Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

Chöông 9:

MÖÏC VAØ DUNG MOÂI

Möïc in oáng ñoàng laø moät daïng möïc loûng, coù ñoä nhôùt thaáp vaø khoâ nhôø cô cheá bay hôi.
Möïc in oáng ñoàng raát ña naêng, coù theå xaùc laäp coâng thöùc möïc cho töøng nhu caàu ñaëc thuø cuûa
quaù trình in vaø nhöõng ñaëc tính kyõ thuaät mong muoán cuûa saûn phaåm in sau naøy.

Thaønh phaàn möïc in oáng ñoàng: Möïc in oáng ñoàng coù 4 thaønh phaàn cô baûn, noù seõ taïo ra
maøu saéc vaø nhöõng yeâu caàu cuûa saûn phaåm in.
 Haït maøu (colorants): chaát taïo ra maøu saéc cho möïc in. Trong in oáng ñoàng
möïc in bao goàm pigment vaø dyes.
 Chaát lieân keát (vehicle): Giuùp phaân taùn pigment vaøo trong möïc ñeå cung caáp
cho quaù trình in vaø thoaû maõn nhöõng ñaëc tính cuûa saûn phaåm
 Dung moâi (solvents): Seõ hoaø tan resin vaøo dung dòch möïc vaø laøm khoâ hoaøn
toaøn möïc
 Chaát phuï gia (additives): Giuùp cho möïc coù ñöôïc nhöõng thuoäc tính ñaëc bieät
phuø hôïp vôùi quaù trình in vaø loaïi tröø laø nhöõng khieám khuyeát voán coù cuûa caùc
thaønh phaàn möïc nhö dung moâi
9.1 Thaønh phaàn
Haït maøu (pigments)
Caùc haït maøu trong in oáng ñoàng bao goàm pigment vaø thuoác nhuoäm (dyes), pigment
laø nhöõng haït maøu nhoû liti khoâng hoaø tan vaøo phaàn chaát loûng cuûa möïc. Do chuùng khoâng
hoaø tan neân pigment seõ ñöôïc phaân taùn vaøo möïc. Ñeå pigment coù theå phaân taùn ñöôïc trong
dung dòch thì caùc haït pigment seõ ñöôïc nghieàn nhoû vaø ñeàu. Ñeå taïo ra maøu saéc thì pigment
ñöôïc löïa choïn seõ phaûi ñaït ñöôïc moät soá thuoäc tính quan troïng khaùc chaúng haïn ñoä nhaïy saùng
vaø ñoä beàn hoaù hoïc. Caùc loaïi pigment thöôøng duøng cho möïc in nhö sau.

198
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

 Pigment voâ cô laø hoån hôïp cuûa nhieàu loaïi boät kim loaïi khaùc nhau
 Pigment höõu cô ñöôïc laáy töø nhieàu loaïi nguyeân lieäu coù nguoàn goác töø cacbon
ñöôïc hình thaønh trong töï nhieân. Heát caùc pigment höõu cô ñöôïc söû duïng trong
möïc in oáng ñoàng laø nhaân taïo bôûi vì caàn yeâu caàu ñoä tinh khieát cao.
 Pigment coù maøu aùnh kim thöôøng ñöôïc taïo ra töø boät nhoâm, ñoàng, keõm, thieác
 Pigment phaùt quang ñöôïc laøm töø nhöõng loaïi boät nhuoäm ñaët bieät, noù seõ phaùt
quang khi aùnh saùng cöïc tím chieáu vaøo noù.
 Boät nhuoäm coù theå laø töï nhieân hoaëc nhaân taïo. Chuùng coù theå hoaø tan vaøo
nhieàu loaïi dung moâi khaùc nhau, haàu heát boät nhuoäm ñeàu trong suoát vaø coù
nhöõng thuoäc tính beàn vöõng giôùi haïn
Chaát lieân keát (vehicle)
Nhieäm vuï chính cuûa chaát lieân keát laø phaân taùn haït maøu trong möïc. Chaát lieân keát seõ
mang caùc haït maøu trong suoát quaù trình in vaø truyeàn noù leân vaät lieäu in. Noù bao goàm chaát
keát dính, coù theå hoaø troän taïo ra dung moâi bay hôi. Chaát keát dính ñoù laø moät daïng keo, noù seõ
daùn möïc in leân lôùp vaät lieäu. Chaát keát dính ñoù coù theå laø nhöõng loaïi resin ñôn phaân töû hay
resin toång hôïp cuøng vôùi chaát taêng ñoä deûo, dung moâi vaø chaát phuï gia.
Resin laø nhöõng loaïi nhöïa coù khaû naêng taïo maøng hoaëc khoâng taïo maøng. Chaát taïo
maøng laø nhöõng polyme coù theå hoaù deûo ñeå taïo neân moät lôùp maøng meàm. Chuùng coù theå laø
chaát töï hoaù deûo hoaëc phaûi coù chaát phuï gia ñeå hoaù deûo. Nhöõng resin maø coù theå töï taïo moät
lôùp maøng maø khoâng caàn theâm chaát phuï gia thì ñöôïc xem laø töï hoaù deûo. Caùc resin coù goác
polyamide vaø vinyl ñeàu coù thuoäc tính naøy. Nitrocellulose vaø acrylic laø nhöõng polyme raát
gioøn, chuùng seõ khoâng taïo maøng neáu khoâng coù theâm chaát phuï gia hoå trôï thuoäc tính hoaù deûo.
Nhöõng chaát töï taïo maøng bao goàm nitrocellulose, acrylic, polyamide, shellac, saran
vaøvinyl.
Resin khoâng taïo maøng laø nhöõng polyme töï nhieân hoaëc nhaân taïo chuùng raát gioøn vaø
khoâng theå taïo moät lôùp maøng thaäm chí laø theâm chaát phuï gia vaøo ñeå taêng tính hoaù deûo.
Nhöõng resin khoâng taïo maøng thöôøng ñöôïc theâm vaøo möïc ñeå taêng ñoä boùng cuûa möïc, caûi
thieän ñoä baùm dính vaø taïo ra moät lôùp möïc coù ñoä cöùng cao nhöõng resin khoâng taïo maøng
thöôøng ñoøi hoûi nhieät ñoä laøm khoâ thaáp hôn so vôùi loaïi möïc beàn nhieät. Haàu heát caùc chaát
khoâng taïo maøng laø nhöõng resin coù nguoàn goác töø maleic.
Chaát hoaù deûo laø nhöõng dung moâi khoâng bay hôi hoaëc polyme nheï, noù seõ ñöôïc giöõ laïi
trong thaønh phaàn chaát lieân keát sau khi dung moâi bay hôi, nhöõng dung moâi coøn laïi trong
maøng vaø coøn deûo laø nhôø hoøa tan chaát nhöïa.
Nhöõng chaát hoaù deûo naøy bao goàm phtalate, sulfuamid, vaø phosphate. Nhöõng chaát
deûo coù nguoàn goác töø polyme seõ laøm taêng tính meàm deûo baèng caùch laøm meàm lieân keát hoaù
hoïc cuûa chaát nhöïa. Nhoùm naøy goàm urethane, polyme, soybeanoil, daàu boâi trôn, nhöïa
ankyd khoâng khoâ.
Caû hai loaïi chaát deûo ñeàu aûnh höôûng ñeán tính deûo, ñoä beàn saûn phaåm, khaû naêng dính,
boâi trôn, beàn nhieät, tính naêng keo daùn, khaû naêng in, ñoä boùng. Ñeå coù loaïi möïc thoaû maõn
ñaëc tính in toát, moãi coâng thöùc duøng cho moãi loaïi möïc phaûi duøng loaïi chaát hoaù deûo ñuùng vaø
soá löôïng phuø hôïp

