Panahon ng pananakop ng Espanya

ng Ciudad Del Santismo Nombre ang kauna-unahng pamayaman ng mga

1,1571
Petsa / Kastila sa Pilipinas.
Pangyayari
Panahon

Hunyo Labanan sa Bangkusay - Nagapi ang Labanan ng Bangkusay si Raha

Marso Yumapak sa Pilipinas si Ferdinand Magellan, Isang Portuges Maninilbihan sa 3,1571 Sulayman, Ang Haring Hari ng Maynila tinalo siya niMartin De Golti.

16,1521 Hari ng Espanya.

Hunyo Itinatag ni Legaspi ang Maynila ang sarili bilang kauna unahang Gobernador-

Marso Isang Sandugan Ang Ginanap sa Pagitan ni [[Ferdinand Magellan|] at ng 24,1571 Heneral ang Maynila ang naging kabisera ng bansa.

29,1521 Magkapatid na Rajah Kulambu ng Limasawa atRajah Siagu ng Butuan.

Itinatag ang Royal Audiencia, ang pinakamataas na hukuman sa panahon ng

Mayo
Pinangunahan ni Pari Pedro de Valderama Ang Pagdaraos ng Kauna-Unahang Kastila. dito dinidinig ang mga kaso laban saGobernador-Heneral at iba pang
16,1584
Marso Misang Katoliko sa pulo ng "limasawa". Makaraan nito ay Pinangalan ni opisyal na Kastila.

31,1521 [[Ferdinand Magellan] Ang Pulo ng kapuluan ng San Lazaro at Inangkin Para sa
Hari ngEspanya.
Dumating sina Ukon "Dom Justo" Takayama na isang Kristyanong Daimyo at
Disyembre ang Hapong Samurai na patungo sa Maynila at mga kasama na mga Hapong

Abril Labanan sa Mactan - Nasawi si [[Ferdinand Magellan] sa Mactan Makaarang 21, 1614 Daimyo na ituloy ng mga maraming mga Pilipino, mga katutubong Tagalog at

27,1521 Makialam sa Alitan nina Lapu-Lapu at Zula, Mga Pinuno ng Mactan. mga heswitang Kastila ay nandito po sa Pilipinas.

Dumaong ang Ekspedisyong Ruy Lopez De Villalobos Ang Pulo Namatay si Dom Justo Takayama sa Maynila kasama ang mga pamahalaang

Pebrero ng Sarangani sa Silangang Mindanao. Pinangalanan niVillalobos Ang mga Pulo Kastila at nakalibing sa busog ng oras ng mga militar na bilang na isang Daimyo.

2,1543 ng Samar at Leyte ng Felipinas sa Karagatan ni Prinsipe Felipe II ng Asturias, na Mula 1615 Siya ay ang unang Daimyo na upang magiging nalibing si Dom Justo

naging HaringFelipe II ng Espanya. Takayama sa dungisan sa Pilipinas na mula sa Dilao ay ang nakaraang bakas
sa mga lumang bayan ng Paco sa Maynila.

Nakarating sa Cebu ang ekspedisyong Miguel Lopez De Legaspi.

Pebrero Labanan sa Playa Honda - Naganap ang Labanan sa Playa Honda sa laot
Nakikipagsanduguan si Legaspi kina Raha Sikatuna atRaha Sigala, Mga Hari Abril
13, 1565 ng Zambales. Tinalo ng mga Kastila sa ilalim niJuan Ronquilo ang
ng Bohol. 14,1617
barkong Olandes sa ilalim ni Admirante Lamb.

