcccads relinquerc velie, camen bis verbis exprimi Pra^de-
ftinacionis decretum return
(5<:plerie,ncgamus. Omittitur enim caufa prxdefti-
uationis fuprema &
unica, éCh>ua videlicec, fìve Dei libcrrima illa volunras?
Perfonas item cleftas cercas &
per fidcm certo falvandas non attingit, DflUi-
que, quiaverbahajc; fidcles &
infideles ^credentes non credences> funt am- &
bigua; Etenim modo de fide pracvila; ut conditione elcxîonis anceccdaneaj
modo , de fide , ut fruiStu eleòlionemi confequencc, explicantur,
I I L
Prsecer (£ôyJcw five liberrirnam , & in intima Dei erga nas dilcorionc firn-
,
datam voluntatem illam, caufam eleftionis aliam agnofcmiusnullam ,fcd banc

humillime vencramur, eeu unicam liipremam, caufas alias omnes antegre-
,
dientem, ut nemo dicere poiTic, cnrficagat Deus & nonalirer: cur placuc- ,
rit buie gratis donare fidem aliumin eccitate natura

, ipontc attra-ila relin- &
querc. De cleétis enim, quod Deus eos prcedeftinaverit, quos adoptaret infi-
lios per lefum Cbriftum in icfe prò benevolo aifeótu vokmtatis (uà: teftatùr ,
Paulus. De reprobis, &occuItandis ab ipforum notitia regni myftcriis, quod

Patri ita pIacueric,pronunciatDominus. De utrifque tandem dicitur : C///«^ ^'«//
mijèretur ; ^
quem vtdt , induritt,
iv.
Chriftum Mediatorem,quem ex fuprema fua &: ineffabili dilectione Deus rhi|nr

do dare dccrevit, eledionis exequénd± fundamentu'mfic elle credimus uc be- ,.
nediiEtiones fpirituales cujufmodi eli adoptio

, elììcax; yòcatio juftificatib',
, ,
fandificatio, glotificatio, ad eleìtos rednndent nulla:,' nifi per Chriftum &l proprec,
Chriftum extra quem nulla eft ialus in quo nulla damnatio.
,
, Acque hoc fcn-
fu in Chrifto dicimur eledli , quod Chrifto nos dederic Pater, per Chriftuni
redimcn-
35 AC T A S Y N O D I
redimcndos, per fidem lefu juftificandos, tandem per Chrifl:um&: ci7m Chrifto
glorificandos. Etfiautem eledio refpeólum habeat ad Chriftum Mediatorern,
jn quo omnes adfalutem&: gratiam eìigimur , tamennoselcgit Deus , nonveluc
exiftentes in ilio prialquam eligeremur , fed elegie ut cfTemus in illo^ perque cutn
iqrvaremur.
V.
Fidem, fidei obedientiam,& inutraque perfeverantiam, tanquam caufam

aucconditionem poftulatam à Deo ab homine pra^ftjtam, in mente Dei eligen-
tis prseceffifTe, Dcumque ad cledionis decrecum moviile; aut propter liane fi-
dem prêvifam huhcillò elezione dignioremvel indignioretn fuilTe, negamus.

,
Contra vero fidem refipircentiam; juftificationcm landificationcm qua: ho-

, , ,
mini ante finem vita: obveniunt, elcftiohis gracuirx & libera: fruftus cfie do-
cemus, itaquidem, ut non alirer Deus quenquam elegerit, quam ut eundem
per fidem lefu Chrifti veluti per medium fubordinatum ad gloriam immuta-
, ,
biliteratque infallihiliter perduceret. Neqùe enim Deus elcgit quod fciret ,
crcdituros, fed elegit,ut credcrent, Necquiequam boni Deus in homine prx-

vidit, nifi quod bonus ipfe mifero daredecrevit. Confequicur pcrfeverans viva &
fides eleólionem, infidelitas reprobationem illa mifericorditer eificieilter,hxG
: &
jufte & permittenteri utraque ineffabilitcr &; fapienter,
VI.
Tametfi in ho'miric aliquo aut integra aliqua gente, mala latere multa ni-
itiis , Deoque judiciorum (uorum omnium cum univcrfàlium tum fingulariùni
caufas &
juftas &
cercas in homine etiam ipfo , aut gente ipfa, patere pluri-
mas non inficiamur cur tamen Deus hunc pra: ilio, aut hanc genrcm prê
;
illa per Euangelium vocet, vel non vocet; éur indicavent verbum fuum la-
cobo, ftatuta &: jui-a fua Ifraeli nec ita fecerit ulli genti qùin-etiam aitati-
, ,
bus' prxteritis iuis ipfarum viis incedere fiveritomneS genres, 1;^ tenti alieni rha-
litia:, ceucauise, propter quam alius prse alio Euangelij pri^dicatione fit dignus
vel indignus tribuere non polTumus.

, Nequc meliorem tommunioris gfacix
ufum, nifi eum, qui
fluir exipfa gratia, agnofcimus. Sumus enim natura filij irae
omnes, ficutreliqui :&: fola nos diftinguit indebita gratia. Et vero, quarnam erit
auteflepoteft in homine vel gente durities tanta, tantaquc malignitas, qua: ab
incomprehenfibili & exundantiflima gratia illa tcgi aur frangi non poflìt. Il velie
miièreri Deus ? Deus utique qui mifericordia dives cft vocavit eos quorum
, , ,
guttur, lingua, labium, os, pedes, via, omnia denique erant longe miferrima,
quemadmodum Paulus criminatur IudaEos&: Gra:cos. Vocavit Deus abluit,jti- ,
ftificavit fandificavir flagitiofìflimos

, qualcs ®orinthiorum nonnullos fuiffè,
,
Apoftolus idem tcfiatur Veriflimum enim eflillud Pauli: nhi ó' amfHficatum fe(-
.
eatitm , ihifuferabundavit gratia.
VII,
Quemadmodum fuit .prscognitus ante jada mundi fundaiiienta Media-

tot, nonindefinitus aliquis, qui forte fortuna occurrcret, fedfingularis cer- &
tus Dominus nofter lefus Chriftus ita Deum certos
,
fingulares homines, hunC
; &
videhcet &:illum, elegiile credimus. Dilexit utique nominatim Iacobum,,/e-
gregavit ab utero Paulum. Et ut quiique fidelium vere dicere poteft; Vivo ego.pff
fdem Filij Dei, qiii dilexit me ,
é^ femetiffnm tradidit ^ro me , fic quoque vere dtcere pò-.
t^Ft'i ]>fftf elegit wc^.
r.'.r- VJII. Mail..

NATIONALIS D ORDRECHTAN^. 37
Vili..
Infantium, non minusquam aduItorum-ekìTtionem &: reprobarfonem effe, nd-

vcrfiis Dcnm, qui nondiimnaros amar n-iircricordiccr,&oditinculpabiJirtr,nVo-a-
renonpoflnmus. Ad aurem ifideJiiim quod acriner, ciim Deus vi'{a>de-
infanrcs
ris grauiiri ipforum Deus-, jJIosque ex parente hd eli, altero falrera
fìt
, flinaros ap-
pellet Paulus; &

cofdem rcnunciet regni carlcllish-j^redes, c-rlorum Dominus
fi ;
moriantui-in infantia ante annos di/cretiohis, oprime deillis/peramus:

Ncc dubi-
ramus infantiiim talium Angelcsminifir-aroriòs jIIos & renella- jetntis flJiùs aman-
fuam Deus nunquam nbnexhibcr.proprcrhos .'pfòs
tilTimos rjjjinrus,quibus faciem
emjrti vcì aiaximc, fuoque oiTÌgìo prompriflìme fungi;
I X
Eledionem alìam gcneralem, univci-raleir., indefìpiram: fìmilitcr compieram ^^.
incomp]ctam,peremptorjani, &:non-pcremproriam rcvocabiJem & irrcvocabi- ,
Jem , vekittenicrarix curioficans audax invcrtrum, dicirtnis Déo ignominiofbm;

&:inimicum conrolationi fìdelium die.- lllud quidem quia Dei prs:ftirutu'mj ,
quodfecundum cleòlionem eft, mahet firrtiuni, ncque Dcum vocariortis dono'

rumque po:;nirer: hoc vero, quia pra:dG(ì:inato.s noseiic ljETamurrecuilda£ii:propo-.
iitunicjus, qui agir omnia ex coniilio voluntatislua^potèntif, :';-••; '
X,
« . -
Elecìorum dcfinitus ed certufqitc numeius, qui nec aligeri ncc minui, ncoue ex
eledo reprobus aut ex reprobo cledus herj poteit. Sfar enim, refle Paulo , (oiidum
Bei fundamentum Jjiibensjìpilnm hoCyNmJtt vci^s qnifintfii. Ciimque atfurdum
,
ficexillimare divina conijiia inoveri cafu , aut pilorum pafierumve curam Deo
majorem eile quani homauim , remerariuiu quoque eft eledorum numerum
certum negare,
XÌ.
Deus qui elcftis fuis benedicir benedicbìone fpirituali omni , quos dilexit ance
jadìa mundi fundamcnra inimicos, diligirquc reconciliacos per Chriflum ma-
gis, profeto fìliis fuis jam vocatis , converfis, juftifìcatis &
fandificatis, eleclio-
nis ipforum arque futurê glorix ienfum gulhimque in morrali hac vita non in-
videt; fed chariraccm fuam in corda iptoru'm large elfundit fpiritu adoptio- ;
iiis ipfos de peccatorum remifTiorie, &. parta per Chriftum falure ita certos
reddit, ut in hujus vitx miferiis fìrmam He inconcuflam confolationem habe-

re, imo in afHidionibus etiam fubfpe gloria: Dei gloriari polTlnt. Quia tameri
cledtorum officium eft: non ctferri atic carnali fecurirare diiìluerc; conrra po-
,
tius ftudere, ut vocationcm&: eleèlionem l'uam firmane reddant, luanìque ope-

renturcum timore &: tremore lalutem, fenfus illius ac cercitudinis menfnram
Deuslargiturquantam, &quomodo, cua-i gloria: fua:, tum iplìs quoque eledis
expcdire optinie unus omnium novit.
XIL
Quis dccretornm divinofum (It ordn èc numerus, quandoquidcrti vis Dee
non luntficut vìx noftra:, & cogirationes Dei
non funt, lìcut cogirationes no-
ftrìB, necquifquamipft condlio fuit, nos ifta ci uni
à foli pcrmittimus, cujus &
intelligenti £, tefte Plalmifta , non esi numerus Quia tamen prxdeftinare inclu-
.
dit &: fincm &: media ad fìnem, nos hominem uno eodemque adlu primum ad
glpriam, deinde ad graciam; adlàlutem nempe &nd vocationcm,Hdem,iufti-
d fìcationem
.
j8
ACTASYNODI
fìcationcm &: fanaificationcm elle deftinatum crcdimus. Crediderunt cnim quot.'
quoc or4inati eranc advitam xternam^
XIII.
ReDrobatìoncm &: damnationem ipfi quoque diftinguihiUs. Cur hunc praè

ilio Deus rcprobavcrit extra Dei ^<S>Wav illam caulam nullam admittimus.
, >
Ch(em emm 'uult indurata Cur vero hunc vel illum damncr, propter peccarum
-,
fieri & per offcnfas reatum in hominem ad damnarioncm vernile, magUlro Apo-
,
niii propter peccatum, ficda-

ftolo, didicimus. Et revera ut Deus, non damnac ,
tnnare non decrevit, nilì propter peecatum ,
XlV.
Damnationis caulam propriam igitur, &proximam, intra impìos ipfos 'qusc-
rere, eccleiìas noftrab fidci cpmmiifas

docemus, peecatum vid'elicet, five \\x-
, five adverfus Legem ,
reditarium illud aut Euangelium prazvaricatio (ìt. Quo-
cft mentio, non tamad caufain fupre-
tiesitera de caufis damnationis jflicienda
tnam & arcanam juftamque Dei voluntatem, quam ad hominis impij pecci.
,
tum & culpam attendendum elle monemus, ut palam conftet, nihil damnatis
prxtermeritum evenire. Dcumautem ad peccandum quempiam cogerc, vei
peccati elle autorem piane horremus. Nam Deus
,
nofter non deledatur ulia iti-
juftitia, &: odic omnes, qui operam dant iniquitati.
Subfcripferanc,
loh.Iacobm Breitingerus, Tigurinui,

Ûrcm Rutimejeruiy Bernenjìs.
Sebajìianus Beckitts,Bafdienfis.
Wolfgang^ Mayerus , Bafdienfis Ecclef. adminifle'r,
lohannei Conradm Kochtm,Sca^huJìanfts.
Jliidicmm
De
PRIMO ARtlCVLÒ,
TSIomine Orthodoxarum Ecclefiarum NaJfo'uio-VJêt--
teravicarum.
DE ELECTIONÉ.
Sententiafaljdj qute pajjìm in 'jBelgio Sententia 'vera, qua haBenus in Ec-
èH dijèminata. tlepis 'Xelgicis fonuit.
I. .
I-
Voluntas Dei , qua vult fideles perfe- Confilium Dei,quo ab êterno decre-
vcrantes lalvare , eft totum ekftionis vit,quorundamde univerfirate generis
decretuiu. humani miferi prò Tuo beneplacito nii-
fereri, eofque ex ftatumiferiîn frnrom
gratis: tranllatos fidein Chnrmmdona-
rcindeq; inftarum gloriar rraducere, ad
laudégloriegrarigiua?,eftcotumcle6ì:lo-
nis decretum.Rom.b.z^.joEph. 1.4,5.
IJ. Eicdio-
NATIO NALIS DORDRECHTAN^, J^
If. IL
Eledionis adfalutem duofunt a<3-us, Quatuor diftinda decreta conilde,

non temporis , fed nacurx ordine di- randa funt in elezione ad falutem,
ftin£ti: unus de fine, alter de mediis. Primum eft quo Deus dccrevit
, Fi-
loh. <?. 40. Ephef". 1. per totum. Etin lium fuum piacularem vidimam ho^
his mediis primum obtinet locum Chri- minibus dare : fecundum , quo dc-
ftusmediator, cui Deus eleótos dedit, crevit credentes falvare tertium quo :
,
ut fide in ipfum gratis rervarentur,quot- inedia ad fìdem neceflaria Conferre
quot fervantur. Ephef. 1.3.4. lohah. 3. propofuic: qiiatrtum, quo decrevit fu
16. & feqq. gillatimeos falvare, quos in fide ad £-
nem perfeveraturos pra^vidir,
III. III.
Etcflio ad falutem eft tantum uni- Elenio ad falutem eft indefinita vei
ca, Rom. 9. per totum. Eademquc eft definita , generalis vel fingularis, h^c &
._._
ratio eled:ionis in V. &C N.Teftamcnto, rurfus incompleta vel completa ; revo-
Roni.9.n.i^, cabilis vel irrevocabilis , non perem-
toria vel peremtoria. Et alia eft ratio
eleftionis in Vcteti & Novo Tefta-
mencoò
IV. IV.
Caufa ìmpulfìva cleftionis eft purum Decretum elcdionis univerfoJe, de

putum Dei beneplacitum, quo com- falvandis fidehbus , eft abfolutas vo-
placuit ipfi dare regnum eledis fuis, luntatis Dei , illiusque caufa ìmpulfì-
Luc.ii. 32.. iifdemque revclare myfteria va eft folum Dei beneplacitum ; fedi
falutis, Matth.ii.^^. ConferRom.9.10. Decrctùm cleftionis fingulare, d^fìo-
Ephcf.i.verf j; gularium falute , revera èfl conditio-
natiim i
quippe innixum fidei , tan-
quam conditioni prajvifae , fine qua
non placuic Deo hunc vcl illum cli-
gere.
V;'
V,
Elc£tio ad falutem eft immutabilis. EleiSio incompleta & non-percm^

Rom. 9.11. Tim.z. 19, ac proinde nu-
i.
ptoria poteft inrerrumpi, acque intcr»
merus elcólorum apud Deum ita eft d^m interrumpitur , ita uc in-com-
certus.utnec augeri nec minuipoflic, plete eledi poflint fieri reprobi , nume^
Lucio, io. Apocîi.t/. rufque illorum augeri & minui.
VL VI.
Fides per charitatem efììcax,eft fru- Fides, fideique obedientia

eft con» ,
ftus eleftionis; Deus enim nos elegit, ditio antecedens eledionem quas, uc >
ut effemus fandi &: impolluti, Ephef. gratiofa &

Euangelica dignitas , movie
j. 4. Gonfer i. lohan. 4. io. 19. loh. & Deum ad cledionis prjemium his prae
15. z6. ahis deftinandum. _ , i
VIL
Homo eleftus in hac vita certus effe Eledionis ad gloriam fenfus' certus
potcft de fui cle6tione : quippe quam non eft in hac vita,
ex da DE
.
40. AGTA SYNODI

ex tcftimonio Spiritus fandi, infal- &
libilibusmediis falutis, pura fide fi- ,
dei fenfu , fidei luda cum dubitacio-

nibiis , fpe deniqiie viva & charita -
te non fucata , per gratiam Spiritus

fandli infallibiliter cognofcere poteft
ac deber.
DE REFKOBATIONE.
Sententìafaljà, quê pa^m in 'Bel- Sententi^ vera, qutehaStenm in Ec-
gio eH dìjfeminata. clefìis Belgicis obunnit.
VoluntasiDei, quavultìnfidelesper- Confilium Dei, quo ab aeterno fa-

feverantesfiabirarelinquere,eft tacum pienter libere &
immutabiliter de-
,
Reprobationisdecretum. crevit, quofdam de umverfitate gene-

ris hutnaiii tniferi rion-eligere , & il-
peccatum damnare,'
los jufte propter
cft totum Reprobationis decretum
Matth.7.25. Rom.9. zi,22. i.Thefl;5.^,"
Iud.4.Apocal.i7. 8.
ti. IL
Repfobatiohis decretum efl: univer- Reprobationis adtus duofunt, prx-

lUud de infidelibus
falc vcl fingulairc, teritio fivenon-elediofingulariumho-
perfeverantibus reprobandis:hoc dcfin- minum , &
damnatio, feu pr^cparàtio
gulatium hominum damnatione. pcenie. illa in Scripturis djcitur non-
infcriptio in librum vitas , Apocalypf.
17. 8. ifta coagmentatio ad interitum,
Rom, 9.2Z.
in, ììl.
Decretum damnationis univerfalc, Caufa impulfiva praeterltionis efl:

eftabfolutum j fingulafc, condiciona- placitum feu Voluntas Dei liberrima,
sum , quippe innixum infidelitati & Matth. 11.25,2^. Roman. 9. ir. 18. ir:
pcrfevcranti3e in ilk , tanquam condi- Damnationis autcm caufa eft refpe-
sioni à Deo prsefcita:. élus certus ad peccatum. Nam quia
Deus in tempore non damnat rèproboi
nifi propter peccatum ab sererno non ,
nifi propter peccatum illos damna-

re dcftinavit. Match. 25, 41. Roman.
9. 22.
;eino!;j.
tv., --^ ''0 v.;
-.
q vi.- ;iii.'i...ij,j.j eiuoiiò'jb mir:
iin III"-- ?.) .or .01 .>.r
Reprobatio eft univérfàlis vtì flngu^ Reprobatio eft unica : eademqucf
iaris: & haec incompleta, rcvocabilis, ipfius ratio eft in Veteri &: Novo Tcfta-
& non-percmptoria, vel completa , irrc- mento, Rom. 9.
vocabilis &:peremptoriao
•:'> Ef;3-J53 £3iv ocri nt yrifi^b crrrriH
^ f^r.ow.T'.
n \
, .
NATIONALIS DORDRECHT AN^, 4r
V.
Quod Deus homines quofdam pra- Quod Deus homines quord.im Eiian-
terie graria prxdicationis Eiiangelij gelij prÊconio ad falucis parricipstio-
ejus rei caula efl: fola Dei voluntas, nem non invitar, folius eft beneplaciti,
Dcutcr. 7.^,7. Marth.ii.z5,z6^, nonabfoluti,fed talis, quo homines iftos
obinfigne aliquod peccatum Euangeh'j
fui annunciatione deftitui cupic.
COROLLARIVM.
ifamctfi Deus ob peccatiim originis Infanrium nec eledio eft , nec rè-
infantes damnare poteft : Chriftiani ca- probatio.
mcn parcntes de làlute fuorum infan-
tulorum minime dubitare dcbcntriquia
ipfis &; liberis ipforum fafta efl: promif-
fio Genef 7.7. Marc. io. 16. Aàot,
Jadicium
DE PRIMO ARTICVLÓ>
qui eft,
DE P R>£DE STIN ATI ONIS DECRETO;

Exhibitum nomine Orthodoxarum Ecclefarum
Islajfo via - W et terA vicarunt
DE ELECTIONE,
Senientta <-vem quis in Ecclejiis Bel- Smtentia, [alfa, qtUfafpmin Belgio
gicis haSienusJònuit. efi dijfeminata.
THE S. L TH E s . L
Confilium Dei , quo ab
dc- aèrerflo Volunras Dei , qua vult fideics perfe-
crevit quorundam de uhiverfitate ge- veranres falvare , cft toturn clediofììs
neris humani miferiprofuo beneplaci- decrecum.
to mifereri , eofqueex ftatu mifèriae in
ftatum gratia: tranflatos fide in Chri-
ftum donare , indeque in fl:atum gloria:
perducere, ad laudem gloriofx grati35
fua:,efttotumele£ì:ionis decrètum.
Confìrmatto yera JèntentU.
Auguftinos cum alibi, tum in libro de Corrept. & Grar„ rede docer, cjodrinam
de Prajdefl:inarione publicc proponendam quod Chrifl:us &: Apofl:oIi eam
effe ,
prajdicarint;quodeafaciat,utin Deogloriemur^non auteminnobis; quodquein

veritace &pietateconfra falfitarem & impietatem fideles rnuniar. Qnx omnia
tum dfmum confequimur, quando hanc doétrinam proponimus^ &c fobric,
d 5 &revc.
^^ ACTASYNODI
2creverentcr,&:prndcnter,&:denique piane. Quod poftremnm non obferva-
riinc Remonftrantes, quando voluntatem Dei qua
vult fidclesperfeveranres fer-
,
varcjdixei-untcile totumeleaionis dccrctum. Nam Scripturaaliquid ampl)us

nobisproponicde decreto Ekaionis: cfle nimirum bcneplacicuinDci, quo illc
decrcvit cercos quofdam homines ex communi inceritu pcrgratiam cxenuos, fì-
decuein Chnltumdonaros, xtcrnum glarificare. Rom.8.29,30. Ephef. 1. 4,5,9.
Rom.9. II. exquibus locis colligitur, Deum abacrerno decreville, certis quibuf-.
dam iiominibus fidem donare. Quando igitur dicimus Deum elegifie cieden-
,
tes, exprimimus terminum ad quem? adeoque fìdem intelligimus confequen-
ter. E contrario exprimimus terminum à quo, quando dicimus, Deum elegifle
nos inimicos fuos, adeoque mifcros . Quem utrumque terminum Scripturà

p:.flim conjuno-ic, quando negotium (aluris noftrx nobis oboculos ponit. \ide
Roman. 7. 17.^18/ Cxtcrum tale objicitur Deo ehgenti bumanum genus, qua-
le vocat &c jullificat, nempe mil'crabilc. Executio fiquidcm (ût habet Maxi-
ma Theologica ) efl Et vero mifericordia ibi locum babcc,
fpeculum decreti .
ubimiieria. Hinc ipieDeus in bocargumento

dicit Miferebor, cujus mifertus ;
fucro: Se commiferabor, quem commilbratus fuero. Rem. 9. 15.
The/ìs ruera il Thefifa-lfa IL
Elcaionisadfalutcmduofuntaaus, Quatuor diftinda decreta in cle-
nontemporis,icdnaturae ordine diftin- ftione ad lalutem funt coufidcran-

etx: unusde fine, alter de mediis Et in : da. Primumcft, quo Deus decrevit
mediis primum locum obtinet Chriftus Filium fuum piacuìafem vidimam ho-
Mediaton minibus dare: Secundum, quo decre-
vit credentcs falvare Tertium , quo :
media ad iìdem necefiaria conferre

propolliit: Quartum, quo decrevit fi-
gillatim eos falvare ,

quos in fide ad fi-
nem perfeveraturos prêvidic.
Confirmatio "v'era Sententtdè,
Adus divini beneplaciti in Deo eft iìmplex: fed quoad noftrum intelligendi
modum, duas habet veluti diftindas prseordinaticnes & quali partes; unam de
fine, alteram de mediis. docendi rationem in hoc argumento & na-
Quam
tura &
Scripturà nobis fuppeditar. Natura enim docct , fapicntem in omni anio-
ne fua & fincm fibi pr2eftitucre, &: media ad finem conftituere. Cum igitur Deus
fit ipfa fapientia hofce duos adus in omnibus ejus aftionibus ut conjungere.
,
Ce quoque diftinguere,magnum eft opeia'pretium. Deinde iacra Scripturà lios

ipfos aftus conjungit in compendio Euahgelij, Iohan.3. 16. & in aurea faluti^
catena, Roman. 8. quando vitafn az£ernam &: fìdem, glorificationem &: juftifi.
cationem, feu gloriam &: gratiam fìmul nominat. Porro in mediis iftis primum
locum obtinet adeoque reliquorum mediorum fundamentum eft Chriftus
,
mediator, cui Deus eledos dedit, ut fide in ipfum fervarentur gratis quot- ,
quot fervantur, Ephef. 1.3. 4. Iohan.3. !<?.& fcqq. Nimirum in Chrifto eligi-
mur ut adoptionem in ilio confequamu'r
,
Et Deus ideo donar nobis Chn-
.
ftum & nos Chrifto, quia elegit nos diledos prò fiia grada, unde liquetTeriem
,
decretorum, quam Remonftrantes conftituunt, pugnare cum Scripturà, imo

ctiam cum ipfa natura, quae docec , remedium elle pofterius morbo , naturi^
ardine.
Thejìs yera 1 1 1. thefis [Alfa III,
Eledioàd falutemeft tantum unica: Eledio ad falutem eft indefinita &:
eademque eft ratio eledionis in Veceri definita , gencralis & fingulàris & , Uxc
& Novo Teftamento. rurfus incompleta vel completa, revo-
cabilis
^
NATIONALIS D O RD R E C H T A N ^. 431
cabilis vcl irrevocabilis, non perempto-
lia vcl peremron'a. Et alia efl ratio £Je-
dionlsinV. &N.T.
Confirmatìo <-u€ri!z SententU,
Aportolus Rom. 9. &Epher. i.uriicam diintaxattradit EIe£tionem, eam riem-

pe, qua Deus ab a;cerno propofuit de univerficace generis humani mifcn,
in Tefe,
certos aliquos gratis: & gloria: fu^ participes efficere in Chrifto ad laudem fua'ni ,
&lhliitcmipf'oriim. Proinde diftinilioncs eleftionisà Remonftrantibus confìdtx,

tion conveniiint (apientiae &; immutabilitati Dei.Nain nequefapicntis efl, temere
aliquid proponete: neque conftantis in lìngula pene momenta mutare fuum
fibi ,
propoiìcum Ad EleóHonem in V. T. quod attinet illuis eadem eft ratio, qu:e

. ,
cledionis in N. T. cum eadem lìt ratio fo-deris gratuiti fub V. &: iiib N. T. Quot-
quot enim à principio mundi fuerunt falvi faòìri, ij omnes per meritum Atrni
magati ab origine mundi, perqueiìdem &:Spintumiplìs ellicaciter applicante^
T^ùr^H Chrifti ìh^^hcui, fervati Jbnr. Heb. 11. &l 15. 8,
Thejìs Orthodoxa IV. Thejìs f/eterodoxa IV,
Caufaimpulfiva cledionis eft purum Decrctum eledionis univerfale de

putum Dei beneplacitum,quò compia- falvandis fidelibus , eft abrolutse volun-
cuitipfi dare regnum eledis fuis ijf- , tatisDei, illiufq; cauia impuiiìva eftfo-
demque revelare myfteria ialutis, lijm Dei beneplacitum. Sed decrctum
cledionis iìngulare, de fingulanum fa-
Iute, revera eft conditionatum , utpote
iiixumcondicione fidei prsevifae.
Confìrmatìo yerte Do5Ìrin£,
Praevifa fides non potcft efle caufa cledionis quia clcdi fumus ut credamus : , :
non vero credimus, «t eligamur Ephef. i. 4. 5. Qua: fententia adeo clara eft, uc
.
étiam in Cimmeri]s Papatus tenebris, Scholaftici renebnones non potucrmc

ipfius hiccm effugere. Diferte enim docuerunt, amorem communicationisfeu
benevolenti^, quo Deus diligit etiam hoftes fuos non nifi à Dei voluntate pende- ,
re: amorem vero complacentiifeu concupifcentÌ£è,pra:fupponere amabilftatem-*-

óbjcdi. Quo pertìnetilJud, quod de duplici diledione tradì foler. Nimirum
diligimusalrquem velut lìt bonus vcl quod fìt bonus. Deus ab eterno nos dile-
,
xit, ut éflemas fandi, non quod eflemus Ihndi & nos eligendo", dignos fecit , non :
autem dignos Sola igitur Dei SôkÌcc eft cledionis caul'a impellèns,juxta
invenic.
illud Chrifti, Luc.ii.3a. Ne time parve grex : Namflaciiit Patri 'vejlro dare %iohU re-
gntim illud. Vbi verbo t^ôxfiv lìgnifìcatur ex gratuito mifericordiaj fonte fluere
,
vitam azternam Quod ipfum docet Apoftolus Rom. 9. 15. j6. Nam Moiì dicit
o
:
tJKi/èrehor, cuim mijèrtm fuero ó' commiferahor , qtiemcommiferatmfutro

; Nempé .
igitur elenio non eft àm , qui 'velit; neque eius , qui ctirrat ,fed àm qui miferetur
nemê DE I.
The/ts Orthodoxa V, Thejìs JFfeterodoxa V.
Eledio ad falutem eft immutabilis : Eledio incompleta & non-perem-

ac proinde num.crus eledorum apud ptoria potcft interrumpi atque inter-
Deum ita cerciis eft, uc nec augeri , nec rumpitur , ita ut incomplete eledi pof-
minui polllt. fint fieri reprobi, numerufque illorum
àugeri & minui.
à. 4 Conjìr^
^ AGTASYNODI
C^nfirmatìo 'pera pntentU.
Adco firmum cfi: EleStionis decretum , ut quam non potcfl mutnri Deus, mm
non poffic infringi iUius decretum de fervandis eledis. Bona fiquidcm Dei fimt
Rom. il. 29. &frmum mamt fropojìtitm Bei , quod eft jecimdum eleiìio-
<me'&iw.É?.»}Ta.
,habens hocfigilhim^ NovitBcmi-
nem. Rom. 9.11. SoMtmque fiat fimdamentum Bei
nus eosy qui[unì fui, z, Tim.i. 19. Quarc cum nomina eledorum fìnt fcripta in ccc-
lis Lue. IO. zo. &
in iibro vitae Apoc, zi. Z7. fieri non poteft , ut numerus iliorum
auEcatur vei minuatun,
fhefis Orthadoxa Vh Thefn Bfeterodoxa t^l.
Fides per charifcatem efficax, cfl: fru- Fides, fideique obedientia eft condi-
&US cleftionis. ^^ânteccdens ele<£bionem, qux ut gra-

tiofaSd evangelica dignitasmouic Dcii
ad elcdionis prêmium, his pra: alijs
deftinandum.
tùnfìrmeitìo njer^ Sententi^.
&
Deus nos eicgit, ut eflemus fandi impolluti Ephef. i. 4. Ltinhocefl charitasi ,
non qtiodnos dikxenmm Deiim ,fed qucd ip/è dilexerit nos, i. Ioli. 4. io. noiquc diU-
qimm Deum, quoniam ipfiprior dfkxit nos. Ibid. verf. 19. Confer liane Tliefm cum
Itipcriori quarta.
TheJìsOrthodoxaFlh Thejìs êterodoxaVlt
Homo cledus in hac vita certus effe Elcdionis ad gloriam fenfus ccrtu?
poteft de fui ekaione. non eft in hac vita.
Confirmatio ijerx. Sentente.
Certitudo eledionis non tantum nobis fpedandaeftin Deo,fèdètiaminipfis

eledis; quos oportetdG fui eledione certos effe, tum ut fìnt grati erga Deum»
tum ut in rebus adverfis confugiant ad inexpugnabilem Prasdcftinationis arcem.
Poteft autem homo fidelis eledionem fui colligere ex teftimonio Spiritus Sandi,
& infallibilibus medi)s falut pura fide, fenfu & hida fidei fpe denique viva &
is , , ,
charitate non fucata. Nam Spiritm SanBm tefiatur una cum Spiritu nofiro ,quodfH-
TKUsflij Bei, Rom. & vera fides eft
8, 16. Roman. 4. 22.
-ds-Môipii^tcìn^ mTrofy/jcni,
Ephef, 5. 12. ideoque rcpugnat ipfi diffidentia. Fides prxterea ludatur cum dubi-
tationibus , Rom. 4, 18. excinguit ignita tela Satana:, Ephef 6. 16. 8c profert opera
charitatis erga Deum & proximum Iacob.2.17. Rom.6. 12. 13. Qux omnia fune
•nKfinPK*. eledionis ad falutem ;,
omni exceptione maiora. Atque ha:c Methodiis
vere Analytica obfervanda eft in praxi huius dodrina:, ut ab effedis airurgamus"
ad caufas.
DE REPROBATIONE,
Thefis Orthoddxa 1. Thefis Heterodoxa L
Confilium Dei , quo ab eterno fa- Voluntas DeijquavuItinfidefcSpcr-

pienter, libere &: immutabiliter decre- feverantes fub ira relinquere,eft totum
vit quofdam de univerfitate generis hu- Reprobationis decretum.
mani miferi non ehgere> &c illos iufte
proptcr
NATIONALIS D O RD R E C HT A NjS. 4^
proptcrpeccacum damnare,eft tocum
reproba cionis decretum.
Confìrmatto a/era Se?ite}ìti<ie.
Propofita reprobationis definitio corifìrmatur ex Match. 7. 27. Rom. 9. 21. zzi

i.Thell'. 5.verf.9. lud.veri. 4. &: Apoc, 17. 8. Lucemque accipit ex Thefi prima,
de Elezione.
Thefìs Orthodoxà IL Thefis Lteterodoxa IL
Reprobationis adus duo fune, pré- Reprobationis decretum eft univer-

non-eledio fingularium ho-
teritio feu fìile, vel fingulare
de infidelibus. Illud
minum , &
damnatio feii prxparatio perièverantibus hoc de fìngulariiim
:
pana:. hominum damnatione,
Confirmatio yer^ Sententiae,
Prasteritio feu non-cledio, in Scripturisdiciturnon-infcrip'tioinlibrumvitie,

Apoc. 17. 8. eftque adus negativus , quo Deus ftatuit quorundam hominura non
mifereri. Damnatio in Scripturis dicitur, coagmentatioad interitum,Rom. 9.
damnationem. lud.verf 4, eftque adus poiitivus, quo Deus
ZI. &c defcriptio ad
ftatuit quofdam hdmines propter peccatum damnare.
The/ìs Orìhodoxa III. Thefis Heierodoxa Ut

Caufaimpulfivaprseteritionis eft vo- Decretum damnationis univerfalc
luntas Dei Uberrima : damnatioriisau- eftabfolutum; iingularc , conditiona-
temcaufaeft refpedus certus ad pec- tum,quippeinnixuminftdehtati,&per-
catum. feverantiie in iila , tanquara conditio-
ili à Deo praefcitae,
Confìrmcim yèra Sententine.
Deus habet jus abfolutum in fuas creacuras &homines , multo magis qiiam
figulushabet abfolutum iusinlutum &
vafa fua,formandi ordinandi eaadde- &
cus ve] ad dedecus, abfq; iniuftitia prout voluerit, Ròm. 9.2.0. 21. 22. Ex hoc igitur
fureabfoluto Deus omnes homines ordinare. poterat ad interitum, fi voluifler.,
,
Sed quia fé non tantum abfohitnm Dominum, fcd 6<:iuftum iudicém declarare
voluit, abibluto fua fure in ordinandis ahquibus adinteritu fton eft ufus, fed ufus
eft iure ordinato &:. revelato in lege qua: dicit ,,
Anima qua feciaverit., m.efi^fftr,
;
Èzech. 18,2o.hoceft, ordinavitad damnationis poenam, non utiqùeimiocentes ^

fed peccatores in Adamo In Adami enim corrupta perdicionis mafla (ui vocac
.
Auguftinus Epift. 10'^. ) omnes irituitus , quos non élegit in Chrifto, n^c ordina-
vit ad grati? m
&: gloriam indcbitàm ex mifcricordia , eos.réprobavit ad iram, hoc
eft, ad pcenam peccato debitarh, ex iuftitia. Priorisadus, quo decrevif Deus
quofdam non-eligere, caufa eft voluntas Dei Uberrima , Matth. ri. 25. 26. Rdm. 9.
11.18. 21. pofterioris, quo decrevit eofdem damnare , caufa eft refped:us peccati.
Nam quia Deus in tempore non damnatreprobos nifi propter peccatum, ab êter-
no non nifi propter peccatum illos damnafe decrevit. Manet ènim immotare-,
gula quicquid Deus
: m
tempore facit, ab alterno facere decrevit. Ethocvule
Apoftolus , quando Rorn. 9.21.22. eledosvocat vafa milcricordice parata, ad glo-
riam: reprobos vafaira?: adaptata ad interitum: ira enim fupponitpcccatum, quia
Deus non irafcitur creatur^r, nifi ob peccatum. ira quippe eiì pcena , qu.am ex or-
nifi ob peccatum. Ad ira.m igitur, hoc eft, ad poC'-
dine iuftitix nulli irrógat Deus
nam,neminera ordinavit nec ordinat nifi ob peccatum. Nequetamen in pec-
,
cato oportcr hic fuk)fiflere,fed afiurgere ad óO'^£»cr«*

,
qutC eft caiifà prsceritionis,
feunon-eledionis, ^
. _.
rhefs
^^ A e T A S Y N O D 1
Thep Orthodoxa 1 K Thefo //etmdoxa 1 V-
Qiiod Deus homincs quofdam prse- QuodDeushomiriesquofdamEvari-

pra:dicationis Evangeli], geli] praeconio.adfalutisparticipationé
terit gratia
cius rei caufa eft iufta & libera dus vo- non invitar, folius eft beneplaciti , non
luntas. ^ abfoluti,fed talis,quohominesifl:os, oh
infigne aliquodpeccatum, Evangeli] fui
annunciatione deftitui cupic.
Cmfirmatto yera JèntentU.
Hic hobis fufficere poteft illud Chrifti , Matth. ii. 25. z6. Gloriamtihi trihuo, ?4.
/^r, Domine cali & terra ,

quodh<ecoccultaverisàfapierìnbm & inte!/ige»ttbuf ^ earetexe-
,
rùiìifmtibtts. Etium PateriquÌAitAfUcuittibi. Quo ctiam pertinecIocusDeut./.^,/.
DE PRIMO ARTICVLO,
qui eft
de
Elezione ad vitam aeternam

Sententia ^ Suffragmm Genevinfium,
T HE s I s L
DEus ab sctcrrlo , ex
&
mero beneplàcito
Adae , in,
voluntatis fua;
& cum eodem
, ccrtas perfb-
nas, ex feminc pofteris lapfàs , reas Se
eorruptas, dccrevic in Chiifto per & propter

Chriftum , ex eadcm «sCJêx/^
inhune finem ipfis fingularitcr à Patre deftinatum , gratio(è & efficacitef
vocare , fide donare , iuftificare ,

per Spiritum regenerationis fandificarcj^
& per hxc, & poft hasc omnia, tandem in a^ternum glorificare.
Haec Thciìs probatur ex manifeftis iftis locis.
Ephef. 1. 4. Elegit nos in i^foy unte iuBa, mundifundamenta , ut ejemusjknî (^ incuhn.

ti coram iffo m chAritate : FofiqHam nos fradejìinavit in Adoftionem per lefim chrifium in
Cefe,fecundHm beneflacititm voluntatisfuê In laudem gloria gratia ijfim qua mbis grmofus
.
,
fuit in dile0o. n.In tpfofumttsfortem adepti, fradejlinatifecundumpropojìtiim ilLuSt

Et vcrf.
qui operatur omnia fecundum confilium loluntatis fuA, utfanus nos in laudemglori a ipjtuh
Ephef. 3,10. K^d manifejhndam per Ecclefiam multifariam Jàpientiam Dei jfmtndnm
fropojìtum dternum, quodfecitin Chrijìo lefu Domino noftro.
1. Tim. I. 9. Servai it nos, é^ fi^â vocatione vocafit , nonficundum opera nojlra.jèdfè-
eundum proprium prOpofitum &
gratiam , qua data nobisfuitin ChriJìo lefù ante tempoiap'
fulariA.
Tit.i.z. Injpetn vita aterna rquam Detti ,qitimemiri non pmefi proniifit, ante tempora
Jàcularia.
Rom. 9. 1 1. Nondttm nata puerù ,CHm nondum boni velmali quicquamfecijfent, ut prò-,
pojìtum Di» ,quod ejl fecundum eleE{ionem,fìrmummaneret , non ex operihm, fed ex vocantc;
DiBum ejl ei, Maisrferviet minori.
Malach. i. 2. LAn nonerat Efaufrater hcobi? inquii Domintts. lacùbum atttem dilexi,
Ejàvum vero odio habui.
Rom. 9. i8. Miferetitrcuiftsvultt &quem vtdt, indurat,
lob.
NATIÒNALIS DORDREC HTANuE. 47
Ioli. 13. 18. Non dico de vobi'i omnihtts ^Jcio quos elegerim.
z. Thel". i. 13. Nos atitem dehemm perpetuo agere grattai de l'ohli, fratres diletti in Do-,
mino y quod Baci i-os clegit a, principio adfaltaem., TnfanStifcatione Spirititi , érfide veri-
tàtts.
Rom.3. 4. îdigtttir pnecellirms ? nequaqm?n: ante enim eficinttuò' ind&os & G(n-
tiles omnes effejìib peccato.
Etvcrf. 14. Ornfie OS ohturetur , & ohnoxiusjìa.t tcttisrntindta indicioUei. Et u- No»
efi difi inolio, quandoqiiidem omties peccauertmt, (y desiitutmttir o torta Bei.
Rom. 5. 12. Per unum hominem peccatum in Miindurn introtft ,& per peccattimtjliprs \ &
ita in omnes hominesmorstranfijt^ in ilio in quo omnes peccA'veruni. y
Gftlac. 3. 2Z. Scriptnra conclnfit omniii ftib peccato , ut promifjio perfdem lefu chrijii dare-
tur creclentibui. \òco l'afa wi[ertcordÌ£ s.^)^t\\:^ntm.
I. Per. I. 20. Chri[luiprxt)ràinatm,antctacLtmttndifuhdarnentii-i& manifejfattis ultimìs
temporibus propterz'os, qut per ettm credi tìs in Beum.
,
loh. 17. IO. Omnia, meo. tiiaftmt,& tuafimt niea, ò" in ipjtsglorifcor; oro prò illis, quos de-
dijli mthi, quia fui funt.
Ifa. 9. 5. FtHiis ncbis natiti, nohn datu-s.
Rorh. 8. 28.32. Scimas omnia ccoperari in homi?n ijs qnìdtlignnt Beum^nempeiis qui fimt
i)otAtt fecunditnt ipfim propofitum : Nam quos prafivit, id eft , prxordinavitjfw ettam
frsdejìtnavit lonformcs imagini Fily fui, utjit primogenita tntermultcs fiatres; quos
fieri
autem pr^defiinai'it, etiam ôcavtt : ,ûos i'oaT.il, etiam tufi ificarit ; é" quos iufìijìcavtt,
eosetixnt glorifca'^'it. î nobis ornniiui dedit ftltum , qnornodo non ^ omnia cam tpfo nobà
dar et J* j^-y accnfibit eUclos Bei f Bcm ef, qui luflipcat.
1. Pèc, I. 2. Eiecli fecundiirn '^yvuxnv praordinaaicnem Bei Vatrìi^ m fanîficationc
Spirttui, adohcdientiam, e? ajfcrfìonemfanguinis Chrifìi.
I. Pecr. 2. 9. Vos iJHs genui eUcfnm , rcginm facèrdotiuni , gens fanSiajò" p'opiditi pecti-
liaris.
Apocal. 7. 14. J^ funi cum Agtio,funi vocati,elecii ò'fdcles.

Apocal. 21. 27. Non tntrabit in ipfam qtiicquam immundutn , necquifacitahominAtÌ9^
nem, ù' dat operam menda( io :fed ij qui fa ip tifuni in Libro l'itit K^gni.
J. Per. I. 22. Animai 'vefirtts purifcajluiaufcukando •ventali per Spiritum,
Th E s 1 s IL
Ex eadem mera <€ôkicì, & voluntatis in fcfe propofiro difcrevìc idas

pcrfonasab alijs, in eadcm mafia , & fub eocìcm reacu cxiftentes , ncc uUa
dignitate, qualicacc, difpoiìtiòne aiijs pr^cellentes.
Rom. 3. 9. Otiid igittir pr^cellirfmSi é'c. Et 22. Nonejl di/finclié.

i. Cor. 4. 7. ^Hts te difcernit ? Ecqtiid habes qtiod non acceperisì ^mdfi accepifi ,ciir
gloriarli-, ef f .
.'*
Eplìcf. 2.3. Eramuîfìlqirsut cralq. Et verf^S, ' Scrinati ejìis ex gratia per^dem ; hoc non
ejl ex 'uobis : ejl domini Bei , non ex cperiita , ne qm gjonetur. Lege qux ibid. fufius ha-
bentur.
Rom. 5. IO. Bramiti irfimci; ut &: ad Titiim 3. ^.E-ramm & nos quondam infenfati-^
rebelles, errantes.fervientes l'aytjs cupiditatibu^ , (jy voluptatibm, vitàm dgentes in matitia ér

in'vidia,odiofó'odioinTÌcemhabcntes.
Ephef. 2. 12. CMementote vos quondam Gentes, in f
carne, uijfe abjque Chrijlo, extraneos a
paUis promiffionisyjfem non hahìntes, enfine Beo in mundo.
1. loh. 4. 10. /» hoc ejl charitas , non quod nos Beum dilexerimui,fed quod Ole dilexii>
nos-
Et vcrf. 14. Nos Beum amamtn, quia illeprior amavit nos.
loh. 1 5 . 1 (J . Vos non me elegiflis,fed ego elegi vos.
Rom. 4. 7. Beta vocat qux nonfuntytanquamji efent.
III. Omnis
^§ A e T A S Y N O D I
Thesis III.
Omnis qua ad vitam xtct-

qualitas vel condido laudabilis in liomine,
ham aptuseft, eli: verum & ger- pofterior ilio a6tu «jCôjcia?. imo illius
manum effeclum: potifsimumfidcs, nobilirsimum &; cminentiisimum

opus fpiricus Regeneranris.
Eph. 1.23; <5? '/.e eftcorvui ipfita, (^ 'zrT^ûfâ illms, qui imflet omnia inomnihw.
I. Gór . X 1. 6 . Deus qui oferatur omnia in omnibus
•
efi unta.
lacpb. 1. 18; Ipfexohmwefuagennitnos.

i.Vtt.l.tì- PerJpirittmt 'ventati obedin.'Uf'
z. Cor. 3. 5. 7^n quodjimiis afti ex nobifmetijfis,
veladcogitandtm quicquamjedomnìi
no/Ira Ì)cou)Ìt*i? efi àDeo.
Philip. 2.. 1 3 . Dûi operatur in 'vobis é' "ê//e & per/cere, \jzs-ip tkì /JóoKta?.'
Philip. I. 2.9. P'sbis ixci'pi^^ ,g>'^fiofi concejfitm ejt prò Chrifio , non tantum in ipftM cre-
dere, fcdér prò ipfi pati.

Ephef. 6. 23. Pax fiatribm, & charitai cttm Fide a Beo Fatre , & a Domino noJ/roTeJft
ChriJô. j r ' r
Heb. 13- 20. Bau paca aptetvos in omni bono opere-, adfaciendam voluntàtemipfiui,ja-
ciens ipfe in z'obis qiiod acccptum efi coram eo, per Chriflum lefum.
Ephcf. i.ii. Dem operatur omnia fecundumconjìlium'voluntatàfm.

4. 9. îium Deum ognoveritis imo magis cognitifueritis ab ipfe.
Galat. i :
Thesis IV.
Vocatio efficax per Evangelium & fides cordibiis infufà & impreffa, ,
funt media ad iftius decreti finem obtinendum ì Deo ordinata: atque ab

ipfomet in tempore, cum eadem qua ab eterno decrevit, perfonarum ,
vdiftindione, difpenfata.
loh. 17. 6. Manifejlavi nomen tunm homìnihiu qtios dediflìmthi de mttndo: tui erant, & tu
mihi illos dedifii, é' tpfi obfervarunt z-erbum tuum : Dedifii ipfis -verba tua, qu^ dt dfii milite'
ipjl recepevunt ea.

Aftor. 48. Crediderunt quotquòt erant ordinati advitam atem.im.
ix.
1. Pct. FLereditas immarcejfibi.'is

1 . 4- incontaminata , prò nobù in coelts confer'vata , qui &
in virtHteJyd perfidem cuflodimur in ftlntem,qu^ parata efirevelari in ultimo tempere, verbi
srzùz, Obtinentes ftnemjìdeiz'efir^yfdiitem a limarum. .
^
Pi al . 147. 1 9 . Declarat verbafiia Iacoho,fiatut.ifHa (jr iudiciafua ifraeli: Nenficfeùt^mni
genti iudicia non norunt,

;
Tit. l.i. Tides eUiioriim Bei.

Rom. 8. 30. c)i!Ospr,idefi!niivit, eosetiamvocauit,iûos vocavit, eosetìamitfiificauìt.
Matth. 13.11. Vohis datimi efi: cogncfcere myfieriaregni ca'orum,ipfìs antem non efi datum:
Beati vefhi octili, quia lident, & aures t-efins. , quia audiiint.
Habenti dabitur, i'cilicct, grafia prò gratia, loh. 1. 15. Grafia pabuli^pro gratia virar.
2. Thcf. 3 . 2. Fides non efi omnium.
Lue. 10. 21. [e{ii6 exiiltaz'ii Spiritu, é" dixit. Benedico tibi Pater, Domine cceìi & terr.e,
quod ifia abfconderisp.pientibus & intedigentibm & reve'averis ea parvulìs

, . Ita Pater, quia
fic complacitiim esi tibi . Nemo noz'it Filnim , nifi Pater , ncque Patrem, nfi Filim, ó" à cui
Filit'ts revelare njoluerit.
loh. 6. (J5 IKcn-o /'<''(/? -T-'cnire ad me,nifiiei datum fuerit a Patre meo, Se verf. 45. ûi~
.
cunque audivit À Patre diduit , venit adm.e. &

loh . 9 3 9 Feni in hiinc mundtim ad exercendum iudiciiim , ut qui non vident-, videant-;
.
.
(^quivident, C£cifiant.
^^^^rni'is totftgnafecifiet coram ipfis ^ non tamen credebant in ìpfiim , ut im~
loh. 10-37.
pleretiir verbum Prophetd lfaÌ£,quod dixif, Domine, ques crfdidit pr^dtcatieni nofine? rut
cui rcvelatumfiiit brachium Domini propterea nonpoterant credere quia eiiarn dixit ifaiasy r' ,
Excaaét ipforum eculos indumvit cor ipfortm, (jrc. , &

1. Petr.
1
NATIONALIS D O RD R È Ò HT A NtS; \'^

I. Petr. 1 .
zo. Chrijìm mmifefiathì ultimù tempribus pre^tèr vas, qui ter eum cr edite
in Detim.
Rom. 1 . 9. Elevilo ohtìnutt, reUqtà induratifaerunt.
Ioli. IO. 1(3. Haheo etiam aliai bves , qua mnfiwt ex hoc ovili , illoi etiam oportet me ad''
ducere, & audient'vocem meam,
K8à)t. 1 8. IO. Efi rnihi fopilfis multw in hac civitate,
TH E s 1 s V".
Decretum hoc apud Deum ftac firmum & immotum, adeo ut quicuii^
que electus efl, femper ad finem gloriic fed non nffi per media à Deo in- ,
fticuca, & inviolabilia peiveniac 5 ncc unquam eledus fieri potell re-
^robus.
Rom, 9. II. rtprofofitum Dei, qued efifecundum eleàiorêm,firmum marieret^hon ex ope-
ribus, fed ex vacante.
z. Tim. 1. 19. Tundamentum Beifiatfirmum hahens hocfigiUum , , DefUKOviifios, Et^,
'Recedat ab iràquitate, quicunque riominat nomen Chrifii.
R m
o 8, 5 o . ôs
fradefiinavit eos cjr vocauit , quos vocavit , &: q. SIhÌs criminabitur
. ,
'elcÙosDeiì Tiémefi^quiiufiificaf. £cveif.37. In omntbmfiimffivi6iores per eum qui di-

lexit nos.
Ifaiaz 65. z2. EleEiimeifacientveterafiere opmmanuumfuarumt
Rom. II. Z9. Dofja ^vocatio Beifuni oifîì^îy^yttg:..
Rom. 8.39. Inique vita, ncque mors, ncque pr^fentia, nequefutura, poterunt nosfeparare
ab amore Dei , qui efi in CÌmfioIeJii Domino nofirc.
2.. TliefT. Z.13. Vos elcgit a principio infan&ificatione 'Spirititi, é'fde in veritatem.
Rom . 8. 9. ^ni non ha hetjpiritum CÌn ifii non efi ipfitts.
,
I. Pet. I. z. EceBi fecundum prtedefiinationem DeiFatris infanCîficatìone Spirìtmkdibe->

dientiam, (^ afierfionem fmguinis Chrifii.
Hebr. 6.13, Defts volens maga ofiendere immutabilitàtem conftlijjiii,hAredibtiS promifitol
vìsfideiufiit iureiurando.
Pfalm. 138. 8." DominHumplebitprome,t)omine,bemgmtas tuÀìn perpeiuttm ^ mndefie=>
resopusmammmtuarum.
Ifaix 41. 9. Tuesfìrvia me(fi,èlegite,neqHe reieci. , .
Rom. il. X. Aii reiecitDeuópopuluinfiumi verf. zSiAfitin&m^ egofamlfiàeltta. Et

Sunt hofies, quoad Evangeiium propter vos,fedfunt diLciiy quoad eliîonem propterpatres.
!R.om.ii. 5. ReliqtdtefecundiimelcSiionem grafie remdnferunt in hoc tempore.
Matth. Z4. Z4. Exùrgent Pfieudochrifii & Pfeudoprophet^, &facientjìgna df mirdcuh
magna, adeo utfeduUuri ejfent jfifieripojfetîpfos eleclos. £t vcrf, 31, Angeli coUigeni eleôi
€x quatiior ventis.
z. T\ìti^.2.,n^ Mittet Bem ìpfiis efficaciam erròrùyUt credant mendacio : (îudìcentur'om-
nes-, qui non crediderunt veritati ^ fed deleUati fintini quitat e: fed debemits perpetuo grattai
àgere devobis Decfratres dilccli quod elegit vos Deus abinitio adfaliitem, &Co
Apoc. 13. 8. Adorahunt befiiam orrines illi incoU terrà , quorum nomina non fitnt fcriptA
in libro vita agni,
meàvocem meam audiitnt, êgocbgnofcoeai ,& ipfemefequiintur. Et
loh. IO. zy. Oves
egodo vitam Aternam , ncque unquam in aternum peribunt
eìs nuUmrapieteoi demarftt -, &
tnea: Patermem , qui mihi ìUm deditmaior efi omnihm , nemo pbtefi rapere ÌUm de man» &
Tatrismei.
I. Toh. z. 15), EgreJJtfunt ex nobìs y fed non erantde nobìi; nam fifuiffent denohls, utiquè
manfiffent inter nos ;fcilicet hoc accidit, ut manifefiumfieret, non omnes effe de nobis.
ThesisVL
Notitiam fenfum , ccrtitudinem , iftius decreti Deus eledis in hac vita
iargitur, modo, mcnfura; tempore, quo ipfi plaget, Nec uUus eft elcd;us,
e qui
jo ACTASYNODI
quietate rationis capace, non ante mortem , ccrtifTimam iftius decreti
pcrfuafionem per Spirirum Sanólum accipiar.

I. Cor . 1. 9. j9^ f Mirìs nen audivitj ectilm non vidit , neejue tinqtiam nfcendit in cor htì-
ininis , aiafiirit , qtut Dcu-spr^parazit illù , qui iffum diligunt : Deus revelavic illa nobis
perSpiritum fuum, qui Spiricus inveftigat omnia, etiamprofunda Dei: Nonacce-
pimus Spiritum mundi ,fed Spiri tum , qui eji a Dea , ut cognefcamut ea ,
qtf£ nohls datafunt a
Deo.
Acqui 2.Tim . 1.9. Propofìtum (jr grafia Dei nohis data efiinChrifio ante ter»porafecnlariai
I, Ioli, 2. 20. Hcihetìs uHElioncm h Sanalo-, &noJìis omnia.
Lue. IO. 20. Gaudete, quod nomina têfirafcriptafunt in c(E!k.
Pfalm. -2-5.14- K^rcmum Domtm ejì prò ttmentthm ipfum , & fcedta ipjìta , ut mtuni
faciat ipjis.
Apoc. 2.17. Vincenti daho calculum album, é'fuper illum calculum,mvHm nomenferi-
tium, qucdnemo novit, nifiillc qui accepit.
1.Thef. 1.4. Scientes,Fratresdile£fi,ÀT>0mino,veJìratn elcBionemi
Rom. 8. 35. î< acciifahit ele£ios Dei ? Detti ej,qui iuflifcat. Acqui confciencia ac-
cufac: Habeancergo necefle eft fenfum, &: cercitudinem certitudini confcientise

oppoficam nempe, fìdem eleftionis,
:
Ephef. 1. 13. Ohflgnati eflU Spiritu SanBo prowijjìonls , quiéfi arrhaho hdreditatii vejlr*
fld redemptionem acquifitionis &c,
t. Cor. I. 21. Is qui cenfrtnat nos vehtfcuminChriflo, &quietiam ufixitK$Sy e/^ Deffîqui
etiam obfignavit nos, &
dcdtt arrhahonem Spirimi in cordihui nofiris.
2. Cor. 4. 13 Hahentes eundem Spiritumfdei , ut ditlum eft , Cr&didi, (^ propterea locu-
tt^sfum nos etiam credimui, &propterea etiam ioquimur: Loquicur autcm ex hoc Spiri-
;
tu ApoftoluSjRom .8.38. in Tua & totius EccJefìie perfona, Nihil nosfeparahit ah anio-
re Dei,qui efiinChriJloIefu.
2. Per. I. IO. Studete 'vocationemvejir(im,& ek6tionemJìrmàm facete. Ergo obferva-
to hocprjecepto, potéfthaberi cercicudo, quiainquit, i. Ioli. 3. l'^.'Tercharitatemi
nempe per fignum infallibile , agnofcimm nos ejfe ex njeritateiéf corda nojìra certiorabi-
mm coram ipfo.
i. Ioli. 3.
f9. & 4. 13. Ex hoc cognofcimui nos manere h ipfo, éf ipfunt in nobts, quia dedit
mbù de Spiritu fuo.
Rom. 8. 16, SpirittK adoptionls per quem clamamtts-, Jbba, Pater, ipfe tcBatur cum Spiri-
ta nojlro nos effeflios Dei.huodjìfl^, ergo haredes , coharedes Chnjli , fi r/»odo cum ipfo pa-
timur, ut cum ipjò gloHfìcemur.
Pfalm, 27. 13. F£ mihi, nifi credidiffem l'idere homDei in terra viventium.
Pfalm > \6.f. Benedicam Domino, qui rnihi etiam de no£te dat confilium , renes mei infìi-
fuunt me, Lxtatum eli cor meum, (jr gloria mea Utata eU , etiam caro meo. habitabit infecuri-
i'rate,notas mihifacies femitas'vitx.
2. Ti m . 1 . 1 1 , Scio cui crediderim, &fum certm illum ejìepotentem adfervandttm depòjt»
fum meum in diem illum*
The SIS VII.
Teftamento fuir ab eodem fonte, ad eundem

Elcdlio Patriim fab V.
finem^per eadcm media principalia, acque in Novoj Id eft, ex mero bene-
placito. Dei, in Chriftojper fidcm ad falutem a^ternam fuerunt ordinati.
Galac, 3. 8. Evangelizacum fuic Abrahamo }uftificari genres per fidem li qui , :
funtexfide.j^'unthencditlicumfiàcli Abraharno. Benedidio Abraliami obcigicgencibus

in Chrifto lefu, ut per fiJem accipianc promiffiones fpiricus.
Rom. 1 1. 16. Siprimitmfii'.Bà:. , tota etiam mafkfanBa-.fi radix fanUa^ etiam rami fan-
0i: ludxi appclUancurraminacurales, quiinpropriamoleamohm inferentur de-
nuq. &
Ile per cocurn capire.
Heb. II. 9. Abraham >& reliqui cohsEredes promiflìonum expc£}abant civitatem ,
quA h/ibetfiindamentmn,CMm archttt&tu érfaber efi Detts. Et verf. \6, Optane pacriam
meliorcm
NA'TIONALIS D ORDRECHT AN^. yt
mcliorcm , nempe ^cceleftem ; propterea Bemmn cruhcfcitvocari ipforum Deus] mando-
qtitdem pKeparavit ìpfis ch'itatem,
Hebr. 6. 13. Deus fede promi/Iìones Abrahse, quas confìrmaiiit jurejurando
per remetipfum. Et 17. Folens Dem ampltta ojleridere h^redimf promijjìom immittahili-
tatem confilijfni, interi'enit jurejurando
Match. 12. 32. DemcJlDem Ahrahs, Ifaaci ér" Iaconi ; Dcui non eH Dem mortuorum fed
njìventium.
piai. 47. 5. Elegit richish^redifatemnoflram^ynAgnifcenttAm Licobt, quem diligiti
I. Cor. IO. 2. 5. fdtres omneshaptiT^dtifuerunt^ comederunt c.uidem ejcam, d^biherunf
etindern poturaJJìiritualeni.
Hebr. 12. 25. Vocati riìmus ad FccleJÌAm primògeniiorurn defcrìptoritm in cesia , ér ad
fî-'îtu^ lujlorum confummatontm.
Plalm.^5.5. Beatw i/le , qt/eìn iuefegijli ,
qttemad te accederefai ies ,uihabiteì in atrìi's
tuùifattabimitr bone dowtis tu.e é" templi lui.

Match. 8. u. iJAinlti -venient ex oriente c^ occidente , & accttmbent cum ^^hrahamo^
Indaco & Facoho in regno eoe 'orum.
Rom. 4. \6. Hcereditas cft perfidem, u\(ti ex grafia., ut firmafit promijjio totifeminiy
non Joliim illi , qiiod ejf JecH-ndrim larnem j veruni (^ et qtted ejt ex fide t^bruhami PatrU
emniumnofirum,
Thesis VIIL
Vocati in Ècclefiam, & in Chiiflio vivificati , ut nihil ad fui cledio-

iiem ajternam contulerunt, vel Contcrre potucrunt; ita oinni ftudio , cu-
ra , ope ,
poifunt ac dcbcnt illius ccititudinem apiid feexplorare ab effe-
£tis & TtKfiijp'toii infallibilibuSj &illam lollicite tueri, fovere & augcre.
z. Pet. I. Potim fiudete vocationem
IO. & eleSftonemkjeJìramJirmamfacerejbec enimfi
feceritis, ntinquam tmpingeiis.
z. Cor. 15. 5. Vosipfos probaie, an fttis in fide yvosipfos explorate , annonàghofckis vofmet-
ipfos ? lejum Chrijìum in zobù ejTe, mfireicffanei efiis.
Hebr. 6. ix. Cupimus autem ut untnquifque veflrum idemfludium àd^netnufque ejien-

dat,ad\plenamfdei certioratib>iem,utnejìtisfegnesifedimttat9reseorun>i qui per fdem ^ pa-
ttentiam h^redttaruni pròmi£ionern .
Hebr. 5. 14. FaSi fun>m participes ChriJIi , modo firmiter retineamus ufqueadfnem^
principium xszsvâraf.
Et vcrf. 6. chrijim eftfdeliiûtfltmfuper domumfuam , cuiits dornus fumtts ms , mode
frtnìt.m retineamm adfnem ufjue libertatem,& gloriationemjpei.
Ì)E REPROBJTIONR
Thesis I.
Deus ab aeterno, liberrima; Tua voluntate, aliquas certas pcrfonas, in 8c

cum Adamo lapfàs, reas & corruptas j ftatuit apud iele , in ftatu peccati,
& corruptionis (ux propria^ relinquere , nec erga illas remedium gratin
cfficacis, & falutaris in Chrifto adbibere.
Matth. 7. Tu?n proteâbor ipfis , ISlunquàmncvivos.
23.
Apoc. 13. 8. Adorabunt bejìiam omnes illi incoia terree , quorutn mmìnA nefifnntjcriptd
in libro vttit Agni sccifi, inde a iaBis mundi fundamentis,
Matth. 22. 14. Multi locati, pauct eleìif.
Rom. II. 7. Elevilo obtinuit,reliqHi indurati funi.
Rem. IO. 19. Provecabè vos ad amulaiionern per gentem quie non ej} gens.
e a Rom.
ji ACTASYNODI
Rom. 9. omnes qmfmìt ex lfraele,fimt ifraeLflijfronìiJpom , id eft
6. lion , ex gratia
& potente Dei operationc nati per fìdem.
Rom. 4. 2.1. Repttantur in frogeriiem.
Rom. 9. 13. Iiu'obiim amavi, Epivnm autem odio hahni.
Et veri". 18. o\'tiferetHr,cuit'tsmiferetm; &(juem'vult,indurat. Et verf.decimo nono,
Bices ergo mihi, (luid amplia queritttr f' qttù refi/kre pore/lipjius voluntati ? Imo , homo, quis
tu es qui relhonC.ts Beo i" ò^ft dicetfgnientHmfllon,quAre mefic fecijli ì An non habet potejia-
icmfvulw in lutum adfaaenditm ex eadern muffa vas ad honorem
,
, &alterttm ad dedectts ì
Et ve^rf. l'^.FvcAboPopHliimillumiqHinon eJimem,po.pulummeum,é'' dileitdmi/kmqiunori

ejl diletta.
Deut. IO. 14. Ecce ca:ìi-,&coeli ccekrumfunt Domini Dei tui:etiam terra, é'quicquidin
ea coNttnetur.Scd Dominw cornp/acuitjihi in Patribm tim tantum y ad amandum eos, elegii &
fìroqemem ifforttmpojì ecs, nemfe vos ex omnibus popu/is.
Deut. 7.^. Domtnus Detts te elegitjutjìs ipfiinpopulumfeculiji inter omnes fopuhs, qui
flint fiiperfuiiem terra.
Mattli. 13. 15. OmnìspUnta^quam non planiavit Pater mem, eradicabitur.
Ador. 14. 16. Dms atatihfcs prMedentiki-sJìvit ire vmnes gentes vtoó [h^.
Piàlm. 1 47. 20. Nonjkfecit omni genti, non cognofcnnt iudicia. &
ioli. IO. z6. Vos rws Crediti), quia non efiis ex ovibui meu.
i. Ioli. 4. 6. Nosfumm a Deo. qui novit Deum-,audtt nos, qui nonejia, Deo,non audit jpos.
Th E S 1 s II.
Èàfdem peironas ih tempore, ex eodeiìi placito voluntatis, vel non

vocat, vel vocatasiii Eccledam, fpiritu Regenerationis nonrenovat pe-
nitiflime, non inferit Chrifto myftice , non juftificat, ncque unquarii
giorificabit.
Prxter locos ahtca citatòs, ifti ad hahcThefìn faciunt.

Toh. 3 . 8. Ventusfiat quo vtdt , nequefcis unde veniate vel quo vadat ijic ejt , quifqtiù natia
ejl ex Spiritu. ,
Matth. II. 15. Gloriam tihi trihuo,Pater, Domine Cieli &terr£,quodhacabfondiJ}i afipien-
tibus (f intelligentibûf,& rcvelafli eaparvulisJta,Patér,quia fic complacitum efitìbi.
Matth. 13. IO- Difcipuli àixcxnxxt , quare loquerù ad ipfos in parabola ? Et lefus rej^'on-
dit, quia zobii datum ejìcognofcere myfieria regni caslorum, ipjts amemnon ejl ddtum.
loh. 12. 39- 40. Cui re'veiatumfuit brachium Domini ? Propterea non poterant credere, quii
dixit ifaiof, Exc^cai'it oculos eortim, & induravit cor eorum , ut non videant , neque inteUi^
4arìt corde, neque cònvertantur, nequeJanentùr.
Ioli. 17-9. Oro prò ipjìs, non oro prò mundo ;fedprd ijs, quos dèdìf.i mihi, quia tuifunt.
Et verC. 25. Mundw te nonnovit . Attfii cognoverunt quod tu mififii me: Et egonoium
ipjìsfeci nomen tuum , & notumfaùam magis, ut amor quo me amajìifit inipjìs ,& ego in
ipfis.
Matth. 13. 58. Isquiferitbénum femen , ejtflius homtnìs: agerefimundus:honumfemen

flint tilìj Regni : zi.-.ania,/ìintf/q maligni: &
ho/ìis qmfevitilla, e
fi Dìaboltu.
1. loh. 3. 12. Non ut Gain, qui erat ex maligno, dr occiditjratremfuum.
loh. 14. 17. Pater dabit vobà altum confolatorem , Spiritum meritata , quem mundui mn
ptelt recipere, quia non 'videt neC novit ipfHm,fed vtìs cognofcità , quia manet àpud vos , (^
erit in vobis. ^c.
2. Cor. 4. 3. Si Evangelium nofirum abfconditum efi-, efi abfconditum inter eos , qui f er-
eunt : Inter qtios Deus huiHsfitcùlt extdcmit mentes incrcdulórum , ut non rejplendeat ipfìs lux
-''^
Evanqelijglori.e Chrifii, qui efi imago invifibiUs Dei.
Matth. II. 21. 23. i'i//z Tyro & Sidonefa£ì>tf iti fent virtutes ,qudfactxfnerum in te, iam
olim refipuiffent in facco & cinere . Si in Sodomis fucl^fiiifient , manfifi'ent ufque ad diem hanc.
Lue. 2. 24. llle pofitm efi in refurre&ionem CT ruinam multorum in ljrael,infignum ct(r
CùHtradicetur-i ut multorum cogitationes patejìant.
Tji E s I s ni.
N A T O N A Lì S I D O R D R E C H T A N i£. î
The SIS IIL
Prajcericioifta, non eftcaufa peccati, ntedamnationis, multo minu«

creationis.
Hof. 13. 9. Perditio tua ex te lfrael,fed ex me auxìlium tuum.

Rom. cì^^'^z, ffântHyvafairasAéi efl:,obnoxij per
pcccatum, $f rei ipprtis.
^°.^' .^^"
;.^:
Viàehemgmtatem &fevermtemmi,.fivent<ifminilios qui.cecideruntì
henignttàiem 'intì^Jìêrfcverai in henignitate. '
loh. 8. 21. Monemiminfeccms'vefiris:'vesefiis'exhvcmttndo^. Egononfiim-demundt

fropterea. dixi vohis, l'os mortttiros tnfeccatii 'vejìrù,
.-..;-. ì ,
I
r .
.Th E s is I Vi
Hoc decretiti J^rètentionis habcr etiam fuam immutabilitatem &

infallibilirarem : adeo ut nullus reprobus fieri poflic eJedas.
lac. 1. 17.. ApudDeum noneJtmHta.tio, vel converfìonis ehumhratio.
] o b. 1 2. 1 4.
'
e?? elàuJit fuper ijtwpiam , non aperietur.

.. lob. Z3. 15. fjl/fe tn dt{jH_afifJieKtui ? qrcis avenetipfum ìfacif, quodamrmfuA cttpivif^
ferficietid,quodàemejlatuit: Etpliira huiufmodi flint apud illum.
Matth. 15. 13. Omnis pianta, qtiam nonpUntavit Pater meni-) eradicabifur,
TH E S I s V,
Eleclio ad giatiam Evangeli] extemam^ per vocationcm & coopta-

tionem in corpus EccleiL-e, &reprobatio ab eadem,poflunt efTe ad tem*
pus, & mutabiles.
De iftis videcur nobis loqui Chriftus loh. 1 5. i. Pater aufert omnem palr»itetÀ, mi
in me nonfertjruûs; fi quìi non manet in me, forai eijcitur utfirmenttim., (jr exarefcit. ó'Co
Rom. ir. -HI.- Si Dem non pepercit ramié ìtaturalihtts ycaue ne tibi non parcat: per/ève- &
ra in benignìtate, atioquin dr tu recideris.
Rami natunles inferentur dcriuo inpropriam oleum. ì. Cor. 9. z-j. Macere corpus meum
iie, ciim alijs prxdicavero, ipfefiam reprobus.
Ifai. 14. 1. Zacho 11. li. Eliget adhuclacobtim, elìget adhuc lerufilem,
SmUntiam diverptm ^ adverfariam hanc

reijcimus.
Th E s I s L
ELe(5tio fìngulariilm perfonarum facâcftex attenta a Deo, & con-
fiderata illarum fide, fidei obedientia, refipifcentia & fàndlitatc;
vel, Eledlio cft perfonarum iftis c^ûalitatibus m Dei pr^fcientia vedi-
tarum,
il.
Beneplacitum toties in Scriptura celebratum eft, quod fidem potiu;-

tlegerit, quam ullum aliud medium pofTibile.
III.
Eledus, ftride acceptus, poteft fieri reprobus, & centra.

e j IV". Noè
-, ACTASYNODI
I V.
Non eft frudus vel fenfus cleólionis cum certitadine ante obitum^
fme fpeeiali revelatione perfeYerantia?.
V.
Generali voi uh tate Deus omnium falutem defiderat: omnibus Media-

torem dedit: omnes ad falutem ex fide obtinendam ordinat, omnibus eam
offert:raediaque neeeflaria & fufficientia adminiftrat.
VI.
Communioris crratias melior ufùs ve! abufus velulla aliacaufà , latens,
efficit, ut Deus bis Euangclium annunciali curet, illis non*
VII.
Mukiplicationes decretorum &: diftindionum, cum ad fuffulciehdà

ifthscc iTtpó^BÔ' tantum inventsefmt, & Scripturaefacne vel piane non in-
nitantui", vel adverféntur , a nobis rejiciuntur,
Haec eft fimplcx 2c fidelis fcntentia noftra, fides Ecclefii noftri, acque adeo, ut
certo afl'everare non dubicamusjbttiiiium Ecclefiarum Gallicanarum qua? Con- ,
feflioni Gallicae adha:rent: quam,ut fyncen'/Iìmam veriratem & parati (limus, Deo
iuvance, in Ecclefia noftrà, tueri; &: in Ecelefiis Belgicis inviòlatam eonfervari , ac
citraaddicamenta importuna, &
anxia humanarùni qujeflionuìn Se fubtilitatum,
prsedrcaribptamus,
j4d frimum Articulufn
DE PR^DESTINATIONH.
D O e T R I N A,
Vera, Falsa,
I. I, Itaque reijcimits.
Decretum Ele(3:ionis divina: proprie Quod eledio proprie dida,fitdecre-

didx,cftillaDci voluntas, qua ipfè an- tum,refped:u alicujus boni in nobis pra?-
tiinf.x.i,. te ja6tum mundi fundamentum fi\e , viiì faftum aut à conditione vel quali-
, ,
i.Ttm.1.9.
ab sterno, non ex reipeftu ullius ditate aliqua humana fufpenrum.
gnitatis, qux eflet in homine, fed ex Quodque bcncplacitum illud Dei;4n
mero Tuo beneplacito, ftatuic, adfm- eononconiìfl:ar,quodprolibcrrima fua
Iphef.i. 5.6. gularcm mifericordias &: gloria; iiiasde- volnntatc &
grana ex iapfo genere hn-
,
monftraiionem,ex corrupta per lapfum mano huncelegerit,iIlumnon elegcrir:

lEphef.1.7.
primorum parentum noilrorum ("Ada- fiv'e,huncprx ilio fide & fanditace ad fa-
mi òcEvxJ generis humanimaila, cer- lutem donaredecreverit: fedtantum in
Ixod.?s. ip.
'Rom.9.iS,i6. ,
torum hommum milercri , eofque ad hoc, quod Deo vifum fueric,ignobilem
participationem gratiae fliae efficaciccr fidci aftum pr2efcribere,in conditioncm
B.oin.8.2s,so, •
vocare , juftificare , & glorificare pro- : comm.unicàda^falutisjfcufidelesfacere
2. lim.1.9. pter C.hniì:um,perChrifl;um,&ineo. falvos non operarios vel alios ubi po-
, ,
Atque hoc decretum eledionis

efl: tuerat falutem dare fiib quacuriq; vellec
definitum, completum, integrum atque conditione.
unicum ad Vetus &c Novum Tcfta-
:
Item, quod aliqua ele£tio ficlndefini-
mentum limulipedans. ta, incompleta.
Prxterca,
NATIONALIS DORDRECHTAN A' $5
Prxterea, quod alia fic etiam genera-
lior eledio, extra Chriftum, illorumin-
creduloriinij quibiis Evangelium non
eft communicatiim, quiq; gratiacom-
inuniore corriguritiir vel fìdem ali- ;
quam in Dcum fuie Chridi & merici

feias notitia concipiunfi
Ad hfft , qu'^d totUni eledionis de-
cretiim explicetiirpérvoluntatem Dei
de fervandisfideli bus, in fide eiufq;obe-
dientia ad finem vira: peifeverancibus.
-Poftremò^quodaliafir elenio in V,
Teftamento, &: aliafub Novo.
Vera, dòFir'ma confirmatio ex Scriptura.
Ephef. 1.4. Elegtt (Dcws) nos in tffo (^Chriilo) ante taEtum mtìhdi fnrMmemum,
verf. 5.
nevolo
^ fradejltm-vtt nos
.ijfcèìu voluntAtiific.e.
,
quos adoptaret tnfl'm, fer lejum Chri/ltm mfefe., prò be-
'
Ephe/. 1. 6. yid ,'mdem glcnofc fax grdti£^ ijua nos gratisfihi acceptos feriti» ilio diklto,
verf. 7. In qm habemm redemptionem pcrpinguìnem ipù'm^remtjjìcìjem^ ÌH{rtw,mJsipTtiuin
ex divite tpfìtts gratin, , ,
Exodi 33. Ii> . é" miferehor, citim mifertuifuero.

Grattofits ere, citifiterogratiofia ;
Rem. 9. 15. i<^. Mofidicit Dem, Mtjerehor, cuim mifertu-sfuero y (j- commifcyahorj quem
cornmijèrntfiifuero 2{empe igìtur elecìio non efi eias, qui veìit , neqiie eim^ qui airrat,
.
fedtim-, qui wiferetur, nempe Dei.

Rom. 9. Z5. Et ut netasfaceret dfvitiiis gloriafu£ erga vafimijèrjcordi.t , qiix prAtararcit
ad glortam. (jrc^
Rom .8.^9.30. ^ôs p-AeJìiuit, etiàmpnedeînavit coriforrnandos i'rmgim Tilij fui :•
ut ìs
fit primogenita irìtertniiltos fi atres. ôs veroprêdcjìt/javit, eos etiam vucavit ^ ér quos
vocavit, eos etiam tuftiftcauit : quos auteru iuftijfjcavit, eos etiam glorificava.
*.Tim.l. 9. î'/Dcus) fervavit f/os , drtecavitvocationefincJa: non ex operibas
noHris ,fedexfuo propofito , é" gratta , qua data qtiidem ejì nùbìs in lefu Chnjioiant^
temporafecularia,
ih
Practcrca, hoc decrcttim ed libcfri-

ttium, quatenus Deus mifercrur ciiius êni.f.u.c
vulc; eftiuftiiTimum, utpoce fadiim in fil'ì-
Chrifto Mediatore , ira: Dei placatore Rom.>.2s,

& hominum réconciliatore; benignif-
nom.3.2?.
fimum,ut limili dandas falutlfefcC gratin
& gloria: prdpofitum. i.Pctj.^,
Confirmatio.
Rom. p. II. Nondunt natùpuert's qimm nthlfedljìtìt hóni velmalì^ ut pr.tfiitutum Bei,
,
quod efifecundum ipfius ekîofiem, hoc eft^ non ex operibits^fed ex vocantefirmum ma-
neret, diBum efi ci, Maiorfervici minori.
verf 14. ^lidigttur dicemmo NuminiufiitiaefiapudDeum?abfit. Nam Mofidicit^Mì-
ferebor, cuim rràfertmfuero, (j' commifsrahor, quem commiferaitis fuaò, &c.
Rom. 3. ^5. 14. 25. Omnesdeflituuntur gloria Bei, vt qui lufificentur gratis, \àc(\:, (ite
gratta, per redemptionem faâm in ìefu chrifio , Quem prxfìituit Beai, ut effet tb-
{amentumperfideminfanguiKeipfitis , addemonfirattoneminfliiixfitx. &c. Ephei. r»
verf] 4. Rom. 5. verf. i.
1. Pet. 1. 1. Eleóiis ex prscognitione Bei Patris , adfanîficationtni Spirittis , per obedien-

ttam ^ ajperfionemfinguinis lefii Chrifii, gratta vobié cr pax mu.tiplicetar, Rom. 9,
13, z. Theff. z. ty 14.
è 4 III. Fides
'^ ACTA SYNODI
ili. III. Reijcimus.
Kom.S. sa: Fides fàlvifica , &: per feverantia in ea, Quod fides profluat ex (ìngulad ali-
cfteledionis hujus gratiofe frudiis: quahominis difpondone , m eligendo
AUQr.i}.4^' quam Deus dac omnibus folis illis, & prxrequillta: qua Deus moveatur ad
quos canquam membra Chrifti capitis cbgcndum quaque hominitalis digni-
,
fados, ad gloriam atì:u deducete fta- tas accedat, ut fiat dignior eledione,
juit, quam alius: non autem quod fides fic
eleòlionis ilJiusgratiofa:frud;us.
ì)oBnn&<-uef£ Qnjirmmo.
Rotti. ôs p&dejlinavit (Deus) eos etiam vocavit, eos etiamJHfiificavit.

8. 50.
Aftor. 48. Gentes autem hac audientes j.gAvifiJimt é'c. é- crediderimt , quotquot
13.
.r .brl.^H
erant ordiìtati ad vitam aternam.
IV, IV. ReijcimitSi
Efa.4.s.g.:o. Hscc elenio eft femper certa &im. Quod nemo fìt in hac vita aùt dici
Malach.s.f. mutabilis quiaDeus veraciter

i
effi- & poffit certo eleftus quodque electiò
:
^.rm.2.19. caciter implebit, quod apud Te condì- mutati aut revocati, ex eleólo rcprobus
loh.6.s9-
tutuni habuit facete. fieri; ac proinde eled:orum numeruS
ôfif-9-'i'
augeri &
minui queat;
DoSìrmx 'verxConfirmatio,
Érai.4^. 9jIo. Recordamim friorum inde afeculo y me ejfe De«m , é'<^. judknntem à
principiofnei'/hó' ^b anttqmtate qiiA nondt!mfaâfhnt,dtcentem,ConJilium mettm
fiAhit ,0" omnem dekciattonem meam faHiirus fum.
Malach. 3. 6. £luiaegoDominm non mutorMô'vosiJiUj lacohi^nonconjtimtiefUs':
loh. 6. 39. Hac eH autem 'voluntas ejù-s, qui mijìtme ,i-deft Patris,ut ,quicquid miht
,
non per dam ex eo,fedfufcitem iilud ultimo ilio die.

dederit, m
Rom. 9. II. Nondum natis puerk , quum mìnifectjjent hom i.d mali, ut prxjlitutum
Dei, quod est fecundum ipfins eleiìionem, td eH, ìfon ex operihus , fed ex vocante,
firmum maneret,diûmeìtet,S>cc.
i. Tim .11.19. Solidum fundamentum Dei fiat, hahemftpllutn hoc ; Novit Domìnui
eos, quifuntfui.
V, V. Reijcimtu.
mm.g.2pô. HsEcEledionobis tempo- patefit in Quodinhac vita nemo, nifi per ex-
ucor.1.26. re, quumper Verbum Dei &: Spiricum traofdinariam &
fiêcialem revelatio-
i.loh.4. 12. regeneramur (eu cfficaciter vocamur,
, nem , de lui eledioae certus elle poflìr.
utin Chriftum credamus, fànde viva-
Rom. s. 15. mus, & rpem acternaz gloria: certam con-
à-fm- cipiamus.
D o£ìfin£ yerx Confrmatio:
Rom.8. 29.30.TÌdefijpr.thefi I.
I. Cor.i.2,6.&c. Cernitis'vocationemveJlramfiatres:vos'videlicetnoneJfem»hosfapì-
entesfecundum carnem,S>Lc. verum quajiultafunt mundeêlegit Deus, utpudefaciat
fapientes.
verf.30. Ex ipfo vos ejlls in Chrijto lefu ,quifa£ftts eFl nobis fapientia aDeo,juJìitiaj^ df'
CanUificatio & redemtio,utJìat,Jìcutferiptum eH-quigloriatur-in Domino gloriat or.
i.Ioh.4. 1 2.. 1 3. Deum nemo conjpcxit unquam '.fidiligamus alijalios, Dem innobis habi-
tat^ ^
charitas ejm adimpleta esHnnebis. Per hoc cognofcimui ^nosin eohabitare,
C^ ipfum in nobis, quod de Spiritufiio deditnobU.

^
Rom.S.
NATIO'NALIS D O RD R E C HT A N^. {y
Rom.S.i^. Non accepijìis Spritum fervittitis rurfttm ad metum,fid accepifiis Spìrìtum
adoftionls, per qttem clamamw Abba, ideft, Pa/er. EtiffeSpiritus tejìaturuna cum
Jpiritu noftro\y nos e[fé Filios Dei. Môdfi Fitij, eftam hxredes : h tere des qttidem Dei,
coh<eredes aittem Chrtjli.
V I. Reijcimui. Th e s. VI. Vera,

Quod nec fcnfus hiijus eledionis cer~ Hujus eledionis frudus in hac vita 2. Qor.i.zo.
tus , nec frudus ullus fic in hac vita , feti eft certiis &: magnus quem
, poft voca- & feq^.
Deus reIinquatnosfufpenlòs,ita, utne- tionem &rjuftificanonem in nobis fen-Eyii^^.,^^
ino certuscfle poffic de favore Dei iitl timus fnémpe, pax & gaudium in Spiri- cry?^^!
pra[:fens &: de futura gloria, tu S. fitiéerà diledio Dei &
proximi & Rom.j.r. ,
cerca acpariehs expedatioa:rcrna: bea- RotnJ.sS,

dcudirìis; acque ica fòlidum in vita hac ^•^''^^- ^^
"^''^'
xrumnoiafolaciumimajorpoftmorcem;
roàximus &
confummacus poft glorio-
^'^''"'^'^'
fara refurredioncm.
Dofrrw<e yerê confirmatio'o
Corinth. I. io. feqq. ôtquot funt promijfwnesDei, in

t. ipfo [unteti am, é' in ìffo
funi , Ameny ad Deiglonam per nos. Vorrò qm nos confrmat 'vohtfctim in Chri-
,
Jlum : & ^fii ttnxit nos, Dem esi. ûi etiam objignavit nos , indiditque arrhahenènt
Spiritm cordtbu'S nofìris.
Efai.43.i7.&: ieqq. EffundarnSpirìtummeum fuper fementtittm,^c. Hic die et, Domini

fum
, &
isfe -vocabit nomine lacobi: ille vero fcribet manti fua ,fnm Domini, é'de
-~
nomine ifraehsfe cognominabit,
Rom.^.i. Iufitjìcatiexjìde,pacemhabemmerga Detitn per Dominttm lefum Chriflitml
( 1 ) perc^:!e?n et kmfide addugli fuimw in hancgratiam ,per quamjlamus , gle- &
riamur ,ptb JfeglorÌ£Dei.
Rom.8.58. CMihiferfuafum eli, ncque mortem , nequevitam, &c. neque uUam aliam
rem conditam,poJfe nosfeparare a caritateDei, qu/x. eli tn Chrijìo lefu Domino nojlro-
t. ThefT. 1. 16,1 j.Ipfe Dominu4 nofier lefus Chrijiu-s.é' Deus ac Pater noJ}er,qui dtlexit
nos , dr dedit confoUtionem Aternam ér fpem bonam per gratiam ; confoletur coi dà.
vefira, ^fiabiliat njos in omni fermane opere bona. ^
1. loh. 3. z.DileBi 5 nunc Filij Detfumm,fednondum patefaBumeìt ,quod erimut. Sci^
mm autemfore ut, quum ipfe fa6lmfuerit manifejìus , Jìmiles etfimtts j quoniani
,
ijidehimu4 eumficuti e si.
YU. Reijcimm. VlL

Quod de falute fua
liceat eledis & Hjecgratia, nullo modoàhobispro-
cèrtiSjpro arbitrio vivere,&quod etiam merita, nos merico inflammabic, adDcii
hoc cis impune fic faturum. ardencer fédamandum , ut fandi in- &
culpati corani èoeffe in caritate,& con-
erà carnem nnindum ac facanàm con-
,
fìanter militare ftudeamus-
DoSìrinas njèm confìrmatid.
Deutcr.io.li. T^ncttaque ifrael, qtiidDominmDeu^tum petit ahste,nift, uttimeasBo-

minum Deum tuum, amhu/es in ommb'M uils ejm , diligas eum , c^ coìm Domimim ^
Deum tuum ex foto corde tuo ex tota animo tuo? , &
Mich. 6. 8. Indicai tihi , homo quidfit honum. Ecquid Dominta requiftvit ahs te,nifij
I
ut exerceas jùs, & ames bemgnitatem & modejle ambules cum Deo tuo?
,
Ephef.i. 4. Elegit nos &c. utJimmfanSfi à" inculpati in confpeû eini,cum caritate.
Ephefz.io,
^8
ACTASYNODI
Ephef. 2. IO. Ipjìusfunms opu-s , conditi in Chrifio Ifftì ad opera bona, qu&frsfauvtP
Deus, ut in eis ambulemus.
Rom.8. u. Fratres, dehitoresfumw, non cArnU, ut fecundumcarnem'VÌviimHS.
Rom. (J. 11. Nunc liberati a peccato , fervi autemfaifi Deo, habebitis jruûm vejlraiti
in f&nclimoniam :fnemautem vitam &ternam,
VIIL
De folis fìdelium infantibus, qui ante

Matth.19.14., artatem dodrinx capaccm demoriuh- ,
Marc.io.i^.
tur, ftatuimus eoSàDeo diligi &:lcrva-
ri ex eodem Dei beneplacito, proptei:
Cenefir. 7-
Chriftum per Chriftum
,
, & in Chrifto,
AHor:2.39i quo adulti: unde ex relatione fcederis
t.Cor.7.ì4^ fandiifunt. Cujus rei confirmandsgra-
tia, baptifmofacro initiantur &c Chri-
ftum induunc.
Matth . 19. 1 3. 14- Obtulerunt ei ( lefu) parvutàs, ut tangeret eos; dijcipuli -vero objurgà-
hant. lefiii vero ait eà, Sinite parvulos, & nolite eosprohibere ad me venire : talinm
eU enirnregnumcoelorum.
Genef. 17.7. Stabilio fcedm meuminter me dr te,ac fementuuwpoFite per xtates fuas,
utfosdtti fit perpetmim., meejfe tibi Deum, érfemint tuo poli te.
Aftor. i.39. VobU facia eU promiffto & ItberU vefiris, & omnibus longe poli futurisi
quofcunque videlicet advocaverit DominuiBeui nofter.
li Cor.7.14. Maritili infidelis fancìijìcatus eliin uxore &€. alioqui certe liberi vefiri
impuri ejfent : nunc autemyfanBifunt.
DE REPROBATIONE
Doé^rma.
ERA. Falsa.
i. I. Itaque reijcimusi
-Rom.p.jpl £)eus ad illuflrandam gloriam jufti- Quod Deus citra corifideratiolierfi
Ml' tìx ac potentise Tua;, ftatuitpro liberri- peccatorum homines reprbbavefit Tea
ma poteftate fua ab alterno, quodcer- damnare decrevefit.
Rom.f.n. torum quorundam ex genere humano Item.quod in hominibus ip{ìs fife cau-
lapforum non vellet mifereri in Chnfto fa aur qualitas, aut conditio aliquaalia,
ad falutem fed cos fub iprorum pecca-
, quam qua: roti maflk corruprx eft com-
to & ira fua relinquere ac damnare. munis quare alium pr^ alio Deus, gra-
,
mm.9,u? Et hoc cft decretum asternum , im- tia fua falutari praJtcrire voluerir , auc
mutabile , completum , unicum & in- debuerit.
tegrum, reprobationis proprie didaz; Item quod non fic certus numerus
,
tempus utriufque Teftamend refpi- rcprobatorum apud Deum. Adhazc,

ciens. QiiodReprobatioaliqua fit incomple-
ta , mutabilis ac revocabilis , ita ut in-
complete ( vere tameng reprobati fieri
queant eleóbi ac fervari, numerufque il-
lorum poilitaugeri minuive,
Item, quod alia fìc refpedu homi-
numfub Veteri, alia fub Novo Tcfla-
m^nto.
Do^rim
NATIONALIS DORDRECHTAN^, J,
1)oShin£ '-uer£ Confirmatìo.
Rom. 9. ir. (t(](\. Nvndufn natis quum nihil fectjfcnf b'mivelmali, ut prxfiifutum
ì
Dei, qiiodest fectindum electionem, non ex opertbu<s,fedex vacante maneret,di^:im
est eiy Majorferviet minori. ficutfinpttim est lacobum dtlexiy Efavttm aiitem
: ;
odia
ha bui.
Vcrf 18. Itaque cujm 'uultymifireturyanem autem vtdtjndurat.
Verf 1 9. Dices ergo mihi , quid adhucjuccenfct ? Nam ejm volimtati quis objìftit?
Verf. zo .
imo vero, è homo, tu quu cs, qui ex adverfo re/ponfas Beo? Num dicitfffmen-^
tìimJìStori, tur me talefecijh?
Vcrf. ZI. An non habet potejfatemfguhis in lutum,ut ex eadem maJfaiaUttdqnidem vaa
faciatad decu-5,aliudvero ad dedecus.
V erf. i i îdfi vero volens oftendere iram ér notam facete fotentiamfuam
.
, pertuHt
multx cum lenitate vxfa irx, compaia adinteritiimì
li, II. reifamtis.
Idcóque cjnicunqliédamhanrur, illi Quod culpa, cur plurimi kòmines

iomnes juftiflìme proptcr peccata da- percanr^flc inDeo;
fnnùntur.
DóSirtnx <-verx (ortfìrmath.
Vìztthy. X?. Tunc profitehór eis : Certe nunquam riovi vos, dijcedite ime, qui operajn
datis tranfgrejjìom legùi
III. III. Rejicimtis.
Quarc autèm Deus ei pariter indi» Quod , quare Deus, aliis prètcritis,
gnis cercos aliquos, per prièdicació-
, aliós vocetjficcerta quaédamhominum
tjem Euangelij (ui vocec, caufaeft, li- dignitas, iìve fingulare aliquid in lUis
berfima ejusmifcrehtisvoluntas. Qui làtens, praeterid, quod coti mailae hu-
Vero nonvocantur, illos ex jufto judi- ftianae coìrupcae cftcommunCo
ciò & prò liberrima fua voluntate prae-
Jerire decrevic.
VoSirtna yera confirmatio.
Roman.9.16. Non eli ejm qui velit, nequi eJHS qui CHrrat,Jèd éjuiì qui mifiretut^
Bei.
Verf. 25. Vt etiam apud Ojeamdicit, vocabo poptdum , qui memnòTt eratf populum
meum, êam, qutt diletta non erat, dilectam.
Verf z6. Et erit in loco, uhi diiium fuerat eis Nonpopulitsmefisvos , , illk vecibun^
turflij viventis Dei.
Verf. Z9. Et , Jìcut prius dixit iftioi , Nifi Dowinta Sabaoth reliquijfet nobh femetti
faSii fuijfemus ut Sodoma , & GomorrhAfi7nilesfa£tifuij[emm.
Deutcr. 4. 34.&:e.
loh.24.z. &:c.
Subfcriptum erat,
fheologt ^remenfef.
DE
^^^ /io ACTASYNODI
|^^<*/^^-
De alterna Dei Prxdeftinatione
EMBDANORVM SENTENTI Aj
'Primo Articulo Remonfirantium oppofita\unacum

examìm qu&ftmium contro verjkrum.
13Raedeftinatió eftxtcrnumjliberrimurnjìmmutabileJuftinimumqueDeidei
I.
-1- crctum,quo apudfemetipfum conftituitjcx genere humano integre quidem

condito, propria tamen culpa, Deoidpermittcnte,inpeccatum mortemlapfo, &
quoldam prò beneplacito fuo ad vitam a'ternam cligcrc, casteros vero in exitio re-
]inquere:&: utrofq; per certa juftaque media ab eterno ad id preparata, ad fuosfi-
ncsperducere: ad declarandam fummam rnifericordiam, èc feveriffimum judi-
cium llium; ut inde in perpetuum gloria fiia eflet manifefta.
zt'<ôds3'9- II. Caufaprxdeftinationis efficiensefl:/? DcLisipfejinquoj&àquoprxdeftina-
M-j/^ffc /. j. tionis aftus eft ut à mente fuprema , &
liberrima , à qua omnia ordinata funt ad.
^^,Q5 fines, & àquomedia ad deftinatosfinesducenciafuntptarparata, b idquean-
Rom.p.ii.ìS.
hEph.J.4-f-
te jadamundi fundamenta.
Objeftum féu materia circa quatti Pr*defl:ihationis decretum verfatur,
111.
eft totumgenus humanum integre conditum, &: propria culpa in peccatum éc
mortem prolapfiim. Dicit enim Apoftolus :Jfì non hahet ôteftatemfgtilmin lutuìn,
ad decm-,diud'verò ad dedecmì
ut ex eadcm majfa faciut aliiid quìdem i<as
e Ephef.1.6. V. Finis decreti lupremus eft e Dei gloria, non quidem in ipfornet Deo cui
1 ,
fYdverb.16.4. nihil addi nec detraili poteft , conlìdcrata, fed quatenus in rebus ab ipfo conditiS
&: in earum àdriiiniftratioiie patefit.
V. Vtautem Duminus confilium iftud fuum ficexequerctur, neipfe elTet pec-
cati inhominibus, eorundemquedamnationis autor, Tedomnis gratia^qua elefti
fcrvantur, dator & effedor, prò infinita fua fnpienria,quandam inter ipfum decre-
tum, &: decreti finemviam intermediam ab Eterno fic iìbilubftfavir,ut indefalu-
tis eleilorum caufa in fòlo Deo, reproborum vero damnationis eaufa tantum in
ipfis deprehendatui".
V I. Sunt itaquc Prsedeftinationis fpecies duaz : Ele£ì:io & Reprobatio. Tametfi
enim. vox Prxdeftinationis, frequenti us fonare prasdeftinationem fandtorumjia
mulcis Scfipturae didis videatur , nonnunquam tamen genefalius capitur. Attor.
4. 18. Rom. 9. 13.18. ZI. '
• VII. Eledioadfalutem, dequahicagimus.eftxternumDei decretum,ex me-

re gratuito ipfìus amore &
beneplacito profedum de certis hominibus quos ipfì
,
libuit, ex genere humanoj peccato &:maIcdid:iofii òbnoxio,eligehdis, in quorum

artcrnafalutCj fummam fuam bonitatem & mifericordiamdeclararct.
Vili. Caufa Eledionis efficiens impuHìva urta &
abfoluta,eft folum divina; vo-
à'Rom.S.2S. luntatis d propofitum gratuitum, e exclufa omni dignitate, pra?parationc, apti-
B.om.r).iS.2i.
jucline& qualitatenoftra, velprxvifa, vel praefentc,vel futura, five interna five ex-
ipbej.i.j.
terna, quod centra Pela2;ianos, Semipelagianos &Remotlftrantès,pro'beef]:ob-
lervandum.
^Thn.i.?'.
^^' Materia feuobjedum elediohis,hon eft univerfufn gentishomanùtó,/ fed
Tit.s-s-
^""'- ccfti homines,quos Deus ex toro hominu gencre,a.b alterno ad vitam clcdos,
{Malach.i. in Chrifto falvare conftituit.Qui enim omniaaccipit,nihil eligit:&!: qui eligit qyip-
2, 5. piaexduobus veIpluribus,neccfi'arro dicitur.qua: non eligir,rcj'icerefeu reprobare.
K-0H1.9.1S.21. X. Explodendifunt igitur, quiPclagianos furoreshodie renovant, deprchii-
^^•^S- fcua omnium hominum eledione ad falutem &: quod populus Dei fit univerfus
,
att -0./..
iTnundus; quod nihil eft aliud,quamfìIios Dei & Diaboli, imo Deum&Diabolum'
Jean. 13. lò. .
*
n
in unum
connare.
XI. Via, inter EIc61:ÌQnisdecretirm,& decreti fincm intermedia,qua Deus ex
mera gratia peculiaritereledosad falutem provchit, eft i. Chriftus: i. Vocatio ad
Km.y.^p.j-^. Chriftumefficax: 3, Fides. 4. luftificatio per fidem; 5. Glòrificatio.
XII. Chriftus
. .
NATIONALIS DORDRECHTAN^. 6i
i2. Chriftus merito primo loco collocamr. SicutenimDcusin4 Adamogenushu- a. Ro»;. j. i^j.
manum fua fponre lapfurum condere decrevit: Sicabarrerno altcrum veluti

, , 'Ccmj. ^^~.
Adamum conftitucicdecrCvir,in quo eledìosomncspcr InefFabilem miferiGordiam ^P''^f^-4-

fervaret ^.Hinc ab ÊtcrnoPatreantc omne tempuspredelìinata incar-
illa aEterni Filij
narlo e,
„
& ad niunus Mcdiatoris ordinario
i/, ut cos quos Filiodcdirab cxitio ercptos
e ad fincm prarltitutum, nempe, vitamastcrnam adduccrct.

j-rt-.r. -
Secundum medium clt,gratuitaeledorum a morte in vitam rraducendorum m. 17. ^.

13.
^- '• Cor.2.7,
c.Aaor.i7.ju
.
perEuangcliumad Chriftum/ vocatio.-qux hr, quando vox Dei per fuosminiilros d. loh. d. 57.
,
i.Vetr.\.2o:
exrerne licauribus corporis infonat,.ût limul intcrneDeiSpiruusaudieutis animum ^9 W;.i7.^^

ad intelligendi facultatem aptet, & voluntatem ad aflentiendum efficaciter dif- ^•^<'"'- ^--î»-
ponat. 3^- Joh. 10.2S.

^"^'
14. Tertiumcft, /^ Fides vera, quando videlicct ex vocationc efficaci, falutisintcl-
1°''" '^'
le5ta; notitia nafcitur, &

hanc rurfus notitiam alTenllo Icquinir caque talis ause '^' ^* ^''*
,
Euangth) promiflioncmadpiopnamcredcntis conicientiam applicar;/ qusefidcs eft ^^.i^^y,^ j,

gratuitum Dei donum, /' eledis peculiare, eifi alijs citius, àlijs tardius concedatur. h.Aaor.i^'.4.S
15 Qoarrum & quinium funt ver? Fidci in eie Miseffedla. /. luftificario, id cft, re- i. E[>hef. 2. g.
mifllo pcccatorum, & imputatio julhtia: Chritti m. Sandificatio, id eft, corruptae no- 1- Ko?«. 8. jo.
rtra: natura: per Dei Spirituminchoaiarellauratio, ex qua» bona opciatanquamfru- T't.^.j.
Oms requuntur; Perieveramiain utraque ad finem virse.

"• '-Com.ô.
16. Arque hxceft via,quamDominus eledis luisad faluccmperduccndisabajter- n.Ephef^2.\9,

nopraroidinavit, quamuteorumquifquc fuo tempore à Dco efficaciter vocatus in- o. lmm.30.
grediiur, in eadcm conftanter progreditur, donec falutcmipfam & gloriam confe- 4<'-
quarur.
17. Hinc fequìtur , clcdòs omnes vere àC reipfa tandem in liac vita, fuo tamen
tempore, de fua ad vitam & gloriam asternam eledione, certos fieri & elle; quam cer-
titudinemnon ab illa profundiffima decreti divini abyflb pctunt, fedcxeftejìiselc-
dionis, qua: Deus in folis eledis operatur, indubitato coUigunt.
18. Nam lìcutDeusexalropercaufasmediasadnosdefcenditritanosexeffedisad
ipfum afcendimus Ab effedis Regenerationis, ad juftificationem: à juftificatjone

.
ad lidem.- à Fide vera ad vocationem efficacem: à vocationc denique efficaci, ad seter-

num ipfum de nobis fervandis Dei decretum, in quo defixa anchora, fpe fub vedi,tan-
dem fuperatis omnibus tentationum tempeftatibus,per Spiritum Dei in pOrtumglo-
rifìcationiscvadimus.
19. HxcprimumcontraScholàfticos, hanccertitudinem ordinarie cuiqueeledo
obtingcre negante s; deinde adverfusRcmonftrantes, qui aftrmam, quodnullus fén-
fus aut frudus fuoi eledionis à quoquam in hac vita £\i perceptibilis, nifi tantum con-
ditionatus; diligenter funt obfervanda.
20. HadenusdeEleuionediximusinuncdeRcprobationcagemus. Reprobatio-

nem, dicimus elle aeternum Dei decretum, quo apud fé proliberrima voluntate fua -r-si •«'"''«
conftituit ,non elegit, inpeccato &ira, in que per lapfum funt praecipitati^
cos quos ^..
^^ .\xr\a.
relinquere, atque in eorum juftiffima fimul & fevcriffima, quam proprijs etiam pec^ *'"^ '^^ ^'''*
meruerunt, condemnatione, fummum '^^•" :*'^'''

catis illud fuumadverfus omne pcccatum
odium, fumma cum fua gloria, declarare
'
21. Nonignoramus cquidem, dof!rinamdeRcprobationemultisadn\odumefre jj ,j *'
odiofam, adeo quidcm, utnonnulli totani proptereade Praedeftinar. dodrinam pror- Rom'.g.^J^ <-.
fus refugiant Sed cum eam nobis Scriptura cognofcendam proponat; & Eleòtionis à.Rom.^.s.
decretum fine Reprobatione ftabiliri noji poffit, omitti fané ifta non debet, nifi quis e. Vrovcrb.
Sp.Saniiumtemeriratis coargucre, (Scfilmul fideinoftraebafin, clc.donemvidelicer, i<^<^-
evertere velit. f.'pi.<y. io.
22. enim dicit; Quod Deus lacobum dilexcrit,Efavum odcrit: b quod ^*'"- ^- '*•
Scriptura a.
Deus repulerit populum fuum, quem non prarcognovir; r quodpertulerit vafa ira;^" "p '^''/
coagmcntata ad interitum -.d quod ipfos ( fcil; reprobos j indurarit: e quod impium i^'pitr
2 12
creaveritad diem malum./quodexcjecet:^ Reprobi dicuntur filij pcrditionis: ^con- k.i.Thefi.^.s).
ftitutiadinobedientiam;; fadi ad eum finem, ut capti intereant /^, pofitiad iram;/l.i«(;.vt'r/:4.
profcripti ad judicium.
f 23.Porro
. . ^
6t ACT A S YN ÓD 1
25. Porrojficutprius exporuimus,quibus caufìs fcumedijsDeus'^rernueledionis
propofuum incle'ìisexcquitur.- ita quibus medijs ij,quiin'ruo exitio funt relidti,
line lilla Dei culpa, actcrno Dei judicio adit um ex fele patcfacianr, cxplicabimus.
24. Prima & fumma eorum cxiù) caiifa eft primoiiim parcntum corruptio, ,
fponranea Adami volunrate in ipfumprimumintiodii£ta, acdeincepsjufto Dei ju-

dicio in lìngulos ipfius pofteros propagata.-in qua li Deus omnes relinqueret, nemini
injunam faceier< ut qui nemini Ut dcbitor.
25 Secunda eft, quod Deus rcprobos, aut nulla prorfus externa per Euangeliuni
vocatione dignetur: aut quofdam eorum per voceni Euangelij quidem externa, fi-
ne tamen adjunda interna fpirituali efficacia vocct; aut innonnuUis etiam qucn-
dam aflenfum, & hdei quandam fpeciem gignàt ; ita tamcn ut omnes tandem exci-
,
tate & corruptione voluntaria gaudentes derelinquat, & falviHca tua gratia non. di-
gnetur.
-- 26. Tertiacaufacfl;, induratio reproborum,qua; infligitur quidem à Dee, fedita
... T utillamnonefficiat. Induratenim Deus, panini Satan^ partim ipforum coneupif-
centijs jufteillosut judex tradeiis. Indurar autemSatan tentans, &malas cogitatio-
•'- •'
nes iniplls ciens. Indurant denique feipfosfuacorruptamera fpontanea voluniate,
qujc propria eft voluntariarum omnium adionum hominis principium.
27. Quarra,funtindurationisreproborumefFeòia,qua£ funt quorumlibet fine dif.
,.
*
. crimine &pudore vitiorum ócflagiiiorum, ex mera impietate, perpetratio: eorun-
dcmque, lum à fefc lum abalijs commi flcrum,patrocinatio.- denique in ijfdem ad'fi-
ncni vita* perfeverantia.
28. His omnibus ad hunc rrtodum ordine cxplicatis, confidérandum venit juftuiri
Dei, tumdeeleiiis, tumde reprobis, judicium.
x-g.r Deuscum fit ipfametjuftitia, pai' eft, ut juftos ferver injuftos condemrict. ;
Atqueijfolumexhominibus jufti funt, qui fide Cluiftò uniti, &per eum juftifiCa-'
ti &fanditìcaii funt. Quarcvita, cu.i .deftìnati flint, iure quodam ad eòsfolos perti-
net. Centra vero qui in Adamo fpontanea pollutione & morte niancnt, merittf
UihtDeòcxofi, utab ipfò damnentur.
,
•'•',
30. Quare tandem Deus, quos ab «tèrno in£4iriftoeIcgit,àtque-'inpeccàtum(Sc
moi'tcm Ipontc prarcìpitatos per eum redemi t, per Euangelium vocavitjfide donavi*^
jiiftificavit, fanótifieavit; invita ^terna quoque glorificat & coronar, ut ipfrusnìaje-
fiaterrt còram intueantur, & inenarrabili gaudio pérfruantur, quod eft ipfis ab asteriK)'
deftinatum. Atque hxc eft gloria &faluseletìorum. • 1

'
31. Centra vero rcprobos quos ab^terno non elegit, in peccato Scmortcpervo-
Itintariamdefedionemdeprehenfos, iiatos, cducatos, mortuos, ut jilftus judex dàm->
riàtisjiriaèt'ernum illumigncm, Diabolo & ipfius.AngeHs praeparatumabjicit.Et hi^c
jufta damnatio reproborum.
r.i.-
32 Hac igitur duplici ratione eaque piane divci!fa, ultimus ille judiciorum Dei
,
ti'Rom. S.2S.
exitusa gloriam ipfius omnibus patefaciet ut nimirum immenla eius, in eledis fuis :
' '^
perlèfum Chriftumgratis à peccato & morte liberatis^c glorificatis, miièricordia>^
^hd
fevéià ejùs in reprobis,propter peccatmii fponte attradum & confummatumj abjc-r
hRom 22
P^^y^/,/;^ , <5tis;&~da;mHatii, ^juftitiaa-ppareat.'.' ^.,
.'.-..^ .^•^.. -lOJ'^ '-•'- •-.:£f»iibb'.f;-tq ?}>o-n]rfo-; ..nu^j....- ...... Examm^

.X.cj.wrv. .b Zino: ìoqoiq m/,Ì>fr.olongo-j ., .'ori ra^.j a/r; ^
...j
.îr.v-s''
.
'"up ii.'.i ,j
.
:j uorii/iiafiEì Ì77ffno jjTloq .-_ ^ 'jii.'o' fi .._.
- .larjiiabivinyaoi a{3,nilp-J-£U'jnii>ijil ijjajii,'. vi-:jìy -^

.or .•(!.:,:,...
ìl;
-
' ]
•
-
^''^ '^\-l''i3fco jÉfiuv^jItthsxDiib rrfncJnpfil zuy^t Loi^P '
i\* VVtì a
Ì'a.<L.v'.":...i
trvù:irni ho':p'\ .mmuhai (, ao^loirp-x •.li:il ) gòlqi'bòup .-.; , , . ;, . .
.r;iso->
.m.\k\ i.i.rl -no:» i\ :<:iiioiJjb:'^q jili'i imn&yi- IdmrpJl :33:>K)X3Ì)oup\:iYio/j;mm3Ìb bfi jirjvla-ir.
.f.>nvV^,.:\;rr;:;:ti}jri.n':a ì ^pr-.'.^n; ; = ,-, ,,. ,.,.,.,,, ,. »- :',fì t -^-ansibadonlfcs ir;rjiij
HÀtiONALlS bÓRDRÉCHTÀN^ó 6^
Examen breve quxflìonum ^ótifsimarum Inter Contra-Rs-^
monftrantes ^ Remonfirantes controverfar u)7ij
tirca primum Articulum^
D E
tRi5.DESTINATIONÈ
Et primo qmdetn de BleSiione.
AN loca
totum
Uh Scrij)turaeIoh.3. i6.1oh.6. 40. Hebr. 11.6. i.
& intcgrum Praedeilinationis five ekcticnis decretum. Vel,an decretum

prxdeftiiiationis totum, hoc iìt quod Deusdecrevit credentes
,
Cor. 121. contincant Quift,
falvos faecre. Affir-

li
mantRemonftrantc5;Negamusnos, ócponimus hancThefin:
Totum ekaionis decretum hoc cft, quo Deus conftituit ab 3eternó,prirno ex ge-
nere humano lapfo quofdam eligere, quorundam mifereri , eofque gratis àreliquis
lèparare, & fidem eis gratuito donare, ac tum demum vera ac viva fide donatos falvos
facere; probamus.
Rom. 9- 15- Mifereborj cuu>fcunqne mifertas fuero, commiferabor i quetnctin^tte commi'

feratus fuero , Itemv. 17. Ne» e^-voleìitìs neijue cttrrentis,fedDei mtfereritù.%izxx\^'3.v.6i
Nonomnes qui ûnt ex ljrael,funt ifraeliU: Ncque enmes, qmfHntfemern^hrahtt, Junt cius
filij. Et verf. 1 3 Ucohum dilexi, Efivum odio hubui. Dèutr. 32. 8. Cum dividerei AitiJJimus
.
gentes & fepararef flios ^^dam: pars lekovx fa&m ejlfefulustius, é" I^cohfunicuLtu h^re^
ditatis f/^.Pialm. 147; \9'Ind:cAtverbtim jmvn lacoboyf^turafua ifrael, No» fccirifau/Zf
genti. Matth. 11. 25. Jbjco»diJti ea a faptentihtu-, revelafli pa^^-vuHs ^ quia uà flacuit ubi,
Matth. 13 Fobis datum efl, r.ojje mjJieriA regm calorum. Ex quibus colligitur, Deum
.
«terno Tuo decreto certos homines ab alijs fcgicgafle, quibus fìdem darer, antequam
cofdem per fìdem falvaret. Loca Scriptura; à Remohftraniibus aliata, non probant
contrarium. Agunt enim omnes de exequutione decreti cledionis, non de decreto
ìpfo. Qnae duo nifi diftindeinhocncgotio confidercntur, multas confuficnes pa-
riunt. I. Locus loh. 3. àgit non de decreto in fCjfcd de medio, quo tendìt prima cau-
feadfinem deftinatum, quod medium eft fides. 2. Deinde, cumhic expréfle dicatur
dileftionem effe caufamdationisChrifti &fìdei.fequitur indc,nequeChriftum,Chri-
fìique ineritum, ncque fìdem efle vel caufam vel conditionempr^rcquifuam dile-
ftionis beneplaciti, & eledionis divinai , fed centra efle cjus effeda. Quamvis lo-
,
cus hicrite explicatusj totum falutisnoftraencgotium continere recedici poffit.Di-

Icxit enim Deus nosdiledione perpetua. Ex gratuito itaque amore ab seterno quof-
damabalijs feparavit; ex eodcm amore ijfdemdeditFilium unigcnitumjex eodem fì-
des in lefum Chrillum emanat; ex eodem denique dat vitam a:ternam. Hac explica-
tione vcriraii nihildccedir, ncque hacconceffione Remonftratium fentemiae quic-
quam acccdit. 6. 40. agitur de voluritate Tcrvandi fìdeles, quae pcriinet ad
loh.
decreti eledionis exequutionem De alia Dei voluntate fic loqnimur noftri
.
(
refpeftu, cum revera una tantum fit Dei voluntas eaque fimpliciffmia, ) loquitur
verfu ameeedénte 39. ex qua voluntate voluit ab êterno de in tempore donan- i
dos , ab alijs primo fcparare & ad vitam a:ternam eligere , eofque Chrifto
,
falvandos dare. Hebr. 11. 6. loquitur de ea fide , quae eli ìKis-ìôìSì/Jùìv xsssmTna-ig,
& per quam teftimonium quamque

illi vanjs modis per
confecuti funt veteres ,
bona opera dcclararunt ideoque per illam Dco placuerunt. Hxc aurera dcs adu
, f
fiiit ipfo. Si autem exhacfìdeelcgit eos, quorum ibi fitmentio,fequitureleaióncm
f z fieri
1
64 ACTASYNODI
fieri tcmpore,quod pugnar cum dottrina Pauli ad Eph. i. 4. ante mundi conftitutio-
in
ncm. Dcmdc aliud eli pev fidcm piacere Dco, aliud per fidem eligi, lllud enim Scri-
ptLiia dicir, hoc auicm nullibi: Nam pofilimus line iìde eligi, fed rcconciliari Deo, ju-
lìiricari, à eatu abipl vi line lidc
1 non poflumus.
Deinde placemus Dee dupliciier, i. cum adhucfaiTius inimici, quorum tartien ex
mera gratia Deus vult milereri. 2. quando fide in Chriftum re iplajuftificamur.
Locusi.Cor. 1.21. non facitad rem. Docet enim illicPaulus, non quos Deus ve-
liteligcrejed quQs velit falvos faccre, nimirum, quicreduntEuangelio, quod pro-
fani homines prò ttultiiia habent Etiamfi autem Deo placuerit per fiultam prardi-
.
cationcm crcdenres lervare/ placuittamen eidem etiamantea aliquos ab asterno dif-

cernerc, quibus in tempore fidtm daret, licuti fupra oftenfiam.
Quift. II. An eledio fit una tantum,an vero multiplex. Refpondemus hac Thcfi.- Scriptura
ubiqucunius tantum eleftionis mcntionem facit, qua Deus noselegitin Chrifto
ante jadd mundi fundamenta. Ephef. i. Rom. 9- n. frofofitum fecmidum elcclionem.
Rom. 1 .
7. ElcClio jffecuta efì; & paiVim alibi 2 . fi eledio quidam eli incompleta, in-
definita,revocabilis,lequitur eledionem non efle Ùjxìîa,ì^ììtov lam autcmScriptura te-
ftatur, omnia Dei dona elle àfî^fîMrix, Ergo& elenio. 3 Itcm fequitur,nos bis éfle .
elcdosjfemel ita, ut non poflimus fieri reprobi, cum nimirum in fide morimur. Alte-
ra vice, revocabili, & non percmptoria elezione &c. quod abfurdiflìmum cft. Iraquc
figmcntumillud de completa & incompleta, indefinita & definita GcldrorumRe-
monftrantium: Item, de abibluta & condicionata,univerfali & lingulari refponfomm
adverfus VValachros peremptoria,thefiexhibita7. Revocabili,Grevinchovij; piane
;
repudiamus,ut quod Deum gloria fiia,hoiaiines veraconfolatione in vita & in morte

fpoliar, omnem certitudinem in Dottrina religionis toUit, viam deniqueamplamad
Pelagianifinum aperit, imo nihil aliud eft, quamiplePelagianirmus.
QufEft. III. AnEides, fidciqucperlevernntiaobediemia&c. fint conditiones in eligendo prac-*

rcquifit^.acantcccdanea', Scqualiiatesineledioneà Deo conlìderat^, ut loquuntur
Remonftrantes Vltraiedini ad i. & 1 1 . Articulum.
Thejìs contraria.
Sola Dei dO^cKia. & propcfitum in gratuita ejus dilezione & mifericordiafundatunt
- cft caufa eledionis, tum ad falutem, tum ad media co ducentia,
Matth. II. 26 èr(^ iymro dCìaKu/, 'ifji'zstsi^'i^ era Lue. 12. 32. Ne tinte ptijllle
grex, quia tlac Hit Patri tibi regmim dare. ôn\. 9- U- utfrofofitumfecundumeleìiio-
jiemJìrmummaneret.Kony. 11. 5, Ephef. i. <>. fr&dejlinavitnos, fecundum^roôfitum
volimtatk [ha. Se ver f. 11. fr&dejìina'vitfecundum profofitum eim, qui operatiir omnia fe-
amdiim corìfilium volimtatk fu£. Deutr. 7. 7.8. Nori quodfliires ejfetis reliquis poûlis,fe-
leqit vos Deus , fed eo, quoddiligit 'vos lehovah.Beus lacohumfccundum henc^lacitumfuum
tlegit. Rom. 9. cum nihtl boni atitmali fecijfent-^ Ergo etiam alios,
Cum cligimur, fumus fili) ira:, in peccatis mortui, hoftes Dei, vide Rom. 3 Ergo .
nonexpr^vifafide, aut aliaaliquaqualitatecligimur ad vitam, «eque agnitio pecca-

torum, pcenitentia, humilitas ócc: funt conditiones prsrequifitae decreti eieótionis ai
fidcm.
Conditiones itaque illas Remonftrantium praerequifitasût humani cerebri fomnia
omninorejicimus. Ratio.
I. Quia Deus in homine nihil boni prsEvidir, quod non antea decreverit ipfe inea
cfficere. Ergo elegit primum, deinde in elefto fuo ftatuit aliquid boni operati. ,3 ;>
I Quiahac rationc Dei propofitum, confilium, beneplacitum prorfus toUcréif^

I.
tur: enimelcftiocftex fide prcviia, non manet fnmum Dei propofitum exvocan-
fi
te,fed manet firmum ex vocante hoc cft, ex fola vocantis ivôkìo.. Ergo non ex fide
previ fa.
3 . Quia fic Dens non poflet eorum mifetcri, quorum vulr, fcdeorum, qui ere-
dunt &pcrfeverant. ,
4. Quia
IV.Quia fic Deus non eflet liberrimum agens ncque poflet de fiio ftacuere quod
,
vulcutriiprcmus omnium Doniinus neque haberec potcftatcm innos, quamha-

,
bet iìgulus in lutum quod aperte Paulus ad Rem. 9. aderir.

,
V. Quia ile cleclio ab homme in fide pcrfcvcrance, non à Deo lb!o pcndercc ac- ,
que ita quod Iblius Dcicfl:,homini thbueretur.

VI. Quia Deus neminem digit dignum, fbd eligendo dignum faci t ut loquicur ,
AuguPcinus contra lulianum. Et non cliguntur qui credunt fèd ut crcdant.

,
VI I. Sic initium fàlutis fit ab eo qui fcrvatur, non ab co qui fcrvar.

Vili. Sic omnis cleftionis ccrcitudo tollitur cum homo ccrtus clic non polllt an
,
infide adHnemconllansfittuturusnccne ,utIoquunturilli.

IX- In tota Scriptura de ejufinodf conditionibus prcerequifitis nihil reperitun
Nufquam cnim dicic, eledioneni eilc ex credente , lèd ex vocante &
ex gratia.
Rem. 9. II.
Sed ohjicittnt
i,ExEpift.adEphef.i.4. Skutnoselegitmiffo. Hincficnrgumcntantur.
EIe£tio qua Deus nos clcgit in Clirifi:o , cfl tantum fidclium.
,
Elenio fada ante jaftum mundi fundamcntum , fada eli in Chrifto.

Ergo illa tantum eli: fidclium.
Major eli: manifcfta ex eo, quod ncmopotclì: elle eledius, quam qui eli: in Chrifto,
quales fiint foli fideles.
Refp. Conccdimus totum rciSbe intellcdum. Nullos cnim Deus , nifi ab ìeterno
cledos , fide in tempore donar. Sed lècundum corun menccm ambiguitas eli in ma-
jorcPotcH: cnim vcrborum duplex elle l'cnliis. aut enim qui cliguntur jam fideles
liint prcevilìone divina , quod volunt Remonftrantes aut qui cfiguntur in Chri-
:
fto , futuri lune Ilio tempore fideles utper fidem tanquam per divini tus ordinatum
, _,
medium ad finem, qua: eftfalus eterna, perducantur,qu£e eft Orthodoxorum Icn-

tenria. Omnino enimaliud cft in Chrifto eligi aliudin Chrifto effe qua: duo Re-
, ;
inonftrantcsconfundunt,cuminprobationemajorisdicunt, neminem in Chrifto,

cligi , quinonlìt in Chrifto. Nam ha:c duo diftinde confiderari debcrc, inde li-
quet, quot ante ja6ta mundifundamenta limuselecti in Chrifto, ut loquiturApoftolus
jEèdnon ante ladra mundi fundamentalimus in Chrifto:redtum dcmum quo tempo-
re per fidem. Chrifto inlcrimur.
Sed objiciunt , Dei mencemetiam futurorura contingentiuffiprjcfciamprxvidif-
fe , quinam credi turi efl'cnt , &:c.Fatcmur.Sed cum nihil Deus boni in qupquam prx-
videre potuerit, nifi quod iplè in homine operaturus elTetjneceflario lèquitur,Deuni
primo novilleeos ut clcdosliios ,quibus fidem daturus efl'er. Vnde colligicur, ele-
dionemefl'efidepriorcm. Sanè,fi quod ore profitcntur, corde lèntiant,Deum efl'e
fìdei darorem eumque non dare omnibus fidem, lèdaliquibus tantum, necellario
,
inde colligitur,Deum primo juxta beneplacitum fuum fecrcuill'c homines,quibus

fidem dare vcllet,quibusnon. Atqueproptcrca primo gratuito favore nouillc liios
& ex alijs elegille vcl ab alijs reparali'e quos in tempore fide donare vellet.
,
,
Summaharceft Si Fides eftdonumDci (quodò utinamvcrè Icntirenr) nouicuti-

,
queis,cuiab omni evo opera Tua nota liint, quibushoc donum communicare vel-
let. Atquc ita, nolint vclint j fateti cogentur, eledionem iji Chrifto eli'e fide in
Chriftumpriorem.
Pro lòlutione atgumcnti hujus in Coli. Hag. prolata , etiamfi analoga fidei efle
poffit,nimirumin Chrifto elcdum elle, idem lignificare, quod per Chriftum elle
cledum quemadmodum per cum llimus conditi malumus (ne coada videatur lo-
> ,
ciinterpreratiojfimpliciter dicere, nos in Chrifto ^«é^wVa tanquam in capite ele-

doselle, Nili enim & Deus &: homo fuill'et, non potuiflemus in eo eligi. Hoctamen
rionde decreto in Icle ,lèd de exlbquutione intclìigivolumus.
Secundus locus eft ex eodem Capite veri! 5.5. Vnde fic argumentantur.
&
Quos Deus prsedeftinavitinadoptioncm filiorum , in Chrifto uri diledo ilio
,
acceptos fibifeeit ,confiderantur ut fideles.

At quos ad làlutem clegit, eos prsdcft-inauit in adoptionem filiorum per lefum
Chriftum , &: libi acceptos fecit in Chrifto.
Quos ergo elegie ad làlutAcn > confiderauit utfideles.
fj Major
66 ACTASYNODl
Major cft manifefta, nulla cnimcftadoptio in filios, nifi per fidem Ioli. 1. 12. Cà-
lat. 3. 26.
Rclp. Polfct concedi & hoc argumcntumjuxta analogiamfideiexplicarum. Quor-
cunquecnimDeasclcgitadralutcm,eosconlideravituthdclcs: tales Icilicer, non qui
tidcmhabcrent, quamovcii poflei: ad eligendumcos, fcdquibusilleutnudis, cgcnis,
omnibonodclliiucis tìdcm Ilio tempore daturus elTei. U ita fcntircnt, làlva rcs eflet.
Sedcum Dcum contlderallc-ita iidcles Tcntianr, ut fidcmcorum, tanquam conditio-
nem pia;rcquiliram prauidciit, atquc inde ad eligcndum motus fu, polluntfanccx
liocipfo loco, quem aderioneain iuam opinionem fìabiliendani adtcrunt, perfpicuc
refuiaii. Nani.
1. Deus dicitur nos prcdcftinafle, in, vel^ adadoptioncm , velquosadoptaret in
filios Vnde coUigitur, prardeltinationem elle adoptione ac proinde ctiam fide prio-
. ,
loh..i.u, rem. Nani rum denium j^'o3t(r[««^ nollrx certitudinem conrequimur,quando in tem-
pore fide adu donamur. Adoptio iiaque noftra& fidespr^defiinationisconfequcntia
liintóceft'efta, niininie veroconditionespraTequifiix&pra-vifje.
z.DicitApoltolus, Deum nos praEdeftinafi'e in fefe. Quo innuir,eum in eligen-
do nihil extra le, ac prolude ncque fidem, ncque pcrfeveramiam in ca.neque obedien-
tiam conlìderalle.
3. Secunduni bcneplacitum voluntatis fiije; ubi hec d)ôKU %7\rijxctj(^ ^S
locum habcr, ibi prxvifa hominis fides locum habere neqnit. Eft enim bentplacitura
Dei, ex quo fidem dar fide pnus, ac proinde fides caufa ejusmovens nullo modo eilc
poicfl.
4. Adlaudeni gloriofa: fiix gratis, H^^cgratiaomni modo gratuita clic non pofTer,
. fi aliquid in honiinetbret,quo ad gratiam liane honiini conferendam movereturDcus.
Ncque folius Dei hac ratione gloria elTc poilec
V Vt eflcmus fàndi & inculpati. Fides itaque cumfanditatc àlijfquefrudibus
ckctionc, ejufque efteftus, ac proinde condiiiopraEvira& prercquifi-
fuis potlerior eft
ta nullo modo elle potcft. Elcgit cnimnos ut crederemus, non quod crcdimus. Nam
fides natuise ordine léquitur gratiam, ut cttcdus caufani. Augull.de Pra;d. Santi, e. 1 6.
Tertiumillorum argunientum luniiiur ex voce, Â<:7««, qu^ f^pcnumcroinracris

literis occurrit. Argunientum tale eli:
Diftio Eledi in S. Scripiuva, quando agiiur dcralute,accipitur pafflm prò fidclibus.
Nulla eft igiiur eledio ad llilutem, nifi fidclium.
Refp. I. Elcdos onmesfideles fieri tempore divinitus ipfis pra-ftituto, ncque ante ii-
lud iCmpus fidelesclle. Prius iiaque clcdi fimt quanìfiuntlidelcs. ExcmploPauli
,
liocmaniieftumfir, Ador. 9. qui vaselcdum dicitur, amequamfidclis eflet. Idcoquq

ad Gal. I. ij.dicit reregrcgatumeflc abuteromatris, ut Chriftum gentibus Euange-
lizaret. Fuit itaque primo divinitusfegrcgatusantequam fidem confequeictur. Rcs
meridiana clarior eft.
li^c luce
Refp. 2. Coniequcnsefleambiguum. Sanofenfiiacceptum,amplediniiir illud.ni-
mirumnuUosàDeoeleòloscHe, qui non fiio .tempore fide doncntur, quo falutem
confequantur. De fide clcdionem antecedente, & ut prarequiliia in eligendo ccn-
diiione, falllim eft confcquens, ut aliquoties nunc oftenlum.
Quartum argunientum fumitur ex locis Rom. 9. 22 Ephef 1.5. fic: .
Predeftinatio, qua Deus in bis oftendit fuam mifericordiam, in illis fcverita-

tem, eli: vera & unica predeftinatio.
Atquidecretuni de (ervandis fidclibus liinc, &damnandisinfidclibusillinc,,eft
predeftinatio, qua Deus liinc oftendit milèricordiam,illinc fcventatcm fuarai
lUud ergo dccrerum elt unica Severa Predeftinatio. '
Refp. peccati hic igiioratione Elenchi. Conclufio enim non contradicit Thefi
qu(ôppugnatur, quxha:cett, Fidem non cflecondiiioncm incligendo, infidclitatcm
in reprobando pra;requifiiam. Hocprobcnr, & milfas faciant ambiguitates illas in
fuis argumentis quibusjam nimis diuafflidasEcclcfias fatigarunt.
,
Argunien-
tum hoc revera centra nos non eft, fcd prò nobis facit Si enim Deus decreverit often-.
dere in hisraifcricordi^m, in illis juftitiam fuam, fequitui; fané illum antcapmnes ur

miferos &pcccatoresconfidcrafle, illofqucab liifcc leparafle, ut in illis fide donatis
mi fcricordiam, in hifcc j uftc derclidis fuam iuftitiam dcclafarcr.
Refp.
. .
NAtlONALlS DORDIlECHTÀN/É. Gf
Réfp. 2. Majorem,Remonfti'antium fenfuacccptamjFalfam elle. Non énihiefthse
unica rr.vdctbnario, fcd unicus tantum prxdelìinationis acìns, quo Deus inaliquibus
vuit dcclaiaiemifcricordiam, inalijs jultitiam lliam. Alius aduselì:, quo per «erti
media coldem ad falutcm perduccrc decrcvit Deus.
Qujntumargumcntum ab cxcquutionc decreti, quae lìt in tempore, dcfumiturj
hoc modo.
Quos & quales Deus in tempore fervat & perdir, eos & tales ab eterno dccrevit
iervarc & perdere.
Atqui Deus folos fideles pericverantes, qua tales, fervat in tempore, Icd intìdeles
qua tales perdit.
Deus ergo decrevir ab xterno folos eos & tales fervarc & perdere.
Rcfp. I. Remonllrantesfuomct ipforum fé hicjugularc gladio. Apertumcnimhic
ìpfi difcrimcn faciunt, iater decretum quod fuit ab xtcrno, 6c exequutionem decreti,
qua: fìt in 'LCinpore; qua; duo alias fcmpcr fere confundunt.
2. Nonprobantqucdpiobareinrtitueranr, nimirum, fidcm praevifam eife condi-

tionem in eligendo pixrequilitam. (latum itaq; controveriìselhidiofe declinant,& hoc
concludunr, quod non cft centra nos. Nifi forte in veibis qua tales, fraus latcat, & hoc
illisideni fit, ac fidixin'ent, propierea quod tales, hoc eli, fideles funt velinfideles.
Quod de infidelibusconcedlmus, cum uihdelitas propria ipforu ex corrupta eorum &
namra,tìdesautemgraiiasdivinx bcneficiumfir.Vndefit,utiilipropterincredulitatem
damnentur, hi autemnequaquaiiipropter fìdem, fcdper eam, hoceft , per Chriftum
fide apprehenfum icrventur. Minor i'aque, fideles quod attiiêr, falla eli:, & proba-
tione indigct. Hoc cnim illudiplUm ert,de quo controvertitur,ideoque prò confeflb
aflumi nequit.FatemuritaqueDeum in tempore fideles fervarc, hoc ipfum abx- &
terno decreviffe, fed non qua illi fideles funt, quafi ille in eligendo fidem prxvide-
rit ; fed qua ille tales per gratuitam fuam gtaiiam fatlurus elVet, 6c reipfafacit ita ut ,
fides medium fit per quod eledos ad falutcm perducif.

,
3 Atgumentum hoc ipfos adverfarios confodit. Si enim Deus falvos facit in tem-
pore, quos ab xternofervare decrevit, fequitur, illum non indefinite, ncque univer-
iàliter,ncque incomplde. ncque revocabiliter, neque non-peremptorie , fed definite
&c. hos & illos fingularcs homines, quos in tempore vocat fideque aftu ipfo donat , ab
jeterno clcgillè. Duo itaque, ut Ptx'dellinationis decretum fit totum & integfum, re-
quiruntur: primo clcdio & feparatio fingularium peribnarum ad falutem 6: gloriam;
deinde carundem in tempore vocatio ad gratiaiii.' fideique donati©, qux iunt media,
quibus ad gloriam pciducuntur. " -
Vltimumcofum argumcntum hoceft;

Decretum Dei de hominis falutc, cujus fundamentum cftChriftus, efteleclio ad
falutcm.
Atqui decrctumde fcrvandis fidelibus eft illud decretum Dei de falute, ctijus Chri-*
ftu s efi: fundamentu m
Ergo, decretum de fcrvandis fìdelibus cfteledio ad falutcm.

Minorcm qux probatione nonindigcbat, patere dicunt, cum unicum illud decretum
fitfundamentum Chrifiianifmi, falutis ócccrtitudinis de falutc.
Refp. 1. Conccdimus totum argumentum Non enim facit centra doftrinani
.
Orthodoxam haftenus ex verbo Dei dcfenfam. Credimus-cniin Deum nuUos, nifi in

Chriftum credentes, ialvare, & tales decreviife falvos facere.
2. Non concludit illud, quod crat in qusftione,nimirum fidem prxvifam efle con-
ditioncm in eligendo prxrcquifitam.
3. Medium terminum, Chriftum falutis fundamentum efse, explicamtts. Chri-

ftus cft (alutis quatcnus ab xterno prefcitus & prxordinatus eft ut
fundamentum i.
clset Mundi Salvator, i. Per. i z.quatenusin ilio tanquam in capiteDeus nos elegit,
.
Eph. I. irautiplefit ornnium electorum caput, &fons honorum omnium, qux ipfis
in elcftiqne deftinantur. 3 quàtenus in plenitudine temporis manifeftatus,pretiofum
.,
fuum ftnguinem prò noftris pcccatis eftudir, atq; ita viam ad gloriam nobis patefccit.
4. quàtenus eum, cjufque fatisfadionem fide, qux purum putum Dei donimi cft,
'
f 4 appré-
68 ACTASYNODI
apprehendimusjperque eam ipU tanquam palmites viti inferimur, tandemque in ple-
nam bonorani iplius languinc partoium pofl'ersionem immittimur. Ex quibus colli-
giiur, iidcra clcctione tumnoftra, tum Clirifti ipiìuspoftcriorcm, ipliquedcctioni
lublliatum medium ctìe, per quod elecci ad finem dcltinatum peiducumur.
4. Qiukì tidem haac Remonllrantes , quaDeum lidelcs perievcrantes ckgifle &
.dicLiRt,tundamicntum ccrtitudinis lalutis ciVe aflciunr, inco vehementerfallui^riir.
Cum cairn Iccundum ipfbrum mentem, nemo de fua pcrieveranria cei tus clfe pofllr,
poiiusliincdcrpcrationisdelalutcrua,quamcertitudinisralutis anfam arripicntaffli-
coni cientix. Etiamlì enim nunc crcdanr,non poflunt tamcn certi eflc, fé ad fincm
cta-
pcrrc\craturoi iw fide,cum multi vere fideles naufragi um fidci fecerinr,ut illi loquun-
Atque ita perpetuo interfpem&metum ancipitcs harere &fluctuarcfcmperco-
tur.
guntur, de quibus articulo 5. pluribusagetur.
Et hax de quaiiione tenia dieta fufficiant.
QuaflioIV Hic limul &: alia huic affinisqua:ftioexpeditur, Anfcil. Chriftus ita fit clcctionis
fundamcntam,quod fir,ut falutis,itaetiam electionis caufa meritoria <z!^Ka7aîil4Krì. &
iiem, an ita fimus in Chrifto elccti,quatcnus pet fidcm fuimus in Dei pra-lcicntia tan-
quam cvTii iv aoTM, acque ita fides pr^vifa lit conditi© electionis prerequiUta.
Hccpoftcriusfupra refutatum fuit.

lllud his ratioiiibus nixi negamus:
1. Caufamefficientem electionis oportetabacternofuiflc.
At ChriiU meritum non eft ab a;terno. Ergo.
2 . Quj ad munus Mediatoris ab eterno clectus eft, ut nimirum elcctos cum Deo
reconciliaret, is eft electionis non cauia, fcdcftectum.
At Chriflus adiiiunus Mediatoris ab (^lerno clectus eft, ut nimirum electoscum

Dco reconciliaret.
Ergo Chriftus electionis non caufa, fedcffectumeft.
Non enim ideo elcgit nos Deus, quia Chriftus prò nobisinorituruscrat>fed cen-
tra, ideoChriftuspro nobismortuus eft, quia Deus nos elegcrat in ipfo.
3. Electi cum eligente uniri non poterant , nifi per cjufmodi medium, quale eft
Chriltus ôu&pu7r@^, ci conjungcrentur.
Non enim eiamus in nobis ipiìs tant? excellentie capaces. Oportuit itaquein eo
tanquam in capite electionem noftram firmari.
4. Si propier meritum Chriftijdque fide apprehenfum,ut loquuntuiêlcfti fumus,
fequitur nos prius in Chriftum credidiffe, quam fliimus elccìi, quod eftabfurdum.
Qiucftio V. Ex quibus omnibus facilis eft rciponfio ad quintamqii?ftioncm. An fides, v oca-
tiocfficax juftiikatio, perfeverantia &c, eft'efta firn & frudus eledionis, mediaque
per qu^ elcdi ad l'alutem perducuntur. Cum enim in antecedentibusprobatun>fit
cledionem graiuitam, qua: omnibus rebus 5z caufi» prior eft, horum omnium caufam
elle, intallibiliter fequitur, hcc omnia eledionis cffeda eflc. Scdtamen plufculum
de hilte dicendum erit.

I. Vocationem efficacem &
fidcm eledionisfrudumcfle, probaturcxcap. Rom.
8.30. Oôs p\tdejìimvtt eosetiamiocavit. Loqui hic dicimus Paulum de vocatio-
,
ne efficaci & fide, fed Remonftrantcs Coli. Hag Brandi) pag. 3. dicunt hancin- ,
tcrpretanoiKm nudam. tantum glolfam, textui noncongruam. Agi enim hic

elle
non de hic abfoluta eledione ad laluiem ncque de ulla vocatione ad fidcm, qua: ex
,
tali ekdione prodit , fed de ordinanonc & vocatione corum qui Deum diligunt, ,
hoc ei1:, fidclium qui ad crucem & afftidiones vocantur , ut Chriftus qui ad\'erfus
, ,
mundi, eos ut cxccrabiles condemnantis , judicium, ab ejufmodi judicio juftificati

fuiit ut & Chriftus:qui etiam bac via glorificantur, ut & Chriftus, &c.
, Quid obfc- ,
cro, Scripiuram pcrvertere, torquerc, &fubvcrtere, fihocnoneft?

eft
Sed refpondcmus, Fateri nos , Paulum hic agere de cruce 6c afllidionibus piorum,
quosadverfuscasvarijsargumentis, imprimis etiam hoc ipfo confolatur , quod crux
& calamÌLares ijs ex a:tcrna Dei pradcftinatione iinmittantur ut iftac ratione confor- ,
mes fiant Chrifto capiti fuo, primum in crucis tolerationc, deinde in glorix fruitio-
ne. Ergo fic agi: de Écclcilce calamitatibus, ut etiamadconfolationcm fummam pio-
rum, infigncm faluiis catcnam auream contexat. Summa eft, fidclcs patienter opor-
lere crucem fuam ferrc, quia non folum afliidioncs, fed etiam (alus eorundem in ae. er-
no Dei
.
NATIONALIS D ORD RECHT AN^. 69

110Dei picpofito fundata fit,quodDei propofitum nuUus honiinum aliarumque creà-
turarumin imarcpotelt. Etiamfiiraqucimpij hdelcsaffliganr, patria, opibus, viia-
queiplaicrpcnumeroipolicnt, lummaque ignominia afficiant, paticnter tamenhac
ferenda eflCjCum arieinam (alutem in Dei decreto fundatam ab ipfis auferre nequcant.
Secum itaque nos Paulus, ne fubxrumnis vacillcmns, in ipfa decreti & propoUti
divini pcncaalia abducit, ut ibi caufas falutis noftrs a:ternas &Ìmniobiles conllde-
rantes, centra omnescalamitatcsfoniterperlìftamus.
Dicit ergo primo, xa^ì-zstis^ìo-f'-'vocatos effe. 'ZOTf^'^ta-jfefta^tcrnum Dei boneplàci-
tum, ficdi:.um, quod •sr^ x"'^'^^ cùcuitoov 2. Tim. i 9. pofitumeil. Ex hoc proôlito
.
dicit nos effe \ ocatos, nimirum efficacitcr «Se ad i dem. Dicens cnim, vocatos cfle aa,-
©arep5*'^"'>^'ocationem etlicacem à non efficaci diliinguit, de qua Chriftus Manli. z2^
Multi vccati, fauci elecfi Conjungit itaque cruccm&falutem, dicitqucex eoddm
.
fonte utrumque manare, & adverfa quxque cooperari hlijs Dei in bonum, & ad)u\'arè
corum faluicm. Ergo patientcr ferenda.
Nonagit itaque tantum de vocationc ad crucem, fed fimul etiam dcvocatione.
crucigerorum ad falutem in sterno Dei propofro fundatam. Etfic voxilla vocati
plerumque accipitur, raro aut nunquam prò vocatis ad crucem. Sic Paulus Llom.
1. 7. appellai Roraanos vocatos San: os. Et Corinthios i Cor. i. 2. Ideo prò Ephe- .
fìjs cap. I. orat, ut intelligant, quae lìt fpes vccarionisillorum, non Ipes crucis, fed
actern^ falutis. Exemplum Pauli fecutus Petrus, eodem argumento affli: os confola-
tur, cum
liPct. V. IO. dicit paululum affliu osad aeternam gloriam vocatos effe.
Deinde Apoftolus femcl adyta <3re93^'ff"£^« divinae ingrclìiis pcrgit, dicitquc,
2. ,
tr&cognitos etiam effe hdeles crucem ferentes.qus precogniiio Dei, non eft tantum co-
gnitio, qua omnia quje cum ipfe, tum creatura omncs fa: ure crant, fed etiam &
quidem imprimisagnitio, quafuosab alterno agnovit,& gratis approbavit, ac ama-
vit. Ideoque eifdem fuo tempore hdem dare conftituit, ut ex f de tantum benefato-
rem fummo viciffim amore profequerentur. «zùoj'i'wcn? itaque hxcnon nuda fcientia
cfl tantum, fed fcientia cum benevola & paterna Deivoluntate conjun6a,ficuti la-
cobum dicitur amaffc,Malach. i. Rom. 9. 13- HincDeusdiciiurnoffc fuos, Pfalm.
I. 2. Tim. aliosautem ignorare, Matth.j.Et, 1. Pet. 1.2. docet, exhacDeiprìe-
II. 19.
cognitione nos eledos effe &c. Abfurdum itaque, velie hanc Dei 'sn^yvcùa-iv tantum
[ad piorum crucem, non etiam ad eorum falutem leferre Nuda enim illa prxfcien- .
tia, exiguam afllifìis confolationcm afferret.

3. Q£OS autem' praccognovit, cos etiam praedcftinavit, ut forent conformes ima-
gini Fili) ftii.
Pra'deftinarc eft rem ad fìnem preordinare, anrcquam cam ad fìnem mittas.Iam

autem cruxnon eft finis ad qucm fuos pracdeftinavit proprie Deus; fed pra'dcllina-
vit eos ad vitam, ad falutem & gloriam, adque media eo duccntia, Ephef. i. ii.prxde-
Jlinati feacndiim propofitum ejus. Et verf. $ . prtsdejlinatiin adoptionem fUorum.
Senfus itaque Apoftoli hic eft; praEdeftinatos nos effe, ut Chrifto famus confor-
mes i. in fide veraque iiducia in Deum noftrum 2. in Sancitale juftitia. 3. in &
gloria, ita tamen, ut ipfe fit primogcnitus intcr multos fratrcs, &: immenfa gloria
pr£B omnibus fuis confortibus exornctur. Erimus ei fimilcs lìcuti ipfe eli i. loh. j ,
in eandem gloriam transformabimur. 2. Cor. 3 Cohseredes Chrifti erimus Rom. 8.

.
4. In medijs ad fincm, hoc eft, in cruce &

calamitatibes paticnter ad exemplum Chri-
fti ferendis, ut per eas, cum Chrifto rcgnum caelorum ingrediamur, ab exordio
mundi nobisprsparatum. Si enim cum eo toleramus, conregnabimus2.Tim. 11

1 2. Ex quibus liquido apparet, conformitatcm hanc ad imagincm Fili) Dei nontani
in affliólionibus, quam in gloria fecuturaconfiftere.

Hactenus nos fecum in cxlos fubvexit Apoftolus ;
jam ad terram nos re-
vocat.
4. Înospr&desiina'vit-, eos voaivit. Hocprimumeft Medium, per quod Deus fuos
precognitos & pr^deftinatos ad gloriam traducit, vocatio nimirum cxtcrna, e|u^ fit
voce Euangclij , &
internn,qua; fit per Sp. Sanéium &c.
Sedajunt, vocavitprxdeftinatos ad crucem.
Rcfp. I. Concedo, fed non ad folam crucem, ncque potiftlmum ad crucem, fed ad
gloriam fequuturam, ut ex fuperioribusliquet
2. Dixit
70 actasvnodi
2. Omniaijs, quiDeumdiligunt, efleadjuriiehtoad
DixitPAulusfapraverf. 28.
bonum, qui ex prsftituto ipllus vocati funt. Hoc autem de cruce
ijsfcil. calamita- &
tibus dici nequit, cum multis non lìnt adi amento ad bonum, qui ad eas vocati funt,
fed iniiium pa narum xternaium. De alia itaque hic agit vocaiione, quam de ea qux
eftadcrucem.
Obferv. vocationem hic fequi praedeftinationem. Fnlfum itaque, quod in refp. ad
VValachr. diciiur,decrcium vocaiionispiiusefle decreto eleftionis.
S' cô^ %'ocavit eos tiil^tfcavit
, non àpervcrfìs hominum judicijs, utperpcrani
-,
auieum hunc locum Remonftiantcs in Coìlat. Hagienll interpretantur, fed à reaxu &
peccatis noftris Probatui: vocem juftilìcationis ita hicaccipi deberc;
.
i. Ex verbis feqq .JÌDempro nobà,quls centra nos qui proprioji'lio nortfcêrcit, federe nohU
?
omrnhm dedit eum^qitomode non omnia cum eonohis qratifiiabittiP. non autem gratificarus
tu. cruccm, fed ex vocationc efficaci iìdem, juftitiam, & gloriam.
2 . ^nts mtenttihit crirnhio. adverfu^ ek6los 'Dei'". Dcm ejt qui iuflifcat\ ^Quls efi, qui cen-
dcìnnet't chrijìws efi,qtiimertHUi é'c. Agiturhicubique de juftifìcationcnon ab ho-
efl
minum piavis judicijs, fed à peccatis noftris. H^citaque, utmanifcftumeftintextu,
fequitur ele^lionem, ejufque fmftus eft,& efFeftus.
ôs itiftifcavit., eos gtorifciivit, inchoate inhac vita, dumcledos fuos fan£i:if^
6.
cat,complete autem in vita futura. Vnde concluditur; Eigo quos Deus prjedeftinavit,
eos ad gloriam potiflimum, non ad cruccm fcrendam prsdeftinavit, Sicvindieatua
fuitlocusvereaurcus à perverfà Sccorruptiflima interpretationequorundam.
Fidcm, vocationem &c. elle fru-tuseleftionis probamus 2. ex loco Ador. 13 48. ,
.
Credidenmtt quotquot ordinali erantad iniam xlernam.

Sed objiciunt, hoc non efle intelligendum de aliquapra:ordinatione aut praedefti'na-
tione Dei ad faluicm,fed de prxfenti conditionc, difpolìtionc, habilitate & aptitudine
gentilium, qua Dei gratia prediti erant, ut ad vitam aeternam perveniient.
Relp. Efle loci hujus \l/(£'Soi^fjb*;vêw. Non enimhic agit de hominum difpofitionc,
habiluate &c: fed de srernaDci ordinatione. Non enim •n'O^yfîva liitìvum eft, fed
paffivurn. Denide, qui ordinaturadrcmaliquam,eumncceireeftabaIiquoordinari;
à fcipfoncmo potcft dici ordinatusefTc. Ergo à Deo, qui omnia ordinar cfficit ex &
conlilio voluntatis fuse. Dicitur enim cxprefle, ordinatosfnijje adiitam £ternam. Con-
ftat autem, nullum hominem femetipfum ad vitam arternam difponerc pofTe, quod
eli foliusDei opus. Si fcriptum cflet, Crediderunt, quotquot erant ordinati ad fidem,
ferie colorem aliqucm haberet hoc corum gloficma.-fed cumfcriptum fit, ordinatos
fuiflc ad vitam, manifeftum fit ex hoc loco, fidem àDei clcdione pendere. Et haccfuit
etiam Patrum fententia, & omnium probatiflTimorum dodorum noftri feculi,de qui-
bus nunc non eft dicendi locus. Adde, quod Remonftrantes hic fibimetipfis contra-
dicant,cum ftatuunt prius homines difpolìtos vel ordinatos fuiffc ad vitam, quam ad
fidem tanquam medium, per quod ad vitam pervenitur; id quod alias ubiquc negant.
Exponant itaque quaenam fitilladifpofuio, habilitas,&aptitudo hominum ad fidem.
Probo 3 ex loco Tit. 1 u^sìjides ekHorum Dei dicitur. Prius itaque elcdi funt,
.
quam lideles.
^-edobjiciunr, per /f^fwhic intelligi agnitionem &dotì:rinamveriratis. Sed non
pnftantfibimetipfis in hoc fuo interpretamento , cum poftca dicant, per fidcm elc-
aorumpoflc etiam intelligi fidem ,
quam omnes eledi habent & fine cujus refpedu-
nemo eledlus elt.
Refp. Abhidere eos à fcopo. Paulus eninn docet fimpliciter, fé efle Apoftolum" le-
I .
fu Chrifti,ut ad fidem, agnitionem veritatis, veram pietatem, fideiq; obedicntiam,

fpcm \ ire Kternx,acadipfam vitam aeternam promiflam ante tempora fxculorum.per
piaconium, quod concreditum eiat ei, pcrduccreteledos Dei. Loquituritaque de ve-
re cleftis, & de vera eorundcm fide. 2. Sifecundumeorumintcrpretationem, fides e-
Icdorumcft ipfa dodrina veritatis, nonpoteft efle agniiio veritatis. Quoniam do-
drina veritatis eft caufa agnitionis veritatis. Caufa autem &ejufdem èffedus, non
pofllint efle unum & idem.
3. Cumdicunt,Paulum dodrinamfideicledisannuntiafle,hoceftcrcdentibus 5f
Sandis, falluptur rurfus, cum Paulus non eledisfolum, fed & non eledis, non fan-
dis folum, fed etiam prophanis gentibus , qui quondam fine Deo erant, in mundo
Euatv-
NATIONALIS D O RD RECHT A N tE. 'jì
Euangelium praedicarit. Adde, <quodfanaum,fìdelem eflè&eleaum confuiiduhr;

cum eledi fimus ut eflemusfandijEphcf. i.idcoquc fanditatem prxcedit eledio.
4. Ablurda eft ha:c intcrprerario, cum fecundum cam primo Tandos & fidcles o-
portuit faille, antequam doòliinam vcritatis andiviflcm.
Hsc forte previdentes,confugiunt ad aliam intcrprctationem, dicemes, per fidenì
eledorumintelligiiìdcm, j_quamoinncs habcnt elcdi, & liiie cujus refpcdu ncmò
eleduscrt. Sed hac ratione nemo ckdus elfet antefincm vits, ncque pcicmptone 6c
compiete eledus, cum non conllat, an in fide perfeverare debcat. Paulus autcm non
loquitur de futuris &
eledis incerto eledis, fed de pr^fentib, certo ac cópietc eledis. , &
Adde,adEph.i.5. Pr<edesitnavit nosad adoptionem. Adopiamurautemper fidemi.
loh. 1. 12.
Atque ita probatum fuit,fidcm, vocationem efficacem, iuftificationem^prìedeftina-
tionis etfeda & frudus efle.
Alia quaeftio lequitur; An dccretum divinum prxrequirat conditionem,longo licer Q^sft; vii
poli tempore prxftandam, modo eam ipfam ut pra;rtitam intueatur futurorum ctiani
contingentium praefcia Dei mens. Sic loquuntur in Refp. ad Walachr. pag. 42.
Refp. Nosomninòhocut falfum negare. Sienim decretum divinum pra;reqnirit
conditionem, fequitur, Deum quidam tum demum velie, cuiri conditio completur,
&nonamplius velie, cum conditio dellnit.
Quo polito,
infertur,Dei voluntatcm elle mutabilem.
Deinde, Dei decretum rcquirit conditionemadhucimplendam, & ab illa pen-
fi
der; fequitur eflealiquam Dei voluntatcm non a.tcrnam,fedqua; ca perir in tempore,

•ontradicit Scriptura, Deum omnia agere ex prcpofitofuo, hoc ett,£eterno decreto,
& ex confilio voluntatis fua:, Ephef. 6. 11.
Denique, ca ratione penderet decretum Dei à prarfcientia ipfius, cum contrarium ,
fitvcrum. Ideo enimpr^fcit Deus, hoc & illudfuturum, quiadecrevir, ut ita Hcret.
Sequituretiamhinc, Deum non efle omnifcium, eumque ignorare, anhemocon-
ditionem propofttam implere debeat é'pofsit, an no», ideoque decretum fuum ut incer- j
tum fufpendere, donec homo prcrequifitam conditionemimplcat.

Item, voluntatcm Dei dependere ab hominis voluntatè & conditione certa im-
plenda,cum taméillaomninoindependés &omnib,caufisfuperiorefle ftatuendafit.
Hifce rationibus concidit etiam alia quseftio mota à Rcmonftrahtibus in thefiex-
hibità 2. An decretum eledioilis fit decretum finis abfolutc intenti,
'
Scptimoquaeritur: An eledio fit mutabiiis.
Hxc qu^ftio ex enim decretum Dei pender à conditione homini-
priori oritur. Si
bus implenda; homo autcm inconftans eft; piane fequitur, & decretum Dei mutabile"
efle, id quod totum dotìrinie ipforiim Syftema manifeftum facit fatis fuperque, inpri-
mis Epifcop.Thcfi 22. de juftitìcationc. Remonftr» Geldri,.decompleta,incomplefa,

definita, indefinita eledione agénres. £t hic fentiunt cumPontificijs, qui
Goncil.Trid.SelT. 6. cap. 32. dicunt, grarlam juftificationisamittipofle. Vnde fe-
quitur necelfario, pofl'e etiam à pracdeftinatione exciderc,
Contra ftatuimus hanc thefin:Elc:i ionis decretum eft firmum,certum, ftabile,iatu,
immutabile & inviolabile, quod nunquam irritari&labafeere poteft.quecertitudo&
immutabilitas non confiftit innoftrafidefidéiqueperfeverantia, neq;ullomodoab
&
hòminibus pendet,fed à mera Dei éChy,ia, immobili decreto. 2 Tini. 1 1 .firmumjlai .
DeifiindamentumAcf. ^6.10, Cdnjilìum nieumfiahìt, (jr omnem xwluntAtem mea'mfaciafn.

Rom. 9. 29. Dona &
'vocatió Dei flint òjitQifJi-iM^à '^ )';";.
Malach.3.(5. Ego lehova; nonmutor' ''" "- '..v;irH')"
Hof. 13.14. Tmnitentiaahfiond'ttA ellahoculUmeii^

Hebr. 1.12* Etmutahuntur^tuautemidemes.
Hebr. 6, 17. Deus volens ex abiindariH h/èndibiis fromifsiiMiù ójìeifdere immutahUùa-^
tem conftltj fui ,fideiuptiureìiirando. verf 18. ut per duoi res immutabiles &€ confolatio- .
nem habeamtis'^ l^coh. 1. ij, 'i4piidejueni nonejitranfmiitatiò^ con'verfionis ohumhratid.

\c(.^l.9-Elegtie,(^ nondhjecite. -"; ; -- ,
.. r
Hisaddailtiirrationes: i. qirodeft cEternum,cft immutabile. Elèdio eft aEtcrnà;Eph.

"' '•'
I, tzin£9 x«tfe|S«^^? xoVpéf Ergo &c. '
• •" • '
2. Si eledi non pofllint feduci, necdefcri.necàdilcdioneDeifepararijtumdcili

tton poflfunt fieri reprobi. At verum prius, Ergo &c. 3 Con- •
.
7* ACTASYNODI
3. Centra quos nulla poteftintcntanaccufatio apud Dei tribunal, illommek-
dioeftimmutabilis. At centra cledos non poteftaceufatiointcntari: Ergo.
Quarlt.vni/
An quisdefuaeleftioneccrtuseflepoflit inhacvita.
Ncgant RcmonftrantesjNcmo .n.ccrtuscflTe potertde fua)uftifìcatione,nificon-
ditionis prxrequifita adfit prcfcmia, qua; ideo fa-pius interrumpitur Ergo nec de ele- .
zione. Epil*. p.6j .Thef.22. Rem. Thcliexhibitay. Huc pertinent frivolx illx diftin»
diones eledionis completa & incompietse &c videantur Rem. Geldri &Grevius
:
pag. 137. 138. EthicconfcnfuscftcumPontiticijs. Nam Concil. Trid. Seff. ó.cap. 9.

vocatcertitudincmremiirionis pcccatorum,vanam &abomni pierateremotam fìdu-
ciam. Hifcc opponimushancThcfmconrolatoriamiVnufquifqueeleftus defua ele-
zione certus cfle potcft acdcbet. Abraham de eledione Tua certus fair. i. ex promifT
divin. Gcnc(. l $ .Ne tim<,is,€gsfum clyfem tibi,mercestiia ampia taide.%. ex foedcrc gra-
tuito, Gcnef! 17 . Ego ftm Dem fona SchadLn. Suhilio foedus meum inierme dr te,utjit
f(edM2erfettmm.,mcejfetihiBeunt,(3'ftmimtHOôjlte?t\:\n<iKô^.iA'ôxx\.ir.à^\<z^^
hamum nonfadum fuifle infìrmum fide,neq.ha;fitalìediffidentiain promifllone Dei,
fed tìdesonfìrmatum, gloriamdediflc Deo, ut qui fciret, Dcum, quod promifit polle
ctiamprxftare.
Neautem quis folum Abrahamum hanc ccrtitudinem confequutum fuifle arbitra-
rctur, fubjicit Apoftolus: Non eji jirtptum tantum froftenffum., fcd cjr prof ter nosquibus
ìwfutahitur CTC
Sicetiam lacob alijqucPatreseandcm ccrtitudinem obtinuerunt.
Ifaac,
3 2. ideoque cledum. Hinc
Mofes certus fuit, fé in libro vita; cfle infcriptum Exod.
cxultatioilla&certitudinisfalutis fu3Etcfl;ificatio. Exod. i$.Iehova robur meum, cant^
men meum,Jdi't^mea, Demfortìs metiSy DettsPatris mei C'è:
David certus fuit, quod tcftatur multis Pfalmis:Inprimis 23. lehora jiafor mensj
no» egebo&c. Habitubo inVomo Domini iugiter. SicPfalm. 27. initio, lehovaluxmea^c,
EtPfalm.4.6. Tietu nceptus nobis,robur &
Auxiiium,proptereanon ttmebimus, etinmfi ter-
ra c^mmut^ret locum, cr dimo fcrentur n.ontts in ima maria
Et Pfilm. 1 7. in ìrw^^vìdcbo-vulttim tuum,pitia.bor, cume'vigila'vtro,JtmilitttdineUia.
lob fuit certus, 19. A7^,^«oi^ Redempiormem vivit.,(^ tn novijjimo diejlabefuperpuhere.
Idem de omnibus Prophctis dici & probari poflet.
Ne autcm ha:c fmgularium perfonarumfuiflepriviiegiaquis exiftimet,MichaPro-
pheta totani Ecclefiam fio loquentem introducit, cap.7. lehovam veffnij}eculabor,pr*-
JtolaborDeumfalntU mea, exaiidiet me Dem mem. Ctim cecidero , ftirgam cum cecidero in ,
/^•w^r&rj/fWrf /«jf wr.i f/?.Paulus Apoftolus ccrtiflimus fuit,idcmque de omnibus fìde-
libus teftatur Rom. %.Spir. contefaturjptritui mfìro drc. Item, Spe fervati fùmm: Item,
ûù acctifahiteleôsDetì ^^mnos feparahit kdile£lione Deiì Itcm, perjùaf/im eflmihi ne^
mortem CTc: Hinc 2 ad Tim. 1 dici t, j'rw, cui crediderim,
. . &
tllumpoffe depofttum meumfer-
^ vare. Hinc falutem eledorum folido ftmdamentoconfert^ quod commoveri nc-

quit2.Tim.2. HinC2. Tim.4. dicit. ûod reliquum efl,reptijìta ejì mihi corona iujli-
//^jidemque de omnibus fidelibus teftatur, inquicnSjWf^w*? mihifotum.fedetiam omnibus^

qui diligunt adventnm Filij eiui.
PoflTent hifce plura leftimonia & rationcs addi, fedhacc fufficicnt.

Qnx^. IX.
^j^ Chriftus Iblis elcdis Mediator datus fit.
Ncgant hoc Remonftr.Thefi5 .exhibita, & pafllm alibi. His opponimus hanc The-
fin:Chriftus tantum clcdorum Mediator cft non etiam reproborum. Sed cum hxc
,
materia fequenti Articulo de efficacia Mortis Chrifti rurfus tradanda ist^ brevitatis
-. „. gratiahicàprobationehujusThefe&isabftincmus.
^~ '^'
An alia fiteledioPatrum inveteri, alia fidelium in N. Teftam. Affirmant
Rcmonftrantes. Videantur Epifc. Thefcs deFoedere cumAbrahamoinito,deV.ct
N. Foedere^ item, de praccptis novi foederis.
Antiihefis.
Vnaeadcmque cft cledio Patrum in Veteri, &
fidelium in Novo Foederc
Ratio I. quia idem fuit eledor,isnimirum, qui cum Abrahamofoedusgratuitum
iniverat, & cum omnibus, veftigiisejusinfittcntibus. Gencf. 17. Rom. 4.12. Illi au-
tem funt omnes fideles, qui poft Abrahami tempora fub V. & N. Teftamcnto vi-
xcrunt.
2.E4.
NATIONALIS DDRDRECHTAN^. j^'
Eadcmfuìtcaufamovens (Si:impeJIcns,nimiriim fblum Dcibcncpiaciturn. Ex
1.
coAbrahamum clcgeratab eterno: ex codemilkim idola colentcmvocavic: fcedus

gratin morte GhrKH fànciendiun i&: coniìrmandum, cum co ^ pofleris ciiis inijtJ
per fìdem eundemjiifl:ificavic,acdcmumglorifìcavir.
3. Fcreadcm itaque#iiedià, quibus in Novo Tcflamcnco utitur , ad falurem &
qloriam, Patres traduxir.
4. Eafdem condirioncsà confoederatis Vctcris &c N. TcftalTicnti ftipulacus cft>
iìdcmnimirum, (Scfidciobedientiam. Gcncf." li. Credidit Abraham Deo. Eademfìde
nòs fàlvari tradic Apoilol. ad Rom. 4. Genefi 17. Ambulare coram Deo, é' mteger ejfe
jubcturAbiraham. IdemàfìdcIibusN. T.poftulaturubique.
t" 5. Èa:dem fuerunt promilliones, cadenique bona in V. &: N. Tcflamenro.Hinc
Matth. 8. Multi dicuntur ab Oriente ^

Uccidente venturi-^ Q' fcjfuricum Ahrahaino,
jfaaco CT lacobo in regno cxlorum.
6. Ea:dem locutiones de cleiflione ufùrpancur in Vet.&: N.Foedcre,qualis hsc ciìj
inicnbi in libro vitx, Exod. 32. 32, P/àl. 6^. zi. Daniel li. i. Lue. io. 28. Apoc. 13. 8.
EC17.8.
7. A6l:or. 15. 11. Evidchrer illua alleritur his verbis , Crèdimm nos fer gratìam
Jefi Chrifli (cr-vatum tri, quemadmodum é^ tllos.
An E)ciis media fùfficientia omnibus offerat , ita ut reveti omnibus prblìnt, ni^ Quififo XI,
ipii ijsmalitiofcabuterentur. Itcmhuicaffinis.
An Deusomncs extcrneVocatos, fiio Spirituintusiiiliìcicnter trahat. AffirmantQux-ftioXIIi
RemonftrantesThcii. (j. cxhibita. In Coli. Hag. pairim..Rcmonftr. Gcldr.pag. 58.
Advcrl! ^'âlachr. pag. 35. liti, 33. 34. 35. Conléfltit Bellarm. lib. i. degrat. cap. 2.
Antithefìs;
Etiamfì falutis èxteirna media, cîod ad ipià Inedia attinet, pollìnt cflc omnibus'
Tufficientia, tamenin ijs tantum efficacia fimt, quibus Deusgrariam fiiam fpecialenl
hrgitur, Ideoque internam gratiam quod attinet, qua Deus cxcitat, adjuvat, mo-
vet , dirigit corda hominum , ca in nullis, ilifficiens efl: , quin fìmul fit etiam'
cfficaxi
Probaticf.
Deut. 29. 3. 4. Vidcrunt oculi 'vestri probationes illas maximas figna cf prodigìa
,
maxima fed nondum

: dederat 'vobis lehovah mentem ad cognofcendum j oculos ad-viden^
dum, adaudiendum ujqué in diem himc.
attres
\ci,6. fûdite indejìnenter éf neintelligatk,videteindejìnenter (jr necognojcatù.

Matth. 13. IO. II. îtareper pa?abolas loquerii eis? rejfohdtt, qma'vobis datum ejt noffè
mjHeria regni cslorum, illìs non item.
^t\cxi,iìi.Videntesnon'vident,aftdientesnonaudinntne(]neintelligunt. Ex quibus
locis liquido appafet, miiltos exterìic vocau &: audire verbuin , qui tamen vi fpiri-
tiA non trahuntur interne, ncque fufficienter, ncque cfficacirer.
Sic Ador. II. quando dijconvertuntur ad concionesApollolorum,alij autem il-
ludunt Apoftolisj anne diccndum eft, illufbres iftos liifficienter interna Sp.Sandi
vocatione trados effe? Quemadmodum &
illi, de quibus Ezech. 33. in fine cap. con-
queritur Domiiius.
^Hinc David Piai. 119. 32. p'iam prxceMortim tuorum t/ercmram , cum tu dilataveris
mimummeum.
Hinci'ponù. or^t Cam. l.trahe me, drcurremuspò f^ tc^.
Hinc Paul, ad Rom. 8. ^tôs prisdestinavit, eos voca'vit , nimirum, tic ante dixerat,
xa^-sj^j^t*'!'? hoc eft, efficaciter.
Idcmdicit1.C0r.15. IO. gratiam Dei in Te fionfuiirc inancm. Si vero grafia Dei in-
terne hominem fnovens &vocans,effedum liiiim non affequeretur,tumeffctinanis.
Non itaq; gratia Dei tantù fufficiens,{ed etiam efficax omnibus Dei filijs datur. Deus
n. efficit in nobis velie & perficcre. Hoc autem non eft aliquo modo tantum movere
e & pcriùa-
&
•74
,
A e T A S Y N t> I
&pcrfuadere, ut dcindc ab homincpcndeat, an velie afTentiri, a'nfton: Sc^ e ,
infiirnvolendi a6lum prodi! cere, ipiumque ailenfurri &c voluntatis inelinarior i

adualiter operari. Hinc dicitur, Deus coradapcruilVe Lydix, quod amplius ei't,
quarti movere tantum & pcrfuadere Ad:or. 16.
Hinc Chriftus dicitlohan. t^. ^s.^mfqnìs audìvit a Pafre, f^didicit, k tjenit ad m<.^.
Q ji- Exhiicealiaexorirurqua:il:io, AnDeusfccundumbcncpIacitumfuumrcrio vcliÈ
xTiI, omnesfàlros fieri. Ai;firmantRcmonfl:r. pailim.

Nos negamus, ^
1. Qjjia non funt omnes ele£ti, Matth. 22. 14. pauci eleEii. Lue. io. 2.0. Soliautem
eleBifalutem alfequtmtnr,reliqnioccalefcttnt. Rom. 11. z. Si Deus ferio vult^mnes
{àlvos fieri, tum non eft reprobatio. S.cd rcprobatio eft. Ergo,&:c. 3. Si Deus
vult omnes fàlvos fieri, tum omnes efficacitervocarentur, juftitìcarentur, glorifica-
rentur. At illudnonfit. Ergo, &c.
4. Si pauci falvantur, & anguftam portaminveniunt,Dcus non vult omnes fc-
rio f'alvos fieri. Atilludverum.Matth. 7. Ergo, &:c'.
5. Si Deus ferio vult ut ctiam omnes fiilvos facete ferie.

omnes fàlvi fiant, vult
Scd hoc nonvulf, ergonec lilud.
6. Si Deus fèdo vult omnes fàlvos fieri,&tamen omnes non falvantur,tunc Deus
nonefl: omnipotens;quoniamnonfit, quod Deus vult. Deinde, fuo fine fruftrare-
tur Et potentior eflbt creatura, quam ipfe creator, qux omnia fimt abfìirda.
: ,
7. SiDeusvultomnesfàlvos fieri, quisrefiftetvoluntaticjus?

8. Si Deus vellet omne's falvos figri ferio, ofFerret ornnibus gratiam fuam, &:,vel
faltem externeôs vocarct. Sed nonvocat omnes externe, ncque vcrbum fuum
Sacramenta dat omnibus; multo minus intcrnafpiritus fui operatione omnes digna-
tur. Deus eninvprimo cum Abrahamò eiufque pofteris foedus inijt, non autem cum
alijs gcntibus. Hinc David, JSôtus, inquit, cìtm ItuLtd, Dem, dr nomen etm magnum in
jJraele,VÌ:A\n.y6.Y.t\A^-j. Indicat vcrbafiitt Iacobo,if^j}atntajìia acjura ifraeli,
lion fecit
non noverimt, Haielit-jah.
ita ulligentit ideojura eias
Deinde è contra ad tcmpusrepudiatis ludxis, vocavitgentes ad confortium re-^
gni fui, Rorn.^ 1 1.
DE %EPROBAriOKÊ,
^
AN exDei beneplacito fit quorundam rcprobatio?
Remonltrantes rcfpondcnr,
Deus nemincm mortalium mero voluntatis fua: arbitrio abfque refpe£tu peccati
tanquam mentori^rcaufe reprobavit. Epifc. Thef i. de Reprob. Et Remonftr. TheC
*
exliibitis I. & & paflim.
8.
.Or.thodox:a Thesis I.
Deus fecundum beneplacirum fuum, quofdam juftojfed nobis incom-

prchenfibilijudicio reprobavit,hoc eft, conftituic preterire aliquos& re-
linquere in communi èxicio, in quod omnes perpeccatuni lèlè p^-Êcipita-
turierant. ';»•'.• '.'-^
*
lercm. (3. 50. Iehovahrej>roha'VÌt cos, quoniamargentum.reprobumjmt.

Rom.. 9. 21. t^n non fatesi atem habetJigHlm in Lutimi , ut ex eadem majfafaci/it aliud
qtiidcm "vas ad decus,dii!dad dedccm. Ibid.verf 15. Miferebor, cuiws miferebqr Ergo non. .
mifèretur omnium. Ibid. verf 22. Vafa ir^. coagmentata ad interititm.

2. Tim. II. 20. C^terum-, in magna domo non funt tatìtumvafa.aureaéârgentÂ^feeL.
etiam lignea dr testacea, &

alia quidem ad decus-, alia addedecus. .,
^'/l
I ..P,e?.,-j;J? 7.8. ImmorigcroSy ad hoc ctiam pojìtos, ut ojfendant adfermonem. --. .

-
.- . -5 luda;
NATIONALIS DORDRECHTANvi:, 7^
ludseverf. 4. Frìttijam oliti^defiriptiad hatu damnaiionem.
Match. 20. Olinlri z'ocati,pauct eleBl.
Match, 15. PUnt£yqu<n non flanta'vit Pater ycradicahumur.
Apoc. \\. 8. K^doravertmt besHam-, quorum non Junf/cripta nomina in libro vitx Agni:
Apoc.17. 8. MirabuntitrincoU temx.-, quorum nomina non flint feripta in libro uitie a
jcclo mundi /andamento.
Match. II. 15. Gloriam tibi tribuo Pater, Domine cali d^terr^s, quodhac occultaveris h
fipientibus ^ intelligentibti^s.
Macth. 7. Tannavi
vos, di/cediteame^.
lohan. 17. 2lon rogo prò Mundo,fed prò ijs, quos dedisi i mihi. ^
T H E S I 3 I L
Reprobationiscaufa qua Deus decrevic quofdam in exitio , in quocì Ousdio

il
Ìerepra:cipicacuricrant,relinquere,e{tmeium ipfius beneplacuum.Macrh. J^c caufì
1 1. D^£. Tater^qiiia fìcbeneplacitum /mt coramte. Non itaque proprie proptcr ^P.^"''''^''
peccatum reprobavic Deus, quoniam dmncs eranc futuri peccacores, ac

fìc Deinde Apollolus Rom. 5). dicit de lacobo te
ornnes rcprobafTet.
Éfavo, anteqtiam qmcquam boni aia mah /'eci/jent. Dcnique iccern^ t'olu n-
tatis Dei caula non potclt effe peccatum. Ac reprobano ed sterna Dei
voluntas. Ergo, ejus caufànon eft peccatum.
Fahlim itaque quodPvemonftrantes Thefl v ni. exhibica &

ahbi paffim dicunti
Deumpropccr intuituminiìdehcacis &
perfeveranciEe in ca, live propccr peccata
a£tuaha, quxhomo omitcerepotuiirec, hominem reprobaile. Hac enim ratione,
ut dictum, omnes reprobairet.
Sed dicenc, magnimi eil'e incer eledtos &: reprobos di/cnmenj quia ià^Qà erant
*
credituri,&:reiìpifcenciamdeclaratiin. Reprobi non icem. Ergo non potuit Deus
illos, fedhos tantum reprobare.
Relp. Manerenihilominusharicquxftionemindecifàm, quare quos chgerevo-

luic,fidei,refìpilcentix,perfèverantia: donumdoirc decrevericDeus,;J!Jsautem non
voluerit dare. Non potcft ahter refponderi, nifi quod ita placuerit Deo. In hoc Dei
beneplacito,merito dcbcbamus omnes acquiclcere.
Hirceiradiclisjfubjicimus hafce hypcthefès, duabus Tliefibus iupe-

rioribus,
I. Deus etiamli neminem reprobaverit proptcr peccatum , neminem tamen

damnare, & recernis liippHcijs punire decrevit, nili propter peccata. Matth. 8. filij
regni ejicientur in extcriores tenebrai^ ubi erit ejulatus CT flridor dentium^

Cor. 6.
I. ^d
talia/acitint,regnum Dei non poj/idebiint. Et pailimaUbi.
I Hypothefìs fecunda. Nemo eft ad peccandum à Deo pra deilinatus.
I.
Ratio I. Quia Deus odit,averfàtur,dcteilatur, punir peccata. Qîodautemlu-'

tias,Herodes, Pontius Pilacus dicuntur fecille, quxmanus &:conrUmnLDei prarfì-
nierantfacienda, deipfà albione incelhgendum efl, qua fàtisfaótum elt juftitias Dei,
jiende aftionispraviracc, qua: fuit bombile peccatum, propter quod etiamhorren-
<ias pocnaskicrc coadi fuerunt.
Ratio z. Quia Deus iàpiens &
bonus eft, ideoque ad ià quod malum eft, quatenus
.niakurs, nemincin pra'ordinavit.
Ratio 3. Quia Deus fànd'us eft, Julius eft, mifcricors eft, qui voluit peccatum pro-
pubere , niilèricordia llia delere , juftitia punire ideoque non potuit efte auftor
:
;peccacÌ3Cuiuseftmifèficors ordinator&rjuftusultor. Fulgent. Libr. i. ad Monim.

Qupdaulem ircprobinon poffuntnon peccare, ejus culpa non eft rcprobatio, quse
lancba &i bona Dei atìio eft, Icd corrupca eorum natlira. Sunt enim arborcs inalar,
c[U2:nonpoirunrbonumfrutì:umfcrrc. Imo etiamipii eledi antequain regeneren-
tiu-j non poiUuit nonpeccare.
Cr 1 T T r H^'pU'
r^6 A C T A S Y N O D I
III. Hypothefìs 3. Finis Reprobationis non eft ilitericus Rcproborum.

Ratio I. quia lìc videretur Deus hominum exitio deledari.
Ratio z. quiaDeus hominem rcprobans, hoc eft prxtehens &:non chgcns,in exi-
tio Tua iponte pr£ecipitatuminvenit,nondemumin illud conjicit.Quodautemhi.mc
prxtereat, iUum aflumat, hujus mifcreatur, illius non miièreatur, in eo nemini
facit injuriamsnonniagisquam. Princcpsahquis, qui non omncs aflumit in aulani
iLiam, &
ad honores l'ummos evchit ahjs pra^teritis, qui nullo modo prop'terea Pnn-
cipemculp?repoflunt, ac fi injiu'ia ipiìs fada eflct.
IV. Hypothefis 4. Sed finis Reprobationis eft gloria Dei, &;elei5i:orumfaIus,
Nam lìc Deus
I. Demonftrat liberam fuam potcntiam &; jus fummum faciendi de fùis creatu •
ris quod vuit. Rom. 9. 17. In hoc ipfum exàtavi te, ut oftenderem in te fotentiam meamî,
C^ nornen meum annuntiaretur in tota, terra. Et ibid. verll 22. Ideo njolens oHendere iram,\
(jr notam facere potentiam fuain , pertidit multa leni taf e vafi irx coagmentata ad inte-
ritum.
z. Oftendit fummum fuum amorem & infinitam mifericordiam grga eledos»
qùosjurecum alijsprarterire potuill'et, nifi eorum ex mera gratia fuifl'et milertus:
quemadmodum fiimmum fiium amorem & infinitam mifericordiam illuftriorem
fecit fi^lum Iliraelem eligendo, alijs omnibus gcntibus repudiatis.
3. Eleótos excitat ad metum potenti^ fux, qux in
reprobis demonftratur, &: ad
veram gratitudinemfummacum admiratione taiyê mifcricordiaeDeo prxrftandam.
advcrum.Dei amorem, ad vcramhumilitatem &:c. ut qui natura alijs quos praterie,
nihilo erantmeliores.
V. Hypothefis ex beneplacito Tuo quofdam in miferia, in quara
5. Deus, ficuti
fua cirfpapra:cipitati erant, relinquereita media ad làlutemnecelTariaijs non con-
;
ferrc decrevit. Videatur fiipra Quzeftio 11. 12.

Falla itaqueEpilcopijThefis tertiaeftdeReprobatione, qua Deum nemini mor-
tahum lufficientcm gratiam,cvijus beneficio làlutemconlèqui poffit,negareabfoluta
voluntate conftituili'e dicit. Sane, fi ad doccftdurn in Indiam Occidentalcm ablega-
tus fuifl'et, quod acciditviro pio & dodo lohanni La^rio, longe'aliter judicafl'et.
Qusftio IH. An Decretum Reprobationis fit immutabile. Negant Remonftrantes quod in- ,
filila eorum de completa & incompleta Eledione,& per confbquens,Reprobacione,

figmentalàtis declarant,
T H E S I S.
Sicuti Eledionis, ita edam Reprobationis decretum efl: immutabile;

nuUique reprobi pollunt fieri eledi", necjue numeri^ illorum vel augerì
poteft velminui.
Ratio I. QuiaDeusefl:immutabihs,Iacob. r. 17.

z. Quia reprobarlo efl: interna &£etema Dei adio.
5. Quia omnia Dei decreta cum fint ex beneplacito ejus fada, flint immuta-
,
bilia.
4. Quia, ex Dei voluntate, cui nemo refiftere potefl, reprobati fimt.

5. QuiaDeus, qui reprobar, omnipotens efl: ejufque omnipotentia , infirmati
nulla ratione potell.
Quiapropofitum Dei eft immutabile.
6.
Quia Deus nunquam filo fine fruftratur.

7.
e. Quia Deus in fliis confilijs&rdcliberationibus non errar.
Qua:ftio Vt. An cauià, quare Deus hos Evangelio dignetur, illos minime , fit aliquid in homi-
ne latens ut redus ufiis communioris gratile & lucis natura: , aut limile quippiam,
,
quo illihilce digniores cenfèntiu". Affirmant Remonftrantes Coli. Hae.pas.97.

*'^«'V
&
III. Adâlachr.pag.46. ;
'
Negamusnos, &: ponimushancThefin:

'Caufà , quare Deus hos Evangelio dignetur, illos minime , non eft quippiam in
liomine latenSj ledmerum Dei bcneplacitum. Probatur Deut. 4. 7. 8. 32, 33.34 .37.
-
'
cap.7.
NATIONALIS DORDRECHTANj£. 77
lion qttodplitres ejfetii relìqiiìs fopdk, [ed quia
cr.p. 7. 6. 7. 8. 9.10. dilìgit vos Jeho'vnh.
Et veri. i^.BcnediBm eris t>rx omnibus populk.
Deut. 9. 5. (j. 7. Popitlm dnr<x. ccrvicis cs. 2{on prof ter iuliiti.im tuam dcdit uhi le-
ho'v.th, &c.
A6tor. 16.6. prohibcnturApoftoIià Spiriti! S.Ioqui Icrmonemin Afla.
Veri. 7. NoHfivit eos Slnritni lefn ire in Bithyniam.
Veif. 9. IO. CoUigitPaulus cxvifìonc quadanijfc dcbcrc in Macedonia prardicaie
Ev.i.ngclium.
Addc, quod oinncshomincs natura iìntcorrupti,filij ira:, fedeflitiiuntur gloria
Dei, quod non fìtjuftus, ne unusquidcm quodcuc non fìt timer Dei corani ocu-
,
lis corum ut cmneos obturctur, &: totusnnindus obnoxius fiat condcrrnaticni

,
Dei, Rom. 3. Vnde colligiiur, non elle in hoc, dilpofitioncm aliquam, quahanc
gratiam mereatur, magis quam in ilio, cumomnes natura ^cquefìnrcorrupti.
An Deus ncminemproptcr originale peccatumdamnnrcaccrevcrit? A.ffirniant Qu2;llio Vs
pafiìmRemonflrantes, Epifcop. Theiì. 2.. dcR.eprob. Arminius in Artic.perpend.
pag. 17. 18.

Relp. Nos illud negare; Omnis tnìiw
fé centi flipendium mors efi. R.om. 6. At
originale peccatum vere cft pcccatum, & talis hsereditaria noilra: naturê corru-
ptio, qUcT nos rcos facit
ira: Dei. Ephef! z. Eramus natura filifirsi ut ér reUqrn. Hinc ,
David Piàlm 51. pcccatum originale vere peccatum appcllat, léque propterca ira:
Dei obnoxinm òi pccnis faterur.
An voluntas Dei reftc diftinguatur in anrcccdentem & conlbquentem quod Qu^^HìoVI. ;
facit Damalccn. lib. 11. cap. 29. de Fide Orthod. Et Armih. in Artic. perpcnd.
3-
P^g-
Anteccdens volimtas iplis cft, qua Deus vult Evangclium prxdicari omni crea-
tura;, omnes & fmgulos ad agnitionem veritatis venire ^L credere in Chrifì;um,ut
falvcnrur,cumis prò omnibus mortuus fit.
Confèqucns, qux hominum fidem aut infidelitatem &: inobedientiam confe-
quitur, qua vult fìdeles fèrvare, &: infidelcs perdere.
Nos ha^nc diftindionem rejicimus. Nam
I. Voluntasanteccdens transform.at Deum in impotcntem hominem , qui
talis
cuperet, quantum in fé eft fervati omnes, fi laltcm ipfì velint.

z. Quod de conf'equentc hac voluntat*c dicitur, abfurdum efl quafì Deas ;
tum demum fàlvum aliquem facere velit, cum viciet illum idoneurn aut dignum
3. Sic DeiDecretum,Dei voluntas &potentia ac

libcrtas penderet abhominco
non hom.o Dco. à
4. SicrequcreturDcunimutabilcmx effe, qui quodantcavoluit,pofteanolit: efle
impotentei:a, ut qui illud quod vult, elFcótum dare non poiiit: fruflrari etiam iuo
fine..
HcTC noftra, de ijs, qn^ circa primum de PrÊdefti-

nacione Ardculum inccr Remonftranr. & Or-
thodoxos conrroverfa funt, (èntentiacft, quam
Verbo Dei confenraneam eife judicamus, pa-
raci difcere, iì reólius de aliqua re cdoceripof'
firn US.
SEN-
78 ACTA. SYNODI
SENTENTIA
Theologorum Magnai Britannix,
De Articuio fecundo.
Propositio I.
X fpeciali amore & intentione tum Dei Patris, rum Chrifti, mortuus
E
xternam
eli: Chriftus prò eledis , ut illis
reipfaobrineret, &infallibilicer conferret.

remifsionem peccatorum & falutem
Prima Propofitio aflerit, eìeólos infallibiliter habituros remiflionem peccatorum

&vitam jeternam ex morte Chrifl:i,idqueex fpecialiamore &
intentione Patris &
Clirifti. Probatiir hoc ex ijs Sctipturis, qu±virtutem Mortis Chrifti,quoadeledos
demonftrant. lohan. 11.51. qtiod lefm moriturm erat fro gente , ck" non tantnm fro
cente , fed ut
Filios Dei qtd dijperfi erant , congregaret in unum-, Ephef! 5. 25. Chri-
%»s diiexitEcciefiam, &

femetifftim tradiditfro ea, ut iUamfanBificaret, drc. quibus
verbis intentio Chrifti fefe ofterentis exponitur, quoad infallibilem fàlutis colla-
tionem.
ThesisII.
Ex hoc eodem amore, per & propter meritum & incercefsioriem Chrj-
fti, dantur ijfdem Eleólis fides & perfèveraiitia,csteraque omnia, per quas
conditio fcederis impletur, & bcneficium promifTum, id eft, vita alterna,
infallibiliter obtinecur.
Hsec propofitio afferit, ex morte &: intcrceffione Chrifti, manate ad eledos ea

gratin dona, per quse efficaciter perducantur ad vitam a^ternam, Rom, 8. 32..33.34.
Ouietiam proprio Filto non t/eperctt; quomodo non etiam ctim ilio omnia, nohis donahit?
(^c. Hebrxor. 8. io. Dabo leges meas in mentem eoritm, é' in corde eoriim fnperfcribam
eas. Nam inortem Chrifti, eft gratia redem-

grafia illa quse datar eledis propter
ptioni eftìcacis: gratiam autem rcdemptionis intelligimus, non quapoflunt homi-
nes redimi iivelint, f'edquamilèricordia revera redimuntur, quia Deus vult.
Thesis III.
Deus lapfì generis humani miferatuSjmifìr Filiumfuum,qui fciprum de-

ditpretium Rcdemptionis, prò peccatistoiius mundi.
In hac Chrifti oblatione duo confidcramus,Modumvocandi homines adadua-

lemparticipationcm hujushoftia';,& frudum ex eadem hoftia ad homines diverlì-
mode rfdundantem.
Ad modum quod attinet, nemo mortalium eft, qui non poftìt vere &:fcrio per Mi-
niftros Evangelij vocari,ad parti cipationem rcmiffionis peccatorum, &: vita; xternse
per liane mortem Chrifti, Ador. 13.38.39. Notitmjìtvobisremmtianremijjìonemper-
catoram fer Chrifiitm,&c. loh. 3. 17. ^lui non credit: condemnatmeH^qiiia non credidit
tnFdiumDei. Evangelio autem nihilfalfiim aut fimulanim ftibeft, ièd quicquid in
eo per
NATIONALIS ÙORDRECHTANtE. 79
co per Miniftros offertur aiit promirtitur honunibiis , id eodem modo ab autore
Evangeli] ofFerrur &promitnturijfdem.
Ad fruóbum quod arrinec ex Morte Chrifti , in qua continetur infinitus
,
thefaurus meritorum &bcnedidionum fpirirualium , frudus adualis ad homi-

nes redundat eo modo, &ea menfùra ijfquemedijs, quibus vifiim cit ipfì
,
Deo. Viliim autem cft Deo , ctiam poft acccptaram hoftiam , non alircr rc-
miilìonem pcccarorum &vitam i^tcrnam cuivis aftu conferri ^ quam per'.fìdem
in eundcm Redemptorcm. Atque hic fé aperit a:tcrnum illud & arcanum
decretum. Eleclionis , quando illud prctium quod fbluru cft prò omnibus, &:
quod omnibus credentibus certo profìciet ad vitarn a:rcrnam , non profìcit ta-
men omnibus, quia non omnibus datur, ut hanc gratuiti foederis conditionem im-
pleant. Sic ergo Chriftus prò omnibus morruus eft,ut omncs &
lìnguli,mcdiantc
fide, pcfllnt virtute cc^tiT^vt^h huius remi/Ti oncm pcccatorum &z vitam jeternam con -
fVqui. SicprocIedismortuuseft,utexmerito mortiscjusfècundum seternum Dei

benejlacitum fpecialiterilljsdeftinato, &fìdeminfalIibiIiterobtmeant , &; vitam
a;tcjnam.
ThesisIV.
In hoc merito Mortis Chrilti fundatur uniuerralepromifTum Eiiantê-
licum,JLixcaquod,omncsinChriR:Lim crcdentes, remilsionem peccato-
rum & vitam £Eternam_, reipfà con^èquancur.
&
Promiflum hoc effe univerfale in Clirifti Morte fundacum conftat ex AiSor. ,
10.43. Hii/c om>ies PropheU tejìmiornum perhibcnt remijjìoncfn pcccatorum accipere per
,
ììomen eim , omnes qui credtmt in eum. Et Rom. iii. Z4. 25. ^luem propofiit Deus
propitiiitoriinnper fìdcm in ftinguine ipfiiis. Q_uamvis igiturhoc promiflum non pro-
mulgetur omnibus quolibet loco &: tempore, tam.en cjufmodicft,utpoirit omnibus
& iingulisvere annuntiari. Natura liquidem promifllonis fé extendit perpetuo
adlìumanumgenus, quanivispromifìionis notitiajuxta Dei fjpecialcm providen-
tiam,modo bis, modo illisgcntibus contingat. Marc.xvi. 15. ijkbite inmimdum ani-
'verftiK: ,0" predicate Eunngelium omni creatiirin. G)j^ crediderit,d^c.
T H E s I s. V.
In Ecclcfia,ubi juxrapromifTum hoc Euancrelij falus omnibus ofiertur,

eaeft adminiftratio gracix, qua: fufficicadconvincendos omnes impoe-
nitentes& incrcdulos,quodfua culpa voluntaria, 6c veinegle<5lu,vel con-
temptu Euangchj, perierinr,& oblatum benefìcium amifcrint.
Chriftus Tua Morte non tantum Euangelicum foedus fundavir,f'ed infuper impe-
ubicunque annuntiatum fuerit illud foedus , una etiam ordinarie
travit à Patte, ut
eamenfura,gratia: fìipernaturalis adminifketur , qua; fìifficiat ad convincendos
omnes impccnitentesSc increduloscontemptuSjVclfàìcemncgle(53:us,obnonimple-
tam conditionem. Hic duo breviter expedienda,
\ I.Supponitur , aliquam menfuram gratix ordinarie in Minifterio

J Euangelij adminiftrari.
^^ |2. Ponitur, illamgratiamfùtficere ad convincendos omnes impce-
/ nitentes «SiT incredulosvel contemptus, vellàltemnegleftus.
Primum patct ex Scripturis, Fai. l ix. ult. Hoc eflfadtismeum cum ijs , dixit Domi-
nus,SpiritHS meiis quiefi in te, (^ 'uerba meA-,quxpofui in ore tuo , non recedent de corde
tuo Amodo c^ ufqite ìnfempitemum. Hinc patet, verbum & Spiritum individuo nexu
g 4 ex prò-
So A C T A S Y N O D I
ex promiiTionc Dei, iiiminiftcrio Verbi coniungi. Hinc Miniflri Novi Tcflamen: j,

dicunturMiniftri, non l!tcr£e,fcd Spintus,nonlirerxoccidcnns,fcdSpintus viviR-
cantis 2. Corine. 3. 6. EtminiftcriumEiiangclij dicitnr ^^nsvia ^ 7r?/yfAai@^, ibid.
verf! 8. Hinc Euangclium dicitur, z^-e/f c-cot/,^.©-, graria ialutifera , Tic. z. 11. Et
>.cy(^KccQ.}ha'yii(;-, lermo reconciliationis. 2. Cor.^. 19. Lue io. 9. n. Chn/lus cum
mittcret yo.DifcipuIcs ut Euangclium pr2;dicarcni,jufìliillis urpopulisquibusillud

annuntiarcnCjdicercnt, i_y4ppropin(juifvit -vobu regnii7/i c^Ìothìtì uciquequodgratia ;
I
'
aliqua fìipernaturalis illis adminiflrata eilet , quibus Euangclium annuntia-
tum eft.
n r j ^ Non cmnes vocari adq-rfaìam^qinhm omnthm Etianpelium predicai ur, non rcQe dicitm;
Gali.refp. ad et'iar,2jip7t,q!ìi Etiangeho non obatidunt. Alterum probatur ex lohan. 15. 22. Si non
Obiefl;.4. 'venijfem, (jr locutus effem ijsifeccAttim non hnberent, nane aatcn non habcnt, qnod pr^te-
xant Ex hoc loco conftat, Chrillum proponendo Euangclium edam
teccatofiio. ,
illam graciam internam adminillrafie, qux hadenus liifiicicbac, utex co quodnon

accepcarent vei reiiccrenc Euangclium jufte coargui polsint iniiJeliiacis po-
,
iìtivx.
Hcbr. 2.3. ^Ho;nodo nos cjfugiemtnjì tuntum neglexerimm fal»te}K?Oh'ne^t€tàVCì.
falurem in Euangclio oblatam, iuftx pccnse obnoxii reddiniur; Ergo fàlus in Euan-
gelio offertur.
Heb. 4. 1 2. Vivm efi fermo 'Dei ér efiaix, c^jycneirantior quovis gladio ancipiti, (jr
fertinqit ufque ad di-uifìonem animafanul ac Spiritm, compagumqtie cf* 'medtdUrt'.m,^ di-

dr conceptii4 cordts. Hinc manifcftum evadic, talcm_ ciìc vim
jndic.it cogitationes ef- &
ficaciam verbi, urinimaufque animi penetraliafe{einfìnucr,utquemadmodum ve-
re credcnres piane vivificete ita contumacibus Icthale vulnus certe infligar.
Denique Scripturaacerbiisimas pocnasintcrminatur,non recipientihus, negli-
gentibus,.fpernentibusprxconiiimEuangelii, Matth. 10,15. ^S^ctwqne f?on audierit
fermones -veshos, tolerahilins erit terrei Sodomorum-, Hcbr. 6. 4. ImpcJJtbile efi eos qmfe^
melfucrant illuminati ^.giifla-vernntque bonttmDeiJ'erbuin^c^cJTerra enifn bibens irnbrcm^
trofcrens autcmjpinas, ?naledicìieniproxima ejl.
Thesis Vi.
Non obR.inteliocpa^LO nniverfàli defalvandis credentibus,Deus nul-

lo padoaut promifio tenetur,EuangelÌL!m aut c^ratiam faludferam omni-
bus & fingulis communicare. Cur aiirem bike confcrat prxcericis aliis,
pender ex mircncordia&: liberiate divina.
Chrillus non alia ratione firmavithocpacbumjquam nt huius pacti communica-

tio in libera &: plenaria Patris potcftatemaneret. Deus autem dando unum bene-
fìcium,nonaftringituradnovi beneficiidonationeni.. Matth. 20. 15. An non licet
mihi qnod l'olo de meo facere?
Tale pa£tum aut promifllim non occurrit in Scripcuris. Promilìc Deus in V. T.
utprxconiumEuangclij gcntibuscommunicaretur. InN. Tcft. /labiata eft macc-
Epìft.adRuf. ries,& Apcllolis mandatum eftiMarc. 16. i^. Eimtesin mnndum unifcrfum^p-^dicate
Et de vocac: Euangeliimi omni creatura. Sed nufquam promilìt, ut univer/àlitcr in mundo,uno
Gcnc.I.i.c.j'. eodcmque tempore aliquando pra:dicctur. Quod rede Profper; eo ipfo tem,pore,
quo ad omncs gentes prxdicatto Euangeltj mittcbatur,qi'.£dam loca ApoHolus adire prohibe-
batur ab eo,qui vult omnes hominesfal-vosferi, cf ad aqjiitioncm -veritatis 'venire. Multii
ntiqne inillaretardatìs atque averftSyEuangelij mora-,fme agnitione 'verilati-c d^ (ine rege-
Adi.iG.Cj. ncrationis confecratione morituris. Bicat Scriptura quodgeHum est; Tran/c iintes autem
(inquit) Thrjgiarn drCaUtis regionem, "jctiti [unta Spir. Sancì loqui verbum in<^fia.
Cum l'enijfent autem in Mjfiam-,tentabant tre in Bithyniam , é-ncn pcrmifittlUs Spirittis.
Wxc Profper.
Porro aperte conftat, non obftante hoc padounivcrfali,quodin V. etiam Tcft.
obtinuitjDeumhuiusnotitiam Gcntibusnonrcvelafle. Piàlm 147. 8. Verbumfium
denimctat
NATIONALIS DORDRECHTAN^. 8r
dentini iat lacobo: Nonfecit tali ter omni nationi, ideoque tura ista. non no"jerunt. A £lon
ii\.\6 ." Deus fVAteritls tztatihmfi'vit omnes gentcs ambulare in vijsftiis. Quid quod noftris
temporibuSjVixfèxtapars orbishabitabilis Chnfto nomcndederic?Quodlidefa(5lo
Deus Euangelij preconiù omnibus &fìngulis annunciare nunquam dignatus fìt,uti-
que necadhoctenetui-.Facicenimquicquidtencturfacerc.Idemfàne pronuncian-
dù eft degratiafhlurifcra.NuIIibi inS.Literismentio occurrit promil]ìonis,quaDeu9
(èie obftrinxit, ad gratiam illam omnibus & fingulis communicandam. Imo Scri-
pturameminicDciinmifèrcndolibcrcaris. Pvom.cj.c). Cmiwvult-.miferetur; nonoh-
ftante hoc facto infantine Chrifitfirn dato. AcquanquamDcusmultis extcrnis bene-
fìciis affidar omnes homines, cciam ingratiirnnos, qui extra pomocria Ecclefìx de-
gunr;& beneficiisfàlutaribuscgeancomncs,ucpoce peccatores; nemini tamen ad

illa vel ifta danda obligatur.
Denique, exSacris Liceris evincitur, nonnullos judicari&: damnati ob peccata

conerà fblamlegem Natura: commifla, Rom. 2. 14.15. utquiexcufàntur ob nonim-
pletam Icgem fìdci ignorantia piane invincibili, qu^ excufàtio iocumhabere nequitj
ubi Deus promuIgatlegem5&: homines obediretenentur.
THESES HETERODOXî
auAS reijclmus.
Prima: PofitaChrifti Morte, non elTealiam Dei intentionem de ullis
particularibus perfonisfalvandis, niiicondicionatam, & ex contingenti

lìdei liumanx aóVu fulpenfam."
I. Thefes illê, rationcfque de primo Articulo pra^mifl'a: , in quibus certarum

perfonarum eledio fl:abilitur,ac incompleta eledio refellitur,item,ubi falutis media
certa ex electionis decreto manantia ftatuuntur, denique in hoc fècundo Articulo
Thefìs I. &z. in quibus probatur, Chriftumeaintentione morcuum, ut clc(5bis be-
neficia fpecialia conferret,huic Antithefirefutanda;firmamenta fùbminiftrant.

z. Rationes omnes ThcologicSE,exScripturis,Fideique analogia petita2,quibus
ChrifliincarnatiOjhumiliatio, velexaltatio probarurvel confirmatur, eolpeftanr,
ut demonftrctur divina cxprefla intentio defruftuolò huius tanti myftcrij effectu,
non condicionaliter producendo (nempeii homines cum:Equenollepoffint,velint,
uthicfruftus inde enafcatur) fèdinfruftrabiliter efficiendo , potentia divina
operante. a
^
Prxterea,domusDciexhominibus conftrucndanon fathabec firmitatis , fìab
liominibus conftruatur. Ipfà Dei manu erigenda eft h^c fabrica, Matth. 1^.18,
Super hanc Vetram ddìjìcaho Ecclejiam meam. i. Cor. 3. 9. Dei agricidtura eHis, Dei a-
dijìcatio cHis. Ephel. 2. 20. Suferftrucìififerfnndamentum K^pHolorum Profheta-&
fum, Chriflo exiUentefummo angulari lapide: in qH0 07nnis &difcatto xonflrùBa crefcit; in
quo ck" vos co£dificamini,drc.^^\\Q.i'. 4. 16. ex quo totum corpm comfailum ó" comiexnm
per onmem juncfuramfìtbminijlrationls fetundum operationem-,érc. Ergo libi itòib. cans
EcclcriamDeus,fùa manulapidesparat, lapidesdedolar, coagmcntat , non autem
expe£tat,utipfiiecontingenteraptent ac fundamentoapplicent.
3. Eadem fpecialis decreti certitudine prxftituitur à Deo làlus Ecclefix per
Chriftum cfficaciter eonlìimmanda, qua Chriftus ipfemittitur. Eadem Dei vox^
qux Chriftum exhibcndum primo promifèrat, fimul eiufdem effeóbumincondicio:-
natum promiiroabfòluroobiìgnat, Gene!. 3. 15. Scmen nmlieris conteret cafutferpentis.
AtSerpens noncoiitcritur,miiperaliquGrum- ccrrifTìmamliberationem ex capti-
virate Satana, ^tranflationem in RcgnumFilij Dei, Ifai. 53. io. Si pofuent prò pecca-
to ammamfnam-, 'vìdebitfemen long£Vurn. Heb. 2.13, Ecceego,& FiUj-, quos mthi dedit
Deii^. Ergo Decretum Dei, delongjevo lemme in Chrifti famjham adoptando,
infeparabiliter annedtitur Decreto de anima Chrifti prò peccatis ponenda. Et,
Chriftolèleinviffimamofterenti, danturFilij, non àie: fèd à Deo, quinempeipfis

dedit Chriftum,
4. Si frudus Chrifti Paflìonisfit tantum conditionatus, tum noncertiuseft be-
jieficiura
Sz ACTA SYNODI
neficiuni ex fecundo Adamo, quam fliiffetcx primo. Huic enim propofita falus
iiihcondirione (hocfac &
zvx'f^jquam conditionem uc poilct prarltare li vell£t,auxi-
lium eft ci àDeo pricftitum, non autcm ut aòtuipfò infallibilicer pra^flarct. In Novo
autem Fondere j grana Chrifti morte impetrata , non modo no bis falus oblata lub
conditione [crede &
fdvmerli) fed ut adu ipfb credamus, Deus cfficir per Spiritum
flium. Hcbr. 8. 6. MeUoris TeHamentimedia.torefiiquodm melìoribus rej>ro}7iijJtonihfti
fancitum efi.
Qjixnam autcm iìt illa promifllo, conltat veri! io. Dmdo leges mea<> tn-
mentem eorum : & in corde eurumfi/perfcriham eas.
THESIS II. He TE RODO X A.
Proprium&intcgrumfinemMortis Chrifti fuifTc , uc Dso Patri ac-
quircrcr jus & poteftacera fervandi homines ,

quibus vellen condicio-
nibus.
I, Si ni] aliudno bis acquifitum ex morte Chrifti, quamutaditus pateatad no-

vum quodlibetfoduscum genere humano percuticndiim, tiimnonfumus liberati
àjugolegis; quia adhucliberumeritDeo Patri, etiampoftperfolutam acceptatajm-
que hanc vi£timam, Icgis prarftanda: conditionem dcnuo nobis imponete. At Chri-
ftus ad tollendamlegismaledidionem prò nobis,hoceft,noft:ra vice, fèmel faótus
eftx«tTAg^.Gal.3.Ì3. Nositaque non poflUmus ratione legis non prxftitx fieri dcnuo
legis rei, &; ^éjTtôi<.ct,rci^Tti.
z. Chriftus morte lua nobis promeritus cft ipfàm perfbnarum noftrarum re-
conciliationcm cum Dco, gratiamquc nobis reipfà communicandam. lohan. 1. 16,
De plenitudine eiitsomnes accepimus. Alioquill fcciiiidus Adam DommuSode
, ccelo,
minusprofuiiretiùis,quamiijis obfuit primus Adam,de
Et quoad
terra terreftris.
imputationem, Si Chriftus prò nobis poenas non f ubierit. Et quoad transfulionem,
Si à Chrifto capite nulla tradux gratia in membra derivetur.
Thesis III. Heterodoxa.
Chridi morcem impecrafTe omnibus hominibus reiiitutioncm in (la-

tHm 2X^ùx & lalutis.
Ratio I. eft. Salus cft res promifla in Novo Foedere , nec prom.ittitur nifi fub
conditione iìdei (quicuiique crcditfàluabitur) cumitaque non omnes homines fì-
dem habeiit in Chrifto, fiib cujus fòla conditione falus promittitur , certum eftf,
Morrem Ghriflinon omnibus, fèd fòlisfidchbusimpetraire reftitutionem inftatum
gratix &c fàlutis quod abundc probat illud Apoftoli, Rom. 5. i. luBifcati igitur
:
p&cemhahemus cumDeo. Per ('pacem) iUicintelligimus, n'oftri, quiprius Deo ini-

mici eramus, cum Dco reconciliationem &
reftitutionem in lìnum grana: Idem- :
qtie, aperte cvincunt omnia illa loca, qua: probant,Nos fola fide in Chriftum jufli-
ficari, ieu habcri projuftis à Deo. Rom. 3. 4. Galat.i.K?.
Ratio z. eft.Extra fidem in Chrifhim, manet homo in condemnatione .lohan. 3.
18. , fedirà. Dei manetfuper illimh loh. 3, 5(3.
2ion videhit "jitam Qui autemj reftituti
flint infinum gratia:, i) fìnguli remii]ìcnempeccatonimhabent,qLice homines bca-
tos facit. Pfalm 32. Nec manentin condemnatione , ncque fuper ipfis manetira
Dei. Qui igitur fide carent, per mortem Chrifti, in ftatum gratia: & falutis non
ij
reftituuntur cum per nomen Chrifti,nemo remifTionem peccatorurn ccnfèqu4-

;
tur,nifiquiin ipfumcredat.Ad:or.io. 43.

Ratio 3. cft.Siomnibus Chrifti morsimpetravitrcftitutionem,tum reftituti fiinr,
velcumabiEternodeftinatus efletin mortem , quod eft fàlfìim ; fic enim nemo
nafcereturfiliusira:,necpcccatum Origims quicquamhominibus obeiret,quod ex
liac fcntentia fuitillis ab a'terno rcmifìlim nec opus eflerinfantibus,aut aliis, lava-
:
cro regenerationis , quod cft conerà aflertionem ChrifH, lohan. 3. <^.Nifi qttis renati^
•
fuerit
NATIONALIS DORDRECKTAN^f:, 83
fucrìtexiiquaé'Sfmtthnon-ôteflìntroirein regntim Bei: ve^reflitutifiinr in primo-
rum parentum peribna, ciim promulgaretur promillio de fèmine mu!ici-is,*qiiod cft
falfbmripfìenimprotoplaftsenonruncreftituci inflatum grada: , nifi per Fidem in
Chnltum, ac proinde nec eorum pofteri Nonomnes ergo, fìve fìdeles fìvqinfìde-
;
les vel cum ChriftuS ipfé in crucc mortem oppeteret quod eft faHiim. Sic enim
: :
nemo ante illudmomentum elVec reftitutus, quodnemo concediti ncque omnes ab

ilio tempore funt reftituti quiaproculdubio
: adverfiis quondam Chrifli accufàto-
rcs, condemnatores,crucifixores,dcrilòrcs,îraDeiiftoc codem momento, &po»
ftca Hagraverit.
Subfcripferanr,
êorgius Landavenf
Joannes Dayenantius,
Samuel VFardus.
Thomas (joadh.
Gualterus BalcMqualltiS^-
De Articulo fecundo
DiFlincìis proôjltionibm explicato,
I V D I C I V M
Theologorum Palatinorum. '
Pro POS IT 10 I.
D
Japios
Eus Pater Filiiim fuum lefum Chriftum ordinavit in redemptorem
ac propitiatorempro peccatis noltris, ex dilezione illa, qua homines
& damnationisreoSjUtcreacuras tamen fuaSjdilexicreommquemi-'
fcreri voluic, fi qua juftiti^ fux convenienti ratione fieri pofler.
EpisL adFFiikch.-pag. 47. dr Declarat. exhihita.
I
Y D I <^ I Y* M.
Affe£tum quendam gcneralem diIc£ì:ionis Dei quo ipfe omncs creaturas fuas, ,
inprimi^verouniveriumgenushumanum compledatur, agnofcimusutrinque, &:

uno oreprofìremur. Eumhomini etiam poft lapilim benigne continuai cxlcftis
Pater, dans nobis vitam, halitum & omnia. Ador. 17. 2.^. Solem fiium oriri faciens
fuper improbosacbonos, &pluensfùperjuJl-os&mjufl:os.Mattii. ^. 45. Quin imo'
in continuato quafipeccàndiexercitio multa leniratetolcrat peccr.tores, ut vel bo-
nitatefuafrangareorumpravitatcm.Rom. 2. 4. Dumquc punit ac perdit contu-
maccs, reilpifccrene{cios,non dcfl:ru61-ione creatura, fedjuftijudicii iiii cxfecutio-
ne deledatur-Efài. i. 24. EftlànelixcinfìgnisDeiinpcccatorcsdilcdio.
Excellcn-
'tior vero aceminentior merito ccnfètur , qua motus Deus Filiumftium nobis dcdit
S^rvàtoremà peccatis noftris. Eamhongéhcralem,red {pecialemj>nón òmnibus
&:fìngulis
84 A C T A S Y O D I N
&iìns;ulishominibuscommuncm, fcdclcdlorumpropnamflatuimus. Nec cnim
aliud clWlladilcdio,quam eJôx/afervaiidiin Chriflo. Ephc£it4.5. AmCôKL Patrris
efldc fàlutc univerfòrum? Id quidcm Chriftus diicrte negat Match. 1 1. 25. 2(?. Conftac
prarterea ^^jo]!/ Dei non elle univerfrdcm, Rom. 8; 18. 19* nec univeriàlem eius
mifericordiam,qua mifèretur cuiusvulc, Rom.9. 18. ncque ctiam communem cm-
nibus gratiam illam, ex qua aliis datur Fides in Chrifhim aliis non dacur< Marcii. 15.
,
II. Nonmagisigituruniverialiscft Patris in Chriflo diledio: quando ha:c ut aqui-

polIentiaufurpatScriptura,&:inter fé commutar. i.Tim.i. 9. Rom.3.z4. Et 5. 8.&:
ahbi. Ipfc Chriflus lohan. 4. io. Se vocat donum Dei, quod cx<piAeuù^cii'ó!rta. Pa-
tris &innosbcnignitateprofc6ì:umclì:. Numgcnerale,&: omnibus ex xquo com-
mune? Hoc vero haud facile affirmabit,qui ex Paulo didicit,Deum ita nobis donalle
Fihumluum, ut una cumipfò omnia nobisgratifìcetur ad fhlutcm nccell'aria fà- :
pientiam, juftitiam, (àndifìcationem &: redemptionem. i. Cor. 1. 30. Manet ergo

donumfpecialc,eled:isredimendisacfcrvandiscredcntibus,pecuhafiacfpeciahDci
dilezione deflinatum. Hinc Paulus Deum dicit Scrvacorem omnium hominiim,
maxime fìdelium. i.Tim. 4. io. Qjjia omnes quidem fèrvat generali quadam bo-
nitate: de qua eft. Piàlm. ^6. 7. At iìdeles fèrvat bonitare ac graria ipeciali in Chri-
flo, jam ante tempora feculorumipfìspra^parata. 2. Tim..i.9. Quod dum alleri-
mus, nonannihilamusChriftimeritUm, necinurilcm rcddmius eledis redemptio-
nem fili per Chriftum,&:cumDeoreconciliationem.Sicenimdilexit Deus clcdio^
fiiosper totummundumdifpcrfos, ut addemonftrationemjuftirix liia: volueritin-

tervenire, imo prseire inexecutione,Eled:ionis perfcftam fàtisfadionem prò pec^
catis iplbrum. Sic eos elegit ad vitam ceternam, ut Chriilus pretio (ànguinis ftii vi-
tam illam ipfispeccatoribusacquireret: quo fenili in Chriflo elecli dicunturEphef]
i. 4. Licer igiturà priore abfòluta fìt Ipecialis hxc Eleélorum diledio, non depen-
dens ab uUacaufà extra Deum: à poflerioreramen abfòluta non efl , nec libera à
mediis, qua;Deus exequendx&exercenda^dilcéliohi lux fàpicntiflìmo acjufliffi-
mo conlilio fubordinavir, Dehisinfpicianturloca. Johann. 3. 16, Rom,3.24.25.
2.Tim. 1.9. io.
Ephefii. 4. 5.(>.7. Quorum evidéntiflìmam veritatem fecuti,
thefuiRemonflrantiumimprobamus&rejicimus antithefìn vero hanc fiibflitui-
:
mus.
Deus Pater Filium fiium I. Chriftum ordinavit in redemptóreiti ac

propitiatorem prò peccatis nofl:ris,ex dileólioneilla, quaelc(3:o$
fuos fpeciatim complexus eft ad vitam iEtcrnam.
P%_0T?0S1TI0 SeCVîDA,
Chridus ex Patris & Tua intcntione omnibus & fingulis hominibus
'^
y indifcrminatim, tam percuntibus,quam fervandis impetravit e recon-

ciliationem cum DeojremjfTionem peccatorum,&*y viram aeternam.
a Coll.Hag.pa^.iì,<).c^fiijq,
'
b Epijl. adFFalach.pag. 49.
e Co//.Hag.pag.ij<^.
d EpiH. adVVaUch.pag. 49.
I V D I C I V M.
Intentio Dei ac Chrifli Servaroris in redcmptionis negocio, non ex ratione aut
phantafìahumana, verum ex Scripturis divinis eruenda &
explìcanda efl. Docenc
illxDeum non omnes & fingulos indifcriminatim, tam percuntes, quam fervandos,
ledcertos quofdanihominesfeleólos è mundo redimendos dediU'eFiliofiiOp&hos,
non
NATIONAL I S D ORD R E C H T A N iE. 8y
nonalios,Filium redimendos acfèrvandosflifcepifle. De
Patrc eflÎoh. 6. ^^.H.ec
efi voluntas eim, qui
mijìtme, Patris, ut qiiicqitidmihi dederii, non êrHatn ex eo, fedCufa-
tef» illud in ultimo Hlodic^. DeFilio eli, Marth. 2,0. 28. Filius honnnii -venit, ut det
animam/ìiainredemptionis preciumprornukii: Item Ioh.17. 9. 19. 2{onpro mnndorogo-fcd
prò ijs rogo, quosdedifìimthi , Eteorum cauft ego fan^fifcb meìpfurn. Re-
quiîtui funt.
probi &perditionis fìlii,apertc cxcluduncurab hoc numero.vcrf! 9. ii. Venit emm
Filius hominls. utfervaret (noli tjui pcrircnt (cà) qntjienerant. Êxftant quidcm mul-
ta Scnpcura:loca, quibus CbniKis prò omnibus dicirur mortuus: lidquc ex Patris &
fua intentione luncicemalia, quibus mundus per ipfum rcconciIiatus,&:ipfcrotius
:
mundi reconciliatio elle docetur (ed pra^terquam quod ad amplitudinem^ &: iuf-
:
ficientiam Xvrîs Chrifti iolcnc iplà Scriptura dedarac, omnes illos cile
illa referri :
o'mnescrcdentes, ex ludseis $c G.ennbus,citra uUumperibnarum aiic populorum

difcrimeh coadunatos,Rom. 3.2Z. In omnes drfiper omnes qui credunt: non enim est
diìttììElio. Aftor. lo.verf. 43. Remijjìonempeeeatorumaccipietpcrnomenein^ omnis^ffìà
credideritineum. Sic m.undum illum elle docce mundum credcndum &: fèfvan-
dorum. Ioli. 17. 21. Vtcredatmundusmektemijfumejjè. Etcap.3. 17. NonmiJitDens
Jili::m[numin?ntmdufn-,ut df.mHCttnundumifcd ut feri'etur mundm -p'er eum. Magnx
igitur audacia» ell;in opere Rcdemptionis aliamDeo intenrioneni affingerej quam
reverahabec: & quod ip(è definito coniìlio clcclisfìiisdellinavit adiàlutem , re-
probis &:perditionisfiIiiscoinmune ftatuere. Gravius vero illud eli;, quodtotum
RedemptionisbeneficiumenervantRemonflranteSj&qua-'indcadRedemptorcin
rclultat gloria, eam finonpenitus abolent
, velicmenrer tamen cxtenuant acque
,
obfcuranc. ImpetratioreconciliationiscumDeo, remillìònis peccatorum vita: &

ìeternsefquamplenis buccis ubique deprxdicant) ipl]-snonefl:acquiritiogratia:Dci,
qua éx iratoreddirur placatus, ex leverò judicc fit benignus & indulgens Pater Icd :
eftacqujlìtio pollibilitatìscuiuldam, utnimirum Deuslàlvaatque iltólàjuftitialua,

hominem peccatorem polfit recipcre in gratiam,&: hic vicilsim cerca quadam con-
ditione (qua: fìdci eie operantis&pcrlcvcrantisjingratiamcum Deo redire, & ad
YÌtam pervenire. Sic enim nobilemillumimpctrationis cothurnum.CoII.Hagicnlì,
pag. 17Ì.172. 175. 177. ìc)^. Epilt. ad "Walath. pag. 47. aliifquc Icriptis cum edicis
•tumexhibiciSjiplìmeCdeclarant. Egregia vero impecracio, qux ita fafta llacuicur,
licnihilominus matieré ih peccato &

perdicioiiecotumgcnus humanum polsit. Ec
quc Scriprurx loco prodicumrcperitur, Filium Patri quicquam impetrafre,aucac-
quilìvilìc ci jus ac poteftatem reconciliationis ? Bem erat in Chrish reconciliansjihi
mundum,non impituns ei ojfcnfts. 2 C o r 5 1 8 Legì, qui dem imponibilefnitjiiHifca-
. . . . ,
re, dare'vitam, ex quo per cìtrnem inj'rmata efl, Rom. 8. 2. Deo autcm juUijìcare impiunfy
nonfuit impojjtbile. Rom. 4. 4. Et licet non juftilìcet, nifi qui eli ex fide lelu ; lefus'
tamen poflÌDilitaiemiilam reconciliationis non acquilivic Patri, Icd iple Pacer,cu-
jus infinita /hpicncie deelle non poterantinòdi alij,hancviam invcnic,nobilque ver-
bo fiio revelavit. SicUcfcriptumeft: placuit Patri, ut pace perfanguìncm crucis Chtifii
fa6fa,per eumfihireìonciltaretomnia.QoX. 1. 19. 20. Ec ftanteliac glolfa. Deus non eric-
reconciliatus &
placatus homiiii peccatori, Icd tantii reconciliabilis,placabilis: Ho-
mo item non reconciliatus Deo,lcd rcconciliabilis liib cerca quada condicionc:con-
traexprellaverba Apoftoli: cum inimici effemus,reionciltatifuimus Beo per moYtem Fi-
lij eius Deus erat in Chrifia reconcilians jìhi mundum, non imputàns ei offenjas Per eum-
: :
reconàlmiitfihi omnia,ium quA in terra,tum quie in rrf//if .Eadem cario cric cftef orii Chri-
fti beheficiorii.Noh acquiilca pél ipliim remilslo pecc4Corum,ièd remilsibilicas:non
parta fàlus secerha Icd làluabilicas,&: is qui lèruac populum f uum ab omnibus pecca-
tisiplìus, in quo uho eli: làluS cicularis fòlum Servator eft, vel Servator fine falu-
-,
te. Deniqueitìftitucacomparacionecaulàrumrcconciliacionis cumDeo, remil-

fionispeccacocum&vicacsEccrnariChriftusquidemcaula remora, homo propinqua;
ChriftHS'caulàpocencia,*homo caula aòtu &: ina£ti.ipoiica,dicehduseft.Quaslàne
Socinianilini & PeiagianilÌTii nocabilia lune Emblemaca , coco pedore execrandd:
quibus gloria Dei &: Chrifti, necnon làlusanimarum,curx& cordi eft.
iis, Dam-
hata igitur Thcfi Hecerodoxa , Ancichelìn Orchodoxam hanc formamus.
h éhriftns
8^ ACTASYNODI
Chriftus ex Patris & Tua intentione, omnibus & folis eleòlris reapfc
impetravit, reconciliationem cum Dco, remifsionem peceato-
rum, & vitam accernam.
P 1^0 ^ S IT 1 T 6KT1 A,
Tkvtpq'ìì Chrifti, non modo Tuffìciens.fèdietiam a efficaxeft in òmnibus
Sclinûlisâd expiandum pcccatum originale ^,ada(rumendum in gra-
tiamejusque foedus totum genus humanum^, deniquc edam ad gratianl
luffìcientem eidem communicandam,
a Coilat. Hag.pag. 173.

b RemoMfi. Thefih. exhih.& Coll.Geldr.érVÌtrAÌeci. Armìn. in Artic.p. iij.
e Armin. in Artic.pag. 1 17. 118. lohan.K^rnold. contro, Tilen.pag. z^l.
d Remenjlrantes Thejìb. exhihitis,

r
I V D I C I V M. V
De fufficientia "Xvtâ Chriflipro omnibus &:finguliSjnullahic quxftió, nulla coh-
tcntio cft. Agnofcit eam quilquis dignitatem perfonje Mediatoris ^wùpu'sri! , ae
pansé prò nobis tolcrata^gravìtarcmferio accentequc cogitar. Controvedia vero
omniseftde AuTf!; huius efficientia ac efficacia an nimirum efficaciam aliquam
;
obtineat in omnibus & fingulis hominibus, ur faltem quidam ejus fru£lus ad omnes
&: fingulos perveniant. Hoc vero eft, quod RemonftranteS rotundò profìteri re-
jiuunt. Revera tamen ita fèntire, demonftratu difficile non eft. Quippc ftatimnc
peccatum originale nullis omnino hominibus, fiveinfantibus liveadultis imputari,
& cedere in reatum condemnationis. Expiatum igitur ei^c oportct in omfiibus &
lìngulis univerfali quadam AJt/i» Chrifti efficacia. Docent totum genus humanum,
in & cum Adamo,exlapfu communi receptumefle in gratiam, adcoq;adfcitum in
foedus illud,quodDeMs cum Adamo initum5CumNoacho redintegratum,noviffimis
téporibusperlefum Chriftumconfìrmavit&confummavit.Quod ipfum univerfalis
cuiufdamefficaciasabhocAwTfc* manantisevidentiffimumeft doeumenium. Infu-
per contendunt, omnibus & lìngulis hominibus media ad fìdem nccefl'aria &ruf-
fìcientia adminiftrari, ea ratione, qua novic Deus fuam fapientiam &: juftitiam
,
decere. Huius adminiftrationis fundamentum cum in Chrifto poritum efle agno-

^<^^"^ Thefìb. exhibit. efficaciam quoque iplìus univerfalem £xtcantur opcrtet.
Armin ò.\(i>
publ./j. Deniqueprimipili Remonftrantium, Arm.inius & Vorftius, hominibus damnatis

thef.j-. inlempiternis illis gehennx flammislcvamcn aliquod pollicentur ex/Jfâ Chri-
Voift.difp. fti,quo effcdum lìt, ut Deus ne damnaticnem quidcm irroget ftrido fèd ^</x«e& ,
de foeder. quadam temperato jure. Igitur & iplls univerfalis illius efficacia; portiuncula qux-
\\it(.2S. (j^j-^ obtingit. Stat ergo efficacia T^vrâ Chrifti in omnibus &: fmgulis exjfènrentia
Remonftrantium. Et ha£tenus, fbcundum ipfos , adbu reconciliatum cft totum
genus humanum, quatenus abfolutum à reatu originali, à fccdere natura: tranfijt in
fcedus gratin. In rehquis rcconcihabilitas, remiflibilitas, fàlvabiliras obtinent, de
quibus ante. Audiamus vero de univerfali hac Chrifti in omnibus & finguh's
efficacia, f'cntcntiamScriptura:. Ad Eph. 2.3. dicimur filli ira: natura,conccpti &;nati
in peccato, &: propter illud rei Dei ac mortis xternaj: in quo reatu mancnr,quot-
ira:
quot non rcgcncrantur Sp. Dei, Ioh.3. 3. Non igitur in omnibus expiatum eft pecca-
tum originale. Recepir quidem Deus Adamum lapf'um in gratia (nt pie credi tur^&
vi promiflìonis fcedus graticj iniit cum ipfo.At gratia fàlutis beneficium eft perfònale,
quod generatione no tranfìt à paretibus in liberos. loh. i.u.nec promifFio fàlùtis fe-
dere comprehenfàinahis,quam in fUiispromiUIonis rata eft.Rom. 9. (^.7. Media vero
ad
NATIONALIS DORDRECHT AN^. ~
'Sf
ad fidcm, non magis univcrfalia fìinr, quam ipfa externa vocatio & Euan^clij predi-
cano, quxnecin V. T. obdgic omnibus, ncc obcingitin.Novo, fìquidem utrobique
verumillud Chrifti axioma Multi vocati,pai!ci elecli. Match, ô. i6.
, Poftremo ,ii .
Chriftusidamnatishominibus levamenti aliquidacquifìvicquid ni ipfis quoque dia-

bolis: quando utrisque idem ignis infernalispai-atus cft. Matth.z^.zi. Cur ergo tam
durus efl: epuloni Pater Abraham,ut ctiani guttulam fblatii petenti dcnegct?Luc.i (?I
24. 2^. Facellanccrgo ha:c Huberianilim interpolati deliria,&: Thefì LÌia explofà,
antithéfìs vera Orthodoxà obtincat:
Ai/'-rfoy Chrifti in (è quidem fuffìciens eft prò omnibus & fingulis:

at efììcax eft ad cxpiationem peccacorum,tum originalis, curri
adtualium, ad rcflitucionem ingratiatn ex foidcris gratuiti rè-^
nore, dcniquc etiam ad grafia: fufficieniis&efHciends com=

municationem in omnibus Scfolis ele^bis.
FROFOSITIÒ Q^VARTJ,
MortuuscftChriftus ad;xquate prò omnibus peccatoribuSjrefurrexiè
àutem, &:inca:IisapudPàtrcmintercedic cum faivandi intendone ade-
quate prò folis fìdelibus.
Epifi. adFFalachr.pag. 50. 51.
I V D i c I V m:
ErroremcvidentemunumhabcthecRemonfl:rantiumaflcrtio,quodimpetratio-
nem & applicationem bcnelìciofum Chrilli obieclis dilpeicit & diilrahit ncc om- :
nibus,quibusimpctratalunt, llatiritapplicari.'Quod divortium velidco faciendum

cratjUtfàrtustcftusmaiiefet Pelaginnifmus de contingenti &: eventuali fruitione
bcnefìciorum Chrifti, eamquc conicquente lalute xterna. Scriptuira vero duos
illos aftusmediacorios coniungitncxu micparabili, ut quibus impeu'atafuntjeifdem
Ctiam applicaripronunciet,&: viòe vcrlà. Difta nota (ùnt Eia. 53. 11. SirvusmeMS :
jnjfus cognitionejìii jafii/ìcahit rfiiiltoSyq!idrt'.fHÌn!qtììt.tte5 ipfi ba!!tl.ivit. Ioli. io. 15.18. y^;?/'-
msrn meam deponopro o'vibuiyò' l'itxm Aternum do eis , fiec peribtmt in liternum. Rom.4.
25. TraditHS inmortem proptcr lapfns noffroSidrrefufcttati'.s adnojlri iuflificationem. Et
cap. 8 . 5 <?//, qm tndrtHiis ejl, quijì'.fcitatus eft, quìfedet addcxteram Dei-,qHÌ etìam
4. Chnfitts
inìcrpeìUt prò nohis. i.Ioh. 2. 1,2. Advocattirnhabemns aptid Patrem, (jr ipfe es{^propi-
tUtto-, ère. Quin Apoftolus ex impctratione immediate dcducit applicationem, ar-

gumentatione à niajore ad minus, Rom. 8. 32. Proprio Tiliononpepercit.fed prò nobis
omnibus tradidit eti7n. ^mìiìodo non etìam cnim ro nobìs émningratifìabituri iterum e. 5.
IO. Si cum inimici cffcmus, reconciliaìifuimm Deoper mortem Filij eins-,multo mitgìsrecon^
ciliatifervabimnrper vitam ipfius , His aliilque apertiillmis Scriptura: tcftimoniis er-
roriÌlc{ufficientcrrefcllitur. Sine caufà vero cucruntur &; criminanturRemon-
itrantes, tnandatum fidci enervati, eiufqueobedientiàm aboleri , dum impetratio
beueficiornm Chrifti &: applicarlo eorundemdicunturatque latépatere. Applica-
tio fìquidem ex parte Dei tìt per Sp. Sanclum,quiefticaxeft in electis ad Fidem &
Converfionem: ex parte noftra per Fidcm, qua rccipimus Chriftum èum grati* fal-
vifìcx thcfauris, eique unimur ut membra capiti. Utraque verbi minifterio pcra-
girurinclcdis,quod eftpotentiaDei ad ihiutcmomni credenti, Rom,i.i(3. Utram-
quc operaturSpirituspcr Euangelium, cum urget mandafis,allicitpromiftis, terree
tninis. Qua fronte igitur, live impetrationi, live applicationi opponuht manda-
tiim Fidci in Chriftum, & mandati huius obedientiam ? Si illaaw^^ funt , nulla
àmplius vaLet fiibordinatio caufarum ncc intentioni &: aftioni principalis de-
,
ftruit caufà aliqua inftruiaentahs. Eiufdem roboris eft ac valoris , quod de

h 2 applica-
8g ACTASYNODI
applicatione objicitur , fi>am ante impetrata fit gtatia , nihil camfore, quam notifi-
cationcm &: certiorationcm de co, cpod iam noftrum erat. Quali applicatio me-'
dicamcnti paraci a'gro certo prctio, nihil fit, quam notifìcatiojqiiod ci cmptum pa-
ratumquefucrit: autapplicatiohxredicatis tantum iit ccrtioratio quardam libero-
rum, eamàparentibusdemortuis ipiisreli£tam elle. Equidem fidcles adulti &:il-
lud novcrunt per fidcm , &
de co piane pcrliialì llint. Applicatio vero amplius quid
liabet; &quo adDeum , cft donarlo live actualis collatio bcnefìciorum Chrifti,
quoad crcdentcs vero, corundcm acceprio, pollcfllo , fruitio , Icnlus. Deus ap»
plicat homini beneficia Chrifli vocando, jufl:ificando,làn(9tilicando, glorifìcando:
homo libi cadem applicar credendo, & in fide permanendo: quam fìdcm pax con-
Icientix, la;titia in Deo,nova obedicntia,& hujus ac futura; vita: beatirudo Icquun-
rur, Rom. 8.2.9. 3°-^- Cov. 1.30. Atquehacc de evidente ilio propolltionis quarte
errore prolixius. Sunt vero prxter cum alij latentes duo , verbo retegcndi, rcdar-
guendi. Unus eli, quod mori prò peccatoribus non lìtloco autviceiplbrum mo-
ri, led bono tantum; Coli. Hag.pag. 185. 186^. &
alibi. At Chriftus lix)nlbr nofter,
Iccundum Scripturam, loco peccatorummortuus eli, utiplì non moriantur , fèd vi-
vant. Rom.5.6^. Chnjìmctim nulla 'viribusejfemusyj'roimpjs morttins efl. 2. Cor. 5. 15.
Si unus prò omnibus mortuus ejl, illi omnes cenfcntur mortiti. Gal. 3. 13. Chriftus nos re-
demit à maledizione Legis, dum fadus eft prò nobis maledidio. Alter eft , quod
Chriftus prò peccatoribus, non vero prò fidelibus mortuus Ut. At Scriptura -utra-
que phrali utitur. IllaadRom. 5. <?. Chrisius'^roimfns mortuus eft. Et veri! 8. O;?;^
adJjuc e(femus peccntores, Chrifiuspro nobis mortuus eli. Ifta lohan.io. 15. Animamdetonii
tra anncis. l. lohan.
2. 1.2. Sieûispcccaverit, ad'vecatiim habemus-, d^ ipfe
eft
propitiatio
pronoftnspeccatis. Interim Fides eleiStorum mortem Chriftinon antecedit, lèd lè-
quitur, quia mors Illa &
eft caulà fìdei, qua proptcr Chriftum donancur eledi , &
objedumejus, quod iplà intuetur &: ampled:itur:lIcutPaulus nihil ftatuit lcirc,nili
lelùm Chriftum , eumque crucilìxum. i. Cor. 2. 2. Antithclìs igitur Ortho-
doxa ha^c efto.
^
Chriftus & mortuus eft & refurrexir, & in coelis apud Patrem in-
tercedicpro folis eleótis & fìdelibus^hoc eft, partim loco, par-
timbonoipforum.
I V D I C I V M
Theologorum Hafsiacorum
De
Secundo Remonftranùum <ìArticulo, ^ eo-
rundem circa iUum fententia.
QUem ordinem InExamine Primi Articuli obrcrvavimus,eundemlnhuius quo-

que SecundlArticuh dijudicatione tenebimusjdiduri primo loco deiplo Ar-
ticulo,proutverbaeius iacent, deinde vero etiam de Remonftrantium circa illum
lenrentia,proutea,ciUTiinCoIl.Hagienlì,tuminaliisiprorumlcnptis;occurnt,ad-
diconoftro de utroque iudicio.
-.Articulus Ibcundus ita habetrlefum Chriftum Mundi Servatorcm prò omnibus
&fmgulishominibusmortuumefle : omnibulque permortem crucis promericuni
reconciliatlonem & remiffionem pcccatorumrita tamen, ut nemo remilftonis illius
reiplàparticepsfiat, prxtercredcntes,&:c. '
.. ...
_Hic Articulus intresPropolìtionesrclblvitur. Prima eft : lefus ChriftusMiia-di

feiyator prò omnibus &: lingulishominibus mortuus eft. Secunda: Icfus Chriftus
omnibus
NATIO NALIS DORDRE.CHTAN^. gc,'
omnibus per mortcm crucis promeritus eftreconciliationcm&rcmifsioncm pecca <
torum. TertiarNcmorcipfa remiffionispcccarorumparticcpsfìtpra:tcrcredentes.

De iingulis, quid ex Verbo Dei {èntiamus, brcviter aperiemu s.
De prima Propofinone cum quoquam contendere nolimus, cum S. Litera:,Chri-
Jdumpro omnibus(nuiquam vero prò iingnlis) mortuuiTi,proquetotius Mundi pec-
cadspropitiationem elle, difcrte dicane. Cujus phrafeos verum fènfumhunc eflc
putamus Paflìonis : &
mortis Chrifti tanram efle dignitarem, vim valorem &: ,
preciuni, ut omnium &

fìngulorum hominum , quotquotunquam vixcrunt,vi-
vunt, &
in pofterumviclurifunr, pcccatis cxpiandis abundcfuliiciar. Cum enim
Chriflus, qui paflusfuit& mortuus, non folum homo fitihndus, juftus ab omrii &
peccati labe immunis, verum etiam Deus laudatus in fccula, cum Patte &:S. Sanerò
unius &:eiufdem alterna; &:indiviià:efìentia: divina:, pailto &:mors eius infiniti fuc-
ritvaloris,necefrcefi::adeo, utomnesacfingulihomincs,{ìmodo vera fide Chrifta
adhazrerenr,per&propterpafllonem&mortemipfius, in gratiam &c favorem Dei
recipetentur, remiiTionem peccatorum, juftitiam, &: vitam a:ternam confequercn-
-tur. Vnde indifcriminatim elcdis &
rcprobis verbum Euangelij de Chrifto lefìi
crucifixoannuntiatur,omnesque in iplìun credere jubcntur, addita hac promi/Tio-
ne, fore, ut omncs in ipfum crcdcntcs, cum Deo reconciliationem, peccatorum fijo-
rum remiillonem,& juftitiam confèquantur, a^ternumque iàlventuK. Acque hoc
fèndi primum Articuhiècundi membrum probamus.
Secundapropofitiojqua'alìerit, Chriftumpcrmortem crucis omnibus promc-
ritum elle reconcihationcm & rcmiilìonem peccatorum,{ìdi6i:omodo intelligatur,
de mortis Chriiti in fé Ipedata; dignitate, valore ac fùtlicicntia, ut fcnfus fit mortis :
Chriflivaloremjdigniratem &
furficientiam eilc tan.tam,utper eam omnes horriin
ncs modo vere in Chriftum crcdant, Deo rcconciliari, &: peccatorum fùorum re-
,
niiilTonem confèqui poflìnt; tolerari utcunquepottfr,{hcc enim fcnfii nonnunquam,

ifta phrafì utuntur Theólogi Orthodoxi) lì vero phrafeos iJlius hic fit fcnliis , Chri-
ftum. per mortem crucis aólualem reconcihationcm, hoc cfl, favcris gratia: di-, &
vina; reflitutionem , rcmiilìonem peccatorum ac vitam aìccrnam iis , qui ^ter-
&
num percunt, impetrafi'e , acquilìvifle obrinuifl'c , propofìtio ifta , ut Hete-
rodoxa,rejiciendaeft. Ex fàcris namque Literis Ecclcfia: Orthodoxa: haftenus
crediderimt &c docuerunt Licet mortis Chriftiinfcfpe^latiE &: confideratxvir-
;
tus &c dignitas tanta fìr, ut omnibus &: finguhs hominibus , fi vel plures quain ,'
millcni tlient tnundi, Deo reconciliandis , Se pcccatis eorum expiandis, fìif.

ficiat; (quÊctiam caulà fit, cur Euangclium omnibus indifFercnter,ele(51:is& re-
probis,annuncietur,ipfique omnes in Chriftum credere jubeantur, &: increduli
propter fìiam incredulitatem jufte condemncntur) ncquaquam tamen per eam
omnibus hominibus ipfb adu redemptionem , reconciliationem , rcmiilìonem
peccatorum &
vitam scternam impetratam leu acquifitam &: obtentam efle,
ita , ut omnes omnino homines dici poftìnt cum Deo per mortem Filij fui
,
reconcihati , redempti , &: jus rcmillìonis peccatorum , asrernseque vitae habe-

re : led omnia illa beneficia Chriftum pallìonc &: morte flia acquifìvilfe , Se
obtinuift'e fblis fiais ovibus , feu clcftis, quos Pater ipfi redimicndos, cerernum-
que fàlvandos tradidit , atquc ad cos , &: non alios , beneficia illa proprie
ìjjcftare.
Rationes,quibushuiusfentcntia;EccIcfiarumOrthodoxarum veritas in Coliate
Hag.ftabihta,&: contraria: Remonftrantiumairertionistalfitas impugnata fuit,prQ-.
bamus &: iis fcquentes addimus.
,
I. Quibus Chriftus palllone &: morte fila reconciliationeUii cumDeojremifTio-

&
nem peccatorum , juftitiam , vitam a^ternam iplb adu impetravit, acquifivic &
obtinuit,ij beneficiorum illorum verefiuntparticipes. Ratio eft:Nec enimquic^
quamdicipoteftaUcuij merito Chnftiimpetratum ,acquifitum obtcntum, cu- &
jus illeahquandoparticeps non reddatur.Atincrcduh, qui a:tcrnumpereunt,reccn-.
ciliationiscumDco,remillìonis peccatorum, juftitix&virx a'tcrnxnonfiuntpar-
ticipes,quinpotiusmanetfuperillis iraDei.Ioan.j.jij. xternumqueij condemnan->
tur. Marc. i(f. i^. Ergo &c.
J I. Qui per mortem Chrifti Deo fi.int rcconciliati,pcr vitam ciuldcm firrvantur/
h ? icilicet
90., ACTASYNODI
Iciliccc x'ternum,Rom. 5. io. Si, cumìnmici effcmm-,reconciluti fumas Deopermortcm
Tìlù itijìm, multo magis ree onci liati fcwahimur fer vìtam if?fms. Ac non omnes liomi-
nes,fcdiòli clcdi&credcntespervicamChrifti fervantur. Ergo,(S-C.
HI. Quibus Chnftus deibnatus
. &
datus non eft in mediatorcm , eos Tuo Patri
perpairronem&morccmf'uamnonreconciliavit, nec peccatoiaim renuUlonein &
Vitam xcernamiisacquifìvit&obrinuit.AcReprobisquiiniRfìdcluatepermanenr,
&in camoriuntiir a;tcrnuin, Chrillus deftinacus & daciis non eftmMcdiatorcn'L..
Ero-Qj&c. AirumpdoprobatuiM.QuibusChnftusdcf}:inatus&: datus eli in Media-
torcm, iis Deus una cum Chnflo gratilìcatur omnia fcil. beneficia /piriì.ualia,ip{àm-
quectiamvitama:ternam.Rom.8.3z. Js (Deus Vàtcv) (jinproprio filio non fefcrcit-,
fedpro nohis omnibus tradidit eum,qtiomodo non etiamcnm ipfi nobis omnia gr&tifeabituri
EfticnimFiliusDci, Icfiis Clinftus, donumlongc majus &: excellcntius quavis alia
bencdidionefpirituali. Cui vero Deus majus largitur &: cxccJlentius donum , ei mi-
nusnondencgabin lam vero iis, qui inincredulitatemancnt, &;in eamoriimtur,
Dcusnon gratilìcatur omnia ipiritualia beneficia, vitamquc xternam Manet enim ;
iraDcilliper iplìs: Et, condcmnabunturin a'tcrnum. Ergo iis, qui in incredulitate

mancnt, Chnftus non eli dcllinatus &
datus in Mediatorcm.
I Vi Si per paflionem & mortcm Chrifli omnibus omnino hominibus rcconci-
liatio cum Dô, peccatorum rcrnilìlo ac vita xterna impetrata, acquiiìta ac obtenta
fuit; fèquiturjomnes, qui merita illa Chrifli aduali incredulitate haud à le rcjiciimt,-
vere cum Deo reconciliatos manerc, & remifTionem peccatorum, a'ternamque vi-
ram adipifci. At confequens efl abfurdum. Ergo & antecedens.
Minor probatur, Exemplogentiumquamplurimarum,quibusEuangclii doftri-
na nimquamfaitpr2Edicata,necadhuc dumpra:dicatur. Ha:enim licet incredu-
litate aduali Chriflum,eiurquemeritumnonrejiciant, cum iis verbum Euangelij
nonannuncictur,nihilominustamen, cum à Chrillo alieni iìnt , alterna fàlute pri-
Vantur, &
arterna' damnationi adjudicantur.
Tertia Propolitio, inquam Articulusfccimdusrerolvitur,vidcl!cet, remifTicnis
peccatorum ncmincm reipfà participem fieri, pr^ter credenteSjfacris literis conlen-
tanca eli. ItaenimdocetChriHus,Marc.i6.i<f.Ioan.3.i<J. 18.Ec5.24. Et<?. ^0.47.
EtD. Paulus Rom. 3. 22.24.25. Et io. e,, io. 11. Atque hêcde Articulofccundo,
prout verba ejus habent.
Qjjod porro lèntentiamRemonflrantium circa hunc Articulum concernic , cft
ca ex Coli. Hag. aliisqueipfbrumfcriptis emenda. In Collat. Hag. VerbisArti-
culi,hanc addiderunt declarationcm Chriflum non prò lolis cledlis, aur prò iis fb-
:
lis,qui fàlvandiliint, mortem oppetiill'e, atque ita reconciliationem peperifle, fcd

etiam prò aliis omnibus hominibus, idquejuxra confdium &:decretumPatris. Quê
verba dupHcem pofllinthabere fcnfum. Prior eli: Confìhum & Decretum Dei Pa-
trisfiiifl'e,ut Chriftuspafllone Smorte fila eiufiiìodi At'-jôi/ perfclvercr, quod in le
confideratum, tant^clìetdignitatis, tanti vigoris, tanti prcclj, ut om.nibus &: fìn-
gulis hominibus Deo reconciliandis,ipfòrumque pcccatis expiandis abunde lìiilìce-
ret. Atque hiclenfus verus efl, nec à Reform.-it.T Ecclcfì^ Doétoribus unquam ne-
gatus fuit. Quale namquc in le eli Chrifli AiÌt^ cv, quod Paifionè morte fiia prx- &
llitit, tale illud Deus Pater ab artcrno voluit c'Ì^q..
At Chrilli AuTôv in le efl f ufficicnrifrimum ad omnium &: fìngulorum hcminum (fi

velmille ellentmundi) peccata expian da. Ergo, tale illud Deus Pater ab eterno vo-
luit elle.
Polleriorfenfus efljConfilium &: Decretum Dei Patrisfuillc,utChrifluspafrione
& morte lua prò omnibus &:finguhs hominibus rcconciUationcm iplò aclu obrine-
ret, leu, (quod idem cflj omnes &ringulos hoir.ines cHìcacitcr Deo rcccnciliaret.
Atque hic fènliis efl, & a Scriptura alicnus. Quod enim Chnflus non impe-
falllis
travit& obtinuit fuo Aurf illud Deus nec ab a'terno voluit,Chriflum fuo ? Jt^ im-
a), o)
petrare & obtincre. At Chriflus non impetravit &: obtinuit luo iplo aftu, Ai"rf<»
omnibus & fìngulis hominibus reconciliationem cum Deo remiflionem peccato- ,
rum & vitam a:ternam fèu Chriflus

; fiio non cffecit, utomncs&' finguli
At'T|0&»
homines ipfò aftu Deo reconciliarentur rcminionem peccatorum. & vitam se-
,
ternam confcc]ucrentur. Super quamplurimis manct ira Dei, videhcet fliper

omnibus^
omnibus, qui à Chrifto Ergo nec Deus ab seterno voluir, Chriflum fìiO
flint alieni.
?:vr^M omnibus &;fìngulis hominibus reconciliationemcumDcojrcmilhoncm pec-

catorura&vitama^tcrnam impetrare & acquirerc.
Minor probatur omnibus iupra addudis rationibus ad propolìtioncm fccundani
hujusArticuIi.
In alijsfuisfcriptis&exhibitis Thefibus circa fècundum lume Articulum, Re-
monftrantes, praiter fliperiora, alia adhuc heterodoxa allerunt; de quibus itidem
noftram fcntentiam brevircr dicemus. Prima ailertio heterodoxa, qua: extra Col-
iat.Hag. in alijs Reinonilranriumlcriptis de hac materia reperitur, hxx elì:;Chrilhim
merito mortis&fàtisGdionislLue hoc efteciircièuimpetrai]e,ut Pater, propterillius
meritum,fàlvajufì:itia &
veritatc rua,novum gratin fcrdus cum peccatoribus dam- &
nationi obnoxijs hominibus inire (Scfàncire potiierit, &
voluerit. Vide Thcf.i. Ex-
hibira de Articulo fècundo. unde colligitur Chriflum , &: meritum mortis &: làtisfli-
«^tioniseiusj lècundum ipibrum fèntentiam, non elle novi fccderis promillum, lèd
l'andionem novi fcederis antecelliirc, eamqu e meruille.
Centra Ecclelia; Reformatx docent,Chriftum cum fua palTionc &: morte non an-
novi fcederis promillloncm &: làn(5tionem,nec eam meruilferlèd eius potius
tcccilille
primarium Se pra'cipuumelie promillum, qui fùa morte juftitia' divina: làtisteccrit,
eled:osDcoreconciliaverit,]jiqueremiiUonempcccatoruni,juflitiam6i:vitama;ter-
nam promentus fuerit..
Chriilum cum preciolbfuo AJ-rânon antecelliire novum fa'dus, ciufquelàndio-
ncir^ meruille,ied potiusNovi Faxicnsprimarium &:pra;cipuum elle promillum, ex
lèqq. patet.
1. Gene!! 3. 15. Deusfoedusgratia: cum primis noftris parentibusiniturus, dicit:
Semen mulieris conterei caputferpentrs, (^ ipfe mordchtt calcaneum ejus. Quibus verbis,
(quxutique fcederis gratix flint) Deus principalirer promittit Mcffiam, confè- &
qucnrcr omnia bona fpiritualia, qua: ipfe palfione &c morte fuafeiuam morfus cal-
canei tìgnificdt acquifìturus effct.
) Ergo Chriftus eli pra:cip.uum novi fcederis
promillum, ex quo ceu fonte, reliqua omnia bona Novi Fccderis, vicielicet reconci-
liatio cumDeo, remiffio peccatorum, oc vitaa:terna promananr.
2. Eodcm illodo poflea Deus Fa-dus hoc gratis; repctiturus &: renovaturus
cum Abrahamo, Ifàaco, lacobo, Davide, alijfque Patriarchis &c Proplictis V. T.
cumprimismeminit lèminis illius, in quo ipfbrumpofleritas, òmncfque adeo gen-
tes bcnedicendê eflent, adeoque ilimcmoriam ipfìs revocar liane, demittendo in
hunc muiidum &: tradendo in morteni Melila, fadam promiflionem. Vide Genef,
17. 7. Et 12. 17.18. Et 25. 15. Et 28. 10.1;. 14. Gal. 3. \6. 2. Sam. 7. 12. 13. i4.Hcb.i.5,
3. Atquehancetiamob caufàm Chriffus diciturMediatorNoviFa:deris.Hebr.
8; (J. £19.15. Eti2.24. At Novi Fccderis Mediator,ejuldemquepron.iilìo non po-
tefbnonpertinereadN. Fccdus. Quo enimrcferretur alias? Certe ad Icgemreferri
ncquit, utpote, qua: Chriflum prorlus ignorar, nec eum predicar. Ad Evangeliuni
igitur pertinet, cuius promilfa flint ctiam Novi Fcederis promilTa.
4. Si Chriflus morte &; fàtisfadionelùa, de abfbluta voluntatc èc intentione
PatriSjhoc promeruerit,utipfb,fàlva fua jufl:itia,poiret 8c velletnovum Gratise fcedus
inire cum hom.inibus peccatoribus &
damnationi obnoxijs fequitur, Deum., ac- :
ccptahac Chrifli fàtisfacbione, teneri cum omnibus omnino hominibus, nemine

cxcepto, fcedus illud gratix inire , nec quenquam poffc jure preterire hac fccde-
ris gratia. Ratio efl quia : &
fàtisfadio illa in fé fiat plenifluna, ad obtinendum
illud, quod ille, videlicet, impetratio poffibilitatis &: velle-
intendit, &C eifedus
itatis Dei, fcedus gratia: cum hominibus incundi, à nulla conditione, quamhomines
prillare teneantur, llifpenditur.
At conlèquens efl abilirdum. Non enim in V. tantum Teftamento Deus, eledo
fibi in peculium flio populo Ifiraèlitico, fìvic gentcs quamplurimas ambulare in
vijsfliis; verum tempore N. Teflamenti, flib quo tamen rcgnum Dei latiflìmei
pxopagatum fuit , fcniper extiterunt, &
ctiamnum exftant populi quamplurimi,
cpibus de FcedereDci gratuito nihil innotuit. Ergo, &:c.
Porro, Chriflum morte flia longealiud, quampoffibiliratcm &: vellcitatem Dei
Patrisj novum cum hominibus peccatoribus fcedus ineundi, ipfàm nimirum cum
h 4 Dee?
5i A C T A S Y N O D I
Deo rcconciliationcm, peccacorum remi(rioneni,juflitiam, flmiflitatcìn vitanl &

ìeternam ipfb adii vere &c cfHcacitcr meruifle , impctraflc &z obtinuilìe omnibus
eleftis fìiis: ex f cquennbus luce meridiana clarius ehicefcir.
I. Rcconciliationcm cumDco morti Chrifti tribuitScriptura, Rom. 5. io. C/tm

inimici efjemus, re conciliati fuifTim Dco,per mortcmjìlij l"i14s.
il. RcmillionempcGcatorumranguini&: morti Chrifli adfcribitj Rom.3. 24.25.
I. Ioli. 1. 7. Hebr. 9. 14. 15.
III. luititiam &c fanftitatcm eadem Scriptura fanguini,& corporis Chrifli obla-
tionijlbilicetin ara crucis, attribuif,Hcb. 5. io. Eti3. 12. Ephei! 5.25.1(5.27.
I V. Vitam arternam palli one &: morte Chrifli acquiiitam elle S. Literas attcflan-
tur. Hebr. 9. 15.
SecundaRemonllrantium circa liane matcriam hetcrodoxa allertio, qua; extra

Coll.Hag. inalijsip{òruml'criptisoecurrlt,h£ecefl: Polita prxllita Chrifli morte &
& fàtisfadione , Dee Patri liberum fuifie , fìib quacunque vcllct conditione eam
commimicarc,adeoqucè multis poilibilibus cligcrc &: prxfcribere, quasvelletN.
Fccderis &: fàlutis conditiones,quas qui prseflarcnt;,]; demum Fccdcris promilla con-
lequerentur.
Contra, EcclefìxReformatxex Verbo Dei docent; prxflita Chrifli morte &: fà-
tisfadione, Deumperiultitiamfuamnec potuiflc,nec voluifVc ullaaliavia, quamper
Chrifli communionem, quê vera fide obtinetur, tam in V. quamin N. Teflamen-
Quoditidemex S. Scriptura luculentiiFime conftat.
to falvare credentesj
NonpotuifreDeumpcriuflitiamfuam alia ratione hominem laivare, ex co fatis
apparet, quia utrumque juflitia divina rcquircbat, tum, ut prò pcccatis làtisficrer,
fquam ob caufàm ipfcFiliollio unigenitonoluit parcere,fèdinignominiofammor-
tcll^ crucis eum tradidit, ut is corporis fin oblatloncm ara crucispronobis jullitia;
diuinà: làtisfaccretj tum ut illa, à Chrillo prxflita fàtisladio fieret noflra,fcuno-
bis applicaretur. Ut enim juflus Deus
noflra peccata in Chrillo punire haud po-
tuiflet, nifi cain ipfìim CGnjeciffet, adeocjue ipfi ea vere imputairct"; ita nec jufle
nos ob prêflitam Chrifli fàtisfactionem in gratiam recipere, xternumque fàlvare
pofl'et, nifi fhtisfadio illa fieret noflra, nobifquc vere imputaretur. Videatur au-
teumdidum D. Apofloli 2. Cor. 5. 21. Non voluiffe Deum alia nos ratione fàl-
vare, quamper Chrifli communionem qu^ vera obtinetur fide inde fàtis lucu-
, ,
lenter apparet, quodhancipfàm,&: non aham falutis confèquendx viamnobis pec-

catoribus in Verbo Ino revclavit. Vidcantur Ioli. 14. 16. Ador. 15. 11. Pvom. 3.29,
Et io. 3.4. 5.&C. ufqueadvcrf!i4.
TertiaRemonflrantiumaflertio heterodoxa, qu^ extra Coli. Hag.inTcriptis ipfb-
rum occurrir, ha:c eft Pofita &c pra:flira Chrifli morte &: fàtisfadione, fieri potuif-
:
fct,utnemineNoviFcederis conditioncmprarflante , nemo fervaretur, &: omnibus

eam pra'flantibus, omncs fàlvarentur. Abfbluta flquidem voluntas & intentio
PatrisFihumin mortcm tradentis, &:filij eam fìibeuntis, tantum fuit, ut reconcilia-
tio&:reniilFio pcccatorum omnibus &finguIishominibus, tam pereuntibus quam
falvandis impetrarcntur Quarcetiamca omnibus fingulis impetratafunt. Vo-
: &
luntas autcm &: intentio omnibus ea &: fingulis apphcandi, fuit tantum conditio-
nata, fcu defìderium exquofcilicet omnibus ea applicare vellet, fi Novi Fcrdcris
,
conditiones prxfcriptas prxflarcnt. Contra Ecclcfi:^ P\.cformatre ex Verbo Dei

doccnt pofita: &
pnrflita Chrifli morte &; fàtisfadione, non pofl'e fieri , quin fàl-
vcntur omnes illi, epos Deus Pater Filio fuo Chriflo Mediatori redimendos&:faI-
vandos tradidit , &
quorum ipfb peccata vere expiavit, quofque Deo rcconcilia-
vit; Dcumque Patrem omnibus, quos Filio filo retiimcndos tradidit, dccrcviflb
etiam ab a:tcrno fidem dare, ipfàmquc etiam cllicaciopcratione Spiritus Sandi,
in tempore etficacitcr ijs conferfe; adco, ut omncs iili neceflàrio infallibiliter &
fàlventur. Atqueli^cReformatarumEcclefìarum dodrina ex Verbo Dei fatiseli
nianifefla.
Pofita & prxflita Chrifli morte & fàtisfidione non pofTe fieri , quin fàlventur ,
omnes, quos Pater Chriflo redimcndos oc fàlvandos tradidit, ex fcqucntibus Scri-

ptura: didis 2;: rationibus liquido apparet.
I. Pro quibus Chriflus ut Mcdiator orat, &: in ca-lis coram Patte fuo inrerce-
ditj
N A T I O.N A L I S D OR D R E C H T A N ^. .
$»j
dir, ij Ratio cft Quoniam Pater Chriflum Me-

certo &: infallibiliter falvantur. :
diatorem in ca:lis profuisintcrcedentem fèmpcrexaudit,nccprecesinfìus unquam

flint irritx. At Chriftus ut Mediatororat&: ihtcrcedit prò. omnibus ijs , quos Pater
ipfi dcdit de Mundo, hoc eft, elcftis. loan'. 1 7. 9. &
20 Ergo, &:c. .
II. IpfèChriftus pronunciar, voIuntatemPatris fin cocleftisefle, utnullumpcr-

dat cotum, quos Pater iplì dederit lóanV «f. 39. Unde ile concludimus: Omncs,
quos Pater voluit à Chrifto nonpcrdi,fcdfàlvari, vere etiam&: infallibiliter ab ipfb
falvantur. Chriftus enim omncm Patris fui voluntatcm iniplcvit. Ecce adfim, itt
faciam, Dem, v0lunta.temtiia.7n Heb. io. 9. Pfàl. 40. 9. At Pater voluit à Chrifto fal-
vari omncs, quos ipfi dedit Icilicetrcdimendos &: fàlvandos. Ergo, &c.
III. Quorum ChriiUis Mediator cfì: merito &: cflìcacia, ijs merita Chrifti certo
&: infallibiliter applican tur, itautper eaa:tcrnum falventur.AtElcsStorumDeifìlio-
nim,fcuEcclefix, quamDeusab a:ternocx genere liumanoIapfòclegit,Chrifì:us cft
mediatormerito& efficacia.Ideo enim Icfusvocatur, quia populumfùumfàlvat a
peccatisfuis,fcilicetvere&effìcaciter.Matth.i.2i. Ergo, cleólis DeifilijsfèuEccle-
fìa: certo &: infallibiliter applicantur Chrifti merita , ita, ut per ea a:ternum fàl-
ventur.
IV. Si polita &pra:ftita Chrifti morte &
fàtisfaftionc, fieri poficr,utncm.c ho-
minumfàlvetur; Chriftusfruftrafuiflctmortuus,&:fìnemorris& pauìonis fu?: cxci-
deret. Hic enim finis fuit mortis Chrifti fàlus fui populi alterna. At confèquens eft
,
abfurdum; Ergo &

anteccdens.
DcniqueDcum Pattern omnibus, quos Chriilo redimendos fàlvandos tradi* &
dit; &
quorum peccata Chriftus cxpiavit, decrevijrcetiamabarterno fidemdare, &:
camipfis quoque in tempore eftìcacitcrconfcrrc, cxfcqq. liqucr.
1. Qjiicunque ad Chriftum véniunt, à Dco Patte efficaciter trahuntur, hoc eft,
fidedonantur. ISlnno pte-U venire a.dìne-,'fnfi Pater, quiìy/ifit r.;e-, traxerit eam. ^ll<lf-
quis audruit k Patre meo, ér diduit, venit ad me. 7{enio potejl vcpire ad me, mfi dati'.m ei
fuerit a Patre. loan. 6.^4. 4S-^S- - ...
Atonincs, quos Pater Chrifto dcdit rcdimeiidos, &
quorum ipfe peccata expia-
vit, ad Chriftum vcniunt- ^mcquid dat mihi Pater, vetiiet adnse, ér eum qui ad me ve-
nit,ncqtiaquam ejiciamforas. Ioan. 6. 37. Èrgo omnes, quos Pater Chriflo redimen-'
dos tradidit, à Patrc cfEcacitcr trahuntur, id elt, fide donantur.'
2. Atque hoc ipliim Chriftus cxpreft'e decer, Ioan. 17. 6^. 7. .8» Manìfejlmn feci nO'
nien tuiim horninihm, quos dedijìi mìhi è mundo. Tui erant, (^ mihi eos dedifìt, infermo-
71 em tuum fervarunt. Nnnc n overun t omnia qtts dediftì mihi, a te ejjè, quia verba qu&
,
de disi i mihi, tradidi ijs, ér- ipfi rcceperunt : Et vere norunt, me a tefrodijjfe, dr crediileriwt
fneatemiffìtmefe. Quibusverbis Chriftus docet, omncs eos, quos Pater ipfi dedit,
vcreinipiiim credere, eorumquefidem varijsxquipollcntibus verbis defcribit, h\-
quicns: Eis mailifeftumfaótum effe nomen Patris: Eius lermonemeosfèrvafl'e; eos
rcccpillc vcrba, qu33 Pater ipfi (^Chrifto) .tradiderit: Ipfos nolTe Chriftum à Patre
prodiiflc; &
denique expreft'e fubiungit, eos credidifte, Chriftum. à Patre mj/lum,
-'
cOb. \ ,
Corìcludimusitaquc, omnes eos, quos Pater Chrifto rcdimendos tradidit, &:

quorum peccata Chriftus expiavir, vere ctiam in tempore à Deo Patre fàlvifica fide
denari: ac proinde Remonftrantium afiertioncm eflefiKam &:erroneam, cum di-
cunf, Pcfita &:pra:ftita Chrifti morte &: fàtisfaftione, fieri potuilTe, utncminq Fcc;
derisNovi conditioncm prxftante, ncmo fervarctuti & omnibus prs:flimtihusea'mj
omnes falvarentur. :
Atqucharc ctiam de fecundo Remonftrantium Arriculo, Se Ecrundcm circa il-
luni fententia, didafunro.
D^
5, A C T A S Y N O D I
DE MORTE CHRISTI
Sententia Helvetiomm^
DÒniinus noftcr lefùs Chriftus, quemadmodum ex xterna Dei Parris voluncatc

atquc confilio, obcdienna & morte f'uaremiffiòncmpeccatorum, rcconcilia-
tionemcumDeo, rcflicutioncm ingratiam, adoptionem,JLiftitiam£:oram Deo, fa-
lucem leu gloriam a:tcrnam , five quocunquc nomine alio, beaticas illa ca:lcfl:is,
eiuique partcs venire folcane, omnibus &c fòlis cledis, acque totius mundi, cum Ve-
teris rum Novi Teftamenti fidelibus impetravic, ita eandem,pforfusijldem, orùni»
bus &: lòlis, ceu propriam applicar,
it
Ncque excluduntur qui pereunt, defeda aut imbecillitate ^XvTfn à Chriftd

liic
Ibluti, cuiusdignicatem driufficientiam omni omnium delictorum énormitatc in-

finite abundantiorem clic, profitemur &
crcdimus vefum enimvero , quia Dei
:
Pnris voluntas, atque fàlvandorum clcdioi Filij obedienria atqueoblario; necnon

Spiritus Sanfti fàlutaris opcratio, live vocatio cfficax &: fànótificatio ^que late pa-
tene, cafdemqucpcrfbnas relpiciunt quiaitcm Pater clcftos fiios , quos fblos di-
:
lexitjlblos redimcndos Filio dedit; Filius lìbiàPatre datos, quos fblos dilexit,fo-
losredemit; Spiritus Sanctus, Patris&Filij amor, cledos& redemptos fblos fàhóli-
ficat: noflrum utique non eft:, iibcralitate prxpoftcra adverfiis Apoftolum, irne
adverfusChriftumipfiim, partama Chriftofàlutcm allignare ullis, conftitutis ex-
tra ccetum eorum, quos Pater dilexit, clegit &:trahir; extra Eccleliam illam, quam
dilexit Filius, fcquc prò ca cxpofiiit; extra corpus illud, cuius Chnflus eli Salvatoi:
& caput; extra na-redes illos, in quorum cordibus Spiritus S. efb arrhabo, éofc[ue
credentcs obfìgnat.
ili.
Negamus Dominum nofìrum Icfum Chriflum ex abfoluta volur|,rate &: inrentio-

ne vel Patris vel fiia;; omnibus &: hominibus in communi lapfiis &; peccati
fìngulis
fòrte indifcriminatunconfideratis, five, tampcrcuntibus quamfhlvandis, pcccato-
&
tum remilHoacm rcconciliationem cum Dco ita impctrane,ut etiam percuntium,
nominatim Caini &;Iuda:proditoris peccata, morte fua lucrit &:expiarit. Finis cnim
ignominiofiilimx illius,pretiolìiHmx camcn atquc vivifica: mortis,in quam Pater Fi-
lium definito confilio tradidit,&: quam Filius obediens Patri fufl:inuir,non eftrecon-
ciliationis & glorix acquifìtio tantum vel impctratio veruni etiam rei impetrata
,
applicatici. Imo, quid, &: quibus impetraverit Chriftus, applicatio ipfà dcmum
patefacit atque obfìgnat. Ncque impctrationem applicatio fèquinonpotefljcum
hxcillius fìt finis, cumquc utraquc ijidem hominibus antejadta mundi fundamcn-
Ca, fìt dcflinata , ac indiflolubili nexu amba' cohxreant. Aut quis, qua-fb, fcicns
prudenfque A Jr/joj' prò captivo exfblvat: cuius bencfìcium à milcro pcrceptumnon
iri certo norit? Ncmpe dedit fcmctipfiim Filius prò Ecclefia, ut eam non alios, fàn-
£tifìcarct, eamque fìbi, non alios, gloriofàm fìflercr. Dcdir fèmetipfùm prò pec-
catis noftris, uc eximeret nosexpra-fcnti firculo inalo,idque fècundum voluntarcm
Dei & Patnsnoflri. Dedit inquam, fèmetipfùm pto iiobis ut redimerct nos ab
, ,
omni iniquitate,& purificaret fìbi ipfi populum peculiaremjftudio honorum operum

aetcnfùmi
Sunc
. NATIONALIS DORDRECHTAN^. 95
Sunrnarc revera occulta bona, quse cledis , qux redemtis , qua: Sandis foli^
fidei
non alijsuIlis,convenuint, adco utà credentibus ifta aut omnia limul, aut à noli
credcntibusprotrus nulla percipiantur.
IV.
Negamus Chriflum bono, feu loco & vice hominum liunquam converccndoruir»;,
itamortem fuftinuiile, ut eorum vidima fucrit, live fàccrdos & propitiator talis, qui
locoillorum, poenam dcbitampeccatis ipfòrumjufto judiciDcoexfòlvcrit. Chri-
ftus enim Dominus nofter (urfiim rulit in corporef'uo fiipcr lignum illud, peccata
noftra. Peccata^ inquam, noftra, qui credìmus; non eorum, qui non ailencicnres
adfèrmonem impiijgunt, ad quod etiam poiiriilmt. Confummavitque oblatione
unica inperpetuumnon omnes,led cos, quilàndlificantur.
V„
Chriflum fccundumPatrisdecretum atqucconfìliuinmortuum eflcproijs, quosi

nunquam fervac, tameft alicnumà vero, quamièrvairieos, prò quibus Clirillus ex
Patris confiliomortuus non eft. Et vero iì non omnesvocati eleifii f'unt, quiddi-
cemus deijs, qui ne unquam quidem vocati ilmt? Utiquc ad gcntes plurimas
Chrifti ciulqiieMortis pervenirne mentioquidem, nedum iuflanocitia cius, a/l'en-
fus,aut cordis fiducia. Scriptura quippe teflatur paflìm fuilFe gcntes a-tatibus fuis
defolatas ; vmdas; immeriàs tenebi-is, Deo incognitas , Dei ignaras, Deum non
qua;rentes; de Deononinterrogantes; Deum Ifiaclis non invocantes; relidas fibis
abfque Chrifto, à converfione llraelisabalienatas; à promiflìoniBuspa6torum ex-

traneaSjfpeinnonhabentcs, abfque Deo; non popuIusDei; nondiledasjnon con-
fequutas mifericórdiam; oraculis, prophctis,apparitionibus,fccdcrc, fxdcris fìgniSj
typis, cultu denique vero uriiverfo carentcs. His Chriftum quidquam impetrafle.
opinio eiufinodiell, qux abfurditate fUaipflus facile neceirarioquc corruir,
VI.
Negamus Dominica: mortis, refurrciftionis & intcrcefTionis frudunl ita pofTc

disjungi, ut mors pluribus refurredio & interceffio paucioribus prolìnt.^ Quia
,
porius Deum ijs omnibus , prò quibus Filium tradidit, cum Filio oninia gratifi-
care; &propter quorum Chriftus traditus fuit offenfàs, ad eorundem juflificatio-
ncmfufcitatum quoque fuille, &infàncl:uariumca:lcftcingrcfl"um, interpellare prò
Ijs, non item prò alijsy ex Sacra Scriptum didicimusi
VIL
Deum prxdeflinàfTe Chriflum in Mcdiarorem ante omnèm voluntarem atquè

intcntionem qucnqiiamnominatim l'ervandi; mediationi illi à Chriflo peradx &C
prarflitx dignitatcm, necellltatcm &utihtatém fliam conftare abunde, tametfì ea
ncmini unquam apphcaretur;.aut fieri potuiile, ut propter incredulitatem omnium
omnespcrircnt; denique Icium Chriflum Salvatorcm nofirum cum beneficijs fuis
nobispartis, novi FoederisprimariumnoneiTepromifTum; &c qux adwctrimentura
Ecclef ìa; excogitata id gcnus f unt alia, ferio vereque detcflando horremus.
I VDI-
96 ACTA SYNdDt
I V D I C I V M
Ih(omìne Orthodoxaruni Ecclejìarum Hâjfovio-
Wtttera'vicArumi
DE S E C V N D O À il t I C V L O,
De Vnivcrlalitace merici monis Chrifti;
'theps I. Orthodoxa. Thejts I. Heteródoxa.
^
^^
H R I s T V s inerirò mortis fuas Dcum
Patrem no bis ira reconciliavic ut ,
/'^HRiSTVS morirò mortis fuse Deum
^^ Patrcinuniverfo generi humanoha-
proprer eunij in co, & cum èo,DeiiS o- £tenus reconciliavir, ut Pater proprer il-
mniareliqua fàluraria bona& dona cle- lius merituin,{hlya juftitia ventate fua, &
ftis Er per morrem àc ia-
promifcrir. novum Gratile fcediiscuinpeccatoribus
tisfadionem ilianìjrriplici noftrx niiie- & damnatiohi obnoxijs liominibus inire
ux rriplex oppofiiir reinedium noftris : & {ancirepòtiierir&yoluerit: lalva ta-
vidclicerrranfgreflìonibus.pcrfeólamlc- men manente Patris libertatc, è multis
gisimplerioncm; noftro reami, abfòlii- poflìbilibus condirioriibus (inter quas &:
tionein ab eo pocniE nobis Iuenda',fblu-
; opera Icgis funt) eligendi prarfcribcn- &
tioncin. Cum igiturhic (àcerdos nofler di quas vcllet novi fccderis &: fàlutis
:
feiprum prò nobis rradidcriroblationcm conditioncs.Quas qui przeftarent, ij de-

ac Vi6bimam Deo, in odorem bonx fra- mum foederis promifla conrequerentur.'
grando, Deus Parer non pòtuir néc vó >
luir alia via, quatti per unionem com- &

tnunionem cumChriflo, qua: per Spiri-
timi Fidei obrincrur, ulloshomincs tam
in V. quamin N. T. iàlvare.
Confirmatio <-ueY£ Jèntenti^,
I. Cor. 1.30. Sed ex ipfi vos eliis in Chrisio Jejìi, quifaStm eìinohìsfitfientìa a Ibeo, ju-
fiitiaque, érfin6iifc atto -ter redemptio.
Eph. I. 6. 7. 8. AdUtidem gloriofx fui& grafia, qua nos gratis Jìhi acceptosfecit in ilio di-
telo : in quo hahemm redemptionem perfàngtiinemipfius : remijjlonem, inqtiarny Upfuum,
ex divi te ipjìu^s qua redundavit in nos omni fapientia (irintelligentta.
gratia;
Aftor. 13. 39. £t ab omnibus , a quibmper tegem Mojis abfolvi nenpotuisiis,per htme,
qttcm'vìs-, qui credatâbfol'vi.
Marrh, 3. 17; Hic effFilius ìlle mem, dile^tm ille, in quoacquìefco.
Matth. 20. 28. Siciit Tilius hominis non "tienit ut Jìhi miniHretury fed Htminiltret-,
detque animam fuafn in redemptiotits precium prò multisi
loh. 14. éi Egofum via illa, c^ itia veritas, ^ vita illa> l<lemo venit ad Patrem , nifi
per m(L^.
loh. 15.4. 5. Manete in me-yêgoinvobismaneho. Egofiim vitis , vos palmites. Is
qui manet in me-, drin quo ego maneo , hic feri fru6ium multum. 2iam feorfim a me nil
poteflis facere^.
Ador. 4. 1 2. Tiic esi in alio quoquamfilHs. Nec enim aliudnomen eli [uh caIoì quod
daìumfit inter h ornines,per quod oporteat nosfer vari.
Thefis
NAT O NA I L I S DORDR E CHTAN J:.
Thejìs IL Orthodoxa. Thejìs IL //èteroiioxa.
Voluntas Se intentio Patris , Filium Voluntas &: intentio Patns FìIìiìr-'i in

in mortem tradencis , & Fili) eam llih- mortem tradentis, 6c Filij caml'ubeun-
euntis, fuit, ut Filiuspei- T^vrocv ^rcùoix tis , iuìt , Ut rcconciliatio &: rcmillio
lànguinis quos Parcriplì dcdit, & im-

ijs, peccatoiiim, onìnibiis &: lìrjgulis, tam
petrarer &: applicarec rcmillìoncm pcc- pcrcuiitibus, quamlèrvandis Impctrare-
catorum oc vitam xternam. tur, fòlis autcm credentibus applicare-^
ti-ir. Etlì igicur illa omnibus & iìngulis
impetrata liint: lolis tamen credentibus
àpplicantur.
Conjìrmatio nêrae fèntentU.
Principio hccc fentcntia confirmatur ijs ScripturÊ locis , quz agunt de fine pro-
ximo palììonum & mortis Chrifli. Pall'us enini eft Chriflus ('idquc ex decreto
Patris, Elài. 55. io. ii. utanimamfìiam daret prctium redemptionis prò mulvis ,
) &
rcconciliatiorrem prò rnultis , ut tolleret* peccata multorum , ut peccata ncftra in
corporc carnis lux ferret, &
fànguine lùo expiaret; purgationem peccatorum no-
rtrorumper Icipfùm facerct; Deo nos reccnciliarct, icternam redcmptioneiii nan-
cifceretun iuftitiam lèculorum adduccrcf, vitam arternam impetraret. Matth. zo.
28. Heb. 9. 28. I. Pct. 2. 24. Rom. 3. 25. i. Pet. 2. 24. Heb. 1.3. Cor.5.19. Cololl'. 2..
1.21/22. Heb. 9. 12. Dan. 9. 24. ,
Deinde hucpertinent ea Scripturx loca, ubi Chriftus dicituf prò nobis m.ortuus,
ut Pontifcx, qui fc obtulit prò pcocatis nollris; ut Ipon'br , qui loco leu yìcz noftta
utvindex&Scrvator nollcr, qui morte liiaabolerctcum, qui ha-
{blvit culiMtiôr-,
bet morns impcrium. Hebr. io, 12. 14. Et^. 27. Et9. 2.11. 12. £17.22. £19.15.
Et2. 14.15.
Tertiohocidemprobatur'ijs Scrittura; locis, quibus dicirur Chriftus, vitam fuam
polùifle proovibus luis, le tradidiilc prò iiia Eccleiìa, fèrvare populum liium à pec-
catis ipfbrum,, Eccleiìam fànguine Tuo ledcmiH e, &
elle fcrvacorcorpcris lui. lohan.
10.15. Ephef;5. 25. Matth. 1. 21. Aftor. 20. 28. Ephell 5. 23.
Deniquehucpertiiient illa Scripturx loca, ubi dicirur, quod Chrifli obedienna
confHtuamuriuftì; quodlehovalìt iuftitianoftra; quod Chnihis nobis fìtfadus d
Deo Patrc iuflitiaj quod denique faftus lìt peccatum.ut nos cfficercmur iuflitia Dei
inipfò. Rom. 5. I9.1erem. 23.6^. i. Cor.1.30. 2. Cor.';.2i.
Ex quibus omnibus colligere Chriiftum omnibus fcfblis clcftisimpetraflc &:

efi-,
apphcarc reconciHationem;&: eflc Scrvatorem., qui remii'iionern peccatorum ÒL Spi-»

f itum regenerationis f ìmul donct.
Thefts
j
III. Orthodoxa. Thefs HI. Heterodoxa.
Chriflus cft expiatio prò peccatis tò- Chriftus prò omnibus individuis,tam
tius Mundi, quantum ad dignitatcm & percuntium quam iàlvandorum mor-
,
lufficicntiamAvV^jf attinct. Sed rationc tem obijt, quo ad làlutisimpetrationein,

cfficacix &: donatx ab ipfò iìdei, iuxta tam prò Caino &Iuda, quam prò Abele
c;r.ituitam Dei cleétioncm, nonnifì clc~ & Petto non tamen prò illis qua tali-
: ,
dorum cft fcrvator. bus, .lut qua pcrituris, necproiftis,qua

fìdclibus, idi mdifcnmmanmpro his&:
illis in communi lapf'us &: peccati forre
confìderatis.
Confir-
Confirmatio n:erx jcntentix.
Cum Scriptura dicat alibi; Chnllum eiTc mortuum prò omnibus, ur %. Corinih.
5. Dcdiilc fcmcnplum dvrtÀv^poy prò omnibus.
IS-I9- 1. 1 itiioth. 1. 6., Gu-
ftallc mortem prò omnibus. Hcbrazor. z. vcr{^ 9. Elle lAasr^.cVpro pcccacis to-
tius mundi, i. lohan. 2. vcrf. 2. alibi autem promultis, S^r quidcrnelctìisFilijsDcA

& credentibus, ut Macdi. 20. 2?. lohan. 17. 19. Rom. 5. 22, Hoc ivcui1io(pctvìs ut rolla-
tur, tehendum cft, Chriftum Scrvatorcm noflrum Opt.Max. prò omnibus diarnor-^
tuum triplicitcr. Principio efficaciter mortuus eli prò omnibus fuisovibus. loKàn.
IO. 15. Atqucinhisomnibus &{blis,inquit AmbrofÎib.i. deVocat.Gentiumcap.3.
Ipecialis quxdatn univcriìtas ccnfctur. Et hxc cft univerlìtas credentium,qucmad-
modumdaturunivcrlltas pereuntium, & univcriìtas vivcntiurn , ideft, omnium
omnmo hominum. Unlvcrlitatcm illamcredcntium cxprimit Apoltol. Rom.3. 22.
Jusiitia. Bei per fìde^n lefn ChrisH in omnes crfuper omnes qui credimi. Qua; propolìtio
eli: y.oS^'Xa li? f^r, ad Ipcciem ccrtam aftrida. Pro omni-
Kct^â, id eli, univcrlàlis, Ibd
bus crcTo,&:lbIis credentibus Chrilluscfl mortuus, quantum ad effkacJam leu cfR
cicntiam&frudummortiseius atrinet: quemfrudum minime omnes homincs,, (ed
Ioli credcntes pcrcipiunt, cneteriinfìdclitatc liia rclpuunt. Immota enim catlio- &
iica eli hxc Euangelij vox q/ti credit in Tilinm, hahet %ittdm£ternc'.ni\ qui non credit Fi-.
:
Ito, non njidehit vitAm, fed imBcimanet fuper co. lohan. 3. i§. Licet itaque divinilTima
ha:c panacea omnibus omnino inEu.angeliofitpropolìta, Marc.i<j. 15. nulla tam.cn
vis cius in homines transfunditur, nilì iìat applicatio per iidem in Filium Dei. loh. 3.
Et 8. 24. Elài. 7. 9.
3(J. Pcrinde ut nulla vis pharmaci in a:grun'i redundat nifi, au- ,
diaturMedicus,& fiatapplicatioMedicinx: qualìmilitudine Spiritimi Sandum in

hoc iplb ncgotio uiUm videmus. Elài. '3. 5- i.Pct. 11.24. Proinde dubium clic
non potcil, quin ij omnes & Ioli cflicacitatem mortis Chrilli,hocell, redemptio-
ncm, rcconciliationem cum Deo, remillìoncm pcccarorum, nillitiam &: falutcm x-
, ternani pcrcipiant, quotquotha^c beneficia in Euangelio oblata, vera fide ample-
cluntur Hoc igitur lenlu Chrillus mortuus eli prò lòlis eledis, id cfi, ad lllos
.
rciplàbencficium mortis Chrilli redundat, ut ex ilio làlutem conlequantur. Nani

beneficia Chrilli làlutaria ad credentcs,&: quidem Iblos, pcrtinent. Ad credentcs
quidem, propter indivullàm illam làlutis catenam,Rom. 8. Q_uia qui ante tempora
lècularia in Chrillo fuerunt clefti, ilh in tempore in Chrillo iullificantur. Itaque
quam Dei decrctum irritum , &
meritum Chrilli in llibordinatum inane edc non
potell,tam imponibile eli, credentcs mortis Chrilli fruólum non allcqul, vel non
credentcs alFequi. Additur autcm condirlo Fidei,non quod propter eam, led quod S^
per eam à Deo gratis donatam Icrvemur. Ad lolos autem credentcs pertincL hic
h-ud:us, quia bis Iblisdanturea, per qux fola omnis, &: fine quibus nulla fit applica tic
bencficiorum Chrilli, Spiritusnempe lànólificationis &:fidesiullificans.H2:c ei im
,
triaconiunguntur in Scriptura: fànguis Chrilli fuliis , alperfio illiuspcr Spiritum S.

