COĞRAFYA Sınıf-9

KONU COĞRAFYANIN KONULARI VE BÖLÜMLENMESI

Coğrafi ortamdaki doğal ve beşerî olayları, insanla HİDROGRAFYA: Sular Coğrafyası SİYASİ COĞRAFYA:
ilişkilendirerek inceleyen bilim dalına coğrafya denir. Hidrosferi oluşturan Devletlerin jeopolitik
Doğal çevre; en geniş boyutları ile taş küre, su küre, hava çeşitli su ortamlarını konumlarını ve
küre ve canlılar küresinden meydana gelir. Yer kabuğu ve (deniz, göl, akarsu konumlarının dış
onun üzerinde bulunan yeryüzü şekilleri (dağ, ova, plato vb.) ve hidrosferde siyasetteki etkilerini
vb.), kayaçlar ve kayaçların ayrışmasıyla meydana gelen meydana gelen doğa inceler.
topraklar taş küreyi; okyanuslar, denizler, göller ve olaylarını (su döngüsü, Yararlandığı bilimler
akarsular gibi yer kabuğu üzerinde bulunan su kaynakları akıntılar, dalgalar vb.) • Uluslararası İlişkiler
da su küreyi oluşturur. Yer altı suları ile bu suların yüzeye inceler. • Tarih
çıktığı kaynaklarda su kürenin bir parçasıdır. Hava küre Yararlandığı bilimler • İktisat (Ekonomi)
ise Dünya'yı çepeçevre saran çeşitli özellikteki gazlardan • Hidroloji (Su Bilimi)
oluşur. Canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürdüğü ve • Oseonografya (Okyanus ve Deniz Bilimi) TARİHİ COĞRAFYA:
yayılış gösterdiği taş küre, su küre ve hava küreden • Limnoloji (Göl Bilimi) Geçmişin coğrafi özelliklerini coğrafya biliminin yöntem
meydana gelen coğrafi yeryüzüne ise canlılar küresi adı • Potamoloji (Akarsu Bilimi) ve ilkeleri ile inceler.
verilir. • Hidrojeoloji (Yer Altı Suları Bilimi) Yararlandığı bilimler
Coğrafya bilimi; coğrafi ortamda doğal süreçler içerisinde • Arkeoloji
meydana gelen değişimleri, insan etkinlikleriyle BİYOCOĞRAFYA: Canlılar Coğrafyası • Tarih
şekillenen beşerî ortamdaki değişimleri bir çalışma Biyosferdeki bitki
metodolojisi içerisinde araştırır ve inceler. ve hayvan topluluk-
larının genel
özelliklerini,
etkileşimlerini
ve yeryüzündeki
dağılışlarını inceler.
Yararlandığı bilimler
• Biyoloji (Canlılar Bilimi)
• Botanik (Bitki Bilimi)
• Zooloji (Hayvan Bilimi)
• Tıp
SORULAR
Doğal ortam Beşerî ortam KARTOĞRAFYA: Harita Bilimi
SORU 1
Yeryüzünün bütününün
Coğrafya bilimi, fiziki ve beşerî coğrafya olmak üzere ikiye ayrılır.
Coğrafya biliminin bölümlenmesi ya da bir bölümünün Coğrafyanın doğal ortamlar ile bu ortamlarda meydana gelen olayları
Coğrafya bilimi, fiziki ve beşerî coğrafya olmak üzere düzleme aktarılma inceleyen bölümüne fiziki coğrafya, insan faaliyetlerini inceleyen
ikiye ayrılır. Coğrafyanın doğal ortamlar ile bu ortamlar- tekniklerini ve bölümüne beşerî coğrafya denir.
da meydana gelen olayları inceleyen bölümüne fiziki haritalardan Aşağıdaki coğrafi olaylardan hangisi fiziki coğrafyanın inceleme
coğrafya, insan faaliyetlerini inceleyen bölümüne beşerî yararlanma esaslarını alanına girmez?
coğrafya denir. inceler. A) Nemrut Dağı’nın oluşumu
B) Akdeniz’deki deniz suyu sıcaklığı
Yararlandığı bilimler C) Kuzey Anadolu'da görülen dağınık yerleşmeler
• Matematik D) Kovada Gölü’nün oluşumu
E) Anadolu’nun iç kısımlarında oluşan yağışlar
• Geometri
Cevap: C
• İstatistik
• Fotogrametri