Enero Matapos mantuklasan Ang Imahe ng isang Santo Nino, pinangalanan ni Legaspi
Hunyo Na parating na isang Hapong shogunate at mga Daimyo na si Hasekura
 Tsunenaga at kasama ng mga taga Hapong Shogunate at mga taga Daimyo na mga Kastila.
sumakay sa galleyong Hapon na pangalang San Juan Bautista mula ang
patungong saAcapulco, Mehiko Hanggang tungo kami sa Maynila para sa
20,1618
mararing mamamayang Pilipino at mga katutubong Pilipino at Tagalog na Hunyo Isinilang Ang Pambansang Bayani ng Pilipinas, si Jose P. Rizal sa Calamba,
dumadalo at ipagpatuloy sa mga shogunate at mga Daimyong Hapon sa mga sa 19,1861 Laguna
mga magkakaibigang Pilipino ituloy sa Pilipinas.

Idinawit sa sumiklab ngunit nabigong pag-aalsa sa Cavite ang binitay na tatlong

Enero
Bago umalis sa Pilipinas na si Hasekura Tsunenaga at mga kasama ng mga rebeldeng mga pari ng GOMBURZA na siJose Burgos, Mariano
20,1872
taga Hapong shogunate at mga Daimyo nakasakay sa mga barkong galleyon ng Gomez at Jacinto Zamora.
Setyembre
mga Hapon na San Juan Bautista at kasama na namaalam ng mga maraming
22, 1620
Pilipino at mga katutubong Pilipino at mga Tagalog sa Maynila, at bagong siyang
bumalik si Hasekura na dumating saNagasaki, Hapon. Pebrero
Itinatag ni Graciano Lopez-Jaena ang La Solidaridad sa Barcelona.
15, 1889

Oktubre Natalo ng mga Kastila ang Hukbong-Dagat ng Olandes sa Look ng Maynila. ang
3,1646 araw ay ipinagdiang bilang ang kapistahan ng La Naval De Manila. Setyembre Natapos ni Jose Rizal ang pangalawa niyang nobela. ang El Filibusterismo sa
18, 1891 tulong ni Valentin Ventura.

Unang Labanan sa Maynila Nasakop ang Maynila ng mga sundalong briton at

Oktubre
ang merkenaryong Pranses na pinamunuan nina heneral William Drapper at Hulyo Itinatag ni Jose Rizal ang La Liga Filipina, isang pansibkong samahan na
6,1762
admirante Samuel Cornish. 3,1892 itinuturing na huling dulugan ng kilusang Propaganda.

Nabawi ng Espanya ang Maynila nang isuko ito ng Britanya matapos lagdaan Lihim na itinatag ni Andres Bonifacio ang rebolusyonaryong samahang KKK
Marso Hulyo
ng Inglatera at Pransiya ang tratadong pangkapangyarihan na tumatapos (Katastaasan, Kagalang-galangang Katipunan ng Anak ng
17,1764 7,1892
sa Pitong Taong Digmaan. Bayan o Katipunan)

Himagsikang Dagohoy - Nalupig ang Himagsikang Dagohoy Pagkaran ng 85 Hulyo

Oktubre Ipinatapon si Rizal sa Dapitan.
taong paglaban sa pamanhala ng mga Kastila. ito ang pinakamatagal na 7,1892
31, 1829
Himagsikan sa Kasaysayan ng Pilipinas.

Mula 1896 Himagsikang Pilipino - Nagsimula na ang Himagsikang Pilipino ay isang

Nobyembre Binitay ng mga Kastila si Apolinario Dela Cruz o "Hernimo Pule" binintagang magpasandata ng makipaglaban sa pagitan ng samahan ng
4, 1841 siyang ginamit ang kapatirang itinatag, ang Cofradia De San Jose, Laban sa mga Katipuan, Republikang Pilipino at ang karapatan ng lupang bagong
 pinananahanan ng mga Kastila Hulyo Itinatag ni Emilio Aguinaldo ang isang Rebolusyonaryong Pamahalaan sa Biak
7,1897 na Bato, San Miguel, Bulacan.

