Âπτα

HMEPEΣ
KYPIAKH 8 ΣEΠTEMBPIOY 2002

MIKPA™IATIKH
EK™TPATEIA
MÂ ÙÔÓ Ê·Îfi ÙˆÓ AÓÚ›-¶ÔÏ MÔ˘·ÛÔÓ¿ & AÓ·ÛÙ·Û›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘
 Δο φωτογρ
φοι
H KA£HMEPINH
E¶TA HMEPE™ στο μικρασιατικ Mτωπο
KYPIAKH 8 ™E¶TEMBPIOY 2002
O ENA™, Ô AÓÚ› ¶ÔÏ MÔ˘·ÛÔÓ¿ –EÏ‚ÂÙfi˜ Î·È Ì¤ÏÔ˜
2-32 A º I E P ø M A Ù˘ Ï·ÌÚ‹˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ʈÙÔÁÚ¿ÊˆÓ Ì ÈÛ¯˘ÚÔ‡˜ ÊÈ-
ÏÂÏÏËÓÈÎÔ‡˜ ‰ÂÛÌÔ‡˜– ηٷÊı¿ÓÂÈ Ì ÂÓÙÔÏ‹ Î·È Ô‰Ë-
Á›Â˜ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ºÚÂÓÙ ÛÙÔ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi M¤ÙˆÔ
MIKPAΣIATIKH (30 IÔ˘Ó›Ô˘ ’21, Ó.Ë.) ÁÈ· Ó· ··ı·Ó·Ù›ÛÂÈ ÛÎËÓ¤˜ ¤ÓÔ-
Ï˘ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ˘, ÂΉ›‰ÔÓÙ·˜ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Û¯ÂÙÈÎfi
ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎfi χΈ̷ ÛÙË °ÂÓ‡Ë.
EKΣTPATEIA O ¿ÏÏÔ˜, Ô AÓ·ÛÙ¿ÛÈÔ˜ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘, Ì ÛÔ˘‰¤˜ ‰·ÛÔÏfi-
ÁÔ˘ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›·, ˘fi¯ÚÂÔ˜ ÛÙÚ·Ù‡Ûˆ˜, ηٷٿÛÛÂ-
Ù·È ÎÏËÚˆÙfi˜ (19 M·˝Ô˘ ’21, .Ë.) Î·È ÙÔÔıÂÙË̤ÓÔ˜
Mε τον φακ
των: (19 IÔ˘Ó›Ô˘ ’21 .Ë.) ÛÙÔÓ §fi¯Ô ™ÙÚ·ÙËÁ›Ԣ ÙÔ˘ °ã ™Ò-
Aνρ -Πολ Mπουασον Ì·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡ (¶ÚÔ‡Û·) ÛÙÔ ÙÔÔÁÚ·ÊÈÎfi ÙÌ‹Ì·, ÚÔ-
και Aναστασ ου Στεφνου ÛÎÔÏÏ¿Ù·È (24 IÔ˘Ó›Ô˘ ’21, .Ë.) ÛÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi Û˘-
ÓÂÚÁÂ›Ô Î·È, ÛÙÔ ÂÍ‹˜, ̤¯ÚÈ ÙË ‰Ú·Ì·ÙÈ΋ ÂÎΤӈÛË (1
™ÂÙ. ’22, .Ë.) Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜, ·ÔÙ˘ÒÓÂÈ ÛÎËÓ¤˜
Δο φωτογρφοι Ì¿¯Ë˜ ÂÎ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ¿‰ËÓ Î·È, Û ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÔÏÂÌÈ΋˜
στο μικρασιατικ
Mτωπο ·Ú·Í›·˜, ÛÙÈÁÌÈfiÙ˘· ηıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ·˜ ·Ê·ÓÒÓ Û˘-
Tου KˆÛÙ‹ §ÈfiÓÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ‹ ÂÈÊ·ÓÒÓ ÂÈÙÂÏÒÓ.
AÚÎÂÙ¤˜ ·fi ÙȘ ʈÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘˜, ÙfiÛÔ ÙÔ˘ MÔ˘·-
Oι φωτογρφοι της ÛÔÓ¿ fiÛÔ Î·È ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ –ÔÚÈṲ̂Ó˜, Â˘Ù˘¯Ò˜ Ï›Á˜
Mικρασιατικς Eκστρατε ας ÙȘ ¤¯Ô˘Ó ȉÈÔÔÈËı› ˆ˜ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔÈ ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔÈ
‹ ‰ËÌÔÛÈÂ˘Ì¤Ó˜ ‰ÂÓ ·Ó·ÁÚ¿-
Tου AÏÎË •. •·Óı¿ÎË ÊÂÙ·È fiÓÔÌ·– Â›Ó·È ÁÓÒÚÈ̘,
Eπιμλεια αφιερ
ματος:
ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Û’ ÂΛÓÔ˘˜ Ô˘
Aνρ -Πολ Mπουασον ÂÓÙÚ˘ÊÔ‡Ó ÛÙÔ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi. ∫ø™Δ∏™ §π√¡Δ∏™
Tης EÈÚ‹Ó˘ MÔ˘ÓÙÔ‡ÚË øÛÙfiÛÔ, ˆ˜ ÚfiÛˆ· Ù˘Á¯¿-
ÓÔ˘Ó ÏÈÁfiÙÂÚÔ ‹ Î·È Î·ıfiÏÔ˘
H δωρε των φωτογραφιν ÁÓˆÛÙ¿, ηıÒ˜ ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
του Aνρ -Πολ Mπουασον (MÔ˘·ÛÔÓ¿ 430 ʈÙ. ÛÙÔ ºˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi AÚ¯Â›Ô ÙÔ˘
στο φωτογραφικ
Aρχε ο MÔ˘Û›Ԣ MÂÓ¿ÎË - ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘, Ô ›‰ÈÔ˜ ÂÚ›Ô˘ ·ÚÈı-
του Mουσε ου Mπενκη Ìfi˜ ÛÙÔ ·Ú¯Â›Ô ÙÔ˘ ÂÁÁÔÓÔ‡ ÙÔ˘ °È¿ÓÓË M·˘Ú‹) ·Ú·-
Tης EÈÚ‹Ó˘ MÔ˘ÓÙÔ‡ÚË Ì¤ÓÂÈ ·‰ËÌÔÛ›Â˘ÙÔ. ¶¤Ú·Ó fï˜ ÙˆÓ ÔÙÈÎÒÓ ˘¿Ú-
¯Ô˘Ó Î·È ÁÚ·Ù¿ ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙ·, Â›Û˘ ·Ó¤Î‰ÔÙ·. O AÓÚ›
H εκστρατε α προς την Aγκυρα ¶ÔÏ MÔ˘·ÛÔÓ¿, ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ ÏÂÙÔÌÂÚÔ‡˜ ˘ÔÌÓËÌ·ÙÈ-
ÛÌÔ‡ ÛÙËÓ Î¿ı ϋ„Ë, ›¯Â Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜, Ù·ÎÙÈ΋ ·ÏÏË-
Tης EÈÚ‹Ó˘ MÔ˘ÓÙÔ‡ÚË ÏÔÁÚ·Ê›· (80 ÂÎÙÂÓ›˜ ÂÈÛÙÔϤ˜) Ì ÙË ÌÓËÛÙ‹ ÙÔ˘,
ÂÓÒ Ô ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ÎÚ·ÙÔ‡Û ηıËÌÂÚÈÓ¿ ÚÔÛˆÈÎfi
Aναστσιος Στεφνου ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ʈٛ˙ÔÓÙ·˜, ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈο Ô Î·ı¤Ó·˜, Ù·
Tου °È¿ÓÓË M·˘Ú‹ ÌÂÙfiÈÛıÂÓ ‹ ÙË ˙ÒÓË ÙˆÓ ÚfiÛˆ, ·Ó·ÏfiÁˆ˜ ÙˆÓ ÌÂÙ·-
ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ ÛÙÔ ·¯·Ó¤˜ ÙÔ˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ MÂÙÒÔ˘.
Bιογραφικ
σημε ωμα AÓ Î·È ¤¯Ô˘Ó ·Ú¤ÏıÂÈ ÔÎÙÒ ‰ÂηÂٛ˜, Û ›ÛÌ· ‰ËÏ·-
Tου °È¿ÓÓË M·˘Ú‹ ‰‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÎfiÌË Ò˜ Û‹ÌÂÚ· ηٷ¯ˆ-
ÓÈ·Ṳ̂ӷ Û ÔÈÎÔÁÂÓÂȷο ÛÂÓÙÔ‡ÎÈ· ‹ Û ȉȈÙÈο ηÈ
Hμερολ
γιο ‰ËÌfiÛÈ· ·Ú¯Â›· (ʈÙÔÁڷʛ˜, Èı·ÓfiÓ ËÌÂÚÔÏfiÁÈ·,
απ
το μικρασιατικ
Mτωπο ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›·, ÂÈÛÙÔÏÈο ‰ÂÏÙ¿ÚÈ· Î.Ï.) ·ÁÓˆÛÙÔÔ›-
ËÙ· ÛÙÔȯ›·, ȉȿ˙Ô˘Û·˜ οÔÙ ÛËÌ·Û›·˜, ÙÔ˘Ï¿¯È-
Tου AÓ·ÛÙ·Û›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ÛÙÔÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜, fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, H Aγνστου ερασιτ -
ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi HÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ Î·È ÔÈ ÂÈÛÙÔ- χνη φωτογρφου.
Ϥ˜ ÙÔ˘ MÔ˘·ÛÔÓ¿. Aναμνηστικ φωτο-
M ٤ÙÔÈÔ˘ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ Î·È ÛËÌ·Û›·˜ ÈÛÙÔÚÈο Û˘Ì‚¿ÓÙ·, γραφα καταυλισμο
fiˆ˜ ·˘Ùfi Ù˘ ÂÌÏÔ΋˜ ÛÙË MÈÎÚ¿ AÛ›·, ·ÎfiÌË Î·È Eυζνων. (Συλλογ
Ó· ÎÏ›ÛÂÈ ‚ÈÔÏÔÁÈο Ô Î‡ÎÏÔ˜ ÌÈ·˜ ‰˘Ô ÁÂÓÂÒÓ Ô˘ ÂÓÂ- Aλκη Ξ. Ξανθκη).
Ï¿ÎËÛ·Ó ¿ÌÂÛ·, ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ˆ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ÙË
˙ˆÓÙ·Ó‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Ê·›ÓÂÙ·È ˆ˜ ‰ÂÓ ÍÂÌÂډ‡-
ÂÈ Î·Ó›˜ ‡ÎÔÏ·. K·È Â›Ó·È Ì¿ÏÏÔÓ ÏÔÁÈÎfi ·ÊÔ‡ ÙÔ MÈ-
ÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi Î·È È‰›ˆ˜ Ë ÙÚ·ÁÈ΋ ÙÔ˘ ¤Î‚·ÛË ÛÙ¿ıËΠ‹
‹Ù·Ó Â›ÏÔÁÔ˜ Û fiÛ· Û˘ÓÙÂϤÛÙËÎ·Ó ÛÙË Ú¢ÛÙ‹ ‰Âη-
ÂÙ›· 1912-1922. ™∏ª∂ÿø™∏ Δø¡ «E¶ΔÕ Hª∂ƒfl¡»
¶ÔÈÔ˜ Ô ÏfiÁÔ˜ ·Ó·„ËÏ¿ÊËÛ˘ Û‹ÌÂÚ· ·Ï·ÈÒÓ ÏË- Oι ημερομηνίες που εμφανίζονται στον
ÁÒÓ, fiˆ˜ Ï.¯. Ë ‰È¿ÚÚËÍË ÙÔ˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ MÂÙÒÔ˘ Aνρί Πολ Mπουασονά ακολουθούν το
EÍÒÊ˘ÏÏÔ ÚÈÓ ·fi 80 ¯ÚfiÓÈ· ÛÙÔ AÊÈfiÓ; E¯Ô˘Ó ¿Ú·Á οÔÈ· Nέο Hμερολγιο, ενώ αυτές στον Aνα-
στάσιο Στεφάνου το Παλαι. H διαφορά
A‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜ 1921. MÔÓ¿‰Â˜ Ù˘ EÏÏË- ·Í›· Ó· Ù· «Ûηϛ˙ÂÈ» ηÓ›˜ fiÏ· ·˘Ù¿ Î·È Ó· Ù· ı˘Ì¿- μεταξύ τους, με το Nέο να προηγείται, εί-
ÓÈ΋˜ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ‰È·Û¯›˙Ô˘Ó ÙÔ EÛΛ ™Â-
¯›Ú. ºˆÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ AÓÚ›-¶ÔÏ
Ù·È; M‹ˆ˜ ‰ËÏ·‰‹ Ô ¯ÚfiÓÔ˜ Ù· ηıÈÛÙ¿ ÂÓÙÂÏÒ˜ ·- ναι 13 ημέρες. Για παράδειγμα, ο Δεκα-
MÔ˘·ÛÔÓ¿. Úˆ¯Ë̤ӷ Î·È Ì¤Û· ÛÙȘ Â›ÁÔ˘Û˜ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ·Ó¿ÁΘ πενταύγουστος, ημέρα της Παναγίας στο
Â›Ó·È ÂÚÈÙÙ‹ ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ·; MÔÚ›. ¶¿ÓÙˆ˜, Ë ÌÂϤÙË Παλαι, γίνεται 28 Aυγούστου στο Nέο.
Aκολουθώντας σήμερα το Nέο γίνεται
ÙÔ˘˜, ·ÎfiÌË Î·È Ë ÛÙÔȯÂÈ҉˘, ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ¤Ó· ηÏfi Ì¿-
υστεροχρονισμς στον προσδιορισμ
ıËÌ·, fi¯È ÔÚıÔʈӛ·˜ Û ÔÏÂÌÈÛÙ‹ÚÈ· ¿ÛÌ·Ù·, ·ÏÏ¿ αξιομνημνευτων γεγοντων. Kρατήθη-
·˘ÙÔÁÓˆÛ›·˜, ÁÈ·Ù› ·ÏÏÈÒ˜, Ô ·ıfi˜ ‰Â Ì·ıfi˜, fiˆ˜ Ϥ- καν μως οι ημερομηνίες γιατί ο μεν
ÓÂ. Mπουασονά ακολουθούσε το Nέο (Γρη-
γοριαν), ο δε Στεφάνου το Παλι (Iου-
Yπεθυνη «Eπτ Hμερ
ν»
λιαν) που ίσχυε ακμη στην Eλλάδα.
E§EY£EPIA TPA´OY
K.§.

2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
 Oι φωτογρ
φοι O
Tου A §∫∏ •. • ∞¡£∞∫∏
ESFIAR Iστορικο Φωτογραφας
Διευθυντ Σχολς Φωτογραφας AKTO

TAN Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ·Ô-

‚È‚¿ÛÙËΠÛÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›·

της Mικρασιατικς
Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, ÛÙȘ 2 ª·˝o˘
1919, ηӤӷ˜ ÔÏÂÌÈÎfi˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ‹
ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ ‰ÂÓ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ·Ó¿ÌÂÛ¿
ÙÔ˘. ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ›¯Â ÙËÓ ÔÏÈÙÈ-
΋ ÙÔ˘ ÂÍ‹ÁËÛË ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ‰È¯·-
ÛÌfi ÙÔ˘ ∞ã ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ¶ÔϤÌÔ˘. ∏
ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ıˆڋıËÎÂ
·fi ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ 1912-

Eκστρατεας
1913, Û·Ó «Ï¿ıÔ˜» ÙÔ˘ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˘ μÂ-
ÓÈ˙¤ÏÔ˘ Î·È ÔÈ EÏÏËÓ˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ Î·È
ʈÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ÙˆÓ μ·ÏηÓÈÎÒÓ ¶ÔϤ-
ÌˆÓ ‰ÂÓ ÙËÓ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó. ∞˘Ùfi fï˜
Ô˘ ‰ÂÓ ¤‰ˆÛÂ Ë Ù¤¯ÓË Ù˘ «·Ï·È¿˜
∂ÏÏ¿‰·˜» ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi, Úfi-
ÛÊÂÚ·Ó Ô ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi˜ ÂÏÏËÓÈÛÌfi˜

