Karayolu 8. Hafta

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 19

25.03.

2020

İNŞA3402
KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ

Dr. Ali Sercan Kesten

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 1

Düşey dönemeçler

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 2

1
25.03.2020

DÜŞEY DÖNEMEÇLER
Karayollarında birbirini takip eden farklı eğimlerdeki iki düşey doğrultu (teğet)
arasına yerleştirilen parabolik veya dairesel eğrilere düşey dönemeç adı verilir.

G = g2 – g1

G “-” ise tepe düşey dönemeç


G “+” ise dere düşey dönemeç

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 3

DÜŞEY DÖNEMEÇLER
TEPE (KAPALI) DÜŞEY DÖNEMEÇ DERE (AÇIK) DÜŞEY DÖNEMEÇ

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 4

2
25.03.2020

DÜŞEY DÖNEMEÇLER
Düşey dönemeç, birbirini takip eden iki düşey doğrultunun
eğimlerinin cebrik farkı %0,5’den büyük ise uygulanır. Düşük
standartlı yollarda ise bu fark %1’dir.
Uygulamada çok az görülen ve boyuna eğimin sıfır olduğu
yatay yol kesimlerine palye adı verilir.
Karayollarında iki farklı tipte düşey dönemeç kullanılır:
PARABOLİK
DAİRESEL

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 5

PARABOLİK DÜŞEY DÖNEMEÇLER

DÜŞEY SOME NOKTASI


DÖNEMEÇ
BİSEKTRİS BOYU
ORTA NOKTASI

Parabolik düşey dönemeçlerde teğet boyları, açılım boyları ve enkesitlerin başlangıca


uzaklıkları yatay düzlem üzerinde ölçülür.

T1P = PT2 = T1B = BT2 = L/2

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 6

3
25.03.2020

PARABOLİK DÜŞEY DÖNEMEÇLER

𝑥 = 0 → 𝑦 = 𝑇1 𝑘𝑜𝑡 → 𝒄 = 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕

𝑦 = 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐
Parabol üzerinde herhangi bir noktada, parabol bağıntısının birinci
türevi, o noktaya teğet olan doğrunun eğimine eşittir.
𝑦 ′ = 2𝑎𝑥 + 𝑏

𝑥 = 0 → 𝑦 ′ = 𝑔1 → 𝒃 = 𝒈𝟏
𝒈𝟐 − 𝒈𝟏 𝑮
𝑥 = 𝐿 → 𝑦 ′ = 𝑔2 → 𝒂 = =
𝟐𝑳 𝟐𝑳

𝑮 𝟐
𝒚= 𝒙 + 𝒈𝟏 𝒙 + 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕
𝟐𝑳
25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 7

PARABOLİK DÜŞEY DÖNEMEÇLER


Bir parabolün teğet kollarının eğimleri eşit (kollar simetrik) değil ise
parabolün dönüm noktası, some noktasının düşeyinde değildir.
Dönüm noktası, eğimin mutlak değerce daha düşük olduğu taraftadır.

𝒈𝟏 XK: Dönüm noktasının yeri


𝑿𝑲 = ×𝑳
𝑮 L: Düşey dönemeç boyu

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 8

4
25.03.2020

PARABOLİK DÜŞEY DÖNEMEÇ


UZUNLUĞU
TEPE DÜŞEY DÖNEMEÇLER
Görüş Uzunluğu
DERE DÜŞEY DÖNEMEÇLER
Far Işığı Görüş Uzunluğu
Konfor
Drenaj
Estetik

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 9

PARABOLİK TEPE DÜŞEY DÖNEMEÇ UZUNLUĞU


Parabolik tepe düşey dönemeç uzunluğunun hesaplanmasında görüş
uzunluklarından faydalanılır.

