Professional Documents
Culture Documents
Tibet'in Rüya Ve Uyku Yogası - Tenzin Wangyal Rinpoche-1
Tibet'in Rüya Ve Uyku Yogası - Tenzin Wangyal Rinpoche-1
DHARMA
!Sanskrit dilinden bir kelime... !
Doğruluk;
Dbanna Bildirisi
... Oralarda bir yerlerde,
Kaderinde, okuyabilmek için bizim yardımımızı alması yazılı olan bir
çocuğun,
ll.iyüyüp, yok olan doğaya katkı sağlayarak varoluş amacını gerçekleş
tirmek için kendisini toprağa ekmemizi bekleyen bir fidenin,
11.irünün varlığını sürdürebilmek için bizim gibi kişi ve kuruluşların
maddi ve manevi desteğine ihtiyaç duyan bir canlı türünün,
Bışını sokacak bir barınağa ihtiyacı olan bir evsizin var olduğunu bili
yoruz.
E-posta: dharma@dharma.com.tr
Web sitesi: http://www.dharma.com.tr
TEN�İN WAN�YAL
RİNPOCHE
DHARMA
®
o
İ{1NDEKİLER
Teşekkürler
Ö nsöz
Giriş
Ö ğretileri Almak
Bİ R İ NC İ BÖ LÜ M : RÜ YANIN DOGASI
Rüya ve Gerçeklik
Cehalet
Olumsuz Karma
Olumlu Karma
Bilincin Kararması
Cehennem A lemi
Aç Hayalet Alemi
Hayvan Alemi
İ nsan A lemi
Yarı-Tanrı Alemi
Tanrı Alemi
3 Enerji Beden
Kanallar ve Prana
Kanallar (Tsa)
Prana (Lung)
Karmik Prana
Ü ç Tür Karmik Prana
Bilgelik Pranası
Pranik Etkinlik
Pranayı Dengelemek
Prana ve Zihin
Çakralar
İ Kİ NC İ BÖ LÜ M : R ÜYALARIN T Ü RLERİ
VE KULLANIMI
Ü ç Tür Rüya
Samsarik Rüyalar
Berrak Rüyalar
2 Rüyaların Kullanımı
Rüyada Deneyim
Rehberlik ve Rehberler
Kehanet
Rüyadaki Ö ğretiler
4 Uygulamanın İ ki Düzeyi
Güçlü Zhine
Doğal Zhine
Mutlak Zhine
Engeller
Huzursuzluk
Uyuşukluk
Gevşeklik
Ortadan Kaldırmak
Ü ç: Amacı Sağlamlaştırmak
Tutarlılık
4 Geceye Hazırlık
Guru Yoga
Uygulama
Korunma
5 Ana Uygulama
Berraklığı A rttırmak
Korkusuzluğu Geliştirmek
Pozisyon
Zihni Odaklamak
Sıra
6 Berraklık
Esnekliği Geliştirmek
7 Engeller
Aldanma
Gevşeklik
Unutmak
9 Basit Uygulamalar
Uyanan Zihin
Geceye Hazırlık
1 O Bütünleşme
DÖ RD Ü NC Ü BÖ LÜ M : UYKU
2 Ü ç Uyku Türü
Cehalet Uykusu
Samsarik Uyku
2 Hazırlayıcı Uygulama
3 Uyku Uygulaması
Uykuya Dalmak
4 Tigle
5 İ lerleme
6 Engeller
7 Destekleyici Uygulamalar
Ü stat
Da kini
Davranış
Dua
Çözünmek
Genişleme ve Daralma
8 Bütünleşme
Dışsal Bütünleşme
İçsel Bütünleşme
Gizli Birleşme
Ü ç Birleşme: Sonuç
9 Süreklilik
ALTINCI BÖ LÜ M : AYRINTILAR
Bağlam
2 Zihin ve Rigpa
Kavramsal Zihin
İ kici Olmayan Farkındalık: Rigpa
3 Temel: Kunzhi
Madde ve Zihin
4 Bilmek
Denge
Ayrım
11
6 Benlik
Son Sözler
Sözlük
Bibliyografya
U\l 13
Teşekkürler
Önsöz
Giriş
ÖGRETİLERİ A.Ll\IAK
Sözlü ve yazılı öğretileri almak için en iyi yaklaşım "dinle
mek. anlam çıkarmak ve yaşamak " . yani söyleneni zihinsel
olarak anlamak, ne anla�a geldiğini çıkarmak ve bunu
pratikte uygulamaktır. Öğrenmeye bu biçimde yaklaşılırsa,
öğrenme süreci sürekli ve kesintisiz olur. ama akıl düzeyinde
kalırsa. uygulamanın önündeki bir engel haline gelir.
Ö ğretileri dinleme ya da alma konusunda iyi bir öğren-
GİRİŞU\] 25
1. Ri.iya ve Gerçeklik
CEHALET
Rüya da dahil olmak üzere tüm deneyimlerimiz cehalet
ten meydana gelir. Bu ifade Batı' da oldukça şaşırtıcı bir ifa
dedir, bu nedenle gelin ilk önce cehalet (ma-rigpa) de
mekle neyi kastettiğimizi anlayalım. Tibet geleneği bilgisizli
ği iki türe ayırır: doğuştan gelen cehalet ve kültürel cehalet.
Doğuştan gelen cehalet samsara ' nın temeli ve sıradan var
lıkların belirleyici karakteristiğidir. Bu, gerçek doğamızın ve
dünyanın gerçek doğasının bilgisizliğidir ve ikici (düalistik)
zihnin yanılmalarıyla karışıklıkla sonuçlanır.
EYLEl\IT.ER VE SONUÇLAR:
KARl\lA VE KAIU\IİK İZLER
İ çinde yaşadığımız kültür bizi koşullandırır, ama nereye
gidersek gidelim koşullanmanın tohumlarını da kendimizle
birlikte taşırız. Bizi rahatsız eden her şey gerçekte zihnimizde
dir. Mutsuzluğumuzun suçunu çevre ya da koşullara atar ya
da koşullarımızı değiştirebilirsek mutlu olacağımıza inanırız.
Ama kendimizi içinde bulduğumuz bu koşullar, çektiğimiz
acının yalnızca ikincil nedenidir. Birincil neden doğuştan
gelen cehalet ve bunun sonucunda ortaya çıkan işlerin ol
duğundan başka bir biçimde olması yönündeki arzudur.
OLlT.l\ISU"l KARMA
OLU1\ILU KARMA
BİLİNCİN KARAIDlASI
dır. Bir kap olarak söz edilse de kunzhi namshe gerçekte bi
linç kararmasına eşittir: bilinç kararmaları olmadığında
kunzhi namshe de yok demektir. Bu. bir nesne ya da bir yer
değildir; ikici deneyimin oluşturulmasının altında yatan di
namiktir. Bir alışkanlık koleksiyonu kadar asılsızdır. dilin anlam
ifade etmesine olanak tanıyan, biçimleri nesneler halinde
çözen ve yol alabileceğimiz ve anlayabileceğimiz anlamlı
bir şey olarak bize görünecek biçimde varolan alışkanlıklar
kadar güçlüdür.