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 3

-
Ì ÙÔÓ ¡›ÎÔ ∑ˆÁÚ¿ÊÔ Î·È ÙÔÓ °. ¶ÚÔ-
ÎÔ›Ô˘.
¢‡Ô MÈÎÚ·ÛÈ¿Ù˜
√ ¡›ÎÔ˜ ∑ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi
ÙÔ˘˜ ÁÓˆÛÙÔ‡˜ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ Ù˘
™Ì‡ÚÓ˘. ∂›¯Â ÛÔ˘‰¿ÛÂÈ ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈ-
Îfi Î·È Â›¯Â ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÌÈ· Ôχ ηϋ
Ê‹ÌË Î·È ÂÏ·Ù›·. ∞fi ÙËÓ ÚÒÙË
ÛÙÈÁÌ‹ ‚Ú¤ıËΠ̠ÙË Ì˯·Ó‹ ÙÔ˘
ÛÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›·, ʈÙÔÁÚ·Ê›˙ÔÓÙ·˜
ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi. ∂›Ó·È ÁÓˆÛÙfi
¤Ó· ¯ÂÈÚÔÔ›ËÙÔ Ï‡Έ̷ Ì ʈÙÔ-
Áڷʛ˜ ÙÔ˘, Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ «∏ ÂÏÏËÓÈ΋
ηÙÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘», Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È
Û‹ÌÂÚ· ÛÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ·Ú¯Â›Ô ÙÔ˘
∂§π∞.
ΔÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ·ÙÂÏȤ ÙÔ˘, ›¯Â ÌÂ-
Á¿ÏË Î›ÓËÛË, ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ ·Ú¯‹,
·ÊÔ‡ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› Î·È ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ‹-
Á·ÈÓ·Ó ÂΛ ÁÈ· Ó· ʈÙÔÁÚ·ÊËıÔ‡Ó
Î·È Ó· ÛÙ›ÏÔ˘Ó ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘˜
ÛÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȤ˜ ÙÔ˘˜.
™ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÂ›Ô ÙÔ˘ ¿ÏψÛÙ ʈ-
ÙÔÁÚ·Ê‹ıËÎÂ Î·È Ë AÓÓ· ¶··‰ÔÔ‡-
ÏÔ˘, Ë ·‰ÂÏÊ‹ ÙÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ªÂÏ¿, ÁÓˆ-
ÛÙ‹ Û·Ó Ë «Ì¿Ó· ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙÔ˘».
¢ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙÔȯ›· Ô˘ Ó· ·Ô-
‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó fiÙÈ Ô ∑ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıË-
Û ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi, ηٿ ÙËÓ Âͤ-
ÏÈÍË Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜. ∞˘Ùfi Ê·›ÓÂÙ·È
ÏÔÁÈÎfi ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·Ê‹ÛÂÈ
ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÂ›Ô ÙÔ˘. ∫¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ fï˜
¤Î·ÓÂ Ô ™Ì˘ÚÓÈfi˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ °ÈÒÚÁÔ˜
¶ÚÔÎÔ›Ô˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ·Ú¿ÏÏËÏ· ÌÂ
ÙÔ˘˜ ÌÔ˘Û·Ì¿‰Â˜ Î·È Ù· ¯ÚÒÌ·Ù· ‹-
Ú ̷˙› ÙÔ˘ ÙË ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ ÌË-
¯·Ó‹, Ô˘ ¤·ÈÚÓ Á˘¿ÏÈÓ˜ ϿΘ
13Ã18 ÂÎ. Î·È ÙËÓ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈ΋
ÙÔ˘ Ì˯·Ó‹ Î·È ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÙÚÈÁ˘Ú›˙ÂÈ
ÛÙ· ¯·Ú·ÎÒÌ·Ù· Ù˘ ÚÒÙ˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜
ÙÔ˘ ÌÂÙÒÔ˘ ÁÈ· Ó· ηٷÁÚ¿„ÂÈ ÛÎË-
υ –α δελφ του Παλου
H H Aννα Παπαδοπολο
δεικτικ
να τσιγρο, φω
το- Ó¤˜ ‰Ú¿Û˘ Û ÒÚ· Ì¿¯Ë˜. ∞fi ÙȘ ʈ-
Mελ– κρατντας επι ÙÔÁڷʛ˜ Ô˘ ÙÚ·‚Ô‡ÛÂ, Û˘Ó‰‡·˙Â
Σμυρνιο φωτογρφου,
γραφθηκε στο ατελι
του ‰‡Ô Î·È ÙÚÂȘ ÁÈ· Ó· ˙ˆÁÚ·Ê›ÛÂÈ ¤Ó·Ó
αφι
ρωσ της γρφει «Tα
Nκου Zωγρφου. Στην ›Ó·Î¿ ÙÔ˘.
».
νειρα δεν μ
νουν νειρα ™ÙȘ Ì¿¯Â˜ ÙÔ˘ ∂ÏÌ·Ï›, ÙÔ˘ ™Â˚ÓÙ‹ – ÚÔ¯ˆÚÔ‡Û ÚÔ˜ ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi, fiÏÔ
4 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
Õ Eνα σπνιο ντοκουμ
ντο. H Aννα Παπαδο-
πολου –η «μνα του
στρατιτη»– με στολ
νοσοκμας, φωτογραφ-
ζει τα ελληνικ αερο-
πλνα στον (;) «Παρ-
δεισο» της Σμρνης. H
φωογραφα της... φωτο-
γρφου τραβχτηκε απ
τον Θεκριτο Kαλογερ-
δη. (Aρχεο Aλκη Ξ.
Ξανθκη).
°·˙‹ Î·È ÙÔ˘ ∂ÛΛ-™Â¯‹Ú, ÙÔÓ ÁÓÒÚÈÛÂ
Ô ¡. ¶Ï·ÛÙ‹Ú·˜. «[...] ÂÚÈÙÚ¤¯ˆÓ ηÈ
·˘Ù¿˜ Ù·˜ ÂÁÁ‡ÙÂÚ·˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ Â¯ıÚfiÓ
ÁÚ·ÌÌ¿˜ ÙˆÓ ·ÎÚÔ‚ÔÏÈÛÙÒÓ, ¢ڤıÂȘ
ÔÏÏ¿ÎȘ ÂÓ Ì¤Ûˆ ‰È·ÚËÁÓfiÌÂÓˆÓ Ô‚›-
‰ˆÓ Î·È ‚ÚÔ¯‹˜ ÛÊ·ÈÚÒÓ, ›Ó· ·ÔÙ˘-
ÒÛÂÈ Ê¢Á·Ï¤· ËÚˆÈο ÂÂÈÛfi‰È·,
‰˘Ó¿ÌÂÓ· Ó’ ·Ô‰ÒÛÂÈ ÂȘ ÙËÓ ·ÈˆÓÈfi-
ÙËÙ·, ÌfiÓÔÓ ‰È¿ ÙÔ˘ ¯ÚˆÛÙ‹ÚÔ˜, ¯ÂÈÚÈ-
˙fiÌÂÓÔ˘ ‡Ô ÙfiÛÔÓ ÙÔÏÌËÚÔ‡ Î·È ÚÈ-
„ÔΛӉӢÓÔ˘, fiÛÔ Î·È Âȉ¤ÍÈÔ˘ ηÏÏÈ-
Ù¤¯ÓÔ˘» (∂ÛΛ ™Â¯‹Ú, 10 πÔ˘Ï›Ô˘ 1921,
¡. ¶Ï·ÛÙ‹Ú·˜)
¶·Ú¿ÏÏËÏ· ·ÔÙ‡ˆÓ ÙȘ Ê¢Á·Ï¤-
˜ ÛÎËÓ¤˜ ÙȘ Ì¿¯Ë˜ Ì ÙËÓ ÎÈÓËÌ·ÙÔ-
ÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ Ì˯·Ó‹. ªÂ ÙË ÛÎËÓÔıÂ-
ÙÈ΋ fiÚ·ÛË ÂÓfi˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘, ÎÈÓËÌ·ÙÔ-
ÁÚ¿ÊËÛ Ì ÌÈ· ¯ÂÈÚÔΛÓËÙË Ì˯·Ó‹
Ï‹„˘, Û 11.000 ̤ÙÚ· Ù·ÈÓ›·˜, ÙËÓ
ÔÏÂÌÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÂÏ-
ÏËÓÈÛÌÔ‡ ·fi ÙÔ 1919 ¤ˆ˜ ÙÔ 1928.
πÛÙÔÚÈ΋ Â›Ó·È Ë Ù·ÈÓ›· ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ
·Ú·ÛËÌÔÊfiÚËÛË ÙˆÓ ÛËÌ·ÈÒÓ ·fi
ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ, ÛÙÔ ∂ÛΛ
™Â¯‹Ú.
H‰Ë ·fi ÙÔ 1920 Ô ·Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜
§. π. ¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜ ÙÔ˘ ›¯Â ·Ó·-
ı¤ÛÂÈ Ó· ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·Ê‹ÛÂÈ Î·È Ó· ˙ˆ-
ÁÚ·Ê›ÛÂÈ ÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ
ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡. ΔÔÓ ›‰ÈÔ ¯Úfi-
ÓÔ ÙÔ˘ ·¤ÌÂÈÓ ÙÔÓ ÔÏÂÌÈÎfi ÛÙ·˘Úfi
«‰ÈfiÙÈ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·˜ Â› Ì‹Ó·˜
ÔÏfiÎÏËÚÔ˘˜ ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfiÓ ÛÙÚ·ÙfiÓ ÂÓ
ÙÔȘ ¯·Ú·ÎÒÌ·ÛÈ Î·È Î·Ù¿ Ù·˜ ÂȯÂÈ-
Ú‹ÛÂȘ ¤Ï·‚ ̤ÚÔ˜ ÂÓ ·˘Ù¿˜, ÂÓ ªÈ-
ÎÚ¿ ∞Û›· Î·È £Ú¿ÎË, ¤Óı· ‰È¿ ÎÈÓËÌ·-
ÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ Ù·ÈÓÈÒÓ, Ù·˜ ÔÔ›·˜ ›¯Â,
·¤‰ˆÎÂÓ ÙÔ ¤ÚÁÔÓ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ì·˜
ÈÛÙfiٷٷ, ÔÏÏ¿ÎȘ ·Ú·ÎÈÓ‰˘Ó‡ˆÓ
̤¯ÚÈ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÁÚ·ÌÌÒÓ ÂÓ ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÁÂÓfiÌÂÓˆÓ Ì·¯ÒÓ» (§.π.
¶·Ú·Û΢fiÔ˘ÏÔ˜, ™Ì‡ÚÓË 22 ∞˘ÁÔ‡-
ÛÙÔ˘ 1920).
EÓı‡ÌÈÔÓ O˘Û¿Î
ΔÔ 1920 Î·È ÂÓÒ Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜
 H Õ Πολυβολητ
ς στη Nε-
κρπολη των Σρδεων
(Mπιν Tεπ
). Aυτ καθς
και λλες παρμοιες φω-
τογραφες, που τραβοσε ο
Γεργιος Προκοπου, τρι-
γυρνντας στα χαρακμα-
τα, χρησιμοποιοσε για να
συνθ
σει τους γνωστος πο-
λεμικος του πνακες απ
την Eκστρατεα, πως ο π-
νακας (κτω) «M
χρις
εσχτων». Eναι εμφαν
ς
τι στην δεξι πλευρ του
ζωγραφικο
ργου επανα-
λαμβνεται το θ
μα της
φωτογραφας.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 5
 H Eφοδιοπομπ για το
μ
τωπο της ερμου (Συλ-
λογ Γ. Προκοπου).
θ μιο τραυματα
H Φωτογραφα – εν
M
τωπο, τραβηγμ
στρατιτη απ το
τογρφο. Oι φωτο -
απ πλανδιο φω
σαν «τεκ
τες αυτ
ς αποτελο ιες των στρατιωτν,
νε
ξης» για τις οικογ
ζονταν. (Συλλογ
α τις οπ ο ες πρ οορ
γι
ρη).
Mιχλη Γ. Tσγκα
6 H K A £ H M E P I N H
Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔÈ
¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÊÙ¿ÓÔ˘Ó ÂΛ. ÷-
Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ›-
Ó·È Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∫·Ú‰È·Î›‰Ë˜.
∂›¯Â ÁÂÓÓËı› ÛÙËÓ ∫Ú‹ÓË
(ΔÛÂṲ̂) Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜
Î·È Â›¯Â ʇÁÂÈ ·fi ÙËÓ ΔÔ˘Ú-
Λ·, ÂÓÒ ˘ËÚÂÙÔ‡Û ÛÙÔÓ
ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi. ∂¤ÛÙÚ„Â
ÙÔ 1919 ·Ó Î·È ·˘Ùfi ‹Ù·Ó Ô-
χ ÂÈΛӉ˘ÓÔ ·Ó ÙÔÓ Û˘Ï-
Ï¿Ì‚·Ó·Ó, ·ÊÔ‡ ÙÔÓ ıˆÚÔ‡-
Û·Ó ÏÈÔÙ¿ÎÙË. ∞ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ
ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi, ηٿ
ÙÔÓ ÚÒÙÔ ¯ÚfiÓÔ Ù˘ ÂÎ-
ÛÙÚ·Ù›·˜, ʈÙÔÁÚ·Ê›˙Ô-
ÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜, οÙÈ
Ô˘ ÙÔ˘ ·fiÊÂÚ ÔÏÏ¿
¯Ú‹Ì·Ù·. ∫¿ÔȘ ÊÔÚ¤˜
η٤ÁÚ·„– ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÂÏ¿-
¯ÈÛÙ˜ ʈÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘–
Î·È ‰Ú·Ì·ÙÈΤ˜ ÛÎËÓ¤˜ ·fi
ÙȘ ˆÌfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ΔÔ‡Ú-
ΈÓ.
∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ‰È¿ÛË-
ÌÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ ʈÙÔÁÚ¿-
ÊÔ˘˜, Ô˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊËÛ·Ó
Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÂΛӷ, ‹Ù·Ó ηÈ
Ô EÏ‚ÂÙfi˜ ÊÈϤÏÏËÓ·˜
Fred Boissonnas ηıÒ˜
Î·È Ô ÚˆÙfiÙÔÎÔ˜ ÁÈÔ˜
νη ÙÔ˘ Edmond. √È ÈÔ ÔÏ-
κρ- ÏÔ› ‹Ù·Ó fï˜ ÔÈ Ï·Ófi‰ÈÔÈ ÊˆÙÔÁÚ¿-
μ ρια π αρ ÊÔÈ, Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó ÌÂ ÙË ÌÂÁ¿ÏË
͇ÏÈÓË Ì˯·Ó‹ (ÙËÓ «Î¿Û·»), Ô˘ ‹Ù·Ó
Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Î·È ÛÎÔÙÂÈÓfi˜ ı¿Ï·ÌÔ˜. Ó· Ì ı˘Ì¿Û·È Â̤ӷ.
√È ÊˆÙÔοÚÙ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂˆÓ 10 Ã15 ÂÎ,
Ù˘ÒÓÔÓÙ·Ó Â› ÙfiÔ˘, ̤۷ Û 15 Â-
Ú›Ô˘ ÏÂÙ¿. √ ʈÙÔÁÚ·ÊÔ‡ÌÂÓÔ˜ η-
B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
ıfiÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Û ÌÈ· „¿ıÈÓË Î·Ú¤-
ÎÏ·, ›Ûˆ ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ˘‹Ú¯Â ÁÈ·
ÊfiÓÙÔ ¤Ó· ·Ó›, Ô˘ ·ÔÌfiÓˆÓÂ ·fi
ÙÔÓ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ· ¯ÒÚÔ. ™’ ·˘Ùfi, Ì·˙›
Ì οÔÈ· ‰È·ÎÔÛÌËÙÈο Û¯¤‰È·, Û˘-
Ó‹ıˆ˜ ¿ÓıË, ÔÈ ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ¤ÁÚ·Ê·Ó
.¯. «∂Óı‡ÌÈÔÓ √˘Û¿Î», Î·È ÌfiÏȘ Ô
ÛÙÚ·Ùfi˜ ηÙÂÏ¿Ì‚·Ó ÌÈ· Ó¤· fiÏË,
¤Û¢‰·Ó Ó· ÁÚ¿„Ô˘Ó ÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘
(∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·, ∂ÛΛ-™Â¯‹Ú Î.Ï.). √È Êˆ-
ÙÔÁڷʛ˜-ÂÓı‡ÌÈ· ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó «ÙÂÎ-
Ì‹ÚÈ· ‡·Ú͢» ÁÈ· ÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ
ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, ÁÈ· ÙȘ Ôԛ˜ ηÈ
ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó Ï›Á˜ ÔÈ ÊÔ-
Ú¤˜ Ô˘ ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ʈÙÔÁÚ·Ê›· Ì ¤Ó·
Û‡ÓÙÔÌÔ ÔÈÛıÔÁÚ¿ÊËÌ· «...∂›Ì·È η-
Ï¿, ÙÔ ›‰ÈÔ Â‡¯ÔÌ·È Î·È ‰È’ ˘Ì¿˜», ¤ÊÙ·-
Ó ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·, ÂÓÒ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ·
·˘Ùfi Ô ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ›¯Â ÛÎÔÙˆı›. ∞Ó
Ô ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¤ÓÔ˜ ÂÍ·ÓÙÏÔ‡Û ٷ ÛÙÂÚÂ-
fiÙ˘· ΛÌÂÓ·, η٤Ê¢Á Û ¤ÌÌÂÙÚ·
Ï·˚ο ÙÂÙÚ¿ÛÙȯ·. Δ· ÙÂÙÚ¿ÛÙȯ· ·˘Ù¿
¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ·Ú¯Èο ÛÙÔ˘˜ μ·Ï-
ηÓÈÎÔ‡˜ ¶ÔϤÌÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Ù· ›‰È· ÌÂ
οÔȘ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó Ó· ›-
Ó·È Û ¯Ú‹ÛË Î·È Î·Ù¿ ÙË ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ-
΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›·. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ›ӷÈ
ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ:
™Ô˘ ÛÙ¤ÏÓˆ ÙÔ ÎÔÚÌ¿ÎÈ ÌÔ˘
Ì Ì˯·Ó‹ ÁÚ·Ì̤ÓÔ
™·Ó ·Ôı¿Óˆ ÛÙÔ ¯·Î›,
ÂÓı‡ÌÈÔÓ Ó· ̤ӈ.
§¿‚ ÎÔÚÌ› ‰›¯ˆ˜ „˘¯‹
Î·È ÛÒÌ· ‰›¯ˆ˜ ·›Ì·
∫·È ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ÌÔ˘ Ï¿, ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÙË ‰Ú·Ì·ÙÈ-
ÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÛÙÔ Ú·Á-
√ÚÈṲ̂ÓÔÈ «ÙÔÏÌËÚÔ›» Ê·ÓÙ¿ÚÔÈ Ù·
¤ÁÚ·Ê·Ó Û·Ó ·ÊȤڈÛË ›Ûˆ ·fi ÙË
ʈÙÔÁÚ·Ê›·, Ô˘ ¤ÛÙÂÏÓ·Ó ÛÙËÓ
«¿ÁÓˆÛÙË ‰ÂÛÔÈÓ›‰·», Ì ÙËÓ ÔÔ›·
·ÏÏËÏÔÁÚ·ÊÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ηÈ
ÙËÓ ÔÔ›· Û˘¯Ó¿ ÂÚˆÙ‡ÔÓÙ·Ó, ¯ˆÚ›˜
Ó· ¤¯Ô˘Ó ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ÔÙ¤. √È ÂÚÈÛÛfi-
ÙÂÚ˜ ·Ó‹Î·Ó ÛÂ Û˘Ó‰¤ÛÌÔ˘˜, Ì ÈÔ
ÂÓÂÚÁ‹ ÙË ª∞™ (ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ∞‰ÂÏ-
Ê‹ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÈÒÙË), Î·È ¤ÁÚ·Ê·Ó
ÛÙÔ˘˜ Ê·ÓÙ¿ÚÔ˘˜ Ì „¢‰ÒÓ˘Ì· fiˆ˜
∞ÁÚÈÔÏÔ‡ÏÔ˘‰Ô, ∞ÓÔÈÎÙ‹ ∫·Ú‰È¿, °˘·-
ϤÓÈ· ∫·Ú‰È¿, √ÓÂÈÚÔfiÏÔ˜ ∞‡Ú· Î.¿.
√È ÊˆÙÔÁڷʛ˜ Ù˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜
ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ ˘ÛÙÂÚÔ‡Ó ÛËÌ·ÓÙÈο ÛÂ
Ú·ÏÈÛÌfi, Û˘ÁÎÚÈÓfiÌÂÓ˜ Ì ÙȘ ·ÓÙ›-
ÛÙÔȯ˜ ÙˆÓ μ·ÏηÓÈÎÒÓ ¶ÔϤ̈Ó.
¢‡Ô Â›Ó·È ÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›-
Ô˘˜ ÌÔÚ› ·˘Ùfi Ó· ·Ô‰Ôı›. ¶ÚÒÙÔ
ÛÙËÓ ·˘ÛÙËÚfiÙÂÚË ÏÔÁÔÎÚÈÛ›· Ô˘
˘‹Ú¯Â ÙfiÙÂ Î·È ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙÔ fiÙÈ ÔÈ
ÈÔ ÔÏÏÔ› ʈÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ‹Á·Ó ÂΛ
Ì ÛÎÔfi Ó· ÎÂÚ‰›ÛÔ˘Ó ÁÚ‹ÁÔÚ·
¯Ú‹Ì·Ù·, ʈÙÔÁÚ·Ê›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜
ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜. √È Ï›Á˜ ʈÙÔÁڷʛ˜
·fi Ì¿¯Â˜ ‹ ÛÎËÓ¤˜ ‰Ú¿Û˘, ÙÚ·‚‹-
¯ÙËÎ·Ó ·fi ÂÚ·ÛÈÙ¤¯Ó˜ ʈÙÔÁÚ¿-
ÊÔ˘˜ Ô˘ ‹Ù·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ›
Î·È Ôϛ٘.
ΔÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ ‰È·ÛÒ-
˙ÂÙ·È, Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔÌ¤ÓˆÓ Î·È ÙˆÓ
·Ó·ÌÓËÛÙÈÎÒÓ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ ÙˆÓ
ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, Â›Ó·È Ôχ ÌÂÁ¿ÏÔ. ªÈ·
¤Ú¢ӷ ÂȘ ‚¿ıÔ˜ ›Ûˆ˜ ÂÓÙfiÈ˙ ÔÚÈ-
Ṳ̂Ó˜ ʈÙÔÁڷʛ˜ ‰Ú¿Û˘ Ô˘ ‰È·-
ʇÁÔ˘Ó. °È·Ù› Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ë ÊˆÙÔ-
ÁÚ·Ê›·, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÂÈ ÙfiÛ· ÔÏ-
Ì·ÙÈÎfi ÙÔ˘ ̤ÁÂıÔ˜, fiˆ˜ ÙÔ˘Ï¿¯È-
ÛÙÔÓ ¤¯Ô˘Ó ‰Â›ÍÂÈ Ù· ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· Λ-
ÌÂÓ·.
Aνρ - Πολ Mπουασον
Tης E πƒ∏¡∏˜ M ¶√À¡Δ√Àƒ∏
H Aριστερ ο συ-
νταγματρχης Eπιμελτριας Φωτογραφικο Aρχεου
Fernand Feyler Mουσεου Mπενκη
και δεξι ο
Henri–Paul
Δ
Boissonnas κπου PITOTOKO™ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡
στο μικρασιατικ
Mτωπο (φωτογρα-
EÏ‚ÂÙÔ‡ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘ Fred
Boissonnas Î·È Ù˘ Augusta
φικ αρχεο Aντ- Magnin, Ô Henri Boissonnas ÁÂÓÓ‹ıË-
νη Σ. Mαλλη). ΠÛÙË °ÂÓÂ‡Ë ÙÔ 1894 Î·È ÌÂÁ¿ÏˆÛÂ
ÛÙÔ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi Û›ÙÈ «Les Mayens»
ÛÙÔ Petit-Saconnex. ¶·Ú·ÎÔÏÔ˘ı›
Ì·ı‹Ì·Ù· ÛÙÔ ÎÏ·ÛÈÎfi KÔϤÁÈÔ Ù˘
°ÂÓ‡˘. ™‡ÓÙÔÌ· fï˜ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘
ı· ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ ÙË Ê˘ÛÈ΋ ÙÔ˘ ÎÏ›ÛË
ÚÔ˜ ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ Î·È ÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ ηÈ
ı· ÙÔÓ ÂÁÁÚ¿„ÂÈ ÛÙË ™¯ÔÏ‹ ∫·ÏÒÓ ΔÂ-
¯ÓÒÓ Ù˘ °ÂÓ‡˘, ÙËÓ ÔÔ›· ÙfiÙ ‰È-
¢ı‡ÓÂÈ Ô ÂÈÛÙ‹ıÈÔ˜ Ê›ÏÔ˜ Î·È Û˘ÓÂÚ-
Á¿Ù˘ ÙÔ˘ Fred, Daniel Baud Bovy. √
Henri ·ÔÊÔÈÙ¿ Ì ÙÔ ‰›ψ̷ ÙÔ˘ η-
ıËÁËÙ‹ ۯ‰›Ô˘. Oˆ˜ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘
Î·È Ù· ‰‡Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ·
·‰¤ÏÊÈ· ÙÔ˘, Edmond
Î·È Émile, o Henri ı· Á›-
M·˙› ÌÂ ÙÔÓ ·Ù¤Ú·
ÓÂÈ ‰ÂÈÓfi˜ ÔÚÂÈ‚¿Ù˘ ηÈ
ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ·- ÙÔ˘ ºÚÂÓ٠ηÈ
Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÛÙȘ ·Ó·‚¿ÛÂȘ
ÛÙȘ ÂÏ‚ÂÙÈΤ˜ AÏÂȘ, ÙÔÓ ·‰ÂÏÊfi ÙÔ˘
ÌÂٷʤÚÔÓÙ·˜ ÛÙȘ ÎÔ-
Ú˘Ê¤˜ ÙˆÓ ‚Ô˘ÓÒÓ ÙÔÓ
EÓÙÌfiÓ, ˘‹ÚÍ·Ó
‚·Ú‡Ù·ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi
ÂÍÔÏÈÛÌfi. ∏ ÂÎÌ¿ıËÛË
‰È·ÚÂ›˜ ÂÏÏËÓÔÏ¿-
Ù˘ ʈÙÔÁÚ·ÊÈ΋˜ Ù¤- ÙÚ˜ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔÈ
¯Ó˘ Â›Ó·È ·Ó·fiÊ¢-
ÎÙË. ∞fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú·
ÙÔ˘ Fred Ì˘‹ıËΠÛÙË Ï‹„Ë Î·È ÙËÓ
ÂÎÙ‡ˆÛË ÙˆÓ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ Î·È ÁÚ‹-
ÁÔÚ· ¤ÁÈÓ ÙÔ «·ÚÈÛÙÂÚfi» ÙÔ˘ ¯¤ÚÈ. ™Ù·
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 7
 H Oι γονες του Aνρ – Πολ, Φρεντ και Aυ-
γοστα Mπουασον στα 1905. O Φρεντ, λα-
μπρς φωτογρφος, με ευρωπαϊκ" ακτινοβο-
λα, πρτος ανδειξε το αγνοημνο απ τους
λλους ξνους φωτογρφους ελληνικ τοπο
καθς, για 30 περπου χρνια
(1902–1930), ασχολομενος σταθερ με την
Eλλδα, τρβηξε πνω απ 6.000 φωτογρα-
φες ελληνικο ενδιαφροντος.
20 ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÈ·, Ô ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi˜ Ô›ÎÔ˜
ÙˆÓ Boissonnas Â›Ó·È ‰ÈÂıÓ‹˜ Ì ·-
Ú·ÚÙ‹Ì·Ù· ÛÙË ª·ÛÛ·Ï›·, ÙË ƒÂ̘, ÙÔ
¶·Ú›ÛÈ Î·È ÙËÓ ∞Á›· ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË Î·È Ë
ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ Âȯ›ÚËÛË ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó·
Â›Ó·È Ë Ê˘ÛÈ΋ ‰È¤ÍÔ‰Ô˜ ÁÈ· οı ̤-
ÏÔ˜ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜. √ Henri, ·fi ÙËÓ
ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘, ı· Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ Ì ÙȘ ‰‡Ô
ÙÔ˘ ȉÈfiÙËÙ˜, ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘ ·ÏÏ¿
Î·È ÙÔ˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘, ÂÈÌÂÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÌÂ
ȉȷ›ÙÂÚÔ Ù·Ï¤ÓÙÔ ÙË ÛÂÏȉÔÔ›ËÛË,
ÙÔÓ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎfi ‰È¿ÎÔÛÌÔ ÙˆÓ Â͈ʇÏ-
ÏˆÓ Î·È ÙȘ ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ‚ÈÓȤÙ˜ ÙˆÓ
ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ La Grèce Immortelle, 1919
Î·È La campagne de Macédoine, 1916-
1917 ÙˆÓ Editions d’ Art Boissonnas.
™ÂÈÚ¿ ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ
ÃÚÔÓÈ¿ ÔÚfiÛËÌÔ ÁÈ· ÙË ÌÂÙ¤ÂÈÙ· Ô-
Ú›· ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ
ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ Âȯ›ÚËÛË ÙˆÓ
Boissonnas Ú¤ÂÈ Ó· ıˆÚËı› ÙÔ
1919. ™ÙȘ 27 ª·ÚÙ›Ô˘ ÂΛӢ Ù˘
¯ÚÔÓÈ¿˜, Ë Û¯¤ÛË ÙÔ˘ Fred Boissonnas
Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, Ô˘ ›¯Â ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ ·fi
ÙÔ 1903, ÌÂÙ·ˉ¿ ·fi ÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘
ÚÔÛˆÈ΋˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜ ÂÓfi˜ ÂÏÏË-
ÓÔÏ¿ÙÚË ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ Â͇-
ÌÓËÛÂ ÌÂ ÙÔÓ ÈÔ ÔÈËÙÈÎfi ÙÚfiÔ ÙËÓ
∂ÏÏ¿‰·, ÛÙËÓ ˘ÈÔı¤ÙËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘
ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ÙfiÙ ΢‚¤ÚÓËÛË μÂÓÈ˙¤-
ÏÔ˘ Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ·fi ÙÔ ˘Ô˘Ú-
ÁÂ›Ô ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÛÙÔ ÔÏ˘-
Û¤ÏÈ‰Ô Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ 1 Ô˘ ˘¤ÁÚ·„ Ô
Fred Boissonnas Ì ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi ∂͈-
8 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ÙÂÚÈÎÒÓ ¡ÈÎfiÏ·Ô ¶ÔÏ›ÙË ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ, Ô
ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË
ÌÈ·˜ ÛÂÈÚ¿˜ ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ Ì ı¤Ì· ÙËÓ
·Ó¿‰ÂÈÍË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ·
fiÛˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÚfiÛÊ·Ù· ÂÓۈ̷ÙÒ-
ıËÎ·Ó ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ‹ ·ÎfiÌ·
Î·È ÂÎÂ›ÓˆÓ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ‰ÈÂΉÈ-
΋ÛÂȘ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ ¤Ó·ÙË ÛÂÏ›-
‰· ÙÔ˘ Û˘Ì‚ÔÏ·›Ô˘ Ô Henri Î·È Ô ·‰ÂÏ-
Êfi˜ ÙÔ˘ Edmond Û˘Ó˘ÔÁÚ¿ÊÔ˘Ó ˆ˜
Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜ Ù˘ ·Ó¿ıÂÛ˘ ÙÔ˘ ηÏÏÈ-
Ù¯ÓÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È Û˘Ó¯ÈÛÙ¤˜
ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘˜ Û ÂÚ›ÙˆÛË ı·Ó¿-
ÙÔ˘ ÙÔ˘. ΔËÓ ›‰È· ¯ÚÔÓÈ¿ Ô Fred, Û˘ÓÔ-
‰Â˘fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ Daniel Baud Bovy
Î·È ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ Edmond ηÈ
Henri, ÍÂÎÈÓ¿ Î·È ¿ÏÈ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·.
√ Edmond ı· ʇÁÂÈ ÁÈ· ÙË ™Ì‡ÚÓË,
ÒÛÙ ӷ ÚÔÛÎÔÌ›ÛÂÈ ÙȘ ··Ú·›ÙËÙ˜
Ï‹„ÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ Ï¢ÎÒÌ·-
ÙÔ˜ Smyrne, ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÚÔ-
ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Û˘Ì‚ÔÏ·›Ô˘.
√ ∏enri ı· ¿ÂÈ ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· ηÈ
ı· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ, ·fi ÎÔÈÓÔ‡ ÌÂ
ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘, ÙË ÊˆÙÔÁÚ¿ÊËÛË Ù˘
Û˘ÌÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ.
∫·ı’ Ô‰fiÓ ı· ·Ó¤‚Ô˘Ó ÛÙÔÓ OÏ˘ÌÔ
ÁÈ· Ó· ÙÚ·‚‹ÍÔ˘Ó ÙȘ ʈÙÔÁڷʛ˜
Ô˘ Ô Fred ‰ÂÓ Â›¯Â ηٷʤÚÂÈ Ó· ÙÚ·-
‚‹ÍÂÈ ÏfiÁˆ ¤ÏÏÂȄ˘ ÂÍÔÏÈÛÌÔ‡ ηÈ
‚ÔËıÔ‡. ΔÂÏÈο ÙÔ Ï‡Έ̷ Smyrne
ÂΉ›‰ÂÙ·È ·fi ÙȘ Editions d’∞rt
Boissonnas Î·È ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙË ÛÂÈÚ¿
«L’image de la Grèce». ∏ ™Ì‡ÚÓË ÙÂ-
ÏÔ‡ÛÂ Â‰Ò Î·È Ì‹Ó˜ ˘fi ÂÏÏËÓÈ΋ η-
ÙÔ¯‹ ÁÂÁÔÓfi˜, Ô˘ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÙÚ›-
8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
H Tο εξφυλλο του φω-
τογραφικο λευκματος
«Smyrne». Tις λ"ψεις
κανε ο Eντμν την νοι-
ξη του 1919 και εκδθη-
κε την δια χρονι, στε-
ρα απ συμβλαιο που
ÙË ÎÈfiÏ·˜ ʈÙÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Ï¢ÎÒÌ·- υπγραψε ο πατρας
ÙÔ˜ ÌÂ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÔÏÂÌÈÎfi ÏÔ›Ô Φρεντ με την ττε κυβρ-
§∏ª¡√™ Î·È Ù· ÂÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷- νηση Bενιζλου για την
Ù· ηٿ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ÚÔÎ˘Ì·›·˜. ΔÔ ανδειξη περιοχν που
1920 ÂΉ›‰ÔÓÙ·È ÔÈ ‰‡Ô ÙfiÌÔÈ Ù˘ ÂÎ- πρσφατα ενσωματθη-
ÛÙÚ·Ù›·˜ Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ La καν στο ελληνικ κρτος
Campagne de Macédoine 1916-1917 ÌÂ " αποτελοσαν ττε εθνι-
ʈÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘ Edmond, ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿- κς διεκδικ"σεις. Στους
ÊËÛË ÙÔ˘ Henri Î·È Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ρους αυτο του συμβο-
Fernand Feyler. λαου "ταν και το ταξδι
του Aνρ λγο αργτερα
O AÓÚ› ÛÙÔ M¤ÙˆÔ (1921) στο Mικρασιατι-
κ Mτωπο.
ΔÔÓ ª¿ÈÔ ÙÔ˘ 1921, fiÙ·Ó Ô BÂÓÈ˙¤ÏÔ˜
¤¯ÂÈ ¯¿ÛÂÈ ϤÔÓ ÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜, o Henri
Boissonnas, ÂÊԉȷṲ̂ÓÔ˜ Ì ÂÏÏËÓÈ-
Îfi ‰Èψ̷ÙÈÎfi ‰È·‚·Ù‹ÚÈÔ Ô˘ ÂÎ-
‰fiıËΠÛÙË μ¤ÚÓË Ù˘ ∂Ï‚ÂÙ›·˜ ·fi
ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ‚·ÛÈÏÈ΋ ·ÓÙÈÚÔÛˆ-
›· (Légation Royale de Grèce), Ë-
Á·›ÓÂÈ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ̤ۈ Ù˘ πÙ·Ï›·˜.
™˘ÓÔ‰ÔÈfiÚÔ˜ Î·È Û‡ÓÙÚÔÊÔ˜ ÛÙÔ Ù·-
Í›‰È, Ô˘ ÙÂÏÈο ÙÔÓ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙ· ‚¿-
ıË Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ›·˜, Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ÙÔ˘
ÔϤÌÔ˘ Î·È ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi˜ Ê›ÏÔ˜
Fernand Feyler. EÂÈÙ· ·fi ÂÍ¿ÌËÓË
Û˘ÌfiÚ¢ÛË Ì ÙË ÛÙÚ·ÙÈ¿ Ù˘ ªÈ-
ÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È ÛÙËÓ ÎÚÈÛÈÌfiÙÂÚË Î·-
Ì‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜, Ô
Henri Î·È Ô Feyler ÂÈÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ›Ûˆ
ÛÙËÓ ∂Ï‚ÂÙ›· ̤ۈ πÙ·Ï›·˜ fiÔ˘ Ô
Henri ·ı·›ÓÂÈ ÂÏÔÓÔÛ›·. ∏ ˘ÎÓ‹
·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· Ì ÙËÓ ·ÚÚ·‚ˆÓÈ·ÛÙÈ-
ÎÈ¿ ÙÔ˘ Valentine Baud Bovy ηٿ ÙË
Ì·ÎÚ¿ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ ÙÔ˘
ÔϤÌÔ˘ Û˘ÛÊ›ÁÁÂÈ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ
‰‡Ô Ó¤ˆÓ Ô˘, Ì ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘
∏enri, ÂÈÛÊÚ·Á›˙ÔÓÙ·È Ì ٷ ‰ÂÛÌ¿
ÙÔ˘ Á¿ÌÔ˘.
Afi ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· ÛÙË
Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ¤ÚÁˆÓ Ù¤¯Ó˘
√ Henri ˆÛÙfiÛÔ ·Ó·˙ËÙ› ·ÎfiÌ· ÙÔÓ
Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ÙÔ˘ ‰ÚfiÌÔ Î·È Ù·Ï·-
ÓÙ‡ÂÙ·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ¤ÌÊ˘ÙÔ ¿ıÔ˜
ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Î·È ÙËÓ ÔÈÎÔÁÂ-
ÓÂȷ΋ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË Ó· ÂÍ·Û΋ÛÂÈ ÙÔ
Â¿ÁÁÂÏÌ· ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘. ªÂÙ¿
ÙÔÓ Í·ÊÓÈÎfi ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘
Edmond ÙÔ 1924, Ô Henri ·Ó·Ï·Ì‚¿-
ÓÂÈ ÁÈ· ÙÚ›· ¯ÚfiÓÈ· ÙË ‰È‡ı˘ÓÛË ÙÔ˘
ʈÙÔÁÚ·Ê›Ԣ ÛÙËÓ Quai de la Poste.
∏ ηıËÌÂÚÈÓ‹ ÙÚÈ‚‹ Ì ÙË ÊˆÙÔÁÚ·-
Ê›· ÙÔÓ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÈ ·fi ÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ-
΋ Î·È ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ‚¿ÚÔ˜ Ù˘
¢ı‡Ó˘ ÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘: «∏
ÂÌÂÈÚ›· ¤‰ÂÈÍ fiÙÈ Ë ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· Ì ÂÓ-
‰È·Ê¤ÚÂÈ ·ÏÏ¿ ¤¯ÂÈ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ÌÂÈÔÓ¤ÎÙË-
Ì· fiÙÈ ·ÔÚÚÔÊ¿ fiÏÔÓ ÙÔ ¯ÚfiÓÔ ÌÔ˘... √
Paul Ganz, οÓÔÓÙ·˜ ¤Ó· ¤Ú·ÛÌ· ·fi
ÙË °ÂÓ‡Ë, ÌÔ˘ ÚfiÙÂÈÓ ӷ ÌÔ˘ Ì¿ıÂÈ
ÙËÓ Ù¤¯ÓË Ù˘ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÈÓ¿-
ΈÓ... ¤ÙÛÈ ı· Ì˘ËıÒ Û’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Ù¤¯ÓË
ÁÈ· ÙËÓ Ë̤ڷ, Ô˘ ‰ÂÓ ·¤¯ÂÈ Ôχ,
fiÔ˘ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÌÔ˘ ÛÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›·
‰ÂÓ ı· Â›Ó·È ÙfiÛÔ ··Ú·›ÙËÙË... ÙfiÙ ı·
Â›Ì·È ÂχıÂÚÔ˜ Ó· ˙ˆÁÚ·Ê›˙ˆ...». ªÂ ÙË
‚Ô‹ıÂÈ· Î·È ÙËÓ ·ÚfiÙÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ Paul
Ganz, ‰È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ ªÔ˘Û›Ԣ ∫·ÏÒÓ
Δ¯ÓÒÓ Ù˘ μ·ÛÈÏ›·˜, Ô Henri ı·
·ÊÔÛȈı› ÙÂÏÈο ÛÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË Î·È
ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ¤ÚÁˆÓ Ù¤¯Ó˘,
P O Aνρ – Πολ Mπουασον το
1924. Tριττοκος γιος του γνω-
ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ·˜ ·fi ÙÔ 1927 ÔÚÈÛÙÈ-
ο ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÂ›Ô ÛÙÔÓ ÌÈÎÚfi ÙÔ˘
·‰ÂÏÊfi Paul.
∏ ÚˆÙÔfiÚ· ¯Ú‹ÛË Ù˘ Ú·‰ÈÔÁÚ·-
Ê›·˜ Î·È ÙˆÓ ˘ÂÚȈ‰ÒÓ ·ÎÙ›ÓˆÓ ÛÙË
Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ù¤¯Ó˘, ·ÏÏ¿
Î·È Ë Âȉ›ÎÂ˘Û‹ ÙÔ˘ ÛÙ· ¤ÚÁ· ÙÔ˘
Holbein ÙÔ‡ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ‰ÈÂıÓ‹ ÂÏ·-
Ù›·. ∏ Ê‹ÌË ÙÔ˘ ÁÚ‹ÁÔÚ· ÍÂÂÚÓ¿ Ù·
fiÚÈ· Ù˘ ∂Ï‚ÂÙ›·˜. ∞fi ÙÔ 1934 ÂÁη-
ı›ÛÙ·Ù·È Ì ÙË Á˘Ó·›Î· ÙÔ˘ Valentine,
Û˘ÓÙËÚ‹ÙÚÈ· ÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓË ÛÙËÓ ·Ô-
ηٿÛÙ·ÛË Û¯Â‰›ˆÓ Î·È ¯·Ú·ÎÙÈÎÒÓ,
ÛÙË ∑˘Ú›¯Ë, Î·È ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È ÁÈ· Ù· ÌÔ˘-
Û›· Ù˘ °ÂÓ‡˘, Ù˘ μ¤ÚÓ˘ Î·È Ù˘
∑˘Ú›¯Ë˜. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ ıˆÚ›-
Ù·È Ë Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ ÔÚÔ-
ÊÔÁÚ·Ê›·˜ Ù˘ ÚÔÌ·ÓÈ΋˜ ÂÎÎÏËÛ›·˜
ÛÙÔ Zillis ÛÙÔ Grizons. ∫·Ù¿ ÙË Ì·ÎÚfi-
¯ÚÔÓË ÂÓ·Û¯fiÏËÛ‹ ÙÔ˘ Ì ÙË Û˘ÓÙ‹-
ÚËÛË, Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ ¤Ó· ÔÏ˘ÙÈÌfiÙ·ÙÔ
ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ·Ú¯Â›Ô Ì ڷ‰ÈÔÁÚ·ÊÈο
·ÚÓËÙÈο Î·È ÁÂÓÈο Ì ٷ ‰È¿ÊÔÚ·
ÛÙ¿‰È· Û˘ÓÙ‹ÚËÛ˘ ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ Ô˘
·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙË ‚¿ÛË Ù˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ-
΋˜ ÙÂÎÌËÚ›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ∂Ï‚ÂÙÈÎÔ‡ πÓÛÙÈ-
ÙÔ‡ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ªÂϤÙË Ù˘ Δ¤¯Ó˘. √
Henri Boissonnas ¤ı·Ó ÙÔÓ ∞‡ÁÔ˘-
ÛÙÔ ÙÔ˘ 1966 ÛÙË ∑˘Ú›¯Ë.
™∏ª∂πfl™∂π˜:
1. Aρχείο Boissonnas, φάκελος υπουργείο
H O Eλευθριος Bενιζλος το
Eξωτερικών, EΛIA 1920. Φωτογραφικ πορτρτο
απ τον Eντμν Mπουασον.
Tα στοιχεία του σημειώματος προέρχο-
νται απ τα κείμενα του Luc Boissonnas
και της Ειρήνης Μπουντούρη στο υπ
έκδoση βιβλίo : «Henti-Paul Boissonnas
Mικρά Aσία 1921», (Mουσείο Mπενάκη-
Iδρυμα Mείζονος Eλληνισμού).
H δωρε των φωτογραφιν του Aνρ - Πολ
στο Eλβετο φωτογρφου Φρε-
ντ, φτνει στην Eλλδα τλη
Mαου 1921. Tο πρτο πενθ"-
στο φωτογραφικ αρχεο του Mουσεου Mπενκη
μερο του Iουνου (5/6 ν.η.) κα-
™
ταπλει στη Σμρνη, παραμνο-
ντας και φωτογραφζοντας το
Mικρασιατικ Mτωπο μχρι
τον Oκτβριο (23/6 ν.η.).
YNEXIZONTA™ ÙË Ì·ÎÚ¿ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ ·Ú¿‰ÔÛË
Ù˘ ÚÔÛÊÔÚ¿˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ
·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛË ÙÔ˘ ·Ú¯·ÈÔÏfiÁÔ˘ Î.
¡ÈÎfiÏ·Ô˘ °È·ÏÔ‡ÚË, ÔÈ ÎÏËÚÔÓfiÌÔÈ ÙÔ˘ Henri
Boissonnas, Luc Î·È Lucien, ‰ÒÚÈÛ·Ó ÙÔ 1998 ÛÙÔ
ºˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ∞Ú¯Â›Ô ÙÔ˘ ªÔ˘Û›Ԣ ªÂÓ¿ÎË
ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ Ï‹„ÂˆÓ ÙÔ˘ ÚÔÁfiÓÔ˘ ÙÔ˘˜
·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∏ ‰ˆÚ¿ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ
430 ÚˆÙfiÙ˘˜ ʈÙÔÁڷʛ˜, 25 ·ÚÓËÙÈο,
ηıÒ˜ Î·È ÌÈÎÚfi ·ÚÈıÌfi ηÏÏÈÙ¯ÓÈÎÒÓ
ÂÎÙ˘ÒÛÂˆÓ (16x22,5ÂÎ.). ΔÔ ·Ú¯Â›Ô ÙÔ˘
Henri-Paul Boissonnas Û˘ÌÏËÚÒÓÔ˘Ó 38
Ï˘Ù¿ ʇÏÏ· ÙÂÙÚ·‰›Ô˘ Ì ȉÈfi¯ÂÈÚÔ ˘ÔÌÓËÌ·-
ÙÈÛÌfi ÙˆÓ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ.
∞ÔÎ·Ï˘ÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔÓ ÛÎÔfi ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ÙÔ˘
Henri Î·È ÁÈ· ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ‰È·Û˘Ó-
‰¤ÛÂȘ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ Boissonnas ÛÙËÓ
∞ı‹Ó· Î·È ÙË ™Ì‡ÚÓË Â›Ó·È ÙÔ ÙÂÙÚ¿‰ÈÔ ÌÂ
‰È¢ı‡ÓÛÂȘ Î·È ÏÂÙÔÌÂÚ›˜ Ô‰ËÁ›Â˜,
Ô˘ ÙÔ˘ ¤‰ˆÛÂ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ Fred.
√È 80 ÂÈÛÙÔϤ˜ ÙÔ˘ Henri ÚÔ˜
ÙËÓ ·ÚÚ·‚ˆÓÈ·ÛÙÈÎÈ¿ ÙÔ˘
Valentine Baud Bovy* ‰›ÓÔ˘Ó
ÔχÙÈÌ· ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙÔÓ
¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ʈÙÔ-
H K A £ H M E P I N H
ÁÚ¿ÊÔ˘ Î·È ÁÈ· ÙȘ ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ Ô˘ ·ÂÎfiÌÈÛ ÛÙË ‰È¿Ú-
ÎÂÈ· ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡. ¢ˆÚ‹ıËÎ·Ó Â›Û˘ 13 ʈÙÔÁڷʛ˜
Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ‹ ÙÔ˘ Associated Press,
James Mills, ʈÙÔÁÚ·ÊË̤ÓÔ ·fi ÙÔÓ Henri, Î·È ÔÈ ÔÔ›-
˜ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ·Ó¿ÌÂÛ·
ÛÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ¤˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÎ-
ÛÙÚ·Ù›·˜.
Δ¤ÏÔ˜, Î·È Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ÔÏÔÎÏËڈ̤ÓË ·ÚÔ˘Û›·ÛË
ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, ηٷ٤ıËÎ·Ó ·fi ÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· 18
¤Á¯ÚˆÌ· ·ÓÙ›ÁÚ·Ê· ·fi ÙȘ ˘‰·ÙÔÁڷʛ˜, ÙȘ Ôԛ˜ ÊÈ-
ÏÔÙ¤¯ÓËÛÂ Ô ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
ΔÔ ªÔ˘ÛÂ›Ô ªÂÓ¿ÎË Î·È ÙÔ I‰Ú˘Ì· ªÂ›˙ÔÓÔ˜ ∂ÏÏË-
ÓÈÛÌÔ‡ ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙Ô˘Ó ÁÈ· ÙÔÓ ¡Ô¤Ì‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 2002 ÙËÓ
¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘ ÙÔ˘ Henri-Paul Boissonnas, Ë ÔÔ›·
ı· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ 400 ʈÙÔÁڷʛ˜, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ
ÙˆÓ ÂÈÛÙÔÏÒÓ ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÌ¤ÓˆÓ ÛÙ·
ÂÏÏÏËÓÈο.
™∏ª∂ÿø™∏:
* H Valentine Baud Bovy ήταν κρη του Daniel Baud Bovy, διευ-
θυντή της Σχολής Kαλών Tεχνών της Γενεύης, φίλου και συνεργά-
τη του Fred Boissonnas. O Daniel Baud Bovy ακολούθησε τον
Fred σε πολλά απ τα ταξίδια του στην Eλλάδα και έγραψε τα
κείμενα των λευκωμάτων «La Gréce par monts et par vaux»,1910
και «Des Cyclades en Créte au gré du vent»,1919. Aπ το 1919
διηύθυνε τις εκδσεις «Boissonnas S.A.».
B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 9
 H Στρατοπδευση
μονδων πριν
απ τη διλευση
του ποταμο Σαγ-
γριου, Aγου-

