Professional Documents
Culture Documents
3) Przemysł
3) Przemysł
3) Przemysł
Struktura przemysłu
Baza surowcowa jest jednym z najważniejszych czynników lokalizacji przemysłu. Istnienie wielu
zakładów jest bezpośrednio (np. kopalnie) lub pośrednio (np. elektrownie węgla brunatnego)
uzależnione od występowania na danym obszarze surowców mineralnych. Oprócz nich, do bazy
surowcowej zalicza się także półprodukty pochodzenia rolniczego oraz zasoby naturalne (np.
drewno), jak również półprodukty pochodzenia przemysłowego (po wstępnej obróbce) np.
kauczuk syntetyczny.
Stan środowiska naturalnego (zwany także czynnikiem ekologicznym) może przede wszystkim
utrudniać lokalizację, jeżeli miałaby ona w istotny sposób degradować środowisko (dotyczy to
zwłaszcza obszarów chronionych). Niektóre gałęzie przemysłu dążą jednak do lokalizacji w
korzystnym środowisku naturalnym – zwłaszcza z branży high-tech. Udowodniono, że ma to
korzystny wpływ na kreatywność pracowników tej branży.
Do gałęzi przemysłu należą: przemysł metalurgiczny oraz niektóre branże przemysłu maszynowego.
Infrastruktura techniczna obejmuje sieć dróg, kolei, lotnisk, portów, ale też linii
energetycznych, kanalizacji, gazociągów i rurociągów.
Do gałęzi przemysłu należą: przemysł środków transportu, przemysł paliwowy i częściowo przemysł
wysokie technologii.
Zasoby ludzkie to bardzo ważny czynnik lokalizacji i rozwoju przemysłu. Obejmuje zarówno
tanią siłę roboczą jak i wykwalifikowaną kadrę oraz zaplecze naukowo-badawcze.
Przemysł zaawansowanych technologii opiera się na innowacjach, nowe metody produkcji, nowe
modele zarządzania. Gotowy produkt cechuje się wysokim stopniem zaawansowania technicznego,
często przeznaczony jest jedynie dla wyspecjalizowanych odbiorców. Bardzo istotnym elementem
tego typu przemysłu jest udział zaplecza naukowo-badawczego w tworzeniu wyrobów
przemysłowych. W przemyśle zaawansowanych technologii wyróżnia się zasadniczo dwie fazy pracy –
fazę innowacji (prace naukowo-badawcze, koncepcyjne i wdrożeniowe) oraz fazę produkcji
(produkcja masowa gotowego wyrobu). W każdej z nich inne warunki decydują o umiejscowieniu
zakładów. W obrębie przemysłu zaawansowanych technologii można wyróżnić takie branże jak:
Skutki gospodarcze rozwoju Skutki społeczne rozwoju przemysłu high-tech: Zagrożenia rozwoju nowoczesnego
przemysłu high-tech: Zmiany cywilizacyjne związane z przemysłu:
Wzrost innowacji w upowszechnieniem nowych technologii w Bezrobocie technologiczne związan
gospodarce i przyspieszenie życiu codziennym. wypieraniem pracy ludzkiej przez
tempa wzrostu gospodarczego. Dynamizacja rozwoju sektora usługowego maszyny.
Rozwój kolejnych nowych w branżach współpracujących. Niezdolność dostosowania się
działów gospodarki i tworzenie Zmniejszenie liczby wypadków w pracy (zwłaszcza osób starszych) do
w nich kolejnych miejsc pracy. poprzez zastąpienie pracy ludzkiej przez zachodzących coraz szybciej zmian
Większa zamożność maszyny. technologicznych i cywilizacyjnych.
pracowników sektora Poprawa stanu środowiska naturalnego Wzrost metropolizacji skutkujący c
przemysłowego pozwalająca korzystnie wpływająca na zdrowie większą marginalizacją peryferiów.
na podniesienie poziomu ich ludności. Pogorszenie statusu społecznego i
życia. Wzrost znaczenia edukacji i wykształcenia finansowego pracowników fizyczny
Szybszy postęp technologiczny wyższego w społeczeństwie. osób o niskich kwalifikacjach.
i rozwój wynalazków. Wyższa kultura pracy. Pogłębienie nierówności społeczny
Wzrost zamożności państw Więcej bardziej różnorodnych stanowisk między wykształconymi-bogatymi i
inwestujących w high-tech za pracy. niewykwalifikowanymi-biednymi.
sprawą zysków z eksportu oraz
opodatkowania.
Przemysł biotechnologiczny; Przemysł nanotechnologiczny; Przemysł teleinformatyczny; Przemysł
farmaceutyczny (nowe generacje leków); Przemysł zaawansowanej elektroniki; Przemysł lotniczy i rakietowy;
Przemysł specjalistycznych instrumentów medycznych i optycznych; Produkcja robotów
Lokalizacja przemysłu tradycyjnego jest często uwarunkowana od warunków klimatycznych oraz warunków
terenowych, przeszkodą mogą być także warunki geologiczne lub ukształtowanie powierzchni. Dla przemysłu
tradycyjnego optymalny jest klimat umiarkowany i nizinne ukształtowanie powierzchni.
Tradycyjne warunki naturalne nie odgrywają istotnej roli w lokowaniu przemysłu zaawansowanych technologii,
w przeciwieństwie do ogólnego stanu środowiska naturalnego.
Przemysł tradycyjny opiera się o bazę surowcową – która można by wykorzystać do przetworzenia. Przyczynia
się to do częstego lokalizowania zakładów w pobliżu złóż surowców albo w miejscach gdzie łatwo jest je
dostarczyć (dobrze skomunikowanych i łatwo dostępnych).
Przemysł zaawansowanych technologii opiera się na kapitale finansowym. Drogie badania naukowe
poprzedzające wdrożenie produktu, wymagają odpowiedniego zaplecza. Stąd częsta lokalizacja tego przemysłu
w otoczeniu instytucji biznesu i finansów.
Przemysł tradycyjny opiera się w największym stopniu o tanią siłę roboczą. Masowa produkcja dóbr wymaga
znacznego zatrudnienia po optymalnie niskich kosztach, stąd lokalizacja zakładów w dużych ośrodkach oraz w
miejscach oferujących obniżenie kosztów pracy.
Przemysł tradycyjny często wymaga dużej bazy energetycznej, czyli stałego dostępu do niekończących się
zasobów energii. Stąd lokalizacja zakładów w miejscach o stabilnych warunkach energetycznych, a najlepiej w
regionach produkcji energii.
W zakresie infrastruktury:
W przemyśle tradycyjnym bardzo istotną rolę odgrywa infrastruktura techniczna, która ułatwia transport
półproduktów oraz gotowych wyrobów do miejsc ich dystrybucji. Stąd lokowanie przemysłu w miejscach o
wyższym poziomie rozwoju infrastruktury technicznej.
W zakresie polityki:
W przemyśle tradycyjnym czynniki polityczne odgrywają istotną rolę zwłaszcza na poziomie lokalnym. Ważne są
przede wszystkim bezpośrednie ulgi inwestycyjne oraz dotacje i dofinansowania. Polityka jest częstą
przyczyną lokalizacji określonych zakładów np. w celu zmniejszenia bezrobocia.
W przemyśle zaawansowanych technologii większe znaczenie mają czynniki polityczne na poziomie krajowym
lub międzynarodowym. Bezpośrednie wsparcie nie jest tak istotne jak przyjazne prawo, stabilność polityczna…