199
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

Dung moâi (solvents)

Dung moâi laø nhöõng chaát loûng coù khaû naêng haøo tan toát nhöõng nguyeân lieäu khaùc maø
khoâng thay ñoåi tính traïng thaùi hoaù hoïc cuõng nhö nhöõng thuoäc tính vaät lyù. Trong möïc in oáng
ñoàng dung moâi phaûi coù chöùc naêng keùp: noù seõ hoaø tan nhöïa vaø bay hôi khoûi beà maët vaät lieäu
in chæ coøn laïi moät lôùp möïc khoâ treân tôø in. Nhöõng chöùc naêng naøy coøn aûnh höôûng ñeán hoaït
ñoäng cuûa möïc treân maùy in cuõng nhö chaát löôïng hình aûnh in.
Taát caû nhöõng dung moâi söû duïng cho in oáng ñoàng ñöôïc phaân ra thaønh 2 loaïi döïa vaøo
khaûnaêng cuûa chuùng coù theå hoaø tan polyme hoaëc resin hay khoâng: Dung moâi aån tính vaø
chaát pha loaõng. Nhöõng nhaø in seõ löïa choïn dung moâi döïa treân thaønh phaàn nhöïa beân trong,
toác ñoä maùy in, trapping, giaù thaønh vaø ñoä ñoäc haïi cuûa loaïi dung moâi ñoù.
Moät dung moâi hoaït tính töï noù coù theå hoaø tan nhöïa vaø polyme coøn dung moâi aån tính
thì khoâng nhöng noù seõ trôû neân hoaït ñoäng khi ñöôïc xuùc taùc baèng dung moâi hoaït tính.
Diluents khoâng phaûi laø dung moâi hoaø tan resin nhöng noù ñöôïc theâm vaøo möïc ñeå laøm giaûm
ñoä nhôùt möïc in.

Chaát phuï gia (additives)

Chaát phuï gia hay hoaït tính seõ giuùp taïo ra nhöõng thuoäc tính naøo ñoù maø resin khoâng coù
ñöôïc, noù seõ boå sung thuoäc tính vaø khaéc phuïc caùc khuyeát ñieåm cuûa möïc in. Nhöõng chaát phuï
gia ñaëc tröng cuûa möïc oáng ñoàng bao goàm.
 Saùp, giuùp caûi thieän ñoä beàn ma saùt vaø giaûm heä soá ma saùt (COF)
 Daàu silicon, cuõng laøm giaûm heä soá ma saùt.
 Chaát hoaït tính beà maët caûi thieän tính maøi moøn, chaát taïo kieân keát ngang seõ
laøm taêng ñoä beàn nhieät cuûa möïc vaø ñoä beàn cuûa saûn phaåm.
 Chaát choáng aên moøn giaûm bôùt söï toån haïi ñoái vôùi khuoân in.
 Chaát choáng taïo boït.
 Chaát choáng naám moác
 Taïo ñoä saùng quang hoïc.
9.2 Caùc loaïi möïc in oáng ñoàng
Caùc loaïi möïc
Möïc in oáng ñoàng cuõng nhö caùc saûn phaåm in oáng ñoàng ngaøy caøng ñöôïc söû duïng roäng
raõi. Ñeå giuùp nhaø in löïa choïn nhöõng dung moâi coù thuoäc tính phuø hôïp cho möïc oáng ñoàng thì
heä thoáng phaân loaïi möïc ñaõ ñöôïc söû duïng ñeå phaân bieät nhieàu loaïi möïc khaùc nhau. Noù seõ
chæ daãn cho ngöôøi söû duïng löïa choïn dung moâi coù thuoäc tính phuø hôïp yeâu caàu möïc in.
LOAÏI A (Aliphatic hydrocacbon, coøn goïi laø nhoùm 7): Nhoùm möïc naøy thöôøng söû
duïng in caùc aán phaåm. Dung moâi söû duïng cho loaïi möïc naøy coù goác benzen coù ñoä khoâ thay
ñoåi nhö hexan, tinh daàu, Apcothinner, lactan, VM&P naptalen vaø tinh daàu töï nhieân.

200
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

Hydrocacbon goác toluen chaúng haïn nhö toluen, xylol coù theå ñöôïc söû duïng vôùi soá löôïng nhoû
ñeå ñaït ñöôïc nhöõng ñaëc tính kó thuaät rieâng, noù coù theå tích hôïp vaøo möïc trong suoát quaù trình
saûn xuaát.
LOAÏI B (Aromatic hydrocacbon,coøn goïi laø nhoùm 6): Ñöôïc caûi tieán töø möïc loaïi A
baèng caùch söû duïng söï keát hôïp nhöõng resin khoâng tan trong hydrocacbon aliphatic maïch
thaúng, maø laïi yeâu caàu nhöõng hydrocacbon thôm coù tæ troïng cao hôn nhö toluene, xylol.
Nguyeân taéc pha troän laø 50% cuûa dung moâi phaûi laø loaïi hydrocacbon aromatic ñeå ñaûm baûo
cho möïc coù dung moâi phuø hôïp.
LOAÏI C (Ester or ketone): Thaønh phaàn cô baûn cuûa loaïi möïc naøy laø nitrocellulose.
Nhieàu loaïi resin khaùc vaø chaát hoaù deûo coù theå ñöôïc theâm vaøo trong thaønh phaàn chaát taïo
maøng ñeå ñaït ñöôïc nhöõng ñaëc tính kó thuaät ñaëc bieät. Hoån hôïp naøy ñoøi hoûi dung moâi phaûi laø
loaïi ester chaúng haïn nhö etyl axetate, isopropyl acetate, nhöng thöôøng laø propyl acetate vaø
butyl acetate. Caùc loaïi ketone nhö acetone, metyletylketone cuõng coù theå söû duïng ñöôïc.
Ñeå laøm giaûm giaù thaønh dung moâi, ester vaø ketone coù theå ñöôïc troän theâm vaøo vôùi moät
löôïng giôùi haïn alcohol vaø hydrocacbon. Noù khoâng phaûi laø dung moâi thöïc söï nhöng noù coù
taùc duïng nhö chaát pha loaõng dung dòch. Nguyeân taéc pha troän laø troän moät phaàn ester hoaëc
ketone vôùi moät phaàn aromatic hay moät phaàn ester hoaëc moät phaàn ketone vôùi moät phaàn
röôïu. Cuõng coù theå laø moät phaàn ester hoaëc ketones pha vôùi moät phaàn röôïu vaø moät phaàn
hydrocacbon. Röôïu laø daïng dung moâi aån tính ñoái vôùi nitrocellulose. Khi söû duïng moät
löôïng dung moâi acetate baèng vôùi ester thì noù cuõng laøm loaõng lôùp möïc nhö khi söû duïng
ester.
LOAÏI D: Döïa treân neàn taûng laø chaát taïo maøng chöùa nhöõng resin polyamides. Dung
moâi thöôøng söû duïng cho nhöõng loaïi möïc naøy laø söï pha troän cuûa moät loaïi röôïu (isopropyl
alcohol) vôùi hydrocacbon aromatic hay aliphatic. Thöôøng thì tæ leä hoaø troän laø 50/50 röôïu vaø
aliphatic hoaëc 30/70 röôïu vaø aromatic. Nhöõng loaïi möïc naøy goïi laø cosolvent polyamides.
Nhöõng resin polyamide noù seõ hoaø tan hoaøn toaøn vaøo trong röôïu vaø ñöôïc goïi laø alcohol
soluble polyamides.
LOAÏI E (Acohols): Heä thoáng chaát lieân keát thöôøng ñöôïc laøm loaõng baèng röôïu thì
ñöôïc meänh danh laø loaïi E. Röôïu thöôøng ñöôïc söû duïng laø ethylalcohol vaø isopropyl alcohol.
Nhieàu loaïi möïc loaïi nhoùm naøy raát coù öu theá khi theâm vaøo ethyl acetate, MEK hoaëc nhöõng
nhöõng propyl acetate cuõng ñöôïc theâm vaøo dung moâi. SS Nitrocellulose laø moät resin trong
loaïi möïc nhoùm E.
LOAÏI M: Ñöôïc laøm töø nhöõng resin polystyren söû duïng dung moâi laø aromatic. Resin
polystyren ñöôïc söû duïng ñeå laøm giaûm giaù thaønh cuûa möïc. Chuùng beàn vôùi coàn vaø taïo ñoä
boùng nhöng raát keùm beàn nhieät.
LOAÏI T (Chlorinayed rubber): Chaát taïo maøng chöùa ñöïng cao su clo hoaù. Ñöôïc thay
theá hoaøn toaøn baèng nhöõng resin vaø chaát hoaù deûo khaùc. Möïc loaïi T seõ giaûm aromatic,
thöôøng laø toluen nhöng coøn xylol, ester vaø ketone thì vaãn ñöôïc duøng.
LOAÏI V (vinyl): Chaát taïo maøng laø nhöõng resin vinylcloride vaø resin vinyl acetate
copolyme taïo ra loaïi möïc coù goác vinyl. Nhöõng resin vinyl seõ hoaø troän cuøng vôùi ketone vaø
söû duïng hydrocacbon laøm chaát pha loaõng. Söï thay ñoåi naøy giuùp ñaït ñöôïc moät soá thuoäc tính
ñaëc bieät ñöôïc taïo ra khi söû duïng resin acrylic.