Agosto Ipinagkanulo ni Teotoro Patino ang Katipunan kay padre Mariano Gil. naibunga

19,1896 ito ng mga pagdakip ng mga Kastila sa mga pinaghihinalaang Pilipino. Himagsikang Pilipino - Ipagpatuloy ng pagtatapos ng Himagsikang
Pilipino samantala'y ang alin ng kasarinlan ng Pilipinas na pinagparisan mula
Mula 1898
sa Espanya at, mamaya, mula sa Estados Unidos ay naghahanda ng Digmaang
Agosto Pinuit ni Bonifacio at mga kasamaang kanilang mga Cedula sa Sigaw ng Pugad Kastila-Amerikano.
23,1896 Lawin.

Enero
Tumakas patungong Hong Kong si Aguinaldo.
Agosto Naganap ang unang maikling labanan sa pagitan ng mga Pilipinong 20,1898
25,1896 Rebolusyonaryong at mga Kastila.

Abril
Nagdeklara ng giyera ang Kongreso ng Amerika laban sa Espanya.
Agosto Pinangunahan nina heneral Emilio Aguinaldo at Daniel Tirona ang pag-aalsa 25,1898
31,1896 sa Kawit, Cavite.

Ang unang labanan sa Digmaang Kastila-Amerikano: si admirante George

Mayo
Disyembre Binaril si Dr.Jose Rizal sa Bagumbayan na kilala ngayon sa Parke ng Dewey ay pagwasak ng hukbong dagat ng mga Kastila sa Labanan sa Look ng
1,1898
30, 1896 Rizal (Rizal Park) Maynila.

Napagkasunduan sa Kumbensiyong Tejeros na palitan ang Katipunan ng isang Si Emilio Aguinaldo ay bumalik sa Pilipinas galing sa pagkataon sa Hong
Mayo
Marso rebolusyonaryong pamahalaan. pawalang-bisa ni Bonifacio ang resulta ng Kong ay nasaan na siya ng mayroon ng pinag yamang ang kakulangan ng mga
19,1898
22,1897 halaan nang usisain ni Daniel Tirona ang kanyang pagkakahahal bilang direktor panghihimagsik ng Katipunan noong 1892 hanggang 1896.
ng panloob.

Hunyo Ipinroklama ni heneral Aguinaldo ang Kasarinlan ng Pilipinas sa Balkonahe ng

Binaril ang Magkakapatid na Andres at Procopio Bonifacio ni medyor Lazaro 12,1898 Kanyang Tandahan sa Kawit, Cavite.
Mayo
Macapagal sa Maragondon, Cavite sa utos ni heneral Mariano Nobiel
10,1897
makaraang mapatunayang nagkasala ng pagtataksil at sedisyon.
Hunyo Ang magkaroon ng pagkatalo ng karamihan ng mga pwersang Kastila sa
12,1898 paglumunsad at mayroon ng paikutan sa Maynila. si heneral Aguinaldo ay
pirmahan na pahayag ng Kalayaan sa Pilipinas at maging unang pangulo
 ng Pilipinas.

Pamumuno ng Espanya (1521-1898) [baguhin]Kolonya ng Espanya

Ang permanenteng paninirahan ay naitatag lamang noong 1565 nang makarating ang

Pangunahing lathalain: Kasaysayan ng Pilipinas sa Panahon ng Pamumuno ng Espanya
ekspedisyon na pinamunuan ni Miguel Lopez de Legazpi sa Cebu mula sa Mexico. Ang

[baguhin]Mga unang expedisyon ng Espanya pamumuno ng mga Espanyol ay naitatag sa mga maliliit na malayang pamayanan na walang
alam sa pamahalaang sentralisado. [4] Matapos ang anim na taon, nang matalo ang
isang Muslim na datu, itinatag ni Legazpi ang isang kabisera sa Maynila, na nagbigay ng

Unang nakarating ang mga Europeo sa Pilipinas sa pagdating ng expedisyon ng mga Español pangunahing daungan sa Look ng Maynila, isang malaking populasyon at malapit sa mga

na pinamunuan ng Portugesna si Fernando de Magallanes noong Marso 16, 1521. Pumalaot si kapatagan ng Gitnang Luzon.[5] Naging sentro ng pamahalaang kolonyal ang Maynila, pati na rin