&L fides purificans cor. Rom. 3. 25. i.Pet. i. 2. A6tor. 15. 9. lohan. 3. 16. Nam qui
non habct fidcm, non habet Spiritum Sanòlum, qui hunc non liabet, non eli Chrilli:
qui non eli Chrilli, lànguineillius abìutus nonefl; ac proinde ad illuni non perriner .
meriti Chrilli efficacia. Hinc omnibus promllfionibus Euangelij eli annexa con- r*\
ditioFidei,Ycl exprclla, vel lìibintellcdta. lohan. 3. 16. 36. Rom. 3.24. A£lor. 10. 43. 1
Soli ergo elcd:i lunt Ipcciale ac determinatum obiecluin mortis Chrilli

quia bis : ^
&
non fblumhoc jus potellatem redemptionis ac reconciliationis impctravit, lèa
ctiam illos reali &
aduali rcmilfionepeccatorum &: rcconciliatione donata, fingu-
larigràtia Spiritus S. intus efficaciter opcrantis , illuminat. Hos igitur non Iblum
generali irmore, in communi
per Verbi oblationcm ve externain vocarioncm affi-
,
cit: veruni etiamipeciali alfeòlu, Icmen verbi incorruptibilc,illorumcordibusàSp.
Sando imprcfium , in friidum maturum producir, ut vivam huius meriti effi.-

caciani experiantur, Col. i. 29. Ephcl! 1. 19. lohan. 1. 12. Et 5. 24. Etó'. 47. Et 12.46'.
Heb. 3. 9. Cxteriabhac eificacitate &beneficijsin a:ternumcxclufimancnt, quot-
quotline fide hoclcculumpertranlcunt.Ioh.3. 18.36. i.Cor.6'.9.Apo.22.i5.Gal.4.3o.
Huc pertiner,quod Augu{lin.paflim,&: nominatim de Nat.&: Grat.limitatlubiedum
univer-
univcrfale ex predicato : Omncs in Chrifto julìifìcantiu- , qucrquot juftifi-
cantur : ita utgrada jullificationis pertincat ad omncs non ablolutc , fcd ,
limirace,ad omnes crcdentes. Qu.am limitationem Apoftolus nos docce, Rorn. <.
15. 18.19. ubi duo principalia regna, Adami primi &fècundi, Icumorcis &; vùarJoh.
I. 2. Colofl. I. 13. opponiti &c docctjquodChriftus in omncs fiios transfundatvitam,
quemadmodum Adamus in omncs iLlos, mortcm. Dciiidc, Quahdo Chriftus di-

citur prò omnibus mortuus, intclligi potcft, & in mulris Scripturcc locis intclligi de -
ber, objeftum indeterminatum & univcrlàlc morris Chrilli quod fìint omncs ho- :
mincs, line exceptione populorum, conditiónis,& lèxus. Q_iiod Scholallici bene

cxpreircrimc, quando dixcrunt, genera iìngulorum, non flngulos gcncrum, cfle
ada:quatum objedum efficacia: mortis Chnlli. Qiia de re Augull. lib. de Cor-
rept. &Grar. cap. 14. ficaie : Omnes homincs intclligit diflaibutivci omne vi
delicer hominum genus per quafcunque difierennas diilributumjRcgcs, priva-
,
tos, nobiles, ignobilcs, fublimcs, humiles, &:c. feu omnes prxdcftmatos quia ;
ornile genus hominum in cis eli. Sic ergo Chriftus mortuus eftpro omnibus homi-
nibus, id efl, prò hominibus omnium ordinum, a:tatum, loeorum ira ut hac nhraiì :
amplitudogratiarin N. T. indicetur, ut non ad ludxos tantum, fcd etiam ad alias

nationespertincre hoc bcneficium intelligatur.
Tertio , quando Chriftus dicitur prò omnibus mortuus hoc iiftclligi poreft de ;
meriti fufficientia, fcu pretij magnitudine. Mors quippe Filij Dei, agnique imma-
culati eft unicum, perfeiStum, &:fiifficicns Xvt§cv cxpiandis & dclcndis omnibus
totius mundi peccatis : meritum iminenfum iuftitix , medicina catholica mortis,
fons perennis &: inexhauftus vita: a:tcrna:. Aclor. 4. iz. lohan. i. z^. i. lohan. 11. 2.
I. Pet. 1.29-
Atque hxc fententia, ut funnifundamcntum habet in Scriptura, fìc quoque Or-
thodoxa: antiquitatis conicnfu elt comprobata. Nam Orig. in Math. homil. 12.
ait Chriftus animam lliam dedit redcmptionem prò mulcis , qui crediderunt
: m
eum. Et Profper ad Capir. Gallor. cap. 9. dicit, Chtiftum tantum prò his. cruci-
fìxum , quibus Mors iplìus protuit. Et Haymonis eft didum Cent. 11. Col. 116.
Chriftus mortuus eftpro omnibus prxdcftinatis ad vitam. Scholaftici quoque hoc
dogma probarunt: ut Anfelmus &c Thomas: quorum ille Ccnr. 11. col. 92. aie:
Chriftus rcdemit omnes, qui falvandi erant: iftc de Vcrit. Martyrij 16. 97. inquit:
Meritum Chrifti, quantum ad fiifficientiam, a:qualitcr le habet ad omncs non au- :
tem, quantum ad efficaciam Quod iplùm totidem verbis occurrit apud Lyram
.
ini. lohan. ir. Cx'terum llifficicntia &c nìagnitudo TKvrpa Chrifti quantum ad rc-
probos, gcminum habet finem, unum per le, alterum per accidcns. Finis per fé
cft, ut Deus teftatumfaciat, fé non deledari pcrditione hominum? utpote, qui Fi-
lium lUum unigenitùm dederit, ut omnis qui credit in eum, non peicat, Icdhabcac
vitam a:ternam. Finis per accidcns cft, ut reprobi magnitudine &ì liifficientia îtrôa'
reddantur inexculàbiles.
Hi enim non Chrifti,fedliia culpa percunt; quando per infìdehiatemruam be-
neficia Chrifti inEuangeho oblata rcpudiant. Si quiras, cur non omnes credant,
&C credendo accipiant beneficia morte Chrifti parta-, &: dicas caufam elle hanc, ,
quia non omnes volunt credere ego quxTarn eum Fides fit donum Dei & Deus
: , ,
fiolTit omnibus dare Fidem, cur non omnibus det fideiri vel, cur non in omnibus :
efficiat, ut vehnt credere quodtamen cHìcere in omnibus poteraci' Hic cogitui'

:
obmutcfcere humana ratio, nec habet quod rclpondeat: lèd cogitur, nolit velit, au-
dire Filium Dei dicentem: Etiam, Pater, quia Jicplacuit tihi. Math. 11. 2<$^. Vocili
non audiat, fruftra jadabit calces con tra ftimulum. Rcfte igitur Auguft-. Enchirid.
cap. 103. Divina, inquit, Icientia intra Ibumlecretum dilcrctioneni illam continer.
Ca:terum quando dicimus Chrift-um elle mortuum pi-o credentibus & prò amicis
fuis, hoc intelligendum eft conlcquehtCr, ita ut denorctur terminus ad quem: lì-
cut è contrario antccedenter dicitur mortuus prò hoftibus liiis prò infidclibus, &
negative accepto infidclitatis vocabolo. Porro clecSl-i Iblitencntur credere lìm-
pliciter, Chnftum prò le elle n\ortuum quia ad illos fblos reipla beneficium
:
Chrifti redundat, ut ex co iàlutem conlcquancur. lohan. 3. 15. i<?. 18. Rom. io. ii.
Reprobi autem tenentur hoc credere , meritum Chrifti tanta: digniratis
100 ACTASYNODI
elfc, utipiìs quoque prodcfle póffin &c, llcredcrent EuangeliOj &:agercntpoeniten-
tiamJêverapl•odd^cc.
Thc/ìs 1 F. Orthodoxa. Thefìs I V. Heterodoxa.
Sicut Chriftus prò omnibus & folis Chrillus mortuus eft adequate prò
eleótis adacquate eft mortuus: ita prò his pcccatoribus omnibus refùrrexit &: in-
:
fblisintcrccllìtinftatuhumilijprohisfb- tcrcedit cum fàlVandi intentioiie adse-

lis relùrrcxit;proque illislòlisjaminter- te prò fidclibus.
ccdit in ca;lis.
Confirmatio m/erx Jèfìtentix.
Executio offici) Chrifti faccrdoralis, tribus vcluti partibus abfolvitur: legis implc-
tione, pcrnarumperfolutione, & intcrccirione. Qua; triapro objeclo adacquato
habcnt omncs &
fblos eìcdos. Nam prò his Chriftus Icgcm implevit, tum pcrfcda
intelledus &vcluntatis cum Icge illa conformitare, rum opcnbus cum lege con-
grucntibus &perfcdis,internis &: externis, Rom.8.4. loh. 17. 19. Math. 3. 15. Deinde
rro his Chriftus feipfùm Dco Patri inSpiritu arternoftitit Iponfbrem, ipfè facerdos
£r làcriiìcium. Efaia: 53. 17. Ioan. io. 15. Dcnique prò his fbhs interccilìt in ftatu
exinanitionis, loh. 17. 9. Ego prò els rogo : non fro mundo rogo fed prò ijs , quos dedisH ,
mihi; quia tuifunt. Qjuibus verbis almus Servator tria dicit; prò quibus oret, vide-
licct prò donatisiìbi, quali prò communi pollelìionc , cuius tutela ad Patrem ipe-
étet: prò quibus non oret, videhcet prò mundo hoc eft, cxtu impiorum &: cur , :
prò fuis oret: quiatui funt,inquit: hoc eft, ad hoc ab artcrno prxdeftinati , ideo-
quedip"niD'"' Patris patrocinio, nonquidemnaturxfuie dignitate, {ed dignationc
graticE. Pro his etiam fohs Chriftus refurrexit. 7{nm traditm eli in mortem frofter
lapfti'S nòfcros 1 dr fìifcitatm ad nostri juflife ationem. Rom. 4. 2^. Pro his quoque {bhs
interce'dit in cxhs. Non enimin mantifa6fum facrarium ingreffiis ejl Chnsftis , qnod fit
exempUr vero facrario rejpondens fed in ipjìim c&litm , ut compareat mine faciei Dei prò
;
nobis. Hebr. 9. 24. Nimirum Chriftus iìftit fé Deo Patri tanquam Mediatorem
& {àtisfadorem unicum ut prêfentatione meriti fui & fàtisfadionis pr^ftitas re-
> ,
mifllonem peccatorum & juftitiÊ rcftitutionem nobis concihet. Deinde fpondet

Deo Patri prò nobis obedientiam &: grati tu dincm, cuius fîonfìonis fìgnacukim &:
arrham, Spiritum fhiun nobis confert, per qucm in nobis excitetftudium &vitandì
peccata, ic pra:ftandi juftitiam. Ultimo interpellar &:orat prò nobis. Qâe tria
intcrceihonis Chrifti momenta nullo modo ad hxdos, fed tantum ad oves Chrifti
pertinent.
De fecundo Articulo
qui eB,
DE VNI VERS A LIT AT E GRATIN,

fuffragium &; fentcntia Gencvenfium.
T H E s I s I.
CHriftus, ex mera (sCâxftfi Patris, deftinatus, &datus fuic Mediator

& caput certo hominum numero, corpus iofius myfticum, ex Dei
electione, confticuentium.
Ephef:
1 5
NA^rONALIS DORDRECHTAN^. lùi
Ephefl 1. 11. D'^-* > etim caputfiipcr omnia Ecclejìa.

Rom. 8. 29. ^lujf-prxordmavit , eofrlem dr frAdejlinavìt conformesferi imaginì Tiltj
fui-, utfitipfiprimogemttisintcrmtiltosfratres.
Ephef i 1. 4. Eleìfifumus in ipfi, utcapte : Ergo ó" iUc dattts caput memloris tantum.
l.Pet. f^gni immaculati pretiofo fanguine rede?npti e[Hs precogniti quidcm
I. 20. ,
untejacia mundi fundamenta manifestati autemuitimis temôrihm-,p-oper -vos, qui per

-,
ipftm eredità in Deum.

I{ài2e53. 12. Partiar ipji inter niAgnates,
lohan. 17, 6. CMantfefla'vi nomen tuum hominibm, quos mihi dedifii de mundo : Tup
erant, df tu mihi cos de disi i , Cf iffifervarunt 'ver bum tuum. Omnia tua mea funt , é^
mea tua.
T H E S I S II.
Proillisipfè Chriftns, vocationis fuse optime confcius, voluit & de-

crevit mori, & precio mords infinito, adderecfficaGiflimam , & (Ingiila-
rèm voluntatis intencionem.
loh. 17. Oro proels,ncn oro prò mundo, fed prò ets quos dedisti mihi, quìatuifunt , Et
verf. \6. ISlonfunt de mundo, ficut ncque egofum de mundo;propteripfosfanciifico meipfum,
ut dripfifanSfifcentur in ventate^.
Etver{Ì24. Pater, ego volo, ut ubi ego fum,fint df iUi mecum, quos mihi dedifi, ut vi-
deant gloriatnmeam , quam mihi dediHi quia tu me amafli ante jatta mundi funda-
,
menta.
Ioli. IO. 14. Egofilm Paflorille bonus, ò" ìôvi oves meas, d" nofcor ab els. Et Pater no-^
'vit me,cr ego novi Patrem, d" animam meam pano prò o'Vibui meis.
I/ài. 53. IO. yidebitjèmen, jprolongabtt dies, dr proJperabit!f)r beneplacituin Bei in ma«
Ttibui ipfliiS.
Epnef." ^. Ì3. Chrishisef caput Ecclef^, ér Scrvator corporìs: dilexìt Ecclefam &fe(è
dedit prò illa,uteamfan6lifcaret,purifcàtam lavacro aqus per verbum, ut fficreteamfìhi
gloriofam, Ecclefam non habehtem rugam neqtie maculam , aut quicquam ejufmodi,fd ut
ejjètfanófa ér inculpata.
Tir. II. 13. I)editfemetipfumpronobis,ut nssredimeret ah omniiniqtiitate, (^pmfcaret
fibiôpulumpculiarem,fludiofum honorum operiim.
H E S I S ìli.
Ciiridus fic datus & deftinatus elecSbis, ed cau/à & fundamcntum vo-
cationis ipfomm, cooptationis inEccIcfiam, infitionis in corpus ipfiusj
Sanóli Spiritus communicadonis , & omnium exinde donorum ipiri-
tualium.
EpheC "i. 4. Elegit nos in ipfo, d^c. dr nos reddidit gratiofos in dilecto,in quo hahemus
redcfnptionem perfanguinem ipfius, remijjtonem peccatorum,fccundum divitias grati& fuxy
qua abundavit er<ia nos inomnifapientia d" intelligentia Noto nobis facio myîeriovo- ;
luntAfis fi£, fecundum beneplacitum fitim, quodpropofueratinfcfe,nempe,utindiJpenfa-

tioneplenitudinls temporum omniafub uno capite colligeret, iam quA in csUsfmt, quam qu£
in terrà.
Rom. 8. 32. Ille qui proprio Filio non pcp'ercit ,fed dedit ipfum prò offtnibits riobis , quo->
modo non d' omnia cum ipfo nobis daret?

loh. 1 .
1. lefns moriiurus erat ut congregaretflios Bei dijperfos in unum.
Colof. I. 17. JpJèeFf ante omnia, d" omnia in eo conffunt: efquc caput corporis Ecclcfd,
principiumd'' primogenituó exmortuis , ut in omnibus primas tcneat: quoniam libuit Patri
US omnls plenitudo in ipfo habitaret: d'pêe per fanguinem eiusfaófa,pereu/n reconciliavit

omnia f hi, tam qua in cdisfunt, quam quA in terra.
i
3
Ephef
. ,
ioi A e T A S Y N O D I
Ephef. 1.22.. ConsHtHÌt etim caput ftiper omnia. Ecclefi&^ qii£ est cor^ ; e'ms, compemen-
ium eim-, qui implet omnia in omnibus. ^ p^J'
Galat. in. 15. Chrtsim no: redcmit amalediciiòne legisyfactas ipje pronobismalediBio,
ìit benedi£fio ijéhrahsobtingat Gentibmin Chrisio Jefa , ut fer fidem promiffionem Spirt-
tmaccipiamm.
Galat. 4. 4. Îmim vcnit complementumtemporls , mìfit Bem Filiiim fuu7n,facfum
ex mulicre , fubdirum legi-, ut redimerci illos qui crant [uh Lege ^ ut adoptionem recipe-
remui. Et quia 'vos esiis Jìlij, mijìt Deus Jîritum Filij fin in corda vesira, clamantemy
K^hha, Pater : quare ttinonesampliusfer'um,fedJìlim;quodJlesflim,etiam esharesDci
per Chrìsium.
Rom. 1 4 . ex nohlsfibi vivit, autjìbi moritur, quiafivc i-ivimus. Domino z'ivi-
islullus
muSìfÌTJe morimur, Domino morimur. Ergofive vi'vamus^tjìve moriamur. Domini Jrimtcs,

quiapropter hoc Chrisim mortum est, &
rejìtrrexit , cf ad njitam redijt , ut deminetur in.
S" i^ mortuls.
'vi'vis
loh. 12; 32. ^luumexaltatus fuero ì terra, omnia traham admc-^.

Ephef! 4. IO. Is qui defcendit , idem eB qui dr afcenditjtiper omnes cxlos , ut impleat
omnia-, dr ipfi deditalios Apoflolos, &cc. ad coagmentationem fanitorum, adofus miniHerij,
adAdifcationem corporIs Chrisii.
T H E S I S IV.
Fides in ipfam eft donum & efFedum Spiritus Regenerationis, ab ipfo

Chrifto, ut capite, accepti.
I. Cor. 17. 9. Huic daturfdes per enndem Spiritum.

1. Per. I. 21. 22. Per Chrijìum creditisin Deum furìfcaUis animas vefiras obediendo
;
*
'veritati per Spiritum. «
Philip. 1.29. Ex gratta i>obis hoc datum eflpro Chrijlo, non tantum ut in eum credatis^
fedetiam, ut prò ipfo patiamini.

2. Cor. 4. 13. Habentes eundem Spiritum fday loquimur, dfc.
Gal. 4. 6. Spiritus Filij Dei clamat in vobis, K^bba, Pater-,
T H E S I S. V.
Fides eft revera conditio Novi Fccderis , refpc^tu ordinis inviolabilis à

Deo infticuti, fed & ipfaeft promiflum, donum novi Fcederis, & effeólus
noftra^ in Chrifto infitionis.
Superiora huc faciunt.
T H E s I s VI.
Vniverfàles propofitiones, qua; in fcripturis rcperiuntur, non fignifi-

cant, prò omnibus & fino;ulis hominibus Chriftum morruum efiè fàtis- ,
fecifle,&c. exconfilioPatris ScTuavolunrate: fèd,velreftringenda; funtad

vel referri debent ad illam omvoiîcu/ f-osde-
corporisChrifti univcrfitatera :
risNovi, quafublataomnipopulorum externa di[lintì:ione,Filius adlci-

vit fibi gentes omnes in ha^reditatem, id eft, erga quaflibet gentes & popU-
los communitcr, prò arbitrio, gratiam prasdicationis aperit & defert, ex il-
lis Ecclefiam colligir, quod eft fundamentum prasdicationis generalis E-'

vangeli;.
Rom. 8. 52. Dedit Tiliùmpro omnibus nobis.

Rom^4. ^. \^braham Pater omnium nojlrum.
2. Cor.
,
NATIONALIS D ORD R E C H T A NyE. 103

Cor. 5. 8. ?(os omncs velnt in Jpcculo intuentesgloriam Dcmtm, tanqttamfacie
1.
de-
tecìa reformamurinekndemima(rinem,
f.phcfi 1.^3. ChrijÌHS imfkt omnia in omnibus.
Colofr3. 1 1. Omnia in omnibus est Chrijlus.
loh. 17.32. Cum exaltatnsfuero, trahamomniaaclme.
Ioli. 6^.
45. Omncscrunt cdociiaBcoyér qnicimquc mdivita Patre dr didìàt , ad me
•venit.
loel. 2. 28. Effunditm deSpiritii meo Jìipcr omncm carnem.
Rom; 1.5. Perquem acceptmus <^poJloUtum in nomine ipfitt(,HtJìt òbedientia inier pìn-
nes (jcntes.
EtRom.KJ. 26'. LMyUenuminprxfentidecUrattimìnreromnesgcnles ad obedientìam

fdei.
Apocal. 5. 9 . ^luia occifuifmfli, é-fanguine tuo nos emifii Beo , ex omni tribù, lingua,
popuìo ó" gentil.
Rom. 9.15. Vt notasfaciat divìtìas gloriai, fu erga -uafa mijcrieordid, qua anteaprxpa-
rav
(t.vitadgloriam, quos ctiam -vocavit-, id eil nos, non tantum ex Iudàils,fed ctiam ex ên-
tihm
Ephef^ 2. 14. IpfeeBpaxnoftra^quìexduobusIudm&Gentìbmyfecitunurn^.é'dìrttìt
parietemintergcrinnm^creavit duos inunumhominem nòvum , reconciliavit utrofque in
uno corpore Beo. Habemus utrique introduclionem ad Patrem in eodem Spiritu.
Math. 28. 19. Ite,docete omnes gentesjbaptizantes in nomine Patris,Filij,dr Spirititi
Sancii.
Thesis vii.
impctrltionis &:applicationis diftinótione haóbenns recipimus,fi cnm

certa perfonarura differentia intclligatur,ncmpc, ucpropter Chniluai &
eius fànsfaCbionemjConftetapudDeumceitum decretum benevolendi &;
bcnefaciendieledtisjpriufquam adu illi vel exifl:ant,vel revcra illa benefi-
cia perfèntifcantj Deinde, ut impetratio caufà ponatur efficax ,
perpetua^
infallibilis ipfius applicationis adualis in eleótis.
Thesis Vili.
Si veroliac diftindtione hoc fpedatur & infertur Deuni per mòrtem ,
Chrifti^ ergaomnes S: fìngulos effe placatum, velie ipforum falutem, mo-

do ipfi velint, &: voluntatcm hominis iliam univerfalitatem determinare^
ut Pelagianum, rejicimus.
t>E (^RTICVLO SeCVNDO

DE mortis' Chrifti frudu fententiam diduro
di£1:i,quod eft Lib.5. in cap. 7. Luca:.
, Jubet fequi filum Ambrofìanf
Si Chriflus prò omnibus mortuus eH : Jpeeialiter tamen prò nobispajfus eFL

Itaquehic primo loco agam, de morte Chrifti prò omnibus nominibus: dciijdC;,
de cadem prò folis elcótis & credentibusoppetita.
De Morte Chrifti prò omnibm^
Eft communis qujedam Dei (piXavGpuTna, ,

qua dilexit totum genus humanumla-'
pfum, & ferio omnium iàlutemvoluic.
i ^. Huius
I04 A C T A S Y N O D I
IL
Huius îTêué^càmoi cxequutio apparet in promiicua externa vocatione, quas ele-

ftis & reprobis obtingit, etfiDeus mulcos,prolibertatefuiedifpoiìuoniSjfemperta-
mcn juftiflìme, praecerear.
III.
tìxc extemavocàtiopofltaeftinpracdicatione Euangelij , &: Sacramcntorum

adminiftratione.
iv.
Invocationeiftafunthxcdiftinguenda; narrano hiftoriae de Chrifto,mandatum

Crcdendi, interdidum incredulicatis,promifllo vita: iternx credcntibus fa£l:a,com-
minatio damnationis centra incredulos. Et hmus vocationis evcntus , {ì quis non
credat,eft condemnatio,&nominatimob hanc eaiilàm , quod non credat innomefi
unigenitiFiliiDei.Iohan.3. 18,
V.
Hicautem eventus per fé non inêndicur àDeo: fedper accidens homiriis cul-
pa fequitur.
VL
Quapropter hajceft exfeqtiutio quaeidam, promircuead eleftos &:reprobos'peF-'
tinens. Communis autem exequutio gratile à communi aliqua dileótione divina de- ^
pendet:Quodetiamagnorcuntpr2eclariffimi&:finceriiIìmi Theologi, & pertotay

Scripturas eft planiifimum.
VII.
Casterumilla extcrna vocatio, cujus partesrecenfuijneceflario ante fc requiric
hxc; promifsionem&mifsionem Filij(futuramolim,nunc fadam) &:redemptio-

&
nem, hoc eft precij folutionem ad expianda peccata, Deum ita placandum,ut ipfe
nullam aliampro peccatis ullius hominis hoftiam requirat, unica illa pieni/sima
contentus;& ad hominesreconciliandos,ut prò eis nulla alia fàtisfadionenulloquo
aliomeritofitopus modo fquod in remediis fieri oportet)illius communis &c iàlu-
j
tarismedicinje fiat applicano.
Vili.
Si h^c redcmptio, tanquam commune bcneficium, omnibus hominibus impen-

fum, nonfupponatur:inditlêrens &:promifc(iaprxdicatio Euangelij Apoftolis com-
jniffa, apud omncsgentes obeunda, nullumverum fundamentumhabebit.
IX.
Quum autem hoc dicere averfemunvidendum eft quomodo principiisnotifsi-
,
mis &: lucidifsimis confentanea loquantur, quibus lubet fimpliciter negare , Chri-
fìum prò omnibus efle mortuum.
Nequchicfatiserit/ufficientiam talemredemptionis ponere,qua: fatisefle pof-

fet:redomninotaliseft,qu:efitfàtis,&quamDeus &
Cliriftus fatis elle voluerint.
Nam alioquimandatura&promifsioEuangelica convellentur.
Quomodo
NATIONAL IS DORDRECHTAN^. loj
XL
Quomodoenim ex benefìcio, fu fficicntcquidem, armihinon dcflinatoper ve-
ramincendonem, deduceturneccifitas credendi quod illud ad me perdnear.
XII. .
Quidigitur dicemus illam rcdempnoiiemr Ha:c redemtio fèhabctin novo mun-

do, ne creano in veten. Sicnt nempe creano hcminis non cft imago Dei, i'cd cft il-
lud fundamentum, line quo imago Dei non poterat in ilio locum habere ita ctiam :
rcdemtio non eftulla pars imaginis Dei, led cft illud, in quo fundamr omnis admi-
niftratiomuneris Chnll:iprophenci,regij, ipiìuiqueintercc/lionislàccrdotalis. Ca-
vendumaucemelt,ncha:clìmiIitudolanus a:quoexcendarur.
XIII.
Hxcipfarcdemno, cftfolu no preci] debinpronobis captivis,non ut captivitarc -
cxiremus, quocunquemodo .-led ut exirc polìemus &: dcbercmus; revera autcm i
cxituriellemus,!'- inredemptorcm crederemus,eius bcnefìcium agnofcercmus,om- ^

nincqueeius, utcapitis, membra fieremus.
XIV.
Atqueideo in quencunquc hominem incidamus, eihujus fàlutarisgrarÌ2:(fedfo~

lis credentibuslàlvificx)fùmusinternuncij&:pra:cones: ex officio pietatis & cha<«
ritatis.
XV,
Etfi autcm lia:c redcmtio non lìt ulla pars imaginis Dei in nobis : idtamen eftjfìne
c]uo ullaimaginisDeiinftauratio,neque offerriin externa vocatione,net]ue conferri
in vocatione interna, luftificarione, làndifìcatione &; glorifìcatione queat. Quare
cft aliquid ipfà imagine Dei certo rclisedu preciofius, tanquam eius caufà.
XVI.
Facta eft haxredemptioper mortcm Chrilli (fub quainteiligo, totam obedicn- ^

tiam exinanitioniseius, in primis lànguinis fuiìonem&vitajpolìtionem) per eam, f
inquam, mortem, tanquam precium iàtisfatStorium &:meritorium. quibus duabus
vocibusEcclefìapropriamvimmortis Chriltiiolet enunciare.
XVII.
Scd& ipfrfuntcircumlpcfteexplicanda:. Satisfecitpio omnimalo,&meritu3

cft omne bonum cum exceptione duplici, una ad res,altera ad perfonas refpiciente,
:
XVIII.
Exceptio ad quod Chriftus non fatisfecit, nec fatisfaccre voluit prò impoe^'
rcsjeft,
nitcntia permanente, multo minus prò contumacia perfeverante qua beneficiumt ,
illud contcronitur,aut benefador contumelia afficitur; qualis eftblalpheme mali-

tiofain iis,quipeccantinSpiritumSanctimi. Heb.io. 26.
XIX.
Hinc fìt, utfupcr incredulis ira Dei maneat, & omnia peccata eis imputéntur,.q-^
* .--'•
riginalc,ad:ualia,contralegcm&:Euangeliumadniifla.
Quibus
leS ACtASYNODI
XX.
QuibiisautemEii.'ingcIiumnoninnoruit,illitamcnjuf1:cdamnantur,utIcgis,{ìuc
nonlcripraE,fiuercriptcEtranfgreflores, Rom. 2.11. Accedic edam lue mulroruih
malitia, quod de vcroDco,Ecclefìa,&£uangclio noninquilìverunc ncque inqui-
,
rimt,quiim poffinr.
XXL
Meritus efl etiamDomihus omnibus hominibus gratiam;fednon eam omnibus,
qux à fmgulari eledione pendet. C)uam igitut- Eam, quasllibconditionefìdei
?
promittitur. Omnibus enim certe hominibus promittirurremiifio peccatorum &

vita xterna, fi credant. Hicitaqueapparet, remifsionem peccatorum &: fàlutem
conditionalempcrtineread omnes,nonautempromiisionem dandivires &: exci-
tandiaótus, quibus conditio illaimpleatur. Hxxenimhomincs exfeipiìs debent
prazflare, vigore divini mandati. Quod qui non polllint, fua culpa non pollunt.
XXII.
Exceptio ad pcrfonas eft, quod,etfi Chriftuspromifcue prohomiftibusitafàtisfb-

ut eorum peccata remitti pofsint fblorum tamen eledtorum à Patte libi dato-
cit, : ,
&
rum, peccata recerit remittenda, ipfà eventus veritatc; quas in mente Dei ab a:ter-
nofunt eis remifla, in mente ipforumremittuntursfive illisidinnotelcit, dumfìde
donati in luis conlcientiis deDei voluntate certi redduntur &
in ultimo judiciò
:
remifl'a eis elle oftendentur.
XXIII.
Et hinc quoque meriti diftinftio conftat. Meritus eft Chriftus omnibus favorenl
Dei, obtinendumre ipfa, fi credant, &lìc ex favore Dei,juftitiam atque vitam.
XXIV.
Hunc favorem fuum indicar Deus Verbo Euangelij communiter. Quod tamen
(quia menta Filij fili, utnonànobis,fed ab iplo data &:propolìta, in liia poteftate
retinct)promulgandum curar, quibus vult: in primiique per illud ellicax eft, in qui-
ÌDUS,quando, & quantum vulr.
XXV,
Ex dictis,puro,adomnes, quae dehoc Articuloproponuntur, quafftiones,non ad-
modum difficulterrefponderi polle. &nominatimindeliquet, meritum leu impe-
trationemfha'c enim là'pe prò eodemvetcfcs &:recentesulurpant, etli impetr..tio
allquid mmus lìt &generalius merito) meritum, inquam, &:applicationem,non se-
c[ue late, &xque late patere, diverlb relpedu &: minime contradiclionem elle,
;
Chriftum prò omnibus mortuum elle cum intcntione falvandi , &

non efie ita mor-
cuum.
XXVI.
Rationes pra^cipua:, cur hanc fentenriam fequar, Ibnt tres<

I. Ur Scriprur^ polsinr non contorte conciliari.
z. UtmaneatDeo gloria veritatis, mifericordi.T&juftitiîn mandatis -, pro-
mirsionibus,& comminationibus Euangelicis: ne illisDeus lècus aliquid velie vcl
àgere judicetur, quam verba lònant.
^ Ut
NATIONALI'S DORDRE.CHTAN^. icj
3. Uc manifciium fìr, culpam intcritus implorimi elle in illis ipfis non aurem m
,
defe(5luremedii,perquodfèrvanpocuiircnt.
Itaquc fcqiior Ó^ retinco , quxin Explicatiombus Catcchedcis Urfìni, nacr.2v-,j,
"
257. 25o.lcguntur;interqua:&: illa: ^
Chriflus dì mortuus prò omnibus merito &
fufficientia A Jt^ì- prò fòJis
creden-
:
ribus applicatione &; efficacia, in quam eandcm

Icntcntiam multa Patrum & &
Scholallicorum,&:recentiumEcclciìa:doa:orumteftimoniacitaripoflunt,ubiopus
erit.Scd in Scripturariìmplice intelligcntialiicacquiercoun qua eam iplàm rem cla-
. riffime &crebeiTune tradì lèatuo.
De Morte Chriftì- profolù EÌecfis,
I.
Pro nobis,inquitAmbrofIus,j(pecialiter mortuus efl Gliriftus.
II.
Ergo eli ipeciale quoddam Decretum,fècundum quod illud fecit.
III.
Hoc eli: Decretum lìnûlaris clcdionis, de quo ad pnmum Articulum cgimus.
IV.
Qj'ia autcm ea cfl dcftinatio nonadcommunia/cdad iìngularia beneficia, gra-

tiamfcilicetrcgencrationisrcuvoc.ationisefficacis,juftificationis& glorificationis:
conlèqucnsêft, Chriiìum prolbliseledishocfinemortunm.circ, ut ilta bona , &
qua:cunqiie limtejus generis, iplìs non quovis modo obtinerer,impetrarer, acqui-
reret , lèd revcra promercrctur &: efficaciter communicaret , largiretur, appli-
care r.
V.
Et^quia bis Fides, applicandi organum,donatur,reliqua communia beneficia, qug

ex fonte communis dileftionis oriri dixi,increduIos prxteriiuunt , apudeosnon
morantia, in lolos cleòtos influunt; ut quibus Iblis fiunt ucilia.
VI..
Qjii oblationcm Chriilii incrucefadam ijpernit, ispcrditomnejus , quodinilla

habere poterai; &
proptcrca aggravar libi damnationem Quî etiam oblationem
.
in Euangelio tad:am conteninit, is eademlìmili exitio fcprivat.
VII.
Ita Chrillus per fé in refuncctionempofìtus cftnonnullis in cafum &: Euange-

, :
liun,quodpcric eftodorvitxadvitam, incrcdulisfit odor mortis ad mortcm,per

accidcns, ip/brum vitio.
ERRORES
io8 ACTASYNODI
ERR OR ES
Quôrtimcuncjue contro, fecundum
oArticulum.
i.^t-^Hristv s nullo modo mortuus cftpro iis, qui perenne.
i.Vv Cum univerfàlicatemortisChriftinonpoceltconfìftere Decretum fìngu-

laris certarum oerfonarum eleólionis autrcprobationis.
3. Deus dcftinavii: Chriftum in Mcdiatorem, ante omnem affedum mifcrendi
Immani generis lapiì.
4. Mcritis Chriili potuit conftarcfua digniras , necefTitas, & ucilitas , etiamli

nulli individuo unquam fuiflet applicata.
5. Potuit redcmptio eleótis impetrata eflcâttamen nulli applicati.
6. Omnes homines potueruntmanere increduli, eri?m reipeftu decreti Dei:
cum nullumlìt Decretum ita eitìcaciter dandi fidem, utquis tum poflìt, tum vchc
fmcere conftanterque credere.
7. Finis mortisChrifti, nullo modo fuit ejus applicatio.
8. Polita mundi redemptione per Chriftum , tamen potuit Deus conditionera
operumad lalutem confequendam prxfcribere.
9. Intenti© Dei, Filium in mortem tradentrs fiiit, abfblute omnibus conferre
lalutem.
10. Deus omnes &iìngulos homines ex a:quodedit Chrifto redimendos & fer-
vandos.
n. Precium redemptionisChrifli eft cfficax ad reconciliandos Dco a£tu onines
homines.
12. Quiinimpirnitcntiamoriuntur,cis adhucjusmanet inmorte Clirifli.
13. Chi'iftus omnium eft Sacerdos, per intcrceflìonem ad applicationcm.

14. Chrifli mors&rcfùrredio piane nonvalentproiiidem.
15. Proprius &integermortis Chriftifinis tantum fuir, ut Deus fcedus gratile pof-
fet &: vcllet facete cum hominibus.
1(5. Chriftus cum morte & fàtisfadione fiia non cft donum feu promillìo Novi
Foederis.
17. Voluntas &intentio Dei omnibus applicandi merita Chrifti , fuit tantum
conditionata &; non elhcaxgratiafidem operandi in certishomipibus.
(ìAd'verpis Huherum ^ Fucc'mm, a'verpimur

has confufiones.
CHristvm prò omnibus &:fingulis, non modo quantum ad fufncicntiam , fcd

& quantum ad eflìcaciam Aut^« mortuum elfe.
etiamquinon làlvantur à morte liberaffe, regenerafle, juftiiìcafl'e, fandifi-
Illos
call'cinque lìnum& gratiam Dei reftituiire:&: fàlvos recille,adeo ut omnium ludô-
rum,Turcarum, Saraccnorum , omninoque Ethnicorum libéri,2que làndi naf can-
tur atquc Chnltianorum.
Sublcriptum & fubfignatum crac
<:'Matthias Maninius %eif.Bremenf nomine

ad Synod. Ustionai, deptttatus.
IN
.
IN ARTICVLVM SECVNDVM.
Ad illuftrandum Articulum recundum deChrifti Morte, ejufquefmdibusfiveef-
ft<n:ibus, varia movcntur , tum àviris orthodoxis tum à Sedanjs &c heceiodoxias ,
ftudiofis.
Cumprimis autemagitamr impr^rcntiamm qujeftio, An Deus Pater Fjlium fuum
in mortem tradendo, ScFilius morLem iubeundo, iniendetint onmcj & lìngulos Dto
reconciliare &: Tervare. Iicni, An Dn. N. Icfus Chriftus per mortem lliam omnibus
indifcriminatim reconciliationem cumDeo, peccatorum remir;>ionerti, &vit2a;ter-
nae ha;rediratem impetraverit; licei non omnibus ea efficacicer applicetun
Et video viros prsftantirtimos atque in Ecclclu Orthodoxa ìaudaios , diverfimo-
,
de depropofito argumento loqui.

Qups (il modell:e, candide & abfqne Eccleflae pcrturbationc fentèntiam fiiam. pro-
,
ponant, ncque incedant tanquam hoftes crucis Chriftij proptcrea danniate, aut odio-
fis nominibus infestaci nolim. a.
Ar tamcn ialva illorum exiftimatione,atque Ecclefiarum pace,exiftimo,mao-is con-

venire S. Scriptur3e,& rarionibus inde dedudis fi fequentem in modum liatuamus. ,
a. Philipp. 3. 15. 16. 17. 18. 19. ôtcjnot itaque adulti fHmm, hoc fentiamus,quodJi
quid diter fentitis , hoc quoqu-e 'uobls Deusrevelahit. Attamen in eo, ad qifodufque perve-
nimtis e&dem incedamus reguU, é" idcmfapamus. Eftotefimul mei imita torci jfr.itres,
,
eos confiderate , qui ita. ambulante ficiit hahetis nos fro exempUri. Mnlti enim incedunt
^
qiiosfipe dixi vobù , nimc aittem é^flens dico-, hoftes ejfe crudi Chrifti. quorum finis efi exi-
tium : quorum Deus efi venter, dr gloria adignominiam ipfirum .Gal 6.12. Fratres mei, et-
iamfiprxoccupatus fuertt homo in aliquaofenfa, vcsfpiritnales reconcin>Uite hnjufmodi ho-
minem cumffiritn lenitatk : conjìderans unnfqitifque temetipfum ,
di" ne tu tenteris. Jlii
uliorum onera portai e: d^ ita complete legem Chrijh. d^c.
I CoT. 6 2
. . . &
feqq. Vundamentum aliud nemo poteftflatuere prater id quod pofìtum
,
'
ejt-y'cjiiod ejt Tefus Chrifius-. Sìtipdfiquisfnpér&daJìcetfuperfundamentHmhoc, aurum, ar-

gentìtm-, Ltpides pretiofis, ligna,fi^num, ftipulam, cujiijquè opus 'manifejìum fiet d^c. Si cti^
jus opus m.inferit quodfnper^dijìcaverity mercedemaccipet : ficujusopus exufium fùent»
damnumfaaet: ipfe verojèrvabitur : ita tamen ut per ignem dfc
Thejès quas am^lecior.
I.
Pafsionis, mortis, atque meriti Chrifti ». isiàm eft fanguis &

meri tum filij Dei De fiiffìcL
, cftcadignitas & virtus,utperrc& natura l.Ioh. I. 7. unigeniti a Patre loh. i. 14. cnda mortis
fua abundc fufficiav ad expianda & loUen- quiquceftDeusi.Tim.3. 16, Deusverus Cluifti.
da omnia omnium hominum peccata, & I. Ioh.).2o.&bcnedidusinfecula. Rom.
ad impctrandam ac confcrendam omni- 9- 5- Item, lux illa vera ilJuminans om-
bus omnino & llngulis reconciliationem nem hominem loh. i. 9.
cum Dco, gratiam, juftitiam, & vitam Hujusaurem merito quidqu^fo deeflc
aeternam. a. poreft? Quxcunque habet Pa;er,ejus funt.
Idcoque non tantum certis quibufdam loh. 1 6. 13. Efficaci amhaber, qua iplc poteft
* autfolisfalvandis. fcd indifferenter ele-
,
omnia. Pnilip.5.21. fuftinet
fibiftibjicere
óiiséc reprobi s, perEuangclij pra-conium, omnia verbo Tuo potente. Hcb. 1.3. proba-
f
medicina peccati & mortis, Dominus novif dodrina &fa:l;is miraculofis fé pote- ,
fterlefus Chriftus proponitur& off'crtur, ftatem habereremittendi peccata in terra,

& ad cjus participationem five fruitio- & quidvis prxftandi. Matth. <).6.
hem atque arternam falutcm per eam im-
, ^ Ma 2 8 1 9 Euntes docete omnes genies
. . .
&c.
petrandam omncs promifcue invitan-
, docentes eosfervare omnia,qH£ pr^cepivobis.
tur: omncs & finguli inChriftum credere, i.Tim.1.4..^^/' [Deus] omnes hominesvuli
eique vivere , &adagnitionemvcritatis fa Ivan, dr ad agnitionem -veri tatù 'venire,
venire, ilnccre arqncieriojubentur; ^ &, e. Marc. 16. \6. î crediderii"
qui non crednnt in nomen Eilij Dei, jufte & baptizatus fuerit , fer'vabi!:i.r ; qui .
coiidciimantur. e. vero non crediderit cendemnahitur ..,
k Eoque
no A C i A b Y N O D ì
Eoque fenfu Cliiiftus rede dicitur pio loh. 3. 36. ûì credit in Filium, habe»
omnibus fufficienter mortuus ut om- , vitam Aternam 5 qui vero non ajfentittir
ncs, quotquot in èmn credunt , cjufque Filio , non videbit vitamfed ira Dei manet
opem expetunt, reconciliationem, pec- fupereum,

catoruftì xémiffionem , vita; aeternae & loh. 3. 18. ^^
non credit , jam con-
hsreditatem/conrequi poflìnt & debeant, demnatm eH : quia non credidit in nomen
d. nicqueTtllias mortalis peccata ilnt tam unigeniti Fili] Bei.
grandia , ad quorum expiationem Chri- d. Matth. 2. 28. Venite ad me, omhes,
fti facrifìcium non fufficiat; e. nullus qtàfatigati efils, ó" egofaciam , utrequie-
etiamex genere humano ab eo ita aut fcatis . Toh. 3 . 17. Non mifit Dem Ftlitim
pari ter alienus Ut , atque Satànas & an- fuum in mundum , ut damnet mundum > fed
geli mali. f. utferve tur ntundus j>er eurn.
Atque haec eft voluntas & intentiò e. Efai. I.i8. Si fuerint feccata vejlrà
Dei ab sterno , ut mors Chrifti ita prò tanquam dibapha , tanquam nix exalbe*
omnibus fufficiens lìt, g. adeo ut nul- fce»t &c. vide plura infra adThefin 3.
lam aliam Deus prò hominum pecca-
, f. Hebr. 2. \6. Non utique angeloi
tis hoftiam aut fatisfadionem requirat, djfumffit j fed femen K^brahami affum^
"fed illam folàm, ad omnc malum (exce-
rpta ìmpoenitentia permanente , pec- - & g. Jn eo Pater acquiefcit , Matth. 3.17.
"càto in Spiritum expiandum; h. &
S.) £117.5.
^còhtrk , ad òrhne bonum {aiutare prome- h. Matth. 12. 31. ^mdvis peccatunt
lendunci-, rùfficientiirnliam habeat&pro- '^ hominibm : blaf
blafphemia remiitetur
bet : nuUoque aliò merito hominibus phemia vero in Spiritum non remittetur
,opus fìt; hominibus. verf 32. Et quisquislocutus fue-
Nullus proinde ex reprobis, propteir rit ad'verfui Filium hominls , remittetur
defedum Mortis Chrifti , aut quod fuf- ei: quisquis àutem fuerit ìocut'us adverfus
ficiens in eo centra interitum medicina Spiritum S\ non remittetur et > ncque
non fuerit : fed proptcr propriam fuam in hocfeculo neque infuturo- Marc. 3 29. .
ipfiLis culpam quifque damnetur ac per- Sed quicunque blafphemarit in Spiritunt

cat. i. S. non habet remijponem in xternum , fed
tenetur Aterno judicio Heb. 10.26.27. .
Nam fi ultro peccaverimm pojl acceptam

cognitionem veritatis , non adhuc prò pec-
catis reliqua elU hoftia : Sed horrenda qui-
dam expe&atio judicij, ef" ignls fervori qtii
devoraturus eft adverfarios.

i. loh. 3.19. Hdc elt autemcondemna'
tio, quod lux venit in mundum , fed dile-
xerunt homines potius tenebrai quam ltf=
cem : quiafunt eorum opera, mala.
Thefès quas affifmo. Antitheps quas nego.
II. II.
De impetra- Atìicct multis reprobis a. ex Chrifti Praeterea , ficuti reprobis ex Chrifti

tione (alvi- merito , illud Evangeli) pra;conium fi- , merito, illud Euangelij praeconium , &
hcjc gratis, ve vocatio ex terna Umilia quadam
, & fimilia dona funt communia ita & vo- ,
dona fint communia tamen nec voluit, ; luit &

debuit Chriftus indifcriminatim
nec debuit Dominus , indifcriminatim omnes & fingulos homines (etiam eos
omncs ócfingulos homines f'etiam eos videlicet qui nunquam in eum credunt,
vidclicet, qui nunquam ineum credunt, aut credituri funt , fed ex iuftifllmo Dei
aut credituiifunt , fed fecundum juftif- rcprobationis decreto , fub peccato 5c
fimum divinx Rcprobationis decretum, ira Dei relinquuntur , atque propter
fub peccatis &
ira Dei relinquuntur , ac peccata fua pereunt ) per mortem fuam,
propter ipfa peccata fua pereunt b.) per adu ipfo & re ipfa, innovum giatiae faU
mortem
,
ISTATIONALIS d ORDRECHTAN^. <ii

per mortcm fuam reipfa in novum gra- vihca: foedus & ftatum reftituere; cifquc
tis; falvificaefotdus & ilatum rcftituerejeif- reconci liationem cifm Deo omnium- ,
que rccoiiciliationem cum Deo om- que pcccatorum remifsionem & vitx, ,
niumque pcccatorum rerhiirionem & anerns hxreditatem acquirere leu impe- ,
vita; icternx hxrediiatem acquirere feu Ea etiam pra:di:ium in modum 0-

trare.
impeirare. Ncque etiam ca pra:ditì;uni mnibus indiicriminàtim itnpeti'àvif
in modum omnibus indiicrirainaiiin im-
petravit. e.
In Thejìtt fè€Hndam.
'éi. Matth. 20.16. LMulti furit'vocatt.
b. Nani Chriftus nunquam novit impios Màtth. 7. i j Neque pto eis ora- iftos . .
vit.loh. 17. 9- Pra;terea improbi

ira- compatìa ad inieritum.Romo
ilti tbnr vafa
9. 22. corumque non vult Deus mifereri. ìbid. verf. 18. Proinde confc-
runtur canibus. Pfal. 22. 13. 17. Efai. 56. 10. InTremell.c.57, 3. Itemporcis.
Matth. 7. 6. «Se aperte prohibet Dominus eis Sanftum dari , aut coram eismar-
garitas projici. Ibid. Quid vero Sandius , qua margarita prailantior fancuf-
lìmo & pretiofiirmio ChriiH meri to ?
Porro funt hlij Belial Stenebra cum quibus nulla communio eft Chri-
, ,
fto. 2. Cor. 6. 14. 15. Zizania, ócfilij illiusmali, five Satan'a , Marth. 13. 38.
loh. 8.44. projiciendi in fornacem ignis. Ibid. vcif. 42. Et procul eft ab eis
falus quia ilatuta Dei non quarunt. Pfal 119 5 5
,
Abominationi funt Domi- . . .
no. Prov. ì 5. 26. & procul abelt Oominus ab eis. verf. Ì9. atque ira Dei manac
fuper eós. Ifeh. 3 36. Qvipd li manet fuper eos Dei ira, equidem non fuiit in
.
ftatum grafia reftituti. Vnde etiam multos Deus ncque Euangeli) praconio
dignatur. Pfalm. 147. 19.20- Induat 'verbo, firn ìacobo,Jlatuta fua& jurafiia ifrae-
li. Nen fecit ita uUi genti, ideoque iura i/la mn neverunt. Ador. 14.1^ ^tà prt»te=
r,itii âtatibus Ji'uit omnes gentes fuU iffarum -vijs incedere.

f, Matth. 20. i^. Multi[unt vocattyând vero deifu
Thejts 111 Ànt'ithejti lì%>
Sed tantum prò bvibus fuis cle«Si2, Non auteratanturil prò ovtbus fuis, fi-
omnibus & tingulis
live i.dclibus eo- , ve hdelibus omnibus &
fmgulis , eorum-
rumque loco & bono animam pofuit, , quc loco &: bono ahiinam pofuit live
live mortuus eft Chriftus co lenfu , ut ; mortuus eft Chriftus, eo fenfu , ut eorum
corum ^\\. falvihcus Sacerdos, propitia- fu facerdos &
propiiiaror ac vidima eos ,
lor & viîima , eosfolos Patri Tuo actu Iblos Patri fuo adu ipfo reconciliarit, eif-
ipfo reconciliariteifquc remifsionem , que remifsionem pcccatorum, juftitiam
pcccatorum juftitiam & vita ^tein^ h?-
, oc vita atern^ h^reditatem impetrarit:
rcditatem impetracit : rf.nòn fecus ac li ipli ncque ita ac li ipli per eum juftiti^ Del
per eum Dei uftitia fàtisfeciflent , ciquc
j fàtisfeciflent , cique debita fua folvif-
debita fua folviflent.^.Peccatorumauiem ftijt.
omnium remifsionem Chriftus hdelibus Ncque etiam prò fìdelibus aut infide-
impetravit, ita ut non tantum fàtisfece- libus pafluseftaliter, quam quatenusiii
rit prò iliis qu^ committunt , tanquam commuiii lapfus 6c peccati Ione couiìd?»
in communi peccati & lapfus lòrte con- raiuur.
lidcrati qua omnibus funt commu-
, aut
nia, fed etiam prò illis qua funt lingu-
laria, queque committunt pofteaquam ,
funt ad participatioi\em divina grîî?

vocati , &
per fidem Chrifto inlìti, qu^-
cunque demum illalint. c>
Inthw-
lu À e T A S Y N Ò D I
In Thefin Tertiam.
A. ìâm prohis folis C hii (In s oravi t. loii. 17 9- Ictcirco etiam difcrte refertur
itìcritum ChriiU ad clcdos Oc fideles & Chrifto aufcultantes. Marih. i. 21.
Aftor. 10. 28. f^t tendi te igittir animum (y- totiim gregem , in quo
ad'vosipfis
'Vos Spiritus ille fincfiis conjìitiiit Epifiopos , ad pafcendam Eccle(ìa?n Dei qtiam- ,
fuo ilio propriop.nguinc acquijlvit. Rom. io. 4. Namjìnis legis efi Chrislus , ad
JHstitiam cinvis credenti, Heb. 5. 9. Et confiim^matus factus ejl Autor fdutis Atcr-
n£ omnibus ei MJctdtantihus. Ephef. 5.2). Chrijlus dilextt Ecclcjìam , é^femet-
ipfumexpofuit prò ea. Hinc porro dicirur Dominus animam iuam dcdi{ìe^r<?
midtis. Efài. 53.11. JHshJìcahit justus fcrvHS meiis mtdtos ; quorum imquitates
ipfe bajulauerit. Matth. 20. 28. Sicut Filius hominìs non'venit ut fihi mintfire-
tur , fed ut ministret -, detquc animamfuam in redemptionis precium J>ro multis.
Et 26. 28. Hoc eU cnim fa-nguis ni e us Novi Fcederis qui prò multis effunditurin
,
réhnjftoném peccatorum. Iteni nomi natiin prò ovibus fuis. loh. io. 15. Prout
hovit me Tiiter , Vatrem ,
ita & ego novi ^
animatM meam di'pono prò oinhiis.
Hi & non ali) rcmiflloncm pcccatoriinl per Chrifti homcn. Ador.
accipiuilt
IO. 431 Hiiic etiam omnes ErophetA tcstimonium dant remijfioncm peccatornm ac-
cepturum per nomen ejus quemvis qui crediderit in eum. Hinc prerogativa
, &
folidà folatia fiddium ac piorum propria; hinc flint beati quia cis remifljc ,
iniquitates. Pfalm. 32. 2. Rom. 4. 6. Elinc certa fpes falatis & gloriati© Rom.
i . io. II. adverfus omnes infultus Satarix & impiorum. Rom. 8. 34.
ì. Namineumtonjedx/untiniquitat^s nofì:ra:,itèmpceriaErai,55. 4.5.6'.&:pro

nobis ejusfànguiscft'uliisLuc.22-2o.&; Chrirtusmortims, Rom.5.8
r. Pfàlmiioj.j .^m condonai omnes iniquitates tuas, qui medetur omnibus morbis
tiiis.Tic z.i^.^ci dedit (èmetipfum prò nohls , ut redimerei nos, ab omniiniquitate,
V loh. I .j.Sanguls lefu Chrifii Eilij eius purificai nos ah omm peccato. In de etiam
nuncefladvocatusnoll:er.iioh.2.i.
rhefis IV. Antithef. IK
Atque h^c etiam fliit Patris Filij & & Atque h^c etiam fuit &: Patris &: Fili)
Voluntasjaur intentio, ut tantum illos, voluntas, autinrcntio; ut non tantum il-
quielientpevveram fidem Chrifto inlc- los, qui eilent per lìdem Chrifto infercn-
rendi, a. non autem.ut indilcriminàtim di, fed etiam indifctiminatim omnes ho-
omncs homines in ftatum gratile iàlvifi- mines in ftarum gratile falvifìca: reftitue-
cx reltitueret, eifque reconciliationem rct, eifque reconciliationem cumDcOi
&
cum Deo, peccatorum remiflionem & peccatorum remiffionem impctraret,
jinpetraret ac iàlutem conferret. ac iàlutem conferret.
In Thejìn ârtam.
3. -loh. 3.26. Ita Detti dilexitmundum, ut Eiliirmillum fuum tmigenìtum dederìt,ut

qntfquis credit in eum non pereat jed habeai vitam aternam. Rom. 3- 25. ^luern
,
prdFtituitDeus , ut cjfet pUcamentum per fidem in fanguine ipfius ad demonfiratio"

nemjujìitidfute.
Thtfis
,
NATIONALIS DORDRECHTAN^. Ile
Thefs V. Antithejìs V.
Quofcunque Chriftus per rìiortcrti Non atifcm eifdcm omnibus ac folis, Òe applica-^
fuam ira Patri rcconciliavit cifdcm o- , quos Chriftus per mortem (nani ita Pa- "°"^ ""P®"
mnibus ac Iblis impctrarara illam cum tri reconciliavir, impeiraiamiUam cum "t"^'^.'^^'^!^""
Dco reconciliarionem , omniumque JJeo reconcilianonem,omnuimque pec-

peccatorum luorum rcmillìonem , ve- catorum iliorum remiftìonem vere, cer-
re , certo, 6c ablbluravolun'.arc appli- to , &
abfolura volunrate applicar &
cai: & conlervat; a non autcm tantum confervat fed tantum conditionata ali-
:
conditionaia aliqua voliintate qux ab ,

qua volunrate, qua; ab hominis arbitrio
hominis arbitrio dcpendcat , prxdida dependeat pra^dida bona hominibus
,
bona hominibus applicare deiìdcrat; applicate dcfideràt.
In Thefn ûintam\
Ador. 5. 31. Huì7cDetf..<dcxtraff;afi;ifiimfitblatumconJìitmtpn»cipemacfervate^

rem, ut derrejìpijcentiam Ipaeli dr remijjionem peccatorum.
Hcb. IO. 14. VnicA enim oblatjone conjìimmavit in ferpetttum eos , quifìnB'ifica^.
tur. Roni .8.32. Js qitidem^ qui proprio Fitto non peperei t ,fedpro nohà omnibus tra-
didit cum , quomodo non etiam cttm co nobis omnia grat ijìcabttur ?
rhefis Vh Anttthefìs VL
In eifdem omnibus & ìingulis, quos Nec]ue in eifdcm òmnibus ac fino-u-
per ivlortem fuam Patri rcwonciliavitj lis, quos per mortem fuam Patri rccon-
operatur viriute & grafia fui Spintus ciliavit , operatur virture & gratia fui
ita ut vcram illain cum Deo pacem ha- Spiritus, ita, ut veiam illam cum Deo
beant,impctraramreconciliationcrh ani- pacem habeant , impetratam reconci-
mo bilari ac grato agnofcanr , vera tide liationent animo hilari ac grato agno-
ampleélantur,inque ea ad finem ufquc vi- fcant, vera fideampledantur, inqueea
ta; prò. ciani, dolicc tandem per eandcm ad finem ufque vitae proficianr donec ,
Chrifti niortcmac refurreftioncm con- , tandem per eandem Chrifti mortem ac

fequantur ialu tetti & vitanl a;ternam. a-, refurredionem confequantur falutem &
vitam aeternam.
Arque ita eque latepatent reconcilia-
tionis & rcmifsìonis peccatorum per Atque itanon arque late patent recon-
Chriftum impetratio, corumque benefi- ciliationis &rcmi(lionis peccatorum per
ciorum applicai io. Chriftum impetratio, eorumque benefit
dorum appUcatio.
ììi The/in Sextàm.
lercm. 5 r. 5 ^ ^n^.Nam hoc iHudefl Toeàm-.quod pangum cum domo ifraelìspoB dieshos,
diclnm Domini , indam legem meam menti eorum , dr tordi eortim injcribam ca?n, dr
ero eis Vctis, & ipfi erunt mthi populm. Non autem foliirn docebttnt ampliti! quifque
«mtcum ò' qmfqtie fratrem fiaim dicendo , cognofcite Domintim.
fnii'/n Kim
^lìotquot erunt , ccgêf.ent me k minimo eorum ufque ad maximum eorum , di-
Bum Domini, me condonare iniquitatem ipforttm , &
peccati ipforum non recor-
d«.ri ampliti-}. Rom «S^.
7. io. 11. llltid fcientes y veterem iUum nojìrum hominem
cum
114 ACTA SYNODl
ium eo crnc'ifixum effe , ut aholcattir corpus peccati , ne nos Awplim ferviamm peccato.
Etemm cftà rfiortum efj-, liheratm eft à peccato. Nnm
qucd mortim ejt , peccato mor-
tttm est fernet: cjtwd antem lizit, vivit Beo. ita ctiamvos col/igite Vos tttm rnor- ,
ttios ej?e beccato , ttim 'vero 'vivere Deo per Chrijlum Icfum Bominum noflrtim. Rom.
5, IO. I!. Niiw fi qimm inimici cj[emii'S^re(onciiiatifiiimt{4ÌjcoperìnortemFuij

ejtti multo magli reconciliati fcrvabirnur per njitam ipftm
, Tacque idjolnm , l'erum ;
etiam gloriamur de Deo per Domtntim nojtrum lefon christnm , per cjaem mmc recon-
aliattonem ree cpimtis. Hcb .2.15. Et liberos redderet, quotquot metti morta per om~
ntm lAtam damnates erantfervitutù.
rhefts VII, Antithejìs VII.
Fio qiiibus cnim quommque loco Do- Pro quibus quorumquc loco enim
minuselt mortuus ad expianda ipforum Dominus eft mortuus ad expianda ipfo-
peccava ad eos omnes ctiam fru.ius re-
,
rum peccata non ad eos omnes etiam
,
fu i-re^.ionis& intercefsionis extcnditur, fru; US refurre^ticnis & intercelTionis

flve ad eoruiidcm omnium refurrexir ju- extcnditur, ncque ad eorundem omni-
ftitiam, pio eifdcm intcìccdit apud Pa- um relurrexit juftitiam ncque prò eif-
,
trerafuum, adfaluiem cisefficaciter condem apud Patrem fuuni , ad

intercedit
ferendam. falutcm eis efficacitcr ccnferendam.
Ncque hxc divelli poffe , multo mi- Sed haec divelli polle , atque etiam
Xius divelli, arbirror fed individuo ne- ; arbitramur, nonautcm in-
fa:pe divelli
xu ca ira elle conjunfta , ut quibufcun- dividuo nexu ca ita eiTc conjunfta , ut
que impetravit rcconciliationem cum quibufcunque impetravit rcconciliatio-
Deo, & pcccatorum remilsionem , eif- nem cum Deo , remiffionem pccca- &
dem eciam eam applicct & lalutcm x- , torum , eifdcm etiam eam applicet, &
tcrnam infallibilitcr acgratiofe conferat, falutem xternam infallibilitcr ac gratio-
& confervet acternum. a. fe conferat, &
confervet aeternum.
tn Thejtn pptimam.
Rom. 4- 25. Traditiim morti prbpter òfenfas noflras, (^ fufcitattim ad noJlrijuflificA-

tionem . EtCap.6.4. 5. Cflhfepulti jumus igittir ei per bapttjmiirn in mortem: ut ficut
fiifcttattis ejl Chnjìns ex morluts in gloriam Patris ; ita ^ nos nova vita amhulemtts.
lianifì cum eo piantati coaluimtis ajjtmilatione morta ejiis , nimirtim etiam refurre-
Siioriis ajjimilatione cum eocoalefcemns. Et 8. 34- ,Qîs eft , qui conàemnetì Chri-
Jlmàe/ì, qtdmorttimefì imo vero, , qtti etiamfufcitatus efliqui etiam eft ad dexter^m
Bei qui ettam interpellai prò nobis.
:
rhefis Vili. Aniithefìs Vili.
Ita dcmum vere & abunde conftat im- Et nihilominus vere & abunde con-
petrationi per Chrirtum pra:ftita: fua di- fìat impetrationi per Chriftum praefti-'
gnitas , nccefsitas atque utiliras ; ita lita:, fua dignitas , nccefsitas atque utili-
lijs Dei live pijs omnibus firma ac foli- tas, etiamfi impetrata redemprio nulli
da in vita & morte confolatio : a. non individuo unquam aftu ipfo applicata
autcm , impretata rcdemptio ncmini
fi fuiflct ; potuifletque omnibus impetra-
a5tu ipfo applicarctur , &nemo per eam ta efle , & tamen nuUis propter inter-
fervaretuE. venientem omnium incredulitatem ap-
plicar!.
Jn
NATIONALIS D 0,R DjREC HT AN.E, "5
Jn Thejtn OSiayam.
a. Rom. 8. 33.54.38.59. îs intentabit crìminaad'uerft^f ele6f0sDet^.T>etis is eft ,qttt

jufitficat. ^s efi qm condemnet ? Chriftus k efi qui mortims eft, imo vero qui
,
,
etiam rejhfcitatiis quietiam eftaddexteram Dei: qui etiam interpellat prò nohi-s.
efi':
Narn -tJJihi perfuajìim eft r.eqitemortem, ncque fitam, ncque un qêlos ncque prmcipa-
,
tus , ncquepoteftales , ncque prxfentia , ncque futura , ncque fuhìimitatcm ncque pro-
fimditittem ncque ulLtm rem aliam condìtam ,poJfe nos [epurare k eari tate Dei, qu^
,
eft in Chrtfto leftì Domino noftro. ;
rhe(ìs IX. AntitheflX.
Ita cti.ìm an'cqiiirur Chriftus fìnem Ita etiam aflequitur Cliriftus fìnem
fimm à Deo proprie inccntum, quando fuum à Deo proprie intentum quan- ,
non tantum effccic ut poflìt hominibus , do hoc tantum efFccit, ut poflìt hommi-
applicati meritum fùuni quibus videli- j bus applicati meritum flium, quibus vi-
cetvcl qualibus Deus vclit; fìveut Deus delicet, vel qualibus. Deus veht; fìve
làlua juftitia fua peccatorcm fàlvare utDeusfàlvajuftuiaflia peccatorcm fàl-
polfit , Se peccator , non obftante pec- vare poiTit , &c peccator non obftante
cato. Calvari ; utque novum gratia: f(x- peccato fàlvari, urque novum gratix fce-
dus cum peccatoribus damnationi & dus cum peccatori bus damnationi ob- &
obnoxijs hominibus inire &: fan ciré pof- noxijs hommibus inire &: fàncn-e pofletj
fet , &: vellet ; coque fadto universum & vellet; coque fafto vniuetfum genita
gcnushumanum in reconciliationis gra- humanum in reconciliationis graciam
tiam afiumeret ;fbd tum dcmum quan- afiumeret non autem tum dcmum,
j
do prastereavirtute fui Spiritus , redcm- quando pr^terea vn-tute fili Spiritus, ,
tis a.£tu ip/ò confert illam falvifìcam redemtis adu ipfò confert illam làlvifi-
Dei gratiara juftitiam Se vitam a:ter-
, camDei gratiam juflitiam vitam x-
, &
nam, pa'teraque omnia, quse eis morte tcrnam ,ca:teraque omnia, quÊeis mor-
fuapeperitatqueimpetravit. 4» te fila pcperit atque impetravit.
jìt Thejtn nonam.
Joel z. ij.z%,n). Sed agnofietls in medio iftraelU me ejfe , meque ejfc Dominum
Beimi veftrum , éf nulltim ejfe amplius : ncque erubefcent populus meus infeculum.
Eritque poftea, ut effundam Spiritum meumfuper omnem carnem (^ prophetabunt ,
Filij'veftri ^fli£ veftrx : Seniores veftrifimnia fomniabunt ,JHvenes i/eftri z'ifiones

•videbunt. Sluin etiam fuper fcrvos dr fuper ancfUas , diebtis illis efftmdam Spiri-
tummeum, Et ego vitam ateruamdo eis ,nee peribunt in ieternum,nec
Ioh.io.28..
rapiet eas quifquam e marni me a.
Et 14.3. Profcifcorparaturmvobislocum : quumprofeEtu^ fuero , CT paravero ^
vobis locum ,rurfumveniam-,& ajfumamvos admeipfum :ut,ubiero ego,drvosfttis.
Et 17. z^. Pater, quos dediftimihi,velimutubifumego,é'illifint mecnm:utft>eUent
gloriam illam meam,quam dedifti mihi.
Thefs X. Àntithef. X.
itadeftinavit Deus Chriftum in mc- Ita ncque deftinavit Deus Chriflum

diatorem cum peculiari intentione ac inMediatorem cum peculiari intentio-
,
voluntate,certos quofdam ex genere hu- ne ac voluntate, certos quofdam ex ge-

mano redimendi , eofque seternum fal^ nere humano redimendi , eofque xter-
vandi. a. num fai vandi.
«
k4 7n
u6 ACT A S YN ODI
I» Thejìn decimam.
loh.w.i^.P^teri/Ze meiis,qtii miht dedit eas , major omnibus ejl : ncque quifquAm
foteft eas erigere e manu Patris mei.
Thejìsw. Antithejis II.
Simulquc conflicuit ad fruitioncm Conftituit quidcm ad fruitioncm di-

dióborum bonorum hpnc condirionem étorum bonorum hanc conditionem OC
&: viam unicani , ut virente Sp. Sandi viam ut virtute Sp. Sandi per vcram
,
per veramfidcm Clirifto inferamur, e- fidemChrifto inicramur, cjulque bene-

julque beneficia ampleftamur; Ncque a. ficia ample£tamur;at tamennonerit m-
decer pios devila alia priiercr eam quae ,
decens pijs , fìihfuper flatuamus j quocf
IblainS.Lircris nobis cft revctata labo- , poruinctjllvoluifict, alio modo, quam
rare;& inqùirere an non alia conditione
, per fìdem , meritum Filij fui nobis appli-^
&: modo , qiiamper Fidei medium po- care fivc acque operum arque fidei con->
;
tuifietmeritum Filij fili nobis applicare^ ditioiiem ad fhiutem pra:fcribere.

arque arque operum quam fidei condi-
tionem ad iàlutemprarfcribcreJ
in Thejtn <-vndecimam,
Ioh.3. 1,6. £lui credit infilium , habet vitam £ternam , qui 'rjero non affentitur Tilio^
non zìidebit 'vttam ,fedira Deimanetfuper eum.
Etcap. 5.2.4. Amen amen dico vobif , quifermonem meum audit , (^ credit ei qui
mifit me, habet njitarn xternam,^ in condemnationem non 'veniet :fcd tranfivit a. mor-
tetn ziitam.Aùor.ìo,^^. Huic etiam omnes Prophetx te(ì:imonium dant ,remi^ìonem
feccatorum accepturum per nomen ejusquem'vis, qui credideritiu eum.
D eutr. i 9. Z9 û^£ occultafunt ,penes Dominum Deum nojlrumfunto: at qua re-
.
'veUta,nobii ò-jìlysnojlrà ufqifetnjèculum rcijeiàtafunt , ut faciamus omma ijerbti

huius iegts.
Ì:fenhats ìjèlhurg. Th D. O'in Bccle-
Jia ac Schola Brem.Iefit
Chrifii Jeryus.
©E
NATIONALIS D O RD RE CHT A N^. Ì17
De Secundi Articuî
REMONSTPcANTIVM^
QVI EST
De Vniverfalitatemeritimortìs Chri-
fti Controverfa quseilione,
An lefus Chriftus mortmisfitprofmgHlis hominij,

bus, ita ut per mortem crucis reconciliationem
^ peccatorum rem ìptanem omnibus ho-
• . minibus impetrarit.
I V D I C I V M.
f I.
.
M Ortis Chrifti ea eft (iignitas,prerium , porentia , valor ac fùfficientia , ut ad

niuipaciingulorumhominumreconciliationem cumDeo peccacorum
mifiionem promerendam , acquirendam ac impetrandam ei prorfus nihil deiic.
&
om-
re-
il.
Nohrolurti Dei PatrisEiliuminrhòrtem tradentis, vctum ètiamFilij mortem ob-

'euntis conlìlium, icopus Se intentio cft omnibus acfìngulishominibus peccatori-
bus predoiìilìirlàilla morte &: paflìone acquircre,impetrare, acpromcrerijUtjfìrefì-
piicant, quandododrinie capaces fimr, &inChriftumcredant,cumDeorcconcilia-
ri Scremillionem peccatorumacciperepoilint.
ili.
.
.Cbriftusexruo&: Patris fuiconfiliopaflus &:mortuus,morte&pafrionefua omni-
bus aciìngulishominibus peccatoribus fìifficientiilìme promeruir, ut, il modo refi-
pilcaiic , 6c credant , pollint Dco reconciliari , fèu in gratiam àc linum ejus reftitui.
IV.
Chriftus de STvoIuntateTua pariterac Patris fui , morte &: paflìone flia
corifììio
òmnesaclìnguloscrcdentes, eolquciblos adu Dco reconciliavit, oc inilnumejus
i:eftituic:impa'nitcntibusvero in incredulitate ad iìnempertinaciter commanenti-
,
bus aut precium morris Chrifti contemtim habentibus ,

, in Sp.Sandum peccanti- &
bus, ncque adualem reconciliationem cumDeo , ncque remillionem peccatoruiri
&vicam a^cbtnani acquifiuit&impetrauir.
Hanc ego dc&rinam ranquam vcrifsirham Scripturis naturse rei Ecclefise, no-
, , , ,
minatim quoque Bxcmeniìs confeilìoni Patrum & Theologorum qua veterum,qua

,
recentiumpoticri&com.munioriicntentux confcntaneam in Écclciìa Dei necei- ,
fario pure & ii?n£terennendam ac defendendam elle cenfeo, tuni ad Dei gloriam,
,
qux'licilluftrafur,utullius in vocaridoyerafciras,iiijubendoà:quitas,in comminando

juftitia,cmnibus Scripturam ferio mcditantibus pate/cat tum ad vocatorum in vera:
iìde ac pierate edificaiionem,prcfe(5lum &: coniolationem tum deniquead divcrfà- ;
'
rumbarrclium., doclrinamhanCjScopuIorumadinllar circumfiftcntiuìiLâlutarera
declftiationem & rcfutationem.
Quapropter Scripturis &: cxperieotix contraria dogmafà funt, &: ab Eccleiìa Dei
avcrruncanda>
,
'
5 Chriftura
ili X e t A S Y N O JD t
I. Chriftum prò omnibus &

fìngulis hominibus non modo quantum ad fufficicn»
tiam Icd & quantum ad cfficaciam ^vtâ mortuum cfle illos edam, qui non fàlvan-
, ,
tur,àmorteliberafIc, regenerafl"e,jufì;ifìcall'e,lànclifìcaircjinque llnum&: gratiam

Dei rcftituiire &:fàlvos fcciilc adco ut omnium Turcarum , Saracenorum^ Ccntau-
:
rorum &: Cariibalum liberi eque fàndi nafcanturjatquc Chriilianorum.

z. DeumdeftinaviireChrilHiminMcdiacoreAi anteomncm affeòlura, volunca-
rem &^ intenriònem milcrendi hùmani generis lapfi.

3. Merito ChriftipotuiircconftarefLxamdignitatcm,ncceffitatem & utilitaremj
ctiamfinulli individuo unquamfuilTet applicatum.
4. Omnes homincs potuille manere increduloSjCtiam refpeélu decreti Dei:quura
nuUumiìtdecretum ita efficacitcr dandi fidem , ut quispoflk& velie iìncereac con*
ftanter credere.
5. FinemmortisChrilH nullo modo fuifTeejusflp'plicationem.
6.Pofita mundi redcmptione per Chriftum nihilominus tamen
, potuiflfe Deum
'eonditionemoperumadialutemconicquendampra.'lcribere.
7. Inteiitionem Dei Filium in mor tem tradentis Fuill'e , abf biute omnibus confcrrc
falutem,
8. Prcciu'mredemptiohis ChriftiefFe éfficaxac reconciliandosDcoadubmnei
hommes.
9. Deum omhcs & {inguioshomines èxsequo d'cdifle Ghrifto r6dimehdos & fer-
vandos. ,
^ .
10.Qui in impoenitentia commoriuntui: ijs adhuc efleius in morte Chrifti.

,
II Proprium & integrum mortis Chnfti fìnem tantum fuifle , ut Dco poITibilita'
.
tem &: velleiratem foederis gratuiti cum hominibus ineundi afFcrret.

12. Chriftum cum morte &fàtisfa(5tionefua non elle donum fcu promifTum Novi
foderis,
13. Voluntatem&intehtionem Dei omnibus & fìngulis Chrifti merita applicaa-
tantum conditionatam, leu dcllderium , ex quo Jcilicet omnibus ea appli-
di fiiille ,
care vellet , il Novi Fccderis condi tiones pr^fcriptas prsftarent; non autcm efficaceni
gratiam operandi fidemincertishominibus &c.
Ita & non alitef de hac qua^ftione apud animum meum fcntio & judicQJ
f'cntentiam 8c judicium hoc meum ubi & quandocunquc ufus fueritj
Dco bene j uvante, demonftraturus 5 id quod hac manu teftor;
LudoVicm Crocius.S.Theol.D. Reip.Bremefifs ad

Synodam D^tionaiem delegatm.
BREVE EXAMEN
Quacftionum controvcrfarum circa fecundum Articulum
inter Remonftrahtes &: Ortliodoxos.
De
GratU t^ mefiti ChrìJliVmyerJklitate,
Embdcnfium Miniflròrumo
enarri tur
^* A N Chriftus prò folis eledis , iifquc qui Tcrvantur mortuus fit an vcr^ ctiam
:
-^^pro aliis hominibus ì Hoc poftrcnium affirmant Bsjxnoaftr. Coli. Hag. pag.
139.&: pag.184 Brandij.
II. Aa
NAflONALIS DORDRECHTAN^. 119
An Cliriftus mortuus fit prò omnibus ómnino hominibus? AffirmantRemonft. Qli^^'°-**
Coli. Hag.p.i 41. & 171.111 fine Brandij. Ad"Walaclir.p.5i.l.2,.&i5.ubidicunt,Chri-
ftumpro omnibus individuis tam pereuntium quam fèrvandorummortem obijlìe.
,
Et Remonftr. Geldri pag. 47. Dicimus iìmpìiciter Chriftum abique difcrimine -,
mortum efl'e prò his & illis hominibus, confideratis ut lapfis &: peccato obnoxij s, ab i-
nitio mundi ad finemufque. lidcm Geldri pag. 59. aótuum Synodal. dicunc, Chri-
fèumpro omnibus &:iingulisabinitiomundiadfinem,five poenitentibus fiueimpoe=
nitentibus impetrafle remifllonem peccatorum & reconciliationem cum Dee.
Hif ce opponimus hanc Thefin.
Chriftus prò folis ovibus f ìiis , hoc eli eleótis nequaquam autem prò hoedis ani-
, ,
mamluampolùitloh.io. 15. QuseThefìscuminCollationeHag.avenerandis Fra-

tribuspluribusprobatalitjàprobationelongiorenunciiiperièdemus. Sequitur, --, n-
An Ordinario Pafrionis&mortisChrifti ordine antecefl'erit Hedionem ad falu- ^^"'°"'"'
tem &:c. Affirmant Remonftr. Coli. Hagienfì,pag.zoi.Brandij. Ad Walachr. p.
49.lin.35.34. Armin.inarticul.perpcnd.pag.20.
Antithelisnoftra.
Ordinario Mediatoris , cjufque pafllonis &
mortis, ordine pofterior eft Ele^tione
ad làlutem , &c eli medium exequendas Ele(3:ionis. Sic enim Elài. 53. io. poftquam de
pafllone & morte Chriiì:i multis adum efl'et , dicitur, voluntasyvel decretum , é' bene»
flacitum Domini per manum ejus frojperabitur. Sedhoc cum
in confiderationibns no-
ftrisadi.Articulumpolixeprobatum fit, nonadjicimusnunc plura.
An Chriftus mortuus lìt prò omnibus ex intentione , conlìlio decreto Patris. &
Affirmant Remonftr. Coll.Hag.pag.i43.&:i75.1in.z8.Remonftr. Geldri pag. ij.&<Jo. Qa^^'ò.i^.
Antitheiìs noftra.
Cltriftus exintentione , coniilio & decreto Patris prò fohs eledis mortuus eft,Ra-
tio,quoniam,
i.QuodDeusintédit,&ex decreto &: confìlio Tuo fieri vuItbonu,illudctia efficit.
Sed omnes homines per mortem Chrifti iàiuos non efficit.Ergo non intendit hoc,
ncque fieri vult.
2. Si Deus aliquid intendit & decrevit,quod tamen non fit, non conlèquìtur conlì-
liorum fiiorum finem; & fiunt multa prsetcr propofitum ejus. At Deus, fecundum Re-
monftrantes , intendit, decrevit &: vult,utper mortem Chrifti omnes làlventur,quocl
tamennon fit. Ergo non confequitur confiliorum fiiorumfinem, &fiuntmultapr£e-
tcrpropofitumejus:Quod diótuabfurdum, imo blafphemum eft Ergo&iìlud. .,
3 Si Chriftus ex confilio , intehtione &

decreto Patris prò omnibus mortuus eftj
fequitur non elle quotundam Eleftionem, ncque quorundam Reprobationem» Sed
&
probavimus fiipra cfte eledionem reprobationcm. Etgo Chriftus ex eonfilio,in-
tentione &: decreto Patris non eft mortuus prò omnibus.
4 Si Chriftus ex intentione &: confilio Patris prò omnibus mortuus eft, Deus fé
,
habet xqùe dr eodem modo erga ohines. Item, Gratia falutifera eflet vniverfàlis.
SedDeusnohhabet fé eodem modo erga omneSj ncque gratia ejus eft vniver-
fàlis. Si enim hoc j
Vbii. Eìeétio gratuita?
Vbi 2. Vocatio gratuita quorundam , utlfiraelitarum Deut.4. 7. ^ÙL\m.j6. & 147.'
Non fecit ita uUi genti.
Vbi 3 fcedus cum Abrahanio initurn,hoh cUm alijs?
.
Vbi 4. vocationis gentium myfterium ciiius totics apud Prophetas fit mcntio?
,
Vbi 5. fingularisille favor, amor, gratia, qua iiios eledos profequitur Dominus?
Plura videantur in Collat.Hag.&ahbi.
An Chtiftusnon applicet omnibus, quibus impetrauit remiffionem peccatorum Quaftia. f
&: reconciliationem cum Deo.vel, an non fit oiliniuminterceflbr, quorum eft recon-
ciliator, &
prò quibus mortuus eft.
Ncgant expreffe Remonftr.Coll. Hag.pag. I72.hn.6'.&:feqq.ltem pag.181.
Remonft. Geldripag.48.&:6o.AdverfWalachr.pag.52.1in.32.3 3 =
Antithefisnoftra,eaque Orthodoxa.
Chriftus prò quibus eftmortuus , prò illis etiam eft refufcitatus prò iHis (edtt ad ,
dextram Dci,pro illis edam interpelJat,eifque beneficiaparta applicar. Rom.8. 3 4.

Probamus. i. Ex
&
I . •
Ex R o"n
t,ûi proprio TiUofito non pepercit fedprc nohls omnibus tradidit eumi
. 8 .
3 ,
(jiiotnodo nofì Uh omnia cum eo ? Quomodo Itaque ille non interce-

gntìfìcAretiir nohis
dercc prò illis fuaque beneficia illis applicaret prò quibus mortuus ed? ,
z. Chrilhiseftfùmmus nofter Sacerdos,qui non fòlum Sacrificium prò nobis

obtulit,fed etimi prò nobis orar loh. i-j.Oropro omnihtts,quicreditun funt per fermonem
eorumin me.l'pfc autemfcnjpercxauditur. Quaritaquehxchominumdementia eft,
quis furor, velie partes fhcerdotij Chrifti/èparare?
3. Chriftus eli Servator merito & efficacia,Matth.3. Baptizat Sp. Sando Se igni.
Lue. 1 4. flicit ut corda noftra ardeant.
4. Si merito tantum l'ervat non efficacia, tum non eft perfeftus fervaror. Sed eft
,
perfcdus Servator, qui poteftmosfervare âvriAug Hebr.7. Blafphema uaque no-

bis vox eft, dicere, Chnitum efìe tantum merito fàlvatorem non efficacia vel , ,
Chri/lumimpctrafle tantum remiffionem pecca loriim, non bencficij parti applica-

tionem. Chriftus cnim ianguinis fui pretioii eftulìone utramque nobis meruic , &
remilfioncmpeccatorum, &
Spiritum P>.cgeneration!s, quiper fidem beneficia fan-
guine Chrifti parta nobis applicat. Venit enimut dcftrueret in eledis oninia opera
Diaboli.
5. Adde, ubi remifsio peccatorum
eft ibi falutem, Se vitam éfTc, ut loquimr
,
Lutherus, Et Pfilm 32. Bcal:t cji-ornm remijjti. inìojuttatesftmt. Vbi ergo eli impe-
tratio remifsionis peccatorum, ibi ctiam eft beneficij parti applicatio. Alioqui qiio-
moio pofliint beali dici:Donum procul oikniatum & non reipia commuuicaium,ne-
minem beare potcft.
Sunimatim ut dicamus, pugnar ha:c doftrina de Vniverlalitare redemptionis im- &
petratione remifsionis peccaioriirn prò omnibus hominibus.
I. Cum
Deiomnipotentia. Impetrari enimvoluitbeneficium, quodpropterho-
miaum malitiam non p otcft applicare.
z. Cumeiuslàpientia. Inrcndircnim aliquid, quòdnonaftequitur.De conditio-
nataRemonftraritium intentione poftca.

3. Cum eiusjuftitia. Accepit enimàFilioplenam fatiffaótionem, &:^tamennon
rccipitomnesin gratiam.
4. Cum lummoej US amore; SicenimdilcxitMundum,utFilium fliumunigeni-
tum daret. Quis autem obfecro Fiiij elìet amor, aut quis eiusulus,fiiion iìmul fi-
dem daret in Filium luum?
5. Cum fiunmo Filli amore qui lic cum inimici adhuc efi'emus, nos dilexit, ut
; ,
prò nobis mortuus fitRoin. 5. Etillebenefici'umtantoludore , tampretiolò làngui-

nepartum reipia nonapplicxutillis, quibus 'dmeruit?
,
Tanta niliilominushorurnhominum audacia eft, ut in refp. ad "Wâlachr. p. 52 di-

cere aufint Chnflum mortuum elle adacquate prò omnibus hominibus relurrexif-
, ,
Ic autem Se intercedere cum làlvandi mrentione adequate prò fidelibus tantum,

(ôdpoftremum li veriim eft, fequicur,Chriftum non efie prò omnibus hominibus
ada-quate cum làlvandi intentione mortuum. Quiditaque movit Chrillum , ut ad-
acquate prò on)bus,n->oreretur;lì non eii intentione omnes iklvandl mortuus ePt ? Pol-
lìjnrne hxc duo fimu) fiihfiftere,Mori adequate prò omnibus Se Mori line intentione
l^lvadi omues?ErgoChriftus frulfra prò maxima hominuitì parte morru us eft fruftra :
prò maxima hominum pane remillìoncm peccatorum Screccciliationem cum Deo

ln>petravif:,fruftra pretiolum iLiù lànguinem, maximam hominum partéquod artinet,
cftuditjmaximaennnhoiiiinum pars non fitlummiiftiusbcneficii,remiiììonis pecca-
torum particeps. Sed mittanuis tcnebrionesiftos,quivelpertilionuminftar,nod:upo-
tius,quiiinrerdiu ambulat,tenebriiq;magisquamlucedele6l:antur, utfcctidas fues &
inlutocumvoluptatequadanilèvolutam;Ìtainha;reticÌ£luislbranijs&:figmentisnii-
rifice le obiccfl.ant. Sincere enim dicimus, illum hominem, qui Chrifti meritum
efììcaciam, vclimpctrationemrctr.iirionis peccatorum, &appIicationcmiUius be-
nefici) lèpcrat, anobis prò heretico haberi, quem, nifi inquinari ab co vclimus ,lLim-
mo ftudio divitare oporteat.
Ex quibus omnibus falfù elfe evmcitur,quod dicunt,prseftirx Chrifti mcditationi
'ckì'^.vc utihiatcmabirndecoallarepotuillceriamfiin-^petrararcdcmptio nulli unquam
individue applicaiafi:;act,cum finis mortisChriftiproprius no fucritejusapphcatio.

An
- .
NATI O N ALI S D O Rt) RÉ CHT A N^. j^t

• An CKriftus merito Mortis fuse, ita rcconciliarit Deum
Patfem humano generi Qusft.vt»
univerfo, ut Pater proptcriJliusmcrirumfàluajLiflitia &: ventare liia noviim erario
"
foedus cum pcccatoribusinire potucrit&volucnt? Affirmanc Remonftr. Thef".2.
exhibit. dci.ArcicuIo, òcpaiììm alibi.
Refp. Quum hic multa lateant abfcondita, quz brevi rcmporcdifcuti ncqueunf;
quod eiiam aunc non eli noilripropotìti: huicRcmonlh-aniiumTIicfi halce Anti-
thcfes opponimus. ' ' ->
^'
'
1 Deus tadus gratix non folum cum omnibus gcntibus ultìmis hifcè temporibus,
.
fedetiamcum Abrahamo, ejufque pofteris in V. T. & longeanreacum ptimis parenti-

bus pepigir. Ideoq;foedus cum Abrahamoinitum adipfam fcedcris fubilantiamquod
attinet,non eli diverfum à fadere cum omnibus populis fub N. T. inito^fcd eli unum,
idemquc.
2. Fa dus hoc duo primaria beneficia ubiq. cum in Ver. tum in Novo Teftamento
compkxlitur, nimirum gratuitam peccatorum rcmiflloncni, & infcriptioncm kgis in

j
cordibus nolhis,lercm. 31. 32.

3. Gratuitum hoc fo dus morte Chrifticonfirmatumeftjqua&rcmiflìonem peccato-
rum (Se infcriptioncm legisper Spir.in cordibus noftrisnobis commeruit.Hebr.8.& 9.
4. Ideoque Chriftus per mortemfuamnon tum demumacquifivit Patri pofllbilita-
tcm & velleitarem,qua ialva juftitia & veritate fua foedus gratis cum peccatoribus inire
potuerit & volucrit.- Icd ipfe Ciiriftus cum omnibus per mortem iplìus partis benefi-
-cijsiphfllmum&primariumN. Focderis donum eft, cumillud fu.dusipfe qui vcrus
lehova eft, fua morte ilabiliverit.
5. Conditiones Novi Foederis, quas vocant, ejedemfunt ab initio mundi, & ante
.natum Chriftum, & poft ejusin mundum adventum. "-"^
6. Conditiones N. Faderis non tantum praeceptas funt, fed etiampromiflk.Ita nimi-

xum, ut Deus Foederis gratuiti auftor, fé Hdcm &rellpifcentiam quam à confbt;dera-
,
''-**
tis fuis poftulat, daturum promiferir, illudquc quod promilit rcipfa praeflct.
7. QÙj conditionis N. Foed. impletioni vitam&falutem adfcribunt, Deo&Chri-

fto fuum honorem fuffurantur, &vivamconfolationcmafflidisconfcienti)s cripiunt,
adeoqueipfampeccatoresfalvandi rationem in S. Scriptura propofuam fubvertunt. Et
hocquacritur fub involucris illis verborum Thefi 2. exhibita pofitorum.
An vohmtas Dei,mcritum Chrifti applicandi,iit conditionàta^fi fcii: conditiones N. Quaeftiovt^
Faderis homo adimplcat. Affirmant Remonftr. paffim: videatur Thelìs 2. cxhib. Et
ad V Val. p. 5 1 ubi dicunt , Hanc conditioncm quoties negligit homo, non aflequitur
.
illud quod intcndit Deus. Antithefis,

Etiamli fidem & refipifcentiam à fuis confoederatis requirat Dcus,nequaquam tamen
proptcrea voluntas ejus conditionata eft, ncque abimplctioneillarumconditionuin
voIuntasDci mcritum Chrifti applicandi depcndct. Cumimpletioharumconditio-
numpurum putum Dei donum ìit, qui dat velie 6: perficere, & nullo modo homini
tribuipoftltac debeat. Rationes.
j Si voluntas Dei dependetabimpletioneconditionumabhomincprjeftandarumjfe-
quitur, Dcononfuiftcnoraoperacjusabomniaevo, Ador. 15. 18.
Deus efletimpotensacinfirmus. vult enimidquefcrio,utloquuntur,aliquid
2. Sic
fieri & impleri, quod tamen non Ht.
3. SicDeuspendetab homine, non homo à Deo. vult enim Deus, inquiunt, omnes
hominesimplere conditiones hafce, ut omnes l'alvi fìant. Curigitur non fiuntfalvi?

Q£ia, dicunt, nolunt implcre Novi Faderis conditiones. Ergo, omnia ab homine
nolente, vel volente dcpendcnt.
4. Pugnat hoc cum ordine & natura caufarum. Vbi enim hic prima caufa, quae ordi-
dinar & difponit fccundas.'' Imo hac ratione fecundx caufs ordinant primam, & prima
à fecundis depender..
5. Hacratione homo femetipfum eligit, gratiamoblatam fufficicntemacceptando:
vel femetipfum reprobar, candem repudiando.

6. Sic glorianoncftejusquimiferetur quorum vult , fed ejus qui oblatam condì
tìonem ampleditur, aut refpuit &afpcrnatur.
7. Sic decretum Dei pender à praefcientiaejus, non praefcicntia à decreto.
8. Sic malitia humana vincitur Dei bonitasi & homo, Sathan, mundus^caro, funt
1 DCQ
.
J22 ACTA S YN O D I
Deo potentiorcs. Deus enim ajunt, vult, ut omnes homines falvi fianr, homoautcìn
. non vulr.
9. Sic Deus non dat homini aliam gratiam, quam qua: efì: in hominis poteftate vcl
acciperc vel repudiare.
10.Hac rationc voluntas Dei incerta relinquitur & pcndet in dubio, doneccondi-
homiac impleatur.
tio ab
Qi^xft.viii. An reprobi teneantur credere Chriftum profc mortuum eflc. Hanc quaeftionem
movcnt Kemonlìr. Thef. 4. exhibita. Reipoademus paucis ; Cuni elccìi & reprobi in
hac vita permixti fint, Matth. 24. 40. Dnotrunt in agro, alter accipietur, alter reiinquetuY\
cumque utrifque conjunctim verbum pr^dicetur, ncmo hominumfcire potell, qui-
nam ideoquejuxta caritatis judicium bene de omnibus Iperamus. Mon-
lint reprobi,
ftrent itaque nobis Remonrtrantes, iì poUlint, quinam reprobi lìnt, & tuur difpicien-
dum cflèt, quid credere reprobi dcbcant.
Oljjiciunt; Sed mandar Deus omnibus quibus verbum praedicatur, utcrcdant.
Refpondemus, efle quoddam mandatum obedientiar, quoddam probaiionis. Man-
danti itaque Deo parent eledi divinitus ad parendum tradii Reprobi auiem vel om- .
nino non obtemperanr, vel credunt tantum ad tempus fide •znô-x.dt^ùì, pollea deficiunt.
Sicprobantur, ut manifeftum har, quid lateat in cordibus ipforum . Produnt itaque
tum in delitatemfuam & corruptam naturam, quae quidem ipfis connata,ncquaquain
autem à Deo infufa eft.
Ethocquidcmadquacftionescx Thefibus ipforuincumcxhibitis tum divi?atiscxce-
ptas, rerponfum cfto. Ui.
Carterum, curfihuicHydra£,capife uno rcfefc multa alia renafcuntun aliaeetiamex
fuperioribusort^ eifqueannex? Remonftrantium circa fccundum hunc Articulum,,
crroneae opiniones paucis indicandx & confiderand? erunt.

Qusftio IX. Cum itaque de lua impetratione remifllonis peccatorum reconciliaticnc cum &
Deo, paflìm & multis in crebram faciant mentioncm coque impcritos fallant,
locis ,
ac lìmultumChriftoejufque merito tribuerent, quo totum Mundum Deorcconci-

liarir, extrahendi erunt è luis latebris, ut fraus eorum magis magifciue innotefcr.t Et .
vidcndum, quid iplìs fir impetrare rcmifTionem peccatorum omnibus hominibus.

Quando itaque dicunt, Chriftum merito mortis fua: impetraflc omnibus remifsio-
ncm peccatorum, nullo modo fentiunt, quodprx fé fcrrc videnrur , Chriftum meri o
mortis lua; prò peccatis hominum piene làtisfccifle, èc.T'VTpoy noftro nomine perfolvif^
fé. Nihil minus.Negant enim ubiq; Chriftumpro peccaiis piene & perfe -'e fatisfccifle.
A'rmin. artic perpcnd.pag.3 4. perpcndcndum cenlet, An homo elcftus, in Chrifto

panam luerit & obedicntiam praftiterit rcipfa, an vero aeftimatione tantum divina.
Idcmibid. pag. 33. perpcndendum,AnavtusobedientiaEà Chrifto praftitx, qua jufti--
ficamur, nonfuerintci impofitifecundum peculiare mandatum Patris , & peculiare
paftum à Patte cum ipfo initum.
IdemadHippol. (•.• •.•) 2,6. quafi, inquit. Deus Chriftum ejufquejuftitiamno-
bis imputet, id eft, prò nobis in iuftitiam, quod fieri nequit.
Ibidem. Non nego obedientiam Chrifti nobis imputati, id efr, prò nobis & noftro
bono pijeftitam cenferi
Ibidem, prima facie folij, Dico fidcm nobis imputati adjuftitiamptopter Chriftum
& juftitiam ejus.
Epifcop. Thef. 4. de juftiftc pag. 63 luftitia Chrifti proprie non eft quod nobis im-
.
putatur, l'cd id proptcr quod nobis imputatur in ipfumcredentibus juftitia.
Remonftr. ad Avticulos Delphenfes Antithefi i. dicuirt, Deum potuilTc' ex fumma

& libera poteftate abfque fatisfadione, imo vel verbo vcl nutu peccata rc-
autori tate
mittere.
ProptereaijdemThcf 2.. de piena fatisfadionc, prò vcrbis, /eco noftro^ fubftitucrunt
verba fro nobis.
Vidcaturctiamantithcfiseorum3.ad i. Artic. ubi latetSocinianifmus.
lidem Artic. 2 Antithefi. i. fic loquuntur.- Quod fi vero per juftitiam, qua juftinca-
.
mur, fidesintclligitur, cxiTtimamus abfque thcléos contradidionc, iddeeaaftirmavi

pofte, (^nimirum, cani fccundum gratiofam Dei jeflimationcm prò juftitia ex gra,
tiahabcrij quippc quac fecundimi S. Scriptiua: ftylum proptcr merita lefu Chrifti
ex me.
NATIONALIS D O RD RE CHT A N^. 123
ex mera gratia & gratiofaDeixftimariQnc injuftitiam nobisiniputetur. Ideoqucil
perjulhriam, qua corani Dco fubfiftimtis, inrelligaturfidcs,ca ratione,quafupraiu
jufdtiam nobis imputata cft, non pofllimus rejicere, qitod illajufiitia etiam inno-
bis lìt.
Ex hifce & multis

alijs liquido apparct, totics in Coli. Hag. illam impetrationem re-
miflìonispeccatorumòt reconciliationemcumDeo, adfallendumincautosircratam,

Remonftrantibus non efle folutionem Av'-?^» & plenani fatistadioneni prò pcccatis
noftris.
Qnjditaquc, qua:ris, cft ipfis haximpetratioremifllonispcccatorum.''
Rel'ponlioncm vide in CoUat. Hag. pag. 172. latin. Brand, ubiiìcajunt: quando
dicimuSjChriftum omnibus remifllonem peccarorum impctralTc, fcntentia noftraefr,
Chrifcum Dei i'uftitic fatisfacientem hoc eflfccilìc, ut Deus fine juftitiarfua: larfione,
peccatori januam iterum apcrucrit gratile (nx, quamvis nomo ad illius gratis commu-
nioncm cl"t ingreflurus nilì per Hdem. Hoc igitur difcrimen intcr impetrationem &
ipfam pcccatorum rcmiflionem bene expenfum &c.
Vide ei iam Thelin 2. cxhibitam de 2 Articulo, ubi dicunt, Chriftum merito mor-
.
tisfua;hoceltccifIe, utDeusfoedus gratis cum peccatoribus fai va juftitiafuainirepo-

tucrit&voluerit.
Propri) s itaque ipforum vcrbis hafcc ponimus Thefes,
1. Inter impetrationem remifllonionis pcccatorum, & ipfam pecatorum remifllo-
nem magnum cu difcrimen.
2. impetratione remiflionis peccatorum Chriftushoc tantum effecit, ut Deus po-
tuerit pcccaroribus iai\uamgratia;aperire,utpcr obfervationem conditionum N. Foe-
quicunque volet.
deris ingrediatur,
Hic videmus non latentcm tantum, fed manifeftum Socianifmum una cum Pcla-
gianifmo.
Antithefes noftr?.
1. Chriftus fanguinis fui pretiofi effufione non tantum fìditiam illam & nullo Dei
verbo muniram impetrationem remiirionispcccatoium,hoceft,janusEgratÌ2E apertio-
nem, vel potentiam&pofsibilitatemapericndi januam gratiae nobis commcruit; fed
leipfa pleniisimc proomnium eledorumpcccatis fatisfccit.TiJ-pfoti perfcdifsimum per-
fblvit, uofjue redemitnon auro nec argentofed petiofo fio fiiìguiìte, i . Pet. 18. 19. Btmagm
f ecio ermi, i . Cor. 6. 20. Catcch. Heidelb. quasft. prima. Contrarium Socianifmum
piane abominamur.
2 Chriftum, ejufque meritum vera fide apprchendcre atquc ita per januam gratia;
.
ingredinemo poteft per imagi nariam illam fufficientem, fediantummodopcr effica-

cem gratiam,quaDeus eledis fuis non tantum velie credere,neq;tantum polle credere,
fed utrumquclargitur,utnimirumaduipfo homo credat,atq ita non fuisviribus ullo
modo fed folius Dei benefìcio
, per januam gratia: ingrediatur Contrarium PcJagia- .
nifmumomnino repudiamus.
HjEcpaucisde fpcciofaillaRemonftrantiumimperranoneremifsionis pcccatorum,
&cxpartcetiam, defiótitiaillorum applicatione, dcquapaucula tamen adhuc fubji-
ciemus.
Sequitur itaque:
Quomodo nimirum impetratio rcmifsionis pcccatorum, & rcconciliationis cum Quajft.x.
Deo nobis applicerur, ut piena fit pcccatorum remifsio. Hic Hercule aliquo ad expur-
gandum hoc Augix ftabuìum opus eflet . Atque utinam fupcr hifce poflemus audire
viva voce ipforum dcclarationempropriam.
Sed, fit aliquid prodi re tenus, fi non datur ultra.
Ex ipforum fcriptis confideremus itaque.
I. Qms applicct. 2. Quo medio. 3. Quid.
Deprimo. Quis itaque applicati Idem, inquiunt, qui impetravir remifsioncm
pcccatorum, nimirum Chriftus. Sed Quomodo? vel dat vcrbum illudque pracdi-
cari curar, vel alia rationc & modo utitur ad revelandam fuam voluntatcm, vel
ctiamAngelum mittit. CoUat. Hag. pag. 192. Deinde hifce externismedijs addir fuffi-
dentemgratiam, fifaltemhomovelit. adverfusVValachr. pag. 52.. lin.penult.&paf-
1 z firn
12 4- ACTA SYN ODI
lini alibi . Hicvidemusii cium falutemhominis non pendere à Deo, fed abipfo ho-
niincquilivult, poteftadjutusfuttìcieiite gratia benehcium hoc libi applicare, aut,(i
nolit, icpudiarc. Oreitaquc ChriUo liane applicationem, reipfaauiem ipll homici
tribuuar.
Antiihcfis.
SolusDcus icmiffloncm pcccatorum & juftitiam morte Chriftiparram efficacircr
nobis applicar, iiautjutlitiain Chiiilinobis,ac lì noftra propria eflcr, gratis imputer,

quam noslìde, qua: purum putum Dei donumcft, tanquam manu apprehcndimus.
eaquc apprcl cnla in lolius Chrifti merito & Dei cxleftis Patris gratuito favore, meri-
to Chrilti parto, acquiefcimus.
Vt de fecLindo hoc, nimirum, de Medio quo impetrati©
,
remiffionis peccatorum
homini applicatur, nonnihiladjiciamus, tenendum; ctiamlìfubindc fateti vidfantur,
illud fieri per udem, nihil tamen aliudiUis propolìtumefle, quam ut fuis amphibo-
lijs incauto^ dccipiant. Adverfus V Valachr. cnim p. 86. cxpreffis verbis hoc ncganr,
cum dicunt, Fides utique jutf incans non eft, qua quis credit fibi remiOa efle peccata.
Et Epifcop. Thcf.v.&ó. de juftific. expreilc negar fìdcm eflcinftrumentum appre-
,
'
hendens)ullitiamqua:imputatur. Etdicit.cfTe conditionéjfoedercEuangclicoprdcri-.
ptamóc lequilitam, line qua Deus remitteve peccatum, & imputare juftitiam non vulf.
De Tcrtio.Qmd itaqùllud efl,inquis, quod nobis applicatur & imputaturi'Efl fcili-
cct iple fìdei aétus, quigraiiofepro jultitiahabeturpergratiofam Dei dignationem.
Quaproprcr meritum Chrifliipfam bdem ad juftitiam imputar.
Sic Armhiius ad Hippol. Ipfum fidei a. !um, tò credere dico, imputati in juftifiam,
tdquepropriorenfunon meronymice. Videantur ibidem fxmilia multa.
Sicad VValachr. p. 84. Deus, inquiunt, qui infbedere legali exaâm mandatorum
fuorum obedientiamcxigcbat, nunc infoedereEuangelicofìdemcxigir, &illam gra-
tioià a-ftimatione propter meritum 6c omnibus numeris exquilltiflunam Chrifti obe-
dicntiam, habet loco Icgalis obedientix.
ibid. pag. 85. lin. 2. «Se ieqq.
medium.
ibid. pag. 86. circa
Ibi communis noftrorum Theologorum fententia cft , remiffionem peccatorum
elle fidî confequens & efte 'tum òcc.
ErRcmonftr. inCoU. Delphend Artic, 2. Antith. 2. Sentimus, inquiunt, Deum
juftifi canone ira ad fidem refpicere,ut eam arftimct prò obcdientia,fccundum
in noftri
poftulatum legcm Euangclicam p; seftita. Et paulo poft Stamimus Deum fidcm
i?v: ,
noftram nobis imputare prò obedientia.camque, & ncs tn illa acceptcshabere.

Sic videmus, quod folius Chrifti merito & iatisfaftioni tribuendum erat, illud à
Remonftraniibus ipfi fìdei aftui fecundum gratiofam Dei aeftimationcmtribui. An
non hoc eli totum falutis noftre fundamentum fubvertere.'*
_ Si nunc ulteriusquifpiam myfteriorum ipforumadyta penetrare geftiat, &qua:-
in
^^ '^ '
rcrc, quidnamipfisfit f desiila, qu£E nobis imputatur ad juftitiam, inlabyrinthumin-
extricabilem fc conjiciet.
Idcoque & hoc tantum attingimus.
EpifcopiusThefi 3. depreceptis N. Ecederis dicit, Pidem cfTc aflcnfum fìducialcm
Euangelio adhibitum, quo atgumeatis, five intrinrecis,live ipfl Euangelio infiiis per-
Cum hac Tuafus, ftatuo vera efTe omnia ea quje Euangelio continentur,inque Deo per Chriftum
definitionc confido & acquicfco.
convemt y^ autem liqucat,parum Orthodoxi huic dei^niticni inefTe.videatur Thcfìs quinta,
dehnirio
yj^j dicit, Eiducinm qua credo rcmifla mihi efle peccata gratis,
fpecialis mifericorcia;,
"*^" ^^'*^ cllennale fidei conftitucns, fed tantum confequens.
°r'h'^"d
oftìciohom.
ThelÌ6.dicit,Obje: um fidei efle totam veritatcmEuangelicam. Inquibusomni-
Chiift. e bus multa: Jatent ambiguitates & expreflsfunt falfitates,quibuseruendis,explicandis
.?.
fub finem. &

refutandis, non damr hic lccus,neque fufficit tempus.
Progredì mur ad alias quafdamqu^ftiunculas.
Qaift.xii. Anin^dclcspoffintdiccrc, Chriftimipro fé mortuum efle vere.- Itcm, quis eft qui
nos condemner^ Atfìrmaat Rcmonftr. Coli. Hag pag. 187. &repetunt p. 88. ubi ad-
dunt,Fidclcs hoc pofle diccread confolationcm fuam.-infidelcs ad hiftoricara narratio-
iiem, quaad fidem ducantur &c.
Anti-
NATIONALIS Ì3 ORD RÈCHt ÀN J„ ÌÌ3
Àntithefis.
Nulli, nifii) in quibus nulla eft condèmnatio.quiquc non fccundum

carncm.fcdfe-
cundum Spiriruniambulanr, ócquiacccpcrunt Spiritumnonlcrvitutis, fcd adopno-
nis, pofilinr diccic , Chiiftus cft pio me mormus, quis itaquc cft qui me coadcmnet'
Rom. 8.
Ancleftinufpiam nomine ovinm in Scripturadefignéntur?
^
''
rt-
Sic dicuntRcmonlli-. Coli. Hag. pag. 183. ^<3 • i
Itcm.
An Chiiftus ovcs habear, prò quibus mortuus cft, qux tamen peteunt. Affir-
Quaeft.xiy
mantRcmonllr, Coli. Hag. pag. 18 j. 186.
Antithcfis.
EleSi in S.Sciipturamultotics nomine ovium difignantur,piò quibus folisChri-

ftusvitam pofuir, quafquenemo èmanibus ejus poteit enpeie, idcoquein eteinuni
non peiibunt. loh. io.
An iblum Dei veibum ejufque prasdi cario fit ordinariummediumjquobencHcium Ouâ.-Q **:
morte parnim hominibus adminiilretur, ut fide illud apprchendant. Conce-
Chiifli
dunr; fcd qnod una manu dant, altera rurfus eripiunt- Ajunt enim; Anhoc i.eri debeat
hacvclilla ra'Jcne, nuncvcl alias, putamus hoc elle nimisprocul ingrediinjudicia
Dei,relinqucntct.tiusdirpcnlationemjufì:itia: divine ócc.CoUat.Hag. pag. 189. Dein-
de dicunt, Deum velie vcibum rcconciliationis omnibus proponi^óc reipfa omnibus
pra'dicatiimefle.ibid. pag. 19:, 192.
Et ne quis hocrcferat adexternam & notampraedicationem, ajunt, Deum, cura
modo poflc uri ad rcvtlandam fuam volun;atem, imo Angelum miite-
piacer, alio &
te. Hinc loh. Arnold, cap. 3. pag. 100. &leqq. &pag. syo.fatetur, juxta menterri
Armmij, omnibus hominibus media, ad falutem fufficiemcr neceflaria, adhiberi.
Àntithefis ex verbis Pauli i . Cor. x.
Pojìijuam ihftpentia Dei mundta non cognovìt Deum fer Jkpemmmfuam^ftacuit Bcàtier
JIultaM pr£dkattofiem ferfare credentes. Eft cnim fides exattditUy auditUs ttutemexier"
ho Dei. Rom. io. Aliusmodus falvandi homines, &
medium aliud, per quodbene-
ficiorum Chrifti participcs £anr genres, in Scriptura non traditur.
An vidima Chrifti nonfanòiificet nòs, quarcnus ille fimpliciter oblatuseft, fed Qua-f^fojtyj
quatenus applicatur. Sic loquuaturRemonllr. inColIat.Hag. pag. 179.
Àntithefis.
Vi(5!imacxpiatrixfàn6lificatvereofhnès, proqùibùsoblatàeft.Heb. 9- 13.14. î

[unguis taurortim fA/i^tificaf &c. quanto magis fanguù Chriftiemundabit nos <^r. loh. 1 7. Fgo
meiffumfariîfco prò illls. Tit. 2. rtnid^dit feippim ,ut finiti_ficaret (ibi populum fcleûm.\n-
de & liquido colligitur non fuiflc Chrifti intentionem dare it(t in precium pro-
,
omnibus & fingulis xqualiter. Deinde, prò quibus rcmeripfum Chriftus dcdit, quod
eofdem ctiam faniiificet, non merendo tantum, fedetiam efiìcaciter falutem operan-
do & appliCcindo. Alioqui illcrum perfe;"^ us fervator non eflet.
An Chriftus prò Caino & Inda, qua talibus & prò Abclo & Petro, qua Hdelib'JS Qusft. xvj
;
mortcniruftinucri!.? NcgantutrumqueRcmonftr.ad VValachr. p.51. Scdindifcri-

minatim prò his & illis in communi lapfiis & peccati forte confideratis.
Sed ami fibiipfis hic contradicant, ibid. pag. >2. lin. i. 2,. 3. Et Collat.Hag. pag.
207. Et clariffimus vir D. Antonius VValsus illorum errorem, velpotiùs mali-
tiam hicindicavit &
refutavit merito in eo acquiefcimus.
,
An Chriftus fummediligat cos, prò quibus mortuus eft. Negant Remonftrant. Qusft-xvR
Coli. Hng. pag. 193- &
207. rarione addirà, quia partam falutem non applicetortini-
bus, fed tantum iìdelibus, quamvis omnibus parta fir,
Àntithefis ex verbis Chrifti, lohan. 15.13.
MdoremchAritatem mtllmhahet,quam ijlam, ut quiffiam animam fmr^ àeônat fro ami-

i 3 di
izG A C T A S Y N O D 1
d) Et Rom. 5 5. 6. 8. Commendat fuam charitatem erga nos Deu^, c^c,

fìià. .
Diccrc itaqiie Chriftum non dikxiUe cos fumme prò quibus mortuiis eft^ eft pi^
^
û^
_
.XIX.
lamS. Scriprurx-contradicere&tuipitcrmentiri.
Anintcrccflio Chritìi alia fu univcilalis prò toro mundo, alia particulans prò fì-
dclibus tantum. Atiìrm. Remonftr. Coli. Hag. 198. i99- dicuntque, proinfi-
dclibusj quoad impetraiioncm, protìdclibus, quoad applicationcm.
Antitheds ipfis verbis Clirifti. Ioli. 1 7. 9.
No}? roqob'0 mundo [ed prò ûos dcdifli fnihi, quid tni funt.
, tf's
Et ad lloni. 8. docemur, Chrilìum tantum intercedere, prò quibus niòrtuus eli:.
Qijsfl:. XX. An PaiTio Chrifti tcndat tantum ad falutem impetrandam, elcdio autem ad appli-
candam & communicandamJ Sicloquuntur, Coli. Hag. pag. 201.
Amithcfis.
Chriftus paflìone Tua falutem non tantum iilorum opinione impctravit/ed ctianl
reipra& revera eam peperit, òcSpiritum fimul regenerationis mcruit, qui demda- \
rct & omnibus quibus lalus per paillonem parta eli, applicaret. Qupmodo autem ele-
nio falutem applicct & communicet, illud nondumcapimus; Quis enim profundira-
tcsiilorum hominumj nifi facris illoruminiiiaius, nolle potcrit.''
Quxft. XXI
Movent Remonftr. adverfus VValachr. qua;ftionem pag. ji. Nura quemfncnl
Deus in opere aliquointcndit, poflu non ailèqui. Refpondcnt quaedam intendi, ,
qua: per potcntiam irrefiftibilem excqui & aflequi vulr Deus quacdam vero intendi -•
fub conditionc à creatura rationali libere pra-ftanda. Hancquoties praEftarc negligit
ho mo, non aflequitur idquodintendit Deus, &g.

Refp. & qua;ro primum Qua;namfit haxcoiiditio.'*
,
refpondebunt.fides in Chri-
ftum. Iterum itaque qua:ro, quis det ut homo hanc conditionem adimpkat. Aut
enmi hoc folius Dei eft, aut folius hominis, aut utriulque.
Si folusDeus;qucmadmodum volunt videri fentiie, ut Articulo.j. Coli. Hag.
Remon- fatentur; Ergo Deus non dans homini, ut poftit &velit credere, utquercipfacredar,
ftiantes hu- limu late agi tcuni homine,qucm intendit falvum facete fub conditione,li crcdat. At
jus criminis homo non poteft credere, inquiunt ipfi, nifi Deus eis det fidem: Deus autem nondat
infimulant ^^^j^ omnibus, ncque vult dare: Si enim vellet, daret. Ergo &c.
Orthodo-
gj homo; quod vox illa, fub conditionc libere pracftanda totufque adeo contoctus
xos quo
j^j^j^,jjf ^-^j^j^ cxprcfle Pelagiani Remonilrantes.
, .
ciant fimu- ^^" partim Deus, panini homo; funt Scmipelagiani.

latorem. Deinde, fi Deus non aflequitur quod intendit,nifi praéftita ab hominc conditioné;
cum ipfi Ergointentio ha:c Dei pender ab impletionc conditionis hominis, & nihilpotuit ab
maxime sterno certi ftatuere Deus antequam homo conditionem implcati quod abfurdum
,
huic Climi" eftdeDeo dicere.

ni fine ob-
Rcmonftrantium contraria argumenta quodattinet, cum partim in Coli. Hag. fcri-
^°^'''
pto, partim àClariflimis Do: oribus D. Balcanquallo, &D. Crucigero viva voce re-
furati nnt, nunc non atti ngimusj &hicconfiderationesnoftras circa fccundum Arti-
culum finimus.
BRI-
,
ì??ATÌONALlS DORDRECHTANiE, iif
ÈRITANNORVM THEOLOGORVM
Scntentia
Ì)e III. &" iVi Articulis,
Primo de viribus arbitri) in homirìé

lapfo.
THESIS NOSTRA 1.
VOluntas hominis lapfi nudata eftdonis fupematuralibus , &fàlu-*

tanbus-,quibus in innocentiic ftatu donata fuic: acproinde ad aótus
Ipiritualcs nihiljam valetabfcûe viribus gratiae.
Fuifle donis cximijs dotatam,indc conftat, quiahomo fatSUs eft ad iraaginem Dei
imago autem Dei in principe animi facultaie proculdubio principemlocumobti-
nuit. Qiulia vero ha:c dona taci'int, quibus incieatione ornata eftvoiunâshum»-
na, pater exijs, qua; in hujus imaginis redintcgratione reftituuntur. Ephcf. iv. 24.
Induite nofum hominem, quifecundum Deum creatus efi in inflitta^ é^ fm^ttatcveritatù.

Hancinfupcr juftitiam, fanftimoniam &
reftitudinem voluntatis per lapfumeflc
amiflam claruni cft ex fecunda hac e jufdem per Dei gratiam in Chrifto recuperatce ac-
ceptipne.Induendum, fdlicct,nobis de novo,quod in Adamo denudato exuimus.
Hujurmodi autem voluntatcm noftram nihil valere ad aftus fupernaturales totx
Scriptura clamar, Ioan. li.i^.SmememhilfoteJìisfacere.Kotìv. 5-6. Cum adhuc nullU
efemiwvhibtii, 2. Cor. 3. 5. Nonfumm idonei ex n cbii ipjts adcogitafidum quicquarn ^c.
Hinc illud Auguftini Enchirid. cap.30. îdhoni operari fotefiferditus, nifi in quan-
tmn Aperditionc liberatti^^. Et 'Mad^Fo/unta^ intantitm lihera,in quantum liberata.
il
Lapfcvoluntatiinelt non tantum peccandi poflibilitasjfèdeciam pr^-'
ccpsad peccindum inclinatio.
Ifthcc pofsibiliras voluntatietiamintegre infuit , proutiiimis conftat ex cventu,

Poftlapfumautem,acexiproIapfu,fuperadditapeccandi fitis avida, Job. 15. 16. Bi-
hity quafi iiqium îr,iqnitatem-^ complaccntia & gaudium in peccatis, Proverb. 2. I4. Lx-
Unturfactendo maìum,extihant in pejtpnii pervei-fìtatibui: iìud'mm ^ccatì, GcncC. 6. j.
Cuncli cegttatìo codis intenta admalnm omnitempore: Mancipatio lub peccato,Rom. 6.
xj. rinfila fervi penali. Deniquc mors in peccato, Ephef. 2. 2. Vos cum cjfetii morttu in
deliBti é'pec'.itis.
Nec habcrc in homine corrupto, nondum per divinaim gratiant

aliter fc porcft rcs
icftaurato.- cumca natura voluntatis, ut nuda manerc nequcat, fcdabuno, cu^
fir
adharferat, objcfLO excidens, aliudqu^rat, quod cupide amplectatur. ideo per Spon-
taneam defeftionem habitualitcr averta à Deo creatore, in creaturam effreni impetii
ferrar, ac cum ca libidinofe ac turpitcr fornicatur, fcmpcr avida frucndiutendis, ac
vcriiamolicndi&patrandi. Quid mirumergo li talis voluntas fu Diaboli manci-
pium^Luc. 11.21. Cum fortis armatiti ciiflodit atrìum fimm-, in pace funi ea qui? pojjtdct.
I 4 Auguft;
,:ìS , ACTA •
S YN OD ì
Augufl:. Rettaci. I. 15. Voluntas fine chmtateejltou^'hiofacufidìusi
De antecedaneii adcoifuerfiotiem.
T H E s I s L
Sunt qusedam opera externa^ abhominibus ordinane requifira, priui^

quamaditatum regenerationis, autconverdonis perducantur,quxab rU
dem quandoque libere fieri, quandoque libere omicti folencj ut adire
Ecclefiam, àudire verbiprasconium, & id genus alia.
Requiti taliamanifeftumcft, Rom. lo. 14. ômodo crcdent eì ,quem mn audìeruntì
Efleautemin noftta potdlate & ratio diòiat, cumpenes unumqucmque 'ìvt tcgere
fuam 1 oco- moti vani; & expericntiaprobat, cum vidcamus in cxternis hominespro
arbitrio, hoc, vel illud agere,vel utruiiique omittere; poflunt itaque domi fedcre.cum
adcunda eft, pollunt aures obturare, voce Euangelici pr^conis fonante. Marc.
Ecclelìa
6. 20. Herodcs Ioannem audiebat libenter. Attor. 13. 46. ludei rccufant aiidiré
Euangclium, Plalm. 58. j.lmpij obturant aures fuas ut rurdâfpides.
II.
Sunt qua^dam efFccla interna ad conveiTionetn five regenerationem

previa, qu£E virtute verbi, Spiritufquc in nondumjuftificatorum cordi-
bus excitanturj qualia lunt noticia voluntatis divinai, fenfus peccati, ti.
mor pcEnjE,cogitatiòde liberatione, Ipesaliqua venia?.

Ad flatum juftificationis, in quopacem habemus apud Ì)eum per D, N. lefiutt
Chriftiim , non foletgratia divina homines perducerc per fubitum entliufiarmum,
fed multis prxvijs a^tionibus minifterio Verbi fubaftos, pr^paratps Hoc viderc & .
licet in illis,qui audita Petti concione, peccati onus fentiunt, timcnt, dolent, libera-^
tionem dcfidcrant, fpcm aliquam vcnise concipiunt.- qua: omnia ex illis verbiscon-
cipi pofTunt, Aftor. 2. 37.,^«»2/'^f audivijicnt, compungifunt cordepw,& dixerttnt adPe-
trtim ó" reliquos A-ôJìolos, vitifiatres-, quid ficiemus? Hoc ipfa rei natura rcquirir. Nani
generatione hominis naturali multa; lunt previa; difpolìtioncs, qua; fcrmx
ficuti in
induòtionem pra:cedunt, ita & in fpiritualipermultasantecedaneas grafia; aftiones
ad fpiritualem nativitatempervcnitur.
Hocdenique apparet ex inftrumentis, quibus utitur Deus ad homines regcncran-
dos. utitur enim minifterio hominum, &inftrumento verbi i. Cor. 4. 15. Ver Ev.an-
geliiim ego vos genni Quod lì Deus immediate vellet hominem impium regcnerarc,.
.
& juftificare, nulla cognitione, nullo dolore,

nullo dciìderio, nulla venia; fpe prepa-
ratum, nec hominum minifterio nec verbo predicato hancadrem opus eflet. Noe
,
Miniftrisverbum Deircde fecantibus cura incumbcrer, apre prudenterque audito-

rum confcientias primo Icgis terroribus fauciandi, deinde Euangciicis promiffis eri-
gendi, accofdemhortandi ad pcenitenciam iìdemque à Deo per preces oc lachrymas
petendam.
HI.
C>uos Deus mediante Verbo per Spiritumfuumbuncin modum aF-^
ficit, eos ad fidem, converfionemque Vere, & lerio vocat, & invitat.
Ex natura bcncFcii oblati, & Verbo Dei apertiflìmo judicandum eft de illis gratiae
auxili)s,qu^hominibus luppeditantur, non autcm ex abulli, aut evcntu. Cum igimr
Euangehum ex ftia natura vocet homines ad pocnitcntiam &: falutem.cum grati a; di-
vina; excitamcnta eodem tendant, nihil hic lìmulatc d Deo agi putandumeft. Hoc
probant feriae illa;, patheticacque rogationes , 2. Cor. i.z. ohfecranmschrijli nomir.ey
rec$/HÌliemim Deo. Hortationes, 2. Cor. 6.1. Horlamm- ne fufira gratiam Dei recifuitis.
Expoftu-
NATIONALIS D OR D RE C H T AN ^. 12^
Expoftulationcs, Galat. i. 6.rJA4iror qtwdfu tam cito tramferiminiab eo, qui t'ocavit vos in
gratiam C^r/y'/z-Promiflioncs, Apoc 3.3. 20. EcceJìo adofttum &
piilfo:Jì quùaudierit vocem
meam é' ^feruo it ofiittm, ingredutr adeiim drc- Qupd fi non omnes, quos hoc verbi Spi-
rimrquc fui dono dignatur Deus, adconvedlonemreriam fedo invirarcr,ccrtc &Deus
nonnullos, quos ipfe Filij fui nomine vocat, falleret, & promifllonum Euangelica-
rum nuntij àvocatis falfo perhibiti teflimonij accufari poflenr, &, quiad converfio-
ncm vocati parere ncgligunr, rcddcrentur cxcufabiliorcs. Neque enim ea fìngi po-
tefthomines reddere inexcufabilesperverbum &Spiritum vocano, quac eo tantum
fine cxhibetur, ut reddat inexcufabiics.
IV.
Quos ita affecic. Deus non defèiit, nec defìftitin vera ad converfio-
nem via promovere, priufquam ab illis pernegledlionem voluntariam,
auchujusgratiînitialisrepulfamjdeferatur.
Talentum gratis à Dee femel conccflum nemini cripitur,nifi qui prius fuo vitio il-
ludfepelivit Matth. 25.28. Hinceitquodnosinfcripturis paflìmmonemur^ne Spi-
ritui rcfiftamus, ne Spiritum cxtinguamus, ne gratiam Deifruftra recipiamus, ne de-
ficiamusàDco. Hebr. 3. 7. Imo divinai derelittionis ea apcrtiffimedefignatur ratio,
quodDeusab hominibus prius deferatur. Proverb. i. 24. ûiazocavt &remiijìi-, tô
qmqueintntcritwuelhondeho. 2. Chron.24.20. Dereliquij'u lei ovam, ut dcre'inque-
ret vos. Atnufquamin Scripturis velleviflìmeinnuitur, Deumfolere aut velie un-
quamabfquepra;viahominis culpa eripere cuiquam gratiae excitantis auxilium, aut
vllum fubfidium, quod femel contulicad converfionemhominis ordinatum.
Sic docuere Patres Orthodoxi, quibus cum Pelagianisnegotiumfuit.
Auguftin. vel Pro(per,ad Artic falf. ad 7. Beie^ -voluntas, utin bona, voluntate manea-
tur, qui e priufquam deferatur^rieminemdeferit,(^multosdefertoresftpe convertit.
Hi prÊCcdanci efFedus, virtute Verbi Spiritufquc in hominum menti-

bus produ<5ti, rcbellis voluntatis vitio, fìiffocari ac penitus cxtingui po(^
funt, & in multisfolent; adeo ut nonnulli in quorum mentibus virtute
Verbi Spiri tufque imprelFa fuit aliqualis notitia veritatis divinai, aliqualis
dolordepeccatisfuisjaliquoddefiderium&aliquacuraliberationis, mu-
tentur piane in contrarium, veritatem rejiciant & odio habeant, conca,
pifcentijs fuis fé tradant, in peccatis occalleanr, & ablquc defìderio vel cu-
ra liberationis, in ijfdemcomputrefcant.
Matth. 13. 19. Femtmaltts.é' rapìt quod feminatum e[l i» corde eitts 2. Pet. 2. 21. Me-
.
lìut eratmn cognofcere viam iujìiti<e, quampojt agnitionem retrorfum converti, Canio rever-
fhi ad vomitum.
Hebr. 6.4. ,îfemel illuminati, guftaverunt donum CAlefle, participes f'£fi Spiritftf San.
iti^gujlaverunt bonum Dei verbum,'virtutefqueftculi venturi, ^prolapfifunt ,eos rurfusre-
vocariimfojjibile. &c.
Profper. de Vocat. Lib. 2 cap. 2

. Mttlti cito intelleBus lumen accipiunt, ipfi autem in-
.
telligentianon tn omnibus eundem habet vigorem aut fimilem.fdcultatem

, ; &
plurimi cum
&f de evinte lleSlu videantur ornati, lahorant tamen indigentia Maritata , é'hii,qu<tfde^
intclleBu vident, nequeunt inhttrere, quoniam perfeveran ineo non potefi, quod non tota cor-
de diligitur.
Ne
13© ACTASYNODI
VI.
Ne eledi quidem ipfi in hiCce pra:cedancis ad regenerationcm adtibus

itafegcrunr unquam, quin propter negligentiam & refiftcntiam fuam
pofsintjufteà Deo deferì & derclinqui; fed ea eli: erga eos fpccialis Deimi-
kricordia, ut,quamvis hanc gratiam excicancem &illuminancemaucrc-
pellant aliquamdiu , auc fuftoccnt, eos camcn icerum, icerumqueurgeat
Deus, nec defiftatpromoveie, donec eofdem gratia: fua^prorfus (ubjuga*
verit, ac in ftatufiliomm regeneratoium collocaveric.
loh. 6. 37. ûicûid dai mihf Pater, veniet ad me, &, ettm, qui ad me venif, non eij'
dam foras.ìiietcm. 14.7- .ândoquidern iniqmtates noJìr£ levantur centra ms-, T) ornine
fac tropter nome» ttium, quoniam multdfunt averjìones nofir£. &
32. 39. Dabo eis cor unum
^'viamunamjUttimeant me univerfisdiehm. Phil. 1.6. ^lui Cttpittnvobùopusbonumy
terfìitet ufque in diem chrifii lefu. Qupd (ì ita non pergeret Deus etiam rcclinantes &
rcfugientes profequi, nulla vocatio redderctur efficax, nulla cmergcrer tìlialis adoptio,
ipfaqucin Dei beneplacito fundataelcftiofruftraretur.
Auguftin.de Perfev. Pojl cafum hominis non ntji ad gratiam fuam Demveluit pertinercy
nfhomoaccedatad eum,neque nifi ad grattam fuam voluit pertinere, ut homo non recedat abeo.
VII.
Non cIe6tos ad regenerationcm adtibus, divino

in hifce pra:cedancis
Spiritai, gratin-eque refiftentes,ejufdemque initialia cffeda in {e ipfis libe-
ri fui arbitri] vitio exftinguentes. Deus, quandocunqueipfivifumfuerit,
jufte derclinquit.-quos Tua culpa dereliólos, eodcm demerito manere in-

duratos, & inconverfos vere pronunciamus.
Putamus extra omncmdubitationisalcam pofitum cfle,nemìnem mortalium itafè

gerere erga Deum, quin meieatur grati^ collatacfubdui;ioncm, vclomittendo ali-
quid, quod facete debuit,velfaciendo,quod non debuit; quo pofuo, clarumeft, Deum
lineullainjtillitia, autcrudelitatepoflc talibus hominibus gratiam obi atamfubtrahc-
re, eofque fui cordis duritise rclinquercRoni.9. 18. Cuius vult miferetur, & quernvult
indurat.
&
Deus etiam hoc ncminidebct, ut illuni gratigfux illuminanti, excitanti refiftenté,
proprijfque cupiditatibus infervientememoUiat per illam fpecialcm gratiam, cui- nul-
lum cor durum retìftit. Rom. 11.35. ûis prior dedit illi, é" retribuetur ci ? Porro, qui
hunc in modum derclinqui tur, fua culpa inconverfus perir. Ioan. v. 34-40. Die»
vobisut jervemini,& nonvuitis venire ad me, ut vitam habeatis.AÙ.01. 28. 27. IncraJJktum
efi corpopulihuim dfC' ne convertantur, drfanem eos.
T)e Con'verjìone^ qua denotai ìmmediatum opus Dei
» hominem regenerantù.
1.
Deus animosele^torum fuorum pr^didis gratis fus adtibus excitatos,

& prarparatos intima quadam , & mirabili operatione regenerat, &quafi
de novo crear, infundcndo Spiritum vivificanrem, Ócomnes animar Fa-
cultatcsnovisqualitatibus imbuendo.
Per rcgcnerationem hic intelligimus, nonqucmvisatìum Spi ritus Sanili ad r^é-

neraticncmpracvium vel tendentem, fed illum ai5lum, quopofito ftatim retìc affir-
mctur, Hic homo jam natus elt ex Dco.
Hkc
.
NATIO NALIS D OR DRE C H T AN ^. i^ì

Hjcc Spirìtualis hativiras prafupponit animum exciratum
per Spirimm ornano
verbi divini utcntcm. Vndc &
renati dicimur ex incorrupto fcniine
verbi 'i Pet i
23. Qiipd obfcrvandum eft, ne quis Enthufiaaicam regcncrationem
defidiofus expe-
Ctet, ablqucullaaut Dei, aut verbi, aut fui adtione
prjcvia.
Porro ftatuimus,Spiritum regencrantcm in intimaanima:
penetralia illabi Scrcf-Tn
gereipfum animum, ejufdcm vitiofas inclinationesiànando,
principiumtormalcadaausfpii-ituales&falutiferoscliciendos. Eph. 1.
acindendo illivires &
\Qjtfiti.sfHmit<
vnkiâ,, creati in Chnjìo le fu adopera bona.^ztdn. 36.26. ^ûferam cor
y-6 carricum. Ab hoc Dei opere promanant
laùideum]
vires ad aftus fpirituales
& daho've^
& falutiferos cxc-
rcndos.
Adopuscredcndi, i.Toh.5.1. îi['ì'*ìicredit,ex Deonauiiefl.
K.ào^^^x%à^\\\<^tn^l i.
Ioh.4.7. îfqttà dUigit, ex Dco natta eJL Ad omnia deniqtepietatis operi, 15,'
'
loh.
Sinenìenihtlpoteftisfxcere.
•
Profper dicit gratiam ipGim cflc bonoriim in nobis creatrii.„^^Schol2
,
Dolores Deiiber Ac»
hànctamclaramveritatemnon diffitentur. ^-^^^
Thom. Aquin. hanc gratiam, qua de loquimur, aflerit, dare q^^dameflc foiri
"tualeiplìamma:, eêquandamûpernaturalempaCticipationemdiv'irl»^^f^^.2g
'
û Qua:ft. dif-
re Te ad animum, ficur fanitatem ad corpus. put. de \ìtu
^ II.
Ad hfjîprum opus regeiierarionisiiabet fé homo pafsive, nequ^gf^
in volunnlte poceftatis human^ impedire Deum fic immediate reo-env»

rantem.
loh . 1 Non ex [anguine-, neque ex volunute carnU, neque ex voluntate Tiri,fed ex Dea
13 .
geniti funt. Nam

fi in creatio|ie naturali verum fit, Deus fecit nos, & non ipfi nos, in
recr catione ctiam fpiritualiidem valebit multo magis. Icrem. 13. 23. Si mutare non
poteftytthiopspellemfuamjtumnec homo peccato maculatus corrigere intam na-
ture Tua: vitiolìtatem. In voluntate fcil; lapfa eft potentia pafliva ad cfle hoc fuperna-
turale extrinfccus advcnicns recipiendum , non autem aftiva ad idem vel per fé, vcl
cumalioproduccndum,lerem. 17. 14. Sanarne Domine, é' famhorcjrc r -ac
Imivijìaindls hominihtts Detti ntdlum initiiim immane volnntatis exJpt£}at,fedÌDfamvo- J^^r ^^
luntaternhonam udendo l'ivtitcat. „a?-
Ili 1 •
,îd agtt Itberum arbttnurn'i Brevttcrrejpondeot Sahatur. Opta hocfinef r

dmhm ejjìci ì
rum Arac.
t
non Bernard, de
I
ôtefi, une,a.qttoJìt, altero, in quofit. Dem attthor efifa,ltitis,liherti/n arhitrium tanttim catax. lib. arbitr.
Creatio in Chriflo in lihertatem voluntatùfalfa &fine nohisfii tn libcrtafem, tum non ex
efl, & gratia.
lihertatc. Si fine nobn, tutnpenes nos non ejì hoc Dei opus impedire. . Bernard.
Dee volenti fial-vtimfacere, nullum hominis refifitt arbitrium. ^^^'
Aug. de cor-
2)^ (Jon'verfione-i ojua denotataBionem hominis êr ria cap 1 4,
fidem ^ pcsmtentpam piltitiferam fé ad Deum

convertente.
T H ES. I.
Prcedidamconverfìonem (èquiturhiecnoftra convergo a(5l:uaIis,Deo

proliciente ipfumaólum credendi & convertendi ex mutata voluntate^
quâ6taàDeoagit& ipfa, convertendo fé ad Deum, & credendo, hoc
cil, ad:um fuum vitialcm fimul ehciendo.
Ordine tcmporis vix diftingui poflunt opus Dei covertentis hominem, & atìio ho-
minis feconvertentis ad Deum; ordine tamen caufalitatis, divlnum opus praecedar,
noftra operati© fequatur, eft necefle. Malaarborfruftus malosfua natura profetcnSj
prius
jj, Y N O D I Ae T A S
frui^ um ullum bomim profcrar. Ho-
piius in bonam ipCi mutctur opus haber, quam
'
voluntas non modo mala eli aibor, Icd & moriua. Fra-
niinis autcm nondum regeniti
non id facit, ut corrigatur autlua cooperatione vivifi-
cuim vero bonum fi proferat, ,
cctur, (ed quia mutata & vivificata clL
AA fimplic Scite Auguft: ut rottmli ftt,fedquU rotunda ejì. Sic

No» ideo bene currìt rota, nosdici- &
bene currit -vohmuts ut re.enemta (à,fidcjuu tam regeyierata ejL
iib. I . qusft. mus, non tdco
t.
Hugo c\c S'° Vidore. Gratin reparatrix homm 'volmtatenj ajpi-
In candem iententiam
..
DcîcFià^ì yat, ut Jh, deinde bon^

volimtaii ir'ffirat, ut moreatur. pnmum oferatur eam, detnde per
earn.
Sccundo dicimus,Deumnon modo efficere habitualemillam mutationem,qua ho-
mo novas fpirituales vire< acquiiit ad credendum

convertendum , fed etiammira &
auadam arcana operatirflis efficacia proliccre ex lanata voluntate ipfum a:;um crcdédi
Sicp^^ìi'^'^loquitur bcriptura. Ioan. 6. 66 . Pater dat 'venire ad fìlium^
&convcrtendi.
ôbis donatum eft credere iffirmò Tiri';éjiv, 2.Tìm..lz.\z6^
M eft credere. PRiJ'-^" ^9-
Qiipd fi, vires quafdam infundendodaret Deus tantum pofTe
De'ts'd.it pcenitm*'^-
credere poffe '^"^'"^^''^'^^^P^"^^^"^^^'-'^'^^*^''-^^'^'''-^"^^''^^"^^'^'-^*'^^'''^^
^"^*-'''^' ^ceremusomnes; libero arbitrio àDeodeficcrc-
trio certe qH'^ P^"^^""-^^ P^'^^"^
mus nec n^mbilitatem hanc in actum perduceremus. Hxc itaque cxii
ciali's <^r"^^
j^ illa fpe-
Eledisin Chrifto concefla, qua non modo poflunt credere-lêiint, fed 5c
^
i^j^'ûm pofllnt. Phil- 2.13. Dat Dcw nobu dr -velie, érperfcere.
pnc contra Pelagianos gratiam operativam afleruerunt Catholici.

iuhit Dettshomim, ut velit fed Dominus in homine operatur & velie;
^
iubetm faciat fed
InEpift.Sy- : ,
nod. Afric. peratur\ó' facere.

Epilcop.
^^ omnU, qui didicit a V^tre, non folum potè(l 'venire, fed venit; uhi iam dr pofsibilitas prcfe-
lia ipiP^ i?«j, & voluntatis affcSlu^s^ & aziona effeUus efi.
14, Operatur Detti Jìdem nofiram, miro modo agens in cordihumoflris, utcredamttf.
p^X fajnft- Tandem & illud adjicimus hanc Dei aftiónem in prolicienda fide non impedire,
,
imo facerc, ut ipfa voluntas fimul agat & aftum fiium eliciat. Ideoque atìus crcden-
,
di, utcunque à Deo immittatur, tamen, quia ab homlne exercetur, ipfi homini tribui-
Tflrfn de ^^^ ' Iôni- ''"• ^°- Corde creditur adiujiitiam. & 2. Cor. 4. 13. Credidi, propterquod locutus
P;rfev.lib.z7»'W-Df»:J.f/?finquit non qui credit omnia in omnibus,fed qui operatur ownia in om-
Auguft. )
cap. j. nibus. Ctrtumefl nos credere, cum credimtis, fed Deus facit utcredamus. Kos operamur,fed
Deus operatur in nobisoperari.
IL
Divina ha^c adio non \xà\t voluntatis libertatem (ed roborat: ncque ,
tamen cxtirpatradicitus vitiofam refiftendi poflibilitatem; ied efficaciter

& fuaviter dat homini firmam obcdicndi voluntatem.
Duohicnegamus, primum voluntatis hac in parte lacfioncm. NcmpcficDeusagit
in natura, etiam ubi evehit, ac fiiprafphaeram fiiam attoUir eam, ut non evcrtat fingu-
larem rerum naturam, fed relinquit unicuique proprium modum motumquc in adio-
neproducenda.Cumigiturpcr Spiritum gratis agitin voluntatibus humanis , facit
cas filo nativo modo operari, id cft, libere, 6c co liberius, quo movcntur à Spiritu effi-
cacius. Ioan. 8. 36. Stfilms'vos Itberaverit, •vere liberi eriti:. 2. Qox. i. ij. Vbi Spiritus
Domtni, tllicltbertas. Incredibile certenobis videtur, Dcum, qui noftras fecit volunta-
, tcs, eafque libertatc donavit, non pofle in eas, vcl in eis tali modo operari, ut quamli-
Ang. e COI-
rcpt. ix.
bonam adioncm per eafdem ', illa:fa. carum natura, hoc eft libere, eliciat.
giat. *-> i-
cap. 14. De ipfìs homintim voluntatibus facit , quod Tult, & quando vult, habens humanorum cor-
Pioipe de dium, quo voluerit , inclinandorum, omnipotentìfftmampotejlatem.
oc. genr.
^^^^ abundantiorem gratiam ita credimus potentem,ut negemus violentaw-
* Alte-
.
NATIO NAtiS DO R D R E C H T A N ^. '
Ì55
•
'•
Aìtehim, qiiod hic diffitemur, efì: eradicatio perverfìtatis. Qâmvis enim Deus
.in ipfo regenefationis opere adeo porcnterin voluntatem agat, ut adiialiterre^
ftendi pocentia proxittia prò ilio tempore furpendatur, remotamtamcn &, (ut lor
qùuntlìf) in aftu primo pofitam rclìftendi potcntiam ne tum quidem funditus ex-
tirpaf, fed in fiia amara radice dèlitéfcere permittir. Qiiamdiu fcilicet animo hu!-
Hianoirieft radixillrf'còi-rupéx'cofrtTmpentiiquc coneupifcenriX;, certum eft, una
inelTenon modoîoiribiIitatem,{l-d Siproriitarcm adrefiftendum motibus Spiritus j i.l .-la
Galat.5.r7. Ciro concupìfck ^.dverfm Spiri t/ifti- Sed lisec rc(ìfl:ibllitas,proptcr

f;m£l:i. .sf.rjo
etfiicacifrimam &: fuavinìinam motionem gratin, ncquirin aftum^fecunduni hic&:
nuhc crumpere. Proverb. ir, i.'C(5ri?f^/j- ( quanto magis hominum minus libero- ,-..)'
xavc\) in manii Domìni^quocun^^ t'ohùri'tyinclinabiiillud.^rimc^T^LÙx refifti nequir;quia De vei:it'àtfe'^
^rimuni operatirr velie, id eft.nónrefifteré neqiie enim refiftcre ultra ; potell:, cui <Tracic-e,
velie relìftere fublatum eft, ut prseclare ReVeféiid'us Sarifburieniìs. pag.zo,
TH E s I s III.
DeusLominem converfiim, &;fìdelem nonìrafemper movet ad bo-

nos ad:us fub(eqaences, ut tolìat ipfàm voluiiratem refìftendijfed quando-
qtie permìtrit ilìtim vitió (lio defìcere ì duótu gratin, &: in particukribuà
hiulcis à(5tibusconc,iipircentireiù.^ parere^ ,< . , i,..i, j.: ^. kìuìi
.
•.I .
,. .
]':!'( iJ'ii ..,i..;);id;i DU-i-ji-.j, ifi..!utfi}£
Opitìrtet femper aiìcriméti ftafiiefe inrer illos aorus principàles, fine qtiibus fa-
his eledorumnònconftat fquales funt, convertere fé ad Deum , credere, pcrffeve-
rare j &: particularés-fubrequentej aìlus , qbi fpe'cia'.iter condderati , non funt ad
falutem ablblute necefl'arij, ut hoc, aUt illud pcccatum vitate, tale.aut tale bonum
opus non omittere ; Ad illos eiiirii èliciendos (le operacurgratia, ut det eledis fuo
tempoi'é & poiTc; &: velie, 6<r pcfficere: ad pofceriorcs non deeft quidem nobis per
totum vitas noftra* curium motus & duftus Spiritus di vini, ita tamen, ut gratile de-
cfl'e polTìmus, imo litnimis ixpé dcfìmus, ac
ìlibinde ccncupilcentiis noftns libere
turpiterque parearnus; Hincillà Galat.5, 16. Spiritu ambulatele- defidenaiarms ttojtt-.
pcrficietis. Ephef.4.3b. NoBfie confrijfar'e Spritum finiiti-m Dei , quo ehjtgnati eftisin m
dìemredemtìonis. Spiritum enim contriftaredicuntur,qui ejusduótui refiftunt, &
fervili quadam libertate concùpifcentiis fuis, centra gratix motum, confcieiiugs; &
di<5tamen, indulgenr. ; ,
-1J-:
TgJ:§,p;:SbnnHlE/T E R O D O X ^^ il-
.^.,»a.dil
: :jn.;:l i - ' '^tvcìi i.i^ •"_'•*
ûas rejtcimm.
TH E s I s I.
Voluntatcm non effe capacem donoriim Ipirituaiium , adeoque riurj^'

quam fuifle dona fpiiirualia in hominis integri voluntace: nunquam à vo-
Juncate lapfiHoniinis fuilTe feparata: nunquamin rcgenefationehunianiis '
*
*^*^'
voluritatibus taliadònainfundi. isiehos
Sacra Scriptura, dum iti cord,e,ponitdona Dei fpirituaiia, èademagnofcitin

voluntate reàitudinem, Pfalrn. ^z. ji. Gloriainint omnes reBi corde^j. Munditiem,
Matth.5.8. Bcatimundi corde. Bonitatem,Luc.8,i5. Hifunt ,quiincorde bona drho-
neflo "verbunirctinent-. Quod fi quis hxcad affcdus retulent, eofque extra volui;!^'
catem collocaverit,il}ef quodnefas eft; prsEclarillima gratin divina
^ dona in irraV
'
tionali animai parte collocabit.
Quinetiamipfahabitualisconvcrfiovoluntatis ad DeumCreatorem,&avetfi<y
cum creatura, procul dubio maximum erat do-
lab inordinata libidine fornicandi
num. Htijusautem doni capacem fuifle voluntatem inde liquido conftat, quod
m cum
i34 ACTASYNODI
cum tali Nempe Deus ab initio hominem fecit reftum.
réi3:itudine creata fuic.
Hancefl'e amifTamexcffedis nimium patet; cumjam ipfìi hominis carnalis volun-
tas non poflit nonfiui ucendis, &: liti fraendis:utpote in quam irruerit , irruperit &
turma vitiofairum difpolicionum. Porro cum Voluntas hominis animalismala dica-
tur ab innata quadam, Sdinharrcnte malitia, quae in improbo etiam nihil agente
habituaHs eft, Viciflim agnofcenda efb in voluntate renatorum donara quidam 6c
ìnfufà boni ras , qua: piis illotum adionibus prsefupponitur. Hanc habitualcm bo-
Enchrid. nitatem paflìm celebrat Auguftinus-, Preceda bona 'voluntas homtnis multn dona, Dei,
cap.3z. fèdnonomnia-,qiUAutem non-^r£ctdtti'^[a,,ineis eU(î^fà. Nequis aurem Ibmniet,
hanc voluntatis bonitarem non efle donum internum, ifacultaci intufum j fed me-
De vocat. tam denomirtationem ab aftu voluntatis ipfìus petitam , vocac iliam Profper pri-
YCi2xci f'upremi agricola; piantationem. PJantatio autem defignat quiddam animae
lib.i. cap.6.
infitum, non aduni ex ea dimananteim;
THE s I s li,
Gratiam tìua converdmur , efle Icnem tantum , & moralem fuà-
lìonem.
Non infìciamùr in opere converfiohis vcì futiirx pr;Eparahdo,veI preteriti; con-
firmando, Deum adhiberecomminationum, promiffionum,aharunique hortatio-
hum vmiiuafbriam, qua animoshominum lubigat jaUiciat, cDmmoVeatq:,verurri
'
adipfàmhujulcenegotij cataftrophen infalhbihterproducendam potentiusfem-
perac infuperabihus operatur, fro magnitudme potentia:,j>ro effcaata.te rohorisfoten-
?/'^_/«<e , Ephel". i. i8. Nec^fuiìcit iUalio eontingenter tantum afficiens , invi- &
tans. Nam
i. Suafiomorahsmovettatìtumobje£tive,&: in virtute finis. Redeautemfta-
tuunt Philofophi, Quahs unuiquifq; eft, talcm ei iìnem videri. Dum itaquchomò
carnalis eft &
nondum rcgenitus,bona fupernaturalia ei repra:rentata,non poffunc
ita afficere voluntatem, ut illorum ddìderio prorfus incehdatur ad credendum &
convertendum: fed potenti operatione, oinnem fuafìonem excellente,fuperandaj
ac immutanda eft Voluntaà, ut bonum oblatum e'fficaciter ampledatur.
2. Si morali tantum fuafione homiiles ad Deum convertercntur,tum \\xc quae-
ftio, Cut oblataxquali gratia, hic credat, illenon credat, per liberi arbitri] velie
&
nolle folveretur nec uUa reftaret hac in parte imperveftigabilis fapicntix, ac ju-
;
dicij Deinoftraadmiratio. Atqui contra Pclagianos oirrhodoSa hxc fententia

Aiig.de Per- &
{^^^^ defenfa eft , Converfionem fidem ex occulta Dei gratia efle , quK datur
levcrant.
aijjsfecundummiferieordiain, aliis non datur fecundnmjuftitiaifi.
y Si mera morali fuafione hominesconverterentur, qui hanc fuadentem gra-
'
tiamadmifcrit, pofletvere dicere. Ego me dificrevi accepi enim gratiam leneao;

:
&
fuaforiam, quas ad fidem &: cònveriìonem me quidem lolUcitavir, Ted a?que et-
iam alioS illi j prò fua libcrcate , moralem hanc luafionem repulerunt; ideoquc
:
tnanent ineonverfi Contra ego , prò mea iibertate, eandem iuafionem fum am-
:
plexus ac ideo fum coiivcrfus. Vbi interim illud Pauh, ^mte dtfcernit f ,îdha~
;
^Si quod non accepiJH ?

/ùguft.dle Fides &
inchoata &
perfefta donum"Dei eft: &
hoc-donum qflibufdam dari,'
Prsd.San-
quibufâm non dari omnino non dubitec, qui non vult manifcftilfimis Sacris Li-
ftor.cap.^.
ceris rcgugnare.
Th e s i s Ut
Pofitis omnibus gtatia: opcràiionibus quibus Deus ad cffìciendam
,
hanc converfionem utitur voluntatem hominis relinqui in a^quilibrio^

,
velitne credere, vel non credere , con vertere fé ad Deum , vcl nofi con-
ycrtcrc.
^
Contra.
I. Si
NATIONALIS D ORDRECHTAN^. ì^^
I. poftomnes divina? gratile opcraciones hominis volunrasin sequilibrio re-
'Si
inquatur, neceJrariofeqnetur, non Deumpergratiam, fed hominem per liberum
rbicrium elfeprincipalemcaufam autoremqiieipniis creditionis,acconverfionis.
>ui enim, omnibus gratia: fux viribus exerris, nilaliud valuic, quamvolLmrarem
«l medium quendam xquilibrij (larum attollere, is adnovam abarquilibrio muta-
tinem.hoceft, adaótumcredendiconcurrit, nonprincipaliter, aut praedominan-

tc, fed folummodo concomitanrcr, &
contingcnter, nempe fubhac conditione, ,
iì t)luntas ex equilibrio fé prius Tua vi naturali dimovent. Quod ergo minus eft,
vojntas accepit à Dco, nimirum,urponereturin indifferenti quadam mcdietate,

ut (redcrer, vel non crederetjquod aurem rhajus cft, ipiumq; eventumfpccifìcat,
fibhxfc prceftititvoluntasipfa, nempe ut a£l:u crederer.
2 Item fequetur nonmajorem à Deo gratiamexhibitam elcdtis, quam ri^n-
,
elc6is; necillos, quam hos, Deo majori gratitudinis debito obftriingi quandoqui- ;
dem inutrilque divina manus nilaliud operata fit.quam voluncatJS êquilibrium,

quodinpundoconfirtit, ncc laritudinisefl: capax.
3. Gratia convertens eainrentioncdatur.urfit efficax, hominemq; permovear,
imo perducat ad ipfum fìdei a<fiûm infruftrabiliter eliciendum: quoctlì aliquando
forte pertingerct ex yoluntatis in arquilibrio poiirx libera propeniìone ad ampie
xandum&obfequendum grafie, tamen band miduSiipe fruitrabitur,ex voluntatis
in codem êquilibrio polita; libera fui detcrminatione ad repudiandam gra-
tiam,eiqucreiìn:endum:ntmpe, cuminarquilibrio femperfupponatur contingen-
za prorlùs a^qualis ad urrumque.
Hacc gratia à nullo duro corde reipuitur: ideo quippe tribuitur., ut cordisduri- Augiift. de
tia primitHS aufcratur. pri-deftin ;
Sandor.
tap,8.
TH E S 1 S I Vi
Hominem non pofTe plus boni facere, quam facit, nec plus mali omic-
tcrc, quam omittit,
Falfafunth9Ec,&:abfona,fivedehomine irregenito &: animali intelligaiit(ir,{ìvc
ètiamde renato & gratia fanaificantefuffolto. Primum, quodad hominis nata-
ralisftatum attiriet,qu.1mvis non polfitinfìtam fuampravitatemexucre aut pec- ,
cati generaliterfurripti dominium excutcre, porefttamcn mulroS aftus externos

cohibere, in quibus frena laxat concupilbennis fuis. Vitiofa concupifcentia indi-
nat hominem impium ad omne malum, non tamen determinar, aut cogir ilium ad
hocvelillud malum, hic,&:nunc,nccef]a rio patrandumjUt hancc3edem,hanc rapi-
nanijhoc adukerium. Hoc etiam inde confl;at,quod homines improbilTimi fua fce-
Icra aggrcdiuntur non fine previa deliberatione,liberrimaq; mediorum dirpofitio-
ne; quòdq-, ad ipfum faciiius jam aCaindi temperare fibi poiTunt ex alterius reve- ,
rentià, aut prcefentaneo periculi mctu. DcniqUc fruftraex Icgibus humanis posn^
fceleratisintenrantur.finemoea, quaâdmirrit flagitia, omittere potucrir. Quod
dutem ad a<Slus fuo genere bonos attinet,ccrtum eft, ipfos irregenitòs omictere l'x-
piffimemultasaélionesmorales exrernas, qUasfecundum operis fubftantiam pò-
tucrantprasftarcjacob voluntariamtalium operumomiifionem juftilTìme condc-
)mnari.Matth.25.42. Èfi{ri'vi.,d^ non dedijfls ?nihi ad comedendum : Sitivi, nen dedtflis &
fotum,S^c. Deinde etiam derenatis ac vere (anctificaris idem eft allerendum. nem-
pe quamvis peccati dominio liberati Rom. 6. 14. &: i8. Servi fadi jiifticia^f
fint a ,
Rom.S.i.&non fecundum cameni ambulenr,fcd fecundum Spiritum.-ppfàint ta-

men, idq; libere, extra redumjuftitisetramitemgreffus dimovere, etiam rum cuni
riontranfgrcdiuntur itidcmq; cum labuntur,pornerant gratia; vi acfubfidio,per
:
Voluntatem liberam .hoceft, liberaram .concupifcentiis fuisrcftitifle , vitafteilla
tarnis opera manifefta,quxGal.5. reccnfcntur, fornicationem, immunditicm,

19-
traSjrixaSj&c.QuisfanusdixeritDaVidem non potuifte non perpetrare adultenunv?

& hoc patrato.non pòtuifTe il!i,cui fumma injuriam inrulerat, non etiam pellima Se
deliberala machinatione ipfarti vitam eriperef Vcfuoij ne longe cxemplapetantur,
m 2 fingulo-
1^6 AGTASYNODl
lìngulorum piorttm confcienrias appellamus. Quis non quotìdie Deum orairs, De»
niitte nohii debita , fimul agnofck , libi per Dei gratiam in promprii fuiffe bona pra:-
ftare officia, qua: camen omific, irem tentaciunculas luperare, quibus tamen ceflìt'
i.Cor.io.i3. Fidc'lisDeu4efl,qui non fatietur vos tentari fu^ra idqtiod ôtefifs,fedfacie
ttiam tum tentAtwneexitum > ut fojptUfuJimere^.
Ceorgitti Landavenjis,
Joannes Davenantim,
Samuel VVardtu.
Thomas Goadm.
Cualterns BalcanqmBus.
»
DE ARTICVLO TERTIO ET QVARTO

DiJì'mSiìs fropojttiombm expùcam,
ludicium Theologorum Palatinorum.

PrOPOSITIO pRIMAl
Inftatu peccati nec a mens hominis intelligctitia fpirituali piane de-
ftituitur, nec ^ voluntasejus caretfacultateampleclendibonumlpiritua-
leiquam citra infulìonem (ànólitatisalicujus ab incclledlu & affcdibus
vivificatis ex citata exercerc potcftnmoipfam hominis convcrfjonemfive
regenerationem e bonaquieciara opera, ceu condiriones pisercquilfìtse an-
tecedunt: agnitio peccati,^: ex ea,ofFenfi numinis dolor,humi]itas,defide-
riumgrati^,pxcces,propofitumactentamenvit^ in melius commutanciìe,
a CoU.Hag.fag. zc)%..é'fiqf- EpiJcop.deperJjnc.Scriptur.theft.'^.y.

b C<?//.//^^.^4^. 298. 195). 301. 303.
e Coll.Hag.pag. 30Ì. Gre-vinch. -pag- nj. EpifcoP.diJput. de ptenitent. pag.i.^.i^
leh. Arnoldi adverfas Tilen . pag. 397.
Judicmm.
!bcviribus hominis corrupti, qui ipfumméthofhinemteftemaut jiidicem facir,
iiaeille judici cacco &
quidem in propria caufajudicium deferr. SoIusDeushic
idoneus teftisac )udex eft ,
quialienus à. 'a(j)iTU7ro)\yi-\^t«. abdiuflìmos etiamcòrdi^
humani fecefl'us penetrar ac rimatur, lercm.17.9.10. Is pronunciar in Verbo Tuo,
quod homo, prout naturali conditionenafcitur ex Adamo,fItir2fi]ius>Eph.z,3. &
tranfgreflbr inde ab utero, Efai. 48. S.non femi-mortiius,f'ed totus,quantusquantus
eft,mortuusin pcecatisfuis,Eph.2.i,3. Col. i. 13. nec ulhsad bonumfpirituale viri-
bus infl;ru6ì:us,Rom.5.6^. utpote ca^cus mente,Eph.5.8. i.Cor.2.14. pravusvohinta-
te,Gen 6.5.&8.zr. aifedibusrebel]is,Tir.3.3. Roni.3.iz&: Teqq. Et in hac calcitate,
pravitare ac rcbelHone fua ita obfirmatus natura ac vohintate.ut non magisexuei^
vitiofitacem &abjicere pravasinchnationesvaleat,quam aut^thiopspofefljnu-
tare pcllem fuam,aut pardus maculas, Ier.13. 13. vel ctiam arbor mala bonos fruduS
ferre,Matth 7.18. Qua: omnia ejufmodi font, utnullam five intelligentiajfpiritua-
lisluccm,five boni fpiritualis cupiditatem &ad illudinclinationem rclinquatho-
mini animali. Proinde nec bona opera anteconverfioné ab eo proficif'ci autexfpe-
£tariqucunE. Nam qualis arbor,tales e)us frud:us,utdocet Servatornofter Match.
11.35. Cerrumquidemeft.etiam nonregenitos quaedam honefla laude dignaiu
rebus civihbus oc morahbuspraeflare auxiho V&ì, £xodi3i. verr. z. &:reqq. Rom.
2. 14.
NATIONALIS DORDRECHT AN^. _ rjf
i. 14. qux tamen ex fide & bona confcientia non procedunc , Se iprorummec vitiis
varie concaminantur. Certumitem adusquofdam agnitionis peccati, doloris,
contritionis &c. precedere fìdem & converfìonem in homine regenerando, dum ^
minifterio Lcgis& ad accipiendamgratiam. Acincereos

Eiiangciij prarparatiir
pra:ter& centra veritatem Scripturajponuntur plerseqiie condicioncs Remon-
ftrantium tanquam ^vxvix converfioni cum tamen eam auc confequantnr ut :
fruòtus, autinclioenc ut falutaria ejus initia. Dolor (ìqiiidem ofFenii numinis,

ut magis ofFenfa Dei angatur peccator , quam pcenx metii eft dolor fccundum ,
Deum, Corinth. 7. io. credentiuni proprius, qui ipfum benignillìmum ia

2.
Chrifto Patrem intuehtes ampledentefque, peccatisiuis bifenfum fuifl'e,rcrio&

ex animo dolent. Humilitits, non hypocritica aut inomentanea, qualis Adiabi,
l.Reg. 2,1. fed (incera acconftans frudus eft regenera'tionis, quo Chriftocon-
,
formamur Matth. 11. 29. Dejìderium gmtik'y five fames ac fltis jurtitiitifides eft
,
initialis, Matth. 5. 6. ejufque inclioatio quêdam Pliil.i.^. 2. 13. Preces à Spi- , &
iritu fando excitanturincordibus:quihon modo a generali regenerationis apo-
telefmate Spiritus renovationis Tir, 3.5. verum etiam à fpeciali hoc opere.
Spirala prccation/i dcnominatur Zachar. 12. io. 'Do-hicûe propojìtum ac tentamen
,
*vit£ in meliui commutando y eft ab inchoara converlione, lìcur (ucceflus con- &
ftantia in eodem propofito eft à continuat ione cj us. Vnde Antiochencs creden-
tes jam hortatusfuitBarnabas, utpropofìtocordismanerent in Domino Adtor. ,
' 31. 33. Qu^ cum ita finr, thefi Retnohftràntium, autòtitatc Scripttir^ reprobata}
hanc antithefìn figimus :
Homo animalis mente ccccus eft; pravus voluntate&rcbellis aftedibus:

nec ante fui converilonem uUum opus verebonum, ac Deoplaccns
prieftare poteft.
PkoposiTio SecvndÀ.
Gratia Dei alia prima eft , in lumine naturae five reliquiis imàginis
Dei confiftens : alia {ècunda , cjuê eli: pricdicatio Euangelij , eju(qiie etfi-
tacià. Ec hanc gratiofa Dei dilpenlatione adipifcitur^ quifquis prima illà
digne ucicur,
'jirmin. in^ntiperkìnfp. iiS. ii^'^. 160.

Jàh.Arnold.adv.Tilen.f.i^^.&diquotfeqq.Item,p'^yo.lô.i'^-j,
fudicjum.
Naturam gratix titulo ornare aut velo ejus palliare, Pelagianum eft. Nam Pela,
giani ne negare gratiam viderentur ,nomen ejus tranftulerunt ad naturam quin- ;
imo gratianri in naturam transformarunt, Scriptura veronihil bonoru naturaliuni,

ceufunt,ratio,voluntas,liberumarbitrium,dignaturifto elogio. Euangeliumqui-
dem ejufq;pra:dicationem gratiam dici lubentespermittimusjcum fit miniftermm
Spiritus gratia: 2.Cor. 3. acfalutisfermo.-interim , fi ftylum Scriptura attendamus,
nec eft prima illa gratia,quam in noftfi converfione five regencrationehobis pro-
poniti neque etiam fccunda fedordinariumutriufque organumac inftrumen-
;
tum: quo fenfupotentiaDeìadfalutem vocatur Rom.i.i^. Prima gratia in con-

verfione peccatoriseft, qua, vocationc Dei, quse eft >^' -zsoS-ecnv , traducitur ex
ftatu peccati in ftatum gratia:: rcnovatur mente, Voluntate, affedibus, omni-
bufqueviribus; non extertore folum fuafione aut interiore illuminationeSd fol- ;
licitatione, fed novarum qualitatum five virium infiifione qux infulio fyno- : ,
nymia Metaphorica.dicitur mortuorum vivificatio, refuTcitatio ,irregenitorum

rcgeneratio corruptotum nova creatio, Ephef.z. i. Iohan.5. 21,25. Cap.3-5.7.
;
converlio-
2.Cor. 5.17. Eph.4.14. Et hazc eft gratia prseveniens, qua adusnoftros in
antevertic mifericors Deus,juxtaillud In'uentmfum abi/s, qmme non
ne prevenir &: :
m 3
^«'«?'^-
338 . A C T A S Y N O D r
mamfejìns faBm fum iis,qM de me non mterregabantyKom.io.io. Item, Gra-
quàirebarit;
da excitans, qua moriuos in offcnlìs fuis cxcitat , ac lethargo peccati oppreflos ex-
pei'o-cfacit; ut eft Ephci.5. 14. Excitarequi dormis-,érrefiirge k mortiiis^ ^ illticefcet tihi
Chnfìm. Dcnique, GrarJa operans , qua Dem ipl'um velie bperatur in.mhlsfeamditm
heneÛcitum volnniatii fiA,V\-\\h^ .t.i^. Ephcf. i.ii. Secunda vero gràtiailla ed, qua
homo jam converCus five rcgencratus cófirmatur à Dco & corroboratur ad profe-
dum&perfeverantiajeodemq; incus excitante &: cooperante bonxvoluntatijpfe
quoque opcraturDeo grata, iibi falutaria. Didade eafunt,Ierem.32. 40. Iiìdam
timoreìnmeicordihmifforum-,&nonrecedent a. me. i Cor. 1.8. Dem confrmabifnosin
fnem ufqne mcidpatos,V\-\\\'\1^ .1.6 qui ccepit m vobis opus bonnm idemperfctet. Et 2. 13.*
,
,
Iêo eB crve//e drperfcere. Hxc gratia dici poteft rubfequens quia primam imme- ;
diate fequitur; cooperansitem^quiavoIuntaticonverlÌEcooperatur. Proinde in

prima ilfa gratia homo Te habet mere pafCve ut fubjcdum patiens , in i'c recipi- , &
ens, rubflratus Spiritui S.regenerantimon ut principium aut inftrumentum agens,
eifubordinatus. Cujus ratio efl:,<|uod mortuus fu in peccatis, viribusomnibu? ad.
bonum,qua'p6i:ionum bonarum principia flint, deftitutus; prour loquiturApofto-
lusRom.(T 6. At m
gratia fecunda non pallìve tantum, (ed etiam adive fé habet; uc
qui adus à Spiritu S. agit iple, &
ei operanti cooperatur , non focia aut-xquali vir^
tutejfcd prò acccpto regeneratioliis modulo ac modo, lotojgiturcoelo aberrane

Rcmonftrantes in conftitutiohè ac defcriptione utn ufq; gra tiacipra^ter quam.ll aha
parata non efl:,auc obtingit homini peccatori, in nullo iuttìciens aut cfficax ( iTe pò-»
tcftad conCcqucndam faliirem. Aut,(i fequacur f'.ilus, non utiq; proveniet à bene-
ficio grarix, i'cd ab arbitrio natura;. Efl: hoc cr.iflunì & aperrum nimis interpolati
Pelagianifmi documentum. Acceditalrerum iii co,quod redoulu luminis naturze
homo parer fibi & comparat lumen graiix, hoc tft,agnitionemEuangelijjidque ck
gratiofaquadam Dei dii'pehfatione. Vnde vero didicerunt illarh difpcnf'ationis ra-
tionem?Chrif[:us quidem docet Matth.13. habenti datum iti, hoc eft, rede urenti,
Glofl'a vero textui cotraria eft, qua habentes dicuntur,qui dudum rationis fequun-
turinquxrendo &: colendo Deo. Iifunt,qui fidem habent ex gratuita donatione
ipfius lecundum propofìtum eledionis, eamq; lucere faciunt in frudibus bonorum
operum ad Dei gloriam. Lumen naturê quouiqjprocedat & provehat hominem
docet Paulus Rom.i. &: 2. & exempla comprobant e.orum qui monftra virtutum ,
habiti in genribus. Sermo ille de cruceetiamfapientilfimis ftultitia eft i. Cor. 1.23.

Sapientia illa Dei latens in myfterio etiam ab acutiffimis Philofophis non fuit com-
prehenfajquodipfi quoq; aniraales eirent,i.Gor.2.7.i4. Ador.J7.i8,52,Ratio vero
difpenfationis , quam commento nimis audaci defìniunt ac prxfcribunr, nec in
VetenTcftamentoobtinuit inter gentes, quotacirum ipfis fuit Euangelium ex
imperio xtcrni Dei,Rom. i6.z^,i6. nec valer in Novo cmn eas ubique terr^rum ,
per prcedicationemEuangelijaddudas conftet ad ejus nocitiam. Fides enim exau-

ditu eft auditusautcmper verbum R01T1.10.17. Delirium igitur eft &excremen-
,
tum Pelagiani cerebri, in quo tum Veteres, tiìm novi Pelagianirneritorum huma-
norum fundamentum ponunt. Quodnos horremus ac deteftamur ex animo > co-
que ThefiPelagianK antithefin Orthodoxam hancopponimus.
Prima Dei gratia eft, qua folus operatur in nobiscohverfionem Secunda :
cft,quanobis converfis cooperatur, & fidem ac fanditatem in nobis

'•
confirmac &c auget; non noftro ahquo merito, fed gratuita fiià bónitace.
Proposi Tio Tertia.
Operano gratin in prima converfione indiiferens^ft &:refiftibilisy itt

per eam pofsit homo converti vel non converri: nec fèquàtur ejus con ver-
fio,nifi libero afjenfu ad eam (è determinec & converti veliti
Remonfir. in Coli. Hag.p. t^6. ó'feqq. Epijl. advvd.p 6j^6%. é^feq. Toh. Ar-
nold, contri Ttip.HJ.ó'ddverf. Bogermannitm f.z67,,
Iiidicium.
,
NATIO NALIS DORDRECHTANi£: 139
ludicium.
Niliildieemus de terminis gratin refiftibilis &

irrefiftiijilis, quos ad populiap-^
plaufumribi,detefl:ationemorchodoxisconciliandam,aftucanovitateconfinxerunc
.Remonftranres centra Scripturam, ipfam gratiam ,&7rc«(^«a?Theologica: Tfó-zs-ov.
,
Dodrinam ipforum,quxterminishirce occulitur, indagabimus protrahemusin &

lucerti. Quod ut fiat commodius,interna2 operationes gratise Eiiangelica: in homi-
ne convertendo ante omnia diflinguendx veniunt Huiurmodi vero tres facete .
folent prò triplicis fiibicdi condicione Quorum prima pofita efl: in illuminatio-
:
ne mentis ad agnitionem Evangeli] Altera confiflit in puiratione,excitatione ac

:
vivihcatione cordis &c aft'edruum Tertia autem circa voluntatem occupatur,

:
qua fleditur ipfa atque inclinatur ad fìdem Chrifti acque obfequium Evangeli]
llluminationem irrelìftibilem efleipfimetfatentur Remonftranres, quando virtu-
te piane ir.reiiftibili fcientiam hominibus ingenerati docent. De pulfatione cor-,
dis,&; afFéftuumidem ientiunt. Sive cnim nolithomo, non poteftnon
velit, live ^
fentiire de fola voluntate manet qux-
pulfum divinum, eiuique fcnfu affici . Igitur
ftio refiftibilitatis: circa quam nullamomnino gratiam vere eificacem, coqueir-
refiftibilem agnofcunt aut admittunt. Pofitis,inquiunt omnibus operationibus ,
grati3e,quibusad converfionem in nobis cfficiendam Deus utitur, manet tamen

ipfa converfio in noftra potcftate libera, ut poffimus non converti, idcft,nofmec
ipfos convertere, vel non convertere. Qu^x vero firoperatio gratin in voluntate, '
-à vero muffitare malunt, quam rotunde profiteri Res tamen ipfa loquitur nec . ,
omnino tacent Scripta ipiorum quod operationem illam fuafìone morali, autei
,
analoga quadam adione definiant Quam folam fi in convertcnda voluntate ad-

,
hiberet Deus, utiquerefiftibilis elletillagratia,imo convcrfio per eam impoffibi-

lisquando fuafio converfionis, rei eftfimpliciter impoflìbilis homini peccatori;
;
Rom.S.7. Ser.'fui carrUìifìmicitiaeJìadverfmDeum : Legiemm Deimn ft'.bijcitur : ntim

ne ptejì cfuidem : EtMatt. 7.18. ISlm foiefi mala arhorhonosjruclmfcrre-, piane ficuc
impoffibile efta^thiopi cutem.pardomaculasfuas mutare, aut mortuoad vitam fé
ipfum refufcitare Scripturavero, etfi moralem {'quam vocant) fuafionem non
.
removet ab hoc negotio ( qnid enim eft totum minifterium reconciliationis.quara

ciufmodi commendatio ac fuafio ? i. Cor. 5. 18.19.2,0.) prcecipuam tamen vini
converfionis in ea minime collocar , verum in adione longe diviniore , qua: effica-
Cia,nec creatìoni, nec refufcitationi mortuorum quicquam concedat Eft fiqui- .
dem nova creatio homiriis Pfalm. 51. 12., 2. Cor. 5. 17. prima eius reilifcitatio à
morte peccati loh. 5. 25. Ephef 2. i. altera generatio, qua Deo gignitur, loh, 3 3. 5.
renovatio cordis omniumquevirium Ezecli. t,6.vzx.{.%6.T\t. 3. verf.^. traftus Pa-
tris Ioh.(j.44.&:gratia illajqua^nunquam eftinanis i.Cor. 1^.10. Et quid mirù.cum,
Deus operetur converfionem fupereminente illa magnitudine potentine fuar;&: prò
efficacitate foboris virium fuarum,qua omnia fibi poteft fubjicere:prout graphicc
eam depingit Apoftolus Ephef 1.19- Tarn effìcax tara potensDei operatio optimo ,
maximo iure dici pòteft irrefiftibilis, fi terminum barbarum nuper malis avibus ex-
cogitatum liceatautlubeatuiiirpnre. Et irrefiftibilis quidemcft, tum exparte
gratile Dei, tum ex ^^2XX.cso\\^\^.x.^x\'=>.Ex fané gratiit; quia effìcax Dei operatio eft iu
aftu pofita, cui nemo poteft refiftere, Rom. 9. 19. prout Chriftus de gratia fapien-
tiê Apoftolis datge dixit cui omnes non poterunt refiftere, Lue. 2». 15. Et Pe=
:
trus de gratia gentibus data: Ego quis eram qui poflem Deum prohibere Ador.
,
lì, 17. Quod dum negant Remonftrantes, evidente contradidione fé implicane,

•
gratia» efficaciam fimul ponentes &:negantes, non minus abfarde quam fi vo- ,
ccm auditam inaudibilem dicant. ut enim vox audita adum auditionis in àure ||p
ponir,inaudibilenegat: ita gratia effìcax adum efficacisein voluntate ponit, refi-
fl:ibile negat Ex parte voluntatis: Namfubdita gratia: efficaci idm non vult refi-
.
ftere &: quia non vult, neceflario non vult, ficque refiftere velie non poteft falva
:
fua libertate. Nam unumquodque dum eft necefl'arium eft. Vndc Chriftus ,
loh. S.y/. ûicquid dat mihi Pater,ad mcvenit. Et Auguft, de Corrept. Grar. &
Gap. 14. J)eo'VolentifAlvumfacere,ni(llumhominimreJìJìùarbttrinni. Sic enim velie &
ni nollc
4
J40 ACTASYNODI
nolle in volcntis aut nokntis eft poteftate, ut divinarti voluntatem non impediat,
hec poteflatem Quoi(iim vero gratia Dei refiftibilis prxdicatur ? Nem-
flipcrct .
toeut yircs arbitri] luimani conerà gratiam Dei extollantur: neque efl: alia vera
caufà. Acque hoc eft in iìifirmiratejn malicia gloriamquarere. Pofl'e enim gra-
tia:Dei tcfifterc, non efl: potenti^, ied dcfeótus non virtutis, fed màlitia: imo eft:
; :
hominem in Deum armare contumacia & lliperbia. Qjjaiì omnipotenciflìmam

Dei operationcm impedire polllc & eludere pulyis Se cinis & dum non impedir, ;
Jiabeac, quod glorictur in feiplò, qui gratiam libcrrime detcrminaric ad /in con-
verfionem eflìcacem reddiderit, feque ipfum eius auxilioconverteric. Quod
,
certe eft gratiam homini reddereinutilcm ipfum vero inexitium mifere preci-
,
pitare. Ex quopcriculum Pelagianihuiils dogmatis pi) omnesintelligunt. Vrx.

cipua eius firmamenta convellerCj maioris foret opera;. EvertilVe iiypotheles,
quibusmaxmieniticur, id vero fatis cric in prseièntia, Vna eft, quod poiita gratia
irrcfiftibili elidatur indift'erens ad utrumlibec oppofitorilm voluntacis libcrtas-
Quaiìveroin adu converlìonis indiftêrentem relinquat volunracem raiovationis
Spiritus, hoc cft,nihil agat; auc dum reformandam ie Spiritui permirtac voluntas,
*
vim ahquam coadivam ab eo patiacur, A'^-eóTôyce-hxc lune, ignota fansB dodrins,

qux f'ecundum vericatem.
eft
Altera, quod infufio gratiarum habitualium locum non habeat involunrare.
Quorlbm ergo prom.iflìo illaDei apud Ezech. 36. z6. Dahotohù cormvum, &Jpiri.
tum riovum. te apud lerem. 31. 3Z.3^. Indam legem meam menti ifforum é" cordthm ìpfo-
rum infcriharn Nunquamne igitur diligemus Dominum Peum noftrum ex roto
.
corde, ex tota anima, ex tota cogitatione ex omnibus viribus ? Matth. 22. 37. 5S.
,
nec integer nofter fpirirus &: anmia&: coi-pus Tandificabuntur inculpate con- &
fcrvabuntur in adventum Domini noftri leìii Chrifti, i.ThefT. 5.23. Ne Pon-
tificii quidem tam infulfe delirant, nec tam craffe recodum Pelagianilmum Orbi
Chriftiano reponere audent. Exploi'o igitur periculoib ac damnabili errore, thefi
,
Rcmonftrantium hanc Antithefm opponimus ;
Opcratio gratia? in prima converfione tam efficax eÙ. in omnibus & fingu-
lis elcdis, ut non modo pofllnt conVerti, Ied etiam cèrto ac infalHbili-
ter convertantur.
I'ropositio Qvârta.
Iîhilomìnus initium, progrefìTus &: complementuttì fidei &conver-

jfionis pi-:Edi6VrE gratin , ut caufe principalioiiacquum eft attribuì: fìdef-
que dònum Dei poteft appellati ,
quatemis homo abfque illa gratia eam.
concipere non potuiflet. Non autetii eft donum infufum, irrefiftibile,
parcum morte Chrifti,aut etiam in Novo Foedere promiftum.
Joh. Alnold. adverf.Tilen.p. 441. Et Remonflrantes fajjtm [cripta editis df
exhibitis.
Jadimm-
Inprodudionc fìdei Scriptura non partituropcras Inter gratiam Dei & volun-
tatem hominis, quafi ut caufae fociae o-vvipêioc. quadam ad eam ctoncurrant fcd ;
gratiae eam in folidum vendicar , etiam kut cÙtìB-ìo-ìv Ephcf. z. 8. Gratia fervati
eJHsperJidem: &
hoc non ex l'ohis , Dei donum efi. 1. Cor. 3.5. Nonfumta idonei per nos
ipfos ad cogitandum quicejuam -velut ex Mebis tpjìs , fed cftwd idonei ftm.m > id ex Deo. eft,
Ji/Iatth. 16.17. Caro &fanguis h^sctthi non re'vclavit fed Pater metts , qui in cala ejl, Quod
ufqire adeo vcrum eft ut ne miniftri quidem Euangelij-, difpeniacores variai gra-
,
tiae Dei, venire queanc in fociecatem divini huius operis: quando neque qui pian-
tar eft aliquid ncque qui rigar, fed qui incrementum datDeus i. Corinth. 3. 7.
,
Equidem li ita ie res habet, iic Remonftrantes volunt, Gratia Dei non principalis,
fcd
NATIONALIS DORDRECHTAN^. î
fed minus principalis caufa fìdei dicenda eft , eiufque in caufando virtus infra vo-
luncatem humanam JongifTime rublìdit. Quid enim ad fidem Se converfionem ,
hominiconfert? Solam utriufqiie eificicndxpocentiam adum non magis ponic :
auc ponere poteft, quam congenitam volunrati libertatem auferre Et quis po= .
rentiamillam deducic in aòtum, utin hisfequaturiides & converfio, in illis noli

fequatiìr? liberrima hominis volunras, qua fponte admitticoblacam fìbi gratiam,
&elficacem reddic; quam prò eadcm libercatc fua refpuere, irriram &ineffica-
cem reddere porerac Si caufa afta dignior eli ea qua; vlcra potentiam non pro-
.
,
gredicur efficacior item qua: ex pocenria in aftum deducic quam qu.T deduci-
; , ,
tur profefto inanes fuci &: ftrophu? verborum funr, quicquid de grana fidem priri-
;
cipalicer cau/ànte , nugantUr Remonftrantes.

Illud pra^terea attendendum venie, quo fenfu fides Dei donum apbelletur Si .
Remonftrantibus crcdimus Dei donum dì quatenus hominibus eam offerc

, ,
Deus verbo Evangelij Nam Evangelium prjecipic fidem in Chrillum,too^hitione

.
eius mentes illuminar, dileftione corda imbuir &: acceridir, ut polTmt ipium rcci-
pere, modo veline. Quod autem aliqui recipiu'nr,aut voluncrecipere, nonmagis
Dei donum effe cenfent, quam quod alij refpuunt: quando uterque aftus exvo-
iuncatibus, indiffercnter fé habentibus, pariter patique libertate clicitur effluir. &
Conerà Scriptura Fidem Dei donum vocar, &
vocari docce, non tam quod oifeir-
tur, Deo hoc eft, iìmul & ab ipfo datur & ab homine ac-
qiiam quod confertur à ,
cipieur prout naciira ac

: ordo relaeorum poftulac. Fob/^, inquit Servator Maech. 13.
I r. dafum ejì mjfe myjferia regni calorum. £c Apoftolus Philip, i. 29, Vohts daturn eli
credere m Chn/f.-m; neinpc ab co, qui elficir in vobis Svelle &perficere, uè eft Gap.
i. 13. Nec aiiter loquitur Deus aplid Icremiam Gap. 31.40. Indum timorcmmei
{qui cfì ex Rde) a»/mù tpfirum : apud Ezcch. ^6. z6. Babo eìs cor mvum cr Ifiritum
nozium.&Lc. Ex quibus didis alijfque fimilibus geminam doni huius qualitatem j
cruimus.
Vna eft; quod fit donum infufum quia inditur cordibus'noftris per Spiritum
;
Sanftum quem Deus effudie in nos copiofe per lefum Chriftiim Servatorem no=
,
fìrumTie. 3, ^.
.
Alcera , qiiod etiam fit doiium iirrefiftibile, cum ij quibiis obtingic, certo ere» ,
dant in Chiriftum.nec ab eó recedane. loh. ^. 37. 68.

Negare véro idem donum Morce Chrifti pareurh efle, eft negare lefum auto=
tttn. &
confummacorem Fidei, prone eum nominae Apoftolus Hebr. 12.2. Fa-
tì:um nobis efte fapieneiami à Déó i. Gor. 1. 30, aue Spiritum £dei nobis acquifii
vifle z. Gor. 4. 13. Gal. 3. 14;
Negare irem, promiffum eire Novi Fcedcris, eft obliterare arque inducere prò-
Jniffìonem foederalem; qua polliceeur Deus fé legem fuam indieurum mentibus
noftris, uccognofcainusipfum à minimo ufque ad maximum Ierem.31.33,34. Hajc
vero qui faciunr, annon Deo affirmanei in os contradicunr negando adeoque pa- ,
lam blafpherìiant? Quamobrem fìilfitatis ac blafphemiaz mcrico damnamus The=

firi illam Remonftrantrum, hacque Antithefì fubvertimus :
Graeia Dei fola eft caufa fidei & converfìonis Fidefque Dei donuiii voca-
;
turjquod Deus propeer facisfaftionem Filij , fecundum Novi Fcederis

promiffionem, eam cerco donec cleftis fùis , efFufo in ipfòs Spiricii
SaniSto.
Propositio Qjt I nt a ,
Vocatio cfficax ad fidem,non fluitex eleólionc ad lalutem,nec eius fru^

tStus eft. ^w3.ii. ;. .
Remortfi.thejih.é'deckrtexhihitls.
luàicìum,
Quemadmodum cantera bonaac beneficia falvifica ex foncé Eleftionis proce-

dune; ita hoc etiam beneficium. Rem, 8. 19. 30. in aurea illafalutis catena voca-
rione
i4i, A C T A S Y N O D I
tioneexpraccognitioncacprjedeftinationededucitur. Gap. 9. zj. quos dicit Apo~

ftolusvafamifcricordi^pritparata adgloriam, eofdem etiam vocari docer,vcrf.
2,4. Necaliacaufa eft.ciir vocatio ìcaQ '!fft$Q-i<riv,Ka.T"K^w23tsB-i9-tv Aîpc\ìctin,Kom.
8. 28. 1. Titn. I. s>- ^ cum ipfa Eledione nexu immediato copuletur, i. Cor. i.z6,
17. '
i. Pèt. I. IO. Se alibi . Sic igitur hxc antithefis :
Vocatio cfficax ad fidem fluit ex Elezione ad falucemj eiufquc eft

fruéluSi
SENTENTIA theologórvm
hassiacorvm,
De Gratia Dei, Se Libero Arbitrio :
De quo argumento in 'Tertio ^ ^luarto KcmonHrantium

Articùlis agttur.
VT dodrina de Libero Arbitrio, Gratia Dei , accurate &

diftindle pcrcra-
detur, ante omnia diligcntiffime diftinguendum effe judicamus inter ipfani
&
Liberi Arbitri) effentiam ciufque ia-mìmicw effentialcs faculcatcs quac fine to-
, ,
tali Liberi Arbitri) fubverfìone ab eo i'eparari nequcunt, &: inter vires faculta- &
tes eius accidentales, fine quibus Liberi Arbitrij effentia falva integra confi- &
fterepoteft.
T)e Libero Arbitrio , fcundum ejêntiam jtum conjtdefatà.
Th E S IS.
Libetum Arbitrium , fecundiim nnturam &

effentiam fuam confidcratum, cft
ahimse rationalis facultas, feu pòtentia, ex <2iny«t*î(r£&if, hoc eft,deliberata elezione,
abfqucomni coazione, proprio &
fpom-aneomotu volendi autnolendi, quod-
cunque intclledus cligendum aut rcfpuendum judicaverit. Hoc modo fumptum
Libenim Arbitrili, homini in quovis ftatu competit, nec vel in ftatu corruptionis,
fcrvitnte &
neceffitace peccandi evertitur , nec in altera ccelefìi futura vita, bene
agendi neceffitate &
immutabilitate evertetur.
A NT I T H E S IS.
Execramur itaque Manichsorum & Stoicorum fataleni neceflìtatem qua fin- ,
Scere ipfametiamhominisvohintatem ad adiis fuoselicitos, qui (unt velie & nol-

le, neceffitate quaficonftringi &:cogi. A quo errore Ecclefias Reformatas Or-
thodoxas alienas elle certo nobis perfuafiim eft ita , ut magnam ijs injuriam fie-
, ,
ri putemus , dum Manicheifmi &

Stoiciimi à fratribus Remonftrantibus infi-
snulantur.
*X>^ Libero Arbitrio ,

pcundum <îres fuas accidentales
conjtderatq.
_ Thesis
Caeterum , fi vires &
facultatcs Liberi Arbitri'] accidentales rpe<3:entur; utiqù©
longe alio modo Te habet homo in ftatu peccati miferia:, ante omnem regeuera- &
tionis gratiam, quam in ftatu gratia: , in qucm mifericordis &omnipotcntis Dei
efficaci operatione gratiofc transfertur.
De
NATIONALIS DORDRECHTAnJe: 143
ê Libero Arbitrio in Jlatttfeccati,

THE s 1 s I,
. In ftacu peccati homo quoad , incellcdum , prorfus deftituitur luce cognitionis

fàlucaris Dei, & rerum ad aecernam vicam pertinentium, qua ipfum Deus in prima
fui crcatione colluftravcrac. Licer cnim poft lapflim in honiinis intelleftunon
tanrumluxrapienrije naruralis, adres huius virxincel]igendas,veriim etiam qua:-
da veluti fcinrillul^ cognitionis &
notiti^ Dei Creatons remanfèrintquas D. ApO'
ftolus Rom.i.i9.zo.rerum creatarum vifibiliuihtuitu,aliquomodo exìufcitari, &:irì
actum educi pofTe dicit quo nomine etiam gentes ;qiiibus ycrbum Dei annun-
:
ciatum non fuit, inexc'ufabilescoram Deo fore pronunciar': Ha:cramen Dei no-
titia naruralis nequaquam vel in fé, ad falutcm aeternam obtinendam fufficiens eilj
vel hominem paularim ad maioremgiratiam, etiam lalutarem, dilponere, gra- &
datim ad Kterrlam falutcm perduccre poreil Ita enim JD. Apoftolus i. Cor. a. 14,, .
air Animdii homo von feretri ta. , qiufunt Sprttui Bei : funt emm eijlultitta. neque Potefi
; ,
ea cagmfiere Eti. Cor. 3, 5. Non fumus idonei ex mbis tpfìs ad cogitandum (juicquam
.
( (cìhcci boni (îiìx.\X!i\ii)velut ex nebis ifjìs. Hinc intelletSrus hominis obfcuratus

dicitur tcnebris, propter ignorantiam, qua; in ipfo efì;. Ephef. 4. 18. Et cor homi-
his infìpiens.obtenebratum vocaturRom, i.zi. Quin &: homo corruptus&: noti-
dum Uluminatus dicitur ipfre tenebras Ioan. i . 5. Eph. 5,8,
Th E s I s lì;
Quoad voluntatem, homo ni ftatii corruptionis ita depravatus & corruptus efl,
litquamvis bona huius vitJe defiderare, aftionefque morahter & civihter bonas
velie & efEccre, adeoque difciplinam externam praiflare queat , nihilpminus ta-
men iuftitia &: fanditate, quam Deus ioluntaci concrcaverat, & omnibus viribus
&facultàtibus naturalibus ad bonum fpirituale ac coclefte, quibus Deus eam in
prima creatione inftruxerat, prorfus deftituatur, ita ut bonum falutare fpirituale
&co£leftenec velit oc efficiar hec poìTit velie , efiScere. Omnis boni afFedio &
voluntati coirrùptx adimitur Rom.3.10. 11. ii.Pfalm; 14^3^ hL<)\.i.,. iên efl iuftas^
ve tinui quidem, non efl qui inteUigai, non efl qui exquirat Ùeum^ omnes deflexerunt^flmulin-
ÙtilesfaSiiftint; non efl ,qutfaciat qitod quod honumeH, ne unm quidem.
ùvvctiAîf feu potehtia volendi&efficicndi boniim falutare', corrupra; voluntati
denegatui: lererri. 13. 23, Jn Tnutare potefl 4thi'ops cutem fuam , mtfArdus liventes macu'
lasfuoi? Etìàm vos foteflii beneficere , qui edocli eflà malefacere. Macth. 12. Z4. Progénies
'viperarum, quomodo feteflis bona loqtn, cumfltis mali. Rom. 8. 7. Id quodfatitcaroy inimio.
eitià efl adverfui Deùm, dr legi Dei nonfubijcitHr': Nam ne fotefl quidem,
l" H E S i S' Ili.
Quoad cor homo , in ftatu corruptionis ita depravatus eft , ut omnes cordis af-
re£fcus & defìderia cantùrhmodo prava fìnt omni tempore. Genef 6. ^. &c 8. ii.
Òmneflgrnentum & omnis cogitatio cordis iantu)nìnodomdum efl omni tempore. Marc.7. 21»
5-V corde hominum próceditnt maU cogitationes yadulteriayfurt», iniuria,òcc. pertinent huc
illa Scriptura: di£ta , qua: ,prav3e cohcupifcentiàc memiiicrunt. Ephef 4. 22. Rom.
1. 12. Gal. 5,16. 17. &c.
THE s 1 s IV.
Proinde, quicqiiid homo in ftatu peccati, ante regèiléràtionis grafiam, vel mèri-i
te cogitat, vel voluntate eligit, vel corde appetit defidcrat , utut forfìtafi quoad & ,
fobftantiamaftus, motaliter bonum fit; nihilominus tamen péccatis ita eft con-
taminatum, ut, fi ad exadiilìmam legis divinS normam exigatur, reVera peccatura
potius, quam bonum Deoque placens opus ';appellari meféatut. Généf è. 5.
, 8. &
ZI. Òmneflgrnentum-, ice. Matth. 7. 1%. MalaarborKonpoteflbonòsfru£ìui ferre. Rom. 14,
23. âicquidnenefl exflde,feccdtum efl. Heb.n.5. Sinefldeimfoflibile eft piacere Deo.

Anti-
'
144: A CT A ,S X:N O !>: I. <

, . ,<
ANT I T.H E S E S - iVi'.J %<Sj
Reijcimus itaque, ut heterodoxa, fequcatìai,

I. Hominem in hoc corruptionis ftatu , anteilluminationis granam,Ìicet dqétrii
namin revelaram fuopte ingenio excogitare
E'ârì^'elio modum libera ti dhis , &
o-eneris humani, in Evangelio patefa^lum, invenire haudpotuericFaciliitne tamèn
pofredoftrinamil!am,ficireveletur, &:,proponatur, intelligere adèoq'iiefenflim' ,
omnium eorurn^quas fcitu, creditu,fa£tii neceffariafunt, ex fefe, fìnelumine fu-

...... ,
pernaturali capere.
Luminis naturalìs, quod in homiiiis intelledu poft'lapfum remànfìt^ te£tò&:
'
'"'II.
bono ufu.qui hómini corirupto pofTibilis fit, hominem confequi pofTe himetì'fuper-
naturalc, &
s;ratiam etiamiàlutarem» Id quod exfententià Arminij afTerit &: de-
fendere conatur lóh. Arnold, conerà Tilen.pag. 153. 1^.155, i5(j. 157. &:c.vel,cogni. '
tiòne Dei naturali peccatorem ad uberiores divinai gratin opes recipieiidas aptio-
rem reddi, ut Remonftr. in exhib- déclar. articul. 3. 4.1oquuntur. &
III. In voluntate hominis nunquam fuifle dona fpiritualia fupernaruraliai &
ac proinde non potuifle eà, ih morte fpirituali ab ea feparari; Quod fratres Re-'
'
monftrantes in Coll.Hag, expreffis verbis afleruerunt, ut videre eìl in Gbll. Berti)

.......
pag. ijc). ^ _
IV. Vbûntatem hominis, etfi in flatu corruptionis ante regcnerationem, vi- ,
res fuas bene agendi reipla excrerenonpóffit, propter tenebras intclleétus &: de-
pravationem affeftuum, retinuilTe tamen eas m fefe.ut, fublatis impedimentis
iftis , in aftum exire hoc efl: bonum Velie & cligere po/Tit Qu^ Remonftran-
, , .
tium fententia non obfcure colligitur ex Coli. Hag. loco proxime citato.
V. Hominem in ftatu peccati pofìTe facef^é & vero etiam fsepenumero facete,
eiufmodi opera, qux, fi ad redamrationem^&âd legem, qua: cordi hominis cor-

rupti natura infira efl; & manet, examinentur,non folum peccata non fìht, fed et-
iam maiorem & ulteriorem Dei gratiam mereantur quod Renìonftrantes in De- ,
claratione fentehtix fux circa 5 &

4 articulum innuuilt.
"
VI. Honiinem in fl:atu peccati , ante fìdem & Spirittim rcnovationis, haberc'
poflè,& vero etiam fsepenumcro habere zelum,curam, &fludium, quod ad oBti-^
nendam' falutem adhibèat; & verbum Dei audire de peccato comiiiiflo dolere, ,
gratiam falutarém & Spiri tu m rcnovationis expetere pofle:idque,ad obtinecdam

iìdem & Spiritum rcnovationis, hominiutiliflìmum & quam maxime necefl'a-
,
,
rium eflre,utRemonfl:r. inThef exhib. circa 3&:4artic. thefì

3. expreffe docenti
Item, Hominem in ftatu peccati, ante fui vivificationem feu rcgenerationcm, ha-
bere agnitionem mortis fu:^ ( fcihcet Spiri tuàlis ,; cius dolorem dcplorationem,' &
defiderium &votum liberationis, fimem& fitimvitacjitem peccatorum confeffio-
nem, dolorem , initialem timorcm &c. ut in Coll.Hag. pag. 283. fratres Remon-
ftrantes ; Et in fcripto adverf Tilen. loh. Arnoldi pag. 397, loquuntur.
De homine in Jìatu Gratta i uhi Jìmul De

Grafia Dei.
T H E s I s L
Etfl vero Deus juftiffime totum geftus humanum in ftatu peccati &: miferise
relinquere, acternumque propter peccatum damnare poterat, placuit tamen in-
effabili bonitati &
mifericordià: ipfìus, è genere humano lapfo, quofdam, quos prò
benevolo atfedu voluntatis fuac in xterrio &
immutabili {ho confìho , in laudem
gloriofjE fuaz gratiai) ad vitam ìeternam elegerat , effieaciter è ftatu miferiaj-hbera-i
fé, & in ftatum gracias transferre.
Thesiì
NATIONALIS DORDRECHTANjÈ. Ì45
TH E S I S II.
[Qjjapropter Deus cum illi è, reliqua hominum turba evocandi

, fegregandi &
fine,non folum excerne omnibus promifcue, reprobispariter eleftis, verbufuum &
ahnunciandum curar, &in co volunratem fnam patefacicfquie gratia dicitur ex-
terna, reprobis &;eIetì:iscommunisj verumetiamper illud ipfum verbum uc or- ,
dinarium medium &inftrumencum ,in quibus , & quando, &quatenu£ ipfiviCum

cfl, incus, Spiricus fui fandi gratia, inrelleftum , difcuffis ignorantia: tenebris,
novocognitionis rerum (piritualium ac ccfcleftium lumineilluftrar/qu^ gra-
(ni &:
tia dicitur inrerna, rcprobis & elcftis communis) iniuperque peculiari & lìngulari
iSpiritus my^^noei gratia, elcdrorum voiuntatem, Tua naturali pravitate à Deo piane
averfam, ad res ipirirualcs, &
ccclcftes eligendas &: volendas novis viribus fa- , &
icultatibusfupernaturalibusinftruir, eamque ad fui obfequium,hoccll, adconver-
lìonem & fìdem in Chrifi:um:flcfì;Ì£:&incHnat:Et deriiqueetiam corda, omncfque
iafFcdtus ipforumfanótificar, &c botta defideria eisinfpiirat: quar gratia Dei vocatur
interna elficax prima. Ab Auguftino dicitur prxveniens &: opcrans.
De illuminacione intellcdus cgrcgius eft locus Ephef i. verf 16. 17. 18. No/t
iejfo grati as agere prò njobis , menìtonem -vefiri faciins tn p'ecihm mek ut Dem Domini ,
jìofiri lefu Chnjìi pater ille glorile

-, , det'iiohls SpritHmfapentiài. dr rcveLtttonii per cogni-
tio7iem ipfius : Illuminatos eculos mentis 'Vefirói , utfciatis , qtufitjpes illuminationis tpfms,
LUC.Ì4. 45.Icgimus, ChrilKim nperuiffcmentem Bifc iuniortim fuornm , ut tntelltgcrent
Scrtpturai. Atque huc etiam pcrtinetillud Chrifti,Macth. 13.11. Vohii datum el^t
nojjé myjìerix regni cAÌornm : illis autcm non efi dutinn. Vide etiam ioan 5 20. i .
.
.
De voluncatisimmutatione,novarum& fupernaturaliiim viriumac facultatum

laipfam infufione,ejdfdemquead bonum fpirituale accarlcfte eligchdum ac vo-
lendum, potenti & efficaci inclmationc; iniìgnis locus eftPhil. z.\y Dettsejl , qui
fiùeraturin fobls velie.
De cordis & arfeduUm fandificatione itidem Scriptura clariffirae tcftatut
tfalrh.ji. 1 1. Cor mundum crea mthiDem cii' jîritum frmnm renovain 'vijceribm meisl
,
Ezech.n.9. Et 36.36. Auferam corlafideum , ^ ditho v'obk cor carneum- Dabo leges meai
in corda eorum , ér in vifceribm eorumfcribam eas.
TH E 3 I S HI.
Non folum vero inteliedus illuminatio & cordis fandifìcatio fed ipfa quoque
, ,
voluntatis immutatio, hoc

qualicatumfeu facultatum eft, & virium fupernatu-
ralium in voluntatem infufio , ejufdemquead converfìonem & fìdem efHcax flexio
&: inchnatio , fit irrcfiftibìliter. Vt maxime cnim gratia Dei prima pra^veniente &
operante non in totum voluntatis pravitas, & refiftendi ac renitendi potentia natu-
talispenitus tolIatur,('cam voluntatis regeneratioin hac Vita imperfedafit, ipd-
que etiam regenerati faepcnumero gratisc Dei fubfequenti feu cooperanti oblu-
^cnturj, nequaquam tamcn in primo fahuaris converlìonis momento ita voluntas
humana Spit itui, regenerationem intendenti operari volenti, rcfiftit, tit gratiam &
éjusptaevenicnterri &operantem,quamvacant, fuperet,feupenitus refpuat, adeo-
cjuefuiadDeum converfìonem impediat; fcdpotius prima illa gratia Dei cfficax
feu pracveniehsefficit, tu voluntas refiftere non velit, fed ipiinecefrario&: inevita-
bilitetj libere tamen &: abfque omni coadionc,fpontaneo motu, aflentiatur &:
obfcquatun Ita cnim D. Apoftolus Ephef I.19,' io.dicit EfefifeKeminentém ma- :'
enitudinem totenti& Dei in nobis , qtii credimtt-s-, prò ejJiatcitAteroborts virium ipfiits-, quod
exeruit in Chriflo cum fufcttavit eum ex inortuis ère: Et ad V\v\\,\.\''yDetl5keIt, quief-
,
fcitin vobls iffi'm Velie. Quo pertinent etiam illa Scripturx dida quibus cohver- ,
fìohominisdicicureffe ablatio cordis lapidei, &datio cordis carnei,Ezech.iì. 9. Ec

36.36. Vivifìcatio, Eph.2.5.Nova creatio, Ephef. 1. io. Ér cap.4.z4.
Operatio vero,qua cor lapideum aufertur, cor carneum datur,niortui vivifi- &
cantùrjafiquidquod anteanonerat,creatur, tanta? eft poteniiar,virtutis , & effica-
ciae, ut ei complete refifti, feu, quod idem eft, eafuperari, td' oqsptorfus impedir!
neutiquampoffit.
,4^ A C T A S Y N O D I
Th E S IS IVo
Nec tamen proptcrea bominis voluntas ihfl-ar ftipitis trunci in fui rcgehera- & .
rione i'e habet, vel etiam invira ad convcrfionem & fidem cogitur, (quod falfo Ec-
clefnsrcformatisàPontificiis&Remonlliranbus impingitur.; Pra:rcrquam cnim,
quod potentia paffivalcu habiliras cft inhominis volunrate, ad vircs facukates &
fiipernaturales,volendi bonumCpiritualeaccccleftcfiei denovo infundantur, re-
cipiendas qiice habilitas in iîpite aut tninco non reperitiir infnper etiam Deus
;
:
Voluncaccm in fui regeneratione non violenter ad converfionem &; fìdem cogit,&:

invicam veluti rapir, ied flaturae voluntatis congruenter agir non tantum pathe- ,
ricis invitationibus,exhortacionibus, fuafionibus, excellentilTnnis vitae acternae

promillis eam ailiciendo , &
conveffionem ac fìdcm moraliter iliadendo verum ,
etia m
fupernaturalibus facuìcatibus &
vinbus,quibus obtemperare poilìt fuafioni-
busiftis, eaminftruendo, S^potentiiTima efficaciilimaquefuaoperationejUtreipfa
óbtemperet, immediate cam inclinando &fledendo, etfiaendoque ifta fila gratia
praevcniente & operante ex nolente volentem ita qmdem, ut volunras licer ex
,
, ,
rejici endam Dei gratiam apra nata fit. hac tamcn

fé ,fu aque natura non nifi ad
prima Dei gratia efficaci immutata, &c ex nolente volens fàdajiberc &:fpontaneo
motufeadDeumconvertar, Se in Chnitumcredac.
TH E s I s V,
Arque hoc modo voluntas prima Dei ,

gratia prsevenra , efficacirerque ad cori-
verfioneii 6c fìdem fiexa&inclinata.gratixDeifubfequènti (qua homo re-<

àDeo
generatusin fèatu gratin confìrmatur&dingiturj cvnifyéì feu cooperatur, adeoq;
à Deo a6ta &: mota, ipfa quoque in regenerationis fux progreflu pietatis ftudio &
agit, &
una cum gratia adjuvante ad ipfos fidci, caritatis^fpei, aliarumq; virtutuiti
adus efficiencerconcurnt. Teftatur hoc Scriptura,quoticsregcneratos jubet,ut
ferenovent,mundePt, in praeceptis Dei ambulcnt &
fhlutem fuam operentur^
,.
Èzec.hicl. 3<j. 17. Pacidm,utambulctiim praceptis mels. rhilip.z.ii.15. Cnmtimoreac

tremore oferamini falutem ijeJlrAm. Detts eaim is eli , qui effiat in vobU ifftim velie , éf
ipfhm perjìcereô
THE s I s V L-
Voluntas itaque hominis ad qualitares feu facultarcs &: vires fupernaturales.nec
non ad inclinarionesnovasrecipiendas,habetfemerepafTìvejita, utaftio Spiritus
fandi fupernaturales illas vires in voluntatem infundentis, eandemq; efficacicer
èc potenter ad converfìonem &c fidem fiedentis OC inclinantis.non à voluntarc hu-
mana,c;ufque cooperatione vel confcnfu pcndeat: Adipfosvcro fìdei,caritatis,
fpei,&c. adus, motufq; bonos, non pure paffivcled paffive adive fé habet: cum &
Dei gratia prseveniente ada 6c mota,ac fubfequente adjuta,ipfa etiam agat,fìdeiq;,
caritatis,fpei, aliarumq; virtutumadiis producar. Arque hincnonDeusinnobis,
feu per nos^fed nos gratia Dei credere, fperare , diligere dicimur.
Antitheses
Rejicimus itaque, partim ut ambigue dida, partim vero ut li^terodoxa, (e-
quentia ;
Dona natura: qux etiam in gentibus, quibusVerbum Dei revelatumncri

1. ;
fuir,loci?n>habent, utiiinr, nociria Deinaturalis, &: femina Icgis, cordibus homi/

num natura infcripta:; vere effe &
appcllari poffe gratiam Dei: Quomodo ohm
Pelagius, &:ejusafreclae, ne vidercncur gratiam piane negare, ambiguitate voca-
buligratixlulèrunt. Qjaos fecutus loh. Arnoldi, exfentenria Arminij ,in fcripto
adverfus Tilen.cap.6. lumen naturale vocat gratiam Dei prsevenientem, qua qui
bene ucuntur, ulteriore à Deo gratta, doncntut,
li. Volun-
'nationaIìs dordre chtan^; r^y
II. Voluntatem hominisin regenerationc à Spiiiturandonon renovari , novif-
'que & riipernaturalibus viribus & facilitati bus inftrui , fed rcgencrationcm feu vi-
vificationemlocum tantum habere in intelledu, quiilluminctur,&;afFe61:ibus,aui
fandificentur: Qua inteIle£tusiliuminatione &affcduum fanòlifìcatione polita,
voluntas, quê proptcr tenebras inrelledus &: depravationem affcduum antea vi-
resfiias re ipfa exerere inhomine peccatore non poterat, fliblatis iflis impedi-
mentis jam potens reddatur ad iniìtam libi faculcatem bene volcndi exeren-
dani ut in Coli. Hag. Fratres Rcmonftrantes pag. zjj. 281. &c alibi, palfim lo-
,
quuhtur.
Ili, Nihil obliare, quo minus dicatur ve! fola t)ei fuaiìo moralis Iiomfnesani-
males reddere Ipirituales. Q30 propendere videntur Rcmonftrantes ih Coli.
Hag. licet exprefle illud profircri aulìnon fuerint: Grevihchovius vero totidem
verbis ailerere non dubitavit, Adverl! Amef.p.Ì97.
I V. Gratiam Converfionis, qua; intus homini à Dee confertur , collatâ vi-&
ics beile operandi in homine operatur, non ita inftruere hominem novis vinbus
quii! l'empcr mancar in hominis poteftatc iis uri vel non uti adeoque pofitis Se
, :
prarlcntibus omnibus ad converfionem hominis requilitis grarix adtionibus , fem-

pertamencffe in hominis poteftatc reipfum coilvertcre vel non convertere. Se
gratisE Dei confcntire,utconverlìofequarur, vel etiamita relìftere, ut celiare pof.
fìt ab adione, adeoque conicnl'us &: converfio non fublèquantur. Jd quod Re-
monftr. in Coli. Hag. pag.z74. Etioah. Arnoldi advcrlusTilenum pap-. 12.7, 128,
Et 337. ailerere non verentur.
V. Voluntatehi hominis in fui converfìone , efficaci & potenti Dei opcratione,
ad adiam cohveriôhis&: fidei non ira detcrmmari, ut converfio Se fìdcs iplìusne-
cellario fequatur, &c non pollìt non fequi.
V I. Gratiam Dei fufficientem ad converfionem &
fìdem ^ omnibus Se ilnûlis,
quibus Verbum Euahgelij prxdicatur, adeoque iisetiam, qui adu iplbnoil eon-
vertuhtur Se crcdunt, a Deo conferri ut vero gratia illa,qua£a:qual!.s eilé poteft,
:
&fxpenumero etiamiqualiseft, in quibufdam, qui adii converctmtur,eftìcax, in

aliis vcrù,qui noti convértuntur,incfticax(it, ejus rei caufamnon efrealiam,quam
quodilli gratia illa fufficiente bene utuntur , eidemque obfequuntur , hi vero eam
afpcrnantur Se negligunt. Vide Thcf.exhib. Reìnonftrantiutn circa iir. Se i v, Ar=
tic.Thefm 5.(j. Et Ioli; Arnold. contraT1Ien.pag.134. 135,
vii. Gratiam Dei fprirnam leu prxvenientcmj inhomine non ita agere, quia
àgàt etiaiii ipfé cùm gratia adeoque homini commode tribui polle , quod le iple
:
difcernat. Qôd Rcmonftrantes in Coli. Hag. pag.^Sj, Et, Grevinch. adverd

Amefium afl'erunt»
De Libero Hominis Arbitrio , & Modo^

§^0 Gratta dìnjim in hùmihe fidem ^ cowverfiò-
hèìTt oêratur^,
SENTENTIA HELyETIORVM,
I.
HOmoomnes
ante lapfum ihteger
restum ,
ac bonus, ut intelledu fuo , cum c^teras
fuit, libcf
, voluntate fua bonum
creatòris fui pra^cepta rcdilTìme nofle
ab intelledu monftratum'apprehehdefe,&: affedus reliquf'o^ fìbi,fi vellcr/ubj'e'dos
habere poffcr.' Per lapfu'm vero his' omtìib'u^ exCi dir, f^. quali s à lapAifuûs ef£
, tales ex rpfo fànt pofteri omniho omnes.
ipfe Intelledus, hiim.aniis 'Dei lalutarf
'
co'gnitioné orbatus; arbicriumìud ad bòninn flipernatùralé'a'ppreh'e'ndenduìn li-

bertate fpoliatum affedus reliqui, cum Deilége &:reda ratione éanfórmrrrit^,
;
privati; dcniq; omnia corrupta ac depravatià fiiht adeo,ut hòino niiferrtihil ffft'tra-
risvereq; boni cogitare ve! velfe, Deiìrrinón vere nofte, net' Deum aut'trrdxiri-iuin
diligere, autquicquam alìud, cûod lcita,creditu, fadii, fpcfatii ad falutifjyfiift j-fci-
"' "'•"'
celTariuin', viribus naciMtibijs òaperc aùr efficere vel vtiHt;' véf poffit:
' '
s :.-. n z IL Profi.
J48
ACTASYNODK
IL
Profitemur ergo Fidernveramatqùefalvificam Dei donumcfTe mere gracuitum,

quod eledtis fuis fecundum mcnfuram, oc quando, & quantum vult ipfe donar, in-
fundit,auo-cc,cufl:odir. Hanc Fidem ordinarie effici credimus per Dei Verbum,ex-
trinfecus quiàem adminiftratum arqueauditura, intrinfecus vero per Spiritura S.
nicncem non tantum falutari cognitione iiiuminantem Verum etiam volunratem
,
ita effìcacitetrenovantem &:fled:entem ut aflentiri vel non afTentiri credere vel

, ,
non credere, converti vcl non converti hominis elefti arbitrio acceptum ferri
,
tiequaquam polFft.
IIL
Hominem tatìicn tiequc ante converfionem ncque in converfione , , veì faxiim,

truncum aut ftipitem facimus nec voluntati humanx, etfi converfionis concaufà
:
nonfìt, ncque ut caufa,fcdtanquamlubjedumconcurrat, adioncmin univerfb

omnem adimimus, -Homini,inquam, etiam rrr egenito, non intelle(3:ummodo&:
voluntatem, fed opus legis quoque in cordibuis omnium fcriptum,coni'cienriamfe
accufaìitem vel cxcufantem, aliafq- ìmdginis divina: collapfe fcintillas & Dei no- ,
titiam aliquam fenfumque tribuimus. Verum fi vel hxcip(a,vei bis acceptamajo-

&
rahomo ininjuttitia detinet, euminexcufabilem fieri, judicium fibi accerfere
gravius, ex Scriptuiis non ignoramus. Contra quoque , fi donis bis rede utitur ; fi
juiferiam fuam vere agnofcit, &
mortem fpiritualem ita fi;ntifcir>uE liberatioiicm,
vitamque, vere &: falutariter efuriat fitiatque, fi Domino pullànti cor aperit,&cor-
de aperto porro attendit fi facit alia ìd genus plura, qua: converfionem vel incho-
;
ando prsecedunt, velprogrediendóconftituunt, omnia haec nec libero arbitrio,

nec lumini naturali, ncque viribus aut meritis humanis ullis, fed foli Deo', à quo
bona donatio omnis , &: donumperfedum omne fuperne defccndit, grati humi-
iesque adfcribimus,
tv.
Non homiìiis folum mentem in boni fupernaturalis

cognitione còecam , fino cc=
nebras voluntatem quoque ad bonumquantumvis ab intelledu mon-
ipfas efle,fed
ftratum.mortuam, ad mahim propenfam &
pravam effe aflerimus, nifi ipfa quo- &
que à Spinta fando fanetur vivificetur. &
Ideoquè voluntatem humanam man-
datis EuangeliciSj nbtoralib'us cxhortationibus, fuafionibus,ampliffimisfumuioruin
bonorum promiflìsi iiê. dehortationibus &: minis falutariter affici, auc
contra ,
cam vel ordinarie vel extra-ordinarie gra-

efficaciter impelli, nifi Spiritusfandus
tiofa fua&: efficaci operatione regenerct, piane negamus. Prasterea, quando-
quidem promiffionibus aut comminationibusiifdem diverfi afficiuntur diverfe,
Spiritum fandum audientibus omnibus gratiam parem largiri haudquaquam
agnofcimus. Ed cnim Euangelij vox aliis odor vita ad vitam, aliis odor niorris^
ad morremo
V.
Voluntas humaria iti converfionis initio habet fé mere paflive , ncque- tó

cenfum caufa: , quando de converfione eft quaeftio , ratione uJla adinittìj-?
tur. Vt enim nec intelledus fux caiifa eft iltuminationis , ncque vitioi(i.affe-;
dus caufa iunt fuse corfedionis, ita ncque humana voluntas eft c'aufa ù;x óan-.
vcrfionis &f quantum Lazarus contutit ad fufcirationem fui in vitJui -oruo.^
:
ralcm , tantundem contulit homo rcgenitus ad reftuurionem lui in vitaiai

fpiricualem Eftque revera Deo tam proprium opus crcationis iccundi,,,af^
.
;
que ipii eft, proprium opus creationis prima*. Nifi aifcrcre iib.eax arboreijii;
malam bonos. pofteproferre frudus; -^chiopem poir<??fuam mutare pellem>
tenebrai
^
NA T ONALI
I S D ORDR
E A ^. CHT 145 N
tcnebras fuaptc fcupropriisviribus tranfire inlucem ; autmorcuis abipfa
morte
. reftitui vitam. Voluntacem enim hominis mifèrrimam, non folum languencem,
mortuamprorfiiSjgraciaDeiinvenic; {urgere nunquam volentem ncque va-
l'ed
lentem, gracia Dei mirerencisprarvenic quam erigic fola, cidemfoJaad 'uogre-
;
diendum vires infundit. Et hoc fenfu fuse converfionis inirium , progreflum & fi-
nem mens vere pia Deo uni &c foli in folidum tribuit.
Voluntas edam nondum converfa camen vulc fed quia eft mala
:
& prava , noii
vulc nili mala aut male. Voluntas a Deo converfa acque ex mala
, fafta jam bo-
na, vulc & bona &: bene: fed Deus eft, qui operacur utrumque. Hinc eft quod
hominem regeneratum, in cledione & operaci onè bohi, non palli ve tancum, fed
aòlivc quoque l'cfc habere omninoagnofcimus. Agitur enim à Deo ut agacipfe
,
quod agir. Voluntas mutata eftprius per Spiriturn &facultatibusitainftrua:a,

S.
ut bonum fponte revera velit &

poflìc. Regenicus operacur ; fed operacur in ilio
Deus, ut operccur. Poft converfionem operacur &
coopehìtur voluntas hòminis
converfi, quspocuic aiòlo Deo convcrci, Ecrcrverafic eft: fica Deo quod volu-
mus, qui folusefficit, ut velimi,is. Elle enim nos opus Dei, ad opera bona in Chriftò
conditos, non concondicores ex Paulo didicimus.
VII.
Deo in fuisfidemSc regeneracionem arcane & ineffabiliter, fed efficacicer&s

ìnfallibiliccr operanci quancum refiftacur, novic opcime omnium
is, cui foli re-
fìfticur. Dehomine Vel reprobo vel nondum regenico verillìmumeft, ipfum fer-
moni gratia: &; lalutaribus monitis natura relìftcre, iieque aliud quicquam quam
relìftere poirc,riec unquàm ea percipere, qux funi Spiritus Dei. Cceterum ad eos
quod attinec, quos Deus prò benevolo fua:voluncacis aiFedu falvare, acproin-
de convercere decrevic, hos ut folos Deus convertendo refticuic, iìcexhisnul-
lus, operationem divinam impediendo, refiftit. Equidem in omni homine rege-
hÌto,quamdiuin Carne mortali hac vivit, duofemper manent oppofita: carovi-
deliccc, feu homo vetus , Spiritus item feu homo novus undc carnis &: Spiritus
, :
lu£ta perpetua , & qùidem nonnunquam pugna ardua adeo ut caro regeneratio- ,
iiis progrelTum non raro fiftat, fpiricumq; crifticia afficiac gravi. Deo aucem falva-
re volenci candem humanum omne fuccumbit arbitrium qui fuos tam valide tra- ,
hit, ut fponte, fua qUifque bora, fequantur: non adumrcfiftendi tantum/ed ipfam
èujua[x,iv in iifdem debellat,tandemque tollit; voluritatem non violento impulfu,
fed efficaci blandoquemotu ex nolente volentem, ex prava ingenuam promptam-

que efficit. Ovem fugientem &: reludtantem Paftor bonus ac potens vel in humC'^
rosipfos attolht. Spiritus fandus mentem voluntatemque uc renovat, ut cor-
ruptionemagnatam cognofcant, deca ex corde doleant, membra terreftria fua
crucifigi& mortificati fubinde, operationemque Spiritus fandi magis oc tnagis
intendi exoptent.
VIIL
Quarc refìftendi mah'gtiìcatcm in homine eledo curn ante tum poft conVbr^ ,
fìoriem omnino agnofcimus, ut tamen indubia fit cenx vidoris gloria , nec Spi-
ritui fando defit debellandi jugis materia. Cor tollit lapideum qui promifit cor ,
carncum. Vcrum quamdiu in mortali domicilio hocpercgrinamur,cor lapideum

atteri, non prorfus contcri,donec tandem eledus per Chriftum de carne vido-
riam acque triumphum reportec, nolentcs volcntes fentimus.
— ri 3 iX. Deni-
ijo A G T A S Y N O D I
IX.
Dcniquc ,qUse hominem invitant , titDeum quacrat atque glorifìcer , ea omnì

iiominimanifcftan, Paulo docenti tredimus.Atramen propteiea dicerehominem
ò'mnem ad raìucem vìcamq-, aeternam vocari, aut media ad falutem necefl'ariafuffi-
cientev: &c efticacitcr omni iTomini adminiìbrari, id vero non modo contrarium fa-
crae Scripcura: vcrum etiam experientiz ipfiairerimus. Deus enim, ut gentes ire
,
viam iiiam oiim permiiìc Tic in Fcedere novo ad populos plures Euangelij vocem
,-.
ntm miiìc.
fudicium.
NOMINE ORTHODOXARVM feCCLESIÀRVM

NalTovio-"Wêtteravicarum,
TERTIO ET QJARTO ARTICVLO;
De Gratia Dei & Converfione hominis".

l~he/Is de Lihertate Voluntatis,
tentenna, ^monfirantium. Sententia recepia ^ yera.
Libertas voluntatiS humana^nihil eft Voluncashominispercirentiamfi.lftrrit

aliud , quam indeterminatio indif- & femper manec libera, etiam quando ad
ferentia ad a£tus oppofitos , quas non unum determinatur. Ncque hanc li-
poteft conlìftere cum neceflliate ad bertatem tollitneceflìtaSiftajquaepen-
unum determinante: neque cum ne- det à decreto Dèi^
celfitate illa , qu*e dicitur pendere à
decretoDei.
Dedaratio $^ confirmatfo ^zrerx Jèntentm.
Deus in prima creatione omnibus rebus crcatis peculiarem iiìdidit natùrafrl,"
euius inftituta non convellit. Sic voluntatcm hominis ornàvit libertate, ita ut nori
pofllt cogi Hsec igitiir proprietas a voluntate tolli nori poteft Sic autem ifta li-
; .
bertas eli comparata, ut rion pugnet cura omni necelTitate &determinationè.

Pugnar equideincum derermmatione violenta, fìvccumneceffitatecoaftionisi
fed optime convenit cum neceflìtate immutabilitatis,intallibilitàtis & depèndén-
tia:. Nam Deus neceirario'odit peccata , Pfalm. 5. 5. neceflìtate fcilicet naturae
fua:, feu immurabiiitatis : & eadem odic libere, id eft, non coade. Sic beati Spiri-
tus in cttlis maiori libertate funt praediti , quam nos
autem necef- in hac vita . Illi
fariotantum iufta & reda volunt quia in gratia funt confirmati. Et hsec eft m.-i^xi-
:
mavoluntatis perfcòlio, ferri duntaxacin bonum. Deinde multa fiuntneceflarió

ex hyporhe(ì feu formula decreti Dei,.qu£C refpcftu voluntatis humanx fiunt liba-
re. Ita ludsei ctucifixerunt C.hnftum neccifario &: libere. Neceftario; quia Chri-
ftum definito ilio confiIi,o &: pra:ftituEo deditum acccperunt, &: manibus fcelcra-
tis cruci affixum incercmerunr, Ador. 2. 23. Libere; quia piena ]uberitia& deli-
berata feu interprct Ulva, utloquuntur, voluntate, quxfivcrurit Chriftum truci-
dare, uti teftatur hiftoria Evangelica.
Thefa
NATIONALIS DORDP.ECHTAN^, ift
Thejìsde Statu miJèrU)^ dignitate hommù 'luócxndi.
'
Seni. Kemonfirantium. Sententia <-u6ra.
Tamerfi libcrum arbitrinm ih hoc Libcrum arbitriurti in hoc flatutiul-

ftatu ad bonum fpirituale efl: niiUnm : lum eft ad bonum fupernaturalc Ac .
iiipcrcft camen nocitia Icgis natura:, rc- tametlì in mente hominis reliquie iunt
ttxque rationis fcmen ob cuius melio-
: notitia: naturales , quas ah'j (ufFocanc,
rtm Lif'um Deus quoitiam hominespi-;^ rede collocant rcdus tamenilla-
alij :
alijs iàoncos iudicat quos ulteriore

, rumuliisnonnióvctDeum,ucquo/dam
gtatia doner. Idem iudicium cfl: de gra- hominem prsc aliis idbneos iudiccr,quos
ci3e communioris niciiore ufu. ulteriore gràtia; V. g. prardicatione £-.
Vangeli] donct.ldem de grati.? comma-
rùoiis meliore ufuiudicuun elt.
Declaratio ^ conjìrmatio yera Jententt(£.
.CognitiòDei ut Creatoris petitur è libro Natura &: Creatura-: hoc eft, oritur è
diclamine con(cienti;K,&:haurjtur ex operihus Dei, Roma. Vtriurque ufuSiperfe,
eft manuducere homines ad Dcum cognoicendum glorificandum tanquam & ,
architedum & conlervatorem mundi per àccidens ut hominem reddat inex^

: ,
Gulàbilcm Quando igiturhorhoanimalis hoc modo Dcurp cognorcit& glorifi-

.
car, gravitatem sEtérni f'upphcjj mitigat, non autem mover Deum , ut ilUim ulte-
riore gratia dpnec. opus purse pura: milericordiae, qqpd Deus ex
Ho.c enitn eft
cive mundi facit civemEqcleha^ Deut. 7. 6. 7. Et vero.Deus multos vocatin Ec-

elefiam, qui lumiiie natura; abutuntur , muJtofque, qui ilio refte. ututitur, non vo-
cat. Ad gratja; communioris melioremulùmquod at;tincr,.ne hic quidem poteft
movere Deum ut gratiam^ ulteiriorem dònet: quia non eft yolentis, ncque cur-
,
rentis fed mjfcrentis Deij Rora. 9. 15. iC, Verum quidem eft Deum foìere gra-
, ,
tiarum fuàrum priorum redum ulum alijs &

maioribus, & pluribus gracijs com-
penfare, iuxta.illud. Match, z^. Hahenti dabitur Scd id non facit rnocus idonci-
,
tateahqua hofninis, quamipft concjliec redusdonorum ufus: led.promilfo fuó

gratuito impulfus. y:
'Thejis.de mtentione T>ei in homims yocatione.
Sentent. ^monflrantmm. Sententia yerà.
Deus hac intcntiotie vocac homines Deus hacirtce.ntione Voc-ic;e!e(5i:os j
per prisdicationem Verbi , utiniaffen- ut per pradicationem Verbi reilpi-

tian tur yocationi,'refipifca"nt, credane, fcanc, credant &: falyentur, utqne ipfius
&adfalutemadducantur: ideoque o- mifericofdia in ipCorum glorificatione
mnibus quos vocat, impercicur gratiam elucejcat: hyppcrit^Sp uc oftendat fé
fuftìcicnten). deledari cqnvcrftone éciàlute 3 irem-
qilCj ut ipfi iint cwei7ro7\óyyiTzt, , &: cius iu-
ftitià in ipforum damnatione elucefcar^
Lue. 8. IO. i. Cor. 2.1^. Vnde cblh"-"-
gitur , VQcatiouem illam, qua hyppcri-

tsE vocantur , éflc jtufKcientem partità
ad converfioRpa?, ,,
partim a;d. ^'«^^JA»?
n 4 Ve^
ij^ ACTA SYNODI^
DecUratio t^ confirmatio yer^ fententU.
Bonitas Dei fcopum faum afleq'uitur duobusmodis in annunciatione Evange-

li] Primo. iì homines perdiicantur ad refipifcentiam
.
faluteni ,Rom. 1. 16. 17. &
Eph. I. 6. leqq. Ec &
hxc eil ipccialis illa Dei bonitas erga eleftos z. Cor. 2. \6,
Deinde lì non perducantur ad fakuem Tum cnim clucet Dei bonitas in hoc,
,
.
Guod non iìt autor interitus illorum.Elai. 5.34. Ethxc eflgencralisilla x^sj^t'tjjs
ille
2^0£à erea hypoCtitas.Dcus autem Vocando reprobos.vult eorum converlionem

oc falli tcìn ierio, voluntate approbationis, non eifeótionis Si enim hoc modo ,
vcllet,efficeret: quia beneplacitum Dei infalhbihter impletur. Confilium nam-

que Dei ftat, & voluncati eius nemo refiftitEfai. 46. io. Quxutpleniusintelli-
(Tancur, diftiaguendum eftintcr vocationem communcm & propriam Voca- , .
tio communis efb qu« etiam ad hypociitas pertinet

,
cftquC vel pr^dicatio- :
nis vel illuminationis

,
Ilio modo vocantur homines per Vcrbum & Sa-
. .
cramenta Hoc modo docentur voluntatem Dei & viam falutis agnofcere ,
:
adeo quideni, ut doleant de peccatis cum gaudio excipiant fermonem , credane, ,
illuminentur oûfient , donum coelelle ,

participes fìant Spiritus fandi, guftcnc vir-
tutes futuri fcculi . Lue. 8. 12. 15. 14. Hebr. 6. 4. 5. Vocatio propria pertinet ad
folos elcftos; &: dicitur gratia renovationis, qua per SpiritUtn Sandum regenè-
rantur voluntates &
corda Et hxc eft nova illa creatio , de qua paffim in Scri-
.
ttura .
vocationem communem , five gratiam prxdicationis
Ouod attinet ad &
illuminationis, illa duobus modis eft fuffìciens Ac primo quidem ad convcrfio- :
nem, non fimpliciter , fed fecundum quid hoc eft in ordine caufarum fecunda- , ,
rum leu mediorum quatenus nulla alia converfionis media, fivelìnt externse
;
pfaedicationis, five interna illuminationis, prêterilla rcquiruntur. Sednon elt

fufficiensad converlionem limpliciter, hoc eft, line internje motionis vél tradtìo-
nis pratià: fine qua quenquam converti, & ad Chriftum venire, Scriptura pronun-
ciar impoffibile, loh. 6. 44. Matth.7. 18. Deinde eft fuffìsiens ad à.m-7ToKoyitM
feu inexcufabilitatem Efai. 5. 3, 4. ubi Dominus accufat ingratitudinem lu-
.
dseorum , ut omni eoS excufatione carere doceat , quafi falutis viam &c media
non fuffìcienter eis revelaverit. Deniquc gratia renovationis , de qua loh. 3. 3. Se
6. 44. fola eft fuflìciens ad converfionem limpliciter quia fola tSi femperefficax; :
Si quxras, cur Deus hanc gratiam non impertiatur omnibus , quòs externe vocac,
dicam cum Chrifto Etiam-, Pater, quia Jìc com^lacuit: Et cum Apertolo
: , Mifereturi
cum eodem, altitudoi
ciiim vtilt: &c
T^hefis de GratU divina aBibus in homìnis

ConverJIone.
Séntent. I^monftrantmm. Sententia aêra.
Spiritus Sanctus hunc ordinem in Spifirus Sanftus hunc ordincm in

convertendo hominefervat: Pracdica- converfione homi'nisfervat. Prxitpr.'B-
tur Euangclium, exiguntur fidei pie- & dicatio Euangehj , qua Deus ab homine
catis adu^ per prxdicationem Verbi
:
& exigit fidem &: bona opera. Ha:c exi-
operationern Spiritus fandi vires fuper- gendo per prardicationem Verbi,opera-
haturales homini dantur ad ehciendos tione Spiritus interna,habitus fidei ani-
adus converfionis: concomitante porro mis eledorum infunditur. Quo habitu
Spiritu credit &: bene agit homo : ere- homo inftrudus , adum fidei elicit,
bris fidei, fpei & charitatis adibus com- adeoquc agit-adus à Spiritu fando.
pairat fibi habitus : quibus comparatis
adus fupernaturales cum facih tate di'-
ciuntur à voluntate,
l^sdaratio
NATIONALIS DORDRECHTAN^; 153
*J>eclaratio ^ confirmatio '-verinfentent'u.
Quando Deus per verbum, Spiritu Tuo animatum,agit in hominis eledi intelle-
(ftum &: voluncacem, femen fìdei iacit in agrum cordis, quod ibi arborefcir, fru- &
d:um macurum cdic. Matth.13. S. 23. Lue. 8.1^. Pfalm. 1.3, Hoc fidei femcn eft
habitus ille fupernaciiralis ,
quem Deus infundic . Eft , inquam , habitus , id eft,
qualitas nova &: principium vitale, adufque primus a quo fluunt bona opera can-
,
quamaótusfecundi; lacob. 2.. zi. Vnde pater, aìiam eiTe rationem fidei, habitus
illius rupernaturahs; alìam habìtuum moraliuiti. Hi ehirri crcbris adionibus com-
parantur: illeà Deo infunditur,ibiqueuhaDei miferìcorditer(ìmuI&: potenter
influentis adio fupplet vicem mukarum adioniìm, qualesrequiruncur ad habitus
hiorales produccndoSo
Thejts de modo Conyerjionù,
Sent. Kemonjirantium. Sentenù yera.
. In cxfcraordinario Convcrfionis mo- .

Grana,qua Spiritus Sandusinhomì^
Ho vixdixerimusjgratiìE&motioniSpi- neefficitfidem f'fiveidfaciat ordinarie
titusSandi rellftì polfe. Ad ordinariam five extraordinarie ) hsec inquam gra-
, ,
verò converlìonem quod attinet, illa tiaeft irrefiftibilis: adeo quidem, ut pò-
non efficitur gratia irredflibih, f'ed re- fitainterna renovationis gratia ( qux
iìftibili: adeoquidem; ut pofitisomni- non eft fuafìo rnoralis,,aut.fimplex &
bus gratin opcrationibus maftcat ta-
, indifFerensmotio,fed effìcax tradio &
incn ifta converlio in hofninls potefta- creatio nova ) ut inquam , hac Dei gra-
te, ut fé iplum convcrcere, vel non contia polilra , homo qui ^convertitur , non
Tenere, Deoqùe &: Spiritai eius rege- velit refiftere Spirimi Sando,neque et-
il?rationem intendenti reiìftcre poffir. iam pollìt, quatenus invida. Dei virtute
Cum vero voluntas femovet ad conf'en- vitiofitas ipfìus fuperatur. Quando igi-
lum, &
vult fé convertere, tura , non & tur Deus hoc modo inhominem agir^
prius. Deus cum éàtoncurrit. In quo voluntas hominis Te habet mere paf-
concurfu gratias & voluntatis duae fune five :quippe qux recipit influxum
caufepartiales convcrfionis, non qui- gratia:, reformata à Spiritu Sando.
dem collaterales, fed tarneh fubordi- Proinde Deus eft caufa fòhtaria con-
tLztx. verfìonis prima: Ad; converfionem
.
fecundam quod attinet, homo agit, (cà.

adus à Spfritu Sando. Ibi eft gratia Dei
prsveniéns & operanS : hic gratia pra:^
Veniens, (iibfèquchs & cooperans,
JDeclaratio ^ conjìrmatio yerieJèntentU.
Gratia prjedicationis & illumin'ationis eft
refiftibilis ex parte hominis non-re-
geniti, & regeniti. Ex parte non-regeniti, TJuàhtum ad eius pravitatem, gratia
Dei eftnimis, eheu/ refiftibihs. Home emm animala non vercitit ea , qudfnnt Spirti
ttis Dei Cor. 2. 14. &C prudentia carnis legi Dei non fnbjicitnr ^ dr ne poteft qmdcm
I.
Rom. 8. 7. Deirtde ex parte hominis regeniti éadem Dei gratia, ut &: gratia reno-
vationis , eft refiftibilis , quatenus caro concupifcit aduerfus Spiritum , Gal. 5. 17;
& luda perpètua eft inter partem regenicam &
non-regcnitani. Rofn. 7. Sed ex
parte Dei, quantum ad eius beneplacitum , gratia renovationis nullo modo eft
refiftibilis. Deus ehim trahit hominem , id eft , ex nolente facit volentem, loh.
6. 44. circumcidit cor noftrum, Deuter.3^.dat cor,ut intelligamus ; oculos , ut vi-
dcamus;auresjut audiatnus,Deut. 29.4, nos ex morte fpiritualifufcitat5loh.5. 25.
&: nos cum Chrifto vivificar, Eph. 2.5. Vnde colligere eft, hominem in piima hac
conver-
ij4 ACTA SYNODI
convei-rione fcìiaDere mere pafTive, nihilque ex fé adferre.ne ipfum quidem iì vel-
ie rc^cnerari Siene enim homo ad fui gencrationem nihil prorfus confcrc ; ita
.
necadfuiregencrationem, quippe quxefl: fpiritiialisgeneratio: eftque huJLifce-

modi aftio, qua Deus cor lapideum auferr,& carneum indir, Ezech.ii.&; 36. Per-
peramiîtur grariaDei &:voIunras hominis ftatuuntllr caufx locix regeneratio-
nis rum folus Deus nos regignar» &; cor novum indat. Pofteaquam autem Deiis
:
nobis indidit cor carneiim, id eft, principium internum bene agcndi fpirirum fci- ,
licec rc<Tcnerationis,tum convcrcimus nos ad Deum,ificipimus virare peccara:,&

bonaprarflrare: itacamen,utàdfingulasa6liones bonaspraevctìiat, comitetur,&:
fubfequattir gracia. Deus quippe facit, ut ambulemus pergarrius ambulare in &
vijs ipiìus. Ezech.56. acque ha:c efl: converfio fecunda, in qua homo agir,fed adus
à gratia Tametfi autem homo hic non habeat fé mere paffive, utpotc qui aftus d
.
Deo acit&ipfei bonitas tamen voIuntatis& aftionis non efl: à vokintate, fed a
,gratia,ita utlaus bonitatis fòli Deo in folidum ik tribucnda,non autem incei- gra-
tiam Dei &c voluntatem hominis dividenda. i. Cor. 15. o, Sed , inquis homo fé 1 ,
potefl: prxparare &: difponere ad primam converfionem , meditando Vcrbum

Dei, dolendo de peccatisadmjffis,&: expetendo gratiam Dei. Sed inquam ego,
hêcomnia profìcifcuntur à gracia illa communi prxdicationis & illuminationis,
non aurcm ab hominis voluntate ut difpucatum efl; fupra ad Thefin De Inccncio-
, ,
ne Dei in hominis vocacione. Deinde quod accinec ad prarcedanea il]a regene-

racionis, fivefint externa, iìveinccrna, uri efl;, dolor de peccato, defiderium gra-
tiis&: (imilia, illa inhypocrfcisfunt non fàlucaria, in eledis falutaria,& proinde
differuncfpecie. Csterum, homo renatus, etfl iam vult&: potefl; gratia Dei
i il-
&
lum Gomitante , mala fugete bona profequi tamen quamdni hic vivit, nec om-
:
nia mala Fu<êrc, nec omnia bona profequendo perficere potefl;. Plus camen mali
pocefl: omiccere, quam omiccic & plus boni praEfl;are quam pra:ftac fl principium
, , ,
quod ipfi Spiritus Sanctus indidit, fpedecur.

vitale, illud enim eft veluc viva radix^
qusenunquam emoritur.
Corollariurii
De adtione Dei circa peccata.
peccatum , ea ab eterno
Q VaD Deus tempore

ili 2git circa circa ilìud
agere decrevic.
Declaratio ^ demonfiratio.
Éfficiencia[Dci circa peccacum, concérnirparcim materiale, partim formale
peccaci, hoc eft, aduni ipfum & vitiofìtatem zàns idque tribus modis Princi-
: .
pio, fpedetur initium peccati^Deusillud vclimpedit, velpermittit. ih ifta au-

fi
tem permiffione triplcx cefnicur Dei operacio Nam auc incelledum non illumi-
.
nat, auc voluncacem &

affedus non fledit, aucoccafiones bonas&indifferences
objicit, quibiishominesabucuncur. Deinde, fi confideretur progreflbs peccati.
Deus illud dirigir in optimum iinem,&: determinarne vagetur in infìnitum.Deni-
quefi fpcdesfinem&terminam peccati. Deus illud velpunic profua juftitia,vei
remittit prò fua mifericordia Hxc omnia ut Deus in tempore potentcr fapien-»
. ,
ter &
libere circa peccati initium, progreflum &c finem facit: fic abxtcrno hxo
taha facete decrevit. Quid ergo ? an peccata fiunc ncceflario ? ita eft fané lì ;
nempe intellfgas neceflltatem illam, quce pender à gemina hypothefì, decreti fcili-
cet permirtentis, finis boni& De priori ncceflltate legete eil Ador. z. 2.3. de po-^
.
fteriori Matth. 18. 7. &

i. Cor. 11, 1^,
DE
d ,
NATIONALIS D O RD R E C HT A N^. m
DE IH. ET IV. ARTICVLIS,
qui flint
DE
Efficacitate Gratix, & Libero Arbitrio^

SujfragÌHm ^pntentia Geneuenfinm.
TH E S I s L
HOmo animalis, id eft, non habens Spiritum Dei , nulÌam h.ibcc ve!
in intclledluj vel in volunrate faculratem, difpofìnoncm, vel aptitu-
dinem ad ea quas fune Regni Dei intelligenda, credcnda,fadenda, fpe™
randa: imo ficutmens ipliusmcrx fune tenebria, ita voluntas cllinimi-
citia adverllis Deumj qua perpetuo rellft»Cj ncque unquam iubjicitur
Deo.
I. Cor.2. 14. Homo anìmdk non cafit ilio. quAfunt SfiritùsBei ^ quàndcqiiidem frtnt ipjì
(lultitu , necpptcji nojfe quiiifj/irtttaliter dijudicantnr.

lu X 19. Ijìifunt. homines aniniidcs non hahentes Spinitim.,
I . Cor. 1 2.^ Nemo potefi d'iene ìefum 'Dcminum ni// per Spiritum Sancìttm, ,
1. Coir. i. 7. Loqutmur inmjfieno occtdtamfapicntiam Dei , quum Dlus aiìtefeada de-

teyrninavitadnojfrjm'glorìum,fipientiammnfeculihuiiis,nequeprimtpnwfecH
efdnefcnnt, cjtum nemo prtncipumhfdm fendi cognon.it namfi cogncviffent , ncqriaquarn Do- ;
rninum gloria crucifxijjèni : fed,fictit Jcriftum eft , qu£ octdt-t^ no» l'idu ncque ànrà andiiir, ,
nec introieruntcoT homiiiis , qujipardi'it Deia ^s qui ipfnm diligmt , Ifobìs ea revelavit Deus
perSpintitmfuum : Spiritus enim omnia firutatur et iam profinda Dei ; Qrm enim nodit eà. ,
quAflint hominisy nijìjfiritiié La et iam qv'&ftmi Dei ne^t'o novit,

homirui , qui efl in homine ?
nifi Spirititi D ci
Nos vero non fpiritum mundi accepimta fedfpiritvm qui efl- a Deo ut ho-
. , ,
fcamtts illa^ quA mhls datafunt a Deo : f^k noviimentem Domini ? nos autem inentcm Chri-
Jli hahemusi .
z. Cor. 3. f. Non apti fumiti ex nohifmetipfis ad cogitandHrn quicûam ^feAerhhU noHrÀ

.:.',•.,,'.
\ìt.ouió'ni?ef[ì,Deo.
Match. 16. 17- caro é'fangutihoc tilt nonreveltidt ,fsd Pater mcm,quiefi i»ccd-ài~,
Rom . 8.7. (p^óvrj[x.ei carmi efl inindcitia adverfiió Deum. ,
.
, . , .
CoIofT. I . ,21. Vos olirn aiienos é" inimicos mente, tn operihm mali-:., iarn recenciliazìtytScc.
Ephef. 2.12, UratU eò tempùre fine chrifo, alieni a feederibui , fine'Jpé ^

é'fine ÌJco in
'
hiundo. ,
Thés I 5 II. , ...•.u
Salutaiisfenfus peccaci, Goniundìuscum firi femcdij, bona rpe",!c©ixfìs

emollicione, odio peccati, &perfugio ad Deum, fune elfeda Uremia. Spix
ritus Sandìivad gratiam iuftitìcationis & regenerationem,hominémpàu-
latim comparancis & adduccntis. '^•. .''
lerem.^. 18. Audìvi Ephraimùm lugemem : Cafligafà me cafligatm fid.,fict(t fittO' &
Ihs non edòBm converte me ; &
convertir , quia tu es Dem metfs : ûià pcjtquarft con-oerfiis'
fItero, posnttebtt me, (^fofvquam erudititifiero ,percuttCini femiir miurn , ([^pudorefff'undar,

.0: etjam. cenftndAr, quia tidiprobrum pucruià. mea. -
^ -
.-r- ;:
Zach..iA- W: fffiiffda^^fttper domum Dazidif é" incoiai lernfdcm .fidritiim gratis c^

,
precnm, 0" reflicien't me qtièià cònfixerint , &

lugebunt ut de unigenito , '(jr dm'aiitudinc ajp.
cientu/èt é prmogènùoV
Pfalm,
i5(? A C T A S y N O" D I
Pfalm. 27. 8. Co' metm dicit ex te, Âvìtefuciem mc:m.

loh. \6. 8. Stiritm ccn'vincit mtindum depeicafc, de ìuJiHia é" de indicìo.
loh. 6. 44. Nemo fotejl vemre adme, nifi Pater qui me mrjìt, traxerit eum.
,
Th E s 1 S III.
Coenitio&fciendailla rerum divinarum.refidens in mnlcorum non

rccênitorum menribus j eftcffedtusillius lucisnndiquein Ecclefìa, la
Verbo, in Minifterio circumfulgentis , «qua cditur quodJam vcluri à,7mv-
ydiTficc in ipfoium inrellediu , ad levem aliquam & evanidain corticis fcri-
pturê veritatem pervidendam , adjunóto etiam aliquo momentanese la-

tina; motu : afTenfus vero fi quis eft> eft à Spiritus fanc^ti generali quadam
baptizatis colkca interna gratia.
Hebr. ^; 4. ImpoJJibile ejl eos cjui femelfuerutttillumifiati, é" gujlarttnt domm ceelejle,
é' -participes fiienmt Spirttm Skn6tit &c.
Ioli. 5. ^5. lohames érat hicerm ardem & luc€m,& vos libenter ad momentum exuhajlii
in eim luce.
E2echiel.33.51. Populut ifte venti- ad te,[ed &
cvram te , dr Mdiunt verha tua , û£ in ore
ipforumfunt , ve luti cantilena amatoria, [ed cor ipfirumjèffatur avaritiam Jiiam : Tu es jpfis
Ut canti le fra amatoria; venujla voce, ér bene finam , audiunt verhum tkum,[ed non ex e-
quuntur.
Match. 13. 20. Satuminpetrojìs, llle eft , quiaudivit verbum,& ftatim cum gaudio reci"
fityfed non habet radicem infe,fed èfttemporarius.
I. Cor. 14.Z4. Si omnes prophetent, ingrediatur autem injìdelù qitijpiamaut idiota, argtn-
turabùmnikui, dyudicatur ab omnibui , &

irapatefunt occulta cordis etm, ipfì proadens in &
ficiem adorabit Deum, renuncians vere Deum in vobii cjje,
Numer. 24. 3. 16. Super BalaamfiatJpiritta Dei^é' dtxitifìc dicit Apertili oculo, qui audit
verba Dei i qui vtdet vifionem omnipotentis , qui novitfcientiam alti£imi, qui procidit Iti^
mi , & hàiet oculos apertes.
loh. 5. 3^^. Non habetis verhum eitti manens h vobii, quia non creditis i
quod ipfe me
miftt.
TH E s I s IV.
At vero illa prófunda, penitifsima, radicata, viralis, amica, fuavis, per-

manens , effieax cordis fcicntia, certitudo, perfuafio , qua fìt verbum
ifi<pvm & fide cohtemperatum eft propria regenitoruin & fola .eft fa-
,
lutaris.
z. Cor. 4. 6, Detti quidixit ut ètenebrìs lux Jplendefceret , ìs eft quiJplcndttit incordibui

noftrisadpYAbendam lucemnotitix gloria Dei in fide ìefuChrifti.
Ephelii. 17. Det vobis Pater gloria Spiritumfiptentia & revelationis per agnìtionem ipftus^
illuminatos eculos mentis veftra.adfciendum, qua. fttffes vocationis ipftni,& qua dtviti£ gloriti
hAreditatÌ6Ìpfntsinfan6iii.
1. Cor. 3.18. 2^s autem omnes defecaftcie gloriam Domini quaft infpeculo ìntuentes , in
tandem imaginem transformamur, de gloria ingloria>n,ftcut Dominifpiritu.
C ó 1 3 IO. Induite novum hominem qui renovatur in cognitione ad imaginem ìUìm , qui
. .
treavit -pfvm.
lacob. Io ZI. Recipite cum mmfuetudine verbum ìnfttum , qttod poteft fervare animai
•veftroi.
THES I S V.
Illam certo femper fèqùitur, & efficaci/lima & fuavifsirna fìmul eiu{-
dem fpiritus operatione, in corimprefsio inspirati© influxio nova- , ,
rum proprietatum inclinationum motuum, &inf&mma, ipfufn cor

, ,
vivifi-
. 1 . .
NATIONALIS D ORDR E C H T AN ^, 157

vivificatur vic^ nov^ parte Tua , qua ante converfìonem piane defti-
tuebatur,
Rom. II. 2. TrAnsforniamimrenovatione mentis vejlrxputprobetis quafit hona.,accepta,
(^ êrfeciAxehtntctsDei.
i
Eplief. 4. iJ. EdoBi ejlii in Chrijìo , deponere icterem honànem qui concmifcentijsfedu-
,
'Bricihm corrumptttr, dr renovari Spiritu mentù'vefha , & induere novum hominem ^ qui fc-
cundtim Denm co/iditits ejl in iujìitia. é' f'^n^ttite ventata.
Pfalm. 51. II. Cor mimdum crea in me Detti, ^ Spirilum rcBiiminnoz'^ in inedia mei,
Sfirittts t duntarim fujlcntet me.
le r e m .
3
1 . 3 7 , Ecce dies veniunt, qiàhw pangam fa dm no x nm cum demo ifa elìs (^ domù
Judit, nmfcciindumfcidm quodpcpigt lum ipforum Pan ibm quo die edtixi ipfos e terra Aei-v- ,
pti, qitod fxdm vio.'averunt quamws ego ipfornm effem Dorninm Nam hoc efì foedm, quod
, .
pangam cum domo lj>-aelis posù dies iìlos, inquit Dorninus, Iridam legcm meam in medio eorum,
e^ ihfcriham eatn cordi eortim, dr ere ipjìs in-Denm , ipfi erv.nt mthi inpopuhim. Non doce- &
bit ampliM vir p: oximttm futim , 'velfratremptum , dicendo , Cagnefci te Domirmm ,nam me
emnes gemes cogmfcent k mimmo ipforum ad maximum,
lerem. 32. 39. Dahoipfis cor unum, d" '^'i^m unam, ut timeant me in xfernttm ,ut benefit
ipfìs &fiiijs tpforum pojttpfos , indam timor em mcum in cor ipforum, ut nunquam recedunt
à me.
Pfalm. %6. 1Bóminei dèce me vìaì tuoi, dr tini cormeum timori tuo.
1.
Ezech. &: 3<J. 16. Dabo ipfìs cor unum,

i. 19. indam ipfis Spiritum novum : aifcratH &
cor lapideum ex carne ipforum , dr dabo ipfis cor ca.neum : Et ind.im Spiritttm meum in medip
l'cfiri, d'faciam ut ambiiletis infiatutts meù, c^ obfervetùfiatuta mea, ea exequamm. &

, lerem. 13. 9. Cor ejt pravumfuper omnia ó" immedicabile , quis cogmfcet illud?
TH E S I s 17.
Iftas duas partes noftras rcgenerationis acceptas ferimus , tanduam

fonti, arcana illi, myftic^c, inenarràbili & veriflim^ noftri cum capite
Clirifto unioni, qua tadi unius Spirirus cutnipfo, caro ex carne eius & ,
OS ex ofsibus eiuSjinfluit in nos, ut in membra, Spiritus Chrifti, & Chri-

ftus eft & òperatur omnia in omnibus nobis ,
qu.-e nos vicifsim in ipfo,
tanquam in fpirituali noftra iis7Z)?-«V« pr^ftamus : nec ulla pars hominis
regeniti eft , quam non pcrvadar, perfpirer, obfideat , vivificete; agiret &:
moveat Chriftus motu efficacifsimo : quod de corde , ut de arce hoiKwiuff

Chrifti, porifsimum affirmamus.
Ephef^ I. 2,2. Beditipfumfuper ómnii caput Ecclefis, , qiiàejlcorpuéipfiits,complementum
ÌHiuf, qui complet omnia tn omnihm.
Ephef. 4. 15. FeritatemfcBanies in charitate., crcfcamm per omnia in ilio qui eft caput»
•nempe Chrifio, ex quo totum ce^'pm congruenter ccag7nentatum compaBum , per omnes com- &
mifitiroi fubminisiratiom's , ex vi int'M agente ,pro menfura unicidufque membri incrementuni
capit carpari conveniens adfui ipfìtti extruBionein in charitate,
Róm. 7. 4. Vos eftis mortui legiper corpus Chrifiì, utfinis alterim , nempe eius , qui refur-^
fexit ex mortuis, utfi-uBum feramus Beo.

1. Cor. 6. 17. ,î adhi&retBomino,unus eft Spiritus cum ipfo.
Gal. 2. 20. CrucifixUi fum cum Chrilio , & "vivo non ampliifs ego,fied Chrìfius vivit
in me , & quod nunc vivo in carne , vìvo mfde Filij Bei , qui dilexit me^ dr dcdit femet-
ipfum prò rr:e.
Co 1
.
3 1 1 • Omnia & in omnibus efi. Chrifius
Philipp, i. 13- Betis òperatur in vobis & velie é" ferficere, prò beneplacito fio.
2. ThclT. 1 . 1. Beiif nofier impleat omne bcneplacitum voluntatis fuA , & opus fida cum
potentiit,ut glortficetuT nomèn Bomini nofiri lefn Chrifii in vol>is,& vos in ipfo,fecundumg:a~
tiam Dei nofiri, & Dmini lefu chrifii,

© Hebr,
5^g
ÀCtÀSYNODi
Hebr. 3 . 2.0. Deus facù aftos vel confummatos voi reddat in omnì hono opere , adfacien-
d'am volimtatemfnam^fitciem in zôbù idquùd acUpum efi toram ipfi y fer lefttm Chripim, cui
fuglorÌA infeculAfecidomm,
't'HESlS Vii.
Ira tam'en in hac vita agit Chriftas per Spiritum in membra Tua, ut ve-
tus homo, & & mors illa fpiritualis omnibus hominis
corpus peccati,
partibus adjaceat adliuc femper & adhsereat: iftanon fimplice volunta-
tis libera in clinatione & applicmone fed Tua congenita malitia & pravi-
j
tace, refillit Spiritui perpetuò , ficut ex adverfo novus homo , corpus

Chrifti, & ipfìus creatura, id cft, pars regenita advcrfari illi nunquarh vel
inclinatione vult;, vel proprietate fua poteft ; quandoquidem nova for-

ma, nova imago, nempe ipfius Chrifti, in cor eft imprclTa , per quam agic
& movetur.
Gàlat. 5. 16. Ambulate fecundum Spiritum , &
cóncupifcemias carm ne implete; Caro
enim concupifcit adverfits Spiritum, et Spirittts adver[m carnem ; Et hìéc interfe ita, adverfan-
tur,ut non omnia qua 'vultii,illafaciatìs.
Aétor. 9.5. DuràmtiU eft fontrafììmulos calcitrare.
Rom.(>. 17. Gr^ti^Deò, quodfuiftù quidemfervi peccati^fed ex «orde obediftis forma
illi
dscfrinit in quamejlis traditi ; & liberati a peccato,fervifatti ejìà iuftitii. Hominum more lo-
quor,propter infirmitatem carnis veftrA\nempeficut ftitilHi mèmbra vefiraferva -adimpunta-

tem ér iniquitatem, ita nuncfiftite membra veflrit ferva iujìitia adfanfitmoniam Nunc libe- :
rati a peccato, fervifatli Deó, habetù ftuffum vejirnminfantiimomam.

'ôm.y.i^.&cc. Lex eft fj)iritualisât
egocarnalàfumyvenundatmfubpeccato;Tnvemohanc
legemy ut volens facere bonum, adiaceat mihi rhalumi Deletfor enim lege Deifecundum homi"
nem internum\ fed video aliarhìegem in membrù meis belligerantem adverfits Legem mentis
^Cit é' captivurn me reddentemlegi peccati i qua eft in membrismeù: Egoipfe mente fervi& ,
Legi Dei)fed carne Legi peccati.

Rom. 8. i. Lex Spirittisvit£ liberavit me À lege peccati ér rhoriù.
Et vcrf. I j. Sifecundum c&rnem vivttisy moriemini,fed ftJpiritu atitis corporis vivifica-

tU yvivetis.
Ephef 2.10. Sumus ip/ìtts opus irt Chrifto lefu , creati ad bona opera, qua ante praparavii
Detti ut in ipfis ambulemtts.
Col. z. li. Futftis cum illofepulti in Baptìfmo, in quo etiam cum ipfo refurrexijlis,pcrfdem
vìrtutisDei , qui excitavit ipfum a mortuis.
Rom. 6. 4. IpftfumM confepulti per Baptifnum admortem , utjìcut Chrijlifs refurrexit è
fnortuù per gloriam Patrù,ita ér nos ambuiemt*} in novitate vita.
Ephef. 4.' 29. Vefiiamini homine novo , creato fecundtim Deum» in iuftitia ^fanSiitate
veritatls.
Col. 5. 9. Exuto vetere homine ctim operibmfuts , induite novum , qui in cognitione reno-
't/Aturyad imaginem iliitts qui creavit ipfum.
THE S IS Vili,
Malitia cordis gratin efficaci non pòteft refiftere , quìa per gratia^ in^
fufionem aufertur, debilitatur,mortificatur,& tandem piane abolettìr.-
£t quod homo rcgenitus ftat prò Spiritu contra carnem èc peccatum
fuum proprium , eft motus gratia^ , & Spiritus ipfius ubi infirmatur Spi- ;
ritus, tum ad carnem proclivis fìt & labitur, fed nunquam fpiritualis vo-
luntas refiftic Spiritui, fedgemit, fi a voluntate carnali abripitur&op-

tìrimitur.
Hof. 14. 2. Jufer omnem iniquitatem yé" Âônum.
kom.
1 .
NATIO NALIS DORDRECHTAN^. ijc,
Rom. 8. 5. li quiftmt fecundum carnem , fapiunt ea quafunt carnis : quifmt Sfirìtm, illn
qttxjunt Spiritus.
^h\- ^. 2.^ • ^^ i'i''>''iniai Spiritu, Spiritu étiant a.mhulemm.
Col. 5. 7. In qnil'm ambfilajlii etiam l'os, quum in tllis l'iverett;.
I. loh. 4. 4. l'cs ejìis exDto, & 'vicifiis ipfos : fortiorcnim efi ,qui ejltn vohU , quam qui
cjl inmando.
Ephef. 1. 9. Vt cogfTofcitir, qtu fìrfipcreminens magnitudo potcntik Bei in no5, qui ct^di-
wu-i Ccciindum l'irtutcmpctcmi^ robons ipjìttf.
Plàlm. 18. 14. Intcger fai coram ipfo, & cdz'i a peccato meo.
Rom. 8. 15. Si per rpirit;(r»mortip\ati<fùcfaco}po;'t:^zivetis.
Pvom . 8. Z3. 7(05 ifjì qui habemus primitias Spintm gemimi^* in nobiJmetipJts,expeBaK~
,
tcs adcpttonem, redempiionem ccrpons riostri.

z. Cor. 5. 4. r\^.f, quifumm in
hoc Taberna:uìo,ftJjiira}Mm,aggravati;aptantes non exfhò-
iiari^ (ed ftiperindui, utquod cfi montale ahforbeatur a vita.
Rom. 7.^3- P'ideo aliam Lcgemin membm mets , hellanfèm &dterfut Lcgem mentii meay
^ captivurn me reddenttm Legi peccati , qu£ c/i in métnbrii mels : ólàfèrum me hominem !
quii nre liberahit ex corpore hoc mortn ? Ncn ego epetor peccàtumy qitod non l'o'.c fed operatur
:
-lUuàypeccatum quodin me habitat.

Match. II. 29- ^cmodo potefl aliquù ingredi auìam 'virifortà, é" "-'^ft eiusdiriperey nifi
fritti l'inx'erit illumfortem. tnm revera diripiet eiw domum.
Th E S I s IX.
in ip(is etiam rcgenìtis (ìcpe exrànt taler, Spiritus Sàndli motus qui ,
non eadem efficacia agant & fcranmr , fed tancum,monendo, hortando^

pulfando, deftinantur ad er.perimentum, ad e>:erciuum, ad humiliatio-
nem; in iliis fepiflime voluntas , non quidem fìmplice aliqua indifferen-
te proprietace & arbitrio, fed bllacijs peccati abrepta, refiftit, & pecca-r
tifm contrahit. Vbi non reftitic led obedijt, ex animo gratias agat Deo,
de fincrulari auxilio efficaci.
O .1
Dcurer. 2,7 . 2. VidiflU quxfecit Domtnm , mei'gnas iìtas probationes ifignA ^ miracuf&i
fed non dedtt vohis Bomtnsti cor ad intelligendum , nec aitres ad audiendum , nec ecutos ad -vi-
dendum, ufque in diem hanc, ,
z. Chron. 32. 31, DetndereliquìtEz^chidmadprohandumipfum,ut cognofceret id quod

irai in corde cim.
Pfalm. 107. IO. ^HÌ. funt in umbra mortis , vincili afjli6iione cjrferroi qui* reheUesfue-
runt Verbo Dei, & cvnfuium Alttffimifafiidi'verHnt
Apoc. 3, zo. Ecce,cgofo adosHumcr pulfi ,fi qtm àudifvòcem m€am , &p9rtamaperif,
ingrediar ad tpfum, & cannalo cumtpfo, & ipfemecum.
' Hebr. 3. iz- Cavete.^fiatres,ne tn aliquo 'vef^rumfìt cor pravum imredulitatìé in deficiéndo
a Beo l'ero: Imojjortammi "jos invicem quotidie, dum adhuc nOminatur Hodie -, ne quii ve-
firurhindurettirfeduUione peccati.
Eph. 4. zz. Vettis hontò corrumpitur fedactricibttf concupifcenttjs.
Rom. 6. 17. Gr^tÌ£ Beo , quod eratii qutdemfervi peccati , fed corde obedijfts UHforma do-.
cirins. in quam eflis traditi,
TH E S 1 S X.
'"^
Atin crenerali Converfione teftatur Scriptura, Deùfìi agcre per fho-
dum CTcnerationis, creationis, exfufcitationis à mortuis. Qua; certe omnia

modum ^ratix refiftibilem nonadmittunt fed omnipotentia: Dei opus :
ifuum fortiter & fuaviter fimul, abextremo ad cxtremum pcrducentis,

fune effeóla.
•'
- o i Ioli.
. 5 .
l6o. AGTA SYNODI

ioli. 5' 25. Tempffi veniet^ dr iam eTt,qtio mortiti audiem ixcem Fil^ Dei^^ qtiì audier'mt,
l'ivent : Ht Paterfufljtat morttios &
vivifcat, ita eliam Tilim 1 ivifcat quos rjuft.
lac. I. 18. Bcus'volensgemnt nosêrVerhumveritatis ,ut ejfemm qtiodamj'Kcdo^friiîtioé.
creatura iffius.
Ephcl. 2,. IO. Surnt^s iffitts Troin^^ct, creati adhna ef€rd^,quie Demante frafarAvit, utin
ilUs ambfdernus.
Thes I s XI.
Eandem vim adhibcfe in continuatione, reparatione, confummationé

Viòiorix adverius Diabolum, mundum, €arnem,& peceatum,aircrimus,
eaque fola nici certicudinem {àlutis obtinends,
loh.io. 2.8. Ego do 'ovihm ìneà vitam àternam ^ ncque unqueim in <£termm feribunt, é"
nemo rapiet eoi de manti mea. Pater^ qui mihi illas dcdit^îawr ejl omnibus, nefnofotefi &
rapere illas de manu mea.
Col. 2. 12. Eflà Chrifto corifefuhi in Bhptifmo, dr cum ipjò etiam r^ttrrexiJlU ,ferfdem
tmentìdDei,q!ti excitavit ipjiimkmortuts,
2. Thefl'. I. II. Detti nojter imfleatin 'vobls omne beneflàcitum bonitatìsfua é" opits^dei iti
potentia^.
i. Corintìi. I. 8. Deus vos cònfrmubitinfnem inculcatosi indiem Domìni nojlri Jefì
ChriJIi.
1. Petr. I. 5. Nos 'virtute Dei cujlodifntirìnptlutcin revelaridam ultimù temforibtti.
luda: 24. I/Ii,qtii fotcns efi 'VOSfermare immunes k laffu, ^fifiere tn conjpeû gloria fu£
incitlpatos i Deofit gloria, e &
Ephef. 5.zo. ////', qui fnper dmniàfatefi exuherdmjjlme facereptper ea quapetimus atti
£0gitamtts,fecundttmpotenttam,qu£ agttin rtobk, il/iJìt gloria tn Ecclefia inChriJlo lefu'

-> Rom. lé. 25, Deofiltfapienti, qui 'vos poteJlJUbiiire jécttndam Evangelium meum ^ Jìi
gloria.
I. Petr. 5. IO. Detti omnis gratta ^
qui vocavit v0s ad itternamfufim gloriami compietti
vos^Jìabiliat, roboret,fundet, »
Thesis XII.
In quibus vero non fefè profert virtus Dei ad rcgenerationem ufqucà

& malidê atque tenebrarum hominis debellationcm, ibi efle perpetuanrl
& triftilTimam obludationem voluntariam tum adverfus Verburn ex- ,
trinfecus oblacum, tum adverfus Spiiicum intus in mente lucentem^ &:

cor puliàntem, cum Scripturis confitemur.
Genef.1^.3. spiritai metti nònfemper difceptabit cum hominìbtii,qttandòqttid'em carofuHt.
Iob.21. 13. Sunt non no'verunt njias eit^<,nec adhaferunt femitis ipjìui.
rebelles luci,
Ifa i 63 j'
1 o . Ftterunt rebelles, é" contrijìarunt SpiritumfanClitatìs ipjitts, (t ipfefacfttsfuit
ipfis in ininiictim-
After. 7. 1 . Homines duri cervice, dr ìncirctmcijt corde ^ aurihUi, vosfemper rejìjlitù Spu
ritta Sanalo, ut fecerunt Patres 'vejlri, ita etiamfacitù.
i.Tim.3. 8 . Ft Ioannes d^ lambres rejliterunt Moyjì, ita di' tBi rejìjttmt veritati ; hliminei
mente corrttpti, reprobi circa fdem, •
•
Th E S IS XIII,
Huic tamen modo omnipotcnti & efficaci operationis Spiritus Se gra-

non adverfàcur illa paterna in fìlios oìxoyofita prasceptorum hortati'o-
titE, ,
num monitionum promifforura conditionalium atque alia eiufmodi

, , ;
quibus Deus admodum noftrura loquitur^quanquam cum illis omnibus

agat ad fuum
Rom.
NATIONALIS D ORDRECHTAN^. i^^
. Rom Liberati a peccatoy fervi facfl eftù iuptiê.
.
6. 8.
K^dmorem hominum loqttor,pro-
'"
pcririfirmitAtemcarnisveJlrti.
I. Cor. 1. 3. Fratres, non potili (equi advos ut J]>irittàles, imo locutuifutn advos,
titadcar*
fialesy ut itd piteros in chrijlo.
I. Cor . 1 3 .
I r. Ciim epm infans, loquehay ut infans^^ferniebam ut infins.
rhilofophica placica qiur fìmplicitaci Verbi Dei in hac doftrina,
,
olim ,
& &
niiper tam triftes tcnebras oifuderunr/facercere oronino
ab hoc lacrario De.\
bpcamus.
Bremenfium Sententia
AD ARTICVLVM III. & IV,
De Regeneratione in Genere.
I- ì> Egeneratio effc adio falyificx gradx Dei , qua nos ex infidelibns fideles,
-É-V acque ex non filijs llios tìlios facit, &impuros natura , fupra naturarti fan^
Sificat.-
II. Hxc ut intelligatur, videndum eft:
Io Înid emcndetitr?
X. <^ quo & per quid ì
3. ,ômodo?
III. Emendatur homo vetus prsecipue in intelledu & volunrate omnibufquè
tiribus fuis à Dco per Verbum & Spincum Sandum, opcratione invida.
De inteìleUu O" 'Xôinntate, ubi, de Lìbero Arbitrio.
.
I. Intelledusaftioriesfunt, res cognoicere deinde iudicare aliquid nude af- :
,
iìrmando vel negando vel unum ex alio colhgendo: auc dubitare jargumenca in
ucramque partem inchnantia trutmando.
Vohmtaris adiones dicuntnr, amare, ac probare j odilTe &; non curare qu*e pro-
ponuncur, feu fulpendere conlenlum vel diirenfum.
I I. InteHigimus nonnulla neceffario per le iplà, veluti principia nullam patien-.
tia contradiòîonem nonnulla autem per alia, ubi ixpe conrradidio

: dubi- &
tatio incidit, & per notiora ad ignotius devenitur incelligendum.
Coniimiliter quidam volumus neceflarit) uc contraria velie non poffimusj ,
quxdamliberej ut poilìmus etiam nollerutraque camenincoade.

III. Siene Deus inclinare & determinare pote/ì: voluntatem ita inclinat de- : &
terminar eam, quandocunque vulr, femper bene &c ad bonum.
IV. Voluntas vires fupernaturales ex fé nullo modo habere poteft, ncque fo-
lum divintis concurCus nobis fufficit; fed opusen;:,uc lìngulari Spn-itusfui gracia
Deus praeveniat &c impellat & conerà omnes Sacanje incurfus ac carnis obftacula
>
parerne fuccurrat, munlar. &

V. Acqjita DeusinnosagitfcÈundumpropolìtumiliumjexfingularigratiafuaj
&; nobis donafaainftillat nos autem hic patimur adperfedionem noftn, acquea
:
Deoi^ccipimusjquod paterne nobis largitur adnos purgandos & falvandos.

VI. Arbitriumnoftrumconfideraturinilatu quadruplici, nempeînnocentix,
miferiae, gratia; & glorix.
VII. Inftatu innocentia; erat arbitrium Iiberum a peccato &:pcena:fed rauca-
bilicer.
Vili. Inftacu miferix, manfitquidcm liberum à necelTitate in rebus animali-
bus, civilibus &
externis Ecclclìufticis item liberum a necellìcace huius aut illius
:
facinoris; fed tamen tencturfub peccato &:mirena.

IX. InftatU/m grat4aj,de quoproecipue hic qnseritur, devenit:homo',quurn con-
vertitur. Et, quum Deuseum convcrcereaggredicur, fidcm infundic cordi eius,
omninoque eum ad imagincm fuam inilaurare incipic.
o 3 X. Poft.
1^4 . A e T A S Y N O D I
X. Poftqùamiiomolìcinftauracuseft, arbitrium eius eft liberum àdominàra

peccati; fedita, uttamen mulriplex remaneac infirmitas, fxpeqliegravis exor-
bitatio,reludante ad tcmpus carne.
X I. In ftatii glorix, ent libcrum ab
omni peccato & miferia.
1)6 (fratta Dei.
\. Quamvis vox Gratix Tua natura late patear: tamen Tpeciaìiter fumitiir in Iiac
'caufa prò gratiavocationis;ut infra Thefi

6.patebit.
1 gratiam fakitarem adminiftrat Deus Verbo
l/Hanc Spiritu. &
HI. Verbo Legis, preparar Deus bominem ad notitiam miferiÊ fu.T , &: addu-
citad defperationemdcreipfo: deinde docet Evangelio, &oftenditviam confe-
qucndx falutis tuto per fidem in Chriftum. ubi funt narrationes &:inftitutiones
mandata, interdica, promiiriones,comminationcs.
hifloricê,
IV. Hsec omnia fpirant divinam veritatem,fan£litatem, bonitatem, iuftitiam;
^rronpofTunt non notitiam aliquammyfleriorum cceleftium confequi,qui eas ani-
mo divinitusilluftratoperpendunt. Solet etiam hincinmultisnafciallenfus, quo
veritatem in iliis afHrmanr,&. bonitatem pr±dicant tantoque fìrmius, quanto cla- ,
rior eft mentis illuminatio: &:guftus aliquis iiicundiffimorom bònorum. Atta-

nienhxc omnia poflunt cadere in eos etiam, quinon rcnafcuntur,
V. Quid igicur eft proprium eledorum Dei Filior.um?

Refb. fingulari gracìa, poretìter & cificaciter duci
Ex trahi per Spiritum Dei &
& fìdem in eis gratiofe operantem,ur ex Verbo Evangebj,non tantum fibi
Chrifti,
communem ^ratiam polEmt & velint adiudicàrcin intellcdu fedcciamutconci- ;
piant &: rerineant fìdóciam,qua in Cbrifti meritis & Dei favore acquiefcant pro- ;
inde Deum filiali aftêdu diligant, ea cum fpe,forej ut iplis omnia cedane in bo-
num; &
ut per hanc gratiam, diicantur in gloriam. ,.•.•.
VI. Quid autem de grada converfipnis &:regeneratiohisiiìdicabimus,fitneea
refiftibilis, aut non rcfiftibilis?
Kefi. Vt de ea judicari
rcdius queat vox gratias italatefutnaturjUtcompre-
,
hendathsctria: ExternampriEdicationem Evangelij intcrnam illuminationeni j
comriiuniorem Zc lUuminatioricm atque tradumfingularem,in quo vetaregene-

-,
rationis ditferentia ponitur.

V
I I. Grati* extcrna? prèdicationis fjepe refiftitur quando homo vel ; contém-
nit verbum ut non audiat, vel ncgligenter audit , vel cum carnali aifedu , ut illud
ad appetitus fuos tìedtat.
Vili. Gratis illuhiinationis communiori refiftitur, quum vel propter prx-
conceptasopiniones,vel negligentiammeditationis, non praebetur affenfus, auì:

lubrice tantum,&£ fine adjudicatione, aut certe fine feria (olida per fidem veram &
applicatione.
iX. Hismodisgratia;Deirefifterefolentreprobi,proutdiverfeafIìciuntur;etia
Vero aliquando elcdi,doncc eis gratia regcnerationis fuperveniat, & carnem dc'-
fnet peculiari autem & hornbili modo, per DiaboHcam malitiam hic gratile divf-
:
qui blafphemiam in Spiritum Sandum admittunt.

nx i41uminationis refiftunt,
X. autem etiam fingularis gratia, qua intelleftus à Deo potenter &: efficaciter
Eft
difponitur,movetur &: illuminacur,ad hocut fibi promilfas in Evangelio promiflìa-
nes peculiariteradjudicet,&quavolunrasfupranaturalemfuamconditionemele-
tatur, ducitur&: trahitur, utinùbjeftum clarecognitum, tanquam hic& ubique,
nunc &: femper bonum feratur. Atque ita voluntas divinitus , paterne &: fuaviter
fuperata non poteft non fincere &
conftanter confentire.
XI. Priererea hs:c gratia folis elcdis datur, licer in fingulis prò menfura divi-
nitus deftinatafuis gradibus diftinguatur . Nam
alias Deus inrenfiore gratia do-
eet &: ducit , alias autem remiftiore prò arbitrio fuo ideoque in alijs caro maglis :
ae diutius &: crebrius , in alijs minus obledatur : Dei tamcn, liib cuius
at Spiritus
ftiagifterio & imperio funt eledi vocati , ita \\xc moderatur, ut femen regcnexa-
sionis,nunq.uam penitus excuciatur, &:uc tandem beata viftoriaobtineacur.
XII, Atque
NATIONALIS DORDRECHTAN J?. . lé-,
XII. Atque ita videmus, Deum agore in liominibns , ut certo rcipeétii

alias fic
refiftere poffint fi velint,alias ut non velint, cefi per natiiram poflIn.t,alias ut ncque
poilìnt,ncque velint.
XIII. Hictertius modus maxime pcrficitvoluhtatem, tantum abeft, ut cani
evcrtat, & naturam eius £crdat.
ânquam Heterodoxa reijcimm ifia:
Nunquam fuifle dona fpiritualia in hominis integri voluntatè,

2.
Hominem lapfum abfque fupcrnaturali lumine efle capaccm corum , qucefunf

Spiritus Dei.
Natura: lumen, efle primam gratiam, quse Inter veras converfionis caufas prx-
dicctur.
4-
Naturam à Dee Creatore datam,& gratiaiii Dei Redemtorisjefle retìi eandem,
Naturae Iredo ufu homines gratiam falvificam promei'eri pofle.

^''
Gratiam converfionis aliam congruarri, aliamincongruam homini efle: quali

ab hominis difpofitione propria, &: inetftcacitas ab cjufdem in-
èfficacitas gratiae
difpofitione pendeat.
7-
Gratiam erga.omncs homines effe ajquàlefnJ
8.
Hornihem feipfurà difcerherc, iitapud Deum glòfiari pòfiìt.

9-
Gratiam non inclinare &: determinare arbitrium noftrum ad bonura.
Io.
Adionem, qua convcrtimar, effe tantum moralem fuafionem , tion vere fu- &
pernaturalem aótionem ab omnipotentia Dei proficii'centem,& exercxtam iniri-
telledtum atque voiuntatem noflram.
IX.
Èffe tantum excitantem &

adjuvantem gratiam , cui libere affeùtieiido coope-
remur: non autemtalem,quiE revera intelledum&: voiuntatem corrigat,
iz.
Ad convcrfioncm requiri vim qux omném cfeatam vim multis

, partibùs cxcc-
dat vim auterh illam effe, promiffioiicm de Vita xterna,
;
Virtutem eam qua eonvertimur

, , effe tantum debilem potentiam , quse nobis
finceritatcm lubentiam èc conftantiam credendi non afferat.
o 4 14. Fideni
^^4 A C T A S Y N O D I
14.
FidemnonefTe donum morte Chriftipartum nec Novi Fcederls promiffumi ,
fcd ejus conditioncm, qux libere ab homine ex fé prxftetur,
iSIullam efle fidei hifufionem.

16.
Fidemnon effe qualicatem feu potentiam firmam, qua.ad credendum Verbo

beiinciinemur, uc hocfenfu rede habitus dicatur.
Fidem temporariam &: vere falvificam, non diftingui per certam difFeren-
tiara.
18.
Veram & juftificantem fidem , non effe fìgnum eledionis.
19.
Fôminem , in mente Se voluntate fanatum, non poffc abuti donis divinitus

acceptis.
20.
Hominem converfum, non poffe plus boni facerc, quamfacit
EMBDANORVM
T H E S E S,
Senceritia: Remònftrantium
e Gratta Dei : Virihtis arhìtrtjhumani: ^modo Converfwnis

aàDmm.ìn IIL& IV. Artic.explicat&\oppofitA.
îbus adjunSium ejì Examen Controyerfiamm, qu<e de itfdem rehus
in Ecclejiù Belgicis motàjunt.
TErtius & Quartus Articulus Remònftrantium extant in Coll.FIag. Belgica,

pag.8. &in Latin. Brand. pag.io.
Tertuim, qui eft de Fide faluran, fi hmpliciter ut verba fonant,iifque nulla fub-
fit ambioûitas vel doUis , intelligatur , verbo Dei confèntaneum putamus. Quod
vero controverri poteft, infra in Examinenoftro indicabitur.
In Quarto obiervamus. i. quod de praècedanea feu adventiria, excitante, con-
fequente &
cooperante gratia dicunt, non tamèn explitantes, quatis unaquxque
iit qux eujuique operarlo.
graria, Se
Secundo obfervamus, quod ajunt :Qjioad vero modum operationis illiusgra-
tiae, illenon eft irrefiftibilis. de mulriscnim dicitur eos Spintui fando reftitiffe.
Ador.7. &
aliis multis locis.
His duobus quarti articuli capitibus, fequehtes Thefes opponimus ut inde ,
hujus rei veriras eo luculentius cognofcatur.

I. Omni remporc certamen fuit Ecclefia; Orthodòxaj cum hoftibus veritatis,
de modo Se ordine converfionis Hominis ad Deum.
z. Pela<TÌanierroribus Philofophicis &Pharifaicis nimisaddidti, ne viderentur
gratiam Dei piane negare fateliantur hominem gratia fervari. Per gran'am vero
,
intelligebant bona natura:, rationem, voluntatem, liberum arbitrium infuper le- :
pcm do(5trinamà Deo gratis datam,quibus homo ad bene operandum excitetur.

&
3. Ponti-
NATIONALIS DORDRECHTAN^: \c'^
3. Pontifici) Pelagianorum
erroribus frametil verbis id negare vidennturj reve-
ra participant. Primum cnim peccatum originale in ulla qualitarc prava confl-
,
fterc negane, z. Voluntatem non rcnatam dicunc polle cooperati graciae preve-
nienti, &: cfficaciam hiijus a libero arbitrio pendere.
4. Grevinchovius coatra Amefi pag. 198. ad hunc modum fcribit : Sicuri unum
correlativum dicitur pendere ab altero, nulla prioritate natura; &
cauia partialis
;
ab alia concaufa: hoc modo dicimus gratiamin adunli efficacia liberi a£bus etiam
pendere ab influxu arbitri) exgratia operancis. Imo ut confidentius agam, dico
efFeftum gracicX, ordinaria Icgc pendere ab adu aliquo aibitrij , ut prxvia condì-
tione fine qua non.
5. Hsec (fcilicet Grevinchovij vcrbaj à fententia Bellarmini non admodum
aliena videntur, qui icribit: Nec Deus dererminat voluntatem, nec voKintas
Deum led uterque concur(um fiium libere adhibct,
: &
fi alter nolit, opus non
fiec. Simile addit:cum duo baiuliferunt ingcntem lapidcm, quem unus forre norì
polVet, neuter alteri vircs addir, auteum impelliti &c utriquc liberum eftonus
relinquere. '
6. HuicGonfentire videturDodt.Conradus Vorftiusad hnncmodumfcribensj
Ergo converfio noftra, fine cooperatione noftra perfici nequit. Quarelicet Deus „. ,.
ex lua parte lufficicnter hic operetur; homo autem cooperari iiolit, efteftum camciasclu- ', .
'
,- n X' re n •/ r r
commune reipla non exiltit. ì
iNam tale crrectum, cuni uti/.ilque caulx quali coni- pijj-^t (-óua
inunisfcetusfit ,non ftarim icquiturad fiifficientiam unius cauli led utramque Pifcat.cap.S
,
caufamfiifficiencer maflu fi.iopon! oportet, ut opus ab utroqucpendetis, véiapc- pag.5iz.&

telefinàcommuneproducarur. ^^<1*1*
7. Cum autem RemonftranteS in iv. Articulo, varias ponanr GratiseDei vei

partcsvel gradus,niniirum prsecedaneam veladventitiam,excitantem, colèquen-
tem,& cooperantem gratiam &tamen quid proprie perunamquamq; gratiarnin-
,
telligant,& quse cujulq; opcratiofitinon cxplicent: nos paulo fufius dehis agcmus,
8. Abinitio vero ad evitandos varios Remonftrantium errores, Dei operatio.
neserga creaturas hic diftinguendasarbitramur, in auxihumDei & Gratiam Dei,

quarum illud ex Providentia, ha'c vero ex Prxdeflinatione lluit.
9. Auxilium vero eft generale vel Ipeciale. Generale auxilium eft univerfaliS
operatioDei, qua dirigit omnes creaturas juxta concjitionem &: proprietatem,
quamfingulis dum eas forrharet,indidit. hù:ov.\-j> Ipfi dat omnibmvitamér hali-
tum, ômma: impfi enim vivimu:; dr movernHr c^fu7nU4, Auxilium fpeciale eftj
quo in genere humanò etiam extra Chrilli gratiam, aliospraealiis, dotibusfpe-
,
ciofis, animi vel corporis theoricis vel prafticis: mechanicis vel moralibus ex-
:
ornar; Exod.35.32.. quod fpeciale Dei auxilium, nonnulli gratiam reprimenterqi

appellant. ^
10. Sed hoc auxilium cordis innatam maiitiàm fion minuit &; abolet fed eam ,
tantum in aliis coercet magis , in aliis minus : & datar homini in tefiimonium , ut
fìtinexcufabilis, Rom, i. 3.0. & difciplinitinter homines in politica fòcietate con-
"
fervandx caufa. Hoc genere auxilij vel reprimentis gratile, Ethnici &pagani non*
nulli nominati funt,liberales, jufti,fobrij,cafti &:c.
-
II. Errane vero hic Remonftrantcs,qui docent:HominÈiTi Qui lumen naturìEha-
bet,aliquidper iJlud lumen polle Aitut hoc fit perexiguum. Ideoque non eft negan-
dum, talcm,fiquidem hoc ex'guum prxftet, & in parvo fidelisfit, à Deo majus hi-
men&majores Hseccniminccliigì
vires ,quibus plura fàcere polTitjaccepturum.
poil'unt,ac fivoluntas converfionem, hqcluminenaturx refte uci»
humnnaad fui
volenSjfe paulatirri praeparaceaptamqtre&idoneamredderepoffet. Videloh.Ar»^

nold.contraT1len.pag.159. -,
li. Prascipnaigiturinter Orthodoxos &: Pelagiarios.PontificioSjRemonftranr-
tefque hic controverfia eft &

manet, de primo convcrlìoi\is noftraè pan6}:p ieu m%.
tio, undeillud Tit, ex Deo ne, an ex homine. '>'i-t'j7no:; " v ." •' ' ':.
13. OrthodoxijCoUvetfionis inicianequaquam neq.ueih tòtù'mfieque cj^ùo ad

,
'
partem,humanisviribus, ncque a generali, rreqùe h fpecialiDci auxilioyqÛ'odho- a Acior.17,

minibus etiam extra Chrifti gratiam fût paulo ante didtumeft J.c.onftiC4)ris^,pbtini- 2S.2Ì.
b£x<».j;,^-'.
gitjtribuunt, feci ex mera Dei gratiaiilaproficifciatiiEman?,.. , : .
,-
14. Gratiam
5^(5 A e T A S y N O D I
1 4. Gratiam porro Dci^ quod probe obrervandum ) hic non intcIUgunt òrtho-
doxi, ut Remonftrantes faciline, derequapiam externe oblata,quaminftarhofpi-
tis advena:,quis intronìitterevel excludercpoteft: leddc gratiaintus cfficacitec
inhominibus operante.
15. Porro cuiTi gratià Dei erganos varia Tir &multiplex, cujns diflindiones
omnes hic reccnferc opcnrpretium non efl::de gratia ejus movente interna hicpo-
tiflìnuim diccndiim arbitramur.
16. Gratia movehs interna, cft vocatìo interna Spiritus fanfti per illuminatió-
a Tb:rtp.2.ts- &
ncm mentis, renovationem voluntatis &: cordis: ad quam pernnet a tota rege-
bloh.6.44-' neratioj diredio & pcrfeverantia noftra in fide ufque ad finem : h Hanc Chriftiis
vocat tradii ni Patris: eaque omnibus falvandis efiicaeiter datuir, quia eftfalvando-
&
rum propria, de hac proprie hic difputatur.
17. Hax gratia à quibuldatti diftinguitur in Prxvenientem , Operantem8«:
Cooperantcm. Hic cani cum aliis brevitatis caufa diflinguemus in Primam&
Sccundam, cum res eodcm recidat.
18. Gratia Prima, tcfte Augulì:ino,eìl motusmifericordixDei efficax, quan-
c2.Cor.6.i. do per gratiam in hominis pcccatoris mentem in divinis cêcam, novam lucem ;
fìt.2. ij. in voluntatcm pcrveriam hovam quahtatem leu novam inclinatìonem in cor
, , ;
i.fbef.2.3. pravum,i>ovos afFedus inferii &:impcimit. Atque per hanc gratiam e èftatupec-
d 2.cor.j.iu cati efficacitervocamur, &
in (tatumgratiac traìisferimur.
cioan.j:.2j.
j^ l-jjcc in Scripturisdicitur, fl? nova creatio: f fufcìtatio ex morte peccati :
fioan.6. 6j. r
vivificatio: f reseneratio &c. Atqiie hanc gratiam ahi appellant cum Auguftino
e Katth. ip. J ^
^g
prsevenicntem & operantcm.
o
jgjj
, . 2.0. Sccundam gratiam vocamuis cam,qua
in ftatu Gratis ^corroboramurj
rtus-f- dirigimur, confervjnuir, ut perfevcremus ad finem. Hancalij fubfequentem

h. lere.sà. 40. &: cooperantcm vocant.
Tfal.143.io. 2.1. Gratiam Primam feu prieveriientem vocabat Pelagius gratiam Legis &
Tlnl.1.6.
DodriniT. Hancfententiam damnat Auguftinusexprefle dicens. Intelbgant &
fatcantur ergo Pelagiani,non Icge àtque dodrina forinfecus infonante , fed inter-
^'?T^ ,
^ /4f.^^^* na atque occulta, mirabih &

ineffabih poteftate, operar! Deum in cordibus ho-
€ao 14, °
minum, non folum veras revelationes, led etiam bonas voluntates.
iz. Bcllàrrtiinus cum ConciHo Tridentino Pelagio , intelligii: per gratiani &
primam feu prcevenientem vocationèm , &
fuafionem moralem foris oblatam,
cujus efficacia ab hominis ingenio pender. Atque hanc gratiani fophiflae tales
appellant auxilium fufficiens ad converfioncm, quod omnibus hominibus dari
Tolunt cui, fi modo velint, libet o arbitrio fuo poflìnt cooperati
,
converti hcet & ,
auxilium aliud efficax nullum accedat.

25. Ab illa fcntentia alienos non effe Remonftrantes ilfi facile obfcrvabunr^ ,
qui ledione Scriptorum eorUndem paulo attentius occupantur.