Ceheıuıem Alemi
Öfke, cehennem aleminin tohum duygusudur. Öfkenin
karmik izleri kendilerini gösterdiğinde, bunun karşı olma . ge
rilim, içerleme. kusur bulma , tartışma ve sertlik gibi birçok
ifadesi vardır. Savaşların yıkımının büyük bölümü öfkeden
kaynaklanır. birçok insan da her gün bir öfkenin sonucu
olarak ölür. Yine de öfke hiçbir sorunu çözmez. Öfkeye ye
nik düştüğümüzde. denetimimizi ve kendimizle ilgili farkın
dalığımızı kaybederiz. Kin. sertlik ve öfke duygusuna yaka-
LEM B R NC L DUYGU ç
Aç Hayalet Alemi
Hayvan Alemi
lıısaıı .Alemi
Yarı-Tanrı .Alemi
Taıırı Alemi
3. Enerji Beden
KANALLAR VE PRANA
Günlük yaşamda, etkilerini düşünmeksizin değişik beden
duruşlarını kullanırız. Gevşemek ya da arkadaşlarla konuş
mak istediğimizde, rahat sandalyeleri ve kanepeleri olan bir
odaya gideriz. Bu, sakinlik ve gevşeme deneyimini arttırır ve
rahat bir konuşmaya yardımcı olur. Ancak, etken iş tartışma
ları içindeyken sandalyelerin daha dik oturmamızı ve daha
az gevşememizi sağladığı. bir ofisi tercih ederiz. Bu, iş ve yara
tıcı çaba açısından daha destekleyicidir. Sessizlik içinde din
lenmek istersek, verandaya çıkıp manzaradan ve havqnın
akışından zevk alabileceğimiz bir biçimde konumlandırılmış
olan başka tür bir sandalyede hareketsizce oturabiliriz. Yorul-
58 � TİBET'İN RÜYA VE UYKU YOGASI
KANALLAR (TSA)
Bedende birçok farklı türde kanal bulunur. Kan damar
ları, lenf dolaşım ı , sinir ağları gibi şeyler öğrendiğimiz anato
minin tıbbi araştırmasından kanallar hakkında daha çok
şey öğreniriz. Akupunkturda bilinenler gibi, prana 'nın daha
bağımsız biçimleri için oluklar olan kanallar da vardır. Rüya
yogada hem bilgelik hem de olumsuz duygunun temelini
oluşturan daha da süptil bir psişik enerjiyle ilgileniriz. Son de
rece süptil olan bu enerjiyi taşıyan kanallar fiziksel boyutta
değildir, ama bunların farkında olabiliriz.
Ü ç kök kanal vardır. Başlıca altı çokra bunların üzerinde
ve içinde konumlanmıştır. Bu altı çakradan bedene, üçyü
zaltmış küçük enerji kanalı yayılır. Kadınlarda üç kök kanal,
bedenin sağ yanındaki kırmızı kanal, soldaki beyaz kanal ve
mavi merkez kanaldır. Erkeklerde, kırmızı kanal beyaz. sol
kanal ise kırmızıdır. Bu üç kök kanal göbeğin on santimetre
kadar altında birleşirler. Bir kalem çapında olan iki yan ka
nal her iki yanda, omurganın önünden ve beyinden geçe
rek yukarı çıkar, kafada kafatası altında kıvrılır ve burun de
liklerinde açığa çıkarlar. Merkez kanal bunların arasında,
60 � TİRET'İN RÜYA VE UYKU YOGASI
PRANA (LUNG)
Rüya görme dinamik bir süreçtir. Bir metafor olarak kul
landığımız filmin durağan imgelerinin tersine , rüyanın imge
leri akışkandır: hareket ederler, varlıklar konuşur, sesler titrer,
duyum canlıdır. Rüyanın içeriği zihin tarafından biçimlendi
rilir, ama rüyanın canlılığı ve canlandırmasının temeli pra
na' dır. Prana' nın Tibetçe'de tam çevirisi. lung, " rüzgôr"dır.
ama bundan yaşamsal rüzgar gücü olarak söz etmek da-
RÜYANIN DOGASiij\] 61
ha tanımlayıcıdır.
Karmik I'raııa
Bilgelik Praıuı'!lı
Praııik Etkiıılik
PRANA'YI DENGELEMEK
Bu, prana 'yı dengelemek için yapılabilecek basit bir uy
gulamadır ve erkekler için uygulama şu şekildedir: sol burun
deliğinizi kapatmak için sol yüzük parmağınızı kullanın ve
sağ burun deliğinizden güçlü bir biçimde soluk verin. Bunu
yaparken tüm gerilimin ve olumsuz duyguların solukla birlik
te akıp gittiğini hayal edin. Sonra sağ yüzük parmağınızla
sağ burun deliğinizi kapatın ve sol burun deliğinizden olduk
ça yumuşak ve nazik biçimde derin soluk alın. Akciğerlerini
zi havayla doldurduktan sonra , kısa bir süre soluğunuzu tu
tarken prananın tüm bedeninizi kaplamasına izin veri n . Da
ha sonra da yumuşak bir biçimde soluk verin ve sakin bir
durumda kalın.
PRANA VE ZİHİN
Tüm rüyalar altı alemden biri ya da daha fazlasıyla ilişki
lidir. Zihin ve alem arasındaki enerjik bağlantı bedende be
lirli yerlerle yapılır. Bu nasıl olabilir? Bilincin biçim, renk, za
man ya da dokunmanın ötesinde olduğunu söyleriz, öyley
se nasıl bir yere bağlanabilir? Temel zihin bu tür herhangi bir
ayrımın ötesindedir. ama bilinçte ortaya çıkan nitelikler de
neyimin olgularından etkilenir.
,.ij[J
r]
-
.
�
l
-- , J
6 b
- ,,
-
-��- ·----
-
1
-
- .
- - . - .. ..- - • ı
-
/
--
� ,,,.
-
•
y
> �:-;>".
-
/
-� . . . ..
�-
--,
-
·� ..:.__ -
.
- ....
c::'=
kanallar
_... - --
)
ÇAKRALAR
kendini gösterir.
Maji. Bir majisyen tek bir taşın önce bir fil . sonra bir yılan,
sonra da bir kaplan biçiminde görünmesini sağlayabilir.
Ama bu farklı nesnelerin tümü de rüyadaki zihnin ışığından
i6 {3\l TİRET'İN RÜYA VE UYKU YOGASI
ÖGRETİNİN BENZETJ\IELERİ
Ana Tantra olağan uykunun bilgisizliğinin karanlık bir
odaya benzediğini söyler. Lamba yakıldığında . karanlık da
ğılır ve oda aydınlanır.