201
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

LOAÏI (Water): Duøng nöôùc laøm dung moâi. Maët duø thaønh phaàn chính cuûa dung moâi laø
nöôùc nhöng trong moät vaøi tröôøng hôïp caù bieät thì coù theâm vaøo moät ít röôïu.
LOAÏI X (Miscellaneous): Nhöõng loaïi möïc khoâng xaùc ñònh theå loaïi thöôøng ñöôïc xeáp
vaøo loaïi X. Yeâu caàu loaïi dung moâiraát ñaëc bieät cho nhöõng loaïi möïc naøy. Nhaø saûn xuaát löïa
choïn nhöõng dung moâi thöïc söï phuø hôïp cho nhöõng loaïi möïc naøy. Möïc truyeàn nhieät vaø möïc
htaêng hoa ñöôïc xeáp vaøo nhoùm naøy.
Möïc boït: Laø moät daïng muïc maø noù seõ taïo boït khi treân ñôn vò in. Loaïi möïc naøy ñöôïc
pha cheá vôùi nhieàu loaïi resin vaø ñöôïc söû duïng tronglónh vöïc bao bì. Loaïi möïc naøy seõ taïo
cho saûn phaåm coù ñöôïc nhöõng hieäu öùng vaø thuoäc tính ñaëc bieät. Chuùng ta coù theå ñieàu khieån
ñöôïc ñoä nhôùt.
9.3 Tính ñoäc haïi
Taát caû caùc dung moâi trong coâng nghieäp ñeàu coù tính ñoäc haïi vôùi nhieàu möùc ñoä khaùc
nhau. Nhöõng quy ñònh veà söùc khoeû seõ giôùi haïn söï tieáp xuùc cuûa coâng nhaân vôùi nhöõng noàng
ñoä dung moâi khaùc nhau trong giôùi haïn ñoù laø tæ leä phaàn trieäu (ppm) noàng ñoä trong khoâng khí
nôi laøm vieäc. Nhöõng quy ñònh naøy coù theå cung caáp nhöõng chæ daãn veà söï so saùnh ñoä ñoäc haïi
cuûa nhöõng dung moâi khaùc nhau. Nhöõng quy ñònh naøy coøn döïa treân tieâu chuaån khaùc chaúng
haïn nhö söï thoaûi maùi cuûa coâng nhaân vaø nhöõng kích thích ñeán muõi vaø maét.
Haèng soá vaät lyù dung moâi oáng ñoàng
Comparativ Boiling points Flash point Lbs/ Thresohold
Solvent Evaporation and ranges Ñoä F (b) Gallon Limit value
Rate (a) Ñoä C Ñoä F At 25 ñoä (PPM) (C)
C
ESTER
Methyl acetate 4.92 57.10 134.8 14 7.84 200
Ethyl acetate 3.91 77.10 170.8 24 7.45 400
Iso-propyl acetae 3.42 88.70 191.7 35 7.19 250
n-propyl acetate 2.08 101.6 214.9 55 7.29 200
Sec-butyl acetate 1,78 112.2 234.0 88 7.15 200
Iso-butyl acetate 1.50 117.2 243.0 64 7.10 150
n-butyl acetate 1.00 126.1 259.0 72 7.30 150
Amyl acetate 0.38 146.0 294.8 60 7.26 100
Polypropylen 0.35 146.0 294.0 108 8.03 -
Glycon metyl
ether acetate
Ethylene glycon 0.19 156.3 313.3 124 8.08 -
Mono-ethyl ether
acetate
KETONES
Acetone 5,59 56.1 133.0 -4 6.55 750
Methyl etylketone 3.79 79.6 175.4 16 6.67 200
Methyl iso-butyl 1.61 116.2 241.2 64 6.64 50
ketone
Methyl n-butyl 1.00 127.5 261.5 77 6.71 5
ketone
Cyclohexanone 0.29 156.7 314.1 111 7.86 25
ALCOHOL
Methyl alcohol 2.07 64.5 148.1 52 6.56 200
Iso- propyl alcohol 1.44 82.3 180.2 53 6.51 400

202
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

Solvent alcohol 1.40 78.3 173.0 63 6.73 1000

n-propyl alcohol 0.86 97.2 206.9 74 6.67 200
Sec-butyl alcohol 0.81 99.5 211.1 75 6.69 100
Iso-butyl alcohol 0.62 107.8 226,0 82 6.65 50
n-butyl alcohol 0.43 117.7 243.9 98 6.72 -
GLYCOLETHER
Propylene glycol 0.71 120.0 248.0 94 7.65 100
Methyl ether
Ethylene glycol 0.56 125.0 256.0 102 8.01 -
Methyl ether
Ethylene glycol 0.35 136.0 276.0 110 7.73 -
Ethyl ether
Ethylene glycol 0.06 171.0 340.0 143 7.49 -
Butyl ether
Dipropylene 0.03 188.0 371.0 185 7.91 100
glycolmethyl ether
AROMATIC
HYDROCACBON
Toluene 2.0 109-112 229-233 40 7.20 100
Xylene 0.6 135-143 275-290 81 7.20 100
ALIPHATIC
NAPHTHAS
n-hexane 8.3 66-70 150-158 -7 5.7 50
Heptane 3.7 93-104 200-220 25 6.05 400
Octane 1.7 102-110 215-230 56 6.20 300
VM and P naphtha 1.3 121-149 250-300 50 6.30 300
Mineral spirit 0.1 154-204 310-400 104 6.50 -
CHLORINATE
SOLVENTS
Methylene 7.0 39.6 104 NF 10.9 100
chloride
1.1.1- 4.5 74 165 NF 10.9 350
trichloroethane
NITROPARAFIN
2-nitropropane 1.1 119-120 246-248 75 7.24 10