24. Bellarmihus illufèrat fententinm fuam hoc fimili, qUo aliquoties utitur:
Quod Deus tantum moralis caufa fit convcrfionisnofì;rac,quemadfnodum Ofator
perorandojcaufa motuiiro in animis auditorum exiftit.
25, Econtra vero tcnendum efl, quod fuadendo, confulendo, adum conver-
lìonis, circa voluntatcm hominis animalis non magis quis perficiet, quam fi
,
^thiopem exuere nigram pellem fuam pardum deponere maculasfuas; caecos

:
ridere; furdosaudirc; mortuos refiirgere & ambulare fuadetet.

z6. Adducit quoque excmpkim ndentis navigare io Orientem qui ramen aJ- ,
«teriusperfuafionemotus, tandem illuc navigar. V'erum exempltim illudtotogè-

^ nereeftdiffimile,&: hjcreticam fuam opinioncm manifcfliusprodit.
27. Diffimilc eft, quia navigatioefi res indifFerensrpoffibilis viribuS humahis;qni
non vùlt navigare, potefl: tamen naturaliter velie navigare : qui pcrfuadet, tantum
cxternis rationibus voluntatéalterius inducit,in poreflate vero eam nonhabet,&e.
28. At ncgotium converfionis roto genere diverfurti efljquia nec efl itìdifferens,
nec noflraruin virium aut voluntatis.
Scripturaenim facradocet, hominis cafnalis converfioncm fieri, non fo-
29.
lum fuafione morali fed opcratione Dei longe diviniore, nec oùinino inferiore
,
^l-;- •--=
.quam fuic prima hominis creatio. -"^-î^-
30. Cum
NATIONALIS D ORDRECHTAN>5. iéy
30. Cum enim homo poft lapfum oculis & auribus mentis fìc caecus &: furdus, Tfalsi.u.
^cotdetotus perverfus, in peccacis morcuus, ut ad Deumconvertatur, Scriptura loh-S-s-
hecefl'eeirc docet, utgratia fìngulari Spiritus Dei denuo creetur, regencretur, ^T^'n-f.
•'^'4'
renafcatur, iìluminetur, corei aperiatur, lapideum auferatur, carneumdecur, ^'
. -^^
r r -
-t e r •
i- Acl. 26.18.
trahatur, a morte peccati luiciretur,vivincefur. buauo ergomoralis, vim gra- ^
,
i.
ris: cffìcacis &

converfionis noftrie non fufficienter exprimit , fed extenuat , abne- -e, 20. ^
gat&rroriit.; . .
ioh.6..f4.,
_
31. Addimt coòperationem divinam cum libero homi-

pra^rerea Pontifici], £p/j.^.j.
his arbitrio Te tenere ex parte effedus, non ex parte caurx,hbce(l,concuriiimDei

non determinare voluntatem noftram nec aliquid in illam imprimere aut òpera-
,
ri, fed immediate influere in effedrum; eumque producere ilio ipfo momento,quò
à volutatc noftra producitur. Quodnihila]iudcft,quamDeum,. cum fuamotione»

tooperatidne.gratia.hominis arbitrio Aibic(5tum elìe.&currum bovcs trahcre.
31. Idem fcntiunt Grevinch. centra Amef. pag. 198. Et Vorftius m amica fua
Duplicationc contraPilcatorem cap.8. pag.512. &: Teqq. Grevinch. inquit. Imo,iic
confidentiusagam,dico cilfìeftum gratixordinaria legc pendereab a<ftu aliquoar-
bitrij,utpra:viaconditione(incquanGn. Votftij vcrba funt: Ergo con verfionoftra,
fine cooperatione noftra perfici nequir. Nam tale efFeftum cum utriufqUe caufse
,
quafìcommunisfcEtusfit, non ftatitn fequiturad fufficientiam unius caufe, fed

litramque caufam fufficienter in adlu fuo poni oportet , ut opus ab utroque pen->
dcnSjVel apotelefma commune,producatur.
33. Sed tàlfum efl;,quod primiim velie converfionis noflrx, efficieriter fitDci 8£
roftrum fimul, nofq; in eo cooperemur Deo, &
Deus illud non opereturfine no-
bis.Apofl.oUis ehim Kbi periuafum habet.Deum, qui in nobis ccepit bonum.opuS;,
illud perfefturum ufq: ad dierh lei'u Chr!fti,Phil.i.^. Item , Quôd Deus iseft, qui
fcfficit in no bis, &
il tvelimus,&utelficiamus,pro gratuita fua bene volétia,Phil.z. 13.
34. Hacautemdoctrinahequaquam ftabilitur Enthufiaflrarum errorf'quodRe-

jnonft;rantesprxrendLint) qui gloriofejadtitantafflatus fine Verbo Dei. Vfusenim
minifterij nullo modo excluditur, fed ut fingularc Deiorganum, cxeius inftita-
tionc maxime hicteqùiritur. ,
3^. Non enim fingendi funt violenti

raptus neq; Deus utitur homihis corde Se
,
voluntate in cohverfiorie eius,ficut arreptitiorum membris maligni Spiritus utun-

iur. Nec homirlis Voluntas transformanda efì: in ftatuam differì enim quoad mo- :
dum agendi, natiììrà hóminis ab ihanimatis brutis naturis. &

36. Fons autem erroris eft , quod non confidcraro ordine quo Deus fé ac fua ,
bona nobis in hac vita communicat, perverfc ac impie diftrahunt illa,quaE con-
jungi debebant , fcilicecminiftetiùm cxternum , &: cfficaciam internam Filli Dei
& Spiritus fanfti.
37. Deus enim non tantum per internam vocatJònerft' nos ad fe trahit, fed
ctiam per externam vocationem ad fui convnriunionem nos invitai. Vtraque
vero vocatio duos habèt gradus , quos amplioris intelligentia: caufa hic ad<I
demuS.
38. Externà vocatio fir, vel per Librum Natura? &: Creatura : Ha»c univcr-;
falis eft omnium hominum,fufficiensadomnes, non quidemconvertendos, fed
àvuTTo'hoyriTiigredderidosin Dei judicio vel per librum Scripturas. Hxc non eft
:
ùniverfalis omnium, fed aliquorum, quos Deus fic dignatur vocare: &:eftfuffi-*
ciens ad converfioncm fecuhdum quid, hoc eft quarenus in ordine caufatunì' j'
fecundarùm feu mediorum nulla alia eXterna converfiofiis media prêter ilU f e-
,
periùhturmon tamch fufficiens ad converfionem fimpliciter hoc eft fine inicrnx ^^^ ^ -. , ,
motioniS five tràftionis gratia, fine qua queuquim converti 6£ad Chriftuftt veni- jîatbj'ig. ,
re, Scriptura pronunciatimpolfibile.

loh. Arnold;
39. Errant igitur hic Rcmonftrantes,qui affirmant, i. Deum omnibus media ad
fidem&refipifcentiam neceffaria fufficienter, efficaciter &
adminiftrare. Huic *^""^"
r. ^"'.
errori conrradicit Propheta David, inquicns: Indicat lacobo verhafua^ é^jur/tfua {^^ f^^^^S'
Jjraeli : nonfecitita, uUi genti, ideoque jura ifia. non noveriint-, Pfalm. 147. Et Paulus niutn citar.:
Rom. xo. 1 9. Per gentem intellìgentU exfertem , adiram vos pro-vocaùà. Item , Ador.
14, itS. Ephef 2.it"
40. Errane
jfc-S A e T A S Y N O D I
40, Errattt etiam cifati Remonftrantes , qui in fententla Tua de primo Articu-
loadhuncmodumfcnbunt: Quod Deus non hoc confilio procurar Eiiangeliurm
pra'dicàri, homines exrerne vocari &:c. ut iftamedia eflcntper qux eorumali-
*'
quosad vitam perduccrec. ContrariumScriptUra docet, Rom.10.14.17. Adonia.
9. IO. AiStor.i'ò.$).io.
41. Interna vocatìòetiaduoshabetgradus:Priorefl: grafia inuminationis,qua

homines volunracem Dei &;faiutis viamagnorccre,&intelligere doccntur. ìAxc
etiam non eft omnium, redaiiquotum,de quorum ah'qua parte Petrus diciv.Saiius
viamvcriiatk non agnoviffe, z.Pet.z.zr, Et Paul. Hebr,<J.4. Qm femd ftte-
ftnjjet eos
runt illtijlrati, é'poflc'aproUbiintur, &c. Eft vero hxc gratia fufficiens ad cwWo^Mp^cM-,
adeonverfionem aucem minime fine interno vocationis gradu altero prêcipuo. &
4z. Alter vocationis internai gradus, eft gratia renovationis, perSpiritum re-
&
senerantem voluntat-em corda, qu£E gratia non eftiìmplexvclindifferens motio,
lèdetììcax tra(5tio,loh.(J.44Xonverfio, &inScripturadicitur,iV^T'4 Creatio-, 2. Cor;
^.i7./?f?^wfr^?w,Ioh.3.3.&:c.Hancgratiamfolamdicimuseirefuf]fìcientera adeon-
verfionem firopliciter, quia fola femper eft effìcax: reliquos gracise gradus exter-
nos &internos, de quibus alice diélum, tantum fecundum Quid.
aFfai.40.7- 43. De hac gratia
frequenterceftaturScriptura rf. David eam per aurium per-
hMattb.ìSQ. forationem à Deofliólam L Chriftus peraures ad audiendum e per traétionem :
Lue. 8.8.
àPatre d: Paulus per apcrtionemcordis e: per apertionemoculorum explicant.
cioh 6.44..
jjgj^^ypûscircumciditcorpopulilui ^: aufertcorlapideuni, &:daccarneum h:
e Aall'.M
inclinar corda ad fé ut ambulent vns luis. m
£Dcut so.is. 44- Materia in qua, vel (ubjedum Converfioni$,funt mens, cor feu voIuntas,&
gE:(fc;;.ii.ipomnes afFedioneshominis in quibus fìt mutatioper Conveifionem i: ut cnim
& 3S. 27. Mens &: Cor fé primum avertunt à Deo Cordis vero a verfionem fequitur averfio
,
h i.Rf^-5.;^. reijquarùmpartium &

anima: &: corporis,eoquctotiusvitiE ^ritarurlum veracon-
Yej.(ÌQ ih mentis & cordis mutatione cumprimisconfiftic, id quod proprie fignifi-
\Dcux.so.17.
^^'''^^^•'^- cat /ASTaKJ»» /,& hinc fequitur totius vita: mutatio.

ê«f. Ì0.2.
Errane isitur Remonftrantes qui prxvehientis vel prima? grana: a£tum ori-
,
ipbef.4.22. marium in illuftratione mentis ponunt:Iecundum inattechbus apparere tradunr,

lif/^î.i7./7 atquehxc rellftibiliter effici
concedunc. Voluntati vero fuam manere liberta-
&JS-7' temalHrmanc, gratiam Deirecipiendi vel ei refiftendi ideoque converfionem ;
noftri non fieri irrcfiftibiliter , concludunt. Collat. Hagienf Belg.pag. 244.

Brand. 2,90.
46. Falfum &: hoc eft. i. Quia cor in quo voluntas eft, omnium cft aifeduum
fedes,quomodo ergo aft'edusfanari & reformari pofTunc, ipfo corde in piena fua
pravitate relitto ? Si vero voluntatem ipiàm includant, & gratise nos convertentis
participem faciant, tum totam hominis converfionem irrefiftibilemeftefatebun-

tur z. Quia Scriprura docce, Deum in hominis renovatione, cor circumcidere:
.
cor lapideum auferrc: &

dare cor carneum: inclinare cor ad fé ut ambulent in vijs
fuis trahere nos ad Chriftum aperire cor, &:c. Loca Scriptursc'anre fune annota-
:
:
ta. Qua ergo fronte dicere audcbunt, Deum in hac cordis tam efficaci mutatio-
ne, voluntatem intadam oc fine ullafanatione relinquere.'' Cum Paulus aperte re-
clamet, Deum in nohìs epctre, &
ipfum ielle &fe;f ere, Phll. 2. 13.
i,Ìmm'^-23- 47. Ad hanc mentis, cordis &
aifeduum mutationem voluntas naturalis poft
Uatth.7.\^' hominis corruptionem a fé prarparare &
impedimehta amoliri non poteft b ut .
i.Cor.z. 4.
enim homo ab ad fui crcationem prseparare fé non potuit ira quoque pec-
initio :
2.Cor.3)-.
catorad fui converfionem (r qua; nova quiedameit creatio, «fregenerario,^ fufci-
"^j.*"^^* ratio ex morte,/ vivificatioj id prarftare nequit,^ ideoque prceparationis opus,
EpfceT. 2. /o.
E)ei eft, non noftrum.
àloan.3.3. 48. VehementerigiturcrrantPelagiani, qui homine fine Spiritus gratia feipfum
€ioh.$.2^' convertere poffe tradunt: &
fimiliter Pontificij, qui eum per Hberum arbitrium
iEfyf.2.5. ad gratiam le preparare poflc affirmant: quibus fuccinunt Remonftrantes, ut an-
gntlip.i. 6. demonftratum eft.
jea ex illorum fcriptis
Tini 2. /3.
^^^ Nam in
primo converfionis initio , quando Deus novas qualitares incli- &
lerem.31.39-
mentem, voluntatem & cordis afledus inferit, quod mcrum Dei opus
jj3(JQnes in
p-ô.ii.ip.
^^ innobis,homo paflivc^nonautem adivc fé habcc.
50. Spiri»
NATIONALIS DORDRECHTAN^. i6c,
50. Spiritus enim Sanctus efficicns efì: noftrx convcrfìonis caufà Vcrbum in .
iifii Tuo recto , organum feu inftrumentum cft per qiiod opcratio Spiritus cft ef-
,
ficax Voluntas vero hominis , patiends fìve iLibjedi tantum, in convcrfionis ini-
.
tio, rationem obtinec.

51. Cooperationem enim hominis in initio converfionis fus? primams Sacra
Scriptura fimpliciter ncgae, ut converfionis noftra^ gloria, Dco foli in foJidum ma-
ncar Sophiftse vero contra, ram primam, qiiiim Iccundam cooperationem mor-
.
dicus tucntur. In prima enim cooperatione meritum congrui fabricaht: in fecun-

da vero merirum condigni ftatuunt.
52; Summaeorum qui de gratia prima hatilc-nus diximiis, hxc eft: Quod in
qualitatibus fìve inclmationibusnovis, voluncaci cordi imprimcndis, homo fé &
r;intam ut fubiedum in quo Dtfus opcratur, habeat,& in co voluntatem f"c tan-
tum palfìve habcre.
«;3. Nequaquam vero primus illemorus pafllvuSjlibercati voìunraris deroo-at„
Ad voluntatis enim humnnrc libcrtatem iatisc/l, fi proprio &c ipontaneo moni &L
cleiStione agacurvel ngat, ctiamlì is motus, ea clc6Ìio,aiiunde, nimirum à p-ratia
cxcirctur & dirigatur.
, 54. Ha'c de prima gratia fufficiant: Nunc de Gratia Secunda cuius antea ,
Thefi 17. meminimus, pauca fubjiciemus. Secundam Gratiam vocanuis eam, qua
in ftatu gratile corroboramur , dingimur & fcrvamur, ut pctlevercmus adfinem.
De hac dic'icur lerem. 32.. 40. Dabo timore-rn 7ncumin corda eoritm , ut non recedunta.
me. Itcm Pfalm. I4y Sfiritt4^stittts recìm ding:itnie inviArccia. Item Phil i. 6. &; i.
^•Maj cicpjtinvobif opus bonurn.ferfiaet idipf,:77i in dieìn Iefn Chrifli. Item, i. Cor^r.8.
Deus coK-firiftabit 110S iifqtte ad Jìnem inciilpaios. Item, Colofl, 2. 13. Coriìm Chrifit
f'quod eft Ecclcfia j mgefcit Da angmento.
5<. Sub hac fecunda gratia, voluntas hominis non tantum eft fubjcftum; fcd et-
iam inftrumentum divinìe opcrationis, & quidem Tua vi ipfi di vinitus indita agens
in producendo eiìectuj atquein eo fé voluntas nequaquam paflìve tantum, fed
àSii\'c parirer & paflìve habec qtiandoquidem ideo movctur à Spiritu Sando ad
,
agendum, ut ipfa hoc agat,quod Deus per eam vult efhcere id quod in omnibus i
voluntatis aftionibus bonis evenir, quemadmodum & in malis , cum a Diabolo

nequaquam interea cft onofa.
vel alijs caufis incitatuir, ipfa
^6.Atque haftenus de primo quod in Qûaf to Airticulo obfervandum duxj-
,
mus: nuDcad Secundum pergemus.

57. Secundum, his verbis Remonftrahtes pofuerunt, in Coli. Hag.Belg. pag.8j
lat.Brand. pag. io. Quoad vero modum operationis illiusjlle non eft irrcTìftibiIis.
De multis enim dicitur, Eos Spiritui Sando rcfHtifte, A6lor.7. &:• multis alijs
locis.
^8. Contra hanc fcntentiam nos affirmamus, Quod Deus voluntatem hominis
gratialua movet,non ut Pontifìcij tradunt (quibushicaflèntiri videtur Doct. Vor-
fìius in amica Tua Duplic. p-507.&fcq.^ ut noftrxpoftcafiteleftionis, mozioni auc
obtemperareaut refragari: fedutillam efficacitcr eriam abobfequcndum fle^Vat,
59. Nam quos Deus convcrtcre vult, eos fìmul &: fuffìcicnter & effìcaciter mo-
ver. Rcgcnerario enim non eft penes voluntatem humanam,fèdà voluntat-e divi-
na fimphciter dcpendet. Et quando Deus nos convertere &: renovare vult, etti
voluntas hatura iba refìftere poflìt, tamen immurabihs Dei voluntatis &:.intcrnx
eius opcrationis efficacia: rcfpeftu, relu6tari atquè Dei opus repellere non poteft.
60. In hominis enim convcrfìone,Deus operarur velleS^perlìcere prò gratuita
fua benevolentia, Philipp. 2. 13. Atque homines ih mandatisfuis ambulare facir,
Ezcch.3(^. \6. Sic autem moti àDeo,non invici convertuntur,neq; coguntur bene
agere nec<?flìtate quadam phyfìca, quahter ignis urit, &:pecudes agunt: fed bene
agunt libcrrima voluntateinf.illibilitcr, quia Dei motio non poteft carere fuo ef-
fe£tu ; fed irrefragabiliter ex nolcntibus facit volentes. E2cch.36. 27.
6ì. Quapropter gratia refìftibilis, quam Remonftrantes ad turbandas Ecclcfìas
Belgica* docent& urgent,nihil aliudeft quam cxcremcntum leluiticum nupcrin
has Ecclefìas invcétum ab eo , qui novas molieiis opinìones,novas phrafes cx,co-
gitavic
p 6i. Cura
1
i-jcy A C T A S Y N O D I
6t. Cum autem in hac voce,quam Orthodoxi omnes, ut à myflerio converfio-
nis prorfus alienam rejiciiinc, Remonftrantes caput ipfum totius controverfix
,
collocant,nospaulo plenius de hac Redftibilitate, ut vocant, agemus.

(J3, Rcfiftcncia dicitiir pugna feu adio contraria patientis cum agente, qua
agcntis actioncm prò facultate impedir aut rcpellit.

^4, lamgratia Deiagit in hominem ad converfionem eius;homo ex propenfio-
he carnis repugnat, &, in contrarium tendir. Si repugnantia \\xc zequahum iìt vi-
rium cum exettagratix virtute, rum rion efficitur converfio , necut fequatur ex-
Tpeclari potcft Etle(5ì:io enim femper eft ab inxquah imperante.
:
65. Sin vero gratis virtus excedat, tum quamvis incompleta refìflentia fiat à
carne, vincitur tamenà gratia, quiahiec Fortius agir. Sed (ì repugnantia major fir,
Cd gratiasoperatio minor , tum caro eam (bperar, qus refiftcntia prajvalens eft &
completa. Ethxcilla refiftentia eft,cui gratiam Dei obnoxiam elle Remonftran-
tes defendunt, quando operationcm grana: rcfiftibilcm elle contcndunt.
66. Res autem ipfaadhuncfe habet modum. Ex partehominisnon rcgenerati,
gratia nimis eft refiftibilis, Cum nomo animalis non percipiat ea qu3e funt Spiritus
Dei I. Cor. 2.14. Etprudentia carnisiniraicitiafitadverfusDeum; nam legi Bei non
fubifcitur, in:0 Me poteHquidem, Rom. 8. 6.
67. Ex parte vero Dei quantum ad bcneplacitum, gratia reéliflìme dicitur ir-
eius
refiftibilis, gratia, inquam,movens,&: quafolahiceftquctftiojadeout di-
efficax,f'de
cere, gratiam cfficacemeflerelìftibilem.lìt negare elle efficacem.
68. Pvciiftibilitas autem, qua; àRemonftrantibus urgetur.eofpeftatjUt vi'res vo-
lunratis humanxftabiliantur. Sed quales quarib erunt ex vircs? Sane nulhi: alix,
quamquibus homo fummumTcelus poil'etcommitf ere, nimirunijurgratia: Dei &
Spirimi Sando hominem intus convertere volenti, refiftere j Deumque oftenderc,
flimme peccare, arque rcipfum in exitium precipitare poffin
69. Verum,idpofle hominem, Scriptura non li berta teni.fed pectati fervi tu rem
"6.
f^^ètn. cfle reputat. Sed de hac re Auguftini fentcntiam aficribemus. Beo a oUnti inquit. ,
ò
De CoTtept.plz'umf.icere nullnm hominum rcftpit arhìtrikm. Sic entm velie noUe in volentis ejì pott-Jia-
,
& Grat. Iib. /^^ f^t divtnam voluntatem non impediat, necfiiferet vctcfìatcm,
^4. 70. Tcftimohia Scripturce nonnulla, demonftrantia , quibufdam dati gratiani
efficacem, per quam infalltbilitcr convertantur, pra'ter ea , que fupra in diverlis
Thefibus luntannotata,hicannotabimus. loh. 6.45.1oh. io.z8. Rom. 8.30, Ezech.
36. 37.1erem. 3Z. 40.
71. Teftimoniaquxprorefiftibilitateproferuhturjha^Gruntprxcipua. I.ex lefa.
5.). II. exMatt. 2.yiy.ì li. ex Ador.7.51. V. exRom.2.4. V.ex Apocal.3.20,
yi. Ad eorum quondam refpondcbimus paucis:
Ad lcla.5.4. De
vinca fufficientcr eulta &
tamen frudusidoneos non ferente,
Refpondcmus Paraholas non facere dogmata. 2. Loquitur Deus de omnibus fuf-
i.
ficienter adhibitis in ordine caufarum fecundarum,quia loquitur non ut Deus,fcd

humano more ut vinitor: idque ad eMoLTrohoytau eorum latis fuit. Sic Paulus plantat.
Apollo rigat I. Cor. 3. 6. 3. Deus eorum prò tot beneficijs ingratitudinem accuf.it.
4. Habuille vero illos auxilium fufhciens ad converfìonem fimpliciter, iraut alia
efficace gratia nulla accedente, fua fé voluntate conver tere poffent, eft falfum, uc
fupraabunde eft demonftratum.
Ad locum Ador.7.^1. De ludxisqui Spiritufandoobnitebantur velrcfifte-
73.
bant, Refpondcmus i. Remonftranccs perperam ifta vcrba intelligere, exifti-
mantes Spiritum S. bona defiderialudacis infpiralTe quibus illi reftiterunt. Per
,
bona enim dcfideria Spritui landò non refiftitur.fed obtemperatur. 2. Loquitur

Stephanus de ijs qui erant duri cervice, &:incirciimcifi corde &:auribus: Èrgo non
de ijs quorum cervicibusemolliendis &cordibuscjrcumcidendis Spiritus S. occu-
pabatur. 3. Reftiterunt Sp. Sando non intus efficaciter in ipfis operanti, fcd foris
per Verbi minifteriuim gratiam ipfis olferenti. 4. Textus inquit: RcfiftehAntfiatt &
fatreseorum: Hi vero reiìftcbant Spiritui , quia Spiritum in Prophetis loquentem,
contumacitér rcjiciebanr, ficut Deus conqueritur, lefii. 6. 9. Et 63. io. alibi Ec& :
Chriftus òìcit Aôi[o\'\sìAiitAo.z/Sf.Vos non ejtis qiii !o juimini.fedjpirittis Patrìivefiri (]ui

locfuitur ini'ohi;-. 5. Sacfnmcntafis eft locutio, qua contumelia fignis illata, ipfi Deo
vel rebus fignificatis illara dicirur videantur loci Genef. 17. 14. Levic io, i. Lue.
;
IO. 16. Matth.25.40. i.Cor.ii.z^. 74. Ad

NATIONALIS DORDRECHTAN^. ip
74. Ad locum Apoc. 3.20. Ecce fio ad oftitim , &J>ulfo:
fi qtiis audierit 'vocem meam,
C^ iiperuerit ofiinm, ingrediarad
eutn, ccenabo cum eo ^
ipje mectim Refpondemus i. , & :
Locuseftparabolicusnon Litcralis. z. Habenc quidem auxili'um aperiendi fuf-

ficiens, qùoad exterria media, prxdicarionem Verbi, ufum Sacramentoruhi, be-
neficia alia, quibiis ad Keilpifcentiam invitancur nec non quoad divinse vokmtatis
;
agniitionem, nqn vero fufficiens ad aperiertdiim cor fine grarfa-Dei efficace, qua
Spfènos aperire faciat, imo ipfc aperiat cor fioftrum ficuri de Lydia purpuraria ,
dicicur,Ador. 3v,Mì"inìeignorat Chi-in:uspiilfan^,riosyperirerionp^

i<?'. 18.V
fed iacere mortuos in peccacis Nequé pulfando eft ftultus: Quin ideopulfàc
.
quialbitnosaperire non poflc , ucpulfandò rios ex morte peccati {'ufcicer, aiires

fijrdisaperiatjVoIuntatem &: vires apcriéridi h'obisinflillet, iion lecus ac fi quis
pulfèt domum,in qualbit omnes yeterno iacere fepulros... ;•:- :.
• •
'
7,5. Ad locum Matth. 2.?. 37. 38. lerufiiUm, Ter ufalem înrefemf tris: Prophétarumé'
lapìdutrix eonim (juia.dte mifiifunt j quotks -vo lui. aggregare
qucrtmdmodmn libèrort'uos ,
gallina aggregai fulUsfub alas é" nolttìfi'h? RcrpòndeinLTS

, Chriftum hic confide- i,
randum efle ut Dcum fimul &: hominem qui fecundum Dcitarem proteftatur,,
fé per minifterium Prophetarum Hierolblymis docentium voluille aggregare li- ,
beros corum. Spiritus enim Chrifi:i,qui èracin Prophetis, declaravit eveaituras

îrifti perpefllonesût Petrus teftatur i. Per. i. ir. Ideo dicitChriftus hoc citato
loco lerufiileyn lerttfilem , interemprix Frophetdrum(jr Upidatrix eorum cfui ad te miffi
: , ,
fuftt, Icem. Jôties l'olmuggrenàre lìheros titos Hcec vero DeiCatis fuse voluntas
:
per Prophetas explicata, non fuit voluntas beneplaciti alióqui fuiflent omnes ag- ;
gregati fed fuit voluntas Signi, qua Deus, quid ab hominibus fieri vel omitti ve-
i
lit,declarat quam prò fua fapientia fic ipfi patefacere placet,^ non ut eos fallar,
,
feduiipforum bonum prompveat. i. Refpondemus Chrifturn etiam hic loqui

uchomincm, &: ut_PauIus Rom,i5Ò8. eum appellar miniftrum Circumcifionis,
quirationemuneris fui-f*roph etici & ut Evangelij fui minifter, omnes fuos audi-
rores promiscue aggregare voluit ac étiam fì uduit, ficut fidi omnes miniftri, re- &
lióto penes Deum arcano fuo confilio, facete confueverunt. Hxc autem Chrifti,
ut hominis,voluntas difccrnenda eft ab illa arcana & immutabili Deitatis fuse to-
Juntate, qua mukos inter Mierofolymitanos , reprobos piane inconvertihiles &
effe fciebato .
7^. Has ad loca citata refponfiones

, fi quis probe obfervaverit, multa alia,fi-
explicarepotei'it; quareampliore labore fuperfedemus, atqueadEx-

inil,ia facile
araen Qus^ftionum inter Remonftrantes &

Ecclefiam Orchodoxam in his Arti-
lis Controverlàrum, progredimur,
EMB D ANO RVM.

"".irto := ^:,;.v/ f-.rrn
„ , Examèn controveffiarum circdlll^ IV Artìculums
'
'^De caufa Fidei & modo Converfionis.
Ux TheJÌ dMata prima^
AN fidera
Deus omnes homines.aliqua vocatione vocet ad falutem, mediaque ad
& conYerfionem necefliiria omnibus fufficienter & efficaciter admi-
Qu^ftio h
niftret. Affirmant Rcmonftranc Armin.ad Perkinf» pag,259.26o. Coli. Hag,

Brand, pag. 189. 190. 192. lohan. Arnold, contra Tilen. pag. p^ 104. 105. 106. &:
feq. Et pag, 3(^7.369.370.372. 373. Etadverfus Wal. pag. 60. ubi dicunt Remon-
ftrantcs, Deumpofle alia occulta ratione fenfus verbo prsedicato comprehenfòs
animis hominuni ingererc, &
quibufdam Evangelij fummàm hoc modo notam
. facere. Etpag.6i. Deum ijsjqui veritatemininjuftitiànon detinentjfedeumj
uti cognofcunt, glorificant, Evangelij doftrinam extraordinaria ratione revelarè,
V T A N T I-
j;ì À C T a S Y N Ò D I
Antithesis
Deus, idquc iuxta beneplacitum fuum, nonvocatomnes homincsadfalutem.
ncque media ad fìdem 8c converlìonem neceflaria omnibus fufficienter&effica-
citeradminifti-at. Probamus , • - „ .
1. ex Pfalm. 147. 19. 20. Ir/dicatverhafuaUcoho , &fiatutapiATfraeÌiimrtfecttJtcu(ri

qenti. Refpondecloh. Arnoldi ad Til.pag.5>9. Propheram loquihic comparative
&: imparitacem tantum ac divcrfam vocationis menfuram exprimere.
RcfpondemuSi Concedere nDspnmum,videIicet, Propheta'm loqui compara^
tivc. Confcrt enim populum ludaicum cui dedit Verbum fuiim, cum alijs gcn-
tibus quibus iJlud non dedit. Alterum illud , diverfarii hic tantum vocatio-
nis menfuram exprimi, neganius. Nulla enim hic fit mentio vocationis gen-
tiUm. Demde, fubjicit Prophetahxcverba de gcnt[hus\,ideòqueiurajJlanonnove-
runt, quod certe nullo modo dicere potuiflet^fi aliqiià vocatiorle ad fahitem fuif-
fent vocati , mcdiaque ad eam neceflaria fuffìcienter effìcaciter eis fuilTdnt ad- &
miniftrata. . ,
.
2. Probafnus Antithefiin noftram ex co, quod Apoftolus tempora pra;terita

vocetighorantiae tempora, Ador. 17.30. Etgehtes conferat ijs, qui noiftu ili &
obfcuro aìiquid palpando quarunt.
3. Ex ec, quod Àpoftol. ad Rom. i. 20. dicar, gehei'alerh illàm cohfufatii Dei &
notitiam ideogentibus reliflam, wtiwiX. oùdTroKiyy^-ni.
4. Ex Pauh vcrbis i. Corinth. i. ubi dicit mundum nìm cò^noviJfÈ Deum per ,
{«arn fapentiam , ideoque flacuijfe Dea fer fiult&m fradicàtìònem Evangclij cr edentei
fahare.
5. Dcnique eiufmodi media fufliciehtia & efficacia omnibus adminiftrac
, fi
Deus, mirum nullum ex pr^rtanrifilmis Philofophis, quales imprimis Plato

cft
& Socrates converfum effe.

, Ex quibus liquetpalam, humanum figmentuni
effe quod de medi}s ad falutem fufficiehtet Si efficacifei- adminiftratis fabu-
,
lantur.
Quod autem in rcfp. adWalachfds afl*erunt, t)eum occulta ratione fenfiis ver-
bo predicato comprehenfos,& Evangeli] fummam,ratione extraordinaria revela-
re cum illud (Ine tefte affcrant, eadem facilitate à nobis rejieitor , qua ab fllis af.
;
feritnr.
èjjtiaftra 11. An homineS mediorum iftorum redo u'fu maiorem gratiam confcquantur f vel,
Àn qui lamine naturê refte ufi funt, alijfque propterea digniores, coiifequancur
lumen grana?? Sic Ioli. Arnold, ad Tilen. pag. 373. & 437= Et ad Wal.pag. 47.
Et Armim ad Pcrkinf.
Antithesis.
Lumine natura;, quod valde obfcuratum efl, abfque fingulariDeigratianulIus
homo fède utipoteft, ideoque ncque cius redoufu ampliorem gratiam mereri;
Nemo enim per lumen natura & redum mediorum ifl:orum> quem vocant,ufum,
ad veram Creato.ris cognitionem pervenire potefl. Ratio,
1. Quia vera Dei cognitio non nifi per Chriffum revelarur, Ioho'14. ^. Natura»
àutem lux non ducitnos ad Chriftum, Ioli. i. Inmtmdoerat,érmuììdmfereumfa£ftis
</?> &
(amen mtindtti etim non cognovit. Ergo naturrelux, cum ad Chrifl:um non du-
cat non ducir quoque ad veram & falutarem Dei creatoris notitiam. Quid ita-
,
tìue homo corruptu^ mereretur qui ne in ftatu quidcm gratis mereri quidpiain'
,
potefl: ? Qliìs eilim dedit Deo r ut retributionem accipiat ?
Ratio 2. fadifuntin ratiocinàtio-

quia etiamfapientilfimi inter gentes jfliulti
tìibusiliis, Rom. I. 21. Confidercntur fada, didaMeges etiam fapientiifimorum

Ethnicorum, deprehcndemus ea omnia, collata ad ea qua: funt Spiritus Dei, nihil
aliud quam tenebras fiiifle. Videatuc de horrendis Gentil. Legibus Tlieodorètiis
lib. 9. de curandis Gvxc. aflfed. Et Hieronymus lib.2. ad lovinianiim.
At, inquit Armin. contra Perkinf. habenti dahitur Matth. 13. Non habertti auferett&^
^ttodhabet. Refp. i. nonloquitur Chriftus dehabcnte naturalia,fed quidam fiipèr-
hacuralia dona.
2,'. A non
NATIONALIS D O R t) RE C HTAN A Ì73
1. A non habenrc aufertur, nimitum, ut Lucas 8. 18. explicat quod vidctur ha»
bere etiamlì reipfa npn habeac.
Obj edio loh. Arnoldi , incedem albati, quìa dignìfunt.
Rejp. Loquitur Sp'irkus Sanàus de dignicate gratia: non naturce»
Ex Th E SI II.
Anomnis homo poft laprum,ante Evangeli] rcvelationem.verfctqrin tenebris Qusft. nj;

ignoranti^ eiu5 boni qiiod in Evangelio reveJatur, neque poflìc ex {e, fuoingenio,
naturalibufque vinbus abfque ulla revelatiorie illud invenire vel excogicare,ideo-
qu^ nec velie nccfacerc. .., . .
.
Remonia:ran:es hoc concedere vìdentur inprimis ad Wal. âg: 62.. Sed dolus ,
latet in illis vcrbis, ante Evangeli; revelacioncm; IceiTi>abrqiie ulla reVelatione. Di-
cuntenim Deum excraordinaria ratione doftrinam Ev r.gclij hominibus revela-
re. Deinde flillunt incaiitos etiam.voce prarvenientis ghinee, per qua.m nihìl ahud
&
quam lumen nacurx, excernam Evangelij prèdicatiohem intelligurit. Ideoque,
quod uno loco affiimahr,alio pieno ore negant, prorfus contrarium ftaruunr.
, &
enim Remonftr. Coli. Hag.pag. 2518. m morte /pìrituaji non feparantur pro-
Sic
prie dona fpiritualia ab hominis vokinrate, quia illa nunquanieifuerunc inlìta^
Vbiobiter &: aliusettornotandus, qiiod homrficm hi creatiohe dona ipiritualia
accepiire negent.
EpifcoplThef.i. privatdifput. de peirrpic. Sacrx Scriptura?,qiiae univerfis, intuir,
& fingulis creditu ad làlutem neccllaria funt , dare omnibus fmgulis etìam pro- &
ponitScriptura,ita utàquolibet homine facile inrelligipoflìnt.
EtThel". z.intelligi poffc cum dicimus.aliud nihil volumHs,q«am pcrcipiatquc
tomprehendi pofTe, qux fit verborUm quibus neceilaria cnunciantur, mcns & fen-
tentia. HoC non polTibile tantum, fed ctiamflicilc effe credimus.
Et expreifius Theri5. Ad hanc intclligcntiam confequendam; aliud nccefla-.
rium non effe, quam vis apprehcndendi, qua: vis narurah§ cft , & omnibus rationc
pracditis comitiunis in omni ftacu neque ullam aliud fuperhacufale ,Ìumcn iequi=
,
iituf. &c.
Antithesis'
Nullus homo poft lapfum,utut fit ratione pr3Ì:ditùs,in ftatu peccati fua vi natu-
rali, abfque ullo fupernaturah lumine fenfum omnium qua; fcitu , creditu, fadu,
/peratu neceflaria in Evangelio projponuntur, capere poteft. r. Cor. i. 14. Tatara-
ili homo non intelligit ea , quxfmt Sfirttm Dei nonptej} int'elligere,[um ,
eifiulmia. Sig
1. Cor. I. prxdicatio Evangelij gentibus fluita effe dicitur.
loh. I. Ephef. 5. Homo ip{a: tenebra appèllatur,
Deut. Z9. 3- 4- Viderunt acuii vejlri frolatienes illas magnas ^Jignà ^frodigid. Sed non
dedit l'ùbis hhovahmentemad cognòfcendum .Se e.
Icfa i 6
. . 9 .
Indeprjenter atidite cr »^ iytelligatis, 'videte ìndefinent'er, necfue cognofcatìs,
Matth. II. Nemo novit Filium nifi Pater i& nemò no'vit Fatrem nip Filim (^ cuicunque ,
'veliierit Filiit-j détegere.
An pauca tantum in Sacra Scriptura cf editu, fcftu,fpe'ratu , fadu necejfaria. (Int. Qiiiftio' i v^
Sic Epifcop. Thef. & 4. Difput. 2.
qua:dam tantum neceffaria effe , line
2. dicit
quibùs nullo modo fieri poteft, ut quis êternam falutem confequatur,quxque
fine
manifefta culpa hominis ignorari, ncgari, aut in dubium Vocari nequeunc.
Deinde Thefi 3. quondam elle tantum utilia.
Denique quc^dam in pure-puta fpeculatione èonfiftcre tantum, quê ad cultum
Dei relationem nullam neceiìariam habeanr quasque ignorari , in dubium voca- ,
ri, perperam credi fine voluntaria hominis culpa facile poffunt.

Et Difput. I. Thefi 3. dicit, mmutulos quofdam SI leviculos fenfus in Scri-
.ptura elle, quos pius religiofufque animus non admòdum éuret, ncque operofe
confedctur,
p i Ai^Ti-
V
.
ij.^ A G T A S Y NO D V
'
Àm T I T H E S I S.
iZtiamfi quxdam in Sacra Scriptura primo-necelTariaJ&: quafi fundamentalia

dici poiììnr, quaiia fune primaria dodrinae Chriftianie capita, Decalogus , SymBo-
lum omnia tamen, qua:cunquein Sacra Scripcuracontinentur, maxime ne-
&:c.
fìatuimuS ncque eiufmodi minutuli & leviculi fenfus &:
cell'aria &: utilia effe ,
purc-putx fpcculationcs in ea inveniuncur , quas homo pius &: religiofiis non de-
beac fummo (Indio confeclari.
Omnia, enim dicia. lehovx dieta purafunti argentufn furgAtum In catino UBiJftmo terra j
dcfrcàtumféfties. Pfalm. li. 7.
Rora. 15. 4. û&cunque anteafiriftafunt,
"...
ad nofiram doBririam [criptafunt , ut ter
tolerantiàm & cóhfoltitionem Scri'phtrarum Jpem habeamns.
z. Tim. 3. Tota Scrittura dtvinitus injptrata utiìis eft ad docendum, arguendum-, corri-
gendum, infiitiiendum in iujlitia. SiCc,
Qjadl, V. An nocicia Dei opus Lcgis infcriptu'm cordibus,confcientia accufans &:

reiìdiia,
èxcufans gentesjcliitinx ima'ginis Dei poft lapfum rcliqusfc ; etiamfi omnia &c feor-
lìm,&: per fc non fufficianc ad hominem vivificàndum, media tamen fint,qiije Deus!
ufurpat ad vivificandum, aut fi homo noli rcfpondcar, ad excufationem omnern ei
adiraendum. Sic in Refponf. ad Wz\. âg. 60. Et in Coli. Hag. pag. 299,
A NTl T H E s I s,
Vltimum hoc, quod nimirurri ad excùratiònem homini adimehdam illà omnia

fufficianccum Sacra Scriptura afferimus.Rom.i.zo.prius illud piane repudiamusl
iSfufquam (ìquidem legiffe nos mem.inimus, Deum per legem cordibus infcriptam,
per confcicritiam excufantem vel accufantèm, perquè fcmtillas imaginis Dei, tan-
quam per media hominem vivificare, fed per Verbum &: Spiritum funm, iohan. 3-.
Aftor. z. IO. & 16. &c. capp. i. Per. i. renati fcr je-mcn immortale.
Obfervandum autem quomodò ,

quid fbntiant , palam remctipfds prodanr,
his
himiriim rcliqùias illasimàginié Dei ir! homirte feorfim perfc non fufficere ad &
hominem vivificandum. Vnde colHgitur cum gratia aliqua auxilio conjunr- &
£tas (ufficcre Accedente itaqiie ad primam gratiam hoc efl: notitias Dei refu
, , ,
duas,de quibus in RcCponf. ad^âlaclt. pag. 53. 54. proHxè, gratia fecunda^quê
?ft prardicatio EvangeUj tum per fulficientem gratiam hominem vivificari poiTe,
,
Quem errorem multiplicem nos piane reiicimus. Sed de hifcc in feqq. latius.
Qaslì. VI. An ilìud ipfum quod hominem coram Deo reddit inexcufabilem, vel, An na-
turahs iftius luminis reliquia:, lìntaliquà rerum divinarum, qujeque ad vitam ira-
mortakm pertinenr, cognitio? SicRcmonftr.inRefpotil'.ad Walach.pag.53.34.
«
ANf I T H È S I S
S
Cum homo anteregenerationem nulla falutari Dei cognitione imbutus, fed in
iisqux ad regnum Dei pertinent, piane ca'cusfit, nihilque intelligat eorum, quie
font Dei ^puitus,colligimus hmc, nullam ad v\tz\T\immortalem in homine cogni-
tionemreliquam effe. Hàic enim efi vita aterna , inquit Chrìdui, ut te cognoJcant,Jj^
lumtllttm l'eriim Deumy& quem mtjijii lefim Chrijìutn. Ioli. 17.
Objicii.HU Remonftr. ad Walach. pag. «ij. verba Pauff Rom. i. 20.

^
Refpoird. hic nullam. fieri mentionem vitse iramortahs , fed tantum uvuttoKì-
Objiciunt fecundo, Artic Confcilionis Belgica:, Refpond. nibil tale hic in-
14.
veniri . Nihil enim aliud dicitur,quam aliquas tantum exiguas fciritillas vefti- &
gia reiida effe,qu,ìe fufjficiantad homincs reddendos inexcufabiles.
Objic. 3- Wilhelmum quendam Teilingium Middelburgenfem, infigni erudl-
tione &pietate virum , qui lex ad falutem capita fcitu &: creditu revera necellaria
dixerit, qua; natural'i intellcdus luminè cognofci queant, & citrafjpecialemrevi:-
lationem, etiam irregenitis perfpeda effe.
• Centra
.
NATI.ONALIS D ORDRECHTANì^. 17^

Conerà dicicAppftolus, Rom. 8. ^^óvrjfâ.'iì^g m^vaz ejfe wimkitiitm adrerjlt^s Deiim.
Ii£ loco antc.i ex i. Corinth. z. citato. Homo animalìs non p.otclt intelligere. Ephelz.
f
Ah^lienxti a vtta Dei,JìneDeo fine cedere-, &:c. Ex quibus ù. ilmilibus evidentcr col-
,
ligiturjniliil elle in hominisirregenici mente rcliquum jqnofahis ipiius procurari

&:promovcri queir. Ac proinde falfifTimum cHe, quoddicunr,hominem irregeni-
tum citrafpecialcmrevelacionem naturali incellecius lumine cognofcere illa.qus
ad (àlutem icitu &:creditu funtncccfiaria. .
..
.,
''^^^^
An dirpen{htorcs myfteriorum Dei horliimobligatifihc,utomni creatura Euan- "^^
gelium pfctdiccnr, noneo rantum loco in quo runt& vivunc, culpaquepenescos
ile, quod Euangelium ubicûe non prasdicetur, quia cum Iona ire^recufant quo
mittuntur, Siclohan. Arnold, adverf, Til.pag. 105. additque base verba, fi tantus
nobis ellet zelus erga Dei g!oriam,quantus aniprauri ed, non conqucreremur cani
tnujtasnationesjcognitione Chrifti defcitui,.
Rci'bondemus, mirum elle quod Rexiionllranres qui tam liberales funr in aliis
,
reprchendendis.ipfi fé non prarftcnt immunes à tali rcprehen(ìonc,& non pra:eanc

in Indiam urramq;, aliaquc remota loca ad prardicandum Euangelrum.Si hic tan-
ta eftapud Verbi pra^cones culpa ,quare ipfi culpam non pra^ftanc. Et (i maiorell:
apud ipfos gloria' Dei zelus quam auri amor , cùr quod voce fatchtur, reipla non
, ,
implcnt?
Deindéjfi qnis abfque vocatione &: miffionc ad gentes Barbaras , quales fune In-
diani C.'hinenfes Turcce , Tartari, &:c. proficiici iifque pr.'edicare vellec an noti
, . , ,
eflet prò aôrptoeTnoxaVa habendus?

Annon tentaretDeum^quodabrqjvocatìorìeineiufmodidircrfmenrecojiceret?
Denique auriimlndoruni Éra(ìlicnfium,Peruvian3rum,a}!arumquegentium In-
ter Refornìacos potifIìmuÌTìqua:runt Belgx. iraquc Rcmonllranrés Belgae Cùm
finr, &:nullibi niiiin Hdilandia, Vltrajedcnlidìttone, Geldria, Tranfifulania re-
pcriantur, prieànt illi cxemplo , ialuteni gehtilium quaercndo, cum eorum au-
rum &: divitias qiia'rant.
An Gratia>qu3eprcTvenicrisdicitur jfitaliqua communisgratia, putaìurnenna-
ou^fì y^f
turse, & riaturalis fcientii Legis, &c.
SicRemoriftr.ad Wal.pag. 47.Externairem
prxdicatio Verbi conjunda cumtradiooe aliqLia qu^fit per Spiritiim, fic in Coli.
Hag. pag.îj. lin.15, 14. qui Spirixus operatiofemper cum Verbo coniun^ta iìc, ^
in omnibus externe vòcatisoperetur, fic Ioli. Arriold. adverf] Til.pag. 431. Armi,
nius, inquit, fentit èxtefno Verbi preconio internum Spiritusauxiliiim coniuhl
ilumeffe^hequeinternarnSpiritus adionem ab afbione exterria Verbi efle Tepa-
randam. Etpag.43z. Sencentia Arminii eft, inceriium Spiritusauxilium commu-
hiter &
ordinarie iis contihgetre qui per Verbum Euangelii vocantur. Et pao-. rzc
,
dicit,nemini externam vocationcm line interna contingere. Hinc ad "W'àI.pao-.(35;

Hàtuunt grafia: paritatem ili omnibus quoadfufiicieritiam,
1
A N T I T H E S I S I.
Multi externe vocantur, qui interna &:cfficacis vocaciohis minime fìunt parti-
cipes.Audiuntenim multi qui non intelligunt. Iefa.5. he Klatth.13. multi Chri-
,
ftum docentem audiunt,fed paucisdatur nolTe rnyfteria regni cxlorum- Ador.z.

Nonomnescreduntad praedieacione.m Apofl;olorum,fcd quidam illudunt.Actor.
17. 8. iz.quidam concitantplcbem quidam véro crediderunt. Ibidem Atlieni-.
, ,
cnfes audienees Paulum docentem ridebatìt, féd Diony/ìus Aféò|iagica&:Daàia-

ris aliique credcbanc,& Paulo adhxfébanr. Hinc oritur.
ANT I TH E S I S I I,
Gratia interna ,
qua Spiritus S. movet,immurat, cxcirar, cortìgiccorda ho-
minum , non tantum eft lufficiens, verumetiam efficax ac proinde dilìinólio :
illagratixinfufncientem &: eftcacem,fìnon de extcrnis mèdiis^fcd de vero in- &

terno Spiritus traftu loquamut, .minime nobis probatur.- Retineant cam libi
Bellarmlnus &
Arrainiusadv,Perkinr.pag.z45. Quofcunqu'c enim Spiritus landivs
p 4 trahir,
1 -
ij6 À C T A S Y N O D I
trahir, non tantum dat pofTc currerè fc4 etiam ut reipfa curraht. Cant.r. 3*
illis ,
Ncque dat tantum Deus, utpoflìmus ambulare in viisfbis, led etiam ut re ipfa
ambulcmus,Ez< ch.36.27. Ncque dat tantum ucpoiffimus, quiinpeccatismottuì
fUmus, viviiìca'ri'5 fe'd eciam ut adu ipfo vivifìce'mur, Lphef.2,
k AN T I T H E S X S 1 L
Gratia prscvenìenV, non efl: Auguftino aliifque cum prifcis tum reccntioribu^
,
brchodoxis EccleiìxDoftoribus, communisilla &: naturalisgratia, qua Deus il-

luminat omnem hominem vtnicntem ìnhuncmundum, utperperainRemóftran-
tes Icntiunt fed qua Spirituis S. per Eliangelij vocem &; prxdicationem in animià
:
clcaorum efficaciter bonas cogitationes, bonumpropofitum, boni defideriuni

operatur, quaque ita eorum mentes & voluntates praeparat ut aflentiantur ob- , &
iequantuirSpirituiS. Ptòbatur cxcmplis converforum, Ador. 2.& S.&j.à: le.
5(:i6. Sifeqq.
Antithesis ÌV.
Gratia Hxt prxvehiehs , ficuti & prxparans , operahs , cooperans , interha cuna
externo Verbi prxconio conjunda, non gratia, i'có tantummo4<>
cit communis
cledorum. Si enim ha:c communis efiet, non daretur alia gratia eleftis quam re-
probis, quòd nimis eft abfurdum. Deinde fi par gratia omn^ bus ofFertur & daturi
,
unde tam nnpar efFeftus? Ex impari, ajunt, hominum aifeftu vclafbiti:io,quounuS

acceptati alter refpuitoblaturnbonura. Sed hinc alterutruiii neceflaric (Iquiiur;
autimpar fuilTe remedium, quod non i"anatutrumque:aut impaiémi'i 'Te nicrhuni
Se corruptionem , quod eft Pelagij placitura Eligant nunc uttùin veiifit fèfe . , &
abfque cavillationibus, fubterfugiis 5^ dubiis lòquendi modis expediaiu: Si Chri-
ftus nonpotuitomnes elUmperfedus Salvator quod blafphemum ;fi no-
fervare, ;
luit.falfum eft dogma còrum fccundo Articulo traditum.

Deinde, fi noh acque corrupti funtomneshomihcS,fedhire£lius communi gra-
tia uti norufttj quam alij ì vicic Pelagius.
Sia vero omhes aeque corrupti funt, ita ut non fit bonus, neuhusqùidem, vi-
cit Paulus Rorìi. 3. Vincat autem Paulus Se confuridatur Pelagius cum omhibui
afTeclis fuis.
Fatemur cquidetà, multa dona communia dati Hypocritis etiam prxtci exter- ,
nam Verbi prscdicationem , mentis lUuminationem, Cquamvis non Ipecialem il-

lamouxeledisdatur, qua noruntita Deumutruum Deum, quemadinodum Fi-
lius-ferailias Pattern fuum novit,eumfingulari ergaPatr€maffe£tu,urpote tertus
de Patris fingulari erga fé afFcdu fèd nuUum omnium illorum dqnorum fepara-
: )
tim ncque conjundim omnia , eum communia fint , ad falutcm conlcquendam,

,
fulficientia effe concedemus unquam.

Qi^ftio IX. An vis iituminationis &c vivificationis in mente fit irrefiftibilis cum in corde, ,
vel, ut illi loqui malunt, in voluntate, fit Affirmant Remonftr.pag.2.73.

refiftibilis ?
ubi dicunt, mcntcm noftram ipfiim icire elfugcre non poffe, led velit Holit, coga-
tur illud cognofcerc.
Antithesis L
illuminatio vera nimirum &: eledorum propria, ac Innovatio Volunta-
nieritis ,
ds &: cordis, nunquam à fé mutuo feparantur. Deus enim , unicus noftras conver-
fionis autor, totum hominerf» mente, corde voluntate renovat, opufque fuum' &
inchoatum magis magifq;perficjt. Idcoqueficutimenshornims, quem Deus con-
vertere vult,non rejicif fcientiam,quod natura tamcn poteft Se facit,Rom,J'a2,28,
ita voluntas ems qui convertif ur, non vult non converti.
An t TH E s II. 1 I s
Novam lòquendi formulam & ad nova dogmata occulte

, ihtroduccnda invc-
(3lam,de vi irrcfiftibiii mentis 6<:refiftibilivoluntacis,cumdoiusfabeala£eat,libc-
rumqtìc
NATIONALIS DORDRECHTAN^;
Ì77
rumquc hominis plusxquo riccxrolIatur,cxEccIdìaDeieIiminandam
ai-bitriiim
cenfemus. Nam abfurdumell dicere Deum in convertendo hominem ei vim in-
>
ferre, quod hoftil.e aliquidTonare videtur. At Deusexfiliis irx&tenebrarumjfa-

cians filios liicis & grati:^, facit molli tradu,neamplius rclìrtant. Quid i'raquc Obi
v-ulc vis illairrelìftibilis in mente? ..,,,.
Voluntatemquod attinet, fi hominis corruptam nacuram,confideremus,porcft
fané refiftere nec potcft non reiìftereDeo, inprimis per cxternum Verbi prascor
,
niiVm hominem vocan'ti fed cumetfìcaciter vocarur, ita alTìcirur voluntas , utli-r
:
bere &; fpontanee abique pmni coaclione yelit boniim,quod anrea nolebat, idqurf
abfque ullo adu refiftentiê. Exemphim in Paulo, Ador.9. Domine, quid -vis mefa-
xere? Et Ador.i. Viri Fratres , quid faciemus ? Et A dtp r. il^.. in prxfedo carceri s. ,
Quanta hic iibicue fuit promptitudo, cgm cor intus taftum efletà Spirita fando ì
Qjj.orrum itaque figmcntum hoc de rcfiftibilitate .'"nifi horfiim, ut fub hoc umbra^
culoconatiis hominum nova dogmata fpargcre fatagentiunideliteCcerent? . . ,'
; .
,.,
An Liberum fitcapax gratixnatura , utà gratia illam capacitn- Qusftiox^

Arbirriuni ita
tem dono accipere non fu opus. SicexprcfTe Armin. ad Perkinf pag. 244. Ec
addir, gratiam elle inftar formx,quaecapacitatcm &:potentiam materia; inadum
producat.
An T I TH E S I S,
Cum homo fit fervus natura injuftitìaè , Rom.(J. mortnus in peccato Eph. 2.. cor
habcat lapideum &:c. non eft capax ullius boni, niH illam capacitatem à gratia
omnimodeaccipiat. Quomodoenim capax boni eft natura, qui ne adcogitan-
dum quidem bonumidoneus eft Rede Auqu^mus ? , ut 'velimHsJìne nobis operatttry
cum AUtem 'volumuSiCooperatur^Dc Grat. Se Lib. Arbit. cap.17.
Ex Thesi in.
An communi illa illuminationis gratia , fìmul cor hominis pulfetur , ut afiPednj du^ftjo xx,
quipropter mentis tcnebras erantinordinati,accendantur dilcdione veritatis, rc-
hoventurqueac vivifìcentur. Sic Remonflr. in Coli. Hag. pafììm.
A N T IT 11 E s is.
Cum cor hominis fit pravurn, & fìgmentum cordis humani malum ab ineunr©
SEtate, Genef.6. & 8. Ierem.17. nullo modo communi illa gratia praiveniente, quse
lurnen natura &: vox Euangelij externa cor immutari &c accendi verità-
ipfis efl ,
tisdiledione potefl fed opus efl: ut cor &:affedus renoventur per potentiam il-
:
lam, qua Deus lefum ex mortuis excitavit , Eph. i. quaque cor novum in Davide
creavit, Pralm.51. Ec qua cor lapideum juxta promiffioncm, Eìech.ii. éc }6. com-
mutat in carncum.
An Spiritusubicunquepulfat &intrarc vulc, non intret, necTemper cordis Qh^^'^"»
apertionem Tequatur attentio. Affirm. Remonflr. Coli. Hag. pag. 294. lin. 14.15.
Nonfequitur Jnq'uiunt,in omnibus, quibus cor adapertum efl, talis attentio,
quahs nimirum fiiicin Lydia tantum abefl, ut necefìario illam apertionem cor.
,
4is fequeretur. Imo probanduni efl'et prius omnibus cor reipfa adaperiri, qui- ,
bus illud Spiritus fandus adaperire vult, quod nps negamus quia ubicunque :
Spiritus pullat hoc vult aperirc & eo ingredi fed non ubicunque pulfat aperitur
, : ,
cor, ncque Spiritus fandus ingrediturquocunquc vult vocat enim,fed homines ;
detrcdant venire, Èroverb.i. 24. Matth. 13.37. Ita & non, ubicunque Spiritus S»
aidaperire vult, cor reipfa fèmper aperitur.
Ibid.pag.3ii. Multipofrunrvcnire,quitamcnnonveni.unf. ;^
Et pag.328. Pofleriorem autem pattern qliod nempeoperatio qua Deus nobis

,
,
fìdem dat, femper fit cfficax & irrefìftibilis, negamus fìmpliciter, imo cxiflimamus
illud è diametro pugnare cum natura ipfìus fìdei, & cum communi donorum con-
ditione,qUieeiusplerunquenaturx funt, utpoffintrecipi veì rcjici.
Anti«
.
jy^ A C T X-''^^^;y N'-Q' DI

An T t h e
I S I s I,
SpiritusS. ubicunquepulfat inrerno&: efficaci pillfii'; illiicìntrat, femper &

cordJS apertionem fcquitur attentio. Ventus enim quo vultjpirat i/4 £// ûigenihis .•
-ìì-'^ì' •-'!_'•' 3Ìu-.-

eH ex Sprkti.\o\i.i.2>. , V"' V
'De'inde, quando l'ehòvah init confìlmm , qiils irritufk ÌttuWpLcÌeif^Sf''fnìinum efùs'ex'
ientam-quls apertati lzLJ4.fj. ConjìUum enim Domìni (iahit, omriéhi deleBationèm
''•
^
ùam.faUiirmeU\\c(-Xi.i\6A0. ' -j
' '
Exempiorum appòfitiohe res matiifeftior evader. 'Àdor. 2. 9.ioi'&'fó,'/caJj. liò.tf

evidencer docctur, Spirirum S. cor.multorumingreffuiti effe, éai:û:e corda àdà-'
peruiii'e, ita ut veraattéhtio fubfcquutafuerit.
Qiiàè centra alferuhrur ex PtoVerb. i. &
Marrh. 23. e'a à FratribuS Conrra-Rc-
inonftrantibits in Colìarionefatis refuràrafunr. Agitur eiiim nrrobiq; de cxrerna
rantum vocarione. Locus étiam Kù.ox.\6. ex quo Lydia: convèrfiònisexemplunì
prolàtum, ab Amefio fatis efl: vindicatus; '
i ..,. : . '
^
. 1
AN T I THE S I S II. ...

Quorumcunq-, cor divina gratia tetigir,ira ur poflìnr venire,in illis portò ira èifi-
caciter agir, utreipfavenianr, & curri fìlip prodigo reipfafurganr , &:redeanrad
Patremluum, à quo fueranr averli. Deus enimhxc omnia fimul conjungir, polle
yenire,veUeycnire,&;ipfuma£tu venire, Philip. %. Anne putandurneft Patrem ,
aliqùosad Chriftum traliere,quiramennon vénUìnr?Ioh.6, Hocàurèm nullo mor-

dopiignat cum natura fidei,fìquidenì in confiderarione ad Articulum II. proba-
tum eli, Deum utrumque dare,&: po{re& velie credere, cum utrumqiac conjun-
Qìmvcl efle oportear. Eft quidem hsec fidei natura, iì incremencurn fpeòtes, ut per
Verbi pra^dicationem, & Paftorum tempefti vas & intempeftivas inftantias mohi- ,
ta, obfecrationes,augmen rum capiat &; crefcat led longe aliter fc res habet circa :
initiumfidei,fìcuti alias oftenfum.

Ncque pugnat hoc cum donorum omnium conditione, utioquuhrur loco ci-
Bonòrum enim rpirirualiumrahta eft dulcedò, tanta jucun-
tato Remonftrantes.
ditas,tam iunt defìdèrabilia, ut merito de iis dici polfit , quo plu^ funtpot^, plusfi-
tiunturaquaz fpiritualès; idquod ex iifdem exemplis,fupraex Actis Apoftolicis al-
Iatis,palamliquet: imprimis Pauli, Lydiie,multitudinisfidelium Aótor.x. Com-
mentarienfìs.qui tremefaftusprimo acciditPaulo& Sylsead pedes :deinde,quid,
inquir, oportetme facere jUtférver Etannuntiaro ipfi lefu credit prorinus re
? ,
iplà&a£lu, baptizatur, gaudet &exultat cìj rota domo fua,quod credidiffèt Deo,
QusfL.xiii. Anhomo ante fui regenerationem poiTit morrem rpìritualem agnofcere, eam
dolere & deplorare, libcrationem defiderare,vitamq; eflirire & lìtire, aliaqùe plu-
hominercgenerahdo dcfideranrur Affir. Remohft. CoIl.Hàg.
ra pra:{âre,qua: in ?
Brand, pag.z90.lin.22, &;feqq. Dcnique, inquiunt, probamus ex contextu hoc.

Ego indam illiscor novum.quiarevertentur adme converfionein, cùm fit hò- :
mmis aiStio per Dei gratiam, hicnon fequimox donatiohemnovi cordisjfed prJe-
cedere.jnftar conditionis, qua Deus cor novumprornittir. Ibidem dicunr, Iiomi-
netn poffe aliquid ad fui converfìonem Conferre ante habitus fìdei infufionem.
'
Etpag. 300. dicunt, irregeniros aliquos effe vpcatos Dei gratia excitatos;&: ;
ejusauxilio eo perdnftos, utmens illuftrara veritaremfalutifcrafn norit; &afFe-

«Stus amore virturis inflamrnatos effe. Et pag 302. prêcedir ergo aliquod hominis
òpus fui vivifìcationern, nempe, morrem luam agnofcere, deplorare, velie, rogare,
ut ex ealiberehtur, vitam efurire, fitiré, quxrere. QjJod omnp plus etiamà. &
Chrifto exigittìr in eisqups vivificabir &
regenerabir. Sic ftiamad Wal. pag. 6^4.
Epifcop.diiput. de Pòen.thef. i. 9.13. loh. Arnold, adv. Tilen. pag.3'91^, 397. ubi
peccatorumconfeffionem, dolorem,initialem r)rnorem,irregcnitis,tribuit, &:vi
Spiritus peccatorcm exlegis concionepr^parari diciràd regenerationem, Probac
ex Pfalm .
5 1 . &: lef. 66.
eh MS hic continetttr errorum,, quihuifAltem

quihuifdtem hr^vèshAê
Hrf
Antithejes ofpnimm.
Ant ith e-
NATI ON ALI S D ÒRD «. E C H T A N ^. Ì79
Antithesis
I.
Cum homo natura corcus fìc, mortuus in peccatis fiiis , fìlius irx , verfeturque
in cupiditatibus carnis fuse ,f;iciens qu^ carni &:cogicationibus libebanc, habeat-
que cor lapidcum ex quo nullus bonus fuccus potefl: exprimi fìgmencum illud
, :
Pelagianumdeoperibus ante regenerationem prxparatoriis piane repudiamusa

iit facra: Scripturae è diametro adverfum.
AnTITHES 13
IL
•
Miferiamfuam agnofccre, dolere , deplorare > liberationern delidcrare, eftJ-

rire, ritire,qua:rcre &:c. nemo poteft, line Speciali gratia Spiritus rcgcncrantis,
à quo nos quani Se inveniri primum oportcr , antcquam nos illum quaeramus, IcC
6^. Inventi autem à Ded non agnofeimus &: conficemtir citius peccatum qiiam ,
Deusignofcit; ncque efurimus &: fitinnis juftitiam ipiius beneficio, quin ftatim
faturemur. Matth.^, Tribuere itaque hommibus ifta vel in lotum, vel ex parte an-
te regenerationem, Dco cft contumeliolum.
Antithesis
ÌIL
Converfio donationcm riovi cordis ut conditiò non pricedit, hombque ante

(donationem iìdei ad fui convcrlìoJiem nihil conferre potefl, quia natura duru^
eft, &
corde incircumcifo, Ador. 17. Turpilfima autem haec cft loci lercmias
24.7. tam plani corruptio, quando ex hoc loco concludunt»converfionem efìè
Conditionem antecedaneam donationis novi cordis , ac fi fcriptum efiet quia re- ,
vertunruradme, proptereaindamilhscor novum, Cum fic fcriptum Cìi,Indmm

eis cor novum eruntque mthi populii-s dr ego tilorum I)em
, cum rcverftfutrint ad me ex
,
tato corde fm. Senlìis eft, Deum converfurum aliquos, eos nimirum, qui bonis
fìcubus còmpairantUr 5 Et curii cònvèrtérit eos, ipfique ab eo converfi ad eurn
fuerint revcrfi, tiim fé copiam honorum corporalium &
fpiritualium in eos effu-
furum, Sifuaipfius dortaineis coronaturum. Converfio itaque non prarcedit àó-
liationem novi cordis ut coriditio, iéd eft ipfa novi cordis donatio, vice ver- &
fa novi cordis donatio
, cft jpfa converfio, contiiietque onxhia, qux ad eam per=
dnenr.
Ant IT h e s is
IV,
Mehs eledorumrionilluftratur veritatisfalutifersccognitione, neque afFt£l:u$

amore inflammantur, qiiin fimul voluntas vivificetur & immucetur , (S.^
veritatis
vires novaz homini ad obtemperandum Deo fufficiantur, Deusenim hommem
convertens non partemaliquam , fcd totnm hominem convertir. Hinc videmus
lercm. 2,4.7. NoVum cor &: cognitionem veri Ichova? conjungi. Inpnmis etiam
Ierem.31. 33, 34. &
paflìm alibi, noretur hic, quod infuiìoncm omnem habituum
jniiifentcm, voluntàtem &: ailetSus poft lapfum omnino rcpudient. Ad "Wâ-
lach. pag. 5<J. Quod in fecundo Thcfis Tercia: Corollario annotatumeft. Vnde
palam liquet, quidipfisfit illa mentis &
aft~cfl:uum illuminarlo vivificatio, cunj &
quibus toties in arenam profiliunt, &: undc illa ortum fùum habeat, vidclifdc
non à Deo, cui habituum ic novafum qualitatum poft laprum infuiionem non coii^-
eedunCp fed ex ipfis Liberi Arbitri huraani vitibus.
j
Ex The s i
jSq a c t a S Y N O D I
'
ExThesiIV.
Q^fl.xiv. Ali in voluntate hominis nunquam fiicrint dona rpiritualia , ideoqne infufiò
fanditatis in ea locumlìaberenonpoflìc,&:,annec in morte fpirituali talia dona
ab ea fuerint Separata : fed an fueric in ea duncaxat libertas bene ve! male agen-
di, bonaque velmatavoluntasdicatur tantum ab albione bona vel mala. Affir.
Remonftr. Coli. Hag.pag. 298. lin. i(j. fed ajunc, in voluntate non potuic talis in-
fililo fieri, quippc quK ex fé libera ed ad volendum bonum vel malum &c ab ,
opere fiio vel bona vel mala denominahda eft, quod mens illi monftraiet, &
quo affetSlus illam impcllerenr. Et lin. 24. At, inquiunt, in fpirituali morte
non fcparantur proprie dona {jpiritiialia ab hominis voluntate quia illa nunquam ,
ci fuerunt infita, led tantum liberras qua pollet vel bonum vel malum facere^
•
àdWal.56.57.
ÀntithesisI,
Cum homo conditus {ìtad imaginem Dei, qu£e polita fuit in vera Dei agni-
tione. Col. 3 .&:fan£l:itare ac juftitia in veritace, Ephef 4. Colligiturhinc , non
tantum mentcm &;afFed:us hominis, fed etiam voluhtatem infignibus donis fpi-
reditudme & intègritate, qua perfette interne &:
ritualibus, inpiimis juftitia,
externe divina: voluntati homo obedivit ( unde fadum ut nude ambularen;
parentes primi, nec erubefcerentj ornatam & infignicam fuifle.
eft, cum qiiibus Rcttiónftrantes confen-
Falfum itaque figmentum lefuitarum
tirevidentur, hominem in puris naturalibus conditum, juftitiam deinde fu-
perinfufam efle Hanc ut donum fupernaturale amifla.n , naturahbu? re-
:
lidis.
Falfum etiam, quod Remonftrantes dicunt, in voluntate tantum fuifTe liberi

tatem bene vel maip agendi.
Ant ithe s I s il
Etiamfi pod: lapfum reliquia quidam imagihis Dei in homine remanferint,

ita tamen ea obliterata eft, ut prseftautiflìmajlla dona, ceufunt, fanditas, jufti-
tia, integritas , reditudo &
ad Deo obediendum admirabilis promptitudo,à vo-
luntate hominis omnino lepatata fuerint, ita, ut qui ante lapfum libenter,fpontc
& cum voluptate Deo fèrviebat, eidem nunc, cum figmentum cordis eius malura
fit,repugnet, prorfufquc abeo fit averfus.
Iâslt. XV.
An libertas volendi bonum & malum poft lapfum in homine temanferit, ut
pars creata: hztuix , autem fuas propter tenebras mentis &: connexam aiFe-
vires
duumdepravationem exerere non poffìnt. Sic Rèmonftr. Coli. Hag. pag- 198,
lin. 18. 19. pag.500. Iin.14. pag. 301. Deus hominem peccatorem, a)unt, natura
eft voluntas, cujus proprium
nonprivavit, cu)us pars eft libertas ad temprppofi-
tamvelrecipiendamvelrejiciendam. Etpag. 302,
AìTTITHESIS.
Étiamfi facultas volendi & quidem volendi libere poft lapfum remanferit,^!-
la tamen in homine corrupto libertas eft ad bonum fed ad malum tantum ôd
,
,
libere abfque ulla coadlione vult & patrat

Et hic boni omnis in Voluntate de-
.
fedus, noneil tantum ex mentis tenebris &: affc£tuum depravationc ,fedipfius

voluntatis per lapfum corruptione. Probatur iifdem teftimoniis argumentis &
quae fupra iiint aliata.
Aneadcm
NATIONALIS DORDRECHTAN/E. i8i
Anccidcir, libertasvoluncatismaneacin rcgeneratis , quse fuic in homine corni- Qli?"-^^^^
pto. Affimi. Remonftr. Coll.Hag.pag.301,

Negamus Nani homo coiTi-iptuseft tantum /èrvi'.s peccati, idcoque non
Pvdjp. :
potcftnilì malum velie At homo rcgcneratlis eli tcrvus jullitrx, ideoque poteft ct-
.
iam velie &fccere, &:vultacfacit reipfà quod bonum eli. Rom. 6. per totum, &;
Roni.7. in fine. Nequaquam itaque hi duo Itatus hominis ante regenerationem &c
pofteam contundi debent.
Anrcgeneratio&vivificatio inchoentur ab opere, quod Deus ipfum hominem vii^"*^^^^-
jubet tacere, &: quod cum homo facir, paulatim reviviicit; Et an hominis aliquod
opus >pra;cedac lui vivificatioiflln. Aitìrm.Rcmotillr Qoll Hag pag. 502. lin. . .
jS.&ij.
- .
*
• "
Antithefis-."
'
*' *
:Ciim Dcusdervelk &perficcre Icgcm lìiamindat cordibus'noftris , mutet cor
«- ,
lapidcum in canieum ,ôlus nos vivìhccCj &

cxmortuis excirer det Spiritum novum ,
h^c Colli itur hinc , initium Coiiveriìonis non elle ab opere aliqiio quod facit ho-
:
,
mo , fcd quodfacit.fòlus Deus ,iux{^Tiukiphcescius hac de re promillìones. Con-

trariam blalphemiam detcllamur.. »
An mente & afteftibus vivificati? , voluntas

virtute mentis &: àtfeduum irta
^^^
'^^'"°
reddatur potcns,in{itam taculta'tem ,ôlendf«&:- volendi , exercendi , an volun- , &
tatis\iivincatio proprie in eofitalìt.Affirm.Remonft. Coli. Hag.pag. 3 00. ubi dicunt,
affeclus amere veritatis inflamniaynotS.vólmitatGm.ad'illam ampleitendam inftiga-
^re^ Etpaulopoll:âm.&:intelledus&alfe6tusjamnuHc vivificati funt, atque
*aratiònevoluntaséftpotens fada,ui? innatam volîdi ac nolendi facultatem in * -..
|tólumproducat,inquovoIunratiSYiYificatioproAieiìtaefl:. "
*'.':
"
' '*
'
. iAntithefìsî ;> '"
.«
^
IntelleiStus & afFedlus vivificatine*! A'ivifica'ht'Vofuittareri:! , autpotentem eàm

faciunt ad nolendùni &: volendiim. Se4.1plus Dei Spiritus qui mencem illuminat
écai-Tedus veritatis amore iniiamniAct vclLmtatcM'fimul immutar, ut velit bonum
coque deleéletu'r , qua; ante efticacem illam Spiritus^ operarionemnil nifi irulum
velie poterat. Pallini enimha:'c in Sacris Literis foli Deo4trj^\uintiir. Sic Pau,
lus 5 cum dixiflet nos omnes
, mortuos in peccatis &:nrftura filios ira:, dicir
fujitìe ,
non nos ipfos ,-fed Denm nos viwificafle de roto homine, non de parte ejus lo-*
:
qucnSjEph.2. <>•!.,
J^ntitheiìs II,
Vivificarlo 'foluntatìs non eft proprie in co f ita quod voluntas per mentem &
, af-
fed.us vivilìcatos potens fada , innatam volendi &f fiolendi facultatem in adum pro-
ducefûcat; fcd , qudtì qua: antea lèrva fada fuerat peccati, bonum jam poilìc
vclle&: acluvclitjfueque Converfionis incrementumleriodefidcret.
^htithefis. m.
Sacrifìcivmi ilìud cord.is fratti, &
animus fradus ac contrirus, qu^-e Deus ribn
^crnit\ Pfàlm.'îyion cft irregenitorum , ut fòmniat Toh. Arnold, pag. soj.adv.
I.iicn. Sed tantum vere regenitorum , qualis erat David, cum halce preces'
funderet.
An per Euangelicorum mandatorum , patheticarum invitationum , exhortatio-
Qua-ft '
num,fuaiionum,excellentiirimorunivita:a;tern^promillbrum,querelaruni,prote- ^-' ' *
ftationum , comminationum notitiam &:c.- voluntas invitetur,excitetur, propellatur

&:in{ì:igeturadprebcndumairenlum,ideft,adcredendum&obedieiidum.Ailirm.
Remonftr. Coli.Hag.pag.3-z.323.Ioh.Arnold.advcrfTil.pag.11.
q Anti,
i8i "A C T A S Y N O D ì
Anrithefìs.
Etiamfi Deus mandatis,cxhortarionibus, obtellationibus fuafionibus, minis> ,
addo calamitates pcenas&c. ad convciCendum homines pJcrunque utatur: nul-

,
lo tamch modo hec omnia ad convertcndum hominem fufficcrc; Scd aliam & in-
finito majorcm vim fupcrnaturalcm &: fiipcreminentem magnitadinem potcn-
,
da' Dei c]ua Deus Icfnm à mortuis cxcitauic ad hominis convcrfìoncm ncceirariain
, ,
ed'c. Quam vim rcfiirrcóbionis Domini Pauliis optatutEpheiij cognolcant, coque

nomine ardente!- Dominum precatur.s ipfàque jam ebnverfus magis magifque fènrire
dciidcrac, Phil.3.10.
Fallîtaque fune ha; Rcmonftrantiumaflcrtiones. ^
• '
*
1. Quod in hifcc iLiafìonibus ah jfquc al licij^conftet grana cxcirans cii'ca volunta-»'

rcm,vocatio cfficax, potentia credendi, omnibus attentis auditoribus communi-*
ter collana.
2. Rihilcccohfìrtere Deivolunrarcm &intcnrionemhominemrcgenerandi.
n,. Hanc elle vim illam Tupernaturalem, qua homo convertitur.
4. Hanc die naturam majorem &: potentiorem qua natura (cipfàm
, vincere S£
convertere pollìr.
5. Denique velhac
fola morali grafia homines anìmalcs rcddì ipintualcs.
ExThefiV.
Anpofitis omnibus grati^'opcrationibus, quibus Deus ad.converfìonemutitur,

JÌlVeU. XXI.
Converiìotamenitam.aneatinhominispoteftatej ut fcipfum poffit convertere vel
non convertere, credere vcl non credere, Deoque &
Spiritai ejus regenerationcm
intendenti atqueoperari volenti rc(ìfl:ere,eamque impedire vel non nnpcdir^ Scc:
Affir. Rcmonftr. inColI.Hag. infìnitis locis , inprimis pag. zy^.hn. i8,ubi dicunt,
mukosSpirituiSandoitarefiflere reipfa&ef5caciter,ut opus convcrfionisfua:im-
pediant,adeoquegratiamDeireiìltibileinmanere, loh. Arno!, ad Tilcn. pag. 337Ì
Arminij ,inquit,fcntentiaha;ceft.* gtatiam non ita inftruere hominem novis viri-
bus quin lèmper maneat in hominis poteftate ijkuti vel non uti.
,
Ad Walach- pag.
^(3. hn.25.&:pag.(S8. Arm.iniusadPcrkinfipag. 243. Manet,ait,femper in pote-
vate Liberi Arbitrij,gratiam datam rejicere & fublequentem repudiare , quia gratiai
lion eft omniporens Dei adio, cuirelìfti à Liberò hominis arbitrio non poilìt.
Antithcfìs.
Deopergfatiarh fnarii hominem convertente , inque hominis mente, corde &

voluntate grana {uainterna&: efficaci operante , nullo modo in hominis poteftate
manctconvcrfionemlliam impedire vel non impedire. Sifccus ciret,
1. Deus tantum liiaderet, non iimulperfuaderèt, f'ed hominis arbitrio hoc
per-
àiitterct, five morem gererevelit, fìue non. Et lìc nihil aliud pricftaret quàm ho.-,
mo amicus, qui multis rarionibus &: argumentis amicum in fìiam lèntentiam pertra-
heremoheur. quod abfurdumcfl: de Deo dicere, qui corda noftra in fùa habctpotc^
ftatc , eaque inclinat quo vult.
2. Sic Deus ab hominependerctj non homo à Dee.
3.
Sicgratiaefficaxpenderettafttumabeventu>eoque incerto,fi /cilicct, homQ
velitvelnolit. •»
4. Sic efTet hominis currentis&volcntis, non Dei mifercntis tantum: quod indu-
bitato Icquitur , fi homo gratiam aut acccptare aut repudiare poteft. Atnon eft
volcntis, fèd Dei mifcrcntis. Èrgo:&:c.

5. Coniìdercntur
exempla Apoftolorum, qui fimulac audircnt voccm Chrifti,
Sequere me,protinus rehàis omnibus, fèquebantureum. Vnde vero hoc.^Num
ex morali tantum fuafìone ? Nihil minus , cum fecundum extcrnam Ipeciem
Chriftus omnium efi'et miferrimus &
contemptusac abje6biflìmus virorum, dolori-
ìbusafFedus Iefà.53. Ergo ex interno efficaci traélu. &
Exemplumlatrorxis admi-
rabilc
NATIONALIS D ORDRECHT AN^Ìl. 183
i-abile eft, qui
Spiritu Chriftitadus &: ciaaus , miferere mei , clamar, 'Do?mne cnm
''venerisinregrumi tuum. Etauditprotinus dulciilìmam illamvocem, <^mendko ti-
bi ,hodiemecum erls &c. Anne exiilimandum tum languidam & inefficacem in
,
cis faille Dei operationcm ut prò lubitu grariam oblatam repudiare potuc-
,
rint? Quinpotius ita fìia/ìt Spiritus Sandus ut iimuletiam perfiiafèrit. ,
6. Porro iì Deus hominem ita converteret, ut homo poflet convcrlìonemfui im-

pedire &:c: tum Deus non daret velie &:pcrficere, Philip. 2,
7. Sic ctiam Deus non dilcerncret hominem i.Cor.4.SedhomoDeum,
8. Sic homo poirctgloriarifè aliquidhaberé cjuod non accepiflet, nimirum,re-
ctum Liberi Arbirrij ufum & adum , fòla utcndi co'poteftate per gratiam iìbi
collata.
9. Sic Chriflus hominum Servator poteftate tantum eflet; homo autem fui ipfìuS
fervatoraiStu,
10. Sic homo amplius ad falutem fuam conferret quam Deus , cum poteftate lon-
gepotiorfitaftus.
Ex quibus liquido conftat, Blafphemam efle hanc Remonftrantium dodrinam,
ideoque merito ab Ecclclìa Dei dcteftandam,
Antirhefis. IL
Homo quando convcrtirur, irrefiftibiliter convertitur ; etiamfì ante converfio-

nem nihil aliud quam Deo relìftat , poft converlionem' etiam ex infirmi tate ei
relìflerepolìk &: iarpenurnero relìftat. Nam Deus hominem converrens , ita in
%o agit elHcaciter , ut ex nolenre faciat volentem , atque ita adu omnem refi-
ftcntiamtoliat. Fiuntejaimqui convertunturFilijDei , amici Dei, fratres Chri-
fti, vivi lapides , concives Sandorum , qui magno cum gaudio Deo efficacitervo-
canti obtemperant .tantum abeft , ut

, relìftant, . Qûamvis, cum virus afpidum fiib
hacrcfiftibilitate&: irrelìftibilitatelateat, haice x«M»o<^&)y/«f ex Ecclcfiaeliminandas
cenleamus. :, ...... ,...-. . ,...y. , < , ...
^,.Àniion fola Dei gratia fcd & hominis voluntas tanquam fubfequens &:una cum
,
Qusft.xxtJ
gratia iens non ex le icd efficacia gratix vna operetur ad efficiendam ipfàm adu fi-
,
dcm atqucita lit concurliis gratix divinê,

, &
voluntatis human^;Et,an hiec fic
gratia adiuvans concomitans profèquens.''
, Affìr.Remonftr.Coll. Hag. pag. 27X0
,
pag. Z75. Voluntas, inquiunt excitàta per gratiam prasvenientem

Iin.18. 19.20.21. ,
(quxiplisfunt natura; lumen &Verbiprceconiumjidonea fadacft, ut cum gratia

concomitante &
per eam operetur. Et pag. 290.. converfio eft adio hominis per
Dei gratiam. Et ad "Wal. pag. 6z. 6^. dicitur voluntatem hominis effe gratiae
&
Dei caulàm lìibordinatam, adejufdcm operis boni apotelefma concurrere.
Antithefis L
, Cum vires Liberi Arbitrij ad bonum , per lapfum non tantum vulneratiE , fed pe-
nitusinhomineannihilata;&amifl'seiint,concuriiimejufrnodi gratiseDei voiun~ &
tatis humanx in eonverfione hominis piane tepudiamiis. Inrelledus quidem&voT-
luntas leu.voicndi vis, cogitationcs &c. ipflus hominis font, idque exgeneralis Dei
gratia; benefìcio :Sedbonii-as,puritas, reditudo in intcUedu , voluntate corde,, &
JòHus Dei opus funt mere &:integre.
Antithefis IL
Vnde colligimus &

adverfus varia haec Remonftrantium figmenta indubitato
,
concludimus, hominem ad primam fui converfionem nihil conferre , fèd habere

fcmerepafliv.e,quemadmodumcxcusiIleIoh.9. cum viliim reciperet, &Lazarus
cum ex mortuis excitaretur. Homo tamen jam converfìis in continuatione fiia:
cbnveriionis Dei ovn^y^^ defiderahdo iricremcfitum donorum fpiritualium , fi-'
^ deijSpeij
«J
i«4 A C T A S Y N O D 1
dei , òmniumquevirtunim Cfariftianarum, ideoque verbumaudicn-

Spei , caritatis v
do, legende, meditando ,mdcrinenter orando &:c. merito dicatur ita lanica ut ini- :
tium,medium, augmCntum, finis omnis boni m folidum fòli Deotribucndumfit,qui

dat velie &: perficerc. Hinc Dauidjam converlus adhuc crac ardencer , o Domine
,
Recte animum metim ad (l'attua tua néqiiejìnas defleih ad quéijitim. Pfàlm 119. 3
, Item . (J .
Pf ài 1 4 3
. Doce tnefacere pLuitum tmim quia tu
•
, D eus rneui es : tuo Spiritu hono de due me
per terramplanxìn.
Nullumitaqueconciirfumgrati3e&: Liberi Arbitrij in prima noftri converfionc
agnofcimus. Ratio.
1. Siimus enim mortui inpeccatls-, Eph. z.
2. Ammumnmndum crea m me Deus, Vndeliquetjhominisconvcriìoneni

Pfàl.51.
cH'enovam creationem. Ergo hominis voluntas cum Deigratia non magis opera-
tur , quam cum creatore creatura dum creatur.
Agnofctte lehovam efeaffe nos, non nostpfou Pfàl. i òo. Loqui aucetn Prophetam
3.
non tam de prima creatione, quam de regeneratione,patet exfeqq. Nos populta eitii
fumiii,& grex pajta^s eius,
a^.Deus dat velie ér perficere. Ergo non adjuvat tantum, fed totum ipfe operatur.
Sic cx^rcii'c AuguAinus, rt'uehmus ,Jinenoi>isoperatur cum aittem volumus nohifeunt
:
cooperatnr. De Grat.&lib.Arbitr.Cap.iy.
5. Amplius ego laboraui quam tilt omnes : Non ego tamen^ fed gratta Dei qu£ mecum elt,
Hasc paucula fìifrìciant , cum res ex Sacris Literis plana perlpicua ut. &
Non pofTumus itaque non fummam Remonftrantium in proferendis cerebri
fui vanitatibus audaciam &
impudentiam admirari , quando exprelle ad "Wal.
dicunt, pag.(?3,voluntatemhominisadoperis boni (loquuntur autemdeinitiocon-
verfionis) ><7rj7ì AEo-iwa concurrcre. Itcm , voluntatem efl'e caufl'am , qua proxime &
immediate velit bonum , credat , fpercr, diligat. Item, omhem aQ:ionem ab aliquà
proxima pocentia emanare, ideoqUehosiplos conuerlionisa£lùs,puta credere, fpe-
rare , diligere, dolere, pceniterc ad voluntatem referri necefle effe, non ad Deum,
Et {ìmilia alia ibidem £75ô?oâ£,, nimis audaci aufuproferrenon erubucrunt, quasnos
merito abominamur , &: prò blafphemis habemus.
Subtiies auteiniilos &fublimesDifputationes de Concurfu gradx Dei voJun- &
tatis hominis ijs relinquimus , qui ingenij fui acumen oftcntare malunt, quam S. Scri-
pturx p^rfpicuafimplicitate contenti efle. Quid, quod ne ipfi|quidem acutifllmi
Philofophi,hac dereadmcdumrubtiliterdiflerentes, cumfcipfis confentiant, quod
liquebit ex Libro Suarezij de hoc concurfuDei &
hominis confcripto.
Exhifceitapofitis,&: exDci VerbofirmatiSjahasenafcuutur quaeftiuncula^ à Re-
monftrantibus paffim mo t:e quje paucis mdicanda^ tantum erunc cum ex {uperioii-
, ,
bus reipfàfàtis lìnt confutata.

. An Gonditionem ftipulari , camque irrefiftibilirer efficcre &: propter eam aliquid ,
'
promittere,& hoc ipfùm quoque irrefiftibiliterpr2ftare,nonpugnentmteriè.<'Aiunc
Remonftr.Collat,Hag.pag.282.
Relpondemui , minime hxc pugnare. Deus enim poftulat à nobis , quod ex nobis
ipfìs minime praeftare poflumus,ut fciamus, quidnam ardenter à Domino petcrc
debeamus. Hinc cum Auguftino nobis diccndum, Domine , da , quod iuhs dîube ,
quod vis. Ergo quam Deus à nobis ftipulatur conditionemjeam ipfe, quae eft naturae
noftra: pravitas &; corruptio , in nobis adimplet:
Deinde promiiTiones fìias prxftat, fed non proptcrea , quod nos conditionem re^
quifitam prxftitimus, fed ex mera gratia atque ita fua dona in nobis coronat, ut ita
,
omnis gloria in fòlidum foli Deo tribuatur.

Deinde, fihasc inter fé pugnant tum ipfa Scriprura 3 adeoqwe ipfe Deus fe-
,
cum pugnar. Nara poftulat ut Ifraehtac corda fiia circumcidant, Deut. 10.
Sed Deut. 30. promittit perMoyfen ,fequodabipfìspofl:ulavit,in cis effediurum.
&cor eorum circumcifurum. Sic Ezech. i8. mandar Dominus facite vohis cor :
novum, éf Spiritumnovum: Sed Ezech. 32. promittit Dominus Bgodaho vohis cor :
novum , drjpiritum novum. Quae itaque ha:c hominum vsfaniaeft > ex hifcc pug *
nantiavenari velie?
Ah ho-
NATIONALIS DORDRÈCHTAN^. 1S5
An home pofllc illud quod mandar Deus vel facerc vel omitttcre J Remonftr. Qh^"^'
, Coli. Hag. pag.zSi. non oblcure fehoc ièntirc facentur.
Antithefis.
Homo poft lapfiim nequaquam illud prxftare poteft quod mandar Deus non :
magis quam ^rhiops pcllem aut pardus macîlas flias immurare porcft, fìiara
Ierem.13. 25, MandariraqxicDominus iiuilrainlege, ur fciamus, nonqua^ fmr no-

ftrze vires, ièd quod ilr noftium otiicium quidque facere debcamus , non quid :
facere pofllmus Et fimul promictir le hoc.quod mandar in nobis efFefturum. Vt

.
fciamus à quo hoc perere , &: cui illud acccprum ferre debeamus nimirum , Ioli Deo»
Ciù lìr omnis gloria in fecula.
Ha:cqua^ftiocumprioribuscoincidir, AnlcilicerDeusnon polTir jure nobisoim- q^ a
pcrare , quod ipi'c irrelìftibilircr in nobis efficir Sic Remonftr. Coli. Hag-
^" •
pag.z9i,29i. . .
.. ^
Refpondemus, Dcum iure à nobis omnia qux mandar, pollulare, Dederar enim
poiribilirarem ; quam cùm iiia culpa amifèrir homo Deus 5 proprcrea non amirrit
iusllium.
Deinde, quando Deushocquodjureànobispoftular,quodqueminime nospra;-
. «
iftarepoflumus, in nobis fé operari velie promirrir annonporius cum admirarione ;
ija'nc immenfamDei bonirarem exofculari depra'dicarc, & magni facere debemus, ,
quam illam in j us quali rrahere , & ad rarionis noftrie caprum facrolànóia hasc my ile-
ria aprare velie. ; . . ..- .. '
An infuilo novarumqualirarumbonaruminvoIunrarem,inrelIe(3:um afFedus Qiia:ft. xsv, &

repugnermediorum adminiftrationi, quibus Deusinhominenovamviram operari
Vulr,eamqueob cauilam virrures quaeiiinrin homine regcniro , porius comparara:
quam infufe dicanrur. Allìrm. Remonftr. Coli. Hag. pag. 292. lin. ulr. &: ad
"Walach. pag. 5^, v , . , . . .
-
: . . >
Rcfpondemus , Nequaquam pugnare , cum fubordinara non pugnenr.Nam Deus

uriruì" medijs iftisò nimirum pr^dicarione Legis Euangelij , per illa media effi-
, & &
cax ell;,efficiens ineledis illud grariofc quod in Lege &:Euangehorequirir. Vbihic
rcpugnanriaaliquar'DeumauremmuItaànobis poftulare quxpracftare nequimus, ,
anreaoftenfiim, &
per lefaris cftmanifcftum,
Aaaurem virrures qua: liinrin regcniris, porius comparata; quam infuf^ dicanrur,
,
deeo noninulrumlaborabimus,mo do omne illud, quod fiuecompararumflue in- ,

Remonftranrium aurcm fenfu , qui
fuilim firUolidivinsEgrariaeprorlùs rribuarur.
nunclatere neminem facile poreft,compararasefl'e,ftnehonoris divini imminutio-
nciiicinecporeftnecdeber. , , . .
..
^
.. AnlibertasvoIuntaneft'enriaIiteradli<^r.ens,quaporeftobje£l:umnolIc& velie aut

Ouiftxxvr"'
nori-vellc, rollarurè volunrare ,fi dicamus, Deum in converlìone hominis rolJcre
cninem refiftenriam ? Aiììrm. Remonftr. adverf "Wal. pag. 55. In Coli. Hag.
pag. 292. « .
_. .Refpondcmus primo, nos ejufmodi liberrarem, qua poffir volunras nolle aut
velie :, bonum minime hominis aure fui converfionem vo-
aur volle &: non-velie , ,
lunrari adhxrere, concedere. Eft enim homo férvus peccar! narurajRom.^.ac

proinde nulla.in ep ad volendum bonum hberras.
Secundò,negamushqc fcqui,quod ex hoc modo Converllonis, quam exScri-
pruraruemur, Rernonftranresféqui conrendunr. Nam Deus hominem conver-
rens,iramouer&:renouar;non ranrum ìnrellc£tum 6c aife£l:us,fcd eriam volunra-
tem 3 vr volunras libere &c minime coa6te.velir bonum ,quòd eriam vulr Deus. Arque
ira àvokinrare, non liberrarem fcdmolh rradioUe refiftenriam roUir. Iraur homo, ,
qui narura nihil aliud poreft quam Deo refiftere, non reliftar in {ili converlìone Deo,
fed Iponre &: alacrirer ac liberrime , morus à Deo , ablque reCftenria velir bonum oc
fui converfionem.
An , li lic converramur omne robur admonirionum defiderium , omnis
, , omne ^^ a
r% «^xv!.;
feduliras &: foUicirudo converiionis inhominejcxtinguarur. Affìrm.Rcmonft.inCol.

Hag.pag.279:
q j
X. Relpon-
jZ6 A.CT a S-YN 0:D 1 . i .
1 . R erpondemus
ex fupeiioribus liquere hoc iTìinimc l'equi. Nîm clìtn adhot-
,
tationes omnes totidem media iinc, per quse nos Deus convertir > acque fiaapo-
tcuciainnobis opcratùr, qiiod noflris vinbus nullo modo quimus quomodo hac ,
ratione extinguitursàc'non multo potiuS;ftabilituradmonitlonumrobur.<'

2. Dicimus, nos eyaimodi defidcrium, fcdulitarem &: foiicitudincm converlio-
Ois i abiqué Dei fuigulan gradai in nullo liominum ante ftM' converfìonem clTe pof-
(ejafl'crere. .;,.r,n' :-. -•-- -
3. Qjianjdo jam homo oonverfus &; fid&'donatus eft , tum mirum in modum
lìonunis deiìderium , ("edulitas:&: foiicitudo-pro confèrva-rione boniac'ceptiexa-
'
cuicur tantum -abell , ut extinguatur. - Tum clamant cum I)avide Domincy cofì-
, ,
fit.m.i in Mbis quod operafus es cùmDiicipulis, Domine iida.ttgeriohis jìdem: Etruriùs

: ,
cum Davide, Domine notAsfac miht via^s ti'.ds docc me femitas tuas. Plalm .25. Vni
, ,
cor meurr^ tibi ad timendum nomèri tuum Piai 86; Quod iraque tories IlDc mculcant
Remonftrantes , id llnexaiuia faciunt , &: illud ad fallendum rude infcitum &
VLilguspcitinct &do6ì:rinam OrthodoxamiuJpcdamreddendamapudincautos.
Qiixitio.
^^^ ^^ 1^,^^ doclrina fequatury Deum non eilb (ìncerum in offerendo vèrbo fuo ho-
^^^^ '
mmibusinequejuftuminpimiendisijidcm,'
AuintRemonft.ColI.Hag. pag.296.,
^ Refp. I. Deumfìnccrenihilorainusverbum fiium hómiriibus offerre, Serio enim
^lynccredocet&: iuculcar,quidnanìahhomiiie rcquirat, c^quodnarn fir hominis
debitum Deó officium: acfèrio quoad approbacionem, vult oninium converfìonem.
Quare antem Jion omnibus eam velit dare cunofius illifcnitenttir , tjui valantternitio-'
,
/^f'/r/zrt', utloquicur Auguilinus. " .. .
'^' Deunietiamjuftifìunepunireyerbononobcdienres. lufim enim eUìeh ava é"

...fjsT.'C
iftftitias Jili(ît;VÙLÌ. 1 i.Item , u-flusefr, (jr recta omnia ejus indìcia^ Pfàl.ii 9. De hoc vide-
acur Quseflio IX. Catechefi Heidclb. Quiitaque hic Deum injuflitix arguere nu-
dent, co^x.ctit.Deum itifitim ejfetn fermonihm fuk cjrvincere ^quando iitdicatur. Pfàl.5 1 .. ,
Ipfè enim multa Icnitate tulit hominum malitiam qua dlum ad iram prQVOcarunr, ,
ejufque tótcrantiam&henignitatemfpreverunr, Rom.z.

Quxft.xxix. ^j-^ (y^^ efìentialis voluntati indeterminatio &
agendi indiffercntia roilatur?Hoc in^
fpeciemabf ardo mirum in modum fé oble£tant paffim Remonftrantes in primis ,
ad^Xâi.pag.66. _• ,
E.efpondemiis , Nos ejufmodiindeterminationem&indifferentiam voluntatis ad'

bonum &malum nullo modo pofllapflimhomini concedere, ficuti fupra oflenfiim,
Summahaeceft. Nos nullumLiberumArbitriuminhominc non regenerato ad bo-
riumagnofccre jfedferuum peccati tantum. Fruflra itaqne totiesillam fiiaminde-'
terminationemnobis obtrudunt.
QuaEft, XXX. ÀnhacdoftfinaOrthodoxademodoconverfioniSjVefapraÈcipiehdi ôb^dien-
dirariotóllatùr, SicpurantRemonflr.adWal. pag-70.
Rcfp. Neutrumhincrcqui dicimus.
I. NontolhrationemprxcipicndiquaEromnino neccfiariaefl. Omnibus fìquidem
hominibus Gonfiare dtbetomni tempore quidnam coramDeoredum &: a;quum ,
lic quidque Domino Deo fìio homo debeat.

,
Deinde hxc prxcipicndi &: prsecepta indefìncntcr inculcandi promiffiones &

comminarioncsproponendi&: explicandi ratio, medium efl quo Deusutitur ad" ,
hominemconvertcndumjUtfiipradi6tum.Ergo&hanc ob caufàm praecipiendi ra^

tio neceflaria eft.
1. quia homo per media illa converfus vere Deo obe-
Non obedicndi rationem ,
,
dire incipit. Deinde, poflquam hominem con vertit,indefìnenternihilominus pra?-

eepta fìia proponi, doceri &: explicari vult Dcus,& lecundum ea obedientiam poflu-
lat, quam filiali timore fponranee& cum fiimma voluptate vere converfì prarftant,
ferio & ex animo dolentes fi quando eos cxorbitare contingat, Deumque rogantes
,
aflìdue prò peccatorum remifTione & Spiritus fili Sandi perpetuo dudu.
GravifTimeiraqueerrantRemonflrantes, quando nos Deo non obedire flatuunr,
nifi obedientia illa ex noflrisvinbus&voluntate, indeterminate &indiiFerenter ad
bonum&admalum fehabente,initiooriatur.
Qusfl, XXXI. An fìc nuUum fìt difcrimen inter hominis & trunci vivificanonem,& an hic agendi-
modus
NA r ONALI I S D ORDR È e HTAN ^. 187
modus non fitalius quam fi Deus ex lapidibus cxcitaret Abrahae fiUos,
,
& cumex limo
terrx Adamum foimai-et. Sic pbcuit Rcmonftr. adWal.pag.71.
Scd inlana ha:c cdminandi & vcriiarem traduceadi pioreruia reiponiìonc digna non.
cft. Cum conllef & mukotics iiiciUcatum fu , hominem effe creatuiam vi\ am ra-
, ,
tionepr:cditam& volendi poteniia, idqucquod vult libere, non coacte volendi. In

eiufmodi homint Deiim agere ita ut mcntem in Ipiritualibus ca-cam illummec affe-
, ,
dus pi'avo:> 6ccorrup:os fanct voluntiicm ad maluin tantum natura propenfam im-
,
mutctj & ad obedicntiam libere abfque coadione praeftandam incliner. Hoccine eitm
truncoautin ftatualapideveagerc fcnfu & vitacareniibus.?Seddigni funt qui cjulmo-
di lepidis tabellis ic mutuo (educant,idco quodamorem nudae & limplicis veritatis ab-
ad
'
jeccrint.
^
Anridicamusvcllecffeabhomine, bene velie a gratia^ reale difcrimen inferant. iH*'*-"

''^^
Item, an falilim lit , bonitatcm clic aliquid fupeiadditum actui.'^ atììr.Remonft, ad
VValachr.p.72.
Rclpondemus i.adum volendi & bene volendi numero non diflferre. Eft enim
unus idemque adus^qui quarenus adus etl volendi cft ab homine auxiiio tamen Dei , ,
generali fuilentato quatenus vero actus eft bonus a Deo eli.

; ,
2,. Nimisaudafterdicunt, FallumelVe ,quodboniias aftui fuperaddi p offe ali era-

tur. Cum è conerà hoc verum elle lippos & lonibres ipfa experientia edocear. Sa-
, ,
ne, li adui interdum fuperadditur malitia; nunquid è contrario , adui in fé indifferen-

ti bona qualiias fuperaddi poterit?
An converte me Domine, idem fit ,
quod cafligame, lerem 31. 18. Sic fapiunt Ciarle,
xxxin,
Rcmonftr. Coli. Hag.pag. 283.
Rclpondemus paucis idem quódPhilippusMarnixius , cuius memoria in benedi'-
dione cft, in Apiario fu o, loco de S. duce, refpondit ijs, qui ex litcra n Ezech.cj,
fecerunt lignum crucis ; Etiamfi tantum lit Tau&lìgnum crucis difcri-
Inter literam
men ,
qiiantum eft Inter catum & anatem , tamen hoc credendum efle cum tic S. Ma-
tri Rom , Ecclelix vifum fuerir, explicare. /Eque ferme magna differentia eft Inter hjEc
duo: caftiga me & converte me cxponere iis, quicum Scriptiu-a, ut
; icd ita placuit
pueri cum lefleris & aftragulis ludunt. Si autem locum ipfum, verba, fenfum confide-
remus, liquebit de converfione loqui Propheram, non de caftigatione Et quis, obfe- .
cro, unquam ficprccatuseft, caftiga me Domine, licut caftigafti Ephraimum, quemad-

modum Remonftr. explirant. Legimus faepenumero fan>:;ios poenas &
caftigationes
ilvc prxfcntes , five imminentes deprecatos efle, ut Pfalm. (? . & 3 8. ne cafiiga me,DO'
7nine,in excandefccntU tua. &c. contrarium, raro invenietur, nimirum, qucmpiam pè-
tìvifte, ut fe'DoiTiinus caftigaret.
ExThefi VI
Quacritur, an Rcmonftrantes revera fentiant corde . quod ore fatentur & manu, Qu^ft-
^''^civ.
Artic, 3. nimirum, initium, progrcflum&complementumfidci, gratix Dei princi-
palitereffeattribuendum. Vidcatur Artic. 3 de cauffa fidei , Etloh. Arnol.adv. Ti- .
len.pag. 44i.lin. 5.8.

Refpondemus, docuiffe nos experientiam, &crebram nunc ipforum fcriptorum
leciionem, verba haec tantum ad fallendum excogitata effe. Quam enim multiplex er~
ror hic lateat , &
quid variae illae diftindiones gratia; contineant monftri, haud facile,
nifi qui ipforum facris initiatusfuerit, exade norit. Audiamus, alijsomiflis loh.
Arnoldi verba loco citato Aflenfum vero efle, dicit Arminius, partim ex praevc-
:
nientis gratis impulfu, partim ex libera voluntatis poteftate,qua£ fi non refiftat impul-
fui pranenicntis gratis , ipfam gratiam aflenfum operati cum voluntate concomitan-
ter, ad quam anteainvitarat praevenicnter. En portenta & ludibria verborum. Ex-
plicet qui per otium
nobis interim ad finem properandum erit.
poteft;
DcFide, cujus inGorollari)s fit mentio, qitalis fit, quid fit,ac an eledionis fit &
effedus,de co fupra aliquoties monuimus,ideoquc hicacquiefcimus, Deumorantcs,
ut nos in veritate fuà conferve!. Amen.
q 4 Theolo-
'
i88 A C T À S Y N Ó D I
Theologorum Magn^ Britanni^

DE
V. ÀRTICVLO SENTENTI A,
^F I EST
Perfeverantia Sanóloruni.
Articulo, quando de Sandorum perfeverantia manifcftum eft de
IN hoctantum
illis Sanótis qui rationis
agi,pòllcnt, a:\uque ex Euangelio pre-
ulli
quaeritur,
fadei
,
dicato concepta; juftificantur , quiquc in cadem fide propria^ voluntatis aótu aut per-
Cell. Hag. feverare , aut à perfeverantia denccre ponuntur. Nam primo patct ex ipfo Quinto
Ben. parte
Remonftrantium Articulo , agideijsqui Chrifto vera ftde infiti funt. Soli autem
^•pag, IO.
adulti per veram fidcm infiti funt. Secundo,idem pa.tet fex Articulorum connexione.
Nam in IV. Articulo Remonftrantes contendunt, Deum operari fidcm in homini-
bus per vini &gratiam rcfiftibilcm : &
proinde Deùm itidem fidem jam in cordibus
fidelium ingcncratam, per vini refìftibilcm confervire cuftodire. Ideoque eum, &
qui fenici iìdem adeptus eandem amittere. Vt pater in ftatu hujus Contro-
cft ,
polTe
Co?/. iWrf.p/ij. verllae à Remonltrantibus formato. At Deus operaturlc confervat fidem refiftibili-
h''- ter in folis adultis : ut qua foli libere poflunt graiias refiftere. Ergo. Tertio Remon-
fttantes aflcrunt Perfeverantiam , de qua Iiic agitur, elle beneficium omnibus fideli-
bus fub hac conditione ex acquo pblatum , fi gratis fufficienti non dcfuerint. Qu^
aflertio piane fiipponit , Alticulum debere de Perfeveréntia adu.ltorum, qui
intelligi
foli libere deefle pofTuntgratias fufficienti. utpote penesquos folos eft libertati.s ufus.
Coll.Bert. Haccfi diligcntius perpendiflent Remonftratites, abftinuifle poterant ab argi;mentp
iHi. f-tg. ip.
fumpto à parvuhs baptizatis, adaflerendani juftificatoriim defeOtionem;,|)ràÈfertim
ij ,qui negant in Baptifmo parvulorum uUam efle rcalis gratis collationèrn. v ,
-
Quia in hoc Articulo duo funt, qus ventilari folcnt , Frimum, an non-eledi ad
fiatuiii fandificationis &
juftificationis , ex quo in vere Sanòìorum numero cenfeanr
tur, unquam fccundum, an Eledi jullificati & fantìificatiunquaniab
pcrtingant,
hoc ideo primo in loco Thefes ponimus eas quibus often*
ftatu pcnitus defìcianf' :
,
ditur, quoufqucnon-ckdi in via ad jufiificationem progredì pofTmt.
Qfioad non-elecfos p TheJIs L

Quibufclam non-eledìiis cònceditur qua:dam illuminatio fupernatura-
lis, CLijus vinate intelligant ea, qua; in verbo Dei annunciantur, cfTe vera;
ijrdemque affenfum prêbenc minime irmulacum.
Hujus Thefeos veritas quoad priorem partem , illuminàtionem fcilictt mentis;

aperte ex ScripturiscoUigitur. Heb. 6. 4. ubi Apoftolus meminit coruni , quiinSp;
Sanftum peccarunt, aflerens eos fuilfe cpwnS-ivTug cap. io. 26. innuit, eofdem poft
; &
acceptam cognitionem ultro peccare pofle. Ircm, Apoftolus Petrus 2. Pet.
veritatis
2.21. mentioncm ficit quorundam, qui cum cognoviflcnt viam juftitia: tamen re- ,
àfanfâdodrinaijs tradita. luÀ'^sttztJìliusperditionii loh. 17. 12. idem

grelTi funt ,
tamen cognitione Euangeli) inftrudtus eft. Vnde miflus à Chrifto una cum reliquis &
difcipulisadprxdicandumEuangeliumIfraeli,Matth. io. 7. Eafdcmque poenas in-
terminatur Chriftus ludaepiccconiumafpernantibusac aliorum. verf 9. Hiomnes
illuminati funt cognitione fupernaturali veritatis Euangelij qus illuminatio à Sp. .'
Sando profeda, vcram notitiam in horum mentibus genuit ex qua atìus elicie- ;
bant, quotiesopuserat, ei<Jcm conformcs. Imo fieri potcft, ut Philofophus Ethni-

cusdi-
NATIO NALIS DORDRECHTAN^. m
cas diftindius &
.iccuratiusapprchcndat myftcrium Incarnarionis Chiifti , fubùlius &
inrelUgendodìlccrnat unitaicm perfoaa; , 6c ivaturaruiii diftindiones , quam rudis
Chrillianus.
De aficufu minime rimulato,qui Euangeliopra-beri &poteft & foler ab hominibus
non-ekctis, acque liquer. Lue. S. 13 . Semen quod cccidit fupèr petrolam , cos deno-
tat au<lirores quiad tempuscredunt. iddi, qui divinitus revclacis alTentiuntur, oc
,
& in primis patto Euangelico: Aflcnfumauternhanc minime lìmulatum fuifls in*

deconflat, quod feimonemeum gaudio exciperent. A:. or. 8. 12. Ipfe Simon Ma-
gi;s Piiilippo Euangclizanti qua; ad regnum Dei pertinente credidu , &inteftit
,
monium tidei baptizatus eft. Hymensus & Alexander naufragium fecerant fidei»
non quidem ticls aut fimulatje , led verse. Ncque cnim cuiquam vitro venendmii,
,
quod à fide hypocriticadeiciat; nec fidei llmulara; naufragium lit , led deteftio, Se
manifeftatio nec naufragus efle potcrit ni li qui vere in navi fuit. i.Pet. 2 2o>
: ,
Nonnulli dicuntur eftugifle inquinamema mundi e* ^yt/caim ^ kv^Jh quorum ul-

tima conditi© detcriorfadaeft priori ha-c autem iTariyvutng non nudam cognino-
:
iiem, fedòcaffenfumcognitis datum denotar ex quo nata ilia fuga inquinamenta- ,
rum mundi. loh. 12. 42. Ex principtbm multi credtdcrunt in i'dum : fed proprer Phari-
Osos non cotifitel^dntur, ut ì Sinagoga non eiicerentur. Tulexerunt enim gloriam homi-
num, magli quam glortam Dei. Credcbant fcil. fide dogmatica minime llmulata , in
cordibus quidem tum latente, led in externam profeffionem non erumpente, prò-
pter periculi metum. Qui (\xz inquit Auguftinus j m hoc fngrejjujìdei Ji vrojìcerent, . ^^
,^^" ^^»
umorem quoque buman£ glorm yrojictenaojuferarent.

Omnes huûfmodidefertoresjufte coarguuntur, ac puniunmr non quod fidem ,
Cam quam nunquam habuerint

,
, fimularint, fed quod cam quam habucre dereli-
> ,
querint multo gravius peccant à Hdei giatia

: ac collaia reccdcntcs quam illi quibus
,
iuangelij praecomum nunquam innotuit, utdocetfalvator. loh. 15. 22.
In ijsdem ex haccognitiohe & fide orkuraffectuum qua^dam mutatio,

^ fnomm aliqualis emendacio.
Ex illuminatione, & fidei affenfu prscdidis
nafcitur quaedam in non-eledis, cum
jnutatio aftedluum , tum
emendarlo: de priore conllat ex Matth. 1 3 20. audiunt
vitie .
'verbum rs' cumgnudio accipiunt. Item i Reg. 21.27. Cum audijfet Achabfermones iJloSi
.
jcidit vefttmenta fita, (^ operuit cilicio carnemfuam , jejunwvitqê, f^ dormiz/it in ficcOt

tjraì}ih>(!.vvit demiffo capite. Hofccgeilusfuiffe indices veri doloris ex Próphet«e ver-
quod Deus hanc'humiliationemfupplici) temporalis amo-
bis concepii inde conllat,
tione remunerai US fir, vcrf.ap. quia humtliatus ejl ma caufa , non inducam malum in
diebuiejus. Heb.6.4. Quj ibidem defcribùntur apoftats non tantum illuminati ,
fnnt fedcr guftarunt donum coelejìe honum Dei verbum

, 'virtutes futuri feculi. Et
-, ^
Verf. 6. innuiturcofdemaliquo mòdo fuill'erenovatos. EtCap. io. 26. lidem , qui
acceperant cogrnttonem 'veritatis , verf. 29- dicuntur conculcare Janguinem fonderli ^ quo
fanótifcantur, Marc. 6. 20. Herodes libenter audiehat lohannem Baptiflam.
De aliquali morum cmcndatione idem Herodes exemplo elle poteft, qui lohannem
Baptijhm obfer'uabat, coque audtto , Inquinamenta mundi
multa faciebat. 2.Pet.z. 20.
tjfugerant per agnittonem Domini ér Servatoris lefu Chrifi. Hi ex hujus cognitionis &
£dei operatione averfati funt hxc mundi inquinamenta. item. e. i. 9. Quidam obli-
'utfcuntur fefe àveteribus peccatis purgatosfuijfe. Et Matth. I2. 43. Extalibus Spintus
immundus exifjje dicitur. In hifce ut illuminatio &
aflenfus divinitus revelatis pra;fti-
tus minime limulatus erat , fed fuo gradu &
ordine verus , ita affetìus quoque &
morum immutatio. Hxc fcilicetinitialia nonerant fida, vel fucata , fed ex vi dif-
jofuionum ad gratiam, &afflatu Sp. Saiidi, quem in Me prò tempore fenfcrunt.
Qupdpatct exaffeclibus, gaudio, dolore, zelo, quosnon tam prae fé ferunt ócllmu-
iaiir, quam in fé vere experiuntur.
De talis
I90 A C T A S YN O D I
m compt. é" De pronunciat Auguflinus', Non erant Filij, etìnm quando erant in frofejôni
talibiis
Gratta otp.p. ^ nomineJìliorum, non quiajuJimamJimHU'vertmtjfedqim in ea nonvermanferimt'
IIL
•
Ex his inidalibusj edàm per externa obedienri^ opera teftans, fiimùni-
tùr/^ ex caritads judicio fumi debenc ,
prò credendbus , juftificads 6s
lanótificatis.
Qui iftiufmodi Sp. Sanfti donis internis cum vita; emcndationem, tum fidei Chri-
ftiana; externam piofeffionem adiunxerint, merito à nobis ('quibus intima cordium
pcnctialiaiiicompcrtarunt&inCctutabilia j Hdcliimi, julliiicatotum, & fancìificato-
rum ccnfu funt habcndi. id qiiod (atis luculemcr ex Apoftolo Paulo cvincitur qui :
in Epiftolis, quasad Ecclcfiasdcdit particulafesllomìE , Cotinthi, Ephclì &c. omnes

promilcLie compellat,.ut ri!?/ft7(?i Pa,;/r?»c?<?^,./^;?c?/y/rd/<?j-. Rom. i. 7. i. Cor. i. 2. E-
phef. I. I. Similiter Àpoftolus Petrus in fronte primae Epiftolas advenas
Phil. 1. 1..
dilperfos hac formula afFatur, dikciis ex prxnotione Bei Patris xdfa.nciificationem Sviri-
l?ttontpt.& tits. Auguftini calculus accedat de non-eledisficloqucntis. Ijii,cum pie îvunt,di-
Gratiacap.fi. ciinturfiLij Dei; fid qnoniam 'uióftiri funt impie , (^ in eadem impettite morituri-, noneos
''-
diatjilios Det prêfcienttaDei. Etpoft. Sunt rurjìis quidam ^quiflij Dei proPter Jìifceùtam
f€mp)oralem gratiam dicuntur à nobis, necfunt tamen Deo^
-. • '
IV-
Non-elccti bue u(que progredì, ad ftatiim tamen adoptionis &: juftifi-
'cationis nunquam perveniunt: ac proinde ex horurri apoftafìa perperarri

deducitur Sanótorum apoftafià.
Licctnon-eleftiih Ecclefia; gremio enutritì didis initialibus in mente, voluntate,

&aflfedibus adjuftificationemaliquomodotendentibus difponantur, non tamen in-
de in ftatu juftilìcationis vel adoptionis pofui funt.Adhuccnimvitiofarum,quibus in-
duigent, cupiditatum fibras radicefque funditus defìxas rctincnt, amore terienoruni
penitius afficiuntur , & durities in imis cordium recefllbus latens non aufsrtur. hinc,
iirgente perfecutione, àut tcntationc, à gratia recedunt, & aut amore voluptatum car-
nilque illccebris inelcati, aut aliquo alio vitiofo affeduabreptiprodunt tandem fé
, acpotius
(piTâvTiii îXri^óiis, quam (pt^cùins; nihilque minusquaniDeofrui, quic-
DeCiv'tt. Dei quid libi falib perfuadeant fed revera//// voluijfe Deo , utfruantur mitndo, ut alicubi
,
lib. 1J-.
Auguftinus'.unde conftat,eos nunquam rcipfa pertingere ad illam mentis & afFeduuni
mutavioncm&rcnovationem, qua: cumjuftih catione coiijunòìaeft, imo necad il-
lam qua: proxime prarparat ac difponit ad juftificationem. Nunquam enim feriarri
poenitentiam agunr nunquam ferio dolore afficiuntur , hoc ipfo quod peccando
;
Deumoffendcrint;humilemcordiscontritionem nonattingunt,ncc fincerum propo-

fitum de non peccando impofterum concipiunt; ijsnon datur refipifcentiaadvitam.
'^'-ijusmentio Ador. 11. 18. non dolor iile fecundum Deum, qui rcfipifcentiam effi-
Cor 7 IO
Matth.5.13.
cit ad falutenij cujus nunquam pxniteat; Non funt pauperes Spirita, quoniam talium
cft rcgnum caelorum.
Cantra Mia- Huc facit illud Aug. qui de rcprobis agens, iftorum ( inqttit^ neminem adducit Deus
tium
<:^ fpiritualem, qua homo in Chrifio reconciliattir Deo.
lib. 5.
adpcenitCMtiam fdubrem,
Mar;/;. « 6.
Addc, quod nunquam ferium in fé fentiuntdefiderium rcconciliationis non efu» ;
Avoc. 21. 6. riunt nec litiunt juftitiam : talcs enim faturabuntur, ijfque dabitur è fonte aquae vivae,
loh. jj.. 14. qui fons erit aqux falientis ad vitam a:ternam. Porro fé ipfos non abncgant nec, fuis
Vini. i. 8. cupiditatibus penitus abrenunciant, ncque unquam rerum
prx Chrifto vi- omnium
1.&2.TU11.Ì. lipcndentiam, quam habuit Àpoftolus , fordibus fuis perfentifcunt. Deniquefì-
f,Jit.i.i.
dcm illam vivam, ^wvTnKi/^m, qua;peccatorcm juftiHcat, &; per diledionem ope-
rai ur.
.
NATIONALIS DORDRECHTANv£. rpi

rarur, nunquam adipifcuntur. Eft cairn bsec fidcs pccLilium Elc.oium ; & ncpatm loh.to. 36.
non-elc(^tis.
PriEicrca folos elefios jiiftificari conftat ex aurea i Ila Apoftoii catena ,
ôi vrxdcfti- Kom. 8. ô.
nn'vit-,hos vocavit, quosvoca'ujt,jtiJtificavtt: hos nempe, & nonalios; ut ex Aucruil.
ollendimus ad Afticulum I.
IdemAugùll. Non omnitimBeiis [ed cortim ,quos fr^fcivit ér fr^deslirm'vit.
,
delicta Cor.tra adulr.
dtmitiit. i^g- & pro-
Eofdcni non-elcftos ntinquam ad ftatum adòptionis pervenire ex Scripturis etiam V>'<^^-^tb,2.c.2,
fatis liquido conftat. Nani primo grafia adòptionis fundatur in pra-deitinatione: £lià éhI;. i .
j.
frddefnnavit nos, quos adoptaretinjiliosper lef/im Chrijfum. Sccundo, ilarus adòptio-
nis, ut & jus acprivilcgiuiìi fìliorum non nifi fide viva àcquiruntiir. Sjiotquot eum
, ioh- 1- /^.
recepernnt, t-js dcditVîiin'M,hoc eftjns dr privilegitira , ut ejfcntjìlt^ Bei ncmpeijs , qui .
credunt in nomen ejits. Item Omnesesiis Filij Bei per fidem in Chrtfio lefìi. Eft auien\
,
^'''' 5•^^•
^"'
ha:c fides propria Ele^lorum, ut fiipra divi' um eft. Tertio, onines ^' ^'^^°
qui in iiiios ad- ,
optantur, regenerantur, & quidem ex Temine incorruptibiji per fermoncm Dei vivi, ,
Jfuifqtus natusefi ex Beo,peccatumfio?ì cornmittit qnoniaw fen/en ejns tn ilio manet

-,
j_ j^jj ,
Quarto, lidem fìlij adoptivi funt eriam hcsredes: ha-redcs quidem Dei, cohasre- koih.s.i/.
des autem Chrifti & ha:reditatisarrhabonem accipiunt At non eie Mi nunquam ex
: . G.d. 4. 7,
Temine incorruptibili regenerantur, ncc in Te manens Dei Temen habent , iiec in eaiì- ^ph.1.14..
demcumChrifto hxreditatemconlcribuntur. .
^'^
Hinc Aug. Non erant in numerofliorHm,etia.ìn qurtndó erant infidefììnrnm. RnrTns : '^"''P^-à'
^*^ '"?• ^•
Sicutnon vere difctptdi Chrijli',itanec vere jìiij Deifiierunt, etìain quando ejjevidcban-
tur-, ó' ita vocahantttr.
Ambrofius ; Nurn Bem Pater ipfe , qui contidit, poteflfua. dona rejcindere ? éf , quos i\i^ ^jg i^^gi,
adoptioncf'.jiepit, eosapaterni affetti'^ gratia relegare^. é-yn.hc.c.6.
Gabriel Bici, Prefetti non'funtjìlij adoftivi. patet, quia non funt per voluntatem Bei sJiJl.io.q.i.
ad hxreditatem preordinati. artic. i.
Horum tantum, quiadveraEJuftificaticnis metam 5c adoptiortis ftatuih nunquam

perveniunt, veri nominis apoftafiadatur.
;
Eorum vero,qui in filios Dei cooptati, veraque Tand:itate imbuti Tuht,certaac indu-
bitata eli pcrTeverantia, ut poftdemonftrabimus.
Autergo horum filiorum Apoftafia diicrtisScripturarum tcfi:imonijscrat proban-
«àa, aut infaufti nominis ominiTque titulo de ApoftaTia Sandorum,abftinendum.
B E PERSEFERANTIA
Quoad ipfos eledos , ipTiuTque certitudine, quoadrem:
T H E s I s L
Protei ndem illam dogmaticam , affetluum morumquc aiiqnalerti
cmendationem,dacur Tuo tempore eledis omnibus ip(a fides juftifìcansp
6c gratia regenerans, eaque omnia, per quiE ex ftacu ir* in adòptionis ac
ialutis ftacum transferuncur.
QuaiidoDeus cumeleftisagit, ncnTubfiftit in preparatori) s, autinitialibus qui-

buTdamoperibus, Tedopus TutunTemperablbluit, eoidem vera fide donando, juftiii-
cando adoptando; & ex ftatu mortis in vita; ftatum transfercndo. Hoc oftcndit A-
,
poftolus 8. 30. ûps pr&defiinavit , eos etiam -votavit d^ quos vocavit, eos etiam juftt-,
jìcavity quos autemjuflifica'Vit , Et Col. i. I2. Gratias ago Patri,

eos etia^n glorile avit .
qui idoneos nosfecit ad portionem h&reditatis Sancìorimi in lumine e^ redemit nos depo- ,
teft afe tenebrarum , d" tranflulitin re(![numjìlij diletti fui. Exquibuslccis conftat, dari
eiedlis omnibus perpetuam quandam benefìciorum Tpiritualium Teriem ,
qua; illos
hunquam derelinquit, Ted uTque ad ftatum gloriae proTcquitur.
V IL Quatti-
1^» ACTA SYNODi
II.
Quamvis clcdi in hoc (latu conftiruti, ratione reliquiarum concupif»

centia! in omni opere bone aliqaid omictant &: ievibra peccata fubre- ,
pcionis, negligcnciai & inadvercenti^ quotidie coinmircant, inde tamen

nec juftifìcacionis itauus concudcur , nec juris ad regnum casleitc ha^rcdi-
tai'ij ufque inccrcipitur.
' Exlegis quidCm rigore quodvis, vel Icviffimum peccatum cfl: mortifcruiii, &ex-
cludìi pcccaiorcm à favore Dei &
regno calorum. Scd cani hlijs cum Chrilto jana
adoptaris & julìiiiicatis , Deus iiunquam agit llriclo jure. Sunt quidcm peccata aliqua
ob qux Devis hifce tìlijs luis iram atqiie indignationcm denunciar , imo è cslis ex-i
clulionem mortemque Kternam interminatur. Qualia ca Ilint, vidcre licer, i.
,
Cor. 6. IO. Galat. 5. 25. Colofl'. 3-6. de quibus in Thefibus Icqucnnbiis dicetuf^
Sunt autenl & alia quaedam peccata, ob qua; Deus mifericors non folct filiosfuos vel
ad rempus lamine vultus fui privare, ncn metum condemnationis aut mortis illis
incutere. Hujufniodi funt rebelles concupifccntia: niofits de quibus conqueritur ,
Apoftolus Rom. 7. Item, defeclus & na-vi , qui etiam optirnis rcnaroi-um operibus
adhxrefcunt. Dcnique ea quotidiana humana; infirmitatis dclióta j qux commit-
tunturabfque certo aliquo propofito committendi , &
quotidiana remilllbnis portu-
latione dimittuntur. Dehifcelacob.3,2. Inmulti-s offc^dinmsomnes. Eri loh. i. 8. .
Si dixerimus, quoniam peccatum non hahemusy ipfi nos fediicimus. Hifce peccatis non
TKomJ.i. obftanribus , rede di xerit qui vis fidelium Nihil condemnAtionk eft ijs , qiaftmt in Cini-
:
fio lefn. Imo in medio harura infirmitariim , cuivis juilifìcaio Deus dicit quod Apo-
^.Cor.12.9. Itolo dixir, Sufficit tibi gratta mea. Namvirtiis mea in inJìrrKitateperp'citiir. Non ex-
cidunt àllatu juftihcationisfuis infirmitatibus ,
quorum iniirniitate virtus Dei pcr-
fìciair,quique interim gloriati poflunt virtutem Chriftiiu fé inhabirare^ ut eodeni
loco habe tur.
ili.
iidem regenici ac juftificati quandoque fuo vitio incidunt in atrocia

peccata, acque hifce indignationcm Deipaternamincurrunt , reacum
damnabileni contrahunC,pra2lentem ad regnum caslorum ingredicndum,
aptiCLidmem amictLint.
Excmplis Davidis ac ?etri conftat poflc rcnatos in gravidlma peccata feipfbs pre-
cipitare, Dcoid quandoque pcrniicicntc, utdifcant cum humilitateagnofccre, non
fuis viribus aut mcritis , fed folius Dei mifericordia fé fuifle à morte sterna fcrvatos,
& vitaa-'ternadonatos. Dum hujufmodi peccatis inha:rcnt ijlquc fecure acquief-
,
VfulJp.ji. cunr, indignatioDci paterna conrracos fuboritut. Sijiijìitiasme'tsprofanaverint, (^

mandata mea non cuftodierint ^ 'vifitaboinuirgainiquitates eorum -, ^ in'uerherihustec-
Ts.om.2.p. cata eortim, Tribulatio dr angufiia in ómnem animam hominis operantis malitm. Qujn-
etiamreatumdamtiabilemcontrahunt, ita ut dum in eo flatu impoenitentes pcrd-
lìunt, necdebcantnec pollnit ali ter libi perfuadcre, quam le efle naorti obiioxios.
Kom.s.13.
Sifecimdnm carnem l'ixeritisi moriemini. Sunt enim capitali crimine conllrifti cu- ,
jus merito fccundum divinam ordinationem morti l'iibjacent, quamvis nonditm mor-
; ti traditi fiat ncque, fi patcrnum Dei amorcm fpcdemus tradcndi ; fed ab hoc pec-
, ,
cato prius cripiendi , ut Tic ex mortis reatii eripiantur.

Dcnique, prò pralaiti eonditione amittunt aptitudinem ad ingrediendum regnarti
Api. 21. 27. cxlorum; o^ì'Xtnilliid regnum non intrabit aliquid coinquinatiim aut abominationem
facicns. Cceleftis enim corona non imponitur nifi ijs , qtii bonnm certamen certartinf*
z.lm.^.i. ^ curfumfniitn infde ^
faniîitaic confummarunt, Ineptus ergo ad hanc coronara ad-
cundam, quifquis impietatis openbus adhuc inha^relcic
IV. Dei
NA T ON A I L ì S D ÓR D R E C HTA N /E. iV?
T H E S I S I V.
Dei immora ordinario poftulat, dt fidelis fic exorbirans per renova-

ìum fidci & poenirencia: aclum prius rcdcac in viani , qiiàm ad vìx me-
tam^ hoc eli, regnum cocleite, perducipollit.
Ex eleélionis decretò ita ad finem prsedeftinamur fìdelcs , ut non àliter quaiii

per media àDeoinftituta, quafi per viam quandam regiam ad eiindcm fìnem per-
ducantur Nec minus rata & certa llmt bxc Dei decreta de medijs , de modo, ac ordi-
.
ne cvemorum, quam de fine ac ipfiis evcntis. Si quis igirur infiftat viam divìnaj or-
,
dinationi contràriam, pura latamillam viam immuiiditix & impoenitentia: quae re- ,
£t:aducitadgehennam, nunquam poreritin coelum ilio pafto pervenire Imo li mors

illiim oppreflcrit in hoc devio errantcm, non poterit non inmortem incidere fem-
piternam. Hxc efl perpetua & clara vox Scripturarum. Nifip<eKiten!iajn egeritis, 'vos ine, /j. ^.
Jimiltter peribitli.Ne errate: nequefiortatores^ neqne ideloUtrs. &c. regni Dei ìidreditatem i. cor. 6.c),
fojjìdebimt. Fruftra ergo fan t, qui opinaiitur cle.l:tum in ralibusflagitijsvolatantcm,

& ita morientem, vi eiefiionis nihilominus neceflario lalvandum fore. Nam Deo
q'uidcm decernente certa eft& firma laluS EÌeòtorum at eodem. Deó decerneu-
;
tc non nifi per viam fMei, poenitencia: , ac Sanditatis eft certa . Abfqne fan- Heb.12.j4.
Slitatenemo 'videhit 'Domimim. Solidumfundamentum Dei fiat , ò" dificdat ab inju-
omnis qui nominat lefum Chriftum. Sicuri ergo certuni fuit ex Dei decreto
fiitta prò- ^'
^''"•'•^^•
&
iniffoill'os òm-nes , qui in eadem cum Paulo navi navigabaiir, incolumes è naufragio
emcrfuros; &
tamenillud Pauli diftum fimul certum fuit, Nifi hi niarfierint nn'i'i, Acior.\-j.ìu m
filivi, ejjè non certum fuit,eleLlos Dei fervos, Davidem & Petrum ad re-
potefili; ita
gnumcoelorumêrVenturos; óctamennon minus certum, fi iiie in adulterio &ho-
micidio, hicin Chrilti abn'egationc & perjurio i'mpoenitcntes permaulillent, neutei^
corum fai vus elle potuillet. VerLimcftimeililludTheologicum pronunciatuin, Ma-
iumoritur ex quovis defeda bonum non nifi ex cauiis integris. Ingens igitur illud
;,
bonum vira; a;tern£ non poteft nobis competere ex eo Iblo quodfumas eletti, nifi con-
eurrant&reliqua, quaead exequendam eleftionemex necelVaria Dei ordinationere-
quiruntur Si quid horum deilr, & contrarium i'nfit homini ekdo, vidctur ex utra-
.
quc parte ftare quxdam impoillbilitas. Exempli gratià, impofsibile eft ut Paulus ele-
duspcreatnmpofsibileeft ctiam ut Paulus bIafphemusinChriftum&incredulus,lì
hociiiftatumoriaturjnonpereat: vel, impofsibile eft, ut David eledus pereat: im-
pofsibile finiLil, ut David adulter & homicida fi mors illum oppreflerir impoeniten-
,
tem, non pereat. Sed hunc nodum divina Providentia ócmiferecordia facile foluit:
curando ut nomo eie '"'orum in eo ftatu moriatur, in quo à vita a:terna juxia aliquarìi
"diviate voluntatis oidinationem excludcretur.
TH E s I s V»
In ilio interflitiocjnod eft Inter cohtraótum ex gravi peccato reatum,

& lìdei ac pceiiicentiiE adtum renovatum, ftactalis peccator Tuo merito
damnanduSjChrifti merito & firmo Deipropodcoablolvcndusrnon prius
autem,quamj>er excitatam fìdem ac poenkentiam , veniam impetraveritj
acluabfoJiitLis.
De damnationis merito ob tale peccatum nulla poteft effe quxftiò. ta- Gal ^.n. î
Ita agftnt , regniitn Dei non pjfidebunt . Nihilominus fub tali reatu non eft eadcm •
tonditio fidelium , &

improborum. Fidelibus Chrifti fangais eft inftar antidoti
parati, & in próximo pofiti , quo fimulac fidcs eorùm cvigilaverit , uri poi-
fimt ad hoc Icthalc venenuna fuperanduni. At infidclibus deeft internum hoc
r princi-
J94 . A C T A S Y N O D I
principium, iiempe fides , abfque qua ipfum remedium eft quafi è longinqub pofi-'
tum, nec potcft illis f:cii propriijm , aîuque applicavi. Huc accedit fpecialis Dei
amor, qui quamvis non itapcdiat, quin patema iplius indignatio fuboriatur con-
r. Cor. 11.32. tra hlium immoxrgcrum, arcet tamcn odium hollile, quod cum propollto damnandi
conjnnctum eli Cum ptnimur., à Domino erudimur ne cum hoc mttndo damnemur. Ve-
. ,
runtamen hic Pater milcricordiarimi qui non vult filios (uos etiam peccati reatu
, ,
conftriótoscummundodai-nnai-c, ncque vult eordcm pcccaiis iuis cum miindo fua-

vitcr indormire. Hinc illuni ordinem inftituit ,uta-':us pocnitcntia-, benelìcium ve-
nix prxcedat, Pfal. 32.3. 'Deiicfummeum cogmtttm tibifeà, (jr t»inJìttÌAm meam non
abJcoKdi. Dixi , Confìteh.or adverfum me injujlttiam meam Domino. Et tu remijìjìi iniqui-
tatcm peccati mei. Et Ezech. ìS.i'/. 'Cvwuverteritfeimpiusabtmpetatefua, quam ope-
rattis cjl, ipjc ariimam fuam vivificahit.
Si quis igitur ipfum momentum cognofcere \'elit , in quo poft contradum c%
gravi peccato reatumfìat adu ablblutus , videtur Cyprianus clarc illud hifce verbiè
Cyprtan. de
iiiJicalVe. Ciim te in cor/fptctu Domini video frejpirantem, SpiritumSanSlum non dubito afpi-
'^"'^
'
rantem: £umintueorfiemem,fentioignofentem\,
Vi.
in intetftitìo prêdido jus ad regnnm ca^lomm non rollitur, juftifica-
tìo univerfalis non irrita manet imtnobilis, &

redditur, ftatus adoptionis
cuilodiente Spiritu S. femcn regcncrationis una cnm omnibus tunda-
mentalibus donis, finequibus hoininis regenerati ftatus non confìftit,
{àrta teda confevantur.
lus noftrum ad i-cgnum coelette non in aftionibus noftris fcdiiigramita adoptio- j
neatque in noftra cum Chrifto conjundione fitum eft. Idcoque jus ad regnum non
kem.S.17. toUitur , nilifublato eo in quo fundatur. Si^/if, h^redes; luredes Dei,(^ coh^rcdes
Chrijìi. Manente ergo adoptione & in Chriftum infitionc extra viam regni aberra- ,
re poteft fìdelis , at iure regni ha'reditario exciderè non poteft. Nam ficuà is ,
qui in
lepram incidit propria domo curere cogebatur , donec ab ìlio morbo eflet purga-
,
tus, nequc intcrea loci jus ad fuam domum amilit ita Dei hliusadoptivus adulteri), :
non poteft quidem csclum

homicidij, àut cujufcunque atrocis peccati lepra correptus ,
ingredi, nifi per hdem Oc poenitentiam renovatamab-hac contagione prius expurgc-
tur: òctamen jus ejufdemha;reditanum interim non extinguitur.
Porro nec illa univerfalis Scproprijisime didaluftificaiio ('quam dépingit Apo-
fìolus Rom. 3. 24. 25.)! irrita redditur interveniente reatu particularis peccali , li-
cei atrocis & cohfcientialn graviter faucianris. Nam huic luftilìcationi è diametro op-
ponitur non quilibet reatus cujufcunque peccati , fèd reatus univerfalis omnium pec-
catorum nondura expiatus nec reatus cujufcunque perfona-, fed reatus incredulorum
,
Chrifti fanguinenondum ablutorum nec cujufvis mcnfura; reatus , fed reatus talis,
,
proptcr quem odium Dei hoftile perfona; reie fuperincumbir. Qui femel vera fide
juitiricatus eft, nunquam eritpoftmodum hoc modo reus.
Dicere itaquepofliimus Effcdum juftificationis interveniente particularì tali pecca-
,
to ad iempusfufpend:quiaperfona ex hocnovo reatu indiget particulariabfolurione<

Atdiccre non poifuiiius, ftatumjuftì: c.ttionis diflblvi.- quia eadcm perfona nonex-
cidit ab univeriali peccatorum praxedcntium rcmifsiòne, non privatur fpeciali Il-
la, quam credenti bus omiiibusChriftuspromilìt in tcrcefsione, ncc^ratiiìtaDeiPà-
trislui diledione. ,;. ^ :..... ..
Par ratio eft adoptionis. Nunquam enim Deus in Chrifto adoptat fibi filium,
quem poftea exha:redare, §c è familia fua cjicere aut^cogatur aut conetur. Peeeaije qui-
I vi ^^'^^ pofllint, & graviter Filij Dei: itatameneos peccare, ut orbemur paU'ia & patrc,
,
J ..' c2Elcfti,minimepaticturDei providentia.&mifericordia. Serz/us naa. manet in doni».
Beat. Uh I.
tn £ternHm,^lius antem manet in xter-mmyl^'Stm., ( ut ioqmtur AnibKìl.^ donum ado-
(ap.6, ftionts^ Deus ffp» rejciftdif>. .. -,..
T Pelli-
NATIONALIS D ORD RECHT AN^. 195
Deniqne fcmcn regencrationis cum fuaùamentalibus illis donis, fine quìbus vita
,
rpiritualis non confUlit, falva confcrvanrur. Hoc inde dare pater, quod idem Spiritus
Sanétus, quihocfemen co rdibus renato rum infimdit, eidem femini vini imprimit
ccekftem & incorruptibiiem eandemque jperpetuo fovet & cuftodit. £lui hiherit
,
lih.4. /^7
f.V aqua qua^n ego dabo ei, non jìtiet in leterniitn : J'cdaqtta, quam ego dabo ei,jìet in eofons
aqu£ fdientis in zìitam xtern.im. Omnis qui natns
ex Deo, peccatimi non facit, qitoniam ejì ^- ^°^'- S- s-
femcn iffìas in eo munet. Manente

femine, vivx tìdci 6c caritaiis dona
in ijs iioc vitx
prorfusextinguiefl: piane imponibile. Hinc vere Gregor. Jn Sanctornm cordibus fé- .
Gregor. mor.
cundum quafdam virtnt^ Jcmper mxnet Spiritus , fecundtim qitafdam rccef[iiriis venit & ''^- ^- ^'^^•4-^'
njentitrtis recedit : in hk virtutibits , //ne quibus ad "vitam non per'vcmtnr} in eUclorum

Jìtorum cordibtis pcrmanet.
VIL
Quod renati prorfiis non excidant a fidcjfànótitate & adóptione^mini-
ine oritur ex ipds auc ipforum voluntate, led ex fpeciali Dei amore , divi-
na opeiationc, Chriftique intercedìòne &cuftodia.
Certuni eft, fi Deus ftrifto iure nobifcum agcre vellet , poffe eum juftifsi'me pater-
num ob ingratitudinem & prorerviant
fiumi favorem gratiseque falutifera dona nobis --
noftram fiibducere.Sed, cum ex ipilus Schola: Decreto peccatum non tol lat gratiam ef- ;
fedive Ted demeritorie, nifi evincatur, Deum cum fiiis agere fccunduni mala eo-
rummerita, haudconfequetur, ex admiffioneatrocisalicujus peccati hdemeosamit-
tere, autjuftiHcationis &adóptionisftatuexcidere. Nam quod nollro merito inalo
jufie fieri poflet , id boni Dei miicricordia , &
Chrifti intcrcefsione , ac Sp. Sandi
opcratione ne Eat , impeditur. Ntdk creatm-A poterit nos feparare a cantate Dei, quA efl ^'""*-«"' -.^
^°°
in Chrijì olefu Domino noHro:^QnV>\7ô\\x% Hunc enim Deus contereifubpedibus -no-
:
"'"',' '
'
ftris. Non mundus : /?//;^r é'/?/w C/?r;7/«j- T'/r;>;& ira operatur in omnibus Ibis, ut ipfi
quoque per dcm tandem viftores eyadant. Noti, denique ( unde maximum nobis
1
imminet pexiculum^ propria noftra infìrmitas. aut Uberi noftri arbitri) in malum ,
proclivitas &flexibilitas. NaniDei virtusin hac fidelium infirmitatc femper often-

j-,^^ ^^ ^-
ditur, ócper Chrifii intcrcefsionem prò ijfdera nedeficiant.àlua fide femper obtine- ioh.1j.20,
tur. Bgo rogavi prò tene defciatfdes tua Non tantum prò ijs rogo , fed §cpYO ijs qui cre-
..
diturtfìint per frmonem eorum^ ò'c. Perfeverantiani igitur fidelium in fide & Dei gra-
tia, non arcefsimus ab eorum libero arbitrio , fed ab eorum liberatore Chrifto.
Liberabit me, Dominm ah omni opere malo-, ó" tid calejleregnmnfuumconjèrvabitme. ^' T»». ^. if.
Huc fpe^fant illa apud Auguftin. Tutiorcs 'vivimtts fi totum Deodamm, non autem ^'*^l ^^ôm
t
j. ap,
nos UH ex parte ó- nobis ex parte committimus. .
.
Sictit ipfe operatur ut accedamus , fic c!r ipfe oper/itury ne difiedamus, iViL cap. 7. •
Villo
Perfeverantia itaque Sanólorum eft gratuitum Dei donunij & ex de-

creto Eledionis ad nos derivatum.
« .
^
•
Conclufìo lise ex ijs omnibus, quae jam difta fiint , enafcitur. Verum ut clarius
conftet, pauculaad)ungemus.
Primo, quod fit donum Deigratuituin , evincitur ex illis Apoftoli verbis , ûid 1. Cor.^^fì
habes quod non accepifii Si autem accefifii quid gloriarti qtiafi non acceferis? Si res ,
ùlla juftani gloriandi caufam hominibus prarbeat ea profeto eft conftanter in bo- ,
noufqucad finem perfeveraflc , etiatti tum cum potuerint mediis ad perfèveran-

dum fiifficientibus prò arbitrio non uti. Aut igitur hoc fingulari munere datur
fidelibus aut habcnt aliquid quod non acceperunt
, in quo magnifice glorien- ;,
tur. Nos autem è centra aflerimus, five per perfi:verantiam intelligi veliraus ipfam
i 2 vim
156 ÀCTASYNODI
vimftaruminantem&fufFuIciemcm fidcles, fivc ipfam ftabilitatem & invidam fi-, ,
dei firmi tatem, fivedenique ipfum acluai pcdeverationis , nihil horum cfle quod
non fit donum Dei.
in rcfponf Qnpd ad vim attinet, qua fulcitur voluntas , ut poffit perfeverare , Remonftrantes
ad "Walach.haud gravate concedunt, lòlam Dei gratiam effe , quae hominem liifce viribus ad pcr-
i^-7ì- fcveranduminlhuir.
Qnpdattinet ad ipfam ftabilitatem Scfirtnitatem qus confideratur ut modus vel ,
adiuncìum vcrx fidei hoc ctiani in donis Dei numeranduni eli. Nam qui dat ipfam
,
rem, nempe fidem, ille &niodum rei fimul dat, puta flabili^tem ejuft^m fidei, il-
2. Thef. 3. }. yc firmi tatem 5 Fidtlis efl Deminm quijlabiliet tios. Nullo dono deflituti ejlis, fidexfpe-
,
i.C^t.i.y.S.
^-ifis re'veiitionem Domini nojhi Jefii Chrijìi qui coìijìrmahit vos ufqne adfnem ìnculpa.-
,
tos.Ex quibus didis patet,Fidem effe donum Dei,tam in fuis incremcnns & itabilitate
quam in fuis initijs,& quafi tenella aitarci. Denique,fi fanas loquendi formulas ex Scri-
pturis peterecupiamus, ipfum aifium perle verationis noftra; donum quoque Dei ap-
pellemus oportet ; Nam fi Scripturanon modo ipfam fidei qualitatcm donum Dei
PhiLi.io. appellar, fed 7Ì7n9(S0etv gratuito hominibus donatum pronunciat, tumetiam&nos

dcbemus non rnodoperfeverantiam>fed & ipfum pcrfcverationis adum Deo acceptum
leferre. Hoc in loco allegato dare docetur ubi Apoftolus ait , non modo datum
^
fuiffe Philippenfibus credere in Chriftum, fed etiam pati prò Chrifto ; quod quid
aliud eft, quam iiab crucc infide Ghfifti perfeverare. In hanc fcntentiam Augufti-
T E Hi- ^^^ Jjjèrtmus

"ft
'
donum Dei ejfeperfe'verantiam , qua, ufque infinem ferfe'ueratur tn Chrijlo.
lariiad Àue. Et Inter Maffilicnfium errorcs refertur, quodnegaverintdari cuiquam talem perfeve-
Aug. deBo-rantiam , k qua, non fermittitur prt&varicari. Quem errorem refellit Auguftinus de
ao Periic I. Bono perfeverant. Gap. 6.
lam reftat, ut hoc donum perfeverantiìe abEledionis font£ diihanare oftendamus.
Cui rei firmandje unicum hoc argumentum afferemus.
Qnpddatur ex etficaci intentione mfallibilitcr fervandi illam perfonam cui dona-
tur, illud ex decreto eleòiionis dimanare manifeftum eft. Qu_id enim aliud cft ali-
quem eligere, quam eundem adfalutem infallibiliter confequcndam ordinare, jara
vero ea ed vis 6c natura hujus doni ut ne cogitare quidem poffimus, cuiquam à
,
Jito deftinatam aut donatam effe perfeverantiam, nifi ex intentione previa eundem
ad falutem infallibiliter ordinandi & perducendi. Quicquid enim commodi ex quo-
cunque divino beneficio ad quemvis redundat, id totum abfquedubio benefici) autor
in eum confcrredecrevit, cui idem benertcium impartiri dignatuscft. Atex immo-
ta Deiordinatione, quifquis perfeveraveurit falvuserit. Ergo cuicunque Deus da-
,
re voluit perfeverantiam, manifeftum indicinmeft, eundem antecedenn Dei decre-

to ad falutem fuifle deftinamm. Hucfpedàt illud Matth. I4. 24. Vbi fcdudionis im-
poffibilitasquoadccrtas perfonas Deo notas in praevia eorundem cleifione fundatur.
Et illud Pauli Rom. 1 1 5 Vbi pauculorum refervatio qui à Deo non dcfcGeiunt, fe-
. .
cundum eìcdionem gvahiitam fadla cfle dicitur.

Dehis vide plura apudAuguftin.de Bono Perfever. Gap. 17.
^£ PBRSeFERANTI^
éertitudme qHoadnos.
TH B s I s L •
Quivis fidelium poteft certo etTe perruafiis ^ quod per mi (èri cord iam
Dei Patris fui fìc in verande conlervandus, & ad «tcrnam falutem per-
ducendus.
Deperfcverantiaegimus, quoad certitudinem objefti, nuncde eadem agendomi
quoad cerdtudinem l"u bjedi ncmpc, quatenus rem in fé ccriam , euam nos , in qui-
,
bus pcrficitur, prò cena ac infallibili apprehendimus. Quemvis hdelium dumin ,
hujus benefici] fortem admittimus, hocnon paucisinduliumprivilegiumjfed fidcli-

busoauiibus, qua fidclibus attributum, ijique quarto modo propriumaftruimus.
Poffc
.
NATIONA L j^ S DORDRECHTAN ^. 157

Poflc aurein podus, quain lemper aclu efle, ira pciiuafum dicimus quia certa hctc ,
pei-lualìo, ctll cxipfàndci natuia cmeigat, noniamen (emper, prour poieft ac dc- ,
bet,adumfuumcxerar, rcdnonnunquamiupprimaau-, ut paulopoftdicemus. Ve-

runtamcn hic aflcrimus quenivis vere f'delcm incus à>/udjé ^^ fémper é" ad Jèmper
,
fundamcntum hujufmodi habere in pfomptu firmum làtis, cui, li rcdc llatum luum
divinamquepromiflloncm&cuftodiam penlitet, (ipcrittuere polTit a<5ì:ualcm hanc
isKnooipo^cMi de dia in f:de ad làlutcm a:i-crnam confcrvationc.
1 . Deo, proptet gloriam fuam non eli; latis , nos confcrvare, niii etiam nos de hac
fiiacontcrvaiionc taciatcc'rtiqres. Bcnedtcim pem cupis/vtrtttte cujìodimiir perfdem tn ;. Vet.i.s.
falittem. Nonautem bcnedicimusDcum deijs , qux nobis funt incomperta Chri- :
llo non erat

laris, prò Ferri perfevcranria orare unde eficftum in Te ctat infallibile ; ,
eiiam Petrus idipllimiciret unde iìrma cjultieni perfiiafione frueretur. Oravi im,
nifi ,
22. S2
pròte, Petrs, ne dejìccretfdes tua.
2 propter folatium noftrum , non cfc faris in Ecclefiê navi pofitos verfias
. Nobii- ,
portuni tendere, nifi etiam ^"rmirer perfualum habeanius , nulla tempeftate

l'aluris
polle nos àportu optato fccludi. No.*icho non fatiserat Arca includi , fcd etiam ad
liduciam iplius confirmaìidam contra lUufroigiunVdivinà promiirionemunitus erat,
Ponamfa'diis meum teciim ^ ingredicris ardim &c. ,
Gcnef. e ig
3 . Hax perfuafionis certitudo promanar ex ipfa fidei fpecialis natura ; utpote qnx
fcrtur non
taiitum adii dircftoinremproniiilam, ied &aclu rctìexo in iuam apprc- "
henfionem. De priori adu, illa; jnjlifìcati per fdem\ pîcem habemus erga Deum.^ 0%-es Rom.^.i.
p.Citnonperihtint in Aternum. Dcpoftcriori, illa pî;^V>co|Wsr oti iyv6ÓKci,[A,iv cùniv Item, Z"'^- "'• -?^. .
,^/ credit in Filittm habet tejtirnonium Dei infé. Item Nos , accepirnus Sprittirn qui ex Deo '• ^*''- ^- 3-
e :,utf(iiìmtuqnd ì. Deo donata funt ncbis. Ergo omnis vere fidelis per intimu'm fidci '^""•S-
io.
i-Cor.2.i2.
ilix aduni credit ejurdcmiidei Illa: confervationem. ,. .
4. Ideinftabilirurex iidci hujuste.ftimonijs. Infigne t£>jjw>j'îov eft fpirituale gau-

diuni. Credcntesexultaris gaudio ineffabili &glorioro. Qaudium autem hoc non i.Tetr.ui^
eil evanidum. Gaudium z>ejtrum nemo tolleta vo'ois. Item , Spiritualis gloratio. Ha- ^<'''- <^- 22.
bcmus acccHìim per hdem in grariam iftam ii^ qua ftamus ,& gloriamur in fpe gloriae K"'"-/-?»
f liorum Dei. Hxc autem gloriatio fertur in objedum fuum ut prafens & jam com-
prchenfum, etrireipfafuturum. SicChryfoftomus (inlocum) Gloriatur quiifnper
ijs , qua in manu jam hahet. ûpniam igi'tur re'rumfuturaruìn fpes itafrma eji atque evi-
den;^ ut jam datar um xquc; in'quit K^pojhlus crjìtper illis gloriamur.

',
,
5 Denique, hanc non modo perfeverantix, fed & perfeverantis certitudinem pro-
bar mutua ini er Deum & oppignorarlo
fideles illinc depofiri noftri in Dei manu ,
cuftodiri , bine arrha: divinae cordibus noftris indits. Vtrumqu&pignus nonadutriuf-

que, ad unius tantum partis fecuritatcm datiir; nempe noftri. Vtrumque licet
fed'
utrimque pollk-icatur, tamcn unius tantum partis fidelitate cuftoditur , nempe Dei.
De priore Paulus Non conft:ndar,fcio enim, cui credtdi :
, certus fum , quia fotens eB 2.jtm. ij£ &
fervare dcpojìtmn meumimlium diem. Depofitum: ibipignus falutis. Potens ferva-
le: ibi cullos firmus. Scio, & certus fum; ibi tides. Non confundai: : ibi fiducia.
^"^' ^'^
Depofteriorcpenesnos fito; idem Apoftolus, Credentes Jignati ejl^ Spiripu promf ''
fanii S. qui e(ì arrhabo hxredi'-atù nojlrx. Item dedit arrhabonem Spirilm in cerdihm no-
,
firis. Qupd li Deus hacarrhanobis priusdara, rcliquamhareditatisppffclTiGnemcon- 2.. cor 22

fcquentcr ruon adjiccret, ipfearrhs perdita dairinum pateretur; uteleganter, fimul- ,
que folidc infert Chryfoftomus , y?«/> , « jit>? \y>i>h.i 7» jtok Mévof èiMis, ài tÌ»i dyâûvei, 0nyfojl. HO"
'
idem' ; 0< cnu>% mi&jfiaT^ {Ain^^ms muciv 071 dfpctfiay -njs KAì]povoiîcu riûy i<n.
j^^^^^ Hemil
, .
2.in Eph. u
ih
'
Extra ftudium fanditatis , & ufiim medioriim non poteft in adlum

Cxire hxc fìdei perluafio,
p 3 Perfe*
198 A G T A S Y N O D I
PcrfcverantiàedònandiKac vhx jsternaeadipifccndaefìvmamper'fuafionem ad folam

quidcm DcimifenTOi-diamacChi-ifti imeiceffionem utcauram.refenmus,- , ita la-
mcn ut ad ianclifuatiouem, ut comitcm individuam,ac ccrtam indiccm llmul reaiit-

loh.2.s.
/.
tJJJ-^^^c. Hoc ipilim Iblidx hdei iudicium ponituv I» hocjcitmts, qiiodcogrJovi?nuseinr/, ;
Rom.S.i.
Jìwand.ita eJHS Jh-ucmus. Hic juttilicaLionis quali propria paffio delcribitur. NulU
condemnatio tjs, qui in Chnjìofimt, qui non [ecnndum carnem amhiilant\
Hanc autem lali :
• itatem, non gradu, fed ftudio, fivc propofivo nietimur; iplamquc
& i>aìdi;a.cm 6c 'dei pcrllvafioneni precatione, jejunijs, vJgilijs, mcmbrorum niOL'-
tifìcaiione , alillque mediis à Dee inftitutis promoveri , & f.rmari polle ac debcre pro-
iy.ìi.i6.2i. ininc'.amus. é- orate,net>ìtreTÌs in tenLttionem. 'Cdjìtgo corpus ma:?n ne ef-
J'igil.ite -,
i.cor.^.-zy.
j^^-^^^^ rejechnem. tamen ftudiurri hoc 6c pluiH horum nicdiorum ufum irà
Interini
Inter noitra liberata: voluntatis curricula recenfcmus, ut fimul inier grafia: ad) uvan-
tisauxilia, &
SpiritusS. iniiabitantis notioncs numeremus.
Hanc autem, qua de lioquiniui-j firmam perluailoncm , conftat line his non emcr-
I. QiMa juftii^cationis cómes San'UFcàtio hoÌA cbnfiftit extra cbediencia; propofi-

tum. Qôd quidcmproporuiimhabituale, liccc mulds interruptum laplìbus, lliffi-
citekolio adllatumlulliiicationis in fé {ìtlvumcullodienduni; ad pra:(cnrancuni au-

tem i;ducia; Iblatium neccflario rcquiritur luijurmodi propofuum attuale. Nec po-
teft quiiquam e-!: Spiritus teftimonioad corfuum loquente diccrc F.g,o jaiii hrmitcr ,
credo me in rtatu gratia: indefectibiliter perftiturum; nifi llmul ex fynceri cordis ftu-
dioadjiciat, Egojam fìriiiiter ftatuo in SantìorumDei mandatorum viis ambulare.
Multò minus cogitari poteft rivus hujufce fiducia aòlus Ilare cum aduali &: direfto
peccandi propolito, cum, ut habitus habitui, ita adus a:' ui opponatur Nec Une in- .
lulfa contradicìiionc quenquam fingemus ita ftatuentem, Ego vitam astérnam mihi cri-
pi polle piane conHdo.Simul tamen mihi decretum cft, illecebroiis cupiditatibus infer»
UAnh. è. 24 .
vite- H^c àein^m elle oftendit Salvator Nemofioteji duobus dommis fervire.
.
ili.
Perfuafìo ha^c non habet illum certitudinis gradum, qui omncm con-
trari] formidinem perpetuo cxcludar: fed aliquando vivida eft, aliquan-
dolanguidaj aliquando, ut in graviilimis tentationibus, nulla.
Indonisfpiritalibus quibusinhacvita iinbuimur,rpetfìandarinceritas, non cxfpe-

fì-anda graduum perrecìio etiam illud, quod reliquis omnibus arripiendis clt.manus;
:
fuos habet morbos, Òcdebilitates, ita ut fummo certitudinis gradu non fempcr frua-
tur 1 dclium de lua laluteperleverantixqus perfuafìo.
Primi debilitas oriiur, ipfafundamentalihuju&perfonalis fiducia: depèndentiajqu9
infra fidci dogmaticae certitudincm videtur fubfidere. Alfenluin quippe nolbum

cifficiuntfidei Catholicx Articuli, ut principia immediata ac prima. Fidei autcni ,
foccialis vcritas, nonindededucitur,ut quiddam nccellarioconfequens, fed tantum

fubjungiturpcr modum alìumptionis. Ergo illius , qu^ hanc perfuafionem facir,
conclulionis non poiell elle tìrmiiudo major, quam qu^ prcmillarum debiiiori in
eft. Subfumptioautcm illacxperimentalibusnintuc indicijs per privatam hominis
tonfcientiam pcnfiiatis. Q_n^ cum nonnunquamindubium vocentur an finriì- ,
gna genuina, Ikpe autem tciiiationum nube occultentur, ne ad prefens folatium ef-
fulgeant quid mirum li
;
non femper in promptu fit vegeta & valida fidelium de fua
^terna falute perfualio.
Quîd quod etiam ipfa Eidei Catholicf principia, utramque rcvelato lumine in
fé Clara, cum tamen per certitudincm, nonevidentie, fed tantum adheilonis nobis
innotefcant, nonadeo equabilcm apud nos fortiuntur aflenfus iìrmitatem , qua-
Icm demonlìrationes Mathematice, aut communes Notiones. Scd in ijs ipfis in-
ni cndi sex noli re carnalis diffidenti^ reliqûijs quuiì vapores oboiiuntiir aliquando,
; . per
,
N\TIONALIS DORDRECHTANÌÉ. 199

per quos divini^ immutabilis vericitis lumen ictiingi nobls videtur ac vacillare.
Qjjanto crcbrior ac duiturnior efl in pcrfòiiali fiia fiducia intuenda hallucinatio iìn-
gulorum fideliunif' Quorum quidemoculi ièmper Vacillarcnt , nili & liane com-
muncmfideiC'atholica: revelationem , &: illam propriam fubfumehds confcientise
applicationemfirmarec ,& cordibus noftris oblignarec Spiritus Dei ^ qui teftmio-
niumpcrhiber, Sj?tritinnoftro ri-osefjcjìlios Det. Hocautem ipilim Spintus teftimo-
nium edì nunquam (cmen ipfìim prorius extinguarur, quoad trudtum tamen &: len-
,
fùmaliquando, vel icllibducic, ucnobispateacintìrmirasnoflraj veìad tem,pus no-

ilrarcbellione &:ingratirudine obruitur.
Altera itaque deb] litasoritur ex teTitationibus,quibushxcperfuafìo oppugnatur,

Exiuntpartm-i afflidioncs c^xx. malum paena; videntur intentare param perveriè
,
,
nofì:reconcupifcentic',qnx malum culpa: reatumque mipnmunt; paitim. Diaboli

laquei&:in{ulcus,quibusnosutroquein genere infeftat: precipua vero paì^llra elt
incarnisi Spintus colludatione. Durante hac luita languida eftfìdes. Quod fi
vincatSpiritus carnem tum vividaeft, actnumphumcanit, îs no^fep/traha à ch.x-
, n^,^_
^
ritate Chrifli^Sm ,quodfà:pefit,deIaflatus, & fradus ad teinpus luccumbat Sniri-
tuSjVclaiiiictionummoleopprcfruSjVclgraviorumpeccarorummacuns fordidatus,
nulla tum rclèat actualis hujuiinodiperiualìo ,folatium omne fpirituaìe intcrcludi-r
tur , divinique vultus luriicn ablconditur. Hinc illsc Sandorum querule vocesjob. 6
4. Sagittj> I) omini in mefiit?t, quorum indignatio ebibit Sprititm mettm , c^ terrores Do-
mini militant contrame. Threnor. Ca^. ^..^z.Nos iniq f.'e egimus /d'" ad iracHftidram tro-
'uocp.vimus.ldcìrco tiiinexorahills eSyOppofuijti niibem tihi ne tranfeatoratio. Quod fi-,
altiusflirganttentanonumfluclus, &:'conlcienriamluo onere preHam etiamvulne •
rentignitaDiaboli tela, tumnon modo exuìaflùavis ha:c perfuaiìojfèdprorius con-

traria lùccedit, quafànòb turbati Deum ut iratumapprehenduntâcin apertas In-
ferorumportas ruituri libi videntur. Hoc monftrapt pene delperabundcilLx voces
lobi j. 2. Fereat dies, tn qua natas fum. Davidis Pfàim. 3 i. 3Z. dixim excej[n mentis
tnex, Projefftisfim àfacie oatlorum tmrum.
TH E s 1 s IV,
Poftquam fidelis ex huiiifmocii tentacionibus elu(5latUs cft, adus ilìe,
iquo apprchcndit pa'ternàm t)ei erga fé mifericordiam , vitamq; alternarti

(ibi infalìibiliccrconferendam; nonedaclusincèrtasopinarionis, autfpei
ccnj'ecluralis , cui taKum fLibcfle poteìl, Ted ver?e & viv3c fidci per adop-
tionis fpiritum in ejus corde excirats& obdgnar^.
Vt in natura, fìc eriammgratia,nubepulfaclanor it dies;& morbi quidam fune

impollerum fàlutares: Fidelis è gravium tcntationum fluftibus emergens,non
modoeandem , qua? pehefìiflocata erat,f;duciam rcfiircitat, red& majorem ejuS
gradum acquirit -.^z cnim&ab cxercitiofortior, &:avnflonalxtior- Quod fi ea
ia lu£la etiam ofla ilii fuerint confraòla , inlumiorern modum confolidabuntur.
Pfal. 5
1 , IO. Èrtiltabtint offa humtliatà,
Qjjia hominis regeniti vita.&: ftatus eft Tpiritualis , 6c quafì conerà haturam dilli"
netur , dum peccati aut tentationis vi^ abripitur. Itaque fpiritas facile adinge-
niumriUimrcdit,&:prioremfuamdeDeimilencordia paterna fiduciam recognol^
eie. Hoc ex Snndorum exemplis conftat qui ludas liaas vehemeniiores in vivam
,
lìdeivocem delincntes exprefì'erunt,Iorias in ventre Ceti , Abieétus fum a con(pe£lii lona.i.f.

ocidorum tuorum : veruntamen lurfits videho temflnm Sanciiim tutim. Paulus , InfeUx
€go homo, qms me liberabita correre mottk hmiisì Gratta Domini nofiri lefn Chrijli,
^^^ ^
Quia anima anhela, & reconciliatioriem pacernam lìtiens, ad aqu? viv^ fontem
avidius accurrit , &: fuavius guftat , qua aliquantulum fé privati fènlic , placati
r 4 Dei
2<vo ACTASYNODI
Dei fruitiònem. lndeiìdcifcmeninreagnofcit,cujiasviadipfìisfidciruinas refàr-
.
Kom-s.
ciendascxurgit.-cujusquidcmradixipfìiconcuflìone crcfcit novasfibras emirdt: &
linde majoris cert'tudinis propagines fiiccrcfcunt. Ex bac colluctadone &c affli-
zione paciendamdiicit, qua (e domat ; ex pati e fìtra prokttroficm, qua fccxplorat, ex
trobnttone s.àfhem, aiccndic dcfutuiis tentationibus iimilitcr Ibperandisj 2.Corj i.io.
ûi de tantii periculhnos eripitit S"'ey»it:fn'quemjperamus ijtioniam adhmeripiet: deperfe
verantia adeoque vita etema confcrenda. i C or. i. Confrmahit uos iipjiie in fìnem in-
, .
aihatos in dicm Domini nojhi lefu Chrijh.Hec autem ipcs non confundic ut ibidem lè- ,
quiturapudApoftokim. Non eli: itaque vaga opinio, aur incerta conjechura fèd :
fpes que, utà fide orta, eandem habct cum fide certitudinemjdeoqiic fblidaeff:,ac
,
infrufirabilis. .
.. ,
Renovat^hujus confirmat^quefiduci(^ exempium haDenins ih Davide ,pofl: ma-

culami gravis peccati ablutamPialm: SI. Pofttentationispenculof^rctufumimpetum,
Plàlm.73. In utroque elucetSpintusprecum,gaudiumlpintuaIc,&ob(ìgnatioado-
ptionis. Spritiim SAnBumame neanferas. Teniii(lima.numdsxtrammeam yérc: In-
de fiducialis illa conci uiio i Mihi aiitém adeo adh^rere bómM 'ejl , 'pónere in Bònùrfo
Jêm meum.
Thefes Heterodox^,
quas rejictmm.
TH E S I s I,
Perfcverantiam vere fidelium non cfle cife(5l:um Elcdionis fcd benefi-

•
tium omnibus fub hac condicione ex «equo oblatum , nempe fi gratile
(ufficienti non defiierint.
Pnmumhujufce Thcfeos membrum confutavìmus in Thefibus noftris de i. Arti-

culo, Orthodoxa 3. &Heterodoxa5. Iteminhoc5.Artic.Thefì S.Orthodoxaj de
Perreverantia eleótorum , quo ad rem.
Secundumejufdem membrum mukanumeratabfurda.
1. Falfiam eft , perfeverantiam effe donum tantum oblatum non , ctiam dafumJ
Scriptur^ cnimteftanturDeumgratianiperfeveranti^luisnon tantum offerte, f'cd
^tiam dare , ac iplbrum cordibus indcre. Ierem.3z.40. Timor em meum dabo in cor-
da tpforiim , ut non recedxnt a me. Ioh.4. 1 4. Aqtia. quum ego dabo tilt ,fet in eofons aquÀ
invitam £ternam.
falteiitis ì. Cor. 10.13 Sedunacumtentationedabitetiamexitum.
2. Falium eft , idem ex a^quo omnibus offerri , utpatet ex noftris de artici.

Theiìbus fliprà citatis. Vbi pcricvcrantiarii in fide ad folos eledos pertiriére
probavimus.
3. Falflim eft, perfeveirantiam effe donum fub
conditione oblatum, Eft enim
donum à Deo Ratio hxc elb
abfolute ptomifl'um fine ullo conditionis refpeftu.
promillloues Dei alisefunt de fine, ali^ de medijs ad finem; Promiffiones define,
verbigratia, de falutc flint conditionat^. Crede ér fal-vaberis Efiojìdelk admortem^
\ .
(leu perfeveraj ^
ego dabo tibi coronam vit£. Cum autem nemo par fìt condidoni-
busprxftandis, Deus quoque promiflìones fecit liberrimas &c ablòlutas de dandis
ipfis conditionibus quas ipfc in nobis efficit , ut per ipfas , tanquam media
; poffimus ,
ad finem pertingere.
Deut. 3 6.\6. Beta circumàdet cor ttium , ut diligiti Bominum I)eu?n tttum , ex foto cor-
de df totaanimx tua, ut vivas. Finis hic promiflus eft vita; quem Ifiraelita: nunquam
àilcquentur , nifi pra^ftita hac conditione ncmpe Dei dilezione.
, Verum Deus hic
abfblutc promittit , fé daturum iftis ipfam conditionem.
&
Cum itaque promrfTiones de fide perfeverantia in fide,fint promiflìones de me-
dijSj omnino fune de donis abfolutis, quibusDeus, pcrfpedahominumii^w «,«<«;
cum de
,
NATIONALIS DORDRECHTAN^. :àoi

cumde affequendo fine fine medijs, cum de ipfis medijs feu conditionibus ex ih
pr<jftandis, pollicetuc fé cffeólurum, ut condiriones ipfàs pra^ftenr. Deus viram
ipondetconltanterip/umumentibus. Promlflìo de vira eft condì cionata: de con-'
ftanri aucem timore abfoluta. Timorem meum dahoin cordaùfornm ,ut non rec£-
da'at a. me.
4. Eftodonumhoccondiciohatum. Nontamenofferturfiibliac conditione fi ,
gratis f ufficienti non dcfuerinr. Contra hanc conditionem militant illc rationes,
qua a nobis allar^ funt contra vires Liberi Arbitrij inhominis converfione. Qui-
bus&hasaddimus. i. Exhaccondirione ièquetur, fruftra nos pl'o ullis homini-
bus orare Deum, ut det ipfis donumpcrieverantiar: quia de more otfert illis univer-
fàiem , &: lufficientem ratiam cui fi nolint ipfi deeile , perlèverabunt.
, z. Otiolà
cflhecconditio. facitenimpericverantiamcoiiditionem perièvcrantias. Non einm.
deeile gratiaerutEcienrieftperfèvcrare. Siitaquefubhac conditione Deus perfeve-
rantiamofferat oiFerteandem liib fili ipfius conditione.
,
Dcniquefècundumhujus antichefèosmembrumfolideab Auguftino convelli tur.

Cuius diiputationis hxc lumina eil; ocT^^ fu.it datum tapoffet Jivelletàn bono perfeverare; Aug.deCor-
jedmnfuit d&tumiit vellet. Nohis -vero qui vere Chrijìo tufiti fumus , ^P'^-^Grar.
,
talis data cfi gratta , ut
^^'^ -
rìO/?folumfoJJir/ii^:,Jivelimti^>fedetia.m,ut'vetimmin'Chr!jIoPerfeverare. ^
IcemdevnitateEcclefi£eâp.9.idemAugufi:inus ipfilfimam hanc vocem inDo-

natiftis damnat , Si voUmt homines , credimi :fi volunt , non credunt ' Ji voùmt^perjè-ve-
rantm eo , quod crednnt;Ji nolunt ,non pcrfe'uerant,
T H E s I s II
Pcrfcveràntiam èue condicionem novi foederis antcceclaneam ad Eie-

€tionem.
Vide2.&:5. Thefes Heterodoxas à nobis in I.Articuìo reiedas.
T H E S i S III.
Vere fidelem pofTe peccare in Spiritimi Sanòbutó*

Thefi-n hanc h^ rationes opugnant
\. Peccare in Spiritùm Sahd:um eft peccare ad hiòrtem i.Ìoh.5.i(?. Vere fidefcs
non pojfunt ad mortem peccare. Quia peccare ad morcem, eflillud peccatum admit-
tere,exquocertamorsrèquetur, nempe eterna &
lècunda qua: tamen nunquam :
porcftatemhabct in vere fidcles:utpote qui peccato moriuntur, &;à peccatis refiir-

gun t a d vitx novi tatem Apoc. zo 6. Seatits drfanlìtts , qui hubetiartem in prima, refur-
. .
r elione in talesfectinda morsnon habetpotejìatem.

:
z. QuipeccantinSp.San£tum illi nunquam pervenicnt ad gloriam autregnum

,
ccElelì:c:ad qUod tamen vere fidelesinfallibiliterperveniunt. Efl'eenim vereiìde-

icm idem eft quod elle iuftificatum, ac filium Dei adoptivum. luftificati a.utem
adgloriampervenient. Rom.8. £lups jufttficAvit hos glorificcivit. Et filli ado- .,
privi pervenient ad regnum cÎefte. Gal. 4. 7. Siflij,etiamh£redes Dei.

. 3 i.Ioh. 3 .c).ûifqHÌi natus est ex Dea qualis eft omnis vere fidelis peccatum nen
,
j>o t est fac ere : (\noò. (interprere Apoftolo, verfiS. Slui peccatum facit ,ejl ex Diabolo)
inceUigendumcft de iftiufmodi peccatis, qux conftituunt hominem lub regno éc

potcftate Diaboli, quale cumprimis eft peccatum in Spiritùm Sanélum.
Ouo {pc6tat illudquoque Aô(ìoli,Liberabit meDominus abomniopere malo, éâcl ^ Tm.4.ih
cxU'fie rcgnum confervabit me. Ouid.<*an ab omnl opere malo ? Non id quidem. Sed ab
omni tali opere malo, quod ipfi ius ad regnum ca:lefte prorfus adimat. Cuiufrnodi
proculdubio,proptcr non modo malitiamlniicam,fèd&: finalem adiunólam impig-
nitcndaiii, eft peccatum in Sp.Sandum,
ioa A C T A S YN O D I
T H E S I s IV.
Nuilum vere fidelcm ac regenitum pofTe efle certum in hac vita de fua
'perfeverancia ac ialutc, abfque ipeciali revclatione.
De priore lìujus Antithcfeos parte, adtumpriusin hoc Arnculo. Perfeverahtiam

autemde futuro polle line revclationis Ipecialis privilegio innotclccrc ,lìcproba-
tur hac ratione. ,
Quofdani Sa'ndos, pr^lèrtimPauIum hanc certitudincm adeptos ,
in confeiro eli. Rom. 8. 'Ccrtùsfum , quod ncque mori^ ncque 'uita,&:c. Atqui Paulus
ipfe hanc fiduciam non dfcveiationeextraordiriarìapetijt, ledàrationibus ilhs. quae
iplìciimalijs fidelibuslìlntcommunes. verl.'3Ì. ^2î-proprioFiliononpepercit,fedpro
rj'Ohhòmnibus tra'diditillnm , quomodo non etiam cum jUo nobis omnia dcnabit ? ûjs acatfi-
hitadverfiis eleitos Dei? Deus ejl,quiiujìijìcat. Chriflus efi qidintcrpelbtpro nob/s.Nun-^ -,
quid Ioli Paulo , non itemaliisfìdchbus, datus Chriftus? Num lòlus Paulus eleftus
Dei NumlblumPaulum Deus iuftificat'.'' autpro Iblo Paulo Chriftus interpellar?
?
Cum ergo ex his prÊmiffis roti Ele(Sborum Ecclèlìse commuhibus, ibidem fubinfe-
rat Apoftolus Conclulìonem fiducialcm , ûls nosfeparabifi ó' cercus fum, &c con- :
ilat alios etiam fìdcles , quibus iiis eli ad eadcm media falutairia , polle inde haut hau-
rire, &: lìbiapphcare aXyipocpo^ctii de fualàlute & perlèverantia. Eandem conclu-
iìoneni fidelis quifque potei! ex alns ordinariis prxmiflls inferre-
1, Ex Dei fidelitate i , Cor. 10.130 Fidelis efi Deus qui nonfinit &c.
. . 2 . Ex expe-
rientia prioris benevolentix , Phil. i .6^ Perjìiafum knbensthoc ipfumfore-, utqm incepit
opus bonurh ^perficiat. 3 . Ex honorum operum praxi in fide preftitorum, 2.Pet. 1. 1 o.
Si enim hxcfcceritis , nunquam excideti-s. quê autem ilk iìnt , èonftat ex yerf". 5. (J. 4..I &
Ex teftimonio conlcienti(j ,i.Ioh.3.2i. Si corneftrum nos non condemnat ,_fiduciamha-
hemus apudDeum 5. Ex tcftimonio alitead^ vit^, 2 .Tim.4..7. Bonum certamen cer-^
. .
ia'vi,S£C: deinceps niihi repofita eH corona. Vltimo, hxc omnia oblìgnat teftimoniura
Spiritus Dei, Rom.8.16^. Spiritus Deiatte(laturSpirituinoJlro.S^c:
H9C&: lìmilia media fìngulispatentfidelibus. Ergo&Conclufio.' -..
à.Vet.uii. Qu,odlì \\xc certitudo ab extraordinaria tantum revelatione proflueret ,fruftra
moaeret Petrus omnes fìdeles. Date operam ut ele£iionem vejirantjìrmam reddatUl
Th,e s I s 5.
• Quociés grave carm's peecatum committitur, toties ftatum juftificat-
tìonis oc adoptioiiis amictL
Centra hanc Antithefm militant prxter alias hx rationcs. ,

,
Non potcft homo ullo peccato adus divinos.relcindere. At luftificatio &adoptio

funtadus divini ..iique ex beneplacito emanantes. Ergo &c.Cumitaquequ9ritur,An!
per peccata carnisgratiaiuftificanspollìt intercidi, non folum qu^ritur, An homo
per peecatum poHit aliquam qualitatem amittere fèd litem hanc opertet multo al- :
dusreperamuSjAnnimirum peecatum humanum poilìtadus divinos refigere , aut

mutare illam Dei lcntcntiam,quaiamapudle Deus pronunciavit nosiullos,&: ad-
optavkiniusfìliorum.Frufbraautemhic obtenditur deficientia fubiedi ;cumDeus
fubiedum quod per fé procul dubio dcfìcerct, refìcit continuo,dando iplìs perfève-'
rantiam, ne polTit delìcere. Ft enim cujhdiat nosperjidem , cufioditetiamin noblsfidem
ipjam ut feite RcverendilI'.Sarifburienlìs.
,
2. Tantum abeft, ut etiam gra via illa earnis peccata fìdelcm à ftacu iuftificatio-
nis adoptionilque lèmper deturbcnt, ut contraà Theologis, prxfèrtim pradicis

ftatuatur , Deum eadcm Ixpe in iuftiiìeatis adoptatis permittere , ut con- &
iìrmatior poftea Ut iplìs cum iulfifìcatiotum adoptio lèeundum illud Prophe- ,
vx Piai. 119. 72. Bonum efi mihi quod humiliafii me ut difiam iuftificatìones tuas.
, ,
Hoc non modo inDavidis, fèd etiam io. Hezecliia: & Pecri lapfibus pater: qui-
bus
.
NATIONALIS DORDR E CHTAN >£. '10^3
iquibusoccalionaliccrpromotumcftinijsftudium fàniftitacis, ihfìrmitatis Tue agni-

no , ac pio pcrievcrandi dono vchcmcndor Dei obiècratio. Concludimus itaquc,
Sandorumlapllbusnonabrumpijiiiì;ificationcm,autamittiadoptionemjfèd afficf,
'Mt reiìirgentcs eo cautius rum timore ac tremorefdutemfttam operentttr.
XH E s I s VL
Doólnnamde certiciidine peifèverantiiE , Scfàlutis effe ex Tua natura

ver^ piccati noxiam, & to ti religióni perniciofàm.
Hanc vero calumniam fiicile retundit &: vcritas divina & htimana cxpcrienda.
Ifth9C,fcilicet;,Chrift:ianadePerfcvcrantia &: fàlutc ccr titiido, non modo quoad.
reinatuianijlèdctiamquoadipfuminEcclefìa cventum, cffcdus , Dco benedicen-
te , producit prorfiis contrariós.
1. Quoad rei naturam /finis infallibilitas non tolìit , fcdftabilic ufum mediorum,
lidemque fandi qui certifllme fibi fpondent &: conftantiam in via, &: fruicionem in
,
patria Gmul norunc hoc non preftari fine intcrmcdijs faniStimonii^ officijs &c oppofi-
, ,
rorumfliga:ideoquemedijsilIisnonvaIedicunt,redfcdiiloincumbunt, i. Ioli. 3. 3.
Omnii ,îti hahct hancjpem tn co , fw&ijìcat fc ,Jìcnt é^ tlle pinBus eft. lfai.38.5. Heze-
chias , accepto divino , de quuidecim ahnis "vita: lux adij cicndis , promiilb , non ideo
omnemmedi'camcntorum, alimcnrorumqueuflim ad ipfùm evenrum. abjccit. lèd
inaftumprodùcendunij catapIafmafibiàProphetaprarfcriptum ulceri curando ad-
hibuit.
Hanccarnalisrccuritatis exIucdocÌ:rinaconfequentiamj prorfus relpuit Apofto-
iusquad indignabundus, Rom.i?.!. Permanehimus tn peccato, ut gratin abtmdet? At/Jìt.-
G^ enimmurtui fnmus pece Ito-, quomùdo vtvemus in ilio? quafì non>modo incongruita-
tem, fed &: impofllbilitacein innuerct.
2. Quod ad eventum attinet, veruni quidcm cft, pofTc vea-itacem quamlibec Dei
faiuberrunam ex hominum abufu in perverfiim rapi. At ex liac dodrina ne de fa-

doquidem extare ullum hujufmodi incommodum agnofcimus. Contempiemur
Eccieiìasrcformatas, in quibus viger h^cperfeveranti^,acinviolabiiisadoptionis fi-
ducia, Nunquid inde concupilcentiis fraina laxantut? num pietas pefllmdarur?
Cratias agimus Dep,per Dommum noftrum leflim Chriftum, quod apudnoftros,
qui hacfòlatij ipecialis plenà'perfuafione fruuntur &fìbi inamiflìbilem in celis hq-
,
reditatemconlcrvari prorfus confidunt, non minor reperiatur pietatis cura,vit^-

quc 5 prout fragilitas humana fert , inculpatx fludium , quam apud alios quofvis , qui
liikm à Libero arbitrio fiirpenduntperfèverantianijnecab uUa eledioiae Dei previa
fcandemprofliiereconcedunt.
Expofuimusnoilramde ceicberrimis liifcc quinque Articulis fententiam quam ;
credimus Verbo divino effe confcntaneam , &tot Reforniatarum Eccleflarum Con-

feifionibus conformem. Aquibus ut una ba:c Belgica divellatur nec tutum,nec
piumijsvidebiturjquibusvelniicaineftpì'udèntii^jvelvct^pietatis fcintilla.
Hoc certe Serenifj: n after , ac ?otenti(f.Magn& Britarini& Rex , Fidei Chrifiian£ defen"
for, acpropugnarorlongeaccrrimus^^quietiam.uniceinvotisliabet, ut in iiorentif-
iuliishifceProvinciis fidesflncera,Eccelefi(^que&: Reip. pax fàrta teda confervetur^
ìnprim.is curayit ^ cum nobis, huc deflinatis , in mandatis diiret , ut publicam Eccle-»
Hi vcftrx pacèiri modcratioribus confìliispro tnodulo noftro promoveremus-, ac ut
ircnérandos Symmyftas in Synodo hac celebri coados, liortaremur , nequid in De-
èretis Synodicis , quod contraveniat recepitaz Ao^zìxiX,.m còt.publicis Eccleilarum
CònfcfTionibus ConfìgnataTjflatuatur. r -, -
"'pifplicuit "jtìph ita pridem novatorum quorundam ingeniis lifc reccpra do-
Srina >quarrt dum onini -ppe ,„& opera, exagitare fluduerunt , ea nihilominus
$ìitaf cselcllis cùmfdam flamm'9 , ipfomotu&conGuifìone clarius emicuit. Nos
demi
204 A t: T A S Y N O D I
quiJcm ex animo optamus hiTcc fratribus noftris Rcmonftrantibus c^r B<p^jfiSì

V Zlff^'Jotcc^ 7rr(pic)72(r/xS^«f,animofquc a pacisftudio minime abhorrentcs: Q_uinctianl
&: csccris venerandis fratribus cam er a illos caritatem ut quorum «rrorcs oppu-
,
gnan t cor um pcriònis bene velie non definant.

,
Atquehicliccatnobispaulifperan AmpliiTimos, Prepotentes Ordines, eorum-&

r[ueConfi.rlciilìmosDclcgatos,omncfqueadco,quiadclavumReipubl.in hoc Bel-
gio fèdent , f èrmohem noltrum convcrtere. Veftnim eft liluftrcs D.D. non minus
•curare, ne religio Orthodoxa, quamneRefpublica vcftrx lìdci.concredita,quic-
quam detrimenti patiarur. fa hoc enim Deo lérviunt Magiftratus cum ea faeiunc ,
zà(crvìtnàumi\\\ ,qiLcfdcere non pojfimt mfi Magifiratus. Hic icaque non pietate tan-
tum, &: exempìo, fèdpotcffcate vcflra, &
imperio opus cft. Impermm coercearil-
-\a\x\prophetandi. ,unvoc:inX'i libertatem quafretinonnulii,fundatiflima iìdci noftrc
;
cìogiuata primo leviter tentare folent, dein aperte impugnare, tandem exploderc
exfìbilare.
'&L Si Orthodoxam dodrinam, &c communi omnium Eccleliarum Re-
Tormatarum calculo comprobatam cuivis liceat impetere nictuendum profe£lo ,
cric, nc,qui,Magiftratuconnivente, res novasìn Ecclclìa moliti cceperinr, eodem.

€t>am repugnante , cum occafìo fcrar idem quoque in Republ. moliantur. Sed mi-
,
nime opus habcntnoftra hortationc, qui jampridcm ingenti labore, &:fijmptuca

omnia procurant,qux ad rcvocandam&: ftabili'endam inhifce Ecclcfijs pacem ,ac
veritatem optati potuerunt.
Quorum ergo {ìngularempfudentiam, pietatem, & indullriamperfpeximus, de
corundem conftantiavel dubitare ncfasputamus. Deumqueprecabimur,ut,quaR
pio annuo ab iji'dcm profezia funt felici fuccellu abfolvantur.
,,
Vositidempaucisconueniemus, diledli Fratres ac Comminiftri , quorum pru-

dentiam latere non potcfi: , hilce,qua: difceptantuf , primariis controverfiis immifce-
•naliquandoqu<gftiuneulas,quae ncque eandemhabent lìdei certitlidincm ncque ,
multum momenti ad vetampietatcm. Qujc autem flint eiulinodi, ut ablque illis

Gratia Dei gratuita inliominum làlutc procuranda enervetur , &:liberum arbitriurrè
in Dei iblium euehatur,pro illis, tànquam prò aris &: focis dimicandum; ncc ullo mo-
do linendum , ut certitudo fàlutis noftrx à firmitate divini propofiti ad humani arbi~
triifragilitatem revocetur; Vcrum, fi qua intercurrant qu^ in ipJìs Eccleiìjs-Re- ,
formatis nondum definita , à do6lis , &

pijs in vtramque partem , fine hdei detrimen-
to ,probabiliterdi(putantur, non decer graves &: moderatos Théologos, quae ipfi in

.talibus privatim fentiunt , omnibus credenda obtrudero. In hifce làlua res efl, mo-
do idtaveatur, ne diverfìtasopinionumauc inter Miniftros ibluat vinculum pacis,
aut in populum ipargat f emina faótionis.
Porrò Scilludmonemus, inter ca , qua: certa funt , &: in verbo divino folide fun-
Azztlêfletàhìcn quedam, qua; non flint omnibus promifcue inculcanda, fcdfuo
loco &:,tempore prudcntef attmgenda. In bis eft fublime Fradefi'wAtionis myfleriitni^
fuaviirmiumilludquidem, & fòlarij plcniflìmum, fed illis fblis, qui in fide radicati
fimr , &c in pietrate exercitati , qualibus in gravi confcientise Inda ififtar firmi propug-
naculi elle poted.
Verùm enimvero ubi Prxdicantium quorundam imprudentia ad liane abyl-

fi.iuifp€culandamvocanttir, quinóndumprima religionis fundamenta probe didi-
teruhf quibufque ihens adhuc carnalibusa'fftftibus tota diffluit jid unum effic|-
,
tur , ut dum
de arcana Pf^defiinàtione litigaht , fàfutifcrum Éuangelium negli-
gant,&: dumnihilaliud,quamr'rasde/linationcrnadvitarn fòm.niant,viam vita: ?ter-
n^pracdcftinatisconflitutamnunquaminfiftaiìf. De Reprobationis arcarlo maio-
'
ri fbllicitudine cavehdum , ut notì modo pafce prudcnterque proponatur j,
fbd etiam ut in eo explicartdó fludiofe vitentur horrida: illx opinione s iu , &

Scnpruris minime fundata» , qu^ ad defperatiofiem potius , qùam icdifìcatio-
ncm faciunt &
f cclcfias quafdam Rcformatas fcandalo ingenti gravant.
, Dé-
nique de Mortis Chrifti.prctiolìlTimo merito ira flatuamus, utnec primitive Ec-
clefix fentcntiam , nec Keformacarum Ecclefiariim Confeflióiies negligamus.
NATIONALIS DORDRECHTAN^ 1-05
nec (quod caput rei eft)promiiIioncs Euangciicas in Eccleiìa univeriàliterpropohcn-

das enen'emus.
Paucula hxc monuimus, potius ut noftrum erga venerandos Fratrcs amorem,offi-
ciumqueteftemur, quam quod eos monitis hifce noftris indigerearbitremur.
Quodreliquumell, DcumOpt. Max. fiippliciter obiècramus, uthuc collimcnt>
hoc aircquanturconiìliaProcerum,ll:udiaMiniftrorurn,auxiliacxterorum, vota om-
nium; quo Ecclelìa ha^c Belgica, extirpatis erronbus,&: compolìtis diflldiis,fidc Or-
tliodoxa, ac ftabili pace in omnc a:vum perhuatur , per pacis noftra: lequcflrum le-
{iimChriflum,Doniinuni noftrum. Amen.
Subfcripferant ac (ubfignaranr,
(jeorgim Landayenf
jfoannes Davenanlius.
Samuel Wardm.
Thomas Goadus.
* Cualtems IBalcafiquaUns,
De Articulo Quinto
DiBinófis propoftionihHS ex^lìcato
I V D I C I V M
Theologorum Palatinorum.
Propositio li
PErleverantiaverefideliLìm in fideêffeóbiim Eleólionis non eìl^, lieo
edam Deidonum.Eflvcrorcondido novi Fcrderis àDeo imperata, òi

abhomineante peremptoriam fui Eleclionem libere prxftanda.
a ThcJI. exhib. i. de V. Artic. ^
b ColUt. Hag.pag. ôy.

e DecUr. exhtb. de V. Artic.y. 8.
1 V D I C I V M.
Perfcverantiam vere fìdelium in fide ex fonte £ctcrna:EIcctionis défluere & ante

demonftratum eli: ad Ardculum primum,&: bis & lìmilibus Scripturarum teftimonii5
plenius demonftrari poteft. Rom. 8. 29.30. ^^ms frMognovit fréideHinavit , hos ,
'vocavity iuHifcavit-,glorìfìca-vìt. Undevcrf. 35.infert Apoftolus: G^s nos fefArn-

hit a charitate ChrilH ? cap. 11. ir. Ele£li all'ecuti lun: (nempe fidem & lalu-
tcm) reliqui occalluerunt. z. Tinioth. i.vcrl! 18. Ì9. Hymendm ér Philetm circx
OJeritatem aberrartmt a Jcopo -, cr f'ibvcrtiiyit quortindum jìdcm. SoUdnm tamen fiat
Dei ftmdamentum hahens ftgillum hoc Novit Dominm eos , qui fimt fui. Matth. 24.
, :
veri". 24. Excitabnntur Pfeudo-Chrijìi c^ ffiudo-prophct£-,c^ edent [ignei magna drpyodi-

fia ita utfedncant (fiferifojftt)etiam eleôs. OmnibYis hil'ce locis perfeverantia fide-
,
Iiuminfide,quodnonlubmovennirautlèducuntur,ledairequuntur&glorificantur,
i' Elcdioni
2o6 . A C- T A S Y N O D I
Elezioni ipforum ad vitam adCcribitur. Eiicclum igitur Eledionis effe oportcr.Non

crfopriorefl Elezione, ncc ut previa conditio eam antecedit. Quo pr^lbppciico,
jam alterum fiiaprc fponte corruir, quod pcrfeveranrianon ili donuni Dei , &male
hoc nomine vulgo appcllecur. Quicquid cnim eleftis (iiis ex propoiito Eleftionis
o^ratificatur Deus, ejus gratia ac donum cfl, & ad bcnedi£tiones illas pertinet,quibus
benedicitnobistn Christo, Epher.1.3. Et quid,quxiumus, Perievcrantiaeftjquamfides
pericverans? Fides igitur,iì donuni Dei tede dicitur ab Apofl:olo,Ephel.2.8. Quidni
i pfà quoque peri evcrantia ?qu andò qui co-pi t in nohts hontmi jllndfdei opm,idem confum-
wat in diem tifqne lefiiChrilìi. Pliil.i. <3. Sandidum quoti dianis precibus interpellane
Deumproperfevcrantia,iplius certe donum elle agnoicunt, ex ipfuis Iblius dona-
tione eam ex{peftant,&: cum accepere, utbeneficiumiplìus, grati predicane. Nec
aliud vult Celebris illaDei promilTio apud Icrem. 5Z. z^.Timorem meum indam anìmis
ipforum-, ut von reccdantnmc^. Timor illcyperquem I)eoperfevera»teradh£refcimm, ut lo
-
quitur Auguflinusjfi/ Bet donum Ergoiplà Perfèvcrantia cius donum efl. Fallun-
:
tur vero & fallunt Rcmonllrantes, eo, quod opinantur perlèverantiam, liquidem ef-
fedum EleiStionis & Dei donum cenleatur , conditionem N. Focderis à Deo impe-
ratam, ab hominc autem libere prêftandanijefTe non poHb. Qjjalì vero dffv^^^hxc
rmt&:repugnantia,necpotiuslubordinata,maximequeribiconfèntanea.NamDeus,
qui in Novo Foedere conditionem perfeverantixfoederatisadultis pra'lcriplit , ex &
pra-fcripto exigit, fu (pcnfàm minime rclinquit ab ipfoi-utnmet arbitrio aut viribus,
icd efficaciter eam operaturj&aduponit in ipfìs.Adcoquequodforisprecipir verbo
mandati, intus cfficit virtute Spiritus conjundi cumverbo,!. Cor. 3. 8. Aliter fi ellet,
foedus gratia: nihil prxcelleret foderi Icgis &operum: nec minuS irntum fieret il-
lud, quamhoc: quando utrumque inhominis tuma(5'ayo!^/«,tum mutabilitate confi-
fteret. Atque huc faciunt promillìonesfcrderis, quibus annexarumei conditionum
proteftationem à Deo pendere docet Scriptura verbis clarifllmis, Deuteron. 30.
veri! 6. Circumcidet lehcva animum tuum ó" animum fcminls itti ad deligendttm
;
IchcvamBcum tuum extotocorde^. Ierem.3z. veri! 39. 40. Indam ijs cor unum adre-
'uerendum me-, dr reverentiam mei indam cinimls ipforum, ut non rccedant a me. Ezech. 38.
%(<. 27. T)a.ho 'vohiscor novum.-, é'-ifôvens cor Lipideumkcarnc veUra. , inddm 'vobis cor
carneum: ó' Sp- meumponitm in medio 'ueJìri,e0ìciamqHe ut inflatiitis mek ambuletls. Simi-
liadida&alibireperiuntur.Elà. 59. 21.Zach.12.10. i. Cor. 1.8. Phil. i.ó'. i. Pet.1.5.
Ut verbo concludamus; non alia ratio eft perfeverantia:, quam rellpifcentiae & lìdei,
quxin conditionesN. Fccderisparirer pra^lcribuntur. lam relìpifcentiam exigit à

nobis Deus & lìmul dat, Matth. 3.2. Rejìpifcite.-appropinquavit regnum cdorum. Ad:.5.3r.
Hunc Dem consiituitprincipem ac Servatorem, ut det rcfipifcentiam ifraeli , (jr remijjìonem
beccatorum. Cap. 11. 18. Nempe etiam gentibus Deus relìpifcentiam dedit ad vitanx..
Fidem quoque lìmul exigit, &dat. VÌamcl^. CrediteEuangelio. Matth. 13. ir. Vobls
datum nonfolum credere in Chrifìum,fedetiam prò eopati. Qqare mandare
efl
donare &
perlèverantiam repugnantia elle non polUmtjled confcntanea lunt,adeoque conjun-
'tìiflìmain diljjenlationefcederis gratuiti, ubimandatumperleverantiêejus in nobis
per Sp.Sandumefficienda^ eftorganum, Elài.59. 2.Cor.3. Proinde tumhoc,:um cse-
terisprimje propolitionis erroribusreprobatis , antithelìn veram ex Scriptura liane
fubftituimus.
PerfeverantiaverefidciiLim infidc,effectum efl: Eledionis ac Dei

donum: quam Deus innovoFoedereJtaabiis exigit,ut eciam
operetur eam in ipfis per Spirirum Sandum.
1?%0? SITI S eC FU^DA.
Cum a Deus vere fideles gratia & viribus fupernaturalibus ad perfè-

vcrandum fufficientibus ac necefTariis abunde inftruxit : ù ip(ì etiam
fideles iiabitum fidci crebris credendi obediendique adlibus (ibi
acquili-
NATIONALI^ DÒRDREC H T ANJE. ìò.;
acquifiverunr; manet tamen femperin ipforLimporeftatepeiTeverarevel

non perfèverare.-c quorum Voluntas fècundum ruamindolem libere agens
proxima & fola caufa Pliyfìca ed: perfevcracionis.
à Thejtb.é'declaf.exhibitls de '^. Articttla:
b Declar.exhihit.pag. 11.
e £pfjL adFFaUch.pag. 74.
I V D I C I V M,
PerfcverantijE fideliuminfideduofundamencafubftemuntRcmooilranteSjGra-
tiam refìftibileminitialis quoque fideioperatricem cxfènfli Arriculi Quarti, habi- &
tumfìdei crebriscredendlobediendiqueadibus comparatum. Quibus fi £rniiora
aut fblidiora alianonfunt, nihilmirum fi indù bio, in lubrico pofìtafìt fìdelium pcr-
fcverantia. Nam grada illa ut maxime penctret in animos ipfòrum , illuminando
mente5,cohcirando aft'cdus,^&: concitatos vivificando, non tamen mutat animos
infufioncnovarum qualitatum,nec malasvoluntatesinbonas transformat. Habi-
tus vero ille ut facile acquintur,fic fàcile amittitur ex fententia Remonftrantium.-uf-
queadeo, ut quoticfcunque vere fidelcs opus aliquod carnis patrant , totiesveram
fìdem toralicer excutiant. Scriptura vero alia fidei fulcra fubminiftrat, quibus in-
nixainconcuflà immotaqueconfiftatadverfiisomricsinfcrorumporras. Eorumpri-
mumacfummumeftpropofituhiEleólionis, Solidum illudDei fundamentttm, quod
in omnibus eleftisfirmumeft ac immutabile, Rom. 9. ir. z.Timoth. 2. 19. Ouan->-
doquidemeligentisDcinccvoluntas mutati, Malacb. 1.6^. Ncc potentia impediti
poteft, Iol1an.10.29. Intermedium five/ùblatcrnum eft Chriftus Sctrator merito
&: efficacia, fiiperquern tanquam petram ardificati funt fidcles,Matrh. 16^. 16. & qiìf
proipfisapudPatrerhintercedit,nedeficiatfides ipfòrum, Lue. 22.32. Proximumi
intimumque fulcrtim eftSp. Sanftus manens nobifcumin xternum. Toh. 14. 16. 17.
Semenillud Dei iiicorruptibile, quod manet in cordibusnoftris contemperatum fi-
de, i.Ioh.3.9. His Dei pr.Tefidiisquiaad fàlutcm cuftodiUncur fideles perfeveranc ,
in fide: eoqtie perfcverantiam non ex fé prxftant ncc fùis mulrum licer itcratis
,
adlibus acquirunt, verum ex donantis Dei largitale obtincnt:qui fidei iniria,progrer-

fus, incrementa, roburjcohftantiamunusfolufquclargitur, Phil.i.6^. Hebr.12, i. Vo-
luntas libere, non coaòte agens caufà quidein perfèvcrantia: dici potefl:, quatenus re-
novatavultperlèverare, noiiVulticecedere àDeòfijo:quinetiam non male dicitur
caufà proxima, cum caufà fit immediata aftus perfèverationis. At ncque fola cins
càulà eft, quia reno vara movetur &:agitur ab co^qui in ipfàincf-fabiliter opcratur Spi-
rituSandlojuxtaillud: àÌ>eoeJl crocile drperfcereyVhil.i. 17,. ncque etiam Phyflca
caufà efl proprie loquendo,veIfàltcm non caufà PbyficaPhyf ice agens, quia fecuh--
dum form.am fupernaturalem fiipernaturali regeneratione fibi inditam operatur. Et
hanc igitur Thefìn Remonftrantium merito rejicimus, ac antitheli Orthodoxa eii-j
dimus:
Deus vere fideles g;ratia & viribus rupcrnaturalibus ad pcrfèvc-

randum tam fufficienrcr inftruic, ram effìcacirer mover^
tamque potenterconfervac, ut non modo pofsint, (ed &:
Veline perreverarcjatque adco ipfoadu pcrfcverent:utriuC-
que aucem rum potent:i:E,tum volunratis caufà hyperphy-
fica eft Spiri tus Sanctus.
fi TTÔ-
io8 A C T A S Y iSI O D i
F%^0T>0S1T10 T eKTlA.
Verefideles non modo pofTunt peccare peccato piane regnante, & eò,
quod ad mortcm nec poffunc tantum a fide jufì:ificante,gratia & falute
efl; :
totalitcr & finaliter excidere: fed etiam non raro fic p.eccant, eoque totali-
ter ac finaliter excidunt.
ColUt. Hag.pag. 353. &feqq.

/'»
Efifi. adFFalachr.fng. 75. dr
Thefib. ac Declarat. exhibitis.
I V D I C I V M
Io controverfiamnon vcnitjAnfidclesinflatu grarix conftituti incidere in pec-
cata poffinc, fìveieviora, quje exinfirmitace ànolentibus,lìvegraviora atrocio- &
ra,quse centra conrcientiam àvolcntibusadmircuntur, Scriptura, confcientia lìn-
gulorum,&lugendifan£l:orumlapfus dubitare de eo finunt neminem. Necillud
controyerfiimeft,num fideles fenfum grada; Dei adcempus amictere,a£ì:um fidei
impedire, habitum etiam arcuare &: imminuere valeant; Nam Scriptura pariter
& experientia apertele luculenterid teftantur. Imo ne de eoquidem quarftio eli,
utrum in Te &
fragilitatis {Lixrefpe£tu,cui omncs homines obnoxij funt, excidere
Dei gratia ac falute poiTmt. Omnia ha:c utrinque in confefTo fiint &: cohcefl'a. Ilr
lud manet controverfìim Num fideles, quia Elcdi funtadvitamztcrnam, recon-

:
ciliati Dee per Chriflum, &: Spiritu Sanato in fidei cuftodiam donati , poflint exci-
dere elezione &: reconciliatione, amittereSp. Sandum, xternumque perire ad- :
eoque non raro excidant pcreant. & Hoc vero non fine infigni errore affirmari
cenfemus, &:doceriàRemonftrantibus quando Scriptura apcrtis : rotundis ver- &
bis non acStum modo, fcd etiam potentiam peccati ad mortem , &perillud excidii
cxitiique ab eledis, reconciliatis, fandificatis , qua talibus, removet. Adum: i.Ioh.
i. I5). Sifuijfentexnobis, manjìjfent utiquenohifcum. cap.3.9. ^^mquii genitm eHexDeoy
peccAtonondatoperam; quomcimfemeniffitisineoma.net. Pfàlm37. Z4. ^luum caditjn-
fitUì non dejicitur : quia leho'uafìiiientat mantim eius. Matth. \6.\^. Torta inferorum non
fràfVAlebunt ad-verjus Ecclefiam. Rom. 8.32. Cûis intentabitcrimina adverfiiseleffos Dei?
Deus efi, quijufiificat; quisesi qui condemnet?]?oientÌ2im etiam I. Ioh.3. 19. ^lui ex Dea
genitus ef^, non pote/l peccare. Matth. 14. 24. Surgent pfiude-propheta ^ edent figna,
magna (^prodigia,ita utfiducant (fifieri pofitt) etiam eleBos. Ioli. io. 29. 7{on poteH quif-
quameripereease manu Patrls mei. Rom. 8. 39. Nihil nospotefifiparare a caritateDei,
quét esi in Chrifio lefii. Quê cum ita iint, Thefi affirmativae Remonftrantium anti-
thetìn negativam hanc opponimus.
Vere fideles non modo non peccant peccato piene regnante & ad
mortem, nec tantum totaIiter&: finaliter non excidunt gratia 6c
falute, verum etiam fic peccare & excidere non polTunt.
^%0T SITI ÂKTA.

CcrtitudoPerfeverantiâdralutem nullaqflepoteftin hac vita abfqac
fpcciali revelatione ncque etiam ad folidam fidelium confolationèm èc
:
pacem confcientiarum neceflaria eft.
Coli. Hag. pag. 409. c^ alibi,
Cr iheftb. ac Declar. exbibitk.

I VD I-
I V D I C I V M.
Quemadmodmn fidcsfuahabctincretncnra&decrementa; alias major, firmior
aliasminor, infirmior,languidior eft: ita gradibus variatur &: alteratur certimdo Per-
fèveranrix': quinetiampeccatis conerà con{ciennam,&gravioribus tcnration-ibus,
qujefìdcideliquiumadferunt,renfi!sejus ad tcmpus amitdcur. In his facile con-
lencimus cum Remonftrandbus. Conlèntirc vero in eo nullo m.odo poHumus,
quod certitudinem Perféverantix ad fàlurem extra fpecialem reVelationem non
agnofcunc. Hoc ipfò fìquidem negane cerdciidinem promiffionumDei , negant
'z^}]po(po(Jcu> fidei,negantcieniq;precum rum Chnfti, tum noftrarumexaudidonem.
Promiflìones Dei non minus perlèverandam in grada &
fìde,quam ipfàm gradam &
fidem nobispolliccntur. lercm. 51.40. Indamtimoremmeianimisifforum, ntnonrc-
cecUntame. Eiài. 46". 3. 4. ^}m hajuUmini inde ab utero adfenium ér camtiem ufque
ego portaturafum, egoferam, é^ ego ge(tabo. Philip. l. veri! 6. ^î céipit in 'vobis bo-
num opm-,idem perficiet. Hebrôr. 13. 5. ISlon deferam ncc derelinquam tc^. Tarn certa
igirurpcrfeverantiaefl:,quam certxfùntpromiffiones Dcimentirinercij,Tit.i.2. Fi-
delescredunthifcefèrmonibusDei,ampie61:untureascertiorato corde, iniis filiali
fiducia acquiefcunt: &
fidesiplbrum Hypoftafiseft rerum, quje fperanturexverita-
tc earum. Quomodo igitur qui creduntperlèverantiam, incerti de ea cflc pofllmt?
autquicrcduntvitama:ternam,dc perfeverantiaadeamdubiimanere An David ?
incertus erar,cum profiteretur fidem perfèverantias? Plal.23.aut incertus Paulus,cum

exultans de ea glonaretur? Rom.8.39. 2. Tim. 1. 12. Ncque elt, quod dicane ha^c ,
finguIariafuiiTefpecialisrevelationis effed:a quse ipfìmet communia fociunt omni-

:
bus fidelibus,& ex gencralibuspromilTionibus deducunt. Quanquam fingulis fi-

delibiislpecialis ctiam obtingicrevelatio SpiritusDei reftificantis fpeciacim fingu-
lis, qua; ipfis Deus fitgratificatus.
i, Cor. 2. ir. 12. Poliremo Chriftus oravitpro &
fidclibus,ne fidesipfòrumdeficiat,Luc. 22. 52. Ioh.17. 24. ipfi pedeverantiam ex &
fide petunt, dicentes, Domine adauge nobisfidem. Lue. 17.5. i^dveniat regìtum tuum;
,
Fiat voluntastua: Neinducas nos intentationem.yi.zt.xh..6. 10. &c. lam ex ore Chrifti
conftat fidelibus, quod Pater ipf imi fbmper exaudiat, lohan. ii. 42. Conftat item,
quod iplòs fimiliter exaudiat precanres in nomine ipfius, cap.16.23. Ccrriflìmi igitur
&; perruaiilfimidefiii perlèverandainhacvita e(repofllint.Ha:c decertitudinePer-
fevcrantix. Necefllratem ejus ad lòlidam confblationem ac confcientiarum pacem
quisquis non admittit,isnectentationum inliiltus Ihftinuit unquam, nec fîiritualis
noftrarmiliciie pericula expendit, &
Apoftolo indice expcrs Ipei futurse mortaliura
omnium Milèrrimus eft. Nos igitur Thefinillamutimpiam &c defperationis ma-
riftram detcilantcs, antithcfinhanc ftatuimus ftabilimus. &
Certitudo perfcverantixadfalutcmlnhacvitaobtincturàcredenribus
ablque fpeciali &: extraordinaria revelatione ad fòlidam fide- : &
&
Imm confblationem confcientiarum pacem fummenecciTaria efl.
COROLLARIVM.
Fides 'sre$axcup^ eft vera &: juftifìcans fides : eft quamdiu durar grata
Dco : nec fpccie differc à fide adfinem ufque perfeverante.
Declarat.exhibita.pag. 4. 5. d" alibi pajjìm.
I V D I C I V M.
Fidem ar0<nta<ôv,temporariam &:perreverantemtempprisrolumac durationisad-

junfto dif'criminantRemonftrantcs veritatc, natura,efi"e£bis, hoceft,tota fpecie
: dif-
ferre non agnofcunr.
f
3 Et
ilo A e T A S Y N O D I
Et tamen pofleriorc modo à fc invicem non minusevidenter diflinguuntur in

Scriptum, quam priore. Qujn diftcrentix illius qua: ex duratione eft,fandamcntum
,
poniturindivcrlìtate vcricansac Ipccici cum duratio index lìtveritatis,- veriras au-

:
tcm principium durarionis.Qîod pacelcit,fì fccundum locos invencionis , prout in

Thcmacclimplici (icn conlucvit, eiirfercntia: precipua: nar ùv2i')i<nv proponantur.
Primo i>TÌtur ditferunt caufa etììcientc, tarii remota, quam propinqua. Cau(-i re-
mora iìdci perlcverantis eli grafia EledioniSjAdor. 13.48. Rom.8.29.3o.Fidei rem
porarixgratiacommunis,ex qua reprobisetiam vana ;^âg/o-/*<iS diipenfàtDeusadx-
diiìcationemEccleiìseiquac gratis: gratis data: appellar! iolcnt:argumencolociji.Cor.
12. 8.9.10. 13. 1. &
fcqq. Caufà propinqua illius,cft Spiritus renovationis,Tit.3.^.Rc-
gencrationis,lQh.3.5. adoptionis,Rom.8. 15. Iftius, SpiritusiIiuminationiSjHeb.<J.4.
Secando ditTeruntSuhjedo:tum^,quod infideperièveranrccllEIeòtus, Tit.i.r.
Rom.11.7. temporariareprobus,Matth.24.n.
A(5lor. 13.4Ì5. In 24. i.Ioh. 2.19. tura &
a> w, quod illiccftintelledus cognofcens &
voluntasfeucor acquielcensinpromi{-
lione&; lènfugratia;,Luc.8. 15. Aaor.10.37.Rom. io. 9.10. Eph.3.17. !iic,intelledus
tantum,vcletiamcoralÌLÌnde, quam ex vivifico gratile fenfu dilatatum.. Lue. 8. 13.
Hcbr. ^.4.5.
Tertio difFerunt Forma. Nam in Fide pcrfeverante eft fiducialis Chrifti appre -
heniioj per quam inipfo radicatur credcns.Col.2.7. Ierem.i7.7.8.& quam. ^/>s&)jt*ct7?5
7n<û5 Apoltolus nuncupat. Col. 2. 5. Centra, Fides temporaria radicemnoiiliabet,
Matth. 13. 20. Lue. 8. 13.
Quarto diiferunt Fine Se Effedis. Finis fidei perfcverantis efl falus animarum,
Hebr.io. 39. 1. Per. i. 5. 9. temporariaenon item,Matth. 24. 13. EiFcda illius varia
funt, dequibus,Rom.5.6^. In primis autemgaudium(bIidum&:confl:ans,Iohan. 16.
22. InmediisafHidionibus perdurans, Rom,5.3. Quod inde gaudium fidei voca-
tur, Phil.1.25. Atncc iftud,Luc. 8. 13. nec ca:tcra cffcda ex temporaria prove-
niunt. craudium enim eiuscft cum ipfà evanidum.
Qiiinto diffcrunt Adjun£ì:isfinceritatis&: durationis. Sinceritatis,qu!a fidesper-
fevcrans mvhsh^^- eft,!. Tim.1.5. temporaria, hypocritica, i.Iohan.2.i9.Luc.8. 18.
Durationis, quia pcrfeveranspermanet,Luc. 22.32. Temponadeficit,Matth.i3. 20.21.
i.Iohan.2.19. Antithelìsigiturhxcefto:
Fides 's^ó'^^p^ vera &

juftificans fidesnon eftjnec ad falutem placet
Dco: àfide autemadfinemufquc pcrfeverante fjpeciediiFert.
£ P IL OGF S.
Jximus de Quinque Articulis Remonftrantium, proutfcriptis editis exhibitis &

cos declararunt ipfimet,qux dedit Dominus veritatcm in facrofanclo Verbo f uo
inquirentibus. Omnes e)uidcm funt moneta: omncs idclum arbitrij humani cum
Pelagianifinopoftliminioin Ecclcfiamreducunt. Nam
Articulo Primo eos eie.
gifl'edicitur Deus, qui credere, obedire, &infideac obedienria pcrleverare volue-
runt. Articulo Secando aireritur , Chriftum impetrafle omnibus &:fingulis recon-
ciliationcmcumDeo,&remifllonem peccatorum, modo fide accipefeh^c ejus be-
neficia fiiflineant.
Articulo Tertio &: Quarto efficacia Gratile converfionis ab Humana voluntatc
fufpendicur, ut efficaxlltad convcrfionem, fi homo velit, inefficax,fi nolit.
Quinto Articulo Perfèverantia in fide eidem voluntati attribuitur. Ita princi-
pium fàlutis, ex quo illa primo orirur, &in quod ultimo reiblvitu'r aperte ponitur ,
in ipfius hominis arbitrio acmanu. Hocvcro quid aliud eft quam Deo glorir.ni ,
gratuita: Eleólionis, Chrifto laudcm Rcdcmptionis Spiritai Sanólo virtutem Con-

,
&:mortc confòlationcm labefiidare fàlu-

verfionis derogare? Chriftianam in vita ;
tis noftrx certitudinem convellere , timorem deniquc ac fiduciam filialem -n

cordibus credentium enervare contra,hominem advcrfijs Deum fliperbia in-
:
flare.
NAT IONA LlS DORDRECHTAN^. in
flare, ut non inDco ,inChrifco, fedin feipfo glorietur, diccns, Ecro me difcrevi;
ut non Dei virtù re, fcd fiiis viribusnitatur cameni ftatuens prò bracino iho; adeo-
,
que utomnemlàlutis iiix glonam taiìu diabolico fìbi arrogct, qui fuapte inonte
credere, obedirc, perseverare voIuent?quodcftbarathrum inferni ac defperatio-
nis abyilus.
Quamobrem, Nos quinque illos Remonftrantium Articulos univerfbs &: lìngulos
obcothurnosarquivocaFÌonumnontolerandos,proptererroresautemmultipliccs&:
&: graves,tum apertos tum occultos,etiam fòlenni iudicio damnandos,&: ex Belgicis
Ecclefijs, tanquam infelix Pelagianilini lolium ,.autontate publica exterminandos
cenfemus.
Deum vero acPatrcm Domini noftri lelu Chtirti ardentibus votis precamur, ut
prò multitudine mifèrationumf'uarum , autores acdefeniòres horum Aniculorum
ab errore ad veritatem, à Ichifmate ad unitatem reduccrc dignetur, condonata i\iis
culpa graviffima contnftatarum acconturbatarurnEcclelìarumi'uarum Ecclciias :
veroBelgicas cum om.nibus, qu^c paflim invocant nomcn Domini noftri leiu Chri-
fti, mveritate magis magifque làndifìcet, conlòciet atque confòlidet,quo per viam
veritatis procedant &

pcrveniant advitam paratam nobis ante jafta* mundi tuuda-
mcnta ineo, qui via, veritas, &: vitacft,Iefù Chrilto Servatorenoftro.
SENTENTIA
Theologorum Hafsiacorurn,
De
PERSEVERANTIA VERE FIDE^
lium 6c per Spiritum Sanóbmii regeniromiib,
EccUCix OrthodoxseReformatx ex Verbo Dei docenc.
£t de
APOSTASIA feu DEFECTIONE TOTALI

& finali eorundem,
.âm '^monfirantes extra Verhum Dei tradunt.
VTSandum propofita qu^ftio de Perreverantia,& Apoftalia vere fidelium &

per SpiritUm
regenitorum, commode ac diftinóte pertradaripoftit, ante omnia ex-
plicatio Terminorum quxftionis prxmittenda erit:
îdper 'Z'erefideles intelligatur: ubi de difcnnune Vida

ìemporaria, t^ juHificantìs ac <-vere fahificx..
Cum vere fìdeles nominamus, non intclligimus eos, qui vcl fidcm hiftoricam,
ve] tìdemmiracuIorum,vcrdcnique fìdem -3jiy'i77ca<|0<>vrcu temporariamhabent, (c^'ì
cos, qui verejuftificante & làlvifica in Chriftum fide prarditi iunt.
Eft enim vocabulum Fidei ambiguum, quatuor potiflìmum (ut alias ad liane pra:-
l'entem matenam non ulquc adeo pertinentes nunc prxtereamus) lìgnificationes
habens.
Primo enim in Scripturis accipitur prò fola &: nuda notitia & aftenfu, velprofef-
j'
4 fione
iii A e T A S Y N O D i
fione etiam dodrinx,nobis in Verbo Dei rcvelacjc: quarfideshiftoricadicicur, 2în

iplìs etiam Da^monibus rcpcrirur, lacob. 2. 29.
Secando denotar (pedale Dei donumcdcndimiracula, qua: iides miraculoram
appellatur, I. Cor. 13. 2.
Tertio lignificar non nudam&:fblam,fedeiufmodinotitiam&aiTenfam dodrin.-e

in tradita:, quse conjundam habet aliquam ketitiam , verum evanidam,
Verbo Dei
exlpecommodorum temporahum conccptam, fine fiducia certa remifiìonis pec-
catorum, &
rxquielcentia in promilTioneDei, propter Chriftuni nobis fiifta; qua: fi-
des,quoniam rebus quidem lecundis diirat,adverfisveropenitus cvaneicit,^07ta<-
p^ leu temporaria appellatur. Matth. 13. 21.
Quarto lignificar notiriam & allenllim fiducialem , qua promiflìonem, nobis à

Deo in Chnilofadamjapprehendimus, & in Dei erga nos milèricordia , amore &
favore paterno, per Chrifti meritum nobis acquifito, lùaviter acquielcimus, certo
ftatuentes,remilfionempeccatorum, juftitiam,&:vitama:tcrnam ex mera Dei gra-
na propter unius Chrifti meritum, non folum alijs, Icd etiam nobis, &: quidem in
;
particulari;mihi,tibi, &c. vere donari. quomodo vocabuiumfideiaccipltur, cum

per eam coram Deo juftificari, seternumque làlvari dicimur. Rom. 3. & 4. Et 1 1.
Gal. 2. & & alibi.
3. Undehxcfidesjuftificans &: làlvifica dicicur.
Arque ha:c Fides juftificans à Fide temporaria multismodisjiplàque edam Ipecic
differt. Nam diftinguuntur:
Subjedo. Fides enim Temporaria eli in intelledu tantum ,
1. ex fé gignic &
quidem in corde aliquodgaudium, fed inftabile, excaufis evanidis Ipe nimirum ,
commoditatis temporalis, ex doólrina Euangelij, cbtinenda: Fides vero iuftificans, :
licer, quatenus notitia cft&all'enluSjin intelledu fir, tamcn quatenus fiducia eft &
acquielcentiain Deo, involuntate&: corde radicatur. Rom. io. 9, io. Corde credi-
tur-, &:c.
Illa fuccrefTerc poteft, &quandoque etiam fuccrellltin agro nonbono, fed lapi-
dolb. Matth. 5. (?. 20. 21.
Ha:c non provenir nifi in agro bono, hoc eft, inhomine, cui Deus cor lapideum
abftulir, &:dcditcor carneum,Ezech. ii. i9.Et36^. i6.
2. Diiferunt ratione foimah.Fidei enim iuftificantis forma eft ipfa fiducialis Chri-
fti , &: mcritorum iplìus apprehcnfio, leu firma illa' wi-aroi'îja-i? leu perfuafio , qua
quifque fidelis certo ftatuit, promiflìonem Euangelicam ad le pertinere , libiquc

eam applicar: Fidei vero remporarise forma eft Verbi Dei airenfus,cum gaudio eva-
nido, quod exfpe commodorum temporahum nalcitur, coniunflus.
3. Eftedibus. PerillamChrifto inlerimur, eiufque membra efficimur, ira, ut
ipfe in nobis, &
nos in iplò fimus,Ioh. 6.59. Ephef 3. 17. Per hanc Chrifto non infe-
rimur, nec membra eius efficimur ahas enim nulla perfecutione aut compreilìonc,
:
itcrumà Chrifto fepararentur, qui fidem illamOTe9ra<*<^<"'habent, lècundum illud

Rom. 8. 35.
Per illam homo coramDeo iuftificatur. Rom. 3. & 4. Gal. 2. &: 3. per hanc iuftitia
non obtinctur.
Illaproducit ex le bona, Deoqueplacencia opera, caritatem fpem, patientiam, ,
&:c. ut frudius , in alijs quidem centenos, in alijs fexagenos, inaliis vero triccnos,
prò menliu-a nimirum donarionis Chrifti, ^Spiritus eius, vide Mahh. 13.8. 27. Eph.
4. 7. I. Cor. 12. II. Galat. 5. 6. 22. 23. Hxc frudus illos non fcrr, fed antequ'am ad
maturiratem perveniat, in prima veluriherba, ante ^/^ùjotv, perir. Matth. 13. 6^.21.
Illa ex le parit la^titiam Ibfidam, firmam &
permanentem, qua in Deo fuaviter
acquiclcimus, qua; quoddam veluti initium eft ineftabilis illius gaudij cxleftis &
a:terni. Rom. 5. i. 2. Et 14. 17. Ha:c cum gaudio quidem coniunda eft, fèdeva-
nido, &
rebus adverfis non rantum languefcentc, Icd etiam pcnitusemarcefcente
&cmoriente. Marth. 13.6^. 22.
4. Adjundis. Fides iuftificans eft fcmper durabilis: Linde vere fideles &: iufti
dicuntur cfle inftar arboris piantata ad rivos aquarum, qua: frudum fuumedit in
temporcliio, &:cuius foliumnon decidit. Piai, i, 3. Fides temporaria, perlecutione
otta, ftatirn deficit, quoniamradicemnonhaber,Matth.i3.(J.2i.
NATIONALIS D ORDR E C H T A N JÌ. ii^
îdper Spirìtum '^êneratiónis inteUigatur.

Spiriturft cum vocainus, non intclligimus ea Spiritus S. dona, quac
Regenerati onis
rcprobis cum cledis communia, ut funt tuni Ex tra or din ari a illa prunidvx
flint
Ecckfìas dona miraculofà de quibus loquitur Chriftus Marth. 7. 21. 22. 25. EtD.
,
Apoftolus I. Cor. 12. 4. 5. 6. 7. 8. 9. io. 11. tum ordinaria illa ;(;;a^'c-ywaS inteiledus 5
illuminatio, myfleriorum regni cxleftis cognitio,& quidam veluti Verbi Dei, & vir-
tutum futuri feculi guiìus. Heb. 6. 4. 5. Et 10.26^. qu;s reprobisetiam obtingunt, led
ca intclligimus Spiritus Sanfti dona, quibus eletti à reprobis, vere fìdeles fànftifì- &
cati ab hypocritis difcernuntur, ut/iint iinceraDei &
proximi djledLÌo,verafàndl:i-
tas,juftitia,patientia,fpes, alijquefru.£tus Spiritus, delenpti ab Apoiloio, Galat,
5.22.23.
îdftt Terpyerantia.
Perreverantiamin fide &:fànd:itatevocamus, noncontinuatam,&nulIisIapfIbus
Ìntcrruptam,a£luumfidei &
fanditatis produdionem , fed habituum potiusiìdei,
diledlionis, Tandtitatis, &c. in vere fìdelibus &
iàndis continuatam 3hf*o)ir,v leu per-
manentiani..
îdjtt ÀpofiafìatùtaUs ^jtnaBs,
Apoftafiam totalem a fide &: gratia vocamus omnimodain &

plenariam habi-
tuum fìdei, & donorum Spiritus iô')taic(4 effufionem leu amifTionem , ita , ut homo
fide &: donis regenerationis Spiritus Sandti, quibus antea donatusfuerat, penitus
privetur &: defì:itua:uf,adeoque ex fìdeliiterum initdchs, exipirituali iterum ani-
malis, ex libero Dei Fiho iterum mancipiumSatanzc fìat.
&
Finalem dcfectionem à fide gratia dicimus eanijqua homo à. fide ita penitus de-
ficit, &: Spiritu renovationis, cjufque donis itaprivatur ,ut nunquamijfdemdènuo
donctur,fbdin apoflafiaillapcrfiftat, &:;Eternumperear.
HisprxmiiTis ac diftindisjfententiam noflram de propofito Pcrfeverantiae vere
fideliumargumentOj fequentibus Aphorifmis concludimus.
Aphorismvs e
QuosDeus prò benevolo afFeftu voluntatis fu3E,è genere kumano lapfo, ante jadti
mundi fundamenta, ad vitam arternam elegit, in ijs etiam in tempore, non folum fs<.
cundum fiipereminentémagnitudinem potentine fua; & prò efficacitate roboris vi"
riumf'uarum, veram &falvificamin Chriftumfidemoperatur,eofqueperSpiritum
fuum Sanftumregenerat, &: exanimahbus Spirituales reddit, verum etiam in eaipfa
fide &:fàn£timonia, virrutefìia divma, adfàlutemxtcrnampotenter &mifericor-
ditef confervat &
ciiftodit, adcoque pcrfeverantia donat,ita,utnon minus, perfeve-
rantiainfide&fan£bitatc, ac ipfa fides &: fànftitas, ex elezione ad vitam êternam,
ut frudus fccffedus àfiia caufà, depcndear, &: ncceilario promanet, omfiefque &
foli elefti vere in Chriftum credant> per Spiritum Sanclum (àndificentur, in vera &
fide & fanótitate ad finem ufque perfeverent.
neceftario flucrc, adeoque eledborum efTe
Fidem ex elezione ad Vitam arternam
ptopriam/equentiadocentScripturxfàcrseteflimoniajAdor, I3.48.Cr^'^/W(er«»f^/«/-
^«<7/ (?r/t»/ ordinati advitam Mernam. Rom. 8. 30. Îmspr&deHirìAvit, eos etiam 'vota^
-y/^fcilicct interhe, f'eu, quod idem eft, fide donavir.

2'T\\G,{Ì.'2,.z. 2lon omnium eftjìdes.
Tit. I. I. Secundumjìdcm elcctortim.
San<9:ificationem Spiritus, fèu regcnerationem ex Eleclionc, utfruftum&efre-
£tum ex fua caufà promanare tum ex , indilìolubili fidei verse falvifica^ , & Spiritus
regenerationis ac renovationis, inter fé nexu,tum vero etiam ex fequentibus Scri-
pturse didis patet. ^

it4 •
-A-Cr A S Y N O D t
2. ThcfT. 2.. 13. 5/^^/> 'uosDcM db inìtìo adfalutem^'êrfandtificationern Sfirìtm, drf-

dem habitam l'eritati.
I. Pct. 1. 2. Electis exfrxcoqTittione Bei Patris, .idfancfìfìcatiorjem
Sprittu.
. Ephef! I. 4. Elegttnos in Chrijh , ut ejfemm fmài dr inculcati in confpectu cita cum ca-
ntate.
Pei'fcvei-antiamin fide ex fan£l:itafej &
eleéliòne, ut effedum ex fiia caiifa proma-
nare, (equentia doccntScripturiE tcftimonia.
lohan. 6. 29. H^c cH volmitoi ejw, (jiti mifit me-, Patrii,itt quicqtiid mihi dederit, non
terdam ex eo,fedfufdtem illiidin ultimo ilio die, fcilicct, ad vicam zeternam.
Rom.8.30. G^sfYéideHinavit, &c. eos etidm glorifeavit. Et à verf 35. tìfquea-d'
fìriem capitis : lîfcparabitnos k dilezione Chrijii, é'c. tjìiihi ferfiafum esi , neque
mortem-,neque vitam i ère. fojjè nosfeparare a cantate Dei , qu£ est in Chrijlo lefu. Do-
mino noHro.
Rom. II. 29. Dona illa &1IU voeatio Dei (fcilicet, efficax, feti fidei donano) ciuf.
modtfmtyuteorumipjìimjxeniterenon-pojjìt.
I. Per. 1.5. Firtutls Dei pmjìdio cujledimini fer jìdemadfalutem^
Ap H oR I s. IL ;,,
Hahcautemperfevcrantiamin vera fide&fanditate, Deus non minus, ac ipfarrt

iìdem & fànditatem, in eleótis fuis operatur per cerca,qu2e eam ad rempotenter ad-
hibet media, tum externa, tum interna.
Aphoris. III.
Extema mediaTunt, tum verbi divini praedicatio , & qua: in ea nobis proponotì-'
tur, Dei mandata, gravifTimx exhortationes
iànótiflima commonefaftiones, dul- &
cifllmsE &
fLiaviUìmx promiiriones,{everifrima; comminationes, &:c. quibusadper-
fcverandum infide oc fànditatis ftudio excitamur ; tum paterna: caftigationes j
crux , calamitas, quibus Deus nonnunquam fidcm pietatis ftudium in nobis &
ócuit. De quibus externis fnedijs quamplurima occurrunt Scriptuja: Sacra: te-
ftimonia.
Aphoris. ÌV.
Interna fimt, efficax Spiritus Sandi in cordibus eledorum per externa illa media
operatio,qua vere fideles non tantum viribus {"upernaturalibus ad perfèveraneium,
&: Diaboli, carnis, &
mundi tentationes fiiperandum, neceffarijs &: flifficientibus in-
fìruuntur, ita, utpoflint, fi ve.lint,perreverare fquod Remonftrantes agnofcere vi-
denturj fcd inlìiperetiam potenter adverfus Satanse, mundi &: carnis tentationes,
infidias, technas, &:fraudes, in fide {ànditate confèrvantur &
cuftodiuntur, vi- &
refque iplbrum iiipcrnaturales ad perfèverandum neceflarije , inipfiim perfcvera-
tionisadumpcrducuntur. Etvoluntasipfbrum regenita, ad hoc, utiemper Dea
conJftanter adhxrerevclit, fleditiu- &:inclinatur,adeo,utDeusinverefidelibusnon
tantum, utpoifint, venun etiam, ut velint peri^verare , & ut ipfo adu perièverent,
cfficaciter operetur.
Deum vere Fideles viribus fiipcrnaturalibus , ad perfeverandum neceflarijs in-
adeoque
fìruerc, effìcere, ut polfint perfèverare , ex fèqucntibus Scriptura: didis
manifeftum eft.
Eph. 6^.10. II. Corroboramini in Domino-, ^
rohore viriumipfim. Induite univerfam
illam armaturam Dei,Ht pojjìtls flarc adverfas artes Diaboli.
Phil. 4. 13. Omnia pojjumper eum, qui me confort at, Domìntim.
Deum vere fideles potenter in vera fide &c fànditatc confervare cuftodire, &
adeoque eftìcere, ut perfèverare velint, &: ipfo adu perièverent, ex fèqucntibus Scri-
ptura: Teftimonijs liquer.
Phii:
Phil. 1. 6. Perfuajì'.m habeo hoc ipfum fore, ut qui incepit in 'vobis o^m boni(m,perfiàatt
ufqne ad dicm lefii Chrilii.
PJiil. z. 13. Beni is eB, qui effcit in ôbis îpfum irllc, dr ipJìtmferfcere,tro gratuita,
fua benevolentia.
I. Cor. IO. 13. Tidellseli'Dem, qui nonfintt uos tentari fufra id , quod poteTiis,fcd una,
cum tentatione pr&flabit etia?n exitum-, ut j)ojfitì-s eam f.tff'err<L-j.
1. Pet. 1. 5. Virtutis Bei prafidio cnsiocUmini perJìdem ad falutenh paratam revelari
-,
pr£Jìituto tempore ultimo. «
APHORISMVSV.
Nitituritaqueharc verefìdeliumpcrfcvcrantia, nonfìrmitatevirium ipforumna*
ruralium, ncque naturali voluntansiplbrum,conllantcr volendi bonum lupernam-
rale &
cxlefte, facultatc. Eli enim edam in vere fidclibus virium humanarum
tanta imbecilliras, &
voluntatis ipfbrum etiam regenita: (quia non in totum féd ,
ex parte tantum in hac vita renovatur) tanta mutabilitas, ut vcrcfìdcles, fìbi reJidi,
centra Satana; aftutiam &potentiam, mundi infìdias technas,-nec non propna; &
carnis concupifccntiam, ne quidemad momentum lubiifterc poilìnt: Unde Scri-
ptura totiesnos ad vigilandum precandum operandum ialutcm noflram cum
, &
timore ac tremore hortatur, Lue. 21. 36. Phil. 2. 12. i. Per. 5.8.9. alibi, &:c. Scd &
potius nititur:
1. Immutabili Dei confìlio, de eleétis fuis in vera fide ad fìncm ufque confervan-
dis, & per eam ad ^ternam làlutem nccefì'ario &: infallibilirer perducendis. Quod
Dei conlilium à nulla creatura irritum reddi , nec ab ipfò Dco, propter iplìus immu-
tabilitatem, revocati unquampoterit, Elài. 46^.10, Piai. 33. 11. Mal. 3.1?. Matth. 24.
a4. 2. Tim. 2. 15.
2. Deus hominem vere fidelcm ad perfe-^

Nititur virium fupernaturalium quibus
verandum inftruit, immutabili ac conflanti in iplìs permaniìone. Deus enim effi-
operando lìdcm, inditipfis principium a;tern£E durationis,
caciter in eledis iuis &
eiulmodi largiturperièverandi vires, quse nec inarternum eis ab ulla creatura
iplìs
adimipollunt,nccabipfifmetunquampenitus excutiuntur. Quod principium vo-

catur inScripturisradixinfita, Matth. 13. 21. Scmcnmancns, i.Ioh.3. 9. Et immor-
tale,!. Pet. 1.23. itemUnótiomanenSji.loh. I. 21.
3. Perpetua SpiritusS. alTiftcntia, &invcre fidclibus maniìone, nec non potente
ipfbrum, per Dei virtutem,cufl:odia, protezione &: dirc<51ionc, adeoque vjriumilla-

rum lupernaturaliuminipfùmperfcvcrationisadumdeduttione. Vide Ioli. 14.15.23.
i.Cor.3.i<?. Et, 2.Cor.^.i6. i. Pet.1.5.
4. Dei promifTione, qua vere fìdelibus & vireS ad perfcverandum ne-
Infallibili
perpetuam Spiritus fili Sandi aflillentiam eorumque cuftodiam, pro-
cellarias, &: ,
teótionem & diredionem in vijs mandatorum fiiorum pollicetur. Videatur Efài*

46^.4. lerem. 32.40. j.Ioan. 2. 25. 27. i.Cor. i. 8. Et,io.i3.
5. Indefìnente Chrifli prò vere fidelibus, eorumque in fide perreverantia, inter-
cefTione, &
Spiritus S. dDeo Patte impetratione. lohan. 14. 16. Etcap. 17.15. 17.
20. Lue. 22.32.
Aphoris. VI.
Atqueha:cverefìdeliumperfcverantia, non finalem tantum, verum etiam tota-

lem defed:ionemà fide, penituscxcludit, ita quidem, ut, qucmDeuslèmel vera &
falvifìca fide donavit, is nec linalitcr, nec totaliter eam amitrat, nec vero etiam , ob
fundamenta fiiprapofita, amittere pofllt.
Quodfinaliter abeanondeficiant,eaprobant ScnptUiXteflimonia, qu^ verefì-
deles &rcgenitos vitamaeternam habere &
à morte ad vitam tranjìjjfe ac tranjlatos
-,
effe teftantur. Ioan. 5. 24. i. Ioan. 3. 14. Qui vero vitam arternamjam tumhabcnt, &:
ad eam tranflati fiint, ncquaquam eaprivari poflunt. Quôd ne quidem totaliter fi-
dcm&;Spiritumregcncrationisexcutiant,amittantque, cxf'equcntibusliquet:
lerem.
-
ii^ . A e T A S Y N O D i
lereni. 51. 40. Timorem meum daho in corda eortim, ut non rccedant a nic^-. tî
vero à Deo non recedane , nunquam fìdem &
Spiritual regenerationis totalicer
amittuntjfcd Deo pcdcveranter adhxrent. Vide edam Efài.^4.io,Liic. 22.32. Rom.
11.28. Et infìgncm illuni locuni i. lohan. 3. 9. ^l/n natm esi ex Beo , peccatum no»
committit:, quoniam Jèmen ipftis mAUctin cornee -potesf peccare, eo^quod ex Deonatasefi.
Aphoris. VII.
•
Quamvis itaquc vere fideles nonnunquam etiam in gravilTima atrociilìma pec &
cataprolabantur, quibus extemi adus fidei, caritatis, aliarumque virtutum Chri-
ftianarum interturbantur , &interrumpuntur, adeoque forisaliquanidiudefìciunn
ac cclIaRt, &
Spiritus Sanctus intus in ipforum cordibus contriftatur, Ephef! 4. 30.
Donaque eius ira imminuuntur &
debilitantur, ut quandoque homo interior ad
agonem velati redachus, &
tantum nonenedus videatur; fèmper tamenDeuslè-
cundumpadummifèricordijefux, peracpropter Chrifti mcrituni &: perpetuam ,
prò fidclibusi"uisinterceflìonem,manum eis, nepenituscollidantur, fiipponit, ic-

nienfideiin ipfìs potenter &:miiericorditer confervat, è lapiibus eosdenuocri- &
<rit: adeoque fidei lcintillulam,qua: in ipfis remanlèrat,extcrius Verbo Legis & Euan-
gelij, nonnunquam etiam paternis cafligationibus adhibitis, interius Spiritus S. vir-
ente , qux i'ci'c de novo iniplìs exerit, itavcntilat, ut in actum,per iapiùs iUos Inter-
ruptum, iterum erumpar.
Veriras huius aphorifiiii exfcqucntibus pater.
Ctim cadtijtiftu-s-, non dejicitur,iciìicct, ut perear.
Piai. 37. 24.
Cor. 4. 9- ^fîa lehova fuHcntat manum eim.
2.
Proverb. 24. 16. Septies cadatJHsiiis,cxttrgitt/tmen.
Lue. 22. 31.32. Simon, Simon, Satan petijt vos, quos l'entiUret fuut triticum ,Jèd ege
deprec&tm [um prò te, ne defcÌAtfdes tua.
I lohan. 3. 9.
.
G^ natm est ex Beo, pecca ttim non committit > ûoniam femen ipjìn-s
mànet in eo.
Atque hoc ipfum probant exempla Davidis, Petti, aliorumque vere fìdelium &r
Sandorum, in quibus femenDei, quod ipforum lapfibus veluti fuffocatum vidcba-
tur, tandem iterum germinare, &
frudum ferre ccepit, cum virtutc Dei è lliis iapiì-
bus refurrexerunt,&: adDeumper veram pcenitentiamredierunr.
Aphoris. VIIL
Unde facile cft intelligere, ingens efTe difcrimen inter peccata non renatorum,
& lapfus vere fìdelium & regenitorum^. ex contemptu Dei, toto animo, piena
Illi
voluntate, & cum quadam veluti deledatione in peccata prarcipitestuunt, eaque

{ine ullaluda Spiritus committunt,quod Scriprura vocat àiA.u^loui vroióìv, i .lohan. 3. 9.
Unde etiam peccatum hoc non renatorum, dicitur regnans. Roin. 6. 12, IpfìquS
diculimrvivcre in carne &:fècundum carnem. Rom. 8. i. 4. 5. 8. 12. 13. &c. Eli nec
ex contemptu Dei, nec toto animo, &: deftinaraquademmalitia, plenaque volun-
tate, f'ed ex carnis qua: in ipfis refìduaefl, infìrmitate, reludante fèmpcl:, licet non
pra^dominantc, imo vero fliccumbcnte Spiritu, peccant. Unde in Scriptura Sacra
negantur djjbafìicM vnnSv > i. lohan. 3 9. Nec in carne vel f'ecundum carnem vivere
.
dicuntur, fquxphrafìs habitum denotat, &carnisregimen&:dominatum5quiinre-

natis locum non habet) licet opera carnis fxpe numero commiccanr.
Aphoris. IX,
M^c, de Perfevcrantia verefidelium &:per Spiritum Sandum regenitorum, do-

drina, fìrmum ac fblidumnobis in omnibus tentarionibus fòlatium prxflat, nofquc
de incorruptibih, incontaminabili &;immarceflibihh2rcditate ccclefli, arternaque
animarumnollrariunfàlute obtinenda certos oc fècuros reddit: Securos, non car-
nali
NATIONALIS DORDRECHTANtE. 217
nalifed fpirituali fecuritatc, adeo ut, qui vera &
falvifìca inChriflumfide prsediti
iunt, &:fpintumregenerationis&:renovationisintusin cordibus/uis fcntiunt, certa
&: indubitata animi fiducia, fcà Deo , ante fècula condita, vcrcadvitam artcrnahi
clcélosell'c, &prxfidiovlrtutisip^lus,pcrfidemadfaJutemcufl;odirum,adeoqucne-
cefl'ario & infallibiliter xtcrnum fàlvatumiri, ftatuere poflìnt ac dcbcanr.
Videantur de hoc ex hac dodrina promanante, infi^
fblatio &:fàlufis certitudine,
gma loca Rom. 8. adfinemcap. 2. Tim. i. iz. i. Ioan.3.14. Et 5. io. 11. 12.
averi. 33.
13. 14.15. EtconjunganturcumhiseaScriptura:teftimonia, qute Spiritum fànftum

dicunt elTe arrhabonem lijcreditatis ca;leltis qui vere fìdelibus tcftimoniimi pcrhi-
,
bet, quod fintfilij &

ha;rcdesDei , ac coha-redes Chrifti, quiquc ipibs obfignat iji ,
diemlelii Chrifti, &

de obtincndaiEtcrnalàluteccrtos redditi Rom. S.kJ.i/. 2. Cor.
i.zi. Ephefii.ii.ij.&c.
Antithesès.
Rejicimusitaque , ut hetcrodoxas,fequenresRemonftrantiumaflertiones;
I. Veram fidemjuftificantem&ralvificam,noncfre eledorumpropriam; Q_iiod
ex ifta Remonflrantium ailertione, cum dicunt, vere fideles in atrocihus flagitijs &
fcelcribus perfèverare &:mori,ac proinde in ijsa^ternum perire poilcj&lxpenumcró
ctiam perire, necefl'ario fequitur. Eletti enim aeternum perire nequeunt.
2. Fidem -^(nccuêv feu tcmporariam efle fidem totalcra, juftiiicantcm, ncc dif-
ferreipecicà vera fide ad finem durante

hi Declar. i^rtic. 5. cxfnhit.pag. 4. 5.
3.Perfcverantiam in fide, non elle effcótum EleAionis ad falutem , fcdcondjtio-

nem prarrequiiìtam in honiine eligendo.
Thejìb. exhibi 7. ó" i- de <^rtìc. 5.
4. Deus prò abioluto fiio jure quo(dam,diu multumque in ftadio pictatis excr-
Si
citatos, & in varijs adveriìtatibus, veluti igne probatos, dono indefcctibilis per/ève-
rantia:remuneretur; id extraordinaria quadam ratione fierij^nec in ccnfum venire,
ubi de ordmarijs Dei aftionibus agitur*
In D ed. ^rtic. 5 i -pag. 8.9*
5. Perfcverantiam infide, non efle donum Dei, quidem tale, qiiod omnibus &
clediis detur. Hsecaflertio ex proximaprxeedcnteneccllario fequitur. Si cnim ex-
traordinaria ratione fieri dicatur, cum Deus quofdam, diu multumque in ftadio pie-
tatis excrcitatos, &
in varijs advcrfitatibus veluti igne probatos, dono indefedibilis
perfeverantia: remuneratur, iitiquenon omnibus eledis ordinarie hoc donum ob-
tinget.
6. Deum qUidem gratia &: viribus fupernaturalibus inftruete hominem vere fide-
lem, quantum ad pcrfèverandum, &: Diaboli, carnisacmundi tcntationes iLiperan-
dum,pro infinita iua fàpicntiafuffìccrc indicar, inliipcrque paratum efle, porro gra-
da &auxilio fiio divino ipfi, fi oificiumfuumfaciat, &:gratiavinbufqueadperf"eve- ,
randumfiiflìci enti bus bene utatur,hoc eft,vigilijs,precibusjahifquclàn6lis exercitiis,

invera fide perfèverare ftudeat, adell'e: nihilominus tamen, ftante auxilij divini
promptitudine,& gratia- fùfficientispra:fèntia,pofitifqueilhs omnibus, qux adper-
lèverandumneceflaria atque fiifficientia fùnt, quaquc Deus ad fidem eonlcrv.mdam
fldhibere vult, imo, pofito etiam inipfà voluntate fidci habitu , manete tamen fera-
per inhominispoteftate, pcrfbverarc, vcl nonpcricvcrare: Qua Remonftranrium
afl'ertio non obfcure colligitur ex Thejì. exhih.z. Se 8= dt-Articiib 5^ Et exhibita declar.
ì^rt.^.fag.u.
7. Vere fideles à vera fide, &: confequcnter à gratia ^falute totaliter non folum
cxciderepofl"e,fèd etiam non raroexcidere, quotiefcunque videlicct opus aliquod
carnis committunt; Theficxhib. }.deK^rtJc. 5. Coli. H.ìg. Benl/pag.iS.i^. de Artics-
8.Vere fideles à vera fide, gratia & fàlutc etiam fìnalitcrexciderepofle, &:fxpc-
numeroexcidere, adeoquein Apoftafia perfèverare acmori, atcrnumqueperirc,
TheJì. exhib. 4. Artic. 5. Coli. Berti/ pag. 18. 1
9. de Artic. 5.
e f). Vere
218 ACTASYNÒDI
9. Vere fidcles in ipRim ad moiTcm & in Spiritumfahdumpcccatum incidere
pojl'e. Quod ailcrit Epifcop.difp.fubl. depeccato acluali. Corro. \.& 2..
10. Nullum vere fidelcminhac vita, cittaipecialcm rcvelarioncm, porte cflc ccr-
tum, le ièmperin tìdepcrlcYcracurum, adcoqiic ictcrnurn ialvaium iri. CoiL Beri,
p. j'^ô. de Arìic. 5.
11. DoclrinamdePcrfeveiranrfê ccrtitudine fecuritati carnali fcneflram aperirc,

& natura arquc indole flia idoncamefread ingcnèrandamhominibuslecarifateiTi,
iitinmcdio currupeccatorum ipiìs lìtloco pulvinaris, quo femetipibs molliter fo-
vere,luaviccrqucdemulcerc polirne. Thcf.exhib. 6. deArtk. 5. Coli. Berfif pag. 57. de
K^rfic. 5.
Dubitare, utrumnc fcmpcr ij futuri limus, qui nunc furtius (Icilicet vere fide-
12.
Ics, DeiFilij,xterna: vitx hxrcditatem certo adeptun) fémperquc illum animum

lervaturi iìnnis quemnunc habemus, non elle noxium, lèd laudabile cumpriirfis
,
atque ùtile. Co//. Berttjpag. 6^. 6^.dei^rtic. 5.
Expofuimus, Dei adju ti gratia, noftram, &: noftrarum, qux in infcnori,& ex partd
etiam m
luperiori Halììa Chnfto colliguntur, Ècclelìarum,dc Prsedeiì:inatione,Me-
rito Clìtiftij GratiaDei, Libero arbitrio, &
Pcirrcverantia vere iìdelium lènrcntiam:
limulque quid de Contrarijs Fratrum Remonftrantium heterodoxis aflettiombus,
quibus Ecclclìx Belgica:, alias florentilTiftia:, miicre aliquotnuncannosafilifta: ac
turbata- fucruht,ex Verbo Dei ftatuendum lit, aperuimus.
Vos itaque, Illuftres, Nobilifllmi &: Ampliflìmi DD. Delegati,&: in vobis Illuftrir-
ac Prxpotentes DD. Ordd. Generales,quòs Deus Ecclclìjs hilccBelgicis Reforma"-
tis dedit Nutritios, per SS.DoJiiini noftri lefu Chrifti nomen,& prcciolum ipfius làn-
guinem, quo care admodum Ecclcliam luamredemit, per tot millium animaruna
aEternam Ihlutcm, obtcfhimur ac prccamur, ut,(quodratione officij veilri &:porefti?
& debetis) lanam liane doftrinam, quam unanimi conlcnlLi innumere Ecclelìx Re-
fe rmatàm Germania, Gallia,Anglia, Hcivetià, alijfqucinlocisliuc ufque, per Dei
gratiam, conftanter amplei5tuntur,inflorenti/fimo hocveftro Belgio Eueamini, neve
eammaledi£l:is& calumnijsmale feriatorum hominum diatius traduci, exagitari&r
opprimi patiamini. Quin potius in id lèrio in(?umbite, &
conlìlia vcftra eo dirigi-
te, an qua ratione,qui à via aberraruntha£benus,revocariV& iterum lucrifìéri, Ecctè-
fixque Belgicx milère nunc diftrad*, denuo, pulfìs errorum nebulis, in unitatem
jfidei ac doòirinx coniungi &
uniri, adeoquc cum veritatc lincerà pax &c tranquillitas.
ipfisrcflitui & deincepsinijs conférvaripofllnr.
Sic conienfum in Orthodoxia, cum tot Regnorurii, Ducatuum, Provinciarumi
Comitatuum,&: Rerumpublicarum EcclefìjsRcformatis,quantum in vobis eft,rue-
bimini, &
benediiStioncsDeiimmenfàs , quibus florentiffimas Vcllras Relpublicas
haólenuscumulariilimc atfecit, in porterum quoque abunde perlènriicetis, ut,quod
per multos haftcnus annos fuiftis, deinceps quoque hoftibus veftris terrori, vicinis &
amicis vcftrisfubiìdio &adiumento> necnon llibditis veftrisfolatio elle poflìtis.
Atquehancrem vobis, qui Provinciarum harum Confcederararum Eelgicarum
ftatum exaòtillime cognitum habetis ac per/peftum,&: quidRelpublicxveftra: libera
ferant vcl non fcrant omnium optime noftis, prò veftra eximialàpientia diipicien-
,
dumrclinquimus; noftro loco precantes , &: deinceps etiam precaturi Dcum Opr.
Max. utlanctis conlìlijsvcllris carlitus bencdicat; Eos, quia redo veriratis tramite
aberrarunt, inviam rcvocet; Ecclelias veftras Bclgicas mifere difieótas recolligat,
diftraftas de integro uniar,fìrmaqueac folida in {'e&c Filio ilio unigenito Domino
noftro lelliChrifto pace lì:abiliat,&:nos,&noftras,omnefque alias Orthodoxas Ec-
clelias, per totumTcrrarumorbem diftiifas, potenti lùa dextra contra portarumin-
ferorum potentiam, ac Satana:, ncc non impij mundi fraudes , technas , &: infidias
£ueatur,prorcgat,dcfcndat;fandemqueadleincoelcftemParadifijmtranflatas xter-
humglorificct,pcracproptcrFiliumluumUnigenitum, Dominum ac Servatorem
noftrum,Icfum Chrilhim, cui una cum Patrc oc Spirita lande fìtlauSy bonor, &: glo-
ria, infccula Icculorum. Amei'L.
De
NAtlOKTÀtlS DORDRECHTAN^. it^
De
SANCTORVM PERSEVERANTIA
Et falucis fidelium Certitudinc.
Sententia Helvetiorum;
Rcdimus i^^profìtemur omnes vere credentes, qui fide viva & vera Icfu Chri-
e tanquam palmitcsviti Smembra capiti lune iniìri, Spirirusitern iàndifica-
^fto,
tionis acregenerationisflinc fadi participes, inhac vera in Chriftumredcmptorem
fide & iànctc vivendi propofìco ad vince finem uiqueperfèveraturos & ita iàlutem ,
illam artcrnam, ad quam ab eterno ex mera gratia cle&i lune, & per Chriftum re-
demptij certiflime all'eeuturos efl'e.
lì.
EH: nempe Patris eligentis voluntas, utquofcunqiie dedic Filio,noii pereant; feci
novilllmo die ad vitam xternam rciùicitentur. Eft Filij Redemproris voluntas, ut à
Patte dati,iìntfccum5&iccumvivant,ipc6lentquegIoriam{uaiTi in seternum.Spiritus
landlus quoque Paracletus cum clcótis maiiet in a^rcrnum. Et revera quos Deus Pa-
ter pio libera voluntatefua elegitmifèricorditet, quos Dei Filius lànguine pretiòfb
liioredemir, quos Spiritus iàndtus illuminavit&lanftiiìcavit, ij giatiolc certoque
/èrvantur &:perducuntur adfincm deftinatuni potenter.
III.
Hancautem vere fidelium in fide vera &

fìinditate perreverantiam nonullisad-^
fcribimus voluntatishuman2e,aut liberi arbitri] viribus, fcdDei Patris omnipotenti
virtuti,Filijipfìu;i unigeniti, Paftoris noftrifummi&vigilantiirimi omnipotenti cu-
ftodiae , nec non fàndi obfignationi, eam in foliduni tutoque
infallibili Spiritus
tribuimus. Nam quia fideles prêiìdio divinx virtutis per fidem ad hicreditatem
asternam cuftodiuntur; quia ex lemme incorruptibili renati lunt; quia Spiritus S.
duóbit reguntur; quiaChriftiPaftorisfidiflìmi tenenturmanu; totalitervelfinaliter
à vera fide deficere , aut falute arterna exeiderc nonpollunt. Contra tamen, li
fidelium pcrlèvcrantia viribus humanis &:propnjs Itarct aut cadereti fi fideles per-
mitterentur fibi; ii virtute propria ipfis eilbt pugnandum lane eos ne ad momen- ;
tum quidem contra Leonis rugicntis inlìdtus, mundi & carnis tentationes, quae
iplbrum in carne eli imbecillitas , confiftere , l'ed in peccata oc apoftalìam labi, ini
laplli perlcvcrare, & arternum perire polle non dii^temur propterea

mori, &c ita :
quod Sanftorum perleverantia opus eft non carnis &

languinis , non liberi noftri
arbitrij, nonhabitus alicuiusper crebros credendi &: obediendi actus acquilìti, lèd
donumDei mere gratuitum , Spiritus làndi elFcótum proprium eledtionis Dei ,
Patris , &c conlequuta; Filij rcdemptionis , nec non intercellionis perpetua

fruólus.
Etfi autem vere fideles & eledos ncque totalitcr ncque finaliter à vera
fide deficere , ciedamus
liilutcque alterna excidcre polle tamen non uega- ,
mus vere fideles i^' eleftos propter inliabitantem legem peccati &: veteris Ada-
mi reliquias interdum in gravia &; enormia peccata, mundi exemplo 6c Satana:,
tentationibus dcceptos incidere, ita iit conlcientiam graviillme Ixdznt, Sp>ritum
t z ianiStum
-
xi.6 ' ACTASYNODI

Sanulum contriftent, eiufquc charifmataquaedamamittant, fìdesreddatur infirma,
confòlatio piane languelcat: Si tamcnhicadunt,Deusillorum,ne proflernantur,
S<:
manus {uftentat; nimquam ut tentano maior lìt , quam pofilmt terre, permittir;
opusbonum, quodcccpit,etiamperficit;Iychnumfumigantcn-i afflata Spirirus Sanfti
rurlus accenditi adveramrefipiicentiam certo revocai, &: tandem ad metani beatam
perducit.
Atque de hac perfeverantiarua vere fidclespoflimt certi cfle non tantum prò tem-
pore prxfènti , fed etiam prò futuro, idque tum ad Dei gloriam, qui eos gratioie &:
potenter contraapoftafìamfinalemconicrvat, tumadeorum in hac miicriarum&:
rentationum valle, confolationem eximiam. Habent enim fìdeles de hac lua pcrfeve-
rantia &lìdelicuftodia Dei &: Salvatorisnoftri non tantum promiflìonescertiflìmas.
Verbo Deiluculenter exprefl'as, verum etiam Spiritus S. internum teftimonium, qui
cum Spiritu noftro teftatur, quod Filij Dei flimus, quo etiam in diem plena^ redem-
ptionis oblìgnamur, quique hsereditatis caeleftis eft infallibilis arrhabo.
VI.
Non tamcn elc(9:i, proptercaquodpcrfevcrantiaE fiix certi funt, adomne genus

peccata, flagitia, federa, noxiamque carnis fècuritatcm feneftram (ibi autportam
aperiunt, fed per inhabitantem Spiritum Dei in vcritatis, pietatis,charitatis grati &
tudinis via omni collato fludio incedunt ; opera carnis& membra terreftria fiia
mortificant ; ad novam vitam fubinde refurgunt, ftudentpietati & bonis operibus;
Deumtiment; àpeccatisfìbicavcnt; dcniqueoperantur cum timore &: tremore fa-
lutem. Dat enim illis Deus cor novum & Spiritum novum, efficitque ut in ftatutis
fiiisambulent, & jura fùafaciant, fìantque tanquam arbor piantata adrivos aqua-
rum que fructum edit tempore fuo. Revera enim,qui ex Deo natus efl,peccatum non,
facit,quonianifèmeneiusmanetinipfo, necpotefl peccare, quia ex Deo natus efl,
VII.
Neque hinc fequitur, omnes admonitienes, adhortationes, prsemonitiones, prê-

ceptiones, minas, confìlia, obfècrationes,&c. propterea efie inutiles, inanes,aut irri-
£as,rcdfuntpotiushxcomniafalutariamedia,quibusDeusperfèverationiscQnfìlium
donumqueexpediti&fùos, quibus,uthortationibusconcedantlocum,potenterlar-.
gitur vires, ad fìnem deftinatum perducit.
Vili.
Multo minus certitudo falutis, autperfeverandi fpcs certa preces fìdelium tollir.
Caput utique fìdelium Redemptornofler lefiis Chrifì:us,qui de gloria fùa& Patris
favore perpetuo non certus elle non potuit, inprecibus dies nodefique fuit aflìduus;
neque beato Paulo mortalium quifquam in precibus fuit ardentior, in commendan-
do fHèprccibusaliorumfrequentior,quotam.en de fàlute atque corona (ùa vixalius
extiteratcertior. Quemadmodum enimnihilofegnius agebantMofes,Iofua, Ge-
deon, David, alij, populi fàn(5tiDuces,Iudices,Regcs, propterea quod divinis ora-
culis certi fuerunt,traditumirihoftem in manus fuas: flc vere fìdeles de confcquen-
da fàlute non dubij aiacrius etiam fUam falutem operati & adverf'us tentationes
, ,
omnes pugnare non dubitant. linde hanc de ccrtitudine lalutis: dodrinam non f o-
lida^ confblationis fblum, verum etiam filialis, fpontanex atque ingenuê pietatis
magiflram ell'eprofìtcmur &: credimus.
IX,
Si qui vero àfide defecifTe dicuntur,autij fuerunthypocrita:, fidemprofeflì ore,

quam
NATIONALIS D ORDR E C H T A N ^t. ut
quail'.nunquamliabucrunt in corde, qualis fuic Simon M^gus. Auttcmporari) funr,
qui filici verx &c làlvifìca: radices in corde non hahuerunt de quihusin parabola ,
Chrillus.Autcalesexcharicatisjudiciopropter profefnoncmexternam abalijs prò

vcrcfìdelihus ilinrliabiti, cum incus rcvcralaiidifìcati non eflbnt
X.
Concludimus eirgo verbis Apoftoli, ncque morrem,neque vicam, ncque Angclos^

ncque principatus, ncque potellates, ncque pra:icntia, ncque fururarneque rubìimi-
tatem, ncque profunditatem, ncque crcatam rem aliam ullam iìdeles lèparare pofl'c
à charicate Dei qux eft in Chrifto Iclii, Domino noftro.
EftquchxcnoltrafidcSjnoftrafpes, noflradc quinque Arciculis conrroverfìs fen-
tentia,quamin Scripcura Sacra rcvelatam ; iuftitia:, mifèricordiê, iàpicnci^ divina;
oninmo congruam & honoritìcamì confolationi & £edi£cationi apprime fèrvientem,
piatati vero &: bonis moribus inimicamnequaquam; à maionbus noilris ex verbo di-
vino hauflam,acreIigioiiff.mecraditamj totisanimis &
confcientijs inotFcnfiis ani-
pledimùr: InEcclefijs &: AcadèmijsReformatar HelveriÊ fidei noftrse commifììs
conftanter etiamnum docemus. Hanc dodrinam, acque adeo vericacem fàlvifì-
"camcocam, IlludrilFimis &: Prxpocencib.DD.OrdinibusGeneralibus,nccnonPro-
vinciarumBelgicarum rcformararum Magiftraribus, Orchodoxis rcliquis omnibus,
Eoclcfìx Chriftiana'nucricijsccÌebracillImis,commcndaciffimam cile ex animo cu-
pimus. Academiarum &
Ecclelìarum Bclgicarum ProfeiForibus &: Pafloribus, fra-
tribus in Domino IcfliChrifto dileóbifllmis , in dod:rina hac ardua acque liablimi
proponenda prudenciam, in propugnanda conftanciam, in ucroque Dei incremcn-
tum bcnignum, qua poillimus animorum iìncericate precamur. Deum quoque Pa-
trem mifcracionum liipplices humilefquc oramus afquc d^ôcÀet'nìui orabimus ut
, ,
fcncienccs concrarium, Se gregi, quem acquifìvic fibi fànguine ilio Deus, non par-
cences, aucgratiofèemcndec, autmànu potente fua còerceat; denique ucEcclelìas
Bclgicas, & Rempublicam hanc IlluftrifTimam univerfàm adverfiisTyr'annos, ad-
vcrfiis'hxrcfes, advcrfus omnes omnium fraudulencorum infìdias clemencer cufto-
diat,protegar, confèrvec, ad fàcrof'andi nóminis fùigloriam, ad Eccìciìx & Rcip,
Chriftianxcociuslàlucem per Dominum noftrumlclum Chriftum, cui cumPatre
,
ic Spiritu Sando Ile laus, honor, &c gloria in iècula. Amen.
I V D I C I V M
j^j^mme Orthodoxari^m Ecclefidrutn ^^Jfovió-
Wetterd'vìciirum^
D E Q^ INTO ArTICVLO.
De Pcrfèvcrantia Sanótorum & cerdtudine falutis.
Sentemia '^moììFirant'um* Sententia Onhodoxornm.
I. i.
Erfeverantia iìdelium in fide non cft T) Erreverantia, qua ufque infinem per-
"P
- cfFedum cledionis ncc cft donum
;
-'-
levcrarur in fide Chrifti , Se fine qua
Dei concefllim, icd oblatum , Se condi- ncmo rervatur,Matth. 24. 13. Eft donum
rio novi Fcederis, quaniDcusinccr mul- Dci;quod dacur omnibus eledis, ica ut
taspoiftbilcs priefcripficquamquchomo illi habitu fidei fàlvificx prêdici, 5£.yir-
habicu fidei Se obediencix per crcbros cuce Dei cuftoditi, non pofllnt non ad
crcdendi &obedicndi adus acquifites fineni ufque perle ver.arc.
facile preftarepoccftj&accedcnceinccr-
no Spiritus S. auxillo plcrunque prarftaC.
i.
3 Confr-
, >
Z22. ACTA SYNODÌ

Confirmatioyemjèntentk.
Etfeda EÌe(fl:ionis cnm paflìminScnpturaSacrajtum nomiìiatimRom. S.Epd.i.

nobis dcfcribuntur hac lène. Deus efficaciter vocat,quos elegie ad ^ô^du* per Chri-
ftum: eosfideveradonat: periìdemjuftificat: jiifl:ificatoslanu:rficar,veterem ho-
minem per ccrtòs gradus in illis mortificando, novum vivificando: morrificatos
carne, &: vivificatos Spirim exercer tolerantia crucis: in cruceilloserigit ac firmar
fpe mclioris vita: in hac fpe firmos perfcverantia finali donar; denique pugnam ipfo-
:
rum contra omnes hoftesinhac vita continuam gratis remunerarur seterna vidoria
l3etitia:&: gloriar. Undcpatet,perfeverantiamefle inter dona Dei, quazille gratis
confert ijs, quos ab eterno ad hoc elegit , ut decerrent pra;clarum illud cerramen,
curflim conlumment,fidemfèrvent,&accipiantcoronam juftitias, quariUis eftrc-

pofita. 2.Tim.4.7.i{.
Sentent. Orthodoxit* Sentent. '^monjìrantium.
II IL
Pofitis illis omnibus, qua:adperfeve- Pofitis illis omnibus, qucx'adperfeve-

randumiuntnecefl'aria, voluntas homi- randum lune necefl'aria manet in homi - ,
nis eledi a Deo gratiofe determinatur ad nis potcf%te perfeverare vel non perfc-
pcrlcverandum. Ncque tamen ideo ho- verare:ita ut voluntas hominisfècundum
minis voluntas fcd lòia Dei grafia
, eli nativara fi.iam indolem agens libere
caufa proximaperieverantiXé proxima fitperfeverationis caufà»
Cdnjifmatìo verte pntentide.
Coìifirmatio vctx feritentiae in hac Thefi péhdet à Teftio èc Quarto Arriculo,

ubiha:c rcs fufe eft difputata. Summa huc redit. Pofita operatione Spiritus S. qua!
ille; efficaciter agitin corda eledorum ^ voluntas invida illa virture Dei inchnatuf,,
luaviterquetrahitur, ad eliciendum adus illos quiproficifcuntur ab habitibus fivc

,
ijprincipijs Tupernaturalibus divinitus infufis. Tametfi ergo homo fit caufà proximrj,
qux credit &:perlèvcrat: loia tamen gratia eft proxima caufa conferetis donum fidci
& peri bverantia:. quippe qux loia inftruit hominem his viribus, & eundem cxcit: ir,
ut adus agat, ita ut bonitas operis foli gratia; fit accepta fereiida. i . Cor. 1 5. io.
III. IH.
Tametfi verefidelesinatrocia pecca- Vere fideles non folum polluht in at rc-

ta Ikpe incidunt, adcoque conlcientiam cia & conlcientiam direde vallantia 1 ce-
fibi vaftant , Spiritum Sandum perrur- lerà, adeoque inipllimpeccatum in 5 ìpi-
banc, Lxtitiam cordis amittunt, &:iram ritum Sandum incidere: fed etiam h 1 ijs
Dei incurrunt , attamen nec timorem perfeverare &
mori , ac confèqucnrc ;r à
Dei, nec fidcm omnino cxcutiunt fed ; fide juftificante, gratia &fàlute totali ter
manet in eisfemenDci ideoque gratia : èc finaliter excidere mulcifque id e ve-
:
Dei ncque totalitcr, ncque finaliter ex- nir, ac etiamnum non raro evenir.
ciderepoirunt.
Deciaratio ^ confirmatio 'verajèntenti^s.
Vere credentcs fibi relidipofruntamitterefidem,gratiam&fàlutem,qu'oad vi res

fuas. Vpluntarefiquidcmhumananihilmutabilius, viribus fiumani arbitrijnihiliin-
becillius, carnis &
mundi lUecebrisnihilpotentius, Satana &:lcanda!is mundi ni! lil
violcntius:atque liane ob caufam dicitur omnibus fidelibus. Quiexiftimatfèftai :c-,
videat ne cadat. 2. Cor. io. iz. >
Rurl l:s
Rurfusvere credentesnonpofruntfidemamittere& grana Dei cxddcre penitus
&
quoad eledionem vocacionem Dei ùy.iQi[A,iX>jnv. Etli cnim non raro o-raviilìmis
lapfibus Deum oifendant, Spiritum S.contnftcnc, plurima eius dona excurianc
&
amitcanr, confcientiam polluanc, jfidemlabefaacnr,&: quantum inièejQ:,fran,(ranc, ut'
exemplumDavidis &: Pctri oftendit: nunquam tameniictoco corde adverfus Deum
ruuntjUtfiantholtesDeis&gratiapcnitus excidant, Spiritum S. pror/ùs excutianr,
fidem omnino amittant,&: in Spiritum S. peccent quomam fèmen Dei manct in cist, :
I. loh. ^.9. &:virtuteDei cuftodiunturinfide, i. Pet.1.5. perpetua Clirifti intcr- &

ceflìone fulciuntur, ut fìdes eorum totaliter nunquam defìciat, lohan. 16. & 17. In
quotidianis deniquelapfìbifóDominus eis fupponit manum, ne collidantur, P/àl. 3-7.
24. Etvero fieri non potcftuteIeélireducantur,Mattli.24.24.utoves Chrifli ra-

pianturexmanibus eius, Ioli. Io. 28. Utfidcles ièparenrurà dilezione Dei in Chri-
fto, Rom.8. 35. Deniquc vocatio & dona Dei iunt ajweSêTijj^, Rom.i i. 2 c,'.&: ha:rc-
ditas a(p6ap(^ Kj df^Mvì@^, Xj ù/xclpavì^^ nobis in ca'loièrvatur, i. Pet.1.4. Et Deus
cftfìdclis, qui non ilnitnos tentati fìipraid, quodpoiìlimus, fèdunacum tentatione
pra:ftat exitum, ut poffimus eam fùfterre, i. Cor. io. 13.
Smtent. Orthodoxa. Sentent.Kemonpr.
IV. IV.
Vere crcdcntes de fui juftiiìcatione Quiiibetvcrefidelisprofìatuptaricnri

vitaque a:terna certi efle pofllint ac de- certus eHepotcfcde fidci ftic intcgritatCj
bent, proftatuprx(ènti&;tlituroa &:fàlutifcra Dei erga ipfiim benevolen-
tia. Pro.ftatu futuro non poteft effe cer-
tus fb perfeveraturum infide.
Confirmatio yeTtz fentemijs.
Omnes fideles exemplo Apoftoli, Rom.8. (ubi dcrcribiturjvidoria&triumpl-u-is

fidei) poflunt &: debent certo effe perfliaiì de gratia Dei praîcnre futura. Argu- &
. menta peifuaiìonis harcfiint:
1. quarum Epitome clHoh. 3. i5.i(S'.
PromillìonesDeiinfallibiles,
2. Immutabile Dei propofitum de eledis fervandis , quodillihabent: cognitum
ex vocatione&; fide fila, Rom.8.
3. ImmcnfàDci charitas diffufàmcordibusiprorumpcr Sp. Sandum , &obfì-
gnatatraditioneFilij,Rom.5.5.(j. Et 8.32. 38.
4. Chriliidile^lio&înterccffio prò nobis, lohan. 17.
5. Interna SpiritusSandi teffificatio, Rom.8.
Quibus omnibus adde naturam & indolcm fidei juftifìcantis. Tribuitur cnim
illi z^.y}pc(pci/a, , m)i'pf»i(ria,, & Tn-zs-oijijing ,Qiu^ fidci non
&C dicitur visreVacnf fi i'^tx©^'
compctunt, ficredensdubitetde/avore Deipcrenni , ncc poffit gloriari cum Apo-
ftolofùbfpe gloria Dei,Rom. 5.1. ncque cumeodem diccre 2^vi cui crediderimi :
ér nnhiferfuafum efl, eitmpojfe depofitiim meum in illum diemfirvafe, 2. Tim. 1. 12 Cum .
qua fèntentia è diametro pugnat, quod Sophiftce noflri dpceiat , cef titudinem fidci
effe infra fcientia;,lèdfupraopinioniscertitudinem. . ri
.'.
Senteat. Orthodoxa. Se/iênt. Kemonjìr.
V. .
V.
Dulciflima de finali pcrfcverantia do- Tantum abefl , ut cewitudo perfe-

'£lrinacfl aculcus adftudmm bonorum vcrantix & falutis ad fblidam fìdelium
operum.ac materia fòlid^conlblationis: confblationem&confcientiarumpacem
quippeque fidem in nobis fovet,amorcm inhacvita fitneceffaiia, ut è contrario
accendir, Ipcm liiftentat, & fpiritualem lixsipfa dottrina exie^natura, acque in-
iicu- 'ôl^.
t 4
224 A C T A S Y'N O D I
fecuriEatemgignit. E
contrario doólri- dolefuaverxpietaci & roti religioni fit
na,quajubenturhomincsfìdeIcs dubita- pcrnitiofà. Contra dodrina de dubita-
re de ialutc, ex le, natura > atque indole tioneinhoc ncgotio apprime cft utilis:
lùa eft wcix piccati totique religioni per- eo, quod dubitare de ialute non lòlum lic
niciola. laudabile militi Chriftiano, Icd etiam ad
excitandum veternum &c torpor cm in re-
ligionis ncgotio pcrquam utile.
Confirmatio iêra fentenùa.
Fru(5lus, quos ccrtitudo falutis in nobis gignit, funt hi pr^ccipui. Principio , ha:c
dodrina eil maximus aculeus ad ftudium bonorum operum dum fcimus nobis elle ; ,
decurrcndum per viamlànótitatisadfàlutem^tcrnam. Namcumcercitudineper-

lèvcrantia: Ibmper mance propolì tum vitandi lapfiis,& ex laplìbusreiurgendijRom.
7. averi". i5.uiqueadfìnem: Deohxc omnia lècundum arternam -sreo^civ lìiam im-
mutabiliter in cis operante, nec milbricordiam luam ab eis penitus abllrahcntc, Eph.
i.ii. 2. Sani. 7. 14. Piai. 89. 30. &lcqq. Deinde , nos gratos erga Deum reddit;
quia fcimus caufam hujus certitudinis non elTeinnobis, lèd in Chriflo, ex virtute
mortis reflirreótionis &c intcrceflionis ejus, Rom. 8. 34. 35. 3 8.-39.
, loh. 1 7. 28. & ex
ìEterno Dei propoiìto, Ephel^ 1.4. 6^. 2. Tini. z. 19. Rom. 8.30. Porro lia:c dodrina
eli materia lolidx conlblacionis iUtpotequìE fecuros nos eifieit contra omnes ho-
ftiuminfulcus,&inadvcrlìspatientesreddit, dum fluftus tentationum fuperamus
hac anchora nixi : ^lui C£pit,-perficiet: Tiihil nosfefarAbit a charitate Dei: In his omnibm
\;zs-ipvMÙ{d,u. Hac conlolationeDavidlè crigebatinlapfìbus, Piai. 37. 24. lustttsfi
cecident, noncoUidetur. Confer cum Plàlm.23. Sophiftarum no-
E^'contrario iiôx^
ftrorum eft peftis conlcientix, officina dclperationis , veftibulum mferni. & Nam
fine perlèverantia Sandtorum in fide &
Ipe , nulla cft certitud.o gratia: Deo Patrc
digna;, nulla juftificatio fidci, nulla denique efficacia Mortis Chrifti-
C O R O L L A R I V M.
Sentent. Orthodoxa. Sentent. Kemonjlrant.
Fides ts^(nccup^ non eft fides juftfiì. Fides '^s^try-cu^fô eft fìdes vera, totalis;,
cansrlcdabilladiiFercipecie. juftifìcans, &;Deo, quamdiu durar, gra-
ta : nec differclpecie à vera fide ad fineni
durante.
Confirmatio yerx jèntenùx.
DifFefentia fpecifìcafidei temporarix &juftificantis cum ex ahis multis, tum in

primis ex elogiis iìdei juftificantis colligitur. Tribuitur enim illi t^riôfôâi^
Rom. 4. 21. Col. 2.2. Hebr. 6^.11. Et io. 22. 5/a|èp>jOT'a, Ephef.'3. 12. 2.IoIian. 2.18.
Hebr. 3. 6. Et io. 3^. wsaro/ÔTf, Ephef.3.12. Phil. 3. 4. & dicitur \sm<ra(ni, Hebr.
II. I. 2. Cor. 9.4. Et 11.17. ItcmqueÉAej.;)^©-.
Heb.ii.i. Porro fides làlvifica cft
donumdonorum, anima anima^,ratio racionis, viva radixfanditatis,chara£berfiho-
rumDei, clavis GazophylacijcoEleftis,materfòhdi gaudij, nutrix bonas conlcien-
tia:,manus,os&oculus filiorunrDci, pignusxternce noftrxharreditacis, paciscum
Dco t^îv(^ &L ai-rha, eledionisfigillum,lcala ca'lijfcutum fidehs animê, telTera
unionisnoftrarcum Chrifto, vidoria noftra, &
denique vinculum,quo fummo bono
per Chriftum nobis unitum unimur. Qua; omnia fidci teroporaria: fine làcrilegio
tribui non poftunc.
Corona
NATIO N AL) S D O R D R E G H T A N ^. ii^\
Coronìs qmnque Articulorum.

Atque hsec eQ:ì?entas illa conrroverfiamm cardinalium , qux Remonftranrium
Pandora, & fludus decumani dicipoflunt quibus Satanas,|Wug/57%-i';?5 ille, Tyria,
:
quoddicitur, maria, concitare cft aggrefllis. Hinc qui tute & cito enavigare cu-
piunt,(cupereautemdehcntomnes)hanc{ìbi Cynofliramproponant. Illa demum
doófcrina eft probanda, quxfànitatem&fìmplicitatemphrallum , fànditatem vita:,
ferenitatem confcicntise fibihabet propoiitam; quarque KUKKa{ûi d Gratia Deiin-
cipicndum per gratiam Dei pergendum, in grana Dei conquiefcendum effe docet.
,
Qiiorumnihil competit in dodrrinam Remonftranrium: quippe qux &ceternam

&
Dei cleiSlionem, Chrifti Servatoris pretiofam iàtisfadionem &
Gratix fàlvifìcse
,
oblationcm , &: perennem in ftatu gratile confervationem , fìifpenditab hominis vo-

luntate. Orthodoxavcro Contra-remonftrantium (quos vocant) doftrina, Scri- &
pruris S. confentit, &
Orthodoxxantiquitati nonrepugnac , &: praxi potius folidse,
quam meteorologiche TheoriìEfcrvit. Deusigitur pacis &:concordix,potenterpér-
hciatbonumiIludopus,quodinIlIufl:rib. acPra;potentib.DD. Ordd. Gcnn. Con-
fosderati Belgij clementer co-pit Et liane laudis Hecatombam, quam ipfì in ara cor-
;
dismei quotidieofferimus,gratiofeacceptet:
GrattaôU Dei certo s elegia ah avo,

Dat certis Chriftum gratia Cola Dei.
Gratia Jòla Deifidei dat munera certù,
(êrtos fiare facit gratia Jòla Dei.
Gratia Jòla Dei cum nobis omnia donet^

Omnia noHra regat Gloria fola Dei.
Gloria Jòla 'Dei regat ò te , Belgica , ocelle^
Orbisy ^ inviala Pace coronet agrosì

DE V. ARTICVLO,
De Perfeverantia Sandorum,
Sententia & fufFragium Genevenfium.
T H E s I s h
QVos ab eterno Deus prò quibusChriftns certo atque deftina-

clegir-
co confiliomortuuseft^pro quibus perpetuo intercedi^ quos peref-

hcaciisimam in corpus fuummyfticumunionemfibiadlcivit, &inreruitj
quos denique Spiritus fui dudu & regimine vitali rull:entandos,conrer-
vandos ,
provehendos & confummandos Tufcepit; illi a gratia Chrifti,
a communione Spiritus, àjuftificatione fua^nectotaliterjnecfinaliterdc-
ficerepofllinr.
Iiai.5S,
ii^ A e T A S Y N O D I
\(aì.^').12. Blecfir/jcii'cterafcercfacientopmmamiumfuarum.
Rom.8.2C) G^s prxnonjit , eos etiam frxdeflinci'vit conformandostmd^nìFilijfui-,utfit
ipfe frimogenitm inler ìniiltosjratres: Et quos frxdesiiiui'vit , eos ctiam'uocA'vìt , éfquos

'i\icavit,eos etiamjiisìifica'vit, & qnosjufltjicd'vit-, cosetiamglortfìcavit.
Phil.i.i(J. Confidens dehocìpfoiqiiodquiincx^ìttn vohis opm homim-,ferficiet tifquein

diem Jefu ChrisH.
z. Thcir.2,.17. Domwm?}flFhr Jefus Chrif{-u^,drT>fH'!Ó' FAter, quinos dilexit,ó'dedif
&ternam confolittioncm-, &

hotiAmj^cmin gratia^vonfoletur corda'vcjìrA,& confirmet ûos in
omni hono -verbo ó" opere.
I Cor. 1.7. Nidlurn 'vobis donum deeìi, exJpeSfantihm manifeflationcm Bominì noflri leJJi
,
Chrisii,qtii etiam uos covfir?»abit infnern tifque iyicidpaios in die Domini noHri lefu Chrijìi:
fdelis cjt Dem, a quo vacati ejìis in communionem Tiltj iffim lefu ChriHi,!) omini rioHri.
1. Thcfl'al. 3. 12. Dominm augeat vos, ef Ahimdarefaciatin charitate invicem, dr crgA
omnes adfifibiliendA corda ìnfanclitatc-,imulpata coraìnTìeoîn adventiim Chrifti.
lercm. 24. (^. Ponatn ocidos meos in ipfòs in honum, ó" tsdifcabo, ncc diruam , plantabo nec
evellam^ &
dabo ipjis cor ad me cognofcendnm, me efe Bominum : erimt mihipopulm , c^ &
fgo ero ipjìs Dem.
Ilaia: 6. 13. Sictitrohoraó'querciiS,qutiJìtntin Saflechet , habentjìmmroburinjèmetip-
fis,itafemenfanClumeritfrmitasipforiim.
2. Tim. 2. 18. fimdamentum Deifiat immottim, hahens hoc Jìgilliim, NovitDominus
eos, quifnntfili.
Luc.22. 51. Satanpetijtcribare 'vos niiriticHm-,fed cgorogaviprote^nedejìciatjìdes tua:
tu ergo qmim con'verfmfueris, confrmafratres.
Iohan.17. Cumeffent cum ipfis tnmundo, ego confervaham i'ilos in nomine tuo : cu-
12.
Jlodi'vt dediéimihi\ ncque ullmperijt, mfflimperditionis, ut Scripturaimpkre-

illos, qtios
tur: hiec dicoinmtindoy'ut hah^^fztinfe gaudiummeuìnplcniim : 7\onrogout tollas ipfos de

mundOìfedut custodias ipfos a malo.
lohan. IO. 17. Oves me£ "vocem meam audiunt^ ^
ego novi ipfas,^ ipfejèquuntur me,(^
ego do cis vitam £ternam,dr in Aternum nonperibunt, d^ nullm rapiet eAs de manu mea.
lohan 6^. 3 9 Uxc eli vohmtas Pntrls mei qui mifit me, ut nihilperdam ex onmi eo , quod
. .
dedit mihtyfcdfitfcitem in ultima die^.

Rom. 8. 33. ^lujs acctifabit eleBos Dei? Dem eU, qufjuflijìcat û/sdamnabit?, Chri- :
flm is efl, qui m ortuia eft, qui etiam refurrexit^cjui etiam ejladdextram Dei, qui etiam inter^
cedit pronobis.
I.lohan. 3. 9. ^}uìfquh natpts eli exDeo,peccatum nonfacit, quia Jèmen ipjìus manet in
ipfo,é-non potejl peccare, quia natuseft exDeo.
lohan. 8. 35. Servm non manet perpetuo in domo-,filim manètperpetuo.
lohan. 14. \6. Ego rogabo Patremjó" ipfè dahit vobis alium Paracletum, quimaneatvoi
hifcum in perpetuum.
Icrcm. 31.33. Hoc effcedus quodpangam cum domo lJrael,iUts diehui , inquitDominm.
Jndam Icgem meam in medio ipforum, infiribam cordi ipforum.&
Et lercm. 32.40. Et pangam cum ipfisfadus £ternum.,me non recefftmtm ab ipfis, ut be-
nefaci am ipfis : fdindam timoremmeiim cordi ipforum, ut non rccedant a me dr gaudcbo ,
fuper ipfis ad benefaciendum ipfts, (jr ift veritateplantabo ipfos, in hac terra,e-x tota corde, d^
tota anima mea.
Heb. 12. 2. Rejpicientcs dncem, d- confummatoremfdei Chriflum.
Thesis II,
Perfeverantia, c[uantumvise«K9V6)ttiKwf exigatur a fi delibiis omnibus fub

fpecicconditionis ciijufdam ad vitsarrern^ adeptioncm; quia poffideri
vel recineri non poteftj nifi ab homine voluntatem fiiam vokinrati Dei ac-
commodante,& omnia fi:udiajConatum,atque follicicudinem adhibcntc:
tamen leverà ePcdonum verum Dei, ex mera grana coHatum, de quo fìn-
ojulares &: vera: gratia: Deo dcbcnrur,
•
: Kcbr,
. . .
^JATiÒNALIS DÒRDUÈCHTAN^. I17

Hebr. 3. 13. faEììfumtu pArtkifes Chri(1:i,fi?/iodo frmiim
retinuerimus tidfinem ujtjue
trincipinmi'xssTOâôoi. Erverf!<?. Chriftiisefìjìdclisjìtperdomumjìiam, ut flius : cuitts
domiisfumiis nos-, modo retineamusfrmam ufqiiea.djìnem liberiutcm Jpeìgloriiitionem.
&
Rom. H.Z2. Videhenignìtatem'DeiinteyJìferfeveras in benigmtate ; altoquin éf tu
reciderii.
Iohan.8.3r. 'Dìxitlejmludie.liqtàinìffu^ creaiderunt > Jì perfe'uera'vcritii in docirinA
rncAi'vere meidtfcipuli eritis-, crcognofcetis vcritatc7n , tjr 'uerita-s'vos liherabit.
C ol . 1 . 22 . Reconcilin'vit hjos in e orpor e carnls (ita per mortem,utJlBat "uos coramfe incul-
Atos c^finBos, fi modo perfe'veratis fundati ^frmiinjìde:, nec dimovempnia.Jpe Euangelij
f
quod iiudiviHls.
Ioh.3.27. Homo nonpotejl recipere quicquam,nijìjtt ìpjì datum ccelitm.
Heb. 13. 21. BempÀck àjoscompkat (jr perfeSte tnliruófos reddattn omni bona opere , ad
faciendam 'volimhtem ìpfim, fadendo in vobis qtwd est acceptum coram fi^ per lefirn
Chrisiurn.
Ephef !
5 1 o Reddite gratias de omnibus Deo
. & Patri.
ThesisIIL
ìêrfèveranria, ordirle natura: &caufàrum, ut cffedusvcrus & germa*
nus, fequitur elcòtioncm & juftifìcationem : refpetfla vero notitia:, fenfus,
&: cpnfcicnti^ noftriu fatemur, prò modo, incrementis &loliditate perie-

veràntia:, parefcerearcanum Elediionis & ulcimum aólum pcrfèverantia^ :
efle uliimam dubitationem carnis, &ha:[ìràcionum debellationem atqtie

Viótoriarn.
Apoc. 22.11. G^j;iJ}i^ e[ì,juj}ijìcetur adhucqui fanclas esi y fanîfcetiir adhuc. Et

Match .13.12. Habenti dabitur, utabundet.
z. Pet. i. IO. Stiidete njeHram "uocationem & eleîon'cmjìrmam cffìcerc: Si enim hocfece-,
ritisi nunquam impingetis
i,Ioh.3.i9. Ex hoc cognofcimtis no! (Jfe ex-veritate, confirmabimus corda nojira co- ^
ramipfo : quiaamammjratrcsyfcimmitos cfe tran[latos a morte advitam. Etver(.24.^gî
cufioditipjìm mandata ma7iet in ipfi,& ipp in ilio: Et ex hocnovtm'.ts ipfum manere in nobili
ex Spirita, qucmdcdit nobis.
T H E S I S IV.
Quicunque non vultperreverare,fcandalizatur,remittit ftudium, deeft

gratix Dei, ditBuir, feipfum fubducir, ad pofteriora regreditur, admittic
dcnuo Diaboliim femel exturbatum, relabicur in ftatum univerfalempcc-
caci,Dominum abnegar, Spirituinextinguir, ille ipFo fadlo iz^z n^nqualn^
vereelcótumacjuftificatumfuiflTeprodit.
Match. T 5 . 12. Tum accedentes Difcipuliadlefìmi, dixernnt UH, Kj4n[cu,?hartjkos,auditù

hoc fermene,fuijjefcandaliz,atos? Et ipfe refpondit cis, Omnts pianta , qiiam nonplantanjit
Tatvrmeitscoelestisie'radicabitnr.
Hebr. luflm exfide vi'uet : fivero fefe fubduxerit, non complacet fibi anima mea
io. 38.
in ipfo : vero non fumm \:7^<ôhr,g ad interitt>m,fedfidei adfalutem animx.

lS{os
1. Iohan.2. 19. Egrcjjìflint ex tiobh: fednon erantex nobis , namffni(?ent exnobis,man-
Jìfent utique nobtfcum-fcd eg^refffunt ex nobis., ut manifefìmnfieretnon o?nnes ejfe ex 'nobis.