İKİNCİ BÖLÜ1\1
RUvaların TUrleri ve Kullanımı
..
1. Üç Tür Rüya
SA.l\ISARİK RÜYALAR
Pek çoğumuzun genellikle gördüğü rüyalar karmik izler
den ortaya çıkan samsarik rüyalardır. Bu rüyalarda bulunan
anlam onlara yansıttığımız anlamdır; bu da, rüyanın kendi
sinde varolandan çok rüyayı gören kişi tarafından yaratılan
bir anlamdır. Bu. aynı zamanda uyanık hayatımızdaki an-
BERRAK RÜYALAR
Rüya uygulamada ilerleme kaydedildikçe . rüyalar gide
rek daha açık ve ayrıntılı bir duruma gelir ve her rüyanın da
ha büyük bir bölümü anımsanır. Bu . rüya haline daha büyük
bir farkındalık getirmenin bir sonucudur. Olağan rüyalarda
artan bu farkındalığın ötesinde . zihin ve prana dengede ol
duğunda ve rüya gören kişi kişisel olmayan özde kalma ka
pasitesini geliştirdiğinde ortaya çıkan berrak rüyalar adlı iki
ci bir rüya türü bulunur. Zihnin karmik prana tarafından ora
ya buraya sürüklendiği samsarik rüyaların tersine berrak rü
yalarda rüyayı gören kişi kararlıdır. İ mgeler ve bilgi ortaya
çıkmasına karşın . bunlar kişisel karmik izlere daha az daya
nır; bunun yerine sıradan benlik düzeyinin altında bilinçten
gelen ve doğrudan elde edilebilir olan o anki bilgiye daya
lıdır. Bu. olumsuz duyguya bağlı olan beyaz kanalın karmik
prana ' sı ve kırmızı kanalın bilgelik prana 'sındaki farklılıklara
benzer. Her ikisi de karmik prana -ikici yaşantılarındaki ener
jiler- gibidir. ama biri diğerinden daha saf ve daha az alda
tıcıdır. bu yüzden berrak rüya . samsarik rüyadan daha saf
ve daha az aldatıcıdır. Açıklık rüyasında . rüya gören kişi ta-
RÜYALARIN TÜRLERİ VE KULLANIMI U\l 83
2. Rüyaların Kullanımı
RÜYADA DENEYİM
Deneyim rüyada oldukça esnektir, bizler de gelişmemizi
kolaylaştıracak belirli uygulamalar dahil olmak üzere , uyanık
ken yapamayacağımız birçok şeyi yapmak için özgürüzdür.
Psişemizdeki yaraları , üstesinden gelemediğimiz duygusal sı
kıntıları iyileştirebiliriz. Bedende enerjinin serbest akışını engel
leyebilen enerjik blokları kaldırabiliriz. Ayrıca, kavramsal sınır
lar ve kısıtlamaların ötesinde bir şeyler yaşayarak zihindeki
kararmaların içine işleyebiliriz.
REHBERLİK VE REHBERLER
Pek çok Tibetli -yüce ruhsal ustalar ve basit, sıradan in
sanlar- rüyaların hem en derin ruhsal bilgiler hem de günlük
yaşama yönelik bir rehberlik için potansiyel bir kaynak oldu
ğunu düşünürler. Hastalıklara tanı koymak için ve gerekli
olan arınma ve aydınlanma uygulamalarının gerekli olduğu
na dair işaretler ve tanrısal varlıklarla koruyucuların dikkatini
gerektiren ilişkilerle ilgili işaretler için rüyalara başvurulabilir.
Rüyaların bu tür kullanımı boş inanç olarak düşünülebilir,
ama derin bir düzeyde, rüyalar rüya gören kişinin ve onun
faklı enerjilerle olan ilişkisinin durumunu betimler. Doğu' da in
sanlar bu enerjileri tanır ve onları hem koruyucular ve koru
yucu ruhlar hem de fizyolojik ve içsel ruhsal koşullarla ilişkilen
dirirler. Rüyalarla ilgili araştırmaların henüz çok genç olduğu
Batı 'da ise bu enerjiler yeni başlayan hastalıklar ya da derin
lere kök salmış kompleksler veya arketipler olarak anlaşılabi
lir.
RÜYALARIN TÜRLERİ VE KULLANil\II l3\J B!l
KEHANET
Birçok meditasyon üstadı, meditasyon uygulamalarının
kararlılığı yüzünden, berraklık rüyalarını kehanet için kulla
nabilir. Bunu yapmak için, rüya gören kişi normalde rüyala
rı biçimlendiren kişisel karmik izlerin büyük çoğunluğundan
kendini kurtarmalıdır. Yoksa, normalde samsarik rüyalar du
rumunda olduğu gibi bilgi, rüyadan edinilmez, rüyaya yan
sıtılır. Rüyaların bu kullanımı Bön geleneğinde şamanik ke
hanetin birkaç yönteminden biri olarak görülür ve Tibetliler
arasında oldukça yaygındır. Bir öğrencinin öğretmeninden
bir girişim için rehberlik ya da bir engeli aşmak için yön iste
mesi alışılmadık bir şey değildir; öğretmen de çoğu kez öğ
rencinin yanıtını bulmak için rüyalarına başvurur.
Örneğin, Tibet'teyken Khachod Wangmo adında farkın
dalığa ulaşmış bir kadınla tanışmıştım . Oldukça güçlüydü
ve birçok gizli öğretiyi yeniden ortaya çıkarmış olan bir " ha
zine bulucusu"ydu (terton) . Ondan geleceğimle ilgili bilgi
vermesini istedim ve karşılaşabileceğim engeller hakkında
genel bir soru sordum. Benim için bir berrak rüya görmesini
istedim .
Güçlü bir duygu taşıyan. belirli bir durum için birincil bir
neden olan güçlü bir karmik iz ve bunun gerçekleşmekte
olduğunu düşünün. Bu durumda yaşamımız birincil nedenin
kendini göstermesi için gerekli olan ikincil nedenleri sağlıyor
olabilir. Gelecekle ilgili bir rüyada. neden şimdidir ve kendi
ni gösterme yönünde olgunlaşan iz, rüyanın sonuçların bir
imgelemi olduğu sonucuyla birlikte rüyayı koşullandırır. Bu.
sanki bir mutfağa girmek gibidir; orada harika bir İtalyan
yemeği ile baharatlar ve pişen yemeğin kokusu ve bir ma
sada duran malzemeler vardır: hazırlanan yemeği nere
deyse hayal edebilir, durumun sonucunu hemen hemen
görebiliriz. Rüya da buna benzer. Tümüyle yanılmıyor olma
yabiliriz, ama büyük bölümünden doğru bir şeyler alabiliriz.