S<L 𝐺 𝑆2
𝐿= 2
2ℎ1 + 2ℎ2

S>L 2
2 ℎ1 + ℎ2
𝐿 = 2𝑆 −
𝐺
h1: Sürücü gözünün yüksekliği (m)
h2: Olası engelin yüksekliği (m)
25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 10

5
25.03.2020

PARABOLİK TEPE DÜŞEY DÖNEMEÇ


UZUNLUĞU
En küçük parabolik tepe düşey dönemeç uzunluğu, devlet yolları
için 120 m ve il yolları için 80 m olmalıdır.
Hesaplarda kullanılan sürücü gözünün yüksekliği (h1) ve olası
engelin yüksekliği (h2) için farklı kaynaklarda farklı değerler
verilmiştir. BÖLÜNMÜŞ YOL BÖLÜNMEMİŞ YOL
h1 = 1,14 m h2 = 0,15 m (1)
h1 = 1,14 m h2 = 1,37 m (1)
h1 ve h2 h1 = 1,08 m h2 = 0,20 m (2)
h1 = 1,08 m h2 = 1,08 m (2,3)
h1 = 1,08 m h2 = 0,60 m (3)

(1) Nadir YAYLA (2002), Karayolu Mühendisliği


(2) KGM (2005), Karayolu Tasarımı El Kitabı
(3) AASTHO (2004), A Policy on Geometric Design of Highways and Streets

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 11

PARABOLİK TEPE DÜŞEY DÖNEMEÇ


UZUNLUĞU
BÖLÜNMÜŞ YOL BÖLÜNMEMİŞ YOL

GÖRÜŞ UZUNLUĞU (S) ............................. ................................

𝐺 𝑆2 𝐺 𝑆2
S<L 𝐿= 𝐿=
4,2 10

4,2 10
S>L 𝐿 = 2𝑆 − 𝐿 = 2𝑆 −
𝐺 𝐺

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 12

6
25.03.2020

PARABOLİK DERE DÜŞEY DÖNEMEÇ


UZUNLUĞU
Parabolik dere düşey
dönemeçlerde gündüzleri görüş
açısından elverişsiz bir durum
yoktur. Ancak, bir üstgeçit
bulunması durumunda görüş
sınırlanmaktadır.

Geceleri ise görüş, araç farının


aydınlattığı uzunluk ile sınırlıdır.

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 13

PARABOLİK DERE DÜŞEY DÖNEMEÇ UZUNLUĞU


Parabolik dere düşey dönemeç uzunluğunun hesaplanmasında far uzunluğundan
faydalanılır.

Far Uzunluğu = 100 m


Duruş Görüş Uzunluğu < Far Uzunluğu  S = Duruş Görüş Uzunluğu
Duruş Görüş Uzunluğu > Far Uzunluğu  S = Far Uzunluğu

𝐺 𝑆2
𝐿=
2 ℎ + 𝑆 × 𝑡𝑔𝛽
S<L

2 ℎ + 𝑆 × 𝑡𝑔𝛽
𝐿 = 2𝑆 −
𝐺
S>L
h: Taşıt farının yüksekliği (m)
: Far ışığının taşıt ekseninden sapması (˚)

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 14

7
25.03.2020

PARABOLİK DERE DÜŞEY DÖNEMEÇ


UZUNLUĞU
Taşıt farının yol yüzeyinden yüksekliği (h) = 0,60m
Far ışığının taşıt ekseninden düşey sapması () = 1