Toh. 3 1 7 Si hdcfcitis, beati cstis , ftllaprafatis : non dico de vóbis ownihm ; fio quos
1
.
tlegerim.
loh. 17. 12. Servavi cos,quosdediIiifnihi,ó'nnllmexijSpérijt,mffilimferdftionisyUt
Scripturaimpleretur.
Rom.ii.
A28 A CT A S Y N O D I
Rom. II.7. T.leEftoohtimnt, esteri induratifuerunt.

Phil. 3. 12. Terfequor experiens, an iffe quoque apprehendamjcujtts etinm rei caujà appre^
heiìfusfuiaChrisioJeJìt.
T H E S I S. V.
Tales funt omnes isétncouôi, non habentes radicem vivam fìdei,Chrifì:i

Corpori Ecclefiaftico, & religiofoînfluxu quodam fiiperficiali, tantum in-
•fiti, non vero myftico & arcano:quorum fides nunquam vera & folida, re-
generatio nunquam omnibus fuis fuir, neque cor vn-
abfoluta partibus
quam intime & occupatum & renovatum a Chrifto per Spi-
pernitillime
ritum, neque unquam fruólus gcrmanos & durabiles,rcgni cocIorum,Deo
probatos, prorulerunt.
Matth. 17. IO. idquodfuperpetrofafatumfuìftìUeefl^quiauditfernionem, (^ confeHim

cum gaudio excipit illumât non hahet radicem in fernet ipfo-, fed temporariits efiuccedente au~
tem tribulitione velperfecutione , propter verhumflatimfcandaltz.atur.
loh. 15. z. Pater aufert omnem palmitem,qui in me nonfertfruBum.
Matth. z^. 3. Fatud'uirginesnonhahent oleumin'vajìs.
Matth. ZI. 19. ficus non hahens fruófus , etiam maledicente Chrifio folijs ipjìs txa,^
rejcit.
Inda: iz. Nubes aquae inanesjîv^^ cpSive-srui/ivà x.aKeipiTet vocantur,
T H E S I s VL
Veri fideles habent donum perfèverantiac ì gratia, modo gratis efficaci
Conveniente,non brutoj fed vivo, voluntario, per continuum influxum in
cor&voluntatemjquo&ipfaDeocooperaturin ftadio decurrendo, &:
per fuftentationem perpetuamSpiritus fanòti adverfus infirmitates carnis
atque Diaboli machinamenta&infidias: adeo ut caufà veraperfeverantias
fìt ipfèSpiritus fànctus voluntatem hominis regens, non voluntas ipfa,
motu indilFerente & naturali Tua indole agens.
1. Ioh.5.18. NosfcimHsqHodquifqulsmtuseJlexJ)eo,nonpeccat,fedquinatusefiexDeo,
cufloditfeipfum , ^ malignus ipfum non tangit.
z. Cor. Habentes hafce promijftonesipurificemus nos ah omni contaminatione carnk
7. \.
é' Spiritus, implentes nofiramjanBtJìcationem in timore Domini.

1 ha. 2. iz. Implete njefiram falutem arm timore ó' tremore:
'Deuienimefiì qui efìcit in
'Vohis é- 'velie é-perjìcere prò beneplacito.
1 et.
^ irtute Detperfdem cujlodimur injkktem revelandam ultimo tempore.
1.I. 5.
Tim.4. 17. Dominus mihi adfuit é- robora'vit

2.
mcé" Uberatusfui a manu leonis-,0'
etiamnumliberabitmeDominusab^mni malo opere,& fervabitme,&adducet in regnum
fuum ccelefie,
PfaJm. 84. 6. Beatui ille,cujtu rohurinte esl,dr cui cordi Jìmt itinerAide robore inro-
iurincedens.
The SIS VII.
Pcrfèverantiacft imago , imoprincipium vitar ^terns,&ifta illam con-

fequitur,ut adolefcentia infantiam,vinlitas adolcfccntiamj&c.per modum
ordinis^non caufe.
Ephcfr4.
1 .
NAT O NALI I S D O R D U EC H T A N ^. Iz^

Ephcf! 4.15. 'dXrfiivovTii in charitate crejcami-ts -per omnia in illo,qtii eìt caput, Chrijìó, i»
rjiio totum corpttS:,ó-c. donec per-veniamm adumtatemfdei, d^ cognitionìs Filtj Dei in homi-
Hemperfectum-, admenjuram adulta dtatìs complementi Chrifli*
T H E S I s VIIL
Vere fidelescuinfuccumbunttenrationibus, &à Diabolo & carne vei
fcduGunturvclabripiuncurinonproptereatocalirerdefiduncàChriftoîpi-
litLi, fide, nec dona èius omnia profundunt: quandoquidcm peccarum,
quantumvis atrox non ftatinl abmmpic vinculu noftri cum Chnltorquod
lolaimpcenicentiafinalis, delectatio& obduracio mtima, & gloriano la
maloj 6: peccatum in Sp. Sanótum prêftarcnr, fi in eleCtos cadere poflent.
Lue. ZI. 3Z. Rogavi prote,Petre,ngdeJìciatfides tua.

Klatth. 17. zo. Artindinem quajjatam non confiinget,df Unumfumigans non extinguet.
'Lzc\\.'ì,. 2.. K^nnonejìhic titioereptus exigne?
Marth. 16.18. Port£ infercrum nonprxvalebunt adverfus Ecclejtam.
Piai. 150Ì 3. Si attendii adiniquitatcs, ò Domine-, quls confifiet? Jedpeneste eli propitìatio,
'vt timearis.
I . Ioli. z. I . Hxcfiriho, nepeccetis:quodJìquispeccavit,habemMi advocatum apudPatrem
lefum Chrijlumjujlttm.
Ioli. 17. 13. Ego fumin ei<,(^ tu esin me,ut ipfi confummentur in unum, ó'titmundmcO'
iinofcat,te mifife me-,drte ipfos amajje, ut amasti me; Tôn oro, ut tollas de mundo , [ed ut cu-
JìodiiU ipfos a Cefalo

Lue. 15.18. Ftliusprodigfn,inquit,Redibo adPatremmeum,dr dicam ipjì. Pater mi, peC'
cavi in cxlHm,d^ in te^. Ergo adhuc Parer.
Hof. II. 7. Redihoadmantummeumpriorem. Ergo adhuc maritus.
Apoc.3.8. Dedi oflium apertum€oramt€-,quia habesparumvirium , ^ fcrvajìiverbum
meumj nec abnegaUinomen meum. :
lohan. 14.16. Dabo vobis confolatorem alium,qui vobifcum maneatinperpetuum.

Piai. 3 o. 6^. Ira Dei efi momentum , fedbenevolentia eitu eH vita.
\ Ilài. 54. 7.8. t^dmomentum reliqui te,abfcondi faciem meamate,in momento indig-'
nationis, fedmifcrtmjumtui benignitate Aterna.
Ilàl. Hoc eltfcedpts meum cum eis, Spiritm metti, ^' verbum
5 9,
1 . meum nunquum recC'
dent a te, neque a[emine tuo.
Ierem.3z. 40. IndamtimoremmÈumincoreorum,utnonrecedAnta?ne.
I. Iolian.3. 9. ^luicunque natta eli ex Deo,mn facitpeccatum, qttiaJemenDeìmanet in
ipfi, neque potcH peccar€,quia natm efi ex Beo.
T H E S I S IX,
imo vinculumcum Chrifto, integrum virtù te gratin Dei^confervàtunl

in maximis lapfibus , eft unica caufa & principium redintegrationis per
poenitentiam: quod vinculum (ì abrumperetur , nulla darecur reftiEutio.
Hebr.6^.(J. Sicaduni (iii èft omnimodo excidunc à Chriftoinftatumgcneralcm

peccati) impojjìbile ejl renovari adpeenitentiam.
lohan. 15. 5. Fxtra me nihilpoteftisfacere \fiquis in me non manet,foras ejicitur, ut pai-
mes,ér exarefcit,*:^ ejufmodi palmites collìguntur infafccSjdrprojicittntHrin ignem,ó' com-
burtintur.
Marc. II. i4.f/V//^(euimaledieitChriftus)7?<t/'/wfx^r(/?/>, Sai infatuatusnon habef
quo faliatur,fcdejiciturforas,^' proctdcatur ab hominibw.
Match. z^.y^Kô Servta inutfliijCfii i attfertitr talentum, projicitttr fiatim in tenebra.)
V extenorei
43^ A C T A S Y N O D I
exterìores,uhi eflptmSitts ^Jlndordemium. Confcientia cauterio inufta non poreft

tevivifccre. i.Tim. 4.3. Bis mortui& eradicati non reftituimcur. lud.iz. &Hofi 9;
12. y£ÌfJìscumr&ceferoabÌ2fìs,
T H E S I s X.
Scnfus vìzx fpirituatis reparatio, pacis gaudi] confcientia^ rcftitutiOj &

fanatio membri Chrifti graviter per peccatum fauciati, non nifi per pceni-
tentiam recuperati poteft. Illa vero confVare vel dari non poteft omni ex-
cufla fide, & vitafpirituali,quae per illamàChrifto hauritur: cujus \kx eft
proprium , dolere, remedium fitire, oc quasrere^ fanitatem a fanitatc
crahere.
Ephcf. 4* 19. Gentes atienatéi a vita Dei , eii/tm dolorem omnem cenJcientU atnijè-
runt.
loh. II. i6.ût 'vivit df credit in me, non morietur in xternum.
Cor. 5. 7, Expurga.te'vetusfermentumîitjitismajfa nova,Jtcut eflls Jìnefermento.^^t
I.
verfl5. Incejltiofùs deturin manum Satana, ad destruBionem carnls, ut Spiritusfilvetttrjn

die Domini. Ergo manebat Spiritusin co,iIla caftigatione expurgandus,
I0han.13.10, ûi btm esticget tantumjVt êdibm abhtatur.
t ri E s I s xr.
Vcrefidelis perSpiritum Dei intus habitantemj&operantem,novicfefè

efleverum membrum Chrifti,& ifteSpiritus imprimit illi in corde verita-
tcm promifiionum Dei dePerfeverantia, quxin Verbo extant,quibus ille
(dubitationes & hafficationcs carnis exorientes vincit, acque in metu lapfus
pra^fentis fiderecogitat fé habere repagulum acque obicem obje6ì;um,gra-'
tiamnempe,cuftodiam, pra^fènciam Spiricus Dei qui eciam infundicin ;
ìpfum donum cimoris, fbllicitudinis, prudenci^,fidelicatis, quibus caveaE

à Deo cencando, imo ex mandato Dei,illis tanquam mediis ordinariis,{àn-
«Stificacis, neceffariis ucacuradperfèvcrandum , ncque unquam (enfus per-
fcverantias cum lafcivia, audacia, ignaviacarnis confiftere poceft. Labare
& concuci fepifTime in fideli hominehanccercicudinem,- ideoque
fatemur
nondum confirmacis gradacim & fènfim viis Domini infiftendum potius,
quamimmenfà omnia illa perfèverancia: Ipaciaunofideiincuitu comple-
ótendaSc antecapienda: Atvero jam habentibusfenfus cxercitatos proprer
babicum , quos Dominus poft mulcas centationes folari & munerari vulc,
illis per fpiritum communem vim apprehendenda^
corporis Chrifti dac
vitas Êcerna^j & de perfeverancia fua firmicer ftatuendi apud Ìlc(q.
I. Ioli. 3. i4. Et 4. 13. Ex hoc cognofcimui iffum manere in nohis, ^ nos inìpfo , ex Spi-
ritti, qitemdeditnobà. EtRom.8.9. T^nefiisinearneyfedin Spiritu, fimodo SpiritmDcì
habitat in 'vobis;fed fiqtnsnon habct Spiritum Chrifti,itlenoneH eim:
ì Cor. 2,. I o. Deuirevela-vitilla nobis, qu& oculusnon 'vidtt,drc.per
. Spiritumjtuim: nam
Spiritm investigai omniaêtiamprofimda Devaccepimm Spiritum non mundi, fed Spiritum
qniefiaDeo,ut nofcamm tHa,qtunobis donatafunt aDeo. Paiilus loquens Spiritucom-
munis fìdci, z. Corinth. 4. veri." i3.dicit, 2{ihil nos potejl (eparare a dilezione Dei^qua
tUinCbriHoIefu,Kom.%.:^^, Et Philip, i.verf.19. Hoc mihi cedet in/abttem per
vtUram
NATIONALIS DORDREtìRTANv^. ij!
iieltram dcp-ecationem c^fer fu^êditationem Sfirittis Chrisìi fecundarn intcniam exfpe^
:'
(fAtionem (j^ (pem meam, quo din nulla re p(defiam,fed ctim omnidkendi liberi atcutfemper,
ttA quoque nunc magntficabttur Christm in e orrore meo , fer vitam aiit per mortem.
Ephef. I ^ 3.. Ifignuti eflis Spirita Sanciofromijfionis^ qui efl arrhaboharedttdtis hofirx.
in redcmpionem acquifitionis.
• Eplicf. 4.30. l{e contristate Spiritiim Sancium Bei, quo ohfignkit efiis in diem redem-
ftisnis.
l.Tim.6. II. K^ttu-.'vir T>ei^fugeiftaérfeBareiuftitia7nipetatem.,jìdem^ch&ritatem,
fr.anfnetiidmem,patientiam : Certa bonnm certame» Jìdei ap-preirende vitam aternam ad
-,
quam ziocatUies. Etverf! 17. Mone divitesinfcciilo ^fx{àntì,ne fmt animo elato, ne'-
iûe Jpem ponant in incertitudine divitiarttm fed in Dco 'ui'vo-jftnt benefci, di-vites operi-'
hm boni! , facile! ad impertiendum, xsivuvtrsh thefaurizantes fibi bonum fttndamentum in-
pojlcrum, ut apprehendant 'uitam dtcrnam.

Ilài. 35. 15. §}mambidatinÌ!iJìttia,é"qniproloquitHriulla , quirejpnit avaritiant , inju-
riitm,&cc. Ille habitabit in locis exceljìs : receptus eiits ernnt monimcnta riipium : pankdabi-
tiiripfh ncque dejìcient ipfim aqux. Videbitnt octditni Regem in décprefuo, & conternplabun'
turterram longinquam. - • j.
Pfal. m.6. hiHuinunquam commovebitur,nihiltimeVtt:cortpjit44frmnm'é^^éonfdem

in'Doìnino:Coripfiuifujftdtumejl,necqiucqnamtimebit,
T H E s I s Xn. ;.:oi(.rioDrTr-
Dodrina h(^c die Perfeverantiajqu^r cfl verum pcculium àntmarùmpia'

rumjfàcrariiimpcniciflimum Dei, in quodintroducicIuos,àquoarcentur
omncs profani &carna'es, KiKva-fict, cuirentium, iolacium laborantium &
anhelancium &: Iabentium,nonconveIIic Rcligionis
ftudium , ncc verê
pieracis follicicudincm labctaótat imo contra ftatuimus, pcrfevcrannam
:
abiblute negantes, ad veriari aperto Verbo Dei illam vero alii fundamen- :
to fuperftruentes,quam Eleótioni astemie & gratuita: Dei, Scali) caufa^per-

netusE atcribucntes, quam efficaci Spiritus Sanóli operationi, cuftodi^,
pra^fenticE in corde ipfo, eflèinDei majeftatem injurios,perfeverantia:
tanram molem luto atque aren^,quale cft voluntatis humana: arbitrium,
imponere, penitus convellere confolationcm, facrilegos homines facere^
atque adeo ipfàm omnino Perfeverantiam è medio tollere.
lerem. 17.5. CAUlcdioim quiponit carnem brachiumfumn, eritntmyrica: Benedicim qui

confdit in D omino, e ni m
fiducia efl Bomirms.
Piai. 115. I. Tion nobis, Domine, non nobis,fed nomini tuo dagloriam propter benignità^
tem dr veritatem tuam. ,
Iacob.1.17. Omnishonadonatio S' donumpcrfeBum eFf ex altodejcendens aPatreliimi-

num, apudquem non est miitatio, nec obtimbratio rcvoliitionis.
I. Cor. I. 7. 'Nullufn dontim "vobis deefl,exJpe6lantibu'S manifestationem Domini noshi
Jefu ChriFH,quivos etiam confirmahit ufque adfinern inculpatos, in die?n Domini noflrilcfìt
Chrifli ifidelis est Deus, a quo eflis vacati in communionem Filijfui, é^c.
Heterodoxa htzc rerjcimiM,
PErfeverantianon ed proprie donum Dei, nec efte£tum EIe£tionis, fed habet cau-
fàm propriamvoluntaté hominis, nativa fiia indole libere & flexibiliteradutrum-
que agentem imo ordine caufàrum perfeverantia antecedit eledionem , nec ullus
:
dici poteft eledus complete, niiì qui adiìnem ulque perfeverayeric.

V 3 Fideles
13* :..A C T A S Y N O D I
Fidclcs veri in peccatis carnis fidcm totalirer amittunt. V",'-. v, fxiH^'i'

'.^'ììj-.-Ì'5
Fidcles veri pollunt peccare in Spiritum landum &: mori in êtcrnumy &: ita fifìafr-
tcr cxcidere.
Nulla datar ccrtitudo Perfcvcrantia:, nifi per revclationem {pecialem.
Dodrina dcPcrlcvcrantia, ed: doclrina pictati &: religioni pcrnitiofa.
H4C,atquealiaeiulinodi, ex doctrma de Libero Arbitrio promanantia, roto pe-
core rejicimus: atqucgcneratimdogmacanova, quibusElcd>ioa:terna Dei, Morris
& Satisfaòìionis ChrilU efficacia &: applicatio; Spiritus Sanali intra hominem opcra-
tio:Pcrfcvcrantia ipia,&;totus genera txm hominisfpiritualisftatus, à naturali volun-
tatis indifferente Se ad utrumquefkxibilimotu &
inclinatione pendere conftiruiruri
damhamus; Et, invocato Dei nomine,in ipfìus timoreyientenriara rogati,EccIcri^ no-
(hrx publico, & noftro privato nomine, repudiamus &: avcdàmur quippe qux con- :
tro. om-
Scripturas manifcfl:as,contra conicni'um antiquiratis pnrioris,&: Èccicfiarum
nium vere Reformatarum, gloriam Dei obicurcnt, fundamcntum fhlucis reddanc
jfluxum &:inftabile, confòtationé omncm toUant, Papatum intcriorem revehant.Pc-
latîanam ha-rclin rccocbam & interpolatam denuo obtrudant, nervum &: arcum Pa-*
patus, liberi nempcArbitrij idorum, adverfiisGratiam in altari eordis reponanr,
,
ctHcacem influxum & operationem Spiritus Sandi in cor, ncgent enervent do- ;
ftrinam iuavillìmam de nofiri cum Chrifto ipirituali unione, vita, viarc^-affi^: vctus
&
fccdusoperumcumNovo Grada: Fidci confu'ndant, hominem denuo Chrillo a-
vulfum iibi reddant, &: in immenliim dubitationum, agitationis, defperationis baraw
thrum con;iciant, &: Eccleiiamr:riftiihmo Schiima,ce confcindant &c faccrcnt, &: ina-
mhus'fsr^:i:i^t/i0-Mf&CMvc(:pMViMsfincei-it:itcm Euangclij adulterent. ADeoOpr.
Max:vensÌLdpiriisyrcilpiiccntiam aberrantibus,& errorum dodboribus exoptantes,
&harumProvinciarumIlluflriir.Re£ì:oribuseumanimum,ut fortiter & fànde ex-
purtâtioni iftius pelbFeri fermenti incumbant_, & Ecelefìas alias omnes p^riculo ejua
(contagij liberent.' ,
Ì,V D I C 1 V M B R É M E N S I V M
De Qiiinti Articuli
REMONSTRANTIVM
De Perfevefantia Sanólorum,
conti'overfà quctrtionc:
Jfi "uere regeniti ynherjàll yipofìafta Spiritum C^ratU penitus queanf
excutere^ ^fe bonù omnibus coeleHihm jôhare.
QUum Sandorum perfeverantiam dicimusjper Sandos quidem intelligimus om-

nes &: iòlos regenitos,quos, rcihcer,Dcus per verbum &'Spiritum f lium fàlvifica:
dono affecit; nomine perieverantiae autem eam conftanriam
fideijfpei (fecharitatis
&:fLabihtatcm,ut,qui fèmel FilijDeiefrecccpcruntperregenerationem etiamFilii ,
mancant, atque ita certo h.'eredes ejus evadant. etiì in obedientia,quantum ad par-
tes &gradasahquos, fubmde ad tempus deiìciant &: hadenus perfèverationem
;
fiiam interrumpant. Hi flint, quiadillam fèntentiam

^^
perfeveraverìt adfmcKy
;
falvtts erit,zS^nmcxe pollunt &

debent: NosperDeigratiamperièverabimus3& con-
cludereÎtaque fàlvi erimus.
IL
Utfcihcetcreationiannexaeftconrervatioinnaturajneres condita in nihilum
reIabantur;itarecreationifeurcgcnerationiadheretconfcrvatioin gratia neilli,qui ;
in Chrifto fadi f unt nova^ creatura , in ftatum non-fìliorum feu piane cxtraneorum
hòminumrccidant,&pcnitusirxfìhj evadane.
Icaque
NATIONALIS DOP. DRECHTANìE. 135
III.
Itaque pronunciamus,verc rcgcnitos non tantum dcberc perfevcrarc , fcd ctiaitl

tollc &: velie pervirtutemàDcodatampericverare. Quod dcbcant,patet, i. Quia
iJcusmandat, 2. Their.2..i5. i. Cor.16.15. i.Tira. 3. 14- Iolian.15.4. 2. QuiaLcus
perieverantibusprxmiaptomittitjLcvit.zó'. 3. 2. Cor.ij.16^. Iohan.5.11. &: 31. loh. 15.
y. Mawh. 1C.12. £124.13. Quod pofrihtacvelint,col!igitur ex eo, i. Quia Deus
iplìsadcxteris cfl, Rom.8.31. 2. QuiaDeusipfisviresilibminiftratj Philipp.4.13.
5. Quia SpiritnsSandus in ipfìs habitat.

IV.
Idque adeo veruna eft, ut ncque poflìnt feduciininteritum, Matth. Ì4-24. lob,
lo. 28.29.
V.
Hinccft, quod renati certo perfcverantj&vitam a:ternamconrequunturjRom.8i

^0.35. Iohan.10.z7.28i
VI.
Huiuspeirfeverantixfirmitas pcndctabimmutabihtate divini confìhi, quo eIcdo<£
fuos per &L propter Chriftum, Se in co ac cum co certo fèrvare conftituit, &: adverlus
omnia obllacula in via virar ad bcatammctamperducere.
VIL
EthocipfumpertinetadgloriamDciredernptorisnoftri, quem nos elcdos, non
foktm merito, fèd& efficacia làlvos faccre credimus, &prohtemur.
Vili.
Abfque hoc benefìcio fi Cit, nuìlatctius in fecundo Adamo fehciorcs crimus,quaru

fuimusin primo: quippeinifloacceperamusjuftitiam&fàlutem mutabilem , &:,ut
poflemuSj quod vellemus: in ilio autem accipimus immutabilem.ut &c pofTimus quod
volumus, &velimus quodpoirumusi quantum tamcn labilis huius pcregrinationis
conditio & •zSìttìtÌcì patitur.
IX.
Ca:rerum renati, quantumvis alacritermilitentadvcrfum peccatajtamen& inulta

&c magna carnis imbeciUitate laborant, cui quidem,ipiritu divinitus excitato, oblu-
élantur, crebro tamen à cupiditatibus carnis fc vinci patiuntur ad Rom.7. 1 9. 22.23;
,
24. Gcnel!8.2o, Genef.'i9.3o. 2.Sam. 12.9. Matth. 26. 30. Gal.2. 14.
X.
His talibuspeccàtisDeumgravifTimèofFéndunt, &, quantum ih ipfls, a?ternaj

damnationi fc faciunt obnoxios,ex ca nunquam emerfuri,nih remifìls peccatis,Chri-
fti juftitia eis à Deoimputaretur, ipfìquc ad fèrium verx poenitentix ftudium con-
verterentur.
XI.
Quando renati hunc in modum pcccatisfuisDeum ofFendunt, quantum in ipfìs
gratiaDciexcludunt,Spiritum contrifl:antjbonamconfcientiam,cordispuri-
eft, fé
tatem, lartitiam Spiritus,fcn{ùmconfblationis, ardorcmaudicndi Verburo Dei,pre-
candi ac Deum religiofè colendi, aliaque plura Spiritus Sanóbi dcnaamittuntj&iram
&
Dei ex adverf b, angores, pavores confcientia: patiuntur communis experi cntia id
;
nosdocet.
XII.
Attamen vere renati nunquam co ufquccxoibitant,ut univerfàli apoffcafìaàDeo-
V 3
prorfùs
i34
'
ACTASYNODI
prorfusdeliciant, hoftilicum odio prorcquantur, acque allegata malicia, diaboli m
morein,pecccnt,oinniburque cxleftibus bonis le expolient.N ullum enim exemplum
laJis Apoftalìa: ex S. Literis afferri poteft.
XIII.
Quaproptcr & nunquam ex grana ac favore Dei penitus excidere qucunt: (ed ira
Deus eoriimpcccatisirafcitur,ucipibstamenceufilios non oderic, ledcaftigct ne ,
fìanc rejedanei. 2. Sam. 7. 14. Plalm. 89. 33. 34. 55.
XIV.
Abufus vero huiusdodrinx precipue cavenduscft duplex unus ne in peccata la- :
bamur, alter, ne in eismaneamus :potius vero, quo certiores iùmus de Dei bene-
Volentia, eoacriusnos ad omnia noftra officia excitemus.
XV.
Ut lapfus cavearnus, fcmper oboculosnobisponemus, quod Deus gratiam fuam
his mediis & non aliter in nobis velit confirmare, ut attendamus ad divinamiuftitiam
&; làndritatemjadhibeamusjugespreees. Verbi divini meditationem, Baptifrni fii-
Vide Vrlin. memoriam, CxnxTpium frequentemque uf'um, fobriam vitam, fugam mun-
{^^^î S.
locodeSp.
j^j^g^ converfàtionis&fimiliasadeout, quiiftafecureufqueadfinemnegligunt, io
modoîs'ac- ^^ regenitis
^Dti filiis non effe oftendant,
cipiatur,6c
XVI
araitcatut.
Utautem à lapfibus rerurgamus,confìderabimuS divinammifencordiam,mentein
convercemus ad immenfiim precium mortis Chrifti, lubentiSi grato animo piorum
hommum admonitiones admictemus. &c.
XV IL
Ha:c do(5trina,& fìc eredita , &: fic quoque tra(5bata,gratia2Deiplenitudinem&:
eonftantiam commendar, lècuritatem carms comprimit, &in filiis Dei convenien-
tem timorcm atque fiduciam fovet &: confèrvat ut nos regeniti adoptivi filli Dei,
: &
indolem & perfedioheru unigenti FiliiDeipro modulo noftro imitemurj&: membra
illi capiti afllmilemuri
De Qjînto Articulo /
REMONSTRANTIVM
I.
Sfertio Quinti Articuli duas principales partes habet. Prior facultates & fecuri-
A'-tatem fidelium
lalutis pofterior eandem in dubium vocat.
aileritj
II.
Prior pars Eos,qui Chrifto vera fide infiti, ac proinde vivificantis ejus
tria docet, i.
Spiritus participesfaftifuntjfufficienterinftrudosefle viribus, quibus adverlùs Sa-

tanam, peccatum, mundum,fuamque carnem polfint pugnare, atque adeo ctiam vi-
£boriamab eisreferre. 2. lefum Chriftumipfis per Spiritumliium in omnibus ten-
tationibus adefl'e,manumporrigere,eordemfulcireac confirmare. 3. Nullafraude'
aut vi Satanas leduci, aut ex Chrifli manibus eripi poffe , juxta promiflìonem diri--'
fti,Iohan.io. 28.
III.
'
Pofterior pars ambigit,aniidcm non polline per focordiam, ut loquiturApoftolus,

Hebr.3.verf!(f. 14. tIu) 'è>'^xliv ^C;z:^<^cnùùg î^-S x.ct'Q.'h&t'miv, prasfens feculum itcrum
ampleóti, à Sanata Dodrina iplìs tradita accedere , bonamconlcientiaraamittere,
gratiam-
NÀTIONALIS DORDRECHTAN^. 23 j
gratiamque negligere. Et air: hoc clic prius accuratiore ex S. Scriptura cxamine in- Bere. Coli,
quircndum, quamnos illudpofl'emus alioscum zsA'ôopoâ. animi noftri decere. '
P^gi'-^^'g»
IV.
At lì ifì:atria,qu:e priori parte Articuli contincntiir,Remcpftranrcs vere 5: ex ani-

mo afleriierunr, dchocambigerenccpoflunr,necdcbcnt. Si cnimilli, quiChrifto
inferri llint, abunde inUriidi lunt viribus, ad vidoriam de Satana,munGo,&: carnej&r
Chrillus in omiiibus tencationibus illis adelt &
manum porrigit, &jiit nulla Sacance
fraude vel vi poflìnt lèduci &
ex manibiis cius eripi, eos confirmat; quomodo, (ob-
fecro) dubium eflepoteft, quin illi &: facultatibus à Chrillo libi datis ciufdem &
È^âtff^ & conlìrmatione adjuti ac freti, initium liii elle in Chrifto nunquam lìnn
dclèrruri, &c à fide defeduri, Oc agraria deftituendi ? quid hoc aliud cPc, quara
fecumdiiridere?
V.
At dicent non abfolute , fed cum conditiohe

, le affirmalTe , Chriftum fide vera
flbiinlitis Spirita fuoadelle, manum porrigere, eolque confirmare, lìrempe ad pu-
gnam parati lint, eius auxilium dcpoicant , fibique iplis non delìnt. Hanc autem
conditionem à multis non prjèftarii
VI.
Hxc exceptio non tribuir omnem debitamlaudemDeo, Chrifto, Spiritai S, &
quafi vera fide Chrifto'infitos facultatibus gratiarrefiftibiìisquideminllruat, ad pUr
gnam vero paratos nonreddat, kdadeolupinoselle patiarur;, ut auxlliurn ei-us non
petant, fibique iplis definr.
Vii.
Divinx proinillìones longc aliud ollendunt. Quantumvis enim. pugna, preces,

vigilantia, fimilelque conditiones, quasexigunt, omninonecellaria: lint ad pcrlcve-
rationem , tamen canon ponuntur àfidelibùs, fed à Spiritu ian6o in fidehbus effi-
ciuntur, iuxta ha;c tcftimonia : Deut. 30.6'. Circun:cu!et Dominm Beta tam cor tntnn-
^ cor[emiri is tui-)Ut diligiu BominumBeum tnum foto coi^de. lerem. 3z. ô. TimorenS
meum dabo incorda eorura , ut non recedant a «?e^'. Q_uod citans B. Augullinus de
BonoPerlcv. cap. 2. prò bono perfeverantise exphcat. His adde Ezech. ^6. 27. Elài.
59. ZI. Zach;iz. IO. I. Cor.i. 8. Phil. i.(j. i.Pet. i.<j.
Vili.
Ncque magni momenti eli, quoddicunt,promJlIìones non clTe abfolutas,fcdcon=;

ditionales & Ihide intelleftas, excludcre cciam minima làn6l"orum peccata. Proi
milfiones cnim deiplàconditionefidci,precum, pcrfeverantia; m fidelibusperSpi-
ritum làn6tum efficienda dilette loquuntur,
IX.
Necfequitur, conditionem non promitri, tanquamà Spiritu landò innobis effi-
ciendam, quoniam prxcipitur &
exigitur à fidelibus. Nani pra:cipitur etiam uc ,
Dcum timeantj ut ipfi adhxreant, ut in vijs iplius arnbulent, & tamen Deus polli-
cetur, fé id daturum, le efFedurum^^
X.
Nec tamen promiflìones illa:,Sandorum lapfìis &: peccata excludunt, fed lapfos
à ruina erigunt. Nam etiam adirare quandoquc difcrre exiencluntur, PfàI, 37. 24.
Plàl.89.34.
XI.
Quarelì prior Articuli pars eli vera òl certa, uti vcrillima ac cèitillima eli : falla)
V 4 omnino
-
^5^ •
A CT A S Y N O D I
omnino eftpars pofterior, quippe qux priori aperte contradiclt : id quod ertfnani-
fcftum malx cauli argumentura..
XII.
Neque liane contradicftionem efFiigiunt, negando, fé perfeverantiam fandorum

in dubiiimvocare,fcddeeaaccilratiorem inftitutionempoftulare, quoniam tota m
Collationc de Perlèvcrantia Sanftorum ita difputant , ut quod in priori parte huius
articuli veruna&:certumftatuerint,non modo dubium&incertum,fcd &:manii:efte
follum &mipiui"n elle contendant: utjam nihil dicanuis de iplòrumThclìbus, 5. &
Articuli ÌDeclaratione, quamSynodo exhibuerunr.
XIÌI.
Prseterca utplaufibiliusdilputent, fiepe in Collatione dicunt nos docere; qui re-

Coli.
mei crediderunt, eosnunquam polle labijnequelaplurosjlèdperllialum lìbihabere,
35 4-4-0 3 -4-° ^-
q^,j(,q^jj pc-ccent, le nunquam polle fideni amittere &gratia cxcidere,lèd inevita-
biliccr perièveraturos & lalvos futuros , atque lume perlcveranti:K modum dun-
taxat le in dubium vocarc &: impugnare*
XlV.
Huc fcptem argumentorum ordines dirigunt:
^ ,, I. Quia ex le verx pietati &
bonis moribus obfit, feu quia eius prxdicatio lìc
.
Icandali piena.
pàT.-'S^- ^' Qi;i'i"êdia exhortationum, mandatorum> promilEonum & comminatio-
num, carumque iflUm eVcrtat.
3. Quia pra:monitiones Spiritus fandi de follacijs &: fraudibus Satanx cavendis
^ ^' '
enervet.
pao:z6o. 4- Quia multos totalirer & lìnaliter defecille cxempla doceanr.
paq;. 3 61. 5- multi fìdcles graviter laplì in ea peccata qux cum fide
Qi-i'^ , coniìllere ne-
queunt, in Scripturis legantur.
tafr.i6i. ^' Qtìiahoc dogmate pofito , omnes baptizati infantes fidelibus parenribus
nati fervarentur.
pair6x. 7- Ohì.^ multi ex fidelibus ijs fefc flagitijs obUringahtj ut excomraunicentur &
Satana: tradantur,
XV.
Adlixc breviterrefpondcmuSj&quidemad 1.
dodrina Perlcvcrantix ofFendiculum &c licentiam parit, tum Prophetx
Si A-' &
polloli erunt accuiàndi, qui camEcclefix commendaruntjnequc illihabuerunt cal-
car ad pietatislludium. AthocablìirdumeftjErgo &:illud.
Adz.&v Hismcdijsftudium &: certitudo Perlèverantia: in renatorura animis
fovetur & roboratur.
Ad4. Arili vere renati, &viva Ecclelìx membra nuriqùaihfuerunt. i.Ioh.i.i^.
Ad Nihil Mofis, Aaronis, Davidis, Saulisjuda:
^. &
aliorum exempla hic faciunr.
Nam hi au t non fucrunt vere regeniti, aut tandem reiìpu erunt fervati firn t.&
Ad 6^- A'vetraTwTnv cft quanquam idin Ijs qui in infantia moriuntur confidimus,
fìcutad Articulùmdidum elt.
I.
Ad 7.Exeommunicati non funt ciufdem cenlus. Alij renati funt, &: hi , etfi pec-
catìtm luartt ccnruraEccleliaftica,tamen manent in interiori communionc landò
rum per fidci vinculum, quod externo offendiculo nonpenitus abruperunt: alij non
renati funt, qui li renalcantur, tandem perlèverant, fi non renal'cantur, Inter profa-
nos ccnlcri debcnt-
XVI.
Cxtcrum, fi qui aliud nihil in hoc capite impugnant, ij rationem nullamido^
neamhabcnt, quare Ecclelias inquictaverint. Nam hoc ipfum non lolum ut du-
bium, Icd ctiam ut falfiim &: offendiculi plenum rejicimus, improbamus, & ex Ec-
cJcfiaDei eliminamiis,
Quarc
.
NATIONALIS DORDRECHTAN^. -f^y
XVII.
Qu are male faciunt, quodnobis dogma affingunr, quodpro noftro hciitiqiiam
agnofcimus: &: ibptem rauqmbus prar'fatisfallumillud dogma quidcmdeftruunr'
Icn tcnciam vero nollram nuìlaccnus acnngiiht, Ut ih Coli, cftendicur. pag. ^6.
xvin.
Coronidis vice apponimus acrcpudiamusprxcipuos circa hanc do6lrinam auo-
tumcumquo
Mjì R O R £ ii..' ^.;.
; i2 .Zinn\y':} i')-ìvroi<j i.':'^^-iu il- • /aBTJÌo/I . •
t.T) Erfevérantia eli: uniformis ac 2equàbilis,riullqque gettati afta iritéi'rupta con'^

-- ftantia in fide &: obcdicntia^. :
'
2. Quotiefcunque vere opus aliquod carnis committunt, toties vcrani

iìdelcs
lìdem totaliter amitturir. Laplìs polì: Baptifrnumnon eft iht^ rclìpifccrltije réftaii-
randa: &:venixconlèquendx. ;!::ijon
3. A fblàhominisvoluntate pender Perrcverantii,; i'^- •
4. Petftverandipotentia, nonaiitcmipfavoluntasfidelibusdarur.
5. Perlèverandi facultas &
voluntàs, non eft elleétum eleftionis adfalurem, fcà
elcdionem anrecedif
6. Perlèverantia non eft "donum liobis morré Chrifti partinti , (ed tantum
o'iatuni..
7. Horribilia peccata j qu£aliquarido fideles admittunt, funt tanturri infìrhii-
tatcs.
8. Nullusrcgcnitus in hac vita poteft elle certusdcPerreverantiaabfqile /pccialì
revelationc
9. Doctrina de Perlèverantia: certitudine eli veraepietati &; tori religioni per-
iiiciolà per le.'.
10. Dubitarlo de perfevcrantia eft laudabilis&utilis.

11. De perlèverantia pollimuis elle certi ablque vigilijs,precibuSj alijrquefanftii
éxèrcitijSjofficium noftrum negligentes.
12.Fides temporarianondiffcrtlpccie a f-ilvifìca&: durante.
.13. Nullum eli: principiumunde durarlo fìdeineceirariofluar:
14. Perlèverantia poteft aliquorum fìdelium elle extraordinarium privilegium &:

donum, non eft autcm eommune omniuhi^.
ly Ex dod:rina de perlèverantia non nalciturpictatis affcétus.
16. Nulquam in Scripturis legitur , Deum vim conlèrvatricem fìdei conftantix
inlèrere velie hominis voluntati.
17. Fidelis de lìialàlutecertuselTe non poteft.
18. Non eft homini neceilarium, ut Iciat, le perfevcratiirum eflc-
FHgiend^lotjuutìonesaltAut falpij almut in-

commod& Adtjìcationi.
Hominem ne quidem volentem polTe atnittere fidem_.

Fatalem elTe perlèverandinecclTiratem: quum regenerati peccant", idindc
elle, quia gratiaaliquaeisfubtrahatur: delèrtionem diviham praeviam efle caufam,
curhominesdelìnanrobedireDeOi
Nullis flagicijs renatos fìdem perdere: peccata non polte Teparare à gratia Dei;
credentes non magis polTc ftudium pcrlèverandi amittere, quam ^thiops colorem
mutare, autmas aut fccminalèxTimabjiccrc.
Vere fìdeles non pofl'e deliberato conlìlio peccare, kò. tantum ex ignorantia ^ in
•£rmitatc>
.ii^ AC T A ,S Y N O D I
'
C ONC LV S I O
ludiciorumrNoftrorum
De .V. Articulis,
ATque ha'c de quinque famolls Articulis, quorum varijs difputationibus nofi

tantum ad recepta; Orthodoxa: Confefllonis depravationem vcirum etiam ,
chantatis & concordia-, olim in his Rcgionibus merito ad cxcmpli laudem prardi-
catx, imminutioncm &: dcftruótionem, cum publicofidcliumludu &: dolore itmn
eft. Noftram fèntentiam quidem hreviter diximus. Si uipiamopus iìt, qua'dam à
nobis.explicari aut probari plenius: nonpaticmur in nobis iìdem, lìuccritatem &:
induftriam, proutDeo juratos dccct, dcfiderari.
Quid autem deinceps opus iìt; òL prudcntiores re6tius dixrcnt,
fa£l:o Illuftres &
ac Pra;potentes Magiftratus, nobis quoque non monentibus, prò iuapietate &: pru-
dentia difpicient. Hoc interim non dubitamus; Deo. omnia iàpientillìmc &: agenti
&: pcrmittenti, iti propofitum efle) utlarior inpoftenmi xdificandi &: protcrcndi
regni Chrifti arca pateat, &
ex omni parte vitia incuria' noftra emendati polTint.
Duo in dicendis fèntcntijs noftris ipe£tare julll liimus; ventatem divinam, pa- &
cem harum Provinciarum. ad utrumque exigitur in primis fìmplicitas fìn.ceritas, &
ut contenti ea dodrina , qua: nobis fiducia ergaDeum &
perpetua: humilitatis ac
pietatis fit magiftra Ipcculationcs, qux rixas
: &
contentionespariunt,etfugiamus.
Id Caput rei eftj ut nulla nobis dodrina arridear, quxDeum parvum Homi- &
nem magnum ei?ìciat, &: non fèmper in illud Apoftolicum reiblvatur , ^lui gloriattiry
in Domino glorietur. Multa iimt arcana in tetris, quorum cognitionem mclius in ccc-
leftem (pirituum coniiimmatorum panegyrin diiicrremus, &: interim inpuritatc
cordis &c conftante dilezione Deum colercmus.
Certe providendum eft, ne fiib libcrtaris prophetandi titulolicentia modum juì
ftum llipergrella, tencram & lartam Ecclefia Icgetem inundct &: ililFocet. Con-
troverlia de Religione, ipiò Verbo nosmonente, religiolic lunt traftandê & jufto ,
cumdiicrimineac delcftu non ut alij alijsiegrefaciamusj fedmutuo noftris labori-

;
bus faveamus,neccflariaà non neccfl'arijs, probabiliaà minus probabilibus diftin-

guamus; qua line cequitate nunquam vel in Ecclcfijs vel in Scholis ulla pax iperari
poteft.
Ad res prafentes autem quod attinet, merito nos Ibcios aflcribimus ijs, qui his
altercationibus hadenus Ecclefìas turbatas adcoque convullàs efle gravitcr indo-
luerunt. Et non polìlimus non judicari, gravi crimine iè obftrinxifle eos,qui temere
& leviter dedcrunt atque arripuerunt haice lites, quas in ipfb exordio iì:atim cp-
moderatione ad divinas literas exada, fcandalorum extre-
prelTas oportuit, &: certa
ma prohibita & Optaremus cquidem eo rem deduci pofie, utflibiato
impedita,.
omni ichifmate & dillldio, Ecclefìarum doólorcs &c auditores in unitatcm revoca-
rentur. at non videmus , quomodo ad fàlutarium conlìliorum effedum haftcnus
perfratrcscitatos perveniri potuiilct: nec diilìmulamus vereri &;nos, quodfub Ar-
ticulis in Controverfiamdedudis peius aliquid lateat, quod inf'uum commodum
Satanas vertere cogitavcrit multis quoque &: Fratrum éc Audirorum ignotum mi-
:
nimequefpedatum. Qûid autem de fingulis ftatucndum judicaverimus, quofque

erroresexcludentesexiilimemusjfcnpranoftraoftendunt. Sunìmahucredit,Deum
efle, qui hominesin perditione acquali politos mcrafuagratia& iudicio dilcernat>
& adpafllonum Chrifti frudum vocet quosvult, eiiquc merita illius applicet. Fi-
&
dem inhisper Vcrbum Spiritum luum, divina ac paterna eiiìcaciaipfbrum vitio-
lltatem vincente, adfe inclinatis &:tradis generct, eofque ad beatuni fincm certo
ac perpetuo confcrvet. Ideoque à veritate &: gloria Dei &
fldelium iblatio atquc
officio alicnum efle, opinati, quod gratia cledionis ab hominis arbitrio pendcar,
quodqueipie gratiam iàtisfadionis meritorumque Chnfti, &
gratiam regcnera-
tioftis totiufque fpirifualis confcrvationis, quali inpotellate fliahabât. ut volunta&
'
"
nolira,
,
NATIONALIS DORDRECHTAN^. 'ì^§
noftra, onini Dei confllioac decreto alioquin in incertum cafliro , colòphonem

imponat.
Exaudiat omnium noftrum vota Deusafflidorum confcieiitijs pax revi-
, ut iii
irefcat, & omnibus odiorum atquefìmultatum fibriselifis j amceniflìraa germina-
tione, concordia rcvalcicat muniat etiam Dei clcmcntia adverfus prarfència

:
fu- &
tura pericula omnia, harum regionum ftatum, ut in eis oppugnandis Satanas &c An-
tichriftus deinceps quoque omnem opcram ludant , omnia fiia confìlia atquc &
vires cum pudore
fuo &: Êterna gloria Dei Servatoris noftri atterant, &: apud
nos mancar vis atqueufiis angelici illius hymni, Gloria in excelfisDeo,înperra pax^
in homines benevolcntta.
Subjcriîum jfùbJtgTzàtumqHe erat^
Deputati Reip. Bremenfls^
T H E S E S
Embdanorunl
SententiiZ TêmoriBrantium de <iApoftajfIa Sanéìorum^
^ Jìdelmm de fua pilute dubttatione -, quam in
oArticuli V. traâtione profiten-
tur, oppoflla.
Quibus adjunda eli: confideratio eiufdem Articulf.
T H E s I s I.
Ratia Dei erga homines, interna,movens (ut in tra<3:atione quarti Articuli dixì-
mus) diftinguitur in primam &: fecundam. Prima eft, qua è ftacu peccati effica-
titer vocamur, & in ftatum grafite transfcrim.ur. Secunda , qua in llatu Gratix cor-
tobamuir, dirigimur, conièrvamur, utperfèveremus ad firiem.
2. Perfeverantiahasc in vera fide ad vita;fincm, eft a donum Dei, quo primam zRolu.z^.
"gratiam eleòtis in regeneratione datam,fìc in ijfdcm b con{èrvat,auget&; confirmat, Phil. z. 13.
ut e £naliter in ea permaneanr, ita ut gratiam Dei, fidem qua donati {unt,& Spiritum bEo. 1^.25.'
fanftum^nunquam inhac vitapenitus excutianc, & à Chriflo prorfùs excidant. e Mae, 24,
Confìftitautemeledborumperieverantia, tìftum in perpetua eorum voluntate Z4.
3.
perfeverandi in bono, qua donantur in regeneratione: e tum in attuali quadara boni Luczz.^tì
ad iìncm ufque perlecutione. qua; modo remiillor eft, modo intcntior, prout Sp. S. loh.io. z8,
Speciali gratia iùa, aut efficacius aut reminius in ijs operatur. Rom.%. 35.
4. Erranthic errorem magnum Remonftrantes, qui i. negantjPerfeverantiam 2,.C<?r.i.2i.'
efle donum Dei, &: cfte<Stuni unici ac xterni illius decreti, quo Deus fìrigulares per- Efhef^. 30
fonas,nullaconditioneobedientia^circumrcriptaselcgit. i.Sedeamexfècundoillo, Phil.i. lé.
quodconftituunt, decreto fluere, quo decrevitDeus credentes jam, &:medijs ad i.Pet.i.')'
perfeverandum inftitutis rite utèntes, non defbrere, priu{quam deferatur ab iplìs. i.Ioh.z- 19»
EpiFLaàvFd. p<. 74. Remonstrant. citati in Thcjì. de 5. (^rt. 7hefi. i. Coli- Hag. Belg. vy.
pag. 543 circaffiem-, Brand.pag. 407. Hit. 4.
i
d Phil. 1.6,
e. Quidnam vero iplìs iìt Perf'everaiitia , hisverbis explicant : Imo ne dojmm Bei cPhiLì-iy
cH proprie , lèd eft conditi© rcquifitanovi & gratiofi fcederis, quam Deuspro Uberri-
mo Tuo arbitrio, intcr multas polTibiles pr±fcriplìc,&: ante peremptoriam cledionem
ac peecatorum rcmiirioneminhorninepra;requirir,quamquehomo habitufidei &C
obcdicntiae per crebros credendi &: obediendi adus acquilito>facilepra;ftare poteft,
accedente
Ì4tf ACTASYNODI
aecc JènCc autcm interno Spiritus fan£ti auxilio &
fòlado, ctiam prillare vult, &:ple-
rllmqucpra:ftatJ/^/WfDfr/^r. ^.K^rticuli RemonHr. Citat.-^ng.'j.ó''^'
(,. Hax omnia eo {pcólant, ut gratiseDei in nobis cfficaciter operanti, quod ipfuis
eft, dctrahantjhumanêverovoluntati &:viribusidtribiiant, quodiplisncquaquani
competit.
7. Caufàm cfficienfGmpcrfcverantiarinnobiSjScn'pturaDeumefle doeet. Insilai:,
Wftuicns, cnmcecidcrit no-n froshrnetnr , quia JshovA fu'sientat mafiianeins, Pfal. 37. 24.
yfque ad Cit'/ntiem portabo 'vos,1(zì.^6. 4. Mtfencordramea a te non receder Ifà.54. io, -,
Timorem meum dabo in corde eoriim, titnonrecedant a «zc^j lerem. 32. 40. Rohoraho eos
in Ieho'va,dicit lehova^ Zach. io. 12. Fieri non potesi ut Jèducantur eleiii,yi.iìx.ih.. 24. 24.
^lui venit ad me, nequaquam efuriet-, nec Jìtiet unquam-, Ioli. (J . 3 5. Beti^s est , qui efficit in
'vobis éripfum velle-i ^tffìtmprficercL^-, Pbil. i. 13-.
8. Remonllrantes, contra Scripturam, diipliccm Pcrfcvcrantix caufàm ftatuunt:
Supernaturalcmunam.-: Phyficam akeram,ad huncmodiim ad^-'al. pag.72.74. fcri-

bcntes. ProfitemurfoIamDei gratiam cflcperlcverantia; caufam iupcrnatLiralcm,
quxfacitut voluntasnoftrapcdèvcrare polììt &;vclif. Etpaulopcfì;: Nihilominus.
tamcnvoluntas pròxima &: fola eft perievcrationis caufà phylìca , quia voluntas
perfeverat in fide &: pietate , non Deus, &: perfcverac libere, fèeundumvoluntatis-
humana: in hoc vita; ftadio indolem ac proprietatcra..
9. Porro tencndum eft, quinamij flint > de quorum perfcverantia hic agitar,
I. Primum enim non lunt illi, qui ilmpliei quadam notitia predici, credunt vera cilc
quse S. Scriptura continentur; Nam hxc fìdes tantum eft hiftorica, qua: nifi uitcrius
procedat, fìdes morena &DiaboIis communis dicitur. lacob. 2. 9.
10. Securido5lioiTÌ"unt^<rxa<^flj,Matth. 13, zi^qui cmn ganglio excipiunt Termo-
nem, {'ed radicem non habent,&: tempore fentationisabfccdunt, Lue. 8. 13. Tertio^
nequeiuntij, quorum mentes aliqua cognitioneEaangelijfunt illuminata;, qui &
aliquem guftum doni carleftis perccperunt, deinde prolabuntur , &
ad pccnitcn- &
tiam non renovantur, Heb.(?. 4. Sed Filium Dei conculcant, fànguinem. padi pro- &
fanum ducunt,Hcb. io. 29. TaleseniminSpintumfàndumpeccant. Dehisomni-
bus hic non agitirr, fed de vere fìdclibus.
11. Vere autem fideics flint, qui vera, viva, juftifìcante, fide; &:Spiritu Dei, quo^
adoptamur in Dei Filios, & fànd:ificaiTLur,&: qui iwbis eft arrhabo hxreditatis futu-
ra:, prediti funt , Rom. 8. 15. \^. Eph. i. 5. Qjjique radicati &: fliperftrudi funt ia
ChriftoIeruDominonoftrojÈph. 1.13. Col.2.7. Hieeiidesn.onextinguitur,nonex-
ciditj non evaneìcit rotaliter ncque finaliter..
12. Elcdi &veri fideics acfàn6li,tametfìE)eocliarifint,frequenteE tamen&gra-
vitcr (ùbindc peccant,&: quidcm contra utramquctabulam, ut exempla Aaronis,Da*-
vidis & Petti deraonftrant. Qus: peccata fi quis extcniure conetur,peccabit ipfc.
13. Obfèrvandumtameni.Diver{ImodeeIcdos,& qui eledi non funtjad peccali-
dum adduci. In eum namque qui clcdus non eft, nec vere regenitus,princepshuius
Icculi icmperal'iquodjushabet, quo illum ad omnis generis flagitiaimpellit. 2. Cor.
4.4. Eph. 2.2. cuiUsreiexemplumludasexhibet. loh. 13. 27.
14. In eledo vero regenito , telte Apoftolo, duo quali liomines confiftunt. Ve-
tus homo &: novus homo. Eph. 4. 22. Col. 3. 9. caro &
Spiritus,Rom. 8. 13. Gal. 5. ló".
Intcrnus &: externus homo, 2. Cor. 4. 16. Rom. 7. 22. Intcrnus, (hoc eft, quatenus
rcgcncratus eft) Spiritum fàndum habet redorem,ac dclcdatur lege Dei. Externus.
(hoc quatenus non regcneratus eft) habet carnem, acdcledatur lege peccati.
eft
15. Hinc
in elcdo , quando peccatum committit ccrramen oritur tandem , , &
externus eius homoadverflis internum quamvis rcludantem prseyalct. Linde per-
fpicuumfit,eledum hominem, quomodocunquc labatur, nontamen peccare toto
animo, tota mente ac piena voluntate. Malum enim quod agit, ncutiquam probar>
Ted odit, &: confentitinterea icgi Dei, quod bona fit, Rom. 7. 15. 16,
16. Ergo, fi peccata quxab eledis admittuntur, refpicimus, flint quod ad^c-
cicm attinct, peccatis reproborum paria in modo vero, quo ad peccandumindu-
;
cuntur, piane imparia.

17. Reprobi enim cum tantum fint caro, animum &: curam ijs, qua' carnisfimr,
inrcnduntjRom. 8. 5. coto animo plenaque voluntate peccane Rom. (J. 12. peccatfs
delcdan-
NAT O NA I L I S DORDR E C HTAN ^. i^,
dele>5Larant;&etiamcumijs,quicafliciunc, confcruiuntsRorn. 1.32. acque hoc nio"
do inimicitiam ciim Deo cxcrccnr, Rem. 8. 7. 8.
18. Elcdi vcrociimgravicer Jabuntur, r.unquamfìne lilla luda peccane neqitc ;
totayoluntatein peccata fcruntur; ncque roto animo ijs confcnuunc; nchliabenc-

aiicduseomodo, quo reprobi, peccatis implicitos non delinquane ut inin-ilcitiain
:
cuni Deo exerccant: dcniquc etiamfì vis peccati inhabitantis in ipils animadvcrta-
tur, peccata tamcnrcgnantia&: dominanna^ plenum impcrium in ijldemnon obti-
ncntjRom. 6^. li.EtS. I. 8.
19. Obiervando fecundo; quam diverraudmillorumpeccatoruni inclcdis Se rc-
probis erfeifla fcquanrur.
20. Fveprobi ob crimina Tua, a remora omfii cxccptionc, daninanrur. In l; eledos a rêìn.f.12,
vcrojCtiamlipeccaverint, mors fcu damnatio non cadic. Roproborum federa pu- Rom.tì.^s-
niuntur tum inhocfèculo, tumin futuro: Eledorum autcm peccata tantuxnpunic '^^'""•*"''^'^'
Deusinpric/èntivita, quarnvisetiamacerbillìmc, ut in Davidis Hifcoria vidcrcel?:,

2.Sam.i2.49.
Reprobcrum peccata Deusfrequcnter etiam novispcccatis punit,Rom.i.24,
II.
indurar, oC inrcprobum fcnlum traflir. Electorum vero peccata, abiìr, ut Deus no-
vis peccatis puniar, quin potius tandem eos ad peccati perpetrati agnitionem, ad iè-
riamreilpilcentiam,adveramDeiinvocationem,adpetitionemvenixexcitat,atque
ita peccata prorliis ab ipfìs transfert, ut 2. Sam. z. 13. legitur.
22. Reprobi quando pcccant, atquc pcccatum in ipiìs dominatur; fidem eam,
cujufcunque (it{pcciei,quamhabent,citoamittiint:iìquidcm quam ore fueruntpro-
'tefii, nunquam vera &
vivafides hiit, ied tantum temporanea, Lue. 8. 13. mfrUgirera,
lacob. 2. 14. n':ortua,Iacob. z. 17.
.
13. Quandoautcmeledipeccant, fidcmqliamconfccutifiintjvcram, non pror-
fus amittunt; quamvis ea qua: rclinquìtur, exiguaiuBindc fìt,debilis & mortUv-K lìmil-
lima, quod Fetri excmplum mahifefte evincit, Matth. 16. 70. 75.
24. Graviflìrnehic errantRcmonftrantcs, qui piane contrariam/entcntiam pro-
fitentur, &mordicustuericonantur. Siccnimicnbunt:
*
25. Fidcks qui eoufq; poAunt prolabi,ut opera carnis & turpia flagitia comitranr,
illipoffunt fìdcmanìittcrc, & amifcruntillam,nempeadtempus,flfc convcrtant in :
alternimi vero, nifi fé convertant*. Co//. Hag. Bela. p. 3 04. infne-,Brand.-^6\. in fin. Ircm,
poUlmt in ij (dcm perseverare & mori,&: proinde fìnalitcr excidere &: perire. ihef.Re-
monflr,. Chat. Àrtic. 5. Thef.^. Co/l. Hag. Be/g.-pag. 443. d- 44v Brand. 504. cr ')06.
z6.Huicerroriadduntaitcrum, de perpetua fidelium dubitationc dcfàlute, fìc
fcribentcs: VerelìdcliSjqui oiiìcio iuo non deci]:, prò tempore prijltnci certus quidcn\
efiepotefl::ied quomodo certus clic poflìt, le officio filo inpoftcrumnon defuturum,
non videmus;nec uthac de re certus litfìdclis,ncccirariumclicarbitramur;i^."Wf;?^'?.
Citati inThefih.exhih.Artic.^, T/'fy'?. 8,qux cftintcrdogmataqua: re)iciunt. Item,du-
bitarcnunilìnìUsijdemfèmperfuturi,quinunc,n(.)nobcfl:,fcd ef: laudabile, quippc
qua: efl: cau'fa anxia: fbllicitudinis, ut vitemus pcecaca. CoU. H.tg.Bclg.pag.-!,^.6. tnmcd.
ili rcjhonf. ad Wal. pag. 75. antervied,
27. Éxhis duobuserroribus, nimirum i. Quod vere credcntcs pofTurrt fìnalitcr

perire. 2. Quod vere fidelis defila falute certus cflc non potelhapparctRenicnPiran-
tesnon tantum in Ubiquitariorum,verum etiam in lefuirarum cailra tranUjll'e.
28. Bcllarm. enim&Stapletonus,Pontifìciorumantcfignam,^5Aj;^5(^«g/0M' fìdci<8>:
certitudincm falutis fìdelium,omnisconfblationis iioltro: b<ifin,modis omnibus dc-
ftrucre: 6CT-s::K*;i'vero fcu dubicationcmdegratia&: flilurc propugnareitaconanrur,uc
neminem quoad vivit, abique (pedali revclationc, de fide llia, an vere crcdat, &: ere-
diturus fìtinpofì:erum,&; de vitacrterna,an fltfàlvandiis,ccrtum drepoflcaflìrment.
29. Hac pelHlcnti dodrin a quid aliudRemonllranrcs agun t,nifì quod fidem Chri-
flianam aperte abnegant,& pullulantcm in iplìs Antichriftum produnt.'' atquc turba-
tisconfcientiis barathrum inferni apcriimt!'
30. Errori corum,quieftjquod vere credcntcs poilunthnalkcr perire, ha:c argu->
menta,ex fòlo Dei verbo perita, opponimus.
31. Argumcntum i. Deus in fefc prò benevolo afFcccufiio prxddlinavit ,
&
adopcavitdcdosinfìliosperldiuii Chriftum, Eplicf. 1.5. ciique largituscftSpiricum
X adoptionis,
i4Ì ACTASYNODI
adoptionis, qui teftacur eos die filios Dei, &: hxredes forc, Rom. 8. 15. 16. Gal. 4. 5.7.
Ergo nec fidem nec Spiritum fàndum pcnitus amittenc.

32. Arcrumentum 2. DeusexmuItafuamilcncordiaregenuiteieftosinfpemvivaiTi
&:hxreditatem, qux perire non porcft, i.Pet. 1.3. Iacob.1.18. &;/èmen eiusmanet in
ipiìs, utadmortem peccare nonpoffinr,i.Ioa. 3. 9. Ergo non peribunr fìnaliter.
33. Argumentum 3.
Deus elcdis iiiis lalutem Spiriru ilio promiilionis Sanato ob-
fignavir, qui ipiìseftarrhabohxreditatis futura', Èphef. 1.13. 2. Cor. 1.22. Arrhabo-
nem vero nemo qui promiills ftare vulc, repoicit: Ergo,ele6ti Spiritum fàncluni
nunquàm prorflis amittunt.
34. Argumentum 4. Eledi funt templum Dei , &Spiritus Dei habitat in ipfìs,
i.Cor. 3. i9.vivifìcateos,Rom. 8. 11. ducit eos, Rom.S. 14.
16. i.Cor. (J. qui eunx &
habent, ij lunt Chrifti, Rom. 8.9. Spirirus vero ille Chrifti, domicilium fìium fìxam-
que lèdemnon relinquit, ncque vagatur,ut nialus Spiritus,Chnfto telle tacit, Matth.
12. 43. lèdmanet inillis in aEtetnum.Ioh. 14. 16. undio quam à Chrifto acceperunt,
manetinipiìs,!. Ioli. z. zj.lcmenDeimanetiniplìs, i. Ioli. 3. 9. Ergo eleóti Spiritum
fandum nunquamamittent totali ter.
35. Argumentum 5. Idemconftat ex
muItispromifTionibuSjCumpijsquibufdam
privatim tum omnibus in Ecclefìxperibna fadis. IuHhì cum cectdentînquit David,
,
nonfroHe-^netnr-, quia lehova, fuHentat mannm eim. Piai, 37. 24. Calammn quajfatum non
42. 5. Matrh. 12. 20. vfqiie adcanitiem portabo nos, lefài. 41?. 4. Mijèri-
conteret-, lefài.
mea k ti nofì ncédet. lefài. 54, lo. Timore?», menni dabo in corde eortim, ut non rece-
cordi.",
dant àme^.lcrcm. -^1. 40. Jioborabo eosinIehova,dicitlchov3.,Zàch.io. 12. Porta in-

ferorurn non Vincent Ecclefiam,ìA2Ltth.. 16. 18. Fieri non potejt, utJèducantHyeleóti.,yÌiLtth..
24. 24. G^ venit ad me, nequaqitarn efuriet, nec fitiet unquarn. Ioli. 6. 3^. Deus efl, qui
effcitin vobis ért^fum velie, & tpfnm perjìcere^. Pliil. 2. 13. Ergo perfeverantiam ad
nnem, quam Deus, qui mcntiri ncquit, eleòlis promiiìt, ipfìs dabit.
3(?. Argumentum Eledi funt Chrifto dati à Patte,
6. veniunt ad eum, atque &
illos Chriftusnonejicietforas,Ioh. 6. 37. Non perditcxeisquempiam,Iohan. ó'. 39.
Pater eos trahit ut ad Chriftum veniant, &
Chriftus eos fiifcitat ultimo die,Ioh. <j.44.
Patris erant, &:ille Chrifto eos dedit, ijqueférmonemPatris fèrvant, lohan. 17. 6.
Ergonunquampeiibunt. ^
37.Argumentum 7. Deuselcdosjuftiiìcat, & Chriftus mortuus eftproiplìs, nc-

moque eos condemnabit, ncque ulla rcs eos icparabit à charitate Dei, qu^ cftin
Chrifto lelìi, qui tradiditfèmetipfum prò ijs, Rom. 8. 33. 34. 39. Gal. 2. 20. Chriftus
rogavit&: rogar Patrcm prò eifdem, ne fideseorurn deficiat, Luc.22.32. loh. 17. 9.
z6. Rom, 8. 3 4. Et vult , ut ubi ipiè eft , &
illi iint cum ipfò, eiulquc gloriam confpi-
ciant, lohan. 17. 24. Datovibusvitamxternam, ncque peribuntin xcerniun, ncque

rapietcas quiiquamèmanuipiius, lohan. io. 28.
38. Argumentum 8. Catena fàlutisnoltraêx annulis certisrnuruoinviccmjun-
dis,a;terno &
immutabili Dei con{ìlio&: decreto connexa, nunquam diirumpetur.
Catenam illam iìc defcribit Paulus, C^s fr,efcivtt, etiampradesHnavit: quos yr&deUi-
navit, eos etiam vocavtt: (jr- quos vocavit, eos etiamiuftifcavit: qnosautern tufitficavit, eos
etiam glorifc&vit, Rom. 8. 29. 3 o. Ergo elcdi, per liane catenam, ab Êterno in caslis
connexam, in tempore Vero in terrasdemift'am, è tetris certo in carlos ffttraliuncur,
&:ibi glorificantur.
3 9. Argumentum 9. Bona é" voc&tioDei funt a^ttS^wé?)?^, hoc eft, eiu(modi,ur co-
rum ipfùm pceniterenonpoflit, Rom. n. 29. Fides eledorum tale zQì. donum Dei.
Tit. i.i. Ador. 13 . 48. Ephef 2. 8. Ergo £dcs nunquampenitus deficit. Si cnimfidcs
defìccrer, etiam vocatio ccflaret & Rercz f/,i7^[AUì^(^. id auteni fieri nequiì,quoniam
Dcusquicoepitineledisbonumopus,perfiCictilIudad diemlciii Chrifli; Piai. i. 6.
Et eft is,qui efficit ut velint, & ut efficiant,pro gratuita fua benevolcntia. Phil. 11.13.
Hinc fìdelesdefi-ixfàlutis ccrtitudinegloriantur, R.om..8.38. 2,Tim.i.i2. Erfô,66C.
40. m
Argumentum i o. Quia eledi (tametf ì fé fìnt infirmi^ virtute Dei cnficdiiin-
tur perfidtm-,adfalutem qua prtsparata estpateêri tempore ultimo. i,Pct.i.5. Etjìcecide-
rint non proHernentur,qmaIehovafuflentatmannmeoruin. Pfàl. 37. 24.
41. Argumentum li. Scripturafìdelium conditionein,eiufrnodif:m.il!bus nobis
ob oculos ponit. Vnde eorumin fìdeperfeverantia manifefte hquet. Sunt enim
arbo;:
NATIONALIS D O R D R E C H T A N ^. 243
enimarbor ad rivos piantata, quacfruftumfunmdattcmporefuo, P(àl.r.3. Suntuc
mons Sion qui non commovetur i'ed in fccnlum permanct. Piai. 125. i. edificane
,
domumfùamfuperpctram, qua; venienti bus tìuminibus, &r ventisflantibusnon ca-

dit, fundata cnimfuit fliper pctram. Matth.j. 24. Retinentauditumfcrmoncm in
corde bone, Scfrudumalferuntpcrpaticntiam, Lue. 8. 15. Sunt radicati &:fundati
incharitate. Eph. 3. 18. Sunt radicati &:rupcrlh-udi in Chriflo Icfu Domino noflro,
ac confìrmatifìde. Coli. 2. 7.
42. Argumcntum 12. Ex dottrina contraria, nimirum cle£tos pofle totaliter &
fìnaliter fìdcm iàlvitìcam amittere, Se làlutc pcnitus excidere,multa abflirda lèquun-
tur. Nam propolìtum cle6tionisfalleretur: Propolìtumelcdtionispenderctnon ab
immutabili voluntatc Dei, lèdab hominis voluntate mutabili Non ellet iirmum :
fundamcntum Dei, de quoVaulus, Solidumfu^damefitum DeiJìaf, hahcns figillum hoct

Novit Dominm eos,quifìtnt Jìd 2. Tim. 2. 19. In hominum poteftate &: manu ellec
,
artcrna ialus Nullus fidelis per totam vitam poHet de fàlutc Tua cfl'e ccrtus
: Itcnij :
qui hodic cft Dei Filius, cras poterit effe fìlius Diaboli, idquc vicibus diverfìs, quam-
diu in hoc mundo verfàtur: Imo deficientibus omnibus fidelibus, Chriftus forec fine
Ecclelia, &; caput fine corpore,contra promifiionem, Matth. i<J.i8.
4j. Argumcntum 13. Dcniquc fi vis illaSpiritusiijinSti qua; {"e exerit in regcnc-
randis ad vitam xternam eledis,vel Icmen illud Dci,cujus meminit lohannes i.Epifì:.
3. 9. ièmcladmifl"um,pofl:eaprorfi.is amitteretur,planequeinteriret, effet de integro
inducndumbomini videreturquc regencrationis Symbolura, quodcflBaptifinus,
:
omnino eilcrcpetendum, quando idquodSyrnbolo adumbratur,tertioatque quar-

to imo fxpe foret donandum, quod Verbo Dei &: Ecclefia^ confenfui repugnat. Hxc
argumenta hoc loco fiilficiant.
44. Non quidcm fidem , fi;u fiduciam aduaiem, ad tempusamitti
ditfitemur
pofle, cum homo grave peccatum admittit.
fidelis Aòìus enim peccati ex quo-
dam confenfli perpetrati, cum attuali fiducia de remiffionc peccatorum confifterc
nequir.
45. Prajterea, homo fidehs in tali cafu fidem vehementer labefadat: Spiritum
fan^tum tnllitia afficit , Ephef! 4. imo quoad afiqua dona amittit &: Spiritus fàncti :
energeian non ita piene, ut antea fcntit.

4(5. Fidem. vero habirualcm, qua: rcfidetin corde, etiam cumhomo fidelis alia
ae;cnsaiitdvOrmiens, nihil de Dco cogitar autloquitur, pcnitus interire conftanter

negamus. Ha^c enim (aduali fiducia ad tempus amiila) dcnuo adnovum aftuahs fi-
ducia adum,nova verbi Dei pra:dicatione,le«51:ionc, mcditatione, Sacrarnentorum
ufuj&c. excitatur, utinDavidis&Petri exemplisvidcrecft, 2.Sam.i2. 13. Pfàl.51.
Matth. 2(?. 7<).Luc.22.(Ji.
47. Quapropter vero renati, nonplaneà gratiaDci, à fide& communione cum
Chrifto excidunt: hoceft,nondeficiunt in universum à Dco, ut fianthofles agnitx
veritatis ncque in peccatis illis gravioribus perlcverant, fedpocnitentiam agunt,&
:
amiila dona Spiritus iànòti r-ccuperant.

48. Qiicmadmodum enim lol nubibus obducitur , &ignis cincribus obruitur:
ita in Santìis labentibus, opera fidei nulla confpiciuntur, fcd tandem fé iccrum pro-
ferunt, &:difcuffiscarnisnebulis,lsetitiafalutis, turbatis fidelium conlcientijs inilar
fblis affulgcns, redditur,utDavidis, Petri &aliorumoftenduntexempla. Similiter
inlethargicis,phreneticis,ebrijs oc infantibus, mentis quidem ufiis ceii'at, ip/àm ta-
menmentem non amittunt.
49. Sicutigitur animx facultatumufusad tempus, manente ipfàtamen anima, in-
terrumpi potcft : iìcetiam ipuitualcs Spiritus fàn£ti &: fidei motus&: adiones, non
liiblatis tamen nec ipia Spnitus ^vvu[/.{ ncque fide, intercidere poflunt. Spiritus
enim S. Se fides, firmius quiddamfùnt inhomine ipirituali, quam anima & ipiìus fa-
cultatesinhomine animali.
50. Porro, quxrunt nonnulli hic, annon eodem res rccidat, five doceamus, nun-
quam penitus excuti m elcótis & vera fide przcditis, lèd tantum fopiri ad tempus,
quod ad ienfumSc energiamattinet, Spiritum S. &: fidem ac fidei truflus: five cum
dicamusjcxcuti quidcm pcnitus fidem ipiam & Sp.iàndum peccatis contra con-
alijs
f'cicntiamadmiffis,redqui peccatoribus poftea per panitcntia^donum rcftiruatur?

X 2 5i.Rcfpon-
244 A C T A SY N O D I
51.Rcfpondcmus. i. Plurimumduas iftasrentcntiasinterfc difFcrrc, nifi hoc

adjiciatur, t.imefle certam illorum rcfipifccntiam apud Deum, qtiam certa efl: de
immurabilis clc£l:io,quod ramcn poflcrioris lentcntia: autorcs non addunr.i.Etiamil
liocaddcrenr, tamen prior fcntcntia non tantum ex Dei Verbo ccrtior efl, vcrum
etiamperculfir 00 pecca ti magnitudincm menti, confblationcmciTìcaciorcmafFerr.
Frigida enimeritconfolatio, iìquis dicat: Vere cxcidilli tìdc, &:Sp. (ànflumpeni-
tus amififli, fèd fortaffis Deus te de novoadoptabit&rrcgenerabit, utpocnitcntiam
aêns, ipfi rcconcilieris.
52. Efto ergo huius materia: conclufiohxc: Quodfidcsvera nunquam excidac
autckfìciatpenitus, fed conjuntfta fit cum Perfcvcrantia totali &: finali, ita ut licer
iapfìbus &:peccatis fàndorum aliquando foris deficiat fidci aftus: intus tamcnnun-
quampenitus deficiat ndei habitus.
Porro, qui hanc doftrinam de PcrfeverantJa Sandlorum oppugnant, varia cen-
53.
tra eamScripturar loca, &
graves quorundam piorum lapiiis, proiêrunt. Nos ad
unamfàltem atquealteram, exprx'cipuis eorumobjeclionibus hic relpondebimus^
J^'ide Coli. Hag. Belg. png. p^.câ/ihL
54. Objedio David, inquiimt,aduÌtcriumcommifit,&: Uria: innocentis nc-
1.
cem procuravit, &:c. 1. Sam. 1 1. 4. i 5. Ergo Fidem &c Spintum fandum prorfùs cx-
cuflìt Refpondemus, GraviafiagitiaDavidem tum perpetrale, nemo piusinficia-
;
bitur: Fidem vero &z Spiritum fàndum penitus eum amifille, fequentibus rationi-
bus nixi, negamuSi i. Peccavif ehim quidem David, at non totus,ièd quatenu s non-
dum eratregenerattiSjfbpito intra illum ad tempus horame ilio interno, peccare no-
lente, de quo Apoftolus,Rom. 7. 1 5. 19. inquit £ôd eîm perpetro , ;?tf» agnofco : noìi
:
enim qtiod volo, hoc facto-,fed quododi^ hocfacto: Item Gal. 5. 17. Caro conctiptfcit adnjer-^
fili Spiritum, Spirita! aduerfus carnemyhac atitem iriter fc oppofita flint, ut non quxcunque
voltieritis, eademfaciatis.
55. 1. Qâmprimum à NathancPropiieta eflct rcprchcnfiis, ad hundmoduirf

Pfhlm. 51. veri. 3. cft precatus
Deus fectindum amplitudinem mifericordiaru?» ttia-
:
rum dele defcShones tneas. Unde vero ilìse preces, fi non Spiritus ille precimi,Zachi
iz. IO. qui in centrocordis eiusadhucdehtelcebat, ene.giamluam rurius cxerens,
ad deprecandum culpam eum excitaflet ì
%6. 3. Orar, veri! 13. Ne abijcias me a facte tua Ergo, tamctfi adulrer &: homi-
5
cidafadus, nontamenabjeduseratà facie Domini. 4. Conrriflarat quidem, ut

Paulus,Eph.4.3o. loquitur, Spiritum fàndumfednon penitus eum exculìèrar. Dicic
cnimverl. 12. Spiritum firmtim renova intra mc^ : èci^.Spirttumfan&um tuumne aufe-
rasame^. Animi vero leu conlcicntix kxx. munditiem, quam amilèrat, crcari libi
rurlijm petit, veri". 12. &:gaudiumlaIutisquodimminutumeratin ipfo, fibireftitui
precatur, veri! 14. 5. Denique non ram facile expergefadus fuiUct ad oh}urgatio-
nem Nathanis, nifi occultimi timoris Dei lèrr cn, in eius animo latuilìet.
57. Objed. z. Heb.6.4. 5.^. dicitApoftolus: ImpolIìbileeft,eos qui Temei fuc-
runt illullrati,guftaveruntq; donum ilìud cctIefieA' participes fueruntfadi Spiritus
fandi, prolabantur, denuo renovari ad refipilcentiafn. Ergo totaliter
fi & finaliter
gratia Dei excidcre pofiamt fideles.
58. Refpondemus: Utiocus hic rede intelligatur, hêc tria obfervanda fianf.
I. Qualia dona ilh, de quibus Apoftolus loquitur, accipiant. 2. Quale peccatum ad-
mittant. 3. Qua pcena afiìciantur.
59. I. Dona fùnt illuminatio mentis

, : guflus doni cacleflis: participario Spiritus
fandi, verum hxc dona etiam in hypocritas & temporarios cadere pofìbnt. Quare
tenendiun hiceft, amplius &pra:ll:anrius quid requiri, utquisvere fit fidchs, quam
recitata illa dona. InDci enimfihum. adoptari eum oportet, Eph. i. ^. Spiritum ado-
ptionisuthabeatnecefleefl,quiSpintuiluotelletur, eumcfl'e DeiFihum,Rom. 8.
15. \6. Spiritum Dei &: Chriftì inlè habitantem habere debet. Rom. 8.9. Rcgen< rari,
fàndificari, vivificarieum oportet, &:c. Iohan.3. Cor.^J.i'. Ioh.(J. Demde,aliud
i.
eftguflare donum cxlefi:c,quam piena eius perceprionc fruì. Quemadmodumcnim

"^cibum oblatum guftat, fed mox refpuit, nec m ventriculum trnjicit: fic illi
:dinem quandamEuangelij guftant, lèd nihil in cordis ventriculum trajiciunr.
^tura vero decer, vere
fidelesnon5antumguftarcChnltumjlèdhabereChr!flum
habùan-
KATIONALÌS DORDkÉCHTANÀ- iJi
nabiciincemperfìdem in fùis cordibus, Eph. 3. Iccm, eoseflc radicatos,fundatos
17.
& iùperilrLiilos in Chrifto leiù Domino noftio , oc coniirmatos in fide , Ephef." 3. i8i
Cololl. 2. 7.
60. Secundo. Peccatum c[uodadmittunt,c(ì,ut Aôiìolusinciim, Si proLzi\tfitur.
Hic^r^//i:^y»f noncftpartictiLirJs c]i!idam iapJiis hominis Chiiil:ianì, inhoc vcl illiid
peccatLim,contrapnmamaiitfcciindaml abulam Lcgis aduiiiliim: i\:d dì uiiiverià-
lis & cotalisapoilafia &: dcfcftio, ab agnira Eiian^^dij veritatc, qua defctlionc tûis
non ex parte Dcum oftcndir, led totani Dei niaicilatemdclHnato aamio contemmt,
omniquc Dei gratia fèmctipfum excludit. Dcmde, quod Filium Dei Eleb. 10. 20.
conculcar, &c Spiritum Dei contumelia afficit.-Unde manifcflum e/r, Apoftolum hie
depeccato in Spiritum S.ioqui quod ChriftusMatth.ia. 3 1. blafphcmiam in Spi-
,
ritum S. vocat; quoniam qui illud conimittunt, guflum gratia; & virtutis Spiri-
tus lànfti quem perccperunt, probro afficiunt &: oppugnanr.
61. Tertio. Pa:naeorum,rcfl:e ApoftolojVcrOj. pnrnaefl-; Quod non rcnovcntuf
adrcfipifccntiam:{ecunda,quodpropeGcaiiseorumnonfìtrcliqua holHa; icd hor-
rcnda quxdam cx{pC(ftatio iudicij & ignis ferver, Hcb. io. 26. 27. quoniam tale pec-
catum non rcmitretur eis, ncque inhoc, nequc in futuro iecuJo inquit Chnflus ,
Matth. 2. 32. idell nonrcmittitur in trtcrnum Marc. 3. 29. Cimi icaque hic noa
1 , ,
de vercfidelibus, fcddehypocritis &remporarijs, qui in Spiritum fànftum peccare

poilunt fquopericuloexemjfîfuntelecli, Matth. 24.24.) agatur, nulla ratione inde
concludituc, clcftos &
vere tìdeles fidem &: Spiritum làndum totaliter finaliter &
amirtcre, &
xternum, ut Remonilranrcs doccnt, perire pode.
Objcól. 3. Petrus dicit, 2. Pet.2. I. Quoldam Dominum qui illos njercatus
61.
eft,abnegare, &:cclcremperniciemribiaccerlcre: Ergo £delcs fidecxcidere pe- &
rire polle. Rcipondemus i. Petrus de plcudoprophetis&rfaliis dod-oribus,atque de
i)s,quipcrilIos fèducuntur, loquitur, nonautem de vere fidelibus, veri. i. &:(èqq.
2. Quod dicir, Dominum illos mercarum, refte inrelligendum eft. Quos enim quaz-
fomercatuseftDominus?Rcfpon. Angelus, Mat. 1.21. Libera vitpopulumfuumà pec-
carisipfius. Et Chriftusip{e,Ioh,io. 15. Animam meam ponopro ovibusmeis. Quis
veronovir,qua:namfìnrChriftiovcs? Re/pondetChri.ftusIoan. io. 14. Egoagnbl'co
oves mcas. Novitetiam, ibidem verf.2<J. quinamnonfintcxovibusliiis. Et Paulus,-
z.lîvn.i.i^.Solidufnfii/ìdameptumDet fìat, hahem fiqillum hoc: l^vit Deminuf , q:ii
Sciebat ne &: Petrus, quinam ellent illi quos revcra mercatus eratDomi-
funt fui.
nus?Neqnaquam, foli enim Dcoilli lunt notij ut dcmonftratum eft. Curego dicic
quofdam abnegare Dominum, qui illos mercatus eft; Reipondemus: Hoc arcanum
illi Deus peculiari quadam revelatione nonparetecerat. fed ex cauiis iecundis ià.
probabiliter colligebat, nimirum quia baptizati erant in Chrifti nomine profire-

,
:
bancur Chriftum: &: fidem, qua aiebant iè pef Chriftum elle redemptos & libera-
tos. Ergo Petrus, cordis eorum fcrutationcm Deo rclinqucns, ex caritatis regula
ftatuebar, eos vere elle redemptos, donec contrarium ex dodrina & fadis eorum
apparcrer. Sic Ador. 8. 13. & ipfc Simon Magus Phihppo euangelizann credidit&
haptizatus eft, & à Philippe prò genuino diicipulo tuit habitus perdurabat enim ;
apud Philippum. Cum vero ambitione &avaritia dudus, Spiritus làndi dona,pecu-
niamApoftolisoftercns, emere vellet, hypocnfin fhampatefecit, quam Petrus ex re
nataagnofcens, dixitei. Pecunia tua tecum pereat, cor enim tuum non eft rediun
inDeiconfpedu.
65. Adplures Remonftrantium objediones, nimia; prolixitatis evitanda caufà
refpondere iuperfcdemus Quare ad fecundam ludicij noltri partem.-, Confidera-
:
tionemnimirum ciufdem Articuli 5. progredimur.
X ^ C O N^
x^6 A C T A S,Y N O D I
C O N S IT> E RAT IO
Sente ritiA ^RônHrant'mm circa'\. ^ìArticulum,
De Pcrfèvcrantia Sandlorum.
QuarfHo I.
Q Irne peiTeVerahtia Vere fidelium infide efFefbum Eledionis ad falurem ? y.egant
^ KfmonHr. adVFal.pag. 74. Et Thtjì'exhibìta i . x^rtunli 5.
Antithesis.
Perfeverantia vere fidcliumin fide cft efFeftum cledionis ad ralurem, Rom. 8.
^nos v^-xdeHinAvit-, eos vocavit. Loquitur autem de vocatione efficaci , quê com-
pìcditur ipf am fidei donationem. Deinde, qtios l'oca'vh-, eosyiUiJica'vit é- glorifcaviti
\\xc o-lorifìcatio inchoacur in hac Vita, quando fandificamur, pcrficitur autem &:
completur in vita futura. Ex initioitaque de complemento certi ibntfideles. linde
coIli«îturperfèverantiamin fide &fànàificationcm ex prxdeftinaticne oriti, eiufque
efFeòtum efle. Quodcumin confiderationibus noftris ad Artic. i. pluribus proba-
verimus, nolumuS actum agere, eademque cum tsedio repccere.
QusftioII An perfeverantia in fide fit donum Dei morte Clirilliparturn? Negant Remenjl .ex-
'
frejfe Coli. Hag.p. 407. Im. 4.
Ahtithesis.
Cum perfeverantia in fide fit effeftum eleftioniSjneceffario fequiturjquod quem-
adniodum clcdtio gratuita, vocatio,fides, &c: Sic etiamipfà fit gratuitumDei do-
lium. Sic enim exprelfe dicit Apoftolus , ad Phil. 2. 13. Dem ìs est qui ejjìcit in vohis -,
^ ippum l'Ielle dr ipfiff/ perfcere prò gratuita fia benevolentia. Et cap. i. 29. Grata da-
timi cH vohisin Chrilii neqotio nonfoliim in cum credere, [ed etiam prò co pati-, hoc eft, ih
cruce etiaili & calamitadbus prò
Chrifto fuflinendis in fide perfbverare, &vitam
potius prò Chrifto fondere, quamfidem abnegare velie. Undc manifefte colhgi-
tur, perieverantiam non eife tale Dei donum,quo Deus dat tantum potcnriam per-
fcvcrandi, homovelit, ut Remonftrantes fubinde vocabulo doni Dei ludunc
fi &
£illunt>fed tale, quo etiam ipfumadu perfeverare datur. Nequaquam igitur vo-
lunrati hominis, fcd foli Dei gratix acceptum fercndum eft donum perfcverantia\
Qu^fllo III. -^l'i Perlèverantia fit conditio N. Fcederis, quam Deus prò liberrimo flio arbi-
trio, inter mulras poflìbilcs prsefcripfit , &

ante peremptoriam Elcdionem ad pec-
catorum remifllonem in homine prserequirit. Affirmant Remonftr. pailìm; videa-
tur prima eorum Thefisin Coli. Hag. &
adFFal.pag.^6.
Antithesis I,
Perfeverantia non eft conditio N. Fcederis, qux ab homine praeftandaprxrequiri-

tur,utpromifrio Novi Fcederis lìt firma fcd eft ipfiffimum Novi Fcederis donum,
:
quod Deus gratis eledis liiis fé daturum promifit. lerem. 31. &33, 34. cap. 52. 38. &
39. 40.
^
Antithesis II.
Cum remiifio peccatorum fit primum novi Fcederis promifl'um. lerem. 31. 33.
nonprxrequiritur ad cam confcquendam perfeverantia, fedeam ut ahud priori an-
nexumNovi Fcederis donum fubfèquitur quod ex formula novi Fcederis manifc-
,
ftum eft. Pangam enim inquit Dominus cum ipfis fcedus perperuum, Se revcren-
,
tiam meamindam animo ipfòr.um, &non reccdcntamplius ànie. lerem. 3 z. 40.
AN T I-
NATIONAL IS DORDPvECHTAN^. 2^7
Antithes. III.
Ncque pra^requinturperfe veranda ante peremptoriam elcdioncm , cum Sacri

ScriptLirajdejcjufmodi ab hominibiis novatoribus confi età eIc(fl:ionc,nihilnovit: feii
eft cledioniscjus, cuius ScripruramemimCjquxfadaellin Ciinfto ante mundi jacla

fondamenta, elfeòtum, ut iupra oftenkim.
An homoperfeveranriamjhabitu iìdci &: obcdicntie percrebros credendi &obc- Qusflio IVi
diendi ad:us acquifito, facile prxftare pofHr, &
accedente interno Spiritus auxilio,ac
Iblatio prxflare velit. Sic Remonshantes fajjtm, E^tfcop. in Thejib. de condit. Nozî
fosderis.
Antithesis.
Fides vera, viva &juftifìcans, dequanos loquimur , non eft habitus percrebros
credendi adus acqui{ìtus;ièd eft habitus, per ordinariam Verbi pra:dicationcm &: •
Sacramentorum uiLi Dcigratiaini:ufijs,iìveinitium, feuincrementumfìdeiipcdes.

Hinc Dilcipuh fide jam pra'diti orant, Botninc adaiige nohisfdcm. Lue. 17. %. Poliu-
mus equidcm nos, Spiritu Dei adjuti, qui aurcs perforar.Plà.40. verbum Dei attente
audirCjSacramentis uti,preces prò augmento lìdei fundcrc; ièd ipfi noftris vn-ibus,(Sj,
utioquuntur, crebris credendi adibus fidem augere nonpoilumus, ideoque (ìcuct
iplàiides,itaetiamejufdemincremcntum &: complementuni aiolo Deo provenic;
Cui fòli dcbcturomnis gloria.
Falfumitaque,quodperfèverahtiainfidc,abhominc, accedente interno Spiritus
auxiliofquod auxilium ipfis nihii eft aliud quam credendi potentia) prieftari poflìt.
Paulus enim cxprcfie foli Deceamtribuit, cumdicitPhihpp. i. 6. Pcrfua.fitm hnbes
hoc ipfumforcy ut qui incept in vobis bonum op^-s, terficiat itfqnc addiem lefii ChriHi. Et
i.Their. 5. 24. §lm vocA'uitnosfideliseft,qtit cthimillndefjìciet. Hinc ibidem Paulus
Deum orat, ut Thcflaloniccnfès inculpatc confcrvet in adventuni Domini noflri
lefii Chrifti. Et ,2. The/T 1.3. Dcogralias agit, qtiodfdes eortim atigefcat. Et Hcbr. 15.
à Deo hoc pollulat Apoftolus, uteosadcmne bonum opa-sinfìruchs reddat.
Perfcvcrantiaitaque invera fide non nobis, noftrifquc credendi adibus crebris,
fed f biius Dei bcncvolenticT, potcntise, &
promiflìonum vcritati innititur ;
Falfum etiam,quod Articuìo fècundo aficriturjftante divini auxilij prom.ptitudine

&gratia:iufEcientis pr^fentia, fubi voce gratia- more fiio ludunt&fallunt) pofitif-
que omnibus ad perf'everandum ncccflariis,manere tamcnin hominis potcftatc per-
{cverare vclnon perfèverare, hominemque cauiàm elle phyfìcam perfeverationis.
Voluntas enim rcnovata,licet pliyfìcc velit quod vult , &
velie ipflim merito homini
tribuatur;tamen,ea(|uxDei flint, non vultphyficc f'e'd Spiritu Dei mota hyperphyfì-
ce, ideoque phyfica caufà perfcvcrantia:, qua: donum hyperphyfìcum eft , dici non
poteftnecdebct.
Deinde Dei auxilium in eledis fuis non tantum eft fuihciens,red ctiara efEcax,dat-
que non tantum pofle, ncque tantum velie perfèverare in fide, fèd etiam fimul ipfàm
adufidei pcrleverantiam , quod ex allatis Scripturx teftimoniis luculenter evin-
citur.
An qui mediocrem diligentiam in hifce duobus adhibet, ut contra clarum natura- <Ii*'"o ^'
lisrationis & fupernaturalisrevelationisdictamcnnon peccet , &: infirmitates fuas

emendare non negligat, injudicio divino perfèverare dicatur? Sic Eemonjl. in Declar.
exlnhita.
An T I T H E s. I.
Cumratiohumana in rebus divinisca:cafìt,utfupra,Artic.3. &:4.oftenrum;dic1:a-

men rationis naturalis in iisnullum locum habet. Ideoque pafllm monemur, ne hoc
quodratio diktat, fed quod Deus in Verbo fuo requirit,fectemur:neque faciamiis,
quodreclum eft inocuhs noftris , fed in oculis lehovx. Deutr. 4* verf i=z. Et 7.
éc i2,&:c.
X 4 Anti-
248 ACTA SYNODI
A N T I T H E S I S II.
Centra i-ationisnaturalis&revelationisfupcrnaruralis didamen non peccare, &c

vitam emendare, non eli in ullius honiinis anlmalis poteftatc, ièd Iclius Dei cfl: bene-
ficium. Quomodo enim homo non renatus natura: lumine utatur &L abutatur , ex
1. Cap. Rom. iàtis {iipcrque liquet. Et quomodo multi fupernaturali revelatione,
flìvc illa iìt Verbi prxdicatio, fìve interna, ?cd commums tamen, mentis illuminatio)
donatijturpitcr tandem dcfìciant, ex (J. cap. ad Hcbr.conftat.
Antit h es. III.
Utquism fide perfcycrct, nonfufficit naturaJis rationis ncque fìipematuraJis re-

Velationis didamcn : icd cademvis &c potentia divina qua Deusfìdem dedit, &cor
novumindidit , ad eorundem bonorum ipiritualiumconièrvationemrequiruntur.
Non enimvirtutehominis,.fed Dei cuftodimuradfàlutem. t. Pet.r.
AN T I T H E s. IV.
&
Non peccare centra rationis naturalis fupernatinalis revelationis drdamcn ac
vitam emendare, non iunt ipf à in fide peribverantia, fcd fidei perlèvcrantis effedum.
Nulli enim nifi vera fide donati , in caque divina gratia perfcverantes (li cet non ;
seque firma fcmperfitfideSjlèdcum tentationibus &: dubitationibus variis luftctur;/

peccata vitate &vitam emendare ftudent. Hinclacob.i. probat veramfidempet"
bona opera. Et PaulusGal.5. percharitatem,perquam efEcax, &:finequibus mor-
ula eflcdicitur.
Quxftio VI. Anilla fides, non peccare & vitam emendare, gratiofe vitae zternìe proemio àDeo
digna cenfeatur. <^'l^rm. Remonsi. infiin DecUratione,
Antithesìs.
Etiamfi fidelcs peccata vitate & vitam emendare omnino teneantur,in eoque ipf»
ómni cura &: ibllicitudine incumbant,Deus etiampiis promifllones dederit \iz:e. pre-
fentis oc fu tuta;: minime tamen peccatorum fuga vita:que emendatio ncque ipfà fi- ,
des etiam vitê a;ternc prxmio digna ccnfcntur,ac fi Deus fugam hanc peccati &:vit2e
emcndationem,tanquamhominis opus vita dignum,titSEpra:mioremuneretur. Vi-
ta enim arterna eft gratuitum Dei donum, morte Chrifti partum quam nos fide ap- ,
prchendimusi atqueita non propterfidcm ncque proptet vitx cmendationem ied ,
per&propter Chriftumvitie aeterna; praemio gratiolc digni cenfemur. Romanor.
QiaEft. VII. Anquotics vere fidelesopusaIiquodcarniscommittunt,toties veramfidcmtota-

an in Spir. Sandum pecccnt,& ad mortem, ac in peccatis peri ève
litcr amittant. Et, -
rare &:mori atquc itatotaliterac finalicer à lalute excidere poflìnt,multifqucillud fi-

delibus&rregenitisevencrit, ac etiamnumnon raro evcniat. Affìrm. Remonjlranteì
'Thefihiis de 5. Articulo exhib.'^.^.
AntithEsiS I.
Verefideìesfidem totaliternonpofilTnt amittcre, etiamfi fides cofurn faspenume-;

ro vacillet,&: tentationis tempore quali conlcpitafiibinde, &: carbonibus in fgneab-
fconditis fimilis clic vidcatur.
Antithesìs II.
Ncque iidem vere fideles , etiamfi peccent faepenumero , ex infirmitate &

r opera carnis l'ubinde patrent &: labantur tamen non pcrleverant in peccatis
;
ncque in iis moriuntur , nec finaliter ac totaliter à làlute cxcidunt , nuilif-

<ûc unquamvere regcnitisilludaccidir. A lehova enim grefllisviri flatuuntur,
cujus
NATiONALIS DORDREC.HTAN^. ì^
tujus dclcdatur via. Cum
caditnon dcjicitur,& Ichova fuflcnratmanui-n.Pfàlm.37.
Ì3. 34. Vere fìdeles /ìintarbores bonx Icmpcr vircntcs, &c fruduinfcrcntes ino tem-
pore.Pfàl.i.Dòmuseorumfiiprapctramfundata efljideoqucnbnfubvcrcctur.Mat,^.
Suntd Parre co^lcfti piantati, idcoquc non cradicabuntui-jMatth. 15. Namilleom-
hcm palmitcm qui fcrtfrudiimpurgat, utplusfru£tusadfci-at, Ioh.i5.3.&:c.
-
Chriftusetiamindcfìnentcrpro eis intcrccdit, ne deficiat fidcscorum, Lue. ii.
Nam ncquisilludfolius Petti ptivilcgium fuilleautunict, Paulus omnibus clcdis
hancgratiam fieri tefl:atur,quod Chriftus,quiproiismortuuscfl:, ctiam prò iJlis in-
terpcllet,fcdens ad dcxtram Patris, Rom.8. Et Johannes hoc argumento omncs fide-

Ics confòlatur, quod{ìpecccnt,advocatumh'abcantapudDeiim,i. lohan.i. Chriftus
autem prò fiais orans femper exaiiditur.
Ip{ì etiam fidcles quotidie prò augmehto donorum fpiritualium &: pcrfevcrantia
in fide, Deum invocane, clamantcs, ó Domine, confirma in nobis, quod operatus es.
Habcnt autem infallibiles profniirioncs, fi quid in nomine Filii petivcrihc refte , &C
qucd pctcrc licer, illudfcaccepturos.
Dona etiam &vocatio Dei flint à/^siSywsA»)^ Roman. 11. Pcenitentiaque abfcondi-
taeft ab oculiseius, Hol. 13.14. Ideoquequodca-pitin eiedis flus, fideliterctiani
pcrficier.
AntitheS. III.
tlndc etiam aiiudcolligitur,nimirum vere fideles in Spiritum S. nunquam pec-

care. Qui enim deftinato odio veritatem agnitam malitio/e oppugnane, eamque
perfequuntur &c medioTublatam vokmr, ij vere fidelesnunquam fuerunt. Hinc
lohannes dicit eos, qui ex Deofi.mt, non peccare ad mortem^ cum icmcn Dei in cis
fit& mancar, i. lohan. 3.&:5.
Annullusvcrefidelisdeperreverantia& falutefiiainhac vita poflìt eflc ccrtus, Qyjgjt, ^.„v
abfquc fpcciali revclatione. Sic fentinnt Remonjìrant. locis in Thejib. diâtis, ci-
tatisi
Avi tith e s is,
Omncs vere fideles de Tua pericverantia &: falutcetiainabrquerpccirdireveland-

poflunt
lìe, certi elle &
debent. Spiritus enim S.tci1:ificatur^pirituinofi;ro, quod fi-
mus filij Dei, Rom. 8. Eft autem hoc tellimonium SpiritusSandinon extraordina-
rium &: speciale, ut Enthufiafì:^, Pontificii &
Remonlbrantes fòmniant fcd ordina- ;
rium &
omnibus eledis commune. Nam Spiritus S. per ordinariam Verbi prcdica-
tionem,fidemin eledris operatur,perque eam fidcm tcftificatur Spiritui noftro, quod
lìmusDeiFihi. Exempligratia: Mandar Deus in Verbo fiio ut credamus;promitti£
tuiT- nos forc lalvos per illudmandatum autem, perque illam promilllonem iterato
:
repctitamelletHcaxin cordibusele(5lorum,fidemqueineisoperatur ita ut vere di- ,
cere poffint, le credere in Dominum leiiam. Hinc ita infallibiliter concluduntj
^î credit in 'Dominum Tefum-,fal'viihituri

Ego vere in Dominum lefum credo.
Ergo fdvahoTi
Non itaque ha:crpeciaìis aìiqua revelatio cfl:, qua aliqui tantum fideJes extraor-
dinaria ratione de lliaperleverantia ccrtiorcntur: fèd ordinaria , qua in danda fide,
eaque in omnibus eledis confervanda, ordinarie Spiritus S. utitur.

Ca:tcrumde certitudinenoftra:eIeftionis & conièquenter perfeverantiê in fide
clc£torum,in confiderationibus noftrisadSi quarftionem Articuh primi teftimcniar
&:exemp]a varia in medium attulimus ^ quar rcpetere nunc rupervacaneiim pii-
tamus.
Ancertitudo pcrfevcrantia; ^rfalutis ad folidam fidclium conrolationem&: con-
fcientiarum paccm inhacvicalitncceflaria. Ncgant RemonJl.TheJì.cxhfb.2,. QuaelUpix;
Tarn eft
Z')0 ACTA SYNODI
Antithesis,
Tarn eft neceflanaccrtitudo falutis &perreveranti3e adfolidam confolationcm Se
confcicntiarum tranqulllicatcm, ncqui contrarium ftatuunt,&: DeofuamgIonam,&:
hominibus vcvum in vita &: morte fblatium fàcnlcge fufFurcntur. r.'eum cnim fìngunc
inconlìliisfiiismutabilem, &
ab hominibus noicntibus aut volentibus perfeverare
abiùrdiilìmedcpcndcntcm, &
hominibus ftimulos dubitationis de falute iiia infi-
gunt, anfàm ad defperationem pia;bent,atquc ita afflidas confcicncias mirum in mo-
dum cxcarniiìcant, Quomodo autem Paulus remetipfum adeoque omnes eledros &
lìdeleshocargumentolohdeconfbletur, decovideatur, cap.5. &8. adRoman. Item
2. Tim.4. Parata fi? tnihi corona juHitix, ncque mihifolum,&LC. Et 1. Theil.5. 9. Non con^
jìituit nosDem adircm^fed adfa.lutemconfequendamfer'Dominum nofirum lefum Chriftum,
Quxftio X. &
An dod:rina de Pedèverantia ex le, natura indole iiia vera: pietati Scroti rchgio-
ni fit pcrniciolà , i'crviatque ingenerandê ac mollis pulvinaris inftar carnah fecuritaci
fovendae.
Sic Remonlir.âjjim.
An T I TH E s.
Cum omnia ea^qua; ad verampietatem &ftudiumrehgionis fynccrc promoven-

dum pertinenc, ceu flint Verbi auditus,Sacramentorum ufus,preces ardentes,cxhor-
tationes,comminationes,terrores,&c.totidem media fint per qua: Deus donum
,
perf'everantiaclargitur: indubitato hincTequitur, do(5lrinamdeperfeverantia piccati

&: rchgioniminime elfe perniciofàm, neque fervire carnah fecuritati fovenda;.
Qu_inpotiushominemexcitar, ut in cimorc&: tremore fàkitemfuamopereturjme'.'
diifque per qua; perfeverantia daturîcrtudiofe accommodec. Deus enim pecencibus
dar Spiritusfuiaugmentum. Hoccumnorintfideles, avide )ufticiam fìciences,inde-
(ìnencer Deum precibus, prò incremento donorum fpiricuahum &
perfeverantiae
dono ibllicitant. In primis quando fiiam infìrmiratem, &: ad omne malumi'quacenus
adhuccaroiuncjpronitatem, Deique adverfiis peccata indignationem&graviflìmas
caftigationes,etiam fìhorumfuorum,confiderant,noncef]antinquam,ficuci expro-
fundis,Dei auxihum prò fànfta in omni bono perfeverantia indefìnentur implorare.
Tantum itaquc abcfl:, utha:cdod:rinahominescarnahrerfccuros reddat uc potius ,
inflar ftimuh &: calcaris fànftis admonitionibus ad vigilantiam &

omnia pietatis ofE-
eia cxcitet & impellat.
Qusflioxi. Andubitatiolaudabihsaccum primis utihsdicenda fìtJ
K^ffirmant Remonìtr ad VVal.fag.j').

.
Antithes.
Cum dubitatio verefìdchshominis deTaluterua, Dei gloriai advcrrctur,ac fì non
efrecinfliispromifrionibusverax& conflans, hominemque fèmpcr anxium ceneac,
acque ita Deum fUa gloria, homin'es aucem veracónfòlationefpoliec , nequaquam
laudabilis &ucihs,fed potius noxia &:vituperio dignacenf cri debct.
Etfì dubitatio talis laude digna ccnfctur,cur toties Chriflus il]udinculcar,rantum-
modocrede?&:c. Cur dicimus, credo remiflìonempcccatorum, credo vitamxter-
nam,fidubitandumadhucefl,anunquam cafìmusconfequuturi ? ^gre fere homo
intcger, verax,fìdus,fì promicrenci fìdcm habere derrecles: quanto magis Deus,fihac
ignominia cum afficiamus, quod promiccenti non crcdimus ac lì verax ? &
conftans
nonefl'et,neque poti ens, qui poflìt& velie quod promi{ìtprxfl:are?,^/4;*^/^//-,inquic
lacobus, /&«//« esifluBui marlf,quiventis agitatur é^jaBatur-> cap. i. Nequaquam itaque
laudabilis dubitatio.
Qusft. XII. AnfìdeSCT€9ffxa</)@-fìtvera fìdesjuftifìcans,&Deo grata quamdiù durat, ncc dif-.
feratfpecie à vera fide ad fìnem duratura, <^ffirm, RemonUr. in Declar. exhih.
A N T 1-
NATIO N ALI S DORDR E C HTAN ^. iji
AfJTITHESIS.
Fides OTd"««^^«f noncftfìdesverajnequejuflifìcans.idcoquehcc vere nec proprie
Deo grata, ac proinde Ipecie diftert à iìde, ad fìnem duratura. Nam
T. Defìnitione diil'erunt. Fides enim juftifìcans eftilkid quo fiiblìftunt qua: fpcran-
tur,8cquajdemonÌLrateaqua:noncernuntur; Ibdfìdcstcì-nporaria dì hiftorica tan-
tum cognitio, cum qua communis quxdam mentis illuminatio , quse etiam reurobis
datur, conjundà eft, Flebr. 6. 4.
2. Subjedo. Nam
I. Fides vera in terra bona reperitur^hoccfl:, ineleftis, AÎatth. 13. temporarix au-
temfìdei fundamentum eft terra perrolà.
1. Fides vera habet radicem firmam &immotam telliporaria minime. Ibidem :
enim exprefTe de ea dicitur, quod radicem non habeat.

3. Fides vera in corde locum habet: temporaria in cerebro volitat,&; ore fefe ven-
di tat.
3. Dirterunt Effedis. Nam i. juftifìcans tanquammanus apprehendit Chriftum
ejufque beneficia, remilFionem peccatorum, juftitiam & vitam xtcmsim:'^<ncu/.o(§4
nihilminus.
1.luftifìcans producitfrudus, centeiìmum,rexagefimum,trigeiìmam:.tr£p'£"«a<jO©J
nuUos, cum ante maturitatem cxarel-cat.
3. luftrtìcamDeoièfèapprobar: rcip.porariahomiiiibus.
4. Objefto. NamjuftificantishdeiobjecStum eft promiffio gratia; in é^lque Chri- ,
flusejuiquemeritum,& merito ejuspartuspatcrnus Dei favùr,qua:orr niafìdesjufti-

licans apprehendit. At temporari'a; fìdei objedum eft terrena felicitas , com.moda
temporaria, honores,opcs, &cc. Exemplum in Simone Mago, qui credebat , ied cor
ejus non erat integrum coram Domino quxrebat honores &: magnum nomea.
:
Qux cum tempore perfèeutionis •zîrKcupoi conCequi non poflunt , deficiunr.

Matth. 13.
5. Adjunclis.
I. Certitudinebonoiumpromilloruiii, quccfides fecurepoflìder. Eft enim re-
rum ipcrandarumùsre'ÔT?. At temporaria, incerta fìuftuat.
?.. Perlèverantia: Namjuftificansperfert&:obdurat,Diabolo, carni, mundo refì-
ftit, temxporariainftar herba: in petrolà crefcenris,arcfcit orto iole.
3. Laetitia. Nam etiamiì, quiinpetroià fcmenexcipir, cum gaudio illudaccipiat;

gaudium tamen illud taiitum eft in rebus terrenis, ideoque inftabile. At jufti-
fìcans fides,in Domino Deo iùo tantunvIa:tatur,FiaI.32. 11. Piàl.35. I. Piai. 1^4.
In fine. lci.6i. io. Omnirio gaudeom Jehoz'aêxuhai ammaìnea-,&cc.Qn3CÌZA.(y\.ic
harcliominumdemcntiacft, nul'um inter fidcmjuÌLÌfìcantem.,qu£eeft elecìo-
rum Dei, & temporiarn.qua: hypocritarum propriaeft difcrimen agnofccre? ,
AnDcusquofdaminltadiopietatisdiumuItuniqueexercitatos, invanjs adverfi- Qu^ft. raii,
tatibus vclutiinigne probatos extraordinaria racjone, dono indcfeftibilis perfevc-

rantia: remuneretur.
SieRcnionftr.inDeelar. exhibita.
A N T 1 T H E s I s I.
Quodlibeticas cjufmodi ouxftiones qux nullum in Scnptura fundam>entum ha-

,
bcnt mento, cum niiiil aliud quam contcntionts pariant; ex Ecclciìa Dei eliminan -
,
dos efic cenlcmus.
AntithesisII.
Deusdonuni perfeverantiarnonproptetdignitatemaliquaminhomine, ut picra-
tem, utafHiftiones&c. largitur:fbd cxmeragratiacleftos iiios oir.nes non paucos ,
tantum exercitatos &: probatos co dignatur.Quolcunque enimelegit, ilJos vocavir,

nimirum, efEcacircr: iIIosjuftificavit& deniquc glorifìcavir^Rom.S. Scd de hifce
plura in Arric.I.dePrardeftinat.
A N TI-
ajz ACTA SYNODI NATION. -DORDRECHT.
Antithesis hi.
Deiudcciu-rusinftadiopiccatiSjDei timor, paticntin ^tolcrandainafflidionibus

ctiamipiaDci dona flint; iiciit Apoftolus tcPcatutael Philip, i. 29. CumitaqueDeus
li^c omnia iolLislargiatur, colligitur inde,homincninon polle uno Dei dono aliud ,
eju{demdonum,tanqLianipi-a!mium rcmunerationem mcrcri. Quis enim prior

&:
dcditillijUtrctributioncmaccipiat? R.om.11. Q_uamvisnonnegemus Deimìfiia ,
dona in nobis coronare, verum non ex dignitatevel merito, fcd ex grafia.

Quaeit. XIV, ^j-,^ ^ q^jj^ Jodrina; de Perlèverantia adha:rcns pius iìc illud non habeat ex liac
,
do6trina,icdalimidc. Sedadhoc iiipra qiutftione io. làtis rciponlum eft, ncque

liane quxilioncm, tctidem vcrbis Jii Libris Socinianis exprcHanijrelponfb prolixiore
dignamj lidi Camus.
Ideoquc hicconridcrationcsnoilrasruperhorce Quinque Articuloscontrovcrfns
fìnimus, palam coramDco, fànclis Angelis ejus. Se totomundo profìtcntcsaios hanc
dodrinam, variis in hoc icripto noftro Thclìbus,Hypothefìbus &: Antitheiìbus com-
prehcnihm, Verbo Dei conlèntaneam efle indubitato credere. ContrariamRe-
monjftrantium doòlrinam circa hofce Articulos contro verfòs, cum ahis eorum mon-
ftrisopinionum,quaruminThc(ibus Epifcopijprivatis Svnoplìn habemus brcvem,
quibus omnibus trillillìmoshoice in florencillimis BeJgicis Ecclelìis motus excita-
runt, eafquc mifèrrimc diiiìparunti ut falfàm> Verbo Dei è diametro contrariam,glo-
ria:Dei inimicam, verx confolationiadvcrfam, ex variis hivreiibus coniâram, in Pe-
nunc in Socinianis, Pontifìciis, Anabaptill:is,Libertinis, aliilquedam-
lagio olim,&:
omnibus Reformaris Ecclcfìisii;i Germania, GalJia, Anglia,Scotia,Belgio,
iiatamy ab
&ubivxs terrarumexpIoiàm,retutat.u'n , rejcdam &c repudiatam,ex animo dete-
ftantes.
Et, fìharumProvinciarumProccrcs, Patria Patres , gloriam Dei fartam tedam,
pacemactranquillitatem Rcipubl. &
Ecclefìa^jinfuisProvinciis&Ditionibus refti-
tui &
reftabilin deliderent; Exiftimamus omnino, dodrinamhanc novam hctcro- ,
doxafn &: taliàm ex Ecclciìis P.ebuipubhcis &: Provinciis ipfbrum ehminandam,&:

,
tanquam infclix loIium,extirpandam, ut quifquilias everrendam , &

ut Pharifàicum
fermentum, à quo mandato Chrifti cavcredebemus, Matth. 16. abjicicndam & ex-
purgandam eile. Q_uodfuperef1:,Dcuraoramus Sando Zelo, vtMagiftratusharurrk
Provinciarum accendat,quotantam peftem ab Eccleiìis Belgicis avertane ever- &
runcent,ne iì principiis, quodnunc opportunum, non obftetur, fero tandem medi-
cina pareturjConcludentes voto Pauìino, prò afflidis Ecclcfiis Belgicis j Utinam
ctiàmabicindantur, qui vos conturbanti Gal. 5. 12.
Subfcriptum erar,
SicfinttmttsEmbdan£ Ecclefì^ Mmiflri ad

Syuodum V^tionalcm '~Delcgati.
F I JA( / S,
I V D I e I A
THEOLOGORVM
PROVINCIALIVM.
DE
Quinque Controverfis Remonlìran-
tium Articulis,
SINODO DORDRECHTANM
Exhibita.
Anno MD CXIX.
^1
DE PRIMO ARTICVLO
Qj I EST
DE ELECTIONE
ET REPROBATIONE,
ludicium trium ProfefToruin Belgicomm.
Sententia Remonflrantium
1)€ primi Articuli membro ^ nimirum de Ekîone-^
Prima Thejts Kemonfirantium,
DEcrccum feu volunras qua Deus confticuit in Chrifto, per Chriftum

& propcer Chriftum credentes , & in ea fide fideique obedientià
ufquc ad (inem virx perfeverantes, qua tales, fervare j cft ver um, unicum,
& totum Ele6tionis decretum*
Cefi. Hag. Belg. 57. Bert. 61. & deìncep.
Sententia Orthodoxà.
Gluam in nofirù Ecckfiis retinendam ejfe judicamm.
Antithejts prima Orthodoxa^
Pisdcflinatio ad falutem eft a^rcrnum , liberrimum & immutabile

Dei dccretum, quo prò gratuito voluntatis {ux beneplacito quofdam ho-
mines ex univerio genere humano in peccatum prolapfo ac perdite ad fa-
lutem in Chriftoclegit, eofdemquelecundum fuam eleóbionem per ver-
bumacfpiricum fuumefficaciter vocare, per fidem in Chriftum juftifica-
re, fànftificare, in fide aclànditateconfcrvarc, & tandem glorificare con-
ftituit, ad divitis fiixgratix ac mifèricordi^ demonftrationem. Atque
hoceft, de certis quibufdam hominibus in Chrifto & per Cbnftumlal-

vandis, vcrum , unicum & totum Eledionis decretumc
Antìthefeos prohatio.
I. Dccrctum hoc Elc£lionis effe icternum, pater ex Ephef. 1.4. E/egit roi i»
ipfi
4fu
tequam jacerentur mundi fandarnema.
Matth. 15. 34. PoJJìdete regnum faratttm vobù àjaffù mundi fundamentis,
II. Effe liberrimum ex
Rom. f . 15. CMiferebor cuìuiniiferebor&CC.
Et 18. Cuitu vult nnferetttr,
Ephcf. I. 5. î pr^cdeJìinAvù nos prò benevolo affeSiitvolmtatìs fu4^
A aa 2, Et vcrf.
. ,
À ACTASYNODl
Etverr. 11. In Chrìjlo in fòrum adfciti fumus ^ cum ejfemiu j)r,tdejlinati fecimdam prO'
pofitum eiu-s, a ut omnia efficit fecitnAum cmjìlium Jujtvolu/itAtis.
I II. Effe immutabile Rom.9. 11. yt propoJìtumI)ei,cjttod eli [ecundum. elecìionem, ma-
neret.
:''
, :
Rom.ii.28,&; 19. Donailla éj' l'ocatio Da einjhiodi fiint^tU eormn ipfim fxnitere non
pP-\:^ .
"- ^'1 T
IV. Ì>ccreHTfn hoc-effe ex gratuito Dei beneplacito liquet ex locis flipra cicacis
nenipe Eph. i. 5. & 11.
Itcm Roman. 'n.' 5^, Hcfcr-vittio fccunddm elcBione'm grati xf..Ha cH
V. Idem eiìc quorundam hominum ex genere huroano in peccatum prolapfo ac

perdite colligituréx> "...
Rom.9. 15. \6. OMiferebdrcuiuf miferelo^.
Et verf.Z3 Fafa mif^ricordi^t ad.gloriam trapara^'it
.
Et veri", zz. VJbi p'raiteriti ex eadcm malia , va(à ir'ne vocnntur. Dei autcm in
homines ira peccatum illorum prxiupponit ut docet Apoftolus Rom.i.iS. ,
Ira Dei e calo mariifejlattir adverfm omnem hominum imîeiattm mj/ifuiiiim. &
Item Eph.cap.i. irb'i dicimur elefti- in Chrifto, idque ut cffemus fandi in- &
culpati. Item pracdeftinati in adoptionem filiorum per leiiim Cliriftum.
Qnx abfque peccati refpedlu confiderari nequcunt.
Necnon Rom.8. 29. 30. 9. 2^24. Et Ephefi. 7.8. 9. &
Quîbus in locis tum
.redejn.ptio noftri per leliim Chriftum tum vocatio ad fìdem &: refipifcen- ,
tiam, decreto Elcdionis^proxime iubordmantur, nufquam autem hominis

crcacio ad Dei imàginem.
'-
'Qi/àlis d'cnique cft Vocatio feu Eleftio in tempore flida, tale eligendi prcpo-
iitum fuit ab alterno. Atqui ifta Vocatio feu Eleftio in tempore fatata efìex
corrupto genere humano. Ergo tale quoque fuit eligendi propolìtumab
alterno.
yi. Eodem eledionis decreto conftituiffe eIedosvocare,j unificare, fandifìca-

re, confervare oc glorificare probatur ex Rom. 8. 30. ûos p-^dcf! inii%'tt ., eos
locaiify qtios lOta'vit , eos jujlificavit; cjues jujìificavit .,
cos quoque glorìjìca'vit.
z. Theff. 2. 13. Flegit fos Deus ah initio ad âluternin pinHifìcatione Spritm in , ^
fde 'v£ritatÌ5,quo 'vocavtt z'os per Evangelittm nofirum ,ad ohtinendam gloriam Domi-
ni nofiri lefu chrijìi.
I. Pet. I. 2. EleSii dicuntur expr£notioneDeiPatrii,infanBifcationemSfiritmâobe-
dientiam ^ afperfionem fangninis lefu ChriJìi.
Io h a n . I o 29
. . Pai er meus , qui ea,s mi hi dedif , major ommbm e si , neque quifquam eoi
poteft rapere e manu Patrts mei.
Ioli. 17. II. Pater fincie ferva eos per nome» tuum,quos dedif i mihi.
Vii. Finem denique huius Eledionis effe dcmonftrarionem gratia: ac miferi-

cordia: Deiteftatur Apoflolus, Rom.9.29. & Ephef. i.5.(J.
z. The/ìs l^monjlrantium.
ad fàlutem eft multiplex, definita fcilicet & indefinita, gc-

Éteéìiio
neralior& particulanor hsec aut eft incompleta, aut completa, per-:
emptoria & non peremptoria, conditionata & abfoluta, & h^c itcrum
vel Veteris vel NoviTcftamenti.
Remonfr. Geld. p. 44. & 5^. Adverf Walach. p. 34. & 35. & 44. Tkef.Epifc. de dif-
crimint Veteris & Novi Teji. 6. érj.
ÀntithS'
NAT lONAdrS DORDRECHTAN^. 5
nÀntkheJts i. Orthodoxtt.
'
'Eledio'quorundam Iiominum ad faliiremjram ràtione Veteris,
illa
quam Novi Teltàmcnri, eli: unica, uno eodemque aélu divino ab a:rcrno
peraóla, definita, completa, & abloluta: tametfi ex noftio concipiendì
.modo, ac diverforumque mediorum refpediu, per qu^ eleftiad
finis
finem illum fune desinaci, ac Tuo tempore pcrducuntur diflinóli in ,
eo gradus confidcrari pofIìnt,arquein facrislicerisproponantur.
Antìthefeos probatiù.
Iv Primum mcmbrum huius Thefìs, qiiod Eledio illa fit unica, confìrmant loci
citati Rom.8. 29.30. &9 II.
Et verdi 12,13. CÀ'lii]or ferviet minori ^ quemadmodtim fcriftum eli , TacobdiUxi, ÈftU
odio babai.
Rom. II. I. 2,. Nurn igitnr abjecit Deus populum fntnn^. f^ljìt. T^m ^ ego ifrae-
Ut it firn , fribm Benjamin. Non abjecit Deti-s pcpulum funm qtiem pr^cognovit],
K^n nefcitis quid de Elia dicat Scrittura ? S?LC. Vnde conftat eandem elle ele-
ftionem Veteris &: Novi Teflamenti, quoniarn eodem eleòlionis genere
reliquiê ills: fub Novo Teftamcnto coni'ervatê luntjquo eas tempore Elise
fuille confervatas teftatur Apoftoliis.
il. Alterimi mcmbrum, qiiod nempe diftindli in decreto ilio unico gradus
polfint coniìdcrari, pater ex cadem gradacione ac falutis catena, Roman,
8.29.30.
Item Ephef 1.4. 5.
3. Thejts Kemonjìrantium.
Caufà fine qua non vel conditio pra^requifitaEleótionis fingularium

perfonarum efì: fides fideiquc obedienna a Deo in eligendis prêvifài
hscque fmgularium "perfonarum ele61:io,efl: quoque ex Dei beneplaci-
to, quoniam fcilicet ex mulcis conditionibus poisibilibus liane potius,
cjuam alias ipfi eligere placuit ad premium fàlucis ac vit^ ictern^ huic
pis ilio deflinandum,
In Coir.Hag.Arr. primo. Adverras"W'alach.4.2i.Inthefìb. exhibit.Thef,i.&7,'

Grevinch. adverfus Amef. pag. iii.&c.
3. Antithejts Orthodoxi^.
Caiifà Èlédiònis fingularium perfonarum efi liberrimum voluntatis

Dei confilium bencplacitum,quo folo in femctipfo permotus abfque
ac
ullo fidei, obedientia;, aut pcrfeverantiÊtanquam cauli, conditionis,
aut bonas qualitatis, dignitatifque ullius in homitle prêxiftentis in-
tuitu, huic pr3£ ilio gratiam falutiFeram in Chrifbo, per Chriftum, &pro-
pterChnftum conferre voluit: ac proinde base Eleótio non ex illis con-
ditionibus efl; facla, fed ad illas, tanquam ad eius firudtus &; cfFe6ta.
Aaa 3 froba-^
,è , A C T A S Y N O D I
Vroh(ttÌ0 Antithejèos.
I.. Cau&m Bleftionis fingularium perfonarum eflc liberrimum voluntatis Dei

conf^llium ac beneplacuum fupra probacum eft ad Thefin primam ex Roma
'
9. II. 15. i<^. Et Ephef". 1.4.5. Rom,i(.5.(3. &;c.
IL' Hgeque decretum faòlum elle ab/que ullofìdei, obedientiae, aut perfeve-
rantix pixexiftencis incuitii ; prccter locos jam ciratos demonftrant fe-
qucnces.
Ioh.15. 15. ISton i>0s we elegi/ììs -, fed ego elegi vos & cens'/iuii t'os, ut ctitis c^ frnclum
ferÀtky &fra^(ii 'vejler maneat.
Aclor. 13. 48. Credtdcrunt, qiotquot ordinati erant advitam .tternam.
Rom.p. II. <^ritequiim boni aut mali qnicqt'.am fccijfent , itt propojìttim Dei, quodelijè-
cttndum eltSiìoriem , maneat, non ex operiitts, (ed ex loi ante, diciitm elt et. &:c.
Et veri. i(J. Igitur non eìt volenti^., nec currentir,fed miferentis Dei.
Roman. II. j. ^. Ita igitur & hoc tempore referzatio fecundum ele£tionem grafia
f.iîi est,
Ephe-f!i. 4. 'EleBi fumai in iffo-, &c. ut Jìwtts faricfi & inculcati coram i^fo in charita-
te: non autem quia eramus.
/hn£i:i&. inciilpati
I . Pet. I. 2 Elecfi ad finîjìiationem Sfirittu éj" ad obedientiam é" afperjionem Jàmui-
.
m Chrijìi. Nonergo,quia jam per fìdemfanguinis Chriftiadfperfi autobe-
dientes erant. Quibus addi poiTnnt loca illa, per quK demonflratur vo»
cationem elle ex elcftione, ac proinde ipfam etiam iìdemad quam voca-
iniir,Rom.8. Z9. 30. ^ûps pr^defiinafit eos locavit. Rom.5).23. 24. ubivafà,
niii'ericordia: primum ad gloriam dicuntur prseparata , deinde vo- &

c ta.
Idem indicant loca fequentia. 2. ThefT. z. 13. 14. 2. Timoth. 1. 9. îfervaiit
KOS & locaz'it ncs vocatione fanHa , non ex operibtn nojiris , fedex fuo propojìit (^
gralia, quit data eHnohis m Chrifio ante tempora feadaria.
Idem docent Joci,in qui bus fides purum putum Dei donum cfTe afTeveratur, uc
Ephef.2.8. &Phil.i.29.
4. Thefis Kemonfirantium.
Elenio incompleta, conditionata, & non peremptoria efl: mutabi-

lis, adeoqueintcrrumpi, revocar!, ele<5ì:ique in numerum reproboruna
traniìre, illorumque numerus augcri & minui poteft.
Grevinch.adverfus Amef. pag.137. &

^9^- Renionftr.Geldr. The£7. ex Artictj-
lis 5. Epifc de Iuftifìcatione,thef. 22. pag.65.
exhib. chef.
4. Antithejìs Orthodoxa.
Elcdio fingularium perfonarum ad fàlutem, cum /ir, ut fupra dixi-

mus, «cernum & immutabile Dei propoHtum, nec revocari nec intcr-
rumpi poteft: ac proinde electorum ita certus 6c definitus eft numerus»
utnecaugeri,necminuipoiIìt: qui licet pauci & grcx fine pufillus, cum
turba reproborum comparati, in iàcra tamcn Saiptura innumcrabilcs
elTe dicuntur.
Antithe^
,
NATIONALIS DORDRECHTAN^. y
Antithepos probatio.
ì. Decretum Dei non pofle revocari nec interrumpi afTerit Sacra Scriptura.
Efai. 14. 27. lehovA exercttnum imvit conftlium^qiiis trrhumfttciet?
Rom.8.30. Loco aliquoties citato.
Et Gap. 9. II. Vi propofiittm BeijecundumeleSlionem maneret.
Et II. 7. NontihtecitBem fopulum fmmquem pr^fiorit. ôd reqtàrit ifrael ,hoc non
eftiiffcfjtiHtii^tfedcleîaJfequutifuj'it.
z. Timoth. 2. IO. Soitdumfat Dei fundamentutHi hahens figillum hoc, NovitDeffs eos
cjui ftnt fui.
\ I. Numerum Ele£torum certuni effe ac defìnitum, ideoque nec augeri nec mi-
nai poffe, evincitur ex;
loh. IO. 27. Ego oves meaó agnofco.
Rom.9.27. Etiitmfifiierit mimermjìliorum ijrael ut arena maris^ reliquia fervabuntitr.
Rom. 11.7. ôd restii; itlfael, hocnoneJtajfeijutitM,fedeleîaJêqt$utifunt,reltqHÌ
occiilltierunt.
i.Ioh. 2. 19. E nohls egrejjt funtfed non erÀnt ex ncbis Namft fmfjènt exnohis ,perman-
.
filjent Htique nohifcum :fedegrejji funt ex

non emnes efj'e ex nobis.
nobis-, ut pitefieret
III. Depaucitate& multitudine eledoriim, divcrfo refpedtu confideratorum,
loquitur Sacra Scriptura in locis fequentibus.
Macth. 20. \6. E. taci ele£H, malti vocati.
Lu e. 12.52. ISê time, grex parve,

Ap o e . 7 9 . . Eofiea %'idi, (j ecce turba multa quam numerare nemopojfftt ex omnibus Geti-
tihiis, di' Trjbuhtii drc. Jlabantque ante thronum cr /» conjpicfu agni.
5. Thejts Kemonftrantium.
Senfus ac certiriicìo Eleólionis completai , peremptoria;, & abfolur^

ante mortcm haberi non potcft , ideoque nullus ilUus frudus in hac vica
percipitur.
5. Antithefis Orthodoxa,
Quamvis in eled:is, ante vocationem ipforum efficacem, fènfùs

fic nullus eleótionis, &pofl: eam vocationem ob varias infìrmicates
confcicntia: angores & conflidlationes, quibus in hac vica fipeiaótan-
tur j fit & quodammodo interruptus non
incerdum debilior, ob{curior ,
minus tamen de Tua elezione, quam de Tua efficaci vocatione & juftifi-
catione ex Tua fide, fidci (\ix frudibus , atque incerna Spiricus Sandi ob-
fignatione cerciores effe polTunt ac debenc, idque prò fidei àDcoipfis
donacas modo ac menfiira,
tAntitheJèos probatio.
I. In cle6tis ante efficacem ipforum vocationem fenfum nullum effe fua: elediò-
nis cruitur ex
Eph. 2. 3. 12. Eramtu naturafilij ir£ y ut & reliqui. tjêmentote vos iUe temporefttijfe
abfque chrijlo (^c.Jpem non habentes (^ Dei expertes in mundo.
Rom. 3. 9. ^^td igitur ? prMellimus ì nullo modo: islam ante criminatifumtts & ludxos
-
: r ; & Gracoi emnes effe fub peccato,
Verf. 23. Omnes emm peccaverunt ac deficiuntur gloria Dei,

Rem. ^.17. Fi*ifiù fervi peccati,&c.
Aaa 4 II. In
. .
.8 ;A,C T A S Y N O D I ,:
il. In ele6iis poft vocationcm ipforum,ob varias in hac vita infirmitatesînrcr-

diim elle debiliorcm ohicuriorem ac quodammodo intcrruptiim patetex
, ,
qiicrimonijs :ic lamencationibus lobi. Ca^6.^.&:c. Davidis Pialm.31.z80

jL^,lah5iii2.. & feq. Et Sponfse in Cantico CantÌGoriim.Cap. 3.& 5.4.
III. Éìciàós interim in hac vita certiores elle polle ac debcre de (aiate fua,legitur
L u e. I o 2 o G. 1:1 dete-, cjiiod nomim vefira fcriftafi»t in cwlu
. .
.
Io h. I . i. c)tiotqitot eim exceêrurit, dedit eis hoc im^, ut Tilij Deìftnt fa£fi nemfe , ijs qui
,. Crcdn'nt in fiomeneìm. .
'
. .
j oh . 4 1 4 . (îdfqiiis biherit ex aquÀ il/a,e]uam ego et dabo nonjìtìet in àtermìrn .fedaquó. ,
ilLiquamcgo dalo ei^fet incòfom aquê filie»tà inuitam aternam Cui confimiHs .
locus efl loh. 6. 35.
loh. 10127.28. OvesmcAnJàcem meàm aitdiitnt & fcquunturmeij ego do ets vitam .tter*-
nam, yiec peribunt in xternuyn, nec rafiet ea,s quifqmm e mAìin mea, (yc.
Rom.5.2. Perquem^ncm^f: lefiim Chriiìnm, adducifui/nU'Sinljaficgratiam,per quam
:
ftdiritti & f'iorif.mtirfib jê gloria Dei,
\ . , Ve rf. 5 . Spes non pndefacn, eo quod cha/ itas Dei effufi cfì in cordihm nojlrù per Spiritum
SanBum qui daim efinobié.

Verf. 9. lujìifcatt igtturmmc eim fanguine» fervabimur multo magis per eum ab ira ilk
Dei.
Ro m, 8 1 4. ^(Otqnot Spi> kit Dei aguntur, ijfant Tilij Dei.
Verf. Non enim accept/ìis Spiritum fervitiitiutd metum fed Spiritum adoptionif, per
35. ,
qucm cìamamm Abba pAter ^^ji ipfe Spiritu-s tefiatur una cum Spirita nojl, nos ejfe
, .
Ti ios Dei îodj!fltj,etiam h^redes,

;
quidem Dei, cohxredesautem chrijli. Ec
h.eredes
Veri'. 35. c)uii t.os fcparahit ufque ad lìnem capitis.

k chantate Chrijii. Et Icq.
I. Cor. 1. 9. IO. Deas ea,qu£ qs paravit qui ijjfim diligunt, nobà revelnitt per Spiritum
fnuni. (jrc.
z. Cor. 1.21. 0;fi nos confirmat vohifcum inChrifium (^ qui unxit nos Deus ejl. j9«i ,
etiam ohfinnarit nos, mdiàitque arrhdbonem SpiritUs cotdibtis nofiris. Cui correfpon-
detlocus, Eph. 1.13. 14.
a. Pet.i.lò. Studile eleEiionem & vocationem vejìramjìrmam effcere ^H.sc enimJìfe-

.. ceritis nunquamiwpingetM.
ì.Ioh.3. NuncTilij Deifumm fed nondum patefacium efi quod erimus fcimus autem
2. -i
:
quum itfe patefaû^sfueritfimilesetfimm. &€.

fore, ut,
Et veri*. 24. Terme novimm eum in nohts habitare, nempe, ex Spirita qucm nohis dedit.
1 Ioli. 5.9. Si tejliìnoninm hominum accipìmm^teflìmonìum Dei maim ejl. Nam
.
hoc tejli-
monium est Dei, qnodtejìifìcatus efi de Ttliofuo.

Et verf. IO. Qui credit in Tilium Dà, hahet tejìirnoninm infé ip\o.&c.
Et verf II. Eli autcm hoc tejlimonium quodiifiam aternam dedit nobii. ère
Sententiae Remonftrantium;,
SDé" primi Artìculi membro pcundo , riempe
DE REPROBATIONE.
Thejìs prima KemonJìra?}tium.
DEcretum feu voluntas,qiia Deus conftiruic infideles inluainobc-

dientiacontumaciterperfifteriEes fub ira relinquere ac condemna-
re, eft totum Reprobacionis decretum,
Antìthejts prima, Orthodoxa.
liberrimum ac iuftiflìmum Dei decrerum,quo ftatuit

Reprobatio eft
quofdam homines ex genere humano in peccatum prolapfo , non eli-

gere
1
ÌSIÀTIONALIS..DORD.RECHTAN^. ^
gerein Chrifto, ncc cadem Spiricus fui cfficacia,qua eleClos,ex (latu (ux
periiidonis vocare,uteosiu{l:ifìcet &glorificec,rcd eoînfuis ipforum vijs
iinit incedere, acvericacem ipdus in injui'Htia decinentcs,vel Évancrelium
jpfis prasdica'Euin diverhs nVodis ac gradìbus reijcicnreS , atque in fuis

peccacis iufteinduiacos , poil mulcam fuam tolcraniiam merito ràndérii
exicio adjudicare. ,
Antiihejèos prìmceprobatìo.
l\ - Dûm quofdam homines ftatiiiffe non elfgere -, nec ex ftatu pcrdìtionis effica»
citer evocare, &c. Demoilftracur, _ _. _
Rom.^. verf. é'. Kon omnej qui fnrit ex lfrae!,fH)ìiTfyael,»ecc]ujafii/itfeme»Ahrah£y
' -• &c. Ec verfl 1 3, latoo dilexi,Efiit odio habtti. Verfn 8.
idedfilij, vult, wdurut:. êm
.
Veri". II. A»
non 'hahet foteflaian fìgidus m
lutum, ut ex eàdemmaj^.ìfactat àiiud'qtiU
dem vas a.ddecu,s,aliudad dcdecm?
Match. II. 25. Confteor tihi,pter^ &c. qriodahf:o»dcyàh,uhfif>ief?tihm ér iìitdlinen. ,
uhm, df e^ detexerk irifiinfìbiis, 'izc. Etiam, Pater., qiiia tihiplacuit.

Et verf. 2,7 Nemo novit Pa.tr em nifi Vilius 6"' cuicunque 'voluerit FiUhì revelare.
.
Rom.n.7. Eiecfi ajfeqiiuti funi,reliqt!Ì ocialluerunt:
loh.<j.43. Nemo fotcH

venire ad me, ?jfì Pater traxerit eum. Etverf.<J^. Proptcreadixi
mohù neminem ô[Je venire ad me, vififnerit ci datiim à Patre n,co.
Ad. 16. 6. 7. Peragrata Galatia regione, & Phrfgia , frohthttifnnt a. SprituSanô loqui
fermonem in Cum
vero venilfnt in CAhfiam, tentabant ire in Bithyniam,fed fon
Afta .
fivit e OS ireSpirituó,nemfe, ad-pr<edìLandiim Evà/ìgelium.
II. Deum fìnere reprobos, tamecfi Dei cognicione non omnino (Intdeftituti,ih
vijs ibis incedere, ciirqrceaffirmatur,
Rom. 1.24. Tradidtt eos 'Dettò cvpditaìihtn cordiitm ipforum, &c.
Et verf. 28. E*Jìct!t non vifum e'sr eis Denm in notitia retinere, ita tradidit eos IkiH in
mentem o'mnts tudìctf expertcm, utfacerentqua non conveniebant.
Adi. 14. 16. Dewprieternis atattbus fìvitomnes Gentes fuis ipjàrtim vijs incedere quam- ,
quam nonfàjius ejìje ejje expertern testimontj. &:C.

Aftor. 17. 30. temporibus iiiiusigrorAntiA diffimuktU, Deus mine denunciat omnilui
ubique hd?nimbus ut rejìpifcant. &c.
. -
Pfàlm 147. . 1 9. Indicàt verbaft/a lacoho. &cc. Nonficfecit ulti Genti, ideoqueìnra illa non
noverunt. Quibiis loci l'unt parelleli, Ephef. z. l. 2. 3. & verf. 12. &: cap. 4. 17.
18. r% Cor. 1.8.
IJI. Reprobos Evangeliiim fìbi prardicatumdiverfis modisacgradib'us rejicere,
probatur ex parabola feminantis.

Matrh. 13. verf 1 9. fcq. ex Ador. 28. 24. &25, îdam vero non credehant 8^c, & ,
ideo r cele dixit Spinttis Sahclus ,vade ad populum ijium d^ die ,\_/iudftuaudtetìi é'
non intcUigeiis.
. Heb. 6. 5. 6. Namferi non potejl, Htquifemelfuerintìlltifirati,guf^(iverìntque h'onunt Dei

ve>bitm, Scc.fprolabantur, ut denuo renoventur ad refipfentjam . Cui paral'ielus
Heb. io,2(^. efl:
IV. Deum denique reprobos in peccatis fuis iufteinduratos merito tandem exi-
tio adiudicare, colligi potell: ex
Rom. 9. 18. ,Quos vult, indurai, &: icq.
Gap. II. 7. 8. Reliqui occalliierunt : Deus enim dedit eis Spiritum fopbris , octdos ut non
videant. &:c.
z. ThelT. 2. 1 12. Propterea mittit illis Deus efìcaciam deceptionis ut credant mendacio,
.
utdamnenturomnès qui non crcdtderunt ventati, fidacquievcrunt in iniufitia,

j. Per. 2. 8. Chrifusefpetra offenfonisynempeijsqui offendunt adfermonem, immorigerif
adquod etiam poftifiierunt.
ludie verf 4. lam ohm defcriptiadhoc tudicìum.
t. Thell. 1. 8. Infiiget ultionem ijs qui Deum non noverunt j ncque aufcultant Evangelio
Di^mm nofri lefuchrifli.
%. Thejts
10 ACTA SYNODl
i. Thejìs Kemonflrant'mm,
Caufa Reprobationis meritoria eft impoenitentia & infidclitas advci'-*

fus Evangclium & perfcvcranciain ea.
i. iAntitheJìs Orthodoxa,
Quamvis Deus ncminem nifi ea forte dignum 3 & non nifi iuftas ob
caufasprastereat, tamen cum etiameledii ante eleólioncm fuam in co-
dem miferi^ ftatucoram eo fuerint, nulla caufa, cur hos potius quatn
illos reprobaveric, a nobis dari poteft ,
quam libera Dei voluntas nemi-
ni obllrida, & de Tuo quod vult, faciendi poredas. Caula vcro,car Deus
reprobos cerris poenarum gradibus addicat,re6be ipforum impoenitentia
& infidelicas ftatuitun
Hscc Thcfìs locis pra:ccdcntibus abunde ed probata,
The^s tertia êmonfirantium,
infantium hec eledio, nec rcprobatio eft.
Antithejts tertia Orthodoxa.
Longc diverfà eft conditio eofum infantium, qui ex faderatis parcn-

tibus, & aliorum qui ex non fcederatis nafcuntur,quoniam Scriptora hos
impuros, atque à Chrifto & foedere gratia? alienos pronunciar.
I . Cor. 7. 14. A'ioqui liberi veHrì immuri
ejênt, nunc verofanBtfunt.
Gal.z. iv 'Hos naturdluddi,^ nonexGentitotateccatores.

Eph. z. I. Ves Gentes eratU ahfque ChriBo aliem a Repuh/ica Ijraelis,extra»ei à fa^ìs prò»
mijjionis-, &c.
Centra vero ad illos promiflìonem ac vitam a:ternam pertinere afleverat.

Gen, 1 7. 7. Stahiliofadus meum inter me (jr te, acfcmcn tuumfofi te, utfoedwftt perpe^
tuum, me effe tibi Detmiy é' femini tuo foB te.
Match. 19. 14. Sinite pueros , & ne pohtbete ad me venire : riAm talium eli regnum
ccelorum.
A£tor. 1.39. Vohìs fdîa efi j)romiJJto,& liberis feslrii Ex quibus locis concludi- .
mus liberos fidelium in fua infantia morientes cledìs efl'e accenfendos^cum

àDeoex hac vita graciofe eripiantiir antcquara fcederis illius conditioncs
,
violaverint. Infidclium vero li beros extra Ecclefiam Deiconftitutos, Dei

ìudicio relinqucndos cenfemus . Nzm eos qui exfraKeifunt, Deus iudicahit»
ì. Cor. 5. 13.
Atquc hoc noftrum eft judicium fupcr primo Arciculo,
Johannes Tolyander,
Antonina Thyjtuj.
Antonius W aliene.
Qôd approbavic ac manu fua fubfignavic,

Sibrandfis LubbertHs.
Suffra^
NAtlONALlS DORDRECHTANiS,
Suffìragium
S IB RANDI L VBB ERTI
PRIMO ARTICVLO.
OMncshomincs in Adamo pecca verune, oc fafti fune rei damnationis, & mor<a
tìsxttrnx.
omnes homines propter pcccatum ipforum condemna-
Deus igitur jure potuit
irc nequc cuiquam fecillet iniuriam fi omncs honiines propter peccata ipfbrum
: ,
condemnafl'ec.aut condemnare decrevifTer.

Scd Deus maluit uri mifericordia erga quofdam iniferois peGCatores,iifque, ex
gratuita grafia propter mortem & ^Kaiufia fui filij, peccata condonare, quain
omnes propter rigorem jurtitis fua?xternis pcenis addicere.
Hinc eftjquod Deus ab Êterno aliquos miferos pcccatores in ìcfu Clirifto dc-
gerit, ut efTent fandi ic inculpati ,, cofdem praedeftinaverit ad r/oêja*, juxta be*
&:
neplacitum voluntatis fua:,ad laudem gloriofa: gratile fua:.
Ex eodem foqtc eft,quod Deus aliquos miferos peccatores ab actcrno in Chriflo
icfunonclegerit, ncque prxdeftinaveritcos ad ^/cîm'a*, féd in seterna eleóbionc
prxterierit,h.e. rcprobaverit.Vtrumq; hoc fub Pra^deilinatione comprehenditur.
Prxdeilinatioeftscterrium, liberrimum>& juftum confili um five propofitum»
quo Deusfibi ab xterno ex cortupto humano genere aliquos exmeragratia 6c
mifericordia in Chriflo lefu elegit, Se advitam sternam pra^deftinavit, uccosia
tempore eificaciter vocaret ad communionem Filii fui vera cognitione lefii ,
Chrifii,fide& refipifccntia donaret, juftificarer, ac tandem glorificaret ad lau-

dem gloriofa: fua: gratile; aliquos non elegit in lefu Chrifto , ncque ad vitam
a:ternam prêdeftinavit, fed judo fuo judicio in alterna eledionc prseteriic, SC
tanquamvafa irae in peccatis &:miferia reliquie, eofquc tandem proprer peccaea
ipforum iuile condemnabic, uc in illis fuam mifcticordiam , in his fuam juflitiani
declaret.
Elfc talem elcdionem &: rcprobatiohem inde conftae, qiibd Geiis aìiquoruni
miferetur,aliquorum non miferetur; aliquos illuminat, aliquos non illuminar: ali-
quos per verbi prsEdicationcmvocat ad refipifcentiam,aliquospcrverbiprajdica«.
tionem non vocat ad refipifcentiani in aliquibus excitat fidem ,in aliquibus non
;
cxcicacfidem: Abel recipitur, Cainrejicitur. Semaccipicbenedidioncm,Chami

non accipit bcnedidtionem. Abraham vocatur ex Vr Chaldaeorum>c3cecri non vo»
cantur. Ifaac faauseflhxres,Ifmaelpelliturforas*Iacobumdilexie Deus,Efavuni
odit Deus Petrus intuitu Chrifti conve:rtitur, ludas non convertitur 4 Duo la^
.
trones cum Chrifto crucifiguntur, unus recipitur in paradifum, aleernoh recipi-

tur in paradifum. Duo crune in uno leito, unus accipictur, alter relinquctur.
Duxerunt molentes fimul, una accipietur , altera relinquctur. Duo crune iu
agro, unus accipietutj alter relinquetur. Luc.17.54.
Ele<3:io,qua Deus nos ad gratiàm, &
gìoriam elegit, eft una eadem; vcl quod &
idem eft.una &
eadem eledione elegie nos Deus ad gratiam ad gloriam, hoc &
cft , ad media &
ad finem CoUigitur hoc ex EpheC r. 5. ubi legimus Deum nos
.
piaedeftinaflead tjoâ-ieu prò beneplacito voluntatis fux, ad laudem gloriolìe fuae

gratis Idem ex aurea illa catena,de qua eft Rom.8.29.5o.colligi poteft.
.
Caufa quare Deus non omnes elegerit, ncque omnes reprobaverit, aut quaré
Petrum&Paulumeiegcrit, Iudara& SimonemMagum non elegerit; aut quarc
potius elegerit quam hos, nulla alia ex
illos S. Scriptura afferri poteft,quamliber-
rimum Dei beneplacitum,
EleaìQ
«I A Cr A . aS Y NODI: : '
Elenio flicVa eft ex una & eadem inafla, hoc eft, ex corrupto &: mifero humatio
genere Hominem igitii r in seterna^cleftione confìdcrayic Deus non ut crcdeh-
. ,
rem, ncc ut vocatum, nec ut iiiftifìcatam, nec ut fnndificatum, ncc ut regenitum;

fed ut miferum peccatorem,&: conftituit (barn mifericordiani in ilio vocando.fide
donando, iuftifìcando,fan€bificando,&regignendo t^trcttc.AOi.ii.^^'è.Crediderunti.
auotqiiot erATìt ordinati ad fitam xternam.'ì>\ox\ ergo, quia crediderunr, ordinati font ad
vitam: fcd quia ordinati crantad viram, crediderunt. 'Kom.%. z<). ^ô< prtide/ìinavit-,
eosetÌAm'vocivit; cjttos l'ocavit^cos etinm inflifcAvit; Ergo non, quia vocati & iuftificati
fiicrunt^jTt^dcftinamur', fcd quiaptxd^rtinati fueri\nt, vocanti^r &:itìftifiGantur.
Eph. u\^klegit nos in ipfi ut effemUs-finlìi.- Ergo non, 'quia fanali fuicous, eligimur;
fed quia eletti fuimus, fandificamur.
Deus non elcgit nos ob pra^vifam fidcm, neq; ob prxvifam rcflpifcentiam. Nul-
lam cnim fidem aut rcfipifcenriam in eléftis prxviderc potuit, nifi quam ille ex
mifcricordia iuxta bencpiacitum fuum in illis eftefturus erat. Ob quam caufani
iìdesa Deo in alterna cleftioncnoii ut prasvia condicio eledionis, neq;ut antece-
densiTed ut efFed:um,fìve Con{equens,five fruftus eius conlìdcrari potuit.
Quos Deus ab sterno ex liberrimo beneplacito fuo ad vitam xternam elegie,
cos in tetnpore ex eodem beneplacito fuo vocat ad communionem fui Fili) do- ,
nat iUosfide, regignitillos per Spiritum Sand:um,&iuftificat cos, hoc eft,deduciÉ

eos per media à fé conftituta ad finem deftinatum.
Quos vero Deus ex eodem beneplacito fuo in sterna elezione prarterijt , hoc
cfl:, reprobavit ijs vel non revelat viam falutis ,.vcl non donat eos fide aut cogni-
:
tione lefu Ghrifti, non regignit eos per fpiritum, non iuftificat eos fed relinquic :
eos in peccato &

miferia,in quam fé ipfos propria fua culpa prascipitarunt. Ncque
propterea iniuftus cft. Z./Vf/enim tilt defuo pcere qiwd vult-tìA^tth. 20. 15. Quin fi-
nit eoSjpoftquam adoleverunt in vijs fuis incedere, fa^pe eriam ob magna flagi-
,
tia,quibus fé polluunt excsecat, &

tandem propter peccata ipforum iufliflìmc
punir.
Beneplacitum Deieft vera caufa pra^teritionis fquam rcprobationem ncgati-
vam vocamus ) (ed non efl vera caufa peccati fui epim operis quod iuflum eft,
:
non fcclerum noftrorum qus iniufta funr, ipfe auélor efl.

Vndc fequitur fidem effe effedum eledionis fed peccarum non cfTc effedum
;
reprobationis Nam ut Deus eligens in eledis fidem refipifcentiam operatur:

. &
ita Deus reprobans, in reprobis non operatur malitiam ncque peccatum.
Omnes hominestam eledti quam reprobi in fé confìderati fuerunt squaics,
ncque quifquam eorum melior aut dctcrior fuit altero, antequam Deus illos ex
iEterno(Sd immutabili confilio fuo difcerncret. Proinde nulla qualitas in illis cfl'e
potuit, quare Deus hos non elegerit; aut quare illos potius quam
illos elegerit ,
,
hoselegerit; ncque in ijfdem ulla qualitas reperta fuit, quare illos prxterierir,
hos non prsterierit aut quare illos potius quam hos praeterierit. Quin vide-
;
,
mus à Deo in asterna elcftione prsteritos efie qui inter alios externa vits hone-
flafe excelluerunt ut Catonem, Scipionem, Anftidcm, Fabricium Phocionem,
, ,
Pomponium Attìcum &cc. Ex adverfo etiam videmus eledtos effe qui alios (cc-
,
lerum magnitudine fuperarunt. Equidcm Paulus erat iniuriofus, blafphcmus,

perfecutor Ecclcfiê, iuratus Chrifli hoflis &
tamen ab sterno ad vitam eletSlus
:
ftiit. Latro cum Chrifto crucifixus totam vitam fuam fcelenbus attriverat, ta- &
men ab sterno àJDeo eleftus fuit, ut vere dicere poflìmus cum Apoftolo: O j)rO'
fundas divitias tum fapiemid tum cognitionis Bei , qtiam infcrutahilia funt indi eia eiust
Rom. 11,33.
Eledio Dei efl immutabilis. Fieri enim non pot?fì: ut muretur,quod à Deo dc-
cretum, definitum , &
dcterminatum efl Quam ob cauiàm qui eledus.cfl, nun-
.
quam fit reprobus;& vice verfa, qui rcprobus efl:,nunquam fit eledus.
Hinc fequitur certum eflc eledorum oc reproborum numerum,& neutrum ho-
rum vel augeri vel minui poife.
Non debemus in arcana Dei penetrare, ncque ifticfcrntari, an fìmus eleftit
fed debemus nos ipfos excutere,an Chnflus in nobis habitet. Veri enim fruftus
eiedrionis funt efficax vocatio, fides à Spirita Sanato per VQcemEvangelij in cor-
dibu:»
NATIONALlS DO RDRECHTAN.^. tj'
dlBiis no/Iris éxcitatà, nova obediéntia, pax' fn DéO teflTm^fifiirn Sf>itirus'fònÓ*uà ,
de noftri adopcione. Si hxc vere &: reipfa in noBis fentimus .-poffumiis-cìé' fioftri
elezione cerei eiTe &i fi ea noiidùm innobisrendmùs i ràittièn dénobiS defperare
;
.. :-.injjx .::,;..•,
non debemiis. ",
'
,
'
,
;
.: r; .
"
Haò dod-rtna nemini dhttviis ànfahi defpefanHi;, Docettiiis èhlm Détim man-
dare omnibus hóminibiis ut fé convertane, &r Cliriftum aUdiarit, & p'rómirrefé'i'J-
li's'qiji fé ad Deiim convertuht*, &; Chrifhim audiuht, {ainceni Se vitam a?terrianii
Hinc hofno.ahtequam conVèttitur, non habet quod curri ad defperationern adii

gàf, féd habet caulnm acctifatidi fuamcontumaciam, &: irigfatftudinenf t^tiae
r;;.!-' /''''''''''
i:r n: r f; •
rpUithredduntinexcufabilem.-' 'i' .,:
.
" Rurfus docemus omncs illos, qui vera: fidei convérfìohis renfum ii^ cordi- &
bus lllis fentiiint. debere e^ Dei mandato ftatuere; le ad vitam xternam clc.-
ftos effe. Hctc enim efl credere &
expedare'vitam cpternam jam in nobisin-
choatam &: un xtcrnum conferyandam ficut diòliim efl Johan. io. i^.'Nrmora-
,
fiet eas e manibiis nuis. Et Ròm^h. 1 1. 2 f)i-pbnk Dei eiufinòdififÀry utiHorum itfitntce-
'. • ' -;- -i:---;. •-•
mt'etenùnfofjìt. ' . .
Nemo igicur fìdelium habet caufam defperandi , fed hocdemum efl: funda-
mentum Chrifliana? religionis in ipfa morte quod fciunt illos, qui edificati fune ,
fuperpetramjhocefljChnflunijnunquam periturosefTe.Hancconfblationemcri-
piunt piis, quicunque docent vere credentes fìnaliter deficere &:inSpiricum S. ,
peccare poile quod ncgat Chriftus, lohan.^. 40.

; 8^ loh.io.zS.i.Epift.lohan.cap.j,
com. 18,
Sed ncque fuppeditamus cuiquam hac doflrina anfani impietatis. Docemus
ienim illos fua culpa perire &: fibi pcenas accumulare & exafperare, cumDeum
,
ipfbs ad feinvitantem audire recufent, ipfique hanc blafphemiam impinganr,

quod ipfos quidvis boni facietitcs darniiaredecreverir,
' Fideles ex hac doclrina anf'am fecuritatis carnalis capere non pofTunr. Doce-
mus enim non hypocriras^féd vere credentes retinentes ftudium bonse. confcien-
tiae, &in affidua pcenitentia, timore, &: invocatione Dei vivcntes, habentes &
ferium ac ardens fludium &
dcfìdcrium perfeverandi in vera pietate, &: fludio ca-
vendi peccata, certos elTe-debcre tanquam ex effe£lu proprio de propria caufa, &
(ui elezione ad vitam xcernam. Fatemur quidem fecuritatcm Spiritus nafci ex
Bac dottrina: fed fecuritas fpiritus &: catrtis fé invicem riiiritiunc &pellunt, quod
ipfumétiamfaciunt timor fìlialis &:fervilis.
Non docemùs peum fìmpliciter nolle, ut omneshominescónvertantUr ti(ct-
yentur; neq; docemus Deum umulare, aut non velleferio omnium converfiòriem,
aut habere in fé voluntates contradicentes,
Sed docemus Deum fer-io velie omnium hominum converfìonem & falutem,
quoad approbationem & la'titiam fuam. Non enim vult &: approbatpeccatumj
fed horribilircr irafcitur peccato; ncque deleftatur cuiufquam inreritu, & de-
flruótione tanquam deftrudione fui operis. Nihil ergo fimulat, fed fefio omiies
vocac, iifque oflendit in fùoA'érbo, quid
'
fibi placcar, & quid fibi ab hominibus
debeatur. . .
:
HjEcDei voluntas ad omnes pertinet. Omnibus enim mandat ut refìpifcant;
hoc fìitis arguir Dei jufticiam. Sedad noftram falutem requirebatut' non tantum
ilia Dei voluntas, hoc efl, julTio fed etiam requirebatur ejus gratia, qua nos fide-
:
'
les & refipifccntes etfìcercr. '''
Hancrefìpifcentiam& fìdem in omnibus efficere non dccrevitab (Eterno. Èrgo

quo ad efFe£l;ionem,"non vult omnibus hominibus falutem, fed èledis tantum, ficuc
do'cet Scriptura.A6l.13.48.
Etiam in percuntibus peccata & natura deflruélio, quatenus efl divini operis
deflruftio, Deo difplicent ferio: & exigit ab illisDeus juflitiam &: vitam, quam-
vis infolis eleólis efficiat,utfaciantquo Deus deledlatur. hanc ob caufam hi foli
perveniunt adconverfionem &: falutem, ut inquit Apoft. Rom.n. 7. EUéJioapfrC'
hendit, cxteri occalliiemnt.
Ha?c duo: Deus non vult dellru di onera creaturae, quatenus efl deflruélio crea-
tura:. Et, Deus vulc deflrudionem creatura:, quatenus efl juftapoena; non con-
Bbb tradì-
ifc4 , A C T A S Y N O P, I
lt¥adicun^..Piuseni{p,îuftusju(JcxvuIt nccemhomicidi,quatenuseftjuftapa^^
n.'r).§6aqnvult eairij (juatenus efthominisdeftiiidio. ..^
.•j,Ngniioceiiius.P£un3Ììne relpc<flu peccati nuda, abfoliira yoluntatjc aut de- ^

creto, aliquos ad a-'ternam damnationcm ordinaffe fed docctiius Deum in da^^ :
iftflfVtiê repro^ìoviim velie fiiam jiiflitiam dcciarare ac projnde non velie

;
que;n>qi.}.^ni dajpnatipni addicere, nifi obpcccatum: ac ne quidenj damnatio-

ncm velie, quatcnigs cft damnatio, five operis lui delìruftio,, l'cd quatcnijs,efll^
pftapa.na. Nonautejri locumhaherpccna nifi ubi peccatum antecedir*, ^^p r .
•in eleclis voluicDeus iuam mirericordiam dcciarare, quia cum propcer pccca-
tum in quod fponte erant prolapfi , juftilTime potuiflet totum liumanum gepu^^
abjicercfnam omncs eramus natura fìlii irx, ut &.reliqui ) ex fola gratuita mise-
ricordia ftatuit aliquos ex communi iatcritu eripere, atqnefuam milericordiarrii
falva juftiriafua exfrqere.&: dcciarare i, iic omne os obrurctur^ èc omnis gloria
iribuatHr Deo. . :
. :
'
,.yÌ-ixc dodrina non eft blafphema, ncque impiài ncque conn'net liòrribileser-
.rorts, Litaliqui irrequieti hofnmescragice pronunciane; fcdert vera&S, Scripcu-
rseconlontanca. !j3,,HL-'
Antithejès
DE PRIMO ARTICVLO.
tìeterodoxa. Orthadoxa-.
xiiùaCXii
DÈi voluntas fervandi credentes per TÊi voluncas fervandi credentes per.
fidem^ totum decretumPraede-
eft J--'fìdern,nonefl: decrecumPrxdefti-
ftinationis. nationis,nedum totum decretumPrae-
j-jjfisnr deftinationis.
Vrobatio Orthodox£ Jèntentia.
lieii eU idem decrei um. Nam ut juftificarc non eft idem quod prjedeftinare: ira
decretum jurtiticandi, non eft idem quod decretum prxdertinandi. NuticH lotiim
cft enim,§<: dccretumcooptandi in filjòs ,decretumpatefaciendi viam falutis.de-
crccum diligendi, decretum mittendi Chriftum, decretum dandi fidem,decre-
tum exigcndi pccnaspeccatorumnoftrorum à lefu Chrifto, decretum vocandi ad
conimunioncm tìlii. Dei, decretum convertendi, decretum lan(2:ilicand!,&: multa
alia decreta ad f.ilutempertinentia, qua: ncque conjunótim, neq; divifim fumpta,
fune decretum lervnndi periìdcm. Decretum feri andì credentes c^ phrafis ambigua.
Poteft eniiu hunc ienfum habere, quod illi qui nunc vere creduntjfint à Deo ad
vicam seternam eledi. Atque hic knfus eft verus. Oranes enim vere credentes
funt eletti ad vitain xternam. Potcft eriam hunc fèrilum habere; quod eligendi
ad vitam aJternamante lui eleóbionem fuerint credentes; aut quod talesfuerinc
in mente \y^\, antequam illos ad vitam sternam eligeret. Atque hic fcnfus eft
falfus. Nam,utmquic Scriptura Ador. 1 3. 48. Oedidertuit cûotquot erAnt o-di»aii ad
,
vitam isfe/nàm. Ergo non quia crediderunt funt ordinati ad vitam seternam: fed
quia ordinati erant ad vjcam asternam crediderunt, Rom. 8. Z9. ^^s p- éedefiinavit,
<oi etiamvocavif, quos vocavit., eos ettar» jujlifca'vit. Ergo non quia vocati òC juftifì-»
cati erant, funt praedeftinati : fed quia prsdeftinaci erant, fune vocati oc ju-
ftificati.
Decreta juftificatfonfs&prasrdeftinà- Decreta juftifìcationis & prasd erti-

donisfuntuniforn3ia&conformigc.„^^,^j.,nationis ncin fune uniformia &
fi^ coti-
coti
."formia .'
frohatid
NATIONALIS DÒRDRECHTANJS. 15
Frobatio.
Huius veiirasconfl;atexpra:cedcntc. *
5 3
iEledio alia cft defìnica,alia indefini- Eledio ad gratkm &: glcriam, hoc
ta; alia generaJis, alia fingularis : alia eft, ad media &;ad finem , tantum eft
Completa.alia incompleta : alia pcrem- una & eadem omnium falVandorum ili
f coria,alia non peremptoria; alia irte- V. & N. Tefl»
vocabilis.alia revocabilis; alia V.T.alià
N. Teftamcnti: alia eorum qui funr in
EcclefiaN.alia corum qui funt extra Ec-
ciefiam.
Probatiò.
Scriptura docet eife unam «S^ eandem eledrioncm , qua Deus nos ad gratiam &
ad gloriam elcgit Eph. i. 4. Elegitnos in iffo N. antequam jacerenturfmdamenta. mundio
ut elJernH4 fattUi,fr£d(JHnAzitn'os ad vôyc(ncM ^roheneÛcitQ loluntatà fi/<e,ad laudem pio-
rtoftt fii£ gratU. Idem ex aurea lUa catena qux efl Rom. 8. Z9. colligi poreft. Nam
^HOs fr<ei:pgnG''jit , eos etìam fradejlinai it ; quos fr<xdejìinavtt^ eos etiam vocavìt: auos voca-
"vit, eos etiamjufiifiiavtt: quosjuflifcavit, eos ett&mglorifìcAvit. Ergo una prxdeftinatio-
nc prsedeftinavit nos ad vocationcm, jiiftificationem, & glorificarionem.
Fides eilcoditio in objedo cligibili, Fides non eft conditio in objedo eli-
ante iîfius eledionem requifita. gibili,ante ipfius eleftionem requiflta.
VYohAtio.
Deus nullam fidem pra^videre potuir, nifi quam in illis in tempore cfc
in eledis
Ergo fides in sterna ele£tione,non ut antecedens, neque ut con-
fe<3:urus erat.
dirlo prajcedens eledtionem , fed ut conlequens, fivc fruólus fivc cffeiStum clc«
.(ftionis, àDeoconfìdcraripotuic.
5 5
Sìngularcsperfonxfunt rationeprx- Singulares perfona: non funt ratio*

ad vitam ccternam prxdefti-
vifce fidei ne pra^vifaefidciadvitamxtcrnainprxi
natx; dcftinatjc,
Vrohatià.
Hacc tliefis conftat ex primse & quartae thcfeos pf obationc.
Solum bcneplacitum Dei non eft, Solum beneplacitum Dei cft unica
tmica caufa quare Deus hunc prae iHo
, caufa quare Deus hunc prae ilio elC'»
,
(tlegerit. gerir.
'j ' '

Trohatio.
Hoc effe folam &: unicam caufam prxdeftinationis docet Scriptura Ephe/! i. ^,
Trjedefnnaru nos ad ^jojiaiocv , prò beneplacito voinntatU fux. Nequc ulla alia caufa in
Scriptura reperitur.
Bbb a. 7 Deus
i6 ACTASYNODI
7 7
Dciis in eligendo homine fpe(3:avic Deus in homine eligendo non fpeda-

aliquam bonam qualicatem, qiiare il- vit bonam aliquam qualitatem, quaré
liim potiiis qiiam hunc ad vitam xter- illuni potius quam hunc ad vicam xter-
namelegenc. namelegerit,
Probattó,
Àpoiìoius fcribit Eph. 1.4. E/egù nos m ipjò ai eJfemUs fanStì. Ergo non quia in no=
bis, antequam eligcremlitr, aliqua lanftitaS fiiit, elegie nos; fed quia elegie nos
ab êterno, fanditaccm & novam obedientiamin nobis jam eleftis per Spirituni
fàndum efHcir,Rom.8.Z9. ^ôsfrxcognoiìt eosetiamp'AdeJìinixvtt , ut coìiformes fiant
imagmifìliifm. Ergo non quia
in nobis ante noftri cledtionem aliqua conformicas
fuit, elegie nos: icd quia elegie nos ab seeerno, facicnos in eempore imaginifiiiì
fui conformes.
8 %
Chriftus cft meiritoria caufa hoftrjE Chriftusnoneftmericoriacaufano^

eledionis. ftrée elcólionis.
Vrohatìo,
Scripeura docce nos elTe juftificatos Chrifti fanguine, ^^^z Dco reconcilia-
tos per moreem fìlii fui ; fed nufquam docce nos elle eleftos fanguine leiu Chiiiti,
ncque docce nos efleprcedeftinaeos per moreem lefu Chrifti. Addìclohan. 3. i<J. Sic
Dem dilexit nnmdiim,utflutmfiium unigenituni dederitt ut omnìs qui credit in eum, ônper-
Èrgo non quia Chriftus prò nobis moreuus eft, di "iit
eat.,fcd hahcat z'itam neternam.
& elegie nos : morcuys eft. Idem
icd quia dilexie &: elegie nos Chriftus, prò nobis
colligi poeeft ex loco Rom.5. 8. Comntendat Dem erga nos charitatemfuam , quod cun:
tid/juc pecca/eres ejfemui) Chrijlus prò nobis mortuus cfL
Quajdameledioadfalutemeftrevo- Nulla elcdio ad falutem eft rcvo-

fcabilis. cabilis.
Trohatio.
$cripcura hoc dare docce Efa. 14. zj. lehovah exercituum decrevtt , quh irritabit,
Efa^46.ii. cenjtlium meumjiabit, &
omnem voluntatem meamfaciam. Mal.}. 6. Ego lehoi
'vah, non muto.
io 10
Eledi poffune fieri reprobi , & repro- ÈIedi non poflune fieri rèprobi , ne-
bi fieri polirne elcdù que reprobi poiTune fieri eledi.
Trohat.'IO.
Idem Scripeura docce lohan.io. zj. Oves nieê vocemmeam dudiunt, ego coq^nòjco eat^
érfeqiMntur me & ego •vttam aternam do eis neque perihunt in aternum neoue rapiet eoi è
; 5 ,
manu mea quifqium. Pater meits qui cas dedit mihi, maior eft omràbm neque quifquam ca-
, y
fict CMemanu Patrìi mei. Rom.9. zj. Etiamfifueritmtmerttsfiltorum iCrtiel ut arenama.-

^
vis, reliquiii jervabimtur. Rom.K. Eleî ajfecutifunt, rcliqui occalluerunt,
li. Nerai»
NA T 1 O NA L,I S D Q R D ItEC H T A N ^. 17
1 r. ^-.^1 , il.
Nemo citra peculiarem revclatio- Aliquis de Cui eledlione in hac vita,
Dcm, de fui elezione in haò vita /'certus citra peculiarem rcvelacionem, ccrtus
eiTepoteft. iefle poteft.
IProhatio.
Huius Thefeos verìtas probatur Roman. 8. 15. i^ccefìfiù fpnnm adoptioms , ter
ejuem clarfianituAbba, id eft, Pater. z.Cor. i. zy. ûinos confrmAt lohifcum in chnjìum
'cf tinxitm.^:, Deus eft, qui etiam ohfignavìt wj.Eph.i. 13. ohfighAt,tefi,iiffiritufromijJiomi:.
ûiefiarrhabohxreditatismjìr*.
U ìz
Nemo porefi: guftum autf^nfum eie- Aliquis potefl: fenfum & guftum eie-
ftionisfui ad gloriam in hac vita per- ftionis fui ad gloriam in hac vita per-
cipere. cipere.
Prohdt,to.
Hujus thefeos vcritas probata eft thefi precedente. Deinde Apoftolus diciC
Rom.Sii^. ^ì i^èfpiritHstejiaiùrûnacumffimumJire i»os ejfefiios Bei,
T> E RE P RO'B AT IO N E.
Dei voluntas damnandi peccatores Dei volunras damnandi peccatores
propter peccatum ipforum, eft totum propter peccatum, non eft decrctum
dccretum reprobationis. reprobationis , ncdum totum decretuni
rcprobationis.
Trobatió.
Vt damnare, non eft idem quod reprobare.- ita voluntas Civc decretum damnan-
di non eft decretum reprobandi Ad totum decretum reprobationis , pertinet
.
étiam decretum non revelandi viam fahitis, decretum rehnquendi in ignoran-

tia, decretum indurandi, decretum exc^candi, decretum odio habendi, &: multa
alia, qua: ncque conjundim ncque divilim fumpta, funt decretum damnandi.
Decreta dainnationis,& reprobatio- Decreta damnationis, fcreptobatio-

ftisfuntUniformia,& conformia. nis , non funt uniformia & confor=
mia.
HuhiSfvcritasconftatexpraecedentis thefeos probatione.
3 ?
Deus decrcvit nullos homin^cs in Deus decrevit ahquos homines ìu

lapfu Adx rehnqucre. lapfu.Adserehnquerei "-.::.',
Bbb 3 Vrobatioi
.
i8
•'
ACTA SYNODI
IProhatio.
Huius thcfeos veritatem docet Scriptura. Quofdam cnìmfrarogmvitVôva.^.ìi^l

quof'damnunquam novit Match. 7. 23. quofdam vocat per vocem Evangelij, quot
dam non vocacper vocem Evangelij; quofdam rcgenerat perS.vSandliim,qljofdani
non regeneratper Spiritum fand:um. Equidem quosnonregeneracper Spiricum
fan<5tiim, cos conftituit in lapfu Ads relinquere.
Denis decrevic omnibus hominibiis Deus non decrcvitomnibns homini-

daregratiamfufficientem, cuius bene- bus dare gratiamfufficicntem,cuiusbc'
ficio (alvi fieri pofl'unt. neficio falvi fieri pollunr.
Trobatio.
Huius tiieifeosvérirasconftat ex prêccdente.-deinde Scriptura dicitMatt.n.zj.

Confteor tibi Pater Domine &
cm terra , quod h*c abfconderis àfapeNtibm bmus mundi , ^
reveiAveris ea â,rvtilis
5 5
Deus fubminiftrat omnibus homi- Deus non fubminiftrat omnibus ha-

nibus neceflaria &
fuificientia media minibus neceflaria&fufficientia media
ad fàlutem, idquc cum intentione fer- ad falutem, idquc cun» intsncionc fer-
•vandi. vandi.
VrohAÙo.
Primum riiértibrum huius thefeos probacumeft thefi precedenti. Alterum

rnembrum probac Deus ipfc Efa.6.9. Fade ér dicas fo-pulo buie, indite andie»do , &
ile iiitelliqaiis , cr vtdete videndo , cf ne cognofcatls : impingua cprpopu/i huittt é^ awes eitts
,
aggi ava , & oculos eiia e laude-, ne forte 'videat octilùfuis , (^ attribui fuù audtat, ^
corde fuo
intelligat, ér con'vertatur-, & finem eiim.
Num Deusillis ofFcrc lufficientia media ad falutem, quibus in hunc modura
verbum luum annunciari J ubct ?
Deus vult omnibus hominibus ex Deus non vult omnibus horainibus

jcquo falutem, ex arquo falutem.
Frobat,IO,
rè velie Dei aliquando eftidem, quod approbare,& efficere fìmuI,utPfaIniu

11^. 3. Deus no/ìer in coe.'o eft 1 qtticijmd vult facit. Aliquando eftidem quod approba-
re tantum, ut r.Tim. Deus vult omnes heminesjalvos fieri. Omniumcnim falu-
z. ^.
tem Deus approbacfednon efficit. lam vero eledtis vult Deus falutem appro-
bationc &: cfFcftione fimul. Reprobis vero tantum approbatione vult falutem»
non eifedione; Ergo non vult eam eledlis &: reprobis ex equo,
7 7
Non-reftus ufus mcdiorum eft caufa Non-redus ufus mediorum , non eft
teprobanonis. caula reprobationis,
Vroha*
NÀTIONALIS DOkDRECHTAN^, f>
Trobatio,
Ratio efl manifefta. Rcprobatio enim fada eft ab iecerno ; non-reftus ufus, five
abufus ficin tempore, feci quod temporale eft,JEterni caufh eirencqtiit. Deinde
Scriptura dicit Rom. 9. ii. Nondiim natii fueris , cum neque boni quicquamftct([ent ncque
mali, utfropejìtum Dei,fion ex operibiUf fed ex vacante maneret , fcripfum eff , l4coi> di/exi,
Sfauodiohabui.
8. 8,
Nemo,qui tantum peccato originali Quidam, qui tantum peccato oricri-

contaminatus eft , in xterna ciccione à nali inquinati funtjin eleótionc «eterna à
Dco i[)rà:teritus eft. Deo practeriti funt.
Proiatifo.
Hanc Thefin probat intcritus multorum infaniium,qùi in infamia extra Eccle-

fiam Se extra Chriftum moriuntur.
Infantiumnalla eft eledioj nulla rè- Infantium aliqua eft cleftio, aliquì
probatio. reprobatio.
•
Probatio.
Hanc Thefìn probat Scriptiira Rom. 9. 7. ncque quiafuntfemen Ahrahx, omnes funt
Deinde ad infantes Ec-
Tiltj,&CvcT{\6. T{onom»csquiJj(nt expdtre Ffrae/e,Juntlfrael.
clefìxpcrtinet promiffio. A£t. 2. 39. VobióficìaefifromiJJioj&liberisvefim, Caste-
ris, qui funt extra Ecclcfiam, nulla fafta eft promifllo.
Sibrandfti Lnbbertus.
ludicium hoc de primo Articulo legimus, &: approbamuSs

lohmnes Polyander,
Antonius T-ifius.
Antonm FF'iUfif-.
I V D I C i V M
De Primo <iArticiflo , nempe
De Eledione & Reprobatione,

D.D. FRANCISCI GOMARL
Articulu'S KemonHrantium frimus,
D Eus JEtcrno & immutabili decreto in lefu Chrifio, ante iada mundi funda»
,
menta, ex genere humano, in peccatum prolapfo , ftatuit illos, in Chrifto,

propter Chriftum, & per Chriftum falvare qui per gratiam Spiritus Sandi iti
, ;
,-
cundem eius Filium lefum credituri &: in ea fide, fideiqiie obedientia, per ean-
, ,
dem gratiam, ufque ad finem,eflent perCeveraturi contra vero converti neicios

: &
incredulos, fub peccato &: ira rclinquere,& condemnare, tanûam à Chrifto ahe-
noSjfecundum Verbum Evangeli] , loh. 3. 3<J. î credit in Filtum, hdetvuam ater-
mm : qui 'vero Filio non aJfentttHr) non videhit zitam ,fed ira Dà fnaaetfuper cum : Plura-=
(jue alia Scripturx loca,
Bbb 4 Articull
,
&0 ACTA SYNODI

Articuli huius explicatio.
The/ès. Antithejès.
Ve unherja hornmum pr^deflinatione.
ì. Praedeftinatio Cqusc eIe£ì:ionem & I. Prêdeftinatio ( quê eledioncm èc

ireprobationem complcditur ) non cfl reprobationem compleditur j non cft
unica, fcd duplex. Remonftrantes ci- duplex, led unica.
tati declarat. Artic. i. & Epift. ad Wa-
lach. 41. Idquc ex requcntibus conftabit.
2,. Prima efì: decretimi divinum , gene- 1. Decretum divinum generale feu u-
rale, feu univerfale ; quo conftituit cre- niverrale,qno conftituit credentcs fer-
dentes fervare , incredulos damnare vare, incredulos damnare, non eft prae-
Ibidem. deftinatio ad falutem &
condemaa^'j
tionem.
1. Quia per fé necfaUitem nec con-
, ,
demnationem ullam futuram ftatuit:

fed modum tantum ac conditionemfa-
lutis, &:condemnationis defcnbit.
2. Quia nullam hominum iedquali- ,
tatum tantum, fidei «Sd infidclitatis ele-

tìiioncm &
reprobationem defignac.
Remonftr.citati, Declarat. Vtpote cum
generale hoc decretum ( ex Remon-
ftrantium fententia^ non folum fìngu-
Jarium hominum fidelium pra;vifìonem
antegrediatur fcd etiam mediorum,
:
ad fidem ingenerandam necellariorum,

deftinationem omnino prascedat. Re-
monft. Epift. ad "Walach. 35.36.
5. Hoc eft totum &

integrum pra^de- 3. Hoc non eft totum &integrumpra:-
ftinatipnis decrecum. Coli. Hag. Bclg. dcftinationis decretum.
57- cnim conftare poteft veritas,

Illius
omnibus credentibus ac fervatis,
fìaut
,
nemo damnaretur; aut omnibus incre-
dulis ac damnatis, nemo ficret falvus»
Id quod integra: prxdeftinationi f quas
eleiiione fimul & reprobatione conftat^
è diametro adverfatur.
'4.Decrctum de falvandis fidelibns, fo- 4. Decretum de falvandis fidelibus,

fum eft fundamentum ChriftianiTmi, non eft folum fundamentum Chriftia-
iàlutis oc certitudinis falutis. Collat. nifmi, falutis &: certitudinis falutis : kà.
Hag. Belg. 6\. fundamentum primum falutis eft gra-
tuita Dei dile^tio, & eledio : qua: cau-
fa eft &c fundamentum non tantum fa-
lutis , fed etiam donationis Salvatoris
Chrifti, & fidei in ipfum, Rom.8.ic).30v
loh.3. 16. &é.37. Ad. 13.48. J/x./. f
Secun- 5^, Special'

NATIONALIS D ORDRECHTAN^. î.
5.Secunda prxdeftinacio , efl: decre- 5. SpeciaJis quidcm eft pr^deftinatio:
tum divinum fpeciale feu fingulare, quo fed veriorc racipnc defcnbenda ut
ex :
cònfticuiciuxtaprxcedens illud decre- fequenti diftinda explicacione llque-

tum, hosfalvare, iilos perdere; id eft, bir.
hos confideratos, uc fideles , a^ternÊ vi-
tx deftinare; illos confideratos, ut in-
fìdeles, five qui credere nolint , azternae
morti atque exitio addicere. Remonft:.
citatiDeclar. EtEpift. ad "Walach. 34;
thefes. Antithefis.
De fr^defiinatione , Jèu eleSiione hominum ad

falutem lêaali.
i. Pràsdeftinatio hominum ad fàlu- I. Sacr$ Wn^xx non aliam

quam uni- ,
tem (pecialis, duplex eft , peremptoria: cam pr2dcfl:ihationcm hominum ad la-

qua? asternx falutis communicationem lutem fpecialem agnofcunt.
adualem, & realem fibi coniundam
,
habet & non peremptoria, contra.Re»

:
monft. citati declar. ad Articul, i.
i. Peremptoria efl: decretum Dei, de 2.. Prsdcftinatio hominis uà. fàlurcm

falvandisijsfigiliatim, quos perSpiri- eft decretum Dei, de graua gloria &:
tus fui gratiam,in Chriftum credituros, ad fakjterh rufficiente,&: efficacìterpcr-
atque in hac fide ad lìnem ufque perfe- ficiente certis ex univerfo genere hu-
, ,
vcraturos, praevidebat. Remonftr.Epift, mano, hominibus* prò Uberrime ac

adWalach.36, mere gratuito beneplacito, i conferen-
da, z-Thefl*. 2. ij.Rom. 8.28.Z9.30.PÌ1ÌL
z. 13, Ad laudem gloriofx (nx gratix.
Ephef. Io 6,
3. Qua» pra:defl:inacio , folummodo ad 3: Eadein prxdeftinatìo non folum eft
falutcm &
gloriam efl: non etiam ad ; ad falutcm ac gloriam, fed etiam ad gra-
gratiam. EademEpifl:.38.&45. tiam , quae ad gloriam conferendam
neceflaria. 2. ThelF. 2. 13. Rom. 8. 28,
29.30.
Qualis eft gratia dationis Chrifti In
Servatorem, Iqh.3.j6. i.Petrii, 20. &:
I. loh. 4. IO. & vocationis. Rom. 8.
28.30.&: Fidei Aa:.i3. 48. & z.THefl: 2,
ij.Phil.i. 29. &2. 13.. luftifitationis
Rom. 8,30. Conformitatis cum Chri-
fto Rom. 8. 29, ac fandificationis Eph.
1.4.& 2. Thefl~. 2.13. Adoptionis Eph.
1. 5. &
confervationis in Chrifto &
per Chriftum loh. 6. 29. io. 28. 29. &
donario Ad quam gratiam, non mi-
.
nus quam adfalutem, praedeftinatio

eft inftituta i. Pet. i. 2.
4. Quajfalusin credentibus fidei prjB- 4. Qux falus in credentibus &: pjse-

mium eft, non autem finis, Remonfl:r. miumeftfidèi 2. Tim. 4. 8. &t finis r.
ckati Declar, Pctr. 1.8. Quia bònum eft fummum,cu-
jus caufa fides datur &: quo fides ten- :
dit 2. Thefl'.2.i3. Ioh.20,31. Ad.if^.iS,
5- Gratia
ii ACTASYNODI
5. Grada vero donationis Chrifti. vo- 5. Grana vero donationis Chriili, vó-
cationisjfidei.juftifìcationis, fandiiìca- cacionis, fideijjuflificationisjfan&fìca-
tionis, fidoptionis, perfcverantia: , non tionis adoptionis, perfèverantije, falu-
,
cft medium pr.xdcftinationi fpeciali ad ipfam antecedit,ut medium eo dc-

tetti
falurcm lìibordinatutn fed ea pra:de-

: ftinarum fed ipfam priEdcftinàtionem
,
ftinationem ipfam natura ordine ante- ad lalutem ordine confequirur.

cedit. Epift.ad Walach. 41. &: 44. idqueex Antithefi tertia apparar.
6. Fides enim,obcdicntia illius per- & 6. Fides enim, obcdicntia illius, & per-
feverantia , ut ab homine pra'ftita, &: à non eft objcd:i eligen-
fcverantia in ea,
Deo prjevifa , eft condicio in objedo di conditio ante eledionem prasvifa,
,
eligendo prarrcquifita ac caufa fine

, nec eaufa fine qua non fed eledio- :
qua non, cui decrétum elcftionis inni- nis ctfcdum proprium ex ea proma- ,
tirur. Remonfl:. citati Declar. & Epift. nans Ad.15.48. Roni.8.5o.&: 2. Thcfl.z.
ad "Walach. 41. &; 44, lyScì. Petti r, i^
Alioqui dilt dio &: ele£Vio noftra,
dileftioncm &
elcdionem Dei an-
teccdcret contra fcripruram.i.Ioh.
4. io.Rom.9.i6.& 5. 8. & IO.
f. Qua: iidei gratta , non f(-)Ìis elcdis 7. Quz fìdei gratia.folis cledis adglo-
àd gloriam &: fervandis confertur fed : ri3m,acfcrvandis confertur: nullis vero
rcprobis etiam ac condcmnandis Re- . reprobis accondemnandis. loh. io. 26^,
monft. citati Declar. ly. &c C. 44. 45. Tit. 1. 1. 2.. Thefl. 3, 1.
8. Ac fides clcdorum iTemeJ colfata, 8. Ac fides clcdorum femel collata

omnino amitti ac reflitui potcfl; , adeo- nunquam omnino amitti poteft,obDei
que re ipfìi interdum amittitur, & amif- confervantis veritatem &: virtutcm;
fa reftituitur. Ibidem* multo minus amill'a reftitui étfi partim :
minui queat, vel augeri. loh. io. 18. 29.

&i. Pet.i.5,Matth.24.24.Rom.8.3o.39.
9. Idcoque pcremptoric ele6lus, in hac 9. Ideoque peremptorie etcìftus in hac

vita fieri porefl reprobus , & rurfum ex non poteft reprobus neque ex
vita fieri :
reprobo ele£tus. reprobo cledus Match. 24. 24. Rom.

.
8- 50- 33- 3^39.
10. Vnde fequitur cleftioncm perem- 10. Vnde fequitur nulTam elcctioncm
ptoriam aliam effe mucabilcm quae eft , peremptoriam efie mutabilem.-proveri»
eleftorum viventium: aliam immucabi- ratis & seterni confilij divini natura im-
Icm, quas ed mortuorum tantum. mutabili. Icf 46. 3. lo. lac.i.i/.
11. EIe£tionishuius caufa impulfivaefl 11. Eleflionis huius caufa impulfiva efi
&:folumac liberrimum Dei bcneplaci- folum liberrimum & gratuitum Dei he-
tum & Chrifli meritum. Epifl. ad Wa- ncplacitum tdeoque non Chrifli mcri-
:
kcb. 35. & 41, & 4Ó. & j(?. tum: nec quidquam extra Deum.
Prajfertim, cum Chrifli donatio fic
medium elezioni hominum ad falu-
rcm fuboiînatum ut Antichefi ter- :
ria oflenfum efl Ideoque falutis efb

.
caufa; (ed cledionis confequens ef-

fedum.
y;,. Pidelium in hac vita de cleéìionc fui u. Fideles in hac vitade elezione ftii
falvifìca, certi tiido non efèabfoluta,fe(i falvifica certi funt; non folum hac eodi*^
tantum conditionata , ut qux ab incer- rione fi perfèveravcrint fed ctia abfolu» :
ta perfeverantix conditionc dependct. te. quia fefc perfcveraturos efIe per Dei
Grevinch. contra Amef 138. Se Chrifti gratiam certi (une a : idquc ex
13. Abfo- Del
.
NATIONAfciS. D:OR,DP.ECHTAN^. 15
Dei protniflìone generali de danda omni-
^
bus vere fidclibus perfcvcrantia,^& ex fpe-
. . t'.i ... • fxciali fìdeijclcdis pi:oprie,f fcnfu.&Spiritus
.^•^:ro-.ì^«^.5.\. Ij^v.
^^^^^nai^,,[iiônio,dfc canquam arrhar lix-
non oÌ3::do|ffj;t?i ziistMl gnosi ni cliuVlrcdiraris noflrxobfìgnatione ad diern re-
' .vi: n-.rr.-i r ;.•.,-. ^ttetnpcTOTiis, f & fèrio deniquc opertim bo-
norLim,/hdéi &
charitatis Ihidiù. a Eovt.'ò.
39. b ler. 31. 40. lohan. 4. 14, ^6. 37.,39. ^6,
58. & 10. z8. 29. e Tit.i.i.Sc z.'Thef^.z.
d Rom.'i. 13 . e i^/^»^ 1. 13- 1 4 • & 4- 30. fz-Pf-
&i I. io.
f^. Abfoluta eleftionis cerdtudo ad ^^ Abfolutx elcdionis certitiido ad piè-

pietatemnon Gonducit. Ibid. 139, rarem conducicplurimum; m Deum prò ,
. :
gratuito & incomprchéfibili hoc dileclio-
nis &: eledionis ad gratiain & gloriam , az-
ternam, beneficio, debita gratitudine vi- ,
, .
offim diligant, adorent glorificenc , &: ,
. -..-. digne fé grafia & gloria gerjnt:.^ in cru- &

. , iuRentent: ^ fortiter &: cis tolerantiaco fé
cònfiaritet adverfus Satanam,carncm5milndum ('tanquani Dei glorix gratise ac &

falutis noftra: hofles perperuos) militent e folidumquein vita S>c morte habeanc :
folatiurn &:in Hoc favoris Dei fendi, tanquaiii vita: a-tcriia: prceludio fìinfteac-
, ,
tjfiiefcant&exultenr.tìf ^z.Thef.z. 13. &: 14. :Epìy. i. 4.5. Fph.^.-i.i.Pet.i.'^.PhiLy

14. hEom.^.ij. 18. 35. 2. C<?;'. 4. 18. e z:Ti?n.-^.j.'6.dRoyn.'è. 33.38.39. & 5. 23;
14. Infantibusniillis convenir eleftio, 14Ì Irifantes Foedetatortim Deo pcf Cbri-
quod fide prarvila carcant. Grevinch fium ,ac Vere fìdelium, ctiam eledos efle,
conerà Amef. p. 150 pie credimus fi arite ufì.im rationis moria.
,
tur,ex formula fcedcris, Ego fum Deustuus

&c f'eminis tui a fin vero ad ufum rationis
:
pertinganr,fbloSeos clcdos elle agnofci-

mus, qui creduntin Chrifìum, quippe hi
foli fecundum Evangeli um fervantur.
z Gen. 17. & i^cl. 2. 35),
i\. Non pcremporia prardeflinatio 15: Non

peremproria prxdcflinatió, &
cft, qua: xternx falutis communica- fcripturê Sacra;
, naturi^, uniche atque &
rionem adualem &: realem fibi con- immutabilispraedeflinationis ad fàlutem,
junftamnon haber. repugnat.
Thefin primam confequitur. Jdque ex anteccdentibus liquer.
16. Eaquevelconimuniscflnoncre- i^. Quum nulla non peremptoria firprae-

dentibus &:credentibus: vclcreden- deftinatio , nulla illius poteft elle divi-
tibus propria. fio.
17. Communiscfiquxcommunirer 17. Quumfacr^literoe vocationemquan-

fe extendit ad omnes, qui divinai vo- dam communem ab elezione ad falutem
cationis gratiofx participes fiunt,five fecernarit nec omncs communiter voca-
;
Tocationipareanr, fiveincredulitare tifalventur:requiturnullam, Communi vo-

cam refpLianr.Remonfl. citat. Deci, cationis decreto prxdeflinationem ad fa- ,
lutem, cont'ineri, Matth. 22. 40.

18.Propria efl , quje folis vere cre- 18. Nulla eli: prjedcflinatio ad fallì terti non
dentibus non perfeverantibus con- perempioria, qux vere credentibus non
venit. perfeverantibus convcniat.
Nulli enim vere credentes,qui non per-
leverent: nullaq; [r.'edcflinacio ad falu-
tem, quse non fìc permptoria.
î.,^... ;. Thefes.
: ..
•
a •/ r
*J^ A C T A '
S Y N t^é'^1'
'
Thejès. '
',
&AntuheJès.
De réprobatione homtnum jpecìali ad damnationem.

1. Rcprobatio alia eft: peremptoria i. Nulla in facris lictcris reprobano noii
quiE ad:ualem & realem damnatio- peremptoria reperitur.
nem fibi conjundam habet; Alia non
peremptoria, contra.
1. Reprobatib peremptoria cfl: de- z. Reprobarlo peremptoria efldecretum

cretum Dei deijs (ìgillatim damnan- Dei, quo, prò voluntarclua Uberrima, ad
dis,quos in infidelitate morituros declarationé luftitia: iua; vindicantis,cer-'
prasvidebat. tos ex huniano univerfo genere homines,
hec gratia nec gloria donare, ied in pecea-
tum libere prolabi permitrere in pecca- &
tis rclinqucre iufteque tandem propter
,
peccata condemnare conftituit. Matthii.

i6.c^7.23.Ioh.<?.^4.& 65. &: io.z6.Rom,n.
7.8.Apoc.2o.i3.Rom.5>.i8.zo.2.i.ii.
^. Reprobi quidam ad tempus viva 3. Reprobi nunquam viva fide fune pr(^di-
fide flint prxditi,vivaq; fiunt Chrifti ti,nec viva fiunt Chrifti membra, nec jufti»
membra, juflificantur & regeneran- ficantur, necregenerantur, multo rainusa
tur, fcd tandem omnino ac perpetuo fide deficiunr. Ioli. io. 2.6. 27. 1. Thefn3. 2.^
àfidedeficiuntacpereunr. Tit. i. i. Matth.7.23.
4, Ideoque reprobi fieri pofTunt ad 4. Ideoque nec reprobi fieri pofTunt de-
tempus eledi ad ralutemj&rurfus ex 6ti , nec eiedi fadi rurium fieri reprobi ia
eledis fieri reprobi in ceternum. ìEternum. , ^
•
f.
Reprobatio non peremptoria, qua» 5. Reprobarlo non peremptoria huiufino-
a£tualem &; realem condemnarioné di ,&c reprobationis & eledionis naturx
conjundam non habet eft eorum , immutabili, & intcr fé contraria: , omnino
qui Evangelio vocati,initio non ere- repugnat.
dunr aut fi crcdant à fide ad tem-
, , Ita enim eodem tempore unus idcmqj ,
pus dcficiuntjfed in fide tandem mo- & eledus eifetad falutcm &c reprobatus ;
riuntur. filius Dei, &:filius Diaboli.
6. Caufa impulfiva antecedens, non 6. Caufa impulfiva antccedés reprobatio-

Iblum damnationis, fed ctiam rcpro- ad )ulâm damnatio-
nis à gratia ac gloria
bationis à gratia ac gloria ad juitam nem eft foluni liberum Dei placitum etii
, ,
damnationem, eft peccatum prsevi- executionis ipfius feu juftse damnationis

fùm & quidem cum originali adua-
, cauia fit quodvis peccatum ab homine fa-
ìb conjundum. d:um,à Deo permiffum ac toleratum. Mar;
11.25.26. Roman. 9. 16.18.22. Roman. 6.23.
2.Theff.i.8.9.
7. Narh propter folum originale pec 7. Nam propter folum etiam originale
catum nemo reprobatur,nemo dam peccatu damnatio eft, quse omnis peccati
natur: Ideoque nec infantium repro ftipcndium eft, etiam non adualis, Rom.5,
batio eft.Grevinch. contra Amcfìum i2.i4.2i.Ideoq;infantcsinfidclium à fiede-
142.145. 150. Epifc.Thef.p. 28. reDeialienorum , non renati, natura fune
fìlij ira:,fineChrifto,finefpe,fineDeo.Eph.
2.3.12. uteriam in diluvio, infantes mundi
improborum,&: Sodomitarum impiorum,
in conflagratione etiam infantes perierut,
irxqueDei cum parentibus jufte fubjedi
fucrunc, 2. Per. 2. 5. 6.
IVDICIVM
I VDIC I VM
Deputatorum Synodi Geldric^,
De Articulo Primo Remonflrantium,
G^ esi
DE PR^DESTINATIONE,
Defumto ex CoIIationc Hagienfi.
Aniculus Kemonfìràntìum.
DEum:etenio&: immutabili Decreto in IcfìiChrifto filiofuo, ante iadum mundi

fLmd.amentum,fl:atuifre exiapfò pcccatis obnoxio humano gcnere,illos m Cliri-
fì:o& propterChriftum, &:pci- ChnftumfervarejquiSpir. Sandigratiaineundem
fìlium eius Icfiim credunt, &
in ea fide , ac fidei obedientia per eandem gratiam in
£nem perfcverant.
Centra vero eos, quinonconvertuntiir,&infideles, in peccato &: nx fubie(3:oS
rclinquerc,&:condemnarc,tanquam à Chrifto alicnos, fècundum illitd Euangclij,
lohan. 3.36^. ^lmcreditinJìlium,habetvitAm iSLterHAm: qui'veroflionon ajJcntitHr non i
'videhit 'vitartiffèd ira Dei manetfuper eum.
Col.Br. p. 66. 1. 2 r. Hoc Articulo dicunt Remonftrantes , i. contineri totum De-
p. 85. 1. 2.1. cretum prxdcftinationis: ipiàm dodrinam de Prardeftinatione

p. 69.1. 17. adfàlutem: hancPriedcftinationemeilbunicam&veramPrx-
p.4i.I.i6'.22. deflmationem:nullam/c,pretcrhancdcPr;Edeftinationeadfa-
p. 42. 1. 4. lutem, Euangelio revelatamdodrinamagnoiceré. ii.Illudu-
Col.Br. p. 70. 1. 25. nicum Decretum,cire fuudamcntum Chn{ì:ianiiÌTii,falutis , &:
certitudinisdefàlute.
Nos piane alitcr cxillimamus. Nam i.
Pra^dcftinatio qua: in Euangelio revelata cft,en:Decretumpracì:icum.

PrxdeftinatioRemonftrantiumnoneftDecretumpradiciijfbdfpcculativum.
Ergo. Prardeftinatio Remonftrantium non cft ea quas in Euangelio revelata eft.
Maiorpatet. EftenimPra'deftinatioDecretum dceoquod facete vuk Deus , &
faciet. Minor etiam patct. Nam fieri potell ut Deus niliil eius f:iciat,quod ifto De*-
cretodicitur velie facerc, &: tamen firmum ftaretDecretumipfiim. Antelapfum
vita decerncbaturhominifubconditione obedientia:: Si non comcderis -vives. At
comedit homo, &à vita excidimusomnessmanet tamen firmumDecretumiftud.
Ita poflctnunc fieri ut nemoveIficret,velmanererfidelis, (nam fides à mutabili tate
voluntatis humana: pendct Remonftrantibus j ac fic per conlequens, ut nemo iàlva-
retur, &: tamen hoc immotum llarct, Egofirvabo Credentes.
II. SiDecrctumdcfcrvandispcrìònis fingularibus, eft Prsedeflinatioadfiilu-
temjtumilludquodcontinetur fuperiori Articulo,noncfttotumDecretum
Prxdcftinationis. Atprius eft veruni. Ergo &:p olle rius.
Conlbqucncia patct. NamDccrerum de Icrvandis lìngulanbus non continctur
Articulo: imo omninodivcrliim eft ab eo,&:difì:inòT:um; ut generale àfingulari, de- ^°"-^"'^^
finirum ab indefinito: Dcindc elc£tio fingularium innititur prêfcientia: fidci qux ^'^^ .,
aduineftcIigendo,fiveeiquitligitur: Eleòbio qua: in Articulo delcnbitur non inni- j^^JNcrfus

titurprarfcicnrix fidei; quia huiceledionis Decreto fùccedaneum demum ponitur j/âlachr.
illud, de adminiflrandis mcdiis ad tìncm nccelVariis. pag. ^7,
Anteccdens eft ipfbrumRcmonftrantium, Collat.Erand.p.4.92. Ergomanet
conlequens.
Ccc IIl.Eleaio
2^ ACTASYNODI
III. Elcdio incompleta nonpcrcmcoria, rcvocabilis,auc in Euangelio non cft
,
revelata, autnon eftelectio ad (àlutcm aut illa qux in Articulo continetur , non
,
cft unica eleótio ad ialutcm, quxi!bla in Eiiangelio efl rcvelaca.
va G - Ratio: Nan-ueleòìio de qua ArticulusIoquitur,eft completa, peremptoria, irre-

vinch.p.i^ff. vocabilis.
Sc\S7. conc. Atclcòlioincompleta,&c. efl rcvelaca Euangelio, & efl: ad fàlutem, ex fenten-
Amellum. tia Remonftrantium.
quxin Articulo continetur, non efl unica elenio ad fàlutem.
Er2;o ElciStio
Atque ha:c de primo. Scquitur altcrum.
I. Dccrctum quo Chriilus à Deo flatuitur in Scrvatorem & caput eorum qui
harreditario iàlutem accipicnteflfundamcntum Chriflianifini. Decreto Remon-

fltântium non flatuitur Chriftus in Servatorum & caput eorum qui hxreditario
lalucem accipient. Ergo, &:c.
Maior eft P.emonflrantium, Coli. Brand, pag.70. J. zd.
Minor probacur ubi nulli ponuntur elle vel futuri qui Ialutcm accipient, ibi
:
Chriilus dici nonpotcfl flatucus efle in Scrvatorem &

caput eorum qui fàlutem
accipient.
In Decreto Remonflrantium nulli ponuntur effe vel futuri qui fàlutem accipient.
Ergo.
vcl hoc modo:
Qualesin Decreto Remonftrantium ftatuuntur fervandi & fideles,talisftatuitur
Chriftus in eodem Decreto Scrvator &: caput.
At in Decreto Remonftrantium ftatuuntur fervandi &fideles, qui nec adu fine
talps, necpotentia. Erô.
Chriftus in eodem Decreto ftatuitur Servator & caput, qui nec adu talis fìt, nec
potentia..
PrsEcIarum fané Chriftianifmi fundamentum!,
II.Decrecum quo nulli hominifàlus in re aut fpe decernitur, fed quo manente
falvo, fieri adhucpofìer,utnemo omnino fieretfàlvus, idefl'e fundamentum fàlucis
nonpoteft.
Tale aurem eft Decretum Remonftrantium. Ergo, &:c.
Nec refertj quod in Decreto hoc mentio fìat Chrifti,qui fàlutis fundamentum cft.
Nam& in Decreto de mittendofìliomcntio Chrifti, adeoq; ordinaturiftic Chri-
fìt
ftus ut fàlutem & Spiri tuales omnes benedidiones promereatur nec tamen efle :
hoc Decrecum fundamentum fàlutis agnofcentRemonflranteSjUtpotequodprsece-

daneum faciunt huic quod fàlutis fundamentum appellant.
III. Exquohomoquamdiuvivit,ccrtus efle nullo modo poteft aut debet de fa-
Iute fua, id fundamentum efle certicudinis de falute falfb afleritur.
Ex Decreto Remonftrantium homo dumvivit, certus eflTe nullo modo poteft aut
debet de iàluteflia. Ergo, &:c.
Maior pater per fé.
Minor probatur ex Confefllone Remonftrantium. Namftatuuntutvidereeft

in Articulo, objedumEle£l:ionisperemtoriae('undefoladependerepoteft fà-
certitudojhominem qui ad finem ufque perfèverarit in fide &: fìdci obe-
lutis
dicntia:Ncmineniautcmcertumefrepofle&: debere de fua Perfcverantia,
paffim affirmant. Collac. Brand, pag. 410. lin. io. Dubitare numfimm ijdem
femperfuturi, laudabile eH. &
pag. 504. lin. 2. Nullusjìdelis Jine peiuliari reve-
latione foteji certti-s ejfe fi fimper in fide perjèveraturum. &
pag. 50^. ^ûi fi-
Coli. Brand. non eH extra omnem metum condemnationk.
^^^/ ^^^^ credit , His addatur
p.7o.l.pe-
Grevinch. contr. Amefium , pag. 131^. 137. 138. &
Ac piane afe abeunt
"" ^*
Remonllrantes, fuique pcnitus obhti videntur, dum fìc docent argumcn-
tari Fidcles fbrvabuntur: Ego fumfìdelis: Ergo ego fèrvabor. Quumfìc
:
potius ex ipfbrum mente dicendum fuiflet Fideles perfèvcrances fivc

: ,
quijam perfeverarunt,fàlvabuntur: Ego quidemfidelis fum , fed nondum

ad finem ufque perfèveravi,acprorfus incerrus fum an firn perfèveraturus,
imo non fum extra metum condemnationis, fierique poteft ut condemner:
Ergo ego incertus quoque fixm an f im fèrvandus.
Ita
!
NATIONALIS D ORDRE CHT AN^. 27

Ica hadenuSjlicct breviter, liquido tamenratisprobaflcnoscredimus, I. Prêde-
ftinationem quarà Remonflrantibus tradita r, non efle totalTi,qux Euangclio reve-
lata eft, pra^deftinationcm. Nec eandem elle fundamentum Chriftianifmi,
II.
• Rcftatutquam ipfi prxdcftinationem Euangclio

filutisj&ccrtitudinis de fàlutc.
revclatam ac vere fundamentiim Chriftianiimi, (àlutis, & certitudinis de fàlute efTe
judicamus, fuccindc & diflinde expliccmus. Sic ergo rcntimus.
De EUcHonCi
» Deus artcrno ^ &: immutabili confilio juxta beneplacitum fuiim * ex lapfo ge- '
nere humano ccrtosquofdam, quorum * mi/èreri voluit 7, prxdeftinavit quos

^
,
I I. Chrifto darct,' vocarct efficaciter ad gratiam & gloriam,adoptarct '° in iìlios

perlcfum Chriftum, " jufl:i^<:aret, '^fàndtificaret, &: tandem " faccrct adu hxre-
des vita' arternx , idque "^ ad laudem gloriofegratix flix.
I.] lohan. 15.18. Non de omnibus 'vobis loquor : ego fcio c^mselegerìm.
Ephef! 1. 3 . 4- Benedicliis Deus ó" Pater Domini noUri lefu Chriliiqui elegit noi
in ìffo.
Non ergo homo Te ipfumclcgit, fed eligitur à Dee.
Ncque Deus Pater tantum, icd& Dei iilius, eaufài fons , & au6bor efi: eIe£tio*
nis noiira:.
Match. 25.34. PoJJtdete regnum faratum vobls k ìaciU mundifundamentìs,
2.]
Ephcf I verf!4. Elegit nos antequam iacerentur fundamenta mundi.
.
&
verf. II. In fortem adfctti Jitmus quum ejfemuslfradesiinati Jècundum ,
propojìtum eius qui omnia efficitexconfUievoluntatis fu£.

2.Timot. 2.19. Soltdum fundamentum Dei fiati hahem hocfigillum, novit Domi-i
9JUS quifin t fui.
Hebracor.^. ij, VolensDeus ofiendere immutabilitatem confilijfin,ó'C,
lacob. 1. 17. i^pudquem (pattern luminum) non efi tranfmutatio âutconver' ^^jj jjâhci
fionis obumbratio. ^
p.<7^,<f.pen/
Elài, 14. 27. lehovaexercituum ineunte confilium, ecquls irritum faciat.
Se 4^. II. Foco ab oriente Uolucrem e terra longinqua effeiforem confilif
,
mei, é' locutu-sfiim, ^ adducam ili ud\formavi, ^faciam ishtd.

Hinc docemus immotam ftare eledionem , &: eledorumfalutem. Ac proindè i.Cor'm.iz.p.
,
Iicct clcftorum fìdes, adoptio, fàndificatio, &

fàlus, quamdiu hic militane , incom- Rm.8.is.2^.
picca Ile, tamen incompletam, non percmtoriamj interruptam,&: revocabilcm, eie- i.cormt.j.t,
dioncmnullamefl'epofle. i.I«/m«./.i.
3.] Matth. II. 25. ûpdabfconderish&cafaîentiûs&inteHigentibuSió'eiidetexerìs

infantibus.
verf. 2.6, Etìam Pater ,quiaìtaplacuittibt.
Et 20 ver f 14. Volo autem huic ultimo dare ut
. tibie ^
1 5. Jn non licei mihi, quodfacere volo in melsì
Ergo «T€9xaS^p>c77K)j cledionis ad gratiam &: gloriam faciendx caufa nulla eft.
Ncque in homine, cui gratia aut gloria obtingit, cogitati quicquam poteft, auc
4ebet, quod Deum movcrit , vcl quali moverle , ut gratiam illam gloriam &
ipfi decernerct ac conferrcc. Poterae Deus omnes rclinquere in peccato potè- :
rat eligcrc, quos non elegit; &

non eligere , quos elegit; vcl pauciores plurefve
ehgcre.Sed elegit quofdam &
quide hos,non illos:QAjare?cantumjquiaiEa placuic
:
4.] lohan. 15. 19. Ego elegivosexmundoi

Roman. 9. zi. An non habet poteFUtem figultis in lutumût ex eadem maffafaciat
aliud quidem vasaddecus, aliudvero addedecus'ì
verf! 22. ^>uodfi vero volens Deus oBendereiram,^t.
Ira prxfupponit peccatum: ut &: pcena j qualis certe nobis eli , fa£tio vafis za
dedecus.
Prxdeftinatio igitur non eft caufa lapfuS.
5.] Rom. 9. 13. Jacob dilexi , Efaii vero odiohabui.
i. Tim.z.ij. Novit Dominui quifintfili.
Ccc a - lohan.
i8 ACTASYNODI
lohan. 17. Non -pro mundorogo,fedpro ijs quos dedìfli mihi.
9.
verf, 20. Non tantum autem prò jjlis rogo , Jèdtjrpro ijs qui per fermonem eorum
creditiiriftint in mo^.
Ideo non agnofcimus generalem &: indefìnitam ullam talem eledionem, quapo-
ficajficnadhucpoHetutnemoomninofàlvaretur.
Patet &hincmanifefte , EJedorum numerumimminui &:augennon pofTe: eof-
que quos prò fùishabet Deus, in omni centatione perftare immotos , ac proinde
ctiam immotam ftare cleftionem.
6.] Roman. 9. \6. Ele^lio non eli etm qui velit, ncque àus qui currat , fedmifereit'
tis Bei.
verf 18. Cuim'vult-,mifcretur,quemvult-,indurat.
Cauia clcdionis cftmifericordia Dei, idefi:, grariorus Dei mifereri
<zsfsn'yiitdj!:i]
Voicnris attecSbus erga quofdam, mifcros quidem,fednon ideo , quia mileri erant;
omnes enimeranc miferi , &
aliquorum tanrummodo mifereri voluir.
Cum autem mifcricordia pra:iìipponat milcriam, ucique mifcrum cojnfiderabat
Deus quemeligebat: non ergo fidelcm, nonlànftum, non qui curfumpietatisab-
is enim ralis ab omni omnino mifcria
lblverat, nimirum,non à reatu tantum te ,
dominio peccati, fcdàcorpore peccati & mortisiamlibcratusefì:.

lohan.i4..e.
îkr.4..i2.
Q uin edam bine inferimus,aliam non elleVeteris Teftamenti fandorum cledio-
ncm,aliam Novi: cum eadem utriuf'que Teftamenti populorum mifèria cadcm ,
''/ ,"
mifcrendi ratio, eadem à mil'eria eludandi via per Chi'iftum ftatui., omnino de-
beat.
Ephef 1.5. Îm pradejlinavit nost'sfsit^cct?.
7.]
Rom.8. 29. ^luospraJcivit,eofdem Pradeftina'vit. -arÈsJg/fft.
Finem igirur intendit ordine prius , quam media. Et quidem fìnem fùum asque
atque fìnem hcminis, ita ut credamus ftatuifle Deum ad laudcm grafia: fiix (hicDei
finis eftj certos quofdameligerc advitam a:ternam(hic ut finis extremuseft hcmi-
nis, ita medium cft illuftranda: Dei gloria) quos Chnftodarer,&:c-
Ha^c funt media deducendi hominem ad finem iuum eledlicne ipfiiamprzftitu-
tum,nequepcflumusvel cogitationc adequi quomodo nosprxdeftinaverit, quos.
adoptaret in fihos, nifi decommunicandahasreditate, & quidem nobis commu-
nicanda antea certi ahquid apudf'e ftjatuiflet Deus.
8.J
lohan. 17. (j. Patefeci nomentuum hominibmquosdedilH mihifeleôsemundo:
ér mihi hos dedtjìi.
tui erant-,
&
veri." 3 7.
(?. ^luicquiddat mihi Fateti ad me -venie t.
Ha:cdatio omnino fidemantegrcditur: nam venire eft credere uthquet exto- :
ro conrextu, Chriftus itaqueutâi''5-/)aJ5r^&:mediafor, eft fundaitientum meri- &

toria caufafàlutis noftrx, omniumque honorum qux ab arterna elezione prepara-
ta fimt, &
in tempore conferuntur à Deo. Imo eft etiam fundamentum EIc-
(Sborum.
9.]Rom. 8. 30. ^luospr.&deftinavit-,eos etiam voeavit.
i.ThefT. 1.4. Vt qui fciamus -vosejfe a Deo eleBos:
verf. 5. ûontam Euangelium nojlrum confijlit apud vos, non loquutione dun-
taxatifi'd etiam virtù te.
2.Thef.z.i3. Bebemus gratias ageredevobis Deoquod elegerit vos Deus ab initiiy
adfalutem yperfancfijìcationem Spiritus , c^fdem habitam. veritati.
z. Petr. 1.3. Bivina vis ipjius omnia nobis donavit, qtm ad vitam,<^ pietatemper'
tinent, per agnitionem ilìins qui vocavit nos adgloriam dr virtutem.

K.om.8.2Ì. Non deftinavitcrgoquemquam ad finem Deus nifi per media. Etquosadglo'
riam, id eft, fakitem deftinavit, eos etiam ad media fàkitaria deftinavit; non ut olfer-
reteainistantam,fcd ut conferret etiam. Ideo vocatio hxc lècundum propofitum
dicitur. Et qui finem defiderat , omnino de pra:ordinaris mediis adhibendis
ferio folhcitus cfie debet. Ut ftultum &
impium fit dicere , fi ad fàlutem fì- &
cicm fàkitarem fum prjedcftinatus, obtincbo utrumque quicquid tandem agam.
Imo, fi vis fàlvus efìe , crede fifidemexpetis, audi vcrbum.Namexauditufides.
:
CoIIat. 8. p. Efficax vocatio&: fidcs,omniaq; que fcquun tur fidé,fru£lus flint &: etfefta eiedionis
4^?^. cap.*. advitam five ut cum Remonftrantibus centra ipfofrnctRemonftrantesloquamur,
:
prsede-
Prxdcftinatio cft vera cauia &c fons ipfCjUndc grana &: reliqua fcquuntur.Non potcft
ergodici, in cligcndis fuillc prxvilam fìdcm; multo minus ut ea prxvifa iìnt qua:
fidem fbquuntur. Qui aucemnunquam iicr pra'dicatumverbumvocantur, crede- „
re non poiuimuseosfioquimurdc adultisâdvitamxrernamcliecJccros.
Non omnes quivocantur, àDeo vocantur. Sed loquutionc,id cfì:,extcrna ho-
minis prxdicatione vocanturonincs quihus vcrbum annunciatur: virtute autcm,
id eft, interna &
efficaci operatione Spiritus làndi , fòli cledi. Scd ncque ad
gratiam iàlutarem &: gloriam vocantur omnes qui à Dee virtute interna Spiri-
, ;j
nis vocantur. Duo enixn omnino fiint prxdicanda: lex Euangelium^. Illa &
peccatum docet iram operatur& hoc gratiam &
gloriam annunciar. Illius
:
prxdicationis qua: anteccdanea ciìe dcbcr, ohjcftum proprium

, adxquiuum &
eft homo in peccatis mortuus huius qua: fuccedanea eft, homo in quo pecca- m^[^,, jg
; ,
tum revixit. Finisilliusnonfcmpcr cft, utad gratiam ialutarcm , ipCàmquc adeo luc.:!^..^/.
fàlutcrn xtcrnam expetcndamhomoadigatur, fcd ixpe tantum ut ad corporale loh.7. 37. ,
bencfìcium recipicndum, prxftira pcenitcntia, aptus reddatur; hujus, tantum ut

gratin lalutaris &
glorix hominem taciat participcm. Qike cum ita iint , Ètli ^"'^'^ 3- >'-'^'^'
credimus ncminem ex (e ac virtute ftia tiolorem* de peccato debitumconcipere&;^-^^^^""^'
converti polle, nequidcm il per loquutionem, id eft , cxternam prareiicationcm ^' ''ô-''-^"*
legis vocetur, fèd neccfle elle, ut qui hxc faciat, etiam virtute, ideft, voce inter-
na Dei vocetur, quin etiam ut dolorcm iftum Se conver/ìonem operetur Deus;
tamen , quia fxpe Deus converfb peccatori tantum intcndit dare bonuni aliquod
externum,vcl auferre po^nas aliquas extraordinarias concludimus ne quidem : ,
omnes ad gratiam fàlutarem, &: gloriam vocari, qui à Deo, iìve virtute Dei in-
terna, vocantur.
IO.] Ephef! I. 5. ^lmpr£desHna'vitnos,c]nosadoptaretinfliosferIefìimChrifìum.
Quum adadoptioncm nos elegerit, non clegit lane quos fìdeles elle jam prxvi-
debat. Nam per fidem adoptamiu- in filios Dei. Si autem fihi f'umus , erimus
&;ha;redes. Proinde fimulatque adoptionis hujus fpiritimiaccepimusjdeeleólio- Joh.t.izl
Gal.}. 26.
ne noftra certi efle pofllimus.
Rom. .ij't
II.] Rom. 8.30. ^li^s'uocavitêosetìamitiflifìcavit. »
Ethincliquet,juftiiicationem,fdeft,peccatorumgratuitam&:falutaremremifrio- jjp|,^/-^^,^ .
hem elle fruòlum conicquens,&:efFedumelccl:ionis: id eft,juftifìcatos non eligi,

,
fed eledos juflifìcari. Nonquod credamus omnes cledos effe juftifìcatos , qui
_ ne vocati quidem omnes lunt, fèd fieri non pofle dicimus, quin quos clegit Deus
ut vocaret eos, acfìde dcnaret, ij etiam vocentur, Rdc donenrur, ac per fidem
juftificentur.
iz.] Ephef. I. veri. 4. Elegit nos ut fimm [aneli ér wcnlpati coram eo per charita-
tem.
I. Perr. i. 2. Dilcflis expr.ifcripto Dei?fl.tr is ad fanfiifrationem Spiritm.
Ideo tantoperc commendamus fànólitatem vita', & pietatis lerium ftudium,
omniaque quxad pietatcm iuvarc nospoirunt,utfiintpreces,)cjunia, vigilia', car-
nis mortifìcatio, peccati fuga, &c. Hinc etiam illud Apoftoli toties inculcamus,
'
Cum timore ac tremore 'vcjìram ipforumftlutem confiate. Et, ^^Jìbi videturftare, 'vi- '
deat necadat. ^t, Studete tocationem ó" Elcci'ioriem vestram jìrmam effìcere^. ^^-i ^Vet \]o
Difiedat ab injuHitia , omnis qui nommat ?iomen ChriUi. Nam oranino crcdim.us, ^_jj„,_^p_
Et , Si quts non habet Spiritum Chri- Rom. 8. i^.
^luotquot Spirita Dei ducuntnr , eos ejfe filios Dei .
Jli , illum non omnefque qui Chrisii funt , carnem crticifixifhc cum aff'ccfibm c^ ibid. a.
ej[e eius:
concupifeentiis. Unde prò aperte impiis eos omnes habcmus, qui quicquid tandem Galat.^.29,
agunt, fàlvos fé indubitato forc dicunt , quia fcilicet Elefti fint. Imo vero, ex
frudtu de arbore , ex opcribus de fide ex fànftitate interna paritcr Se externa,
,
-
id eft, ex Spiriti! adoptionis &: fàndtificationis, opcribufque Spiritus iftius, deele-
ótione judieare queralibet debere (a.c nepoffe quidem alia ratione) afferimus.
Sine fanóìtmonia nemo videbit Deum. Licer autem nifi fhnctificatus nemo fàlvetur, Hebr.u.14,
non tamen ideo etiam Eledi flint adfhl*tcm, quos fàndificatos iam effe in mente
Illa prxcognofcebat Deus. Nam ad fànditatem xque clegitnos atque ad fàl'i-
tem: & quidem prius ad hanc, quamad illamût fupra dixiraus,etfiadhancnon
nifi per illam.
Ce e ? i?.l Mac.
30 ACTASYNODI
13.] M?tt. 25. 54. Venite fcjudeti' haredìtatis iure regnumfaratiim 'vohis, ^c.
&c IO. 23. Sedere ad dcxtrar/j incanì (jrfiniUram meam dalitur quihfnâratum
ejì k Pane meo.
1. Pet. I. 4. Jn h^reditatetn fohis in exlìs fervatam.
Lue. 12.32. Vifum eji Patri -vejlro dare vobis rcgnum.
•
Uri gratis filii fimus, &jLishaTediratisacqLiirimus, ita&: inpoflcflloncmhzcrcdi-

tatismittJmur piane gratis, mifcricorditer,indebite. Perpcram ergo dicitur vitam
arrcrnam à Deoccu praniiumdccem écdariiis qui tonditicnes,quas ipfc prxfcri-
piìr, implcvcrit. iam conditione lub qua
N.-ìm dare vitam ut pr3cmium,prà'flita ,
decreta crat vira illa, ut prainium, non eli on:nimode gratis ex éj^cKla, dare vi- &
tam, (ed ex debito.
14] Epheli 1.6. \_^dlaudem gloriofefua grati£ , qua nos gratis effecit fihi gratos in
ilio dileólo.
Idouein folidum : utnihil omninooperantijcredenriiperfeveranricedacde quo,

tanquam de luo,uJla raticneglcriariquear. Hatìenusdeeledione.
Acque hanc de elezione doòlrinamjfundamentumreiSte dici Chriftianifmijfàlu-
tis, &L certitudinis delalute,hinc pfcbamus:
I. Decretum. quoialus decernitur certisperfonis fìmulquemedia
infallibiliter ,
ad làlutem nccellaria ordinantur, & ex cuiiisvi primitus efficaciter liuit partici- &
patiotum mediorum illorumad lalutcmneccfiarlorumjtum iplìus lalutis, Idvere
dicitur fundrmcntumfa.luris.
Tale clèilludjam ànobis defcriptum. Ergo.
Decretum quoddocet nos rotosà Chrifto pendere, &: ab cofolouniverfàm
I I.
falutem petere fimulque indicar cmnia media quibus lolis ad participario-

,
nem Chrifti &: làlutispervenitur, idcontinet, flve eft,fundamentum Chnflia-

nilmi.
Taleeft illud à nobis iam defcriptum. Ergo.
III. Decretum qucd a'ternam làlutcm infallibiliter, &: irrevocabiliter para-
tum elle flatuit omnibus &
lìngu]is,qui mediorum ad làlutem neccflariorum {e--
mei vere fadi funt participes , id demum certitudinis de lalute fundamen-
tum eft.
Tale eli: illud à nobis defcriptum. Ergo.

Namfic omnino docemus argumentari & primo in thcfi: :
Quolcunque Deus elegit ab aterno, ij infallibilirerfalvabuntur.

Quorumcumque milcrcri voluitDeus, eoselegitabaterno. Ergo.
Quorumcumquc
milereri voluitDeus,ij infallibiliterlalvantur.
Syllogifmus eflapodidicus, Stermini omncsconvertibiles. Deinde lìc aflumi-
musin Hypothcfì:
ÓHorumcumquc mifercri veluitDeus, ij infallibiliterfalvabuntur.
Mei miiéreri vcluit Deus. Ergo.
Ego infallibilitcr làlvabor.
Minor probatur: Nam,
1. Deditme Chrifto. Idcolligo ex viva fide mea, juxta lohan. 6. 37.
Vocavit me efficaciter. Er hoccolligoexfidem.ea,Rcm.io.i7.
2.
3. Adopravit me in lìlium per I. Chriftum. Id me decer Spiritus Ado-

prionis quo oblignatus limi. Rom. 8, 16. Galat. 4. <J. &: fìdes mea. lohan. i. iz.
Gal. 3,26^.
4. luflif^cavit me. Id fcio ex pace confcientijc mea, Rom. ^. i.
5. Santìifìcavit me. Id pattini vira meamihi teflatur , in primis autcm
animi mei &: conlcientia conftitutio.
Ador. 15. 9. Mattli. 12. 34. 35.
Colof 3. 12. 13. 14. 15. 16. 17.
Hic rcmin Decreto, quam in executione,id eft, tam ubi in Thelìloquor quam ,
ubi in Hypothcfì , omnia non lunt currcntis , ncque volentis , led miferentis
Dei.
Et hac ratione reddor certilHmus de eledione mea à pofteriori: ac rurfus, ex
elcdicne mea, id eli à pnori, reddor cernHìmus de perléverantia , &: per conle-
qucns de lalute mea,
Quod
1 . .
Quod maximum ianc & certiflìmum cft fòlatium. Neque timendum ctiam
cfl, qui lic agunt ne ad lécuricatem prolabantur. Rcs cft mamfcitillima.
Scquitur ut expliccmus quid Icntiamus.
DE %^€ F K B A T 10 VÊ.
Crcdimus vero reliquos quorum mifercri Deus non voluit,pra'reritos cHe &:
' =
in lapiii relidos: qui Chrifto dati non/unt, quibufqueunquam + fàlutarcm Chri-

^
fti atque cius Euangclij cogi)itioncm & fìdcm qua adoptcntur in f.lios, iulhficcn- ^
tur, dare, quia ^ ita placuir, 7 non propo/uit. Scd proptcr peccata quofdamin hac
ctiam vita indurando, cxceccando, in ixprobum fcnium eos tradendo, omncs
,
'
autem pofl hanc viram ' :rferna damnatione punire , idquc ^^ aci oflcnclcndam
ìram, potentiam, &: iuftitiam fuani-,.
I.] ôvi\.^.\%. Ctiim viilt miferctur.
Quorum in tempore mifcrctur, corum mifercri vult & voluit ab rctcrno Deus.
Centra quorum non miferetur, eorum non vult, nec voluit ab jeterno mifcreri. Efl
ergovoluntas&: beneplacitumDciunicacaufa,utclc6ticnisillorum,itancnclc(rtio-
nis horum: &
obictìum utriuique, tam cledionis, quam non cledicnis adct'qua-
tum,homo niifcr, peccato &: ira: Deiluaculpa obnoxius. Undcfìcutnìilcricordi-
terclcóluscft quiiquis eft cledus, ut gloriari, autfe pra: alio cfferre nulla raticne Rom.p.i^.iS'
t>ofi'it, itaiuftencncligipotuit, quilquis non elc6tuscfl, neque habet talis de cûo
iufte queratur, niii de fiia culpa.

2.] Matth. 24. z|o. Frius ejj!<metur:,aher'relinqitetur.
Rom. 11.7. UlcEfi ajfccuti flint-, reliqui vero occalluertmt.
Invenitcrgo mifcros, corruptos, peccato irê obnoxios, ad malum propcnfos, &
ineptos ad ullumbonum {aiutare, eos quos noncligebat iìve prxtenbat Deus: ut
omnino tantum reliquerit eos,quales fua culpa eranr, non auicm fecerit talcs de-
creto ullo filo.
3.] Homimhus quos mihi dediTtìfeleBcs e mundo.

loh. ij.è.
Ergo dedit Chriflo totum mundum.
Non
Rom. 9. V Oftarim ego ipfe anathema cjje feparatum a ChrìHo. Ergo reprobi funt
feparati à Chnfto.
Ioli. ^.37. Îmcquid dat mihiVAterâdme ventt. Qui itaque ad Cbriftum non
veniunt unquam, id eft, qui in infidclitate manent,eo ipfo nofcuntur Chriftodari
non elle. Sed de hocfulìus Articulo fbcunco.
4.] Matth. 13.11. Vohis datr.m cH ncffc tny'sieria rtgni ciubrum, illis autem non (H
datum.
loh. IO. 16. Vos non creditis: non enim eHìs ex ovilta n. ets.
1. Thell. 5. 2. Fides non eH omnium.
A 61:. 13. 4 8. Credidcrunt quotquot erant ordinati ad vitam atcrnam.
Scientiam ergoomnemde Chiifto & regno calorum ,
gaudiumque in corde ho-
minum enatum,veram &: fàlutarem c^l^ lìdcm ncgamus. Quod ex eo probatur:
Qui dolorem de peccato, qui fecundum Deum eft, non habuit, is Ihlutarem fi-
demnonhabuit.
Qui in impietate & infidclitate moritur (qualifcumque tandem in vitafuerit)
is dolorem de peccato, qui iccundumDeumeft,nonhabuit. Ratiocius eft
idquoddicitur 2. Cor. 7. io.

Ergois talis quoque fàlutarcm fìdcm ncn habuit. Sed de hoc fufìus in quinto
Articulo.
5.] Eph. 1. 3. Jn quo etiamfofenqnam crcdidiHis , oljìgnati estis Spritu ilio promif
Jìonis fanffo.
V crf .'
1 4. ^î eft arrhabo hxreditatis noftrx

lohan. Quotquot etim exceperunt, dcdtt eis hanc dignitatcm, utfdtj Deiferenti
1. 12.
newpe, ifs nomen cim.

qui credunt in
Quibus fìdem igitur dare non conftituit eofdcm adoptare in filios non confti- ,
tuit: atque ita neque iuflificarcncquefanftifìcare. Fide enimiuftificamur, blandi- 2j(„„ , _,^^
ficantur corda ncftra. linde perpcram lane nobis ctiam objicitur, quafi doccamus, aiì. /y. ,,
Ccc 4 reprobos
ji ACTA SYNODI
rcprobos fcivaii non pofìc, ctfi faciant omnia opera fànftorufó. Nam quamvisnon
dcHtcamur, in fpccicm multa ab hypocritis fìcn qua: matcriaJitcr iàn^lorum opcri-
hus non abiìmilia vidcn pollcnt , nihil camcn quod vere &: formaliter bonum fìr,
ab ipfìs fieri, imo quamdiu hypocrita' manent, polle ficri ccntcnd)mus,cxMatth.
7. 16. 18. Collato cumMatth. 12. 34. Ad. 15. 9.
6.1 Alatth. 11.25. 26, ûod abfcondcris h^c afapieittihm (j;^ i>7telligcntihm. Etiam
Pater:, quia ii.iplacuit tibi.
Atquc ita, ut (alutis, lìc quoque difpenfàtionis mediorum ad fàlurcm ncccfTa-
riorum caufhm unicam ftatuimus Dei beneplacitum ac voluntatcm liberrimam
fmiul &: iufliffimam fàpientilllmamque. Ncque llatuitur hoc modo Deus infìdeli-
tatis caufa positiva, fcd negativa tantum cum homo ipfe fìt caufà pofìtiva fua: infi-
:
delitatis , utpote qui iuamet culpa carcus, piervcrlus , impotcns ad bcnuni fadus,
ncque pofTit credere.
7.] Matth. 13. li. lllls mte?n datiimnon est. Ergo non propofuit dare. Nam
Deo ab omni sevo nota omnia opera fìia.
flint
Acque ha£tcnus negative omnia tantummodo, nihil dum pofitive ex parte Dei,
circa reprobos . Et ut ncgatio hxc ,
noluntas caulà efl'e polìtiva ullius peccati
live
non poteft ita ncque peccatum , cui obnoxij erant, qui non chgebantur, caulàm
,
elTenegationis vel noluntatis iflius polle credimus.

8.] Rom. 1 28. Tradidit cos Bem in mentcm omnls iudicij expertem,ut facerent qua
.
minime connjenichat.
Etcap. 9. 18. Willem 'vult-, indurai.
loh. 12. 40. Exc£caziit oculos eorum, cf cbduravit corda eorum ne 'videant oculls cr in-
tclUiant corde (jr fife ceni'ertant (jr fancmeos.
Hi aftus lùnt ideo peccatum prxllruimus; fine cuius intuita

iulliticE punitivse :
Deum punire quenquam non credimus: acproptereanc decrevjfle quidcm hanc

psenam nifi peccatoribus Deum exiftimamus. Pofito ergo peccato pofitive circa
reprobos verlàtur Deus.
9.] Matth. 25.41. Execrati abite a me in ignem Aternum.
ludae veri. 4. Prim iam olim defiripti ad hanc damnationem,
1. Thell. 1.9, Picnam pendent eterni exitij , expuljì a facie Domini &^ gloriofi
ipfim robore.
DamnatDeushomines propter peccata, &: dccrevit damnare propter peccata.
I o.] Rom. 9. 1 4. Num iniufiitia est apud BeumìabJIt.
Verf. 22. Sll^dì fi vero njolens oflcndere iram notam facere potenriamft^.m, dfc. ^
Hic Dei finis extremus fuit reprobatione intcntus. Ira autem iuftitia pecca- &
tum prxfiipponunt. tlt omnino iniuria nobis fiat cum dicimur credere Quod ,
Deus decreverit damnare homines ablque relpeftu peccati quod admilcrunt.

,
Nam five peccatum confidcres quod in Adamo omnes commifimus,fivc,quod quo-

tidie dum vivimus,com.mittimus,rcmper Deum punicntem alterna morte hominem
ad peccatumattendere credimus : & quidem peccatum non àth^c/j; tantum, fi priva-
tive incelligitur, lcdetiamaV^é«'«<f omnis. Et ha:c quoque breviter de Reproba-
tione, quia parce de ea in Scripturis legitur.
Ncque potcll: quifquam ex hac dottrina legitime occafioncm captare ,nedum cau-
fam arripere negligendi & contemnendiauditum Verbi Deiac de Iba làlute delpe-
randi: Nani llquis ita argumentetur,
Qiiorum Deus mifereri voluit ij infallibiliter làlvabuntur. Mei Deus
,
milèrerinon voluit. Nam nondum milèrtus cft. Ergo ego non làlvabor
infallibiliter.
Relpondemus: Alijs citius, alijs firrius mifericordiamcontingcrc. Vocari hos
hora Icxta, illoshora undecima &
tantundem accepifie latronemqui infinevitx
:
ad Chriftum venir, atque alios qui tota vita Deo Icrvierint Ncncnim ex m-erito :
dari vitama'ternam,lcdexgratia. Cum ergoin rebus alijs quasvicamprxlcntem

conccrnunt, quifque de le optima fperet &
media adhibeat quibus Ipei luas fé com-
jiotem polle fieri exiftimat, monemus lìngulos ne fibi define quoque in ijs qua* fu-
i.Tm.2.2s.
turamvitam attingunt, quin potius vcrbum Dei audmn,f forfè daliirus aliquando
26. fitijs Deus refipifcentia?n ad cogmtionem vetitaik, utque lànitatc mentis reccpta eva-
dane
dant ex Diaboli laqueo. de nullius fàlure defperamus, dum vivit. ncque du-
Sic
bitare quenquampermittimus, niiì manifefl:areprobationisindicia,exc:Ecationem,
puta,&peccatum in Spiritum làndlum, quodadmorcemcftj prò quo orare non &
licer, in quoquam liquido comperiantur.
^£cfkho meliort iudicio noBra

de primo Antcnlo hoc , efi
Jententia.
IVDICIVM
Deputatorum Synodi Zuydt-Hollandicae,
De Primo Articulo Remonftrantium,
DE PR^DESTINATIONE DIVINA.
D Epurati Synodi Zuydt-Hollandicx, omnibus

verbi divini^ diiigenter &: accurate expenlìs, ftatuunt:
-, in timore Domini, ad nornaam
I, Eleólionem fèu Prajdeftinationem ad falutem fìgnificare liberrimum Dei de-

cretum, quo apud feabxterno ftatuit, certas quafdam fìngularesperlbnas, nullo
aótu, qualitate, difpolìtione, aut Euangelica &
gratiofa dignitate , inh^renteaut
prazvifà, difcretas , ex roto genere humano Icligere, per verbum Spiritumfuum &
vocarcj vera fide donare, ineadem ad finemvita^ conlèrvare,&:per fideminChri-
llumj unificare, lanòbificare, &: glorificare, ad laudcm gloriola iUae gratile.
(ônfeBaria.
Conferì. I. Adeo ut unico hoc decreto,quod à juftificatione diftinguunt,fentiant

Deumfingularibus illis perfbnis non tantum gloriam, fed etiam gratiamfLiam,pcr
quam certo & efficacicer ad gloriam perducantur, deftinafleac prarparafle: leu
easnon tantum ad finem qui eft vita eterna lèd fimul etiam ad omnia media
, ,
ad hunc finem confequendum necellaria , deftinafl'e, eaque fuo tempore certo

atque ijs adminiftrarc.
efficaciter 2. Ac proinde deftinationem ad gratiara
iEque late extendere atque deftinationem ad gloriam, &vicevcrfti.
fé 3. Unam
& uniformem eleftionem omnium falvandorum. 4, Omnefque illos qui horum
mediorum per gratiam Dei participes fadii flint, ex ijs certo ftatuere polle ac de-
bere, fé à Deo ab a;tcrno ad vitam xternam eile eledlos.
Docentidharc Sacra: Scripturaeloca. AdEphef!i.4.5. Marth.zo.vcrfi \6. &cap.
i2.verf.14. 2.Timoth.2.verf'. 19. Ador. 15. verf] 18. Rom. 9. verf! 11.12.13. Rom.
8.verf;29.3i. &:fèqq. Ad Galat. i. veri! 15. Marth,24.verf^2i. Marci 15. verfâz.
Ephef. i.verfîi. li. i. Cor. 2,. veri", iz. 2. Cor. i3.verf;5.&;lìmilia,
Keijcìunt itaquey
I. Eledioncm feuPrcedcftinationem ad falutem in S. Sciiptura, nihilaliud figni-

fìcare, quam decretumDei quo in genere ftatuit fideles & in fidei obedientiaper-
ievcrantes juftificare &: vita, .eterna donare.
II. Decreta
.
54
ACTASYNODI
I I. Decreta Ele£tionis &: lullificationis cfl'e uniformia & ccnformia. a
III. Deumvcile eterna donare , elle
perfcvcrantcs fìdcles juftifìcare & vita
totum atque intcgrum decretum prsedeftinationis ad falutem, in Euangelio reve-

laturrb.
I V. In hoc Elcdionis decreto vitam xternam non finis à Deo abfolute intenti,
fed tantum prarmij in genere propofiti rationem habcre.

V. Aliam elle Eledionem in Veteri, aliam in Novo Teftamento Deum : &
abfolute loquendo perpaucos homines quofdam , tanquam aliorum credentium
duces,fin<ûlari quadam &: prorfus extraordinaria ratione ad fidem &: falutem eli-
gere potuiife ; ita ut abfolute hos tales ad Chriftum fìve ad iàlutem perducere de-
creverit.
V I. Eleclioncm , puta aliam ad vitam a^ternam ,
efic multiplicem aliam ad fi-
dem, hancque extendere: aliam ablolutam, aliam conditionatam, aliam
latius illafe
indehnitam, aliam definitami aliam gcncralcm, aliam particularem aliam incom- :
pletam &
revocabilem , aliam complctam 6c irrevocabilem ; aliam non perempto-
riam, aliam percmptoriam^.
VII. Elcdionis ad vitam nullum effe certum fenfum nullumque frudum in
hac vita.
//. De Caujls EkBionù.
Deuni in eligendo omnes homines confiderafle in pari flratu Caufamque clir :
Deus aliquos elegerit non cife aliquod bonum (five iè. adus, fìve qualitas, five difpo-
ikio, fivegratiofa &: Euangelica dignitas nominetur) aut in homine iam exiftens,
aut à Deoprasvifum, quod Deummoverit ad eligcndum, fed (blum Deibenepla-
citum &
gratuitam benevolentiam. Fidem auretn &
perfeverantiam ceterafquc
benedidiones fpirituales media elTc faluti fubordinata à Deo j eifeda ex alterna &
eledionef manantia.
Docenthajcfequcntia Sacra: Scripturx loca, Matth. il.verf ^6. Lue. ii.verf ji.
Exod. 33. vcrf 19. Rom. 9. verf. 1 5. i^. 18. Deuteronom. 7. verf 7. 8. cap. 9. verf. 6. &
Match, zo. verf. 15. Rom. 1 1. verf. 5. Eph. i. vcrf. 5. 2,. Theff. 2. verf 13.
Jtaque reijciunt,
1. Fidcm,convcrfioncm,obedientiamfideijfanditatem, perfeverantiam, totum-

que pietatis curfum confummatum efle conditiones in eligendis prxrequiiiras , auc
caufas,qux five ex dignitate emerito fuo , five ex gratuitaDei a:ftimatione,Deum
moverint ad eligendum^
2. Eandemque eledioncm Dei, ulla ratione,five adl:u,{Ive confideratione, in prx-
fcientia Dei precedere.
///. De Immufabilitate EleStionif.

Decretum Eledionishujus alterna» effe firmum atque immutabile ita 'ut omnes ;
Eledi complete, irrevocabiliter &

peremptorie fint eledi, nullique eorum, licct ex
infirmitategraviterpcccent, poflint fieri reprobi: proinde apud Deum certum ac
definitum elfc Eledorumnumerum,qui nec augerinecminui poflìt.
Docent locafeqq. Rom. 8. verf 29. &fcqq. Rom.ri. verf 29. lacob.i.verf i7.E{ài.
4^. verf I o. Ioan. 6. verf 3 9. 2. Timoth. 2. verf 1 2. &
19. Pfàlm. 23. verf 1,2.6. Heb.
6. verf 17. Heb. io. verf 23.
/ V. De OhjeBo EleBìonis.
An Deus in eligendo homines confideraverit ut lapfos,an ctiam ut nondum la-
pfos, exiflimantnon elfc neceflarium ut definiatur , modo ftatuaturDeum in eli-
gendo
,
NATIO NALIS DORDRECHTAN^. 35

gcndo confiderafl'e omnes homincs in. pari ftacu, ira ut qui Eleftus efl, nonfiierit à
Deo coniìdcratus, velcxfe&: mencoi'uo, vel per gratioiàm aEftimationem dignior
altero, qui non eli: elcftus: quemadmodum viri dcùi Se pij fèntentias de objc6to
Pra:defì:inationis, quae intcr ih videntur difcreparc, reconciliaverunt, Spilli non inu-
tilicer reconciiiari polle exiftimant.
D E ^£^€ P R B A T I ^NiE. -i
/. ^ôd quorundam fit Reprobatw,
I. Ut Deus ab jeterno non omnes homines, fed quoldam tantum ad vitam xtcr-
nam elegie, ita etiam ab arterno decreville ad gratiam & gloriam liipradidam qual-
dam non eligere,leu pra;terire;
lìngulares perlbnas lìbique iplìs relinquere, &: iufte
propter peccata damnare ad laudcm iuftitix luar:
Probant \\xc S. Scripturacloca. Rom. 9. veri." 13, te 11. 2.2., 1. Timoth, 2. veri! 2.0,
I. Pet. 2. veri! 7. 8. lud. veri! 4. &c limilia.
Ideoque reijc'mnt
I. Deum ftatuilTe ncminem prscterire, aut

libi relinquere , aut vita zterna me-
dijfque ad eam liifficientibus non donare, Icd media necefl'aria & lufficientia om-
nibus hominibus adminiftrare, ita ut omnibus prodelTe polTmt ad falutem , re- &
vera prolint, nilì ea ipli libi eorundem abufuin exitium vertant.
z. Intcgrum Decretum Reprobationis in verbo Dei revelatum hoc effe, quod
&
Deus ftatuerit infideles impoenitentes damnare.
//. De (âufa Reprobationis.
Caufam adarquatam curDcus aliquos non eligendo pr^terierit, effe folum divi-
na: voluntatis bcncpl'acitum Caulàm vero cur eoldem damnare dccreverit, effe
:
non tantum aftualem oblatce sjrarias divina: rcjeftionem, led ctiam alia omnia pec-
cata, tam originale, qunm aélrualia:
Docent hêc loca Sacra; Scripturse, !Matth. 11. verf. z6. Rom. 9. veri! 18. & zi.
Matth. 13. veri', 11, &:c.
Itaque repjctunt y
Caulàm cur Deus aliquos rejccerit effe infidelitatem &: impcenicentiam prx-
vilàm,
///. Y)e Jmmutah'ditate Reprobationis. „
Decretum hoc Reprobationis effe xternumi& immutabile ita ut reprobi non poA
iint fieri ele£ti:
Probatur hoc ijfdem locis quibus fupra Eledionis immutabilitas eft probata.
ldi,eoque reijciunt-,
Reprobos ullos aliquando poffe fieri eledos.
lY. Vi
3^ ACTASYNODI
IV. T)e Reprohatione Infant'mm,
Infantes omnes'proprer peccatum originale, acccrnse damnationi obnoxios efle,

&:ininfantibuscnamfidelium vivcntibus& adolefcentibus reprobationem locum
habere, S. Scripturam atque expcricntiam dare tcftari. Verum an eadem quo-
que locum habcat in infantibus fidelium in infantia fine peccatis aótualibus,,
morientibus, exi/èimant non cfle curiofè inquiicndum fedquia exftant S. Scri- :
pturas teftimcnia, quse fìdelibus parentibus omnem de Eleftione &: fàlute horum
in£intium dubirandi anfam praecidunr, cxiilimant in ijs efleacquiefcendum: qua-
lia font, Genef. ly.vcrfi 7. Matth. 19. veri! 14. A6tor. z. veri." 39. i. Cor. 7. veri! 14.
& fimilia.
IVDICIVM
Fratrum Noordt-Hollandorum,
De Primo Articulo Remonftrantium.
PRìmus ArticuIusRemonftrantiumin CoIIatione Hagienfi fìc habet:

Deum alterno &: immutabili decreto in leiii Chrifto
fìlio fiiOjanteiadum mun-
humano genere illos in Chrifto,

di fundamcnt;}.m"i,fl:atuifre ex lapfo peccatis obnoxio
&:propterChrillum,&:perChriftum,fèrvare, qui Spiritus làndigratia ineundem
filium cjus lefum credunt, & in ea fide ac iìdei obedientia per eandem gratiam in
fìncm perfèverant.
Contra vero cos, qui non convertuntur &: infìdeles in peccato, &: ira; fubie£tos
relinquere, &
condem.nare, tanquam à Chrifto alicnosjfbcundum illud Euangelij,
Ioan. 3. 3 6. Qui credit in filium, habet vitam a:ternam qui vero Filio non alienti-
:
tur, non videbitvitama^ternam,fed ira Dei manet lupcr eum;.

Dehuiusautem Articuli vera &: genuina lènrentia ex ipfa Hagienlì CoUationc,
alijfqueRemonftrantium editisfcriptis, &
cxhibitis huicSynodo Thefibusfidchtcr
eruta, certifque Articulis feu quxftionibus à R. D. Prjelìde ad formandum Synodi-
cumjudicium comprchenlà &: propollta, FratresNoordt-Hollandi, expenlis in ti-
more Domini tam S. Scriptur:E locis quam argumentisab ipfis Remonftrantibus
,
iniam di6ta CoIIatione &pafllm alibi ad fba-'Tententise afl'ertionem addufìis, ijl-

que diligenter adlolam divini verbi normam infallibilem examinaris, lìc in con-
Icientia apudfc fentiunt, &, lèpolita omni humana confideratione, judicant. Et,
Primo quidem falfum elTe aflerunt; Plura enim & malora dicunt decreto
quodftatuunt Remonftrantes, hoc Ar- Eleftionis contineri : vidclicet:
ticulo, contineri totum &: integrum Eie- Dcum ab arterno decreto immutabili
élionis decrctum quo dicitur Deum
: ftauiilTe & prò mero fùo beneplacito, ex
decreville alterno he immutabili decrc- toto genere humano in peccatum & pet-
to, in Edio Tuo lelii Chrifto credentes & ditionem prolaplò ccrtos quoldam &
in fide acfidci obedientia perlèverantcs fingulares homines conformes redderc
iervare. imaginiFilij fui; eofque in tempore effi-
caciter vocarc, fide &r perfcvcrrmria do-
nare, juftificare,{àndificare, glorificare,
atque ita per Chriftum lervare , ad lau-
dem «-loriofe lua: g;rati:e.
Sic'enim Scripturateftatur, Rem. 8. veri! 29. ^li^s frxfcìi'it eofdem é' p&deìtinx-
vìt^t ut conformesfant imagini FiUjfui.
Verf.
. , i
NATIONALIS DORDRÉCHTAN^. ^7
Vci'/i 30. ^ms p'xdeftinAvit-, cos etìam -vacavi t: cr qttos vocai'it eos ctiam iujlijìcavif'
qnos autcm iiisiifca.'vit-, eos etinm glorifìcàvit.
Et ad Ephcl. cap. 1. ver/. 4. Sutit elcgtt nos in iffo anteqnam iacerentttr fnncLiìnenta
mundi-, ut ftmus fancti cîriculj-ati coram eo fer charitAtem.
Vcrf. 5.' §lhi fr(«de(lina'vit n<)s,ciu8S adoj)Tarct mjilios -fier Jefum Chrijìumin fefe-,prohe-
Scuoto affeóìit 'voluntiitisfuA
Veri! 6. x^d laudem gloriofé Jtixgrati^ì-
Itcm : 2. Thcll. 2. 1 3. Nosaritem dehemm gratias aqere Deo fimper de 'vohì< Tratres
dtleclia T>omino-,quod ehgerit uos Deus db itikto adjdutem-êrfmiiitficattonemlîritm^c};^
fdem habitam meritati.

Verf. 14. Ad quod yocai'it %<os j>cr Eua/igeliiim nojìrum ad ohtincndam gloriam Do-
mini noHri ìefii Chrijli.
2. Timoth. I. 9. Îm fèrvavit nos c^ z'ocavit ,
vocatione finfla : non ex operiliis no-
Jlris,fedexJìio^rofeJito , d^ gratiaquAdataqùidérncfinobisin Cbrijlo lefu ante temuoraje-
c filaria.
I. Petr. I. 2. Eleitls ex prxnotione Dei Patris aà fanclificationem jpiritus fcr ohcdien-
tìam d^ aJJ)trJtonenifang!iinis lefìi Chrifli.

Quihvis exlocis patct Pra'dcftinanoncm ad conformitatcm imaginis Fiìij Dei>
patctaólioncm rayftcnj voluntatis divinx, vocationcni cfficacem, fìdcm, adoprio-
ncminfìliosDci, fhnftihcationcm ipiritus , rcdemptioncm per fànguincm Chri-
fli, &;jufi:ificationcm Decreto Elcòlionis includi; &:partim ut cius effcda fruduf-
que, partim ut cius llibordinata media iiipponi, per quarDcus elcclosfìios ad (àlutem
&: gloriam perdncit; qua: omnia ilio Remonftrantium Articulonon continentur.
Quârcverumnon cfl:,eo totum& intcgrum Eleftionis dccretum contineri. Imo ne
eft quidem liic decretum ullum Eleótionis. Fieri enim poflet, ut manente hoc de-
creto, velomnes (ine exceptione credercnc&: fèrvarentur", vel ut nemo crederec
& omnes perirent quia fintne futuri qui crcdant item, llntnc qui credunt in
: ;
fide&: fidei obedientiaadpoftremum ufque \ìtx halitum perfevcraturi nec unde ;
crcdentibus fides & perfevernntia iint obventura uUo modo hic decernirur. De-
niquevelexipfòrum Rcmonftrantium fcriptis hquido conftat ilio Articulo totum
&: integrumEleftionis decretum minime contirferi. Iplì enim in Collatione Ha-
gienlì pag. 4. 13. quemadmodum

nuperrime exhibito,mentionem Ei-
&: in Ibripfo
ciunt,' cuiuldam decreti quo decix'vit Deus certas quafclem & lìngula-
particularis,
rcs pcrlònas fervare quas credituras jam videbat, & ad finem ulque pcrlcveratu-
,
ras. Quod lì veruni eli amplius aliquid Deus decrevir quam credentes & in fide ,
pcrlcverantcs lervare: quia aliud eli, Becrei'i fervare credentes-., aìiud^Decret'i hos vel
illos homines quos ^rAvideo creditiiros ò" 'rôn aUos homines fervare^
Secundo, flatuunt Relnonftrantes FratresNoordt-Holl. contraalTerunt:

multipliccm elIeEleótionem; aliam gè- unicam tantum elle cleólionem eamque
neraliorcm , aliam particularem &: lìn- particularem , definitam, completami
gularem; aliam indefinitaftì, aliam deli- pcremptoriam, ablolutam; eam, nimi-
nitam; aham incomplctam, aliam com- rum, quxpaulo ante ab ilHs ex Dei verbo
pletam; aliam non peremtoriam, aliam dclcripta eli, quxque cum làlute certa
peremtoriam , aliam conditionatam eledorum omnium & lìngulorum line ,
aliam ablblutam^. ulla exceptione, ctiam media ad làlutem

prjcordinata comprchendat.
^
Quod teftantnr loca Scripturx non oblcura , necpauca. Matth. zo. \C.tL
zz.ij\. Multi vocatipaitcielecli. Lue. lo. 20. Gaudete quod nomina ve^lrafcriptit
funt in c&Us. loh. io. 1 4, Agnofco ovesmeas, d" agnofcora meis. lohan. i 3 ib'. .
7{on de omnihm vobis loqnor,fiio quos elegerim.

A(fl. 13. 48. Crediderunt quotquot erant ad vitam xternam ordinati. Rom. 8.
29. §l»os prMcgncvit,eofdem & pradeslinavttydrc. Veri". 30. ^)uos^ràide'siina-

vit eofdcm,drc.
2. Timoth. 2. 1 9. Novit Dominus qui funtfui.
Ddd Nam
38 ACTA SYNODI
Nam ctfipronoflro confidcrandi modo varia videri poffenc cfle decreta, reipfa
tamen Decrctum vnicum &<ìmpliciffimum elle ex eo conllar, quod Deus a£tus efi:
flmplicifllmuSjqui uno ac fìmpliciilimo adu omnia intclligic, vult, decernit &

agir.
Et quia ex teftimonijs SacrcE Scripturas jam allatis manifefto conftat , Ele^lio-
nem ad falutem unicam tantum effe, particularcm, defìnitam, completam , &ab-
fòlutam, qua: certa eft &: infallibilis deftinatio antecedanca iìnis &mediorum; ita
ut fìnem, qui eft gloria Dei & lalus Eledorum, fimulcum medijs ad iftum finera
,
certo includat merito illam multiplicem Remonflrantium fallàm &: fidam efl'e
;
iudicant.
Tfr//tf fentiuntRemonftrantespr^de- Fratres Noordt-Holl. hanc Remon-

ftinationem ad (àlutem clTc exconditio- ftrantium ièntentiam falfam elle iudi-
nihusFidei,Obedicntia:,RefìpilccntiaE,& cant, &: contra all'erunt :
Perlèverantiicfìnalispraerequilitis. Eledlionem elle ex mero &:gratuitoDei

beneplacito , non ex iftis , nec ullis prar-
requilltis in homine eligendo conditio-
nibus.
Quod manifeftis Scripturje teftimonijs & rationibusprobatur. Sic Mofes Deuter.

-j'. ycti.G.j.Te elegit Boniinus Deus tum,vtfis eipofulmpecttliariside cunBls fotulU^quìfunt
fuper terram-^ non cjttod cunâs gentes numero vinceb/ttls, vobls iun6tm eH Dominm,ó' ele-
gitvos,cttm o;nmbusJìtis -populis pauciores; Jèdquod dilexitvosDominuf , dr cuîodivit tu-
ra m en timi quod turavit Patrihm veHris. ,
Matth. 1 1. 2,5 , Conjìteor tibf, Pater , Domine Cdi dr Terra^quodabjconderls hac afapien-
tibui &intelligentibiis } dreadefexerisinfantibus. veri. z6. Etiam, Pater, quia, ita pla-
cuit tibi.
Lue. 11. ZI. Ne titne, parve grex, nam vifum est Patri veltro dare vobis regnum.
Rem. 9. 1 1 : Nondum enim natis pueris,cum nihilfecijfent boni velmali ut propojttum ,
Dei quode(lfecundum ipjìiis Elecìionem, non ex operibus-,Jed ex vocante-tjìrmum ma-,

ideft-,
neret. veri. 12. DiEliim est ei-,maior fcrviet minori. ver£ 13. Sicut fcriptum eH,Iacob di-
lexi, EfAH odio h ah ni. verf. 15. 2(am CA'toJì dixit; Mifirebor cuius mifertus fuero , df
commiferabor , quem commiferatus fuero. veri. 1 6. T^mpe igitur Eleótio non eFt eius qui
velit , neqne eius qui currat , Jed miferentis Dei. veri; 1 8. Itaque cuius vult, mifiretur,
quem autem vult-, tndurat.
Eplief. 1.5. ^^
prxdeflinavit nos, quos adoptaret infliosper lefum Chriftum in fefe,
prò benevolo affe^fu voluntatis fu£.
Ratio quoque id ipfùm confirmat. Si enim Eledio z^tt cxprserequilìtis iftis con-
ditionibus, hominesprius cIcgilìentDeum , quam ellent à Deo cleài. Quod ab-
furdum eli , &pugnarct cum dido Chrifti, lohan. 15. \6. Non vosmeelegtftis-,fed
ego elegi vos.
Deinde elcdio non eli ex fide , obedientia, relìpifcentia, perrcvcrantia; fcd ad fi-
dem,obedientiam, &:c. A£ì.xi.i/\.. Deus Patrum nojìrorum delegit te-,ut cognofceres tpfius
voluntatcm-, &:c. Ephel. i. 4. Elegit nos ut ejjèmus fanéfi c^ inculpati coram Deo per cha-
ritatem. lacob. 2. ^. Nonne Deus elegit pauperes mundi, ut ferentdivites infide d^ h^re-
des regni, quod promifit
qui diligunt ipfìim. l. Petr. i. 2. Eleóti ex prs.cogmtione
tjs
Dei Patris in fanciificationem Spiritus > ad obedientiam , d" afperfionem finguinis Jeftt
Chrisii.
Prxtcrea, fi cledio eli ex iftis conditionibus, ncmo vere eleótus crit,' nifi qui ia«i
a£tu rcfipifcat, credat, &
ad extremumvira' halitum in refipilcentia fide perfe- &
veraverit, imo &
in fide iam morruus fir. Atqui in Sacra Scriptura eledi fijnt di- &
cuntur etiam illi, quinondumaducredunt. SicPauluseledusérat antequamcre-
derct, vel crcdens dici pellet. Etiam ludxifiibfinemmundilèrvandinondumadu
crcdunt, liint tamen &
vocantur à Paulo clcdi Rom. 1 1. 25. z6. 28. Quin iple , &
Servator Chriftusvocatoves fiiaseos, qui nondum credcbant, lèd adhuc Ilio tem-
pore vocandi cranc &: aggregandi ad ovile ipfius. lohan. io. \6.
Quarto
N A T O N A L I S D O R D R E C H T A N tE.
I
39
^"ûarU docenrRcmonftranres,EIcdio- Iti iridcui fliHiim elle uidicnnt Frarres
ncmadhdcm iìmiliicr cife ex condicio- Noordt-HolJandi,& centra doccnt:
nibus prxi'cqiiilìtis; qnales funt,ac homo Prxdcftinationem ad iàlutcm limul &:
peòcacorpcrlcgcmpcccatafùaagnofcac, fìdcni,cf]'ecxmerogratuitoqucDcipra;-
dcijs pocniteat, advitam xternam fìc dr- dcftinanris hcncplacicoi
ipolitus, (ìt humilisjparvusjprobufqj Sjc.
Quia,cum una eadcmque ElciStio (It ad rakitcm qua: ad fìdcm, fidcs autem fru-
£lus lit elcdionis ad làliitem, ut patct, Ad:. 13. 48. Credidernyit. quotcjnot ad fitam ater-
namordiììAti erann & alijs locis Scriptura; fupra citatis,necelìc cft Elcdioxìcra ad fì-
dcm etiam efie ex mero &: gratuito Dei beneplacito.
Et, li Elcdio ha;c ex prarrequilìtis eiletconditionibus, alia infupcr eiezione force
òpus ad iitasconditioncsrurùis ex conditionibus prarrequilìtis, &lìc daretur prò-
grelTus ininfìnitum.
Pr2:terea,cumDcuslk<w«('Tj(^jnonpotGri:ab ullaextrinlccaconditionc determi-
nari.
Quinto aflerunt Remonflranres Ali- : Quod falfìlllmumelTeiudicant Fratres

quam Eleftionem ad lalutem elle muta- Noordt-Hollandi, qui conerà ut ujiam
bilem^. tantum Eleftioncm adlalutcm llipra ò\-
xcrunt , ita eandem omnino immucabi-
Icm elle alTerunt, &: ftare fìrmilTimam ex
vi immutabilis conlilij divini ; Undè
iìeri non poteft ut vel unus Eledorum
excidat, aut pereat.
Quod verum effe teftatufjPfal. 35. 11. Cffn/ìlium Do-mimin atérnHmperfiìHti cogitii->
tienes cordli eiiisingenerationerfid^generationcm.

Elài. 46^. IO. Confdittm meum ftabtt, ó^ omne beneplacitum meumejjìcum.
2.Timoth. 1. 19. Selidumfiindamentum Deijìat.
Rom. 11.2. NonabjecitDcmpof>HliimJ'.'.i'.mqttemfr£cognovìt. vcrf] 5. Itaigitur(^
hoc tempore rcfernjatio fecund:im Ekólionem gratnìtam faEìti eli. veri. 29. Dona S-ajoca-
tio Dei eiìifmodifunt, vt eoriim ipfìim pcenitcre non pojjìt.
Rom. 8.38. Mihi ferfiafum estr, ncque mortem, néque njit!im,neque angelos-, neque vrin-
chntus-, d^c. pojje nos [epurare a, charitate Dei, qua ejl in Chnjlo lefu Dommo nojìro.
Matth. 2.4. 2.4. Fieri non poteft-, 'vtfeducantttr electi.
Unde hoc? nifi quod làlutis nollra: firmitas non in nobis ipfis fcd in arcana &: im-
mutabili Eledione Dei fundaca Ut/'
Sexto affìrmantRcmonfl:rantes,Deum Sed id Fratres Noordt-Hollandi fal-

in hac vita Eledos fuos de llii Elcclione fum quoque & cum S. Scriptura aperte
ad gloriam Incertos &: llilpenlbs relin- pugnare iudicant; contraque affirmant:
quere. Deuminhac vita llios Eleòìos per Spiri-
tumlàndiun de hoc tanto &; i.ncompre-
henfibili lùo beneficio certos facere.
Cuius vcritas ex Scripturis conftat, Prai.23. i- ^'^'''^ est paftormeus^non egebo.y^tL^.

T.ttamfi ambulavero per -vallcm umbra lethalis, non timebo;quia tu mecum es.ycxi. 6. Certe
bonitAs c^ benìgnitevs perfequentiir ine omnibus diebus 'uitct mex, ò' maneboin domolehovx
in lengitudinem dierum,
Rom. 5. 5. Spes nonpndefacit-, quod charitas Bei ejfufa fit in cordibus nojiris per Spiri~
tum pi.n^lmn qui datùs eft nobis.
Rom. 8. 15. JSlan acccpiftls jptritum fervitutis rurfus admetum-, [ed accepifiisjpiritum
adoptionis,per quem clamamus Abba-, idefl^ Pater, veri". 16. £)ui ipjè J^tritiis tejiatur una
tum Jpiritu fìoftro, nos ejjejìlios Dei, d^c.
2. Corinth. i. 21. ^hn nos conjìrmat 'vobifcum m Chriftum drqtàunxit nos^Beus efh
veri] 22. ,î etiam objignavit nos deditque arrhabonem in cordibus nojiris.
Ddd 1 Ephcf.
t
40 ACTASYNODI
Ephef. 1 . 1 3. OhJìgnatieHls Jpiritu jfio-promijjìonis S.
z. Tim. 1. 12. No'Vi,cut crediderim, dr mihi ferfiiafum ejl illum pojfe defojìtum meiim
in illum diemjèrvare^.
Et certe, ììElcdi in hac vita manentEle^bionisfuas incerti, nullus eritfenfus gra-
confcientiarum pax. Quê
tin, nulla 7r7it!pc<po^ct Hdci, nulla certitudofalutis, nulla
omnia , vt bencdiótiones omnesfpiritualeSjCX elc(Shione tanquam fonte Icaturiunc,
acque promanane.
D E %ê P R B A T 1 Ê.
Qu2critur hic primo, An Deus ex Tuo beneplacito ad iuftitiae fux declarationem,
quoldam homines decrevit in lapfu & miieria relinquere, mediaque ad fidem &
converfionem necelTaria ijs non conferre?
Quxftionis huius feu propofitionis Fratres Noort-Hollandi affirmati-

negativam tuencurRemonllrantes. vam. Qu.im probant fèquentibus Icri-
pturaztcftimonijs.
Sic enim Chriflus ipfcMatth. 1 1. 25. Confiteor tihi,PAter Domine deli dr

quod terrts-,
ahfi onderà Imc kfàpentibm c^ intelligentibm, & ea detexeris infantihm.

Etiam 16.
Pater quia itacomplacuit tibi. Hic videmus Chriftum tam c^blcorfioncm myfterio-
rum, quameorundem revelationem foli beneplacito Patris tribuerc:
Rom. 9. II. li. 13. Nondumenìm natis piieris , quum nihil fecijfent boni velridi , vt
^ropojìtum Dei , quod eflfecundum Eleófionem , non ex operibu-s , Jèd ex 'voca.niefirmum
maneret-, Di6lttm efl ei , CMaior Jèrviet minori,flcut fcriptum efl, lacob dilexi, Efau vero
vdto habui. Icem verf^ 18. /taque cuim vtilt mifiretur^ quem atitem vult, indurat. Item
verf. 22,. §lmd fl volens Deus offendere iram, (^ notam facere potentiam fuam , per tuli
multa lenitate vafa ira-, coagmentata ad interitum. Videmus hic Apoftolum diferte
non tantum Eleftionem, &: Prscdeftinationem ad falutem, led etiam Reprobatio-
nem &
deftinationem ad iuftum odium, itemqueindurationem foli volimtati di-
vmx alfcribere.
Quod idem patet ex hifce rationibus:
Deus fecundum Apoft. Eph. 1. 11, Omnia effìcit ex confllio voluntatls (ùm.
Prima.
Quod igitur quofdam homines in lapfli &: mifena relinquat, ijfique media ad confèr-
vationem &: falutem neceflaria &;fufficientia non conterat, ex eodcm piane volun-
tatis fua: confilio facit.
Secunda. Cum caufà elcdrionis fìtfola voluntas &: (€ôxta Dei, non autem ali-
quid in homine prxvifurn, fequitur ex natura contrariorum , Reprobationis , auc
non-Eledionis quorundam, feu defertionisinlapfù mifèria fìmiliter efìeeandem &
Dcivoluntatem & beneplacitunx,.
Tertia. Si quae eflct in hominibus defertionis,fcu non-Ele£l:ionis caufa flatucn-
da,ea non pofleteffe alia quam peccatum &
infìdelitas. Et liane ob caufàm efl'ent
omnes homines abfque exceptione ulla, defèrendi. Omnes enim fiint natura ir fide-
les &peccatores. Et eadem caufà in eodemfùbjedoeundcmfèmperelFeóluni j^ro-
ducit.
Quod autem huius voluntatis divina finis fìt, patefa£bio gloria: &: idfliria: Dei,
conftat ex locis fcquentibus. Prov. 16. 4. Deusfccit omnia propter fé ipfltm, etiam im-
fiurn ad diem malum.
Exod. 9. 16. &:Rom. 9. 17. x^d hoc ipfum excitavi te , ut oflendam in te poteftatem
meam, dr ut annuncietur nomen meumtn tuta terra, &verf az. Volens Deits oflendere
iram, dr notam facere potentiamfliam.
Quod idemprobaturex co, quod Deus, utomnium rerum fummum &c primum
Ens, omnium etiam fìimmus fecundum illud Apofloh, Rom. ii. 36. Exeo^
finis efl;
feretfm,ó' in ipfim funt omnia. Ipflft gloria infcuU Amen. ,
Falfum
NATIONALIS DORDRECHTANtE. \t
Fali'um ergo indicane fratrcs Noordc- Centra venuti, &: verhoDci confènra-
Hcllandi,quodRcmonfi:ranrcs doccnc, neum elle dicline; Deum nulla motiun
Dcun-uncminem prxciie, ex iiio bene- caufà extrinféca, qua: iii hoinine cll'ct,
placiio,addcmonll:rationcn)uiititixlux, fed ex fèlè , & mero ilio beneplacito,
potcrians, &c domini) abloluti , dccrc- decreviffe non eligere , id eil, pra^tcn-
Ad.T aut mifèria rcJinquefe.
vilìc in lapfii ré,quos ipfì vi/ùm tuit ncc ijs media ad
:
converlìonem Se lalutem .necciiaru &5

fìifficientia conferre.
Caufam igitur cut Deus hos per Euangcliuinvocet, illos non vocet, ncgant fra-
tres Nocrdt-Hollandi, authorumidoneitatem, aut]llorumindignitatem,fcdibIam
elle Dei voluntatem affirmant, qui media ad converlìonem & lalutem ncccliaria
confertqliibusvult, &:quibusvultnonconferr,profuo beneplacito.
Facit enim de liio quodvult, utpote qui nemini quicquam debct: Quis emiri
Tpnor àcditci, &c a^^mSoênTKj cùmSi Rom. li. 35. Et Piai. 147.19. Notim fAcit lacoh
'uerhtim fuum, judicia (riti ifraeli. ISôn fecit fic omni nationi ^
indicia fua, ncn mant-
-,
festavit els. Itcm; Matth. 13. 1 1. p'obis datiim cU nojfe myUeria regni cdonim , i!ùs
untem non esi datttm. Johann. (^. 6^. Nemo pote[ì ventre ad me, nifi fucrit ei datmy: ì
Patre meo. lohan. io. z6. Vos non eredita, quia non eUii ex o'uibus mels. Elài. 53. i.
&c lohan. 12.. 37. Domine , qins crcdtdit firmoni noHro? &
brachmm Domini cui re-
teffum cH ? frofterea non foterant credere, quia Ffaiai iterimi dixit: Excts.ca'vit oculos
eortim-, &: ebdura-vit corda eortim, ne videant ocidis-, ^ intelligant corde , éf con'vertan-
tur. Ador. 14, 16. Demfivit prxteritis êtatibus omnes gentes fiiis ipfiirum hjìjs ince-
dere. R om. II 7 §luod requint ifrael non eli afifecutm ,fed eleài ajfecuti ftmt, reliqui
. .
&c.
'vero occallutrtint-,
Nec poteft hicidoneitashorum, aut indignitas illorum, huius difcriminis ftatui
caufa. Sunt enim homines omnes natura pares & ciuf dem omnino códitionis,ut Pau-
lus docet, Rom. 3. 9. ^ûidigitur pr^cellimus? nullo modo. Namante criminati fitmm Ih-
d&os dr Gr£cos omnesfiibpeccato effe-, ficutfcriptum eft , non efitufitii,neunusqt(idem. Eph.
2.. I. z. 3. Et vos una. vivifcavit quum e(jetis mortui tn ojfenfis df peccai is : In quibtis olim
'verfati eltis, ut efl vita mundi huius, &cc . Inter quos dr nos omnes converfatifumit-s, olin*
in cupidttatibus carnìs nofirx, ère. èramufque natura filij ir £, utetiam reliqui.
Itaqjtametli FratrcsNoordt-Hollandi fatcantur Deum nomine damharc,nifì prò-
pterpeccatum, ideoq;ab seterno non dccrcvill'e aliquemdamnarc,nilìpropterpec-
&
catum Cquod enim iìcut ab sterno dccrcvit Deus, id quoque, & lìc ut decreA'it, ivi
tempore exequiturj ncgant tamen antcccdaneam infìdelitatem &: ih ea perfeve-
rantiam, aut peccata leu originale leu aduale, qux Deus futura prxvidit; caul'am
,
clTe, cureos homines Deus non elegerit quos iullc propter peccata damnat: cum
alialltcaulà noneledionis, leu prxteritionis, alia damnationis. Huius enim unica
&: loia eli peccatum, illius vero fola Dei voluntas leu <£§okU, uti ex llipra citatls S.
ScriptursE teftimonijs manifeftum eli.
Fallii migitur Ut oportetquodRemonllrantesllatuunt, Quod Deus quibufdam
hom.inibusEuangcIiumannu-nciari curet, quibuldam non curetshosper illud vocet
ad làlutem,illosnon vocet;his media ad iàlutcm,nccellària conferat, iUis non confe-
rat,caulam_ cricaliquidinhominibus'larcns, propter quod hi Euangelio llntprorlus
indigni, illi gratiolà quadam Dei .rlbmationc,proptcrGommuniorisgratijemelio-
remu{i.im,digniorcs qui ulteriore gracia donentur.
Conckidimus itaquc primum hunc Articulum Remonfl:rantium,proutjacet,fion
continere totam &
integram predellinationis dodrina: &: iccundu Rcmonftrantium
fentcntiam ex ipla Hagicnlì CoUatione iplbrum pallini editis leriptis &: exhibitis
,
huic SynodoThelìbus cxpolìtum, complcdi docbrinamcum SS.Dei verbo pugnan-

tcm, ideft,fallàm,ha:reticam,impiam, piccati làlutiqùc hominumliimme noxiam,
Dei vero gloria' maxime iniuriam:idcoque in Ecclelìjs Dei verbo reformatis minime
ferendam: contra vero, quam huic oppofuimus verbo Dei confentaneam, ideft, ve-"
ram,orthodoxam, piani, in Ecclelìjs &: Scholis Reformatis omnino iretinendam, do-
cendam..Docericnimdcbent qus verbo luoDc'asEcclciìxrcvclavit,etlìlonge capti!
humani ingenij exccdant, im»o humanêrationircpugnent. Cmnis enim icriptura
Ddd 3
divini-
4z ACTASYNODI
2,. Timoth. 3. 16.
divinitus mfpiratautilis ift, &:c. Dummodo idf atfobrie/olide &
prudenter. Stultxenim, cunora;,&ineruditxqu£eftionesadChnllianam inftitutio-
nem inepta:, cum ab alijs, tum ab hoc prazfèrcim dodrinx Chnftian^ capite facèfl'e-
re debent.
ludicium Zeelandoruni.,
De Primo Remonftrantium Arciculo.
Onfidcrata fcntcncia Remonftrantium de Primo Articulo, expublicis &priva-

C"»^ corum, quos prò vindicibus iux {"cntentiê habent, Tcriptis, eaque ad làcram
tis
Scripcuram cxaminata liane judicamns Orthodoxam doétrinam, qux haólenus in

:
rcformatis Ecclefijs fuit tradita, eilb, qux duobus hif'cc Articulis contineturiCui ex
oppoiìto ièntentia heterodoxa ànobis reijcitur. ,
aArticulm I. De Eleàiont^.
Praedeftinatio ad /àlutem eft seternum > gratuitum , &: immutabile decretura
Dei quo conftituit ex coniìlio voluntatis fiiê, certas & lingulares quafdam perfo-
j
nas (quarum numerus deiìnitus foli Deo notus eft) ex Japfò genere liumano, in
Icfii Clirifto cligere, efficacitervocare, per fidem juftifìcare, fànftil'care, inque ijf-
dem doniSju/que ad iìnem vitx conservare, ac tandem glorificare: idque ex mero
bcnc^ lacito, in fcfc, fìnealiquo refpedu conditionis, eleftioncm antecedentis, vcl
prarrequiiìtje fidei, bonorum operum, fcu alicujus dignitatis, qualitatis^ & difpofì-
tionis Euangclicajjadlaudemgloriofeacdivitisfuxgratiaj.
Sententia Orthodoxa. Sententia JF/eterodoxa»
I. I. II. III.
Tr^deHinatio ad falutem eFi decrettim ludicamus itaque, graviter errare Re-

'
£ternum.'\ Probatur: Matth. 25.34. Venite monftrantes , qui ftatuunt eledionem
benedicfi Patris mei:poJJìdete regnum fara- quandam incompletam , revocabilem,
tum 'vobiiyajacfls mundifundAmentis Eph. . non peremptorianj, adeo ut eledus pof-
1. 4. Elegit ante jaBo. mundi fttndamenta. fit fieri reprobus , &: contra. Ha^c enim
2. Timoth. 1.9. Ante tempora Jkcularia. & fimilia ipfum Deum faciunt mutabi-
lem, contra expreflam Malachia: fènten-
IL tiam, capite 3. verf 6. Ego lehova &
non
mutor : ipfàmque decreti didi xternita-
Decrettim gratnitttm.'] Prob. Ephef 1.5.
tem fubvertunt, eiufque executionem à
Tr&deHinavtt nos prò benevolo affetti 'vo-
mutabili hominis voluntate flifpendunt,
luntatis fu£. z. Tim. I. f).fer'va%iitnos ex[no
contra illud Iefài^46^. io, Conjiliummeum
fropofito dr grafia. Rom. 11. 5. 6. Refervatio
jlabit c^ voluntasmeajìet.
fa£ia eHfecundum Electionem gratuitam.
III.
Immutabile.'] Prob. Rom. 9.6'. Tìerìnon

fetefi ut excideritfermo Dei, verf.29.cap. 11,
Dona é- vocatio Dei-, ftint à/A.iQ.y.iT^ìî'Q , 1.
Tim.2.19. Solidum fundamentum Dei fiat.
Ratio. Cum Deus (itfàpientiffimus, &:o-
mnipotentiflìmus, coniiliumfemel capra
murari non poteft. Omnisenimmutatio,
vel ab errore, vel ab impotentia orta, im-
perfeftionem iudicij fìgnifìcat quorum :
neutrum in Deum cadit.

Certits ludica'
.
NATIONALIS D ORDR E C HT A N^. 4}
IV. IV.
Certas cr JìnguUres qttafdam ferforìasf\ ludicamus igitur errare Remonftran-

Prob. Mact.2o.i(j. OMulti "vacati, pAua ele- tes cum ftatuunt , EleÓlionem indefini-
c?/. Matt.24. ZI. Propter ele£los contrahen- tam,generalem , eamquetotnmDecre-
tur dies. verf. 24. Vtfedticant,fifieri pojfit, tumPrêdeftinationiSjEuangelio rcvela-
etiam elecios. Rom.9.13. Exemplum latum,continere.Qu;E tantum abeft,utto-
cobi. Rom. ll.y.Elecil ajfeqiiutiftmt:reliqid tum Pr^dcftinationis Decretum lìr,ut ne
'vero occdluerunt. Ratio. Ncque aliam eledionis quidem vere nomen mereatur,
quam fingularium perfònariim eledio- utpote qua polita fieri poiritjutnulluslcr-
nenijf cripmra faera novit. vetur.
V. V.
Numerm definitm Soli Beo notasi] Prob. ludicamus errare Remonftranres, qui
Ioan.i 3 .18. Scio quos elegerim. Ioann.i o. 3 certum &: definitum eledtorum nume-
Vocat ovesfdM nominatim. 2. Timoc. 2. 1 9. rum effe negant. Eumque augeri &; mi-
Novit, quiJìntjìii. nui pofle afl'erunt.
VI.
Ex lapjò genere hu/nafjo:] Prob. Primo,

quia propofitum eligendi, Rom.9.15. 16.
vocatur CH4i/èratio. &
verf. 23. Vocantur
eledi vafaMìfericordÌ£. lam vero mifera-
tiojprarfupponit miferiam , confìrmante
Paulo,Rom.n.32. Conclufit Deus omnes
in.conttimacia,ut omnium miJèreretur.T)ein-
de i.Timoth.i. 9. Focavitnos exfuofropo-
fitoS" grafia, qu£ data eU nohis in Chrisio
lejùy&c. Grada illa nobis data in Chri-
fto,&: peccatum pra:iùpponit,&: illius re-
medium lìmulmonllrat. Quin imo,om-
nia media cledioni iubftrata,puta Chri-
ftusMediator,vocatio efHcax,fìdes,jull:i-
ficatio, fàndificatio,ad itatum hominis
corrupti lune attemperata.
VII.
In Christo lefu:] Prob.Eph.1.4. 2.Tim.