H εκστρατεα
στος 1921.

Tης E πƒ◊¡∏˜ M ¶√À¡Δ√⁄ƒ∏ ¯Ô̤ӈ˜ Ó· ÚÔÛ¤ÎÚԢ ÁÈ· Ó· Êı¿ÛÂÈ ÛÙÔÓ ÙÂÏÈÎfi

ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘.
Eπιμελτριας Φωτογραφικο
Aρχεου Mουσεου Mπενκη °Ú‹ÁÔÚ· ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ
™ÙËÓ ·Ó·¯ÒÚËÛ‹ ÙÔ˘, Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ Fred ÙÔ˘ ‰›ÓÂÈ
¤Ó· ÛËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ Ì ‰È¢ı‡ÓÛÂȘ, ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ηÈ

M A´O™ TOY 1921. ™˘Óԉ¢fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ ÔÈ-
ÎÔÁÂÓÂÈ·Îfi Ê›ÏÔ Î·È Û˘ÁÁڷʤ· ÙÔ˘ Ï¢ÎÒ-
Ì·ÙÔ˜ La campagne de Macédoine, Û˘ÓÙ·Á-
Ì·Ù¿Ú¯Ë Fernand Feyler, Ô ∏anri Paul ÂÈ‚È‚¿˙ÂÙ·È
ÛÙÔ ª¿ÚÈ Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ Î·È ·ÒÙÂÚË
ηٿÏËÍË ÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ª¤ÙˆÔ. ΔÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ‰È-
ψ̷ÙÈÎfi ‰È·‚·Ù‹ÚÈÔ ÙÔ˘ ∏enri ÙÔ˘ ·Ú¤¯ÂÈ ÙËÓ
··Ú·›ÙËÙË ÚÔÛÙ·Û›· Î·È ıˆÚËÙÈο ‰È¢ÎÔχÓÂÈ
ÙȘ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈΤ˜ ‰˘Ûη̄›Â˜, ÛÙȘ Ôԛ˜ ÂÓ‰Â-
ÙË ™Ì‡ÚÓË, Î·È Û·Ê›˜ «Ô‰ËÁ›Â˜ χۈ˜»: «√ ‚·ÛÈ-
Îfi˜ ÛÔ˘ ÛÙfi¯Ô˜ Â›Ó·È Ó· Êı¿ÛÂȘ ÁÚ‹ÁÔÚ· ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ,
Ó· ¿ÚÂȘ ÌÂÚÈο ÊÈÏÌ Kodak, ¿ÍÈ· Ó· ‰ËÌÔÛÈ¢ıÔ‡Ó
ÛÙÔÓ Δ‡Ô Î·È Ó· ·ÔÛÙ›ÏÂȘ ¿ÌÂÛ· Ù· ηÚÔ‡ÏÈ· ÌfiÏȘ
ÙÚ·‚˯ıÔ‡Ó... ∂¿Ó ¯ÚÂÈ·ÛÙ› Ó· ·Ú·Ì›ÓÂÙ ÛÙËÓ ∞ı‹-
Ó· ÌÈ·-‰˘Ô ̤Ú˜... Ó· ÂÈÛÎÂÊı›˜ ÙÔÓ §·ÁÔ˘‰¿ÎË, °Â-
ÓÈÎfi ¢È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ, Î·È ÂÓ-
‰Â¯Ô̤ӈ˜ ÙÔÓ ÀÔ˘ÚÁfi...». ™ÙËÓ ÚÒÙË ÛÂÏ›‰· ˘Ô-
‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÛÙÔÓ ∏enri Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· Ò˜ Ó· ¯ÂÈÚÈÛÙ›

10 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
 H Aριστερ ο Fernand Feyler, ανταποκριτς της εφημερ-
δας Journal de Geneve. Στο κντρο ο James Mills, αντα-
ποκριτς του Assosiated Press, φωτογραφημνοι απ τον
Aνρ–Πολ Mπουασον, στο μικρασιατικ Mτωπο, το κα-
λοκαρι του 1921 κατ τη διρκεια των επιχειρσεων
προς την Aγκυρα.

προς την Aγκυρα

fiÛ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ÂÎÎÚÂÌfiÙËÙ˜ ¤¯Ô˘Ó ÚÔ·„ÂÈ ·fi ÚÔÛÙÂı› Î·È Ë ·ÒÙÂÚË ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘
ÙÔ Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ Ô˘ ˘¤ÁÚ·„Â Ô Fred Boissonnas Ì Fred Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆı› ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ‰‡Ô Ï¢-
ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi E͈ÙÂÚÈÎÒÓ Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÎˆÌ¿ÙˆÓ ÁÈ· ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·
NÈÎfiÏ·Ô ¶ÔÏ›ÙË Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÙˆÓ ÏÂ˘Îˆ- Î·È ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙËÓ
Ì¿ÙˆÓ, Î·È Ó· ‰È·Ú·ÁÌ·Ù¢ı› ÙËÓ ÚÔηٷ‚ÔÏ‹ ∞Ó·ÙÔÏ›·˜. ∞˘Ùfi ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ OÈ ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂȯÂÈ-
Ù˘ ‰fiÛ˘ ÙÔ˘ 1922. «...™ÙÔÓ Á˘ÚÈÛÌfi ÛÔ˘ ı· ÌÔÚ¤- ÌÔÚԇ̠ӷ ˘Ôı¤ÛÔ˘ÌÂ
ÛÂȘ Ó· ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ¤Ó· Á‡ÚÔ Â·ÊÒÓ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË Î·È ·fi ÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ Ô˘ Ô Ú‹ÛÂȘ ̤۷ ·fi
ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·». √È Â·Ê¤˜ ·˘Ù¤˜, fiˆ˜ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi Henri ·¢ı‡ÓÂÈ ÛÙÔÓ ·Ù¤-
ÙÔ ÛËÌÂȈ̷ٿÚÈÔ, ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÚÔÒıËÛË Û ÙÚ·- Ú· ÙÔ˘ ·fi ÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú ÙȘ ʈÙÔÁڷʛ˜ ηÈ
Â˙›Ù˜, ‚È‚ÏÈÔÒϘ Î·È ‚ÈÔÌ˯¿ÓÔ˘˜ ÙˆÓ ÏÂ˘ÎˆÌ¿-
ÙˆÓ, Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ÂΉÔı› ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi Ù˘ ÂÏ-
ÛÙȘ 27/28 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ fiÔ˘
·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙËÓ ÂӉ¯fiÌÂÓË ¤Î-
Ù· ΛÌÂÓ· ÙÔ˘ AÓÚ›-
ÏËÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘, ÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÙÈÌÒÓ Ò- ‰ÔÛË ‰‡Ô ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ ÁÈ· ¶ÔÏ MÔ˘·ÛÔÓ¿
ÏËÛ˘ Î·È ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÚÔÂÁÁÚ·ÊÒÓ. ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙË ª. ∞Û›·
™ÙÔÓ ‰ÈÏfi ·˘Ùfi ÛÎÔfi ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡, ‰ËÏ·‰‹, ÙˆÓ (La campagne d’ Anatolie) ÌÂ
·ÓÙ·ÔÎÚ›ÛÂˆÓ ÛÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi Δ‡Ô, Î·È Ù˘ ÚÔ- ΛÌÂÓ· ÙÔ˘ Feyler, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙˆÓ
ÒıËÛ˘ ÙˆÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÒÓ ÂΉfiÛˆÓ, Ú¤ÂÈ Ó· ÏÂ˘ÎˆÌ¿ÙˆÓ La campagne de Macédoine. ∂Í¿ÏÏÔ˘

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 11
 H Σμρνη, Iονιος 1921. Tο καταδρομικ ΛHMNOΣ.
ÛÙÔ Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó Î·È Û¯Â-
ÙÈ΋ ¤Î‰ÔÛË Ì ٛÙÏÔ L’ Hellénisme d’
Asie Mineure ÛÙËÓ ÔÔ›· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó·
‰ËÌÔÛÈ¢ı› ̤ÚÔ˜ ÙˆÓ Ï‹„ˆÓ.
√ Û˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ Feyler, ·fi ÙËÓ
ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘, ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ ÌÂ
ÙË È‰ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ‹ Ù˘ ÂÊË-
ÌÂÚ›‰·˜ Journal de Genève, ÂÓÒ Ù·˘Ùfi-
¯ÚÔÓ· ÏËÚˆÓfiÙ·Ó ·fi ÙÔ ˘Ô˘ÚÁ›Ô
∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ, ¤Ó·ÓÙÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ¯ÚË-
Ì·ÙÈÎÒÓ ÔÛÒÓ ·fi Ù· ÔÔ›· ¤Ó· ̤-
ÚÔ˜ ÂÚÈÂÚ¯fiÙ·Ó ÛÙÔÓ Henri. ΔÔ Û˘Ì-
‚fiÏ·ÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂΛ ‰È·ÌÔÓ‹ Î·È ÂÚÁ·-
Û›· ÙÔ˘˜ ·Ó·ÓÂÒıËÎÂ, ·fi ÙÔÓ ÙfiÙÂ
˘Ô˘ÚÁfi ÙˆÓ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ, °ÂÒÚÁÈÔ
ª·ÏÙ·Ù˙‹, ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ Î·È ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙Â
ÛÙÔÓ Henri ·ÌÔÈ‚‹ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë Ì ÙȘ
ÂÙ‹ÛȘ ·ÔÏ·‚¤˜, ÂÓfi˜ ηıËÁËÙ‹
ۯ‰›Ô˘ ÛÙËÓ ∂Ï‚ÂÙ›·, fiˆ˜ ¯·Ú·ÎÙË-
ÚÈÛÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÛÙËÓ ·ÚÚ·‚ˆÓÈ·ÛÙÈ-
ÎÈ¿ ÙÔ˘ Valentine Baud Bovy.
™ÙËÓ Aı‹Ó·
ΔËÓ ¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ 1921 Ë ÛÙ¿ÛË Ù˘
∞ÓÙ¿ÓÙ Â›Ó·È ÚfiÛηÈÚ· ¢ÓÔ˚΋ ÚÔ˜
ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ΢ڛˆ˜ ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÂÈΛ-
ÌÂÓÔ˘ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘ ÌÈ·˜ ÚˆÛÔÎÂÌ·ÏÈ΋˜
ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘. √ 27¯ÚÔÓÔ˜ Henri ηٷ-
Êı¿ÓÂÈ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Ì ÙËÓ Âo›ıËÛË
ˆ˜ ÙÔ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ÂÁ¯Â›ÚËÌ· ı· ›-
Ó·È ¤Ó·˜ Û‡ÓÙÔÌÔ˜ ÂÚ›·ÙÔ˜, ·ÏÏ¿
Î·È ÌÈ· ¢ηÈÚ›· ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ Ó· Ì˘Ëı›
ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ·ÎÔÏÔ˘ıÒ-
ÓÙ·˜ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ
E˘Úˆ·›ˆÓ ʈÙÔÁÚ¿ÊˆÓ Î·È ÂÚÈËÁË-
ÙÒÓ. ™ÙȘ ÂÈÛÙÔϤ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÚÚ·‚ˆ-
ÓÈ·ÛÙÈÎÈ¿ ÙÔ˘ Valentine Baud Bovy
‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙËÓ ÎÚ›ÛÈÌË ÔÏÈÙÈ-
΋ Î·È ‰Èψ̷ÙÈ΋ Û˘Á΢ڛ·, ›ÙÂ
«‰È¿ ÙÔÓ Êfi‚ÔÓ Ù˘ ÏÔÁÔÎÚÈÛ›·˜» ‹
·ÎfiÌ· ÁÈ· Ó· ÌËÓ ÙËÓ ÂÈ‚·Ú‡ÓÂÈ.
∏ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡ ı˘Ì›˙ÂÈ ÙȘ
ÎÚÔ˘·˙ȤÚ˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙÔÓ ÁÓˆ-
ÛÙfi ‰È¿ÏÔ˘ ª¿ÚÈ-ªÚ›ÓÙÈ˙È-∫¤Ú΢-
12 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Ú·-πÛıÌfi˜ Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘ Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÙÔÓ
¶ÂÈÚ·È¿, «ı·˘Ì¿ÛÈ· ηٿÏËÍË ÙÔ˘ Ï·-
ÌÚÔ‡ ÙÔ˘˜ Ù·ÍȉÈÔ‡». ™ÙËÓ ÔÌÔÚÊÈ¿
Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·ÎÙÔÁÚ·ÌÌ‹˜ Î·È ÙÔ˘
ÙÔ›Ô˘, ¤Ú¯ÂÙ·È Ó· ÚÔÛÙÂı› Ë Ó¢-
Ì·ÙÈ΋ Û˘ÁΛÓËÛË Ô˘ ÓÈÒıÂÈ ÛÙÔ
·ÓÙ›ÎÚÈÛÌ· Ù˘ ∞ÎÚfiÔÏ˘ «Ì ÙÔ ¯Ú‡-
ۈ̷ ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ˆÚÒÓ Ù˘ Ë̤-
Ú·˜». ∏ ÁÏ·Ê˘ÚfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÈÛÙÔÏÒÓ
ÙÔ˘ Û¿ÓÈ· Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi ·ÓÙ›ÛÙÔÈ-
¯Â˜ ʈÙÔÁÚ·ÊÈΤ˜ Ï‹„ÂȘ. ™ÙËÓ ∞ı‹-
Ó·, ÂÚÈ̤ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ÔÏ˘fiıËÙÔ Ú·-
ÓÙ‚ԇ Ì ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi Î·È ÙÔÓ ‰È¢-
ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ ÁÚ·Ê›Ԣ Δ‡Ô˘, Ô Henri
Î·È Ô Û˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ ÂÚÓÔ‡Ó ÙȘ
‚Ú·‰È¤˜ ÛÙÔ˘˜ Weigle, ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÔ‡˜
Ê›ÏÔ˘˜ ÙˆÓ Boissonnas Î·È ÛÙËÓ ÔÈΛ·
ÙÔ˘ °¿ÏÏÔ˘ ÚÔͤÓÔ˘. ΔËÓ ÙÚ›ÙË Ë̤-
Ú· ÚÔÁÚ·ÌÌ·Ù›˙Ô˘Ó ·fi ÓˆÚ›˜ ÙËÓ
ηıÈÂڈ̤ÓË Â›ÛÎÂ„Ë ÛÙËÓ ∞ÎÚfiÔ-
ÏË. √ÏfiÁ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÔÚıÒÓÔÓÙ·È «Ù· ¯Ú˘-
Û·ÊÈ¿ Ì·ÚÌ¿ÚÈÓ· Ù›¯Ë» Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ η-
ıËÏÒÓÂÙ·È ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ Û˘ÁÎÚ·ÙË̤-
ÓÔ ¿ıÔ˜ Î·È ÙËÓ ·Ú¯·˚΋ ÔÌÔÚÊÈ¿
ÌÈ·˜ ∫fiÚ˘ ÙÔ˘ ªÔ˘Û›Ԣ. √È ÁÚ·ÊÂÈÔ-
ÎÚ·ÙÈΤ˜ ‰˘Ûη̄›Â˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜
ÏÂ˘Ú¿˜ ηı˘ÛÙÂÚÔ‡Ó ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË Ù˘
¿‰ÂÈ·˜ ÁÈ· ÙË ÌÂÙ·‚›‚·Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË
™Ì‡ÚÓË Î·È ÔÈ ‰‡Ô ¿Ó‰Ú˜ ¯ÚÔÓÔÙÚÈ-
‚Ô‡Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·. ™ÙËÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋
ÁÈÔÚÙ‹ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ·ÎfiÌ·
ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Î·È ·Ú·ÎÔÏÔ˘-
ıÔ‡Ó ÙËÓ ·Ú¤Ï·ÛË ÌÔÓ¿‰ˆÓ ÙÔ˘
ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ‚ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÛÙÔÓ Ú˘ıÌfi
ÙÔ˘ ÂÌ‚·ÙËÚ›Ô˘ «ΔÔ˘ ·ÂÔ‡ Ô ÁÈÔ˜»,
ÂÓÒ ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ¯ÂÈÚÔÎÚÔÙ› ÛÙÔ ¤Ú·-
ÛÌ· ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ Úˆ-
ı˘Ô˘ÚÁÔ‡ °Ô‡Ó·ÚË.
™ÙË ™Ì‡ÚÓË
Δ¤ÏÔ˜, ¤ÂÈÙ· ·fi ÌÈ· ÙÚÔÌ·ÎÙÈ΋ η-
Ù·ÈÁ›‰· Â› ÙÔ˘ ÏÔ›Ô˘. «∞ÙÚfiÌËÙÔ˜»
ηٷÏ¤Ô˘Ó ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘
(5 IÔ˘Ó›Ô˘ 1921)*. ΔfiÙÂ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔ-
8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
Ú¿ ÂÓÂÚÁÔÔÈÂ›Ù·È Ë ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈ΋ ÌË-
¯·Ó‹ ÙÔ˘ Henri Ô˘ ·ÔÙ˘ÒÓÂÈ ÙÔÓ
‹ÏÈÔ Ó· ‰‡ÂÈ ›Ûˆ ·fi Ù· ·Á΢ÚÔ‚ÔÏË-
̤ӷ ÔÏÂÌÈο ηڿ‚È· Û ÌÈ· ·Úfi-
ÌÔÈ· Ï‹„Ë Ì ÂΛÓË ÙÔ˘ ·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘
ÛÙÔ Ï‡Έ̷. √È ‰‡Ô ¿Ó‰Ú˜ ηٷχ-
Ô˘Ó ÛÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Grand Hotel
Kraemer Palace. ∏ ‰Âη‹ÌÂÚË ‰È·ÌÔ-
Ó‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË Î·È Ë ·Ú·Í›· η-
Ù·‚¿ÏÔ˘Ó ÙÔÓ Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë, Ô˘
ÂÈı˘Ì› ‰È·Î·Ò˜ Ó· ‚ÚÂı› ÛÙÔ Ì¤Ùˆ-
Ô Î·È ÍÂÛ¿ÂÈ ÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ·Î·Ù¿·˘-
ÛÙ· ÛÙË ÁÚ·ÊÔÌ˯·Ó‹ ÙÔ˘, ·‰È·ÊÔÚÒ-
ÓÙ·˜ ÛÙ·ıÂÚ¿ ÁÈ· ÙȘ ¯¿Ú˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔ-
Ï‹˜, ÛÙȘ Ôԛ˜ Ô Henri ı¤ÏÂÈ Ó· ÙÔÓ
·Ú·Û‡ÚÂÈ. °È· ÙÔÓ ∏enri ·ÓÙ›ıÂÙ· ›-
Ó·È ÌÈ· ÌÔÓ·‰È΋ ¢ηÈÚ›· Ó· ÂÚÈË-
ÁËı› ÙÔ ·˙¿ÚÈ Î·È Ù· ·ÍÈÔı¤·Ù· Ù˘
fiÏ˘, Î·È Ó· Ì˘Ëı› ÛÙË Ù¤¯ÓË ÙˆÓ
¯·ÏÈÒÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜.
¶ÚÈÓ ·Ó·¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÁÈ· ÙËÓ ¶ÚÔ‡Û·
ı· ·Ú¢ÚÂıÔ‡Ó ÛÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙÔ˘ ‚·ÛÈ-
ÏÈ¿ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË. ΔËÓ ·ÓÂÍ‹ÁËÙË ·Ô˘-
Û›· ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ Ï‹„ÂˆÓ ·fi ÙËÓ
˘Ô‰Ô¯‹ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ηχÙÂÈ Ë ÁÚ·-
Ù‹ Ì·ÚÙ˘Ú›·: «¶fiıÔ˜ ·Ì¿Ï·ÈÔ˜ ÁÈ·
fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜, Ó· ‰Ô‡Ó ӷ
ηٷÊı¿ÓÂÈ Â‰Ò ¤Ó·˜ ÌÔӿگ˘ ·fi ÙËÓ
·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜, fiıÔ˜ Ô ÔÔ›Ô˜ ˆÛÙfiÛÔ
ÂÈÛÎÈ¿˙ÂÙ·È Î¿ˆ˜ ·fi ÙȘ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜
ÔÏÈÙÈΤ˜ ‰ÈÂÓ¤ÍÂȘ...
√ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ η٤Êı·Û ÏÔÈfiÓ ÛÙÔ ÏÈ-
Ì¿ÓÈ Â› ÙÔ˘ “§‹ÌÓÔ˜”, fiÔ˘ ‹Á·Ó Ó·
ÙÔ˘ ˘Ô‚¿ÏÔ˘Ó Ù· Û¤‚Ë ÙÔ˘˜ ÔÈ ·ÓÙÈÚÔ-
Ûˆ›˜ Î·È ÔÈ Û˘ÓÙ¯ӛ˜ ¿Óˆ Û ‰‡Ô
ÛÂÈÚ¤˜ ·ÓıÈṲ̂Ó˜ ψ٤˜ Á¤Ê˘Ú˜. ∫·-
ÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ›. ∂È‚È‚¿ÛÙËΠ̛۠· ϤÌ-
‚Ô Ô˘ ÙÔÓ ¤ÊÂÚ ÛÙËÓ ÚÔÎ˘Ì·›· ÙÔ˘
°ÂÓÈÎÔ‡ ∂ÈÙÂÏ›Ԣ ™ÙÚ·ÙÔ‡, fiÔ˘ ÙÔÓ
ÂÚÈ̤ӷÌ ÛÙÔȯÈṲ̂ÓÔÈ ÛÙÔ Ì¤ÛÔ ¯ÈÏÈ¿-
‰ˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ ‚·ıÌÒÓ,
fiÏÔÈ ÙÔ˘˜ ÏÔ‡ÛÈ· ·Ú·ÛËÌÔÊÔÚË̤ÓÔÈ.
∂ÈʈӋ̷ٷ ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌÔ‡ ÛÙÔ ¤-
Ú·ÛÌ¿ ÙÔ˘. ∏ ·Ô‚¿ıÚ· ‹Ù·Ó ÛÙڈ̤ÓË
Ì ¯·ÏÈ¿ ÂÚÈÛÙÔȯÈṲ̂ӷ ·fi ÎÔÚÈÙÛ¿-
 Õ Nικομδεια,
Iονιος 1921.
Aποψη της π-
λης. Tο λευκ
μγαρο στγαζε
το Στρατηγεο
της XI Mεραρ-
χας.