RÜYALARIN TÜRLERİ VE KULLA.NTI\fi U\J 93
RÜYADAKİ ÖGRETİLER
Rüyalarda öğretiler almış Tibet uygulamacıları gelene
ğinde çok sayıda örnek vardır. Çoğunlukla rüyalar sırayla
gelir, her gecenin rüyası önceki gece görülen rüyanın bitti
ği yerde başlar ve bu şekilde rüyaların bittiği noktada kesin
ve doğru bir tamamlanma noktasına ulaşılana kadar tüm
ayrıntılı öğretiler aktarılmış olur. Tibetlilerin yüzyıllardır yap
makta olduğu birçok uygulamanın da arasında bulunduğu
ciltlerce öğreti bu şekilde "ortaya çıkarılmıştır" . "Zihin hazi
nesi" dediğimiz şey budur.
bir gökyüzü gördü. Hafif bir rüzgôr çıktı ve iki dakini rüzgôrın
üzerinde, onlara eşlik etmesini söylediler.
1 l>'l
1 r,ooı ·A • had;
GÜÇLÜ ZHINE
DOGAL ZHINE
l\IUTLAK ZHINE
İ kinci evrede nesneye dalmayla ilgili hôlô biraz ağırlık
varsa da üçüncü evre sakin, ama hafif, gevşemiş ve esnek
bir zihinle karakterize edilir. Düşünceler kendiliğinden ve ça
ba olmaksızın ortaya çıkar ve ardından kaybolup giderler.
Zihin tümüyle kendi hareketiyle bütünleşmiştir.
ENGELLER
Zhine uygulaması geliştirirken aşılması gereken üç engel
vardır: huzursuzluk, uyuşukluk ve gevşeklik.
Rıızıınmzlıık
Uyıışııklıık
İ kinci engel, zihni farkındalığı körleştiren bir sis, bir ağırlık
ve sersemlik gibi hareket ettiren uyuşukluk ya da uyku hali
dir. Bu durum meydana geldiğinde, uyuşukluğu delip geç
mesi için zihnin nesne üzerindeki odağını güçlendirmeye
çalışın. Uyuşukluğun gerçekte güçlü bir konsantrasyonla
durdurabileceğiniz zihnin bir hareket türü olduğunu fark
edebilirsiniz. Bu işe yaramazsa , bir mola verin, gerinin ve
otururken biraz uygulama yapın.
C.evşeklik
Ü çüncü engel gevşekliktir. Bu engelle karşılaştığınızda ,
zihninizin konsantrasyonun hiç gücünün olmadığı sakin
ama edilge n , zayıf bir zihinsel durumda olduğunu hissede
bilirsiniz. Bu durumun nedenlerini fark etmek önemlidir. Bu ,
son derece hoş ve rahatlatıcı bir deneyim olabilir ve bu du
rum , doğru meditasyonla karıştırılırsa, meditasyon yapan ki
şi bilincinin niteliğinde fark edilebilir hiçbir değişiklik olma
dan yanlışlıkla bunu geliştirerek yıllarını boşa harcayabilir.
Konsantrasyonunuz zayıflar ve uygulamanız gevşekleşirse ,
duruşunuzu düzeltin ve zihninizi uyandırın. Dikkati pekiştirin
ve içinde bulunduğunuz an ile ilgili farkındalığınızı koruyun.
Uygulamayı zaten olduğu gibi değerli ve zaten ulaşacağı
en üst düzey farkındalığa götürecek bir araç olarak görün.
Amacınız konusundaki kararlılığınızı güçlendirdiğinizde, oto
matik olarak zihninizin zayıflığını da ortadan kaldırırsınız.
Bu. tüm yaşamı bir rüya olarak görmek için ilk hazırlıktır.
Algı ônına ve bir tepkiden önceki ôna da uygulanacaktır.
Kendi başına etkili bir uygulamadır ve uygulamacıyı büyük
ölçüde etkiler. Bu farkındalıkta kalın. hem uyanıkken hem de
rüya süresince berraklığı yaşayacaksınız.
TUTARLILIK
Dört hazırlığın rüya yoganın sonraki evreleri için önemi
abartılamaz. Bunlar göründüklerinden çok daha fazla etki
lidirler. Ayrıca, herkesin yapabileceği uygulamalardır. Bir
çok uygulamadan daha psikolojik yönelimlidirler ve uygula
macı için hiçbir güçlükleri yoktur. Yalnızca yatağa gitme
den önce bir uygulama yapmak etkisiz olabilir, ama gün
boyunca hazırlıklarla ilgili tutarlı uygulamayla rüyada ber
raklığa ulaşmak, sonra da daha ileri uygulamalara geçmek
daha kolay olur. Bu uygulamaları kullanmak meydana ge
len her şeyi şimdiye geri dönmenin bir nedeni haline getirir,
bu da hem günlük yaşama büyük yarar sağlar hem de rü
ya yogada başarıya ulaştırır.
4. Geceye Hazırlık
!Ik Üç Solıık
Üçiincii Üç Solıık
GURU YOGA
'
Uygtıla.ma
KORUNMA
5. Ana Uygulama
RA LA SHA SA
kırmızı görünür. Dört taç yaprağın her birinin üzerinde bir he
ce bulunur: önde RA, solda LA arkada SHA ve sağda da
SA. Uykuya dalarken A harfi üzerindeki konsantrasyonunuzu
hafif ve gevşemiş bir şekilde koruyun.
BERRAK.LiGi ARTTIRl\IAK
Yaklaşık olarak iki saat uyuduktan sonra uyanın ve uygu
lamanın ikinci bölümüne başlayın . Geleneksel olarak, bu
uygulama gece yarısı sularında yapılır, ama herkesin farklı
bir programı vardır, bu yüzden uygulamayı yaşantınıza gö
re ayarlayın.
144 tJ\l TİBET'İN RÜYA VE UYKU YOGASI
KORKUSUZLUGU GELİŞTİRMEK
Uygulamanın dördüncü bölümü en kolayıdır, çünkü sa
baha kadar yeniden uyanmaya gerek yoktur. Alınacak be
lirli bir pozisyon da yoktur; sadece rahat olmanızı sağlayın.
Belirlenmiş bir solunum biçimi de yoktur; soluk kendi doğal rit
mine bırakılır. Geleneksel olarak bu, son uyanıştan iki saat
sonra, şafağın ilk ışığından hemen öncedir.
POZİSYON
Farklı beden duruşları belirli enerji kanallarını açar ya da
sıkıştırır ve süptil enerji akışını etkiler. Bu bilgiyi uygulama sıra
sında belirli süreçlere yardımcı olmak için kullanırız. Tibet ge
leneği olumsuz duyguları erkekler bedenin sağ, kadınlarda
ise sol tarafındaki birincil kanalla daha yakından ilişkili görür.