1.9. Cratia nobis data in Chrilioante tem-
jorajècularia.
Vili. Vili.
Efficaciter'vocare:'\Vi:oh.Kom.%.7,o.ôs Errant Remonftrantes , qui negane

pr^dcHinavit, eos 'vocavit,ò'c.Ys%. quo loco Deum (quos ad làlutem elegit) ctiam de-
colligitur eos, quos Deus priedeftinavit crevifl'e prsedicatione Euangelij vocarC;,
ad gloriam jCtiam ad media ifta,quibus ad & Ipiritu fuo trahcre, ut per veram fìdcm
gloriam pervenitur, pra:deftinall'e,Rom. ad Chriftumveniant, lì hoc ita accipifur,
8.28. Îmex-propofito'uocatifimt. 2. Tim. utillarmtmedia,quibus Deus, decretum
1.9. Vocatit nos 'vocationefancla,fecimdum lìium de Ihlute lìatutum, vclit exequi.
fropojìtiim. Ioan.6'.37. ^}uidqttid dat mihi Colloq.Hag. pag.19. Biandij. Item Grc-
Pater, ad me venie t. A6bor. 13. 48. Credebant vinchovius ; qui ad gloriam Iblamdicic
qtiotquot advitam ^ternani erant ordinati. prsedeftinari fìdeles &
non ad fìdem,
Ddd 4 piiS-13 2-
44 A CT A S YN O D I
Perfdem jiijìificare:] ÌProb. Rom. 8.30. pag.132. SimiliterCorvinus, qui alTerit,

ûps 'vocavit, eos iufiificavit. fidem donum quidem efl'e Dei in eh'gen-
Sanc7ip'can',]Vioh.EY'hei'.t.4.Elegitms, do prxrequifìtum, verum non ex clectio-
uteffèmnsfinciiò' incitlp.iti. Ephef z. io. ne,(èd aliaDei voliìtatedarum. AdverJiis
Conditi ad bona opera, û£pr^par4VJf Deus. Tilcn. pag.52.ltem Remonftrantcs Cita-
In ijfdemdonis adfintm vtt£conJèrvarc.~\ ti inThclìbus exhibiris, 3.
Prob. Ioan IO. 2 8. zcf.O'ves me<x. nonperihimt

.
Similitcr errant cum dicunt,neminem
in eternimi. M.atth.Z':\..z^.Seduccnfelec?oSy in hac vita de fiia eledionc pofìe efle cer-
jt feripofct: Rom. 8. 35. 39. ûis no$ [cfx- tum contra Apofl:olum,Rom.8.35.
,
rabit k caritale Dei. Manifefta quoque calumnia Ecclcflis

Glorificare:] Prob. Rom. 8. 30. in Cate- impingituràRcmonftrantibus cum ab- ,
na. Rom. 9. 13. Vafa preparata ad gloriam, folutum hoc Decretum Dei dicunt ex-
i.Thefl". 2. 13. Dcm elegit nos ab initio ad cludere vocationem,fidem, &L bona ope-
falutcm. ra, & fundamentum Religionis evertere,
ut loquitur Corvinus advcrfiis Tilen. pa.
314. Cum ifta omnia Dei Decreto inclu-^
dantur &: non exclu dantur ab eo.
idcjtie ex miro beneplacito infifè,] Prob. Fallunt Remonftrantesjcum bcnepla-

Match. II. i(J. Etiam Pater l quia ita placuit citum Dei, caufàm •sf^rìyaiB^nv Eledionis
tibi. Ephef 1. 5. 9'. Per lefum Chrifltim in efle dicunt, &; tamen beneplaciti Decre-
fefe probenevolo affeBuvoltmtatisftmôìX\. to nihil aliud intelligunt , quam quod

9. \6. EUlÌìo non est eim-, qui Tjelitjfed mife- Deus abrogato legis exa^tifFiraze obe-
rentls Bei. Et verf. 1 8 Cuius vult miferetur.
. dientias rigore, cujuflibet vere credituri
Walach.
mifcreri propofuit. Refponf". ad
pag.43.Atqueita beneplacitum caufàm
tantum faciunt, curDeus conditionem
Fidci praE legis obedicntia
, & non cur
hunc prxilload fàlutemelegerit.
X. X.
Sin e aliquo rejpe£}it conditionìs anteceden^ ludicamiis, errare Rcmonftrantes,qui
tisi] Prob. Rom. 9. \6.Non eHvolentis-,nec fcntiunt,fìdemeire conditionem in eli-
currentis. verf ! 1 1
. Nondum nata cum nihil gendo prerequifìtam. In primis Grevin-^
fecijìentboni. Nonexoperibus. Rom.ii.<j. choviumi qui dicit, Deummoverifìdci
jQupdJì per gratiam , iam non ex operibus. conditione ad eligcndum, fìcut voluntas
Rat. I. £luia fdes d^ bona epera funt jìrti- judicismoveturà conditione prêftita ad
Bhs Ele£ìionis. A6tor. 13. 48. Ephcf.i. 4. prxmium. pag. 24.
Ephel.' 2. 8. Eides dontim BeicH. Et latius Deinde cum dicunt,Deum movcri ad
hoc probatur in Collar. Hag. 1 1. Si vo- dandum fidem huic magis quamilli,puta
catio eft effeftum pr^dcfl:inationis,ctiam magis Paulo quam Caiaphx: quiaPaulus
fìdcs qua; efl ex vocatione. Roman. 8. 30. eft humliis, parvulus, non refìftcns gra-
Slups prxdeflinavit , vocavit. Si vocatio tin oblatx. Cajaphas vero fàpiens,f'uper-
non fit fada ex fide praeviia, multo minus bus, &:contumax. Grevinch. contra A-
eleitio. Iam vero vocamur ad fidem & mefl pag. 1 1 7. Tertio,cum dicunt,fàn(5ti-
nonexfìdc. ni. Quos Deus ab alterno tatcm , obedicntiam &: refìpifcentiam,
in eligendo confìderavit,ut Chrifto per tanquam dignitarem & difpofìtioncm
fìdeminfìtoSjijnon opus habebant cligi Euangelicam, à Deo confìderatam ci^Cy
in Chrifto. iv. Sequcretur nos Dcum cur unum pras: altero elegerit. Qua: om-
clegifle oc dilcxifl'e priores, conrra Chri- nia pugnant cum Apoftolo, I. Cor. 4.7.
fti vcrbajoan. 15 . i(?. lS(on vos me ekgtHìs^ Gûistedtfcernit? EtRom. 1 ûispnor
1.3J.
[ed ego vos elegi. deditDeoyUt retribuatur et ì
Ad Articu'
NATIONALIS DORDRECHTANjE. 4J
XI.
\_AdUudem gloriofkfux gratta:'] Proba-
tur f phefi I. veri." 6.
Articulpis IL De Reprobatione,
Reprobano eftseternum,jufl:um &: immutabile Dei Decretum, quoconftituit
,
certas &c fìngularesquafdam perfònas in Adamo lapfàs &: corruptas , in lapfu & cor-
rupcione relinquere: ijlcjue,media ad lìdem & converfionem,vel iimplicitcr non da-
re,vel non eificacicer applicare idque ex mero placito & liberrima voluntatc
, fa- ,
cientcdcfuoquodvultrac tandemjuftifllmojudiciojpropterpeccata damnare ad :
oftcniìonemir» &potentÌ£fua:invafàirx. Vtuomeniplìusannuncieturin univer-

fa terra.
Sententia Orthodoxa. Sententia hfeterodoxa.
I.
Jtifium] ProbaturRom.9.14. Ejlfiein- ludicamus, gravitar errare èos,quifen-

iuJlitiA apiidDeiim? Abjìt. Gen.18.15. <^^ tiuntomnes eiie Ele6los,nullos vero Re-
iudex est totius mundi, an non faceret iti di- probatos cum, multifmt vocati^
; pattci&
cium? ôva.^. 5. Num iniujluseji Deus qui Eleî. Mate. 20. i^.
inferat fcenam? AhJit.Alioquiit,quomodo iu-
dex eritDens fnundiìEz ratio eft manifefta:
cumDeus juftus iìt, omnia ipiius opera
efl'ejuftillìma.
II.
Immutabile:] Probatur kd:ox.i.i6. 0- Errant Remonftrantes qui dicunt,ali-

forttdt implen fcripturam hanc de luda: quamreprobationemefie mutabilem &:
verfi z'). A
qua aberravit Tudas, ut ahiret in polle interrumpx ut lupra de Eledione^
:
locum propruf m. loa.n. ij, iz. Etnemoex

ijsperijtjfiijìjìlius illeperditionis, utjcriptura
impleretur. ludae 4. Hominespriusjam 0-
limdefcriptiadhancdamnatJonem:,V^zt,Si- . .
cutmimutabile eftEledionis,lìc cftRe-

probationis Decretum.
III.
Certas ér frngulares perfonas\ in Adamo Errant Remonftrantes, cum dicuntre-

Ltpfaf^^Prob. Rom.9. 13. Efauodio habui. probationem elFe generalem &c indcfìni-
veri". 17. Ad hoc ipfìim Pharaonem exàtaui: tam. Item, propolìrumdcdamnandisin
Exemplum ludxllcariotx' antecitatum. genere in Inlìdclibus&impcenitcntibus,
elle totum Decretum reprobationis.
IV.
Jn lapfu dr corruptione relinqticré:'] Pro b. Errant Remonftrantes cum dicunc

After. 14. i^.Sivit omnes gentes ambulare Deumneminem prxcilb decreviiTeinlar
in'vijsfuis. Piai. 81. 13. Deus êrmijìteos in più & milèria relinquere , &c in eligendo
difiderijs cordis ipforum. ad vitam sercrnam prêterire, Icann. Ar-
nold. adverllTilen. p. 121. &:CitatiRe-
monftrantes in traditisthclibus.2.&:3.
Jifque Errant
4^ ACTA SYNODI
V.
lifque mediai ad con-oerfionem.] Probnrnr Errane Remonftrantes cu m dicùntjne-

Pfal. 147.19.20. Jndiait 'verhafKa Iacobo-.& mincm à vita cterna,ncc à mcdiis ad cam
vonfecit itAtillì genti, ideoque tura futi non ahquo antcceda-
fliltìcientibus, ablbliito
jioverimt.-Vauhìs prohibicus ire in Bythi- nco DecxctOjrejedum eflcin thelìb. tra-

niam Aùor.i6. 7. ìAztt.ii.z'^. Ahfcondidi- diti s. 6.
Hi hdc kfavii'ntihus,cjuiajìc tihifUcuit Pater,

Ioan.io. 27. ?{o,ncreditls,qHÌanoneHisex
cvibttsmcis. Ioan. 12.3 9. Non poterant cre-
dere, quia lefaias di xit , Exccuavitoculos eo-
rum. 2. Cor.4.3.4. Etiangelium ejltecltim
ijsqtufereunt.
VI.
Ex mero placito ^
Uberrima 'uoluntate{\ ErrantRemonftrantes ciim dicunt, ,
Prob. Matth. 1 1.25. ^}uìa ita tibi placuit. caufiam.cur Deus aHquibus Euangelium
Rom.9.18. Indurat cûcm 'vtdt.vexLii.Deus offerat, ahquibusnon, noncflcablolu-
njolens oflendere iramfiiam Matth. 20. iif.
, tum ahquodDecretum,fed aliquid in he
%^nnon licet mihi de meofacere qucdvolo? minibus latens,propter quod hi Euange-
lio fint indigni , ilh gratiofà quadam Dei
arftimatione digniores. Pura propter me-
lioremgrati^ communioris ulum,idonci,
qui ulteriore gratia donentur. adverfi
VValach.pag.47. 49.
VII.
Jujlipmojttdìcio propter peccata damftare.] Calumnia eftmanifefl:a,Primo, exhoc

Prob. Matth. 2 6. 24. Vd autemhomtni, per Decreto fequiDeumefleinjuftum. Se-
quemjìlius hominis proditur. Rom. 11. 20. cundojinfidehtatem &: peccata ode effe-
2z. Perìnfidelitatem detraiti funt. Item, £taReprobationis : fìve,Deumhoc De-
Vide henignitate érfe'veritatem Dei. Rom. creto (ut odiofìus loquuntur Rcmon-
c). 22. VajairA. Epift.Iudx io. w cri. 4. Imp^ ftrantesj homines ad peccatum ncceill-
unte defiripti adhoc judicium. i. ThelT. 5.9. tare. Tertio , ahquos ab/bluto Dei De-
Confiituti ad iram. Rat. Cum poenae iìnt creto damnati , fine ahquo refpeólu ad
inxqualesrcproborum, inde neceflario peccata.
f'equitur,Deuminprxdamnationerefpe-
xifl'cadillorum peccata.
Vili.
t^d oflenfionem ir& dr potentia in vafa

7><«;] Rom. e,. 17. &: 22. De Pharaone.
Corollarium.
Hanc Orthodoxam de Pr^defl;inationedo6trinam, quas ha(5lenusin

Ecclefiis Reformatis obtinuit , cenlemus effe retinendam : citatos vero
crrores, Remonftrantium,&fìmileshuiccontrarios, nullo modo inijl^
dem poITe doceri.
I V D I-
ludiciumUltrajeótinorum,
De Primo Remonftrantium Articulo.
Theps Heterodox^ , ex zArticulo '^monftrantmm i. eìufdemque

tn yarijsexhibitù abipfìsJcriptùieditifque inyulgus librisi
expltcatione excerpt£,qutbuj Orihodox£cum

S. Scriptura conjèntientes antkhejès,
ex adyerjò opponuntur.
Kemonjìrant'mm JFfeterodoxtc de ^ntithefes Orthodoxte de

EleSiioneadfalutemtheJès. Ektiione adjàlutem.
I.
VolunrasDei, de credentibus,invera VoluntasDei,quapro filo beneplacito

in Chriftumfìde advirse fìnem perfève- quorundam ex humano genere
flatuit
rantibus,ialvandis, eft tota atque unica lapromiièreri,eordemq; Chrifto fìlio Tuo
pra:defl:inatio ad iàlutem in Euangelio fervandosdare,fìde vera in ipf'um donare,
patefada. atque itajuftifìcare,fàndiiìcare & glori-
ficare,adlaudemgloriof2e fusegranaj, effc
totumdecretum prasdcftinationis ad fà-

lutem inS.Scriptura patefaótum.
II. II.
Eledio fingularium ad fàlutem non ab- Elenio ad falutem abfbluta,non autem

fundata in
foluta fèd conditionaliseft , conditionalis eft, no fundata in prxf cien-
prxicientiaDei fècundum quaminfalli- tia Dei, qua tali. Etfì enim infalli biliter
biliter novit, qui in filium ejus I. Chriltu novit Deus, qui in filium ejusl.Chnfluna
fìnt creditun , &: in fide perfevcraturi, credituri,&infìdcperfèveraturifìnt:noa
Hos autem tales elegit Deus. tamen credituros elegitjlèd eos,qui nun-
quamexfe credituri fuilfentpab alterno
elegitjUtcos filo tempore credentes per-
feverantefque efficerec.
III. III.
Eleóbio ad fàlutcm non unica fed multi- Eleftio ad falutem unica & uniformisi
plexcfl,indefìnita6c: definita generalis, : non autem mukiplex efljdefìnita, fingu-
&:particulansrive fin gularis:h(^citem in- laris,compIeta,irrevocabilis,percmtoria,
completa, completa: revocabilis, irrevo- Una tum inVeteri tum N.Teflamento
cabilis non percmtoria,peremtoria: ite,
: efl Eledio.
alia Veteris , alia Novi Teflamenti.
IV. IV.
Caufa Eleftionis cfl beneplacitum Dei, Caufa Eledionis efl fblum Dei bene-
hoc icilicetfenfu, cum è variis poifibili- placitumjhoc fenili , quod cumnemini
bus conditionibusaliampofl'et, nullam gratiamdcberctDeus.neculIamuIlisef-
tamc conditioncm,(ubqua làlutemcon- fet hominibus caufà,ipfìs miièricordiam
fcrretjaliam cicgerit,quam fidem. pra:fl:andi:fecundum verojuflitiam ipflus
iblafupereiret irxacdamnationis in fìn-
guliscaufli; libcrrimo vokmtatis fu^ confilio,horumprxi]lismifereriin I. Chriffo,
hos prx illis Chrifto donare, bis prx illis fìdem veram ac vivam in Chriflum , refìpi-
fcentiam, iànclitatem,pcrleverantiamque conferre, decrevit.
Ad
ACTA SYNODI
V. V.
AdfingulanumperemroriamElcclio- Fides vera in Chriftum; obedientia fi-

nem,non tantum verain Chriftum iìdcs utraqueperfcverantia,non tan-
dei, &: in
&c obcdientia fideijfcd ctiam perfevcran- quam conditio , aut caufà fine qua non,
tia in utraq; tanquam conditio, aut caulà adEledionempra:rcquifita,autantccc-

fine quanon,antecedcnter in mente Dei dcnter coniìderata fuit à Deo, fèd ilìx ex
coniidcrata,icupr^requifItafuit.Proindc Eledionc tanquam frudus è radice, aut
iìdes hxc ncc firudus, nec efFeólus eft E- cfFedus è cau{à (iaafluunt , &:Eledorum
Icdionis. funt propria.
VI. VI.
Elcftio quidam ad falutemmutabilis Elcdio adTalutem immutabilis eft.Etfi

eft,elc6toiumq;quorundamapoftaiìàin- enim eledi fÌKpenumero,&graviternon-
terrunipi aucabrumpi poteft. nunqualabuntur: elcdio tamcn Dei,nec
interrumpitur ncc abrumpitur.
VII. VI.
Eledtionis ad gloriam nec fenfus ccrtus, Sicut luftificati onis ita & Eledionis ad
nec frudus ullus eft inhac vita. gloria,iniis qui fide vera infitifunt Chri-
fto , &: fcnius certus (etfi non femperj &
frudus in hac vita eft ampliflimus.
2)^ Keprobatione ad mortem.

^ T
TheJèsHeterodoxx Kemonjìrant. cAntithe/ès Orthodox<x.
I. I.
Voluntas Dei de infidclibus in infidc- Voluntas Dei, qua prò beneplacito fuo
litatead finem vitse perfevcrantibus fùb ftatuit quorundam ex humano genere la-
ira relinquendis ac damnandis,eft totum plò non mifereri, fèdeos in pcccatis fiiis
Decretumreprobationis admortcm. relinquere &
propter illa condcmnare,
fux declarationem , eft totum
adjuftitiae
reprobationis ad mortem decretum.
IL II.
Reprobatio non unica , fedmultiplex Reprobatio ad mortem non multiplex,

eft,indefinita,definita,gcneralis,particu- fedunica,immutabilis, definita, 'particu-
laris. Hxc item incompleta completa; larisfivefingularissirrevocabilis, pcrem-
nonperemtoria,percmtoria,re;vocabilis, toriacft.
irrevocabilis.
III. III.
Caufa Reprobationis meritoria cft,in- Caufareprobationis,five cur,cum gra-

Euangelium
fidelitas adverfus &
perfb- tiofequofdaelegeritDeus, cxterosprre-
verantiain ea. terire,eorundemquc ad fàlutcm non mi-
fereri decrevit, eft Dei beneplacirum,fèu
liberrimajuftiflìmaque voluntas: Caufa vero damnationis eft tum peccatum origi-
nale, tum adualia,adverfLis legem &
Euangelium commiira.
IV. IV.
Quod Deus hos Euangelicx prxdica- Quod hos Euangelicaj pra:dicationis

tionisfaceiiluftret, illosprsetereat, gra- face illuftret,illospra:tereat Deus, grafia
tiam Euangclij
NATIONALIS D ORDRECHTANìE. 4^
tiam EuangelicK pra^dicationis iis non Euangelij iis non cdmmunicando cau- ;
communicando, caufa illius praeteritio- la illius pia:teritionis eft beneplacitum

niseft indignitasin ipfis hominibus la- Dei, five eius liberrima juftilfimaque
tens. voluntas.
TheJis'^motiflrantiHmheterodoxa. Antithefìa Orthodoxa.
Infantiumnec EIe6lioj,nec Reproba- Elcélio &Reprobatio etiamininfart-

£io e{b. tibus locum habenc.
VltrajeSììnorum Fratmm
DE
iSVPRAPOSITIS THESIBVS,
Antithefìbufquc ludicium,
THefcs hafce tum de Elc(5i:ione, tum de Rcprobatione t^tnqu.'/m Scriprura:S,

contrarias ,Dei gloria: mjurias, ac folidx vere fidelium, in ludis tempoftad-
bufque confcienna: gravillìmis, confolatioiii officientesjmprohamus ac danlna-
ìmis. Proinde doòtnnam aùc i'cnccnciam eis contenram in EccIcdisDei rcfor- ,
irtatis minime terendam ccnfemus. Antirhefes autem, eis Thefihus oppolìcaSs

facra: Scriprnra: confenraheas ad Dei gloriam rede promovendam , & ad vere
,
fideles in quibiiCvis etiam lummis tentncionibus adveriuS defperationeni firmifil-

nic confblandos ,dcniquead pictatem veire Chriftianam proVehendam, utililfi-
masac ncccfiarias elle minime dubiramus. Proinde dodrrinam aut fentehtiam
€[\\x in eis continetur,in Ecclelìis Dei Rcformaris porro conftanter docendam ju-
dicamus. Rationes autem huiiis judicii noftri,rcripto deinceps exhibirurifumuso
'\ationes VltraieSiinorum fratrum, oh qua-s de Thejlhus Kemonjlvan-

tmm, o^poptifaue antithejibm ^ itajìatuerint.
THefinprimam liererodoxam, &:à veritate alieham elTe aflerimus. Etfìenim

Euangelium auc Scriptura S. docet, Deun» decreville credencibus, qui in
fide finnlirer pcrfeverantjfaluccm auc vitam xternam conferre, nec id in Refor-
matis Ecclelìis unquam à quoquam lìcindubiiim vocatura (ut necclTe minime
fuerit id, tanquam novum articnlum,Ecclefis ReformataJ obtrudere, atque ita
pacem illius perturbare ) non tamen docet illud effe totum atque integrum Dei
de pra^dcftinatione ad falutem decrerum.
Ratioi Scriptura lacra pcrlpicue tradit hxc fequenria decreto de priededina-
tione includi nempe, adoptionemin filins^ Ephel. 1.4. mifericordià co/Iationem ,lkom.
,
9.16. focati ori em e,juacem , z. Tim. i. 9. fi'dei do/ìîtionem , Aftor. 13, 4S. luflifcationem
perfdem, Rom.8. 50. CuriBifìcaimicm, Epher.1.4. Summa, Decreto prasdcftinatio-
nis ad falutcm ,omnem ialurarem gratiam, fingulaque ad falutem confequendam
neceffaria dona mcdiave comprehendi ,abunde Apoftolus tradit, Rom. 8. 2.9-30.
Ephelii. veri'. 4. %. 6. 7. 8. 9, io. 11.
Concludimus ergo thelìn hancheterodoxam, &:Scripturae Sacrx contrariam

cffe,nam quod Thcfis illaponit effe totum de prjedeftinationeDei decrerum,
Scriptura docce non effe totum. Plura enim id decretum completticur ea au- :
tem diffimulariauclìlentiopra:rcriri,nec veritas, nec gloria Dei permittit. Anti-

thefuiautcm, quiaea compleftitur ,Scripturse S. conlentaneam ccnlèmusT àc in
Ecclefia rcformara porro rctinendam, atque conftanter docendam effe.
Thefinrecundam.nonmodo non in fcripturis fundacam.lèd etiam illisrepugna-
Te,dieimus. Noncffein Scripturis S. fundutamprobamus. Nufquam n. Scriptura
S.hancconditionaIemponit:ficredideris,cligeris,autad.falutcmpriEde(i:inaberjs,
Éee •
auc
5Ó A C T A S Y N O D i
aucquicunqUc crediderit, ad falutem eligetur, nec iiftiiiam ponit a:qiiival&ns;

ScripturK S. rcpiignare;patet. lllaehim docet, Decretum de Eleótioheefleabfo-
lutum à priori.ideft.nullam inhomine ullo, qui ad falli tem à Deo eiigendus aut
prxdcftinandiis erat conditionem aut caufam antecedente!' à Dco eile coniìdcra-
tam. I. Sic enim Apoftolus Rom.8.29.30. G^sfr^cognovit ,bos & frxdcfiinavit con-
formes fieri im^gi/iijfìij'fui. jôsfradefliriavit^ eos voi avi t: quas vocavit,eo •:
j ni: ificai' ìt: quos
jujlifca-cit , ecsé' glorificAvtt. De eledlione
aut pra^deftinacione ad (alucem hic agi.,
indubiumeft. ]ncipicautcm Apoftolus à primo termino, qui eftprcEcognitio.idelt,
dileótio Êterna (ita enimprxcognitionis vox aut verhum prcccognoicendi prono-
titia cum
aftedu &
amore conjuncla Rom.ii.2..&: alibi fumitur) per gradus (ìvc &
media lubordinata, ad ultimura tcrminum,gloriiicarionem fbilicer, defccndir. Si
ergo pracdcftinationis Dei ad conformitatem iniagjnis filii ;p(ìus,antecedaneaeft
pra'cognitio.id eft, dilccrio Dei, & exca Huic quod ordinari ilimuSjurfìlio Deiaut
imagini illiusconformcs in tempore fieiemus id eli, cffìcercmur lìlii Dei, ac pro-,
inde ad fideni in illum eiHcaciter vocaremur ,pcrfidem juiHtìcarcmur ,juftjficati

glorifìcaremiir, fequitur quod elcclio adialurem à Deoabfolute (ìt Fafta ;neculla
in nobis cnufa aut conditio ob quam aut fecundum quam à Deo eligeremur ab
, ,
eo prxconfìdcrata fucrit, auc praxonfiderari potuerir. Priedeftinationern autera

ad conformarionemimaginis filii, velie ad cruccm,iisqui Deumdiligunt,obven-
turam,re{tringere, inane Remonftranrium,vim argumcnti eludere conantium.ef-
fugùimclì:. Ordinavic quidem Deus, ut qui ddigunt iprum,cruce,pcrpcffionibuf-
qiVe exercqrentur, fedordine pra'deflinavitfeu propofuit,ut cum confiderarcntur
t;mqu;im non populus, vocationeTanóla vocarentur efficaciter, ut fierentpopuhis,
aiwt filli Dei,per donationem fideiin Chriftum,atq; ita Deum tanquamPatrem in
fiiiodiligerent; eundem vero diligentrs,à mundo perfccutionem paterentur, pro-
ut &
Chriftus roto vita? fuas tempore perpeflìones fuftinuit. Qua-' quidc perpeifio-
nes eis aut faluti eorum minime eilent obfutura?. Qjjotquot enim in Chrifto Filio
diledionisifunt prxdcftinationis beneficio &
gratia in filios adoptati, atque ita ipfi
tumin eojturo in crucefi-intccnformes futuri; eos etiaordinavit Chrifto capiti fuo,
fecundum eandcmprxdeltinationem,in gloria conformandos. Nam quosvocavit,
eos&:juftificavit:quosjuftificavit,eos&gIorificavit;inquit Apoftolus; docens ele-
clionisaur pra'deHinationisfingulariu ad falutem Decretum, abfblutu effe à priori.
2. Probatur illud vcrbis Apoftoli Rom.9. 11. Nondum natis cum mbtl fccijje»t bofii
tìec mali, ut propoJìtu?n ilitid Dei , cjtiod eHfccttfidnm ipjlm elcBioncm , id eli , non ex eperibtify
Hinc ita argumcntamur. Si propofitum Dei eft ex vo-
[ed ex "j0iarite,fìrmHm maneret.
cant<:,non autemexopenbus,non eft etiam ex fide,necexobedicntiafidci;Ut con-
ditionibusantecedcncer in fingularibus eligendis confidcratis. Ratio. Si enim ex
fide autobedientiafidei autlceundum eam eflcr prnpofitum Dei; )am non ex vo-
,
cantc eftet, fedex vocato.aut vocati quilitatciive condÌEÌonc,aut fecundum eam:

Ar eft ex vocante iblo; non ergo ex vocato, autqualitare ulla ciufdem, five condi-
tionibus Lillis ajuccedcnter confidcratis in ipfo. Ac proinde eleftio eft abfoluta.
Probatur ex verbis Apoftoli Rom.9. 16. N«»eFt voleìuà nec eurrer?tis,fed mifereif-
3.
tìs Dei. Si fidem Deus in eligendo confideravit ut anteccdaneam decreto ele£tio-
fflis, falfum erit quod Apoftolusait w«fi?^7?/f«//*.- ncmpe, credere aut bene ope-
;
rxt'v.necest cuìrerjUi : ncmpe , in fide & bonis operibus. Falfiim etiam erit quod ad-
dit Apo!ìoìus,fed ?/;ifere??f/< Dei. Vtrumqueabfurdum. Si igitur velie &: currerc &
Dei mifcricordise & quidem foli acceptum eft ferendum uciq; elcAioncm fingu- ,
larium ad iàlutcm ex fide, tanquam conditionc prarvifa, fadam eflb , falfum eft.
,
Eiedio igitur eft abfoluta.

Ideex locisRom.ii.<j.&:Eph i.5.9.demonftrarepoiremus,fedbrcvitatiftudemus,
Concludimus ergo, Thefin fecundarn falfam cfl'e, & facrse ScriptunT contra-
riam antithefinautem vcrilfimam ac S. Scriptura: confentaneam effe. Videlicer,
:
éledrionem ad falutem eflb abfolutam à priori.

TertinmThefintalfam efle hoc modo probamus.
i. Qua? diftindioncs necdi-
fertis è Scriptura ncc jufta confequentia ex ea probari poflunt, cas com-

S. verbis ,
mentirias Se fallàs efle necefTe eft. Has autem non tradir Scriptura S. Nam nec Pro-
fhetx in Veteri,nec Chriftus,Apoftoli,Euangeliftx in N.Tcftamcnto,indefinitam
^ <&:gene-
NATIONALIS Ù 0RB)RE CH T AN A ji
&:gcneralem elc(5tiorrcm docuerunt: non eri.im incompletam, revocabilem ,non

percmcoriam, feci defìnitam, paiTÌciilarem,compIctam, irrevocal>ilem,perèmto--
riam tantum. Ergo hx diftinctiones flint fialfa:, & unica tantum eft Elctìio.
z. Si ha?diftin6liones ver» flint, fequirur de uno eodemq; lubjedo auchoniincj
Dei Decreta enecontradid:oria,autfaltem contraria. Hocautcm imponibile eft.

Ratio, Deus cft imniucabilis, ut eilcntiaîta &c Decretis. ConJìliummcumJìahit,&cc.
3. Si fides non eft omnium f'ed eleótorum tantum ut difertc Apoftolus
vera , ,
teftatur, & fìdes non indefinite datur, fcd definite fèquitur elediunem non indc-
,
finitam, fed definitam elle: verum prius. ergo & pofterius.

Srìo inquit Chriftus, ûos elegemn
1 Itcm, non l'os me eleqjfìis fedeqôvos elcqi,
.
,
Meqit nos a-atetemfora.fecuUria.iiCc, Ha?^ omnia docentEledtionem efle definitam &:

fingularem. 4. Omnis aitus Dei rtternus &
interuus eft completus Elcftio eft :
talis aflus Dei. ergo Eledio eft completa. Major pater , quia Dcum non cadic m
ullaimperfcdio. Minor non poteftnegari. Salus quidem in hac vita efl 'ncomple-
tajgradibulque ijlafuis pcrficitur f'ucceiTive: bine autem non fequiturElcól-ionem
aliquam in Deo effe incompletam:nifi dicamus totidera^tamque varias effe de uno
codemquchomine Eleftioncs, quot & quam funtvarij falutis gradus jimoin fin-
gulas horas momentaque elc£Viomutabitur,quodabfurdiffmium.
Irrevocabilem &: peremtoriam efle elcclionem,eximmutabib"tate Dei con-
<f.
filiorumque ilHus pater, ncque cnim Deusinftar bominum decretum fuum revo-
car refcmdit, aut miitat, fed ratum firmUmque babet in xternum , ut jam
,
didum cft.
6, una omnium fingulorumqtie tum in Vereri
Eft &: , , rum Novo Teftamentò
elediò, non duaj. Vtenim una in urroque juftificatio A6lor. i»;. ri. Roman.4.
,
Z3.Z4. Sicut unumgratix foedus, fundamentum falutis uruim. i. Conntb.3. unus

Deus Pater, Epbef"4. una eademque glcv'ificatio. Mattb. 8. 11. tum in Veteri tum
in Novo Tefìramento :ita &
una eademque in utroque Eledio. Rom.11.5', Vbi
Paulus, produdoeorum feptem milbum , qui gcnuacoram Baalc non fle.Keranc,
exemplo, air. Ita etiam boc tempore reHqua^ fecundum eledionem gratix. Qu3e-
namiila Eled;io.?utique nonaba, quam de qua ante cap.9. differueratv Vide ctiam
Rom.ii.y. & verf!z8. & verf.52. Si mif'ericordia igiturin omnes una, una &: erir^
eademque cleftio, &: unum de ea mifericordia confcrenda decretum.
ConcUidimusigiturhanc etiam Tbcfinfabam ,&: verbo Dei contrariam, anti-
tbefin autem veram ac verbo Dei confentancam effe.
Thelìn quarcam rejicimus. Scriptura enim facra beneplacito Del folam cledio-
nisadialutem caufam impellentem adfignat; non boc fenfujquod ilbid beneplaci-
tum ad ebgendam fidem in fahitis conferendo conditioncm ( cum Deus abas prò
vokmtatis luxbbertate conditiones eligere poruiffetj reftringatur. Nufquam
enim id docer Scripturajfed in hunc modum,cum par omnium & fingulorum effeC
conditio,par miferia, cumque omnes &: fingub cflcnt peccatorcs, rei irac &.ma-
- Jediftionis, natura ex Adamo omnes mortui Rom.ii. 3Z. Epbef. z. 3. &:c. omnes
,
dejtittierentur gloria Dei Rom.3. quodDeus borumprse ibis mifereri in Chrifto de-
creverit, nulla tameniri illis caufa, qua ad liane mifcricordiam prarftandammo-
veretur, inventa. LMifereturyCuimvult yVôm.<^. Prxdejliriavitnos ad ado^tattonem trt
fiiosfer lefum Chriftum in [e ipjò , fecundum heneplacifum Toltmtatis tpfim. Epbef. 1.5.
fìc etiam verf 9. &11, &
Mattb. ir. ^6. Prxterea, finec fides, nec bona «êra,
nec obedientia fidei,necrefipifccntia,necperfeverantia,funtcaufa eledionis uc ,
ipfi Remonftrantcs fateti vldentur , fequitur quod folum Dei beneplacicum

illiusfit caufa.
Imo vero fi bcneplacitum Dei, uc teftatur Apoftolus Colof.i.18.17. caufa cft,
,
quod Cbriftus nobis mediator fitdatus, &quidem fuiiìcicntiffimus quidni be- ,
neplacitumDei caufa criteledionis noftrii Denique,fi eledionis uUa in bomine

caufa aut conditiopraaequifica eft, falfum erit quod ait Apoftolus Tion est uulentis ,
nec current!s.,fed mifercntù Dei.

Rejeda igitur tbefibac, antithefin oppofìtam, tanquam verbo Dei congruen-
temamplcdimur.
Eec ^ Tbefin
5i AGTASYNODI
Thefin quintam ex eodem piane fundamenco damnamus.
Ratio I. Eleclio non conditionata, fed abfokica eft Nufquam dicentc Seti» ,
ptura Si crcdidcris,obcdiveris,pcrreveravcris,cIigeris &c ad falutcra pc^sdeftina-

:
bcris. Vocacio (^Liidem adgloriamfiveialutcm condicioneshabctniemo enimf'al-

vabitur nifi reripueric credidcrir perfeveraveritque ac Eledionis qux.efl: adus
, , , :
,
Dei incernus lìmpliciflìraulq;, alia eft ratio, z. Si hse conditiones ante eledlionis
fìngularium decretimi funt antcgrcllê jam cleftio non erir omni modo gratuita:"
,
fed aliqua parte meritoria, {ì non ex condigno,laltem ex congruo. 3,Fides, obe-

dientia,perl"cverantia5 funt Elcdlionisaut frud:us,aut cffeda. Ad. 13. 48. Eph4i.4é
Tit.i.i. z.Thefi.i.i3. i.Ioan.2.19.
St^t igitur antithefìs ex verbo Nam quod ex ele(5lione tanquamef-
Dei firma,
fc6tus è caufafluit , tanquam conditio,aut caufa iìne quanon, ante-
idnon potcft
cedenterantc eledtioilem in mente Dei confiderari. Atqui,&c.
Thefin fextam non modo tanquam f.diam., fed etiam blafphcmam damnamus.
Ponit enimnobis Deum mutabilemin decretis fuis, contra expreflum Dei ver-
bum, Plàl.33. Efa.34. &43. Matth.Z4. Sijìeri poffet etiam eUéii fedmerentur. Ioan.io.
Iberno rapiet &LC. Pater maior &cc, Rom. 9.11. qnod e¥t fecundum electio-
ut propùfitum
nem fìrmmnmmcitt. Fundamefttiim Dei fìat &cc. Antithelin ergo tanquam ortho-
doxam probamus.
.
Thefin VII. verbo Dei contrariam efieftaruimus, atque eàomnem vere fide-
lium infpiritualibus certaminibus tentationibulq; graviflìmis confolationem fun-
ditusfubverti judicamus. Elcftionis enim adgloriam in fidelibus fenfum eflcjac
proinde fruclum, hoc argumento probamus. Pro quo beneficio fanfti Deogra-
tias agunt, eiusienfum ac fruftum eos percepifte necclle eft. Ratio. Nam cuius
beneficii aut reinulkis pft fenfus frudufque, prò eogratiaâgi non poffunt: At-
qui fandli tum in Veteri, tum novo Teftamento Deopro Eledionis ad gloriane
beneficio, gratias quantas potuerunt, egerunt. Pfal. 77. 144. &c. Ephelli.3,4. &
2.Thcf Z.13. &:c. Ergo. &;c.
Judicìj à nohù de Thefìbus antithefìhufjue de reprobatione

lati rationes.
TocumdcDeiad morteni reprobatione decretum,thefi prima comprehcndi

negamus. Verumeft Deum velie perfeveraotes in infidelitatefub ira reJinqucre
& damnare, idque inEuangelio (cu Scripturacft'e patefaòtum. At inde non fequi-
tur Deum decreto de reprobatione, ià t.uitum ftatuiftc>& prarter hocnihil in Scri-
ptura aut Euangclio manifcftaviffe. Docct cnim Scriptura Deum ex genere hu-
manofquod univerfum per Ada: lapfum.fcu tranfgreftìonem,rcum eft tadum xtct-
nx damnationis Rom.5.i8.j majorem hominum partem Matth. 2.0, 16^.) quam (^
Spiritus fhnftus mundum vocat, loan.i7.6."9. non dilexifl'ein Chrifto,Matth.7.z5.

decrevifie non eligcre, Matth. zo. i^. Apoc.17.8. eius non mifereri,Rom.9.i8,
Chrifto non dare * Ioan.17. 9, (ed inlapfu ilio, corruptione &; peccatis relin-
qucre, Ioan.3.3(j. eos foris verbo , aut omnino non vocare, Pfalm. 147, zo. aut {Ì
vocct, fide tamen in Chriftum non donare, Matth. 13.1J, 2.. Thefl. 3. 2, Ioan.io. z6,
proii^c neque a peccatis juftificare, cis Spirirum fandificationis non confer-
re,Ioan.i4. ly.fed in peccatis relid:os,contumaciterq;peri"everantes, alterna mor-
te punire. Matth. 25. ad juftitia:, potentia:,libcrtatifquefux declarationem. Hoc
quod Scriptura de Reprobatione tradit. Falfa igitur eft Thefis. Accedic
illud eft
quod ftante ilio decreto Reprobationis fieri potuerit, utnemoadu reprobarus fu-
iifetjacnemodamnaretur. Antithefin ergo tanquam Scriptura; facrce eonfenta-
neam,ac totum de Reprobatione decrctum comple£lentem>approbamus.
De fecunda Thefi idem pronunciamus quod de I. Non enim multiplex fed!
, ,
unica eft reprobatio. Reprobatio eftaclus Dei internus abfolutefimplex. Simul-

tjplex &: mutabilis eflet reprobatio, id fieret inde quod prsefcientia Dei pofiet
falli, aut Deus quêdam ignoraret aut de novo quicquam cognofccret, aut
,
praetcr voluntacem ei quicquam acciderc poflct. Atnihil horum eft. Eft enim
omnifciusv
NATIONALIS D ORDREC HT AN ^. ?j
òmnifcins/pcrfecìiirimuSjOmnipotcntiffirmis, ab xrcrno novir &c poreft omnia,

&: facitquicqiud viilt. Voluntaseiiis mntari, conliliurnque illius impedirinon
poteft. lehova dixit quisimpediet ? Non.
Terti.i Thcfis falla eft. Si reprobationis vox prò damnacionerumatiir faremur ,
meriroriam cauiam ciusperfèvcrantemelVe adverfus Euangeliuminfidelitarem.uc

doc«t Chi-jliiVs, loiìn.^.]6. At non eli: fola caiifa. Nam & quiadvcr/usLcgem pcc-
caverunr (ine Lege peribunc. Elavus Clini hihil mali feciflcc imo nenacus cfler,
, , ,
rcprobatus fine, Rem. 9. Ar reprobnrio fiinita prò decreto non eligendi live nori ,
mifercndi, caufam non habct infìdclicatcm antpeccatum (ed Dei voluntatemli- ;
berrimam, luftillìmamque Voluntati eiiis quis refiitit? quem vulcindurac. omnia

:
ngic ex coniilio voluntatis (Lia: Pa ter ira placiiit tibi. Vera igicur cìl antitlielis &:
Scripturx confentiens.
Tlicfis IV. itidem fefe habet. Falfitas eiiis parcc. Si indigniras in hominibus
iatens calila ert:, quod nonhullis Deus gratiam Euangeliì non confcrt, omnes &
iìnguloshomiiies pra-'teririiriis elìct Deus. Omnes cnim cpque indigni natura. Auc
neceile cllc*t natura aliosaliis elle digniores. Hocautem fliHum. Omnes exeadeni
flint màfl'a corrupta Omnes in &: per peccata mortui, omnes natura filli irx. Si
,
indignitas eli cauCa non-manifeftationis Euangelii^ curlationi le patefacit Cliri-

fiusnoti autem Socrati, ndn Fiatoni Hi enim lì vici' Forisadx ratio habeatur, ilio
?
digniores videntur fuille. Scriptura contra tellatur. Sicur quod è vocatis nliis da-
tum eftinteliigere myPceria regni tcclorum, aliis non item idque Iblo De) bene- ;
placito. Matth. 11. z^. ita quod alii loris vocantur, alii non caufa, eli Dei bene-
placitum , Ephel. i . Nottm! fecit nohis myflerium, ^ro pia. éjìc-Àa,. Omnia futt ex con*
9:
fiLiovoltintatii fu/i. Plàlm. 147. zc. Antithelis ergo vera eli:, &: in facraSciripturà
fundatur. ,
. .
Coròllarium heterodoxis Thelìbus rubjeéVum advetlàri S. Scriptura? ex co

patct ,
quod Apoflo.lus ait , ISljndiim natis pticrii , antccjuam boni velmali quiccjtiam fe-
(i([ent&CC. ut frofofiliim Dei, (jnod est featndum T.Ulliorìem-ifiynium nianeret. Si infantium
noncftclccliò. Ergo neqi<ieialutis promilllo ,nec Ihlus. Salusenim promiilìo &
illius non nilì ex Elezione ad iàlutem. Atqui infantium eli promilfio, Fgofiim
Bcuj ttim cr/^''«^w> tui. Vohis Cf Hheris t-cflriffaÙa. efi fromijjìo. Liberi l'elhipint faKcti.
Et lalus iplbrum eli. Sìnite cosadme fcmreiqttonÌAm eorum eUregnum ccelorum. Ergo.
Si eledio eli infantium: erit &: infantium reprobatio, demonflratid Elavi in-
fantis, imonondilm nati treprobatio. Q_uod cxemplurii Apollolus adgeneralem
de Dei reprobatione dodrinam dcmonllrandam prout &: doftrinam de Elezio- ('
ne Dei lacobi infantisSc nohdiimnati exemplo ollcndic) infeirtab hypothefiad.

thelin progredicndo. ,
, ,
•
Glorix Dei thefes liàs de Elezione officere judicamus. Nam fi fides perfeve- &
rantia non ellexEledlionc, ledconditioin eligendo prêrequifita, gloria non in fo-
lidum gratia?,fed ex parte laltem libero hominis arbitrio tribuendaerit, cuius be-
liehcio aut ulu fé homo iple dilcreverit. Contra illud Apoftoli, ^mste difcermt?
quidhabes quod non nccepijtiì &cc.
JudiciurH
Deputatoriim Ecclefiarum Frificarurrìj
DE
SENTENTI A REMONSTRANTIVM
circa primum Arcjculum Hagienfèm.
SEntentiam &c do£lrinam Remonftrantium circa primum de Eledione &: Re- ,
probatione Articulum,exlibrisipforum,in lucemeditis,publicilque&:authcn-

ticis eorundem Rcmonllrantium declarationibus &: fcriptis in hac Synodo cxhi-
bitis ac lubfignatis , fincere &
fìdeliter excerptam , argumentaq; quibus illam in
Eee 3 Collatio-
^4 ACTASYNODI
CoUationc Hagienfi aliifque fcriptis confirmare conati funt, in timore Domìhi
,
cxpendimus,&;fecundum tenorem juramcntiabUl.Ord.Gcn.prxfcriptij&àno-

bis prjeftici fola divini verbi ftatcra examinavimus , deque iis lèntimus in confci-
,
entia &: Judicamus, ut fequitur.
i.
ì>e EleSiiont^'.
ì'iimum Articulum Remonftrantium 111. Hollandio? Ord. exhibitum, &: ab ipfià
in Collatione Hagienfi declaratum, ac prò viribusdefcnfum, ciiiiis fummamipfi-

ìnet (
qua eledlionemfive prxdcftinanonem adialutem couccrnit) ficexprimunt:
Deiim dea'ev'tffe credentes, ér infide fìdeiqiie obedientìa ^lerfeverantesfervare, fi fimpliciter
&fane intelligatur, judicamus indubitatseapudomnes veros Chrjflianos icmper
fui{leveritaris,ideoq;Remonftranres nulla juftaneeclTitatis fpecie,hunc Articu^
lum formafle ejufque tolerantiam
, peiiifle ac fi in Ecclefiis Reformatis Belgicis
,
effcnt, qui dehujus aficrtionis veritate dubicarcnt, eìve contradicerent, autpe-

culiaris quxdam efl'ct Rcmonftrantium ha^c doctrina ìLc fententia. Cumque id
ipfos, ut rerum fatis periros. Intere nonpotucrit, dubitare nonpolTumus, quin
alium fibi in Articuli huius eftormatione fcopum propofitiim habuerint, nimirum,
utimperitis caufa; arquitatem perfuaderenc, &:fiib fpeciofò huius Arciculi prae-
textu, tanquam clypeo, errores tutius difleminax.cnt j quod ex fi^quentibus pla-
numfore cxiftimamus.
Si vero refpiciatur ad Articuli huius cxplicationem &
declarstionem , quam in
Coli. Hagienfi propofiierunt, manifeftum eft.illos hunc Articulum Ecclefiis voluif-
feobtrudere,utconrinenreminregrum& totum elcdlionisad falutemDccretum,
pr^terquod nulla alia ad falutcm Prxdeftinatio,in EuangeliofitpatsfaLla quod .
iplum variisargumcntis conati fijnt evincere in eadern Collat. Hagienfi. Hocau-

tem Remonftrantium fenfii Articulum hunc acceptimi reijcimus ludicamus :
enim,illumneutiquam continere dodrinam divina: Eledionisin Scripturis facris

traditam,!mo ne quidem continere ipfam Remonftrantium fententiam totam &c
intcgrarn de Ele£ì;ionc; utfibimetipfis aperte contradicant;dum contcndunt hunc
Articulum continere intcgrarn prcedeftinationem ad falutem, nullamque praeter
hancin Evangelio eflc revclatam; &: è contrario ipfi aliam pra:cer hanc elcclio-
nemdifcrtctradLint. Vtrumque breviterprobabimus.
Trimmn probatur fèquentihHi.
Articulushic, ex fententia Remonftrantium, continet toram doftrinam prxdé-

ftinationis&: elcdionis ad falutcm Scriptura autem facra hancdoftrinam fictra-
:
dit, ut aperte interalia declaret efie decrctum pra-defl:inandi& eligendi kosveliU

los quofda hominesadlalutem, Rom.8.30. qttos prjedeflmavitDeus,
five fingulares
J'/fs ^«(?j elegeti m. Marc. 13. 18. Eledi qu&s eìegir. Mattfa.
vocavit. Ioh.13.18, Scio
ZI. 14. Multi vocati , p'auci eletti. Aftor. n.48. Crcdebant quotqmt erant or-
dmati ad vitam CEternam. Ephef. 1.4. Elegit ;?w. 2. Thef. z, 13. quod elegeric
los. Rem. 9. 15. ^ôrum vult mifercrur. lohan. 17.6. Manifcftavi nomcn tuurri
là hominibus, qiios dedifli mihi &' vcrfu 12; qtios dedifti nubi, eos cuflodi-
:
vi &:c. In hoc autem Remonftrantium de Prxdcflinationc «SdElcdione Articulo,

nullihi comparer honirnvel lUorum hominum mentio. Hac phrafi {hié •velillà)
cum Scriptura co libcntius utimur, quod vix alias occurrant voces , quibus fen-
tentiam veran» ab ipforum fententia difcriminemus . Si dixerimus ccrtos par-
,
ticulares quoidarahomines,idem quidem nobis cflet, quod hos vel il/os : veruni
iiliiftavoceutentes, intelligunt p:r certos , certa &
particulari.fidci fciliccr,qua-
litate veflitos, five certuni genus hominum, puta fidelium.quatalium. IpfiRe-
monflrantes cardinem controverfix, rotunde fatis in eo verfari fatentur; quod
jplorum doclrina de Eleólione flatuat,^W« Deus voluerit eJigcre:adverfariorum>
quos
NATIONALIS D ORD R ECHT AN^. 5^
^^«w voluerlt eligere. Hoc autem Decrctura eligendi , hos tei if/os, eft Scripturie,
uc fupra oflenfum; Remonftrantium autem de eligendo tales,fi.dcì , obcdicntia;,
perfèvcrantiseque qualitatibus veflitos, pugnar cum Scriptura. Quumque ipfis,
de eligendis tahbui decretum (ìt duplex , unum
generale &L abfolutum , quod nul-
lum concineac refpedum ad has vel perfonasfingulares.quahtate iftavcfti-
illas
tas, fed duntaxat ftatuat in genere, fi qui talesfuerinc eos cligendos fiVe De-
, : ,
cretum falvandi quoflibec crediturois : Alccrumcondirionatum, defingularibus

iftas quorum prius illud (ecundum incer ipfo-
conditiones prxftancibus, eligendis :
rum decreta locumobtinec ,foù.criustûart!ifKûlrimr{w: apparet vel ex ipforum

fententia in decreto huius Articuli quod ipiìfmet explicantibus, eft prius illud
,
generale , nuUam mentionem nullum refpcdum , fingularium hitrum vel illarum

perfonarum, nequidcm locum ullum habere polle;
///« f'ia'itatihuó vesHtarum ,
Decretumquehujus Articu]i,ex ipforum confeffione, potius appellandum tft De-

cretum de conditiomhm faluris, quas Deus è multis pofllbilibus elegie. Quale ergo
difcrimen eft inter elcciiomm conditionk huim l'el illitM e mn'tis , & eUnionem l.o^nmm
hortim vel illvrum e communi hominum multimdine tantum , eft inter hunc Articulum
& dodrinam ele£tionis,quam Scriptura tradì t, difcrimeo.
IL
Hic Articulus nihil ponit aìiud, quam; pofle homihes falvari , bcquaconditìone^
fide fcilicer, poffint {ilvari. Non autem ponit origtnem ,fontem (^ fundamentnm
certa: &: infallibilis quorundam hominum definitorum iìdei (Scfalutis, quod tametì.
Scriptura paffim facit, ubi agir de divina ad falutem elezione, qujeilkim Fontem
aperit &
continet Sive hrexiu'S: Hic Articulus tradir Deum tales fervare velie fi
. ,
cxiftant. At Decretum eledionis in Scriptura tradicum, ponit Deum certoS

quoldam homines fervaréW/V é" ejficere,ut UH tales^^nt, quales fervare vult. j9'/w
,
emm p'-d:dcJlfKavit, hos l'OCiivityjnflifica'vit., glorificatiti Kom. 8. Oves d/ias hahee ^ i/las ,
me oportet additcere, loh. io. 16. Oì'fawfejlavi mmen ttium hominibta îios dedijìi mihi, ,
ér verbum tunmjervarimt. Credebam,quotqu0t erant ordinati ad vìtam Aternum, Aólo-

rum 13. 48.
ilL
Hoc Decreto tamen omnes homines damnari, aut etiam om-

falvo, potuifTent
iics Calvari omnes vel non credidifTent vel credidifTent quod fieri
; fi fcilicet ,
potuifTe Remonftrantes non diflìtentur. Quale autem hoc efTet Decretum elc-
ftionis ad Talutem quo pofito vel nemini vel omnibus falus obtingere potuifTet ì
,
Omnibus liquidem vel damnatis vel fèrvatis ,nullus efTet elezioni ad falutem lo-
cus . Contra Scriptura , Rom. II. 7. EleSli ajfecuti funt. Rom. 8. 30. Quos pra?-
deflinavif, hos glorifcavit. Matth.24.30. \A\x.x.zx. kw^tXosivio^ ^conqregabunt ele-
clos . Rom. 8. 34. ûîicondemntibìtcleBosì Apocaì. i j. i^,(^ qui cum ipfo (ChriHo)
erant elecit : Lue. 18, 7. annon vindicabit f/^t^w .'' vindieabic eos cito. loh. 17. li.
Quos dedifti mihi eos cuftodivi.
IV.
Articulus hic nihil aliud continet,quam pronunciatum &: promilTutn hoc E-

Vangelium : Si credtdem,(ìr ferfeveraverisyfahaberis : Vel, î credit & perfezierave-
rit,fak'abitur. Hujus Evangelici efFati fundamentum eft in Decreto Eledionis,
quo Deus ftatuit qupfdam ad vitam 3eternam eligere, eofquefide in Chriftum
donare,&: per eam ad falutem perducere. Cum igitur ex fonte eledionis ad glo-
riam, emanet hoc donum fidei in eledos &:falvandos,illorumque lltproprium,
hinc promulgatur in Evangelio: credit fihabttur ^ì
Quare ablurdum eft, hujus .
generis promifla , totum Prxdeftinationis ad falutem Decretum appellare, cum

horum annuntiatio, medium dttrttaxAt unicum exfermmjìt. Quo deus Decretum ele-
Eee 4 dionis
<^é A e T A S Y N O D i
tîonis ih cledis fuis exfequitur , per verbum hoc promiflìotiis extrinfecus &: Spi^
ricum fiuimintiinfeeiis , tìdem in cordibus ele£torum accendendo, conlervan-
do &;augcndo.
Hoc primi Articuli dccretnm poflet confìl^crc ciim defc£lu èc negatJone Pra-
fiienlU'ìn Deo Poteft enim ftatui condicio falutis, licct ignoretur, num quis eam
.
fitprsftituriisnecnc, &: conicqucnrer hic Articuliisadmitti eciani podcc ab illis,
qui omncm futurorura concmgcncium ('qualia omnia elle cxjfbmanc^ in quibiis

àdio voluncacis humana: inccrvenic,; prxfcienciam Deo derogane.
Alteriim probatur ex ipfa Coli. Hagienfi, plunmirque ahjs Remonftrantiiim
fcripcis editis, acque eciam in hac Synodo cxhibicis, inquibus omnes ftarnunc,
eledionem iìngularium perfonarum quam vocanc condirionaram innitenccm , ,
prsevifioni pra^ftira: fìdei conditionis decreto hujus Articuli

; cui prKvilìoni , in
primi de fervandis fidelibus, loeum nullum efl'ejipfi exprefle fatcnrur. Quare auc
in confirmatione hujus Articuli male contenderunt, eumcomplefti tocum eie-
élionis adfalucem decrctum auc, eleclionem fingularium ex prxvii'a fide, excra
:
Scripcuram excogicarunc, auc denique luferunc, intelligcntes per totvm Pr;ir-

dcftinationis decrctum, totiim illud generale Decrccum, quod fecundum ipiìs
eft inter quacuor, pr^tcr quod tamen fcircnc aliud c(^c decretum , de fingulanbus
ex prxfcita fide fervandis, quod quarto loco reponunt, fimiliter tòtvm dicc- &
rc pofl'ent in fuo genere decretum, eledliohis fcilicet fingularis,conjunftje cumi
priefcientia.
Acque h^c fufficiant de Articulo primo ex Remonftrancitim fenfu, nec Scri-
ptura:, ncc ipforummec fcntencix confentaneo cujus in locurii nos hunc Ortho- ,
doxum & confentaneum fubftituimus.

S. Scriptura:
Eledio adCalutcm, eft Decretum Dei xternum, liberrimum &: immutabile,
quo ftatuic certam hominum multitudinem fquam ut alijs nec meliorem.nec
dio'niorcm, fed per peccatum paricer morti & malcdiiflioni obnoxiam, jufte in
fponte attrada communi miferia relinquere, &: propter peccata damnare potuif-
fetj ex mero beneplacito, mifericordia& gratia advitam aeternam cligere, ijsFi-
iium fiumi Redemptorem & Servatorem, eofque Filio fi-io redimendos ac fervan-
dosdare, ad Filij iui eiuique beneficiorum communionem , per Verbum oc Spiri-
tum Sanftum eificacicer perducere, &; in eadem communione per media ab ipfo
ordinata, graciolè &pocentcr cuftoditos tandem glorificare idque in hunc fi- :
nem, ut totus Elcftorum chorus ipfi conftanter adhxreat, ipfiim fervide diligati
ipfi benedicac& gloriofim acque incomprchcnfibilem hanc ipfiusgratiam in x-
ternum prxdicec.
In explicatione, Articuli de Elezione, fequentes crroneasaiTertiones, in varijs
Remonftrantium fcriptis obfcrvavimus, quarum prima hxc eft.
I.
1)e Elecfione ad Fidem.
ELcdio eft elezione ad gloriam nec omnes qui ad fidem

ad fidem, prior :
quoque ad gloriam lune eledi

fune eledi ,peremptorie in homineautem ad :
fidem eligendo, prêrequiritur hxc condicio, ut homo peccator peccata fua per le-
gem agnofcac , de i js pceniteat , fit humilis, parvus , probus & ad vitam icternam
difpofitus.
Hanc Remonftrantium fententiam, S.Scripturajdiflentaneamcftejadicamus.
Nam S. Scriptura teftatur ;
I. Deum nos fimul ad gloriam & fidem, aliaq; media elcdioni ad gloriam fub-
ordinaca, elegilfc ac prajdeftinafle. Vidcantur loca. Rem. 8. 30. Eph. i.àverf. 4,
ad tj, 2».Their. 2.. 13. i. Pet. 1. 1. 2.
2. Omne»
' . 1. Omncs in Filium vere credentes
habere vitam seternam in Filio , Ioli. ^. 3 6.
,
i. loh. 5. u. elle immunes à condemnatione, Rom. 8. i. 34. effe hxrcdes Dei co- &
ha^redes Chrifti, Rom. 8. 17. &: credere quotquot ad vitam xtcrnam fune ordinati,
Aft. 13.48. Fidcm effe Eleélorum Dei, Tit. 1. 1. Linde liquido conftar,omnes vere
credentes ad vitam a^tcrnam mimucabiliter eledos erte, fecutidiun illud Rom. ii.
Eledi artequuti llint, &: Màtth. 2^, Seducerent eledos, lì fieri pellet.
3. Nos,animaIes, carnales,m peccatis mortuos,&:iad vitam xternamincptiflì-
mos & maxime indifpofìtos, ex mera gratia efficacirer illuminari , regencrari , vivi-
iìcari,reiìpiibentiaque fimul & fide donati. Ioli 6. Cor. .
3. 3.
5-. 1. 1. 1 4. Ephcf! 3 . à
vòrf. i.adii. Ad. 5.31. & 18. 11.
Quare huic lèntentia^ , Pelagiana: non ablìmiii , opponimus liane Ortho-

doxam.
Deusnosfimul ad gloriain & gratiam luiitis virx, ipfamqiie fidem elcgit : &
quotquot .ad Veram fideni perducuntur indubie eledi fiint ad gloriam. Ad fi-
,
dcm vero,non ex nobis conditione vel difpofìtio-

ulla prarrequifira èc pra:rt:ita à
ne, fed ex mera & gratuita nos omnibus modis ineptos , incapaces in-
gratia, ,
difpolìtos Deus clegit , &: potenti ac gratiolà Spiritus operatione pcrducir,
11
De "Beneplacito Dei, quod caufaefl Elecito^

nù ad gloriam.
"Ki Erum & gratiofum Dei beneplacirum , mera gratia , libcrrimum arbitrium,
'*--' qita: califa cft
Eledionis,in hoc conrtftit, quod Deus adum fidei iji lèfè igno-
bilem, nullo eius merito, è multisportìbilibus in conditionem communicanda; là-
lutis elegerit, tantique illam gratiofè arftimare voluerit,ut eam rcputarit prò per-
fcda legis obedientia, cumliberumipfì fuerit alias conditiones, puta opera Icgis
&CC. eligere.
Hoc commentum Remonftrantitini è Socino ìiauftum, explodendum, eiuf-

que loco verititem liane fùbftituendam elle judicamus.
Beneplacirum Dei, quod Eledionis noflrx caufa efl, non in eo con'fìflit , quod
Deus fidcni è multis conditionibus polTibilibuSjelegerit ,fèd nos mifèros & indì-
gnos nullo.noitro merito, nulla fidei &c alia bona qualitate veftitos ex gratuita ,
gratia & miléricordia , prae alijs xque ac nos ad vitam asternam elegerit.
indignis ,
Videantur, Rom. 9. II. 15. Ephcf".i. 5. 9. 11. Ephef."2.à verf i. ad 11. Deut.7. G. òcc,
&C Cap. 9.4.5. <J.
Ut
Elcdio ad fàlutem multiplex eft , alia generalis fidelium, alia particularis five
fingularis horum vel illorum fidelium , illa fine pra;vifione fèu pra^fcientia fidei;
hsec innitens prêlcientia: fideiitem alia indefinita, alia definita rurfiis definita
: :
five fingulans, aliaincompleta, nonpercmptoria,revocabilis, vel conditionata,

alia completa , peremtoria , irrevocabilis vel abfoluta, cuius adxquatum obje-
dum efl: homo fidclis in fide meriens vel iam mortuus aha item Vet. aliaNov. ;
Tefl:amenti alia illorum quibus Evangelium annunciatur

:
, alia illorum , ^quibus :
non annunciatur.
Hanc Eledionem multiplicem ut cerebri humani figmcntum, Deo ignomi-
,
niofunijVera: pictati noxium, fblidumque fidelium in vita morte Iblatium fiib- &
vertens,maxiniopere improbamus; cum Scriptura tefl:etur unicum efle benepla-
citum, propolìtum &
confilium eledionis, eiufquefingularis, definita, ab ieter-
no in Deo perfedsc &: completa irrevocabilis peremtorix ( fi quidcm hoc ipfò-
i ,
rum
^.g A e T A S Y N O D ì
runv ternano à/p^(p« liti liceat) horiim vcl illorum mifcrorum mortalium : ea-
detTn:]^}.ie, cft uniforinis in Ver. &c Nov. Teflamento , Ephef." i. 4- s- ^- 7- 9- ifv
Rmndw. 9. 11. 8. z8. i. Thcfi. 1.4. i. Petri 1. 1. Roman. 11. 7. 8. 30. lohan. io. z8.
17. Match. 2,4. Z4. Roman. 4. per totum i. Corinth. io. r. z.5. 4. Hcbi. 11.
rz-; :
per totum &c.

I. Dco ignommiolÌE liint Iure Eleòlionis divifìoncs Nam rcip/àDeumiUlpcn- .
{urn,itteómplecum , in mòmcnta inu'rabilem , id eft ,idolurn ccrebri,loco omni|.x)-

tentis, aecerni, omniicij & immutabilis Dei lùbllituunt.
i. Piccati iiinc noxia:; quia carnis dubicationes acque diifidcnciaiTi iuvant ac fla-
biliunt , fìduciamque ac fpem vivam fidelmm fubvcrtunc . Vera aucem &: gerniana:
'non ex dubitationc , iéd ex Spineti adoptionis , fide &: icnfu dileólionis Dei
piet'as
conftantil]lma% vcluc radice pullulac.
3 Confblacionem fideluim fubverrunt quia Eleftionem
.
momentapro ra- ; m
tione noftrieniutabilitatis mucabilem inducunt. Sed Scriptufa teltatur , Spiri-
tum adoptionis tettati Spiritui noftro, nos ha^redeseife Dei', cohsredes Chritti;
n<is habere vicam xternam nos te Chrifto in fiiperccElcftibus ette cotiftitutos;
;
nos in Deo elìe>& ipllim innobis; ftos fivc viveiites iìve morientes diritti Do- ,
mini nottri clic. Idem Spirirus facic nos exultare Se gloriaci in Deo noftro patto-
re, ttmiliaque fentire &: loqui, qualia exrant , ad Rom. 8.fub tinem; 2. Cor. 5.ab
initio ufque ad p. &
Piai- 23. pattimque alibi sonfer z. Cor. 4. 13. ;
Qâre nos , ignitis hifce Satanicis telis, fcuto fidei retufis, opponimus liane R-
dei loquelam.
Unica
eft ad (àlutem media falucis, Eleftio in Vetcri &
Novo Teftamen- , &
to eaque ttngularis definita irrevocabilis , immucabilis
: , ut numerus eleilo-
, :
ftorum augeri aut minui , Elc£lio interrumpi , elcduique reprobus fieri nc-
que at.
IV.
Éleftio ttngulanurr» nerfonarun-i,fada ett ex prarrequifitis ac pr.x'vifis,uc 'pra'fti-

tis,,conditionibus fidei , obedientiae,rclipi{cenrÌ3E, fànftitatis.pietaciS", vel mchoa-
ta!"&' , vel eciam conliimmatx

aliquo ufque concinuacac ad cxcremum vicx cer- &
minum perduda: prò diverfà non pcremptorisr &: peremconae Elcòlionis racione.
,
Adferunrque hx condiciones dignicaccm &c dilpolìcionem gracioiam Evangeìi-

cam,propter quam,quieligicur, dignior eft eo, qui non eligicur. Q_uare fides»
obedientia fidei ianditas , pietas , perleverantia , item vocatio juttiiicatio, iàndti-
,
,
ficatiohitius vita;, non fune frudus ex immutabili Dei*elc£l:ione manantes, eiulve

elFeda &:confèquentia,fed eius condinones pr^requifitas &: antecedane^.
Ethanc Thefin , ut Pelagianara &: Sacrae Scriptura: ex diametio repugnan-

temjeiuf'que, ut &: fàlutis,ièriematque ordinem pervertentem, quam maxime
improbamus.
I. Scriptura cnim docet nos, non à Deo ex ìm tanquam conditionibus prasre-

cfùifìtis , fed ad kec omnia elcftos & prxdcftinatos ette , & ettêda, fru£tufque,haJC
efle, ex eledione gratuita Dei manantes. VidcaturRom. 8.30. Ephefi i. 4. 5.9.
II. I. Petfi i. 2. lohan. (J. 37. 3^. 44. io. 16. Matth. 11. z^. i6. tj, i. Timoch.
1.9.
z. Deinde abfurdum &: àB-ioXéycv cft, hominem lam perfidemin Chrifto exi-
ftentem, vocacum , juftificatum , à condemnationé immunem in fiipercceleftibus ,
in Chrifto conftitiitum, vitxque alterna? hsredem , ad vitam seternam eligi , id eft,

lìonprx fèd ^(7/? dcftinari Ifta autem omnia, fìdelibus in Chrifto exiftentibus, paf-
.
iìm in Scriptura tribuuntur.

3. Prseterea hasc dottrina Eleftionem ,quajomnis promiflionis,fcederatis,fons
eft, vertit in promiflum , in hailc fcilicet formam , Si credideris, digerii, fed non-
dum pcremrorie 5 Si ^èrfevernverk , eligerii feremtorie . Q^sc peregrina flint.
4, Deni-
&
NATIONALIS DORDRECHTAN>£. ^^
4. Denique dignitatem aliquam picTreqiiifitam & prscviam in eligendo pone-
te, five nacuralem, fivelegalem, fivc Evangelicam, propter quam qui digitur,
dignior fìt ilio qui non eligiciir, efl; Scripturce.adeoque ipfì Deo, velucin os con-
tradicere: Videatur Dcucer. 7. 6. & feq. 9. 4. &: feqq. Rorn. n. 9. 2.1. Ephcll 2,,
2. Tic. 3. 5. Rom.ii. ^.(?. ,
Nec excufaceos, quod has conditiones, negent caufam pronric didam Eie.
ftionis effe. Eo enim nihil aliud (ibi voiunr, quam liane fìdcrn fideiquea)hc. ,
dicntiam, rcfìpifcenciam , fancliratcm &

picratem non mereri quidem fba infita ,
dignitate Eledlionem Sed vere tamen movere Deum ad eligendum, quando-

;
quidem ft;Uuro previo, ca jam.in conditiohem elegerit, «S^ benigne tanti jcftir-
mare voluerir. Qux omnia quomodo non longius abeant à vcritate, quam fen-
tentia Ponnficiorum de meritis condigni , equidem profiremur nos non videre.
Pontifìcij (ìquidem operum merita, ex merito Chrifti ftudent derivare Remon- :
ftrances aucem ftatuunt, Deum obedientiam Evangelicam bonorum operum,

liberrimo (iio arbitrio tanti faccre; cum libcrum ei effec, alias conditiones eius
loco eligere, credentefque fquod Socinus explicationis caufa addic) ut cieteros
perdere.
Huic igitur Rcmonftrantium Sehtentìse , bpponimus Contrariam Ortho-

xam hanc.
Deus nos elcgit ac pra'deftinavic ad fidem, obedientiam, rcfipifcentiam, fan-

ftitatem, pifetatem &
perreverantiam in illis; item ut nos vocaret, jurtifìcareCj
fanctificaret , flmtquc hxc omnia fruclus, elfefta &: coni'equentia Eiedionis &:
Pra:deflinationiS.
Vniro':mia&: conformia funt Eleftionis & juftificacionis decreta

Sive,qua- :
Jes Deus bomines coniìderavit in juftificando

etiam confìderavit in elio-en-
, tales
do : Sive; ijrdemqualitatibus ve/Uti obijciuntur homines Deoeligenti jufti- &
ficare volenti.
Et hxc peregrina pronunciata 5 five Pontifìci,a;, five Socinianse Sententise

confentanea vehemcnter improbamus, utpote adverfus Scripturam fta-
,
tuentia, Elcctionem & luftifìcationem ex fide & bonis operibuSjilìve ex obt-

dientta vira: Evangelica.
VI.
Eledionìs immutabilis ad gloriam, nec fenfus ccrtus, nec frudtus ullus eft iri
liac vitanullaquc eius certitudo, nifi conditionata

: contingcns. &
Hoc impium dictum, Sententix quidem Remonftrantium, confentaneum
conforme eft; ied omnium ,quotquot in Scripturis commendantur Sanftoruni ,
fcnfiii ac fentencix dillentaneum , adeoque deforme & Scripturse Sacrse adver-

fiffimum.
Nec judicij noftri alias hic probationes afferimus, quam ipfa viva fenfus San-
ftorum documenta &: frudus amplifiimi veftigia ,
qua: nobis Sandorum praxis iti
S. Biblijs exhibec copiofiffime.

I. Confiderentur Sanétorum, inDeo, conftantilfimaque eius dileótione, eie-
elione ac filare, gaudia, gloriationes, exultationes, tripudia, qua; totidem fune
ccclcftis gaudi] vera initialiaque pra^ludia
, nil nifi feniiim Eleftionis vivum,
,
fpem Lxtam &

vivam glorix in Patria poffidenda: , "Satanseque inferorum con- &
temtumfpirantia,
z. Denique quot diledionis paterna effeda, in pc£toribus fuis eledi in dies
perlentilcunt, tot elcdionis ceternaz veftigia ac figilla lentiunt,palpant, contrc-
dant eaque ex gracifiimo
, ilio omnis bcnedidionis fonte, ad fé profluere gratiffi-
meagnofcunc.
Tantum
. &
6o - A C T A S Y N O D i
Tantumvéro abeft, ut hic fuaviffimus Eleftionis {"enfus &:cercitiido, ElcftoS

degeneres,carnales aut in curfu pietatis fegniores, rardiorefvc rcddar, ut è con-
trario hic demum ffrvidx ac fìncerac Dei ac proximi diledionis, fanfticjue la
omni bono opere zeli , non tantum incentivum &c calcar cflficaciflìmum fed &c ,
radicem ac quafì (edem cum Scriptura collocemus; quod vel ipfa Sandtoruni
cxperientia tclLitiilìmum eft. Et iìcuti, Hic aeterni Dei favoris lenibs, paradifiis
cle£lorum eiflin rcrriS) ita nihii iplìs triftius 8£ durius accidir, quam carnis dubi-
tationum aut gravium tentationum ncbulis eam Ixtitiam oblcurari aut intcr-
,
rumpijquo, iandis &:)uiì:isde caufis, Tapiens pater, nonunquam iuos elcdos in

hac vita excrcet ^ humiliat, uti ex Scripturis pater.
De RcprohatiorJ
T^ E Reprobationis decreto licct , p.ircé ac fobrié ^ prò ut SpirituS Sandus

^^ prêivjr in Scripturis) in Ecclcda loqucndum efTc ai:bitremur ; h;tc tamen
fequentia Remonftrantium dogmata, ut à Scripturis Sacris aliena, non polTu-
mus non improbare eaque,po{ìra elcdionis dcdrica,fponte fua conciderc exifti-
;
«lamus, ut operole ijs immorarinon fitnecefle.
\
Deusneminem decrevit in lapfu Ada: &
miferia rclinquere, fed omnium fa-
iutem defiderat, omnibus f.ilutcm intendit, omnibus mediatorem dedit, me-
diaque ad fidem &c converfìoncm necefl'aria fufficientia &: efficacia admi-,
niftrar.
li Conrrarium pater, ex veritate doélrinx Orthodoxse de Elezione. 2, lon-

ge aliuddocet Paulus,Rom. 9. 11, iz. 15.15. t8. zi. Chriftus, Matth, 11. tyi.6.
Z8.15. II. Ad. 14. i^. Deut. 7. é.&feq. Pfal. 147. i^. 20. loh. 17, ^.
IL
Decretum de damnarldis infidclibus perfeverantibus, eft totum Reprobatio-

his decretum.
Huius falfitas, ex oppofita Eleftionis doftrina, in primo Remonftrantium
Articulo exprelVa, percipitur. Eft fiquidem hoc decretum generale, inde-
finitum de qualitatibus damnandorum, non concernens defìnitas has vel
illas perfonas, quas Deus in eligendo prxteri jt &: propter peccata iufte
damnare decrevit, qualem Reprobationcm Scriptura tradir. Et ut Eleòlo-
tmri, ita reproborum certus Se dcfinitus numerus Deoconftat. Exempla
quidam fingularium perfonarum, Rom.p.extant.
III.
Reprobatio dividitur , ut Eledio , in generalem (ìnguiarem indefìnitam, noa

, ,
6crcmtoriam,peremtoriam, &c.
Et hsc divifiones, eiufdcm funt geni) cum illis Elc£lionis fupra pofitis df-
vifionibus, quas ut naturar Divina & Scripturse difl'entaneasreijcimus,
Reprobationcm intcrrumpi reprobofque Eleftos fieri pofle, pcrnegamus.
,
Corìftlium enim Deifiat omncm ftiam 'volunta.temfACit &:c. Ego lehofa j non mutar ì
,
Item nulla efi mutationìmmbra tn Beo.

;
IV.
Reprobatio Cngularium peremtoria , fada eft propter pravifam antccederr-

ìem advcrfus Evangelium infidelitatcm], inobedientiam, perfeverantiamq; in ea:
adco
NATIONAL IS DORDRECHTAN^. et
ndco utncmo propccr pcccatum Originis rcprobcrur,ledqui rcprobantur, tantum
rcprobcntur ,proptcr propria peccata ip(briima£tualia, qiix oniittcre potucrunt.
Conrrarium docct Paulus, Rom.9. 11. 18. 2i.CIiriftiis,Matth.ii, vcrf!i^.z(r,

27. Exquibiisconftat bencplacitumE)cicaulameirG,curDeUs quofdam, aliis
('clcdis) non indigniorcs prà:tcricrit, &: non clcgcrir advitam xtcrnam: caii-
fàm vero cur Dcusprxtcritos d.imnarc voliicrit clic pcccataomnia, tum ori-
ginale tum adualia, nnivcrla tcilatur S. Scnptura.
V.
Caiifa cur Deus ad Kos Euangclium mittar, adalios non mittat, cft liominum
illorum gratiòlèa^'llimataidoneitas, velindignitas.
Hoc fi verum nemini unquam in' tetris Euangclium fuilìct annun-

eflct ,
ciatum , cum ad unum omncsco lint mdignillimi. Solaigitur hujus diicri-

minis caulà eftjullriilìmum aclibcrrimum Dei bcncplacitum, iccundum illa;
Matth. II. 25.16. zy.Plàlm. 147. 19. 20. Ad:or.i4. i<J. R0m.10.20.
QûatenoshisHetcfodoxisaflcrtionibus, has duas Orthodoxas opponimuSi
Deus unico, coque faniSlilììmo , irrcprchenfibiliatque immutabili beneplacicó-

decfcvit quoldamm pcccatum prolaplbs,u-xque &:maIcdi61:ioni, fiia culpaobno-
xios, in milcria &
peccatis relinquere, cos ad vitam artcrnam non eligere , corum
adlalutemnon milererijCos adFilij lui coramunionemcfficaciternonvocare,non
juftifìcare,nonfanditìcare, &: tandem propter peccata, tum originale, tum a£lua-
liaomnia,eof'dem jufte damnare.
II.
Caufa cur Deus Euangclium a nonnullisaufert , procul dubioeft ipfbrum dcte-

llanda ingratitudojcurvcroadhosilludmittatjadaliosnon mittaf,non cllidoncitas
vcl indignitas hominum , icd i lum Iibcrrimum Dei bcncplacitum, quo de ììjo fa-
cit quod vult, ncminiquehabcL- rctribuerc, cum ncmo prioripfi dcdcrit.
Ad ArgumentaRemonllran num quod attinet, quibus liane liiam Hcterodoxam
lcntcntiam,inColIat. Hagicnli aliifquc icriptisllabilirc conati iimt, nos ca partim
ex male intellcóbis &: dctortis Scriptura:tcltimoniis, partimex depravato Immane
rationisjudiciodclumta&: formata clic judicamus, pridcmque fòlide confutata,
tumà prifcx, tum etiam moderna Orthodoxa: Ecclclìx dodoribus; etiam à Cia-
rlìi! Theologisinhaciplà Synodo, in quorum labonbus, nos certa fcicntia&: bona
conrciehtia,acquieiccrc profitcmur. Atquc ha:c de Sentcntia Remonilrantium

circa, ArticulumdcElediione&Rcprobationclufficiant. Exquibus cum liqui-
j.
do apparcar, illorum de Elcótionc &; Rcprobationc dodlrinam , elle in bis EcclciiiS

Ortlìodoxis novam, Hcterodoxam, S. Scriptura:diircntancam; ludicamus illam in
EccleliisBclgicisReformatis non debere doceri,lcd è contrario Icntentiam Ortho-
doxam, ut Verbo Dei confcntaneam in iiidcm porro conflantcr, ut in omnibus aliis
ReformatisEcclefiisfìt, clVeretîendam&docendam, ut Dee per cam iiia conftet
gloria, vera humilitatis&: (incera: pieratisradix llabiliarur.conlcicntiilqucfidclium
lòlidum in vita &: morte lolatiumadminiih-ctur. Ita fixit clcmcntillimus milcri-
cordiarum Pater, propter filiumlìium unigenitum. Amen.
Fff I V D I-
6x, A CTiAI £ YNOIDI
I VDICI VM
;:;;;;;^:;.Deptit:kòrriftfTratóIfulani^,
De Primo Articulo. ^
The/esHeterodox<e Kemonfirantium Antithefes Orthodoxa

De Elethone. De EleBiofie.
' '
- - j ; - .
f
VoluntasDci defervandis fidelibiisin Voluntas Dei , qua ^r prò benepla-

fide eiufqueobedientiapcHcverantihus, cito Tuo ftatuit , ^quorundam (quos f
cfttocumDecreturnpràrdeftinationisad arterno fiio ^ coniìlio & Decreto ad
vitam. vitam jeternam e immutabiliter elegit j
Hancthefinfalfamcfle aflerimus , ob ex /genere liumano lapfo mifèrcri ^
fequentes rationes. eoldem Clirifto
Filio fuo fèrvandos da-
1. Quia hoc poteft confìftere cum re /> vocare ,?fidein Chri-
efficaciter
negatione praclcientix Dei, &: omnium flum donare, atque ita^ juftificare, /
hominumdamnatione. Cumncgatio- fandifìcare, &
»z glorificare, ad » lau-
ne praricientia:; quia articukis hancnon dem gloriofe fux gràtia; eft <? totum ,
prxiùpponit adcoque Deus potuillec

: Decretum Prsedeftinationis ad gratiam
iìmpliciter apudlè ftatuere, velie fècrc- &:gloriam.
dentes falvos facete, quamvis non pra:- Di(2:aScriptur3E,e3t<JtìfibUsveritashu--
f'ciret, qui crcdituri eUent. Quemad- justhefèosliquet.
modum & ipli Remonftrantes luce ve- a Ephef!i. verf! 5. PrtedeBijìavit nos
ritatis haud obfcure indicant,
convidi , quos adontaret in jiUos per lefum Chrisium
cum aliud Decretum clcdionis ad ihlu- in fefe , prò benevolo affe6fu voluntatis fuix.
tcnide fìngularibus, bis velillishomini- &verf. II. PrxdeHinati fecimdum prasti-
bus fervandis , quod prarfcientix divina: tutum eius qui agit omnia ex confìlio 'volun-
de ipibrum fide , ócobedientia: in fide tatls Jìht.
perièvcrantia, imitatur, ftatuunt. Cum b lohan. 13. vcr{. 18. Non de omnibus
omnium hominum damnationc ; Nam %<obls loquor: ego fcio quos elegerim.
il Deus ex gratuita mifericordia fidem ±.Tivt\o\.h..i.w<tri'.\^.Solidnmtamenfun-
nemini daret , nemo
ideo Icrvaretur : damentum Dei Jìat , habcns Jìgtllufn hoc:
ipii interponunt, Decretum tertium de Novit Dem eos qui funt fui.
medijs ad fidem neceflariis iuppeditan- e Ephef. i.vcr/. 4. Elegitnosinipfoan-
dis. mundi ffin damentum. i.Theflal.
te -jiiîurn
II. Qina non flatuitvcram6v:unicam z.vcrf.ij. Elcgit njos Dem ab inttio ad Jk-
caufam impuliìvam Prazdcflinationis, lutem.
nimirum libcrrimum bcncplacitumDci; d Ephefi. vcrf.ii.Vidcrupraliteram a.
non finalcm ; illuftrationcm icilicet e Li'ai. ^^.vcrf.w.ConJìlium meum fla-

gratiofse fiaa: milcricordia; in Elcftis: hit cr omnem delcHationemmeamfaiiurw
non certum &: totum numerum eie fum. ì.^vn.^.\cv{'.z<^.jQutnetia}nquieJl
ftorum non omnia voluntatis mifèri-
; xternitas ifraelis ^ non committit mendaci-
cordisefteóla; non frudum nec fenium ter, nequefcenitcbit eum: non enim homo
Elcólionis. f // , ut ya'ntteat cu?/!. Romanor. t r. veri]
29. Dona c^ illa njocatio Dei eiufmodi
-ilia
funt , l't eorum ipfir,?i pcenitere non pojfit.

y Roman. 9.verri8. Cuiiis vult nnfcretnr. & veri. 23. Vafn mifericordi/n. ,
g lohann. 6. veri. 39. Hm est autcm l'oluntas eim , quimìfitme, id eU , Patris,

njt quidquid mihi dederit , non perdam exeo ifed fufcttem illudin ultimo die. Ephef. i.
vcrf! 5. Prxdejlinavit nos quos adoptui'it infliospcr Icfuij: Chrijlum.

• h Rom.
NATIONALIS D O R D R E C HT A N ^. ,^5
h Rom. 8. verf. 30.

§luos Prxdeshna'vit eos ctiamvocavit. z.Timorh.i.vcrfg.^^
fi-yuavit nos,(^voca'vit vocatione far/cfa, nen ex oj>ertbuó noJhis,fidex fito ttopofito , ér
gratta, qu<£ data est qtndem nohis tn Christo leftì, ante tetnpora fecidornm.
t Ador. i3.ver/.'48. Crcdiderunt,quotquot erant ordinati ad njitam&ternam. Tir.i.
veri. i. Fides Eletiorimi Dei.
k Roman. 8. verf. 30. ôs prxdeìiina'vit , eos etiam 'voca-vit : (jr quos 'vocavit eos
ftiam iiifltfica'vtt.
/ i.Petr. i.verf! 2. ex frxcognitìone Dei Patrls ad fin^ttfìcationcm Spirittts-,

Fleófis
per ohedientiam & ajperfionem fxnguinislefu Chr iftì gratta %> oh is é^ tax multtulicetur:
\
Ephef . I . veri. 4 . Ekgit nos utJìniusfancH ò' incubati in conjpeû etns cum charttate.
m Rom. 8. veri. 30. ^npsjuHfftca'vtteosetiamgloriJìca'vit.
n Rom. 9. ver/. 23. Vt notas faceret ditntitts gloria fu£ erga vafa mifericordix , qua.
jrdpara'vit ad gloriam. Ephef. i verf." 6. i^d laudem glortofxfiu gratin, qua nos gratis
.
fibi acceptos effecitfn ilio dtlecto.

Rom. 8. verf. 19, 30. 2{am q»osprs(civit,etiam pradeHinavit conformandos ima-
giniflij fui; ut is fit pritnogenitu-s mtermultesfratres : £htpsz>eropr,edefinavtt,eesetiam
'voca'vif-, cf qitos vocavit, eos etiam jufitjìcavit : quos atttemjusttfcavit , eos etiam glyitf-
cavit.
Thefìs JF/eterodoxa 1 1. ^ntithefìs Orthodoxa IL
Eledio ad falutcm non unica, fed mul- Elcdio ad falutemnon multiplex, fed
riplex cft: indefinita & defìnira:generalis unica tantum efl, omnium eledorum in
& particularis fìve fìngularis &: \\xc ite- : Veteri &
Novo Teftamento.
rum incompleta & compierà non pc- 5 Huc pertinettotumnonum& unde-
remptoria &: peremptoria. cimutn caput Epiftolê ad Romanos.
Pfàlm. Beata gens illa , cuitu
33. verf. 1 2.
Thejìs ÌMcfalfk ejl. lehova Deus est.-popu/us quem elegit in pòféf-

fioiumfihi.
1. Quia Deus efl
ens fìmpliciflìmum, Lue. 2. verfr30.31.32. Viderunt ociili mei
omnis compofìtionis expers , ac fàpicn- falitcmtuam-, qtiani parafi in oculis omnium
tiflìmum, adeoque uno &: flmpliciiruno populoruìì'il'imcn detegendiim gentibus , c^
adu omnia fcit, vult, Se decernit. gloriam populi tui ifaelis.
II. Quia EleiStio internus efl: Dei Ador. i^.verfà \. Imo per Gratiam Domi"
aftus, ideoque unus &: fimplcx. ni Chrifi,credimm nosfervatum iri,quem-
I.
III. Quia Deus efl 2:tcrnusac immu- admoduTn cr illos. Ephef. verf. 9. i o. Poî-- 1 .
rabilis adeoque Decreta nova, caque in- qtiam notumfccit nobis ni-^Hcrium voUmta-
ter fé realitcr divcrfà faccre non potcft. tis fiU fecundum qratuitam fuam benevo-
,
I CujusDccrcticaufàimpuliìvacfì:
V. lenti am-, quam vr&fititerat in ffe-j. Nempc
unica: objeòìu idem: finis unicus; ac me- ut, in piena tefnpgrum illorum prafitutorum
dia executionis eadem , illud non potefl dilpenfxtione fnnmatim recolligeret omnia
cflemultiplex. ilLi in Christoytum quie in calisfint,tnm quA
At Decreti Eledionis caufà impullìva in terra.
cfì:unica,obicduejus, finis & cxccuno- Ephef!3. verf^ó". Gentesfint cohinredes é'
nis media flint una atque eadem : ut ex concorpores, confortefque pr orni fwnis ej usiti
prima: antitheic&js Orthodox^ probacio- Christo per Euangelium. Hebr. 13. verf." 8.
ne manif'eflum cft. lefiu Chrtfus beri c^ hodte idem eft & infc-
Ergo Decrecum illud non poreft efle cula.
multiplcx.
Thefìs Heterodoxa III. oAntithefìs Orthodoxa III.
Caufli Elcdionis efl hencpiacitum Dei, Caufà elcòlionis cfl a beneplacitum

quoexmiultis condinonibus pollìbilibus Dei , quo b nemini quicquam dc-
placuitipfifìd-emeligere inconditioncm bens e liberrima voluntate ac graria
communicanda: falutis. d hujus prx ilio miicrcri in Chnfto,
1. Hanc Ftf i hunc
-
^4 ACTASYNODI
I. Hancchcfin Scripturaubiqucfal-
S. hunc prx ilio e iiàc &: fauclicate ad (à-
fitatis arguit,quippe tale bcneplacitum, lutem donare decrcvir,
quod humani cerebri fìgmcnrum cfl:,nul- a Vide in Antirhcli prima lirrcram n. '
quamagnoicit. l^ Roman. ii.vcr{!5. 6. Itaigitnr ó'hoc
II. Quia Scriptnra flatuit bcneplaci- tempore rejèrvatio -Jeaindtim eleóJionem
timi Dei aftumcire irtcrnum &c ablblu- gratuitam fach ejì. [^wd fi fer gratUniy
tuirijà nullis conditionibiis pendentem. nonjamex operibas-) ahcquifì gr.tnujamno»
ejt gratili: fin exoperihus,ia.m non ejl gratin:
ahoqnin opis ìam tion est opus. 8>c\cv(.-i,<f.ûis priordeditei, d^ reddetttr ei^.
e Rom. 9. veri. 18. CuiH'Svnlt,miferetur, Et verf. 21. quem autem 'uitlt-,indurat.
K^n nonìiahet poteftatemfigultts quidemvas ad

inlutum-, ut ex eademmajfa faciat aliud
decHS, aliud vero addedecusì Match. 20. verf. 15. Annon luet mthi quod volofacere m
mels rchia? an oculiis tnm nmìm efl, quia ego bontàfumi
Roman. 9. veri! 13. lacobum dilexi, Efa'vmn autem odio habui, verf. \6.Nempe igi-
tìf
tur fcleclio) non efi eim qui'velit, nequc eius qui currat , fd eim , qui miferettir, ne?n-
pe Dei. veri. \%.Itaquecuim'vultmifcretur, quem autemvidt indurai.
e Match. 11. veri! 25, z6. Gloriam tibi tribuo-, Pater Domine cali òrtcrrd , quod Imc
occult averli a fapientibm (jr intelligentibiu, d^ ea rctexeris tnfantibm. Etiam Pater, quia
itaplacuittibi. March. 13. veri. 11 . Fobis ddtttm ejl nofie mysteria regni dulorum , illls
autem non ejldatum.
Thejis Heterodoxa IV. Antithejìs Orthodoxa I K

Caufa fine qua non , Eleftionis , five Fides a in Chriflum b obedientia fìdei
prazrequillta ejus conditio eli lìdes, nec &in utraque perlèveranciar , frudus &
non fidci obedientia, &: in utraque per- efFedusfuntEledionisÊledorumpro-
lèvcrantia. prij.
a Aftor. 13. verf. 48. Crediderunt quot'

Faljà hxc Thefis.
quot erant ordinati ad 'vitam dtefnam.
^ Ephef! 2. verf. IO. Nam ipfms fumm
Quia nullis Scriptura^ teftimoniis
I.
opm-, conditi in Chrifio lefu ad opera bona^
adcoqueeadem facilicate rcjici-
riicicur,
qu/s pritpara'vit Deus ut , ineis ambulemus,
turjquaafleritur, quod ipfum Remon-
I . Pet. I . veri! 2. Vide lìipra literam /. in
flranrcs non obfcure fatentur in Colla-
Antichefèos probacione.
tione Hagienlipag. 42. Lat. Ed. Brand,
e I. Pecr. I. veri! 3.4.5. Benediûs eflo
dicentes ^jtpad modum, quojìdem in e-
:
Deus cf Pater Domini nofìrilefu ChriHi-, qui

ligendo (Deus) rejpexit,nempe, an ut cau-
ex multafa mifcrtcordia regenuit nos infpem
Jam, an vt conditionem, rejpondemm confi-
invanì per refurreîoncm lefu ChriHi ex
deraffe nullo modo , njt caufam , ncque -vt
mortuis , idesi, adh&redjtatem-,qu& nec cor
quippiam, quod gratin Dei falutiferx aliqua
rumpi potefl, nec contamìnari,nec marcefce-
ratione adi<erjaripofftt:quopofito non pttta-
mm,nos ulterim de bere
re,vobis m ciilofervatam. ^là virttttis Dei
effefolicitos fedra-
,
pr&fidio cuftodimini perfidem,adfalutem pa-
tionem eius Deo Eleôri commendandam
ratamrevelari prafìituto tempore ultimo.
effe-j- Vide veri", no. eiufdem Ed: Jn
Macc.24. verf! 24. Excitabimtur Pfeudo-
facra Scrittura nufquam hxc phrajìs inveni-
tur, Dettm nos quafdeles elegiffe.
Chrifìi & pfcudoprophetx-, é' edent figna,
mazna ér miracida , ita utfeducant (fiferi
II. Quia Eledio eli ad iìdem ran-
pofft) etiam EleCios.
quam medium adcoque non antece- ,
d Tit. I. vcrl!i. Fides EleBorum Dei.
dancum &r prxrcquifirum quid,lcd con-
Roman. ii.verl!7. £lnid igitur? ûpdre-
IccucnsElcdionis. HincEpher.i.vcrl!4
,. ri .
n- T-i n
I
-
quiritlfi'aelyhocnoncft adeptm,(èdEleîaf
dicit Faulus nos clic tlecros, non quia r r 1 n
r r r^- ^
/• n / 1
/• ì
Jjccuti > unt-^reliquiveìo
i
occulluerunt.
mx\n\c:\::^vcusL\nSil,icdutfmmf^ncìì,kò. '
hxcfubjicit v.^. \nxdcfì:inatosnos Cile in adoptioncmjilioriim At fideinlefum Chri-

:
fluminfiliosDci adoptamur, lohan.i.verf. iz. ûptquot eum exceperunt , dediteishoc

jm } vtflij Dcifintfa5ìi, nempe ijs, quicredent innomen eim.
rhejls
NATIO NALIS DORt)RECHTÀN^. é5
Tbefs tìeterodoxa. V. Atìtithefts Orthodoxa. V.
Elc*aio omnis immutabilis non eft ut ^ ad {àlurera a immutabilis érti

EJe£l:io
qureipfbrumEIcdorum Apoilaiìa intcr- nec defedibusaur lapiìbus Eledorum
^
rumpi & abnimpi porcft. edam e gravionbus intcrrumpitur auc
HancTheiin fòUìratis convincunt ar- abnimpitur.
gumenta evidcnnflìmalunipra. /z Rom.9.verf!ii. liondum enim fiatis
I. A natura Z»!»/. Qui equi d finiplcx cft, fueris, qmm mhtlfecifent boni aut mali, ut
nec in potentia ad aliquid eft,id immuta- quod efl fecundum Elccfio-
frttfìitutum Dei,
bile eft. Divina eflentia eft lìmplcx,nec nem, ideH; non ex ofenbus fidex vacante,
,
in potentia ad aliquid e/K Divina igitur frmum maneret. z.Timoth. z. vcrf. 19.
eflentia immutabilis cft.Hinc veto quic- Selidum fundamentum Deiftat,habens (igil-
quidinDeo eft, id immutabile cih Prre- lumhoc^'Novit'DominU'Seos-, quifunt fin Xo-
deftinatioin Deo eft , utpote adusDei han. \oMcxÌ.z'^.Ego vitam xternam doeisi
artcf nus. Prajdcftinatio igitur immuta- necferibunt in £tcrnum , neque rapiet eas
bilis eft. quijqname manumea. Pfalm. 33. vcrf! ir.
A PrJifcientia Dei^Qm.cc^nìiì'Dtns
'
II. Confilium lehovainfectdtim confniit , cmri-

abaJEcrnopraevidetaccognofcit, id ne- tationes mimtetm in States fingulas. Elài;
ceflatio atque immutabiJifcr fìt. Non 54. vcrf. io. ÎmmvU hi montes recede-
enim aliter res Icfe habere polluntjquam rent,é'htcolles dimoverentur-, attamen be-
cognofcunturi quia unumquodque qua- nignitas mea k te non recedet, &fxdfi6 pacis
tenus eft,, dum eft, necefl'ario eft. Atqui me& non dimovebitur, ait miferator tum le-
resomnes ab aeterno à Deo prseviden- ho'va.
tur ac co2;norcuntur. Omnia enim vere ^ Pfalm. 37. verf. 24. Cum cadit non
proprie uno &: immutabili adu, fimul dejicitur , quia Jehova fufientat manum
perfcótiflìme, certo, evidenter, diftinde eius.
lcit&: intelligit,nihil unquam ignorans, e Lue. 22. verf 32. Ego deprecatiis Jùm
nihil fiiccefllve dilcens , & cognofcens, prò te , ne defciatfdes tua. Confcr cum
nihiloblivifcens. Hebr.4.ver(.i3. Res hoc loco. lohan. 17. verf 20. Non tan-
igituromnes,prout àDeo funt pra:vifie, tum nutemproiHts rogo, feddr prò ijs, qui
tandem fìant necede eft , per confé- & per fermonem eorum credituri funt in me^.
quens immutabilis eft pr^deftinatiOjCum Et verf 1 2. ^ûum ejjèm cum eis in mundo,
prarfcientiam comprehcndat. ego cuftodiebam eos per nomentuum-, quos
III. AVoluntateDeiabfoluta: Quic- dediftì mihi, ego cujlodivi , ^nemo ex eis
quid Deus fecundii confilium optimum perp.
&:bencplacitumvoJiuntatis ad fìncmfìbi
gloriofflimuiTi,ftaruit,illud immutabile
eft. AtquiDeuslccundum optimum conlìlium & bcneplacitumvoluntatis fuxad fi-
nem glorioliflimum, ftatuit aliquos eligere, reliquos prieterire.
fibi Ergo De-
crctumilludeft immutabile. Major cft manifefta; nihil enimnunc incipit velie no-
vi,quod non voluerit ab alterno ft cnim inciperct aliquid nunc velie, hoc eflet vel
:
quia,quodanteaignorabatbonum,nunc judicaret bonum, aut vere cognofceret:

(êft enim bonum cognitum voluntatis objedum) vcl quod bonum &: utile ipfi non
erat, poftmodum inciperct eil'e bonum. Neutrum vero in Deo locum habet,
quum jam ab xterno omnia apprime noverit, nihilque in Deo fui caufafit bonum
aut utile, utpote femper idem cxiftens.
IV. K_Ab omnipotentia Bei. Si divina prardeftinatio eflet mutabiJis , ita ut auc
Eleótus pofllt fieri reprobus, aut centra, hoc erit, quia prius fuum conllhumnon
poteft excqui. Quando cnim non polllimus, quod volumus , volumus quod
pofllimus, Atqui hoc eft abfurdum de Deo dicere. Eft cnim omnipotens, ita
ut quicquid velit, poffit, atque ita pollìt, ut etiam reipfà quajcunque vclit fìeri,in cx-
lo & in terra faciat. Pfàl. 115. vcrf 3.
r//"} Thejès
t
66 ACTASYNODI
Thsjìs Heteì'odoxa VI. eAntithe/ìs Orthodoxa Vi.
Ele£lionis ad gloriam nec fenfus cer- Scnfus accertimelo Eledionis adglo-

tus,nec Frudus ullus cit in hac vita. riam non minus,quam vocationis,autju-
Hxc Thelìs eft bipartita. In primo ftificationisEleótisetiam in hac vita con-
membro agitiir de certitudine lenlu & fiat.
Eledionis, in altero , de fru6tu ejus in

hac vita. Sedutrumque mcmbrumScri- Huc referantnr, qux inRefuta-
pturafahitatisconvincit. Prius:Sienim tione Theleos Heterodoxsc
nullus elìet certus fèniias Eleftionis in dida funt , ex quibus veritas
hac vita nullum quoque ex ea flueret
: Antithcleosiàtis pater,
gaudium, nulla pax nullum
confcientiÊ,
rcconcihationisnoftri per Chriftum fadse teftimonium, nulla gratiarum ad Deum
a6tio, nullum pictatisfludium, nullum arternse vitê defìderium. At falfùm po-
fterius Etenim ex Eleftionis ad gloriam certo fenfu fluet gaudiurru Lue. io.
.
veri. 20. Ga,HdcteqmdnominA 'uestra, fcrifta, fint in c&lis. Pfalm. 47. verf. 2. Om-
nes populi plaudite manu clangite Deo voce canora. Caulam inter alias adfert &
;
hanc verf. 5. Seligit nobis pojfejftonem noîram excellentiam lahhacobi quem diligi
-, ,
maxiffie.^.
Piàlm. 100. verf i. 2. 3 Clangite Ichovx. omnes incoU terrx : Colite lehovam ciim
.
Utttia , conjpeûm ejm ctim canta.

"venite in \^gnofcite Jehovam effe Deum, ipfum
ejfectjfe nvs (non autem nos ipjòs ) populum fimm e^ gregem pastui fui.
Pax confcientia;; Luca; 2. verf 14. Gloria in ccelis altifjìmls Deo , (^-m terra pax-^
in homines henevolentia. Rom. '^.vet(.i. lujlijìcati exjide , facem hahemm erga, Deum
aptid Dontinum noflrum lefum Chriflum.
Reconcihationis noftra: per Chriftum fadJE teftimonium Roman. 8. verf 33. ;
34. ^nis intentabit crimina adverfus ele6los Dei^. Dem Is eH^, qui juHifcat. §ltns
eH qui condemnet? Cbrijlm is ejì, qui mortum eli , imo vero qui etiam fujcitattts ejf:
qui etiam eH ad dextram Dei : qui etiam interpellat prò nobis.
Gratiarum aòtio ad Deum Ephef i. veri! 3. 4. BenediEtm elio Dem ó" Pater
;
Domini neflri lefu Chnsii , qui benedixit nobis omni benediclione ffiritnali in ccelis in
ChriHo, ficut elegit nos in ipfo ante jaBum mundi fundamentum. z. Thefl'al.i. verf 13.
2{os autem debemm gratias agere Deo fempcr de vobis ,jratres dileBi a Domino , qnod
elegerit vosDeus ab tnitio adfalutem per Jàncìijicationem Jpiritus drjìdem habitam me-
ritati.
Pietatis ftudium. 2. Pctr. r. verf io. Studete vocationem (S^ eleBionem veftra^n
jirniam elìcere. 2. Timoth.i. verf 19, poftquam dixiC^cv. Soltdumtamen fundamentum
Dei fiat, habensfìgillum hoc : novit Dominm
funt fui : lub)ungit ftatim S' tb-
eos qui :
fcedat ahinjusiia-squifquis nominat nomen Chrilti. verf 21. Si quis igitur fé ab bis ex-
purgarit , erit vas ad decm, faniiificatum, éf accommodum ufbm Domini : dr tid omne
opus hojìum comparatum.
Vit:E a;terna; deliderium Apoc. 22. verf 17. Etjpiritiudrfponfa dicunt Veni, dr
:
ûi audit dicat veni. Et verf 20. Dictt qui teUatur ilio, : etiam veni cito. K_y{men.
Veni igitur Domine lefu.
Ergo&pofteriusfahìim.
Alterummembrum quoque falflim eft, fcilicet , nullum effe fructum elcóbionis
ad gloriam hac vita. Patet hoc ex prarcedentibus, lèdilluftrationisgratiahos

in
'
quatuorfequentcs pr^cipuos fruólus ele6tionis addimus.

Primtts eli, ut fiducia de noftra falute in cordibus noftris confirmetur. Cura
enim una ex parte credimus fàlutem eleftorum fìrmam elle idque ab eterno in
Chriflo: ex altera vero parte ex verbi regula credimus, nos elfe pergrariam Dei ex
ElciStorurii numero, quomodo amplius dubitare poflumus dcnoftra fàlute? Con--
ferRom.8. verf"30. &: deinceps;item 2. Timoth. 2. verf 19.
Secimdm esi uthumili adoratione agnofcamus, quamfìmus obftridi Deo, qui
,
nos iridignos è turba pcrdirornm cligere &

ad gloriam coeleflem inftaurare di-
gnatus cftj intìammentur ergo corda noftra, viciflun ad Deum reclamandum , &
modis
NATIONAi:iS DORDRECHTAN^. c-j
modis omnibus glorifìcandum. Huc refpicicns lohannes air : Epift. i. caD.4. veri!
^
1 9 . lios diligimm etitn, quoninm ipfc tri or dilexit nos. '
ad ipCum quoque proximum, prxfèrrim frarrcs in Chrifto, de qui-

Tertimciì, Lir
busiperamus,eos ad eandem vicnm eledos elle, amore complcdcndos, &: bencfi-

cijs,quibulcunquepoirmiusprolcqucndosaccendamur, i.Ioh.4. veri! n. DiUaift
Dcti-s nostra dehemmé^nos dij alios diligerci.
dilexit-,
ârtm eft, omnibus afflidionibus nos ea Tuftentemus fortiter & confiian-

ut in
ter adverllis Saranam,carnem & mundum miliremus,lòlidumque in vita .&: in
uìorte
Iiabeamus IblatiiUTi inhocEivorisDeilcnfii, tanquamvitxa:rerniE pra;lìdio lande
;
exultemus. Hucpertinct totapofteriorcap. 8. adRom. pars; Tic Chri.lus Lue. 12..

veri. 32.. 2ie metue, parve grex isie, nam libintPatn uejho, dare vobis rerrnurn isiud.
Thejis f/eterodoxa VII. <t4ntithe/ìs Orthodoxa.
Decreta Eledionis luftifìcationis & Decreta Elcdionis & luftifìcationis

uniformia &c conformia lunt. non lùnt uniformia & conformia.
Rom. 8. veri". 30. ^0$ frxdeftirìtinjity
^"-^ etiam vocavit, é' qtios vocavit, eos ctiam
Talfa hxc TheRs.
jiijiijìaivit.
Quia hoc modoEIcdio &: luflifìcatio,
qua' iàcra Scriptura accurate diltinguit , imprudenter confunduntur. Etcnim i.
Eledi flmimus ab alterno, fèd juftificamur in tempore. 2. Per fìdemiuftiiicamur,
fcd non per fìdem eledi fumus. 3. Omnes vere iuftificati adu eledi lunt, fèdnon
omnesvere eledijadujamiufì:ifìcati,lèdluotemporeiuflificandifunt.
Thefes Heterodoxa Kemonjìrantium
DE RepRO':BATIONE. DB REPROBATIO^B.
Thefìs Heterodoxa L oAntithe/ìs Orthodoxa I.
Voluntas Dei deinfidelibus perfeve- Voluntas Dei, qua pro<? beneplacito

rantibus fubirarelinqucndis&condem- fuo ftatuit b quorundam e quos a'tcrno
nandis, efl totum decretum Reprobatio- ìlio conlilio Se decreto ad vitam a'tcr-
nis ad mortem... nam non elcgit, d ex genere humano

laplò non milereri , fèd e eos , tanquam
Thef?i hanc fdlja)v judicamu-s. vafà irxrclinquere , & tandem /propter
peccata dam.nare ad declarationem ju-
Quia difFerunt Decretum Reproba- liisc, elt totum decretum reproba-
fbtia:
tionis&Condemnationis. Reprobare tionis & damnationisadmortcm.
nihil aliud cft, quam prsetérire, aut non a Rom. 9. 18, Ciiim vuh rnifèrctur:
eligere, quod pendet à Iblo beneplacito quem a.utemvult-,ìndiirat\ Matth, ii.verf!
divino. Damnare adiojudicis, pa'-
cft: 25. 2.6. Vide Antithefìn Orthodoxam
nam pcccatis promeritam deccrnentis, quartamlit. e.
Reprobatio leu non-Ele-

&c iniiigcntis. h Rom. 9. verf! 1 1 . tì. 13. Nondum enim
dio fada eft ab arternojlèd Damnatio fìt natis -pueris quimi nthil fecijjent boni vel
,
in tempore. mali-, ut fr&(litutum Bei , quod efifecv.ndum

ifjìti'S Electi0ncrrh\ò.t{k-,nonex'openbus-,[ed
ex locantefirmummaneret ) di£tum eft ei ^ maior'firuiet minori Jìcut Jèriptum ejì : laco- ;
hum dilexif Efavum aiitem odio h ah iti.

e Rom. II. veri. z. Non ahiecit Deus popubim illtim fitnm > quempfi»cognovit. Apoc.
17. verf. 8. CAtirabnntur incoU terrai (quorum nomina [cripta non fnnt in libro z'itji à
ìaé7o mundi fnr.damento ) cernentes hejìinm. Matth. 7. vcrf. 23. Certe nunqnaìn
nput njos.
d Rom. 9. verf! 22. Îmdfi vero volens offendere iram , c^ notam facere potentiam
Juam^pertulit multa cumiracohibitionevafair^y compaia ad interitttm.
-
.- . Fff4 i.Thcl?:
L
68 ACTASYNODI
I. Tlicfl'. 5 . verf. 9. lipn conUìtuit nos Beta ad tram.
e Inda: veri! 4. Subreyfcritnt quidam hcminesiam olim frxjcripti ad hanc damnatio-
rum, impj qui Domini nasi ri gratiam transferunt ad Ufci'viam ,
,
folum illum herum &
Detim, ac Bomtnum noUriim lefum Chrtftum negant.
f Rom. 9. v.cti'. 22. Vide llipra lit. d.

Prov. ì6.\ti(. 4. Omnes overatta dt Jehova fr afterfé , (tiamque imfrohnm ad diem
mali.
Thefts Jêterodoxa 1 Anttthejis Orthodoxa 1 L
Reprobatio non unica/ed mulciplcx Reprobatio unica efl: omnium Re-

cft, indefinita & definita , generalis &: proborum in Veteri &: Novo Tefta-
particularis, five fingularis : Et hxc ire- mento.
rum incompleta Scompleta: nonper-
emptoria & percmptoria.
Falfitas Thefcas huius Hcterodoxaf, &veritas Antithcfews Orthodoxze, li
quet ex lecunda Thefi &: Antitheiì de Elezione , idque ex natura centra'
riorunL..
Thefi //eterodoxa III. Anthheps Orthodoxa ìli,
Caufa Reprobationis meritoria efl: In Caufà Reprobationis , cur quibufdam

£delitas adverfus Euangelium perfe- & gratiolè eledis caeteros a prseterierit, eli:
verantiainea. b bcneplacitum Dei, live f liberrima ac

HancThefin,utpote fcripturis diflen- (îuftiflìma eius voluntas. Caulà autem
taneam rcjicimus: quia Reprobatio eft damnationis peccatum tumyori-
efl: e ,
adus Dei internus jeterni & ablòluti , ginale tum g adualia adverliis h Icgem
,
beneplaciti ,
quas fingulas antecedaneas & i Euangelium admifla.
omnes conditiones excludunt. Quod a Apoc. io. veri! 15. Slui non inventm
innuens Paulusait, Rom. 9. 15. Oi'Itfire- eH in libre vitxferiptm, conieófm est infia-
bor cuim miferttu fuero , & commiferahor, gnum ignii.
quem commiferatta fuero Et ver{. 1 8. . bVide fupra allegata ad Antithelìn

^tfem 'vtdt, indurai. Adhx'c,fì hoc ita primam deReprobationé.
cflet, ut voluntRemonfì:rantcs,tumnul- e Matth. 20. veri! 15. An non licet mihi
lum neccflìtatis colorcm haberct obje- quodvolofacerein meis rebus?
tì:io illaapud Paulum eiufque Refutatio Rom. 9. veri! 21. An non habetpotejìa-
Rom. 9. veri! 14. ûid igittir dicemmo tem fgulus in lutum , ut ex eadem majfa,
JSlum iniiiflitia efi apid Detim ? K^hfit. faciat-, aliud quidem vas ad decus^liud t'era
ad dedecus?
d Rom. 9. veri! 14. Num iniuflitia est apudveum? Abjìt.
<> Hof. 13. veri! 9. Perditiotuaex te,ljrael.
y Rom. Per unum hominem -peccatum introtjt in mundum ac per peccatum

5. verf. 12.
mors ; omnes homines mors pervajìt , in quo omnes peccarunt. OC veri! 8. Per
ér ita in 1
unam ojfenfam reatwoenitin omnes homines ad condemnationem Plìil. 51, veri! 7. £», .
in iniquitateformattisfum, ó" in peccato fouit me matermea. Atfiipendiitm peccati mori

Rom. 6^, veri! 23.
a Apoc. veri! 15. Foris autem erunt canes,é'"veneficì dr fiortatoreSjér homicid<x,
22,.
^ (^ quifquis amat (^committit mendacium. Apoc. 21. verf. 27. Nonintra^

idololatr£,
bit in eam quicquam,quod inquinai, autahomtnandum quippiam patrat^vel mendaciiim lO"
quitur,[ed qui[criptifiint in libro 'vitx agni.
h Rom. 2. veri! 12. §lm in lege peccaz/erunt , ex lege ìudicabttntiir. Gal. 3. verf. io,
ûotquot ex operihus legis funt-, fub execratione fimt. Scriptum eft emm, execrabtlU eftj
qmfqtils nonmanferit in omnibus, qu^ [criptafunt m libro Legis, utfciatea.
t lohan. 3. veri! ^(j. ûi non ajftnthur Filio, non videbit vitam ,fèd ira Dei manet
fuper eum*
Thefts
NATIO NALIS DORDP. ECHTAN^. ^9
TheJìsHeterodoxa. IV. oAntithefis Onhodoxa 11''.
QuodDeus iionnullosprxterit grafia QuodDeus nonniillosprxtcric r.ratia

prxdicationis Euangclij , •eiiis cauià cit prxdicationis Euangciij , eiiis caula cft
inipiis hominibus latens. idembcnepJacicLim, iìvc eadcmiibcrn-
ma ac juftiliiina cius voluntas.
FalfitasThcfc&is&r VentasAntìchcfcias liquet ex rcqucntibusScripturxTen.imo-

nijs ; A£b. 1 6.vcv{.6.j.^. Phrygia atttem peregrata. cr Ga.la.tica regione, prohibitifii?tt à Spi-
rituS. loquifermonem Dei in i^fìa ^mim -vemjfent tn CAlyfiam tentabant in Bithy-
. ,
niam [ed nonfivit eos ire Sptrituó lefu. Et 'vtfum per no£tem conjpe£lum ejì Paulo. Vir
:
(JA'Iacedo quidam ajlahat precans enm , (jr dicens. Tra?ijtens in OMacedoniam ficcnrre no-
his. Sic Ad. 18. veri! lo.iiibctur pra.'dicai-c Corinthi, adfcrc rationcm Deus , quo-
niam populus eli mihi multus in hac urbe. Quâm vero Corinthij prê alijs digni
fucrint hac grana, colligcre licer, ex i. Cor. 6. verf. 5). io. ii. Sic Match. 11. verf.
25. z6. En bencplacitumDci , illudquc a:tcrnum, ahquibus revelandi Euange-
lium, coque verarn fui &
Chriftì cognitionem donandi, alijs autem ablcondcndi.
Matth . 13. veri. 1 1 . Vobìs ejl datiim nojjè mysterium regni delornfn, illis autem non efi da-
tum. Matth. 20. verf. 15. t^n non licetmihi quod volo fai ere
, in meis rehm? Pfàlni
147. verfi 19. 20. Indicai z/erbafua lahacobo ,flatutafua éîura ifraeli. Nonfecit ita,
iilli geliti ; ideoque iura ifla non noverunt. An vero ludseos dignatus efl hac grada,
quia digniorcs illa elìent ahjs? Neutiquam Confer Deut. 7, vcrii 8. &: cap. b. verf'.
17. Vide etiam tocum 16. caput Prophetce Ezeclaielis.
- Corollarium.
Thefts JF/eterodoxa. nAntithefis Onhodoxa.
Infantiumnec Eleftio , nec Reproba- Elenio &: Reprobatio etiam in infan=

tio eft. tibus locumhabec,
Falfìtas Thefeas & veritas Antithefeas hinc hquct, Rom. 9. verf. 11. Nondiim
natii puens, quum nihtlfecijient boni velmali-, ut pràifìittitum l^t, quod eflfecundum eius
Ele£ìionemffrmum maneret. Genef. 17. verf. 7. Ero tibi Deus effemini tuo pofi /c^.
Gal. I. verf. iv Dem me (èparaverat ab utero matris niea, (^ vocavit per gratiamfiam.
lerem. i.verf 5. ^mim non dum forni aviffem te in utero ^ agnovite, ó'quum nondum
ex vulva., fìnffijicavite^.
prodijjjès
SententiamRemonflrantiumhisThe- Hanc Orthodoxam hifce Antithefì-

lìbus expreffam, ut verbo Dei diflenta- bus expreffam fententiam, ut verbo Dei
ncam, &: Heterodoxam rejicimus, &:in confcntaneam, porro in Ecclefìa Refor-
Ecclefla Dei Belgica Refbrmata nonefre mata Belgica conflanter retinendam &:
docendam, iudicamus, ideoque liberan- docendam cfle iudicamus.
damefTeEcclefìam abillis, quihuius i-n-
ôhîoa; introdudione &:profeflìoneha-
tìrcnus eam turbarunt, «Su etiamnumtur-
bant, cenfcmus.
De
-jo KQT K SYNODI
De Primo Rcmonftrantium Articulo^
DE PRAEDESTINATIONE-,
Deputatorum Synodi CivltatisGroningae
6c Omlandise
I VDICIV M. '#
1. I.
CRedimus, a Elcdioncm àut h Prx- COntra iudicamus voluntatem Dei

,
dcftinationcm advitam, efle e aeter- de fàlvandis fidelibus, & in fide eiuf-

num ac tìîmmorum DciDecretuin: quo que obcdientia perfeverantibus,non efle
ycx mera voluntaris Tuie dOSoKia,, gante totum pr^deflinationis, ad vitam Dc- ,
ja<3:amundi fundamenta conftituit; , cretum , icd voluntatem fàltem de exe-

h ex corrupto genere humano, certos /'
quutione Decreti illius, qux voluntas
quofdamhomines, quorum numerum /' zCtio Dei immanens dicitur.
definitumipf'e novit, / abfiqjprarvifefìdei Ratio efl manifefta :
aut ulliusqualitatis bona:rcfpedu, m in In prasdeflinationis dottrina, confide-

Chrifto adfàlutem eligere, eumque in fi- randa, ipfiim Decretum &: Decreti exe-
ncm»illis cleftis Chnftumin mcdiaro- quutio.
&
rcm dare, per certa ac afe definita me- Decretum cfl ipfà voluntas Dei «terna,
dia, id eft per o vocationem efficacem at- qua ex mero beneplacito cóflituit, certos
que ita per ^ fidemin lelum Chriitum, quofdam hominesin eadem'cum cxteris
per ^ iuftificationem &: r fhn£tificationé, mifcria, &: indignitatc confiftentes Eph,
ad/'laudem gloriae iux grati ac / fàlvos fa- 2. 3. 5. non tantum , fiio tempore per
cere &
glorificare, atque hoc totum pra?- Chriflum falvare , vcrum etiam vocare,
deflinationis divina: ad fàlutem efle De- fide donare , iuflificare & per Spirituna
cretum. fanftum rcnovare qux in hoc Articulo,
:
/?Mat.20.i(?.Ioan.i3.verf]i8 Rom.8.33. cujnfint omifla , totum certe non conti-

Eph.1.4. i.Pet.i.verfiio. (? P.om.8. 29.30. net pra'deflinationis Decretuni.
Eph. 1.5. e Eph. 1. 4. i.Tim. i.vcrf; 9. dEi'ai. Excquutio Decreti fit per certa &: à
14.27. &: ^6. IO. Rom.9.6. & II. veri! 29. Deo definita aut preordinata media.
<'Rom.8.28.& 9.1 1. Eph. i.ii. 2. Tim.1.9. Rom. 8, 18. fcilicet per vocationem effi-
/"Mar. ii.2(J.Luc. i2.32.Eph.i.5.9.ii.Rom. cacem, 2. Tim. i.Cor. I. 21. Atque
1.9.
9. 15. 18. &
ii.^.Êphef. 1.4. 2. Tim.1.9. ^ ita per fidcm in Icfum Chriftum lohan,
Rcim.9.i8.&verf.2 5. ;Mart.2o.i<J. Rom. 3. 16. 3<?. A£b. 13. 39. per iuflificationem
9. 18. Mar. 25. 34. Rom-.ir.y./'Luc.io.verC. Rom. 3. 22. 23. 24. 2. Cor. 5. zi. per &
2o.Apo. 21.27. Ioan. 10.3. 14. i-Tim.2.19. fànftifìcationem , Ephefi r. 4. &l 2. io. i.
/Matth.ii.2^. Lue u. 12.32. Ephefii.^. 9. Pet. 1.2.&3. Cumitaque Remonftran-

2.Tim.i.9.Ezech.i6.6.Eph.2.3.^,Tit.3.3. tcs, primo hoc articulo agant de homi-
4.5. m Eph. I 4. 2. Tini. »E(ài. 42.7.
I. 9. nibus fàlvandis per fidem, fàtis conflat,
& 49.<?. &C 61. 1. 2.3. Ioan.3.i(J. Colofl. i. non ad ipfum Decretum proprie hoc,
i9.Ioan.i7.verf.6,T2.i3.tfIoan.6.44.Rom. ((aluare per fidem) elle referendum, fed
1. 16. &:8. 29 2. Tim. 1.9. i.Cor. i. 21.
p ad iplàm Decreti exequutioncm, aut ad
Ioan. 3. to'. 3 <?. Adb. 13.39. Rom.i,i6. Se io. media cxequutionis per vocationem &C
9. IO, II. & 4. 2. 3. &
5. 1, 2. Ephcf! 2. 8. iuflificationem, id efl ad illa media, in
Phil. 3. 9. I. Ioan. 5. 1. 4.^. ^ i.Cov.6.11. quibus fides proprie locum obrinet. Fi-
Rom. 8. z8. 61:5.1. 2. Cor. 5.21. Rom. des relpicitpromiflìones in Chnfto gra-
3.24. tuicas
,
NATIONALIS DORDRÈCHTAN^. yi
3.14. r I. Cor. r. 30. &:<?. II, Epbefz. io. tuitas aut Euangelij ; fune enim tcfte
r.'Pet. r. i, 3. /Ephef." 1. 6". i. Cor. i. 31. t Apoftolo fides &: promidìones rckra:
loan. 5. 39. 40. &3. II?. & 5. 24. & 10. 28. Rom. 4.20. ZI, Gal. :?.ver(! 14.^2. Cimi
Rom. 8.28.Iohan. 17.24. Phil. 3. zi. i. Io- aucempromifrioneseledionemnonpr^-
han. 3. verf." 3. i. Thefi 4. 17. cedant, cft enim illa ab sterno ex lolo
Dei beneplacito, fcd in tempere aut in
hac vita ubi per media executionis
,
decretum Dei executioni mand^tur

faftx iìnt , &
in Chrifto fint etiam &
amen. Corinth. i. verf.' 20. fèquitur il-
z.
lud fàlvarc per fidem

, ad exeqiuitio- ,
nem per vocationem &: iiiltifìcationem

pertinére, ac proinde hancvoluntatem
de {hlvandis credentibus , totum non
efle, aut continere prcedeflinationis De*
creturrL.
II. IL
Credimus ele£tioncm efl'e unicam o- Contra negamus Eledionem ad falu-

mnium Eledorum in Vcteri & Novo Te- tcmcfiemultiplicem,indefìnitam,nem-
ftamento ;
qua Deus ab zetcrno uno &: pcj& finitam;gcneralem &particularcm
lìmplicifFimo a£tu & ad fàlutcm & ad live fingulare: &
liane iterumincompie-
media fàluti fbbordinata , certos reli- tam &: completam non peremtoriam^&i
;
quoshomincs deflinavit, quiinfc qui- peremtoriam,&:c.&:iudicamusmultipli-

dem multi fimt, Matth. 8. n. Rom. 5. citatem liane confìliorum &: decretorum
14. Apoc. comparate ad repro-
7. 9. at à Dei naturai: verbo efl'e alieniflìmam;
bos, pauci. Matth. zo. 16. Lue. iz. 3Z. unus enim eftlehova, hoc efl^fìmplicifll-
Rom. 9. 27. qui foli &nonalij Deo, iic ma &perfeótiffima effentia; uno x- &
fui funt noti. Ioan. la 3. 14. Lucio. 20. ternoque eius decreto omnia, qux vulc
SoliàChriftorcdemti: Apoc.5.9. Soli comprehenduntur quare etiam Spiritus-,
fide fàlvifìca donantur. lohan. 6. 37. 45. f.inftus lUud fìngulari numero nobis in
Aftor. 13.48. Tit. i.i. verbo ilio proponir. Pfàl. 33. 11. Efài. 4^.
Soli efficaciter vocantur,iuflifìcantur, IO. lohan. 6. 39. 40.. Eph. i. verf! 5. 11, &
glorifìcantur,Rom. 8. 50. exconfilio 'volu?itatùfu£.
Solidcnique &: certo ac infallibiliter
làlutemconlcquuntur Rom. 11. verf. 7.
IIL IlL
Credimus caufam ElcftionisefTeme- Contra iudicamus Remonflrantes

,
rum beneplacitum Dei ; atque fìdem, contrafàcramScriptur.midoccre,fìdcm,

reiipiicentiam, totiufque Euangelij cur- &L refipifcétiam efie caufam fine c]uanon;
fiim, ac perieverantiam, ut &c vocatio- fìve conditionem in eligendo prxrequifi-
nem, iuflificationem ìk. fàn(5lifìcatio- tani &: à"Deo poftulatam, qua pricfèita
ncm , frudus & efteda eiVe eleftio- confcquatur non folamfalus, ièd &ipfà
nis ad fàlutcm , &: media fàluti fìibor- falutisvolitio & deflinatio.
dinata.
Rationes.
Nam nufquam in facris litteris traditur, ullum unquam vcJ hominem vcl po-
pulum fuifle à Deo propter fìdem elefìum ,vcl per fìdem fieri cledum con- ;
rrarium vero habetur Deuteron. 7. 8. 9. , Ezcch. 16. doccturque in verbo

Dei; I. fblam eleóìionis caufam, efte unicum illudvoluntatis Dei beneplacitum,
Ephef:
71 ACTASYNODI
Ephcfii.^. 9.'Matth. II. z6. L11c.1z.51. PropolìtumDci,Rom.8.i8. & 9. 11. i.Tim.
1.9. Conilluim voluntatis, Ephcl! I. II.Clratiam&; mifcricordiam, Deuteron.
10. 15. Rom. 9. 15. 18. 2. Tim. I. 9. UnJcctiam ApollolusliocDei coniìlium aut
Dccretum, gnuuitam Elcdioncm Rom. u./. &: Elciftos, vaia mifèri-
appellar :
cordia- ; Rom. 9. 23.

nos dicit elcdos clic ad laiidcm gloriola: liia: gratias Ephcl!
&;
I. 6. 2. Elcdioncm non circncc ex fide, ncc cxopenbiis Euangelij prxvifis.
Tionexjiàe tr^tuift. i. Sumus cnim clcfti ut crcdamus, non autcm credimus

ut cligamur vocatio cnim &: lìdcs non pixcedunt Icd Icquunrur Elcdioncm,
: ,
Rom. 8. 29. Ephcl." I. 4. Att. 13. 48. 2. Fides non elt xterna Icd icmper eli: in luo ,
luhjcdo , ncmpe in fidcli, idquc in tempore uteledionis clfcdum^. Ador, &

13. 48. Non potcft ergo clic caulii Decreti eterni. Tcmporarium , rei letcrna:
non potcft clic caulà. 3. Fides eli donum Dei Pliil. i. 29. Rom. 12. 3. Ephel." 2. 8. ,
Non elt ergo caulà, qua: Dcum movit ad cligendunx..

ISl^n ex operibm Enangelij prtivi/is. i. Paukis omnia opera à caulìs làlutis &
elccìionis cxcludit, Rom. 9. n. 12. Nondum cnim natis piicris, quum nihilfccil-
lent boni velmali, ut propolltum Dei quod , cft Iccundum cledtioncm non
iplius ,
ex opcribus, led ex vocantc, lìrmum mancret, dicFum Sic ctiam 2.

cft ci, &:c.
Tim. r. veri! 9. Tit. 3. 5. 2. Opera noftra lùnt linis &: cftcdum ciedionis. Eledi
enim l'umus utfimus Lindi, Ephel. i. veri! 4.Sunt pra:parata, ut inijs ambulcmus.
Ephel. 2. IO.
Caulà autcm cfficicns non potcft elle tempore poftcriorfuo cffedu Atopcra
, :
flint tempore pofteriora cledionc, quia opera lìuntin tempore, elcdio vero cft x-
tcrna : nulla ergopoteft clFc cledionis caulà, quam a:terna,qux cft inDco, nem-
pc bcneplacitum voUmtatisllia-. 3. Opera non funt caulà vocationis, 2.Tim. i. 9.
necjuftilicationis, &c. Rom. 3. 20. Gal. 2.1^. Tit.3. 15. imo eum in lìnem Chri-
ftus Icmetipliim prò nobis dedit, ut purificaret libi ipfi populum pcculiarem, ftu-
diolùm honorum operum, Tit. 2. 14. multo minus Itmt caufa cledionis. Itaque
in genere certuni cft, fìdcm iìdeiquc frudus promanare ex elcdione, Ador. 13. 48.
lohan. 6. 37. Rom. 8. veri! 29. 30. Ephel! i. 4. 5. 13. 2. Timoth. i. 9. &: gratiam cle-
dionis nobis cfte faòtam ut fideles lìmus, non contra. i. Cor. 7. 2^.
Fides igitur &
fidei obedientia, cledionis bcnelìcium cft, non eligentis motivimi:
alias Deus nonprimum noftrx làlutis cllet principium clcdio non cllet gratuita, :
Rom. II. éT. imo nullus eflet cledus, quia in nullo fìdes &: fìdei obedientia natura
eft, ncque quilquam credere nec fidei frudus proferre potcft, nillci datum fuerir.
loh. 6. 44. ^<{. lohan. 15. 5. Phil. i. 29. Ezcch. 36^. 27.
Et quia Rcmonftrantes per illam fidem, quam dicunt elTc conditioncm aut re-
quilltum eledioncm antccedcns, proprie intclligunt iplàni obedientiam Euange-
licam conliimmatam, id eft, fidem, pccnitentiam, obedientiam novi fccdcris'^&:
perl'everantiam ulquc ad cxtremum vitx tcrminum, Icquercturjncmincm cledum
elle adu duni eft in vivis. Et, clcdos diccndos non qui fideles liint léd qui tales
, ,
fuerunt. Imo fieri poflc, ut nullus corum qui nunc vivunt, elcdus lit S>c làlvetur.
IV. IV.
Credimus caufam cledionis &:ad fa- Contramagnum crrorem errare Re-

lutem &adfidcm,ciremerumDeibcne- monftrantesiudicamus,dumlcntiunt in
placitum quo nemini quicquam de-
, eligendo ad fidem prxrequiri ahas coa-
bcns,libera,fimplici,ac gratuita volunta- ditiones.Videlicet,ut homo peccata iiia '
te, hujus prx ilio milcreri , in Chrifto exlcgc agnofcat, &: deijldcmposnitear.
hunc prx ilio fide &: fànditate ad iàlu- lohanncs Arnold, adverfus Tilenum
tcm donare, dccrevit. pag. ^6. lin, 2o.lItprobus, humilis,& ad
xtcrnam vitam dilpofitus. Epilcopius in
Thcf privatis, diljp. 15. Thel! 7. 8. pag.
4v Grcvinchovius advcxlùs Amellum
p.ig.ii7.&:c.
NATIONALIS DORDR ECHT AN^. 75
Kationes.
Nam taìem quaiitacem, difpofitioncm vel habitudinem> qua dignior fi e qui

fide donatur eo , qucm Deus hac gratia non OTgiiatur facra Scriptiira in ho^
, ,
mine lapfo ante efficacem vocationem non agnofcic, icd innumcris pene lo-
cis teftaturi in homine pofl: lapflim, nullam onnnino vim rclidam eile qua ,
Deo ad (e vocanti rerpondcre, vel falurem proponenti annuere poilit quip- ;
pe qui non percipic,qu^ funt Spiritus Dei. i.Connth. 2. 14. £t (i more natu-
rali intellcxerit , non potcìl: aiientiri quia fluita judicat. i. Corinth. i. zj.
,
& 2. 14. ineptus ad bonum quodcumque cogicandiim z. Corinth. 3, cuius in-
telligentia ininiicitia cfl: advcrlus Dcum Rom 8. quique opera tantum carnis .
& malos fruòtus mortis profert. Rom.7.5. Matth.7. &c nequeipfe, ncque ope-
ra eius Deo piacere poilunt. Roman. 14. 25. Hebr. u.6. E centra Scripturado-
cet,omne bonum quod in nobis eft, eid'eex elezione , Rom. 8. 29. ^c .Ephci.2.8.
9. IO. & gratia: Dei afcribcndum i. Corinth. 15.10. qui efficit velie
; perfìce- &
re in nobis Plul. 2. 13. fine quo nihil pollumus lohan. i<;. 5. ncc habemus quic-
, ;
quam boni quod ab ipfo non accepimus. i. Corinth. 4.7. adeoque omnia elcòìis
ad fidutem confequcndam ncceilaria, ab hoc gratia: fonte perenni minime- ,
que ex turbidis arbitrij noftìri lacunis prolìuere, nuJlamquc in nobis diipolìtio-

nem vel aptitudincm Cile ad vitam arcrnam qua: non (ìt clfcftum eius & con-
,
fequens, ac proinde condicio ad fidem pra:rcquifica elle non portìc. Pr.Tvifió

enimearum, voluncatc eius qui ea clficere decrevir, pofterior eft ordine. Ncque
cnim priievideret nifi etiìccrc dccreviflet. Alias fidcs cflet, ex parte faltcm, ex
nobisjcontiadlud Pauls Ephef. 2. 8. Phil.1.29. Rom. 12, 3, initiumfalutisefiet ab
eo qîilcrvatur^non autcm a Deo, qui iervat.
5- 5-
Credimuseleftionemadfalutem im- Conerà verbo Dei diftentaReum

mutabilem efìe &:dcfc6libusauc lapfi-
, ellejudicamus quod dicitur De- , ,
bus etiam gravionbus non interrumpi cretum ele£b)onis ad falutcm elle mu~
autabrumpi. cabile, eledorumque "^tm^sctncx, inter
rampi, revocari &: eledos in nume^ ,
rum reproborum nonnunquam tranfi-

re poile;
Kationes.
Thefeos noftrÊ veriras, & antithefeos falfitas , pàtet ex claris S.Scripturae diótis,
jum de decreto eledlionis, tum deipfis elcdis.
De decreto; illud dicitur seternum & immutabile.
^ternum non tantum quia eft ab xterno Ephef. i. verf 4. 2. Timoth. i. 9,
, ,
z.Their.2. 13. verum etiam in jccernum duracurum, Hof 2- 18. lerem. 32. 39. 40,
lohan. IO. 28.
Eft immutabile., quia eft probavimus, & quia eft abfolutum,
aeternum , uti
nihil enim extra Dcum fuit , quo
moveretur, auc mover! pofl'ec
ipfe nullus ;
cnim refpeàus hrc eft ad dignitatcm, opus auc qualitatem alìquam in homini-
busr fed cum ouìiies jcque fine peccatores, &: natura pares acque adeo indi- ,
gni vita :£tcrna contra digni pcena secerna, Ephef 2.3. Deus fecundum pro-
,
poficum &
beneplacitum iuum, ex communi hominum genere corrupto hos
cIegit,illos reprobavit, horum miferecur lUorum non miferetur, Roman. 9,
,
15.18. omniaque efficit ex confiliovoluncatis fux, Fphef i. verf 5.11. AbfoJutum

Ggg ergo,
. . .
74 ACTASYNODI
ergo, quia fine ulla alicuius qualitatis conditionc: acque efl: abfque conditionc
aliqtia, quia cft gr.uiiicum. Ephef. i. <S. 2. Timotli. i. 9. graria autem condi- &
tio qualitatis prxvila; aut operum , fimul coìififtere non polTunt, Roman. 11,
verf. 6.
Immutahilitas porro decreti Dei in facra Scriptura in genere, &: in rpeT:ie &
qiioad elciaionem alieritur:
In genere, Niim. 25. verf. 19. i. Sam. 15. 2.9. Triumpkiror ifniel non mentìtiir-i
Cr fcc/diiidhic non jliclitiir : ncque enirnhcrno esi ut agat foemientiam,
Ef.1i.14. zj. Deus exercitHum decrevit > & qua potest dijjolvere.
Efn'i.4'J- to.Confìlium meum fìahie,
CT omnls vohmt.u meafiet.
In fpecie : Rom. 9 . non potejt, ut excidcrit (e, mu Dei.
veri". 6. fieri
Er \ eri". II. ut tropofitum Dei, qnod eii fecundum elenio ne m , non ex operihta fcdcxi'O- ,
Cante fi; munì nnineret.

Rom.ii. verr29. Doni ó' voca/io Dei funt ù{A.ijuî.')\ri-ru,: ergo etiam immucabilis
clcdio.
De eleStii ita Deus in verbo fuo loquitur: Piai. 37. v.i8. non dereUnquet finôs
fuos : in £ternmn tonjervabunturt
Efài.41. vcrf.io.:3.i7. Efa 45. 17. Jjì'aelferraimeft in Domino fdute xterna: non con.
fiiiidernim^ Cr non erubefetii tifqne in feculum fu tilt.
Eiiii. 46^. 3. 4. (^ridite me don.m lacoh -,
qui portantini h meo utero, ufque adfene-
ct.nn ego ipfe, (f uff uè ad canos ego portalo : ego feci cf ego fcram , ego portato 0-jàl-
x\do.
Efai.49. 15. ni'nquid obliz'ifcì potesi mtdier infantem fimm^ itt nonmifereaturflii uteri
(ni ? e-Jiilìa obiitafnerit , ego tamen non oblit'ifcar tiii , ecce tn manti m niets defcyipjlte , muri
I tui coiam ocidii meà femper : (ic Elai .
5 1 . ^. & 5 (J. 5
Jerein.32. verf. 40. Ftfericìm cis pa6Ìum fetnptterntim (^ non definam , eis bemfuere,
C^ timor em meum dato in corde eorum, ut non recedant a me.
Match. 7. 25. non cecidii ( domin) fandata entm erat fupra fetram»
Mattli 1 6 1 8. porta irferorum non fuperubunf cam.
Ioh.8; verf.35. Filìtti rnanet in aternum in domo.) (
Ioh.ió.28, Igp "vitam xiern..m do cis^ nec peribunt in Mernum -^

neque rapiet eas qtnfpiam
ex mar?u mcd.
Rom.8.verr.39. nulla creatura nospotcH [epurare a charitate Dei, qu^ eli in JefuChriJìo
Domino nofiro.
I. Corintb. i v. 8 Deus etiam confirmabit vos ufque ad fnem inculpatos
, . , in dicrn Do-
mini no/hi lift Chrìjii : &C Piai, i veri!^. .
I. Petr.ij veri". 5. tirtute Dei iufodtmurperfdem adfttlutem, qus. parata eB pateferi

tempore ultimo.
Immutabilcm itaqueeile eleàioiìem ad falutem, ex iftis Scripturx didis jam
fatisconftat Graviter quidem peccant elcdi aut ex ignoranria. Pfalm. 19.
: ,
autex infirmitate carnis ut David, aut ex mecu periculorum, ut Abraham, ut

Petrus attamcn iilis lapfibus gravioribus non interrumpitur cled:io Semen enim
: ;
Dàynanetimpfs, i.Iohan.5. v. 9. Dominu^s ftpponit m.mnum fiiam. Pialm.37. veri". 24.

emendancur&: reiurguncuci videre eft in Davide, Petro, &:c. Conftac ergo,elc-
i5tionem efle unmutabilcm.
6. 6.
Credimus eledos inhacvira à Deo Conerà judicamus , Rcmonftran-

de hoc gracuito &: incomparabili be- tes conerà làcram Scripturam docc-
beficio certos fieri. re, quod Deus in hac vita eledos de
eledione fiia l'ufpenfos ac incertos re-
linquat*
^tionès.
NATIONALIS DO RDRECHT AN^. Ys
Euangclium enìm afHrmat,vcreficleles cercam eleftionisfujefiduciam & -zsAs}.*
-ôcpo^lcui habere ; idque ex Spiritus iàndi , rum tcftimonio interno , tum efFeftis
in nobis.
Ex Sfiritusfi/'iîteflimonh, quoobfignari funtihdicm redemptionis, &fciunc
€\\.ìX Deuselctìisfuis eftgracifìcaciis. I. Conntli. t.\i. Dehoc reftimonioita Pau-
lus tcftarur ,Rom.8. i>;. (_Accepijìis fpiriium adoptionis -êr cjiiem clamamus Abha tdflt.^
, ,
fater. z. Cor in eh. i. 21. zz. £luinos confìrmat i^htfcum in Chrifìum

u»xitmst , (^ {ûi
Demejl. qui etram obJìgnat<it m^ ydeditque arrhithènemjîritui incordihtu nofhis. Ephef.

1.13. 14. oifigtiati ejìt^s Ipirnuillo ftomijjhnìi fanô, qui eH arrhaho h£reditiitU nofira. Ec
tandem Rom. 8. ló. ^m
i^fe JpifittM teflatur, una cum Jpmtu neflro, nos ejjejìlies Dei:
idque non ad cerrum aliquod cempus, ied inquit Paulus, Ephef 1,14. dum in liher^
tiitem lindicemur ad laîdem glorid i^jtus: Et Ioannes , urtalo, quamvos accepijià abeo),
manetin'vohlSi i.Ioh.2,17.
Ex effeBis , hic enim /pirirus quoad gradus nd raliltem omnia in nobis opc-
ratur.
^gad r'jfcationem hic qui fpiritus cfl rapiehcix, intclledus, confilii. Efai.
:
II. 2.ilkuninat oculos mentis noftrê, ut iciamus qua: fit fpcs iJla vocationiis,
Ephef". 1. 17. J{5. qui eft fpiritus fidei. 2. Corinth. 4. verf. 13. operatur in nobis ve-
ram fìdcm in Icllim Chriftum
nemo enim ptefi dicere ìcfum D'omimim nifi per Spi- ; ,
fitiimJancÌHrn. certi de Chrifti in nobis inhabitationc; fi-

i. Corinth. 12. 3. Hinc
gilluai ccrtum hahemus quo agnofcimus nos in eodcm Domino noftro lefd
,
Chnllo fuiflc ad a^ternam viram ele£tos , oc in adòptionem fìhorum Dei prae-

defhnatos, Ephef. 1.5. eamque adòptionem acctpiiTe. .Ex hac ergo nota agno-
fcunt fìdeles, fé ad vitam sternam eflc elcdos unde Paulus 2. Corinth. 13. 5. :
Vcfìpfcs ternate , annon fitis in fide , i-ojìpfos probate , annon ainofàtìs njofmetipfos , vide-
licet, Icfitm chriftum in tobii effe ? tiift reprobi eJlL ; Et i Ichan.
. verf io. jó^/ cred.it in
<\.
ftiitn'ì Bei , habei tejìimonttim in fcipfo : qui non creditBeo mcndacem eum fecit , quia,
non credidit tefìimenio , quod tefificatui cH Deus defilo fi'O : ejl autem hoc tejliynoniumi
nejKpL'-, qucd %itd}u ,iterf7iim dedit nohà Deus, é^hxc vita inflio eim efi.
^}mad lujlifuationem Per Spiritum Dei lioftri abiuri fumus

; juftifìcati," &
I.Corinth. 6. II. hic Spiritus gratia?, Zachar. 12.10. efFundit in cordibus noftris
charitatem Dei, Roman. 5. 5. hoc efl, obfignat in cordibus noftrfs, nos à Deò
diligi quare hic fpiritus adoptionis, vere
: infalhbihter teftatut- nos effe fi- &
jios Roman. 8. 15. \6. &c ipfè Spiritus & oleum exultationis, Hebr. i. 9. re-
Dei ,
plet nos omni gaudio & pace ut fpc abundcmusj per ipfìusvirtutem: Roman» ,
15. 13. unde ad Roman. 5. verf i. z. jffffifùiti exfde ice. tandem hicverus confo-
lator, I()han.i^.i(J. &: \6. z6. fbblevatinfìrmitates nolh'as &:interpelIatpro nobis

,
fufpirns incnarrabihbus. Rom. 8. z6. efficitque utinoppreflìonibus confolatioiie

rcpleamur, Ad-or.9.51. &: glorieivuir. Rom. 5. 3.
Qjioad jarMìficatÌGnem ; ipfe Spiritus fan^tifìcationis, Romanor. i. 4.«egene-

rat & fanòìificar nos, Iohan.3.5. 8, i. Corinth. ^. 11. mortifìcat corporis adio-
nes. Rom. 8. 13. facitquc ut in prxceptis Deiambulemus, Ezech.36^.27. unde ex

jftis fruftibus cognofcunt fìdeles fé fìlios
Dei aut eledos effe; ôtquot enim
fpirttti Dei ditcuntur, Dei Roman. 8. 14. atquc hinc monet Petrus,
ij fiint flif ,
X. Epifl. I. 10. nt [ìudeamns ^y^zx fandifìcationem fcilicet aut opera bona, i^pc^r//^-
ncrn &
eleUionem nopAmJìrmam ejfìcere. itemjPauIus, 2.Timoth.2.io.
Et tandem qticad glorificationem : Spiritus hic gloria?, i.Perr. 4. 14. non tan-
tum facit, ut gloricmur fub fpe glorias Dei Roman. ^.2. verum etiam ita ope-
ratur , ut ipfe Spiritus roboris. 2. Timoth. 1.7. fortitudinis, Efii. 11. 2. nos &
ad iinem coafìrmct, &: in ipfo habeamus eiHcacern fiiftentationem &i confer-
Ggg z vationcra
76 ACTASYNODl
vationem. Efai. 41. io, Hinc PaulusDeum prò fidelibus precatur, ut dei illis
prò divire fir<i gloria, ut fortiter corroborentur per Spirirum fuum in intcriore
homine ecc. Ephcf.^. 16. 17. 18.19. Coi'ifìrniaHt emm nus tifqne ad ftìemiaadfatos zn
diem Domt.-ìi mjiri lefii chrijli. i. Corinth 1.8. perfunfum habcntes fere , ut qui c<spit
in fìobii opus bomim j eliam perfìciat tifque addiemUfuChriJli. Phil. i. 6. vera ergo Ele-
£lionis csjrtitudo Ita , ut eledionis ncftrx in Chrifto confideratio , iuavis dulcis
: ,
& ineifabilis confolationis piena fit, vere piisj in iisque efficiat , ut Deum dili-
gant, adorent, glorifìcent, digneque fé tanto beneficio gerant in crucefeea ,
{uflientent, fortiter &: conftanter adverfus Sathanam, carneiTi& tnundum mili-

tent, &
quicqiiid hic dubitationis obrcpit, gladio Spiritus enccent, &: fidci leu-
co extinguant Ephef.cj. folidumquein hac vita
: morte habeant folatium,& ia &
hoc favoris Deifenfu, tanquam vitae acternÊ preludio fande exultent. Rom. 8. ,
z. Tim. 4.
Huius certitudinis fenfum &

fra£tum pii in hac vita pcfceperunr lob. t^. :
'
vcrf. 2.). t6. ly. Scio qned Redemftormem l'ivìt, &:c. David PAUm. 4. v. 9. io. hi pace
do'miAm &
reqtiìefam quoniam tu Domine Jìngiilanter in fpe confiituifìimc^ : Pfalm. 23.
,
vcx(.6, O\'lifericordia tua fnhfeqttetur me omnihfli diehus l'itji mex, qr hahitalo in domo
Domini in longitudine dierum aut in xternum. Eiai.ii. z. Ecce Dem [ah'dtornnm ,Jìdii-
ciiiUter O-inni CJ" non timeho quia fortitudo Cf 1^"^ ^f'i Domintu
,
é^fictus eli nìihi in falu- -,
trm. Paulus Apoilolus Gaiat. 2. zo. chrijim dilexìtme , d^tradidit fìmctipfum pyo
,
me. I. Tim. i. \6. Chrijlm mifertia elt mei &c. 2. Tiin. :. 12. Non erubefco; novienim
tui crediderim i ó' mihi perfiafum eB eum po[fe depofttum meum in iflumdiemfetiare^.
,
z. Timoth. 4. 7-8. &

Rom. 8. 38. 39. de fé ca;tefis fidelibus &
Perfìiafum mihi efh :
neque mortem , neque vitam òcc. nos pojje fcparare a cantate Dei , qu£ eU tn lefu Chajlo
Donnr:o r.ojiro.
Ex hac de cettitudincEledionisdodrina, Spiritus fan£tus,multis in locis, fuòs

«t confolaretur, &: adverfus diffidenti^ fcopulos in certitudine eIc£tionis falu- &
tis confirmaret, certiflìma deducit argumenta S^rationesfirmifTimas proponit, ,
centra metum eterni pudoris &

ignominia, Efai.4^.v.i7. ifrael falvatm eìt in Domi-
no falut e aterna,-, non conf.i^ìàemini O' non erubefcetà ufque tn feculum fcculi. Cum di-
cunt fidcles, dereliquit me Dominus, &: Dominus oblitus eft mei refpondcc ;
Deus nunquid o'HtviJct fateli mulier infantcm fuum &f.c. ecce in manibiM mels defcrtpjt
,
te,, muri tui coram oculis meà femper. Advtrfus peccatorum pccnas Pfalm. 89. 33.34. ,
Vifitabóin l'irqainiquttates corum: C^lifericordiam autem meam non difpei gam ab eo &c.
Cum loquiturpopulus Dei, Ierem.31. verf 3. \oT\^tY)ommn% ^ìpârmzmìhi y&crc-
fônàctÙcwSjin cavitate perpetua dilexite , ideo Attraxi temiferum : contra metum fe-
dudionis, dicit Chriftus Matth. 24. 24. Seducerent, fiferi pofet ,ettam elt&os: Sic
etiam Paul. 2. Tim. 2. vcrf 19. Subvertunt quorundam fidem : folidum tamen fundamen-
tum Dei fìat: Scc. fic Johannes i.Epift. z, 19.20. e n&bisegreffìfmt Òcc.fed los tii£lio.
nem habetUa [ayiôìUo : & cap.4. verf. 4. adverfus antichriflos, losex Deo efìs dr 'vi-
cifiis quoniam potentior fi?, qm eìi in vobii, quamqui in mundo eH\ adverfus om-
eos ,
nem folicitudinem rerum, temporalium, dicit Chriflus, Lue. 12. 32. netime,opari'e
grex,nam vifum est patri vefho dare l'obis regnnm. Sic &: Paulus adverfus non modo
corporales,fed&fpirituales tentationes Rom. 8.1.2.3.4. Nulla condenwatio iìs , qui
^mttnChrifio:^v.z%.z^.7,o.^lì..-i,y
CertlfTima ergo &: fuavis eledionis dodrina , eiufque fenfus &frudusinhac

vita percipicur. eftque longe certiflìmus &: indiflolubilisnexus ille , quo «just»-
pik'Kvi-ra. illa ,
qu^ Deus in cle£tos fuos confert, beneficia cohxrent ; Rom. 8. 29. 30.
ac proinde ex illis prardidis, ceu efFedis, de antegrefl'a ab aetetno caufà, certi effe
pollLint fideles ;
In aeternum non peribunt, ncque rapiet eos quifquam è nianu
Chrifti. loan. io. 28. 29.
Ì)f Repro-
N A T I O N A LI S ©ORDREGHTANìE, 77
DE REPROBATIONE.
- Credimus Deum ex beneplacito vo* Conerà judicamus voluhtaccm E)eij

,
luntatis lux ad fiise juftitix demonftra-

j delnfidelibus &in infidelitate perfe-
tionem , qiiofdam decreviiTein lapfìi & verantibus damnandis, non effe totum
niiferiarelinquere, mediaque ad fidem DccretUm Reprobationis ad mortemi
& converfionem iis neceflariajillis non, nec etiam verum cfre,quod Deus ncmi-
confcrre , ac tandem proptcr pecca- nem ad demonftrationem juftitiar luae
la damnare atque hoc totum eìre de-

: decreveritin lapfu Adsaut miferia re-
cretum reprobacionis, feu prsdeftina- linquere, fed affetta &: voluntate ge-
ndnisadmortem. nerali omnium falutem <iefiderct ac in-
tendat, omnibus media neceffaria &:;
fùfficientia adminif!:ret, (le ucomnibus-
ad falutcm prodeile poiHnt, & revera-
poflìnt, nifi ipil fibi ea in exiti.um , eo-
rundem abufu vertant.
Rationes.
Si enim aliqui eledi funt, neccflario reliqui fuat reprobati. Etenim fine re-
probatiotie ne cogitari quidem poteft eledio: nec folum eledionis , fed &re-i
probatibnis mentionem tacit Scriptura; Efai. 30. 3^. lerem. 1^.30. Proverb. 16^.4.
Roman. 9. Corinth.13.5. luds v. 4. Multi curruntin via, quae du-
18. zi. ii. ij. z.
cit ad inrCritum quiiiltimo die relinquentur, &:in exitiUmautfuppliciumjEter-

,
numabibu'nt. Matth.7. 15. 14. Marth.2^.30; 46. Lue. 17. 34. Apocalypf 19. zo:.
& zo. 14. 15. quod non fieret, nifi ab alterno reprobati eitent. Narri prout Deus
ab eterno decrevit, fic omnia in tempore evcniunt: & fi tanta eft fapientia,po-
tentia &: voluntas eius, ut invito vel infcio ipfo ne pafi'crculus quidem pereat,nec
capillus de capite noftro defluar, multo minus tot pra;flaniifrim2B creatura , abf-
que eius conillioac decreto perdueuncur adfinem.
" illa gcneralis, omnium falutem, converfionera j &c. defidé-
Vóliintas vero
rans intendenfque,' comraentum ed ccrebri humani, ac Deum in impoten-
;
tem hominem transfòrmat, qui cuperet omncs homines falvari , fed non pofFic
tVóccfficcre. Non omnibus eti-am fiifficientia media ad falutem fubminiftrar,
Pfalm. 147. zo. Exrerne enim non omnes vocantur, quod Paulus de omnibus
ilfisgenribus, quas Deus arite primum advcntum Chrifti fivic ambulare in viis
fuis A db r. 14. I(J. affirmat; &
etiamnum vel tertia pars hominum adeo non
prazdita cft notitia Chrifti famam quidem Chrifti vel tenui rumore au-
, ut ne
diverinr. Interne illi foli vocantur qui ad gloriam prxdeftinati funt, Roman.8.
,
Z9. 30. fine qua efficaci vocatione nemo ad Gli ri um pervenir, Ioan. <3. adeo fi:
nec ad falutem, quia extra Chriftum nulla efl: iàlus. Nempeita: Deus ab asterpo
agere decrcvit, qui fine injuftitia de univerfis & fìngulis hominiûs flatuere fo-
rnir, quidquidipfi placucric in alterutram partcm,'uc docet Apoftolus.exemplo
figuliRom.9.
Crcdimus unicam efTe réprobatio- Contra, multiplices illas Remon-

nem omnium reprqborum Veteri , & ftrantium reprobationes , ut falfas &:
Npvi Teftamenii ^ eamque immuta- Dei natura? ac verbo eius contrarias
bikni,^__^_- rejicimus.
PSS 5
JR.ationes,
7? A C T A S Y N O D I
Rationes,
Decrctum enim quod Deus ab actcrno fccit,

, in tempore non mutat, non re-
traftac, ur.quod cum infallibili eius Prxfcicntia &Omnipotencia eft conjiin-
tìrum : qnarum illa non fallihxc, impediri non poteft. Reprobi etiam non
poflunt fieri ele£ti , fcd manenc in morte zterna, in quam fefe ipfos praccipi-
tarunc Deo, qui
: miferetur quorum vulc, Roman. 9. gratia fua ialvifica cos
non donante.
^ 3*
Caufam cur hos non ilIos,pcr Euan- , Contra.non effe horum idoneitatcm,
gelium vocet Deus, merum Dei be- illorum indignitatem in hominibus ipiiJ
hcplacitum, live liberrimam juftif- & latentem judicamu^.
fimam eius voluntatem eilc credi-
muSé
Nulla enim hominceft dignitas, ve! idoneitas,qusr hunc prarillo difcef=

in
ftat coram Deo non indatur ab eo qui aufert cor lapideum & dar car-
, quas , ,
neum nec ulla caro aures habet adaudiendum vocantem, aut oculos ad vi-
;
dendum, nifi quos ille fecerit , & aperuerit5 nulla etiam indignitas,& inha»
bitudo eile poteft, quam Deus non emendare ac tollerepoflitjUtin eleftiseam
rollar, fidemfandimoniamqucingencrans: Curnonfaciathoc inomnibus,quod
fecitinquibufdam? Rcfpondec Cnriftus, Matth. 11. verf. 11.15. ^^' EtÌAm Pater»
quia pUcHÌt tibi.
Caufam reprobationis cur quibuf- Centra verbo Dei diifentaneutn

dsm grariofe ele£l:is,carteros praeteriit effe judicamus, quoddicunt Rcmon-
Deus: relidros in communi exitio in flrantes , reprobationem fadara fc-
quodomnesfe ipfos pr^cipitaturi erant, cundum confiderationcm anteceda^
eandem juftifiìmam ac liberrimam Dei nea: infìdelitatis , & perfevcrantise in
Voluntatem eife crcdimus. ea ,five peccatorum tantum aftua-
lium , qu2 omittere potuerit homo.
'^tioms.
Veram quidem caufam damnationis peccatum quodiibet Cum origina- , ,
le, rum aftualia adverfus Legem & Euangelium admiffa, aflerimus fed cau- :
fam impcllen?em five meritoriam decreti reprobationis, necprxvifam infide-

,
litarem, nec ulhim aliud peccatum cfle, Hocet Apoftolus, Roman. 9. verf. 18.
ubi elcdionem & reprobationem pares facit in caufa impellente quam non ,
ftatuit in eligendo aut reprobando fed in ipfo eligente & reprobante tantum*
,
& li peccatum caufa effet reprobationis, non minus lacobus, quam Efavus,
imonosomnes effemus reprobati, quia omnes peccatores fumus, Roman. ^. èC
natura fìlii irje, Ephef 2. verf 3. &fifìgulus non alia ratione quam fola volun- ,
tate fua motus ex una maffa facit vas unum ad decus aliud ad dedccus tum
, , ,
inulto magis Deus , non ob aliam caufam , alios elegie , aiios reprobavit , quara
quia
NATIONALIS DORDRECHTANiì. 75
quia voluit.Îerem, 18. verf 4. Rom. 9. vcrf. zr.quam camcn vpluntatcm Dei non
«Aoj/oy ftatuimus , fed rationem hanc ipfi dicimus confiate ecfì nobis non red-
:
datur, ac proinde eam ultra verbi patefadi metas non fcrutandam , fed adoran-
dam effe ftatuimus , cum -n ìtóit ilJiusne Angeli quidempercipere qucant.
IVDICIVM DRE>JTANORVM>
De Sententia Kemonftrantium
Circa ^rticulum Vrimum

Hagienfem,
1.
PRàedeflinatio, eftartcrnuhi Dei decretum, quo Deus homines certos, è lapfd

genere humano decrevic denuo erigere , reliquos aurem juftè in miferia relin-
quere. Roman. 9. iik ii.13. nondum nads, &c. Cadunc ergo Antitheles fe-
quemes:
I. Deus pr^cifa voluntate, neminem in Ad*E lapfu voluic rclinquere quia (ci-:
j^, Arnolà
licechoc ipfum Scriptucis, & Conftanti afFcdlui, quo Deus omnium falutem, &: cantra TiUn,.
converfionem, fé defiderare teftatur, planifTime ad verfarur. pag. 121.
1. Decreta Dei quidam non f unt alterna &: Generalia decreta poffunt con-
:
yerji.
Cftere, etiamfi fpecialia eiufdem decreta nondiim cxftanc.
3. Qusedam opera primum,& ante omnia aliaà Deo inftituanturacdecernan- Epifcop. dìjil
tur necelFe eft , antequam de ullo homine nominatim falvando , quippiam certi e.ibef.u^
apud (e ftatuerit. ;
IL
Prxdeftinationis partes fimt Elenio

: &
Reprobatiò Elèdio eft aeterniim , im»
.
mutabile Dei decretum, quo Deus è lapfo genere humano,pcrdiraque mafia, cer-
tos quoidam homines ex mero iuo beneplacito, in Chrifto, adnominis fui glo-
riam, &ipforum elcdorum falutem , ftatuit erigere. Ephef i. 4.5. ^. Cadit er-
go Antithefis fequens:
Eecretum Eledionìs,noneft decretum tale abfolutum, quo Deus prò fuo be- jh/Cf.
ncplacito, addemonilrationem fuxmifericordÌ2C,falutemtanqunm finem homi- HfEUiUtn^
ni prajcife intendere, eique media talia fubordinare quibus eledos ad iftum fi-
,
nem eificaciter & infallibiliter perducere voluerit ncque etiam beneplacitum,

, .
caufa unica eft, curhuncprae ilio, ex genere humano lapfo ad gloriamflmul i£

gtatiam elcgent. •
III.
Huius definitionis fingala membra feparatim dcclaranda ,'& detnonllranda

erunt. Primum membrum eft, quod eledio fit decretum aeternum. Eph. i. 4*
Rom. 9. II. Ad. 15. 18. Gadunt ergo Antithefes fequentes.-
I. Nemo in hac vita dici poteft peremptorie eleótus.
Thef.io^
1. Elenio particularis five fingularis horum vel illorum fidelium, eftahain- ,
^
completa, non pcremptoria, alia completa, peremptoria, & irrevocabilis.
}. Dei prêfcientia futurorum contingentium, non eft ad falutem. Epifcop.di&.À
TDtf.io.
IV.
Secundum membrum hoc eft, quod eledio fit decretum Dei immutabile:
i.Tim. 1.19. Rom. 9. <J. II. Rom. 8.Z9.&38. Mal;3.<J. Matth. i4. verf ^4. Ga-
dunt ergo Antithefes fequentes :
Ggg 4 I. Gon-
g^^ /K ••
'- A vp^.
C^T A 'i =
S'Y N 'O D 1
^'ii^ CjtAifiTiu'ftv Dbiè de fdvancki hoc' vcl UIo hothine ; non :e{l certuni ,ynccira<p,
ttlùiìmìt^ -' - '^'^ -M-'i. .,..., _>,.>» .;l, .1 > ,,,.,1 ;.,.,!., ;,..,n ,. ;.
y^î-p^ ''^z.'^'ÉItàf^ irttò^)[)lfetav* & non-peretoptoriî 'poteftIncerrumpii,.at3Ue intcCi.

D< £/«?. ^^^^ int1è^^'ó'i^pìh*It^,TUìltqtìe'imJotbpl€te eIe<ai'Vere Iquidem eledi , ux &:rjuftj^cAn^,
ti, ac poffunt fieri reprobi, atque perire, numerufque illorum poteft augeri Sc
minili.
3. DeusaIiqU(aipdÊijOfi^vp|t,;fiu^(^î\te^y9luit., ,
irfiutJnj/rflnonp /! .
<
. , ; / f
Tertium membriim hoc eft: quod Deus in ehgendo, intuitus (ìt gènus huma-
num tanquam lapfum in peccata &mortem seternam ,ira ut ele6lio fitconfilium
miferendi quorum vulr,*"éx"1m'afra perdita. Ronn.9. ir. •Eiì'enim genus hunianum
è corrupta Adami natura propagat-um, & mafia damnata eft proprie obieftuna
eledlionis &: reprobationis, mirericordi^& ir.x. Rom.9. iz. Pfalm. 51.5. Eph. z.
2. Cor. 3.5. Tit. 3.3. Caduntcrgo Anfitlêfes fcquentes;
Thef.i. I. In eligendo hoc vel ilio individuo prxrequiricur conditio, quamvis ea novi
foedcris non llt. Hasc fcilicet, vt homo peccator, peccata perlegem agnol'cat^ de
ijs pceniteat, ad vitam xternam fit dirpoiicus,humiIis,parvus, probus, &c.
^ '[
thgfx. . z. .Qiiod Deus quibufdam EvanêJium annuntiari curar, quibufdam non, eius
De Re^rebat. rei caufìi non eft jabfolutum aliquod decretum; fed aliquid in hominibus latens/
i£ t^ ^> prppter quod hi Evangelio funtindigni jilli propter gratiofam, &c. ' -
«Si*- vvw .1 3- -Peccatum

Originis noi^ eft fumciens, ad univerfi generis hhmani condem-
- o.v nationem. . ,, ,
^M ;ri.vj\i':i r Qij^rfwnrmembrum eft hoc: quod elenio, fit decretum fpeciale de certis 8t
.....,va.:. .. fìngula,ril?^s p,crfonis,,quarum numerusDeoeftnotus. Rora.9. wWaw»4/^,&:c.

"'
loh. 13. 18. loh. 15. 19. loh. 17. 9. Caduntcrgo Anrithefes.
thef. t. I- Decretum generale fervandi credentes, eft integrum Eleftibhià decretum,

nullaque alia pra^deftinatio revelata, &c.
Thef.t. ^^. ^^tjus neminemprecife clegit :,redafFe£i;u voluntate generali, ex sequp &
DeRtpeh, pmniu{}i,(alt|temjiefideratj omnibus Mediatorem dedit,&faluterhindifcrlmi-
'111 \
ùQjg'ntujm ^£.^^\tÌQn\t nêi-nbrum hoc eft : C>uofcunque Deus elcgit è folo be-
Hepjjicijo,, ancore, 64 i;n^,fericqrdia elegit ; Rom.

Quii', 9. ii. i'^. Ephcf.'l. 4. 11.
qîpd n^h^lpo^tufîf, in riopis pr^Vidèré, probatum lartl eftThéf^ 5. NeqUe adver-

fir^s j,uv^t -quod dicirpur eleî xa^ •aresV*'^'''"' « Rom. 8. 29. i. Pét. i.i. Qljail
el^ftiollt hind^tain prgercienti'acujufquam bonT; in nobi làténtis j,non antèmin
abfoluta óOSokio, Signifìcat enim hic 'Z!rt$'yvu<rig nihil aliud, quam f[->ecialeftT illam
.
notitiam, de qua z. Tim, 2. 19. eonjunftam cumapprobationc favore, &c amore ,
(ûp^Pcus ehgendosi compJeditur. Pfalm. i. 6. Quo fenfu magisad voluntatem,

quam ad int£lle£t,t}m pcrtjnet; uri Chriftus dicitur prseicirus, aTiteiadia mandi
ÌFundamenta. i. Pet. i. 20^ qu^ OT^'j/iz&xfif ab eleftìone , &C'ah (CôxU , ut caufaab
effedbdifcernitur. Cadunt ergo Antithefest' ^.
Tbef.V
'''
.
I, pGus,..ex fapientiae fuae prxfcripto, abrogato primo "fcbdete, decreiîc adu
'^ '•
ipfo, in gratiamre'cipere &fervare rcnpifcéhrcs,&:c'.' '
' ^
Thjif.3,:^- 2. Elctìio f^;guIapurn.perfonàrum fafta eft ex cdrifìderatiòné prêviiaântc-

&
'
\\ ,
,A^ cedente illarum fide, fideìobèdieritin rcfipifcenrip,&c. '
' >
thef.;.' ,
j. Decretum hoc cled:ionis,non eft decretum tale abfolutum,&c.
'
Séxtura' tncrnbi'iim- definiti^his eft, de fundamjcnto eledionis.: quod eft Chri-
ftus,nonqua Deus, ncque qua homo, fedquatenus eft î«f^/)«{7(^,' caputa Me-
: ' ducor
NATIONALIS D ORDRECHTAN ^. «i
diator nofter :eternus per quem fervamur
, quippe, qui nobis ilio merito conci-
:
liac Dei gratiam , & fuo Spiritu fìdem in nobis eliicic Epliefl". i. 4. j. 6. Cadunc
:
Antithefès fequences :
1. Chrilûs non eft fundamentuin {ìmplicicer , fed qua fide apprehenfus acce- tk/7« :
dente infliper ad fidem , obedienna 8c piccate velinchoata, &: aliquandiu conti-

nuata, vel confiimmara, continuata Scadfinem vitêperduótajproutaliquis com-
plete vel incomplete eligitur.
2. Sandi Veteris Teicamenti, imo Ethnici fèrvantur fine fide in cognitione
Chriftì, &c.
IX.
Septimum & ultimum definitionis membrum,e"ft de caufa finali : quod finis

•cledionis lìt gloria Dei & fàlus elettorum. Rom.
, 9. 23. Cadunt ergo impije An-
tithefès :
1. Si eledio eft abfoluta; Deus eft injnftus,immirericors, Tyrannus.

2. doceatur, homines ad inanem fiduciam , carnifque fecuri-
Si eleétio abfoluta
tatem, à ftudio bonorum operum avocabuntur,
X.
Finem altcrilm diximus efTe falutem cleiSfcor.um : quippe quos Deus elegit, i. ad
Granam. 2. ad Gloriam. Rom. 8. 19. &:c.
Grafia , qua per eledioncm, in lefu Chriflo fruimur, eft donorum fjpiritualium,
1. Collario, 2. Confèrvatio.
Conferuntur eledis fine' ipfbrum viribus aut cooperatione ; i. Vocatio efEcax :

2. luftifìcario : 3. Sandifìcaiió. Rom. 8.verf^29,
Ad vocacioncm iftam eihcacem quod attlnet; fit prsedieatione Evangeli) Ver- &
bi Dei intus in corde per Spiritum Sandtum, Rom. 8. 50. Ioli. 6. 37. Èrgo seterna;
cledionis arbitrio fit, quod bis Evangelium praedicatur illis , non ,apudhos locum
invenic, apud illos non. Ergo cadunt Antithefès fèquentcs :
1. Qôd Deus quibufdam Evangelium annunciati curar, quiburdamnon,ejus Thef.2.

rei,&C. DeReprok
2. Eledio e(k &: illorum incredulorum quibus Evangelium non eft annuncia- , Thef.is.
tum, quiquc gratia communiori corriguntur, &:c.
XL
E vocatione
ifta exonturfides falvifica, ex operatione Spiritus Sandi, fine no-
fttacooperatione. Ad. 15. Ioli; 6. 29. 61:36. loh. io. 26. Ephef! 2. 8. Cadunt ergo
Antithefès fèquentes :
1. Chriftus eft fundamentum falutis , &: eleóbionis , &:c. non fimpliciter , fed qua Thef.;^
fide apprehenfus, accedente infiiper ad fidem, &c.
2. Fides non eft novi foederis promiflum , nec datur ex elezione ad gloriam, Thefg.
fed alia quadam Dei voluntate.
3. Fides Jnon confideratur tanquam promiffio novi fcederis , fed ut conditio, &: jî/co^ja^;
àclio à nobis prasftita.

4. Eledio fingularum perfbnarum eft fada, ex confiderata Bc pfcevifà antece- xJ^w:^.
dente illarum fide, fidei obedientia, &
refìpifceiitia, tanquam conditione novi fce-
deriSjà Deo poftulata, &
ab homine ehgendo libere prxftita, &;c.
5. Eleòtio éft &c illorum incredulorum quibus Evangeliumnon eft annuncia- r/«//x.]
,
tum: &c. qui fidem aliquam in Deum fine Chrifti meriti eius noticia, con-
, &
cipiunt.
XII.
ScQundo diximus, quod eledis conferatur iuftificatio,«qua credentes iufti co-

ram Deo, per obcdientiam Chrifti acceptantur: ita utipfis peccata remittat, &t
iuftitiam Chnfti imputet Roman. 8. 25. &:c. 2. Corinth. 5. 21. Rom. 5. 17. 18. ip.
-,
I. Petri
8i ÀCTASYNODI
I. Pet. 1. z. Rom. 4. &, Pfàlm. 32. Cui juftificationi annexa eft adoptio ; Ephef li
5. Cadimi: ergo Antithcies:

rhtf.2. I- VniFormia &: conformia funt clcftionis5^:jiiftificationis decreta: utjuftifi-
catio alia iimilicer lìt incompieta, non peremptoria , revocabilis : alia completa,
peremproria, irrevocabilis,
rt.<tf, 2.. In dipendo hoc pirx ilio ad iìdcm,pra:requiritur etiam conditio, quamvis ea
novi fa'deris non fitjisec fcilicet,ut homo peccator peccata per legeni agnofcat,de
iis pceniteat, ad Vitam arternam fit difporicus, humilis,parvus, probtis denique.
3. Condiciones novi fcederis fitx iijnt m pcehitentia, obedientia , obiervatione
prxceprorumEvangelicorum&lìde, non confidcrata ranquam inftrumento, quo
apprehendimus promiiTionem remilìbrum peccatorum,proptcr fànguincm ChrilUi
4. Cadunt etiam iuxta hanc Theiìm, Antithefcs Thclì pra^cedcnti {ubicata:.
XIÌL
Tertio diximus quod eìefti fandificentur Rom. 8. Spiritus enim Tanftus , divi-
:
na qiiadam &c liipernaturali ratione, cameni mordficat,vivificarque ad relìpifcen-

riam, obedientiam, &c. qux degnino diverià continet membra feoriìm probanda.
Primum eil, quod base rcgcneratio &:fàn£Vihìcatio pcrtineat ad Iblos eledos, tan-
quamfradus eledionis. ôm.8. Eph. I. Cadic ergo Antichefìs.
thef.2.
LJeus omnium fidem &c conuerlionem delìderac,oroniuniqiic fàlutein intendit,
VeRecrob. omnibus illam oftert, omnibus pa-nitentiam &: iìdem mandat, mediaquc ad ea ne-
ceflaria& iliificientia admiìiiftrat, ita ut omnibus ad iàlutem prodeil'e poflint, &C
ipil fibi eain exitium, eorundem abulù vertant.
revera prolinr,nilì
Secundum mcmbrum eft, quod operatio hxc SpiritUs Sandi rcfiftibilitate no- ,
ftra nunquam impediatur. Phil. i. 13. Eph. 1.18. 19. Eph. 2. 5. Cadit ergo Anuti-
tlicfìs pra.'cedens, &: lequentes :
Deus piui-es convèrrere intendit, quaftì convertit.

1.
2. Quìedam prxparatio converlìonisin nobis eft, &£C.
Terrium membrum eft quod pcenitentia &c obedientia

,
lìnt gratuitus fruótus
cleòtionis à SpiritU Sando produdus. lerem. 3 1, veri! 1,8. 19.

, &: veri! 33. & 2.. 36. 27.
2.8. Eph. I. Cadunt ergo Antithcies:
Thef,h '
j_ Deusdecrevit ingratiam recipere reiìpircentes, &:c.
Thef.^. 2.. Fides, ObedientixEvangelica^totuscurruSjPerfeverantia,Vocatio,Iuftifica-
£io, Sandifìcatio, &:c. non lime frutlus elcdionis.
XIV.
Porro hxc fidcsvjuftificatio &: fandiiicatio, non tantum à Spiritu Sandtó gene-
ràntur, fed etiam l'emcl generata ad finem vitx conlcrvantur ira utfrudus ele- :
dioms lit Perfeverantia. Icrem. $z. z8. 2.9. 30. Elài. 59. zi. loh. 14. 16. Phil. r. 6.
&iàluns Certinido, Roman, 8.29. 30. 31. z. Corinth. i. z.zi. Cadunt ergo Anti-
tlieies iequentes:
I. Anrithefis qux proxime precefTit; nimirum Thcfìs 4.
._, r i. Nemo percmtorie eleftus , fed ille demum percmpta-
in ha*c vita dici poteft
g
rie cligitur qui moritur &: mortuus eft.in fide &; obedientia , ideoque nec fcnfus
,
huius eIe(5Vionis certus, nec frutStus uUus eft hac vita. m

rhcf.i. 3. Nulla ccrticudù fàlutis,niiì in decreto làlvandi credentes.
XV.
Pr.rter hanc certitudinem falutis, (uni & alij fruftus ex elezione 5 eiufque donis
commemoratis manantes, nimirum humiiiationoftri; 5 i. Cor. i. 30. 31. i.Cor, 4.7.
Amor Dei & Spontanea obedientia Eph.r.4. ^^h.. , 2.. Conditi in Chrtfro ad boHA
opera, &c. Cadunt ergo Antithefès fcquentes :
r. Gratiofà & Evangelica dignitas Deum ad ckdionis premium, huic prxalijs

dcftinandum,movit.
i. Eicòtio abfoluta facit homines falvos^ &c.
XVI. Diftum
XVI.
Diftnm de elezione ad Gratiàm fequicùr elenio ad Gloriarn Ha:c enim

: .
duplex cleftio, in Dei Decreto minqiiam fepnratur, Rom. 8. 29. icaiir illam fèm-
per ifca randcm feqnatiir habeatquc fiiiim inirium ftarim pofl mortem
: nam :
wnc anima noftra ferrar in lìnuni Abrah;Yjpercipicqucgaiidia ineffnbiliaiLuc.i^.

Ad-, 7. 60. Lue. 23. 42. Apoc. 14. 13. Phil. I. 23. 2. Cor. 12. 2.3. 4. Cadir ergo ab-
bminanda Epifcopij Anritlicds:
ramen nianere, cum dicimus,non audcmus confidenrer afTerere, r^j/?.;» coK
Siiperftitem
quod extra (e quippiam agat, rcntiar,antpercipiar fpiritus corpore exntiis,etiam- le^.di^.^3,
(1 non improbabilcm eorum (cncenciam elle credamus, qui ftatuu'nt eum in fé tbff7>
ipfuiT) converfum rpecularr&: inrclligere pofFe ea qux antea percepir, ac proinde

neunquam dormire: ad ea vero q\\x extra lunt indigere organo jitque inftru-
,
mcnro corporis.
De Rsprohatione.
XVII.
Reprobatio eft Decretum Dei arternum &: immutabile quo Deus è lapfo ge- :
nere humano, cerros quofdam homincs in fuo lapiu & perdicione ad nominisfui ,
gloriam, &
fhlucem eleftorum/cx bcncplacitc» Tuo, lufte ft.uuit relinquere. Inhac
dcfìnitione membra imgula Icordm probanda lunt.
1. Reprobatio eftDccrerum arternum Pvom. 9, ó'. 11. Ador. 15. 18. Ergocadic
;
Antithclis: Deus futura inf.illibiliter non novit. itern nemo peremptorie repro-
batusinvita,
2. Reprobatio efì: Decrctum immutabile; Mal. 3. 6. quia antea probatum fuic
eledionem effe immutabilcm, quippe qua: mutabilitas pugnarct cum Dei Volun-
tate òi. Sapientia. Cadunt ergo A.ntithefes, fubjedx thefi quinta, haecfc- &
quens:
Reprobatio alia cfl: indefinita, alia definita &c fmgularis, hxc rurfus alia in- Thefs'. &
completa nec pcremptona: poiruntque incomplete reprobati fieri eledi, ac ferva- DeRefrok^
rijnumerufquc illorum poteft augeri Sc minui.
3. Quod Deus in prajdcftinationc, adeoque inRcprobatione fua.gcnus huma»
num tanquam lapfumi in mileriam fit intuitus, ea de re fuperius, thefi 5. adum eft-
XVIII;
Qiiartum mcmbrum definitionis eft quod Dei Decretum reprobandi,non.{ìt

generale rsntum , fed velcum primis fpcciale de certis &: fingularibusperfonis:
,
quarum numerus Deo notus eft, Rom. 9. Cadit ergo Antithells pra^cedens. Re- Tjjif»
probatioalia,&c. De Reprehì
Hicquasdam de infantibus (fuh quibus & adultos mente ab exordio vitae alie-
natos comprehendimus) dicendafunt, de ijs nimirum in£intibus, qui moriuncur
in infantia.
I. Infantes infidelium morientes in infantia, reprobatos effe ftatuimus, LCor»
7. Rem. II. Ergo cadit Antithefis.
1. Ethnici fervabuntur bono rationis Lumine utentes.
2. Nemo ob Peecatum Originale condemnatur.
XIX.
Ataliter fefe reS habet,cum infantibus fidelium, morientib.us in infantia: de
quibus duo aflerimus.
I. Infantes fidelium, ut ut in infantia moriantur, iurte tamen à Deo reprobane
&infuamiferia, relinquipoffint, fi Deus fiioiure vellet uri. probancne? extanc
Thei:
^
84 ACTASYNODI
ThcC.^. quippe qui rotum genus hum;?num potiiiffet in lapfu relinqucrc, fi ita
vifum fuiilcc, Rom. 9.
1. Interim parcntcs fidcles.dc infantulorum talium fallite certam fpem poflunc
Goncipcre:non cnim in Scriprura Icgitiir tales fuiil'e unquam reprobar os cen- :
tra vero de bono Dei erga talcs aftcdu teftatur eadem Scriptura Gcnef.ij.-/. :
Matth. 15). 14. Ad. i. y^. ex his , qua: hac de re dida funt , apparct falfitas Ancithe-
feos fequentis:
Intantes, ncque funt reprobati, ncque elcdi.
XX.
Sextum definitionis membrutn, hpc eft: RèprobatioeflvìroloDei beneplacito,
bònaq; &: libera voluntate. Matth. 11. 2.5.16. Lue io. 2.1. quidquid Deus vult, bene
vulc: quidquid ei placitum eft bene placitum cfl:. Rom. 9. 18. (juew z'tilt nidurat
,
idcft, non miferetur Porro hoc quod dicimus de abfokua Voluntate, id efl in-
.
tell!gendum,non tantum de reprobatione à Gratia,fcd etiam à Gloria. In illa qui-

denl agit tantum fecundum ius abfolutum; ut teftatur Paulus. Rom. p. ad verf. it.
ufque at in irta, agitpartim exiure abfoluto, partim ordinato: Rom. 9. it. &cc.
:
unde apparet, quod utrumque rede dicatur; i. Reprobationem efl'e abfolutam.

z. in ea Deum aliquem rcfpcdum habuifle ad peccata & pravitatem reptobo-
rum: neutiquam tamen, eo modo, quo Remonftranres volunt. Cadunt igitur eo-
rum Antithcfès:
"jlhef.t. Deus nc nincm prxcife ex Tuo beneplacito ad demonfìrrationem iuftitiaefua:,
I.
DeReprok Dominij abfolutijdecrevit in lapfu Adae ac miferia relinqucre & in

pptcftatis, 6c ,
eligendo ad viram irternam prceterire, &c.

Thef4. ,
2. Reprobatio fadaeft fecundum confiderationesantccedanesinfidelitatis.
De Rcprob.
XXI.
Septimum & ultimum definitionis membrum eft,de fine reprobationis: prima-

rius eius finis efl: Gloria Dei, qux apparct ex liberrimo agcndi iure &:poteftatc,fà-
pientia, iuftitia, &c. Rom. 9. 17. & verf Z2. Proverb. lé. 4. Imo harcreprobatio
facitàd commendandam mift-ricordiam fiiam ergaeledos Cadit ergo Antithe- 5
fis proxime antecedcns & qux fequitur

: :
• SI Déhkfine peccairopraecedaneo reprobavi!; efi: iniuftus, crudelis, Src.

i.* Scxundarius reprobationis finis eil , falus cledorum : quia i. confideratione
reprobationis aliorum, excitantur ad metum &revcrentiam potentine Dei, quac
in reprobatisdcmonftratur. 2. admirationegracix indebita% cxcitantur ad arden-
tem Dei amorem. 3. Per reproborum impiorum illatas injurias tribulationes &C ,
pérfccutioneSjpaterne tanquam Dei virga caftiganturjEf 10.5. qui omnia novit ad

falutem ipforum convertere. Rom. 8. 2.8. Cadit ergo Antichefis:
•l-\ Dodrina Reprobationis tacit ad dclperanonem &: carnis fecuritatem Obftac .
•^viî.'i . .
ftudio honorum operum.
Hafce Thefes, tanquam è puro Ifraelis fonte hauftas, tota mente & corde
approbamus & amplexanuir; eafquc cuin xdificatione Eccleiìê Chrifti pu-
blice proponi pofle, perfuafiffimum habemus. Contra vero Antithefes Re-
monftrantuuiì, hilce thefibus oppofitas, tanquam fallàs Verbo Dei contra- ,
rias.ex humani cerebri figmcnris profedas,hlafphemis fundamentis innixas,

& multis alijs erroribus ( brevitatis grana in hoc fcripro non commemora-
,
tis,J individuo nexu coniundas, Socinumqueolentes, in rotum rei)cimus,

ealquc in Ecclelijs Belgicis fine magno fana: dodrinse detrimento &: labe-
fadatione, non polle tolerari arbitramur.
IVDI-
NATI ON ALI S D ORDR E C H T A N ^. ^
I VDIC VM I
Deputatorum Synodi Gallo-Belgica:; ;;:'

r^!-'
De Primo Remonftranciuhi Aidculo, . ,_
:m{fhS:i'VE de
DEGRETO PR-^DESTINATIONIS,
Sententia Kemonfira}2tium. Se'ntentia Orthodoxa.
i
'S'Al
IN Prxdcflrinationis definitione q'ia- DEcretum Eledionis

auidem , fuis
tuor1
funt ex ordine conlc-
diflinfta , membris diftindum numero ta- ,
quenya decreta. Epift. ad "Wal. pàg. men unicum eft compledens totum ;
or din em grada' 4Si gloria: adeoqueipfàs

perlbnas lingulares, quas Dee yifum fuit
eligcre. Ephef i. 4. 5. <?. 7. 8. 9. ,1. Thefl". 2. 13. 14.
Proinde varia illa decretorum genera, &c ordinem, quemRemonftrantesinDe^
cretis divinis ponunt , non agnofcimus ut qua: humanis tantum imaginationibus,
;
non ccrtisScriptuira; teftimonijs innitantur.

_ Nobis quidcm fktiseft, quo ordine, modo, &: tempore Deus confilium f-aum per-
JEcere voluerit, ab executione prasfertim colligere. Sedquje in mente divina aiite-
c.eflerint, qux fiibfcqunta fint> periculofum judicamus extra Scrìpturam corifcquén-
tijs humanis definire.
...i. ui-ll. n :ùi^r

-. .— ni;- '
Deum velie perfèverantcs in fide Ter- Deum velie perfeyeranres in fidefèr-

varc; iramvero fiiper incr^dulis & im- vare, eft quidem concio Euangelica>&:
pcenitcntibus velie relinquerc;eiì: totum Thefìs mnveriàlis , quam quiique i^bi
& mtegrum Decretum Pra:deftinatio- dcbcc applicare fed non eft totum
:
&
nis. integrum Decretum Prxdeftinationis,
quod, prxter alia, criam fingularcf }.er-
fbnas includit. Ephel.'i. 4. <;: a. ThefC
2.13. lohan. 13. 18. Et 15. 16. Et 17.2.1^.
III. III.
Ele£tio adTalutem , alia cft percmto- Elcdio ad falurem unica tantum eft,
ria, completa, irrevocabilis : alia non 4 eaque certa &
immutabilis i; à qua ,
percmtoria, incompleta, revocabilis. vere credentes dimovcri non poiiunt:

e non variabilis, vcl ab hominis aftione
fiifpenfà, (ed firma, &z quae. loia Dei.gra-,

tuita <^ôKtoi, d in Chrillo nititur.
tfRom. 8. 30. 33: Ephefli.4.
^Mal. 3. (J. Rom.9.^. Et II. 29,
f Iohan.(?.37. Et io. 27. 28.
</ Ephef. i.^. Rom, 9. 11. 2.Tini. i. 9,
Hhh Eleaio
ACTA SYNODI
IV. IV.
Eleitio peremtoria cfl: eorum de- Ele£ti peremptorie funt omnes vere
dendum, qui totam coniummatam fi- credentes, quos Deusgraciole & effìca-
dei obedientiam' praeftiterunt , curfuni citer vocavir, juftificavit,& per Spiri tum
abfolverunt, & ad finem ufque pcrfcve- {'uutn in diem redemtionis obiìgnavit,
rarunt. quofque Icduci non pcrmitdc. a Linde
edamnum viventes & anteperadtumvi-
tse curilim abfolute &: limpliciter Ele£ti
vocantur. a Rom. 8. 30. 2. Thefl'. z. 13.
i4.ÊpheC 4. 30. Mactii. 24. xìf.
^Luc.18. 7. Ephel! I. 4. C0I.3.IZ. 2.
Tim. z. IO.
V, V.
Elc£torum numerus augcri & minai Cum Elc^lio ad falutem certa fit &
poteft. ex eledo néminetii
invariabilis, fequitur,
fieri polTe reprobum, nec ex reprobo ele-
QiurrL. a, Àc proinde -certum efle Ele-
ilorum numcrum, Dee notum, qui nec augeri, nec minui poteft. Unde edam d«
cerdtudine Eledorum fads conftat.
"^
A 2. Tim. i. 19. Et 4. 18. Iohan.<?.37. Et io. 27.28. Rem. 8.35.
VE VI,
Senfus , ele£tionis ad fàlutem per- & Fideles in hac vita de alterno Dei amo-
cmtorix, nullus eft,nec frudus ad fàlu- re , fuique elezione, &: de vita xtema,
tcm... « ex fide fideique frud:ibus,atque inter-
no Spiritus Sandi teftimonio certi funt.
b Et ex huius rei fcientia atque 7r'?^)jpo(pa~
fio, tum in vita , tum in morte>folidam & immotam confolationem animo perci-
piunr. f
a Gal. 2. 20. Rom. 8. 33. i. Pct. ^. i.
h 2. Tim. 1, 12. z. Pet. t. Rom. 8. i6. Ephef! 4, 30.

Io. 2. Cor. i. 22.
f lob. 19. 25. 2(j. 2. Tim. 1. 12. &: 4.18. Rom.8. 28.33.
VIE VII.
Eledio fingularium perfonarum eft Caufci eledionis fingularium perfona-

peremtoria,ex coniìderatione &
prxfci- rum eft fola mifericordia , & amor,atque
cntia fidei in lefum Chriftum & perfeve- é0ôK<a voluntatis Dei , gratiaque, qua
rantia: fidei : non autem citra conlìde- nos fibi acceptos facete voluit in dile-
rationem & perfeverantia: in vera
fidei do Filio fuo. Unde etiam Eledio gratia;
fide , tanquam conditionis m eligendo vocaturj a eoque nomine abfolutum de-
prxrequifitae. cretuni dici potefl, quod ipfiim tamen
Ideo , quod alij cfficaciter vocantur, line medijsperficereDeusnunquam vo«
iuftificantutjinfide perfèverant, glorifi- luit. b
cantur jcaufa non eft,quod abfolute ad vi- Rom. 9. 16. Ephef i. 5. 11. z. ThefH
a
tam aeternam funt eledi. 2. ij. Rom. II. 5.
h Rom. 8. 30. Eph.i.8.9. 2.Ther.z. 14.

Porro EledionesDei gratiofe,nec ex vi ipfius vo cis,nec ex ufii Scripturac,quidquam
in eligendo prc^requirunt; fèd à fola Dei gratuita bcnevolenda iìuun t. a Acque hoc eo
magis in cledione ad fàlutem valct, quia ipfa fides donum Dei eft, h &c gradof se voca-
donis efFedum, quam non antecedere ipfàmElcdionemjfedconfequi ex Scriptura
conflar.
4 1. Par.
NATIONALIS t)ORDRÈCHTAN^, 87
à i.Par. z8,4.5.(?. Deuc.iS. 5. Gal.i. ij. Ad. 9.1/. Deut.7. 7. Etc). 4.5.<5^. 7. Rom
11.5.
^Phil.r.24.
Eph. I. 4. 8.9. 13. 18.19. 2.The/r. 2. 13. 14. 2. Tim. i. 9. io.
r
Hincfcquiturnecfidci"n,nccfìdei pcrfcverantiam,neefànclitatem prxrequifiram
effe conditioncmin eligendo, fcdfruitum pocius &
conlèquensa^ternx elcdtionis. à,
a Act. 13. 48. Eph. 1. 4. 1. Thcff. z. 13.
' Quod ergo Deus Pater leiii Chrifti aiiquos feleótos ex corrupto genere hufnano
efficaciter vocet, gratis juftiiicet, donoperfèvcrantiaôrnet, tandcmque gloriftcet;
Toliiis dOôtticc^ &
mifèricordia: Dei circa perfònas fìngulares dì beneheium a non ti-
nien fine medijs fàpienter &: gratiofepcrfiGiendumi
a Rom. 9. 18. Eph. i. 5. 2. Tini. i. 9.
DE REPROBATI OÊ.
l
Reprobatio fada eft/ccunduin con/i- iveprobatio , prout Elediohi aa falu-

dérationeniantecedanese infìdclititis & tem opponitur, eft Decretum Dei aeter-
pcrfeverantia: in ea. num,quo ftatuitex genere humanolapfò
non eligerc , fed iti ruina & perditione^
in quam Te homines prajcipitarunt , re-
linquereomnes & quia fìc ipfivifum fuit; ^ juftiffimo tamenjudicio pro-
iilos, quos
pter peccata & incredulitatem indurandos & damnandos, h ad demonflrationem
p otetitia: &iufliti2e Dei. f
Il tt.
Reprobatio alia eft definita , alia inde- Atque bine patet Reprobationis De-
finita: alia completa, peremtoria; alia in- cretum non effe multiplex; i'cd unicum,
conipleta,non peremtoria. idcmque immutabile.
liL III.
Quod alij inlapfu deferantiir, aut non Nemo à gloria & faltite seternd rejé-
efficacitervocentur, indurentur dam- , (fbiis eft, autadpcenam &c damnationerti
nentut; caufà non eft quod à lalute eter- ordinatus, nifi propter peccata adco j :
na abiòlute iint reprobati. utquicunque pereunts propria Tua culpa

pcreant. Itaque mera eft calumnia &
depravatio noftrac doótrina:; quando fin-
gitur nos docere , Deum fine rerpedu
peccati , nudo & abfoluto decreto , aii-
quos ad dàmnationem ordinaffe.
Hhl1 1 ProfciTo-
88 ACTASYNODI
ProfelTorum Belgicorum
IVDICIVM.
De Secundo Remonftrantium Aiticulo:
N E M P E,
Vtrum Chrijiuspro ommhtis O'Jtngulù hominibtis fìt mortum,
I. T^ Atemur meritum , & valorcm mortis & fatisfactionis Chrifti , tantum, tan-
-T tum proptereiusperfcdioncm tumpropterperfona:ipfìus
tiquepretij cfle,
infinitam dignitatcm a ut non tantum fufficiat ad omnia hominum peccata, ctiam
maxima, ^ expianda, fbd etiam ad omnes Adami pofteros, quamvis multo pluies
eflent, fervandos modo id vera dàc amplefterentur. e.
2. AéÌ.2.o.z%. Deus Ecclejtam acquijivit propriofuofangttine^.

Heb. 9. 14. ^luantomagisfanguls Chrifti,qiii per Spiritum xternum fé ipfum obtu-
lit inculpatum 'DcOipurgahitconfcientiamnoìiram ab openhin mortuisì
I. Vet. 1. 18. Scientes quodnon corruptilibtis rebus auro ó" argento liberati eliis-, a. vana
converfatione veBra, apatribwnjobk tradita-, fed pretiofb fanguine , tanquam agni in-
culpati & immaculati, nempe Chrifti.
b I loh. I. 7. Sanguis ChrisHpnrgat nos ab omni peccato.
.
e loh. 3. \6. Ita Deus dilexit mundum , ut filittmfmm unigenìtum dederit. Ut omnis
qui credit in ipfum, non pereattfed habeat-vitam xternam.
Rom. 3. 2i. lusiitia Bei revelata ejl in omnes &
fuper omnes qui credunt. 7{on enim
ejl diFiin£}io, ó'c.
I. Cor. (J.. II. idoloUtrd-, adulteri, fures, nvari) [ed loti
Et Ime quidem fuistls (nempe
nomine lefu Chrijli,dr per Spiritum Dei n offri.
€His-,fedfan£ìificati eJlls,fedjuFlificati ejlls in
1. Non cfi etiam dubitandum, quin ha^c fucritDei Patris,Filiumfuumtradentis,
& Chrifti fé ipfum ofFcrentis, intentio; ut tale ac tantum Xvrpov perfolvcret. Nara
quidquid Cliriftus per mortem fiiam cgit, hoc ex intentione Patris &c fua egit. a
a Non quisro voluntatem meam,fid voluntatem Patris qui mifit me^, loh. 5. 50.
Sicutprxcepitmihi Pater, ita facio, lohan. 14.51.
3. Nec hoc ab Orthodoxis lìegatum eft, quin populo Chriftiano quibufcunque &
Euangelium prsedicatur, AwT|Oov illud Chrifti, tanquam tale indifcriminatim (\x. an-
nunciandum, & in nomine Clirifti offerendum,idque ferio &; ex conftlio patr-is,^ re-
lidlis interim Deo occultis fliis judicijs, gratiam liane diipeniànti, &:quoufque ac
quibufcunque vult, applicanti b.

a y^^. 13.38.39. 2\(gr«w/^z>«r7?/'i/^^//,w>/yr/?/rw,f'Iuda2Ìsloquitur maxima ex parte
poftca incrcdulis) quodperhunc, (nempe Chriftumj vobls annunciatur remiffìo peccato-
rum crab omnibus a quibus non potuijlis iujìtfcari in lege Mojìs, quicunque in ilio crediderity
iujlificahitur.
X. Cor. 5. 20, ProChrìHo igitur legatione fungimur , tanquam Deo per nos adhortantCy
ro(iâmm in ChriUi nomine^ Reconciliamini Deo.
bj£l. II. 20. il. Et erant quidam ex ip/ìs viri Cypry, (y- EuangeliT^ntes Dominum lefum.
Et manus Domini erat cum ipfis , ó" magnm numcrus credens, converfus ejlad Dominum.
I. Cor. 3; 6. Ego piantavi, ApoUos rigavit,JedDem dedit incrementum.
lohan. i.%. Spiritm ubi vnlt,JJ>irat.
Cor. 12. 2(emopoteJl dicereDominum lefum, nifi per Spiritum San6tum.
I.
vero fincm proprium ac fingularcm

4. Si &
vim fàlvifìcam mortis Chrifti fpedes,
afì'erimus lefum Chriftum cxconlìlio Patris &:fuo , nonprorcprobis &:perituris, fbd
tantum prò clc£tis& crcdituriscffìcacitcr effe mortuum,ut, nempe, RemifTioncm
pcccatorum, reconciliationemcumDco, non fòkim merito fuo ijs acquireret, fed
etiam gratiam eiScacem, perquamnobis,ea, rcipfà conferret.
ôd
.
NATIONALIS DÒRDRÈCHTAN^. §9
^l[!odmultU argumentis per(pkuU demonfiranfoteU, e quihus hac t anca fujfictenti
Argttmentum i. Ex lorii.,in qmbusmors ChriUihocfaBodiferte refìrinqitur.
Matti). I Voca. hit nomen eim Iefum\ ipfè enim fervtihit fopulum ftiiim kveccatisfiiis.
.
lob.io. Ego fono animani meamfro ovibMi-,rìempe proprtjs dr rneis, qtt€ma.dmoduìn liquet
excomparatiene, verf 11. li. e?" 1 4.
Afì. 2.0,1.%. ubi pafiortbus EphefinU ctmwendat pectdiariier airaÊcclciìx, quam
Deus proprio Tuo {Iinguinc acquilivic.
Ephef.'y,. 25. Chiariti diligiteuxorcspropriasyquemadfnodum Chrtlius dilexit Ecclefianit
& tradidit /èmctipiumpro ca ut ipfàm fànftifìcaret.
Apocalypf.'^. 8.9. tumaUattis esbCQVwiînos Dèe per proprihmfanguinemtuum^
ex omni ramilia & lingua crpopulo & gentVì&fecifiinosDeo reges, é't.
In quibta omnibii^s locìs, etfi vox (òlus non exjiat, ttimen rebus per i'crha.Jiq}iificxtis in-
clufa efly aitt omnem ejjìcacinm c^ argumentcìndi vim ex -verbis illis toilt erit necejft.
2{am Jt ChriHus eji ftlvator omnium poptdorum ex xquo jrttjìra, addidit ^J^ngelus po- -,
pulum flium Si ChriJìU'S pojìiit animam Jìiam Aqnxliter prò ommbits , fruftra dixit
.
Cbrifim'^vo ovibusproprijs.À'i Christti^s emitfuo fangnme omnes ér finutdos homines.nul-

lam'vimargumentihabet-,quodPaulusaddit-, quam (Lio lànguinc acquilivic, quemîdmo-
dum nec mariti magis iiias quam alienas uxorcs diligere clebebunc,j? ChnfÌHS ex £qudli
amore fé tradtdtt prò omnibus in mortem, néc emptus dici poteft ex omni populojj?
reliqui non minm quam ipfifint empti, (^c.
Cyìrgumentum z. Pro qui bus Chrijha effcaciter efl mortuus, eorum loco tanquamjp on-
JpreHmortuU'Sjideft, fic proijs efl: mortuus, ut eos à reatu mortis liberet:^? reprobo-
rum loco tanquamjponjor non ejl morttmsì idefi^pro hisjìc non eìt mortnusiut eos kreatumor-
tis liberet. Ergo, ó'C.
Ollinor certa eB. Alias enimaJDeòpuniri UH ìufle noti pò(fent , citm Deus unum pecca-
tum punire non pojftt, femel in ChriJlo,^femelinipJispèreuntibm,àquibmadultimum uf-
bis
queqiiadrantem debitumfuumexigit. CMâtth ^. z6 jE/ 18.34. . .
Maior prohatur ex vi vocis ànmtRom. 5. verf.6.j.%. (jr ujìtatijjtmajìgnijìcatione vocis

v7rfp,quibus in hoc negocio Scriptura utitur. Deinde ex locis fequentibm.
Efai. 53. 5. Fbi dici tur-, niorbos noftros pertuli(]e,dolores nojlros bajulajjèjcajligationempa'
cis noftraei fuijfe impofitamliniqnitatem omnium noìirum in ipfutnincurrijjè, (^
fé ipfum
expofiifp facrifcium prò reatu nostrorumpeccatorum, ó'C.
Gal. 3. Dicitiirpro nobis facfm ejfe maledi£ìto,
z.Cor. '). 2.1. Dicitur, prò nobis failus peccatuWi verf \^> Si iinu^ prò omnibus mor-
tuus esi-, fine ó omncs UH mortuifunt.
§luod etiam facrijìciortim typi demonlirant, ó' vox XvTpoy % ainihvTpoVì quibus Scriptura
in hoc negotio utitur.
t^tgumentum 3 Quibus promifftones Veteris Te(lamenti de Chriflo in morterh traden^
.
do-,ófructuac benefcijs falutaribus per etim ad Ecclcfiam reipft redituris ftnt faófdi, prò ,
t/sfoUs eficaciter efl mortuus. At folis ele&is hx promijjtones funtfaBx. Ergo óre.
CMincr ex prcfeffo probatur a Paulo Rom. 9. 7. 8. namfoliflij promijftones cenfenturin
[emine ad quos filicct ver bum illud de Aterna hareditatis pojfejjìone pertinet. Et cap. ili
,
Elecli affecuti funt (quodqu.crit l(r.iel) reliqui occalluerunt.

Argumemum 4. Ex locisfequentibus, in quibus manifejlo ad EleCtos ér credentes mori
Chrifi proprie refringitur,
lohan. II.
5
1. Prophetavit-, quod Chriflus effct moriturm prò poputo ilio. Et non tantum
propopulo illoyfedutflios Dei dijpcrfos in unum congregaret>
f
Rom- 8. 32. ^lui proprio Ho non pepercit,fidpro omnibus nobis tradidit illum, quomo-
do non cum ilio omnia nohis gratific abituri Non grattjicatur omnia cum ilio omnibus óff^-
giilìs Ergo nec prò ijs dedit jiltum fuum
.
Item verf. 34. ^làs e(l qui condemnet? Chrifìm est qui mortuus eU, imoi Ó" refurrexit.
Ergo proprie prò non condemnandis efl mortuus.
Item Heb. 2.10. Decebat eum per quem funt h&C omnia-, ó'C. ut multos flios in qioriam
adducendo,prtncipem falutis ipforum per afflictiones confecraret. Nam quifanclifcat qui ó
fanCtiJìcantur, ex unofunt omnes.£luamobrem non pudet ipfum eosfratres appellarci.
Et verf. 13. Ecce ego ó
pueri quos dedit mihi Deus.
^luoniam igiturpueri ilHftmtpariicipes carnis óffanginnls,iffe etiam fimiliter eorum est
Hhh 3 particeps
90 ACTASYNODI
farticepsfaBm, ut ver mortcm ahokreteum qui morta habet imferium.
Exquibu'Sfatet,JìngularemJìnem mortU Chrifiimorientisjìiijfe , utfilm Bei ó' fueroi
ìhjìàpatre datas, morte futi liberar et.
Sicó'tìehr. 9. 12. Chriflus per frofrium fanguinemfemel infancia ejt ingrejfm dter- -,
nam rcdemptionem tiactmiln reprobis mtem eterna ejfenon. potefl.

Item verf. 1 5 Vropterea JSôvi Teflamenti mediator efl-, ut mortefacia. ad expiationem
.
eorum^qiuifub priorefcederc erant,peccatorum.,ìUi,qui 'uocatt fimt , pojjejftonem atern.t hx-

reditatis acctperent. Ergofnisproprim mortis ChriBi fuit ut nj acati fcilicet ejjicaciter)
-,
tim ficrcnt participes.

/. Argumentum. Exlocismultis-,in quibm mors Chrifti cum i/pfaredemptione neccffario
nexu coniungifur.
Heb. 9. z6. OlianifeBatti^ e(l per oblationem fnam ad abolendum pcccatum. Et njerf
28. Oblatmefl ad tollenda multorum peccata. Item cap. io. io. Santtificatifu-mta per
oblationem corporis Chrifti. Et 'verf.i^. Vnaoblatione confummavitcos in perpetuum
qui fan ciifean tur.
6. Argumentu^ Ex locis,in quibm mors Chrisii ó' eiu^ ejfcacia adfolos Novi Tefta-
.
menti hxredes pertinere dicitur, quorum cordibm nova lex infcribitur-, dr quorum peccata,
remittuntur,ita ut non amplim in recordationem vcniant.
Heb. 9. i^. Focatur Mediator ó'finófifcator novi feederii : hocque mortefa confirmajje
dicttur verf. 17. 18. idem prolixe afferit cap. io. verf. 15. ó'feqq- atque ideo pocultim eU'
chariflicumvocatur fanguis Novi Et Gal. ^.verf 15. ó' 17.
Tefamenti. Promijjtones fa^
deris AbrahamifaBaSjér feminieius,dicit effe per Chnftum confrmatas.
i^rgumentnm 7. Ex locls,ubi ChriHtts dicitur fro folis eleófls df credentihm inter-
cederei.
lohan.iy. Non oro prò mundo.
Heb. 9.2.4. Chrifm in ipfum cxlum intravit, ut compareat in conjpeófu Dei prò nobis.
i.Iohan.t. Tiliolimeiydre- habemmadvocatumapudPatrem,ó'ipfeeHfropitiatiopr(>
noflrispeccatìs.
K^rgumentum 8. Benique quia reprobosnunquam novit, Uìâtth.j.c^z'^, eorumnon
7ìnferetur..fedcosodiohabet,Rom.<). Omnes occallefcunt. Rom.w. ^lu£ omnia, ut quam mol-
liffnne feri potest explicentur-,tamcn demonstrant Chriflum proprie (^ ex amorefummOy
ac cumpropofito certo falvandi, prò fohs eleElts ejfe mortunm.
His ergo affirmatis &probaDs,rcjicimus fequcnda Remonftrantium dogmata.
I.
Coli Belcrp
QuoJ Chiiftus ex xquo omnibus hominibus falutem impetraviCj cum tamen
/;«. Bran° w naultis hominum myriadibus mors Cfirifti nec prasdicetur nec innotef cat.
Refp.ad
VVal.p.jo. IL
& j/.
Gre. adveif. QjJod Chriflus moriens nullam certas perfonas fàJvandi intentionem habueric,
Amef.p.4'.&: fcd fieri potueric, ucperada morte Chrifti, velnullus fervaretur vel omnes ferva-
p. &: ij. rentur.
CoU.B.;/^.
Br./^p. TTT
CoU.B. i;/.
Br. i2s. Quod Chriftus non fìt loco vel vice eledorum mortuus , fed tantum in eorum
In Refp. ad bonuni..
Thef.& An-
tithefes
Delph.
IV.
Quod Chriftus non refùrrexerit prò omnibus, prò quibus eft mortuus: cum mors
o p.
^.
/ .
Qj^j.j^jnemini fàlutaris efle pofl'et, nifi refùrredio eam eflet (ècuta. Vide Rom, 4.
Refp. ad -V R^rn* 8. 28. & o. 9. Si confeflus fueris ore tuo Dominum lefiim, & credideris
i
VVal./o.;i. in corde tuo, quoei Deus eum ex morte fiifcitaverit,{brvabcris. i. Cor. 15. 14. &:i7.
fi Chriftusnonrefurrexit,vanaeftfìdesveftra> adhuc ellisinpeccatis veftris. Vide
quoque Phil. 3. 18. &
Col. 3. 1.
Rejicimus
V.
Rcjicimus & liane ipforiim fcntentiam, tanquam in Chrifti meritiim, confolatio- Collat /
ncm acLiIutcm£deluim,omninoin)uriam,qiiod Chriftus non fìt mortuus,qiioad &i47.v./^/!

fàlutisimpetracioncm,propeccatoribnsiniìgniflaginocircumfcriptis,autprofideli- Reipon.ad
bus, aut fidelibus quatalibus , fed tantum, qua in communi lapllis &: peccati fòrte W.il.p.^p.
condderantur. quia flagitia infignia,&: iplii infìdelitas, qua quidam etiam vere fide- & Gieviu.j.
Icsadtempus fuerunt circumlcripti, non nifi morte Chnfticftexpiaca. i.Corinth.ó'. '^'^'
Qindam taleseratis,fèdloti eftis in nomine leliiChrifti. Itcmcxcmplo Pauli antea

infidelis&perfccutoris Euangclij. i.Tim. i. Et non tantum peccata fidcm ante-
cedcntia,fcd &:fiib{èquentia morte Chriftifiint expiata: ipfeque fidci infirm.itatcs
&defccl:us non nifi morte Chrifti remittuntur, atqueipfàadco fideliumbona ope-
ranon nifiinChrifloplacent: Hebr.13. i. Pet.i. Denique fides innobisper inrer-
ceflìonem Chrifti confèrvatur, quxintercelfio morti iplìus omnino nititur Kebr. .
o. &:ipfàfàlusperobedientiam mortiscjusfidelibus eftacquifita,ut icriptura iicpii-

fime tcftatur.
Temerarium etiamjudicamus &profanij, quodafleruntjquod Deus decreta jam Grevinc.p.^.
morte ChrilHMediatoriSjpotuerit etiam aliamquamvis conditionem prx-fcribere i^Q^'-S-^
(etiam ip{à opera legisjper quÊ meriti mortis eiusfieremus participes,quamfidem ^^•>*
inipiiim cum alia nulla conditio, autnullum aliud mediuinex immutabili Carter-
:
nò Deiconfilionobisfìtrevclatum: CEnangelium, tanquam contraria inncgotio

juftificationis, perpetuo interfeopponatfidem&: opera, feugratiam Chrifti Scoperà
icgisjomnifquegloriandi materia à novo fcedereaDefle debeat. Ephciiz. quaràle-
ge operumabefienonpotcfl:. Rom. 3. 27. &4. 21.
Poftremoîocipfòrum dogma rejicimus,quod Chriftus curri morte fiia& fati sfa- In Thefibus
elione non fit promiflbm Novi Teftamenti, fedquodomnem N. Teft. promillio- ^'''^'bins de
nem ac padionem antecedat,&: Patri tantum impetraveritpoteftatcmfcu volunta- Ait.^.thd.^.
rem Novi foedcris condendi. Nam Chriftus vocatur fponfbr obfignator Novi &
Teftamenti. Quod omnino novi foederisantecedentis propofitum, Cpaótionem
'
arguit.
)
Qu'n promiilìoncs de fcmine mulieris, contrituro caputièrpentis de femi-
illze ,
ne Abrahami, de Silo, de filioDavidis, depucro nobis nafcituro, filio nobis dan-

do, vel adnullum, vel ad novum fceduspertincre dicendê lune.
Hoc cft judicium S S. Theologix ProfefTorum

in Belgio foderato, exhibicum D. Prsefidi
13. Februarij, Anno 1619.
Trancifcuj Gomarus.
ìohan. Volyander.
(tAntoniu-s Thyf.us.
Antonim VVaUus.
Ego hoc CoUegarummeorumludiciumlegi

& approbo.
Luhhertm.
Uhh A. IV DI-
e,! ACTA SYNODI
I VDICI VM
Deputatorum Synodi Geldricas.
Articulus pcundiis Kemonfirantitmi.
PRoindel. Chriftum Servatorcm mundi,pro omnibus &lingulishominibus mor-

tuum elle, atqiieidita quidem,ut omnibus per mortem crucis recenciliationem
& rcmifTionempeccarorumimpetrarit: ea tamen conditione, utnemo remifllo-
nis peccatorum re ipià particeps fìat , nifi fìdclis , &c hoc quoque fecundum illud
Euanêlij. lohan. 3. \6. Sic Detti dilexitmnndum, ut dederttjìliumfuum tmigenitum , ut
anicumque in etim credit-, non pereat ,fed habeat 'uitam £ternam. i. Ioann.2. verf. z. &
jpfe eli propitiatio Pro peccatls noshis,c^nonfolum prò Hosiris ,fedprc totim mundi pec-
catis.
Quod hic dicitur, Chriflum morttmm ejìepro omnibus: & Tieminem remijfwnls pec-
participemferi ntfijideles (fide adultis fermo efl) id coro corde credi-
cittoriim re ipjk ;
mus: toties cnim, &

tam difertis vcrbis Scriptura hoc inculcar, utnegare, vel in du-
bium vocare ncmojnifi aperte impius , pofTit.
Addimus&hoc: i. Chrijliim prò omniordinct conditione, (^ genere hominum mor-

tuum effe ir. Vim d^ dignitatcm Pajfionis ChriUi fufìcientem fuife, tnfè, ad tollendA
.
omnium ò"fingulorum hommum peccata.

Illud autem-, ChriUum pr fingiiliihominihmmortutim e^Cyé'fingulis impetrale ôh-
r llR d
y 22I
tintale crucis [ha morte reconciliationem &peccatorum remijfionem , admittere nonpof-
'
Nufquam fumus, ut quod fdfum eire,juflitia£;quc divinx contrarium,& ardifìcationiac confo-

chriflus di- lationilaborantiumChriflianorum non modo non utile, fed&noxium judieamus.
citurmor- Rationes hx flint:
tuus prò/»- I Sacrx litcrx tale nihil ufquam afTerunr.
gulK.
&
QuodattinctMundum, Omnes, prò quibus Chriffcus dicitur mortuus , &; fé re-
demtionis pretium dediflc; Conftat voces illas nunc communiter tantum, nunc
*De vocat gcneraliter fumi; ahquando fingula gencrum, fxpeetiamfìngulorum genera dun-
Gcncium 1./. taxat filo ampleóli ambitu.
C.3. ubihzc
etiam Seri- Iohann.12.5T. Nunc damnatio huimmundi adefl; verf! 32.0mnes traham &
pturaeloca, admcipfiim.
inter cxte- Roman. 4. 13. Abraham promifTio cefTit ut efTethajrcs mundi. 6c cap. n. 12.
ra, producic [ludxorum] ruina efl: opulcntia mundi.
Tpt.i4..2yS.
2. Petr.5. Munddstmproborum.
^'& i.Iohan.5. 19. Scimus mundum totum inmzlo )accr e.

ECa
4.1. ig, 20,21. Apoc. 12.9. Satanfèducit totum terrarumorbem. &: ca^. 13. verfr3. univerfa
&^;.i3.& terrafècutaeflbeflianu.
* ^^^ alibi pafl'.m.Qîs vero bare deomnibmé^JìngulìsinterpretetHr?H.ibet,inînt.,

Joèl t.zi.
loan.$. V.& Vtof^cr-,populmDeiple»itudinemfùam : ^ quamvis magna pars hominumfxlvantls qra-

12. 3 2. tiam aut repcllataut negligat-,in eleólis tamen ó'prAfcitìs, atqueab omni generalttate dtjcre-
Ctrinth.j.17. tis ,
quxdam ccnfetur tmivcrfitas ut de tato mundo totus mundtu liberatus dr de
Jpecialis : ,
Thilip.2.if^'
o^fjtbits hominibm omnes ho?nines 'videanturajjumtt. &rurfus. Cum de tmpijsfermo e(l,itA
Cololj.1.20,
locHtionefn fuam di'vinmjhltis ordmat, utea,qu£de quadamparte dicuntur,adomneshomi-
'
nes pertinere videanttir.
t Neauidc t ^^^ accedit quodnufquam mScnptunslcîtur,ChriJlus efl mortutts prò omnibus

:
didim mor- hominibm, fcd tantum, Pro omnibus. Atqui (iinr illi omnes ? fìmtomnes oves,om-
tuus prò omnes fìlij Dei, omnes crcdcntes, omncs Chrifto obedientes, omnes fàndifìcati. Ita
nibusbommi- quidcm nosintcrprctamur. Seddchocpoflea. Ecutvelmaxime diceretur inScri->
btu. ptuns, Chrijì US prò omnibus hominibus mortuus est, non ideo tamen necefTario quoque
diceretur
NATIONALIS DORDRECHTAN^. 3,3
diccreriir morttiusfro omnibus érfingtdis. z. Corinth. 3. z. Epiftola no/Ira vos eftis,

infcripta in cordÌDUsnofl:ns,quarinteJligitur & legitur ab omnibus hominibus. Er-
gono ab omnibus & fìngulis? i.Timoth. 2. i. Hanc preces prò omnibus homini-
bus. Eciamneproiisqui-admortcmpeccantJibid. vcrf! 4. Deus vult omnes ho- '•^'''"^"^"^'
'"'•"^^•7'
minesfervari,& ad agnitionem veriratis venire. Nunquid&illos quibus Spintus '^^
prohibetveritatis verbumannuntiari?Rcs cfl: manifcila.
II. Quofcumque Deus ad fàlutemvocat morte Chrifti parram, proijs Chriftus

mortuus eli. At Deus non vocat fìnguloshomines ad fàlutcm morte Chnlli partam-
Ergo Chriftus prò iingulis non efl: mortuus.
Major eft Remionftrantium. Coli. Brand.
Minoremprobatexperientia.NamDcusmuItisnunquamlìnitpr.TdicariverbumP« i4o-l- ô.
fàlutis. Qupdcos attinetadquosverbumialutis pervenir, vccari illi quidem di-
xruntur omnes, fèdnon omnes ad fàlutem vocantur. Nani Scriprura meminit voca-
tionis ad lucem, ideft, agnitionem veritatis adcommunionem Chriftì
"
; id eft fi- „,. ,
dem; & quibus dicitur Refipifcite,ij ad refìpifcentiam vocantur. Quin & Chri-
corm.i.n. ,'.
ftus, fa cujus tamcn ceu Sacerdotis intercellìone, &: ceu Rcgis applicaticne col- M.irc./. 4.
jationeque, tota pender fàlutis ac mediorum ad falutem conièquendam nccella- Lu-.i^. ^7.
riorum diipenfàtio) nec inrercedir prò omnibus vocatis cum intentione fàlvan- ACtor.z..3%.
di (ut dicunt adverf. VValacLpag. 51.!. i.) nec adu ipiìs confert falutem, (ut res ^^"^- coltra
ipfà loquitur) acproindenec conferrevulr, autpropoluit unquam. Pcik.p.70.
Quomodo autcm ad falutem dici pofTint vocari, quibus fìliusDei ideft ipfe ^•^^"''* ,
'
j- ri T- /• / incxplicar.
vocans, non intendit lalutem,nos quidem non capimus. Et vero li hic, quod alias
i I .
primi fui ar-

plus minus operose faciunt, diftinde confidcrarent omnia Remonftrantes ordi- ticulip.p.ì.i. ,
nem iciMcQt quo fàlutem operatur Deus, objedorum juxta huncordincm &: gra-
tin incrementum diverfitatem,terminum etiam à quo & ad quem finguli prò fili
divcrfìtate vocantur, nulli dubitamus, faterentur nobiicum nitro , fìnem proxi-
mum fàltcm vocationis cuiuflibet non elle fàlutem. Imo, cum nullus definite,
ad falutem vocetur ut fìnem , fed tantummodo ut premium,
five, flngulariter
quemadmodiim &: fàlutem nemini dare decrevit Deus nifi fiib ratione prarmij,
Illudautem premium folis fidelibus &: in fide fìdeique obedicnria pcrfèvcranti-
bus propofitum &
promilfum efl: , (nam hxc Rcmonflrant. eft' fcntcntia ) di- ^ .
^'^P''^;
cendum erit,vcl fòlos fideles vocari haftenus , quod abfiirdum eft non om-
, vcl ^"';-.P"™*
nes & fìngulos qui vocantur, ad falutem promilcue vocari. Scd dchis adprimum
Arriculum nonnulla etiam monuimus.
in. Quibufcumque Deusjubet in Chriftum crucifìxum credere, prò iis Chri-

ftusmortuus cfl.
Singulis hominibus non jubet Deus credere in Chriflum crucifìxum:
Ergo.
Major efl Collat.Brand.pag. 140.1. 29. Explicat Artic. primi, pag. 4. Rcmon-
flrantium.
Minorcm quod attinet,ficfcribuntRcmonflrantcs,ZfAr»^;7 lata aut noK intelleBa-,
cum intelligi non pofjìt non obligat : quomodo enim credent ei de qitonon audi'verunt.
,
Atque hinc probanr, nomine Infdeltum quos objcftum Rcprobationis effe dicunt,
,
non venire IndoSj&alios iisfìmiles. Lcgatur locus

, patcbit cuivis , etiam ex &
Rcmonflrantiuin fèntcntia non iuberi fìngulisut in Chnjhim crcdant. Sed nos &:
hoc addimus ad maiorcm lucem:
Quos folos ad fé vocat Ghriflus, ij fòli ad Chriflum venire, id efl in iohatì.7.3/.

Chriflum credere jubentur. Matth.ii.zS^
^
Solosfiticntes, laborantes,oncratos, cêcitatem, inopiam &: nudkazcm ^po'^l-}-'^^^
fiiam agnofcentes, ad fé vocat Chriflus.
Ergo.
Cum autem fìnguh non fmt nec fiant fìticntcs , laborantcs , &:<; . ncque fìn-
culis
54 - A CT A SYN O DI
gulis juberi diccndum eli, ut ad Chriihim veniant , id eft in Chriftum cre-
dane.
IV. Pro peccatis, qux Deus non pr3:vidir, cum dccerneret Filium fuum dare in
niortcm, Cnrifhis dici non poteli: ex intcntione Patris mortem obiiire.
Peccatimi crucifixionis Chrilli,itcminfìdclitatempofitivamrive inobcdientiam,
qux ad tcmpus prxftarurEuangclicadde &: peccatuminSp. SaniSum , non prxvi-
dicDeuSjCumdeccrncretiìIium TuLim dare in mortem.
Ergo, Pro iis peccatis Chriflusdici non potcftex intcntione Patris mortem ob-
ijfle: &c per confèquens Non cft prò omnibus mortuus.necimpctravitrcconcilia-
,
tioncm &:rcmiflìoncm pcccatorum omnibus &:fìngulishominibus.

Maior patet per (è, &
confìrmatur ex ordine Decretorum qux à Remonftran-
tibus ponuntur.
Minor probatur, primo ex confcflìone D. Arminij , Deus prxvidic ab xterno
^°"« 1
hominum naturas & peccata. Hxc prxvifio prxcedit Decretum, quoftatuit Chri-
y-^S •'
• •
mundo, Prxvifio peccatorum, inquam,pIerorumque Pec-
fi-yn^ jî-e S;iJvat:oi-em
catum enim crucifixionis Chrifti non prxvidit, nifi poft Decretum illudiamfadum.
Deinde quod peccatum infìdelitatis & inSp.Sandumattinet,nonpotuitillud exi-
ftcrc. Ergonec prxvidcri, nifi poft tertium quod ftatuunt Remonftrantes Decre-
tum, cum tamen iam ante alio decreto ftatuilletDcus fìlium fuum tradere in mor-
tem. HxcnotilTmialunt.
Difquiripoteft, anex Rcmonftrantium Chriftus prò alio pec-

fententia
cato atque prò peccato primo , quod Adam admifìt &:
ie Patri obtulerit,
omnes homincs in eo? Nos quidem hoi: eos fentire arbitramur.
Hxc ipforum verba funt Chrisiûs -pro Caino ér ludo, qua falibusy ( i. Qua ille
:
Cont.VVal. fratricida, hic proditor fuitjut exantecedentibus liquet) aut,qua peritU'

p. 4.9.1.12. risT?nortem}ionfidtmuit,ntinecfro<^beled^Petro quafidelthui, quoadfklu-
tisimpetrationem,fidindiJcrtmi»atim prò His ILLIS IN COMMVNI
LAPSvs ET Peccati sorte conjideratis. Similiter D. Ar-
Contr.Perk,
minius Chrillus obtulit carnem prò caufa
: &
culpa communi , nempe
pae.74.1./j. P^ô peccato mundi: cuius rcfpe£tu nulla eftinter homines diifercntia.
Vide &L Grevinch. cont. Amefi pag. 4<J. 47.
Nos ergo fic argumentamur:

Qui prò fòlo peccato primo mortem fuftinuit, utiquenon prò omnibus pecca-
tis lìiftinuit mortem.
Chriftuspro folo peccato primo mortem fuftinuit. ErgOj&c.
Et per confèquens Impetratio remiflìonis peccatotumnon eft univer/àlis,faltem
,
refpedu rcatuum. Unde piane concidit fundamentum foladi eius, quod aflìidis
fuggerunt Remonftrantes ex iua fèntcntia. Sic enim jubent concludere:
Chriftus eft propitiatio omnibus pcccatoribus.

Coli Brand.
p,^;;, 1.^,
Ego fum peccator Ergo eft & mihi propitiatio.
,
Imo vcrojinquiet peccator, ut ut Chriftus propitiatio cft omnibus peccatori-

bus,non tamen cft propitiatio prò omnibus peccatis. Et quomodo peccati illius
Iperem à Dei mi/cricordia remilTionem, prò quo juftitix eius non eft per mor-
'
tcm Chrifti perfblutum.''

lan
• .
Ac fànc, il rem pcnitius introfpicimus, tantum abeft Ut omnium peccatorumre-
Liauet hoc
^^ ^°^'^"'' ^'^P^''-^'-^'-* -Hoc enim tantum efrccit , ut Betts jine tiijtitu jus Ujione
ex ordine honnrii peccatori grattxfiéi januam apenierit. Quid vero hoc eft ? ut janua gratix
decretorum divinx nobis peccatoribus jam aperiatnr^Proriusnon.Namcumdecerneret tìlium
quae ponut, fuum Deus in morte tradere,nihilquicquaftatueratdeiàlvandispereumhominibus
advcr.V Val. ullis,in genere, autin fpecie,abfolute,aut conditionatc:& pera(5ta jamimperratione,
p-i§-i'^- liberrimu adhuceratDco grarixapplicationem velie vel non velie, &rquidéfi.ib con-
i'^^'"'^''^'^*'
di tionequacumq;vellet.quidergo?homininihil;Dcohocimpecravit,ut velie nunc&
9^" '^?^"" cfficere
NATIONAL IS DORDRECHTAN^. 9^
cfficcre po/rit,quod ante ne velie quidempotcrac. Prasclara Redemtio! Sed hax
mittamus.
Si quidquam homihibusimpetraVitChriftusfua morte, ideritreftitutio univcr- 170.& 17/
falis omnium & fìngulorum hominum in ftatum gratile & fàlutis. Ncgant (è id fen- & 209.
tire Remonftrantes. At viderintquam vere ? Omnes & fingulos enim tales nafci,
ut'fìrecens nati , vel etiamanteannos difcrctionis, ideft , priufquam nova aliqua '^™'"- "'"^P-
contumacia (esterna vitaindignos rcddant,moriaiitur, indubitato fàlvcntur, non ^"^'•'^"":'
negabunt. &; quisfàlutem ulliunquam mortalium, quiinftatu irxeflet, polliceri
Yfc''.
auiùsfuit.? hucfpedant ctiamilla: Videtur ftatuendtim, eum (v^damum) totimgene- p*
contr.Til
ris httmani perfonam non mìnus infecundo , qtiam in primo faci gejp/e , ntpote qui titro- 2^2. \. 2^.
bique (Hrps generis humani fucrit. Et-, Veccatumoriginls nonfacere reum mortls &tcrn&: ibid.pag.jj^.
neqtieejfe damnationis caufam , nifino'vx contumaci a accejferit. Et, Beumfcedus irratiin. ad '• -'•
fdutem cum omnihw ó'fingulis hominihusposi Upjìimpepigijfe. Con:. VVal.

pag-i(J. 1. 12,
meriendo promefitus efl: hominibus gratiam &: eìoriarh

V. Si Chriftus tum S''^"^'^'!" ,
iaut fides, iplumque polle & velie credere, non elt grana , aut efl: eam omnibus
j,^ Synodo
& fingulis meritus aut non efl: prò omnibus & lingulis mortuus.
,
Amhcmieii;
Atqui moriendo promeritus efl: Chriftus hominibus gratiam gloriam; &; fi- &
des, ipfum.que & velie credere, eft gratia &: omnibus lìngulifque eam non
;
eft meritus (nani omnes non credunt

^ ncque poflunt aut volunt credere:
,
quod tamen tam deberet fieri, atquc illud quod fìdeles fàlutem obtinent> ,
quia fidelibus làlutem promeritus efl: Chriftus.] Ergo omnibus fìnguhs noli &
eft mortuus.
Vi. Pro quorum peccatis femel juftitia: Dei pleniffimò à Mediatore fatisfa-
ftum eft, iidem ob eadem peccata à Dei juftitia conveniri , & ad ulteriorem
fàtisfadionem conftringi non pofluht.
Multi homines à juftitia Dei conveniuritur , & ad fatisfadioiiem conftringun-
tur , dum in ignem & poenas a^ternas prascipitantur.
Ergo, prò multorum hominum peccatis iuftitix Dei à Mediatore nòlieft pleniffi-
me {àtisfa<5lum.
Maior per le vera eft & à Remoiiftrantibus Geldris admittitur. Minorem confìr-
mat tota Scriptura.
Ncque hic quicquam iuvat diftin£l:io illa inter impetrationem &: applica-
tionem:nam ut verum eft non applicati nifi fìdelibus iàtisfadbionem Chriftij
,
ita quoque & hoc veriffimum ex Scntentia Remonftrantium eft, pcrlòluille

& fàtisfecifle Chriftum Patri prò omnibus quam folutionem lì
&ó Singulis ;
accepit Pater , exigere novam iure nullo poteft apphcetur , live non
, live
apphcetur: Namnon-applicatio facit quidem ut homini nonproftcimpetratio,led
non tacit ut Deo nonlit facta lòlutio^
VII. Pro quibuscumque Chriftus eft mortuus , eorumdem eft quoque Me-
diator.
Sed fìngulorum Mediator non eft^
Ergo, Pro (ìngulis mortuus non eft*
Major -'
eft manifefta. ^ . .
^
Armin.conti
Minor probatur. Chrifrus enim dicitur Mediator merito effcacio, appUcationis ^ : Perk. pa. 70,
meritum acquifwit facrificio ; prò applicatione intercedit : utrumque facit ut Sacerdos. ^- *•
At eandem applicationem aóìu peragit ut Rex caput Ecelcfu fu-x. ^

Atqui Chriftus
non intercedit , ut apphcetur fingulis fuum meritum , ut fùpra probavimus ;
multo minus, ut applicationem in omnibus adu pcragat quod quidem ex- ;
perientia tcftatur. Linde non nifi dimidius Mediator , ac ne dimidius quidem

omnium erit Chriftus,
Rurfusj
9^ ACTASYNODI
Idem Deci* Rurfus, Tnmum-é' Dei Decretum de hormne peccatore firvando , eFh
ahfoliitìim
léiu.pag.47. quo dccrenjit Jìliumfauni Icfu'rn Chrijìum ponere in U\'[edtatore?n , Redemtorem , Salva-
l.i.
turem, SAcerdatem-, &
Re.gem\ qui feccatum morte firn aboleat , amtjjkr)i fdntemobe-
dientia futi imfetret , 6" l'irtute fua communicet. Ceree omnibus &: iìngulis bona
ha:c non communicac Chriflus; quod nodus eft quam ut probari dcbcac. Quor
modo ergo Mcdiatoris fuit ifta communicare
, fi omnium &: fingulorum ho- ,
minum Mcdiatoferic Cliriftus Scimus quidcm qua ranone difpartiantur Mc- ?
diatoris officia Sed &: improbamus hoc £i£lum eorum. Cum primum con-
:
derct Decrctum Deus nulla erat fìdclis, crcdituri vcl non crcditun, fada diicre-
,
tio ne quidcm conflituta ad huc fìdes crat conditio,lub qua vel per quam tklvare
:
vcUethomines Deus qui potuitigiturChriftus eodem ilio Decreto ordinari Me-

:
diatorjdiverlìmode uxta diverfìtatcm hominum,quum tunc eadem & piane uni fotr
)
mis omnium omnino cfiet ratio nec de futura & poflibili uila diverfitate quic-
,
quam ftarutum Deo?An diccnt RcmonftranteSjpofìtumcflc Chriftum Mediaco-

rem&Saccrdotem omnibus & iìngulis redimendis, morte fua iblis aurcm f deli- ,
bus aftu &: per communicationem meritorum fuorumfervandis.idque co Decre-

to quod cum condcrctur non tantum non erant lìdeles , quia Icilicet aliam
,
conditionem eligere potuilfet Deus quam fidem ì Nugx.

Aut ad omnia Mcdiatoris Officia ordinatus efl Chrillus primo ilio Decreto,
arque ita arqualitcr iìve adequate omnium lìngulorum crit Mediator , fmp &
ullo Diiciiminc fìdclium vel infìdelium aut fi hoc negant Remonflrantcs, do- :
ceant quo fucced.ijieo Decreto ifthxc , quam pra:tendunt , fafta fìt diicretio.
Nullum profcrcnr. Ideoque fmgulorum elle Mediatorem Chriftum nega-
'
mus.
Cont.VVal. Dcnique , Chrifim non efl fufcttatm fra ommhtts (jr fingitlis. Et tamen refur-
p,;/. regione fua oftendit fé Chrilèus verum eife Mcdiatorem ut qui non lu?re
1./. ;
CollBrand, tantum , llibeundo mortem , ièd Iblvere prò nobis potuerit , ex carcere ò£ &
p./?p.l./. imperio mortis, qux peccati ftipendium efl: , gloriole eludando.
Propter quorum ofFenfas mortuus efl: Chriflus, propter eorundem jufl:ifica-
tionem excitàtus eft.
^ Hocliquet ex Apoflolo , Rom.4. 15.
Propter fìngulorum juftifìcationemnonefl cxcitatus Chriflus.
Ergo, Propter fìngulorum offenfas, mortuus non efl: Chriflus; &: per conl'è-
quens , Chriflus non efl Mediator fìngulorum ne quidcm quo ad impenratio- :
nem reconciliationis ea cnim obtineri non potuit nifi prius juflita;

: effet Ld
fàtisfaftum per mortem Mcdiatoris; Ncque prius illi fàtisfadumfuitjquamèmor-
1 te emerlìilet ipfè.
Armin.cont. Huc ncccdit, ^luod,electi fumm in Chrifto morfeo , f[fatato, gratiamque c^
Vcxk.^. l'è ^.gloriam promerito. Et quod fdei , qu& eligitur -, objeBiou eB Chriìhi-s Sttcerdos ac
1. ult. Mex.
Ut ergo (fccnndum Remonflrantcs & fufcitatus funda- ) Chriflus mortuas
mentum efl Eledionis &: fidei, cujus Elezione habetur ratio objedum;
, in ,
ita fané flibjeótum pr^dicationis effe Chriflus mortuus & fufcitatus deber:
Et quidcm ideo magis , quod fecundo Decreto jam fìdes in Chriflum (uti-
que mortuum &
fiifcitatum) conflituta erar conditio per quam fàlus obti- ,
neri poflìt ut hunc onmino putcmus efle dcbcrc ordinem

: Primo Decre- ;
to fubflernitur Chriflus ceu fundamentum Ele6lionis

, falutis Secundo & :
ordinatur fìdes in Chriflum medium &: conditio Eletlionis & fàlutis. Ter-
,
tio Media difccrnuntur ad gencrandam fìdem; quae utique funt verbum & Spi-
ritus Se quidem verbum rcconciliationis
; quo Chriflus mortuus , fjfcita- ;
tus, glorificatus omnibus &: fìngulis crcdendus proponitur. Quarto demum

,
falus fìdelibus affignatur.

Primum Decrctum fundamentum efl cxtcrorum ; «5<: Chriflus primo Decreto
ordmatus.
NATIONALIS DORDRECHT AN^. $7
ordinatus, eadcm ratione& rcfpedu, objeftum fidei eonftitui-
id c{ì,frorfus talii,
tur& fìc, quin eciam tnlis porfus per prardicationem offerriir crcdendus, qualù
eo decreto primo ordinatus eft. Si ergo Cfiriftus non cft fbCcicatus prò omni- ^"^^ Adòr.
bnsûti quidem Remonltrantes dicunt, rum fieri non poteft.ut omnibus per Ver- "^''^'^^ ^'^'
bum calisproponatur, id eft, ur jubeantur omncs crederein Chriftum fufcica-
tum : jubeantur credere quod falfum eft &: quod credere non )ube-
('alioqiiin )
tnur, id objcdum
fidci noftra: eflc non dcbet,aut poteft ncque etiam cbnftitu- :
tum à Deoefle, ut adu ipfb ingratiam recipiac &

falutc donet quotquot in Ic-
fum Cliriftum fufcicatum à mortuis ellcnt credituri, dici jam amplius poteft.
Breviter: ^ârtum decretimi tr^pippojh^ ^dei c^ i'ìfideiitatù frà:f(ù/.'tia ,fnb fecundo ttin- Córra Wa-
quArn ftnguUre fuh fuo timveìfalt fiihftamtur , cr ex eodem confeqitentU necefTndte ijrfal- lach. p.^^.
libili deducitnr,Hocnirnirum modo: Quicuhque in lefum Chriftum mortuum l'7.
&:furcitatum Sacerdotem &; Regem credent &toti rccumbenr eos ièrvabo. ,
Hi & lUi credunt in Chriftum mortuum fuicitatum Scc. Ergo. Secundum Autem CócraVVa-
decreium exigebat pxcedens illud, quod eft primum. Icaque primo decreto diri- l^ch.p.jj.l.^.
fìus poficus eft ih Mediatorcm qui moreretur, refurgeret, Sacerdos & Rex
,
eilet:& quidem indifcrimin.itim omnibus & ftngulis horninibus. Nam nondUm

difcretio fada crat Remonftrifntibus- Addunt dcfecundo Decreto» qitodfequen. Ibidem.
//, id eft tertio, necellìtatem dederir. Eft autem tertium de collatione medio-
,
rum ad fìdem & rcripi/òcntiani ncceffariorum: intcr qua: media verbum Recon-
ciliationis venir imprimis. Ergo necefte jam fuit, ut Deus fineret omnibus & lìn-
gulis hominibus annunciari, lefum Chriftum prò ipfìs eile mortuum refufcita- ,
tum, dacum & pofituni in Saccrdòtem, & Regem ut hoc credenres &: in Regem
, ,
iftuhì ac Sacerdorcm roti rce.iimbcntes, ("alvi fìant. Si hsec vera cfl'e Remonftran-
tesagno{cunt,fal{umigicur illud, quod Chriftus prò folis fidehbus rciiirrexit. Si
profolis fìdehbus reilirrexiire Chriftum pergunt dicere, ('à: fané pergent, quam-
diufccundofuo Articulononrenunciantjfaliumigiturjquicquid de Eled:ionis or-
dine ftaruunt:&iìc primum acpotifllmum, imo vero & unicum, quod habent &:
ponunt Icncennx fuê de 1 1. hoc Artic corruet fundamentum:Q_um & Argumen- Collat. Bc
tumil]ud,quod ex z.Cor.vi^. deducunc, fponce fuaconcidet. Sieratiocinantur: p-'i<»-i-'-f-
Qui debent Chrifto vivere, prò iis illc mortuus efti Ibid.p./^*.
*'"*'
At non fbhdcbent Chrifto vivere. Ergo
lile non eil prò illis folis mortuus.
Cumficpotius dicere dcbuiflent: Pro quibus Chriftus mortuus excicacus &
eft, illi debent Chrifto v'ivere.
Pro folis fìdclibus Chriftus mortuus excitarus & eft.
Ergo foli fìdeles debent Chrifto vivere.
Deinde &: (ìc:
Qmcunque debent Chrifto vìvere, prò iis ille mortuus & éxcitatus eft.
debent Chrifto vivere Ergo
Soli fideles :
Pro folis mortuus

fidelibus Chriftus
excitatus eft. &
Atquehxc haftenus. Ex quibus omnibus liquere pofFe ctedimus, fententìam
Remonftranciumdeiecundo ArticuloelTcfalfam, pietatinoxiam,Dei juftitisein-
juriam ac talem qua: paradoxis falutis noftrê , rnediorumq; fàlutarium difpcnfa-
,
tionem pcnitus lubvertcntibus ideoque ex Ecclefla Chriftiana exterminandis,

,
quanta quanta eft,fliperftruitur timul &: fubfternitur. Noftram de eodem articulo,

quam verbo Dei conlentancam , Deo minime injunam, folandis confcicntiis af-
fliftis utilifllmam elle judicamuSjfententiam ita paucis explicamus.
Deus I ) filium fuum unigenitum lefum Chriftum, juxta a:cernii immutabile &
fuum z) confilium inmortem 3J crucis ignominio(ìfllmatradidit,ut vice & loco 4^
omnium &fingulorumhominu,quorumexmeragratiamifercrivoIuitDeus,Patri$
farisfaceret,iisqucimpetraret,&:mox etiam applicaret 6)
fui 5J juftitijEpleniiTime
reconciliationem cum Deo, remiifionem peccatorum, &:vitama;ternam:Adeouc
Deus propter perfcòtilfima Chrifti fatisfiidionem à -j) nemine eorum, prò quibus
,
Chriftus femcl perfcftefatisfecit, ullam fatisfadionem prò pcccatis ipforum depo-

fcere queatrunde vere 8j reljpifcétes,cujufcumq;fìntordinis autnationis, peccati
onere defatigaci, & gracià Dei fitientes,cerco poflunc & debent credere Chriftum
,
Ili profe
9* A C T A S Y N O D !
próféeiflemortU'tìttìj cum fuper <)} ìmpoenitences ira Dei mancar quoufqucipli

tales manfeiinr. j .
1.) xìtmundam^ ut fìltum (mim untgenitum dederit. Deus

Ioan. 5. K?. Ita iietii dite
dèdit hobis hunc Mediatorem fponforem, non ipifi cum nobis delegimus. Acque &
idèo remidio peccatorum gratuita, qua: nobis fit, confiate pocefl: cum plenaria fa-
'
tisfadionc juflitix divina

2) Ador. 1.13. i/ww [ Chrifl-um] definito confili» (^ ^rvviderìtÌA Dei deditumauum
accepijfcris , manihuijc'eleratis cruci ajfixum interemifìis:
t^h.z-i. Ex confilio itaque ParrismortULiseft Chriftus: quod cumfitfempcr fapienciiTì-

tiij)4n.s^s. mum, fieri non poilecredimus ut fallatur: Ac proinde cum omnes nafcamur filii
•t-- • irac.mujti etiam moriantur qui in gratiam redeunt, utpote fuper cumDeonon
qtìOÈ ira Dei manet, non fuit faneconiìlium Dei, tradereFiliumin mortem,uc
omnés hominesreconcilientur, &]n gratiam rccipiantur.
5) Vh\\ì^.z.^. Faffufohcdiei'is ufjae ad ryio?tem,n:o;'tematttem crucia.
Galar.3.13. Chrtjlii! no$ redemit ab execratiotie legls -, dum ^ro nohii fa^M est execrdtìoi
fcriptttm emm efi, execrabtlis quiscjuis fendet tn Ugno.
Ergopcenas temporales &: xternas debitas peccato non tantum primo ,fed , &
omnibus qucc qudtidic admittimus, tulit&: ruftuIitCliriflus.
4^ Match. 10, z8. Tiliu-s homttm 'vcmt ,ut dei anìmam fiiamin redemiionU ^retitimtro
' '
- ^ multii.
& c.2.<5. 28. Hoc élt [iingiih metuNovi Teflamenti qui prò -,
multii ejfunditur in rernij/io*
nctn peccatorum. Sic¥{chtxo.<).t%.
lohan.io. 15. K^ntmam me&fn deponopro ovibu-s,
& e. II . 51. Prophetazit foie, ut Icfus prò gente moreretur.
5 2. ISlêc tantum prò ea gente., fcdut cttamjilios Dei difperfos cogeret in unum,
Adpr. io.28. Bcci'efam propì io ilio finguine accjuifiiit.
Ephel!5. 25 . Chrifms dilexit ecclefiam, O"femetipjitm expofuitproea.

'
ApKJC. 5. 9. Ex omm tribù, (jr lingua, & populO) ^natione.

6 ci 14. 3. qufcjuam polerat difere canticiim
ISllcjue tliudy nifi Ila centum quadragìntA
'
qimitor millia, if vide Ite et, qui emti funt e terra,
&veriu 4. Hiemtiff(ntexhominibus,primitiaDeoé!'Aô>
Non cft ergo mortuus Chriflus prò omnibus fìngulis hominibus, fed prò mul- &
tis hooiinibuSjidcfl:, prò omnibus fìngulis eledis , proiis quorum mifercri vo- &
Cont VVa- lùitDeus, [nam gratiofns miferendi in Deo ajftcfui mediatorem- Chrifurn ordinavit) prò
lach. p. j^. omnibus &
fìngulis ovibus, filiis Dei; prò ecclefìalua, quam djlcxicpnus, qunmfe
1.20. proeaexpofiiit; quam fuifTcprius dicimus, quam diligi potuit;nonquidem vo- &
Armin.cétr. cata tuit, vel confìderata ut vocata jam tum cum eom diligeretpnus, &ipfeor- ,
Peik.p.7tf. dinaretur rcdemtor eiusjfedfuit eleclaut daretur Chriflo redimenda, coiligen-

*•*•
da, conlcrvànda, Siifalvanda tandem:
[Non credimus Chriflum mortuum efTepro iis, quorum Deus mifèreri no-
prò hircis , prò filiis diaboli prò fynagoga mundi prò iis qui non vc-
luir, , ,
, . niunc ad Filium, nani illi tales non funtipfià Patrcdati.] ,
Matth.20.2S. .Sic autem mortuus eftpro omnibus eled:is Chriftus, ut nonipforum tantumbo-
dvii 7ro?hm. no ,ied &: loco ipfbrum fit mortuus. Nam emit eos, redemit, & fé pretium re-
lohan. IO. 1 ;. deiBraonis dedit PertuUt motbos noftros, doìores ipfos nofros bajulaiit : dolore affcitur
: &
VjsTE^ Twv exAcfditentbus nof^ris , attentar ex iniquitatibus twfris, cafigatiopacis nofrx ipf imponitur^
"sr&'oaTcdv.
^ lii'orc eiusfit cmatio nofra,omnesnos ut oves erra tirmis^qnfque in liamfuam nos cenver-
i. Conn.S. 11.
liffuff^ ^ Iehov.i facit , ut incnrrat in eum pcena omnium nofrttm.
Et h»c putamus fatis elle manifcfla. objiciunt tamen Rcmonflrantes, per
Hem t 6 7
idéeieo cft, multos nonnunquam inrelligi omnes &: fingulos. ut Daniel. 12. 2. Rom. 5. 19. Y^c-
rii.e atictnusy fpondco^ Multiiudinem etiam elle univerfalitatem quandam, nunquam tamen
j>rodu]no,pro- per Multoi intelligi pofì'e aut debere omnes & fingulos nifi quod nunc de multis , ,
l'teraliqiim, dicitur, alins de omnibus &: fìngulis dica tur. Ncque dabitur veluna h^cif in con.-
lidepeiiona [farium. Itaque Daniel 12. 2. Multi refurgent , ià eft, omnes finguli, quia hoc &
lermo 1:.
Scriptura alibi teftatur.Ioh. 5.28. 2.Corinth.s.lo. S^pafTim quanquam eo loco vox
jM.;3-àf,s> '
jyiLjifjâdfiibjedumnonyidcaturreferenda/ed adpra:dicatum:utverumquidem
'
' •. ' "
fit omnes
NÀTIONALiS DORDRECHTANiE. 95»
feomnesquiinpulveredormiunt,refurrecturos,attamen hon omnes homìnes rc-

furrecûros, quia non omnes in piilvere dormienr. i. Corinth. 15.51. Similicer
Roman. 5. 19. estuiti peccatqres id eft, omnes & fin'guli quia hoc alibi dicitur,
, ,
Roman. 3. 9, io. 5d cum eod. vcrfu 19. additur, CMitUi jujtifìi-abitntur: an multi, id eft,
omnes &finguli? Quod aucem rem pra:fentem artihec, nulli bi Scriptura dicic,
Chìijìum mortuam ejfe prò òmnibus t:$tntmhui: tantum abcft ut dicat mortuum effe profìn.
gttlis Objiciuntfecundo:
hominikuf. C oliar. Br,
»••'*-
Qjuofdam emptos elle à Domino qui tamen pcreunt, vel perdi poflìint. P'^J9'
z.Petr.z I. Roman. 14. 15. i. Corinth.S.ìi. Refpondeo: Apud Petrum mcctio

non fitChrifti, ncc ianguinis eius, autcuinfdam preti}, nec dicitur onde emci
{ìnt. &
certuni eft voce emere, Hvclada iìgnificari quamlibet liberationem: vid.
Deuceronom.7.8. & e 15. 15. Iercm.15.21. I. Samuel. 15.45. 2. Samuel. 4.9. &c c.y.i^.
ac paftìm alibi. Liberati ergo erant ab idolatria, &c. verf. 20. 2i.*22. non liberati
crantà poteftate diaboli, non reconciliati Deoper'fanûincm Clirifti.
Apud Paxilum locis citatis^mrf vcì perdere., non figniiìcat exitium «ternUm,
{ed fcandalum, derivationcm à refto, contriftationcm, &c. Vide Matth. io.<J.
1,00.15.4.6. &19. IO. &: alibi paflìm. Scd hequc dicitur à Paulo, ijuempiam fer-
ijffe, imo ne quidem monelur quifquam nepereM-, fed rnonentur alij, ne peràant
fratrcm. id eft ne cabfàm vel occafionem dent, uhde quis pereat, ideft,ofFen-
,
datur. Sunt oftendicula caufas peccatorum nonnunquam, & per confequens exi-
tij ; fed non tamen pcccant omnes ideo multo minlis ut pereant, quibus oiFen- .
dicuià ponuntur. vide z. Timoth.2.18. 19. i. Corinth. 11. 19. Matth. 24. 24.
5J Ro mail. 8.3. Înf. le^!< erat impotentia , Densfuo ipjìiis Filìv miffo prò feccafo, co»'-
dcmndTitpeccatiim il carne:
4. ut jus i/htdiegiscompleJturin nòhli.
ê . 2 5 . ,^nem [ tzlìnflum ] profofuit Dem, ut
3. ejfet plAcametitum ferjìdem injanguine
ettttydddecUrdndiim iu(ìitiam]uam.
i&: C.8. 32 . c):it proprio Ttlio non pepe) cit,fedpro nohis omnihta tradidit eum.
Tradidii Filium fuum Deus ex amore juftitise; tradidit fro nohis ex amore mi-
fericordiac.
6) z. Corinth. 5. 19. Deus èrat tu Chri(ìo mundum reconcilians Jthì ^ non immutandoci
peccdia tpfornm.
Hebrae.z, 14. ut aholeret fer mortem eum qui morta imferìum hàhet-, hoc eft, dÌA"
helum.
15. Tt liherós redderet qtiotqti'ot meta mOrtis per ùmnem vitam obnoxtj erànt fervi-
tuti.
Iohan.io.z8. Ego vitam àtternam doijs.
I. Corinth. 1 . 30. Chriftm fdiia eB nohù k Deefipientid , jujfitiaque & fanSfificatio &
redemtio.
Hebrà?or. 9. z6, jd abdlendujft peccatuf» per immolationem fui ipfius patefaSlat eB
Chrifìui.
z. Cor in th. 5 . 21. Fedt ut qui non novitpeccatum,pro nobis peccatum effetût nos effìcere-
mttr j tifitia Dei in ee.
Nufquam Icgimiis ahud Chriftom nobis Tua morte commericum quam rc-
demtionem peccarorum remifllonem & vitam aeternam. Castera omnia bona
, ,
falutaria, non ram (proprie loquendo) ex morte Chrifti,quam ex benevolo Patris

affeftu credimus prodire: nifi quod nuUis ea conferri poffint aut conferantur
quam quibus Pater rcconciiiatus eft. Vndeetiam ftatuimus, iis, quorum mifercri
noluit Pater, quos Chriftonon dedit, ià eft, non eleftis fivereprobis, nulla pror-
fus contingere,qux quidem ipfis falutaria rint,& qualiafiliis fuis abundelargitur
Quin imo & omnibus ca beneficia conferri qui reconciliati funt ut
beneficia. ,
,
:
òmnino nobis applicati© & impetratio fquas vocantj xque late {c(c extcndant.
X lì X i) Roman.
.
soo A C T A S Y N O b I
'j) Roman. 8. 53. Îms imentahh crbnina adverftts elecìosBeiì DeM ìs eìf , qui ju-
ftificat.
34. §lù^s est qui conàemnetì Chrìfitts U eH qui mortum eFf, imo njero qui etiam exri-
tAtm est.
38,39. CMihifeyfuitfnmesi ., ncque mortem&LC. foffè ms fepararekcharitate Dei, qua

(Jì
in Chrijìo lefu.
-ju . Docetidipfum natura &: ratio juftirix. Atqiie hic vellemus Te explicare Re-
V v-^> , monftrantes, an patene Chriftum morte Tua reconciliaiie Patri fhtìsfccilfe &
eiu(*-iem julliriaj, cos,&:pro iis, qui alterni ignis pcenam iuftinebanc, atqueitaipfì
latistaciebant Dei juftitiJE tum, cum Chriftus moreretur
S) Atì:or.3.l9. RefìpfcUcc'conz!ertimim,utdeleamurteccataveflra,J>oJlquiimve?fé'
-- rint tempor.i r(f.igerationii à confpeiìn Domini:
ZO^ .E( miferit'pr.i'/untintum vob/s lefìim Chrijìum.
]. TiiTiorh.2.6. î fèmettpfifft dtdtt rùdemtionis tretitm prò quibufcis.
. Matth. II- z8i Venite ad me onmes qm fatiguti ejfìs CT Orierati , & ego faciam ut re-
quiefcdtis.
\o\\.'j.YJ. Siquif'fnit.yi'ema.t a^me.,érhthat.

Galat. i. T o. Vttiim quam nunc vivo in carne:, vivo perfdemfìlij Dei , qui dilexit me^ (^.
.tradidit fernetipfumpre me.
. Vide etiam Lue. 24.47. Apoc :?.i8. Ador.19. 4.
Hinc non omnibus promiTcue hominibus mandamus Ut in Chriftum credane: ,
etli t;tmen.&; hoc omnibus inculcamus ipfosad vitam a?ternam non poile ingredi,
ncque àpeccatis.iraDei, &: damnatione liberati nifi per Chrifhim. ,
Non permittimus intcrca quenquam dubitare, an in Chriftum debeat &poffic

-
credere, an Chriftus prò fc mortuus fit. omnibus enim & fingulis vere pcenitenti-
bus mandatum dicimus ut ad ChrifHim veniant id eft , in eum credane, ac prò- ,
mittimus ipfis ccrtamquietcm,lcvamen,peccatorum remiffioncm, omncmq; ca-

leftjs Patns bcnivolentiani. Non dicimus Chriftum reconcihabihtatem quandara
. morte Tua imperrafle,red reconcihationcm: Non pofTibihtatem rcmittendi pecca-

ta jfcd remiiììoiitm peccatorum: non omnibus hominibus adacquate è quorum
n.umcro multi pcrcunt, etiam [juxta Remonftrantes] poftquam Temei credide-
runt/ediis, quorum mifereri voluit[ut fànejam mifertus eft omnium illorum ^«z-
'(5
" l'«.((s'd'(a?z/^, ut rclìpifccntes veritatcm agnofcantjquos, poftquam ad Chriftum vene-
i'/
'
à'c.io'.zì runcnon tantum nonejicic foras,fed cuftodit etiamjneexmanu ejus rapiantur,
imo dar iis vitam a'ternam.
9J loh.j; 3<?^ £lut nsfi obtemperatfilo , non videhit i'iiam,fed ira Dei manet fupereuni.
Obtemperarc iìlio non eft, credere tantum in filium, led etiam refìpifccre:
,
Vcrumque enim mandar filius. Et hoc prius quam illud. Hoc omnibus & fingulis.
('nam omnes & finguliiunt rei violata Icgis illud no nifi iis qui prius prcrrtiterint.
)
Et hadenus quidem Euangelium dici potcft omnibus & fingulis iis annunciati qui-
husvcrbum prxdicatur. Nam lex non jubet poenitentiam etfi legis prxdicatio ;
horfum faciat,ut de pcccatisfiiis &:ira Deicontrafc convidus homo.poflìc & ve-

litrcfipifcere. Inproprie tamen doftiina de refipifecntia vocatur Euangelium:
•
cum ncque totum illafit Euangelium ncque & pars etiam eorum qux fidei obji-
,
Euangeliocontinenrur. Nihilominus gratin alicuiuseft ,vo-

c-iuncur, qucK proprie
cari ad refipifcentiam fèd non eft gratia Euangelica. Namhcccin fblo Chrifto,
: &
propter fialum Chriftum oftertur, cum intentione fcmperfalutis a'ternx illa au- :
tem, cum intentionefalutisa:ternênon praricnbitur femper (ut Arriculo primo

probavimusîdcoquenecabfoluee prò tundameneo habec Chriftum. Hinc perpe-
ramdicitur, gratiam Euangelij efie univerfalem, id eft, beneficia morte Chriftj
parca, omnibus &: lìngulis quibuspraEdicatur,oftcrri.
HiEcfratrum Geldrorum dehoc Artìculoefifèntent'ta^fàhùaUo-

rum mdms fentientium judicijs.
ludtc'mm
NATIO RÀ,L IS D p R p R E C I^ T A N JE: Uit
L-oiip cînonfiiobai n.-i.ij .

.ria ,>,\h.l ')
jiiiom'Jj m^
DEPVTATORVM SYNODI ÀVSTRÀLÌS i

-
HOLLANDI^,
De Secundo Articulo-,
DE RE DE MPT I ON E.
Quam Remonftraritcs vocanc univerfàlicacem acquifitse re-
conciliacionis, per morcem Chrifti.
Deputati Synodi Aujlralis HoUandU oìnnibm in timore Domini j adnofmam

Verbi Diyitiii ddtgenter O" accurate exênjìs^flatuunt^
DEum, liti ab alterno decfevit, Mon omneshójmincs, fed certos quofdam ex
genere h^mano leletì:ai,ad laudem gloriola" Ina; gratile Icrvare, ira etiam li.
jnul ftatoifie, ut latJsfadio, ÒL meritum obediemiê &: mortis Chrifti quod iri ,
fé quidem liìffieeict omnibus &: lìngulis hominibusredimendis,fic inediuin fub-

ordinacum & proprium , quo expinris peccatis a illorum , qui fibi à Patte b dati
funt, eflìcaciter & infallibiliter r, Elcdi ad lalutem êternami tanquam ad finem
abfoluce à Dee intentum perducerentur,
a. Efai. 5v ir. ìnfàentiAfuAijujiifcahitiffejuJlitsfer'vmmttìtmHUoSi & imquitAtes

illorum ipfe portabit.
Dan. 9. 17. Confìrrnahitpa&nm multisi
lohan o . 1 . 15. Vittìm pofìo prò cvihtùs nieis.
Marth.i. Sdhiimfuiet popiilumfmtm a peccatis eorum,
21-
After. IO. z8. Martb.2o.i8. h6. z8. &

Ebr.9.28. Rom.S.^z. Epheli^. 25. z. Corinth.5.i4. & ir.
b. Ioli- 1. 6. Pdtcftci nomen tutim homimhHi , quos dedifti mihi e mundo , tui ermt ^
ìniht eos dedijii.
Et veriu 9. Ego prò às rogo, nonpromimdorogo,fedprohis-,cjuosdediJli mthi.

Et verfu 15». Pro eis fwîjìco me tpfum ego, ut Jìnt e ipjìfrn^'ficaUW'veritate.
e. Io I o. z8. Et ego l'itam atertiam do eis
li . neque rapiet eas qmjquam è manu mea. Pa^
,
ter meni ,
qui eoi dedit mihi , maìor omnihfts efi. ncque qutjquam potejl iUas raperc
e manu Patris mei.
Ioh.17.z4. Pater, quos dedtjli mihi velim , utuhifum ego ,
, & iUifint mecutn, ut confpu
ciant g'oriam illam , quam dcdifii mihi,
Eph . 5 • zV Vir caput est"uxori;, ut (jr Chri/l»s caput ejl EccleJÌA , é" fi tB, qui falutem dat
corpori.
II.
Et quia media fàpicntcr deftinata, finem adsquatum non excedunt. Sra-

tuunt:
I i i 3 Sacisfadio-
Satisfadionem & meritum Chrifti , feu prediim redcmtionis;, 'quod Chriftus
paflìone &: morte Ina Deo Patri perfol\^-t;tìónòCé\efficax,(ìve adìmpetrandum,
uve adapplicandum finem illumadiEquatum,nifiinfolisElediisi
Ili,
StATVVNT PB.&TEB.EA.
'
'»
*
/ J
Sapientem Deumijfil'iimi fiitjiyv,eClntx:hriohielifmòrte non tfadidifle,ut per

cam remiflìoncm peccatorum & reconciliationem acquircret etiam iis, quos
,
seterno confilio ilio non elegit,fedpra^teriir,iìbiqUei:eliquit,acjuftcpropter pec-

cata damnare decrevic.
e.'d. r •
'• •'•
1 Wfoinde te^cmnt pquentià: . CX V-;.
Orhnes &: fingulos homines credentes & incredulos in gratiam receptos fa-i
, ,
lutcmque re ipfa in Chrifto confecutos efTe fed alios infaluteaccepca mancre ,
credendo, alios ca.dénuo non credendo privari.
JFfuheriii in compendio Thepum fuarum <^ paffìm.
II.
Omnes &fingulos homines, beneficio & gratia univerfali fummi Patris per ,
Chriftum fervatos eile^miHumque in aetcrnum pcrire^niiìqui Iba perpetua ingra-

titudine malitiaque, in hac vita poenasxternasfibi parer; fed communi rationc
fingulos colluftrari, fidemque inDeum, naturalem, &: omnibus inditamacin-
tiatam elle.
Vrancìfcus Vucc'tm Tedelinus Jihrode Chrijìi Seryatom

e^caatate) Gouda excufi.
III.
Pretium Redemptionis,quod Chriflus Deo Patri fuoohtulit.non tantum in

fé &c perle, roti generi Iiumano redimendo fufficienscfle, fed etiam prò omnibus
èc lìnguiis hominibus, ex,decreto, volunratc & gratia Patris perfolutum effe.
.
. Ram^ì'ìjlrant . in Thefih.fuis Synodo exhihitls, thef. z.cle z. Artkulo.
IV.
Chriftum fndifcriminatim imperrationem prò omnibus indivi-

,
quoad faluris ,
duis, in communi tam pereuntium quam fer-

lapfus &: peccati forte confideratis, ,
vandorum: tam prò Caino, quam pro.Abcle :tam proluda, quam proPetromor-
tem obijife.
lidem in Reponf.adVFAlachr.pag. 49.
V.
Deum univerfum genus humanumin reconciliationis gratiam afrumfifre,&:

cum Adamo omnibuiq;eius pofteris, in eofcedus gratile iniviffe, in quo remiffio-
nem peccatorumomniumpollicetur,quotquot inillofoedereperftabunt, &: ad-
verfushocnon prxvaricabuntur.
tìiidrian. Bonimin Eefp. D.IacobiJrmin^'jadArtic.p.pag.iij. & 118.
Vi. In
NATIONALIS DORDRECHTAN^. ro.
In Adamo in gratiam recepto, totum genus hiimanum ingratiam

,
receptum
effe: cum videatur ftatuendum effe, eum, totius Generis Humani perfonam,
non
minus fecundo quam in primo
in , pado geflìiffe , atpote qtii utrobique flirps fue-
'"' '
rit generis humani.
Corvintu contraTilemm.fag.ìfî,
TIL
.
Omnes & fingulos homines à Patre.Chrifto traditos, jure ralvadohis in omnes,
& bono falli cis prò fingulis acquifira:.
Nicol. Grevinckh. contra t^mef.mg, 49.
Vili.
In Deo effe affedum conftancem ac perpetuum, bonìjm impetratum,omnibu?

acfingulis applicandi.
idem ibidem ,
-pag, c) ,
p
It EU.
Chriffum prò omnibus effe mortmim quandoquidem

, intentio &fcopus eius
fuic, omnes falvare, tametfi res multo alicer inplerifque eveniac, propriaipfo.
tum culpa.
Remo!ifir.Col/at.HagienfBelg.pag.\<^%.Bertiam-fag.ij(5,
It E M.
intentionem & prtìpoficunì Chrifti fuiffe,otnnes homines re ipfa falvarc.

ihid.fag. 174. cr 175* -^^^S,'
^^^^' ^9^'
IX, .
Impetrationi fuam digniratem, neceflìtatem atquc utilitatem abunde con-

Rcdemptio , nulli individuo unquamapphcaca
ftare potuilTe, etiamli in:ipetrata
fuifier.
NicoL Grevimkh. adverf. Amef. fag. 9.
I T E M.
Quxcunque impctracionis fit ad applicationcm ordinario ,folam tamen per

fefe, fine applicatione complccam atque intcgram conftare potuiffc , &c pocuiffe
omnibus impetraram effe Redemprionem, &; camennullis eam applicar! proptet ,
intervenicntem omnium incredulitatem,

idem ibidem. âg. 14.
X.
Chriftum, intercefforem effe prò omnibus, &: ficut omnes rcconciliatîta etiam
orare, ut Pater illis condonet peccata.
In ColUt. H.ig. ptg. 168. Be!g. Bert. 188.
I T E M.
Etfi Chriflus non oret prò Mundo, eo modo, quo orar prò credencibus, ncque
eafdcm prò illis preces fundat, quas fundit prò iftis tamen cum orare etiam ab- ,
ili 4 quo
-
^94 ....
••
ìA; C r,An , ,S V N: Ò,D ì
quo modo proMundo, &efleReconciliationem prò utnTque, prò incredulis ad

folam impetrationenijpro credentibus vero eciam ad applicationem.
ibidem fag.fequente.
.'
. . . ; 1 i i : ; .
Dcum/ummò'quo.fieri potcrat gradii, fecundum Voluntatcm OC lufticiam fija>
hominibus dilcdioncm iliam.

prxrticiircfingiilis
'
'
r,"-
'-i
Hag. Belg. i66. Bert. ii6.
'
I/i Collat. '
XII
Sacerdoti) Chrifti a£tus acque fundiones, ita diftindas effe , TubordinataSi &
iit etianV (ine divulf'ce/adeo ut cui una eàrum competac, ei non fcmper autftatinx
convenianc reliquie.
Oblationem Voluntariam in terra peradam,per maftationem corporis,& effu-
fionem languinis, quam mors infèquuta cfl: abfblutam effe bono omnium &2 ,
rin2;uloriim hominum etiam pro-Phàraone: interccllìonem autem inccelis,non

,
effe abrokiram, ncque prò omnibus, fed tantum prò credentibus.

Niiolatii Grevi ràh . contr. Amefpdg. 45. 4^. &fiq'J'
Vcl ut Rcmonftr. loquuntur conjundim,f"eu omnes fimul.
Morruum effe Chriftum adacquate prò omnibus j^ccatoribus : refurrexifle au-
tem & intercedere, cum falvandi intenrione adequate, prò fidelibus.

ReJJfONf.ddEfiJIoUm VFaUchrorumfag. 50. & J^.
XIIT.
Servali nos quidem morte Chrifti, fed non fola: fubakernas caufas efle.morteni
Clirifti, & Fidemnoftram.
Conr. Vorfi. in Amica dtifìic.pag. 450.
Omnes hos errores, ftatuimus, ex duobus fontibus promanafTe, nimirum

I. Ex mala & perverfa interpretatione, illius Phrafeos, Mori prò aliejuo.
I I. Ex diftindionibus quibufdam monftrofis & nullum in Dei Verbo funda= ,
tnentum habcnubus, ideoque exBindionis potius Titulo, quam aliquoalioap-

peHandis,
De 'Pnmo,puDePhraJt:, Mori prò Aliquo.
Mori prò aliqno , in hoc Argumento, non fignifìcac tantum hono dìicuim moru
nt ad Coloff. cap. 1. 14. dicit: fé explere in carne fua rehquias af-
cum Apoffokis
tìidionum Chnffi, prò corpore ipfuisj id cft, Ecclcffa fed idem fignificar,quod :
vice &
loco alicuius mori idque cum intentione, ut ille vivat Quômodo acci-
; .
pitur, i, Samuelis 18. 35. cum David dicit;

mi ^hColon i^h(olonplimi, qnis mthi tribunt, ut ego moriarpo te ì
Ttli ,
Votum enim Davidis fuit, iicuiffe fibi mori, ut viveret Ablolon. Hunc effe
fenfum parricuLx/^r^?, cum de morte Chrifti agitur, liquet ex Eiaia; cap. ^3. 4 cuni :
dicitur Meiffas vere languores noftros tuliffe, &: dolores noftros ipfe portafle , òc
quidem lic ut quemadmodum verfu 5. dicitur vulnerntus fit profter iniqtiitates nO'
,
,
fira,ii & itttrittMfttpropter ^celerà tiostra. . Bifciplina paa's nofirx (itper enmfuerit, & livore
etili no: fummtu [dfìati. Item ex locis ahjs Novi Teftam. huic genuinis i.Cor. 5.2,1.
Coloft". i.ii. i.Petrii. 24.&cap. 3. 18. Apoc. 1.5. Eb. 9. 14.
Qiiare contriftamur magnopere,ob hoc, quod Remonftrantes Collat. Hagicnf*
p. 158. cdir. Bclg. &
ijó.edit. Bertiana. prcffi phrafeos huius (mori prò aliquo) vi,
cumSocino, cuius in hac re funt Difcipuh',dicerc non verentur :particulam^r<>,
folJ'e tantum valere, atque noflro hono-, vel nojha caufa. quod quale fyrma errorum fccum
trahat, expendendiim omnibus relinquimus.
Ve
1
NATI O N A L I S D Ò RDR E C H T A N ^. lo^
De Secundo, id ejì, De DiflinEiionihm '^monjìrantium^ quihfis nojìra

tArgumenta cotiantur (fèdfmjìra.) eludere.
Diftinguunt inter impetrationem & applicationem , &hacdiftindionefrcti,

modo dicunt : chriJìuM pio ommihm &Jì,igulù morttmm effe, dr ommbmper mortemCru-
cispeberij?e rcconciliAtionem & Rctnijjìonem peccatorum.
Coliate Hag. fag. 4 6. Bclg. Bertian.fecunda SeSl.fag. 143.
Modo negane : Incredtilos , qui in increduluatefuA munent, rèconciliatìo»ìs cum T>eo, é"
remijjìonis feccatomtn, unquam pariuipesfuiffè.
ibidem pag [equeut L ,
Nos hanc diflinaionem , ut à Remonflrantibus expìicatur , negamus nam im- :
petratto (uc lunlconfuki, optimi llgniiìcationis vetbo.rum Interpretcs fatentur)

conccflionem rei petita; includit èc prxfupponit Sic impetratum reicriptum illis .
eft, cum Princeps conceflìt,iupplicanfque obtinuit. Et vulgati fèrmone noftro,cum
àlicui oificium aut munus mipctratum dicimus.non ius tantum admunus illud,,
fed realem pofieilìonem &: conccfiìonem ei impetratam efle, fìgnificamus.
illius
Scd ad fontem mali veniamus. is cft hitentio, quam Remonftrantcs Cliriflumiil

paffione fìia hahuifle, putant.
Duìunt confidentcr , Chnjliim applicationem Recónàlidttonis omnìhiis fingulii ^
prò quibiis mcrttius efi , abfolute nec 'voliujjè nec noluijfe , fed hoc intendtjfe-ût Deus non ob-
jUnte tujittiafuaipecca.toremfdva.r€pojfèt-, &peccator,non ohjhnte peccato,fahari,
Repu^nare hoc iudicamus vetbis Chrifti. lohannis 17. z. Sicut dedijìi ei autori-
tAtem irroninem t&rnem ut quotqnot dedifii ei det ek 'vitam &ternam.
, verf 1 1 Servn
, & ,
eosper nomen tunm qiios dedijti niiht utjìnt unum ,proiit (^ nos-, ver/i i z. Slups dedisii
,
mthi cufiodivi. veri. 15. Serva eos amalo, ycvi.iy. SanBt^cajllos inveritate. verf. 14.
Foto , ut ubi egofum , etiam UH mecumftnt , tit conjîciant gloriam illam , qitam dedifti
mihi.
Repugnare itidem__vcrbis Apoftoli, ad Hebr. 9. z6. ubi dicitur , Chrijìiim ad abo-
lendtim peccatum,per tmmoktionemfui ipjìus patefaifum ejfe : verfîS. Oblattim efe, ut

multorum peccata tolleret. Et cap. io. 14. £lupd tmtca oblatione ChriHus confecraverit
in perpetuum eos-, qui Jancfijìcantur. QjJa: omnia aliam intenttoncm aliumque , effe-
cium m.ortis Chrifli nobis depingunt, quam à Remonflrantibus , loco citato fpro-
ponitur.
Ex etiam Scriptura^ locis patetj quod intcrceflìone Chrifti in tetris,
his obla- &
tione, quje fada eft in mundo, non ianua tantum falutis iìt aperta , ut Remonftran-
tcs loquutur in explicatione fecundi lui Articuli ('quanquam quomodo fine adua- ;
li remidìonepeccarorum, quamilli morti Chrifti non adfcribunt, hoc fieri potue-
rit ignoiamus led quod vi lUius introdacatnur in ccelum ipfùm.

)
Item Non ita diftingui pofle adus Sacerdoti) Chrifti, ut prò quibus Chriftus
:
mortuus eft, prò omnibus ijs etiam non refiirrexerit; namApoftolus Paulus,Rom.
4. 2.^. Chriftum traditum dicit proptcr offenlàs noftras, &: excitatum efle propter
iuftificationem noftram. Non dicit, traditum efle prò mimimi offenfa, excita- &
tum efle, prò qtioriindam tantum wAi'îC'àx.ioXi^., ut fèntiunt Remonftrantcs. Idem
Apoftolus capite ciufdem Epiftolx 8. verfii 34. Coniungit Mortcm, Re/ùrredio-
ncm &: Sclfionem ad dextram, eamque omnibus ijs inièrvire indicar, prò quibus
Filium (uum tradidit Pater.
Vndc concludimus,quod nihil per mortcm Chrifti lblam,reparatam à Refur-
redionc,impetrari poflìt. (ô Apoftolus refpicit cum dicit, i.ad Corinth. 15.17. Si
Chriìtus non refurrexit., adhuc efìis in peccatis velirts Adde quod interceflìo Chrifti .
in ccclis, nihil aliud eft, quam continuata oblatio,ideoque hxc duo ita fèpararinon
pofllnt, ut quorum vicem Chriftus obivit in Cruce, prò illis etiam omnibus non
intercedat in ccelis, cum fit Mcdiator eorundem,mcnto & eflìcacia fimul. Quod lì
poftremum non accedat benelìcium prius Quare non parum errarunc
, inutile eft .
Remonftrafttcs, cutn in Collatione Hagienlì pag. 418, editionis Belgica: &r Ber-
tianx
,g6 a c t a S Y N O D I
tìanx pag. 145. Sciîionis pofter. Chriflrum omnibus fìngulis promeritum efle di- &
cune mcdicinam ad iàlutcm ncceirariam , cum tamcn ftatuant, Chriftum mukis
non elle morte ilia promerirum applicationem.
Quomodo quxfumus tale meritum, ipfis pereuntibus dici potcrit fuifTc ad falu-
tem iufficicns,ut Remonftrantcs (entiunt? Si Pater omnia dat tumCiirirt:o,ut di-
citur Roni; 8. 3z.dat quoque applicationem: &: viceverià,quibus Filij mortemnon
applicar, ijs nunquam Filium iiium dedit. Nam, ut ignis non participàtur ) niii cum
roto fiio calore ita qui Chridi participes iuntin morte , eius quoque participes
:
funt in refurreftione , ut docet Apollolus Rom, 6. 5.

Vt autcm abfurditatcs pra:cipuas huius fcntentix proponamus &: rcfutcinus, di-
dmus: Primo, Fieri non potuiil'e, utpro quibus Chnltus mortuus elì:,ijsa<Stunon
condonarit omnia peccata, diccnte Àpoftolo ad Colollenlcs i: zi. &: iz.quod re-
conciliati iìmus in corpore carnis per mortem. Fons igirur applicationisjnon quse-
rcndxis dì in fola Reilirredione Clirifl:i,led m
Decreto Patns tradentis Filium, &:
in Obcdicntia Fili), qua obcdivit patri, uique ad mortem crucis.
"Secundo dicimus abiurdum ciré, Chriftum prò ijs mortuum efle, prò quibus
j
mortem non lUperarit, cum tamen in Paillone ma, mortis mortem iè oftenderir.
Ebr.i.i4. Cor.15.54. Vnde rurliam inferimus, inipià morte fìi-miflìmam fuillé
1.
applicationem mortis Chrifti, prò omnibus ijs, quorum vicem iple moriens fiifti-
nuit, cumintentlone iplòs làlvandi,& illius mortis virtutc,fènfiim huius benefìcij,
in ipfis quoque liio tempore extiturum , quando nimirum Evangelio , quod ipfis
prazdicatur, opcrarionepotentixDei credent.
Tertio , Abfùrde dici putamus, Chriftum in tetris fé obtulifle prò ijs, prò qui-
bus non intercedat in cccìis.
Merito itaque divulfio illa Sacerdotij Chrifti, exploditur,utpote qua inter alia,
qux ex ea naicuntur incommoda, piorum magna ex parte minuitur.
confòlatio
Nam Iccundum Apoftolum,quilibet prò quo Chriftus mortuus eft, dicere' p'oteft;
^rie's intcKtahi/ crimine ad-verfus me? Deus eH qui iuliìfìciit. £IhJs eH-,qui (ondemnet?
Chrifliti Is ejì qui mortuus efi

, imo 'vero, qui eitam excitatm efi-, qui ejt ad dextram Dei,
,
qui eiiam interfclUt prò nobis 0\'[thi perfuafu?n eFt, ncque mortem neque vitam neque
. , ,
Angeles neque Princiâtiis , neque Potejlates , neque infiantiA , nequefutura, neque fubli-
,
mitatem-, ncque profundttatemy neque ulUm rem Aliam creatam > pojfe nosjeptirare a ehari-
tate, qu£ est m ChriJFo lefu*
Qua; confòlatio longe melior eft, quam illa qux refultat ex do£trina Remon-
tì:rantium, &: cuius vi adiguntur, ut in Collatione Hagienlì , editionis Belgica^
pag. i58.dicunt: Bonum Paftorem fìc ponere vitam prò ovibus,ut intendat
eas confèrvare,ctiamftnon omnes conièrventur. Qjjod de fummo animarum
Paftore, cuius voluntati nihil poteft refìftere, &: cum quo nobis dantur omnia,-
Roman. 8. 3 1. non fine blafphemia-dici pofìe,iure meritoquc omnes pij cre-
dunt.
I V D I CI VM
Fratrum Northolkndorum^
De Sectmdo Remonftrantmm Articulo.
Articulushic Rcmonftrantium,fìc adverbum habec:

PRoinde Icfus Chriftus prò omnibus ac
mortuus eft: atq; id ita quidem;
fìngulis
ut omnibus per mortem crucis reconciliationem
pcccatorum remifTioneni &
impetrarit ea tamen conditione,ut nemo illa peccatorum remiflìone fruatur, prx-
:
ter hominem fìdclem. lohan, 3.16. i. lohan. z. z.Duo autemfunt quas hoc Articulo
afleruntur ; qux
fingula diftinfte vcniunt confìderanda.
trimum Chriftum prò omnibus & fìngulis hominibus mortuum cfTe, ijfq; per
est,
mortem crucis, reconciliationem Dee fcremifConem peccatorum impetfafle.

Alterunf
NATIONALIS D ÒRDRE CHT AN^. Ì07
Alterum , reconciliationcm tamen iftam , &: remiffionein peccatorum non om-
nibus ac fìngulis applicar!, icd tantum fidehbus.
&
Vtrumque tn^óSoôv , S literis contrarium Fratìres Northollandi iudicanf.
.
De Primo.
Nam primum quodattinct, nunquam Scriptura ile loquitut; Chriftum mor-

tuum prò omnibus & fìngulis honjinibus: prò omnibus mortuum efle aiicubi di-
cit prò fingults nulquam
j Nec ex eo quod prò omnibus mortuum affirmat,con-
: ,
cludendum eft, prò fìngulis mortuum efle Aliud enim eli, prò omnibus mori j .
aliud prò fìngulis. Pro fìngulis qui moritur, prò omnibus mona tur neccffe efl: feci
non centra. Sanarunt Apofloli omnem morbHm,fednon fìngulos. Scriba &c Pha-
rifjei decimabant omne oliis fed non lìngula olerà, &:c. quivis morbi, fèu omnia
,
morborum genera; quodvis olus, feil omnc genus olerum, non lìngula generum
ligniiicantur hoc fenfìi Scriptura dicit Chnflum prò omnibus mortuum id eft,
: ,
prò quibufvis, fine difcnmine lud^ôrum gentium, huius vel illius lmgujE,populi,
,
riationis, &c. Mortuum igitur dicit Chnftum prò omnibus nempc prò elcdis , ,
omnibus^ ex omnuun hommum genere , ut liquet ex Apoc. 5. veri! 9. ubi fcnes can-
ticum novum dicuntur cecinifl'c agno, dicentes,^;^»«j es qm accipias Itbrtm, d^ ape-
rioifigilla eim, quoniam maâtus es à' redemiHi nós Deoperfanguinem tuum, ex omni
,
tribù, & lingua, ef- populo , (jr natione.

Hinc efl, quod eadem Scriptura, fine ulla fui contradìflione, alibi paffim dieari
Chriftum mortuum prò mukis, Efa.53'. 12,. Matth. zo. 2.8. Marc. 9. 45. Ftlttif
elle
hominis vemt, ut daret animam fuam rcdemptionis pretium prò multii. Matth. z6. 28. Hoc
eflfingms rnem Novi Tcjiamenti, cjtnpyo multis effunditur in remiljìonem peccatorum. Heb.
^. i8. Chrifius femel oliata^, ut muitorumpeciata totleiet . Manifefle indicans yâKomnei
non fìngulos intelligi . Cûinam veto lUi multi fìnt declaratur fèquentibus Scri-
,
pturaz locis, Matth. i. 21. Ipfe ehim fcrvabir pcpulum fuum ex peccatis ipfìus, lohan.
IO. 15. animam meam pono prò ilm. lohan. 17. z. dedifli ei autoritatem in om-
0-
nem camera, det ipfìs vitam «eternam. lohan. 11. ^r.

incfuotej/iot et dedtf/i, 52. Fore &
ut lefusmorereturnon tantum prò ea gente fed ut f//^wZ)<'/difperfos cogerct in ,
unum. Ad. 20. z8. Eiclefiam Dei, quam proprio ilio fanguihe acquifìvit. Rom. 8. 3^
34. quis intentabit criminaadverfbs eUcljsDet? Deus eflis, qui iliftifìcat; quis eft
quicondemnet; CliDflus is eft, qui mortuus efl. Eph. 5. 23. Chriftus efl: qui falu-
tcm dar Corpori. verf.25. Chriftus à\\t\\t Ecclefiam tradidit femeiipfum^r<? ea, ^ &
Heb. 10.14. vnica oblatione confecravit in ^cr^ttnum eos yûi (àn£ìifcantur. Tic. 2.
14. qui dcdit femetipfLim prò nohii ut redimeret nos ,zh omni iniquitate, & purifì-
,
caret fìbi i^d populum pecu.iarem. Pro ijs igitur, quos dediceì Pater, prò ovibusjpo-
pulo fuo, &quidem peculiari, prò Ecclefìafua, Corporefuo, FilijsDei,pro ijsqul
iànclifìcantuf m.ortuus efl Chriflus. li autem funtelcdi: prò quibus omnibus,
,
folis, fingiili* fìve ante morcem in ipfa morte, poli mortem Chrifti in crucc per-
, ,
a£lam vixerunc ohm , nunc vivunc , &

viduri fune adufque fìnem miindi, mor- -
tuus efl.
Pro omnibtif, ut Tohan. 17. 2. ficut dedifli illi poteflatem in omnem carncm ut ,
iûotcjtiot dedifli ei, dee eis vitam xternam. lohan. 6. 39. Vixc eft voluntas eius qui ,
mifìt me , Patris , ut cfuidquid mihi dederit non perdam ex co fed fufcitem illud ,
novifTimo die. loh. ij.ii.cftios dedifli m.ihi.ego cuftodivi; &nemo exijsperijt.

Pro folis. loh. 17. 6. Patefcci hominibus nomen tmxm ,quos dedijii mihi e fnnndoì
verf 9. Ego prò ijs rogo, non prò mundo rogo.
Vxojingulis :Kom. 10.9. fi confefl'us fueris É?rf f«^ Dominum lefum, &credideris
in corde tue (\uo A Deus eum excitavit àmortuis,fervaberis. Gal. 2. 20. qui dilcxic
,
w^, &: tradidit fèmctipfum prò ^^(f.

Pro ijs, (jHÌfuerunt,funt,c; erunt. A(5l. 15. 11. per gratiam Domini Icfu Chrifti crc-
dimuswj fervatum iri ; quemadmodum & tllos. Hebr. 15. 8. lefus Chriftus heri,SC
hedie idem eft,& in fecrda. Apoc. 13. 8. câdorabunteum omnes incolse terrx, quo-
rum non funt fcripta nomina in libro vitae , agni illius,ma£tati h iaEiis mundii fundlà-
mentis, Quancumvis igitur mors Chrifti in fefc confiderata eius Ile dignitatis &:
preti).
f
ìo8 A C T A S Y N O Dj
brerij, ut rufficicns cfTc polfit Autôi» rèdfmendis omnibus é' fingulis hominibus, ex
ijs tamcn adduximus, conftare poteft Chnftum, non prò aljjs,
teflimonijs, qua? ,
quani eledismorruiimelle. Eftque hoc ccrtilfimum: prò quibus Chriftus non ora-
vie, pVo ijs quoque mortuus non eft.oWàtio enim &: inrèrceiGrio individuo nexu co-
harrenc. Non oravi: autem prò omnibus &:fingulis. Non enim oravicpromundo.
Non jgicurpro omnibus &: (ingulis mórtuus eft. Vnde Icquitur;
Falfillìmum clic Chnftum, non prò eie-
,
Conerà vcriflimum: lefum Chriftum
«Stis tantum, fed prò omnibus «Scfìnguns ho- mortuuitì' cfìe prò omnibus &: iohs
minibus, idcft, etiam prò rcprobis Sdijs elcftis, quós ei Pater redimendos
,
qui pcreunt, mortuumeflc. dedit.

^que faiiiim eft.quod Remonftrantes de intentione rradunt,videh'ccti inten-
tJioncm Patris , FiHum fuuni in mortem tradenti*, & Filij mortem obeUntis fuiffe,
omncs & fingulos homines per eandem ex a:quo fetvare ctfi res per multorurri
culpam ahtcr cvenerit.
Nam (i ha:cfuin'ct Patris &: Filij intenrio, prò omnibus &rmgulis mori Chn-
ftum oportuiflet, atqui jam plurimis S. Scriptura; teftimonijs probatutn eft, Chri-
ftumeil'e morruum non prò fmguhs f'ed promultis, prò populo Tuo, ovibus fuis,
, ;
fìhjs,Dci, Eledis Eccleiiarua,&:c. Ex quo fcquitur hanc quoque fuifle Patris,

, ,
Fihum fuum tradentis,&: Fihj mortem obcuntisinrentionem uteo<dem,non ahos ;
fèrvaret & hanc folam fuilTe Patris fìmul & fìlij intentionem exprellc tCftatur
;
Scriptura,Ioan. ii.5i.5i.Prophetavit Caiphas,non exfèfejf'ed exafflatu SpiritusS.

loquens,fore, ut lefus moreretur, non tantum prò ea gente, fed wtflics Dei di/per-
y^5 cogeret in unum Gal.1.4. Dedit femetipfum prò peccatisnoftris ///fx/wfrfr
nos ex prarfenti farculo mAoy fecundunì loluntatem Deidr PatrUmUflri. Eph. 5. 26. Ex-
pofuitfeiprum prò Ecclefia,?/-/ eamfxr.BifcAret .utfijìeret eam flbi gloriofam.Ioan.j.i^.
Dedit Fihum fuum unigenitum , «/ omnis qui credit &c. loan.
17. 19. prò ijs &
egofandifico meiprum.////?/;; îprifandifìcati per vexitatem.Tit.z.i^. Qui dedit
femetipfum prò v\oh\%tUt redimeretno% &c. i.Pctr.i.2o.2i.^rrfW/>rf//quidcmante
iada mundi tundamenta,/'d/</Ii^/ vero ultimis temporibus,^r<3p/frTi»j,quipereum
creditis Deo.
; Deinde,fiintentio Dei Patris Fihum in morremtradcnris, & Filij morrem ob-
euntis fuerit , omnes &: iìngulos per mortem Crucis fervare , nccefl'e eft ut omnes
Icrvcntur; quia condlium. Dei non poteft irritum fieri, prout patet ex Efa.46.10. &
flifius probatum eft ad Articulum primum. Atqui non omnesfervantur. Ergo &c.
QuinimocontradicunthicfibimetRemonftrantes, quoties aiFeruntjDeum de-
ftinalle Chriftum in Mediarorem, ante ccrtam voluntatem & intentionem quem-
<juam fiilvandi, & cum nihil adhuc ftatuiflct de conditione , fub qua homines fer-
vare veilet, Adeo ut imtetrationiuim ^r£siit£ ac-pem^îfua digmtas, nectjfitas arque utili-
, ,
ioi abunde con/lare pò tue, it, itiuh.fnmpetrata. redemftio nulli individuo uncjua. applicata fui
fet:hoc eftjCtiamli nuUus ujiquam adu, live reipfa fervaretur. fimul cnim hacc duo
ftarenon poflunt; intentionem Dei Patris Filium fuum in mortem tradéris fuifle,
omnibus &: fingulisfalutcm conferre propter mortis Filij fui grenum^ &,Deum
deftinafte Chriftum in Mcdiatorem , ante certam voluntatem intentionem &
qucnquamialvandi.
Vtrumqueigitur falfumeft,&femu- Contra vero vcrifllmum efteexfacris
tuo deftruens. literis oftenfum eft,intcntionemDei Pa-
Hahc fuillc intentionem Dei Patris, tris & Filij fuiftc folos eledos fervare.
Filium fuum in mortem tradentis,&:Fi- Deum deftinafte Chriftum inMedia-
Iij tnortem obeuntis; ut omnes ÒL fingu- iorem,cum certa voluntate ac intentio-
los homines fèrvaret. Et, ne fervandi eledos iuos qucm finem ;
Deum deftinafte Chnftum in Media- quoq; eft aflecutus& Patera Filius.

totem ante certam voluntatem, ac in- Neque enim irritum fieri potuitDei
tentioncmquemquam falvandi. confilium Êia. 46.10. j aut falli ipfafa-
pientia . Neque fàpientise Dei fummaf
confentancum, permittere, ut inrepricfertim tanta,qualisefttraditio Filij fui in
mortem, &redemptionis opus,aliquid fiat temere, &: abfc[ue certa intcntionc
ac confilio.
Ncque
^ Ncque hic iuvàt Remonftrances,quod aflerunt per GKriiiimòrtem quandam poC
^bilitatem&velleiratcmimpetraramDco Patri, qua potuit velie cum hominibus
novum aliquod fcedusinirc, flib quacumque ipfi vi/iim e/I coiidi'done. Nam tantum
. abeft,ut hoc fuo invento doclrinalux abiurditatcmpallicnt aut tcganr; ut centra eo
magis eiusfaliìtatem &:foeditatem prodant, &c palam faciant. Etcnim, vt Scriptura
pafl^.mtcftatur,]onge alia &:pra:fi<mtiora beneficia Chriflus morte (uà acquifivir,
nimirumveram &:realem cumDeo reconciliationem remiflìoncm peccatorum,
,
adoptionem infiliosDei,jusha;reditarisvira:a'tcrn2e,adeoque omnes illas benedi-

itiones fpirituales quarum author
, &
fons nobis à Patre conflitutus cfl:, vr Apofto-
lus docet. Epheiii. &:pailimextota Scriptura conftat, ac in fecunda parte latius de-
anonilrabitur.
Quinimo hoc fuo falfìfsimocommento fibimet non confl:ant,recedentes ab hoc
ipib Articulo,quoafierunt Chriftum iplàm reconciliationem èc rcmillìonem pec-
catorum, permortem crucis acquifìviire;nonautcmjus aliquod pofiìbilitatiSjautvel-
Ieitatis,quopoisit Deus velie cum hominibus fccdusinire,idquelubquacumq; con-
ditione vel fi dei, vel operum.
Qua: omnia ve figmentacerebrihumani, cum à Dei Verbo longifsime recedafitj
imo dirciSte cum eo pugncnt, fratres Noort-HoUandi utfalfìlsima rcjiclunt Se dete-
ftantur.
De Secundd.
In {'ecundo membro aflerunt Remonftrantes, omnibus quidem &: fingulis homi-

nibus reconciliationem cum Deo, &c remillìonem peccatorum impecratam verum :
non om^nibus ac lìngulis, ied tantum fidelibus applicari.