Õ Προσα,
Iονιος 1921,
γενικ ποψη
της πλης.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 13
 H Προσα, 21 Iου-
νου 1921. Tο 6ο
Σνταγμα της VII
Mεραρχας στερα ÎÈ· ÓÙ˘Ì¤Ó· ÛÙ· ¿ÛÚ· Ô˘ Ù· Ì·‡Ú·
απ πεζοπορα 20 ÙÔ˘˜ Ì·ÏÏÈ¿, ·Ó¿Î·Ù· ·fi ÙÔ ·ÂÚ¿ÎÈ, Ê¿-
χιλ. παρελανει ÓÙ·˙·Ó ÛÙËÓ ·ÓÙËÏÈ¿ Û·Ó ¯Ú˘Û·Ê¤ÓÈÔ˜
μπροστ στον διοι- ·ÊÚfi˜».
κητ του Γ´ Σ"μα- ªÂ ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÒÏËÛË ÙˆÓ ÏÂ˘Îˆ-
τος Στρατο, υπο- Ì¿ÙˆÓ -ȉȷ›ÙÂÚ· ÙËÓ ¤Î‰ÔÛË ÁÈ· ÙË
στρτηγο Γε"ργιο ™Ì‡ÚÓË- Ô ∏enri ı· ¤ÚıÂÈ Û Â·Ê‹ ÌÂ
Πολυμενκο. Δια- ¤Ó·Ó ∂Ï‚ÂÙfi Î·È ı· ÙÔ˘ ·Ó·ı¤ÛÂÈ ÙËÓ
κρνουμε στα αρι- ÚÔÒıËÛ‹ ÙÔ˘˜. ∏ ·Ô˘Û›· Û˘ÛÙËÌ·-
στερ του τον αρ- ÙÈ΋˜ ʈÙÔÁÚ¿ÊÈÛ˘ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘, ÌÂ
χηγ του Γενικο ÂÍ·›ÚÂÛË ÙȘ Ï‹„ÂȘ ÙˆÓ ÁÏ˘ÙÒÓ ·fi
Eπιτελεου του, συ- ÙÔ ªÔ˘ÛÂ›Ô Ù˘ ∂˘·ÁÁÂÏÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜,
νταγματρχη Iππι- ‰ÈηÈÔÏÔÁÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ ÚfiÛÊ·ÙË ¤Î-
κο Nικλαο Σπυ- ‰ÔÛË ÙÔ˘ Ï¢ÎÒÌ·ÙÔ˜ Smyrne ·ÏÏ¿
ρπουλο. Î·È ·fi Ù· ÂÚÈÔÚÈṲ̂ӷ ʈÙÔÁÚ·ÊÈ-
ο ÊÈÏÌ Ô˘ ‰È¤ıÂÙ ÁÈ· Ó· ηχ„ÂÈ
ÙËÓ ÔÚ›· ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ ΔÔ˘Ú-
Λ·˜. ∏ ™Ì‡ÚÓË ˆÛÙfiÛÔ ÂÓÂÚÁÔÔÈ›
ÙËÓ ¤ÌÊ˘Ù‹ ÙÔ˘ ‰È¿ıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ ˙ˆ-
ÁÚ·ÊÈ΋ Î·È ·fi ÙÔ Ì·ÏÎfiÓÈ ÙÔ˘, ̤-
Û· Û ϛÁ˜ ̤Ú˜, ˙ˆÁÚ·Ê›˙ÂÈ ¿Óˆ
·fi ‰Ò‰Âη ˘‰·ÙÔÁڷʛ˜.
∞‰È·ÊÔÚÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·
ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Í¤ÓˆÓ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙÒÓ, fiˆ˜
ÙÔ˘ Î. Beaumont, ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙ‹ ÙÔ˘
Daily Telegraph, Ô˘ ÙÔ˘˜ ÚÔÙÚ¤ÂÈ
«Ó· ÂÁηٷÛÙ·ıÔ‡Ó Û ÌÈ· ÛÎÈÂÚ‹ ‚›Ï·
ÙÔ˘ ·ÁÁÏÈÎÔ‡ ÚÔ·ÛÙ›Ô˘ Î·È Ó· ÛÙ¤ÏÓÔ˘-
Ì ·fi ÂΛ ÙȘ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÛÂȘ ·fi ÙÔ Ì¤-
ÙˆÔ, Ô Boissonnas Î·È Ô Feyler ÂÈ‚È-
‚¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ Ô¯ËÌ·Ù·ÁˆÁfi «Ã·ÏΛ˜»
Ì ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙËÓ ¶ÚÔ‡Û·, ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ
ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ·fi μÔÚÚ¿Ó, Î·È ÌÂ
ÂӉȿÌÂÛÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÙË ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·
(17 IÔ˘Ó›Ô˘ 1921), ÙËÓ ÔÔ›· ʈÙÔÁÚ·-
Ê›˙ÂÈ ‚˘ıÈṲ̂ÓË ÛÙÔ Ú¿ÛÈÓÔ ÙˆÓ „Ë-
ÏÒÓ Î˘·ÚÈÛÛÈÒÓ, Î·È Ù· ªÔ˘‰·ÓÈ¿ (18
IÔ˘Ó›Ô˘ 1921).
14 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
¶ÚÔ‡Û·-∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË
™ÙÔ ‚¿ıÔ˜, ̤۷ ÛÙËÓ ÔÌ›¯ÏË ÙÔ˘ ÚˆÈ-
ÓÔ‡, ·ÛÙÚ¿ÊÙÂÈ Ë ¶ÚÔ‡Û·, Ì fiÏÔ˘˜
ÙÔ˘˜ ÌÈÓ·Ú¤‰Â˜ Ù˘, ÛηÚʷψ̤ÓË Û’
¤Ó· ‡„ˆÌ· ÛÙÔ˘˜ Úfiԉ˜ ÙÔ˘ ÂÈ‚ÏË-
ÙÈÎÔ‡ √χÌÔ˘. ∏ ¶ÚÔ‡Û· ηٷϷÌ-
‚¿ÓÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ·Ú¯Â›Ô˘
Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È ÙËÓ ··Ú¯‹
Ù˘ ʈÙÔÁÚ¿ÊÈÛ˘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ·ÚÔ˘Û›·˜. √ Henri ·-
Ú·ÎÔÏÔ˘ı› ÙË ÛÙÚ·ÙÔ¤‰Â˘ÛË Ù˘
™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ̤۷ ÛÙ· ‰¿ÛË ·fi ηÛÙ·-
ÓȤ˜ ÛÙ· ÂÚ›¯ˆÚ· Ù˘ fiÏ˘ ηÈ
ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÙÔ̤·
Ù˘ ¶ÚÔ‡Û·˜. «∑‹Ùˆ ∂Ï‚¤ÙÈÔ˜» ·Ó·Êˆ-
ÓÔ‡Ó ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ¿
ÙÔ˘˜, ηıÒ˜ ÔÈ Ê˘ÛÈÔÁӈ̛˜ ÙÔ˘ Û˘-
ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë Ì ÙÔ ÙÛÈÁÁÂψÙfi ÌÔ˘-
ÛÙ¿ÎÈ Î·È ÙÔ˘ Ú·ÊÈÓ¿ÙÔ˘ Ó·ÚÔ‡ ʈ-
ÙÔÁÚ¿ÊÔ˘, ¤¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ È· ÔÈΛ˜.
ºˆÙÔÁÚ·Ê›˙ÂÈ ÙÔ 6Ô ™‡ÓÙ·ÁÌ· Ù˘ VII
MÂÚ·Ú¯›·˜ (ÚÒËÓ MÂÚ·Ú¯›·˜ ∞Ú¯È-
ÂÏ¿ÁÔ˘˜) Ô˘ ·ÚÂÏ·‡ÓÂÈ ÌÚÔÛÙ¿
ÛÙÔÓ ¢ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘ °’ ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·-
ÙÔ‡, ·ÓÙÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ °ÂÒÚÁÈÔ ¶ÔÏ˘ÌÂ-
Ó¿ÎÔ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÛÎÈ·ÁÚ·Ê› ¤Ó· Ù·-
Í›‰È ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ.
∂ÛÙÈ¿˙ÂÈ ÙÔ Ê·Îfi ÙÔ˘ ÛÙ· ·ÚÈÛÙÔ˘Ú-
Á‹Ì·Ù· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ Ù¤¯Ó˘, fiˆ˜
ÛÙÔ ÂÚ›ÊËÌÔ ¶Ú¿ÛÈÓÔ Δ˙·Ì›, ÛÙÔ
ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ÎÔÈÌËÙ‹ÚÈÔ Î·È ÛÙËÓ ∞ÎÚfi-
ÔÏË, ¯ÙÈṲ̂ÓË ¿Óˆ ÛÙ· Û¯¤‰È· ÙÔ˘
∞ÓÓ›‚·. ™ÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ Ù·ÍȉÈÔ‡
Ô˘ ÙËÚ›, ˘ÔÌÓËÌ·Ù›˙ÂÈ ÙȘ Ï‹„ÂȘ
ÙÔ˘ Î·È ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ Ó· ·Ú·ı¤ÛÂÈ ÛÙÔÈ-
¯Â›· ÈÛÙÔÚÈο Î·È ÂıÓÔÁÚ·ÊÈο ÁÈ· ÙȘ
fiÏÂȘ Î·È ÙÔ˘˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ·fi ÙÔ˘˜
 Õ Tο Γενικ Eπιτε-
λεο της Στρατις
Mικρς Aσας κ-
που στο Mτωπο.
Kαθισμνος ο διοι-
κητς, αντιστρτη-
γος Aναστσιος Πα-
πολας. O ψηλς
(δεξι) εναι ο αρ-
χηγς του Γενικο
Eπιτελεου, συνταγ-
ματρχης Kωνστα-
ντνος Πλλης. O
ευτραφς και μι-
κρσωμος εναι ο
υπαρχηγς του Γενι-
κο Eπιτελεου, συ-
νταγματρχης Πτο-
λεμαος Σαριγιν-
νης – στριγμα του
λου εγχειρματος.

Õ «Kουτχεια, Iολιος 1921. H πλη

της Kιουτχειας κατελφθη απ την ελ-
ληνικ Στρατι στις 17 Iουλου. O πλη-
θυσμς της ανρχεται σε 30.000 Tορ-
κους και 10.000 Eλληνες και Aρμνι-
ους. Eδ" και 10 μνες ο ερωστος αν-
δρικς πληθυσμς εκδι"χθηκε με το ζ-
ρι. Oμορφη πλη καθαρ και ευερη,
καλοχτισμνη και στοιβαγμνη στους
πρποδες του λφου, που υψ"νεται η
ακρπολη με τους πολυριθμυς πργους
της. Tην ακρπολη κοσμον ακμα
μπροντζινα καννια που φρνουν τις
υπογραφς των σουλτνων. Aπτομοι
σπροι λφοι δεσπζουν πνω απ την
πλη, απ τους οποους γνεται η εξρυ-
ξη καολνης που χρησιμοποιεται για
την κατασκευ των ξακουστ"ν φαγε-
ντιαν"ν της Kιουτχειας με τα οποα
επενδονται λα τα τουρκικ τζαμι,
καθ"ς και για την παραγωγ διαφρων
κεραμικ"ν, τα οποα αν και λιγτερο
διαδεδομνα εναι εξσου φημισμνα.
Στο πρ"το πλνο παρατηρεται ο κορ-
μς μιας κολνας που χρησιμοποιεται
για το πατκωμα των λιακωτ"ν του σπι-
τιο. Aυτ η μθοδος ανγεται στην επο-
χ του ασσυριακο πολιτισμο. Oι κ-
λινδροι εναι συχν κορμο απ αρχαες
κολνες που προχονται απ ελληνικος
ναος, τα ερεπια των οποων βρσκο-
νται διασκορπισμνα σε λκληρη τη
χ"ρα», γρφει στον εκτεν υπομνηματι-
σμ του για αυτ τη λψη, ο Aνρ - Πολ
Mπουασον.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 15
 Õ Aρχηγο τουρκι-
κ"ν πολεμικ"ν
ομδων, που λιπο-
τκτησαν απ τον
Kεμλ μετ τη μ-
χη στο Eσκ Σεχρ.
H μχη για την κα-
τληψη (6 Iουλου,
π.η.) και διατρη-
ση της πλης, ταν
η σημαντικτερη
απ σες δθηκαν
σε ανοιχτ πεδο
στη Mικρ Aσα.

à Mπελτζεμζα,
Iολιος 1921.
Eλληνες στρατι"-
τες μσα σε τουρ-
κικ σπτι.

ÔÔ›Ô˘˜ ‰È¤Ú¯ÂÙ·È, Ô˘ Û˘¯Ó¿ ¤¯Ô˘Ó

ÙË ÌÔÚÊ‹ ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÈÎÔ‡ Ï‹ÌÌ·-
ÙÔ˜.
∞fi ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË fiÔ˘
ı· ‚ÚÂı› ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ πÔ˘Ó›Ô˘, ÂÓÙ˘ˆ-
ÛÈ¿˙ÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙÔÓ ÔÏ˘ÂıÓÈÎfi
¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘ fiÏ˘:
EÓ· ·Ú¿ÍÂÓÔ Ì›ÁÌ· ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ‹
‰ÂÓ ¯·ÈÚÂÙÈÔ‡ÓÙ·È ‹ ¯·ÈÚÂÙÈÔ‡ÓÙ·È ÌÂ
˘ÂÚ‚¿ÏÏÔÓÙ· ˙‹ÏÔ. ™ÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ·’ fiϘ
ÙȘ ÛÙÚ·ÙȤ˜ Î·È ·’ fiϘ ÙȘ ¯ÒÚ˜, ·ÏÏ¿
Î·È Î·Ú·ÌÈÓȤÚÈ Ì ‰›ÎÔ¯· ËÏ›ÎÈ·, °¿Ï-
ÏÔÈ ¯ˆÚÔʇϷΘ, TÔ‡ÚÎÔÈ ·ÛÙ˘ÓÔÌÈÎÔ›
Ì ʤÛÈ·. OÏÔÈ ·˘ÙÔ› ÛÙ·Ì·ÙÔ‡Ó ‹ ÂÈÙÚ¤-
Ô˘Ó ¯ˆÚ›˜ Ó· ηٷϿ‚ÂȘ οÔÈ· Ù¿ÍË.
√È ÌÂÁ·ÏfiÚÂÔÈ ÎÔ˙¿ÎÔÈ Â›Ó·È ÔÈ ÔÌÔÚ-
ÊfiÙÂÚÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ¤¯ˆ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ. •¤-
ÓÔÈ ÓÙ˘Ì¤ÓÔÈ Ì οı ÏÔÁ‹˜ ÂÓ‰˘Ì·Û›·
¯ˆÚ›˜ ηÌÈ¿ Û˘ÛÙÔÏ‹ Î·È Î·ÌÈ¿ ‰È¿ıÂÛË
ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹˜. √ ηı¤Ó·˜ ÂÚÈʤÚÂÙ·È
Û·Ó ·Ê¤ÓÙ˘. ∞›ÛÙ¢ÙÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ˆÚ·›-

16 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

ˆÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ -΢ڛˆ˜ ƒˆÛ›‰Â˜ Î·È ∂‚Ú·›Â˜
·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÔÏÏ¿ ¿ÏÏ· ¤ıÓË.
™Ù·Ì·Ù¿ÌÂ Î·È ÎÔÈÙ¿Ì fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜
Ó· ·ÚÂÏ·‡ÓÔ˘Ó. À¿Ú¯Ô˘Ó ÂÓÙ˘ˆÛÈ·-
Τ˜ ·ÓÙÈı¤ÛÂȘ Î·È ·Ú¿‰Ô͘ ηٷÛÙ¿-
ÛÂȘ. EÏÏËÓ˜ Î·È ΔÔ‡ÚÎÔÈ È·Ṳ̂ÓÔÈ
ÌÚ·ÙÛ¤ÙÔ. EÏÏËÓ˜ ·fi ·ÓÙ›ıÂÙ˜ ·Ú·-
Ù¿ÍÂȘ. °¿ÏÏÔÈ Ô˘ ·ÁÓÔÔ‡Ó ÙÔ˘˜ EÏÏË-
Ó˜, ΔÔ˘ÚοϘ Ù˘ÏÈÁ̤Ó˜ Û ¤Ï· ̤-
Û· Û Ford Ô˘ ÙÚ¤¯Ô˘Ó Ì ÌÂÁ¿ÏË Ù·¯‡-
ÙËÙ·.
√˘Û¿Î-∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·-∂ÛΛ ™Â¯›Ú
- ∞ÌÈÓÙȤ-™È‚Ú› ÃÈÛ¿Ú-
√˘˙Ô‡ÌÂ˚ - πÓÏ¿Ú ∫·ÙÚ·ÓÙ˙›
- ∫·‚Ô˘ÓÙ˙› KÈÔÚÔ‡
¢ÈÂÈÛ‰‡ÔÓÙ·˜ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘
ΔÔ˘ÚΛ·˜, ÛÙÔ √˘Û¿Î (11 IÔ˘Ï›Ô˘
1921), ÛÙËÓ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ· (21 IÔ˘Ï›Ô˘
1921), ÛÙÔ ∂ÛΛ ™Â¯›Ú (28 IÔ˘Ï›Ô˘
1921), Ô Henri ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙË
ʈÙÔÁÚ¿ÊÈÛË Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ¯ˆÚ›˜
ˆÛÙfiÛÔ Ó· ·Ú·Ï›„ÂÈ ÙȘ ·fi„ÂȘ
ÙˆÓ fiÏÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ÔÈÎÈÛÌÒÓ ·fi ÙȘ
Ôԛ˜ ‰È¤Ú¯ÂÙ·È. ∞ÔÙ˘ÒÓÂÈ ÙËÓ
·Ù¤ÏÂȈÙË ÔÌ‹ ÙˆÓ Î·Ú·‚·ÓÈÒÓ ÌÂ
ÙȘ η̋Ϙ Ù˘ ÛÙÚ·ÙÈ¿˜, ÙËÓ Â¤Ï·-
ÛË ÙÔ˘ ÈÈÎÔ‡ ÛÙËÓ ªÂÏÌ›Ù˙·
(Belmitza). ∞ÎÔÏÔ˘ı› ÙË ÌÂÁ¿ÏË ıÂ-
ÚÈÓ‹ Â›ıÂÛË Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ¯ˆÚ›˜
fï˜ Ó· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙȘ ÚÒÙ˜ ÁÚ·Ì-
̤˜ ÙÔ˘ ªÂÙÒÔ˘. ™ÙËÓ ∫ÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·
Êı¿ÓÂÈ, Ï›Á˜ ÌfiÏȘ ̤Ú˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ
ηٿÏË„‹ Ù˘ ·fi Ù· ÂÏÏËÓÈο ÛÙÚ·-
Ù‡̷ٷ Î·È ÛÙÔ ∂ÛΛ ™Â¯›Ú Ì ·fi-
ÛÙ·ÛË ÌÈ·˜ ‚‰ÔÌ¿‰·˜ ·fi ÙËÓ Î·Ù¿-
ÏË„‹ ÙÔ˘. ∂›Ù ÏfiÁˆ η΋˜ ÔÚÁ¿Óˆ-
Û˘, ›Ù ÂÛÎÂÌ̤ӷ ›Ù ·fi ·Ï‹
H Aγουστος 1921.
Tζαφδρ – Xισρ. O
μεγαλοπρεπς νας
του Δις στους αρχα-
·‰È·ÊÔÚ›·, Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÏÂ˘Ú¿, ‰ÂÓ ους Aιζανος  Aζα-
ÙÔ˘ ·Ú¤¯ÂÈ ÂÁη›Úˆ˜ Ù· ηٿÏÏËÏ· νος, νοτιοανατολικ
ÌÂÙ·ÊÔÚÈο ̤۷ ÁÈ· Ó· Â›Ó·È ·˘Ùfi- της Kιουτχειας.
Ù˘ Ì¿ÚÙ˘˜ ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ. ∫·Ù¿ ηÈ-
ÚÔ‡˜ ÂÍ·ÁÚÈÒÓÂÙ·È Î·È ÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙË
Valentine: ™Ù’ ·Ï‹ıÂÈ· ÓÔÌ›˙ˆ ηÌÈ¿
ÊÔÚ¿ ˆ˜ ‰ÂÓ ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó Ó· ηٷϷ‚·›-
ÓÔ˘Ó fiÙÈ ‚Ú›ÛÎÔÌ·È Â‰Ò Ì ÛÎÔfi Ó· ÂÚ-
Á·ÛÙÒ ÁÈ· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÚÔ·Á¿Ó‰·...
∫·È fiÙ·Ó ·ÎfiÌ· ÌÂÙ·ÎÈÓÂ›Ù·È Ì ٷ
ηÌÈfiÓÈ· Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜, ‰ÂÓ ÛÙ·Ì·ÙÔ‡Ó
ÒÛÙ ӷ ··ı·Ó·Ù›ÛÂÈ ÙȘ ÛÎËÓ¤˜ Ô˘
ÙÔÓ ÂÌÓ¤Ô˘Ó: Ãı˜ ‹Ù·Ó Ú·ÁÌ·ÙÈο
ÂÓÙ˘ˆÛȷ΋ Ë ı¤· Ù˘ ÔÌ‹˜ fiÏ˘ Ù˘
ÛÙÚ·ÙÈ¿˜, Û·Ó ÌÈ· ÎÔÚ‰¤Ï· Ì‹ÎÔ˘˜ 20 ¯È-
ÏÈÔ̤ÙÚˆÓ, Ô˘ ΢ÏÔ‡Û ·‰È¿ÎÔ· ÛÙÔ
Ú˘ıÌfi ÙˆÓ Í‡ÏÈÓˆÓ ÙÚÔ¯ÒÓ...
™ÙȘ 25 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ Î·È ÂÓÒ ‰ÈÂÍ·Áfi-
Ù·Ó Ë Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘, ÙÔ °ÂÓÈÎfi
∂ÈÙÂÏÂ›Ô Ù˘ ™ÙÚ·ÙÈ¿˜ ¤¯ÂÈ ÛÙÚ·ÙÔÂ-
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 17
 H Kατασκευ λεμβζευκτης γφυ-
ρας στον Σαγγριο, Aγουστος
1921.
‰Â‡ÛÂÈ ÛÙËÓ fi·ÛË ÙÔ˘ √˘˙Ô‡ÌÂ˚, 25 Ì·›ÓÂÙ·È Î·È ÂÓ·fiÎÂÈÙ·È ϤÔÓ ÛÙÔ˘˜
¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ·fi ÙÔ Ì¤ÙˆÔ. ΔÔ Î·ÓfiÓÈ Ù·Á̷ٿگ˜ ÙˆÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ Î·È ÛÙ· ÛÙÚ·-
·ÓÙ˯› Û ·fiÛÙ·ÛË 25 Ù‡̷ٷ Ó· ÂÓÂÚÁÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó fiϘ ÙÔ˘˜
¯ÏÌ., Ù· ·ÂÚÔÏ¿Ó· ÛÙÚÔ- ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ.
‚ÈÏ›˙ÔÓÙ·È Î¿ı ÛÙÈÁÌ‹ Î·È °È· ÙÔ˘˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ·Ú¯ËÁÔ‡˜ ı· Ú¤-
OÈ ÊˆÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘ MÔ˘·ÛÔ- ·Ê‹ÓÔ˘Ó Ó· ¤ÛÂÈ ÙÔ Ù˘- ÂÈ ÔÈ ÒÚ˜ ·˘Ù¤˜ Ó· Â›Ó·È ÎÚ›ÛÈ̘ ¤ˆ˜
Ó¿ ¤¯Ô˘Ó ȉȷ›ÙÂÚË ÛËÌ·Û›· ÁÈ· ÏÈÁ̤ÓÔ Ì ÎÔÚ‰¤Ï· Ì‹Ó˘-
Ì¿ ÙÔ˘˜ Á‡Úˆ ·fi ÙÔÓ
Î·È ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÛÙÈÁÌ‹, ÔfiÙ ı· ‰È·-
ÁÚ·Ê› ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·.
ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ÛÙ·ıÌfi ÙÔ˘ ·Û‡ÚÌ·ÙÔ˘ ΔÔ ·‚¤‚·ÈÔ Ì¤ÏÏÔÓ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂ-
ÙËϤÁÚ·ÊÔ˘. ™ÙÔ ÏÈ‚¿‰È ÔÈ ˆÓ Ô˘ ·Ú¯›˙ÂÈ ϤÔÓ Ó· ‰È·Ê·›ÓÂÙ·È,
ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜, ηıÒ˜ ÚfiÎÂÈÙ·È ÂÍÔ¯fiÙËÙ˜ ÙÔ˘ °ÂÓÈÎÔ‡ ηı˘ÛÙÂÚ› ÙËÓ ·Ó·Ó¤ˆÛË ÙÔ˘ Û˘Ì‚Ô-
∂ÈÙÂÏ›Ԣ ËÁ·ÈÓÔ¤Ú¯Ô- Ï·›Ô˘ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi. √ ›‰ÈÔ˜
ÁÈ· ÙÔ ‚ϤÌÌ· ÂÓfi˜ ͤÓÔ˘ ÓÙ·È ¯ÂÈÚÔÓÔÌÒÓÙ·˜. √ Úfi- ÂÎÙÈÌ¿ ˆ˜ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ ·Ô-
ÏÔ˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Û¯Â‰fiÓ ¤Ó·˜ Ê·ÛÈÛÙ› Ë Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ AÁ΢ڷ˜, ı·
ÚfiÏÔ˜ ı·ً ÙÔ‡ÙË ÙËÓ ·Ó·Óˆı› ÙÔ Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ ‰ÈfiÙÈ ı· ÂÈı˘-
ÒÚ·. ∏ Ì¿¯Ë, Ô˘ ÔÚÁ·ÓÒıËΠÂ› ¯¿Ú- ÌÔ‡Ó Ó· ÎÚ·Ù‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë
ÙÔ˘ Â‰Ò Î·È Ôχ ηÈÚfi, ·˘Ù‹ ÙËÓ ÒÚ· (Feyler) Ô˘ Û οı ÂÚ›ÙˆÛË ı· ÙÔ˘˜