Bir erkek sağ yanı üzerinde uyuduğunda, genellikle olumsuz
prana taşıyan bu kanal bir parça kapanır ve sol kanal açı
lır. Ayrıca akciğerin bu yandaki bölümü biraz sıkıştırılmış olur,
bu yüzden akciğerin diğer bölümü solunumdan biraz daha
fazla sorumludur. Yan tarafınıza yatmadan kaynaklanan
etkileri belki de zaten biliyorsunuz: sağ tarafınıza yattığınız
da sol burun deliğinizden soluk almanın daha kolay oldu
ğunu fark edersiniz. Erkekler için, bu pozisyonun sol kanal
dan olumlu bilgelik pranasının hareketi için yararlı olduğunu
düşünürüz. Kadınlarsa, sol yanları üzerinde uyuyup sağ yan
larındaki bilgelik kanalını açarak tersinden yarar görürler.
Bu, rüyaları olumlu bir yönde etkiler ve rüya uygulamasını
kolaylaştırır. Bilgelik pranasının akışını açmak geçici bir çare
dir, çünkü önünde sonunda merkez kanalda hareket et
mek için dengeli pranayı isteriz.
ZİHNİ ODAKLAMAK
Tıpkı çeşitli beden duruşlarının enerji akışını değiştirmesi
ve deneyimin niteliğini etkilemesi gibi. bedende odaklan
mış farklı gözönünde canlandırmalar da aynı işi yapar. Ana
uygulamanın dört bölümünün her biri dört çakradan birin
de renkli bir ışık ve bir tigle ya da hece üzerine odaklanma
yı içerir.
Bir çakra ' da renkli bir lotüs. tigle ya da hece hayal etti
ğimizde, bu şeyler gerçekte orada değildir. Gözönünde
canlandırma. bu yerden geçen enerji ağını ve niteliklerini
temsil eden bir çizim ya da sembole benzer. Bu imgeleri kul
lanarak, zihin. bedendeki tam yerlerinde belirli enerji ağla
rıyla daha iyi bağlantı kurabilir, bilincimiz de bu bağlantı
dan etkilenir. Rengin de günlük deneyimimizden bildiğimiz
gibi bilinç üzerinde bir etkisi vardır: tamamen kırmızı boyalı
bir odaya girdiğimizde yaşadığımız şeyler. beyaz . yeşil ya
da siyah bir odaya girdiğimizde yaşadıklarımızdan oldukça
farklıdır. Belli bir rengi hayal etmek bilinçte belirli bir niteliğin
yaratılmasına yardımcı olmak için kullanılır.
SIRA
Uygulamalar her zaman sırayla yapılmalıdır. İ lk bölümü
olan boğaz bölgesinde A harfi üzerine odaklanmak, ilk uy
kuya dalarken yapılır. İ deal olarak, ikinci bölüm iki saat son
ra . üçüncü bölüm bundan iki saat sonra . dördüncü bölüm
de üçüncüden iki saat sonra yapılır. Gece boyunca uyan
mak uykuyu daha hafit bir hale getirir ve rüya yogayı başar
mayı daha kolaylaştırır. İsterseniz bir çalar saat kullanabilirsi
niz ama geceyi mutlaka tam olarak iki saatlik parçalara
bölmek gerekmez; buradaki amaç sadece üç uyanıklık dö
nemiyle çalışmaktır. Bunu iki saatlik dönemler halinde düşü
nürüz, çünkü insanlar genellikle yaklaşık sekiz saat uyur. Her
ne kadar bu uyku programı berraklığı geliştirecek olsa da
dinlenmek de aynı derecede önemlidir, bu yüzden uygula
ma dönemlerinden birini kaçırırsanız üzülmeyin ve sadece
üç tanesini yapın. Hatta üç tanesini kaçırsanız bile yalnızca
birini yapın. Elinizden gelenin en iyisini yapın, yapamadığınız
herhangi bir şey olursa da bunun için üzülmeyin. Bu, uygu-
158 U\l TİBET'İN RÜYA VE UYKU YOGASI
6. Berraklık
ESNEKLİGİ GELİŞTİlli\lEK
Öğretiler berraklık geliştirildikten sonra rüyalarda yapıla
cak birçok şey ileri sürer. Rüyada esneklik geliştirmedeki ilk
adım, uyanıklıkta olduğu gibi, bunu yapabilme potansiyeli
nin farkına varmaktır. Öğretilerin akla getirdiği olanaklar
hakkında düşündüğümüzde, zihin bunları potansiyeline ka
tar. Daha önce kavramsallaştıramadığımız deneyimleri ya
şayabiliriz.
ğünde çözebilmeliyiz.
7. Engeller
ALDANJ\IA
Aldanma yoluyla dikkatin dağılması, bir iç ya da dış ses
veya imge dikkati dağıttığında meydana gelir. Belki uygula
ma yapan kişi uyurken dışarıdan gelen bir ses vardır. Zihin
ona yönelir, sonra da çağrışım yoluyla bir anı ya da fantezi
ortaya çıkabilir ve uygulama yapan kişi karşılık gelen bir duy
gusal tepkiyle buna karışır. Belki de ses bir merak uyandırır ve
uygulama yapan kişi spekülasyonda kaybolur. Bu aldanma
dır, çünkü gerçekte olduklarını düşündüğümüz biçimde va
rolmayan şeylerin peşine düşeriz.
GEVŞEKLİK
İ kinci engel gevşekliktir. İ çsel uyuşukluk; içsel güç ve
açıklık yokluğu olarak kendini gösterir. Uygulama sırasında
gevşek olduğunuzda , dikkat nesnesine bakmayı sürdürür
ken bile sürüklenirsiniz, kafanız bulutlanır. Bu , dikkatinizin da
ğıldığı ilk engelden farklı bir şeydir. Bu durumda içsel keskin
lik yokluğu söz konusudur.
UNUTl\lAK
Dördüncü engel unutmaktır - rüyalarınızı ve uygulama
yapmayı unutmak. Yararlı olan deneyimleriniz olsa bile bun
ları unutmuş olabilirsiniz. Özel bir inzivaya çekilmek zihne da
ha fazla açıklık katarak bu konuda size yardımcı olabilir. So
luğu kullanarak prana'yı dengelemek yatıştırabilir ve farkın
dalığı sağlamlaştırabilir. Ana Tantra bir çare olarak gecenin
1 7 11 lı'J Tllll':T'IN HÜYA vt: UYKU YOGASI
9. Basit Uygulamalar
UYANAN ZİHİN
Günün uyanık geçen bölümü yaklaşık olarak onaltı saat
tir, zihin de tüm bu zaman boyunca meşguldür. Çoğunlukla,
yeterince zaman yok gibi görünür, olan zamanın çok büyük
bir bölümü de dikkat dağınıklığı ve hoşa gitmeyen deneyim
lerle harcanır. Çağdaş dünyada sürekli olarak, gündüz tü
kenmeye ve kaçmayı sağlayan daha büyük bir dikkat dağıl
masına duyulan açlığa yol açan bir bulanıklık olana kadar
184 ij\J TİBET'İN RÜYA VE UYKU YOGASI
Algının ilk ônı her zaman açık ve parlaktır. Bizi bunun far
kına varmaktan ve yaşamın her ônının değerini bilerek ya
şamaktan alıkoyan tek şey zihnin dağılmasıdır. Bu, uygula
maya güvenmek ve başarılı bir rüya uygulamasına en çok
yardımcı olan zihnin bu niteliklerini desteklemek için, biçi
min sağlamlığını ve duyusal dünyanın canlı duyusal deneyi
mini kullanır.