9.4 ÖÙng duïng cuûa möïc in oáng ñoàng vaø chaát phuû
Ña soá möïc loaïi A, B ñöôïc söû duïng ñeå in caùc phuï tröông caùc tôø baùo, catologue, tôø
quaûng caùo, saùch. Nhöõng resin ñöôïc duøng cho nhöõng loaïi möïc naøy thöôøng raát gioøn, keùm
beàn saùng. Chuùng khoâng phuø hôïp cho caùc saûn phaåm yeâu caàu ñoä beàn saùng. Nhöõng loaïi möïc
naøy coù theå taïo ra baát kyø maøu saéc naøo vôùi ñoä trung thöïc cao vaø ñöôïc duøng ôû nhöõng maùy in
thao taùc vôùi toác ñoä treân 2500 FPM.
Möïc loaïi B duøng cho caùc aán phaåm ñöôïc in treân giaáy traùng phuû. chuùng ñöôïc saûn xuaát
nhaèm taïo ra khaû naêng in vaø ñoä dính toát hôn ñoái vôùi loaïi giaáy traùng phuû.
Möïc trong nhoùm C ñöôïc duøng ñeå in treân maøng kim loaïi, giaáy, cellophane, giaáy bìa,
giaáy traùng phuû cuõng nhö khoâng traùng phuû, giaáy boùng, metalize, vaø moät vaøi loaïi vaûi ñaët
bieät khaùc. Chuùng ñöôïc xaùc laäp ñeå ñaït ñöôïc ñoä beàn nhieät vaø choáng traày xöôùc toát vaø coù theå
taïo ra moät lôùp möïc moûng vaø coù theå in treân maøng nhöïa meàm. Möïc loaïi C duøng chuû yeáu
trong lónh vöïc bao bì.

203
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

Möïc loaïi D coù ñoä baùm dính toát vôùi nhieàu loaïi maøng nhöïa plastic. Möïc loaïi D coù theå
bieán ñoåi ñeå taêng ñoä saéc neùt, ñoä beàn nhieät vaø toác ñoä khoâ nhanh. Chuùng thöôøng duøng ñeå in
treân laù kim loaïi, giaáy, giaáy bìa vaø nhieàu loaïi maøng khaùc.
Möïc loaïi E bao goàm nhieàu loaïi möïc vaø lacquer cuøng moät soá loaïi möïc duøng boät
nhuoäm. Chuùng thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå in treân giaáy, giaáy bìa, moät soá loaïi cellophane,
shelac, kim loaïi, nitrocellulose, tuùi da, giaáy boùng, vaø nhieàu loaïi giaáy traùng phuû khaùc.
Ñoä beàn cao nhaát ñoái vôi röôïu laø moät trong soá nhöõng ñaëc tính kyõ thuaät ñaùng chuù yù
nhaát ñoái vôùi loaïi möïc nhoùm T. Chuùng ñöôïc bieát ñeán nhö laø loaïi möïc taïo ra ñoä boùng cao,
khaû naêng in toát, vaø beàn nhieät. Nhöõng öùng duïng cô baûn nhaát laø bao goàm nhaõn giaáy vaø
carton.
Söû duïng möïc in oáng ñoàng loaïi W thì chaát in loùt vaø lacquers phaûi söû duïng nhieàu hôn
ñeå phuø hôïp tieâu chuaån cuûa VOC. Möïc nöôùc thöôøng duøng trong in bao bì vaø moät soá saûn
phaåm oáng ñoàng khaùc. Nhöõng nhaø in caùc loaïi aán phaåm ñang traûi qua quaù trình kieåm tra loaïi
möïc naøy cho caùc saûn phaåm.
Möïc in loaïi V duøng ñeå in treân caùc loaïi maøng vinyl vaø saran. Nhieàu loaïi möïc aùnh kim
ñöôïc xeáp vaøo loaïi naøy bôûi vì nhöõng resin goác vinyl khoâng phaûn öùng vôùi bronze, powders.
Ñoù laø nhöõng pigment chuû yeáu trong loaïi möïc aùnh kim. Nhieàu loaïi saûn phaåm bao goàm
nhaõn, carton vaø giaáy daùn töôøng söû duïng loaïi möïc naøy.
9.5 Caùc loaïi möïc vaø chaát traùng phuû ñaëc bieät
Möïc vaø phuû phaûn öùng vôùi xuùc taùc nhieät ñöôïc xaùc laäp nhö laø moät heä thoáng keùp, coù
theå söû duïng ñöôïc caû trong nöôùc laãn trong dung moâi. Ñöôïc saûn xuaát baèng caùch söû duïng
nhöõng resin coù theå thay ñoåi vaø coù khaû naêng taïo caùc lieân keát ngang ñeå taïo neân moät lôùp möïc
coù theå hoaù raén ngay laäp töùc neáu coù xuùc taùc nhieät ñoä. Nhieät ñoä phuø hôïp ñeå xuùc taùc vaø taïo ra
ñöôïc moät lôùp möïc vaø phuû hoaøn haûo laø khoaûng moät 60 ñoäF ñeán 290 ñoä F. Nhöõng chaát xuùc
taùc coù theå theâm vaøo trong möïc vaø lacquer trong quaù trình in. Moät khi maø hai phaàn naøy keát
hôïp laïi vôùi nhau thì lôùp möïc hoaëc phuû seõ coù ñöôïc moät haïn söû duïng nhaát ñònh. Caùc maùy in
caàn phaûi trang bò nhöõng heä thoáng saáy ñaëc bieät ñeå ñaûm baûo ñuû löôïng nhieät cuõng nhö thôøi
gian caàn thieát ñeå xöû lyù xuùc taùc cho saûn phaåm. Nhöõng loaïi möïc vaø phuû coù tính xuùc taùc seõ coù
ñoä beàn nhieät vaø tính choáng maøi moøn, ñoä boùng cao, dung moâi beàn nhieät vaø coù ñoä baùm dính
vôùi raát nhieàu loaïi vaät lieäu.
Lôùp phuû baûo veä laø moät nhoùm phuû oáng ñoàng ñöôïc söû duïng thöôøng xuyeân trong trong
lónh vöïc in bao bì, ôû ñoù bao bì phaûi choáng laïi söï thaåm thaáu cuûa môõ, nöôùc, khoâng khí aåm,
khí gaz vaø nhöõng nguyeân lieäu cuûa saûn phaåm ñöôïc chöùa ñöïng trong bao bì sau naøy. Chaát
phuû beàn truyeàn khí aåm (MVTR) ñöôïc söû duïng roäng raõi trong in giaáy bìa. Ña soá nhöõng öùng
duïng cuûa loaïi phuû naøy ñeå laøm bao bì cho xaø phoøng, chaát taåy röûa vaø moät vaøi bao bì thöïc
phaåm khaùc. Chaát quang hoaù ñöôïc theâm vaøo trong lôùp loùt vaø phuû oáng ñoàng cho nhöõng saûn
phaåm ñoøi hoûi ñoä beàn daàu môû. Nhöõng saûn phaåm khaùc chaúng haïn nhö PVDC ñöôïc duøng ñeå
khoâng khí coù theå truyeàn qua ñöôïc ñeå keùo daøi haïn söû duïng cuûa saûn phaåm.
Möïc truyeàn nhieät thöôøng duøng ñeå in cho caùc saûn phaåm cuûa ngaønh deät baèng caùch söû
duïng khaû naêng in oáng ñoàng treân nhöõng loaïi vaät lieäu raén ñeå taïo ra nhöõng maûng hoa vaên
hoaï tieát trang trí. Möïc truyeàn nhieät ñöôïc laøm töø loaïi thuoác nhuoäm coù khaû naêng thaêng
hoa.quaù trình in ñöôïc thöïc hieän treân giaáy sau ñoù möïc seõ ñöôïc truyeàn töø giaáy leân vaûi baèng