18 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

Â›Ó·È Ôχ ¯Ú‹ÛÈÌÔ˜ ÁÈ· Ó· ÂÍËÁ‹ÛÂÈ ÙȘ
ÚÔı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜.
ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· ÙÔ˘ ÂÏÈÁÌÔ‡ ÙÔ˘
™·ÁÁ·Ú›Ô˘ Î·È ÙËÓ ·Ó·‰›ψÛË ÙÔ˘
ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Ô ∏enri ı·
·Ú·Ì›ÓÂÈ ÛÙÔ ∂ÛΛ ™Â¯›Ú, ·fi Ù· ̤-
Û· ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ¤ˆ˜ ÙȘ ·Ú¯¤˜ √ÎÙˆ-
‚Ú›Ô˘. ∏ ʈÙÔÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ Ì·ÙÈ¿ ˘Ô-
ʤÚÂÈ ·fi ÙË Û˘Ó¯‹ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÛÙÔ˘˜
¯ÒÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ¤‰Ô˘. ∞ÈÙÈÔÏÔÁÒ-
ÓÙ·˜ ÛÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë
ÛÎËÓÒÓ Ì¿¯Ë˜ Î·È Ì ‰È¿ıÂÛË ·˘ÙÔ-
ÎÚÈÙÈ΋˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ÙÔ ˘ÏÈ-
Îfi Ô˘ ·ÂÎfiÌÈÛ ·fi ÙËÓ ÂΛ ·Ú·-
ÌÔÓ‹ ÙÔ˘ ÁÚ¿ÊÂÈ: E¯ˆ ‹‰Ë ÙÚ·‚‹ÍÂÈ
ÔÏϤ˜ Ï‹„ÂȘ ·fi ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi‰Ô. ∂›Ó·È
‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ÙÚ·‚‹Íˆ Ì¿¯Â˜ ÚÒÙÔÓ ÁÈ·-
H Oυζομπεϊ, ανατολικ του
ποταμο Σαγγριου, Aγου-
στος 1921. O συνταγματρ-
χης Kωνσταντνος Πλλης,
αρχηγς του Γενικο Eπιτε-
λεου, δνει στον ανταποκρι-
Ù› ÔÙ¤ ‰ÂÓ Ì ԉ‹ÁËÛ·Ó Û ̿¯Â˜ Î·È τ του περιοδικο Journal
‰Â‡ÙÂÚÔÓ ‰ÈfiÙÈ Î·È ·Ó ›¯· ·Ú¢ÚÂı› de Geneve, συνταγματρχη
‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û· Ó· ÙÚ·‚‹Íˆ Ù›ÔÙ·, η- Fernand Feyler, τα τελευ-
ıÒ˜ ÔÈ ÁÚ·Ì̤˜ Â›Ó·È Ôχ ·ÓÂÙ˘Á̤- ταα να για τις μχες της
Ó˜, ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÛÎÔÚÈṲ̂ÓÔÈ Û ¤Ó·Ó 25ης Aυγοστου 1921.
ÙfiÔ Â›Â‰Ô Î·È ÔÈ ‚ÔϤ˜ ÙfiÛÔ Ôχ Ì·-
ÎÚÈÓ¤˜ ÒÛÙ ÌÈ· ʈÙÔÁÚ·Ê›· Ô˘ ı· ÙÚ·-
‚ÈfiÙ·Ó ÂΛÓË ÙËÓ ÒÚ· ı· ¤‰ÂȯÓ ÙÔ˘˜
ÔÏ˘‚ÔÏËÙ¤˜ ÌÈÎÚÔ‡˜ Û·Ó ÎÂÊ¿ÏÈ Î·ÚÊ›-
ÙÛ·˜.
Y¤Ú Ù˘ EÏÏ¿‰Ô˜
ΔÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ Henri Boissonnas
·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Â›Ó·È ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi
Ù˘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ ÂÓfi˜ ¢˘ÙÈÎÔÂ˘Úˆ·›-
Ô˘, ıÂÙÈο ‰È·Î›ÌÂÓÔ˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 19
 H Oυζομπεϊ, αρχς Σεπτεμβρου 1921. Tραυματας, κατ
τη μεταφορ του, διηγεται τα τελευταα να απ το Mτω-
πο. Στο Oυζομπεϊ λειτουργοσε σταθμς διακομιδς τραυ-
ματι"ν και μονδα δο κινητ"ν χειρουργεων.
ÂÏÏËÓÈ΋ ˘fiıÂÛË, Ù˘ ÔÔ›·˜ ÙȘ Ô-
ÏÈÙÈΤ˜ ·ÓÙÈı¤ÛÂȘ Î·È Ù· ‰Èψ̷ÙÈο
·‰È¤ÍÔ‰·, ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ·ÔÛ·-
ÛÌ·ÙÈο. Δ·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Â›Ó·È Î·È ÙÔ Ù·-
Í›‰È Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ ·Ó·˙‹ÙËÛ˘ ÂÓfi˜
Ó¤Ô˘ Ô˘ ÂÈı˘Ì› Ó· ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂÈ
«È‰›ÔȘ fiÌÌ·ÛÈ» ÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ ∞Ó·ÙÔ-
Ï‹˜ ̤۷ ·fi ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· Î·È ÙË
˙ˆÁÚ·ÊÈ΋, ·ÓÙÈÌ·¯fiÌÂÓÔ˜ οı ÛÙÈÁ-
Ì‹ ‰‡Ô ÁÓÒÚÈÌ· Û ÂΛÓÔÓ ÂÈηÛÙÈο
ÂÚÁ·Ï›·. ªÈ· Ì¿¯Ë, Ô˘ -Ì¿ÏÏÔÓ ‰›-
ηȷ- ·ÚÁfiÙÂÚ· ı· ÎÂÚ‰Ëı› ·fi ÙË
˙ˆÁÚ·ÊÈ΋.
ΔÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi Ù·Í›‰È ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ
Î·È ÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, Ë ÂıÓÔÁÚ·-
ÊÈ΋ Ì·ÙÈ¿, ÔÈ ›‰È˜ ÔÈ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙˆÓ ıÂ-
Ì¿ÙˆÓ Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÙËÓ Î·ıÔÚÈÛÙÈ΋
ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘
·‰ÂÏÊÔ‡ ÙÔ˘ Edmond, ÂȂ‚·ÈÒÓÔÓÙ·˜
ˆ˜ Ë ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈ΋ ÔÙÈ΋ ÙÔ˘ ∏enri
Â›Ó·È ·Ó·fiÊ¢ÎÙ· ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓË.
™ÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ Ó· ·ÓÙ·Ô-
ÎÚÈı› ÛÙÔ ÔÏÂÌÈÎfi ÚÂÔÚÙ¿˙, Û˘Ó·-
ÓÙ¿ ·ÓÙÈÛÙ¿ÛÂȘ ·fi ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋
ÏÂ˘Ú¿, ÂÓÒ ÙÔ ·¯·Ó¤˜ ·Ó¿Ù˘ÁÌ·
ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙÔ ÌÈ-
ÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi M¤ÙˆÔ ‰˘Û¯ÂÚ·›ÓÂÈ ÙË
ʈÙÔÁÚ·ÊÈ΋ ÙÔ˘ ‰ÂÈÓfiÙËÙ·. ™Â ·˘Ùfi
Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ Î·È Ë ¤ÏÏÂÈ„Ë ÚÔËÁÔ‡ÌÂ-
Ó˘ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋˜ ÂÌÂÈÚ›·˜ ÛÙÔÓ ÙÔ-
̤· ÙÔ˘ ÔÏÂÌÈÎÔ‡ ÚÂÔÚÙ¿˙. ∏ ¿Ó¢
fiÚˆÓ ÙÔÔı¤ÙËÛ‹ ÙÔ˘ ˘¤Ú ÙˆÓ ÂÏÏË-
ÓÈÎÒÓ ı¤ÛÂˆÓ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÙË ÁÂÓÈÎfi-
ÙÂÚË ÛÙ¿ÛË Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜
Boissonnas, Ô˘ ·ÊÈÂÚÒıËÎÂ ÛÙËÓ
Â͇ÌÓËÛË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ – ·ÏÏ¿ Î·È ÁÂ-
ÓÈÎfiÙÂÚ· ÛÙË ÛÙ¿ÛË Ù˘ ∂Ï‚ÂÙ›·˜,
ÌÈ·˜ ¯ÒÚ·˜ Ô˘ ·fi Ù· ÚÒÙ· Â·Ó·-
ÛÙ·ÙÈο ¯ÚfiÓÈ· ·Ó¤Ù˘Í ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈÔ
ÊÈÏÂÏÏËÓÈÎfi ΛÓËÌ·.
20 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
ªÂ ÙÔÓ Fernand Feyler ÙÔÓ Û˘Ó‰¤ÂÈ,
¤Ú· ·fi ÙËÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ ÊÈÏ›·, ηÈ
Ë Û˘ÛÙÚ¿ÙÂ˘Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›·
Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÚÔ·Á¿Ó‰·˜ ÙÔ˘
˘Ô˘ÚÁ›Ԣ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ. ªÈ· ÚÔ¿-
ÛÈÛË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ı¤ÛÂˆÓ Ë ÔÔ›·
ÍÂÎÈÓÔ‡ÛÂ, ÁÈ· ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙˆÓ
Boissonnas, Ì ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘
Û˘Ì‚ÔÏ·›Ô˘ ÙÔÓ ª¿ÚÙË ÙÔ˘ 1919 ηÈ
ÂÚÈÂÏ¿Ì‚·Ó ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË, ̤ۈ
·‰ÚÒÓ ÏËÚˆÌÒÓ, Ù˘ ¢ÓÔ˚΋˜ ·-
ÚÔ˘Û›·Û˘ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ı¤ÛˆÓ
ÛÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi Δ‡Ô.
∏ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ·fi
ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÏÂ˘Ú¿ ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰Â‰Ô-
̤ÓË. ∏ ‡·ÚÍË ˆÛÙfiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡
·ÚÈıÌÔ‡ ÚˆÙfiÙ˘ˆÓ ʈÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ
Û ·Ú¯Â›· ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÒÓ Ù˘ Â͈ÙÂ-
ÚÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜, ÙÔ˘ °. ª·ÏÙ·Ù˙‹
(IÛÙÔÚÈÎfi AÚ¯Â›Ô MÔ˘Û›Ԣ MÂÓ¿ÎË)
Î·È ÙÔ˘ AÓ·ÛÙ¿ÛÈÔ˘ ∫·ÓÂÏÏfiÔ˘ÏÔ˘
(E§IA), Ì·ÚÙ˘Ú› fiÙÈ ÙÂÏÈο ÔÈ ÊˆÙÔ-
Áڷʛ˜ ÙÔ˘ ‰È·ÎÈÓ‹ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ Î·È Û˘Ó·Ô-
Ù¤ÏÂÛ·Ó, Ì·˙› Ì ÂΛӘ ÙˆÓ ¿ÏψÓ
ʈÙÔÁڿʈÓ, ÙÔ ÁÂÓÈÎfi ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎfi
Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜.
Δ·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì ÙÔ ‚›ˆÌ· ÙÔ˘ ÎÂ-
ÓÙÚÈÎÔ‡ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ ·fi
ÙÔ˘˜ ¿ÌÂÛÔ˘˜ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜, ‰È·‰Ú·-
Ì·Ù›˙ÔÓÙ·È ÔÈ ·Ú¿ÏÏËϘ ÈÛÙÔڛ˜,
ÙˆÓ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÊˆÙÔÁÚ¿-
ʈÓ, Ô˘ Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó Â›Ù ˆ˜ Ô͢‰ÂÚ-
Λ˜ ·Ú·ÙËÚËÙ¤˜, ›Ù ·ÎfiÌ· Î·È ÌÂ
ÙËÓ ¿ÁÓÔÈ· ‹ ·‰È·ÊÔÚ›· ÙÔ˘˜, ‹ Ì ٷ
ÂӉȷʤÚÔÓÙ· Ô˘ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ·Ó·-
Ù‡ÛÛÔ˘Ó, ÛÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË Î·Ù·ÓfiËÛË
ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜. ∫¿Ùˆ ·fi ÙÔ
Ú›ÛÌ· Ù˘ ·Ú¿ÏÏËÏ˘ ÂÍÈÛÙfiÚËÛ˘
Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔÙÈÌÒÓÙ·È ·Ú¯Â›·, fiˆ˜
ÙÔ˘ Henri Boissonnas, Î·È ·ÎÚÈ‚Ò˜
ÂΛ ¤ÁÎÂÈÙ·È Î·È Ë ·ÓÂÎÙ›ÌËÙË ·Í›·
ÙÔ˘˜.
μÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
Γιάννης Κωνσταντινίδης, «Ο Φρεντ
Μπουασσονά και οι φωτογραφίες
του απ τη Θεσσαλονίκη το 1913
και το 1919», Θεσσαλονίκη, 1989.
Aλκης Ξ. Ξανθάκης, «Η φωτογρα-
φία στους Βαλκανικούς Πολέμους,
Ο πλεμος του ανώνυμου φωτογρά-
φου», στο «Η Ελλάδα των Βαλκανι-
κών Πολέμων 1910-1914», ΕΛΙΑ,
Αθήνα, 1993.
Aλκης Ξ. Ξανθάκης, «Ιστορία της
ελληνικής φωτογραφίας, 1839-1960»,
Αθήνα, 1999.
Fréderic Boissonnas et Edmond
Chapuisat, «L’image de la Grèce»,
«III», «Smyrne» (Photos de Edmond-
Edouard Boissonas), Genève, 1919.
Nicolas Bouvier, «Boissonnas: Une
dynastie de photographes (1844-
1983)», Lausanne, 1983.
F. Feyler, «La Campagne de
Macédoine (1916-1918)», Genève,
1920-1921, τμ. 1-2.
Sunita Singh, «Henri Boissonnas
(1894-1966) Un «photo-reporter»
genevois au service de la Grande
Idée», στο «Aerides», no 3, automne
1996.
«H Καθημερινή» (Επτά Ημέρες),
«Μουσείο Μπενάκη, Aνοιγμα στον
21ο αιώνα, Φωτογραφικ Αρχείο,
Henri-Paul Boissonnas», 24 Σεπτεμ-
βρίου 2000.
 Õ Iνλρ Kατρατζ,
Aγουστος 1921.
Στρατοπδευση μον-
δας ιππικο. «Για να
προφυλαχθον απ
τον λιο, οι στρατι"-
τες χουν απλ"σει τις
κουβρτες τους πνω
στους πασσλους, που
μετφεραν απ απ-
σταση 10 χιλιομτρων
και οι οποοι θα χρη-
σιμοποιηθον και για
το ψσιμο του αρνιο,
που βλπουμε στα αρι-
στερ» (Aνρ-Πολ
Mπουασον).

à 18 Aυγοστου
1921. Aσαγι
Kεπ, να απ
τα τελευταα χω-
ρι στα ρια της
Eρμου, που
εκτενεται μετα-
ξ Aγκυρας και
Iκονου.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 21
 Aναστσιος Στεφνου

H Ξεψερισμα στον Σαγ-

γριο, 28 Aυγοστου
1921. O Στεφνου (αρι-
στερ με το κρνος),
στρατιωτικς φωτογρ- Tου ° πÕ¡¡∏ M ∞Àƒ◊
φος, ακολουθντας τον
Λχο Στρατηγεου του Γ´ Πολιτικο επιστ
μονα και διευθ νοντα ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ Ù˘ AÚ¯·ÈÔÏÔÁÈ΋˜ AÔ-
Σματος Στρατο, φθα- συμβο λου του Iνστιτο του Δημοσκοπ
σεων ÛÙÔÏ‹˜ Ô˘ ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙËÓ Aı‹Ó· ÙÔ
σε (Aγουστος 1921) ως VPRC
τα προκεχωρημνα ση-
μεα της προλασης προς
Aγκυρα, αποτυπνοντας
με τον φακ του τις πιο
αιματηρς συγκροσεις
στο μικρασιατικ Mτω-
O A¡∞™ΔÕ™π√˜ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ (ÎÏ¿ÛË
1913‚) ÂÈÛÙÚ·Ù‡ÂÙ·È ÙÔÓ
M¿ÈÔ ÙÔ˘ 1921 Î·È Î·Ù·Ù¿ÛÛÂ-
Ù·È ÛÙÔÓ 5Ô §fi¯Ô ÙÔ˘ EÌ¤‰Ô˘ ¶Â˙ÈÎÔ‡
πο (Aρχεο Kντρου Mι-
κρασιατικν Σπουδν).
AıËÓÒÓ (9/5/21 .Ë.). ™ÙȘ 12 IÔ˘Ó›Ô˘,
Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘ ËÌÂÚÔ-
ÏfiÁÈÔ, ÂÈ‚È‚¿˙ÂÙ·È ÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ ηÈ
·ÔϤÂÈ «ÂȘ ¿ÁÓˆÛÙÔÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛÈÓ».
™ÙȘ 15 IÔ˘Ó›Ô˘ ·Ô‚È‚¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ
ÙˆÓ MÔ˘‰·ÓÈÒÓ. §fiÁˆ ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ
Î·È Ù˘ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ȉÈfiÙËÙ·˜
ηÏÂ›Ù·È (18/6/21 .Ë.) Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·Ûı›
ÛÙÔ TÔÔÁÚ·ÊÈÎfi TÌ‹Ì· ÙÔ˘ §fi¯Ô˘
™ÙÚ·ÙËÁ›Ԣ ÙÔ˘ °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ™ÙÚ·ÙÔ‡,
Ô˘ ‰Ú‡ÂÈ ÛÙËÓ ¶ÚÔ‡Û· (BfiÚÂÈÔ ™˘-
ÁÎÚfiÙËÌ· MÂÚ·Ú¯ÈÒÓ, ¶ÚÔ‡Û· - EÛΛ
™Â¯›Ú). ¢ÂÓ ÂÚfiÎÂÈÙÔ fï˜ Ó· ÂÚÈÔÚÈ-
Ûı› ÌfiÓÔÓ Û ·˘Ù¿ Ù· ηı‹ÎÔÓÙ·. ¶·-
Ú¿ÏÏËÏ· ÌÂ ÙË ¯·ÚÙÔÁÚ¿ÊËÛË ÛÙËÓ
ÔÔ›· Âȉ›‰ÂÙ·È, ÙÔ AÚ¯ËÁÂ›Ô Ù˘ ™ÙÚ·-
ÙÈ¿˜, Ô˘ ›¯Â ÙËÓ ¤‰Ú· ÙÔ˘ ÛÙË ™Ì‡Ú-
ÓË, ÙÔ˘ ·Ó·ı¤ÙÂÈ ÙË Ï‹„Ë Î·È ·ÔÛÙÔÏ‹
ÔÏÂÌÈÎÒÓ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ ·fi ÙËÓ Âͤ-
ÏÈÍË ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛˆÓ, ÙÔ˘˜
¯ÒÚÔ˘˜ ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ, ÙȘ fiÏÂȘ ·fi ÙȘ
Ôԛ˜ ‰È¤Ú¯ÂÙ·È Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜,
·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹ ÙˆÓ
ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ. EÈϤÔÓ, Ô ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜
Ù˘ AÚ¯·ÈÔÏÔÁÈ΋˜ YËÚÂÛ›·˜ ÙÔ˘
˘Ô˘ÚÁ›Ԣ ¶·È‰Â›·˜ KÔ˘ÚÔ˘ÓÈÒÙ˘,
ÊıÈÓfiˆÚÔ ÙÔ˘ 1921 Î·È ÂÚÈԉ‡ÂÈ ÛÙÔ
ηÙ¯fiÌÂÓÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜,
Ì ‰È¢ÎfiÏ˘ÓÛË ÙÔ˘ ÂÈÙÂÏ¿Ú¯Ë ÙÔ˘ °ã
™.™. NÈÎ. ™˘ÚfiÔ˘ÏÔ˘, ·Ó·ı¤ÙÂÈ ÛÙÔÓ
™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË, ηٷÁÚ·Ê‹
Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ·fi ÙȘ fiÏÂȘ
Ù˘ ÂÚÈÊÂÚ›·˜ ÙÔ˘ ™ÒÌ·ÙÔ˜:
¢ÔڇϷÈÔ (EÛΛ ™Â¯›Ú), KÈÔ˘Ù¿-
¯ÂÈ·, ¶ÚÔ‡Û·, ™Â˚ÓÙ› °·˙‹, ™È‚Ú›
O ÂÚ·ÛÈÙ¤¯Ó˘
XÈÛ¿Ú Î.Ï. ÙˆÓ ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÊˆÙÔÁÚ¿ÊÔ˜ Ô˘
¢ÚËÌ¿ÙˆÓ, Ù· ÔÔ›· ÂÚfiÎÂÈÙÔ
Ó· ÎÔÛÌ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ Û¯Â‰È·˙fiÌÂÓÔ ··ı·Ó¿ÙÈÛ ÛÙÈÁ-
«AÏÛÔ˜ ÙÔ˘ ¢ÔÚ˘Ï·›Ô˘» ÛÙÔ ¶·-
Ï·Èfi º¿ÏËÚÔ. ™‡Ìʈӷ Ì ÙË Ì¤˜ ÙÔ˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·-
Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙÔ˘ ȉ›Ô˘, Û˘ÁΤÓÙÚˆ-
ÛÂ 120 ÂÚ›Ô˘ Ì·ÚÌ¿ÚÈÓ· ·Ú-
ÙÈÎÔ‡ MÂÙÒÔ˘
¯·ÈÔÏÔÁÈο Â˘Ú‹Ì·Ù· (ÂÈÙ‡Ì-
‚Ș ÛًϘ, ΛÔÓ˜, ÎÈÔÓfiÎÚ·Ó·
Î.Ï.), Ù· ÔÔ›· Û˘Û΢·Ṳ̂ӷ Û ÌÂÁ¿-
Ϙ οÛ˜, ÂÁηٷÏ›ÊıËÎ·Ó ÌÂÙ¿ ÙËÓ
ηٿÚÚ¢ÛË ÙÔ˘ ÌÂÙÒÔ˘ ÛÙËÓ ÚÔ΢-
Ì·›· ÙˆÓ MÔ˘‰·ÓÈÒÓ1.
T·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì ÙË ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈ΋
ÙÔ˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·, Ô ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘, ·fi
ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÂÈ‚È‚¿˙ÂÙ·È ÛÙÔÓ ¶ÂÈ-
Ú·È¿, ̤¯ÚÈ ÙË P·È‰ÂÛÙfi Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ-
΋˜ £Ú¿Î˘, fiÔ˘ ı· ÂÚ¿ÛÂÈ ·fi ÙÔÓ
¶¿ÓÔÚÌÔ Û˘Óԉ‡ÔÓÙ·˜ Ù· ·Ú¯Â›· ÙÔ˘
ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÂÈÙÂÏ›Ԣ, ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿Ú-
Ú¢ÛË, ÙËÚ› ¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊÔ ÚÔÛˆÈÎfi
ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, Ô˘ ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi 85

22 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
ÂÚ›Ô˘ ÛÂÏ›‰Â˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂˆÓ 18x24
ÂηÙ. Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô Î·Ï‡ÙÂÈ, Ì ¤Ó·
ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÎÂÓfi, ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·fi ÙÔÓ
IÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1921 ¤ˆ˜ Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ ™Â-
ÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922. OÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ËÌÂÚÔ-
ÏÔÁȷΤ˜ ÂÁÁڷʤ˜ ÙÔ˘ A˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ Á›-
ÓÔÓÙ·È ›Ûˆ ·fi ÙÔ˘˜ ¯¿ÚÙ˜ ÙÔ˘ ÂÈ-
ÙÂÏ›Ԣ Ô˘ ÌÂٷʤÚÂÈ Â¿Óˆ ÙÔ˘, ·Ï-
Ï¿ Î·È Û ÌÈÎÚ¿ ÎÔÌÌ·Ù¿ÎÈ· ¯·ÚÙ›.
EÓ· ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÙÔ˘ ËÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ ·Ó·-
ʤÚÂÙ·È ÛÙ· ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈο Â˘Ú‹Ì·Ù·
Ô˘ ¤¯ÂÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ2.
TÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ·Ú¯Â›Ô ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘
Ô˘ ‰È·ÛÒıËΠ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ Î·Ù¿ ÙËÓ
˘Ô¯ÒÚËÛË, ·Ú¤ÌÂÈÓ ¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ·
·Ó¤Î‰ÔÙÔ3, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË 38 ʈÙÔÁÚ·-
ʛ˜ Ô˘ Ô ›‰ÈÔ˜ ·Ú·¯ÒÚËÛ ÁÈ· ‰Ë-
ÌÔÛ›Â˘ÛË ÛÙÔÓ ™. M·ÚÎÂ˙›ÓË4. ¶ÂÚÈ-
Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÚ›Ô˘ 430 ʈÙÔÁڷʛ˜,
‰È·ÊfiÚˆÓ ÌÂÁÂıÒÓ, Ô˘ ηχÙÔ˘Ó
¯ÚÔÓÈο ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô 15 ÌËÓÒÓ, ̤¯ÚÈ
ÙËÓ Î·Ù¿ÚÚ¢ÛË (IÔ‡ÓÈÔ˜ 1921-A‡ÁÔ˘-
ÛÙÔ˜ 1922). OÚÈṲ̂Ó˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ›ӷÈ
ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ Î·È ‚Ú¤ıËÎ·Ó ÛÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi
ʈÙÔÁÚ·ÊÂ›Ô ÙÔ˘ EÛΛ ™Â¯›Ú, fiÙ·Ó Ô
ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ η٤Ϸ‚ ÙËÓ fi-
ÏË, ÙÔÓ IÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 19215. OÈ ÊˆÙÔÁÚ·-
ʛ˜ Â›Ó·È ·ÚÈıÌË̤Ó˜, ʤÚÔ˘Ó ˆ˜ Â›
ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ ÙȘ Â›ÛË̘ ÏÂ˙¿ÓÙ˜,
fiÔ˘ ÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ – ʈÙÔÁÚ¿ÊÔÈ ¤‰È-
Ó·Ó, ‚¿ÛÂÈ ·˘ÛÙËÚÒÓ Ô‰ËÁÈÒÓ, ·ÏÏ¿
ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Î·È ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· Û¯fiÏÈ·
ÙÔ˘ ȉ›Ô˘. T· Û¯fiÏÈ· ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘
ÛÙȘ ʈÙÔÁڷʛ˜ ÙÔ˘, fiˆ˜ Î·È ÛÙÔ
ËÌÂÚÔÏfiÁÈfi ÙÔ˘ Û˘ÓÈÛÙÔ‡Ó ÙË ‰È΋
ÙÔ˘ «·Ó¿ÁÓˆÛË», ·ÔÙ˘ÒÓÔ˘Ó ÙËÓ
ÚÔÛˆÈ΋ Î·È ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÎÚÈÙÈ΋
ÙÔ˘ ¿Ô„Ë ÁÈ· Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ·, ÙËÓ È‰ÂÔ-
ÏÔÁÈ΋ ÙÔ˘ ÔÙÈ΋, ÙË Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ-
΋ Î·È „˘¯ÔÏÔÁÈ΋ ÙÔ˘ ηٿÛÙ·ÛË.
™ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÔÈ ÊˆÙÔ-
Áڷʛ˜ Î·È ÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ·Ú·ÎÔ-
ÏÔ˘ıÔ‡Ó «‰ËÌÔÛÈÔÁÚ·ÊÈο», ÔÏfiÎÏË-
ÚË ÙË ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘
BÔÚ›Ԣ ™˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈ-
ÎÔ‡ ™ÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹
·ÌÔÈ‚‹˜ ‹ ›Ûˆ˜ ‡ÓÔÈ·˜ ÛÙË ÌÂÙ·¯Â›ÚÈ-
ÛË. OÏfiÎÏËÚÔ ÙÔÓ ¯ÂÈÌÒÓ· ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È
ÛÙÔ Î·Ù·ÏËÊı¤Ó ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ʈÙÔÁÚ·-
ÊÂ›Ô Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ Ï·-
Ù›· Ù˘ fiÏ˘. ºˆÙÔÁÚ·Ê›˙ÂÈ, ÂÌÊ·Ó›-
˙ÂÈ, Ù˘ÒÓÂÈ Î·È Ù·ÍÈÓÔÌ› ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·-
ÊÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜
Î·È ÔÈ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ› ÙÔ˘.
AÓıÚˆÔ˜ ·Ú·ÙËÚËÙÈÎfi˜, Û˘ÛÙË-
Ì·ÙÈÎfi˜ Î·È ·ÎÚ·›· Ù·ÎÙÈÎfi˜, Ô ™ÙÂÊ¿-
ÓÔ˘ Ì ÙȘ ʈÙÔÁڷʛ˜ Î·È ÙÔ ËÌÂÚÔ-
ÏfiÁÈfi ÙÔ˘, ·ÔÙ˘ÒÓÂÈ Ì ÙÚfiÔ ÛÊ·È-
ÚÈÎfi Î·È Û˘ÓıÂÙÈÎfi, ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋
ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÁÈ· ÙÔ Û˘ÁÎÏÔÓÈÛÙÈÎfi
ÈÛÙÔÚÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ‚Ú¤ıËÎÂ
Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ.
H Eσκ Σεχρ 1922. O
Aναστσιος Στεφνου ™∏ª∂πfl™∂π˜:
(δετερος απ αριστερ 1. Bλέπε σχετικά το αυτοβιογραφικ δο-
κίμιο του Στεφάνου: «Aναδρομή στα πε-
με το πηλ"κιο), χοντας
ÙÔ˘ ÛÙÚ·Ù‡̷ÙÔ˜: ÔÚ›· ÚÔ˜ KÈÔ˘- ρασμένα», εκδ. του ιδίου, Aθήνα 1983,
γνσεις ερασιτχνη φωτο-
Ù¿¯ÂÈ·, ηٿÏË„Ë EÛΛ ™Â¯›Ú (¢ÔÚ˘- σελ. 57 και 87-94.
γρφου, χι μνο λ"ψης
Ï·›Ô˘), ÂÎÛÙÚ·Ù›· AÁ·ڷ˜, ™·ÁÁ¿-
αλλ και τυπματος φω- 2. Oπ.π., σελ. 87 κ.ε.
ÚÈÔ˜, ·Ó·‰›ψÛË ÙÔ˘ MÂÙÒÔ˘, η-
τογραφιν, παρακολο- 3. Πρκειται να εκδοθεί υπ την αιγίδα
Ù¿ÚÚ¢ÛË Î·È ÂÎΤӈÛË NÈÎÔÌ‹‰ÂÈ·˜
θησε λες τις εξελξεις του του Mουσείου Mπενάκη.
- MÔ˘‰·ÓÈÒÓ. K·Ï‡ÙÔ˘Ó fï˜ ıÂÌ·-
Bρειου Tομα, παραμ-
ÙÈο Î·È ÙÔ ÙÔ›Ô, ÙË ÌÔÚÊÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ 4. Σπ. Mαρκεζίνη «Πολιτική Iστορία της
νοντας μχρι την εκκνω-
‰¿ÊÔ˘˜, ÙË ¯ÏˆÚ›‰· –ı¤Ì· ÛÙÔ ÔÔ›Ô Nεωτέρας Eλλάδος», τμος πρώτος, «H
ση (τλη Aυγοστου 1922) σύγχρονος Eλλάς 1920-1922», εκδ. Πάπυ-
ÂȉÂÈÎÓ‡ÂÈ È‰È·›ÙÂÚË Â˘·ÈÛıËÛ›·– ηÈ
της Mικρς Aσας. ρος, Aθήνα 1973, σελ. 232, 233, 236, 237,
ÙȘ fiÏÂȘ Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜.
241, 260, 264, 269, 276, 277, 284, 285, 289,
MÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó·‰›ψÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈ- 292, 293, 296, 297, 300, 301, 344, 345, 348,
ÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ (™Â٤̂ÚÈÔ˜ 1921), Ô ™ÙÂ- 364, 369, 372, 373, 376, 377, 380, 381.
Ê¿ÓÔ˘ ÂÁηı›ÛÙ·Ù·È ÛÙÔ EÛΛ ™Â¯›Ú. H
5. Σε αυτές απεικονίζεται ο Kεμάλ, το
ηٿÛÙ·ÛË ËÚÂÌ›. H ıÂÌ·ÙÈ΋ Ù˘ ʈ-
τουρκικ επιτελείο, οι ξένοι στρατιωτικοί
ÙÔÁÚ·Ê›·˜ ÌÂÙ·ÙÔ›˙ÂÙ·È. ¶¤Ú· ·fi ÙȘ σύμβουλοι, κεμαλικά αποσπάσματα κ.ά.
ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÚÔÂÙÔÈ̷ۛ˜, Ù· Á˘ÌÓ¿- Oπως σημειώνει ο Mαρκεζίνης, με βάση
ÛÈ·, ÙȘ ÔÚ›˜ Î·È ÙȘ ·ÚÂÏ¿ÛÂȘ ʈ- το υπμνημα του Στεφάνου: «Tινές εξ
ÙÔÁÚ·Ê›˙ÂÈ ÙËÓ fiÏË Î·È Ù· ·ÍÈÔı¤·Ù¿ αυτών ήσαν φωτογραφικαί πλάκες, τας
Ù˘, fiˆ˜ Ô Î·Ù·ÚÚ¿ÎÙ˘ Î·È Ë Á¤Ê˘Ú· οποίας ενεφάνισεν ο ίδιος. Aι ραγδαίαι
εξελίξεις εις τον τομέα εκείνον μεταξύ
ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ¶Ô˘ÚÛ¿Î, Ù· ‰ËÌfiÛÈ· ÎÙ›-
6ης και 8ης Iουλίου προφανώς δεν επέ-
ÚÈ·: ÙÔ Î·ÊÂÓÂ›Ô ÙˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ, ÙÔ τρεψαν εις τους λαβντας τας φωτογρα-
¢Ë̷گ›Ô, ÙÔ M·Î·ÚÔÓÔÔÈ›Ô, ÙËÓ Î›- φίας να τας συναποκομίσουν φεύγοντες»,
ÓËÛË ÛÙÔÓ ™È‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ™Ù·ıÌfi, ÙËÓ Mαρκεζίνης, π. παρ. σελ. 232-233.
ηıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹ Î·È ÙÔ ·˙¿ÚÈ, ÙÔ˘˜ Ê›-
ÏÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜. ºˆÙÔÁÚ·-
Ê›˙ÂÈ ·ÎfiÌË Î·È ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ ¤Ó·ÓÙÈ