Magallanes sa pulo ng Cebu, inangkin ito para sa Espanya, at binigyan ito ng pangalan na Islas ang aktibidad na pang-militar, pang-relihiyon at pang-komersyal.

de San Lazaro.[3] Naglayag ang mga bantog na galyon sa pagitan ng Maynila at Acapulco, Mexico. Dinala nila

Magiliw siyang nakipag-ugnayan sa ilang mga lokal na datu. Nagdaos pa sila ng tradisyonal ang pilak at ilang mahahalagang metal mula saBagong Mundo sa Maynila upang bumili ng mga

na sandugo kung saan pinalalabas ang dugo sa braso, inihahalo sa tubig o alak at iniinom pampalasa mula sa Moluccas at ang porselana, ivory, lacquerware at seda mula sa Tsina at

nilang magkasama. Sa ganitong paraan, ang dugo ng kasama niya ay nasa kanyang mga ugat Timog-silangang Asya. Bagama't ginamit ang mga ito sa Mexico, karamihan sa mga kalakal ang

na ginagawa silang "magkapatid sa dugo", isang sagrado at hindi pwedeng ipawalang-bisa na dinala sa Espanya, upang ipagbili saEuropa.

kasunduan. Nakumbinsi pa ni Magellan na maging Kristiyano.[3] Nagawa niya itong gawin kay Ang Pilipinas ay naging lalawigan ng Nueva Espanya hanggang 1821, nang makamit ng Mexico
Humabon ng Cebu dahil sa Kristiyanismo, ginagalang ng mga bata ang mga matatanda. Ito ang ang kalayaan.[6]
nag-enganyo sa konbersyon dahil noong panahong iyon ay hindi iginagalang ng mga bata ang
Ang pananakop sa kapuluaan ay nagtagumpay nang walang pakikipaglaban (maliban sa mga
matatanda dahil wala na silang magagawang mabuti sa tribu. Ang mga kabataan ang nag-uutos
Muslim).[5] Naging problema ng mga Kastila ang pakikipaglaban ng mga Muslim
sa mga matanda. Nagpakita ito ng isang mahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Pilipinas.
sa Mindanao at Sulu. Bilang sagot sa pag-atake ng mga Espanyol sa mga Muslim at kanilang
Nagwagi si Magallanes laban kay Humabon sa pamamagitan ng pagdadala ng bagong kultura
mga kakampi, sinalakay nila ang mga lugar sa Luzon at Bisayas na nasa ilalim ng pamamahala
na nagpapahalaga sa dignidad ng tao.
ng Espanyol. Naglunsad ang mga Kastila ng mga kampanya laban sa mga Muslim, ngunit wala
Ngunit, napatay si Ferdinand Magellan ng pangkat ni Lapu-Lapu, na tumutol sa pamamahala ng itong naging tiyak na resulta hanggang sa gitna ng ika-19 siglo.
Espanya. Hinamon ni Magellan si Lapu-Lapu sa isang labanan, upang ipakita kung paano
Magkaugnay ang Simbahan at Estado noong panahon ng Kastila. Naging responsibilidad ng
lumaban ang mga Europeo. May tatlong dahilan kung bakit natalo si Magellan laban kay Lapu-
estado ang mga establishimentong pang-relihiyon.[5] Isa sa mga naging layunin ng Espanya sa
Lapu. 1) Hindi siya nagpadala ng tauhan upang suriin ang lugar, 2) binalaan niya ang kalaban
kolonyalisasyon ng Pilipinas ay ang pagbibinyag ng mga tribu sa Kristiyanismo. Ang pagpapalit
na siya aatake at 3) pumayag siyang mas maraming tribo ang lumaban sa kanyang mga tauhan.
ng relihiyon ay naganap dahil sa kawalan ng ibang maayos na relihiyon, maliban sa Islam, na