De quo fic j udicant fratres Noort- Hollandi.
Verum effe &: facris liceris confenta- Contra vero falfum effe &: S. Litcris
neum: diffentaneum:
Non nifi fidcles, ìd efl:,fbIos fìdeles,te- Non omnes fieri reconciliationis ehm
conciliationis cum Dco per morte Chri- Deo, per mortemChrifti impetrata, &
fti im.petrata?, & remiflìonis peccatorum remiffionis peccatorum participes , qui-
fìeri participes ; & impctrationis propriiì bus Chrilì:us eam impetravit &c applica-
:
frudum elle apphcationem, tionem non fuiffe impetrationis propriù

finem, aut fine à Dee proprie intcntum.
&
Docet enim Scriptura aperte, impetrationem applicationem a:quelate patere,
paripaffu incedere, &: omnibus ac fingulis applicari reconciliationem, quibus Chri-
ftus eam mipetravit, id eft, fohs fidelibus: &
lume hnem à Deo proprie fuiile intcn-
tum. Efa. ^3.10.^lyttmfofueritpro dcliclo animamJnam,'videbitfemen,frolongabitdies,
S' volimtas Domini per manum eiiisprojperahttur, ver£ 1 1. Propttr Uhorem aijimxjìixfa-
turahitur^é' infcie-zitiit flit JHsiificabit ferviis meta iusiiis multos , quia, iniqniutes ipforum
ipjè batulahityé-c- Matth.i'J.ii. Venitjìlitis homtntsvtfervet, qiiod perierat. Ioann. 6.-
verf. 33. PaiiisilleDei, iseftquidcca:lodelcendit,& dat vitam mundo; Et panis

quem ego dabo, caromeaefl.quam dabopro mundi vita. Rom.3. 24. Per redemptio*
nem facfam in lefa Chrifto. 25. §liiempropoftnt Dei46 , vt ejfet placanientum per fdem in
fangnineipfiiis-, Rom.S. 34.
eliseli qui condemnetrChriftus iseft, qui mortuuseft. i. Corinth. 1.30. Chri-
flus faduscÓ: nobis à Deo fàpicntia jufiitia,fàn61:ificatio &redemptio. 2. Cor. 5-
,
verf. 15 . Si un tu prò omnibus ìnorttimftnt ^ncmpe omnesfnerunt morti: i , &

tUc prò omnibm
mortumeU^njt qui 'vivt'.ntpofìhac non Jihi'vi'vant Jedehqm protpjìs 7n0rtuii.sefi (j^rc-
,
furrexit. veri". 18. Hjìc omnia fimt ex Deo qui reconcilia'vit nosfibi per lefum Chnflum.
;
verf! 1 9. Newpe quia Deus erat in Christo mtindum reconciliansfihi, non imputando cis pec-
cataipfortim. verf 21. Fecitenimvt qui non noi'itpeccatinnjpro nobis peccatiim effet , njt
noseffceremuritìlìitia Dei in eo. Galat. 3. 13. Chrifiu-s nos redemit ah execrationelegUy
dum prò nobis fafius est execratio verf 14. Ft in gentibifs benediaio Abraha exTiet in
.
ChriHo lefu. Gal. 4.verf A^.Tacfiis ex mtdiere.faclus kgi obnoxms. vo^l. 5. Vt eos , qui legi
€rantobnoxÌ4,redimeretiVtadcptionemacciperemns.Lu\-ì.i.'jJnqfiohabemfisredem^tionem
^
Kkk /^r
„o ACT A ; S YNO DI
perpinirumem ipJìn^.vtrf.^.iScC' Ephcf! il'ix. K^t mmc inChrìfto ìep:t<omr<fui olim eratls
procul, propinqtd factiejfiSyperfanguiyjefh Chr/ftì.vcri'.i^. Tpfeenim tft pax noflm-, é^.
'
Colofl. 1. 15. Liberavit nos a poteftatéteaehrarnm , ac trxnflulit in regnumjìl'jjìhi dilectk

Vcr{!i4. In quohcihemui rcdemptionerrifó"^ .' veri. 19. §^num
in ^0 placult Patri, 'Vtóm-
rìii plenit/idv inhabitarct. veri. 20. EtpACfper fangidnem Crucis etiti fà^à, per eur/ireCo}i~
omniA fili-, tumqtiitìnterra,-,tumqus..incizlis. veri. zi. Itaque vos quondam abaliè-

ciliare
natosd^hosies, mente operihm malls intenta-,nunc reconcilia''vit-,d^c. Htbroior.i. verf.lci.
Becehat enim,vt ipfe,propterquernhAC omnia-, c^ per quvm-'hsc oniHia, inultosjìlioìin
alorian^ addHcendo,prìncipemjal!itii ipfirumper afflicHonés confécraret. Ver/! 14. Vt per
mort.epi aboleret ettm^quimortis imperimn hahetjjocefi-, Diabolum . verfi 15. E-t lìberosreà-
deret-,qHotquotmetumortkper omnem'vitamobnoxij erant fervituti. Hebr.'^.-verf;i2. Piet
efl femelinfacrarium , Mernam redemptìoncm na£lm. verf!
propriìim fangttinem ingreffus
14. Gûacnto magisfanguis Chrijìi, qui perJpiritum &terni(mfe ipfum obtnlit incidpatum
Deo,puriTâbitconfcie>:tjam vejlram amortttis opertbm , vt (ern.'utt!S De'ó vi'Uó. verf. 15.
Itaque obid novi fwderisL!Aiediator eft , vt morte intercedente, ad redemptiònem earum

prdvrncationtim qux fuerant Jìib priori tefìamento, vocali, promijjìonem arcipunt ater-
nm hxreditiitis. Hebr; i o. veri", io. G^
volimtate fanElifìcntifimm per óhiationem cor-
torisIefuChri'Xi femelfaBam, veri. 14. Vnica enim oblatiònc confècraviftn perpetimm
eos qiiifmîfcanttir.
Imo perrinethuc totum argumentum, & integer fcopus eorum, quse ab Apoftolo
duobusillis Gap. Epiftola: ad Hebr. tradantur.
I. Petr. i.vcrl! 18. Rede-mpti ex vana vefira converfatione^. verf 19. Pretìofo fan-
guine agni immacidati ér incontaminati Chrifli.
Quìe Scripturas loca, cum non de impetratione làlutis tantum fcd de falute ipfa, ,
non impetrationem nudam lèd applicationem là-

vel a£tu là! vandi agant, rcquitur, ,
lutis & falutcm iplàm, Icopum &: fìnem fuiile 3 quem Deus propolìtum habuit,tam
in inillione , quam in traditione Chrifti aperteque delìgnatur, ip'làni remilllonem
:
peccatorum, liberationem ab cxecrationelegis, &

porcftate tenebrarum , /ullifica-
tionem, làn6tilìcationem,tranflationcminregnumFilijDei, addudionem in glo-
riam , deniquevitamxternam, ell'epropriumjfinemimpctrationis,&;frud:umab ea-
dem individuo &:indolIblubiIinexudependentem. Ita ut quibulcumquehaec mor-
te lùa Chriftus Mediator impetravit, eildem omnibus &; folis ea Pater applicet. Nec
potpll ulla rationis Ipecie, vel probilitatis colore, applicatio ha^c ab impetratione fe-
parari: exjureenim impctrationis,resaliquafìteius propria, cui impertata eft; cum
largitio, vel concelTio rei impetrat^,impetrationemnon comitetur lolam lèd eam ;
quoque conftituat &: perii ciar. Alias certe impetraci© dici aut ell'enon poflet.
Vnde &hoclèquitur, merum elle humani ingenij orioli cerebrifigmentum» &
quodRemonftrantesdevoluntateimpetrandiablòlura &: applicandi conditionata
Iblent nugari. Etenim ftatuta abrolutavoluntateimpetrandi,neceireeft volunta-
tem applicandi ablblutam quoque elle. Nec iuvateos, ut hoc luum commentura
defeparatione applicationis ab impetratione magis conlìrmentpallientque, mor-
tem H. oblationem Chrifti, à relurrcftione iplìus & intercclììone divellere quod :
Iblent, dicentes Chriftum refeobtulillc Quicontraftatuunt: Chrifti mortcm

&mortuù elle prò omnibus in univerliim oblationem, à rellirreólione & inter-
&
hominibus, rclurrexille autem & Inter- ceftìone, nullo unquam modo & tempo-
,
cedcre,prolòlislìdelibus. Namid quo- re lèparari polle tamque mortis, quam. ;
quefalllimjudicant Fratres Noort-Hol- relùrreftionis intercelllonis Chrifti &

landi. benelìciaarquc late patere, atque ad lò-
los Eleftos &fideles pertinere.
Quod liquet ex iis Sacrse Scriptur^ teftimoniis, qua:mortem &: refurtcdionem

Chrifti conjunguntrvt Ioan. 17. verl.9. Egopro ijs rogo: non prò mundo rogo , fedpro
ijs quos dedi[!t mihi. veri." 19. Et prò i)s ego fancfifico meipfnm. vt fìnt dr ipfi JànBiJì-
caii per veritatern. Rom. 4. 24. Excitavit lefum Dominimi noftrimi k mortuis. veri! 2.5.
Traditumin mortem propter ojfenfas noftras , di' excitattimpropter ytfiificattonem noflri.
Rom. 8 5 4. ^h/is eflqui condemnet? Chri(fm is eft qui morttms efl, imo vero qui etiam excita-
.
tm esi, qui etiam efi ad dextram Dei, qui etiam poflidat prò. nolis Rom. 1 4.verl!9. t^d .
hoc
.
NATIONALIS D O P. D R E C HT A N^. nr
hoc emm Chrifìus ^mortims est, drrejttrrexit, cr rcvixit-,vt ér mortuls
"Jtventihm do- (jr
mtnetur. Hcb. 9. 12. Verfrofrinmfmginnemfemclefl ingrcjltuinfacrAriumÂtcrnamre-

m
dempmiem na£Ìm. veri. 24. Non enini manufattum furarium ingrejfus e'd Chrilìm,
fedin ipfum cAum, vtaffa.rea.t nu,icin conJpechiDei prò nobts.vtH'. 26. Sedrinnc flmelin
confinrmatioi'ie fkculorHm,ad abolenditm peccatimi paufafhisefl,per immoLitionemfili ipjìiis.
-
Seti &hiclìbi contrari) liintRcmonftrantes. Qqod cnim lue llatiuint remillìo-
ncm peccatorum non omnibus applicari quibus ea impetrata c{l,non vidcciir pofle
confiilere cum co, quod alibi docent, nimirum, Deum univcrfiim genus humanum
in reconciliationis gratiam all'umpiiire, &: cum Adamo cuirquc pofleris fccdu*; s:ran£e
iniviire,in quopeccatorum omnium remiilìoncm pollicetm-, quotquotinillofccde-
repcrftaburitjitautneminemlìncintervenientibuspcccatisatìualibus à fpe fàluris
ièclufum in lapiix relmquere dccrcverit;&: proinde nemo à Dco reicótus fìt,5^ adin-
fcrnumdeftinatus,niriobpropriumfuumpcccatum,quodomittcrcpotuit. Erenim
novum fo[;dus gratis: àDco cum homimbuspcccatonbus iniri,&: peccatum criminale
eoulque, utnemincmcondemnet, remitnnonpotuit,ablque reali applicationc fa-
tisfad:ionis& meriti Chnfti;niri aliam ftatuant caufàm fontcmprxcermcritum &
Chrilì:i,undegratia novi fccdcrjs &
peccati originahs rcmilììo procedam ac pro-
fiuant. Quod ab fùrdillimum &: lacr::e Scripturse contrarium cil'cjCX plurimis liipra al-
lesatis tcftimoniis conila re poteft.
Ex quibus omnibus liqucre arbitrantur Fratrcs Noort-Hollandi, hunc fccun-
-dum Articulum Rcmonftrantium,live is limpliciterconfidereturprout iacet, leu
proutRemonllrantesinCollationeHagienlì,Exhibitisthclibus,aliif(quepub]iceedi-
tis icriptis cum cxponuntjContlnere multa Hetcrodoxa, aperte falla, inter le cum &
facrisliteris ex diametro pugnantiadogmata, Dei gloria: adverlà,pictati , fhlutique
liominumnoxia. QuxinEccleliisreformatis, &iispra:fertim, qui Ecclclìaftico ali-
quomunerefunguntur, tolerari nullo modo debent. UtDeo l'uà gloria, Dei Verbo
fua veritas, fidei &
piccati fua integritas intemerata le rvctur &: maneat.
Loco Coroliarij adijciunt Fratres Noort-f/oUandi.
Hunc Articulum,non fuo locò polìturii,fi ordinem Decretorum confideres quem

Arminius excogitavit, &qucm ipll Remonftrantcs lequuntur. Collocandus cnim
erat primo loco, utpote qui primumiplòrum Dccretum continet: Centra vero pri-
mus Artlculus,vellccundo,vel poliremo. Sed, an non id aflutc &: certo coniilio
fadum Ut, dubitati merito potell, ne vidclicetvideantur ordinem falutis in Scriptu-
ra traditum, &:inEcclelìisReforinatishadenusre6teutilicerqueoblervatum,inver-
tille. , , .
, ,.. »,„..,,.:
EXAMEN ET.IVDICIVM
Fratrum ZelandorurrL,
De Securidò ArtìculQ Remonftrantmm:
Qui agit de Redemptionc generis humani per

mortcm Ghnfti fada.
' '' " ' '

'
'"SententiaOrthodoxdl"-"'
I.
ETllfateamur AoV/ievmcrtisChriflifufficiensefre in fefe, ad cxpiandum peccati'

omnium &:lìngulorum homlnum: ablóluta tamen voluntas éc intcntio Patris,
Kkk i Filiura
,
Ili ACTASYNODl
Filiumunigenitumin morcem tradentis, &
Fili) eam fubeuntis fuit, perfolvere re-
dcmptionis pretium prò omnibus f olis Eledis. &
II.
Proinde reconciliatio &: falus, omnibus & folis eledis, per mortcm Chrifti efl: im-
petrata, iifque fòlis certo & infallibiliter applicatur
Priorem Articulum fic demonftramusexDci Verbo. Ioan. io. verf. 14. 15. Ego
firn fasiorill'e bonus-, &
Animam meam fono prò o'uibus. & verf. 1 8 Hoc mandatum accepi à\
.
Fatre meo. Hinc evincitur,Chnrt:um ex mandato Patrisanimam fiiam pofliifTe prò

ovibus & non prò aliis. Ioann. 11. verf.5 \.^z.Cauphaffropheta'vitfore -vtlejtts prò gente
woreretur. Ncc tantum prò ca gente,fed vt etiamjìlm Bei dijperfos cogeret in unum.
Unde patet, Chriftum fila morte hoc intendile, ut cogeret in unum filios Dei di-
fperfbs,qui flint foli Eleóli.
Rom.5.verf.5. ChAritoiDei diffufa efi in cordihmnoHris^per SpiritumSanEtiim , qui
datus eft nobis, èi. Commendat autemfuam charitatem erga, nos Dem,qnodcum ad-
verf. 8.
kuc ejjemu^ peccatores,ChriJ}ui prò nob^s mortufis esLlndc {ecûitur, Chriftum prò iis effe
mortuum,quos Pater fummo &fàlvifìco amore complexus eft, qui Cunt foli Eletti.
Conferloan. 15. verf^ 13. OHaiorem hac charitatem nemo habet, ut quis animamfuam po-
nat prò amicisfuts.
Ephef] 5. verf". 25. Chrifim dilexit Ecclejìam, ó'fimetipfumexpofuit proea.
Hinc evidenter liquet, Chriflum tantum efl'e mortuum prò flia Ecclefìa ut di- ,
le£lafuafponfà; quam
fìbidcfponfavitinf^culumin juflitia,judicio , benignitate,
ac mifericordia, Hozeje 2. verf! 19. Confer Ador.zo. verf! 28. Deus acquifivit Eccle-
Jtam propriofuofanguine^.
Apocal. 5. vcrf^p. ^^niam maSfatHS es-y^redemiftinos'DeoperfAnguinemtuumyex
cmnitribu^ C^populo, drnationc^. Hinc evidens efl, non omjies flngulos per mor-&
tcm Chrifti efTeredemptoSjfèd tantum ahquos,ex omnibus nationibus qui fiint foli
Eleai.
SecfHuntur %ationes èS.Scripturapetiu,
I.
Si redemptio per Chriftum fafla fluir ex Elcdione> pertinet ergo ad folos Eledos:
fed vcrum prius, ex Ephef.i .7. In quo habemm Redemptionemperfanguinem ipfitis.
VbiApoftoIus aperte redemptionemderivaf ab elezione Dei. Confer verf 4. 5. <j.
& 9. Ergo &: pofterius.
II.
Si Chriftus pcrfolvit Redemptionis pretium prò omnibus &

flngulis , rum omnes
&flngulidebentfalvari &ncmo perire. Atqui non omnes &
fìngali fervantur, quin
imo multi pereunt. Ergo,&:c. Maioreft veriifima, ex jufticiaDei, qui alias damnatos
iniuftepuniret, prò quibus Chriftus, ex fèntentia Remonftrantium , perfblvit Re-
demptionis pretium.
III.
Si omnibus & flngulis hominibus reconciliatio cumDeo,&:remifIIopcccatorum

impetrata eft, fermo reconciliationis quoque omnibus & flngulis cft annunciandus.
Sed falfiim confèquens. Ergo &: antecedens. Maior probatur, ex 2. Corinth.5.
verf 19. 20. Ubi reconcihatio mundi, &annunciatio fermonis reconciliationis ab
Apoftolo conjunguntur. Minor probatur ex Ador. 16. verf 7. Ubi Spiritus fan-
tì:us non fìnit Apoftolum ire in Bithyniam ad annunqiapdum Eûangelium. Con--
fer Pfàl.147. verf. ultimo. &

A6bor.i4, verf \6.
Pofteriorem
NATIONALIS DORDRECHTAN^. ,13
Pofteriorem Ardculum iraprobamus:
Ifaia:. 53.verf.10. BenepLutrtimleho'vapcreHm projperabittir. òcycvC ir. Propterquod
hhoravtt anima ipJìiM j'videbit^é-fitiabìfur :,&co^KÌtionefii iitUtJìcabitfcr'VHs mews in-
jim mtdtos^ quorum iniquhatestpfe baiiìkvit. Ex hoc loco colligitiirPatremhoc afle-
cutumcfle, quodinrendic; & fìlium edam id, prò quo anima ipfiuslaboravit, riem-
pe falutem ele(5l:orum,quam illeefùrivit&iìtivic. Sequ]rurenammanifeil:e,expo-
ftremis verbis,illos, quorum iniquitares Chriftus baiulauit,ctiam revera iuftifìcari,
Ioan.(j.verf.3^ Chrìftm eft panis ille Bei^ qui de cdo defcendit
é" dafvitammundo.
-,
Hinc apparer, Chriflum non tantumiua morte vitam impetrare,icd etiam reiplà da-
re qui bus impetrar.
Rom.8.52. Is quiproprioflio nonpepercit-, fcdpro nobls omnibm trndtdit etim , qui non
etiam cumeo omnia nob/s grat ip'cabiturFliinc ìic^net applicdùoncm mcritimorris Chri-
fti cum omnibus eius benefìciis, ab impctratione i'alu tis, nullo modo polle divellisied
individuo nexu coha:rere, &
ad folos elcciros pcrtinere.
z. Deus eratin Chriflo mundumfibi reeoncilians^non imputando ipfis
Corint.5. vcrf. 1 9.
peccata ipforum. Hinc lèquiturirrefragabiIitcr,omnescos,quos Pater fibi reconcilia-
vitpermortem fìlij lùi,accipere etiam reiplà remillionem peccatorum.
In EpiftolaadHebrxospaflìmdocet Apoftolus, iisquibusChrifl:usfàn8;uinc Tuo
falutem impetra vit,et]am meritumluum reiplà applicare , èc eoidem per Spiritum
fùum/ànduficare. Exempligratia:
Heb.2.14.15. Vtper mortem aboleret eum,qui mortis imperium habet (hoc efi Biabolum)
(^ li berOS redderet, quotquot me tu mortis, per omnem 'vitam,obfioxij erantfcr'vituti.
ltemHeb.9.14. ^luanto magìsfanguis ChriHipurgabitconfcientiam njeîram a mortuis
operibus,adfer'uiendum Deoiîvo. &verl.i5. ChriHiis ob id eJlCMediator now f(ederis,vt
avocati accipiant promijjtoneni uternd h&redttatis. &C verf. 16. Chrijltt-s eH patcfaciti^ per
immolationemfui ipjìm adabolendum peccatum.
EtHeb.io. verl.14. Vnicaoblatiofie confecranjit in perpetuumeos-) quifan ciijìcantar.
Sequunturalicûot argumenta idem probantia.
Redemptio continetremilTìoncm peccatorum.

Ephel. I. veri. 7. Jn quo habemii-srcdemptionem^per fanguinem ipjìits, remijjtonem in- ,
quam, peccatorum. Confer Colofl.i. veri! 14. Ergoquotquotfuntpermortem Chnfti

redemptijlìmul habentremilfionem peccatorum.
IL
Chriftus eft Salvator fui corporisjid eli, Ecclefia: Eph.5.verl!z3. Ergo Ecclefiaz fux
falutem, non tantum mipetravit, ("ed etiam acbu confert.
III.
Chrilluseft MediatornoviFcedens, cuiuslìt mcntio, Icrem.31.vcrr.51. Qiiod

etiam morte fua ratum fecit. Atqui ilio Fcedere promittuntur fosderatis remiffio ,
peccatorum^&lanclificatioSpiritus, quxrevcranihilaliudrunt , quam applicatio

iàlutis impetratî ....
IV.
Pro quibusChriftusmorruuscftjilIifentiunt revera vim mortis Chrifti admor-

tificandum peccatum, &; fiunt R eges &: Sacerdotes Dco Patri.
Roman.6.verf;5.6. Fetus homo , qui in nobiseH, cum eo efl crucifxti^-, ut cner-vetur
coryHsphcatii>ìépofiÌyacferz'iamus peccato, 8c z.Cormt.^.i<^. Si unus proomnibusfuit-mor-
tuus , fiempe oriìnes cum eo fuerunt mortui. Vt qui l'ivunt pósthac non fibi 'vivant^ ,
£f'^-i'--'- •-
Kkk ^ fed
ji4 A CT A S YN O DI
[ed ei qui froiffis mortmiscH ^ c-rrejurrexit. Apoc. 5. verf.io. ûpniam maSfatta es cjr
redemijH nos Deo ter [Anguinem ttmm , é" fecijli nos Beo nofiro Reges ò" Sacer-
dotes.
V.
Pro quibiis Chiiftus mortuus efl: falucem impetrando prò iis edam refurrexit, ,
partam ialiitcm applicando. Probat.Rom.6. veri. 5.6. Si citm eo Ûntati coaluimus

conformatione mortis eim , nimirutn etiam refiirreîionis conformatione coalefcemut, &
vcrf. 8. ^luod fi mortuiftimui cum Chnsio credtmm fiore ut ettam vivammcumeo.
,
Se Rom.8. verl.34. ûfi est qui condemnet^. Chrifim efi qui mortims efi , imo vero
qui etiam exatAtmefi. &c Corinth.5.verl. i^.Ft qui vivantfofihac , nonfiibi vivant
fièd ei qui fro ipfiis mortum efi dr refitrrexit.
VI.
Quorum Chriftus effc advocatus apud Patrem , illorum duncaxar efl: t'Xue'fJbof
feu propinano. Ratio eft, quia unius eiuidemquePontifìcis cft,propopuIo orare,

&c lacrificare. Sed Chriilus tantum eli advocatus prò iis quos Pater iplì dedit, &
non prò mundo : Ergo. Minor probatur ex Ioan. Ego rogo prò ifi quos de-
i7.verlÌ9.
difiimihi, no» prò m/mdo rogo, Komun.S.vcd'.^^. ^tusefiqui condemnet? Chnltm ù efi
quimorttiwefi, imoetium qui excita.tus > qui efi ad dextram Dei , qui etiam toUuUt prò
nobis. Item, i. lohan. 2. veri] i.z. K^dvocatum habemmlefiumChnfium ,{^ ipfieefi
propitiatio prò pece atis nofirls.
SententÌA EVf £5c)ô|s Rejeéìio,
ludicamus errare Remonftrantes, qui dicunt, Chriftum prò omnibus fingu- &
lishominibus ex Decreto, voluntate, &:gratia Dei PatriSjperfolvifleredempcionis
,
pretium. InThelìbus exhibitis de Articulo lècundo,Theli prima.
IL
Cum dicunt Chriftum fanguine fuo Patri impetralTe tantum jus poteftatemque
aeternsE redemptionis, iilquc, quibus ipfi vil'um elVct conditionibus, làlutemconfe-
rendi. RelponL ad V" Valach. pag. 47. Grevinch. contra Amelì. pag. 9. lin. 9. Aut
ut Epilcopius allerit, Hacìenushomines per mortem Chrifii Deo reconciliattos, ut non
obfiante amplius jufiitia,fialutisfiem ijsfiacere, ofiiumquevit£ aperire , five novum fiadus
fancirevoluerit, in quo federe vita Jpemfiacere decreverit , fitb hac conditione , fi iufii-
tiamamarentjdrodiohaberentpeccatum. Theli exculipag. 19. th.ef.j.%.
IIL
Cum afl'erunt, Dcum omnibus &

fìngulis hominibus falurcm indifcriminacim
conferrc voluille, pura tam Pharaoni , quam Abrahamo^tamlud^, quamPetro;
etli res per multorum culpam ahtereveniat:&: proinde CbrillumelTeiàcerdotcm
omnium hominum, etiam Pharacnis, quoad aà:um oblacionis. Relponl'.adV Va-

lach. p. 49. Grevinch. cont. Amel."p. 48.
IV.
Cumdicunt,Chriftum adequate prò omnibuspeccatoribuselTemortuumirefùr-

rexille autem &: intercedere cum làlvandi intentione, adacquate tantum prò fìde-
,
libus. ad Walach. pag. ô. 1.

5
Rejicimus
NATIONALIS D O RDR E C HT A N^. 115
V.
Rejicitnus edam rententiam Adriani Borrci, qui dicit,Deum,univerrum «reniis

humanum in reconcilationis gratiam aflumlìile , & cum Adamo, omnibulque euis
pofteris, fcedusgracixinijn'e, in quo remillìoncm peccatorum poUicetur, quotquoc
in ilio federe perftabunt,& non prxvancabuntur Cui fèntenna- cnam non
.
obfcure
fubicribit Arminius , in Re/poni:
ad quarft.31. pag. 117. &
Ioan. Arnold, qui ftatuit
Adamum totius generis humani perfbnam, non niinus in Iccundo federe, quod efl:
grada;, quam in pomo, ncmpe legis (S.:operum, gefTifle, urpote qui utrobjque flirps
gencds humani fuent, contra T1len.pag.232. Nccabhoc errore alieni fiuit rcliqui
Remonftrantes,quicommuniterièndunr,Chriflum expiaircpeccatum originis prò
toro genere luimano. EcThefì.^.exhibita deprimo Arnculo,exprcfIe dicunc,nemi-
nemà vita eterna, velàmcdijs adcamilifficiendbus rejedum elle abfoluroaliquo
anteccdaneo Decreto, fèdmericum Chrifti, Vocanones, omniaquedona Spiritus,
prodefle ad falutcm omnibus poffe, &
revera prodelle, nifi caipfi in exiuum libi
eorundem abuiU vertane.
ludicamus etiam errare Remonftranres cum ftatuunt, Deum Parréfn deftinafTe

ChriftuminMediatorem,antevolunratemacmrentionemccrtam, dealiquohorni-
ne nominatim làlvando, ut patet ex ordine decrcrorum quem communitcr ftarnunr
& Thefibus Epifcopij de Redempdonc, Thelì, 12. pag. 20. Adeo ut etiam aufìnt di-
cere, Impetradoniiamprxftitxacpera£l:ie,dignitarem,necefritatem,arqueudIita-
temfuamabunde conftarepotuifle, edam.fi impetrata Redemptio nulli individuo
unquam fuiilet applicata, pofueritque omnibus impetrata elle, &: tamen nulli appli-
cati. Grevinch. contra Amefipag. 8. 9.1in. ii.&pag. i4,lin. 7.
VII.
Denique cum ftatuunr, Deum Patrcm Chnflum inMediatorem deftinalTe, cum

nihiladhucftatuiiretdeconditione iub quahomines velletièrvare. Adeo ut opere
oblationisjamprarftitoacperado, integrumipiìfuerir, quamcumque vellet condì,
donem, tam operum quam fidei, ad làluccm conlèqucndam praricribere. Armini
contra Perkini." pag. 76. lin. 18. Grevinch. pag. 9. lin. 7. &
i^. lin. 7. &:pag. 4 5. lin. u.
1
&: ha^c direde contra Apoft. Galat. 2. veri! zi. SijidHtiaper legem, ChriHus frufira
mortuus eU.
Kûgufiin. contra lulianum Uh. ^.cap. 3.
. Redimuntttr , [ed non liberantur: lavantur,fed non ahluuntur. Ha Jìtnt fententiarnm

portenta 'vejlrarum,h£c paradoxa Pelagianorum htereticorum, ^c.
C2terum,rogo te, quomodopotell: intelligiiftaredemtio nifi à malo redimente
ilioqui redimir lirael ab omnibus iniquitatibus fiais? Ubi enim redemptio fònat,
intelligitur &: pretium . &
quid efl hoc nifi pretio/ìis fanguis agni immaculati leiu
Clirifti? De hoc autempretioquarefitfuium,quidinterrogamus alium ? Re/pon-
Jdeat ipie Redemptor, dicat ipfc mercator: hic efi mquit fanguis meta qui prò multis
effiinditur in remijjtonem peccatorum. Pcrgite adhucpergite, & firut dicitis in iàcra-
mcnto Salvatoris baptizantur l'cd non fàlvantur redimuntur, lednon liberantur;
, ;
fic etiam dicite,funditurproijs languis inremiffionem peccatorum, Icdnulliys pec

cati remilTione mundantur. Miraiìint qua: dicitis, nova llint qux dicitis , talfà
funt qua: dicitis. . .;
Kkk4 IV DI-
,
ii6 ACTA SYNODI
ludicium Ultrajeftenfium,
De Ardculo Sccundo Remonftrandum :
Thejès Heterodoxée , ex aÀrticulo '^monfirantmm z. eiufìemqtie
in yarijsabitofis exhibitis fcnptìsyeditijque myulgus liùrùt
explicatione excerpta, qmbm Orthodox£ cum

S. Script ura conjèntientes Antithejès,
ex adyerfi opponuntur.
Thejès Jêterodox£. nAntitheJès Orthodoxa.
I. I.
DEi Patris in tradendo in mortem

,
voluntas & intendo

DEi Patris tradendo in mortem
voluntas &intcntionon iilio,
, in
fuit,
fìlio , a fuit ,
omnibus &: fìngulis hominibus, b tam pe- omnibus & fmgulis hominibus, tam pc-
riturisquamfalvandis, e iàlutem aut vi- riturisquam falvandis, falutemautvitam
tam ieternam conferrc d. ìcternam conferre.
a, Collat. Bclg. pag.iiS. inmedio. The-

fibus exh. de fecundo Art. Thefi i
Âdvcrf.'WaIachr.pag.5i.lin. ultima,
f Ibidem lin. i.
dVoiàcinlin. ultima.
II. II.
Hazc Dei voluntas conditionata, non Dei voluntas & intentio,in tradendo
Si
autem abfbluta fuit. a mortem, hxc non fuit, utique ea
fìlio in
a Contra Wal. pag. 52. lin.i. nec abfoluta nec conditionata fuit.
,
Ultrajeót. Remonfl. in Notisfuis ad Cuius enim rei negat ejfe , eius & mo-
Thefes de fecundo Artic. d fuhfnem ad dum tolli nécelTe efl.
§2.
III. III.
morte intcntio
Chrifti in fubeunda Chrifti in fubeunda morte intentio
fuit, homines omnes aut lìngula indi-
a, non fuit, omnes homines, aut fingula
vidua b fcrvare tam eos qui pereunt
, hominum individua fervare, tam eos qui
quam qui fervantur e feu , Chriftus prò pereunt quam qui fervantur. Chri-
Caino & Abele, prò luda &:
Petro, in- ftusprò Caino Abele & , prò luda 8i
difcriminatimin communi lapfus pec- & Petro , indifcriminatim mortem non
cati forte confìderatis, mortem fiiili- fuftinuit. '
nuit. d
ilA .iu3r:".b;.i;tn anoa
a Collat. Belg pag. 158, lin. 17. inBertij Verfìonc. pag. \y6. lin. ij, 14.
b Contra "Walach. pag. /i. lin. z. 5.
e Ibidem.
d Ibidem lin. ii.&feqq.
Chriftus
NATIONALIS DORDRECHTANvE. "7
IV. IV.
Chriftus prò omnrbus & fìngulis ho- Chrifliis prò omnibus &
flngulis ho-
iTiinibus mortuus cft : a reconciliatio- minibus non eft mortuus, rcconciliatió-
nem cum Dco &
remiUionem peccato- nem cum Dee &; remillionem pcQcato-
rum promeruic, l^ impctravit, e
/ìngulis rum fmgulis non promeruitnecimpetra-
& iuftitix Dei prò peccads fingulorum vie, jufticix- Dei prò fingulorum peccatis
fatisfecit ; d ctiì non omnibus & fingu- non fàtisfccit , fed quibus reconciliatio-
lis , quibus impetrata funt , appliccn nem cum Deo &c rcmiilìonem peccato-
tur. e rum promeruit,{àtisfacìionc fua plenifll-
a Artidi. me,i|setiam omnibus &:fingulis applicar.
h Ibidem, &; exhibit. Theiìb. Thefì.3
Ultrajed. Rem. in notis de Articulo z. fol. z.b. lin. 3^ 4,
e Contra"Walachr. pag. î.lin. 2.
d Ultrajedl:. Remon. ibidem fol. 2. a lin. ir. à fine.
e Artic. II. Ultrajed.Rem. ibidem fol. 2. b lin. 8. 9.
V. V.
Proinde Deus Pater, qui merito mor- Proinde Deus Pater, qui merito mortis
tisChriftiuniverfo generi humano eft re- Chrifli univerfb generi humano non eft
conciliatus , a novum gratin Fccdus recjjiicihatus, novum gratin
Fccdus cum
cum omnibus &: fìngulis peccatoribus fìngulispeccatoribusdamnationiqueob^
damnationiq; obnoxijs hominibus inire noxijs hominibus inire non voluif, Et-
potuit,voluitque. h cum pretiumredem- fi enim pretium redemptionis , quod
ptionis, quod Chriftus Deo Patri obtu- Chriftus Deo Patri obtulit,infe propier
lit, in fé totihumano generi redimendo dignitatem perfonìe ( eft enim verus Se
fit flifficiens. e xternus Deus,verus perfeóliffimeque iu-
a Thefibusexhi. Thefìsi. homoj roti humano generi redi-
ftus
h Ibidem. mendo fit flifficientiifimum, efficacia ta^

e Ibidem Thclì. i. & fcripto ingenti men & frudtus illius prctij ad fòlos re-
heri exhibito. dundat eledos.
VI. VI.
Quia Deus univerfum genus huma- Deus univerfum genus liumanum in

num in recon ciliationis gratiam ailump- reconciliationis gratiamnon aftumpfìt,
lit,& cum Adamo, omnibufquc,ac fìngu- nec cum omnibus &: fìngulis Adami po-
lis eiuspofteris gratile Fcedusinijt,nemo, fteris gratis Fcedusinijt. Propter pecca-
nec infans nec adultus propter origi- , rum autem originale omnes Se finguli in-
nale peccatu damnationi eft obnoxius. a fantes damnationi funt obnoxij.
a Arm. & Borrh. ad Articul, 31. pag.

117. 118.. Ultraj. Remonft. in notis liip.
Thefìb. de Prardeftinatione ad Thefin

4. fiib.finenx,.
Vltrajeótinorum fratrumde antefcriptis

Thefibus Antithedbufque ludicium.
H &
Asde Chrifti morte , deq; Pàtris Chriftiin ca intenrione, &:c.Remonftran
ciumThcfeSjSacrxScripturascontrariaSjgloriazChrifti&gratijeDeiialutifcrje
inimicas.
ii8 ACTASYNODI
dcniqucadveramfolidamqucvere fidcliumconiblationem incptaSj&r mi-
inimicas,
nime accommodatasellciudicamus, ac proinde in rcformatis DciEcckfìjs minime
tolerandas.
.Antithefcs autcm cis opporiras,Sacrx Scripturx confentaneàs, ad gloriam Chriftì
&c;ratiam Dei fàlutiferam prardicandam atque extollendam ncceiiarias, èc vere
fìdclesfìrmiter coniblandos, udiinìmas accommodatiflìmafquc ftatuimus: ac pro-
inde dodrmam eis comprchenlàminEcclelijsDei rcformans.publice porro priva-
timque tradcndam^.
T\aùones ludicij nojlri ex compluribiis

has adferimus.
Utà poftremo exordiamur, Thefeshas confolandis vere fidelibus incptas effe,

hoc argumento pradico probamus: Efto aliquis vere fidelis animo ob peccatum
anxio, vehementerque perculfb ad cum erigendum &L adverfus defperarionis
, ,
tclum m.unicndum , hoc modo ex Remonftrantium dodlrina cric argumentan-

durrb:
Qui prò omnibus &: iìnguhs hominibus eft mortuus , edam prò te. N. eil
mortuus.
Atqui Chriftus prò o^mnibus éfc4lnguhs hominibus eft mortuus. Ergo.
Hoccine fìrmum erit adverflis defperationem munimentum?

Fac Chriftum prò omnibus &: finguhs mortuum quid me id fcire juvabit ,
, nill
fciam fàkitem, qux mihi impetrata etiam apphcari. Eft ergo dottrina de impe-
eft,
trationis univerfàhtate, ad vere fideles confòlandos, inepta imo vero hoc argu-
;
mento, ludas fé confòlari potuiilctjqui tamen damnatus eft. Contra vero Antithefes
\\x firmilfimam vere fidelibus ilippeditant confblationem. Hunc cnim inmodum
argumentabiturverc fidelis :
lUi omnes&: iìnguliproquibus Chriftus mortuus eft, habentremillìonempecca-

torum, &cumDeof"untreconcihati;ha:cenimeft vox totius Euangclij.
Atqui Chriftus eft prò me mortuus. Et unde autcm id conftat? Inde quia vere in
Chriftum credo, eft eniminter fidemveram& Chrifti mortem mutua relatio.
Promilftones Euangelicx quidem univerl'ales iìint, non aurem lìmpliciter, ut ad
lìngula generum pcrtlncant, fed ad omnes &:lìngulos credcntes &
eledlos. Pro his
enim omnibus òc iìngulis &
Ibhs, utpoft diduri &
probacuri fumus , Chriftus eft
mortuus.
-'[
II.
Thefes hse in Chriftum & gloriam Dei injuri^ funt.

Si enim Chriftus non in-'
tendit reconciliationem cum Deo omnibus applicare, quibus intendit impe-
ijs
trare, il etiam ialutcm ijs omnibus, quibus eam impetravir, non applicat, iàne Chri-
ftus non eritperfedus, Icd impcrfedus fàlvator. Id autem falfum &: blafjjhemurtìi
eft, toti Sacrx Scripturx reclamans, Hebr. 7. 23. Mattb. i. ty. ratio cxjnfequentis
patet. Ad fàlutis pcrfedionem non fìifficit impctratio fola, (ed ii:neceiraria eft ap-
plicati© illius. Gloriai Dei hac Remonftrantium dodrina difceditplurimum. Ra-
tio, fi non
applicati© tota, aliquafàltem impetrarle iàlutis applicationis pars , ho-
mini tribucnda enr,eique erit matcries de lèipfogloriandi. •'
III. Scriptura; Sacra; contrarias qìXq. Thelcs has dicimus. Nondocet ufquam
Sacra Scriptura, Dei Patris, in d.indo in mortem fìlio, intentionem fuifte iìngulis
falutem confcrre , fed docct fuill'c hanci làlutcm dare clcdis, ijs, quos fìiio (ijo
dedit. - ;-
TT
loharK-
,

Iohan..i7, 2. I>edifiiilli\is\.\o\ôtesta.temin omnemcArnem, ut ijsquos dedijliillidet
l'itam aternam.
Patris igitur intendo non alia fi;iic,quarr),vicama;tfrnam conferre cleftisimanifefte
.enimChriftuseos, qLios Pater ipiidedit, abomni carne dilcriminac. Voluicquidem
Pater, ut fìliuspoteilatem haberet univcrfè in omnem carnem, imo in calo &: in
terra,Matth. 28. At voluitidernPaterquoqueutparticulariterdarec£lius yitani ijs,
qijos.ipfi dedit. nojiaLitem omn'i carni univcrfè.' , ;, ,, , , . -
•
lohan. 6. 40. Hac eli volimtas eim cjui mijìt me, ut /juifquis^'uidePJ^Humy ò" credit in
etim, habeat vitam dterntim. fic lohan. 3. \6. Voluntas ergo &: intentio Patns fuix in
'"'
fìllj nìiiiìone, non fingulis fèd credenribusfàlutem conterrà.
'
.' Rem. 8.
51.32.. ^lijî propriofilio non pepercit, fid tradidit eum prò Mohts,(jiiù accujkhit
ekiìos Dei, quis ejl qui conàemnet? Patris igicur intentio fiiit, non ut linguli homi-
tantum à condemnatione liberati fervarentur.
nes, (ed eletti
Accedit ratio , Si Patris in fìlio tradendo intentio fuit, omnibus &; fìngulis làlu-
tcm conferre, ctiam fingulis media ad cani confequcndam neccfTaria confcrrct.
Ratio. Salutem Pater fine medijs nemini vult conferre. i. Timoth. 2. 5. at fìngu-
lis ca media nqn conferr. Singulis cnim É^'liigelium non annunciar, ncque ungulis
quibus annunciatur conferturfìdes . VoWs datiim est, alijsnon e[ì datimi. Credìderunt
quotqiiot ordinati erant, drc. Ergonec intentio Patris in tìlij morte fuit fìngulis vitam
conferre.
-
Tjiefìs igitur prima falfà eft, &: S.Scripturê adverfatiir. -
Antithefìs autem cum eadem confèntit maxime.

Everfà Thefì prima, fecunda per fé ruit.
III.
Thefeos falfìtas , etlì manifefte ex antecedentibus colligi poteft, tamen alijs inSi-
per perfpicuis eam S. Scripturx teftimonijs probamus, atque demonftramus.
Matth. I. 2.1.. S dv urnfaciet populum fuum.
Matth. 20. 28. Venit dare animam redemtionempro multis.
lohan. 11.52. lefum moriturum prò populo , nec folitm ^ro ilio popitlo ,/èd ut dijperjos
Deif.Uos in unum colligeret.
Heb. 5. 9. Covfecratm eB-, cmfa fdutis xternin fa,Bm omnihm qui ipfiohediunt-, c^c.
Hinc argumentamur,
Quibus Chriftuscaufàfalutiseftfadus, bis folis Chriftus falutem intendit.
Atquifbhs &: omnibus obedientibuseftfaóluscaufafalutis eterna-.
Ergo, folis obedientibus & omnibus, falutem intendit.
Major probatur. Nam, fìneintentione falutem conferendi, caufa ipfisfalutis effe
ncn potefl.
Minor eli Apoftoli Heb. 5. 9. &: Chrifti. Ioan. 3. 3^.
Statergo conclufio, Proinde fìngulis hominibus Pater falutem nonintendir.

Qiii venitmoriturus utfilios Dei difperfos colligeret &c populum fìium falvum
faceret,is non intendit falvos facete reprobos. Reprobi enim, necpopulus,necfilij

Dei lunt.fèdfìlij diaboli. lohan. 8.
Kt(\mChriJfuó venit ut flios Dei colligeret, (jrfahum fuceret populum fuum. Johan.
Ji. &: Matth. I.
Ergo Chriflus non intendit reprobos coUigcre nec fervare. Proinde, ncque fin-
gulos homineSjtam perituros quamfalvandos.
Qui intendit omnes & fìngulos homines morte fua fervare cum omnes & fìngu- ,
los novitle acdilcxillenecefìecfl.

Ratio. Intentio eos per mortem fervandi , corundem notitiam ac diledionem
neceffario importat. Ephef5.25. Chriflm dilexit é' tradidit feipfim prò ea. loh. io.
15. Ego cognojco oves meas, ^ôno animam prò oTjibm.

Atque
uo A e T A S y N O D I
Atqui Chriftusnonomnes &c lìngulos novit Match. 7. 2^. non omncs &: iìngulos
Rom. 9. Malach. '.
dilcxit
Erco omncs & iìngulos morte fna fervare non incendit.

SiCliriftus intendit omnes &: lìngulos morte lua fervare , etiam intendit omnes
&; fmgulos verbo &C Spiritu fuo vocare.
Ratio. Salus fine ea vocatione non obtingit. Rom. 8. 29.
Atqui omncs &fingulos verbo &:fpiritunon vocat: teftis eftexperientiainec vo-
care intendit. Matth. 9. 13.
Ergo nequefingulos morte fua fervare intendit.
Ha:c igiturThciisiacra: Scripturse contraria eft: Antithefis autem eft veriffima.
IV.
Thefis eodem fefe modo habet, & faliitas iJlius ex ante citatis tum tcftimoni)S
tum argumentis evincitur.
Si Chriftus non intendit omnes &:fì^ÌgiiIos morte Tuafervare, utique non omni-
bus &:iìngulis reconciliationem cumDeo, &:rcmiirionem peccatorum promeruic
aut impetravitj nec Dei, prò omnium Se lìngulorum peccatis iuftitiê iàtisfecit.
Conlbquentiapatet: Salus enim in reconciliatione cum Deo Se remiflìone pecca-
torum confiftit [Rom. 4. &; Piai. 22.1.] parta, obedientia, fànguine, &: fàtisfadionc
ChrifURom.<f.i9.Ephef". 1.7. Cololf. 1.14. Heb. 9.12. i.Iohan. 1.7.
Atqui Chriftus omnes Se fìngulos morte Tua ièrvare non intendit , ut ante
eft probatun'u.
Ergo iìngulis reconciliationem, &c.nonpromeruit.
Si Chriftus ilngulis morte fua reconciliationem promcruit, etiam prò fingulis in-
terccdit.
Ratio. Interceflìo Chrifti cum eiufdem oblatione infeparabiliter conjimda.
Ioan. 17.19. 20. Rom.8.34. i.Iohan. 22.Efài. ((3.
Atqui prò fingulis hominibus Chriftus non intercedic. lohan. 17.9. nonorofro
mundo.
Ergo prò finguhs reconciliationem, &c. non promeruir.
Chriiì:us ponit omnia prò ovibus iuis. lohan. io. 15. Atqui finguli homines non
funtoves Chrifti.
Ergo animamfuam prò finguhs hominibus non ponit
Major eft Chrifti.
Minor eft indubitata. StatergoConcluiìo.
Quod Remonftrantes, CoIlat.BeIg.pag. 155. § ultimo, refpondenr, Hic non agi

de ovibus quse ad gloriam primum abiòlute deinde vero ad fidem fimt eledac;
;
item hic agi, de eiufmodi ovibus, qua: Chrifti vocem audiunc, noverunt, fe- &
quunrur,ac proinde ab hominibus cognofci polfunt, id nonevertit argumenti ro-
bur. Nam quod ad prius, five eleftio abfoluta, five conditionalis fit , mhil facic
ad rem, illud certum eft, fingulos homines non efl'e Chrifti oves. quod ad pofterius,
oves etiamà Chrifto appellantur ex, quas vocem eius nondum audiunt, nec dum
fequuntur, fèd tempore à Deo definito, auditurê fint, atquefècuturê, lohan, 10.16".
ita Saulus, cum efl'et perfccutor, blafphemus non erat adu ovis Chrifti, erat tamen
,
ovis Chrifti, decreto elcdionis.

A£l"or. 20. 28. K^ttendite ad fafcendam EcclefiAm Dei,quam finguine fìio acquijl'uit.
Ephef 5. 25. Ecclcftam dtlexit é- tradidif femetipjtim prò ea,Scc. Hinc itaargumen-
tamur:
Chriftus Eccleiìam fuam fanguinefuo acquifivit, proqueea fefe tradidit.
Atqui non omnes &
finguli fiint Ecclefia Chrifti, eft enim Se quajdam Eccle-
fìa Diaboli.
Ergo fìngulos fànguine non acquifivit, nequepro finguhs fé tradidit.
Except.IO-
NATIONALIS D O R D R E C H T A N ìE, m
Uxceptiones '^monjlrantium eludendù hù locìs adhihit£^ pag. ijtj.
coUat. Belg. fùnt dux. Adpriorem locumpc rejpondent.
Si Ecclcfìa: vox notat folos clcdos , tum prct'cipit Apoflolus Ephcfìnis EpiTco-
pis, ucfòlos elcdos pafcant j idautcm ab/urdiim cfì: I. quia Eccleria,illa vifibilis
crac, in qua: &
hypocritx.II, Epifcopi illi cleóbos dignof'cere non potuerunt, non
ergo de cledis agitur.
Refp. Ecclefìa: nomine, eìedos denotati verum eft j (ìve autem de viflbili , live
de elcdrorum Ecclclia agat Apoftolus , id nihil ad qua-lHonem firmum enim cer- ,
tumque manetillud, lìngulos homincs Eccleiìam Chrifli non elle, proinde neque
omnes fanguine Chrifli fune rcdcmri aur ncccire cHet dici Epifcopis Ephefìnis j
,
non modo paiccndos curandolque fuiire datosiìdclcs, Chriftum ,prolìtenteSjfcd

etiaminfìdeles, hoftes, adverfàrioique Chrifti ; quod falfum eft. In Ecdefìjs qui-
dem vilìbilibus hypocricê locum obtinent , atEccleiìx nomen coti costui commu-
niter tribuitur, obmcliorcm eiuspartem, ea autem fùntcledti fanguine Chrifti ,
acquifìtum efi'e de Ecclcfìa prxdicatur &: quidcm fola. Si enim bcncficium id uni-
,
verfàle&ifingulorumeirctj quxnamobfecroeflctvis illius cxhortationis, Atten-

dite Ecclefìxvos Epilcopi &: pafcite eam. Ratio efi:, Deus fìngulos homines fan-
guine filo acquilìvic. Abiiirdum; ex benefìcio (òli Ecclefìx à Chriflo collato argu-
mentatur Apoflolus, prcsbytcrorumque erga eam offici um infert.
Ad alterum locum ex Ephef. 5. 25. fìc excipiunt
Rcnionflrantcs non habcri in ea particulam tantum.
:
Proinde non fequi, Chriflumnon fé etiam prò aiijs tradidifle.

Refpondcmus cfFugium illudefìe. Nam I. Chriflus, cumait, fé viam,refurre6tio-
nem, vitam &c. non additparticulam tantum,^n ergo prartcr Chriftum aliaeflvi-
ta, alia reflirreftio, alia via? Paulus ait placUifle Patri, ut in Chriftohabitaret om-.
his plehitudo non addirà pàrticula/4»///,^/,an ergo eft alia ufquamplenirudo, prje-
,
terquamin.Chrifto? omnia fuftineo inquit Apoftolus, propter eledos: an igi-

,
tur, quia exclufìvam diferte non appónit, etiam propter reprobos omnia fliftinuifl
fé dicendus erit ? II. dicimus locum de Ecclefìa tantum aut fòla intelligendum
heceffario elle fi enihidiledio, de qua hic, ad omnes univerfè pertinet, cur earii
:
iad Ecclelìam ApoftdluS particulairiter rcftfingit ? dicendo Chriftus diiexit ecclc- :
fiam &: expofuit fèmetipfum pi'o ea. III. fcopus argumentatio &
Apoftoli exccptionem illara refcllir, fcopus eft, maiiios Fdeles ad uxoresdiligeri-
das e\hor[ari;ar<2;umcnrum adfcrtu r ab amore Chrifti crâ ecclelìam ,
, illius amo &
risteftimonio, feu aifedu certilllmo, nonaurem ab amore communi in pmnes Se
fìngulos homincs ; fcd lingulari in corpus fuum myfticum in eos qui fune eumipfo -,
una caro,&c. vcrfu 30. non autem homines omnes &

fìngali liint corpus Chrifti, fed
Ecclcfìa ; prò ea fola ergo fé tradidit in monem ut eam rcdderet libi gloriofam , fau-
,
tì:am,inculpaiam.SiabuniveLlaliinlìngulosamorcargumentarctur Apoftolus, pa-

rum ftringcret aigumcntum.
^ Falla igitur eft Thelìs quarta, contraria Scripiurx facivc. Antithefis autem verilli-
ma fclidilfimis teftimoniis illius fubnixa . Teftatur quidem Scriptura, Chriftum prò
omnibus mortuura , nufquam autem prò fin§ulis,ncc difcrtis lice lequivalentibus
verbis. Qiiamobrem omnes in hac propofuione aut notat gentes paritcr, & ludxos.
,
Rem. 3. verf 9. aut noiat variahominum gcncra,ut 1. Tim. 1. 5- -itit deniqueomne*

& lìngulos ndeles, ut 2. Cor. 5 1 4. i j Nam hunc locum de fmgulis hominibus univer-
. •
fè non polfeaccipi, fed de credentibus &: rcgcnitis his rationibusevidenier probamus.

I. Apoftolus ait, /.'/(//«w^7,7-'/^, f70f!jlùi wvaritjjojìhac.fdeiqnifroijs mortnmefì,
vcrf Arque non omnes univcrfi homincs vivunt Chrifto, fed vere fìdeles; ne-
15.
que enim hicde naturali, fed fpirhuaU vira agitur. Qupdcunl ncgent Rcmonftran-
tes, nos probamus; fi \itahs:c Apoftolo notat viiamnaturalem & mors, quam ,
huic opponit ('dicendo ergo omnes mortui vcrf 14. ) naturalem moiftem no-
vitac ;
tabit. Qualis enim ea mors talis ex oppofitorum natura etiam & vita eftintel'-
,
ligenda. Atque mors illa , de qua loquitur , non naturalis eft neque enim ij ,
prò quibus Chriftus monuus eft , naturaliter erant mortui Ergo vita nomine .
L li >ioi^ i^S'-
« A e T A S Y N O D 1
nonnaturalis , fed fpiritualis vita iìgnifìcat, II, Apofìolus morti Chrifti addit
refùrredionem illius eam autem rcftringunt ad folos fidelcs ipfi Rcmonftrantcs,
;
CoUat. belg. pag. ì6o. linea 13. &: i4:in refutatione argumenti quarti in fine. Ergo
voce ^wâlolihic fìdeles dcfignantur: III Apoftolus fubdit yjì quis in Chriflo eHt
eH nava, creatura, veriu 17. non autem omnes &
finguli funt nova: creatura, ncc o-
mnesfic fìngulifuntin Chrifto, quia multi Antichrilli &: multi extra Chriftum. So-
li vere fidelcs iunt in Chriflo, &
nova: creaturaE , ergo prò his fblis Chriftus mor-
tuus: IV dîìàit hôCiolus y "vetera-pràiterierHntynovafaâJìmt omnia, hdc autem om-
nia ex Beo, qui nosreconciliavitjìhifer lefuni Chrijlum: quidclarius, quam Apofto-
lumloqui de omnibus &
lìngulis fideiibus, aut Ecclcfiatotaj de ea fìquidem fola
vcxnmciìy vetera pmterijjfe dr nonja faÓla ejfe omnia, à<t fingulis hominibus fiiHura.
Quôd igitur Apoftolus hic nota univerfali defignat, id &: ani e in tcllexit eadcm no-
ta, atquihicdclìgnatEcclcfìam& vere fideles, ergo &
ante. Confcquentiamaioris
patet. agit enim de una eadcmque charitate Chrifti,de qua vcrfu 14. poftremo
concio dir Apoftolus, exhac ch.a.Tnaie,neminemJ?no'viJJeJècundumcarnem,idc{\:ic-
cundum cxtcrnam fpccicm, nequidcmipfum Chriftum verfu 16. Chriftus enim
lèabomnibuscarnisinfirmitatibus, acmorte , rciurrcdionis virtute vindicaverat,
omnes ergo &firìgulos, innuit Apoftolus novill'e, ideft, confiderafTeiecundum
,
fpiritualem corum confti tutionem in C hrifto, rr.nquara membra capitis, hoc autem
de fmgulis hominibus nequaquam, fed fòlis fideiibus regenitifqueperfpiritumlàn-
ilificationis, accipi dcbet, hi enim foli fpiritualem conftitutionéhabent in Chrifto,
rcliqui ab Apoftolo tantum fccundum carnem,tanquam Adami filij ccgni ti,& con-
flderati fuerunt, unde luce meridiana clarius eft,voce omnes, hoc loco non fìngulos
homines univerfe, fed folos fideles dcfignari.
AfTerit etiam Scriptura, Chriftum propitiationem effe prò peccatis totius mundi
1. Ioa. 1. z. fèdneque vocibus /^««j »z/W/,notanturfinguli homines in hacpropofi-
tione: alibi nonnunquam, prò fingulis hominibus univerfe, licer fumantur, hoc ta-
menloco eo f'enfiiaccipi ncgamus. Ratio eft quiahic non de impetratione fola re-
conciliationis , SrCremilTionispcccatorum agitur,fedetiam de illius applicatione;
nam cum propitiationeChrifti eiufdem interceffio conjungirur,qu^ non eft univer-
fàhs prò fìnguhs, fèdpro elcftis , five adlu credant, five credi turi iiWX.Non o^-tf,inquic
Chriftus, fromimdo. NamquodintercelTionem. Chriftiduplicem faciuntRem.on-
ftrantes,aliamgeneralem prò omnibus &: fingulis, ahamparticukrem prò fideiibus
tantum, illud purum putum eft eorundem commentum, cuiusnullam ex fcripturis
probationem adferre pofTunt.
Haec de Thefi quarta.
De V. 1 heiì ita flatuimus,poftremo iHius membro nos fut rcribere,fanguis enim
Chriftiin fé, ad univerfum humanum gcnus redimendum,f ufficientiffimus eft:cau-
fa ilhusfufficientiaj eft dignitas pcrfòna: Chrifti , eft enim Chriftus verus a^ternut
que lehova, exea autem hypothefi non fequitur, Deum pattern finguhs homini-
bus reconciliatum efl'e ncque fequitur, Deum patrem novum gratiae fcedus cum
,
fingulis univerfe inirc vcluifVe.

Namquodprius attinet,S. Scriptura contrariumteftatur.Iohan. 3. 3(3. ait Chri-
ftus , qui non ohtemferatflio , non 'videbit 'vitam , fedirà Deimanet fufer ipjttm . unde
inferim.us. Super quos manet ira Dei , ijs Deus pater non eft reconciliatus.
Arqui fùper incredujos manet ira Dei. Ergo &:c. Proinde ncque univerfb
generihumano reconciliatus. Maiorparet. quid enim eft reconcdiatum efl'e, nifi
iram antegreflam. depofuifte eum cui oftenfus fueras, in gratiam recepilTe. Re-
; ,
conciliatum enim alicui efte , & ira in cum ardere fimt à,m^Ta.
Minor eft Chrifti , ftat ergo Conclufio.
Duo in Collatione pag. 158, Belg.lin. 30. & feqq.regeruntur: i. fatentur Rem.ma-
nere quidem iram Dei fuper infideles, cum non fìnt in flatu gratin reftituti, nihilo
tamenminus morte Chrifti, ianuamipfìs ad gratiam efleapertam. z. dicunt»?*-
»^rf non fempcr lignificare, locum, in quo es, tenere, ab coque nunquara rece-
dere.
In ftatum
.
NATIONALIS DORDRECHTAN^. ,ij

Refpondcmus ad Dei manet fuper incredulos & ftatum gradar non fìinc
i . fi ira ,
rcftitutijfèquicur, non efle reconciliatos Dco. Qui cnim rcconciliatus cft Deoi
inflatum grada: iam eil: reftitutus ncque enim eft tcrdus aliquis auc medius fla-
,
tus inter reconciliarionem &: flatum gratia: autfì efìcputant, dcmonftrent è fcri-
,
ptuds. 2. efìo ianua elidili morte ad reconciliationem patcfada incredulis;

fìt
(quod ramen falfiim cfl non pollunt tamen propterea dici , Deo elle reoonciliadi
)
Ablbloni perfcminam Tekocnlèm ianua , ad rcconciliadonemcumpatre Davi-

de apcriebatur , nondiim tamen patri Ablblon rcconciliatus erat.
Refpondcmus ad 2. Quod manet, dum manet,certe non rccedit.Atqm Chriftus
inquit, liipcr incredulos manet ira Dei: Cxterum illud ex Remonftrantibus fcird
defìderamus , cum , qui increduli exiftunt , aliquando ab incrcdulitate ad iìdcm
&: Chdflum convcrtantur , quando ira Dei, qux fìiper incredulos , manere d
Cliriflo dicitur, incipiat venire ? cumque dicant Remonflrantes, vere fìdeles rur-
llis mfidelcs omnino fieri polle, quopado ira Dei fuper cos, fuperquos niinquam
fuit, manere dicipotefl/'

Quod attinct pollerius de novo focdcre Gum fìngulis hotninibus inito. Refpon-
dcmus, an Deus id potuerit, nolle nos contendere voluilVe autem aut inivifTe ne-
:
gamus. Nulquam cnim id fcriptura docet.

I. Cum qmbus Deus novum gratin foedusinire voluitj ijs etiam fcederis illiuj
& grada: verbum annunciati voluit.
Atqui gfatia: &: Rrderis verbum fìngulis non voluit afinhhciari.
Ergo nec cum-fingulis gratise foedus inire voluit.
Maior paté;}:, cum Adamo novum gratin fosdus initurus, cum Abrahamo illud
fccduspadurus, cumgcntibusidurus verbum foederis, aut ipfeannunciavit, auÉ
annuntiandum curavit. Gen. 3. &: li. &: Matth. 28. Marc. 16. Ephef". 2.
Minorem docet experientia,tum Veteris.Pfal.147.tum Novi teftameriti A£t. i/ji'
Statergo conclufio.
Si cum fìngulis hominibus novum gratile fredus inivitDeus, fequitur, nuìlum
inter fèmen ferpentis &: lemen Chrifti cfle diièrimen, aut omnino nullum die fé-,
men ferpentis,
Falfiim coìifequens. ctgo &:c.
Si cum fìngulis gratile fccdus inire voluit Deus Pater, tum verum efl, Déum
etiam fingulorum mifèrcri voluilfe. Rat. quod milericordiam prêftat Deus , eî
gratin fcedcre eft.
Atqui non miferetur fingulorum Rom. 9. 15. 18. Ergo &c.

Si Deus cum fìngulis gratia; fcedus iniit , fèquitur quod fìnguli pacctn habeanl
cum Deo , &c nemo fìt iìlius kx natura.
Atqui multi pacem cum Deo non habent

Sunt fììiiirx natura omnes* Ergo&c.
Major per fé pateti Minor probatur exinitijs Apoftolicariìmepiftolarum, ubi
pax , gradai com^s individua, aut elfeóbus caufx adjungitur.
Falfàeftigitur hadenus Thefis quinta. Arititheiìs autem illiusveriffima in Scrù
ptura Sacra fundata.
V I. Theiistria compleditur membra.Priora duo iam ante falfitatis convicimus:
poftremum effceiufrnodi Propter originale peccatum neminem nec adultùmnec
,
infantem , damnationi obnoxium clic.

Contrarium teitatur Apoftolus de infantibus Ephef z. 3.' de adulds Davidi
Pfàl. 51.7. deutrifque Apoftolus Rom. 5.18. Falfà igitur efthasc poftrema The-
fis, Antithefìs autem vcriffima.
-
;
Concludimus igitur, omnes hafce Thefès falfas effe , & fcripturie facrx Centra^;
rias gratis Dei & gloriac Chrifti inimicas ac proinde Cas damnamus, ncque ift
, ,
Ecclefìa Dei Reformata ferendas iudicamut.

LU z Afttithe*'
U4 AÓTASYNODI
Antithcfes autem quia S. Scripturx funt conferitane^ , gratiam Dei
, Chrl- &
fìi gloriam, fecundum Scripturx canonem extollunt, confolationifqueverae mate-
riam fuppeditant ampliflìmam, in Ecdefia pracdifta rctinendas , ac porro doccndas
effe.
Circa Articulum Secundum.
ludicium deputatorum Ecclefiarum Frificarum.
INfecundohocarticulofimiliter agunt Remonftrantes , atquc in primo. Partim

enim de non controveills novumformant articulum, partim fpcciofe loquunrur;
vt eo tutius,quos fovent enoresîncautis obtrudant. Si pax Ecclefise iplìs cordi fuifler,
nihilquealiud in pectore geftaflenr, quamquod verbis llmpliciter&fàneinrelleiìis
prx fé ferie videntur,potuincnt etiam ab tioc articulo efformandp abftinere , & in re-
cepta dotìrina acquicfcere. Ncque enim ipfos fugit doftrinam de fu^cientU meriti
mortis c/;r//?/,ad expianda omnium &fìngulommhominum peccata, liomnes&lìn-
guli crcderentjconftanter in Ecclclijs Bclgicis, omnibus haftenus , nemine contradi-
cente,retentam&doclamefre. Non ignorant propterea à compluribus Orthodoxis
fano fenfu ufurpatam elTe liane diftin càonem: chrijlum prò omnibus drjingulis mortuum
ejje ,qu.oAdhx)Tîifiifficientiam, proeletìis vero& crcdentibus, ^«Wf^V^f/rf»;- Denique
cum Remonftrantes dicunr,Chrifl:um prò omnibus &fingulis mortuum efle^nón hoc
J?«;^//V/>^raccipivolunt :fcd certo quodamfenfu,/>4niniirum ut omnibus &fingulis
/w2^^/r/^^'fmrcconciliationem&remifflonempeccatorum. Hanc Chrifti impetra-
tionem,cum in declaratione liuic Synodo exhibita,negent effe abfolutam autfimpliciter
fa£iam qii,andoquidem (vti aiunt, abfolutaremiffionis/'ré7tf//^«(?impetratio,nonpof-
fìt con filiere cu m
conditiombus Ycmiffionis poJfeapr^fcribe?ìdis) fatis indicant camfw-
dif/omtam effe, idcfi, Chriftum impetraffercmifsionempeccatorum pio omnibus &
Cin^wWSyJt conditiones fcederis ér fdutisìipeitre prd^cribendoi frajient jià efl:,credant , & in
fide , tìdcique obedientia perfeverent
abfque qua etiam perfeverantia, ipfi jani ali-
,
quamdiu vere credcntibiis fafta remifsio rcvocetur ijs vero qui conditiones iftas non
:
pra;(knt,Chi-iftumrevcra rcmifsioncmnonimpetraffe ,quin txxwsxnemini fi nemi- ,
nem quae fieri fecundum ipfos poterat ) contingeret eas prxftare. Cumqtie obUtio mor-
(
tis (^ imperatio\^^vì,is.o;<xe pateant, quid aliud inde confequi poteft ,

quam Chriftum
pon fimpliciter,fed conditionate mortuum effe prò omnibus & fingulis , fi nimiru m
credant.Si jam hisaddaturalterum ipforumaxioma mneft mortnusptojìdeli-
, Chrifttis
Ì/a^«tf/<?i'/^»i.ltentt,Chrift:us ad mortem crucis deftinatuseft antequam Deus quid- ,
quam apud fé de quoquam mortalium nominatini falvando ftatuiffct, imo ne de con-

ditionibusquìdemfalutis,quidquamdecrevilIèt fequetur Chiiftu, necproommbus\nec
,
frofidelibus revera,imone prò ullo quidem mortalium nominatim , fcd tantum mot;^
tuumjcffe in genere,in honum homimtm\ hoc fenfu ut mors eius fit caufa^/w quA non
,
vjiriaerù'Pxicx mifericordix fores hominibus aperire conditionelque de novo prae-

fcribcre,quas praeftando , homines confequi poffent remiffioncm peccatorum,&
Jvitam xtérriam. Nifi hìs & ali js (dit quibus polVea ) horrcndis opinionum poften-
tis. quodam Articulo diffeminare ftuduiffent
fuiffent gravidieaque fub plaufibili
equidem nulla ncceffitatis fpecies ipfos ad novum hunc Articulum cudendumadi-
gei3c?potuiffet. T otura autem hocquod fub lui jus Articuli fimbria occultare, & inve-
here conati fijnt in eolatet
, quod non contenti recepta de fufficicntia mortis
,
Chrifti dottrina, ta.Um impetrationem remifsioms peccatomm prò omnibus & fingnliiy
'.hwA invenerint:
NATIONALIS DORDRECHTANtE. uj
invenerinc ; quse ab omni remifTionis participatione Ile feiunóba. Vbi inprimis no-
tandum nobis videciir , quod cum illis propofìtum {ìtagcre de morte (àtisfa- &
ftione Chrifti , eiulquc fnidibus & efficacia, bonifque per eam impetratis; nec
rationcm fàusta òtionis exponant , nec vllam fpirittis fànd:i donorum, pura fidci,
pcrleveranna:, imaginilque divina; in nobis iniiauradonis, feu natura; noftrjere-
novationis,mentionem facianr. Quo lubindicarunt,id quod alibi dare aperiunr,
Cliriflum fàlutem impetraflc ut peccata poJJef2t rcmitti , fcu peccatorum remiflibili-
tatem, &
hominum Deo rcconciliabilitatem: (cdeius boni participationem om-
nem a libcrapr^fìatione priifcriptariim conditioniim , idefl;, ab homine eiufque libero
arbitrio lufpcniàm elfe.
Veruni nos primo hunc Articulum confiderabimus fimpIiciter,prout iacee, dcin-
dc ad crrorcs lub eo occultatos , &
in icriptis Rcmonftrantium proditos , deve-
nicmus.
rin Arriculo hoc quatuor confideranda iudicamus.

I . quod dicunt Chnihnn prò omnibus morcuum efTe.
;
z. prò lìngulis mortuum eiìe.

<, Mortuum efle prò omnibus &; fìngulis ,/>4 vt ijsremijponempeccatcrum ó"
reconcili&tiorìemimpctrAvcrit.
4 . Neminem QÌusparticipemJìeri prxter credentes.
Deprìmo.
Ad primum membrum quod attinet, eum reripturaidexprefTedicat, quis Cliri^'

ftianus contradicct?
LegimusCbriftirmpro^TKî^^mortuumeflez. Cor. 5. 15.

Chriflum feipfum dediffe àvH'ì^vTfiov prò omnibus i. Timoth. z6.
Chriftum mortemgufl:afl'epro(?«z«i^«jHeb. 2. 19.
Chriftum propitiationem efle non tantum prò noflris pcccatis, fed & ^xotot'ms
mttndi(ó\-^^ccztis i.loh.. Z.2.
Per Chriftum omnes vivificandos. i. Cor. 1 5 za. .
Chriftum efle agnum, qui toUit peccata mundi loh. 1.29.

Carnem Chrifti eile datam prò mundi vita loh. <J. 5 1 . 33.
Verum & in eadem Ccriptura Evangelica legimus, Chriftum dediflTe anìmamin

prò multts. Matth. 20. 28.
?^vTpov,
Sanguinem Chrifti fufom efle prò multis in remiflTionem peccatorum.Matth,26.z8<
Marc. 14. 24.
Chriftum animam fuam pofuilTe prò ovibusfuis. Ioli. 10. 15.

Chriftum mortuum efle prò gente, fcilicet, ludaica, & non prò illa gente (ohxm^
i'cà & xxtjìlios Dei difperfos in unum congregar et. loh. 11.51.52.
Chriftum fé dedifl'e^r^ Ecclefia. Eph. 5.25.
Chriftum Ecclejìamfuam acquifìviflTe fànguine fuo A£t. 20. 28.
Chriftum jfr(7 eleBis mortuum efTe Rom. 8. 3 4.
Chriftum oblatum efle vt multorum peccata tolleret Heb. 9. 28.
lefìim ut per propriumlanguinem populum fandiiìcaret , extra portas palTum et-
,
fé Heb. 13. 11. '-';ii'> '; -ri <
Chriftum moriturum rogaflTe non prò mundo , fed prò ys qtios pater ipft'Aedifàt f*
mundo loh. 17. 9.
Chriftum mortuum efle prò nobis , prò peccatis , propter peccata mjfra , paffun A-
poftoli nomine Ecclefim ingeminant.
Similiter io veterì Teftamento.
Chriftum
iitf ACTASYNODI
Chriftumportafle, baiulafle peccata mnltortim Efa. 5 j.
Chriftum Icptimana illacorioboratiirumfoedus multis Dan. 9. 27.
Ex quibus, alijfque fimilibus Sacrae feri ptu ras locls,liquet, commoda cxpliqationc
hiEcefleconcilianda • Adnosautcmquod attinet, pedlftimus in hac Onhodoxis,
tam prilcis quam recentioribus vlitatiffima explicatione, quod fcriptura in hoc
arguracnto omnium & mundi mentioncm faciens, y€i'vi\Kc\\\^\\.omnes credente ,vxx
manifcdum cft in locis citatis. 2. Cor.5. 15. &.i.Cor. 15. 22. Hebr. 9. ló. & ali-
bi leperitur Ephef. 4. io: i. Cor. 15 28; vcl quofvis feti, cui tfcumcjue ordims homi-
nes , vt I. Timoth. i. 6 ; Sicuri vocem omnes
omnia, hoc Icnfu in fcriptura vll- &
tatiffnnam eflc , dcmonftratum vel denique ('quod
à plurimis antehac folide eli; :
SpirituiSanfto familiare ell^j omnes non tantum populi ludaici fed & Graecorum, ;
fivegentiumelcdos&.credcntes quod vcl ex fola collatione locorum, quse ex 5
beato & dileiô Chrifti difcipulo lohanne prolata funt conftare poreft Is prse , .
alijs videtur elle delcólarus hac voce mundi vt faniiam in myfterio vocationis ,
gentium exultationem & quidcm in nollrum folatium , exprimeret

, Quid illc .
fibi voluerit celeberrima ifta fententia .•

ejl propitiatio non [cium prò noftns pecca-
tis, fed & totiiis
: & hac Eaptillse Ecce agntis Dei qui tellit peccata mnndi:S>c
mundi :
his iplìus Chrifti carnem meam daho prò t'ita mundi:

;
,
panis Dei est cûi è ccelo & ,
defcendjt, CT xiitam dat mundo. Kw iion fatis idem Apoftolus declarat lohan. 11. di-
cens, oportuit vt moreretur, no» prò gente fohim (Iudaicalc;j fed vt fìlios Dei di-
fperfos ("i'cil. in genribus , five in mundo ) colligeret in vnum. An non & ipfa con-
ncxio in loco i. lohan 2. 2. id evidcntcr oftendit, cum eademratione Chriftum
propitiationem cfle alferit prò peccatis totius mundi , qua prò noftris , id eft fìde-
lium, ad quos fcribcbatr nifi quis velit lohanncm hic voluifle diccre, Chriftum
cfle propitiationem prò peccaiis Hdclium perfeverantium ahfolute partim abfo- ,
lute partim conditionate prout nimirum vel credituri cflent homincs, & pcrfe-
,
veraturi; vel non quod ipfe contextus Apoftoli refpuit, & fentenàa: Remon-
;
ftrantium fqua Chriftum prò fdelibus qua talibus mortuum ellcnegant) contra-
dicit. Ncque enimdicit Apoftolus prò noftris peccatis efi prò aliorum etiam ;
omnium. &• ilngulorum hominum ejfe pojjet fed es^ propitiatio , non tantum :
prò noftris , fed etiam totius mundi peccatis Deinde intercejfwnem Chrijti in coe~ .
//i' ('quamad Remonftrantesipli reftringunt, connedtit ibi Apoftolus cura

fidelcs,
propitiatione , vt illam ex hac dcducat oftendcns Chriftum vt advocatum in coelis
intercedere prò peccatis illorum , prò quorum peccatis fadus erat propitiatio in
terra. Idem patet ex collatione loci eiufdcm Apoftoli qui ^xftat in Apocalyplì ,
cap. 5. 9. tjAiactatm es (y- emijìi nos Dea per funguinem , ex omni trihu CT lingua
ó" populo (^ gente Prsdidx auxell, qua lohannes vfus 4^, non ablimilia funt
.
illa Chrifti; meus efìlmdirur/'r^? ziobis , quod Lucas habet: &c prò multis^
finguis
quod Mattha:us& Marcus habcnt. Item illa Angeli; gaudium magnum erit vobist
& toti popido: item illud Chrifti 5 habco alias oves fpro quibus fcilicet etiam ani-
mam pono, quas me oportet adducere & Petti 'ì\\x,'vobis'vefirifque liberis fada eft
:
promifllo, & omnibus qui longe funt. quofcumque fcilicet advocaverit Dominus
Deus nofter.
Prjeterea quid in hac materia per Mundum fa-

gentium Apoftolus aperte docet ,
cra fcriptura intelligat cum divitias gentium & divitias mundi prò vno & eodem
,
fiimit, Rom. II. 12. & per mundum dcfignat eos quibus Deus non imputat pecca-
ta, id eft eledìos & credentes in mundo vni vcrfo 1. Cor 5 19 .Vno verbo multi & om- . .
ficsillr, iiulli ali) CnntqvLiimfccleJia'Catholica.
Hifce Novi Teftamenti phrafibus confentanea funt ea , quibus in'Vetcri Tc-

ftam'ento{Vbi degratiaTeftamenti/ruduque adventus morti s fervatoris noftri agi- &
turj nunc findehnirej populos &
gentes,nuncomnes totius terrarum orbis gentes, &
quandam confecuturas efle fed
nationes , non remijjtbilitatem atit reconciliabilitatem ,
Chrifti eiufquebenefìciorumfalutariumrf/^ySp4ma^^j-yj)r<? prsdicitur. Vt extra du-

bium fittalia didanon de omnibus & fingulis hominibus , fed de ekda ex quibufvis
genti-
gcntibus Ecdcfia intclligi oportere,plane in eundcm modum, ut Apoftolusad Rom. '
;j.tradit,adomnes nonjuiHncabilitatem , i^cà jujlificiuionemvhx per Chriftum per-

vcniiTe;quod de omnibus fidelibus,Iìve de iisquiChrifti flint T vcidcm ApoftolusJo-
quitur. i.Cor.1 5 j accipiendum elle , res ipfa clamat. Non txdcbit nos paucala, qua:
.
amplitudinem iltam frucxus mctitorù Chnlli dcclarant,ex vet.Teft.in medium adfer- Gen./i.^. 1^.
re. CekbratiffimumeftilludPaitiarchisfaûunpiomilìum, in Temine tuo fnonbe- c.iS.zi./S.
ncò\a.foteyHnt)(cAbened:ceni!irojnncsge»tcs. fìve<?w»fifamili£ &nationes. Itemillud ^ft. 5.1J.
ex cantico MoiisabApoitoload Rom.15. àdcnîwnwspiVLAG^xc gentes cumfopuloeius. In Gal.i.S./.^.
quo loco & limilibus, Apoftolo interprete iacra Scriptura prffdixit,gentes cum pò-
,
^'^"'^ ^'^"^^'
puloludaico Dcum,proptermirericordiamipiisfacl:am , celcbiaturascire,quodfidc-

pf^'ò^'^"*
'"
lium&convcrforum proprijtTimueft.Item,dabogi?/^/«inha:reditatem,&inpoflefllo- \
y>ÌI.
nemtuam/');'<?x/i;rr^. Item,convcrtcntur adIchovam w//»(f.f terrx ic incurvabunt Pfai.n7.rl
<?;;'.'
le corani te om}ie!fA?'uli£^c\rÀ\.\m quoniam lehova; eli Rcgnum & dominabitur in Rom. 15.11.
, ,
gentibus. Et hudztcTìcum oM/jes gefjifs

, & celebrate eum(7w;;f^popuIi;&, extremis E'a. n. &c
,
femporibusmonslchovscrit conttitutus in vertice montium,&elatusfupracolles,& fequen.

confluentadcum<??»«c.fgcmcs, & piena erit terra cognitionislchov^,&radix Ifaifla- E'.^-u-p-"'-
bitinvexilIu/'('/'«/orw»/,«:S:gcnteseum confulent/ivein ipfumfpcrabunt.Etjdedi te in f'':^-^'^-^-
foedus^(7jp////,&luccm{7f«///;?».Et,tacietIchovainmontehocconvivium<7w»/^/wpopu-
f^^"^^
lis,expinguibus, ex vino defecato, ex meduilatisjex vino àfjecibus expurgato; &,abfor-
bebit in monte hoc vcluni faciei,vclum illudquod operit on/nes gcntes , operimen- &
tum,quodeftobdudumtf»'!/.'/Z'/.'.r gentibus. Abforbebitmortcm in aetcrnum, &abftcr-
gct lachrymas ab (5ww^//.f/'«7c'^.7.t,& opprobrium populi fui amovcbitur i /^;/(j/fr/-v? , & Era.54. r,
inmez>/«/.eexfpe£l:ationemhdbebunt.Et,cantaftcrilis ,
qucc non paris, dilata locum fequen,
tcntorij tui,aul3Eahabitaculorumtuorum extcndantur/neprohibete, prolonga funes
tuos,& clavos tuos confirma.nam dextroì fiim,(^JiniJhorfiém prorumpes , & femen tuii
haEreditario_gf«/fypollidcbit,&civitatesdefolarashabitabilesefficict; èc, teftcm natio-
num conftitui te,; conftitui eum principem^&prxceptorcm nationum : <re»tesq\.ix non
novcrintte adteadcurrent ,&, Amhuhbunt geûes ad lucem tuam , & reges ad
,
fplendorem exortum tibi. Attolle «;r.'/w<7//rf^r/f oculos tuos , 6c vide , omnesifti^J^-^''-i-^

congregantfe , &veniunt ad tcfilij tui , è longinquo vcnient , & fìlix tusead ^^'l"^'^"
latuseducabuntur,tunc videbis,&inftarfluvij crumpes,&cxpavcfccta'quedilatabitur
cor tuum,cum mutabitur,atquead te \cnìct gef?tium multitnào , quia cofióigentium ad
te vcnicnt,apertastenebuntportastuas)ugiter,interdiu&nodunon claudentur , vt
introduca^t ad te copiai gentitim^ ctiam regibus eorum adduftis , efficiam te cxcellen-
tiamperpetuam,gandium^w«/«;» generationum. Et fuges lac ^f;?///;»? & mammas
regum fugcs. Et cffundam de fpiritu meo fuper i;w»fw f<ir»fw,& temporibus vltimis
:
populi ad montcm Domini conf!ucnt,ibunrque^^c,7/f/ w«//^dicentcs, venite afcenda- Efa.tJo.iC.

mus &c. 'Et,\cnìci\t popn/i rr/tiJn ,é~ gef;ics fjfm/erofi , ad quxrcndum lehovatn eicerci- Ioel.1.18.
tuum lerofolyma'jo: ad deprecandam facicm lehovac eritque dicbus illis prehendent Mich.4.1.
,
decem homincs,ex omnibus li}7gti!sgcntinm.,'^\x\\cnò.cxk inquam clam viri ludei di- ^ fequen,
, , ,
centesjiturifumus vobifcum , quia audivimus Deumeffevobifcum. Inhiscitandis ^^^"•^^^=

^^'
fuimusoperofiores , vt phrafm S. Scripturx, tum in Vet. tnm in Novo Tcftamento
vfurpatam,conferrcmus, eiusque fenfum fua evidentia fé in hocargumento oftercn-
,
tem,oftendcremus. Nos equidcm hifcc omnibus conildcratis, nulli dubiramus quiii ,
meridiano fole clarius fit, S. S(;:ripturam,in illis & fmiilibus vniverfalitatcm infinu- ,
antibus promi(ris,refpicere ad exercitum Sanfti populi vnivcrfamque Ecclcfiamele- ,
fton'i & credentium,ex omnibusangulisorbis tcrrarum,omni tribù, omni lingua, pò- Rom. 4.15.11
pulOjSc gente,primoad Chriftu hic cvocandam.dein ad nuptias Agni congregandam, Matdi. S.i i\
&cum AbrahamoU1'f«»^/('ideftgentiumfidclium ) ilio patre&hxredc,incoelisac-
cubituram,
Etvero ficuti optimo mifericordiarum Patri placuif, Myfterium iffiits 'vnìverfa.Hta.'
tìs\x\ noflTum,qui gentes fumus,folatium,in fcripturis revelare, parictemqueinterge-
num è medio tollere , ita cum fanclo cordis gratilTmii gaudio nobis eainde in
noftrumfolatiumdcfumimuSjDeumquefccundum Apoftolidoftrinam, & fidelium
gentium,qu£ in Aftis paffim extant,exempla, prò mifericordia celebramus. Qncd uti-
que,qui non faciunt,ad eos iftud falutaris illius , & non & generali quodam omnium
Lll 4 hominum
f
J30 ACTASYNODI
hominumtanquam creaturarum, mifcrcndi afifedu/cd fpeciali Dei ergAtUàos gen-
tium mifeiicordia(dodore Apoftolojprocurata: vniverfalitatis beneficium/quod gra-
ticordis faci-ificium infcrt) non pertinerccum Sciipturaiudicamus,&;hsc de membro
Articuli primo.
De fecundo.
SecLindodicuntCliriftum non tantum morruum effe prò omnibus, fed tiizmpro
jÌHml!shon/!mbus.Qucxoy.j!>'giilis cum vocQm.,Gmmbus,2À certam rignificationem(qu2e
ncc fempcr.ncc in hoc arguniento,phrali & menti S. Scripturze vt fupra vifum,eftcon-
Icntanexj reftringat,ncc ufpiam Scripturarum rcpcriatur, nulla nos vrget necefTitaSjVt
cani admittamus,quum potius phrali Scriptuvx in hoc argumcnto religiofe inhaeren-
dum efle Qxiftimcmus. Favores ampliandos efTc fcntentia eft politica &charitatem
omnia (qua',fcilicet,Deus jubetXperare teftatur Apoftolus; fed indivinisadionibus
contra aut praeter verbum iplius Dei
, ampliare five difpenfare, non eft in poteftatc
, ,
hpminis,ncclì facete pra;fumamus,quicquam eo etfedlum dabimus , qui ne cubitum

qiiidem noftra cura ad ftatuiam noiham addere valemus tantum abeft vt mortis fer-
">
vatoris ( benedigli in fxcula) frudus,vltra terminos àPatre prxfcriptos,fi vel maxime

diix;upiamus,humanacommifevatione extcndcre poftlmus. Carnis vero maledisse
infaniam ac per\ erlitatem,qui alio quam fpiritus malico retundere laborat,fruftra eft.
necquil'quam cum ea in gratiam redire potefl^nili qui cum ea infaniendi nec modum
nec tincm ftatuere voler.Cuius vtinamnon vivum nobis praberent Remonftrantes
documcntum,quibus fruftra meriti mortis Chriftiprxdicatur vniverfalitas,nififnTiul
elc-iionis divina' ncgeturvcritas, fideique & converlionis homini tranfcribatur ple-
naria poteftas,id etì.nifimifcris nobis omnibus prajrciri datur falutis poflibilitas.
De tertìo.
Pergimus adtertium membrum,quo explicant,quarationcChriftus, exipforum

prò omnibus &fmgulisfitmortuus,hocnimirum , ita, vt illisimpetraverit
fenterjtia,
remifsiomm peccatorum cr reconciliationem. Hic i, notamus S. Scripturam voce
impetrationis^cum de morte Chrifti loquitur nufpiam vti,faltem nos haftenus in fcri-
pturis non repcnmus.Eftautem impetrare proprie per precesaliquidobtinere vti no- ,
tum eftivcrum cum promifcue vtantur vocibus imptranàt,a,cquirendi,ohtinendi equi- ,
dem videre non pofllimus, quomodo Chriftus fimplicitcr obtinuerit acquifiveritque

omnibus & lingulis recoiìciliationcm & rcmifsioncm peccatoruni,ea ratione,vt om-
nibus-Se iingulis non omnefqueóc fmguliDconon fint recon-
lint remifla peccata,
ciliati.Nccdubitamus,quinomnes rationc prarditi & ha^c attente con fiderantes,flnt
iudicaruri,nihil aliud ha:c verba fonare,quam omnibus & fingulis per Chrifti mortem
rcmiflà effe peccata,omnesque &iingulosDeoeflereconciliatos. Sienimapudprin-
cipcmquifquamintcrcedat proreo,aut rcbelli,omnibufquemedijs ftudeat impetrare
remiflìonem & reconciliationem, tandemque cani fimpliciter impetret & obtineat,
quisvnquamhocaliter accepit,quameumimpetrafle& obtinuifte, vt reo deliftum
fitcondonatum,&rebellis principi fitreconciliatus. Et hac in parte (fìcuti & in alijs
pluiimisjdifcìpuliàpr^ceptorefuo Arminiodifcedunt. Ille lìquidem fimpliciter,
& phrafi convenienter aperte profeflus eft cum Borrio , omnes & fingulos homines
,
jnftatumreconciliationiseffeaflLUTiptos , foedusque gratis cum omnibus & fingulis

à Dee initum effe. Cuius etiam vcftigi)s inliftit lohannes Arnoldi advcrfus Tilenum.
Item Arminius fmiilitcr afleruit, Decretum de impetratione rcmifllonis & rcconci-
abfolutum, non conditionatum,quod nunc ftatuunt Remonftrantes.
liationis,effe
Nos ergo hoc Articuli membrum fumemus, prout jacet,& fimpliciter atque fecun-
dumcommunemfenfum accipidebct,additoautem , Chriftum omnibus & fingulis
hxcbona impctraflcacquifivifle, obtinuifte, a- tî?/»»/*?/^, decretate' intenttoneVatrisac
fuA(
quod Remonftrantes exprefle alferunt J hxceritipforumthefis,
Chriftus
NATIONALIS DORDRECHTAN^. u^
Chriftus ex voluntate,decL-eto,atqueintendoncPatris,&fua ira prò omnibus
& fingulishominibus eft mortuus,vt ijs impetrarit , acquiiìerit,& cbtinucrit,
remiflionempcccatorum & reconciliationem.
Hanc fententiam nos S. Scripmrsdiflenraneameflejudicamus ,
propter rationes
fequenres:
Qups Deus inelcdione ad vitamseternam , confilio actetno & immutabili,

pia^terijt.-quorumnon voluitmifcreri :quosnondilexit , fed odio immuta-
bili odit ; qui vaia iix funt,ad imetitum praeparata,quos Deusnunquam no-
vit,qui eiusiiunquam fueiunt,quos hlio nunquamdedic, fuper quos ira Dei
manetjillisDeusnecdecrevit, necvoluir, necinrendit, impetrarionem,ac-
quilirioncm , obtentionem recoiiciliationis , &
remifsionis peccarorum,
Atqui rales multi iunr in mundo.
Ergo illis,&e.
Major pater,quia Decretum,\ oluntas,&inrentio àcquirendi &obtincndi remifsio-
nem peccai orum,& reconciliationem,irem impetrata,acquirita, &
gbtcnta ex voIun<-
tateDeircmifsiOj&vohmtasacDccretumnonmiferendi , fimul in Deo poni noti
poflunt , abfque aliqua Tô-^? feu conver(ìonis& mutabilitatis in Deo umbra, qua:
abfitabomnifcio omnipotcnre,&: (apientifsimo Deojaci.
Minor eft S Scripmrae,xterna Eie

.
f, io ponit praeteritionem,{lve nbn Eledioncm.rc»
liquaextantRom.9. Match. 7. Ioh.17. loh 3.
Omnesij,quibus ex decreto, voluntàtc,&intentiòne Patris, &Filij impe-

trata,acquilita&obtentarunr remifsio peccàtorum Screconciliatio , fune
,
beati,& à condemnatione immunes fecundum dióa Pfal.3 2.Rom.4. bea-

: ;
ti,quorum remiflkfunt dvójxiai &

quorum tedafunt peccata.. ItemjRom.Si
34. quiseft,qui condemnetjeosfcil. proquibus Chriftus eft mortuusr' omnia
dabitqui Filiumdedit. ibid.verr.31.32-
At quidam homines nonfùnt beati,nec immunes à condemnatione, nec cum
filio omnium participes : fed damnandi , & in ignem aiternum cum Sathan^
abijciendi.
Ergo quibufdam non funt per Chtiftum impetrata,acquifita,obtenta re^
mifsio peccatorum;& rcconciliatio.
Quibus Deus peccata non vultremitterc/edcaillis retinere,&impurare,i;srcmir-;

llonem peccàtorum ex Patris & Tua intentione non obtinuit Chriiìus.
At impani tentibus & incredulis non vult Deus peccata remittere,vti tota
Scripturadocct.
Ergoillis non eft ex Patris &Fìlij intentione acquifita & obtenta peccà-
torum rcmiflìo.
luftanr. i. At velleteisremittcre,fipoenitcntiamagercnt,&crederent.
''
Refp. Atprsfcit Deus eos nec poenitenfiam afturos,nec crediruros eflej praefcit
fé illis peccata non remiflurum efle, fed ie eos propter incredulitatem damna-
turumcfle.undefequitureum quoque ab aeterno decreviflc , illis peccata noni
,
remittere nifi Voiiìianam velleitatem,feu famofam iftam conditionatam, Se
'
;
' " ' fufpenramvoluntatem,idcft,mutabilitatemDeovelimusadfingere;prcmifTa

quidé ócminas condicionatas agnofcimus in Scr-ipturis,& Euangeli} annuntià
tionCjfcd voluntatem proprie licdiiitam,quìfufpendatille ,
qui omnium fu-
turorum eft pr^fcius ócimmutabilis?
Inftant. 2. Curergoinvirat,& vocatDcus omnes ad convcrfionem,&fidem,pro-
mittitquercmiirioncm peccàtorum Iicredant,&convcrtantur? Re(p. i. Non
,
omnes invitantur&vocantur. 2. conftans,uniformis,& feria eftDeiinvitatio,

&vocatio: vtnìtcaànxc omnes onerati defatigati : vcmteadme^tig/jteSjScc qui :
^rfi^Z/Vliabebit remilTioncm peccàtorum & vitam aeternam, qua ipfa invitandi &
vocandi
I30 A C T A S Y N O D I
vocandi forma fatis indicami- , Dcum ncmini nifi credenti ( de adultls Icqui-
murJremilTioncm peccatoriim dccrcvifi'c.
Inft. 3. Cur vero Deus illos invitar fero^óc vocat. ad fidem, quos prxfcit non efle
credituros & contumacia fjia graviorcm libi damnationem attradurosfRelp.
ad hanc inftantiam refponfio non magis nobis quam Rcmonftrantibus in-
cumbit,quifatentnrDeum omnia contingentiaab a;ternopr3efcivifl'e,&qujE-
cumque in tempore facir,ab arterno facere decrcviflè.Quarenonnecefleelt in
eo conlidcrando hoc in loco immorari.
Ciim fuperiore Remonftrantium aflertione fimpliciter fumta coincidit ha:c
altera,
Deusproptcr Chriftum vnivcrfum genus humanum, inreconciliationis
gratiam afTumfitj&in Adamo cjufque pofteris cimi co foedus gratia; inivir.
Hancthefin ciim veri tate verbi & perpetua praxi Dei, quamin foedere fuo fancien-
docommunicandoque obfervavitjóc nobis rcvelavir, pugnare aflerimus.Quod proba-
tur ex illis epa- ad primam Remonftrantium thefin dida funt. Si enim Icfus
,
Chriitusnoncll itapro omnibus & (Ingulishumani generis individuis mortuus ex ,
decreLO,intentione,&voluntatePatris,utijs omnibus & fingulis reconciliationcm &

peccatorumremifsioncmimpetrarit.acquificrit^&obtinucrit jamtotum genus hu- ,
manum, hoc eft,omnia & fmgula eius individua,non (unt à Deo per Chriltum in re-
conciliationis gratiam afliunta.necf;! dus gratige cum ijsinitum eft. Ratio confequen-
tiaeft.NamproquibusChnltusex decreto, intentione voluntate Pams lic non & ,
eft. mortuus,ut reipfà eis rcconciliationcm & remifsipncm peccatorumimpetrarit,
acquilìerit, & obtinucrit , cumijs Deusnecpotuitnec voluit foedus gratis inire,&

in gratiam reconciliationiseos aflumere.
Atquijamin refponfionead primam Thefin demonftravimus, Chriftum non ciTe

itapro omnibus &
& fingulis,cx decreto,in:entione voluntate Patris.mortuum. Vnde
conclufiorcquiturconrra hanc fecundam Thefin,Dcum, per Chriftum, vniverfiim
genus humanum,hoc eft omnia & fingula eius indi vidua,non aflumllirein rcconciiia-
tionis gratiam,necfocdus gratiae cum in ijs inijfle.
2. Thefeoshuiusfalfiras hoc argumento probatur:
Qupfcumque Deus inreconciliationis gratiam aflumfit , &cum quibusfocdus
gratis inijtjillis omnibus oc hoc foedus gratiae fuerunt
fingulisharc gratia, &
imanifeftanda:communicandaqueijsfiieruntomiaiailla,qu3ead hanc gratiam
& ad hoc foedus pertinerent.
Atqui hanc gratiam reconciliationis Se hocfoedus gratis , omniaquead illud
,
pertinentia,omnibus&fingulis humani generis individuis nonmanifefta-

vit,nec communicavitDeus.Ergo,&G.
Confequentia majoris eft manifefta. Namafllimtio in gratiam reconciliationis,
& fcxderis gratis iftio , non potuit ( quod vcl ipfi non aufint diffìteriRe-
monftrantes)ijs adfalutem cedere , nifi acciperent crcdcrcnt ('loquimur &
hic fempcr de adultis) Hoc vero fine manifeftatione, annuntiatione , com- &
municatione eius fieri non potcft. Nam quomodo invocabunteurri in quem
noncrcdiderunt.quomodoautem credent, de quo non audiverint, quomodo
audient fine prsdicante,Rom.io.
Minorem veriftì mam quoque efre,ex vniverfa Scriptura , Dcique praxi in foe-
dere fuo pangendo & communicando , in Scriptura revelata abunde conftat.
Adamum quidem Deus poftlapfum recepir in gratiam, 6c foedus cum eo ini) t,
promittens femen mulieris. Sed foedus Deum cum femine ferpentis inijfle,
quisaufitaffirmare ? Deinde hoc foedus non cum omnibus & fingulis Adami
pofteris initum,&apudeoseorumquefamiliascontinuatumcfle Scperman-
ab hoc foedere alienarlo, ex Ecclefia,&àfacie Dei eied:io,ac difcef-
fifle, Caini
fus , exprefla difcretio eius, & poftcrorum eius, à Setho & Enocho, eorum-
quc pofteris,penes quos,& cum quibus hoc fadus gratis remanfit, aperte te-
ftantur,& ipfcMofcsexplicatiflime iftdica:.Gen.4.26. deinde liquidilsime hoc
conftat
NATIONALIS D OR D RE C HT A N.S, ìji
cum folo Abrahamo &folis poftcris , five feminc^
conftat cxfoedcrc hocgratias inito
non cum reliquis gcntibus omnibus, de quo foederc Deus ipfc ad Abrahamum oc ^f^'i^'é'ifl
Moresiipiusadpopulumlfraelis, inter alia loca, Deut. 7. 6, Te felegit lehovaDcus
tuus, vt fis populus peculiaiis prae omnibus populis , qui funt fub vnivcrfo
coelo; & Pfal.
147. 19. zo.indicat verba fua Iahacobo,ftatuta fua iura fua Ifraeli.noa &
facit ita vili genti, ideoqueiuiaiftanonnoverunt: Aól. 14. 16. quique fDeus) praeteri-
tisjetatibus livit omnes gentes fuisipfarum vi)sincedeie:Eph.2, ii.i2.propteiea me-
mentote vos quondam in carne, qui dicebamini pia'putium,ab ea, qusvocatur cir-
cumciiio manibus in carne fatta: vos, inquam, ilio tempore fuifle abfque Chrifto, ab
alienatos à civili ftatu liraelis, & extraneos quodad paftorum promiflìones attinct^
fpem non habcntes , & abfque Deo in mundo. His perfpicuis fcripturae teftimo-
nijs qualia plura poflunt proferri
,
Minor Syllogifmi làtis fuperque confirmatur,
,
Deum nempenon omnibus & fmgulis humani generis individuis foedusfuum gratis
prsdicari &communicarifecifle,undefequitur,eum omnia &:ruigula humani generis
individua in reconciliarionem non aflumlìlie, f xdafque gratic"B cum eisnoniniviflè.
Similis farina: eft & illa, quamut tertiam libetopponerc.
Chriftus, inquiunt,elt mortuus aditquatcpro omnibus peccatoribus, refurrexit
autem & apud patrem in ca;lis intercedit,cum l'alvandi intcntione adsquare^
profolisfidelibus.
Adhancalienam, & verbo Dei incognitanl pofirioneni, pra:ter pracedentia, ni-
hilaliud refpondemus ) quam quod
Spiritus Sanòius per Apoftolum in verbo Dei
longe loquutusjnonvtique divellens mortem, relurretìionem, &intercef-
alirer Ut
fioncm Domini noftrilefu Chriftijfèdhsc omnia ardifllmo nexu copulans. Rom.
8. 5 4. quis eft qui condcmner, (nempe ekdos Deij Chriftus eft qui mortuus eft, ime»
vero qui etiàm excitatus eft, qui etiam eft ad dexteram Dei, qui etiam interpellar prò
cobis.Hocinloccutetiamcap. 4.verfuvltimo&cap.i4. verf. 9. &paflìm alibi, A-
poftolus Rcmonftrantiumiftud,inter niortem &
refurreiìionem Chrifti, divortiuM
ignoravit, dodrinamque ci piane contrariam tradidit, in qua & nos Vt indubitato ve^
ra acquiefcimus.
De quarto.
Quarto dicitur; nemìnem ia,men reipfa remijjìonis furtìcifemfieri frxter credentes.
Haecfane &
fimpliciter intellefta extra controverfiam funt, verum cum prftcei
dentibus fimpliciter acccptis confiftere nullo modo poflunr, nam quibus acquifita
& obtenta funt remiffio peccatorum, & reconciliatio.ij non poflunt non camhabe»
re five participes eius fieri; i)s remifl'a funt peccata; ijque Deo vere funt reconci-
liati. Cum vero Remonftrantesiftamimpetrationcm, acqui fitionem, obtentio- &
nemabapplicatione &
participatione fciungant, illamque omnibus fingulis,hane &
credentibus attribuant, rcipfa per rcmifTioncm &
reconciliarionem, nilnifiquan-
&
dam remiflibilitatem rcconciliabilitatem intelligunt. Hic ergo videndum eft quar-
namimpietatis fibra fub hacnovitarelateant: casinfcriptis (infcriptoadverfus VVa-
lach. indeclarat. &defcnf communi 1. 2. & 5.art.Grevinch. adverfus Amef in Epifc;
Thefibus.ex parte etiam inCoUat.HagienfijinThefibusCitatoitimSYnodoexhibitis;
Arm.inAnriperkinfiojfcripto adverfus Walach.&inAntithefiS;DelfenbJalijs aperte
poftea prodiderunt.in quibus hanC peregrinorumdogmatum,adhunc Articulum pcr-
tinentium, feriem ac iyftema cbfervavimus.
1. Deus omnes &finguloshomines propter primi fotderis violationem, scrér-
n£ damnationis reatu prelTos, vt creaturas tamcn fuas dilexit, àtque ex hac Hiledtio-
nefeu charitate fuit in ipfo affcftus, & voluntas corundem miferendi,beneficiaqu«J
fua denovo illis communnicandi.
2. Verum non voluit {'licer alitcr facere potuiflet) de novo Cum hominibusagere,
fine vlla previa odi) adverfus peccatumd?clarationc,vel abfque habitalaefae iultitis
ratione.
3. Propterea ex prxdifto omnium ilio mifcrendi affedu,Pilium fuumin malcdidàm
crucis mortem voluit tradere,quofux iuftitia: hadcnus fatisfieret ,
genusquehu-
manum hadenus fibi recoiiciliaretur,ut & ipfc jam libere & piene poflèt & vcliet
denovocumhominibusagcre,deratione falutis pra:fcribenda., & Filius porefta,
temacjusacquireret peccata remittendi , falutem cjnferehdìijs conditionibus-

quas Pater praefcriberct. 4- Defti -
î A e T A S Y N OD I
4. Deftinavitautem Pater Filium in mortem cum nihU ad huc apnd fc ftatuif-

,
fetjdequoquam homine nominatim falvando. Si enim fflicuiceirolalu'.eriì ex

dilezione deftinavitjamCliiilH moi'S,fuiflet irrita ac fiufì ranca, nul!a:c,i.e con-
ditiones falutis potai flentprasfcribi , in quo tamentotoreligionis ratio ccnlillit;
Vnde porro & hoc
confequitur, Chriftum pronuUis ad viiam aeternam )?ap ele-
6tis elle mortuum,taliburque nihil impetrafle,promeruifie , inio ne imperare qni-
dem aut promercri quidquam potuiflet.
5.PotuilVetautem Pater, ChrilU morte )amperafla,&prxftita legale fc dusre-
dintcgrare rigidamq; Icgis obfervationcm rurfus exigere,livc opera legis in faluiis
,
conditicnempr9rcribere,redexmero& libcrrimo beneplacito ex omnibus j ofàbi-

libusconditionibusfidcmfideiq;pr£eftabilcm,pofl"ibilemAmediocremquaiidanl
obedientiamvoluiteligere,eamquenonimputatisdefedì:ibus proexadìa & rigida ,
legis obfcrvaiione habere,& prxmio vite a;tern2e grarioit dignam cenfere.

6. Pra'tcrca ctiam ex liberrimo fuo arbitrio voluit, innoxias & tenellas in"an:iu
animas àpoena peccati Adami immuneiprxftari ncmiuem ciiam adul l'mp.o-

••
prer peccata a«ftualia xternum punire, nifi novaadverius novi foedeùs annuntiat.o-
nem contumacia accederet.
7. Fieri autcm potuifTet, vt, nemine ex aduhis conditiones prxfcrip'-as prafftsn-
te omnes peiircnt vel omnibuscas pixlafficibus Icrvarenturomnes. moni vero &
oblationi Chrifti Tua utilii as dignitas & neccfllias omnibus numetis iena teda con-
ftarcpotiii{let,etiamrincmo crcdidifie:, aut l'alvatusfuifìct cumChriftiisin hunc ,
fincm proprie iltmonuus ut Pater de novo polìet &veilet conditiones faluiis prx-
fcribere,lìvcianuami'alutisapcrire.
8. Unde porro conftat, Chriftum nec prò f delibus, ncc prò infidelibusaut etiam
infigni flagiiio circamicriptis. quatalibus^morruumefie: cum fidelibusdefe''.us&
imperfediones revera non propter Chrilti ratirfa6tionem,condoncntur fedex te- ;
nore novi foederis,quod Pater ini jt, cum peccatoribus,f.v- Uberrimo arbitrio: ini-dcli-
busautcm&flagitioiis, ideft, contumacibus advcrlltsEvangeliii peccata ex eodem
foedcrc retineantur,nilì fé poUmodum convertanuquod llfecerintjam ex faderis
prardidi ratione rcmiflionemconlequantur.
9. Proteica ex diesis apparet,Chril\um cum fua morte & merito, non cfle donii
éc promiil'um , novi focdcris,lcd hoc efteciflCjUt Pater foedus illud novum, de polli-
biliquadamobedicntiavoluerit ire cumhominibus.
10. Similiterlxincliquetjfìdem &fidci obcdicnt!am,nonc(rc donnm 6r promif-
fum novifadcris,morteChrifti nobis partum,fed conditioiiem novi fj-dcris libere
ab hominc pra:ftandam.
Exhis jamapparet , quid fibi Remonftrancesvolucrint , fuà ifta impetra'ior.e
feiunf.aàparticipationebcni impetrati:Qujd iplls fìt Chrifti ratisfadlio,&: /i/7ôv quid
Patri recuiidumipfos per ipfàm acccflcrit,quid ipll Chriflo quidomnibus & fu.gulis ,
homimbus. Patri (ci. hoc acccffit,quod cum antea affé um tantum haberetmilcrcndi,
jam propter fìlij mortem, piene velie po;uerit,&voluerir denovoagere cum hominiT
bus.Filiohocacceffit.quodius acceperitfalvandi cosqui conditiones acPaireprxfcri-
ptas obfcrvarent.Hominibus hoc accer$it,quod de novo Pater cum ijsagerc,& ianùam
coeli aperire voluerir. Porro quod lex fu abrogala & eiusloco poflìbilis qua-dam &;
imperfctìaobedieniiapra:rcripta,eiqueiuftificaLÌo&viraa'ternagraaòCepromifla, il-
luddcbcri liberrimo ratrisbcncplacito,quiC hiiPiolicétmonuopotuilTcttameh Kge
cum faiis jamingtatiampeccatorumfaftum
nullis perfeóre fervandam pracfcribere ,
quod Chriftum in monem dare

eirevicleripoil'ct, & per illuni vianì de novo agendi
,
tum homir.e ( que omnia omitterepotueratj libi aperire voluerir.

^Kanc peregrinam & portcntofam P emcnftrantum TheologiamCxSocini 6r Pe-
lagli foeci bus hauftam , Chrirtianis fidelium auribus & pcdoribus intòleran-
"
damiotopedcrcderef amur, quia
. I. Omnem faluiis rationem in Scriptura traditam, deteftandii in modu , corrui^jpit
^J;_ écdcpravat. .
-/"i^ ',!!'. .^
^^
2. Sua\ ifsimam & fapientifsimam illam in indi\ ulfa Chrifti & ho'ftri eletìiohe,
,
mifcricordiae & iuftiii» confociationem difrumpit &ex unius pofitionealte- ,
^'.'
lìus fubverfionem inducit- "
. '
''P^';''^ Do^ri-
^
N ATION ALiS DORDRECHTANA 135
3. Doftrinam de peccato originis &:miièria hominis, itcmquc Dei vindicatrice

jufticiaoblciuac &: depravar.
4.Preciolìflìmum Filii Dei fanguinem , &
vcram fatisfadionis eius rationem,
acque efficaciam, penitus enervar acprdculcàr.,
5. Omnem nexum inrer Chrirti fervatoris noftri mortem &: ciiis fpiritLim , no-
fìra^que natur^x depravata: inrtaurationern, fìdem ac rakircm dillolvir.
6. FiliLim Dei revera in titularcm &
occaiìonalem Serv'atorem cransformar,
confticuens Servatorem line iahitc, redemrorem line redemtione, lacerdotem
fine popiilo, Regem fine regno, e jpur fine corpore.
7.Novi foederis, fidei j^ìftificationisque naturam in Scriptura traditam,
, &
hadenus in Chriltiano orbe cre.diram, horrcndis modis confpurcat.
8. Omnem'mórtis Chrifti trudum ad lalvabiliratern Se reconciJiabilitatem
qiiandam revocando, omnc Dei decretum de nobis fervandis, omnem mortis
Chriftì ctficaciam, adcóqiie faliitem omniuhì hoilrum, putti vbluntatis noftrarfìlo
fui'penditjidcoque omnibus lalutem reipiareddit impoilibilcm ,ca'lique januam,
quam omnibus &:fingulisuna manu videbatur aperire, altera omnibus &lingulis
occludit.
9. Omnenoftrum in Chrifti Salvatoris noftri morte folatium,, in quo corda no-
ftra,rum in vitatum in morte, exultant, pcnicus profligat.
10. Dcnique hoc impium huius Theologii' myfterium diflìmulare non poflu-
mus, quod ex ea neceft'aiio fcquatur, nulli peccatori revera peccarum proprerea
rcmitti,autquenquam juftifìcari co quodCbriftus ipfiuSloco pocnas peccatorumt
tulcritjìed quod peccator ipfe conduiones N. fcrderisgratiofe pr^lcriptasprcefti-
tcrit, quarum conditionum pra;("criptioni Chnftus per luam morrem viam dun-
taxatftraverir.fivc idinrcrvehtu mortis Tua; effecerit,utconditiones de novo qui-
dam prxlcnbi poruerint.
Hiice omnibus fanà; dodrina: corruptelis & male fanorum comméntis, nos iim-
plicera liane &: Scriptura: con/bnraneam veriratemopponimus.
Mors Filli Dei &;hortiinis, immaculati iftuis Dei Agni,Domini noftri lefu Chri-
fti, eftquidem maledida Se acerbi/lima in rcfeabundeliiftìcicns &c unicum reme-
dium ad expiucla peccata omnium &: iìngulorumhominum; qUoru peccata omnia

per illatii reipfa expiarétur,(l òfiines &:finguli cam veraiideamplederentur. Qu.a-
re etiam omnibus. qui per Euangelium vocantur, promifcue ea offertur,fidc appre-
hcndcnda.Patris;mtcfut&ip(ìus Chriftijranda,mirericors&:irreprchenlibilis vo-
luntas, benepl.icicum &e intentio fuir,utpermortem hanc preciofilsimam universe
tledorum in roto mundo mulritudini reipfa acquircretur, no tantum peccatorund
omnium, ram originaiis qua adualium,remirsio,ièd etiam r^tlvijìcprumSpiritus S.
donorum,quibus natura lioftra renovatutjnofq; ad communionem&; conformità-
rem Filli dcducimur, &
in ea cuftodimur, collatio: Adeoque hxc falvilica fccderis
dona rcipia per minirterium Euangelii &: Spiritus S. virtutem toti
, foli eledo &
populo, certo conferunrur,ut Ecclcfia femper fit in mundo-, quce prò hoc beneficio
Servarorem fuum cordc,ore&: opere celebrec,eiq; fervida &c conftantidilcdionc
adhxrcat ,&:ineo adverlus mundum, fitanam &carnempacem habeac, acfola-
tium in vita (Se morte. Quotquotautem pereunt, nonaliqua Dei culpa,aut meriti
Chrifti dcfcdu , fed fua propria culpa pereunr, &
jufte propter peccata, tum origi-
nale, tum adualiadamnanturscuius judicii juftiti^jipiànietpereunciumconfcien-
tjatcftimoniurn pcrhibebit.
JDeur» mife-iìcordiarum Pdtrem,per preciojìjjimam Serial oris nojlrì prò nobù prjiftitamfatif.
fdîo)iern,ardef/!ÌjJtme nrecamitr , ut opirìiontim tfta monfimêo, unde in nojirin ingratitudinis
pte^jamerti^ntd [urit, retrudat, (^ hanc fatanicam mu prophetandi libertatem, fedinpropriam
Cr- aliO''itm pernitie?n iripiniendi lihidmem ,fua dextera compefcat : Ecclejìamftiam in vera (^
'VÌI a,(ì'le c^fc'rfidii ddecìione Scrvatoris-, cjuife prò ilLi in mortem crucis nialediBam expofuit,
Sufhdiat , errantes fedncfos ^ feducenlespro immenfa mifericordiix in l'iani veritatù tandem

dedttcat, omnibitfquc CffingiàU nobis hanc giratiam fuiat , ut eodem-,qtto Apofloim,fpiritti
fidei dicamm ;
Vivo non amplitt^ ego fed vivit in me chrijltts : ér vitam , quam nane vivo in carne
,
vivo perfdcm Fila Dei, qtii di/exit me , &

iradtditfemetipfim prò me.
Mmm ludicium
134 ACTA SYNODÌ
Judicium
DEPVTATORVM T R A NSIS VL ANI^,
De Secundo Articulo.
QVI EST
) E RED EMPTIONE
PER CHRISTVM FACTA.
Thefes Heterodoxa '^monjlr. <t4ntìthejes Otthodoxa.
L I.
Bfotuta voiiintas , & inrentio Dei a) A intentio Pa-

Bfoliita voliintas &
Patris , Filium unigenitum in mor- * Filium unigenitum in mor-
tris h)
tem tradentis , &c Filij cam fubcun- tem tradentis, &:filii e) eam fubeun-
tis,fuicuc omnibus, & fingnlis homi- tis fuit, ut à) omnibus, e) folis &c f)
nibus, tam pereuntibus, quam fer- fingulis ad vitam g) seternam ab ,
IrandiSjimpetraretur reconciliacio cum sEterno elcdis impetraretur h) fecon-

Deo, & peccatorum remiffio. ciliatio cum Deo,remiirio peccatorum,
& vita sterna.
Hanc Thejìn falfìtatù arguit tota a) lohan. ^. verf.39. hxc eft volun-
Scrittura. tas eius qui mifit me ut quicquid mi-
,
\\idederit, non perdam ex eo , fed

Etenim non fuifle hanc abfolntam fufcitcm illud in ultimo ilio die.Rom.9.
voluntatem Dei Patris tradencisFilium verf. 18. Cuius vult, milerctur.
in mortem, hinc liquct.
b) Roman. 8. verf 31. proprio filio
QLiibus Deus Pater ab êterno
I. non pepercit, icd prò nobis omnibus
abfohita voluntace intendit impetra- tradidit eum. Galat. 4. verf, 4. Poft-
tionem remiffionis peccatorum Se re- quam venit plenum tempus , emi fl£
conciliationis per Filij fui mortem, Deus Filium fuum, fadum ex mulie-
eos etiam in tempore cius facit parre faftum Icgi fubjcdum ur eos qui
, :
,
ticipes, redimerete ut ad-

legi erant fubjedti,
Pfalm. 115. verf. 3. Deus nofter in optionem acciperemus.
ipfis cxlis eft,quicquid placet, facit,
Efai.46'. 10. Confilium meum ftabir, e) Philip, z, verf 8. habitu invcn-
&omnem deIe£tationem meam fadu- tus ut homo, ipfe ^è fubmifit, fadu^
rusfum. Rom.^. V.19. Eius voluntati obediens ufque ad mortem , mortem
quis obfiftet? autcm crucis.
At Deus pater non omnes fin- & d) lohan.iz.verf 31. Ego fi fublatus
gulos homines impetrationis remiffio- fuero è terra , omnes traham ad me
nis peccatorum &c rcconciliationis ipfum. Omnes, id eft, omnes prx-
per Filij mortem in tempore facit par- deftinatos ad falutem, ex quibus nul-
sicipes. lusperibit.
Ergo Confer
NATIONALISDORDRECHTANÌE. .ijj
Ergo non omnibus ab a:tcrno ab- Confercciam £^11.54. v. 13. ^ loh. (f.
foliua voliintate intendic impetra- verf". 45. Eriinc omnes dodi à Dee.
tionem rcmiflionis peccatorum &: re- Sic i:Corinth.5- verfiiy. Ecce fadiafunt
conciliationis, per Filij ini morcem. omnia nova.
Minor probatiir. e) Kom.n. verCj. Elefti aflequuti
I. Qjji impctrationis peccatorum funt, rcliquivcro occalluerunr. lohan-
remiffionis fiunt participes fcu qui ha- , io. veri! 15. Ammani meam dcponó
bene remiflìoncm pcccacoranijilh beaci prò ovibus. Confcr cum verf. z6, Vos
iunr. Pfal.3i.v.i. non crcditis, non enmi cftis ex evi-
Ac non omncs & (ìngiili homincs bus lUis meis Ad:or.i3. verf, 48. Cre-
,
beati funt. Ergo non omnes & fin- diderunt, quotquoc eranc ordinati ad
guli homines impetrationis peccato- vitam aeternam.
rumremifrionisfiuntparticipes. fi lohan. 13. verf.18. Nequaquam de
2. Super quos manet ira Dei, illis vobis omnibus loquo'r, novi enim eos
nec reconciliario cum Dco nec pec. , quos elegerim. Lue. 21. vcrf. 3Z. Ego
catorum remiflìo unquam fuit impe- , deprccatus funi prò te, ne defìciat fìdes
trata. Nani verbuni Manendi notar tua. Gal. zo. Filius Dei dilexic
2. verf.
a£tum continuum nec unquanì inter- , me, femetipfum prò mfc.

&: tradidit
ruptum. g) Ephcf. I. verf! 45. El.git nos in
At fuperreprobos, infideles, & in- ip!b (Chrifto j ante jaólum mundi fun-
poenitenccs manet ira Dei,. lohan. 5. damennim, ut fimus fanòti &: inculpa-
verf.36. Qui non adentitur Filio, non ti in confpe(Sbu eius cum charitate *
videbit vitam > fed ira Dei manet fu- qui praedeitinavit nos quos adoptarec ,
pereum. in Filios, per lefìim Chriflum in icle.

Ergo ilhs nunquam impetrata fuit prò benevolo atledu voluntatis fuae.
reconciliano cum Deo, & peccatorum Vide eciam Rom.8iV.52. 33. 34.
remiifio. h.) 2. Corintli. 5. verf 19. Deuserac
3.Uuicunquc femper fuerunti & in GJirifto, mundum reconcilians fibi^
adhuc funt, &: in xternum manenc non imputando cis ofFcnfàs eorumj .
inimici Dei , illis nec peccatorum re- pofuirquein nobisfermonem illum re-
miflìo nec cum Dco reconciliario
, conciliationis. lohan. 3. verfi<j. Ita
unquan impetrata efl. Deus dilexit mnndum, ut Filium fuuni
At reprobi irifidcles, &Ìrnporni-
, illum unigeniturhdèderit, ùtquffquis
tentes fempci" fucrunt funt &: in seter- , credit m
eum, non perenti fedhabeac
hum manebiun inimici Dei. M.atth.7. vitam aeternami
V.23. Certe nunquam novi vos.
Érgoreprobis,infidclibus,& inptehi-
tentibus, nunquam peccatorum remif^
. . "
fio & reconcilralio cum Deo impetra- ,
tacft.
II. Quibus Deus pater tradens Fi»
Jium in mortem , intcndit impctratio-
hem rcconcihactonis & pcccatorurti
remiffionis , fèu jus & poreflatcm fal-
Vandi j ilHs etiam media f'utiìcientia, &: ad falutcm percìpicndam neccflTariafub-

mmiRr.u.
Atnon omnibus &: fingujis hominibus fubmlniftrat media fuificientia, &: ad
falutempercipiendamneccfTaria. ,. , .
.; ri::')
I. Quia fìdem non dat omnibus, omtìium eft fidesy
i. ThcfT. 3. verf 2. iion
/ed eleftorum tantum. Tit.r. verf.r. Ovibus Chrifli hxc tantum datur. loh. lo.
verf 2<3. Quarc Paulus ait Phil. ti Vi 29. Gratis datum eft vobis in Chrifti nego-
tio.non folum in cum credere, fcd etiam prò co pati. Contrà de reprobis di-
citur. lohan. 12. verf 39. Non pòtdranF credere.
II. Quia prajteritis xtatibus fivit omtics geintes fùis lipfarum viis incedere.
.A6i:or.i4. verf 16. , . ^..> j^.j, ,j;; .^ '..;.:j .;.... .
eu../iîijMmm * III. Quia

135 ACTASYNODI
III. Quia ipfi placuit, Euangelium occultare à fapientibus & intelligenti*
bus. Matth.ii.v. 15.1(3.
IV. Quia Chriftus aie Match. 15. v. 11. Vobis datum eft nofle myfteria regni
ccelorum, illis autem non eft datum.
Ergo non omnibus & fingulis hominibus intendit impctrationem reconcilia-
peccatorum &:c. Nec Chrifti mortem fubeuntis liane vo-
tionis, remiilìonis ,
lurttatem &:intcntionem fuill'e, ut omnibus & fingulisimpetraretiir remilFiopec-

catorum, & rcconciliatio cimi Deo. hincliquct.
L Quia pater &: filius unum lune Ioh.17. v.2,3. Qiîicquid ergo vult pater, illud
vult& FiliuSiUnde fervus dicitur per cuius manum decretum Patris profperatur,
,
Erai.53.v.u. Hincipfe Filius ait, Ioh.4.v.?4. Efcamea eft,exequi voluntatemeius

qui mifitme, &:conlummare ipfius opus. loh.5.v.i9. Qua^cunque pater facit.hxc
etiam Filius pariter facir. Ioh.6. v 38. Defcendiè co^lo, ut exequar non volunra-
temmcam, fèdvoliintatcm eius qui mific me. loh.8. v 29. Fgo,qua: piacene Pa-
tri, facio femper. At quse fuerit voliintas incentio Patris liquet ex prajcc- &
dentibus.
II. Qui hoc fine in mundum venir, & mortem fubiit, ut prò fuis quos pateC
ipilabxternodederat, rogarer, &corum caufa feipiiim iandifìcaret, ut pecca-
ta multorum pcrferrct ut animam Ibam in redcmptionis pretium daret prò
-,
ihultis, ut tanderet fanguinem promultis inremillìoncm peccatorum, ut femet-

ipfum cxponeret prò Ecclcfla , ille non intendit omnibus 6c fingulis remilfioneni
peccatorum & reconciliationem
impetrare. cum Dco
At Chriftus hoc fine in
mundum venir &
mortem fubiit, ut prò fliis, quos Pater iph ab a-terno dede-
rar, rogarer. lohan. 17. v. 9. &; illorum caufa feipfum i'andifìcarer. ibid.v.19. ut
peccata 'multorum perfcrrer. Efai. 53. v. n. 11. ur animam fuam daret in redcm-
ptionis precium prò multis. Matth.io. v. 18. ut fundcret fanguinem prò multis
in remiilìonem peccatorum, Matth. 16. v. 18, ut cxponeret lemcciplumpro £c-
clefìa. Eph. 5. v.15. Ergo non incendit omnibus (ingulis reroiflionem peccato» &
rum, &c reconciliationem cum Deo impetrare.
Thefès Heteròdox£ *^monJlf. z4ntkheps Orthodoxie.
II.
luxta hanc abfolutam voluntatem luxta hanc abfolutam voluntatem

& intentionem Patris & , Fili) > Chriftus & intentionem Patris Filij &
Chri- ,
mediator remiflìonem peccatorum,

, ftus mcdiaror remiflìonem j<eccato-
& reconciliuionem cum Dco, omni- rum, reconciliationem cum Deo, &:
bus & fingulis hominibus tam pereun- , vitam arternam omnibus, lolis& fingu-
tibus , quam
fervandis per mortem lis eledis &: fervandis per mortem cru-
crucis impetravir. cis impetravir.

Wxc Thefis non rantum non eft fun- Fûius anrichefeos veritaspatetexal-
data-in fa-cris litef i&j^fè^ iisetiam-m-ahi- legatisad primam Antithefin orthodo-
repugnat.
fefte xam. Huc etiam faciunt fequentia.
' I. Qlioriim Chriftus eft advòca- Hebr.9. v. 18. Chriftus fèmel obla-
tus , illorum dunraxat , eft ^Xaa-jxcg. tus , ut in fcipfo attolleret multorum
Quia unius &: eiufdem Pontificis eft peccata.
orare 8c ("acrificarc prò populo. Qua- Rom. 3. inquam,Dei
V. i^.Iuftitia,
re ha; dua: offici] Sacerdoralis parres per fidcm lefii omnes &C fu-
Chrifti in ,
conjunguntur à lohan.i. Epift. cap. 1. pcromnes, qui credunt: non enim eft
verfîi. Quod tì quis peccaric, advo- diftindio : Omnes enim peccaverunt,
catum apud Parrem habemus , lefum flcdefìciuntur gloria Dei , ut qui jufti-
Chriftum , juftiim; Se ipfe eft propi- fìcentur gratis , id eft, eius graria per
•tiatiopro peccatis npftris. Et à Palilo redemptionem fadam in lelu Chrifto.
Roman. 8. v. 14. Chriftus is eft qui , Quem prxftituit Deus , ut eftet pla-
/ '• Jii i f; .-: •
;mortuus camene
NATIONÀLIS iDORDiRECHTANÀ, Ì37
mortuus eft , imo vero qui etiam fiifci- camentum per fìdem in fanguìne ipfius,
tatiis eft: qui etiam eft ad dextràm Dei: ad demonftrationem juftitias fuse , prò-
qui etiam interpellar pronobis. pterdiflìmulationem peccatorum, qua:
Sed advocatus non eft infidelium anreccfterunt Deo illa tolerantc ad :
&reproborum pereuntium, vcrum fi- demonftrationem jiiftirise fuxprxfenti

delium & clcótorum ialyandorum . tempore ut lìt ipfejuftusi&juftificans
:
Hincait lohannes 17. V.9. Ego prò cis eum, qui eft ex fide lefu,
rogo ( quos
, Icilicet mihi dedifti è
mundo Verf! 6. non prò mundo rogò
)
(qui totus in improbo jacer, \. lohan.^.

verf. 19. & condemnatur, i.Corinth.ii.
verf. 3z.j fedproiis, quos dedifti mihii,
quia tuifunt. Hebr.7. v.z4.2'5. At irte,
propterea, quod in Kternum manet,
perpctuum habet facerdotium vnde & fervarc perfedle porcft, Cos qiii per ipfuni
:
accedunt ad Deum, femper vivcns, ut interpelletpro eis.

Ergo non reproborum, pereuntiuna & infidelium, fed eleftorum &: fidcliuni
"^
fervandorum /Arto-//.s? eft.
li. Ex Matrh.i. verf 11. Ipfc fervabitpopulum fuum à peccatis eorum. undé
fic argumenramur.
Qui tantum populum fuum fervavit à peccatis èorum, isnon omhibiis &:fin-
gulis hominibus impetravit rcconciliatiònem cum Dco, &: iremiiTionem pccca-
torum. Populus cnim Chnfti eft Eccleiìa ipfiuS omnium locorum &: a:tatum:
qua? eft ccrtus ccctus, à quo agnofcitur&: invocatur Deus, quem ipfe prò fuo
peculio viciilìm agnofcit, & cuius funt pada & promiiTiones. Confer i.Cor. 6^;
V. 18. ex lerem. 31. v.i. Levir.zé.v.iz. Hof i. v.io. & capia.v.lj.
At Cliriftus tantum populum fuum fervavit à peccatis eorum, quare Paulus.
Tir. z. verf i4.aic,Chriftus tradiditfemetipfum prò nobis , uiredimerct nos ab
omni iniquitate, & purificaret fibi ipfi populum peculiàrem accenfum ftudio ho-
norum operum. Sic I. Per- 2. V. 9.
Ergo Chriftiis non omnibus i5^ fingulis hominibus iitipètravicreconciliacionem
cum Deo, &: remiiTionem pcccatorum.
Ac proinde, qui comminifcuntur omnes homìnes cflc populum Dei, illi fide-
Ics cum infidelibus, juftitiam cum injuftitia, lucem cum tenebris Chrifturrt ,
cum Belial, tcmplum Dei cum fimulachris conjungunc, & milcent facra prò-
fanis.
Thefes tìeterodoxa Kemonjìr. Antkhefes Orthodoxa.
III. III.
Haec impetratio remifsionis pecca- Hxc impetrarlo remiffionis pccca-

torum, &i reconciliationis cum Deo, torum, & reconciliationis cum Deo»
ciufque applicatio non xque late pa- ac applicatio eiufderii aeque late pa-
tene, tent.
Falfitas Thcfeos Hecerodoxse , & veritas Antichefeos Orthodoxx , patet ex (e-

quentibus.
Si omnibus, quibus per fanguinem Chrifti remifsio peccatorum, rccon- &
ciliatio cum Deo
impetrata eft, etiam liberatio à fèrvitute peccati, fides, adoptioj
&fpiritus regenerationis ,fan6tificationis &
converfionis ad novamvitam impe-
trata iunt, &: conferuntur ac applicantur, tum impetratio remifsionis peccato-
rum, &:reconciliaiionis cum Deoj aceiufdem applicatio a:que late patene.
Mmm y Aé
J38 A C T A S Y N O D i
At veruni Ergo &: poftcrius.

cfl: prius.
Prius probatur. Rom.6, v.5.6. Nam fi cumeo piantati coaluimus aflìmilatìonc
mortiseiiis: nimirum etiam rcfiirredionis alfimilatione cum eo coalefcemus:
lUad fcientes veterem illuni noftrum hominem cum eo crucifixum efl'e, ut abo-
leatur corpus peccati ne nos àmpluis ferviamus peccato. Luc.i.'verf. 71. 74. yy.
Servavitnos exinimicis noftris, &L è nianu omnium, quioderunt nos,ut fineme-
tu è manu inimicorum noftrornm liberati , ferviamùs iplì,cum fanftitate & ju-
ftitia in ipfiiis con/pcdu , Hebr. i. veri. 14, 15. Vrpcr
cuniStis vita: noftra: diebus.
mortem aboleret eum pencs quem eft mortis robur hoc efl:,diabolum Etlibe- 5 :
ros redderet, quotquot mecu mortis per omnem vitam damnati erant fcrvitu-
tis. Hebr. 9. V.14. 15. Quanto magis fànguinc Chrifti, qui per fpiritum xternum
ièipfum obtulit inculpatum Deo, emundabit confcicntiam veftram à mortuis

operibus adcolendum Deum vivum Itaqoe obidnovi paóti mediatorcfl:, uc
?
morte ad rcdemptioncm carum tranTgrellìonum intercedente, quse fuerant fub

priore pado, qui vocati er^nr, prpmifiam arrernam hxreditarem acciperent;
1. Corinth. i. v. 30. Chriftus-facius dì nobis fapientia à Dee juftitia &: f'anfti- ,
ficatio& redemptio. Ador. 5. V..31. Hunc f fcilicet lefumj Deus dcxtera fua fur-
fum fìiblatum conftituit principem ac fèrvatoiem, ut det rcfipilcentiam Ilraeli»
&c remjllionem peccatorum. hic coniunguntur individuo nexu rcfipilcentia,&
remifTio peccatorum, quemadmodum 8c utróque focdere gratise coniun£tum
promiiVum efl:. lerem. 31. v. 33. 34. Sic Ephef. 5. v. 25. 26^. 27. Chriftus dilexit ec-
clefiam fuam & fé ipfum tradidit prò ea ut fàndifìcaret eam &: mundarec
, , ,
eam lavacro aquarum Se verbo. Vt confticueret eam Ecclefiam libi glorio-

{àm, &: in qua non eflet labcs ncque ruga ncque quicquam quod illis fimild
,
elFet, icd cflet fanda abfque macula. Colof.

1. v. 12. 13. 14. Gratias agentes pa.
tti qui idoneos nos fecit ad participandam fbrtcm fandorum in luce. Qui,
,
ipquam eripuit nos ex poteftate tenebrarum , ac tranftulit in regnum fiH) fui

,
diledi. In quo habemus redemptionem per fanguinem ipfius, id eft, remilfio-

Ì7em peccatorum. Ecce qui redcmpti, &: quibus peccatorum remiflìo acqui-
fica, illi etiam participant forti fandorum in luce, erepti funt ex poteftate te-
nebrarum, ac tranilatiin regnum diledi Dei filli. Confer etiam Galat.4. v.4.
Philipp I. Yerf»29i*
- Sentetitiam Remohftrantium hifce Hanc Orthodoxam hifce Antithcfi.

Thefibus expreflam , ut verbo Dei bus exprellamlententiam, ut verbo Dei
didcntaneam & heterodoxam, Rejici- conientaneam porro in Ecclefia refor-
,
mus, &: in Ecclefia Dei reformaraBel- mata Belgica conftantcr retinendam,

gica non elle docendam judicamus. &: docendam elle judicamus,
Ideoque liberandam effe Ecclefiam ab
illis, qui huius é-nî5ô|/as inrrodudio-
ne , Se profeilione hadenus eam turba-
runt , &c etumnum turbant , cenfe-
mus.
DepHfatomm Synodi
GRONINGAN^ & OMLANDI^

I V D I C I V M,
De Secundo Articulo.
C"^Redimus ex intentioneDeiPatrisFilium fuuminmortem tradentis, & Fi-
^ìn eam fubeuntis, recóciliationem cum Deo & remiffionem peccatorum im- ,
petratam elle eledis & fervandis tantum, iifq; vere efficaciterque applicati, huiufqs
applicationis foncem &cauraminabiòlutoDei decreto SfvoluncaceMediatoris
Chrifti,
NATIONALIS D O RDR E C H T A N ^. 139
Chrifti , non vero in hominum' voluntace aiit qualitaee confiftere , ac proinde
acque late patere impetrationem &; applicationem.
Centra rcjicimus opinionem Remonftrantium docentiiim, Ex voluntate &:
ìntentione Patris Filium in mortem tradcntis, &; Filij cam fubeuntis omnibus 5Ì
fingulis tam pcrcuntibus, quam falvandis, aduimpetraram elle reconciliationem
cum Deo &remi(rionem peccatorum voluntatem autem ea applicandi &ialu-
,
tem propter mortis prerium confercndi, cfTe conditionatam.ac proinde non

Fili)
^que late patere impetrationem applicationem. &

Triain bac Thcfi noftra tanquam Orthodoxa &: verbo Dei confencanea aC-
ferimus & quse haber antithcfis Remonftrantium iis contraria , ut lietero-
,
doxa & verbo Dei difl'entanea rejicimus,
i.
Primum effjin inrentiorte hac Parris &; Filij fpedari tantum elcdos, illifquc
ifòlis morte Chriièi reconciliationem &c remiffionem peccatorum impetratarri
eUr.
Hic norandum eli:, quiftionem non effe de fufficientia mortis Chrifti; indu-
bitanter enim affirmamus, {-icrificium Chrifti tantam haberc vim & valorera
ut abunde futficiat ad omnium bominum peccata, tam aétualia quam originale ex-
pianda, necrcproborumquemquam perire ob defedumaur infulficienriam mor-
tis Chrifti fed qua:ritur an ex intentione Dei Patris &; Filij, non tantum cledis,
:
a£tu impetrata fit remullo peccatorum & reconciliatio cum Deo.
'
Hanc nec Patris ncque Filij intenrionemfuiiTe liquetexfequentibus.
I. Non Patris; Ratio.
I. Quia fcriprura alTcrir.Chriftum tantum prò eledlris fuifTe inmortem tradi-

tum. Sic Matth. i.dicirur, falvabit populum fuum,id eft, qucm Deus ante prxco-
gnovit Rem. II. z. loh. 11. dicitur, Cbriltum debere mori ut diipcrii Dei Filij , id
eft, elcél'i, qui tuncquidem paganifmo &:judai{ÌTio immerfi, fed ratione eledionis
Dei Filij crant, cohgregarentur. Et aliquotiesfit mentioeorum qui Chriftoà Pa-
tte dati (unt falvandi, loh. 17. at foli eletti Chriftofunt dati, quod bine pater, quia
bmnes qui Chrifto dati funt falvantunlohan. 6. 17. ad Chriftum veniunt, id eft, in
jpfum credunr,Iob. 6. at (oli elcdi ialvantur foli eledi vera fide Chriftum am-
;
pledunrur: Fides cnim elcclorum eft Tir. i. Klat. 15. 11. Ador. 13. 48,
Hinc fcquitur 1. morrcm Chrifti ex intentione Dei Patris non in omnibus,
fed in Iblis eledis hunchabcre eifedum. 2. incentionem hanc Dei Patris filium
in morrem cradentis, elle poftcriorcm ipfa elezione quorundam ad falutem; quae
ratio noftra.
z. Eft: nam qui aliquid facit propter finem,prius finem intendit propter querri
facit;&: nullum medium adhiberi poteft fine refpeftu ad finem ergo falus . Cum
hominum finis fit, medium conferendo faluti fubordinatum,necefte
Mors Chrifti
eft ut prius falus aliquibus decreta fit quam ordinarit Deus medium de confe-
,
rerida illis (klute. Sic prius oves dicuntur dat^ Chrifto quam fuerunt in mani- ,
bus Chriftijloh.io.iy.imofalusomnisquajin Chrifto illis paratur,fontem &: origi-

nemprimam habetinilla donatione Patris, loh. 6. quam donationem Apoftolus
voeatprjedeftinationem.Ephef 1.5. Se redemtionem ex e.adem pendere declarac
verf. 7.
3. Suppofita generali reconciliatione omnium hominum, verbum reconcilia-
tionis ctiam omnibus &: fingulis annunciati debuir, quia fides eft ex auditu Evan-
gelijjRom. qua nemo (^loquimur de adultis/Chrifti eiufque bcneficiorum
IO. fine
particeps fit quomodo audient illi ad quorum aures Evangelij fonus nunquam
: at
pervenir.^ Multas enim gentes eife, quibus nomen leùi Chrifti nunquam innotuir,
lieque occatìo etiamnum eft Evangcliun;i audiendi , tam manifeftum eft, ut qui
Mmm 4 inficias
uà A C T A S Y N O D I
jnficias ire velie amcns & infanus

haberi poflìc. Necfolvunt nodum tiunc Rè-
monftranres qiiin potius fernet ipfos confodiunt hac lua excepcionc , videliceti
«olle Deum polteris eorum qm Euangelium annuntiatiim repudiarunc olim , &:
•à fccdere per infidelitatem excideriinc, Euangelium inprsfenriarum revelare.
QL^xriiur enim aii Deus falucem eorum intenderle, quos ob parentum ingrati-
tudinem ut placet Rcmonftrantibus hac gratia falvifìca dignari noluit ? Con-
, ,
cludimus igitur: quibus Chnftum non revclat eorum falutcm non intendit Deus
tradcns Filium fuum, in mortem Abfurdum enim eft, Deum falutem eorUm in-
.
tendine fub ratione finis, &

medium tamen fine quo ialus fruftra expeftatur iliis
non concedere Atpofteris eorum qui Euangelium òlim repudiarunt, Chriftum
:
nonrevelat. Ergo pofterorum horum fidutem Deus Filium in mortem rradens

non intendit. Nifi dicane extra Chrifti cògnitionem communibnem ijs fuffi- &
ciens auxilium ad fhlurcm dati, quod ablque facrilegio òù ignolninia Chrifti dici ,
non poteft. Ad. 4. loh. 15. Rom. 8. &c.
il
Eartdem Chrifti morientis intencionem fuilTc, cutii exìam diiftis , tumex ftr-
quentibus pacet. Nani licec Chriftus qua homonullam

dilcreeionem aut parei-
tioncm hominum inftituerie, eamen qua Mediaeor prò impofico fibi munere o»
rans &
fé oftcrens, palam fecernic eos à mundo prò quibus intercedie, loh. 17. &
vitam le dare dicit proouibus, lohan. io. prò illisquos ipfi Pater dcdit, lohan. 6.
Proamicis fiiis.Iohan. iv qui quidem l'ut Bernhardus aitj fecundum ecmpus im-
}5ij &
inimici erane, fcdlccundum pra:deftinarionem fratres amici. &
2. Si mundus iheerceflìonis Chrifti non fie ncque eciam in illuni
parciceps ,
aliquod bcneficium moree Chrifti acquifitum redundat,coniunclas enim (une in-

dividuo nèxu ha: partes offici] Chrifti facerdoeales.
3. A raeione omni alicnum cifle vidctur, quod Chriftus voluerit prò ijs mo-
ri , quos nullo modo agnoicie prò fuis Nam lohan. io. agnieioncm ovium &:
:
animse depofitionem prò iplìs coniungit, & hanc arguere illam, ucefFedus caufàm
oftendic.
4. Sic dicieur Ephef. 5. Chriftum fé prò Ecclefia tradidifTe, ut cam fandifi-
icarec, purificaree, glorificarce : aefoli Prêdeftinaci ad vieam juftificantur, glorifi-
caneur, Rom. 8. ergo profoliseledisfe tradidir Chrifhis.
5. Hoc beneficiuhi fibi pra; alijs prxftitum celebrar Ecclefia triumphans in cce-
lis, Apoc. 5.9.
6. Ee nufquam Scripturarum reperire eft, omnes&fingulos per Chrifti mor-
tem à peccato Originali liberacos Deo reapfe rcconciliaeos efife.
II.
Secundum membrum Thefeos noftrxeft: nudam impeeraeioncm reconcilia-

tionis &: remiilìonis peccaeorum non finire inregrum Dei Patris Filium in mor-
tem tradentis^ & Fili) morientis propoficum Ted quod coniundam habuie incen- ,
tionem ea omnibusapplicandi, quibus impetranda fuere, ac proinde xque late pa-

tere impetrationem &c applicationem.
I. Nam nuda impetrarlo extra reipedum applicationis nulla eft.
i.v Quia nullus Scripturselocus dari poteft, ubiagatur de taliim.peerarione.
z. Q_uia ab omni ratione alienum eft, Deum intendifie medium line ullo re-
fpcftu ad finem Nam intendere, eft proprie per aliquid ad ahud velie per-
.
venire.
3. Quia abfque
applicatione nullo ufiii infervie impetratio.
Qjjia univerlhle nihil eft quod non in particulanbus omnibus ciufdem ge-
4.
neris, aut alitcr alibive quam in ipfis exiftit fi ergo univerfalis omniupj'fit re- :
conciliatio, particularitcr his &

illis non poteft non applicati.
5. Quia
NATIONALIS D ORDRECHTAN^. ^t
<f.
Quia paradoxum hoc remonftrantium Chrifto ignominiofum eft. Nam i.
ipoliat meritum Chrifti iua efficacia.
z. Honorem, qui Chrifto dcbetur ad hominem transfert: fi cairn impctratio
,
abapphcationc fccernatur & nuda impctraco Chrifto tnbuatur, applicati© aii-

tem Se eius effcda ex voiiintate hominis dependeant,fequitur hominem maxima
ex parte faluris (ux caufam elFe.
1 1.Sacra Scriptiira impetrationem &c àpplicationem coniungit hanc pende- &
re ab illa, ut cffcdiim à ina caiifh tcft.uur, i. lohan. 17. nit Thriftus, ego eorum
caula fanÓLifico meipllim, uc iìnt &
ipiì f.ìntlificati in veritate idem afhimnt Pau- ;
lus Ephef 5.25. Pro qiiibus ergo Chriftjs fcmctipfum fandifìcavit &:inmord:m
tradidit, eorum fandificationem ut fcopum &: frudum mortiS (ux intendit.
z. Roman. ^. Apoftohis altcrum ex altero concludit; argumentando à maiore
adminus: fi Chrilìius fecit quod maius eft reconciliando nos Deo,cum pecca-
torcs efl'emus, &c. multo magis faciet qUod minus eft fcrvando reconciliatos.
3. Eadem ratione argtimentatur Roman. 8. Si Deus Filium f'uum prò nobis
tradidit ,
qui non fimul omnia nobis cum eo donaret: videlicet, Fidcm, Po^ni-
tentiam, Spiritum Sandum , & per illum omnia quibus nobis ad (alutjm opus
eft.
'4, Sic infccderegratix remiOìo peccatorum&: fandificatio coniunguntur. Se
alterum fine altero eil'e non poteft, ler. 31.
5. Chriftus quorum
eft Salvator, eorumSalvatoì: eft merito &: etiìcacia.
6. Tandemprò quibulbunquc Chriftus oravic in terris, &: apud Patrem inter-
cedit in ccclis , illis hoc impetrar , ut ipfis larisfadio , &: beneficia mortis lux im-
putentur &: applicentur , Hcbr.5. i. lohan. z. At prò omnibus ijs prò quibus ieob-
tulit in terris, etiam oravit & etiamnum intercedit apud
Patrem : Ergo omnibus
illis imputantur Mortis Chrifti
Se ^fficaciter appiicancur beneficia .
Qjîod remonftrantes hicexcipiunt Chrifûui prò oninibus quidem mortuum

eftc, atcum /alvandi intentionc rcliirrexifie Se intercedere adequate prò fide-
libus tantum, tundamcnto carer. N.;m,
I. Nullo Scriptura? dido hoc probare poterunr.
z. Abiurdum eftChriftum prò omnibus voluiile impetrare idem, &tamen prò
omnibus idem non rogare. Sacerdotes V. T. prò omnibus orabaht prò quibus
facrificaverant.
3. Et Paulushsec omnia coniungit, &: ad eofdemextendir, Rom. 8,
4. Tandem iequeretureos,pro quibus ex Remonftrantium fententia Chriftus
non rcf'urrcxit nec intercedit, penitus &omni modoadhuc efle in peccatis fiiis,
I. Corinth. 15. Item peccatorum rcmiillonem ipfis per mortcm Chrifti nrtn effe
*
impetratam jfiqiiidem redeir.ptio, id eft, remiilìo peccatorum complete obtine-

rinon potuit, nifi per ingrefium Pontificis noftri iummi in Sanduarium ccelcfte
cum fanguioe iuo, Hebr. ^. 12. Se io.
IIL
Tertium mcmbrum
thefeosnoftrxeft: voluntatcm,bonamorfe Chrifti impe-
Filij pretium conferendi non elTè
trata, apf'licnndi, Se lalutem propter mortis
condition.uam,à conditione in homine latente dependentem Nam> :
1. Decrctum eledionisablblutum,nonconditionaIe efle,nuper in judiciono-

flro de I. Arriculo oftendimus, &: confefll fiimus.
2. Qiiorfum fiifpendcrct Deus fijam voluntatem,cum praeviderit, quod certo
faduruseflet. Nam dum Deus intendit finem, intendit Se ordinavit ea quoque
qux ad finem perducunt. Gratificati voluit Deus nobis vitamxtcrnam in Chri-
fto, conftituit ergo ea fimul dare per qua: ad falutem pervenitur. Fidem videlicec
vocationcm,juftificationé, glorificationem. Ròm.8. Operatur cnim omnia fecun-
dum coniìlium volunratis fux. Ephei! i. Voluntas igitur beneficia mortis Chrifti
nobis applicandi abfbluta eft , non pendens à conditione in homine pra:vifa,fed
folo eius beneplacito.
'
3- Si
sî, A e T.A S Y N O D 1
3. Dei conditionatacft,requitiirinhominis poteflate cìle Coh-

Si voliintashsec
dicioncm illam pra:ftaic, hoc cft, credere fi velie, at pofteriiis hoc fììirumcfl:, ergtj
&privs: Nani crcdendipoteftasfokimelcftis conccditur, loh. io. Non creditis, •
quia non clbs ex ovibusmcis, id cft, non cftis eledi. Sicfidcs dicirurDei donums
Ephcl'. 2. Dei opus, loh. 6. 29. ElcdoTiim,Tit. i. cuiiis ut& ornnisDei doni prin- ,
cipium-progretlus, finis à Deo folum promanar Rom. 9. i, Phil. 2. 13. lohan. 15.^.. ,
nec tale donimi qnod xquali ter omnibus oiTeratur quod aliqui accipiant alij re- , ,
fonane fed quod clcdis tantum offertur Se cfiìcacitcr confertur: Vobis datum
, ,
dì, inquit Chriftus, reliquis non iteni; Matth. ly Mifericordia mihi fafta cft , ut
£dcles cilcm, z. Corinth. 7.
Prxtcr lisce ctiamfequentia Remoniflrantium placira, reijcimus,
r. eft, Chriftnm per mortem fuam Patri acquifiviftc poflìbìlitatem & velleità»
rem forderis novi cum peccatonbus ineundi, quafinon potuerit peccatorum mi-
fercn Deus , aur velie tcedus gratia; cum ijfdem inirc, nifi previa deftinatione là-
tisfadicnis Chrifti.
Contrarium enim verum eft:
1. Quia intentio de dando &: mitrendo fequitur ipfam cledioncm ad falutenij,

adeoquc dccretum de incundo fcedere gratin cum peccatoribus.
2. Nujquam Scripturarum extat, Chriftum morte Tua Patri talem velleitatem,
poiribilitatemque acquiùvifle Vnde fequeretur, Chriftum juftitiie Dei noftró

.
loco non fatisfecifl'e. reconciliationem clim Deo remiflionem peccatorum, & vi- ,
cam xternam nobis non acquiflville, fed hoc tantum cfFccifle, ut Deus pollct &
vellet noftrùm mifcreri, fccdus gratis: inire.
Sed Scripcura hos fines, &: frudus Mortis Chrifti recenfet.
1. eft, fatisfactiopro peccatis noftns, Ephef 5. 3. Matth. zo. 2(?. Rom.3. z.Ccr.î
1. Tim. 1. Tit. i. I. Petr. i.
2. ReconciliationoftricumDco,Rom.5.2. Cor. <;. 18. r. Petr. 3. 18.
Deftrud'io Sathanit &: noftri ianòtificatiOj Roman. 6. i. Corinth. 5. Hcbr. i.

3.
JPhil. 3. I. Corinth. I.
4. eterna falus, loh. 3. lohan. 14. Ador. 4. ro. Hebr. 5. 9. 7. 44.

Quod dicunt Rcmonftrantcs Deum per juftitiam non potuiife alieni falurem
,
decernere abfque inruiru fatisfadionis Chrifti adeoque fatisfodioncm Chrifti ,
caufam elle -sBfjx-ct'Qpy.ltKlu) liuz praevia Deus permotuslitad falutem noftram vo-
'lendanri^fallum eie. Nam,
Scriptura decreti hujus caufam in fola Dei , ipfura nobis Chriftum largien»
I.
tis,bonirate &
d^haia, quarrendam elTe docet, Ephe(i i. 3.
i. ioh.?. Dicicur Deum prius mundum dilexilfe hoc eft, ad , falutem bene vo=
luiire ,
quam Filium fuum prò co tradidit.
3. Nufquam finda Scriptura dicit nos eledos cfie quia Chriftus mortuus eft
prò nobis, fed contrarium afHrniat.
4. Redcmptio clcdionis cffedus non ergo poteftefleeius caiifa, Eph.i. cft,
5, •"Tandem hoc decreto nam etiamfi Deus aliquibus

jufticia Dei non licditur ;
falutem dcxrevit, eam tamennullis rcapfi largitur nec largiti decrevit, nifi perfe»
dilfimx juftitix Chrifti inrervcnru qus in ipfo decreto comprehenfà,ejufq; exc-
,
Gutionc patefada,ab omni injuftitix crimine Dcum vendicar.
II eft,
Chriftum cum morte fua non ciTc donum fivc promifTum novi fcederis. Con-
trariuinVerbo Dei confentaneum efte judicamus, i. vidclicet Chriftum fpoofo-
rem,mediatorem, fundamentum &fimul donum acprxcipuum promiflum effe ,
novi fcedcns, per quem ,in quo propter quem, &: cum quo Deus omnia reliqua
,
dona falutaria nobis promifit&confert. Vt patet Gen. 17. Efa.9. Rom.8. i.Cor.i.
Porro unicum fa-dus gratia; efte agnofcimus quoad fubftantiam , quod Deus cum
fideli-
NATIONAL IS DORDRECHTAN^. 145
iìdelibus &: femine corum ftatimà lapfu Adami inijt, quo peccator in feperdi-
tiis in graciam recipitur per Chriftum, licec àcircumftantijs externis ricibus &
quafiveftibus variasformas &c quali facies liabec, obvariam myfteriorum Chriftì
Óeconomiam. Sub hoc federe candem vim iam inde ab initio habuic & exeruic
meritum Chrifti. Hcbr. 13. Apoc. 13. &:fìdcs in Chriftum rempereiufdcm fcede-
ris condicio fuitprincipalis; ad quam altera condicio perfeà:x obedienti.T inftar
gradusfuicauC'23^(r;c^T)f , Gal. 3. Quare Scripturaceftatur fìdeles in VeceriTe-
ftamencoetiam fide in^Chriftum juftificacos &
Talvaros fui/le, A6t. io. verf. ic, &
Paulus juftificationem ex Davide definic, aifirmatquc non aliccr nobis remicci
peccaca, quam remiila fuerunc pacri credencium Abrahamó,
III.
Pofita morte &

facisEi£tione Chrifti Deo liberum fuiftè ex mukis poflìbilibusj
incerqua; &
opera Legis flint eligendi &: pra'lcribendi quas vellet novi fcederis
,
conditiones, quasqui prxftarenr, illi demum promifTa federis conrequerentur.

Contrarium atfirmamus, Ratio i. QmaDeus per Chriftum nos falvare decrc-
vic. Chrifti aucem non fumus parcicipcs nifi per fidem, lohan. 3. Ephef;3. Poft-
to ergo hoc decreto Dei neceflario fidcs à Deo in condicionem falutis ordinaca
,
& priefcripcacft.
2. Cumdicirur, Deum nos velie juftificarc, falvare per fidem, fidesnon con-
fìderatur ut qualitas auc opus, fed ut inftrumehtum quo Chriftum apprehendì-
mus.nobifque applicamus.
Fides enim per fé neminem falvar, ut & nec adus fidei, fed Chriftus fide appre-
hcnfus , hiijus fatisfidio prò nobis prxftica, eft illajufticia qua coramDco juftifi-
camur,&: à reatu abfolvimur.
Non ergo poreftdici, Deo, pofita fatisfadione & morte Chrifti, liberum fuifT*
quancumquc velletnovi fcederis condicionem praefcribcre, nifi fimuldicatur:
I. Dccrecum eleftionis mutabile, imo piane nullum efte.
z. Homines extra communionem cum Chriftopocuifte&poflefalvarL loh. 15,
Aa.3.Rom.8.&c.
5. Tandem Orthodoxa dodrina de tuftificatione hac rationc furiditus everti=
tur. Hxcut 8z alia Remonftrantium dogmata, ut cum dicunt fidem in negotio ,
juftificationis fcnon habcre ut inftrumentum Chriftum fua morte nobis acquifi-

;
vifle facLilcjtem faciendi bona Opera quibusjuftificamur; fidem gratiofa Dei aefti-
matione à Deo habcri prò tota uftitia legali Chriftum,quod videntur velie prò
j ;
,
originali filtcm peccato fatisfeclfle, &:c. firmicer nobis perfuadent eos Socianif-
mum in animis ibis fovere.
iv.
Fieri potuifte,pofita motte &

fatisfadione Chrifti,ut ncmine N. T. conditio-
nes prjeftance ncmo fervarecur
, &
impium hoc blafphcmum Remonftrantiuni&
placitum quod pra:dcftinationem,prxfcientia, juftitiam,ut mifericordiam Dei &
erga fuos è medio tollit, Deumqueinimpotentcm hominem transformac,quicu-
perec omnes homines falvari, fed non polTet hoc effìcere.
z. Salurem maxima ex parce voluncati &
viribus humanisaflcribit, &: ica qui-
dam totùm Redemptionis myfterium , per hominis contumaciam & Diaboli
, uc
aftutiam potuerit fieri irritum,nec ratum iam effe nifi vi receptionis humangc,
,
reijGimus non folum,fcd & refucationeindignumjudicamus.
Examen
144
'^
ACTA SYNODI
Examen & ludicium
DRENTANORVM
DE
Afticulo Remonftrantium fecundo,
THE S I S I.
Ad frimum membrum primA ^hejeos

quod fic habet :
Eus deftinavit Chriftum in Mediatorem ante omnera voluntatcm atque iri-
tentionem quenquam fervandi. Refpondemus :
i. Ne homo quidem in rebus vel , quam de fine

miniitioribus, prius de ttìedijs
cogitar; neque quicquam fine caufa & ratione dcftinat
quanto minus Deus la- :
pientifTimus & juftiliìinus, Filium innocentem, ad mortis genus li(c]lic adeo acer-
bum &
maledidum dcll:ihavic, nifi prius de fine iftius decreti cogitall'etjaut ali-
quid eerti de ul'u tantìcrei decrevilTet Ipfavocabulahoc evincunt, quod nimi-
.
rum Deus prius co2^\t3iX et de fervandls quam de/èrvatore de reconaliandù quam

.,
, y
de mediatore reconcttiante de redtmendis , quam de Redemptore: prius inquam de

-,
illa,quam de ilio quod ad ordinem decretorum attinet, eogitavit Deus.
i. Erronea funt illa omnia quibus hunc effidum decretorum Divinorum or-
,
dinem, prò fundamentof'ubfternunt: ut nimirum inde elicianr, quod per fidcm

eli"amur: quod eledio fingularium plenaria non fitxtcrna, quoddcniquegratia
Dei fit univerlalis, Deique voluntasfuerit, omnes & fingulos fervare. Errorem
iaitur errore fulciunt, &ad rationis humanx dcliramenta confugiunt, cum è Ver-
bo Dei non pollmr probare quod in primo hoc Thefeos membro conrinctur
id , :
Scriptura enim contra teftatur quod hifans wtónatus, ViVms iô'oh datus, Efà. 9.5.
quod elegerit ;?(?i icrvandos per Chtiftum, Ephei!i. 5. quapropter etiam Chri-
^ns fervM Dei dicitur Eia. <;^ io. 11. ex qUibus omnibus eiììcitur Chriftum elle
,
caufàm adminiflram, eledis fervandis conftitutum adcoque Dccretum divinuni :
de Mediatore, clic in ordine poflerius decreto eledionis.
Ad fècundum memhrum prima Thejèos,
auod fìc habet :
Àdeo etiam, ut mcdiationi iam pra;ftita^ ac peradtx, dignitas, neccflìtas,atqus

utilitas Tua, abunde confiate potuerit, etiamfi impetrata redemptio nulli un- ,
quam individuo 'applicata fiîiflet, potuentque omnibus impetrata elle, tamea

nullisapplicari,proptcr intcrvenientem omnium incredulitatem: cum finis mor-
tisChnfb propriusnon fuerit eiusapplicatio. Rclpondemus:
I. FalfaefTe hsEC omnia nam quod de dignitate mediationisdicunt, etiamfi

:
non applicctur; eam ipfam dignitatem ef]e vel in fufficientia, vel in efficacitate
T* ^vTpa, illa potuit conftare fineapplicatione,ifta non: quemadmodum ptseftan-
tia medicamenti non tantum in f"e , fed etiam in efficacitate cernitur fi cui utiliter
adhibeatur, fanitatemque reducac.
X. Simi-
NATIONALIS DORDRECHTANvE. 145
;. Similiter & utilicas diipliciccr confideracur: prior utilicas quam mediator
pcrcipic, cft, quod Dominus ip/um in fiimmam cxtulit fiiblimitaccm, ac donavitj
4:c. Philip. 2. 9. ha:c utiliras pocuit clic line applicatione: atcft&alia utilitasquê
fine appiicatione nullo modo elle pociiit, nimirum ha:c: utoninis lincia confi-
teatur ,
quod Dominus fìt Icliis Clirilhis,ad gloriam Dei Patris veri'. 11. hac wlor^.
ficatione eleótorum hominum ncc in hac , nec m altera vita, fine applicadoncj
fruitur.
3. Dcnique vehemcnter pugnane impetrafc redcmptionem & impetratani ,
non applicare. Nam cum impcrrario Ut ex iìimmo Dei amore, lohan. 5. 16. quid
ni idem amor effedum dedit, ut applicatio fcquerctur? line qua amor ifte piane
fruftraneus fuillct, utur rcdrmptio cllct impetrata. Deus, inquam, fàpicntillimusj
potentiilìmusjinimutabilis, ex amore nihil mcipit, quod ex codcm, ad fincm pro-
pofitum non polTit, aut non velitpcrducere, Phil. z. 13. lohan. 15. 16. non vos me
elegiftis, &c. lohan. i<j. 7. Rom.(5', 5. conjunguntur individuo nexu impetratio &c
applicatio: quemadmodum & Ephcf! 5. i5,T<r. & multis alijsin locis. Conftituic
Deus ab a:terno utrumque Decreto immutabili adeoque falfiflimum cfl:,
igitur ,
quoddicunt unum line altero potuiiTe eirc:qucmamodum&: in fcqucntlbus aiunt.

Redemptio potuit omnibus impetrata cfie & tamen nulli applicar!. Pugnat ,
enim hoc cum omnibus Dei proprictatibus. i. Cum Immutabilitate: hxc non
patitur, ut quem fèmel voluit &c c-cepit liberare, poftca nolit. Malach. 3. 6. Efài.
4^. 10. 2. Cum
mifericordia, qua^ non patitur perire dilcdum fìhum, rcdemp-
tiim tanto pretio. Elài. 49. 15. paternus amor fìlijs hxreditatemnon tantum acqui-
&emit, verumetiamlargitur&: tradir poflìdcndam, 3. GumjuftitiaDeij qujc
rit,
flium cuiquc tribuit, 2. Timoth. 4.8. 4. Cumiàpientia, juxtaquamomniaper-

fedilTime prarfcit Deus. Si igitur pircevidilTet, per refiftibihtatem &: relìftentiam
Remonftranrium, neminem unum redimi potuille; fìlium fuum unigenitum, diic-
dum, in quo acquiefcit. Matth. 3. 17. in tam horrcndos cruciatus nunquam tradi-
diffct. Nam Deus & natura nihilfaciuntfruftra. Ergo faUiillmumeft,quod redem-
ptio potuerit efl'e line appiicatione.
4. Quod
denique aiunc illam applicationem potuilTe impediti, proprer inter-
:
yenicntem omnium increduhtatem: rcfpiciuntadfìgmentafua, derelìlHbili rege-

neratione, &
fimilia: de quibus in Articulo quarto agitur. Cum igitur hoc falliira
fìt, corruunt &c rcliqua, qua: prarcellerc, &:hi{be fundanientis falfìs innituntur,
^d ultimum pnm& Thefeos memhrHm

cfuodjlc habet :
Finis mortis Chrifti proprius, non fuiteius applicatio. Rcrpondemus. i. Cum

dicunt ^r^^r/«:r vel ipfi quod applicarlo fuerit aliquomodo finis mortis
fatentur ,
Chrifti. 2. Applicatio eft caufà finalis, quamobremjus applicandi fibi Chriftus

acquifivit: fi ergo jus apphcationis eft finis mortis Chrilli, multo magis & appli-
catio erit finis eiufdem mortis. Ephel." 5. 25. x6.
Rejicimus ergo totam hanc Thcfin, eique contrariam & Orthodoxam, adfìnem
fequentis lècunda^TheieoSj llibftituimus.
II. THE S I S.
Admemhrum prìm [ècundx, Thejèos,

ùfuodfic habet :
Deftinavit Deu<, Chriflum in mcdiatorem, cumnihil adhucftatuifiet de condi-

tlonc, fiib quahomines velletlèrvare; RefÌJonfiimad hxc fuit iam antea, &inlc-
qucncibus de re eadem agetur.Opponimus igitur tribus tantum verbis,hunc fyllogif-
munì: Ordinano finis, prior cft ordinatione mcdiorum, &:caufà adminiftra,qui-
bus ad fincm pervenitur, Atqui conditioncs iàJutis fiinc finis > propter quem
acqui- Nnn
14^ ACTASYNODI
acqiiircndiim Chriftustnnquam medium & caufaadminiftra, conftitutus eft: ut
nimirum conditiones iftas, & media adlàlutem acquirat & procurcr: qualialunt,
fides,panitentia,obedientia, làndimonia, perfevcranria, nominis Divini invoca-
no, cclcbratio, 8cc. Ephcf. i. 5. 11. lohan. 6. 40. &c 57. 58, &
^ Ergo ex ordine Deus prius ordinavi! falutem &TaIutis conditiones, quam me-
,
diatorcm Chriilum quippe qui conftitutus cfì:, ut iftam voluntatem Patris IfLii fa-
:
ciar,unde&: angelus focderiSj&ibrvus Dei dicitur. lohan. 17. 22.2.3. 1011.^.37.58.39.

Nam quod ukimum eft in executionc, primum fiiit in intentione.
oAd poBerim memhrum fecunàA Thefeos^

quodfa bah et:
Adeo, ut opere mcdiationisjam prseftito ac perado, integrum ipfi fuerit, quam-

cumque vellet conditioncm , tam operum, quam fìdei, ad lalutem confèquendam
pra'fcribere.
Refpondcmus, falfiilìmum hoc efle, quod hic dicunt, in quacumque tandem fl-
gnificatione \oczhu\um Jida &c operum accipiant. Qux falfìtas ut appareat ijs
, , ;
quae diduri fìimus , prò fundamento &argumento fbhdofubfternemus, indubita-

tumhoc dogma de Dei natura & operatione nimirum quod ex cfledo Dei in-
:
fallibihter (emperjudicarurde voluntate &: Decreto Dei antegrcflb: adeout,cum

primum iftud eftedum appareat, ftatim infalhbihter judicarc poffimus, Dco inte-
grum non fuiU'e aliter agere. Ratio eft, quia Deus fiipientiffimus , perfeftiffimus,
optimus, non poteft non optime fèmper agerc, autprxfcribere ahud, quam quod eft
optimum adeoque non poteft ahaprxfcribere, quam qua; pra^fcribit. Unum enim
.-
Icmper eft optimum, faltem in rebus è diametro pugnantibus, uti fìdes opera &
pugnant: fimul ac itaque unum videmus pnTfcripfifle ftatim dicimus hoc optimum
;
efle: Non fuiffe integrum Deo,pro fiimma Tua bonitate &

perfezione vel hoc omit-
tcre,vel contrarium velie, aut facete, vel utrumque prazfcribere. Hoc fundamento
poiìto , iam porro confideramus varias fìgnifìcationes vocabuli £.àci operum, uc &
fallitas Thelèos appareat.
1. Si itaque fidem cum Orthccdoxis accipiantpro inftrumento quo apprehendi-
mus merita Chrifti, &:c. Deo integrum non fuit vel talem fìdem vel opera pra^fcri-
bere. Qyia £dem fblam non opera noftra prxfcripfit.
2. Si fìdem in eadem ut didum eft lìgnificatione accipiant &: tanquam fontem
honorum operum & ciììcacem per charitatem Gal. 5. verf 6. Deo integrum non
lohan, j.;ff. fuit vel talcm fìdem vel opera taliaprxfcribcre, quia utrumquepr£efcripfir,idque ob
lohan. 20, liane evidentiflìmam rationem, quod nec merita Chrifti aliter apprehendi,nec Deo
redemptori aliter gratitudo debita prarftari à nobis, quam per talem fìdem, pofTit.
3. Si fìdem accipiant prò conditione novi &
Euangelici Fcederis tradita in Novo
Teftamento : Opera vero prò conditione legali utnufique fcederis, prxfcripta in
Veteri Tcftamento, quibusfàndiillius temporisetiamfìnecognitione Chrifti fer-
vati flint; Deo integrum non fuit talia opera pra;fcribere quia nec in Veteri nec
; ,
in Novo Teftamento talia opera prjelcripfìt, neque Sandi Veteris Teftaménti aliter
quam Sandi Novi Teftaménti férvantur, nimirum fide, Ador, 15.10. 11. hac igitur
Remonftrantium dodnna abominanda, Chrifti merita non parum cvertuntur, Or-
thodoxadejuftifìcatione fententia evercirur, &dogmataPapatusimo Pelagiana&:
Sociniana aftruuntur.
oAntithefs Orthodoxa, opporsendaprimù

duabui Thcjìbus.
Deus, èlapfo genere humano, certos cuofdam homines, prò benevola fuavo-
Cum autem, eos fine me-
luntate, ab alterno elegit è lapfu erigendos &: fervandos.
'
'
' diatore,
NATIONALIS D O RDR E C HT A Nvt. 147
non poiìcc; ad Decretum pra:cedcns aeìdfdir con-
.diatore/ervare per iuflinam luarn
junxitque &:hocfcquens, nimirum de dando in morrem fìJio ìlio ut prò cleòtis & ,
làlvandis omnjbus, tam Vctcns quam Novi Tcftamenti hominibiis, làrfstacerct,

ijlque mortcm iiiam appllcarct, Sdc. ut ab jftis cJc(îs in a'ternumcelebraretur-
Teftimonia Scnprurx quibus harc Antithclìsnicitur, &:iiiprimo&:
multa pra^ccilcrunt.
iàcis
in hoc Articulo
••
T II E S I s III.
. oAdmembrum primumTheféos tertiiZj

quodjic habet:
Deusomnes &{àngulos homincs tradidic Clnifto rcdimendos, fuitque intcntio

Dei Patris,£liumiuumin mortcm tradcntis, omnibus pcccatoribiis làlutem confcr-
rc, propter mortis filij fili prctiiim. Pcrncgamus hoc proptcr fèqucntes rationcs.
1. Quia è fàcrishtteris probari nonpotcrit, quod Deus Chrifto omnes tradi-
dcrit redimendos. Q_uippe qux conrrarium tcltantur lohan. 17. 9. ii. oravic :
Chriftus prò libiaPatrc datis. Atnonpro mundo: ergo mundus non fuicdatusauc
traditus Chri{LO,ucredimcrctur.
2. Qui Chrifto traduntur, tanquam pon'cfllo ipfitraduntur , ita, ut non amplius
fìnt polìe/Tio Diaboh,quippe qui per iftam donationem &: traditionem,in ftatum re-
conciliationislìint reftiruti: atqui hoc de omnibus dicere non pollumusv ncque ipfì
Remonftrantesvoluntvideri quod hoc l'entiant. 3. Cum Deusfit immutabihs &
omnifapiens , ncminem tra'dit Chrifto lèrvandum nifi revera fevetur: quos prxfcic
converfiimnon iri, hosnontradit: adeo ut Scriptura paflìm tefletur fervari iflos o-
mnes,quiChriflo datiiunt,Ioh. 6. 37.39.44. loh. 10.29. loh. 17. z. 6. 12. ncque ali-
ter vox redtmendi &
emendi ('cuius hic fìt mentio) in fàcris ufiirpatur teflatur, in- :
quam,Scriptura, eos omnes fervati , qui fèmcl à Chrifto empti ic redempti fiint. i.
Petr. 1.15.18.19. Gal.3. 13. 14. Gal. 4. 5. Tit.2.i4. Apoc. 5. 9, &14. 3.
2. Refponlìo: quod dicuntintcntionem Dei hiifle, omnibus làlutem conferrc:
dicimus intentionem Dei, effe Dei voluntatcm voluntatemDei eiìe unicam, cer- :
tam,flipientiirimam, immutabilem, qua'fcmper fìat: quicquidnon fit , nunquam

fuitin intentione Dei ut fierct.
3. Refponfio: adcxempIumPharaonis quod attinet, impudenter temerario &

ogganniunt manifcfto Dei verbo Rom. 9. fi excipiant,Pharaonem habuille ex-
,
tern'amvocationem, adcoqjDeiintentioncmfuiirc, ipfum fèrvaresRcfpondemus;

quod voluntas fìgni non poifit proprie dici voluntas beneplaciti quod vel ex hifìio- :
ria Pharaonis pallim apparet mandat cnim Deusfiibinde ut dimittat populum

:
Ifraehticum hxx erat voluntas fìgni

: Interim dicit fc nollc ut Pharao dimittat
:
iftum populum , hxc erat voluntas beneplaciti, qua: fcmper fìt, cauJàs habet a:- &
quiflimaSjUtut nobis incognita fìnt. Nunquam igitur probabunt, tam Pharaoncmj
quam AbrahamunijCx intentione Deifervandum fuiffc.
<ìAd membnim Thejèos terfi^poHremum,

qucfdfic habet:
per multorum culpam alitcr eveniat.

Etfl rcs
Venilìmum eflreprohos flia culpa perire, nec foloDeijure abroluto, fed flmul
iure ordinato à gloria a'terna reprobati: interim tamcnnonreiTte dicitur, quod hic
cventus fìtalius, quam,qucm Cluiftus fibi propofìtum habuit : pcrindc ac il volun-
amor mutabilis, Rom.
tas ipfìus cflet conditionata,pra'icicntia fallax, ic. pcrinde 1 1
.
ac fi homo egcncrandus,rclifhbihtate fila ingrcfilirum Spintum impedu-et,ialutem

I
Nnn 2 oblatam
148 ACTA SYNODI
oblatam invito Deoexcuterer, &: è numero cledorum ad rcproborum tranfìrct.
cum Deus è plurimis idololatris, eximerct Abraharaum icidcm idololatram('faciunt
cnim hic mendonem Abraham!; lì Deo eadem dona conferre reliquis,
placuiflet
qua: Abraham© ex mera fùa gratia contuHc, non minus rchqui idololarrx, quam
hic idololatra fervati fuillent, lohan. 24.2. Match, ii. il. Tyrij plus prseftitiffent
quam ludxi, (ì placuillec Deo eos f'ua gratia dignari. Quid multis nemo venit .'
ad Chtiftum, niiì pater traxeric eum lohan. 6. Dchria igitur mera funt, quse in hac
Thcli extra Dei vcrbum coacervarunt quibus opponitur ha^c fequens.
:
Antithefìs Orthodoxa.
Deus cleiStiosfiros Chrifto dcdic redimendos, lohan. 17. z. 9. lo.i i. fuitque inten-
ti© Dei Patris, fìhum fìium in mortem tradentis omnibus & , folis cledris fàlutem
fìhj fui pretium. lohan. 3. i^.& 17. 12,. 2. Cor. 5. 21. &in-
conferre, propter niortis
tentio nonomncs hominesex asquo, nontamPharaonem, quam Abraha-
filij '^^^^ì
mumlervare. Rom.9. Malach. 5. Rom. 11.2. 7. lohan. 10. Urquchocnonalitcr

evenirer, omnem refiftentiam Spiritu fiio tolHt, novas vires inftillat, inftillatas ad fì-
nemvitjEConlèrvat. Ierem.32.38.39.40. PhUip. 2. Rom.8.29. &:c.
ThesisIV.
Cuim prius msmhrumfic habet:

Pretium redemptionis quod Chriftusper mortem & pafTionem fuam Deo Patri
obtulit, eiufque juftitiae fàtisfecit, fuit , volumatem atque
fècundum Decretum
intentionem Dei, efficaciam habuit ad reconcihationcm in omnibus fingulis &
hominibus, non fblum in eleftis &
fìdelibus, (ed etiam in omnibus reprobis infi-
dehbus &
impocnitentibus,qui in infidehtate &
in impcEnitentia moriuntur ac
pereunt in arternum. Adeo ut Chriftus,quiad oblationcm illorum quoque fàcer^
dos &propitiacor fuit , licet adxquate prò fidclibus , tantum cum falvandi in-
tcntione refìarrexerit &: intercedat Refpondemus i. pretium mortis Chrifli fàtis-
:
fecit juftitix Divinai. Fatemur, fiintcHigatur de folis cleótis, non autem de repro-
bis, quia non fiint reconcihati , nec in (latum gratia: reftituti. Nam ira Dei manec
fliper iplbs,Iohan.3.35. ncque unquamDeusnovit ipfòs. Matth.7. 23.
2. Quod Chrifti pretium efficaciam habuit ad reconcihationcm in fìnguhs,
Concedimus fi per hxc verba nihii ahud quam fiifficientiam intcHigant at fi volunc :
efficax fuifle in fìnguhs, id pernegamus quia reprobi, eius nulla emolumenta pcr-
:
cipianc ftemporalia enim beneficia, &

impunitas, qua propter cleftos interdum
fruuntur, Genef. 18. huc non pertinente ncque in hac ncque in altera vita. In hac
vita: quia plurimi, necxtcrnaquidemvocationevocantur. Alij vocati, neciuftifì-
cantur, necfàndificantur fcd (utRemonflrantium verbis utamur) in impoenicen-
:
tia fitinfìdelitatc moriuntur. Ncque pofl hanc vitam, inde quicquam. emolumenti
pcrcipiunt , quia hcc ipfì Remonflrantes fatentur, quod pcreantin a:ternum: nifi
forte extra Scripturamexifliment cum Vorflio, fublevari ahquafcnusinde posnas
infcrnales, ipfòrumque peccata ctiam ahquomodo in Chriflo punirà efi e. Quod
falfum, quia prò reprobis Chriflus nec fpopondit, nec oravit, facrifÌGium fhum ex-
piatorium oblaturus lohan. 17. 9. quin imo Sctipturadicitomne id in gchenna
:
folvcndumipfìs effe quod debent, Matt. 5.25. i6. Matt. 18.34. Ergo intentio Dei
nunquam fuit, uriflud Chrifti pretium ullo modo efict efficax auc efficaciam ha-
beretpro reprobis, quiaiplìus intentio & voluntas fèmpcr fit, Malach. 3. C,
Sequitur
NA11ONA L I S DORDR E C HTAN ìE, 149
Seqiutur ôUerìm memhrum jf. Theftòs.

AdcoutChriftuSjqiJoadoblationcmilloriim quoque fàccrdoS &propitiator fiie-
nc,Iicecada:quatepro fidclibus tantum, cum fàlvandi inccntione relurrcxcric&m--
tcrcedat.
DicuntquidemRcmonlirantcsinfuis fcriptis Chriftum eflercproborum quo- :
que fàcerdotem &: propitiatoriumîjs rcconciliationcm obdnuiflcjrcmiilìonem pec-

cacorumimpetrafle, &:intercedci'e prò ijs. Quod lì vcrum cft, rcprobiin fratum re-
cohcilianonis iiinc re iplà reftituti Nain quibiis peccata iìint rcmin"a hos Scri-
:
j
ptura bcatòs pronunciar. Roto. 4. P(àl. 32. quia ubi partes rcconciliaca: fune ibi ,
rollitur odium,irajinimiciria: repònitur vero amor, bcncvolcntia, bcneficcntia:

imo tantus eli Dei amor erga taics, ut vcl patcrnus vclmaternus amor,adeum nilul
fìr. Efà. 49. Lue. il.
Acqui reprobi non fune in ftatum gratix reftituti quia hoc ipii Rcmonftran-
:
rcs, rotunde dicere tfcpidant &: redc fànc

, quia reprobi non pollimt dici à Dco
:
itarcftituti,ncque.quoadafifcduin,ncqucquoadeftcctuni, cum maximam parccm

tie vocati quidcm fìnt.
FaUitas etiam hinc apparet, quodipiì Remonftrantes dicunt Chriftum adac-
2..
quate prò iìdelibus tantum, cutn ititciitiDne iàlv'andi rciiirrexifle , acque interce-
dere: nam prò quibus nonrciìirrcxit , prò ijs etiam mortuus noneft, necpccca-
torum remifTionem impetravit: pertment hax omnia beneficia ad lolos elcdios, ita
ut qui unius, etiam alcerius bcneficij fine participes. Rom. 8. 29.ad35.&;c.
3'. Quorum iàcerdos cft Chriltus, de ijs Scriptura talia teftatur , qux de re-
probis nullo modo dici qucunt: ut, quod prò eorum pcccatis làtisfccerit, Heb. 7.
24. peccata tollat, Hebr. 9. 28. peccata aboleat, Hebr, 9. 28. fànct nos, Eiài. 53.
il. 9. 14. morte ijs teftamentum confirmet. Hcbr.9.17. pon-
regeiieretnos, Hebr.
tifex corundemrnaneatpoftArcenfTioncm, Hebr. 8.1. intercedat,Hebr. 7. 25. Heb.
9.24. i.Iohan. 2. 2. lohan. 17. perfede cofdcm fervet. Hebr. 7. 25. arternam ij(l
dem redemptionem nadus ficmortcfiia: Hebr. 7. 12. hxrcditatemceternam con-
feraci'jidem. Hebr. 7.1^.
4. Nec iuvatadVeHàrios,quod qUifurit òinhia h±c &:fimilia S. Scriptura: tcfti-
monia eludere ilmilitudine medici, qui prxparatmedicamentum fàlurare quidcm ,
omnibus, non tamen utile ijs, qui id rcfpuunt: cft eiiim firnilc diftìmilc, quia mcdi-
cus 11 prxfcirec quinam ctîifuri elicne &: conculcaturi fuum mcdicamentum, prò
ijs rpedicamentumnon prarpararet. x. Si mcdi£us poilet mutare animos eorum^
qui medicinam relpuunt, quo minus reljpuerenti nunquaixj male cederer medica-
menti adminiftratio, id autemDeusfacit &:faccrepoteft, ex nolcntibus facic vo-
Icntes, ut ex vclcntibus faciat perficientes Phil. 2. prò fundamento itaque huic
,
fimili fiibfternunt ablurdifllm&m rcliftibilitatis &: relìftenti.'C dogma, de quo ini

Articulis l'equentibus.
iAntithefis Orthodoxdi
Pretium redempcionis, quod ChriftuS per pailìoncip &:morcemruam Patri ùb-

tulic, eiulque juftitix fàtisfccir, fuit lècundum volunratem, Decretum acque intcn-
tioncm Dei cfficax ad recondliationcm prò cleòVis lliis Iblis ; quorum iChriftus ia-
,
cerdos cft &:propitiator, prò quibus etiain Iblis adacquate, cum intcntione làlvan-
di refi.irrexit, atque intcrcedit: Iolian.17. Rom. 8. 29.&;c. teftimonia multa alia:
lime in priceedcntibus, &
in colloquio Hagicnli quibus ealculum iubiungimus.
:
Non
'
^ 3
ThFv-
150 ACTA SYNODI
T H E S I s V.
quiS fc habet.
Proprius &: inccgcr mortis Chrifti finis fiiit, &c.

De hoc fine Deus nunquam cogitavic, eum nunquam voluir, intendir, decrcvir,
autopravit. Ratio cft, i. quia eum finem non cftallecutiis. z. quianequxfivicqui-
dem aflcqui: quippc quinonvocatonines Piai. 147. verfàilc. Cum tamcn fidcs fitex
auditu Rem. io. cumque fcrdus Dei inEuangelio cxplicecur.
Exert'ciStis Deifemper & infallibiliter,
&:ipfius veravoluntate&DecretisJudi-
carepoillinTus. Et nititurhxc Thefis faliis fundamcntis opinioni bufquc erroneis,
tum ex parte Dei, tum ex parte hominum. Ex parte Dei: quafi icilicct habeat
voluntatem fiifpcnfam, conditionalem, inefficacem,mutabilem, ncque certam &c in-
fallibilem futurorumprxf'cientiam. Exparte homiuisrac fiisnonfitulqueadcode-
pravatus peccato Originali, utidcpravatusefl:,haberetque tale arbitrium, cujus vi-
ribus, invitare ad fc DeumDeique invitati gratiam vel recipcre vel rijecerc pollìr.
&
Qua de re antea didum eft, in fequentibu.s Articulis dicetur. Verbulum uaque
non addimus.
«
. eAntithefs Orthodoxa.
Foedus gratis eli:, quo Deus Chriftum iprum,eiufquc beneficia,gratis promittf ns,
abhomineviciirimcxigir,utfide Chriftum recipiat ac refipifcat. Hof. z. i6. 1^.2.0.
Ezech. ^6. 2.6. -ecc. Mal. 3. i. Finis igitur mortis Chrifti efl, ut beneficia in focdere
promiila mereretur &: apphcaret, non omnibus, Icd omnibus eledis. Matth. io".
28. Dan. 9. 27. Marc. io. 45. nam ne omnes quidem ad Euangelij fui fccdus invi-
rat, Ephei. 2. 12. Rom. 9. 4. Et ha:c caufà eft, quamobrem Chriftus paffim dicacur
mortuus prò multis , prò Ecclciìa, &c. Ad:or. 20. 28. Rom. 8.33, 34. Ephef.5.25.
Eiài. 53. 12.
QAdqu&rtionemThefihmfuhjunBanu,
Quodllemonftrantesin eafint opinione, ut exiftimerit Chriftum non noftravice
aut loco, fcd tantum prò nobis&noftrobonofit mortuus, dubitare non poflumus:
quia in locis citaris hoc «on tantum dicunt, fed etiam argumento confirmant. qui-
bus &: ièquentia fiibjungimus :
1. Quia dicunt Dei juftitiam non efte talcm, ut per eam, ad omnia & fingula pec-
cata punicnda adigatur. •
Ergo Chrifto non impofiiit omnia &

fingula peccata noftraquibus nos ceternas
poenas commeriti cramus. Huc pertiner quod dicunt, remittere peccata, &: prò
ijsplcnanamiàtisfixòtioiremaccipere, talem proprietatem inDeonon eilc. Linde
etiam negant,Chrifti fàtis£a6tionem,qua mundum reconciliavitjfuiife plenam. Ergo
non eft (lècundum ipiòrum mentem) mortuus noftro loco,quia nos debebamus Dco
plenam fàtisfaòlionem. Dijjbitantcnim,an elcdusin Chrifto posnamluifle rcde di-
caturreipfa, anvero divina a:ftimatione tantum.
2. Quia, qua:doecnt de juftificationenoftri, idemprobant: ut, quando dicunt
Chriftum non effe obiedumjuftificationis&imputatioiiis divina. Fidemin ncgo-
tiojuftificationis, non elle confiderandam tanquam inftrumentum.: fidem juftifi-
cantem ,non cfte, qua,qui credat, iìbi reriiiira eflc peccata, &:c. qua; ipforum ha:rcti-
cajuftificationis dodrina,adhunc /ecundum Articulum ornnino pertinere videtur:
rationemqueeiushabendamcileomnino arhuramur. Ut vidcant tandem plebei mi-
fere hadenusdecepti quam turpirer etiam errentR.-monftrantes, cum dicunt, fb
,
nobifcum faccrc & ftatuere quod Chriftus prò pcccaiis noftris mortuus fit, &: ipli
,
omnia efFe albribcnda.

3. Quia
NATIO N AL IS DORDRECHTAN^. ijj
j. Quia dicane peccatiim originale rcum morns non faccrc, ncc proprie perca-
tum dici de&cre: neceileciIe,omnes fàlvos fore, qui adualia peccata nuJJaiplìpcr-
omncs fine difcrimine,&:c. Ergo Chriflus loco & vi-
perrartint, quales flint inflmccs
ce infontuIorum,(àItcm in)nfanriamcnenrium,non eftmortuus.
Videmus ergo, quodlethalcscrrores, iub liilceQuinque Arriculis lateant;\à So-
cinoprofc£ti,ChrilÌ:!que menta &
juflitiam dcmolientes, quibus hunc Syllot'ifhìiim
oppQnimus,addodnnam lanam &c Orthodoxam tuendam, crorcfque dHucndos
qui & inhac quxflionc tliefìbusiìibjcda, & in chcribuiiplis contmentur:
^mrupi vice egioco ChnfimeH mortiuis, hi omncsfervantun at prò qui bufi tm/q; Chri-
Itmmortum horumvice
efi--, &
locomortnui est. lygojro qmhtfiti?nqitc mortims eli hi
omnesferv/inttir, ó'per confequens.
non efipro omnibus mortuus.
PropofìtioeftRemonfhantiuiTij &
extat in CoHoqUioHagien{i Belgico, pacr. t?8.
Alllimptioeflomniunì OrrhodoxorumThcologorum,& in Colloquio Hagicnfilh-
tisprobata: imo vel cxfblo Apoftolorum Symbolofàtis probari poteft juxta quod :
credimus remiUloncmpcccat'orum. At gratis per iulliriamluam Deus nulla pecca-

ta potefl: remitterc impimirn, alias iìlium in mortem nullo modo dediilet, ex quibus'
efficitur, quod Chriftus noftravice & loco fitmortulisîd quod Scriptura paffim,
cum primis Eia. 53, difcrtctellacur.
ConcludimusergohafceRemonftrantiumthefcs opinioncfqucin iiscompre-
,
henlàs, faHhs, Verbo Dei. contrarias, ex Immani cerebri fìgmcntis profedas efib , &
Socinumolere, adeoquc in return reiiciendas, necin EccleiìisBclgicis tolerandas
Contravero Antithefcsiiidernthefìbusoppofitas, tanquam epuro Ifraelis fonte

hauftas, tota mente & corde apiprobamus, cafque cum Ecclcfia: Chriftì ardifica-
tionc, publice proponi pelle, periualìilìmumhabemus.
IVDICIVM
Depujtatorum Synodi Gallo-Belgica,
De Articulo Secundo Remonflmntium : .
DE VNIVERSITATE MORTIS CHRISTL

Th.es IS. I.
m
"pRetiumredemprionis, quod Chriftus Patri fuoobtulir,in fé &:per Te digniilìmum
"*
efì: &fufficienriirmuim, ita ut omnes, valore &: dignitatemortis Chriili, redimi
pollent, fi omnes &: tinguli crederent.
IL
Chriftus reipfa prò nullisaliisfccundumScripturam mortuus efl, quam prò crc-

dentibus. NecaliafuitvoluntasPatrismittentisFilium, necFilij ipfìus morientis,
Ioliaii.3.i<J. Hebr.5.c;.Iohan. II. 51.52. &;io.i5. Ephef. 5. 25. is- 2.Cor.5. i5.Gal.ì.4.
IIL
Chriftus novi Fccderis Mediator &:fponfbreflîdque tum merito tum efficacia}

non tantum ad promerendam rcconciliationem atcjue remillioncm peccatorum,
*
(ed etiam fìmul ad dandam &: applicandam eandcm omnibus credcntibus in ipfùm.
Quam application cm eodem adu nobis impetravit, quo reconciliaticncm &c re-
millìonemnobis promerituseft. Hebr9.14.15. &cj.zt. Ador.5.31. Apocal.i.fj.
i.Cor.i.;5o, Gal. i.4.Ephef!5.2(J.z7.28. CololI1.21.22- Hebr.10.i4.
Nnn ^ Mors,
,î AeTA S YNOD I
IV.
Mors,rerurrca:io,&:interce(rioCliiifti,itcraquè beneficia ^quae inde fluiint , re-

conciliatio, juftificatio &: peccacorum icmiflìo, iànctificatio,redcmtio &: vita x-ter-
na, fic indivuHbnexu cohxrenc,ut difiungi ncc poirincnec debeant. Rom.4.25.& 5.
1 o.&;6. 4.5. <?. i. Cor. 5.14. 15. Roman.8. 34. Hebraror. 10.14. 16.17.
Apoci
9.
xcd.é. i.Iohan.i.ii
v.
t)eus pofuit Chriftum propitiationcm ilve placamcntum, non fine fide, fi;d per fi-
dem in Tano-uine cius. Ncc ullits mortis Chrifti clfedus in Scriptura aliis quam fòlis
credentibus&communioncmcumChriftohabentibustribuitur. Roman.3.verl."25.
Ephefii.?. Rom.5.1. &;8.9.Hebr.ii.(J.
-?''
Vt
IdcoquchaecRemonftrantiumplacita tanquam mera ingenij humani figmenta
rejicimus.
1.
Deumfecijfe antecedaneum DecrelHm,qHO deFilio in mundum miitendo abfolute cogita-

rìtycumfoh intentione impetrando redemtionls ,Jìne ulla determinatime eiufdem applicando;
utvote quo demumpofteaperfequentia Decreta ft ordinata.
n-
Boque nomine potuìjfe chrifti redemptionem effeperfeîim,omnihu[que impefratam
, e-
quifradium hujm impetrationii ohincredulitatem pertiperent.

tiamfì nulliforte ejfsnt-,
III.
Chriftum morteftta omntsé'fing»ios homines Deo reconciliajfe > fine ulU conjtderatione
fdei.
IV.
Eadem morte promerittim effe, vt Bem pojfet c^ ziellet noViim aliquodgratto fcsdus cum
peccatoribminire, dr beneficiafua commnnicare^ npndum conftituyifaederey neclege ,fecHn-
dHmquamfoedmiUudcumhominihmeftetineundum,
V.
T.xmultU pojfthilibm medijs/tnter qtu dr opera legisejfepoterant, liberum fuiftfe Beo,pòfi

deftinatum óvtediatorem, etiam aliam novifeederis coniitionem eligere ó'prafcribere,'quam
fdem.
VI.
Omnibus é'ftngidisêtiampereuntihu'S-.reconcilìatìonem dr remiftionem peccatorum effe

impetratami nec tamen datam aut concejfam. \
VII.
Cumreconciliaffenos dicitur ChriTttti , dr remifttonempeccatorum acqHÌfivife,hoc tan-

, tumdemefteyatqtteimpetrajfejmvelpoteftatematqttevoluntatem reconciliandi crrcmit-
tendi peccata.
chriftum
.
NATIONALIS D O R D R E C H T A N ^. %
Vili.
ChriJlumfromuUUmortuumeJfi-, froquihm non rejìtrrexk: adeotjue Jrulì 'Bum tnortU

Chrijlt àf'uBtt dr effcacia refurreBionn tn quihufdam hominibas pê difiiingi.
IX.
ReconcHiAtionem & remifpencmfeccatoruf» tth intercejjtont Chrifli,noftrìquf iuBificA'

tiene, fanBifcatione é' glorifcAtione fojfe fèparari, ...--.-,«-.:. ci'...
Quorum omnium nihil ventati iccundum Scripturas convenienter dicitur.
IVDICIVM
Profeflorum Belgicorum,
D E
Tertio èc Quarto Articulo.
nArticuli Tertij 0* ârtt explicatto.
Thefi. l Àntithejìf. 1.
EAdcmvoluntatis human«E atSbio ('licet EAdem voluntatis humana: aftio vere

divcrfa ratione conflderataj dici non dici poteft & contingens, &:neceila*
poteft , &
contingens , neceflaria: & ria, feu non contingens fed diverfà ra-
:
contingens quidem natura fua necef- ; tione. Contingens quidem per Te fcU ,
faria vero refjicftu Decreti divini. (Re- natura fua, &

abiòlute in fé confiderà-»
monflrantesadverllis VValach. pag. 58. ta; quatenus à voluntatc, tanquam cau-
& ArminiuspaiTmì.) Ea enim ratione, fà libere ne contingenter agente,proma-
ex vi &efficacia Decreti divini , omnia nat: neceliaria vero, rclatc ad Dei prje-
etiam mala neceffario fìerenr. In Thclì- fcientiam, Decrctum,Prophetiam: undc
bus exhibitis. Artic.3.&4.Thcl."ii.&iz. adioillaperfe contingens , conlèquen-
tixtamen ratione, neceflaria eft.
Quia, nec Dei prxfcieniia falli 4: nec Decretum murari b nec Prophctia;
ac Scriptura fblvi poteft e.
a A(5lor.i5. 18. Hcbr.4. 13. ^Proverb.icj.zi. lef! 4(1.9.10, fI0han.10.ver.35.

Num. 23. 23,
Idcoque nulla peccata , ex vi , & efficacia Decreti divini, fed exfolius creatu-
ra: libere dcfìcicntisvitio, perpetrantur: qux, ut Deus non
cfficit, fed volens fa*
pienterac iufte pcrmittit ac rcgit ; fic ca nonefficerc, fedpermitterc ac regerede-
crcvit. lac. 1. 13. 14. &, i.Iolian.1.5. Ador.ij, 18.& Ephcf.i.n.
II. IL
Cumab Adamo, ante lapfum , Deus Quamvis Deus ab Adamo ante lap-
obedientiam exegerit libera voluntate fum, obedientiam exegerit libera volun-
prxftandam, habituum fèu virtutum in , tatc prarftandam, habituum tamen , fcu
voluntatcminfufìo , locum habercnon virtutum , in voluntatem infufìo locum
potuit; in intelle^lum&ratfcdus potiiit- habere potuit imo ea ipfa de caufà dc-
:
Advcrfiis VValach. 56. & 57. Coli. Hag. buif, ad voluntatis peifedionem: ut ad
Bclg. 250. obedientiam &
virtutum a£liones libere
exercendas,reddcrctur idonea.
^dque
J54 .::. i ;-; a.c.t-a. synod.i . . . . .
Idque ex imaginisDei,percrcationemhominis perfette confonnarcT/?;&: per lap-

fum deformata /-jperqueregcneratioiiiiiBjtandem reformata: e , delcriptione per-
Ipicue elucet.
^Gen. 1.31. Ephef. 4.24. èEphef.4. 18. r Ephef 4.24. àrv^-g-
Dcindcfi/uc Remonftrantes adverlus-VVaIach.57. non diffitentur; voluntas
hominisin regcnerationisftatu,habitibusvirturum,pergratiam comparatis infor- ,
metur, iilqueperfìciacur, & adflias opcranoncs expedidorreddatur quid verac, :
quominus habitusinfulij antelapliini, adimperatam obedicntiamexpcditc pra:ftan-

dariìjextiterinc. ..... - -.
IH.
Ideo voluntas hominis , cum virtutes Ideoque ut voluntas hominis virtutes ,
ìHas admittere nequiverit,eardcm per la- à Deo, imaginis ipllus donatione ac-
illas
pflim amitterc nonpotuit. -CoUat. Hag.- ccpit: iic lapfusvitio eaidem amittere
,
Bclg. 250. potuitSu amirmadeoiitlicet aliquafcin-

Et voluntatis vivificatio , in m.entis tillalucisnatura? in mente, &faculratisin
& atfeótuum reformatione conlìftit.Ibi- voluntate,iìt relidua, ad bonum naturale
dem 252. & civile quodammodocxercendiim; ad
Dei bonitatcm declarandam & Inumana:
ingratitudinis excufàtiònem prsecidendam ; nullz tamen lìipcrfimt vires idonea:
adilipernaturale Fidei, Spei, Charitatis, ver^querelìpifcentia' bonum. Nec volun-
mentis,
tatis vivifìcatio in &
atfeduum reformatione conlìflit proprie.
ut ex antecedentibUs conftat,ita ex divinx legis mandatis
Quod, condem- &
nationecomprobatur.Qupniamunivejrfàmtotiushomims, cordiSjanimsej&cogita-
tionis ffeu voluntatis affeftuum & intclledus) reditudinem, & aftiones ei confen-
taneas, prêcipit : & contrariam naturai & aftionum pravitatcm evincit ac condem-
nat. Deut.6. 5. Lue. 10.27. Gen.8. 21. Romanor.3. 19.20. &cj.y,^. Ephcf 2. verf i.
'
2. &3.
IV. IV.
Deus autem anteftatum regeneratio- Qjianquamhabenti, feu donis redc

nis,gratiamfalvifìcam,certisgradibusiis utenti dabitur eorundemincrementum:
largitur, qui reliquis imaginis Dei fcintil- non proptcrea tamen Deus poli lapliim
lis, refte flint u(ì : quemadmodum Scri- iis, qui naturalibus imaginis Dei reli-
ptum eft, /w^f «ri Armin.contra

dabitur. quiis, re£tc fuerintuli, lupernaturalem
Pcrkinfum 218. &
Relponf. ad Articul. ac falvificam gratiam largietur ; quia gra-
ad 9. quxft. loh. Corvinus contraTile- tia ha"c non fecundum opera fèd fecun- ,
numpag.158. dum merum ac liberum Dei bencplaci-

tum confertur. R.om. 9. i8.i.Iohan.4.io.
& 2. Tim.1.9.
V.
Poftlapfumvero inftatuperagendi^re- Poli lapfum vero , in fiata peragendx

generationiSj infuiiones habituù feu vir- regenerationis, infylìones habituum, fèu
tutum,cum invoIuntatem,tuminintel- virtutumcuminvolimtatem, tum inin-
leòlumj&atfeftusf'liordinariamconver- telleòl:um,&affe(5ì:us, nullo modo repug^'
lionem repugnant mediorum,
fpeiStes) mediorumquibusDeus inhomine
nant,
quibusDeus inhonîne novamvitamo- novamviram operati viiltjadminiftratio-
perarivult, adminiflrationi. Adverlus ni: fcdeiadamuflìmjcongruunt &:in{èr-
VValach.5<J. viunr.
Deus enim in novo Focderejhoc difer-
te aderuitrquum cordis circumcilìonem a,8>c Icgum liiarij an mente &: in cordibus in-
fcriptionem ^moviq; cordis dationem &: Spirirus novi donationem,amotioné cordis
Japidei,& carnei cordis infertionem e, ad obedicntiamiplìpra:ftandampolIicetur.
De in de.
NATIONALIS DORDRECHTANtE. '155
Deinde, cum reipfa hoc fcfb prarflrare teftatur , cium mente s cxcas illiiminat, d:
corda circumcidic f.-mortuos vivitìcat/, &: regenerar^: novamcreaturamnovum-
quehomlnem efficit ^'i ut verbo ipfìus pareamus.
a'Dcnt.jo.6. ^lerem. 31. 33, Hcbr.8. io. r Ezech. 3(j. 27. Ephef,^. verf.% «sf
e Colof.2.11. /C0I0II2.5. g Ioan. I. i5,Tit. 3. 5. h 2.Cor.5.i7. i8.£phcf."z.

1^2. & 4. 24.
Quce omnia non aélum brevi tranfeunrem , fed habitum gratix permanentem
exprimunt: &: Spiritusvoce denotantur j
qui à iliisopcribus, ucarboràfruchibus,
diitinguitur. Gal.5.22. Epliel5.8.9.
VI. VI.
Itaquefides,qua primum convertimur, Itaque fìdes, qua primum convertimur,

& à qua fìdelesnominamur , aftuseft, & à qua fìdeles nominamur , non eila-
non habitus àDcoinfufiis, ex quo aftus dtuSjfcd habitus, àDeoinfufijs:eoq; tam
fìdei oriatur , alioqui volunras homniis potens , utvoluntas hominis ci relìUcre
f'cum habitus infuf iis fìt irrciìftibilis) ha- atque impedire nequeat:ex quo, ceu fon-
bcrctfèfè mere paflìve,pateretur, non a- te fìdei adus certo promanar.
geret. Greuinch.contra Amef!325. Idque ex utriuiquc diftinóbis attributis
Ijquebir.
1.Fidcscnim eft virtusinha:rens: qua Chriftus habitat in cordibusnoftris,Epher.
3. verf. 7. Sedadrus fìdei, fcu credere, efl virtutis iUius vim iuam exercntis, adio
profluens.
Fidesperfeverarepotefl:& fervatur. 2.Tim. 4.7. Adio vero fìdei non ferva-
2.
tur, fed prxterit,ahaqueei indies,imo inhorasdiverfìsintervaUisfuccederepotcfl:,

proutmagnav3rietate& vicifritudine,aut EuangeHum (neccflarium adionisfìdei
obied:urn)autahud quippiam animo obverfatur: Ideoque ab ea nec fìdeles pro-
prie, nec perfeverantesdenominantur, Ahoqui fìnguh crebris vicibus uno eo-. ,
demque die, fìdeles,acfihjDciefl'cntacfìerent:&vicifIìm, defe6tuàfideilla,infi-

delesfiliique Sathanjcevadercnt: quonihilabfurdius.
3. Sinefìdcnemofldehs,nul]aque Chrifli Ecclefia (utpotequse fìdelium csetus)
potcfl fliperefle fed fine adione fìdei, &fìdehs& ChrifliEcclefìafsepiffimecom-
:
peritur. Quippe Noacho in arca fbmno cum iiiis crebrius (ad necefl'ariam qiiic-
temJconfopito,tota Ecclefia in terris,hcet fìdei adu dcflituta,c^tus tamen fìdelium
elle non defìit.
4. Denique fine fide nemo piacere poteflDeo, Hebr.ii.(?. fedirseDei eftobno-
xius, lohan.^ 26. Atqui fine adu fidei Deo nihilominus placuere dormicntes,auc
ahudquamEaangchum meditantes, fìdeles univerfì, ut NoachusinArca. 2. Per.
2.verf!<;.Petrus in carcere, Ador. 12. 7. eademque Apoftolorum reliquorum
fquos ad fìnem dilexit lefiis , Iohan.13. verf i.) aliorumque fìdelium eftratio: &
eorum etiam qui Lethargo immoriuntur qui fine fide gratia Dei alias pe-
: &
rircnt.
VII. VII.
Huius ad'us fidei caufa eft, Dei gratia, Quamvis enim Euangelij auditus,Ie-
non omnipotcns fquafi ita fidem in ho- dio,meditatio, &:c. (fine quibus fidei a-
mine opcraretur ut voluntas liberiate
: dio efle nequit)voIuntatis libere agentis
fua,eirefiftere, atque omnino fidei adum arbitrio fovcri queant, aut aliis adioni-
impedire nequiret) fed ea tantum ratio- bus, &: meditationibus negligi & rejici
nc potens, ut fìiavitur in confcnfum al- pofTmt, atque eo modo adus fidei impe-
liciens fìiafii fuo, à voluntate rcfiftente diti, hoc tamen perpetuum efle nonpo-
perpetuo rejici poffit,ne ullus unquam fì- tefl. Qiiiaadionis princeps
fidei caufà
dei adus confequatur. eftgratiaDei, omnibus potenrior , qux

Grevinch, 320. & 321. fidei habitum, fèuvirtutem dedit / cum-
que Euangehi prasdicationc &: Splrin^s
Sandi efficacia excitat & vi iiia fcar-
,
nis.
,5<?
ACTASYNODI
nis,mundi, Sathanx tentatione refrenata) adaftumfidei, fuo tempore proda-
cendum, prò fuo beneplacito dirigir ac permovet ut ex ante recitatis foederis no-
:
Philip.i. 13.
vi promiflionibus conftat &C exvariis Scripturas locis, lohan. 6.jj.òc 45.
Johannes Tolyander,
Trancijcm Gomarus.
itAntomm Thyfìm.
^ntoniui VVaìeus.
Hoc Collegarummeorumjudicium
legi&approbo,
huhhertm.
D E
Tertio & Quarto Articulo.
S-ujfragium
SIBRANDI LVBBERTI.
HOmoautligit
irregcnitus habetliberumarbitrium. Spente enim
repudiar, quodintelle£buscligendum &repudiandumcenfet,
& proprio motu e-
Neque
de hacrecontroverfia eit.
Sed omnis controversa eft :An libcrum arbirrium fit folummodo debilitatum,&
tantasadhucviresrctinuerit , ut poflit boniim Spirituale (quodfalvandorumpro-
prium eftj cligere,&:gratiamprinìamadmittcre, velrejicercproutipiìlibuerit.
Primagratia , quzeopcrans, pra:vcniens, excitans vocatur, eftaótiodiviraemife-
ricordisc, qua: mcntem hominis vera &:fhlutaricognirione lefii Chrifti illuminar,
voluntatem àDeoaverfàm mutar, ^ ad Dcum convertit , cor novum in homine
crear , &novas inclinariones in co excitat, cumque fut verbo dicamjrcgignit, &: à
ftatu peccati transfert in flatum gratix.
Haec adioefl: Dei propria, ncque admittit imvi^'yiav. Solus enim Deus mentem
"
noftram falutari cognitione lefu Chrifti illuminare, voluntatemnoftram immutare
& ad fé convertere, inclinariones bonas in nobis excitare, &: nos regignere, atque è
ftatujpcccati in ftatum gratix transfcrre potcft.
Impingunt, qui dicunt Deum per primam gratiam excitare &
adiuvare, fìve mo-*
verevolunrareminfìrmam; ur pollìt velie, fi libeat. Scriprura enim dicit , Deum
in nobis creare cor novum, & cfficcre in nobis ipfum velie vrnon rantum polfimus
;
velie, fed etiam rciplà vclimus, qua: Deoaccepta &

grata fimt.
Impingunt etiam qui dicunt, hominem irregcnitum poffe primam gratiam reci-
pere aut rejicere, atque adco in ipiiuspotcftatc elle Illa bene aut male uri, eiqucco-
opcrari, autreiìftere, prout iplì viliim fuerir.
Animalis enim homo, tcfte Scriprura non eft capax corum qux funr Spiritus
,
Dei, neque potcft cacogno{cerc,ncc eft idoneus ad cogitandumquicquam, fed eft

mortuusinpcccatisiuis,ciu{que jntclligcntia eft inimicitiaadverllis Deum &
legi
Dei fubjici n'equit. Qui vero huiulinodi eft, quamdiu talis manet, neque bo-
ijum fpuituale làlutari cognitione cognolcere, neque eligere aut libi applicare
poteft.
Q£oniam
.
NATIO >J A LI S DO R DR E C H T A N M. ^1^5

Quoniam hxcgratiainhominc novumcor crear, eius voluntatem immutat, in-
cliniitionescoirigit,camqueregignit,òc aliati! peccati ad ftatiim gratis trantTcrt , fe-
quitur hominem ia huius pi-ima; gratile receptione le habere mercpalllve , nequc
huicprim^grariat- cooperari pofìe.
QijjbuscunqueEXcushaiic primam gratiam largiturjilli revcraregignuntur,atquc
ctiam lècundagratiadonanturi Linde appaierinramqucharl? gfàtiam folis falvandis
dari. Secunda gratia,qua; lublcqueas concomitans Oc cooperans dicitur cft aftiodi-
, ,
vina; milericordix,qua Deus hominem jam rcgeni,tum dirigir, confervat & gubernar,
urin vera fide &:reiipirccniia'adHncniufquié-pèrTèvèret.
Haicgratiaadm't it crt/vj^5/«a*i,EtfienimSpiritusSandus hominem efficacitcrmo-
vet lamen homo à Spirita Sando vivificatus & motas, etiam reiplum movet
:
loon- &
teaclibcre facir ad qus facienda àDeoefficacitermo\eiur.
^
Vtraque ha:c gratia habet tantam virtatem,at nalla creatara eaiti impcdircnedunl
vincere aut laperare,poHìr.
Veruntamen homo regenitas,qaamdia in hoc mando peregrinatar , nonperfefté
rcgignitar,redrempcraliqaid carnis,cumqua ei tota vita pagnandum eli, fecam cir-
camfcrt;& ob eam caalam non folum habct, quatenas fcilicet adhuc irregenitas elt)
(
potcntiam relilkndi fed ctiam liibinde ex intìrmitate peccat, hoc efl: ada & reipfa
;
',
Dcorefiftiti ,
Neatra harum gratiarumminuit hominis libertatem. Etfi cnim cfficaciter à Spi-

rita Sanctomovetur vimtamcn nullam patitar,ncquc invitas aat coaclas,fcd fpoti-
;
te & libera elcclioncfacitea,ad qua^ à Spirita Bando cfficaciter movctar.

Quinatraqueauget arbitri) libertatem. Nani qaiante regenerationem nonerat
capax eoramqux llint SpiritasDci neqaeea cognofcerepotcrat, illejamregenitus
,
facias,elleorailicapax,&potcftcacognorcere : caiafqae intelligentia ante regenera-

tionem erat inimicitiaadverlus Deum & legi Dei labj ici nequibat, illc jam regcnitas
ponit inimicitiasadverlas Deumêialqaelegife non folamTabliccre poteftjfed etiani
revera rabjicit.
Vtraqae gratia tam prima qaamfecandaeftprorfas Divina , non ab aìlaPhyfica
aat natarali virtate,fed ex gratuita Dei mirerico«dia,&: efficaci Spiritus Sanóti virtuic
profeda-
Rejieimusigitar illorum opinionem,qui dicant,
1. Primam gratiam efle omnibus hommibus communem , Corv.eontra.Tilen,
354.404.
2. In hominis irregenitì potcftate effe ,
primam gratiam accipere vcl rejicerc,
CoUat. Belg.2.5ii25 3- Coi'vin.405.
3. In hominis irregeniti potcftate effe ,
primagratia bene vel maIeuti.Corv.TiL
154.256.
4. Hominem propter bonum afum primx gratias, denari à t)eofecunda gratia»
C0rvin.Til.i5 tf.i 5 7.1 54.163 .403
5. Deam effe caafam phyficam aut moralem regcncrationis & juftifìcationis
noftri.
6. Hominem CGoperariprimae gratile. Corvin.Tilen.164.
LtihberthS,
Hoc Collegas noftri iudicium legirftus & approbamus
Johannes Tolyander.
Trancijcm Comarm.
nAntomiis Thypus.
^
nAntonmVVdem.
Ooo S E N-
.
i5< ACTASYNODI
S E NTENT A I
Deputatorum Synodi Geldricae,

Artictilm TcYÙPif^
D E
Libero Arbitrio.
CRedimus homìiréìn irregenirum, Spiritualitcr cfle i mortuum : id eft , mcntem

habcrc ^ cscam &
obtenebratam voluntatem , ' peccato mancipatam,affedus pe-
nitus * corruptos &
inordinatos; ut non tantum nihilquod fpirituale &falutarceft,
a£tu * intelligat, * velit,Uaciat/cd ne polTit quidem 'intelligeré, velie, » facete , ante-
quam Deus per'» Spiritumfuuminipfo&porentiamillàm&adum , tana " quoad
initium,quam quoad progreflum & complementum gratiofe operatur.
Explicauo & confìrmario.

1 ] Ephcf.i.i. Îttumeffetìs mortuiìncfferìfìs.
& verr.5. EttAPi qttumfer èffenfìs mortui eJlemui.
Iohan.5.2 5. Mortui auditht rocem FilijDei.ó' quiaudiverint/uivent.
Math. 8.22. Sinite ut mortidfifeliant merti'os fuos.
Itaque mortuus efthomo, &mànet in morte , quoad audit vocem Filij Dci;qua
audita , vivit jam 5 eoq"p& vegenituscft 1 Non quodtotumhominis jamtum vivac
Scrcgenitumllt, finitium enim,progreirus,& complementum vitìeillius, Scicgeue-
lacob.T./J. rationis &
non fìunt fimul feinel in inftanti Sed quod femen vita- legcnerationis, : &
/.Pet./.^j.Spiritum inquam,& verbum Dei vivum & efficax in fcfe habcns homo non rniniis ,
Math.i^.^^ vivere &rcgenitusefledicendusnobisvideatur, quamfìdelis quilibet vitam diciiur

Heb.^.;^. habereaeternam , cuius tamen tenuiflima tantum fentit habetiuicia; vel mortuus ^
Ioan.j.;j(f. gj^-g jsjin quo tamen omnia nondumemortua funt.
Apoc/./.i.
j^j Ephef.^.8. Eratisolim tenebra.
Luc.4.18. Vtfrjidicem ^c. cxcis vifus recuperationem.
Rom.3.il. 7S!jnefic]UÌinteUigat,noneJi cfuiexqmratDeum.
Tim. 2. 2 5 7:6.EcqHando det eis 'Deus-.tit ^c. fmiatem wfntis recifiiint.
2.
Non ncgamus hominem animalem intelle>5lu praeditumeire: (le enim homo non
eflet {<zàj.iro intelleflu ptìeditum. Idque fimplicitarin rebus omnibus qua: seternam
;
vitam concei nuntjUt poftea videtutur.

3] Luc.4.18. Vtprxdicem captivfs dimifsionem.
2 Tim. z. 26. F.} elapJtÌDÌaboU laqueotàquo captivitetientur^
le han. 8. ^4. ,^^/^w/V committit fecca.tHm,fervus efi peccati.

Rem. 6. 1 6. An ncfiitisjquod cuififtith vos ipfosferva ad obediendunt) eiusfervi
ejl'u cui obeditis,velpeccnti ad m0rtem,cjrc.
Et verf.20. ^linim enim fervi effetis peccati.
Volunras per peccatum amiflà non eft; nccvoluntatislibertas: libere enimvult
homo quicquid vuk ; (ed quamdiu capti vus diaboli & fervus peccati eft homo,
nihil vult nifi malum, fub rationelicet boni_;
( five materialiter idmalum fit,five for-
Pe grar & nialiter tantum,
lib.arbitr.
JBcrnardus : Altudejlvelleyolittd velie b9num: vtUt fiqu'tdem ineft nobisex libero arbìtrio, nqtt etiampofe
NATIONALIS D O R D RE C H T AN^. 159
tftu velìmm. Tôn dico bonum aut 'velie malmn fed tantum 'velie : velie etenìm ho-
'velie ,
num , frofcctus efi ; -velie mdtim defe£ipi4. Velie t'ero fmifliciter, iffum eftqiwd el pro- v
fcìt veldefcit. Porro ipjìmt velie ut ejfet, grafia crcans fecit; ut p-cfciat gratta falvans
facit;
4] Gcncf. 6. y Cum videret leho'va —

omnefgmentum id cjl , cop-itatìoìiei cordls ,
ejus (honùwìs) tantummodo malum ejfcomni te?npore. Sic Gencf. 8. 21.

Ephe{. 2. 3. Nos otnnes con-verfati fiimus olim in ctifidttatìhm carnls nojìrx, fa-
cientes qua carni ac cogitationtltu lihebant.
Rom. 7. 5. ^hfum ejjc'mus in carne , affeci-iones peccatortim per le'gem cxiften-
tes vigehant in membrisnoflris.
Ioan, 3. 6. Înodgeniturn e(l ex carne -, caro e(l. Sic Tic. 3.3,
5] lohan. 1. 5. Lux ijta in tenebra lucci , fed tenebra eam non comprehende-
runt.
& cap. 4. io. Si fcires donum illud Dei , & quls fit qui dicit libi , da mihi po-
tum c^c.
I . Cor. 2. 14. i_^nimalis homo non esl capax eorum qux Jìint Spiritus Dei, Jìrnt
enim illi fiultitia.
Atôr. 8. 30. Intelligis qu,t legif ?
31 . K^t Uh aity qui enimpojjtm , niftqiiis m'tht pr£Ìverit ?
Summa, Homoanimalis, (ìve nonrcgcninis, Scripturasnon intelligic, idcfc, Rom. 7. 14.
Neclcgcm (qua&ripfà Spiritualised^ nccEvangcliumpcrcipic, criam cum ipfc

illa Icgit vel audit nifi mentcm cjus apcriat Deus, utintelligat. Lue. 24.45.2. Rom.
,
n. 9.
Tim. 2.25. 2.6. Ador. \6. 14. Non negamus tamen aliquam fhpercflc in natura et- s^-
iam corrupta,cognirionemDei & opcris Icgis Sedhabccur illa non ex libro Seri- : Et cap. .j./^.
pturê, fed natura:; ncque per potcntiam vclluccm naturx, fcdperrevclationem '5-
Dei: ncc eft fàlutaris dicuntur cnim qui cam habent, i^norantes tenebrie, lì- ^°'^" '• '^"
: ,
'
Afto,.,,.,,.
ncDeo.
EpheL/. ^.
6] \cttti\. B.\5. Interrogate de femitis anttquh , qu&nam fit •vìabonìyó' ambulate

fer eam , dixerunt , Non amhulahimus.
1 7. Attenditc adfonum tubx-, dixerunt non attendemus,
lohan. 5. 40. Nec 'vultis 'venire ad me, ut-vitamhabcatis.
Ifregcnitus ergo non i/«// fé convcrrerc ; non w/Zf credere, qua^nolunras, im-
panitcntix & infidclitatis, ae qux eam fequitur, damnarionis cauiii eli.
7] Rom. 3. li. Otnnes deflexcrunt,fimuliniitilesfaclifunt: noncjl quifaciai quod
bonum non est ufque ad unum.
est ,
lohan. 5.42. No-vi 'vos Charitate?n Dei non habere in vobis.
Quid ni igitùr omnia irrcgcnitorum opera voccmus mala &: peccata, qùXcum-
qiie tandem illa lìnt & quàliacumquc.
8] Rom. 8.7. intelligentia carnis Icgi Dei non fubjicitur : nam ne potest qui-
dem. «
I. Cor. 2. 14. necpotejl ca cognofcere.
Non eli ea impotentia ad intclligendum in hominc quaj in lapide eli ncque , :
cnim perrcgcncrationem,intelleóì:us confertur homini fed intelleftui lumen; ,
rojpbtle eftergouthomo Spiritualia intclligat, cummens ipliusapcritur, intcUi-

git^^«; quandiu aperta non eft, nccaótu intclligit, nec potentiaulla innata aut
reliqua fibi , co afliirgerc potell: , ut intclligat.
Eadcm eftomnino ratio voiuntatis. PoHibile eft ut homo bene vclit; cum dat
Deus illud bene velie bene vult a£lu , ; li non dctur iUi illud bene velie , nec be-
ne vultrf^//, nec potentia ullaipli fupcreftjqua/^^?^/ voluntatcm determinare ad

bonum, quod quidcm vere & Thcologice bonum fit. Regcneratiò voluntatcm
Ooo i honiini
iô A e T A S Y N O D I
homininon confcrt , fed voluntati rcdimdinem. Seddeeojam didumeftfu-.

pcrius.
9] Rom.7. 18, Felle adeft mihi,fed ut quodbcnumefiferficiam, nonajfeqmr.

Argument. .
j^f^jî. -^y 23. An
mutare potefi Aethyop cutemfmm , autpardusUventesmaculas
cit a iDiiìon ,- - /T ^ I r •
ettam 'vos fojjetis benefacere.

ad maius J'''^^
Icrem. 5. 44. £lupmodo non poteJiU credere éfe
Se cap. 6. 44. Nemo poteB ventre ad me , nifi Pater qui mifit me traxerit eum.
Vide Match. 7. 18. & e. iz. 34.
io] lohan. 3. 5, Nifi quis renatuifuerit ex aqua &fpritu , non potefi intrarein re-
gyium Dei :
1. Cor. iz. 5. Neminem pofiè dicere lefum Dominum , nifiper Sp. Sanffum.
2. Pet. I. 3. ProHt divina vis ipfius omnia nobls donavit i qu<i ad vitam df pie*'
tatem pertinent.
Ador. 1 1. 18. Deus etiamgentihm refipifcentiam dedit advitam.
Philip. 2. 13. Demenimisefi, quiefiìcitinvobisó'Utvelitis,dr'utefiìciatls,pr6

gratuita fila henevolentia.
Ezech.3(?.2<5'. Daho vohis cor novum , S- Spiritum novum ponam in medio vefirìf
^ amovens cor lapideum e carne vefira , indam vohis cor carneum.
vj. Et Spiritum meum ponam in medio vefiri > quofaciam ut in Uatutis meis
amhuletis , d^jura mea ohfirvetis , fiacientes ea.
Vide &: Ephef; 4. zz. 23. 24. 2.. Tim. 2. z j. Tit. 3. 5.
Il] i.Qor:. i\.j. ^lf!Ìd habesquodnon acceperis?'
& cap, 15.10. Gratia Bei fium id quodfitm &

gratia ejus 'qu&tn me collata eB
;
nonfuit^ inanis , fied amplia quam illi omnes laboravi : non ego tamen ,fied Gratia Dei
qua. mecum efi.
lohan. 3.17. Uomo non potefi recìpere quicquam nifi eifuerit datum e ccelo.
Philip. I. <J. Perfiuafìtm habens hoc ipfium, fiore, ut qui caepit in vobis opus bonumt
perficiat ufique dddiem lefiu Chrifii.
lerem. 31. 19. Poflquam converfus fiuero pxnitehitme.

Lue. 17. 5. Adde nobis fidem.
Vide &: z. Cor. 3. 5. Match. \6. 17. z. Theflf. i. 3. 11. Rom. 8. 14. lacob. i . 17.
^^^ cum itajìnt , reìtcìmusfequentta h&c

KemonBrantium effata.
Collat. Br. Hominem irregenitum non piane ejfe mortmm m Spiritualibus,fid Agrum morbidum ,
,
p.i$i.&d fàuciatum.
II.
Ibid.p. sex. Hegenerafionem nonfieri infiufione Spiritusin infiantì. Non perfìcifur quidem in
1. itf. inftanti , fieri tamen in inftanti credimus. Nam Spiritus & femen regcneracionis
in inftanti omnino infunduncur, à quo etiam inftanti Regcneratio incipit &homo
irregenitus acmorcuus dici definir.
ni. Volun^
NATIONALIS D O RD R E C HT A N^. tei
III.
Collac. Br.p,
VohntAtem hominìi irregenitiy Ubertatem vel bene vel male agendh habere in
fé; lo-
^^ P'^"''
qtiimur de bono Theologice. .
ÌV.
Hominem irreq-enitum non totum effe cxrnem , licet Stiritum Sandium non ha- Antiperkiii.
^•^37.h.n^
beat.
V.
-
Hominem irregenittim efurire,fttìre ,
qu£rere uitam , agnofcere mortemfuam-,deplora-
re, velie & rogare ut ex ea liberetur. Ha'c enim non naturse fed gratiae , non carnis
fed Spiiitus, non mortai, fed vivificati fune.
VI.
Cìtm Euangelitim attente a quodfnam legìtur vel audittir , pojjè tum àbfque ullofiper- Epifcop. dì-
tiatiirali lumine êrcift fcnfmn omnium,<itu fcitii, ere ditu, faciUi fperatu necejfaria in E- 'P-d-perfpic
vangelio proponimtur^
Th^f
VII.
Hominem nec rcripifccre poffc, ncc credere, nccboni aliquidfacere, ante-gratiam, Armiri.
& tamen poflc eundem rede uti naturae Luminc, & redo ifto ufu confequi majorem conr.per-
gratiam, adcoque & Enangelij annuneiationem aavâQi nobis & ^'"^P-^-^^'
: 'e5^'(5'o|e4
^^'>'
liinti
oArticulusquartusdeoperdtionegràtÌATêi,
Credirrtus '
Dcuin ordinarie per cxternam * verbi praedicationehi & intertiam
' Spiritus Sancii operationcm ad+ falurcm vocare, quofcumque ipfi complacirutri «
eft:neque fieri * pofle, utipfcnon efficiat & perfìciat in vocatis omnibus, quicquid
efficere in ijs & perficere intendit.
l] i.ThefT. 2. 12. Vt ambuletis ftcut dignum efltieo Vacante vos:
i.Pet. 5. IO. Deus omnls gratile anthor-, qui vocavitnos ^c.
Ioan. 10. 16. Altas etiam oves habeo, tlLti quoque oportet me adducere,nam vo-
cem meam audient.
Et. e 12. 3 i-. Egofifublatmfueroìterra-,omnes irah am ad me ipftm.
Vide Ephef.4. II. 12. Aflor. 20. 28.
Deus Pater, in Filio, per Sp. Sandumauftor eft vocatioiiis; Scdinrilio, tanquam
Mediatore, Rcge,& capite Ecclefiaefua:} &per Spiritum illuni, quiChrifti Rcgis &
capitis Ecclelìx Spiritus djcitur. Galat. 4.. é.
Hinc manifeftum eft , •zn^yìyafjt^mv vocationiscaufam cfTe iùScKlavy -^ôjta-iv , y^

'X.dy.v T^yi ôS-ftoBcv ri/^lv tv^^Tw -^ó xfóvuv diunm,m loquitur Apoftolus. Ephef.ì.p.ià^
Perperam ergo ittonyaiA-m caufa ftatuitur <^«Aai'$^&)7na"generatim ita vocàta. Ac fic ^-

-^'"^- '• ^'
corruet fundamentum univerfalis ad falutem vocationis. Singulari enim atfeclu ^"""^ '^'^P'
hoc, non fingulos, fed fingulares homines profequitur Deus: ncque latius vel ad più- £.7^^'^"^^'
res fefe exerit afFcdusifte, quamadquos (e extcndit.
3] Rom. 10.17. Fides ex auditu ef.,audttus autem per verbum Dei.

lohan. 17. 20. Rogo &
prò ijs qui perfermonemeornm ereditari funi tri me.
i. Thef. 2. 14. ^}ui vocavit vos per Euangelium nostrum.
Ooo 3 Dicimus
%é% AC T A S Y N O D I
Dicimus ordinane ita fieri; nam Deus mcdi)s alligatus noncfl:: non autcm obli-
gamur ad audicndum verbum,fiquidcmralri cfievoIumus>&quidema:qre adver-
bum Icgis atquc Euangelij quiim vero ccnftct, non ubivis locorum prardicari
,
Aim..cont. verbum perpcram dicitur, Beum omnes dìgnari vocatione aliqna ndJklutem.ìÂm vo-
,
pcrkinf. p. catio qua; per librimi natura; fir, noneftad falutem.

2;p. x6o.
3] lohan. f. z<^.Mortui mdient vecem Tilij'Dei.

lohan.6. 4if. liemo fotefi 'ventre ad me , nijì Pater qui niijtt me traxerit eum.
2. Pct. 1.3. Y)ivina vis eim nohls omnia donavit quA ad vitam d^ îetatemter-
tment.
Hcbr. 4. 2.i,Fi%>Hi eftfermo Bei y &
efficax &fenetrantior quovls gladio anci-
pti,ò:fertmgit iifqtie ad dii'ijìonem animaJìmril ac Sfiritus, ere.
Matth. 12. 29. ^jwmodo pote.fl aliqtiis ingredt domttm fotentls) vafi eim dirife- ^
re^nijì^rimo vinxerit potentem illiim-, ó'c.
Vi'ie Coloir. z. li. 2. Cor. io. 4. 5.
Non
darimur à Dee ad Chriftum, tanquam fponte noftra volcnteS afTcntieri- &
tesfìmulatque vocamur; Sed trahimnr dum adhuc nolumus reluftamur: tra- & &
himurpotcnter, vi divina, qua: penetrar in intima ufque, omnemque fublimita-
rem, qus cxtollitur adveifus cogniiionem Dei, evertir, in captivitatcm r?digif^ &
omncm cogitationem ad obcdicndum Chrifto: arqueita ex cxcis fadtvidcntes,ex
noleatibus volcntes, ex refraclarijs obedientes:facit, inquam, omnia lisec Spiritus
Chriiti Rcgis, innobiSj fedline nobis hadcnus.
CoIIar. Br. Talfnm efl , Beum nììn xqfìé potenter opernri in hominis volHntate,atqueintelleSiuér
p. z-73- Se
ajfecHhtts,neqti€ friits in l'oluntate oferariy qtiam voluntas feipftm determinave-
27+. rit. stultum eìi , Beumneminem convertere 'iirttite omniôtente.
Grevinch.p.
ri4. & ip7.
Vidcntur enim qui hoc dicuht.
Ibid. p. ^11.
I. 2.
potentìamDd gradibusquibufdam velie metiri,fecundum quosnuncrcmiffius,nunc
intcnfiusagat, ita quidcm,ut hinc cmnipotenter agere dicatur,cum omnes quafincr-
vos&vires intendit: quoddecreaturisdidfolet&po;eft,deDeonc cogitari quidem
poteft fine impiotate. Nos porentiam Dei, voluntate ipfius mctimur ^ & ideo omni-
potentemcfle& vocari Dcum dicimus, quia quicquid effedum dare vult, efficerc
poteft: adco ut polTet quidem omnes honiincs convertere, fi vellet; poflct ex lapi-
dibus filics Abrahami faccre, fi Vellet non facete autem quia non vulc< fi;d dum
; ,
Pfalm.i i;.;?. vult, fanc nonpoflc tantum facete, ied Scfacere , idquod vult non quod fieri vulr, :
inquam, fed quod facere vult.
CoIlat.Br.p. Non àblafpfemiàquidicit,

abefl;
229. lin, lì.
Pflfumuf Beo refifiere, qimm vult nos gratiajua convertere ^ idque tam efficientert
& pag. 27i. utopus converftonis nojirtx. impediamus.
1. i8.
Caeterum cum ex concurfu vocationis externae, qua: per minifterium hominufn

Dif.ppiiv. fir,& internai, quae fit per operationcm Sp. Sandi; exiftat vocationis efficacitas ; telle
.f z.ThefI IO.
ipfoArminio; & illa cftcax litSp.Sandi fuafio, qua vult, credit, &converritur,cui
accommodatUr; fiveilla fit efficax gratia, qua; efficitreipfa elfedum , ut idem Armi-
Contr. Pcr- nius definir: Concludimus, ubicumqucvocatusnon credit & convertitur, ibieffica-
kinfp. j-/. cemnon effe vocationerii, àc proinde Sp. Sandum ibi non concurrere cum voca-
ciicatinem.
tione externa Mulros ergo vocari per minifterium hominum, quos non vocac
:
&p..?4;.
Deus, fiveSp. Sandius. Quod de fuffidentigratia & fuafione Sp.Sandi dicitur, qua
e.
'5'
poteft velie, credere, converti, cui adhibetur, nugìe funt. Nam ut quid adu perfcias,
non fufficit polle, nifi & vclis velie autem bene, tam eft gracile , quam ipfum
:
poffe.
4] i.TheiT-
,
NATIONAL rS DORDRECHTANjE. Ì63
4] I. Thefl. z. 12. Deo nes 'vocuntea.dfuHm regnum àc gloriam-

I. Pet. 5. IO. T)eus qui vocavitnos ad ieternamjuam gloriar».
)
Pngnantia flint, Deum alieni velie communicare fàkitcm , nolle tarncn intcrca Collar. BrV
ci dare, quodneceirariiim cft, utquis fé converrat &: crcdat inquiunt Remon- 0.^34.1;.; ,
ftrantes. Nequeminus &

haxnobisvidentur pngnantia Deum vocare aliqucm ,
adfàlutem , &: nollc tamen ei communicare falutem. Vnde ccncludimus cum ;,
Deus omnibus vocatis non det quod NecefTarium iplis efl , ut fb convercant &r
credant , ( darct autem fi dare vellet non velie ergo ipfiim omnibus vocacis )
communicare fàlutcm ideoque ncc ad falutem vocare omncs , qui vocantur ex<
,
terne imo cum ad falutem omnes vocet Deus , quos quidem vocat ipfè, non
:
Vocari a Deo Ergo quotquot non vocantur ad falutem id efl

, illos , quibus ; ,
dare non vult quod nccciiarium efl ipfìs ut fé convertant &: credant. Effe au-
, ,
tem fojfe &c -velie necefrarium ut fé quis convertat , ncminem nifi ex gratuito
, &
Dei dono habcre utrumque non crcdimus quenquam iturum infìcias. At quam Collat Br
,
*
multis utrumque non dat Deus ? Dicant jàm igitur Remonftrantes , Deum fi- p.zj^.lin,
mulate agere , aut videantqua ratione fé expediant. Nos fimulate agerc Deum ulc.
ncgabimus , ut qui ad falutem non vocet quenquam , nifi cui com.municare &
eam propofuit. & fimul dare quod ipfì necefl'arium cfl , ut fc convertat & cre-
^zx. Atque hoc modo flia vocatioili digiiitas , fùus locus afleritur ; ^^s enlm
j^yxdesHnavit , eos etìani vocAvit. Roin . 8. 30
/ _.
Quid igitur Minifler fìdelis, mifTusad fccdcratos Dei, prxdicct fermonem, ^- Timoth.
?
inflet tempeftive, ihtenlpcflive , arguat , objurgct, exhortetur, idque promi- ^')l.

fcue, fine difcriminepcrfòharum: Dominus enim quidem novit quifìntfìii, non l'n. """^.'^'
novitMinifter, Fccderatiaudiatirvocem Dei fili, fine intermiilione, (namid fa-
né tencnturj ecquando det cis Deus, ut refìpifcentes agnofcant veritatem, Se z.Tim 2,
clapfi ex Diaboli laqueo , mentis fànitatem recipiant, ad pra:fiandam illius vo- 25. ^^,
luntatem. Atque ita finguli , dum faciunt quod fliùm éft , exfjjedent Dei bene-
df6tionem: Sed de his ad primum Articulum nonnulla quoque diximus.
An non igitur fpiritus pra-dicato verbo afiiflit femper ? Omnino. Sed non hor-
fum, ut in omnibus quibus illudproponiturj operetur polle, velie, &; perficere,
Patebic exfèquentibus.
5] Ador. 14. 16. Fr&teritis àtatihusfi'vit omnes Gentesftiis ipfarum vys incedere;,
&cap. 17. 30. Temporibus ignoranti<e dijjìmulatis , Deus nuOc denunciat $mnu
bui tihiqtte hominihus ut refipifcant.
Videi.Chronic. 31?. 15. Ephef!3. 5. Mattli. 11.12. &:E2ech. z. i<J. Iohan.3.8,

2. Tim. 1.19. i.Pet.2. lo.Rom. 8.30.
Hinc liquct i. Deum non mifìfl'e verbum falutis omni tempore ad omnes,
enim abfque
homines vocatione aliqiia njacarindfalutem. qui Conr.'VJiTal,
Falfum igitur Omnes ;
verbo fàlutìs ad falutem vocentur 2. Quotquot vocantur , non merito id fiio,.? P-?-^'»"
five quod alijs fint aptiores &

magis idonei qui ulteriore gratia donentur, fedpu- , •
reputo Dei beneplacito gratiofb, confequi utvocentur.

Falflim igitur, Vocare Deum quofdam , quia illos fernaturalem legisfìi£ notìciam , (^
meliorem gratid commimioris ufum , mnnihU corretios i idoneos iudtcat, quos ulteriori
gratia, donet.
6] lohan. 3 . 8, Fentus quo vult Jpirat.
Efai. 55. 10. Cum dcjcendit plwvia aut nix de celo , rtirjìis illuc non revertiturfed
ìnebriat terram ipfam jfacitque ut -pari at iffa & producati
verf. II. Sic efie verbum meum quod egrefufk fueritex ore meo , non revertatur ad me
vacuum ,fedfaciat idquo deleSior dr projfperetur id quodemifero. ,
Vide 2. Chrcnic.3o. Ó.Roman, 9. 19. Mattli. 28. 20.

Odo 4 Nunquana
16^ ACTASYNODI
Nunquam non operatur Spiritus , ubi prxdìcatur verbum : Nunquam non effidt
Spiritus, qiiodoperando efficerevult & inrendit.quidefficere velit in quovis qui ver-
bum audir,neque novimui^ncque curiofius inquirimus fufficitnobis, quodnemo
.•
Sapien.y.i.
yerbumaudiac in quo nonaliquid efficere velit Spiritus Et quod is tam lìtfapiens
, ;
& potenSjUt impedivi nulla ratione pofsit.quin agat,cum vult agcre, & efficiat, quod
vult eftìcerc pertingit à fine uno ad alterum fortitcr,& difponit omnia utiliter. Con-
:
verfionisigitur Sctidcicaufa efficienseft.non verbum pr^dicatum fhoceftenim me-

dium &inllrumeatum cft^fr^«c«/jnon homo/ nam in homine , non ^rr hominem
aut ah homine ilb producuntur j led efficacia Spiritus Sanfti.
Falllim ciìêffìcjcttatem roboris Bei non effe caufam effìcientem Fidei.
Coli Br p.
,
[1, ij, Blafphcmum cft. Hominem f offe regenerationemfuam impedir e, Acìmfedire etiam
lbid.p.301. fape nitmero,quitm Dei Spiritus etim -vult regenerare.
1.15). &pag. Iftudverointolcrandiimeft: Satanam uhi cfimDei Spiritucertat de homincadfe aUi-
S iS. l.2^.8c ciendo^fortius interdum agere quam Spiritum , tu quidem ut Spiritum etiamfuperet.
^.27ìX.^7. Qmd cogitata magis horvibile ? Quid ditìu fceleftius ì Apage blafphemias
Ibid p.j;^.
^ ufmodi ex Eccìefia Dei.
5ub nnem.
COROLLARIVM
QV(zntuf\ An regenitm non pop it plus boni facere cjuam
facit ,^ plasmali omittere,qHam omittit Loquimur au^ ì
tem de hono ^ malo T^heologtco.
Kefpond. Fergratiam Dei potefl : potefi enim omniapereum,

qui illum corrohorat , nempe ChriHumìFhillip. ^. verfij. Sinc
aut em gratta Dei , tale quidnihilpoteft- Johan. ij. ijerf ô. qui
'uero contrarium ajferit , ab una parte in]uriofui eft in gratiam
*Dei , ab altera parte in apertum Pelagiamjmum incìdat ne--
cejfee},
SENTENTI A
Deputatorum Synodi Zuydt-Hollandicse,
D E
tertio òc quarto Articulo Remonftrantium.
De ftatu hominis in lapfìi,
I.
Dehominis ^tatuimus, hominem ad Dei imaginemcreatum,5clapientia,ìuftitia,ac rettitudine

torruptio-
,>donatum,omniaillaprìedara dona, per inobedientiamprimorumparentum , in
quibusomnespeccavimus,perdidifle;Retinuifreautcmintelle£l:um, cuiuseftintelli-
x^
gere&dijudicareobjeiiiumi&voluntatcm, cuiuseftobicdumabintelledumonllra-
tum cligere & ampkfti , vel non cligere & nelle & afFc6tus,qui prjccunte voluntate,
;
fenfus
.
NATIONA.LIS D O R D R E G.H T A N ^. i6j

SenCm,5c membra corporis adobjc<ûm volitumconfcqucndnm vcl nolitum fuo-ien-^
dumexcitant.
pjcimtis ergo:
;Ref
i. Hominem in ]-iocftatu,habere adhuc rcliquias vita: fpii-itualis.

2. Polle hcmincm tacere eaqux Icgis rum,& Dco (k uc Deus ijs movca-
placent ,
tur,admaiorcmgratiam conferendam. illi
3 Hominem non efle proprie nec rotalitcr morte fpirituali mormum in peccaris,
itailtnullàs habcatVires quibusfcrvarijaurgradaiim ad Hìlutem pervenire
,
•
polBr.
n.
Hominisintcllc(flnmurv]ueadco effe cxcarciram, utnecdifciplinasarqucartcsad- De c^citafè
difcerc & in ijsexcclkre,nccin civilibus,Occonomicis, Scliolafticis & EcclellalUcis intelkclus,
,
cxrernisrcc e vcr'ari,inque i)s verum à fallo , bonum a malo,ÌL]ltumab iniulìo, hone-

fliimàrurpi.exatìcdifcerncre^rincrpeciali Deiauxilio, poillt In ijs vero quxDcum
Dciqucvoiuntatem &
Euangelio revelatam,
in Icgc &
Ipiritualia beneficia per Chri-
ftimi nobis parra,pvoprie Ipciflant, iolida & lalutari cognitionc nihil omnjiio adequi
& mtelligere pofle;ideoquc
Exiguasillas lantillas, quxalijs vaUon motoji dicuntur , adveram& falutarcmco-
gnitioncm Dei, & volunraris eius, homines deducere non polle fed etiam per librum ;
natura:, externamquc difciplinam promotas tanium fufficeread cultumaliquem ,
numinis & metum lervilem,intcr iiomines ad bonum Scconlcrvationem univcrli, &

ad àvcf!n?^cyhv produccndam.
Priorpars rhcleos prcb. ex Pral.52.9.& 49. 13. Rom.r.zi. 2. Cor 3.5.
Pollerior pars probatur. I.quiavocanturtenebrs ,Eph.5.8. Manh.5.6.23. Etftul-
titiaeftiplis làpientiaDci. nec poflbnt ipiritualia cognofcere; i. Cor. 2.14. Vide etiam
Rom. 8.7. 1. Cor. 1.20. II. Qinacgetintelleclus Ipirituali regcncratione Scillumina-
tione , fine qua Ipiritualia cognofcere non poteft. Deut.29-4.Matrh.ii.27.& 13.11,
Luc.i4.25.
'R.eijdmU'S efgot
I. Hominem non effe intellc£lu piane occjccatum, qui vcrum bonum non poffit
ititeli igcrc.
.3.. Hominem in omnifìam polle fcnfus ad fdutem nccclTarios percipere.

3. Adhanc intclligentiam.nonopusclTcullofupernaturali lumine aut immedia-
ta SpiriiusS. operatione , fed tantum vi apprehcndei^di naturali 6c omnibus
hominibus communi:
III.
Voluntatem hominis per peccatum tantam fibi attraxiflé perverfitatem , contu- voluntatis,
lnaciam,corruptioncm,& peccati fervitutem,utin ipllsmoralibus , alijfque externis
atì:ionibus&: operi bus nihil boni aut preclari eligere & efficcrepolVit , lìnefpcciali
Dei auxilio:Spi;itualc vero &ca:lefte bonum nullum, ante regenerationem fuam,
proprie & vere eligere aut velie , multo minus efficere polle.
Priorpars theleosprobatLir,exIcrem.io.23.Iercm.i7.v.9: i. Reg.3. v.9&:I2-
Pofteriorparsprobatur, I, ex varijstitulis , quibus delcri-bituc voluntas hominis,
Izech.3(J.26.Ioh.3.6. Gencf 6.5.Eph:2.v:i. Coll.2.i3.Pfal.i4.23. Eph.i.i2.Ro.i.3o.
li. ex ncceflitate fpiritualis regenerationis , feu vivificationis atque immutationis.
I)eut.3o.6.Ezech.ii.i9.&56.26.Epli.2.i.Col.2.i3,Ioh.i.i3.&3. V.3. &5.
Jdeoque.
I. Libcrum arbitrium C\ fumatur prò facultate ad bonum, eflcamiffumiacpoilVis

€iredicendumfervum,Ioh.8,34.Rom.6.2o.
a. omnes
^
i6-6 A C T A S Y N O D I
2. Òmnes virtutcs & opera cxtern:i,in non rcgenitis, quàtenus bona funt^cfle fin-
gulariaDcidona,Iac.i.i7. Manh.y.iS.&ii-H-
3. Quarcnus tamcn ab ipfis &iniprisimpuns,&perf:dcmnonranaifìcatisfinc
radice fidei prcferuntur,néc adDci gloriam/cdadaliud quodcumquc, quodnoneft
Dciis,rcfcruntur: cfìc tum ortu/eu rubjcd:ive,tum intentione, mala, & fplendidapec-
cata.R0m.14.23. Hcb.ii.6. i.Cor.io.verf.3i.3i.33. Mat.j.16.
'%ejicmiu ergo:
I. In morte fpirituali , non feperari proprie dona fpiritualia ab humana vo-

luntarc.
z. ad (aiutare bonum,Tantumefle impediram,ligafam,ropì-
F.icultarciTi vokintatis
inHrmaram proptcr inrcUedus tenebras Scaffeduum *Tet|<a*;non vero
tam,la:iam,aut
piane extindam & mortuam leu perditam.
IV.
De ara|/« Atfedus hominis lapfi ira effe inordinaros &: depravaros ut nihil veri &falutaris
,
aftcdtuum. ôni c>:petere,dcliderare,&: ainarc valcant^fcpiufque tanto impetu didamcn rationis

prolkrnant.ut hominem mclÌoravidcntcm,dcteriorarcquifacianr.
Proba, ex Gcncf.S.ii. lohan.i.s.i6. imprimis ex Tir.3.?. Rom.7.5. Eph,2.3.
Rom.i. 29.30. z. ex neccfiliatcregenerationis &vivificationis:Ioh.i.i3.&3.5.6.Phil.
Z.13. 2. Per. 1.3. Itaque:
Hominis affcdus, nullo bonomotupra:paratorio, ad vivificationemfedifponere,
aui: Spiritunì Sanclum,ut vivificentur,invitare polle.
Keijcimtts ergo:
Hominem irregcnitum , ferio pocnitcrc & dolere proptcr peccata, idquemagis ex

metu otfeniionis divinx,quam pocnaridclidcrare liberationem,cura conamine &ten-
tamine,vitam in mclius commutandi.
De Grafia Regenerationìs
eiufque operandi modo.
I.
Hanc natura: humana: corruptioncm non pofle corrigiautauferrl,niripergratiara

De neccffl-
fine qua impoffibileeft ut homo rcgnum Dei ingrediatur. loh.5.5.
tegcncrationis ,
tate gratis.
Eph.2.5. i.Pctr.1.3. Eph.i.io. Col.i.u.ij. z.Cor.5.17.
II.
Ad hominis rcgencrationcm,duplicem requiri gratiam; cxternam , & intcrnam.

Dcgratia Extcrnamcflebencficium Deiquotum perlibrumnaiursE , tum maxime per librum
cxccrna. Scriptura;,ideft,externa verbi,Sacramcntorum,& aliquando etiamniiraculorum me-
dia, Deus hominesvocat ad fui cogniiionem. Rom.1,19.20. & 10.14. Ad. 10.14. &
16.14. i.Pct.1.23. loh.i5.3.&i7. V.I7- i.Cor.4.14. Tit.3.5.Ioh.2o.3i.
UCi
I. Gratiam externam,quae fit per librum naturac effe communem omnibus ho-
,
ininibus:Rom.i.i9.Ad.i4.&i7.Pral.i9-v. 1.2.
I I. Eam vero quie iìt per librum ScripturiE,non omnibus gentibus , nedum Gn-
gulis'hominibuscommunicari.Pf.i47.i9-io. Ad.14.16. Eph.2.12.
III. Cauram,quareDeus hifce gentibus praEalijs,vcrbum fuum donet,&prxdi-
gratuitambcncvolentiampfineulladigni-
cari faciat,efle folum Dei beneplaciium&
tatis prs ali)s,aut
pr3Eparatioms,probitatis,docilitatis,prxviHone.
Keijci'
NATION;ALI5 DORDRECHtANìE. ,68
'-ilì''U:0'> Reijcimus ergo:
I. Dcum òmnibus. SciìntgulLs hominibus admìniftrare ^ aut paratum effe admini-

Iliare,media rufficielida adTui cohvcrfìonem.
z. Deum omnibus &;fìngulis hominibus offcn-erccondliationemffcrChrillum,
& ab ij s peteic obedientiam lidei.
3. Deum omnibus ócfingulisctiam in illis gentibus,tibi nihil unquam, de Euan-
gelio auditur,-iilterioiem.gratiam & falutarcm vocationeni donare,quocumque modo
id tandem fiat ; illis, inquani,qui probi funtj& naturalibus auc alijs donis acceptis bene
utuntur.
' •
j ^ ^^
Gratiam-haircextemolliqtiòcumque gradu aùt menfiira détur, nonfufficere fed :

^ *
hancad co'nuerfionem icquin,internam,cfficacem &. invirkcibilcm
ncceflario prastcr ^
Spiriius S. gratiam, per quam homo exmortclpiritualijadnovam vitam fpirtiualem i^ntè in gè-
exciteiur,renovetur,& vivificeturjqua: propterea fpecialiter & proprie gratia Spiritua- nere,
lis^regenerationis & fàlutaris dicitur.
Itaque.
1. Diftindam effe hanc gratiam ab externa,etiam adu feparatam, in ijs qui reipfà
&aftunon convertuntur.
2. Non cilecommunem omnibus hominibus nequidem illis , quibus verburti ,
pr3^dicatur,& mens ex parte ad vcritaiis cognitionem illuminatur, Icd propriam efle

eleiìis. Dcur.29.4- Mat.11.25.z6. Matth.i3.ii.Ioh.5.2i.Ioh. i4.i7.&ii.39.2.Thcn
3.2.TÌC.1. i.Ioh. ly.ó.p.Rom.ii.y.Phil. 1.29. i.Timoth.z.ij.zó.
Reijcimm erqc:
1. Gratiam rcgenerationis non conferri & difpcnfari , ex prccedaneo decreto cle-

fticnisadfalutcm.
2. Già liam hanc nihil aliud effe qnam propofitioncm verbi , quod à Spiritu S,
di*5ìatum vivum efl & efficax & potentiaDci ad falutemjadeo ut nulla aótio immediata
SpiritusS.in mentcm aut voluniatem requiratur,ad hoc ut quis credat verbo extrinfe-
cus ptóponio.
3. Vcibum Euangcli j
,fcmper fìbi habcre adfiftentem Spiritum S. ita ut nulli of-
'
fcraturextcrna verbi prxdicacio. cui non adfit interna Spiritusoperatio.

4. Vocationcmexternam&intcrnamnondiftingui, fedefleduasuniusvpcatio»
nis partcs & gradus ad unum apotelelmaconcurrcntes.
5. Omnibus.quibusverbumprxdicatur , dari gratiam fufficientem ad conv€r«.
fionem.
IV.
Grariamhanc, neccflàriam effe ad omnes animxfactrltates. Ac primo menterr^ De gratia re-

nova luce fupernaturali.aclapicntia/eu prudentialpirituali infufa.'Quanon generante
illallr.'ii
tancumconfiftitincognitionethcorcticafcu hiltorica promiffionum Euangelij fed cnxaintells- ,
praftica fcu expcrimen'ali,( quam, ali) vocanr intuitivam & per propriam Ipeciem,) "^""^
qua vera fapientia illuminati adu & infallibilitcr incipiunt iapientiam Dei qu*
,
(
amcaipfis ftultitiaeratj apprchenderc,ut talem,& fpiritualia fpintualiter difcernere-
Itaque.
I. Priorem luminis fupernaturalis gradu m communicari etiam per internam ,
Spiritus S. illuminationem, illis quinonconvertuntur. z.Pet.z.zo. 2r. Heb.6.4.

,
quorumvoluntatcm&affciUisctiamlevitcr Oc cxteriusispe quali Itringit & afficir,

fcdcosnonpcnetrat..imi-nutat,autpcrficit.Mat,i5.2o. Ioh.5.35.
I I. Tofteriorcm autcm cum priore fimul,idcl1:,vcram (àpicmiam feu prudcntiam
Ipiritualcm^nemini conferri} nifi ele:'as qui aàu convcrtuntur , idque per Spiritum
regencra-
168 A C T A .S Y N O DI
rcgcncrationìs. Hancfapientiam Paulus,Phil.i. 9. conftituit in <?OT>*»ori & «ìéS-j^ctti,
SchancfolisFadibus adlcribit, 1X01.2.10.11.13.14- Eph.i.iS. .Apcc.2.17. z.Pctr.

1.9. i.Ioh.2.27. loh.14. V.17. (ômmvoluntatem&:afl(e([tuspenetrat;Urit,acccn-
dit,&imn-mtar,Ioh.6.63.. 2. Cor.3.18. Iac.3.17. Vndc&cpccuVnntct ^ avuùiv Qi(p!à.
dicimr,quodpei- Tii/i'^wSevregencrationem proprie in nobisproducatur.
1 1 I. llluminationem hanc Spiritus S. per infulioncm luminis & iàpientisefpirTi
tualis tierimodoirrefilUbili &inimpcdibili. ,. ...',^, '
.;
l
I V. Sapicntiam hanc ìnfaram,non habcre fé ad modum adus trahfcuntis ^Tédfa-^
caltatis icii dirpolltiòriis permanenti?.
Reijcimui ergo.
1. Nullum lumen fupernaturale,potentÌ2; fuperinfufumêamqaeetevanSjrequiri
adintelligeniiamcorum,quxinScripturis creditu,fìiitu,fpcratufunt necefiaria.
2. Iniulloncm liane luminis leu fapientia: ipiritualis repugnare adminiftrationi
,
rhediorum^quibus Deus in homine novam vitam operati vult. ,
De grada
Voluntatem etiam non tantum per gratiam hanc excitari & affici , fed reipfa &effi-
rcjrcncranr
caciter infallone &
impielTionc nova;lan;titatis feufaculratisad bonuni fpirituale
circa voiu'nl permoveLÌ,immutan, inclinali ac converti, ita ut ex nolente volenstada ipla adu oc ,
utem. infaliibiliter bonum (piritualcab intelleduIpiritualinionftratum,velitatqueeligar.

loh.(S.44. Rom.9;ió.Phil.2.i3.
Itaque.
I. Modum huius operationis in vólimtafcm,non elle per Spiritus S. influxum in-
difterentcm,aut motionem metaphoricam ,

âut efficientiam objedivam aut fuafio- ,
nemmoralenijrcdperrealitererHcacemmotionem , mutationem vniusinaliud,ac

prtfdeterminationcm ad modum cauta: vere & proprie efficicntis & pcrfìcicntis. Qua
opcradone pofua, reipfa inclinatio non aflentiendi quicfcic , & reliftcntia à voluniatc
tollitur,utexnolentibustiantvoleaies,6cnonpolfint non converti.
II. Polle hoc rcfpeCtu opcrationem hanc appellati irrefiftibikm ; quamvispro-
pter ambiguitatem,malimus dicere e-fjicucem & mnjimibilem.
Ili; Per iftam operationem Spiruus S. in ipfam voluntateni infundi ac im-
primi facultatemfeudifpolitioncm& aptitudinem fpiritualem permancntem per ,
quam voluntas informatur atqueapta rcdditur,adoperationesfpiritualesexercendas

& produccndas. Qua: difpolitio,vocibus/?w/«w,»tf'i^<« creaturAy-jìta ,no'vihomims,^zÌ-
llm notatur.
IV. Spiritum S. per gratiam, in primo converlìonis momento, in ordine ad in-
fufionemfacv\ltatis, eflefolam&unicam converfionis caufam , hominernque ficfc
habercpurepaffive. i.Cor.3.7.Rom.6.i3. Eph.2.8.
V. In l'ecundo vero momento , quod ad adus fecundos , effe caufam primani&
principalem cauialitate,& voluntatem vifacultatis jamacccpta; ut caufam fecundam ,
& inftrumentalem,agere &: cooperari, ac determinare fé, fub prxdeterminatione Spi-

ritus S.Adeo ut Spiritus S. tanquam caufa fubordinaus,&: voluntas tanquam liibordi-
nata,concurrantad eundemaòium,
V I. Nihil tamen per hunc operationis modum difccdere libertati voluntatis , fed
congrucnter & conformiter ipfius namrs fieri. In primo enim momento voluntariù &
involuntarium proprie locum non habct , non magis quam in prima creationc vo-
luntatis.Facultas enim illa qucinfunditur,non eftadus liber oc à voluntate produdus.
In fecundo momento, ipfa voluntas fccundum deliberans judicij confilium , libere fé
inovct,& adum fuum voluntario producic imperio.
Rejìcimus ergo,
Regcnerationcminchoari ab opere, quodprzftat homo.

1.
Per regenerationem in voluntatem nihil fanditatis infundi,aut pofle infundi.^

2.
Et infiifionem iftam repugnare adminiftrationi medioru, per quìe Deus novam vitam
innobisoperari vult.
j.Gratia
1
NATIONAL7S D O R D R E C H T A N ^. iè^
3. Grana regenerarioiiis dctcrminante,non efle opus : immo Deum non pofTe^
voltintatcm ad a£tusluosproduccndLim,irieIìfl:ibiliter determinare.
4. Grada: moralem opctratiohcm , per modiim objeîi fuadencem&: moven-

tem, fblam homlncs animalcs reddcre poilc fpiritualcs.
5. Huiufmodi operationcm elle nobiIiflimarrì,ncG convenire Deo, ut alia circa
lioininis voluntatem utatur.
6. Cum eodem operationismodoinfcfèjequé efficaci, circa horhinis volunta-
tem agant Deus &: Satan, nihil tamen abfurdi hinc fcqui, eo quod Satana: fit rcfi-
,
lìiibilis. Dei autcm cHicax,qiiod circa tale tempus, taics homines, m tali ftatu, ex Dei
infinita fàpientia adminiflrctur.
7. Voluntîtem Dei, qua vult homines per gratiam eonvcrtere , nihil aliiid efl'e^
quamqUod vclituthomo fciplùm convcrtat.

8. Deum, converiìonem&fàlutcmiioftram, non alitcr Velie auròperari,quain
voto &: deliderio; ncque etiam poilc conllantiori &:majori voluntateveriàriinhoc
rcrumgencre. Sic Dcutron.5. dicit: egoquidem opto ut imtpij&falvi, immo fa-
cio ad eam rem quicquid làlvo meo Decreto facete pollimi. Scd t]uiaip(ì libi dc-
lunt, optaremaliosipfishic polle ahquidprodeil"e,&:c. Vorftiuspng. 441. innotisad
librum de Deo.
9. Gratiam & libcrum arbitriumfimul concurrere; necillam ordine caufàli-
tatis cfficientiamvoluntatis antecedere. Ncutrum elle via ad altcrum. m
10. Gratiam eiuique efficaciam , atque adeo Deum ipfum , dependcrc aut
detcrminafi àliqUo modo à libero arbitrio, aut adualiquo cius.
1 . Pofitis omnibus operationibus gratin , manere tamen converfionem ita

in poteilate libera hominis, ut pollitiis uti velnon uti , converti vel non con-
verti.
12. Pari polita fuffieiente gratia , imparitatemeffcdus efle ab Arbitrio Libero

&: praeter hoc aliam communem caufam dati non pofTe.
13. Virtutes in homine regenito, ut fìdem, fpcm,&G. non elTé habitus infu-
fos, ledcomparatos&acquilìtos,
14* Imtiio fidem ne habitum quidcm elle , fed aiSturri.
15. Eandem noli appellati donum Dei , rcfpedu adualis infufionis in corda
noftra; fedrelpedupotcftatis pervcnicndi ad ipfum.
VI.
Affeiûs deniquc pei: gfatiam liane fandifìcari idque infufione reÀ:itudinis,qu.i Dcgratià
,
a mundanis &caducis averli, &: adfpirituaha&coeleftia incitati ac dirceli, ipfì, regenerante

*"^"
tanquam cxecutrices potentia: , cum intelledu &c voluntate fervcant in opere fu- *^''^'^^
IT
pcrnaturali. Itaque.
«US.
I. Per gratiam regenerationis,non tolliaffeiSrushumarios, quatales fedcorri- ;
gi,& in girumreftaEac regenita; rationis r evo cari, id eli; , toUi abolcri iplòrum &
UTaîoiv, non iplbs.
II. Corrigi'autem duplici ratione. I.. VelaVerfione illorumab objeftopccca-

ininofojcuianteregenerationcminhxrebant &fimul convcrlione ac direzione
,
«d obiedumlàlutarc. II. Vel inhibitione &c tempcratione excefllis ctga obje-

£tumperfenonmalura, lédnaturaliteraut civiliter bonum , feu quodcumque non
^ftDcus.
Pop ludicium
170 ACTASYNODI
ludicium Fratrum Noort-Hollandorum,
De ArticulisRemonflrantium Tercio &; Quarto^,
In quihm de Lìbero homìnis aArhitrìo^ ^ GratU

àiîriA efficacia agitur.
ARticuIus tertius ad verbum fic habet. Hominem,fdemfalutarem a feipfi non h.ì-

bere -inecvi liberifui arhttrij,quandoqii.idem in fiata defe£lìonis ér peccati , nihil hni,
qiìod quidem verefit honum (quale quid:, eìt Fidesjalutaris) exfefoffìt e ogitarelvelle yAutfa-
cere-.fedneceffkritim effe, eum aDeo in Chrisloper Spiritum eiHs San^Hm,regig?ii,ac renova-

ri, mente, affecìibus^feu vohmtate,éromnibmfnctdtatibm,vtaliqmdhompojJlt tntelligere,
cogitare,velk-,ó'perfcere: fecundum illud \o\\i.n\\i% 15. vedi ^. Sine me mhil poteltis
facere^ .
Videntur Remonftrantes in hoc Tertio Ardculo, fi verba ipfa fpeéles, nullas óm-
nino vires Liberi Arbirrij ad bonum fàlurarein homine lapfo non regenito, agno- &
fcere. Adeo, ut fi ex animo fyncero ha:c fcripiìflent, eos credercs, idem prorfiis cum
Orthodoxislcntire. SedJatent hicinfidiÊ. Fide enimagunt non bona, &: fpcciofis
vcrbis aftiite /cntentiam fuam &
errores tegunt. Quodexaliisiprorum paflìmcdius
fcriptis liquido conftat. Docentenim alibi.
FrimOy Delntelleflti humano,
. Holminem,modoururationis& judi- Contra autem veruni efTe afferunr,

cijpollcat, in quo vis flatu fine ulla pccu- Hominem non regenitii,quamvis natura-
liari immediata vcl interna lucis collu- lisrationis&judiciiuiupoJleat,itatamen
ftatione, f'uavi naturali facile pofl'einrcl- occxcatum effe, utablquc iiipernaturali
ligere &percipere omnesScripturseièn- lumine,& interna coUuftratione mentis,
fi.is, qui ad falutem neceflarij funtfcitu, ea,qu3eluntSpiritus Dei, non polfitper-
crcditUjfperatu, vcl faélu. Et, intelligen- cipere; imo prò Ihiltitia habeat,& intclli-
tiamhominisnoncfl'einimicitiamadver. gentiaeius inimicitia fit adverfiisDeurn'.
liis DeunL. Docctid S. Scri|)tura. i. Quotics
mentem&intelledumhominis non re-
Quodfalfumefi!ejudicantNoort-Hol- geniti, C5ecurn,&:meras efic cenebras te-
landi. ftatur. SicenimChiifl:usipfè,Matr.i?.z'.
m te, teriehrxfttnt, ipfete-
Si lumen^quodefl
'nebrte quanta? loan.i.^. Liixipjà m tenebrìs lucet,fidtenebrx eam non co'mprehendcrun't.
Rom.3-11. lôn ejl,quiintelligat,non efi,qin exqttiratDeum. Roman. 8. 7. InteUigen-
tia carnà,inimicitia e
fi adverfm Detim. l. Corinth. 2 4. K_y4niff:ahs homo non efi capax
.
1
(orum-,qu£ fnnt (piritits Dei,funt enim eifiniti tia-, necfottfi èa cognofcere quia (biritualitèr ,
dijtidicantur. Ephef 4. 17. Sicnti reltquxgentes verfanturin vanitate mentis fim,v:x%. Gogh
.
tatione habentes obfcuratam, é'abalienatam a vita Dei,-propter ignorAatiam,qH<£ efi inivfis.

Ephcf.j.8. Eratis olim tenebra. 2.Pet.i.9. Namcuihac nonadfuntyiscxcHiefijnibilpre'-
ctd cernens . Ap c.3 . 17 . Ncque nofii te efe arumnojùmjdffnifirabilemjdrfàup^rem, ^ f«>
CHm,ér'C. ... ;., ,.-vt'. ..,;...:..,' . • '
Quoties exprefle dicunt,cognitionem rerum fpiritualium à Deo

2. Spirj'ni-S* &
in mentibusnollris accendi. Mafth.KJ.17. Refpondens Idnsàhkci: Beatm es,Simcn
Bar Iona,quia caro é^fa^sguis ime non ret exit tibifid Pater mem qui eH in cceik. Lu e. 2 4. 45.
Tiinc apernit eortim mentem,ut intelligerent Scripturas. Iohan.3.3. Nifi q nisfneri tgeni-
tmdenao, tìonfoteit videre regnum Bei. lohan. 14. verf. %6. Confolator autem ille.
Spirititi San£lM qtiem mittet Pater in nomine meo , ille vos docebit omnia , ó" f'^gZ,^-
ret vobis omnia , qua dixi vobts. i. Cormth. 2. veri". <). io. Sedprxdicamm , ut &
firiptum
1 1
NATIONALIS E CD O RDRA NtE. if^ HT

fcriptum efl -^qtid ocultis non vidi t,nec atiris audivit , necin menteyn hominis'venernr/t, qu:Z
paravit Demys,quiipfum ddignnt. Nobis aiucm Deus ea revclavicpcr Spiritum fuiini.
z. Cor.4.<J. Dciii,qui dixitvtctenehrls lnxJplcndefceret,Mefì:-,qritJplendutt in c.ordihus no-
jlriiiad frshendum lumen cognttionis infacie leftì Chriiti. Ephef.r.17. J^^t^ Domini nollri
I. Chri(ìi,Pater detvobà Spirttumfa.fientÌ£Òrrevelationis,vcr agnitionemip/ìns.
illc gloria,
verf.18. llluminAtis ociilis mentis veHrx yUtJciatii-iC^c.

3. Quotiesiaducit fànclos petcntcs tumprofc, tumpro aliis,à Dco,fpintum re-
velationis, & fapientia:.
Pfàl. 1 9. 18. Revela octdos meos,utaJ])iciam mirabilia legis tua. verf. zj.&c-f'^. Viam fr£~
cep forum tuorum intelligerefac mc^. Ephef . 1. 6. Mcntionem 'veflrifacio in frecihm mcis.
vcrf. 1 7. VfDens B omini noftri lefu Chnsii dei vohis Spirftumfij.>icntice, cJ-r . CollofT. i . 9»
Ex, quo die id audivimti-s-,non de fini mm prò l'obis orare, crpetcrc, vt impleaminì omni agni-
tione voluntatis eim-,cum omnifapientìa ^ intelligentiajpirittiali^
Secundo de '-uoluntate homimtJnJlAtn defeSìionis^ i^peccati
Docerit Rcmonftrantes hominem irre- Verumcflc,&:S.Lifcrisconrehtanctini

genitiinon proriusfpincualiccreircmor- òmninoaffirmanc. Hominem non rcge-
tuum. In morte enimfpiritLiali dona Ipiri- nitum,inpeccatisplanc cn"emortuuiu,&
tuaiiaproprienonfeparariabhominisvo- donis fpiritua]ibus,ip lì in crcaticnc datisi'
luntatC,qUippe qu:K ex fc libera efl ad vo- perlaplùm taminvoluntate , quam reli^
lendumvcl bonumvel malii; &: ab actio- quis anima: faculratibtis omnino dcftiru-
ne flia tantum vel bona vel mala dicenda tum. Sic ut voluntasipfius Ubera aon lic
eli. Quam libertatcm, Ut pattern creatx ad fpirituale bonum led tantum,&; pror-
'
natura:jetiam polllapfum in hominepec- lus, feratur admalum. linde non folum
catore remanlìlle aflerunt. ab adtione^fed ctiam natura f uà, mala di-

cenda fit.
Quoditidemfalfum,&S. Litcris con- Sicenimdocetcvidenter& pallìm S.
trariumjudicantNoort-hoUandi. Scn^tu.i:ù..Gcn.6. yEtviditDominui,quod
Qui contra, multa malitia homtnn in terra,é''omnis ima-
I ginatio cogitationum cordts eim tantum ma-
liimomni die. Gen.8.21. ^l^àa coqitatiocordis homink,maU k piteritia fìia. Piai. 14* 2..3.4.'
EtRom.3.io.ii.i z.Non est luftiM^ne unm quidem,non eji quiintelligaf,non efi qui exquirat
Dettm. Omnes deflexerunt-fimulinutilesfacH funt.Noa ejl, quifaci.it bcn/!m,non ejlnfque ad
unum,&c. Ier.17.9. Fraudulentum cor prxomnihu'ireku^ é>'per'vcrfum.h\':it.\^.^.E.x corde
egrediuntur cogttattones maU,Ciidcs; aduUerta ,fortationes,furta-,falfa teiiimonia,obtrecia-
tiones,&c. Rom.8.7. Intelligentiacarniiinimicitia efi adverfm Deum.Legicntm Deinott
namnepoteflquidem. Ephef.z.i. ûiim efetts mortiti in offenfis CTpeccatis. v.i.
fiibijcitur,
ejlis,ut efi vita Mundi huinsfecundum Principem^cui potefas efi aeris,
In quibtis olmi verfati
(^ Spirttus nunc agentisinhominibm contumacibm.vtxi. 3. Inter quos nos omnes con- &
verfati fumm ehm in cupditatibm carnis noflr^.ficieutes qux carni ac cagitationibiis libe-
hant ; erammque naturajìlij irx-, ut cr reliqui. Tir 5 . 3. Nam eramta quondam nosâmen-
. &
tes,rebelles-,errantesfervicntescupid:tatibiis ac voluptatibta varijsîn malitia cfr invidia de-
gentes, odufi , alt} alios odioprofèquentes.
Qi]ibusinlocis,quum cor hominis non regeniti, aperte condemnctur ut fraudu-
lentum&:pervcrlUm,eiu{q;imaginationcs &cogitationcs, ut tantum malx, imo ex
corde,omnis generis mala dicantur provenire, totulique homo dicatur in peccatis
mortuus,in iis ambulare, Deoq, rcbellis,&: inimicus elle, làtis patet voluntatem ho-
minis irregeniti (qux cordis voce defìgnatur jad Spirituale bonum non elle liberam,
ied tantum ad malum natura fua inclinare &: ferri.
PcrtinenthuceaetiamScripturx-loca,quseCircumcirionemcordis,&:converfio-
nem hominis,Deo foli adi cri bunt ut Deut. 3 o. Circumcidet Doìninm Deus titiis cor
: (j .
tuum dr corfeminis tui,addiligendum Dominum Betim tuum, ere -Ezech.i i.io.Daboeis cor
ttnuffhC^ Spiritumnovum dabo in interiori eorum. Ioh.^.44. Nemo potefi
venire ad me,
etiam circumcifiefiis^circumafio-
nfì Pater qui mifitme traxerit eum. Coloir.2. 11. In quo
ne qu&fit fine manibw dum corpus carnis peccato obnoxu exuifis per circumcifionem
,
Chrifti.
Ppp 2 Idem
i-jì. ACTASYNODI
Idemquoq;probatur ex eo quodfànéli renovationem ccrdisj'nclinationcm ani-
mi ad divinarnlegern5&:du6ì:urnSplntus,&c.àDcopetanc.Pfàl. 4^.4. jF^rrw(f^;wZ'w/;jrÉ'
in ventate /«4.Pià. ^ l. u.Cornnindu crea mihi,I)em,d^ Spiritum re^ftì innova interiori meo.
Icr. 7;ì.\%. Convertifacmeîty'convertar.'bA'Xt. 6.10, Vcniatregnum ttium)fiat volitntas tua.
Ne autem Remonflrantes videri poflìnt omnem humanse Natura: corriiptionem
negare, gi'atiarque Dei nullas omnino in converfìone hominis partes relinqucre , fic
nonnunquam loquifòlenr, mentemtenebris obfcuraram, alfeftuique
quali hominis
depravatosultro agnofccrent: arque indevoluntati impedimentumadferrijquomi-
nus viresjvellibertatem fliamnaturalem exercere poflet.
Scribuntcnim, libertatcmvoluntacis, Corruptionemhomini"s non regeniti,

licetpoft lapfum in homine rcmanferit, non tantum in intelledlu , afFeòlibus,&
ut pars crearx natura: , vires tamenfuas, qui voluntatem impediunr, ièdetiamin
propter tenebras mentis , afte^luuni& ipfà voluntatc fitam effe ita, ut ea etiam
.-
depravationcm exercere non polle. VcrQ in ièfe,& (ila natura , corrupta &: prava
hic,&: libi, & S. Literis , contradicunt. dici debeat.
Sihiy tum in eo, quod alibi intelledum Quod ante ex Scripturis evidenter
hominis lua vi naturali, &: line ullapecu- probatum eli.
hari immediata, vel interna lucis collu-
ftrationeîofle intelligere & pcrcipere omncs Scripturx fenfuSjad falutem fcitu, ere-
ditu, Iperatu, velfadu tum in eo quod hoc terrio rticulo
necell'arios, allerant: ,
ponunt,neceffariumefl'e,uthomo per Spiritum S. rcgencretur, &: renovecur, men-

te, alFedibus, feu volun tate, &
omnibus facultatlbus^
S&cris Literis.Nzm ex aperte teftantur, quod &: nos credimus. Videh'cec,
lam vero, quod ilIam,quamagnorcunt Quod etiamll in homine polì: lapfum
qualemcunque pravitatem univerlàli , fuperiintldntilli^ quidam quibusbonum
quadam gratia,in omnibus & lìngulis ho- aliquod naturale, civile, morale, cognof-
minibus corrigi acaliquatcnus tolU alle- cerc &c facere poffit, itemque perlpicerc
runt, quando Icribunt. Deum effe,eumque amandum, colen- &
Deum omncs homines aliqua vocatio- dummon tamen ullum in homine non re-
nevocareadlalutem , mediaq; adlìdem genito liipcrlit principium adbonumfpi-
& converlionem neceffaria omnibus fuf- rituale vel cognofcendum vel faciédum,
fìcienter& efficaciter rubminifl:rare,iirq; nullifq;allis àDeo media ad làlutemfuf-
poteftatcm conferre, adminiftratis me- ficientia efficaciter adminiftrentur,quam
diis re£te utendi,acre61:o eorum ulii, ma- eleftis lblis,lèu iis,qui reiplà regeneràtur.
lorem gratiam, etiam Euangelij annun- Sic enim delcribit Apoftolus Paulus
ciationem conrequendi: Utenb. in Apol. homines irregenitos.Rom.3.10. II, &c. ex
p.58.&6^5. Itautunicuiquehominiuliim Plcàl.i4.& 53. aliifquelocis veteris Tefta-
rationis adepto, fufficiens aliqua donata m enti : Non e[l ittfim, ne vnm quidem. Non
lìt tanquam principium aliquod
grafia, efl qniintelligat: non eft qtiiexcjuirat Deum :
quo curliis human:? corruptionis admo- Omnes deflexerunt: Simtilinutilesfa£iifnnt.
du filliturj&homo li bene uratur,nec ipfe Non ejl quifaciatquodbonum ejì: nonejtuf^
libi oblir,maiorem gratiam pollitadipilb'. adimum.Sepiilchrum apertimi gtittur eornm,
Idquoq; Noort-Hollandi judicant effe lingtàsjìiis ad dolti ufiflint: Venenum ajpidit
iTi^côôv.Qui contra veruni effe allerunt. fiih labijs eorum, quorum os diris ò-amarulen-
tia pienti eft. Velocespedes eorum adeffunden
dumfanguinem; contritio cf" càlamitas in vijs eorum, dr viampacis non cognovenmt. Non
eft timor Dei coram oculis eorum. Qu.amdercriptionem univerlàlcm effe omniumom-
nino hominum prout limt a natura,patet ex vcrbis ièquentibus. veri." 19. Scimmqux.-
cunquelcx dicit-,ijs qjii in leqê fìint dtcere, vt omnees ohturetur-, &
obnoxitisfiat totus Mun-
dm condemnationi Dei. &c Chriftus dicit. loh^n.-!,. 6. §luod genitum eft ex carne, caro efl.
Quidautemcarohxclignificet,docef Apoftolus. Rom.8.(?.7.8. cuminquit, Intel-
ligenti am carnis inimicitiam effe adverfus Deumycjfe Tnortem,ér non poffè Deo piacere qui in
carnefunt. Cum quoconfbnatChrifti didum Ioh.3.3. Hominemnon poffe videre
rcgnumDei,nilifucritdenuo velfupcrnegcnitus.Etlànelilc res haberetv Remon-
flrantes volunt,nonrcgencrationehomini opus effet,fèd tantum bono ufu commu-
nioris gratin.
Prxtera
. .
NATIONALIS ©"0 R D^R E C H T A N ^. ,73

PrxtereaafllmulatProphctaEfàiashominesirregenitosnoxiis quibufiiam & ve-
ncvìAtishcîìs, Lupo, Pardo,Leoni, Frfo,K^Jpidt, Bafiltfco. cap.ii.verf.Y(j.&c. Quibus
fìmilitudiniscorruptionem &
ftatum hominis ance regencrationis gratiam ad vivum
exprimit. EtiamanreoftenfumeflJiominemjUt quimcnrccfl: excscacus, &: vo-
luntate depravatus,totufqueinpcccadsmorcuus, revera malam efle arborem.
Ma-
lam aurem arborem non polle bonosfruftusferre teftatur ipf e noftcr Servator Chri-
/liiSjMatt.7.18. Luc.6. 43.
Denique,quianihilagir,necagere poteft, ultra fuumgenus; certum efl: hominem
nacuralcmjnullamldoneamproportioncmhabereadobjedumfpirituale.
Secjmtur Articuliis Qârtus; qui ad

yerbum fìc habet:
Hanc Deigratiam ejfeinitiitm yfrogrejfum.,é'ferfeîonemoìnnls honiiatque idadeo qui-
dem,vtipfe homoregeHÌtus,ahfqtie hacprdcedanea-ifeu ddventitia,€xcitante,confequente, dr
cooperante gratia,ncque boni quid cogitare, 'velie, autfacere poJJÌt,neq:te etiam ulli maU ten-
tationirefifiere. K^deoquidem,'vto?nnia honaoperaqu&excogitare popimm,Bei gratin in
Chrisio trihuenda [int. §^p ad vero moditm operationis illim grati£ ilU non eji irrejìsHbilis
De nmltis enini dicitur, eosS.SanôreftitiJfe, After. ^.(^ alibi mult li locis.
Agithic Articulus de efficacia gratia: Dei in hominis converlione. Et vidcntur

quidemRemonftrantesinitio pcregregie de gratia divina loqui, cique amplam in
converfionehominisefficaciamtribuere.Dicuntenim,gratiamDeieireinitium,pro-
grefllim,& pcrfe£l:ionem,omnisboni,&c,Sed revcraquoduna manu largiuntur, al-
tera aufcrunt, Totumenimilludqiiod in priore parte huiiis Articuli tam fpeciofìs
vcrbis videntur pofuiile, altera parte, &:fUblìnemprorfùstolIunr. Hac adiefta clau-
{\Az\^}uoad'vero modum operationis illiu} gratia-,illa non eFiirreJìfiibilis. His
enim verbis
dodrinam de gratia Dei ante pofitam depravane, vires liberi arbitri) ftabiliunt,quod
cxipforumdcclarationibus manifeflumfìr.
Sic enim
Jè ipfifajsim explicant.
Hominem nimirumirregenitum,gratie Dei in cumagentisjadconvcrfìonem, non

modo (ìmpliciter re{iftere,aut refifterc polle: Icd eius ctiam opcrationem impedire,
& fuperare pofle: imo fepenumero, aftu iplo impedire, &: Hiperarc.Sic ut hpmo Deo
in iplò operante cum voluntate &: intcntionc iplum convcrtendi per kiam rclHlcn- ,
tiam non convertatur.

&
Noort-Hollandi id non modo fallum, fcd in Deum blafphemum effe iudicant.
Et contra, exS.Scripturaftatuunt:hominemirrcgcnitum,tametiì ex le &: natura ,
fùa,corrupta,rebcllisDeo,nihilautpoflitautvelitjqu2m gratia: Dei reliftere Deo j,
tamcn per luam gratiam operante in ipfojcum voluntate &: intentione iplum conver-
tendi,operationem eius ncc polle nec velie impedire. Ea enim eli grana: efficacia in
flettendo, &:fubigendo cor &
voluntatem hominis con ver tendi, ut neceflario &L in-
fallibiliter, convertatur.
Gratia autemhicnobisfignificat non exrerna quandamllialìonem moralem quse
cxtrinfecus tantum invitatjlèdvimquandam divinami motum milbricordiar Dei,
fccundum eius propolltum a^ternum in eledtorum mente, vgluntate, corde efficace,
qua: eadcm efl: cum vocationc illa interna &
efficaci, quam clcd<ionis xrerna: gra-^ &
tuitar,&: elFcdum &: frudum elle ad Artic primum demonftratum cft. Uh cxtcrnse
fualloni relìfti polle,non negatur; huic vero interna grati£e,etlì corrupta hominis na-
tura per le prona efl: ut refiftat, minime tamen ab homine convertendo relìllitur aut
relìfti poteft: lècundum dida Scriptura:. Ephel! l i^.Ftfciatis qtt£fit excellens illa ma-
qnitudopotentÌ£ ipfius in nobis^qui credimHS,pro effìcacitatefortis roboris ipfius. v. 20 -^f^f»
txeruitinChrifio, cum excitavit etim exmortuis i.Thel.r.ii. Vrecamurfemper provobis,
.
•vfvos digneturiJlavocationeDcusnofter, ^ compieat oninem fuix. bonitatis gratidtî.:?} bene-

'uolentiam (ir opus Cuyn diinnaipfim -vis omnia riobts donarit qu£
Tideipotenter. i.Pet. i ,5.
advitam-tC^pietatem pertinent,per agnitionem illius,qtii uocavit nos adgloria ér virtittem.

&
Qua: loca, cum convcrlloncm Fidem noftram all'cribantpoteniia: Dei,illa au-
Ppp j
tem
'
174 ACTASYNODT
tcm {itinfupcrabilis, aperte ladsfìgmficaturgranam Dei, qux illa in nobis efficic,
impediii aut (uperari non polle.
IdemPiobatur iis ScripturaÎocis, qnxtradunt, veram ac realem efficientiam
Deiinconvedionehominis, utDeuter. 30. verf!(J. Circumcidet Dominus Deus cor
tuitm, dr corfeminii ttii ad diligendum Dominimi Detim tuitm ex foto corde tuo , ó" ex tota,
anima tua vt 'vi'vO'S. Ier.31 .33. Hoc eflfoedm meum Dabo legem meam in interiori eorum
.
^ eorum infcriham eam. veri. 34. ó" non docehit ultra-i cs^c.
in corde
Ierem.3Z. veri! 39. Dabo ijs cor 'unum ^'viam'vnam vt timeant me omnibus diehuiy
(^c. vcrr.44. Timoremmeumdaboin corde eorum, 'Ut nonrecedantame. Ezech.3(f. z5.
Dabo 'vohis cor no'uum ck" Jpiritum novum dabo in interiori "vefho ,c^ amonjebo cor lapi-
deum e carne vefha,drdabo vobls corcarneum. veri, ly .Spiritnm meum dabo in interiori
'vejìroi'ut in Jiattitlsmets ambuletis,drjudicia meacnflodiatis érfaciatis. h£t. 16. veri. 14.
Cor Lydiii adaperuit DominuSy'vt attenderet ea qu£ dicebantur a Paulo.
Q^zibus in locis videre eft non tantum potentiam quandam adhibere Deum, qua
&
homo converti Deo obedire pofl'et, fi veliti fed limul etiam inmentibus, oc cordi-
busfuorumoperari& efficereiplàmliiicognitionem, ipfamconverlìonem , lìdem,
& obedientiam lliorum mandatorum. Qupd &
Paulus exprefle docet. Philipp.i.
veri! 29. Vohis > inquit,^r/ì/^/Jf datttm est, in cattfa Chrijli nonfolum in eum credere , fed et-
iam froeo fati. Hic non tantum polfibilitatem credendi, fed & ipfiim -n credere y
qratuDeiajfcribit. Et cap,2.verf.i3. Deus,ìnc[\xit-,ejl qui efficit in vobis , di' velie é*
perfcere -pro beneplacito. Hic iplùm velie &:perficere à Deo effici docet.
Ubi autcmipfa Fides, ipfaconverfioj iplum velie & perfìcere, à Deo efficitur,
fierinon potell, utha:c iplìus a£tio, ab hominis,voluntateaut relìftentia impedia-
tur. Quodipfum etiam neceflario ex iplk priore parte Articuli Quarti Remon-
flrantium concluditur. NamiìgratiaDei cftinitium progrefTus , & complemen-
tum omnis boni, refìftcntia certe cam fuperans &r impediens locum habere non ,
poteft. Linde manifcftum eft, Remonftrantcs contrarios,non minus hic,

libi efl'e
quam in prarcedentibus Articulis. Eandem enim gratiam ftatuunt, &: efficacem

& refiftibilem. Fieri autem non poteft vtgratiaefficaxfitrefiftibilis:& contra,re'
fiftibilisgratiafìt effìcax.
Huc etiam faciunt ea loca Scriptura^, ubi convcrfio hominis vocatur , No'vacrea-
tìo. Piai. 51. veri", iz. Cor mundum crea in me Deus. z. Corinth. 5. veri! 17. ûii/t
Chrifioefi, eft nova creatura. Ephel! 2. veri! io. Ipftus fumm fa£lura , ère. & 4. cap.
veri. 24. Induite novurn hominem qui fecttndum Deum creatuseH ^c.
Item Regeneratio. lohann.3. verr3.& 5. Nift quis denuo genita^fuerit ex aqua drjpi-
ritu,(^<^. lacob. I. verf!i8. Is quiavoluit progenuit nosfermoneveritatìs^^c. i. Pet.r.
,
veri. 23. Renatinon ex[emine corruptibili., fedincorruptibili:
Item, Refufcitatio five njivifcatto , lohan. 5. verf. 2 1. Sicut Pater excitat mortuos , e^
'ui'vificaty ita d^Jìliusquos 'vtilt, vivificata Ephel!2.^. Cum per ojf'enfas mortili eftemus-^ vnx
vivifìcavit nos per Chriftum. Collofl. 2. veri! 12. Cum eo rcfurrexiftis perfidem Dei»
fjjìcaciter agentis,qui excitaviteum ex mortiiis. verf. 13. Vojque mortuos inpeccatis , dfprs-
putio carnis veftr£ cum eo vivificavit.