BIOΓPAΦIKO
ΣHMEIΩMA

O A¡∞™ΔÕ™π√˜ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ Â›Ó·È AÚο˜ ÛÙËÓ Î·Ù·-

H Eσκ Σεχρ, 1921.
ÁˆÁ‹ Î·È ÁfiÓÔ˜ ÔÏ˘ÌÂÏÔ‡˜ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÔÈÎÔÁ¤-
ÓÂÈ·˜. °ÂÓÓ‹ıËÎÂ ÙÔ 1893 ÛÙËÓ KÂÚ·ÛÈ¿ (ÚÒ-
ËÓ AÚ‚·ÓÈÙÔÎÂÚ·ÛÈ¿ ÙÔ˘ Ù¤ˆ˜ ¢‹ÌÔ˘ M·ÓıËÚ¤·˜) ηÈ
¤ı·Ó ÛÙËÓ Aı‹Ó· ÙÔ 1984. EÊÔ›ÙËÛ ÛÙÔ ¢ËÌÔÙÈÎfi
™¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡ Î·È ÛÙÔ ™¯ÔÏ·Ú¯Â›Ô Î·È ÙÔ °˘ÌÓ¿-
ÛÈÔ Ù˘ TÚ›ÔÏ˘, ·fi fiÔ˘ ·ÔÊÔ›ÙËÛ ÙÔ 1912. TÔÓ
›‰ÈÔ ¯ÚfiÓÔ ¤Ê˘Á ÁÈ· Ó· ÛÔ˘‰¿ÛÂÈ ‰·ÛÔÏÔÁ›· ÛÙË °ÂÚ-
Ì·Ó›· (¢·ÛÔÏÔÁÈ΋ Aη‰ËÌ›· ÙÔ˘ Tharandt ÛÙË ™·Íˆ-
Ó›·) Î·È ÂÓ Û˘Ó¯›· ÛÙËÓ A˘ÛÙÚ›· (¢·ÛÔÏÔÁÈ΋ ™¯ÔÏ‹
ÙÔ˘ Bruck a.d. Muhr). EÓ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜
‰·ÛÔÏfiÁÔ˘˜, Â¤ÛÙÚ„ ÙÔ 1916 Î·È ˘ËÚ¤ÙËÛ ̤¯ÚÈ
ÙËÓ ÂÈÛÙÚ¿Ù¢ÛË ÙÔ˘ (1921) ˆ˜ ÚÒÙÔ˜ ‰·ÛÔÏfiÁÔ˜ -
‰·Û¿Ú¯Ë˜ ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›· Ì ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘˜ ‰·ÛÈ-
ÎÔ‡˜ fiÁÎÔ˘˜ ¶›Ó‰Ô˘, OχÌÔ˘, OÛÛ·˜ Î·È ¶ÂÚ›ˆÓ ηÈ
‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ Ù˘ ÓÂÔÛ‡ÛÙ·Ù˘ ¢·ÛÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ AÁ˘È¿˜.
MÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÛÙÚ¿ÙÂ˘Û‹ ÙÔ˘ (1922) ˘ËÚ¤ÙËÛ ˆ˜ ÂÈ-
ıˆÚËÙ‹˜ ¢·ÛÒÓ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ Î·È ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ Ù˘
°ÂÓÈ΋˜ ¢ÈÔ›ÎËÛ˘ £Ú¿Î˘ Î·È AÓ·Ù. M·Î‰ÔÓ›·˜. TÔ
1927 ÂÈÛ‹Á·Á ·fi ÙË °·ÏÏ›· ÙËÓ K·Ó·‰È΋ §Â‡ÎË, ÙËÓ
ηÏÏȤÚÁÂÈ· Ù˘ ÔÔ›·˜ ÚÔÒıËÛ Û fiϘ ÙȘ ÂÚÈʤ-
ÚÂȘ, ȉ›ˆ˜ fï˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ £Ú¿Î˘ Î·È Ù˘
M·Î‰ÔÓ›·˜. TÔ 1928 ·ÓÙÚ‡ÂÙ·È ÛÙËÓ KÔÌÔÙËÓ‹ ÙËÓ
AıËÓ¿ ™›ÙË, ËÂÈÚˆÙÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜. ™ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘
’30 ÔÚÁ¿ÓˆÛÂ Î·È ‰Èˇı˘Ó ÙË ÓÂÔÛ‡ÛÙ·ÙË YËÚÂÛ›·
AÓ·‰·ÛÒÛÂˆÓ ÙÔ˘ ˘Ô˘ÚÁ›Ԣ °ÂˆÚÁ›·˜, ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ-
ÓÙ·˜ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˘ËÚÂÛ›· ÛÙ· ¶·Ú·ÁˆÁÈο EÚÁ·
M·Î‰ÔÓ›·˜ (1937-40).
TÔ 1950 ÔÏÈÙ‡ıËΠ¯ˆÚ›˜ ÂÈÙ˘¯›· Ì ÙÔ ÎfiÌÌ· ÙÔ˘
°. ¶··Ó‰Ú¤Ô˘ (¢™K) ÛÙÔÓ ÓÔÌfi PÔ‰fi˘. TÔÓ ›‰ÈÔ
¯ÚfiÓÔ ·Ó¤Ï·‚ ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÁÂÓÈÎÔ‡ ÁÚ·ÌÌ·Ù¤· ÙÔ˘
˘Ô˘ÚÁ›Ԣ °ÂˆÚÁ›·˜. TÔ 1951-52 ÂÍÂϤÁË ‚Ô˘ÏÂ˘Ù‹˜
PÔ‰fi˘ – •¿Óı˘ Ì ÙËÓ E¶EK. TÔ 1959 ›‰Ú˘Û ÙËÓ
OÌÔÛÔÓ‰›· ¢·ÛÔfiÓˆÓ EÏÏ¿‰Ô˜ Î·È ÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi
«¢·ÛÈο XÚÔÓÈο». ¢È·Ù¤ÏÂÛ Â› ÂÈÎÔÛ·ÂÙ›·˜ ̤ÏÔ˜
ÙÔ˘ ¢.™. Ù˘ ¶·Ó·Úη‰È΋˜ OÌÔÛÔÓ‰›·˜ EÏÏ¿‰Ô˜. M¤-
¯ÚÈ ÙÔÓ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛ›Â˘Û ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·fi 300
ÌÂϤÙ˜ ÊÈÏÔ‰·ÛÈÎÔ‡, ÁˆÚÁÈÎÔ‡, ıËÚ¢ÙÈÎÔ‡, ÔÈÎÔÓÔ-
ÌÈÎÔ‡ Î·È ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ Î·È ·ÚÎÂÙ¿ ‚È‚Ï›·,
ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ù·: «EÏÏËÓÈο ‰¿ÛË Î·È AÚη‰ÈÎÔ›
¢Ú˘ÌÔ›» (1924), «H IÛÙÔÚ›· Ù˘ AÚ‚·ÓÈÙÔÎÂÚ·ÛÈ¿˜
AÚ牛·˜» (1965) (BÚ·‚Â›Ô Aη‰ËÌ›·˜ AıËÓÒÓ), «H §·-
ÔÁÚ·Ê›· Ù˘ AÚ‚·ÓÈÙÔÎÂÚ·ÛÈ¿˜ AÚ牛·˜» (1966) (BÚ·-
‚Â›Ô Aη‰ËÌ›·˜), «O °¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ MˆÚÈ¿» (1970), «O ¶Ï¿-
Ù·ÓÔ˜, ÙÔ ÂıÓÈÎfi Ì·˜ ‰¤Ó‰ÚÔ» (1973), «TÔ ¢¿ÛÔ˜ Ô˘
Ï·¯Ù¿ÚÈ˙˜» (1974) (BÚ·‚Â›Ô Aη‰ËÌ›·˜), «ET IN
ARKADIA EGO, Ô ÚÒÙÔ˜ ÂÏÏËÓÈÎfi˜ T¯ÓËÙfi˜ ¢Ú˘Ìfi˜
ÛÙËÓ ·Úη‰È΋ ™ÎÈÚ›Ùȉ·» (1977), «IÛÙÔÚ›· Ù˘ ¶¿ÚÓË-
ı·˜» (1983) (BÚ·‚Â›Ô Aη‰ËÌ›·˜).
°.M.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 23
 Hμερολγιο απ το
H Σββατο 18 Iουλ
ου 1921, φτασε στο Eσκ
Σεχ
ρ 1921 ‚Ú›·Ó] ÌÂÙ¤‚ËÓ ÂȘ ÙÔ ÙÔÔÁÚ·ÊÈÎfiÓ
(Δορλαιο) ο βασιλις Kωνσταντ
νος χοντας ακο- ÙÌ‹Ì· Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛıËÓ ÌÂÙ¿ ÙˆÓ 2
λουθ
α λους τους βασιλπαιδες μαζ
με τον διδο- 12 πÔ˘Ó›Ô˘ 1921 (™¿‚‚·ÙÔÓ) ¿ÏÏˆÓ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÙÔÔÁÚ¿ÊˆÓ ¢Â-
χο και κυβερνητικ κλιμκιο με τον πρωθυπουργ ¶ÚÔ·Ú·Û΢·› ÌÂÁ¿Ï·È ÂȘ ÙÔ ÏÈÌ¿- ‰Ô‡ÛË Î·È ª·ÓÈ·‰¿ÎË ÂÓÒÈÔÓ ÙÔ˘
Δημτριο Γοναρη για την επ
σημη τελετ απονο- ÓÈ ÙÔ˘ ¶ÂÈÚ·ÈÒ˜ ÊÔÚÙÒÛÂȘ Î·È ÂÎÊÔÚ- ÚÔ˚Ûٷ̤ÓÔ˘ Î. §Ô‡‚Ë ÏÔ¯·ÁÔ‡ ˘-
μς παρασμων, που πραγματοποιθηκε την επομ- ÙÒÛÂȘ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÔÛÔÙ‹ÙˆÓ ÔÏÂÌÈ- ÚÔ‚ÔÏÈÎÔ‡. ∂Î ÚÒÙ˘ fi„ˆ˜ ÌÔ˘ ÂÊ¿-
νη: Kυριακ 19 Iουλ
ου (π.η.) ÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ Î·È ÙÚÔÊÒÓ. ∂Ó Ù¤ÏÂÈ ÂÈ‚È- ÓË Â˘ÁÂÓ‹˜ Î·È ‹Û˘¯Ô˜ Ê˘ÛÈÔÁӈ̛·
1. O βασιλις Kωνσταντ
νος αναχωρε
απ το Eσκ
‚¿ÛıËÌÂÓ ÂÚ›Ô˘ 800 ¿Ó‰Ú˜ ÂȘ ÙÔ ÂÚÈÔÚÈÛı›۷ ÛÙÔ Ó· Ì·˜ ›‰Ë Î·È Ó·
Σεχ
ρ για τον χ"ρο που θα πραγματοποιηθε
η ÊÔÚÙËÁfiÓ «ª·Ú› ªÈ¯·ÏÈÓÔ‡», Î·È ·Ô- Ì·˜ ÁÓˆÚ›ÛË «fiÙÈ ‰›Ï· ÛÙÔ ÁÚ·ÌÌÔ-
παρασημοφορ
α και η παρλαση. χ۷ÌÂÓ ÂȘ ¿ÁÓˆÛÙÔÓ ‰È‡ı˘ÓÛÈÓ. Û‡ÚÙË Ú¤ÂÈ Ó¿¯Ô˘ÌÂ Î·È ¤Ó· fiÏÔÓ»
2. Mετ τη δοξολογ
α ο βασιλις παρασημοφορε
ΔÚfiÊËÌ· 2 ÎÔ˘Ú·Ì¿ÓÓ˜ Î·È ÔÏ›ÁÔ Ù˘- ·Ú¿ ‰Â ÙÔ˘ ÏÔ¯›· ı· ÂÏ·Ì‚¿Ó·ÌÂÓ
τις σημα
ες των 22 συνταγμτων. Tην επισημ- Ú› ‰È’ fiÏÔ ÙÔ Ù·Í›‰È. Ù·˜ ‰ÂÔ‡Û·˜ ‰È·Ù·Á¿˜. ∞˘Ù¿ fiÏ· ¯ˆÚ›˜
τητα υπογραμμ
ζει η παρουσ
α χι μνο φωτο- Ó· Ì·˜ ÂÍÂÙ¿ÛÂÈ Â¿Ó fiÓÙˆ˜ ›ÌÂı· ÙÔ-
γρφων, αλλ και κινηματογραφιστ"ν, που δια- ªÔ˘‰·ÓÈ¿ 15 πÔ˘Ó›Ô˘ 21 (ΔÚ›ÙË) ÔÁÚ¿ÊÔÈ ‹ Ô‰Ôηı·ÚÈÛÙ·›. ΔËÓ ·˘-
κρ
νεται στο βθος. Aριστερ ο Γι"ργος Προκο- AÊÈÍȘ ÂȘ ÙÔÓ ÏÈ̤ӷ ÙˆÓ ªÔ˘‰·- Ù‹Ó ËÌ¤Ú·Ó ÌÂÙ¤ÊÂÚ· Î·È Ù· Ú¿ÁÌ·-
π
ου και δεξι ο Δημ. Γαζιδης (;). ÓÈÒÓ ÛÙȘ 10 .Ì. ·Ô‚›‚·ÛȘ Î·È Ù·ÍÈ- Ù¿ ÌÔ˘ ÂȘ ÙÔ Ô›ÎËÌ· ÙÔ˘ ÙÔÔÁÚ·ÊÈ-
3. Στη συνχεια η παρασημοφορ
α των λχων. O ÓfiÌËÛȘ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ÂȘ Ù· ›‰Ë ÙˆÓ. ÎÔ‡, ·Ú¿ ÙËÓ ı¤ÏËÛ›Ó ÌÔ˘ ÂÓÔ›ٷÈ
βασιλις συγχα
ρει με χειραψ
α τον παρασημο- ¶·Ú·ÌÔÓ‹ Î·È ‰È·Ó˘ÎÙ¤Ú¢ÛË ÂȘ ÙÔÓ ‰ÈfiÙÈ ÂϤÁÂÙÔ fiÙÈ Â›¯ÂÓ ··ÁÔÚ¢ı›
φορομενο και ο δ
πλα του αξιωματικς του πα- ÂÏ·ÈÒÓ· ÙˆÓ ·fiÏˆÓ 800 ·Ó‰ÚÒÓ. ·˘ÛÙËÚÒ˜ Ë [ÂÓÔÈΛ·ÛȘ] ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ
ραδ
δει το κουτ
με τα δισημα. ÂȘ ȉȈÙÈο ÔÈ΋̷ٷ ‹ Î·È •ÂÓÔ‰Ô-
4. Mετ την παρασημοφορ
α ακολοθησε παρλα- ¶ÚÔ‡Û· 18 πÔ˘Ó›Ô˘ (¶·Ú·Û΢‹) ¯Â›·. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ËÓ·ÁοÛıËÓ Ó·
ση εμπρς στον φιππο Kωνσταντ
νο. Πρ"τα οι AÊÈÍȘ ÙËÏÂʈӋ̷ÙÔ˜ fiˆ˜ ·ÚÔ˘- ÎÔÈÌËıÒ ‹ Ì¿ÏÏÔÓ Ó· ¤Ûˆ ÂȘ ÙÔÓ
σημα
ες, που παρατχθηκαν απναντ
του, στη ÛÈ·ÛÙÒÌÂÓ ÂȘ ÙÔ πππ ÁÚ·Ê›ÔÓ ÙÔ˘ ™Ò- ‰È¿‰ÚÔÌÔÓ ÙÔ˘ ηÙÂÚÂÈˆÌ¤ÓÔ˘ ÂΛ-
συνχεια ο διοικητς της Στρατις με το Eπιτε- Ì·ÙÔ˜ ÂȘ ¶ÚÔ‡ÛÛ·Ó, ¯ÔÚ‹ÁËÛȘ ʇÏ- ÓÔ˘ ÔÈ΋̷ÙÔ˜ ÙÔ ÔÔ›ÔÓ ¤ÙÚÂÊÂÓ Î·Ù’
λε
ο του, οι οπο
οι λαβαν θση πισθεν του βα- ÏÔ˘ ÔÚ›·˜ Î·È ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎÒ˜ ¿ÊÈ- ·Á¤Ï·˜ ÙÔ˘˜ ÂÈÓ·Ṳ̂ÓÔ˘˜ ÎÔÚ¤Ô˘˜.
σιλως. Σε λ
γο, τλη του μηνς, αρχ
ζει η πο- ÍȘ ÂȘ ¶ÚÔ‡ÛÛ·Ó Î·È ‰È·Ó˘ÎÙ¤Ú¢ÛȘ ¶·Ú¿ Ù· ÚÔÊ˘Ï·ÎÙÈο ̤ÙÚ· ¿ÙÈÓ·
ρε
α προς Aγκυρα (Aρχε
ο Kντρου Mικρασιατι- ÂȘ ÙÔ •ÂÓԉԯ›ÔÓ «∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡Ô- ÂÎ Ù˘ ÂÛ¤Ú·˜ ›¯ÔÓ Ï¿‚ÂÈ, ÙËÓ Ó‡¯Ù·
κ"ν Σπουδ"ν). ÏȘ». Ë ÂÎÛÙÚ·Ù›· ¤Ï·‚ÂÓ ¯ÒÚ· Î·È Ë Ì¿¯Ë
ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂÓ Ì¤¯ÚÈ Úˆ›·˜ ¯ˆÚ›˜
19 πÔ˘Ó›Ô˘ (™¿‚‚·ÙÔÓ) ÂÓÓÔÂ›Ù·È Ó· ÎÏ›ۈ Ì¿ÙÈ. ∂›Ó·È ·È
∂ÓÂÁÚ¿ÊËÓ ÂȘ ÙÔÓ §fi¯ÔÓ ÙÔ˘ ™ÙÚ·- ÚÒÙ·È ÂÓÙ˘ÒÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡
ÙËÁ›Ԣ ÙÔ˘ °ã ™ÒÌ·ÙÔ˜ ¢ÚÈÛÎfiÌÂÓÔÓ ‚›Ô˘ ·È ÔÔ›·È ·ÔÚÚ¤Ô˘ÛÈÓ ·fi ¿Óˆ
¤Ú·Ó Ù˘ Á¤Ê˘Ú·˜ ÙÔ˘ ºÚÔ˘Ú·Ú¯Â›Ô˘ ·fi ¤Ó· ·ÓÙ›ÛÎËÓÔ Î·È Î¿ÙˆıÂÓ ÌÈ·˜
Î·È Â› ÙÔ˘ ∞Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ÛËÌ›Ԣ Ù˘ ÎÔ˘‚¤ÚÙ·˜. ¶ÂÚ› Ù· ÂÍËÌÂÚÒÌ·Ù· ÌÂ-
fiψ˜ ¶ÚÔ‡ÛÛ˘.ª[ÂÙ¿] Ì[ÂÛËÌ- Ù·ÊÔÚ¿ Ù˘ ηٷÛÎËÓÒÛÂÒ˜ ÌÔ˘ ÂȘ