𝐺 𝑆2
𝑆<𝐿→𝐿=
1,22 + 0,035𝑆

1,22 + 0,035𝑆
𝑆 > 𝐿 → 𝐿 = 2𝑆 −
𝐺

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 15

PARABOLİK DERE DÜŞEY DÖNEMEÇ


UZUNLUĞU
PARABOLİK DERE DÜŞEY DÖNEMEÇ UZUNLUĞU
HESABINDA KULLANILABİLECEK DİĞER KRİTERLER

2
KONFOR 𝐺 𝑉𝑝
𝐿𝐸𝑛 𝐾üçü𝑘 =
3,95

ESTETİK 𝐿𝐸𝑛 𝐾üçü𝑘 = 30,48 × 100 𝐺

DRENAJ 𝐿𝐸𝑛 𝐾üçü𝑘 = 43,60 × 100 𝐺

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 16

8
25.03.2020

PARABOLİK DERE DÜŞEY DÖNEMEÇLERDE ÜSTGEÇİT


Bir karayolunun, bir demiryolu veya başka bir karayolunun altından geçirildiği
kesimler, genellikle, dere düşey dönemeç içine düşer. Bu durumda üstgeçit
köprüsü sürücülerin görüşünü kısıtlayabilir.

𝐺 𝑆2
𝐿=
ℎ + ℎ2
8 𝐻− 1
2
S<L

8 ℎ1 + ℎ2
𝐿 = 2𝑆 − 𝐻−
𝐺 2
h1: Sürücü gözünün yüksekliği (m)
S>L h2: Olası engelin yüksekliği (m)
H: Üstgeçidin serbest yüksekliği (m)
S: Duruş görüş uzunluğu (m)

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 17

PARABOLİK DERE DÜŞEY DÖNEMEÇLERDE ÜSTGEÇİT


Hesaplarda kullanılan sürücü gözünün yüksekliği (h1) ve olası engelin
yüksekliği (h2) için farklı kaynaklarda farklı değerler verilmiştir.
h1 = 1,83 m h2 = 0,46 m (1)
h1 ve h2 h1 = 2,00 m h2 = 0,60 m (2)
h1 = 2,40 m h2 = 0,60 m (3)
(1) Nadir YAYLA (2002), Karayolu Mühendisliği
(2) KGM (2005), Karayolu Tasarımı El Kitabı
(3) AASTHO (2004), A Policy on Geometric Design of Highways and Streets

𝐺 𝑆2
S<L 𝐿=
8 𝐻 − 1,145
8 𝐻 − 1,145
S>L 𝐿 = 2𝑆 −
𝐺

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 18

9
25.03.2020

PARABOLİK DÜŞEY DÖNEMEÇ


UZUNLUĞU HESAP ADIMLARI
I. İLGİLİ GÖRÜŞ UZUNLUĞUNUN HESAPLANMASI
II. S > L VEYA S < L KABUL EDİLEREK (L) BOYUNUN HESAPLANMASI
III. HESAPLANAN (L) BOYUNUN KABULE UYGUNLUĞUNA BAKILMASI

UYGUN UYGUN
DEĞİL

S < L veya S >L tahkiklerinden II. adımda


L > LEn Küçük L < LEn Küçük seçilmeyene geçilir

UYGUN UYGUN DEĞİL


Hesaplanan
L değeri L = LEn Küçük L = LEn Küçük
kullanılır
25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 19

PARABOLİK DÜŞEY DÖNEMEÇ UZUNLUĞU HESABINDA "K"


KATSAYISI
Karayolu Tasarım El Kitabı’nda, düşey dönemeç uzunluğu hesabında
kullanılmak üzere düşey dönemeç katsayıları (K) verilmiştir. Bu katsayılar
düşey dönemeçlerin sağlaması gereken konfor, güvenlik, drenaj, estetik vb.
özelliklerin tek başına bir göstergesidir.
𝐿 = 𝐾 × 100𝐺