Quemadmodum enim homo fui Creationem^ generationem,Sc ex mortuis Refujci-
tationem impedire non hanc lui novam Creationem,regeneratio-
poteft , ita etiam
nem, refufcitationem ex morte peccati,& vivili carionem, id eft, converfionem, non
poteft impedire.
Etlàne,lìDei confilium&voluntaslpe£l:etur,non poteft nonirrefiftibilis efte ilk
grati2edivinxvis,qualecundumbeneplacitumfuum &: voluntatemDeus converfio-
nem hominis operatur. Confilium enimipfius non poteftfieri irritum. Plàlm.33.11. &:vo-
luntati eiusnon poteft refifti.Rom. 9. 19.
Contrarium autem ftatuere,nimirum,homines fine efficacia gratin Dei pofle felc
convertere,vcl,Deum omnia foris&intusefficaciterfaciendo&eius converfionem
intcndendo,nihiltaméproficere,fi homo non vclit, quidaliudquxfo eftqiiamcon-
fdium Dei reddere irritum, &:omnipotentiamDeihominummahtÌ£efubjicere , ve
hêc illam fuperet,&: fic Deus omnipotens non fit?
Hucacceditquodeafithumanxnaturarcorruptio (quemadmodum ex iis qua: in
cercio Articulo ànobis è Sacris Litteris allegata funt, manifefto liquetj vtnon nifi
viribus
NATIONALIS D O RD k E C HT A N ^. 175
viribus humanis longc majori vi , & efficacia, id eft irrefìftibili divina:
, oratile
operarióne aut corrigi poffit. Eli emm in rebus divinis ca:ca prorfus & adeo
tolli
Dei inimica,qux nil nifi carnale Se tcrrenum fàpit, ut omnino vi qiiadam
avcrfa, legi
fupcrnaturali &:qua:ipfàmlongefuperar, opus fic, qua adc^lcll:ia& lupcrnaturalia
cognoiccnda, & quxrcnda evehatur arque elcvetur alias nunquam corrigenda aut :
convertenda.
Qijaproprer flilfum eft quod Remonllirantes docent, ad ftabiliendam illam fuam
refìftjbilem gratiani. :
Hominem quamvis ex fé, Tuo ingcnio, Humani ingenij cxcicatem in rebus

naturalibufque viribus bonum quod in f'piritualibustancam elle, ut quamvisE-
Euangeliorevelatur invenire, vclcxcogi- uangeliumhomini predicetur, raméabf-
tarenonpoffit; tamencumEuangcIium que interna Spinrus S. illuminationc
ipfirevelatur, &
attente ab ipfb auditur, Scriptur«^lènfLis,qui ad iàlutem neccilarij
vellegitur, fine ulla interna lucis collii- &c. non poffit intclligere,
liant, fcitu,
ftratione omnes Scripturx fcnfiis ad fìi- atque adeo externam Euangelij prardi-
lutem Icitu, creditu, fperatu, vel fadu cationem ad fidcm in homine ingcne-
neceflarios, intclligere pofre,adeoutfòla randamnon fufficere.
externa Euangelij prardicatio ad fìdcm Non enim in tenebris tantum vcrfa-
ingenerandam fiifficiat. tur homo , lèd eft ipfx tenebrxj ut fupra
oftenf'um,
Cum centra verum fìt: Nam quemadmodum qui cxcus eft
videre non poteft, ex co quod externum
folis lumen oculisipfiuscircumfuIgeat,nifì interna qua deftituitur videndi facultas
ipfì reddatur : Sicnec homoirregcnitus, quemScripturafacra cxcum appcllat,per-
cipere poteft illa qua^ ad fàlutcm requiruntur,etiamfi priedicatio Euangelij externe
ipfius aures feriat, nifi Spiritus Sandus fiia quadam efficacia mentem iplìus intus
colluftret.
Unde &illud falfum effe convincitur, quod ijdem afterunt:

Nobiliffimum agendi moduminconverfìone hominis & humana^naturê conve-
nientiffimum, eum efle, qui fìt fuafionibus nihilque obftare, quo minus fòla mora-
:
lis grafia hominem animalcm reddat fpiritualem: inque co confìftcre operacionis di-
vinas cfficaciam,qua Sathana: operationem fliperàt, quod Deus alterna bona Satan ,
autcm temporariapromittat.
Similiter &illud: quod tametfi interdum mentis quandam internam illumina-
tionemjaffeduumque purgationem vidcantur concedere, ncgent tamen aliquam
voluntati bonamqualitatemàDeo infundi,quaex mala,bonaredditurjaflcrantque,
non priusad adualem hominis converfionem concurreregratiam, quam ipfàfe vo-
luntas movet, aut detcrminat.
Cum contra ex Scripturis verum effe conftet:
Solammoralemgratiam non fufficere ad converfionem hominis, fcd aliam longe
nobilioremvim agendi requiri, quacognitioncm,amorem, fcnfum, guftumque x-
ternorum honorum, qux in Euangeliopromittuntur, Deus in cordibus elcdorum
accendat. :
Eaque nonmentem tantum illuminari, affeftufque purgari, fed voluntati quòque

pereamnovasqualitatesinfundi, quibus ex mala redditur bona, efficaciterque ad
Deo fìdendum, &
obedicndum fleàitur.
Probationibus hic fuperfedemus cum ha:c omnia &fìngulaS.Scripturaz teftimo-
abunde confìrm-ata fint.
nijs &: rationibus fiipra
Sed &hoc hicnon prsetercundum,quod gratiam,quam primam & precipuam cau-
fam converfìonis ftatuunt, eius tamen fblam & unicam negent elle,cui hberi arbi-
trijconcurfumutroi'amoy vel caulàm partialem adiungunt, atque ita converfìonis ,
duas caufas partiales, gratiam hberum arbitrium faciunt.

fcilicet &:
Quoditidemut t-npóôôy &c falfiim Noordt-HoUandi repudiant.
Qui contra
Ex Sacra Scriptura didicere ; Quamvis arbitrium rcgeneratum à gratia Dei,
Ppp 4 adum
,^6 AeT A S YNOD I
a£tum agatjgratiam tamcn Dei ipfius converfìonis non primariam, fcd folam; non
fiimmam {ed unicam,non prxcipuam, l'ed totamcaufam elle.
Solus
Solus enim Deus ertûi cor noftrum circumcidir. Deuter. 30. verf. 6.
Deus efl;,qui Icgem {"uam cordibus noftris infcribic. lercm. 3 verf. 33. 1 .
Solus Deus cft,qui cor mundum in nobis crcat. Plàlm. 5 i.verf: n.

UniusDei
cft cor lapideum auferre & dare
, cor carneum. Ezech. 36. veri." 26. Dei unius
eft cor aperire, Aftor. ii^. verf! 14. Solus &: unicus Deus eft,qui trahit fuos ad fi-
lium. Ioan. 6. veri'. 44. Totum velie & perficere folus & unus Deus opcrarur in
nobis. Philip, z. verf. 13, Idem cft qui operatur omnia in omnibus, i. Cor.
ii.ycr' 6.
Omnifquc donatio bona &: perfeda dciuper defcendic à Patte luminum. Iac.;i.
veti. IT-
Si ergo homo intelligat qua: Dei funt, Deus is eft qui
mentemilluminavit. Si fpi-
rituaha&: ccclcftia appetat &
delìderet , foli Dco afcribendum, qui defiderium il-
lud ineius corde cxcitavit. Si Deo credat& obtemperet, Deo hoc in fòhdum
tri-
buendum junus voluntatem ipfius ad iìdcm &: obedientiam efficaci gratia fui Spiri-
tus inclinavit.
Eiuf modi igi tur, cum Remonftrantium , de hoc'Fertio & Quarto
(ìtfententia
Articulis, quantumvis in verba fpe£tes quam proxime ad cffipôîav
fpeciem , fi ,
pofTmt videri; accedere, judicant Noordt-Hollandi, omnibus qua; huc facete ,
yidentut ad divini veibi Notmamin Dei timore examinatis, eflb 'môô^rt falla, &:
cum Sacris litetis ex diametro pugnantia dogmata, qux fubhoium Articulorum
titulo à Remonftrantibus afTetuntur ideoque hxcut Pelagiana, & Hasrerica in
:
Ecclefìjs noftris Reformatis minime fetenda, fed ex ijs ut gratile & gloria Dei
fomme inimica , fìdemque veram fubvertentia, omni conatu ftudioque arcenda,
& procul eliminanda.
T-xamen &^ JHdimm
Zeelandorum,
De Tertio & Quarto Remonftrantium
Articulo.
Sententia Orthodoxa.
ETiamfi homo ;J/u;gj)tof & non tantum retinuetit luminis, quod flifHcic
rcnatus,
adeundcm reddendum tamen adeo corruptus& depravatus eft
cùtfzFoT^ó^-nv :
in mente, voluntate & afFeftibus, ut ea qujc flint Spiritus Dei ne propofìta quidem, ,
co quo ad falutem necefTe eft itìodo,intelligere nedum defiderare, velie, &: perfi-
cere pofTit , doncc per Spiritum Sandum regeneretur,
IL
Adhanc vero rcgenerationem , requiritur non tantum mentis illuminatio af- &
feftuum corre£tio:verum ctiam ipfius voluntatis,omniumque animae facultatum per
externum verbi minifterium, &per Spiritum in ijs intrinfccus Se potenter operan-
tcm, immutalo & innovati©.
HI.
Quum vero Deus intendit hominis rcgenerationem & convcrflonem per Spiri-
tum fànótum operati, etiamfivoluntasex innata fuapravitate Deo operanti refiftat,
gratia
,

grafia tamen rcgenerans, hanc refiftcntiam tandem fliperat, & facic hominem ex
nolente volentem. Adeo ut illius arbitriiim converlìonem à Deo intentam impe-
dire non poffir, idque non tantum in iJluminanda mente corrigcndis aftedibus &
verum etiam inrenovanda voluntate.
Primiim noflrum Articulum fic probamus:
Homo il^v;^KÒg retinuit tantum luminis quod fuffidt ad eundetn redden.dum dm^
•TToXc'yyiTcv.'] Probatur. Rom. i. verf." 18. Palam elitra Dei e cteload'uerfus onìaemimpie-
tatern &injitjìitìam hominum,ìit qui'veritAtcm tnjuiic detinemt^ Se verL 9. ^m)f2Utm td
1
qtioddeDeo cogncfci fotefl , manifeshim eft in iffis: Dem emm ipjìs mamfejhm fecit.. &C
verf. 20. Ip_fi/i^s enim invijìbilia dum ex rebus conditìs intelliguìttnr ex creattonc mundi ,
ferjpicittntur. ^ttcrna videlicet eius tum potenria,tum divinitasâd hoc,ut ipiì (intuì-
excuiabilcs. Hinc liquet hominem nonrenatiim, tantum rctinuifle lununis, ut ex
opcribuscreationispoffit acquirere aliquam cognitionemDei &:veritatis. Q_u2e Ix-
cet ad fàlutem non lit lliificicns, ipiiim tamcn reddit «mwaT^cj^Tj^
Rom. 2. ver/. 14. 15. 2lam cum gentes qiix, legem non hahent, natura, qu/a. legisfuntfa^
ciant,illilegem non habentes-fibi iffi Cunt lex,utqmostendantofm legis fcriftum incordibm
Jìiis, una tcjiimonium rcddente ipforum confcientia, dr cogitationibmjejè mutuo accufantibas
aut etiam excufxntibm. Ex hoc loco (èquitur,hominesnonrcnatos, per legem naturê

&:propriam conlcientiam ira cileinfh-udoSjUt rerinuerint ali quod diicrimcn boni
&: mali, quod etlì lege fcripta clarius fit exprefllim, tamen futìiciat ad illos reddcn-
dos inexcufàbiles. Ut qui didamen confcicntia: non fequantur, & ('telie Apoftolo
Rom. i.verl." 52.) poft Dei jura cognita (nempe eos qui talia faciunt dignos efie morre)
nonlòlumea faciuntjfcd etiam racicntibuspatrocinantur. Confer. Rom. i.verùz.
Videatur quoque Aòtor. 14. verf." 17. &
Ador. 17. verf." 27, ubi exprefle dicitur,
Gentes quas Deus non reliquie abfque tcllimonio fuê providentia^ benignitatis, &
ambulafl'e tamen in vijs fìiis.
Homo \^v;^x.og corruptus eft in mente adeo, utnon pofTit intelligere ad fakitem ea
quse Dei, &c.] Probatur. 1. Cor. 2. verf. '4. Animalis homo non eli capax
flint Spiritus
eortim quafunt Spiri tm Dev.fnnt enim eijiultitia,nec potefl e a cognofcere'quajpiritualiter di-

judicantur. Rom.8.vcrf.7. IntelUgentia carnls inimicitia ejì adverfm Dcum. Legi enim Dei
ìion fubjicitur, namnepotejl quidem. Ephef. 4. verf. 18. Cogitationem habentes obfctiratam
^ abaltenatdm a -vita Deipropter ignorantiam quce ejl in ipfiSyér obdnrationem cordis eorum,.
òC cap. 5. verf". 8. Fratk olim tenebra.
Ne propoilta quidem.] Probatur. Ier.53.vcrf!!. ûis crcdidit pradicationi noHrx-,0'
hrachium Icho'vacuire'veUtHr? QonÌQ.x:\o\\. 12.verf.37. &i.Cor.i. verf. 23. 7{os pradica-
mus Chrifitim-, crucijìxum^ludisis quidem offcndiculitm, Crfick ojerofluititiam-, Cor. 3. & 1 .
yevi.i^. Sed adhtinc fifqite diem cum legitur Mofes,velamen cordi eorum impofltum eft. 4. &
verf!3. Si te6lum efl Euangelium noflrum, ijs quipereunt teófum eft, in qnihm Deus htiins fx-
culi excAcavit mentes, nec irradiet eos lumen Euanqelij gloria Chriflt. Ex hifce omnibus
patet, ita efl'e obtenebratam mcntcmhominisirrcgeniti, utncpropofitum quidem
Dei verbum, eo quoad falutem necefle eft modo,intelligerc pofTit.
Corruptus eft in Qtn. 6.\zx'ì.'^.'Figmentumcordishominìs'i

voluntate.] Probatltr.
tanttimmodo malum omni tempore. Et 8. verf. 21 Tigmentum cordis hominis malum esi ab
.
Ordolefcentia eim.Icrem. 17. verf. 9. Fraudulentum coripfumfuprit omnia éfìôrtifermn efl.

^lHji cognofcat ipfum? Matth. 5 verf. 1 9. Ex corde egrediuntur cogitationes maU, cades,
\ .
adultcria,fiortationes,furta,falfj teftimonia, obtre£iationes. Matth. 17. verf. 8. Nonpotefl

arborputrisfruii US bonosferrc. Ephef. 2. verf. 3. Eacientes njoluntatem carni-s Harc cor- .
dis malitia&:impuriras,nec non hominis adbonosfrudus fcrcndosineptitudo, ar-

guir irrefragabihter voluntatem hominis ;|/y;t;;(xì^ penitus elle corruptam &depra-
vatam...
Corruptus in afFcdibus, ut fpiritualia defìderare non pofTit, eo qUoad fàlutem ne-
cefl'e eft modo.] Probatur. Ioan. 3 .19. H&c eft condemnatio quoà lux venit in rnundum-,,
Jed dilexerunt homines tenebnu magis quam lucem: quiaipfirum opera malaflmt. Rom. 5.
vejf. 1 1 Non efl qui exquirat Deum. Tit. 3. verf. 3. Eramus quondam
.
nos Amentes, re-- &
belles
178 ACTASYNODI
hellesy errante! yfervtentes ctipiditatihm ac 'voluftatihas varijs ,[in mdìtìaér invidia de-
gentes, odiofì, alij altos odio profequcntes.
Denique \\xc totius hominis conuptio , & omnium ipfuis Eicultatum depravano
probatiir , ex infìgni ilio loco. Rom. 3. vcrf: io. ufque ad 19. inter cxteros verf. 12.
Omnes deflexerimt ,fimul intitiles facit fin t. jS[on esi quifaciat qtiod honum est : non eli
ufque adtmum. Confer. lohan. i^. verf! 14. 15. 16.
Probatur ctiameadem corruptio {eqiientibus rationibus,

I.
Quia homo ;|/o;)iHtflf,mortuuseft in peccatis. Ephef 2,. verf. i.GoloiTz.vcrf. 13.
IL
Quiadiciturfervus peccati doneclibcraturàFilio. lohan. 8.ver/!34.35.3^. Con-
fer. Rom. <>. veri! 5.
III.
QuiaeftcaptivusDiaboh. A<5b.z<?.verf.i8. z.Tim.z.verflzó'. ColofT. i. verf! 13.
IV.
Quia cor debetcircumcidi,Dcut. 30. verf. 6. Se cor lapideum auferri. Ezech.3^.
verf z 6.
V.
Quia Deus efl, quiinnobis cfficit velie & perficerepro fuabenevolentia.Phil. 2.
vcrf 13. Undepatetvoluntacem hominis in fé effe corruptam, eumque omnibus ad
bene agendum viribus prorfus effe deflitutum.
DonccpcrSpiritumfàndiimregeneretur.] Probatur. Ioli. 3. verC,-^.^. Nifi quù fue-
rit genitm ex aqtia d^ SpritH,nonfotef 'videreregnnmDeinecintroireinillud. Tic.3.verf!

5. Servavit nosper lavacrnm regeneration k c^ renovationem Spritm San£ìi.
Secundum Arciculiim noftmm ita probatnus :

Ad regenerationem hominis requiritur mentis illuminatio.] Probatur. Matth. 11.
verf 15. Confìteor tihi Pater^quod detexeris ea infantibtts .S>c\cri. 27. Nemo ncuitfilium nifi
Pater, neque Patrem quifquam nouit nififilim-, ^
cuicunque •volticritfilitis retegere. Matth.
iiJ.verf 17, §Â caro (frfanguis hacnon retexittihifed Pater mem qui cflin ccelis. Ad:. z6.
verf! 8. Vt aperioi oculos eorum, ut fé convertant a tenebrls ad lucem. Eph. i. verf 7. 1 8. ^^
1 . 1
Dem Domini noBri lefu Cimiti Pater ille gloria det 'vobisjpiritum fapienti<x S" revelationis,
per agnitioneipfim-,illuminatis oculii mentis ueHrXiUt fciatis qusftjpes ìlla vocAtionis ipfim.
Corredtio aife£tuum.] Probatur. Rom. 8. verf 5. ûifècundum carnemfint,qu£ car-
nisfintftpiunt. Sll^ vero fecundumjpiritum, qu&fintfpiritm. Eph. 4. verf 22. Deponere
quodadpriHinam converfationem attiri et ^ veterem illum hominem qui deceptricihm cupidi-
tatihui corrumpitur Gal. 5. i^.ûifint Chrifti , carnem crucifxerunt cum affeciibm dr
.
cencupifcentijs^
Voluntatisimmutatio.] Probat.Phil. i.YcrCi^. Ff Deus qui in vobls operatur érvelle
^perficere profila bene'volentia. Ezec. 36^.vcrf 26. Etdaho vobiscornovum (ji-fiiritum no-
'vttmponamin medio veltri. Ioli. 6. verf 44. Nemopotefl venire adme, nifi Pater qui mifit
Vietraxerit eum.
Renovatio omnium animseflicultatum.] Probat. 2. Cor. 5. verf 17. Si quis igitur in
Chrifto, nova creatura eU. Veteraprjiterierunt., ecce novafaBafunt omnia. Huc pertinenc
illaioca qua: regenerationem vocantnovamcreationcmj&regenitum, novum ho-
minem.
Per a:ternum verbi miniflerium &
pcrfpiritum.J Probatur. Efji.59.verf 21. Hoc
eritfccdm meum cnmiHis ait lehovah .,fiiritmmemqui eli in te, d^ verbamea qHd pofui in
ore tuo, non recedent ex or e tuo, fìecex ore fieminU tui , ex hoc tempore ufque in ficulumt
Confer. z.Cor. 3.verf 3. 6^. i. Pet. i, verf 23. lacob. i. Verf 18.
Per Spiritum in ijs intrinfccus &
potentcroperantem.] Probatur. Ezec. 36. verf 21.
Pon^m fiiritum meum in medio veltri. lerem. 31. verf 33. Indam legem meam menti
corum.
NATIONALIS D ORD R.E C H T A N ^. i^c,
eoTum,&corclteorumtn[crihranenm. loh. ^. vcrf; 45.
EjlfcrtftnmtnTrovheiU,
cmnesdoataDeo. ^tj(]tus audi-vtt aPatre&dtdkit, venit adme^.
erimt &
Ador. 16. verf 14
dicitur de Lydia, quod Dominus adaperuit cor eius, ut
attcnderct ijs qua: dicctxin-
tural aulo. i. Cor. 3. ver/, 7. luqueneque is qmfUntat,
efl aUqind.neque qui rta:it fed
^^^squidati^crementtcm.i.CoYryVtKi.EHtsEpmoUchnFtìfifhmmPnt^
jcnpa,mn atrr.memo/cdf^n-itu La vi'vi: non tn tabtdts Lpdeufsedin cameistabulis
cordis.
Terdum Arciciilum noftrum (ìc probamus.

Grafia regenerans rcfìflentiam tandem fuperat.J Probatur.
irai.55 verf." 11. Sk
eji -verhnm nieum quod egrcjfumfuerit ex ore meo: non revertetnr ad rne
i<acnum,fèdfàciet,
id quodekaor , Hmc Icquitur id quod Deus intcn-
é-projperabitur ul quod tnnfero:
dit opcrari per verbum, effeaum (uum iortui. Acqui intcndic converiìoncm
eorumqmexpropoiitovocantur. Ergo,&c. Icrem.31.vcrf; 8. Converte me é-con^
verur. Dcuteronom.. 30. verf. 6. Circunjcidet Ichova Bem lum cor tmm,
&corfemims
un ad dihgendum, lehoi'am Benm tttum ex foto corde tuo, &
ex tota anima tua, ut vivas.
Ezech. 3 6. verf: 27. Sftntum meum ponam w medio veftri: qaofaciam ut
inflatutismeis
Aìnhuletu, é-jura-mea obfer'vetis, facientesea. Ioli. 6. veri! 4/. îfquis auditiiàPatre
&dtdìcit,i,'enitàdn.e^. ^^h.x.\cxi'.ic). Et qudjìt excelìcns illamagmudo potenti^
ipjlm
in nohls qui credmitts prò efflcacitatefortis rohoris tpfmi. Ccloll. 2. ver/! 12 Confepihiter
.
hapttfmum cumeo per quem etiam cum eo rcfirrexiriis,perfdcmDctefficaciteragefìtÌ5,qui

€xcitavit eum a mortuls. 2 TheC i. vcrC u / Y compleat cmmmfux bonitatis gratuitam
.
.
he-
ncvolentiamyé-optisfidetpotenter. Phil. 2. verf I3. 2iam BemeHqmin njobis operatur,^
perfceree- 'Velie, prò bonafua voluntate. 2. Pet. i. verf.' 13. Vtpote cum divina vis ipfius
cmnia nohis donarit, qua ad vitam &
pietatem pertinent pef^àgnitionem illim qui nos vo-
cavit ad glortàm ac virtutem , Confer. r. verf! i6'. &
i. Cor.-' f.^ verf." 18.&24.
r &
Hxc potens irrefiftibilis Dei operatio, etiam probatur ex liifce fàcrx Setfptur*
phrafibus, quando hominist^nverfio vocatur nova creano, vivifìcatio, &: excitatio
àmorcuis.
Denique probatur hoc argumento:
Si vis gratix generantis,ab hominis arbitrio poflìt reddi irrita, ergo éiufdetn gratìsÉ
efficacitas pender ab hcininis redo ufu. Sed falflim eflconfeqU'cns. Ergo,'&àntecc.
dens. Minor probatur. loh.i. verf.'n. ^/
nonexfinguine?iecexvoluntate ca^nkinec ex
voluntate virt,fed ex Beo geniti funt. Et cap.3. vcrf^é. Slucd gehitumesi ex carne,caro ef'':
& quod gcnitu7n est ex (finti:, jpiritm ejl.V-om. 2. verf." 29. Circumcifio cordìs èsiinjîrit»
non in litera: cujm lam non efi ex hormnibm-fidex Beò. i. Cot. 4. verf! 7. ûis te decerhitì
quid habes quod non acceperis? ôdjì acccpiflt, quid gloriaris acfi non accef>eris ? Tdciit
l'equitur in corruptione hominis fùpraprobàta. '[
Sententia JF/eterodóxa,
cum dicunt, DcuminterdùmKanc vcl

ludicaitius igitiir errare Remonflrsntcs,
illam gcntcm,civitatem,perfbnninjEuangehj rcvelatione prx ahjs dignari quariiip/e
dignampronuntiat; non quidem cxproprix fànótitatis dignitatc ahqua (ed exgra-
ciofa fuaa.'flimationej qua per naturalcm Icgis fuaÉnotitiam,&mehorcrngfatiiè com-
munisufiim.correftos nonnihil, idoncosjudicat, quos ulteriore grària,idquc ex be-
neplacito filo donet, ijfque antcfcrat, quos vcl gratis; fcmel oblatx cpntcmptore^
fiiifleimproboSjvel horrendis alioquin fcclcribiis mancipatós deditofque comperir!,
ReJponf.adP''Valàchr. pag. 44. &
45. Prima editionis. Et qux' huc referunt excmplà
Apdflolorum qui propter bonùmùfum iLiirjihi's natiiras'acccpcrunt cpgnitipijem
,
rriyfleriorùm regni ccclorùrn, juxra ijlud Euàiigelij (quod hbctrahun t) kahefm dabi -.
tur: etiam excmpla CorneIij,Lydia',lufli,&raIiorum,quos proptcréaputant fìdedo-

nàtos quia ante fidcrii eràht rclrgiofi &:l3cum timcntcs. Ideoque etiam aperte prò-.
f.tcntin Fejp.ad rp':ila(h.pag.6ì. Edit.prim. r^r//7»;///^flbi videri,fore,utijSjqui veri-
tàfcm in ihjultitia non detinentjfed Deum uri cógnofcuntjglorifìcant,Eùangeli| do-j
driiiam extraoîliiiiirià rati'óne-rcvclfft Deus, qiiam ut citra Chrifli cognirioncm,
iHosTalutem adipifci,,aut{e.cun(iumdonprumqua;acccpcre modulum agenteSjCPU-
aemnare creoantv^^ "
'"'"
Errane
i?o A e TA S Y N O D I
ErrantitemRemonfl:iantcs,C'.im diciint Hag. Belg.f.ô. Dona fpiritualia

Coli.
à voluiitacc honiinis per mortcm Ipintualcm non elle fcparara,quippc quar nunquam
fucrincincu: Itatuunr ciiim (ut \ iàcx e cÌìR efp. ad FFalach.j-ig. i^-) in ftacu homi-
nis antelapdim, mfulioncmliabituuminmtcllcdum& arfcduslocum habcrepo-
tuillc, in voiuntatcm minime.
Similitcì-, cumhomini antefidem Se rcgenciationenitribuunt dolorenì de pecca-
re commi(ìb,cxpcntionemgLatia'lalutaris,&ipintusrcnovationis,ThelIb.exhib. 3.
Item mortcm Ipiritiialem agnolcere , deplorare , poflulare petere liberatio- &
nem ex ea,elLirire,{inre,&: qua:rere vitam.Qu^ omnia & amplius à Chrifto requirim-
tur in vivificandis &
regcnerandis. Collat. Hag. Brand.p. 302. Quibus cvidenter afti-
puiaturEpilcopius Thcfibuspublicis de pccnitcntiai i. cum dicitpccnitcntiam qux
fidcmantcccdit, elle a(5lionempecffatoris,quaitamutaturacconvertitur,utpigéat
ipliim errati lui, &
propterea dolore ac triftitiaatfedus,Iiberacorem delìderet,propo-
lìtum&tcnramen vitarinm^clius commutanda: concipiat acque elahorct.
ludicamus icaque turpiter errare Remonftrantes, qui infufiones habicuum,cum
,
in voiuntatcm, tum in intelledum &afFed:us , repugnarc dicuncadminillrationi

mediorum, quibusDeus inhominc novam vitamvult operati, fi Ipeftes ordina-
riam convcrlionem , Refi, ad FVakchr. pag. 5^ Item cum dicunt, vivificationem
voluntatis proprie fitam elle in illuminatione mentis &c correzione affeftuum,
;
cu j US vi voluntas porens rcdditur ad innatam noicndi &: volendi taculratcm in adum

produccndum Coli. Hag.Selg.z'^^. Et Brand. 300. velut explicant Refp. adVVdachros
fag. 55. voiuntatcm habitibus virtutum, fed per gratiam
comparatis informar!, ijl-
que perfici &: ad operationes fuas expeditiorem rcddi.
Item cum dicunt, nullo modo cum ratione fcederis pofTe confiftere, fiDcusitx
eo promittat , {z effedurimi in foederatis, id quod foedere vetcri poftulat, fimul &
in novo prxlcribitatque exigit. In quo tamcn nos judicamus fcederis novieflen-
tiampGjlìtameirc,juxta lerem. 31. Ezech. 11. &:38. Vide Epifcopij Thefcs privataS
Dilp. iz. Thcli 2. pag. 34.
Errant quoque Remonft:rantcs,cum gratiam, qua dicunt fpiritum aflìflrere verbi

prxdicationi , opponunt gratix habituali &
infulx,quamexpreire negant , &;nos
imaginari dicunt. lohan. Arnold. contraTilenum, pag. 437. 438. &
Errant lìmilircrRemonftrantes, cum dicunt, Deum nullius converfìónem abfo-
Iute vel pr;Ecilc intendere- Ioli. Arnold, contra Bogerm. pag. 263. cui lèntentisE er-
roremlijum de refiftibilitate gratile rcgenerantis lliperftruunt, Collat. Belg. p. 191.
& Brand. 226. 227. &
Item cum per gratiam regencrantem proprie intclligunt gratiam moralem, qua:
operatur mandando, exhorrando, fuadendo, promittendo, comminando, ineaque
putantmodumnobililfimum in homine operandi conliftcre , nec conveniens vi-
deri humanx naturx (Ihlvis eius proprietatibusj alio modo opcrari. Coli. Belg.
2.60. bc Brand. quod Grevinqh. clarius explicat adveriiis Amezium pag. 297.
311.
hifce verbis. Quid enim obftat quo minus vel fòla gratia moralis iftos ^v^kìì fpi-
rituales reddat-i
Itdfn, cum ncgantDeum eas omjiipotentix fux vires in converfìone hominis or-
dinaria per verbum cxplicare,quibus voiuntatcm ad adionem neceffario & irrefifti-
biliter determinet, uunon poflìt illa adum lulpendere
autcontrarium producerc,
Rerp.ad'W''al.ich. Grevinch. contra Amef! pag. 294.
p. ()8. inColl. Hag. paiTim. &
Deniqueadverfus Dei gratiam injurij funt, cum convcrfionem hominis àpoteftatc
liberi arbitrij ipfius fulpcndunt. Ut liquet ex Corvino contra Bogerman. p. 2^3.
cum alltrit pólitis omnibus operatiohibus , quibus ad converlìonem in nobis
:
efficiendam Deus utituf, mancre tamen iplàm ita in noftra poteftate, utpoUìmus
non converti. Et contra Tilen. pag. 337. liane aifirmat efl'e Arminij fententiam :"
gratiam riòn ita inftruere hominem novis viribus,quin lemper maneat in hominis
voluntate, ijs uti vel non uti.
Itèm Grevinch. contra Amel! pag. 211. Qui (tatui r gratiam & liberum arbirrium.
Ut caulàs partialcs ad converfìónem hominis concurrcrc, adeo ut arbitrio hominis
canquam caulx partiali hxc duo fint propria, i. Quod agat & adum fuum eife-
divé producac. z. Qaod Ibiplum determinet ad agendum. Quod quid ahudcfl:,
quara
,
NATIONALIS DORDRECHTANìE. iSi

quam prascipuas converfionis partes hominis arbitrio tribnere. Idem alibi fic fé
declarat : auxilium cfficax effe concomitans feu cooperans arbitrio noftro fimul
operanti, qua: autem fimul opcrantiir, eorum alteriim non intìuit altero prius pag.
Ì64. Quod Remonllrantes in ColI.Hag. aperte etiam profìtentur cumad cordis ,
apertionem, lioiiìinis codjbcrationcm potillimum dicunt requiri. Belg, pag. 26^,

& Brand. Z92. nmuoi,.
.
_< ' . r .. li I
IVDICIVM VLTRAIECTENSIVM,
De tertio 6c quarto Artic.Remonflrantium.
The/ès Heterodox£ ex III. (^7 K '^monjlr. Articulo, O' explicationefiper
utroqiie Artimloineonmdsm fcnptà librifq^ editù exprejja decerpt te , qmbm
Orthodox£ cum S. Scriptum confentientes antithejès ex adyerfo opponuntur.
The/ès Heterodoxà. Antithefes Orthodoxa.
1n\Eus vult omnibus liorninibus Euati- DEus non omnibus hominibus Euan-
•*^gclii prscconio gratiam oftcrri 4] : gclii pra?conio gr.itiavult offerri,*»]
imo eisnationibus qua: ordinario Euan- quaeque ordmano
Euangclii priEconio
gclii preconio dcfiituuntur bona illa, deihtuufitur hationes, iJhs bona, quce
qux Euangelio ófieruntur; a?que ma- Euangelio offcnintur, non xque funt
ncnt expolìca , acque i'Iis, qua: Euan- cxpolìta arq; illis qusc Euangelicse prae-
gelitic pra:dicacionis privilegio fruun- dicationispri\ilegio fruuntur. h'\
tur. b'\ a] Pfalm. 147. 19.10. L^y^w^/y/M^Ti^r-

hiim fuiim lacobo , é^JIatuiiifna ifraeli. 2(0»
a job. Ariioid. contra Til. pag. 105.
]
Jìcfecit ulli genti.
lin.4 &;fcqu. A^. \j.'i,o. Temporihui igmrarìlix dijjft-
b] Idem ibidem pag. 105. infine, & rnuUtis mine annuntiat omnibus ut refipi^cant.
pag. 106. hdioi.\6.6.'j. Prohibttifunta SpirituS.
lo qui fern. 9 net» in AfiA .
Tentnhànthein Biihymiam ,fednon permifitjytriim
bj Eph-a.iz. tj^'Lcnientote ôs olimfuijfe aLpjiie Chrifo: abalienatos a Repuhl.ljraelù:
extramOS apa^à promjjionà : Jpem non habentesi Dei expertes in mundo,
11. IL
Deus non dac oriinibus homini-
Etfi Deus omnibus &fingulisfuf-
univerfe
bus omni tempore omnia ad iìdem ne- , fìcicntcr &; efficacitcr media ad fìdeni
ceflaria media a.\ nec ea qux dar ex
: necelVaria non adminiftrat nec omni- ,
sequo, & pari tneniura dar b]; tamen bus& fingulisea, multo minus omnia,
om.nibus &
fìngulis uniVcrle, f] luffici- adminiftrare paratuseft. a]
enter &c efficacker media illa admini- a] Vide loca allegatdV[a.\.i/^j . Pfal. 19.2.0,
ftrat ] Imo vero plura f:] adeoque
<5^. &A£tor. 17.30.
omniaji modo ipfi fibi non obdnt admi- , Rom.io, 1 4. ûomodo credent et de qm
niftrare & conferrcparatus eli:./] »£>". &:c.
£(3.55.1. ,^li credit àudituì noflro ? cui
a] Ioh.Arm.contr.Til.p.37o,lin. io. brîchiiiwDomini relei'atum esi \
b] Idem ibidem lin. 2. & 5. Qjjibufcunq; {liiHciéter &
efficaciter
e] Idem ibidem pag.360. lin.5. feTeq. media at fidem neceil'ariaadminiftran-

d] Ibidem pag. 56^. lin.z.& 7.&: pag. tur,iis etiam admihiftraturverbii Euan-
372. lin. z8. gelii, Atqui non omnibus univerfe ad-
e] Ibidem pag. 5(37. lin. 7. miniftratiaert, necadminiftraturetiam-

fj Ibidem pag. 372. lin. 13. &: 31. & numverbum Evangelii, Ergo.Maiorpa-
tet ex didl.Rom.io.i 4.iv)iaorem probac
éxperiétia &: locus Pialcis. Pf, 147. 9. 20. 1
III. Quili-
Qqq
i8i ACTA SYNODi
ITI. ITI.
Quilibet homo ratione prxdirns a] Quilibet homo ratione prêditus, ac?

Scripturam ubi cain attente &: cum
S. , tente &: cum judicio S- Scripturam le-
j.udicio legit i>] naturali intellcftus fui gens, in omni (latu naturali, intelledus
vi e] ctiam non accedente ullo fliper- (ili vi, non accedente ullo fiipernaturnii
narurali liimine lìipcrinfiifo d] qiìx fic filmine fiipennfufo, qua: fit S.Scriptur^
Scriptiira: S; verborum quibus qux ad(
verborum ('quibus qua; ad ialutemcre-
fai u rem eredita necefiaria lunt enun- ditufiintnecefiTariaenuntianturjfenren-
tiaritiirj fehténtla, itemque quod fine tia, itemqucquod fintneccflariaappre-
neccfl'aria e] in omniftatii, non modo hendere, .?j aiit jam perccptam fenten-
facile f\ apprehcndere intelleòbii Se tiam judicio intellcftus approbare^ five
perciperc g] fed ctiam ca intellcdu ap- bene de eis judicare, non poteft. h)
probare, five bene de iis judicare po- a) Manifcfium efl: cxemplo Nicode-
tè ft. mi,Ioh.3.Difcipulorum Chriflri. Liic.Z4.
a] Epifcop. thef pub. de perfp.facra: quibus Chrifi:us dicitur aperuifiê men-
Scriptui.» thefi I. & thefib.priv.de per- tem , ut inreHigerent Scri[)turas. Et Eu-
fpic. S, Scripturas, thefi L & 1 1 1. nuchi A£t.8, qui rogatus an intelligeret
b] Ibidem thefi. priv. thefi. ji quod legebat , iè non pofiTe affirma-
e] Ibidem thefi 3. bar, &:c,
d] Ibidem thefi. 3. Matth. 16, ij. Caro&finguis nùn reve-
e] Ibidem thefi 1. &:3i làvit tihi.
f ] Ibidem thefi 3. 2,. Cor. 3. 5. "ôn fumm idonei ex nohls
g] Ibidem thefi 3. ipjìs , adcogitandum quicquam boni , òcc. /ed
f ] Idem Epifi:.thefib. pubhcis fiapra qhod idonei ftmffs ex Deo est.
citatis. b) i.Cor.1.21. Tradicamm vobù'Chri-
Jìtim, gernihusJìultitÌAmjHdxis offendtculùm.
Nam non agi ibidem de fimphci I. Cor. 1.14. Animalk homo nrn fercipit
tantum terminorum intelleifVionc, fèd eju£funt Spiritus S, funt enim ei (tultitia.
&: approbarione & quidem prsecipue,
, Nec poteft quidem^ quia fpiritualirey Szc.
manifeftum eli. Prxiudicium enim,ma- i.Cor.12.3. Nemopotejìlcfum dicere Do-
licia &; caetetra quibus tanquam obfta-
,
mi num , nijìperfpiritum.
culis intelledum impediri Epifcopius lohan.1.5. Lux Im et in tenebra: attene-
affirmat, eiufinodi iunt, ut approbatio- bra eam non apprehenderunt^
nem intclleclus, non autém iimplicem
terminorum perccptionem remorctur.
Legatenim pefllmus improbifiìmulque
aliquis homo propofitiones has in facra
Scripturarlefus Chriftus cil verus Deus,
& Dei Filius : item Icflis cft natus de
Virgine , etfiprarjudicio, affedlibufque
Vehementer fit abreptus id tamen non ,
efficict, quo minus reftum illorum ter-

minorum fenfiim intelligat:red hoc effi-
cientiftì afledus ut fenfiim iftum ter-
,
minis illis &: propofitionibus conten-

tum, intcllcdlu non approbet.
IV. IV.
Homo pec-
in ftatu defe£tionis & Homo in ftatu corruptionis natura*^
cati necefife habet
ut in intelleétu , per Ad^ &: Evê lapfum contrada:, ne-
iho, à Deo in Chrifto per Spiritum fan- ccfie habet, ad falutare bonum rede in-
£tum regeneretur ad {aiutare bonum telligendum , ut à Deo per Spiritum
reòte intelligendum a). Ve autem in in- fimdum rpiritualicer illuminetur. Ve
telledlu filo regeneretur, five illumine- autem fic illuminetur aut regeneretur,
tur, fiiftìcicéirevclatio per Scripturam non fiifficit exterma illa revelatio per
S. Scriptu-
NATiONALIS DORDRECHT AN^. 18^
autprxdicatum verbum. Namnecefle flicramScripruramaiitprxdicatiimver-
jnon eft, ut adilla m revelationem pecu- bum ad eam pecu-
a) fbd necelle eft, ut
iiaris aliqua Spiritiis S. opcratio , aut lu- liaris Spiritus S. operatio
ab ip/a ver- h)
men fupernaturale accedac aut fuper- bi operatione diftinda acccdat , five lu-
infundatur h). Ante revelationem hanc men fupetnaturalc fuperinfundatur e).
intelledus erat coecus , fpirituale bo- Nifi enim ad eam, quc^ verbo propria
num in S. Scriptura monftratum non eft, operatione, Spiritus operatio à Dco
poterat invenire aut excogitare cj. At adjungatur, hominis non renati intel-
pofitailla revclationc, intelledus om- ledus, etfilitteralem facrê Scriptura:,
nium quibus ea contingit, puta in qui- , aut prjedicati verbi fcnfuin apprchen-
bus rationis didamen non omnino eft dat,nonilluminabitur,ledccecus, imo
obliteratum dj irrcliftibiliter illumina- tenebraj,manebit.
tur: quando quidcm intelledus fimpli- d) Exemplo f'unt ludxi, Pharifsei, &:c,
cem notitiam evitare non poteft e). &; qui Scripturamlegcbant, Chriltum
a) Articulo Remonftr.3. & thedb.ex- audiebant, nec tamen intelligebant.
hib.r. lohan. 6, Calibi. Lux lawbat cjuidem
h) Epifc. tlicfih. de perfpic. S. Script, in tenehris , at tenebra eam non atprehen^
priv. thclì 3. &: di/p. priv.46. Corol. dent. Ioh.1.5.
cJ Idem thefib. priv.de perfpic.Scri- /'jEra.59.zi. verbo cojungiturTpiritus.
ptur:e thciì 2.. Ioan.3. 3. 5, liifi quii gemtm fu ex aquo.
d) Idem thefib.pub. de perfp. Script, é-jpirittt.&cc.
thciì 3. e) Nec qui piantar nec qui rigar eft
cj Collat. Belg. pag. 2,30. fub finem, aliquid,fed Deus qui datincrementum.
Bertii pag •i5<'. d) Evincunt id preces fandorum.le-
Reje6fio. dioni S. Scriptura:, &:auditioni praedi-
Nos vero quomodo primum huius cationisftudiofeincumbctium. Piai. 119.
theieos membrum cum tlieiì antece- Illumina oculos&c. Ephef. i 17 1 8. Si lan-
. .
dente pollìt conciliari, minime vide- dis ipiìs,ad intelligédum tede verbum,
fnus. Si enim homo ratione prxditus, fpiritus illutninatione opus eft , quijam
in omni ftatu naturali, intelledus vi , fi- lux funt in domino, quanto magis prieter
ne ulloluminc fupernaturali fuperfulbj verbi revelationem, nonregenitis, illu-
verum S. Scriptura' Tenfum percipere minatione mentis opus eft, qui funt nil
poteft, poterit etiam in ftatu defcdio nifi tenebra. loh.i.
nis. Quorlum igitur neceilaria eft rege-
nera tio intellcctus. Finis eius non poteft efle, ut homini conferaturpotcntia per-
cipìendi redelenfiis Scripturse S. Eam enim jam ante intelledus naturali fua vi
habet., Aut ergo antecedens thefis authxc falfa eft. Aut aliud quidRemonftran-
tibus eft rcgenerario.
Prarterea infine thcfeos huius dicitur, quod pofita illa revelatione, intelledus
irrefiftibiliter illuminetur, fimplicem enim notitiam non poffe evitati. Certe fi
hxc eftirretiftibilis illuminatio, erit etiam irrefiftibilis obfcuratio quando intel- ,
ledui proponitur faKum, quod abfi-irdum eft. Si vere fideli proponatur hxc falfa
propolìtio: Chriftusnoneftverus Deus, aut Chriftusnoneftnarus de Virgine,
etfi intelledus eius fcnfum horum termitiorumredepercipiat, notitiamque eam
non poifit vitate hinc tamen non efficitur intelledum irrefiftibiliter obl'curari.
,
Intelledus ergo illuminatio,eft aliud quid quam perceptiojaut apprehenfio termi-

norum in Scriptura S. propofìtorum.
Hancautem irrefiftibilitatem illuminationis intelledus, vidcnturnobis alibi
negare. Collat. Bclg. 2.68. Bertii, pag. 300.
V. V.
Homo
qui eft in ftatu.peccati , ante- Homo non rcgenitus aut mortuus in
quam à Deo per Spiritum S. in fuo inpeccato, antcqua à Deo pct Spiritum S.
telledu regeneretur, mortem fuam fpi- infuointelledu regeneretur, impoten-
titualem & impotentiam cognofcetc tiam fuam,mortemque fpiritualem co-
poteft a), hitelligentia hominis non re- gnofcere non poteft a) eftq;intelligen-
geniti nec eft b) nec elle poteft e) initia hominis carnalis aut non regeniti
inicitia adverfus Deum. inimicitia adverfus Deum. b)
a) Collat. Q_2q 1 rfjLuc.
iS4 A C T A S Y N O D i
a) Collat. Bclgpag. 254. Bertii pag. a) Lue. 42. Ojì tu mjfesy qua ad
19.
2,83. Ioli. Arnold, conerà Til. pag. 4o<5. tacemtuamfertinent. lohan. 9.40. Sicceci
infine. effetti non habereti.<J>eccatum : nunc 'vero àici-
b) Propriore Declarat.BeIg.pag.84. tisTtdemm- ideo manet -peccatum.

in medio. Eph.4. 18. Hdhentesmentem tenehris oh-
e) Ibidcnió fcuratam , (jr tibidieKati À vi/a Dei tropter
ignorantiam, &c.
Tit.3. 3. Eramtué' nos quondam amentes,
h) Rom. 8. 7. Imelligentia xut pruden-
tia. , ininncitia eFi ddverfm Deum,
càrnis
ìêgienim Bei non fitbticitur , ac ne poteB
qtndem.
VI. Vi;
Cor &: afFedus hominis iri ftatu de- Cor & afFeftuis
hominis non rcgcni-
feftionis & peccati, non adeoiunt cor- ti, piane fiint corrupri. a)
Ita ut ante
rupti, quin priufquam homo vivifice- regenerationem,Dei faiutarem gratiam

tbr,gratiam Dei faiutarem efurire , no- novamque vitam eiurire h) liberatio-
vamvicam fitire, dcfiderare iiberatio- nem è peccato defiderare r) & fpiritum
nem è peccato &: SpiritusS. aflìften-
,
renovationis expetere noii poifit. d)
tiam five fpiritUm renovationis , expe-
,
a.) Ezech.ii.i^. Sc}6. z6.
tere porfit. leremias 17. 9. Pravum eìt cor homìnii-
Collat. Belg. pag.254. Bere. 283. Matth. 15.19. De corde exeunt pravtt co-
lohan. Arnold, centra Til. pag. 406. gitationes, òcc.
in fine. Deut.29. 3.4. Deui mn dedit tibi corad

Thcdbus exhibit,de tertio & quarto intelligendum, ecc.
Articulo thefi 3.
b) Lue. 19. 42. Ioh.9.40. ante citatus.
e) Matth. 9. Sani non efm habent ÒLd
1^0 n veni vacare jttjios.
à) loh. 14.17. CMundmnonpotefl jîri-

ium accipere, quia non novit eum.
VII. vn.
Voluntas hominis in flatu peccati Voluntas hominis in ftatu corruptJo-
per tenebras intelleftus affeduum , & nis non modo per tenebras intclle<ûs
,
inordinationcm eli mortila, incptaqne &: atFeduum ataxiam fèd etiam fiet in- ,
ad fiipernaturalc bonum eligendum^ harrérem fibi perverfitatem mortua eft,

àut volendum nec habet ante vocatio-
:
ineptaqucad lupernaturale bonum vo-
ncm potentiam aut vircs libertatcm-
j , lendum aut eligendum.^) Inifto autcm
quc, illud bonum volendi. a) Atubivo- ftatu non modo ante externam vocatio-
catione intelledus illuminatur, cor & nem^ fed etiam ea pofita,ncc potentiam
pulfatur (id autcm fit in omnibus qui nec libertatemhabetlupernaturale bo-
per verburh vocantur j rum volunta- num volendi. b) Imo vero voluntas iri
ti vires à Deo conferuntur bonum fa- eo ftatu cflmancipium fathans, pecca-
pernaturale volendi arque eligendi, b) ti, &L carnis nec nifi malum in eo eligc-
:
Atque in eo propria vivificatio volun- re atque velie potelh e)

tatis confidi t, cj a) Genef. 6. 3. Non difceptabit fhirittti
wem cum homine eo quodcaro eH. ,
a) Thefi 4. cxhibita. Genef.6.5.&. 8.21. oninefigmentum S>cCi

b) Ibidem. Et collat. Belg. 252. Ber- Pfàlm.81.14. Vtinam populm obtempe^
tii 281. raret.
e) Collat. Bclg.252.Bertii 281. Provcrb. 1.24. Vocavi ér renuijlis.

Ioan. IO. 2^. Vos non creditii , quìa ne»
ejlis de ovibus meìs.
loh. 5.24. Eph. 2.1. 5. Corofi2.i3.
loh, 12,39. Nonpotfrmt credere. &c.
loh.^.
.
NATIONALIS DORDRECHTANiE. 185

lohan.^. 44. TSietno foteH ad me venire,
vifi Pater traxerit eiim.
Matth.7.8. NonfoteHarhormaUi honos
frt0tts fcrre.
Match.12.34. Iereni.15.4. StfoteH 4^'
thiops pcllem mutare, &c
Philip. 1. 13 . Dcffs cfficit in robis velie
C^ perfcere.
b) Efa. ^3. 1. ^(i credit Auditui nojìroì
loh.ii. 37. 35^.39.
Iohan.6.64.<55. Sant quidam, f % ohis,qùi
non crcdimt, fropterea dixi vohis^nemapoteB
ad me 'venire.
e) Eph.i. i. AmbHLtJììs,aHtverfitieJìà,
inpeccatis fecimdum prtmipcm aerii, &c.
Ioh.8. ^mfuitpeccatu-iferztis ejr peccati.
Rom.(J.2o. Cumferii ejjetts peccati, era-
tis liheri piflitik.
Eph. i. 3 . Facientii voluntatem carnts,
VIIL VIIL
Vt homo vere ad Deum converta- Ve homo ad Deum convertatur , &C

tur, & inChriftum vere credat, ne- vere in Chriftum credar, neceftc eft, uc
cefle eft, ucetiam voluntate legenere- ctiam vohincate regenerecur fe viV'ifi-
tur & vivificetur a) ad lUam autem cetur. Ad vivifìcationem autcm vo-
voluntatis vivificatiohem, non eft ne- luntatis, neccfte eft , ut voluntati à Deo
ccffe, utvoluntati fpiritualia Lilla dona fpiritualia dona reftituantur, ut(|; Deus
reftituantur. b) Illa enim vokinrari in fublatapeirverlìtate ^) duritia, rebel- & .
prima creationenon funccollaca, nec lione ipiì inha^rentCjin cam indat aut in-
per lapflim amifla e) proinde non éil fundat fanditatem, b) eftìciatque uc ,
necefie éa voluncaci reftitui d). bonum aòlu vclit, credat, &c converta-
tur e). Sicut enim Dcusfpiritualia do-
a) Ador.3. & thefib. exhib.i. na in creatione prima in voluntatcmho-
b) Contra Walach. pag. 56. minis contulit: d) eaque per l.ipfum
e) Collat. Belg. pag.zjo. amific e) ita etiam per regenerationem
a) Ibidem. ea inftaurari necefle eft/)
a) Ezech.i 1.19. 8c}6.t6. <ûferam cor
UpideHm,S>CC.
b) Ibidem Daho j els cor carneum , Spiri-
tummeum daho in medio vejlri, effciamque
ut in prxceptis rneis arnhuietis.
Ierem.31. 33. Infcribam legem meam in
corde eorum.
e) Ibidem Ezech.3^. ^6.
Philip, i. 13 . Betts effcit in vohìs l'elte ,
é" perfcere,
dj Genef.i.26'. 27. Creavit Deus homi-
nem ad imaginem Dei.
Epher.4. 24. Jnànite ncvum hominem^
qui (eciindum Deum creattts efi ad pijliiiam
(^ fanólimoniam veritatù.
e) Genef! 5. 5. Genuit Adam fììiiim ffilios
§i fìlias verf. 4.) ad imaginemfum. Gcn.<J.
èCi.omnefgmentfimScc. Pf.5 i.7.Eph.z.3.
f) £pheì'.4.24. fupraPral.51.12. Cor

mundnm crea in me Domine.
Qjj q 3 IX. Quan-
ACTA SYNODl
IX. IX.
Quando Deus voluntatem hominis Quando Deus voluntatem hominis

in ftacLi defcftionis per Tpiricum regene- non
renati , auc in peccatis mortui vult
rare ville, voluntas cara regcneracionem rcgencrare per verbum&: Spiricum S.
iinpedire poteft, &
fxpe numero impe- voluntas illam Dei rcgencrantis opera-
dit a) Deus enim converfìonem fi- &
tionem impedire non poteft. a) Deus
dem omnipotentefua virtutenon ope- enim illam regenerationem omnipo-
ratur ,ncc vuk operarli ^j fed regenc- tentefuavirtute operatur, quarefiften-
ratioinchoatur ab opere eiufmodiquod tiam rebellionemqucj qua: ab hominis
Deus homini pra:cipit facete. Qupd corruptione naturali profeduxa erat,
cura facit homo paulatim regcneratur fj longeexfuperat. h) non quod volunta-
a) Collat.Hag.pag.25z. &:ic)i.&2.<56. tem Deus ad regenerationem, conver-
&: 23 1 . fioncm fidcm cogat invitam (id enim &
Bertiipng.281.lin. IO. &:2i5. Un. 6. &
non converfìo^fedevcrfioeflet volunta-
&c 298. lin.9. &
257. lm.4.&;3oo. tis.j fed exnolente, potenti gratiofa &
b) Collat.Belg.260. Bertii.29i.lin.7. fuaoperatione, volentemreddit, utnon
e) CoUar.Belg. pag.253. circa finem. modo pofllt convertere fe Scredere,
Bertii 283. lin. 7. fed &: adu fé convertat credit: e) Erli &
autem Deus fidem converfionemque
prjEcipiat, non tamen illa in homine ab opere quod homo facic, fed à Dei in homi-
he opere inchoatur d)
a) lohan.3. Spirifuf uhi vult, Iptrat.
Pfalm.115. I.' ^îdqmdioluit Dem,fecif.
Ephef 1. 19. Confer Ad:.2.24. Dolores mortls non poterantchrìjlum tenere , cum euw
t morte excitaret Pater. Ita nec l'oluntas vivtfcAtionem im-êdire, eadem enim eU Bei fo-
tentia, in Chrìfio e corporali, ^ nobli ejfirituali morte viiifcandis.
b) Ibidem , &: CololT. 2. 12. ,^hâ fit fufereminens magnitudo fotentÌ£ eim in nobU
qui credimm-pro ejficacitale rohvrìi 'uirtuiis ipjìns quam exerttit in chriJio,èCC.
Et 2. Their. 2. II. tm-pkat ofm fidei potenter.

e) Philip. 2.13. Detti ejfìcit in vohls 'velie, &CC.
d) Philip. I. 6. ^hì ccepit in vobis honum opui,ferficiet.
X. X.
Pofitis omnibus operationibus qui- Pofitis omnibus operationibus qui*
bus adefficiendam converfionem, fi- & bus ad efficiendam converfionem fi- &
dem Deus utitur, manct tamen in hu- dem Deus non manet in homi-
utitur ,
nianx voluntatis poteftate credere vel , nis poteftate credere vel non credere,
non converti.
fton credere, converti vel fed convcrfio &: fides infalhbiliter ^
loh. Arnold. contraBogerm.pag. 36^3. neceflario fubfequuntur.
& centra Til. pag.337. Efa. 55 n
. .Verhum metim , quod egre-
dietur de ore meo , non reuertitur ad
me vacuum fedfacit quod volo.
,
Ezech.36, 27. Spiritum meum daboy

efficiam^ ut inpracepis fneis ambulent.
lohan. 6. Omnis qui audivit a Patre ^
didicit, venit adme.
xr. XI.
Ad fide & converfionem efficiendam, .Ad fidem & converfionem cfficien-

non fola agir Dei gratia : fed & voluntas dam, fola agir gratia. Voluntas hominis
humana,gratia: ut caufa cooperatur,ctfi ad eam non cooperatur.In regencratio-
non ex fele, fed vi gratin. nis enim principio, ut fubjeftum fefc
Collat.Belg.pag.229. ab initio. habet voluntas, in quod agir gratia,non
Bert.pag.254. poft medium, uccaufa.
Rom.^.
NATIONALIS DORDRECHTANÀ; ,87
Rom.9. r<?. TSton efivokntis neccurremìs,
[ed mifé tenta D ei.
I. Corin th. 4.7. ^^ eB cjtd te dìfcernit ?
Ephef. z. 4. 5. 8. Deus qui dives
eft , mife-
ricordia, proptcr multam charicaccm
qua,
dilexit ms , etiam cum mortui ejfemm in offen-
fist ros un A "Jt'vifca. vit cum chrijìe cuim grettia
,
fervati eiiùfidem, é" he non ex vobti , Dei do-

fium efl,
VkrajeSiinorum fratrum de Thejìbr^ antegrejjts , eìfdemque

òppofìtis Antithejibtts jitdicmm.
Thcfes has S. gloriofe Dei gratiae inimicas

Scripcuras contrarias , ad vires li- , &
beri arbitrij aut natura: extollendas gloriationem denique hominis in fé iplo fta-
,
biliendam, naras ac fadas effe judicamus ;ac proinde doftrinam aut fententiam
cis contentam, minime in Ecclefia Dei rolcrandam. Antithefcs aucem eis oppo-
fitas.veras.Scripturse S. conièntaneas ad vires hominis deprimendas, gratiamque
,
Dei extollendam accommodatilTimas eiìe : ac proinde, dodrinam eis comprehen=

faro in Ecclefijs porro conftantcr retinendam , ftatuimus.
Judicìum êûtatorum
ECCLESIARVM FRISICARVM
De Tertio & Quarto Articulo.

SEquuntur iam & Quartus Articulus: quiquidem in CoIIatione Hai
Tertius
gicnfi Videntur tamen non incommode iic etiam diftinguì
conjunguncur.
polle: ut /'^ma^dicacLir agere de hominis corirupti iheptitudine velimpotentiaad
verum bonum hoc cft,dc corruptione hominis, qua^ &: quanta illa Ut quartus vero
; :
deconveilìone hominis corrupti.vel utRemonftrantes volunt,demodo conver-

fioniSjdtne refilHbihs anirrefiitibiHs.
Vcrba ArticuH , prout externe fonant & jacent bona & Orthodoxa efTe
certi) ,
videntur. Sed qiioniam ,fut ohm dixitChryfoftomus, j in fenfu verborum folec

effe hserefis etiam horiim verborum fenfus ifque ex ipforummet Remonftran-
, ,
tiumfcriptis& hbris,efl;eruciQdus. Sicautem dehae re fcribunr& fentiunt.

I. Homo corruptus gratia communi, quam habet, l'hoc eft,luminenaturjB^
poteft tede uri . Quod cum facit, Deus plura & majora dona
ipiì largitur ufque
adeo, ut per ufum hunc redum communis gratin, donaque propter huncihi da-
ta, homo gradatim ad gratiam falutarem &! cognitioncm Evangeli] , pervenire
poffit.
z. Homo animahs five corruptus, non poteft quidem mente Aia abfque revela-
tione invenire oc excogitare myfteria in Evangelio S. Scripturarevclara fcd & :
tamen, fi Scripturam attente legat vel audiat facile poteft abique ullo fupernatu-
,
rali lumine & immediata Spiritus Sandi operatione in mente, intelligere fen-
fus omnium eorum^ qua: in Scripturis fcitu, eredita, fadu &fperatu, neceffarià
proponuntur.
3. Homo non regenitus, non adco in peccatis mortuus eft, quin poffit mortem
fuam fpiritualem agnolcere eam fpirituhiimili & contrito deplorare, liberatio-
,
nem vitamque novam defiderare, efurire &: fitire; aliaque plura facete, quje Chri-
ftus defiderat in eo quem vulc regenerarc.
Qiiq 4 4- Sicuc
1^8 À C t A S Y N 'O D ì
Sfcut in voluntate hominis nunqiinm lilla dona Spirìtualia fncrunt, ncc

4.
proprie inealocum habent,ica necper laprumifta dona à voluntate ablatafunc>
led rcmanririn eàpoft lapfum poteftas &:infitafaciiltas ac libertas bene &male
agendi, boniimque fpiricuale volehdi. Qjiam tamen liberratcm &c facultatem
exercere voluntas non poceft , antequam intellcctus affcdus lìnt vivificati. &
Quo fado volimras hnnc libertatem exercere poreft. Hxc Se fimifia qux padìra
in icriptis Rcmonllrantium inveniuntur longe aliter fonant quam fpcciofailla ,
vcrba tercij Articuli. f/i?»?^, inquiunt (Idtu defccì-ionli , m

peccati, ni\\\\ boni, quod ^
quidem vere bonum ik, ex le poreft cogirarc, velie, aut perficere. Et Artit. 1 v.
Adeo quidem ut omnia bona opera ause excogitare pofl'umus, Dei gratile in Cliri-
fto tribucnda firìt. De Pelagio refert Auguftinus, quod anathema dixerit ei , qui
vel fentit, vel dicit gratiam Dei qua venit Chriftus in mundum peccatores fhl-
, , ,
vos tacere, non folum per fingulas horas &: momcnta, fed etiam per fingulos adus
nollros non eflc ncccliariam. His audicis inquit Auguft. Catholici Dei antifti- ,
tes, nullam aliam Dei gratiam intelligcre porucrunr, nifi quam in libris Dei lege-
gere, &c popidis Dei predicare confuèverant fed longe aliam ille gratiam intel- ;
lexit, ncmpe, ut idem Auguft. Epift. 106. inquit, quse Paganis Chrifl:ianis,im-* &
pijs &
pijs fidelibus , &
intìdelibus communis cft hoc eft, gratiam illam intel-
, :
lexit cómmunem &

univerfalcm, id eft, lumen natura. Quam procul abeantab
liac doclrina &: hac vocabuligratiaeacceptionc Rcmonftrantes, judicandum re-
linquimus. Hoc aìtirmare non veremiir, ipfos potius à Pelagio ejufque alleclis
quam à Spiritu Sando in Scriptura loquentc didicifl'c, quod lumen natura?,nomi-
ne gratia; inligniant. Nam Spiritus Sandiis per X'î/^ perpetuo intelligit auc ^
iplìus omnium {"alutarium donorum fontem, Deivc mifericordiamjaut gratiofas

& riipern.ituralcs opcrationes &: fupernaturalia ac fpiritualia dona, qux ex mera
,
gratuita iila Dei dilezione & mifericordia in Chrifto &per lefum Chriftum,me-
diatorem, nobis confcruntur.
Apparet ergo ex fupenoribus Remonftrantium aftertionibus eps. i. Mutila-
re &
magna ex parte negare corruptioncm illam hominis quse ih Verbo Dei tra- ,
ditur & dficetur; i. Tnbuere vcdco tifm htminis natura, \\oct^,vmhusmcntìst

&
opcribus hominis irregeniti & corrupti , id quod Ioli &: uni Dei gratia: , verse,
quaz perlelura Chriftum eft, tribuendum erat :
Primum probamus Nam Verbum Dei longe alia &: plura de corruptione ho-
:
minis docet quam (upraaudivimus Rcmonftrantes facete Videlicet; ;
I. Hominem imo in pec-

irrcgenitum, totum efle corruptum , peccati fervura,
cati^ morruum: Gen.(3.f ler. 13.25. Matth. 8,22. Matth. 7.18. Matth. u; 34. loh.
^.zy\o\-\. 8.58. Rom.6. 17. 20. Éph. z. 5. &:c.
1. Eadcm Scriptura de mente homình irregeniti docet; eam ignorantia cfte
cxco^caram tcnebras efle nihil vidcre,intclligere, eorum qu^Dei &regni coe-
, ,
lornm (unr Imo ne hoc poft'e quidem (ed hxc omnia ipiì ftultitiam efle, ut do-
. ,
tcnt lequenria, Roman. 1. 11. zz.Ioh. 1,5. Eph. 5. 8. A6t. 26,18. Eph. 4- 17. 18. io. 8.
& I.Cor. 1. 14. 2. Cor. 3. ^. fimilia loca. &
3, X>^fW(? hominis irregeniti pronunciar: Gcn. 6. fgniemum cogitationum <!^.
cordi! humuni ,tantnmmodo malmn eft omni tempore, icrcm. 17. 9. Trmdulenttim eft cor,
ipfumftperomma. Ephef. 4. 18. Ex obduratione cordis eortmi. Ezech. 11. 19. Lapideum
cor uiifcratìi Rom. i. ii. GhteNebratum eft dcfìi-iens cor eorum ,&i.c.
.
4. De lohwtaie (nwWtcv affìrmat èl docet Rcbcllem &: refradariam cam ,
.tfle contra voKmtatem Dei. Matth. 23. leritfalem quoties 'voliii co/igregare liheros
trios,tzc.& inriolriisii Idem dccetur, quoties de rebellione &: contumacia cor-
.
dis humani Verbum Dei teftatur conquerirur &

nam lub corde voluntateni :
Comprehendi certifTìmum eft. Ncque enim Spiritus Sanduscuriofehic difcer-

'tùt &
difjnitat ut in Scholis Philolbphorum fit, de potenrijs
, facultatibus ani- &
mae, deque liberiate voluntatis in utramque partem , fed fimpliciter totum ho-
^minemjeiufque cor, omnefque vires internasi externas,corruptas efl'cdocet&T
'
afterif Cognofccre autem hanc corruptioncm
. miferiam dolere propter eam, & ,
Itifpirare, (nnc, elurire falutem, &: fimilia , non docet efle hominis corrupti opera,
Mt Remonftrantes, fed dona ejus, qui cor Spiritum attritum in nobis gene- &
lAtU
ì) ÓRDRECHT AN^.
NATIONALIS ré^
rat & crear ;hoc cft, ipfius Dei. Iremejus qui fu/pirijs incfFabilibus inferpellat prò
nobis, hoc cft, Spirirus SandijRom.S. z6.
Secundum capuc doólrinse Rcmonftrantiilfn Thefibus fuperioribus compre-
henfum quod nempe homo irregenitus per reftiim ulum liiminis nacurse malora
;
dona, acque adeo cognicionemialutarcm EvangeHj confequatur, non modo re-

futatur fiipradidis teftimonijs Scripturac, quibus docetur , hominem corruptura,
lamine naturae non nifi ad majorem excxcatiónem, obdurationcm , &c condem-
nationem uti, fcd&repugnat&conrradicit ijslocis Verbi Dei ,qu;r vocationem
& communicationem Evangeli) &:ralutaris cognitionisDei & Chrifti, rribuit uni
& gratia: & mifcricordise Dei, Tim.
foli Vùca-vh ms njocatione fua [ancia mn ex
i. i. 9. ,
efcrìhiu noìhis,fed ex propejìto & gratta data nobà eftin Chrijìo ante tempora , cjujc feciilaria.
Tic. 3. 3. 4. 5. TSlam eramm qîtndum ^ nds ame/nes,rebelles,errantes, &cc. ( en redlum
ufum. luminis nacurarj fedf/ostquamlomtaiéfergahonnnesamorapparuitServatotiino-
jlri Dei, roti ex operibtn in'dìs , qraifecenmus /ics ,fed ex fua mifericordia fervavit noi &cc. ,
Idemdocecur&: Ephef. 2,.4. 5. i. Corinch. (J. MaccH.4. i5. CoIIoir, 2. 13. Deuter;
9,4. 5. 6. &c.
Sicuc autem
haec dodrina ReilYonFcranciurti ab una parte verbo Dei repugnat,
ah altera couvenic cum veteri Pelagianorum errore
ita reponitillud iam olim , &
tam ferio ab Eccleiljs Dei explofura dogma: gratiam dari ex mericis: Scinuis
quidem Rcmonftrances à nomine meriti abrtinere:Sed quid hoc juvac, cum res &:
dodrina ca voce contenta Tervecur Se reponatur, Bellarminus ex Patribus definir „ „ ,., .
merirum elle bonum, cujus ratione grana homnii dacur. Cum vero Remonftran- jq
ra & '
tesdoceant, hominem lùmine natutê recle uti polle, &:per redum cjus ufum, ijb f^b.c!?;
tilteriorem à Dcó graciani etiam tandem (àlutarem conrequi quomodo non lla-
, ,
tuunt mericum. & gratiam ex merito dari?

Quam vero harc doftrina Remonftrantium imo ipfa verba Arriculi hujus, &
totaque ejusexplicatio, cum dòótrina Pontifìcia & lefuitica congruant ex Legio-
ne Canonum Concili] Tridentini dir hac n>areria, & incer alia fcnpris Andradij yi ^--l
Lufirani qui ei Concilio inrcrfuic, & mcnrem ejus explicuir manifeftum eft. ni. rondi. ,
Quarc lìcuc illam,icahanc Rcmonflranc. doftrinam, uc Dei Verbo repugnantem, TntFentin.

& ab Orthod. Ecclef. femper reprobatam ctiamnum reijcimus & reprobamus. loco de liB; ,
]
Quarto Arciculo agitur rurfum de gratia Dei &,ut Remonfhrantes volunt, arbitrio. ,
prxcipuB de modo operationis eius grari± in homine convcrteiido quem modu, ,
illi voczuzrefjìthttem ,\\oc efl, ut explicanc, cui, etiam volente per Deo hominem
gratiam convcrtere,hominis voluntaSi<?tó//, eam impedire, &: avellere poteft. Ec
iiepe impedir &: avercic.
Quandoquidem vero hic rurfum Remonftrantes largiter admodum gratiam
Dei proponunt &:corhmeridantverbotenus, exalijseorumfcriptis èc librisinqui-
rendum & cognofcendum quomodo hoc intelligant & explicenc. Hxc autem
eorum funttheoremata.
1. Pofitis omnibus gratia: quibus Deus ad converfioném &re-
operationibus ,
generationem utirur, manet tamen converlìo fic in hominis poteftace libera, &j
voluntacis arbitrio, ut fé pofllt convertere vel non convertere, rcgenerari vel non
regenerari.
1. Homo poreft Spiritui San£i:o & Deo refiftcre, quum in homine operatur
cum voluntate & propofito ipfum convertendi.
3. Negamus fìdem appellari donum Dei, refpeftd adtualis infufionis in corda
noftrarfed ita appellacur,refpedupoteftatis veniendiad illam.

4. Fides &:converfiotalia dona Dei funt, quibus nosdonarenon vult, nifi inter-
veniente voluntate noftra. Nam voluntas Dei,qua nos vult convertere, nihil aliud
cft.quam quod Deus velit ut homo fé ipfum convcrcac,
5. Poflcc quoque hic difputari An non nobilifiìma iìcadio ea
, circa hominem
(intellige convertendumylqux fitper fuafionem,an conveniens fic alia aliqua circa
hominem uti ; (ervatis human2enatura?propiecacibus. Ac proinde, an non fàcis ve-
hemens forec operatio,fi calis ellet quali utitur Satan. Qtiid enim obftac quo minus
Vel foia gratia moralis, hoc eft , quce per folamexternam Verbi pra^dicationemfic
fliafionem fic^homines i^vxix.éi fpirituales reddac ''
6, Etenira,
I9Ó A C T A S Y N O D I
6: Etenim quid
, fi eflctquxdam fuafio, cujus ratio &r argumentum abejuf-
rnodi rebus fumerentur ,
quas nemo porefl: excogitare, ncque in manu fua habep.
pr^terlolum Deum, omnem humanam &: crcatam virtutem Ad
illa i'uperarct ,
refipirccntiam auccm rcquiriturtalis virtus, qua: omnem creatam vircutem fupe-

rcc. Etenim, ut natura vertatur, necefle efl aliquid fit ipfa fortius, ucluperetur,
idque (upcrnaturale. Sitne illud vitxa:tcrnx, quamoculus non^vidit, auds noa
audivit, ncque in mcntcm hominis vcnit promifTiOjjudicare pofl'unt,-qui aliquan-
do bonura Dei Verbum, &c virtutes vit^ futura: guftarunt Èius tamen aclio five .
operatio,non ed: irreliftibilis.

7. EfFcdus gratia:,ordinaria legc pcndet ab adu aliquo arbitri], ut praevia con-
ditione line qua non.
8. Negamus ad converfionem hominis ex parte pei pra:ter gratiatn prxvc-
mentem,cxcitantcm, &: adjuvantern,opus efl'e.gracia determinante.

9. Negamus concurfum arbitri] in Paulo, elle effedum neceiìario gratiam
confequentem > vi folius gratias prardeterminantis , ut cauiìe adacquata; con-
verlionis.
10. Egoînquiunt Remonftranres) me ipfum difcerno. Quurn eniin Deo ac
prxdeterminationi Divina' refiftere pollem , non refliti tamen atque m eo quid , ,
ili liccat mini tanqiiam de meo gloriari ? quod enim potui. Dei quidemmife-
rentis eft, quod autem volui cum poiTem non velie, mese voluntatis cft.
11. Iniquiiììmum eibabeo exigere obedientiam, in quo adus iple obedien-
tÌ£E per potentiam eiìicitur.
Hxc &L iìmilia qua* ubique in fcriptis Remonftrantium inveniuntur, aperte do-
centjquomodoipfi Qâttum Articulumintelligant, &: quid fibi velint, cum mo-
dum operationis gratia; Divinx in homine convertendo regenerando , refiflibi- &
lemefìcatfirmant Nempe ,non volunt,ut Vni^Soli Potenti
. efficaci volunta- &
ti ,intentioni , operationiquc Dei, per internam'Spiritus Sanati gratiam ('verbi
prxdicationem includimusj tanquam caufa: converfionis determinanti adac- &

quata: fut ipfòrum verbis utamurj fides convcrfio, &: regeneratio hominis tri-
,
buatur, fed poiitis omnibus efficacis 'gratia: Dei operationibus , manere tament
adhuc in arbitrio &
voluntate hominis fé convcrtere , vel non converterc , fidem
concipere, vel non concipere, regenerari vel non rcgcnerari: ùc ut poflc ilt à
,
Deo, velie autem &

cifeótum dare revera lìt ab ipfo homine. Vnde homo con-
verius &: credens habeat quod de fuo glorictur: imo, ut ex toro de luo glorie-
tur. Cum ]uxta hanc doótrinam, totum opus Dei, omnis intenj:io ik. voluntas
e]us de nihilo fit, &
nullum ellcótum producere queant, nifi homo ipfe velie &
efficiat.
Hanc vero dodrinam ut impiam,in Deum5e]us voluntatem,potentiam,& gra-
tiam injuriara, verboque Dei rcpugnantem reijcimus, oc toto animo reproba-
mus Eique hanc ut Orthodoxam opponimus.
.
I. Fides, con verfio, &: regeneratio noftra, à Deo , c]us voluntate arbitrio & ef- ,
ficaci intentione, &: graciofa ejus externa per verbum , interna per Spiritum. San-
élum operationc, tanquam unica, fola, &
proxima caufa determinante, pendent,
dantur, & cffìciuntur.
. 2. Sic ut omnes,quofcunq;convertere, regenerare,&:credentes fiiccrevulc
fic
Deus, convertantur& credant : nec velint auc

infallibiliter, certo, &:neccffario,
poffint, buie fu£e cunveìjìom &c regencratiom refiftere, eam impedire,aut avertere.
/Xwf (!/<?(^>/>rf>» ex Verbo Dei, fequentibus ten:imoni]s&argumentis probamus.
1. Deo tribuitur quod cornoftrum circumcidat ut eum diligamus. Deuter.
30. Quod indat legem menti noftrse &: cordi infcribat, fic ut eum revereamur
omnibus diebus noftris: Icr. 3i.&:32. Quod cor carneum nobis det cor lapi- &
deum aufcrat, Spiritum novum ponat in nobis, ut in ftatutis e]usambulemus, &
jura c]ns obfervemus. Ezech. n.&:36. 2. Chron. 30. 22. dicitur. Btiamin hidm
crai manm Dei /tndens cls animum unum, ad faciendum pneiept/im Regu Principum ex &
'verbo Ichovê. lef 50. 4. 5. Ex citai Dominm lihovA unoqueque mane mihi aitremad
Aiidiendum : Dominm lehova aperit mihi mrem , c^ ego non rehello : retrorfum non aver-
to me.
2, Proba-
f
NATIONALIS D O RD R E C HT A N À i^j
.,i. Probatur:eadem doftrina omnibus Scriptiirx locis, cjuibus grafìa con-
ijs
Vcrtionis vocatur, Regenenitto, Vivipcatio, Creatio nova; Deus dicicur nos , ReqenerA- &
reiViviJìcare, SHJataree mortnis,òc ydenuo Creare, Vt Pflil. 51. li. z. Cor. 5. 17. lacobi
i.!i8. loh. 5.3. & ^.25.E|ih. z. 5. Colof. 1. &cc.
Qîbus docerur, nos
ih hoc opere gracia» viribus potentia voluntatis ar- , & &
bitri) noftrinon.magis quidquain agcre auc etìicere quam in openbus iftis natu- ,
ralibus, crcandi nos.&c. egimus, aut ogerepotuimus.

3. Conhrmacur cadem lupra pofìta doàrina illis locis qua: mencionem fa-
,
ciunt in hac materia i?? ^twxjacùig ^ potcnria: & robons Dei Ephef. 1. 19. 2.0. Co-
:
loll.i.13. I. Tlicil. 1.5. z.Tlicir. I. II. 2. Peci. 3. Ex quibus rede concluditur:

Si Deus in converiionc hominis igic , operatur porenrer, cum robore; ergo & (ìc,
ut illi nequcar reiìftere auc avertere illc, in quo de agir.
pocentia: &c robori
Hic autem omnino operse pretium cik meminiire quod lupra in Thclibùs Re- ,
monftrantium ex Collarione Hagienfiarrulirnus, quo dli explicant, quid per po-

tenciam,&: robur,&: virtutem hanc Dei intelhgaht. Videlicccvim iftam argumen-
corumqua: àpromilììonc vitse & foelicitans xcern.x fumucur. Quod quid eltaliud,
quamomneni incerna realem&atì:uale:n opcrationem &. motionemDei Spirirua-
lénà, &; immediatam, negare & reiiccrcr" iliam moralem,roIam fubflicucre&
4. Dodrinam Orthodoxam fupra pcfuam probamus hifceteftimonijs Scripm»
rx. loh. (3. 37; ^îdtjnid dai r»ihi Pater iìd me zeniet-^ hoc eft, qui dancur &; conver-
tunrur à Dco ad ^.^hriilum, non refiftunt nec poOiint redftere illi dationi. Et verf.
5- 4S* audiiitaPatreò' didicitiijemet adme. Etverf.44. pra^cedcnre. 2\(£-
^^'fijtùi ergo
mopotest t'enire ad me nifi Pater qid mifìt me, traxcrit tllum : Colofl i 13. j9v/ zos erhuit è .
fotesiate tenebraritm ,ck' tritn/hdit in regnum di icH Fi/tjfui. Phil. i. zo. Fobù efi daturn in
negottoChrilii,nonp)luminemncredcre-,[edo'^roeoaffligi, Cap. z. 13. Detti er/imejl atti
ejficit in z>ohis ut 'velila cr ejfui.itis y
prò beneDiacito uetuntdtùft^ . Wxc & (ìmilia loca
docent; graciam qua Deus noscon\crnt &?: credentes fncit non elleillam,
iliain ,
qua tantum pra:dicat, monet, vocar, puKar, iuadet, jubeci (ed qua incus periuadet
qua a petit, qua nos elle facit quod jubec ut lìmus: qua fic trahicuccurramus. Non
qua expedat noftrum velie led qlia operatur in nobis velie Qua fututx glorise ;
magnitudo non folum promittitur fed et;jm redditur & fperatur. non lolum fa-
,
pientia rcvelacur, led oc amatur. qun fiunt qui convertuntur ex nolentibus volen-
tes,ex repugnancibusconfencicnrcs,exoppugnarwibusamances. Vtpote perquartl
f'gratiamj chacicas Dei non oftenla, prsedicata tantum nobis , fed diffufa eftin: &
cordibus noftris per Spiritum S.uidtum.
Hic vero notandum efI:, vanum &: ineprum efFugium.quod ad ha;c veriffima tc-
ftimonia ekidenda àRemond-. aftcrEur; Deuseft finquiunt) qui operatur in nobis
velie. Sed bine non fequirur.illum in quo operatur Deus veIIe;non polle non velie.
Mira honìinum pervicacia. Certe non poreftnon velie qui vulc; &: velie illumne-
ceffe eft, in quo Deus operatur velie. Et ubi homo non vult, dici non poteft, qilòd
Deus operatus eft velie. Operati velie utiquc nihil aliud eft quara ex noletìtc fa-
cere volentem. Non poteft autem non cfl'e volens.qui eft volens,quia omne quod
eft, quando eft, necelTe eft elle. Ergo implicar contradidionem fi dicashomiiiem
pofte non velie, ubi Deus operatur velie. Simplex autem &: manifefta eft Apoftoli
Tententia, velie proprium effcdum elle opcrationis Dei. Idque nonpropter volun-
tacem noftram (ed quod Apoftolus addir, ^rc ^<)Wd^W//«/4/f, nempe Dei. Simile
,
eft buie &: aliud efFugium, vcl pocius depravacio &corruptio verborum (S<rphrafìs;
SacrseScripturx, à Rcmonftr.commilTa. Fidem fatentur donum Dei elle, fed ex-
cipiunt,fic dici non refpeóbu infufionis in corda noftra aut realis collatiojiis, (eà.
refpedu poteftatis veniendi ad eam, hoc eft, qua poflimus haberefidem fi velimus.-
Atq; hoc Ipfumfimilià medico &
dono ipfi oblato explicac. (ed hoc clariflìme men-
ti &f phrafi S.ScripturajjUon cft,vcrum & in fé ineptum & falfum.
modo contrarium
>Jam«^7;f«/Dei non poteft: fidesDei donum dicitur, non/zAz/^^/^f/?,/?^
donum dici
uhi eft. Ncq;enimdari aut datum tede dicitur quidquam quod non habetille cui
datur,aut,dacumelVedicicur.Dantisenim&:accipientis mutua fempercomplicatio
& complexus eft. Vbi ergo fides eft Dei donum, ibi dat Deus haberefidem. Ncque
donum datum dicitur,ubiDeus non facit ut crcdatur: ubi vero facit ut credatur?
ibifacitnerefiftatur, 5- Conver-
i.;ì. A C T A S Y N O D I
5. Convcrfionem totamque adeo falucem noftram non effe volunratis noftraej

fed Deijidqueefficacis, docenchêc loca SacrJE Scriptiirse. Eph.1.5. î DcU-s prA-
deUtnatit rios, &cc. fectmdum berìevoltmi fyo-ppjìtnm voluutatìs fti£. Et verf. ii.femndum
5.
proPofitiim eiu-s, qutomvhi cperuturvel ej]>cit ex conjìlio -voluntatisfHie; Loqnitur ibi Apo-
flolus de donis (piritualibus & opere (alutis noftrx. lacob. 1. 18. IsBcm quìa volnit^
bro<!enint m< [crmoite irritatis : Roni. 9. \6. No» efì cuncmis ncque loU'nfM ('hominis^
fed miferefìtù Dei . Match, ii. Confìteor tibt parer, Domile cali cf terrx, qifùd nhfconderis
knec k fifieniilus & iMeìligemihfii , &cc. Eliam Vater quia ,

ita placuit tibi. Ad quem
locum, conerà Retnondranriuni corruptelam obiter nocemus Fulgenti] verbaj
qua: lìc habent lib.i. ad Mon. Ncque emm, inquit, hun.Hes quilm dat gratiam ante da- ,
tamgratiambumiles tni'emt: fed dando gratiam humdc>fli it. Si vero lenrcntia

,
do- &
ttrina Remonftrantium vera lìt omnia illa di6ta Scriptiira' inverti debent &c dici'
,
oportet: fccundum propoliciim &; voluntarcm hominis. Item eft currencis&: ,
volcntis hominis. Ec: quia homini placuit. Quoniam ergo ex prsecedentibus li-
quec , convcrfionem &
rcgencracionem tor.Tmque falurem hominis efie opus ,
cfficacis, operantis,potentis,&: gratiolie volunratis, propofiti & gratis Dei j firmif-

fime &c veriflime inde concludimus , cfle tale opus Dei , cui relìdere quod irfjf)bf
,
dire, & avertere, non potefl:

is, nec voluntas ejus, in quo circa & quem, hoc oj^Và'
fuum ngerc Deo placet: Ratio confequentise eft, Quod nulla crea-
ctìficere &c
tura ejus potentix aut voluntati relìftere queat: leiai. 14. 27. 4<^. io. 11. Deo enim
Volenti falvum facete, nullum hominum refiftit arbirrium fic emm velie nol- : &
le in voicntis &: nolcntis eft potcftate, ut Divih;im voluntatem non impediate
nec poteftatem fbperec. Atque hoc eft quod fidelis &: bcnedi(5tus ille Dei , &
lefu Chri/ti fèrvus beatse ac pise memorile, lohan. Calvinus lib.z. Inftitut. cap.13.
,
§. IO. his paucisallcric: Vvlunta'em, mC[wn->mo vet Dem ,non qualiter miiltU' ftuculU trA-
d:tHm eH (jr creditum , ut tiosirii pofìea fit eleclionis mctioni aut obtemperare aut ref agari^
, ,
fed ejflcaciter aff^ciendj. lia nimirums ut mei entem fequAUtr dr credat.

6. Denique pra:cedentem doftrinam adhuc confirmamus evidentl/Tìmis &: ir-
tefutabilibus hilce locis Scriptura; , i. Cor. 4. 7. ^^jid aittembahes qi'odnon acecperisi
Roman. 11. 3^-. îs p ior dedit et S" retyibuetnripfì loh.3 27. Forno non potè f are:per e
quicquam-, nifiei datumfaerit de cesio, \o\i. 15. 5. Si }c me mhilpotefìi fdcsre , Roman, n. 6.
Si ve- ex g-atiajam non ex operibm . alioquin gratta, iani non effet g- atia. Sisero ex operi-
hut, iam non ex gratia . Alioquin op'is, iam no// efet opti^. Hoc eft , gratia non erit gratia
uUomodo, niii fit gratuita omni modo. Itaque nihil hic partiendum autdividen-
dum intcr Deum &; hominis arbitrium , aut aftenlum voluntatis liberum: fed in
folidum omnia Deo fune tnbuenda. Non debct dici, vel illum nobis cooperar!
vel nos illi fed illc dicendus om/iia. cperariin omnihm. Atquc hoc vere &: pie expref-
:
lìt La6tantius lib. i.cap. 11. De falfà Religione, mutato nomine lovis hoc eft .flilfl ,
Dei, in Ichova, hoc eft, veri Dei. lovem inquit , l'inoncmque a jnvando effe d0os Ci- ,
cero interpretatur,ó' Inpiter quafìjui'ans pater di£l:ì4, quod mmen in Deum mtrtir-ie cenqyuit;
quia tuvare , hominis efi opisali quid corferentis in eitm quifit egens aìicuin^ bencfìi ij T^mo .
Jtc Deum precAtur, utfc adiuvet,Jèd ut jervet ut 'vit&m fàlutemque trtbuat ,ôd mul-
: .
to p'tts é' maim cfi quam adiuvare. Et quoniam de Patre loquimtir, inqu t La£tantius nut- i ,
lus Pater dniturfiios iuva e cum eos generar aut educat-, itlud emm letim ef}^ quam ut eo ver-
ino magnitudo paterni benefii ij exprimatur . ^ûanto id rnagis inconveniens efì Deo , qui lertu
eli pater t per quem fumnA : é" cuim totifmm .
_A qtiofìyìgimur animamur & , illumina'
mur . ^ûi nobis vitam impe/tit^falutcmtribuit^^ìcc. Tandem fìc concluditji\r<?« intellt-
modo à Deoputat. Nosaddimus. Contumelia aftìcic
git bencîia Divina, qui fc invari
Deum & negat eius
, , qui Deum à fé juvari putat.
beneficia Atqui hoc eft illud
coopcrari noitri arbitri), potentia illa voluntatis noflras, qua Deo rcfiftere pofili-
mus :quaquenon rcfiftente Dei atìio opus perficitur frultraneum alias futuru, & ;
nifi voluntas noftra annuerit, iuxtaRemonftrantium dodrinam.

Cum igitur \\xc fic fé habeant,judicamus hanc doftrinam R emonftrantium, ex
lacunis Pclagij ,Scholafticorum, & lefuitarum hauftam, alienam elle à dodrina
pietatisin Dei Verbo revelata, & hadtenusin Catholica &: Orthodoxa Dei Ec-
clefia do6ta & tradita Imo, ut &: hoc addamus dicimus hanc eorum dodrinam
. ,
non efle alienam ab Ethniei Ciceronis fencencia hic enim fceftibus autoribus fide :
dignis^-
NATIONALIS DORDRECHTANvE. 195
dignisj exiftimans praefcientiam divinam cum cafìbus fortuna? &: libero arbitrio
hominisnon pofTe convenire ut rebus humanismelius conlulcret, arripiuntlibe-
,
rumarbitrium, negata prarfcientia. Nam, ajebat Cicero , fi it.ifife res haberent, hii-
mana'vita,fuh'vertitur,frnfhxlegesdantur,frtiftraLiHdes-, objitrgationes f nonne ha^c
Remonftrantium funtvcrba?; exhortationes adhthentur neque ttlU jaftitia , honis -,
pramia, malisftj>f>licÌA conflituta. fimt. Ha:c Cicero Sed audiamus Auguftini de :
ilio judicium:,^^/?, Cicero, inquit Auguftinus, dum voluit facere hberos (homines)
fé ctt Sacrilegos. Anhoc {acrilcgium hodic committaturab ijs Remonflrantibus,

quos non pudcc fic liberos £icere homines , ut fcribant in medio Chriftianifmo
coque x.zioxn\iiX.o:VoluntM honiinis ad aiìtis fuos motione irreffibili determinari non^9-
te[t,nea.b ipfo Beo qtiidcm , pijs ac do6tismentibus , imprimis vero veneranda: buie
Synodo, judicandum relinquimus. Nos fìnientes cum Davide Prophera &C Rege,
imo animo exclamamus de Spiritualibus bonis dicentes,quod illc de cor-
toto &; ,
poraLibus: i. Paralip. 29. 14. ,îs ego funi , aiit quis fo'pulm meus , ò leho'vah , ut obti-
nea7nui 'vires adfponte offerendumftcut hoc. A te enimfint omnia, , ^ de manu tua. de-
dinms tibi. A Dco igitur dona d Deo poteftas, &: voluntas dandi. Omnia ex ipfò>
,
per ipiiim &: in ipfum, Ipii (ìc gloria oc benedidiio in la:cula, Amen. ,
DEPVTATORVM TRANSIS VL ANI^,

t) E
Articulo Tertio & Quarto.

Thefes HeterodoxA Remon- Àntithefes OrthodoxtH de
firanttum , de caufa mo- ^ caupi ^ mòdo cowver--
do converfionis. fionis.
Thefts 1. Antkhefìs 7.
òmnibus hominibtis poft lapfum, IN nullo homine poft lapfùm

INreliqua manfit aliqua Dei notitia in intelle£tu, vel in voluntate
,
,
vel in
vel iti
intelleòtu , in corde infcripta lex , & corde, ante rcgenerationem aliqua Dei
imaginis Dei reliquia; ac Idntilte i. cognitio reliqua manfit , aliqua in cor-
Qu£e gratia generalis efl: , ad regenera- de ini'cripta lex , aliquxque imaginis
tionem tcndens , &
ad fàlutcm omni- Dei rchquiae ac fcintilL-e , quae ceu gra*
bus fìifficiens. Q_ua fi homo reile uta- tia generalis ad regerierationem tende-
tur , uti viribus naturalibus potcfl:, 2. rent, &

ad fàlutem fùfHcercnr <f, nec po-
Deus ipfì gratiam confert :
3 majorem teft ille homo , quippe totus &: fecun-
nimirum Euangelij , quac regeneratio- dum omnes animê partes , corruptiis
nem &fàlutemperficit. &: in peccatis morruus b ijs , qusc ipfì
reliquie imaginis Dei fcintillis, viri-
,
bus naturalibus rede uti , ut Deus ipfì

Kationes cantra haric Thejìn. gratiam. conferrct , majoicm nimiruiti
Euangelij , quê regcneraiionem ac fà-
I. Nullas remanferunt in homine lutcm. f erfìcerct cum ifta ex mci'a gra-
,
fcintilla: imaginis Dei , quse vel ad re- tia fiant propter ChriflunT.
generation em tendane, vel adialutem
lufficianc.
Nam, Rrr Vroin--
.
Ì94 A C T A S Y N O D I
Nam quorum mens ita eft tenebris ob-

Trohatione.
fcui-ata,& cor obduratum ac pers'erfum,
ut, quod dicitur, lumen fine ipfir tene-
a Ephef. 4. Tenebris ohfcuratam men-
bra:, &c qui homincs funt abalicnati à vi-
tem habentes , abalienatiaviia Dei propter
ta Dei proprer ignorantiam , qux cft in
ignorantiam (jux efl in ipfis , per obduratio-
iplìs per indurationem cordis ipibrum ;
nem cordis ipfornm loh, 1.5. £/ , lux ist&
in illis non funt ejufrnodi reliquia: ante
in tenebris lucet , fed tenebra eam non
rcgcncrationem, qua: ad eam tendant
comprehenderunt. Tic. 33. Nam eramus ó'
& ad fhlutem fufficiant. nos quondam amentesBôxn. 3. 11. JSôneii
Atqui ita fé liabec in omnibus hom.i-
qui intelligat.
nibus non regenitis ut dicit argumen-
,
b Ephef." z I. 'Et vos una ruivifcavit cum
tum propofuionis. Ergo in illis non re-
mortui in peccai is ér lapfihws Itcm,
ejfetis .
manlerunt ciulinodi reliquia quas ad

etiam nos , cum in offenfis mortui ejfemus.
regcnerationem tendant &c ad làlutem
Rom. 7. t8. Novi enim non habitare in
lliiiìciant.
me , ide/r, in carne mea, bonum:
Major propodtio cft verilTima. Ob-
e Ephf. 2. ^. Etiam nos , cum in ojfen-
fcuritas cnim, qu^ involvic ipiàs tcne-
fis mortui ejjèmas , una t'ivifcavìt cum
bras , nihil lucis reliquum facir. Igno-
Chìijìo , cuiu-s gratta eftis fdvati. verf, 7.
rantia qua homines à vita Dei abalie-
Vt'osicnderet in feculis fuper'venientihiis
nantur , qua: cor obdurat , non tcndit
fupereminentei illas opes fiA gratin , profua.
ad regcnerationem non fùfficit ad fa-
;
erga nos benignitate in Chrijlo lefu. vcrf. 8,
lutem imo tendit (lì ita loqui liceat)
:
Gratia enim eUis falvati per fdem. etiam

ad majorem degenerationem èc mor-
hoc non efl ex vobis , fed donnm Dei eìL
tem.
verf. 9. Non ex operibm, ne qui^ glorie-
Minor probatur ex Ephef 4. 18. Ioli.
tur, verf. IO. Nam ip/iu-s fumus opus , con-
diti inChriBo lefli ad opera bona, quxprA-
2. Qui amcntcs funt, in illis non eft
paravit Deus , ut in ijs ambidemus verC. .
notitia in intellcftu rcliqua , qua: ten-

ìj. Et veniens euangelizavit pacem vo-
dat ad regcnerationem. Atqui omnes
bis , tum quilonge , tum qui prope cratisy
nos quondam eramus amenes Tit. 3. 3.
frgo
& I. e. vcrf 8. qua exundavit in nos cmni
X
f~J^.'
Qui r L L
non habentm
caro funt,
r r
fefe
CapientiA
•'^
r i- n
& prudentia.
t r
verf. 9. PoHquam
notumfecit nobis myfterium voUmtatisfu/Hy
quse tendant ad regcnerationem evi-
fecundnm gratuitam benevolentiam fuamj
tare . Nam quódfapit caro , mors eft. R om quam pr&flituerat in fefe.
t.6. Efl inimicitia adverfus Deum, verfu
7. & ^^ , in carne funt , Deo piacere non
poffunt. verfi 8.
Atqui tales nos omnes fumus ante re-
gcnerationem. Ergo.
Minor probatur lohan. 3. 6. ûsd
genitum efl ex carne, caro efl.
4. G^
r;on intelligit , non habet reli-
ffuam Dei notitiam^ tendentem ad regc-

nerationem.
AtquinemoeftquiiittelligatRom. 3. II. Ergo liemo habet rehquam Deino-
titiam, tendentem ad regcnerationem.
5. &
Qux ad defperationem condemnationem tantum facere pofTunt fa- &
ciunt, ea non pofi'unt ad regcnerationem faJutem tendere. &
Atqui ea qua: homini irregenito reliqua , tantum facere pofTunt ad defpcratio^
nem & condemnationem. Lex enim tam infcripta cordi quam defcripta in codi-
ce , hominem accufat , condemnat , occidit. Rotrv. z. 15, 2. Cor. 3, verf: 9. 6>
Rom. 7. IO.
6. Cui Deus tantum fàcit promiffioncm gratix fàlutifcrje , illi etiam foli
confert.
Atqui nulli ance fìdem , prêparatione gratise falutifera: fa^ta eft promiflìo. Sine
£de enim Deo piacere nemo poteft . Sine fide enimquicquid fit, pcccatum eft. ••
Ergo de
, L
nationalis.dordreghtan^. ,5,5
Ergo.de prarparationc alieni ante fidem non ei^ fada gratin raJuriferìe prò-
^
miffio. .ifi i Ji'-..
7. Qui ante regeneracionem naturafuntfilijirxi fuper quosiraDci manetjil-

lis non elt gfatia ad falucem fufficiens.
Acqui omnes nos natura {'umus filij irx &c. Eph. 2. 3. loh. 5. 36.
Ergp'nulli gratiaad falutem , ante regeneracionem iiifficiens. Vide etiam
,
2,
IL Hòhjo njiribusfùù naturalìhtt-s gratta illa ge-
nerali recle uti non poteri.
• I. 'xJfi'ala drbor'mnpoteftfcrre bonosfruUus , Match, ti 7. Caro non potcft fub- .
jici Icgi Dei. Ergo nec reae fccundum Icgem Dei lumine reliquo uci.
Acqui omncs nacurafumus Caro. Rom. 8. 5. videeriam Gen. 8. zi. lerem. 13. 23,
z. Quibusnullxfbncvires, illi nonpoHuncpereasnacuralibusreóte uci.
Acqui ance regeneracionem &
bcnciicium morcis Ghrifli , nullx nobis Vires.
Rom. 5. 6.
Ergo.
,///. DemhomimpropterhonumtiJùmgr'atUgenerau's,
maiqremgratiam €yangelij non conferì,
I.Qui non vocantur ék opcribus fuisîllis Deus regencr'ationis giratiamnon con-

fert, propter re£lum aliquem feincillarum imaginis Dei ufiim.
Atquiquifervantur &:vocanCLir voeacionc fanda , non voeantur ex operibus,
2. Tini. I.
Ergo.
Qui ex poceftare cenebrarum eripiuntur, & transferuntur in regnuin filii Dei
z.
diledi, illi non ob redum ufum donorum Dei in regnum Chrifti transferuntur.
AtqUi, qui idonei àDeofiurit, adpatcicipandamlbrtem fàndoruminluce, ex
poteftace cenebrarum eripiuntur, Col. i. it. 13.
Ergo.
Itettì ek Lwce. i. 78. 79. Quorum enim pcdes diriguntur per liberationem , à te-
nebris ad pacem , illi non rede utuntur ad gratiam regenerationis lumine aliqud
naturali, ante illam liberationem.
Thejts tì'eterodoxa I L Antithejis Orthodoxa 1
Euangelij vero graciam, cefi ante eius Nec intelledus , utpote coécus,vi fuà
revelationé, homoexcogicarefuoinge- naturali abfque alio aliquo lumine , Se
nio & natoralibus viribusnonpoflitjta- quideln fupcrnatUrali ièu fpiricuali [a]
men poftquam ipfì per eius prardicacio- bonum, per Enangelium ipli revelatum>
nemrevelacaeft, filavi [i] abfque uUo comprehendere ullo modo poteft, nec
alio aliquo lumine [2.] fupernacurali voluncas fpiricualibus bonis orbaca [b]
comprehenderc facile poteft. In volun- nifi à Chrifto per S. fandum regenerata
tate aUtcm fpiritualia dona nunquam & vivificata, idipfum bonum vcìlc [e]
fuerunt coque in rhorte fpirituali ea
j potéfl.
non [3] feparantur &libercas bene [4] : a i.Cor.3.3.vidc&Ancichefinprimami
vel male agendi , qux in ea manfic , ecfi h Ephef. 4. ii. DeponereefitodadfriJUnum
vires fuas tcipfa exercere pfopcer tene- illUm hominem attinetjVeteremillumhomi-
bras incelledus &
depravacionem affé- nem , cjuifeductricihm cupiditatibusfecof^
iluum non poceft , tamen per illurnina- rumpit.wcxl'. x^.renovariverefptritu mentis
tionem affeduum voluntas vivificatur, 'veJir£VQv(.2^.&c,induereno'vttmillt(mho-,
éc libertas potens redditur vires fuas ex- fninem, quifecundum Detim condititi eft^ ad
crcendi, ad bonum Evangeli; ampie- iufiitiam & fàndiimoniam veram. f loH*
fìendum, vel [5] rejisiendum. 8. 3^. mqusftvosflmi in libertatem -vm^
dicavif, vere liberi eritU. v. 3 z. d* copôfcetis

Rayo- Rrr 2. verità^
•
ajff AC T A ^^N ODI

Rationes centra hancTlì'efin. njenikiem , 'é'"'verttas ws in rthemtem
.. - ijmdicabit. 2,.,Cor. Fbi antemfpin-
3. 17.
ì. Homo "VÌrìhmfuù ^roprijs'Eyange- tm ille Domini , ih'p libertas , i. Cor. 12.3.
Imm ihi pradicatum non fo- Neminempofle dicere Iefu|n;Poniiniun
comprehenderf.
Iiifi per Spmcw
Sandum Rem.
^ 17.
ttfi
•' ' Cratia. antem habetiir Beo qttod jtitjtts
,
Nam qui feorfim à Chrifto nihil pof- qtitdem fervi peccati , [ed ex corde mfctd-
funt facere , illi vim nullam liabent prò- f^flk eiformx doctfinx , 'tn^ quam ejìis trd-
pnam. din. verf. 18. (y liberati peccato , Jervi

à
Atqui , ut cft Ioli. 15.5. ncmo fcorfim fi^f ^^^^ inHiti^. verf. zz. Nimc vero li-
à Chrifto quicquam poceft facere. herati.à peccato , fervi autem faSti Beo , hx-
Erô. ':'':!i.'ij - .
'.•Ahethfruûmveshcumiri.fanctimonia.
2. Qui perfe ipfos idoftéi-ftonrant-
ad cogirandum quicquam vclut ex fe- ,
ipfis, illi vim propriamnonhabent &c,'

Atqui 2. Cor. 3.5.
Ergo. ;
lì. LumenJpirituale requiritur ad gratin Utiangelìj intelligent iam.

1. Quorum oculi , ittpote cocci , retigendi ut ìntucantur iiiirabilia ex IcgeDei,
illuminandià Spiritu làpientiiE & revelatiomsperagnitionem illius, adfciendum
qua; fit fpcs vocationis ChniT:i , & aperiendi , ut convertantur à tenebris ad lu-
cem, à potcftatc SacanaâdDeum; illi certe opus habent alio lumine fìipcrnaturali
vel fpirituali j ut gratiam intcUigere queanr. Atqui omhium mentis oculi, utpo-
tecceci , retengendi j illuminandi , aperiendi. Pfàl. 119. 18. Eph. 1. 17.18. Afl:.
i(J,i8.
Ergo opus habent alio lumine fpirituali:
2. Deus dcbet facete ut intelligamus, &: quidem inditione cordis novi ad
Si
agnofcendum Deum , infcnptione legum menti cordi noftro, apertione cor- &
dis, utattendamus ad Deiverbum, &
divina accederti patris revelationc &:in-
fìitutione,tumabrque aUo lumine fpirituali gratiam Evangelicamcomprehendere
nequimus. Atverumprius Pfal.Jti^. 34. Icr.24. y.Heb.^. 10. A6t. 16.14. Match.
16. i7.Ioh. <?. 45. Ergo.
Qui iterum regenerandi funt fpiritu, utpoflìnt regnum Dei videre & illud in-
3.
troire,non pofl'unt fine fpirituali lumine gratiam Evangeli; videre. Atqui omnes
&c. Ioh.3. 3.5,
4. Qux oculus non vidit nec in mentem hominis vene-
, nec auris audivit j
runr, qua: animahs homo non

utpote ci ftultitia , per fpiri-
poteft capere , &
tum omnia fcrutantem funt retegenda,illanon poll'unt fine lumine aho quam
quod homo animalis habet, id eft , fpirituah , comprehendi. Atqui caHs cft gra-
da Euangelii i. Cor. 2, 9, 14, io.
Ergo.
Ili. Jn Ut)fi donafpirìtualiaà'voluntatejùntpparata.
1. Quodfpiritualitermortuum eft, id orbatum fpirituah vita fpiritualibufquc
donis. Item , quod vivificandum , ab co vita fèparata. Atqui, totus homo coque
voluntas mortua eft vivificanda. Eph. 2, verf 2.
Ergo.
In quibus efEcitur velie
2. &
periìcere, in illis non eft voluntas extra illam ef-
fcdionem. Atqui Deus in nobis efficit \c\lc. òlq.
Philip. 2.13.
Ergo.
3. A quo omnis donati© bona, & omnc integrum boaum fupeme defcendit,
'-
ab eo fuperne defccndit &c datur voluntas ad bonum.

Atqui &c.Iac.i.i7.
Ergo.
4: Si ài
NATIONA.LIS D O RD RE C HT AN^. 197
4. Si à volunratc homim-s per Adami primi inobedicntiam , vita Trt'i & dona
Spiritualia , non flint ieparata , ergo ncque ci per obedientiam fccundi Adami,
Chrifti iàivatoris, recuperata freddata flint. Atque fi^ eflet ajiqiii4 vitx.pei
extra Chriflum, quodimpmmefl. rjtnri r;:; ,
'
.;i ! ,r, i1';;j i
:..'?[',' ''".-"- - '
'
•irrioffi
.. libertas bene agendi.
I . Quorum cordis omhe figmentum & cogitationes, tantummodo mala: fune

abipforLmipucritiajilIisnoncftlibertasadbonum. , : ;
Atqui omnium hominiim cordis figmentum tale Gcn. 6. 5. & 8. 21. '
Ergo.
ì. Qui fervi flint peccati & captivi Satanx , cujus laquei5 tenentUE , iUis iìtjn
cft libertas ad bonum. ' '> '
>
"' ~' '•" ^:
'
- Atquij'qni nondum cohvcrfì, tales funt. Rom. 6. 17. 2. Tim. z. 2.6. 25.
Ergo illis non cfl: libertas ad bonum.

Qui fcmper vult malum & per {cdtidrices cupiditates fèfe corrumpit
3. , , lei
gique Dei fubjici non potcfl illi non eli: libertas ad bonum.
,
Atqui tilis eli totus homo, qui caro. Rom. 6. 21. Eph. 4. 22. Rem. 8, 7.
Ergo-'
4. In quibus eft peccatoj^bplligeransadvel-fus legem mentis, captiviim red-^ &

dens hominem Icge peccati ac fcmper concupifcens adverfus fpiritum, in illis
non eft libertas ad bonum. Atqui &:c. Rom. 7. 23. Gal. 5.17,
Ergo,
5. Adpoftrcmam
pattern thefcàjs , in qua dicitur,per illumifiationein intellc-
fl:us,&:ali'cctuumvivifìcationem, voluntas vivificatur &: libertas potens redditur
ad bonum Evangeli) rcjiciendum vel ampleftendum.
1. Potentia ad malum non datur à Spiritu Chrifti. Potcntia etiam adrejicien-
dam Euangelii gratiam eft ad malum. Ergo, talis non datur per fpiritus vivifìca-
tionem,[à Spiritu ChrilTii.
2. Quod eft à natura corrupta , non eft à virtute Spiritus vivifìcantis.
At talis eft potentia reiiciendi Evangclium, feueius gratiam.
Ergo.
3. Quxpotcftas, fcu potentia , eft à principio mere bono , illa etianieftad
bonum tantum.
Atqui potentia in vivilìcatione hominis eft a principio mere bono. lac. 1.17.
Ergo.
Thejìs l/eterodoxd Uh Antithejìs Orthodoxa 111.
Regcncratio & vivifìcatio , initium Rcgcnerationis &: vivificationis, uti

iiabet ab opere, quod Deus homini ipiì initium ita etiam perfeftio [a] eft ab
,
prxcepit [i] quodque agendo homo eodcm Spiritu Chrifti, hominem virtu-
paullatim Vivifìcatur, primum Icgis [1] te fua divina efficaci &:irrefìftibihj feti
minifterio,poftea etiam Evangeli]. Per- invincibili, vivificante regeneran- &
fìciturverorcgeneratio hominis per flit- te. i. Per. i. 22. Aufcultando ventati
ficientemillam gratiam excitati [3] co- per fpiritum Rom. 8. io. Spiriuis au-
operatione [4.] Nulla aurcmgratia ita tem eft vita propter iuftitiam. verf 11.
novis hominem inftruit viribus , quin Sed fi Spiritus eiia qui [ufcita'uit lefum
,
fcmper mancar in eius poteftate , ijsuti ex mortuls , habitat in vobis , U qui

velnonuti. Poteftas enimconfcntiendi, exatavit chriHum ex mortttis , vtvi-
fìcàgratiaconfertur, ut eademnon au- fccvit etiam mortalia corpora veBra per
fera E Rrr 3 inhtibì-
198 AC T A S Y N O D I
ferAtpotcfiiatem [5] didentietidi, coque i/ihabifa^tem ipûs Jpìritumì» 'vobù , vide

gratia fèmpér manet reiiftibilis [6], verf. 15. 16. 2.6. Vbi eidem Spiritili (ca-
jus tantum primitias fìdelcs accipiunt

Falfitas (ingulorum huius Thefcos ver£2.3.^ attribuituradoptio, contefti-
membroi'iiin liinc liqiier. iìcatio cjus de adoptione noilri , adit»
infìrmitatumnoil:rarumiubIevatur,pre-
7. 'Jêgen eratio 7ion incipit ah opere cum noftrafum diftatio, leu prò nobis,
homini. à Dea pnccepto. (iiljpirijs inenarrabili b US inrcrceflìo. i.
Ioan.z.zo. Atvos unBioncm hahetishjhiri-

'-r.-Qub'd opus mere efl divinum &: tu ilio Sanato profeffam y^noflisomnia-, v.
cxlefte, illudnon lumit initiumabope-- ij.Sedunéfìo qiiam vos accepijlisabeo, ma-
re aliquo homini à Deo praecepto. net in vobis-, nec n ecejjè haberis, ut qaifqmm
Deus cnim homini non prarcipit quod doceatvoSy verumjìcut eadem uncfio docet
D«i eftporoprium. Eiai^z. 8. vós de omnibus, (ju£ efl verax nonmen- &
Atqui rcgcncratio &: vivifìcatio ho- d.tx ér ficut docuit vos, manebitis ineo.
,
minis in peccatismortui, eft opus nte- Et 4. verf! 4. Vos ex Beo e{ìis , filiali , dr
rc divinum & ca'lcfte. Vbiquc cnini 'viciflis eos : quoniam fotentior est qui est
S. l'criptura id Deo artribuit, Eph. z. 5. in vobis , quam qui in niundo efi , Gal. k.
lac. I, 18. Eli ccx-lcflc opus, loh. 3.3. 5. 2 2. At fruBti^s Sprituó efi charitas., gau-
Ergo non incipit ab opere homini di um, fax lenitasy benignitas, bonitas ijì-
y
prxccptOi des-,manfiietudo-,temperantia. £13. iiJ. Vt

z. A quo eli perfcdio rcgencratio- dei vobis -pro divite fica gloria , utfortiter
nis, ab eo initium. corroboremini per fipiritum eitu in interiore
At ab opere divino & cfflcfti , id cfl:
homine. 2. Cor. 3. 18. Nos autem omnes re-
Spiritus S. inelTabili operatione, eli rc-
tcBafiaciegloriam Domini vt in fipeculò in-
gencrationis &: vivilicationis pcrfedio. tnentcs , in eandem imaginem transfiorma-
Ephcf. ^. 9. mur ex gloria in gloriam fitcut a Dominifipi-
Ergo. ritu.
3. Opus quod incipit ab ilkiminatio-
ne mentis; non ab opere quod Deus ,
homini prarcipit, incipit.

illuminatio enim mentis non cfl: opus homini prceccptum , fcd Dei proprium,
per S. lànftum, Eph. 1.17. 18. Matth. 11. 27. &: 16. ij.6. z. Cor.'4.
Atqui rcgcncratio &: vivifìcatio incipit ab illuminatione meiltis. Matth. ir. 2j.
ly. Lue. I. y^. &c cap. 2. 32. Ad. 16. 14. Apoc. 3. 17. 18. 2. Cor. 3. 16.
1 1. Homo iegù mìnifìerio non yiyificatur.

1. Quod mortis efl: miniflerium, non eft vivilicationis minifterium mors enim :
& vira, oppollta funt. Atqui Icx efl miniflerium mortis, 2.Cor. 3. ^.7.
2. Per quod non accipitur Spiritus ivtce ,per id non cfl vivifìcatio. Spiritus enim
autor eft vivilicationis.
Atc[ui per legcm non accipitur Spiritus yìtx Gal. 3. i.
777. Gratia illajùffìciens, de qua Kemonfirantes^ non excitat hominem.
Quod hominem {piritualiter non vivifitat, id ex morte fpirituali hominem non

enim rpiritualis vivifìcatio, Ipiritualis mortis abolitio.
excitat. Eft
Atqui gratia illa fiifficicns hominem non vivificat; fatentibus remonftrantibus,
gratiam eam tendere ad regenerationem vivifìcationem. &
Ergo.
1 V. Homo nec cooperai ur , nec operaiur regenerationem Juam.

Cui nulla eft fpiritualis vita , id fjîrituali modo non poteft etiam operati. Vbi
cnim non eft caulà, ibi nullus efFcdus.
Atqui voluntati ante regenerationem nulla eft fpiritualis vita, voluntas enim
non eft fpiritualiter revivificata ante gratiam regenerationis & vivificationis ac-
ccflum.
Ergo voluntas ante regenerationem non poteft fpirituali modo cooperari.
f\ Gra^
NATIoilÂtlS DORDRECHtAN^. ,^^
V. Gratta regenerans tollit inhomine poteftatemdijfentìendi.

1. non auferrct poteftatem gratis diffenricndi
Si regcneratio tumillanoii ,
auferret potcrtatem monis. Poffccnim diflfcnLircgratix efl: polTc mori. Rom.ó.

,
23. peccare cttmortisreum fieri poffc peccare eit poile fieri monisreum.
;
Atqui regcneratio aufcrc potellatcmmortis. Apoc zo.(S,

2. Poflc grafia vivifìcatioIiis"(3t regcnerationis dillentire , eft Spiritus fanSi
gratiam illam reddere incfficacent , omni omhinovi'.a Scvir.utefpoliarepcyfle/eo-
ciue hominem Deo omnipotente fortiorem effe polle ftatuere.
Atqui irta neceflariocx poliiis confequemia lunt falla, abrLirda,impìa , blaf-
,
phcma.
Ergo falfum eft gratis viviFcationìs poffc refiftcrc autdiffentire homiiicm.-
3. Cui cximitur corlapideum, Deiquevolun'arircfiftcns, & è contrario datur
cornovum inditurque Spiritus novus coque fit, utambulet homo in pra;ceptis
, ,
Domini omnibus diebus, &c. Illi aufenur potcOas Leo ciufque regeneranti & vivi-
,
ficanti gratis diffenticndi. Conrequentiaeftmanifelâ ; ablaiaenim caufatoUitut

cffedus.
Atqui in regeneratione & vivifica:ioneeximiturcor lapideam, &c. Probatur
Ezcch.3<5.z5.26.27.
Ergo aufertur poteftas diffenticndi.
V I. Grafia rcgenerationis efi irrefifiibilis.

1. Si gratia vivificationis manet femper refiftibilis, tum totius gratis ipfius à va»
luntate depcndet cfficientiafcu efficacia.
Hoc autem abiurdum eft & fallum.
Ergo falfum etiam prius.
Probatur.
Qualisenimopcratiocaufs, talisdependentiaefFeftusàcauraen-. Voluntasautem

fola,ideft,tantum,conrentitaut diffcntit. Inconfenftì vel affenfuefl; gratis efficieii-
tia^non in potentia affenticndì.
Ergo àvoluntate gratis tota pender efficientia.
2. Gratia qus cfficit ex abfoluto Dei beneplacito ex confilio voluntatis infalli-
,
bili, & potentia feuvirtute divina ìnfupcrabili, illaefficit modo irreliftibili.

Atqui gratia regencratÌGnis& vivificationis cfficit ex Dei beneplacito, 6cc.
Ergo.
Major eft veriffimajCX 2.Chro.2.o.6.Pfal.35.9.& 115.3.
MinorexEphef.i.ir. 2.Pcr.i.3.4. Ephef.T.Tp.
3. Gratis vivificationis poffe rcfiftere,6:Dcum in ca agere ,omnipotenter , furit
contradiftoria,&:fe mutuo evertcntia.
*
Atqui in gratia vivificationis, Deus agit cmnipotentcr.Eph.i.iS.icj.io.

Ergo gratis vivificationis homo nonpotcft rcfiftere.
4. VirtutidextcrcacrobuftiDci brachi) , efficacitatifquc roborìs virium ipfiuà^,
nemo potcft refiftere.

Atqui gratia vivificationis & regcnerationis eft ralis Dei virtus. Efa.jz.io.PraL
118.T0. Luc.1.51. Efai 53. i.Eph.i.i9.Col.2.ii. i.Thcf.i.ij.
Ergo ei gratia? nemo poteft rcfiftere.
Scntentiam Remonftrantiil hifcethe- Hpnc orthodòxam hifcc afttithcfìbus

fìbus expreflam, ut verbo Deidiffenta- expreffimfententiam,utverbòDci con-
neam & heterodoxamrejicimus 6c in fcntaneam, porro in ECclciìa Reformata
:
EcclefiaDei Reformata Belgica non effe Belgica conftanterretinendam & docen-

docendam iudicamus ideoquc libcran- dam cffcjudicamus.
.•
dam effe Ecckliam ab ijs, qui huius iTfpoSoZ'oc^ introduzione & ptofcffiOne , ha<Senuà
Cam turbarunt,&; etiamnum turbant,ccnfemus.
Rrr 4 DE
'ne*
ACTA SYNODl
' •.':!'>• :"••'

,
'
"ô libroni' -
: 1. Et judicij
Deputatorum Synodi Civitatis Groningx.

E r .
Qmkndiomm de doófcrina in Remonftrantium Articulis
tercio &: quarto :,

comprehenfa.
Confi temur convenienter cum Sacm

Scripturiss
'N hominc lapio &

liominc lapfo òc nondum
noncium rcgeniro,
regenito, Centra ÌLidicamusRemonfti-antes,con-
IN minimam, in rebus
velminimam,
nullam prorfus vel
.nullam traverbumDci aperte decere , cumfta-
fpirituaUbus,aut ad faluté pertinentibus, tuunt.Dcum in hominibus,fcintillas, rcli
neciu iatellcdu, nec in voluntate, vim qiiias,aurdona Uve lumen naturacquae illis
relidamcllc , qua,ut oporter,vel Deum, ed prima gratia,hoc fine reliquifle, ut prò
auteaqux Deifunt , ciufqucad falutcm, menfura irtorum doaorum Dcumglori-
voluntatcmóc Ipiritualia beneficia, inrcl- HcarcntjUt illis difponi poflent ad dellde-
ligereaurpercipere ; vcl uUù vere bonum randam & experendam gratiam quas in
opus eligcrc aut cfficcre vel ex libertate ; EiiangclioofFcrturj&utijdemquilumine
voluntatis proprie ipfiDeo fivead le vo-
, naturali aut prima gratia redc utuntur,
canti rcfponderc,five pulfanti oftium,ape- fiiper naturali gratiae illuminarentur , aut
rirc , five falutcm proponenti annuere ulteriori gratia donarentuivdonec tandem
Deique voluntati aflcntiri,vcldcnique in ad Chriftum ipliufque cognitioriem du-
feopcranti cooperar! uUo modo poffit; cercntur. Arminius centra Perkinfimi.p.
fed , cum in fc totus fit caroj ipfiffima in 2:8.1. 30. lohan. Arnoldi contr. Tilen.p.
inrcllc£tacxciras &
tenebra, atque in vo- 107.1.3. &p. 118. 1. 18, 19. &p. 119. 1.21.
luntate omnibufque anima: facultatibus 22. &

154.I.2Z.& I56.1.i5.&394-I.i8. &
corruptio ac dcpravatio , itaad fui conver- 407.1. 19.&413. l.ii. 12. Et in fecunda
fionem aut regenerationé fé merepaffive gratia, qusilliseft, per prsdicationem Eu-
haberCoUt quicquid in ipfo rcgcnerationis angelijjmoralisfuafio: Deum illam (fcili.
principio aut pcrcipere autincipere vide- moralcm gratiam j adhibere,ad confen-

tur, id totum effe à fola efficacia gratia: fum voluntatis clicicndum. Nicol. contr.
Dei, prò fua bona voluntate cum regeiie- Amclium p. 245.1. 1 .dicunt cnim in fpiri-
1
rantis. tualimorte proprie dona fpiritualia , ab

hominis voluntate non fuifle feparata
quia illa nunquam eifuerunt infira ; at-
que ita libertatcm ut partem naturae crca-
,
ta2 , in ilio reliquam effe factam , effcquc

voluntatcmexfeliberamad volendum velbonum vcl malum: Coli. Hag. Brand. p.
248 1.23. 27. 16. Item Deum hominem peccatorem natura non privaffe cuius parseli
voluntas, cuius proprium eft libcrtas ad rem propofitam vel recipiendamvel rejici-
,
dam. Coli. Hag. Brand, p.301.1. 13. ac proinde fidemfcu -n credere & converfionem
à voluntatis libertate dependere. Negantidquidem Arnol. con.Til.p.446.1.5.à fine,
&deeffedu gratiae ibidem. p.447. 1.2. 3. &
Nicol.con. Amef.p. 206.I.10. nihilominus
ex ipforum &
aliorum verbis fatis demonftrari poteft dicunt enim Grevinc. con. :
Amef.p. 206,1.11.12. eo quo dixirjius fen(u,arbitrium determinare gratiam , nihil aliud

cft
N
ATI O ALIS N DO
R -D R È- C" T A ^.. aoi H N
cftquamarbitrium libere pvjeftareiCÒncarriim fuiim^gratias cooperantiiVel arbitr'ìum
ila cooperari, ut pofllt non cooperali, adcoque non cooperandoimpcdìrc coopcravió-
nem gratis: :iit Amoìd.conr. Til.p.447.1.6. h<)mi\icmnon inllrui \iribusnovisîfi
falva manente libcrtat'evoIuntatò,ideoqucufamgraria;voluntari lubiici ur homo ,
cadem uti poiru,vel non uri prò naturali Tua libertare irem.p.448.I.8.&p.74.:n1ìtn'e, :
criam Arm.conr.pedcinr.p.245 .1.2ó;manct femper in potcllare liberi arbitri j, gnvianl

datamrcijccrc&: lublcquentcm repudiare quia gratianoncriómniporcnsDei ?.tna^
,
cui retlfti à libero hotniliis arbitrio non podit. Se Arnold illam Arrninij lentcnriani
explicans. con. Til.p.127.1.20. dicet (fcilicer Arminius j gratiam cui totam.tfficaci^
tatcm lubens tribuif,'\ion tam-pdtentei hominem movere, qitinfem per fit in'potella-
Tehominis,intanttlmre(ìfteregrariae,iitceflàre pollitabadionecum gratiaramen >iit
iigitt,intcndir. Sicérim'i-i p.357.'in hne , & 581. 1 iÎtcm Remonftrantcs Coli. Hagi
Brand. p.ôi. 1.19- hominem Ylibércaté manente) polle rcgcncrationemfuam impe-
dire, criam cum Dei Spiritus eiihì vtìlt regcne-ràre, quoUianl pOteft fermonem praxli-
cationis&:rcconci!ia.ionis,qiiietiremcnrcgcheFattonis. i. Pctr.i.i7. contemr.ere, &:
aurcs fuas ad illuni obturare: ficetian'l. P.529.L 21. & 22,7. 1.15. ,& 229.I.0. 1
5. Nic.
Crev. con. Anicrp.' 198. I.12. &?c. Ertandem 1. 19; imo ut confidentiusagam , dico
effeftu gratix ordinaria Icge pendere ab ici:u aliquo arbitrij,nt pra;viaconditioheime
qua non. Item.p.204. hi.i.&c. Tòtiuslimul complexi caulam communemdarinon
poffcaliam.pracrer libeirtatenTVoluntàtiSjOCC. Etp. 2o6.1.3.aibitriumex rcfolo,pra;vÌ3
quadam morione detenni nat gratiam, &c.
Atquehicordo,hic finis, novaehuius & heterodoJcae Rerhcnftrantiuni Theologise^
qucm cnimalium,in omnibus arficulis,fibifinempra:ftituunt , quamut illudab hà-
reticisalijsconflattim,nuncerigant&ftabiliant, liberumhumana;voluntatis,in rebus
Ipiritualibus autad falutcm pcrtincnribusjarbitrium/. hucfàciunt dogmata; i;elei!io-
nisexprevilafidc. 2. mortis Chrifl-i GOlnmunicanda',cx conditione novi foederis, i4
cft tidei & reiipifccntia?. 3. de principio conci piendse tìdci ex bono ufu primxgratia:,
id luminis naturx,aut ex hominis refta difpoIitione,feu ex probitate.vel ut probus
eli:
Ut. Epifc. in privat. Thcf Diip. 15. Ther.7.8. p. 45, 4. Operationis fpii'itus lanfti
cxaftu liberi arbitri), j.perfevcrantias, fub cadem conditione pergentis, &perpc-
tuaefidei ex cooperatione voluntarìs,quam caufam vocant concomitantem.Coll.Hag,-
Brand.p.403.1. i4.p. 406. infine, &pag.407.1.2i. 28;
Rdtiones ex Scriptura Sacr& tefiimonijs,
Pugnat illud cerebri humani figmentuftì & dogma cUmmanifeftifsinlis S. Scriprtii-
rac teftimonijs.
I . Quae tradùntjomnes & fingulos homincs peccato originali infeflos &: corru-
ptos efle,non tantfi quoad reatum omncs homines migi-avit, Icd & culpam leu
, qui in
totius natura depravationem,per generationem qua: ad omnes pervalk qua mens, ,
;
VoluntaSjOmnefq; facultates hominis itafiuit dcpravata:,ut naens excecataDeum refté

cognofcere , Voluntas à Dco avcrfa Dei voiuntati obtcmperare non poflìt. de hoc
,
peccato loquutusDeus,Gen.5. 3. Adamgenult Filiumadimaginera &fimilitudinem

fùam. ^Xià^zV^^^\\x%.\.Qo'c..\^.i\9,fict^tqeJh'utmtlsimaginem terreni, Item.Gcn.6.5i&8i
V.zi.Iob.i4.4.Pral.5i.7.Ioan.3.6.Rom. 5.12.14. & 7.17. Ephef. 2.3. ( hocpeecatunl
Paulus appellar inhabitans. Rom.7.17. & legcm peccati,v.23.
i, Qujcinfpecie docent, hominis intellcaum obcxcatum , 5c volimtatem cum
omnibus affeftibus ptavam & Deo adverfam & avcifam elle faftam. de intelleau.
Rom. 8. -j. inteUìgentia. carnisefiinimicitia aàverfasDeum. i. Gor. i. vcrf. 19. 20. & ì<
\ .\i^.Anmdis homo non eH eapax corum qtiitfunt Spiritus Dei ,fimtenitn et fiuttiriîmc
foteftea cognojcere aiit intelligere,(ju£ Jpiritualitcr dijiidicantur.
Èphef 4. iS. Cogitationem habentes ohjcuratam k viti Dei ,fropter ignòranmntqtnA
•" '^
tjtin ex obduratione cordis eorum,
ipfts
'
De voluntate, ler. 7 9 io. Pranjum effe cor honìinìs é'ìnfcrutabilc,qHÌs cognofcetiRud',

1 .
.
li'.socr?
ego Dominnsfcrtitanscor,df'2robansreneSi
R.om.7<
xoi ACTA SYNODI
Rom . 7. V. 5 . ^mtnt ejfemtts in carne, affecliottes êccatorttm , per legem vigehant in mcm-
hrisnofiris Adfruclumfercndum morti. .
,
Ephef.z.v.3. Nos omnes converfati ftimus olim in ctipditatihus carnis nejìrx ,facief3tes
^n<e camt ac cogitationihus lihebant, & (;ap.4.v.22. degenere &z.z.Veterem hominem qui
deceptricibus cupidi tatihus e orrumpititr.
Deomnibus affèitibus; Mztth.j. ij.it.M&tth.^.ìp. excorde egrediunfurcogit/^tiones
maU, cades, adulteri A ,fcùrttttiones, & e.
Ephef.2.v.3. Facientes &CC. Et cap.4.v.i7. ficut reliqa£ gentes verfantnr in vanitate
mentisfum.
5. Quiim itaque cxprefiedeclarant hominem non renatum fuis fc viribus ad ,
Deumnonpofle conveitere aut abjicereignorantiam Dei& pravas inclinationes:

,
Etveram cognitioncm recipere,& novos feu fpiiituales motusinchoare: haeccnim

omnia Deus hominibus adimic, & libi foli tribuit Hominibus adimir. \zt.ii.xi.fi
:
mutare fotefl (^ athtopsfellemfuam &c. Matth. 12.39. quomodo foteflis bona loqtii cum ,
fui smalhXoz.n.'ij.'i,. nifi quis renai US fuerit &c:Ircm Rom.8.7.1. i.Cor.2.14. Sibi foli
tribuit. Deut.29.4. Non dedit vobis Deus cor intelligens èi-C. Et czp. 30.6. Circumcidat
Dotninus Deus tuus, cor tuum &c:Ezecl).ii.v.i9.20. &
3Ó.26. daho vobis cor novumà(.c.
Mattini. 27. & 16. 17. caro &
funguis &:c Sed pater meus qiiiejl in coelis. loli.j. v.27.
:
homo non poteft recidere quicquam nifi fneritei datume ccelo. Ioh.6.44. 48. &dein v.65.
froptereadixi -vobis, neminem pcfe 'venire ad me, nifi fuerit eidatuma patre mee.Cic. Ioli.
15. 5. & 16. i.Cor.2.v. IO. Deus autem nobisrevelavit per fpirittnnfutim.
4. Qua:reftantur,liomincmnon,renaruDeononpofl'ccooperari.Ioh.i.v.i2,Dr,^/>
Deus hanc iâaiav five dtgnitatcm , ut Fili] Deifierent,qiii credimt in nomen eitis , qui non
ex fangtiine ncque ex libidine carnis, ncque ex libidine aut uoluntate viri,fed ex De geniti
y7wA-excludir itaque omnia,qua:abhoniine proferri poflent, quafi vcltantillum ex fc
conferrentad fui rcgenerarionem &foli Dei gratia: afcribit ut cnim homo ad fui
; :
formationcm in utero marris nihil èfuoconfert, fed fubjeftum eftmerepaflTivum,

fic etiamad fui rcgenerationemnihilè fuo omninoaffert,nec cogirationis,necdell-
derijnec voluntatis,aut aflenfus fed fubjedum efb mere palTivuminmanuDcire-

,
gencraiitis. Gal. j. 17. caropugnat adverfus fpiritum.'Rom.i.j intelligentia carnis efl

, .
mimicitiaadverfus Deum. Qupd itaque pugnat & inimicitia eft adverfus Deum feu
Ipiritumrcgenerationis, certe nihil confert regeneranti , neccooperatur gratis. Efa.
45. 9&64.8. comparanrur lutoinmanufiguli;quodPaulus Rom. 9.20. etianiadno-
ftri recreationcm accommodat Vas autem quando fìngiturà li gulo, nihil confert ad
;
fui figmentum-, nec homo ad fui recreationcni.

Idem confirmaiur ifl:isteftimoniis,inquibus homines non regeniti dicuntur ha-
bere cor lapidcum. Ezech.ii.i^. &3^. 26. mortui inpeccatis,Ephef.2.Lapis,nullam
ad moUitiem in fc aptitudinem habet, & mortuus nihil ad vita: humanae aiìiones,nec
ad fui fufcitationem quicquam potefl:: ita nec homo irregcnitus &c etiam nova crea- :
tura, Gal.<?.i5. 2.Cor.5.i7. &Ephef.2.v.io. itaque nihilo hic homo ex fé adfaire-

creationem poteft plus,quam ad fui creationem,quoad fubftantiam.
Ergo cum certo certius conftet,non modo homine tam efle corruptum , omnefquc
viresannihilataSjVcrum etiam , initium,progreflum, finem converfionis,adeoque to-
&
tam converfioné falurem à fola Dei gratia effe , merito reijcimus quicquid Rcmon-
ftrantes ex fuofenfudicuntde \\XKÌ\viZ.natur& deque praevcniente,excitante,& cooper-
ante gratia.
1 1, Contra reijcimus Remonftrantium

Iraque confitcmur , fìdem falvificam opinionem, qui quidem ore aut verbis
& quoad initium, &quoadprogrcffum, fatentur,hominem fìdem fàlutarem, non
nonefle ex hominibus aut ex ullahomi- cxfeipfohaberenec,vi liberi arbitri; fed ,
nis difpofitione , fed mcrum effe Dei do- àChrifto pei Spiritus fanfti renovationem
num^quo elefti folummodo ex gratia do- acci pere, proptereaque in quarto articulo
nantur. gratiamappellant re tamen ipfa negant.-
,
quodquam Ut veruni liquido pater, pri-

anocx ipforum Rcmonftrantiufcriptis. Plurimisenimlocispcrgratiamintelligunt»
dona
.
NATIONALIS D O R D RE C H T A NÊ. 105

donailla,qua: homini à Dco in media conuptionefunt relida.adeo ut jam illis,gra-
videamripranatura,aut lumen naturale in hominibusàDeoreliaum. Sic enint
tia clic
Arminius advcrf. Peik.p. 118. i.30. Spondet Deus, fé gratia lupernatuiali illuminatu-
rum,qui lumine naturali reclc utitur,aut faltcm utetur quantum poterit minus , ,
male.Etloh. Arnold. Arminij mcntcmexpHcans cont.Tile.p.154. 1-22- dicit.Notat

auteminfoper^nullum eile,quiomnisomnino gratis fuexperSjled omnes homines
habere aliquas Divina; gratia- ieliquias& fcintillas luminis cognitionifquc Divina, ,
hoc fine à Dco ipfis relicìas, ut prò mcnfura fuorum donorum Deuni glori licarenr.
,
Itemp.150. 1.15. MavultD. Arminius tbtuere,Dcum ulteriore gratia donare, prima

xeclcutentem. &pag. eadem. 25).&p. 157. 1.1.4. &P.158.I.4. lam vero hoc peccato»
gratia Tua utente, quodqucpcreandempoteft, facieiiti Deumplura&majoradona ,
largiturum fentit Arminius. Itcm p. 394. 1.28.

Rcmonihantcs Coli. Kag. Brand, p. 3 2.9. Li 4. aut, Belg.p.275. Negamus fideni
elle donum Dei refpedu elficacis ( Bclgicum hAbct,een datel^cke , aftualis^ infu-
lìonis.Eadcm pag.Brand.l.2i.Qualiacunquc donalint , feu corporalia leu fpiritualiaj
modotalia ruit,quibus nos Deus non vulr nilì voluntatc interveniente donare, ,
qualia lunt fides & convcrlìo eatamen fiunt lalia que pofliint à nobis reijci &c. Et
:
,
pag.Brand. 333.1. II. Rei pfa ergo ncgantfìdeni vere aut proprie Dei fpeciale donumeffc;
Nameamobcaufam iplìs eli Deus graiiae reliquias & fcintillas luminis
donum quia
naturalis, hominibusreliquas fecit funtque illis prima gratia.Arnol. con. Tilpag.
,
i$6. 1. 15. Imo fidcm&convcrlionem Inter illadonanumerant, qus eodemloco ha-

bent, quo corporalia,quaE Deus non dat nifi voluntate interveniente Coll.Hagi .
p. 3 29. 1.21. Secondo, tidem vere Dei donum non elle, etiam patct ex ipforum dó-
ftrina. i. De eleclione Icil. ex fide pravifa. Si enimeledio ex fide praevifa annon ,
videntur intelligcre non fidem,quam Deusnokns dat, (àlioquin Deus eligeretpro-

pteraliquidjquodipfeeft daturus j Tedquam nos prima gratia aut lumine naturae ,
beneutentcSjDcohabiturifumus. 2. detìdeipfa. cumcnim fides, ut fatentur,a£t:us

fitvoluntatis , voluntasautemnonregenereturnecrenovetur,fedex fé libera man->
ferit:Coll.Hag.Brand.p.298.1. 16. Quid.'' annon inde fequitur fidem proprie non elle
donum Dei gratuitum,fedà voluntate procedere, quaefemper libera manfit, &in qu^
taiis iiafufio tìeri non poteratf
^Kationes.
Thcfcos noftrs veritatem & Antithefeosfalfitatem probamus.

1. Vocabulum gratinili materia elcdioniSjjuftificationis &falutis,nufquamiif
Dei verbo fumitur prodonis gratuitis à Deo in homine relivftis, autquibushomi-
nesdonantur In caufis enim falutis opponuntur gratia Dei & opera,lìve fint legisr
.•
(IveEuangelij, aut quidam hominumdignitates,uti legete eft , Rom. 11. v. 5.6. confi-
njatio aut reliqui/nfecundumele&ionem zratuttamfa&£ funt.^lnodfiper gratiamjam non ex
eperihm: alìo(]uin gratia jam nonefl gmtia &c. 2.Timoth.i.v.5' ^tfervavitnos^ vo-
tavi t vocfittone fm£ìa,non ex operihus noftrls-fidcx propofito dr gratia qtiie dataejl nobis
inChrisio leftt ante temporefxcnlaria. Pofiqttamhomtas CT erga homines amor
Tit. 3.4.5.
appariiit fervatoris nojlri Dei , non ex operibus lujtis &€ fed ex mifericordia fervavit nos,
:
bcd tantum prò ilio favore Dei immerito,qno proprie elcdis favet , atqucexfuabe-
nevolentia , charitateSc mifericordia falvos facit. Genef.6.8. Exod. 33.11.17.Ad:.
7.V.46. Rom.3.v.24. &11.V.5.6. Ephef.i.v.6.7. &2.v.8.atquehancgratiamDeus
in verbo fuo aflerit unicam effe caufam elcdionis,Ephef 1.4. 6.5». Rom. 11,5 9-v. 1 1 &
vocationis, Ephef.i.v.s^. 2,Timoth.i.9. kiftificationis, Rom.3.i3. 4'V,6. San- &
ftificationis,Tit.3.v.5.7. i.Petr.i.v.?. Glorificationis.Rom.6.23. Tit.3.5.6.7.Con-
cludimus ergo gratiam de qua loquimur , nuUum habere ortum nifi à bonitate vo- &
luntate Dei, coque nullo modo à nobis effe ,nec ab illis pendere qux funtinnobisrc-
lida,aut quibus à Dco donamur.
2. SpiritusSandus aperti ffi me negat , fidem effe ex hominibusaut uUis qualita-
tibus in homine relidis. Àlioquin ex carne (
quod Spiritus Sandus reiicit ) Fili j Dei
auc
&
aut fideics nafcerentur dicit enim Ioan. 1.13. Fili j Dei fiunt quìtìon exfargu'imhui
: ,
ncque ex libidine carms,neque ex voluntate 'viri,Jed ex Dee geniti Ji.rit. Non tantum ergo
fanguinis propagatio à nativitate Piliorum Dei cxcludnur , fed eiiam vis hominis
fumma,ac ipfius liberi arbitrii parsprxcipua,nempe voluntas carnis& viri,ideftho-
iTlinisfpiritu Dei dcftituti , aut cuiufcunquc dignitatis hcminisconlìdcratio. Irem
Rom.9.v.6.7.8. i.Pctr.1.23. SicetiaiiiChrillus D. N.Matih 16.V.17. Caro&janguU
hdcnon retexit vohis. Matth.ii.v.25. Hmc (iint ahfconditaàfipientthiis éîrìtedigentibus^
Iohan.6.v.44. 7<lenio-p0te[l l'enireadme. Ioh.io.z6. Vosnon creditis^nonenìmejìisex
ovtbus meis. Rom.8.5 în fectmdum cameni ftint, qu& carnis funtfapiunt , 6c v.S. qui in
.
carnefunt^Deo piacere non pojJrint,ncc ergo lìdcm habenr, Rom.9.16. Non efl currentis^nec
l'olentis ifed mtferentis Dei. 1 Cor. i 1 1 In Dei fapienda niundus non cogaovit Demn
. . . ,
ex fapicntia. efl enimfapientia Utens in myffeyio ér occulta ,\^^n\. i.Cor. 2.V.6.8. &:v. 14.
Animalis homo non efl capax eoriim,quxJiintfptritus Dei. 2.Cor.3.5. 2{on famus idonei
txnobis ipfii ad cogitandinn qHÌcquam,^c. i.Thcf.j. v.i. non omnium eflfides.
3. Manifcftiirimis verbis,lidcm, donum Dei gratuituincfle Spiritusfandusdo-
cct:Non tantum culli in genere dicit, Ioan. 6. v. 44. Hjimopotefl venire ad me nifi Pater
qui mtjit me jraxerit enm. i. Cor.4.7. quid habes quod non acceperis? 2. Cor.3.5. quod
idonei fumus, ex Deo efl. Iac.i.v.17. Omne munus honum .(^ omne donum êrfeclumfuperne
efì, defcendens a Patre luminum,c\-%o & £des. Veruni inprimis cum in fpccie pronunciat.
Mattli. 16.17. Pater meH5,qui in ceelis,revelavittibi. Ioh.6.45 quifquis audivit a Patre dr .
didictt,venietiidrne. Rorn.12.3. Prout cuiqtie Deus pariitus ejlmenfuramfldci. i. Cor. 12.51.

aIìj datur fides per eundem ffjirituw. & v. 30. dicit Paulus neminem pofle dicere lefum
Dominum nili per Spiritum (anftum quodperindevalet,aci]diceret, ncmincniiii

,
Chriftum polle credere ni ti per Spiritum ran6tum;confcflio enimoris , eli: etfcctus

fpiritus fideijfic cnim Paulus. 2. Cor. 4.13. ^l[<ia habemus eundem Spiritum fldeit &c:
ìios quoque credimus quamobrem eiuim loquimur : Gal. 5. 22. Fruólus Spiritu-s efl Scc.
, ,
Fides. Ephcr.2.8. Gratta efìis fervati per fidem tdque non exvobis,Dei donum efl. Philip.
1.29. Vobisdntum efl in Chrifii negot.o, non folum inettm credere,fed etiam pro\eoaffligi.
i.Petr.i.T. ^l^ txque predofim fldem nobifcum fortiti flmt .,fer juflitiam Dei ncftri dr
Servatoris lefu chrifli: Et, tandem Hebr.12.2. dicit , Chriftumducemaut authorcm
&: pcrfedoiemleu confummatorcm iidei.
3-
Medium quo Deus eledionis Dccre- Centra àveritate difced^rcRcmonftran-

tum exequitur ,&in clecis fidemefficit, tes iudicamus,dum fentiunt.
elle efficacem aut falutarem vocationcm, i . Deum omnes hominesaliqua vo-
qua per prjedicationemEuangclij & inrcr- catione, ( late fumpta prò quacumque ad
namSpiritus Sandi operationem.fme qua poenitentiam vocatione Arnol.con.Til. ,
non fufficerct prKdicatio,elcdi vocantur, p.po- 1-9.) vocare , ideft, per communcm
ut vera f.dc & fiducia pradicatum verbum ilJam vocationem qua fé Deus non fine ,
accipiant,& Chrifto adhaereant. tcftimonio relinqueas, hominibusaliqua

veritaté de potentia bonitatefua paté &
fecit,& legeni mentibus infculptam con-
fcrvaverit: qua teftificatione , etiam illa
vcritate,quam in injuftitia detinent,hocert,cuius in fc effc^tum impediunt,&illa,le-
gis in mentes inrcriptionc,rccunduni quam cogitationes habent ipfosaccufantes ad- ,
duci poiìunt ut palpando Deum inverriant. Arm.con.Perkinr.p.259.1.4.5.6.7.5cl.3 3.

34.55. & Arnold, conr. Tilen.p.99. 1. 27. &. p. 417. 1. 22. &P.415.I.4. idem pater ex
vcrbis Arminij^ Arnoldi ,fupraad primam Thefin allegatis. 2. Mediaad fidcm
refipifcentiam neceflaria , omnibus fufficienter &efficaciteradminiftrare,Arn.cont.

TÌI.P.369.I.6.&P.154. 1.15. &P.362.I.25. & p.35>5>.l. 2. àHne.mediaque illa efle diverta
fcilicetlive mediateper legem,rive immediate per Euangelium , Arn.con.Til.p.pS.
1.17. 18. Per legem j qu2B ideopr£Edicatur,utanimospeccatoruni difponat ad delìdc-
randam &
expetcndam gratiam,qu3e in Euange]iooftertur,&c. Arn.conr. Til.p. 107.
1.3.4. &
P.4IÌ 1.8. veruni ( inquit j antequam Pater ad Chriftum trahatper Euange-
.
liunijtrahitnos primo ad noftri ipforum cognitioné per legem.utfcilicetidoneosnos

reddat,quos deinde perEuangeliumadChriftum trahat:illi enim idonei funt difpo- &
lìti,qui
qui ex Icge peccata, &: de ijfdcm dolere didicenint. &pag. io-, lin. i.
>lìti,
:i,.
Quid aurem perlegcmintclliguntRcm.onflrantcs^ Arncildus dicit conerà Tilcn.

pag. 107.lin.12. Hanclegcmonineshahentinlculpram cordibuS;&paG;.:;o4.1m.i8.-
aliquas liomini fcintillns luminis 6c cognitioncm aliquam Icgis cordi infcnlpcam
reliquam fecir,(lci]icct Deus,' qua'cxcirara,{ìia:miièria:, imbcciìiiratis & imporcntix'
convinci poiler: conviclus &
ob. peccata dolere &: ex doloro gratiam remiliionis
peccatoruin,&:(piruus novi, implorare difceret: &
pag. 407. lin. 19. alibi lUam le-
gem appellar aliquod lumen reliquum àDeo in natura rclid:um,quod natura: tamen
iitiiipcrioris , pag. iié^.lin.io. quale autcmillud lìtlumen ibidem cxponit, lin.iz.&c.
Has Icintillas aiit reliquias luniinis, fatetur elle aut naturx iupefioris, pag. n6. litui;
& pag. 418. lin.
9. èc pag. 4x1 lin. 4. autgrai.iam ipiritualemidicitcnim pag. 41 8.1. 2,7;
.
efl: etiam grana Ipiritualis nondum regcncrans,iéd ad regcnerarioncm'dilponcs,

alia
icilicetquahomoadiui(S,:peccatorumfuorumagnitionenì, dequc nldem dolorem
ducitur, &:ad dclìdcrandum liberatoren-L..
Aut etiam omnibus communcm gratiam pag. 424. lin. ly vclcommuniorem &
prarcedaneam gratix regenerationis. pag. 421. lin. i.z. aut etiam primam gratiam
pag. ì')6. lin. 15. &:pag. 430. lin. 2. atque air pag. 107. lin. 15. 11?. hinc omnes aliqua;
rationevocari dico.
Hanc quidam gratiam prima pto fàlutari non vidcnrur aognofccrejfquamvis dicat
Ann. pag. 9. lin. 1.2.3 cos qui externo verbi prcrconio ad gratiam uonvocantur.non
.
tamen piane à gratix- aditu excludi j attamen fatentur Uti Salutari clic pr:cced,ane-
am, Armin. contra Perkini; pag. 260. Un. 3. 4. 5. 6. 7. &
Arnold, centra Til. pag. iij.
lin. 3. 4. &: à fine.
pag. 399. lui. z.
Et quamvis ex le Ino ingenio, naturalibufque viribus, id efl:, per primam gratiam

vere bonum hornines invenirc vel excogitare non pofrintji^dicitcnim Arnold, pag.
419. lin. I. hominem prima grana ad monllratum liberatorem qujerendum cxci-
tari:) multis tamen in locis expreflc proiìtehtur, peccatcrum animos, prima, per
legem icilicct menti in{culpt.im, gratia , dilponi ad dcfìderandam & expetendam
gratiam, qux in Euangeliooti'crturjArnol. cont.Til. pag. 107. lin. 3. &: pag. 413.1.11. 12.
Item, Deum bona hominibus rcIiquiUc, utiìifliS donis utercntur, hoc efl, ad
ipfiim, obfèquij prxftatione promenfura (ux cognitionis, glorihcandum, amplio-
&
rem Dei benignitatem expenrentur, ampliore grana, clanore icihcct rcvelatione
donarentur,donec tandem ad Chriflum ipfmsque cogniuoncm ducercntur Ar- :
nold, contra Tilen. pag. 118. lin. 17. 18. & pag. .:;o7. lui. 19. vel ad eorum omnium
myfteriorumcogninonem,qua; ad fàlutem cognita iunt neceflaria. pag. 119. lin«
ZI. 22. id eit Deum i'ccunda gratia (ut loquuntur,^ cos donare, qui prima récle
utuntur.
Secundam gratiam, qu.rcflpcr Euangclium aur Euangclij pra:dicationem,fta-
tuunr ifli univcrfhlcm fuiilein Adamo item temporibus Noacìii Abrahami, &c.
, ,
Arnold. conti'. Tilcn. pag. 101. &: 101. &:c.Itaque uc illud medium quodcftimme-
diatepcrEuangelium omnibus hominibus circcom.mune.
2. Sufficientcm &: elficacem, un in genere de oninibus mediis cloquuntur, Arm.
Deci. fènt. pag. 201. in Tertio Decreto, &:in Artic. perpcn. pag.ai. Arnol. con. Til.
p.3(J9,lin. 6. dicit etiam Arnold. Pra'dicationcm Euangelij, Spiritus iànftiopcratio-
nemhabere coniundam, centra Til. pag. 433. lin. 19. & exièntentia Armini)pag.i2y
lin. 8. &
pag. 432. lin. 4. à fine Icntentia Arminij efl,internum fpiritus auxilium com-
:
jnuniter &
ordinarie ijs contingcrc, qui per vcrbum Euangelij vocantur,&; omnibus
quidem illis hoc contingerc qui primo vocantur, donec le fiia rebellione &: con-
,
tumacia,iftoauxiliononreddunt indignos ,aut nonmercntur, ut ipiritus in illis

operati delìnat: Remoia, in The('.exh.Thci;(5.& Coll.Hag.Brand.p.3CMfi.Iin.4.a fine.
Quid cum ientiunt quod Spiritus làncìus,quicquam ex ie aut immediatein hc-
?
mincad converilonemeiliciataut operetur? credimus (inquiunt) RemonftrantcS),

Coli. Hag. Brand, pag. 308. hn. 6. Dei SpiritumnuUuminnobis robur adconver-
llonern ordinarie cfHcere , niii per vcrbum. Nani quod iplc Spiritus clhlcaciter
opererur? abfit Vult enini Arminius, ut Arnoldus rcfert,quicquid de iulHci-
:
entia dicitur, afllftentix Spiritus alcribi , qua illc verbi prx'dicationi per quam
cfficax cfl: afliftit , quaque ita in hominum animis operatur, ut menti lenfum
Sfi" verbi
zo6 A CT A S YNODI
verbi imprimat, eodem corafficiar, & aflcnfiim porro eliciat, &: centra Tiler.pag.
4^7. lin. 14. qua autem ratione Spiritus allìftentias menti fcnfiim imprimat, cor
afficiat & alTcnCum alliciat , fàtisfuperque dcclarant, cum gratia: cfficaciam ne-
qiiaquam admitrunc, led in morali iliafìone totum illud cojlocant ncque (in- :
quit Nicolaus centra Amef! pag. 243. Iin. 5. à fine ad converilonem pecca- :
)
toris concurrcrc motionem Dei prxviam , qua vokintas fìc prse dererminatur ad
conlcnfum ut non poflìt dill'cntire &: pag. zo6. lin. 3. fatetur arhitrium ex le
, :
fblo prxvia quadam motione determinare gratiam fèd utarbitriiim polita jam :
gratia pra:vcniente libere (e determinar ad cooperandum ita ncc gratia coope- ,
retur, niii arbitrio cooperante. Et de fiiafìonc dicunt Remonftrantes; Coli. Hag.

Brand, pag. 314. lin. 23. fideminnobis operari, per modum objedi. Facultas enim
("ut dicit Nicolaus j eligendi vcl repudiandi obiedum ab intelledu monftratum,
voluti tati naturaliseft, contra Ameli pag. 299. lin. 2<;. Quidautem lUud obiedluni
aiiud quam gratia autiùaliomoralis? Hancfe intelligere fatetur Nicolaus pag.317.
lin. I. & pag. 302. lin. 9. & pag. 318. lin. IO, & pag. 342. lin. il. dicit Deum mora-
lem Gratiam adhibere ad confenliim voluntatis cliciendum. &pag. 297. lin. 3. à
fine. Quid obflac quo minus vel fola gratia moralis iflos -^v^kSì (jpirituales red-
dat: in Coli. Hag. Brand, pag. 311. lin. 4. & alijs rtonnuUis vcrbis Nicolaus centra
Amef. pag. 320, lin. 20. an non ut nobilior ita & Deo hominique. convenientior
(it ifta converlìonis cificacia, qua lliaviter alliciendo in conlènfum peliicitur ,
is, qui diflentire poterat idem volunt cumpcrtraftioncm Patris, illiciniumPa-

?
tris Collat. Hag. Brand, pag. 322. lin. 22. 29. aut luavem lèd vehementem mora-
:
lem motionem, puta invitationem intelligunt Arnold, contra Tilen. pag. 412. :
lin. 2.
Imo illos omnes ita fentireclariflìme ex eo liquer, quod dicant homines lic gra-
tin obniti polle , ut illam impedire &
evertere polTint. Remon. Coli.Hag.Brand.
pag. 274. lin. 3. item illam non ita inftrncre hominem novi; viribus, quia lèmpér
mancar in hommis poteftate, ijsuti vel nonuti. Arnold, cohtta Tilen. pag. 337.
liti. 3. à fine, ex Arminij fentcntia: &: pag. 381. lin. 3. ita ha^c Deum facete, ut lem--
per mancar hominilibertas, ijfdcmmedijsnon utendi, & gratile excitanti proprio
arbitrio rclu6bandi: & Im. 6. à fine: & pag. 385. lin. 22. Adeo utpoilint relillérè
cum Spiritus Sandus in homine operatur cum* voluntate & propolito iplìjm coti-'
vcrtendi , Celiar. Hag. Brand, pag. 227. lin. 25. Bclg. 191. in fine eius paginse: Brahd.
229. lin. i3.Belg. pag. 193. lin. 9. Arnold, contra Tilen. pag.75. lin. i. pag. ri7.l1n.20. &
&:pag. 381. lin. 2. Nicol, pag. 198. lin. io. Summatim exRemonftrantiumlbntentia
ad fìdemconcipiendamauthabendamduo requin. i. re(£ta difpolltio eius qui cre-
diturus eft. 2. argumenta vel adibita vel infita,quibusmoveatur uccredar. Epilcòp.
Thef privar. Dii. 15. Thef 7.pag. 45.
Rationes :
Thefèos nofira <-veritatem S. Script ura docet , contrarìam isr Heteror

doxam Remonfirantium, clarijîmù 'Z>erl;ij, rejiaf.
Cum homo irregcnitus , id eft inlapfu confideratus, nihil ih le hàbeat-, qud

fé ad bonum fupernaturale pellet dilponcrei Spiritus Sanftus aperte negat homi-
nem ullum ex lumino & donis naturiein ilio rcliótis, ad Deum vere cognofcen-
dum, polfe moveri dicit quidem David Pfalm. 19. verf r. 2. ex rebus creatis
:
Dei gloriam &: omnipotentiam cognolci , C^/i (inquitj enarrunt glortàm Dei , &
oferiDVdnimm eiw annunciat firmamentum : attamcn illud ad Ihltii-is gratiam cohlè-
quendam nihil cfficere tefiatur cum verf 8. àicìt., Lex Domini ('de Eu^ng;.ii'^
,
lio loquitut Rom. io. verf 18.; immaciilata, cunvertensammas , tesfimdnitiWDvmiìii
fdele, ftpientiam prajìam parindis tiijìitìx Bomini re^£ Utifcantif còrda ,''&'*•
;
Paulus
NATIONALIS D O TvDR E C HT A N^. 20^
Paulusafleric, Ethnicosdud:umnaturaIis luminisfèqucnres, edàm cumre profite-^
renturfàpicntesjftulros eircfad:os,Rom.i.25. Rom.S.vcrfió.y. <:pgiiy;fxa,idciìimeU
ligendam carnisniortcm cflc& inimiciuam advcrlusDeitm, nec Jegi Dei /iibjici
polle. Quomodo le ergo diiì;oncc homo ad lécundam gratiam Cor. i. veri! 19^ ? 1 .
20. fàpicnnamlàpientumfcilicct mundi, utincclligcndaminrelligcncitim, è medio

Deumluftuliiìe&infaruairc: & vcd. 11. PoHquam inDci fipieutia, id ed ex rebus ,
crcads, mundmM cit, homincs non regeniti non cognovit Deum exfàpienna,ià efl, ex
fèipfò auc lamine natura; ;^/;rr/.'/> Beo fer ftultam fr^dicationem fer'vare credentes. Et
cap. z. veri; 6. 7. 8. dicit iàpicntiam veram in mylledo latuiile aut occultain fuiiic,
quam nemo principum huius &culi cognovit; imo frddiaimtts (inquit) qtu ochÌu4
non vidit , ncc aitm audii'ìt, vcc in mentem hominis 'venerunt ijitx paravi t Deus ijì fluì
,
diltgimt iffiim. Quod non tantum veruni eli relpedu remcdij invcntionis Icd
edam quoad rcmedij aut myllcrij patcfaòlioncm per Euangelfj prardicadonem:
,
nam dicic cap. r. veri! 18. l'ermo ille de cruce, ijsquipereuntlltilnria cft, & cap. z,
veri'. 14. animalis homo-, idefl, homo .ì Spu-itu Sandìo non illuniinatus, non alia
quam naturaU animx luccpra:ditus
fola &
qui proptereaex Idrmonibus
> quos ,
docet humana lapicntia judicar, non esi atpax eormn qiiA ft:nt JpiritUó Dei , funi
tnim ei fìultitia , id eli: cum in liiis naturahbus non in pra:dirus ea facultate qlia ,
res /pirituales dignolcuntur, iplàm Ihpientiam Ipiritualem prò ftuldtia habct,cam-

que ut ftultam imo inlànam derider «S»:rcjicit: deinde addir, nec fotesi ca cviîo^
fcere quia, (pirttualiter dtjiidicantur.
-i
Docet ergo Apoftolus homini non rcp;cnera-
to imponibile eilc dottrinam EuangcJij aut làluds per Icium Chriftum intelligertì
,
& perciperc. Dominus noftcr Icliis Chrillus prardicavitEualigclium maxima-

,
que edidit miracula ad confìrraandam Euangelij dodrinam, homines tamcn ani-

males monllratum remedium non lùnt amplexi, led rejecerunt, in lelum Chri-
ftumnon credentes, utidicitur. lohan. 11. 37. quas autem fuic ratio.? num quia ar-
bitrio liio, aut gratixvel utendi vel non utendi liberiate , iUis reliquatada, abufì
fucrint? aliam Spiritus làndusjudicat; dicit enim lohan. 12. verl.'38. utlcrmoEfaix
Propherx impleretur, qucm dixit: Domine qtiis credtdit fermoni nostro? dr hrachtum
Domini, id eft Euangelium etti reteclum esiì'Hon intelliguntitaquc EuangcHj doclri-
nam, quorum Dominus cor non aperit: addir proptcrea SpiritusSanólus. vcrf. 39.
40. proptereanon poterant credereyquia iterum dixitlcfitas : F.xcAcavit oculis eortim , dr
obdaravit corda eo'ricm ncvideant octilis (y intelligant corde d^ eonvertantur : he etiam
lohan. IO. t6. Sed uosnon credit is, non enim efti-s ex Qa}ibu4 mcis : homines ergo cre-
dere non pollunt,nilieos Deus in ovescommuraverit: & Matth. 13. li. Vobis datum-
e(l no{Je arcana regnica;lortim,illìs mtemnon est datiim : &:verl. 13. 14. Propterea per pa-
rabolas loqnoreis,quia z'identesnon'vidcnt, CT audientes non auditmt nec intelltgunt-, tta-
qite completur in ipjis Prophetia EjàiiS, drc. eandcm Chnftus caulàm incrcdulitatis
exprimit, Matth. ii. 25. Confìteor tihi Pater Domine Cccli d^ 'Tcrrx, quod abfconde-
rish&e a (apientihus dr ìntelligentibus , Icihcet huuis mundi , é^ ea detexcris par-vidisi
etiam Pater quia ita pUciiit tihi: &: tandem lohàw.yi^. hdc ejl- condemnatw , quod
,
lux venit in miindum > fcddilexernnt homines potius tenebrai quam lucem. Homincs
itaquc quibus noneft datum à Deo, aut quibus non cft Ipcciali gratia Spiritus ,
San£ti revelatum, nec remedium invenirc, ncc patcfaòtum agnolceve, admittcre

aut apprehenderepoirunt.
n.
Cum Deus elcétionis fuxDccrcrum pcrccrtamediaexcquàtur,utinis, quos cic-

git,ad fìnem perducerct: eli illorum primum ipfà voeatio per Euangclij prxdi-
,
cationcmi qua Chnftus cleclos ex communi cs:tcrorum turba evocar, cokiue à

Uiundo lèccrnit aut reparati&'idfincmelcdionis incipit perducere.'cftcnim in manu
iphus ventilabrum &:perpurgabit arcam l'uamrcogctque triticum inhorrcum luum,
palcam autem exuret igni inextinguibili. Lue. 3. 17. Itcni pohrus eft Chrilhis
in cafum &: refurredionem multorum in irrael,&: in lìgnum cui contradicatur ut :
dcteganturexmulris cordibus cogitationes , Lue. 2. veri'. 34.35. fio etiam Chriftus,

aUos oves habeo , qu£ non funi ex hac caula , ilLis oportet me quoque addiscere nam
Sii' i voccm
zo8 ACT A S Y N O DJ
vocemmeam audient^f^tque unum ovile,& untis erit Pafior^loh..' o. 16.&C Vctn\s,vocavit
nos e tenebra inadmirabilef» fuam lucem, r. Petr. 1.9. Hanc etiamob caulàm Paiilum
Doininusadmonuir,iit Corinthi abfquc timore vcrbiim Dei pra^dicarcr: dicitenim
Aft. i%.\o.fepilm eli wihi multtn ìnhac urbe Sono quidem promi/cuo,aures omnium .
prcxdicationcm audicnnum fcrit, fed eftcftu nonnifi eos vocat, quos Deus ad vicam
«ternani tlcgir* Illis cnim ex Dei ordinationc, propria cftvocatio. Sluosenim^ritfci-
vir, &:c. tlloscrvocavit. Rom. 8. ver/'. 29. 30.
Hxcfìt cxtcrne& interne: cxterneperpr3edicationemEuangclij,quxomnibusiIIis
cflcommunisquibusverbiunannunciatur, dequa Chriftus,Matth.i8.verfii9.Marc.
16. 1 Qjja vocati, qui noluerunt venire,&: etiam quodammodo veniunt>{ed ablique
5,
verte nuptiali, Matih. 22. 12. Undc tandem addit Chnftus multi vocxti-, fauci decìi. ,
verf. 14. qiux quidem in nuptijs effcftum fàlutarem non habet, non quidem ob-
effe(51;umgratix,(èdproptcrhumana: natura: pravitatcm&perverlìtarcm.quamDeus
aufert li; fànat in abquibus/cilicet fuis,in reliquis non item,quos )ufto iudicio in cor-
dis fili duritie perlìfere permittir; non tamen omni fruftu caret uti nec pluvia, quae ,
non tantum m terram ferrilem cadit, (c^S. etiam inpetras, autalia loca petrofà. Illa
cnim cum evocantur cledi &: à malis defcernuntur impiorum cxcitas deprava- ; &
tiomanifcftatur, omnisignorantixcxcufàtio prxripitur, lohan. 15.22. atqueinDei
judicio proprio conicientia^teftimonio, de excitate &: depravatione propria con-
,
viti, redduntur cùia,m}^cy!iìoi.

HecGratiacommunis refi fl:ibiliseftomnino,hoccft, buie revcrarcfìftunthomincs
duri cervice &
incircumcifì corde &:auribus, Ad. 7. 51. Matth. 23. 37. AóVor. 13.4^.
ncque non poilunt non refìftere, carnalis enim homo nonpercipit, &c. imo ne potefl qui-
dam. Voluntas etiam non vult , &
ne quidem poteftea velie, quxfimt fpiritualia,
I. Cor. 2. 14. non enim Deus eis datmentcmad cognofccndum joculos ad videndum,
aures adaudiendum.Deur. 29. 4. Ioan. iz.38. Interne per efficacemSpiritusfandi

operationem, qua in nobis facir, qu2E vocandojubet fieri; diciturque effi'cax pro-
pter Spiritus Sandi operationem regenerac cnim illuminar mentcs, renoVat
: &
volunratem, efficitque ut verbum prxdicatum, cordibii5 eleftorum vere ad falu-
tem infìdeat, A6tor. i3.verf. 18, 1^.14. Rom. i.vcx{'.\6. &Hxc in Dei verbo ap-
pellatur traccio Patris. Johann. 6. veri 44. Baptifmus Spiritus &: ignis. Lue. 3.
veri! 19. Apertio cordis, Aftor. 16. veri'. 14. Sanda vocatio. 2. Timoth. 1. verf." 9.
de hac vocatione intelligenda verba Domini noflri lefu Chrifli lohan. 6. verf! 45. ,
Omnis qui audi'vit ^

didtcit a Pat.re, venit admc^ , Apofloli Pauli i. Corinth. i, &
cum enim dixifì'ec verf! 18. Prxdicatio crucis ijs quidem qui pereunt ftultitia efl,
nobis autcm qui fcrvamur potentia Dei eft; addit poflea verf! 23. 24. Nos prxdicA-
mm Chrtflum crucifixum-iIudAis quidem offendiculum, Crucis vero Jìuhitiam , ìpjis autem
•vocat Is-, tum ludais tum GrAcis-, Chriftum Dei potentiam ó" Vei fapientiam.
Prardicatio itaque Euangelij efì ordinarium medium , quo Spiritus Sanctus fì-
dcm fideiquc efFeda in nobis operatur &producit, Rom. 1.16. Se 10. verf! 14. &:
verf! 17. Tides eH ex audttu-, auditm per -verbum Dei. i. Cor. i. verf! 2(. Placuit Dea
perftultam prtsdicationem falvare credentes. Marc. 16. verf. 15. Item l. Petr. i verf! 23. .
25. & lacobi I. verf! 2.

Non quod ex fcfè fiifficiens &: efficax fltinflrumentumad hominis converfìonem,
abfque Spiritus San6bi operatione quod enim flifHcienseft &: efficax, tantum eft
;
(tcftantibus Dei Santfii fcrvis fìdelibus) à Spiritus Sandi operatione. Profitetur

cnim lohannes Baptifla Lue. 3. verf! \6. Ego quidem vos hapttT^ aqua-, fed veniet qui
-validiorme eli: ipfe njos baptizabit Spirttu Sanô-, ò'igni: &:Apofl:olus Paulus. i.Cor.
3. verf. 5. 6. §)ins c(i Paulus , quls Apollos, nifi mtniftri per quos credidiflis , ^ ut cuique
Dominm dedit Ego piantavi . , Apollos rigavit-,fedDeu4 dedit incrementum. Itaque ncque
is qui plantat efl aliquid ncque qui rigat fed Deus , qui dat incrementum.
; I. Coritnh. 5.
verf. IO. x^mplrm qnam tlliomnes lab oravi, non ego tamen fed Gratia Dei qus mecum
e(l Ijdcm omnia etiam illa, quxin miniflcrio obeundo Fecerunt, ad Dei Chrifli-
.
qucmediatoris honorem referebant ncque unquam paflf Tuht utquicquam Dei ,
honori autglorix homines detrahercnt. uti videre efl in JPetro & lohanne A£b.
5. 12. 13. 16. in Paulo & Barnaba Ador. 14. verf! 14. 15. imo Se Deus verbum cx-
,
tcrne prêdicatum atque auditum &

Spiritus fandi operationem, plurimis in lociS
eum
NATIOiSTALIS DORDRECHTAN^. 209
euminfincm coniungtt, ut iignifìeet prxdicationem Euangelij /àlutarem nonclie
nifi ex grana Spiritus Sandi iJIuminantis , doccntis &: pcrfùadcnris Sic cnim ;
Deus , Efài. 59. verf. zi. Spritui mem qui est in te &
verha quàpofii in are tno->non ve-
ce dent de ore tuo-, &CC. dicitDominm a. modo ufque fempterntim. Item lohan. jc. ver/:
x6. Galac. 3. veri", 5; Ephei! i. verf. 13. Hinc dicirur Marcì \6. vcrC 10. illi earcflì
prcedicarunt nbique, Domino una operante; quod quamverum multis exemplis
comprobatur , ut in gencre.iAdor; 8. veri.' xCy. 17. & capi io. veri'. 44. &:n. veri; 15;
ita & in fpecie
Aòìon k^. veri! 14, Nos (Lydiaj audivitcniusDominus adapcruic
:
corutattenderet eaquxdiccbantur à Paulo; Dicunturergo fìdcles opus elle, non

ininiftrorum Chnfti, ièd ipiìusDei &: Chrifti, i. Cor. veri! 9. Det/umus admtmstri.
Dei ar'vum. Dei &dtfietum efia.
•Docetpr^tcrca facraScriptura liorninis converfloncm fìefi noii fuaiìone vcl al-
licio morali , qua; polita eft nimirum in iuadendo hortando, alhcicndo , icd òpc- ,
ratione Dei aut Sjpiritus làndi longe execllenriorc, nec omnino inferiore quanl
fuit creatio primi hominis; qua homo ex natura ad gratiam , è tcnebris ad lu-
cem, ex morte ad vitamj potenrer trahitur ita ut denub crcctur, i-egencretur^
;
rcnalcatur, illumineturi cor ci apcriatur, lapideum auferatuT &: carheum dcrur, a

morte peccati fulciteturi vivihcctur , ut in pra-cedentibus demonfìrravihius. Sine
hac gratia, moralis fuaiìo piane futura eli frull:ranea;Non enim magis poteft Ihadcn ti
obtemperare,quara ca;cus luadenti obtemperare potei!: ut vidcat,Erhyops ut mutct
pellem, &: mortuus ut relijrgac. Merito ergo negamus & rejicimus has Remon-
ftrantium opinioncs.
Primo, gratiam primam elle lumen riatura:,omnibufquc hotninibus cohimunem;
Secundo) In hominis irregeniti poteftate elle primam gratiam vel accipere vel reji-
cere, bene vel male urij illumque hominem propter bonum ufum primje gratiaelè-
Gunda donari:
TertiojFidem non cfle novi fcederis piromiflum^ncc doniim morte Chriftl partum^
Quarto; Fidem non cfle Ipeciale Spiritus fahdi donum, quo Eleéli tantum do-
hantur per efficacemeiufdcm Spiritus Chrifti infulìonem.
Quinto Fidem effe aftuhi ex at-gumentismoventibus acquifitum.
;
Sexta j Hominem cooperari primae gratlo:, &c;
IV. iV;
Tandem quamvis homo irregcnitus Contra judicamus Remonflrante

Spirituifanfto aut làpientise Dei de ho- contra Scripcuram fàcram docere, gra-
minis làlute ex gratia, quasipliftultitia, villìmcque errare,- cum dicunt gratian-
non poffit non rellftere, ut cft didum. Et no tam potcnter hommem movete, quin
inrtJgeniro , quatenus noneft in totum (cmper lìt in poteftate hominis, in tan-
regenitus, quondam litrcfiftibilitas,(caro tum refiftere gratia: ut celiare poffit ab
cnim eoncupilcit adverlus Ipiritum. Gal. actione, cmn tamen, ut agat, intendit.
^.verfiy. lexquxeft inmembrisrebellat lohan-Arnold. contra Tit.pag.1z7.lin;
Jegi mentis, Rom.7i verf 23. illilque ad- zo. Remonft. Collat. Hag. Brand, pag.
hucinfuntcarnis cupiditàtesquarmilitac zzj.lin. Z5. &:z;9.1in. 13. Bclgic.pa.19i;
adverfus animam, i.Pet.vcrf 11.) confite- in fine &: pag. 1 93. lin. 9. Remonft. Gcldri
mur tamen talem tamque effieacem effe in Artic. dill'enf Art.z.pag. î. In Thclì-
Spiritus S. operationem^quamentem il- bus exhibitis de 3. & 4, Arde. Thelìb. î
luminat,voluntatemmutat,affed:uscor- Grevinch. contra Amef pag. Z71. lin. 3.
rigit, & mutato pravo Iiabitu, novunii à fine , &: alijs in locis , quaj ad Thelìà
Virelque novas confert ut homo Spiritui pr«eeedentemfuntadnorata,
converlìonem intendenti ncc vclirîdeo-
que nec poffit refiftere*
Kationet.
Docet enim verbum Dei, Spiritum S.omnem repugnantiam impedire & tollcre.
Dluminat enimmentem, &: voluntatem cum omnibus affcdibus corrigit&flcctir,
Sffj Ab
ZIO ACTASYNODI
Ab intcllc(5buj mentis illuminationc efficaci, toUit ignorantiam,efficitquc ut per prse-
dicationcm Euangelij intclligamus &c apprehcndamus nos ex grana tantum per
meritum Iciii Chnfti iàlvari.
DcEthnicis&Iiida:isirrcgenitis,cumPaulusdixi{retjfapientiam illisfiiifleoccul-
tam, aut principes firculi huius noncognovilie, additverìiio. nohisautemrevelavic
per S Spiritimi quidnij' Spirifm enim omniafcrufatitr , etiam frofunditates Bei : nemo
:
ctiam ncvit qua fitnt Dei nifi Smrttm Beit^ytti. 12.. Tôs non Spritum mundi accepimu6:
iddi, iapicntiamhiiiLis mundi, velièrmones quos docet humana iàpientia, utverl.
lyìoo^niur.fid Spiritum qui ex Beo eU.,utfcÌAmw quét Beus efl nobili giattficatus. i. Cor.
2.vcrf!io. &: 12. &c tandem, Spiritttalk aut homo regenitus autillumjnatus, dijudicat
«mniadr hahetmentem Chrisii. veriii^. \6. item Ephc/.'i. veri. 17. 18. 19. voluntatem
mutat, facitque ut praccedentiinclinationi mala?, iiiccedat alia eaquebonainclina-
tiOj qux illuminato inteJIeótui rcfpondere poflìt. Aperte hoc jndicarDcuscumEzec.
II. vcri.19. &: ^(J.veri. 2.6. dicit aufcram cor Upideum de carne 'vejha d^ daho 'vobis cor
f^r»(?//^, quidaliud eff: cor lapideum, quam cor autvoluntas, qua: volunrati Dei
adveriàtur, aut cum illapugnat? cum ergo Deus cornovum&: carneum promit-
ritj -an non docet , fé voluntatem captivam ducere , imo flettere ad obedicn-
dum Chri(ì;o,utait Paulusi. Conicverf. 5. ?ideminnuitur,Deut.30.ver(."6^.^/r^«;w-
<;Vf/ ('inquit Dominus) £)f«f f<?r r////»?; Corincircumcifiim eft corinobediens &in-
duratuni; Deuteronom. io. 16. Per circumcifum ergo intelligitur cor obediens &
in volunrate Dei acquicfccns unde addit, Deuteronom. \o. veri.' 6. Vt dili/ras Bo-
\
THintiìn Beimi ttium. Hoc Davida Deo ardcnter petit. Plaim. 119. veri. 36. Incli-
na inquit cor metimin tefiimonia tua; Sic &
Salomon prò fc &
populo Tuo. i. Regum
8. veri. 5 8. Inclinet corda nojìra ad
fé ut amhulemm in uni'verfìs vijs ejm. Et Apofto-
lus Paulus qui dum uno loco dicit Beum tn nohis operari
: ^
velie (jr perfcerc^.
Philip. 1. 13. alio in loco orat prò pijs, aut iUis comprccarur. 2. Theflal. 3. vcrf! 5.
yt Beus iflorum corda dirigat adcharitatem Bei ó' Chrifti expeâttonem.
Il1:a autem cum operatur & efhcit Spiritus Sanólus; quid ? an non inde certiUì-
meconilat, hominem ifti gratix efhcaciter operanti refiftcre non pofl'e? nonquod
converlionem violenter eihciat &: cogendo abiit Violenta enim aótio ea demum
; :
dicitur, quaquisadagendum cogitur. AtDeus cum hominem convertit, conver-

fìoncm eius non ncceflitat cogendo, fed flettendo eius voluntatem ex nolente &
volentem reddcndo nam Deus non mentem fèu animam aliquam nov.im
: &
cor, in fubftantia novum, hominibus indir cum regenerat,fed immutar folum,
corrigit&: illuftrat: quare juxtapropriaminclinationem,jam fìbi à Deo datam,pa-
ret & obfequiturrciens, ac volens Deo, refiftereque illi non potell, quia id velie
nonpotcft Cum corpori hominis jam creato Deus mlufflaret infpiraret fpi-
: &
raculum vita: fèu Spiritum viventcm; Lazaro mortuo viram refl:itueref, cxco vilum
daret, oflaque arida vivificaret, Ezech. 37. omnipotenti fua operatione certe h(?m-0
aut Lazarus, aut ccccus,aut oiTa non potueruntnon velie vivere, vidcre reiiir- &
gere, cum in ipiìsjamefl'et aut vilus aut vitaipfis quamgratilhma; ncque vitae aut
viiùi reiifterepotuerunt, quia non voluerunt, nec velie poterant. Nec cquidem
homo in peccato mortuus, piane coccus, tenebrie &: in morte jacens quum non
, :
minori potentia, à Spiritu Dei recreatur, dicitur enim Efài. 40. veri", io. EcceBo-
minm Bem tn fortitudine venit dr hrachmm eim dominahitur excitatur Ephef..2. •,
,
veri! j. illuminatur, Ephef." i. veri! 18. Bem emm qui dtxit ut e tenehris lux Jplen-
defceret,Jplenduit in cordihm noflris ad prehendiim lumen cognitionts in ade lefu Chrifli. f
1. Cor. Et è fèpulchro ducitur
4. veri." 6. &
viviRcatur, daho (dicit Deus Èzech. 37.)
Spiritimi meum in vohts cf 'vi'vetis : non poteftnon velie vivere, &videre, nec illis
reiiftere: in (e enim habet ex Dei operatione, ipfàm vitam fpiritualem vifum ad & &
eainclinationcm &:infuiàm qualitatem ipfì inditanL. '
Quamvis enimàTr^&Jf &; in fé conhderatus habeat aptitudinem ad repugnanduni

huic gratin, tamen fi gtatise divinse elhcacitas ipe£l:etur, ei reiiftere non poteft,
quin gratia malitiam f'uperante, converfio &: vita, quam Deusintendit,inevitabili-
ter fèquatur, agens enim infrimius , potentiori reiiftere non poteft, fquisenim
inquitPaulusRoman. 9.19. Foluntatiilliiare/ìitet?) Qârc S. Scriptura gratiamhanc
non tantum Omnipotentix Dei mentionem faciat; dicit enim Ephef^
ita defcribitjUt
1.19- Ft
NATIONALIS D O RDR E C HT A N i£. ut
1. 19. Ftjciatis : qtix^t excellens ilU magnitudo, potentix ipjìits in nubis qui credimi*! , prò
efìcacitatefortliroborisipjhis. i. Thcir.i.verf.il. comfleat omnempue bonitcìtis qratui-
tr.?H benevolentiam &
ofmfdei jìotenter-) Item i. Epift. Petr. i. yerf. 5. VirtuteBn enfio--
dimur per Jìdem ad fdutem. Ac cum de miniftcrio Euangelij,re(pedu operationis
SpirirusSanótiefficaciSjloquitur, dicit Paulus z. Corinch.io.vei/;4. (.yirma rnilttia
TìoHr&noncarnalia funtìfeddi'vinitm valida, ère. Ephcf!3. ver/"./, ^luoddatumeH mi-
hifecundnm effcacitatem fotentii!iifftu4^ &: Colofl'. i. vcrf! 29. Decertans jecundumeiji-
cacitatem iffms , agentem in me fotenter: Veriim etiam, ut fèmper aftualem coa-
vcrfionem& fidemcumcaconjungar. Ezech. j^'. veri! 26^.27. u/que 45. 17. Ier<
32.verfi39.40. Ioan.^.ver£37. 45. 54.57. Roman. 8. 10.29. 30. &:c. Si enim ille ape^
rit,quiclavemhabetDavidis, nemo potcflclaiiderc, Apocal. 3. vcrfÌ7. Liquct hoc
in excmplo Pauli, que in iplb rcbcllionis ciirfii converritur. Ador. 9,
Abfurdumigiturefl:, tribuerchuic operarioni reflftibilirarcm , ciiius proprium
opusefl rcfìftentiam removere-, ncque enim rcfiftere potcfl, cui po{]b&; velie re-
fiftere fiiblatum eft:imo &abiin-dimi, violentiam illic; &
coadioncm comminifci,
ubi ad libertatem voluntati rcftituendam, nacuram eius Deus confèrvans, adven-
titiam pravitatem rollit &: perfed:ionem quandamin iplàmindit,quaiecundumna-
turam iuam libcrius agac.
Eli icaqucharc grada irrcfiftibilis qua:, ut concludamus, itadicitur , quarenus
,
certam & inlbparabilem elficaciam bsc vox deiìgnat,non quatenus denotat vim ali-
quam cum libcrcatepugnantcm.
Merito igitur re jicimusillamRemonftrantiumrefiftibilitatera-, etiam cum Deus
vulr,autinccndicconverlionemj utpote blafphemam &
in Dei potentiam quara
maxime iniuriolàm.
E X A M E N
E T
lud'tcium
DRENT ANORVM'
Tertio & Quarto RemonftVantium
Arciculo.
^hefibm duoàecim hreviter com-

prehenfiim.
I. The SI s.
"Omo lapfus, quicquid prêftat, id vel per lumen natura, vel per divinam
h: -gratiam denuo inftillatam , pra:ftat. Per naturam , quanrumlibet cor-
ruptam , potcft Verbum Dei audire > utcunque intelligcre , credere quod ve-
rum fit, &; inde aliquatenus affici. Qua de re agit Paulus ad Romanos. i, &
2. cap. Id quod etiam quod ipfi Diaboli gravius homine
vel hinc apparet ,
laplì, & graria divina in toaim deftituti hxc eadem tamen pollunt. Lucse 4.
,
ver£ 13. A£tor. ló.vcrf! 17. 18. lacob. 2. verf! 19. Concludimus itaque in fano
fenfu quod Remonftrantcs dicunt in Thefi distata fecunda , homines ex viri-
,
,
bus liberi arbitrij polle Euangelium revclatum attente audire &legere.
Srf4 Quid-
iti A e T A S Y N O D I
IL
Quidquici autem id fìt, qUod homo per liberum arbitrium prxflat perparum -,
id eft , pcccatis inqiiinatum fèmper cfl:; ncque tam ad fàlutem quam ad ex- ,
cufàcionem coram Dco propterea dicuntur hi tales efie niil-

tollendanij facit :
h's viribus , Romanor. In malo jacere , i. Iohann.5. verf. 19. Carna-

5. verf. (J.
Ics elle lohan. 3. vcrf.6. inepti effe ad cogitandum quicquam boni,!. Corinth.
,
3. veif. 5. mortili, &

iìlij irse effe, Ephei! cap. 2. ita ut lumen natura; in mc-
ras tencbras abicrit 5 &

carnahbus hominibus Scripturafacraob/curafit, z.Epift.
Petr. 3. verf 16^. Denique nihil eft in eis, quodDominum non offendar. Hcbr.
cap. Ir. Roman. cap. 14. Exempla eorum hoc teftantur , qui inter Ethnicos
facile prxftantiffuTii fuere quahs Democritus , Epicurus , Protagoras
: ahj & ;
Socrates iplc idololatra fuit, &

Abraham nondumvocatus; Ncque enim habi-
tat in carne noflra bonum. Roman. 7. in iniquitate concepti fùmus. Pfàlm. 51,
Immundi ex immundis fumus lob. 14. verf 4. Etiam infantes , cum primum
.
vcniurit ad perverfitatem ftatim produnt

fcintillas aliquas rationis
, linde Au- ;
guftinus. memhrorufn infantilittm innocens efi^non animus. Quidmul-

Jmbecillitas
tis? antegratiam fic (èrvimus peccato, ut juftitiajhberi fimus. Romanór. (J.verf.
20. Caro non liibjicitur Icgi Dei nec poteft quidem. Roman. 8. verf. 8. Fihj
:
Diaboli vocantur hi talcs, i. lohann. 3. verf. 16. 1. Timoth. z. verf 2<3. lohan. i. i
verf 31. Ephef 2. verf 3. Romanor. ^. verf 12. I4. 2. Petr. 2. verf 19. Con-
cludamus ergo cum Auguftino. 2(emoJè palpet : de fio Satanoi efi de Beo bea* ;
tm ajl. Efl: itaque abominabilis Remonftraritium error ; dicentium > quod ho-
mo per lumen naturae multum poffit,imo quod pereius redum ufum majora z(~
Ibquatur." Theiì diftata prima, linde luce meridiana clarius pater quod ini-
tium , originemque primam Decreti ele£tionis, ponant , in homine corruptiffi-
mo. Nani juxta ipiòs Decrctum Eledionis eft à fide, fideseft è verbo audito,
Decretum dandi verbum eft à redo luminis natura: ufu. Deus hoc lolium è fua
Ecclefìa avcrruncet-
ni.
Wxc
de homine extra Dcigratiam pofito. Reftatutnuncdeincepsde bacipfà
^ci agamus, per quam homo no vis viribus inftruitur.Eft autem eavcl
gcatia paucis
communiSjVel propria EIe£borum.
Communis , confìftens videlicet in donis , qux tam improbis nonnullis,quam
Elcftis conceduncur, &: interdum per vocationem externam adhibitam inter-^ ,
dum line ea divinitus inftillantur. Falilim enim eft , quod thelì didata',
dicunt , omnes aliqua vocatione vocari ad falutem >_ omnibulque media ad
falutcm dari , Adorum cap.i(?. verf 14. Romanor.cap.9.verf i8. Pfalm. 147.
verf ultimo.
IV.
Per hanc igitur communcm gratiam homines carnales necdum regeniti (loqui-
mur prajcipue de vocatis)fìve lint reprobi elcdi, participes dicuntur fieri, live
Spiritus Sandi, mente illuminari, &c corde afnci:unde frudus varios percipiunc,
lucem &
intelligenriam in mente, cognitioncm Dei, cognitionemvixjuftitiae.
2. Petr. cap. 2. verf zo, 21. cognitionem Ihlutis, Fidei etiam participes fiunt per
operationcm Spiritus Sandi , &
credunt hadenus , ut affentiantur Verbo Dei,
quod vcrum percipiunt etiam hinc guftum favoris Dei
fu ; vitae a:tern<e , le- &
vem tamxn &
tcnucm, ita ut aliquam Ixtitiam fcntianr. Breviter inquinamen-
ta mundi effugiunt , hoc eft, externas mundi turpidinesad tcmpus relinquunt, Sc
cxrernos morescmendant.
Harcdonafuntcomniunia eledis Scrcprobis Nam de reprobis teftantur loca fe- s
qucntia & fmiilia. 2. Pct. 2. 20. Lue. 8. 13. Hebr. <f. 4. 5. (J. UbiPaulus loquirur
deijs.
NATIÓNALIS DORDRÉCHTÀN^; ir|
de iis, idquod Eleélitiequeunt: ncque enim vcl fyl-
qui grada exciderepoHunt;
laba unica ibidem juftifìcationis meminic quippe qua: Eleftorum cft propria. ;
Roman. 8. vcrf." 30. Dilferunt autcm hxc dona plurimumabillis quxregencratio- ,
nem comitantur ncque enim reprobi habetitadjunftamimmutationem volunca-

:
tis, ad diligcndum Dcum prò tanto beneficio. Luca: 8. 13. Imo fìdem làlviiìcam
nunquam habucrunt: nec de mifericordia Dei erga aut de remifllonc pecca-
fé,
torum fìrmiffime
, &
indubitate perfUad flint. Interim quidquid donorum rege-
nerationcmantecedentiumhabcnt, a Deioperationeca llint omnia, non amora-
li fliafione tantum quia ne regenerati quidem , fine Chriflo quidqUam poflunt:
:
lohan. 15. Et petunt Domine auge nobis denti Cor mundum crea in m^^..
;
f
\.
Finis hornm generalium dorioriim non efi, lit eoirurn rcfto ufu majota &: più-
mereamur aut aflbquamur, &: tandem Reprobi fìant Eleóbi: fèd ut fbcietas huma-
ira
tia& politia confcrvcntur, Ele6tifque,variismodis inferviatur, utq;advocationem

intcrnam prarparentun
Vi.
Hxc
de communi Gratia. Sequitur de ea, qua: efl: Elcdorum 'propria 5 hi'mi-
rum de Gratia regcnerationis; cujus Ele6Ii fìunt participes,permodum operandi
vel ordinariumvelextraordinarium: idque intclledu, àfFediDus,voluntatc , omni-
bufqueviribus.
Vii
intelleftus igitur, non (bÌo Verbo, Ted divina qiiadàm interna opctatione illu-" &
minante, opus habet, fi debeat capere renfimi eorum, quxfcitu , eredita, fadu^
Lucx 24. verf 45. Chriflus difcipulis
fperatu necefl'aria fuht. Verbum annun- &
ciabat, &: ut annunciatum explicatumque intelligerent mentcm aperiebar.
, ,
Sic David paflim petit. Pfàl. 119^ Oculosfibi aperiri: &; Paulus petit, vt Colof-
fenfes omni cogriitione impleantur. Coloflenf! i.verf! 9. Errantitaque Remon-
flrantes , dum tliefi dióbata fècunda , fòli Verbo hanc regenerationem tri-
buunt.
Vili.
Ad regcnerationetn Gordis quod

attinet ftatuimuS, qiiodafFe<3:us,à libera vo-
;
luntate diftinguinon pofTuit quia enim Deus circumcidit cor, ut homo diligat
:
Deum &: proximum ; hoc fieri nequit , fine voluntate diligendi , fine volun-
tatis libero a£tu. Pugnatenim cum tcù.% iratione ,vivificati quofdam ih intel-
ìc£tu & affedibus tantum, voluntate fine vita manente. Ncque Scriptura Sacra
novit, aut teftatur, afFeótus regeneratione lanari , reformari , aut accendi, an-
te vel fine voluntatis reftauratione nedum vt fblo verbo fiat lixc regcneratio,
;
ut Remonftrantes exiftimant thcfi diólata tertia.
l'orto Voluntas fé ipfam non

ncque innatam habet facultatem bene
vivificar,
volcndi , vel noicndi , nedum
in à£tum próducere queat, Velfponte
ut eam
fua vel adminiculo mentis & affeduum regeneratorum
, feu quod juxca ipfòs ,
fere idem efl per moralem f'uafìonem.

, Nafn praftct fnéntis illuminationem
& affeiStuum excitationem &: externam voluntatis invitarionem
, amplius ali- ,
quid agit Spiritus Sandus intrinfecus modo fùpcrnaturali , ad converfionem ,
producendam idque anceoedenter, non concomitahter duntaxat , ut ne res

,
incerta.
;m4 a CT a S YN O D 1
incerta , vcl in humana: voluntatis indifTcrcnti potevate , relinquanir. Deus e-

nim dat velie & perfìccrc. Philipp, z. Sihe tali operatione voluntas mere carna-
lis erit. lohan. cap.3.vcrr.<>. imo morena, Ephef. cap. 2. lohan. 5. veri. 25. Rom.
cap. 5. veri; 6. Gcneli cap. 8. veri! 21 Dei imaginem amilìmus Diaboli imago
. ,
{licccHìt. lohan. veri" 8. Nova itaqiie omnino crcatione opus eft. Piai- 5i.verla2.
Romanor. cap.8.verl.ii. 2. Corinth. 3.verf".^. Galat. cap. ?. verf.21. Phihpp.cap.i.
veri.' 6". I. Corinth. cap. 3. veri! 6. Errant igitur
turpiter Rcmonftrantes in theli
didata quarta , ha:c Dei beneficia impudentcr &

iraprudciiter neganics.,
X.
Porro cum hoftiliter huic dodrinx refiftant dogmate Tuo de rcilllibilirate;

duo ea de re dicimus. I. Fatemur nos polle refiftere, quam fepilIìmeSpiritui &
Tanòlo rclirterc, cum is operari vult. Dicitur enim Deus operari velie duobus
modis: improprie , vel proprie Improprie , cum id intelligimus de volunrate
:
fìgni nani hxx improprie dicitur Dei voluntas Et hoc relpedu poffimus dici,
: :
Deo refiftere operari volenti fi nimirum verbum eius potius opprimere quam
;
audire velimus fi contra , voluptatibus indulgendo , eam gratiam lêtidamquc,

:
quam antea ex auditu perccperamus , iterumobfcuramus,fcpehmus, fìdemque

noftram tantum nonextinguimus :nam hi talesdicuntur fpiritumfàncSium contri
ilare. Ephef." 4. verfÌ3. &: extinguere. LTheflal. 5. verf. 19. Propterea quod lu-
ccm eius, in mente per verbum acccnfàm, multi ncgligant, & paulatim perire
lìnant. dicuntur hitalcs , quia voluntatem figni fìbi ma-
Rcfifl:ere itaque re£l:e ,
nifcflatam fìdeliter exequi tenebantur. Sed quando Deus vult operari fccundum
Voluntatem beneplaciti , qux proprie Dei vera voluntas dicitur, huic nemo un-
quam refìfter, quo minus ea voluntas fìat. Efa. cap. 4(5. verf. io. Errant itaque
Remonflrantes in thefì didata quinta , dum ftatuunt , quod Deo , vere operari
volenti &: intendenti, refiftere poflimus, &c. Contra SacramScripturam in qua, :
etfi vocabulum irrefiftibihtatis, non occurrit, tamen de re ipfa , multis in locis

fatis manifefte Spintus Sandus tcftatur ut Philipp.i. verf. 29. Et 2. verfl 3. Deu-
:
tron. 29. verf". 4. &: 30. vcrf'.^. lerem. cap. 24. verf;7. &
cap.3i.verfî8. Sed fblidc
fatisinColIationeHagienfihocconfìrmatur &: evincitur. Imo ipfi Remonftran-
ces totam regenerationem fieri irrefifUbiliter dicunt, dum dicunt omnes eius ,
partes eireirreiìftibiles, quales rcgencratio mentis affeftuum plures enim re- & :
gcnerationis partes non agnofcunr.
XI.
Per eandcm gratiam homini donum Dei fìt. lohan. 6',44,

fìdes datur, ita ut ea
Johann. IO. 2(j. Errant itaque Remonflr.inres , dum
Ioli. 12. 39. i.Cor.i. 30. 3 1.
in corollario primo hocnegant: datur enim à Deo non tantum potentiacredcndi,

fed &
fìdes ipfa, &
habitus fìdei , ante opera fìdei , ita ut ea non tantum fit adus,
ex argumentis acquifltus,qualis dormienti fut corollario f'ecundo flatuunt) non
adlit. Ncque enim à dormicntibus fèparatur fìdes , non tantum quatenus habi-
tus efljfcd etiam quatenus bonos fruóbus producic qualis eft tranquillitas con-
;
fcientia^ , quam tranquillus fomnus &

infòmnia plerumque comitantur. Pro-
verb. cap. 3 verf. 24. 25. z6.
. Contrariura apparet in infidelibus.
XH.
de qua haótcnus egimus, eft
Prjeter ordinariam regenerationem , alia extra- &
ordinaria; de quanonnihil agiturin Corollario tertio.Remonrtrantes hanc re- -
generationis rationem vix audent concedere, ne videlicetadhnnc fcopulumto-

tamfliam naveni erroribusonuftam penitus frangant. Videntenim ipfi, ilpolTit
probari extraordinaria hxc converfìo &: rcgeneratio, inde fequiid, quodipfbrum
opinioni quam maxime adverfàturinijnirum, quod quxdara - fàltem eledio fìt
~- ' abioluta;
NAT ONA I L I S DORDR E C H T A N ^. àfj
abfolutaiquod quorundam falcem regencratiolic irrefìftibilis quoddenique prò ;
abfòluto fuojurc Deus êquales mterdum rraóbacinarqualiter: Qjiippequiludam,

cum lèqueretur&profìteretur Chrilhim, tamennonelcgeritj ncque quoridiiiriis
dehorrationibus, cum interna rcnovatione conjundis, convertcric. Paulum ve-
ro , qui Clùifti verbum &c Apoilolos non tantum non fèquebacur , fed etiam
prò virili iua perfcqucbatur, clcgit Se convertir, mio modo extra ordmariocon-
vertit In momento icihcct convcrlus fuit in momento mens efl: illuftrata luce
: ;
Euangclij quod excfijm incognitumque iplì antca crat , id à Deo neque ab

-,
ullo homine didicir Galat.-tap. r. verf.'ii. Si quis objiciaC edoftum eum ab Anania
fuifi'e,A£ì:or. cap.3. vcr{! 17, nihil obftat, quominus per fé illum òraculis Deus &
docuerit &: ornandi -îiiaiitcrij cauià 'hcminis opera in eo docendo uliis tuenr.
Ornare non tam Anania: inftitutione quam Chrifti revelatione Euangelium di-
,
dicit Paulus. In voluntatc Se ailedibus rcgenerandls eadcm fuit ratio ftatim ;
obedivit, dicens, quid vis Lìtfaciam? Cur iplì tanta gratia fa ci a e ft Num quod ?..
fìdelis hierat ? nihil mmus : ied tìdelis ut cilet . Quod fi Rcmonftrantcs hifcc
rationibus cedere & à ilio rciiftibilitatis dogrnate per hoc cxemplum recedere no-
luerint, ardiusalijs cxemplisconftringi pollunt: cum j rinus cxcmplo Chrifli ho-
.mihis : ftlit enim isnobis quo ad ortuni Hebraror. cap. i veri'.ij. Fuit
-qualis.
inaf]xcorruptjeAdamica:p.articula,quippe Icmen mulicris , Genei" ^ icmenAbrà-
ha:,Gcnei". cap.iz. verf!i8. Nihilin ipfo Deuspotuit prarvidcre, nifi qliodpcrmè^
rami'uam gratiam invasillud eflunderepro btncplacitoluo voluit non minusta- :
men Decreto aztcrnoiilam partemà reliqua perdita malia diicrevit , inde àprimd
conccptione iàn(5lificàvit,Luca: r. veri." 35. Voluntatemque, quê tantum ad ba-
num crat libera , largitus cft ita ut per omnem vitam ne minima peccati labe
;
impuratus unquam fuerit. lohann. 8. Quid hic jam Remonftrantes dicant? Chri-
ftum truncum eile?trahi, cogi, rapi ad bonum ? moVcri, fìcut puellée pupasfuas ,
movere fòlent ? apage. Audiant Auguftinum , qui hoc exemplo fundamenta do-
gmatumRcmonftrantiumpenitusevertit &: Chrifti exemplumadnosomnesappli-
c3x,Tom.j-. lib.i. de Pra:dcftinatione cap-i^f. inqufens, Gratta iik /««, (puta Chri-
.ftusj talis actantus eî. Cur diverfa eB gratta', ubi natura communis cH? c^c-, Neque
enim Chrìfio fetrihuta efi illn generatìo,fed tributa, vt alicnu-s ab omni ohìigattone pecca-
tide Spiniti c^Firgine najceretur,&c. Ex hoctuudamento porro vult probare idem
Auguftinus, piane candem&noftra;cle6lÌonis,&:quicquidindc fru£lus,in nos ma-
nat, eilerationem: inquiens ibidem loci Ea gratia Jit ab tmtiofidetfits homo qv.i-
:
ainqiK Chriffiantu : qua gratia homo Hit , ah iniìió fiiofa^m efl Chrifltls': dèipfi Spiri- '
tué^hicrenatmydcqnoeiiilleKatusreodem Spirita Jìt in nolls reynifjto pectàrórum qu^ ,
SpiritH faEium efl , ut ille ntiUum haberet peccatum H^c fc ejie faó^hirum Bem profecfo-,
.
, prxfcivit. Ipfa igitur eH TrAdeftinatio fa?i£torum quA in Sanfh Sanéforum maxime cla-
yuitìó'C. Humana merita hic conticefcant ,
qua periere per xyédàm. îtjfqms in capite
nofiro pr£cedentia merita Jìngularis illitti ge-rierationts tnvenerit^/pfe in mbis membris ejt*s
triuedentia merita multiplicata regenerattonts inquirat. Hxc Auguflinus de Remon-
ftrantibus noftris.
Cum itaquc refiftibiliratis dogma, dodrinar Se Patrum Se Dei ipiìus reliilar,
xquum til, ut cidem ta-nqtutm novo, vano Se Pellagiaiìo commento ^x^kiia Bel-
gica viciiruii iclìflat,ab eoqiic in totum de(ìllat. t\\s\^ il •
/o.,hs\\
I. V p^ I-
xx6 A C T A S y N O D I
IVDICIVM
Deputatorum Synodi Gallo-Belgicse,
D E
Tertio &: Quarto Articulo Remonftrantium.
DOlemusex animo, iii tanta Euangelij luce, &:pofttammiiltas , citca hancma-

teriam, cum Pontifìciisaliiiquefcclicitcr cxantlatasconcercationes,tanclemex
medio noftri llirrexine, quirancidasSchokilicorum diflinftiones &: tricas, novis
augmentis interpolatas,non veritifuntinvchcrcin EccIcfìasBcIgicas: cum ipfìsfà-
tisnotum clìepotucrit, quam parimi iftmfhiodi difccptationes ad ^difìcationem
faciant, quantumquc ad animorum cxaccrbationem &: Ecclclìarum diflìpatio-
nes valcant.
Cxtcrum cum noftri offici) flt veritatera tueri, &falfa redarguere; illis quidem
Novatoribus mentcmoptamus mcliorcm de fenrentia vero ipforum , ex mente
;
Sacrarum Litcrarum&: doftrina Reformatarum Ecclcfiarum lìc judicamusiHacc

vidclicet, qua: ex ipforum libris &fcriptis felceta exhibemus, nec Scripruri con-
tineri &: maximam pattern cum cadcm pugnare , ac quam-proxime ad Pelagianas
hìerefès accedere.
Qualia {une qu^ fèquuntur.
I.
Hominem corrit-ptum reêfof^ ufi lumine naturXi ad Deum glorificandum & cokn-
dtim, etiam fine alia ftpernaturali grafia : Et qHantulumhomoconupmfaciat^^jam
grafia, quam habet , redenti.
II.
Uomini , hecfaEto lumine natura recie utenti, quodquefer eandempteH,facìenti,Deum

flura ac majora dona, largiri , etiam ipfam Euangeltj annunfiationem.
III.
Dociles érdignos efe-,fiveìdoneos , qMS ulteriore gratta Detti donet, in quihm recf£ ra-
tionisfemina (^ oûs legàjcriptum adhucfupereU.
Cur quihufdam gentihus dfperfonis , nullo vitti fu/e tempore, Euangelic£ do^rinxcopam
faciat, effe talli placiti divini, quo improbos legis naturai violatores,non nifi ab infignem cul-
pam (jr novam ac aófualem inobedientiam,Deo notam , Euangeltj fui annuntiatione privare
vult : nttllos autem abfoluto Bei Decreto , cifra ullam cauft meritoria confiderationem,me~
dsjs gratin prorjus defiitui,
V.
•
Omnem hominem, qui modo ufi rationis d^judicio polleat,
in omnìflafufua vi naturali,
nhjquefipern aturali lumine potentiaf(perinfufò,pofeapprehendere^ perciperefenfumil-
lorum omnium, quisadfalufem confequendamfcitu, creditH,fperatu (^faSlu necefaria , in
Scriptura darefata proponunfur, non tantum qua neceffariafunf , fed etiam fib ipfx necejp-
tatii ratione^,
VI. Voìun-
,
NA.TIONALIS DORDRECHTANìE. nf
6.
Vohmtas ex aUionefua. tantum poteB vocari bona velmala , frout tpfimonfiraÌtnteUeBus%

(jr affe^fn tmfellunt.
7-
Dona Jpìrìtualk non funt feparata ah htimana 'voluntatCt in morte Jpiritualt: Cum in eA
nunquamftierinttfed dbertoi tantum bene aut male agendi ; qua viresfuai in ftatu peccati exe-
rere nonpotejl,propter tenebrai inteUe£lui ^ depravatienem affe^tuum,
8.
Sola negai io illuminationis fufficit, ut homo non fojjit bonum filutare velie»
K^gnitio peccatorum, dolor, defiderium &

curaobtiendxfalutù, ante omnem fdem^ conver*
Jtonem crfpiritum renovalionis, non [olum non [unt peccata ^
noxia ,fed ctiam utilia dâSÌH4
congruentes, Dcoqtie grati, ad ulteriorem homim gratiam communicandam.
Ter Legis pyxdicatìonem^ fociacperatione Spiritus pin&i Lege ntentU, homopeccatorad-

ducitur ad ptccaiorum fuor uni agntiionem, &.feritim dolor em , ut dejperans defui jufiijìca-
tione & renovatione,propter carnù impotentiam , az>ide dejìdcret & exjpe6iet df anhelet libe-
rattonem. c)!u difpofitio prttceditviviJìcationem&JìdeminChrifiumt \
II.
Tropofitnm ér tcniamen lìtx in meìim commutando , eiufque concepiti ^ elaboratio prace^

dit jìdem ó' obedientiam proprie dtâm,
iz.
<^ stando teritM dare cr perfpicue à Spiritu fanlJo pr/sfèntatur menti ) é' difcujjìs dubita^
tionum caufis , mentem Spiriius finctus illuminare "vult,fieri nonpoteH , ut intelleilits non ajl
jèntiatur , dut judicium fvfptndat ,fedab obieô propófitOt &A Spiritti fanifo infmuah de--
terminatur ad ajjenti'endum,
^'
InteUcBu boni falutaris cognitione donato, 'voluntas habens refiduam mali cognitìonem , aC'
cedente etiam naturala potenti^ collatiorie, Itbertatem accipit volendi bonum (^ malum ex
fé lolendi.
'
H-
Item, Feraâ, quantum fatti elf, menta (jr affeEtuumrepurgatione ,etiamvoluntas excìtA."
tur, uti innatam facultatem ifOlendi velnolcndi circa boni eleîonem exerceat,
. ..,,,. ' ^5-
t^nnon nobiliflmaft aBio ea circa hominem', quxfit per indugio-

Feffèt hoc difputari ;
nem cr mondai Et, an expcdiensfit alt qua alia circa hominem uti : Et, annon fatis vehemens
;
foret operatio,fttdÌ6 effet, quali fitan utitur.
\6.
K^dconverfonem requirituraliquìdipfa natura fotenttfti, quojèipftm vincaf,Szc. An

Atttcm vis illafit promijjto vita Atern*, poffunt illijudicare , quigujlarunt benum Dei verbum,
-, .. . T'? ij. If»
^j8 À C T a S Y N O D Ì
17-
Jn (latureqcneratìorìis perdgendji, ìnfujìe habituum invoUmtatem atque ìnteUiBum ^

affccluf, in ordinaria con'vcrfwnc, refiigriat adminiliratiom mediorum-,c]uihui Detti no'vam vi-
tam 'vtdt in homme opcra'i : Certe in loluntate bcum haberenonfotesf, ut qudfua natura li-
bera efi ad 'volendtim honum velmalum.
18.
-
Tnhoc fiatu, hahitihif^ virtttttim acquiftis , informatur nJoluntas -, itfque ferficitur , &4d
ùVerationesjuas expeditior redditun
19.
Pefi iìluminatiofjem mentii ^ & voluntati comejfam fufernaturalem potemiam credimtti ,
T)eum ajf'eHiis nojlros ò' p^rtem fenjliivam corrigere & bonls dejldena quorum ohjc&a mon- ,
Jlfat intelle^Hi) a£lm vero imperat volume, afficere.
Hem omnìhm hominihus media ad Jìdem d^ rejìpifcenrìam necejfaria fujfìci'snter & e^ca=
citer admirnjlrat :Itemque, ex parteJua paratia ejt omnibus Chrijìum r ève lare.
Spiritmfarì^tiu tantum grafidi omnibm &Jlngulls, quibui verbttm fidei pr^dicatur conferì ,
aut co/ferre paratili esty quantum ad promoverìdam juU gradihm homtrìum converfionem fuf-
fcit : Et htec tls etiam obttngit qui a£tu ipfo non convertuntur,
ZI.
Exterm & interna vocatio non nifi graàibm dijferunttnec dijâratafuntex Dei inìentione.
êminem externe vocat Deus, qui non interne per Verbi auditum converti poffìt.
24.
-
Efficaciam gratin nonponimus in irr cfifltb Hitat e gratin & omnipotente agendt vi, ve/unta-
ad honum determinaiione inevi, ahiii ;fed in tali gratia operai ione qu^ ejftûm fuurn
tifque ,
fortitur : ,ûpdft quando homo non opponit contumaitam

, &
rebellionem fuam, quam oppone'
re potuiffet.
^S-
TraElio flt audiendo ^ difendo ; ò" efi amica invi tatto : Nec quidquam obfat, quo mintts
fòla moraUs grana homines animaies reddat fpriiuaies.
z6.
Homo potèfi Ubera fua 1 •Giuntate ita

ffé gerere ér tales aUus producere, ut ils pofit Is Dei gra-
fia ipfumatiu non convertat , etiam tum, quando converfum ipfnm frio vult , & convertere
aggreffus fuit. .
27.
ûininw pcfttìs omnibus gratin operai ionibus , quihus Deus ad converftonem utitur , manet
tamen ijla canverjio ita in hommli potejiate, ut feipfum pofjit convertere , adeoque Deo atout
Jpiritui regenerationem intendenti , & operari % olenti, ab» ipfo fape refifìat. - '
'^'^
28,
Denique auxilium effcax non antecedit voluntatem ordine caufalitatls,fed quando voluntas
fernovet ad co!in.>fyfionem, tum ejpcaciter Deus eamjuvat: Vnde etiam q^ratia ejfcAcia non male
4uiit*r pendere ab arbitrio bfiminisf ab coque deiermtnari S>cc. '
His é
na;tionalis dordrechtaNìÉ, k^,
Hù 0* Jìmdibfis fal/ttatibtts hxc ûumU omonimm.
In ftatu peccati homo animalis csecus efl:,ncc percipit ea quar funt Spirifus DciS
neque tantum, quia non poteft excogitare ea ante revelationem; fcd etiam
id
quia, poftquam ei revclata funt, non poteft ea falutaritcr intelligere aut affenfum ,
prasberc,(ìne interna Spiritus illuminatione&: peculiari gratia. i.Corinth.z.i[4.

S.
Rom. 3. II. £t I. ii.Gen.6,5. Icr.17.9. Rom.3.12. Mafth.ió.i/.Aél. 10,14'.
2.
In eodem ftatu tota hominis natura fìc cft depravata , ut 75 cp^évì^fia, carnis nihil
fit, nifi inimicitia adverius Deum , & mera rebeliio adverfus Legem Dei cui non ,
fubjicitur adeoque ne poteft quidem ncque id tantum ratione affed;uum fed

, : ,
ipfa quoque voluntas captiva eft, &:conftrifta peccati vinculis, fummaqueinordi-

natione &C contumacia laborat: fotus denique homo fervus eft peccati mor- , &
tuus in peccatis. Vnde fequitur hominem ih fui converfione aut fufcitatione vel
vivifìcatione , non pofl'e ex fé vel viribus veteris hominiS fé ad gratiam prasparare,
vel difponere, aut vcrum bonum monftratum defideràre, aut expetere, aut vocan-
ti Deo refpondcre, aut faliitcm offerenti ex vi liberi arbitrii fui afl'entiri aut deni- ,
que operanti Deo cooperari vel ullum vere bonum opus facere, non magis quam
arbor mala bonos fruftus ferre poteft. Rom. 8. 7. Et 7. 5. Phil.2.13. z. Cor. 3. 5. Io-
hcUi.s. 34,3^. Rom.6.20. Eph.z.i.Colof.2.13. Iohan.3.6. Eph.4.i8.ic;. I.zcch.^6.16.
Iercm.15. z}. Matth. 7.17. 18.
Gratia Dei pra'vcniens , non eft tantum extcrna prasdicatio Verbi , aut interna
moralisfuafio velmotiofpiritus vivifici fecundum efficaciffimas rationfcs , qu^
,
VerboDeicontincntur;fed eft donum fupernaturale divinitusinfufum.quod vo-

liintatem hominis prxvenicns cffìcaciter immutar, novas vires facultatesbo- &
nosq; motus in ea opcratur. Vhil ì, 29. Rom.5.5. ki.î.lS. Dcut.30.6. E2ech.36.Ztf,
lohan.6.44.45=
4.
Hxc Dei cor lapideum auferens, dans cor carneum non eft indifferens
gratia & ,
inorio pendens , quoad eventum à liberiate voluntatis humanse fed eft efficàx
, , ;
tradio qua voluntas effìcaciter mota non cogitur agere , fcd Uberrime bonum
, ,
monftratum & imprcft'um volt atqueeligit: quaque infallibiliter Se certiflìme li-

berantur, quicunqsàSpiritu S. interna & eftìcaci operatione trahuntur.Ezech.jtf»
z6.Ioh. 6.44.45. loli'i). 5^ Pf Ji-iz. Icr. 32.40. Phil.z.13. Pfal.110.3. Ad. 16.14.
5-
Non omnes &

potente vocatione interna Spiritus S. vocantur,'
illa ineffabili
quicunque externe per Verbi pra:dicationem vocantur. Ncc extcrna vocatio,five

per librum natura; , fivc per verbum fuffìcicns gratia ad converfioncm tede dici- ,
cur, nifi quoad extcrna converfionis media, quatcnus prxter illa,nulla alia ordina-
ne à Deo ad converfioncm adhibentur. El'.6, io, Deut.z. 30. Matth. 11. zj. Deuter.
i^. 4. Matth.13. II. Pfal.i47.zo.
In ftatu gratiÊ, poftquam nos convcrtit Deus,ipfi jam converfi bonos adus edi-
mus: fed non nifi cooperante ad fingulas adiones , dirigente atque roborantc &
gratia &
auxilio Spiritus fan di àquo,ficuti efl principium, ita &: progreffus ac
:
perfedioboni 0perisexift1t.Ier.31. 19. Pfal.119.111,112. Pfal. 119. 32,34,35,36^, i.Rcg.

8.j8. PfàL86.ii. i.Thcff.5.z5. 2.Thefr5.z3. &Z.17. &3.5.Phil.z.i3.
Tee z [ftdìcium
it«^ A e T A S Y N O D I
ìudicium T?rofeJforum Belgicorum
DE QVINTO ARTICVLO,
Q^ I E S T
DE P ERS E VER ANTIA

VERE FIDELIVM.
Thefis Rcmonilrantium prima Heterodoxà.
't'erfèyerantia f-uefe fìdelmm in fide non eHeffeSktm eleSiionù , qua 'Ùeiu jìngttla,'-
res ferjònas nulla obedientm conditione arcumjcriptas ad falutem elegi£e di-
cifur,
ThefiuìTi cxhibitarum ptima de quinto Articulo.
«Antithejts prima Orthodoxa*
Perjèyerantia yerefìdeltum infide^ efi effeSium eleSiionù , qua Deu^fingulares per-
finat, nulla motu4 antecedentù ipforum ohedientiA conpderaùone ^ adjàlutem

^ media Jalutù elegijfe diatur.
eAntithejèos Trohatìo,
i. Td ipfumex Apoftoiigradatione, Rom.8.29. evidenciffimedcmonftratur, qua

•''oftendic eodem ordine prêdeftinationem antecedere glorificationem ( qujB
perfeverantiam ufq; adfìnem,quafìdelis falvus erit,pra^rupponitatqueinfecom-
plcditurj quo ordine prardeftinacio vocationemad fidem, &
juftificationem ex
£de antegreditur,nimirum, ordine caufa: &natursE.
z. In codem capite verfu 3Z., &
fequentibus idem docce Apoftolus , cum aie,
^m intenuhit crimim adverfm eleUesBei? Beuselt qui jnfììfìcat. îseftqui condente
net ? chrijlm efl qui mortuta sTt , imo vero qui refurrexit , qui etmm eft addexteram Dei, qui
etìam interfcU^t fra mbà. Quis nos feparabit à charitate Chrifti? &c. Qu.jbus ver-
bis oftendit fìdeles falutarc illud pcrreverantias bonum non ex fé habere, nec ex
ulla fìdci obedicntia à Deo praevifa fed ex gratuita Dei cleftione atq; in Chrifto
,
dileaione,Gum aflerit cos, nempe,ele£i:os ,nec ulJis criminationibus pofle con-

demnari; necullis anguftiis aut oppreflionibus à charitate Dei feparari,fed in
omnibus plus quam viólores efTe per eum qui ipfos in Chrifto dilexir.
3. Idem Apoftolus 2.adTim.a,i9.utfcandaloàquibufdam ApoftolisdatooC-
eurrat,affirmat foHdum Dei ftare fundamentum, quo vere fidelium perfeverantia
è contrario ftabilitur:hocque duplici oftendit figillo confignari,nimirum,rerpedu
Dei , gratioia ipfius cognitione qua illos tanquam fuos novit ab alterno refpeftu :
vere fidelium, feria ad Deum converfione, qua nomen ipfius invocantes abfcedun{
abomni injuftitia,qua à charitate Dei poflentfeparari.
4. Quibus hxcetiamlocaadjungipoflunt:
loh. 6. ;7. ^îdqutd dat mihi Pater , adme venit ^ (^ eum quivenìt ad me ^mn eij''
tÌAm forai,
Rom.11.7. Eleî ^Jpqtiuti funt t reliqui oceallmrunt,,
NATIONALIS DORDRECHT AN^; i^t
Et, i.Theff. ubi Apoftolus monec Deo gratias hoc nomine effe agcndas,
z. 13.
*
qiiod Theffalonicenfes ab initio elcgericin fanòlificarione Spiritus, fide vcri- &
tatis ut, nimirLim, per lixc duo elcdionis media, fub quibus estera omnia
,
comprehendiintur, ac proinde ipfa quoque in fide perfeverantia, eos faciac falu-

tis participes, ad quam cos elcgit.
z. The/ì's Kemonjìrantmm Heterodoxa.
Perfeverantia non eU doniim Dei proprie di^Hm a) fdelihm ^ fcilicet , infufum morte ^
T>ei partum, fed pr^ceptum , (^ condifiomoralls noTtfaederif, quam Demtnter multai tof-
fthiles ^r^fcrrpfìr, cr ante peremptortam elc^ìionem ad peccatorurn remtjjionem in hominere-
quirit : quamque home hdbittt fida &
ohediemÌ£ per crebros credendi ^- ohèdtenS aUm ac-
qnijìto, fiale prxfldre potejh accedente autem interno Spiritus fanSti fotatio -, etiam prjâré
lult, ac plerutnquc pr.iflat.
a) Culi. HapEelg.1^%, Brand, ^cj. l.m.^. Bert. p. 6.I.S. Bertim de apojfafia fan-
iforum,pag. i. Grevinch. centra K^mejìiim p. i^j. Remonjh. citati in declaratio-
,
ne <^.artutili.pag.y. 8,
t. Àntithejis Orthodoxa,
Perfeverantia non eft tantum prarceptum , aut nuda condiiio ex multù conditro»
nibusà Deo pra'l'cripta &: ante ele6lionem peremptoriam (ut verbis Remonftran-
tium utamut) po/ìulata, quam habiiujidei c^ obedtentÌ£per crebos credendi (jr obediendi
ailtis acquieto ,f. itile petejì prufìare , fed eft dontim Dei proprie dìclurn (jr fupernaturale per
Sptritum fn:i£ì:im ac verbi mwfierium in ntbis effufum , ac gratiofe conttnuatum : quo horm
Jidelti SptrttH fantto cxornatui-, c^ obedientiam perfeverantia femper prtejlare potesi ^ é"
reipfapr^Jìat.
Antithefeos prohatìó.
Perreverantiam eiTe dontim fupernaturaie divinitus infufum, liquet:

I. Exhis Dei promiilìonibus.
Dcut. 50. 6. Circumcidet lehova Dem cor tuiim, &
co^ feminli tui , ad dilìgenàum
iehcvam Deum tunm ex toto corde tuo, ó' ex tota anima tua, ut vivas,
hzech.^6.z6. z-j. Babo vobiicornovum,ècc. Et Spiritummeum ponam in tnediove"
^ri , qti-rfacirni ut fiatutu meii ambuletu , (^ jura rnea obfervetis^factentes ea,
Ierem.^2,. 40. Indjmreverentitim mei cordi ipforumyHt non recedantame,

z. Ex pcn'everantix caufa
&: fcaturiginc, exquailla emanar, tefte Apoftolo,
Phil. 2.1?. Dcm invcbà, ut cjrveUui ,& perfctatìs pio gratuita fuabencvo/entiA.
ejpcit
3, Ex infuiìonefenfus interni charitatis divina: per quem fpes certa perfeveran»

tiae, ac proinde ipfa quoque perleverantia in fidelibus alitur &: conlcrvatur:uc
Apoftolus attcftatur bis verbis, Rom.5.5. Spes, nempie, gratin ac glorile Dei, in
qua gloriamiir etiam inmediis tribulationibus nonpudeficit, eo quod chantas Dei efFufa
,
eft m
cordihus noftris per Spiritum fanétum, qui datuseftnobis.
4. Ex Ferri precatione, i. Petr. 5.10. Deu^ grattjiqtdvoi'vocavitad aternam fuam
ghriamin lefuChnJlo ,roboret, fimdet, flahiliat , ac perficiatvos. Atqui ex poftrcma
orationis dominici" petitione, Nenosinducoi in tentattone, [ed libera nosà malo. ìûWnm.
autem donum fupernaturaie Spiritus S. afflatu inipiratum, eft nuda conditio,auc
virtusmoralis crcbris tantum aftionibus acquieta.
z. Hanc perfeverantiam donum quoq; elle morte Chtiftipartum, colligi poteft.
I. Ex fine olnavcixla,? feu difpenfationis divinê qua Chriftus nobis fadus eft fan-
d-iiìcario & redemptio, :.Cor. 1.30. per fpiritum,fciIicet,r;in6tifìcat'ionisac robo-
ris quo nos fanftifìcat in vcritate & iervat ab omni malo ufq; ad die redemptionis.
z.Ex Chrifti precatione, loh. 17. 19. zo. Nifi enim Chriftus hoc donum pcrfeve-
rantise merito fux mortis à Patte fuo impetraftet.nunquam illud abipib eftlagitaf-
fet, dicens, Al?/? rogo, ut tolUs eos ì mundo,fed ut ferves eos a malo. Nec tantum prò ijìts rogo,,
fed ettam preiisqui per fermonem eorum in mefunt credit uri.

T t C 3 -Thejìs
%zti A e T A S Y N O D t
Thcfìs Tcrtia'^monjlrautmm Hcterodoxa.
Stante auxilij divirJi a) fromftitudineé'griitÌAfuff.cìcntùf--ékfemta.fofitiqueìlli<'omm'

hm qu.e ad peyfeverandnm /lecejjari.ì (jr fiffcienli.-ifiint, quoque Dati ad fidem conferiaiuiain
adlnhere,imoctiam, ffi oi» iffa-voluritate fida hahuu ,m,.nct tamenin hhera b) ho-
'vult
winù po'efhite, fel perfeve>are, l'el nonbetfeverare.

aj inDecUr.yart.pag.ii. h) adveyjtts FFaUch.f.-j ^.Col/at.Hag.Belg.tag.iyQ ,Be>t.<}0.
Tenia <t4.ntithejts Orthodoxa.
Stante auxi'ij Dei po?np!itì'dine(^gratj<efitffiiiemùfr<iefentia;fofnif(j; iUà ommhm ,qti£ad

•peìêverandum nectjjaria ò fi'f^cicr/tia funt,rjuaq; Dem adjìdfm ( onfeì 'vandam vnlt adhibere:
jojitocfue in tpfa ro!untaic habitufda dnimtus
hominU volitntasjìc ad -perfeTerandiim
hifufo-,
tnflcÙitur & detctmifiaìur, ut ad tttrumque ofpojitum non

ftt squali momento fiexihilù, nem-
fe, 0- ad perfeverandum e/ ad non petfevetandum fedad unum offefitorum dhû Spntm

, ,
fanîynempe ad j/erfcveraridum, liberefummaque cum toliiptate feratur.
Probatio èAntithefèos.
Quamvis enim fidcles ob peccati fui in carne reliquias ad declinatiohem à

legeDei propcndeanr, hi ramcn continua Spiritus S,gratiaficrcguntur,excifan-
turacfufìcntantur,ut pravam carnis libidinem frxno pictatiscoerceanr,arqueirl
fando proposto in \iis lehovx ambulandi pcrlevercnc. Hi enim flint yiriaici feil
genuini Dei focderati, qui juxta Dei promillìonem Jer. 3Z. 40. in Dei reveren- ,
tia, quam Spiritus S. ipforum cordibus indidit conftanter permanent. Hi lune ,
exDeonat), qui, ut pronuntiatApoftolus lohannes, i.loh.5.9.obfemcnDei,quod

inipfìs manct, non pjjunt peccare, uztù'^g. y peccalo ad mortem.
Thcjts quarta Remonjìrantium JF/eterodoxa.
^HOt'nfcunqtie l'ere fideles opera a) carnhenormiacommittunt ^totiesTeram fdetntota-

Itter arnittunt. JSljn fulnin autern pofjunt tn atì ocia ò" confiienttam diniJe 'vaj. antiafelerd
atqueadeo in ipfuni peaatum admeriem (jîn Spiriium S. incidere ,fed etiam in ti: peifede-
,
rare ac mori : ac anfcquenter e ] a fìdejufificante grafia (jr faiut e iotaiiter é" finaiitereX"
iidere : mtdtlsque id verejidelibui ac regentiu evenit , & ettamnum non raro ezenit.
à) Collat. Haq. Be.'g. 304. Bertiftì 18. & 19.
h) ExUb. TLcf.Of.de yart. Armtn.de Art, perpendendù pag.7^1, Fpifc. dijp.puhl.de peccati
abitati. Coroli. 1.(^1.
c) Coll.Hug. Belg.ì,o/{.io^. Bert \%.\r).
d) ibidem ér deci.artic^.Thef ^yòc ^.
ârta Antitbejìs Orthodoxa.
ûam'vù fdeles ex humana focordia acncgUBu exercitiorum pietata in gra^

infrmitate
•vijjimu aliquando peccata prolahantnr, nontamen eacommtiientes,atquein iù cffcij ftii imme-
morcs ohtorpejccntes , fidcmpiarn totaliter amiitunt. Ncque ii pcjfunt ob Dei co-jfcrt'antis
grati ani, in peccai a irutdere ip'orum confi ientiarn dtnUe al qtie ornnino rvajlantia quale e ft
,
,
peccatum admortem C" in Spi. itum fantium nedumin iù perjeverare ac mori, unde fequi-
,
tur 7 nec eospoffe k fide j ufi ffu ante, gratta &

falute totàluer éf finaliter excidere. Neqnehoc
•vere fidelibm exienije demonjhari poi est.
oÀntithefèosprobatio.
In vere enim credentibus radix fidci ac femen regenerationis manere diciturjiu

loco jam citato, nimirum i.Ioh. 3.9. Manere auié excuci , vel excidere funt pror- &
fus contraria. Hincdeiisafl'erit Apoftolus, Heb.10.30. quod talesnonfint qui fé
fubducanc
NATIONALIS DORDRECHTAN^. 's,z^
fubducanc ad cxirium, fed qui credane ad animxfakitcm Et, i. Pet. z.é". Quod .
in Chriftum credentcs, nequaquam pudefient. Quod ipfis acciderec fi prolabi

poflencin peccarum ad morrcm cum finali impoenircntia conjnndtum.vel, in pec-
catimi in Spiritum Sandtum, quod ncque in iioc feculo remittitur , neque in alte-
ro remittetur. Item, quod per fidemvirrutis Dei prxfidiocuftodiantur, ne fcili-
cet, à fide deficiant, vcl ea excidanr, i. Pet. i. ^. E contrario lohannes loquens de
fui fcculi Apoftatis negar eos fuifi"evera eledtorum fide prxditos cuminquitjf ,
riohù egrejjtfunt fed/iON enwt ex nohls 7{am ,JJfitifjènt ex mbii fermanfj'ent ulique mhtC.
, .
cum ,fed egrejjiJunt ex ucbis, ut patejferetit rôn onmes ejse ex nobis^ i. loh. 2. 19.
Thejis înta Kemonfìrantium.
NuUta vere fidelà ac regenitm a in hac vùa de perfeverantia ac^m^de de ftafklute certm
effe potest abfqiie Jpecidi reveUt:0/ie.
a Coli. Hag. BeJg. p. 413. Berr. 150. 1. 1. &feq=
Antithejls Orthodoxa.
p
^luamvìs homo vere delti tic regenitus rtitiltis de caujìs in hac vita varìjs duhifatiotHhm
Atcjue animi perturbatioriibmjìt obmxttts, deJìtn tamen perjèverantia acfaiute exFeiho Dei
reve/ato eerifts ejfe potejL
Antithepos Vrohatio.
Hominem vere fidelem ac regenitum in hac vita certuin effe poflc d^ fua pcr=
feverantia, ac proinde defila falutc, evinci potefl::
I. Ex bis Dei promifiìonibus & affertionibus, "*
loh. I. 5. &; Hebr. 13. 5. Ncquaquam te deferam, net unquam te derelìnquam.

Piai 37. 230
. ^ Ithova gnfjiu lirijlatuuniur, cuim "pia dele&atur : cum cadtt non deijct'
tur^ quia lehova manum ci -ispijìentiit.
Et veri; 28, Non derelinqnit lehova quos bcnevolentia profequifttr , ideoque in Aternum
confervahitntur.
Efaìx 54. IO. ûamvà hi ntontes rccederent ^
hi coUes dimcverentur , attamen be^
mgmtMmeaÀ te non recedct , (^ fxditt pacis mete non dimovebitur ^ ait ^ miferator tuue
lehova.
Ofex z. 19. Dejfonfabo te mila in aternum'^ iufitia tjìde iudicto ,bemgnitìite ^ mife*
ricordia.
Matth. i(j. 1 8. Ecclejìam meam fupra hanc petram^ fide , fcilicct «dificatam , torta
ìnf'^rorum nonfuperabunt.
Io h 4. 1 4
, . ,^1 hiherit ex aqm illa quam ego dabo ei , nonjìtiet in aternum ,fedaqHa illéi
quam d.ibo ei,/ìet in vitam Aternam

eofons aqtiafaHentu^ Ììì . Cui confimilis eft. Ioh.6.35.
& alÌ3e quas brevitaris gratia omittimus.
z. A tutifiTima, tum Chrifti, tum Patris ipfius omnipotcìitis cufìodia & confir-
inatione locis fi^quentibus dcfcripta,
loh. IO. z8. Nemo mpiet oves meai ex manti mea , Pater metti qui eas dedit mihi, maior
cmniljti ejf. Neque quipjunm ea^ potefi rapere e wanu Patris mei.
1. Petri 1. 5. Virtutis Dei pr,tJìdio cuHodimim per fdem paratam pateferì tempore »/-
timo.
2. Cor. I. 31. Îjri nos confrmat vobifcumin Chriffum, é" ttnxit noSìDeus efi.
3. A fidelium 7rÀ)ìpo(po(Ja, qux nobis in fiicris literis ob oculos ponitur, ut:

Pfalm. 23. 4. Etiamfi amhulàremper vaUern UthalU morta, nan timerem, quia tu me-
mm es, &:c.
lob. 13. 15. Etiamjt me occidereti in ipfo tamenjêrarem,
Tct 4 Quibus
1Ì4 ACTA SYNODI
Quibus rubjiingendus eft locus iHuftriflìmus, Rom. 8.31. SiDeus eJì^rombls,ûis
cmtra nos? Sc quis nos feparabit à charitate Chrifti ? &cc.
Et Phil. I. 6. rerfuafum ìmheo he iffamfore, ut fut ccepit i» vohìs bonum opus, ferfickt
nfque ad diem Icfn Chrìfti.
4. A certiffimafìderium advérfusquoflibethoftes viatoria.

Rom. 8. 37. In bis omnibus plm naam i'i£tores fumits^per eum tjui nos dilexìt.
I. loh. ^. 4. Qnidqmà natum ejt ex Dcoî l'incit mundum, &
hxc eFt'vt&oria quttvich
Tnundtim, nempc.jìdcs 'vesirà.
5. Ex primario juftificationis fruftii &: effcdìu.
Rom. 5. r. &: fcqucntibus , luHifcati fde fticem habemns apttd Deum per leftm chri-
Jliim -yper quem etiamjìde adduéJt ftimus ad grattum hanc tn quÀJìamus cr glonamur tnjpe
gloriti Dei.
C. A gloriofo fpei qua fidcs fideiquc perfeveratió fovctur, complemento.

Rom. 5. 5. Spes non pudcfacit.
7. Ab àfTidua &: efficaci lefìl Chrifli non tàiitum prò ìêtro & ipfius coapofto-
ìis, fed etiam prò omnibus vere enim qui novic /e
fìdelibus intcrceffione. Cliriftus
à Patre Tuo l'emper exaudiri, loh.13. 41. Non minus prò omnibus credencibus.qua
prò Pctro&alijs Apoflolis oravit, loh. 17. Lue. zz. ne fides iprorum deficeret:
acque orando, ficut à Patre fuo quondam impetravit, fic etiamnum impetrar, uc
quemadmodum olim Pctro&ipiìus còapoftoliis , (ìc alijs quoque fìdelibus largia-
tur liberrimam, forcifllmam, invi£tifllmam &: perleverantiflìmam in fidevolun-
caterti.
8. Ex aureo Apbftoli forite, Roman. 8. 30. ex qdo fequitur eadem confequen-

tix neceflìtàte credentes fide juftificatos glorificari, qua eleóli vocantur Ìl ju-
ftificantur.
9. Ex interna Spiritus Sandli teftis omni exccptione majoris in noftris cordibus

teftificatione atquc obfignatione.
I . loh. 4. 13. ?er hoc cognofcimus nos in Dea habitare ^ ìpjum in nobis, quod de Spirita
fio dedit nobis.

EpheH 1. 13. FoUeaquAm credidijìis , cbfignati eflù Spirita promijjtems fmô > qui eft in
cordibus nojiris arrhabo hxreditAtis nofirx ,dum lindicemiir in lihertatem. Idem dicicur
%.. Cor. 1. 22. &: Eph. 4. 30. &c.
qui vero in Sacra Scriptura à fide dicuntur defecifTc autillifiierunthypo-
Si ,
critje qui mera vera: fidei fimulatione le &: alios ad tcmpus fefellerunt auc tem- :
porarij, qui veritatis Evangelica; tanquam acjucundae cognitione latta-

rei fuavis
ti, -zBOf u^v feu ad momcntum in ejusluce exaltarunt,lìcucilli de quibus Chri-

ftus , Iohan.5.35. &: Matth. 13. ubi hos vcrx fidei radicem in fé habuille infi-
ciatur.
Thejts '^monflrmtium Heterodoxa.
Tantum ab efi ut deBrina.dè certitudine perfe'uerantid acfalutis adfilidamjìdelium confi'

lationem dr confcientiarum pacem in hac vita fìt necej'ayia, ut e contrario natura atque indo-
le fua vera pietali ac toti Religioni Jtt pernicii'ft , firviatque ingenerando acfevmdx carnali
fccuritati.
De Arr. 5. Thcf. exhibir. Thefl 8. Armin. in Art. perpend.p.3i.3z. Coli. Hag,
Boet. p. 64. 8(^5. Belg. 540. &c ^^6.
aAntitheJts Orthodoxa.
Tantum abeft ut dottrina de certitudiue perfe'veranttJi acfalutls natura atque indole fia pie-
tati (^ toti religioni fit perniciofa ,ferviatque tngenerand/t acfovcnda carnalifccuritati : ut ea
è contrario ad folidam^delium confoUtionem (^ confcientiaritm pacem in hac vitajìt ne-
(gJjAria.
NATIONALIS DORDRECHTAN^. iiy
Trobatio Antìthefeos 6,
Haec etiam dodrina non minus utilis cft,quam necefTaria.

1. Ad
exhortationem , uc ftadium fìdei nobis in hoc virJB curriculo propofi-
tum conftantcr decurramus, donec li ^^(iéicv comprehendamus, i. Cor.c». 24.
Hebr. li. I.
i. Ad confolationem &: pacem confcientiarum, cum ex ca ihtclligimus Deum

opus bonum quod in nobis inchoavit , eciam ad diem ufque lefu Chrifti perfe-
fturum, Phil. i. 6. nec permifTurum uc fupra vires noftras tentemur , fcd efFc£lu-
rum ut una cum centatione etiam exicumrufFcrrepofllmus, i. Cor. io. 13.
3 .Ad inftiturionem, quod, nimirum, eleétioncm noftram & vocationem per-
fevcrantia in bonis operibus firmam cfficiamus> in fenfu, nimirum noftro atqucin
confcientia,ad anima: noftr<e tranquillitacem. z. Per. i. io,
Settima Thejts Remonflrantium JFfeterodoxa.
Fides 'sr€?<rxctipci)v id efl , temferurhrum, eH fiàes vera, malis ,& iuflifinns , nec differt
,
jêcie A "vera fide Adfinem durante.

In Declaratione 5. Art. p. 4. &c,
Antithefs OrthodoxA.
Fides ^sr^(ryiaj\fùùv , ìd eìi-, temforarierum, non efifdes vera Jìc prof rie di6la. , nec totàlù., nec
iu(ltficans -, fed tiilis ejl fila fdes clcfforttm , quamjpecie ab Uh differre^ oh caufts fequentes
a^cveramitSi
Antithejeos Vrobatio,
T. Caufa cfl, Eleftorum femcn cadit in terrambonam, fìdei vero

quia fide!
temporarioi um m terram petrofam, Matth. 13.
i'emen cadit
2. Illa eft in Chnfto vere ac folide radicata, ha^c non item. Ibidem.
3. Fides eledorum predica eft ira.yfificriu Se ir^^ri^ccpoâ, f qua: interdum TrtTréU

Srja-tg etiam apellatur J id efb, certa plenaque cordis fiducia gencrales Dei pro-
miflìones iJbi intus lìngulariter applicante: qua caretfidcs temporariorum.
4. Fides elcftorum ac vere credentium vitali Spiricus adoptionis fucco vcge»
tata,in medijs durar perlecutionibus ac frudlus profert multos Deo acceptos Fi- :
des autem temporariorum Spiritu tantum revelationis ac commonefadionis

illuflrata ac leviter mota, a.'fl;u oppreflìonum exarefcit ac fterilis excidic.
5. Fide eleftorum prediti funt mundi corde tcmporaria vero fide pr2;diti,
,
funt corde itnmundi. Illi enim fide purificati dicuntur, Aólor. 15.9. Hi mente
quidem illuminati ac guftu aliquo boni Dei verbi recreari dicuntur,Hcb. 6.4,
fed cordis fui rcfpedu, cum canibus & porcis immundis ad vomitura fijum &vo-
lutabrum coeni revertenribus comparantur 2. Petti 2. 22. ,
6. UH vera fide ac juftificantc à Deo exornati, ab initio eleóti efTedicuntur

inSpiritusfanftificationc acfide veritatis, 2.Ther.2. i3.itemque glorificati, Rom.
8.30. Temporaria vero ac deficiente fide prediti, iam olim dicuntur defcripti
ad damnationem, ludx v. 4. feque à Deo fubducere ad exitium Hebr. io. 38. ,
Atque hoc noftrum eft judicium de Remonflrantium ac Contraremonftran-

tiumfenrentijs adverfarijs fiiper hoc quinto Articulo &: quatuor pra^cedentibus,
quarum illam hcterodoxam ac Verbo Dei repugnantem,ideoquereijciendam,
hanc orthodoxam Verbo Dei confcntaneam ac proinde in noflris Ecclefijs re-
formatis conflanter efTe retinendam cenfemus. In quem finem Dominos no-
ftros Illuftriflìmosac ClementifTimos.necnon Generofosac Nobiliffimos ipforum
Dcputatosrogamus, uc hanc dodtrinam, qua fide, piccate, cura ac fortitudine
cccpe-
,
i
2ìl6, .
A G T A S Y N O D I
ccEperunt, eadem l'pfam ab hoftium veritatis machinis &: cuniculis fartam,te£ì:ani

pergant conièrvarc. Te 'vero, Patrem miferkordiarumDeumTer-Cp.cMaxmHm ,fup-
pUces conifreCiìmur , ut quemadmoAum ìmBenuipinclls 'Dcmir.orum nojìrorum conAtihts ,fuh
quorum fatrociiîo ìmnc ttiam dc^rinam fullice in Ins oris ^rcfeQìfumm ahundehenedixijìi
Jtctjfdem veritatis tud propugnatoribt/s Spirita tuofemper adfis , ad Nominis tuigloriam-^ ani'
tnitrum mBrarum tranquillitatem & regni tui in hii provincijs incrementum. Amen.
Johannes Toìyander.
Vrancifcm Gomarus.
kAntontPù Thyfius.
kAyitomttsVValcfis,
Hoc mèoruìn collegarum judicium Iegi,&: approba
Luhhertm.
Suffragìum
SIBRANDI LVBBERTI
De Quinto Articulo.
Sluod ipjum cMeri profejfores 'Belga approbarnnt,
PErfeverantiaqua ufque ad finem pcrfeveraturin Chrifto*difFertàperfeveratid-'

ne. Hêcenim eft a(9:io,illaefthabicus,vclinftar habitus.
Perfeverantia eft gratuitiim Dei donum. Tota enim Ecclefia in omnibus mem-
bris fuis eam quotidie à Dco petit, idque ex Chrifti inftitutione. Quoties enim
petit. Matth. 6. 9. San^fijìceturnomen tuumii'eniatregnum tuum ,fìat 'volurìtai tua , ut in
calo-iita (j;- in terra. Et Matth. amalo
6. 13. ISle^no: inducas in tenia:ionem,fed libera nos
coties poftulac à Deo perfeverannam ut tede ex Cypriano docet Auguftinus , de
,
bono perfeverantia^.lib. i. Apoftolus etiam otat, i. Thef. 5. Ì5. ut int.gerThcffa.-

lonicenlmm Jpiritus ò" animiti 1^ corpus incubati ferventur in adventitm Domini nofiri
lefiiChrifh. Sed fàndi irriderent Deum, fi pcrleverantiam ab eo pcterenr, &' fci-
rcnt eam à Deo non dati aiit fi illa, Deo non dante, eflet in hominis poceftate.
;
Ve autem à Dco pofcitur, ita etiam à Deo datur,Iercm.52.4o. Timoêm meum da-
bo in corde eorum ut non rccedant a me, loha n.6. 40. Hiic eft lolmitM eius qui mtfit me^ ut
,
cmnis qui credit in FiHiim habeat 1 itam titerrtam Ego l'ere fufitabo illum in ultimo ilio
;
die . lohan. io. 2.8. Egovitam aternam do eis nec peribunt in ^ternum , nec rapict eas
,
ûifquam e manti mea.

Hoc donum non eft partim àDco, partim ab homine; fed àfolo Deo profiei-
Tcitur. 1. Velli l. ^. Virtute Bei cu/ odimur perfiderà adfalatem. Phihp.z. I3. Deia ejjì-
cit in vobis, utirlttis, & ut eff ciati.' prò Auguft. de bono per-
gratuita [uà benevolentia.
feverantix cap.7. Non nifi ad gratiam fiam pertinere io!uit Dctts ut homo adeum acce^ ,
dat ncque nifi ad gratiam ju- mpertinere l'ohiit ut homo non recedut ab eo.
; ,
Deus fohs elcólis dat perfeverantiam Roman. 8.^9.- £>upspr&cognoiìt ,eos et-
.
iam prxdefiinavit conformesfieri imagini Fi':'fui quos vero prddeflinavit eos etiam voca^
-, -y ,
vit quosvocazit y es etiam iufiificavit

; quss itiUifir^vit cos etiam glorifcavit. Ergo à
; -,
primo ad ultimum, quos priedeftinavic ad conformitatem Fili] X\x\ , eos etiam

glonficavit.
Quos Deus efficaci Tua gratia confcrvar, utnon prolabantur illi nonpatiun- ,
sur vim, ncque vioicnter raptantur, fed fponte & libera voluntate Deo adhzrenr,
kL in fide \ errevcrant. Ae licet non polline cfficaeem Dei gratiam prorfUs impe-
dice
NATIONALIS RE DO
T A N^. RD CH i.ty
dire aut evertere, camenquamdiuhac carne circundarifunr, non foliim retinenc
aliquamfaculraccm rcfiftendi, five rcfìftibiliratem fed ctiam exinfirmitatenon- ;
nunquam peccant, hoc eft adii &: re iplà Dee refiftunc.

,
Et(ì regeniti aliquando ex infirmicate labuncur, fides illoriim deliquium pa- &
titur; tamen ncc totalicer, nec faialiter graria Dei excidunt, Pfa]. 37. 24. întm
cecider'tt j uftus, non p>oJIcmetur\ eûLi lehovachfnsientat manum em. z. Cor. 4 9. Deijci- .
mur, at non ferimns Pro V 2 4 (S. Sepies in die cadit jufltu

. . . 1 rcfurgtt tmpij autem cor- , ^ ;
rutint in malitm.
Non loh. io. 28. Ego daho cis intatn £ternam , neque peribunt in teternum,
finaliccr.
neque rufi et qntfqnam e manti meo.
etts \, Petri 1.5. Virtute Bei cu'stodimur verfdem ad
.
Jalutem. Veruni qui vitam xcernam accipiunc , adfalutem perveniunt, illi non &
excidunt finalirer.
Non totaliter. i. loh. 2. 1 9. E nohis egrcjjtfunt fed non eùnt ex nohls namjì fiiij?ent
, ,
ex nohà,mànJìJsent titìqtie nobifcum Deinde in graviffimo Petri lapfu fides non fuic
.
totitliterrjbrupta, Lue. 12. 32. Ego rogavi fro te ne tuafides defiiiat. Defeciflet au-,
tem, fi totaliter fuiflet abrupta- Vcrum enimvero ut Chriflus prò Petrooravit,

ita oravit prò omnibus eledis. loh. 17.20. 'Klm autem prò ^s tantum rogo; fed uro ijs
etiam qui per fermonem eorum credituri ftint in me.
Haec cfl:vei*a caufa, quare vere credentes &
eledi inillud peccatum quod cft
in Spiritum Sandum &
ad mortem, non incidunt. i. loh. 3. 9. Jîfguù ex Beo na-
tta £//, non peccar ^ quoniam fmen tpftm in co n/anet , nec potejì -peccare eo quod exBcenatus
eft. loh. 5. ló . quod non eft ad mortem ;petet

Si quis xidcritpeccarefratremfuum peccato, &
dahit et vitam : peccantibm dtt non ad mortem
ad mortem , non prò ilio dico, ut
;
eft peccatum
roges . Omnis i/uquiiM peccatum est ^fed ejì peccatum quod non eB ad mortem Scimm quod .
quifquii natm eft ex Beo noipeccat.

Homo regenitus rarione (ux infirmitatis potefi: totaliter &finaliter exciderc,
& revera excideret, nifi [otentiore &:alriore virtute coniervarctur.
Ha;c dodnna aftcrt conrolaiioriem,&; excitat in nobis ftudium pietatis: bono
enim animo funt qui fciunt fé à Deo ad iakitem cuftodiri , & ad gratitudinetti
;
cxftimuiantur, qui hoc Dq.ì beneficium ferio meditantur.
KeijcimtiJ illorum opinionem qui dicunt :
1. Perfeveratitiam non effe Dei donum.

Thefì exinb.x.de ^luinto Artic.
2. Perfeverantiam effe conditionem ante eledionem in objcdo eligibili orse»
requifitam.
BecLir. exh. Artìc. Quintofol. 7. 8.
3. In hominis poteftate elle hanc efficacem Dei gratiam impedire &: evertere-
Beclar. exhib. pag. 11.
4. Volunratem hominis effe folam &Phyficamcaufamperfeverationis.
Epi(l. VValachr. 74. 4.
5. Vere fideles per quaelibet opera carnis totaliter exciderc. Coli. Bert. \%,
6. Eofdem poife incidere in peccatum, quod eft in Spiritimi Sandum.
7. Eofdem polle totaliter & finalirer excidere.
Coli. Bert. 18. é" Thef exh. ^. ^.de Art. 5.
8. Dodrinam de pcrfeverantia effe noxiam. CoH. Bert, 57. &pag. 12.
Lubberttn.
Hoc judrcium noftri Collegae legimus, & approbamus;

Johannes Polyander.
FrancifcHS Gomartu.
\_yfntoniui Thyfita.
x^ntonitti VVAleas.
^ndicium
ii8 A C T A S Y N O D I
Judic'mm
SYNODI GÈ LORICA
De Quinto Articulo,
DE PERSEVERANTI A
SANCTORVM.
Credimus <-uere fideles agrafia Dei , fide , ^ fàlute eterna nunquam totaliter aut
Jinaliter excidere , ''vel etiam pojie excidere : idque non tam rat ione yirtutls ali-
cuÌhs ipfìs infujx ^ mhdtrentis, quam quia Depu propter nromi(Jionem fham,<is*
Chrijìi perpetuam mtercejJìonem,per Spiritum Sanûm ita eos confèwat i^ mu~
mt centra omnem yim ^fraudes hoflium fuorum , ut m peccatitm nuUum inci-
dant autpofjint incidere, quodyitam ipfìs auferat^yel flintualem^yel teternam^
ad quam utramque gratiojè pradejltnati Jiint.
ôm.z^z's^g. Explicatio & Confirmatìo.
Coloff.'i.ó.'
*•
"NCI ^"
dicimus quofiibet fideles pcrreverarcfed tantù eos qui vere tales funr.
hìMob.2.19. Effe enirn,&, Efle vere pKirimum a difFerunt. Sunc autem vere fideles,
,
ciTirn.i.f. non qui fimplicer creduntijs qusevcra fune, fica enim b DiaboJus vere fidelis &
j{ebr.io.22. eiret: j fed quifidc e non fida, &: piena animi fiducia Chrifto lefu folilervacori, ,
Coloff.2.7. advocato,&: Regifuoadhxrcnt,in ipfo radicati fijnr,coahierunrcum eo,& fervane

'Rom.ó.s. fcrmonem ejus. Nam per hoc fcinius nos in Chrifto cfrc. Ac farentur ipfi Remon-
1. oan.2.s.
j[];]-antcs ^, vcram &:fa]utaremfidem,qualisnimirum ea eli quam finsunr Deoeli-
0. L/CcliirDLt • T
-
o
.,.^, p;entiobii ciucile non notitiam rolumacQ;a{ìen(lim,red &:fiduciam:& quidemfidu-
A,,-
AltlC. pumi, p
pae.8.
ri- n~ r in- ^
ciani cjufmodijqua-'neceiiariolecummvolvic &: importat vira: fancbmoniam &in-
• -
e Collat. tegritarcm , quam de fc Tua fcecundirate g'gnic & emanare facin Et alibi e Fidesy :
Brand. pag. inquiunt aifjuc operilm efln:0'-tua ,ac prolude necpotejl ea hominis animo i/ì^CMerareJidK-
,
362.1. 8. liamfe e(fe Tiliuml)ci,fihique peciAta. cfc renjjfa. Bcrcius etiam difcrtis \cxhìs. f Fidelis,
f DeApofta-
^^^'^'^^
^jj.^ efl preprie ii-, (jui"fj^ ad^nem fiat promijjis. Et, ,^? crcdtmtfunt dipipuH , & tumenfi
perjìem .dicuntur vere futuri dtfciptih Chr'iHi.
"*
Per gratiam Dci.incclligimus bcncvolum illum Patris aifeftum quo nos gra-
2.
^^^ efFecit tìbi gratos inillodilefto.Chariratcm Dei,vocar palfim Scriptura.Quum

tvW i. 6.
& 2.^. autcm dicimus, Fi de Ics non excidere à gratiaDei.nóhoc volumus, (quod nonnulli
Hom.s.so. calumnianturj Fideles nihil unquam admirtcre quod non fit Deogratum; (fcimus
2.Jhejj.2,is. enim quod peccentinmultis; &
quod nulla peccata Deo grata fint:) neque,hoc Fi-
deles pari modo fcmper pcrientifcere liane Dei charitatem fprccatur enim pro- ;
Pfal.j 1.10.14, pheca, Facito ut audium gaiidium (jr Ixtitia. Redde mihi gandiumpiliitlstux.ó'Jl'iritutngemii-
talisfujìentesme:) fcd lioc tantum volumus, nunquam fieri, aut polle fieri ut filijs
fuis tantopere indignetur Deus, UcPatremic ipforum in Chrifto eilc, ac talem
reipfa demonftrare Te pcnitus oblivifcatur.
Fidesauthabitum notar, aut a£1:uni. Negamushabitum, femen,radicem fpi-
3. ,
ritura fideipolFedeperdi Sdunclionem quamaccepimusà Deo, polle non manere

,
innobis. Concedimus autem, Ad:um,fiduciani,confblationé,poile intercidere, &:

intercidere etiam non raro, non tantum fecundum plus&: niinus, (ed &:totaliter,
non finaliter tamcn. Ac cum fidelis àfide;, non.ìfidci uiu &:ad;unomen liabeat, fi-
deles, & quidem vere fideles appellamus quotquot fpiritum illum fidei velfemel
accepcrunc. 4, Perfeve-
NATIONALIS D O R t) R E C H T A N ^. iz?
4/ grada
Pci-fcvcrantia: fìdelium ih &
fide caufàs&fundamentaponimus, r, •
'
Eleftionis ieternse decrctum immutabile. Fieri enim nulla racioneporefl:,ut fide

non donctur, ('loquimur dcadultis j vel donataexcidat, cui fhlutcm,qu:E non nifi
-per fide obtineritr, conterre alterno &: prorliis immutabili decreto Deus conftituic:
Quin etiam , fiicuti ex fide fideique fruólibus cognofcere quilibet certo poteft fé
electumcireadfàlutem, icaA^ÌGÌi11m,cymele6i:um.ieeire certo quifquam cognofcir,
poteft &
depcrieverantiafiiainfidecertillimus cife. Nam quifquis pcrfcvtfravent^
hic falvuserit. •Seddecoplumdiximusad Ai'ticulum primum.
II, PromilIìonemDci,qiiamvidereef'i:lcfem.32..38.:59.40. &:cap.3 1.33.34. &ali-
bi. Efbvero imponìbile ut non Eiciat Deus quod facluruin fé promifit abfbhitc qui- :
dem, quodfc abfolutefa<5ì:urum promifit; conditionatc, quod fub conditione. Hic

&
autcm nulla vel cxprimitutT vcl intelligi etiam excogitari poteft condicio, fiib qua
iliudvclitfaccrequodfèfadurumdicic:'nammedia per qua; facit qux vuk facete, ^ ,, « j.
conditio non flint ;& non habenturea eorumqueredus ufiis nifi dono etiam Dei. ° ' "^^j '
Rcmonftrantes cum fimplicicer ncgant, Certum efle quidquid verbo filo promifit L^^jt:^
•Deus, Atheifmi tundamentum ponunf.
III. Interccllìonem ChrifH. Nam certum cfl federe Chriftum ad dcxterp.m PatriS
fui, &; interpcllarepronobis. Quidautem orarpro fidelibus&fàndificatis.f' An, ut Iloman.^.^4

in gratiamaneantqùamdiu in fide mancntr'Id fruflra ciXct, fecundum Rcmonflran-
tcs. Nam, SaKcroscy^dcies^quatales-, m grat/a dr l;ef?ezieìe»tia Dei perjlfiere femper , né- Coli. Brandi
cejjarium omnls reltgionu-, maxime Chnfttanafundamentum e(l quod nititur -promijjìeni-
, p. ^02.\.g.
bus Dei é^ lefii Chrifti^nequennqttam k nohls m dithiu vocatum f//,inquiunt Rcmonf bran-
tes. An ergo orat-, ut fidclcs poJJJfit perfeverare? Atcûi'virtute gratile, dr Sp. Sancii, effì- Coli. Brandi
cacifq^charitatisò" dejìderij quodin regeneratione acceperitntfideles fatis jamarmifuni ad P-44^-'''4'

,
concidcAndHmpecc'àtHyiì,&tUidomi?iandHm,\n<:\\iiu\\t Remonflrantes.Fidelcs ergo qua ^P-4i^'-i-^«

tales,poflunt perfeverare. Quid oratigiturChriftus prò fidclibus? quid, nifi ut in fide T°
& randlitate confirmcntur quotidie,& perficiantur ad Ené uf quc:nifi ut fcrventur ab j^^ j 1,1,4^^
improbo.''nifine dehciatfideseorumrManifefi:aha'cf"unt,neq5negaripofrunt.,^^>?- Coli. Brand»
do 'vero Chriftmprefideliius orat , drquidem noniinatim cum orat ut a peccato conferven- p. 4:^7.1..?.
^«r,4W/>«ry?/»/>fr,inquiuntRemonlh-antes. Et, Petrus temeritatefaa meritui erat a. Ibid.p.43Ji^
diabolotriturarid^ 'ventilari, imocrnjentilatusfuijjèt, nifi Chrifius intercefiionefita eius '•^^•
tentationem minuijfet , ^
eim memoriam refricitiffèt ajpe£iu fuo , vt converfus confir-
maret fratres fìtos. Quîd igitur ? An
ica^pro petro intercefsit Chriftus utnon velit jt>id.pi.fJ7,
autpofsic prò alijs Maski fané fiimus ut trituremur; meritus crac '^'^*
idem tacere ?
& Petrus inquiunt. fuerit ille Chrifto dilcftus, diledi flint omncs etiam fide-
j,
les ,inquiunt &: arque diledi atqiie Petrus

: quod fàlutem attinet
, debu- :
erit ille confirmare fratres fùos debenr,poflunt,& volunt, idem hoc frcere om-
;
nes fideles , ut notum efl fuerit ille Apoftolus fed &; ludas Apoflolus fuit, prò
: ;
quo fi interceffifl'et Chrifius cum meritus erat tritutari à diabolo proptcr avari-
tiam fuam,an non fuilfet minuta eius tentatio,&: ipfè in fide coni crvatus.? An potius
veram fide non habuitludasìfdnos ex Scripturaafl'erimusrac proinde, cum Apo-
ftolus effe potuerit ludas, etiam fidemnon habens,ratio,cur Petrus ih fide quam ioan.<J.y4J
habebat confirmaretur, efle non potuit ilIa,quod fuerit Apoftolus. Promifcue er- Contea Wâ.,,
go prò omnibus fidelibus interceditChriftus cum fiilvandi intentione utloquun- , lach.ji.l..?,
tur,&:fcmpcr exauditur.- Vndc non poteft non efl'ecertifIìmum,eosin fidepcrfe-

veraturos &
fàlutem cohfccuturos. Imo fi fieri non poteft ut non cxaudiatur
Chriftus, ncque fieri pofi'eftatuimus utnonpcrfèvercnt&fàlvcntur. Coli. Brand,
Sed multo adhuc clarius confirmant hoc Remonftraates , cum fic fcribunt, p..fji.l. pe:.»
ffeudoprophetAfeducent multosper efficacia fuam infigms drprodi<îjs,qu£ tanta erit,ut non
tantu infrmos &
mediocres 'fajìdc,p:d &
fifieri pojfct pr&cUrifsimos excèllentifsimos in &
defeduccrent ,nifii diesin eorum gratiam ahbreviarentur-.quare d' Marcus addit,Electosquos
clegit; quodtantundé'ualet,ac ûoiPeculiariter Eo Tempore P'ult Cuf}odire,cr cantra fedu-
iltonis wmconfirvare ér eligerc : quod fcimus Scriptttra crebro Deo tribuere,ut cvidenter
ex multis'videre f/?.Apoc.3.io. ^mniamolfervafii [ermonem tolerantix meî/iro quoque
te firvabo ex tempore tentationis Hadeiius lUi. Feri ergo non poteft, iuxta Remon-
.
ftrantes , utfèducantur &àtentatione fuperenturilliquospeculiariter cuftodire

vultChriftus.Atquiomnes vere fideleSjomnes qui obfervaruntfèrmonétolerantise,.
Vuu viUc
ijo A e T A S Y N Q D I
vult Chriftus peculiariter cuflodirc , diciirus nos ; ncque contratiiiin cvincent

unquam Remonftrantes, NunquEm igiturlcducentur, & per ccnlequens, ni-L-
quam àgratia& fide cxcident vere £dcles. .
:
IV. Spiricumiàndum; quo ceu arrhabone hscreditatis fusp obiìgnatifiirtfde-

Ephef I. /^. lesomncsin diemrcdcmtionis, live di:m in libcrcatcrr vindice ntiir: ouicaiL; -'l-.
ÌCC.4..30. ijs gf].^ non ut ipfullum cuftodiant, Icdutiple eos cuflcdiat, &iil atcrr.un- ctm
lohann. '-^. ^
ipfis mancar. .
.;
"^'
Acque ita nobis Deus Pater, Filius, & Spiritus Sandiis, caufa funr non prima, fui-
prema, &: prin:!aria tantum, (ed unica eiiam ncftrx perkvcraniia-, cmni/gue qu m
deihlutc èc perfcverantia certitudinem concipimus, exeo dcpcndet,qucdr cus
poirit&velit,adeGquenepoliltquidemnollein fide &pietate confèrvarequosiux-
taa^ternum graticlarclcdionisdccrctum fide vera &: viva femel cflicacirer donavit;
quibus ccnlcrvationcrr porro perpetuam in eadem fide prcmiiit prò quibus utper- ;
feverent, afliduo precarur &l dcprecaiur Iclus Chriftus; dcniquc quos Spirirus San-
«Sbus in £Eternum cullodit. Voluntatem tk. potcntiam rcgenitorum quod attinet, fa-
Collat. br, tcmur quideni, fquod nec ipfì Remonftrantes diffitentur j Dijf.cttUcrferipcJJe ut re-
p. 4.4.7. 1. 2s. natiadfeccata reveì t.-.ntur ,pofter ej^ìcAciitm vitx Dei, qiu rejijìit peccato^ cf iHud eompe-
?'^^^-
,
Y' fcit; naturamque (^proprietatem eortim qui ex Beo natifuni-, eam ejfe, ut eosfucfat ^- incli-
P'f net ad bonumjdru'vertat amalo dr quando agitur de aiìionihus ('quemadmodum fané
'
\
j ',.
perfveratio, adio tu.:) 'voluntatem dici j)o(Je caufim evncomitantem , unde aófio p'odit , ne
'
ptoinde d^ opus inde nafcens:Ncâ.mus tamenipfam perfeverantiam àvoliintate ^po-

tcntiarcecnicorumullarationedeperuiere idcfì:, perlcverare regcnitos in fide : &
fanditate ideo, quod iam acceperunt pofIe&: velie perfèvcrare. Vcliintas enim ho-
minismutabiliseftini'ngulashoras,neq; ^gir, imcnecpotcftagerequicquamquod.
Ibidem p. Dee acceptum eli:, nifi oda àDeo, Potenriactipm Diaboli tanta, & tam varice artes
^08. 1. il.
^ìjnt, ut regenitus, quilquis tandem fir, nifi fpeciali Sp. Sandi virtutc indefincnter fU-
. flentetur, tentaticncm ullam fiiperare, &

fidcm gratiamque Dei retinere niillis fiiis
\nibusôirìt,iuxtiiilludChnPd: Sicutpalmes non potefl /erre fruffuniàj(:<êtipjì>,nijt
manfcritm 'vite-, ita nec vos,niJìin me manfiritus. namfeorfuma me nihil potefik facere.Yx
Lue. Z2.ì\. alibi, Simon Simon, eccefitanas appettjt vosquos ventilaretjicut triticum/edcgorogavipr»
$2- te ne deJìciAtjìdestua., quafidicat,nifiorafrempro te,defeciflètfidesrua, fieri m.npO'
Collat. Br. fej}:^ in quiunt Remcrftrantes, ut 'velad momentum perfiftere voluntas pnjjìt , nifi mo'
]p'+07,Sc40g. fjgatur,movâtur,fec?atur,excitetur, infltgetar [d' fané mille modkinftigatur) agitetut
a gratia Bei, a qua, cum aBionefiia, ipfa dependu. enfine qua neqne 'vellet l'eque ptjpt 'velie
terfeverare: inde enim efl quodperfverat, quum pcrf"vcrctt, non quod ve Ut temere perjè-
'ver are , fed quia gratia ceu canfa prtecedente c^ ccrcomi'tante ex quapendet, mofetur.
,
Hinc etiam eft quod dicimus, Hominerr. refpedu diverfo perlcverare polle; &
non pofie perlcverare :pofle, fi Deus eumconlervct, excitet, raovcat, flcdat, &
Collat.Br. perpctuoafTiftatei gratia Spiritus lui: Nonpofie, filccus. Remonftrantes ficef-
p. 40/. 1.17. ferunt Fidclesin fide perkverabimt, fi orent, vigilent, &c. ncnper/everabunr,
;
finonorent, vigilent, &:c. Quum ergo alibi dlcunt, ^mscunque licet rejpectus
1 • P- -f 'i'
producamus fieri tamen nonpoffe , ut homo fimul gratia excidere pofit , ^- non pofity
,
veritati &: fibi ipfis aperte contradicunt.

5. Hxc
de pcrlbverantice noftrìe caulà &: fiindamentis Cxterum varijs me- .
Deusutperièverare nosfaciat; qualialunt.

dijs ucitur
I. VerbumDei. Nani omnesiftx adhortariones, prarmonitiones , pr^cepta,
promifTcnes, corrminationes, oblècrationes, &'c. quarquotidie.cum prsedicatur
aut Icpiturverbum, nobis proponuntur, horllim faciunr, ut de officio noftro eru-
diamur, in co contineamur, &:volentes acpotentes ad illud fingularibusadibus
praeftandum reddamur.
I I. Caftigaiicnes patern^: tum nrbis infiidc; (n:tm, Bum iudicamur a do?f;ìno,eru-
t. Corinti!,
dimur , ne cum mvndo condemnemur. Et , Cafigatio fruiìum tranquilli m iuHitÌ£ feddit
FK^' iji qui per eam fuerint exer citati. Huc pertinet illud, Balm ejl mihifurculus infixtts
'
carni, nempe Angelus Satan ut me oh.phis cadat , nefupra modum efferar
i tum alijs^ :
nam quod dicitur de panis populo Ilraelitico olim immiflìs, Hêc omnia typice
1. Cotinth. euenerunt eis , fcriptu 'verofint adncfri admoniticnem : idem de ijs quar etiarrnum
10.11. hodie populo Dei immittuntur , intelligimus. Huc referri potcft illud Apofì di,
£cc
,
T-Cce ijìiid tpfum qmdfecundum Deitm triflttia AJfeclifuìflls iqtiantum in vohis effeàtjìu'
, 2. Corinrh.
dium? Sce, Loquitur enim de fruclu qucm confècuci lune ex eo qiiod incxiciiolLim ~-"- •
qucndamSatanxtradidcrat. '• Corinth.
III. Prcccs, tumPaftomm, tumEccIefìxtotiiis. SicprccacurPauliis, i.ThelV. ^••^*
3, II. & 2. TheiT. I. II. &: tota Ecclcfia , Ne Nos inducas in tcntationem. .
Hucpertinent quoque Sacramenta; Dei longanimitas omniaque rum animi ;
tum corporis bona qua: fìdelibus largitur quotidie Deus quamplurima & hc^.ix his
funt fimilia, qua; omnia nunc non reterimus lìitficient ha:c probando, Dccictum :
Dei de dandaelcdi.s fìdelibusper{everantia,etri antccedcnter five à priori abiblu-

tumcft, conièquenterramen &c à polteriori nobisabiolutumnon elle ac proinde :
per calumniam nobis affingi quod doceamus vel credamus, hominem cledum & fì-
delcin, quidquid tandem agat, imo velie nolir, non poiì'e non inevitabiliterfèrvari.
Hismedi)sconfìrmati, &:virtute infhperacpotentiaDci cuftoditi centra
§. 6.
omnem vim omnelque fraudes hoitiumfiiorum fìdeiesid confequuntur non ut j , _
nunquamlabantur, (nani inmultisfaneomncslabimurjfed utnunquamprolaban- ' "^'
tur, id cftutnunquam iiib dommium Satana; peccati, à quo liberati lemellunt &
redigantur, utque grafia Dei vita Spirituali quam vivunt &: alterna quam ha-
, ,
benf,nunquam totaliter aut hnalitcr priventur eos curante , prò ijs ex-
: fbllicite &
cubante fidilFimo Pallore animarum iplbrum Chrifto qui xgrotos contìrmat, ira- ^^^^-H''- •
itos obligat , depullos redticit, pereuntes rcquirit , & ut maxime in peccatum

imum,& item alterum incidere eospermittit nonnunquam,ex quo etiam non con-
tinuo eos erigit, nunquam tamcn non tandem ad eos gratiolc convertat oculos
fuos, quo peccata agnolcant amare defleant & ad ea poftmodum fugicnda
, , le .,
.^^"j"
magis imagilque componant. Iplì Remonftrantes fatentur peccato veniali, id ° "
eft, non. regnante non excuti Spintum l'andum Et Bertius particulari Apofta- ^pQ(^]jj,^^ „
.
fìa, qualisfuit defedio Davidis, Petti, aliorum, non piane excuti Sp. Sandum /^.i.^.g^c.
in regcnitis. Non dicimus autem peccata qux fìdcles admittunt , mortcm Spiri- Match. iC.
tualem &
êternamnon mereri lìmplicifer & natura llia , led non aufcrri vitam 70. (Scfeqq.
illam à fidelibus per &: propter peccata quse admittunt quia nimirum Chriftus Lue. 22. 61,
, ;
eos confbrvat dum cadunt,ne occidant &; dum liib onere prcflì iacent, ne ab co ;
opprimantur.
Hxc noftra eft de hocarticulofcntentia, cuiusvcritas manifefte paret exlocis
S. Scripturxfequentibus.
Piàlm. 1. 1. 2. }. & 23. 1. 2. 3. &: 37. 23. 24. 2. Samuel. 7. 14. lerem. 32. 39. 40. Hofi
2.18. i9.Matth.7. 24.&:24. 24. loh'an. 4. 13. 14. 6^6.35. 37.39. 54- &c. &: 10.28. 29.
& i4.i(J.& 15.2. &: 17. 15. 20. Rom. 5. 1.2.3. 4. 5. 9. & 6.14.&: 8.30. 35. &:c. i. Cor.i.8. 9.
Eph.i. 13.14.&.4.50. Phil. i.ó.&i. 12.13. i.Thefl'". 5. 2^ 2. Thimot. 2. 19. Ebrse. 7,
Conr.Perki
24. 25. 1. Petr. 1,3, 4,5. lóann. 3, 9. (quem locum Arm.inius tatetur argumentum
p..2.2*.l.i,
fiippcditare omnium qua; horliim adferri polFunt, lìrmiflimiim.) i . Ioan. 5.18,
&
Damnamus ergo rejicimus fequentes errores.
1. Chriftus non orat properleverantia fìdelium, ColUt. Brand, p. 437. 1. 17. &c.
2. Conlèrvatio fideliumîn fide non pender tantum ex certa &:fideli lelii
,
Chrifti confervatione. ibidem p. 439. 1. 14.

3. Vere abunde facultatum haberequibus contra Satanam, peccatum^
fideles
mundum, &;propriam Tuam carnempugnent, Sciviòloriam obtineant modo ve-
lintpugnare. Collat. Brand. p. 352. 1. 14. &p, 407. 1, 15. &21.
4. Vere fideles polle committere peccatum admortem, &: illud quod in Sp.
fan£tum dicitur. Epifcopius. Corol.i.adThelesdepeccatisadualibus.
5. Vere fideles poffe totaliter & finaliter amittere
fidem exciderc falute, & ,
xternum perire : multolque vere fideles eoul'que adu iplb pervenille. Collat.
brand, p. 3^0. 1. 8. 358. 1. 21. &
6. Perlèverantiam non efl'e effedum eleclionis peremptoriê , ncque donum
novi focderis gratuiti , fed conditionem pra^requifitam in eligendis. Thcl. 1.
cxhibitade5. artic.
7. Neminem fanóborum in hac vita de perfeverantia fua &: falute certum efle
poflc ablque fpeciali revelatione. ColUt. brand, p. 504. 1. 2. [ defumtum hoc eft ex
Conc. Trid, Seff. 6. Can. i6.~\
Vuu i 8. Certi*
, ^^^ ACTASYNODI
8.Ccrtitudinemde perreverantia, ad folidam fidelinm confofetionem &:ccn-
fcientiarum pacem in hac vita non efl'c ncccH'aria imo laudabile efl'c dubitare num
fimus ijdcm Icmpcr futuri qui nunc. Collat. Brand. f. 410. /. 10. Thef. 8. exhib. de 'y.ar-
ticid. Armtnim artic.-perj/end. ^.31.32.
9. Vére quidcm conrra vim licftiumfuorum, fednon conrra

fidclcs cuftodiri
propriainqucfiiamprotcrviam. CoUiit.bra»d.-p./\.i^.l. ^.c^6. [cum
/J-â^£'j'&:tìf(7/(?.f,
tamen in fraudibus &

fcdudionibus vim eficagnofcat Scriptura, z. Theii i. 9. 11. &
iplimet Refnonlhantcs, Collat. Brand, f. 4 3 i. /. 4. kfne.]
10. Non elTe abfurdum, iterato renafci. Collat. brand. p.^^j.l. 9.
11. Fidcm non pofle conlìfterc cum operibus carnis. Qualiafunt, adulterium,
fcortatio &:c. Collat. Brand. p. 361. l. 8.
[cui difèrtis vcrbis contradicitBertius,^. 15. /. 7.]
li. Tcmporarios effe vere fideles-; poffeque dici, Eledos ipfos effe &:iufl:ifi-
catos. Declar.artic. 5.^. 4.^. drDeclarat.art. up.<j.

13. non lìmplicitcr cfficere per hommes ut pcrfeverent
Deum ipfi: fecus non ef-
fetunde gloriarentur perfeverantes. Bertius de ApoJìafp.C^.L 16. Collat, Brand, p.
358. /. antepen.
Non perffare hominem quia Deus perftat, fed perftare Deum quia perftat
14.
homo ncque deferi hominem à Deo in aótu ahquo fingulari nifi homo iplè prior
: ,
Deum dcferuerit. Bert. de Apofi.p. 63. /. i. Collat. Br. p. 406. /. ii.
15. Certitudincm perfeverantise , noxiam effe pietati & toti Religioni. Collat.
Brand.p.i^^.l.ì^.é'p. 4^10.1. 16. Thef.%. exhibit. de /. t^r//V. K^rmin. artic. perp.
Hxc&:fìmilia,utifaira, erronea, Deo iniuria , folidam piorum ac vere &

fidelium confòlationem flibvcrtcntia , ex reforma risEcclefìjs climinanda ccn-
femiis. Quod idem omnino' de rchquis quatuor Remonftrantium Articulisiu-
dicamus, ut fuo fùpraloco expofiiimus. Ac periiialìffimi fumus , niii univerfi illi
&fmguli Articuli, una cum dodoribus fìiis ex Ecclefìjs Belgicis in perpetuum ,
exulare iubeantur , fieri nonpoffeut aut Chriftiana pax ullarcddatur nobis, auc
reddita, diuconfervetur. Paulum fermenti totammaffamfermentat. Atqueuti-
(ja./.p.
^^j^ etiam abicindantur , qui nos inquietant &: inquietarunt ha£tenusi impri-
mis vero diffidiorum oc fcandalorum contra doòtrinam quam ex verbo Dei di-
ci^cimus&docuimus,rf«/<?r^j; quo declinare ab eispoffmthomines alias quidemmi-
Rom is 17
*
nime mah; fed per blandiloquentiam &
affentationcm ramen Doótorum dufmo-
di mifere fedudti, &
ab unitatc Ecclefix volcntes nolcntes avulfì.
Faxft atitem Bominiis nofter lefìts Chrijlus , ut ij qui contrario animo affetti funt , qui
errartmt hucufque, ó- errare aliosfecerunt , tandem alt quando rejìpifcentes 'veritatem ag~
nofcant j ut idem loquamur omnes , nequefint tnter nos dtfsidia ^fedjìmus coagmentati
radem mente drfintentia. Tu vero lehova , mifereberir Sionis quia tempm efl facien- ,
1 lalm. 102. ^^ grntiam ei, quia adventtHatum tempus quo dele6lentur fervi tui lapidibus eius, (jr
•>
^' '
pulveri eius gratiam faciant : ut revereantur gentes nomen lehovx , c^ omnes reges terra
honorem tuum , cum itdifcans Sionem lehova , apparuerit in honorefuo y rejpexerit ad
orationem humilium , d" nónfpreverit erationem eorum. Amen.
ludìcìum
NATIONALIS D OR D RE C HT AN^. 233
S E NTENT I A.
E T
Ipidicium
D^p^tatorum Synodi Zuydt-Hollandiae,

Q_V I EST
De Perfeverantia fandorum^ de Quinto Rcmonftrantium
Articulo.
I.
Qycmadmodum Deus ccrtas quafdam fingularcs perfonas ab sterno fibi elegie,

1 js Filiiim & Filiits ijfdem morte Tua reconciliationcm cum Deo Se
fuum dcdit , ,
peccdtorum remiflloncm impetràvit,& per verbum & per Spiritum fuum potenter ,
è morte in vitam fpiritualcm reftituit,& Hdein Chriftum, perquamjurtiHcentur&

Spiritu fuo,pcr quem fandilìccntur, donar ita Deus eofdem per eandem fuam gra-
:
tiam invita Spirituali in fincmufque conrervat,& Salvator nofter Deus homo ita &
eofdem pafcit,gubernataccuftòdit , ut non patiatur quemquam eorum è manibus
fuis eripi,rurfufquemori,auttotaliter &finaliter per infidelitatem aut impaniten-
tiamàfidedeficere: quam gratiofamDeicuftodiam, cum omnibus bencdiótionibuS
Spiritualibus eo pertineniibus^vocamus donum perfeverantix.
Docencl-ioc nos quamplurima Sacra: Scripturae loca; inprimis , lohan.ó.verf.jy, &
39. óccap.iy. verf 12. &24. i.Petr.io. Rom.S.ip. &feqq. Rom. 11. 29, Ioan. 13.
verf.ii i.Cor.i.verf.S.Iuda-.i.
Keijcimui Itaqué.
t.
Pcrfeverantiam male donutn dici,quafi & ipfa infuridérctui?. Remonftr. in Coli.

Hag. Brand.407.
2.
Pcrfeverantiam nihil aliud effe quam eandem continuatam & perpctuam fideiii,
ibid. p.403-
3-
Deuihilla SpiritusSanftivirtute quaprimum fideles converfifunt,finé ullalùa

,
cooperationeêofdcm cullodirc, &conlervare in fide, abfurdifTimum efle, ibidem.

pag.405.
4-
Cuftodiam Dei effe conditionalem,nam fi nos Deumabnegemus,Déum nos non
cuftodimrumjfed longe à fé repulfurum. Bertius.
II.
Vere fideles itaque,ideft per vivam &juftificanteni fidem Chrifto infitos, femper
inChriftomanere & in dilezione ipfius perfeverare perfeverationem autem hanc ;
nequaquam pendere à libera hominisvoluntate,fcd àgratiofaDeicuftodiai ac proin-

de licer fideles hi.faepe ex infirmitatc etiam in gravia peccata prolabantur tamennon ,
totaliterexgratia&fidecxcidere, ncque in peccato permanere aut finaliterdehcere:

quia habitus fidei,ut femen Deiincorruptibile,in ipfis perpetuo manet , Deus ipfos
confervat,rurfus erigit,& quos fecundum propofitum fuum vocavit, juftificavit, faa-
tìifiavit, etiam glorificat.
V uu 3 Doccnt
t34 ACTA SYNODI
Doccnt hxcnosSacracScripturae loca, Philip. 2. 13. i.Ioan.3.9. Ioan.5.18. Ronv
6.2.. &L feq. Rom. 8.25). Ócfcqq.&alia quam plurima.
Itaque Reijcimus.
Volun'âtem proximam&folamcflepcrfevcrationis caufamphyficam. (Rem.