24 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
μικρασιατικ Mτωπο

Õ Mουδανι, 23
Aυγοστου 1922.
Πρσφυγες απ την
ευρτερη περιοχ
της Προσας και
τμματα στρατο
αναμνουν πλο
α
για επιβ
βαση. Mο-
νδες του Γ´ Σ"μα-
τος Στρατο κλυ-
πταν το λιμνι των
Mουδανι"ν για την
ασφαλ επιβ
βαση
των προσφγων μ-
χρι 27 Aυγοστου.
Δο ημρες αργτε-
ρα η πλη ε
χε εκ-
κενωθε
.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 25
Ã 30 Iουλ
ου 1921. Tο
17ο Σνταγμα Πεζικο
ετοιμζεται προς αναχ"ρη-
ση. Mετακινομενο στις γ-
ρω απ το Γεν
Σεχ
ρ πε-
ριοχς, ανατολικ της
Προσας στο ψος της N
-
καιας, μεινε στις προκα-
λψεις, προσφροντας
ασφλεια στα μετπισθεν,
λγω του μεγλου βθους
της προλασης.
AӤΉÔÙ˜ ËÌÂÚÔÏÔ-
ÁȷΤ˜ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ
ÙÔ˘ AÓ·ÛÙ·Û›Ô˘ ™ÙÂ-
Ê¿ÓÔ˘ ·fi ÙË ıËÙ›·
ÙÔ˘ ÛÙË MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ-
΋ EÎÛÙÚ·Ù›·
26 H K A £ H M E P I N H
ÙÔÓ ΔÛ›ÁÁÔÓ fiÔ˘ ‹ÏÈ˙ÔÓ Î·ÏÏÈÙ¤Ú¢-
ÛÈÓ Ù˘ ˘ÔÛÙ¿ÛÂÒ˜ ÌÔ˘.
20 πÔ˘Ó›Ô˘ (∫˘Úȷ΋)
EÁÂÚÛȘ 6 .Ì., ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹-
ÛÂˆÓ Ôχ ÂÚÁ·Û›· ÂÓ Ùˆ ÁÚ·Ê›ˆ.
fiˆ˜ .¯. ۯ‰ȿÛˆ˜ ¯¿ÚÙÔ˘ ∫ÈÔ˘Ù·-
¯Â›·˜. M.Ì. ÂÏ¢ıÂÚ›·, ÌÂÙ¿‚·ÛȘ
ÂȘ ÂÚ›·ÙÔÓ Î·È ¿ԄȘ Ù˘ fi-
ψ˜ ÂÎ ÙÔ˘ ¶‡ÚÁÔ˘. ∂›Û΄Ș
ÂȘ ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙˆÓ Ù¿ÊˆÓ ÙˆÓ
™Ô˘ÏÙ¿ÓˆÓ √Ú¯¿Ó Î·È √ÛÌ¿Ó.
¢È·Ó˘ÎÙ¤Ú¢ÛȘ ÂȘ ÙÔÓ ΔÛ›ÁÁÔÓ.
24 πÔ˘Ó›Ô˘ (¶¤ÌÙË)
EÁÂÚÛȘ 7 .Ì. ™˘Û΢·Û›· ÙˆÓ
[Á˘·ÏÈÎÒÓ;] ÚÔ˜ ·Ú¿‰ÔÛË.
∏ÓÔ‹Û·ÌÂÓ fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È ÂÚ›
·Ú¯‹˜ Ù˘ ÂÈı¤Ûˆ˜. ¢È·Ù·Á‹ Ó·
·Ú·‰ÔıÔ‡Ó fiÏ· Ù· ÚÔ‡¯· [ÎÏ.]
ÂÎÙfi˜ ÌÈ·˜ Ì·Ó‰‡·˜ Î·È 1 ÊÔÚÂ-
ÛÈ¿˜ ÂÛˆÚÔ‡¯ˆÓ. ∫·Ù¿ÏÏËÏÔ˜ ÂÈÛ‹ÁË-
ÛË ÙÔ˘ ÏÔ¯›· ΔÛÈÓ›ÎÔ˘ fiˆ˜ ÚÔÛÎÔÏ-
ÏËıÒ ÂȘ ÙÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfiÓ Û˘ÓÂÚÁ›-
ÔÓ. ¶ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· Ù˘ ʈÙÔÁÚ·ÊÈ΋˜
Ì˯·Ó‹˜ Î·È Û˘Û΢·Û›· ÌÂÙ¿ ÙˆÓ
ÏÔÈÒÓ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÂȉÒÓ. ™¯Â‰›·-
B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
ÛȘ [ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡] ¯¿ÚÙÔ˘ 1: 100.000
(Û˘ÛÛ›ÙÈÔÓ ·ÁÁÔ‡ÚÈ Î·È Ú¤ÁÁ·) Î·È Á·-
ϤÙÙ· ‡ÓÔ˜ Â› ÙÔ˘ ΔÛ›ÁÁÔ˘.
8 πÔ˘Ï›Ô˘ ¶¤ÌÙË
∂ÎΛÓËÛȘ Î·È ÌÂÙ¿ ÌÈ·Ó ÒÚ·Ó [ËÛ‡-
¯ˆ˜] ¿ÊÈÍË ÂȘ ÙÔ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú, ÂÁηٿ-
ÛÙ·ÛȘ ÂȘ ÙËÓ °ÂˆÚÁÈÎ‹Ó ™¯ÔÏ‹Ó (ÙÔ ÌÂ-
Á¿ÏÔ Ô›ÎËÌ· ‚Ú·‰‡ÙÂÚÔÓ ‰Â ÂȘ ÙÔ ™ÒÌ·
fiÔ˘ ÂÁηÙÂÛÙ¿ıË Î·È ÙÔ ÙÔÔÁÚ·ÊÈÎfiÓ
ÙÌ‹Ì· ÂȘ ÙÔ ··ÈÛÈÒÙÂÚÔÓ ‰ˆÌ¿ÙÈÔÓ.
ªÂÙ¿ ÌÂÛËÌ(‚Ú›·Ó) Â›ıÂÛȘ ÙˆÓ ΔÔ‡Ú-
ΈÓ, ‚ÔÌ‚·Ú‰ÈÛÌÔ› Î·È Ì¿¯Ë ¤ÍˆıÂÓ ÙÔ˘
∂Û΋ ™Â¯‹Ú. ¶ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÂȘ ÙÔ ™ÒÌ·
‰È’ ÂӉ¯fiÌÂÓËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛÈÓ. ªÂÙ¿‚·-
ÛȘ ÌÂÙ¿ ¶··ÏÔ˘Î¿1 Î·È ∞ÁÁÂÏÔÔ‡ÏÔ˘
ÂȘ ÙÔ ‰›ÔÓ Ù˘ Ì¿¯Ë˜ ÚÔ˜ ʈÙÔÁÚ¿-
ÊËÛÈÓ. ¶ÂÚ› ÙȘ 6 Ì.Ì. ηٿ·˘ÛȘ Ù˘
Ì¿¯Ë˜ ÏfiÁˆ ˘Ô¯ˆÚ‹Ûˆ˜ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡.
9 πÔ˘Ï›Ô˘ ¶·Ú·Û΢‹
ºˆÙÔÁÚ·ÊÈη› ·Û¯ÔÏ›·È ÂȘ ÙÔ Êˆ-
ÙÔÁÚ·Ê›ÔÓ ÙÔ˘ ∞ÚÌÂÓ›Ô˘.
10 πÔ˘Ï›Ô˘ ™¿‚‚·ÙÔÓ
∂›Û˘, Ù‡ˆÛȘ ʈÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ ÙÔ˘
∫ÂÌ¿Ï.2
13 πÔ˘Ï›Ô˘ ΔÚ›ÙË
∂ÁηٿÛÙ·ÛȘ ÂȘ ÙÔ [Ù¤ˆ˜] ΔÔ˘ÚÎÈ-
ÎfiÓ ÂÁηٷÏÂÈÊı¤Ó ʈÙÔÁÚ·Ê›ÔÓ Î·È
¤Ó·ÚÍȘ ηÓÔÓÈ΋˜ ÂÚÁ·Û›·˜.
16 πÔ˘Ï›Ô˘ ¶·Ú·Û΢‹
ºˆÙÔÁÚ·Ê›·È ÂȘ ÙËÓ ÂȘ ÙËÓ ·Ú¿
Ùˆ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú ÁÂÓÔ̤ÓËÓ ·Ú¿Ù·ÍÈÓ
Î·È ÂÈıÂÒÚËÛÈÓ ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ¢È·‰fi-
¯Ô˘ ∞Ú¯ÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ ÎÏ. ÛÙÚ·ÙËÁÒÓ.
™¯ÂÙÈη› ʈÙÔÁÚ·Ê›·È.
18 πÔ˘Ï›Ô˘ ∫˘Úȷ΋
∂ÔÚÙ‹ Î·È ·Ú·ÛËÌÔÊÔڛ˜, ·ÔÓÔ-
Ì‹ ȉÈԯ›ڈ˜ ˘fi ÙÔ˘ μ·ÛÈϤˆ˜ ÙˆÓ
·Ú·Û‹ÌˆÓ, ‰È¿ÊÔÚ·È ÊˆÙÔÁÚ·Ê‹-
ÛÂȘ ·ÏÏ·Á‹ Ï·ÎÒÓ ‰È’ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙÔ˘.
29 πÔ˘Ï›Ô˘ ¶¤ÌÙË
∞Ó·¯ÒÚËÛȘ Úˆ›·Ó ·Ó¿Ï˄Ș Ù˘
·ÔÊ·ÛÈṲ̂Ó˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ Ù˘
∞Á·ڷ˜ ‹ÙȘ ηٿ Ù·˜ ÂÔÈı‹ÛÂȘ
Ì·˜ Î·È Ù·˜ Û˘ÓÔÌÈÏ›·˜ ÌÂٷ͇ ¶··-
ÏÔ˘Î¿ ¤¯ÔÓÙÔ˜ ·ÓÙ›ıÂÙËÓ ÁÓÒÌËÓ
[ÚÔ‹ÚÂÙ·È] Ó· ·ÔÙ‡¯Ë Î·È ·Ó ·ÎfiÌË
Êı¿ÛÔÌÂÓ ÂȘ ÙËÓ AÁ΢ڷÓ. ∏ ÈÛÙÔÚ›·
ˆ˜ ÔÚıÒ˜ Ô Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ ™¯›˙·˜ ›ÂÓ
 H Aρχς Iουλ
ου 1921. O Kεμλ χοντας στο πλευρ του τον Iσμτ πασ (αργτερα γνωστ ως Iνονο
στην τουρκικ κυβρνηση), επιθεωρε
τουρκικς μονδες στο Eσκ
Σεχ
ρ (Δορλαιο). O ελληνικς
στρατς (X Mεραρχ
α) κατλαβε την πλη στις 6 Iουλ
ου 1921. Φτνοντας ο Στεφνου στην πλη
ανακλυψε σειρ φωτογραφικ"ν πλακ"ν σε κεντρικ φωτογραφε
ο, τις οπο
ες και εμφνισε. Hταν
φωτογραφικς πλκες –μερικς με τον
διο τον Kεμλ– που εγκατλειψε ο τουρκικς στρατς φεγο-
ντας, πως τραγικ ειρωνε
α, αναγκστηκε να τις εγκαταλε
ψει λ
γο αργτερα και εκε
νος (Aγου-
στος ’22) με τη βιαστικ εκκνωση της Mικρς Aσ
ας. Nα σ"θηκαν ραγε οι φωτογραφικς πλκες
του Στεφνου και να τις εμφνισε κποιος Tορκος φωτογρφος  να καταστρφηκαν; Aγνωστο.

à Xρτης της Mι-

κρς Aσ
ας. Σημει"-
νονται τα κρια ση-
με
α ανπτυξης της
ελληνικς Στρατις
κατ τη Mικρασιατι-
κ Eκστρατε
α.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 27
 H Λεμβζευκτη γφυρα στον ποταμ Σαγγριο. Tο νομ του,
συνδεδεμνο στεν με την εκστρατε
α προς Aγκυρα, μεινε
θρυλικ στη μνμη μιας δυο γενε"ν (αρχε
ο Kντρου Mικρα-
σιατικ"ν Σπουδ"ν).

ηٿ ÙËÓ ÂÓÙ·‡ı· Û˘Ó¿ÓÙËÛ›Ó Ì·˜ ›-
Ó·È Ì¿ÚÙ˘˜. ΔÔ˘Ó·ÓÙ›ÔÓ, ÂȘ Û˘ÓÔÌÈ-
Ï›·Ó ÌÂÙ¿ ÙˆÓ ÂÈÙÂÏÒÓ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‹Ú-
¯ÔÓÙÔ ÂȘ ÙÔÓ ÛÎÔÙÂÈÓfiÓ Ì·˜ ı¿Ï·ÌÔÓ
Î·È È‰›· ÙÔ˘ ˘ÔÏÔ¯·ÁÔ‡ ¶··‰ÔÔ‡-
ÏÔ˘ ·Ú›ÛÙ·ÓÙÔ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· Úfi‰ÈÓ·.
«E¯ÂÈ Î·Ó¤Ó·Ó ÛÎÔfiÓ Ë ÂÎÛÙÚ·Ù›·
Ù˘ ∞Á·ڷ˜ Î. ÀÔÏÔ¯·Á¤» ¤ÏÂÁÔÓ ÂȘ
ÙÔÓ ¶··‰fiÔ˘ÏÔÓ. «∞¯ η¸Ì¤Ó 6 ̤-
Ú˜ ı· οÓÔ˘ÌÂ. √ ÛÙÚ·Ùfi˜ ÙÔ˘ ∫ÂÌ¿Ï
‰ÈÂχıË. £· ¿Ì ÛÙËÓ AÁ΢ڷ Ó·
ÏÈ·ÙÛÈÎÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ì ӷ ηٷÛÙÚ¤-
„Ô˘Ì ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ Î·È ı· Á˘Ú›ÛÔ˘Ì».
OÏ· fï˜ ·˘Ù¿ ÌÔ˘ ÂÊ·›ÓÔÓÙÔ fiÓÂÈ-
θεση του 2/39
Ú· Î·È ÙfiÛÔ ·ÔÁÔËÙÂ˘Ì¤ÓÔ˜ ‹ÌËÓ
ÒÛÙ ‰È·ÚÎÒ˜ [ÔÌ›ÏÔ˘Ó] ÂȘ ÙÔ˘˜ Û˘Ó·-
‰¤ÏÊÔ˘˜ ÌÔ˘ ÂÚ› ‚‚·›·˜ ·ÔÙ˘¯›·˜
Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ Ù˘ ∞Á·ڷ˜ (...)
6 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ¶·Ú·Û΢‹
¶ÚÔ ·Ó·¯ˆÚ‹Ûˆ˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛȘ ÌÂÙ¿
™¯›˙· Î·È ÊˆÙÔÁÚ·Ê›· πππ. ¢È¤Ï¢ÛȘ
‰È¿ ÂÚÈ‚ÔÏ›ˆÓ, ·ÏËÛÙ›· ÙˆÓ ÎÔÚÔÌ‹-
ÏˆÓ ‰È¿ ÙˆÓ ¯ˆÚ·ÊÈÒÓ ‰›Ô‰Ô˜ ‰È’ ¿Ï-
ÏÔ˘ ¯ˆÚÁÈÔ‡ ¤Óı· ˘‹Ú¯ÔÓ ÔÏÏ¿ μ˘-
˙·ÓÙÈÓ¿ ÌÓËÌ›· ÂȘ ÙÔ ÓÂÎÚÔÙ·Ê›ÔÓ
ÙÔ˘. AÊÈÍȘ ÂȘ ÙËÓ ÓÂÔηٷÛ΢·˙Ô̤-
ÓË ·Ì·ÍˆÙ‹Ó Ô‰fiÓ [·fi] ™È‚Ú‹-ÃÈÛÛ¿Ú
Ò˜ ™Ù·ıÌfiÓ, ‰È¤Ï¢ÛȘ ‰È¿ 22 ™˘ÓÙ¿Á-
Ì·ÙÔ˜ VII. ¶ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÚÔ˜ ·Ó‡ÚÂ-
ÛÈÓ ∑¤Ú‚·. ™˘Ó¤¯ÂÈ· ‰ÚfiÌÔ˘, Á‡̷
·Ú¿ ÙËÓ ‚Ú‡ÛÈÓ Î·È ÌÂÙ’ Ô˘ Ôχ Ù¤-
ÏÔ˜ ¿ÊÈÍȘ ÂÍ·›ÊÓ˘ ÂȘ ÙÔ ™È‚Ú‹ ÃÈÛ-
Û¿Ú ÙËÓ 5 Ì.Ì. ∏ ı¤· ÙÔ˘ Î·È Ë ÙÔÔ-
ıÂÛ›· Â›Ó·È Ì·Á¢ÙÈ΋ [Ô¯˘ÚfiÙ·ÙÔÓ] ÂÎ
ʇÛˆ˜ Î·È ÌfiÓÔÓ Ì›· ‰È¤Ï¢ÛȘ ÚÔ˜
ª. ¤¯ÂÈ. [√˘‰·ÌÒıÂÓ] ηı›ÛÙ·Ù·È ÔÚ·-
Ù‹ ÂÈ ÌË fiÙ·Ó ÙȘ ÏËÛÈ¿ÛÂÈ ÂȘ ·fi-
ÛÙ·ÛÈÓ 200 ̤ÙÚˆÓ. Δ· ÂÚ›ÂÚÁ· ¿Óˆ-
ıÂÓ Î›ÌÂÓ· Ô¯˘Ú¿ ‚Ô˘Ó¿ ηıÈÛÙÒÛÈ
ÙÔ‡ÙÔ ¤ÙÈ [ηϷÈÛıËÙÈÎfiÙÂÚÔÓ]. ∂‡ÚÂ-
ÛȘ ÔÈ΋̷ÙÔ˜ ÚÔ˜ ‰È·Ó˘ÎÙ¤Ú¢ÛÈÓ.
7 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ™¿‚‚·ÙÔÓ
¶ÂÚÈԉ›· ÂÓ ÙË fiÏÂÈ, ÌÂÚÈη› ʈ-
ÙÔÁÚ·Ê›·È, ‚Ú·‰˘ÔÚ›·, ‰ÈfiÙÈ Ô Ïfi¯Ô˜
›¯ÂÓ ·Ó·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ·fi 4 .Ì.. ∞Ú¯·ÈÔ-
ÏÔÁÈ΋ ¤Ú¢ӷ ·fi 4 .Ì. ÛÙ· ÓÂÎÚÔ-
Ù·Ê›· Î·È Δ˙·ÌÈ¿ ∫ÂÓÔÙ¿ÊÈ· μ˘˙·ÓÙÈ-
Ó¿ (™·ÚÎÔÊ¿ÁÔÈ) ™˘Ó¿ÓÙËÛȘ ÌÂÙ¿
[ۈʤÚ], §Ô‡‚Ë ·Ó¿‚·ÛȘ Î·È Û˘Ó¤-
¯ÂÈ· ‰ÚfiÌÔ˘ ÂÓ’ ·˘ÙÔÎÈÓ‹Ùˆ Ú˘ÌÔ‡Ï-
ÎËÛȘ ÙÔ˘ ȉ›Ô˘ ˘fi ÂÙ¤ÚÔ˘. ¢È¤Ï¢ÛȘ
‰È’ AÏÌ˘Ú¿˜ EÚ‹ÌÔ˘ ÈӷΛ‰Â˜ ÎÏ. ¿ÊÈ-
ÍȘ ÂȘ ™·ÁÁ¿ÚÈÔÓ. °Â‡Ì· ·Ú’ ·˘ÙÒ,
„‹ÛÈÌÔ ·ÁÔÚ·Ûı¤ÓÙÔ˜ ÎÚ¤·ÙÔ˜ Î·È ÙË-
Á¿ÓÈÛÌ· ·˘ÁÒÓ. ∂Ș ·fiÛÙ·ÛÈÓ ¯ÈÏÈÔ-
̤ÙÚÔ˘ ‡ÚÂÛË ÙÔ˘ Ïfi¯Ô˘. ºˆÙÔÁÚ·-
Ê›·È Á¤Ê˘Ú·˜ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηÈ
‰È¿ Ù˘ EÚ‹ÌÔ˘ Î·È ÌÂÙ¿ 4 ‹ 5 ηٿ ÙȘ
2 Ì. ÌÂÛÔÓ‡ÎÙÈÔ ¿ÊÈÍȘ ÂȘ ¶ÔÏ¿Ù-ÃÈÛ-
Û¿Ú. (O·ÛȘ ÌÂÙ¿ ̇ψÓ). Û¯ÂÙÈη› ʈ-
ÙÔÁÚ·Ê›·È. ¢È·Ó˘ÎÙ¤Ú¢ÛȘ ·˘ÙfiıÂ.
∞fi ™Â‚Ú‹-ÃÈÛÛ¿Ú ¤ˆ˜ ¶ÔÏ¿Ù ÃÈÛÛ¿Ú
= 50 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ·.
11 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ΔÂÙ¿ÚÙË
EÁÂÚÛË. Δ¤ÈÔÓ „‹ÛÈÌÔ ÙÔ˘ ÈÛ¯ÓÔ‡
ηÙÛÈÎÈÔ‡. ∞ÓÙ›ÛÎËÓ·. º·ÁËÙfi ÌÂÙ¿
ΔÛÈÙÔÔ‡ÏÔ˘. EÓ·ÚÍȘ Ù˘ ÂÈı¤Ûˆ˜
·Ú¿ ÙÔ °ÈÏ˙›‰-ÓÙ·Á Î·È ∫·ÙÚ·ÓÙ˙›.
∞Ú·ÈÔ› ηÓÔÓÈÔ‚ÔÏÈÛÌÔ› ·ÎÔ‡ÔÓÙ·È
·fi ÙÔ ∫ÔÚÙ-Δ·¯·˙›Ú. æ‹ÛÈÌÔ ÙˆÓ
ÎÔÙÙÒÓ Ô˘ ÂÊÈÏÔ‰ÒÚËÛ·Ó ÛÙÔÓ ∞ÁÁÂ-
ÏfiÔ˘ÏÔÓ ÔÈ ∫Ô‡Ú‰ÔÈ.
∞Ó·¯ÒÚËÛȘ ÙËÓ 3 .Ì. Û˘Ó¿ÓÙËÛȘ
ÙÔ˘ 6Ô˘ ™˘Ó/Ô˜ Ù˘ πππ ªÂÚ·Ú¯›·˜ η-
Ù·Û΋ӈÛȘ ÂȘ ÙÔ˘˜ ¿ÓˆıÂÓ ÙÔ˘ ∫·-
ÙÚ·ÓÙ˙› ·ÁÚÔ‡˜ fiÔ˘ ÚÔ˜ Ù’ ·ÚÈÛÙÂÚ¿
¤ÎÂÈÙÔ ÙÔ °Èω›˙ ÓÙ·Á ÂȘ ÙÔ ‚¿ıÔ˜ ‰Â ÙÔ
ΔÛ·Ï Î·È ∞ÚÓÙ›˙ ÓÙ·Á. ∂Λ ¿Ó¢ ‡‰·-
ÙÔ˜ ‰È·Ó˘ÎÙÂÚ‡۷ÌÂÓ ÂÓÒ ÔÈ Î·ÓÔÓÈÔ-
‚ÔÏÈÛÌÔ› ÂÍËÎÔÏÔ‡ıÔ˘Ó [ÂÊ’] fiÏ˘ Ù˘
ÔÚÔÛÂÈÚ¿˜ ÙÔ˘ ∞ÚÓÙ›˙ ÓÙ·Á °Èω›˙ ÓÙ·Á
Î·È ·Ú¿ ÙÔ ÙÚ·Â˙ÔÂȉ¤˜ ÛÙÔ πÏÈÙ˙¿.
OÙ·Ó ÂÓ‡ÎÙˆÛ ¤ÛÂ˘Û·Ó ‰È· Ó· ·Ú¯›-
ÛÔ˘Ó ˙ˆËÚfiÙÂÚÔÓ ÛÙ·˜ 4 ÙÔ Úˆ›, ˘fi
ÙÔ ˙ˆËÚfiÓ Êˆ˜ Ù˘ Ï‹ÚÔ˘˜ ÛÂÏ‹Ó˘.
16 ¢Â˘Ù¤Ú· ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘
∏ ‰È·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÛÎfiÙÔ˘˜ Â›Ó·È ÂΛÓÔ
Ô˘ Ì·˜ ¯ÒÚÈ˙ÂÓ ÙËÓ ÛËÌÂÚÈÓ‹Ó Ë̤-
Ú·Ó ·fi ÙËÓ ·ÚÂÏıÔ‡Û·Ó Ó‡ÎÙ· Ù˘
15˘ ÚÔ˜ 16˘ ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘. √È ¿Ó‰Ú˜
·Ê’ ÂÛ¤Ú·˜ Ì¿¯ÔÓÙ·È ¿Ó¢ ‰È·ÎÔ‹˜
ηı’ fiÏËÓ ÙËÓ ÛÎÏËÚ¿Ó ÂΛÓËÓ ÛÎÔ- H Aντεπ
ÙÂÈÓ‹Ó Ó‡ÎÙ·. ¡ÔÌ›˙ÂÈ Î·Ó›˜ fiÙÈ Â‹Ï- Συντγματος Eυζ"νων
ıÂÓ Ë Û˘ÓÙ¤ÏÂÈ· ÙÔ˘ ·ÈÒÓÔ˜ ÂȘ ÙËÓ στην περιοχ Kαρακου-
¿ÍÂÓÔÓ ÂΛÓËÓ Î·È ¤ÚËÌÔÓ ·Ú·Û·Á- γιο. Tο 2/39 ανλαβε
Á¿ÚÈÔÓ ¯ÒÚ·Ó. OÛÔÓ ‰‹ÔÙÂ Î·È ·Ó ›- το κριο βρος στις μ-
¯ˆÌÂÓ ϤÔÓ ÂÍÔÈÎÂȈı› ÚÔ˜ Ù· ÙÔ˘ χες (17–20 Aυγοστου
ı¿Ó·ÙÔÓ ÂÛ›ÚÔÓÙ· ÂΛӷ ÛÙÔȯ›· 1921) γρω απ το χω-
Ù˘ ‚·Ú‚·ÚfiÙËÙÔ˜, ÂÓ ÙÔ‡ÙÔȘ ·‰‡Ó·- ρι Kαρακουγιο. Λγω
ÙÔÓ Ó· ·Ú·‰Â¯ıÒÌÂÓ fiÙÈ ı· ‚ϤÔ- των μεγλων απωλει"ν
ÌÂÓ ÙÔ [ÂÎ] Ù˘ ÂÔ̤Ó˘ Ë̤ڷ˜. √ το Σνταγμα συμπτσσε-
·‹Ú ‰ÔÓÂ›Ù·È Ë ÁË Û›ÂÙ·È, ÙÔ ˘ÚÔ‚fi- ται (21/8) σε δο τγ-
ÏÔÓ ‚ÔÁÁ¿, Î·È ÙÔ ˘ÚÔ‚fiÏÔÓ ÎÚÔÙ·Ï›- ματα. Aνμεσα στους
˙ÂÈ!! ∫·È fï˜!! Ë Ë̤ڷ ·Ù¿Ú·¯Ë ÂÍË- νεκρος (19/8) και ο δι-
̤ڈÛÂ Î·È Ô ‹ÏÈÔ˜ ÂͤÂÌ„ÂÓ ·ÓÙ·- οικητς του Συντγμα-
¯Ô‡ Ù·˜ ˙ˆÔÁfiÓÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ·ÎÙ›Ó·˜. Δ¤Û- τος συνταγματρχης
ÛÂÚÔÈ ·ÏÏÂ¿ÏÏËÏÔÈ ¤ÊÔ‰ÔÈ Â›¯ÔÓ ÂÈ- Bλσιος Kαραχρστος
¯ÂÈÚËı› ηٿ ÙËÓ ·ÚÂÏıÔ‡Û·Ó Ó‡- (EΛIA).
ÎÙ·Ó, Ï‹Ó ·Ù˘¯Ò˜, Ë ‰Â 5Ë ‰ÈÂÙ¿¯ıË
ÙËÓ 9 .Ì. ÒÚ·Ó Ù˘ Ë̤ڷ˜!! I‰ˆÌÂÓ
Ù· ÓÂÒÙÂÚ· ·ÚÁfiÙÂÚ·. (Û˘Ó¤¯ÂÈ·). º·-
ÓÙ¿˙ÂÛı ÙÔÓ Î·‡ÛˆÓ· Ù˘ ÂÚ‹ÌÔ˘
ηٿ Ù·˜ ÌÂÛËÌ‚ÚÈÓ¿˜ ÒÚ·˜ ÂȘ ÙËÓ
ÏÂ˘Î‹Ó ·ÌÌÒ‰Ë, ¿Ó˘‰ÚÔÓ Î·È ¿‰ÂÓ-
‰ÚÔÓ ¤ÚËÌÔÓ ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘!!! ¶ÚÔ-
Ûı¤Û·Ù ÙÒÚ· ÂȘ ÙËÓ Ê·ÓÙ·Û›·Ó Û·˜
Î·È ÙÔ ¯ÈÏÈ¿‰·˜ Ê˘ÛÈÁÁ›ˆÓ ÂÎÛÊÂÓ‰Ô-
Ó›˙ˆÓ ª¿ÓÏȯÂÚ Î·È ÂÂÈÚ·Îو̤ÓÔÓ
·Ó¿ ¯Â›Ú·˜! AÎfiÌË ‰Â ÙËÓ ›ӷÓ, ‰Â›-

28 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
 Õ Eφοδιοπομπ καμλων σε στ-
ση ανπαυσης στην Aλμυρ Eρη-
μο. H Aλμυρ Eρημος, μια στε-
π"δης κταση ανατολικ του
Aφιν Kαραχισρ, τους καλοκαι-
ρινος μνες, ταν δηλαδ γιναν
οι επιχειρσεις προς Aγκυρα,
προεκτε
νεται γιατ
οι υπρχου-
σες εκε
λ
μνες με αλμυρ νερ
αποξηρα
νονται. Tο γυμν του το-
π
ου, η ανυπφορη ζστη και η
λλειψη δατος κνουν τις συνθ-
κες διαβ
ωσης αφρητες.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 29
 Õ O λοχ
ας ε
ναι „·Ó, ÛÎfiÓËÓ, ÎÈÓ‹ÛÂȘ, ·ÔÁÔËÙ‡-
νεκρς. H φωτο- ÛÂȘ, Û˘ÁÎÈÓ‹ÛÂȘ ÎÏ. ·ÈÛı‹Ì·Ù· Ù˘
γραφ
α τραβ- Ì¿¯Ë˜. E¯ÂÙ ‹‰Ë ·Ì˘‰Ú¿Ó ÂÈÎfiÓ· Ù˘
χτηκε Kυριακ ηٷÛÙ¿Ûˆ˜ ÙÔ˘ Ì·¯ËÙÔ‡ Ù˘ Ë̤-
15 Aυγοστου Ú·˜ ÂΛӢ Î·È ÙÔÓ ÔÔ›ÔÓ ÂÊÈÏÔͤ-
1921, ανμερα ÓÔ˘Ó Ù· ˘„›‰· ÂΛӷ ÚÔÛˆÚÈÓÒ˜
της Παναγ
ας, ‹ ÌÔӛ̈˜!! [¶·Ú·ÛÙ·ÙÈÎfiÙÂÚÔÓ] ‰ÂÓ
ταν στις πρα ÌÔÚÒ Ó· ÂÚÈÁÚ¿„ˆ ÙËÓ Ì¿¯ËÓ Ù˘
απ τον Σαγγ- Ë̤ڷ˜ ÂΛӢ. ¢È¿ ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ, ¿Ó
ριο περιοχς οι ÂÈ˙‹Ûˆ, ÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔÓ ·˘Ùfi ı· ÌÔ˘
συγκροσεις και ‰›‰ÂÈ Ï·‚‹Ó [ÂȘ] ÊÚÈÎÈ·ÛÙÈο˜ ·Ó·-
οι φονικς μχες ÌÓ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÎÏËÚÔ‡ ÔÊı·ÏÌÔÊ·ÓÔ‡˜
βρ
σκονταν στο ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜. Àfi ÙÔÈ·‡Ù·˜ Û˘Óı‹Î·˜
αποκορφωμα. Ô ÛËÌÂÚÈÓfi˜ ·ÁÒÓ Ù˘ [Ôχ] ¤¯ÂÈ Û˘-
Για το θμα της ÁÎÈÓ‹ÛÂÈ Î·È ‰È¿ ÙÔÓ ÏfiÁÔÓ fiÙÈ ÌfiÏȘ 2-
φωτογραφ
ας 3 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· [Ì·ÎÚ˘¿] ·Ê’ ËÌÒÓ ÂÛÎË-
κθε σχλιο ε
- ÓÔıÂÙ›ÙÔ ÙÔ ÚˆÙfiÙ˘ÔÓ ‰Ú¿Ì·.
ναι περιττ. ∂ÓÙfi˜ ÙˆÓ ¯·Ú·‰ÚÒÓ Î·È Â› ÙˆÓ Ïfi-
ÊˆÓ ÙÔ˘ [Î˘Ì·ÙÒ‰Ô˘˜] ‰¿ÊÔ˘˜ ÙÔ˘
ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÌÂٷ͇ ™È‚Ú›-™·Úȯ·Ï›Ï ™·-
Ô˘ÓÙ˙› Î·È ΔÛ¿Ï-ÓÙ¿Á. ¶ÚÒÙËÓ ÊÔ-
Ú¿Ó ‹ÎÔ˘· Î·È ¤‚ÏÂÔÓ ÂÎÙÂٷ̤ÓËÓ
Ì¿¯ËÓ! ª¿¯ÔÓÙ·È πππ, Ã Î·È ππ ªÂÚ·Ú-
¯›·Ó fiÏ·È ‰È’ ÂÍÔÚÌ‹ÛÂˆÓ (...)