BEŞERİ COĞRAFYA SORU 2

YERLEŞME COĞRAFYASI: • Jeoloji
Yerleşmelerin • Jeofizik
gelişimini, tiplerini, • Litoloji
FİZİKİ COĞRAFYA dağılışını; yerleşmeyi • Etnoloji
JEOMORFOLOJİ: Yer Şekilleri Bilimi etkileyen faktörleri • Oseonografya
Litosferi oluşturan unsurları (yer kabuğu, kayaçlar, ve mesken tiplerini Yukarıdakilerden kaç tanesi, beşerî coğrafyaya yardımcı olan bilim
topraklar), litosfer olaylarını (tektonizma, volkanizma, inceler. dallarındandır?
dağ oluşumu vb.) ve yer şekillerinin oluşum süreçlerini Yararlandığı bilimler
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
(dağ, plato, ova, vadi vb.) inceler. • Arkeoloji (Kazı Bilimi)

Yararlandığı bilimler • Tarih

• Jeoloji (Yer Bilimi)
Cevap: A
• Pedoloji (Toprak Bilimi) NÜFUS COĞRAFYASI:
• Petrografi (Taş Bilimi) Nüfusun özelliklerini, dağılışını,
• Jeofizik (Yer Fiziği Bilimi) değişimini, hareketlerini ve nüfus
• Kimya politikalarını; bunların coğrafi SORU 3
• Fizik ortamlar ve olaylarla etkileşimini • Geçmişin coğrafi özelliklerini coğrafya biliminin yöntem ve
inceler. ilkeleri ile inceler.
• İnsanların tarım, hayvancılık, ormancılık, madencilik, turizm,
Yararlandığı bilimler ticaret, sanayi, hizmetler vb. faaliyetleri ile bu faaliyetlerin
• Demografi (Nüfus Bilimi) coğrafi olaylarla etkileşimini inceler.
KLİMATOLOJİ: İklim Bilimi • İstatistik (Sayısal Sınıflama Bilimi) • Atmosfer ve hava olaylarını (basınç değişimi, sıcaklık değişimi vb.),
Atmosfer ve hava olaylarını (basınç değişimi, sıcaklık iklim elemanlarını (sıcaklık, basınç ve rüzgârlar vb.) ve
yeryüzünde görülen iklim tiplerini (Akdeniz iklimi, muson iklimi vb.)
değişimi vb.), iklim elemanlarını (sıcaklık, basınç ve EKONOMİK COĞRAFYA:
inceler.
rüzgârlar vb.) ve yeryüzünde görülen iklim tiplerini İnsanların tarım, hayvancılık, ormancılık, madencilik, • Litosferi oluşturan unsurları (yer kabuğu, kayaçlar, topraklar),
(Akdeniz iklimi, muson iklimi vb.) inceler. turizm, ticaret, sanayi, hizmetler vb. ekonomik faaliyetleri litosfer olaylarını (tektonizma, volkanizma, dağ oluşumu vb.)
Yararlandığı bilimler ile bu faaliyetlerin coğrafi olaylarla etkileşimini inceler. ve yer şekillerinin oluşum süreçlerini (dağ, plato, ova, vadi vb.)
• Meteoroloji (Hava Olayları Bilimi) Yararlandığı bilimler inceler.
Yukarıda verilenlerde coğrafyanın hangi bölümüne
• Fizik • İktisat (Ekonomi) ait bilgi yoktur?
A) Klimatoloji
B) Jeomorfoloji
C) Tarihi coğrafya
D) Ekonomik coğrafya
E) Harita bilimi
Cevap: E