Sa mga sumunod na dekada, iba pang mga ekspedisyon ang ipinadala ng Espanya sa Pilipinas. laganap sa Timog. Ang mga seremonya ng simbahan ay naging bantog, na naging dahilan
Noong 1543, pinamunuan ni Ruy López de Villalobos ang isang ekspedisyon patungo sa mga upang mapasama ang iba't ibang pista sa tradisyong Pilipino.[5]
pulo at pinagalang Las Islas Felipinas (mula sa pangalan ni Felipe II ng Espanya) ang mga pulo
ng Samar at Leyte. Hindi nagtagal, ibinigay ang pangalang ito sa buong arkipelago.
Naging sanhi nito ang pagdami ng mga Katoliko sa bansa, na tinutulan ng mga Muslim Nagsimula ang rebolusyon noong 1896. Napagkamalan si Rizal na siya ang nagpasimula ng
saMindanao at mga tribu sa Hilagang Luzon (tulad ng mga Ifugao ng Kordilyera at ang rebolusyon na naging sanhi ng kanyang pagkamatay noongDisyembre 30, 1896. Ang Katipunan
[5]
mga Mangyanng Mindoro. sa Cavite ay nahati sa dalawa, angMagdiwang na pinamunuan ni Mariano Alvarez (kamag-anak
ni Bonifacio sa pamamagitan ng kasal, at ang Magdalo, na pinamunuan ni Emilio Aguinaldo.
Ang mga Kastila ay nagtayo ng tradisyonal na organisasyon ng barangay sa pamamagitan ng
Ang alitan sa pagitan ni Bonifacio at Aguinaldo ang nagdulot sa pagpatay kay Bonifacio ng
mga pinunong lokal sa mababang antas ng pamamahala. Ang istilong ito na di-direktang
mga sundalo ni Aguinaldo noong Mayo 10, 1897. Sumang-ayon si Aguinaldo sa mga kondisyon
pamamahala ang nagdulot ng pagbubuo ng mataas na antas ng mga Pilipino na tinatawag
ng Kasunduan sa Biak-na-Bato at siya at ang kanyang mga kasamang rebolusonaryo ay
na principalia, na naging mayaman, mataas ang respeto at iba pang mga prihibelyo. Ito ay
ipinatapon sa Hong Kong.
nagpakita ng isang sistemang oligarkiya sa lokal na pamamahala. Ilan sa mga pagbabago sa
ilalim ng pamamahala ng Espanya ang pagpapalit ng ideya ng pagmamay-ari ng lupa sa Sesyon ng kongreso ng Unang Republika ng Pilipinas.
konsepto ng pribadong pagmamay-ari at ang pagbibigay ng titulo sa mga kasapi ng principalia.[5]
Nagsimula ang Digmaang Espanyol-Amerikano noong 1898 nang pasabugin ang USS Maine at
Hindi kumita ang Espanya sa Pilipinas bilang isang kolonya, at malapit nang maubos ang salapi
lumubog sa daungan ng Havana, na ipinadala sa Cuba upang mabuo ng isang mapayapang
ng pamahalaan dahil sa digmaan laban sa mga Dutch at sa pakikipag-laban sa mga Muslim.
resolusyon sa pagitan ng mga ambisyon ng Cuba na maging malaya at ang kolonyalismo ng
[5]
 Ang kita ng pamahalaang kolonyal ay nanggaling sa kalakalang galyon.[5]
Espanya. Matapos matalo ni Commodore George Dewey ang mga Espanyol sa Maynila,
[baguhin]Pagbagsak ng pamumuno ng Espanya inimbitahan niya na bumalik si Aguinaldo sa Pilipinas, na ginawa niya noong Mayo 19, 1898.
Nang nakarating ang mga sundalong Amerikano sa Pilipinas, nakuha na ng mga Pilipino ang
Ang pamamahala ng Espanya sa Pilipinas ay sandaling naputol noong 1792 nang salakayin ng
kontrol sa buong Luzon, maliban sa Intramuros. Noong Hunyo 12, 1898, ipinahayag ni
mga Ingles ang Maynila na naging sanhi ng pagpasok ng Espanya sa Digmaan ng Pitong Taon.