204
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

caùch eùp giaáy vaø vaûi vôùi nhauvaø laøm thaêng hoa thuoác nhuoäm ôû nhieät ñoä cao. Quy trình naøy
ñöôïc thöïc hieän ñeå trang trí cho raát nhieàu loaïi vaûi sôïi toång hôïp nhö polyester, polyamides.
9.6 Caùc tính chaát vaät lyù cuûa möïc in oáng ñoàng
Ñoä nhôùt laø pheùp ño ñoä beàn chaûy cuûa chaát loûng do nhieàu taùc ñoäng nhö nhieät ñoä. Ñaïi
löôïng naøy khoâng phaûi laø haèng soá nhöng noù seõ khaùc nhau vôùi töøng coâng thöùc möïc cuï theå.
Nhöõng chaát loûng nhö maät ñöôøng vaø daàu maùy coù ñoä nhôùt cao. Nhöõng chaát pha loaõng nhö
nöôùc thì coù ñoä nhôùt thaáp. Ñoä nhôùt coøn laø moät phöông tieän ñeå so saùnh ñoä hoaït ñoäng cuûa
chaát loûng. Nhöõng thaønh phaàn cuûa moät chaát loûng coù theå seõ thay ñoåi ñoä hoaït ñoäng do nhöõng
taùc ñoäng beân ngoaøi nhö nhieät ñoä vaø nhöõng kích thích khaùc. Ñaây cuõng laø nhöõng nguyeân
nhaân laøm thay ñoåi ñoä nhôùt cuûa möïc.
Hai loaïi möïc khaùc nhau coù theå coù cuøng ñoä nhôùt, nhöng noù seõ theå hieän söï khaùc
nhaudöôùi ñieàu kieän eùp in. Do ñoù vieäc ño ñoä nhôùt cuûa möïc treân maùy in laø cöïc kyø quan
troïng vaø noù trôû neân quen thuoäc vôùi nhöõng ñaëc tính kó thuaät cuûa heä thoáng möïc in khaùc nhau.
Chuùng ta hoaøn toaøn coù theå ñieàu chænh ñoä nhôùt cuûa möïc in.
Tính xuùc bieán
Tính xuùc bieán laø moät thuoäc tính cuûa moät chaát loûng maø khi ñoù ñoä nhôùtseõ giaûm ñi
cuøng vôùi söï gia taêng shear vaø coù daáu hieäu seät trôû laïi khi ñeå yeân. Haàu heát nhöõng loaïi möïc
aán phaåm ñeàu theå hieän tính xuùc bieán. Trong heä thoáng bao bì, vieäc theâm dung moâi aromatic
hoaëc dung moâi giaøu naêng löôïng coù theå laøm giaûm tính xuùc bieán. Moät löôïng nhoû röôïu cuõng
coù theå laøm giaûm tính xuùc bieán, nhöng quaù nhieàu thì seõ laøm taêng tính xuùc bieán. Cuøng vôùi
vieäc söû duïng nhieàu loaïi resin trong möïc in bao bì, thì caùc nhaø cung caáp möïc in phaûi tham
khaûo yù kieán tröôùc khi coù söï theâm bôùt.Vieäc ñieàu khieån tính xuùc bieán cuûa möïc oáng ñoàng coù
theå aûnh höôûng ñeán chaát löôïng in chaúng haïn nhö vieäc trapping vaø ñoä boùng.
Tính phaân taùn
Söï phaân taùn pigment laø moät trong nhöõng phaàn quan troïng trong quy trình saûn xuaát
möïc in oáng ñoàng. Coù ba böôùc chuaån bò trong quy trình saûn xuaát möïc ñeå ñaûm baûo söï phaân
taùn pigment toát trong möïc in.
 Quy trình thaám öôùt laø caàn thieát cho khaû naêng phaân taùn toát cuûa pigment. Noù
quan troïng vì giuùp ñaït ñöôïc thuoäc tính veà ñoä boùng vaø cô hoïc chaúng haïn nhö
ñoä masaùt
 Taùch vaø phaân phoái pigment coøn ñöôïc bieát ñeán nhö laø böôùc nghieàn pigment.
Xu höôùng cuûa pigment laø seõ ñoâng tuï laïi trong quaù trình löu tröõ vaø laøm gia
taêng kích thöôùc cuûa pigment khi ñoù pigment seõ ñöôïc nghieàn nhoû vaø nhöõng
haït to seõ bò loaïi tröø khoûi möïc nhôø boä loïc.
 Söï oån ñònh seõ baûo veä nhöõng phaàn töû pigment traùnh khoûi hieän töôïng hao huït
hoaëc keo tuï do pigment ñoùng thaønh chuøm. Söï keo tuï coù theå gaây ra hieän
töôïng giaûm cöôøng ñoä cuûa maøu saéc, giaûm ñoä boùng vaø laøm keùm ñi ñoä beàn ma
saùt.
9.7 Kieåm tra möïc vaø ño möïc
Kieåm tra tính thaám öôùt cuûa möïc
Böôùc kieåm tra quan troïng nhaát ñöôïc thöïc hieän tröôùc khi ñöa möïc leân maùy in ñoù laø
phaûi xaùc ñònh möïc ñoù coù maøu gì, ñoä che phuû vaø ñoä baûo hoaø maøu. Ñoä che phuû cuûa moät loaïi
205
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