GECEYE HAZffiLIK
Stresli bir günün ardından çoğunlukla kendimizi ölü gibi
186 'l3\l TİRET'İN RÜYA VE UYKU YOGASI
1 O. Bi.itünleşme
gerçek doğamızdır.
Önceki bölümlerde de anlatıldığı gibi. rüyalar karmik iz
lerden ortaya çıkar. Film aracılığıyla, filmleri oluşturacak bi
çimde yansıtılan ışık analojisini kullanmıştım; bu analojide
karmik izler fotoğraflardır ve farkındalık ise bunları aydınla
tan ışıktır; böylece rüyalar temele (kunzhi) yansıtılır. Rüya yo
ga , rüya imgeleri hakkında berraklık geliştirir. Ama uyku yo
gada bir film ya da yansıtma yoktur. Uyku yoga imgesizdir.
Bu uygulama farkındalıkla farkındalığın, kendini aydınlatan
ışığın doğrudan farkına varılmasıdır. Herhangi bir tür imge
nin olmadığı aydınlıktır. Daha sonra. berrak ışıkta kararlılık
geliştirildiğinde , rüya imgeleri bile uygulama yapan kişinin
dikkatini dağıtmayacak, uykunun rüya dönemi de berrak
ışıkta meydana gelecektir. Bu rüyalar berrak ışık rüyaları
olarak adlandırılır ve açıklık rüyalarından farklıdır. Berrak ışık
rüyalarında berrak ışık karartılmaz.
2. Üç Uyku TUrU
CEHALET UYKUSU
" Derin uyku" dediğimiz cehalet uykusu büyük bir karan
lıktır. Yaşı binlerce yıla, hatta daha eskilere varan bir karan
lık gibi görünür: cehaletin özü, samsara ' nın köküdür. Kaç
gece uyursak uyuyalım, otuz ya da yetmiş yıl boyunca her
gece, uykuyu bitiremeyiz. Sanki bizi yeniden şarj ediyormuş
gibi defalarca ona geri döneriz ve bizi yeniden şarj eder.
Cehalet, samsara'yı ayakta tutar; samsarik varlıklar olarak,
cehalet uykusunda kaybolduğumuzda, samsarik yaşamla
rımız beslenmiş olur. Daha güçlü oluruz, samsarik varoluşu
muz yenilenir. Bu " büyük cehalet"tir, çünkü ölçülemeyecek
boyutlardadır.
İ çinde hiçbir benlik duygusu ya da bilincin olmadığı bir
boşluk ya da açıklık yer olarak cehalet uykusunu deneyim
leriz. Uzun, yorucu bir gün, yağmurlu bir hava, ağır bir ye
mek ve sonuçta ortaya çıkan içinde ne açıklığın ne de
benlik duygusunun olmadığı uykuyu düşünün. Kayboluruz.
Bilgisizliğin kendini zihinde gösterdiği biçimlerden biri bizi bi
linçsizlikte bu tür bir kaybolmaya doğru sürükleyen zihinsel
uyuşukluktur.
SA.MSA.RİK UYKU
İ kinci uyku türü samsarik uyku, rüyaların uykusudur. Sam
sarik uykuya " büyük aldanma" denir, çünkü sonsuz gibi gö
rünür.
3. Uyku Uygulaması ve
Rüya Uygulaması
2. Hazırlayıcı Uygulama
mak yararlı olacaktır; sıradan zihne bir yön , bir destek verir.
çünkü saf farkındalıkta erimeye doğru taşır. Dış ışık, biçimin
kavramsal dünyası ile biçimsizliğin kavramsal olmayan doğ
rudan deneyimi arasında bir köprü olabilir.
3. Uyku Uygulaması
UYKUYA DALMAK
Uykuya dalma deneyimi her ne kadar sürekli olsa da, sü
rece farkındalık getirmeye yardımcı olması için beş evreye
bölünür. Aşağıda verilen tabloda soldaki sütun eksiksiz bir
duyusal deneyim yokluğu anlamına gelen genel bir "vizyon
yokluğu" olana kadar duyulardan ve duyu nesnelerinden
ilerleyici bir ayrılmayı listelemektedir.
b. Vizyon azalması
a. Vizyon Sarı Doğu Ön
Yeşil Kuzey Sol
d. Vizyon kesilmesi
c. Vizyon inişi Kırmızı Batı Arka
Mavi Güney Sağ
e. Vizyon yokluğu Beyazımsı Merkez Merkez
mavi
4. Tigie
Tigle ' nin her biri farklı bağlamda uygun olan birçok fark
lı tanımı vardır. Bu uygulama , belirli bilinç niteliklerini ya da
orta tigle durumunda saf rigpa 'yı temsil eden küçük bir ışık
küresidir. Farkındalık er ya da geç herhangi bir nesneye da
yanmaksızın kararlı olmak zorundaysa da bu kapasite geliş
tirilene kadar ışık yararlı bir destektir. Işık parlak ve açıktır, yi
ne de biçim dünyasında olmasına karşın herhangi bir algı
lanabilir biçimden daha az maddidir. Tigle ' lerin imgelemi,
algılanabilir ışık bırakılana ve uygulama yapan kişi imgesiz,
boş ve bu ışığın özü olan parlaklıkta -farkındalık içinde- bu
lunana kadar yararlı olan bir köprü, bir destektir.
5. İlerleme
6. Engeller
duyumu yaşayan bir özne haline geliriz. Rigpa ' nın açıklığın
da kalırsak, deneyim de farklı olur. Bir ses gelir ama onu ses
sizliğe bağlar ve şimdiyi kaybetmeyiz. Bir vizyon önümüzden
geçer, ama köklerimiz dinginliktedir ve devingen olmayan
zihinde kalırız. Dışsal görünümün engellerinin üstesinden gel
menin yolu doğal berrak ışıkta kararlılık geliştirmektir.
7. DeRtekleyici Uygulamalar
ÜSTAT
Uyku uygulamayı desteklemek için gerçek doğanıza
güçlü bir sadakat geliştirin. Üstadın başın tepesinde olduğu
nu imgeleyin ve bağlılıkla sadakat geliştirin. Ü stada bağlılık
saf sadakat temelinde oldukça saf olabilir. Ü stadı imgeledi
ğ inizde, sadece bir imge hayal etmenin ötesine geçin :
güçlü b i r sadakat geliştirin v e gerçekten üstadın varlığını
hissedin. Güç ve saygıyla dua edin. Sonra da üstadı başını
zın tepesinden giren ve kalbinize doğru inen bir ışığın içinde
eritin. Ü stadın orada, kalp merkezinizde oturduğunu imge
leyin . sonrada uyuyun.