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 20

10
25.03.2020

PARABOLİK DÜŞEY DÖNEMEÇ HESAPLARI


I. DÜŞEY DÖNEMEÇ UZUNLUĞUNUN (L) HESAPLANMASI

II. PARABOL DENKLEMİNİN BELİRLENMESİ

III. TEĞET NOKTALARI (T1 VE T2) İLE ORTA NOKTANIN (B) KOT VE
KİLOMETRELERİNİN HESAPLANMASI

IV. PARABOL DÖNÜM NOKTASININ KOT VE KİLOMETRESİNİN HESAPLANMASI

V. TEĞET NOKTALARI ARASINDA KALAN ENKESİTLERDE KIRMIZI KOTLARIN


HESAPLANMASI

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 21

PARABOLİK DÜŞEY DÖNEMEÇ HESAPLARI


PARABOL DENKLEMİNİN BELİRLENMESİ
.
𝑮 𝟐 Tüm eğim değerleri (g1, g2, G)
𝒚= 𝒙 + 𝒈𝟏 𝒙 + 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕 işaretleriyle alınmalıdır.
𝟐𝑳
TEĞET NOKTALARI (T1 VE T2) İLE ORTA NOKTANIN (B) KOT
VE KİLOMETRELERİNİN HESAPLANMASI
𝐿
𝑇1𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 − 𝑔1 × 𝐿
2 𝑇1𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 −
2
𝐿
𝑇2𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 + 𝑔2 × 𝐿
2 𝑇2 𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 +
2
𝐵𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 + 𝑒
𝐵𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚
𝐺 ×𝐿
𝑒=
8

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 22

11
25.03.2020

PARABOLİK DÜŞEY DÖNEMEÇ HESAPLARI


PARABOL DÖNÜM NOKTASININ KOT VE KİLOMETRESİNİN
HESAPLANMASI
.

𝑔1
𝑋𝐾 𝑘𝑚 = 𝑇1 + ×𝐿
𝑘𝑚 𝐺
Dönüm noktasının kotu, bu noktanın kilometresi parabol
denkleminde yerine konularak bulunur.

TEĞET NOKTALARI ARASINDA KALAN ENKESİTLERDE


KIRMIZI KOTLARIN HESAPLANMASI
𝑮 𝟐 KIRMIZI
ENKESİT KM x 𝒙 𝒈𝟏 𝒙 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕
𝟐𝑳 KOT

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 23

DAİRESEL DÜŞEY DÖNEMEÇLER


𝐿 =𝐺×𝑅

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 24

12
25.03.2020

KARAYOLU PROJESİ-İSTENENLER
Karayolu projesi kapsamında parabolik düşey dönemeç kullanılacaktır.
Parabolik düşey dönemece ait hesaplar sunulacaktır.
En küçük düşey dönemeç boyu 80 m’dir.
Düşey dönemeç içerisinde kalan enkesitlerin kırmızı kotları, düşey
dönemeç hesabından elde edilecektir. Projenizde düşey dönemeç
çıkmazsa, size verilen yeni veriler ile bir düşey dönemeç hesabı
yapılacaktır.
Düşey dönemecin çiziminde, hesaplanan kırmızı kotların
işaretlenmesinin ardından, parabol pistole vb. bir çizim gereci
kullanılarak temsili olarak gösterilecektir.

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 25

PROBLEMLER

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 26

13
25.03.2020

PROBLEM-1
Proje hızı 80 km/sa olan bölünmüş bir yolda, eğimleri g1 = -%1,3 ve g2 = -%6,9 olan iki kırmızı çizgi
kolu arasına parabolik düşey dönemeç yerleştirilecektir. Some noktasının (P) kilometresi 0+370 ve
kotu 300 m’dir. Sürücü algılama-tepki süresi 2,0 sn, kayma sürtünme katsayısı 0,60 ve en küçük
dönemeç uzunluğu 80 m’dir. Dönemecin boyunu, T1, B ve T2 noktalarının kot ve kilometreleri ile
T1 noktasından itibaren her 20 m’de bir alınan enkesitlerin kırmızı kotlarını hesaplayınız.

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 27

ÇÖZÜM-1

𝐺 = 𝑔2 − 𝑔1 = −0,069 − −0,013 = −0,056  TEPE DÜŞEY DÖNEMEÇ

Bölünmüş yol olduğu için duruş görüş uzunluğuna göre hesap yapılır.