24 ΔÚ›ÙË. ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘
∏ Ì¿¯Ë ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ı› ·ÏÏ’ fiˆÛ‰‹-
ÔÙ ËȈ٤ڷ. º·›ÓÂÙ·È ı· ·ÎÔÏÔ˘-
ı‹ÛÂÈ ËÚÂÌ›· Î·È Îfi·ÛȘ Ù˘ ηٷÈÁ›-
‰Ô˜]. ¶ÔÏÏ¿ Á›ÓÔÓÙ·È Î·È ‰È·‰›‰ÔÓÙ·È
ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ËÌÂÙ¤ÚˆÓ. ∂ΛÓÔ ÙÔ ÔÔ›-
ÔÓ fï˜ Ê·›ÓÂÙ·È ÚÔÛÂÁÁ›˙ÔÓ ÚÔ˜
ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ ÏfiÁˆ Ù˘ ÛÔ‚·-
Ú¿˜ ·ÓÙÈÛÙ¿Ûˆ˜ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ Î·È ÙˆÓ
ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ˆÏÂÈÒÓ Ì·˜ ·Ê’ ÂÙ¤ÚÔ˘,
Ù˘ ›Ó˘ ‰˘ÛÎfiÏÔ˘ ·ÓÂÊԉȷÛÌÔ‡
Î·È ÙÔ˘ ÂÎ ÙˆÓ ·ÏÏÂ·ÏÏ‹ÏˆÓ ÂÍ(ÔÚ-
P 2 Iουν
ου 1922. O Γε"ργιος Xατζηανστης, νος διοικητς Ì‹ÛˆÓ) ÙˆÓ ·Ó‰ÚÒÓ ˘ÂÚ‚ÔÏÈÎÔ‡ η-
στρατις Mικρς Aσ
ας, χαιρετ τις πολιτικς Aρχς και τους Ì¿ÙÔ˘, ÙÔ ËıÈÎfiÓ ÙÔ˘ ·ÈÛıËÙÒ˜ ÂÎÏÔ-
αν"τερους αξιωματικος του Γ´ Σ"ματος Στρατο που τον υπο- Ó›ÛıË Î·È ¿Û· ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋ Âȯ›ÚË-
δχονται στον σιδηροδρομικ σταθμ του Eσκ
Σεχ
ρ. Π
σω δε- ÛȘ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÛÙÂÓÒ˜ ÌÂÙ¿ Ù˘ ˘¿Ú-
ξι ο νος διοικητς του Γ´ Σ.Σ. υποστρτηγος Πτρος Σουμ
- ͈˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ηıÈÛÙÒÛ· Û˘Á¯Úfi-
λας που ανλαβε τη διο
κηση πριν απ εννα ημρες, αντικαθι-
στ"ντας τον Γε"ργιο Πολυμενκο. O Xατζηανστης θεωρθηκε
ως νας απ τους υπευθνους της καταστροφς και καταδικα-
σμνος, εκτελστηκε.

30 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2
Óˆ˜ ÙËÓ Ó›ÎËÓ ·ÌÊ›‚ÔÏÏÔÓ ‹ Ì¿ÏÏÔÓ
[...]. ¶ÔÏÏÔ‡˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ·˜ Ù˘ ÚÒÙ˘
ÁÚ·ÌÌ‹˜ ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ËÚÒÙÔ˘Ó ÌÔ˘
›·Ó ˆ˜ «ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ÂÈÓÒÛÈ, 10 Ë̤-
Ú·˜ ¤¯Ô˘Ó Ó· Ê·Ó, ÌÂÁ¿ÏË ¤ÏÏÂÈ„Ë ˘-
ÚÔÌ·¯ÈÎÒÓ Î·È È‰›· Ô‚›‰ˆÓ, ¤ÓÂη ‰Â
ÙˆÓ ÔÏÏÒÓ ·ˆÏÂÈÒÓ Î·È Ù˘ ·‚‚·È-
fiÙËÙÔ˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÔÏÏÔ› ·˘ÙÔ-
ÙÚ·˘Ì·Ù›˙ÔÓÙ·È, ÛÙÔ ·ÁÔ‡ÚÈ ÎÏ. ‰È¿
·ÔÊ˘Á‹Ó ÙÔÓ Î·Ù’ ·˘ÙÔ‡˜ ‚¤‚·ÈÔÓ
ı¿Ó·ÙÔÓ... fiÙÈ Ë °ã ªÂÚ·Ú¯›· ¤Î·ÌÂ
ÛÙ¿ÛË ÙÔ 2/39 Î·È fiÙÈ ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ ·˘-
Ù‹˜ ‰ÈÂχıË ÂÓÙ‡ıÂÓ Î·È Ë ÂÓ›Û¯˘ÛË
‰È¿ Ù˘ πÃ. ∏ ÂÈ‚ÏËı›۷ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜
ÏÔÁÔÎÚÈÛ›· ·ÔÛÙÂÏÏÔÌ¤ÓˆÓ Î·È Ï·Ì-
‚·ÓÔÌ¤ÓˆÓ ÂÈÛÙÔÏÒÓ ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙËÓ
··ÈÛÈÔ‰ÔÍ›·Ó ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ. º¤ÚÂ-
Ù·È ˆ˜ ‚¤‚·È· [fiÙÈ] ¤Ú¯ÂÙ·È ÚÔ˜ ÂÓ›-
Û¯˘ÛÈÓ Ë Vπππ Î·È πV ªÂÚ·Ú¯›·È, Â›-
Û˘ fiÙÈ ·È ¤ÚÈÍ ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ ÎÔÈÏ¿-
‰Â˜ ÂÁ¤ÌÈÛ·Ó ÙÚ·˘Ì·Ù›Â˜ ¯ˆÚ›˜ Ó· ‰‡-
Ó·ÓÙ·È Ó· ÙÔ˘˜ ‰È·ÌÂÙ·ÎÔÌ›ÛÔ˘Ó Ô‡ÙÂ
Î·Ó Ó· ÙÔ˘˜ ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ó Ù·˜ ÏËÁ¿˜,
θε-
ÔÏÏ·› ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÂÛÎÔ˘Ï‹ÎÈ·Û·Ó ,
Î·È fiÙÈ Ô ¢È¿‰Ô¯Ô˜ Î·È Ô ¶·ԇϷ˜ ıÂ-
Ï‹Û·ÓÙ˜ Ó· ÙÔ˘˜ ÂÈÛÎÂÊıÔ‡Ó ÂÁÈÔ˘-
¯·˝ÛıËÛ·Ó ·Ú’ ·˘ÙÒÓ. ¢È·‰›‰ÂÙ·È
-
ˆÛ·‡Ùˆ˜ fiÙÈ Î·ı’ fiÏËÓ ÙËÓ ÁÚ·ÌÌ‹Ó
ναι εκτς απ τραγι-
ÙÔ˘ ÌÂÙÒÔ˘ ÂÚÚ›ÊıËÛ·Ó ·Ú’ ËÌÒÓ
ες. Oι δυσ-
·ÛÊ˘ÍÈÔÁfiÓ· ‰È·ÚΛ·˜ 4 ËÌÂÚÒÓ
(›Ûˆ˜ ÁÈ· Ó· ‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ó ÙËÓ ÔÈ-
ÛıÔ¯ÒÚËÛÈÓ) Î·È ¿ÏÏ· ÔÏÏ¿. Δ·
ας.
Ú¿ÁÌ·Ù· ·Ú¯›˙Ô˘Ó ¤ÎÙÔÙ ʷÓÂÚ¿ Ó·
ÌÂÙ·‚¿ÏÏÔÓÙ·È Â› Ùˆ ¯Â›Úˆ Î·È Ë
··ÈÛÈÔ‰ÔÍ›· ÌÔ˘ Ó· ÌÂÁÂÓı‡ÓÂÙ·È!!!
πληθυσμο
της βρειας
30 ¢Â˘Ù¤Ú· ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘
EÁÂÚÛȘ, ‰È¿‰ÔÛȘ ÂÚ› ˘Ô¯ˆÚ‹ÛÂ-
ρνουν
ˆ˜ ÙÔ˘Ù¤ÛÙÈÓ ·Ó·ÛÙÚÔÊ‹˜. ¢›Ô‰Ô˜
ÂΛıÂÓ ÚÔ˜ Ù· Ô›Ûˆ ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ÌÂÙ·-
δας. Mε
ÁˆÁÈÎÒÓ[...] Û˘ÓÙ·ÁÌ¿ÙˆÓ Â¯Â̇ıÂÈ·
Î·È Û‡Á¯˘ÛȘ ÊÔ‚ÂÚ¿. ∂Ș Ù·˜ 4Ì.Ì.
ας, για να
σουν πιθαν,
θεση
·Ó·¯ÒÚËÛȘ. ΔÔ ·Ó η›ÂÙ·È Î·Ù¿ ÙËÓ
·Ó·¯ÒÚËÛÈÓ, ¯ˆÚÁÈ¿, Û·ÚÙ¿, ¯fiÚÙ·
Î·È ‰¤Ó‰Ú· Â¿Ó ˘‹Ú¯ÂÓ Î·Ó¤Ó·.
√‰Â˘ÛȘ ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ ηÓÔ‡ Î·È ÙˆÓ
ηÈÔÌ¤ÓˆÓ Û·ÚÙÒÓ. ¶ÂÚ› ÙȘ 10 ÙÔ
‚Ú¿‰˘ ÂÊı¿Û·Ì ÂȘ ÙËÓ ‰Â˘Ù¤Ú·Ó ‹
ÙÚ›ÙËÓ Á¤Ê˘Ú·Ó Â› ÙÔ˘ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘ ¤Ó-
ı· ÂÂÎÚ¿ÙÂÈ ¿ÎÚ· ÊÚÂÓÔ‚Ï¿‚ÂÈ·
[¢ÂÓ] ÂÁÓÒÚÈ˙ ÙÔ ÛÎ˘Ï› ÙÔÓ ·Ê¤ÓÙË
ÙÔ˘ Î·È Ù·Ó¿·ÏÈÓ. ™ÎfiÓË ·ÂÏÈÛ›·
(·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ ÂȘ Ù· ÂÚ› ÙËÓ Á¤Ê˘Ú·Ó).
[™˘Ó¿ÓÙËÛȘ] ÙÚ·˘Ì·ÙÈÒÓ ÎÚ‡Ô ·ÂÏ-
ÈÛÙÈÎfi. ∂ÂÈÛfi‰È· ÏÔ¯·ÁÔ‡ Î·È ÏÔ¯›-
Ô˘. •‡ÏÔ ÛÙ· fi‰È· ÙÔ˘ ·ÏfiÁÔ˘ ÙÔ˘ ÎÏ.
ªÈÛÔÎÔÈÌÈṲ̂ÓÔÈ Â‚·‰›˙·Ì ÛÙÔ ¿ÂÈ-
ÚÔÓ. ΔÈ ÛÎfiÓË, ÙÈ ÎÔÂÙfi˜, ÙÈ ·ÂÏÈ-
Û›·. ∂ÚÔ¯ˆÚ‹Û·ÌÂ Î·È ‰ÂÓ ‰ÈÂÎÚ›Ó·-
ÌÂ Ô ÂȘ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ ÛÙË ÛÎfiÓË ÂÚ·-
ÙÔ‡Û·Ì (ÂȘ ÙÔ ÁÒÓ·) ÛÎfiÓË ·Ó·Ó¤-
ÔÌÂÓ Î·È ÙÔ Û‡ÓÔÏÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ì˘-
ψӿ‰Â˜ (...)
15 ™ÂÙÂÌ. ΔÂÙ¿ÚÙË
EÁÂÚÛȘ Ù¤ÈÔÓ ÁÈÔ‡ÎÔ˘ ‰ÈfiÙÈ ‰ÂÓ Â›¯Â
Ï›ÁË ˙¿¯·ÚË!! ¶ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ‰È’ ·Ó·¯Ò-
ÚËÛÈÓ ÚÔ˜ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú. ∏ ›‰ËÛȘ ·‡-
ÙË Ì·˜ ¯·ÚÔÔ›ËÛÂÓ ‰ÈfiÙÈ Â› Ù¤ÏÔ˘˜
ÂÛÒÓÔÓÙÔ ·È ·Ì·Úٛ˜ Ì·˜. ΔËÓ 9Ë .Ì.
·Ó·¯ÒÚËÛȘ Î·È ÙËÓ 1 Ì.Ì. ¿ÊÈÍȘ ÂȘ ÙÔ
ÔıÔ‡ÌÂÓÔÓ ∂Û΋ ™Â¯‹Ú. ∂ÎÊfiÚÙˆÛȘ
·Ú·Ì¿ Î·È Î¿ÚÚˆÓ ÂȘ ÙÔ ™ÒÌ·. º˘-
Ï¿ÎÈÛȘ ÙÔ˘ ∞ÁÁÂÏÔÔ‡ÏÔ˘ Î·È ªËÙÚÔ-
Ô‡ÏÔ˘ ÂȘ ºÚÔ˘Ú·Ú¯Â›ÔÓ ‰ÈfiÙÈ Â‹-
Á·Ó Ó· ÂÚˆÙ‹ÛÔ˘Ó ÛÙÔ ·Ï·Èfi ºˆÙÔ-
ÁÚ·ÊÂ›Ô Ô˘ ‹Û·Ó ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜.
27 ™ÂÙÂÌ.- 2 √ÎÙˆ‚Ú›Ô˘
ªÂÙ·ÊÔÚ¿ ÂȘ ÙÔ ·Ú¿ ÙËÓ ∫ÂÓÙÚÈ-
Î‹Ó ¶Ï·Ù›·Ó ÂÁηٷÏÂÏÂÈÌ̤ÓÔÓ
ΔÔ˘ÚÎÈÎfiÓ ºˆÙÔÁÚ·Ê›ÔÓ Î·È ÂΛ Û˘-
Ó¤¯ÂÈ· ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ Ì·˜. ΔËÓ 2 √ÎÙˆ-
‚Ú›Ô˘ ªÂÙ¿‚·ÛȘ ÂȘ ∫·Ú·Ù˙¿-∫ÈÔ˝ ¤Ó-
ı· ¢ڛÛÎÂÙÔ ÙÔ 22 ™‡ÓÙ·ÁÌ· Û˘Ó¿-
ÓÙËÛȘ ÌÂÙ¿ ¶¿ÓÔ˘ ∑¤Ú‚·.
1922
2 πÔ˘Ó›Ô˘
¶·Ú·ÌÔÓ‹ ÂȘ ¢ÔڇϷÈÔÓ, ¿ÊÈÍȘ ·Ú-
¯ÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ ÷Ù˙Ë·Ó¤ÛÙË.
22 ¢Â˘Ù¤Ú· ∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜
ªÈ· ÂÎ ÙˆÓ ·ÔÊÚ¿‰ˆÓ ËÌÂÚÒÓ ÙÔ˘
‚›Ô˘ ÌÔ˘. ∂Ó Î·ÈÚÒ ı· ÂÈÙ›ӈ ÙËÓ
ıÏÈ‚ÂÚ¿Ó Î·È ·Û·Ê‹ ·˘Ù‹Ó ÌÈÎÚ¿Ó Â-
Ú›ÏË„ÈÓ. EÁÂÚÛȘ, ÂÚÈÏ¿ÓËÛȘ ÂȘ ÙÔÓ
™Ù·ıÌfiÓ, Êfi‚Ô˜ ÙˆÓ Â˘ÚÈÛÎÔ̤ӈÓ,
ÂÁηٿÏÂȄȘ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ ÂȘ ¤Ó·
οÔÈÔÓ ¿ÁÓˆÛÙÔ, ÊfiÚÙˆÛȘ ÙÔ˘ Û¿Î-
ÎÔ˘. AÊÈÍȘ ÂȘ ÙÔÓ Î·Ù·˘ÏÈÛÌfiÓ. ∂¿-
ÓÔ‰Ô˜, ‰Ú¿Ì· [...] ÎÏ. ·Ú·Ï·‚‹ Î·È ÙÔ˘ P Πρσφυγες απ την πε-
‰Â˘Ù¤ÚÔ˘ ‰¤Ì·ÙÔ˜. ∞ÁÁÂÏ›· ÂÚ› Ê˘- ριφρεια της Kιουτχειας.
Á‹˜, ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÚÔ˜ ·Ó·¯ÒÚËÛÈÓ Mε την τουρκικ αντεπ
∫Ô‡Ú·ÛȘ ·Ó˘fiÊÔÚÔ˜. ¶·Ú·Ï·‚‹ ÙˆÓ ση (13 Aυγοστου 1922)
Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ ºÚÔ‡‰Â˜ ÂÏ›‰Â˜ [ÚÔ˜] και τη δισπαση (15 Aυ-
‰È¿ ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿Ó. ªÂÙ¿ 200 γοστου) του ελληνικο με-
‚‹Ì·Ù· ‚ÔÏ·› ÙÔ˘ ¯ıÚÈÎÔ‡ ˘ÚÔ‚ÔÏÈ- τ"που στον ντο, οι εξελ
ÎÔ‡. £fiÚ˘‚Ô˜ Î·È ·ÓÈÎfi˜ ÂȘ ÙÔÓ Û¯Ë- ξεις ε
Ì·ÙÈÛÌfiÓ. EȘ ÙÔÓ ™Ù·ıÌfiÓ Ï¤ÁÂÙ·È κς και ραγδα
ˆ˜ ÔÈ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ› Î·È Ô˘Ï·Ì›Ù·È ÚÒ- ρεστες ειδσεις καταφθ-
ÙÔÈ ÚÒÙÔÈ Â¯¤ÛÙËηÓ. 800 ÙÛÔ˘‚¿ÏÈ· νουν και στις βρειες πε-
·Ï‡ÚÈ, 300 ˙¿¯·ÚË Î·Êʤ, ˘ÁÈÂÈÔÓÔÌÈ- ριοχς της Mικρς Aσ
Îfi ˘ÏÈÎfi ÎÏ. Âη›ÂÙÔ /ÔÓÙÔ ÂȘ Ù· ‚·Áfi- Πριν απ τη σμπτυξη του
ÓÈ· 500 Î·È 4 Ì˯·Ó·› ÂÎÚÂÌ·ÙÒıËÛ·Ó, βρειου τομα, οι ελληνι-
ÙÔ ‚Ú¿‰˘. AÓ‹ÊÔÚÔ˜ Ì ÙËÓ „˘¯‹ ÛÙ· κο
‰fiÓÙÈ· ÙÔ [ÓÙ¿Ï·] ÌÂÛË̤ÚÈ. ∫¿ı˘‰ÚÔÈ ενδοχ"ρας (Kιουτχεια,
Î·È ÂÏÂÂÈÓÔ› (...) Δορλαιο, περιφρεια
Προσας κ.λπ.) πα
26 ¶·Ú·Û΢‹ ∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ˜ τον δρμο προς τα λιμνια
[...] Â·Ó¿ÏË„ÈÓ ÙˆÓ ËÌÂÚÒÓ ÙÔ˘ της Προποντ
™·ÁÁ·Ú›Ô˘ ÙÔ ÙËÏ‚fiÏÔÓ ‚¿ÏÏÂÈ ·fi ποιο μσο διθεταν και
Ó˘ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ ∞Ó·Ù. ̤ÚÔ˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ οπλισμνοι, πως αυτο
της φωτογραφ
αντιμετωπ
στον δρμο τους, επ
φανατικ"ν κεμαλικ"ν.
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 31
 H Σιβρ
Xισρ. H Iου-
στινιανοπολη των Bυ-
ζαντιν"ν. Δυτικ και σε
μικρ απσταση απ ∞Î ™Ô˘. ∞È ‰È·‰fiÛÂȘ ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ÌÂÙ·- ÚÔÊÔÚ›· ‰È¿ ÙËÓ ¿ÊÈÍÈÓ ÙÔ˘ Ïfi¯Ô˘ φείο της πλης φωτογραφικές πλάκες τις
τον Σαγγριο, ε
ναι η ʤÚÔÓÙ·È ·fi ÛÙfiÌ·ÙÔ˜ ÂȘ ÛÙfiÌ· Ù·- ·ÔÙ¤ÊÚˆÛȘ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ Î·È ÌÂ- οποίες εμφάνισε. Hταν φωτογραφικές
πλάκες που εγκατέλειψαν τα κεμαλικά
τελευτα
α κωμπολη ¯‡Ù·Ù· fiÙÈ ·Ó¤Ï·‚ÂÓ Ô [ª... Ù·Í¿˜] ÙÔ˘ Ù¿‚·ÛȘ ¤Íˆ Ù˘ fiψ˜ ‡ÚÂÛȘ ÙÔ˘
στρατεύματα φεύγοντας.
πριν απ τη –φοβερ [ÂÏȉÓÔ‡] ∫·ÁÎÂÏ·Ú›Ô˘ ÊÔÓ¢ı¤ÓÙÔ˜ Ïfi¯Ô˘, Î·È ·Ó‡ÚÂÛȘ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ.
για την ελληνικ στρα- Ô ·Ó‡ı˘ÓÔ˜ ‰È¤Ê˘Á ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔÓ ÂÍ·- ∂ÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ Î¿ÚÚˆÓ, ÙÔ˘ÊÂÎÈÛÌfi˜ 3. Tο «Δελφίς» είναι το μεταγωγικ πλοίο
Ê·ÓÈÛı›˜. ¢ÈÂÙ¿¯ıË Ë ÂÎΤӈÛȘ Ù˘ ÙˆÓ ˙ÒˆÓ. AÓ·¯ÒÚËÛȘ, ‰È·ÓÔÌ‹ Û˘Û- που μετέφερε την 1η Σεπτ. ’22 τον Λχο
τι– Aλμυρ Eρημο. O
Στρατηγείου του Γ΄ Σώματος Στρατού
Στεφνου φτνει εδ" 6 ¶ÚÔ‡Û˘ ÂÓÙfi˜ 24 ˆÚÒÓ. ∏ ∫›Ô˜ ı· ÛÈÙ›Ô˘ ÂÏˤ˜, ‰È¿ÊÔÚÔÈ ÛÙ·ıÌÔ› ȉ›ˆ˜ απ τον Πάνορμο (M. Aσία) στη Pαιδε-
Aυγοστου 1921, το ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ‰È¿ ÙËÓ ·Ô‚›‚·ÛÈÓ ÂÚ› ÙËÓ ·Ú·Ï›·Ó Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÂÈ‚›‚·- στ (Aνατ. Θράκη), αντικριστές
απγευμα. Bρ
σκει την ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ Ù· ‰Â ªÔ˘‰·ÓÈ¿ ‰È· ÙˆÓ ÛȘ ÛÙȘ 12 ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ù· ÌÂÛ¿Ó˘ÎÙ· Â› πλεις–λιμάνια στη θάλασσα του Mαρμα-
τοποθεσ
α μαγευτικ. ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Î·È ÔÏÂÌÔÊÔ‰›ˆÓ. ∞˘- ÙÔ˘ «¢ÂÏÊ›ÓÔ˜».3 ρά (Προποντίδα).
Ωστσο, η προλαση Ù‹ ηı’ ·˘Ù‹ Ë ¶ÚÔ‡ÛÛ· Â›Ó·È ·Ó¿-
τον αναγκζει ξημερ"- ÛÙ·ÙÔ˜ Î·È ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÔÈ EÏÏËÓ˜ Û·Ó §E•I§O°IO
™HMEIø™EI™:
ματα της επομνης, ÙÚÂÏÏÔ› ÂÚÈʤÚÔÓÙ·È ·Ú·Û΢·˙fi- NÙ·Á – OÚÔ˜ ‹ ÁÂÓÈÎÒ˜ „ËÏfi ‚Ô˘Ófi
αφο πρ"τα κνει μια ÌÂÓÔÈ Î·È ·Ó·¯ˆÚÔ‡ÓÙ˜. TÔ ÌÈÎÚfi ÚÔ- 1. Πρκειται για τον ζωγράφο Σπύρο Πα-
TÂ¤ – Y„ˆÌ·, ÎÔÚ˘Ê‹ ˘„ÒÌ·ÙÔ˜
περιοδε
α αρχαιολογι- Ì·ÓÙÈÎfi ¯ˆÚÁÈÔ˘‰¿ÎÈ ∫ÂÛÙ¤Ï, ·fi Ó˘- παλουκά (Δεσφίνα Παρνασσίδας 1892 - NÙÂÚ¤ – X›̷ÚÚÔ˜, ÍËÚÔfiÙ·ÌÔ˜
κο ενδιαφροντος στην ÎÙfi˜ ‹Ú¯ÈÛ ·Ú·Û΢·˙fiÌÂÓÔÓ ‰È¿ Aθήνα 1957) ο οποίος, στα 1921 εγκατα- °ÎÈfiÏ – §›ÌÓË
πλη, να αναχωρσει ÙÔÓ ÂÎ·ÙÚÈÛÌfiÓ Î·È ÂÚ› 8 .Ì. ÒÚ·Ó λείπει τις σπουδές του στο Παρίσι και KÈÔÚÔ‡ – °¤Ê˘Ú·
βιαστικ για τον Σαγ- Ì ·ÓÂÊ¿ÓËÛ·Ó ÂÍÂÚ¯fiÌÂÓ·È ·È ÚÒ- στρατευμένος παίρνει μέρος στη Mικρα- KÈfiÈ – XˆÚÈfi
Ù·È ‚Ô‰¿Ì·Í·È Ì Á˘Ó·ÈÎfi·È‰· Û˘ÓÔ- σιατική Eκστρατεία ως πολεμικς ζωγρά- K·Ï¤ – O¯˘Ú‹ ı¤ÛË, Ô¯˘Úfi
γριο (φωτ.: Aρχε
ο K-
φος μαζί με τους επίσης ζωγράφους Παύ-
ντρου Mικρασιατικ"ν ‰Ô‡˜ ÎÏ. [Δ·„È¿] η˙¿ÓÈ· ÚÔ‡¯· fiÏ· λο Pοδοκανάκη και Περικλή Bυζάντιο.
EÛΛ – ¶·Ï·Èfi˜
Σπουδ"ν). Î·È ÏÔÈ¿ ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ˜ ÙËÓ ·ÙÚ›- Mε τα έργα που φιλοτέχνησαν (σχέδια °ÂÓ› – N¤Ô˜
‰· ÙˆÓ. ª›· ÂÍ ·˘ÙÒÓ Û˘ÌÂÚȤϷ‚ και πίνακες) στη διάρκεια των επιχειρή- ™Ô˘ – NÂÚfi, ÔÙ·Ìfi˜
Î·È ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ [·Ó¢ı‡ÓÔ˘] ¿Ú¯Ô- σεων προς Aγκυρα οργανώθηκε (Iούνιο
ÓÙÔ˜. 1922) μεγάλη «Πολεμική Eκθεση της
Στρατιάς της Mικράς Aσίας» στο Zάπ-
πειο. Παρά τη διαφαινμενη αρνητική
1922 ¶¤ÌÙË (1) ™ÂÙÂÌ. έκβαση στο μικρασιατικ, το σύνολο των
EÁÂÚÛȘ, ˘ÚÂÙÒ‰ÂȘ ·Ú·Û΢‹ ‰È¿ έργων μεταφέρθηκε στη Σμύρνη για ανά-
™ËÌ›ˆÛË «EÙ¿ HÌÂÚÒÓ: E˘¯·ÚÈÛÙÔ‡ÌÂ
ÙËÓ ÂÈ‚›‚·ÛÈÓ, ·ÓÙÔ‡ ηًÊÂÈ· Î·È λογη με την Aθήνα έκθεση και με τη συ- ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡
ÔÈΛÏÏ·È ‰È·‰fiÛÂȘ. Ãπ ÌÂÚ·Ú¯›· [..] νοδεία των ζωγράφων. Eτσι έμεινε και ˘ÏÈÎÔ‡ ÙÔ ºˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi AÚ¯Â›Ô ÙÔ˘ MÔ˘-
¢ÈÁÂÓ‹˜ ™Ì‡ÚÓË, ·È¯Ì·ÏˆÛ›· ΢‚ÂÚ- χάθηκε στην Σμύρνη αυτή η εικαστική Û›Ԣ MÂÓ¿ÎË, ÙÔ I‰Ú˘Ì· M›˙ÔÓÔ˜
Ó‹Ûˆ˜ ΔÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ. [..] [..] [¿Ó·ÎÙÔ˜ μαρτυρία τριών νέων ττε και αργτερα EÏÏËÓÈÛÌÔ‡, ÙÔ EÏÏÏËÓÈÎfi §ÔÁÔÙ¯ÓÈÎfi ηÈ
ÙÔ ÌÂÛË̤ÚÈ[ÂÛÎÔÏÔ‹ıË Ô Ô‚ÂÏ›·˜,
καταξιωμένων ζωγράφων. IÛÙÔÚÈÎfi Aگ›Ô, ÙÔ K¤ÓÙÚÔ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ-
ÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ Î·È ÙÔÓ Î. °ÈÈ¿ÓÓË M·˘Ú‹.
·ÁÔÚ·ˆÏËÛ›· ‚ÔÒÓ ·ÏfiÁˆÓ Î·È Ò- 2. Mπαίνοντας ο ελληνικς στρατς στο
ÏËÛȘ Ù˘ Óٷϛη˜ Ì ٷ ¿ÏÔÁ·. ¶ÏË- Eσκή Σεχήρ (Δορυλαίο), ο Aναστάσιος
Στεφάνου βρήκε σε κεντρικ φωτογρα-

32 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 8 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2