möïc ñöôïc so saùnh vôùi giaù trò tieâu chuaån hieän haønh. Noù ñöôïc ño baèng thieát bò tieâu chuaån
baèng caùch xem aùnh saùng phaûn xaï töø vuøng in ñeå döï ñoaùn keát quaû, hoaëc so saùnh vôùi caùc
maãu coù saün trong phoøng thí nghieäm. Ñoä nhôùt cuûa möïc ñöôïc ño sau khi möïc ñöôïc pha troän
vaø ôû ñieàu kieän nhieät ñoä xöôûng in.
pH laø thoâng soá ñeå ño ñoä axit hay bazô cuûa moät chaát. Möïc nöôùc seõ ñöôïc kieåm tra ñoä
pH moät caùch chi tieát baèng thieát bò ño. Giaù trò pH coù theå aûnh höôûng ñeán tính xuùc bieán, ñoä
boït, ñoä chaûy, oån ñònh maøu, vaø khaû naêng in cuûa möïc.
WPG (weight per gallon) laø haøm löôïng chaát raén. Noù aùm chæ phaàn chaát raén trong
möïc loûng seõ coøn laïi trong möïc sau khi möïc khoâ hoaøn toaøn. Noù raát quan troïng trong vieäc
xaùc ñònh ñoä che phuû cuûa möïc vaø nhöõng ñaëc tính kyõ thuaät trong vieäc khaéc truïc sao cho caùc
cell phuø hôïp ñeå chöùa möïc. Noù seõ ñöôïc ño ôû ñieàu kieän nhieät ñoä tieâu chuaån khi ñoù noù laø ñoái
töôïng tröông nôû ra khi gia nhieät.
Ñoä maøi moøn cuûa möïcñöôïc xaùc ñònh bôûi the GAA ink Abrasion Tester. Noù aûnh
höôûng ñeán ñoä maøi moøn truïc in. Neáu möïc coù ñoä maøi moøn cao noù seõ laøm gia toác truïc in vaø
laøm maøi moøn dao gaït möïc treân maùy in.
Tính töông hôïp cuûa moät loaïi möïc naøy vôùi moät loaïi möïc khaùc ñöïoc xaùc ñònh baèng
nhieàu tæ leä hoaø troän khaùc nhau cuûa 2 loaïi möïc. Ví duï: 1:3, 1:1, vaø 3:1, theo nhöõng tæ leä naøy,
möïc seõ ñöôïc pha troän hoaøn toaøn vaø ñöôïc quan saùt vieäc phaân taùch hay keát tuûa.
9.8 Kieåm tra möïc cho vaät lieäu in
Kieåm tra tính vaät lyù
Ñoä boùng laø pheùp ño löôïng aùnh saùng phaûn xaï töø beà maët lôùp möïc. Coù moät vaøi phöông
tieän ñeå ño ñoä boùng cuûa lôùp möïc coù theå söû duïng ñöôïc. Noù seõ cung caáp cho nhaø saûn xuaát
möïc nhöõng thoâng soá ñaùng tin caäy veà ñoä boùng cuûa loaïi möïc ñeå nhaø saûn xuaát coù theå ñieàu
chænh cho phuø hôïp hôn.
Moät beà maët tôø in coù theå chòu taùc ñoäng bôûi raát nhieàu yeáu toá maøi moøn khaùc nhau.
Nhöõng ñieàu kieän maøi moøn maøy ñöôïc baét ñaàu khi lôùp möïc vöøa in xong cho ñeán khi keát thuùc
ñôøi soáng saûn phaåm. Nhöõng yeáu toá nhö baêng truyeàn, maùy ñoùng goùi saûn phaåm, quaù trình vaän
chuyeån saûn phaåm vaø tieâu duøng saûn phaåm seõ coù nhöõng vaán ñeà veà maøi moøn toàn taïi khaùc
nhau.
The sutherland Rub Tester thöôøng ñöôïc söû duïng roäng raõi ñeå kieåm tra ñoä beàn ma saùt
coøn Taber Tester thì thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå maøi moøn. Caùc cuoäc kieåm tra thöôøng ñöôïc
tieán haønh ôû caû hai maët, baèng caùch chaø saùt hai maët cuûa beà maët tôø in, hoaëc maët tröôùc vaø maët
sau. Nhieàu giaù trò kieåm tra seõ ñöôïc ñeà nghò ra ñeå moâ phoûng nhöõng tình huoáng cuï theå trong
thöïc teá.
Blocking laø moät loãi in khi ñoù caùc beà maët tôø in seõ dính vaøo nhau khi caùc tôø in choàng
leân nhau khi tôø in vöøa ra khoûi ñôn vò in. Blocking xaûy ra do taùc ñoäng cuûa nhieät ñoä, ñoä aåm,
aùp löïc choàng giaáy, thôøi gian vaø ñaëc tính beà maët cuûa nhöõng vaät lieäu töông taùc. Nhieàu cuoäc
kieåm tra Blocking ñaõ ñöôïc thöïc hieän ñeå coù theå döï ñoaùn ñöôïc xu höôùng xaûy ra hieän töôïng
Block.
Ñoä ma saùt: Beà maët cuûa lôùp möïc seõ chòu nhieàu taùc ñoäng cuûa masaùt vaø nhöõng ñieàu
kieän maøi moøn khaùc. Nhöõng taùc ñoäng naøy baét ñaàu sau khi saûn phaåm in xong cho ñeán khi

206
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

keát thuùc ñôøi soáng saûn phaåm. Nhöõng cô caáu nhö baêng chuyeàn, maùy bao bì seõ gaây ra nhöõng
vaán ñeà maøi moøn khaùc nhau.
Slip laø noùi ñeán heä soá masaùt (COF). Trong saûn phaåm in ñoù laø aùp löïc caàn ñeå duy
chuyeån hay tröôït moät beà maët in naøy qua moät beà maët in khaùc. Hai pheùp ño ñöôïc thöïc hieän.
Pheùp ño thöù nhaát laø ño löôïng aùp löïc caàn ñeå baét ñaàu hoaït ñoäng tröôït, coøn goïi laø heä soá ma
saùt tónh (static CO), pheùp ño thöù hai laø ño löôïng aùp löïc caàn thieát ñeå duy trì hoaït ñoä ng tröôït
hay coøn goïi laø heä soá ma saùt ñoäng (kinetic COF).
COF laø moät thuoäc tính cöïc kì quan troïng trong quaù trình gia coâng bao bì. COF thaáp
chæ caàn thieát cho caùc vaät lieäu in. Coøn COF cao ñöôïc söû duïng cho lónh vöïc in treân carton, ôû
ñoù saûn phaåm seõ ñöôïc xeáp choàng cao chòu aùp löïc lôùn.
Coù raát nhieàu thieát bò ñöôïc söû duïng ñeå kieåm tra COF. Vì vaäy seõ khoâng coù söï thoáng
nhaát veà keát quaû do chuùng ñöôïc thöïc hieän bôûi nhieàu cuoäc kieåm tra, thieát bi cuõng nhö ñieàu
kieän kieåm tra khaùc nhau.

Kieåm tra trong phoøng

thí nghieäm.