Rcfp. adverf. VValach.75.
Cuftodiam fidelium in fide non folum pendere à certa & Edeli conferva-
,
tionelefu Chriitijcd ad eam etiamrcquiri debitamobedieniiamipTorumhdelium,

ne officio iuo iplì dclìnt. Rem. in Coli. Brand.43 8.
Vere fideles pofluat à vera fide excidere & in eiufmodi prolabi pecca'â , qua;
cum vera&juftificantc fide con filiere non poflunt: nec poteft hoc tanmm fieri,fed
&non raro fit. Inihefib. exhib. ihef.j.
Vere fideles pofTuntfila culpa in flagitiaatrocia incidere , in cifdem perfeverare
& mori,ac proinde finaliter excidere &

perire, ibid. Ther.4.
III.
Porro huius gratiofe cuftodia? divinac in gratia fide, vere fideles &
iuftifìcatos, &
habere in hac vita fenfimi & ccnitudincm qui fenfiis licer interdum veluti ob-
;
{lupcrcatjtamen femen &

radix illius nunquam penitus ab ipfis aufi^rtur, Deo non
permirtcntCjUt fiapra vires tcnrenrur, fed una cum tcntatione pra;ftanteexitum, &
opus quodinipfisinchoavir,perficienteinf.nem ufque.
Docent nos harc Sacras Scripturae loca. i. Cor. 10 15. i.Thefl[3.verf3. Phil.i.6
i.Timoih.i.i2. i.Cor. I.2J. Epher.i.13.14. Ephef.4.30. 2. Cor.4.13. Hcbr.6.17.
& feqq.
Jta/ûe Keìjcimiii.
1. Nullum vere ffdelemacregenimmjinhacviradePerreverantiaacfalutcpofie

cfle certum,abrque fpecialir^velatione. Rem. Coli. Brand. 504.
z. Laudabile & utile efiè,de fiaa pcrfeveratione dubitare, ibid.410.
IV.
Hzc doftrina uti veriflìma & divino Verbo conformis-efi, ita vtilifllmaeft ad hu-
militaiem & veram pietatem in Fdelibus prGmovendam,& excludendam pmnem
gloriarionem,& maxime ncceflaria ad lapfos erigendos & confolandos & in viam ,
rcducendos,&à defperationis prxcipitio liberandos,modo cum prudentia fecundum

verbi divini normam & exemplum applicctur.
Huc faciunt loca Sacrae Scriptura: Luc.22. verf. 29. & feqq. i . lohan. 3. verf.
2.3. Philip, 2. verf. 12. 13. Rom.6. verf. 11.12. Rom.8. verf. 35. & feqq. aliaquc
complura.
Itarjue
NATIONALIS DORDRECHTAN^ 23 j
^taque Keìjcmm.
Doflrinam de pcrrevcrantixcertitudine,exre& natura fua,idoneam efleadfecu-

ritarcmgenerandam,&in medio peccatorum (Sctranlgrcfrionum nomini fervire in- ,
ftarpulvinariSjCui mollitcr incuber, libi blandiatur & feipfum conroleiur. Rem. iu

Coil.Brand. 403.
il.
Non paucoscfre,cqiiorumanimisSaran/olahuius dodrinae pcrfuaTionCjfidem om.

ne fpcm,rcligionem actimoicmDei
, iadicitusevulfit,his addefperationem rcdadis,
illis in defpciata falutCjbis mifeie fccuris. Nic. Gievinch. in Epiftola przfixa diflertati
centra Amcfium-
III.
Nifidcfendatur Sanftorum Apoftafia^tolli omnein glòriatiònem hominis.Bert,
COROLLARIVM.
Llcetautcm ftatuamus^ Deum folos cledlos fuos ea fide donare quas
non deficiec,tamen agnofcimus eundembeneficcntiilimum Domi-
num, multa beneficia conferreetiam reprobis,qualia funt illumina-
no ad cognitionem quandam rpirirualcm,& aflenfus adfidem quandara
hiftoricam & fuperficiaiìam,& gaudium quoddam ex guflu illorum do-
norum;qu*E quia non (unt durabiliainipfis, nec ad ipiam regeneratio-
nempernngunt-fèd tempore tentationis ab ipfisniet fuffocantur, Sacra
Scripcura eos qui ea habucrunt , temporarios vocat .- Non cnim radicés
egeratinanimis eorum vera fidcs,qu£ejuftificac , fed talis Fides levitcr
animos eorum affecerat , qualis eft eorum, qui Domino {ènfim ad

à
plenam &perfed:am fidem pra:parancur -,
Quare& (pecic differrearbi-
tramur àviva &jufì:ificante fide regeneratorum,quaminan'teCedcntibus,
non pofle deficerc oftendimus. Ad qua: eriam taciunt loca SacrêScf^-
pturas; ^lath.i$.'-uerfi<). 2,0. zi. tz. ad//el/r.6.yerf!^.j.6. i.loan.i,yerf.i^.xO.
& alia.
Itaque "îjcimus.
Fidem temporarìorum efle fidem veram , totalcm & iuftificantem>nec differrc

fpccie,à vera fide ad finemufque durante.
CONCLVSIO.
ATque ita abfolvimusiudicia noftra de quinque notisRemonftrantium Articulisj
in quibusconfultoufifumusbrevitatejHcque necefìarium arbitrati rumus,lon-
gius examen argumcntorumjquse prò contraria fententiaproducuntur, fubneólcre,
V V 4 V licet
ij^ ACTASYNODI
licet illud pene paratum babcremus ; tum quod tempori confuleremus tum quod ,
in CoUationc Hagieniì & pluribus alijs iaiptis,id abuiuk à noftris pra.ftitum eflet;
maxime vero quod maUemus,&RcveiendosD. e-ueiosTlieologosdeijs audire, &

ijs quibus provincia demandata , operamhanc in-
Icripti clcnclitici coniìciendi cft
tadam relinquere : Satis itaque nobis vifum indicare tantum Sacra; Scriptura: te-
ftimonia,qux nos hadenus in fcntentiacontirmarunt, (Scadhuc confirmant parati :
tamenprolixe rationem reddeie iudiciorum noftrorum, ii necelfitasaut utilitas id

rcquirat; Ncquaquam enim dubitamus,quinex poiitionibus noftris, quibus cxpli-
cavimus eam dochinam , quam iiaiknus in Eccklìjs noftris prò virili noftrodocu-
imus & ut ab alijs quoque doccrctur,contendiimis luce meridiana clariusfir-futu-
,
rum,nos in veritatc in ("acris literis tradita & ab EcclcIìaDei,inde ab Apoftolorum

,
temporibus/edulo & intemerate con(ervata,pcrDci gtatiam conftanterpermanere,&

cum omnibus vere Reformatis Ecclelljs vnanimiter conipirare Remonftrantes vero:
in quinque luis Articulis , ( quos fané plus in recefluhabere,quam primo intuita vi-
eorum dcclarationibus ócdefcnfionibus, manifeiteapparuit ) nihil
deatur,ex fcriptis
aliud propolitum habuiiìe quam novam & peregrinam do^.rinam recepta; veritati
,
feniim luperinducere & Semipelagianifmum nonnihil recodum fl> non peiora,

quodhorrefcimus dicere j prò vero Chriitianifmo fupponcre :Quare nonputamus
cuiquam poft hac miru videri poflc,quod animi noftri, cìeterorumque Provincialium,
tantopere hifce Remonftrantium molitionibus fuerinr commoti , tamacriter fé &
proveritate, advcrfus ferpcntem fallitatem oppofuerint: praeiertim cum conremto
Ecclefi^ iudicio, à Magiftratu impunitas &
licentia quidvis docendi , fub fpeciofo
prxtextu tolerantix in quinque hiiCe Articulis,haud difficulter eflet impetrata:illu-

dcntibus Rcmonftrantibus nonnullorum Procerum credulitati aliorum facilitate ,
abutentibus,& quod rei caput efl: , ijs qui novi aliquidinRepublica moliebantur,
©peramfuam accommodantibus,&horum vicifllmoperam avide accipientibus.-Quae
cum fummoDei benef-'cioin apertum llnt produd:a,ad vos converfi llluftres^Nobilif-
fimi,Ampli(simiquePrxpotentu Dominorum Ordinum Generalium Delegati, per
pretiofum D. N. lefu Chrifti nomen obteltamur tum noftro, tum Deputantium
,
noftrorumnomine,utapud Dominosveftros,&noftros fortiter infittati sveritatem,

in qua cum caeteris Ecclcfijs vere Reformatis plenarie confentimusjn Ecdelljs hifce
Belgicis deinccps fartam tetìam confervari & fcmipelagianum fermentum amo-
:
veri, & fiquidem dicendum eft,Socinianum lolium ex agro Dominico evelli &pro-
cul amandari Eofque qui Zizania h3ec, tam confidenter bono femini admifcue-
:
runtjtanquam inidoneos agricolas, imo noxiosmercenarios , cenfuris Ecclefiafticis

conftringi;& prò peccati cuiufque menfura,levius autgravius ineos ànimadverti; Ita
cnimfiet utpacem , horum tribunicijs concionibus & vencnatis fcriptis , ex hifce
.provincijspene exulantcm , felicitcrreducatis, reducem ftabiliatis& confervetis,&
bencdidiones omnimodas à fupremo veritatis fuae vindice &
pacis largitore, iuvos
ipfos & cives vcftros derivetis quasutifponte facere feliciterinftitiftis , itaDeum
:
opt. Max. venerantcs rogamus , utbeneinchoata, divina fuagratia porro piomoveàt

& peificiat,ad aominis fui gloriam & omnium noltrum falutem. Amen.
Itidicìum
NATIONALIS D O RD R E C H T A N^.- w^f
I V D I C I V M
Fratrum Noort-Hollandorum,
De Quinto Rcmonftrantiutn Articulo.
in quo agitHr de perfeêrantia êrefidelium in fide^ ^

de certitudine pilutù.
Articulus Qiiintus.
QV I lefu Chrifto.pcr veram fidem runtinfiti,ac proinde Spiritus eius vivifican-ì
tisparticipes,eosabunde habeie faculiatum,quibus contia Satanàm, peccatum,,

mundurPj&piopiiam liiam carnem pugncnt,&viftoriam obtineant ; vcruntamen
femper per auxilium ciurdem Spinms. lelum Chriftum vero illis fuo Spiritù.
gratiae
in omnibus tcncationibus adefle,manumporrigere,&modo fintadpugnam parati,&
eius auxilium petant, ncque lìbidefmr.eos confirmare.atque idadco quidcmût nulla
Sathanx fraudo aut VI feduci vel è manibus Chrifti eripipoflìnt, fecundumillud
,
C Lriici iohan.io. Nemo illos exmanu mea eripet. Sedan illi negligentia fua principium
fubftantiae fux in Chrirto nonpoirmt deferere , praefcnti mundo iterum applicari,
àSandado rina.iplisfemel tradita dclicere , bonae confcientiae naufragium facerc,
gra iamnegligere,e(retprius ex Sacra Scripturaexaaiusdilquircndum ,
quam illud
piena, certaque animi noftri pcrrualìonepolTcmusdocere.
In hoc Articulo Renionftrantesvideri volunt,quam proxime accedere ad fcnten-
tiam orthodoxam Ecclefiarum Rcformatarurn,de perfeverantia vere fidelium in fidej
tantum de eo dubitare ,annon illi ipfi fua negligentia deficere , & à gratia excideré
pofrmt,quodpeniiius ex Sacra Scripturaexpendendumcenfent,antequam de eo certi
aliquid aflcrereaudcant. Siquis tamenad ecrum in hoc Articulo verba & phrafcs
diligenter attendat , nccnonadea,quxproeiusexplicatione& defenfione tam iii ,
Coli. Kag. quam alijs editis pafllm cxhibitifque eoram fcriptis adferunt, facile in-
tclligct cos î 2^« micm ab carum fententiadilTcntirejdum perfeverantiam vere fide-
linm quam à coiiditione pra;ccdanca,pra:{landa ab hominibus,& fic, ab huffiano arbi-
trio, llifpcndunt , in dubio relinquunt , imo omnium piane perfeverantiana &falutis
ccicituclinem tollunt.
Statuunt cnim paffirti.vcre fìdeics , in Atqui Northollandicoiitra ftatuuntex

fingi ia& atrocia federa , qiis confcien- Dei verbo, vere fideles, et fi ex imbecilli-
tiamdiredevaftant,&cumveraaciuftifi- tatecarnis nonnumqiram labantur& in
cante' deconfillere iicqucunt, noninci- peccata confcientiam graviter lardentia
dere tantum fed & in ijfdem perfevera-
, incidant , non tamen pofle ad mortenl
re,(S: mori Hde vera, gra-
pofle. Idccque à peccare,aut ita fé totos dedcre peccatis &
tia Dei, & falutc aeterna totalitcr &fina- feci eribus^qui bus confcientia vaftatur,ut
lier excideré pofle idque multis vere
: in ijfdem '
naliterpcrfcvercnr &morian-
fìdelibus & rcgcnitis antehac evenifle, tur,ac proinde à vera fide, gratia Dei, 5c
acctiaainum non raroe\enirc. falute,cxcideretotaliter final itcrque non
pofle .•
ut qui virtutc Dei ad falutcm cu-
ftodiuntur.Pcr cuius gratiam vel gravifll-
me lapfirurfuseriguntur & certo ad refipifcen iam adducuntur. Adeoutex verefi-
dclibus ne quidem unus perieritâut periturus fit unquam.
Qu®
ijg
•
A e T A S Y N O D I
QnjE finfTula cùriJiTug Rcmonftrantium fentcntiae oppcfua, partim Facrae Scriptu-

ìx teftimonì)s,partim manifelUs vationibus probari poflunt. Nam pruno vere fìdejes,
cilì&la;pe &
grLWÌtcr,pcccant,non tamen fé rotos peccatis dedere, in Spiritum San-
tì:um,autad mortem peccare,tdtatur Scriptuia i.Iq>:\\\.z.9. ^'fquii natu-s efi ex Dea
veccatum no/ifacit,c]!to»iaTnfe}ne» ipfìttiiff eo manet,necfotefi peccare, eo cjuodex Deo tiAttu
ejl. i.Ioan.5^ r8. Scimmqiwdqmfquà natm efi ex Beo, n'vnpeccAt , /ed c^tàgenilttf efi ex
Veo (^ malusille non tangit eum , Kom. 6. t. ûimortuifumm
confervatfernet ivfirn ,
teccato,quomvdo Acthuc 'vivemM ineo? &c\cxi^-S. Si ciimeopUntAticoAluìmm ccnforrm. ,
tione mortis eìns mmirnrn etiam conformatione refurre&ionis coalefcemm. verf. 6. Illitd
,
fcicntes^%ieterénmoftrum hominem ctimeo crucifixum effe, ut enervettircorfm peccati , ne

voflhac nosferviamus peccato. verf.S. ^Quod fi mortiti fimus ciim Chrifto , crcdimus fiore
'vt eti.trn vivar/itis citm eo. vcrf. 14. peccatum "vobis non dominabitur,non enim eltlsfiuh lege^
fied fiib gratin.

Secando. Éofdem proinde à fide iuftificantc,gratia Dei, falute sterna, nec tota- &
literneclìnalirerexcidcrepolTedoccntintcralialcqueutia loca S. Scripturse.Marth.
16.18. Super hanc petram Adifìcabo EccUfiiam mcAm &
port& infierir ttm non fiiiperabunt
exm. ^Sôd etiim htc de tot a Fcdefia dici tur , defiingulis cita membris vemmfit, neceffe efi.
Matth.2 4. 24. Jta vt [fifieri pofifit ) fieducAnt etiam elecìos. Ioh.4.i4- S^fûis ex aqui
biberit,q:;am ego ei dabo.,nonfiitiet in aterniim. Sedaqua ilU,quam ego dabo ei , fet in eofiom
aq !£ fiilientis in vitam xternAm. lohan. 6. 37. Rum qui ad me venit , non ejiciam
loh. 10.28.- Erro vitarn xternam do ovibusmeis,nec perihunt in aternnm.ôm.%.)^.
fiora,!.
£)îsnosfeparabitachariiateChn(li?Niimafifitnio?Numangu(lia?&c. verf.37. Imolnhis
emnibwjplufiquam 'viBoresfinn. m,per eum qui 'di le Kit nos,vcri'. 3 8 ?{eque mors,neque vita, ,
neque anqeli, ncque pìtncipatiH^neque p"tefiates,neque pr^fientia,nequefiutura. verf.59. Nc-

que fublimitas,neque profiundi t US .,n eque lilla res alia condita , potest nosfieparare a charitate
Dei qiuefiin Domino nofiro lefiu chrifio. Hinc dicuntur fideles elle inftar arboris
,
plantatcead rivos aquarum.qnae fruòtumfuum edit tempore fuo,&cuiusfoIum non

decidit. Pfal.1.8. EtPfal. 125.1. Artimilantur monti Sionis, qui non dimovetur,fed
in fxculum permaner. Sic,Matth.7.25. comparantur viro prudenti ,
qui aedifìcavit
domumfuam fuper petram,qua;necnimborum,necfluminum, necventorumimpul-
fucadit.
Tertio,teftatureos,non tantum Temei in gratiamrecipì, & fide donati , fed in ea
etiam ad falutcm cuftodiri. i.Petr.1.5. ^luivirtutis'Deiprxfiidiocuftodiminiperfiîdem,
édfialtitem. Pfal.2 9.r. hhova Paftor meta, non egebo. verf. 6. certe bonum dr benignitas
profiequentur me omnibus diebm vitA me£.,& quietm ero in domoIehovx,quandtu longa eriint
tempora,! .Qox:.i.^ filui Deus etiam conftrmahit vos ufiqtie ad fiineminculpatos
. tndiem ,
Domini noftri lefiuChrtfii. i.Cor.10.17. Tidelts efi Deus, qui non finet vostentari fiupnt .,
id qitod potefiisficd prxflahit una cum tentatione evófìonem,vt pofisitisfi<fiù:ere,V\\ì\.i.6.per-

fuafiumhabens hoc ipfium fiore 'ut qui coepit in vobis opta bonum, perfiaat ifique in diem lefit
,
Chrifii. Et pofteriore adTheff 3.5. Fidelù efil Dominus quifiabiliet vos tuebitur &
a malo.
Quarto, eadem teftatur etiam per carnisimbecillitatcmlapfosmrfus erigi , nec

omnihdeexcidere,quantumvis gravi flime labantur. Pfal.37.24. CumcecideritiUtis.,
non collidetur^quia lehova fiupponit manum , EtLuc.20-v.31.32. DicitChrillus Pctro.
Simon,Simon,ecce Satanas appetir vos^quos ventilaret fiicuttriticumfied ego deprecatm fium
frote,nedefiiciatfides tua. tuigitur converfiu^yConfiirma firatrestucs.
'^RMÌones autam^ quihmh&c eadem confìrmantur,

hA flint.
I.
Quia Deus profuo beneplacito, cum Ecclcrijsfoedusiniens,aeternamgratiam&in

ca perfeveraiitiamfuis piomifit, Gene{.i7.7. Abrahamo omnium tam exprsputio,
quam
NATIONALIS D G R D RE CH T A N^. ijì>
quam ex circumcifione credcntium V2inì,à\x\t,(l.ibiliofrditdmettm interme , é'te.ac
jemen tuumyoft te,fer atatesfiias, vt fcedmfit ferpeiunm^ me tibi effe Deiim > d^fèmi/fì
ino polite. Pfal. Sp.ji. Si dereL-querint Fiiij eius leêm meam,drc.vcrC^^. Sedbenid^ìitit-
tem meam nonirrttdmfnaum Ab eo^neque mentur contrafidemmeam. La. 5 4.8. Ben'wni-
tatc f epitema mtfereor tHi,aÌ4i'umdex tnus khova. \ei-r. io. Oâmfis hi montes r eceder ent^
^ hicclles dtmen/erènttir att^men bénignitas meaate non recedete
, foedus facis me^non &
dimovehitur^m mijerator tuus hhcva. Wì:.ì,i.'^c).Ifìdam iliis cor unum, ó"vum unum ad ,
reve^ endiim me omnibus diebits ad boriimi ijfornm &

Filiorttm ipfornm fofl ipfor. vcrf.40.
^ptWg4m ipfn fatdHS perpettinn? f'ure njt non avertam meà profequendts ipfis jbenefacim-
doipfis &
rivtrentiammei indam animo ipfon-.m.'vt non recedantkme.
Ab hacgratia in federe vere fìdclibus promiflàneri non potc(t,ut unquam pcni-
tus excidanr. Deus cnimcft vcraxjinoìpfaveiiras idcoquepromifia pra^lat , & nc-
que vult,nequepotertquemquam tallcre,tum quia Idelis ert, rum edam quiaomni-
poiens^quilciprum abnegare nonpoteft , & cuius omnipotenriaànemine innrmari
poteft. Nura.25. 57. DeMS fortà non efi hcmo (jui ment:atur,ai<t Fi.ittshominis quernpceni-
teat,an ip(e cHxerit (^ non ficiet? m Ivqmtus fuerit dr non fr&flabit illuda C'uiconlì-
milis cfl. locus, i.Sam. 1 5 . 15?. în etiam qui eft eternit as ifraelU, non committet men-
d^cimn^neejiie po^nitebiteuni:'Et-iàTix..i,zadfpem 'vita xternts, cjiiam promifit Deusille
mentinnefcius c^c. i.Sam.12.24. Nondeferet IchcvapopuLm fuum ,crc. Ef.46.3.4. au-
fcultate mihi domui Iacobi-,cjiit byidamini inde ab utero ^cfui qefla,mini inde a vulva., tifque ad
femumêgo idencò' vfque ddcrnitiem ego portatitrusfum,egofeci^d' ego gefla.bo , ego tnquam
portaturusfam, .& ereptnrus. i. Cor. Z. ^vi Bctts ettam ccnfirmabit vos adfinem ifque
i .
inculpatos,tndum Dormninósiri hfit Chnjii. verf.p. Tfdeln Dem,per quem vacati efìts in
communtonem tilijipfms. i.Thefr.5.23. Dchì pacis funiìifìcet vos totas.dfiritegervefler
Sptrttus d'anima d" corpus inuilpate, in adventt'm Demini nojìri lefu Chriìti ferventnr.
\zt(.i^.F!deltseH qui Vbcavit nos,'iui etiam idcffìctet. Eia. •î.io-Netimeto quiatecumfuw,
ve (ìupeto,(juta egofinn Dem tiius , fortifico teêtiam anxilior ttbi,etiam fiiflento te , dextra
iuffa mea.loh.ni\ 10. z'è. Ncme rapiet ovcsmcas manu mea. vcìCig. Pater meus^quieas dedit
f/iihi niajoromnibtts est^neqi'e quifquam easpotefì raperee manu Patrls mei,dc-^'y''^-^-'ìl*
Si Deitspronobis , quìs centra nos. ^fuivirtuteDeictiftodimurperfdemad
i.Petr. T.5.
faintem. Qujbus in locis , Deus mentiri nefcius , & ille omnipotens pol'^
licetur foedere firmifluno fc non falutaria tantutri fingula abunde fuis largi-
,
turum,vcrum etiam perpetua illa prsftitcrumconftami fa dere &perrenni Spiritus ,
Santìi influxu & auxilio, quo fiet,ut ncque à Deo dcfcrantur fidelcs ncque ipfum ,
dcfcrere unquam vclint. Eli: igiiur certa vere

fide nixa f delium pcrfeverantia in
certisDei promiflionibus, &fallcrc nefciis. Servar enim Deus quicquid promittit,
idque iure natura; fua^, feu veritatis,conftantis& potcnLÌa;,qua:utraqueipfinaturalis
cft.- Necullumexcmplumadferripoteft,ubi quicquam promilìile dicatur,quod non
impleverit.
V II.
RaMo eft Quia Eilius Dei Chriftus lefus a.'tcrnam redcmptioncm & recohcilìa-
:
ticnem cumDeo Patre fuis fidclibus, morte fua& làcrificij merito acquifivit. Heb.
9.X2. Per propnum fanguinem ingreffuseftfemel infacrariiim xternam redemptionem naBuf.
lo.verf. 14. VnicA obktione confecravit in perpetumn eos qui fancìificantnr , idquefe-
cundum prophetiam Dan. 9. 14. Cchibcbitur defe£lio ilk-,ohJìgnabunlur peccata ,expiabi~
turiniquUAs , d^ndauceturinfiitiapeipettia. Icr.31.34. condonabo iniquitatem eorum , c^
peccati eorum non recordahor amphus.
Si aetcrnacft rcdemptio.iuftitia perpetua, quamacquifivit&adduxit Chriftus: Si
*
peccatorun'j promittiiur alterna obli .io ; eos qui liorum benefì-
feqi'.atur neccfleeft
ciorum femci fadi funt participes excidere penitus à ['de & gratia Dei,& perire non
,
pofte. Atqui horum omnes & fingulos tìdeles participes eflc,cxtra dubiumeftrfidcles
ìgitur 3 gratia & falutc totaliter & finalitcr excidere non poflunt Et proinde falfum, :
coriunmuiios excidifre,&etiamnumnon raro excidere.
III. Ratio
.
i4© ' A C T A S Y N O D I
III.
Ratio cft: Quia idem Chriftus ex mandato &

volu mate ratl:is,reconciIiationem
femel gratiofc acquifitam,potenter confervat ijs quos-redemit Et quos femel dile- :
xit, eos ad finemuiquc perpetuo diligit. Ioan.13.1. Ioan.6.39. H&c efivolmìtAS eiuty
qtàmifit me Pntris,'vt quii quid mihi dcderit non perdam ex eo,fed fufcitem iUudin vhtmo
die. Jean. 17.12. ûos dedifiimihitego cufiodivi,& nemoex ijsperijt. Si confervantuf oc
cuftodiuntur à Chnfto vere fìdeles,idque ex Dei Patris voluntate,&:quidé itautnemp
exijspereatjUtiqueperfcveraminfide.
IV.
. Ratio , Sumitur ab interccnìone Chrifti. Pro quibus Chriftus feìpfum ut faccrdos

obtulit,pro ijs etiamapud Patrcm interccdit, ut beneficijs omnibus facriircio mortis
fuìe partis fruantur lozn. ij .2 Jf. Pater quos dedifti mihi,velim vi 'vbifnm ego,
: i/lijtnt &
tnecum-iVtconfîciant glonamilUm ,
quam dediti mihi. Item.verf.20.21. Pro ^srogo,vt
omnes unum fin t, tu Pater in me,& ego in te Rom. 8 34. îs efi qui condemnet ì Ckrifius
. .
efi is qui mortuus efi drc.

î
etiam fofluUtpro nohii. Hxc autem interceflìo Chrifti fa-
cerdotiSjfemperacccptaeft Deo Patri. Impetrat igitur. I0an.11.4i.42. Pater gratias
agotibi,quodmeaiidterls:egoveyofiiebammefemperàteaudiri. i.Ioan.2.1.2. Filioit mei-,
f^dvocatum hat/emus aûd Patrem le-^,
h£cp:yibo'uohis,vt ne peccens.îodfi feccavertmus,
fumChriJìumîufiummum,qutefipropititatiofrofeccAtisnofiris.
V.
Ratio : quia vcram fidcm prorfus cxtingui &. è cordibus eledorum delcri non
pofle, probant elogia illa ,
quibus Scriptiua S. campafllm folet infignirc. Namvo-
cantillamnoftram vidoriam, qua mundum,& mundi principem diabolum, vinci-
mus. i.Ioan.5,4. & i.Petr.5.5>. lzcoh.4..j.^^h..6As.ajfumite fcntumfidei quofofifitis
omnia, ìacuU mali illiits ignita extinguere,Sì vincit fìdcs, non vincitur.Si extinguit ignita
tela diaboli,non igitur ipfaéxtinguitur.dicitur etenim femel dati eledis, quo perpe-
tua eius & continua durarlo notatur: quianunquaminterrumpi,multo mmus peni-
tusabrumpipoteft. lud.verf.3. Vt decertetis prò fide,quAfi:meldatA efifanciis,
VI.
Ratio: Quia Spiritus Sanctus qui datur vere fìdelibus,ipfiseftArrhabo haeredita-

tiscoelcftis,quoobfignanturindiemredemptionis , &quidicitur ab ipfis nunquam
recelfurus/edinsEternumcum illis manfurus,Efa. 5^.21. Hocfosdmefimeumcumìjìiiy
ait lehova; Spiritusmeui,qui efi tn te,& 'verbamea,quA pofui in ore tuo , non recedent ex
ore tuo,aut ex orefiminii tuiâit lehova, ex hoc tempore ujque in feculum. Ioan .14.1^. ego
rogabo Patrem & iliumconfolatorem dabit 'vobis,'vt maneît 'uobtfium in atermm , nempe
Spiritumi/lumveritatis , drc. 2. Cor, l. 21. G^jjosconfirmafvobifcuminChnfinm , d*
qui unxit nos. De tu efi, qui etiam ehfignavit nos , deditque arrhaboncm Spiri tuf in cordibtts
noftris. Eph.1.13. In quo etiam,p0fieaquamcredidiftà,olfignati efiió Spiritu iìio promifito-
nisfanSlo.vtiCi^.ûi efi arrhabo haredjtatis noìir&,&c.
Eph.4.30. Hetrifiitia, affate Spi-
ritum illum S. per quem ohfignati efits in diem illum redemptionis.
VII. ,
,.!
Ratio t Quia fidelcs per fdcm arcana SpiritusSandioperatione Chriftoinfcran-

tur,&ut membra cum fuo capite ita arctiflìme & infcparabiliteruniuntur, utabeo
nullo unquam tempore &
modo fcparari poflint. lohan.6. ^6.57. .îedit meam
carnem
.
NATIUNALIS DORDRECHTAN^. f .24^

^meditpieAmcarnem,c^ hibit mcHmfangtnnem,in me ma.net, ^ ego in co ijìcut mìjìt me
'u'.-vensUlc Pater-,& ego uiz'o-per ratrem,ttaetiam qtùederit me^vivet quoque per tne, Ergo
non pcnitus excidct, ncc pcnbit,6^c Eph. 3.17. Vt inhabitet ChrisÌHsperfdem in cor-
.
dihm 'vesirii,tit tn chariiate rr. dicati c^'fandati valcatii alfequi,drc. Eph. 5. 23. Christm efl
veri'. 25 CÌmUm dilextt EccleJ/am,é'fernet-
caput Ecclcjix , cr is est^qnifilntem dat coYpon.
iffum expofuitpro ca> \.i6. vt eamfanóiifcaret. verfi 27. Ftfisieret eamfibi gloriofam:
veri. 29. 30. Bominiisfovet Ecclejìam ,qiioniam membra Jìimm corporis eiit'S , (jrexcarne
eii^s, (jr ex ojjtbm eita^
Vili.
Ratio: quiapcrf!demercdimus&ohtinemiisv]ramajtcrn.'im.Ioari.3.3<5'.,gw'oT<2'Ì!V
infdttirn habet-vitam ^tcrnam.loan.yzS. ^hiifirmoncm mettni atidit ^cr credit ei^, qtîrnijìt
medì^het vitam dternam Cr in condemnationem non vcnit fed tranfrcit a morte in 'vitami
loh. (i.i'). §ltn 'venie t ad^ me, neqiiaquam efuriet, dr qui credit in me, nonfitiet tinquam.
•
IX.
QûiaVere fidelcs regeniti funt in {pcm vitx a-tcrnx,cx feminc immprcali &: incor-
rupribiIi.i.Pet.i.3.4.& i^.Regenuit nosinjpem viz\xm ..per rejurre&îenem I.ChriUi ex mor-
tuisîn bizreditatem qu£perire non poteft Kenati non ex [emine mortali fìd ex immortali per
.
fermonem Dei ziivijdrmancntis in icternum. Quod fcmen in fidclibus maner,etfì inter-

dum ad certum tempus (iios fruftus cxccrne nonproferat. i.Ioh. 3.9. ^luifqiiis natm
est exDeOipeccatHm non factt-^ qiionia-mfemen ipftm m co manct : Si quia femen in ipiìs ,
maner, peccatum non taciiint vere fidelcs; l(:x|iiirur,iIlos principium i]Iud,quo fliften-
tantur in Chrifto , dciercre nec polle, nec velie, ^luicquid emm natum ejl ex Deq
'uincitmundum. i.Ioan.5.4.
X. •
Ratio: quia fandorumpreces quocidie ex fide orantium non polTint efTc irritê: ,
fecunduni illud Chrifti. loh. 16. 23. x^men. Amen dico vobis^qucicumque petieritis k Pa^
tremeo-, tnnominemeOidabit 'vobis .vzxLiji^. Petite ò'accipietis , vt gaudium vejìriimjìt
ylenum. Matt.7.7. Petite ér dabiturv obli. PetuntauteminprecibusutcuftodiantUE
infide, &: ut perle verare ulqueadfìnem fibidetur. Ergo,&:c.
XI.
Ratio: quia perrevcrantia efl: donum Dei, quod non omnibus hominibus, fed Ìô^
lis elc£lis datur; non ex meritis, aur ullis liberi arbitrij viribus Icd ex Dei voluntate ,
fìmpliciterpendens. funtenimperleverantia <SÌ pra:dcllinatio inviccmlubordinata:

Sicutigitur eleftio certo &: intallibilitcr làkitcm infert , ^\c falus pcrlcverantiain
: .
finalem pra:rupponir, line qua nemo potcll lèrvari: Matt. 10. 22. âfastinuerit adji-
nem ufqtieis fervali tur. Apocal, 3. 11. Tene quod habes,tit nano accipiat coronam tiiam:
quis vicerit,daboei, c^c. Confert itaque Deus certo Jfuis eleftis &£ Hdelibus, donum
fi
perieverantix, fortifìcat eos, &
dextra Tua fuftenrat; ut quod in ijs coepit ad gloriam
lliam 8c iplbrum lalurcm pcrficiat. Tellatur id Elàias 41. 8. Tu if-ael, ferve mi, tu
Jacob, qttem elegi,femen Abrahami, amicimei, veri. 9. Tu quem prebendi ab extremitatibu4-
terrA,(âfeleBis eim evocavi te, dicens tibi,fervus metts es, elegi te, ncquejêrno te.vz ri. io,
7ie tÌ77ieto, quia tectimfum nequeflupeto, quia cqôfvm- Deus tum : fortifico te,etiamfufien-
;
tote dexteraiuHamea. Idem Iic]uet ex aurea illalàlutis catena, quam delcribit Apo-
ftolus,Roman.8. 29. Namquosprizfcivn eos,ò'c. V'ôm..ii. i.Num iîtur abiecit Dem
,
hopulum fuum ? veri. 2. Abff, nonabiecit T)em populum futmt quem pracognovit. verf.j.
é" hoc tempore refervatioficundum electionem gratititamfacta f/?.Ephel.i.Poft-
Ita iqitiir
quamdixilfetApoilolus, Deum luis benedixille omni Ipirituali benedizione &c.
ijsbenediftionibusetiamaccenlct, perlèverantiaminfide &: certitudinem lalutis. ,'
veri! 13 . 14. Ohfignati ('inquit) efiìs Spiritaillo promijfionis S. qui eff arrbabo b<&reditatis-
nosh'£.Sic ad Pini. ì.6. Perfuafum babens boc i.pfum,fore, vtqiii ccepit in vobis opus bonnm-,
perfìciat ufqueaddiem lefu Cbrifìi. &
verl.'29. Vobis datum est tn negotio Cbrifli non fo-
Itim in eiim credere ,fed etiam prò eo pati. &2.13. Deus est, quiefficitinvobis^&vtve-
litii ér ut eJJìciatis,pro bcnevolentia.
Xxx QH^
i4i « A CT A S YN O D I
Qua: omnia, &:Scriptiirx'teftimonia,& rationeSjevidcnterdcccnc pcrfcveran- ,
tiam elle Dei donum vere fidelibus in gratuito focderc promilluiri;, efi'c elìedum ir.a-
xuTie proprium elccìionisxterna; ad {hlutcmjcaufhmeiusnoncile liberairi hominis
voluntatcnijicd fòlamDeigratiam &virtutcni,ChriftiServatorisfìdam cuftodiam,
&: Spiritus S. xtcrnam in clcftismanentis clìicaciani: ita ut ctfi vere fìdcles, re/pedu
lui, & in l'eie conlìderati , fidem amittere, &: à fakite penitus defiCcrepolienr,tamen,
quantum ad coniilium, promiiTioneSjadvirtutcmDci, Chriftiqueinterceirionem &
cuflodiam, non poifint non perfeverare. Quia ccnfiliuni &c vcluntas Dei Chrifli- ,
quemtercelHo, &c. irrita lieri Don pofllint,&: cius dona &: vocatio lune «^£r«^.£-
Quare àvTtJiTùo?,i.T(pcô^ct &:faIfàfintneceirccf1:,effataiIIaRcmonfl:rantium, per-

fcverantiam donumDei , làltem novi focderis, non
elle; nec eli ecium eledionis ad
, -falutem, elle ccnditioncm novi leu gratuiti fodcris, à Deo in eligendo pra:requifì-
,
tam,ideoquclibereab hominepraftandam voluntatem* hominis elle proximam :
caulàm phylìcampcrreverationis, qux etiam ftanrc auxilij divini promptitudine,

6c gratia'iùfficientis prxl'entia, omnibufque illis pofìtis, qua: ad perlèverandum ne-
ceilaria, fufficientia lune, motui ramen &
operationi Spiritus S. velairentiri vel refì-
llere,adeoquevel perfeverare vel non pcrlèverarepotefl:.
Omnia breviter hoc Syllogifmo concludimns,

QiiibusDeus promilìc le daturum perfeverantiam, &:quos virtute Tua cuftoditad
falutem: quibusChnllusacternam rcdemptionemacquifivit, &:pro quibus perpe-
tuo interccdic: quietiamfreti Dei promiilìonibus donum perfeverantiê precibus
luis obtincnr,&:c.ij non polTuntnonperfeverare invera £de. Vere fidelibus eam
Deusccrtopromiiit,eos virtute liiacuflodit, ijs Chriftus a^ternam redemptionem
acquilivir, prò iis perpetuo intercedjr,&c: utante probatum eft. Ergo.
Quodautemalicubiin Scripturaaliqui dictmtur defeciire5 òc fidei naufragium
feciire,&:c. idnondevcra&: iuftificantefidc,fcdde dodrinaaut externa profelTione
fìdei, aut etiam de fide Hypocritica & temporaria,qux in corde radiccs non egit,in-
telhgendum elTe, conflans eli Ecclefiartmi reformatarum fèntentia,&: non de iis,qui
per veram fidem Chriftoinfiti, veraerantEcclefix membra. Sici. Ioh.2,Z9. E nobis
egrejfiflint [ed non erant e.x nohis,fifuijfent ex nobis permanjìjient ufiqiie nobifcum. Sic iuftì
,
penredicunturapudEzech.j.&iS. Qui apparenterluftì erant coramhominibus,

quales erìit de quibus Clirillus,Mat.9. 15 .iV^» veni vacare iuìtos,na.m. de vere iufto co-
ramDeodicitur.Pral.91.13. Infus utpahna germinabit-,iit Cedrm in Libano crefcet ¥.14. .
Piantati in domo Ichovs, in atrijs Dei nostri germina proftindent. v. 1 5 Jdhiic abundabunt .
in canitie,pngiies cr virentes erunt. Pfàl. 1 2.5 i. Quî confidunt lehovc lìmiles luntmon-
.
ti Tzionis, qui non dimorctur,inlceculumpcrmanet.Plàl. 37.24. Iuftm:,cum cecideritt

non deijcitur-,quia lehoziah fìipponitmaniim.
De certitudme fcdutis.
De certitudine fhlutis doccnt Remon- Scriptura contra docet: omnes &: fin-
Nullumverefidclem &;rcge-
ftrantes:!. gulosverefidelesdefiiafàlute certoseire
nituminhacvitacertum cfl'e pofle defila polle &;deberc,etiam abfquefpecialire-
làIute,ablquelpecialireveIatione. velatione.
Aperte cnim teflatur; omnes &: fingu-
Iosverefidelcs,fcircquodin Chriftofint. i.Ioan.z.^. Scimusnos iniffo ejfe.^^^lno<ìhz~
beanr,&: pollideant Chriftum,fcrvatoré fui corporis^ cujus ipiì viva mébra fune. Eph.
<^.Z7,.Chrilìiis efi caput eccleji£,(jr is quifalutem dat corforiM r-)<^ .Membrafiimiis corporis eius,
ex carne eius^crexojfthtis ei^^s. Teflatur eos intueri in fìdei duce &: perfedorem Icf'um.
Heb.i2.2.Habere eos Chriftum paflorem,& curatorem animaru f'uarum. i.Pec. i.if.
Teftatur ite fcire fideles,fb efle filios Dei,& haredes gloriae coeleflis. Rom. 8. 1 5 Non .
accepiftisfpìritumfervitutis rurfus admetum ; fd accepifisjpirittmi adoptionis,per quem cla-

mamm-,abba, ide/ì-yPater. v. 1 6.§lm ipfejpiritus teflatur una cum Spirita nojiro nos effefilios
Bei. verf. 17. ^jiodfi filij\ eti.tmh&redes-, hxredes quidemI>ei,cohxredesautem ChriHi.
I. lohan. 3.2. Chariffimi,nuncfilij Deiftmusfednondum patefa6lnm efl ^ quod erimus -.fci-
miti
NATIONALTS D O R D R EC HT A N^. i;^
yii'M vt arni ipfi PAtefaciusfiterit^fimites ci ftmm quoniam l'idebimm eim
aiitemfore, ;
fi-
ciiti ejh l'ertariir criam liabcic eos Syu-itum arrhabonem hxrcdicaris ccrlcftis,& iì-
gillum prcmiflìonis.quoohfìgnati/untin dicm rcdcinprionis. z. Cor. i. zz.Ephcl'.

1.3.14. &
4. 30. Hahcre Jpcm certnm ac irìfallihilcm fàlittis.Kom.'è. 24. [pefervati famm
Romm.5.2,. Gbri.nnrirJ: :f]>cglorhi: Dei.vcYi'.'^. Verro jjesnmptdcfactt qnodcbaritai ,
Dei effyfajìt in e ordt bus j-ìoffrisper Spiritrim S. quidatm cfì nohis.

Habcntprxrcrca fìdclcs innumcras &: cximias proiriiirioncs,Dci mcntiri ncfcii,de
vira xtcrna, quain Chnllo raraMunr. Tir.i.z. \_yidjfem z'itx .ttcrria , qitam promifit
Detestile mentiri nefciw. Corinth. 1.20. ôujtiotjìini promtjJìoni'sDe-i,in ipfojiint
z.
etiam, éf n^ ipfi f<nt i^mcn, ad Dei gloriani.

Sciunt deniquc Sccrcduntfe trannatoselle cxmorrcadvitam.i.Iohan.3.vcrr.i4i
Zt vitam xternam haberc. i. Corine. 5.1. Scimm nos edipei nm ex Beo babere, domici liiim
nonnanufaBumi^tternuminccelis. 2. Timoth. i. vcr/.,i2. Nonji cnicrediderim :,
ò'rrnht
perfuafnmest eurn fcjfe depofttiim me uni in illuni diemfernjrre^.
Ha-cfìfcianr ,
fifcnriant, ficrcdant, &:indiibiratcrpcrcntoinncs&:rmguli fi^
dcles, fi fcircfcntirc, credere, fpcraretencancur confcquitur eosncc pofle de liia
;
pcrfevcrantia &: faluce inccrtos cilc.
y- Noe obftat,quod eos aliquando eriam in gravilTimas tentanoncs incidere , ^

Clinidubitationibusconfligerecontingat; in hoc cnim ccrtaminc concutitur qiii-
demcorumfìdcsjfcdnonexcutitur. Matt.7. 2^. Deciditantemnimbm , 'venerunt &
fluminAy&fia'verunt 'ventilò- inciderunt domui illi cf non cecidi t : fnndatn enim fuerat
fuperfetram. Tentatur, non aiircm fuperatur, imo tandem {uperac&: vincic. i.Con
IO. I j. Tentatio "vos non caepit nifi human i : fìdelis autem efl l'em , qui non fwct vos
tentaritfupraidquodpetejlisffedprxflahituna ctim tentatione eti.tm cvafioneni, l't poffttis
fiifferre. Roman. 8. 7.J. Imo in hif omnibu^pltisquam viBoresfumm, per eum quidilexit
nos. 1. Ioan. 4. 14. Vosex'De»estis,ò"viclftlseos^qHoniiimpotentior tfc^qui invobisefi,
(juam qui in nmndo efl.
1 Ioan 5 4 îcquid natum efc ex Beo vicit mundttm dr k-ec eji
. .
,
. :
quA vicit mundum-, nempefides nostra. Hinc exurgunc piorum illa , fidùcia^
l'iBoriiij
gloriano, triumpbi-iSj&quari tripudia. lob. 19. 15. \6. Equidem ego novi r dempto^
rem meum vivere, dr POfterioremfiper pulveremrcfirreófurum, é'-" carne meo. me vifirum
efeBeum. Davidis. Pfal. 23.1. lehova pajìor mctu nonegebo, vcr{Ì3. K^nimam meam
qiiietam effcit.VQxi. ^. etiamfi ambulavero pervallem Icthalis umhrx non timebo quia- , ,
fu mecum es. Pauli Roman. 8. 38. Terfuafim cfl mtht ncque mortem ncque vitam c^c. ,
pofie nos fepari'.re a Charit^te Bei,

qusefltn Jefìi Chrtjlo Btnninono'stro. z.Tmioth.i. 12.
Novi cui crediderim-, &c: Qjja:plcrophoria quod gaudiuminiiscire non potcft,qiii &
de gratiaDei erga le, &falute(ua dubij hjcrent.
Docent ijdem Rernonftrantes;cercitu- Centra vero nos ex fcriptura ftatuìmus:

dinemhancnonrcquiri,autneceflariam Ccrtitudinem liane ad fòlidamfidclium
effe ad folidam Vere fìdclium in ]iac vita confolationemapprim.cneceirariamellc,
confblarioncm quin potius ex i'c, natura
: & maxime ad acucndum pietatis rcligio-!
arque indole Tua pietativcr^&rcligionis nifqtieffudiumjaccommodani&utilcm.
fludio officere. Conftatid ex fiipla citatis' Scripturse te-
ftimonisj&cxeoquodlcgitur. 2.Timot]i.i.vcr(". 19. Solidum fundamentitm Beifati
hahensfgillum hoc, novit Bominm quifìint fui: cr, difledat ab iniufitia omnL'qiù nominai
ncmenChrifi,S>C E^h.^-io.Fos au/ern nan ita didictj?is Chrifum.v. 21. Si modo eum afidi'
fis-, cr per eum edoBifuishs ,fic ut cH veritinsin lefi-^ncmpedeponerejqthdadprifìinam eon-
verfitionem attinet,veteremtflumhominem,crc.^t jam ante probatum cfl:, cani effe ve-
ra: fi dei naturam., ut pet cliaritatem fitcfHcax. Gal. 5.(1. 1. Ioan. 3. 5. ^ha hanc fpem ha-
bent,ptmfcantfeipfos,ftcut & illcpurtisefl , fcilicet qui illis liane fpcm fecif. undc &: A -
pcfì:cIiexhociàlutisccrtitudinevarias dcducuntcxhorrationcsadpietatcm,&:fan-
éVitatcmvira:. SicPaul. Rom.fT.i.Poflquam docuiil'et precedenti capicc,fìdclescum
Dco per Chriflum rcconciliatcs, gloriari flib /pe glorijc Dei, hanc fpcm eos mini- &
tré fallere aut pudcfacere, concludir, ^hidigîturdiccniM? permanebimtfs inpec-
,
cato , vt gratta auffior fat abft : qui nin^tut fiwtfs peccato quomodo adhuc vivemw
':
,
ineo ? &
exinde, veri! ti. -2. 17 Subjicit exliortationem ad vitx fànftira-
.
tein^, Ita. etiam vos colligi te, vofpfos tum mortuos ejfe peccato , funi vero vivere
Xxx 2 B(3
r44 .:.... ,^"r:^:- A GT.A^S'YN O D I -^'W. /i
Ticoferlefum ChrishtmDommum noftrttTn. neregnet tgitur feccatuminmertdi ctrfore^nj^

siro,ut obediatjs percAto in cHptditaithm corpori-s, nfquejìjìitemenhra 've/haarmA tniujlitiî
y.ccca,tJa ìfed ftfltte^vos Beo,'vtexìnortt!!'S vivoSy&menhrinJcftrAarfnxtnjiitiie Dee. &:po-

lìcn. eap.i'. vGrf"..i.z.. Abloluta do^trinadc juftincatione'pcr fìdem-,.fàn£ì:ifìcario-
.
iie, pr;«deftinationc,item, &.qux ex iis. fluir, cercitudine iàlutis, hanc-inde dedu-

cic exhortatloncm: j>recorigitnr 'vosjrxtrespermtfcrutiones Bei , vtjtjì.ttts corpora veUra,,
hojìiam l'ti'am ,-.fmÌ}àfn, flacentem Deodare . Idem paflìm alibi vidcre eli: Ut, Ephef.
4. &:5.& i. Linde falfumeflecoriftat, doclrinam de cexti-
Petr.i, 13. &:.-iequcnt.
tudme. làlutiSy verae pietati obftarc, feunoxiam efiej&hbminesfecuros &:profaJT,os
redderc. Cam fieri non poflir, quin ij, qui Chrifto vera fide infici lune, fruòtus profe?-
rane jullitia: &: gratitudinis.
Eandem hancdodrinamfòUdamconrolationem pioìrum confcicntiis, in omni-
bus adverfitatibus&tencationibus adfcrre, eadcm Scriptura teftatur. Pfàl.119. 91.
InquicDavid, mfi lex tuacfet omnls ohleftatio mea,iamdift perijjfcmin affiiéJione meo.: &
veri. 105. ^luamfnavcs ftmt palato meo fermones tui fiia'viores melle ori meo. v. 1 1 Pop ! & 1 .
JJdcotefiimonia tua m ficidrtm, quia gaudiitm animi meiflint. S>C verf. i6z. Gaudeo df
fermane ttin, ut quiinvenit pradam amplam. 1 74. Lex tua esf omnis obleBatiomea^ &
HincChriftusipemercedisvicê coelcftis,fiios confblatur. Oìfatth.<^î. Beatiesiu
eun^ prohra iecennt in "vos, ^perfecutifuerint zios, d^c. Gaudete dr exultate qiioniam mer-t
t-ervefira multa eHinceUs. Itcm, Lucio, zò. Gaudete qtiod nomina vefirafcripta
fùntin ccelis,ôxvi.zn.^.z.T,. <^ccejfum hahemmfide tn grattam iflam , in qua(la7nitSy
ér glori amurfuh Jê glorix Bei , nec hocfolHm,fed (jr gloriamur in affd6iionibm.i.Vtt.\.].0^
CuBodimini per fìdeminfalutem, in quo etiam ex nltatis modicttm nunc(fi opus ejì) trijlatt in
^)Arij^ afftuHonihtiSy veri. 8. 9. Credentes exultatls Utitia inenarrabili (^.glorificata: y re,-,
fortantesfinemfideivefimfiaUttem animarum. Hinc dicitur Dyiiaftesille,Gandaces,

reginx ^thiopum jamBaptizatus, de remiffioncpeccatorum fiaorum, &
vicaaj- &
Ècrna per Chriftum obtinenda ccrtus, perrexifie in via fiia-gaudèns. Certum igitut;
& iblidum conlcientiarum fblatium ex cercitudine fàlutis grati» Dci,>liaurire.fò.T &
lent verefidelts*- ; . : , -, .^^-vA:^
Aflerunt Remonftranres : dubitatio- Scriptura enim contra tèftatur dubi- :
nem de iàluté laudabilem efle acque uri- tationem conrrariam effe fidei, &rum^
lem.'"-^ .-''- menoxiam icu pernitiofàrnhomini. laci
Quodfalfumeftj&merepontificium. cap.r. verfé^^. Poftuletcumfide nihiLambìv
gens. Roman.14. veri". 13. §}nidubitatyfi,
-
' ~ '"/
j .^ = ': ^,->'','?
irJ-ì-*: i-:.i~.:!'*rì^ -.. ;
'
cderìt,yim condemnatm efi ^ jquoniani rn>>*
edit exfide. Vrìde conftat fidem cum

dubitacione fcu lixficatione ftarenon poilc:,
quapropter vitam xcernam credere,rcu de ca certum efie de ea dubitare ,, kie- ;, &
mutuo dcftruunt. Vere fìdelis credit le vitam ^ternam habere,hac incredulus dubi -
tat anfithabiturus. lubemur credere.Mar. 1.15. Convertiminìó' crediteEuangeìiQ,^
9, V. 19. Coarguit Ghriflus incredulitatcm dicens , natio incredula qupufque, é;c. &;
Lue. 24. 18. O amentes ò" tardo corde ad credcndum omnibus, qu£ loquutf fmt J'rophex
frf.'Apoftolus certe lacobus dubitationem. e. i. y.6.-j. Non laudet tanquam utilcm,
(ed contra d;iinnat,utexitialem &:noxiam. .
^ûi ambigtt -fimilis efifiuàuirnaris ,qut
'ventis agitatur ó' laHatur: non enim , existimethomo lUe fé quicquam accepturum a Do-
mino. ycri.%. Vir animo duplici inquietus,in omnibu'S viisfnis&Concerà cqmmenda- .
iurllimmafidcs Abraha::^beo, quodomnem dubitationem excludens certa 3i»itìì

-g5rA)3/)o(p«g/* recuinberct&acquiclccret in Dei promilììonibus, Roman. 4. lo.Con^
4r.a promijponem Dei non h&fitauit tanquam dejlttutu-sfidefèd corroboratus ejl infide Ó'-df^
dttgloriam Deo,vct:l. zì.Etfirmiter credidit,quod quicquidpromifit eitDetts patens efiet/per^^

\cti^. 12.. Propter hoc imputatum esi UH adjuIHtiam.
ficer<^. ^ .
.
. t
- Ex
omnibus., qua: haclcnus allegata lùnt , conftare arbitramur , quid .de caj.tpris
Rcmonftrantiurn Articulisrentiendumfit&ftatucndum.videlic Eos omnes conti-
nere non pauca nova, érE/!(5(^c'|<t, aperte falla, cum S..S. Dei V^rbo,xeccptqquejam.
>.plim.cominuoi,lbnli^j palllm in CJadfliani orbis reformatis Eccl?fiili&^huc ufque i.^
'"
\.i :. . .
_.' '
ijs con-
NATIONALI€ DORDRECHTANt^. 245
i;s conflantiflìme tradita doftrina ex diametro pugnantia,&: ex PcIagianorum^Soci-
nianorum.Pontifìciorum, Anahapnfl:arum,alioriimque Ha^rcticorum fotidislacu-
iiishauftadogiTiata,qua:cum maxima iiii parte Chnitianx rcligionis fundamenta
fiimmc ledantjgracic iimiil &: glorix Dei maxime iìnr inimica, utpote! converfioncm
&:iàlutemhommis, à naniralisluminisbonoLiiù, libenquc arbicrij viribus iufpen-
dcntia, ftudio lincerà: pictatis & folida; afflidarum confcicntiarum confòlationi
ha-udparum advcdà,judicamus eainnoftris Ecclcfiis, nulla ratione toleranda , fed
ex iis omni ftudio eliminanda. Gontra vero Dodrinam hif ce dogmatibus oppo(ì-
tam, utorthodoxarn, S. Scripturarconfcntaneam, &:modis omnibus làkitarcm,ut.i
haftcnus, ita deinceps, conftanter retinendam docendamq; ad iòlius Dei, &: Chri-
fti Scrvatoris noftri gloriam, puri cultus divini, &:veritatis in liifceBelgij Provinciis
confcrvationcm,propagacionemque,piorumdenique omnium fàlutem, Patria: &
iioftra: bonum, paccmquc cxoptatillìmam. Deum autem Opt. Max. ardenti/Time,
&:quantispoffumus votisinvecamuSjUtllluftrillìmos OrdincsGcnerales Patria;no-
ftr^ Proceres,Dom.inos noilros Clcmentirtìmos,eorumquc adhanc Synodiim Illu-
ftriir. Delegatos, rcliquolque iingularum Provinciarum Ordines &urbiumMagi- ,
ftrat-tis, ardenti gloria, &

pio domusfiJ^zcloaccendat,quo bene cccptam &;maximis
iumptibusiucboatam,Ecclciìarum &: Reipublica: reftaurationcm , magno animo
&: focliciterperfcquantur,perficiantque.Utitaapudpiosomnes,tamexternosquain
domefticos, cum immortali ILia laude prardicentur, Patres Patrix,& Escldix Chrifti
nutricij.Idfùmmisvotisoptamus, &: ita faxit Deus ille Opt. Max. &: Pater miferatio-
num pcrlefiim Chriftum unicum Servatorcmnoftrum. Votum hoc noftrum cum
Piàlmifta claudimus ^ms dabitex Sione fdatern ifiael'h inreducendo lehovah capivi-
,
téitem^fulifHÌ,exitltabitIacob,Uta.bitHr ijrnel. Piai. 14.7.
E X A M E N
ET
ludic'mm
Zeelandorum,
De Quinto ArticuloRemonftrantium.
Sententia Orthodoxa.
I.
QUi vera iìdcChriftoinfiti firn t, &:Spiritu vivificante praediti , etiamfiipfipro-

ne momento quidem contra tentationes Diaboli, mundi &c
priisfuis viribus,
carnis fubfiftcre queant,imoetiam indubitationes,perplcxitates, fenfus gratin di-
vinai velutideliquium, aliaquegravia peccata incidere poirint,atqueinterduminci-
dant, tamenfidemjuftificantem,&gratiamrcgenerationis,nectotaliter,acproinde
necfinaliter, pofTunt amittcrc, idque proprcrDecretumEledionis immutabile, &:
Gratisefcedus SEternum,quod Deus lècundumilludDecretum, cum illis in Chrifto
pepigit, &
ideoque de flia perl'everantia iàlute certi eil'c poflunt.
II.
Hajc Perfcverantia fideIium,non excludit commonefadiones promiiriones,com- ,
minationes,perverbum, vigilias, preces, ^fcriumTanditatisfludium, fed contra,

haec omnia tanquam media ad cani promovendam, divinitus ordinata , necefl'a-
rio includit adeo ut vera fide pracditi, per hxc&fimilia, cum timore
. tremore &
falutem fiiam operentur &
fi interdum labantur ,
: non tamen in lapfu perma-
nent , fed per Chrifti gratiam èc Spiritum Sanftum, ad Deum revertuntur,
X X 3 X
&: alacrius
x^6 ACTA SYN.ODI
&alacrius adnovamobedientiam cxcitancur; acque ita virtuceDei , ad falutem
quasipiìsin coeliseftrepofita, adfinemufqueconfervantur,
Primum Articulum noftrum fìcprobamus:

^m <-u era, fide Chrin oinfìtifuni:'] Attendatur hicinprimis ad fubjeduixi , de
quo perfeverantia pra:dicacur Non agi fcilicct de iis, qui habent fìdem hillcricam,
:
auttcmporariaiTijVclexternamaliquam pietatislarvam,veletiam communia qua:-

dam Spiritus Sandi dona, quales in facris Literis nonnunquam per homony-
miamjufti, &credentes appcilantur: verumdeiisquivera juftifìcantefìde fune &
prediti, qu2E perchariratemcfì: efficax quodunum iufficic ad diluendas varias ad-
:
verfàriorum exccptiones calumnias. &

ZJerejìdeles trowijsfuù yìribus ne momento quidemjùbfjflere queunt cantra 0*c, ]
Probatur, Match. 26, veri. 41. Sfintmfrompus fedcaro infrma. loan. i j. verfl 5. -,
K^hfcjiie me nihil ptefiis facere. i. Corinth. i o. verf] 12 . §lin fihi -videtur ftare^videat
necadat. &cvcx(. I3. Vnacumtentattme-.eijajìonemfrxjlabit, vt pojJìtisfufferrc^.'Wnàc
pater fidelespcrfe&propriisfiiis viribuSjintentationcfubiìfterenon polle.
Imo etiam, in dubita tiones c^ perplexitates incidere. ] Probatur exemplo Mofìs,

Exod. 4. verf. 10. &:ii. Numer. 20. verf".io.&i4. exemplo lobipaflìmrltcm Io- &
na: in ventre cacti lonxcap. 2. verf. 4. Hiskiic, lefa. cap.38. Zacharise. Lucse i.
;
verf. 20.
in fenfui gratiis divina rueluti deliquiurns ] Probatur exemplo Davidis, Pfàl.
i2. verf 2. Dettsmi, Deus ml,q!<arefnedereliq((iî:V{2.ìm.ìì.2y Ego dixeram in fé-

jUnationemen êxcifpisfumacorìjêclu oculoritm tuorum Plalm. 77.verf 8. 9. \^n in .
JkcuU repelktDominm?K_Anferget bene 'velie amflmsì
Aliaque ingrazia peccata incidere pofjlnt atque intevdum incidant. ] Proba-

tur exemplo Davidis, adulterium &:homicidum committentis:&:Petri,Dominum
& Servatorem lìium abnegancis.
Tamen fidem jufiificantem 0* gratiamregenerationù nec totaliter nec fmaliter
pojjunt amittere.] Probatur Pfalm. 57. verf 24. Cumcadit,nondeijcitiir, quia lehcvA
jìiflentat manum ems. Ierem.32.verf 40. Reverenfuim mea.mind.i.m animo iffurum, vt
nonrecedxnt a me^. Match. 7. verf 24. ûi Adifcavit domumfuam fuperfeirAm-, de-
Jcendit autemplwvia ó-flaverunt venti dr inciderunt domiti illi, crnon cecidtt.fundatA
enim ftierat fnyer petram. Pfalm.i. verf 3. Erit Jicttt arhor piantata ad rivos aquariim,
qtufruBum futini edit temporefuo ,foliumqiie eim nondecidit. Pfalm.92. verf 13. //^//.r
ut palma germinabit-,vt Cedrta in Libano crefiet: Piantati in domo lebovia-, inatrijs DoìvÀ-
ni nofiri-, germina profundent , adhuc ahundabunt in canicie pingues (^ virentes eriint. -,
Roman. 8. verf 3»). §îs nos feparahtt a charttate Chrifli,&c. & verf. 38. Nequemors
neque 'vita,(^c. Neqiteulla res creata nos foteft-fparare a Charitate Bei> qua est in Chri-
flo lefu Domino nojìro. i.Corint.r. verf 8. ^ûi Dem etiam confirmabitvostfque in fin€7n
inculpatos in diem Domini nostri lefu Cbrifli. Phii.i.verf ó', Perfuafum hahens hoc iffiimj
foreut,quiccepitin vobis opus bonum-,perficiat ufqtie ad diem lefu Chrifii. Confer.i. Cor.
IO.verf 15. i.TheflaI.5.23.24. Ha:c vere fìdelium perfeverentia probatur, etiam
fequencibus rationibus.
Quia Decrecum Eledionis cft infallibile &: immutabile.] Matth. cap. 24.
verf 24. Ita vt fediicant , fi fieri poffet , etiam eleclos. Romanor. cap. 8. verf 30.
-Sl!*os pradeflinavit, eos etiam vocavit, quos votavi t-, eosjuHificavit-, cr qnosjnfìifìcavit eos
etiam glortficavit. Rom. 9. verf 11. Vt ì)ropofitumDei-,quodeHfecHndumeleclionenh non
NATIONAMS D O RD R E CHT'A Ni£. 247
ex óperibiisfèdex vocantejìrmum maneat. Roni. 1 1 . verfii. Non ahjecit Bem tofuliimfuum
qium j)r<xcogìii'.vit: &c ver/. 29. Dorici érvocatio Deifnnt cljUiTctfA.iMj'Q^ &c z. Tira. 2. verf^
I ') . Solidumfuìtdamentnm D eijU t, ha bensfigtUitm hoc, Novit Dominns auifimtfui.
II.
Quia fcedus granar quod cum fidclibus pepigit Deus, efl a'ternum & inviolabile]
Iclài. 54. veri. \o, £1110.1^^16 hi rnontes reccderent & hi colles dimo'verer/tiir,attamen beni-
gnitas meA a. te non recedei crfceduspacls mete-,
non dimcuebitur, ait, mifer.ator tum lehova.
ler.^z.vcri,-î.Etpangam ipjìsfcedus perpetmm,f0re ut nonavertam meàprofequendls ipjìs
henefadendo ipfis-, d^ referenttam mei indam animo ipforiim:, ut non recedant a me. Hof c\T.'
2. vcrf! 19. 20. (^ dejponfabote mihiin ficulum,defkonfabo,inquam,te mihiin jusHtiaJu-
diciot henignitate ac mifericordia; Conkr. PlJlm. 89. verl^ 34. lelai. 59. veri. 21.
III.
QuiaChriil:usindclìnentcrintcrccditprofìdelibusfuis.]Luc.22.ver/!32.£^fly<7^/j7;i
prò te ne defciatfdes tua:,lo\ia.n.ij.yct{. 2.0: Tionproeis autem roip tantinn., fed é" prò ijs
qui perfermonem eorum crediturifunt inme^. Heb. 7. verf] 25. Fnde ò^ fervore pror!]:$
potesi eos, qui per ipfnm accedunt adjDeum,fcmper l'ivensût, mterpellet prò eU : ChrilUis
autemfempercxaudituràPatre. lohan. 11, verll 42.
IV.
Quia Chriftus Tua potentiaoves fuas confervat ab exitio.] Toh. (J.ver/!39. /7kr<^ !/<?.
luntas Patrismei quimifitme, ut quicquidmihi dederit, nonperdam ex eo,fedfufcilem illiid,
ttltimeillo die, Sicap. io.vqtì. 2j. 2^.2^. Oves me£ 'v'ocem meam anduint: Et ego vitam
Aternam do els., necperibunt in £ternum,nec rapieteas qtiifquam e manu meo, Pater mew qui
eas dedit mihi, maior omnibus eli, ncque quifquam poteH eoi rapere e manti^ Patris mei : lo-
han. I. 7verf; 12 . J2uos dedisJi mihi , ego cujlodivi ^ nomo ex eii perijt^ nififlins ille per
ditionis. Indx. 1, V ocatis aJ)eo Patre,jan£ìifcatU é'Iefu Chrijlofervatii.
V.
Quia Spirirus S- qui rcnatis datus eli, manet apud cos in 2Etemum: Ioh.4. verfl 1 4.
ûifquii autem biberit ex aqua illa quam ego ilti dabo nonfitiet in aternnm, fèdaqua illa
,
quam ego illi daho,Jjet in cofons aquigfalientii in l'itam <eterna}n. Ioan.14. veri. 16. Eogabo
Patrem dr aliiim confolatorem dabit vobis utmaneafvobìfcum m eternum.E^h.i.vcTi.i^Jn
qitopofìquam credidiJìk,obJìgnati efIis,Spiritu lUo promijftonis fantto,quiefl arrhabo hxredi-
tatis'vestr&,dumadlibertatem l'iìulicetnur ad Ltndem glorid ipJìmsQon^c^. 2 .Cov .1 .vcvi'.
21. Eph. 4. veri". 30. Rom.8. vcrf.is. Gal. 4. veri" 7. Hicaucemfpiritus llia potentia, itn
nosinftruit, &: confìrmat, ut polìimus centra Sachanam, ir.undum carnem.fublì- &
ftere, & tandem vidoriam reportemus. 1. Ioan. j . v.4. Îmniam quicquid natum e
fi ex
Deo "vincit mtindum. lohan. 3 v. 9 Îmfquìs natmefiex Deopeccattim nonfacity quoniam
i . . .
Jemenipfimin eo manet, necpotefi peccare, eo quodexT>eonattu efi: cap.4.verr.4. Fosex &

Deo eìiisflioli& vicifiis eos, quoniam potenttor efi qui efi in njobis, quam qui efi in mundo.
VI.
Quiaverafìdcs/pesSicharitas nunquam deficiunt.] Ijic.S.vetf.ì^.ûodautemin

honam terram cecidi t, ijfitnt qui in corde honefio ac bona auditumjermonem retinent,érfru-
Rum adferuntper patientiam: He b. 1 1 ver£ i. Z^ autemfides fiibfiftentia rerumfier andarum
.
cf de?nonfiratio eorum qtm non videntur. i loh. 5 veri H£c eU viBoria qn£ vincit mun-
. . .
<; .
dum, nempe fides nofira. Rom .5. 5. Spcs non pudefacit. Heb. 6. 8, Vt fi-etn propofitam obti- 1
neamus,quam velut animai anchoram habemus tiitam acfirmam ó" ingredientèm ufque in eA
quxfunt intra velum.ôìT\.%.2^.7^rn fpe falvatifiimus. i.Cor. 13.8. Charitas nnnquam
excidit. I. lohan. 4. 17. Per hoc e.xpleta esi,in nobis charitas, ut fiduciatn haheamus in dieju-
Xxx 4 duij.
i48
•
A C TA S Y N O D I
dicij', & vcrf i8.

metm non eHtii chnritat€.,exfktx charitas foras eijcitmetmn, quoniam
metu-s cruciatum habet. ^ni mtem mettiit, non eUfcrfeBus tn charhate^.
VII.
Quia vera Ecclclu,qu2ceft corpus Chriftij&fingulaeius membra perire non pof-

funt. Matth. \6. l'è Super hanc Petram £d!jìcabo Ecclejìam mèam (jr pori infcrorum non
.
, te
(uperahunt eam. Hebr. Conventum ò" Eccleji.im primoqênitorHm.,quifunt con-

1 2. verf Z3.
.
fcripi in cada. Imo ha^cEcclelìa&verorum eius membrorum ftabilitas adeo con- ,
fìans elt & certa, ut Apoft. Ioannes diferre pronuntiet,eos qui defìdunr,nunquarn de
Ecclefia fuifle, i.Ioan.z. \c).Ex nobis eqrejfijrmt-,fed non erunt ex nobis Namjìfuijfént ex .
nobls ,perrnanjìjfent utìquenebifciim. SedhocfaBum esi'^nt patefieret nonownes ejfe ex nobU.

Idcoquc de fua perlevcrantia &: (alute certi elle pofiunt. Probat. Rom.8.vcrf.i(j.
^lui ipfi Spintwstellatur una cum Spiri tu nosiro , 2{os effe filios Dei. & 17. qiiodftjilij,
etia.?n hxredcs-, hxredcs qttidem Dei, cohteredes autem Chrisii. &Z 38. Nam mihi perfttafum
est neqHemortem,neque "vitam, c^c. poffe nos fefa.ra.re a charitate Dei, quêH in Chrisio
Donano noflro. 2.. Cor. i, verf. zi. G^ ctiam obfignavit nos deditque arrhabonem Spiri-
ta in cordibiis noHris. Ephef. 4. verf! 30. 2\(g tnstttia affiateffiritum iUumfanfhm Dei,
per qnem obffgnati eUis in diem redemptionis. z.Timorh. i. verfl ii.Nofienimcui credi-
derim,ó"inihtperfuafiime(l , eumpoffèdepofittimmeuminilìuìndiemfer'varc^. 2. Cor. ^.
veri. Scimui enim nosffterrejìris hmtis donna nojìrx tabernaculum diffoUiturn fuerit, &Ai-
I.
ficiiim ex Deo habituros, domiciltum videlicet non manufactum, aternum in cosUs. Liquec
etiamhxccertitudo, ex natura verx fìdci,qu£E eflfubfiftentia rerum fperandarum,&:
demonflratio eorumquac non vidcntur.Fatemur interea,omncs fìdeles non pari gra-
du liane certitudinem perfcntifcere, imo in tentationis conflidu, vixfdntillain eius
fentire, uti inipfo Articulo noftro exprefllmus.
Secundum Arciculum noftrum ita probamus :
Terjèyerantta fìdelium htec omnia tanquam media diyinitus ad eam ordinata

non excludit fèdincludit. Liquet hoc primo ex perpetua methodo qua Chriflus
] ,
& Apofloli in docendo uiì lunt.Quippe qui ex decreto eledionis &: dono perfeveran-
tiic, quod ex'eo redundar, fblidas admonitiones ad preces, ad vigilias & omnem fàn-
ditatem in genere,deducunt: Mat. 24.21?. Monet Chriltus Apolì olos & reliquosEle-
dosnccredantpfeudoprophetis, fed libi ab ijscaveant;quostamendixcrat imponì-
bile elTcut ab ijs feducantur. verf."24.Sic etiam Apoftolus Paulus in omnibus fiiis Epi-
ftolis, exmifcricordiaDei erga fìdeles immutabili, &pcrrevcrantÌ2e dono, quod per
DeifìdelitatcmiIlispromittit,deducitadhortationescflìcacifrimas,utpatetexCoìla-
tionc cap. 8. 9, io. i i.ad Rom. cum cap. ii.&:i3.&c. Idemi.Cor. 1.8. Corinthijs pro-
DeumpergratiamfuamiUos confirmaturumufqueadfìnemiuculpatos, in
miferat,
diem Domini noflri lelii Chrifti. Et tamenmox fubjungit, ut fìbi à diffidijs fchifmatis
& Tunilibus carnis operibus caveant, &: è contra ver2e fànditati ft:udeant.Sic Phil.r.6^.
poflquam eandem promillìoncm Philippcnlìbus feciflcr,'in hsec verba: perfuafum ha-
bens hocipfum,fore ut qui coepitin njobisofui bonum,perJiciat ufque ad diem lefu Chrifii;nor\
celTattamcneofdemadhortari, adbonorumoperumfl:udium;&:nominatimcap.2.v.
12.13. poftquam moniiillct eos ferio, ut fàlutcm fuam in timore ac tremore oper aren-
tur,rub)ungit mox hanc promillìonem, tanquam fundamentum,iV4wDf/^/.f f/?â; efì-
cit in 'vobìs divelle c^perficere prò bonafua voluntaie. Similiter, i. Thcir.5. pofl fatì:as va-
rias &
lèrias ad Ihnótitatcm adhortationcs tandem liibnedit veri." 24. hanc confo
, ^
lationem, fidelis efl qui vocavit-vos, qui etiam ideffciet. Sic quoque, z. Timoth. 2.
veri! 19. poftquam probaflet perfeverantiar fìdelium certitudinem, ut qux Dei fi-
glilo eflet oblìgnata, addit prxclaramhanc admonitionem, Difcedatab injuHitin.
omnis qui nominat nomen Chrifti Ijldem vcftigijs etiam infiflunt reliqui Apoftoli,
.
inprimis Petrus &: Johannes Prior enim de Decreto Eledionis, &: perfeverantia:
,
dono,quodprobaveratcap. Epiflrolxprioris veri". 1. 1.3.4.5. tanquam è fuaviflìmo

I.
fonte deducit varias admonitionés,adpatientia/anditatem,&:fraternam charitate;

ncque
NATIONA L I S 15 O R/t) R E € H T A N ^. 149
neque tantum iflo capite fcciper tocam pafllm epiftolam; pofterior ex charirate
,
Dei Patris & Filij, erga tìdelcs inf-allibili, &: ipfòriim ipe indubitata, qua cxpcdant
3Cternamgloriam,producitvarias adhortationes ad puritatem Se lànd:itatem,pr£e-
fertiiTii i.Iohan. 5 3.
J^f(ji<lshahethancjpcm ineofitam-,fnrifratfe,fictit(y-illeturm eff-
DeindeidemevincnntexeiTipla iàndorum, quilicetccmeilcnt de fua pcrle-
II.
verantia &: làlute, nihilominus tamcnicdulo, /àndlis prccibus &: bonis openbus invi-
gilarunt, utPatetinterrcIiquos exemplóDavidis, quilicetPfàl. 23.&a]ibi lìbiper-
iiaafum dicafdehonitate&bcnignitateDci pafloris fui erga fc, quodquepermanfù-
iifUs eflety m domo lehovje iniÌEculumynihilominus tamen iàndis prarcibus ; alijfque
^pietatis cxercitijs jugitcr fuitintcntiis, ut videre
PauìuS eft, ex Pfàlm. 119. &:dlibi.
etiam qui ad Romanosteilatur fibipcrfiiafum cnb, quod pernullam rem creatànl
pqllìt feparad à cHaritatc Dei, tamen contudit corpus fuum,& in fervitutem redegit,
ne quo modoipfereprobus ficret. &:PhiI.^ ile contendile dicit;,ad palmamfupcrnse
vocationis Dei &: z. Cor.5. con£dimus autem
: &
probanuis potius migrare è corpore
'&: addominum ii'e habitatum, quaproptcr ctiam ambimus &: incolcntes &:migran.-
tcs ei piacere Imo Ghriflus qui'dd fui glofifìcatiorie crat certiilìm.us, nmilominus
:
àDcoP'-arrfcfiioardentiflìmis pTeóibùsilIaméfflàgitavit: lohan. 17. \
''
Deniqueluccimeridiana cladusex fcriptura patct, media cum Decreto Dei non
pugAarò,rcdeid'emfubòrd'inai'i: SiC'Gideonjpoftacceptam promifTioncm de vi6lo^
ria centra Medianitas; ludic. 6.nihilominusmedijS bellicjs adeam confequehdara
eil ufiis: EzechjasRcxpoftpromiflamyitieprolongationcmjfànitatem naturali re-
rnedi'd procui:àvit: Daniel cum ex lercmia didiciilcr, fìnem captivitatis BabylonicJC
advehiire','órà'0îfDeum,'utpopulum ruumreduccret, A<flor. 27. Paulus qui ab &
Angelo Domini erat edo^tus, fc cum focijs de naufragio certo evafurum, monuit il-
Jos iàlvos evaidere non.pqir?! iì pauta: navem deièruifl'enr,
Adeo ut cum ti't^òfè' ^

frèhiore Jàlutemjuam operenfur:] Nam etfi propter
peremptoriam eledionem ad fàlutem de fua perfeverantia vere fideles certi effe
,
pofl'unt, &: debent. Tamen cum Deus iJlam niiì per ordinaria media exequi ftatue-
rit, necefle eftipfbs, exhortationibus, comminationibus, &promifIlonibus, tan-
Ûjira,m?dy^QrdinarijjiS axlcfirleycrantiam excitarij id<ju© . - -

'
ri L..,;r,. .,,,-.„ -..;. ^^^r./f
- 7 P.rQpter:prppriam.ip.nrq; adha'rentcminfii'mitatem5&; hortiiim /piritualium aftiun

éc., pqtcndam jugiter.iplas oppugnantium , & bue /petSbat fermo Chrifti ad Apoflo^
los,quos propter infìrmitatem carnis hortatur ad vigilandum &: orandum,ne intren't
in tcntationem:,Match;26.verf!4i. Gonfer. ctiam Marc.i3.vcrf,35.&: 37. hums etiam
relpeftu hortatur PaylusfìdeJes adinduendum totani armaturam Dei,titpoflìnt fiib-
fiftcre in tempore adverib &:omnibus confedis flare-;Eph.6.verf! 1 1 1 2r. Gonfer. r;Peti .
5.,y^8. &c .i.Cor. 16. ij. -x/igiku, ftate-.wiriliteragiteyeshtefort^s. Sic etiam Petrus B.de-
Ijes alloquitur; /Vos h^cprixfìit-à-, canjete ne illorum lìefariortim erVoreab^
igitiir. dileBi qui
ducli', exàâtìs a fid crefcite in gratta d^ a^mtione Domini noìiri lejìi
j/rofria. ftaiiilitate ,
ChriBi'. Huius etiam infìrmitatis propria ratione monentur Philippenf'es,Ut cum ti-*
more &c tremore fàlutem. fìiam operentur. Phil. 2. verf.;i 2. &: gentes monet, gcntium
Apoflolus Rom. II. 2,o„ 2U Ne animo crterantur, fed timeant, videntes'ne DeûS
,
qiiinaEuralibusramisnDn.pepcrcit,iIlisGtiamnon parcat.
,PnpptercarnaIem.fe.Guritatem qua: ex ifl:a infirmitate interdum infìdefibus orittrr;

^^rjtic.,^. yerjC A. Pfàl..3D. 7* &
comminationibus graviffimis illa aut excutienda.<efl:,
autantevertenda;&hucfpe6tantfèqucntia Scriptura: teftimonia; Hcb.3. vcvCirAf.
ìftdete fratres ne quando fa in ullo vestrum cor malum é' injìdelv , defciendo a Beo vìvoy
fed exhortamim'Alij alios qmtidie quoad uffelUttir dies hodiernm , ne qiiis ex t'óbi-f indu-
returfr'àHde feccati , -,&cap.-6. ii. 12. Ctifimu-s autem-,nt untifqiiifquei'esirum tde??t oHen-^
4^tjìudiuin Adêmnìtfdeiferfinifiontm adjìnemtffg,, HtnefaìTfegnefjcdiMitattfi^^éOf'ttm,
qui
ajo A CTA S YNO D I
qui per fìdem ac^ntìenttAm ohtinent ^romi([am hxreditatcm. &: veri 4. ìâm fieri non^à- .
teftì ut qui[micifueriint tUuftrati,

gttfia'verimtque donurn c&lefte (^participesfanifuertirit
SPirtttis S. Tujhveriintq. bonitm Dei verhurn-, ac virtutesfuturi fxculi.jifroUhantnr ut denuo
renoi'entur, per njìpifcentiam-, ut qui rurfum cr un figant fibimetipfisfiumi Dei,dâdigno-
minimi exponant. Conter, cap. io. vcHl 26. 27. Galac. 3. veri". 5. &: 5. verf, 7.
III.
Proptcr rcmiilìoncni in pictaris curfìi, promillmnibus interdum fidcles ad officium

gnavircr&ftrcnucfaciendumluntcxcitandi; Match. 24. xySltiifuflinueritAdjìncm
uJque,falvM-s erit. i. Cor.9. 24. Sic curritetit comfrehendtitn-, certantes,ut incorruptamcoro-
71 am accipiAtii. Hcb.12. 12. Quaproptcr manus remill'as &: gcnuafòluta flirrigitc. Apo.
z. veri." 4. 5. Et partìm in iftis Epiftolis ad Ecclclìas Afiacicas.
"Etji interdum labantur^ non tamen in lapJHpermanent. ] Probatur ex exemplo

Thoma; r & Pfalm. jy. verf. 24, Cum cadit, non detjcitur,quia Jehova
Davidis, Pctri &:
fHjìentat manumeim hucpcrtincc infignis Illa promifllo, Zachar. 12. vcd'.9.&:io.
:
qua Deus promittit domui Davidis &: habitatoribuslerufalem, ipiritumgiatise &

dcprecationum,quo rcfpiciant adeum, quem transfixcrunt, &:c. Center. Pfal. 89.
veri". 31.32.33.34. Itemji. Cor. io. veri". 13.
'^yertuntur alacritis ad noyam obedientiam.] Probatur. Pfal. 5i.verf 15. D<7-
cebo defeEiorem vìm tuof, ut peccatore! ad te convcrtantur. Pfalm. 1 1 9. verfi 67. Triuf-
quam humiliarer, ego deliqui, nunc autcmfermones ttios ohfervo.
Atque'ttaad falutemconjèrvantur.] Prob. i. Petr. i. vcrr,5. Îtd virtute Bei
(uìfodimur perjìdem,adfaliiter» qux parata ejl pateferi tempore ultimo.
Sententìa tì'eterodoxit.
ludicamus ergo graviflìmc errare Rcmonftrantes, cum dicunt Thcftbus exhibit. j,

vere fidcles polle à vera fide exciderc &;in eiufinodi prolabi peccata, qux cum vera
&;jufì:ificante fide conlìftcre non poll'unt, nequc polle hoc tantum fieri, fé d &: noja
raroaccidereividcatur etiam hic refponl'. adver/l "^-âlach. pag. 75.
Itcm, negantes perfcvcrantiam fidelium, fluere ex Decreto Dei abfoluto &
prremptorio, quo decrevit falvarc fingularcs perfonas; Thel! cxhibitis i. adverf! &
Walach.pag.7^.
Tcrtio, cum dicunt voluntatem noftram proximam & folam effe perfeverantiaS
caufam Phyficanij adverl". Walach. pag. 75. &: Collat. Bclg. Hag. pag. 370. Ubi par-
tiuntur perlèverantiam Inter Deum &:homincs, dicentes conlervationem crcden-
tium in fide, non pendere tantum, ex certa & fida Chrifli cuftodia, fed rcquiri quo-
que ad eam dcbitam credentiurn obedicntiam, ne qua parte (ibi in noxa fint quod. :
ipliim de ea obedientia intelligere fb negant, quie fic vi irrefiftibili. ColIat.Hag. Bere.

part.2. pag. 90.
Rcjicimus quoque ut abfiirdum &: Atheologum , quod Rcmonftrantes dicunt,
Collat. Brand, pag. 457. mirumnon elle pioslccundo renafci.
Simihtcr rcjicimus Rcmonftrantes , cum negant perlèverantiam cfTe donum
Dei, fidelibus infulìim; Collat- Belg. pag. 34v
Itcm cum dicunt, vere fidelem non polle clic ccrtum, fé in fide perfcveratu-
rum, qum imo de hoc dubitare &
laudabile militi Chriftiano &: ad excitandum ve-
tcrnum & forporem anima:, in religionis negotio,per quan utile arbitmntur. Relp.
ad"Walach. pag: 76. &: Thcfibus exhibitis 8. Ubi dicunt, hanc certitudinem non
clTe necclìarlam.,.
Manifcfta quoque eftcalumnia, cum dicunt Rcm.onftranres, dodrinam noftram
de perlèverantia, cxfe verx pictati &: bonis opcribus obefle; Collat. Brand, pag.35 3.
354. 355. &:fcqq. paftìm; pcccandi commcatum fidelibus facete, lòlftcitudinem &
trcmorem filutarcm ehdcre, adcoquc ad fubdendos carni pulvillos comparatam
elle;
NATIONALIS DORDRECHTANt^. ^î
elTc; precipue, cum fidelcs nullis peccatis aut flagitijs, fàlutis fuxjaduram pati pofie,
auc paflurosunquam, docecur; necmori polle in peccacum aliquod horrenJum ,
prolapfbs , fèd necdlario ante vkx fìnem convcrlLim in adverllis Walach. ;
pag. j6.
Et hadenus quidem ludicium &c fententiam noftram de Quinque Controverfis
Articiilis diximus jadicamufque dodrinam Orthodoxam qua m non ex lacunis
;
inanis Philolòphia:, non ex corrupto rationis judicio, ncque ex humanx fapientise

verbij, fcd ex puro Dei verbo, utlimpidiillmo Ifraclis fonte, haulìmus; in Lcclelia
efle retinendam (Sipublice, ad ^dihcationem, docendam, quemadmodum ca ha-
denus in omnibus reformatis Ecclcfìjs obtinuit; Hctcrodoxa: vero f quam Anti-
theiibus expreffimus j ut putrido cerebri &C corruprx rationis liumanx ligmento,
locumnulluminEccleiìjs eile debere, Icdomnino rejiciendam elle; utpote verbo
l)ci contrariam;gIorix&: gratin Dei, inimicam; fìdei, pietati, Severe conlolatio-
ni iìdelium noxiam; Deuniqucrogamus ut quemadmodum eius benefìcio , in Ec-
clefijs noftns Zelandicis iummo cum omnium confenfli ha:c dodrina hademis
,
viguit. Ita nos porro in iJla vcritate, pace &c concordia confcrvct rcliquifque fo- :
derati BelgijEccIeiìjs, liane paccm&concordiam(ubi turbata efl) cum vernate re-

fìituat, ut tandem credentium omnium iit cor unum, &:animauna: &: iinguli am-
bulantesjita ut dignum efì vocatione no/Ira, cumomni modoftia &: manluetudi-
ne, cum animi lenitate, tolcrantes ali j altos per charitatem,ftudeamus icrvare uni-
tatem Ipiritus per vinculum pacis iìcut unum eli corpus &c unus fpiritus, unus
, :
Dominus, una Fides, unum Baptilma, Se vocati lumus in unam fpcm vocationisno-
Htx. Arnco-.
VLTRAIECTINORVM FRATRVM '
D E
Quinto Remonftrantium
Ariiculo;,
IVDIciVM.
Thefes Heterodoxa de ,î?ito T\emonJ?ra»tium oArticulo , qua
de Verfijerantia <-uere fidelmm agitar: ex eorum editik
Itbrù (^ Jcrìptis excerpta : qmbns Orthodoxa

cttm Sacra Scnptura conjentientes Anti-
thefes opbonuntur,
Thefes Heterodoxne. Antithejès Orthodoxa.
I. .1. .
"PErfeverantia vere fìdelium in fide, non /^ Uemadmodum vera in Chrifluni

-* efteftedum elcdtionisabfòlute aDeo V^^fides , ita & perlcverantia elccto-
faótas^liveDecretitalis, quo Deus certas rum in fide, efl; ciicdum eledionis
perfonasfineuUaconditioneobedientias abfblute à Deo fadx, live talis Decreti,
circumf'criptas , ad làlutem clcgit a : quo Deus certos homines non confìde-
('neque enim cftullum eiulrnodiDecrc- ratos ut jam obcdicntia: conditione cir-
tum aut Eledio abloluta fèd fluit ex ) cumfcriptos, fcd ut lapfòscorruptofque
Decreto, quo ftatuit Deus credentibus in Adamo, ac proinde inobedienres ad
jam, &medijs talibus qux ad perfève- f'autcm elegit. <? Quofcumq;cnim Deus
randum iiant inftituta ritc utentibus
, exadultis, ratioaeutentibus, adfalutcm
abunde arternam
251 A e T A S YN ODO
abunde corunJcm mcdioriim copiam a:tcrnam[clegir eos etiam'ad vcram fi-
,
faccrc, granarnSpintusiàndi minquam dem Chriftum & pedeverantiam

in
denegare, aiit eos deferere pnuiòuam ab in cu, tanquam media Decreto ilii flibor-
ipiis deferarur. i> Inrcrdum ctiam ex dinara, clcgir. h
co Decreto fliiit pericverantia: donum, a Rem. 8. Z9. 30. Îmis frxcogno'vit eos
quo Deus dclerenccs prevenire prò fc frddesttnAVÌt,qHOSfr£dcHtna'vitieos'uoc(i-
mulcitudinc mifcricordiarumruarum,in i-'it^ quos 'UDc.''.vit,j>iJìificavit-,qnos injlifca-
viam revocare , òL convcrtere propo- i'it-,glorifìcdi<2t.
fuic. e . Si quos prxdcftinavit Deus, eos &:glo-

a Conrra AX'alach. pag. 74. lin. io. riiìcavit, nemoautem adultus glorifica-
& fbqq. tur, nifi pcrfeverans in fìdc,fcquitur pcr-
b Contra Walach.p.74.I.i3.&:fbqq. rcverantiam efFeótum efie elecìioniSjfive
e ContraWal. ibidem. I.i6.&leqq. pra;defl:inationis ad fàlutemabfolutê.
Matth. 24,24. Collato cum veri! 13. Si
Jìeritpjfet etiam electi fidttcerentm': qui per(èueraveri t ad finetn, falvus erit.
Rom. 11.7. Eleclio affccutaesi. Elefìionis igiturabfbìuta: etiedum eli perfevcrantia.
i.Pcr. 1.2.3.4.*?. Elccìio fccimdtim prtcnotioNemDci Tatrii An [anctificattone (îritmâd
ohedientiam ò" afjerfìonemfangtiinis Chrifìi. BcncdiB^mfit Deus Pater Domini nostri lefu
Chrifii,qui nosfecundum magnamfuam nhfericordiam re<i€nuitin jêm vivam-,adincorrufti-

hilem dj- incoìttaminatam h^reditatem, qtue in ccelìs cHjìoditurpro vobis, qui virttite Dei cu-
Jìodimini per fidem adfallite}», qiu parata csi ncvifftmo die patefieri.
.Si eledi lumus , ut virtute Dei cuftodircmur per fìdcm adl'alutcm, eledionis
igitur ablblutx effedum eli perfeverantia.
b Rom.
29.30. Locis ante citatis.
8. Si glorificationcm adultorum anteccdat
neccflariopcrlcvcrantia, pcrlbvcrantia igitur eli medium pracdeftinationis adfalu-
tem. Decreto lubordinatuni;
lohan. 15. 1 6. <^d hoc elcgi fos ut friiffum ferrei ii é' fyu^t*'^ njefler maneat : Ergo
friidum pcrmanentcm ferre,eft medium cledionis Decreto liibliitutum.
z.T\\z{\.z.\l.Deu6vos ab initto elegit adftlutem m fanîjìcationeJptritm ó" fide verita-
tis. ad Ihlutcm elegit in làndificatione &c fide, id eli: per fidem &:randifìcationem
Si
tanquam per medium, autviam duccnrem adlàlutcm: ergo ad perlbverantiam &
elegit in fide &; fandificatione : line perfevcrantia enim non eli fàlus. Perlbveran-
tia igitur eli medium, cledionis Decreto ILibordinatum.
The/ìs Heterodoxa I L oJ^tithe/ts Orthodoxa 1 1.
Sicurfides,ita&: perfeverantia eli con- Etfi perfeverantia ficut&rfides, à Dee

ditio novi fccderis, àDeo, libcrrimo ar- innovo fccdere fit prxfcripta : id tamen
bitrio, hommi prxlcripra : Proinde nec non prohibet pcrfeverantiam , elle do-
di, nec elle potell, donum Dei proprie num Dei proprie fic didum.
didum. ArgumentumRemonllrantium ab eo
Collat.Belg.pag.343. Bertij,pag. 61. delbmtum,quodpcrlbverrtntia'fitcondi-
novo foedere prielcrip ta, non ibqui-
tio in
Deo in novo fcede-
tur. RatiOjCircumcifio cordis,.convcrfio,refipilcentia,fidcs lùnt à
repr^lcriptxconditioncSjDeut.io.id. Ier.4i.Iocl.2.3. Marc. i.i5.Ad.2.38.non tamen
delìnunt clic Dei dona proprie dida. CircumcifioncmenimpromitritDeus,Dcuc.
30. (J.leprocuraturumautdonaturum. Et Apoll. Colofl'. 2. 11. docetDei opus elle.
ConveriìoncmàDcopollulatleremias cap.31.18. EtDavidPfal.î. 12. Eli ergo con-
verfio donum Dei proprie didum. Idem de relipifcentia &6 fide docet Scriptura.
z. Tiraoth. 2. 25. Philip. I. 29.
ctiam perfeverantia &;conditio eli innovo fcederc prêfcripta,
Ita donum Dei &
proprie didum, in eo fcedere promillum Icr. 32.40. Teriam cum ekpaBum &ternumy
:
(jrtimorem mcum dabo in cor eortim, ut non recedant a mc^. Lue. 22.32. Chriflus le per-
Ibverantiam Pctro à Patte precibusimpctralle tellatur. Eli ergo donum Dei pro-
prie fic didum.
Addanturloca,Rom.ii.29. Eph.6.23 :2.Thell'2.2.3,Heb.i3.zo.2i.Philip.2.r3.
Thefs
NATIONALIS D ORDR ECHT A N ^. s.^^
Thefs Heterodoxa III. <iAntithe/ìs Orthodoxa Ili.
Vere fidelcs opera carnis perpetran- Vere fideics, etfi Sarhanje, mundi aut
tes, non modo à vera fide totaliter& fi- carnis tencacionibus nonnunqiiam ob-
naliter cxcidere poffunt: a) fed &c non ruci,ira proftcrnantur, ut arrocibus fub-
raroexcidunt. ^) imo vero,etfi feahiis inde laj (ibus quibus damnationem
,
operibus ad Deum convertane, fidem o^ternam mercntur, confcicntiam gra-

tamen prò co tempore, quo opera ilh vicer ]a*dant,Spirirum S.contriftent, &:
committunt, totalitcr amittut. e) Fides pruinde adtum fidci impedianr, grariie
vera igitur f'emper non cftperfeverans. Dei fiducisquefcnfumamittant: a) ta-
a) Thefib. de^. Arric. eichib.Ther.<j. men fidei radicem aut femen nimquam
b) Thefib. iifdem. Thcfi3. &: 4.' nec totaliterncc finaliter amittunr. b)
e) Collar.Belg pag.?04. poft medili. Mifericordia enim Dei ac viitute, oc
Bert.pag.i8. in fine, &;i9. abinitio. Chrifti mtcrceflìoneconfervanturin fi-
de, eriguntatjà peccatis ad Deumrell-
pifcunt, ad Deum
convertuntur &: gratix Dei (ènfum recuperant. e) Fides igitur
vera perpetuam & finalem perleverantiam
femper coroitem habet, d) unde effi-
citur temporariam fidem, non efleunam eandemque eflentia, cum verafeu ju-
ftificante fide, e)
a) Tcftantur de iftis lapfibus fandorum exempla Noachi, Lothi, Davidis Pe-

:
,
tri,&c.
b) Vere habitum, radicem auc femen fidei fua:, nec totaliter amittere
fideles,
nec hoc Cyllogifmo probamus.
fìnaliter,
Quibus Deus daturus eft ut à fé non recedane adverfus quos portas inferorum
,
nonprxvalcbunt, quiinxternum non efurient nec fitient, quos nemo rapiet de

manu Chrifti nec demanu Patris Chrifti, apud quos Spiritus S. in xternum mane-
bit, qui fune fpiritu promiflìonis fando obfignati in dicm perfeftê rcdcmptionis,
quos Deus ita corrobbrabie uè fintinculpati in die Domini lefu Chrifti, inquibus
Deus bonum opus quod incepie peificiee) qui virente Dei cuftodiuneur per fì-
demnd ihlutcm, qui Jcnique ad moreem peccare non pofiunt, prcptcrea quod fe-
men Dei in illismanec; ilH nec eoealiter nec finalieer fidei radicem auefemcnper-
dieuri fune, aue hoc refpedu perdere pofiune. Aequi Deus vere fìdelibus promic-
tie fore, ut ab ipio non recedane, porese inferorum adverfus eos non prêvalebunr,
in jeternum non efurient nec fitient &c. Ergo, nec totaliter nec Ifinaliter fidei ra-
dicem fivc femen funi perdituri, nec eo refpedu perdere poflunt.
Miior fua luce manitefta eft.
Minor fequentibusfacrjeScripturêlocisprobatur:
lerem.3z. 40 Vabo timorem meum in corda eorum, ut me non recedmt. Matth.i 6^.184
. a,
Iohan.4.14. £16.35.39. &verf zJ>.29. 30. &: i4.verf k?. Ephef 1.13.14. &:4.verf 30.
Phil i.verftj. i.Petr.i.4.5.1. Ioh.3. verf.9.Statergoconclufio. Totahter nondefice-
re vere fideles demonftratur iis S.Scripturxlocis,quibus Spiritus S.aut undio,auc
femen Dei in ipiìsmanere dicitur, ut Iohan.14. kJ.ij. i,Iohan.z. 14.1. Iohan.3. 9.
aut quibus fideles dicuntur in Chrifto manere, & Chriftus in ipfis. lohan. 6. 5^.
&14. 23. i.Iohan.3.23.24.
Finaliter non deficereverc fideles, demonftratur iis locis, quibus Chriftus dici-
tur fideles non perditurus fed excitaturus ac daturus vitam xternam Ioan.6.40, :
&: verr.57.58.Ioh.3.i6.i7. Item quibus dicuntur obfignaei Spiricu S. ufque

iis locis
ad diem redemrionis ,fpiricu ,inquam ilio, qui eft arrhabo aut pignus hsrcditatis
illius coelertis;uf Eph.i.13.14. &:4. 30. item iis, quibus Deus dicitur bonum opus,
quodcepit perfcdurus efie: Philip. i.^. Philip. 2. verf 13. item iis' quibus Chriftus
nos dicitur fcrvare interpellatione fua, ne deficiamus. Luc.22. 32. lohan. 17. zo.
,
Rom.8.54. Quibus deniqsdicimur virtuteDeicuftodiriad falutcm perfidem.

e) Quod miiericordia Dei vere fideles fervantur , ne in peccatis pereanc, inter
infinita Scripturse teftimonia, hêc etiam probnnt. Thren. Ierem.3.22. CMìfrtcvrdiie.

lehovx flint, (juod non conftimti fumui , quia non defecerunt mifericordia ems. Pfal 89. 31 . . &
fequentib. St dereliquerint fiLii eim legemmeami tunc vijìtabo l'irga fravaricationem eo-
rum, ^flagis tniquitatem eorum, mifericordiam tiittem meum rtonauferam ab ii^. Pfal. 1 18.14.
29.Plal.23.6,&;c, Yyy d) Fidei
^54 A C T A S Y N O D I
d) Fide! verse, perfeverantiam comitemfempereflejocis iisdemonftratur, qUu

bus ante probatum eft , vere fidelcs nec totalicer nec finaliter defìccre. His addi-
rnus hxc loharr.i?. 47. &; fimil. qiiibus vere credenres vitam xternam jam habere
,
pra:dicantur. Sicnim fìdes vel in medio ciirfu vel in fine deficit, jam falfiimerit»
credentes vere in Chriftum, habere vitamarternam. Adde Iohan.i<;.i^. Flegiuos,
tofì-fìitniros nt fu£l!imfi:ratù , ^frti^m •vefìerninneat. Rom.8. 29. ì,ì3. ^êsfracogmvtt
^ p'^dejìimvit ,hos & gbrìficavir. Si individiuis eftinter
pra'deftinationem juftifi-
cationem, &
glorificationcm.nexiis, fequitnr fidem à perfeverantia &: perfeveran-
riam à fide leparati auc divelli non pofle.
e) luftifìcanteni five veramfìdem, quaChriftiim ciufdemq; juftitiam apprehen-
dimus, non eiVe eandem cum tcniporaria,manifefl:e Chnftus parabola iìla ièminis,
diverfam in terraminterferendum lapfi, oftendit: Docet enim ditfcrre tribusmo-
dis 1.
; fiibjcfti qu alitate', n. principio: in. cffedii. Subjc^li qnalitate:Tétnpo-
raria enim lociim habet in corde non bbno: veraauteui fidcsjlve juftifìcans, tan-
tum in corde bone obtinetlocum: Matth. n-verf.S. & 23. item Luc.8. 15. quo loco
Chriftus, bonam terram, aliis tribus fpeciebus terree, via^fcilicer, lapidofej &:fpi-
riofe terraz opponens, hasnonbonas e(rc,fed ineptas &:malasoftendit. Bonitasau-
temilla,quam poftrcmx fpeciei terree tribuit^ àfola regenerationis eft gratiaeffi-
caciaque, nonaurem à natura. Principio ditferre,docetChrifl;us,cumair, tempo-
rariam fidem non habere radicem; Matr. 13.6^. &
21. imo néc confequi polTe. Sicuc
enim femen delapfum ineiufmodi fundum, qui terrrE perparum, lapidum autem
habet plurimum, radicem accipcre non poteft. Matth.i3.5.Itain fidetemporaria
rcs fé liaber. nam etfi femen verbi cum gaudio fufceptum, mature exfurgat, & am-
blam quandam frudificationis fpem promittere videatur: Mattî3. 5.&:2o. tamen
lapidofitasilla, qua: longe maximam fundi five cordis partemoccupat,incaulaeft>
curfolidas femen illud verbi radicesagerenon pollit. Hincfìt ut temporaria Fi-

des inardefcentc perfequutionis fole &
afflitStionum xftu fervente, exarefcat of-
, :
fcnfionibus iliperata deficiat: Matth, 13. 6. u. Vera autem &

viva fìdes radices &
cólequitur &:ag!tin Chrifto: Eph.3.i7.Ioh,i5.4.5. ChMftofupcrftrud:a,Matt.i<J.i8,
manctin Chiifto:Ioh.(?.5(j. nunquamà Chnftofeparatur: R.om.8.3^. vercq; fide-
lesunnm eificit cum Chrido: loh. 17.26. Non deficit igitur vera fìdes in Chriftum;
quiaChriiius, qui fons vitaeeft, &:fpiritus Chnfti.qui fpiritus vitseed, nunquam
deficit nequeexarefcit, Denique veram fidem à temporaria difFerre effeótu, ibi-
dem Temporaria quidcm moxexfurges,fru£lum promittit:Matc.i..v&:2.o.
patct.
prEt'ftarc autem five reddere non poteft. Caufa duplex eft: altera interna", defedus
fcilicct radicis altera extcrna, eaque varia: affliólionii tcrvorjoftcnfioncs gignens,
:
immoderatus mundi amor &: rerum temporalium, ut flint opcs, honores & curx,
defideriumq; volitptatum. His eniirijtanquam noxiis fpinis vepribufque, fìdes illa
temporaria iuftocatur.Matr. n-7.&:22.Vera autem fìdes, virtute potentiaquc Dei,
in omnibus perlcquutioniim flu£l:ibusinfra6taperfiftens,calcansmundum,omnia-^
Glie qua: in mundo Itint prò ftercoribus ducens5philip.3.7.8. luo tandem tempore,
convenientem,lecundum voGationem,trigenum,fexagcnum, imo centuplum,pro
tnenfura donationisChrifti fert fru6lum:Matt.i3. 8. &
23. Hinc igitur manifeftum
evadit, &: grande admodum inter tcmporariam &

veram fidem efle difcrimeni
huius enim fubiedum eft cor à fpiritu Chrifti vere regenitum illius fubic£tuni :
eft cor verie regenerationis expers hxc radicem habet, &c in Chrifto fundara eft:
:
illa radice caret: hxc denique frudum fert ampliflìmum; illa fruélum nec fert,
tiec ferre poteft. Quofcunquc igitur à fìde defìcere videmus, eos non à vera,
('eamenim nunquam habuerunt,cum elcdorumfitpropria^ledà temporaria fìde,
defìcere, ftatuendum eft.
» Thejts jf/eterodoxa IV. Antithejis OrthodoxalF.
Vere fideles, etfi de fidci fuse integri- Vere fideles, qui Chriftofunt irradi-
tàte &C benevolentia erga fé Dei, prò cati, non modo de fide iua in praefcns
te mpore certi
NATIONA L I S D O RDR E C H T A N ^. 255
tempore prcefenti certi effe pofTunc ac certi efTepofllintjdebent, &:fUntj aJetCì
debent a) tamcn fé in fide & pietatc
: ea certitudopro gradim varietatc,nunc
inhac vitae militia , perfeveraturos, certi aiigefcat, gratia Dei vires fuas explican-
e/I'enon pofl'unt bj talis etiam certitu-
; te; mine vero (Bde per carnis iniìdiaSj
doneciuilis,necnec'eflaria: e) imo ve- fathan:^, mundique tentationes multi-
lo noxia &:perniciofa eft. Hasc enim plicesjanguercente,atqueanhelantej
certitudo natura atque indole Tua, i'c- minuaturac decrefcat; ied etiam le aa
curitatem carnis generar, &:nervosiri- fìnem ufque, infide & pietateperleve-
ciditpietatis: ^j adeo ut dubitare, an raturos efl'epcrfuafi funt; l?) eftqne illa
in fide perfeveraturi limus , perquarh certitudo non modo nativa Tua indole
utile fit, e) minime pernicìola, Ied (hlutaris: f) nec
a) Thefibus exhibitis de 5. articuló carnis fecuritatem generar; (ed repri-
thefi 7. mit fervoremnon exflinguir,
^) pietatis
ContraWaIach.pag.75. ante med. fcd accendit: e) denique fohdx ed in
b) Thefibus exhibiris cheli, 0.&: con- adverfis omnibus coniblatlonis funda-

traWalach.pag. 7). ibidem. tv^cnium.
f)
e) Thefibus exhibitis, thelì. 8- 3.) QjdX.x.zo.Vivo autemno» dm^lmeqp,
d) Collat. Hag. 340. Bertii pag. , 57. fedvivtt in me Chrifm dr <j:<odiam invo in
,
circa medium. carne, tizoperfidcm filii Dei. i. loh. 2. 2.0.

Centra Walach. pag. 75. poli mcd> Fos uK^ìtionem tllam habetù kfa>ì£io ilio-, &
mfiif omnia. i}6\\^nj,.2.Ji^. êrhocnovimm
kum Chriftum hahiiareìn nobù, nempeexfpiritucjuemnobis dcdit. x.\q\\.^..ii. fer hoi, lO-
gnofcimm nos in ipfi habitare, dr i^fum in nobii qiiodde fuofpritH d.-ditncbu.
,
Qui habent undioiiem iUam à Spiritu S. norunt Chiriftum in re,&: fé in Chri- &
ftohabirare ac fevitartl quarnin carne vivunc. Vivere per fidem fdiiDei, illi de
, ,
fidefuainprxfensnon modo certi eirepollunt,acdcbcnt:fed etiam font cerei. .
Atquiverefideles habet uniStionem illam, norunt habitare in le Chnllumj'cc.

Ergoverefideles, de fide fua, non modo certi elle poltunt & debent, Icd etiam
funt certi.
Confcquentiamaìoris parer; quiaunftioilla fivefpiritus ,efl; fpiritus fidei, five.
&:cognitio iliade inhabitatione Chriftiin nobis edexliJej
fidei cauf) efficiens, ,
quaz nos Chrifto tanquam capiti conglutinat. Minoris veritas ex allegatis locis:
Star igitur conclufio.
b) Fideics certos elTe, le ad finem ufqiie perfeveraturos in fide, hocargumen-
toprobamiis:
Qui fciunr^Dcum, bohum opus quod cepit, efle cohfuìTimaturum,ac Dei dona
&: vocationem elle à;W£Ta/*?A>?rc4, feque virtute Dei cuftodiendos per fidem ad fa-
lutcm Spiritum S. fibi in infirmiratibus fuccurfurum , habere fé Chriftum perpe-
,
tuurn apnd Pattern interpellatorem, illi certi luntfein fide adfinem ufque elTé
perlevcraturos»
Atqui vere fideles fciunt Deum, bonum
qliodin iis ccepit, opus perfédluruixi,
fciunt d\3na Dei ell'e Dei ad falutem per fidem elle cufto-
àjttcTctêAjjTtt , fé virtute
diendos, fpiritumillis ni infirmitatibus fucciftfurum , habere fé Chriftum apud
Parrem mrerpellatorem:
Ergo verehdelcs certi funt, fé infideperfeverairuros, Maior certa eft caufarti ;
enim continet certicudinis illfus, nempe fidelitatem immutabilitatem , virtuteml ,
Dei, auxilium Spiricus fandi, interpellationem Chriftiprofidelibus.

Minor bis Scripturx facrx téftimoniis confirmatur. Philip. 1.(3; Rorà.ii.29.
I. Petr.1.5. Rom.8.2.(J. &34. i. lohan.i. z.Rom.8.38. Qui in omnibus vidoreseva-
dunt,per Chriftum, qui dilexit ipfos ,& certi fimtfore, ut nulla creatura eos fepa-
ret à charirateilla Dei, qua diletti funt in Chrifto, illi certi funt fc in fide adfinem
perfeveraturos elle. Atqui vere fideles in omnibus evaduntvidore.s ,& funt certi,
fore, utnecprxfentia, nec futura, nec ulla creatura, eos feparet àcharitatcilla
Dei Ergo. :
Confequentiamaiorispatet.quiahseceftnoftravidoria, fides, &:fi contingcrec

eos feparari à charitate Dei , id fieret per defeótionem àfidemon liint auterh defe-
óluri à fide, ut ante probatum eft Minor eft Apoftoli ad Rom.8.37.38.
: fequ. &
Yyy 2 c.d,e.)QQt~
^6 A C T A S Y N O D 1
e. ci.Cci-titudincm l-uiiic,n(;n cHe crniciofam, fcd falutarclm eaque fecuri-
e.) j ,
tatem carnis reprimi pietatemqne Accendi, parer nihilnonlalurare docer Spiri- :
tus S. nihil pcrniciorum decere poteft. Decer aiirem Spiritiis S. eam ccrrirudi-
neni,non juber de perfevcrantia fua ranquanì incerros fluftuarefideles, fcd efle
perllialos, nccobftar qiiod rimotem imperar fidclibus Spirirus S. lUe enim rimorj
non lervilis, (ed fìlialis eft qui cum cerrirudinc fidei oprime confpirar Apoftolus
, :
enim codem capire Rom.S.iy.air, Noiì accepif}ii-,fpiritnni feriitutisrurfum admetum,

(ed hiritum ixdofionh ^cr qitcm cìan.'arr.'m Alba -jid e/1 , Pater. Et i demille ffirit tu tejìatur
um cum fpiritii nojlro nos effe flìos Dei.
Facere cerrirudinem liane ad carnis fecurirarem reprimendam & acceoden-
dampierarem, liquerex eodem capire, quo urrumquc facir Apoftoliis Paiilus:
Horrarur enim tìdelcsjur non ambulcnrfècundumcarnem.verf. II. 13.14. Alpw/'f/g/-
tur fatres dcbitores Jtimm non carni, ut /ectindtim carnern 1 ivàrKm, ftd fpiritui &cc, Er cer-
tirudinemnon minns inculcar perfeveranrise in fìde,verf.35.&: fcqq. Idem Apofto-
lusdocer tìdclcs obfìgnaros Ipiriru promirtìonis i'an&o , ac cerros de hxredirare
cccleftiobrincnda cile ;Eph. 1.1^14. &4.30. monerquefimul, ur Spirirum S. non
conrriftenr.&ur lìnr imiraroresDei,ambulenrq;cum charirare:Eph.4.3o.&5.i.Zo
Apoftolus lohannes Chriftianos ad fhnditaris ftudium accenfurus, dodrinamdc
cerrafìdcliiimglorifìcarione,exhorrarioni illipra:mirrir.i.lohan.3.i.3. Dilc£li nunc
filli Dei fiimus ifctmu! aiitemfore ut cum mamfefìus faUti-i fuent ftmiles et fimm
, é" ^n'f- , ,
quis hanc fpem habet purumfe conferzat. & verf. 9. ejuifcjuis natiti eH e Df», non dat ope-
ram peccato, quonium femen ipfru in eo manet Ergo qui de fide iìia . perfeveranria &
Cerri funr, non danr operam pcccaro, fed pierari.
/) Cerrirudinem hanc fundamennì efl'e folids confolationisfirmiflìmum, parer.
Hanc enim cerrirudinem, opponir Apoftolus Paulus ranquam fcurum, omnibus
afflidionibus.&prxienribus, & fururis, inde à verf. 18. cap.8. ad Rom. ufqueadfi-
nem illius. Hac cerrirudine fé erexir lob in prjefenribus a'rumnis longe acerbiilì-
mis, cap.19. adverfus fururas hxc arma explicavir David, Pfal. 2.3. Fttamjì ambulave-
ro per l'allem timbrxmortis non timebo tanien malum; bonum,
, Dei mifertcordta profe- &
quentHY me omnibus diebm vit^ '(j habitabo in domo Iehov£ infeculum.
Concludimus igirur eos qui perfeveranrix cerrirudinem vere fidclibus noxiam
cflc conrendunr,non folum vera^confolarioni fidcliumnervos incidere:fed eriam
inSpiritum S. elle coniumeliofos acfiinepris aur incommodis argumenris, auc
:
eiufmodi qua: pierarem convellunr, eandem fovere arque accendere moliacur.

Thefis hfeterodoxa V. Antithefìs Orthodoxa, V.
Si vere fidclis cerrus eft, fé fidem Quod veréfidelis fidem nnnquam fic
nunquam amiiUirum fed in ea perfeve-

: amiiìurus , fcd in ea ufq; ad fincm perfè-
rarurum effe, eam cerrirudinem non ni- vcrarurus,deeo cerrus eft non ex reve- ,
fi ex (pedali revelarione liabcre poreft. laricne quadam fpcciali , aur exrraordi-

Dei promiflìonibus a) ea-
naria: fed ex ,
Collat.Belg.pag.4z5. abinitio.Ber- rundemfirmirare b) fidei natura, fj re-

ti) pag.150. poft medium. ftimonio Spirirus S. d) &: immutabilira-
*
reeleélionis, e)
Cerrirudinem fidei &filutis,ab Apoftolo ad Rom.8.doceri,ncgari no poteft.

a)
nondeduciraurc illam Apoftolus ex fpeciali aliquarevelarione,fedexfundameH-
tiseiufmodi, qua? omnibus fidelibus funr communia; ex infirione in Chriftum,v.i.
exfublaropcrChriftum reatu,ver.5.4.ex Spirirus S. inhabiratione; v.9.10.11. Spiri-
rus S. reftitìcatione,v.i(3.firmirarefpei; v.z3.fubfidio Spirirus S.v. 16. cerrirudine
& immurabilirare decreri Dei de Prcdeftinarione. v. 29. 30. Dei cura &: amore fum-
mo, v.3r. 32. juftificarione,v.33.meriro&:fatisfa£lione Chrifti; v. 34. eiufdemquc
interceflìone in ccelis; ibidem. Vnde fequitur certitudinem illam , aliunde, quam
ex fpcciali revelatione, haberi.
Promiffionesdeperfèyerauria, extantP/alm.iz5.i.Efa.54.io. Iercm.32.Ioh.^.5^.
loh. 17.24. 2.Timorh.4.7. ^•
b) Firmiraspromifrionumiftarum docetur; Efai.54-io.2. Cor.2o.Matth.5.i8,

lerem.*3i.Hebr.6.i3.
e) Fidei narura certitudinem iftam importat, pugnat enim Fides cum dubitatio*
nesRom. 4.20. lacob. 1.6^. Rom. 8.30. Heb.ii.i. ^ Spiri-
N AT O N AL I I S D ORDR Ei: H T A N ^. •
'x^f
d) Spiricum, eam ccrticudinem & obfignare docet Spiritus S,
, fìdelibus teftari
Rom.8 i^. 2..Cor.r.ii.i2.. 2.Cor.5. Ephef.i.13.14. & 4.30. i.Iohan.z.2o.& 4*13.
5.
Eledioiîs dccretum
e) immutabile; Rom.8.30. & 9.11. Pfàl,i38.8.z.Tim.2=
efl'e
17. &aliislocis teftatur Scripturafacra.
7'hefts Heterodoxa VI. %AntkheJt$ OYthodoka VI.
Pcrfevcrantia in fide , etfi à fola Dei Perfcverantiain fide, non haéleniis

gratia haftenus pender, quatenus illa rantum, à fola Dei gratJa,tanquam cau«
loia hominem paratum reddic, &: viri- fa pendet! quarcnus fola hominem pa-
bus inftniic ad perfevcrandum ramcn : rarum reddic &
viribus inftruit ad per-
hominis voluntas efl: proxima, &: fola feverandum, fed eciam ,quod aétu ho-
caufaphyficapcrfeverationis. Voluntas minem perfeverare faciat <i) Edìenim ;
ìenim perleveratin fide, non Deus. voluntas hominis in fide perfcverer,norì

Collat.Belg.pag.344. Deus:tamen nccperleveraret voluntas,
Bertij.(Ji. nec vellct ncc poflet perfeverare, nifi
GontraWalach.pag,74.pofl:med. Deus fuagratiafaceret, ut poflct & &
vellet perTèvcrare, adu |icrfevera- &
ret. h)
a. b. ) Iercm.32. 4o,&;3i. ^3»54- Ioh.15.5. Philip. i.^. S>c t.ì].
Ex quibus locis cfficirur Deum non tantum vere fideles viribus ad perfeve*
,
randuminllrucre, paratosquc cos reddere, media itemad perfeverandum necef"

iari.i (ubminiftrarc led etiam efficcre ut aétu perfcverent. quid enim eft non re-
:
cedere à Ichova, nifi perfeverare? Efficere ut velimus non modobonum, fed &
perficiamus, prò volunrare bona Dei, Deb tribuit Apoftolus. Caufaigitur cur
pcrfevcret voluntas noflra, fola eft Dei gratia, principium, progrefium compie- &
mentum rcgenerationisoperantis. Ei foli gloria in Jeternum. Amen.
ConclucJimusigituh dodrinam de perfeverantia, Thefibus hlfce comprchen-

fam, falfam elle, lacro Dei verbo aut Scriptura: contrariam, gratin, gloria: &
Dei inimicam ad veram, oc folidam fidclium confolationem tollendam, n^-
,
tam fidamefle: eam veto dodrinam qu3c Antithefibus oppofitis continetur,

,
lacrs ScripturÊ màxime cònfentaiieam ad gratiam & gloriam Dei rede com- , ,
mendandam utiliftìmam necelfariamque, denique ad folidam fidelium in ad-

,
verfis tonfolationcm ilatuminandam , accommodatilfimam effe. Proinde illam

è finibus Ecclefiarum Reformatarum cxterminandam iftam vero porro con- :
ftanrer retmcndam atque docendam erte judicamus.

, Cum ergo ex facto
fandVo Dei verbo perfuafi fimus do6brinam Remonftrantium, de Dei, eleóto-
rnm ad falutcm, &L reproborum ad wiortem Prxdeftinatioiie de falutis per , :
Chrifti morrem univcrlaii prò omnibus &: fingulis impetrationc de viribus in- :
telleftus. cordis &: voluntarisin homine in lapfu Adaelèu corruptionis ftatu con-
fidcrato de illius gmtise, qua converfionem &:fidem in homine operacur Deus,
:
refiftibilitatc Denique de vere fidelium à fide, totali &C firuli apoftafia &c,
: ,
quapermulci, proh dolor miferrime fedudi arqueinefcati fuerunt,ta!cm efie,

, ,
qualem eamjnnoftris de fingulis atticulis judiciis exhibitis.declaravimus Illil- ;
ftrilfimos&: pra;potcnres Dominos Ordines Generales, earumque dominatio-

num Illurtrcs, nobiliirimos, ampliillmosque Dominos Delegatos per facro- ,
fan6lum Domini noftri lefu Chrifii nomen oramus atque obteftamur, utin- ,
foelix illud lolium heterodoxas dodrinse fathana: aftu in agro Domini enatum, ,
ac jam in lucem procradum , extra Ecclcfix Belgica: fines exterminare velint,

jubeant. Fieri enim non potcft, ut quamdiu irti dodrina? locus eft, Ecclefiae
tam mifere laceratse diftrad^que coalefcere, atque in unum corpus redire
cjueant. Ecclefia eft columna & ftabilimentum veritatis, i. Timoth.3. i^. Veri-
tatem igitur & (olam quidem. Deus in ecclefia fua vult fonare. Ea autem cum
ante exortam hànc tempeftatem unanimi confenfu in bis ecclefiis tradita fuerir,
,
ctiam atque etiam earum Dominationes inDominoobfecramus, ut illam adver-

Yyy 3
fus
i^t A e T A S Y N O D ì
fus maledicas audaciflìmorum hominum lingiias, calamofquc conftanrcr forti-

terq'ue adferere dignenrur Ica fucurum efl ut Deus veritaris, iblium ipfarunl
:
dominationum, veriraris fulcro ftatuminatum rcmqUe publicam Belgicam ad-

,
Verfus hoftium omnium fraudes, potentidmque , acque furorem, lartam tedtam-

quc confervec Deus Pacis conccrat fachanam fub pedes noftros cito per Domi-
: ,
hum noftrum lefum Chriftum: cuicum PairCj &C Spirita fando fic laushanor,
^gloria in fecula. Amen.
De Quinto Remonftr. Articulo

DEPVTATORVM ECCLESIARVM
FRISICARVM IVDICIVM.
QVintus&ultimus Collat. Hàgienfis Articulus, agir de fandorumfive vere fi-
dclium in fideperfeverantia, &
confequenter de flilutiseorum certitudine.
De quaicaRcmonftrantes fliam proponuntfenrenciamjUtnon tantum in dubium
eam vocent, verum reipfa perfevcrantiam iplàm, omnemquceius certitudinem
evertane, Nos hancillorumfentenciam, prouceamin Collatione Hagienfi, theCi»
bus exhibitis,earumq; declaratione,ac aliis fuis fcriptis explicaruncpauciis perpen-
•demus , &
in bona confcientia ad trutinam verbi divini in S. literis revelati exa-
minabimus.
Articulns Qìlat. Hagienfts '^monftr. pag. ^<^t.Brandiana

pofìtus (tchabet.
Qui Tefu
Chrifto per veram fidem fune infici, ac proinde Spiritus eius vivifican-
tis abunde habere facultatum quibus centra fatanam peccatum,
participes, cos , ,
mundum &: propriam fuam carncm pugnent,&: vidoriam obtmcant; veruntamen

femper per auxilium gratia: eiufdcm Ipiritus lefum Chrifèum vero iilis fuo fpiritii
:
in omnibus tcntationibusadefl"e,manumporrigere,& modo fint ad pugnam parati,

& eius auxilium pctanc.nequefibi definr,eosconfirir.are,atque idadco quidem,ut
nulla fatance fraudeaut vifeduci, vele manibus Chrifti eripi poilìnt ,fecundum il-
lud Chnfri. loh. io, Nemo tllos exmurìumetierifict. Sed an ilii negligencialua princi-
pium fubllantixfusin Chrifto.nonpolfint deferere, prxfcntimundo iterum im-
plicati, à fandadodrinaiplls femel tradita dcficere, bona: confcientiacnaufragium
facete, gratiam negligere, cil'et ptius ex S.Scriptura exa6ì:!usdifquirendum,quam
illud piena certaque animi noftri perfuafione poflemus decere,
ìudicmm. •
Articulushic inmembra duo fecari porefl: .-quorum priusexcellétiam conditio-

his vere fìdelium verbis fatis magnifice dcprardicat: alrcrum fragilitatem&; incer-
titudinem eiufdem conditionis lubjungit. Prius membtum , fi per fé confideretur
&:fàne intelligatur, omnia quae ad veram perfeverantiam necelTaria funr,fufficien-
ter ponit. Alterum aure fic eandem evertit, ut nulla hic cohaerentia vet ccnnexio,
fed pura, putacontradidio appareac. Quomodo enimcoha^rerepoiiunt, Chrifto
eflcmfitum,eiufq; vivifici fpiritus participcm,eiufque patrocinio & cuftodijefub-
jcótum efle, &
tamen àfatana fuperari carnisque &
mundi violentia è manibus
Chrifti eripi ac perire pofle ? Licec enim hypothetice poftetius hoc membrum ad-
jiciatur: ea tamen, qu;E abfolute in membro piiori fidelibus tribuuntur, talia funt,
iiteiufmodi hypothefin nulla ratione admittant. Cxterum quoplenius deeorum
fententia Gonfiare poflìt, cam ex aliis huius Collationis locis fcriptis editis
, ex- &
hibitis, in certas thefcs contrahemus, ordineque examinabimus.
Tfhefis
NATIONALIS DORDRECHTANÌE, ajjs
Thejìs Prima Kemonfirantium,
Perfcverantia vere fidelium in fide, non eft effedum Eleaionis, acdonum,

quod ex ea ad obtinendam falurem, Tofis cledis à Deo communicatur fed Novi :
& grariofì Foederis condicio, homini à Deo prxfcripta , cujus prxftado

à libera
ìiominis voluncate, tanquam proxima &
fola phyfica caufa, dependec.
Judióum.
Quamdiflbna hsec divinis finceloquijs, fatisfuperque in Primo de Eleiftionc

Articulo, à nobis efè demonftratum, fic ut operofe ijsrcfucandis inhxrere non fic
necefTum.
i.
Quod fides ipfa, ejus incrementum, & continuano gratuitum Dei fit donum,
ex fequentibus Scripcurê teftimonijs manifeftum cft.
I. De fide ipia Ephef. 2. 8. Gratta, enim elfùfervati Der/ìdem-, é" ^ôc non efì ex vobà :
Bei donum esf : Phil. 1.Z9. ûì-i gratis âtumejliohii ih Chrifìinegotto^ non folumineum
'
credere^fedet!amp;oeefati.
i. Deaugmento fidei. Lue. 17.5. Tuncdixermt kôBoH Dtimim,addenohisJt.
dem : Marc. 9. 24. Credo Domine fucatrre incredultiati mex : Match. 25. 29. Otnni
,
enim,qHthahet, dabttur, c^ is exuhcrahit.
3. De continuatione fidei , ejufque ad finem perfcverantia, lerem. 32. 39.40.

Indam ijs cor unum adreverendum me : (jr rezerentiam mei iridam animis ipfirum ut non re- ,
cedantkme: Ioli. 14. i<?. Ego rogaho Patrem, &

alium advocatnm dalittohù,ut maneat
'vohifcum tn £ternum i. Cor. i. 8.
: j^' etùim couf mahit vos upjue adfinem imulpatost
in diem Domini rioshileft Chriiit: 2. ThefT. ^3. Non omnium efi fides : fide lìs autem eB
Dem, cjui/.Ubiìiet njos & ctiBodtet ah ilio in/probo : Phil. i. 6. Perfuafum kibens hoc ipfìmt
fere, ut qui incepit in vobis opus bonum-, peficiat ufque ad diem lef» Chrijìi. Hebr. 12, 2, In»,
t tienies infidei ducem ac confummatorem lefum,
II.
Hanc fidem ejufqUe perreverahtiam, ex «terha ad falutem clediione, profluc-

re, five ejus confequens &
effed:um efle, apparet. loh.^. 37. ûidautd dat mihi
Pater, admcveriiet, &
qui venit adme, ettm neqv.aquam eiecenm forasi lohan io. 27. 28.
X)vesme£'vocemmeamatidiunt: Et nemoeasraptet e manumea: Rom.8.30. Oms pr<ti-
defìina.'vtt-, eos etiam 'vocai'it, iusHfica'vit,glorifiiavit. A£tor, 13. 48. Et crediderunt,quot>-
quot erant ordinati advitàm aternam.
III.
Eandem rnorte Chrifti nobis partam, ac ejus interceflìone impettatam clTe &
confcrvari: Hcb.9. 12. Chrilttis per propnum fi/ìguinemingrefius efifemel in facrarium,a-
ternam redcmt.'vnem na^lfti : Hebr. io. 14. Fntca enim ohLatione ccyifccra'Vit tn perpetuum
eos, qui fancltlt anturi Lue. 22. 32. Sed ego rogavi protette defiàat fides tua-^ quod non
tantum de Pecri perfona , & omnibus vere fidehbus incelligendum effe pacer.
fcd
loh. 17. 20. Non tantum autem prò ifià rogo, fed ^ prò qui perfcrmonem eorum credi-
ijs ,
turi funi in me item veri]

, 15. Non rogo , ut tolLts eos e munao , fèd ut firves eos a ma-
lo ilio.
Falfum igitur, quod fides ejufque perfcverantia, à voluntare noftra tanquam

/bla &: phylìca ejus caufa dependeat, cum ucrumqueopus fic Dei. lohan. 6. 29.
2. Thcff. 5. 3. Qjai per Spiricum fiium non tantum credendi potenciam verum ,
ipfam etiam fidem ejufque perfevcrantiam in nobis operacur. lerem. 32. 39. 40.
Philip. I. 29. Itera. 2. 13. Voluntas quidem hominis regenerati, perfeverancisc
Yyy 4 caufa
aô ÀCTA SYNODÌ
caufadici poteft, quatenus per Spiritimi Chrifti rcnovata , in fide perfeverarc,
& &
Dco filo libere adhxrere vult: imo proxima e)uscaufa, quatenus ipfaper-
feveratio, immediare ab illa procedir. Vcrum quod vnluntas noftra&: poflìr &
velit pcrfeverare, imo reipfà infìdcfalvifica peì-feveretjid omnenon à feipfa, fcd
ex mera Dei gratia habet, qui id per Spiritimi fnum in folis elcdis efftcaciter
operatur After. 13.48. Pini. 2. 15. Sic ut quidem eam Deus in conditioncm
:
populo Aio pra-'fcripferit, &

ab omnibus falvandis requirat, fed ita tamen, urfi-
muleandeni per Spirirum fuum, tanquam frudlum Eledionis , per quem illam
exequitur, efficacirerin ijs fecuhdum eminentiam fuarporentix producati Hifce
igitur prima: The/cos erroribus rcjedis, hancillis AhtitlieAnex Sacra: Scriptur»
didlis allegatis fubijciraus.
Perfeverantia vere fìdeliUm iii fide cfFcftnm efl: elertionis, &:dohum

quod ex ea ad obtinendam falutcm folis cledlis à Deo confertur.
thefs Seconda 'êmonjlraniium.
Qiii centra clarum atqne apertum , tlim naturalis rationis , rum rupernarura-
lis diftamen non peccar,
rationis &
infirmitates fuas quibus omnes & (iuguli prò ,
ratione temperamenti, ztatis, locarum ,aliarumque circumftantiarum, plus mi-

nufve obnoxij fumus, emendare non neglfgit , qui inquam in bis duobus vel ,
imcdiocrem i'akcm diligentiam adhibet ille judicio Divino in fide perfèverare

dipitur.
ûdicìunt.
HancRemonftrantium alTertioncni? ut impiam& mere Socinianam repudia-

rnus . cnim naturam pervertir, & peccatum originale omnibus inhabitans
Fidei
in temperamenti, a;tatis,locorum,circumftanriarumque aliarum quifquilias con-
vertir. Abftinentia à peccatis &: vitxemcndatio , qua: duo hic ponuntur, non
perfeverantia: in vera fide, fed refipifcentia: vera: eflentiam conftituunt. Atque
haec duo multis modis intcr fefe diiFerunt cum illa Chriftum apprehendat fir-
: , ,
initerque ei adha:reat: ha.c, circa praeceptorum divinorum obfenationcm occU-

peturrilla, bonorumoperum caufa fit inftrumentalis: lisecfrudus fitex illa reful-
tans. Aft. 15. 9. Vide furgatis cordiim eorum. Deinde perfeverantia in vera fide tale
proprie efl: donum quo , vivifica Chrifl:i gratia , id efl , habitus fidei, feu vs illa &
Virrus, per Spirirum incorda elefloruminfula, pcreundem Spiritum Sandum
S.
adfinem ufq; fine inrerruptionejin illis continuatur Atque ex hac omnes adtus .
fidei, prout in rcnatis caro vel fpiritus prxdominatur, firmiores vel imbecilliores,
vivaciores vel remiflìores producuntur. Pravitas veroinha:rens, & originalisilla
omnis mali fcaturigo, five corpus peccati & caro,cft illud,cum quofidelcs per
omnerii vitam in omni temperamento, loco ariate &c. per gratiam fpiritus
, , , &
arma fpiritualia Confliólantur ac tandem dono perfeverantia? fuffulti vidores
i
evadunt, &; in ccelis ab omni macula &

labe imnuines, ut Sponfa viro adornata,
Goram Chrifto fifl;untur bc corona viftoriìe donanrur Huic igitur illorum thefi .
liane orthodoxam opponimus.
Qui falvificam Cbrifti gratiam virrutcm & à Spiritu Sanfto cordi fuo
infufam,qua Chrifìium apprehendit, cjufque hxn^cf adverfus legis malc-
didionem&Dei judiciuttiinnititur, Chrifl:oque ut capiti fùo inferitiir
& adhcerer ad finem ufque confl:anter confervat , carnifque dubitatio-
,
nibus, diffidentia:&:tt;77TZfisfic per ejufdcm Spiritus gratiam rcfiflic ut

£dem retineac, is judicio Divino in fide pcrfcverare dicitur.
Thefis
NATIONALIS DORDRECHTAN^. Ui
Thejrs Tertta Kemonfìrantium.
Quoticfcunque vere fìdeles opera carnis committunt, tories veramfidem to»'

taliter amictunt.
fudicium.
Fides vera &

juftifìcans bifariam (uù fiipra oftenfiim ed ) capitur aliquandoj :
prò ipfò habitu fìdei,à Spintu Sanato cordi infufo aliquando prò a^libus, qui ex :
hoc habitu gignuntur (ìve producuntur, quibus adualiter, ut ita loquamur, in

Chriftum credimus. Si hoc modo, id eft de a£tu inteUigatur facile concedi- ,
mus, utpotc qui fubinde ad tempus per Satana fraudes mundi illecebras ma- , &
lignam carnis potcntiam reprimi inrcrrumpi, ac quafi fufFocari poteft Verum
, .
de fidei habitu perncgamus, qui noneftadus tranfìens fed immanens à Spiri- , &
ta Sandro infuius , quo corda
noilra purificantur , nos tanquam membra Chrifto
capiti unimur,ac Spiritucjus vivificamur. Sic ut per lapfus peccata vere fìdc- &
humfidcs quidcm concutiatur fed non excutiatur Spiritus Sandus contriftc-
, :
tur, lednon eijciatur :rcgenerarionis progrefl'us ad tempus impediatur,i"ed non

annihiletur. Cum femen ipfìus in eis maneat. i. lohan. 5. 9. Quod ex ardentif-
fimis Davidis precibus poil: commiirum peccatum pfalm. 51. &: Chrifti ad Petrum
piomifTione Lue. 22.31. manifelhim eft. Thelis igitur Orthodoxahxc efto.
Vere fidcles lapfibus & peccatis fuis Deum quidemgraviflìmeoffcn-

dunt, Spiritum Sandum tniiitia afficiunt, multaque tappe exbonis do-
nis Dei perdunt, ipiuni tamcn fidei habitum, feu vivificum illud Spiri-
tus Sanfti fèmen quod leniel illorum cordibus infufum eil, nunquam
,
cciam per gravillìma dia peccata totalitet amittunc.
Tbejìs quarta Kemonjìrantium.
Vere fìdeles, non folum poiTunt in atrocia &

confcientiam direfte vaftantià
federa, adeoque in ipfumad mortcm &: in Spiritum San£lura peccatum, incidere,
lèd etiam non raro incidunt.
Judicmm.
Vere fìdeles dum in hac Tua peregrinatione vetrfantur, ex parte tantum jugum
peccati excullerunt, fìcut carnem (pirituiadhucannexamhabeanr, qua; duo in-
ftar bellarorum dc-mvâv perpetuis (èfe confliólibus impetunt; atque hincfubin- ^.> . ._'
de contingir,ut dum in hac lucta caro fine externus homoadverfus fpiritum, fìve
hominem internum pra:valct; fìdeles quidem (quje eft ipfbrum imbecillitasi gra-»
via accipiant vulnera, &
in peccata ctiam atrocia incidant» ut in Davide, Petto &
manifclium eft; nunquam ramen toto animo &: piena voluntate ijs confentiant.
Quandoquidem futi Pauhis difcrte ait Rom. y.) quod agunt malum, neutiquam
probant. Nec enim quod volunt hocfaciunt; fed quod oderunt hoc agunt, ilic
ut non ipfi hoc pcrpctrent.fcd inhabitans in ipfìs peccatum. accedit etiam quod
tefle eodem Apofl:olo,Rom. ^. 14. peccatum nobis,id efl, vere fìdelibus,non (ìt
dominaturum quod in ejiifmodi peccatis, qu2e direste & omnino confcientiam
5
vaftant , necefTe eft.

fieri Multo minus horrendum illud in Spiritum San-
d:um peccatum locum in illis habcre poteft quum hoc, fìnalis impcenitentia
, :
atque ita certum exitium comitetur illi autem ex alterno Dei propofìto vocati,
:
certo tandem xcernaj virx h.rreditatem fmtconfequuturi. Hanc igitur Ortho-

doxam Antithelìn opponimus.
Vere fìdeles ex pertinacia peccati inhabitantis in tranfverfum abripi

pclFunt, abripiunturque aliquando in peccata etiam valdegravia, ita
tamen
a«4 A C T A S Y N O D I
tamenut nunquam piena voluntatate in peccati regimen confentiant;

aut in horrendiim illud in Spiritum Sandum peccatum incidere
poiTint.
Thejis înta Kemonfirantium.
Vere fidcles non tantum finaliterà fide juftificante,gratia Dei, seterna & fallite
«xciderepofTunt, veruni ctiam non raro excidunt, jetemumque pereunr.
judiciùm.
Hoc membrum pràecipueih quinto hoc Articulo eftattendendam; cùm oqpnis

certitudo de credentium fìilute non tantum eo in dubium vocetur, fed pcnitus
,
encrvecur &c evertatur, Cujus dogmatis'falfitasùt reftiusintelligaturobfcrvan-

dumliiceftidupìiciterfidelesconnderaripofre: i. ìnfeipfis, five refpetîu fui tan-
tum 2.. Refpeàu Dei, ejuspropofiti promiflìonis &c cuftodise.Si in fé ipfis fideleà
:
confiderenturjfibi fuifquc viribus relifti, non tantum fidem amittere atque ita
falute excidere poflunt, veruni etiam tot tantifque hoftium copijs obfeflì, fidem
ifuam &
fàìutem cònfcrvare non valebunt; qiìod quotidie fremiirius in ijs agente
Spiritu Sando ) ciim magno Tuo dolore fideles experiuntur Si vero refpedu Dei, .
ifìdelifque ejuscuftodise eos confideres, idem evenire eft impoffibile. Atque hoc
pofteriore icnfu, ideft, non abfolurc, fed hmitate, ab Ofthodoxis afl'eritur,
vere credentes fidem juftificantem finahter amittere, atque ita à gratiaDei àc
asterna fahitc excidere non pofTe. veritas hujus affertionis manifcftiflime patet.
I. Ex condantillìmis &paternis Dei promifTionibus quibus hoc perfeverantiae
donumverefidehbusefl:poIhcitus.Ier.32..39.4o. Et pangam i^sf(edmferpetuum,^c.

C^ reverentidmmtì indam mimo ifforum ut non recedant a wf .Ief.5 9. ti.Hoc eritfadm meiim
cum iùjìs Alt Ichovah : Jjjiritm mem qui efl in te é' verba mea qua fofin in ore tuo non recedent
ahoretuo: Irem Match. 16.18. loh. 14.1^. i.Cor.i. 8. z.The{I'.3.3. V\\\\.\.6.éc.
1. Ex potétia &
virtute Deiinfuperabih, qua fuis hafce promiifiones confirma-
vic. lef 41. 1 o. 13. I4.2\(f timeto quiatecumfum: nejìupeto quia ego fum Deuf tum:fortifico te,
etirm auxiltoriibi , etiamfufìento te dextera mea jujìa Cum ego lehovah Deus tun-s prehen-
.
dam dexteram tuam; edicem tihi, ne timeto egodUxiliortibiy &c. Kom.8.31.38. loh.io. 25».
i.Pet.t.5.
3, ExServatoris noftri lefu Chrifti perfe^tifTima reconciUationc, potenti con-
fervatione &
efficaci interceflìone. De reconcihatione: Hebr.9. iz. Chrifìtts per
froprium finguinefu iyigrejsm eflfemelin facrarium, iiternamredemptionem ndtits: Hcb. io,
14. Vnicacnim ohlatione confecrAt'it in perpetuum cos qui fanBifcantur. Rem. 8. 33. 54. De
èonfervatione loh.6. 39. Hxc ejl aittcm %olunta,s ejt*i qui mtjitme id cft Fatris , titquic-
:
quìdmihi dcdetit non feràam ex eo , fedfufcitem illiid in ultimo ilio die loh. io. z^. o'ego
.
njitam ^ternani do eu-,ne€ penhunt w

aternum ne^ ro-fiet eas quifquam è manu mea. loh. 17. li.
De interceflìone: loh. ri. 42;. 17, 11.15. 24.
4. Ex infalhbiH ceftimonio Spiritus Sarnfti , qui tanquam pignus &: figilkim coe-
lefl:i«hxreditatis, credcntibusconfertur, Ief59.iz. Ioh.i9.i(J. Rom.8.i5.i<J.i7.
2.Cor.i.zi.zz. Ephef.i. 13.14. Ephef 4.30.
5. Ex natura Verse fidei , quae primo fohsdaturele£tis.Tit.i.i.fecundo perpetua
cft. Matth.i3.<?.zi. qua proprietate etiam àtemporaria diftinguitur. i.Ioh.z.19.
loh. 8.31.Hinc fideles comparantur arbori frudiferae ad rivos aquarum piantata»,
cujus folia non decidunt. Pralm.1.3. Domui fupet petram edificata:; Matth.7.
2,4, z^. Monti Sionis. Pfalm. 12.. 1.5. cui porta: inferorum non prxvalebunc.
Matth. i(?. 18.
6, Ex firma dcdionis&falutis conn-cxione: Sic utomncs qui funt eletti certo

fint falvandi. Matth. Z4. 24. Rom. 8. 29. 30. Roman. 11. iz. 7. Z9. ncmo autem
fervatur, nifi per fidem, quod ex roto Evangeho patet &
expreflc. i. Petrii.5.
decJaratiir.
^JATI0NALISDORDRECHTAÎiE. léj
€x quibus omnibus fìc concludimns.
Quibus Deus perfeverantiam in fide ad falutem promifit & potenter confer-

Vac: Chriftus eam promcruit &: fua inrerceflìoneratamfacit SpiritusS. in ejus :
arrhaboncm acfigillLiin datiis eli: cjiiihus talis fidesdaturqux perpetua &:iolisele-

£bis propria eftac cui certo falus annecticur: illi cam fìnaliteramitterc atqueita ,
fallite excidere non pofiiint. Atha:c omn.ijpromifla&prazftica fune, pr*efl:antur-

que & confcruntur aDco&: Scrvatorc noltro vere fidelibus , utexfuperionbustc-
ftimonijs patet. Ergo, &c.
Hinc Auguftinus de pcrfeverantia Saftdorum cap. 7. in fde cjuéi fer diUElionem
eperatur(c\cù.ì) uffue inffiefn perfe-verant. Hortim fi cjuifquam peritafallitur Deus. SedmitA
mnfallitur Dem , nemo eorurn perit : item. Horum fi (ju.'fquam pent vitto humano vimunr
Dita. Q'ii^ atitcm nuUa, re zimitur Betu , nomo eorumpertt,
Haé itaque Thejts Orthodoxa efìo.
Vere fidcles, non poiTuntfìnaliter fide juftificante &fàlvifica Dei grada, at»
qiie ita alterna falute excidere & perire.
Hincetiam apparec, falfum elle, quodnemoin hacvica, de perfeverantia aò
falute poffir elle ccrtus, abfque fpeciali revelatione. Cum quifque fidelis ex fua fi-
de, qua Chrilhim CjUique beneficia apprehcndit, quam in corde fuofentic,& qua
vivit, etiam omnium promillìonum &
bonorum fidelibus à Dee fadorum&per
Chriftum impetratorum, libi cdnimunionem applicare polfic& debeat: utinex-
cmpljs Abradami , lobi, Davidis, Palili aliorumque apparet. Quod omnibus fi-
,
delibus lecum commune elle ardentillimo ilio epiphonemate Apoftolus. Rom.

8,38.39. odcndit.
Faifum etiani quod \\xc de pérfevérantià Vere fideliiith in fide, dodrina, noxia
,
fit pi etati, a e fecuritatem carnalem animis fidelium ingeneretrcum è con tra ,in-
dillolubili nexu j ipfa fides pictafque interfefe cohaereant j nec fidcs Vera à bonis
operi bus, aut juftifìcatio àlànftificatione fepataripolfint. Imo Hìec veracpieratis,
diledionis filiahs fiducia^ &; timoris if fiflima fit radix.unde efficacilfimas Apofto-
,
li ad pictatem adhbrtationesliimunt. Rom. iz. i. Z.3.&C. item Eph. 4.1. zz.x^.z.^,
I I o h. 5 3
.
.
. &
qtiijquà ha ha haiujpem in
fé
purijìcat feipfum'
Thejìi Séxta '%emonfirantiuM.
Fides ^cr;ca»^(^temporariorum,eft fides vera, totaIis,juftifìcans,&:Deo quam"

diu durai grata: nec diticrt Ipecie à vera fide ad finem durancd,
'
judicium*
Fidem Tâ-Katpov, veram quidem aliquo modo dici polTe in fuo genere concedi-
mus, fic tamcnutiempér fit maneatque fideifalvificx feu juftificanti contra di-
ftinfta. Quod clariflimc Chriftus ipfe Marth.i3. oftendit cura cam à fide falvifica,
1. terra, z. ràdic». 3. frudibus diftinguat. Habet quidem illa dona quaedam cum
fide falvifica ex parte communia, ut iunt illuminatio &:agnitio veritatis in mente:
compu]fio&: convidio de veritate in corde: imo fenfusfubindealiquis &: guftus
bonorum Dei donorum; fic tamcn ut necomnia,nec eàdem ratione hêc ipla cum
vera &c lalvifica fideparticipet. Nunquam enim adipfam vitx fpiritualis commu-
riionem, quazà Chrifto capite per Spiritum :/o$£fl-/fltf, in fola illi vere unita mem-
bra defiuit, pcrtingunt. Nunquam cordis illorum penetralia purificantur &: fen- ,
fus quem habent milericordix Dei, tantum eftconfufus, gullufque bonorum ejus
externus, coque teraporarius fic ut nunquam, ipfo Chrifto tcltcad maturitatem
:
frudushasc fides perveniat , albefcat quidenhutait Bermrdus, verum nonadmejfem,

fcdadignem,
COROL-
à^4 ACTASYNODl
COROLLARIVM.
In dodiinahac de perfeverancia populo Chriftiano proponenda, confoLitioni-
bufque ex eamanantibus adminifl;randis,judicamiis omnibus pijsminin.ris&: Ec-
clefiarum doftoribus, ad ha;c duo diligennirime attendendum eaqiie populo in-
,
culcanda efle.
I. Hanc dodrinam non pertinere ad hypocritas vel carnnliter fecuros, mundo
Scarni fervienrcs, fed ad veros &: gcnumos Deililios, qui mundum abncganc>
carnem cum concupircencijs crucifìgunc falucen-ique iliamin timore & tremore
,
opcrantur,quiqiie fi in peccata ex infirmitate jrolabantur aut in tentationes inci-

danr, kmenSpiritusSandi in fé elle indiciogenuino,fuo tempore produnt.
. 1. Non negati , vere fìdcles non pati aliquam aut ullam omnino fìdei gratias &
intcrruprionem, aut obfcurationem, qualem fanenonnunquam patiuntur & fen-
tiunt fed ralem tantum qua prorllis , totaliter &:fìnalirer omnem verani fidem a-
,
rnittunt & omnigratia Dei &;fcrvatoris fui lefu Chriftiexcidunr,

Atqiie hoc noftrum ed de Remonflrantium circaquinque articuJos fcntcntia,
judicKim: in quo nullo nos prxjudicio, nullo partiumftudio,fed finccra confcien-
tia coram Deo verfiros effe profitemur, idque fccundum menfuram gratix do- &
ni Chrifli. Summa fentcntize ipforura, noftro iudicio, huc redit, ut mifericordiam
Patris,mortis filij Dei fru6lum & efficaciamj&Spintus Saniti operationes, huma-
ìisepoteftati feu libero hominis arbitrio fubjiciant, leu totum redemptionisopus,
quoadfru(51umfaluraremfeueffe£tum,abhominefufpendanr.Qusefententiaquan-
topere veritati fitadverfa, quantamq; univerla: religionisdepravationem inferar,
in fingulis Articulisànobisfuitdemonftratum. Concludimus ergo, ab hifce pefti-
ferisfideiorthodoxascorruptelis Eccleiìas Belgicasquamprimum effe libcrandas>
& priftinani concordiam , in dottrina veritatis reftituendam
, ijs idque ad,
effe :
gioriamDei, Religionis verse confervationem ac propagationem, Ecclefiarum

Belgicarum pacem ac tranquillitarem , earumque in unione cum omnibus alijs
Reformatis Écclefijs confervationem Quam gratiam affiiùx fux Ecclefia: Bel-
.
gicse Deus Opt. Max. landò hujusSynodiminiilerioac judicio , lUuftriumque

Ordinum Gcneralium audoritace, prò fua immcnfamilericordia largiatur. Amen,
Amen.
judìcium
DEPVTATORVM TRANSISV LANI^^.

De Quinto Articulo^
QJÎ EST
DE P ER S E VER ANTIA
SANCTORVM.
Thefis BeterodoXiS. Antithejès Orthodoxa.
I. L
Petfeverantia vere fidelium in fidcj Perfeverantia vere iìdelium in fide,
nonefteffedumeledionis flngularium efteffedumeledionis fingularium per-
perfonarum. ad lalutem, nec donuni fonarum eft donum novi foederis à
.
novi fcedcris morte Chrifti cuiquam Deo eledtis gratiofepromiffum, morte

partuni , imo ne donum quidem Dei Chrifti illis partum, ac per Spiritus
^
prò- Chri-
NAT IONA LI S DORDR E C H T A N >£. ìéj
proprie ; fed eft conditio novi foederis, Chrifti cfficacem virtutem conccfTuni,
à Deoliberrime inier multas illas poffi-
biles piae(cripta , ac anic perc^^pôl•iam
ionem, ac peccatorumjremiirionem,
eie.'
in homine prarrcquifira pioxima vero &
: fola caufìi pliyfica perfeverarionis cfl vo*
luntas hominis,qu?fecundumruamnativam indolem libere agen5,hancccndiiioncm
libere pracftare ,vcl non praeflare perfe\ erare , vel non peiieverare potell.
"Thefos ìouirn îemonfirantiumj'alfiìatem 0* Antithcfeos

OrthodoXiX, 'veritatem.fquentilpmprobamHS.
I. Perfevcrantiani vere fìdelium cfle efFedum eledionis fingularium perfona*

rumjiincliquct:,
1. Qupdefl. eflfcélum gratiofa; xternx Dei dile "ionis , illud cfl- etfe^luin ele<5ì:io-.
nis At pcrfcvcrantia vere lìdeliuni

; eli ctfcclum graiiofa; & a;icrn3: Dei diledionis.
Ergo eitcffeftum eie. ionis.
Majoris confequcntia hinc evidensfit. Quia omnis eledio,ad viram a;tcrnamfà£la,
fecundumconfilium voluntatis Dei, fluir ex a'terna&graàofa Dei dilezione. Deur.
y.ó.S.Selegif vos Iehova,eo(]uoddtligit 'vos.KoìW.^.ii. Vtfrxjlitutitm Dei , t^KOdcfìJecun^
dum ipJÌHS ilecìio/iemîd eJì,non ex ex vocante firtnum maneret. \ erf. 13 Sicut
operihus ,f:d .
fcrij>tt<m ejlylacobum dl!exi,Ffivum AKtem odio habiii : Imo fi eie;' iononcflergraruirje
&xtern2dilcdioniscffc£tum,tum grafia non cficrgratia; centra, Rom.ii.6. i.Tinié

1.9. Servavit nos,(^ 'uocavit vccmone fxncla-,non ex operihus nofiris ,fed exJuoprcpoJìtOj,
(j;'grtttia,^r!it data cfuidem efnohìs ante tempoì-apendorum»
Minoiis veriras, perfeverantiaiTi,rcil. cflccffcóìumgraiiorsE Dei dile>?ioniS , hinél
parer. Ioan.15.1. Sciens lefmvenijje horatn ilUm , digredicndi ex hoc niundo ad Patrem,
qunm dilexiffetfua illos,qtti erant in n>.undo,tifqtieadjìncm dilexiteos. i.Perr.l.v.3.4.5,
Eenediiius Defis,Cr V ut er Domini nofìri lefu Chrijìi-,qiii ex miiha [uà mifericordia regcnuit
nos injpem vivam ,pcr refurrecìionem lefu Ch ifli ex mortui<,id cù,adhtereditatem , qu4
Tiec corumfi poteJr,nec e 071 lami nari , nec marce/cere , ôbis in ca!o paratam. ^lui 'virtutà
Dei prxjìdio cujiodimini per fidem adfalntem. Marrh.z4.24. Vtfeducant [fifieri pu([et}
€tiam eleclos. Huic charirate,& diledtionc Dei perpcruo innixus Paulus , air Rofti.
8.vcrr.38.39. Perfuafummihi est,nequeniorttm,necjue -vitam , ncq-'e y^ngelos , neque
trincipatus^neque pctcfiates,neque prxfentia^rìequefntura^requefiihlirnitatcm, nequeprùfuH-
ditatem,neqite vllam remaliam condttampojfe nos feparare àcharitate DàûtteJiinChrifia
Jefii Demino noflro.
II. Qucd eft pars gloriFcationis,illudefl:cffedum Ekdionis. Qiijaglori''cario
ìnchoarain hacvita.&confumnianda in altera, fluir exElec.ione:Rom.8. verf.29.30,
Ar pcrfevcrantia in fide eft pars glorificationis , i.Cor.j.iS, Nds autem omnet
retef/afacie glcriam Domini, quafiinjpecido intuenies , in tandem imaginem tràmformA'
ifiur-,ex gloriain gloriamfieut a Domini Spiritu. 2.Thef.2.verf.i3.i4. 7^s antem de-
lemus grattai agere femper de vobis ,
qttod eiegerit vosDemabimtioadfalr.temperfatilìi-
ficationem fpirituf; ér fidem habitam veritati. ^0 ojos vecavit pvr Ftiangelium noftrumyod
Acquirendam gloriam Domini nofiri lefu Chrifii. Ergo perfeverantia in fide eft effedum
cletìionis.
2. Perfeveranriam vcrefideliumefle,donum novifoederis à Deograrìofccle5as
promiffum.morreque Chrifti,illispartum,acpcrSpiritus Chrifti efficaccm virrurern
coUarumjhinc liquer.
I. Qupd fluir ex grariofo Dei foederc cum eledis iniro,quodquc à folo Deo prò-
pter Chriftum,pcr Chriftum , & in Chrifl;o,nobis gratiofe confertur,illud & donum
novifaderismorre Chrifti parrum & proprie quidemDci donum. Ar perfev erantia
;
fidcliuminfide fluirexgraùofoDeifaderejiuxtapromiflhm. Icrem. 3 2.verr.39-40.

Jndajn illis cor "unum-id^ 'via?nvnam-,ad referendum me omnibus dichus , ad bonitm i:f>^
rumió'filiorum itforumtofi:i^foSt(^pa,ngam ipfis fcedusperpetuum yfore vt non avcrtcì/n
TLzz me h
i6(?
^
A C T A S YN O D I
mek frofeqnenih i^JìsMnefaciendoiffis^à-reverentiammeì indum animo tfforumyUtnoT^

recediWtkme. .
Perfevcrantia confertur,à folo Dco, cuitis-virtutisfrxfidio'ctifiodimurferfdemadfi^

lutem.i.Vct.y.y ^hnvcrfcitnfqueaddiem Jejìi Chrijlìopts honum^qnodtnHohis incefìt.
Phil.i.6. Idquc proptcr Chrii1:um,per Chrillum , & in Chrirto , inquo omms flem-
tudocx Col. i.ip. Ex cuins plenitudine onmes accejjimns
hcnetlcicìto Vatris inhabitat.
qrutiam prò orati a. Iohan.1.16. In quo henedixit nohls omni benedizione Spini ttaii.
Ephcf. 1.3. ^jnfacliis ejì nobis fipientid à Beo, tuptiaque fanUificatio é' redeniptto. &
i.Corinth.i. 30. ^wxixm.yi\\xi, omms donati bona , é-omne integrum donum efl fiperne
defccndens à Patre luminum. lacob .1.17. Doniim Dei eH vita <eterna in Chrifto lefu Dumino
iioftro. Rom.ó.iì. Ergo perleveraniiafìdclium
infìdè,eft donum novi fa deris morte
Chiiilif ai-tum,3<; proprie quidem Dei donum.

IL
Iiâ arfTunientamur ex Hyppthefi Rcmonfttantium: Si perfeverantia in fide cft
novi tbedcribConditio,à Dco libcrrin\e ftitcr multas alias prae^ripta, tum ha'c con-
dirlo non impletur noftiis viribus nifi idolum^liberiarbiirij eligerein locum veri
(
Deiveiimus, a quolblo noftralàlus. Apcc.12.10; Et qui noilra faluseft. Pralm.(J8.

20. Sed pra-fiaiur haiccondiiiololius Dei gratia ex focdere gratuito innos cma-
) , ,
Jians. Hinc informula fo^dcui^ dicit Deus : Eago reverentiam mei indam animp
ifjorum,utnonìecedantame. Icrem.3z.40. Vpde liquct omnes f xdcris condiriones
non ab hominc leda Deo per SpiritusChrifti virmtemimpleri. Confer.Ioan. 15.6.
,
Seorftrfi a me tubilpotefiis facete. Sic fidcs cfi non tantum conditio fed & promifluin ,
novi confertur tamen à Iblo Deo Eph.z.8. Sicut

fcfcdcris ;
rellpifcentia lere. 51.18. &
Con-verte rne ut convcrtaryqiiia tu es lehova Veia meus.
At juxta confcisionem Remonllrantium, perfeverantia in fde eft conditio novi
foe.dcris. Ergoimpletur in nobisfolius Dei gratia adcoque donum Deieti Ac per ,
conicqucnsjhoc mcmbrum Thefeos Remonllrantium contradicit membro priori, in

quoncgantpcrlcvcrantiam elle donum Dei.
Catcrum quodalìeruntKeraonftranies, effe hanc conditioncm perfeverantix in
fide, ante percmproriam clcdtioncm acpeccatorum remifsionem in hominc pra;re-
•
,
quifitam; i'Uius falfitasabunde Gonfiare poteft ex refiitatione fcnrcniias Heierodoxàs

circa primum de pradcftinatione articulum. Imo hinc & aliud blarpftemum abfiir-
dum iequeretur, neminem in hac vitade pcccatorumfiiorum remifsionc certtim
,
effe pofle , ac ne credere quidem illam debere alioquin falfiun crederet; quandoqui-
:
dem nondumpedeveraveriradiìnemurque conira quam docemur inSymbolo :
Apoftolico,&inEuang.Matth.9-z. Confide rili.rernijfaflint tibi peccatatm. Gal. 2.20.

^tliiis Dei dilvxit me, & tradtditfernet ipftim prò me. ,
III..
Proximam caufam phyficam perfeverationis non effe voltmtatem homi-

&: fialam
nisjficprobamus: Si voluntas humana/ecundum nativamfiiam indolem , perfeve-
rarer, tum feorfim à Chrifio agcret,6c fi:orfim à Chrifto totum hòc opus, quod falu-
tis premio coronatur,efficeret.
Atfalfijmpoftcrius. Iohan.15.5. SeorfumkmenihilpotefisftcereV\\ì\ì^.'2..i^.Deiii
is ef,qui efficit in 'uobis , & ipfum 'velie {^ ipfim agerepro gratuita f.a benevolentia. Quin
imo hoc fimul ac fenici omnem Dei gratiam evcrteret : contra. i. Cor. 4.7. ^tis te ah
alijs difcernit ? ûidaiitem habes qupdnon receperis? flwtdfi etiam accepilìi,quid glofiarisy
^//^»tf/?^f^^/'fr;j.'' Ergo& priusfalfum. .
2. Quod fccu ndum fuam nati vam indolem ornili tempore tantunimodo malurii
eft,quodque IcgiDcifubjici nonpQte,ft,.illudnon potcfì efle cauta proxima '^.linica
perfeverationis in fide.
At voluntas hominis fecundum nativam fuam iiadolcm tantummodó mala eft
omni tempore. Genef 6. 5. &cap.8.2i.lcgiqueDeifub)icinonpoteftRom.8.7.Conf.
Jerem. 1 3 .
23 .y/» mutare potefl AEthiops cutem fuam ^mt par dus liventes maculasfi.as^. l'tiam
vos pejfetis bencfacere , edofii malefacere. Ergo voluntas hominis non" poteft effe caufa
proxima & unica perfeverationis in fide.
Ihefii
NATIONALIS D ORDRECHT AN^. zcy
Thefìs Hetcrodoxa Kemonjìrantium Thejts OnhodoxA,
IL IL
Vercfidelcsnonfolumpofliintìnatro. Vere fidelcs , ex ignoranti! , negli-

cia Ócconfcicntiam dircfte valentia Ice- gcntia , & caniis infinnitatc atrociter
kra adcoque in peccatum ad mortem &
, peccare polVunt , ac confcicntiam fuam
inSpiritum(andumincidcre;fedetiamin Ixdere, in peccatum vero ad mortem &
ijs perfevcrare, & mori, ac conrequcnrer in Spiritumfanftum nec incidnnr necin-
à fide juftiHcanre, grada, óclalutetotalitcr ciderepofllmtoQuotielcumqucveropec-
ac f nalirer excidere, multifqiic id vere fi- carimt, manu Dei ruitentantur,ac crigun-
delibus ac regcnitis evenir, & etiamnum tur,acper Spiritum ChriiH inhabirantem
non raro evenic ad refipifccntiam ducuntur adeoqué ;
nunquam à fide iuftificante, gratia , & fa-

llite totaIiter& fìnalitcr excidere poflunr,
lìec excidunt.
Thejtn hanc Heterodoxam rejicimm: nAntìthefin Ortho-

doxam retmendam judicamus.
In homineregcnlto duo funtquafi principia, fìbi inviccm contraria, cohtrariof-
que adusproduecnria, vidclicet, caro &fpiritus. Nam caro concufifcit adverfas [pi-
ritiim ^fpiritm aiitem adverjhs carnem-.hctc autem inter [e obpofnafunt^ Gal. 5. 17. Pro-
inde poteftiicri, ac fepiflìmeht, ut regeniti , non qusecunque voluerinr, cadem fd-
ciant. Gal. 5 17. ut captivi reddantur legi peccati , qux eft in membris ipforum, 6c vo-*
.
lentes facetebouum, faciant malum. Rom. 7. 21.23. idque vel ex negligentia Sicut :
Apoftoli, qui bus Chrifìus dicit,Luc. 22, 4^. quiddormittsfurgite ? orate ne introea- &
tis in tentationem Vel ex ignorantia, de qua David Pfal. 19. i j Errores quis intel-
: .
ligat? me ab occultis abfolve. Huc refer. Rom: 14. i. 2,

f 4. Vel ex carnis infirmila-
te : 6. i. lacob. 3.2. 2. Cor. u. 9- Rom. 7. 13. &cVel in metu periculorum. Gal.
Gal.
a. 12. Matth. 26^. 69, 75. Licct autem vere fideles hoc pado graviter peccare pofsint
& lìepius pecccnt , tamen non peccant,nec peccare poflbntad mortem &inSpi-
ritu m
Sandum i loh 3 9. ûifquis natus ejt ex Beo , peccato non dat operam , quoniam
. . .
tmen ifftus in eo manet , nec potefl peccare , eo qttod ex Beo natus eji. i. loh. 5. 1 8. Scu
mm qtiod quijquls natus cfi ex Beo, non peccat,Jèd quod qui genitus ejt ex Beo , confermai
Jèipfum, éf improhus illc non attingi t eum.
Quotiefcunque vero vere fidelcs vel ex ignorantia aut negligentia, vel ex infirini-
tate aut metu in gravia peccata prolapfi funt , manu Dei eriguntur. Pfalm. 37. 24.
§luum cadit,non dejicitur-, quialchonja fufìentat manum eius. Efai. 42. 3. t^rundinem
quajfatam non franget, c^-Eltychnium ipfumfumigans non extinguet. His ita pra:miflls
pergimus ad primaria: Antiihelc«spartis probationem. Tei. vere fideles nunquam à
vera fide juftificante gratia 6c falute totaliter & finaliter excidere pofle, nec uUi fi-
. ,
delinm hocunquam evenifle. lUud vero hac dcmonftratione firmum facimus,

Quibus Deus, decreto eledionis immutabili , ab sterno perfeverantiam in fide
defìinavit; quos perpetuale confanti charitate profequitur; quibus perfeverantiam
ifiEuar.gelio, &faderegratuitocumillisinito, promifit: quibus Chriftuseandeni
precibus fuis expctivit & impetravit ; qui vinculo indiflblitbili per vcram fidem
Chrifto,ut capiti mcmbra,uniti funt , ac fpiritum regenerationis ab ipfo àccepcrunt:
qui precibus pi js perfeverantiam à Deo petunt quorum denique fpes non fallir,nec
:
confondit illi ad finem ufque in fide perfeverant, ac proi nde nunquam à fide juftifi:-
;
cante, gratia,&.falute totaliter & finaliter excidere poflunr,aut excidunt.

Majoriaconfequentiam per fingula membra probamus.
I.
Dccretum enim eledionis eft immutabile. 2. Tini. 2. 19. Solidum fundamenttim .
Deifiat , hahens ftgillum hoc : NovitBominmeos , quifunt fui Efai. 46^.10. Confilium
nieumftabit ^ omnem deleâtionem meamfaittirusfum, Pfalm. 33. 1.1. Confilium leho-
tJAinfAculumconfifiit. Zzz 2 II. In
^
II.
In dilezione quoque &amore,ficut &

in effentia,Dcus eft immutabilis. Ioan.i3.T.
Dilexit fws adjìnem
ufqiif. Et certe, il illos amavit gratis, cum eflcnt inimici , quanto
magis jam,cuni lìntrecondliatiperChriftumjRom.^.io.
III.
Verax quoque & conftans eft in promiflls.cum fit vcritas ipfa. i. Reg.8. 14. Ft eh-
cutusfueras ore tuo,ita manu tua tmplevijH. i.Sam.15.24. Q_uinetiam,qui eftiEtcrnitas

Jfiraelis, non commipclt mendacicer, ncque parnitebit eum : Non enim homo eli,
ut pa'nireateum. 2. Cor. i.io. Sll!ptqiiotenimJùntfromiJftonesDei,mi^fjfuntetiam

Ò- m tpfofi/it Amen.
JV.
Fcederis fui nunquam immcmor, cum fempcr fibi conftct, & conftabit, iux-
erit
ta illud Piai. 89. 35. Non frophannho fcedm meum , ^
prommciatum Uhiormn meorum
non mutaho.
V.
Adh^c, quicquidChriftusproclctîsinle credentibus & credituris Pacrem ro-
gavit, illud etiam ds iinpetravit. Heb. 5.7. Extiuditus est in prccibm loh. ii. 4.1. 42. ;
Pater gratias ago tibi , quodme audierk Ego verofciebam mefemper à te audiri,
;
VI.
Cxterum un'io fidclium cum Chrillo nunquam diflblvitur Omncsenim &fin- :
guli fidelcs iimt Chrifti membra, &ad 7rA>f^wâ Chrifti pcrrinent. Eph. 3. 19. i;
Cor. 12. 13. Chriftus autcm nunquam uolec luis carere membris & mutilum ha-
bcre corpus Eph. 4. \6.
VII.
Spiritus etiam rcgenerans, ut &: cztcra Dei dona, funtiìne pcenitudine. Rom.
IT. 2C). ut rieri non poflit, quin Spintus iìiam gratiam in ipfìs ad extremum ul-
ita
que vita: prorequatur,ut ad vitx novitatem infallibilis perfeverantia aceedat. loh.
4. 14. Phil. 1.6. &cap. z, 13. Adde quod perpetuo ab hoc Spiritu agantur. Rom. 8.
14. iniplismancat. i. loh. z. 27.&cap,3.9, i. Pet. i. 23. loh. 14. 17. & in dicm uiquc
redemtionis obiienentur,
^ 2. Cor. i. 22. r
Vili.
Item, quicquid petunt vere fidelcs ex Dei vcluntate, illud impetrant Matth. 21.
22. Gûfcunque pccandopetieritis ,fitredideritii-, accipgtk. Mar. 11. 24.
I X.
Spes dcniquefacultas c^, à S. Sanalo afflata, qua certo &: a^quo animo expeótant
per Chriftum, òL per fidcm percepta, in ilhs al;quandoper
fidelcs, utlàlusinchoata
£ciatur ex Dei milericordia Ideo regeniti dicuntur in fpem vivam. i. Per. i. 3. fpe
:
fervatifmt Rom. 8, 24.
Trohata majom conlèquentia ad minorem pergimusy

At Deus eledis omnibus & fingulis, decreto
eledionis immutabili, ab êterno
perfeverantiam in fide deftinavit eofqucperpetua &: confanti charitateprofèqui-
;
tur in Euangcho,
; &
fccderc gratuito cum illis inito, perfeverantiam promifit; ean-
&
dcm Chnftus precibus fuis expetivit impctravit funtque vere fidelcs vinculo in- ;
diflblubdi per veram fideni Chrifto, ut capiti m.cmbra, uniti, ac Spiritum regeue-
rationis cbipfo accepcrunt unde& precibus fuis perfeverantiam à Deo petunt,.^
;
nec fpcs illos unquam fallet aut confundet. . .,

,
Huius minorù ftngula membra probamm.

I.
Ex eterno & immutabili eleéVionis decreto , perfeverantiam vere fidelium in fi-
de fluere colligit Chriftus. Matth. 24.24. Seducent (fiferifofsit) etiam ele£los. loh.
IO, 25. Vos no» creditis ; non enim ejlts ex cviûs illis ^jeìs. Ovcs autem funt ift^., ac|^
NATIONALIS DOR'DRECHTANìE. 2^
quas dicit , Mat. 2.5.34. Adefte henedìEìt mei ,fofsidete regmimparatunt vobis à iaâ
Ptitris
mundi fitnclamento. Qu_am coUcdioncm &

Paulus inftituitin catena illaaurea,Ron,l
8.30. lufìificatioautem piêlupponat ficlcm,necefle ell:,ut qui iuftificati funt gloriiì- ,
ccnrur. Rom.11.2. lôn abjictt Deus foptdnm illumfuum , cjaem priicognovit ;Scvcx(.s.
Igi tur ctIjoc tempore refervatio fecundum eleRtoncm grAtuitam falìd efl. Er certe , quos
Deus ad lìncm,fcil. vitama?temam,clegit,illos etiam ad media, llnequibushunc noii
poiruntconrcqui,clogit. Medium vero cftperleverantia in fide. Matth. 10.22. ^m
fltflinuent adfìncm ifjueyisjervabttur.
II.
Deus etiam credentes perpetua charitate profequitur. ler.s '-V T>i'e[lioneferpetuii

diligo te. Cui dileCijoni innixus Paulus,ait. Rom.ii.3 j. 39. Mthi perfuaftm ejl, neque
.fnortcm,neque'vitanh&c. pojfe nosfeparare a eharitate Dei, quél ejl in Chrijlo lejit Domino
nostro.
Ili.
Vere Fdelibus perfeverantiam promifit in Euangelio Ioa.6.37. ^^^c^juid dat miht

ad me nequaquam eiecerim foras. lohan. 1 0.2.8.
?ateY.,adme'vertiet.,ó' eiimqia njenit ,
Ego l'itam gternam do ovihus nec peribtmt in Aternum

, , neqnerapieteas quifquamèmanit
»zr^,Erai.46.3.4. Atifcnltatemihi domiis lacobiytotiimque rejiduum dortJtts ijraelis quiba- ,
iuUmini ab utero , qui gejì amini inde ci vulva. , éi" ufque adjenium Ego idem ûjque ad
\
canitiemegoportaturus pm, egofeci c^ ego ge/labo, ego^mquam jportaturuifum^êrepUiriu,

Piai. 85?, ^4. Ego beniirnitatem meam non irritam faciam ab co, neque mentiar contrafident
tneam. Sic. 2.Sam.7.i4.i5. Cui promiflTioni innitens Paulus , in perfona omnium,
ait, 2.Tim. 1,12. hovi cui credtdertm,dr n/ih/per/uafum eFt , eum pojfe depofitum meunt
inifiumdiemcttjlodire. 2.061.4.9. De^cimurâtHonprimm. SicPet.i.Epift.c.i.3.4.5,
IV.
Fcsdus etiam compleftitur perfeverantiam, ut liquet ex leir.ji. 40. Btpangatnipjìs

foedus perpetuum,fore ut non averi am me a profequendis tpjìs, benefaciendo ipjìs,é^ reveren-
tiam mtam indam animo ipforumût non recedant a me. Hof. 2.15». 20. Dejponfabo te miht
infeculum,deJJ>on(àbo te,inquam,mihi,iuflitia,iudicioque (jr benignitate ac mijèricordia , ó*
defponfabo temihi fide^tit agncfcas lehovam. Efa. 59.21. Hoc eritfoedus meum cumijlU , ait
Jehova,Spirnm meta, qui ejl in te,(^ verba mea,qu<e pofù in ore tuo,non recedentex ore ttiOf
aut ex ore feminii ttaâut ex o>efeminis feminà tui , ait lehova , ex hoc tempore ufque in
fectilum. Eini. 5 4. io. ^^tiarnvìs hi montes recederent,& hi colles dimoverenturâttamèn benio
gnitas meaà te non recedet , érf^dus âcis mea non dtmovebitur , miferator tutu lehova.
V.
Chriftus òravit prò elcdis,ne eorum fìdcsdeficeret , ut Petto poftea eft tcftificarus.
Lue. 21.32. i go deprecala fm
prò te, ne defictatjìdes tua. Ioh.i7.20.21. Tôn tantum prò
ìflà r-'gofedé" p fermonem eorum crediturifunt inme,ut omnesunumfmt ,fìc»t
ij s, qui per
t(t Pater i;i nebù unumfnt.vcr{'.z4. Pater , quos dedijìi mihii

fr-ex^ ego tn te,ut é" ipf in
'velimvt uhi eq^j fum,(^ UH (int mecum.v .^. Rogo , vteos ab impiotilo confèrves. Con^QX,
i.lcan.2.2. Rom.8.34.
Vi.
Pidelcs funtvinculo indiflblubilipcr veramfidem Chriftù,ut capiti membra, uni-

ù. Eph.3.17. Ioan.6.j6. Eph.5.30.
VII.
Pideles accepcrunt Spiritum rcgcnerationis.Eph.1,13. Gal. 4.6. Ioan.14.1^.
Vili.
Petuntvcrè fideles,ne Deuseos inducat in tentaticnem/ed libcret à malo. Math,

^.13. ne ultra vires cos temct.i.Cor.io- Vt corda ipforum inculpata ftabiliat in fan-
Zzz 3 ftimonia.
^70 A C T A S Y N O D I
limonio. i.ThefC 5. 13. ne abjiciat eosàfaciei'ua, &: Spiritum S.ncrecipiatab

illis. led uc poflìnt cref'cerc in templum (anótum Don^ùno,
Pfal. 51.13. & corrobo-
rari in interiore homine per Spintum fàndum.
IX.
Spcs dcniquc illos non fallir nec confundit. Rom.5.5. fpesnon pudefacir: liane
veluc anima; anchoram habcnt tutamac fìrmam. Heb. 6, 19. Ex bis omnibus &:iìn-
gulis Minoris vcriras abundc liqnct.
Ergo eleòì:i ad fìnem ufque in fide perfèverant; ac proinde à fide jufì:ificanre,gra-
tia, &:ralure,roralitcrac finaliter exciderenecpoilunt, nec excidiinr, ledfunrin-

Àararboris plantare ad rivos aquarum cuiusfolium nondecidit.Pfhl. i. 3. inftar
,
mentis Sionis, qui non dimoueturjled infèculum. permaner. Pfàl.izj.i. inftar do-
mus edificata: luper petram, quê nec niinborum, nec fluminum, necvcncorum
impuHu corruir. Matth. 7.^4. inftar palmaz perpetuo ilorentis Piai. 92. ,
Theffs Heterodoxa Remonftrantmm Antìthefts Onhodoxa.
III. HI.
Nullus vere fìdelis ac regenitus, in hac Òm.nis vere fìdelis acregenitus,in hac
vita,de perlevcrantia ac fàlure potcft el- vita, de perleverantia ac fàlute liia fine ,
fecertus, abfque Speciali re velatione. taliextraordinaria revelatione, certus

elFe poteft ac deber.
Valptas Thepus i^ yerita^s AntithefcuS
futet exJìquentil/U-s.
Qu.od fìdeles fciunt, & per caufas cognofcunr, de eo non incerti, imo non certi
non eflc pbilunt, teftante Paulo. 2. Tim. i. rz. Novi, cui crediderim & mihi per- ,
fuafum eft, eumpofle dcpofirum meum inillum diem cuftodire. Atqui, fidcles
Tciunt, fé ex Deo c&. 1 . Ioli. 5.19. fciunt, i"e in Deo habitare, &: Deum in ipfìs quod ,
deSpiritu fuodedit ipfìs. cognoicunt Deum, imo potius cogniti funt à

i. loh. 4. 13.
Deo. Gal. 4. 9. fciunt fé ChriftumfervatoremJuum novii]e.i.Ioh.2.3.fciuntfilium;

&
Dei venille, dedilfe ipfìs mentem, ut cognofcant veruni illum Deum i. Ioh.5.20.
fciuntfe tranflatos elle ex morte ad vitam. i. loh. M4. fciunt exSpiticusrcftimonio,
feefTefìliosDei Rom.8.i(3, fciunt hunc Spirituminxrcrnumfecumpermanfurum.
loh. 14. f"c;untfe Spiritufàndoobfìgnatos efl'e. 2. Cor. 1. 20 Eph.r,i3,i4. certi flint
de falutiferaDeigratia,mifcricordia, veracicate &cc4ifl:antiampromifris. i. Cor.
10.13. fciunt per fàcramenta, communionem cum Chrifto eiufque benefìcijs per-
petuam, fibi obfìgnari. Kom-6--!,- Gal. 3 27. i. Cor. io. 16. perfuafuui ipils efi, nihil
eos pofle fcparare à charirate Dei, qua: eft in Chriflo Icfli Domino noft:ro, Rom.
8.38.39. norunt redemptorem fuuni vivere feque carne fùa vifliros elle Deum. ,
lob. 19. 25. 26. ccgnofcuntlb ex ventate cfle, & coram ipfb fècura reddituros corda
fua.I. loh. 3. 19. fciunt Pattern audire fé , quicquid petierint feque habituros peti- ,
ticnes,quasabeopetunt. i.Ioh. 5.14.15. fciunt, quod quifquis natus eft ex Deo,

non peccat; fed quod qui gcnitus eli ex Deo, confervar fcipfiam, improbiis ille &
non attingit eum. r. loh. 5. 18. fciunt fore , ut quum ipfc fuerit manifellus , fimilcs
eifìnt. I. Toh. quod Dominus ipfbs eripiet ab omni opere malo, &fer-
3. 2. fciunt
vabitin regnumfuum,quodeftin cxlis. 2.Tim.4. S. fciunt fé vitam arternam ha- i
bituros I. loh. 5.11. 15. Summatimperfùafiim habenr, fore, ut qui incepit in ipfìs,
cpusbonum, perfìciat ufque ad diem lefliChrifli.Phil. 1.6.
Ergo fìdeles de falute &:perfeverantia fùa certi efl'e pofìbnt. Sin minus, ut volunt
P.cmcnftrantes, unoidu convelleretur piorum fìdes &:fpes, Deique in uromifTis
conftantia,pra2cipuumque veraz rehgionisnoitrx fundaxnentum.
COROL-
NATIONALIS D O RD R E G H T A N i£. i.ji
COROLLARIFM.
Thejts Heterodoxa Kemonflrantium. Antìthejts Orthodoxa.
Fides temporariorum eft fìdcs vera, Fides temporariorum non eft fìdes
totalis,jullifìcans,& Deo, quamdiudu- vera, nectoralis, nec juftifìeans , neé
rat, grata : nec dirfcrt rcvcra à vera fide unquam plenarie Deo grata , diflfertquc
JLilUiicanlte. revera à vera juftificante fide.
ludicium.
Quale difcrimen eft inter hypocritam, &

verum Chriftianum , tale quoque eft
intcr fidém temporariam , Difcrimen vero eft,
&c fai vificam,
Infubjedo cui; Fidei falvificajfi-ibjeótum funtfoli eleéli. Tit. i.i. Adb. 13. 48. ili
quihus Spiritus adoptionis eandcmaccendit; Vnde Spirirus fidei dicitur. 2. Cor. 4;

verf! 15. Fidei temporarix fubjedum fimt reprobi in quibus Spiritus fanólus infe-
,
riori qliadam ratione cam opcratur. Confcr. Matth. 7. verf! 2.2. 25. Difcrimen hoc
Chrifìus optime omnium indicar. Lue. 8. 17. in parabola fèminantis,docens ele£tos
efreterrambonam,verf."i5.pra?paratamfc. abêtcrno: Qjiorenf'uPauluSaitÈph; Zi
10. InJÌHsfiimm opus-, conditi in Chrijìo left adopera bona., ûx prxparavit Dettsût in ys
amhulemus. Temporarij contra funt terra lapidofà. ibid. v. 13. in quorum cordibuS
iemen radices non agit,ideoque vitali deftituti humore tempore tentationis abrcc^
dunt.
n.
Difcrimen eft in applicatione. Vere fidèlesChriftuminduerunt Gal. 3.27. fides

ipforumeft \ssrv?K(ng Hcbr. 11. i. Nam facit revera aétufùbfifteregratiam Dei, re-
miflionemque peccatorum prò nobis. Ed'tMyx'^ ^^^' demonftratio corda eleótos;
rum convincens,necullam dubitationem ferens. Vnde tutto iî ai vocztur. Eph; &
3. 12. 'zs^^yi^cipo^ct, certo pcrfliafà intelligcntia Colofr.2.2. Quare Chriftus dicitui- hai
bitareincordibusipfòrum perfidcm Eph. 3,17. &dicuntcum Paulo ad Gal. 2,20,

Vivo, non amplius ego, [ed vivit in me ChriHus ^
vitam , quam nimc vivo in carnea
,
'VÌVO perjìdem illamjìlij Dei, qui dilexit me ó" tradidit femetipfttm prò me. Contra de
temporanjs dicitur, quod tantum guftaverint donum illud ccelefte, & bonum
Dei verbum. Hcb. 6. 4. 5. ore quidem guftarunt, fedin cor non defccndit, eoquè
non fàturati funti
III-
Difcrimen in adjun(5to. Vera fìdes nunquam deficit, ut fupra thefl 2. probatum.
Caui'a eft, quod iemen illud incorruptibile, de quo i. Per. i . altas radices egerit in.
fidcilum cordibus. Eph. 3. 18. fides vero tumporaria deficit, quia radices non habet,
Luc.8.13. adeoque hac donati funt, inftar herbaz teiôrumsfàtis viriumnonhabenti
quibus in adverfis fublìftere , &: tcntationcs carni duras fùperare pofEnt. Deficiunc
ergo-,tum quiaadhonoresnon promoventur,utfibiimaginatierant:tales,Demas,,2.
Tiai.4.To. Scriba ille. March. 8 19. 20. talesilli, de quibus loh. 8.30. &;feqq. Si- &
mon M.igus, Ad.8. tum quia perfècutionem ingruentem perferfe detred:aiit,{icttC
prsedidlum a Simeone Lue- 2..
34. 35.
IV.
Difcrimen in fruftibus. Vera fdcs eft per charitatcm efficax. Gal. 5. fruólus cuius
fandimonia. Rom- 6.22perillamplacemusDeo. Hcb. ii. 6. finis eius vita seterna.
Rom.6. 22. loh. 3.16^.
fàlus aniniarum. 2. Per- 1.9- verefideles frudum adferunt
per tolerantiam. Lue. 8. 15. periti cnim injurijs &
afHidionibus , Deo fé flib-
mittunt cimi Davide. Ffal. 119, 71. animas in paticntia poflldenc. Lue. 21, Even-
tum ipfi foli committentes. z- Pet 2, 9, quin imo gloriantur in tribulationibus
Zzz 4 Rom. 5,
27^ ACTA SYNODI
Rom. 5- Centra tempoiaiij,ingruentibusaffli£lionibus,runt inftar pluvl3E,quam dif-
pellit ventus.Pfal.i.4.idcoque vcl murmuiant centra Deum &
clcfpcrant,ut Sauhvel
libi ipfismanus violentasiiifcrunt,utIudas. Adtempusquidemexultant &gaudent,
quod lamenoris non cordiseli gaudium. Math.ij. loan.3.35. Sed tandem regre-
,
diunturàiandopra-cepto libi tradito, &accidit illis,quod vero proverbio dici folet,

canisreverluseftadluuin iplius vomitum, & fiis Iota advolutabrumcoeni. 2. Petr.
2.11.11. adcoquc Dcoplacueruntnnnquam, necplacent. Matth.7.22.Z3. Efai. 29.
13.14. Tif.i.i6. Hadcnus igiturvidimusRemonftrantcs,pedeeo , quo ceperunr, &
progrelTi flint, etiam curllini fuum fiftere,nimiruminvciiigijs Pelagianis&Socinia-
nis. Vt enim cicdioncm noilri ad vitam aiernam in Articulo primo; falurifeiam
,
mcritorumChrilli efficaciaminfecundo Scveramac effi.cacemgratia:,ccn-crfionis,

,
& regenerati onis operarionem,inTcrtio & Quarto Articulo, tb humanis opCiibus &
liberi arbitri) viribusilifpendcrunt j Ita&gratia; illiuscontinuationera,& confmn-
mationem ab eiufdem liberi arbitri) viribus in Quinto hoc Articulofu pcnd lat;
Adeoque , quemadmodum in pvioribus Ariiculis iniurij fuerunt in falutis nollrae
fontenijPatris fcil. milericordiam & beneplacifum inejufdcm falutis medium.
;
Fili) fci. DeiobcdientiamacpeifectifTnnum AuTîV;ac:nflueniaSpiri;usSan i,cius
fcil. fandiiicationem Itaetiamin hoc poliremo Articulo in perenni;atem huiusia-

:
lutifera; gratis xque funt iniurij, eamque roUunt. Qtiare,ut in caz.cris Aiticuiis fa-
d:um,ita&;inhocQuinto,fententiamRemon{lranriumfuptadictisthefibusexprefìram,
ut verbo Dei dincntaneam,& Heterodcxamrejicimus , &in Ecclefia Dei reformata
Eelgica non effe doccndam judicamus. Ideoquc liberandamefle abijs Ecclcfiam,qui
huius 'nifoSoliui introductione & profeffionc hadenus eam turbarunt , etiamnum &
turbant,cenfemus. Contra fententiam Orthodoxam Antithefibus expreiram,ut ver-
bo Dei confentaneam porro in Ecclefia Reformata conltantcr retinenda docendam &
cflcjudicamus. Quod ut fiat ad nominis divini gì oriam,Ecclefi:e imprimisBelgicae
a'diHcationcm,veritatisacpacisinearellitutionem &:confervationemjVcrorumfide-
lium confolationem&infl:itutionem,totiufqucabuDdeà Deo benedici Belgij fub
D. Ordinum Generalium auf-
Selcdiffimis, &fìdeliflimis lUuft. acPrxpotent. D.
picijsjbonurn &emolumentumfummura:utqueco,eorundem, ac Illufcrium No- ,
biliflìmoiu, Amplillìmorumque, Delegatorum, & totius veneranda huius Synodi

corda ac ftudia, inclinentur, diriganturque faxii hoc veritatis,pacis,omnifque boni
autor,DeusOpt. Max. Cui, Patri,;Filioéc Spiritai Sanfto, iìrin Ecclefia, aecejrna laus
& gloria. Amen. Amen.
EXAMEN
ET
ludicium Drentanorum fuper quinto
Afticulo Remonftrantium.
DE PERSEVERANTI A.
nAd Thejtm I. rejfonjtones.
I.
Vod d'cunt
Rcmonftrantcs, perfeverantiam non efle efFedum ele(?ionis;faIfum
C^j^cft Quia, I. glorilicatio cft effcdum ekftionis. Rom.8 29.
; 2. Quia fidcs cft
effe umeledionis. Ad.13. credcbant,&c. Tit.i.i. Atquifìdem comitaturpcrfeve-
ranria. lohan.j).24. Qui credit , &c. tranfivit à morte in vitam. Bona Dei funt
«/*£(»t/*éA9j^ Rom. 1 1.
IL
Quod dicunt perfeverantiam non effe donum novi foederis refpondemus perfe- ;
,
verantiam non incommoce poffe donum dici,quia&resipfa data, & rei data:ufus &
frudus, dona rede appellantur. FiliusnobisdatuseftEfai.p. propter Filium damar
nobisfides,obedientia,& vircsin iftisperfevcrandi &proficicndi,
Quod
NATIONALIS D O R D RE C H T AN^. ^73
III.
Qupd dicunt perfevcrantiam non efle donum morte Chrifti paitum', id pugnai
cum l'exccntis fcriptura^difiis. Rom.S.verf.jz. ^ûj proprio Fitto non/pepercit fed ,
-pro nohis omnibus tradidit euniiqufnon ctiam omnia, nobis ctim eo dahit ? -Omnia dantur
-propter Chiiftum. Ergo &perrevcrantia.Rom.8.vcrn39. Perfuafum mthiefi,ì^c.
nuiUmêm credta^npojje ms feparare a charitate Dei qux est in chrijlo lefu.
, A Chriilo
hi e elle dici tur quod Dominus charos nos habet , quodque ab iftius Cbaritatis fcnftì
,
nonfeparamur.
IV.
Quod dicunt; pcrfcverantiam potius efìe conditionemfoederis,quam donum :Id

fpcda: addo.'rinamfuamde elezione fulcicndam , qucmadmodiun illud , quod &
poftea in eademhac Thell dicunt, Deum requirere perfeverantiam anteperempto-
riam elc5 ioncm At cum talfum fir quo fulciunr, falfum etiam erit id, quod fulciunt;
.
Nani donum Dei elle pcrfeverantiamjjam ante probatum eli. Si donum eft.quòma-
do Deus in eleitione ad id rcfpiccre potuit? llli tamen objiciunt inThefi, quod per-
leverantialit conditio, Scidcirco donum elFe nequeat Quafi vero conditiofalutis efle
:
non pollìt id,quod donum Dei elt. Amica, inquam,hxc funt confentanea quod vtl ;
ex iplìsRemonftrantibuscxtorquerepoierimus. Qupdenimad fìdem attinet hàné ,
vel millies dicunt elle conditionem ad falutem Eandem etiam in Thefibus de Ar-
:
ticulo Tertio & Quarto. Donum Dei gracuitum elle fatentur. Invocatio & glorifì-
catiofuntconditioexauditionis. Pral.50. Luc.ii. Interim non minus , funt donum
Deigratuitum,invoca!io & gratiarum adio. Pfal.si. Petit David,ut fibios aperiaturi
Rom.8. Gal. 4. Spirituifandohoc tribuitur. Medicus aegroto milirf datvires mi^^
litandi,cum conditione,ut prò le militet.
tAnth'ithefìs Orthodoxa , m antecedentibus fatù prosata.
]?erfeverantia vere fìdelium in fide, eft effectumeledionis ad falutem , &donuni

• morte Ctiriili,omnibus,& folis confoederatis eledis Dei partum. Ea refte poteft ap-
pellati & donum Dei & conditio, qua Deus nobis,in tcrmultas alias, divina gratia poli
fibiles,prjelcripfit,requirit,&ineÌe6tisfuisoperatur,accedentefemper interno Spiri» ^^
tusrandiauxilio& folatio; quje efficiunt, ut eleiiti,infide&obedientia fé gnavitej
exercendo, liane ipfam perfeverantiam prxftare velint,& infallibiliter prsitent,
Éxamen Thefeos fecundî
Haec Thefìs refiftibilem perfeverantix producend^ mòdum exponit , confiftcnteni

VÌdelicetinDcivoluntateeonditionata,inefficaci, & mutabili
deinde etiam in no*
;
fìrae voluntatis iiinataad utrumquc libcrtate. De quibus irèbuscum in tertio quarto &
Arìiculo prò noltro modulo didum llt,verbulum hicaddere opérse pretiura non pu-?^
,
ramus Orpouimus tantum hancOrthodoxam fequentèm Anthithcfirt.

Stante auxilij divini promptitudine, &graitià- fu tficientis prelentia, pofitifqucilii^
omnibus, qua; ad perfeverandum neceflariàacfu.fficientiafunt,qua2que Deus adfideni
confervandamadhiberevult) infallibile figiiumeft , quod Deus perrcverantiam prò-'
ducere velit,& revera producat. Nihil ille molitur,nihil incipit, quod non perfìciat.
Prov.i9-ii- Elai.46.10. Ipfe enim perfuampotentemoperationem,fìdeihabitum
in voluntate ponit,ita,ut hoc refpedu non maneat in hominis potefta e excidere, &
non perfeverare. Phil,i.6. Ncc minus tamen propterea ab homine libere haec con-
ditio praeftatur; quia nativa &c prava volumatis indole emendata , eiquc libertatc ad
bpnum,^pcr Hyperphylkam Dei operationem,reftituta,ipfavoluntas caufafocia, mi-
nus tamen principalis eft perfeverationis.
i-.^ A e T A S Y N O D I
Examen Thefcos Tertiaj.
Quid vaieamus Stpoft & ante regencrationem.in cxamine Tertij Quarti Articu- &
lidcclaiatum & piobatiu-n cft,adeo ut hicnon opus rit,ad eaquse ininitio& fine huius
Thelèos proponumur, è Socino dccerpta,&: cum Papatu congmentia, refponderc.
II.
Quod agnofaint tempeiamentum hominis , infirmitatcs vari as vari) fquemodis

veiiillmum eli. Galenusenimdicitjquodmorestemperamcntumfcquan-
iafcrre; id
tur. Porro illud ipllim temperamenium,cft maximam partcm à fcmine, fanguine oc
hùc. Vndchomoconcipiiur,coalercit,&nuaimr.Hinciìt,utimpiamatrispraegnan-
tiSjVel imaginatiovel adio in caufalir inrerdum,quamobrcmhicad furta,illeadho-
,
micidia , au. libidinem, impcndio Cn proclivior Hinc,inquam,gravidarum vitia , in

.
Ibbolis animumnonminuspravitatisimprimunt quam alias macula naturales , &

,
variaemonftrofirates, eorundem tcnelliscorpuiculis per has velli lasimaginationes

,
imprimuntur:quemadmodum & morbi vari| parentum,in fobolem tranifunduntur,

curatu diftìciliores.quam uUialij morbi. Qu;nimo Pluârchus &ali} ellantur, quod
alumni, è nutricibus,quedun;axat ubera pra.bcnt,nonmoc'>opurumlac prò alimento
corporis,verum etiam impuritatcm animi, prò alimentô vidorum haurianc , ira ut
earundem mores & indolem , accedenribus annis,iftiulinodi alumai , quandoque fa-
tismanifetlcrcferant. Ex quibus omnibus efficitur id,quod Remonftranium non-
nulli valdeinvice fateri volunt,nimirù, revera elle peccatum or!ginale,neque id ipfum
rationem poenae gravifTimoe tantum habere , verum etiam efleomnimodam totius
humans^narura; depravationem, &pollutionem,inde à prima conccptionc homini
mifero iniiiam. Pral.5 1. Vnde merito fili) irae , & mortui in peccato dici & pofllmus,
&debcamus, Eph.z. Sacrilegium itaqueturpifllmumcft , perfeverantiam^fidemóc
quicquid in nobis bonieft,nonDeo,fedfibi fuifquc viribus velie tribuerc.
oAnùthefis Orthodoxa.
Nemo hominum cft,qui contra naturalis ratlonis , & fupernaturalis revclationis di-
ftamcn.fubinde non peccet; ufqueadcoraultisinfirmitatibus obnoxij fumus. Quac
inrrmitates varijs modis, prò ratione temperamenti aetatis , locorum, aliarumqac
,
circiuTìftaniiarum, non tantum in non renatis icfc exerun^ In quibus iniìrmitaii-

bus emcndindiSjUt & fummam diligentiam,homo adhibeac , hac ratione per Dei &
gratiam in de pcrfevevet iudiciotamen divino abfolvinon poterit. Ncque h^c li-
;
dei duratio,ullo modo facit.ut fi(^,c% premio , gratiofeà Deodigna

illa vita aeterns
cenfeatur. Etli enim iiia vita mcrces tamen funt , nequc veltantillum
eft> indigni
merià fiint, quibus iftamerccs,gratis,propterfolius Chrifti merita, detur. Sed hxc
omnia in anteccdemibus Articulisprobata fucre.
*
NATIONALIS D O RD R E CH T A N ^. 275
Examen Thcfeos quarta.
Quoddicunt , vere fidcles toralirer fìdcm veram femper amitrere ,

quotics opus
aliquod carnis committunr; fìilllim cft; live de tìdei adu,lìve de habitu intcUigatur. Ad
adiim hdeiqiTodattinct, illc fxpcnianer, edam dum homo peccar: quia ncquidcm
iple adus eli purus à peccato,ncque in hac vira dì in debiro gradu. Vbi aurem eft de-
fedus, ibieftpeccarum, Mar. 9. Quid verar, quo minusSandi, dum ipfaaftualia pec-
cata, &quidcmcialTiora, commirtunr, lìmulaótum fidei fenrianr? quia ex infirmi-
tarc ranrum, Iìik: defperarionc peccanr. Quid abfurdi eft, lì'dicamus Perrum, inter ip-
IbsabneganonisaduSjfidci quoque aliquem aduni pcrcepifle, aliquamquc adhuc &
fìdei & amoris Chrifti fcinrillam deprehcndiflè & in mifericordia ipfius rperafle.? Alia
eriamrarione, adirsfidci, in ipfisfidclium pcccaris deprehcndi polle, redc dicerur.
Quarenus nimiruni & rune fides fuos frudus cxerir. qualesfunr, luda, dolor merus, ,
trenior, naufea propofitum dcfifl'endi , ad Chriflum rcvertendi. Vbi huiufmodi

,
boni frudus lunr, ibi cC bona arbor adhuc eft reliqira, pura , fides lalurifica. Denique
fi fidem conlìderenrurhabitum,falfum itidemerir, quoddicunr, fidem roraliter a-
mirti per opus carnis: quia Petti tides nondefijr. Lue. 22. CelTanteadu, & inciden-
te adu conrrario, non ftarim amitritur habirus. Homo fobrius, fcmel arque ireruiii
feingurgirans,habirumrobricraris nonamirrir.Cambyfes, aiìuuno iuftitixnonami-
milirhabirum iniuftitiar. Qujd li dicamus, Cambylen in asftu iuftiria;, feilliflc amo-
rem injuftiticef'
II.
Quod dicunr, regeneraros, \ creque credenres, polTe in arrocia federa , imo in pec-
caraadmorrem incidere, in ijfqueperfeveràresLibenrer hocfaremur, & piena ma-
mu larginiur, rcfpedu ad ipibs, iplbrumqive vireshabiro . At refpedu Dei , ipfos fu-
fìentanris Sc^confervanris, eriam pofle éxcidere, id vero pernegamus. i.Ioha. 3. p-
Non fofunt peccare, quia ex Beo naJtfunt. Oramus prò fìdelibus. Ioli. 17. At prò pec-<^
canribus ad morrem prohibemur orare, i Ioli. 5. 1 6. Mat. 1 1. 31. 32.

.
III.
Quoddicunt, vere fidelcs àfide inftificante,gratia,&falutetotaliterexciderc,niul-

tifque hoc evenire; id evertunt vel mille Scripturaetcftimonia.PromifircnimDeus,
ctiamfirenrentur, intentatione fuccumbant, & fuccumbcntes gravius caftigenûr,
fuamramenab ipfis gratiam auferendani non effe; ira ut evenrus femper debeat effe
bonus & falutaris. 1 Cor. io. 1 3. 2. Sani. 7. 13. Pfal. 89. 3 4. i. loha. 2. 19, Vnurii tc-
.
ftimonium adhuc addcmus. Dicirur enimRnm.8. z%. Quod ijs, quidiliguntDcum,

omnia fimuladiumenrofinr ad bonum. Si omnia mala, quibus caftiganrur ergo &: ;
peccata ipfa; qua; peccata, quemadmodurii ni impijs, interdum habent rationem poe-
nse. Sicetiam ipfilTima peccata, etiani in fidelibus habenr rarioncm paterne caftiga-
tionis. Vr pater manupilubtrahens, non vult hlium ita labi j urnon refurgar ,. jcd
iit poftea patris manum firmius apprehendat, fibique maîs ferioà làpfu cardar.
Sic revera Deus in Sancusluis,pcccaruiiT morti'ìcat perpcccatum.Experiunturenifla

fé per peccatum commiflum, multo magishumiliaricum Petro , 6c niaiore naufea af-
fici, & in pocnircnrix' ftudiuni eo diligentius incumberc.Q»pd fatcbuntur onines,.ûi
in fchola Spiritus Sandi cxcrciraii fùere. Cu m

igitur omnia, etiam ipfa peccara;, adiu-
nienro ad bonum fiat fidelihuSjquÌdexco§itabiinus,J>crquodègràna,4n^Pitume^^^
cidere poflìnr?
ifi.- - •
:'• .';.'
C7<f A C T A S Y N O D I
Anùthejìs in antecedentibus Jàtis ^rohata.
Vere fideles, etiamfi opera carnis committant,veram tamcn fidem nunquam in to-
tumamittunr. Poflunt quidcm in atrocia& confcientiamdiiedc vaftantia federa,
(\. Sam.ii.jincidcre ; nonramen in peccata ad morrem , hoceft, qux commirtuniuf
inSpiritum fan6tum,perDeigratiam incidunt; nedumutineis pcrfcvercnt & mo-
riantur,&conrequentcr àfide iuftificantc , grana, &. fallite, toulitcr,&: fìnaliiercx-
cidant.
Examen Thcfeos Quinta^.
I.
Qupddicunt,nullumf:delcmacrcgenitum,in hacvita, de perfeverantia acfalute,

pofleeiie cerium; Id veruni erit,fi elcdioIìtconditionalis,&rcgenerationisinitiuni,
arquc progreflus rcfiftibilis. Namtalibusfundameutis , liane cpinionemdcincertu-
dinc falutis faperflmunt, utvidcrecftin colloquio Hagienfi Eelgico. Pap. \zy ipft
fciUcct Tatentur , fi nos eleclionem abfolutam, & regenerationem , cui non le-
fnìatur , probare poflìmus, perfeverantiam, quoque talem cfre,qualemdocemus.
At perfeverantiam, ejufque certitudinem , probat vel unicus ifte locus , Rom. 8.
2.9- &c. Et multa alia ejufdcm capitis. Rom. 8. i. duplex teftis perfeverantia: no-
flra; ponitur. i. Quod ialvificati fde fumus pra'diti. z. quod non fecundum carnem
incedimus. i.Ioh. Per hoc cognofiuni nos ejfe ex 'ueritate , ó'coram ecjecura red-
3. 19.
dìmtis corda nofira. Rom. 8.15. Tres probationcs funt , quod de falutc poffimus eflc
certi, I. quia non habcntSpìiitum timoris fideles. i. quia acceperunt Spi ritum
adoptionis. 3. quiaclamanr cum piena fiducia Abba pater, ita ut femper aildiaiicur,
&impctrcnt, quodpetunt. lac i. 6. Lue. 11.

Rom. 8. i^. iteium duo teiles perfeverantia: proponuntnr. i. Spiritus Dei, 2,.
Spiritus nofter. Inorcautcm duorum aut trium teftium ftabit omne teftimonium.
Alia iui'ìnita omittimus.
II.
E refponfione hae prima pracmifla fpontejamfequitur falfum efle , quod exifti-

,
mant, paucis quibufdam hdclibus, fpecialialiquarevelationc, certitudinem falutis,

& perfcverantiiE , confirmari. Nam Paulus paflim hac de re agens , loquitur in plu-
rali, non in fingulari numero. Rom. 8.1.28.30.38. Rom. 5 . i. i.
III.
Quod dicunt certitudinem perfevcrantiz ac falutis , ad folidam fidelium confola-

tìcnem, & confciemiarum paccm in hac vita , non efle neceflariam falfum ed: ,
Quia inSymboloApoftoliconobis pra£fcribitur,utindubitanter crcdamus rcmiffior

ncmpcccatorum,&vitam2ternam. Ergo neceflarium eft,&c.
IV.
Quod dicuutjdodrinam noftram de pcrfeverantix certitudine,ex fé , natura atque

indole fua,ver? pietati dfe perniciofamiidjrcgamus Cum Paulus Rom. 5.2.dicir;
.
Clorixmur fubfpe gloria Dei. ^^nmnm dicit fideles ecrtam fpem gloriae a-terna: conci-
pere. Deinde dicit, quod ipfafpes non modo non fecuritatemearnalem,fedgloriatio-
nemfpirituakm gignat; Qnpd nimirumgeftu,&vcrbisexaltent,Deumquepropter
tantum bonum celcbrcnt celebrare autem Deum cftbonumopusexbonoaffcdu
; ,
amoris &la;titise.Quj affcd:us,ut in homine funt fortiflTmii, ita bona opera producunc
pluriraa,vcrf II. Amplius aliquid addir dicens, gloriamurin Dco; quodeftconfidere
,
& Istari.quod fummum bonum propitium habeamus. Unde fané non poflunt , non
vivagratitudinis opera proficifci.
Quod
V.
Qiiod dcniquedicere non crubefciint diibirationcmenelaudabifem, accum-

,
primis utilcm id non modotallùm

, fed Socianum &: Papifticum cfl.
, Socinia-
num quia nititur falfb hoc fundamenro &: piane ridiculo ac fi Deo non fit
, ,
naturalis iufticia rctribucns puniens peccata aut in nobis aut in Chrifto ea-
, :
qiie fcrncl punita nobis non amplius nnputari contra ScripfJtam , Romanor.
;
cap. z. Scimiis judicium Dei clic fccundum vcritatem.. Secundo diximus,

,
Papifticum hocqucque cHe, inducens £ê;i;>)vPontifìciorum, tradentium non nifi

fallacem coniefturam de gratia Dei,fidem conie£turalem,imo vagam potius opinio-
nem & ludibrium quam tìdem. Quo abfuido dogmatc hdclibiis gaudiiirii eripiunty
,
anxietarcmperpetuam conlcicnfijsmducimt,dcfperationcmqiic afìenint qux'inilc-i

rum peccatorem abibrbet. Peftilens ergo potius dognâ eli, &c conlcicntiarum tor-
tura, imo Antichriftianum cxpugnanslcilicct fidenti folidam in leium Chriftum,
,
quê cflnon tantum notitia, âHenfiis, fed &

•:7-A);/)(;<:Jô^'«, (^: certa perfuaiìo cordis
éc mentis devoluntatcDei, &cc. Rom. 14. ^. Rom. 4.21. Fundata cftnortraperfeve-

rantia,non innoftris viribus, lubricis &: fragibiiibus, fed in amore robore Pafto- &
ris noftri, Ichan. io. Pfàlm. 37. 23. Pfalmo 125. i. Breviter, qui dubitat an fìt è fal-
vandis, ille non credit rcmifHonem peccatcrum, ncque vitani aiternam, adeoque
ncc fide falvifìca prxditus cfl. Ubi autcm non efl: fìdes, ibi bona '.'pera non funt.
Ubi fludluat &L nutat fìdes, ibi &: charitas rcfngcf'citi tantum abcft, ut huiufinodi
dubicatio, falutaris &: utilis elle qucat.
Jntitìjefìs in antecedentìhus Jatù probata.
Omnes vere fìdeles ac regeniti, in hac vita, de pcrfeVerantia &

ralutc,pofl'unt effe
certi. Qua;7jf!7s<^«?,etfi gradibus quidem variar, &:cfl in alijs &alijsfìrniior &: lan-
guidior; tanta tamen omnibus datur, quantum ad fiilutem fìnaliter fiifiìcit. Tantum
abeft, ut hicc dottrina de perfèverantise certitudine, ex
atque indoléfuaj f"e,natura
verse pietati, &
toti religioni fìt pernitiofa, fcrviatque ingeneranda: ac mollis pulvi-
naris inflar, carnali fècuritati fovendx: &
è contrario, dubitatiolaudabilis, ac cum-
primis utilis diccnda (ir.
Uxamen primi ^rollarìj.
Fides 'sr^<ncct^p(^, non potefl efTe fìdes iuflificans : quia omnes qui iuflifìcajntuf'i
fiicrunt antea eledi, & poflea glorifìcabuntur. Rom.8. 29. Ubi Apoftolus loquitur de
fide tcmporaria, Heb. 6. 4. 5. 6. nullam mentionem iuftifìcationis facit,
li.
Fides falvifìca vincìtmundum,'i. lohan. 5. radicata efl in Chriflo, lohan. 15. frii-
dum fert, Matth. 1 3. At temporaria fìdes non vincit mundum, radices non haber,
fpinas fert, non frudus. Matth. 15. 6. Ergo fìdes falvifìca efl tantum Eledorum
Dei. Tic. I. fpecieque differt à temporaria.
Examen CoroUarìj Jècundi.
I.
. Quod dicunt, fé in medio rchnquere , an Deus quofdam abfoluto jure , indc-

fedibihs pcrfeverantiac dono remuneretur faltem fatentur,fe non invenire in Sa-
:
crisLitteris rationes id ipfum negantes &c evertentcs. Curcrgo fuflincnt Re.

monftrantes negare, quod Deus abfoluto iureagat, sequales inxqualiter tradet? &
Aaaa II. Q^à
lyS ACTASYNODI
III.
Quod (licunt, Si Densità agat, uti did:um efl, extra ordinemidefTe, hoc nun-
quam potcrunt probare e verbo Dei. Quod verbiim cum clarius fit, quam ut in to-
tum contra venne audcanr>fàkem arrodunt, detorquent &:rcftringunt,cum dicunt,
cxtraordhiarium hocDei donum efle-ElIe cnim ordinarium jam antea probatum eft.
Examen Qorollarij ultimi.
Quod dicunt, (i quis dottrina: de perfeverantix certitudine adhxrens pius fit , id

non ex doólrina ifta fcd aliundc ipfum habere nihil eft Contrarium enim antca
i :
probatum jam eft quod nimirum certa perfèverantiie fiducia bonos gratitudinis
:
frudus producat. Dubitatio vero eadem opera & fru£lus maximopere impediat.
Concludimus igitur, ThefesIiafcCv cum corollari js,continerequidem veram Re-

rnonftrantium Icntentiam efle autem non veras fed falfiflimas verbo Dei piane
: ,
contrarias,adeoque inutiles &:indignas,quasinReformatis Ecclelijs doceri debeant:

quippe qua: fìmt fbns &: fcaturigo, quemadmodum &: reliqui Hagienfes Articuli,
unde innumeri, inonftroli, &
foedi ertores, imo nova Theologia fDeus meliora^
profluat.
SENTENTIA
E T
Judicium-3
DEPVTATORVM SYNODI GRONING^

ET OMLANDIARUM,
De Remonftrantium Quinto Articulo.
Î EST,
DE ELECTORVM PER:
SEVERANTIA.
"P
Erfeverantia
, ideft, progreftus &
continuatioinFide &Regeneratione, uti eft
Eledionis gratuita: effedum; iic etiam tum novi Fcederis promiflum tum vere ,
& proprie Dei donum, quo ex mera gratia proprer lefum Chriftum, per Spiritus
Saniti opcrationem, ij donantur , qui ab aeterno fecundum gratuitum&: immuta-
bile Dei Deeretum Elefti ilint & efficaciter Vocati, adeo ut gratiam Dei,fidem qua
femelfunt donati, &Spiritum Sandum totaliter acfinaliteramitterejpenitusexci-
dere &
perire non poilìnt.
Duoimprimishac Thefiexprimimus: i. Unde fìt Perièverantia. z. Quodfit
certa &non inceritura.
Unde fit; dicimus convcnienter cum Scripturis Sacris,efle. EfFedum Eledionis, i.
Elegit enim nos Deus, non tantum ut Tuo tempore vocaret, iuftificaret,{àndificaret,
fed etiam glorificaret. Rom. 8. 29. 3 o. z. Promiflum Novi fcederis. De novo federe,
id eft gratuito, loquitur Deus, Ter. 31. verf. t,\.&cì,z. verr4o. ijfdemenim inlocisno-
vumdicitur &: fempiternum : idem tcftaturApoftolus. Hebr.8.verf!8.9.io.ii.ii.i3.
& cap.
.
NATI ONALIS D O R D R E C H T A N ^. ^79

&:cap. 9.verf! 1^. &:cap.io. verf."i6. iftius autem ftedcris promi/liim eli Pcr/cveran-
tia: Ero eis (dicit Deus Icrcm. 3 i ver/.' 13 34.) . m
Deum, é' ipjìentnt mthi tn popalum,
.
propitiaboì' iniquitati eorum &

peccati eorum no7i mcmorabor amùliHs : cap. 32.. vcrl.3 9 &
40. Indiiììi iis cor miicmn (^ i<Um tmam nàrfoerendum me ojnr.'ibits dicbm adl/onurn
ijfrrum est- filiortim tpforum ^>oH tffos 0- punga??? ipJìsja'dM perpctuum , [ore ut non aijcr-
tA?n me a profcqitendts ip(hy hencfactcndo ijjìs , & rcvcrcntinm mei inda??/ animo tpforum
ut non recedanta t??c^\ Quibus vcrbis, non modo jufb(icatio aur reiniiìio peccato-
rum, & rcgencratio, veruni edam pcricvcrantia cvidenrcrpiomirnrur:atqueij/dem
cxplicantur veiba primxpromiflìonis Adamo &: omnibus F.lectisfadx: cum enim
DcusvifìoriamfcminismulicnsJdcllChii(Hproniitcens, Gen.3.I5.dicat,^'>/««^f^»-
/frrr^/^JJ'///^/»/.';w, nonrantum, quamvisimprimis Cliriftividoriam defcribicquaabo-
Jcvic Sacanam qui mortis impen'um Iiabcc,Hcb.z. 14: i'cd edam Elcdorum viòbonam
YCYlck\mChxi(^m\rMcncnm\VAu\usKo\Vi.%.^jJnhiscmnibit'Spl!tf(jHamvic7oresfumpts
per ctr/n qui dilexit nos : Etlohan. i. Epift. 2. veri.'ij. 14. Scribovobis Advlcjcentcs quia, -,
fortcs esili &

ferbiun Dei habitat in -vobis, &, nunc ?nalnni vicijtis : Et cap. 5. ver/. 4. 5.
Hxc e si t'iBoria qt'£ t'iucit mundi'??? , fdes ?io(Ira. ^îs ejt qui 'vi::cit mundum nifi qui'
credit lefìcm efife jiiium Dei. Eandcm fa-dcris promiflìoncm alijs in locis ad Elcòìo-
rum rt)nfolationcmàDeorepetitanilc^,inius,ut Piai, ô.vcr/iro. /',v tctcrmmi fiervabd
ila mifericordiam meam dr tefiamentumjìde!.- tufi: &: veri! 33. 34. 3 v J ifiitaho in iiirgd,
iniquitates eorum-)^Q. mifericordia autemmea non dijpergam abeoneque decipiarn inve-
ritate mea-, ncque propÌjanabo'TeJìamentttm metim ^
qud pr'.cedunt de lahijs melsnonfa-
ciam irrita.
E{ài.5i. verfió'. Sahtsmea in fcmpiternu»?

cr iufìitia ?r/edni)}'ì defctet : &: cap. ^4.
erir
veri. IO. Olfontes recedent ò-coHes dimo'uchuntnr-, atiamen beniTnitasmea k te nonrece-
dct & fiwdm pacis me a non de???ovebitur , ait mifirator tum Irliova. Et verf! 14. In ju~
Jìitiafiundaberii , procul eris a vi dr calumnia, non ttmebis (jr a pavere q::ia ??on approptn-
quabittibi. Efài. ^(J.
5. veri.
liomenfiem.piternumdabo e:s quodnonperibit. Hof. 2.
,
verf". 18. mihiin ficulum dr defiponfiabomihi in iitUitia driudicio dr ift mi-

DeJpO/fixbo, te
fericordia &
in mifierationibns. Exdem promiflioncs palEim in Euangclijs &: Apofto-
lorum fcriptis proponuntur &: inculcanrur, Matth.7.verl!25. &16. verf. 18. loh. 4.
verf 14. &: 5. 25. &<?. 35. 37. lohan. 8. verf. 3^. Filius ma??ct in domo-, in xterninn. Itcrh
lolian. IO. verfzS. Pvoni. 8. verf". 39. Pliil.i. verf."(?. 2.TlicfÌ3.verl.'3. i. Pet.i. verf 3.4.5.
Preprie donum Dei prxlìantisfìdclircrquodpromifit: in genere dici'i.ur,Iohan.3.27.
Hon?o nonpotest rccipere quicquam nififiuerit ci datum e Ciclo. lolian. 5. veri. 5. {^hfique 1
memhil potcfi:is fiacerc^. i.Qot.4.VQi:ì.y,^mdhabesquodnon acccperis: lacob.i. verf.

I7. Omne donum pcrfiecium, &LC. Infpecic: ìctcvA.-iî. 40. Dabo timorcmmeirm in corda
eorum-iUtnonrecedantame. Ezech. 36. z6. Daho vobis cor novum (îritu?n metmi po- : &
nam in medio veUì-i (dr fiaciam ut in prmceptis meis ambuletis. Rom. 6^. 13. Bonn??? Dei
vita eterna. Phil. 2.13. Bem efl qui efficit in vobis éf ut velitts d' tit efificiatis, i .Tbel.
5.24. Fidelìs efl qui vacavi t vos, qui etiam idejpcict.
Unde Deo perfcvarantiam donanti,illudpaflìm,non tantum tribuitur ut i. Cor.
verf 8. §lid fcilicet Cbrillus etiam confir?nabtt vos nfique ad fìncm : Phil. i.<?. Perfiiafiim
habeo hoc ipfum,fiore ut qui ccepitin vobis opu^s bonum^perfiiciat ifique addietn Icfiu Chrtfli.
Item i.TIiellal. 3. verf 3. i.Pet. i. verf io. Deus omnis gratiit, ice. abfolutosvosred-
Vcrum etiam ut perlcverarent, prò EleélisDeum ro-
dat,flabiliat, roboret.,fiundct
:
garuntjUt Chrifluspro Petto Lue. 22. verf 32. proDifcipulis; loh. 17. 15. prò omni-
bus fidclibus; Ioh.i7.2o.2i.24.-fic&:ApolìolusPaulus,Eph.3,i3. -^6. ^yâpropter peto-,
&c. Vtdet vobis prò divjtefiua gloria titfiortiter corrobore??iti?iper Spiritimi fiiur?? in inte-
riore homine-, ecc. Philip, i. veri. 9. i o. Hoc precor ut charitas vesìra adhuc magls ac mt.~
ok rcdundet in cogmtione dr omni fienfiu, &c. utfinis fimceri d" inofifiet?fio ctirfiu pergatis ad
dìem tifique Christi: 2. Thellal. i. 11. PrecaT!:ur fiemper prò vobis, ut vos dignetur iHa,
vocAtione Demnofier, & compleat omìtemfiuii bonitatls gratuitam benevolenttam d^ opus
jidei potenter.
2. Thefl'. 2.i6'. 17. Ipfie Dominus nofier lefius Chriftus d' T^^n^ àc Pater nojìer qui dilexit
nos,&c. confioletur veftra corda & flabili.tt vos tn omni fiermone df opere bono • Item
Hcb.13.verf 21.
Aaaa z II. Quod

.
28o ACTASYNODI
II.
Quod lìt certa &: nunquam intcritura. Dicimiis enim inThefi, Adeo utgratiam
Dei, iìdcm qua l'emel,&c quod quam fit verum, certis ex Sacra Scriptura dedudtis
:
rationibus prohanius.
I. Ex ipià dodrina Eledionis efl: enim xterna & immutabilis, uti in primo Ar-
:
ticulo Thcf 5 ollendimus

! .
Si itaqueEleótio non tantum cfl:aba:terno,Epher 1.4. z.Tim.i.g.fed&inseter-

num duratura, Hof". z.io.Ier. 3Z.5^.4o.lohan. 10.18. Si quos diligir, perpetuo &ad
finem diligit, ler. 51.3. loh. 13. i. Sinonderclinquctfedina^ternumconfèrvabit, Pfal.
37.28. Eiài.45.17. Dona Dei &:vocatiofint àfiiîî?^ti'Q., Rom. 11.29. tumnonpoflunc
Èleóti prolllis deficere. Atpriusconftatcxlociscitatis: Ergo.
z. à Caufis falutis noftra: : faluseft ex mera gratia, per unicum Chrifti meri-
tum, & pcrcfficaccm Spiritus San£l:ioperationem,ab(que ullo dignitatis hominum
fcfpedu, non tantum quoad falutis initium & acquifitioncm, verum &'quoad eiuf-
dem progrelium , continuationcm 6c confcrvationem
quê enim eil'et certitudo :
& conlblatio, ilquidem initium ex gratia, atconfèrvatio perfèveranna efict ex &

hominibus gratia Dei bene utentibus ? Centra verbum Dei, docet, totam lalutera.
Dei opus elle, qui illud continuo promovet, (uftentat &pcrfìcit.
Ex Dei gratia eft initium ; ex illa enim Elefti, Ephel". 1. 4. 6. 9. vocati , 2.Tim.i.9.
iuftificati, Roman. 3, 24. Regenerati, Tit. 3. 5. i. Petr. 3. Ex eadem eft progreffus.
Piai. 138. 8. itcm confcrvatio &: conliimmatio aut perfedio, ler. 32.
Ezech. ^6, 17.
39.40. Efài, Cor. i. S. Phil. i. 6.
4(?. 3. 4. I.
Inlcfu Chrifto in quo unica eftralutis noftra^caurameritoria,ciufdemralutis,me-

ritis eius parrai, certitudo conliftit: perfette enim nos ialvat prò nobis iideliter &
interccdit.
Perfette nos falvat; nani non tantum pretium fufficicns prò culpa & poena pec-
catorum noftrorum Patri perfblvit, juftitiam &: vitam amillam promentus eft, prò
nobis plcnilììme tum Icgisimpletionetumpccnarum perfblutione làtisfecit, atque
ita ab omnibus làlutisnoftra: hoftibus liberavir: Lue. i. 71. 72. Colofl'. 2. 13. 14. 15.
Rom. 8. 1.53.3 4- 1^^"^- 1 H- i- lohan. i. 7. Sed etiam ex coniìlio Patris acquilìtam li-
•
berationcmconlervat&adfìnemperducit: Efai. 45. 17. ifraelfahatM eft i?t Bomino

fallite eterna, &c. lohan. 6^. 3 9 40. Hac efl 'voluntas eim qui mifìt me Patris , ut quicqiiid
mihi dederit non perdam fcd ftifcitem tlhid in ultimo die , &c. Et cap. io. verf. 28.
,
Ego vitam dtcrnam do ijs:nec êrihunt ininternum-, ncque ra'piet eas qmflqnam emanumea:
Linde PauIusHeb. 7. 25. Servare prorfiis aut pcrfecfe potesi eos quiper tpfum acceduntad
Deum.
Fideliter prò nobis intercedit : in tetris prò fuis oravir ut fervarentur. Lue. 22,
verf. 51.32. non quidem prò ioìo Petto, verum etiam fnam periculum quod Petto
imminebat &: Satanas intendebat, alijs omnibus erat commune. Dicitenim Chri-
ftus. Lue. 22. verf 3 1 . Ecce Satanas appetijt vf4,òi(, vos , /// cribaret ficut triticum ) prò'
omnibus Apoftolis, lohan. 17. verf n. i^. imo &: prò omnibus fidehbus, verf 20. 24.
Nunc autem in cxlis prò omnibus Elcttis apparet enim in cxlis in confpeótu :
Dei prò nobis, Heb. 9, veri! 24. &inperpetuum Icdct ad dextramDci, Hebr. jo,
verf Benefìcium aut vitammeritislùispartam, nobis externe &: interne vir-
12.
ente fua divina applicat, adorandum idoneos reddir, &eorundem beneficiorum
participes facit, Rom.8.34,Pvom.5.9. io. Gal. 4. 6. Rom.8;2(j. 27. Hebr. 7.24.25.
I. lohan. 2.1.2.
Et quoad efficacem Spiritus fandi operationem,lìne qua nemo dicercpoteft le-
fumefl'e Chriftum, I. Cor. 12.3.
Sic enim Spiritus non modo in nobis efficit promovet Elettionem, 2.Thef 2.1 j. &
i.Pct.i.2.illuminationem,Eph.i. 17.18. i.Cor.2,10. i;?. Fidem,Gal.^.2z i. Cor.12.9.
Ablutionem,Elhi. 4.4. i. Cor. 6. 11. DilettionisDeierganos certitudinem,Rom.5.5.
Adoptioneminfilios Dei,Rom.8.r^. Communionemcum Deo&IelLi Chrifto, feti
immanfionem &: inhabitationem Chriftiinnobis, i.Iohan,3.24. Ephef 3.venfié.i7.
La:titiam
NATIONALISDORDRECHTANtE. zSi
La.'tinamveram&;pacem,Roman.i4.i7. Libcrtatem &: adirum ad Patrcm
&:i5; 13.
cunìfiducia, Ephel", z.iz. Kom.S.i<^.i6.ij. &: in omnibus veramconfòlationem, loh.

I5.i6.&:i6^.i(?. deniqucrcfpcd:uSandiiìcarionis,Regencrancioncm,Ioh.3.5.8. i.Cor.
é.ii.Morcilìcationemactionum coiporis&vivifìcarionem, Rom. 8. 13. &c 2. lo.iii
tdcirqucutinpra,'ceptisDei ambulcmiis,Ezcdi.3 6.i6.ilIaqucomniaopcracurabun-
dantcr &: clSr.aciter per viitlitcm liiam, Rom. i^. 13.
Veruni ctiamcadem in nobis, quantum rarionc huius virx utile ^neceflanurn
eli, confcrvac, fuftentat, confirmar, &: tandem, qui Spiritus cUrglorise, ad ipfàm ,
gloriricationcm nos perducir. GerminabiiKt, dicet Deu-s, tnter herhasqtiafifaltces iuxtti

frxterfluentes aquas. Efai. 44. 4.
Flumina aqux -vivafluent ex 'ventre eim lohan. 7. ^%. fortiter corrohoranìur in inte-
:
riore hominem. Ephci. 5. \6. In Christitm confirmantur (jrjunguKtrir k Beo qui nos ohji-
gnavitin die?n redemptionis^ò- dedit Arrhabonem Sptritusin cordihm nofirii,ò'c 2. Con
I. 22. Ephcf.' 1. 13. 14. &:4. vcrf 30.
Cum itaquc liquido ex Dei verbo conftcr, omnem hoftram fàlutcm quoad ini-
tium, progrefì'um &: confiimmationcm tantum cfi'e ex Dei gratia, ChrilU redem-
ptionc &
Spiritus Sandi confirmatiohe lequitur manifcfte ciufdcrii ccrtJCudi-
,
ncin, confèrvationem &inea perfèverantiam in Deo.inleiu Cluifto &. Spiritu S.

conlìftere, necEledlos à grafia cxcidereatic perire pone.
3. Ex ijs probamns, qua: \n Trino Deo nos cligcntc, ex gfatià fier meriruni
mediatoris &
efficaccm Spirirusfandti operationcni, falvos faciente,lijnt confìde-
randa, quibus fìdcs noftra mnititur; creduntenim Elcòìi licerti lime illa fc omnia
confèquuturos ) quoniam oc'Vcrbo Dei certo iciunt, Deum illa prarftare velie òc
Deum prarfìiclre pofTc.
Deum vclle,liquido pater, hon tantum ex xterna &: immutabili cius dile^bione
&: Decreto , de quo in prxcedentibus eft: diftum; vcrum etiam ex maniFcfliHimii
promiflìonibus à Deo in tempore faiOiis , qux in lefii Chriflo fune etiam atque in
ipfò amen. 2. Cor. i. 20.
Plurima certe paflìm apud Prophetas &
Apoftolos occurrunt , qu.^rum non-
nullas jam fupra adnoravimus. De iftis autcm fi qua: fùnt aliê i.a Deus lo- & ,
quitur. Piàlm. 89. verf! 35. 7{on prophanabo TeHamcntum nieum é" qua frocedunt
de Uhijs meis non faciam irrita: i. Sarn. 1^. veri." 19. Triuwphator Jjrahel non men-
titur &finitudine non flecìitur neque enim homo e(t ut aqât fxnitentiam.
,
Rom. 9.
vcrf". 6. Fieri non fotcfì ut cxciderit férmo Dei. ! . Thelìal. 5, Verf.' 24. lidelii eli qiii
•voca-vit nos, qui etiam id effìciet. Tir, i. 2. ^_yfdjj>cm l'itê ^ternAt qttampromijìt Dem
Et ad Hebr. io. 25. Tenearnm confejjìonem Jpei non -vacilUn-
illementinnefcitis, &:c.
tem enim eU qui promifit.
\fidells
Deum etiam illa pra:flare pofl'e qux promifit , quis dubitabit* eft enim omiii-
potens; facete potcft quicquid vulr, Pialli^. 3. 137. <J.. Rom. 4- 20. exequu- & &
tioni mandare quicquid decrcvit, &: promifit, Efai.14. 27. Dominus excrcituum
decrevit, & quis poterit infirmare ? eft enim maior omnibus, lohan. io. verf. 29,
èc potentior (Jl (dicit Iohannes_j qui est in 'vobis,quam qui est in miindo. i. lohan. 4.
vetf 4.
Annon ergo fìet quicquid vult Conp.lium meiim ('inquit Deus) ftahit
? vohintas &
weAfet Efài. 4^. io. Imo pra: multitudine fortitudinis &: roboris virtutifque cius,
:
neque unum rehquum fuit. Unde David Plàlm. 89. 9. 14. Domine Den^ -virtutumy
quis fimtUs tibt, potens es Domine &
veritas tua in cinmtu tuo tuum brachium cum po- ,
tentta, c^c.
Hanc omniporenriam Deus populo ad
.,
ccrtitudihem &: confolationem, multis
in locis proponir; Efai. 41. 10.13. i4.'&: cap.49.1d. Sic Dominus nofter lefus Chri- &
ftus, Mar. 13.22. M.itth.K?. 18, lohann. 10.28. 29. unde P.iulus ad Rom. 8. 39. &
neque ullaalia creatura nospotesifeparare a charitate Dei, &cc. &: i, Timóth, 1. 12. Novi
cui crediderim é' nnbi perptafum eft eum pofe depofitum mcumin Uhm di em fermare^; Sc
Petrus in prima Epift. cap. i. verf 5.
Certuni itaquc eft, ea qux divina: voluntati 5^: Oninipotcnrix nituntur , fum-
niam quoque in Elcftis gignere certitudinem fidei,iIlofque ncc totalitcr nec fina-
litcr , etiamfi i multis Se varijs hoftibus periculis 6c tcntationibus infeftantut
,
Aaaa 3 >.Voppu-
zìi a c ta s y N O D I
&: oppugnantur , à gratia poire excidcre aut perire: in omnibus inquit Paukis^ -,
premimur , at non coarUamttr bdifitamm , at non ^rorfm hdremu-s feìfequutionem pa,~

; ;
timar y fedin en non deferimur; dejicimur , at non ferinms. z. Corinth. 4. 8. 9. Ctim
etiim cadunt , dicit David Pfhlm. 37. Z7. non dejiciuntur, quia Jehova fiiHentat ma-
num ftiam. . .
HincSc eledi, in Sacra Scn'ptura comparantur Arboribus planratis juxta ripas

aquarum qua; in tempore ficciratis non exliccantur fcd folia emittunf& fru-
> ,
dus liios dant in tempore luo Pfàlm. i. 3. lerem. 17. 8. Ezech. 47. 12.. Domui
;
acdifìcatx l'uper Petram qua: nullis ventis aut procellis flibvertitur , Matth. 7.
,
24. ^5-
Ex his ergo omnibus flitis fuperque probatur, vere fideies aut Eleólos ^ratiam
Dei, veram Fidem &
Spiritum iànótum nunquam totaliter, ncque fìnaliter amitterc
pofl'e, fcquiturquenecclìario Perrcverantiam vere fidelium certam efle& nunquam
interituram.
Quod autem Remonftrantesidentidem regerunt, omneillud quod de promif-
iìonibus Se Deipotentiaprofertur,intelIigcndum efl'cfìib conditione fidei & refi-
pilccntia:, &cc. pugnat inanifelte cum ipfà gratuitse redcmptionis aut falutisdo-
£lrina : conditiones enim proprie lùmpta: , etfì in fodere naturê-, aut operum,
non tamen locum habcnt in fodere gratuito , in quo omnia, initium, progref-
{us & finis iunt ex mera Dei gratia,
, aut in laudem gloriofe gratiae. Verum qui-
dem eft Deum
fidem &
fidei efleda requirere, fèd ut media, quibus EIe6ti , ex
eius voluntatc ad fàlutem perducuntur,non itaque pro^tne ut conditiones;nam quas
appellant conditiones , Ihnt dona qua:à Deo , ut Sacra Scriptura docet, ex gratia
danturElecfhis.
Merito ergodamnamus&rejicimus opiniones Remonilrantium, utpote mani-
fcftecum Dei verbo pugnantes cumnegant Perfèverantiam effe effeftum Decreti
abibluti Remonff. citati in Theiìb. cxhibitis de Quinto Artic. Thefi. i. effe do-
;
num Dei proprie acccptum,fed tantum tale cum qua volunras,ut cau(apartialis coo-
peratur in fide& &
in pietate ped'everat: Collat. HagienfiBrand. pag. 4o7.1in. 4.
&:pag. 412. &pag. 435. lin. 14. Armin. Artic. perpend.pag, 31.32. itcm adverfi "Wa-
iacb.pag. 74. lin. 24.
Acque cum dicunt, Eledtos totaliter &
finaliter poffe à gratia ex:cidere CoUac. :
Hag.Brand. pag. 3;9. lin. zz. &

36^2. lin. 7. pag. 402.1in. 19. &pag. 50^. lin. 14.15. &
alijsinlocis: Armin. in Artic. perpen.pag. 31. Thell'al. 1.2.3. Rcmonfl:. Geld. in Ar?
tic. dillent: Art. 1.2. pag. 1^2. Rem. citati de Qiunto Artic. Thei!3.4. Bertiuspalfim:
Epilcop. dilpuc. public, depeccat. adual. Corbl. 2.
II.
Verum quidem cft EIe£tos graviter peccare, nEpiflìme labi , &: peccatis fuis me-
rcrijur, quoad ie, penitus à Spiritu Sando delcrantur &: in arternum rejiciantur &
pereanr; attamen certuni eft, ipiòs ita à Deo cuilodiri ut penitus dona Spiritus
Sandi non amitrant, fèd tandem gratia ipfìus excitati in re£tam viam redeant & de-
flinatamipfis fàlutem certo confequantur.
Nullum certe eft peccatum contrae primam &c fècundam legis divina tabu-
lam, excepto unico in Spiritum fhnftum peccato, in quod non pollìnt EleiSli in-
cidere, &fkpiflìme quidam in hoc , quidam in iftud, incidunt&: labuntur: ma-
gnum tamen eft difcrimen inter regeneratos &: non regeneratos quamvis enim -,
eadem committant peccata , ratio tamen aut modus exitus piane eft di- &
verfiis. »
Peccatum in Spiritum San£bum merito excipimus: ex Temine enim incorruptibili
funt regeniti, i. Per. r.23. Semen ergo, tefte lohanne, in ipfis maner,unde de quolibct
regenito concludit; non pote/l peccare (fcilicctadmortcm, utfe ipfe interpretatur i.
Epift. cap. 5. t5.) eo quod ex Beo natm eft. i. IoKan.3. 9. Et apertiflìmis verbis, cap.5. 18.
Scimm cftiod quifqtils nattts ejl ex Beo^non pccat ^ fid qui genitm eit ex BeOìConJer'JAt fé
jpjìi??.', dr Ma Ihs feti Satana^ non tangit e ir,» .
Obam-
7
NATIONAMS DORDRECHTAN7£. 283

Obambulacquidem.tanquam Ico rugiens, quxrensquem devorcr.
Petr.5.8.& i.
appenjr utventiIarerilloslìcuttnncum;Luc.22.3i. Nontamcnlethalirervulneran-^-

tur: Spiritus Sandti {ime Templum &
in eis habicar. i. Cor.3. i^.&: 6^.19. Roman.8.
9;
Chl-iftiisinhabitatperfidcmincordibusipforLimjEphefij. 17. ducunrurà Spiririi S.
&:habentSpintumadoptionis, per quem clamane Abba,ideft, Pater. Roman.8. 14.
i5.&incordibusob(ìgnanturperarrliabonemSpintus, i.Cor.i.22,&c.
Omnibusinterimpeccandimodis aijislabunturpij quidam, utdidumeft, hoc
quidam alio modo Quamdiu enini Elcdi in hoc mundo peregrinantur, non pcr-
:
fede rcgencrantur,neque ad perfedionem rcgenerationis pervenire poflunt, priiuH

quamexhocmundo dilccdant,quamdiu enimhic/unt, circumfcrunc corpus mortis
&carnemrepugnanremSpiritui;Rom.7.t4.2 4.Gal.5.i7.VndcPauluscxclamat,iV/-
me liberabìt de corôrc mortis huim^. Rom.7. 14. 24. Perfcóba enim re-
fer ego homo quis
generatio futura: glorificationispars eft; Ephe/."5.i7. Apocal.r4.5, Nonerôinhac,
iedincx'lefHvitaperficictur; i.Corint.13. io. Ephef!4.i?. Phil.î4.
2. Timoth.4.8.
ManentitaqueEIeòT:iquamdiuhicruntpeccatorcs,i.Rcg.8.46^. Pi-overb.zo.9. Eccl.
7.31. i.Iohan.i. S.IdcmhquctexconftantiSandorumconfcilìone ìob.9.2.Pfàl.i3o.
3.&: 143. 2. Elà.(J4.6. Dan.9.Rom.7.r. Ioan.i.8.nno &eK
Sandorum omnium exem-
plis,quos Spiritus SanduSjCtiampoftcaquamprCj'cIarostituIos eficntconfequutiigra-
vitcr pcccafTc tcftatur.
Magnum tamen elle difcrimen, inter Sanftos &: improbos peccantcs, diximus &:
dicimus.
Impij enim cumpeccant& frena concupifcetixlaxantipeccataipfis domin:;nturj
Eph. 4.19. Rom.<J. peccantenim cumvohiptatc,abique Lillo certamine aut lu6la in-
terna, anima cnim cum corpore confentit, undc etiam dicuntur lècundum concu-
pil'ccntias vivere, i.Pet. 1.14. &: 4.2.3.4. Iniislaborantnccdefatigantuf.Eiai.57.10,
Prov. 4. \6. In1ispericverantabiquerciìpifccntia,ctiamlì graviteraffliganturEla. i.
5. &: 9.12. Ier.2.30. &: 5.2. atque in ijs tandem moriuntur & pcreunt, ut mundus an-
tiquus, Genef7.17.2i. Sodomita, Gcn. 19.24. Pharao&.j£gyptijExod.9,&cap.iOó
& II. &cap.i4.27. 28. Core,Dathan& Abiron;Num.i(j.3i.32. Saul: i. Sani. 31.4.
Achab. i.Reg.22. 34. Iudas,Mat.27.5.Ador.i. 18. VndePfàl.34.22.dicitur,»2^ry />»/)/£?-
rum pefìma.
autcm cum pcccant,iitnrn tantum, idquellrpeêxignorantia. Pfal.19.verf 13.
Pij
i.Tim.i. 13. fed etiam, idqueimprimis, ex infirmitate aut intèrna, aut externa.
Interna, proptercarnem&: concupiiccntiam adherentcm ex peccato on'o-inali,
quxlirpefòllicitatadpeccandum. Caro entmconciipifcit advcrfii-s Spiritimi, GnìSiZ.^.ij.
Léxqux ejì in mefnbris rebcllat legi mentìSjKonxj .zyQu^ìàititcs (\ux ìWìs infunt, mi-
litantadvcrlusanimam, i. Petr.2. ii. Quofìt utnon qua;cunque volunt eafacianr,

Gal.5.i7.EtbonumquodvoIuntnonfaciant, lèd malum quod nolunt,id agant,
Rom.7. 19. Ut David &alij.
Externa, cumpeccatum quidcm intus &: in corde deteftantur , attamen autà
carne&objedisvidijautpropterhoftiumminas&iiìmiliaimpedimetajcommittunr.
Sic David adultcriumcommifìt,&: Petrus jurando&execrando, Chriflum abîega-.
Vit:ficNicodemusmetuit de die venire adChriftum, Ioan.3.
Non tamen mancnt in peccatis fed aut extcrne per caftigariones Dei &: admoni-
,
tioncs,antinterneper Spiritus S. gratiam excitari &moti rcfipilcunt& refiirgunf.

Pi ìli n 9 1
.
.
. &
«37. Bontim mihì quia hiimilmsH me ut difcam iusiijìcationes tua^\t)riufqtiam
himilÌAres,égo deliquupro-ptereaeloquiimi tnum atjhdivi. i, Cor. 11. 52. Îmirn pmimtir

a Domino erudimurt'rìe cum mundo condemnemv.r.
David adnloTiitus àNathane &: Gado,&: à Dco humiliatus, confitetur peccata &:
pocniterjtiamagit; 2.Sam. 12. 7. 8. 13. &: 15.2 j. 30. 2. Sam.24.10.14. Pfàl,32. 12. 13.14.
&: 51.3.4.5. ficEzechias.Efà. 38.2.3. Manafles 2.Paral. 33.12.13.14. Petrus, Lue. 22.
<Ji.<J2.Vereitaquedicit Salomon. Proverb.24.verf.i6^.fbpties indie ca-detiullusSd:
féfurget.
Ciirti ergo pij peccant &:labuntur non quidem faciunt quod Dei filios decer,,
,
fnànentiìihilominus fìlii Dei , fbmcn enim Dei, ut diótum eil,manet in ipiìs &: ad vi-
t"àtn.re(urgtint,&:c.
•
'Exafìimòita<jiie rejicimushasRémorifBrantiumHetcrodoxasopiniones, i. E-
Aa aa 4 ledlos
ig4 ACTASYNODI
ledospofle incidere in pcccatum,quodeft in SpiritumS. Epifc. difpur. Public, de
peccar, aftual. Corol.i.
II. Vere fidcles perquarvis operacarnis fidcmamittere,aliqui ad rempus,aliquiln
a:ccrnum,Collat.Hag. Brand. pag.^6z.lin.7.& 363. lin:5.&: 358, & 559, lin. 12. &pag.
45(J.lin.i8.&:404.1in.n.i2.&: 441.lin.15. &:439.1in.i8.&:pag.<;o(J.Remonftrant.Del-
plienil ad arcic. quinr. ThcC i. Si confcrantur cum verbis,Collat.Brand. pag. 404.
&c 4io.lin.9.advcrr. VVaIacl1.pag.75.lin.20. 23. Remonlhanr. Citati circa 5. Artic.
Thel".3.4.^-
„ , .
III. Eledos bis regencrari, &:c. Collat.Hag.Brand.pag.457.l1n.22.27. &Belgic.

384.lin.18.
I V. Diftindionem hanc temere eflc fìdam, quod fcilicet fideles quidcm exciderc
pofluntfui refpcftu, minime vero refpedu acterni Decreti Dei, Collat.Hag. Brand.
pag.509. lin.8.àfìne:&Belg.pag.427.1in.9.àfine.
III.
Etiamfi gravifTimos confcientiar pavores ac morfus, interdum patiantur , cnm &

dubitationibus multis conflidentur Eledi,attamen dePerfevcrantia in fide certi efìe
poflunt, &
certi funt in hac vita.
Certitudo hxc iifdcm rationibus &

Scripturarum tcftimoniis certo evincirur,
quibus iffprimo ArticuloadfextamThelin, &: in primahuiusjudicijThcfì,ele(Skio-
nis &
Peri èverantiaj certitudinem probavimus.
Rejicimus ergo Rémonftrantcs , ftatuentcs Pcrfevcrantiam conditionatam &C
;
incertam;CoIlat.Hag.Brand. pag. 403.1in. 8. 412. 413. &

410 lin. io. &415. &
& alijs in locis flipra adnotatis. Remonftrant. Gcld. in Artic. diflen. de quint. Ar-
tic. Theli 8.
IV.
Hxc dePerfevcrantia dodrina, non eft verae pictati , &: relligioni noxia , nec
fervit carnali fecuritati;rcd ad pietatem & verum Dei timoremÊlcdum magis,
magifquc cxcitat &: calcar ipii addir.
Veritauèm fatis liqucre arbitramur ex Eledionis nofìra: & caufa &: fine fubal-
tcrno.
CaufaunicacftDeidiledio, gratiaautmirericordia.Rom.9. i3.Eph.i.4. 5. &cap,
2.verf.4.
Contìderatio autcmamoris &
mifericordiarDeiEledos nonfegnes reddit , fcd
-naagismagifqueadhumilitatem, &
propria indignitatis &c indigentiaj cognitionem
cxcitat (i'ciiint cnimlb ex fìliis ira^fados cfle FiliosDci. Ephef! cap. 2. wcrf. 3. r. &
v<?rr.5. EpiftroL, i. Per. 2.9. io. j &
ad Dei amorem, aut rcdamandum Deum calcar eft
cfficaciflìmum , Pfàl.iré. i. Quod tamen fieri non poteft nifi & illa
i.Iohan.4.9.
amemusquaEipfìplacenr, vitemusqux ille odit, nec cum eius amore confi-
&:illa
ftcrc pofTunf.cumautemdiledio mundi &carnis noflrxintelligcntia, cum Dei a-
morc pugnent; lac. 4. 4. i.Iohan.2.i6'.i7. Rom.8.7. Annon Eledi Deo amorem
retribuere,gratitudinem prarftare, à malo declinare & bonumfacere , opcram da-
hnnt? Pfa].i8.2. &ii(J.i2. i.Pet.3.11. Charitas enim illaChrifli('ut&Dcijilloscon-
ftringit. 2.Cor. 5.14.
Finis fubalternus minime eft, ut fecure carni &mundo inferviant, fcd utmediis,
per qua: ad fìnem ex Dei decreto perducuntur , bene & fìdclirer uta;itur; Qui enim
Eledi&exDcoruntgeniti,audiuntVerbumDei,Ioh.8.47. Pcrdurantin dodrina
Apoftolorum &: communicatione &: fradione panis & precibus; Ador.2.42. Pie,
& fànde vivunt Eledi enim flint &: redempti,non tantum ad vitam aeternam,
:
fèd ctiamutfìnt Sandi & inculpati coram eo per Charitatcm.Ephef. 1.4. 0«^;«
in Chrifto lefnad ofera bona qux fr£âravf$DeH* »tm ijs verfarentnr: Ephcf z. veri! 10.
Ve
NATIONALIS DORDP. ECHTAN^. ^85
Ve lèrvirent Deo cum fliaditate &jiiftitia in ipfius confpeóbu cunótos dies vita:;
Luci. 74.75. Tic, 2. 14. &cap.3.8. VoIiintascniniDeicll Eledorum San£tiiìcatio^
I. Thea:4.3.
Hanc ob caufàm abeodcm Spiricu perquem rcgenerantur, &: adoptionem in fì-
liosaccipiuntjDci rimore donantur,utrur,eantDeLimunivedìs diebuSj&ab eo non
recedane, lerem. 32. vcrf. J9.40. inprarccptiseius ambulcnt,judiciacius cuftodianr
&operentm": Ab eodcm etiam Spiritu, qui cft ipiiitus preciim,
Ezcci1.36.vcrr.z7.
Zachar. conlèquunrur, uthal>cancaditum adparrcm Ephci! 2. veri! 18
i2.vcrf.'io. ;
&:ucclament Abba, id dì, Patcr:& inenarrabilibus iufpuiisDcum Patrem invo-.

cent; Rem. 8. veri. 1 5.26.
Injurijergo ^contumeliofiinDcum , qui varijs abriirditatibus cxcercbrofuo
excogitatis, hanc dodrinam gravane, &illa ibiungunt, qu^ Deus Decreto {iio
coniunxit: minime enimharc dottrina admonitiones,correptioncs,minàs, preccsy
&:c. tollicautinetììcaccsreddic.Suntcnimcx Dei voluntatc neccllarix; nam fune
partesdodrinx Chriftianae, in qua pars una alterius uium non tollit, necilla qux
,
adperficicndam iàkitcm funt inftituta intcr ic pugnant , etiarrdì omnia eundem

,
uilim non iiabeant. Doifìrrma de San<5borum Elcctionc, 5c làlutisccrtitudine ilium

habct ulum habcnc&: admonitiones,corrcptioncs , mina.%precationes5&:c:iuum
,
uliimpcculiarcm.
Do6brina Eleftionis & certitudinis docce, undeiìt omnis noflra idoneitas,ftu-
diuni, pcenitentia, fides, certitudo, &c. nenipe àfola gratiaDeinos eligentis&
omnia dantis.
Admonitiones aurcm, corrcptioncs, mina', preccs&c. fiunt^funtnccefrarix,
ut fciamus tup\ quibus mediis nos Deus adfalurem perducae, tum quid noflri flc
officij, aut tacere dcbeamus. Cum ergo quarque pars fbum habeat proprium
ufum, unaqua^que efl ncccflaria,n ecuna impedir alteram.
Ex ccrtitudine iraque Eledionis & fàlutis Spiritus Sandus Eledos ad pie &:
fan£te vivcndum multis in locis exhorcatur:Vei ex certitudinc milcrationum Dei;
Rom.cap. 12, 1.2. Eledionis,Eph.i.4. Vocationis, Eph. 4.1. i.Tlief.4.7. i. Petr. i.
15. luflificationis, Roman. 6.vcrf!i. Tit. 3. veri! 7. 8. Obfìgnationis per Spiritum
(j.
Sanftum, Ephef] 4.30. Sanòtificationis: 2. CorincIi.7.vcrf'.i. Glorificaeionis,2.Pec.
3. II. 12. i.Ioan.3. 3.
Ncquepropter illam Eleclionis auefàlutis certirudinem admonitiones omic-

tit, ncque correptiones, &: ad precandum cxhorrationcs. Dicit autem D. N. lé-
fusChriftus,Nemo venit ad me nifi Pater traxent eum, lohan.cap.(3, veri^.44. Ni-.
hilominus omnes laborantes ad ie invitar, Matth. cap.ii. vcvi'.z'è. Dar Deus ueho-
mines refipifcentes agnof'cane veritaeem, 2. Timoth.2.verf.25, Efai.cap.52. verf.8^
Icrcm.31.verf18.19. Quamplurimis camen inlocis ad pcenitentiam iilos exhorta-
tur, Efài.i. verf!n?.i7. dicitque cap.45. 22. Convert'tmìni ad me , ircmierem. 3. 7.
12.22. Marc. 1. 15. AcTor. 2.38. Paulus docce fàlutemefre exgratia,Rom.3. 24. Non
tamen omilìtproptcreaad pie vivcndum admonitiones, prxcepta,&:exhoreationes,
Rom i2.verr.i.2.3. i. Corinth.5.&io. 2. Corinth.7.verf.i. Ephef!/.. &,pafllm. Pau-
lus dicit Roman. 9. vcrf.i(J. non ctìc volentjs nec currentis, fcd mifèrentis Dei, ta-
menhoreatur ut currant, Epift.i. Corinth. 9. veri. 24. ncc voluit conformati huic
fkculo.
Chriftus Pharifîs reprobis diferte dicit, illos non credere quodnoii fine ex ovi-
bus-fbis, Ioann. 10.26^. ncque audirc Vcrbum Dei, quia ex Deo non funt; Ioann.
cap.8. verf 47; cofdcni nihilominus arguir & acriter reprehendit, Matth. cap.
23..vcrfi3-
Peerus aie ludscos, qui fé audiebane, definito confìho &
providentia Dei Chri-
ftumintercmifTe, Atlor.2, 25. Interim eosde tanto federe acriter reprehendit &r
ad refìpiicentiam hortatur, verf 38.
Chriftus dicit Matth. 6. verf 8. Pater fcic quibus opus habeatis antequara ora-
tis, addir tamenvcrf9. T'osigittir ita. frecumim-, &c. Paulus air Roman. 8. verf 26".
T^Jciwm (]uid petamm fed Spirìtits prò nobis mt£rpcllat,ó'c. Et lacob. cap. i. verf 17.
Omne ho'/ìum i^jdsnum perfecìum est a Patre lirminum tamcn moncnt &: iubenc \
ut
186 A e TA S y N O D I
ut Dcum pij orcnt) & fàj-icntiam à Deo petant. i.Thcffal.cap.^.verf. 17. lacob,
I. veri! 5.
Licer ergo tota {alus&quicquid ad falutcm pcrnnet, ciuldcm'ccrtitudo in ea- &

dempcrleverantia, dDci grana &
interna cledione&r confcrvarioncpendcat non ,
i'equitur tamcnadmonitioncSjminas, preccSj&c. Inancs rcddi ab iis abfti- , &

nendiim ede: mcdiorum etiam ufiisnon advcrfatur Dei Decreto, qui enim decrevit
nos fervare media etiam ordinavit,qiiibus Elcclos ad Chriftum trahit &in vitam
,
a:tcrnamducit.
ludicamus crgomcram cH'c Rem.onftranrium Calumniam, cum dicunt ina- &
iiitcr invulgus fpargunt, dodrinam hanc de perfevcrantia certitudine fàlutis, &
vcrx pictati &: bonis opcribus noxiam effe itcm prxmonitioncs irritas
, incffi- &
cacesrcddi. Ci'llat. Hag. Brand. pag. 3^4. lin.4.5. &:5';5. 3^9. lin. z. àfìnc. png. &
404. lin. 14. &:409.1in.8. itcm facere ad gignendamincuriam,utflt inriccnspec-
catis homini pulvilliis,cui poilìt commodc indormicndo, iihi blandin Scic con-
fblari: Collat.Hag.Brand.pag.403, lin.3. &405.1in.2Z. &:pag. 507. lin.5.àfiaeJadver-
flls VValach.pag.75.lin. 20.
oAd Corollari um Trimum.
Fides juftificans, quoad eflentialia, diiFerc à fide tcmporaria.
Fides enim julliiìcans, proprie inftrumcntumeft, quo Chriftum omniaque cius

beneficia apprehcndimus &
nobis applicamusjutinvocationc, Heb.cap.4.vcrf.2.
Injuftificatione, A£tor.i3. verr.3S. 39. Roman. 3. 14. 10.4. Ador. cap.10.verl.45.&
In juftificationis effedisjfide enim accipimus adoptionem in Dei filios; Ioann. i.
veri." 12. Confcicntiarum pace fruimur, Roman. 5.1. Aditum ad Deum habcmus
cum fiducia Ephef. 3. verliiz. Inpromilfionibus Dei acquiefcimus Luci. veri. 45.
,
Mundumruperamus& vi£toriamobtinemus, i.Ioan. 5. vcrl'.4. Hacad làlutemcu-

ftodimur. i.Petr. i. veri.5. &:làlutem confequimur, Ephell2.8. Ioann. 3. veri! 14.
\6.òc6.
Itaque ut externe homo vifu &
gullu difcernit vifus obiefta &: cibum pe- ; &
dibus ad optatimi locum progreditur,itaElc6li, fide ccrnunt. i. Corinth, 13. 12.
non tantum guftant, quam benignus fit Dominus, Plàlm.34.verlÌ9. i.Petr. cap.2.
verf. 3. ScdChrifti carnemedunt &
cius languincm bibunt; Ioann. cap.(?.verf!^4.
Ad Chriftum veniunt, lohan. cap.6. verl!35. &:per fidem incedunr, 2. Corinth. j.
veri;7.
Hac non tantum agnofcimus &
intclligimus unde dicitur agnitio voluntatis
,
Dei&fapientia, CollolT.i. 9. io. Verum etiam promiflìonibus gratin all'entimur &:

cum fudicia nobisapplicamus, certo fl:atuentes,non tantum alios, led nos quoque
habere Deum propitium , propter Chriftum, huic itaque in Chrifto &per Chriftum
in Deo acquiefcimus &l£etamur,Roman.4.i8.i9. &
8.38. Galat.2.20. i.Tim.1.16^.
loan.S.verliî?. A6lor. 8.39. in fide hac'3rA;;ô(po^'aid eft vera, certa piena animi &
de falute nollra periliafio, Coloir.z.verfz. Hcbr.io.vcrf 22. Roman.4.11. Hebr.6'.
ver{.ii.&: ii.verfi. Imperfeda quidcmeftin hacvita; manet enim inmentelèm-
per ignorantia aliqua &
in corde concupilccntia ex parte enim cognolcimus,
;
I. Corinth. 13. veri! 12. &: caro concupifcit adverfus Spiritum, Galat.5.17. Atquelà:-
pilhme admodum infirma &

exigua, Erai.42. verf.3. Mattb. 17.20. Roman, cap.14.
verf.2. Nihilominus vera eft &
certa, apprchendit eniqn quamvis-infirmius, le-
fum Chriftum unicum ipfiusfidciobjedum; ncque unquam totaliter aut penitus
cxtinguitur aut amittitur; Dona enim Dei flint «êrrt,«éA;;S,Roman.cap.ii.verl.'29.
SpirituDei oblignantur Eledi Ephef! i. verl!i3. Epift. 2. Corinth.i. verf!22. Fieri
;
non poteft ut Icducantur &

percant, Matth. cap.24. verf. 34. non pofTunt pecca-
re ad mortem, r. Iohan.3. verf.9. Malusnontangitillos; i.Iohan. cap. 5. verf!r8.
Semen &: radix fidei nunquaminteritura, inipfis mance, i.Iohan.cap.3. verf! 9.
& vir-
&virtuceDei cuftodiimtur per fidemad lùlutcm, i.Petr.cap.i. ver/! 5. ut fupra di-
ximus.
Ab hac £de juftifìcanre , omnino , quoad ell'entialia , diifcrc fides Tem-
poiaria.
Hac quidem fide, temporarij,veriimcrcduntEuangeliumChrifti,illudaccipiiinc
& cum quadam {uavitatc&: gaudio là'pecriam dcgu{ì:anc:cH:q;inillaquajdammei><
tis cognitio&voluntatis live cordis apprchcn(io,dicit enimChrilIus, Marth. cap,
13. veri. 20. Sermonem audiunt éêHmJtatimaim gaudio accipiunt: Iteni Hcbr.6^. 4.5.
Gujiiint bonum Deiverhum ac virtutesjuturi jjictdi : & loan.5.35. lohd-iweser.it lì' cerna,
ardens S' litcens-, njosautem voliiish's ad tempm exidtare in eitis luce; arquc ica ad lem-
pus codcm modo quo veri fidcles, aiìcdi cile videntur.
,
Arramcn fides illa, i. non eiì: exSpiricu Adoptionis {ànfto, nam de tcmpora-
riam fidem habencibus, dicic Chnftus, quod non fint ex Deo Ioann. 8. veri". 47. 5
imo quod fine terra perro{à,Matth.i 3. veri! 20. 2. Non eft fincera cauia; enim ;
illse quibus innititur, lolidienon fimt non iiint enim proprcr Chriftum in verbo
:
Euangelij obIacum,non iunt proptcr Deum &: cius gioriamjnon propeer cailcilia
illa Chriili beneficia, iuftitiam ipiius & vitama:rernam,qux vera fìdcs, tantum que-
rit &: in iisacquieicit, etiam ante expcrientiam Ioann. 10. 2.9. Hebr.n. verini, etiam ;
ubi nilnifixrumnx&morsoculisoblèrvantur, Iob.13.15. &: 19. i.5. Piàlm23.4. Pro-

vcrb. 14.32. Roman>s5.3<;.:;(J.37. 38.39.
Fides autcmtemjiàrariaeltpropter alias cauiàs; autproptcr novitatem Euange-
lij,lohann.5. verf. 38.&: mirabilia &: iuaviaqux cum Euangelio , ex Dei dilptnià-
tionc, nonnunquamiunt conjuncì:a;Ioan,(3.i4. AiStor. cap. 8. verf. 13. aut pro'jiter
licentiam peccandi, quam audita Euangelii dodrina de gratuita juftitia iàluce iu &
Chrillo &libertate Chriftiana, ftatim fibi arripiunt , &;Dei noilri gratiam ad
laici viam transferunt , lada;. cap. 4. de quibus etiam Paulus, Romanor.cap. (f,
veri. I.
Aut tandem & imprimis propter corporalia beneficia, di vitias hcnores ci- , ,
bum, & alias huius vita: commoditates; ut videre eft in Scriba ijlo qui Chrifto di- ,
cebat, Magifter fequar te quocumque abieris quid autem qusefierit ille patet ex ,
Chrifti relponiìone, dicit cnim Fnlfes lujlra hnhc/it c^volucres c&linidossjìlim autem
hominis non habet, uhi caput reclinet. Item inludaeisde quibus Chrilìius, Ioann. ó'.verl.'
z6. siluriti! me quia, commedilìiipanes illos crfitnrati ejìis: &c Matth. 13. veri. 21. Orta
opprefftone njelperfequtitìone propt erfermonem ^(l atim offendimttir.
3. Non eli lolida neque firma quodenim non eft fincerum, lolidum effe non
:
poteft, & quod nonelllolidum, non

potcit elTefirmum, durabile aut perpetuum:
caufx enim quibus innititur ut divitia:, honorcs, cibus, &c. non Iunt lòlidar ac
,
diuturna, ledinteriturx; quibus ceflantibus ccllat etiam fides illa , vere ergo à
Chrifto dicuntur^Temporarii, Matth. 13.^1. Cum enim radices non habentjotven-
duntur in Chrifti lèrmone nonmanenr, &recedunt. Matth. 13. 21. Lue. 8. verl.'i3..
,
linde ctiam dicitur, Ioan. 6. verfi66. ex eo multi dilcipulorum eius pedem retii-
lerunt,nec amplius cum eo verlabantur.''
Liquido ergo patet, temporariosnunquam habuifle veram in mente fiduris co-
gnitionem, nec in voluntate aut corde propnum afienlLim, &: apprehenfionem,
atque itanec verum gaudium aut deledationem Icvirer tantum afficiuntur &; ;
obleiStantur, credunt,iednon conftanter tanguntur Icd non vivaciter, ai-Hciun- , ,
tur gaudio, fed nonadmeduUas ufque animê pertingitncc penetrati non eftcrgo
vera fides,lèd piane diverlà leu alia à fide iuftificante.'
Grauiter itaque errant Remonftrantes , dumftatuunt fidem juflificantem non
aliam efl'e à tcmporaria imo fidem in veram : temporalemdillingucre, tantum &
eorum elle qui Eledionem &: Reprobationem ftatuunt ablblutam .Bert. Hym.cn.
delèrt : latine , pag. 42. & lin. 3 . à fine : & pag. 43 & 44. . Gre vinch. adverfi Amefi
pag.141.lin. 12.
Atque hoc noftrum judicium, utinunc de hoc Quinto fic & deprxcedcntibus.
I. 3. & 4.
2. Remonftrantium Articulis quod Verbo Dei" cqnlentaneum elle, :
nobis, fècundum tcnorem prÊftiti juramentJj diCìat conlcientia.

Quarc
z88 A C T A S YN O D I
Quarc Rcmonftrantium ciocLnnam,qiia cum in his Qiiinque x^rticulis tum in

aliis dottrina' capitihiislongiHìmc ab Orthodoxa ventate abeunc, acliib objefta-
mcnto Qiiinque Articulorum venenum PcIagianumJmoPelagiano noccntius,So-

cinianum,Ecck'lus propinare conantur, talelqucerroresdefendunr, quiipfhmfun-
damentalcm fidci doctrinam non modo notabilitcr inquinane , fed penitus ever-
tunt;nullomodoinEccIclìisjamBclgicis tolcrandam fédrepullulantcs liofce Pe-
,
lagli crrorcsmature reiecandos,Eccle(ìas àveneno Socmianorepurgandas, acom-

ncshuius dcftn'nx authorcs,&: qui candcm Remonflrantium doftrinam ample-
ftuntur, dcfenduntacdocent, minifterio (ubmovcndos cllejudicamus. Êquum
enim cft,ut ij in Rcformatis Ecclefijs doccrc del!ìnant,qui carundem doftrinam im-
probanc, calumniantur, damnantque,acpublica proteilationeceflatum fliciunrju-
diciumomniimiRcformatarum Ecclcfìarum, nuUum apudfe & Ecclcfìas flias ha-
biturum clic pondus.
Ncc bona confcientia cum illis pax coli auc Syncretifmus iniri fancirive po-
tellt ,
qui contra tìmdamentalem fìdci dodrinam infiirgunt ac errores ample-
£luntur.
Tandem putamusRcmonftrantibus omnibus &: fingulis graviter quantum fieri
potell injungcndum eil'cnequid fcribant ne quid viva voce fpargant & homini-
,
bus liiggerant, quod ad alenda diilidia & fovendam tTtôSoîav quoquo modo perti-
ncar. Faxit Deus, ut qui noluntpacem,rexdifìcari ac rcftauri ri feliciter, cum cor-
dolio Tuo, piorum autem gaudio, eam videant: conccdatquc idi m
Deus &c mifèratio-
num Pater Clementilìlmus, ut tandem nosomnefque pij , confequamur fclicem
omnium harumturbarum ac molefliarum exitum &
optatum finem; ad Ecclefia-
rum Reformatarum êdificationcm, Reipublica: huius Belgij profperitatem, maxi-
me ad nominis lui gloriam & animarum falutem,per Dominum Noftrum lelìim
Chriftum. Amen.
DE
Quinto Articulo Remonflrantium,
^FI EST
DE
PERSEVERANTI A SANCTORVM*
ET SALVTIS CERTITVDINE,
ludicium
DEPVTATORVM SYNODI
GALLO-BELGICA.
"D Emonsjrantivm circa iflum Articulum, hjcc praccipua vidcntur effe

^^placita:
Perfcverantia nihil eft aliud quam cadem pcrgens &

perpetua fides Vel.
cft perpetuitas in credendo & obediendo. CoUat. Hag. Belgic. pag. 341. Et
in Deckrationc cxhibita.
la
NATIONALIS DO RDR E CH T A N ^. z$^
Insudicio Dei perfever.iredicicur, qui fé non facit reum eorum criminum,
(quxiimc centra naturalis rationis auc rupcrnaturalis revclationis diétamen, &
qui porro mediocrem diligentiam adhibetad infirmicates fuas corrioendas. In
declar.
Perfeverantia non cft donum. Dei , quafi & ipfa. infunderetur. Coli. Hagienf,
Nec eli: effedtum Eled:ionis ad falutem. thef. exh.t.

Non agrtofcimus ulhim vel intrinfècum vel extcrnum principium , aut efficaci-
x;atem,auc vimconfervatricem, qua voluntatispotcntia impediatur, quo minus
contrario habitu informari polfin In Declar.
Deus vere fideles viribus fUpernaturalibus inftruit &;ûfficientibusadperfcvc-
_i:andum,{ìvelint. Thef exhib.i. paflìm. &
Non tantum potentia defìciendi femper manet in vere credente, fcd ctiam pò-
fitis omnibus illisquse ad perfevcranduminiìdeneccflariafunt fufficientia , & &
ftante divini auxilii promtitudine & gratias ftifficientis prarfentia, imo pofitoin
Ipfa vcluntate habitu fidei, fieri tamen potcft, ut homo noiit perfcverarc . In
Declar.
Si tamen ad pugham ipfi parati fint , fibique ipfis non defint , Deus quoque pa-
iratus eft eos confirmare, adeoque fulcit &: confìrmat. Coli. p. 256.
Non veremur regeneratam voluntatem caufam perfeverantias vocare. Coli.
pag-343'-
Vere fideles poflunt à vera fide exciderc &
totaliter& finalirer: pofTunt iti
àtrocibus fiagitiis perfevcrare &
mori, ac proinde finalitcr excidere perire. &
Th&f.exh.3. 4.
Deus vere credentes tandem fibi fuisque defideriis relinquit, in potìeftaccm
bialì vei m
manus fatante tradir, &: jufto judicio obdurat. In Declar.
Fides pefcrebros aótus gignirur &Gorrumpitur. In declar.
Sicut habitus alii potcntiam ad agendum facìlitant, &
indifFerencem relin-
(quunt ad aftus oppofitos, n,aturaliterque inclihatam ad contrarium habitum fufci-
piendum: Ita habitus credendi paulatim excutitur per contrariosa(9;us,utetiani
exercitatiflimus, credere &c obedire paulatim definat,& ex fidcli atque probo in-
&:improbus fiat.
ifìdelis
Qui vero habitum credendi longa confiietudine fibi comparavit non tan- ,
bira poteft» fcd etiam libenter vult perfeverare, nec nifi cum difficultàte poieft
deficere. In declar,
Fides î7Ka<^(^ de qua Matth. 13. 21.. efl: vera &
totalis fides Deoque grata, ,
nec fpecie a fide, qua: ad finem durat, diverfa eoqiic difFerc quod cuin proinifla
:
,
prxmii adeptionenon fir conjunda. In declar.

Mirum noneft, fi quis. f'ecundo renafi;atur. Cenfemus enim fola, mutatione
qualitatum line nova ullainfufione hic fieri regenerationcm. Et hancfazpius fieri
non cil^jfiirdum. Collat. p.384=
Qui à Ùde deficit, non protinus delabitur in veteretn peccati ftatum, nec opus
habet totali acuniverfiliregeneratione aut rebaptizatione, fed tantum colloca»
tur extra ftatum gratin. In declar,
Fidei certitudo eft infra fcientix certitudinem &
oritur ex irerum ipfarum tara
tiara propofitione & folida confirmationc, ut omnibus bene expenfis nulla jufta
aut folida ratio in contrarium opponi poflìt, cur quis de iis certus efie non poffic
nec debeat. In declar.
Hac certitudine vere fidelis de fua falutc cèrtus effe potcft. Et primum qui-
dcm prò tempore prxfenti de falute fua &: Dei benevolentia certus effe poteft
&debet: prò futuro autem tempore, fé fervatis mediis poffe perfeverare infi-
de Et vero permanfurum nifi fibi obicem ponat vel direda vel interpretativa
:
voluntate,&:c. Indeclai:. •
Hoc enim folum voluit Deus homini relinquere, ut negligentiam contu- &
maciam poffet divina voluntati opponete, &: Deo aliquid cxigente poilet hoc
velle,vel contrarium velie. Ibid.
Bbbb Abfolutc
tcfo ACTASYNODI
Abfolute autcm &: fimpliciterncmo ccrtuscflc potcft de co quod in fidciaut
pictatis adlionibns fit pcrievcraturus: quia tale nihil promifTum cft, nec ut promit-
teretur utile aut neceflarium fuit. In Declar.
Quin imo dottrina Centra Rcmonftrantium de totali finali perfeverantia & &
falutiscertitudinetam aperte falfa cft tamque inimica &noxia religioni, omniquc
pietati &
bonis moribus ut in Ecclefia Chrifti minime ferenda , fed omnibus vi-
,
ribus eradicanda &

evellcnda fit. In Declar.
Atquehxc quidem &fimilia multa in libris& fcriptis Remonftrantiumrepe-
riuntur,qua: nec fcrjpturae confcntanee dicuntur &
ex ipfis Philofophix lacunis
haufta , vires liberi arbitri) extollunt , perfeverantiam ab hominis voluntate fu-
fpcndunt, gratiam Deiobfcurant, confcientias incerta? fluótuantes reddunr, &
tTroxluj&c dubitationem ftabiliunt, Ecclefiarn denique vera fua confolationc
privane.
•
Quibus hanc Ecclellarum Reform. Onhodoxam fencentiam paucis nos op-
ponirauso
eps. I-
Perfeyerantia , qqa vere credcntcs ad fincm afquc pcrfcveranr, cft mcrum &
gratuitum Dei donum , qui eos quos vocavit in communionem Filij fui ad glori*
participationemin Chrifto, Tanftificat, ftabilit, roborat, adeoque Spiritu S. in
diem redemptionis obfignat, dcniquc quod coepic opus bonum in eleîs fuis pcr- ,
ficit ad diem ufque Chrifti. Phil. 1. 13. i. Cor. 1 8. 9. i. ThelT. 3. 13. 5. Z3. 2,4,
. &
2,.Thefl.z.i^.i7. i.Pet.5.10. Ephef.1.13.14. Phili.<J.
Hoc donum perfeverantia: fluit ex gratiofo Ele^lionis decrcto,quo placuitDeq

per gratiam eledos fuos mifcricorditer &
infallibiliter adducete ad gloriam.
Ephefi=4.n. 11.15. 2. TheiT. 2. 13. 14. Rom,8. 30.3j.54. loh. 15. 16. Matth.24.j4,
Proinde non pender à dubia conditione aut ab incertitudine indifFerentia vo- &
luntatis humana:: non etiam à crebris fìdei artibus, quos varie incerrumpi , turbati
&: mi?iui pofle vel fola experientia facis comprobat»
3»
Etfi vere credentes &

Chrifto pcnitus per Edem infiti non fint immuncs, dum
yivunt, a lapfibus etiam gravioribus, quibus nonnunquam vel f x ignoranza, vel ex-
nimia infìrmitatc &
vehementiore tcntationis irnpetu, fecundumcarncm abri-
piuntur: quibus etiam Deum gravitcr offendunt, Spiritum S. contriftant , fenfum
Iseticiac & bonse confcientix interturbant, multifque Dei donis fefe merito privant,
adeoque iram Dei fuper fé accerfunt, camque cum pavoribus confcientia: aliquan-
dohorribiliterperfentifcuntrniinquam tamen itadeferunturàDeo; utinpeccatis
malitiofe perfcverenr, aut à fide omnique Dei gratia rotaliter &: finalitcr excidant,
fed benignitate Dei denuo refurgunt &
virtute Dei cuftodiuntur per fidem ad fa-
Jutem fuo tempore pra:ttandam poft finitum certamen adeptam vidoriam. &
z.Sam.7.14. Pfàl.ii5.^ Pfal.(J.i. i.Cor.10.15. Matth. 9. 14. i.Ioh.3.9. &^.i7.i8.
Rom.8.3o.& II. Z9. loh.io-z/. 28. 19. & Matth. 24. 24. Luc.23.31.32. Pfal. 105.3.
9. IO. 13. i.Pet.ij. Ioh.17. i<. Addecxempla omnium fidehum quorum lapfus reci-
tantur in facris liceris.
Fides Elediorum Dei nunqviam eft «r©'<"tw^(^. Nam illa radicata eft & frndus
^dferc per coleranciam^ quod t^ «e»ffx£i<^« non coxnpetit:. Lue. 8.13.14.1$.
Vera
NATIONALIS DORDRECHTANìE. z^j
5-
Vera & fidesnon tantum omnem dubitationem excludit, quoad

juflifìcans
ptceterita aut pra-fentia Dei bona, fedetiam quóad futura, prsefertim falutis &
vita? arterno?. Credo vitamajternam &c. Infymbolo. Rom.8. 38. 39. i. Iohan.3. z.
Marc.n.24. Iac.i.<3. Heb.ir.i. Pfai.138.8,
Erfi bonorutn futurorum prómiflìones certiflìmas finr, non fine mediisfidei,

refipilccntias, invocationis, ftudii Se conatuspij, timoris
Dei, bonie confcientiê
cavcntis lapfus ,obtinendx fìrmitacem tamen & certitudinem eorum non vir-
:
tuti aut intìrmitati fidclium inter tam multa certamina pericula concrcdidit &
Deus, fed in potenti manu fua tanquam depofitum aliquod infallibiliter per ea-
dem media fuis largiendum gratiofe refervavit. £^4(^.3.4. i. Pet.1.5. loh.io. 28.25.
Matth.iù.18. i.Tim.i.iz. & 4. 18, I. Their.5.2,4. z.Corinth.i.zi.
Certifudofidei non tantum efi: de pofllbilitacc perfeverandi, fed deipfa indu-

bia &mfariibiliperfeverantia. z.Tim.1.12, &:4.t8. Rem. 8.38. & 4. 20.21. Rom,
5. 1,2. &c. Pfal.25. lohan. 5.24. Apocal- 20. ^. Hcbr.iii I. i.Cor. 1.8.9. i. lohan.
5.10,11,13.
. 8.
Certitudo hdei de falutc &: vita seterna omni demoiiftracionc & fcientia Tupe-
rior prò tundamento habet,
1. Promiilìones divinasfadas crcdentibus, quacrcdentcs funt. Ierem.32. 40.
Ioh.3.10. loh.5..24. Rom.9.^3. &: ic.n.
2. EfficaciOimam Chrifti mortcm &: intercelTioncm. lohan. 17. 11. 15.17.20.
Lue. 22. 32. Rem. 8. 34.
y. Fcederis divini xternitatem & ftabilitatem. lerem. 31: 35. 36^. Efai. 54.10.
Olcx 2. 19.
4. Spiritus Sanfti teflimonium & obfignationem. Kom,%,i6.ij. 2. Corinth.i.

21. 22. Epb.i. i-;.i4.
5. PotcnriiliinauiDei cuftodiam. 1. Pet. 1.5. Ioh.17. 11.15. Ioh.10.29.

6. Eiiifdem tìdelitatern Se juftitiam. i, Corinth.i. 9. &10.13. i.ThefT. 5. 24.
Hcbr.^.ii',
7. Mifericordiam Dei &amorcm durantcm it1setcrnum.Pfal.i38. 8. Ioh.13.1.
8. Effiicacem Lêi vqcationem &:a:ternanì eledionem. Eph.i.4.5.6. i.Cor. 1.9.
Roman. S. 30.
Arque hanc vocationem & eleftionem non parum confìrmant ipfa fidei & re-
(ìpifcentiÊ opera, bonxquc confcientiaeteftimonium. 2.Petr.i.io. i.Ioh.3.i4.&c.
Hajc dottrina de totali & finali pcrfeVerantia filiorum Dei vere credentium,
dequc certitudine falutis ac vita: xternse, tam non eifnoxia pietati vel bonis mo-
ribus, aut lècuritatis magiara, ut contra pocius fideles per omnem vitam cautio-
rcs reddat , & vchementer acuat ad timorem Dei ,ardentem invocationcm ve- ,
ramquepietatem. Philip. 2. 13.14. 1. Thefl'.5. 22. 23. &:c. 2. Petr.i.io.ii. Hebr. 6.

IO. II.In tentacionibus veroiSc angoribus confcientise lapibs erigit, nutantes fta-
bilit,adverfus defperationem munit, Se in fiducia ac certa.i'pe divinse gratise con-
firmat. 1. lohan. 2. 2. i. Sam. 12.20.22. 2iReg.13.25. lerem. 14. 7,9. Efa. 48. 9,11. loel.
2;,i3. Pfal.io3.9,io. &:Pfal.z5.ii. Rom.7.24,i5.
Bbbb i. Duplicem
Ì9i A C T A S Y N O D I
Duplicem ufum huius dodrina: nemopius confunditaut inrervcttic, fed prò

•conditione fui ftatus rede fibi diftingiiendum & fuo tempore appJicandum
,
riovit.
Haftcniis fenrcmiam Rémbnftrantium de quinque articulis exciiìlìmus. In
quibiis nihil pra^fertim deprehendimus, verborum cothurnos, me-
nifi fallaces
rashumani cerebri confidas imaginationcs, mulcorum noxioriim erroriir»! iati-
buia, ad liberi arbitri] patrocinium excogitata, qiiae non folum iii Scnpiiira non
continentur, fed &
maximam pattern cum Scriptura difcrte pugnant à do- , &
drina Ecclefiarum Reformatarum quam fongiflìme recedunr. Qvx omnia quo
fynodico judicio notati debeant, in poftetum ferio difpiciendum erir.
Oramus autem Deum & Patrem Domini noflri Icfu Chrifti, Dcum veritatiS
&pacis, ut vclit huic vencrandas Synodo divinam (ùam largiri gratiam, qua in
timore Domini concorditer ea ftacuantnr, quae ad divini nominis gloriam, vcrii.
tacis defenfionem &: confervationcm, paccm &
tranquilliratem Eccle-
fiarum Belgicarum quam maxime neceflaria funt iisquc :
omnibus clementer bencdicat.

Amen.
P 1 N 1 Si
Reliqua ludici] Zuyt-Holland. deTertio ^ Slârto

Jrtictflù pag. i6cf. omi/Ja.
Keìjcimm ergo,
I. Pofl: lapfum infufionemnullam fanditatis fieri in affedus.

i. Doloremfecundum Deum, metumlalutarem, non tam po?n£E quam ofFenfió-
his divinar, verumjuftiti:E defiderium, &:plures ciuimodi bonos atfeduummotus,
non elle eiFeda regcnerationis.
Vii.
De forarla EundemDci Spirltum opus hoc regencrationis in omnibus animae facujtatibus

fublèquente jaitt produdum, confervarcgubernare, excitare,ad adiones cxercendas pra;move-
circa homi- re &: applicare per gratiam icu auxjiiumlùblèquens.vt ab ipfò fitomne initium,pro-
nem regeni- grefTus, complementum efficaciter &: infallibiliter. Itaque.
tura.
j_ Novas tacultates feudilpofitioncs noniùperaddereaut infundercfedmenrcm,
voluntarem, &: afFedus jamfacultatibusinftrudos promovere, applicare , deter- &
minare ad adami ut ex non agentibus fiant agentes, &
adu utantur potcntia facul- &
taté fua per regenerationem accepta.
i. Applicationem &dccerminationem non tantum effe ad exercitium adus, i^cà
ctiamadfingularitatem,ideft, determinare Spir.S. non tantum fimpliciter ut aga-

mus, fed etiam ut hoc loco, hoc tempore, tali modo agamus quod ipfi placet. Ut ita
in fòlidum laus omnis boni,five potenti^,five adus Se uiìis,fivc horum omnium modii,
illi tribuatur;qui operaturinnobis&vcUe &:pcrficere,&; coronar in nobxs Tua opera.
Confidcrcnturloca, Iohan.15. 5. Cantici. 4. Icrcm.31.18. i.Cor. 3.5.Philip.i. ^.

Philip. 1. 13. Ephef.2. IO. &3.Ì0. P{àl.68,2(3. Pfal.n9. 3^.36.37. ÒCô.
Huc refpcxit Auguftinus Epift. 107. x^djidem rectam df Catholicam fertinerejci-
mus-, gratiam Deiadjìngulosatlus davi.
De Natura agraria cap. 16. Sictit oculm corforis etiam flenijftme fanm nijì candore
lucis adjutm non potejl cernere :Jìc homo etiam perfeóìijjtme jujìificatuì, mjidterna luce tu-
Jiitix divinitm adjttvetur, rc^ìe non voteji 'vivere.
Mrrau
Errata fic corrigenda.
ji^ Parte prima, in Prtfut. xdEccl. pag. 8.1.15. %-iit aut utramque. pag.ii.l.u. leg. logantquc utLegatus àfer.
'tttt inill-squihurdam depul. paf.t/erfa l.zl. Ifg. adlud.Syiiodi Nation.appcI. p.ii. 1.8. /fj. Iplain
:• l-SiS.
Quoque C()iifeilionem& Catc.&c. p.4S. I.22. /fj. inanu. Liccat, p. 45.1.1; aque piene, p.6 5- 1.7. /c^. omnesPro-
.
fcflbres, PalKp. 8 .1. 7. fimul pra fernel. p. i q9. I-i ?. /fg. quod ead. hora illis. p. 125. 1.4. a /in. deU ptout. &
Iw.
/ttj ieg proj'Onendi proiit iplls.p. 1 40. I. ulr. Maior , Alear.der, p.i«o. ].«/r. Telham fidcit). p. 162. 1.16. Fiiderici
Tciii|. p.óo 1.20. pr dchigiffc, definire, p. 192.1 41. Cellìtudinib. p. 197 l.i,. àfini fuit 'y^ft- p.104.1.23.
>
&in ea fide, fideique: p. 21 j. t. ni-. Iti; negent omnipoteniiam. p.284. 1. is.prsfemilìimum. iM. 1. 28. eoiuin
tig crrorum. p.3ii. 1.2S. morum /y. tuorum. p. 32S. I. Io. /«/. 8c Reip. p.341.1. 18. /y.nulla. P.34S.I.4. /«j.
Kcip non elle vid. ibid. 1. 23. /<^. Nos enim ij, p.rss. I.27. tam leê lum.
in iecHnda furti : p.;. l.«/'. Ephef. 1.4. p.15. 1 antrp Scriptura. p. J9. colunn» funt tranffoftit, finteniia vera in-
Electionis &c. p. 41. iimilts coiunin. irMiffolnw. p. 52. 1.1.2 3. ita funt coniungenia
il/iiV; &corrigcndu fl\ii fio-
niidionis, ( id eli, ex gtatia J(c. Eom.4.12.) rcputantur in progeniem. p. 54. 1-27.. de Przdfftinatione Theolog.
Bremenl lententia: ^.(is. I.43 Icg. pag.m. p.71.1.5). Ug. tutiiris & incetto eleflis Ibid. jo.conditione incetta.
,
p. 72. 1.7. /«,;. Greuiiicli.p.S5.I.J6. Roin.8.). p.9«.l.;2. eifuboidin. p.i2c..l..!;iff^.mediationi.p i22.1.4o./fg.i.8.

p. 1:2. 1,^1. J^'t id eft prò nobis. p. 130. 1.31 ciir/f;.ciii. p.i 87. l-2i, /f^. fuperaddi nonpoterit! ,
In TeriU pjri/ : p.;a. ].3S. U«. ex pt-Tfcito. p.38. 1.9. /<;. Rem. eleftion.faHam. p. 41. 1.6. pIIteiire,8c!^ pec-
cato ac raileiia relinquete, quos. ibni. 1. 5 (ìyfn. Eccl. t.x Dei vtrbo. p. 42. 1.9. poft exam. dele hanc. p.l43- 1-3'
.
à /in. Ug. p. 7'J. p.SJ.l. ;./«j. Non eft Deus ut homo . ConllHum mcum ftabit &c. falfaigitur tiielìs: antithefis
auiem vera & ScripturatconlVn tanca ibd I.7. peccaverunt,per legemdamnabuniut.Sc qui fine legepeccaverunt.
p.to.l lo.à^n. indefin. definit.im. p. 6 7.1.0. leg. ptaihidio faiid. ib:d. 1. 30- Rcpiob- proprie nihil. p.70. I.13. Itg.
eiiianans^.o iinirancP'. p.74. I.36. Piai. /c^. Phil. p.76. 1.3 6. mifetans. p. 77.Ì.1 s. 'f?. prolint. p.8 2.I. ult. lalvos
/.(-. lecuits. p. 5^.. 1 24. adde & petfex eranti.v in ta. p.S6.col.i.l. 15. ad lalntem itg. in hac vita. p.!>4. 1.7. àfin.
Impetra, addr, homi nibus Chrilhis ut ne quidetn ccmmunis illius culpa leu piimi peccati remiflionera impe-
tra rit. p. 9 si. 1 8. ipfumi]ue&; pofTeSc velie, p. 9 6.1.1:". ''*• 'dde Si crediiun, fed iieti etiam potuilTct ut nulli
,
uriKjuain fuilTent hdeles. p.97. 1.j2. At non Ioli elcfli. p.i 16. 1.4. nc-gatur ede. p. 124. I.31. sque late pateant.
p. wC.I.'s. ablol.aii,/f fed prò peccai is totius mundi, patt. p.i2 7.1.4o.alam viri. p.i2 8.1.:3.pta:fcindatut. p.ijcj.
1.3.in.lac ferio /frii. I 5. quam ilUs Rem. p 132. 1.14 omniumiut'ant p.133. 1. 30. Chrifti, maleditìaSc acerbif-
fima, eli quidem in feft. p.l4S.l.r. jd rcprobos . Ihid. I.20. drte fuit. p. 161. l.i nos autcm obi. p. 178. 1.6. À/r..
.
/fj.exieinum. p.iss. 1.3^. /c_^. Anic. p.i8 9. I.35. /f^. avertete, p. 198. 1.6. fublevatio. p 203. 1. to. peccato Icg.
pafto. ibtd 1.25. nolens irg. n'obis. p.205. 1. 7. à fx. Quid.' an lent. 1. 4. a J.n. Numquod. p 208. 1. 3. defeftuiM
gratis, p. 211. l.aniep. Concedimus itaque. p.21 5.I.10. Aft.c.9. p. 218. 1.6. à/in. conv. velnon convertcre.adeoq;,
p ; 2 1.1.8. Dei. /fi;. Chrifti. p 229. ì. aiiief. ie(. Tleri ;p.2i9.1.i8. ud.eum; non enim homo eft ut poenitcat CUID,
iiid.l. 34. pr.iftiturum conft. favore, pag, 253. ad Deum^/e^.denique. p.2s6. 1.4. ajin. 2.Cor.i.2o.
Heliqua errata. tyfografhìca,fcju& prater h,tc obreffermt , henignm

crfidulm Lcólorfàcile emendabit.
LVGDVNI BATAVOR V.M,
Typis I s A A G I E L S E V I Ri,
Academ't& 'Typographi,
Socictatis Dop. DRECHTAN/E iumptibus.
do Io e XX.
^^^^^'/i-î—^-' T^v^ J^-t- '^'-'^^^
^;>^^
^M. /_
/l/^"
J-'/^
^
<?r'j^ ^l7?AÌ4.' Ér*'^Âi5drtr5^5r^'*"'^.4i^^r^^ {v
\|-
i.
\ y.
ì
V
L5,On-^4V,X«^

Ata Do Sínodo de Dort

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Ata Do Sínodo de Dort

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ata Do Sínodo de Dort

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Fl^^v

whiiL ,..,^ presentcd by i

<*Accedunt Plenifsma , de Qj4?7que Articullst

i-Secieratis Dou-DK-ICKTan* fumptibus,

Cam trmlecno ìli. Orci. Ccnemlium,

Vndamentum Reipublicx huius

tum morbi, qui ex ifta oriuntur, ad vitalia to-

luftre documentum òrbi vniverfo haótenm

(x atque immota, Dei òpe, femper fteterint^

ventum tot iam annos fufpirabant , in quo

fons calamitatis huius ferio expenderetur , Io-

pectore ardebant armis eam denegan publi-

ce viderent. quibus non ab hofte, fed a fuis

eius freti, qui hic fedem fibi femel pofuit.qui

la erat , fubduxiHe in tutum nobis videba-

dice primaria Dòrdrechto Synodum indixi- ,

mus . Ad eandem , praeter ProfefTores no-

rebus cxteris nórinumquam folet temere ^

aut aliud agendo, fed iurati prius coeli Domi-

dibili confenfu (prout ex Pr2eclans,Nobilifsi-

urìiverfcE actioni, ac de omnibus ad nòs refer-

re lufsimus, nobis indicatum eft atque ipfi de-

aut aquaedudibus quac res infra cogitationes

noftras eflTe folent, fed de finibus humanae vo-

fenfum Canones lam pridem editi , in quds?

Chirographa. C^eterum eàdem cura, ne quid

in eodem venerabili convento expendiilent,

bonitatem Deilfraelis in tam fuavi tam ami-

dicarunt: hanc Do6lrinam,ita uti in utraque

immutatione,efle tranfinittendam. Quodiu-

CIVIT ATE S>

. te ac benigne nobis adfuiftis, quantum iteni^

qui in venerabili hac Synodo comparuerunt,

rate feGenflta/fub autoritate nofl:ra,maximor

tep'àinpledantur. Sed praEfertim^ut.exeni-^

ta pergant: cuius Ditionis magnitudo, in fu-

HcKTA ComitM-, (tAnno co. io. cxx,

0^< XX VII. Martij.

Roxime elapfa sedate, divulgata fuit Veneranda? Synodi , Dor^

Remonftrantibus ,inSynodo fitadum; cumquenon fit dubium,quin ipfi ad ve-

landicarum Deputatis aliquoties injunxit, ut brevem rerum cum Remonftranris

Drthòdoxse doftrinae cflpitibus,inter Ecclefiarum Belgicarum Pafl:ores,Do61:ores-

tum in Eccefiis caufam aliquandoprxberet, rogarunr Nobilifs. DD.Curatores, ne

Gomarodc prxcipuis dodrinx capitibus collatione òrninem hcterKdoxias fìi-

. fpicionem rotunda fen tentile declara rione àfeamoliretur: cum priùsobtefta-

dogmata De Grafia naturali, DeviribuS Liberi Arbitrij, De Peccato Originali,

conabaturomnibusquamlibetheterodoxias à fé amoliri fuipicioncm ,adeo ut dp-

poftea contradixit, quafquehodic àDifcipulisipfiusoppugnantur, centra fertteii-

Martyris,Zanchij,Vi{iniaIiorumq;pra:fl;antium Ecclefìarum Reformatariim dodo,

eiretpatefa(9:iiriis. Paftores nonnulIi,quiipfofamiliariterutebanriir, fenova prorfus

vis opinionibus iuvenriire,qusein Eccleflaruin fpem in hoc feniinario educabarur,res

bus cum Collegis rcliquifq.-PaftoribuSjConfentiretautdifTentiret. Quibus refpon-

vamen hoc revocarctur quod cum obtinere non

res, quantum quidem ipfis conftaret, nullam efi'ein ipfis fundamcntisdificnfioncm.

c&iex Synodi Dcpuratis quomodoferes in Academia Leydenfi haberent, quidquc

cum Arminio rcliquifque S. .Theologia: Profclì'oribus cllct adum poft matu-

tam delibcrationem cenfuit, glilcenti buie malo tcmpeftive elle occurrendum :

diligcnter explorata, novem qu(^ftiones,dc quibus eo tempore ponnnrium difceptari

Paftorcs ifl;os,quorundam favore fretos.autoritatem Synodi phine contcmncre, au-