DAKİNİ
DAVRANIŞ
Hiç kimsenin olmadığı sessiz bir yere gidin. Bedeninizi kül
lerle kaplayın. Rüzgarla gelen rahatsızlıklarının üstesinden
gelmeye yardımcı olacak daha ağır şeyler yiyin. Sonra da
içinizde ne varsa tam olarak ifade ederek, sizi bloke eden
ya da dikkatinizi dağıtan ne varsa dışarı atarak ortalıkta çıl
gın gibi zıplayın . Çevrede kimse yok , bu yüzden ihtiyacınız
varsa patlayın . Bu katarsisin sizi temizlemesine ve gevşet
mesine izin verin. Tüm geriliminizi dışarı vurun. Ü stada, yi
dam' a , dakini 'ye ve sığınma ağacına büyük bir hararetle
dua edin; açık ışık deneyimini isteyerek güçlü bir şekilde
dua edin. Sonra da bu uyanma deneyiminin içinde uyu
yun.
DUA
Günün, meditasyonun ve uykunun berrak ışığıyla ilgili
deneyimleriniz olmadıysa, bu sonuçlar için defalarca dua
edin. Dilek ve duanın basit gücünü unutmak kolaydır. Du
anın olağanüstü bir şey olması, bizim dışımızda inanılmaz bir
güce yönlendirilmesi gerektiğini düşünürüz, ama durum
böyle değildir. Ö nemli olan nokta , dua sırasında amacı ve
isteği güçlü bir şekilde hissetmek, duayı kalbinize yerleştir
mektir.
bir güç , bir duygu vardı. Artık bunlar sadece çok az duygu
ya da anlamla mekanik olarak mırıldandığımız alışılmış ifa
deler haline gelmiş durumdadır. Aynı sözcükler kullanılır. ay
nı tonda söylenir, ama gücü yoktur. Duayla bunu yapma
mak için dikkatli olun . Duanın gücü olduğunu, ama bunu
sözcüklerde değil, duaya yerleştirdiğiniz duyguda olduğu
nu bilin. Amaç geliştirin , bunu sağlamlaştırın ve duaya yer
leştirin.
ÇÖZÜNJ\lEK
Hung
'230 lJ\J T l l lET'İN HÜYA VE UTKU YOGASI
GENİŞLEME VE DARALMA
Bu, rüya yogayı desteklemesi amaçlanan daha biçimsel
bir uygulamadır. Soluk vermeyle ? irlikte her iki burun deliğin
den binlerce mavi renkte HUNG heç:esi çıktığını h ayal edin.
Bunlar kalpte meydana ge�r ve solukla b�likte burun delik
lerinden çıkacak biçimde kanallardan geçer. Yayıldıkça
her boşluğu ve her boyutu kaplayarak karşılaştıkları her şe
yi eritirler. Parlaklıkları her yeri aydınlatır. Soluk almayla birlik
te , HUNG hecelerininin ışığı iç ya da dış gibi bir olgu kalma
yana kadar bedeni ve zihni aydınlatarak ve eriterek geri
döner. Yalnızca genişleyen ve daralan HUNG ' ların ışığı ka
lana kadar bu imgelemi sürdürün. Bu ışıkta çözünün ve ikici
olmayan durumda kalın. Bunu yirmibir soluk boyunca ya da
yapabiliyorsanız daha fazla sayıda yapın. Bunu gün boyun
ca mümkün olduğu kadar sık uygulayın.
8. Bütünleşme
kez şu tür dizeler içerir: " Öyle basitim ki, beni anlayamazsın.
Sana öyle yakınım ki, beni göremezsin . " Uzaklara baktığı
mızd a , bize yakın olan farkındalığı kaybederiz. Geleceğe
baktığımızda şimdiyi kaybederiz. Bu deneyimin her boyu
tunda meydana gelir.
Üç Birleşme: Soııııç
9. BUreklilik .
Avrıntılar
..
1 . Bağlam
2. Zihin ve Rigpa
KAVIlA.ı"'ılSAL ZİHİN
Kavramsal ya da devingen zihin. sürekli olarak düşünce.
anı. imge . iç diyalog. yargı. anlam. duygu ve fantezilerle
meşgul olan, günlük deneyimlerden bildiğimiz zihin ve nor
mal olarak "ben" ve " benim deneyimim" biçiminde tanım
lanan zihindir. Temel dinamiği varoluşun ikici bir imgesiyle uğ
raşmaktır. Kendisini nesneler dünyasında bir özne olarak ka
bul eder. Deneyimin bazı parçalarına tutunur. bazılarını da
itip defeder. Kimi zaman oldukça sert ve tepkiseldir. ama son
derece sakin ve süptil olduğunda bile -örneğin meditasyon
ya da yoğun bir konsantrasyon sırasında- çevresini gözlem
leyen ve ikiliğe katılmaya devam eden bir varlığın içsel duru
şunu sürdürür.
3. Temel: Kunzhi
MADDE VE ZİHİN
Hem zihnin hem de maddenin özü kunzh i ' dir, öyleyse ni
çin madde zihinden yoksundur? Niçin sezgili varlıklar aydın
lanır da madde aydınlanmaz? Dzogchen · de bunu bir kris
tal ve bir kömür yığınıyla açıklarız; kristal zihni. kömü r de
maddeyi temsil eder.
4. Bilmek
5. Açıklık ve Boşluğun
li·arkına Varmak
Ama rigpa ' nın farkına varmak bir ilaç almaya ya da bir
tür yüce deneyim yaşamaya benzemez. Bir eylemi gerçek
leştirmekle ya da kişinin kendisini değiştirmesiyle bulunacak
bir şey değildir. Bir trans ya da doyurucu bir vizyon veya kör
edici bir ışık da değildir. Zaten sahip olduğumuz şey, zaten
olduğumuz şeydir. Rigpa ile ilgili bir beklenti olduğunda rig
pa bulunamaz. Bu beklenti bir fanteziyle ilgili olur; zaten
olan şey için geçmişe bakarız. Boşluktan ne umulabilir? Hiç
bir şey. Beklenti varsa, bunu sadece engellenme izleyecek
tir.
DENGE
Normal olarak berrak ışıktan olumlu terimlerle söz edilir -
boşluk ve berraklık ya da berrak olma ve parlaklık. Bu iki yön
asla ayrılmamış olan bir birleşme olmasına karşın. uygulama
yapmaya yardımcı olması için bu ikisini. dengelenmesi zo
runlu olan iki nitelik olarak düşünebiliriz.
AYRll\I
Rigpa asla kaybolmaz ve bu asla rigpa değildir. Varlığı
mızın tam zeminine yayılan , kendi başına varolan, boş, baş
langıçta varolan farkındalıktır. Ama her birimiz kendimize
bu başlangıçta varolan farkındalığı doğrudan mı bildiğimi
zi , yoksa geçici zihnin hareketiyle onun dikkatimizi mi dağıt
tığını sormalıyız. Sorunun yanıtını da· her birimiz kendimiz ver
mek zorundayız; hiç kimse bize bunun yanıtını söyleyemez.