Aguinaldo ang kasarinlan ng Pilipinas sa Kawit, Cavite, na nagtatag ng Unang Republika ng
Ang Kasunduan sa Paris ng 1763 ang nagbalik sa pamamahala ng mga Kastila at nilisan ng
Pilipinas sa ilalim ng unang demokratikong konstitusyon ng Asya.[4]
mga Ingles ang bansa noong 1764. Ang sandaling pananakop ng mga Ingles ang nagpahina sa
kapangyarihan ng Espanya at nagdulot ng mga rebelyon at mga demanda para sa kalayaan.[7] Kasabay nito, dumating ang mga sundalong German at idineklarang kung hindi kukunin ng
Estados Unidos ang Pilipinas bilang isang kolonya, kukunin ito ng Germany. Nakuha ng mga
Noong 1871, itinatag ni Gobernador-Heneral Jose Basco y Vargas ang Economic Society of
Amerikano ang lungsod mula sa mga Espanyol saLabanan ng Maynila. Ang labanang ito ang
Friends of the Country. Noong panahong iyon, ang Pilipinas ay direktang pinamamahalaan ng
nagtapos sa pakikipag-usapan ng mga Pilipino at Amerikano, dahil sa pagpigil sa mga
Espanya. Ang mga kaganapan sa loob at labas ng bansa ay nakatulong sa pagdadala ng mga
sundalong Pilipino sa pagpasok sa lungsod ng Maynila, isang kilos na tinutulan ng mga Pilipino.
bagong kaisipan sa Pilipinas. Ang pagbubukas ng Kanal Suez noong 1869 ay nagpaikli ng
[8]
 Nagpadala ng mga komisyoner ang Espanya at Estados Unidos upang pag-usapan ang mga
panahon ng paglalayag patungong Espanya. Naging sanhi ito ng pagdami ng mga ilustrado na
kondisyon ng Kasunduan sa Paris na nagtapos sa Digmaang Espanyol-Amerikano. Si Felipe
naging kasama ng mga creoles, isang mataas na antas ng mga Pilipino, sapagkat maraming
Agoncillo, ang representatibo ng Pilipinas ay tinanggal sa mga sesyon dahil ang pamahalaang
mga kabataang Pilipino ang nakapag-aral sa Europa. Itinatag ng mga illustrado ang Kilusang
rebolusyonaryo ay hindi kinilala ng ibang mga bansa. [8] Kahit mayroong mga pagtututol,
Propaganda noong 1882.
nagdesisyon ang Estados Unidos na hindi isasauli ang Pilipinas sa Espanya, at hindi rin
Naging layunin ng Kilusang Propaganda ang pagbabalik ng representasyon ng Pilipinas sa pumayag na kunin ng Germany ang Pilipinas. Maliban sa Guam at Puerto Rico, napilitan din
Kongreso ng Espanya (Spanish Cortes), ilang reporma at hindi nagtagal, ang kalayaan ng ang Espanya na ibigay ang Pilipinas sa Estados Unidos bilang kapalit sa US$ 20,000,000.00, na
bansa. Si José Rizal, ang pinakamatalino at pinakaradikal na illustrado noong panahong iyon, sinasabi ng Estados Unidos na "regalo" nila sa Espanya. [9] Nagrebelde ang Unang Republika ng
ang nagsulat ng mga nobelang Noli Me Tangere at ang El Filibusterismo, na naging inspirasyon Pilipinas laban sa okupasyon ng Estados Unidos, na nagdulot ng pagsiklab ng Digmaang
upang matamo ang kalayaan.[4] Noong 1892, itinatag ni Andrés Bonifacio ang Kataastaasang, Pilipino-Amerikano (1899-1913).
Kagalanggalangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan (KKK) na naging layunin ang
pagkakamit ng kalayaan sa pamamagitan ng pakikipaglaban sa mga Kastila. Si Bonifacio ang
naging supremo (pinuno) nito.