𝑉2
𝐿𝐷𝐺 = 0,278 × 𝑉 × 𝑡𝑟 + 0,00394 ×
(𝑓 ∓ 𝑠)
802
𝑆 = 𝐿𝐷𝐺 = 0,278 × 80 × 2 + 0,00394 × ≅ 86,5 𝑚
(0,60 + 0)
25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 28

14
25.03.2020

𝐺 𝑆 2 0,056 × 86,52
𝑆<𝐿→𝐿= = = 99,76 𝑚 ≅ 100 𝑚 
4,2 4,2

𝐿 100
𝑇1 𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 − 𝑔1 × = 300 − −0,013 × = 300,650 𝑚
2 2
𝐿 100
𝑇2 𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 + 𝑔2 × = 300 + −0,069 × = 296,550 𝑚
2 2
𝐺 × 𝐿 −0,056 × 100
𝑒= = = −0,70 𝑚 → 𝐵𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 + 𝑒 = 300 − 0,700 = 299,300 𝑚
8 8
𝐿 100
𝑇1 𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 − = (0 + 370) − = 0 + 320
2 2

𝐿 100
𝑇2 𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 + = (0 + 370) + = 0 + 420
2 2
𝐵𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 = 0 + 370

𝑔1 0,013
𝑋𝐾 𝑘𝑚 = 𝑇1 𝑘𝑚 + 𝐿 = 0 + 320 + × 100 = 0 + 343,21
𝐺 0,056

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 29

𝑮 𝟐
𝒚= 𝒙 + 𝒈𝟏 𝒙 + 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕
𝟐𝑳
−𝟎, 𝟎𝟓𝟔 𝟐
𝒙 −𝟎, 𝟎𝟏𝟑𝒙
𝟐 × 𝟏𝟎𝟎

𝑮 𝟐 KIRMIZI
ENKESİT KM x 𝒙 𝒈𝟏 𝒙 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕
𝟐𝑳 KOT
T1 0+320 0,00 0,000 0,000 300,650 300,650
0+340 20,00 -0,112 -0,260 300,650 300,278
XK 0+343,21 23,21 -0,151 -0,302 300,650 300,197
0+360 40,00 -0,448 -0,520 300,650 299,682
B 0+370 50,00 -0,700 -0,650 300,650 299,300
0+380 60,00 -1,008 -0,780 300,650 298,862
0+400 80,00 -1,792 -1,040 300,650 297,818
T2 0+420 100,00 -2,800 -1,300 300,650 296,550

Bir önceki adımda hesaplanan


değerler ile kontrol edilir
25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 30

15
25.03.2020

PROBLEM-2
Proje hızı 80 km/sa olan iki şeritli, bölünmemiş bir devlet yolunda, 1+230 km’de birleşen iki
kırmızı çizgi kolunun eğimleri g1 = +%2,1 ve g2 = -%3,2’dir. Some noktasını kotu 125 m’dir. Geçiş
görüş uzunluğu hesabında; sollayan taşıt ve karşı yönden gelen taşıtın proje hızında, sollanan
taşıtın ise bu hızdan 15 km/sa daha düşük hızda gittiği kabul edilecek, taşıt takip aralığı d=8+0,3V
bağıntısı ile hesaplanacak, a güvenlik uzunluğu 20 m alınacaktır. Sürücü algılama-tepki süresi 2,5
sn, taşıt tekerleği ile kaplama arasındaki sürtünme katsayısı 0,30’dur. En küçük düşey dönemeç
uzunluğu 120 m’dir. Dönemecin boyunu, T1, B ve T2 noktalarının kot ve kilometreleri ile T1
noktasından itibaren her 50 m’de bir alınan enkesitlerin kırmızı kotlarını hesaplayınız.

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 31

ÇÖZÜM-2

𝐺 = 𝑔2 − 𝑔1 = −0,032 − 0,021 = −0,053  TEPE DÜŞEY DÖNEMEÇ

Bölünmemiş yol olduğu için geçiş görüş uzunluğuna göre hesap yapılır.

