Professional Documents
Culture Documents
Statuko Ortamında Lukaşenko Fenomeni
Statuko Ortamında Lukaşenko Fenomeni
Statuko Ortamında Lukaşenko Fenomeni
ABD siyasal demokrasisini örnek alarak başlatılmıştır. Sadece “iki defa seçilebilme”
sınırlaması halkoylaması veya parlamento tarafından kaldırılmış ve “ömürlük seçilebilme”
olanağı sunmuştur. Bazılarında devrimle (Kırgızistan, Gürcistan vs.) veya “modern miras
bırakma” yoluyla (Yeltsin-Putin-Medvedev) değişebilir. Makamı demokratik seçimle
devretmek kültürü bir şekilde Ukrayna, Moldova ve Gürcistan’da oturmuş bir kültür haline
gelmektedir. Belarusve benzeri ülkelerde cumhurbaşkanlığı, Maurice Duverger’in tabiriyle,
“seçimle gelen krallar” tanımlamasıyla birebir uyuşmaktadır. . 1994 yılından itibaren
www.21yyte.org 1
Statüko Ortamında Lukaşenko Fenomeni
Dr. Ali ASKER
Eski Sovyetler Birliği mekanında Lukaşenko gibi birçok cumhurbaşkanı Batı ve Rusya
arasında denge politikası sağlayarak kendi iktidarını çifte güvence altına almaktadır. Söz
konusu cumhurbaşkanları genelde her iki tarafla iyi ilişkiler kurarak ve bir şekilde memnun
ederek denge politikalarını sürdürmekteler. Fakat Lukaşenko’nun farkı bu dengeyi iyi
ilişkiler üzerinden değil, kötü ilişkiler üzerinden sağlamasıdır. Sovyetler Birliğinin
dağılmasından sonra Rusya ve Belarus arasındaki yakınlaşmalar iki ülkeyi 26 Ocak
2000’den itibaren “İttifak Devleti” adı altında bir araya getirdi. Fakat bugüne kadar iki devlet
arasındaki ilişkilerin ittifak değil, hatta iyi komşuluk düzeyinde olduğu bile söylenemez.
Kremlin Lukaşenko’dan kurtulmak istiyor. İki ülke arasındaki sorunlu konulardan biri de
enerji güvenliği konusudur. Rusya Belarus’u doğalgaz borcundan dolayı köşeye
sıkıştırırken Azerbaycan tarafından sağlanan kredi Lukaşenko’ya rahat nefes aldırmıştır.
Fakat Lukaşenko’nun enerji güvenliği konusundaki inisiyatifleri sonuç vermediği sürece
Rusya’yla aynı sorunların tekrar gündeme geleceği söylenebilir. Zaten seçimleri daha
erkene almanın bir nedeni de yeni bir “doğalgaz krizi meydana gelmeden önce bu işi
bitirmektir.”
Lukaşenko ve Putin’in birbirlerinden nefret duydukları bilinen bir gerçekliktir. Rusya ve Batı
arasında “denge oyunu” kurmak isteyen Lukaşenko Batıda en fazla eleştirilen
liderlerdendir. Buna rağmen Lukaşenko’nun iktidardan gitmesini Batı kendi açısından riskli
bulmaktadır. Lukaşenko’nun gitmesi sonuç olarak Batı yanlısı, liberal çizgili muhalefetin
iktidara gelmesi sonucunu doğurmayabilir. Yeni iktidar daha fazla Rusya yanlısı bir kişi
veya grup da olabilir.
www.21yyte.org 2
Statüko Ortamında Lukaşenko Fenomeni
Dr. Ali ASKER
www.21yyte.org 3