Ñoä dính cuûa möïc

The Pressure Sensitive Tape Test thöôøng ñöôïc duøng ñeå kieåm tra ñoä dính cuûa lôùp
möïc in ñoái vôùi vaät lieäu in. Moät maãu baêng keo seõ ñöôïc eùp vaøo lôùp möïc treân tôø in sau ñoù ñeå
yeân maãu baêng keo trong ít phuùt chôø keát quaû. Maãu baêng keo nhanh choùng ñöôïc loät leân ôû
nhieät ñoä khoaûng 45 ñoä. Sau ñoù ngöôøi ta seõ ño löôïng möïc baùm dính leân lôùp baêng keo.
Ngöôøi ta seõ tieâu chuaån hoaù lôùp möïc baùm leân baêng keo ñeå xaùc ñònh ñoä dính cuûa lôùp möïc
treân vaät lieäu in.
Nhieàu cuoäc thí nghieäm ñöôïc thöïc hieän nhaèm ñaït ñöôïc nhöõng yeâu caàu söû duïng rieâng
bieät cuûa möïc in ñoái vôùi töøng loaïi vaät lieäu. Moãi cuoäc kieåm tra seõ coù nhöõng keát quaû khaùc
nhau, nhöng trong moãi tröôøng hôïp cuï theå seõ coù theå cho moät chæ daãn toát veà ñoä baùm dính cuûa
lôùp möïc ñoái vôùi töøng loaïi vaät lieäu ñoù.
Kieåm tra baèng maét
Nhöõng cuoäc kieåm tra baèng maét nhaèm ñaùnh giaù nhöõng saûn phaåm in veà nhöõng khieám
khuyeát in vaø vieäc pha troän cuûa caùc maøu möïc ñuùng. Moät vaøi khieám khuyeát vaø nhöõng ñaëc
tính kó thuaät ñöôïc neâu ra nhö sau:
 Register: Ñoù laø söï choàng khít cuûa moät maøu naøy leân moät maøu khaùc. Neáu vieäc khaéc
truïc laø chính xaùc thì vieäc choàng maøu khoâng chính xaùc laø do vaán ñeà veà cô khí hoaëc
vaät lieäu.
 Skipping: Noù thöôøng gaây ra do beà maët vaät lieäu xuø xì, thieáu aùp löïc eùp in hoaëc caû
hai. Loãi naøy coù theå laøm giaûm baèng caùch söû duïng heä thoáng hoå trôï tónh ñieän.

207
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

 Mottle: Moät veát haèn xuaát hieän ôû vuøng in, hay coøn goïi laø veát loang (crawl) hay poor
ink lay. Thöôøng gaây ra do ñoä nhôùt cuûa möïc thaáp, neáu taêng ñoä nhôùt cuûa möïc maø vaãn
khoâng khaéc phuïc ñöôïc hieän töôïng naøy thì seõ phaûi kieåm tra quy caùch khaéc truïc.
 Dragg-out: Hay coøn goïi laø spill-out. Möïc seõ bò keùo loang ra khoûi vuøng in treân truïc
do dao gaït möïc bò meû.
 Haze: Hay coøn goïi laø scumming hay fogging. Moät lôùp möïc khoâng mong muoán taïo
boùng môø ôû phaàn töû khoâng in, gaây ra do dao gaït möïc gaït khoâng saïch lôùp möïc treân
vuøng khoâng in cuûa truïc in.
 Offset: Thöôøng goïi laø set-off. Do söï di chuyeån cuûa moät lôùp maøng in ngöôïc vôùi beà
maët cuûa tôø in khaùc, thöôøng gaây ra do möïc chöa ñöôïc saáy khoâ hoaøn toaøn. Vaø noù coù
theå gaây ra hieän töôïng ñoùng dính caùc tôø in.
 Picking: Maët duø thöôøng gaây ra trong in offset, nhöng hieän töôïng picking trong oáng
ñoàng thöôøng gaây ra do lôùp möïc bò tuï laïi treân truïc daãn giaáy hoaëc truïc eùp in. Saáy khoâ
hoaøn toaøn lôùp möïc seõ loaïi tröø ñöôïc hieän töôïng naøy.
 Pinholing: Chæ ñeán nhöõng khieám khuyeát cuûa möïc hoaëc phuû laø khoâng theå taïo ra moät
maøng möïc hoaøn haûo. Thöôøng gaây ra do caû möïc in laãn vaät lieäu in.
 Railroading: Xuaát hieän nhöõng ñöôøng ñoàng daïng treân vuøng khoâng in cuûa hình aûnh.
Thöôøng gaây ra do nhöõng hö hoûng veà truïc in hoaëc do dao gaït bò meû.
 Screening: Taïo ra nhöõng pattern coù hình daïng löôùi ôû nhöõng vuøng in, gaây ra do beà
maët cuûa vaät lieäu khoâng baèng phaúng, möïc coù ñoä nhôùt thaáp hoaëc do toác ñoä saáy khoâ
quaù nhanh.
 Scumming: Lôùp möïc bi loang ra vuøng khoâng in treân neàn vaät lieäu, thuaät ngöõ naøy
coøn ñöôïc duøng ñeå moâ taû loãi in do lôùp vaùng treân truïc in ôû vuøng khoâng in truyeàn leân
beà maët tôø in.
 Snowflaking: Loãi ngaãu nhieân, nhöõng ñoùm nhoû li ti xuaát hieän treân lôùp möïc. Noù xuaát
hieän chuû yeáu ôû vuøng nöûa toâng vaø vuøng saùng.
 Volcano: Ñoù laø moät loãi taïo ra nhöõng veát khuyeát gioáng nhö loã huõm cuûa ngoïn nuùi
löûa. Chuùng thöôøng xuaát hieän ôû nhöõng nôi maø lôùp möïc coù ñoä che phuû cao vaø ñoä daøy
lôùn, gaây ra do nhöõng boït khí naèm döôùi lôùp möïc ñaõ khoâ hoaëc do boït trong möïc.
 Whiskering vaø Fethering: Taïo neân nhöõng ñöôøng coù hình daïng nhö sôïi toùc keùo daøi
töø vuøng in ñeán vuøng khoâng in. Coù nhieàu nguyeân nhaân bao goàm söï coù maët cuûa hoå
trôï tónh ñieän, ñieàu kieän khoâng khí khoâ, ñaëc tính kó thuaät cuûa giaáy vaø vieäc söû duïng
möïc coù ñoä beàn cao vôùi nhöõng löôïng lôùn dung moâi toluene maïch thaúng.
9.9 Möïc in oáng ñoàng goác nöôùc
Möïc vaøchaát traùng phuû oáng ñoàng goác nöôùc ñaõ toàn taïi trong nhieàu naêm qua. Suoát
nhöõng naêm 1960, nhöõng ñieàu luaät veà moâi tröôøng ñaõ buoäc ngöôøi ta nghó ñeán moät loaïi möïc
thay theá cho möïc oáng ñoàng truyeàn thoáng ít ñoäc haïi hôn nhöng vaãn ñaûm baûo chaát löôïng in.
Chính vì aùp löïc ñoù cho neân phaûi phaùt trieån coâng ngheä möïc nöôùc ñeå thay theá cho möïc
truyeàn thoáng.
Möïc oáng ñoàng vaø chaát traùng phuû goác nöôùc ñaõ traûi qua nhöõng tieán boä noåi baät khoâng
ngöøng trong moät vaøi naêm gaàn ñaây vaø ñang ñöôïc öùng duïng thaønh coâng trong lónh vöïc in aán
nhöõng saûn phaåm thöông maïi, vaø coù nhöõng ñoùng goáp lôùn trong vieäc gia taêng soá löôïng öùng
duïng veà aán phaåm oáng ñoàng. Söï phaùt trieån lieân tuïc cuûa coâng ngheä naøy cuøng vôùi raát nhieàu
coâng thöùc möïc ñöôïc thöû nghieäm ñaõ taïo ra loaïi möïc tieâu chuaån nhö ngaøy hoâm nay.