𝑑1 = 8 + 0,3 × 𝑉1 = 8 + 0,3 × 80 = 32 𝑚

𝑑2 = 8 + 0,3 × 𝑉2 = 8 + 0,3 × (80 − 15) = 27,5 𝑚

𝑑1 + 𝑑2 80 + 80 32 + 27,5
𝑆 = 𝐿𝐺𝐺 = 𝑣1 + 𝑣3 × +𝑎= × + 20 ≅ 635 𝑚
𝑣1 − 𝑣2 3,6 (80 − 65)
3,6
25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 32

16
25.03.2020

𝐺 𝑆 2 0,053 × 6352
Bu uzunluk pratik olarak
𝑆<𝐿→𝐿= = = 2137,09 𝑚  uygulanamayacağı için duruş görüş
10 10
uzunluğuna göre hesap yapılır.
𝑉2 802
𝐿𝐷𝐺 = 0,278 × 𝑉 × 𝑡𝑟 + 0,00394 × = 0,278 × 80 × 2,5 + 0,00394 × = 139,65 𝑚
(𝑓 ∓ 𝑠) (0,30 ∓ 0)

𝐺 𝑆 2 0,053 × 139,652
𝑆<𝐿→𝐿= = = 246,09 𝑚 ≅ 250 𝑚 
4,2 4,2

𝐿 250
𝑇1𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 − 𝑔1 × = 125 − 0,021 × = 122,375 𝑚
2 2
𝐿 250
𝑇2𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 + 𝑔2 × = 125 + −0,032 × = 121,000 𝑚
2 2

𝐺 × 𝐿 −0,053 × 250
𝑒= = = −1,656 𝑚 → 𝐵𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 + 𝑒 = 125 − 1,656 = 123,344 𝑚
8 8

𝐿 250
𝑇1𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 − = (1 + 230) − = 1 + 105
2 2

𝐿 250
𝑇2𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 + = 1 + 230 + = 1 + 355
2 2

𝑔1 0,021
𝐵𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 = 1 + 230 𝑋𝐾 𝑘𝑚 = 𝑇1𝑘𝑚 + 𝐿 = 1 + 105 + × 250 = 1 + 204,057
𝐺 0,053

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 33

𝑮 𝟐
𝒚= 𝒙 + 𝒈𝟏 𝒙 + 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕
𝟐𝑳
−𝟎, 𝟎𝟓𝟑 𝟐
𝒙
𝟐 × 𝟐𝟓𝟎 𝟎, 𝟎𝟐𝟏𝒙

𝑮 𝟐 KIRMIZI
ENKESİT KM x 𝒙 𝒈𝟏 𝒙 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕
𝟐𝑳 KOT
T1 1+105 0 0 0 122,375 122,375
1+145 40,00 -0,170 0,840 122,375 123,045
1+185 80,00 -0,678 1,680 122,375 123,377
XK 1+204,57 99,57 -1,051 2,091 122,375 123,415
1+225 120,00 -1,526 2,520 122,375 123,369
B 1+230 125,00 -1,656 2,625 122,375 123,344
1+265 160,00 -2,714 3,360 122,375 123,021
1+305 200,00 -4,240 4,200 122,375 122,335
1+345 240,00 -6,106 5,040 122,375 121,309
T2 1+355 250,00 -6,625 5,250 122,375 121,000
25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 34

17
25.03.2020

PROBLEM-3
Proje hızı 70 km/sa olan 2x2 bölünmüş bir il yolunda, eğimleri sırasıyla g1= +%1,2 ve g2=
+%3,8 olan iki kırmızı çizgi kolu arasında parabolik bir düşey dönemeç yerleştirilecektir.
Gece far ışığının aydınlatabileceği ortalama görüş uzunluğu 100 m olarak kabul
edilmektedir. Some noktasının kilometresi 6+300 ve kotu 500 m’dir. Sürücü algılama-
tepki süresi 2,0 sn, taşıt tekerleği ile kaplama arasındaki sürtünme katsayısı 0,40, en
küçük düşey dönemeç uzunluğu 80 m’dir. Dönemecin boyunu, T1, B ve T2 noktalarının kot
ve kilometreleri ile T1 noktasından itibaren her 20 m’de bir alınan enkesitlerin kırmızı
kotlarını hesaplayınız.