İ çsel süreçlerle meşgul olduğumuzda, rigpa 'da değiliz
dir, çünkü rigpa hiçbir sürece sahip değildir. Süreç kavram
sal devingen zihnin bir işlevidir; rigpa çabasızdır.
6. Benlik
Son Sözler
Her birey huzur ve sevinç anları yaşar. Berrak ışık uzak bir
amaç gibi görünüyorsa, sadece sürekli olarak olumlu huzur
ve sevinç deneyimlerini korumaya çalışın. Belki de sevinç
hissettiğiniz dakini ya da üstadı anımsadığınızda ya da do
ğal dünyanın güzelliğinde bulunduğunuzda mutluluk orta
ya çıkar. Bu şeyleri yapmayı bir uygulama haline getirin. Her
an süresince minnettarlık ve değerbilirlik geliştirin. Berrak ışık
mistik deneyimin, en yüce sevincin ve en büyük huzurun
doruğudur. Bu yüzden, huzur ve sevinci korunacak nitelikler
ve farkındalık sürekliliğini geliştirme konusunda destekler
olarak alın. Bu nitelikleri bedeninizde hissedin , bunları dün
yada görün ve başkaları için dileyin. Bunu yaparak şefkat
ve olumlu özellikler geliştirirken farkındalık da geliştirebilirsi
niz.
Amacı Giiçleııdinnek
Gıını Yoga
Korıııuna
ANA UYGULA.MAT.AR
Ji'a.rkmdalığı lllerkez Kaııallara Getirmek
Açıklığı Arttırmak
Şimdiyi Giiçleııdinnek
Korlmsıızlıığı.ı Geliştirmek
Yine iki saat sonra tekrar uyanın. Bu kez belirli herhangi bir
duruş ya da solunum gerekli değildir. Ü reme organlarının ar
dındaki gizli çakradaki siyah, parlak tigle üzerine odaklanın.
Siyah ışıkla bütünleşirken uykuya dalın .
Sözlük
Bön (Tib . , bon). Bön Hint Budizmi ' nden daha önce gelen
Tibet'e özgü ruhsal bir gelenektir. Bilginler Bön ' ün kökeni
hakkında aynı görüşte olmasalar da geleneğin kendisi on
yedi bin yıllık kesintisiz bir soy iddia eder. Bazı Tibet Budist
mezheplerine , özellikle Nyingma 'ya benzeyen Bön kendine
özgü bir ikonografi, zengin bir şamanistik gelenek ve Shak
yamuni Buda 'dan çok Buda Shenrab Miwoche'ye uzanan
ayrı bir soyla ayırt edilir.
Daklnl (Tib . . mkha ' gro ma). Dakini ' nin Tibetçe karşılığı
khadroma' dır ve tam olarak gökyüzü-gezgini dişi anlamına
gelir. " Gökyüzü " boşluğa karşılık gelir ve dakini bu boşlukta
yolculuk yapar; yani, boşluğun tam gerçekleştirilmesinde ,
mutlak gerçeklikte hareket eder. Bir dakini kendi gerçek
doğasının farkına varmış olan bir insan. insan olmayan bir
dişi ya da tanrıça veya aydınlanmış zihnin doğrudan bir gö
rünümü olabilir. Dakini aynı zamanda dakini ' lerin saf ale
minde doğmuş bir varlık sınıfına da karşılık gelir.
Kunzhl namshe (Tib . , kun gzhi rnam shes; Skt . , alaya vij
nöna). Kunzhi namshe bireyin temel bilincidir. Gelecekte
koşullanmış deneyimin ortaya çıktığı karmik izlerin biriktirildi
ği " depo" ya da " ambar"dır.
Lama (Tib . , bla ma; Skt . , guru). Lama tam olarak "en yü
ce anne" anlamına gelir. Lama, öğrenci uygulamacı için
eşsiz bir önem taşıyan ruhsal bir öğretmene karşılık gelir. Ti
bet geleneğinde, lama 'nın buda' dan bile daha önemli ol
duğu düşünülür, bunun nedeni lama ' nın öğretileri yaşama
sı için öğrenciye getirmesidir. Mutlak düzeyde, lama kişinin
kendi buda doğasıdır. Görece düzeyde , lama kişinin özel
öğretmenidir.
Loka (Tib . , 'jig rten). Tam olarak " dünya " ya da "dünya
sistemi" anlamına gelir. Batı dillerinde çoğunlukla döngüsel
varoluşun altı alemine karşılık gelecek biçimde kullanılan lo
ka gerçekte altı ôlem tarafından tutulan daha büyük dün
ya sistemlerine karşılık gelir. (Bakın : döngüsel varoluşun altı
ôlemi.)
Lung (Tib . , rlung; Skt. , vöyu) Lung, Batı ' da genellikle altı
Sanskrit adından biri olan prana olarak bilinir. Lung ' un çok
sayıda anlamı vardır; bu kitap bağlamında, hem bedenin
hem de bilincin yaşama gücünün bağlı olduğu yaşamsal
enerjiye karşılık gelir.
Rlnpoche (Tib .. rin po ehe). Tam olarak "aziz kişi . " Bir en
karne lama ' dan söz ederken genellikle kullanılan şeref pa
yesi.
sutra (Tib., mdo). Sutra 'lar doğrudan tarihsel Buda ' dan
gelen öğretilerden oluşan metinlerdir. Sutra öğretileri fera
gat yoluna dayanır ve manastır yaşamının temelini oluştu
rur.
Tantra (Tib. , rgyud). Tantra ' lar da sutra ' lar gibi Buda 'la
rın öğretileridir. ama birçok tantra terma geleneğinden yo
giler tarafından yeniden bulunmuştur. Tantra ' lar dönüşüm
yoluna dayanır ve beden enerjisiyle çalışma, bilinç aktarı
mı. rüya ve uyku yogalar vb. gibi uygulamalar içerir. Tant
ra ' ları n . derece derece olmayan dönüşümün belirli sınıfları,
aynı zamanda Dzogchen üzerine öğretileri de içerebilir.
Tigle (Tib . , thig le; Skt. . bindu). Tigle ' nin bağlama bağlı
olarak birden çok anlamı vardır. Genellikle " damla" ya da
" seminal nokta " olarak çevrilmekle birlikte, rüya ve uyku yo
ga bağlamında tigle bir bilinç niteliğini temsil eden parlak
bir ışık küresine karşılık gelir ve meditasyon uygulamasında
odak olarak kullanılır.
288 U\] TİBET'İN RÜYA VE UYKU YOGASI
Yogi (Tib .. rnal ' byor pa). Rüya ve uyku yogaları gibi. me
ditatif yoga uygulaması yapan erkek.