208
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

Caùc nhaø saûn xuaát möïc in oáng ñoàng phaûi taïo ra moät loaïi möïc vôùi taát caû nhöõng thaønh
phaàn caàn thieát ñeå taïo ra saûn phaåm chaáp nhaän ñöôïc. Coù 3 söï khaùc nhau cô baûn giöõa möïc in
oáng ñoàng goác nöôùc vaø goác daàu: thuoäc tính chaûy, ñoä hoaø tan, toác ñoä bay hôi
Thuoäc tính chaûy
Trong in oáng ñoàng möïc seõ phaûi chaûy treân beà maët vaät lieäu. Ñieàu naøy daãn ñeán söùc
caêng beà maët cuûa möïc phaûi thaáp hôn naêng löôïng beà maët cuûavaät lieäu. Söùc caêng beà maët laø xu
höôùng beà maët chaát loûng co laïi nhaèm giaûm dieän tích tieáp xuùc vôùi beà maët khaùc. Nöôùc coù söùc
caêng beà maët lôùn seõ ngaên caûn söï thaám öôùt beà maët vaät lieäu, söùc caêng beà maët cuûa nöôùc ôû
200C laø 72 dynes/cm, toluene laø 27,2 dynes/cm.
Ñoä hoaø tan
Phaàn lôùn resin tan trong dung moâi laïi khoâng tan hoaøn toaøn trong nöôùc. Chính vì vaäy
maø caàn phaûi phaùt trieån moät loaïi resin coù giaù thaønh phuø hôïp maø vaãn duy trì ñöôïc caùc ñaëc
tính in, ñieàu ñoù ñang laø trôû ngaïi lôùn cuûa coâng ngheä naøy.
Toác ñoä bay hôi
Möïc nöôùc caàn nhieàu thôøi gian vaø naêng löôïng ñeå saáy khoâhôn laø möïc goác daàu truyeàn
thoáng. Neáu khoâng caûi thieän toác ñoä khoâ cuûa möïc thì daãn ñeán toác ñoä in seõ giaûm.
Coâng thöùc möïc in goác nöôùc
Möïc goác nöôùc coù cuøng thaønh phaàn nhö möïc in goác daàu bao goàm: haït maøu, chaát phaân
taùn, chaát phuï gia, vaø nöôùc seõ thay theá phaàn dung moâi. Ñeå phuø hôïp vôùi nöôùc thì boät maøu
caàn phaûi ñieàu chænh laïi. Chaát lieân keát coù söï khaùc bieät ñaùng keå so vôùi trong möïc goác daàu.
Chuùng ñöôïc phaân thaønh 3 loaïi: tan trong nöôùc, tan trong axit vaø tan trong kieàm. Chaát phuï
gia cho möïc goác nöôùc bao goàm: röôïu, chaát khöû boït, chaát taêng ñoä hoaø tan, saùp vaø chaát hoaït
tính beà maët.
Kieåm soaùt pH
Ñieàu chænh ñoä pH trong möïc goác nöôùc laø raát quan troïng. Bôûi vì noù seõ aûnh höôûng ñeán
ñoä nhôùt, ñoä hoaø tan vaø tính daãn ñieän cuûa möïc goác nöôùc. Ñoä pH seõ ñöôïc theo doõi thöôøng
xuyeân ñeå ñaûm baûo khaû naêng in toát vaø ñoä beàn truïc in. Ñoä pH seõ ñöôïc xaùc ñònh tröôùc khi
ñieàu chænh ñoä nhôùt cuûa möïc, ñoä pH caàn ñöôïc duy trì ñeå ñaûm baûo tính oån ñònh cuûa ñoä nhôùt
vaø ñoä bay hôi.
Khaéc truïc in
Truïc in ñöôïc khaéc noâng hôn so vôùi söû duïng möïc goác daàu, hình daùng caùc cell cuõng
khaùc nhaèm laøm giaûm löôïng nöôùc trong caùc cell cho mau khoâ möïc. Khoaûng caùch caùc cell seõ
giaûm ñeåû traùnh möïc loang sang caùc cell keá caän laøm nhoeø hình aûnh, truïc phaûi ñöôïc maøi nhaün
traùnh lem möïc ôû vuøng khoâng in
Caûi tieán veà maùy in
Haàu heát caùc maùy in oáng ñoàng ñieàu phaûi caûi tieán ñeå coù theå söû duïng möïc goác nöôùc.
Chöùc naêng saáy laø moät yeâu caàu caàn ñöôïc caûi tieán trong maùy in bôûi vì möïc in goác nöôùc raát
khoù khoâ. Söï gia taêng söùc chöùa, toác ñ.oä khoâng khí vaø môû roäng ñöôøng daãn khí saáy cuõng nhö
khaû naêng tuaàn hoaøn khoâng khí ôû ñôn vò in laø moät yeâu caàu caàn thieát nhaèm traùnh giaûm toác
ñoä maùy in. Trong lónh vöïc bao bì, moät soá löôïng caùc nhaø maùy in oáng ñoàng ñaõ thaønh coâng

209
Khoa In vaø Truyeàn Thoâng Bieân soaïn: Cheá Quoác Long

trong vieäc söû duïng möïc in goác nöôùc maø haàu nhö khoâng gaëp khoù khaên ñaùng keå naøo. Söï
thaønh coâng trong vieäc saáy khoâ möïc in oáng ñoàng goác nöôùc nhanh laø nhôø vaøo doøng khoâng
khí ñöôïc tuaàn hoaøn trong boä phaän saáy chöù khoâng phaûi phuï thuoäc vaøo söï gia taêng nhieät ñoä
saáy.
Caùc thoâng soá kó thuaät cuûa dao gaït yeâu caàu goùc dao gaït phaûi saét neùt vaø aùp löïc nheï.
Nhöõng chaát phuï gia seõ caûi thieän nhöõng ñaëc tính boâi trôn maø noù vaãn coøn thieáu ñoái vôùi caùc
loaïi möïc in oáng ñoàng goác nöôùc tröôùc ñaây. Seõ coù nhöõng cuoäc kieåm tra nhaèm xaùc ñònh goùc
dao gaït mong muoán, aùp löïc vaø ñoä giaõn cuûa dao gaït.
Veä sinh
Ñoái vôùi nhöõng loaïi möïc in oáng ñoàng maø dung moâi cuûa noù coù theå hoaø tan toát thì vieäc
röûa saïch caùc truïc vaø boä phaän eùp laø raát ñôn giaûn baèng caùch söû duïng nhöõng chaát taåy röûa thaân
thieän vôùi moâi tröôøng, nhö röôïu hoaëc nöôùc.
Nhieàu loaïi muïc in oáng ñoàng ñöôïc thieát laäp vôùi muïc ñích laø seõ khoâng tan sau khi saáy
khoâ, vaø noù gaây raát nhieàu khoù khaên cho vieäc röûa boä phaän eùp vaø phaàn truïc bò khaéc, chính vì
vaäy maø kó thuaät soùng sieâu aâm vaø röûa baèng hôi nöôùc ñöôïc söû duïng ñeå khaéc phuïc vaán ñeà
naøy.
Löu tröõ möïc in
Cuõng gioáng nhö möïc in oáng ñoàng dung moâi, möïc in goác nöôùc cuõng phaûi tuaàn hoaøn
trong quaù trình söû duïng. Khi löu tröõ möïc in oáng doàng goác nöôùc, thì söï ñoâng ñaëc möïc in caàn
phaûi ñöôïc traùnh. Nhieàu loaïi möïc seõ bò nhöõng taùc ñoäng baát lôïi do möïc bò ñoâng ñaëc. Nhaø saûn
xuaát möïc in phaûi ñöôïc tö vaán veà nhöõng vaán ñeà coù lieân quan söï ñoâng ñaëc vaø ñoä beàn baûo
quaûn möïc in oáng ñoàng goác nöôùc.

210