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 35

ÇÖZÜM-3
𝐺 = 𝑔2 − 𝑔1 = 0,038 − 0,012 = 0,026

 DERE DÜŞEY DÖNEMEÇ

Bölünmüş yol olduğu için duruş görüş uzunluğuna göre hesap yapılır.
𝑉2
𝐿𝐷𝐺 = 0,278 × 𝑉 × 𝑡𝑟 + 0,00394 ×
(𝑓 ∓ 𝑠)
702
𝑆 = 𝐿𝐷𝐺 = 0,278 × 70 × 2 + 0,00394 × = 87,19 𝑚
(0,40 + 0)
Duruş görüş uzunluğu far uzunluğundan kısa olduğu için, düşey dönemeç uzunluğu
hesaplarında bu değer kullanılacaktır.

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 36

18
25.03.2020

𝐺 𝑆2 0,026 × 87,19
𝑆<𝐿→𝐿= = = 46,27 𝑚 
1,22 + 0,035𝑆 1,22 + 0,035 × 87,19
1,22 + 0,035𝑆 1,22 + 0,035 × 87,19
𝑆 > 𝐿 → 𝐿 = 2𝑆 − = 2 × 87,19 − = 10,09 𝑚 
𝐺 0,026
L < LEn Küçük → L = 80 m
𝐿 80
𝑇1 𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 − 𝑔1 × = 500 − 0,012 × = 499,520 𝑚
2 2
𝐿 80
𝑇2 𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 + 𝑔2 × = 500 + 0,038 × = 501,520 𝑚
2 2
𝐺 × 𝐿 0,026 × 80
𝑒= = = 0,26 𝑚 → 𝐵𝑘𝑜𝑡 = 𝑃𝑘𝑜𝑡 + 𝑒 = 500 + 0,260 = 500,260 𝑚
8 8
𝐿 80
𝑇1 𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 − = (6 + 300) − = 6 + 260
2 2

𝐿 80
𝑇2 𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 + = (6 + 300) + = 6 + 340
2 2
𝑔1 0,012
𝐵𝑘𝑚 = 𝑃𝑘𝑚 = 6 + 300 𝑋𝐾 𝑘𝑚 = 𝑇1 𝑘𝑚 + 𝐿 = 6 + 260 + × 80 = 6 + 296,92
𝐺 0,026
25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 37

𝑮 𝟐
𝒚= 𝒙 + 𝒈𝟏 𝒙 + 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕
𝟐𝑳
𝟎, 𝟎𝟐𝟔 𝟐
𝒙 𝟎, 𝟎𝟏𝟐𝒙
𝟐 × 𝟖𝟎

𝑮 𝟐 KIRMIZI
ENKESİT KM x 𝒙 𝒈𝟏 𝒙 𝑻𝟏 𝒌𝒐𝒕
𝟐𝑳 KOT
T1 6+260 0,00 0,000 0,000 499,520 499,520
6+280 20,00 0,065 0,240 499,520 499,825
XK 6+296,92 36,92 0,222 0,443 499,520 500,185
B 6+300 40,00 0,260 0,480 499,520 500,260
6+320 60,00 0,585 0,720 499,520 500,825
T2 6+340 80,00 1,040 0,960 499,520 501,520

25.03.2020 İNŞA3402 KARAYOLU MÜHENDİSLİĞİ 38

19

You might also like